|
Q 2
GEDENK-ZUIL,
OPGEREGT
TER GEDAGTENISSE
VAN DEN JAARE
M D C C X L.
DOOR
G. KLINKHAMER.
|
|||||||
|
T AMSTERDAM,
|
|||||||
|
By 7ACOBUS HAYMAN , Boekverkoper , aan ie
Ooftzyde van de Beurs, over 't Zeeland* Comptoir. M. D. CS. XLl.
|
|||||||
|
VOO R-R EDEN
eene Ry ten toon zullen ftellen ? ö Neen!
cenige weinigen die als fchitterende fteenen dezer Gedenk-zu'il cieraat by- zetten, hebben wy daar uitgekoofen, en vergenoegen ons voorts, indien dit geringe , verhevene Verftanden kan aanmoedigen , om in deze gedenk- waardige ftoffe wydtlopiger uit te weiden. Laat dit weinige U behaag- lyk zyn , verfchoon het gebrekkige, en Vaarwel. |
|||||||
|
Amjlerdam den Eerjlen
February 1741. |
|||||||
|
GEDENK-
|
|||||||
|
VOORTREDEN
A A N D E N
LEEZE R.
[oorgaande Jaar dat wy met
; alle zyne wonderbaare om- Handigheden , voor , en tegenfpoeden , vreugden en droeffe- nilTen, als eene fchaduw hebben zien verdwynen, ontvonkte onzen luft, om deze GEDENK-ZÜIL ter zyner gedagteniffe opteregten j Dog verwagt niet dat wy U naa het befchryven van eenen ftrengen en langduriger* Winter, koude Lente, natte Somer, en eenen met weinig vrucht beladenen Herfft, alle de Staatsveranderingen en Gebeur- SenifTen daar in voorgevallen , als op * 2 eene |
||||
|
»
|
|||||
|
Pag. S
GEDENK-ZUIL,
OPGEREGT
TER GEDAGTENISSE
VAN DEN J A A R E '
M D C C X L.
't L/uil my dit Schrikkel-jaar', zo vo! veranderingen,
En derelyk bezogt door de Oorfprong aller dingen, Dit Dicht te wfsa; en te meiden, hoe Godts handt, Die daag'Iyks wel zyn' gunft betoont aan Nederlandt, Zyn tucht-roê egter neemt, op dat deVolkren beven En met boervaardigheidt eerbiedig zig begeven Voor zyn Genade-throon ; op dat zyn' majefteit, Bewoogen door 't berouw, zyn gunft hun niet ontzeif. Een koude * natydt die al vroeg kwam aangetreden,
En 't menfchdom onverwagt aanrande, en door de leden De ftrengheidt zyner magt deed voelen; en de Vorft De wateren alom bezette met een korft A Van
* In OSeb. Aa. 1739.
|
|||||
|
6 G E D E N K-Z Ü I L
's. en oude en jong', beluft op fchaatfen-reijen',
oöée cp zyncn vloer, ec;; wyi te fpeiemeijen, Tot dat hy wederom zyn feilen aert verliet, En keerde in zoeler lacht; toen aagt men verder niet, hy met me :m op zou komen: oofdler dat zyn prooje is afgenomen,
Daar door als aangezet, tot «'eerwraak wordt geport, Riet meer verwoedtheidt op d'onnoos'le kudden ftort, Zo kwam met * Vjaers begin Hy weder ons belagen; Die op de vleuglen van den Ooften windt gedragen, Zo fel een aanval op het hart der menfehen deedt, Dat d'Armoe zachte en treurde om 't dragen van haar leedt. Pas floot hy alles itreng twee maanden vaft aan banden. Ellendige Armoede ach! die niets meer hadc te branden, En 's levens onderhoudt moeftmiffen, ach! hoe naar Dreigde u de wreeie doodt in 't uitérfte gevaar, Daar 't alles dagelyks in prys en duurheidt fteigert. 't Teer medcdoogen dat den noodt geen byftant weigert. Getroffen met uw leedt, ontfloot zyn febat-trefoor : Miltdadigheidt en Liefit' verleenden ganftig 't oor, En breiden de armen uit, om vrolyk u te ontfangen. De ïlykdom in zyn hart' met 's naaflens druk bevangen, Zag
* Namtntl'jk 9, is en 11 Jan. 1740. |
||||
|
Van dën ja are 1740. f
Zag meï ontfermenis den doodts verleeg'nen aan.
Groot Ruslandts Keiferin op hr.aren throon begaan Met hun, die in dien noodt den doodt ais tegenloopen, Schoafc twintig tonnen fchats om bioodt en hout te koopen. Brittanjes Ryks-vorft met den Erf-prins, en den drom Des Adels-, zag met vlyt naar noocits bedrukten om, En fchonk een milde gift; en Hollandts ingezete IlK.it Bog 23^0' oude deugdt dsï mikltheidt niet vergeeten, Die fcfaoot met heldren glans haar draaien lieflyk uit: En fchoon de felle koude alom de wat'ren fluit, Nog bleef bt barmhartig hart der Burg'ren ongefloten, Die hoofdtdeugdt vergezelt van and'ren fpee'genoten, Stondt c!e srmoed' ruftig by, en zag met fcherp gezigt Waai dat de noodt vcrfchool, die niet in 't helder licht Haar onmagt klagen dorlt; de Geldtkas der gemeente, Dat koftelyk ficraadt en owerfchooD gefteente 'Ter opbouw van Godts Kerk, boodt met een dubb'Ie handt Haar gaven iyklyk uit; tervvyl aan d'andren kant, De ;ïcgcn wederom met ftroomen toe kwam vloejcn : /o zag men 't Bedehuis d'ellendigen befproejen, En de Liefdadigen verkwikken weer Goets Kerk. Nog hielp de ftrenge Vorft een' menigte aan het werk,
yermits de Almogende, de filver blanken ftroomen Des A.nftels, (daar de jeugdt nu vry en zonder fchroomen, A a Met |
||||
|
8 G E D E N K-Z U I L
Met wagen, paarde en fleê, zo wel als in de ftadt
Dien wyden plasberendt,) zo valt geflooten hadt,
Dat zelv' het zwaar gevaart' des breekers, fterk beflagen,
Nog paarden, afgeregt om voor de fchuit te jaagen,
Niet magtig zyn dat ys te breeken met gewelt.
Dan, daar gelyke magt elkander paaien fielt,
Stelt kunft haarvlytte werk; ftraks wierdt'er voorgeflagen,
Met wil der Magiftraat, dien Ys- * wegh op te zaagen
Tot door 't nabuurig Weesp, zo kreeg de Brouwer lucht!
En de verlegene die reets om f water zucht,
Wierdt uit den noodt geret; dit baard' een nabedenken,
Om aan den Amftellaar een' nader hulp te fchenken,
Een' hulp die 't algemeen verftrekken kan ten nut:
Men arbeidt onvermoeidt aan 't graven van een \. Put
In hoop om binnens muurs een' verfche bron te vinden.
