|
öm dat —N
De Leiten in de Doopsgezinde
Kerk, te Alkmaer, wel heeft opgezegt zoo is ./li//ir deze prys, van de Dienaers derzelve Kerk, gegeven-} om daer door in Wysheid en God' Zaligheid toe te nemen. alkmaer den ƾ fllSLfrrjEr;fe^dtiou>f*f*
|
||||||||||
|
V.
|
||||||||||
|
OjciftHl IjM*4têJfcA
|
||||||||||
|
. _ ëô ö MSVS-* —- - *^ Ë^*·
|
||||||||||
|
L E E R Æ Á ÁÌÅ
ZINNEBEELDEN
E Í
BYBEL-STOFFEN.
|
||||||||
|
Ü
|
||||||||
|
I
|
||||||||
|
VERKLAARING
VAN DEN
TYTEL-PRENT.
D E Poè'zy geeiert met eene Starrckrom,
Houdt haare Rechterbandt op 't Bybelbladt geßagin : £>e Leerzaamheidt legt klaar voor eiks gezicht ten toon, Wat uit Godts woordt ten nut kan werden weg-gedragen. Jpe Godtsvrucht die aan haar een' »pen Hemel ivyfl, Voorfpeldt haar 's Hemels hulp, en zegening van boven ■: De Dev.gdt is 't, die de Jeugdt haar reine wet aanpryft: Tenvyi de Onwetentbeidt veragtlyk legt verfchoven. EndeTver, die geßreng met zyne GeeJJel-nê, Jl wat Wellußig is van ie aarde tragt te jaagen, Leert u, ó Sterveling! kloekmoedig, nimmer moê Naar 't hei! te ilreven , zo gy'sHeme's kroon wilt drage»· Al 't geen in deze Prent tot by-cieraat verftrekt, Zyn vindingen, waar uit Philips zyn geeft ontdekt. G. K.
|
||||
|
Te Amsterdam bj JACOB ôéúÂÉÅÊ en KORNELIS dïVEER.
|
|||
|
J^L E E R Æ Á Á Ì Å
ZINNEBEELDEN BYBEL-STOFFEN,
BESTAANDE IN
HET LEVEN VAN DEN PROPHEET ELISA,
MOSES AANSPRAAK AAN ISRAEL, EN
DE VERHEUGDE ZACHARIA5.
G. Ê L I í"ê°Ç Á Ì E R.
|
|||||||
|
Tweden Dbuk. Met Flamen,
|
|||||||
|
Ô Á Ì S. Ô Å R ¼ Á Ì,
Ìã JACOB ôé» BEEK *n KORNELIS ì VEER,
Boekverkopers, in de Bearsftecg, an- id. e e. Lvu |
|||||||
|
" ' AAN DEN ^ Ñ jy
HEERE ABRAHAM WYNANDS,
WORDT DEEZE
LEERZAAME
ZINNEBEELDEN,
NEVENS
HET LEVEN VAN
DEN | PROPHEET ELISA,
MITSGADERS
MOSES
|
||||
|
^^^^^¼ S Å S ^^
AANSPRAAK AAN
ISRAËL,
ENDE
VERHEUGDE ZACHARIAS.
TOEGEEIGENT E Í
OPGEDRAAGEN,
DOOR
Æ Õ Í Å.
DIENSTWILLIGE DIENAAR EN NEEF
GOVERT KLINKHAMER.
|
|||||
|
VOOR-
|
|||||
|
VOORREDEN
AAN DEN
L E E Ζ E R.
a dat den Heere Jefus verfcheiden heil-
zaame Leeringen aan den Volke hadt voorgedragen, zoisaanmerkelykhec geen wy daar op Matth. Cap.Xili, vers 34. leezen: Alk deze dingen heeft Jefus tot defchaarm gefprokèn door GelykemfJ'en: ende zonder gelykeniffe enfprak hy tot haar niet. £n wan- neer we dezelve regt inzien, fchetfenze ons over al Zinnebeeldig af, de heeriykheidt des toeko- menden levens, de liefde van 't redelyk fchep- *zel den Menfch tot Godt zynen Schepper en 't oeffenen aller Chriftelyke deugden der menfchen tegens rnalkanderen: Onder alle deze heerelyke onderwyzingen , viel myn oog op de zaligfpre- kingen van den Heilant, Matth. Cap- V. en 't oeffenen der liefdepligten aan onze Naailen, Matth. Cap, XXIV. 't Geen ray ontvonkte de- ' - zelve nevens nog een ige andere op dezelve ma- nier uit te breiden ^ gelyk ik myne Stichtelyke Zinnebeelden, in 't voorleden Jaar uitgegeven (en die by zeer veele met eene gunilige gene- gentheidt zyn ontfangen) gedaan heb, op dat dezelve zoude kunnen itrekken, als een Vervolg of Tweede Deel van de vorige, en dus te zamen by
|
|||
|
VOORREDEN
|
||||||
|
by een gebonden zynde, een bekwaam Bandtje
uitmaken. Wy laten dan dit tweede Deeltje, 't geen wy
Leerzaame Zinnebeelden en Bybelstoffen noemen, op verfock van de Boekverkoper die dezelve allen met nieuwe en cierlyke Plaatjes, verciert heeft, volgen. De Zinnebeelden dien wy nu in 't Licht ge-
ven, zyn Fyf en Twintig, gevolgt vao het Leven van den Propheet Elisa , in Drie Büeken, en de uitnemende Aanspraak van Moses aan Israël, gevolgt na het IX, X en Xlde Cap. van Deuteron. waar in Mofes aan dat Volk aantoondt (als ge- reet ftaande om over de Jordaan te gaan, en 't beloofde Landt te bezitten) alle het voornaamOe 't geen zy op die groote veertig jarige Reize van oodt genoten, en hoe zy zig tegens Hem gedragen hebben, en eindelyk beiluiten wy dit alles, met een aan een gefchakelt verhaal, van al het gene, dat'er voor, en kort na de Geboorte van den doorluchtigen Voorloper van den grooten VerloiTer der Waereldt, is voorgevallen, onder den Tytel van de Verheugde Zacharias. Onfang dan Leezer dit Werkje als de uitfpanning
myner ledige uuren, gebruik het ten uwen nutte, verfchoon het gebrekkige, en Vaarwel. Arofterdam den eerden
November 174a. |
||||||
|
VYF-
|
||||||
|
VYF- E Í- TWINTl G Ç
LEERZAAME ZINNE-BEELDEN.
|
||||
|
æ LEERZAAM E
É.
Begin.
|
||||||||
|
Eenflraal, die 't al verwarmt en koeflert hier beneden:
Een heldre lucht, waar in de ztlvrm flarrenflaan: De men/cb dat kort begrip van 's Hemels wonderheden, Vertoonen ons Godts magt, en wyzen de aanvang aan. |
||||||||
|
Godts wondre wysheidt en vermogen,
Schiep in 't begin dit gantfch Heel-al, Ten
|
||||||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν. 3
Ten top der fchoonheidt opgetoogen;
En cierde de aardt met berg en dal, Met planten, boomen, menfchen, dieren, De lucht met ftarren, zon en maan , Met vogels die het zwerk doorzwieren, En daar in bly ten reyè'n gaan. Hem die 't aan magt nooit kan ontbreken, Brengt alles voort naar zynen wil, Gelult het hem een woordt te fpreken, Niets blyft 'er voor zyn wenken ftil. Zoo zag men hem zyn uitverkooren , Zyn Ifraè'1, 't bemindt geflacht, Uit eenen Abraham gebooren, Uicbreiden tot een groote magt. De grondt van Jofephs heerfchappyè'n, Nam zyn begin van 't flaaffche juk, Maar band en boeje en flavernyè'n, Zyn trappen tot zyn groot geluk. Een tedre Mozes op de baaren Geworpen, dryft al fchreiendt heen, Maar 't uiteril' van die doodts-gevaren, Lag aan zyn grootheidt d'eerften fteen: De Nyl-Vorftin vol mededoogen Rukt hem daar uit: Hy wordt Godts Tolk, |
|||||||
|
En
|
|||||||
|
Λ 2
|
|||||||
|
4 LEERZAAM E
|
||||||
|
En onderfteunt door 't alvermoogen,
Wordt hy een Leidsman van Godts volk. 't Gering begin van Davidts dagen, Vertoonde niet dat hy eerlang. De kroon van Ifraè'1 zou draagen, En Juda houden in bedwang. En zoo wy door de Prophecyën, En fchaaduwen, en 't fchemerlicht Der ouden eeuwen wilden wyën, Dan zou het flaauw en zwak gezigt, Benevelt door een droeve naarheidt, Allengs befchouwen hoe het heil, Met 's Heilants komfl: bekwam haar klaarhei Jt, En oprees tot het hoogfte peil. Kleen was 't begin van 't Euangeli: Flaau de aanvang van het heilig woordt; Dat ftraks haar geur gelyk een leli Verfpreidde, en greetig wierdt gehoort, Joannes hoort men 't heil-woordt planten, 'c Zaad ftroojen in der zielengrondt: Hem volgen fes paar Kruïs-gezanten, Verbreiders van het Vreê-verbondt. Men zag zigh duizenden bekeeren, Die heil-maer' vloog van wyk tot wyk, |
||||||
|
Des
|
||||||
|
ZINN E-BEELDEN. 5
Des lieven Heilands naam ter eeren,
Zelve in het verft' gelegen Ryk. Zoo weet Godcs macht uit kleene zaaken, Uit gronde beginzels zwak en teer, Zyn grooten naam geducht te maaken, En uit te breiden meer en meer. Genefis Cap. t. vers r. In den beginnen f chiep
Godt den Hemel, ende de Aarde.
Joannis Cap. r. vers 1,2,3. In den beginnen was het PVoordt, ende het Wüordt was by Godt, ende
het Woordt was Godt.
Dit was in den beginnen by Godt.
Alle dingen zyn door het zelve gemaakt, ende zon-
der het zelve en is geen dingh gemaakt, dat ge- maakt is. |
|||||
|
A3 II.
|
|||||
|
6 LEERZAAME
II.
|
|||||||||
|
Roeping.
|
|||||||||
|
De Roeping vlug van aert s klinkt in opmerkende oor en,
De regterbandt wyfi welk een' wegb men moet betreên, 't Geluit der Spr eek-trompet laat zig heel verre hoor en: Wie 's Hemels roeping hoort, geeve agt op zyne reen. |
|||||||||
|
Ontwaak, ö flaauw en zwak gemoedt!
Ai hoor, hoe lieffelyk en zoet, Godt
|
|||||||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. 7
Godt roept op dat wy zullen koomen:
Ja Jezus, die ons heil bereidt, Wy volgen met wiivaardigheidt, En willen voor geen onheil fchroomen. Zoo ging op dat gebaande fpoor, Ons reeds een rey van helden voor, (Voorbeelden waardig naar te itreeven) Hen wederhieldt nogh druk nogh fmaadt Nogh aardtfche iuft, nogh eer, nogh itaat, Om 'sHemels item gehoor te geeven. Godtvruchte Noach die 't gevaar Der Waereldt, Hondert twintig jaar Verkondigt hadt, volgt Godts geboden: Hy gaat ter ark met blydfchap in Hier door is hy, en zyn gezin, Dien grooten ondergang ontvlooden. Zoo trok doorluchtige Abraham Godts item gehoorzaam, van zyn ftam En maagfchap af, langs verre wegen: Uit Ur , het landtfchap der Chaldeen, Naar 't vette en vruchtbaar Canaan heen, In 't vait vertrouwen van Godts zegen. Beängfte Mozes, zwaar ter taal, In 't°eerft bevreeft voor 't ftuurs onthaal á 4 7^s
|
||||
|
8 LEERZAAME
Zyn's volk, en der Egyptenaaren,
Voelt als de Godtheidt tot hem fpreekt, Dat de yver zynen geeft ontfteekt, Ten dienil des Heers der heïrfchaaren. Wordt Hanna's zoon van d'eerften tyde Zyns levens, Gode toegewydt; Die jonge dienftknegt Godt zoo waardig, Hoort naauw de Godtsftem in den nacht, Of hy, hy geeft eerbiedig aght, En antwoordt, fpreek, uwknegtftaatvaardig. Hoe zeer ontzet zigh Arnos*zoon, Daar hy de Godtheidc op haar' troon, Aanfchoude omringt met Seraphynen: 'k Vergaa, ach riep hy! myn gezicht Heeft in 't volmaakt' en zalig licht, Den Heer der heiren zien verfchynen. Maar toen een Engel door 't Azuur Des Hemels neerdaalde, en met 't vuur Des altaars, zyne lippen raakte, En 's Hemels item riep, wie zal gaan ? Toen fprak hy; ziet my voor u ftaan, Zendt my, dien gy met gunft genaakte. Hoe zoet klonk Jefus ftem in 't oor Der twee f paar Broed'ren , volg myn fpoor, Blyf
* Jcfaias. f Petrusen Andreas, enjfacobusenjoannis.
|
||||
|
ZIN NE-B E-EL DEN.· 9
Blyf niet aan 't tyd'lyk Vis-net hangen ,
Kom volgt my, laat uw netten ilaan, Gy zult nn ViiTchers zyn voortaan, Om menfchen harten op te vangen. Hoe zyn de maagden ftraks gereet, Geeiert in 't zuiver Bruilofcs-kieedt, Als zy haar Bruigom zien genaaken: Zoo draa de heiiilem zig verfpreidt, Staan zy, met lampen toebereidt En brandende op zyn komil te waaken. Gy dan, dÏQ 's hemels roeping hoort, En luft fchept in Godts heilig woordt, En 't heil wilt van uw ziel waardeeren: Hy klopt en roept aan 's herten deur , Doet op: ai dwaal niet in uw keur! Die Godt heeft kan niets meer begeeren. Pfalm xcv. vers 7, 8· Heeden zoo gy zyne fiem-
me hoort, En verhardt u kerte niet.
Matth. Cap. vr. vers 28. Komt herwaarts tot my alle die vermoeit ende belaß zyt, ende ik zal u
ruße geven.
|
|||||||
|
As
|
|||||||
|
III.
|
|||||||
|
LEERZAAME
III. |
|||||||||
|
Leerzaamheidt.
|
|||||||||
|
Bedaagde Leerzaamheidt leert bier de tedre jeugdt,
Door 't vuur van 't heiligwoordbunyver aan te kixieeken: De regterbandt wyfl aan bet voet/poor van de dsugdt: Wie Godtregt kennen ivil leer vroeg alvan hemjpreeken. |
|||||||||
|
Doorluchte en fchrandre Leerzaamheidt,
Vrindin der nutte wetenfchappen, Grondt
|
|||||||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν.
Grondtlegfter om allengs by trappen ,
De Godtheidt in haar Majeileit, En al volmaaktheidt regt te kennen. Opregte minnares der deugdt, Roemwaarde Leidsvrouw voor de jeugdt, Om 't hart al vroeg aan Godt te wennen. Gy zyt het die als by der handt, Uit grondtbeginzels opgerezen, In 't School der Godsvrucht onderwezen, Ons opvoert tot den hoogflen ilant. Laat vry de bünde Heiden roemen , Op Wysgeers fchrander van verftandt: Ja, 't wydt-beroemde GriekenJandt, Met lof haar zeven Wyzen noemen. Laat Paulus aan de voetfchabel Zyns meefters, met opmerkende ooren, De hoog verlichte leilèn hooren, Van fchrandere Gamaliël. Een Chriften overtreft in deezen Den Joodt, en Heiden ook met een: Als die door Jefus wyze reen En leffen zelve is onderwezen. Wat blonk zyn wysheidt als een fchat, Toen hy op aarde zig vertoonde, |
||||
|
12 LEERZAAME
|
||||||
|
En by 't geflagt der menfchen woonde,
Voor wien hy niets verborgen hadt. Geleertheidt vloeide van zyn lippen: (Schoon hem de boosheidt wederitondt) Naau fprak hy, of uit zynen mondt Liet hy een gulde les ontilippen. De Joodtfche wysheidt ftondc verzet Met allen die zyn leiTen hoorden, Toen hy door drang van hemelwoorden, Hen uitleï 't diep geheim der Wet. Geen nacht-bezoek kan hem misnaagen Van Nicodemus, dien hy leert, Wat hy , die hier met Godt verkeert, Moet doen om 't leeven te bejaagen. Zorgvuldigen, aan wien beneên, Met Martha 't aardfche kan bekooren, Leert hy, om yv'rig naa te fpooren , Gelyk Maria, 't noodig Een. Komt hem de ryke Jong'ling vraagen, Wat moet ik doen, op dat ik leef? Hy leert: volg Godts geboön, en geef Den Armen, gy zult Godt behaagen. En weide ik met der zielen-oog, Door alle zyn GelykenilTen, |
||||||
|
't Zyn
|
||||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. ij
't Zyn Leerzaamheden die niet miflen,
Ons op te leiden naar om hoog. Hoe brandt het hert der reis-genooten, Die treurig t'zaam naar Emmaus gaan , Zoo draa hen Jefus doet verftaan, Wat bron des heils, 'er is ontilooten, En hoe zyn leeven, doodt, en leer, In 't Wetboek, Pfalmen, en Propheeten, En wat Gods Geeft: hen heeft doen weeten, Door hem vervult, hem ftelde in eer.' Wilt dan zyn leflen niet verfmaaden, ö Menfch ! het is een heilzaam zout, Waardoor gy uwe ziel behoudt, Zoo gy daar mede u wilt verzaaden. Pfalm xxxii. vers 8. Ik zal u onderwyzen, ende
u keren van. den wegh dien gy gaan zult; Ik zal raadt geeven, myn ooge zal op u zyn. Handel. Cap vin. vers 34, 35. Ende de Ka-
merling antwoorde Philippo, ende zeide, Ik bidde «·, van wien zegt de Propheet dit? van hem zelve ofte van iemant anders'? Ende PhiUppus dede zyne mondt open, ende beginnende
van dis 'zelve Schrift, verkondigde hem Jefum. |
|||||
|
IV.
|
|||||
|
14 LEERZAAME
IV.
Dankbaarheidt. |
||||||||
|
Opregte Oankbaarheidt verheelt ons de Öjevaar,
Die nooit zyn zorg en hulp der Oudren tvü onttrekken. De tedre Plant kan '£ Landt tot nut enfierf elftrekken, Gy} die Godsgunftgeniet, dankden Ahegenaar. |
||||||||
|
Gy zyt het ed'Je Dankbaarheidt,
Die uwen geur alom verfpreid:, En
|
||||||||
|
ZINNE-BEELDEN. 15
En door uw ziels-bekoorlyke aert,
By Godt en menfch bemint en waardt. Gy ftreelt met blydfchap het gemoedt; En valt voor 't weldoen Godt te voet. Zie hoe Aartsvader Noachs hert, Tot dankbaarheidt gedreeven werdt, Toen Godt naa 's waerelds water-vloedt, Zoo wonderbaar hem hadt behoedt, Die 't dankbewys zoo lieflyk vondt Dat hy met hem maakte een Verbondt. Hoe toondtzigh Salems* Voril verheugdt, Als hy heldt Abraham met vreugdt, Als overwinnaar uit den ilag , Met broodt en wyn begroeten magh: Dan roept hy uit: dank Abrams Godt! Die uwen Heldt fchonk zulk een lot. Als Godt den wegh voorfpoedig maakt Van Eliëzer, dan, dan raakt Zyn hert vervult met dankbaarheidt! Om dat Godt zelve hem geleidt, En op zyn Bede hem ontdekt, De Brujdt, tot wien zyn reize ftrekt. En weide ik door den grooten hof Van 't heilig woordt, een ruime Van
* Mtlchizedék,
|
||||
|
i6 L E E R Æ Á Á Ì Å
Van Godtgezinden , trof myn oog,
Die 't dankbaar lofgezang om hoog Opzonden, om het geen de Heer, Aan hen betoont hadt t'zyner eer. Dan volgde ik Is'rels Leitsman na, Den grooten Mozes, Debora. En Barak, Hanna, en haar' Zoon, En Davidt de eer van Juda's troon. En Ryks-vorft Salomon, die baak Der Letterwyzen, 's Volks vermaak. Of zyn die lichten nogh te kleen! Zoo ftap door vyf paar eeuwen heen, Naar 't Godt geheiligd tegenbeeldt, Daar 's Vaders heerlykheidt in fpeelt, Die heldre en alverkwikbre zon, Godts Zoon, dien waaren Salomon. Naau heeft hy 't wonderwerk verricht, Aan Lazarus, of wendt 't gezicht Ten Hemel, met dit heilzaam woordt: Ik dank u dat gy my verhoort ó Vader! fchoon dat gy altydt Om my te hooren vaardig zyt. Dat voetfpoor volgde 't twaleftal, 't Zy dat hen vreugde of ongeval, |
||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. é?
Ontmoete, 't hart was vaak bereidt,
Met een opregte dankbaarheidt, Ja zelfs de Kerkers naar en bang , Weergalmden van hun dank-gezang. Verkrygt gy dan , ö raenfch! door Godt Op aarde een mildt gezegent lot, Of toeft Hy u door tegenfpoedt, Ontfangt het met een bly gemoedt. Loof, dank hem , om 't geen u gefchiet, Op dat gy 't in zyn gunfl: geniet. Pfalm Lxix. vers 31, 32. Ik zal Godts name pry-
fen met gezang; ende hem met dankzegginge groot maken. Ende het zal den HEERE aangenamer zyn daneene
Offe, (ofte) een gehoornde Varre, die (de klaau- wen) verdeelt. Epheièn Cap. v. vers 20. Dankende alk tydt over
alle dingen Godt ende den Vader, in am name on- zes Heeren Jefu Chrifli. |
|||||
|
 V.
|
|||||
|
i8 LEERZAAME
V.
Bekeering.
|
|||||||||
|
Bekeering, die bet oog ten hemel beeft gefangen,
Staart op Gods milde gunfl tot ligting van baarjmart, Veracht alle ydelbeèn, en vreejt geen afgrondts laagen, Maar toont, dat waar berouw moet komen uit het hart. |
|||||||||
|
De menfch die in zyn zond'Iykheden,
En fnoó begeertens voort gaat treeden, |
|||||||||
|
Staat
|
|||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D E N. ip
Staat ftil, als hy Godts roeping hoort.
Dan wordt zyn ziel 'met luft ontfteeken , Om 't vuur der Leering aan te kweeken En brengt heilzaame vruchten voort. Daar waar berouw heeft plaats gekregen 4 Geeft de eeuwige Almagt zynen zegen , Hy neemt den fchuk-bekentnis aan. Ver is hy dan van 't fpoor geweeken , Die Godt om geen genä wil fmeeken , Maar in zyn zonden voort blyft gaan. Als Davidt voelt zyn ziel ontftellen, Om dat hy Ifrael dorft tellen, En moordt, en Overfpel begaat: Dan kiefl hy voor der menfchen woede j Of honger, 't vuur van 's hemels roede j Die zig van hem verbidden laat. Als Achab naa zyn gruuwzaamheden, Zyn hart voelt door berouw beftreden j En zig in zak en afeh verneert: Schept Godt in zyn berouw behaagen, Dies hoort men hem Elias vraagen, Ziet gy, hoe Achab zig bekeert ? Manafle die den boog nogh ftyver Der boosheit fpant, met luft en yver, |
|||||
|
 % ' Erkent
|
|||||
|
LEERZAAME
|
||||||||
|
20
|
||||||||
|
Erkent zyn fchuit in tegenfpoedt:
Want vaft geknelt in boeje en kerker, Zoekt hy Godts aangezigt te lterker, Die hem in zegen weer ontmoet. Boetvaardigheidt aan Jefus voeten Kan Magdalenaas zonden boeten Daar zy in rouw bedolven is: Zy weder aan haar Godc verbonden, Wordt door haar Heere heen gezonden, Te melden zyn verryzenis. Staak Petrus uw vermetel fpreeken! Een Maagdt kan al dien hoogmoede breeken, Haar aanfpraak brengt u tot den val! Maar hebt gy weer Godts Zoon beleden, Dan trooft u Jefus door zyn reden; Gaat zegt hy: hoedt myn Lamm'ren ilal. Ziet gy den Moordenaar gevangen, En aan het kruishout opgehangen, Op d'oever van den bleeken doodt: Een zielzucht uit het hart gezonden, Heeft by Godts Zoon genä gevonden, Dies Hy Hem 't Paradys ontfloot. Heefc 't Pinkftervuur het hart ontfteeken Van Petrus, hoort het volk hem fpreeken, |
||||||||
|
De
|
||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D E N. at
De Naam van Jefus,· treft hen 't hart:
't Gemoedt geraakt wil aanftonts leeren; Drie duizent ziet men zig bekeeren, En volgen 't geen gebooden werdt. Wilt dan voor Godt in ootmoedt buigen, Daar zulk een wölke van getuigen, ö Menfch! u wyft het regte fpoor: Die Boetelingen na getreeden, Zy gingen voor met mannen fchreeden, Zy fmeekten Godt; Hy gaf gehoor. Jefaia Cap. lv. vers 6, 7. Zoekt den HEERE ter-
wyle hy te vinden is; reept hem aan terwyle dat hy naby is. De Godtloofe verlaate zynen laegh, en de ongerech·
tige man zyne gedagten: ende hy bekeere zigb tot den HEERE, zoo zalby hem zyner ontfermen: ende tot onze Godt: ixiant hy vergeeft menigvul- delyk. Matth. Cap. iv. vers 17. Van doen aanheeft Je-
fus begonnen te prediken, ende te zeggen, Bekeert ü, want bet Koningkryk der Hemelen is naby ge- komen. |
|||||
|
 3 VL
|
|||||
|
LEERZA AUE
VI. 't Gebedt,
|
|||||||||
|
Een nederige Vrouw, in kleeding onbefmet,
Die d'aangenamen geur des wierooksfwaait naar boven, Endoor het hart vertoondt den grondt om Godt te loven , Verbeeldt in dit Tafreel 't Ootmoedige Gebedt. |
|||||||||
|
Ontfluitfter van Godts fchat-trefooren,
Inneemfter van zyn Koningkryk, |
|||||||||
|
6 Reuk-
|
|||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D Å Í. 23
6 Reukwerk dat hem kan bekooren !
ö Toevlucht tot der Vroomen wyk ! ö Ladder om tot Godt te nad'ren! Verheffter van zyn naam en eer, Opregt Gebedt, door wien de \7'ad'ren Hun wenfchen kreegen van den Heer, 'k Verhef uw lof: uw groot vermoogen, Verftrekt een trooft in tegenfpoedt, Door u werdt Godt met ons bewoogen , Door u werdt menfch en landt behoede. Zoo gy 6 Sodom met uw fteden , Tien Vroomen maar in uw befloot, Godt hadt op Abrahams gebeden , Door vuur nogh zwavel u gedoodt. Verlegen Isr'el ftaak uw zuchten : 'k Zie Mozes voor u, in 't Gebedt, Ten ilrydt; d'Amalakiet zal vluchten , Godt heeft u, uit zyn handt geredt. Dryf vry ö blinde Philiftynen, Den fpot met Simfon uit vermaak, Ziet toe, wanneer hy komt verfchynen, Zoo komt hy met gewifle wraak; Zyn Ziels-gebedt om hoog gezonden , Vindt hulp by Godt, en geeft hem kracht, |
|||||||
|
B4
|
|||||||
|
Daar
|
|||||||
|
24 LEERZAAME
Daar rukt hy uw gebouw ten gronden,
En plet ö heilloos volk uw magt!
't Gebedc van Hanna opgeheven
Vindt heul by Godt, geeft vreugde in fmert,
Hier door krygt Samuel het leven ,
Die Godt ten dienit geheiligt werdt.
Het onweer treft des vyands benden
Als Samuel den Heere fmeekt,
't Geluil Godt vuur op aardt te zenden,
Als zyn gezant Elias fpreekt,
Of de aardt verdroogt: oft zwerk gaat zwanger
Van regen, en baaidt vruchtbaarheidt:
't Geftrenge Peft-vuur duurt niet langer,
Als Davidtbidt, en traanen fchreit.
Zoo veel vermagh 't Gebedt der vroomen !
Roept een elendige, Godt hoort:
Godt weigert niet tot hen te komen,
Maar troofh hen met zyn gunit en woordt.
Voelt Jefus zig in angfr. en lyden,
Daar 't zweet als bloedt zig toondt zoo root,
En dat hy moet dien kruis-ftrydt ilryden,
En zig bereiden tot den doodt,
Zoo draa hy bidt, fchiet Godt de ftraalen
Van zyne liefde naar beneên,
|
|||||
|
En
|
|||||
|
ZINNE-BEELDEN. 25
|
||||||
|
En doet een Engel tot hem daalen ,
Die hem vertrooit in tegenheên. Wenfcht gy dan hulp van Godt te krygen 6 Menfch! ai bidt in 't rein geloof, Laat uw Gebedt ten hemel ftygen; En zyne goedtheidt nimmer doof Voor ziele-zuchten , en gebeden, Zal uit den vollen Oceaan Des heils, uw ziel met liefPlykheden, In tydt, en eeuwigheidt verzaän. JobCap. vin. vers 5, 6. Indien gy naa Godt vroeg
zoekt; ende tot denJlmachtigen om genade bidt: Zoo gy zuiver ende recht zyt, geviijjelyk zal hy nu
opwaken, om uwent wille; ende hyzalde wooninge uwer gerechtigkeidt volmaaken. Coloflènf. Cap. iv. vers 2. Huudt flerk aan in bet
Gebedt, ende waakt in 'f zelve metdankzegginge. |
||||||
|
Β 5 VIL
|
||||||
|
86 LEERZAAME
VII.
't Geloof.
|
||||||||
|
't Geloof, dat op een Boek met heilige aandacht let,
Houdt in baar handt een Kelk ten teken van vertrouwen: De waereldt, kei, en doodt, zyn door haar magt verplet, Wie in Godts Zoon gelooft kan vafl en zeker bouwen. |
||||||||
|
't /beloof die groote Verrekyker,
^-* Die door alle eeuwen heenen ziet, En
|
||||||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. 27
é En door haar vaft betrouwen ryker
Dan de aard', wyl zy haar doel befehlet,
En Godt in 't Ryk der eeuwigheden
Befchouwt, fchoon nogh in 't vleefch beneên,
Noodt u haar wegen in te treden,
En wyft u 't padt naar Zion heen.
Zy toont (het Ongeloof raoet zwichten)
U eenen rey van helden aan,
Die als daorluchte en heldre lichten
Roemrugtig ons zyn voorgegaan.
Eifcht Godt een proef van 't vaft vertrouwen
Van Abraham, hy eifcht zyn kindt:
Geen liefde kan dien Heldt weêrhouwen,
't Geloof toondt dat het overwint.
't Geloof ftraalt door in volle krachten
In Mozes, die voor fmaadt en hoon,
Gezagh, en grootheidt durft veragten ,
Want hy, hy zagh op hooger loon.
Die grooten leidsman der Hebreeuwen
Zagh door dien fpiegel fchoon en klaar ,
En vaft, door 't wydt bevang der eeuwen,
Op Godt, den milde Alzegenaar.
Want die de Godtheidt wil genaken
Moet eerft gelooven dat zy is,
|
|||||
|
En
|
|||||
|
s8 LEERZAAMË
En dat zy met haar gunft blyft waaken,
Tot onzer zielbehoudenis. 't Geloof in Achabs*Zoon geilegen Ten top, blinkt uit in 't Bybel bladt Want Juda (dus leeft hy in zegen,) Geen Vorft, zoo voor, nogh naa hem hadt. 't Geloof is 't anker van 't vertrouwen. De grondt van 't geen men niet en ziet, Dogh daar men zeker op kan bouwen, Zoo vaft, als of men 'c reets geniet. Schoon zich 't Geloof niet laat bepaalen, In 't ver voor uitzien, moet met een Toeftemming onze ziel beftraalen, In 't geen de kennis komt ontleen. Hoort dan den Heilant zelve fpreeken, Hy, op wiens woordt gy vaft kunt gaan , Hy die de helfche macht kon breeken, Wyft dus ons 't befte middel aan. Dit is de grondt van 't eeuwig leven 6 Vader! dat u elk erkent Voor Godt, die 't menfchdom heil wilt geven, Enmy tot 's Volks behouding zendt. Of luft het u de Kruis-gezanten t'Aanfchouwen, hoe zy op dien grondt, Den
'Hiskia. |
||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D E N. 2j,
|
||||||
|
Den ftandaardt van 't Geloove planten,
En 't hart ontdekken door den mondt: Hoort Petrus dan voor allen fpreeken. De Heilandt zagh zyn Jong'ren aan, En vroeg (toen ieder was geweeken) Ëh gy, wilt ge ook niet heenen gaan ? Hy voelde zynen Geeft beroeren, En riep: ö Menfchen-hoeder! neen: (Wat dwaasheidt andren ook veevoeren) By u is 't woordt des heils alleen. Wy allen hebben u beleden , Erkent voor de onverwrikbre rots, Gedaalt uit 't ryk der eeuwigheden, Den grooten Zoon des grooten Godts. ö Laat dan de aarde ons toch niet binden Neen! volgt het woordt van 't twalef-tal! Zoo zult gy namaals ondervinden, 'rGeioof in zien verwislen zal. Habakuk Cap. ir. vers 4. De rechtvaardige zal
door zyn gehve leven. Romeinen Cap. x. vers 17. Zoo is dan het gek*
ve uit het gehoor: ende het gehoor door het inoordt Godts. |
||||||
|
VUL
|
||||||
|
30 LEER Æ Á ÁÌÅ
VIII.
Hoop« |
||||||||
|
De Hoop, die onze ziel met lufl verlangen doet,
Vertoondt zig als een Maagdgeciert met plant en kruiden', Haar boofdt draagt bloemen,die cieraadt en eer beduiden, En 't Anker toont aan ons baarßeun in tegenjpoedt;* |
||||||||
|
Hoop, Anker onzer Zaligheidt!
Geleidts-vrouw om toe heil te koomen, Heldin
|
||||||||
|
ZINN E-3 E E L D Å Í. gg
Heldin die geen gevaar wilt fchroornen,
Door liefde en vaft geloof geleidt.
ö Vaite grondtfteun van 't vertrouwen!
VertrooftereiTe in tegenfpoedt,
Vreugdtverwekfter in 't bedroeft gemoedt,
Hoop, om Godt eens in 't licht te aanfchouwen»
Wat zyt gy aangenaam en fchoon'!
Wat treedt ge op lieffelyke wegen!
Gy ziet voor afin gunft en zegen,
De glanfch van 's hemels dierbre kroon.
'k Zie u de Aardts-vaders begeleiden,
■Als zy op Godts belofte en woordt,
Verryzen naar een ander oordt,
Van Maag' en vrinden afgefcheiden.
Voelt Jacob 't lighaam meer en rneer
Verzwakken door 't langduurig leeven,
De ziel veriterkt en kracht gegeeven,
Roept uit: 'k wagt op uw goedtheidt Heer!
't Luft Jofeph ftervende , te ontdekken
Hoe dat ganfch Isr'el, naa den loop
Van Hondert veertigh jaar, de hoop
Vervult zou zien, van op te trekken.
