|rBELrMlNAEY OBSERVAi'�ONS ON THE ELEMENTARY SOUNDS OF THE'ENGLISH , language, A copious vocabulary of the roots of ENGLISH
! nbsp;nbsp;nbsp;WORDS, AND A LIST OP SCRIPTURE PROPER NAMES.
I
YKO HQHTD A
STLWADAU BHAGARWEINIOL AK SEINIAU EQWYDDOKOL YR lAITH SEISONEG, LLECHRES o�l GWREIDDEIRIA U, A GEIRFAnbsp;O ENWAU PRIODOL YSGBTTHTROL.
[P�MM�D ABOEAFFIAD.]
MDOOCCV.
-ocr page 6- -ocr page 7-Advantage has been taken of this edition to make considerable additions to the number of words, and tonbsp;make several modifications in pronunciation, in ordernbsp;to keep in touch with the changes that are constantlynbsp;taking place in the accepted usage. The new list ofnbsp;foreign words and phrases in common use will nonbsp;doubt he found of service.
^lt;^Tmarthmy January^ 1903.
-ocr page 8-PREFACE TO THE FIRST EDITION. nbsp;nbsp;nbsp;�
Ik coinpilingr the Work now oflPered to the public, the principal object aimed � at has been to compress into the volume as much useful matter as the limitsnbsp;contemplated would admit of. The formation of a complete vocabulary ofnbsp;English words has not been attempted. Indeed, as every living language is in anbsp;state of transition, some of its words becoming obsolete, and new terms beingnbsp;constantly added, such a production if desirable would be impossible.
It would have been an easy task to extend the Work to double its present size, without in any material degree increasing its utility, by the insertion of largenbsp;classes of derivatives presenting no difficulty or irregularity in their orthography,nbsp;pronunciation, or translation. By the omission of such words, space has been leftnbsp;for the introduction of a great number of modem terms, and for a careful noticenbsp;of numerous anomalies in etymology and orthoepy, a feature which distinguishesnbsp;the present Work from those which have preceded it. The compiler has alsonbsp;availed himself of various typographical expedients which have enabled him tonbsp;comprise in 435 pages matter which would otherwise have occupied about 470.
In the preparation of this, the only English-Welsh Pronoxmcing Dictionary that has appeared, twenty-one dictionaries of authority have been constantlynbsp;referred to; and in eases of disputed pronunciation, a general but by no meansnbsp;a servile deference has been paid to the authority of Smart, whose elaborate andnbsp;comprehensive work is undoubtedly the best reflex of the customary pronunciationnbsp;of educated English speakers, the true criterion of correct English orthoepy.
Carmarihen^ August l^th, 1850.
PREFACE TO THE SECOND EDITION.
The favourable reception given to the first edition of this Work has induced the compiler to issue a second, revised with much care and labour.
The system of condensation adopted in the former volume has been carried out to a much greater extent in that now before the reader, which, though lowernbsp;in price, and of a size more suitable for a manual, is much enlarged as regards itsnbsp;contents, and comprises, besides a copious list of Scripture Proper Names nownbsp;appended, several thousand useful additions interspersed through its pages.
Carmarthen^ Feh, 12thy 1861.
PREFACE TO THE THIRD EDITION.
Tur interval which has elapsed since the publication of the second edition of this Work has afforded opportunities for the collection of numerous useful terms,nbsp;which have been inserted in their proper places throughout the volume. On anbsp;minute examination of its pages, it wiU be found that a very considerable numbernbsp;of both English and Welsh words have been added, for which space has beennbsp;found by a further resort to those technical contrivances which a practical acquaintance with the art of printing has suggested.
Carmarthen, July Is^, 1872.
-ocr page 9-OF THIS
� 1. The elementary sounds of the English language are thirty-eight In Dumber.
� 2. The English alphabet used to represent these sounds contains only twenty .�Six letters, and exhibits the following imperfections:�
(1.) A great many English letters have more than one sound each; as, c in and cell; 8 in ao, w, sure, and measure.
Frequently different letters stand for the same sound; as, c in cat, Ic in q in quick,
(d. J Sometimes two letters represent a single sound; as, sh in shall^ th in thin �ud this, ng in sing.
. (4.) Sometimes two sounds are represented by a single letter; as, u in ivne^ x fox, j in jar,
tu.) Letters are often mute, that is, they are found in the written words, but *u the spoken: as, 6 in lamb, c in victuals, g in signup and I in psalm.nbsp;ch^^�^ Occasionally sounds are heard in words which, when written, have nonbsp;^facter to represent those sounds; as, g in stronger (strong^er).
^ s d. Hence, it will be convenient to employ in the following pages a few dis-ctive marks not found in the English alphabet, chinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;following is a list of the English elementary sounds, with the
'�ucters which will be here used to represent them.