'k Zwyg van de fchynvreugdt die des menfehen oog ver-
blinden , En
* 't Welk voor 2850 guldens aanbefteedt wierdt. f Dewyl een Emmer water reets 2 ftuyvers koften.
I Tot dit nutbaarwerk ver-eenigden zig eenige menfehen, die
een; genoegzame beurs met elkander uitmaakten, om dit werk uit te voeren, die ook op bun ingelevert Ferjoekfchrift, van bunne Ed: Groot Agth. de Hteren Rurgermeefteren defer fladt, op den eerften April Ao. 1740 onder 't Otlroy van 50 jaaren, en andere toegeftanene voordeelen , vergunt wierdt, dit werk op 't Amflel- Iterk Veldt te ondernemen, tot weikers aanvang op den 5. Mey , Ao 1740, de eerfte fpade gefloken, en nu daarmede reets ter diepte van 50 a 52 voet gevordert is. |
||||
|
VAN DEN JAAR»E 1740. 9
En van de rampen die alömme zyn gefchiet:
'k Rep van 'der *Kuip'ren vreugd op 't Ys te Frankfort niet: Nog hoe het Jagers volk zig op den Rhyn vermaakte: Nog hoe een Ys-kanon Ys-ballen uit zigflaakte; Nog andren aardigheên; of hoe, gelyk iets vreems, Het dagelyks een markt verbeelde langs den Theems. 'tLuft ons ö Bar-zaifoen dit nut uit u te trekken! En onfen tydtgenoot tot Godtsvrucht op te wekken , Haar aan te pryfen, eer de bevende Ouderdom, Den Winter onfes tydts als 't lichaam zwak en krom En zonder luft is om den Godtsdienft na te jagen, Ons by komt, vroeg een fchat van deugden weg te dragen; Te ftaan naar 't eeuwig heil, eer dat die fchrale tydt, Ons toeroept: 't Is vol zorg geoeffent al uw vlyt! Wie wys is moet by tydts die Voorraadtsfchuur vermeeren. Nu dagt men zou de Lent' haar aanfchyn t'onswaarts keeren, En als een blyde Maagdt in 't eerde groen gekleedt, Met een verkwikbren lach vergeeten doen al'tleedt, Maar ach! zy nadert ons met tranen op de wangen, Zy, verfch ontlooke fpruit, door felle koud' bevangen, A 3 Geleek
* Wie behifl is een menigte vreugde bedryjen, en tnbeilen,
op 't Ts bedreven , en voorgevallen , naby te bezien, lezen de Aantekeningen van den Harden Winter des jaaxs 1740, fcy ^facob ter Beek te /Imjierdam gedrukt. |
||||
|
10 G2D EK K-ZUIL
Geleek in 't bcnte kleedt, eer een' ftok-oudc Vrouw,
Dan eene jonge Lïaagdt; het aar&ryk door de kouw Tot in den grondt vcrüyft, weet niet van zig t'ontfluiten, 't Landt, andeis vroeg geflert met gras. en tedre fpraiten, En Lente-bloemen, treurt, en itaat geheel beroofd Van zyn bevalligheidt, de Bcomen durven 't hoofd Naau heffen naar oin hoog, en miffèn aan hun toppen ] ,;i takken, 't fchoon fieraadt van bioefem blaan.cn knoppen: X Scbynt dat natuur , dat tydt, zyn tydt vergeten heeft. De Nagtegaal die 't hart des menfeh verheuging geeft, Zingt flaau, en laat zyn' ftem van verre en weinig hooien j Geen Veldtliedt kan het hart van Veldeüng bekooren, Noeh Melkers, die bedrukt zyn Vee ten velde dryft. Terwyl myn Dichtheldin die droeve Lent' befchiyft,
Juicht Engeiandt van vreugde, om 3'eer der Admiralen, Vemen, die vol van mocdr oen lauwer koft behaalen Op Porto-Bello, en 't verovert Chagria. Toscaucs Hertogin, Vorftin Therefia, Ziet uit haar Kuwlyks-koets een' Ryks-princfes geboren. De doodtkreet laat zyn flem in 't Hof van Vrankryk hooien. En rukt * Bourbon in'tgraf: te Romen blyft de ftoel Van zyn ontzachlyk Hoofdt niet fchootvry, maar is't doel Van
* Hendrik Ledeivyk, Eerttg van Bourlm.
|
||||||
|
VAN DEN JA ARE 1740. 11
Van Atrops fcherpen fchigt, en kerft des levens ader
Van Ciemens, 't Roomfche Hoofd en zyner Vorften Vader: Die treurmaer' vliegt terftondt door die landen heen: Het vyfmaal * veertien tal der Grooten komt by een, En let op zyne keur met meer dan Argus oogen. Gantfch Lombardyën, door Godts vinger zelfs bewoogen» Beeft op zyn Aspunt, en beweegt op zynen grondt, En fchudd' of zynen val in zyn geboorte, ftondt. Nu kwam de Somertydt met lult te voorfcbyn treden,
Gedoft in 't üacyklcedt van goutgeel om de leeden, De korenaïr om 't hoofdt, en fakkel in zyn' handt, Om door dien nieuwen gloedt een' vruchtbaarheidt aan 'r,
landt Te geven; maar helaas! hy (lont gelyk verflaagen,
Toen hy het Boomgewas nog naau zag knoppen draagen,
En 't voedtzaam klavergras pas ryfen uit der aard':
Gelyk een Zieke, die den doodt fchier evenaard',
Allengs uit 't ziekbedd'ryft, dogfehoon hy is verreefen,
Nog egter niet geheel herftelt is, en geneefen,
Maar langzaam voortgaat, tot dat hy in fterktè en kragt
En frisheide, zig weer ziet in de eerden ltant gebragt,
A 4 Zo
* Het getal der Kardinalen, alhoewel zig by dejo vstUefing
ep den 30/fe April maar 53 byeen bevenden. |
||||
|
12 G E D E N K-Z U I L
Zo ftondt de Somertydt te treuren en te kwynenl
Tot dat de fchoone Zon met Juft begon te fchynen ,
Wanneer dat de Evenaer, het daglicht en de nacht
Verdeelde in juifte maat; toen kreeg het aardtryk kragt,
En baarde uit zynen fchoot, en plant en kruid en bloemen :
Nu mogt men voor het ooge op blyder dagen roemen,
't Scheen of natuur het al herftelt hadt evenfehoon.
De boom fchoot weelig bladt, de vrugtboom droeg een kroon
Van fierlyk bloefem, en fcheen voor de verd're tyden,
Een Oogft te toonen, die het harte zou verblyden :
Maar laas! die fierlykheidt met fchoonheidt overlaan,
Kwam aan 't verlangend' hart der menfchen duurte ftaan !