Al voelt een Hiob alle leedt,
En zig van goedt en bloedt berooven,
|
|||||
|
Zyfi
|
|||||
|
32 LEERZAAME
Zyn Hoop op Godt dryft egter boven,
Terwyl hy van geen wank'len weet. Laat al wat hem kan tegenloopen; Hy roept: al trof in dezen noodt, Den Heer myn ziele met de doodt, 'kZal egter op zyn byilant hoopen. Vlucht Davidt over berg en dal : Moet hy den felften vloek verdraagen: Beproeven 's Hemels ftraf en plaagen: Zyn hoop op Godt verwint het al. Die Hoop, zoo fchoon en uitgeleezen, Durft Paulus voor den Joodtfchen Raadt Verdeedigen, met een gelaat Dat voor geen onheil fchynt te vreezen. En vaart hy in zyn yver voort, Zyn geeft door 's hemels Geeft ontfteeken, Durft daar van onverhindert fpreeken, Dat Feftus, met Agrippa 't hoort. En wilt gy eens ó Menich aanfchouwen, Waar dat de Hoop haar' grondt op fticht! Der Heid'nen Leeraar, hoog verlicht, Zal u dit zonneklaar ontvouwen. *Staa in 't Geloof, wordt niet ontrukt De hoop van 't eeuwig Euangeli, Wiens
* ColoJJ. i, vs, 23. 26, 27.
|
||||
|
Æ É Í Í Å-B Å Å L D Å Í. 33
Wiens zuiverheide, gelyk een leli
In 't hart van elk moet zyn gedrukt. Een heerlykheidt, die Godt voor deezen , Den blinden Heiden hielt bedekt, Maar nu een fchat van rykdom ftrekt, Aan hen, die Godt met eerbiedt vreezen; Hy nu, waar in dien rykdom leidt, Op dat hy u zyn gunfl betoone, Is Chriftus, Gods beminde Zoone, De Hoope uwer heerlykheidt. Klaagliederen Cap. in. vers 24. De HEEREis
tnyn deel, zeit myne ziele, daarom zal ik ophem hopen. Hebreen Cap. x. vers 23. Laat ons de onwankel-
baar belydenijje der hope (vaft) houden: (want die het beloop heeft is getrouw.^ |
|||||||
|
C
|
|||||||
|
IX.
|
|||||||
|
34 LEERZAAM E
IX.
Liefde.
|
|||||||||
|
Een Vrowvo, bier afgeheeïdt bevallig van gelaat;
Die óp drie Kinderen het oog beeft neêrgefiagen, Een Vuur-vlam op haar hooft die regt ten hemel gaat, Zyn tekens, die bet merk der zuivre Liefde draagen. |
|||||||||
|
andt der volmaak theidt, hoofdt der deugden.
Bron-ader van ontelbre vreugden, Op
|
|||||||||
|
Β
|
|||||||||
|
ZINN E-BEELDEN. 35
Opregte telg uit 't eeuwig ryk:
ö Liefde! eedle koninginne,'
Wel waardt dat elk u eere en minne,
Beeldt van Godts beeldt, Godt zelfs gefyk.
Wat zyt gy vreedzaam en lankmoedig,
Niet ongefchikt, maar overvloedig
In 't weldoen, gy , gy denkt geen kwaadt.
De waarheidt kan u beft vermaaken:
Gy hoopt, gelooft, lydt alle zaaken,
Terwyl gy nimmermeer vergaat.
Laat vry de haat van Vyf paar zoonen
Van Jacob, zig op 't felnY vertoonen,
Als Jofeph hun zyn droomen meldt,
Zyn Hefde, fchoon door veel gevaren
En zukkeling van twintig jaaren
Gedwarsboomt, hen in aanzien fieldt. ·
Staak, itaak, ö Zoon van Kis, uw woeden! <
Uw Jonathan, is op zyn hoeden,
Al brengt gy Davidt in gevaar:
Zyn liefde die met gunftige oogen
Den balling aanziet vol meedoogen,
Strekt hem een fchild en beukelaar.
Sterft Jonathan dan beril de liefde,
Die 't hart van Koning Davidt griefde,
|
|||||
|
C 2 Met
|
|||||
|
3Ö LEERZAAMS
Met kracht aan alle kanten uit:
De droef heidt kan zig niet bepaalen, Ach! klaagt hy, moeit gy nederdalen, ö Konings zoon, ó eedle fpruit! Uw liefde nimmer uit te dooven , Streefde alle liefde ver te boven, Zy kende grootheidt perk nog maat: Nooit moet ge ö Bergen vruchten draagen! Op u, ach ! legt den helde verflaagen , Myn Jonathan, 'sryks hoofdt-cieraat. Of flaat ge op grooter liefde uwe oogen: Op Godc, die met den menfch bewoogen, Hen zag met zyn ontferming aan j Naau lag het fchepfel in de zonden , Of 't middel heeft Hy uitgevonden, Om hen van 't helfche juk te ontfiaan. 't Beloofde zaadt (daar de Hebreeuwen Op wagten) heeft naa veertig eeuwen , Zyns Vaders wil en woordt vervult: Hy als een menfch op aard' beneden, Omzwervend', heeft den doodt geleden, En droeg aan 't kruishout onze fchuldt. Dat is een liefde zonder gade ! Dat is een liefde vol genade! |
|||||
|
Daar
|
|||||
|
ZINNE-BEELDEN. 37
Daar aarde en hemel van verfielt:
Het aardtryk fchudde, 't licht wierdt duider:
De hel, en doodt aan band en kluiiler
I Geflooten, wierden neêrgevelt.
Joannes die door fnoö tirannen, Op 't naare Patmos wierdt gebannen, De Liefde als 't hoogde goedt waardeert: Wil 't oog maar in zyn ichrïften wenden. Liefde is 't begin, Liefde is het enden, 't is alles liefde wat hy leert. Wil dan 6 menfch! met ziel en zinnen , De wonder fchoone Liefde minnen,
Zy is onfchatbaar van waardy.
Die haar omhelft, die haar wil eeren , Volbrengt al wat Godt wil begeeren. Ta komt de Godtheidt zelfs nabv. Pfalm xvni. vers 2. Hy zeide dan: Ik zaluher*
te'lyk liefhebben, HE ER E, myne ßerkte, I Johan. Cap. iv. vers 16. Godt is liefde: ende
die in de liefde blyft, dieblyft in Godt, ende Godt in hem. |
|||||||
|
C3
|
|||||||
|
X.
|
|||||||
|
38 LEERZAAME
Χ.
|
|||||||||||||
|
Honger.
|
|||||||||||||
|
De Honger bleek en f ehr aal, hol-oogig, uit geteert,
Toondt hier haar droevenjiandt door dorre kooren-airftr, En de omgekeerde maat wil ons 't gebrek verklaaren, |
|||||||||||||
|
daar Hongersnoodt regeert.
|
|||||||||||||
|
Rampzalig is bet landt,
|
|||||||||||||
|
o fj onger fcherp en fnydendt zwaardt!
<t-& Geftrenge geelTel van vermogen, ö Roede
|
|||||||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E LD Å Í. Æ9
ó Roede zonder mededoogen !
Gy zyt verwoedt en fel van aert, Vorft Davidt agt uw flaagen zwaarder, Dan 't Peft-vuur dat afgryslyk woede: Of de Oorlog heet op menfehen bloedt; En uwentoeftandt droef en naarder. Gy maakt in 't woên geen onderfcheidt Gy, gy vertrapt vermaak en weelden, ö Honger! wie kan u verbeelden, In uwe naare affchuw'lykheidt. De Aardtsvaders moeiten in hun dagen, De neepen voelen van uw handt: Ja 't zegenryk Egyptenlandt, Uw felheidt zeven jaar verdraagen. Dat was een honger zwaar en groot, Waar in het volk niet flegts hun haven, En goed'ren tot behouding gaven, Maar 't leven zelf voor kooren boodt. Dog eer die tydt nog was gebooren, En dat die omkeer zou gefchiên, Hadt Godt door Jofeph 't Ryk voorzien, En opgevuldt met vruchtbaar kooren. 't Benaaudt Samaria bevindt Hoe hoog gy doet de wanhoop ilygen |
|||||
|
C 4 Dat
|
|||||
|
40 LEERZAAME
Een Moeder kon dat zelfs verkrygen,
Te Aagten haar onnozel kindt.
Een daat die 'sKonings hart ontftelde!
ó Honger! hoe ryft gy in top
Dat zelve een dooden Ezelskop
Kon tagtig Zilverlingen gelden ?
En... Maar wat meldt Godts heil-propheet?
Eer 't zonlicht de aarde eens rondt zalioopen ,
Zult gy het graan in ruimte koopen,
En u ontheft zien van uw leedt.
Dat zyn onmoogelyke zaaken
Roept zeker Hooftman! 't zal gefchiên
Zegt Godts Gezant, gy zult het zien,
Dog van dien voorraadt zelfs niet fmaaken.
't Gefchiedde, daar de vyandt vloodt:
De vreugdt verhief zig allerwegen;
De Hooftman zag dien nieuwen zegen,
Dog boet zyn wantrouw' met de doodt.
Een dartle zoon die zyne dagen
Welluftiglyk hadt doorgebragt,
Voeldt (ach ! wie vreeft niet voor uw macht)
ö Felle Honger uwe flagen !
De zwyndraf mag hem niet verzaän:
Maar komt hy tot bedenking nader,
|
|||||
|
Smeekt
|
|||||
|
ZIN N E-BEELDEN. 41
Smeekt hy met ernil; zyn' goeden Vader
Komt ftraks met hulp hem tegen gaan. Dan is 't vol-op: het droeve lyden, Die dagen van verdriet en druk, Zyn nu verandert in geluk, En geeven Hoffe van verblyden. ö Menfch! zoo u Godts handtkaftydt,
Beproeft hy u door tegenfpoeden, Gebruik zyn tuchtroede u ten goeden, Nadien zy tot uw heil gedyt. En' gy, Gezegende in vermoogen , Ai help den hongerigen buik! Godt gaf u 't goedt tot dat gebruik, Zoo krygt gy zegen uit den hoogen. Jefaias Cap. xxx. vers 14. De Inwoonden des
landts van Thema zyn den vluchtigen met zyn broodt bejegent. Matth. Cap. xxv. vers 35. Ik hen hongerig ge-
weeß , ende gy hebt my te eeten gegeven. |
|||||
|
Cs XI.
|
|||||
|
4a LEERZAAME
XI.
Dorft. |
||||||||
|
Graveerkunfl wyfi den Dorfl in dit Tafreel ons aan,
Daa,T 7,31 om 't boofdt gebult met dorre wyngaart-blaan, De Onmooglykbeidt bewyft om zonder vogt te leven, 't Geen kruik en leegefcbaal ons ook te kennen geven. |
||||||||
|
Al is de Honger fel in 't woede,
Nogh treft den dorfl: met fcherper roede, Daar
|
||||||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν. 43
Daar hy zyn flagen voelen doet.,
ö Dorii gy zyt het, die de krachten, En levensgeeften doet verfraachten, Gy, gy verzwaardt den tegenfpoedt. Moeit een verftoote Hagar vluchten;
Die ramp vermeerdert door het zuchten Van Ismaël, nogh zwak en teer: De felle dorft die hem komt plaagen, Kan zy in 't hart niet langer draagen , Maar legt hem in de itruiken neer. Daar fchreidt de jongen: daar zyn traanen , Den wegh tot zyn behouding baanen; Godt hoort het kindt, en ziet het aan: Hy zelve ftrekt hem een behoeder; En wyft aan zyn bedroefde moeder, Een bron om hem van dorft te ontflaan. Wat gaat gy voort in muiteryën, Om dat in Kades woeftenyën, 6 Israël uw drank ontbreekt! Kan u Egypte nogh bekooren? Zwyg! wil de Godtheidt niet verftooren, Hoor wat haar dienftknegt tot u fpreekt: Verzaam u gy weerfpannelingen, Merk, uit deez' Rots zal water fpririgen |
|||||
|
Door
|
|||||
|
44 LEERZAAME
Door Godt tot uw behoudt gefchikt.
Zagt! ilaa niet tweemaal op de fteenen ö Mozes! 't water ftroomt reets heenen; Waar door zig 't volk en 't vee verkwikt. De groote Simfon die den zeegen Hadt op den Philiftyn' gekreegen, Slegts met een Ezels kakebeen; Voelt, naa zyn vyandt is verilaagen, Zyn ziel door feilen dorfl: belaagen, En vreeit dien vyandt nu alleen! Ach, klaagt hy, Heere ! zult gy geven Dat ik naa zulk een heil, het leven Verlies, en nu van dorfl: verfmacht? Maar neen, Godt doet (6 wondre dingen!) Op 't onvoorzienft een bron ontfpringen, Hier door verkwikt zyn levenskracht. Hoe zien drie * Vorilen heen getoogen Ten ilrydt, het doodts gevaar voor oogen Om dat de dorfl: hun legers kweldt: Maar naau heeft 't heir die maer' vernoomgn, Hoe 't water zal door Edom ftroomen , Μ Dan juicht alom het oorlogs veldt. f Godts Zoon wierdt zelfs met dorfl: bevangen , Toen hy aan 't fmaadthout opgehangen,
Den
* Zie 2 Kon, Cap. III. vs. 9. |
||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν. 45
Den vloek des volks droeg, maar die dorft,
Moet onze harten gaande maaken , Om weer met zielendorft te haaken, Naar Hem des levens heil, en Vorft. Ook moet die liefde 't hart doen branden , Om t'allentydt met open' handen, . Den noodtbedrukten hulp te biên:- Dat zyn ze dien Godts waarde Zoone, Ons naaliet, op dat elk betoone, Wat Jefus zon van ons gefchiên. Want wie flegts in 't geiove zeker, Aan den behoeftigen een beker Koudt water, in zyn' naame geeft, Die zal op aarde heil erlangen, En namaals 't heerlyk loon ontfangen, / Van Godt die in alle eeuwen leeft. Jefaias Cap. xxi. vers 14. Komt den dorfligen te
gemoete (met) water. Matth. Cap. xxv. vers 35. Ikbendorfliggewecft,
ende gy hebt my te drinken gegeven. |
|||||
|
XII.
|
|||||
|
46 LEERZAAME
XII.
Herbergzaamheidt. |
||||||||
|
Herbergzaamheidt die met eenfcboon en vrindlyk nnezen,
Met de armen uitgebreidt naar elk blymoedig ziet: Toondt, door den overvluedt, dat niets, hoe uitgelsezen, Ge/paart moet zyn 3 voor hem, dien zy haar byflant biedt. |
||||||||
|
Herbergzaamheidt, 6 harts-vrindin
Van teedre liefde en raededoogen , Gy
|
||||||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. 47
Gy wenkt met toegenegene Oogen,
Den vreemdeling, en noodt hem in:
Gy fluit uw broodt niet voor uw vrinden:
Gy houdt uw tafel zonder pragt:
En komt een Vriendt u by, by nacht,
Hy zal u niet verleegen vinden.
Der vrinden difch is haail bereidt.
Zoo vondt zigh Abram niet verleegen,
Toen hemdoor de Eng'len van Godts wegen,
Zyn' zoon, zyn' Izaac wierdt voorzeidt.
Naau zag hy hem, of komt geloopen ,
Nood' hen ter ruft, bereidt het maal,
En toondt door 't vrindelyk onthaal,
Dat hart en huis itaan voor hen open.
Verkeert die heldt, als vreemdeling
Te Gerar, een doorluchtig Koning,
Ontfangc hem, fchenkt hem 't land ter wooning,
En hoopt hem op , met zegening.
Laat 't godloos Sodom zonder fchroomen,
Den Hemel tergen met verdriet,
Loth, als hy Godts Gezanten ziet,
Loopt toe, en noodt hen in te koomen:
Hy laat niet af, maar houdt vaft aan ,
Dat zy niet blyven op de ftraaten,
|
|||||
|
Op
|
|||||
|
48 LEERZAAM E
Op dat de moedtwil uitgelaaten ,
Zyn handen niet aan hen zon flain. Die blyk van vrindlykheidt, baardt zegen. Loth wordt bewaart, terwyl Godts handt Der ileden vuile en geile brandt Verdelgt met vuur en zwavel reegen. Vergeefs zoekt gy, ö Zoon van Kis! Uw' dapp'ren fchoonzoon naa te jaagen, Godt zelfheeft voor hem zorg gedraagen, Dat hy uw hand ontkoomen is, Hy heeft by Achis zig begeven: Wiens edelmoedigheidt beleeft, Gantfch Ziklag hem in handen heeft, En hem in veiligheidt doet leven. Pryswaardige Herbergzaamheidt! Uit zuivre vriendlykheidt gebooren, Met regt kunt gy de ziel bekooren, Wyl ge over al uw' lof verfpreidt, Onweetend' kan het dus gebeuren, Dat gy voor menfchen niet alleen, Maar voor Godts Eng'len, ja met een Voor Godes Zoon , ontfluit uw deuren. Dat ondervondt 't bedrukte paar, Toen zy te zaam naar Emmaus gingen, |
|||||
|
Dat
|
|||||
|
21NN E-B E E L D E Nt 0
Dat hy, dien zy in huis ontfingen,
Hun Heer en meefter zelve waar.
Nog wil de Heilant by u komen
ó Menfeh ! wanneer gy uw gemoedt»
Eerbiedig voor Hem open doet,
En hy van u word ingenomen.
Genegentheidt ilraalt by hem uit:
'k Staa (roept hy) aan de deur te kloppen,
Wil voor myn ftern uw oor niet floppen;
Maar zoo gy my uw hart ontfluit,
Zal ik met zegen u genaken,
En voor een vrindelyk onthaal ,
Met u hier 't hei-lryk Avondmaal,
En gy met my 't hier naamaals fmaaken.
Job Cap. xxxi· vers 32. De Vreemdeling en over-
nacbtede niet op de flraate: tnyne deuren opende ik naa den weg. Matth. Cap. xxv. vers 35. Ik Was een vreemde-
ling , ende gy bebt my geherbergt. |
|||||||
|
XIII.
|
|||||||
|
D
|
|||||||
|
LEERZAAM E
XII f.
|
|||||||||
|
Naaktheide,
|
|||||||||
|
Bedrukte Naaktheidt, die in 't arm en fiber kleedt,
Met-een bedroeft gelaat, uwevenmenfibuwleedt, Terwylgeomhyflautjmeekt, te kennenjchynt te geven, Schep'moedt, daar zyn voor u nog Tabitba's in 't leven. |
|||||||||
|
Bedrukte Naaktheide, met het kleedt
Van ibbere Armoe zyt ge omhangen, Hoe
|
|||||||||
|
ZINNE-BEELDEN. 51
Hoe voel ik my van druk bevangen,
In 't overdenken van uw leedt: Men zag u al te voorfchyn komen, In 's waereldcs vroege morgenilondt 4 Het eerfte paar lei d'eerilen grond, Door hunnen lull niet in te toornen ß Wantnaau was de appelbeet gedaan; De looze ilang gehoor gegeven , Of elk zag wat hy hadt misdreeven, En merkte zyne naaktheidt aan. Maar de Almagt met hun leedt bewoogen, Heeft hen naar zyn barmhertigheidt, Zyn dierbre guniten toegezeit, En zelfs hun kleed'ren aangetoogen. Bedrukte Job die dag aan dag, Zig 2iet door ramp op ramp befpringen, De Satan naar zyn leven dingen, Zoo dat hy niets behouden mag: En byelk fchynt veragt te weezen: Roept uit: Naakt zag ik 't tranendal, 't Welk ik weer naakt verlaaten zal, Godtgaf, en nam : Hy zy geprezen. Maar eind'lyk fluit dien tegenfpoedt, Godt die zyn fmeeken wil verhooren. |
|||||||
|
D 2
|
|||||||
|
OnC«
|
|||||||
|
LEERZAAME
|
||||||||
|
52
|
||||||||
|
Ontfiuit voor hem zyn fchat-trezooren,
En kroont hem weer met overvloedt. Treft fchult bekent'nis de ingewanden Des Zoons, die alles heeft verteert, Zoo dat hem zelve een kleedt ontbeert, Straks ziet men 't hart des Vaders branden; Die liefde, in wien oprechtheidt is, Omhelil hem; doet de vreugd' herleven : Het befte kleedt wordt hem gegeven: 't Gemefte kalf verciert den difch. Maar hoe! wat droef heidt vult my de ooren, Wie treurt hier met bedrukt gelaat ? Zyt gy 't 6 Armelyke ftaat! Laat gy ons uwe klachten hooren! Gy fchreidt om Dorcas, die gcreet U als omvatte met haare armen, En met een tederlyk erbarmen, Uwe arme naaktheidt heeft gekleedt: Schep moedt! al heeft zy u begeven, 't Gebedt van Petrus vol van kracht, Ontrukt haar uit de fterke magt Des doodts , om ze aan u weer te geven. Gydan, ö dwaazen dezer aard'! Houdt uwe fchatten niet begraven , |
||||||||
|
Maar
|
||||||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. 53
Maar legt die aan tot liefde gaven ,
Want die zyn Jefus lief en waarde.
Houdt fchaamte het gebrek verborgen :
Verzwygt de tong, 't geen 't lichaam lydt:
Ai toondt u vaardig en verblydt,
Gy kunt het harte ontflaan van zorgen!
Wie den bedrukten gadeflaat
En helpt, en in Geloof zal zaaijen,
Zal naamaals weer in zegen maaijen,
Ter plaats daar vreugdt de ziel verzaadt.
Job Cap xxxi vers 19, 20. Zooikiemant hebbe
Zien ontkoomen, om dat hy zender kleedmge isjas, ende dat de noodtdrufüge geen dek/el en hadde: Zoo zyne lendenen my niet gezegent en hebben: dat
hy van de vellen myner lammeren verwarmt wierdt. Matth. Cap xxv. vers 36e (Ik was) naakt, ende
gy hebt my gekleedt. |
|||||
|
D 3 XIV.
|
|||||
|
54 LEERZAAM E
XIV.
|
|||||||||
|
Kr-mkheidr,
|
|||||||||
|
De Krankbeidt, bleek enfcbraalvan aanzien en van wee-
zen, Wyfl met de Anémonè der menfcken zwakbeidt aan. En met den bloemenkrans, boe boog by elk geprezen, Leert zy, dat al betfcboone op 't/nelfle kan vergaan. |
|||||||||
|
Ai my! wie zie ik voor my heen,
Die zuchtend' en met bang geileen Het
|
|||||||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν. $5
Het oog ten Hemel heeft geflagen !
Zyt gy 't ö Krankheidt! die my 't hart
Met druk vervulde om al de fmart
En tegenheên, die ze u ziet dragen.
Schept moedt 6 onderdrukte maagdt 1
Nadien de Hemel zorge draagt,
Voor hen die om zyn byilant fmeeken:
Zyn handt waarmee Hy u kaftydt,
Is 't die weer tot uw heil gedyt,
En u geneefl: van uw gebreeken.
Wordt Juda's Vorft, Hiskias krank,
Is zyn benaauwdtheidt zwaar en langk,
Zoo dat hy kird' gelyk een duive;
Wend zyne ziel zig in 't gebedt
Tot Godt, dan wordt hy ilraks gered ,
Godt wil dat zyne druk verftuive:
Ziet, ziet Godts Zoon , in wien het beeldt
Des Vaders, ryk van luider fpeelt,
Aan elk zyn dierbre hulp betoonen.
De zoon des Hoov'lings wordt herftelt:
Daar Petrus Moeder, lang gekwelt
Met koorts, zig met zyn gunil ziet kroonen.
De Krankheidt wykt voor zyne magt:
De kreuple voet, of handt, krygt kracht:
D 4 Hy
|
|||||
|
■
|
|||||
|
S6 L E E R Æ Á Á Ì Å
Hy geeft den doofgeboornen ooren :
De blinden krygen het gezigt:
De domme wordt het fpreeken ligt:
't Moet alles naar zyn heilftem hooren.
Ziet Petrus aan de fchoone poort
Des Tempels, Een', van zyn geboort'
Geraakt, en kreupel aan zyn voeten:
Hy zegt, al fchenk ik u geen gout,
'k Schenk meer ! zoo gy op Godt betrout.
Staat op: zyn gunfl: komt u ontmoeten.
Gantfch Lydda, is verheugdt van geeft,
Als Petrus, Eneas geneeft,
Die agt jaar hadde op 't bedt gelegen.
Ziet Fublius, door Paulus handt,
Zyn Vader weer herftelt in ftandt,
Dan juicht Meuten om dien zegen.
Slaat u Godts hand op 't ziekbed' neer
ö Menich! waak op, roept tot den Heer,
Wilt hem al uw behoeftens klaagen :
Laat nooit üw harte zyn gezint,
Om met Ahazia verblindt,
Den Godt van Ekron raadt te vraagen.
Dat is: fteun nimmer op uw magt
Op uw vermoogen, fchoonheidt, kracht,
|
|||||
|
Wüt
|
|||||
|
Æ É Í Í E-B E £ L D Å Í. 57
Wilt op dien rietftaf niet vertrouwen ,
Wie daar op fteunt, ileunt zonder grondt, Ze h zwak, en buigt, en breekt terftondc: Nog wil op hulp van menfchen bouwen. Godt zelfs, die Opper-majefteit Des Hemels, biedt rnet vriend'lykheidt Zyn hulp, in 't geen gy zult begeeren, Roep tot my in uw angit en pyn Dus fpreekc hy : 'k zal uw helper zyn, En gy, gy zult myn heil-naam eeren. Jefaia Cap.÷÷÷íðé. vers é6 Heere, bydeezedin*
gen leeft men, ende in alle deezen is het leven mynes geeßes , want gy hebt my gezont gemaakt ende my geneezen. Matth. Cap. ÷÷í. vers 36. Ik ten krank geweeß,
ende gy hebe my bezogt. |
|||||
|
Ds XV.
|
|||||
|
58 LEERZAAME
XV.
|
|||||||||
|
Gevangenis.
|
|||||||||
|
Treur niet Gevangenen, al ziet gy u aan banden
En voeten vafl gekneldt, geflooten in de banden: De Hemel, die gefladg op 't doen der menfchen ziet, Zal u, lydt gy om hem, verlojjen van 't verdriet. |
|||||||||
|
't/^aat wel, ö vafl; geboeide ziel,
^■J Al kneldt de kluiiters voet en handen, Geen
|
|||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D Å Í. 59
Geen noodt! de Hemel zal de kiel
Uws levens hoeden voor het flranden. Zoo ge in vertrouwen tot hem zucht, Al waard t ge in 't dieplte hol gezeten, Uw ziel, door Godt verkwikt, krygt lucht; Zyn goedtheidt zal u niet vergeten. Laat wrevle boosheidt Jacobs-zoon, Ten kuil, tot Haaf, en kerker doemen, De darde min hem aandoen hoon; Zyn Heer hem een ondankbren noemen; Maar als die nevels zyn van kant, Dan ryil hy als een Zon in 'c ooften, Ten dienft van 't groote Egyptenlandt En om zyn's Vaders huis te trooilen. Hou ftandt Zedekia, laat af Van Micha op den mondt te kloppen, Om dat het antwoordt 't geen hy gaf Uw loogen-geeit den mondt doet floppen. Doem vry, ñ Achab, dien Propheet Ten Kerker^, drenkt hem, wilt hem fpyzen Met 't broodt der fmaadtheidt, en met leedt! De Hemel zal eerlang bewyzen, Dathy, door God, de waarheidt fpreekt, En dat zyn handt ter ftraf geheven |
|||||
|
Door
|
|||||
|
6o LEERZAAME
Door eenen fcherpen fchigt zig wreekt,
U onvervvagt in 't hart gedreven, Doorluchte Cores, rys, uw naam, Zal by de na-geilagten leven , En op de vleuglen van de Faam, Door 't ganfche aardtryk zyn verheven: Wyl gy door ed'len geeft geleidt, 't Gevangen' Isr'el van zyn banden, Ontflaat en fteld in veiligheidt, En weder weg-zendt na hun landen j Ja uit laat roepen wie den Heer, Zyn fchuldige eerbiedt wil venïgten, Dat die te rug trek', hem ter eer, Om zynen naam een huis te fliehten. Laat vry de dart'le Hoveling , Vorft Darius zoo ver belezen, Dat, die zyn laft te buiten ging, Ten kuil der Leeuwen wierd verweezen. Dat geldt uw hooft ö * Belfazar! Maar vrees niet, hy, dien gy blyft eeren, Zal u, gelyk een heldre ftar, Met glans doen uit dien moordtkuil keeren. Laat af hartnekkig Sanhedrin, Gelyk een Tygerdier verbolgen , |
|||||
|
* Daniël.
|
|||||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. tfi
De Kruisgezanten , eens van zin,
Met boei en kerker te vervolgen: Uw boosheidt ryft vergeefs ten top, Gy zult uw doelwit met beraaken, Godts Engel fluit de kerkers op, Zyn heilig oog blyft voor hen waakeo. Denk der Gevang'nen dan met fmert, 6 Menfch! wil niet angilvallig vluchten, Van hem, die fnoodt mishandelt werdt, Maar trooft hem op zyn' droevig zuchten. God laat geen weldoen onbeloont, 't Strekt * Onefiphorus tot zegen, Dachy Godts kruisheldt, hoe gehoont, Niet in zyn banden liet verleegen. * é Tim. Cap. i'. vers 16.
Tefaia Cap. lxi. vers I. De Geeft des Heeren
HEEREN is op my, om dat de HEER E my ge- zalft heeft om een "blyde boodtfchap te brengen den zagtmoeëgm: hy heeft my gezonden om te ver- binden degebrokene van harten, om den gevange- nen vryheidt uit te roepen, ende den gebundenen openinge der gevangenijfe. Matth. Gap. xxv. vers 36 Ik was in de gevan-
genijfe , ende gy zyt tot my gekoomen. XVI.
|
||||
|
63 'LEERZAAME
XVI.
|
|||||||||
|
Armoede van Geeft»
|
|||||||||
|
Opregte ziel, gedofl in 't kleedt van Nedrigheidt 5
Die ?iaaulyks met uw oog' den Hemel durft befchouwen, Gy toont door uwe deugdt, die vajl op Godt wil bouwen» Dat gy eenfcbat bezit ,/cboonge arm vangeejtezyt. |
|||||||||
|
Godtvruchte Nedrigheit van geeft
Verflaagen, met gebrooke harte, Ver-
|
|||||||||
|
Æ É Í Í Å-B Å Å L D Å Í. 63
Verbryzeld in uw druk en fmarte,
Aan wien belooft wordt 't eeuwig feeil Hier na in vreugde by te woonen , 'k Verhef uw deugdt; uw nedrigheidt Vindt hulp by de Opper-majeftek, Om u met zegen te bekroonen. Uw eigen kleinheidt volgt met roem, Haar' Heilant na, zoo uitgelezen, Gelyk de Zon dat heerlyk \veezen, Gevolgt wordt van de Zonnebloem. By d'edlen vader der geflagten Doorluchten Abraham, hoe groot Hy 't heil van zynen Godt genoot, Blyft zyn geringheidt in gedagten. Ik, roept hy, die myn kleinheidt ken, Heere onderwind my u te fmeeken, Met u van mondt tot mondt te fpreeken, Ik die maar ftoffe en affche ben. In 't midden van den grooten zegen, Die Godt den vroomen Jacob fchenkt, Het nedrig hart nogtans gedenkt, (Schoon tot twee heïren uitgedegen) Dus aan Godts goedtheid : te gering Ben ik , voor uw weldaadigheden, |
|||||
|
Oh
|
|||||
|
64 LEERZAAME
|
||||||
|
Die met myn (laf ben voortgetreden,
Toen ik myns Broeders haat ontging. Geen Hooftman iteunt op zyn vermoogen, Nog krygsftandaart, nog wapenkracht, Verwaantheidt heeft op hem geen magt, Daar hy voor Jefus neergebogen Hem aanfpreekt: 'k ben niet waardig Heer, Dat gy myn' drempel zoud' betreden, Een gunftig woordt, £en trooftb're reden , Geeft mynen knegt gezontheidt weer. Staak blinde Pharizeeu uw roemen, Op vaften, aalmoeze en gebeên , De Godtheidt weet die een voor een, Gy hoeft haar die niet op te noemen. Befchouw van verr' dien Tollenaar, Die arm van Geeft, en naaulyks de oogen Durft opflaan, nedrig neêrgeboogen, Zyn fchuldt en zonden, groot en zwaar, Belyden, Godt om byftant fmeeken , En dat hy de oogen van genä, Op hem barmhertig nederfla, En hem onthef van zyn gebreken. Gy dan die nedrig van gemoedt Den Heere dient mee vaft vertrouwen, |
||||||
|
Wilt
|
||||||
|
■ZINN E-BEELDEN. 65
Wil 'tgrootfte voorbeeldt vry aanfchouwen,
Om dat te volgen op dien voet.
Ja, laat zyn ootmoedt u bekleden,
Hy noodt u tot de nedrigheidt;
Want Hy die u dien weg bereidt,
Is in dien ftaat u voorgetreden.
Volg dan a!s Gunft-genooten Godts,
Als heiligen, en welbeminden,
Zyn deugden na, dan zult gy vinden,
Dat Jefus is, en blyft uw rots.
Pfalm xxxiv. vers 19. De HEERE is nahy de ge~
brokene van harten: ende hy behoudt de verflogene van geefle. Matth Cap. v. vers 3. Zalig (zyn) de arme van
geefle: Want har er is º Koningbykder Hemelen. |
|||||||
|
£
|
|||||||
|
XVII.
|
|||||||
|
66 L E E R Æ Á Á Ì Å
|
|||||||||
|
XVII.
|
|||||||||
|
Treurigheidr»
|
|||||||||
|
Zondtrouwigen, die om hun wanbedryven treuren,
Zyn ons in deeze Maagdt, die neerknieldt, afgebeeldt: Men ziet baar band en boofdt om hulp ten hemel beuren, Die ook zyn zegen den bedroefden mededeelt. |
|||||||||
|
Bedrukte hielen, hier beneên,
Bezogt door wederwaardigheên, Ge-
|
|||||||||
|
ZINN E-B E E L D E N. 67
Gezolt door ramp en tegenfpoeden:
Hef 't oog ten hemel! uw geluk, Zal na een wolk van angft en druk, Van Godt afdaalen u ten goeden. Ai troofl u! bittere tegenfpoedt, Is wel niet lieflyk voor 't gemoedt, Zo lang de geeft zig voelt verlegen; Maar eind'lyk,, dryft die angft en fm.art, En alle droefheid weer van 't hart, En baardt een onverwagten zegen. Word door den rouw het hart doorwondt Van Jacob, als de logen-mondt Hem toeroept : Jofeph is verflonden! Die droefheidt wordt in vreugdt herftelt, Wanneer de waarheidt hem vermeldt, Dat Jofeph leeft, en is gevonden. Treur niet, ö Hanna! om de fmaat Als u Peninna tergt en haat; Laat Eli vry u dronken noemen: De Hemel, die op uw gebedt, En traanen, en gelofte Jet, Zal u verhooren, gy hem roemen. Schrei vry, ó Petrus! die uw' Heer, Te ftout verzaakte keer op keer. |
|||||||
|
E 2
|
|||||||
|
Stort
|
|||||||
|
LEERZAAM E
|
||||||||
|
C8
|
||||||||
|
Stort, ilorteen tranenvloedt uit de oogen!
