*V

pan IEL ROGERSIVS

AD THEATRVM QRBIS, Abrahami Ortelii, denvonbsp;ab Audore recognitum.

V E R A i^itUY nbsp;nbsp;nbsp;cfl SenccA

Et cvcra efi ^pttis [eeuta fides.

{ait) lt;vmktyferos diqt^mdo fuh mnosi Laxdit remm lt;rummU cum Ocemmi,

Atquc ingcns fateat tellus y �r detegut orhes Eu^^e nouos Tjfh� re�ioY in Heimoniu'

Nee nbsp;nbsp;nbsp;di�ia fmt,fit terrk njltimu Thjle.

Sic uit'- en lt;uuti6 njerhu fecutu fides,

EmeYse�e fret o nuf er nouu re^nu fuh AuJ�y�j KuYu^ue nonf�ils concelehrutu honk,nbsp;fum^ue fuas njrhesynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iu^ut Americu dotes,

Muge�unu fum cui [oyoy uddit of es,

Nemfe mum frifio eflorhi juferudditm orbky Et non hu, aliu fideru fede micunt,

Lum frimu efi Senecu Vejfucci efl uit er u: lt;^utes Ille j YUtum fecit lt;ruutk at ifie fidem,

Tertia, cju/zfulmus, Orteli, ^incit lt;rvtYafi^ue,

Efi tuu 5 ipi Ehoehi celfu fer afiru comesy Singula defiiciens difiinxtf rite tuhe�kinbsp;Humunk af tuns njfihds orhk ofm,

^mmortale deern na�ii tres: cdqs colet orhk, flli dum cvefira fiabit ab arte decus.

� �lt;:'i

n �gt;'

V.

P H I L I P P o AVSTRIAGOnbsp;CAROLI V AVG.

R O M I M P INDIARVM HISPAnbsp;NIARVMQ^ETG REnbsp;GL OMNIVM AE TAnbsp;TVM ET TOTIVnbsp;ORBIS AMPLISSI

IMPERII MO N A R G H AE

A B RA HA M V S O RT E LIV Snbsp;ANTVERPIANVSnbsp;EIVS MAIESTATISnbsp;GEOGRAPHVS DEDnbsp;GONSEGRATQ^

A 2

A D O LPHI MEKE RCHI

BRVGENSIS L

r'A-EriAlA E'KATostIXOS FRONTISPIciInbsp;E X P L I C A T I o.

M M E N s A M Tem molem.rvfifltque rneam Ocemi, totoSr m amp;(pore terr^,nbsp;Scripomm multi weterum multteperecmtumnbsp;Ingenio frdjimti rerum diuite cenjunbsp;Hu�ienm ug^re^i ^ tri^lices tmtummoio ^artesnbsp;fuuemre Orhis, ^uae nee de[crihere flene,

Fojfe datum efi. Noftro id longe feliem avo FrAptit O RT ELI VS multomaiorihm aufis:

O R T E LIV s, quem epadrijugo fupr ma, curru Fhoehm Apllo cvehi feeum dcdit, unde meent esnbsp;Lu�traret terras cireumfufumque frofundum,

JHine oUi F hoehujn, (^ui conjj)icit omnia y por jus \gnota6y aliopnitm pnitujque fab Orhisnbsp;Axefitas monjiraJlepagaSyfoUjciae reu�iasnbsp;quot;fndigen�, Orh�mque novum ygenteje^ue^ ^ir�fejuenbsp;Detexip ferunt, mundicpe areana remoti.

^�e igitur fiudiis ipo eonfulat^ hoece TheaTrvM Orbis t E R R A R V M toti eommunkaPOrU,nbsp;quo non weterum er tor es, ineertave traditnbsp;Somniayfedtripde ex ipo eertifima lt;uifa,

Qu�que mask mirere, trihmjupraddidit Orhis Fartihu� hie binas alias, quas nemo piorumnbsp;Vel ^ando audierat. Frontem folum adfjice libriynbsp;^nvenies etiam quodte pi�iura doeehit,

Aree fedet jumrnajoUo Kegina fuperho.

E V R o p E 5 cups lt;viridk fafiigia lambit Fampinm^Sr dulei ruitufeeunda racemo,

(�\(am colit Europe Bacehum, Bacchus colit illam) Dextratnanus feeptrum gejiatyclavumque Jiniflieanbsp;Admotum jphAra, caput e�f infigne corona^

JAlac reliquis Nymphis excelfior omnihpu una e�t�

Et laity aujpkihm quondam nfi^rkihm armis,

Roma, tuis ^fnes porrexit adufque calentem ^n Eihyecm, inque Afiam^ divijojque or be quot;BritannoSinbsp;Eyju Sr imperium proferre Hijjania nupernbsp;AuJUi per ignotum pdagus nova regna, novSfqm

\nvenit

invmkfo^dos^ (ftii mmc N'6vus orbis Adf^m'kdextm Asi A m f^lmdidaEmnbsp;Tot It nit n gommis gt; totpt eft ormtet lapllis.nbsp;Hacmamhmfle^am turuheneoientis ftcevYftmnbsp;Oftent (St, myrrh ()tm redolens,ftft^en^ ftmvem:

Etgummi croteum^ figmentaromutu^ ^ omnes

AJjyrios fucos^ AtubumfVAditm donU�

Africa ^urte diu eft feru�re not Mis ifftt Aethiopffu\prinfmo Ehd�thonte feruftu,nbsp;fnfrenos dum Solis equos eurrumquefutigutnbsp;Igmrm jtiuenu, nee fledere nouit huhenrn^

Ac terru frofmseundentem deprimit uxemi Temens qui tmtos mimo eoneeferit mfuSinbsp;Hme hdet illu eafut rudiis cinBum omne eoruftisinbsp;Ademhrdque prptuum proper nudutucdorem*

At quiu odor at 0 fuduntiu Bdfrma ligno Aegjpns popriefihi njendicut, hac quoqu e Virgonbsp;Bdjumeum dextru rumum pMendit olentem,

fnferiorefolo qmm cernis^ America diBa efii Ojsum nuper lt;zieBmpelugQ Ve�ftmim mduxnbsp;Vi rapmt, tenero nymphum complexm amove�

^�a ohlita faijcaftique ohlitapudor�,

Nudafedet totum corpus^ nift witta capiUos Elumea^vimiret jfrontem nift Jemma nouretinbsp;Amhirent teretes mfi tintinnahula juras,

Lignea claua oUi in dextra\ qm ma�lat ohefis Atquefaginatos homines ^ captivdque hellonbsp;Corpora, qua diftifa in frp^a trementia lentisnbsp;Vel torret fiamm�i calido njel lixat aheno.

Vel, ft qmndo [amis rabies ftimulat mage^ cruda Et lam cafa feeens, nigroque fiuentia tabonbsp;jM.embra worat, tepidi pauitant fub dentihus artus,nbsp;Carnihm (3^ miferorum 3r ftanj^ine cue fit ur atro'*nbsp;Horrendum facinm cuifu, hgrrendumqae relatu*nbsp;Quid non mpietm defignat barbar a? quid nonnbsp;Contemptus Superum ?

A dficis in Uva foedatum cade vecenti Uumanum caput. En arcum celerejque fagittas,nbsp;Queisfolet, adduBo dum fie Bit cornua nervo,nbsp;Vulnera cert a coir is certdmque infiigere mortem�nbsp;2\d�x defejfa hominum cuenatu tradereftomn�nbsp;2A.embralt;^olens JeBum' contextum rarius infiarnbsp;EeticuUygemino a palo quern fixit utrimque,nbsp;Conjcenditi texto'que caput reclinat 3r artus. ^

A 5

Hmd fyoml him n��dtim exferit ultima Nym^he, Vif^im osnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;germs,^emiAm:

TtmcfS fmmui lt;3^ tv am et p des, cvix cognita puck, Httiusamofc diunt Magellam mprfhrttmnbsp;Exftrfijfeyfveto di4m fe commifit ad Au^tram,

Et lt;r��citap po de nomine Magellanam.

^Jle eteniin tum forte, wiic(mtiht4A undiipe fiammis, fncpttttftm jemel ad^exit ,{o�emma pfianbsp;'Dnmparat: HmcVirgo multo pffafa rnhorenbsp;Extemplo capHt occulmt yfuruoipe feipfamnbsp;fm^olnit fumo Srfafca caliginis umhrk.

At, ne firs iterUm temere JeJe i�a nfidendam Erstheaty ham fixit memoremphpeUore fiammam,

Andifii ^md prima fior� tibi pagina monflret SpeBator. ne fifie ocdos hk: infikeporrb,

Atipe Orbem breAbm cvafiam metire tahe�is.

Sic poteris tatb regiones ire per omms,

. Jgn�tdpHe inter longimpa per oppidagentes,

Flamindqae, (Br monies y njalles, maria omnia circum,

Ac p�ra^are cvagi qaid^aid capit orbit a mundi.

ORTELIVS ANTVERPIANVS,

regia MAIESTATIS GEOGRA-

PHVS benevolis lectori b vs s. d.

� .

V M omnibus perfped^um Tatis elTe credain, qiiahta fit cognitio-nishiftonammvtilitaSjbenigneLe�or-, equidem mihi perflia^ deo, neminem pjen� ede, mod� hiftorias primi^(quod aiuiit) labris giiilaritj, qui nefciat j qiiam necerfaria fit ad eas redt� intelli-geiidas, Geographi^fqti�E mcritb a quibufdam Hiftoriae oculuSnbsp;appellataed) cognitie. Muka enimin Hiftoriis occurrunt,nenbsp;dicam pzen� �mnia,qua:,nili aliqua locorum cognitione polleaSjnbsp;non fblum intelligi bene non po�untjVerum etiam contra quamnbsp;debeant nonnnnqnam intellignntur^ vt fit,cum in aliis, turn po-tidim�m in Regum, Imperatorumque expedition ibus, in diuerfis gentium inigrationi-bus S^in clariuimorum virorumdiuerTarumRegionum perluftrationibus, peregrina-� ^bufque. Qupdeum experientia ipTadoceat, non eft qubd ego heic latius declarem;nbsp;iq^cvero tam neeeirariaGeogmjphiscop;nitio,vt multiegregij �cdodi viriteftati Tunt^nbsp;^ Tabu lis Geographicis long� tacillime peti addifcique poteft. Atque vbi aliquantu-iumhariimTabularumvfui adfueuerimuSjVelmcdiocrem etiam Geographi^inde co-anitionemadeptiTuerimuS)qu^cunquelegutitur,Tabulis hisquafi rerum quibufdamnbsp;fpeculis nobis ante oculos collocatis, memorias multb diutiuS inh-^reiit. quo fit, vt mmnbsp;demum cum frudtu aliquo,quae legimus,percipere videamur.�mitto iam,multb iucun -diorem videri, Sc efTe, hifloriarum le�bonem,u Tabulis ob oculos propofitis liceat quadnbsp;praef�ntemjt^sgeftasjautlocainquibus geft^ funt intueri. Nam quantoper� iuuemur,nbsp;cum in factis literis Id'a�litarum iter ex ^gypto per mare rubrum Sc immenfam prop�nbsp;Tolitudinem in terrain promidam fa(5tum legimus, d Palseftinie Tabula iiifpe�iaj id quadnbsp;prsef�ntes videainus � quemuis exifiimo fkpius experiri. C^�e cum ita dnt, quantoper�nbsp;impediaiitiirjtetineanturquejimb retrahantur etiam dep� in ipfb curdi, hiftoriarum ftu-diod, facile eft videre, cum vel omnes Regionum defcriptiones non poftint haberi �, vel dnbsp;haberiquidempolTmt,cariores dnt, quam vt quiuispoftit,pratf�rtimc�m plurimi dntnbsp;tenuiorisfoitun2e,co�mere. Multienimfunt,�qui deledantur quidem Geographiavelnbsp;Corographia,inpnmis verb Tabulis,quied.e Regionum defcriptionibus, delineatio-nibu^ue variae exftant: fed, quoniam aut non habent quod iis comparaudis impendanqnbsp;aut, d quidem habeant tantum, quantiillat v|lere folent, impendere nolunt, ab iis abfti -neut- nee dbi ipdsfatisfaciunt. Sunt etiam qui cum habeant quo emant, emere quam lu-bentifrim�vellent,nid locorum anguftiaobftaret,qub minus lataeChartas explicari Scnbsp;infpicieommod� pofTint. Nam,vt verum fatear,magnasillje �C ampl^e Geographic^nbsp;Chartse conuolutae,non itacommodje funt- nee, cum aliquidfort� legitur, infpebfu faci-. les � Omnes verb ordine parieti expanfas addgere volenti, opus eftet^ non modb amplifd-ma, latifdmaque domo, verum etiam Regio quodamTheatro. H^c ego depenumerbnbsp;expertus, cogitate eoe pijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratio inueniri poft�t, hifce,qua2 iam dixi, incommodis, me.,

dendi, vel vt diminuerentur aliquo modo- vel, d deri poffet, vt omnino � medio tollercn^ tut. ac tandem vifum eft, hac ranqnc, quam in hoe libro noftro (cui, vti fperamus,dngu-lifq. optamus, quiuis facile locu inter dios libros dare poterit) obfcruauimus-, deri pofte.