�xamples of |
Charac- Examples of |
Charac- Examnles of | |||
__the sounds. |
ters. |
the sounds. |
ters. |
the sounds. | |
00 in cool |
(14.) u |
rin /are |
(26.) d |
d in done | |
00 in cook |
(15.) h |
h in hot |
(27. |
s |
8 in so |
0 in more |
(28. |
z |
z in zone | ||
i in pique |
(16.) p |
p in nut |
(29.� |
n |
n in name |
* m pin |
(17.) b |
b in had |
(30.� |
sh |
sh in shall |
� in there |
(18.) wh |
wh in where |
(31. |
zh |
z in azure |
c in then |
(19.) w |
io in well |
(32.) |
1 |
1 in law |
o in father |
(20.) m |
m in man |
(33.) |
r |
r in row |
Ob in fat |
(21.) f |
f in for |
(34. |
yh |
hu (yhiV) in humid |
0 in cord |
(22.) T |
V in vow |
(35.) |
y |
y in yes |
(23.) th |
th in thick |
(36.) |
k |
k in kiU | |
u in curve |
(24.) TH |
th in this |
(37.) |
g |
9 iu 9W |
V, in cut |
(2o.) t |
t in ton |
(38.) |
�g |
ng in sing |
m other wort-----I- nbsp;nbsp;nbsp;particulars irom t�e arrangements adopted
*Dy of thp nbsp;nbsp;nbsp;the subject, the writer being unable to acquiesce entirely in
systems hitherto propounded.
-ocr page 10-ELEMENTARY J^OUNDS
� 6. The sounds are here arranged in a natural order, beginning in each division with those sounds produced in the anterior part of the mouth, and ending with those formed most internally.
� 7, The sounds are usually divided into two classes: vowels and consonants.
. The first thirteen sounds in the list are vowels; the last twenty-three are consonants. The sounds r and h, however,are anomalous; h being an nnarticulated aspiration, and r an obscure sound partaking of the nature of both vowel andnbsp;consonant (� 23).
VOWELS.
� 8. The vowels1 are clear open sounds of the voice alone. They are very irregularly represented in the established system of orthography. The following examples of the various letters and combinations employed for this purpose willnbsp;give an idea of the perplexity arising from this source:�
Soimd
Represented by
Sound
Represented by
in leopard, ei in heifer, ie in friend, a in many, ae in Michael,nbsp;ai in said, ay in saysnbsp;a in father, au inJaunt, ea in heart,nbsp;e in clerk
a in fat, ai in plaid 0 in coiY?, a in all, au in cawse, awnbsp;in awl, aw in awe, oa in broad,nbsp;ou in ought
0 in cot, a in wash, au in laurel, ou in trough, ow in knowledgenbsp;u in curve, e in serve, i in bird, ynbsp;in myrrh, ea in learn, eu in amateur, o in work, ou in scmirgenbsp;u in cut, 0 in son, oe in does, ou innbsp;tough, 00 in ^flood, wo in twopence; in conjunction with w, onbsp;in one
^ 00 in cool, o in to, ou in through, eu in rheumatism, ew in threw, u innbsp;sure, ue in true, ui in cruise, oe innbsp;shoe, ceu in manoeuvre, wo in twonbsp;^ 00 in cook, u vapull, ou in could, onbsp;in wolf
5 o in more, oa in roar, oo in door, ou in pour
t i in pique, e in me, ee in seen, ea m sea, ei in seize, ie in feld, or innbsp;CoRsar, OR in phoenix, y in any, aynbsp;in quay^ ey in key, eo in peoplenbsp;i � in pin, e in England, u in busy,nbsp;y in system, ui in build, ee innbsp;breeches, ie in sieve, o in womennbsp;e in there, a in mare, ai in stair, eanbsp;in pear, ei in heirnbsp;e in then, ea in head, u in bury, eo
' nbsp;nbsp;nbsp;� 9, There are two classes of vowels: open and stopped. Open vowels are
those which have a full uninterrupted sound. Stopped vowels are those the sound of which is interrupted or stopped by a succeeding consonant. Withnbsp;the exception of 5, which has no corresponding stopped sound in English, thenbsp;vowels may be arranged in pairs; thus:�
Open ... ^ cool... 5 more... 1 pique ... � there... a far ... o north... ii curve Stopped..Wcook ... -... i pick ... e then ... a fat ... onot ... u cut
� 10. Of these vowels 8 is the most open, and i the most confined; w partakes most of the labial character, and � most of the guttural; t requires the greatestnbsp;effort in pronouncing it, and � the least, the organs when in a state of rest
In the first edition of tliis ilietionary, the characters
a����w, a����w, 6, aiou were employed to represent the vowels where the following are now used�nbsp;a � i 6 � a e i 0 n w, 5, a � � �.
The present plan has the technical advantage of necessitating the use of fewer accented letters, and those used are available for other purposes. The lettersnbsp;a, e, i, o, u, too are used in it to represent their usual sounds, whue the dieeresis doesnbsp;not unnaturally suggest the complex nature of the diphthong which it marks {\ 15).
-ocr page 11-OF THE ENGLISH IJINGUAGE, nbsp;nbsp;nbsp;7
being in the position requirM for pronouncing it: hence � is not unfitly called the natural vowel.
