instituut voor

Keltische taal-en letterkund» der Rijksuniversiieil te Utrerfin

Digemer n)ad

Goulennet ho peuz diganin, ma c’henvroadez ker, skriva eur gir a digemer mad en penn-kenta honbsp;levrik. Ila sela aman ar gir-ze, eur gir hag amnbsp;befe c’hoant a vije lenaet er bed boll, evil ma oui-che ar bed boll a zo ganet da Vreiz koz eur verc’hnbsp;dispar hag a c’houez en hi c’halon, yaouankoc’hnbsp;evil biskoaz, awen hon drouizezed gwechall,nbsp;d’ar c’houlz ma vije troc’het gant felc’hier zakrnbsp;bodik glaz an uhelvar en Koajou Brekilien.

Nen euz telen abed en ho ^taouarn, o Filo-mena. Ho pizied n’o deuz .disl^tinh^met gwriad, mcs ho spered a nij a-uz d'Ho^oa^el, ho sperednbsp;a zo eun « noadez-er » gaht Sipiieskel-lugernus,nbsp;hag a oar gwriad hunvreou kaer, pere a badonbsp;pelloc’h ’wit kement korfen pe kement broz ho ponbsp;stage! warne ho taoulagad skier, o kemenereznbsp;yaouank. Narm ! nen euz telen abed en honbsp;taouarn, ines an iue a gan en ho mouez, pelec’hnbsp;e man an delen arc’hant pe an delen aour kapnbsp;da zon evelti ?

N’am euz klew'et ar vouez dudiuz-ze nemet eur wech ; mes, keit ha ma vewin, e klewinnbsp;anezi, evel en deiz binniget — zonj ho peuz —nbsp;ma zavas, dindan an oabr koumoulus, ewit meulinbsp;eur gonterez koz, kousket en bered Penvenan.

Paour kez Liz Bellek ! Kalz a draou kaer a oa bet laret diwar he fenn, hag en gallek, hag ennbsp;brezonek, gant tud kustum da gozeal braw. Mesnbsp;pa dostaaz d’ar bez eur Gernewadez, gwisket enbsp;giz Roztrenn, ha pa ’n em lakaz da ganan, kroa-zet he Idaouarn ganti war hi davanchèr, arnbsp;maronad he devoa kompozet da vaouezik Treger,nbsp;kernent-hini a oa eno a blegaz e benn, evel panbsp;vije bet Spered ar Varzed braz, Spered Gwen-klan ha Taliezin, o tistrei d’ar vuhez war mu-zellou ar ganerez. Kenavo, adalek neuze, an dudnbsp;gouiziek ! Holl e stouent o c’halonou dirak arnbsp;gemenerez dister, rak er plac’hig-ze Breiz koz anbsp;oa hadvew, Breiz koz a oa hadyaouank !

Bennoz Doue d’ac’h, Filomena Gadoret ! Ra vezo ho zoniou arri mad en peb ti Breiz ha gantnbsp;peb Breizad ! Ra vezint kanet war douar ha warnbsp;vor ! Eur feiz don hag eun esperanz hir a zonbsp;enne. Nann, nann, n’e ket maro c’hoaz bronbsp;Velleda, bro Vivyan ! Ar levrik bihan-man a zonbsp;ennan eur gentel vras. Ne c’houllin ewitannbsp;nemet eur mennad hepken, da laret eo ma tiskonbsp;da bep-hini ar pez en euz disket d’in ma-unan :nbsp;karoud mui-ouz-mui hon gouen, hon bro hagnbsp;hon iez, ha beza zur, keit ha ma vo kemenere-zed evel Filomena Gadoret da wriad d’ê dilladnbsp;a seurt-man, na varwfont biken.

Anatol Ar braz. Porz-Owenn, an drede a viz Gwengolo.

KIEISr SKIieilD

Greixel, be va, ba. mervel en bevelepi lec'b !

Mouez Mencou Kerne ! An nebeut giriou-zc, kenvroiz kcr, n.i zeblunlonl kel d’ac’b eur barzoncg ar c’haeran ?nbsp;Na gasont ket ho sirred d’eur vro dizanvc Ire evidoc’li,nbsp;eur ’.TO elec'h in.-i zebJanl ar vuegez kerzet skaiivoc’h ?

A dra zur, forz pelec’h ho pens c’hoarzct da genian d’ar vue, en Gwened, en Leon, cn 'I’reger, lec’hig honbsp;kavel a choni bcpred slag ouz ho kalon. Ar garante-zenbsp;na harz kel ac’hanoc’h, koulskoude, d’anzav, gant lealded,nbsp;e vank eun dra bennak d’ac’h evil lgt;ezan Breizad riknbsp;awalc’h ; ar garanle-ze na harz ket ac'hanoc’h d’bbernbsp;anaoudegez gain eur rann-vro elec’h m’eo dastumet, koulznbsp;lavaret, Breiz gant he boll donezonou. Evil laret ber, arnbsp;garante-ze a boulz ac’hanoc’h, en eneb, da glask Kerne,nbsp;rak en Kerne e kaver, war an dro, penn-kaled ar Gwcne-dour. fe al Leonad ha dizeblanler cun lam faëus an Tre-geriad. Ar C’hernevad, daoust d’an droug a zo l)et konlelnbsp;diwar e benn gant tud ha n’o dens gallet biskoaz, hepnbsp;mar, hen anavezout, an eus anaoudegez vraz en espern,nbsp;spered pcurvuian da werza, ha karante gwirion da ginnig,nbsp;da vihanan mar outer kemer anezan en e Meg... Rak ara-bad, pet so»nj, kcnier anezan a-dreuz : ter daonel eo ive,nbsp;ha neb hen gwapa a gav dustu d’ober gant e bar. Marnbsp;ve dikriel ar C’hernevad ken aliez. eo abalamour ne zizolonbsp;ket d’an holl e galon, e galon aour klenkct en eurnbsp;c’hlaouier dir. Kement-se a zo furnez : ar vignoned vad anbsp;zo tano, ha morse n’o dibaber gant evez awalc’h. Ar

C’heriievad war ze a zo heuvel ouz e veneou móreiiet, a vir o 'dudi d’an neib o c’har en gwirionc, d’au neb a deurvcnbsp;cliilaou o mouez, ar vouez-ze a zehlanl tro ha tro moncznbsp;Barzed an aiiizer gwechall o kelen, mouez ar Zenl koz onbsp;prezeg, mouez ar Gendadou o tiarhenn, mouez an Anaonnbsp;o hirvoudi, pe c’hoaz mouez ar vrczellourien dêr o huchalnbsp;war leziregez ha yenien o diskennourien.

Mouez Meneou Kerne a ve klevet enpad ar bla ; n’ehan lam da voudal. Sevel a ra d’an amzer neve ganlnbsp;kan an alc’houeder, en kreiz an hanv pa weler ar parlm-dou zegal o wagenni evcl ar mor braz, d’an diskar-amzernbsp;pa hleg ar gwe dindan an avalou,' ha d’ar goanv pa glevernbsp;kolvez ar gannerez-noz pe pa weler al luluned o korol-lat en kreiz eur valaneg, tra ma zav ouz ar c’hos-kleuzen-nou you spouronnus ar gaouen...

Mouez Menëou Kerne na ve ket klevet, koulskoude. gaiit an holl, — zoken gant kement a dlefe he c’hlevet,nbsp;siouaz ! Evit he c’hlevout, co red Ixizan ganet en Kernenbsp;pe, da vihanan, beva enni ha gwestla d’ezi eur garantenbsp;frank... ha c’hoaz eo diez, rak Kerne na gar ket nemeur alnbsp;IfiZ-vugale.

Kerne la zo eur vam vad, mes ive pegen istnigus ! N’he deus teneredigez ha na ro madelezou ncmcd d’henbsp;gwellan krouadurien. Ar re-maii ue d’iiit kei stank, larelnbsp;hon deus, mes karout mad a reont o mam. O mouez, emê,nbsp;n’eo ket kaer awalc’h evit he c’hana, o c’homz entanelnbsp;awalc’h evit he meuli nag o c’halon birvitlék awalc’hnbsp;evil testenia d’ei oc’h anaoudegez-vad. Mag e welomp anè,nbsp;neuze, oc’h unani o c’haniou, o meulodiou, o c’haranlenbsp;evit sevel d’o mam eur harzoneg dispar, kan peurhadus,nbsp;elec’h ma weler kcmmesket levenez ha glac’har pep reni-zi, eus an amzeriou guzetan d’au amzer a vreman.

Uiian a vugale Kcrue, eur plac’hig yaouaiik, bel gaiiti digaul Douc doiiczonou a c’hened, a liiniez, a spercd,nbsp;bcL ganli, dreist lioll, liag en eiiii doare ijiiuis, donezon arnbsp;varzoniez, a ginnig hirie d’he Mani-Vro eur gurunen goantnbsp;a zoniou liag a werziou c’houek.

Evel ma lavaromp uheloc’h, Koulmig Arvor be deus pleet abred bag a zo bet choinct, meur a wecb, bep mar,nbsp;da cliilaou ar c’baii tener a zav diwar Meiieou he bro.nbsp;C’hoantal he deus goude rei d’ar c’han eur c’horf, d’arnbsp;vouez komzou, evil gallout, evelse, rei lod d’ar re-all ennbsp;cvurusted gouzanvet ganti hcc’h-unan. Ila setii perak bonnbsp;deus birie, dastumet en eul levrig ar bravan, ar pez anbsp;glask pep Kernevad, pep Kernevadez ; Mouez o Bro anbsp;gresk levenez, Mouez o Bro a zistaii poan bag a lus-kell anken... Setu perak bon deus hirie Mouez Meneounbsp;Kerne !

Kalz a chom zouezet e c’hall eur plac’h yaouank sevel evelse danve eul levr. N’eus ket gwall bell c’hoaznbsp;eur c’henvreur a lare dirazon : « Penoz eta he deus galletnbsp;Filomena Cadoret ober labouriou ken kaer, pa welan kennbsp;stank en dro d’in tud peil muioc’h disket ha n’int ketnbsp;gouest, peurvuian, da zispag an disteran mennoz uhel ? »

Penoz ? N’eo ket diez displega an dra-ze. Ar pez a laz breman bon bro, ar pez a zifram ac’banomp diganli, arnbsp;pez a lak da wenvi bon c’halonou, keu buezek koulskoude,nbsp;eo an Divroerez. An aërouant a rê kement a spoilt d’honnbsp;Brizeuk rneurbed karet, an eus roudennet breman pepnbsp;lachen a Vrciz. Keincnt Iraouien beuc’bus, kement plenennbsp;liinvidik, kement koad didrouz, kement lanneg moredet anbsp;zo treuzet ha hedet ganlan. E c’houistelladennou dipitusnbsp;hag e drouz-ifern a drubuilh anaon ar Be-Goz, a stra-filb an evnedigou, a voug mouez an Delen, a spouron an

dud oajet hag a dro peiin ar yaouankiz gant sorc’liennou diboell ha, Doue oar, pegen iioazus...

Eur hern lud a gwita ar vro hep bla, cun niver bra-soc’h a zivroïdi eii cm zistol wariii evel eur wagen-vór. hag ar rederien baour-maii n’o deus iia spered-bro, nanbsp;Uegez, na oaled abed ! Henvel int ouz sardon ha gwespcd.nbsp;Kollet gantê o spered-bro — diaze igt;ep peuc’h ha pepnbsp;cvurusted —• ne c’houllont mui kroui eur rusken; ha nag enbsp;rafent, n’ouzon dare hag int a vefe gouest da boanial,nbsp;enni, evel o c’henvrolz chomet doujus da rouden ar Re-Goz. Bezan int, siouaz d’ê, tud diwriennet, tud dianket,nbsp;Dre-holl eman o bro, mes neblec’h ne gavont an oalednbsp;o deus kollet. Pebez gaou o deus groet outê o-unan, manbsp;Doue, ha nag e karfemp laret d’c, ken aliez de ina zavnbsp;an heol, heol lintrus Breiz, a Idom kenkoulz ezili ar beviennbsp;hag a ra ouz pep lochen eur palez a yec’hed hag anbsp;frankiz... Ya, nag e karfemp laret d’ê :

An oaled!... Gir tener, ne glever siouaz ken, Gwir men-font al ligne ha distan an anken ;

Eec’h a frealz padus, tenzor an envoriou,

Minihy pep tiad pa deu ar glac’hariou.

An oaled !... Ar re goz, a rum da rum warni O deus bet barlennet ha tommet igt;ep hini ;

O hue, o skoueriou hag o marv a dud reiz Eo a zalc’has difank ar giziou mad en Breiz.

An oaled !... Daou bried, a vec’h c’hoaz unanet,

A diaze warni oc’h amzer da zonet ;

Endro d’ezi, bemnoz, eur pennad goude koan,

O c’halon a ziskwiz warlerc’h devez a boan....

An oaled!.... Bugelig, kar anezi ervad.

Mar tigoue d’it, biken, evel eun emzivad,

Gonit da dam bara e-touez estren garo.

Ar sonj eus an oaled a denno d’it daero !

Xlll

An oaled !... ar c’havel, n’o deus nemed eul lec’h, Ha, mar vent düezet, n’o c’haver mui neblec’h ;nbsp;— Oh ! na gwitaet kei, m’ho ped, en han Doue,nbsp;Elec’h m’ho peus c’hoarzet da genlan d’ar vue !

Me a garfe kavout mouez ar Barz bleo melen, Ha gant e vouez tener kavout c’hoaz e Delen,

Evit larel d’an holl : — « Eim oaled pe vervel ;

Ar ween hep gwriziou na slourra ouz an avel ! » (1)

Nan, ar ween hep g^vriziou n’hall slourm ouz an avel ! O chilaou bep l)eure ha bemnoz Mouez he mcneou,nbsp;Koalmig Aruor he deus meur a wech pouezct lalvoudegeznbsp;eun oaled. En karante an oaled he deus kavel he galvcdi-gez, ha setu fa belec’h e leu d’ei an donezon gacr a laknbsp;kalz a dud zouezet.

Nelra gacroc’h, eme furnez an dud koz, egct genei, beva ha mervel en hevclep lec’h ! Hon zclennoureznbsp;yaouank a zo neuze evurus. N’he deus biskoaz anavezetnbsp;Irubuilhou ankenius ar c’hcriou, bag o spouron na stra-filh lam he c’halon dinain. Evurus eo ganl evuruslcd arnbsp;mae.zioa, evurusled na vc kei dalc’hinad anavczel, o ve-zan ma ver boazel da vevan ganli. (iouzanvet start e venbsp;koulskoude, goulennil kenloc'h diganl ar polr-saoud a gannbsp;hep gofil d’ezan, war zigare e richan an evncd ; digantnbsp;al labourer, pa zavl e gein en kneiz e bark, ha pa deurvenbsp;an heol binnigel, a-dreuz eur beurevez mougenet, evelnbsp;ma weler ken slank en bro Genie, strinka warnan eur ban

(1) « An oaled » a zo eur barzoiieg Idnniget ganiu d’ar Barz gredus « Ablierve » au de nia teurvezas e vignoned liag e ziskibien, bodet lioll ennbsp;Zant-Briek, lida eur gouel dispar en e euor ha rei d’ezan, evel eun lesteninbsp;a zoujanz bag a garante, kaerau kador-derv, sur gador-vrec’h kizellet, anbsp;roas biskoaz Barzed Breir.-Izel d’o C’liclenner ba d'o jMestr karet...

A. Y.-B.

a skierijeii ha kargia e galon a leveiiez hag a zucli ; digaiit kement ïiini, en eur gir, a gemer plijadnr o sellet ouznbsp;an dremwellou, finvus evel an amzer, hag a ginnig, dre-ze,nbsp;da zaoulagad ar Breizad, a-leiz a daolennou koant ha dis-kwizus...

Koulmig Arüor a zo eta evurns gant evurusled ar maeziou. Ne oar kei pegoulz e teuï an Ankou da droc’hanbsp;d’ei kerden he zelen aour ha d’he c’has, goude, dreistnbsp;koumoul he meneou, d’al liorz dispar elec’h ma zavkaniounbsp;ar A’arzed ha kanlikou hon Zeul koz evel eur mor a zudinbsp;etrezek tróii an Drinded. Mes ganel ha hcva ra en eun Unbsp;bihan koant, koant, zavet en eim draoïüeniiig kled elec’hnbsp;na gone ket avel hinimus an drong na korventeiin ar ga-soni. Eno eman he hue hag he gwellan pinvidigez ; pelranbsp;a fell d’ei mui ha gant petra ouspcnn e c’halU'e bezannbsp;Irubuilhet !

Ker-Sioiil ! Gwaskedet a hep lu, troel d’ar zav-heol. garlaiitezel a vleuniou, digemeriis da zor breizek, c’hoar-zus da brenestrou gwer gant o ridochoii gweiin, ar Goul-mig a gan ennout iioz-de, hag a lavar d’aii holl pegennbsp;kevauus eo beva war douar Breiz-Izel, n'halle kavout neiznbsp;dereatoc’h !

Miret beo war an hevelep oaled an tan zakr c’houeet gant ar Gendadou, skoulma warni anellou ar chaden anbsp;unan ac’hanomp a runi-da-rum d’ar re o dens diazeet hanbsp;roet d’an tiegez eun haiio, n’eo kel kenderc’hel eim tarnnbsp;labour ar C’hrouer e-unan, an eus tcurvezet rei eun tiegeznbsp;da hep den, eur vro da bep tiegez hag eur bobl da bepnbsp;bro ? An tiegez a zo d’an oaled evel ar frouez d’arnbsp;ween ; dispennet an oaled, tiegez abed, ha hep tiegeznbsp;n’eus ket a vroadelez pe, mar d’eo gwell ganac’h, anbsp;spered-bro. Ar vro a zo groet gant tiegeziou, gant « fami-lion », ha nan gant tud. An deal a zo dic’harp, „ dioazel ;

an tiegez an eus eun diaze, an tiegez an eus gwrizioii. Gwasat torfed eneb d’ar vro ha gwasat gwalen lennetnbsp;war an dud, an de ma teuas an Dispae’li villiget, en eurnbsp;c’hoanlat, Ira diskiant ! lakat an hull war an lievelepnbsp;troad, — da ziskar galloud ar penn-tiek, da zismantri annbsp;herez ganl pep marv, da sklabeza ha da deul goude, hepnbsp;difeiin, pep ezel etre treid ar bed ! Gwechall ar peadra anbsp;oa padus, an herez a oa zakr, ar mah a geniere micher annbsp;tad, an ü a chome en e zav ; eu kichen hiric, o vezannbsp;m’eo red lodenni re alicz ha paea hep wech truachounbsp;pouner, eun tiegez ar c’hrenvan na bad ket peurvuiannbsp;hirroc’h evil e berc’henn. « Ha goude ! e vo laret d’in,nbsp;marteze, breman da vihanan pep hini a dap e dam,nbsp;d’ezan neuze da cliach gwellau ma c’hall war e spartnbsp;bihan ».