Kent gy dien goeden Jefus niet,
Die nog zoo minlyk naar u ziet;
En die zig toondt met u bewoogen?
6 Ja ! een ftraal van zyn gezigt,
Doet u herdenken aan uw' pligt,
't Gaat wel in vreugd' verkeert uw treuren:
Hy, die zyn' Vader voor u badt,
Vertrooft u met een vollen fchat
Des heus, met u hem waarde te keuren.
Daalt heilige Eng'len, daalt beneên!
Vertrooft bedroefde Magdaleen',
Die gy om haaren Heer ziet fchreyè'n :
Maar neen ... gy hebt uw lafb voldaan ,
'k Zie reeds haar' Heilandt by haar itaan,
Die zal haar droeve ziel verblyën.
Maria zegt hy... Ach! dat woordt,
Uit zyn getrouwen mondt gehoon,
1 -Ierfielt haar vreugdt, verdryft haar fmarte,
Nu kent. zy droef heidt nog verdriet!
Myn Meefler... Ach! meer kan ze niet:
Dat woordt ontflipt van tong en harte.
Zoo ziet Godt mededoogende aan,
Hen, die van droef heidt aangedaan,
|
||||||||
|
Tot
|
||||||||
|
ZINN Å-B À Å L D Å Í, 0
Tot Hem opregte traanen ftorten :
Al ftaat de noodt tot in den top; Al geefc 't verlegen vleefch het op, Zyn byftand weet van geen verkorten ; Die biyftgelyk hy altoos was: Hy geeft cieraadt voor ftof en afch ; Vreugde-oly voor het bitter treuren. 't Gewaadt des lofs voor eenen geeft, Die tot hem zucht, om onbevreefl; Gelyk een Eik 't hoofdt op te beuren. Jefaia Cap. lvii vers ô8. Ik zie haare wegen,
endeik zal ze geneefen; ende ik zal zegeleiden, ende hen vertroofiingen wedergeven , namentlyk hunne treur igen.. Matth. Cap. v. vers 4, Zalig (zyn) die treuren:
•want zy zullen vertroofi worden. |
|||||||
|
XVIIL
|
|||||||
|
E 3
|
|||||||
|
7© LEERZAAM E
XVIII.
|
|||||||||
|
Zagtmoedigheidt.
|
|||||||||
|
Bekoorelyke Maagdt, door 's hemels Geefl geleidt,
Hoe vredelievende zyt ge, ó Zagtmoedigheidt! UiJöe ingetoogene aert, flreeldt een oprechtgemoedt, Gelyk ui» zagte bant bet teder fcbaapje doet. |
|||||||||
|
Zagtmoedigheidt! doorluchte Maagdt,
Die 't merk van 's waereldtsHeiland draagt, Be-
|
|||||||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D Å Í. 7À
Beminde Zufter van de deugdt,
Die de aardt bezit in vrede en vreugdt, Vrindin van 't vriendelyk beleid, En fpeelgenoot der Nedrigheidt; Wat zyt gy van een zagte aert, Niet wulps, maar zedig en bedaart, Geduldig in verdriet en leedt, Ter fchuldvergiffenis gereedt: Daar ge altoos u grootmoedig toont, En nimmer kwaadt met kwaadt beloont. WierdcMofes, die getrouwe knegt, » In 't ampt door Godc hem opgelegt, Door Mirjams en Aärons reen Gefmaadt, als of Godt niet alleen 't Zy mondt aan mondt, of uit de wolk , Door hem, zyn laft gaf aan zyn volk; Dan toont die telg van Jochebeth , (Schoon Godt op hunne reden let) Dat zyn opregt zagtmoedig hert, Niet eens tot toorn ontileeken werdt: Maar de Almacht laat niet onverfchoont. Die hem in Mofes fmaat of hoont. Zagtmoedigheidt beftiert den geeft Van Davidt, als hy onbevreeft, |
|||||||
|
E4
|
|||||||
|
Met
|
|||||||
|
^.
|
|||||
|
72 LEERZAAME
Met heldt Abifaï, den * Vorft,
(Schoon deze na zyn leven dorft) In 't heïr ziet flapen, en zyn handt Hem biede op dat hy raakt van kant: Neen, neen, zegcDavidt, treft hem niet; 't is nooit Abifaï gefchiet, Dat hy, die het gezalfde hoofdt, Uit booze drift het leven rooft, Offpies of dolk in 't harte dreef, Daar voor by Godt onfchuldig bleef. Of wil de wraak die bloedt verzwelgt, Dat Davidt, Simeï verdelgt, Neen zegt die Koning naar Godts hert: Laat af, eer gy me een aanftoot werdt Abifaï ! zoude ik zoo fnoodt Myn zetel veilen op zyn' doodt? Of is die Parel aan de kroon Van Juda; 't voorbeeldt van Godts Zoon , Niet groot genoeg om na te gaan, Ziet dan den Heiland zelver aan : Dien Goël, wiens zagtmoedigheidt, Alom een fchoonen glanfch verfpreidt. Die , hoe de boosheidt op hem fcholdt, Geen heilloos kwaadt met kwaadt vergolt, |
|||||
|
Æ É Í Í E-B E E L D EN. 73
Nog nimmer dreigde, fchoon de fmaac
Hem vinnig trof met bitfen haat, Maar gaf den Hemel van zyn zaak, 't Rechtvaardige Oordeel, en de wraak. Weer dan, ö menfch! uit uwgemoedt, De boosheidt en den toornegloedt; Ontfang (leeds met zagtmoedigheidt, Het woord 't welk in u wordt geleit; Op dat het opga in uw hert, En uwe ziel gezaligt werdt. Pfalm xxxvn. vers ir. De zagtmoedige daaren-
tegen zullen d'aarde erffelyk bezitten, ende zieh verlufiigen over grooten vrede. Matth. Cap. v. vers 5. Zalig (zyn) de zagtmoe-
digen: want zy zullen het aardtryk beërven. |
|||||||
|
E 5
|
|||||||
|
XIX.
|
|||||||
|
LEERZAAME
XIX. Hellbegeerte.
|
|||||||||||||
|
7Ö
|
|||||||||||||
|
De Heilbegeerte, die een Boek geopent heeft.
Waar op een Hemel fch licht zyn glans enfcbynzel geeft, Leert ons Qchoon and'ren zig aan de aarde en 'taardtjcb verbinden)
Datde oorfprong van ons heil is inGodts woordl te vi?iden. |
|||||||||||||
|
ntfluit de Hemel zyne zaaien,
Doet God zyn' zegen nederdaalen. |
|||||||||||||
|
O
|
|||||||||||||
|
Als
|
|||||||||||||
|
ZINN E-B E E L D Ε Ν. 75
Ais de arme noodtdruft tot hem fchreidt:
Die zelve Godtheidt geeft haar zegen
Aan 't menfchdom , en toont hen de wegen
De paden der gerechtigheidt.
Allengs zag men dat licht verfchynen;
Tot dat de Wet de nacht-gordynen,
Der droeve onwetentheidt verfchoof:
Toen brak het door met meerder klaarheidt,
Tot dat in 't eind' de mond der waarheidt,
De Deur ontfloot van 't heil geloof.
In de overdenking van 't vermoogen
Van 's Heeren wet zoo klaar voorde oogen,
Vervrolykt Davidt zig het meeft :
Hy durfde één zaak van Godt begeeren,
Dat hy zyn leeftydt mögt verkeeren ,
In 's Heeren huis verheugdt van geeft.
Maar wordt hy van dat licht verileken,
Daar hy als balling weg^geweken,
Zyn Godt by 't volk niet dienen mag,
Dan kan zyn ziel verkropt van fmarte,
Dien naaren toeftant van zyn harte
Niet draagen, maar roept met geklag;
Gelyk een angftig hert, verleegen,
Met fmert verlangt op zyne wegen,
|
|||||
|
Naar
|
|||||
|
76 LEERZAAME
Naar eenen beek tot laaffenis:
Zoo voelt myn Ziel haar drifc verlangen, Om u te loven met gezangen, 6 Godt daar 't volk vergadert is! Wanneer zal ik dat heil aanfchouwen 6 Heer! Gy zyt myn vaft vertrouwen , U zoeke in den morgenitondt: Myn ziel aamägtig en bezweeken, Zucht nu , van dat genot, verileeken , In een woeftyne , dor van grondt. Hoort Isrel der Apoil'len monden,
Op 't Pinkfterfeeft aan hun verkonden , In wien hun heil verborgen leidt: Zy worden, (van onkunde afkeerig) Terflondt naar 't groote heilbegerig, En eeren 'c woordt der zaligheidt. Ziet gy Candaces Moorman reizen, Op 't geen hy leeft aandagtig peizen , 't Is niecs, zoo lang hy 't niet veritaat: Maar is Philippus opgefteegen Ten wagen, dan, dan krygt hy zegen, Van wien hy zig ook doopen laat. Verkondigt Paulus, aan den * Joden , Des Heilants wetten en geboden, |
|||||
|
* Te Antiochiën in Pindiè'n.
|
|||||
|
Æ É Í Í E-B E E LD E N. 77
Al ftrekt de luft niet dat hy 't hoort:
De Heiden voelt zyn ziel ontileeken, Als hy van zulk een heil hoort fpreeken, En bidt ook om dat zelfde woordt. Laat dan, ödwaazeen aardtfch-gezinden! 'c Verganklyk goedt, u niet verblinden: Zoekt Godt en zyn gerechtigheid. En 'c geen u verder in dit leven, Van noden is, zal hy u geven, Op dat Hy u ten Hemel leid. Pfalm cxix. vers 131- Ik hebhe mynen mondt wyt
opengedaan; ende gehygt: want ik hebhe verlangt naa uwe geboden. Matth. Cap. v. vers 6. Zalig (zyn) die hongeren
ende dorßen(na)degerecbtigbeidt: want zy zul- len verzadigt worden. |
|||||
|
XX,
|
|||||
|
78 LEERZAAM E
XX.
|
||||||||||
|
Barmhertigheidr,
|
||||||||||
|
Barmbertigheidt, die 't oog hier neder heeft geflagen ,
Op de etrfle ontloken jeugdt, deelt met een milde handt 't Gezegent Votdizel uit, tot hulp en onderjlandt. Wie mild gezegend is, belp de Armoe onderjcbraagen. |
||||||||||
|
Gelyk de zuivre Zon haar ftraalen ,
Op'cvruchtbaareaardtryk neer laat daalen, |
||||||||||
|
En
|
||||||||||
|
ZINNE-BEELDEN. 79
En over al haar kracht verfpreidt:
Zoo even fchitterdt in onze oogen, Uw tedre hulp en medoogen Liefdadige Barmhertigheidt. Gy ilaat gereed met opene armen, Om den verleegnen te befchermen, Die toevlucht neemt in uwen fchoot: Miidtdadigheidt zoo ryk van haven, Geeft u haar fchatten; om die gaven Blyde uit te deelen in den noodt. Dvvaaldt een Egyptifch man , verlegen, Langs berg en ongebaande wegen, Verlaaten van zyn eigen Heer ; Ontbloot van 'slyf noodwendigheden : Door ziekte en krankheidt fel beitreden: Gy flaat uwe oogen op hem neer. Al heeft zyn Heer geen mededoogen, De vreemden zyn met hem bewoogen, 't Barmhartig hart van Juda's Vorft Van Davidt, troofl: hem in zyn fmarte, Vervroolykt het beangftigt harte, Verkwikt zyn honger, lefcht zyn dorft. Staak, ftaak, ö Prieiter, uwe gangen! Wordt gy met meêly niet bevangen, |
|||||
|
Daar
|
|||||
|
8o LEERZAAM E
|
||||||
|
Daar gy dien menfch zoo deerlyk ziet:
Ach neen ! de Priefter agt geen kermen! Ja geen Levyt weet van erbermen ! Zy kreunen zig zyn' toeftant niet. Zy willen zyne wond niet ftelpen ! Elendige, wie zal uw helpen? Barmhertige Samaritaan By u wordt hulp en trooir. gevonden; Gy giet hem oly in zyn wonden , Gy ziet hem met ontferming aan! Toen Jefus hier op aard verkeerde, En 't volk zyn wyze leiTen leerde, Blonk deeze hoofdt-deugdt by hem uit: Zyn goedtheidt doemt geen Magdalenen; Nog Zondaars die boetvaardig weenen, Geen Moordenaar hy buiten fluit. Steldt hy het volk hunn' pligt voor oogen, 't Barmhertig hart voelt zig bewoogen , En wil dat elk zyn deel geniet: Dan fpyft hy het met wonder-brooden , Zoo, dat by 't geen 'er was van nooden, Meer dan 'er eerit was, overfchiet. Godtvruchte zielen dan, wie vreeft'er, Op 't fpoor van uwen grooten meeiter, |
||||||
|
Uw
|
||||||
|
ZINN È-B EELD Ê N. Si
UVe evenmenfchen wel te doen.
Roept noodtdruft u met opene armen 4
Om byilant, ai wilt u ontfermen! Loop toe, om tot haar hulp te ipoên. Wie dan aan 'sHeilants arme leden t Op aard' zyn liefde zal belleden, Wordt daar voor zegen toegezeit: Al wordt het niet op aard' verkreegefl, Hier na baart weldoen , milden zegen t ïh 't Oordeel roemt Barmhartigheid. Zach. Cap. vir. vers 9. Ende doet Goedertieren*·
beidt, ende Barmhertigheden de eene aan den an* deren. Matth. Cap. v. vers 7. Zalig (zyn) de Barmhef«
tigen: want haar zal barmhmigbeidt gefchiedm. |
|||||||
|
f
|
|||||||
|
Λ,ΧΙί
|
|||||||
|
%% LEERZAÄME
XXI.
Reinigheidt des Harte. |
||||||||
|
Êefcbou deeze eedle Maagd,mei traänen op baar wangen,
Dit nederbigg'len op een hart dat hevig brandt: Die leert boe 't reine hart, met uitgeflrekt verlangen, Zucht tot den waaren Godt, naar 't eeuwig P'aderlandt» |
||||||||
|
Te rug gy die 't verganklyk mindt,
En u verluftigc in uw fchatten, Dïe
|
||||||||
|
2 Ι Ν Ν E-B Ë E L D É Ν. 8$
Die uwen Godt in 't aardtfche vindt *
En ftreelt 't geen Uwen lult kan vatten* Die boosheidt voedt, den Mammon eerc4 De Hoovaardy in top durft voeren, De fnoode weelde hoog waardeert, Én gaat op 's Naaftens welvaart loeren. Dat is het niet, ö dwaaze menfch ! Waar op gy uwe hoop moet bouwen $ Zoo gy verkrygen wilt uw' wenfch, Om uwen Godt in 't licht te aanfchouwën -t Dan moet gy rein van harte zyn : Geen Nabal u ten voorbeeidt nemen, Nog met den Pharizeeu in fchyn Godt dienen, dat 's van Hem vervreemefi„ Neen Chriften-ziel veil uw gezigt, Op Abel, de eerfte bloedtgetuigen, Zyn deugdt vond heul by 't eeuwig licht, Schoon hy voor Caïns haat moefl buigen. Godcvruchtigé Enoch die aan 't oog Van zynen Schepper kon behagen ; Wierdt als een Arendt naar om hoogj Door lucht en ftarren heen gedragen $ Alleen (dus fchept Godt zelve luit, ïn zynen roem niet te vergeeten $) |
|||||
|
Fa Om
|
|||||
|
LEERZAAME
|
||||||||
|
84
|
||||||||
|
Om dat zyne eedle ziel geruft
Godt diende, met een rein geweeteö.
En,.. maar, ö Dicht-luft, waar zoud gy
Met uw gezang ten einde raaken?
In 't na befchouwen van den ry
Der Helden , die als ftarren blaaken !
Godtvruchte Noagh ftrekte een baak:
Heldt Abraham komt Godt nog nader:
Zyn Ifaac volgt hem met vermaak,
En Jacob volgt zyn' vroomen Vader.
Prins Jofephs ziel blyft onbeimet,
En kuifch, hoe fel belaagt, beilreeden :
Deugdtzaame Loth was 't hart bezet
Met druk, om Sodoms gruwelheden.
Als Davidt zang en fnaaren paart,
Dan leeft hy beft, dat ftreelt zyn zinnen:
Maria's nederigen aert
Wil ftille zedigheidt beminnen.
En ziet Godts Zoon, Nathanaè'1!
Dan hoort men tot zyn lof verkonden,
Zie daar een zoon van Israël,
Daar geen bedrog in werdt gevonden.
Gy dan ! ö dierbre Tempel Godts!
6 Menfch vliet alle zond'lykheden!
|
||||||||
|
Dan
|
||||||||
|
Æ IN Í E-B E E L D E N. &S
Dan zal Godt zelfs, die fterke rots,
Met u, uw wandelpadt betreden. Hy zal u tot een Vader zyn, En gy zyn wel geliefde Irind'ren, Op dat de waereldt fchoon van fchyn, Uw ziele niet belaag' nog hindren. Bidt Hem met Jeffes grooten zoon, Dat hy een rein hart u wil geven, En dat zyn Geeft, uw geeft bewoon*, Om heilig naar zyn wil te leven. Want Godt die rein en heilig is, Kan met zyn aldoorftraalende oogen, De minfte ftip van ergernis, Nog iets dat zondig is gedoogen. Spreuken Cap. xxn. vers n. Die de reinigheid
des harten liefheeft, ixiens lippen aangenaam zyn, diens windt is de Koning. Matth. Cap. v. vers 8 Zalig {zyn) de reine van
harten: want zy zullen Godt zien, F 3 XXII.
|
||||
|
f« UÜRZAAME
XXII.
|
|||||||||
|
Vieedzaamheiclt.
|
|||||||||
|
He Predelievtntbeidt gehoogzaanivangemoedt,
Vertrapt het Wapentuig des Oorlogs met den voet: Zy draagt in haare handt, een tak vanfrijjcbe Olyven , Is nederig van geefl, en beufeh in baar bedryven. |
|||||||||
|
Laat het verflindende Oorlogsvuur,
(Al is 't zomwyl van korten duur) Haar
|
|||||||||
|
ZINNEBEELDEN. 87
Zyn zwavelmonden open zettten;
En met een onvertzaagde hand,
Fel tegens zyn party gekant,
Zyn beft doen om ze te verpletten.
Gerufter leeft de zoete vree,
Zy houdt het moordtzwaart in de fcheê,
En doet alom de welvaart bloejen:
Zy, met de Olyftak in de weer,
Legt al het ongenoegen neer,
Als zy het twiftvuur aan ziet groejen.
Toen bitze Tweedragt aanvang nam
By 't Harders-volk van Abraham
En Loth: toen fchoot ge, 6 Vrede uw ftraalen:
Staak twiilen! (fprak Godts heldt 0 kieftgy,
6 Neef, de regterhandt ? 'k zal my
Dan aan de flinker zy bepaalen.
Agt Ephraim zig zelf verfmaadt,
Wanneer Manafl" ten ftryden gaat,
En flaat het heïr der Philiftynen:
Een woordt van krygsheldt Gideon ,
Doet de Eedle Vree gelyk een zon
Weer 't hart van Jozephs krooil befchynen.
Vreêlieventheid bezielt 't gemoedt
Van Mozes, als hy twee ver woedt,
|
|||||
|
F 4 Op
|
|||||
|
$8 LEERZAAME
Op weg naar de overmagt ziet dingen.
Nooit droeg de Vrede fchooner kroon,
Als toen zy Davidt, enden *Zoon
Des f Konings, koos tot lievelingen.
De wyfte Vorft, de grootfte zon
Van Israël, Vorfl Salomon,
Ziet in zyn Ryk de Vrede lichten;
Ja! Godt die op het harte ziet,
Geluite 't onder zyn gebiedt,
Zyn Vrede-tempel op te rigten.
't Vreedzaam gemoedt der Moeder-maagdt,
In 't hart de zuivere tekens draagt,
Van 't heil, dat Godt haar wilde ichenken 5
Al wat ze hoort, al wat ze ziet,
Verheft haar hart tot hoogmoedt niet,
Maar baardt een zedig overdenken.
De bloedt-bazuin die Paulus blaaft,
En onheil dreigt, verandert haait,
Als Jefus hem zyn ftem doet hooren:
Dan wordt die Saulus omgekeert,
Zoo dat hy niets dan vrede leert,
Dat ziels-kleinoodt kan hem bekooren.
De mondt der waarheidt, in wiens mondt,
£ig nooit bedrog of logen vondc 9
|
||||||
|
Voor-
|
||||||
|
f Jonathan, f Saul,
|
||||||
|
ZINN Å-B EELDIN. *<*
Voorzegt het vreedzaam hart, Godts zegen.
Ja! Paulus op verheven toon, Als een Gezant van Godes zoon, Biedt u den vree van Chrjitus weegen. Jaag dan, 6 menfch, met uw gemoedt Den vrede na, als 't hoogde goedt! Laat heiligmaking u behaagen. Want zonder deez' verheven deugdt, Zal niemant, in de onfterfbre vreugdt, De gouden kroon des leevens draagen. Pfalm xxxiv. vers 15. TVykt af van 't kwaaie 8
ende doet het goede; zoekt de vrede ende jaagt ze na. Matth. Cap. v. vers 9. Zalig (zyn) de vreedzaa·
me : want zy zullen Godts kinderen genaamt worden. |
|||||||
|
F 5
|
|||||||
|
xxriL
|
|||||||
|
jN> LEERZAAMS
XXIIf.
Verdrukking. |
||||||||
|
Schrik niet, 6 Cbrifien-ziel Izielgy Ferdrukkingflaan,
Al ivyfl ze op marteltuig en toont u martel lyken: Al toont zy u bet kruis der tegenfpoeden aan', Dat zyn de midd'len om denjcboonftenprys teftryken. |
||||||||
|
Vergeefs woedt gy ó Tiran ny ί
Vergeefs toonde gy u zelfs verbolgen, 't U
|
||||||||
|
ZINN E-B EELDEN, fz
*t Is vruchteloos door dwing'landy,
Godts lievelingen te vervolgen.
Godts heilig oog houdt zelfs de wacht,
Op die hem vreezen, dienen, eeren.
Al hebt gy 't lichaam in uw magt,
De ziel kunt gy niet o verheeren.
Dat koil'lyk pandt is veel te groot,
Om dat in kluifters vaft te zetten ;
Ja zelfs de wreede en felle doodt,
Kan haar, haar vryheit niet beletten.
Vaar voort, ö Jefabel, vaar voort!
Legt vry Elias duizendt Jaagen :
Befmet uw ziel met Naboths moordt!
Doet Godts Propheeten 't Jeedt verdraagen. .
Godt zelf zorgt voor zyn trouwen knegt.
Obatjah voor zyn Heil-propheëten.
tOnfchuJdig bloedt roept wraak, krygt recht j
Als gy van honden wordt gegeten.
Verdrukte * onnofelheidt fchep moedt!
Dreigt uden modder te overftelpen,
*k Zie Ebed-Melech weer met fpoedt,
U uit dien vuilen moordtkuil helpen.
Moet gy, δ Boetgezant! het hoofde
Om eenen dart'Jen dans verliezen,
|
|||||||
|
ÖVorft
|
|||||||
|
Jtremms,
|
|||||||
|
9* LEERZAAME
ü Vorft ! 't is roekeloos belooft:
Verwerp dat onbedagt verkiezen. Maar neen! te heerlyk ftraalt dat licht, Judea's Vier-voril in zyne oogen: De boosheidt hoort niet naar haar pligt, Nog kan geen ftrenge tucht gedoogen; Als Steven 't Jodendom verwyt, Dat zy hun Heer aan 't kruishout dooden t Dan barft hun heilloos hart van fpyt, Meer heeft hun moedtwil niet van nooden, Om hem te helpen aan een kant: Maar 't is vergeefs 6 Vloekverwanten! 'k Zie reets een nieuwen kruisgezant, Op Stevens afch, den ilandaart planten. Dat zyt ge, 6 edle Tarfiaan ! Al fchept gy nu in 't kwaadt behaagen, Eerlang zult gy ons doen verftaan, Wat gy om Jefus hebt verdraagen. Gy dan, die om uw" waarden Heer , Zucht onder 't kruis der tegenheden, Gedenk hoe dat hy zelfs wel eer, Om u heeft fmaadt en doodt geleden. Ai draag geduldig allen leedt! Doorluchte Paulus agt geen flaagen , |
|||||
|
Nog
|
|||||
|
ZIN NE-B E Ë LD EN. χ
Nog iets het geen de booSheidt fmeedt,
Als hy 't om Jefus maar mag draagen. Geenlaftertaal, geen geeffelroên, Nog fchipbreuk, honger, dorft, nog ftranden$ Geen fteniging, nog yflch'lyk woên Nog naare kerkers, boej' nog banden; Ja zelfs den doodt waardeert hy niet! 'k Agt, zegt hy : al die moeilykheden Der waereldt, lyden, nog verdriet, En wat 'er ooit kan zyn geleden, In 't minfle, by het groot gewigt Van heerlykheidt, zoo hoog verheven, Dat Godt zyn heiligen in 't licht Hier na in vol genot zal geven. JeremiaCap. xv. vers 15. 6HEERE, gywcet
{het;) Gedenkt myner ende bezoekt my, en wreekt my van myne vervolgers; ende neemt my niet meg in uwe lankmoedigbeidt (over haar:) weet dat ik om uwent wille verfmaatbeidt draage. Matth. Cap. v. vers 10. Zalig (zyn) die vervolgt
worden om der gerechtigheidt wille·: mant barer is bet koningryk der Hemelen. |
|||||
|
XXIV.
|
|||||
|
P4 LÉËRZAAMË
XXIV.
|
|||||||||
|
Vergelding»
|
|||||||||
|
Den milden Overvtoedt j dien ons Vergelding toont,
Zit hier op baar en tbropn met luifler, en gekroont, Daar z;y in 'tkofllyk kleedt in majefleit verbeven, Leert met de meetflok elk naar waarde loon tegeevtn. |
|||||||||
|
Zou dan verdrukte deugdt altoos
Veragt, vertrapt zyn, en verfchooven, |
|||||||||
|
2 I NN E-B EEL DEN. $5
En nimmermeer het hoofdt naar boven
Opbeuren, maar dus eindeloos Het doel der fnoode boosheit tveezen ? Dat duldt de goede Hemel niet! Nadien Hy op hen neder ziet, Die zynen Naam eerbiedig vreezen. Al doemt men Jofeph tot den Put; Al leit zyn Huisheerin hem laagen: Laat zig de Schenker agt'loos draagen : Godt zelve blyft zyn vafte ftut. Een droom den Vorfl: wel uitgelegen , (Dat hier der blinden wysheidt zwygt) Maakt dat hy tot de hoogheidt ftygt; En 't landt alom vervult met zegen. Dan keert geleden fmaadt en leedt In vreugdt, dan worden boejen en banden Cieraän om hals, en boril, en handen: Het ilaafs gewaadt, een purper kleedt. Het dienftbaar juk een zegewaagen: Voor hem buigt zelver Potiphar : Ja, Jacobs krooft knielt voor die ilar, Die voor hun welzyn zorg zal draagen. Verdrukte Mordechai, zyt gy, Zoo zwaar een laft in Hamans oogen, |
|||||
|
Om
|
|||||
|
LEERZAAME
|
|||||||
|
Jö
|
|||||||
|
Dat hy om u niet wil gedoogen,
Den Jood in Perfen's heerfchappy ί Laat u zyn hoogen moedt niet beigen, Al is voor u een galg bereidt j Schep moedt! des Hemels Majefteit Zal dien Hoogmoedige verdelgen, Rechtvaardigheidt, treedt in 't gericht. De Vorft doet het Gefchigtboek leezen , Waar in hem ftraks wordt aangeweezen , Hoe Mordechai hem heeft verplicht. Betoonde deugdt kreeg ftraks belooning. Sloeg Hamans trots ten afgrondc neer, En ftelde Mordechai in eer, De tweede in aanzien by den Koningé Of luft het ons hier Daniël % Te aanfchouwen, toen de laftermondefl 4 Dit fnood en heilloos middel vonden, Gefterkt door 't Koningklyk bevel, Dat niemant in geen dartig dagen, Tot Godt of menfch met zyn gebeêa Zou nad'ren, dan tot u alleen Darius! men zag al hun laagen, Want lag hy in der Leeuwen kuil, Hy had min dan de Vorft te vreezen Dog
V
|
|||||||
|
% IN NE-B E E L D EN. 9?
Want het oneindig Opperweezen
Sloot zelf der leeuwen wreeden muil, 'kZag die ontaarden van geweeten, Door 't Vorftlyk vonnis dat men gaf, (Dus krygt het kwaadt verdiende ftraf) Ten prooy van 't woeft gediert' gefmeeten. En., maar, ö Vroomen dezer aard'! Al wil de boosheidt der Tirannen, Als kaf u van den dorfch-vloer wannen, Voor u werdt grooter heil bewaart. Zoo gy met Paulus hebt geftreden, Den loop voleindt, 't geloof behoudt: 't Gaat vaft dat gy uw Godt aanfchout, Hier na, in 't Ryk der eeuwigheden. Spreuken ÷÷éð. vers 18. Want zekerlyk daar is
eene behninge: ende uwe verixagunge en zal niet afgefneden worden. Matth. Cap. xvi. vers 2 7. Want de Zone des Men·
Jcben zal koomen in de heerlykbeidt zynes Vaders met zyne Engelen, ende als dan zal by een iege- lyk vergelden na zyn doen. |
|||||||
|
G
|
|||||||
|
«cVaV V â
|
|||||||
|
98 LEÊRZAAME
XXV.
Einde. |
|||||||||
|
Een oude Gfyfaart, met een klimop krans gekroont,
Is 't Leerzaam zinnebeelt dat 'swaereldts eindt vertoont: Dit leert ook'tby-cieraadt: ója! dusfpoeittenlifie, Ons leven naar bet graf, gelyk de zon naar 't weße. |
|||||||||
|
Gelyk de Zon haar loop volendt,
Als zy van 't Ooft' naar 't Weite rendt, |
|||||||||
|
En
|
|||||||||
|
ZINNEBEELDEN. 99
En dus den zeeplas komt genaken !
Zoo neemt al 't ondermaanfche een keer, 't Geen eens begin nam , eindigt weer, Niets is, of 't zal ten einde raaken. Na 's Hemels Almagt 't heerlyk werk, Van 's waereldts fchepping, paal en perk En juiften orden hadt gegeven, Den tydt gefchikt voor dag en nacht: Het Aardtryk gaf een vruchtb're kracht: Den Menfch bezielt met geeft en leven; Toen rufte hy : zyn toevoorzigt, Houdt maar zyn heilig oog gerigt, Op 's waereldts netten loop en orden: Tot dat dit wonderbaar Heel-al, Op 't klinken van 't Bazuingefchal, Zal einde en heel vernietigt worden. Belooft Godt zelve aan Abraham, Dat het geflacht van zynen ftam , Het vruchtbaar Canaan zal bewoonen, Naau zyn Vier Hondert jaar ten endt, Of Godt heeft zig tot hun gewendt, Om hen zyn goedtheidt te betoonen. Hy die hen onder 't harte droeg, (Al zyn tien Piaagen naau genoeg, |
|||||
|
G a Om
|
|||||
|
ιοο LEERZAAME
Om 't hart van Pharo te verzagten,)
Voleindt de grootheidt van hun druk, En maakt een eind van 't dienttbaar juk, En baardt dien d ig dien zy verwanten. Ziet gy de Wet aan Amrams *Zoon, Door Godt op Sinaï geboön, In haaren glans en grootheidt praaien: Ziet gy zyn Tempel opgerigt, Door Juda's f Vredevorft gedicht, Waarin Godt zelf kwam nederdaalen: Die wet zoo vol van dienftbaarheên, En Offerhanden , en gebeên , En wat het zigtbre zig verbeelde, Verdween in 't eindt toen Godes Zoon, Gedaalt op aarde uit 's Hemels throon, Aan 't volk zyn wetten mededeelde, Ja, zelfs dien Tempel zoo vol pragt, Verloor in 'ueind' zyn glans en magt, Toen Romens j Vekheer hem verdelgde ; En 't Joodts gezag ter nederzeeg: En Juda's volk den doodtfteek kreeg: En 't aardtryk 't dierbaar bloedt in zwelgde. Ook zal het woordt der zaügheidt, Dat overal haar geur verfpreidt, * Mofes. f SalomcH. | Titus Fcfpaßams. Ver»
|
|||
|
ZINN E-B E E L D Å Í. éïß
Ver boven 't aardtfche fchoon te kiezen.
In 's waereldts allerlaatften ftorm , Als 't ganfch Heel-al uit haaren form , Gefchokt wordt, haare kracht verliezen. Als 's waereldts dag-toorts, als de maan Dat blakendt nachtiicht zal vergaan : Den fterren van den hemel vallen: Wanneerde alvoedende natuur, De lucht, hetaardtryk, water, vuur, Neer ftort, en keert tot niet met allen. Dewyl 't dan eenmaal zal gefchiên , Dat de aarde, 't eind' der aard' zal zien , Ach Chriften ziel, ach! hoe begeerlyk, Behoorde uw wandel (niet in fchyn) Voor 's Hemels oog opregt te zyn, Godtzalig, heilig, trouw en eerlyk. Want wy verwagten na deez' tydt, Dit's ltof die onze ziel verblydt! Wcêr nieuwe Hemelen en Aarde: Een plaats waar in Gerechtigheidt, Haar glans en helder licht verfpreidt, Nooit hoog genoeg geroemt naar waarde. Daarom bevlytigt u, ó Menfchi Dat gy verkrygen moogt uw' wenfch , |
|||||||
|
G 3
|
't Ge-
|
||||||
|
*
|
||||||
|
102 LEERZAAME ZINNE-BEELDEN.
't Genot van 's Hemels heerlykheden:
Tragt dan dat al uw poging ftrekt, Dat gy onftraflyk, onbevlekt, Van Hem bevonden wordt in vreden. Daniel Cap. xii, vers 13. Maar gy gaat heenen
tot bet einde·, taant gy zult rujien, ende zult op' fiaan in uw lot, in 't einde der dagen. 1 Corinth. ÷í. vers 24. Daar na zal het einde
zyn, wanneer hy het Kon'mgkryk Code ende den Vader zal overgegeven hebben: wanneer hy zal te niete gedaan hebben alle heerfchappye, ende tnacbi ende kracht. |
||||||
|
HET
|
||||||
|
HET
LEVEN
VAN DEN
PROPHEET
ELISA
VERVAT IN
DRIE BOEKEN.
|
||||
|
105
|
|||||
|
HET
|
|||||
|
LEVEN
VAN DEN
"PROPHEET
ELISA.
EERSTE BOEK.