VVyl meenig fchoone boom, door 't Zonne-vier met leven
Vervrolykt, al te ras een volheidt hadt gegeven ,
Waar doorhybloej, en kragt, ja't leven zelf verloor:
Noch vulde een droeve maer' alom met druk het oor ,
Toen 't kwyncnd' Veldtgewas allcngskens aan kwam wyzen,
Dat het nietmagtig was het runder-vee te fpyfen,
Nog 't nodig voorraat van het hooy uit zynen fchoot
Te geven; dit voorzei voor 't Vee een zwaaren noodt;
En 't voorraat 't geen de fchuur nog tot behulp kon geven,
Wierdt door de baatzucht tot zo hoog een *prysgeheven,
Dat
* ZyrJe in't midden van de maand Mey tot ioo a 110gul-
dsns ds iooo tg ge-we/Ji, |
||||
|
VAN DEN JAARE 1740. 13
Dat de arme Landtman fcbier bezweek voor zulk een hifi:
Ontaarde Baatzucht die op regt nog reden paft!
Kan uw geldtgieiige aert, zo veel op u verkrygen, Daar gy 't onnofel Vee ziet na zyn Voetzel hygen? Dat gy zyn onderhoudt fchat op zo duur een prys? Zie toe! gy toondt airede een levendig bewys, Dat 's Hemels tucht-roê u niet aan het hart kan raaken! Te rug! my dunkt ik zie reets droever ftant genaken , Die door het fchraal gewas, en 's lands onvruchtbaarheidt, Aan 't menfchelyk gedacht een duurder tydt voorzeit: Hanover voelt airs het (herpen van Godts flaagen, Daar 't llomme Vee niet meer des arbeits lafl: kan draaien Maar weg fterft, wyl 't alom gebrek aan voetzel heeft: Het vruchtbaar Veldtgewas waar by het menfehdom leeft; Kwynt in zyn' opkomft, en ontzegt der Noodtdruft'fpyfen , Die noodtkreet hoort men reets van ver' ten hemel ryfenf
Ziet toe! dat zyne handt op u niet nederfchiet.
Verdrukte Godtsdienft, die bedrukt ten Hemel ziet. Voelt in 't Hervormt Geloof in Poolen zig belagen;
Litthauwen moet om't zelve ook't juk der fmaatheidt draagen,
En lyde om 's Heeren naam vervolging, druk en hoon;
ó Godtsdienft fteekt men u dan eeuwig na de kroon!
En tragt men u veragt, ftout op den nek te treden !
Gelukkig Nederlandt die in die lieif'lykhedeu Des
|
||||
|
14 G E D E N K-Z U I L
DcsIIeeren, naar uw lult uw zielen moogt verzaln,
En vry en ongeftoort in zynen Tempel gaan,
En onder 't toe voorzigt van 's Landts doorlachte Vad'ren ,
Tot Hem, metuwgebeên, en lcfgezangen nad'ren ,
En dagh aan dagh , uw hart verkwikken met het zoet
Vanzyngeheiiigtwoordt, en uit den overvloedt
Van zyn genade bron uw zie'e-dorft moogt laaven,
Ach! ach! erkende gy met dankbaarheidt die gaven,
Die ude Hemel nog zo zegenryk betoont,
'k Zag met meer luft en vlyt zyn milde gunft beloont :
Op, op! met nieuwen ernft zyn wetten na gekoomen,
Eer dat dat helder licht van uwerdt weggenoomen,
En dat'er van gebrek aan voetzel uit datwooidt
pes heils (zo mildt gedifcht) in Neêrlandt r/erdt gehoort.
De vyfde maandtdes Jaars floot nu haar foelie ronden
Toen Fredrik, Pruiflens Vorft van 's lichaanis bandt ontbon-
Zyn'Heerlykheidt verliet, en nederdaaldein 'tgraf, (den,
En zyn' doorlachte ziel zyn' Schepper weder gaf,
Den Erfprins zyn gebiet, en Koningryk en Staaten.
Geen glanfcb.geen heerlykheidt.geenKoningskroon kan baa«
ÓMenfch! het Vorfüyk Hof ftaat al zo naakt en bloot, (ten
Dan de armeBoere ftulp, voor d'onverzoenb'ren doodt:
Gelukkig die den tydt verruilt met 's Hemels vreugden !
Nu tra jt de nulde Hcrfft, die 's menfchen aart verheugde".
Als
|
||||
|
VAN DEN JA AR E 1740. 15
Als een' bedaagde vrouw, in 't deftig eerekleedt
Tevoorfchyn, met een krans van druiven, en gereet Om van den vruchtbren boom den rypen oogft te gaaren, En haare zeyff' te f.aan door zwangre korenairen, En d'edle wyngaartsdruyf met eene blyde handt Te fnyden van de rank, en van 't gemaaide landt, Den Winter-voorraadt voor de beeften te verzaamen : Maar laas! hoe derelyk fioeg zy de handen t'zaamen, Toen zy het Aardtryk dus zyn klagten hooren deedt; Bedaagde Schoonheidt dieuw deelhebt in myn leedt! Aanfchouw myn droeven ftant ,zyt met myn drukbewoogen! De Hemel toont ons nu de kragt van zyn vermoogen, En doet ons proeven 't leedt des Winters fel en zwaar: Ee Hovenier die fchreit, de Landman ziet hoe naar 't Veldt tot in 't binnenfte gedrukt is door de Haagen Des Voortydts, om naar wenfch en gras.en vrucht te draagetrj Een natteSomertydtbenam myn vr'uchtbre kragt: 't Gedierte om 't voctzaam gras ter klaverwey g^ragt, (Dat eertydts zig vol op met deeze fpys' vermaakte, F,n uitdeeg ais het pas zyn grage lippen raakte, ) Staat tot den koiTem toe in't water, en vertreedt Het voetzel, en gevoelt ftilzwygende het leedt Der fchraale vruchtbaarheidt, en de Uiers cnvolladen, £yn niet in ftaat naar eifch den oteêling te verzaden, De
|
||||
|
GEDENK-ZUIL
De Huisman ziet verbaaft, wyl hy dien overvïoedt,
Waar meed' hy dagclyks Stadts Ingezeet'nen voedt,
Nog 't zuivel niet zo mildt om vrolyk by te leven,
Kan lev'ren; 'k zie het Vee ter winter fial gedreeven ,
Eer nog de patydt 't veldt van zyn fieraadt berooft:
De goutgeele Akker heft flaaumoediglyk het hoofdt
Naar boven , en voorfpeldt den dorfchvloer reen tot klagen;
'k Hoor, 'k hoor van overal de droeve tydings daagen;
Datichraale Koren bouw den uitvoer doet verbiên,
En andre landen port zig tydig te voorzien,
Eer dat de noodt alom ten uiterfte is geiteegen :
Men ziet reets binnen 's landts den moedtwil flinkfe weegen
Bet:eden, en geweldt gebruiken, om de fpys
Die daaglyks * duurder wordt, te teugelen in prys,
Trede
* Om hier eene omftandige befebryving te doen, hoe in dezen
tydt i en vervolgens byna alle foorten van eetbaare en andere waaren, tot eenen buitengeivoonen prys Jleegen, zoude in dit kleene iVerkje van eene ui te grooten omtrek zyn , alleen ver- genoegen <we ons aan u mede te deelen , hoedanig de pryfen van 't graan, in dit jaar, van tydt tot tydt gsreefen zyn, zoo als ze my door eene der Koren-handelaars opgegeven zyn, namentlyk, Ju 't VBorJie van 't Jaar rees de Tarw van nototi 6c goutguldens. Rogge - io - qo\ Garft . -/6 - 86 , Haver - 34 - 60, In
|
||||
|
VAN DEN JA ARE 1740. 17
Trede ik ten Boomgaardt in, daar voel ik 't hart bezwyken,
Daar zie ik op een nieu, helaas! de klare blyken, Hoe zwaar de Winter heeft zyn felle magt betoont! En heeft hy voor den doodt hetnieeftc deel verfchoont, Een
In't laafl van Mey en begin van juny was de
Tariv van 180 tot 260goutguldens.