Qub verb intelligas, quid a nobis in hoc Theatro noftro praeftitum dt, quidve de eo tibi fitexpelt;^adum; id tibi heic paucis explicandum efte duxi* Primb,nobis animus fuir

A 4 nbsp;nbsp;nbsp;reprat-

i-cpi'a:f�ntaretibi,0[uicquiclin vllisGeographicisautChorogr^phicis Chartis hinc inde tam recenter,quam nuperrim� multis abhinc annis(quo fa�lum eft,vt earum etiam iiml-txiiunc inuenirinequeant) inliicem eciitis,vnqiiani habueris,vel etiamnum habeas,nbsp;quod vt prarftaremus, hac ratione fumus opus aggreffi. Omni�m Regionum, quarumnbsp;Gcograpnic^e Tabular exflaurfv^nam nobis (quariuidam enim runtplures)noftro iudicionbsp;omnium optimam propofuimus: qnat tametll eiTet aliquando magna �c lata, in earnnbsp;tarnen formam contraximus, vt noftro operi conueniret, ac vno, tota ablblueretur folio:nbsp;vel,quemadmodiUn aliquoties faftum eftjVti videri lieer, vno.continerenturpliires:nbsp;nulla tam�n,ne vel minima re omifra,quie erat in maiore obnia,nuiiavemuratamili qubdnbsp;fa2piiis,quxin primis vix llt;sgi poterant, ea itain noftris expreflerimus, vt legi facil� a quo^nbsp;libet pofTent. Interdum veto, vbiresiplaadmonuit, bc locus tulit,quorundam locorumnbsp;vulgaribus nomimbus aclfcriplimus antiqLia.quod,vti putamus nobis bona ipiorumnbsp;Auaorum venia licuifTedic (peramus,prifcariim hilf oriarum lea:oribus,obreruatoribur-que* fore non ingratnm. In Tabulis, qua: Audorum nomina habent, nihil (vt diximus)nbsp;efta nobis immutatum, exceptis duabus aiit tribus Belgicarum Regionum maritimisnbsp;oris, quas mare, poft, quam ab Andoribus deftriptiones earum editx funt, mulrum mu-tauit,quemadmodum (exempli gratia)in Flandria, � regione Zelandia:, non long� ab op-pido Watervliet, vbimarisbeneficiopoft eius loei defcriptionem editam,Contineiitinbsp;multum accreuit: nos,pro vt hoe tempore is loens eft (accepta eiusTopographia a clarifti-monobiliftimoq.ftemmatebcliterisviro,D.Marco Lavrino, iftius loeiDo-mino)formam, Regionis ipftus hodierni fttus declarandi ftudio, mutauimiis. In aliis verb, qua: nullumhabebant Audoris nomen,fuimus patilb aiidaciores: in quibiis bC mti-tauimus aliquoties pro noftro iudicio quidam,amp; quardani detraximus,amp; quedam. etiamnbsp;nonnunquam, provt res videbatiir poftulare,adiecimus. C^arundam edam Regionum,ad feriem noftram aiiquo modo complendam, iiouas primi pro noftro modulo Ta-bulas confecimus, vt quam pauciftimae, quoad hoe tempore fteri pofter, deeft�nt. In iftisnbsp;quas diximus, Audorum nominibus additis, contrahendis, ea fide vft fumus, vt non mo-tib a Ledore nos gratiam fperemus inituros: vertim ab ipfts etiam audoribus. aut ita fal-temegifte,vrneminem meritb puderehuius noftrx,quascunaue etiam eft,poffic,imbnbsp;haneparuam noftram non minusjquam illam magnamprolua bc agnofcere pofllt bCnbsp;habere. Studuimus enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfis A udoribus hoe noftro labore, ft non gratifieari, faltem

non difplicere. Necaliorum hoe tempore mores fumus imitari,qui vt noui aliquid in lu-cem videantur edere,nil faciuntaliud,quam huiufmodi Audorum opera bc labores mu-tare, atque ex bonis farp� aliquid quod bonum non eft, vulgb pro bono venditare, qui-bufdam nuncadiedis, nunc detradis, SC'ipftus Audoris nomine diftimulato, vel appo-ftto fuo, vel fido quopiam, quo nouitatis gratia placeat vulgo, vendique poftit, vtpecu-niam quouis modo corradant. Nos enim infana illa auri fame non fumus ad hunc labo-rem impulft: lednoftraadftudiofos harurnrerumadiuuandos propenfavoluntate^poft-habita omni ex alieno labore vaiia: gloriolse aucupanda: occafione.Quid enim erat opus cum aliorum, qua: extent Tabula:, noftro fatisfacerent operi, nouas facere ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ �

Erunt fortaflis, qui plures in hoe noftro Theatro particulares Regionum defcriptio-nes defiderabunt, (quemadmoduni quiuis nature dudu optabit procul dubio patrix fux defcriptioneni heic extare) verum ij fciant, eas, qu-x hic non habentur, non efle aut �nbsp;noftra negligentia omiftas,aut qubd iis fumptus impendere veriti fuerimus:f�d quianbsp;aut nullas vnquam vidcrimus, aut ad noftras manus nunquam vlla: venerint Qubdnbsp;fi eft quifpiam , qui huiufmodi vel habeat, vel fciat haberi pofTe, eum oratum^amnbsp;atqueenamvelimus,vtnobis earumcopiam faciatj certb promittentes, eas noftro fum-ptu non ftne gratiarum adione, bC honorifica nominis fui mentione , f�paratim ex-fculpendas curaturos, vt huic deinde libro,fuo loco, aut vbi quifque volec, adiunginbsp;poftlnt.

De

� nbsp;nbsp;nbsp;exi^uo njifttrm temfore mmdumy

Bjr^fj tahnlas confuht Orulij,

Omnm cjueis tm�i loc ft ficdepmjitytvt iff P^rlufir^ta eadm (Sr [m^ulft cviftt fittestnbsp;Qm non hnmftnApnctrttt lt;vis ar dm mentis?nbsp;fmpohm nut ^Hid non prfioit arte labor?

t nbsp;nbsp;nbsp;� quot;i �

De ordine quo(^iie in Tabulis bis collocandis a nobis bbrernat�, ratio q�oqiie tibi, candide Ledor, reddenda videtuq vr,j[i (int fort�,quibLis aliter collocari debnifTe videan-tur,iis hac noftra exponendavtl fatisfaciamus,vel nos,qiiod officiumpoftulare vide-batur, (altem excufemus. Primo omnium , Tabulam vniuerfum terrarum Orbemnbsp;complexam exhibemus ^ deinde eius prascipuas parces, veluti funt ^ Europa^ Alia, Africanbsp;Sc America: naturam fecuti, qua l�mper ant�, quam partes lint, totum aliquod, cuiusnbsp;illse Enb necelfe eft elTe. His fubiecimus harum partium Engulas Regiones ab Occideiiquot;nbsp;taliore Orbis parte exorli, PtoleniiEum Geographorum Principem, Sc ceteros p^n� om-nesiniitati. Sicque Americas prouincix primoprodeuntr�xinBritahnicx inful^,pbllnbsp;Hifpani^, deincle Gallias: Hiiic Germaniam petimus^ cuius F egionibus perluftratis ^ exnbsp;Heluetiatranlimusin Icaliam huic contigiiam, lingulas eius quoqueviluriprouincias;nbsp;Inde in Gr^eciam nauigauimus, vnde in Sclauoniam profedi^ lingulas Prouincias, qui-busvfus elilinguas Sclauonicas, vti funtHungariajTranl�yluania, Polonia, Scandia,Scnbsp;RulTia, perfpeximus. Hoe m�do Europa abfoluta, ad Ill;hmuni,qui ed inter fontes Ta-nais, 6c OceanumSeptentrionalem, Europseac Alias terminum v�nimus-, eoq. in Aliamnbsp;quam contemplati, in Africam peranguftias, quae liint inter intimum linus Arabici re-celTumjSc Medit�rranei maris Sirb�himlacum, delcehdimus. Vnde per iEgyptum^nbsp;Barbariamque ad fretum Gaditanum peruenimus. quo traiedo, domum, vnde eramusnbsp;egreffi,tandem reuertimur, viatori fimiles, vel peregrinanti cuipiam,qui Nationibus fin-gulis, Sc Regioriibus, longo ordine, quo libi inter fe coniundas fuut, nulla prasterita, per-Fuftratis, tandem, vnde exierat, l^tus atque incolumis rediti

Hadenus de iplis Tabulis-, mine de Tabularum auerfa parte dicemtis*. CJu�niam. vilum nobis eft, ingratum Ledori aut Spedatori fore, foliorum terga ita vacua v^idere 6cnbsp;omnino inania-, ftatuimus ibi lingularum Tabularum bretiem quandam declaratiuncii-lamadfcribere,eodemmodoquoin iplis Tabulis diximus a nobis ede fadum -nulliuSjnbsp;quinobisvfui�ieriCjnoniineomilfoaut diffimulato. In fine,hide adiecimusomnium^nbsp;quotquotvelnouimus, vel habuimus, Audorum nomina-, � quibus lingularum Regio-num plenior cognitio (fi quilpiam requirat)peri polTit� Quapropter Geographias candi-dati habeburit hic, his Audoribus ordine adi^ipis, 6c Audorum Tabularum Geogra-phicarum Catalogo,quem libro prasfiximus,ac nis iplis dem�m Tabulis, quandam q�a-fi officinamomni inftrumentorum apparatu inftrudam^�qua,liforlarivel ad librurrinbsp;aliquem,velad R^ionum delcriptionesfibi deefte quippiaml�ntiant,Ieui,imb null�nbsp;negotio viderepoftint, vnde id peti queat.

Hxc funt quas purauimusLedori edeindicanda.Supereft^vt finguIosorem�s,ri� alio animo hunc laborem noftrum �xcipiaht, quam quo a nobis Sc inenoatus eft 6c ab-fblutus, ac tandem in lucem editus. Vale,amp;: ff uere -, atq. Francisci h�genberginbsp;artificiofie manui, cuius vnius indefatigabili diligentia fer� omnes has Tabulas caslat^nbsp;funt, bene fauetO� Antverpiae m* d* lxxlt;

HADRIANI IVNli H�RNANI

IN hoc theatrvm.

cinhmymfrfi^ufqHe^rcfmdii Yptdio fcrihevet Oftdius^

J^hoebm juprit in conmxpigt; r^traxii^ ciHxit cognitionc lt;uiYum.

Inde hic def^iciens Uyyhs ^fretet nbsp;nbsp;nbsp;edi^

Difimxtt j^atik omniet vegna juisi

C A T A L o G V S AVCTORVM

TABVLARVM GEOGRAPHICARVM

CLV O T 03^ OT AD NOSTRAM COGNITIONEM HACTENVS

peruen�re- quibus addidimus,vbi locorum5quando,amp; a quibus excufi funt.