� 11. The vowel � is net yly allied to w; but the passage at the lips is more confined in the latter, � '^nd i have a similar resemblance, the passage betweennbsp;the tongue and the palate being more contracted in pronouncing 1.
� 12. In pronouncing w and 5, the interior of the mouth is in just the same state as in pronouncing 8 and S, but the lips are brought closer together. Thenbsp;b�rench u and eux, which so much puzzle Englishmen, bear the same relation,nbsp;the former to I, and the latter to � or perhaps to u.
� 13. The stopped vowel a, as it is usually pronounced by Englishmen, is not the exact correllative of a, but rather of a peculiar pronunciation of the Welshnbsp;a heard in Montgomeryshire, and intermediate between � and a.
� 14. Orthoepists differ much in their opinions as to the vov;el sounds, and as to the relations of those sounds to each other. Their disagreement very frequentlynbsp;Msec from the fact that the sounds of the different pairs are often representednbsp;by different letters. Thus, the relationship between o and o, is often lost sightnbsp;of when they are respectively represented by aio and o, as in bawl and not; butnbsp;U is quickly recognized when both sounds are represented by the same letters,nbsp;in the words north and not, walnut and wallet, quarter and quality. Undernbsp;fhese circumstances an error of an opposite nattre is often committed. Reid,nbsp;instance, makes no distinction between the open vowel sounds represented bynbsp;� in the words quarter, squall, and walnut, and the stopped sounds representednbsp;by the same letter in quality, squat, and wallet, and in many other similar casesnbsp;which the distinction is marked by Smart, Walker, Knowles, Sheridan, Wor-oester, and other authorities. Craig pretty nearly coincides with him, but henbsp;distinguishes between the sound of a in squat and that of a in wattle, where nonbsp;difference exists. The sounds � and e, and i and i, are for the same reason liablenbsp;be improperly classified.
DIPHTHONGS.
� 15. When two vowels coalesce, and are sounded together in one syllable, the Combination is called a diphthong. There are six diphthongs (� 27), which willnbsp;do thus represented here:�a, i, 5, �, 8i, uw (� 8, note). Four of them are thenbsp;Barnes of four letters usually supposed to represent so many simple sounds.
. � 16. (1.) a is represented by a in mate, ai in pail, ei in eight, ay in pay, au Gauge, ea in great, ao in gaol, ey in survey. This diphthong is by Englishnbsp;orthoepists generally treated of as a simple sound. The distinction they makenbsp;otween stayer (one who stays) and stare (to gaze) is simply making onenbsp;C ^ord of two syllables and the other a word of one syllable. The sound 1,nbsp;owever, is heard in stayer as in stay, while it is not in words like stare, flare.nbsp;Ware, and other syllables ending in air and are. This diphthong is anbsp;ompound of a in mare, or e in there, and e in me, or 8, i, in the foregoing list,nbsp;anHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;identical with a (�) in mare. The sound � is found cnly before K,
that position it is in pronouncing dictionaries confounded with the
.� 17. (2.) � is represented by imflne, etin height, te in hie,uy\r\ buy,eye in eye, b6 compounded of �, �, but it may be questionednbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti I are not its true components. For instance, the word pine seems
mpounded rather of pu in purse, and ine in mixchine, than of pa in path, we in machine.
�o' nbsp;nbsp;nbsp;is considered a simple sound. It is represented by o in twie
-pi nbsp;nbsp;nbsp;oe in toe, ou in soul, ow in tow, eati in beau, ew in sew, oo in brooch,
alik nbsp;nbsp;nbsp;^ the verb owe are by Englishmen torrectly pronounced
of th* pronouncing these words, there certainly is a change in (.no position ^ 1�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ihat change if carefully examined will be found the sar.*� as
g j be required to pronounce � (or perhaps 8 1^) in succession. Of thfge ods the name sound of the English o is lormed. Writers on this subject
-ocr page 12-8 nbsp;nbsp;nbsp;ELEMENTARY SOUNDS
make no distinction between this diphthong and the vowel 5, which latter is the same as the long o in French and Welsh. The only difference they noticenbsp;between the words tnower^ sower, slower, and more, sore, store, is that theynbsp;make the first three to consist of two syllables; thus, mo-ur, so-vr^sto-itr; andnbsp;the last three of one syllable; thus, mor, sor, stor, or, what is the same thin^,nbsp;more, sore, store, with the final c silent, and the o long in each case. But itnbsp;seems undeniable that there is a diflerence besides that pointed out by their plannbsp;of pronunciation. The sound w certainly occurs in motcer, sower, slower, asnbsp;it does in mow, sow, stow; but it is not heard in more, sore, store. In othernbsp;words, the diphthong � exists in one case, and the long � in the other, o, likenbsp;$, occurs only before e.
� 19. (4.) The diphthong � is formed of i and w. It is represented by �in mwas, �W in mew, ue in sue, ui in suit, ieu in lieu, iew in view, eu iu therapeutic, eaunbsp;in beauty, ewe in ewe. The long or name sound of the letter u is undoubtedlynbsp;a diphthong when preceded by a consonant in the same syllabic. When, however, it commences a syllable, it is by some persons rraolved into iytr, by othersnbsp;into yVi�, who say an �mon, an unit, amp;c., or a union, a unit, amp;c., according tonbsp;the sound they give the letter in question.