INHOUDT. XjaalsPriefierfchap bereidt vergeefs bunneOfferband':
Elias offert Godt, die 'tfiraks door vuur verbrandt. Gantfcb Israël erkent des Hemels alvermoogen. Menflagt Baals Priefleren te Kif on ; Je fabel Dorfl na 'f onfcbuldig bloedt des Tolks van Israel, . Hy vlucbUdogGodsGezant verkwikt hem uit den boogen0 Godt zelfverfcbynt bier op aan Hor eb, zyn' Propheet; ■ Dien Hy zyn' wil ontdekt: Elias werpt zyn kleedt C 5 Elija
|
|||||
|
io6 HET LEVEN VAN
|
||||||
|
Elija om den bals, om in zyn plaats te koomen.
Elija volgt zyn' Heer met yver, dog bevreefi, En krygt op zyne beê twee deelen van zyn' geeß, Elias wer dt hierop ten Hemel opgenomen. |
||||||
|
Μ yn Zangfter voelt haar lud en yver nooit verzaadt,
Als zy (fchoon onvolmaakt) de han dt aan 't fpeeltuig flaat, Om uit de ryke Bron van Godts gewyde blaären, (Nadien geen honigzeem dat zoet kan evenaaren,) Haar
|
||||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 107
Haar nut te trekken: zy, zy wenfcht' op helden wys',
Een blyden toon teilaan , Godts grooten naam ten prys. 't Orakel van zyn woordt, met hemel ink befchreven, Schetft ons den Heilgezant E l é s á af naar 't leven, Den Zoon van Saphat, van den nutten akkerbouw Geroepen, door Godts knegt£/kr, die getrouw Zyn heiligttmpt bediende, en Godts bevel verrigten: Elifa, zult gy ons gelyk een Vuurwolk lichten! Zult gy de leidftar zyn die voor ons heen zult gaan! Welaan, wy volgen u, langs Berg, Woeflyn, jordaan, En zullen, wil ons Godt door zyne byftant fterken, Aanhooren hemeltaal, aanfchouwen wonderwerken. 6 Eeuwige Monarch! die in 't vol zalig fchoon,
Van uw volmaakt Paleis, voor uwen Hemekhroon, Aartfch-eng'Ien, Engelen, en vlugge Cherubynen, Met Goddelyk ontzag, eerbiedig ziet verfchynen, Verwaardigt myn gezang t'ontfangen in uw licht: Bedaau met uwe gunft myn ftamelend' gedigt, En laat uw milden Geeft uit uw dooriuchte zaaien, Op my, AlgoedeGodt, in zeegen nederdaalen! Dan flaat myn Zangeres een hoog verheven toon, Op Hemels maatmuzyk, dan volgt zy Saphats zoon Elifa, in een rey van dierb're wonderheden, Dan zal ze in zegening met luft haar vlyt hefteden. En
|
||||
|
log HET LEVEN VAN
En dus, door uwen Geelt en uw gena befchut,
Verftrekt zy voor gig zelve en anderen ten nutt'. Toen Israël zig boog voor Baals rookaitaren,
En fcbandiyk was verleidt door fnoode wichelaren, Ontrtak Elias geelt grootmoedig voor den Heer; Dies hv tot Achab fprak: geef Godt alleen alle eer, Beroerder Israels, breek af uw boozen handel, En keer u tot den Heer door een opregten wandel; Verlaat den Afgodtsdienft en volgt de Godtheidt na. Verfaatri ó magtïg Vorft (flaa myne woorden ga) Verfaam op Carmels kruin de onzalige Propheten, Die van den darden difch der Ryksvorftin thans eeten, En agtmaal vyftig man en vyftig, van de geen Die Baal offeren in fnoode gruwelbcên. En laat aan de andren kart op uw bevel en orden , Het gantfche Israël by een verfamelt worden. Vorft Achab op dit woordt roept al het volk by een.
Hier vloeit de menigte teritondt naar Carmel heen. Het valfch Prophetendom, de blinde Wichelaaren, Bofchpriefters, en een heir van tallelooze fchaaren. Verwagten hier by een thans de uitkomft met gedult: Elias door de kragt van 's Hemels Geeft vervult,
Roept uit: hoe lang zult gy in twederly gedagten, Den afgodt dienen, en den waaren Godt veragten ? |
||||
|
DIN PROPHEET ELISA. 109
En hinken wederzydts, is Godt alken de Heer,
Aanbidt Hem met ontzag en geef geen ander de eer: Volg in gehoorzaamheide wilvaardig zyn geboden. Maar helpt den afgodt Baal u, uit gevaar en nooden, Ömheffl hem, volg met lud geftadig vroeg en fpa, In uwe blinde drift, uw blinden rookdienft na. Een diep ontfteltenis treft elk op deeze reeden.
't Regtvaardige verwyt waar door elk wordt beftreden, Veroorzaakt dat het volk door't Priefterdom verleidt, Geen antwoordt geeft; terwyl, op zyn ftilzwygentheidt, Elias voort vaart: Ik , ik ben alleen van allen De heil-Propheeten (die door 't bloedtzwaardt zyn gevallen, Of door het marteltuig gefneuvelt) nog in ftant: Hier zie ik op den berg rontom aan allen kant, Vier Hondert vyftig man , die Baal offer branden, Wel aan men keur voor zig een Var ter offerhanden, Men geeve ons ieder een, op dat deez' groote fchaar, Den Var na haaren zin bereide op 't hoog altaar, Men leg hem op het hout, wilt hem aan ftukken breeken, Maar geenfins vuur daar by om 't offer aan te fteeken: Dan zal ik mynen Varre op een gelyke wys, Verdeden op 't altaar, des Heeren naam ten rrys. Roep ?y dan uwen Q0(jt om hulp aan met gebeden, Ik zal rnyri offerdienft tot 's Heeren eer befteden, En
|
||||
|
iio HET LEVEN VAN
En fmeeken tot myn Godt, tot Hem die eeuwig leeft,
Die Godt dan, die met vuur zyn hulp en antwoordt geeft, Die zy de Almagtige en een Oppergodt der goden. Straks roept gantfch Israël wy volgen uw' geboden,
Uw woordt zy tuüchen ons een vaft gemaakt Verbondt; Elias opent weer op deeze reen zyn' mondt:
Keur nu, ó Prieüeren! den Var uit, voor uw allen, Bereidt hem, want gy zyt een menigte in getallen, Bereidt den uwen eerft en roept tot uwen Baal, Op dat hy tot uw hulp van boven neder daal': Aanbidt hem, fchreeut tot hem, en is hy hoog verheven, Gelyk gy 't volk verhaalt, ligt zal hy antwoordt geven, Ontfteek geen Offerhandt nog leg geen Vuur daar by, Op dat uw blindt verftand zyn godtheidt kenlyk zy. In 't eindt genaakt den tydt, waar op de Baälieten,
Hun offer Aagten, en het jeugdig bloedt vergieten, Des uitgekoören Vars, de gryfe Wichelaar'. Verdeelt het offerdier op 't opgeregt altaar. Men zoekt by drekgoon hulp: men houdt tot aan den middag Van 't kriekende uchtent licht, een uitgelaten Biddag : Men roept, men fchreeut tot Baal! ó Helper van uw volk! Grootmagte Baal daal neer, daal neder in een wolk Van offervlammen, om dit offer aan te fteeken; Verhoorde gy wel eer ons roepen, bidden, fmeeken, Redt
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. in
Redt ons, verlos ons nu, zendt uwe byftant neer,
Op dat dit volk u ken voor haaren Godt en Heer. Geef antwoordt groote Baal, betoon uw mogentheden, Maar 't is vergeefs, nog ilem, nog vuur daalt naar beneden , Men fchreeut te dwaas om hulp by iets dat nimmer waar. Men fpringt, men raaft, men fchopt zelfs tegens het altaar ; Hun blinde wich'Iary kan hier geene uitkomft vinden. Hou op, ó blindt geflacht 1 wat wilt ge u onderwinden ?
Laat af, het is om niet, fchoon gy u nederboog , En nederbuigt in 't ftof, ontruk van harte en oog' Hetzwaare dekkleedt van uw driefte onwetentheden ï Rigt liever naar om hoog, naar Godt uwe offerbeden, Deeze is 't die elk verhoort, die geeft uw bede kragt. Maar neen ! men geeft op raadt, nog goê vermaning agt, Men volgt de blinde drift, dies wordt het langs hoe grover g Men geeft zig heel verhart aan valfche drekgoón over. Men buigt met harte en knien, voor Baal en Aüaroth : Men eert het fchepfel meer dan Jacobs Heer en Godt. Den middagtydt genaakt terwyl zy vrucht'loos poogen, Dat Baat hun offerhande ontfteekt door zyn vermoogen. Elias midd'lerwyt aanfchout met ongedulc,
Welk eene onweetentheidt hun ziele heeft vervult, Dies roept hy: vaar vry vooTt, verhef op hoogertoonen, Uw* ftemmen, 200 gy wilt uw bede zien bekroonen, Ligt
|
||||
|
lis HET LEVEN VAN
Ligt is hy overilelpt met andren bezigheên,
Dat hy geen agt geeft op uw ofFren en gebeên.
Roep luider; is hy Godt! (dit zult gyniet ontveinzen)
Hy overdenkt veel ligt in veellerly gepeinzen ,
Wat hy verrigten moet; ligt heeft hy reizens luit;
Of mooglyk legt hy vaft in eenen diepen ruft.
Roept ilerker tot uw Baal, ligt zult gy 't hart hem treiFen..,
Kuntgy Onzinnigen, kunt gy hier niet bezeffen,
Hoe dat Elias met uw fnooden Godtsdienft fpöt? Maar neen , men dwaalt al voort: zie hoe het gantfche roti
De fnoode Priefters, in ontzinde razernyën ,
Zig met het moordt geweer langs 't gantfche lichaam fnyën,
Doorboorende het vleefch met priemen, dat het bloede
By 't lichaam nederdruipt in ruimte en overvloede
6 Dwaasheidt! al te groot, kan de Almagt dit verdraagen ?
Men hoort een gantfche troep aan Baal om byftant vraagen :
Daar propheteert een rey van blinde Wichelaars,
Die hun godtsdienftigheên verrigten voor de altaars.
Men wringt zig zelve in een, in allerhande bogten.
Daar buigt men zig weer neer voor vuile wangedrogten.
Gints fchreeut het heilloos rot met een verwarde taal,
Aanfchou ons Offerhandt, daal neder groote Baal,
Ontwaak uit uwe ruft, kom haaftig naar beneden.
Maar 't is vergeefs zyn naam om byftant aangebeden,
Geen
|
|||
|
DEN PROPHEET ELISA, 113
Geen Baal, nog ander Godt koomt hun ter hulpe by,
Dies roept Elias uit: komt herwaarts nu tot my!
't Is vruchteloos gepoogt om byftant by uw goden,
Buig u eerbiedig neer voor de Oppergodts geboden,
't Is Godt, 't is Godt alleen die wonderheden doet,
Val, met een waar berouw, zyn Majefteit te voet!
Kom herwaarts, hef met my ten Hemel uw' gebeden!
Straks komt de menigte van hen die Baal beleden
By 's Heeren Heil-propheet, terwyl die yv'rig werkt,
OpdathetBrand-altaar, hermaaktwerde, enverfterkt.
De Godlyke altaar eer door Baals vloekpropheeten
Verdelgt, en uitgeroeit, ten grond' toe afgefmeeten ,
Wordt weder opgebout in 's Heeren hoogen naam,
En door het fespaar tal van fteenen weer bekwaam.
Des gaat Elias voort in zyn Godtvruchten yver :
Want daar 't Godts eernaam geldt, zet hy zyn luft nog ftyver
Met (nellen voortgang voort, in ongemeene vlyt.
Hy graaft rondtom 't altaar een groeve , die zoo wyde
En breedt is, dat men ligt (hier zal men wond'renmaajen)
*n haaien omtrek kan twee * maaten zaads verzaajen.
Ç Hy
* Twee maaten zaadtsverzaajen.] Ieder dezer waste« wier-
den gerekent op Hondert vier en Veertig Hennen Eyerfcbaa· len' zynde ieder maat een derdedeel van een Epha. Zie de aantekening op Genei Cap. XVIII. verso. Een Epha, nu begreep Vierhundert, twee en dertig Hennen Eyerfcbaalen Ziet op Lxod. Cap. Xvi. vers 30". |
||||
|
1T4 HET LEVEN VAN
Hy deelt het offer, en eifcht dat men water breng' 4
Roept dit tot driemaal toe, op dat hy 't weder pleng' Om Varre, en hout, en groeve, en alles te begieten, Op dat geen drooge plaats in 't minft' kan overfchieten: Des ftroomt rondtom 't altaar een vloedt van water heen. Elias heft hier op zyn vierige gebcên
Ten Hemel, enhyfmeekt: 6 Godtder vroomen Vad'ren! 'k Kom heden voor uw' throon met myivgebed u nad'ren, Verhoor mya zielezucht; toon heden aan 't geflacht, Dat gy haar' Heere zyt, die, door uw arm en kracht, d'Ontflaapén Vaderen , van 't dienftbaar juk bevryde, Op dat dit blinde volk uw grooten naam belyde, Toon nu dat gy alleen zyt Godt in Israël; En toon dat ik uw knegt uw Goddelyk bevel Gehoorzaam naar uw woordt: daal neder uit de wolken, Ontfteek deeze oft'ethande, op dat deez' blinde volken, Erkennen dat ge alleen , in kracht en majefteit, Haar' Godt zyt, die hun harte als waterbeeken leit. ó Heilig zicl-gebedt wat fchiet gy zuiv're (haaien!
Wat zie ik!.. vlaag by vlaag van hemelvlammen daalenl ó Heilig hemelvuur van Godt die 't al regeert! 't Geen water, hout, altaar, en Varre, en al verteert. 6 Goddelyk ontzag! wie kan dit heil waardeeren? - Hoe kragtig kan de ziel hier wonderheden leeren, Hier
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. ιχ5
Hier wykt het Ongeloof; hier zwicht Baals Prieiterdom;
Hier zinkt de afgödendienft van beeiden, blindt en fiom · d'Orakels zwygen ftil; de blinde Wichelaaren Verliefen 't fnoodt gezag in Tempels en altsaren; Hier daält eén hemelvuur uit 's Fiemels opperhöf, En geeft 't bekeerde hart tot lof en danken fiof. 't Gemeen op dit gezigt vloeit toe van alle zydeü
Men hoort met eene item des Heeren naam belyden Men roept Elias Godt, is onze Godt en Heer; Wy buigen met ontzag voor zyne grootheidt neer. Elias toept hen toe: grypt deeze vloekgenootenj
Dat hun onzalig bloedt aan *Kifon wordt vergooten ; Gryp hen, dat hier niet een ontvlucht het blanke zwaardt : Val aan! dit heilloos volk is zulk een doodtftraf waardt! Zoo draaft een woedend' paardt het dienftbaar juk ontvloo-
Al wordt het, in de vlucht, den breidel aangebooden, (den, In driefte dolheidt voort, maar wordt dien loop gellremt, En wordt het door den toom en 's meeiters handt getemt, Dan Iaat het zig terftont door zyn bcftierder leiden. Wel aan, nu van den top van Carmel afgefcheiden,
H2 Èn
nretftÄ'/«' B,ee* lof vit de Zee van Genne-
Jandfe Zee %Ä" ' & *"£«? Carrnel in de Midde- Iflächar enzZt %ff ?$ tnjfikende flammen van tmn, teï,- Zut de a:mteh <* * IV. Cap. der Rieb- |
||||
|
ii6 HET LEVEN VAN
En Godts Propheet gevolgt, die 't woedende gerucht
En Jefebelles wrok, in een woeftyn ontvlucht: Zie daar, daar zit die man, vol angft, en zorg en kommer, Vermoeit van zyne vlucht, te ruften in den lommer Van een Jeneverboom, daar hy om byitant fmeekt, En dus tot zynen Godt in den gebeden (preekt. Laat af, het is genoeg! dat nu myn ziel moog' fterven 1
ó Heere, laat my nu dit laftig leven derven ! Knip af den levensdraat van myn verdriet en leet! Ik ben t©t heden nog op uw bevel gereet: Maar ach! de tegenheên die myne ziel ftaag kwellen, Die wenfchen mynen geeft weer in uw handt te ftellen: Ik ben niet beter waardt dan, met volftandigheidt, Te ontfangen 't fterflyk lot der Vad'ren: hier op leidt Die wakkere yveraar zig neder op der aarde, Ter rufte om in den ramp, die 't deugdtzaam hart bezwaarde, Godts hulp te wagten in zyn tegen fpoedt en fmart. Zoo vlucht op 't allerfnelfte een doodts beangftigthart
Langs naare woefteny en bergen, en gehugten , Op hoop om 't Jagers rot en honden eens te ontvluchten, Waar door het wordt vervolgt en haaftig nagefpoort; En'vindt het eens in 't einde een vaft en veilig oort, In 't diepfte van het woudt, ontbloodt van zonneftraalen, Dan kan het uit dien angft weer vrolyk adem haaien; Dan
|
||||
|
DEN PROPHEET. ELISA. 117
Dan ftrekt de Wildernis een vryburg in die vlucht.
Ruft dan Elias , ruft, weeft voor geen ramp bedugt,
Gy hebt de GoHtheidt meê, die zal u wel bewaaren. Ai zie! daar daalt airede een van zyn Ryksdienaaren, Die als een afgezant zyn's Vorften plaats bekleedt. Hy fpreekt: Elias rys! verkwik u van uw leedt. Verfterk 't verflaaude hart, verfrifch u met deez' fpyzen. Zoo ziet een Zeeman in het eind' de zon verryzen,
Uit eenen donk'ren nacht van wolken, 't geen zyn luft Met nieuwen moedt verfterkt, die eerft fcheen uitgebluft, Door 't buld'ren van den windt op de ongeftuime barren, En heen en weer gefchokt, hem ftelde in doodts gevaaren. Elias, op 't gezigt van zulk een lekkerny,
Verheft zig op van de aard', daar hy verheugdt en bly Door water en door broodt, verkrygt verkwikking weder: Straks legt hy zig geruft weer op het aardtryk neder; Waarop Godts Engel hem ten twedemaale wekt, En dus Godts hemellaft, aan Godts Propheet ontdekt. Staa op! man Godts ftaa op! verfterk uw zwakke leden, Geniet deez' fpys en drank, verkwik u, gaa in vreden: Den weg viel veels te lang zoo gy goen fyyS genoot. 6 Milde zegening van water en van broodt! Door welkers Hemelkracht, Elias, veertig dagen En nachten heenen treedt, naar 's Heeren welbehagen, Η 3 Tot
|
||||
|
iig KET LEVEN VAN
Tot dat hy by Godts Berg, aan Horeb uitkomt! ziet.
Gaa voort δ groote man! wy volgen in 't verfehlet, En zullen hier met luft des Hemels laft verwagten, Wilt vry in ftille ruft in deez' Spelonk vernachten, Ruil hier tot dat de Zon met gulde ftraalen gloeit. Zoo ruft een Reiziger in ftilte, die vermoeit
Op weg een plaats ontmoet daar hy (ontheft van zorgen,) Op 't nad'ren van den nacht, ruft tot den vroegen morgen; En dus met luft vervolgt den weg dien hy verkoor. Maar welk een hemelftem klinkt my daar in het oor'!
Wat maakt ge Elias hier ? wat heeft u hier gedreven ? Men hoort Godts Heii-propheet hierop dit antwoordtgeven: Ik heb ten allen tydt, Almagtige Opperheer, Met hart, en ziel, en zin geyvertvoor uwe eer: Want Israels geflagt uit Ifaac voort gefprooten, Heeft met een dolle drift het dierbaar bloedt vergooten, Der Heilverkondigers, zy hebben het verbond1-, t Geen gy hadt opgeregt, vernietigt tot den grondt, Zy hebben uw altaar vernielt en afgebrooken, Terwyl zy afgedwaalt in bofch en bergen rooken , Nu ylt men om myn ziel te ftorten in 't verderf, Op dat ik door het woên van Ryksvorft Achab fterf, En door het bloedig zwaardt van Jefebelle fneuvel'. De Godtfpraak roept weerom: tree uit, klim op de heuvel Van
|
|||||||||
|
J
|
|||||||||
|
ÉÉ
|
|||||||||
|
*M
|
|||||||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 119
Van Horebs hoogen berg, ftaa voor myn aangezigt!
Straks volgt een fel !en windt, daar't al voer beeft en zwicht: De bergen febcaren vaft, van boven tot beneden. De fteenrots fplyt van een, met veel aï'gryslykhedeii En breekt met yiTe-lyk en fehrikkelyk geweit. d'Aardtbeying, die de kracht van dezen windt verzeldt, Doet 't aardtryk als verbaaft, beweegen op zyn pooien: Nog bleef het heilgezigt des Eeuwigen verhoclcn. Elias fiddert daar by deeze wondren ziet. Godt, die het al regeert, en door zyn magt gebiedt, Zondt voor zyn aangezigt gevreesde vlammen heenen : Dit vuur was naauwelyks voor Godts gezant verd weencn , Öf na deez' wonderheên en bulderendt gcdruifch, Volgt eene ftiile ruft en lieffelyk geruifch. Zoo wordt een wpefte zee, waar in de orkaanen raazen, En 't zeénat door zyn kracht tot aan den hemel blaazen, Allengs in ruft gebragt, terwyl-de ftorm bedaart, En eenen zagten windt zig met de golven paardt. Elias valt ter aard', door eerbiedt ingenoomeni Straks hoort hy eenen item door lucht en wolken kommen. Die hem uit 's Hemels naam des Heeren wil ontdekt. . Keer weer, op dat uw reis zig naar Damasciis ftrekt, Η 4 En
|
||||
|
iso HET LEVEN VAN
En zalft my * Hazaël ten Koning, giet den hooren
Op f Jehu, dien ik heb voor Israël verkoorcn ,
Dat hy den Schepter zwaaje op Koning Jorams throon:,
En zalf in uwe plaats Elisa, Saphats zoon,
Dien ik verkooren heb; des zal 't in 't eindt gefchieden,
Dat wie Vorft Hazaël zyn bloedtzwaardt zal ontvlieden,
Dat hy vervallen zal in Koning Jehu's magt;
En fchoon dat Jehu niet zyn vyandt te onderbragt,
Nog zullen ze evenwel door EJiftüs fneeven:
Ook heb ik Israël een groot getal gegeven,
Wel zeven duizendt man, die nimmer niet hun mondt
Den Baal beleden, nog zig bogen op den grondt.
Wel
* En zalft my Hazaê'L] Een der Ryks grooten van Ben-
hadad den Koning van Syrien, die na de doodt van Benha- dad, Koning van Syrien is geworden: waar van de Propheet Elifa hem de Voorzegging deed , en ook boe by een geeffel voor 't Israëlitifche volk zoude zyn: 2 Boek der Koningen Cap. VIII. vers ii tot 15. * Op Jehu.~\ Een der Hooftmannen van het heir van Jö-
Tam, den Koning van Israël, deze wierdt door laß van den Pro- pbeetElih door een der Zoonen van de■Propheeten tot Koning over Israël gezalft. 2Kon. Cap. IX. vers 6. Ziet verder van hem, boe by den Koning Joram doorjehoot, Jefebel uit bet venfier beeft doen werpen, de LXX zoonen van Acbab heeft laaten ombrengen, Ahuzia den Koning van luda heeft laaten dooden . en een groute flagting onder de Baals Friederen liet doen: iit't IX. en X. Cap. van 't 2 Boek der Koningen. |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 121
Wel aan nu op de reis naar * Mehola getoogen ,
Daar wy Elifa zien het aardtryks onvermoogen Ter hulpe komen, door het bouwen van het landt: Hoe ruftig draaft hy, met de ploegftaaf in de handt? Daar fes paar runderen, het kouter door de voren Heen trekken, tot behulp en wasdom voor het kooren. Elifa (ha! ai iha! zie wie hier herwaarts treedt! Verlaat den zwaaren ploeg! aanfchouw Godts Heüpropheet! Elias, die aan u Godts wille zal ontdekken, Op dat ge in Israël een wonder moogt verftrekken. Zie daar, hy werpt zyn kleedt, zyn mantel om u heen, Op dat gy op zyn fpoor hem moedig na moogt treên^ Aanvaardt dit hoog bevel! verlaat het veldt en akker! En kwyt u in den dienit des Heeren trouw en wakker! Zoo wierdt wel eer de Zoon van Ifaï ('t bevel
Gehoorzaam, van zyn Godt) door ziender Samuel
Verheven van de.kooy, ten Heüpropheet gezegent. Elifa ziet hoe groot een hei! u thans bejegent!
Volg Godts getrouwe na! ai, dat de frifle tydt, Van uwe levenskracht, den Heer zy toegewydt. Aanvaardt des Hemels dienit! uw wandel zy in vrede! Verhef de heil-bazuin!___maar luider welk een bede,
Η 5 Hy
* Mehola.} Abel-Mehola, de geboorte plaats van Elifa.
|
||||
|
12a HET LEVEN VA Ν
Hy voor Elias frort, hein vallende te voet!
Gun, (zegthy:)datikeerftmyn Ouderen begroet, En, met een affcheitskus, my kwyt van uiyne plichten ; Dan volg ik welgemoedt daar gy my voor zult lichten, Elias zegt, gaa heen, keer derwaarts, maar gedenk' Gods dierbre zegening; het Hemelfche gefchsnk'. Gaa heen! ontfang voor 't Laatft.den Vaderlyken zegen. Elifa, welk een beê hebt gy zoo ligt verkreegen! Trof hier myn Zangeres nu e.ens den regten toon ,
Waar mede 't laaft' Vaarwel! gewenfcht wordt aan den zoon. De Vaderliefde zou met levendige ftraalcn, Met zielewenfchen op Elifa nederdaalen; De laatfte zegening, die me aan elkaarverrigt, Deedt elk verrukt ftaan met de traanen in 't gezigt. Maar nu, nu zwygt zy; als onmagtig de gelukken, Die hier den Vader wenfcht, door woorden uit te drukken, Ja! zy fchoot ver' te kort wie haar ook byftant boodt. Maar tot welk affcheitsmaal! worde ik hier uit genood' ?
Wat heerlyk difchgeregt' aanfehou ik met myne oogen ? Twee runderen geflagt (die zig voor't flagmes boogen) En door het akkerhout ten voedtzel toebereidt. Maar neen! ik word van hier naar Gilgal heen geleit Daar hoor ik Godts gezant, dus tot Elifa fpreeken; piyfhier getrouwe knegt, uw dienft is my gebleken, |
||||
|
DEN PROPHEET EfUSA. 123
Blyf hier, de Heere Godt zendt my naar Bethel heen.
Maar neen, Elifa fluit terftondtzynsmeeftersreên: Neen, zegthy, laatvryafzaowaarlyk■ alswyleven, En als de Heere leeft, zal ik u nooit begeven, 'k Verlaat unimmermeer, maar 'k volg van tonden aan, Langs Berg' ,Woeflyn', Jordaan , of daar gy voort zult gaan. Gelyk de Zonnebloem het lieff'lyk blinkend' weezen, Der Zon volgt, die vol glamfch ten zeeplas uitgerezen, In 't gloejendt Carmozyn met pracht te voorfchyn treedt, Zoo volgt Elifa hier Godts heilige Propheeü Naar Bethel; daar zig ftraks een rey van Zienders, zoonen Der Betheliten, om Elifa heen vertoonen: Geiyk de Bey-zwerm zig om hunne hoofdt-bey fluit, Daar elk door 's Hemels Geeft gedreven , dus zig uit: Weet gy ó Heilgezant! dat heden, voor uwe oogen, Uw heere, door den Heer zal worden weggetoogen ? Dat gy zyn aangezigt niet lange aanfchonwen zult? Elifa mede door dien zelfden Geeft vervult, Zegt aanftonts: 'kweet'net wel, het treft my aan het harte, Hou op! ai wilt tog niet vermeerderen myn finarte, Dit naakende ongeval treft reets myn ziel met leedt. Elifa volgt hier op dien grooten Heiipropheet, Deez' zegt: Elifa blyf tot ik u heb van nooden; d'Almagtige heeft my door zyne ftcm gebooden, Dat
|
||||
|
iH HET LEVEN VAN
Dat ik te Jericho zyn lad verbreiden zal.
Maar hierop antwoordt hy: ik volg u overal: 'kZalzoowaaragtig, al-gy leeft, u η ooit begeven; Al wierdt gy door Godts laft van ftadt tot ftadt gedreven. Zoo volgt een Iamm're dreef gedurig 't zelfde fpoor, En leent ter veiligheidt haar trouwe Herder 't oor, En volgt hem overal langs bergen en vallyën. Elifa kunt gy dan van uwen Heer niet fcheyën? Wyk t gy niet eenen voet van 't fpoor dat hy betreedt ? 't Schynt neen! volhart met lud:ó heilige Propheet! De tydt zal u eerlang een heerlyke uitkomltgeven, En ugelyk een Heldt, die overwindt, doen leven. Gezegende, ga voor! wy volgen umet luft, Tot gy te Jericho vermoeit van 't reizen , ruft. Ga voor! geen weg zal ons te lang of laftig duuren. Daar zie ik reets van verr'de hoogverheven muuren Van deez' bekende ftadt: treedt in ó heilryk paar! Wat's dit! hier werdt myn oog een men igte gewaar, Van menfchen, die terftondt Elifa tegen treeden, 6Zangeres, hoort toe! ai luiftcr naa hun reeden! Ontzet, ontzet u niet, 't zyn Jong'ren die hun vlyt Tot 's Heeren dienft befteên, in 'tbloeijenft'van hunn' tydt. Elk fieldt hem voor het oog als eer de Bethelieten, Hoe hy maar korten tyd 'tgefelfchap zou genieten, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 125
Zyns Heers en zig wel haait van hem berooft zou zien. ;
Elifa antwoordt ftraks; 'k weet dat het zal gefchiên: Ai zwyg! vermeerder niet het weedom van myn harte. Dewyl dit groot verlies my in de ziel zal fmarte. Maar even als een ftadt die ftreng belegert wordt, Niet door het bald'ren van 't gefchut ter neder itort, Maar door kloekmoedigheidt het alles kan verduuren, Zoo dat de vyandt wykt van de onverwonnen muuren: Zoo treft hier ftorm by ftorm dien wakk'ren yveraar , Dog hy weêrftaat met moedt alle aanval en gevaar. En overwindt in 't eind', al zyn , zyns Heeren reden Gerikt, dat hy niet mee naar 'slands rivier zou treeden, Hy wederftaat het al hoe dat men hem beftrydt. Gezegende jordaan, die uwen loop zoo wydt,
En magtig uitbreidt, juich.'kom bruizend' herwaart ftroomen, Vloei af uit Libanon! wil bly te voorfchyn koomen! Verhef uw waterkruik' uit uw beruchten vliet! Befchouvv aandagtig wat op uwen ftroom gefchiet! En gy, 6 Vyftigen! gy die aan d'andre zyde; Airede op de aankomft van Elifa u verblyde, Verrtrek beveiligers van 't geen gefchieden zal, En meldt dit wonderwerk eerbiedig overal! Elias nadert vaft den oever dezer Üroomen,
En heeft zyn opperkleedt tat zyn behulp genoomen, 'c Geen
|
||||
|
ϊδ£ HET LËVÉN VAN
't Geen hy te zäamen windt, sn met het zelve flaat,
In 't ftroomnat, 't wölk terilondt een droogen doorgang laat. Vlie weg , ó golven, vlie, op't nadren van Godts helden! Viie weg, gëlyk weleer toen ge it als miuiren fielden, Toen Veldtheer Jözuä met de Ark e van 't Verbont, Getorft op 's Frieders necic, bewandelde uwen grondt. Staak uWen fnellen loop! op dat ïfiyii Heilverbreider, Koome aan uwe overkant met zyn Godtvruchten leider. Gezegende, tree toe! wy volgen u met vlyt, Tot dat ge aan de overkant des ftrooms gekoomen zyt; Trof myne Dichtluft nu de wondre opmerkentheden -, Waar mede Elifa hier inwendig wordt beftreden, De diepe eerbiedigheide, die hy in zig befpeurt, In de overdenkingen, om 't geen 'er is gebeurt, Gewis elk voetilap zou ons hier zyn leering geven. Godts eer zou, reis op reis, oneindig zyn verheven. De doortocht zou met hem Godtvruchtig zyn beiteedt, En 't hart in lof en dank wilvaardig zyn gereedt. Hier zoude een gantfche Zee van zegenryke flroomefl, Terwyl deLandtftroom wykt.uithemte voorfchyn koomen, En door dat milde vogt, befproejen al de geen, Die zig verlufligde op het hooren van zyn reen. Terwyl dat ik my dus verwonder in 't aanfehouwen Hoe den Jordaanflroom wykt; hoor ik Godts aeldt ontvouwen De
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 12?
De laatfig redenen aan zyn getrouwen knegt
Elifa, geef vry agt op 't geen hy tot u zegt!
Dus rpreekt hy: Eifch van my, op dat myn Iaatften zegen 4
Door u op 't geen gy eifcht, goedtgunftig werdt verkreegen,
Verklaar uws harten wenfch eer ik uit uw gezigt
Van de aard' werde opgevoert in eenveel fchoonerlicht*
ó Welk een vrye keur, werdt il Man-Godts gegeven!
Elifa heeft hier op, zyn wenicheri opgeheven.
o Zegt hy: ftaa my toe, dat van die eedle Geeft, Die in u door Godts gunft zoo kraclitig is geweeft, In ëene ru'ime maat, twee dcelen op my daa.'e: Öp dat ik nu voortaan Gods hemellaft verbaale, Dat ik, al? gy wel eer, (gehoorzaam Godts bevel) Uwwond'ren doe, en her toekomende voorfpel. Elias antwoordt weê;: myn Zoon bedenk uw redd!
Gy vordeit van my af iets heerlyks door uw bede, Gy doet een zwaaren eifch om u dit toe te ftaan. 'k Ben zelve door uw keur met uw verzoek begaan. Wel aan! de Hemel geef aan u zyn milden zegen! Uw bede wordt door u , in 's Heeren naam verkregen, Alleen met dit beding: indien ik van der aard', Daar gy 't aanfchouwen zult, opvaare Hemelwaardt; Worde ik op deze wys van by u weggenooitien, Dan laat de Hemel ftraks op u, uw wenfchcn koomen: Maai
|
||||
|
128 HET LEVEN VAN
Maar zoo het flinks geval aan u den rugge toondt,
En mynen opvaart niet door u wordt bygewoont, Dan zal (vermits gy niet Godts wond'ren zag verfchyneri) Uw wenfch geheel en al, als damp en rook verdwynen. Tree nu, óHeilgezant! geftadigmetuw'Heer,
Volg hem van ftadt tot (ladt, en wandel op en neer, Daar hy u voor zal gaan met zyn gewyde gangen, Kleef hem geftadig aan, op dat ge uw zielsverlangen (Schoon u de vrees beknelt) bekroont ziet nevens my, Getrouwe ... maar wat 's dit! ó Hemel ftaa my by! Ach welk een vuurgezigt komt zig alhier verfpreiden ! « Wat yff'lyk vuur-gareel vertoondt zig tuffchen beiden Gods heilherauten! en vliegt voort met krak op krak, Als in een onweersvlaag, door lucht en itarredak. Gelyk de blixem aan des menfchen oog verfcheenen. Elias roept tot Godt... maar hoe! hy is verdweenen. Hy voer in 't vuur-gefpan naar 's Hoogften rykspaleis. Vaar voort ó Heilgezant op uwe Hemelreis Wy zien 't eerbiedig aan met hart, en ziel, en oogen, We erkennen met ontzag het Godlyk Alvermoogen; Wy zien uw Hemeltogt met luft en blydfchap aan. ó Henoch! door de gunft des Hemels aangedaan, Eer u de bleeke doodt met zynen pyl verrafte, Om dat uw dierbre ziel op Godt en Godsdienft pafte, En
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. i20
En in mw' levens loop betragten uwen pligt.