-^gidius Bulioni�SBelga, Ga�iam ^eigkam defcripft;quam edidit Antnjerpiamp; loann. Liefrinch^ ^ Sahaudiam cum Burgmdiamp; Comitatu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^kronymum Cock^ hntverph,

-^gidius Tfchudus, %hettaw^ Heluetiamj^ �, Bafdes. appidjfmgrinum.

Andreas Pograbus Piifnenbys nbsp;nbsp;nbsp;BuropM partem^ qtu[uhiacet Sigtfmundo Polonk Regi-^

Venetik ig�9.

AndreasThevetus, Ga�iamTariJ�is^

Antonius Campus, Cremonenfis agr� corographiam delineauit. in hoe B'heatro^

Antonius lenkinfonus, %uftam � Londini^ ig�2.

Antonius Wied,Mofcomam-^Kntverpk.

Auguftinus Hirfvogel, �Bggionumha�tenwnon'vifarum (vtt titulus hahet) Tahulam edidit. continet ^ero Hi^nam,Slauomam^ Carinthiam^Stjriam-i GoritZjiam-^gg^c. vkinafq^ regiones_ renhergtZy apudjoannem '^eygei.

Auguftinus luftinianus, JHybmSpiJc. Corficamp;defcriptionemin ^ahulamredegit^^ti ipfemetin-quit in fua HiHoria Genuenji.

Bartholomasus Scultetus, o�ddifniA ^LufatU Corographidm'yGorlitz^q-janno ig6p,

Benedi6hus Anas Montanus, 'dTerr^ Canaan defcriptiones duos ^ ^nam qua continet fitum eim queTTi hahutt tewpore P^hrahiH ante aduetumjilioruw �^Jra�lquot;^ alterdW' in '�ndecim trihus di^in�tanf�^nbsp;in f w Apparatu Biblico^ Antijerpi/x. excujb, apud Blantinum.

Benedi6lusBordonius, JtalmTabulam'^^tihahetLeanderin fuaItalk defcriptiones

Bernardus Brognolus, Veronenfs territorium euulgauit � Veneti� ig�g..

Bernardus SiluanusEbolienfis, PtoUmamp;^e^raphiam recognouit, cTr nouas tabular recentiorum nauigationibm refondentes ..nequea vermaut mente Vtolenmdifcrepantes {gut ipfefcribit) ad^nbsp;iunxit^anno igii.Venetiis.

BonauencuraBrochardus, Pakflinam� tarifiis, apudPoncetumIe Preux.

BonauencuraCaftilioneus, Longobardiam'^ auBor Joannes Antonius Cafilioneus Jn lihe�oqui De Infuhrum antiquisfedihus injerthitur.

Carolus Heydanus, Germank typum-^Antverpk apud Hieronymum Cock.

Carolus Clufius Auth. Pfilpamam.,antiquis ac recentihus locorum in ea nominibus inferiptam^ quam nos edidtmm anno 1 ggi.

Cafpar Hennebergerus Erlichenfis/Py�^y^/^w defcripfit. quam Georgius O�lergerus edidit te^ giomontiggg�.

Cafpar Vopellius Medebach,Orbisterrarum-^ item�uropAtotiusi^ac Rheni tra-^ �lum'^omnia Colonk.

Cafpar Brulchius Egranus,(i5^��/^ Piniferi {quem Fiechtelherg vulgo nuncupant) tahutam�.^ Vim A apud SehaHianum Francum

Chriftianus Schrot Sonsbekenfis, Gelriam cum Cliuiay vkinafq^ regiones.^ Antverpk apud Ber-nardum Puteanum'. Eandem tabulam idem recognouit^ediq^ curauitper Hkronymum Coc�Ant-verpk. Defcripfit quoque vniuerfam Germaniamy quam idem Cock prdo excudit. Jdem t)anuhtf traBum. Jtem tabulam quam inf :ripfit Peregrinationem fliorum Dei, Calcark apud Vincen-tium Houdaen. ig 7^-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fphaliam quoque^ in hoe theatro.

Chriftophorus Pyra^nius, Germank tabulam � Bruxell� Brabantk^

Chriftophorus S2iXtonus^ Anglkregnumdefcripfit multis tabul�. fingulasenim eius regionesfin-^ gulis tahulis exprefiit. Londini. igSo.

Chriftophorus Zellius, Europa typum-.^ Jfurenberga.

Cornelius Antonij fegionum Orientaliumtabulamgutititulushabefcotinet auteDank Regnum, ^ circ�iacentes regiones )excufam Amfelrordamijde defripfit Europage dit a Eracofurti ad Moen�*

Daniel

if'�

Daniel Speckel, ^Ifatk fuperioris ^ infemris Jconem edidit Argentim, ///Z.

Dauid nbsp;nbsp;nbsp;o^ogra^hiamSueuU Lig^^fiueCirculi-^VlmA^ /y6z. Jdem Franconh ctrculumde^

fcnffit,iS77'

Diegus Gutierus, Americam � Antverpm apud Hieronymum Cock. nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Dominicus Machaneus ^ Benaci lacm Corographiam-^ a Leandro Alberto citatam legimns. Egnatiiis Danti, VerMfimm agrum-^ ij8o.

Erhardus Rey ch T y rolenfis, Falatinatm Bauarh traBum j Nurenherg^^ rj^o.

Ferdinand.aLannoy,Burgudiamp;ComitatmF'ab.quaminhocnojiroF'heatronucdemu exhihemm. Ferdinandus Aluares Z/eccus, Lufitaniam ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud aFldkhaelem T*ramezjAnum.^ lyS o.

Florianus, F^abulamSarmath � Kegm Folonu.^ ^ Hungark, vtriufque Z)alachk j necnon TBurck^ Tartark^M-ofcouiA^ ^'LithuaniA partem comprehendentemfiracouk�i IJ28.

Francilcus Flogenbergus, Gallk BelgicA tahulamdelineamt-^^ excudit Colonk Agrippina. Francilcus Monachi MechlinienF B.egiones Septetrionales.^ Antverpk^ apudSylue^ru d Barifis.nbsp;Gabriel Simeoneiis, AlimankIBahulam -^inlihello injcriptoDialogus Bim0^Speculatium, Lug-duniy apud Gulielmum Bouilium^ ij6^ o.

Gemma Frifius, Vniuerfi orhisB'abulam, Antverpk.

Georgius Collimitius, Hungark Bahulam Ldlari (quam Culpinianus edidit) recognouit. Georgius Gardnerus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducatum, Antverpk, ///j.

Gerardus Mercator Rupelmundanus, PaUjiinA/me BerrAfanBA'. item FlandriAAouanij.Pofl^ ea SuropA � Bgt;einde Orbis vniuerfi ad vjum nauigantium accomodati �Tabulam-^ Duisburgi edidit.nbsp;Bxcudit quoque Britanicarum jn/ularum Babulam^ ah alio quopiam defcriptam. Jdem Babulasnbsp;P tolemaicas ad mentem AuBoris cajligauit, ^ edidit BOuisburgi, anno 1778. Blur a ab eodemnbsp;Geographk ftudiofis non minus vtilia quam iucunda indies expeBantur.

Godefndus Mafcopius Embricenfis, t)ioece/is oFldonaHerienfis 0 Ofnahurgenfis Bjpum j Sm-brie A edidit per Remigium Hogenhergunu^ / � ^8-

Gregorius Am2i{huSyForiJulq B'abulam dejeripfit-^quam ab auBoreJe habuijfey inquit Leander in JUa Jtalia.

GulielmusPoftellus, Gallk tjpum-^ PariJUs, 1772. Ah eodem vniuerfalem Orbis terrarum deferk ptionemhahemus ibidem excujdm.

Henricus Zellius, Europam-^ (FLurenbergA. Jtem Brufiam, ibidem.

Hieronymus Chauez, Americam defcripfit.^quA nondum in lucem prodijt. Idem Conuentum PTi/^a^ let^m.) quern iam in hoc Bheatro in lucem damus.

Hieronymus Bellarmatiis,

HumfredusLhuyd Denbygienfis, Anglk regniBabulam Atem Cambrk Corographiam^ hoc

nojiro Bheatrohoc anno nbsp;nbsp;nbsp;P' T^blicatas

lacobus Dauentria, Brabantk, Hollandk, Gelrk gt; Frifia, Zelandia Tabulas deferipfit ^ edidit^

aPldechliniA. � nbsp;nbsp;nbsp;_

lacobus Caftaldus Pedemonranus, Orbisvniuerfalis typum, magna forma; eandem minorifor^ ma-^ Item ApA.^ AfricA �,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Jtali a � Sicilk 5 CorpCA - FCungark �, ^ Vedemontana Tabulas-^

%Jenetiis ^0 RomA.

lacobus Homen Lufitanus, Europam 2Simigatoriam deferippt. quA edit a fuit Venetiis /76 p. lacobus Surhonius Montanus, Aannoniam ^ ^ Lutz^enburgum prouincias deferippt ^ edfquenbsp;nu nc noftro Bheatro publicamus.

lacobus Zieglerus, PakpinAfeondk-^AEgypti- Arabk-^ libriforma j0 iniis Comment aria'. Ar-^ ^entorati, apudBetrumOpilionem,i7j2.nbsp;loannes Auentinus ^ Bauark tabulam j Landshuti. anno 1777.

loannes Baptifts^ Guicciardinus ^ %)niuerpt�rraru Orbis imaginem^ maxima forma\^ quam Aquk

la comprehends, Antverpk, 174.P. nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtrr /1

loannes Bucius jEnicola, Europam-Jub formapue�A, BarifmapudChriHianum VVechelum. lo3.nuQsQk[2Lmeus.yBiturigumregionemifLugduniapud Giyphium.

loannes Qnk\r\^Qx\xs.^Bohemk,MifnkfruringiAi0 collateraliumregionutabulam'^ PragA^iy^ 8.

� ^ nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loan-

igmmsQn^^inhrmSjHmgamm?(luam fetrm Apmm ediMt-^nitiauBor e�� Wolfg. JLdzdm injua Hmgarm tabula. \

lo^nnes Dominicus Methoneus, Suropam-, Venetiis, apud MatthmmT^aganum. loan nes Dryander, Hafiam Cattomm regtonem: earn modb hoe nofiro T:heatro edimm.nbsp;�pannes Florianus Antverpianus, Frifia Oriental�regionemdelmeamt.qm in hocFTheatro nmcnbsp;recens apparet.

Joannes Georgius Septala Mediol. Y^ucatum Mediolanenfitn, regiones �vicinasy Antverpia apud Hieronymum Cock^

loannes a Horn, Germanu inferioris tahulam-^Ant�verpia.

Joannes Honterus, nbsp;nbsp;nbsp;Ceographicas edidit libelli firma,, fub titulo^ Ktidimentorum

graphicorum^ Yiguri apud ChrJfioph. Frofchouerum. loannes loliuetus, Galliam', Parifiis^apudOlmerium T^ruchetum^i g� o.nbsp;loannes Melinger Halenf. �Turingu 'tabdam j VVimarm.nbsp;loannes Portantius, Fmonle^typum in hocTheatrohabet.

loannes Scillius Antverpianus, dejcripflt Lotharingiam.Jdem Lutz,enburgenpsducatus partemy qmm �Terram co7nmunem vulgb appellant, fedhaBenm non edita.nbsp;loannes Scumpfius,tahulas^in hijioriamp; fCelueticA ^olumineY'iguriexcufo apudChrifi--phorum Frqfchouerum.

loannes SarnbuGus Pannonius, T^ranjjyluaniam',, Vienna Aujlria, igS�.fiem Hmgariamjbi-dern^ tg go. Forum Julf ^ J�jricumy hoe noftro Theatro edita. nbsp;nbsp;nbsp;(

loannes Surhonius, Veromanduorum regionem-, Antverpk apud Chfijiophomm Flantinumjgg8.