Rogge - 120 - 154,
Garft - 95 - 106 ,
Haver - 50 - 76,
In 't midden van September was de Tarwvan lóotot 240 goutguldens.
Rogge - 86 - 116,
Garft - 64. - 78,
Haver - 40 - 66,
En in 't einde van 't Jaar was de Tarw van 2 3 o tot 100 gou tguldsns.
Rogge - 144 - 174,
Garfl - 80 - 100,
Haver - 43 - 64.,
en alles zo na evenmatigbeidt ; welke ongewoone duurten ver- oorzaakt door fterke verzendinge naar andere phatfen , aange- zet door eenige baatzuchtige menfcben, die meer bun eigei\ voor. deel, dan't gemeene nut beoogden, de gemoederen der gemeente zodanig aanzetten, dat mm omtrent in't midden Van de mnandt Auguftus, te Rotterdam, Delft, en 's Graveiibage, de gevaar- lyke uitwerk/eten daar van gewaar wierdt , en wel zodanig , dat in de laajie plaats, op drie plaatfsn te gelyk , groot geweldt met dreigementen,werpen van fteenen,als anderjins,gepltegt wierdt, Zo dat Ploffen Magi/lraat, zig genoodzaakt sagen de trom te laten j?aan, vin nevens hunne Pubiieatien, en Waarfchouwingen, bun Voet en Ruyter-volk, en Burgery op de been te brengen, en die buyfen te bezetten tegens welke ds woede hunne aanvallen deedt, en bezetting te leggen in de zitfken, die niet duijler door bun .ge*
|
||||
|
ts C E D É N K-Z U I L
Een droeve onvruchtbaarheidt doet hen noch deèrlfk
kwynen: Een flaauwe zonneftraal die op hen neer kwam fchynen,
Wcêrhieldt de groeib're kracht, omPeer of Appelvrucht
Te brengen in haar ftant; een ftaag betooge kickt,
Bezwangert met een wolk van dikke regenvlaagen,
Weêrhielt den Wynliok, om geweafcfate vrucht te draagen!
De Rhynkant mift zyn Druyf, het onweer treft derank
In Vrankryk , en ontzegt ons d'aangenataen drank,
Waar door des menfchen hart' verkwikking weidt gegeven:
Ook treurt de Perzikboom, wiens fchoone vrucht het leven
Als op een nieuw verfriit. ja had natuur met kragt
Gearbeidt, dat zy iets volmaakts had voortgebragt,
De Kunft ftondt vaak haar by; of zag men aan de boomcri
Zoinwyl nog keurig ooft metglanfch te voorfcbyn kooraen,
Een half Zaifoen verliep meer dan gewoonen tydt:
De Hovenier ziet nog zyn' aangewende vlyt
'/.o
gedreigt wierden', welke ongejluimigbeidt egter, door de lir:- a-
gemelde goede voorzorgen , er, door de ge/ladige Patrouilles »»' dagb en nacht nog een tydt lang daar na derondes bleven do 'l- tydig gedempt, en in bun begin gefmooi t wierdt : gelyk ook w de maandt Uüoher, alhier op de dageiykfe Groen-markt e buitensporigheden gepleegt werdende aanjlonts uoor de oplet Voorzorgt van de Regeering dezer Stadt, door eeste nadrukkeiy* Waarfcbowaiinge gejtüt ivierdt. |
||||
|
VAN DEN JA ARE 1740. 19
Zo mildt niet als hy wenfcht door 's Hemels gunft beiegent:
Het zaadt, in mynen grondt bevogtigt en beregent
Meer dan zyn groej' vereffent, mift van zyn' vruchtbaarheid!
Meer dan het half gewas, ach! ach! myn hart dat fehreit,
Om al die tegenheên , ai my! waar ik my wende,
Zie ik rondom my heen, een fpringbron van ellende!
Schep moedt, ó Treurige! antwoordt de lïerffthem weêrï
"k Heb deernis met uw ramp, 'k voel in myn hart hoe teer
Uw tegenfpoedt my treft; fchepmoedt, Iaat ons de flaagea
Van 's Hemels wyzen wil met lydtzaamheidt verdraagen;
Der Godtheidt is 't bewuft, en heeft gewisfe reen
Waarom zy Nederlandt tucht met die tegenheên:
Ach! dat de Inwooneüng hier door maar boete leere!
Eu voor haar hoogen throon eerbiedig zig vcrneêre.'
Dan zag ik met den tydt de vcorfpoedt weer herfteldt,
De Boom met vrucht voorzien, het gras verfieren 't Veldt.
Hier zweeg ze: toen de Faam uit verre Oofterlander»
Vermelde, hoe 't Oorlogs vuur in 't hart van * Kouli brande,
Eq
* Thomas Koidi-Cban , te overgenoeg in de Gefcbiedemjfe
dtfes tydts bekent, dan om lier van alle zyne bedryven een ver» kaai te doen. |
||||
|
ia G Ë D È.N K-Z Ü 1 L
En hoe de Mogol, fchier met onverwinbre * kragi
Gewapent, nederboog voor zyn' gevreesde magt,
En nevens 't hoog gezagh zyns Keiferdoms, zyn' Staaten,
En f Schat, moeft in de handt des Overwinnaars laaten.
Regtaartig Zinnebeeldt des aartfchen Stervelings,
Die aan dit zigtbaare verbonden, zig geen's dings
Bekommert om 't behoudt, en't heil van 't eeuwig leven;
Daar een, met ed'ler ziel' en hoger geeft gedreven,
Het meerdre voor het min, 't heil voor'tverganklykfteldt,
En van 't volzalig Ryk zig Heer maakt met gcvveldt.