Gwir mad eo, mes aman en em gaver c’lioaz en he-velep pal ganin. Hag e c’houleunan adarre petra e c’hoar-ve neuze gant an tiegez. Diskarcl eo, nckwir ! Hogen, an herez, zakr gwechall, a dalc’he an tiegez en e zav ;nbsp;ha heman a chome, daoust d’an amzeriou diez, kavelnbsp;biimiget ar ouenn, minihy pe repu e ziskennourien —nbsp;ar penii auezan a vire ar garg a dad, — hag, ar pez arnbsp;gwcllan, kastell-krenv ha difennour giziou fur ar vro. Bi'e-man n’an eus kazi tiegez abed ken ; labour ha poan arnbsp;re goz, berniet gwechall a rum da rum, a zo pulluc’helnbsp;araok m’eo diskennet o c’horf er be ; an tiegezigou anbsp;van c’hoaz, a bad d’an hirran daou pe dri remzi. Hag arnbsp;vro, kollet ganti an dud vad a zistrempas he douar gantnbsp;c’houczeu o zal, a zo renet gant divroidi divergent, ludnbsp;zavet fall, aotrone kouezet diouz lost ar c’har, hag a ge-mer eur plijadur diaoulek, p’o deus flastret dindan onbsp;zeuliou al loden vrasan eus ar bobl, o waska hag onbsp;heskiiiat an dornadig tud chomet digabestr hag a virnbsp;c’hoaz nerz-kalon awalc’h da stourm ouz al laeron, ouznbsp;sun'erien gwad ar Vretoned...

Ma c’henvroïz ker, teulet mar plij eiir zeil en dró d’ac’li, ha laret d’in hag en n’eo ket gwir !

Hadlaret a ran c’hoaz, e zo groet eun lorfed spoiitus en eb d’ar vro ha chaehet war an dud ar gwasan gwalen onbsp;laiza an 'tiegez. Ni, Barzed, a stourmo, a dra zur, tra manbsp;chomo ganimp eun elven-vue ; mes kelt ha ne vezo ketnbsp;hadsavet an tiegez, hon foan, doan braz am eus, a dougonbsp;nebeud a frouez mad.

Difennomp eta an tiegez ; poaniom'p evitan hep da-mant ha kennerzomp hr re — niverus evit c’hoaz — a vrezell evit au oaled ! Enor d’an dud a chom kendel-c’herien ar c’hiziou yac’h, difennourien ar Ouenn ha, drenbsp;euo, skouer ha kelennerien o c’henvroïz. O labour anbsp;zo talvoudus, heuilh a remit eur c’halvedigez uhel, hagnbsp;an aolro Done a skuilh warnè e wellan, e builhan ben-noziou !

Bez ez eus tud hag a gred d’ê, dirak froudennou ar bed, ar spered-diavez hag au diskadurez impliet fall, eonbsp;diez, kazi dreist nerz au den zoken, miret bev ar c’hiziounbsp;fiir ha derc’hel an tiegez en e zav, Netra czetoc’h. Hanbsp;kement-inan a zigas envor d’in eus an c’hentan gwechnbsp;ec’h is d’eur 'pardon brudet braz ha darempredet kalznbsp;— hini Zant-Kare, a gredan. Aboue zo peil, iiell. Bihannbsp;a oan, dianaoudek eus pep tra, mes d’an oad-se kementnbsp;a ve bet gwelet a chom garanet mad er spered. Eno enbsp;tiskis da gentan peseurt krog o deus ar zent war honnbsp;Bretoned, ha perak, kaer a zo, ne deuer kei a-bemi danbsp;vouga en hon diabarz futen ar fe.

Frealzusat tra ! Peil araok ,e oa divizet mout d’ar Chapel-Neve. Da zul ar Pentekost, abred ouz ar mintiu, enbsp;oa slaget. Araok an ofern e tigouechomp. Amzer danbsp;zislaga, da zibri eun tam, ha ni d’ar chapel. ïi ar Wer-c’hez, kaer ha kempennet brao kenan, gant listri, ban-

X vit

niellou a vern hag a hep liou, goleier o steredenni, tud o pedi, a zeblaiile d’in eur porclied Baradoz, ar pez anbsp;oa, eii gwirione. Skeuden Itroii-Varia-Drue a-us d’aiinbsp;aoter, ar Werc’liez ouz Iroad ar Groaz, he Mab Zantel warnbsp;he barlen, Hen marv ha goloet a c’houliou, a van trasnbsp;ac’hanon. Ar bugel a zo evelse : e spered eon c’hoaz, cnbsp;galon digailhar, o welet taolen ar C’halvar, hep en intentnbsp;ervad, ec’h anave dusLu, gant zikour ar c’hras, karanlcnbsp;divenl ar Zalver evit an dud hag ar poaniou braz anbsp;goustas d’Ezan o dasprena. Lec’h abed d’azea hag ous-penn an ofern-hred a ve laret ebarz an tour, cnpad arnbsp;pardon, dirak eur mör a dud. — « Deomp eniaez, e laras,nbsp;ina zad, (marv aboue, Done da vezan gant e iue !)nbsp;frankoc’h e vo warnoinp ha welloc’h e heuilhfoinp annbsp;ofern... » Ha ni emaez. Ar c’hleier a vralle d’an drivednbsp;zón ; ar vugale a gase trouz ar pardon gant zonerezed hanbsp;garmadeg ; en dro d’imp ar hevicn, an dud gouliet hanbsp;mac’hagnet, a c’houlle aluzeii en han Done : « Eur gwcn-neg bennak d’ar paour ive, ma zud kez ! » erne unan.nbsp;« Kemeret true eus ar paourkcz dall » e lavare cun all.nbsp;A dam dost d'imp, eur vaoucz, hag e wclis aliez goudcnbsp;en pardon ar Goz-Yeodet, a gouezas en droug-zant. Klcvetnbsp;a ran c’lioaz he dent o slrakal en he fenn kenkoulz hanbsp;ma welan diou pe daer amezegéz o terc’hel d’ei he diou-vrec’h rftidet ha neziet gant ar boan, Paourkez klan-vourez !

Enpad an ofern, daoulinet war ar yeod glaz, ar hobl a bede hag a bede kalonek. Eun heol tom, distauet gantnbsp;eun ezennig flour ha gant skeud ar gwe — chapel Zant-Kare he deus c’hoaz miret he c’hurunen gwe braz, daoustnbsp;d’al lezen zod a lak breinan meur a vaer da zizolo arnbsp;berejou evit ober eur gweuneg bennak diwar goust ar rc-varo, mezuzat tra ! — eun heol tom eta, a bare hag anbsp;grcske kaerder ar gouel. Miret am eus meur a gomznbsp;eus prezegen ar pardoner, a zisplegas, ken lugernus

karante lia true ar Werc’hcz cviclomp. Warlcrc’li aii ofcrii, leiii cljarz cur prad, e Lal ar cliapcl ; goude, d’arnbsp;goiisporou lia d’ar prozesion, liemaii Ivaer, a dra ziir, liagnbsp;a zeblanlc Icalz Ivaeroc’li o vezan ma oaii Ijilian.

riag e teuas adarre koulz au distro. Kenavo d’ar We.rc’Liez Iruczus, eiir poli d’he skeudeii garel, kenavo d’arnbsp;pardon, Ircnieiiel peil re vnhan, lia ni war Jion c’liiz, leunnbsp;a 1'realzidigez evel ma ve ar Vreloncd pa darcm])rcdontnbsp;ganl doujanz lia 1’e pardonioii zantcl o Bro.

Bel on c’hoaz aboiie er (duipcl-Neve, Bep wcch am CHS kavel an iievelep evnrnsted ha Ix'p wech c tennbsp;sonj d’in bag eiis komzoii ma zud bag eiis al laouenedigeznbsp;a welen o virvi war o dremmoii. Monl d’cur pardon ganlnbsp;an boll vngale, a zo d eun lad ba d eur vani eun diskwiznbsp;en kreiz poaniou ba Lrubuilb ar vue, cur c'bcnncrz danbsp;voiil war araok gwelloc’b evil biskoaz. Ar vugale anbsp;beuilb goude skouer o zad bag o mam, ba. d’o zro, enbsp;liskonl d’o bugale ive ar wenojen a gas da bardon penbsp;bardon a Vreiz. Pelec’b eman, larel d'in, ar Vreloncd n’onbsp;deus kei en dro d’ê, a bell po a dost, eur pardon elec’bnbsp;ma ’z int bet kaset gwecball, elec’b ma kavont bep blanbsp;ar feunleun vurzudus a skuilb en dro d’ei yec’bed banbsp;bue ? Pelec’b eman ar Vretoned ba na garont kei, dreistnbsp;ar c’bleier all, kloc’h eur cbapel bennak, ba n’ballontnbsp;klevet e vouez bep ma ten kerkent takennou iniilb a zournbsp;da ruilbal war o diouebod ?

Sed aze penoz e ve mlret ar c’biziou fur ba dal-c’hel eur vro war zao ba didrec’b. Ha kenient-man — arabad en aukouas ! — a zo gwir, nan bepken evit arnbsp;fe, mes c’hoaz evit kement a zeil eus bue eur bobl. Eunnbsp;herez bon deus bet digant bon C’hendadou ; n’hallomi)nbsp;koll loden abed anezan bep lieiï dismantri a-bcz, da larelnbsp;co, bep en em varn da vervel evel pobl ba da vezan,nbsp;pres lik goude, sklavourien ba divroïdi war don ar bon

X tx

c’liavel, ha houman eo gwasan gvvalen e vir aii aotro Doue d’ar poblou a uac’M o liisLor hag a dro o c’lieiii d’onbsp;galvedigez.

C’hoaz eur wech, liag ec’h acliuan, a-benn karoiit eur vro evel m’eo dieet, e feil anavczoiit anei ervad, hag a-beiiii auavezout anei ervad c feil genei enni, beva enni banbsp;kavoul enni gwriziou dón. Hag e tizroan a - neve warnbsp;bez a laran ubeloc’h d’ar c’’bcnvreiir zonezet a cdionllnbsp;diganin ma sonj diwar - benn oberourez Monez Meneoiinbsp;Kerne. Filoraena Cadorct a zo eur Goulraig a Vreiz-Izel. Evel ma tenn ar blanten he bevanz eus annbsp;donar clcc’h m’eo diwanel, evel ma teiü hep clian arnbsp;vlciien c’bouez vad en dro d’ci, evelse bon C'houlmig,nbsp;a gan, bep ])oan, ar pez a wel, ar pez a gar, ar pez anbsp;c’hoiizanv ; hag a gempcim en eur zon, a zaslum cn eimnbsp;diskan, pcadra da lakilt, goude Kerne, Breiz a l)cz danbsp;dridal !

Ya, Monez Meiieoa Kerrie a vo da bep gwir Vreizad, da gemenl bini n’an eus ket nac’het e vro, eun bor-zeimig, eur garlantez a vleunion hanv, a strink en dronbsp;d’è, gant karante ar vro, ganl furnez ar giziou koz,nbsp;dousler eun nosvez-vae pa zav c’bouez ar spern-gwennnbsp;dreist ar girzier ha pa deu an deliou, c’hoaz o tiflnka,nbsp;da greski donder ar c’boad ha da garga anezan, enpadnbsp;ma kan an eostig-noz, a hunvreoii alaouret, hunvreou anbsp;Idij kement d’ar Varzed...

Na pelra laret brenian diwar benn pep bleuennig ? Aman ma fluen a garfe kerzet ba skriva el lizcrennoiinbsp;skedus bano kement pcrlezen a welan kuzel cl Icvr ;nbsp;mes eun dra bennak a lavar d’in goustadik : — « Pcc’hetnbsp;co ober ze ; lez kentoc’h j)ep bini da laret a greiz-lioll, zebezel : Ma, sell ’la. ar sonj-ze ain oa iue...nbsp;Ya, ija. ze zo bet digoïiezel ganin, mes hiken ii’am bijc

gallcl en di.iplega \... — ha plijadur pej) unan, evcl ouzoul, a vo neuze brasoc’h, rak c spered na vezo ketnbsp;sparlet ganl eur varnedigcz estren... »

Hag cm eus zeniet... Larel a riii koulskoude — oh ! liep digerri al levr, ma chomo ar boulc’h kentan anezannbsp;ganl e rakprenerien niverus — ez eus en Mouez Meneoiinbsp;Kerne zoniou, gwerziou ha barzonegou eus an dibab.nbsp;Kavel c ve ennênbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar pez a glaskernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dalc’hmadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Ime a-

leiz, spered lem, nbsp;nbsp;nbsp;meiinoziounbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uhel,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leneridigez, freska-

dureiz bag ive — berve an daiive — eun dristidigez vrcizck, Iristidigöz a frailh ar galon en eur zevel anei uheloc'hnbsp;c’hoaz elrezek ar spi, tra ma koue warni, en giz eul lou-zou mad, glizen ar frealzidigez.

Kenvroïz ker, nbsp;nbsp;nbsp;c’hoant honbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da gavoutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plijadur,

c’hoant ho peus nbsp;nbsp;nbsp;da gavoutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;levenez, c’hoantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ho pens

d’ankouas pte da zistan ho poaniou, c’hoant ho peus da garoul wclloc’h ho Pro ha da gavout nerz da lakat karoulnbsp;ha meuli anei dre-lioll ? Kemeret neuze levr dispar honbsp;kenvroadez, Filomena Cadoret, chilaouit ennan Mouez Me-neon Kerne, hag e klevfel, war an dro, ar t'!ouran kan anbsp;zavas biskoaz eus traouiennou an Argoad, kan dudiusnbsp;Konlmig Arvor !

AR YEODET-BÜCHER.

Kerbernez, gouel zant Servez 1912.

,^'11

WAR DON : J’aime surfout ma Bretagne.

O pegen kaer out, ma Breiz-Izel,

Gant da zaoneniiou gwaskedet ;

Gant da veneou soun hag uhel Karget a reier morgousket !

Diskan :

O Breiz-Izel, o bro dudius,

Te a zp kaer, te zo dispar !

Ennout e ver bepred evurus ;

O ma Breiz-Izel, me da gar.

Kaer eo klevet, ’barz da vroiiskoajou,

A1 lapoused o kanan flour.

Hag o sevel eus da draouiennou Hiboud sklintin ar wazig dour,

Kaer eo gwelet, gant gliz an noziou, ’Touez da c’hlazennou, bleun lirzin,

O lintra evel perlezennou,

Dindan bannou heol ar mintin.

Kaer eo en noz, ’ us d’it o linlran,

En bolz an nenv, loar ha stored,

Henvel ouz sellou an teneran 0 tiwall da him, Breiz karet.

— 26

Kaer out, gant bleun an iieve-amzer, Gant parkadou ed gwen an hanv,

Gant del alaouret ar goz-amzer,

Ha kaer gant linsel wenn ar goanv !

Ya, da zouar ’ zo kaer, Breiz-Izel,

Ken kaer evel eii amzer goz ;

Mes marteze da Ine zantel A hirvoud bemde d’hon zud koz.

0 Mamin-vro garel, sec’h da zaerou ;

’Vit Breiziz, me lar d’it hirie :

« Mar oa gwir Vretoned bon zadou,

Ni a VO d’e gwir vugale !

« Ni ’ zalc’ho start (Far yez. d’ar giziou. O deus grêt bepred da enor ;

Ar fe, nerz ha sklcrder ar broiou. N’az kuitao biken, Arvor ! »

lEï-uLzi^re d.isx^sii'

5pe-ped, eur varren leun a zous - der.

i

28 —

Eur zerr-noz a neve-amzer a gouee sioul ha dispar ;

Ell disheol eun derven uhel ec’h azeis dilavar...

Ma c’halon a oa trubuilhet, pa deiias eun hunvre kaer Da ledan war ma foan-spered eur voren leun a zousder.

Gwelet a ren ma 'Breiz-Izel digabestr ha dishual, Adkavet ganti ar frankiz da ’n em ren evel gwecball ;nbsp;Mammen a beuc’h, a fe gristen, mirerez pep tra uhel,

He brud en pevar c’horn ar bed a nije war an avel.

Ar Vretoned, ’vel o zud koz, a oa tud a lealded,

Tud dispont ha tud a galon, ’n o ^c’hreden pennon kalei ; Mennoziou dispar ha santel a rene ’n ó c’halonou,

Hag ar gwir war ar gaou hudur a drec’he ’n o sperejou.

Breiziz a gare o Mam-Vro hag, e-kreiz peuc’h he maeziou. E Iremene drant o buhe loiiez hipoused ha bleuniou ;nbsp;N’anveent ket ar fallente, n’ouveent fall-galoni :

Bevan ’rent en eur labourat ha mervel en eur bedi !

Ar furnez hag ar garante, tenzoriou ar Yaouankiz,

A re d’ei miret gant doujans fealded hag onestiz ;

An dud koz a oa enoret, ha furnez o c’henteliou A sturie o mibien sentus da gerzet en o roudou.

Urz a oa en tiegeziou ; breudeuriez, karante,

’Tre an holl, paour ha pinvidik, ’n hon bro gristen a rene ; War hep mene, en pep traouien, e lintre Kroaz Hon Zalver,nbsp;En-dro d’ei noz-de tud stouet, oc’h azeuli o C’hrouer.

Gant he drein leun a vadelez ’ welen ar W’erc’hez saiilel ’N eur goumoulen gaer o paran ’us da zouar Breiz-lzel ;nbsp;Santez Anna hag hon zent koz, bodet lioll en he c’hichen,nbsp;A lenne d’ei hon oberou hag he fede d’hon difenn.

29

Dre-oll e linlre an dudi, ar vuhe a oa seder,

Rak pep-hini evit Done a re laouen e zever ;

En eur gir, en hent ar furnez au holl a gerze eürus, Hag hen o rene dianken d’al levenez peurbadus.

Siouaz ! setii me dihunet... ha ma hunvre alaouret, Ganl ma joa, ma evurusted, en avel a zo nijet ;

Ar hed ’ zo ’vidon adarre leun a zroug hag a jenien. O Doue ! perak ne badas ma hunvre kaer da viken ?

Da Glomig-er-Rion.

mé

Pg oan jaouank^ nbsp;nbsp;nbsp;en t! ma zaJj fi oan yaouank

V!^

en ti ma zaJ, na fli-Ja-dur a oa c/a/c’/imac/

En koa-Jou Breiz, Ma- /u - nou / Montc/a va- /e.

Pa oan yaouank en li ma zad, (d/ow wech) Ma flijadur a oa dalc’hmadnbsp;En koajou Breiz, maluron,

Mont da vale.

Plac’hig dincc’li ha dlzoursi, (dioii wech) Da glask liunvreon a zudinbsp;En koajou Breiz, maluron,

’C’h en da vale.

Kun de, siouaz, eur l)arr-avel (dion wech) Eakas em fenn eur zonj dibocl :

Peil a goat Breiz, maluron,

Mont da vale.

- 32 —

Hag hepdale, e kemeris (dioii ivech)

Penn an hent a gas da Bariz.

Pell a go,at Breiz, malpron,

’C’h en da vale.

’Vel ma kerzen gant an hent bras, {dioii ivech) Eur vouez em c’lialon a laras ;

En koajou Breiz, maluron,

Dous eo bale...

Dihunet gant ar c’liomjou-ze, {dioii week) Pep tra d’in a lavar neuze :

En koajou Breiz, maluron,

Dous eo bale...

An ezennig o c’houibanat (d/ou ivech)

A lar da 'zeliou glas ar c’lioat ;

En koajou Breiz, maluron,

Dous eo bale...

Gwazig ar prad, en eur dremen, A gan IjCner en he feden :

En koajou Breiz, maluron, Dous eo bale...