Jtem^ieardU^Artefiamp;^atqueJfamureiinhocT'heatro. luftus quot;bA.ocvsd^FaldechenJem eomitat FClt;iftapYOuiYictamp; parte defcripft .JAarpurgi excufd ojiylggg�nbsp;Laurentius Frifius, Chartam vniuerfalem dMarinam (vt �vocant) alieubi in Germania.nbsp;LaurentiusMichaelis ab Hogenkirchen , Frifiam Orientalem in tabulam deduxit l edita eCinbsp;jint^erphiggp.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Lazarus Secretarius Cardinalis Strigon. Hungarh tjpum primus defcripfit5 qui edttuseJlJngoU fadijper Apianum^anno ig28.

Leander Albertus, CorfieamySiciliamfardimarnfm librq cuitituluseH^de JnfulUjtalic�yVent-ttis imprefoy ig�8.

Leonardus YhumdCCcv^Brandeburgenfem aCMarcham. qua mndum prodqt.

L^uinus h\^OQt,BggiommSeptentrionalmm tjpum^apudGirardum Judaum Antverpk. Licinius Guy etus Andeg. Andegauenfiumregionempublicauit fFavifiis.yanno iggS'

Ludouicus Geoi^ius, Chinam regionem defertpftt-,, qua nondum in lucem prodit.

Marclis Am brouus Nifren(is,L/V^0wgt;w, �vkmafq.^regiones-^ dnt^verpkfednondum edita. Marcus Iordanus, F)ania regni tjpum-,, Hafok^apud Joannem Vinitorem, /gg2. Idem Ffolfatiamp;ynbsp;Slefvvig^g^e. Hamburgiyapudjoachimum Leoninum^iggp. SttypumCofbgraphieumftinerumnbsp;D. Pauli, neenon AbrahamiBatriareha,gp^e. FVittenberga,apudloannemCratonem,!g�2.nbsp;Marcus Secfnagel Salisburg. Ditionem Saltsburgenfem * Salisburgi.

Martinus de Brion, F alamp;flmam-fP artfiis-i apud HieronjmumGormontium.

Martin us Carol. Cresfeldt. ^^^j/^s %heni fuminis ojhj delineatiuneula proBat.

Martinus Helvvig NeifTenfis, Silefm tabulam-, qua Nijfa excufaeHy 1 gCi.

Martinus Ilacomilus Friburgenfis, Europam-, earn alieubi in G er mania imprejfam habemus. Martinus VValdf�emuller, Vniuefialem nauigatoriam{quam Marinamvulgoappellant) in(jer-maniaeditam. Puto hunc eundem ejfe cum jlacomilopradiBo..

Mathias Cinthius, Hungariam-, Ffurenberga, ig^g-I^icolaus a Cufa: Huius Chartam Germania citat Althamerm,

N icolaus Genus: FCuius ICabula Regionum Septentrionalium habetur in G eographia Ptolemai,d Gk rolamo Fafee�i in Italieam ^erfa-, exeufa Venetiis., apud Vineentium Valgrifum.

Nicolaus Germ anus: nbsp;nbsp;nbsp;pallia Chartam citat RobertusCcenalis. Futo hunc eundem ejfeeum

Fficolao d

Nicolaus

Nicolaus Nicolaius DelpRinas, Buropam marinam-^^nWerpu apud Joannem S telfium* Jdem GallU Tahulam promittit.

Nicolaus Reger, edidit ^tolemmtahulasgem'mofibemate^njeterifcilicetac recentiori. vt t.Clujdo G^tlit^op�rc�

Nicolaus Sophiaiius, (^rmA T'ahidam-^

Orontius Fineus Delphinas, GallU defcriptionem � amp; Orhisterramm typum.,fuh forma cordis htimani. Idem tahulam i^egionum^ quarumin fkcris Bihliisfit mentio. Omnianbsp;Parifiis apud Gormontiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Olaus Magnus Gothus, KegionumSeptentrionalium tahulam - Venetlis.

Paulus Fabricius Medicus, nbsp;nbsp;nbsp;Vienna Kuflriamp;^isgo.jdemh.uflriampromittit.

Paulus louius, Larij lacm tahulam^cum Ithello � Denetiis,

Petrus Apianus, Europa^ ^ eregrmationePd.P auli^c^^ypun)muerfalt^omniaJngolHadf Petrus ab Aggere, Orhis t err arum f)'pum,Aqm/a comprehenfum-^ Mechlima.

Petrus Boekel, p�hietmarfonm Kegiunculam-^ P^ntverpu apud Joannemhiefrinck^i VctvnsGo^^us^JflriamfDenetiis,

Petrus Laicftain,p^rluftrans eius loca defcripfit^qf^amdefcriptionem Chriflianus Schrot in Tahulam redegit. Sxtat Antverpm apud Hteronymum Cock, ij/o.

Petrus de Medina, HifpanU Tabulam, Hifpaliper Joannem Gutierum, lydo. nbsp;nbsp;nbsp;^

Petrus Rogierus, TiBonum regionem^'uicinorumq^ limitum, ^td{upeliarum, Santonum^ ^c. Parifiis^apud Francifcum DeJpreZj-Philippus Apianus, BauarU Tahulam, JngolHadij, lytJS.

Pyrrhus LigoriusNeapolitanus, Regni Pfeapolitani-^ item Grmst, f^ahulam'^ Romsi^ per yitchaelemT'rameZjinum�

Sebaftianus Cabotus V enetus, %Jniuerfalem T ahulam-^ quam imprejjam meis formis 'uE dimusfed fine nomine loci, ^ imprejforis.

Sebaftianusyinn{\.cvus^GermaniaTypum^Bafilest-,quemT'ilemannmStella emendauit 0* locupletauit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittenhergsi, apud Tetrum Zeitz^, lyGp.

Sebaftianus a Rotenhan, Franconiam Orientalem *, JngolJiadij, anno //4g. SibrandusLeonisLeouardienfis,Ti^W�^?� Frifun Occidentalis,quam modoin hocno^nbsp;fro Theatro puhlicamm.

SigirmundusabHerberftein,(i^^�W45T'lt;^^/^/lt;^^,/;2 eim Commentariis Bafilesi excu- , fs^apudOporinum.

Sta. Por. depinxit Tucatum Ofvn;iecz,imen. gy* Zatorienfem, F'enetiis, nbsp;nbsp;nbsp;g.

Stephanus Ghebellinus, Comitatum Venayfcin defcripft, Qalliamp;Narhonenfispartem* in Gallia excufhs efgt;

Stcfh.T dihonvotVAS fburgundU ducat uni,Galii amp; regione depinxit fed nondu inluceprodijt* Stephanus Keltenhofer, Campania Tahulam-.Juppreffo tarnen jm nomine ,hntverpiamp;.nbsp;Tho m as Ge m i n us,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T'ahulam-, Londim.

Thomas Scepfius, Titionis ^ agri Bernatium delineationem valde accurat am in puhli^ cum dedit, anno i S7^ ? Argentorati per Bernardinum Johinum.

Tilemannus Stella Sigenenfis, TaUflinA tahulasduasdfcripfit^,quaruionam infcripfit^ Jtinerarium Jfraelitarum ex ^gypt0�,alt eramfborographia regni 1 udaA ^ IJraelis-,nbsp;quot;^ittenhergA. Jdem Comitatum AFanfueldienfem-, (olonk apud Franc, hfogenhergum.nbsp;Vincentius Corfulenfis, FCifpamam^ Venetiis, apud lt;dMattbAum Faganunij.

V Venceflaus Godreccius, Bolonk Tahulam-, BafileAapud Oporinum *

VVolfgangus Lazius, Hungark Cborographiam JUiennA. Jtem Aufrk -, SfurenhergA* 'fdem Comitatum B'yrolenfemftyriamf�iriam-, amp; Carinthiam edidit.nbsp;VVolfgangus Regrvvill,regionis,fme Fuldenfis dicecefis Cborographiam delknbsp;neauit ^ edidit, FuldA, anno ly 7 y�

VVolfgangus VViftenburgius Bafilienf ValAflinam-, ArgentinA^apudRibelium.

B nbsp;nbsp;nbsp;I N-

1

Q^V O N I A M nbsp;nbsp;nbsp;V E R Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P L V R E S

REGIONES AVT INSVL^E IN HIS TAB VEIS DESCRIPTiE SVNT, QJV^AM IN EARVNDEM TITVLIS

CONTINENTVRj VISVM NOBIS FVIX OPERiEPRETIVM, EAS HOC ALTERO INDICE ETIAM STYDIOSIS INDICARE.

ORNATISSI

abrahamo ortelio, amigo

Pvs tmm^ornatijfimeOrteliy perfpexi .\atido dtli^entiam ^ ornAtum y qud AuSiorum hhores decorajii � laudofidem qua jingulis quodfuum efl tntegnm re-liqHiflt .plmmiar. enim refert caiufque proprios partus dignofcere, quo n.'erita^nbsp;Geographica collatione eruipofjity qUam^qm pajjim talpulas fingunt multi Geo-graphite plane ignarty mins mod� corrumpunt dumfns ordineyftneproporttone,nbsp;jine dijcretione tam faljas ^ dtprauatas.qtiam genuinas ^ njeras defcriptto-nes �nnjmm corpus congerunt yHti inmultisyidere efl tabulif quce ex talibusnbsp;nob�prodeuntjn quihits pojleriores nonnunquam et tam ab eodem au�oreja�tZynbsp;corruptiores Junt prioribus j quod plum ft fequerentur omnes , necejfe tandemnbsp;ejfet ynmerfam Geographiani inextrkab�libus erroribus inmlui obfcurari,nbsp;^iMmobrem non exiguam laudem meritus es, qui optimas quasque regionum defcripttones felegifii, atq. in Vnumnbsp;nseluti enchtridium redegijli yidquefne alicuws diminuttone, ytIntegra (i^ perfeBa cmufqueopera paruo rerenbsp;compararej exiguo loco reponerCy atque adeo quocumque lubeat ctrcumf�rre liceat' Veltmper otium qute recentiissnbsp;prodeunt adderes ,vti funt particulares iUa Lazij, quibus Ditionesliegi HungarU hareditarU defcrtbunturym^tMnbsp;qu� d loanne Maiore Bibltopola Viennenfe circumferuntur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidam altte. Hoe enm omnmo rnihi perfuafum fn hJcojrri

habeo, opus hoe tuum femper yendibilepermanfurum y quakfcumqm tandem reponum deferiptiones d quoquam recudantur � propterea quoddoBa antiquitas y etiamfl non Vndiquaque pt abfoluta, femper inpretioefl. Cete-rumyquod meymiOrteliyCeteris neoteneis prafers in hoe mmdiTheatrOyid pro abundantia amor� tui er ga menbsp;diBurn accipio .non enim ego mihi talem preeeminentiam njnquam arrogare aupm ycum multi pntyquitametfinbsp;paucaSyCruditiores tarnen qudmegodefcriptiones fecerint-^qui f tute fententU reclamentyquid facies! tuum eritnbsp;ipfam defenderCy qui tuliBiy non meumy qui in propria caufa iudex effe non pojfum: quod fi defendaSy ^ njincas-ynbsp;tua erit hac gloriay non mea\: nam qui culmen artis oflen^erenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demonflrare poteft � ipfum teneat neceffe ef. Hac

ita tecum amanter dijfertare,aut potius garrirCynuncnfihi donab� mi Orteli ytu� beneuolentU er ga me Jerib Jummas agogratiasy ^ fiqua in re t�bigratum facerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reciprocam beneuolentiam tejiari poteroyparatiffimim

fromptiffimumque meinuenies. Bene vale. Duysburgi 2z,Nouembris 1/70.