Gy hielt, ó Zalige! den voortogt naar Godts licht. Nu volgt Uj op dien togt, de goddelyke Elias, Die hier het voorbeeldt Ilrekt van Jeibs den Meffias. Zoo vliegt een Adelaar grootmoedig naar om hoog,
En ziet met fcherp gezigt, aan 's hemels ruimen boog, De heerlykheidt der Zon vol zielverkwikbre ftraalen. Maar laat ons van om hoog in ootmoedt nederdaalen i
Daar Elifeüs va(l (hy ziet zyn' wenfch in kracht) Elias Hemelreis, dus nagalmt met zyn klacht: Myn Vader! Vader, ach! verlaat gy dus uw kind'ren ? Verlaat gy Israël, dien gy voor ramp kunt hind'ren? Steldt gy haar ruitermagt, voor 's vyandts aanval bloot? Daar gy door uw Gebedt hen byftondt in den noodt: Uw voorbeê deed veel meer dan Judas Leeus-banieren, Ontrukt gy door uw vlucht de juichende lauw'rieren, Waar mede Israël hun zegen zag volbrogt. Maar zacht Geheimnistolk ! gezegent is die togt, Gezegent is die reis voor u, 6 Hemelminnaar! Gy treedt nu zegenryk met luifter als verwinnaar , Gy zaagt die wonderreis van uw' beminden Heer, Nu daalt, naar zyn belofte, op u Godts Heügeeit neer» Elifa, door 't verlies van zynen Heer bewoogen,
Heeft ftraks (terwyl eeabeek van tranen vloeit uit de oogen) I Zyrj
|
||||
|
I30 HET LEVEN VAN
Zyn kleed'ren aangetaft, en fluks van een gefcheurt!
Wat's dit! het is geen tydt Elifa dat gy trev.rt, Ontfang dit waardig kleedt waar mede uw Heer zig dekte, Toen hy in Israël tot wonderwerker ftrekte, Ontfang het ten gefchenk, gebruik het met zyn magt. Getrouwe dienftknegt! die uw' wenfch nu ziet in kracht»
En door den Hemel u, uws hartenbeê gegeven; ó Held! men ziet in u Elias weer herleven, Die als een Phenix op 't Caneelbedde, uit de vlam, Naar een veel beter ftreek zyn wyk εη opvaart nam; Terwyl gy met dien glanfeh dien hy bezat voor dezen, Zyt als het Phenixjong weer uit zyne afch verrezen. EINDE VAN 'T EERSTE BOEK.
|
|||||
|
HET
|
|||||
|
DEN PROPHEET ELISA. φ
HET L E V E Ν
VAN DEN
PROPHEET
E L I S A.
TWEEDE BOEK.
INHOUDT. p
A~tUfaßaat op nieu het water der Jordaan,
Om daar door wederom naar Jericho te gaan, Daar hy de Waterwell' met zegening bejegent. Gantfch Bethel treurt om 't lot der onbedagte jeugdt. POrfi Jofaphat en 't beir voelt hunne ziel' verheugdt. De Weduws olykruik blyft vol en mildt gezegent. Het doode Hndt wordt weer te Sunim opgewekt. De moespot nu niet meer een doodlyk voetzel ßrekt. 12 M(-
|
||||
|
HET LEVEN VAN
|
|||||||
|
Melaatfe Naaman fchept in 'i vojjfcken geen behagen:
Maar eind'lyk ziet hy zig hier door geheel herfielt. Gehazi, die zyn ziel befmet met heilloLS geldt, Moet wederom tenflraf des Veltheers kwaal« draagen, |
|||||||
|
VJelyk de Morgenftar met meerder luifter fchynt,
Dan'tmin.lerftarrenheïr, dat voor baar'glans verdwynt:
Zoo blinkt Elifa uit by der Propheeten Zoonen',-"-
Die zig aan de overkant van 's lands rivier verwonen,
P««tt
|
|||||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 133
Daar ieder, met verlangd, reeds op zynaankomft wacht. ·
'k Zie my reeds met myn Heldt aan d'oeverkant gebragt, Daar zyn ontvonkte geeft, door yver aangedreven, Den mantel van zyn' Heer alreê heeft opgeheven, En uitroept: waar is nu de Heer van mynen heer! Hy daal nu met zyn gunft en zegen op my neer, Hy geef my nu die kracht die op hem was gekomen. Straks flaat hy met het kleedt de zilverblanke ftroomen, Die zig verdeelen, 't geen aan hem een doorgang laat, Daar 't ftroomnat als een muur tot wederzyde ftaat. Ga door Elifa! wie, wie kan zig van u fcheiden ?
Wilt door den Landtftroom ons naar Jericho geleiden, Daar gy van allen kant geëert wordt en begroet, En elk u met ontzag eerbiedig valt te voet. Elk eert uwgrootennaim, en, met dienfh'aardigheden, Wil ieder zyne vlyt voor u ten dienft belleden, Zy zeggen: itaa ons toe dat wy uit ons getal, Een bendde keuren, die langs bofch , en berg, en dal , Om zoeken , en eens zien of niet de Geeft des Heeren , Dien Godts-tolk weg nam. en wy weer te r.'gge keeren Met Hem, op dat hy zig weerom aan u vertoon'. Straks zegt Elifa weer: dienftvaardigen, verfchoon U zelfs van dezen togt, dat's nutteloos hefteden Uw overdierb'ren tydt; maar elk blyft met gebeden I 3 Aan'
|
||||
|
134 HET LEVEN VAN
Aanhouden, tot dat hy begunftigt hun befluit.
Straks keurt men vyftig man uit dit gezelfchap uit; Die vlytig op en neer, met luft zig onderwinden: Te zoeken, 't geen zy niet op aarde zullen vinden, Zoo keert een Jager weer van een vergeeffchen togt,
Nadien hy op zyn Jagt niet vondt het geen hy zogt. Dit wift ik, zegt Godts heldt, dewyl ik met myne oogen,
Aanfchouthadt, hoehy wierdt ten Hemel opgetoogen, Dies zeide ik, zoek tog niet, gy doet vergeeffche vlyt, Dewyl gy vruchteloos hefteden zult uw' tydt. Maar welke een menigte komt hier Elifa tegen,
Elk zoekt/ hem door zyn reen ter hulpe te bewegen, Elk zegt: deez' grote itadt, die zig zoo heerlyk toondt, En door een groot getal van menfehen wordt bewoont, Verftrekte, om haare fchoonte, een pronkcieraadt der fteden; Genoot 't onvruchtbaar land (dit 's de oorzaak onzer beden!) Een zegenryken ftandt, en eene vruchtbre kracht: Wierdt dit nu door uw gunft in beter ftaat gebragt, En wierden door uw magt, de kwäade waterbeeken Herfielt, die voor het volk onfmaaklyk en ontfteeken, Geen byftandt geven, wyl 't verderf in 't water zweeft, Dan juichte al 't volk dat nu in druk en droef heidt leeft. De ontferming treft terftondt het uiededogendt harte
Van 's Hemels Heilpropheet, die aan de druk en fmarte, Van
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. i3s.
Van't Jerichofche volk gedagtig, zynen mondt
Dus opent vol van trooft: Inwoonders, haalt terflont (Zoo wordt op uwe beê genadig hulp verworven) Een fchaale, dog die niet gebruikt is of verdorven, Nog die niet door den tydt befmet is of veroudt: Vult, vult dan deeze fchaal met overdierbaarzout, De Inwoonders volgen ilraks de waardige bevelen
Van Elifeüs na, op dat zy mededeelen, In de; ondervindingen van zyn ontfangen magt. Elifa, die hier op het zout ziet aangebragt,
Treedt toe, in 't groot gedrang van hen die hem verzeilen, Daar ieder uitkomit hoopt naar een der waterwellen, En werpt het heilzaam zout in haar onvruchtb'ren ilroom,
En zegt: op dat geen kwaadt meer in het water koom', Zoo fpreekt de Almagtige; Ik! ik heb door wonderheden, Bcfchikt dat in dit nat, geen doodt en 2y geleden , Dat nooit geen ongemak zig in de bron onthoudt, En het onvruchtbaar landt in zegen werdt gebouwt. Inwoonders juich van vreugd'! gedenk aan deze weldaadt,
Op dat in zegening 't uw ftadt en landen welgaat. Kier fpringt nu uit de Wel geen water van verderf, En 't eer onvruchtbaar landt geeft zegen hondertwetf. Vaarwel, 6 Jericho! gebruik Godts gnnft in zegen. Ik volg uw heilzon na langs fteil gebergte en wegen I 4 Ik
|
||||
|
i3<5 HET LEVEN VAN
Ik volg hem daar hy reets naar Bethel heenen treedt,
Hou u dienftvaardig fteeds op zyne komft gereet. Maar welk een Mertaai ontfang ik inmyne ooren?
Wat gruwelyke reen, moet hier myn Dichtluft hooren Van de onbedagte Jeugdt? die zig te buiten gaat, En de agtbre deftigheidt des ouderdoms verfmaat. Elk roept Elifa na; Weg Kaalkop! volg uw wegen , Gaaop, ó Kaalkop ga! Ach! waar toe niet gezweegen! ó Domme Jeugdt! hou op, dat nooit dat gruwelwoordt, Uit onbezonnenheidt van u meer werdt gehoort. Waar toe dus fpottelyke de kroon der zilvren hairen, 't Cieraadt des ouderdoms ontluiftert, en de jaaren, Waar in de eerwaardigheidt zig zelf ontzachlyk toondt, Getreden met den voet, door uw geroep gehoont ? Vergeef Man Godts, vergeef de onnofelen de fchennis! Gedenk niet aan dit kvvaadt! de kinderlyke kennis, Loopt in haar vroege jeugdt, dus onbedagtzaam heen. Maar neen, de Heilpropheet op 't hooren dezer reen, Keert zyn eerwaardig hoofdt, verheerlykt door degrysheidt, En vioekt ze in 's Heeren naam: ó Afgezandt dcrwysheidt! Verkonder van Godts laift onthef hun van de ftraf: Maar ach! fchoon uwe guiift de Jeugdt dit kwaadt vergaf, Nog volgt des Hemels /ftraf de misdaadt op de hielen. Viie weg, ó blinde Jeugdt! verberg u voor. 't vernielen! Ver-
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 13?
Verfchui! u op den weg! ontwyk dit bofch-gedrocht'l
Ach! of de fnelle vlucht u nog in vryheidt brogt. Heiaas! hetis vergeefs! wat zie ik reets gebeuren? Ach! Ach! ik zie de Jeugdt door wildtgediert verfcheuren, Hoe is 't hier overal helaas! met kinderbloedt Bepurpert langs den weg, ai my! hoe yslyk woedt, Datondier, heet op roof, met zynfcheurzieke tanden, Tenvyl een andre Beer, verwoedt om aan te randen, Zig met het vleefch verzaadt der pas ondooken' jeugdt. Rampzalig kindertal , verbaftert van de deugdt, Hoe fchielyk keert uw vreugdt en trekt het aanzigt onder. Zoo volgt een regenvlaag en fchrikkelyk gedonder Heel ligt den fchoonften dag en friften zonnefchyn: De Zon die eer zig toonde in 't gloejend carinozyn, Duikt agter 't wolkgefpan van donkere onweêrsbuyên, Gevolgt van regen uit het waterzuchtig zuyën. ó Twee en veertig tal, in uwen bloei vermoordt! Gefneuvelt om uw fchuldt, in 't jeugdig bloedt verfmoort „ En van uw fteel gerukt in de aanvang uwer dagen ! Zal ik uw ongeval en deerlyk lot beklaagen ? 6 Neen! die 't kwaadt verkieft verdient des Hemels ftraf; Beft keere ik my te rug van 't deerlyk fchouwfpel af. Leer hier, ó ted're Jeugdt! uw zelf omzigtig wagten, -
De kroon des oqderdoms door ftnaatheidt te veragten, I 5 Draag
|
||||
|
138 HET LEVEN VAN
Draag eerbiedt en ontzag voor 't zilver gryze hoofdt,
En dwing de Ioffe tong die eer en agting rooft. Die de Ouden eer bewyil ontfangt des Hemels zegen. Vaarwel, ó Bethel! 'kga, 'k verlaat uw droeve wegen, En volg met meerder luit Godts Heilverbreider na, Van Carmels vruchtbren Berg, tot in Samaria. Hoe yfflyk bromt de trom en pordt de legermachte»,
Om 't laafte krygsbevel van Joram af te wagten, Die zyne Ruitermagt en 't gantfche krygsbewindt, Met Edoms Ryks-monarch, en * Jofaphat. verbindt, Om Mefa, Moabs Vorft, bloedtdorftig te beftryden, En hem de itrenge ftraf zyns afvals te doen lyden. Gewapent krygsheïr, ga, en volg, met leeuwen moedt, Het dreunen der trompett' die uwen rfloordtluft voedt! ïreê voort, gordt aan het zwaardt, wilt u ten togt bereiden, Daar u drie Koningen vol moedts ten ftrydt geleiden, Vervolg uw legermarfch door Edoms woefteny, Zet door uw dapperheidt deez' krygstogt luifter by, Pluk nu van deezen ftrydt de kraakende Iauw'rieren, Op dat de Moabiet buigt voor uw krygsbanieren, En weer voor Israël neèrbuk' ter dienftbaarheidt. Maar welk een hindernis of zig door 't heïr verfpreidt ? Wat 's dit! heeft volk nog vee geen onderftant van water ? 6 Deerlyk tegenval! hoe klinkt hier, roor't gefchater * Jofaphat, Koningvan Juda. Df
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. x3f>
Der fchelle krys-klaroen, door 't leger een misbaar,
En'ileldt 't aanzienlyk heïr der Verden in gevaar : Wie met den honger ftrydt heeft eenen grooten vyandt: Maar die voor zynen dorit nog laafnis heeft nogbyftant, Die heeft nog grooter ftrydt en felder weêrparty! Wie ziet hier hulp of trooft in deze woefteny ? Rampzalig heïr fchep moedtlgeef de uitkomft niet verloorcn: Maar welk een droeve klacht laat Rykvorft Joram hooren; Ach klaagt hy! 't is vergeefs op dezen zwaaren togt, Om noodig onderftant van laafenis gezogt, ö, Dat drie Koningen! drie Vortten, ja wy allen Dus deerlyk in de handt van Mefa zullen vallen! Ach! dat de Almagtige ons dus opgeroepen heeft, En 't gantfche heïr ten roof der Moabiten geeft! Ween Israëliërs! ween! wil nu uw rouwklacht melden! Tref elk het hart! en ween om 't hinten van uw helden.' Maar Juda's Ryks-monarch getroffen door dit leedc, Vraagt ftraks: Onthout zig hier geen heilige Propheet, Die hier op aard verrigt des hemels welbehaagen? Op dat wy, door zyn' mondt, by Godt om uitkom ft vraage», Die ons een middel wyz' op dat men 't leger redt! Grootmagte Jofaphat, neem toevlucht in 't gcbedt: Verheft uw ftem tot Godt, die Vader neigt zyn ooren, Om 't ernftjg 2ielgebedt, genadig aan te hooren, |
||||
|
i4o HET LEVEN VAN
Hy is 't diebyftant geeft, en, in de zwaarfte elendt,
Wanneer uien 't minde ziet, hetfpoedigfteiutkomftzendt.
Dog welk een antwoordt geeft een krygsknegt aan den Ko-
ning ? Deez' zegt:D.oorIuchte Vorftgun aan niyn reen verfchooning!
In 't midden van ons volk , onthoudt zig in dit landt
Elifa, de Propheet, die groote Heügezant,
Elifa, dte wel eer die weldaadt heeft genoten,
Dat op zyns Heeren handt hy 't water heeft gegoten,
Toen hy zyn dienft verrigtte aan zyn hoogwaarden Heer.
De Ryksvorit Jofaphat geeft itraks ten antwoordt weer .·
Dit is die Yveraar door Godt zelve aangenoomen, Op wien de wondergeeft is van zyn' heer gekoomen, By dien getrouwen knegt is 's Heeren heilig woordt. Wel aan, ó Koningen! datgy dien Heilboó hoort, Ligt geeft de Hemel hulp door zynen laft-verbreider. ó Groote Jofaphat! verftrek my tot geleider!
Vergun myn Zangheldin dat zy (bekroon haar eifch)
Drie Koningen verzelle op hun doorluchte reis.
Ontfang haar in den rey van uw befchut-trawanten;
Wie zag ooit grooter togt, daar Koningen, gezanten
Verftrekken voor zig zelfs, gezanten voor het volk!
Geen wonder, want men reift naar Godts geheimnis tolk,
Naar een geheiligde, die met den Olyhooren,
Gezalft is, en dooi Godt ten afgezan: verkooren,
En
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 141
En die den laß verbreidt van 't Goddclyk bevel.
ö Vorft van Edom, buig ! buig Juda, Israel,
Wilt met een diep ontzag aan hem de reen ontdekken,
't Geen u te zaam bewoog om herwaarts heen te trekken,
Op dat gy door hem hoort het hemelfche befluit.
Maar hoe! hoe onverwagt beril; hier Godts dienaar uit
In woorden die het hart van Joram zelfs doen beeven! Wat heeft, ó Koningszoon! u naar my heen gedreven? Wat vraagt gy my om hulp , ó Vorft van Israël! Vraag den propheeten Baals, vraag hen die Jefabel, Die Achab voor den rook der valfche goón deed bukken, Vraag die, of dezen togt tot welzyn zal gelukken ? Roep die om byftant aan, nu u derampfpoedt kweldt; Volg nu die vreemde goón naar welkers dienft gy helt. Dog Joram antwoordt flraks: neen, neen, alleen de Heere, Voor wiens geduchte magt, ik myne ziel verneere, Die is 't die ons bezoekt, die toont ons zyne kracht, Die is 't die ons nu geeft in Koning Mefa's magt, Op dat wy door het zwaardt der Moabiten fneeven. Elifa heeft hier op, zyn reen dus opgeheven En zegt: Indien ik 't oog niet floeg op *Afa's zoon Die in gerechtigheidt regeert op Juda's throon, UwVorrtelykaangezigtwierdtgeenzins aangenoomenl Wel aan! Iaat heden nu voor my een fpeelman koomen, * frfapbat, Qf
|
|||
|
■H2 HET LEVEN VAN
Op dat door 't fnaarenfpel de ziel zig zelf verkil,
En deopgeloopne drift der gramfchap wordt gebluft. ó Keurlyk maatmuzyk! bewoogen door den vinger,
(Op harp, cimbaal of luit) die hooge of laage dwinger, Der fnaaren toonen, die door 's meefters handt geroert, De ziel aandagtiglyk ten hoogen hemel voert, Hoe lieflyk ftreelt uw toon door zyn aanminnigheden, De ontftelde drift, waar door Elifa wierdt beftreden, Hoe ftilt uw zoet geluit, gefchoeit op hooger leeft, Zyn drift: 'k Zie u Man Gods ontronkt door 's hemels Geeft. Wel aan! wy wagten reets om uit uw' mondt te hooren, De blydtfchap waar meê gy der Vorften harte en ooren Vervullen zult, door 't geen gy hun voorzeggen zult: Zoo wordt het droef gemoedt met vreugde weer vervult. Wel aan (dus heft hy op:) wilt gy Godts heüftem agten Graaf in dit dorre dal, ó Israël! veel' gragten, Graaf u een menigte van kuilen in dit dal: Wantgy, dusfpreektdeHeer, de fchepper van 't Heelal, Gy zult geen fnellen windt zien daalen uit den hoogen, Nog fterke regenvlaag aanfehouwen met uwe oogen, En egter zult gy zien dat deze drooge ftreek, Die eer een woeiteny, dan vruchtbaar dal geleek, Door 's Hemels milde gunft geheel zal overftroomen Terwyl in groef en kuil zelf ftroomen waters koomen, Waar
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 143
Waar uit gy, (als de Nyl wiens water overvloeit,
Waar door 't onvruchtbaar landt mildtdadig wordt befproeit:) Uw talryke Oorlogsmagt, u zelfs, uw volk, uwbeeften , Verkwikken zult: ja, van de minften tot demeeilen Zult gy uw heïr gedrenkt, verfrilt zien door 't onthaal. Zie dan wie grooter is, de Almagtige of uw Baal! Dog 't is die Heilfontein te weinig dat die zegen Die uitkomfl voor uw volk, alleen maar werdt verkregen, Van een veel grooter gunft zult gy u zien beftraalt, ■Als gy op 's vyandts heïr, op Moab zegepraalt: Gy zult den Moabiet, ó Koninglyke zielen! Verdelgen en verflaan, ja tot den grondt vernielen: Haar vafte fteên zult gy verwoeften door uw magt: De Boom, die milde vracht uit zig te voorfchyn bragt, Ruk die uit haaren grondt: verwoed de waterbeeken: Bederf het vruchtbaar landt, en iteldt het tot een teken Bedolven onder 't puin der neergevelde ftadt, En neêrgefloopten muur: ö Joram! Jofaphat, En Edom! merk vry op des hemels gunil en zegen! Hoe komt nu elk verheugt 't benaaude krygsheïr tegen: Hoe juicht elk op die maer': hoe toondt men zig verblydt, Hoe yv-rig toont nu e]k op 's Vorften laft zyn vlyt. NoS Pas was 't helder licht der zon, de zee ontdooken.
Wanneer door 's Priefters handt 't fpysoffer was ontftooke»> Oi
|
||||
|
Ι4Φ HET LEVEN VAN
Of ziet, langs Edoms weg, vloeit toe van allen kant,
Het water, en verfpreidt zyn gangen door het landt, Waar door 't verflaaude heïr met luft kan adem haaien. Zoo ftroomde eertydts een zee van water. door de dalen
Toen 't volk van Israël geleidt door Gods Propheet Γη 't heïr by Raphidim gebrek aan water leet, Toen Mozes met zyn ftaf voor 't oog der IsrelÜeten, Een' ftroom van water uit de harde rots deedt vlieten, Maar laat ons uit het heïr dat heerlyk zegepraalt.
En op den Moabiet den lauwerkrans behaalt, Op 't fpoor van Gods Gezant, de vroome Ëlifa, treeden: Daar hy reets bezig is een Weduw' door zyn reden, Te trooften, die aldus voor hem haar klagt verheft: Gezegende van Godt, ach! dat gy regt bezeft De rampfpoedt die my treft, my arme! die de fmarte, Om 't miiTen van myn Gi, gevoele in 't droevig harte: Gy weet hoe dat uw knegt (die van zyn arbe;dt ruil,) Zig altoos in de wet des Heeren heeft verluft, En hoe hy met ontzag den Heere zogt te vreezen. Nukomtdefchuldthser, ach! ach Vaderlooze Weezen! Het is op u gemunt! en vordert dat de fchuldt, Door 't juk der dienftbaarheit wort door myn krooft vervult, Op dat ik die aan hem ter ilaverny beftede. Elifazegtterftondt: Bedrukte vrouw, waarmeede |
||||
|
£>EN PROPHEET ELISA. HS
iZal ik ia uwen druk u trooft en hulpe bien!
Wat hebt gy in uw huis dat tot betaling dien'? L'gt zal hy over u , en 't krooft zig nog erbarmen, Ach! zen die Weduwvrouw: konikmaarmetmyn'armeri Én zoberlyken ftant, bedekken myn verdriet; 't Waar lang met hart en ziel goedtwilliglyk gefchiet, ik bleef dan niet te rug, maar 'k waar ftraks in de voorbaat: Maar laas! een kleine kruik met oly is de voorraat, Dat 's alles, 't geen ik heb tot noodtdruft in myn leedt, Niets heb ik meer in huis, ö Hemelfche Propheet! Wat kan dit weinige tot fchuldt betaling baaten? Elifa zegt: 6 Vrouw! voorziet uw huis met vaten, Leen by de nabuurfehap een menigte (op dat Gy in uw droeffenis verrykt wordt met een fchat!) Leen u een menigte van vaten ftraks van buiten, Komt dan te zaani in huis en wilt de deuren fluiten * Dat niemant by u zy, dan uw behoeftig krooft s Stort dan uw Olykruik, (Bedroefde, dit geeft trooft) In de andre vaten uit, op dat de ruime ftroomen, Van 's Hemels milde gunft by u in volheidt koomen, Befg ieder volle kruik zoo iang als de Oly vloeit. Gro°te zegening, waar meê gy wordt befproeit!
Bedrukte Weduw.vrouw, en Vaderlooze kind'ren! d'ren, voort, vul kruik by kruik, niets moet uw YOorfpoedt hin-
K Giet |
||||
|
i4<5 HET LEVEN VAN
Giet in, hier ilroomt een zee die u verlosfing geeft,
Hier üroomt eene Olybeek die nimmer fchaarsheid heeft. Berg weg, al wat gy kunt, geen gunft zal u verlaaten Zoo lang gy oly giet in de ongevulde vaten: Wel aan, breng vaten aan, wie hadt ooit deze hoop! Maar hoe! de zegen fluit; en de Oly ftremt haar loop: De milde fpringbron geeft geen zegenryke ftraalen, Men ziet uit de Olykruik geen Oly meerder daalen, Geen wonder! vat by vat, en 't geen de nagebuur Byzetten, is vervuldt; gelyk een volle fchuur, Naar eenen milden oogil, vervult met vruchtb're zaaden» Tot aan het opperdak volop zynde overlaaden, Niets meer verbergen kan, dan 't geen zy reetsbefluit, Zoo ftort hier de Olykruik gewende ftroomen uit. Geen overvloedige ooglt geeft een volmaakter zegen. De ontftelde Vrouw gaat ftraks Godts heilverbreider tegen; My dunkt op deze wyz', voert zy tot hem haar reen: ó Heijgezant van Godt! met welke dankbaarheên, Zal't gantfch ontroert gemoedt deez' Hemelgunft betuigen, De ontroertheidt bindt de tong, terwyl wy nederbuigen, En de Oppermajefteit met hart, en ziel, en mondt, OpofFren onzen dank, die u tot byftant zondt, Die ons zoo zcgenryk beftraalt heeft uit den hoogen: Die ons zoo wonderbaar een uitkomft, voor onze oogcn, Ver
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 147
Vergunt heeft, daar in 't minft' nog hulp nog uitkomft fcheen.
Elifa antwoordt ftraks: gezegende, gaa heen! Gebruik des Hemels gunft met een eerbiedig harte; Herftel door dit genot de droef heidt, die u fmartte; Verkoop den overvlöedt, op dat daar meê de fchuldt, En 't geen men van u éifcht, betaalt wordt en vervuldt: Leef dan by 't overig' gy en uw beide zoonen : Maar wilt voor dezen gunft aan Godt u dankbaar toönen. Verhef Godts eeuwige eer in zyn volmaakt Paleis. Gelei, ó Zangeres! Elifa op zyn reis
Naar Sunem* daar hy reeds door éene gróote vrouwe, Van aanzien en gezag, verzogt wordt zig te onthouwen^ Ter wooning in de zaal van haar aanzienlyk huis. ó Sunamietfche vrouw! met welk een zagt geruifch, En zegenryk geluk ontfangt gy in uw wooning, Een grooten Heil-heraut, van aller vorften, Koning, En aller goden, Godt; dus brengt hy reets zyn woordt, Op dat zyn gunft u fterke, aan zynen dienftknegt voort: Gehafi, wyl geen dienft aan deze Sunamiete, In tegenftelling van het geen wy hier geniete, D'oor haar zorgvuldigheidt, door ons kan zyn gedaan. Zoo willen wy nogtans met heil haar tegen gaan, Zy leeft geruft en ftil en flyt met vreugd' haar dagen: Geen bitze Isiftertong komt haare ruft belaagen: Ka Zy
|
||||
|
148 HET LEVEN VAN
Zy leeft met Vorft en volk in een gewenfchten vree:
De Hemel geef ha.ir vreugde op hare legerfteê. Ontbiedt de Sunamietfche op dat ik haar met zegen, En haaren ouden man met bly gejuich, bejegen'. Gehafi hoort pas dit bevel of vliedt (Iraks voort, En roept zyn Huis-heerin; die dus Elifa boort: Gy zult op dezen tydt, ó Sunamietfche vrouwe! In milde zegening voor uwen dienft en trouwe, Eer zig een jaar vervuldt omhelzen eenen Zoon, Tot blydtfchap van uw huis, en cierfel van uw kroon. Maar de edle vrouw roept uit: Waar toe dus opgeheven, Man-Godts! en over my deez' zegening gegeven, Daar reets het tegendeel zig klaar aan my bewyft, Dewyl myn levenszon zoo hoog ten toppunt ryft; Hou op, öSunamiet'! mistrouw geen heil voorzegging: Weerftreef Elifa niet door yd'le wederlegging, De Hemel (laaft zyn woordt, eerlang ziet gy den tydt, D^t ge in uw ouden dag, u met een' zoon verblydt, Leen, met aandagtigheidt, naar zyne reen uwe ooren: Ziet daar den tydt vervult, en u een zoon gebooren! Groei op, ó tedre fpruit! tot blydtfchap, vreugde en luft, Der geenen op wiens zorg gy vaft en veilig ruft, Dat.de Ouderlyke trouw u dekke met de wieken, Van tedre liefde en zorg, gelyk een Hen haar kieken, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 149
Vaft koefterc en bewaart, op dat geen ongeluk,
Het weerelooze jong' aanvallende, verdruk', 't Gaat wel! want de eerfteling van ceez' he laadde moeder, Groeit op; en loopt verheugdt naar zyn beminden hoeder, Zyn'Vader, dieop'tveldtdenOogfnydt, .mildtgciaän Van vruchten) inzaamt: maar wai felle ramps-orkaan, Van tegenheden treft met droefenis en. fmatte, Op 't alleronveiwagtfte het moederlyke harte! nadien de wreede doodt, met zyn verwoede fchigt, Dien zoon des ouderdom s berooft van 't levens licht. De Sunamietfche vrouw door dit verlies verflagen,
Heeft haar geftorv'nen zoon naar boven opgedraagen, En legt het koude lyk op 't bedt van Godts Propheet: Straks zegt zy tot haar man, maak my een Muil gereet, Zendt my een ezelin, en een ter dienft bereide, Die my naar Carmels top naar Godts gezant geleide; Op dat ik heen en ga, en zie zyn aangezigt: Maar ach! hy antwoordt haar: waar toe deez' dienft verrigt. ó Waardige Echtgenoot! kan u deez' reis behagen? Daar nog de Nieuwe maan, nog heü'ge Sabbath dagen, No§ eenig ander Feeft, geviert wordt by Godts volk. D°g de edle Vrouwe zegt: ó deez' Geheim'nis tolk l Is waardig t'allen tydt te worden aangebeden, te vry u zelf geruft, tnyn optogt zy in vreden,
Κ 3 't Za!
|
||||
|
i5o HET LEVEN VAN
't Zal wel zyn, en met luft volvoere ik dezen togt:
Welaan, gy dienftb'ren knaap, nu Godts gezant bezogt! Spoei met een dubb'len ren, en wilt geen voortgang flaaken, Tot dat wy 't heilgezigt des Vroomen mans genaken, Niets wederhouwe uw drift, dan op myn hoog bevel. Gedoog, ó Sunamiet'! dat ik uw' reis verzeil'! De Hemel wil deez' togt door zyne byflant zeeg'nen! 't Gewenfchte oogmerk moet met blydtfchap u bejeeg'ncn! Op dat gy in uw' druk een heilryke uitkomft vindt, En dat gy trooft erlangt om 't mifien van uw kindt. De Sunamietfche vrouw vervordert dus haar wegen, Tot dat ze aan Carmels berg haar reis heeft afgelegen, Daar flraks Godts Heil-heraut die edle vrouw begroet. De Sunamitifche dus vrindelyk ontmoet, Buigt voor Elifa zig op 't flof der aarde neder: Gehafi fluit haar drift: dies zegt Elifa weder Laat af, laat haar begaan, ligt heeft Godt haar beproeft. Haar tedre ziel is in haar bitterlyk bedroeft, De droef heidt die haar drukt is nog voor my verhoolen, De Hemel heeft my niet zyn' Hemellaft bevolen, My is nog niet ontdekt, 't befluit van zynen wil. De Sunamietfche vrouw tot nog bedrukt en ftil, Zegt nu: Eerwaarde Man! ai luifter naar myn reden: Heb ik van u myn Heer, ooit om een' Zoon gebeden ! |
|||
|
DEN PROPHEET ELISA, 151
Badt ik ooit om 't geluk 't geen gy my hadt voorfpeldt!
Helaas! nu is myn zoon door 't fterflot neer geveldt, Nu is die korte vreugdt met zynen doodt ten ende , Wilt nu een gunftig oog' naar my bedrukte wende, Gedenk aan uwe gunft en aan dien zelfden tydt, Toen u voorzegginge ons het harte heeft verblyt. Elifa zegt terftondt: Gehafi, gord' uw' lende, Op dat ik met myn ftaf u ftraks naar Sunem zende; Legt die op 't aangezigt van het geftorven' kindt, En fpoei met vlyt uw" weg, en fchoon gy iemant vindt, Die ti op weg ontmoet dat zulks u niet verhinder', Nog dat daar door uw drift en wakkre fpoedt verminder'. Maar de edle Sunamiet' zegt ftraks op deze reen, Terwyl Gehafi gaat: Gezegende, neen! neen! Zoo waarlyk als Godt leeft en gy des levens ader, In uwe zie! gevoelt, 'k verlaat u niet myn Vader, Verwaardig my deez gunlt begaafde Heilpropheet i Dat gy van dezen berg, met my naar Sunem treedt. Elifa, door 't gefmeek van deze vrouw bewoogen , Is met haar op haar beê mar Sunem heen getoogen, Terwyl Gehafi vaft zyns meefters lafl verrigt: Maar deze, hoe getrouw in 't vord'ren van zyn' plicht, ' Kan doorzynsHeerenftafnoghulpnogdienftbewyzen, Nog de eerftgebooren Zoon doen van den doodt verry^en, Κ 4 Schoon
|
||||
|
152 HET LEVEN VAN
Schoon hy Elifa's ft af op 't kouden aanzigt legt.