Hag eun durzunel da ziskenn {diou ivech) Da ganan klemmus em c’hichen :

En koajou Breiz, maluron,

Dous eo bale. .

« — Plac’hig yaouank a Vreiz-Izel {dioii ivech) Perak kuitat bro da gavel ?

En koajou Breiz, maluron,

Chom da vale.

33

« Plac’liig, deus gaiiiii eur wecli c’hoaz {dioa iigt;.)

Da cliilaou inouez ar c’hoajou bras,

Da goajou Breiz, Inaluron,

Deus da vale,

« Eno, ’n eur vodeuiiig didrous, (dioii ivech)

Email kuzet ma neizik dons...

Da goajou Breiz, ’maluroii,

Deus da vale.

« Eu neiz am eus daou lapousig, {diou ivcch)

Ha war ar skour eur mignoiiig,

Da goajou Breiz, maluroii,

Deus da vale.

« Me zo- evrus* lieuilh ma c’henlel (lt;liou w.)

Cliom da vcvan eu Breiz-Izel !

En koajou Breiz, maluroii,

Cliom da vale ! — »

«—Tavet, lavet, lurzimellig, (diou wech)

Ramian a rel ma c’lialonig,

Peil a goat Breiz, maluron,

C’houerv eo bale.

« Na guitan mui au evrustcd {dion wech)

Evit kêriou a boaii-spered,

Da goajou Breiz, maluron,

Demp da vale ! — »

Hag e lieuilhis al lapousig (diou wech)

A gane laouen ha flourik :

En koajou Breiz, maluron,

Dous eo bale !

u quot;

ft

- 38 -

«¦ Me, erne an estig, eo krouadur Done,

Dcut eus e berz d’az kentelian hirie.

Perak eta, plac’hig, biskoaz n’az poa sonjet Kaerat e ’r vro out bet enni ganet ?

D’am daoulagad n’eus bro a ve dudiusoc’h,

Na d’ar galon ii’eus karantezusoc’h.

An heol a bar skedus ’ us da Vreiz vinniget ;

At lann, ar c’hoad gantan ’ zo alaouret.

Ar chapel er brouskoad, ar c’halvar ’ lein ar roz ’ Zo testeni eus a fe da dud koz.

Tro-war-dro ar inor bras gant e drouz a luskel.

A rum da rum, pennou-heurt Breiz-Izel !

Neuze eo dous, jdac’hig, l)evan fur, mat lia reiz, Genei, bevan, mervel war douar Breiz !

Evel da gendadou, kav gwell ganit mervel ’Vit nac’h Doue ha da vro Breiz-Izel !

Ped Doue ma chomo dispak Vel diagent,

Baniel ar fe en lion Breiz, Bro ar Zent. »

An evn a vouskan c’hoaz ; kuitet ’n eus e vrankig ; Em c’halon ’ klevan bepred e zonig.

Me a distro d’ar gcr o sonjaj ’n e gentel ;

Hirie, d’am zro, me ’lar da Vreiz-Izel :

« Breiz ! Breiz ! pa ’c’h out eur vro ken kaer,

Me a vezo karanlek ’n ez kenver,

Breiz ! daoust d’an dud dizoue.

Me ’vo da vugel ’ hed ma holl vuhe. »

41

E prenis d’am dousig,

Lou re di ra di ra la li re di,

E prenis d’am dousig,

Eur bizou herminig, {diou wech)

O, o !

Eur bizou herminig.

Prometet em eus d’ei,

Lou re di ra di ra la li re di,

Prometet em eus d’ei,

Gwalenni he biz klei, {diou wech)

O, o !

Gwalenni he biz klei.

Pa gano, gant miz mae,

Lou re di ra di ra la li re di,

Pa gano, gant miz mae,

Skrilh ar brug en Kerne, {diou wech) O, o !

Skrilh ar brug en Kerne,

Pa gano ar voualc’hig,

Lou re di ra di ra la li rp di,'

Pa gano ar voualc’hig.

En uhellan brankig, {diou wech)

O, o I

En uhellan brankig,

Traouienn ha meneio,

Lou re di ra di ra la li re di,

Traouienn ha meneio

Seder a dregerno, {diou wech)

O, o !

Seder a dregerno !

42 —

Gant ar biniou laoueii,

Lou re di ra di ra la li re di,

Gant ar biniou laouen,

Hag ar glarineten, {diou week)

O, o !

Hag ar glarineten.

O zon a lavaro,

Lou re di ra di ra la li re di,

O zon a lavaro

Da dud yaouank nia bro, {diou weeh) O, o !

Da dud yaouank ma bro :

Deut boll ha deut timad,

Lou re di ra di ra la li re di,

Deut holl ha deut timad D’eun eured kernevad ! {dioii weeh)nbsp;0, o !

D’eun eured kernevad !

Evit ho tigemer,

Lou re di ra di ra la li re di,

Evit ho tigemer,

Jistr zo war al leur-ger, (diou weeh) O, o !

Jistr zo war al leur-ger ;

Kaniri ha koroll,

Lou re di ra di ra la li re di,

Kaniri ha koroll,

Plijadur ’vit an holl, {diou week)

O, o I

Plijadur ’vit an holl !

43

War dal eur varikcu,

Lou re di ra di ra la 11 re di,

War dal eur variken,

Eur bombarder laouen, {diou week)

O, o !

Eur bombarder laouen.

/

E vouez drant ha skliiitin,

Lou re di ra di ra la li re di,

E vouez drant ha sldintin,

A lar eur zon lirzin, {diou week)

O, o !

A lar eur zon lirzin :

« Traou d’ar jistr, ma zud vad,

Lou re di ra di ra la li re di,

Traou d’ar jistr, ma zud vad,

Ha bec’h d’ho potou koad, (diou weeh) O, o !

Ha bec’h d’ho potou koad ! »

Fenoz, holl en eur vouez,

Lou re di ra di ra la li re di,

Fenoz, holl en eur vouez,

Ni ’gano ’r zoubenn laez, (diou weeh)

O, o !

Ni ’gano ’r zoubenn laez !

E^ ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

FIV

D’am ziid karet.

WAR noN : Ar Bempoiilezeii.

’N euii draouieiiiiig dispar, diiduis,

En disheol eim derven uhel,

’Touez ar glazur, ar bieuniou inelus,

’f.cc’ii ma riclian an durzunel,

Dislro ha sioulik,

^Yar Icz enr wazig,

Ma zi bilian a zav dereal, rianler-guzel Aouez ar c'hoad gwer ;

Benide d’ozan, gant pok an de mat,

An lieol ’ro e genlan sklerder,

Tridal ’ra ma c’lialon o welel Ei vogeriou skier ha laouen,

E brenestrou ken brao kurunet Gant deliou glas eur winien ;

’Us d’e zor, skeuden Ar Werc’hez ’n eur jijen ;

Ei borz kloz, d’an hanv leun a c’hoiieziou, Kelc’hict gant eur c’hleuniad spern-gwen,nbsp;’Lec’h ma ra an evned o neiziou,

’N eur richanan mil ganaouen.

48

Ouz toul e zor, bemde, en draouien Klevaii ar waz oc’li hirvoudi ;

Hec’h hiboud a luskell ma anken Ha ma hunvreou a zudi ;

Gant pebez douster D’an neve-amzer

E welan endro d’e chiminal, ’Lec’h ma rejont o neiz kentan,nbsp;Ar wennili skanv o tarn ij al,

’N e c’lioudor evrus o vcvan.

En tiig koant-se ez on ganet,

’C’h 60 bet Inskellet ma c’havel ; E zioulder en deus digemerclnbsp;Ma c’hentan mousc’lioarz a vugel

Amzer evurus, Envor dudius...

Ennan, gant cur l)rcur, eur c’lioar garot, Bugaligou glan ba dinam,

Drant ba seder bon deus c’lioariet Dindan sellou lener eur vam.

’N bon ti bibaii e teue bulie,

Bemde, gant mouez kloc’b ar Werc’iiez,

Hon moueziou skiltr ennan, ’bed an de, A dregerne gant levenez ;

Hag endro d’e dan,

Bemiioz goude koan,

Holl evurus en em dastumemp ’Kicben kador goad bon mam-goz,nbsp;Hag, en eur grenan, e cbilaouempnbsp;Komz eus troiou lutun ar roz.

1^

49

Énnan, er gouanv, ped nosvcz dudi Gant mignoned vat tremenet !nbsp;Kontadennou, c’hoarz ha kanirijnbsp;Gant grouez ar jistr torn difluket ;

Seblanti a re Tridal, pa vije

En korn c oaled vras o lomman Eur paourik koz war ar skabel,

O lakat da dregerni ennan Kanaouennou koz Breiz-Izel !

Ar beden laret a vouez ubel, Goude-ze, ’n bon gwelcou kloz,

Sonig tener skrilb ar 'fornigel Hon liiskelle epad an noz ;

’Tre e vogeriou,

Skanv bon sperejou,

Daoust d’an arne ha d’ar gorvenlen, Daoust da gounnar an aveliou,nbsp;Dinec’li meurbed dindan e doen,nbsp;’Nijeinp da vro an hunvreou...

Ennan, dre ma kreskemp en furnez, Kentelioii eur vamni bag eun tadnbsp;A hade ’n hon c’balon gant eveznbsp;Mennoziou kristen ha breizad ;

Evrus e vevemp,

Dinec’h e kreskemp ;

Dudius e ve ar vuhegez.

Pa ren ebarz ar c’halonou Ar garante, an unvaniez,

Hag ar memez c’boanlegeziou.

50

Bremau ’ii e skeud, dindan an derven, Ma spcred skanv ha dishual,

Ezen flour war ma drein o tremen, Me blich d’in chom da hunvreal ;

Em sonjou kollet,

Ma c’halon leuniet

Dirak kaerder dispar ma neizig,

Eaoiien oil e trid ma ine,

Mag evuriis war ma zelennig Kanan d’ezan ma c’harante !

O lee’ll dispar, ken lies pleustret Ha ken karet gant ma zud koz !

O ti bihan en dens gwaskedet O biibe bemde ha bemnoz !

Te ’garg ma c’halon A zouster gwirion...

Ennout, e kreiz ma bro Breiz-Izet,

Pell diouz Irouz ha nec’hamant, ’Karfen ive chom betek mervel,

Toslik d’iliz ma Badciant ! ! !

Son Eured evit ar Plac’h Enor

WAR DON : La chanson de la marióe.

Endro d’in jie welan nemet joa hag eürusted,

Pep tra a zo en gouel, ’vit ho meuli, daou bried ; Pa ’z oil ho plac’h enor, me ive, gant dudi,

A fell d’in en de-man kanan ho meulodi,

Bezan ganac’h choazel d’ho ren, en de hoc’h eured, ’Zo ’vidon, gwreg yaouank, enorus ha kaer meurbed,nbsp;Trugare d’ac’h eta, rak kement-se ivenbsp;’Zo d’in ar merk gwellan dimeus ho karante.

En-pad ho yaouankiz, nag a bennad levenez,

An eil gant egile lion dens bet, ma mignonez ;

An hevelep sonjou, dizeblant, a vlcunie

’N hon c’halonou skoulmet gant eur wir garante.

O vale, dibreder, dre hon maeziou dudiiis.

’Ped gwech ho niouez lener a gomzas d’in evurus Eus ar garante vras a c’houzanvec’h beprednbsp;’Vit an hini ’zo dent da vezan ho pried.

Hirie eo dent dia wir hunvre kaer ho puhegez ; Bezet eta seder, bezet leun a levenez ;

’Vit biken unanet d’eur mignon ar gwellan,

’N eun hunvre a zudi c’houi ’vevo er bed-man.

Evidoc’h, gwaz yaouank, an de-man a zo ive Eun de kaer ha santel, leun joa, a garante ;

War ho trem e tenner al levenez gwirion.

An eürusted dispar a verv en ho kalon.

— 52

Rozen ar yaouankiz hoc’h eus choazet da bried, Eur galonig deiier, leun a furnez, a c’hlanded,nbsp;Dibabet gant Doue ’vit bezan da vikennbsp;Ar paradur dieet d’ho kalon a gristen.

0

Dalc’het mad, me ho ped, d’ar pez ain eus lio klevet O proineli birie ouz löl Uoue daoulinet ;

D’ho pried reit dudi epad he buhegez.

Diineus lic yaouankiz paeet d’ci ar fiirnez.

Hirie ’ta, daou bried, ho pulie ’zo unanct Gant eur chaden dispar, eul liainm ’ve ket torret ;nbsp;War ar skoulni-ze siel nerzus ar garantenbsp;’Rey d’ac’h treuzi dispont mor euzus ar vuhe.

Endro d’ac’h e welan kerent, ive mignoned,

Diredet lioll, gant joa, da ganan hoc’li eürusled ;

An dremmou ’zo laouen ha, ’barz ar c’halonou, ’Vidoc’h e verv lener ar gwellan mennoziou.

A-beui’z ho plac’h enor, hirie ive, pi-iejou,

Teurvezet digemer ar gwellan gourc’hemennou ; Dister eo he c’homjou, mes laret a galon,

Karget a garante hag a hetou gwirion.

Pedi a rejquot; Doue ma vo en ho puhegez Kalz a joa, a zudi, nébeut a dristidigez.

Ma rey d’ac’h buhe hirr, skoazel ’n hoc’h ezominou. Ha ma kerzo pep tra herve ho mennoziou.

Ha da gvvitat ar bed pa deuy ’vidoc’h an termen,

Ma nijtet eün, raklal, didrubuilh ha dianken, ’Trezek ar Baradoz, ouz ho kortoz digor...

Setu ar pez a c’houl ’vidoc’h ho plac’h enor.

Ma c'houefig gwep

Da Franscza Nicolas « Merc’li Brciz-Izcl » (J=m)

r- ' r- nbsp;nbsp;nbsp;.

an/c ha c/i-hrec/er, Ma c’/touefig pwenn/ nbsp;nbsp;nbsp;Gant

mamanijbep su/, beppoue/^Leve -nez em c’ba- /on a vu-“h-r-Ts—m------ir-m--:z li* nbsp;nbsp;nbsp;h h h

je/, ’Ch en c/'an o -//- Sou sante/^Gantmac’bouefjmenn.-

Gwechall, pa oan er gèr,

Ma c’houefig gwen,

Yaouank ha dibreder,

Ma c’houefig gwen,

Ganl ma mam, hep sul, hep goiicl, Levenez em c’haloii a vugel,

’C’h ên d’an ofisou santel

Gant eur c’houef gwen.

54 —

War gern ar meneou,

Ma c’houefig gwen,

Gant ma denvedigou,

Ma c’houefig gwen,

Nag a bennad eürusted ’M eus bet, etouez ar brug alaouret,nbsp;O kanan ma Breiz karetnbsp;Ha ma c’houef gwen.

Epad ma yaouankiz,

Ma c’houefig gwen,

Gant enor e talc’his

D’am c’houefig gwen ;

Ped gwech em eus baleet A Gerne ar pardoniou brudet,

Gant ma brozig marellet Ha ma c’houef gwen.

War ma hent, eun devez,

Ma c’houefig gwen,

— O dousat levenez !

Ma c’houefig gwen,

Me a gavas eur mignon,

Eun den reiz, eur Breizad a galon. Hag a gare eveldon

Ar c’houefig gwen.

D’in-me, gant karante,

!Ma c’houefig gwen,

’Lies e lavare,

Ma c’houefig gwen :

« Abaoue pell-zo, mignonez,

« Em eus da choazct, dre ma tougez, « En slum eur gwir Vreizadez,

« Da gouefig gwen. »

Hag eun de ar gwellan,

Ma c’houefig gwen,

’Oan unanet d’ezaii,

Ma c’houefig gwen,

O pegen kaer hon cured,

Endro d’imp kerent ha mignoned, Gant tokou bourlouzennetnbsp;Ha kouefou gwen !

En zioulder ar maeziou,

Ma c’houefig gwen.

Pell diouz trouz ar c’hêriou,

Ma c’houefig gwen,

E vevan, gant levenez,

Ha, ’vel breman, ’pad ma buhegez, Me a veulo, hep paouez,

Ar c’houefig gwen.

’Veldon, Bretonezed,

Ma c’houefig gwen,

Miret, miret bepred

Ar c’houefig gwen, Dougomp-han, hon fenn gt;ihel,nbsp;Harzomp na deufe tog ar strinkelnbsp;Da drec’hi, ’n hon Breiz-Izel,

War ar c’houef gwen.

Ganimp, ’hed hon buhe,

Ar c’houefig gwen Hon heuilho c’hoaz en Ne,

Ar c’houefig gwen ;

.\r c’haeran vo da welet Eno, ’touez ar poblou kurunet,nbsp;’Vo c’hoaz ar Vrelonezednbsp;Gant koefou gwen...

Itrop-Varia ar Porjou

60

Diskan

Itroii-Varia ar Porjou,

Mam dencr hon zadou koz, Teurvezet eus lein an Nenvoiinbsp;Skuilli waniomp holl lio pennoz !

Salud Mari, gwir Rouanez Eus an Nenv hag an douar !nbsp;Salud, o Mam a vadelez,

A greiz kalon ni lavar :

Choazet a-viskoaz ganl Done ’Vit bezan Mam da .lezuz,

Roet oc’h da Vam d’imp ive ; C’houi hon ren to evurus !

Lec’hiou santel ’zo dibabet Da enori ar Werc’hez,

Eno e plij d’ei skuilli bepred Tenzoriou he madelez.

Parouz Bonen gant hon zadou A bell zo a zo gwestletnbsp;U’ac’h, Ilron-Varia Porjou ;nbsp;Bezet he skoazel bepred 1

Aman, ’n hoc’h iliz vinniget,

E pede start hon zud koz :

O leden drezoc’h, Mam garel, A vc eün d’ar Baradoz !

Pion a heil laret, Mam dener,

Au niver eus ar grasou

lloc’h eus skuilhet en peb amzer

Aman war an ineou !

— 61 —

Nag a bec’her kez glac’haret Drezoc’h en eus bet pardon,

Adkavet an evurusted,

Hag ar gwir beuc’h a galon !

Evel bon C’hendadou ive Diredomp ’trezek Mari :nbsp;bepred ec’h e Icun a drue,

Prest da zikour pep-hini.

C’houi, tadou ha inammou kristen, Gwestlet d’ei ho pugale ;

Digemer mat ’rey ho peden,

Hi a zo ho Mam ive !

Tud yaouank, ’vit heuilh ar furnez, Pedet Mari d’ho sikour ;

Nan oc’h nemet sempladurez Da stourm ouz ar bed treitour.

E-kreiz ho poaniou, klanvourien,

Ho 1'ians enni laket ;

Gant dour burzudus he feunteun Kalz a zo bet pareet.

C’houi holl hag hoc’h eus poan-spered, 'N ho klac’har pedet Mari ;

Gwaz ’vidoc’h ’c’h e bet trubuilhet ; Konfort ho pezo ganti !

Tenerêt eo hon c’halonou O sonjal ’n he madelcz ;nbsp;Unanomp eta hon moueziounbsp;’Vit he meuli hep paouez !...

62

Itron ar Por jou vinniget,

Lies c’hoaz en hoc’h üiz IIo pedfomp, Patronez karet ;

Klevet peden Boneniz.

Plijet digas war hon maeziou Gliz ha heol torn d’ar mare ;

Mes dreist-oll en hon ineon Digaset grasou Done.