Tuus integerrim�

Gerardus Mercator#

10# VIVIANVS VALENTIANVS

abrahamo ortelio svo,

Qj^alis ^o5ifttmmcelehrfii1tFiJifiTfiUnomcf$ Grma,fivuatoc(irmmMdomdtamp;:

Sic lt;r�mtHY(t nbsp;nbsp;nbsp;frdf�ns fi mmderitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*

Ortelij fifidiis nbsp;nbsp;nbsp;fmehit

Quod^ftrUs lacerm miferms dij^ergkr orhis^

Tam hem collegium continu aait ohm 5 Tt facit wt mclm fMro ^c fiat a tmatronbsp;Terra fuo fat cat confociata mark

S ^

D. ABRAHAM O

o R T E L I O:

E R G � N E Sol toti mmdo non fufficit ^nm ^

SedgemmosSoles m^iorOrbis met?

Smt ge mini Soles � liffns, qm non lt;uidet\ hornm gt; Frimm, Apallo n)etm :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ahrnhnme mnm,

Qjd^^nodcnmqne parat Phoebm mortalibm agr�y

Sidera Jigniferi per duodena means^

IDeJcriptis terra pra?�asRegionibns omn�,

Et mmdo y prifeis muntte id hi�iori�,

Cun�ia ^idet Phoebus: tu lampade mentis oberrans Coniftcuis jpe�las omnia luminihus.nbsp;jlle dat lt;vitam natis, Im�mipHe beni^nuSynbsp;Pt motu � radiis inferior a regens inbsp;Tu rehm donas animamt [eriptifijue difertis,

� Et lucem ohfcur� reddis abunde loeis�

Pile Solum, Calumijpte lt;^agus metitur (S^ AEt^uor�

AietirU Calum^ cumcpue Mari, ipfe Solum,

^uis fneSole (jueatlt;^itam tradueere?pfifcas Quis fine Cofmographo nofeeret hifioriasfnbsp;Nd igitur differs (Abraham) d Sole corufco:

Tetjue nouum Solem clarior Orbis amat,

Qmdmiror ?fore te Solem iam fata canebant,

Orthel^ nomen cum pater impofuit.

Ex regia Windelefora,xiij* Kalend. Nouemb.

Juus Daniel Rogerjlus,

GERARTVS FALKENBVRGIVS

NOVIO MA GVS*

rl anfiam OpS-nPito; *, opS�^,

*, �oTJ yctto^cbpi�p

K�a-juov oAop ydp fin nbsp;nbsp;nbsp;|�/fA��

Tope's 7I$ ^ xa^�0{ }(di vsoxoo'fbo/oVoj',

HJEc tabvla comprehenditamp;cxhibettotiusOrbis cerrarum^circumambiendsOceani ef�ig;iemj quem vniuerfum terrarum Orbem vctcresfquibus no�us nempe Orbis nondum in*nbsp;notueratj in tres partesdiuifere: in Africam iciliccr^Europam ,amp; Afiam: Sed inueiita America,earnnbsp;pro quarra parte noftra jetas adiecit: quintamque expedatfub Mcridionalicardine iacentem. Gerardus Mercator Geographorum noftri temporis coryphaeus, in fuanunquam fatis laudata Vniuer-fali Tabula , hunc Orbem terrarum in tres continentes diftinguit: primam voch^t feam,quam Vete-res diximiis in tres partitos fuifl�, amp; vndehumanum genus originera fumpfiffe ex facris litteris con-� ftat:fecundam,quam hodieAmericam vel Indiam Occidentalemvocamusrtertiam dicit terrainnbsp;Auftralem ,quamnonnulliMagellanicam nuncupantjpaucis hadenus littoribus detedam. Huncnbsp;Orbem continerein circuitu, quo maxime patet,milliaria Germanica 5400, hueIralicaii6qo,anti-quitas docuit,idemquerecentiorafl�eritaetas. Atqm hlt;e totporttones terne^ ('vtPlin.in ii. Naturaenbsp;� lib. inquit) imo yero, ytplures tradid�rejmmdi punSlw(neque enirn efldiud terra in ynmrfo)hxc efi materUnbsp;glormnofirce^hac fedes: hk honorssgerimus, hk exercemm imperia, hie opescupimus, hk tumultuatur humanumnbsp;genusyhicinfiaurammbellaetiamctmlia, mutuisquecadtbus laxiorem facimusterram, Et ytpublicosgentiumnbsp;furores tra^feam, h�c in qua conterminospellimus ^furtoque yicini ce(jgt;item noHro folo affodimus^ yt qm latijfimenbsp;rurametatus fuerit ^ yltraque fines exegerit accolas ^ quota terrarum partegaudeat? yelcumadmenfuram aua-ritue fuapropagauerit, quam tandemportionem eius defunSius obtineat? Hasten us ;l Je.

Huius Terr^, Oceani^ue fitum , Regionum dlipoiition^em, finimmque anfradusj gcntiumquemores,amp;:quicquid cognitioneiniisacfcitudigiium videbatur, deferiberenbsp;aggreffi funt ex Veteribus

1

E V R o P

EVr o p A vnde hoe nomen acceperit, neque quis nominis d�ddr extiterit, ab aliquo mortalium compertum eft, nifi qu�d dicimus abnbsp;Europa Tyria nomen accepiffe Regionem, inquit Herodotus libro 4.nbsp;Hanc Piinius altricem vi�toris omnium gentium p�puli, terrarumq. pul-Gherrimam nominat, ACix amp; Africx aliquando non magnitudine, fednbsp;virtute comparatam. Certum eft, earn cum habitatifsima fit gentium fre-quentianon mult�alterutra inferiorem effe.Huius latus Septentriona-lius amp; occidentalius, Oceanoalluitur, Meridionale, mari Mediterraneonbsp;ab Africa feiungitur. Deinde Orientem verfus mari Agaso (nunc^ Archipelago) Pon to Euxino, (hodie, mare Maggiore) PaludeM2EOtide(hodiegt;nbsp;ihare delle Zabacche) Tanai fllauio, (vulg� Don,) amp; Ifthmo, quiefi: abnbsp;eius fontibus, redia ad Septentrionem ab Afia dirimitur, Glareano tefte.nbsp;Habetquehocmodo Pacninfulseeffigiem, vtiipfaiii Tabulavidere licet;nbsp;Huius caput Roma, olim totius Orbis domitrix ^

Regiones eius (vt hodie eas appellamus) funtHifpania^Gallia,Germania, Italia, Slauonia^ Graecia, Hungaria, PoloniacuLithuania, Mofcouia, aut fignificantius Ruffia j amp; ea paeninfula, in qua Noruegia, Suedia, amp;nbsp;Gothia. Ex eius infulis primum occurrit Anglia^ Irlandia, Groenlandia^nbsp;Friflandia, in Oceano fitae.In Mediterraneo mari habet Sieiliam, Sar-diniam, Corficam, Candiam, Maioricam, Minoricam, Corphum, Ne-gropontum; aliafqueignobiliores, quarum fing�lanomina amp; fitumipfanbsp;Tabula exhibet.

Habet haec noftra Europa^ praeter Romanum Imperium tota terra-rum Orbe reuerendum, vltra viginti o�to, fi quatuordecim j quae Damia-nus a Goes in fola Hifpania numerat, adiunxeris, in vniuerfum Regna ChriftianaReligioneimbuta: vnde huius Regionis dignitatem aeftimarenbsp;liceat. Regio vltra modum fertilis, naturalem temperiem j eaelumque fa-tisclemenshabens.Frugumomnigenum, vini, amp;:arborum copia nullisnbsp;poflhabenda, fedoptimis Regionibus comparandaefl::ade6amoenajcul-tiflimifque vrbibus^ pagis, amp; vicis exornata, vt populorum 3 gentiumquenbsp;virtute aliis terras partibus, etfi forma minor, tarnen prasftanti�r habetur,nbsp;atqueTemperhabitafuit,ab omnibus prifcis Scriptoribus,ciim obMa-cedonum Imperium, turn ob Romanorum potentiam maxim� celebra-ta. Eius laudes ap�d Strabonem videre licet, qui earn libro tertio, feptem-que fequentibus libris elegantiffim� defcribit. Vide etiam ceteros yete-res Geographos. Ex recenti�ribus earn inter cetera defcribere conatinbsp;funt, Volaterranusj Sebaflianus Munfterusj Dominicus Niger-, Georgius Rithaymerusj in fuis Geographiis. Sed peculiariter eam deferipfe-runtPius n. Chriftophorus^ amp; Ancelm�s Gellas

Muitapervniuerrairi fer� Europam itirieraria,iocor�mq�ecliftantmannotatis, lit-teris mandarunt, Cherubinus Stella-loannes HerbaceusjSc Georgius M�yerus. Idem G�ilielmus Gratarolus fecit in ealee libri, qui infcribit�r: quot;^gimine itetnbsp;agentiurrii

ASIA.

SIA diuiditurabEuropaTanaifliiuio, Sclineaabeius fontibus trada ad Gran-duiciim Oceani SeptentrionalisSiiium:ab Africa verb,Ifl:hmo,qui eftincermareMedi-terraneumScSinumArabicum:cetera Oceanus maria ambiunt.

Hancveteresmultifariamdiuisere: hodie verb ea in quinque partes, f�cund�m eius Impena,quibus adminiftratur,nobis non inept� diuidi pofTe videtur. Cuius prima pars,nbsp;quxEuropaEcontiguaeft, Magno Duci Moicouice paret,Mari Glaciali, Obij fiuuio,nbsp;Kytaialacu, Alinea inde dubta ad Cafpium mare, Ifthmoque qui inter hoc MareScnbsp;PontumEuxinumeft, terminabitur. Secunda erit ,qu�e magno Chamo Tartarorumnbsp;Imperatori obedit*, cuius fines a Meridie, fiint mare Cafpium, laxartes fiuuius, Imaiisnbsp;monsj ab Ortu amp;C Septentrione Oceanus: ab Occidente, iam dibbum Ducis Moicouiasnbsp;Regnum. Tertiam partemOttomannorumprofapia occnpat, continet^ue qiiidquidnbsp;terrarum eft intra Pontum Euxinum,Mare ^gasum, (nunc Archipelagus didum) Me-diterraneumque, iEgyptum, Sinum Arabicum, Perficnmque, Tigrim fluuium, marenbsp;Carpium,6b Ifthmum, quern inter hoc amp;: Pontum Euxiniim videre eft. Sub quarta Regnum Perfias, quod hodie a Sophisgubernatur, comprehendetur; habetOttomannosnbsp;(quibufcum continuum fer� bellumgerit) ab Occidente-Magni Chami Regnum a Septentrione ^ amp;:inOrientemferm�adIndumfluuiumextenditur:a Meridie verb mari,nbsp;quod hodie Indicum, olimRubrumappellabatur,alluitur. Quinta pars ceterum obti-nebit,qiiod Indias nunc,vti 6c olim, nuncupant-, quae non ab vno folo, vt aliacj fed pluri-busRegulis(namquaElibet illius Regio proprium fer� habet Principem, quorum non-nulli etiam Magno Chamo vedigales fiint)moderatur. Sed neqiie hoc praEtereundum,nbsp;quodlocamaritimaquasfuntaSinuArabicoad Promontoriumvfquevulgb Cabo denbsp;Lampo didum, (quod vides ad 30. gradum latitudinis Borealis) fer� omnia Lufitanusnbsp;poftiact,autfibitributaria fecit.

Infula�,quaE huic AfiaE afcribuntur,inter fer� innumeras, hx funt prjecipuje, Creta 6b Rhodus in Mediterraneo Mari. Taprobana 6b Zeilaninindico Oceano, vbiquoquenbsp;patrum memoria a Lufitanis detedas duaE IauaE,Borneo, Celebes, Palohan,Mindanao;nbsp;vbi 6b Gilolo, cum Moluccisaromatiferis hodieclarefcunt. Tumlapan; 6b nuperrim�nbsp;inuenta Noua Guinea; fed hasc vltima, an infula fit an terraE AntardicaE connexa, non-dum conftat.