� 20. (�.) The diphthong 6i is composed of 6 i. It is seldom, if ever, represented by any other letters than otVas in coin, and oy, as in boy. In lawyer, y is a consonant, and forms part of the second syllable, aw (6) Being pronounced innbsp;the first.
� 21. (6.) The diphthong fiw is represented by ow in cow, ou in bound. It is supposed to consist of a and w. in the case of the diphthong �, this isnbsp;questionable. The if heard at all, is so very imperfectly formed that it cannbsp;scarcely be distinguished from fi; � and w are here considered the elements ofnbsp;this diphthong.
� 22. The influence of accent on unaccented vowels and diphthongs is worthy of notice. Accent not only affects the syllable on which the stress is laid, butnbsp;by rendering that syllable more distinct, it necessarily occasions more or lessnbsp;obscurity in the unaccented syllables of the word. This will appear on comparing the vowels in the following words, in each of which the same vowelnbsp;occurs twice:�ajar (�-ftri), extend (eks-tend'), repeat (ri-pit'), hangmannbsp;(hang'man), tenets (ten'ets), feasibly (fj'zi-bli). This effect of the accent isnbsp;particularly observable in words having o unaccented, which in many casesnbsp;might be marked indifferently u or o; as in compel Often, too, the same wordnbsp;has u or 0 according as the word is used colloquially or otherwise. In thenbsp;pronunciation of Scripture proper names and in solemn discourse in general,nbsp;the unaccented vowels are sounded more distinctly. Diphthongs under thisnbsp;secondary influence of the accent are often compressed into simple sounds; as, ai,nbsp;into e in again, and � in combine into t in combination. The i in this last wordnbsp;�would by some orthoepists be marked i, but this arises from the error notnbsp;unfrequently fallen into of confounding an unaccented open vowel with its relativenbsp;stopped sound. A similar error is observable in such words as delicate, thenbsp;last syllable of which is sometimes marked ket. H following an accentednbsp;syllable is subject to the influence referred to; as Wrexham, Durham, in whichnbsp;h cannot be produced without an effort. Instances of the different opinionsnbsp;formed of sounds thus obscured occur in the words orange and villain, in thenbsp;former of which the a is pronounced i by Walker, e by Smart, and a bynbsp;Knowles; in the latter ai (equal to a) is pronounced i by Walker and Smart,nbsp;and e by Knowles. The c iu barrel is marked as i by Walker, Sheridan, andnbsp;Craig, and e by Smart and Reid. Some of the phonographers would in thenbsp;three words resolve the unaccented vowel into u. According to Latham, therenbsp;is a difi�erence in spelling only between the words pitied pitied: an opinionnbsp;of doubtful accuracy.
-ocr page 13-OF THE ENGLISH LANGUAGE.
�k� OBSCUEE and �h\
� 23. These sounds are classed with the consonants. There is, however, an ambifTuity in their character which renders a separate notice of them desirable.
� 24. The sound h is a simple aspiration. It is essentially distinct from the vowels; but in uttering it, there does not appear to be any contact or contraction of the organs, which is a leading characteristic of the consonants. Thenbsp;seat of its formation is the glottis: perhaps it might be rightly designated anbsp;glottal consonant. It is uniformly represented by the same letter; but thenbsp;letter is sometimes found in the written word when the sound is not heard innbsp;the spoken; as in Aowr, honour^ honest; and it is often used with another letternbsp;to represent a sound quite distinct from h; as, th in this, gk in cough, ph innbsp;physic, sh in show.
� *25. The letter r has two distinctly different sounds in English. When beginning a syllable, its sound well serves to convey the ideas expressed by thenbsp;^ords rough, rigid, rugged, rude. When it is preceded by an open vowel innbsp;the same syllable, it has an obscure sound partaking largely of the nature of anbsp;Vowel, and it is by some speakers incorrectly pronounced like farther andnbsp;fo.ther, tor instance, being by such persons pronounced alike: a high authoritynbsp;has sanctioned this CTave impropriety. This sound, which may be termed Rnbsp;obscure, is represented by r in fur, rr in err, rrh in myrrh.