Dies wend' hy zig te rug naar zynen Heere en zegt: Man-Godts, het is vergeefs dat gy my heen deed trekken, Om deezen Jong'ling uit zyn' doodtflaap op te wekken, Schoon dat uw dierbre ftaf zyn aanzigt heeft geraakt, Hy toonde hulp nog kracht, die zoon is niet ontwaakt: Elifa, op dit woordt, (met regt zyt gy bekwamer, ó Hemelfche Propheet!) begeeft zig op de kamer. De plaats van zyn verblyf, daar hy het dooden kindt, Van zyne Huis-heerinne op zyne ruftkoets vindt, Straks fluit hy het vertrek, en heft zyn zielgebeden, (Dus dunkt my dat hy fmeekt) na 't ryk der eeuwigheden : ó Godt van Abraham, en Ifaac, en zyn' zoon, Den vroomen Jacob , die op uwen Hemeltbroan Gezeeten, 't heilgezang hoort galmen door de zaaien, Van uw volmaakt Paleis: wil heden nederdaalen, In zegenryke gunft gelyk als gy wel eer, Uw' dierbren Hemel Geeft ftorte op Elias neer, Toen hy den dooden zoon te Zarpbat deed verryzen. Op dat ik aan die huis uw wondren mag bewyzen, En 't moederlyke hart verkwikken in 't verdriet, Op dat zy 't doode kindt weer in het leven ziet, ώ Milde Heil-fontein! bekroon myn beêmet zegen! Elifa heeft hier op, op 't ruftbedd' zig gelegen. |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 153
Die over 't doode kindt geheel en al zig ttrekt,
Zoo dat hy oog en mondt, en lyf, en al bedekt',
En 't koude en doode vleefch met warmte wordt omvangen ;
Hier op, rigt Gods gezant zyn zegenryke gangen,
Door 't ouderlyke huis, en wandelt naar zyn luit,
Tot hy weer opwaarts klimt, daar 't doode lichaam ruit,
Op welke hy terftondt zig uitbreidt als vporheenen.
Straks wordt het doode kindt met 's levenslicht omfcheenen,
Des nieft het zevenwerf, en opent het gezigt:
O Sunamitifche! hoe duur zyt gy verpligt,
AanGodt, enGodts Propheet, voor dezen nieuwen zegen!
Gy hebt uw lieven zoon weqr uit den doodt verkregen!
ö Krachtig zielsgebedt dat uit 't gelovig hert,
Geoffert, wederom door Godt gezegent werdt!
Elifa wendt hier op tot zynen knegt zyn reden,
En zegt: Gehafi, roep 'skindts moeder van beneden, Op dat zy haaren rouw, in blydtfchap zie verkeert: Gehafi volgt den laft die zynen Heer begeert, En de edle Sunaniiet' ziet haaren eerftgebooren, Verrezen van den doodt, herleven als te vooren; Des zegt de Hemeltolk, bedroefde Sunamict', Gedenk met dankbaarheidt aan 't geen u is gefcbiet, Ontfang tot uwe vreugd', van my uw' zoone weder; Straks buigt zig de edle Vrouw in ootmoedt vopr hem neder, - Κ s En |
||||
|
154 HET LEVEN VAN
En neemt met dankbaarheidt haar' zoone weder aan.
Wie voelt hier niet zyn hart met blydtfchap aangedaan ?
En met een diep ontzag verrukt en opgetoogen , Die hier dit wonderwerk en Goddelyk vermoogen, Van Godts gezant aanfchouwt, met de oogen van 't Geloof? ó Hemelfche Propheet! wiens ooren nimmer doof, Voor hulp en byftant zyn, en uw gezegende armen, Zoo vaderlyk ontflmt om ieder te befcbermen , Te toonen uwe gunft, hoe klinkt uw groote naam, In gunft en zegen voort, op vleuglen van de Faam Langs Berg, Woeftyn, Jordaan, en menigte van fteeden. Het Bethel ftaat verbaaft door uwe wonderheden : De droeve Weduw-vrouw' ziet uitkomft ia haar' noodt: En Sunem denkt aan 't kirïdt verrezen van den doodt: En 't Vorftlyk Jericho aan de onverwagten zegen: 'k Zwyg hier hoe Koningen door u vertroofting kreegen r Of hoe aan 's Lands rivier het wonder wierdt verrigt. Myn Zedezangeres verluftigt zig in 't licht Van u, ó Hemelvrindt! en volgt met blyde gangen, U na, daar gy verheugdt te Gilgal wordt ontfangen, Door 's Zienders zoonen, daar zig elk voor η verneêrt. Te Giigal daar het zwaardt des Hongernoods regeert, En met haar zeiffen maait een grooten oogft van lyken. gezegende, hier laat gy nieuwe gunften blyken, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA, sss
Als gy uw knegt beveelt dat hy den grooten pot,
Met moeskruidt toebereidt, om in het zoet genot, Van 's levens onderhoudt den honger te verzagten. Schep moedt, ó droeve fchaar! hier kunt gy hulp verwagten. Maar welk een naar gefchreeuw ? elk roept in angft en noodc, Man-Gpdts, in deze Pot verfchuilt de bleeke doodt! Verlos ons, wilt ons nu in dit gevaar befchermen. Godts Dienaar ftraks beweegt met innerlyk ontfermen , £egt weder: Breng hier meel, en werpt het in het kruidt, En fchep met vollen luit naar uw begeertens uit. Fluks ryft een fchoonder blos op doodtgeverfdekaaken, Elk kan nu onbefchroomt het nuttig voedze! fmaaken,· Elk fterkt 't verflaaude hart met onbedwongen lud. Verlegenen, taft toe! fiel vry u zelf geruft,
Beklem u zelve niet door ongegronde zorgen ! Geen dodelyke ilang leidt onder 't groen verborgen; Godts hemelfche Gezant heeft u voor 't kwaadt befchut: Elifa's wonderhand' verftrekte u tot een flut: Die 's Hemels byftant heeft, die komt geen ramp befpringen. Maar welk een mildt gefchenk, de vrucht der eerflelingen >
Van tien paar brooden wordt Elifa aangeboón, En aïren in haar groen, maar Saphafc» groote Zoon , Die dit gefchenk ontfangt, uit 't landtfchap der * Danieten Zegt ftraks: Gehafi ga, laat 't volk 't genot genieten, |
||||||||
|
*
|
||||||||
|
Baal-Saliß, fo^
|
||||||||
|
I5<5 HET LEVEN VAN
Van deze Hemelvrucht', zet hen deez' fpyze voor.
Maar deze, gantfch verbaaft, zegt: Heere! geef gehoor,
Wat zal dit weinige voor Hondert zielen baaten!
Elifa zegt: 'k ml my op 's Heeren woordt verlaten,
't Geen meldt: men zal (dit ftrekt van 's Heeren magt bewys)
Men zal de volkeren verzaadigen met fpys,
En boven het genot dat ieder zal genieten,
Zal nog een groote ruimte in zegen overfchieten:
Deelt dan blymoediglyk dit broodt uit aan het volk.
Hoe levendt ftrekt gy hier, ó gy, Geheimnis-tolk!
Een voorbeeldt van Godts Zoon die Heilzon der genade; Die met een weinig broodt * vyf duizendt man verzaadde, Verzaadde aan 't dorre ftrandt,toen van den vifch en 't broodt (Elk flaa dit wonder ga!) veel korven overfchoot. Met regt voorfpeld uw naam f Godts heil aan Godts gemeente. Zoo blinkt een Diamant een koftelyk gefteente, Gezet in dierbaar gout, niet glans voor elks gezigt. Zoo geeft de morgenftar een ongemeener licht, En ftreeft in heerlykheit al 't fterrenheir te boven. Wie moet niet reis op reis de wonderheden loven, Ì3Ð
* Ziet Matth. Cap. XIV. en Joann. Cap. VI.
f Godts heil.] Zulk eene heerlyke bednidenis, zegt de Heer
Buntink, legt in de naam van Elifa verborgen: ziet verder eenige overeenkomende wonderheden tuffchen Elifa en den Heers Jefus Chriftus, in Biintinks Schriftuurlyk. Reisboek, blada. 205. |
|||
|
DEN PROPHEET ELISA. 15?
Man-Godts die gy verrigt, en met eerbiedigheidt,
Uitgalmen lof en prys aan 's Hemels Majefteit:
't Hozanna op uw komft dringt door in alle landen.
Een ander bef zig zelfs door 't konflwerk zyner handen,
In gloryryken roem, en in verheven itandt,,
Maar gy graveert uw' naam in eeuwig diamant,
Door wonderwerken, door des Hemels milden zegen,
Begunftigt, die alom zig uitbreidt als een regen.
Gezegende, vaar voort! de grootheidt uwer daän,
Zal zelve Benhadad op zynen throon verftaan:
De Syriër wil zelf naar uwe raadtitem hooien.
't Gerucht Van u, komt pas in grooten * Naamans ooren,
Of aanftonts fpoeit by op het Koningklyk bevel,
Zig als een Afgezant naar 't hoofdt van Israël,
Op dat die Koning hem onthef van zyn inelaatsheidt:
Maar deze gantfch ontroert roept uit: ó, wek een dwaasheid!
Regeert in den Syrier! dryft hy met my den fpot.
Ben ik, een fterveling zoo wonderbaar als Godt?
Ben ik dan Godt gelyk? is my demagt gegeven,
Dat ik verderven kan, behouden, en doen leven ?
Kan
* Grooten Naaman.] Namentlyk Naaman den Krygrover-
fien van Benhadad, Kening van Svriën , van muien % Kon. «~ap. y. genügt wordt, dat hy was een groot man voor 't baafHIu(Zyjes Heere> en van hoogen aanzien . eenftrydt- gegeve h d wiens handt d5HeeredeS^iël'sveri°ffinS |
||||
|
ί58 HET LEVEN VAN
Kan ik den Syriër bevryden van zyn kwaal ?
Wie wagte, ó Benhadad! van u zulk een onthaal?
Welk een onmooglykheidt durft gy van my begeren?
Gewis hy zoekt zyn heïr naar Israël te keeren,
Hy gefpt het harnas aan, en gord' zig tegens my,
En zoekt, ó gruweldaadt! myn kroon en heerfchappy,
Door een verbloemde trek aan zyn gezag te hegten:
Te velde, ö Israël! te veldt getrouwe knegten,
Ontzeg aan Benhadad zyn ongegronden eifch.
't Gerucht van Jorams leedt vliegt door het Ryks-paleis ,
Enlaat, van huis tot huis, des Konings droef heidthooren, En vult met naar geklag Propheet Elifa's ooren, Dog deze troolt den Vorit door zyn verkwikbre reen: Gelyk een koelen dronk verkwikt de moede leen, Van een, die op den reis zig zet ter rufte neder, Zoo even ziet de Vorft de zon van blydfchap weder, A!s hy door Godts Gezant getrooft wordt in zyn leedt; Wat fcheurt ge,ó Achabs zoonlwat fcheurt gy 'tVorftlyk kleedt 4
En waarom ftort ge een beek van traanen uit uwe oogen!
Gedenkt gy nu niet meer aan 't Goddelyk vermoogen, Die 't doodts benaauwde heïr verlofte uit het gevaar, Toen gy in zegepraal als Ryksvermeerderaar, Den Moabiet veriloegt, en voor uw rnagt deedt buigen: • Zendt Naaman tot my af, op dat die heldt getuigen |
|||
|
DEN PROPHEET ELISA. 159
En wiffe teek'nen draag, dat hier in Israel,
Een Laftverbreider is, van 't Goddelyk bevel. Straks voegt zig de Syrier (gehoorzaam Is'rels Koning)
Geftegen op zyn koets voor des Propheeten; wooning; Maar deze, zendt alleen een bode, die zyn' laft AanNaamandusverrigt: gaaheen, ó Veltheer! wafcht En reinigt zevenwerf uw lichaam in de ftroomen , £>er ruizende Jordaan, uw vleefch zal weder kóomen i Gaa wafcht u, op dat gy geheel gereinigt werdt. Maar neen.' door deze reen ontfteekt het moedig hert Van Naaman, en hy agt zyn Heldenaam ontluiftert. ö Opgcblaze menfch! door ongeloof verduiftert,
Waar toe vervoert de trots uw drieftig onverftandt! Verwagt niet dat een ftoet van dienaars Godts gezant Verzeilen zullen, neen! en u dus tegen treeden, ί e rug met dit begrip een reeks van plegtigheden Voor't zigtbaar oog'vertoont, verdwynen in 't verfehlet; Elifa, die alleen op den onzigt'bren ziet, Door de oogen van 't Geloof, kan met een woord te fpreeken, Be§unftigt door Godts magt genezen uw gebreeken : aa Wafcht u, volg den raadt van dien getrouwen knegt!
Maar neen, de blinde waen die vaft gekluiftert legt Aantrotsheidt, hovaardy, en andre ziele finetten, Durft nog' ó dwaas begrip! zig zelfs hier tegen zetten', |
||||
|
i<Jo HET LEVEN VAN
Wat roept Hy: Welk een trots regeert by dit geflacht?
Welke oneerbiedigheidt om my, die hoog in magt En Vorftelyk gezag dus heerlyk ben verheven, Zulk een gering bevel, en laffen lalt gegeven, Een laft waar door den glans myns aanziens wordt gehoont: •k Dagt vaft dat hy zig zelve eerbiedig hadt getoondt » En met een diep ontzag zig voor my neêrgeboogen, Dat hy met ziele-ernil: het Goddelyk vermoogen Zyns HEEREN hadt geëert, en voor my aangèbeên; En dat hy zyne handt langs myn onzuiv're leen. Geftrekt hadt, en myzou van dit gebrek genezen; Maar neen, hy heeft my flegts na deez' Jordaan geweezen» Om my in haaren ftroom te waflchen zeven voudt: Is niet den Abbana die zyne loopplaats houdt, Van Decapolis af, voorzien met beter krachten! Is niet d'Orontes ftroom veel heereiyker te agten! Is 't niet de kleenfte ftroom van 't fchoon Damascus landt, Die boven de Jordaan de kroon der fchoonheidt fpandt, Ja zig ver boven 't nat van Is'rel mag verheffen : Wie moet niet zulk een Iafc tot in de ziele treffen? En wraaken 't heilloos woordt dier trots befneeden Joon, Waarom my niet de hulp dier waat'ren aangeboón, Die hunne groote naam verheffen tot de wolken, En door gantfch Syrien vermaart zyn by de volken, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. i6i
Trek af, ó wagenheir! verlaat dit trots geflacht!
Eer 'k deze ondraagb'ren hoon betaalt zet door myn magt. Een hoog verheven ziel wil nimmer iinaadt gedoogen. Maar welk een ommekeer, aanfchouw ik voor myne oogen, Hoe fchielyk wort het hart van den Syrier doorboort, Daar hy deez' redenlpraak van zynen dienaar hoort. 6 Veldtheer! kan dit kleene en weinige u mishaagen?
*ndien Elifa u hadt zaaken voorgedraagen, Ule moeilyk waaren, eer dat gy die hadt volbragt, *»adt gy die niet volvoert met uitgeftrekte kracht, "aart gy zyn hoog bevel niet aanilonts nagekoomen? Hoe ligtlyk kunt gy nu u zelve in deze ftroomen, ■^er fpeelende Jordaan gaan baaden als 't behoort, Dp dat gy zuiver werdt naar zyn gezegendt woordt. De Veldtheer door deez' reen in zyn gemoedt geflaagen,
Kr
ln)t aanflonts op dit woordt van zyne ftacywaagen,
π wafcht zig zevenmaal in 't water der Jordaan :
ó Heilige Jordaan! met wondren overlaän, Hoe diep verrukt gy 't hart des Veldtheers, die de ilraalen a« 's Hemels milde gunft op u ziet nederdaalen, *Dt uw vermaarden droom ontheft hem van zyn kwaal. Bedenk, ÓNaaman! nu, Elifas hemeltaal, 'eert van nu voortaan in dankbre nagedagten , n heilflem vanGodts volk onwaardig meer veragten. L Godts
|
||||
|
i6% HET LEVEN VAN
Godts magt blinkt heerlykuit door midd'len zwak en kleen.
'k Zie den Syrier reeds uit het water opgetreên , En met zyn gantfche heir voor des Propheeten wooning: Elifa, Afgezant van den verheven Koning Van hemel, en aarde, en zee, ziet hier een Afgezant, Des Vorft van Syrien, wiens drieftig onverftandt, Met zyn melaatsheidt in de reinigende plaflen, Der heilige Jordaan, geheel is afgewaflchen : Een ziel die zig van Baal tot Jacobs Godt bekeert: Aanhoor hoe hy voor u de hoogftc Godtheidt eert. Dus beril hy heerlyk uit: Nu weet ik dat op aarde (Men houde zoo men wil veel and'ren Goón in waarde) Geen andre Godtheidt is, dan hier in Israël! Deeze is 't alleen wier wys en hoog geducht bevel, Met diepe eerbiedigheidt, en ernft dient waargenoomen; Het is die Godt alleen wiens zegenryke ftroomen, In milden overvloedt afdaalen naar beneên. Wie andren Goden eert, ik eer dien Godt alleen. En gy, ó Heilige.! met welke dankbaarheden, Zal ik voor uwen raadt u nedrig tegentreden , Wat fchuldig eerbewys betoon ik u te regt ? Ontfang deez' kleene gaaf, van uw geringen knegt, Laat deeze erkentenis tot eenen grondtflag ftrekken, Om verder u ten dienft myn fchuldtpügt op te wekken, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 163
Om u... maar Godts Gezant die vol van godtsvrucht blaakt,
En met een diep ontzag voor de eer der Godtheidt waakt, Zegt ftraks: ó ftrydtbre Heldt! Iaat af my dit te bieden, Gy zaagt uw reiniging door 's Hemels magt gefchieden, Die Vader ftorte op u zyn hemelfche genä: Die Heilzon voor wiens oog en aangêzigt ik fla, En die in 't heilig licht woondt in alle eeuwigheden, Die waardig is van elk te worden aangebeden, ' Die weet het, dat ik nooit myn zinnen heb gezet, Op 't tydtlyk , en myn ziel nog handen heb befmet, Met iets te ontfangen dat aan my wierdt aangeboden : o Neen! oneen! ik dien den Oppergodt der Goden, Die niet in 't mom-gewaadt of uiterlyken fchyn , Maar met een zuiv're ziel wil aangebeden zyn. De Veldtheer antwoordt ftraks: kan 't u dan niet behaagen
Eerwaarde, dat deez' gaave aan u werde opgedraagen, Vergun dan uwen knegt, (agt gy zyn bede waardt) Dat hem gegeven wordt, een weinig van deze aardt, Eep. laft flegts, want ik zal, dit wil ik u betuigen! My nooit voor 't aangezigt van vreemde Goden buigen, NoS hun affchuwlykheên, door Kerkdienft, Offerhand', Aanbidden, fchoon men hen het Offer flagt, of biandt, δ nooit mï op hun kracht of mogentheên betrouwen.
k Zal Jacobs Heer en Godt in 't hart een' Tempel bouwen, L 2 En
|
||||
|
IÓ4 HET LEVEN VAN
En buigen met ontzag voor zyne grootheidt neer,
Maar in deeze eene zaak vergeve de Opperheer Zyn dienftknegt, wanneer ik genadert aan den drempel Der Afgoón, metmyn Vorft, moet treden in den Tempel Van * Rimmon, en my daar neerbuigen voor 'tgezigt Der Afgoón , als myn Vorft zyn' offerdienft verrigt, En hy, getyk voorheen op myne handt zat Ieenen, Als ik op deeze wys my wederom vereenen, En voor den Rimmon buig , uw Godt die eeuwig leef, Die bidde ik, dat aan my deze eene zaak vergeef. De groote Hemeltolk op 't hooren dezer reden,
Beril uit: ó ftrydtbre Heldt! gaa heen, gaa heen in vreden, Dat Godt, d'Almagtige, uw heilig opzet fterk: Gedenk aan uwen pligt, en Jacobs vrede-kerk. Wie fchetft niet ligtlyk af, de blyde nagedagten, Die in 't bekeerde hart van den Syrier vernachten, Die hem herdenken doen Elifa's zegening; Zoo reisde na deez' tydc de Moorfche Kamerling,
Met blydtfchap zynen weg, na hy den zin der woorden,
Voorzegt, door Godts f Propheet, door's Heeren |dienft-
knegt hoorde. Reis:
* Van Rimmon·] Een Afgodt der Syriers, <wien ter ecM
te Damascus, een hoog verheve betldt, flaande op een Pilaai'r' •was opgeregt. f Jefaias Cap. LUI. vers 7, en 8. [ Pbilippus.
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 165
Reis, reis ó Syrier ! met voorfpoedt uwen weg!
Maar welk een lafterftuk? wat heilloos overleg,
Weerhoudt my, om met luit u verder te geleiden? Gehafi keer te rug, wil u geen kuil bereiden , Waar in gy itorten zult door uw geldtgierig hart: Helaas! de fnoode luit heeft reets zyn ziel verwart, En doet de tong alreê, dus onbedagtzaam fpreeken: De Syriër is reets van mynen Heer geweeken, Met al zyn kofflykheidt, en naar dien Zapfaats zoon, Belet heeft, en veragt 't geen hem wierdt aangeboón, Belet dat niet het min ft van hem wierdt afgenoomen-, Nu dan, (Gehafi, ach! kan 't in uw zinnen koomen) Ik zal dien dapp'ren Heldt navolgen op zyn reis, Op dat ik iets van hem voor deeze weldaadt eifch : Onzinnige , te rug, wil uwe drift beteug'len! Maar neen! hy fpoedt zig voort als of hy op Je Vleug'Ien Des windts gedraagen wierdt, tot hy hem agterhaaldt: De Veldtheer, die teritont van zyn e waagen daaldt
Alshy Gehafi ziet, gaat itraks dien Valshart tegen; Hoe minzaam toondt hy zig wilvaardig en geneegen, Op't geen Gehafi eifcht, die dus zyn vooritel doet: Λ Veldtheer! 'k val voor u eerbiediglyk te voet; (gen >'
Laat de oorzaak van myn komft, haar grootheidt niet mishaa-
'» Heb uit myns Heeren naam een bede u voor te draagen, L 3 Op
|
||||
|
\66 HET LEVEN VAN
Op dat ge u milde gunft in mededeelzaamheên,
Aan den elendigen , en armen wilt befteên : Nadien, ó Naaman! hier twee zoonen der Propheeten, Van Ephraims gebergt', (dus wordt de plaats geheten Daar hunne woonftede is) tot 's Hemels afgezant, Zo ftraks gekomen zyn, om nodig onderftandt, Op dat hy hen verkwik' door zyne liefde en zorgen, Nu dan, ai houdt voor hen uw gaven niet verborgen: Maar fchenk hen een Talent van filver, in hun leedt, Vercier dit droeve paar, elk met een wiiTelkleedt. De Veldtheer antwoordt, op het hooren die'r gebeden: Waar kan ik myne güjift met meerder nut hefteden Dan daar 't Godts dienftknegt eifcht, die ieders noodtdruft 't Believe u neem vry twee, voor ieder een Talent, (kendt. Zo kan 't benaaude hart ten top der uitkomft fteig'rcn. Maar neen , Gehafi fchynt deez' milde gift te weig'ren, En veinft of zynen eifch genoeg is in hun fmart. ó Snoode veinzery hoe liftig weet ge in 't hart,
Van deez' ontaarden gaft uw booze rol te fpeelen , Uw fcherp gefleepe tong het buigzaam hart te ftreelen, Terwyl zy niet voor 't oor dan gulde leffen fpreekt, Daar zy aan d'and'ren kant met haren angel fteekt. Den Syriër houdt aan met duizendt vriend'lykheden,
Tot dat Gehafi zig in 't eind' laat overreden, Die
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 167
Die ftraks twee dienaars krygt, die voor hem henen gaan,
Elk met de milde gift van hunnen Heer belaän: Wy zyn al ver genoeg, laat zig Gehafi hooren! ó Mannen, keer te rug (uw dienft kon my bekooren) Cy hebt uw' pligt voldaan, ontlaft u van den laft. Ontrouwe knegt is dit op 's Hemels eer gepaft, Beliegt gy dus uw Heer? dat wil uw ziel eens drnkken! Ach! welk een wrange vrucht zult gy in 't einde plukken, Wiens bitt'ren nafmaak u befmet met Lazary. Veragtlyk voorwerp in deez' Bybel-poëzy, 'k Volg u onwilig na, daar gy niy voor ging treden; 'k Zie reets dat u Godts tolk ontfangt met minzaamheden, Enu, van waar gy komt, op't allervriend'lykft vraagt? Maar ach! 't onzalig hart dat op de geldtzucht jaagt En haar begeerte volgt, berft uit: (ó fnoode vonden! Zo wordt de logentaal met eenen glimp omwonden,) Uw knegt is niet van hier ter zyden weggegaan, Maar heeft dienflvaardig fteedts op uw bevel geilaan. Dit treft Godts Heilgezant, die met een ernftig wezen, Waar uit een heil'ge drift is voor Godts eer te leezen, Zyn valfchen dienftknegt ftraft en dus hein tegen gaat : Ontaarde Gierigaart, die, in 't geveinft gelaat, Een loofe flang verbergt, die met uw logenreden, De zuivre waarheidt durft ftout op het harte treden, L * . Ai.
|
||||
|
i(58 HET LEVEN VAN
Al fmeedt gy by uw zelve een heilloos overleg,
Ging niet myn hart u na, toen gy op geenen weg, Den Krygsheldt naliep, en hy van zyn ftacy-waagen ü bykwam, en voldeed uw eerloos welbehagen: Ontrouwe, is dit Godts eer ten hoogden top gezet? Daar gy door logentaal zyn dierb'ren naam befmet. Was dit den regten tydt om fchatten te vergaaren ? Rampzalige, te rug! die Godt wil evenaaren, Die dien' hem ongeveinft, en met een zuiv'ren geeft: Des de Melaatsheidt die op Naaman is geweeft, Zal u en uw geflacht in eeuwigheidt aankleven, En tot een teken zyn, om 't geen gy hebt misdreeven: Straks werdt hy als de fneeuw zo wit van deeze kwaal. Vervloekte Gierigheidt uit 's afgrondts duiftren zaal,
Met al uw Helfch gevolg door 't aardtryk doorgebrooken, Dit Js 't loon van die verblindt op uw altaaren rooken, En yv'rig u ten dienft hun gantfche leven ftaan: My dunkt ik zie u reets met fchatten overlaän, En elk met loos gevlei tot uwen geldt dienft nooden % Maar ach! wat wordt hier door al onheil aangeboden , Dieumindt, mindt bedrog, en logen, fnoó beleidt, En boven alle kwaadt de (limine argliftigheidt. Uw hebluft is door gout nog filver niet te leflche. Vlie rnenfchen, vlie te rug en fchuw deze afgodefTe! Ver-
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 169
Verban haar uit uw hart, en gun haar nimmer ruft!
De Godtheidt heeft in 't doen der gierigen geen luit: Zy zyn affchuwelyk in haare volzalige oogen. Volg eer blymoedig na 't barmhartig mededoogen, Die milde Godts vrienden, geeft dien, die mildlyk zaait, Dat hy , in 's waereldts oogft, in ryken zegen maait. Ja, geeft een eeuwig heil, en onwaardeerbaar voordeel. Want Biededeelzaamheidt roemt zelve tegens 't Oordeel. EINDE VAN 'T TWEDE BOEK. |
|||||||
|
LS
|
|||||||
|
HET
|
|||||||
|
170 HET LEVEN VAN
HET
LEVEN
VAN DEN
PROPHEET
ELISA.
DERDE BOE K.
INHOUDT.
\JJetrowwe Elija leert de vroege en tedre jengdt:
DeByl dryft op denflroom 't geen 't droevig hart verheugdt.
De Vorfi van Syrien, ziet verydelt zyne laagen.
Om 't kleene Dotbanflaat het beir van Benhadad,
Dat Godtmet blindtbeidtflaat: Elija brengt ze in *fladt,
Terwyl Godts Eng'len, voor Godts dienfiknegt zorge draa·
Samaria wordt weer belegert, en verlofi. (gen.
Het woordt van Godts Propheet, dat ] Adad't leven kofi,
Maakt
* Samaria. t Benbadad. |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA, 171
Maakt Hazaël tot Vorft; en Jebu werdt verbeven,
Die Acbabs buis verdelgt, 't Bedt,daarGodts Knegt op legtt Totflerven reets bereidt, Vorft Joas heil voorzegt. Elija fterft: In 't graf verkrygt een' Dooden 't leven. |
|||||||
|
VJelyk de Leerzaamheidt de vroeg ontlooke j'eugdt,
Met yver onderwyft op 't edel fpoor ter deugdt, 0in uit den vollen fchat van oude en nieuwe blaaren 'S zelve een milden oogft van wysheidt te vergaären, |
|||||||
|
Gelyfc
|
|||||||
|
172 HET LEVEN VAN
Gelyk den Tarfiaan ook aan de voetfchabel,
Tot heilfyk onderwys, zat van Gamaliël; Zo zien wy hier een rey van zoonen der Propheeten, Leergierig, voor Godts heldt Elifa neergezeten, Op dat de Leerzaamheidt hun graage zielen voed': Maar welk een aanfpraak of een der difciplen doet ? Elifa zegt hy: gun aan myne reen verfchooning ! Ziet deeze plaats eens aan, aanfchoudt eens deeze wooning, Waar in wy dagelyks vergadert zyn by een. Zie eens hoe engh zy is, en voor ons veel te kleen. Sta dan Man-Godts ons toe, dat wy (door luit gedreven) Ons t'zaam naar 's Landts rivier, zoo boomryk heen begeven, Om eenig timmerhout te haaien, en met vlyt De plaats vergrooten daar gy daaglyks by ons zyt, En ons met manna voed' : Ga, wilt dien plaats bereiden Zegt Godts Gezant; 't believe u derwaarts ons te leiden Zegt eener; dat wy ons verheugen in uw licht: En gy ons door uw reen verkwikt, en leert, en flicht. Wel aan Godts knegt gaat voor: Gelyk een trouwe herder, Die zyne fchaapjes leidt, en hem met luit al verder, Langs klaver beemden voert, die zielverrukk'lyk ftaan, Zo voert Elifa hen langs 't water der Jordaan, Daar zy het noodig hout met wakkre vlyt vergaêren. Maar welk een naer geluit komt zig hier openbaaren ? |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 173
Wat trooileloze item maakt my de ziel ontfteldt!
Ach! een der Jongeren, die 't hout ter nederveldt, Verlieft het yzer, in de zegenryke ftroouien Der heilige Jordaan: Wat zal my overkoomen! Dus roept hy: Meerter, ach! ik hadt de Byl geleent! De liefde, diep in 't hart van Godts gezant vereent, Met dienftbereide hulp en vaardig mededoogen, Ontheft wel haaft den druk der nat bekreetene oogen, En toondt door 's Hemels hulp dat niets onmooglyk blyft, Wyl 't yzer van de byl op 't water boven dryft. Zo krygt het zuchtend' hart een onverwagten zegen. Godvruchte zielen , die bekommert en verlegen,
In uwe tegenheên nog hulp nog trooft geniet; Dit leert u , dat ge alleen op den Onzigtbren ziet: Die Vader weigert nooit als hy u komt beproeven, Met hulp u by te ftaan wanneer gy 't zult behoeven. Een onverwagte gunft, daal vaardig op u neer, En daar geen uitkomft fchynt, daar is zy nog veel eer. Maar welk een krygs-gerucht laat zig zo yslyk hooren ?
Hoe dreunt de krygs-trompetafgryslyk in ïnyne ooren! En voert 't gewapent heïr der Syriers, 't bevel, Huns Konings onderdaan, ten ftrydt aan Israël, 'k Hoor zelfs denRyksmonarch, totzyne knegten fpreeken: Wel aan! men laat door 't heïr den optogtshoorgn, fteeken. |
||||
|
174 HET LEVEN VAN
Verbreï, dat ieder zig voort in zyn orde zet,
En 't heïr van Israël den doortogt wordt belet.
sk Wil met myn legermagt hen fchielyk overvallen.
ó Dwaaze Syriers! beraadt vry met u allen,
Hoe gy het Joodtrche volk weerhoudt in hunnen weg!
Daar is een nooger magt, die 't inenfchlyk overleg,
Door zyn e willekeur geheellyk kan vernielen,
De Godtheidt waakt geftaäg voor zo veel duizendt zielen s
Voor Ifaaks nagedacht, haar uitverkooren volk,
Elifa, die opregte en vroome Hemeltolk,
Weet reets door 'sHemels gunfl (die hem't geheim verklaarde)
Den aanflag die uw Vorft, zyn Helden openbaarde:
En Joram weet alreê door Godts getrouwe knegt:
De plaats daar gy het heïr des Konings laagen, legt:
Dies 't zig naaukeurig wagt, door zulk een weg te trekken.
Dit doet in Benhadad een dolle drift verwekken,
Die ongeiluimig ziet zyn aanflag ongedaan;
Gelyk een ruime zee, waar in een felle orkaan,
Al buld'rend' nederftort, zulks dat de zilte baaren,
Ten Hemel opgevoert, naau weten van bedaaren,
Maar met een fterk gedruifch voortfchokken in den loop:
Zo even woedt het hart van Benhadad, wiens hoop,
En krygslift is mislukt, wie beeft niet voor zyn drygen ?
Dus berft hy toornig uit: zult gy voor my verzwygen,
On·
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 175
Ontrouwe Dienaars wie dus eerloos my verraadt!
En meer voor Joram is, dan voor myn Ryk en ftaat: 'k Zweer eer de zon haar karr' in 't weiten doet vertrekken, Dat ik het faamgefpan wel haaitig zal ontdekken: De itrafie volgt eerlang tot des verraders loon. Maar eenen antwoordt ftraks: ó luifter van de kroon!
Van 't Syriers Ryksgebiedt! verban uit uw gedagten, Dat wy met fnoodt bedrog onze eer nog pligt betragten, Neen, hooggeduchte Vorft, hier fchuilt een ander kwaadt: Elifa op wiens trouw, vorft Joram zig verlaat, Ontdekt dien Ryks-monarch het diep geheim der woorden, Die gy (fchoon niemant zelfs nog item.nog weerklank hoorde) In'tbinnenft' van uw Hof, met uwe Raaden fpreekt; 't Is hy die het befluit van uwen aanflag breekt, En 't he'ir van Israël beveiligt voor uw' laagen. De Vorft vaart hier op uit: waar fchuilt die bron der plaagen?' Waar is die Peft van 't ryk, die my dit onheil brouwt? Hem komt ter ooren dat Elifa zig onthoudt, ïn Dothan: dies de Vorft zyn heïr by een vergadert, (Wyk af, Man-Godts, wykaf! eer u het onheil nadert,) En met zyn ruiterbende, en wagenen, en magt, De ftadt op 't onvoorzienfte omcingelt in den nacht. Waak op , inwoonderen van Dothan! waak, ó Helden!