Non tantum apudomnes fcriptores profanes, vtvocant, hseepars terrarum ob primas in Orbe monarchias,vti Aftyrionim,Per{arum, Babyloniorum,Medorumque imperia,admodum Celebris extat memoria; fed etiam in iacris litteris ea prx ceteris illuftris eft. In hac enim non folum genus humanum a Deo Opt. Max. creatum,ab hofte Sa-tana delufum corruptumque, 6baChrifto Saluatoreinftauratumconftat; ftd omnemnbsp;fer� vtriufque Teftamend hiftoriam in eaferiptam 6b completam legimus,

Hanc Afiam Strabo {ex,ab vndecimo incipiendo,libris perfequitur. Ptolemseus earn tribus, quinto, {�xto 6b f�ptimo,libris deftripfit *, item duodecim tabulis, tribuitque illinbsp;quadragintaprouincias. DelineateamDiod. Siculus lib.iS.inprincipio.Exneotericisnbsp;nemo earn in vniuerfiim fingulatim deftripfit. M. Paulus Venetus, Ludouicus Varto-mannus, 6b loannes Mandeuilius({ed fabulis refertus hie) tantum de ea, quantum eiusnbsp;regionibus perluftrando dignum feitu cognouere,literis mandarunt. Vide etiam lacobinbsp;Nauarchas lefiiitae epiftolam.

Nos quoque eius deferipdonem in maiori Tabula ante tres annos edidimus.

It

3

A F R I C A.

Ha N c veteres multifariam diuif�runt: hodi� eairijVt loannesLeotraditjin qu^tti�^ diftinguuntpartesjBarbai:iam,Numidiam,Libyam,amp;:Nigntarum terram.B a r-B A RIA M,quani meliorem cen{�nt,mari Atlantico,6c Mediterraneo-, Atlante monte,nbsp;Barcha regione contermina ^gypto,circumrcribut.N v m i d i a, qug illis Biledul^eridnbsp;dicicur, dadylos producit,(vnde Arabibus non alio nomine quam Dadylifera Regionbsp;nominatur,) Atlancico mari ab Occid�ce terminatur-, SC Atlante monte a Septentrione:nbsp;Orientem verfus excurrit ad Eloacatvrbemab iEgypto centum miliaribus diftantem,nbsp;Libyx dei�rta arenofa illi a Meridie funt. Libya veto tertia pars, Arabica lingua Sarrlt;inbsp;appellatur-, quas vox idem quod def�rtum fignificat, a Nilo ad Orientem Solem princi-pium habet, indeq. ad mare Atlanticum verfus Occid�tem pergit: Numidia illi Septen-trionaliseft:inMeridieNigritisfciungit. Sequiturquartapars,quamNigritarvmnbsp;terrain vocanr,nomine aut ab incolis,qui nigro colore af�iciuntur, due a flumine Nigro,nbsp;qui hanc Regionem lambit,rLimpto: Hxc habet a Septetrione Libyam^a Meridie Ocea-num iEthiopicumrab Occidente Gualatas,amp;; ab Oriente Goag^ regnnm.Aduertedum,nbsp;qubd hoe modo vniuerfam Africam mari Mediterraneo, A tlantico, ^thiopico,amp; Nilonbsp;flumineconftringuntj vudeSc^Egyptus dc Ethiopia Afi� afcribuntur, quas tarnennbsp;propri� Africa annumerandas ducimus. Vera namque Ethiopia hodie Prefl^yteri loan-nis Imperium(quod ab omnibus neotericis Africa tribuitur)continet.Nobis itaq. cumnbsp;Ptolemseo potius mari Mediterraneo 5c Oceano,quam fl uuio circumferibi oportere iu-dicamus,habebitque PaEninfuk formam-Ifl:hmo,qui eft inter mare Mediterraneum, dCnbsp;Sinum Arabicum, Afias iundam.Huius pars Meridionalis veteribus incognita perman-iitjvlque ad annum m. cccc. xcvii. quo Vaico de Gama primus PromontoriumBon^nbsp;fpei praetergrefllis, Africa circumnauigata adCalecutiumperuenit. H^epars aPerlisnbsp;Arabibuf^ue W dicitur.

AddidumPromontoriumBon^ Ipei, incolae funt nigerrimi5 quod minim� tacen-dum duximus*,quiacaulam nigredinis, calorem,propinquitatemque Solis omnesefle opinentur,atque hic non magis Sol torreac, quam ad Fretum Magellanicum(fl c^li re-Ipeduloeicaloremmetirivelimus) vbi tarnencandidiflimi efleperhibentur. Qubd�nbsp;hanc nigredinem Solis aduftioni tribuere velimus-,videndum,vnde Hiipanis, Italifque,nbsp;ille corporum candor: cum^que diftent ab ^Equinodialicum didis Bon^ {pei incolis-,nbsp;hi fcilicet yerfus Auftrum, illi verb verfus Boream. i fub Prelbytero loanne degunt,nbsp;fubfufci funt-in Zeilan �C Malabar habitantes nigerrimi exiftunt, fub vna eademque abnbsp;^quatorediftantia, eodem^uecdiparallelo. Sed hoe mirari magis quis poflit, in totanbsp;America nufqua nigrosinueniri,pratter paucos in loco^jtarecaillis dido. Quse ergonbsp;huius coloris caufa efficiens,an casli aut terrie ariditas? aut fortafl� foli quasdam incognita proprietas? an ipfbrumhominumquaEdam naturae innata ratio? aut omnia; Sedhaecnbsp;arcanorum naturae indagatoribus conflderanda relinquimus.

Haec Regio Graecis Libya dicitur-, Latinis Africa, qubd frigoris rigiditate careat: aut (fl loi�pho credimus)ab Afro quodam ex Abrahaepofteris. Aliam nominis rationemnbsp;habes apud lohannem Leonem.

Inful^ huius partis nobiliores (omnes enim nomine hic exprimere minim� ncceffa-riurn videtur, cum in ipfa tabula videre liceat) funt Mada^afcar, quas Canarias, item Capitis Viridis vulgb vocat,tum S.Thom^ fub iEquinodialiflta,qu^ (accharo diues eft.

Apud veteres nemo hanc Regionem figillatimdefcripflt. Sed de ea vide Hannonis Africie circumnauigationemapud Arrianum-, 8cIamboli,apud Diodorum Siculum:nbsp;item Melpomenem Herodoti.Exrec�tioribus cbfule Aloyflum Cadamoftum-,Vafcumnbsp;de Gama-,Francifcum Aluares, qui .^Ethiopiam perluftrauif.Sed omnium, accuratifllm�nbsp;eamdefcripfltloannes LeoLudouicus Marmolius. Promitcit amp;: lohannes Barriusnbsp;Afric^ volumen.DeNilo flumine totius Orbis terrarum maximo,habes litterasloannisnbsp;^aptift�e Rhamuflj, Flieronymi Fracaftorij.

I

NOVVS ORBiS

TOtvm hoc HeiTiifph2crium (quod /^rhcrica atquebb imthenramfuarri ampIicudinem,Notius Orbis hodie vocacurjvereribus incognitum mafiffe vfque ad annum a Chriflo naco m. cccc.nbsp;xcii. quo primum ChriftoforoColumbo GenuenfidetedtumfuiCjhumanaeadmiradonis moduitinbsp;excedere videtur. Confideraca namq. cum antiquorum in defcribcndo terraruni Orbe diligentia^ ^nbsp;ampliffimorum Imperiorum ad perquirendas Regiorie^ comnioditate^opporcunkacequejtumhuquot;nbsp;mani generis dira atque infadabili auro atque argenco inhiarite cupidine, nihil non tencante, qu� iisnbsp;podaturquibus has Regiones incredibilicopiaabundant,tam diu potuifTenoftro Orbi lat�re^ nonnbsp;femel miratifuiinus. Sunt, qui haneContinentem a Platone fub nomine Atlantis deferiptam opi-nentur � inquitque Madn^eus Siculus in Chronico fuo Hirpanias, hic nummum antiquum Auguftinbsp;C^faris effigie infignitum,in aunfodinis inuentum efle, milfumque in rei veritatem fummo Poiiti-fici,perD.Ioannem Rufum,Archiepircopum Confendnum.NonnulliSenecam Poetico oeftroper-citum,praeragiiirchuius inuentionem, hifee faddicis verfibus,opinantur:

Venientmnis nbsp;nbsp;nbsp;PateattellusjTyph�que nouos

Seculaferis^quibusOceanus nbsp;nbsp;nbsp;Detegat Orbesy

VmcuU rerum Uxet, ingens nbsp;nbsp;nbsp;Nec fit t err is vltima T hyle.

Quemadmodum amp;: illud Sibylla; carmen, quodlacobus Nauarchusinuentum feribit anli� M. ccccc. v.in calce Lun^e promontorij('Rochan de Sinna vulgo didlum jad littus Oceani,quadra-tte columns infculptum, regnanceEmanueleLufitan�rum rege:

Voluenturfiaxa litter� nbsp;nbsp;nbsp;or dine reSHty

Cum videos OccidenSy Orientis opes. GangeSylndusyTaguSjCritmirabdevifiiynbsp;Merces commutabit fuas uterque fibi.

Sed hoc carmen non efle antiquum, fed noftro xuo natum^ neque Sibyllinuni, fed commendcium^ monuit(dumhancnofl:riTheatd feciindaeditionem parabam) meRomafuis litterisCasfarOrlan-dius Iurifconfultus,ex Gafparis Varrenieditis feriptis, apud quern ego hocipfuna poftealegi. Fuiflenbsp;nempe tempore EmanuelisPorcugallia;regis,cura HerraiCaradiLufitanicuiufdam,marmorein-fculptum, eiusque iufluterra obrutumj vbi verb marmor aliquod vitium ex humoreterreno feciflenbsp;iudicauerat, fimulata dcle�tationis caufa, inuitat amicos in villam fuam,vbi prope hoc vaticiniumnbsp;fcilicetlatebat.Cum igitur accubuiflTent omnes,ecce eius villicus nunciatmercenarias eius operas in-cidilTe in lapidem litteris inferiptum. Continuo onines accurrunt,legunc,admiraturi exofeuiantur,nbsp;amp; tantum nod adorant, amp;Ci Vide ingenium ad ludificandos homines aptum.

Tota haec Orbis pars hodie circumnauigata eft, prteter cum traeftum qui Septentrionem afpicir, cuius littora nondum perluftrata funt. A Septentrione in Meridiem defeendit fub forma duaru Pte-ninfularum, qua; tenuilfthmo difeernuntur. Ea Pteninfulaqua; Septentrionalioreft, Nouain Hi-Ipaniam,Mexican am prouinciam,TerramFloridam,amp;Terrain Nouam comprehendit.Meridiona-lior verbf qua;Terra firma Hifpanisvocatur^Peruuiam, Brefiliamque continet. Quarum omniumnbsp;Regionumcognitionem legerepoteft Geographia; ftudiofus apud Lteuinum Aptmonium, Petrumnbsp;dartyrem Mcdiolanenfcm jMaximilianum Tranfliluanum,qui Latina lingua deiis fcripferunt.Plu-inonnegligendaetiam videre licet inter lefuitarumepiftolas. Prorriittit amp; Poftellus Commenta-a rerum Atlanticarum: Idem Fredericus Furius Casriolanus*

NOVA H I S P A N I A.