� 26. When b obscure is preceded by i or w, the sound of d is heard in connection w'ith R; fear, poor, being pronounced fiuR, pw�R. It is questionable, howerer, whether the 1i precedes the r, or whether both are sounded together.nbsp;When R is preceded by � and �, these sounds contrasting less with the u, the (Inbsp;*3 more obscured; and after % and 6, the ff is scarcely distinguishable, if heardnbsp;all; as in �an�,/or77l. The vowels t, 6, and u seem almost modified by r, asnbsp;�onie of the French vowels are by the nasal �. In words like payer, flayer,nbsp;and slower, the diphthongal sounds S and o, terminating respectively innbsp;* and w, are heard before �r, which constituting a separate syllable, thesenbsp;^ords are dissyllables: but in words like pair,flare, more, and store, havingnbsp;same final sound as those in the first-named aeries, the simple vowels � andnbsp;� are heard, and the words are monosyllables. Prayer, a supplication, is anbsp;J;ord of one syllable, and pronounced pr��R; prayer, one who prays, has thenbsp;^�phthongal a, and is pronounced pra �r, the fi being more distinct on accountnbsp;its being preceded by ��, (� 1). All the other vowels flow easily into b, ifnbsp;'Allowed by that sound; as in lord, far, curd. Indeed fi does not exist in English,nbsp;�Xcept as an element of the diphthong � in fine, and in cow, and when followednbsp;7 R, or united with it; for, as said before, the two sounds seem to be pro-o^nced together. In the word murmur, for instance, the tongue is kept curvednbsp;P^ards from first to last, before the m is pronounced, and after the sound hasnbsp;but in pronouncing or and ar, the vowels in which coalesce easily withnbsp;^ there is a sinking of the lower jaw, which brines the tongue a little farthernbsp;the palate, as will be observed in the first syllable of former and farmer,nbsp;j, hicu motion is not observable in murmur and tlie like. In the long syllablesnbsp;5 the R is continuous as well as the �,
\ nbsp;nbsp;nbsp;words lixegear [tmr),poor tpwur), mare tmeur), store
other diphthongs occur; for these wo.'^ds are monosyllalgt;les, and Samnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coming together in the same syllable form a diphthong. On the
triphthongs must exist in fire (fuifir), fiour (fiu^ur), pwre 0quot; these words must be dissyllables.
^ obscure does not stop the vowel preceding it, but the vowel often is or . P ars to be shorter when followed by a spirate consonant, and longer when
Th It has been said (_� 15) that the number of English diplithongs is six. it ^�^�^tion requires qualification. If � and r are pronounced consecutively,nbsp;that in words like fear (fihr), poor (p�A^fir), mare (meur), store
-ocr page 14-10
ELEMENTARY SOUNDS
followed by a vocal consonant, than when not followed by either; as in curse, cur, curve; hurt, her, heard,
� 29. When the letter r, preceded by a long vowel, ends a syllable and is followed by a vowel, both R and r are heard in the pronunciation; as hearing,nbsp;pronounced hi�R'ring.
� 30. Orthoepists are divided in their opinions of the sounds of certain vowels when preceding r in accented syllables. Walker rnarks the sound representednbsp;by the e in mermaid, i in virtue, and y in myrrh, as if it were identical with thatnbsp;of c in merry and met; and he distinguishes these sounds from that of u in murder,nbsp;hurt. It is generally acknowledged that e, i, and y in mermaid, virtue, myrrh,nbsp;are merely different ways of writing the same sound; but there is an obviousnbsp;distinction between that sound and that of e in merry and met. The difference,nbsp;however, between that of e in mermaid, and u in murder is not so clear, and it isnbsp;questioned by some authorities. In the words mermaid, dr, ferment, myrrh,nbsp;and the like, the tongue takes the ^sition requisite to mrm the r, while thenbsp;lips form m and f, as before noticed with respect to the word murmur 26); butnbsp;in ferry, merry, and the like, the tongue does not assume that position till theynbsp;and m are pronounced. The distinction, if any, between er and ur in mermaidnbsp;and murder, or between the words Jir and fur, is so slight that writers of thenbsp;best authority disregard it.
amp; 31. Consonants are generally defined as �letters which cannot be sounded by themselves,� or � cannot be perfectly sounded without the help of a vowel.�nbsp;These definitions are founded in error; for all the consonants may be pronounced alono. The sounds p, b, t, d, c, and g indeed cannot be continuouslynbsp;pronounced, either with or without a vowel; because in forming these soundsnbsp;the passage of the breath is perfectly closed.^ Most, if not all, of tiie other consonants may be continuously pronounced without a vowel; of which fact anynbsp;person may convince himself, by pronouncing words ending in th, s, z, f, as innbsp;^nth, miss, size, stiff, and dwelling on the last sounds. A familiar instance ofnbsp;pronouncing a consonant alone is found in the action called hissing, which isnbsp;nothing more than a continuous pronunciation of the sound s. The word sizenbsp;in the above example may be supposed to terminate in a vowel; but vowels arenbsp;here spoken of as sounds, not as letters, and in this case e is mute.
� 32. It must also be remembered that the name of every one of the consonants contains a vowel; and a distinction must be made between things so differentnbsp;as the name and the thing named. The sound s, for instance, though called essnbsp;(es), has no ein it; but is merely the hissing sound which begins so and terminates vlt;,iss, and which is auite detached from a vowel in the words scribe andnbsp;acts. Not attending to this obvious distinction has been the cause of manynbsp;misconceptions with respect to the nature and power of consonants.