■Beicherm Elifa toch, die u de lagen melden, Va»
|
||||
|
176 HET LEVEN VAN
Van 'tSyries Opperhoofdt, te velde eer 't oorlogs volk,
U ylings overvall' met fchildt, en fpeer, en dolk. Wie zig omcingelt ziet dient met oplettende oogen, Naauwkeurig toe te zien, om 'svyands liftig poogen, En aanval en gevaar, manmoedig te wecrftaan: Wie ilerkt myn Dichtluft nu, met angft en vrees belaän,
Den krygstoon ongewoon, in deez' benauwde wallen! Daar 't krygsheïr in het veldt gereedt om aan te vallen, Gefchaart in orde met het uitgetooge zwaardt Hetaanvals teken wagt, vol moedts op 't moedig paardt. My dunkt 'k kan binnen 's muur uit 's volks beftorven weezen, Om 't onverwagt beleg den fchrik en doodts angft leezen, Elk fchynt op 't hoogft' verbaaft voor 's vyandts legerbend'. De dienftknegt van Godts knegt, deez' krygstogt onbekent, Berft uit, op dit gezigt: Ach Heere ! wat zal 't worden ? 'k Zie een gewapent heïr in vollen rang en orden, En voet- en- paarde-volk rondtom de ftadt gerchaart! Wordt niet door uw Gebedt de dierbre ftadt bewaart, Wy zullen 't aas zyn, en ten prooj' van deeze ontzinden , Die, heet op bloedt en moordt, aanleggen op verflinden, Als wreede wolven die met tygers faam gepaart
Een Hind' vervolgen, zagt en weereloos van aert. Maar veel aanminniger klinkt my daar in myne ooren,
De trootstftem , die Godts heldt op deeze wys laat hooren: |
|||
|
DEN PROPHEET ELTSA. 177
En het benaaude hart dus wederom verkwikt:
Vrees niet, nog zyt in 't ininft' op dit gezigt verfchrikt!
Die Godt eerbiedig vreeft ziet nimmer zig verlaten ,
Al woelt hier om de wal een leger van foldaten,
Nog is een grooter magt ter hulpe aan onze zy','
Dan al het krygsgeweldt van onze weêrparty:
Die Gods befcherming heeft,hoeft niets.hoe hoog in waarde,
^ot veiliger befchut in Hemel of op aarde:
*°t U, Almagtig Heer, en oorfpronk van het licht,
Verhef ik myne item : ontdek het zwak gezigt
Van dezen, op dat hy in zegen mag aanfchouwen,
Hoe ieder, die opregt uw byftant durft betrouwen,
Dw milde gunft geniet, in zynen angft en noodt,
Ja zelfs behouden blyft op d'oever van den doodt.
ó Wonder! welk een rey van Hemelfche Gezanten?
Wat veiliger befchut daar zo veel lyftrawanten, omgordt met eeuwig licht rondtom Elifa ftaan: *·0 ziet d'Almagtige zyn trouwe dienaars aan, *-n zendt zyn Eng'lenwacht om hunne leegerfteden, ^'s fakkelen des lichts, van boven naar beneden, Ρ dat zy veilig zyn en voor gevaar bevryt. D'enftknegt van Godts vrindt! hoe dierbaar is den tydt aar °P gy dit aanfchout: wie kan deez' gunft waardeeren, y 'Hoogt, en wy met u, hier uit eerbiedig leeren, Μ Da£
|
||||
|
178 HET LEVEN VAN
Dat, fchoon wy zyn omringt met alle ramp en fmart,
Als wy maar eene zucht van 't ongeveinsde hart, Opzenden naar om hoog, de Godtheidt zig weldadig, Tot onze hulp betoont, ontfermende en genadig, Ja! nimmer,hem vergeet die ernftig tot Haar fchreidt. óDicht'uft! dieGodts heldt, het krygsheïr tegen leidt,
Terwyl hy vierig bidt, ('t Gebedt zal 't fchildt verftrekken) Verblindtheidt zal het oog van 't gantfche leger dekken, Hoort eens hoe deeze Heldt, met onbefchroomt gelaat, 't Heïr , dat in optogt is, dus vriendlyk tegen gaat: Hou flandt, grootraagtig heïr, die de oorlog zeiflen-wagen
Ten ftrydt voert! ver genoeg dit doolpadt ingeflagen! Hou flandt, en keer te rug, die zonder overleg, In 't blinden herwaarts trekt! dit is geenfins de weg, Die tot uw optogt dient! dit zyn geenfins de wallen, Die gy manmoedig met het zwaardt poogt aan te vallen! Volg my, eer u het heïr van Israël verkloekt! Op dat ik u gelei by deze, die gy zoekt. Do wyze omzichtigheidt paft krygsliên in 't byzonder. Het Leger volgt hier op dien wakk'ren vree-verkonder, Tot in Samaria, voor 't Hoofdt van Israël. ó Vroome Elifa! gy gehoorzaamt Godts bevel! Veel, veel vermag uwbeê daar d'Almagtuit de zaaien, Van 't eeuwig heiligdom een nevelwolk laat daalen, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 179
Die t gantfche heïr verbündt, eer dat men 't wordt gewaar :
ó Krygsvolk ! ach! hoe na , zyt gy in doodts gevaar! Gaf Joram nu eens laft om 't zwaardt op u te wetten, Hoe weinig koft gy nu uwe ondergang beletten, Daar ge allen voor het zwaardt als voor een flagtbank ftaat. Geen wonder! 'k zie reets hoe het moedige gelaat, Vol doodtfchrik wordt gepynt, zo dra elk van zyne oogen, Zyn blindtheidt op 't Gebedt des Godts helds ziet onttogen, En zig op 't onverwagfte in haaren vyandts handt, k Zie hoe Vorit Joram reets op u den wraakboog fpandt, En aan Elifa vraagt, om u den flag te geven ? Maar deeze , zagt van aert, tot weldoen aangedreven, En niet tot wraak gezint, dan daar 't Godts eere geldt, Geeft ftraks een andren raadt aan Jacobs Oorlogsheldt, Gezalfde (zegt hy) neen! zoudt gy, met uwen degen Verdelgen , dien gy hebt in zegepraal verkregen? Gekregen in uw magt, waar door ge u ziet verloit Van eenen oorlogsitorm, die u geen mannen koft. Laat mededogentheidt veel eer u 't harte treffen. Een Koning kan zig zelfs zo wel tot roem verheffen, Door liefde dan door magt, door weldoen dan door ftraf, Sta van dit wreedt befluit en dood'lyk denkbeeldt af! behoedt hen voor 't verderf! laat eerder uw gedagten Geneigt zyn, om den pi igt van weldoen te betragtenl Μ 2 Be-
|
||||
|
i8o HET LEVEN VAN
Bereidt hen thans een maal, op dat deeze Oorlogsdrom,
Door fpys en drank zig fterke, en ieder dus weerom, Gezegendt door uw gunft naar zynen Vorftmag trekken, Dit zaluwgrooten naam tot meerder luifter (trekken , Dan dat ge uw oorlogs-zwaardt bevlekte met hun bloedt: Dit woordt heeft kracht om in h et Vorftelyk gemoedt, Alle edelmoedigheidt en mildtheid te doen woonen. De galm van deze gunft , gefchoeit op hooge toonen,
Verheft Vorft Jorams naam in 't hof van Benhadad; , Thans bloeide voor een' tydt dien on vvaardeerbren fchat,
De Vreede en minzaamheidt in wederzydtfe Hoven. Maar ach! een oorlogswolk kwam haart dien glans verdoven ! Als Koning Benhadad de trom des oorlogs roert, En tegen Israël zyn heïr te velde voert; Die ftorm des aanvals zal Samaria eerrt treffen. ó Stadt! die naauw het hoofdt verkwikt weer op koft heffen, Hoe fchielyk ftaat gy weer voor uwen vyand bloodt, Daar gyinftille ruit den zoeten vree genoot, 'k Zie een ontzaglyk heïr van mannen t'allen kanten, Rondtom, om uwen muur den oorlogs ftandaart planten. Benaaude Stadt, helaas! hoe zal't in't eind vergaan? Daar zie ik reets een troep met oorlogstuig belaän, En ram-en.ftorm gevaarte aanvoeren naar uw wallen: Gints wagt men na 't bevel om ylings aan te vallen : |
|||
|
DEN PROPHEET ELISA. iSi
Daar werpt men fchanflen op , om veilig in te treên:
Daar zie ik reets een heïr boogfchutters op de been, Aannadren tot de ftadt; gints torft men weder leeren Om langs den (teilen muur het bolwerk te overheeren : Gintsgefpt men't harnas aan, hier fpandt men weer de boog, Daar biinkthet glinftrend'zwaardtafgiyslyk in het oog, Entoondtdedoodt airede op haar geflepe punten; Gints tragt een Ruitery manmoedig uit te munten, Door dapperkrygsbeleidt en overfchrokken moedt. Belegert volk, helaas! noggrootertegenfpoedt, Verneem ik binnen'smuurs dat meerder is te dugten, De Honger, fel van aart door geenenftaat te ontvluchten, Regeert in uwen wal: ó eindeloos verdriet! Wie fchrikt niet die een reeks van zo veel plaagen ziet! De noodt heerfcht overal; en fpaart nog klein nog grooten! De Honger woedt alom met al zyn fpeelgenooten, uicht, terwyl 't gemeen vaft duizendt dooden lydt',
En de armoe volgt hem na, gevoJgt van duuren tydt, En droefheid, jammernis, ellenden, zuchten, klachten, tl
■°enaautheid, rouw, verdriet, wanhoopende gedagten,
Angft, vreeze, pyn, geweldten doodelykgevaar, n kwynendongeneugt' en troofteloosmisbaar;
n andren, diegeftaägdenmag'ren honger volgen;
£neindelyk de doodt, die, woedende en verbolgen, Μ 3 Een
|
||||
|
i8a HET LEVEN VAN
Een oogfi: van lyken maait, waar hy zyn voeten zet.
óWreede weêrparty van't leven! hoe verplet
Gy alles door uw magt, waar voor het al moet wyken! Ai my! waar ik my wend' zie ik een berg van lyken, De Gade milt haar Gaa, door de Echtknoop pas vereent: Of zweeft het levennog in 't rammelend' gebeent', Daar heerft de noodt in top.en flapt met reuzen fchreeden, En fchetft ons eene reeks van naare affchuwlykheden. ó Dichtluft, fta my by, op 't zien van dit gezigt!
Daar legt'er een, diedoodtsen dervende het licht, Nogfchemerendeaanfchout, daar fchreidt een flaau van hon- Om 't Ouderlyk verlies, gints fwerven oude en jonger, (ger Als fchimmen langs de ftraat om eenig lyfsgenot: Hier knaagt men wederom aan 't Hinkend overfchot Van eenig ongedierte, en fcheurtmetgraage tanden, Het taaje vel van een, terwyl men de ingewanden, Vaft uitrekt ten behulp des toomeloozen luft: Het moedig Oorlogs paart wel eer ten kryg geruft, Moet nu het voedtfel zyn , voor de uitgeteerde maagen: Gints ziet men 't raauwe vleefch van 't dor gebeente knaagcn: Daar werdt de huid t verdeeldt: hier weder lekt men 't bloedt. Dat zwart uic de adren drupt, 't geen flaau den drinklufl boet· De Koopheer (kon het geldt nu voor den honger dingen) Vindt naauw een Ezelskop voor tachtig fïlverüngen , |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 183
En weinig duivenmeft voor eene handtvol geldt:
't Verderf, dat geen verfchil op ftam nog af komft fteldt,
Ontziet geen eerwaardy der achtbre gryze hairen ,
Nog de edle Jonglingfchapder eerfte lentejaaren :
Een deerlyk fchouwtoneel vertoont zig overal!
De Koning zwerft geftaag lans bolwerk , muur en wal,
Om yvrig toe te zien voor ftads verderf en fchade;
Want daar de honger heerfcht daar wordt men ligt verraden,
Door de een of andren gaft, diezynenpligtvergeet,
En tegens Vorft en volk verraadt en onheil fmeedt,
Op hoop om zig te zien verlort uit zyne elenden.
Helaas! waar zal de Vorft zig zelven henen wenden ?
Elk roept om onderftant in 't uiterfte gevaar:
Gints fchreeuteen Vrouw hem toe: ÓRyksvermeerderaarl
Betoon my uwe hulp, en zyt aan my genadig!
De Koning antwoordt haar: ach kon ik u weldadig,
En als een Vader zyn, ik toonde my bereidt;
Maar neen! de gantfche ftadt die op den oever leidt,
Van haren ondergang, heeft niets om't lieve leven,
Eeneenig ogenblik, verkwikking meertegeven ,
De korenfchuur is leeg en zonder meel en graan:
DeWynftok, diewelëer, met overvloedt belaan,
Gezwollen druiven droeg, is dor en zonder vruchten.
Ach! ftondthetinmyn magt, ik zag uw aller zuchten Μ 4 Wel
|
||||
|
184 HET LEVEN VAN
Wel haait in vreugdt verkeert, 't waar tot uw aller voordeel.
Zy weder: neen myn Vorft! geef maar een gunitig oordeel Aan myn gerechte zaak, dan ben ik uit verdriet, Deez' Vrouw op welkers woordt en trouw ik my verliet, Door een en 't zelve lot des Hangers aangedreven, Sprak tot my; flagt uw' zoon, op dat wy beiden 't leven, Door 't ftorten vanzyn bloedt verlengen eenen dag: Dan zal ik wederom, ódoodelyk verdrag! Op morgen mynen Zoon den doodtfteek doen gevoelen, (Du-; kan de noodt het hart der moedermin verkoelen) Nu heb ik , groote Vorft, het friflch en jeugdig bloede Vergooten , vanmyn'zoon, en beiden onsgevoedt, Zoo ver het (trekken kon, met vleefch en teer gebeente : Nu eifch ik haren zoon, maar 't hart, dat 't harft' geiteen te, In hardtheidt overtreft, ontziet niet, hoe men fmeekt! Datzy 't gegeven woordt niet nakomt en verbreekt, En my verlegen laat in duizendt bange zorgen, N.i houdt zy haren Zoon in eenen hoek verborgen, En hoedt hem voor 't gevaar dat hem te wagten itondt. Gebiedan, groote Vorft, datzy dit vait verbondt, Dat wy dus onderling vait hebben faam geflooten, En waarop ik het bloedt heb van myn' zoon vergooten , Door haar gemaakt verdrag wordt met'er daadt volbragt, En zy op haare beurt nu ook haar' zoon ons flagt, |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. é85
Op dat,.. maar dit verhaal gedaaltin 't Vorftlyk harte:
Ontfteekt de dolle drift van Joram aan met fmarte , Die vloek en lafter braak top's Hemels Hellpropheet: Dies fcheurt hygantfch ontzinthet Koningklyke kleedt, En zweert met dieren eedt (wie kan die vloek verzwelgen) Dat hy dien Hemeltolk Elifa wil verdelgen , Eer dat de gouden zon weer eene dagreis doet. Terug, verwoede Vorft, betoom'toplopendtbloedt! edenk aan Godts gezant en aan zyn wonderdaden!... Maarneen! Elifa's doodt kan beft zyn luft verzaden, k Zie reets een afgezant heen draven met dien lad. Man-Godts, gy, diegeftaagop 't woordt des Heeren paft,
En lieffelyk uw item in Hemelreên laat hooren, Ziet toe, ontvlucht den flag door Joram u befchooren! Ontwyk dien moordtharpy , eer dathy triumpbeert! 'k Hoorreets dien Yveraar daar hy Godsdienftig leert,
Door 's Hemels Geeft verlicht/t befluit des Vorfl verklaaren: Behaagde Godt aan u, ö Oudften te openbaaren , t Geen Hy myheeft vertoondt,hoe dat die Moorders-zoon, Dienuals Ryksmonarch heerfcht op 2yns Vaders throon, ^yn bode herwaarts zendt, met zyn bevel en orden : e'dan, laatnu de deur wel digtgeflooten worden , Ñ dathy buiten blyve, eer hy zyn laft volvoert, 7ant 'twroegendtnaberouw, dat 's Konings hart ontroert, Ì s Zal |
||||
|
186 HET LEVEN VAN
Zal dat gezalfde hoöfdt dat niet als moordt wil uiten,
Bezadigt van gemoedt, heel anders doen befiuiten. Hy volgt zyn' dienaar na, wyl hem zyn' eedt berouwt; 'k Zie hem reets in het huis daar zig Godsknegt onthoudt,
Daar hy dien Heil-gezant duszyne reen laar hooren: Gezegende van Godt, totzynen dienftverkooren, Waar mede zal ik 't volk, door honger uitgeteert, Dat vaft zyn onderftandt en hulp van my begeert, Verloffen uit den noodt ? de Hemel fluit zyn zaaien, En weigert onderhoudt, de velden en de dalen, Weleer met vrucht belaan, zyn dor, en fchraal, en bloodt: De Wynpers, dieweleerzo mildt hetdruifnat boodt, Is leeg en zonder vogt. Aimy! waar ik my wende, Verftrektde ftadtalöm eenfchouwplaats vanelende ! De Honger heerfcht op 't felft, woedt yslyk en ontzindt: De Moeder flacht uit noodt haar liefen waardig kindt, En voedt zig met het vleefch van haaren ecrftgebooren. 't Gefchrei, van huis tot huis, vervult vol druk myne ooren, En weergalmt door de ftadt met jammerlyk getuit, 'k Zwyg van den vyandtdie den muur rondtöm befluit, En ons door 't ftreng beleg rampzalig doet verfmagten. Wat zal ik verder nu op Jacobs Hulper wagten, De Godt van Israël gedenkt nietann zyn volk! Geen wonder, daalde hier van 's Hemels opperwolk, ó Jo-
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 187
ó Joram! eenevlam dieutotafch verteerde:
Denk hoe Abiram , die te heilloos murmureerde MetKorah, Dathan, t'zaam des hemels ftraf genoot: Denk hoe Ahafia naar Gods bevel, de doodt Eerlang moeit ondergaan, om dat hy Godt onteerde, En Baal Zebub , meerdan Jacobs heil waardeerde, Aan wien hybyftant zogtdaarbyop'tkrankbedd' lag. Errinnerude ftraf te Bethel, ach dien dag! Toenzo veel kinderen door Beeren zyn verflonden, Was dit, omdat GodsknegtElifa wierdtgefchonden, Hoe ligt,nu 't Godt zelf raakt,ftaatgy ten doel derftrafl Maarneen, d'Almagtigë , die u dus overgaf Aanuwvertwyffelthart, wil dit in uverfchoonen , Hy zal u on verwagt zyn hulp en byftant toonen. Hoor hoeElifau dien blyden dag voorfpeldt! Hoor! hoor des Heeren wo ordt op dat gy 't heil vermeldt!
Zo laat d'Almagtigë door my, zyn wond'ren hooren: Eer dat nog de avondtftondt van morgen wordt geboren, Zal zig Samaria verheugen in haar' druk : Dan zal de vreugde zon van blydtfchap en geluk, Het doodtsbenaaude hart verkwikken door haar flraalen, Danzalmeeenmaatemeels voor eene Sikel haaien , Ja zelfs twee maaten garft voor deez' geringen piys. V erhef dan wel gemoedt tot God uw dankbewys. |
||||
|
188 HET LEVEN VAN
Dat elk, metbly geluit, zig zelve vry verlufte!
Maar zekerHoofdtman, op wiens arm de Koning rufte, Durft dus het Hemels woordt veragten en verfmaän: Al gaf ons't gantfche landt een overvloedt van graan, Al ftondt het veldt rondtöm bezet met korenaïren, Waar zou men, in dien tydt zulk eene hoop vergaaren? Men hadt meer tydt van doen, eer alles was gemaait. Het Hemels blaau gewelf, met ftarren digt bezaait, Moeft eerftmet ven fleren vervuldt zyn, en met ftraalen , Van vruchtbaar graan gewas op 't aardtryk nederdaalen, Eer dit gefchieden kon. Gy zult de volle kracht (Dus fpreektElifa weer) aanfchouwenvan Gods magt, Dog van dien overvloedt (dus zyn des hemels zaaken Verborgen voor den menfch) zultgy geen graancje fmaaken. Denacht, die menfch en dier ter ruft en flaapluft trekt,
En 't aardtryk met een floers van wolken overdekt, Daalt neder, en bedekt de ftadt en legerbenden, 6 Stadt, die nogverbeeldt een fchouwplaats der elenden! Verheugt u; dit 's de nacht die u verloilïng baardt. De on tzaggeiyke Godt van Hemel en van aardt,
Verwekt een angft en fchrik, in 't harte derSyrieren, Dies roept elk: vlucht van hier, want Judaas leeuws banieren, Verhelfen zig omhoog, en heeft zigt'zaam vereent, MetHetieteen Egipte , en hunne magt. geieent, Voor
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. ι89
Voor een geringen prys om tegens ons te koomen, (men 1
Wie moet niet voor demagt van zulk een krygsheïr fchroo-
Vlucht,vlucht wyl hun gedruifch airede 't hart verbaaft! Wie 't leven bergen wil dieredd' zlg met 'er haaft l Zo weet d"Almagtige de zyne te bevryden,
En doorzyn wonderen den vyandttebeflryden, Op dat hy ylings vlucht eer 't iemandt denken kon: Dit heugt nog de Amoriet, toenjofua, de Zon En Maan deedt ft il! e ftaan, en haaren loop vertraagde. Ook toen Godt 's vyands heïr met hagelfteenen plaagde, En hen van Beth Horon tot Azeka verfloeg. Of hoeGodtsdonderkracht, defchrikin'thartejoeg, Dat weet de Philiftyn, zódatdeftamgenooten Van Jacob, 's vyandts bloedt, tot Bethcar toe vergooten, Van Mifpa afgevlucht: 't Was Godt die 't magtig heir, Van Sanherib verfloeg, dat, in't blank geweer, Rondtöm Jerufalem zyn ftandaarts hadt verheven. Maar laaten wy ons weer naar 't krygsheïr heen begeven,
Dat reets de vlucht verkieft eer hen het onweer dreigt. Het daglicht dat allengs ten Hemel opwaarts ftygt,
En reets haar fchemerlicht langs 't aardtryk komt verfpreiden, Zal vier befmetten naar het leger heen geleiden, Wylelk de doodtzigtrooft, die niet te ontwyken fchynt. Maar Hemel! welk een yreugdt? hoe onverwagt verdwynt, De
|
||||
|
I90 HET LEVEN VAN
De droef heidt die hen drukte, en keert den angfl: en zorgen,
Uit eenen nacht van druk, in een verkwik'bren morgen, Van heil en zegening , voor hen, envoordeftadt? Elk ziet, in tent by tent, een onwaardeerbren fchat ? En eenen overvloedt waar uit zy zig verzaaden. Ondankbreis ditgetronw de Hemelfchegenaden ,
Erkennen in uw doen ? verbergt gy 't blinkendt gout, In't aardtryk , daar gy nu, nugydevreugdtaanfchout, U als verkondigers der blydtfehap moeit doen hooren, En juichen nu de tydt der uitkomfte is gebooren ? 't Gaat wel: ikhooralreêhoe de een tot d'anderzeit: Welk een verfoeibre daadt en fnoode ondankbaarheidt, Regeert in ons gemoedt: wy maaken ons reets fchuldig Aan ontrou, nu wy't volk dat droef en onverduldig, Alom wanhoopig loopt, verbergen deeze vreugdt, Dit is de regte dag, die 't droevig hart verheugdt, En wy, wy zwygen ftil, en houden 't heil verborgen: Voorzeker zo wy flegts vertoeven tót den morgen, Zal niet der zonden ftrafons vinden daar wy ftaan! Wel aan, laat ons terflondt naar 'thofdesKoningsgaan, En deeze blyde maer' door al de Stadt verkonden; 'k Zie reets hoe op hun komft door duizend duizend monden, De blydfehap, onbepaalt door alle wyken zweeft. Maar 't Hoofdt van Israël, dat naauwer agting geeft,
Of
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. ιρι
Of niet een flim bedrog by 't krygsheïr is verborgen,
Voelt zig nog al bezet met angft, en vreeze, en zorgen, Of niet veel ligt een flang verfchuilt lag onder 't groen; Dies fpreekt hy tot zyn volk , kunt gy niet ligt bevroên , Welk een geveinsde trek, ons Adad zoekt te fpeelen ? Gewis by zal het heïr in 't vlakke veldt verdeelen, En veinzen ofhyvlucbte om ons in zulk een fchyn, 1 e lokken uit de ftadt, nu wy verhongert zyn. Maar zyn wy eens, in 't veldt,in zyne magt gekoomen, Dan zal ons 't gantfche heïr als water overftroomen , En zonder flag of floot, indringen in de fladt, ójoram, denkt gy dit van Ryksvorft Benhadad!
Neen! neen, d'Almagtige ftrydt zelve tot uw voordeel, Schoon gy die vlucht verdenkt in uw verflandt en oordeel, Hier fchuilt geen loos bedrog, nog valfche argliiligheidt. Of twyffel t gy nog al aan 't geen men tot u zeit, Welaan, volg, volg den raadt die u werdt voorgeflagen; Laat ftraks vy f Ruiteren het leger na gaan jaagen, En zien of ergens zig des vyands heïr onthoudt, Op dat de blydfchapzigppgeenenzandtgrondt bouwt, k Zie reets twee Ruiteren door'tgantfche leger draven, En zoeken of niet 't heïr zig ergens houdt begraven; Zy fpooren 't ruftig na tot d'oever der Jordaan, Gelyk als Brakken, die, op voordeel uit gegaan, |
||||
|
ipa HET LEVEN VAN
Het al doorfnufFelenom eenigprooy te vinden.
Zoeven, zy die hier deez'kruistogt onderwinden, Maar zien geen vyandt meer, maar wel door 't gantfche heïr, Den weg alom bezaait met wapens en geweer, Detenten, kleederendoor fchrikvan zig gefmeeten, Of door de vluchtenden, in hunne vlucht vergeten, En eenen ryken buit ten befte voor 't gemeen. Triomph! den Hemel dank! verhef nu groot en kleen'
Verhef een zegeliedt! en wil de blyde galmen, Van waare dankbaarheidt in Lofgezang en Pfalmen, Met fchaterend geklit, opheffen naar om hoog! Verwiifel nu de luit voor de opgefpannen boog: En laat de Feeft bazuin de krygstrompet verdooven. Zendt nu van 't hart altaar uw offergeur naar boven , En paardemaagd^keel met lieffelyk geluit, Die zig tezamen voegt met Citherklanken fluit. Triomph! den Hemel dank! voor zulk een groeten zegen. Ik hoor hoe Joram , (die nu tyding heeft gekregen
Hoe 't heïr het veldt verliet,) door 'tKoninglykewoordt, Zyn Hoofdtman ftraks beveelt om met zynvolk, de Poort Die naar het leger leitalömme te bezetten. Op dat dit blyde volk elkander niet verplette, Om de eerde los te gaan op zulk een ryken buit. Vergeefs ó Hoofdtman wordt de menigte gefluit! |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA, 193
Een volk uit noodt geret is naaulyks te bepaalen,
Gelyk Gevangenen die eenmaal adam haaien ,
Dooreenevryëvlucht, blymoediggeen gevaar
Ontzien; zo gaat bet ook met deez' verlofte fcbaar :
't Verlangen kan men reets in 't vrolyk aanzigt leezen.
De menigte vloeit toe om 't eerft' in 't veldt te weezen:
ßerg Hooftman, berg uw lyf voor hunnen fnellen loop !
naameen! men dringt hem ftraksdomdriftig overhoop,
^ynlaft door's Konings waordtgeftaaft, vindt geen vermoo
gen: IVlen trapt hem op het hart, de blydtfcbap heeft geen oogen :
ï^en ziet niet waar men treedt: hun yver is te groot: Dog't ongeloof betaalt defchuldtftraf met dendoodt. Thans is de tydt vervuldt dat elk zig kan verblyën
Reenen overvloedt, naar'twoordtderProphecyën, Door Godts gezant voorzegt, naar 't Goddelyk bevel. Juich, 't is nu juichens tydt, verhongert Israël!
Ziet nu een vollen oogft van voorraat voor α open : Nu kunt ge een mate meels voor eenen fikel koopen, Schoon 's Konings Hooftman dit onmooglyk dagt te zyn : edenk met dankbaarheidt, niet met een valfchen fchyn, an "e Oppermajefteit voor deez' verkreegen goedtheidt, Verluft my in die bron van onverzaatbre zoeiheidt, ie vreugdt verzelt my zelf tot naar Damafcus heen. ehafi 7Λ\ den Vorft door zyn verhaal en reen, N. De
|
||||
|
194 HETLEVENVAN
De wond'ren van Godts knegt tot Godes eer doen hooren:
Elifa's komft vervult terwyl alömmede ooren.
In 'tSyriesRyks-gebiedt; ja zelfs in's Koningshof, Vliegt, fnelder als de windt, des heil verbreiders lof. De kranke Benhadad fchept zelve zyn behagen, Om hem door Hazaël naar zyn en ftandt te vraagen, En of hy, Benhadad van 't krankbedde op zal liaan ? 'k Zie reets een groote fchat van koft'lykheèn gelaan, Met al wat Syrien tot praal en pragt kan geven, Op veertigKemelen, beladen voortgedreven, En 's Konings Guniteling navolgen dezen ftoet: Straks vak hy Gods gezant eerbiediglyk te voet, En ftelt zyns Heeren vraag den Hemeltolk te vooren, Maar deze laat zig (Iraks uit naam der Godtheidt hooren; Gaaheen, óAfgezant! enzegtdengrooten Vorft, Die nu het Ryksgebiedt op zyne fchouders torft, Dat hy (dus zal hy haaft de kroon en fchepter delven) ven ·' Gantfch niet herftellen zal, maar aan deez' krankheidt fier- Gaa zegt aan Benhadad den laft van Godts bevel. Maar hoe ! Man-Godts, wat 's dit. ziet gy op Hazaël ?
Vaar voort in uwe reen, wat hindert u te fpreeken ? Ach! waarom laat gy togh een vloedt van traanen leeken ? Wat nmpfpoedt treft u 't hart, gezegende Propheet ? 'k Zie zelve Hazaël bewoogen met zyn leedt,
Jfil
|
|||
|
DEN PROPHEET ELISA. 195
En aan dien Hei!-gezant den grondt en oorzaak vraagen:
Ach ! heeft Elifa, dan geen reden ο·η te klaagen, Daarby, óHazaël! 'tgeheim uopenbaart: 'kWeen (zegthy)omdat gymet een bloedtdorftige aert, t Geliefde Israël veel onheil zult doen lyden : Gy zult haar iterke fteên met de oorlogsroe beltryden, En door 'tverfündendtvuur verdelgen tot den grondt; Gy zult de jong'lingfchap in 's levens morgenilondt, 1 c opgaan van hun jeugdt door 't bloedig zwaardt vernielen: Uw wreedtheidt zal verwoedt de kinderen ontzielen, En plett'ren op den grondt of kneuflen op den fteen'. Nog zult gy, ach, ikfchrik vooral die gruwelheên! Geen tedre zuigeling nog fwangre vrouw verfchoonen; Maar als eenmoordtharpyaan d'een en ander toonen , Dat gy voor Israël zult zyn een geeffelroc. Gy zult... maar Hazaël hoort heel verwondert toe, Des beril hy uit: Man-Gods! hoe kunt gy dit verwagten? Wat wond'ren fpeelen u van my in uw gedagten ! wie ben ik, ikuwknegtdathydit zoubefiaan? Onwaardig, zondennagt, een dienftbaare onderdaan VanBenhadad, myn' Vorft, onmagtiginvermoogen; Nog (zegt Elifa) heeft de Godtheidt uit den hoogen , Uit haar volzalig Ryk my duidelyk vertoont, Dat ge over Syrien als Vorft zult zyn gekroont. Ν 2 Wie
|
||||
|
ιρδ HET LEVEN VAN
Wie kan niet ligt met my uit deze reen bezeffen ,
Hoe dat de blydfchap 't hart van Hazaël moet treffen! Ik zie hoe dat hy reets naar d'ydle kroonzugt heldt, Dit toondt hy, wyl hy ftraks zyn Koningnederveldt, En onder eenen doek met water doet verfmooren. Zo wierdt die Hazaël tot Ryksmonarch verkooren, En hy , hy heeft zyn throon op Adads doodt geflieht. MaarlaatenwyGodtsheldt, datvrindlykaangezigt
Dat na geen bloeddorft heldt, nog kroonzugt wordt gedre- Navolgen, daar hy reets zyn order heeft gegeven (ven. Dat zeker Jongeling, dcnHoofdtman Jehukroon',
Gaa, zegt hy: dat ge u zelve in Gilead vertoon', Gordt uwe lendenen, en neem deze Olykruike, Om die in 's Hemels naam ten zalfdienft te gebruiken, StortdieinRamaöthop't hoofdt van Jehuuit: En zegt, dit is den laftvan'tGoddclyk beflult, 'k Heb over Israël tot Koning u verheven; Wil dan, na dezendienft, u weer op weg begeven; Vertoef niet, maar ontwyk het Vorfr'lyk aangezigt. 'k Zie reets hoe deez'Gezant zyns meefters laft vcrrigt,
En tot den Hoofdtman fpreekt, daar hy den Olyhooren, Vaft uitgiet: 'k heb tot Hoofdt van Jacob u verkooren, En over Israël tot Ryksvorit u gefielt. Gy zult met uwe handt het breideloos geweldt, Vao
|
|||||
|
Λ
|
|||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 197
Van Achabs gruwelheên beteug'len en verdelgen,
Op dat ik eenmaal wreek' het gruwzaam bloed verzwelgen,
Geftort door Jefabel en haar ontmenfchtenluft,
Waar door zy 't levenslicht der mannen heeft gebluft.
Ik zal het gantfche huis van Achab tot den gronde
Verdelgen, dat 'er niet het minft van werdt gevonden:
Ja 'k zal dien vruchtbren boom uitroeijen met den ftam,
Als'keerBaëza deedt, en Vorft Jerobeam.
Dat vuile honden zig (dus tref Godts ongenade)
Op 't landt van Jizreël aan Jefabel verzade ,
En 't vleefchvan die Vorftin af knaagen tot 't gebeent',
Want nimmer krygtzy ruft in 't Vorftlyk graf gefteent'.
Wie ziet nu niet eerlang nu Jehu is verheven;
En Hazaël zyn laft in Syrien zal geeven, Hoedeeilyk Israël moet buigen onder 'tzwaardt, Des Oorlogs, dat verwoedt geen Konings ^oonen fpaardt. & Zie Achabs huis alreê ten gronden toe vervolgen, En 't bloedt van Jefabel door honden ingezwolgen, En 't heilloos Priefterfchap geheellyk uitgeroeit; Athalia met regt om haren aert verfoeit, Ontfangt den doodtfteek door des Konings lyftrauwanten. Jerufalem, helaas omringd aan allen kanten, Door't heïr van Hazaël dat moedig triompheert, Ziet haaren ondergang kloekmoedig afgekeert, Ν 3 Dooi
|
||||
|
198 HET LEVEN VAN
Doorjoas die zig redd' met Vorftelyke fchatten.