Miret bepred da ren ’n hon zouez An urz vad, ar garante ;

Gret ma vo en pep tiegez Ho mab .lezuz gwir Roue.

Pet sonj ive, Mam a drue,

Eus hon c’herent tremenet :

Da baean o die da Zoue An Anaon kez sikouret!...

Hent ar vuhe a zo risklus,

Karget a skoueriou diroll ;

Astennet ho torn galloudus ’Vit ma n’efomp ket da goll !

Ha pa digoueo au termen Da gwitat hon zrubuilhou,

Gret ma ’c’h imp ganac’h da viken, Gwir Borjourez an Nenvou !

Imprimatur :

Y.-M. Le Pennec, Vic. gén.

mr'Qiuz

WAR DON : Fe hon tud koz. Diskan :

Traouien dispar, parouz saiitel,

Te eo perlezen Breiz-Izel,

Me da garo da virvikeii,

O ma Bonen ! O ma Bonen !

Em c’halon ez eus eürusted,

Ma mouezig a zav drant meurbed Da ganan hirie, ganl dudi,

D’am farouz koanl mil meulodi.

Ken kaer ne gavan cul lec’li-all,

Nag en Bro-Breiz nag en Bro-C’hall ; Bezan ’c’h' e ma farouz, hop mar,

Eun eil Baradoz an douar !

Ar gurunen a veneiou,

A gelc’h tro-zro lie douarou,

A diwall he maeziou bepred O UZ an aveliou kounnaret.

’Us d’ar bourk, kuzet ’n eur brouskoat, Eun tourig a zav dereat ;

War e beun moan e splan bepred Ar groaz, banniel ar Vretoned.

— 64 —

’Touez ar c’hoad stank, war ar macziou, Eo kuzet ar c’heriaclennou,

Elec’h ma vev, gant eürusled,

Tud a fe grenv, gwir Vreloned !

En draouien, ’kreiz ar prajou glas,

E ruilh sioul ar ganol vras ;

Dous eo, d’aii hanv, war he riblou,

Bale en eur giituilh bleuniou.

« Kroaz ar Botaii », lein ar roz vras, Daoust d’ar bed fall, a bigern e’boaz ;nbsp;En he disheol, ’Ire he diouvrec’b,

Parouz Bonen a zo dinec’h.

Pelloc’b, war douar Lokinaria,

E sav chapel Itron ar Joa :

Gwechall he zour kaer hag uhel A oa hrudcl en Breiz-Izel !

En o farouzig dishenvel,

Bet a-viskoaz fur ha santel,

E tremen buhe Boneniz,

’Vel o zud koz, er gwir frankiz,

Penos gallout hiken kwitat

Eul lec’Ii ken kaer, ken dous, ken mat ?

Oh nan ! me a fell d’in, noz-de.

Tost d’am c’havel, gortoz ma he.

Ila neiize, pa deuy an Anko D’am skuba gant e falc’h garo,

Me a fell d’in mont dianken

D’an Nenv, d’az meuli c’hoaz. Bonen !

- 70 -

Deus da hada, iiiverus, bleuii lirzin er prajoii

Ila da wLskaii a c’lilazur skoiirrou sec’li ar c’hoajou.

Deus, ’vit ma ray au evned, er brouskoad, o neiziou, Ha ma lintro el liorz bleun per bag avalou.

Deus, gant ar mintiiiiou kaer, ma küii ’n evnedigou Ouz sklerder eun heol liiilrus, dindan gliz au deliou.

Deus, gant serr-noziou dispar, ma c’hallo ar Barzig flunvreal, ’n eul lec’li kuzet, o silaou au estig...

Deus, ganl noziou miz Mari, mac’b aimp a Vandeunou Da ginnig d’bon Mamm garet c’houez-vad bon c’hantikou !

Deus da gas an dud yaouank, bep sul, d’ar pardoniou. Ma pleustrfont c’hoaz, gant furnez, gwenojen o zadou.

Deus da rei d’ar c’hlanvour kez, war e wele dispi, Gant bannou da lieol seder, esperans ha dudi.

Deus da rei gant madelez d’ar paourig gwall-eürus, Goude skorn ar gouanv kalet, ezen flour ba grouezus.

Ya, deus prim, amzer garet, da zibun Breiz-Izel,

A goantiri, a gaerder, marellet Iie mantel !

Fransoazig ha Pierig

gt;¦ /-/ ^

De -met dac’h, mi- no - re -z/j Icoant, Fransoasi^, o Fransoa -451

----- - nbsp;nbsp;nbsp;--W—

5/y. De-mat J'ac'h.mlno - re -zij kaant, Plac/ii^du-Ji- us,ma ho//

choant-,De-matd’3c’k,mi-no- re -zi^kaant,fdackydij-di-us,ma hoUchoant.

PIERIG

De-mat d’ec’h, miiiorezig koant,

Fraiisoazig, o Fransoazig !

De-mat d’ec’h, miiiorezig koaut,

Plae’hig dudius, ma lioll c’hoanl.

FRANSOAZIG

Gwall-flour e kavan ho komzou,

Pierig, o Pierig !

Gwall-flour e kavan lio komzou,

Gwall-deuer lio kourc’hemennou.

PIERIG

Teneroc’h eo ma neventi,

Frausoazig, o Frausoazig I Teiieroc’h eo ma neventi ;

Deut on d’ho koul da zimezi.

72 —

FRANSOAZIG

A-rók respont d’eur seurt goulenn, Pierig, o Pierig !

A-rók respont d’eur seurt goulenn, E feil kuzul ha sklerijenn,

PIERIG

Na vezet ket re didrue,

Fransoazig, o Fransoazig !

Na vezet ket re didrue,

Digemeret ina c’harante.

FRANSOAZIG

Pell-zo e vefen dimeet,

Pierig, o Pierig !

Pell-zo e vefen dimeet,

Pane vet aon a wall-bried.

PIERIG

Oh ! mar ’pens aon a wall-bried, Fransoazig, o Fransoazig!

Oh ! mar ’peus aon a wall-bried. En han’ Doue, ma c’hemeret.

FRANSOAZIG

Holl e komzet hrao evel-se,

Pierig, o Pierig !

Holl e komzet hrao evel-se,

Garo dindan, dous war c’horre.

74

Tóliou, gwall-gomjou hag eiikrez, Fransoazig, o Fransoazig !

Tóliou, gwall-gomjou hag eukrez, Setu lodenn ar plac’hig kez.

Bravat eo predeg ar bótred, Fransoazig, o Fransoazig !

Bravat eo predeg ar bótred,

Pa feil d’eze kavet nierc’hed !

Mes ar re flouran ’n o c’liomjou, Fransoazig, o Fransoazig !

Mes ar re flouran ’n o c’homjou A wask ar gwasan a-wechou.

Boked a C't)landed

D’eur pastor mad.

Ma c’halon gant dudi a dride ’barz ma c’hreiz 0 welet, ken dinam, ken seder ha ken reiznbsp;Bugaligou vihan, ken koant evel ele,

Stouet, ar wech kentan, ouz tól zakr o Done.

Na kaer eo o gwelet, juiitel o dornigou !

War o zal skiër e sked glanded o ineou ;

Hep mar, eus an öter, Jezus, o gwir vignon,

En eus prez da zisken ’touez lili o c’halon.

Eun tad hag eur vam vad gant fianz virvidik A zaoulina ive e kichen peb êlig ;

Neuze ar pastor mad, evurus e ine,

A ro de zenved ker ar bara a vuhe !

Diwar he zron skedus Rouanez an Ele A zeil, gant madelez, ouz ar hleuniou koant-se ;

Gant eur mousc’hoarz tener, eur mousc’hoarz dudius, E seblant skleraet he drem trugarezus.

— O Marl, o Mam vad, er miz-man, ken dispar, Galvet, e gwirione, levenez an doiiar,

Kristenien ar bed oil a zaoulin CTOrus D’ho meuli, da c’houlen ho skoazel galloudus.

An óleriou, ken slank, gvvestlet d’ac’h, o Mari,

A c’holoer gant fe a roz hag a lili,

Kak bleuniou fresk Iia skier, gant c’honez-vad ha glanded, Eo an dra miiian din da ginnig d’ho Kwerc’hded.

Hogen, pelec’li kavet bleuniou dereatoc’h,

Pelec’h kavet boked dudius ha glanoc’h ’Vit ar bleun buhezek, ’vit au êledigou,

O deus bet gant Jezus c’houez melus au Nenvou ?

Mari, setu aze ar boked leun a c’hliz A ro d’ac’h hon farouz, ar bla-nian, ’vit ho miz ;

Plijet hen digenier ; gret ma karfoinp Ijepred ’Pez a ra e gaerder : an dousder, ar glanded !,

Ar Groz-Amzer

Anddnt/no (fuasi at^nfè, ^

«7 nbsp;nbsp;nbsp;9~

Mantel an ^oz am-zer war ar bed a nbsp;nbsp;nbsp;disken, Ar

ra

~ë—• ' nbsp;nbsp;nbsp;-

me-len, E zit- had aour me- len.

Mantel ar goz-amzer war ar bed a zisken, (dion wecb)

Ar c’lioat en deus gwiskel e zilhad aour melen, (dion wech)

Ar winidel digar ’ zo nijet da bell-bro, bapoused Breiz a gan o diwean zonio.

Preslik an avel-yud a deiiio, gant kounnar,

Da zistag, hep true, pep dellen diouz he barr.

Dirak ar gouauv kalet, joa ar maeziou a dec’h,

Mes kalon ar Breizad ’ zo laouen ba dinec’h.

Serret mat eo an est ha klozct er zolier,

Bara war ar planken, kig-sal ouz an treustier,

Glevet ket er c’harti c’hoarzadeg ha zoniou,

Pótred o c’houitellat ’n eur valan avaloii ?

— g2 —

Diouvrec’h krenv ha iierzus a slard war an dorchen.

Ar jistr cn eur droiizal a ruilh er varikcn.

Na brao a vo benmoz, ’tal an tan, klozet mad,

’N cur dibri kistin torn, evct eur skudellad.

WAR DON ; Le Biniou.

’Tal he freiiestr, eur glanvourez, Gweii, dinerzet ha kasli,

’N he foan hep frealzidigez ’Deue stank da hirvoudi ;

Eun devez a neve-amzer,

Eun evn, eur winidel dener, Dindan korn he Irenestrig,

’Deuas d’ober he ueizig.

Diskan :

Hag ar plac’hig, eürus meurbed, D’al lapousig glas, laouen, a lare :nbsp;— Ganit e teuy d’in ar yec’hed,nbsp;Gwenidelig koant, ma c’harante !

Bemde, goude, gant levenez,

’Tal he freneslr, ar plac’hig ’Deue da welt an evnig keznbsp;O sevel e neiziadig ;

Richan ar wenili dener Ha douster an neve-amzernbsp;’N hc c’halonig a zilenbsp;Ar spi, ar joa, ar vuhe !

Diskan :

Ar plac’hig, evurus meurhed,

D’al lapousig glas, laouen, a lare — Ganit e teu d’in ar yec’hed,nbsp;Gwenidelig koanl, ma c’harante !

86

Bep haiiv, gant ar c’lientaii bleuniou, E teiie al lapoiisignbsp;Da zevel e evnedigounbsp;Dindan prenestr ar plac’liig ;

Ha, pa deue an amzer gri D’ober d’ean kimiadi,

Nag a c’hlac’har, a zaero A heuilhe ar c’henavo...

Diskan :

Ar plac’hig ankeniet meurbed,

D’be lapousig glas a lare neuze :

— Kenavo... ha gant ar yec’hed,

Deus endro buhan, ma c’harante.

Mes, eur gouanv kalei ha garo. Ar plac’hig paour dinerzet,

O UZ falc’h didrue an Anko Stourm, allaz, nan hallas ketnbsp;Ha, pa deuas ar winidel,

An hanv goude, da Vreiz-Izel, En kichen ar preneslrig,

Ne gavas ken ar plac’hig...

Jktt M'

Warlerc’h sklerdcr an de. pa deu an noz peuc’hus Da ledau war ai' bed he mantel moredus,

Pa dav pep trouz war an douar,

Mouez drant an eslig-noz, en donder ar mêziou. El lec’liiou gwaskedet, ebarz an Iraouiennou,

A deul, en noz, he zon dispar.

Kaerat eo he c’hlevet ’kreiz ar sioulder o ren ! Gwech e seblant sevel, dons evel eur bedenn,nbsp;’Trezek ar volz sleredennet,

Gwechou-all, skiinlinoc’h, e tisken er mêziou Douget war an ezen ; en saonnen ha koajounbsp;E klask an hekleo morgousket.

Gant eur muzik ken dous Breiz-Izel luskellet A zonj ’ll he c’haerderiou dispar ha ken meuletnbsp;Hag a 'drid laouen ’n he hunvre ;

Neuze, dre vouez dinain ha glan an Telenner,

E kas gant doujaiis vras. ctrezek he G’hrouer, Eur bedennig a drugare...

War dreujou e di plouz, bep noz, al labourer A deu, drant, da glevet an diskan-ze ken kaernbsp;O tregerni en e barkou...

Ar vouezig dudius en e ine a had An dousdcr frealzus, an hevelep c’houez-vadnbsp;’Deus liet tanvcet c dadou !

Hag ar barz evurus, eii noz o hunvreal,

Gant dousder ar vouezig bag he c’han dishual E galon a zo goneet !

An Aweji a gerz skanv en noz sioul lia distan Ha war e delen aour ar barzig a vouskan,nbsp;Dindan sell al loar arc’hantet...

Kan- eta, eslig-noz, kan, tclenner dispar !

En koajou Breiz-lzel, pell diouz Irouz ha safar, Kdn, hep paouez, da zon tener!...

Evrus nep zo ganet war an douar penc’hus, ’Lec’h m’hall klevet hep noz da zón karantezus,nbsp;Ha ganit bcvan er sioulder !

ItFori'-Varia Gaoadin

WAR DON : Kantik Itron-Varia Rostren Diskan :

Mam vad hon zadou koz, Itron-Varia Gaoudin, Diraffoc’h gant Hans omp stouet d’an daonlin ;

Ni ho ped a galon, Gwerc’hez uadelezus,

Dd c'houlen evidomp gwellan grasou Jezus !

En kreiz parouz Bonen, war douar Lokmaria, (1) War lez ar c’hoajou stank, en eul lec’h ar c’haera,nbsp;E kaver eur chapel, gant hon zud koz savetnbsp;D’Itron-Varia Gaoudin, o fatronez

’Vit testeni o fe d’ar Werc’hez vinniget,

E savjont war he zi eun tour dispar meurbed ; Madelez hon Itron, tourik koant he chapel,

A oa hrudet dre-oll en hon bro Breiz-Izel.

Rak a-viskoaz Mari, en chapel Lokmaria.

A ’n em blijas o skuilh he grasou ar gwella ; A-dreuz an amzeriou pion a hellfe laretnbsp;Nag a dud, el lec’h-man, bet ganti frealzet I

Mar karc ar Werc’hez kemenl hon zadou koz,

Ni ivc, gant fians, goulennomp he bcnnoz,

Rak c’hoaz, evel gwechall, hi a gar tud Bonen,

He c’halon zo tener d’o c’hleni, d’o galvaden.

(1) Lokmaria a oa gwechall eun drev a haroiiz Plougerneve. Di.staget eo bet diouli, er bla 1841, wardro gant trev Bonen, d’ober eur barouz neve.

92

ü chapel dudius, maniiiien a vadelcz,

Elec’ll ma kav an holl gwir frealzidigez !

Poan gorf ha poan galon aman ve pared,

Aman ar pec’her paour a gav ar peuc’h kollet.

Endro da di lion Mam, [la venip en lion farkou 0 labourat hemde, gwestlomp d’ei hon foaniou ;

Rak gant sikour Mari, dindan he zell tener,

Kroaz ar vuhe ’ve skanv, an holl boaniou dister.

Pa zoii ter gwech hemde he c’hloc’h, an Anjeliis,

Pa darnij ’us d’hon penn e vouezig dudius,

Fe grenv en hon c’halon, slouet holl d’an daoulin, Saludomp hon Mam vad, Itron-Varia Gaoudin.

De sul bras an Dreinded, devez kaer he fardon, Devez ma ’z eo, dreist-oll, digor d’imp he c’halon,nbsp;Dirak he oterig goloet a vleuniounbsp;Diredomp da hedi, da gana kaiitikou.

An devez santel-ze, pa bar he skeuden gaer Evel eur stereden en beg hon lanneier,

Pa sav en hec’h enor eun tantad ar c’liaeran,

Gant fe ha gant kalon kanonip an diskan-man ;

Holl eta, en eur voue'z, kanomj) he madelez Ha meulomp hec’h hano gant leneredigez ;

Pa ’z CO en hon c’henver hepred ken dous, ken mad, Na baouezomp noz-de eus he zrugarckat.

Kron-Varia Gaoudin, Mari, hon Mam dener,

Setu ni dastumet aman ’tal hoc’h oter ;

Digemeret, Gwerc’hez, peden ho pugale,

Plijet trei warnomp holl eur zell a drugare !

- 93 -

Teurvezet, o Mam vad, skuilh ho kwellan bennoz War hon maeziou karet, war douar hon zud koz ;nbsp;Renet en pep kalon liag en pep tiegez,

Gret ma chomo ’n hon zouez an urz vad, ar furnez.

En hon amzer, siouaz, Satan hag e vanden A zo gwall-fuloret encb ar gristenien,

Dinerz ez omp menrbed, simntus eo ar brezel,

Aon )ion deus da zemplan, Mari... skoazel ! skoazcl !

Diwallet, ni ho ped, hon bugale vihan.

En kreiz ar bed fallakr, ken dinerz ha ken gwan ; En plegiou ho mantel kuzel-ê noz ha de.

Ha, daoust d’ar skoueriou fall, miret-è da Zone.

Itron-Varia Gaoudin ! O Hano an dousan ’N hon genou ken lies epad ar vuhe-man...!nbsp;Teurvezet ma vezo, gant hano kaer Jezuz,

Hon giriou divezan, O Mam garaiilezus !

Neuze, pa vo red d’imp kuitill an draounien-man, Gret ma leuy hon e’horf i)aour aman da ziskiiizan.nbsp;En disheol ho chapel, en bered hon zud koz,

Ha douget hon ine ganac’h d’ar Baradoz.

Imprimatur :

Brioci, die lö Aprilis 1910.

Y.-M. Le Pennec,

Vic. gén.

iUL AR ÈlEUNIOU

Ar bed en eus tólet e vantel a gozni,

Eun oabl glas ha lirzin a liiitr ’us d’ar maezioii, En draoïiien liag er prad ar waz, ’n cur hibondi,nbsp;A ruilh ’louez ar bleuniou.

An heol a zo savel beure mal ha seder,

An evned ,a richan 'us d’ar gwenojeniiou,

’i\ o zoiir danlelezel e vrall drant ar c’hleier, Sein sul ar bleuniou !

Sul ar bleuniou, gir dons, ha devez ar c’haeran, Gouel leun a goanliri ganl Doue dibabetnbsp;’Vit bezan ive gouel ar vugale vihan,

Bleun tener a c’hlanded !

Ha da vouez ar c’hleier, eus pep park ha hent don, Renet gant eur vain vad, e tifliik cun êlig ;

Fichet brao ha seder, e tired d’ar pardon,

Eur bod beuz ’n e zornig.