Nog
* Beflaande de magt van dezen flaauhartigen Keizer, tegens
Kouli-Cban , ineen Leger van Soooco Mannen, 5000 Olipbafiten, en 3ooo Stukken Kanen. f Om hier niet alle de vleyênde eere tytelen , ivr.ar mede de
Groote Mogol , dm Scharb Nadir , by het fluiten van ba Traclaat, noemt, op te baaien , ftaat alleen maar aan te werken, op wdke voorwaardens de Mogol weder op den Tbroon vin Indoftan herfielt is , namentlyk met bet afflaan van 'iet Weller- gedeelte van het Landtfcbap Nondbek , 't Meïr van Snide, de Landen aan de Rivier van Sangora , van Chaour , en Ca- boul. de Gebergtens van Jad , de Vefting Yexel, van Can ■ dabad, en de dependentien van Patta en Tatta, bevattende alle de Landen van Candahar af , tot aan ae groote Rivier de Indus , en met het agtcrlaaten en afjlaan van eenen byna on- geloof baaren fcbat van koplelykueden , te veel om bier aan te haaien , welke te zaamen (een Tbroon van den Mogol met Diamanten verfiert, en op o Courons, dat is ga Millioen Ryks, daalders gefebat, daar onder,) zoude bedrangen 124 Courons ef 1240 Millioen Ryksdaaiders. |
||||
|
V A .N ui^N J A A R E 1740. 21
Nog liet de Nieusbodin door gantfch Europa hoorcn,
Dat Romen eindelyk hadc * Lambefdn gekooren. Tot Ilodfdt van zyne Kerk, en geefteiyk Gebiet. Groot-Ruslandt juicht! nu het een f Prins geboren ziet i Die door zyn' Keiferin', ia 't vroege uchtent krieken Van zynen dageraat, bedekt wordt met de wieken Van zynen Adelaer, en door haar, voor haar Zoon En Erfgenaam benoemt, van haar verheven Throon : Groej op doorluchte Telg! de Zon der Heerlykheeden Straalt reets; 'kzie u van elk eerbiedig aangebeden, Wyl 1 Anna door haar doodt, haar Kroon u overgeeft. De Zon van Ooftenryk die klaar gefchenen heeft, En met haar heldren glanfch ruim derd'* half hondert jaaren, E . De
* Profper Lambertini , ónder de naam van Beneditius
de XIFde. f Jan, Zoon van Antoni Ulricb , van Bronswyk Bevern,
Groot Admiraal van Ruslandt , en Anna van Mekelenburg- Zwerin , die na den val van den Hertog van Courlandt, tot Groot Vorftin van Ruslandt verbeven , en 't Regentesfchop over 't Ryk en baar Zoon, den tydt zyner minderjarigbeidt, opge- dragen is. •!■ Anna , Keiferin van Groot-Ruslandt, Dogter van den
Czaar Ivan de Hde. * Gsrekent van Philips van Ooftenryk , geloren Ao. 1478 >
en
|
||||
|
2z G E ü E N K-Z U I L
De Kroon der Majefteit zag in haar Stam bewaaren, j
Gaat onder, met het * Hooft van't Duitfche Keiferryk.
ïoscanes Gemalin, grootmoedig te gelyk
En edelmoedig, flaakt drie ] Graven uit hun banden:
En krygt het Erfgebiedt der Ooftenrykfe Landen:
En torft als Koningin twee j Kroonen op haar hoofdt.
'kZie Courlandt van zyn glanfch en heerlykheidtberoofdt, ■»
Naa dat hy 't Rusfis Ryk net driemaal zeven daagen,
Als Ryks-beftierder, hadt zyn wetten voorgedraagen;
'kZie d'ed'le Ryks-Vorftin gevoert ter hoogfrer eer',
Op dat zy 't Rusfis Volk, voor haaren Zoon' regeer'. I
Rampzalig wiffelval der wankelbaare Staaten!
Hoe weinig kunt gy u op uw geluk verlaaten ?
Uw onftantvafiigheidt veel vlugger als de windt,
Geen'
en die Ao. 1505 Koning van Kaftilien wierdt, dog Ao. 1506
in den Ouderdom van 28 Janren overleedt , nalatende totKff Zooncn, Karel en Ferdinandt, Stichters der beide Hoofdï-takken van 't Huis van Ooftenryk , zynde Karel Ao. 1500, en Fer- dinandt Ao. 1503 geboren. * Karel ie Vide, de laaft e van 't Manlyk Oir van't Ooften-
rykfe Huis. f De Graven van Sekkendorf, Wallis, en Neuperg.
J Hongaryen en Bobemen.
|
|||
|
VAN DEN JAARE 1740, 23
Geen' wederga, hoe fnel, op 't ondermaanfche vindt.
't Manmoedig Haarlem dat met zyne yzere kielen,
Aan zyne fcheepen, deed den Damiaat neerknielen,
Voor zyn gevreesde magt viert met verheugden geeft,
Van Kotters fchandren vond, het derde Jubel-feeft:
Bloej' lang, ó edle Kunft! waar door ons uit:het duiftev
Der domme onwetentheidt verrezen, vol van luider
De wegh der Zaligheide, uit't Godtgeheiligt Boek,
(Vergeefs verwerpe dit de dwaasheid in een hoek)
Langs 't fmal en engen padt zo klaar werdt aangevvezea,
ó Druk-kunft! eeuwig zy uw' nuttigheidt geprezen!
Vcrheerlykt zy de naam van dien u bragt in't licht!
Hem zy een eerenbeeldt in 't dankbaar hart gefticht!
(gen
'kZwyg hier, hoe Herftal 't eerft de kragt van f Fredriks de-
Beproefde, naa hy was ten Ryks-throon opgeftegen» En nu Silefie zoekt te krygen in zyn' magt: Tenvyl den Beyer-Vorftnaar de * Erf-opvolging' tragt. De Natydt, fchraal bedeeld van's Hemels milden zegen,
Zag nu met derenis door een geftaagen regen,
B 2 Zyn
t Fredrik de lilde, Koning san PruiJJen,
* Fm de Oojïenrybfe Landen. |
||||
|
H GEDEN Ë-Z U I L
Zyn' vruchtbaarheidt verflaaut, een koude en fchraale winde,
Die als een fkenge Vorfl: al 't o ;erig verflindt,
Sloeg als een kille koorts byna door alle landen:
De Wynftok liet geen' hoop van rypheid meer voor handen ,
Zo dat men naaulyks dagt de Wynpers-bak te treên.
Nog zondt de Almagtige de winden voor zig heen :
Een windt die uit het Noordt kwam yslyk opgefchooten,
* Naar 't fcheen zo had hy ook de kamer zelfs ontfloöten
DesSneeuws, dien Hy bewaart, terftraf', alszigde tydt
Vertoont van Oorelog, benaautheidt, en van ftrydt.