Maar ach! terwyl Godts volk haar onheil pas kan vatten,
Treft nog een zwaarder ramp deez' neergedrukte fchaar, Het krankbedd'van Gods knegt, in 't uiterite gevaar , Op d'oever van de doodt ilrekt heden myn getuigen; 'k Zie Koning Joas zig voor 's kranken ruftkoets buigen, Eneenen traanenvloedt uitftorten over hem: Schep moedt Doorluchte Vorft hoort nog de flaauwe dem Van Godes Heilpropheet.tot 's Ryks verloffing fpreeken: Wilt Vorft den pyl en boog' uit 't venfter ooftwaarts fteeken, Schiet af: en hoort de vreugdt die aan u werdt voorfpelt: Ditiseen Vryheidts-py! waardoor ge uuit'tgeweldt Van den Syrier verloft, dit is een pyl des HEEREN, Waar door gy zegeryk verwinnaar weer zult keeren, En 't Syries oorlogsvolk, in Apheek zult verflaan: Slaat met de Pylen Vorft, nutegens 'taardryk aan, Dus vaart Elifa voort: ik moet u niet verzwygen , De zege dien gy zult op Hazaël verkrygen. Straks flaat de Vorft den grondt tot drie werf agter een, Met zyn gefcherpten pyl en luiftert naar de reen, Die hem Godts Hemeltolk hier overzat verklaren: Maar deze, die in plaats ziggunftig te openbaaren. Tot 's Ryks gemeenebeft en 's Konings Hof en ftaat, Berft tegens Joas uit, met een misnoegt gelaat: |
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 199
o Joas! fchept gy in dit wynige behagen ?
Ach! waarom niet den grondt tot fes maal toe geflagen,
Dan hadt gy 's Vyandts heïr geheel en al verdaan:
Nuzult gy 't heïr alleen tot driewerf toe verfiaan,
En heerlyk over hen , blymoedig zegepraalen ,
Zo zal 't benaaude Volk eens weder adem haaien,
En zigontheven zien van dienden flavemy.
Maargy Samaria, dat, zo verheugdten bly,
Zich voormaals zag verloil van Benhadad zyn laagen, Ach! help my nu 't verlies van Godts Propheet beklagen! Elifa! ach!, daar derft dien (leun in Israël: Nu zult gy nimmermeer het Goddelyk bevel Aanhoorenuit zyn'mondt nog uwe ziel verzaden, Met leflen van Godts Geeft, nogzynewonderda'den Aanfchouwen met uw'oog': oneen! diegrooteGeeft Ontflagen van den bandt des lichaams, praalt op'tfeefl, Der nimmer eindbre vreugde, in 't ryk der Serafynen! Daar ziet hyzynen Godt omringt van Cherubynen , In zyne heerlykheidt; daar ziet hy nu by een, Sem.Enoch, Abraham, den Leitsman der Hebreen, Elias, en een rey van zaalge heilgenooten, Wïer bloedt tot Godes eer op 't aardtryk is vergooten , Om dat zy hunne kniën niet boogenvoor den Baal: Daar hoort hy liedt by liedt inzuivrehemeltaal, Ν 4 Uit-
|
||||
|
200 HET LEVEN VAN
Uitgaimen, enden lof van zynenGodt verheiFen,
Die niet volmaakter, dan door de Englen is te treffen: Mier finaakt hy 't voorgenot vanzynen dienft en vlyt. Doggy, ö Israël! fchoongygedagtigzyt,
Aan 's lyf begravenis, druk diep in uw gedagten, Elifa'snaam, zo groot, zo wonderbaar in krachten, Sticht, fticht in uwe ziel een Grafzuil t'zyner eer, En volg eerbiedig na zyn leven en zyn leer. Maar hoe! welk een gerügt verbreidt zig in myn ooren?
Helaas! laa: zig de trom des Oorlogs weder hooren! Of zendt deMoabiet zyn benden in het landt? 'tSchyntja: ik zie dit volk beluft op moordt en brandt, Reets uitgaan op den roof, en tot den buit genegen, Daar koomen zy een troep onweerb're menfchen tegen, Die hunnen laatften dienft betoonenaan een lyk, Elk zoekt op 's rovers komft naar eene vafte wyk , Om't nakende gevaar op't allerfnelft' t'ontdraven : Men werpt het dode lyk in een der naaffce graven, Juift daar Elifaruft! ó dierbaar graf gefteent'! Bewaar... maar wat is dit! het doode en koudt gebeent', Raakt pas 's mans beend'ren aan, of voelt zig in het leven, En weder 's levens geeft door bloedt en adren zweven, En regt zig wederom, ó wonder! over end': δ Heilig lichaam van dien Godstolk, wydt bekent, Door
|
||||
|
DEN PROPHEET ELISA. 201
Doorzo veel' wonderheên van ftadt tot ftadt bedreven,
Nog heeft u 's Hemels gnnft niet in het graf begeven, Gy voert nog wondren uit: fchoon gy begraven zyt. Met regt heeft Israël zig zelve in uverblydt, En Juda kon verheugt in u haar blydtfchap uiten, Hier zalmyn Dichtluft nu Elifa's leven fluiten, Schoon zy aan 't woordt gedenkt, en de ongemene vreugdt,. Waar mede Gods gezant Vorftjoas heeft verheugdt, Om over Hazaël driewerf te zegepraalen: Zy ziet dien tydt vervuldt.-want d'Almagt laat de ftraalen Van haare zegening weêrdalen over 't volk, Dat hy zo teer bemindt; zo dryft die oorlogs wolk , En donk'ren ramps orkaan hz zo veele onweersvlaagen, Eens over: wyl de Zon van voorfpoedt op komt daagen s En met haar vollen glans en heerlyk aangezigt, Jt Verlegen Israël in.haren druk verlicht, Endoorzyn fterkehandtgeveiligdt, ophaarwegen, Het Joodtfch gemeenebeft begunfu'gt met zyn' zegen. £ÏNDE VAN 'T DERDE BOEK. |
||||||
|
Ν s MOSES
|
||||||
|
\
|
||||||
|
so* MOSES AANSPRAAK
MOSES
AANSPRAAK
AAN
ISRAËL.
|
|||||||||
|
H
|
oor toe, 6 Israël, detydt, de tydt treed aan,
Treedmet het gantfche heïr, trek over de Jordaan: |
||||||||
|
Oi»
|
|||||||||
|
AAN ISRAEL. 203
Om eind'lyk 't erf bezit dier volkeren te aanvaarden,
Die groot en fterker zyn en magtig er op aarde Dan gy, wier lieden groote en uitgebreide magt, Tot aan den Hemel ftrekt; een volk gevreeft in kracht: 't Zyn Enaks kinderen, waar van men u verkonden, Dat zy het zyn, die nooit hun fterker hebb' gevonden. Zo weet dan dat de HEER uw Godt, die geenen is, Die voor u als een vuur gaat ter verderffenis Van dit'vermetel volk: Hy zelf zalhen verpletten : Engy, gy zult dit volk uit hun bezitting zetten, Ja, 't zal zeer haaft gefchiên , want Godt die zyn Verbondt Be veftigt, heeft het zelfs gefproken met zyn' mondt. Als Godt dan dit geflacht heeft voor u uitgedreven, Zolaatuwherteniet doorhoogmoedt zyn verheven, Ën zegt niet: om myn deugdt is my dit heil bereidt : Want Godt verdelgt dit Volk omhunne zond'lykheidt. Neen! niet om uwentwil, of uw gerechtigheden, Maar om "s volks bozen aert, wil Godt dit volk vertreden, En om 't doorluchte woordt wel eer aan Abraham Gegevon , en naa hem aan zyn beroemden ftam; Weet dan, dat u de Heer uw Godt die vruchtbre fteden, U niet in handen geeft om uw verdienft'lykheden, 6 Neen! wantgy, gy zyteen wederfpannigzaadt! Gedenk, en zorg dat nooit uit uwgedagten gaat, |
||||
|
204 MOSES AANSPRAAK
Hoe gy d'Almagtige, daar hy u kwam befchynen
Met zulk een heeriyk heil, niet flegts in de woeftynen, Maar tot aan deze plaats geftaag tot gramfchap wekt: Want aan den Horeb daarhet Kalf tot tuigen ftrekt, Hebt gy de Alzegenaar zo zeer tot toorn onrfteeken, Dat Hy befloot op 't felfl' zig over u te wreeken : Want als ik, op den berg van Horeb, voor 't gezigt, Des grooten Gods verfcheen, die, uit het heilig licht, De Taf'len des Verbondts, om aan u voor te draagen My geven zoude; en ik dus eenzaam veertig dagen, En nachten daar vertoefde ontbloot van drank en fpys, En ik van 's Heeren handt, op een doorluchte wyz', Die Tafelen ontfing met zyne handt befchreven, Naar 't woordt, het welk hy u te kennen heeft gegeven , Tendage, toen Godt zelfs, omringt van wonderheên, Uit 't midden van het vuur, wanneer hy u by een Verzaamde, en zynen wil aan u heeft voorgedragen, Gefchieden 't na den tydt van tweemaal twintig dagen En zo veel nachten, toen my Godt die wetten gaf, Dat d'Almagttotmyfprak: ga heen, klim haaftig af, Want Israël, uw volk, dat gy door wonderdaaden, Bragt uitEgyptenlandt, durft mynen naam verfmaaden; Zy allen zyn verdwaalt, en wyken van myn' weg, Zy hebben naar hun luit, en heilloos overleg, |
||||
|
AAN ISRAEL. 205
Een Beeldt, een ftommen Godt, naar hunnen zin, gegoten,
Enmy die hun verlofte, ó dwaaze ftamgenooten!
Verlaten. Maar ik zie, zyzyn van wrevlen aert,
*t Ts een hartnekkig volk enmynergunfteonwaardt:
Laataf, wikmyniet meer om hun behouding fmeeken!
'k Verdelg ze! Ik zal my nu van zulk een fmaatheidt wreeken.
En hun beruchten naam uitroejen tot den grondt.
Dog ik zal weer met u öprigten myn Verbondt,
En u een magtiger en grooter volk verwekken,
Dan dit is, en myn gunft zal voor hen heenen trekken.
Toen keerde ik my te rug en fpoeidenaarbeneên:
(De Berg ftondt waar ik zag in brandt rondtöm my heen,
En 's Heeren Tafelen die ruften op myn handen)
Toen zag ik, dat gy hadt, ó onuitwisb're fchanden!
VcorGodtgezondigt, en een Beeldt naar uverftandt,
Een Kalf gegoten, en utegens Godt gekant: Toenwierdteenyvervuurinmynen Geeft ontfteeken ! Gy znagt my 's Heeren Wet voor uwe voeten breeken, Ik wierp my neder voor het heilig aangezigt Des Heeren, doende 't geen ik voormaals hadt verrigt, Toen my de Almagtige zyn' Hemel wil verkonde: Ik vafte om uwent wil, alleen om uwe zonde, Waarmee gytegensGödtuw zelve hadt misgaan! Want ik, ik vreesde zeer dat Godt naar wraak zou ftaan, En
|
||||
|
2o5 MOSES AANSPRAAK
Endatzyngrimmigheidt door uwe zonden ontiteeken,
Niet na zou Iaaten zig van uw bedryf te wreek en. Maar Godt floeg ditmaal ook zynoog op myn gebedt : Aäron die zyn ziel met zonden hadt befinet, Met u ten dienit te (taan , hadt 's hemels (hafte vreezen, Dog Godt wilde ook aan hem ditmaal genadig wezen. En ik, ik nam het Kalf dat heilloos wangeital, Verbranden het met vuur, \'ermaalde 't heel en al, En wierp het in de beek die van den berg komt loopen: Nog (telde gy de deur voor nieuwe ftraffen open, ('t Bleef by uw kalfdienit niet) toen hy te Thabera, Met vuur uw misdaadt trof; nogvondtzyn ongenäe Te Mafla u, toen gyom water rebelleerde : En toen uw booze luit weer nieuwe fpys begeerde Toen wierdt te Kibroth-Taav' den kwakkel u ten draf: Ja, toen de Hemel u zyn wil te kennen gaf, En uuit Kades zondt, enfprak: wilt derwaarts trekken,
Op dat dit Landt u mag tot erf bezetting (trekken, Toen waardt gy 's Heeren woordt weêrfpanning, en gy floot Uwe ooren, voor het geen dat Godt aan u geboodt. Weêrfpannig hebt gyu, ach Israël! gedragen, Totnutoe, vandatumyneoogeneeritmaalzaagen! En toen ik nederviel en voor uw zonden badt, En in dien grooten tydt nog water dronk, nog at, Toen
|
|||||
|
■ ι Μι ι
|
|||||
|
AAN ISRAEL. 207
Toen fprak ik tot den Heer: Ach Heere, Godt der Goden;
Verderf uw erfdeel niet, hen dien gy hebt geboden,
En door het vaft befchut van uwen fterken handt, En grootheidt uwer magt voerde uit Egyptelandt: Gedenk aan Abraham dien Vader der geflachten, Aanlfaac, en zyn* Zoon, die u eerbiedig agtten: . Ai let niet op des volksverharten ftaalgemoedt, Nog op hun Godtloosheidt nog zonden dien het doet! Op dat het Landt niet zpg, waar uit zyzyn getoogen, Om dat hen Godt niet door den arm van zyn vermogen , Kon brengen in het landt dathy hun hadt belooft, Heeft hy ze in een Woeftynvan 't levens-licht berooft: Neen Heer,zy zyn uw Volkjuw Erfdeel.door de krachtea Van uwen fterken arm, en nooit verflaauwde magten, Ten dienfthuize uitgeleidt. ai ziet op hun ter neer. Toen fprak d'AImagtige tot my goedgunftig weer: Houdt u twee Tafelen, gelyk als de eerfte waaren , Kom tot my op deez' berg, 'k zal u myn wil verklaaren, En maakt u eenen ark van koftbaar Sittemhout. (Sn om te toonen dat myn gunft dit volk behoudt, En dat myn toevoorzigt nog over hun zal blyven.) k Zal op die Tafelen dezelfde woorden fchryven, Ais de eerfte dien gy braakt en neêrwierpt op den grondt : Toen maakte ik naar Gods laft die dierbre kift terftondt, * Jwob. En |
||||
|
2θ8 MOSES AANSPRAAK
En hieuw' die tafelen, en, met dien fchat beladen,
Beklom ik weer den Berg, toen liet zig Godts genaden Verbidden, en by fcb,reef die zelfde woorden weer, Die vyf paar wetten, die de Almagtige Opperheer U, midden uit bet vuur op Sinaï deedthooren, Ten dage dien Godt zelfs daar toe hadt uitgekooren , EnHy, hygafzemy: toen klom ik weder af, En leideze in de kift , gelyk Godt my die gaf, Daar zyn zy; denkt daar aan zo ftrekken ze u een' zegen. Toen trok ge, ó Israël! langs onbekende wegen , Naar * Bene-Jakan , en Mofera, daar de doodt,
Aärons leven korte, en 't lichaam ruft genoot, En Eleäzer in zyn plaats zyn ampt bekleedde. Van daar verreisde gy naar Gudgod, en in vreden Naar Jotbath: dat een landt van waterbeeken is : Toen riep God Levi's (lam (die zonder erffenis, By zynen bioed'rei) is, om dat Godt wil veriTrekken Zyn erfdeel, en hem zelfs met zyne vleug'len dekken.) Om de Arke des Verbonts voor zyn alziend'gezigt Te draagen, 't Priefterfchap wierdt door zyn ftain verrigt, En dat door hem aan 't Volk den zegen wierdt gegeven; 'k Was veertig etmaal nu op Horebs top gebleven, Alwaar ook de Opperheer die gunft my heeft betoont, Dat Hy u niet verdelgd, maar heeft met heil bekroont, * Beëroth Bene- Jakan. Toen |
||||
|
Á Á Í I s R Á E L. 209
°en fprak hy: Gy (la op, dat 't volk zig vaardig toone,
erreize, en gy ga voor, op dat het eens bewoone, n erffelykbezitt' het landt dat ik voorheen, en Vad'r™ met een' eedt heb toegezegt alleen: u <*an, ó Israël, Godt wil niets meer begeeren, Dan dat gy hem alleen zult dienen, vreezen, eeren, En dat met hart en zie! uw wandel al den tydt , Uws levens, zy alleen den Heere toegewydtl Ñ dat gy onderhoudt die heilige bevelen,
En wetten, die ik nu aan u zal inededeelen, °P dat zy allen zyn tot uw behoudenis : Want ziet, het Hemels rondt uws Godts allenig is, 1 Gantfch aardtryk is het zyn', ja alles wat beneden, Üet aardtryk tot een blyk ftrekt van zyn mogentheden, K°mt hem toe , Hy alleen heeft enkel luit gehadt, Aan uwe Vaderen, die hy, verkoorenhadt ot gunflgenooten, om ook u hunzaadt, uit allen keuren, dat hy neemt in u een welgevallen, Ge'yk Hy heden nog u allen gade flaat: tl "
efnyd uw hart dan, niet het uiterlyk gelaat,
n wilt niet tegens hem meer wederfpannig klaagen, »nt Godt die nevens Hem geen Godtheidtkan verdraagen, ie is der Goden Godt, en aller Heeren, Heer: V is die Magtige, die groote, hoog in eer', 0 Die
|
||||
|
$io MOSES AANSPRAAK
Die vreeslyk en geducht zig 't oog niet laat verblinden.
Door giften, nog gefchenk, nog die zig wil verbinden Aan 'tuiterlyk gezigt der menfchen ; neen , zyn oog Ziet met regtmatigheidt door 's Hemels ftarrenboog, En handthaaft weeuw en weez', den vreemden komt hy tegen» Enfchenkt door broo'.lt en kleedt hem zynegunft en zegen: Bemin daarom de vreemde engeeft hem onderftändt, Want gy waardt Vreemdeling in 't groote Egyptelandt. Gy zult den Heere uw God alleen met eerbied vreezen, Hem dienen, Hy alleen moet uw verheviging wezen; Zweert by zyn' naam alleen; wantHy, Hy is uw lof, Uw Godt, wiens wonderheên u eene ruime ftof Verfchaffen, om daar aan met«eerbiedt te gedenken: Wantgy, gy hebt gezien't heil dathyu wilfchenken! Uw Vad'ren kwamen af naar Pharo'sRyksgebiet, Naauviermaalagtienman, en nu , nu wyktgyniet, Voor eeiiig magtig volk; wantgy, gy zietuwzoonen, In menigte als het heïr der ftarren zig vertoonen; Daarom zult gy den Heer, d'Almagtigen, uw' Godt, Beminnen , en met dank erkennen dit genot, En nu, en t'allen tydt zyn rechten en bevelen, Waarneemen, want ik zal zyn werk niet mededeelen, Aan uwe kinderen , die nooit met hun gezigt De wondren zagen, die zyneahnagt heeft verriet, |
|||
|
AAN ISRAEL. 211
•En al die tekenen, endaaden, dat vermoogen,
Welk Pharo, en zyn volk aanfchouden met hunne oogen, -ö hoe het gantfche landt gevoelde zyne magt,
•^η 'tgeen hy heeft gedaan, doorzynefterkte en kracht, ' Aan 't heïr van Pharao, zyn wagenen, en paarden , Toen hy de wateren, (daar u zyn komft vervaarde) Gelyk een muur, die valt deed' ftorten op hen neer. Voorts 't geen d'AImagtigen, en aller Heeren, Heer, ü deedt in Sins woeftyn, tot dat hy uw geleidde Tot hiertoe, en zyn gunft zig nimmer van ufcheidde. Nog weet gy, 't geen Hy deed aan d'afgeftamden ftam van Ruben, Jacobs zoon, aanDathan, Abiram, En aan hun huisgezinn', toen Godt hun t'zaam verdelgde, En 't aardtryk, tente en al in zynen boezem zwelgde : "'t is u t'zaam bekent, gy weet het, uwgezigt Eefchoude 't wonderwerk 't geen hy toen heeft verrigt. H°ort dan, ó Israël! volbreng dan met vermoogen, Al die inzettingen, die iku ftel voor oogen, Ρ dat de Hemel u met zync gunft bedekt;
n gy het landt verkrygt waar na gy heenen trekt :
n °P dat hy den tydt, de dagen van uw leven
erlenge , in't vruchtbaar landt dat hy aan u zal geven.
en Landt met eenen eed belooft aan 't Voorgeflacht :
en landt daar heil en gunft herleeft in volle kracht:
|
|||||
|
O 2 Een
|
|||||
|
212 MOSES AANSPRAAK
Een Landt dat overvloeit van melk en honig-beeken :
Want dit is niet als 't landt daar gy zyt uitgeweeken,
't Geen gy met vruchtbaar zaadt bezaaide, en met uw handt
Bevogtigde, als een Hof waar in men kruiden plant;
ó Neen! dat vruchtbaar landt waar in gy aêm zult haaien,
Is een gezegend landt van Bergen, en van Dalen ,
Waarop de Hemel zelfs zyn milden regen giet,
En 't geen d'Almagtige, van "t nodige voorziet:
't Geluft die Eeuwige daar 't oog η iet af te wenden,
Godt kroont het met zyn gun ft van 's Jaars begin, tot 't endei>'>
En 't Zal als dan gefchiên (want dus fpieekt 's Heeren mondt.
Doormy, totu, óVolk!) indien gy zyn verbündt,
En 'tgeen ik ugebiede om al uw levensdagen,
Den Heere uw Godt alleen te dienen, te behagen,
Engy met hart en ziel geheel volbrengen zult,
Al 't geen hy vanu eifcht, en dus uw'pligt vervult,
Zo zal hy op uw landt met zynen ruimen zegen ^
Neêrkoomen , en daar op den vroeg en fpaden regen
Neêrftorten, daaruwkoorn, uwmoft, enal'tgewas,
Door uwerdt ingezaamt; dan zal hy 't veldtmet gras
Voor 't ftomme Vee voorzien,uw' difch zal hy befproeyen
Metvolheidt: alles zal in zegen totuvloejen.
Wacht, wacht u zei ven dan , dat gy niet word verleidt,
Om van hem af te gaan, en pleegt, die gruwlykheidt, ·
|
|||
|
Á Á Í É S R Á Å L. arj
Dat gy voor andren Goón, dan Hem.zoud' nederknielen,
Waarom des Heeren toorn u biüyk za! vernielen, Daar zig de Hemel fluit, en daauw nog regen geeft, En d'aardt geen vruchten draagt.op dat gy daar van leeft: Want gy zoud' haaftelyk door zyne gramfchap fneven, En fterven in dat landt dathyaanu wil geven. Leg , ja bewaar myn reen in '^ binnenft van uw' hert'; Bindfe op uw handen vaft, ja dat dezelve werdt, Tot voorhoofdt-cierfelen gebonden tufichen de oogen. Leert ze aan uw kinderen, met 'tuiterfte vermoogen: Spreek, fpreekdaar van in huis, 'tzydatgy zit offtaat, Of wandelt langs den weg, of 't zy gy ruften gaat, Of's morgens weer ontwaakt, wilt ze op de poften fchryvcn Der huizen , op dat zy in uw gedagtenblyven: Op dat uw dagen, en die van uwted're jeugdt, In dat gelukkig landt, waar mede u Godt verheugdt, En 't geen hy met een' eedt uw Vadren heeft gezwooren, Vermenigvuldigt werdt, en hy uit 's Hemels chooren, ^° lang de waereldt duure u zyne zegen geeft : Wantzogyneeftiglyk en met opmerking leeft, Om alle die geboón, die ik u voorkom draagen, Om Godt, uw Heer en Godt, volkoomeu te behagen, Hem Hef te hebben, en zyn wegen te betreên; 0 zal d'Almagtige, die leeft in eeuwigheên, 0 3 A'
|
||||
|
214 MOSES AANSPRAAK
Λ1 deze volkeren uit bun bezitting dryven,
Engy zult erffelyk in hunne plaatze blyven: In 't vollen erf bezit van magtiger dan gy. Alwaar ge uw voeten zet, van deez'tot genen zy* Dat zal het uwen zyn, van daar de woeftenyën, En Libanzig verheft, de wat'ren zig verfpryën VandenberuchtenPhrath, tot daar de zonnefchyn , De Zee in't weil'genaakt, zal uwe landtpaal'zyn; Geen volk, hoe groot of fterk, zal voor u können duuren, De Heere uw Godt zahl, all' uwe nagebuuren Een fchrik en vrees doen zyn, gelyk zyn Majefteit, Wiens woorden zeker zyn, u zelve heeft voorzeit. Ziet, 'k ilel u heden voor, den Vloek,en ook den Zegen: Den zegen,wanneergy zult wand'lenop Godts weegen, En alle zyn geboón omhelzen, dien hy gaf: Den vloek, integendeel, keert gy u van Hem af, En weigert gy naar Hem en zyn gèboÓn te hooren , En dat een booze luit uw ziele kon bekooren, . Om valfche en vreemde Goón met yver na te gaan, En tegens zyne wil het d waalpadt in te flaan, Gedenk, dan zalHyu, zyn felle ftraf doen drangen. Wanneer 't zyn wysheidt dan in 't einde zal behaagen, Dat gy het erf bezit geniet van vreemden grondt, Dan vloei, ó*Jozua! de zegen uit u mondt * Jojua Cap. VUL vers 34. 35. |
||||
|
AAN ISRAEL. 215
Op Gerezin, dan zult ge op Ebal dreigementen
Ditfpreeken , om die 't volk diep in het hart te prenten: Ziet, zyn die Bergen niet aan geenzy' der Jordaan, Daar d'alverkwikbre zon haar dagreis heeft gedaan; *n 't landt der Cananeen , die in de velden woonen, Die over Gilgal zyn , daar de Eiken zig vertoonen Van More, want gy zult de Landftroom met uw voet' Doorwand'len, op datgynaaral utegenfpoedt, In't eind' het landt betreedt, dat u de Heer zal geven , Om daar in als uw erf te woonen , en te leven. Welaan dan! neem dan waar, ó magtig Israël! 6 Volk van Godt bemindt! zyn Goddelyk bevel; Houdt zyn Inzettingen, en regten, volg zyn wegen Die u zyn voorgeftelt, zo krygt gy zynen zegen, EIND E» |
|||||||
|
DEN
|
|||||||
|
O 4
|
|||||||
|
?i6 DE VERHEUGDE
D E
VERHEUGDE
ZACHARIAS.
|
|||||
|
X oen 't eindlyk zougefchiên na tweemaal twintig eeuwen»
Dat Gods doorluchten Zoon, de Heil voril der Hebreeuwen, In 't vleefch verfchynen zou, moeit voor zyn aangezigt Zyn Wegbereider gaan, om van zyn Heilryk licht, Eer't nog zyn draaien fchoot getuigenis te geven: Dan eer die.Boetgezant genoot het lieve leven, Maakt'
|
|||||
|
Æ Á C Ç Á R É Á S. 217
Maakt' 's Hemels Majefteit gantfch Israël verzet.
Hy keurt tot Moeder uit, Godtvruchte Elifabeth, Schoon oudt, en reets bedaagt: haar Ega, opgetoogen, Ziet.daar hy 't Reukwerk brand t een Engel voor zyn oogen, Diehem(fchoondat de vrees des Priefters haar ontiteld) Dien grooten Zoon belooft, enzynekomil voorfpeldtr . En hein JOANNES noemt: jahoede deugtgezinden, Alszy, zyn fchynzel zien, verheuging zullen vinden, »oor hun bedroeft genioedt: geen fterke drank nog wyra (Wyl hy geheel en al, voor zynen Heer zal zyn) ■ Zyn lippen raken zal; en hoe de heldre ftraalen, Van 's Hemels milde gunft reets zullen nederdaalen, Op hem, van deaanbegin, opdat in beiligheidt Door hem, een yvrig volk den Heer werdt toebereidt. Dan 't fchynt een wonderfpreuk in Zacharias ooren: Hoe (zegt hy) zal my nog een Zoone zyn gebooren, in mynen ouden dag, endaar myn Echtgenoot', Reets op haar dagen is! waar by kan ik zo groot *·ç onverwagt geluk, ö Heilverkonder! weeten? Welaan, omdatgynietonagtzaam zult vergeeten, (Zegt 's Hemels Heü-heraut) het geen ik u ontdek; Zo weet, (op dat aan u dit tot een teken ftrek) ^wtong zal fprakeloos en vaft geilooten wezen , Tot dat d'Almagtige nooit hoog genoeg gepreezen! O 5 Het
|
||||
|
arg DE VERHEUGDE
Het alles heeft vervuldt 't geen ik u heb voorfpeldt.
In't eindt genaakt detydtwaar opdiegrooteheldt, Het levens licht aanfchouwt, Elizabeth wordt mosder: Dit baart alömmevreugdt; menlooftden Albehoeder, Voor zulk een zegening; men raadtpleegt dat de Zoon, Zy 's Vaders naamgenoot, die roem aan Levys kroon : Elizabeth noemt hem Joannes: men tragt nader, Te hooren het befluit van zynen (lommen Vader, Die ook Joannes fchryft. Dit baart verwondering! m'Erkent in al dit doen Gods fchikking zonderling! De vreesbekneltelkshart: 't gerucht vervuidtelksooren, Gantfch Juda (laat verbaaft, als zy deez' wond'ren hooren! Godts Geeft vervuldt het hart des Priefters, en zyn tong Door 's Hemels vuur geraakt, dus Godt daar eere zong: Gelooft zy Jacobs Godt, de Godt der eeuwigheden ! Die uit zyn heilig licht (door de Englen aangebeden) Op Israël, zyn volk, het oog ter neder floeg, Toen 't in Egyptenlandt fmaadt en veragting droeg, A' zuchtende onder 't juck van dienftbaarheidt en lyden, En hem daar van verloftte en van dien laft bevryde. Die in 't doorluchtig huis van David, zynen knegt. Een hoorn van eeuwig heil voor ons heeft opgeregt! Gelyk als Hy van oudts door allen zyn Propheeten,
Tot trooft van't droef gemoedt, blymoedigheeft doen wee' ten, Een |
||||
|
Æ Á C Ç Á R É Á S 21
Een vreugde, die alom den volke kenlyk zy:
Verloft zynd' van de handt der felle weerparty, En van defterkemagtder geenerdie onshaaten, Op dat hy zynegunft (belooft in vollen maaten) Voldeedt aan 't Voorgeflacht der Vadren, en 't Verbondt, Zo heilliglyk belooft, vervullende den grondt Op eenen duuren eedt aan Abraham gezwooren, Bevefte, dat hy ons heeft tot zyn Volk verkooren, Enaanonsfchenkenzou, datgroote heil, en't geen, Hy onze Vadren hadt toegezegt voorheen. Op dat wy uit de magt van die ons tegenffreven, Verloft zynd', Hem alleen , de dagen van ons leven, Zond' dienen zonder vrees, in zuivre heiligheidt, En in Gerechtigheidt, door Hem ons is voorgeleidt. En gy, ótedrefpruit! óblydtfchapmynerdaagen! Voorloper van Godts Zoon! gy zult den eernaam draagen, Van 's Hoogten Heilpropheet, want gy zult voor dat licht Heen treeden , en alom voor 't Heilig aangezigt, Van dien Gezegenden, het voetfpoor toebereiden, Om zyn bemindt geflacht, zyn Volk tot hem te leiden» En door de ontdekkingen van elks behoudenis, Te leeren, dat by hem tot zond'vergeevinge is. Dewyld'Almagtige, de tedere ingewanden Van mededoogen, die in zuiv're liefde branden, |
||||
|
22© DE VERHEUGDE ZACHARIAS.
Uitftorten over 't volk; door dien hy van zyn throon,
Neerziend' hen fchenken wil zyn welbeminden Zoon, Dien Opgang uit der Hoogte; op dat die zyne ibaalen, Op't volk in duifternis gezeten, zou doen daalen; En hen vertrooften, die in hunnen angfl: en noodt: Voortgingen langs het padt, der fchaduw' van den doodt; Op dat zy dus geret, uit deze duifterniffen, Hun voeten vaft en regt neerzetten, (zonder muien,) Op dien doorluchten weg, waar langs in liefFlykheidt, En vrede, 't zalig padt, naar Sions woonfteê leit, E Õ Í D E. |
|||||
|
RE
|
|||||
|
REGISTER
DER
LEERZAAME ZINNEBEELDEN.
I. Begin,
Godts wondre wysbeidt en vermoogen - bladz. 2
II. Roeping.
Ontwaak) 6flaauw en zwak gemoedt! - - 6 III. Leerzaamheid:.
Doorlucbte en fcbr andre Leerzaambeidt, io
IV. Dankbaarheidt.
Oy zyt bet edle Dankbaarheidt, 14
V. Bekeering.
De menfcb die in zyn zond'lykbeden, - * 18
VI. 't Gebedc.
Ontfiuitfler van Godts fchat-trefooren. 2X
VII. 't Geloof.
*i Geloof die groote Verrek^ker, - - 26 VIII. Hoop.
Hoop, Anker onzer Zaligbeidt, 30 IX. Liefde.
•fiaraii der volmaaktbeidt, ioo/üt der deugden. . - 34
X. Honger.
â Hongerfcberp en fnydendt zwaardt! - - 38
XI. Dorft.
ËÉ is de Honger fel in't woede % . - - 42 XII.
|
||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
REGISTER
• Der
VOORNAAMSTE ZAAKEN IN 'T LEVEN
Van den
PROPHEET ELISA.
Elias te Samaria. . . . 108
■ Offer, en dat der Baals P.riefieren . 109
- Flucht in de Woeftyne . . 115
• te Horeb . . » 118
te Abel-Mebola,enwerpt zynmantelop Elija 121
•en Elisa, te Gilgol . . 121
--------- te Bethel . . 123
■■■ te Jericbo . , .114
• aan de Jordaan . ♦ ♦ 125
beloften aan Elija . ♦ .127
Hemelvaart . . . 128
Elis a's Eerjle wonderwerk, aan de Jordaan. . ; 133
'---------te Jericho. . . .133
-—— te Bithei befpot. , . . 136
Krygstoeruftinge van Joramtegens Me/a. . I38
Elija te Samaria door drie Koningeit begroet, | . 140
^~----- Voorzegt bun de Overwinning, . 142
"*■-------Vertroofi een arme Weduw-vrouw, . 144
"-----—teSunem. ... . 147
"*—■—herfielt de Moes-potte Gilgal. . . , 155"
""—-----· geneejl Naamanvanzynmelaatsheidt. . \$ç
"-------befiraft Gehafi's geldtgierigheidt. . 167
■*"*------doet de Byl in't watergevalleji, boven dryven. 173
Benbadad, belegert Dothan. . , éç$
Gtbafiziet een gezigt van Engelen. . , 17Ö
'tLe-
|
||||
|
14^69 Μ© 7
REGISTER.
't Leger der Syriers met blindtheidt geßagen . .178
EU/a brengt het in Samaria , . .178
Benbadad belegen Samaria . . . 180
Honger snoodt te Samaria . . . i8i
Elija voorzegt des Staats verlojjing . . .187
|
|||||||||||||||||||
|
den doodt van den ongelovige Hoofdt-
|
|||||||||||||||||||
|
188
195
198 198 200
200 |
|||||||||||||||||||
|
man
|
|||||||||||||||||||
|
Haza'el den Tbroon van Syrien
belaß Jebu tot Koning van Israël te zalven krank .... voorzegt Joas den zege op Hazaêl .
flerft |
|||||||||||||||||||
|
Zyn Beenderen doen een dodeverryzen
Β Υ Β E L-S Τ O F F E N.
|
|||||||||||||||||||
|
Mofes aanfpraak aan Israël
De verheugde Zacbarias |
|||||||||||||||||||
|
202
216 |
|||||||||||||||||||
|
De ingeflopene Drukfouten gelieve de Lezer te
verbeeteren. |
|||||||||||||||||||
|
E______
|
|||||||||||||||||||