An dudou vras ive a zeu holl gant bleunio. En koun eus an enor rentet da Vab Douenbsp;Gant tud Jeruzalem, breman daou vil vla zo,nbsp;P’Hen klaskent da roue !

- 96 -

Ar c’hleier ’zo tavet hag an dud evunis En o iliz vihan ’zo daoulinet gant fe ;

Peden ha kan d’an Nenv a ginnig dudius C’houez melus al lore.

Ar bleuii ’zo binniget... ar prozesion zaïitel A ra tro an iliz 'dindan ’n ezen dener ;

Pep-liini gant doujans ha karante a zeil Ouz e voked dister.

Hag ar « Gloria, lans » a zav drant d’an Ncnvou :

« Gloar, enor, mculodi ra vezo reniet d’il,

« Roue a Israel, Salver an holl hoblou,

« Deuel eus gouen David !

« Evel ma liredas gwechall eur bobl doujus « Da skuilh, ganl karante, bleun war da wenojen.

« Ni ’zcu da ginnig d’it, en giz bleun dudius,

« lion c’han hag hon feden.

« Mes ar pez a rent i ’vit ar Christ a dlee,

« Prest goude, hon zalvi, hon frenan ’n eur dremen,

« Ni hen gra d’ar Zalver, Roue a drugare :

« Ra glevo hon feden ! »

Goude ken kaer peden, tud vras, bugaligou,

A glev an oferen, drant ’vcl sent hag êlc ;

Pion zo kiriek d’o joa?... ’N o c’halon, d’o bleuniou E laront trugare...

Ha goude an ofis, er gêr gant ar re goz Gant evez bras e ve lodennet pep bodig,

Er c’hraou, ’us dor an ti, en korn ar gwele kloz ’Ve laket eur brankig.

97 -

Ha gaiit eur wereniiig leun a zour binniget, ’Weler goude an tad o vale e barkou ;

Gant ar bodig santel war e vadou karet E strink gliz an Nenvou...

Pa guilafomp ar bed goude ar vuhe-man,

Pa vo war ar vaz-kaoïi bon c’liorf yen ha maro, Strinkel ’vo warnean ar gliz sakr diweannbsp;Gant bod sul ar Bleunio !

O burzud ! Ar gouel-man en eus treuzel divrall, Hep koll e goanliri, kantvejou nlverus :

Hon bleuniou a vir c’houez ar bleun tólet gwechall Dindan treid glan Jezus !

Janned Ark

WAR DON ; Pour l'oppresseur.

Barnet ez oun, ha gant ma enebourieii Selu lakei eim termen d’am hulie.

Me ’ro laouen ma c’horf paour d’am bourevien Ha ma ene a westlan da Zone ;

Ne grenan tam dirak kounnar ar flammou Ha d’ar maro me gerz dinec’h meurbet,

Rak em c’halon me ’glev bepred ar c’homzou :

C’houi c’halt mervel, Bi'o-Rrans ne varvo kct ! (dionwech)

’Vit ma bro ger eur garante vras meurbet ’l.akas cm c’hreiz ma c’liaton da dridal ;

Me a fell d’in mervel, o Frans vinniget,

Kn ciir larct lio hano dishual I (iwaskerien fait a zonjas ho mastaran ;

Nerz d’ho tifenn Done ’n eus d’in roet.

Breman dinec’h, meulet, karet ho tezan.

Me ’c’hall mervel, Bro-Frans ne varvo ket !

Da val) sant Loeiz ’mens rentet e gurunen ;

Dilezet ’oa, me ’deuas d’hen sikour ;

Breman, sionaz, hen am lez ’harz an anken,

Dinerz etre skilfon an enebour ;

Mes breman c’hoaz, evel gwech-all em frajou.

Me ’glev moucziou ma zentezed karet O laret d’in laouen en bolz an nenvou :

C’houi c’hall mervel pan eo Frans adsavet !

100 —

o Janned Ark, breman eus ar joausted War aii doiiar teurvezet rei eur zeil ;

Deiit da ziwall bon Bro-Fraiis, ho pro garet ; Skoazell dreisl-oll d’hou broïg Breiz-Izel !

Hirie an de ec’li iiit c’ïioaz gwall-drubuilhel ; Klask a rer moiigan enne ar gwir fe ;

’Vit o difeiin, eus an nenvou diskennet,

Ma vo bepred Breiz ha Frans da Zone !

Kalon Frailhet

WAR DON : Ar seiz skiant naturel.

Tud yaouank a Vreiz-Izel, didosteit da glevet,

Da glevet kaïian eur zon a zo neve-zavet

War vuhe eur pólr yaouank ganet en Breiz-Izel,

Mantret gant keun ha glac’har d’eur vestrezig fidel.

’Touez ankeniou ar bed-man, n’eus hini ken c’houero Hag an disparti poanius krouet gant ar maro ;

Krisdt eo d’eun den yaonank gwelet e garante,

Eiz devez kent an cured, diskennet en he be...

Konlskoude, tudou yaouank, setu ma flaneden, Mougan tan ma yaonankiz gant daerou a anken ;nbsp;’Vit kavet nerz da vevan ez eo red d’in sonjalnbsp;Em flijadur dremenet, em deveziou gwechall.

Evel kalz a dud yaouank, e stagis ma c’halon Ouz eur vleuennig dispar, eur plac’hig a feson ;nbsp;Siouaz ! a-boan tanveet, ma joa a zo kollet ;nbsp;Nijet ez eo en avel ma hnnvreou karet.

Kentan e tigoneas d’in gwelet ma ferlezenn ’Oa en pardon Hanter-est, ’barz ar gêr a Rostrenn ;nbsp;P’he gwelis ken fur, ken koant, ’barz ar prosesion,nbsp;Gant levenez ’barz ma c’hreiz e tridas ma c’halon.

Skanv evel eun durzunel, mislr evel eun heiez,

He slumm a oa dereat, stumin eur gwir Vreizadez ; He zal gwen, he zellou don, he bleo melen frizet...nbsp;Ma c’halonig, hcp distro, d’ezi a oc gwestlet.

— 104

Birvi a reu gaiit an hast d’ober anaoudegez Gant rouanez ma c’halon ha ma c’hentan mestrez ;nbsp;C’hoant am oa da rci lod d’ei ’barz ma sonjezonou ;

Ha me ’vont d'he zaludi, goude ar gousperou :

— nbsp;nbsp;nbsp;« De-mad d’ac’h, plac’hig yaouank, turzunel ar goantan,nbsp;’Dens grêt d’am c’halon tridal evil ar wech kentan,

Me garfe kavet air joa da c’houzout hoc’h hano,

Rak hoc’h envor ’barz ma c’hreiz da viken a vleunio ! »

« Respont a rin, den yaouank, evurus ha seder,

D’ar pez a c’honllel ganin ’n eur feson ken lener ; Annaïg eo ma hano, eun hano anavet ;

Laret d’in, m’ho ped, perak e karec’h hen klevet ? »

— nbsp;nbsp;nbsp;« Annaïg, hen gout a ret, perak chom souezet ?

Ar gwel ac’hanoc’h hirie en eus ma goneet ;

Annaïg, en han’ Done, daoust hag en ho kalon Nan hallfec’h miret, d’ho tro. eul lec’hig evidon ? »

~ « Ma c’halon-me, den yaouank, a zo frank ha goulou ; Den ebet, lgt;etek breman, ’n eus skoel ma zellou ;

Aboue pell-zo, koulskoude, e klaskan an doare Da gavet eur mignon sur ha din a garante. »

— nbsp;nbsp;nbsp;« Annaïg, lion c’lialonou ’zo grèl ’vil ’n cm gompren ;nbsp;Me ive ho klask pell-zo, evel eur herlezen,

Rak furnez ha karanlc, kalon leal ha frank,

A zo hirie gwall-dano clouez an dnd yaouank. »

— nbsp;nbsp;nbsp;« Ar c’hoznjou-zc, mignon kcr. zo pouellus ha gwiiaon,

A levenez, a zudi e kargonl ma c’halon ;

Kenavo ar blijadur d’ho kivelet hepdale.

Da bardon ar Rozcra, ’barz en Plougerneve ! nbsp;nbsp;nbsp;»

T '

— 105 —

Me a (listroas d’ar gêr, seder hag evurus,

Da gontan ma joaiisted d’ain zud karantezus ;

Holl asamhles, a galon, c c’houijomp gaiit Done Digas eur rozen ken kaer d’ani lïorz liebdale.

’Touez envorioii an dousan, hunvreou alaouret,

E c’liorlozcn an amzer ma tleen he gwelct ;

Skanv c kaven al labour, dudius ar vuhc,

Beuel hemde ha bemnoz ’n eur mor a garante.

Digoueet eo, evelkent, an devez binniget,

Digoueet eo an termen ganin ken gortozet ;

’Trezek bourk Plougerneve, ’dreuz ar brugou melen, Me a gerze, an de-ze, gant eur spered laouen.

Feal d’ar ger roet d’in, ma mestrezig karet A oa deut ive d’ar gouel, evel m’he doa laret ;

Bale ’rejomp asambles, betek fin ar pardon ;

Eno ec’h anavis reiz tensoriou he c’halon.

Stardan a rê mui-ouz-mui chaden bon c’harante ; Toui ’rejomp ’n em garel betek fin bon bube ;

Ma vije kontant he zud, prestik an dimezi ;

Mont a ris d’he c’has d’ar gêr ’vit klevet o ali.

Pep tra a gerze dispar, herve bon mennoziou,

Bleun a ziwane drc-oll war bon gwenojennou ;

He c’berent a asantas da c’hoant bon c’baranle,

O welet n’hallemp hcvan an eil heb egilc.

pigoumoul bon c’balonou. evel bon c’baranlc.

Setu grêt an dimezi pemzek devez goude ;

An holl a gemere lod en bon evurusted,

Ni a c’hortoze gant prez siel aopr an eured.

106 —

Siouaz, plijadur ar bed ’zo finvus ha marvel, Ha Doue a roas d’in, prest goude, ar gentel ;nbsp;Rak ’beun eun toullad deiou, e teuas d’in kelonbsp;’Oa ma mestrez ’n he gwele, skoet ’vit ar maro.

Neventi kri ha digar, o spontusat kelo !...

Ma Doue, perak eta, perak n’on ket maro?... Ma c’halon daou-hanteret, gouliet ma ine,

Ec’h is kerkent d’he gwelet, ’vit gout ar wirione.

Allaz ! n’eo ket eun hunvre, mes gwirione poanius ; Ma mestrez zo dirakon en eun doare mantrus,

Eur gwall-glenved, en tri de, en eus he diskaret, ’Vel eur vleuennig tener gant ar reo dizec’het.

Hinjet gant an esperans, ar boan hag an anken, Epad tri de ha ter noz e chomis ’n he c’hichen ;nbsp;Siouaz, netra ne harzas labour kri ar maro...nbsp;’Damp ket choazet gant Done ’vit bezan priejo...

War askel yen an Ankou ma dous a zo tec’liet ;

Chomet ez on ma-unan, gant eur galon frailhet ;

Ma mouez skuiz a renk level, mouget gant ma daerou ; 0 Doue, grêt ma ’z in prim d’he gwelet d’au nenvou !

Ar r© dil©^et

Ar c’hloc’h, ’us d’ar barouz, truezus a ziston ;

Goude gouel bras ar zent, setu gouel an anaon ;

Evelse, er bed-man, an boll draou a dreinen ;

Goude al levenez, ar boan hag an anken.

An hanv, gant e vuhe, an ens roet e lec’h D’ar goz-amzer peuc’hus ha d’he drem leun a nec’h ;nbsp;An heol, en oablou griz, ne ro mui d’an douarnbsp;’Mel eur sklerder doanik hag eun domder klouar ;

’Vel evnigou tiet, an deliou aour melen A gone war ar yeod sec’h gant eun huanaden.

Ar wazig a hirvoud d’hec’ih riblou marellet,

Skrilh al lanneg a dav er brugou dislivet ;

Ha lapoused ar c’hoad, ’n eur bakan o zelen,

En em guz, stravilhet, er c’hleuniadou raden.

Mes, en de-man dreist-oll, pa respont d’ar c’hlaz-noz, Ekleo ar c’hoajou bras, ar zaonen hag ar roz,

Eun hurusaden yen, a deu eus ar vered,

’Vel eun ezen a ganv a dremen war ar bed.

Sioulder vras ar maeziou a zeblant ppunneroc’h,

Ha pep tra a gemer eun drem ankeniusoc’h.

Dirak eur skouer ken kaer, daoust ha ni, kristenien,

A vefe hon unan o tiskouel lion yenien ?

Daoust ha ne glevomp kct er c’lilaz ha ’n c glenimou An anaon kez o skci war dor hon c’halonou ?

O ! gwechall, en hon Breiz, bro ar gizioii santel,

Eur c’hiz kaer a reiie el loch hag er c’hastel ;

An iioriou digor frank, pep lol goarnisel mad,

— 108

Ar re-varo heiioz a deuc a vagad Da zibri, da diskuiz, d’azean liunvreiisnbsp;En ti o doa gwecliall bevel ken evurus.

O breiz, ma bro garel, daoïist bag avel ar Us d’ho penn kantvlaziek, pa drenien ’n eur yndal,

A vije krenv awalc’h d’ober d’ac’h dilezel Giziou ken enorus, envoriou ken santcl ?

Nan ! Breiz, mar oa gwechall l)ro garel an anaoïi, D’eze c’boaz, en bon touez, eo digor pep kaloii.

Ha pa disken an noz he man lel moredus,

Pa liirvond an avel eun diskan glac’harus,

Dre an lienchou don, don, kaï-gel a incon,

Breiziz evel gwechall a den d an ilizoii.

Bale a reont holl, dilavar ha didrouz,

Dre an traouiennou gone hag ar nieneon ronz ;

Gant bec’h e envoriou i*p hini zo zammet.

Ar beo hag ar maro a zeblanl unanel...

Selu inl er vered‘ c l’i an anaon paour,

Ar vered, hon li-ni, daoust d’ar lore’h ha d’an aoiir. Eno, en o c’hichen, ’beun varc’hoaz marleze,

Dindan hon bec’h douar, ni vo konskcl ivc...

O ! pegen krenv ar voiiez a zav eus ar beioii !

Renkei aze en peuc’h, en disheol ar c’hroazioii. Moueziou ar Garanle, ar Glac’liar, an Envornbsp;Deut war askell ar boan, eus 1’onz ar jjurgalor,

N’o deus’mei eun liirvond: Breudeur, true ouzomp!

»Hirie, da vihanan, eur beden evidomp,'

'1 En koun ar garanle hon deus bet cvidoe’h.

» Ha pa vimp evurus, ui a zonjo ennoc’h. s Ar galv-ze dreisl-nalur a slriiik en peb ine,

War ar sklas a cliom c’hoaz, eun elven a drue.

Ha Ira ma leul al loar. dreist d’ar c’houinoul iouedcl. Sklerder melkonius he bannou drouklivel.

Pa dizolo a-dreuz brankou au ivin glaz

Aman eur men pounner harpel ouz troad eur groaz,

1Ö9 -

Aze eur be bleuiiiet ha bordet a drêz gwenn,

Pelloc’h, war douar fresk, perlez eur guruneri,

Tad, mamra, pried, bugel, breur ha c’hoar ha mignon, A diskarg eii daërou bec’h pouiiner e galon.

Ha pedennou teiier, ezans a garaiite,

Gant c’houez vad ar bleimiou a bign betek Done...

O ! lölcn war au dro frealzus ha kaled A ra vad d’ar galon, daoust ma samm ar spered ;

An anaon hag au dud, eus an daou du d’ar bc,

Unanet ’vel gwechall ha slartoc’h marteze'...

Mes, savet, kristenien, hag, evit eur pennad.

Da zellet endro d’ac’h, sec’het lio laoulagad.

Aman, kichen ar be zanimet a vokedou,

Du-ze, lost d’ar c’helc’h koal leun a gurunennou,

Tal ar marbr-se a doug gant lizerennou aour Hano eur pinvidik, kousket er c’haëran laour,

Sellet ar beiou-ze ha na dougont henoaz,

Neinet spern an dilez ha drez hir an ankoaz.

Beiou... nan, ’met kentoc’h eur vonlcnnig douar. Houman, pilet gant troad au tremener digar,

Hounncz kollet er yeod. ha perc marteze

N’o deus kei gwelet c’hoaz den stoucL warneze ;

Hak aze zo o hun breudeur kez da Lazar,

Ankoueet adai-re pa oant war an douar ;

Ne oa ket kalz a dud en o douaramant

Ha na deuas d’o c’hlask na kroaz aour nag arc’hant ;

Biskoaz n’eus bet skuilhet a zaerou war o be,

’Met gant an ivin glaz, da vintiniou miz maë...

Hag hirie, de o gouel, n’eus ket bet eur c’hristen O tigas betek d’ê eur bod nag eur vleuen.

Mes hon mamm au Iliz, seul-vui trugarezus Ma ’z eo he bugale poaniet ha gwall-eürus,nbsp;Hec’h-unan, an de-man, a bed evit digollnbsp;An ineou paour-ze dilezet gant au holt ;

— 110 —

He mouez eo a glevomp o tamant barz an tour. Vit ar re-ze dreist-oll e c’iioul ganimp zikour :

— « Ma bugale, sonjet er paourkez reuzeudik, c Roet d’ezan ive glizen eur bedeiiiiig. »

Mignoned an anaon, o Bretoned kristen,

D’ar berejou feiioz diredet a vandcn,

Goude bean pedet war beioii ar gerent Hag ar vignoned vad lion deus karet kement,nbsp;Stouoinp eur pennadig, ’barz ar yeod dizec’het,nbsp;Laromp eur bedeniiig ’vit « Ar re dilezet » !

Gwreg al Labourer

Wardro ganl he fried, adal ma strink an de, Gwreg al labourer douar a zo savet hemde.

War he daoulin, gant fe, e lavar he feden,

’Vit goul digant Done, tad al labourerien,

.\ii nerz hag ar yec’hcd ’dens ezom vit poaniau Epad an devez-ze da servij aiiezan ;

Ilag e c’houl a galon e wellan bennoziou War i)ried, hugale, war loened ha madoii.

Xeiize, eviiriis bras, dinec’h ha kalonek,

E krog, en eur vouskan, ’n he labour pemdeick. Tra ma vez he fried, crmêz en e baj'ko,

Dindan heol tom pe gliz, pleget war an ero.

Hi a ehom ’barz ar gêr, en sioulder he zi.

En keil-ze, a gredet, didalve, dizoursi ?

O nan, pell ac’hane ! Nag a labour ha poan He devens o renkan, oc’h urzan heb ehan,

Oc’h ozan boned d’ar re ’zo du-ze o poanlan,

Hag o dens gwall ezom, evit ’n em gennerzan,

Eus eur vagadurez yac’hiis ha kalonek,

A zigaso d’eze an nerz o deus kollet,

Aman eun töl-lagad, aze eur c’hoiirc’hemen ! Dre-holl eo red d’ezi ha gwelet ha kelen.

8

114

Hag en divez an de, digouel koulz ar repoz,

[’’cman an hoU didrous, koiisket n o gwclc kloz,

Ar plac’li kcz a zo c'lioaz war vale hec’li-unaii,

0 stampat, o wriat, ’lal an oalcd ledan.