óGroo-
* Ziet job , cap. xxxvnr , <bers 12 , en de Aantekening!
daar over. 't Is verder eene aanmerkelyke zaak , dat tve al •vroeg in de maandt OBober, uit verfcbeiden plaatfen in Duits- landt als Weenen, Neurenberg, Keulen, Dresden, ja zelfs uit Genua , en Milaane (daar het toen reets zeef houdt was) , en uit andere plaatfen lezen , dat de Sneeuw op de Gebergtens ter hoigte van een el, ja, mans lengte nedergevallen tvas, en dat toen al, door het fmelten der zelve , de üonauw en JSlckker gezwollen , en de Rbyn door de Sneeu die van boven gekomen is, een mans lengte gerefen ivas. Dat te Tmil geen Wyn oog/l ge- houden wierdt, devoyl de Vorfl de Druiven onbruikbaar ge- maakt hadde , en dat het aldaar den 17 en ï&den, (gelyk te Luneville tujfchen den 16 en i^den) OUober zo fterk gore gent hadt, dat de Maas by de eerfle, en alle de Rivieren hy de laafle plaats , overgelopen waaren, waar door verfcbeiden Steeden veel geleden hadden , veel menfeben omgekoomen , en nevens heeften , waagens , en meubilen de Maas kwamen of- iryven. |
||||
|
■■^■■■^■■■■MHBBM^HHBVB
|
|||||||
|
i
|
|||||||
|
VAN DEN JAARE 1740. 2;
è Groote Godt! ach Heer! hoe wonder zyn uw' werken ,
Gy laat den Volkeren uw' fterke handt bemerken, Wanneer gy aan den ftorm en windt uw wil ontvouwf, En aan hun woelt geweldt uw' tuchtiging betrout, Die ftraks wanneer gy fpreekt ter kerker uitgebrooken, Schier 't gantfche waereldtrondt met hun geweldt beftooken» En randen kuft by kuft, met ftorm en onweer aan; Gelyk een felle Leeuw, terfchuüplaats' uitgegaan Niets in zyn' woede ontziet; zo zag men nu de winden, Pe fchepen als hun prooj' op 't allerfelft' verflinden! Help Godt! wat deerlyk lot ontmoet de ^Scheepvaardy!
Wie treurt niet in zyn hart van droef heidt, ach! ai my! Ik fchrik als 'k my verbeeld' hoe duizenden van zielen Reets warft'len met den doodt, en maften, zeilen, kielen, B 3 Door * Om niet alle de Rampen der Scheepvaart alhier in dit Jaar
overgekoomen , (en waar onder niet zander grondt, de tot nog uitgeblevene vyf Oojlindifcbe Scheepen, die in de midden Somer hier moefien aangekoomen zyn, gerekent mogen werden,) op te baaien, vinden wy dat in de Nieus-papieren aangetekent Jiaat, dat'er alleen in de Storm van 12 en 13 November, op de Engel/e', HoUantfe, en Franfcbe Kujlen , by de 100 Scheepen gebleven zyn, ja men heeft op een tydt tujfcben Texel en Scheveningen, 5 a 6, en tujfcben Santvoort en Noortwyk ze- ven Scheepen te gelyk op Strant zien zitten. |
|||||||
|
2(5 GEDENK-ZülL
Door 't woedendt zee-geweldt gereeten en gefcheurt,
De Waereldt zet in rouw; die dit verlies betreurt. Wel hern, die, als de kiel van zyn vergank'lyk leven,
Dat als een woefte zee werdt heen en weer gedreven, In 't einde fchipbreuk leid en op den wreeden doodt, (Die klip daar 't al op ftrandc) zig eens te barften ftoot, De ziel dat duur kleinoodt, waar mee hy was beladen , Geret blyft in dien ftorm, geveiligt is voor fchaden, De fchai van eeuwig heil; waak opó Menfchenkindt! Zie toe, wanneer uw kiel haar levens-reis begint, Gy goê verzekeraars tragt voor uw ziel te vinden, Die door Geloof en deugdt uvaft aan Godt verbinden, De fterke regen die naazuik een zwaaren flag ,
(let neêrgevalle fneeuw dat op de bergen lag Allengs verfmelten deedt, zag men nu nederkoomen, En van de hoogtens af met groote en fnelder ftroomen Afvlocjen, tot dat het in zynen loop geftuit, Te* Graaf, met dolle driftborft in verwoetheidt uit, Eu
* Nè dat men in de dagelyl-fe Nieus-papieren uit Mazeyk
gezien hadt dat de Maas den lyden December zo- boog gezwol- len ivas , als ze nog ooit by mtnfchen geheugen gevueejl tvas, mei-
|
||||
|
VAN DEN JAARE 1740. 2?
En over al het landt dat zyuen ren belette,
(Geen dyk weerhoudt zyn' kragt) rondtom in 't water zette,
B 4 Daar
melden de brieven uit de Graaf van den ijden, dat de Dyk op
drie plaat/en , als te Neder-Haffel , en te Heefteren, ieder een half uur van de Stadt , en te Velp , te gelyk doorgebrooken was, waar door de Maas en Waal , 't Landt van Knik , en Rivefteyn, genoegzaam geheel onder water zetten ; en de men- jcben daar door op de boomen en de daaken der huyfen om Z'g te behouden, hebben moeten vluchten, hier by voegen de tydingen uit Schoonhoven, dat de Lekdyk aan de overzyde tuffen Ameyde en Leksmondt, doorgebroken is , waar door al 't Landt tot aan den Souwendyk (door welke de Alblafferwaart afgefcheiden is,) onder water Jlaat ; zynde door deze inbreuk de Vyf Heeren Landen, tuffen den Dief, Lingen , en Souwendyk , onderge- lopen', alle deje droeffeniffen worden vermeerdert door de berig- ten uit Hemden van den liften December , zynde Kersdag, (en die eene kleene af beelding ver/trekt van dien groot en Kersvloedt van den jfaare 1717, die Emlnkrlandt, en de Laiulen daar oin been, na de Aantekening van de Heer A. Spinneker, in zyn Gedicht op dien Kersvloedt gemaakt, over de 5 a 6000 menjcben het leven koften,) die melden , dat het water daar zo buiten- gemeen hoog is, als het nog ooit hy menjcben geheugen gezien is, waar door het zelve op verjcheiden plaatjen over den Dyk heen gejtroomt is , die egter (niet tegenjtaande de goede voor- zorgen van den Subjlituit-Dykgraaf en Heemraden , daar tegens aangewendt) eindelyk boven Hedikhuyfen, boven de Stadt tegens een groot wiel doorgebroken is , waar door 't boven en heneden Landt van Hemden , 't Oudt en Nieu Landt van Altona, de DuJJens, en Zuidt-Hollandtje Polders ondergelopen zyn , zynde tot ontlafting van 't water de Sluyjen in de Zesdyk op de Oude A/sa? opengelaten, en drie hulpgaaten onder Oudt- Heusden, Drongelen, en Dusjen gejloken , waar door 't water eenigzins gezakt is; niet weinig worden alle dseze elenden ver- meerdert door de overftrooming van den gehele Alblafferwaart; eenftreek Landts met de Vyf Heer en Landen daar by op 33000 mor'-
|
||||
|
28 GEDEN K-Z U I L
DaarHcinde, Altena, enAlblasgropte waart.
EnKuyk, en Rave'lein, de zee fchier evenaart.