� 33. It is strange to find Englishmen assert that a consonant cannot be pronounced without a vowel, when we find four, five, six, and even seven cousonants in the English language without an intervening vowel. Examples:��
4 consonants, exclaim, k, s, k, 1
k, n, d
darkened, r,
postscript, s, t, s, k, r nbsp;nbsp;nbsp;cor^:s\^cio, r, k, s, k, r
6 nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;large spray, r, d, zh, s, p, t dimpl'd cheek, m, p, 1, d, t, sh
7 nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trampl�d straw, m, p, 1, d, s, t, r
7 nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sharpen'd spleen, k, p, n, d, s, p, 1
7 nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parch'd scroll, h. t, sh, t, s, k, r
7 nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jilcKd strawberries, I, t, sh, t, s, t,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
� 34. Not only can consonants be pronounced alone, they in many instances form distinct syllables in the English language, without the assistance of any
-ocr page 15-11
OF �;IE ENGLISH LANGUAGE.
vowel. The e being mute in the last syllable of the words able, trijle, heaven, f'attles, that syllable is in these words destitute of a vowel. Chasm, schism,nbsp;rhythm, though usually considered monosyllables, are really dissyllables. Innbsp;prism, triple, lighten, m, 1, n, constitute separate syllables; whereas in prismatic,nbsp;triplet lightning, they are attached to the succeeding vowel. Compare brokennbsp;ice, brokert nice; settle and. set land, schism attic, schismatic.
� 35. As in the case with vowels, scarcely any of the consonants are uniformly represented by the same character. An idea of the irregularity of the Englishnbsp;system of orthography, in this respect, may be obtained from the followingnbsp;Illustrations:�
^und nbsp;nbsp;nbsp;Represented by nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSoundnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Represented by
p in put, pp in stopped, ph in n diphthongnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| sh
b in bad, bb in e5amp;, pb in cupboard* toh in where
w in well, u in quick; in conjunction with u, o in one m in man, mm in rammednbsp;f in for. ph in physic, ff in off,nbsp;qh In laugh
V in vow, f VO of, u in li^tenant,^ ph in nephewnbsp;th in thick, ttk in Matthewnbsp;th in this
t in ton, d in pressed, th in thyme, tt in butt, z in mezzotinto; innbsp;conjunction with sh, c in vermicelli, ch in chairnbsp;d in done, dd in add; in conjunction with zh. j in jar, g innbsp;gin, gq in exaggerate, de innbsp;grandeur, d in verdure, di innbsp;soldier
8 in so, c in ice, ss in nUss, waltz, sc in scene, sch in schism;'nbsp;in conjunction with k, x m foxnbsp;z in zone, s in cries, c in �acri^e, gnbsp;sc in discern, ss in scissors, xnbsp;in xebeck, zz in buzz; in conjunction with g,xiD example ng
n in name, nn in inn sh in shall, ch in ch,aise, ti innbsp;motion, ssi in missuyn, ce innbsp;ocean, ci in social, si in mansion, s in sure, sci in conscience; in conjunction with t,nbsp;c in violoncello, t in nature, chnbsp;in charge; with k, xi innbsp;anxious
zh
z in azure, s in measure, g in rouge, si in hosier, ssi in abscission, zi in brazier; in conjunction with d,y in jam, g innbsp;age ( See d )
I in law, ll in all r ill row, rh in rhyme, rr in.nbsp;hurry
in conjunction with w, hu in humid (yh^'mid)nbsp;y in yes, i in onionnbsp;c in can, k in kill, ck in lick, chnbsp;in stomach, qu in quay, que innbsp;pique; in conjunction with s, xnbsp;in box; in conjunction withnbsp;sh, X in anxious; with w, qnbsp;in quilt
g in gig, gg in rigged, gh in ghost; in conjunction with z, a; innbsp;exalt
ng in sing, n in ink
� 36. The consonants are capable of four distinct classifications:�
(!�) They may be classed according to the organs by which they are formed. Those in pronouncing which the lips are used are called labials.
Those formed by means of the action of the tongue are called iinguals,
� labials are capable of subdivision: into pure labials, p, b, wh, w, and m; dento-labials, faad V.
3^ nbsp;nbsp;nbsp;cd^hoard, one consonant only ia heard; the p is silent,
�the nbsp;nbsp;nbsp;as manner and sinning, the vowel in the first syllable is stopped by
^ oasoQant that beg^ins the second syllable; two consonants are not pronounced, �^hiehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a-ttributes the anomalous pronunciation of this word to the practice
Craiiar nbsp;nbsp;nbsp;prevailed of using u and v indifferently in the spelling of words, the
wons in the oorr�aption from lieutenant being Hevtenant, llvten'ant, livten'ant.
-ocr page 16-12
ELEMENTARY SOUNDS
The Iinguals may be subdivided into dentals^ in forming; which the tongas touches or approaches the teeth; they are th and th ; dento-palatals, t, d, s, z,nbsp;sh, �h, and n; palatals, formed near the roof of the month, r, 1, yh, and y; andnbsp;gutturals, formed in the throat, k, g, and ng.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. u- n k �.tk
� (2.) They may he classed according to the channel through which the breath
ntt�ses in pronouncing them.
1 Those in pronouncing which the breath passes through the mouth are oral�s. They are p, b, t, d, k, g, wh, w, f, v, th, th, s, z, sh, zh, 1, r, yh, and y.