V IT hxc Prouincia fub Hifpanorum imperio viredafta, circa annum Domini 1518. duce Ferdinando Cortefio j qui earn maxima fuorum,nbsp;maiorum autem incolarum pro libertate pugnantium ftrage , expugnauit.nbsp;Regio efl: argento amp; auro diueSjflmriinaenim in ea quampl�rima aureasnbsp;arenas ferunt. Circa Oceanilittora, quxlluofa admodum oftrearum quaenbsp;margaritas pariunt, pifcatio. Lacus falli in ea multi funt, quorum aqua Polis ardo rein fal optimum concrefcit. Fertilitas magna Cafise fiftulx hiceft:nbsp;item frud:us generis quod ip� Cacao vernacul� appellant, eftqj amygdalaenbsp;inftar. quodapudipfos magnoin pretio habeturj ex eo namque potum,nbsp;valde ab eis expetitum, conficiunt. Mare quod regionem alluit, amp; fluuijnbsp;quibusirrigatur^pifcibusabundant. Crocodilps etiam flumina nutriunt,nbsp;quorum carnibus vefcuntur incolae. hoe animal his locis plerumque vigin-ti pedum longitudinem excedit. Tradusefl: valde montofus, amp;rupibusnbsp;hinc inde celfifsimis afperrimus. Diuerfitas eft magna linguarum his regio-nibus, ade� vt alter alterum citra interpretem minim� intelligat. Coloniasnbsp;ab Hifpanis hic tradu�tas habet le�lor in hac Tabula,primiam Compo-ftellam, ybi Sedes epifcopahs,amp; Confilium Regium. Colima item quamnbsp;Purificationis nominant. Guadalajara celeberrima, amp; caput Regni. (Nouaenbsp;Galliciae fcilicet.) Mechoacan, fedes quoque Epifcopalis. Cacatula. Ciui-tas Angelorum, metropolis amp; epifcopatus: Mexico, ciuitas regalis, autnbsp;potius omnium No ui orbis vrbium regina 5 in ripa lacus, fiue paludis po-tius fita: im� ipla vrbis area paludinofa eft, ade� vt ad earn n� nifi per pontes aditusaut exitus pateat . Lacus huius eft falfus, qui longitudine ad fexnbsp;leucas, latitudine quinque fediffundit. pifcib�s caret, prxterquam minu-tilis 5 quos vermes quis magis apt� poftet appellare : ex quorum putredinenbsp;qux ardoribus aeftiuis ibidem caufatur, a�r interdum inficitur, ita vt malefa-na reddatur habitatio nihilominus incolis mercatoribusque ade� frequ�snbsp;eft, vtquoduisaliudnoftriorbisempori�.amplaenimvrbsvt qu^ triumnbsp;fer� leucarumitineris inambitu habeat. lacus alter qui huicconhnis eft, eftnbsp;dulcis, admodumquepifcofus.inquo etiam multa opida funt. funt etiamnbsp;quamplurima in vtriufque lacus ripa.

Ciimhaec vrbs ab Hilpanis caperetur, erat annus quadragefimus poft centefimum, ex quo eius prima iafta fuerant fundamina: eratque Montezuma id t�poris eius rex, nonus numero, mirum earn tam exiguo annorumnbsp;interuallo in tantam amplitudinem magnificentiamque excreuille! Huiusnbsp;vrbis amp; territorij circumiacentis naturam, fttum, amp; ritus, ft quis penitiusnbsp;cognofcere deftderat, Ferdinandi Cortefij Narrationes adeat. extant innbsp;volumine Nouus Orbis inferipto: amp; in vQluminibus nauiga^nbsp;tionum, Italica lingua V enetiis excufis*

cvliacana

P R o VIN C 1 A.

'Vliacanah^cregiojparseftregiiiNou;eGalicise.InuehtafaitCaroliV. tnipi ,^aufpiciis, anno trige�mo poft millefimum 8C quingentefimum. Vha tatum Hifpa-nica colonia hoe traeftu eft,qu2e S.Micha�lis nomen gerit. Opid�la plura funt ab incolisnbsp;conftru6tajqu�E omnia ante Hifpanorum inhanc prouinciam adueiitum fui iuris erantjnbsp;nullo regi autprincipi obedientia. Regio vtcumqiie rerum neceftariamm fertilis eft.Exnbsp;montibus argentum in magnacopiaeftbditur. Ineol^ bellis 6C latrociniis dediti: pifca^nbsp;tionibus vt plurimumdantoperamquimaritimatenent. qui autem interiora habitant,nbsp;venationibnsvit�e prxiidia quasrunt. Nudi irlcedimt, verendis tantum panniculoexnbsp;goflipio conflato, coopertis. Varia inter eos linguarum idiomata funt. Sub dio fer� dor-miunt. Genspauperrimaeft.

CVBA ET SPAGNIOLA.

IN s V L A Cuba, fic ab incolis di(fta, etiam Fernandina Ioanna ab Hiipanis vocata fuit: item Alpha O, ft Petro Martyri creditur. Eius longitudo ab Occidente in O-rientem extenditur ad trecenta milliaria, aut potius leucas Hifpanicas-, quindecim ali-cubi viginti habet in latitudineiTerritoriu eft montibus afperum, fed auri amp;C optimi asrisnbsp;diues: Rubiam quam pharmacopolae,tin�l:orum cognominant, qubd tingendis lanis SCnbsp;coriis aptafttjCopios�producit. Nemoribus denfts,amp; fluminibus paludibusq. dulciumnbsp;aquarum vbique am�enum: etft etiam ftagna habeatfalf�dinea naturainfeda. Nemo-1'a porcos amp;; boues maxima abundantianutriunt: fluminaauri arenas interdum exhi-bent. SexhabetcoloniasHifpanorum:quarumprimariaeft,qu^S.Iacobinoniinatur.nbsp;vbi epifcopi fedes. Hauana autem totius inftilae emporium eft,amp;: iiauale. Duas res admi-ratione dignas in hac infula defcribit Gonzalus Ouetanus. vnam connallis quicdam inter duos montes ad duo aut tria milliaria Hifpanica dedu�ta-, campum lapideum veteres,nbsp;vtiin Narbonenft Gallia, huiicvocaftenqlapideosenimglobos producit tanto numero, vt quis multas inde naues onerare poftit. atqueanaturaadebad fph^rica formamnbsp;rotudos fa(ftos,vt nihil circino poftit ab artifice fieri rotundius. Altera,mons eft non pro-cul a mari vnde bitum� fiue picis genus emanat,tantam^. eius Copia efFundit, vt ad marenbsp;vrqueeuoluatureiqueinnatet,longiirimeq. indefecundum vndarumfluxum, autven-torumflatumdiffluat. Hoe bitumen nauibus oppicandis valdeidoneum aiunt.

Spagniola huic verfiis Orientemvicina eft. HsecaprimishabitatofibusQuif-quasia, poftea Haiti, deinde Cipanga diefta fuit. Hifpani verb earn Spagniolam, amp; S. Dominici a primariaeius vrbeappellant. CircuitUs huius eft55o. leucarum. infula eftnbsp;fitcchari ditiftima, habetque multas aurifodiiias. Mirumeftquodreferuntdequodam,nbsp;animali, infe�ti generis in hac infula valde frequenti �, Cucuio incolac nominant,magni-tudine articulum digiti fer� a:quat:quatuorque habet alas,duas Valde exiles,alteras duasnbsp;maiores atque duras,quibus exiliores cooperiat. hoe de nodle vti apud nos cicindel�e autnbsp;lampyrides lucet- vis eius luminis non tatum in oculis eft,ignium modo ftellantihuSjfednbsp;quoqne in lateribus, itaque,vtvolantes hiatU pennarum magis qu^m quicfcentes reful-geant.Huius animalis naturx benignitate quoduiscubiculum obfcuriftima etiam no�lenbsp;adeb illuminari tradunt, vt legere quis in eo amp;L fcribere fiwe alterius luminis alicuius openbsp;rediftim� queat. item fi quis horum vnum manibus ferat, tamquam ardentem facemnbsp;vel laternam baiuians ceteris eum f�quentibus viam nodtu pr^monftrat. Lucem eorun-dem animalculorum numero augeri, ita vt piures paucis idem maiori prseflent claritate#nbsp;referunt.Qui haruminfularum prolixiorem defcriptionem defiderat, adeat Petri Mar-*nbsp;tyrislibrumDen�perrepertisinfulis-amp;: ceteros Noui orbis fcriptores.

7

BRITANNIC^

I N S V L AE.

EA injkla qm hodie duo Kegna^Anglkum nemge nbsp;nbsp;nbsp;Scoticum continet:,cum Uihernia. Hit ab Occidente oppo-

inful� circummentibus, 'vtfunt OrcddeSyMonei^Veciisceterae^aVetertbtis cowmuniohm vo^ cabulo quot;^ritannic^appellata fuerunt-piomine vti videturfumpto ab earum maxima^quamfingulariter Britanniamnbsp;dix�re. Idcpue ab eiusgenuino ^ antiquijjimo autochthonum vocabulo Prydain^ vt Humfredm nofierauSior eji.

Ham etiam Albionem, ab Albione Neptunifilio ibidem regnante^ auty vt aliis placety ab alb� rupibnsy qua circa littus funt y vocarunt. Ham amplitudme alterim pane Or bis nomen mererifcribit Solinus. Hac hodie vulgb dm-bftSy Anglia mmpe ^ Scotia tiominibus cognita eft. Duoque regna infe cowprehendit-^qua Tueda (r Solueo flu-minibus y ac monte Cheuiota difcriminantur. Olim in Lhcegriamy Cambriam ^ Albaniam dmdebatur.Toflea verb cum ejjet fub imperio Romanorum, hi earn in tresprouincias difiinxerunty Rufo tefle-y apudquern funty Maxima Cafarienflsyplauidy Prima ^ Secunda. Ammianus verb Valentiaetiam meminit.^umque inhabitari popu-l� fcribit Galfridus MonumethenfisyBritannis fciUcet, Romanis yPiStis yScot is Saxonibus. Sed quia has m-fulas ^ earum partesfiorfumfequentibus tabulis damns y in qmbus de iis denub dicendum nobis erity plura de iisnbsp;hoc loco fcribere fuperfedebimus. Vnius tarnen Viri peregrini Athenienfis de hacUntannia hifloriam aditcere lU-uat -y qui efl Laonicus Chakondylasy qui ante annos plus minus centum in Athenarum yrbe degensy hac de ea tra-didit. quafly era anfalfa fintyleSiorumiudicio relinquimus. In iis qua yere yeritati confentanea fcribit y mi-rabimurnsiri tarn longe him difsiti diligentiam. V biverb ayeritate aberrauerit {quemadmodum procul dub tonbsp;abfurdayen a naturaregionis alienifsima quadam refert)docemur nonfemper ejfe vera qua a quolibet de quibuf-ws narranturyaut litteris traduntur. Huncigitur per eius interpretem Conradum Clauferum audiamus:

B K. IT AN N IA nbsp;nbsp;nbsp;infube tres funt e redone Flandriay longe lateque Oceanum occupantes. Vna fit a eft eb

loci ybi maris inundatio flue afluarium confficitur.Reliqua tres funt ybt aqua ingurgitem conuerfa reuertuntur.

Reciius qu� dixerityiftas infulas ynam ejfe-y quoniam vna exiflensy ^ adeandem fefe extendensy iifdem legtbus, moribus iifdem gubernatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ynifubieSta magiflratuiy qui quafibi Vtilia funtyproflkit. Infula huius am �

bitus continet quinque maxime milliaftadfiorum. Earn tenet gens populo fa (sr fortis. Habetvrbesmagnas y ^ opibusflorentes, nec non yicos quamplurimos. Rex earn gentem imperio temper at. Londras Regni metropolis ^

Jedes habetur. Sunt in ifla regione Principatus non paucty qui obtemperant Regiynon fecus ac in Gallia fieri fuprd memorauimus. Nec quifquam Rex facile h� principatum eripueritptec etiam praterfuas confuetudinesflatuta'quenbsp;regi obfequi tenentur. Ea infula plurimas calamitates experta efl,gerens inimicitias cum mult is principibus y cumnbsp;regequoque inimicitias fufctpiens, ^ inteflinis feditionibus interdum laborans. Profert regio ifla yinum nuUibi,nbsp;nec etiam reliquorumfruHuum admodum fertilis efl. Frumentiautem amp; hordei mellis ylanaque plurimaeflnbsp;aflluentUy adeb vt his longe reliquis regionibus fvberior flt. plurimas itaque vefles contexunt. Lingua ytunturnbsp;propemodumpeculiarly qua nec GermanoSy nec Gallosynec altos flmtimospopulos referunt. ^uotidiano vita asfu,nbsp;moribus quoque 0- yifiu nihil a Gallis difcrepant.parua ipfls yxorum liber or umque cur a efl.Itaque per vniuer-fam infulamhk mos feruatury quando qu� amici domum vocatus ingrediatur, yt primurn cum amici yxore con-cumbaty vt deinde benigne hoffitio excipiatur. Inperegrinationibus quoque mutub vtuntur vxoribus amici. Ea-dem confuetudo obferuaturt Phrantalorum regione ibi maritima,yjquead Germaniam.Necprcbrofum ducunty Flandro-yxores ^filias in hum modum impragnari. Metropol� eius infula yir� opibusquepotentia reliquas yrbes an- s�. forte.nbsp;tecedit; diuiti� quoque 0 reliquafelicitate omnes yrbes Occidetem ffeHantesfacile fuperatfortitudine ^ yir-tute belltca eagens meliorfinitim�y0 ali�plurim� Occident� populis cenfetur. G^uantum ad armor um habitumnbsp;attinetyfcutaItalkay0gladios Gracosgeflant.Mijfilibus ytuntur oblong�y adeb ytplerumque eafiantes in ter-ram defigant. Flumen iflam ^vrbem alluit magnumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rapidumy quod in Gallkum mareeffimditur ab vrbe fla-

di�decem0 ducent� .ibiquereflagnatadebyytfacilenauibushim adyrbem accedere liceat. Et fane aquare-fluit agr�in fluuium afcendens propter vrb� obieHum,fluenspergurgitemy qui efl in regione maritima Gegeutia.