Ne zonj kcl en lie fPan ; ’n lie c’lireiz zo levencz, Rak urz ha karanlc a reii en liegcz ;

Hag o sonjal en ze, e voiiskan eviirns Knr werzemiig lener pc eur zon dudiiis ;

Kiis skrilli ar fornigel ar vouczig deread,

Heskel gant hec’h hini, luskell him an Had !

Mes an noz war ar bed a zo jxill-zo koiieet ;

Daoustc d’an boll labour co red mont da gousket : War he daoulin neuze, gant anaoudegez vad,

R lavar Inigare d’he Roue ha d’he Zad ;

’N he devez, ar beden ’zo bet er penn keiitan,

Ha dre ar beden c’hoaz ec’h achu anezan.

Pa geniero he c’horf eun diskuiz goneet,

Pep sort sonjezonou ’zamnio c’hoaz he spered, Hunvreou a zudi a rey d’ei levenez ;

Mes lies ’do ive hunvreou a cnkrez ;

Rak goiiveout a ra, mar he deus bugale,

’Vo red d’ci, cvite, reiitan kont da Zone ;

Ha, Nvar o gwenojen, hi a welo stignet Pechou fall ha hudur, gwall-skoueriou milliget.

Eur bec’h poumier neuze a zammo hec’h ine :

— « Doue ! Gwerc’hez Vari, o diwallet noz de ! »

An dra-man, an dra-hont a dcuy c'hoaz d’hc nec’ha An cost n’eo kct bet puilli, ar goanv hirr a dosta ;

- Ii5

Mes en kreiz he glac’hnr, koiilz ha ’n he levenez, Beprcd, ha dreist pep tra, e vezo kristciiez.

Pa vo skanv ar vuhe : « Doue ra vo meulet ! »

Pa vo pounner ar groaz : « Ra vo mculel l)eprcd ! » — « Ma Doue, emezi, o me heu goar ervad,

Pez a digaset d’in ’zo ’vit ma brasaii mad.

Ra vezo gaiit aii holt enorel hoc’h Ilano,

Ila karet da viken, en pep lec’h, en pep bro ! »

Evelsc, digahestr, en sioulder he maeziou, ile|) hezan anveet truhuilh fait ar c’hèriounbsp;1'i tremen hc huhe. Pa deny d’ei ar maro,

Evitan da dostat. tam chet ne greno :

Itak goude hczaïi l)et kement. ’pad lie Inilie, Eabourel ha poaniet, pedet noz lia heure,

E vezo digollet ; en liec’h beur divezan,

Doue a freatzo krizder lic zremenvan.

I’a taro kenavo he yeuzoii morlivet.

’\'o gwclet war lie drem liou an cviiriistcd ;

Pa frailho kalonou lie ziid gant an enkrez.

Hec’h ine a nijo d’an Ncnv, d’al levenez.

Eno, ’n eur mor a c’hloar, ’toucz ar Zont, an Ele,

E vezo didruhuilh ’lied an eternile !

1

(1)

Jo - bi^, ar nbsp;nbsp;nbsp;me - ve! bras, Ma - ri - an.

3r va - tez, nbsp;nbsp;nbsp;0 servii a vis- koaz , Er memez

K ».- ¦ nbsp;nbsp;nbsp;^

mez !

Jobig, ar inevel bras,

¦Marian, ar vaiez, {diou week)

0 servij a viskoaz. Dig gue di la li rc di Er memes (iegcz, dig gue di Ian la.

O vésa o denved Er roz hag en draouien,

O devoa ijirometet \\ cin garet da viken.

(1) Ileuilli an ton gant komjon an oil jioz.

120 —

Laket ’doa an termen, D’unani o deiou ;

Dent e oa eur frouden, D’aveli b fennou ;

Kuitat o Breiz-Izel ’Lee’ll ina vevent ken drant,nbsp;Ha mont d’ar broiou pellnbsp;Da rozellat arc’hant.

War e vrec’li eur falc’hig, An noz kentan a vae,

Trezek « koat an estig », Jobig a valee.

Trezek « koat an estig », Da glask eur ween bae,nbsp;Da ginnig d’e zousignbsp;Vel merk a garante.

Kreiz ar c’lioat e kavas Eur bodig ar bravan,nbsp;Kuzet ’ll e zeliou glas,nbsp;Eun estig o kanan.

— nbsp;nbsp;nbsp;« Lapousig evurns,

Paouez gant da riclian. Da ween dudiusnbsp;A fell da Varian.

« Saeiennou marellet E pign buz he branko,nbsp;Biskoaz ne be gweletnbsp;Seurt baeen en lion bro.

121 -

Ha hep sonjal ouspenn,

Job a sko war ar barr,

Pa glev a-us d’e benii Hirvoudou a c’hlac’har ;

Klemmou an estig-noz,

O ouelan d’ar brankig ’Lee’ll ma teue bemiioz,

Da ganan e zonig.

Dizeblant ha digar,

Jobig a sko bepred,

An estig war ar barr A glemm ha ne dec’ll ket.

D’ar beure, Mariannig A zav prim ha laoueii :

« Daoust hag-en ’n eus Jobig Ankoueet ma baeen ?

« En he brankou uhel Petra a gavin-me ?

Eur mouchouer godel Pe eur bizou neve? »

Ha buliaii ar plac’hig,

An nor a zigoras..,.

O burzud ! he bodig Zo kaeroc’li ’vit biskoaz.

Saeiemiou o lufran Touez an delioii neve,

Bleuen a neve-han,

Bleuen a garante.

- 122

Ha diiidan an deliou,

’Vel pegel ouz ar barr, Telenner an noziounbsp;Maro gant ar glac’har.

Dirak al lapousig,

Maro dre garante,

Marian lia Jobig A zonj en dorn Done.

« An estig zo maro Kent ’vit kuitiit e vrank,nbsp;Na gwitet ket ar vronbsp;Ho m'agas en yaouank. gt;:

•lollig, ar inevel bras, Marian ar valez.

Zo breinan laouen bras E peim eun ticgez.

Hag evel o zud koz, Elouez ar c’hoajon bae.nbsp;En bro an eslig-noz,

E tremen o Imhe.

Anjelus ar Mintin

Du-ze, ’barz an dreinwel, en eiin oabl entanet,

’N eur mor a sklerijen, an lieol a zo savet.

E vannou kaer a zav ar vanlel a ganvou Chomet, warlerc'h an noz, da wiskan ar maeziou,nbsp;Ha dirak e sklerder, e (dan bag c vuhe,

Ar bed hanler-varo a hadvev a-neve.

Ar yeotennig lener, dour en lie daoulagad,

A zav seder he 1'enn d’e vannou toni ha mad ;

Ar rozen a zigor, a zispak he deliou,

O rei he c’houez ineliis d’ezenn flour ar maeziou ; Al lapoiisig biliaii a hij e ziouaskel,

Hag a deul, gant kalon, e gentan rimadel ;

Ar gwenan aketus a darnij skanv, laouen,

O klask o magadur, a vleuen da vleuen...

Souden e sav en êr eur vouez dous ha sklintin :

Ar c’hloc’h a vrall seder Anjelus ar mintin ;

E vouez o larnijal, ken drant ha ken flourik,

A zihun ar bugel kousket ’n e gavelik.

Ha ’vel ma teu au heol, dre e dan hag e sked,

Ua zihuni pep tra, da rei buhe d’ar bed,

Evelse, mouez ar c’hloc’h o son an ter Ave,

E ti al labourer a zigas ar vube...

~ 126 —

Ar vam, goude bezan laret war he daoulin,

En cnor da Yari, anjeliis ar inintin,

Eur mousc’hoarz war lie drem ’dosta ouz ar c’havel, En pehini breman e richan lie bugel.

O pegen dudius da welet, ’n e neizig,

An êl-ze ken dinam, ken gwerc’li e galonig!...

E dal gwen ’vel lili, a vleo aour kurunet,

E vuzellou lener o c’lioarzin d’an Elet,

E zaoulagad digor, o kanan ’n e yczig Ar rimaden dousan, ar gaeran pedennig...

O welel anezan, ken kaer, ken dudius,

Kalonig ar vam gez ’n lie c’hreiz a drid eürus :

11a ganl eur garante birvidik ha lener,

'Tre he diouvrcc’h, gant joa, e stard he clig ker. Nenze e Lesk d’ean, gant soursi ha preder,

.tunlan gant devosion e zornigou teuer ;

Laret hu hadlarel ’ra d’ean, ganl dudi.

An hanoiou santet a Jeznz, a Yari ;

Hag o sevel d’an \env he zeil an tencran,

En pehipi e yerv ar fians ar vrasan ;

— « Mam Doue, emezi, Gwerc’hez glan ha dinam,

« Teurvezet, me ho ped, silaou pedenn eur vam !...

« D’ac’h hirie, o Mari, e westlan ma bugel ;

« Bezet da virviken e zouten, e skoazel !

« Evel ma tiwallec’li ho mabig ker, gwechall,

« Deut, ’ll e vugaleacli, ouz pep drong d’heii diwall !

« Epad e yaouankiz, renet gant madelez «E gammejou distur, dre.hent ar gwir furnez :

« En eur gir, grêt ma vo, pad e holl vuhegez,

« Gwir scrvijer ho Mab, hag lioc’li hini, Gwerc’hcz. »

- 12? -

Hag ar vam a zec’h prim an diou clakennig dour A ruilh, dous ha sioulik, war he diouchod ken flour,nbsp;Evurus da vean he c’hrouadur gwestletnbsp;D’aii hini a hanver Rouanez an Elet!...

Evil eur vain gristen, o kaeral Anjelus Hag a blij kalz, hep mar. da galon Main Jezus !nbsp;Ha peiiAs e c’hallfe Mam an holl Gristenieunbsp;Dilezel hag ankouat ken birvidik peden ?

N’hall ket chom hep diwali an elig-ze ken glan Kinniget d’ei hemde gant ar zalud dousan.

Hag he brec’h galloudus ha leun a drugare Hen skoazello bepred en risklou ar vuhe.

Eus lein ar Baradoz, hep skvvizan, warnean E skuilho, noz ha de, he bennoziou krenvan,

Da c’horloz hen dougen ganti d’he bro eürus,

Da ganan, ’touez ar Zent, an Ave peurbadus.

D'ALC HOUEDER PARK AR MESTR

Al-c'/touederkoantjev-ni^te-nePj Tar-niJ c/re ho//ha kanse-

rr~p

Jer^SkuHh en pep /ec'hpantmac/e - /ez^Komz Douepeuc'hha/e-ve-nez.

Diskan :

Alc’houeder koaiit, eviiig lener, Tarnij dre-oll ha kan seder ;

Skuilh e pep lec’h, gant madelez, Komz Done, peuc’h ha levenez !

War-dro gant an neve-amzer Ha bleun kentaii ar prajeier,

Eul lapousig, eun alc’houeder,

A gan e Breiz soiiiou lener.

A-us da barouz Pont-Melve,

E kan dreist-oll gant karante,

O vont d’an Nenv gant ar beden Pe gant ar mennad o lisken.

- 180

En pep kalon, ’n pep tiegez,

E strink dihued ha levenez,

Rak e brezoneg, hou yez kaer,

E kan slaak stank au alc’houeder.

Bep sün, betek ma zraouiennig, E tiskenn hekleo e vouezig ;nbsp;Goiieet gaiitan ma inenbsp;Evurus a lar trugare ;

A lavar trugare gwirion D’ar reuer mad, deii a galon,

A stigii telen au alc’houeder,

Hen stumm kenkouls ’n e labour kaer.

Neuze e sonjan gant dudi ; Arabad c’hoaz fall-galoni !

Kelt m’he do ebestel ken reiz. Ar fall ne gludo en hon Breiz,

Pa glask kement a fall-skridou Breina spered ha kalonoii,nbsp;Frealzus eo gwelet sev'elnbsp;Dre-oll kelaoueimou santel.

D’eze holl mil bennoz Doue Hag, en hano Breiz, trugare !nbsp;Ra vevfont peil ’kreiz an enor.nbsp;Da dêul frouez santel en Arvor !

HVCesa^ex'ez six' IMIexie

Tempo dl msrap (J _ //p ^

Ouz iroadarme - ne e sav drantfOuztroadan me- ne

e savdrant Lo-chen-ni^phuz wa dousig koantj Dousat eo

4f-

an^a-ran-te ! Da veu-/i he du- di beni’de,/(anomp^et

Ouz troad ar niene, e sav draiit {dion wech) Lochennig plouz ma dousig koaut.

Diskan :

Dousat eo ar garante ! Da veuli lie dudi bemde,nbsp;Kanomp gê !

’N eul lec’hig koant, flour ha didrouz, ’Lec’h ma kan noz de al lapouz,

Bemde, war ar roz alaouret, Ec’h a da vêsa he denved.

El lamieg-ze, envor dousan!... E welis au ei da gentan.

Eun heol hanv a bare skedus, Me a valee huiivreüs,

C’houez vad ar Rozen

- 140 -

Eun ezeiiiiig a neve anizer A gane dispar en deliou,

Eun heol draiit a ginnige seder Mousc’lioarz e diwean baiuiou ;

Pegen dous e-louez ar bleuiiioii,

El liorz-man leun a gaerder — leun a gaerder, Dont da chilaou sioulder ar uiaeziou l(liou

A gomz d’ar galon keu lener

Peuc’li ar zerr-iioz, elec'h levcnez,

A lede war ma hunvreou Eur vorennig a dristidigez,

’Vel koumoulen skanv an oablou ;

Ma zeil a bare, ankeniel,

War eur rozen liou dispar — o liou dispar ! He deliou flour hanter-bulluc’het ^ dio?/.

A gouee poaiiius d’aii douar. nbsp;nbsp;nbsp;' tcec/i

He c’houez dinerz, ’vel klemin eur c’hlanvour,

A gane sioulik d’am iiie,

Eur c’lüemgan dous, Iruezur, lia 1'lour,

Luskcllerez a gar ante...

« O l)ugel, chilaou ma c’homjou.

Ma mouez skuiz a c’houl level — a c’lioul level ; Hogen, c’hoant am eus, daoust d’am foaniou,\ fXloH

Rei d’it eun ali kent mervel

Ui

« Eveldout, e toiigis eur pennad Gened dispar ar yaouankiz ;

Kinnig a ren puilh d’an daoulagad Kaerder, koantiri ha drantiz ;

Mes ma dudiusan gened,

Ma enor da virviken — da virviken, Eo ma c’houez pur evel ar glanded,nbsp;Ha lener evel eur c’hlizen.

Ar gened-ze a strink ken skedus Eus neve-amzer da vuhe,

D’ar beure ken beo ha ken Imtrus,

’ Beun zerr-noz ’ vo goenvet ive ;

’Vit kavet ar gened gwirion,

A bado keit ha Done — keit ha Done, Grez ma teulo rozen da galonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l diou

C’houez ar furnez, ar garante ! wecll

%GNONE£

Da Varianig An Du, Bonen.

WAR DON : Kaourantinig.

Kevanus eo gwelet anè,

Yaouank, seder, leun a vuhe,

O ren dre-lioll o c’harante.

Evel diou c’hoar eii em garont ;

N’eus forz pelec’li e valeonl,

Gant levenez en em heuilhont.

War o sonj on, deut memes re,

^\'ar o c’halon, war o bulie,

’Man siel aour ar garante !

Abredig o dcus ’n ein ciioazet,

Ha da viken o deus touet ’ Vijent, a galon, unanet.

Ken start eo al liam etreze M’o deus reit an eil d’egilenbsp;Eun dra bennak eus o ine.

’N em garoul en peuc’h ha dislur,

Ren o yaouankiz reiz ha fur.

Sell! ’vite ar bliiadur.

Gwelel ’vent stank, sul lia goueliou, Dibreder, a-dreuz ar maeziou,

O vont, kevred, d’ar pardoniou.

— U4

Pe c’hoaz o tizrei o-unan,

Dre an lieiichou clöii, ’n eiir vouskan, Pa guz an heol e vannou tan.

War riblou dispar eur wazig,

Elec’h ma vond an ezenuig,

’ Lec’h ma riclian al lapousig.

An diou vignonezig, laouen,

’ïouez lies a vousc’hoarzaden,

’N em blij o tibun o c’huden.

Eno, nag a bennad dudi,

Kozeaden ha neventi,

Troc’het gant c’hoarz ha kaniri.

« Dec’ll me ’m oa bel eul lizerig,

Leun eus karante ma Ferig,

’Teus ket bet kelou a Yannig ? »

« Pegen dudius eo bevan !

Pegen dispar eo al lec’h-man !

Annaïg, c’hoant ’m eus da ganan ! »

Ha ma vo unan Imbuilhet,

En kalon an all dizammet,

Hec’h anken a vo distanet.

Krenvat eo an unvaniez,

Dousat an deneridigez,

A unan diou wir vignonez !

Ya, tener eo ar gir « mignon »

D’un mat ’n em roomp a galon,

Rak distank eo ar re wirlon !

Ezennig flour, ezen dispar,

Biilie an noziou sioul ha peuc’hiis, Te had ar spi war au douarnbsp;Gaiit eur pok dons ha karantezus.

Ar c’hlizeii a disken ganit E kalon ar bleuiiiou moiisc’hoarzus,nbsp;Hag iut, ’ll eur stoui, a ro d’it,

Evel trugare, o c’houez melus.

Er hrouskoajou sioul ha didrous, Da lialaii a ziliiui au deliou,

O luskellat ’ii o iieizig dous Da vigiioiied, au cviiedigou.

Au estig-uoz, er c’hoad uhel,

A giiinig d’il e zón arc’hantet ; Ha te laouen, a deim-askell,

He doug d’aii oabl glas steredennet.

E chiminal al locheniiig Te gaii bemiioz joa aii tiegez,nbsp;Hag e bleo aour ar bugelignbsp;Da ine a drid gant levenez.

D’an dud yaouank o hunvreal E vouskaiiez són ar garante,

War au dremmou trist ha tenval E skanvaez koummoul ar vuhe.

10

Kaniierezed, lutuned iioz,

Ganit, pell zo, a zo aiiavet.

Pcd gwecli, er zaoneii hag er roz, War da askel o deus diskuizel !

Ezcuiiig skanv, mouez ar sioulder, Pa valccz traouien ha mene,

Da Yreiz-lzel. lion hro dener, Lavar karante he hugale.

Pa dremcnez ’ us d’ar inor bras, D’ar mcrdead komz eus e vrolg,nbsp;Kas d’ean c’houez ar halaii glas,nbsp;Ha gant dousder luskel e vagig.

Ha d’iueou ar Vreiziz koz,

A ouel ennoul stad o Bro garet,

Evidomp boll lavar bcimioz :

« Kouskct en peuc’h, Breiz nc varvo kel 1

I

Son ar Gemenerien

WAR DON : Deit pötred, dell merc’hed

Abaoue pell amzer e sonjen ;

Pegoulz e c’hallin-me Kreski, dre eur zonig ouspen,nbsp;Kanaouennou Kerne,

Evil gallout, herve ma c’hoant, Meuli a vouez uhelnbsp;Ar gemenerien, potred dz'ant,

Enor hon Breiz-Izel :

Rak nan eus, en nep lec’h,

Tud ken sart ha ken dinec’h :

Diskan :

Dent boll eta, dircdet, Bretoned, D’o c’lianan en eur vouez,

D’o meuli hep paouez.