ê Deer-
vnorge.ii Landts gerekent, (en alfo meer dan r\ynaal grooter als
Amjlerdam in zyn omtrek is ,) ivaar by ixiy nog den bejchreieits- ivaardigen toeftant uit Gorkum van den %den January 174 f voegen , daar bet water vjeder op zyn oude hoogte gerefen ii, en daar men tyding van Kedichem bekomt , dat de Dyk aldaar niet langer bouwbaar was , en bet opkijien niet meer helpen konde : zynde de Dyken te Leerdam mede in eenen zeer Jlegten [laat , en de Thielerwaart en Gelderlandt, boven den Dief-dyk, sjn door de doorbraaken der Dyken ven Elden, Nimwegen . Am- van, en Betuvj, geheel onder water gezet; om nu de ellenden , hulpmiddelen , tri reets gedanen ColleUens , die van allen kanten uit die kwartieren tot ons overkoomen , ie befebryven. zoude bier van eene al te ivyden uitgejlrekbeidt zyn , en laate zulks ever aan Liefhebbers die genegen mogten zyn , van alle die drneffenijfen en omfiandigbeden een treedt verhaal te doen; bejluitende defe Aantekening der binuelandtfe ellenden, met de hartige uitdrukkinge van den Schryver isati de Haarlem'-; Cou- rant , waar mede by 't Articul van Gorkum van den 3den ¥#■ rmary 174:, eindigt, zeggende : „ De Ellende, Armoede, „ Hongersnoodt , en Naaktheidt in deze Kw-nUeren, is zó „ groot , dat ze niet alleen alle Cbrijienen die 't booren tot „ medelyden verwekt, maar in ben de ingewanden moet dom „ rommelen,, over de febrikkelyke verdeden Godts; kortom, bei „ het is niet 'om uit te drukken. By deze binnelandtfe bezoeking, Jiaot met een aan te merken,
dat defe overfirooming vantydt tct tydi, Z'g byna ovriil ver- fpreidt heeft, de Tyher te Romen overjlroov;::i:de, lelt aldaar verfcheiie jhaaten in , en tanden buiten de fiadt onder vinier; door de Arno in het Toscacnfe worden derzelver Hoofdtfteden, nis Florence, Pifa , §iena, Volterra, en veel mindere Steeden ander water gezet, en daar door veel fchade veroorzaakt, waar by de vrees komt, dat de Po en Adige, door de jhrke regen en gevallene fneeuw, mede grste Qverjlraomingen na zig zou- den |
||||
|
VAN DEN JAARE 1740. zq
è Deerlyk aanzien van zo veel ellendigheden •
Wie fchrikt niet die zo fnel het onheil aan ziet treden>
Waar door de Huisman, die van eigen landt * en goedt
Zig voed, nu fchielyk flort in zwaaren tegenfpoedt.
B 5 Ai
den kunnen flepen, In Parys regt de Seine een grtte overfiroo-
ming.uït, gelyk de Iiere in't Daupbiné, de Doux in'tFrance Comptê, en de Rhone in 't Lionnois, mede onnoemelyke fcbade aan Steden , en Landen veroorzaakt badt , ftaande in Neder- Poitou de landen 6 voet onder water, te Weenen verhief zig de Donau over baare oever, en te Frankfordt was de Main- ftroom zo hoog als ze in geen 60 Jaaren geweefl was; de Nckker en Rhyn deedt alomme mede veel fcbaden, en was de- ze laatfte in 10 dagen tydts voor de tweedemaal zo hoog ge- weeft, dat ze volgens de oude Kronyken van Keulen, zederi den Jaare 1505, nooit zo boog geweefl was; te Dublin badt de Watervlpedt, gelyk ook de Kartz te Brimswyk op den 2oen 2 ijlen December veel fcbade gedaan: om nu nog geen andere plantfen als Rhynbaufen, Knautenbeym, Straatsburg, enz- aan te balen , nog om de byna ongelovelyke geldtfommen , door die ov<:rj'iroommgen aan fcbadens , zo aan Goederen , Huifen, en Landen , gedaan daar by te voegen , zo. meldt men dat de overjïroomingen van de Rivier de Maas en Sambre , in'6 Graaffchap van Namur (Namen,) alleen o.p 1500000 Fkrynen zoude beloopen. * „ De meefle Huisluiden (tekent de Scbryver van de Ge-
nerale Befcbryving van den Alblafferwaart en deszelfs Water- vloeden , Ao. 1726. gedrukt , aan,) „ zyn bier niet gelyk in „ veeU andere Oorden van Eollandi, Huurders, maar Eige- ,, naars en Bruikers van hunne Wooninge , en Landeryen, zo. „ dat de fcbadens die aan , en over dezelve koomen, niet door „ vreemde Huis- en Landtheeren, maar door bun zelve moet „ geboet en gedragen worden. |
||||
|
3o G E D E N K-Z ü I L
Ai my! wat zie ik hier al rampen voor myne oogen:
'k Zie 't water als een Zee (als kwam het aangevioogên) Voortfchokke en 't overftelpt met woed geweldt al 't landt: De Lantman zucht en treurt, hy ziet aan allen kant Het water om zig heen, hy tragt zyneliave, en koejen, (Die deerlyk in dien noodt om hulp ten hemel loejen) Te redden, maar vergeefs, 't gevaar is over al : Daar barft een Dyk van een, en ftort een waterval Op 't landt, en fpoeit zig voort om alles te overftroomen. Daar vlucht men elders heen : gints klimt men op de boomeu En daaken om 't gevaar t'ontwyken; in 't verfchiet Vertoondt de Honger zig; de neodtklok klept verdriet! 't Kanon loft wee! en ach! de Kerk verftrekt een haven Daar alles zig'verbergt; 'k zie de armoede elders laven Door zorg der Overheen; het mededogendt hart, Vertrooft met onderftandt der droeven anglt en fmart. Barmhertigheidt ftraalt door, in 't hart der Godtgezinden. De doodt loert overal om ergens buit te vinden, En wagt op onheil, dat met hem, zyn winft verdeeldt. 6 Kleene Zundtvloedt, die dien grooten ons verbeeldt D j
|
||||
|
VAN DEN JAARE 1740. 31
Die voor * Vier duizendt jaar, al 't waereldt rondt bedekte