2. Those in pronouncing which the breath passes through the nose are nasals. They are m, n, and ng.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.
( S.) They may be classed according to the manner of prononncing them.
1. nbsp;nbsp;nbsp;Those which are incapable of being pronounced continuously, the br^thnbsp;being stopped in its passage, may be called shut consonants. They are p, b, t,
2. � ThoM in pronouncing which the breath passes continnonsly may be callednbsp;open or continuous consonants. Most of them have more or less of a hissing ornbsp;buzzing sound. They are wh, w, f, v, th, th, s, z, sh, zh, 1, r, yh, y, m, n, and ng.
The open consonants are divisible into two sub-classes, central and lateral; that is those in which the oral pas.sage is divided by the interposition of thenbsp;tongue�or teeth, and those in which it is not so divided. The central are wh,nbsp;w s z sh zh, r, yh, yi the lateral are f, v, th, th, 1.
'(4.)'The consonants may again be classed into those which are formed with the vibration in the larynx, and those which are formed withont it; that is,nbsp;those in which the voice is heard, and those in which the breath is heard alone.nbsp;They may be ditinguished by the terms spirate. and vocal.
1. The spirate consonants are p, t, k, wh, f, th, s, sh, and yh.
2! The vocal consonants are b, d, g, w, v, th, z, zh, 1, r, y, m, n, and ng. k W The following table exhibits the fonr classifications at one view:�
� |
, |
ORAL. |
NASAL. | |||||
Shut. |
Open. |
Opeh. | ||||||
1 iSpirate. |
Central. |
Lateral. |
Vocal, | |||||
Spirate. |
Vocal. |
Spirate. |
Vocal. | |||||
Pure Labial |
p |
b |
wh |
w |
m | |||
Labial |
Dento-labial 1 |
f |
V | |||||
Dental |
th |
TH | ||||||
Dento-palatal |
t |
d |
s sh |
z zh |
n | |||
Lingual |
Palatal |
yh |
r y |
1 | ||||
Guttural |
k |
E |
ns |
� 38. Of these sounds z and zh are not found in the Welsh language, the other hand, the Welsh langnage possesses the spirates of 1 and r, in ll andnbsp;rh- and a spirate open oral guttural ci, which has no corresponding vocal innbsp;either Welsh or English. Probably the vocal sound in question did exist atnbsp;one time in the Welsh language; for where g now disappears in Welsh mutations on account of the absence of this sound (which by analogy would benbsp;the vocal mutation of g), a letter found amongst the characters called � Coelbrennbsp;y Beirdd� was used, which is a presumption in favour of the existence of thisnbsp;vocal sound. Aspirating 1 or r, or pronouncing them forcibly with the breathnbsp;alone, is the secret of uttering the Welsh sounds ll and rh. The idea of thenbsp;simple character of rh has not occurred to writers on Welsh grammar (1850),nbsp;who uniformly treat of it as a compound of r and h. It is, however, quitenbsp;distinct from v which is a vocal consonant, while rh is essentially spirate.
13
or THE ENGLISH LANGUAGE.
� 39. The sound zb never begins a purely English word, and never ends one Except in conjunction with d, as in age (adzh): ng also is never found at thenbsp;beginning of a syllable, which is the only situation the sound h occupies.
� 40. All the nasal consonants are vocal* and continuous. The breath passing through the nose, without the voice, would be either inaudible, or incapable ofnbsp;?ariation. In Welsh, however, they are followed by an aspiration; but they arenbsp;�ot altered in sound, the voice is not omitted as it is in converting th into th.nbsp;bib, nh, and ngh, used in Welsh, are really compounds of m, n, ng, r.nd h: thenbsp;combined sounds are nttered consecutively.
� 41. All the vocal oral consonants may be considered as compound, inasmuch ^ they consist of breath and voice. This is quite evident in th, z, zh, and v,nbsp;which the voice (in the throat) and the breath (in the mouth) are distinctlynbsp;cudible. In b, d, and g, in which the passage of the breath is stop^d, tlmnbsp;^oice may be continued for a short time, and heard as a murmur, which ceasesnbsp;J^hen the breath is allowed to pass. Grammarians who class s as a semi-vowelnbsp;lose sight or are not aware of the distinction between spirates and vocals.
� 42. The vocal consonants approach very nearly to vowels in character, which Coconuts for their being in some cases capable of forming syllables without thenbsp;of a vowel. As in other subjects which natnre presents for our investiga-^on, there is here an almost insensible gliding of one class into the other. Thenbsp;close which is the greatest departure from the open 6, is by many considerednbsp;^ontical with y. AgaSn w in wet is considered identical with ^ (oo in good),nbsp;both these consonants are more compressed than the vowels they so muchnbsp;^�semble, and both are found in words of one syllable followed by the soundsnbsp;^th which they are said to be identical, as in yeasty woody while it is generallynbsp;jjniitted that it is impossible to repeat the same sound consecutively in one andnbsp;same syllable. Besides this, w and y, like most of the other consonants, arenbsp;�cpable of being converted into their corresponding spirates, as in whety humidnbsp;^J'v-mid), which is a farther reason for classing them with the consonants.