Ah !

Dcul eta, diredet, Bretoned,

Da ganan gant enor

Kemenerien Arvor !

150 —

Ar viclierourien en hon Bro ’Zo hirie nivcrus ;

An lioll a veiil, gant o liano,

, ü labour lalvoudus ;

Brudet l)ras eo ar bolouer,

Kalvez, nielinerien,

Mes ar maoul ’zo d’ar c’hemener, Ken dranl war e dorchen.

’Vit gwir, bravat niicher Eo hini ar c’hemener !

Ar c’heniener, pólrig laouen,

’Zo brudet mad dre-oll ; Bepred seder, mistr lia kemijen,nbsp;Karet eo gant an boll ;

Gant c deod distagellet mad,

E dezennou fentus,

Bep-hini, goneet da vad,

A lavar evurus :

Ya, en gwir, m’hen lavar.

Ma c’hemener ’zo dispar !

Pólrig yaouank, ar c’hemener A blij d’an holl verc’hed ;

Ganl enr zeil ens e lagad skier E trid kalon ,Tanned ;

Ar ]5ólrig-ze a zo ken koant,

E gomz ken dudius !

— Ganl hennez, hep mar, eme Fant, Me ’vcfe evurusnbsp;Bak dinec’h ha sedernbsp;E vev gwreg eur c’hemener.

151 —

Ar Vreiziz koz a lavare ;

— Paourkez kenienerien ! — Ne oa kei goest nao aiiezenbsp;Da dalvezoul eun den.

Ar vrud fall-ze, ganl an amzer, ’Zo tec’hct eus Bro-Breiz ;nbsp;Breman cnor ar c’lieniener

A zo dillac’li ’n lion c’lireiz Ha n’eus kei eiir Brclonnbsp;!Mnioc’h Ier lia dispouron.

Breman, pion a c’liall laret c’hoaz Ar vad a ra d’an holl ?

Ar zervy a jrent ’zo ken bras N’hallfomp kei hen digoll ;

Holl bon deus ezom aneza Yaouank, kouls evel koz ;

Paour ha pinvidik, hetomp eta,

Ganl ar gwcllan bennoz,

Bue birr ha seder,

Yec’hed da bep kemencr !

Tud kalonek a Vreiz-Izel,

A boagn hemde, bemnoz.

Da rel ’n bon zouez cur ronk iihel D’ar gwiskamanc'hou koz ;

Barzed Arvor, klaskcl an lu Kus ar veskennericn.

En o c’lireiz e verv c’lioaz gwad dru Ü diagenlourien ;

A’a, en dud-ze ken reiz Email slart karante Breiz !

— 152

Holl, war ar Tsed trubuilhus-man, Hon deus enebourien ;

An teod fall ne espern nelra Na kemener, zoken ;

Kalz a lavar int gwaperien, Farsourien disprizus ;

Bezomp bepred prest d’o difenn Ouz gevier ken spontus ;

En pep lec’h, da viken,

Bevet ar gemenerien !

Mtoorei Penn-^ar^Roi

Andantino

-d-»

Fur- chet am eus pe- var jan- ton,Furchetam

4-# * 4

euspevarjan- ton, U klasleurp/ac’/iij a fe-son.

Youp,youp la ri don don la ran tra la h - re

_——w ' nbsp;nbsp;nbsp;—•—, —ir—w

youp la . n don don la ran tra la // - r6

Furchet am eus pevar ganton, (^diou. wech) O klask eur plac’hig a feson.

Youp, youp la ri don don, La ram tra la li re,

Youp, youp la ri don don, La ram tra la li re.

Eur plac’hig fur ha didamall,

Eur plac’h yaouank a c’hiz gwechall.

— 154

E Penn-ar-Roz, war a glevan,

Email an liini a glaskan.

Nag e kollfen amzer ha poaii,

Feiioz d’he gwelet mont a ran.

— nbsp;nbsp;nbsp;Eurvad ha joa ’barz an ti-man,

Debret eo koan, war a wehm. —

— nbsp;nbsp;nbsp;Ya, ma den mal, debret eo koan,nbsp;Tosteit, mar plij, da dal an tan ;

Savet war grec’h ’ta, den yaouank,

Azeet aze war ar bank, —

— nbsp;nbsp;nbsp;Trugare d’ac’h, ma nioereb vad ;

Dent, ma yontr, laket eur c’horniad. —

Hag ar potr koz da gozeal ;

Me chilaoue en eur luchal

Ouz ar plac’h yaouank zo aze,

He c’hegel tin ouz he c’hoste.

N’am oa ket he gwelet biskoaz En dansou nag er foariou bras.

He bleo na oant ket bletonnet,

Brao war he zal e oant rannet.

Gwech ha gwech-all, ha d’ar c’houlz vad, Eur gomz a boell ha plascl mad.

O ! mar mijc krcdel goulen Ober ganti eur gontaden !

— 155

Mes penós kwilat ar pótr koz.

Pa iia OU fill el)et d’e góz ?

Ha setu zonel uiineg eur,

Gwall-boenl eo distrei d’ar Gerveur.

— Nozvez evurus... Kenavo !

Hepdale me a retonio.

Ya, retorii a riii alies ;

Kavel ain eus ma gwir vestrez,

Pla mar ve heuilhel ma meimoz, Prestik ’vo dans en Penii-ar-Roz !nbsp;Youp, youp.....

Allegretto.

Na nerz ha ma am- ter en a - nbsp;nbsp;nbsp;ner’meus kollet,Ma

nerz ha ma am- zen en a - nen'm'eus ko! - let, 'Klask tl-zout euntenzor ha n’em eus ket ka - vet, of

i=«

’Klask ti- zout eun tenzor ha n’em eus ket ka - vet.

Ma nerz ha ma anizer en aner ’m eus kollet, Cdiou ivech)

’ Klask tizou't eun tensor lia n’ani eus ket kavet, ó. (diou wech)

An tensor-ze hep priz, hanvet evurusted,

A lak hirnez ha spi eii pevar c’horn ar bed, ó,

D’hen klask am eus furchet en kêr ha war ar mêz ;

Dre-oll am eus kavet hirvoudou hag enkrez, ó.

158 —

Da zastum madou bras e poaguis da geiitan,

Daslum a ris gaiile an trubiiilhou gvvasaii, o.

Gant ar plijadurioii am eus lien goulennet : C’houervenle ha daerou ganin o dens lezet, o.

Troel am eus ma zell warzu an enoriou,

Mes o douster lorc’hus a wash ar c’halonou, o.

Furcliet am eus ive kalon meur a vignon,

Biskoaz n’ain eus kavel eur garanle wirion, ó

Danve, plijadurioii, enor, falz-karanle,

Ho Icvcnez gwaic’hus ’n eus treiikel ma bulie, o.

Madou lia joa ar lied, ’vcl lieiou ar vered,

Dindau blcuiiion a guz breiiiadur ha prenved, o.

Levciiez an douar, ken skedus en drciinvel,

Pa doslaer d’ezi, a deiiz dirak ho sell, 0.

Ar gwir evuruslcd ii’eo kcl eiis ar bed-man ; Poaniomp donl dan Nenvou ’vil kavel anezan ! d.

— 162

Neuze, eur c’horn ’barz ma genou,

Me a gomz d’ei eus ma madou.

Me am eus eur c’hog hag eur yar,

Eur garrigell hag eur c’hoz karr ;

Eur skabel-goad, eur bank-tosell,

’N eul locliig tro, prest da goueel ;

Eur c’hi, eur c’haz hag eur c’havrig... Gwell-chans iie gavi ket, plac’hig !

Setu aze roll ma madou,

Klevet breman ma micheriou.

Me a zo kloc’ber ha sakrist,

Butuner mat ha lonker jist ;

Kemenerig, kózeer flour,

Ha meliuer, laer ’vel an dour ;

Botoer-koad ha kereer,

Dibuner neud ha pilhaouer ;

Marc’hadour moc’h, marc’hadour zaout ; Da laerez kezeg ’c’h on eur maout !

Barner hag archer ’ven ive,

Pa ne c’haloupan aróke.

Pa feil d’in bevan eus ma rent,

Me glask ma boued e tro an hent.

Eus a belec’h ’la, Marivon,

Ho po gwell fortun evidon ?

Troiou Janedig koant ha Mari lip-chopin

'Arsa ’ta, migiioned vat, ’ gav ket d’ac’h e ve poent, P’eo bet brevet ar bötred ha dikriet kement,

Lezel ane, eur pennad, en peuc’h da ziskwizan,

Ha war ar merc’hed, d’o zro, skei eun tanimig breman ? Evidon-me, mar gallfen, me a labourfe drautnbsp;Da beseliat a-zoare korven Janned ha Fant,

Da zispak dirak an holt, frêz ha skier, an dolen Eus an troiou a zonj d’e n’int anveet gant den.

Da harz oute da vean re lorc’hus ha re gri Ha da beilhat, hep paouez, ha Jakez ha Pipi.

War don « Matilin an Ball ».

Dent eta, merc’hedigo.

Da chilaou ho toare ; Aman, dichek, c’houi ’ glevonbsp;vSoiiden ar wirione.

Kalz, mar vat, a feuko Hag a rei d’in gwall-zello ;nbsp;Mes an holl, a dra zur,

’ Devo ket displijadur 1

Skoomp kentan, mar karet, war ar merc’hed faro A ’n em hlij kalz o redek ehato ha foario.

Marvat', ’veldon, alles, a galon ’ pens c’hoarzet O welet ’ne, a vanden, gant an hent o vonet ;

Ar big, krog du ’n o skouarn, a slard, a stard bepi'ed ; Ober ’ ra d’eze nijal kentoc’h evit kerzet.

164

’Vel traou hanter-benfollet e treuzont lann ha roz :

« Mar leze. aboue pell-zo, ’mail du-ze o c’hortoz ! »

Hag cii eiir 1'ichan bcpred ha kouef ha tavanjer,

Gaat aon na vefe netra da zisjilij da Fanch Kouer,

.Tailed a digoïie erl'iii en tachcn aii ebad.

’Vit beau gwelet gwelloc’h, e sav war veg he zroad :

« Klevet a ran ar zoner, krog e ver da zansal...

Larel am oa d’ac’li, Mari, oamp warlerc’h ar rc-all !

Deus aiiiaii ’la, deus biihan, anian ’ vcmp ulielloc’h,

Amai’ e vefomp gwelet hag e well'omp gwelloc’h ! nbsp;nbsp;nbsp;»

Ha pep-hini, evelse, a glask al lec’h gwellaii Ma koiico sellou Yannig warnezi da gentaii...

All ya ! ma mignoned ker, na kaerat töl-lagad,

Gwelet ar merc’hed renket o klask gwerz er marc’had !... Yen ha kri eo an aiiizer, troc’haii ’ra an avel ;

N’eus forz, gwelloc’h eo d’eze mervel evit tec’hel...

Gant bast ha gant levenez, o c’halon a drida Pa grog aii « accordéon » da c’hoari ar « polka »,

Ha pa deu eur c’hoz treuhek, gant eun tog war e beun,

Ua glask iinan er blokad evit hinjal hc c’houen.

Nag a zeil poaniet a bar war ar paoïirkezig den,

Hag enne hoU e c’hall leun au hevelep peden ;

« Daoust ha me eo a choazo Me gred e teu anian !...

» Peuh ! Hounnez a ve bepred dibabet da gentan !...

» An dra-ze, marvat, a boagn da c’honit aneze,

» Rak petra ec’h eo hounnez gwelloc’h evidon-me ? nbsp;nbsp;nbsp;»

Mes soudeii unan a wel he hini o tremen...

Ne bad mui ar plac’hig kez ; « Mari, deus da bourmeii ! » En pep lec’h wafr e zeuliou, en pep lec’h war e hent,

Au dro-nian, mar n’eo dall-pik, e welo evelkent.

Siouaz, gwasat poaii-galon ! Ya, Fanch a wel skier mad, Mes faeüs ha didruje e Iro e zaoulagad...

Hag evelse, alïes, ec’h achu an devez,

Hep na gav Jaiied, eur wech, gwerz d’he marc’hadourez.

Neuze, avat, ne c’hoarz mui, en eur dislrei d’ar gêr, Ne ra neinet gurunal war ar paour kez Fanch Kouer.nbsp;Eur zac’liig a ve laket evitan a-goste ;

Mes, pa deu, eur c’hoarz tener eo a gav adarre !...

Me ho ped, merc’hed yaouank,

Sentet ouz ma ali.

Roet hent ledan ha frank Da Fanch ha da Bipi !

D’ho tro, bezet faeüs,

Dizoursi ha disprizus.

Ha m’hen tou, c’houi ’welo Ar botred o chanch ardo !

Mat ! Mes petra lavaret ? 5'Ie gred eo poent tevel Ha rei peuc’h d’ar merc’hed kez a goucf sanlez Katel.nbsp;Skoomp breman war ar re o deus bet an eurvadnbsp;Da zimezi d’eur Yannig ha da ren eun tiad.

Mar ’deus ar merc’hed yaouank siou koanl koant meurbed. Ar gwrage o deus ive troiou kamm ha kuzet.

Gwasan si ’deus ar gwrage, gwasan ’devo biken,

Eo eur garante re vras ’vit au « Iiini melen ».

N’eo bet digouet d’ac’h biskoaz gwelet pemp, c’houec’h ane, ’N eun hoslaliri didrons, ’n eur. gamprig a-gostc,

Dastiunet endro d’eun dól goloet a wer leun.

Mes nan, kredet ac’hanon, gant dour eus ma feunteun !

Eur yec’hed eo o c’hlevel o tibun o c’huden ;

Eno, avat, ma ziid kez, e kerz Mari laten !...

Nag a gelo estonus, nag a nevenli gaer A oar .failed lip-cho))in ha .Mariana goiner !

-- nbsp;nbsp;nbsp;lt; ’Pens ket klevet an dra-zcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I'e, me oar ze pell zo !

« D’ho ycc’licd, komcr .laned ! Amaun ’pens hag no »

« — Ah ! n’int ket re grenv breman ; mes Yan zo diwezat ;

« Gweeh hag amzer e c’hallan flemman eun tarn sac’had !...

166

« Mes achuomp ar reman ! J[ik ave let zo fall...

« Pouah ! 11'on kol 'vil hen andur I... Hoslizez, cuii di'o all 1 » Hag evelsfc, hep paouez, an eil war-lerc’h ebon,

Ar gwereiinadou clour krenv en o goug a clretnen.

Tremen rcont ken lies ina weler Janedig Hepdale o liiskellat penn-boemet gant ar niik...

Marian ne vranskel ktl ha hi evet ouspen :

« — Red eo laret, ina c’hoiner, hoc’h eus muioc’h a benii !

•- -- Merc’hed kez, erne eun all, Done ! me ’zo tleul gwan • Ne ran neinet pennnnêvi... en pep lec’h em eus poan !

« Ai’eus ket ezom da gat aon e Vin-me lonkerez ;

« Ne c’houllan seurt ebet ken nemel dour skiër ha lèz ! » Hag ar slolerez daonel a lar ar c’homjou-man,

Tra ma lip piz, hi he gwereu, al lomniig diweaii...

— O gwin-ardanl milliget, poezon fall ha direiz,

0 stoterezed divez, c’houi eo dlzenor Breiz !...

Gwrage kez, lake! evez,

Dre forz c’hoari Iroioii Rust ha garo, eun devez,nbsp;'Yannig a zihuno.

Neuze ’vat, — poent e vo ! — Kenavo, mik ha loko !

Trouz el loch, bec’h ha chao, Rest ar vaz ha jabadao !

Gallout rafen monl hirroc’h, mes awalc’h eo lireman ; Tennet. me ho ped, merc’hed, lio mad a gemenl-man.

Ho pedi a rin ive, ho jiedi a galon,

Na vefet kcl re 1'eukel. re gounnarct ouzon ;

Ma c’homzou, mar dint garo, n’o deus nemeur a bouez, Evurus bras e vel'en, mar dougfent eun lam frouez ;nbsp;Larel int dre garante, ha nan dre zroug ouzoc’h ;nbsp;Brcman, mar n’oc’h ket kontant, gwaz aze evidoc’h 1...

5;,

I'enlus ’ ve gwélet Fanchik En goueliou Breiz,

Gant e liviteii lost-pik,

Faoïilel er c’lirciz ;

Eun lok ribot gwiiitret sou War c benn a bonsiii ;

D’aii dud fur, gwalc’h o c’lialon, E ro lec’h da c’hoarzin.

E vleo a ve klaouieret

Gant louzou c’houez ;

E varo a ve gwiet

Gant pep evez ;

Maneget e grabanou,

Eur walen war e viz,

Eur « cigare » en e c’henou, Evel eur gWir vourc’hiz.

N’fius ket ezom da zonjal ’C’Ii 60 gwir gristen ;

Nc c’lioul ket, an eubeul fall, Mestr na lezen ;

Yez e dud, ar brezoneg,

’Ra ruan an otro ;

Distagan ’ ra ar galleg,

’Vel eur piler pato...

Eun devez dreist d’ar re-all :

— Sell, ’me Fancliig, Marteze ’c’h eo poent sonjalnbsp;Klask eur wregig ! —nbsp;War eur plac’li pinvidik bras,nbsp;Eur plac’h fur ha kristen.nbsp;Ar pölr a deulas c choaz,nbsp;’Vit kerkent he goulen,

— 169

Eun noz eta, ficheloc’h Eget biskoaz,

An azen kez leun a lorc’h A gemeras

Eur wenojen ’dreuz parkou,

’Vil mont, gant tan ha c’houez,

’N eur frizan e voustachou,

Da c’houleu e vestrez.

’Hed an hent, Fanch a zonjas En e gomjou,

Ha kerkenl ma tigouezas War an treujou :

— nbsp;nbsp;nbsp;Bonsoir, Monsieur, Madame,

Soyez tres enchantés,

Moi, Fanchik, je réclame Vot’ fille a marier... —

An holl a c’hoarz o klevet Eur seurt kom jou ;

Tog izel ha korf pleget,

Fanch an ardou

A ziskoue chaden e vont Ha lunedou e fri ;

’Kreiz an ti, ’c’hortoz respont, Kerent e zous Mari...

Houman,. ’benn eur pennadig,

A lavaras :

— nbsp;nbsp;nbsp;N’oc’h ket grêt, paourkez Fanchig,nbsp;’Vit bout ma gwaz ;

Ma yez eo ar brezoneg,

’Blich ket d’in hoc’h hini,

Birviken pabor gallek Ne reno ’barz ma zi I

— 170

’Rök sonjal kat ac’hanon,

’Rok ma goulen,

Krennet eim tam, ma mignon, Ho liviten ;

C’houeet, m’ho peel, nebeutoc’h, Ha bet muioc’h a fe ;nbsp;Ouspeim ma vefet furoc’h,nbsp;Esoc’h ’ vo d’ac’h ive.

War gement-se, trugare,

Ha kenaVo...

Chans vat da gat hepdale Eur wreg faro ;

Ganiii hoc’h eus goneet.

Rak, mar na po eur plac’h, Evit zerri ho moged,

Ho po breman eur zac’li.

Enebour Breiz

WAR D0\ ; Soniien cr chlstr nóiié.