ê Dat uw yfilykheidt ons hart ter aandagt' wekte! Om niet meer met den vloedt der zonden voort te gaan, Maar door berouw en deugdt na beter heil te ftaan: Op dat de Almagtige de tuchtroê zyner flaagen Die nu nog draaglyk zyn, niet in veel zwaarder plaagen Verwisfle tot u ftraf: of is u dit gevaar óMenfch! door duizenden, helaas! betreurt zo zwaar, Te ver, en buiten't oog, om ziels nut van leercn: Wel aan i ai wil te rug, in uwe vefle keeien, Daar't daaglyks fterflot u, als by de hande leit Ter Graf kuil, en u leert uw zelfs verganklykheidt: Daar de onverzaatbre doodt gewoon te zegevieren , En tot triomph zyn kruin met lyk cipres te fleren, Als overmogt hy al het fchoone der natuur, Staag roept: uw tydt genaakt, ikmaajeom't derde *u.ui Een
* Nu 4034 Jaar geleden, zynde deZundtvloedt indenjaare
1656 , na de Schepping der Waereldt voorgevallen, 't geen te Zomen net de 5690 Jaaren van de Schepping tot nu, na ds Joodtfcbe Tydtrekening, uitmaken. * Opmerkenswaardig is bet, dat by alle de bezoekingen van
dit Jaar , ook bet getal der geftorvene menjcben in bet zelve, meer
|
||||
|
G E D E N K-E U I L
Een bloem van haaren fleel, meer dan een Jaar te voren; Waak op ó Sterveling! wilt na myn flemme hooren! Bereidt uw fterflyk huis, eer dat u pnverwagt, Den fiag die ieder treft, van my werdt tpegebragt. Daar zo veel wolken van getuigen ons vertoonen,
Hoe Godts lankmpedigheidt tot nog ons blyft verfchoonen , En met den vinger maar, en niet met volle handt, De magt toondt di'e hy heeft, om 't dierbaar Vaderlandt, Ja 'tgantfche Waereldtrpndt ten geeflelroê te ilrekken, Ach/ hoe behoorde 't ons ter Godtvrucht pp te wekken, Om door verbetering van leven en gedragh, Hem te bevredigen ; om d'opgehevenflag t'Ontwyken, dat hy ons niet tucht met zwaarder plaagcn; Maar 't gantfche Nederlandt doe van zyn heil gewaagen, En ons, op ons Gebedt zyn gunfte mededeelt: En gy ó Vader! dien het weldoen nooit verveeldt
Zie neder van uw throon, zie neder op d'ellenden,
Wil met een gunflig oog uw' gpcdtheidt t'onswaards wenden
Uw
meer dan een derde part meerder is geweeft, als in bet Jaar 1739, toen bet getal 7507 was, en nu Ao. 1740, 10356 is, 't geen 25^9 dooien meerder is, 't welk alle dagen 7 menfeben , e/ telkens binnen de tydt van alle 3-^ uur, Een tnenfcb meer is. |
||||
|
/
|
||||||
|
VAN'DEN JA ARE 1740. 3
Üw onderdrukte volk , bezogt door uwe handt;
Keer al wat onheil baart van't lieve Vaderlandt: Gebieden feilen ftorrn dat hy aan banden blyve: Dat een gewenfte windt van 't landt al 't water dry ve, Op dat het wederom uw milde gunft geniet, Eu plant en boom' in tyds, zyn knop en bladen fchiet: Geef regen op zyn pas; laat uwe Zonneftraalen, Tot voetzel van 't gewas in 't hart van 't aardtryk dillen,-. Op dat de Ploeger, en de Zajer, onbevreeft Den Druyventreder en den Majer bly van geeft Toejuichen; en 't gebergt' van zoete Wyneri vioeje, De heuvelen van Melk, en 't al in volheidt bloeje. Befcherm den Godtsdienft; geef's volks wyze Ovrigheidt, De Vorften van ons landt, uw' Geeft in hun beleidt. Herftel den handel die zo deerlyk is aan 't kwynen : Laat over ieder een, uw heil en goedtheidt fchynen: Op dat ons Vaderlandt, bewaakt door uw' Voogdy, Nog lang der armen fte.un, der vreemden toevlucht zy. E Y N D E.
|
||||||
|
Bj,
|
||||||
|
By JACOBUS HAYMAN, Boekver-
kooper, zyn gedrukt de volgende
Werken van G. KLINKHAMER.
ZAÏRE of DÉ KONINGKLYKE SLAVIN Treur-
fpel, naa het Franfche van den Heere de Vol- 'taire gevolge. De Pry's is 6 ftuyvcrs. STICHTELYKE ZINNEBEELDEN EN BYBEL-
STOFFEN , zynde de Zinnebeelden onder de vol- gende Tycels begrepen : als, Waakzaam, LujUg qm Vrolyk, Licht van Boven, Ootmoedigb en Ncdrigb, om Voordeel, Leerzaam en Verkvoikkelyk , 't is Ge- vaarlek , Beladen, Boel op Hooger, Liefde en Trouw, Onbekommert, Verbeetering , Hoogmoedige , 't Is Heerlyk, Verreezen, Loosbeidt, 't Verftetkt , Lief- felyk, Reislujl, 't Lieffte Pandt, Vuil Inwendigb, In Noodt, Toezigt, Beproeft, Schuwt Hem, 't Ver■ fcbeelt veel, 't Verlicht, Na de Zmaak is, Klapag- "tig, Geruftheidt, Voorzorg, Telde Eer, Scbadclyke Begeerte,'Misdaadt Geftraft, Roofzucbtigb , Hoop op Beter, Aanzien doet Gedenken, 't Laafte Huys, Inzameling , en Loon naar Werk. met vcertigh Prentverbeeldingen, met Voorbeelden uit de H: Schrift opgeheldert en toegepafl: ; en de Bybel- doffen beftaan in TACOBS LAASTEN AAN- SPRAAK EN ZEEGEN, 't XXXVIIIftc Cap: van 10B , TREURGALM OVER TYRUS , of het XXVIIfte Cap: van Ezecbiel. NEDKRDA- LING VAN DEN H: GEEST OP DEN PINK- STERDAGH , de MARTELDOODT VAN STEPHANUS , en de TRIOMPHBOOG DES GELOOFS , of het Xlde Cap: aan den Hebreen. De Prys is 30 fluyvers. |
||||
|
LEËRZAAME ZINNEBEELDEN EN BYBEL-
STOFFEN mee dertig Prentverbeeldingen, zyn- de de Zinnebeelden bcgreepen en uitgebreide on- der de benamingen van Begin , Roeping , Leer- zaambeidt, Dankbaarbeidt, Bekeering, 't Gebedt, H Geloof, Hoop, Liefde, Honger, Dorjl, Herberg- zaambeidt, Naaktbeidt, Krankbeidt, Gevangenis, Armoede van Geeft, Treurigbeidt, Zagtmoedigbeidt, Heilbegeerte, Barmbertigbeidt, Reinigbeidt des Har- te , Vreedzaambeid.t , Verdrukking , Vergelding, Einde; en de BybelftafFen., in het LEVEN VAN DEN PROPHEET ELISA in Drie Boeken. MOSES AANSPRAAK AAN ISRAËL gevolge na het IX, X, en Xlde Cap: van Deuterono- mium , en de VERHEUGDE ZACHARIAS. De Prys is 24 ftuyvers. GEDENK-ZUIL , opgerekt ter GedaPtenifl'e van den
Jaare MDCCXL. De Prys is 6'ftuyvers. Alle in Octavo. Nog is by hem te bekomen van
de zelve Autheur. DE KRUISGEZANT, of HET LEVEN VAN DEN
APOSTEL PETRUS in Twee Boeken, in Quarto. De Prys is 22 ftuyvers. NB. Voor de Liefhebbers zyn van de bovcnftaande
Werken eenige weinige Èxemplaaren op groot Papier gedrukt. |
||||
|
L>t?Si*s&{E*£
|
|||