Vbi autem aqua in infula fe receperit ingurgitemynaues in flcco de flit ui conflat yCxpeBantes donee inundatio aqua-rum folita redeat. Inundatio aqua excrefcity ybiplurimumy ad cubitos regios quindecim-y vbi verb minimumy ad yndecim cubitorummenfuram augefcit.NoEleigitur 0 die recedentesypofiearemeant aqua. Luna cum fueritnbsp;in medio calo horizont� nofiriy0 eius qui fub ter t err am efl, in contrarium motum aqua difcedunt. Hac haoie-nas quapper tranfennam d longe prolpexityytitadkamy Laonicus . De h� Bntannicps inful� prater y eter es ynbsp;ytifuntTacitus 0 CafaryVidePolydorumy loannem Maiorem-y louium-y Gregoftum Lilium-y Robertum Coenalemnbsp;Perioche 2.dereGalIica s.Ant.Sabellicum Enn.io.lib.s.Guilielmurn Paradmum-yGalfredum Monomuthenflm.nbsp;PonticumVirunium-y 0 Bedam.

8

SCOT IA.

C C O TI A, Septentrionalior Britannicx infulje pars^quxantiquo vocabulo Albania, amp; ab incolis auitam linguam re* tinentibusfquosagreftes vocant, amp; interiorem regionem habitant) Albayn etiamnum appellaturjolim a Romanisnbsp;Britanniam Minorem,amp; Secundam dii�lam fuiflcjcx Sexto Rufo Lhuyduscolligit. Ha:c regio Grampio moteafperonbsp;amp;:informi(cuius Tacitus meminit^ bifariam diuiditur. Is enim aGermanici marislittoread oftiaDex fluminis,lateranbsp;Aberdoniasabluentis, permediam Scociam,in Hibernicum mare tendens,adlacum Lomundum fiftitur. Hicmonsnbsp;olimPidorumScotorumqueregni fer� limes erat.

Scotia multo quam Anglia motofior eft,amp; fteriliorried paifim habet portus,amp; aditus marinis aquis peruios.Sic enim marisOceani brachia hanc fcindunt,vt nulladomusin ea fit,vt Joannes Maior teftis eft, quxab aquamaris falfa vltranbsp;vigintileucas diftet.Invallibusfunt lacus,paludes,fluuij,fontesq. pleniflimi pifcibus.In ipfismotibushabetxquatamnbsp;agri planitiem,pecoris pabulum vbertim fuppeditantem,filuasqueferis plurimumabundantes. Quorum illalocorumnbsp;commoditatibus etiam fuftentata,minus vmquam deuinci potuit; cum ad filuas amp;c paludes prsefto vbique gentium fitnbsp;profugiumjamp;ad famamtolerandamferinazcarnis atque piftium paftus.

Plurima habet hxc Scotia mirada,quorum partem ex Hedore Boetho collegimus.In Gallouidialacuseft Myrtoun diiftus,cuius vna pars aliarum aqnarum more gelu byeme concrefcit;alteranullis frigoribus cogelari poteft.Sunt in Ca-rida regione ingentis magnitudinis boues,quoru caro tenera fuauisq. efui eft; ceterum pingue numqua concrefcit,lednbsp;olei liquidi inftarlemper fluens.Oceanus huius littora alluens,diuescft oftreis, halccibus,c�gris,c�chis,aliisq. id genusnbsp;pilcibus maxime faxatilibus. In Coyl prouincia hand plus decern millibus pafluuabAeroppidol'axumeftduodecimnbsp;vix pedes altumjextenfum 3 j.cubitoru fpiflitudine,haud immerico ab incolis Surdu appellatu. Nam quatumuis ingc-tem ftrepitumjfonitumq.vel etia bombarda edas ab vno latere,ex aduerfo baud exaudiri queat,nifi quam remotiftimcnbsp;abfis, turn enim fonusfacil�percipitur.In Lennos,qu�e Ptolemaso Lelgouiadicitur,lacus eftl�g�maxiraus,Loumondnbsp;vernacul�didus:rupraz4.miliariain longitudinem extenfus, odo inlatitudinem,Trigintainfulas compleditur,qua-rumplerxque vicisfrequcntibushabitats, templalacellaque Diuisdicatahabent. Triainhocmemoratudignarepe-riuntur, Nampifcesillicefuihumanofuaues pinniscarent. Lacusinterdumnulloflanteventoitaimmense concita-tur, vt vel audaciflimos nautas quo minusfoluant, deterreat. Vnde yento ceflante naues medio curfu correptte, cumnbsp;maximodilcrimine iadantur;amp; nifi portus quifpiam forte propinq�us adfit, plerumque cuertuntur. Dcniqueeft in-fula quxdam gregibus armentisque pafcendis vber, led qua: natans fluduansq. quo venti impellant,luic illuc feratur.nbsp;Conftans fama eft,lapidem in Argadia nafci,qui fi paulodiutius ftramentis ftupifve fupponatur,incendium faciat. Adnbsp;Slanis(caftelli nomen eft in Buthquhaniajantrum eft admiranda: natura:. Aqua enim in id inftillans tradu temporis innbsp;candidilfimum couertiturlapidem; ac nifi certo annorum curriculo eximerentur,olim iam oppletum illis fuiffet.Nul-lusin hac regione mus maiorconfpicitur; nec fi importetur, vitam illicducere poteft. In Fifa regione effbdituringen-ti numero lapis niger,faciendo igni fupra modum accomraodus. Ad oftium Forthex fluminis in medio mari altilTimusnbsp;fcopulus eft,ex cuiusfummitatefons aquicdulcislargilfira� admirandonaturiemiraculo fcaturit. AbEdinburgo plusnbsp;minus duobus pafllium millibus,fons cui olei guttx innatant, fcaturit, ea vi, vt fi nihil inde collegeris, nihilo plus con-fluat;quantumuis autem abftuleris,nihilo minus remaneat-Valethoc oleum contra varias cutis fcabrities.Hadenus denbsp;his. Habet Scotia in regione Drifdaliaaurifodinam, in qua etiam id quod vulgo Lazurum dicitur, inuenitur. Habet amp;:nbsp;ferri, amp; plumbi quoque mineras.

IncoljE qui cis Grampium montem Meridionalem partem habitant, funt bene morati, amp; huraaniores;lingua vtun-tur Anglica. Qui alteram partem Septentrioncm verfus accolunt,genus hominum afperum ac longe duriifimum eft. Silueftresdicuntur.'hifagoamp;interioretuhicaHibernicomore, tindocrocoamiciuntur, nudisque genu tibiis, ince-dunt. Arma funt, arcus amp; fagitta:,cum enfe admodum lato. Pugioncm ex vno latere tantum acutum fub zona lempernbsp;ferunt. Hi lingua Hibernica omnes vtuntur. Sicqj duplex eft in Scotia lingua, amp; mores gemini. Hos Alta: terrje viros,nbsp;reliquos(filueftres nempe)Ima: terra: viros,vocamus, inquit Maior Scotus.

Scotix vrbiumprimaeftEdinburgum,Regiafedes,vbicaftellum eftPuellarum cognominatum, multoties audo-rum teftimoniiscelebratum. S. Andreje,inquoVniuerfitas- Sc Abredonia 'altera Vniuerfitas. Eftinfuper Glalgucnfis ^bs, Archiepifcopalisfedes. Et Perth oppidiim,quod S.Ioannis villa vulgo dicitur,folum inter Scotiae villas muro cin-dum. CaledoniiB filua:(cuius Ptolemxusaliiquc meminerunt) vix reliquia:hodie luperfunt, nominis dumtaxat vefti-

^pud Sterlingium oppidum cxftant. Ha:c de Scotia qujc Regni titulo decoratur; nucde infuliscircumiacentibus,5c Rjgnum pertinentibus.

Hebrides magnitudine amp; numero primas tenent. Bo�thus 43.efle ait; led hie Manam cum iis ponit.qua: non Scoti-co regno fubieda eft;fed Regi Angliie obedit;neque hanc a veteribus inter Hebrides nominari putauerim.Hebridum pnm a eft Arana, (qua: amp; Botha) Helau, amp; Rothela. Non proculabhis Aliza,auibusSolandisabundans;maioruraa-natum genus id eft.Maxima omnium ?lt;:nominatilfima Ilaeft,frumenti ferax amp; metalli diues. Mox Cumbra,Mula-quc. luxta has Iona eft,Regura fepulturisinfignis. Deinde Leuifla.Omnium autem poftrema eft Hirtha,polarera ha-bens eleuationem 63.gradus. Haec earum nomina funt apud Boethum. loannes Maior Scotus nominat earum Argy-lam,Arancam,Awynam, Butham,fiue Rothfayam, Lefiuoram. In his infulisfunt anferes,illis Clakis didi, ('Bernacasnbsp;casvocat Sil. Gyraldus^quosBoethusexmariamp;lignis putrefadis prouenire affirm at non ex arboribus nafci,vcnbsp;vulgus Icriptorum prodit. Etenim, iuquit,fi lignum in id mareproiicias,temporistraduprimumin eo vermes cx-cauatoligno nalcuntur,quilenfimenatiscapite pedibusque atque alis,plumas poftremoedunt,demumanleribusnbsp;magnitudine a:quales, cum ad iuftam peruenerint quantitatem, ca:lum petunt, auium reliquarum more,remigio alarum per aera delati.Poft Hebrides proximx funt Orchades,quarum prxftantilfima Pomonia,Epilcopaliac templo au-guftiflimo, turn duobus munitiffimis caftellis infignis. Zelandiam vnam earum quoquenominat loannes Maior,nbsp;quinquaginta mille palfibusin longura exporredam. Nulla in eis arbor eft,nuUum triticum,exundantibus alioqui ceteris frumentorum generibus.Serpens aut animal venenolum nullum gignit.Butynim laleconditu in Scotia veneunt.nbsp;Incola: cum abuudantia hordei potentiffimum conficiant potum. Sc omnium mortalium fint bibaciflimi, nullum tarnen ineis vmquam ebrium, aut mente alienatum, nullum amentem aut ftolidumvifumefle, audor eft Bo�thus.nbsp;Idem de Scetlandicis tradit; fed hoc de his minus mirum, quibus nempe potus aqua eft. Horum Scetlandorum opesnbsp;vniuerla: in pifcibusarefadis.ac tergoribus animantium. In Hebridibus Hibernica lingua vtuntur; in Orchadibus veto Gothica. M. lordanus in fiia Dania: tabula ait Orchades Danorum Regibus fubeffe,cum tamen has Regni Scotia:nbsp;fub Ducatus titulo feiamus. De Scotia amp; infulis vicinis, lege quos hoc loco citauimus, Hedorem Boethum, amp; loan-nem Maiorem,amp;: IoanncmLclla:ura,Scotos,