Andantino

Ma zelen peur-vu-iankendrantmatridgantan du-di,

Ma tridjant an nbsp;nbsp;nbsp;du-di,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A jan hi - rie jant nec'hamant

eur zon a vel - ko - ni,

é

eur zon a vel- ko-ni.

Ma zelen, peui’vuian ken clrant, Ma trid gant an dudi,

A gan hirie, gant nec’hamant, Eur zón a velkoni.

Eneb ar veventi direiz.

Ar si-zc ken mezus,

A gresk benide en hon bro Breiz, ’Vel eur c’hlenved spegus.

Kregi a ra er yaouankiz,

Zeken er vugale ;

Dindanan gouenn goz ar Vreiziz A blade hepMale.

Disput etre ar Gwenedour hag ar G’hernevad

War cun ton anauei.

Ar C’iiernevad

Arsa, migiion Gwenedour, me ’glask, aboue pell-zo, An tu da gavet disput gaiit eun den eus ho pro ;

Eun disput plen ha joaiis, hep laoliou na kounnar, War hon giziou pemdeiek, lion zud hag hon douar.

Ar Gwenedour

Hardeh bras hou kavan-me, Kernevad, me mignon,

O klah labut doh un den, hep anau anehon !

Ncoah, eit hou kontautein, me disputou genoh ; Biskoah erauk Kenievad ’neus kilet me zud koh.

Ar C’HERNEvad

Ma zud koz, kouls hag ho re, a oa tud galloudek. Kerne ’deus bet a-viskoaz bugale kalonek !

War digare int lorc’hus ha taer ’vel an avel,

Ar Wenedourien a gred ’int mestr e Breiz-Izel.

Ar Gwenedour

Pe grogent en ou fen-bah, de « drouhein arnehe », Hou tud koh avel kiher ’rank me re e skarhe ;

Me zud koh ou des perpet dihuennet ou inour ;

Ou goed e rid hoah hiniu e kreiz er Gwenedour.

— 176 —

Ar C’hernevad

Ho tud koz, war o meno, ’oa holl evel prizisecl ;

Me ’meus klevet koulskoude ’oant paour evel rac’hed ! O bugale, daoust d’o lorc’h, a vir c’hoaz an hano :nbsp;Dre-oll ec’h int anavet ’vel debrerien pato.

Ar Gwenedour

Malac’hli, Kernevad bian, hou lead zou forh abil ; Merhat get hou tam ioud kerh hui zou ra'h tuchentil ;nbsp;Neoah, tra ma lonket hui deujr skier avel 'pisked,

Get chistr maf, nerhus ha huek ni a dor hun sehed.

Ar C’hernevad

N’em eus ket poan o kredi ez eo red d’ec’h evet Evil diskemi ho vod mei hag ho krainpoez louedcl ;nbsp;Eur Gwenedour, ’meus klevet, liep iietra a iskiz,

A c’hall dihri en eur pred eun dorz vara gwiniz !

Ar Gwenedour

IIou konzeu, me fcurkeh den, zou truhek ha dibcn ;

Ne ve ket atau dek lur en torzcu bara chuen.

Ha neze, mar dibramb kalz, ni zou lan hun dilhad E chubehe, hep huizein, torcheii ur Hernevad !

Ar C’hernevad

Na feuket ket, ma mignoii, ha na vet ket re rok.

Rak, mar deo hir ho « saro » ha voulouzet ho tok,

Ni, gant hon brageier moan, hou chuiiemiou dative,

’Zo tud faro ha diskuiz ha dilui da vale.

Ar GwENEDOUii

N’em boe ket chonjet alkent ’pelie kredet pompal Get hou kuskemant disneim ’tal hun dilhad bragal,

Rak ni zou brudet guerso, rah pótred ha merhed,

Get hun dilhadeu voulouz, lufrant hag argantet.

Ar C’hernevad

Daoust hag-en e likrifec’h slum ar Gernevadez ?

Ken seder gant he c’houef gwen, he c’holier daiilelez,, Kouls cr ger 'vel er pardon, dereat ha kcmpcnn,

N’he deus ket a « gapot du » da c’holo Iie c’hrotenn.

Ar Gwenedour

Guelet e ran, Kcrnevad, e oh kriu d’hou lezen,

Deit enta ur ueh benak d’er pardon do Geinen ;

Inou e chomheh baniel, digor torn hou kenen,

Inou e ueleheh reih, n’oli ’meil iJeurigelleu.

Ar C’hernevad

Malac’htoupen, Gwenedour, evidon-me bepred,

Eiken louslen eus ho pro n’am bo evit pried !

N’o deus na tres, na feson, roufs kaled o fennou,

Suilhet gant ar wall-amzer, maget ’louez ar brugou.

Ar Gwenedour

Men Doue, na peh un ostiz, nag ur pichon a zen.

Rak bete kalon hun bro fot dchon liun dispen ;

Meit alkent dohpen eit brug e sau en hun doareu ;

Er lanneier ne vout ket gue pir hag avaleu.

12

178

Ar C’hernevad

Birviken n’am bo fians eii ho touar meiiiek,

Keit ha ma vo lio loened ken fall ha ken Ireuhek ! C’hoarzin a ran p’ho kwelan o kas plons d’ar marc’had,nbsp;Daou gole stag ouz ho karr evel daou ben-danvad.

Ar Gwenedour

E Kernen, ar hon klenet, n’es ’ineit pinnidigeh,

Lonned mat, tnd a fesoii, argant, plijadureh ;

Hl hnitat a ret neoah, rak hep er Gerneniz,

Gnerso ’ve cberret en nor ar « usinen Pariz. »

Ar C’hernevad

Biskoaz kemend-all avat ! Sed aman eur gwidal !

’N em zonjet mat, ma fótr paonr, rok dikri ar rc-all. Anavet oc’h reiz ive gant « pato ar Jersey »,

D’o bro e tec’het bep pla da fritan paourante.

Ar Gwenedour

Boaret on, aben er fin, get kóz er benrante !

Laret ’vehe koneh en enr ’vel grizilh e Kerne ;

Neoah, er bernien montad harpet doh hon lochen Diskoneant ket e rndel en ol ar er maden.

Ar C’hernevad

Red eo laret, Gwenedour, oc’h breman o farsal.

Rak ho siou 'hoc’h-unan a dólet d’ar re-all ;

Ilag ouspenn c’houi ’oar ervat penós, e Bro-Kerne, ’Lec’h ma oa lochou gwechall ’zo kastelloii hirie.

— 179 —

Ar Gwenedour

Dioalet de vout hanval doh ran el litorien,

E greuas e klah huihein kement hag en ijen,

Rak me gred ’pes beli erhoalh klah danne de bompal Get ur vro ken difeson ha lan a vodeii fal.

Ar C’hernevad

Fe d’am douar, ma zud vat, sed aman eiir maoutig ! Hen, marvad, eo an ijen, me ar paour kez rannig ;nbsp;C’houean Vin c’hoaz koulskoude gant giziou ma c’horniad,nbsp;11a c’houi, ar « paon direret », c’honi rcnko izelfit.

Ar Gwenedour

Sanlez Anna henigel, na goehal ur hegek !

Hou plas liui, leh er person, zou er gadour bredek ; Meil lakeit, pc garehet, hou kizieu ’lal hun re,

Hag er Vrehiz d’ou harnein ha de choech etrede.

Ar C’hernevad

An dibab a zo graet kaer e pevar c’horn ar vro ; Goueliou ar Gernevaded ’zo brudel a hell-zo.

Brilde 1 eo hon cureujou ken drant ha deread,

Gant o giziou dudius, o doare ken breizad.

Ar Gwenedour

A boude guerso eue, rah e oar er Vreihiz Ne spir kei hou pardonneii de re er Venediz ;

Hag hou euredeu, men den, ou des ur liu hreihck, Merhat, dre me trcgernant get sonenneu galek !

180

Ar C’iiernevad

Gwenedour, kemeiit ha c’houi, ni ’gan e brezoiiek Hag hon claus ’lal lioc’h hini a zo fur ha poellek ;

Ar Wenedoui'ien amiod, war digare koroll,

A drailh, a lamp hag a zailh evel tud hanter-foll.

Ar Gwenedour

Ne oapet kei, me mignon, korolleu huu tud koh ; riag ameu hoah ’m cs cu tu de bakeiu ahauoh,

Rak c Kernen, ’m es kleuet, ’glasker keu ’meit nu dra, Kavel dilhadeu mod ker ha dansein er « polka. »

Ar C’hernevad

Klevet ’m oa aboue igt;ell-zo e oac’h tud a dabut, Breman, eo red d’iii kredi p’ho klevan o lisput.

Ar giziou fall marteze e Kerne a greska.

Mes daoust hag e Bro-Wened nau eo kei memes tra ?

Ar Gwenedour

Pe laret er uirione, me asanto genoh :

Ia, amen, avel ’n hou pro, e koueh er modeu koh ; Kement-se e zou spontus, meit ret e ér laret,

Arden fal er herieu hrals e dal er Vretoned.

Ar C’hernevad

Pa ’n em glevomp, mar keret, klozomp au abaden,

’N em guitaomp miguoiicd pan omp amezeien,

Karomp Kerne ha Gwened, diou vro goant hon c’havcl. Ha labouromp a-gevred da zevel Breiz-Izel !

Dindao an

jou an am-zer ne • ve A ^an du- c/i-us en der-ven-

YANNIG

Evnedigou an amzer-neve A gan dudius en derven ;

Annaïg, dons eo komz a garanle, Luskellet gant o zon laouen.nbsp;Evnedigou an amzer-nevenbsp;A gan dudius en derven.

— 184 —

ANNA

Me gar ’veldout, eloucz ar hlcuuiou, Kozeal diiulan an derven,

Rak cun êl gwen, êlig an envoriou, Aman ouzinip a drid laouen.

Me gar ’veldout, ctouez ar bleuniou, Kozeal dindan an derven.

YANNIG

A1 lec’h-man, mignonez Annaig,

A vir bleuniou roz hon deiou,

Hadet ganimp en c’lioarziou birvidik, Gwechall, pa oamp bugaligou.

Al lec’h-man, mignonez Annaig,

A vir bleuniou roz hon deiou.

ANNA

Dre ina kreskeinp, ped gwech, dibreder, ’N he skeud ez oinp deut, evurus ;

Ar vuhe d’imp a vousc’hoarze lener A-dreuz he deliou dudius.

Dre ina kreskemp, ped gwech, dibreder, ’N he skeud ez omp deut, evurus.

YANNIG

Tra ma richane an dnrzunel,

War ar lirankou, ganl he mignon. Sonjou lener ha mennozion henvelnbsp;.V vleunic dous cn hon c’halon.

Tra ma richane. an dnrzunel.

War ar brankou, ganl he mignon.

185

ANNA

(^'liouez vad ar bleun, son an czennig, ’Vel eur muzik a garante,

A zeblanle laret d’imp goustadig ;

« Grêt oc’h an eil ’vit egile ».

C’houez vad ar bleun, son an ezennig, ’Vel eur muzik a garante.

YANNIG

Aman bon deus touet ’vit biken Fealded an eil d’egile ;

Gwriennet don, don evel an derven, Nerzus e vo bon c’barante.

Aman bon deus touet ’vit biken Fealded an eil d’egile.

ANNA

Pa vefomp koz, gwan ba daoubleget,

Pa grenfomp dindan ar blaiou,

Dorn ouz dorn, dindan bon derven garet, Yannig, ni deuy c’boaz aw'ecbou.

Pa vefomp koz, gwan ba daoubleget,

Pa grenfomp dindan ar blaiou.

YANNIG

Mar deu ar maro kri ba kalei Da derri skoulm bon c’balonou.nbsp;Al lec’big-man a rey d’an dilezetnbsp;Frealz an donsan envoriou.

Mar deu ar maro kri ba kalet Da derri skoulm bon c’balonou.

wm

186 —

ANNA

An hini tec’het, en dervennig,

A deny noz ha de da c’hortoz Ma vezo dicliaden e vignonig,nbsp;’Vit mont kevred d’ar Baradoz.nbsp;An hini lec’het, en dervennig,

A deny noz ha de da c’hortoz.

Son

KiNNiaET e’an Otro V allee

'Vit Gouel e Gador

Ar 7 a, quot;Viz dioue-vrer 1912

Pa n’hallan a vouez uhel, Lavaret d’ac’h hirie,

En liano hon Breiz-Izel, Beiinoz ha trugare,

Euii dudi eo evidon,

Gant skoazel ma zelen, Kinnig d’ac’h, a greiz kalon,nbsp;Ma gwellan gourc’hemen.

Siouaz ! gAvan eo ma mouezig, Dister eo ma c’homjou,

Gant telen moug ar goulmig Ne drid ket ar c’hoajon.

Plijet rei d’ê, koulskoude, Eun digemer gwirion ;nbsp;Karget int a drugarenbsp;Ha dent eus ar galon.

Mes komjou, en gwirione, Petra int nemet roz,

C’houez vat gante d’ar beure Ha goenvet ’rök an noz

- 188

Ar veiilodi, ar c’homjoii,

’Vel avel a dremeii,

N’eus nemet an oberou Hag a chom da viken.

War ho skouer ken kalonek, Labourat evit Breiz,

Derc’hel stard d’hon brezonek, D’hon giziou fur ha reiz,

Chom din betek ar maro Eus gouen kaer ar C’heltednbsp;Ken kanet en ho kwerzio,

’N ho skridou ken meulet ;

Setu aze, a gredan,

Eur gador dereat

Da ginnig c’hoaz, en de-man,

D’ho karante breizad.

N’eo ket red d’in komz ive Eus Kroaz ar Yretoned,

’N hou bro perlezen a fe. Derven sonn ha kalet.

He frouez brcizek ha kristen, Zo, liep mar, d’he c’hrouer,nbsp;Kalonekan gourc’heiuennbsp;’Vit eun olier ken kaer.

Ha tra vo kouii ai hon bro Eus ar « Groazig » karet,nbsp;Gant karante, e hanonbsp;Vo enni « kadoret » !

StoueL dirag ar be ’lec’h ma kousk Lizaïg,

Eiir voiiez a lavar d’in : « Kemer da deleimig. »

Da ganaii en enor d’ar baourez kalonek Eur zon a drugare, eur zonig vrezonek.

He memor a oa leun eus ar marvailhou koz,

A gonter c’hoaz en Breiz ’lal an oaled bemnoz.

Toliou kri an Ankou bag e falc’h treitourez,

A oa anavet boll gant Liz, ar gonterez.

Mes eiin devez, siouaz, Lizaïg goz, d’be zro,

A nijas evil mat da vro be marvailbo.

Aman, mar kousk be c’borf war lez ar mor divent, Hec’b ine ’zo, bep mar, dibun e bro ar zent.

— 190

Gant Marc’harit Fulup, ’tal Sent koz an Arvor, Done da Liz Bellek ’n oa miret eur gador.

Ha, pa davo telen Marc’heit, ar ganerez,

’Vo goulet eur marvailh gant Liz, ar gonterez.

— Barzez ar marvailhou, o Liza'ig karet, Dirak ho pe hirie Breiz-lzel zo stouet.

Trugare d’ar Breizad, ar barz a galon aour, (1) An eus miret envor cus ar gonterez paoiir !

War e c’her, Barzed Breiz a zo dent, nivcrns. Da zigas war ho i)e bleunioii karantezns.

Bleuniou fresk ha dispar, blenniou karget a c’hliz, Diwanet evidoc’h e kaion ar Vreiziz.

Da greski ar boked, digemeret ive Eur bodig brug melen a venciou Kerne.

jMa Ideuennig dister eo bleneii an Arvor, Bleucn ar garante ha bleiien an ciivor ;

He c’hutuilhet am cus war gerden ma zelen, He c’hinnig a ran d'ac’h war askcll eur beden.

Kinniget da Vugale « Breuriez ar Brezoneg Al/e^retto non troppo

ZfZ

na-net’n hon breu-n-ez, m ^ano a - bouez penn.Be-

vet arpwir un- va-m - ez ba Breiz c/a vir- vi- /een/

Diskan :

O Breiz-Izel, o Mumm zanlel, Bro garet hon zud koz,nbsp;Evit Done, ’ skeud lio panniel,nbsp;Ni ’gerzo de ha iioz ;nbsp;Unanet ’n hon Breuriez,

Ni gano a-bouez pemi : Bevet ar gwir unvaniez,

Ha Breiz da virviken 1

— 192 —

Hon diouvrec’h a zo c’hoaz dinerz Da stourm evil hon Breiz ;

Mes he c’harante a zo serz

Ha birvidik ’n hon c’hreiz ;

Hag eun de, mibien dister Breuriez ar Brezonegnbsp;A rey d’Arvor zoudarded ternbsp;Ha Barzed kalonek.

Spered Bro-C’hall, he gwall-skoueriou, ’Vel eur barr-avel foil,

A drubuilh peuc’h hon c’halonou,

A glask hon c’has da goll ;

Daoust d’an avel ha d’ar bed,

Ni ’ gerzo ’vit ar Gwir,

War hon diskoa pennon kaled,

’N hon c’hrciz kalonou dir.

Hon galvedigez ’ zo uhel,

Dispar eo hon mennoz :

Miret gwerc’h an here zanlel A hadas hon zent koz ;

Hon youl a vo didrec’hus,

Ha ter mouez hon zelen : Herminig Breiz ha kroaz Jezuznbsp;Hon reno da viken !

Tolen

Digemer mad....... .

Kenskrid.........

Kaerder Breiz-Izel.....

Hunvre dispar.......

En koajou Breiz......

Kenteliou ar Grouadelez . . .

Pa deny an Hanv.....

Ma Zi Bihan........

Son Eured evit ar Plac’h Enor

Ma c’houeflg gwen.....

Itron - Varia ar Porjou . . .

Ma Farouz........

O pa oan Plac’h Yaouank !. . Deus endro, Neve-Hanv. . .nbsp;Fransoazig ha Pierig ....

Boked a c’hlanded.....

Ar Velinerez........

Ar Goz-Amzer.......

Gwenidel ar Glanvourez . . .

An Estig-Noz.......

Itron-Varia Gaoudln.....

Sul ar Bleuniou........... 95

Janned Ark............. 99

Kalon Frailhet. ............. 103

Ar re dilezet............. 107

Gwreg al Labourer.......... 113

Ar gwir Blac’h Yaouank........ 117

Baeen an Eslig . .......... 119

Anjelus ar Mintin........... 125

D’Alc’houeder park ar Mestr ...... 129

Mesaerez ar Mene......... . nbsp;nbsp;nbsp;131

Ar Goulmig dilezet.......... 135

C'houez vad ar Rozen......... 139

An diou Vignonez...........143

Ezen an Noz............. 145

Son ar Gemenerien......... . nbsp;nbsp;nbsp;149

Minorez Penn - ar - Roz......... 153

An Evurusled. ............ nbsp;nbsp;nbsp;157

Yannig ar mil micher......... 161

Troiou Janedig koant ha nbsp;nbsp;nbsp;Marl lip-chopin.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;163

Fanch an Ardou........... 167

Bnebour Breiz............ 173

Disput etre ar Gwenedour bag ar C’hernevad. nbsp;nbsp;nbsp;175

Dindan an Derven.......... 183

Son kinniget d'an otro Vallée..... 187

Da Llz ar Bellek........... 189

Kristen ha Breizad.......... 191

'i

MOULEREZ AR GWAZIOU, MONTROULEZ

. .-'M

i