� 43. It is strange that this fact has entirely escaped observation.f Walker �^ys, � xhe Saxons, as Dr. Lowth observes, placed the h before the w; as hwatsnbsp;this is certainly its true place: for, in the pronunciation of all words begin-with wh, we ought to breathe forcibly before we pronounce the Wy as if thenbsp;^opds were written hoo-at, hoo-iley amp;c.* It is surprising that while thus dis-the situation of the aspiration, he did not ooserve that the aspiration isnbsp;Cither before nor after the sound w, that neither w nor w exists in the soundnbsp;foil�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;really a simple spirate sound, the voice not being heard till the
vowel is commenced._
Latham, indeed, asserts that ng, the only nasal sound he ooncedes to the is a vowel of a peculiar character, that is, a nasal vowel. The propriety ofnbsp;do� it a vowel depends of course on liie meaning attached to the word. Henbsp;to m however, assign any reason for this classification which would not applynbsp;n ^ does he show why m and n should be classed with his liquids, anunbsp;The three sounds unite with equal readiness with other consonants: somenbsp;are difficult; angp for instance; but this is not more so than amk.nbsp;the three belong to the same class and are nasals, is obvious; as the breathnbsp;Q^J�^i^ouncing eacly)asse8 through the nose, which is not the case with any of thenbsp;anvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Riis may be readily shown by continuing the pronunciation of
of h nbsp;nbsp;nbsp;three nasals after a full inspiration of the breath, when the next act
will be an inspiration; whereas attempting to continue any other that closes the oral passage, as b, d, g, results in an expiration, shewingnbsp;f dop f breath has not passed. His dictum that sh bears the same relation to s asnbsp;e}j ^ P. is equally arbitrary and erroneous, as will be seen by comparing theirnbsp;.f^wnstics exhibited in the table (} 87).
Dec^vf opinion of the simple nature of wh and yh was advanced by the writer, in 1849� in a letter in the AthencBum; and it appeared in a reply from anbsp;gt;0 hisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;existence of these sounds had been asserted by Mr. Elllia.
*ef^i '�*1*^*�^* of Phonetics, a work the writer had not had an opportunity oi '^^ng to at the time of writing these introductory remarks.
-ocr page 18-14 nbsp;nbsp;nbsp;ELEMENTARY SOUNDS
� 44. There is an important affinity between the consonants, which ou^ht to be attended to. Spirate sounds g;eneraUy unite more easily with spirates, andnbsp;vocals more readily with vocals, than either do with one of the other class. Thisnbsp;is the case to so great an extent that a spirate is often in English convertednbsp;into a vocal when following a vocal consonant, and mc-t versa. The letter s, innbsp;the third person singular of verbs, and in the plural of nouns, is pronounced asnbsp;s or z, accordingly as it is preceded by a spirate or a vocal consonant; andnbsp;ed in verbs when the e is mute, is subject to the same law. The following arenbsp;examples:�
Final consonant spirate. |
s and ed pronounced s and t. |
Fiual consonant vocal. |
s and ed pronounced z and d. | ||
top |
tops |
tops |
tub |
tubs |
tubz |
rot |
rots |
rots |
load |
loads |
lodz |
book |
books |
bwks |
bag |
bags |
bagz |
muff |
muffs |
muffs |
glove |
gloves |
gluvz |
miss |
Blissed |
mist |
seize |
seized |
sizd |
�walk |
walked |
w6kt |
wag |
wagged |
wagd |
wash |
washed |
wosht |
wage |
waged |
�wlijd |
� 45. It matters not how the sound is represented, whether alone, as in k, c. ss, s, z, sh, or zh, or in combination with another sound, as in cA, 5', which are composeanbsp;of tsh, dzh. These compounds also show the operation of the same principlenbsp;in themselves as well as in their union with the terminations before mentioned:
X is another instance, which is pronounced ks in execute, gz in example; never kz or gs, in the English language at least.
� 46. 0r. Latham goes so far as to say that it is impossible to pronounce combinations of spirate and vocal (or as he terms them, sharp and flat) sounds; but he does not appear to be aware that all consonants are either spirate ornbsp;vocal, and that r and 1, in particular, are vocal (flat) consonants, having corresponding spirate (sharp) coosonants, though not in the English language. Thesenbsp;vocal sounds (I and r) are in English often united to spirate sounds, as, /aise,nbsp;malt, true. In Welsh, on the contrary, the tendency is to join the spirate �nbsp;and t, and 1 and d, as in lollt, a \io\t,gaUt, a cWk.gwallt, \\B.\v,gu3ellt, straw,nbsp;gwylU, wild, hallt, salt, holU, a slit, moUt, a wether, swllt, a shilling; ffald, anbsp;fold, mold, a mould; but it would be absurd to argue from this that the vocalnbsp;1 and the spirate t cannot be united.
� 47. The difficulty is much less when a spirate consonant follows a vocal than when it precedes it; and less after some vocal consonants than after others.nbsp;Hence, It, rs, mt, ns, ngk, in salt, uerse, exempt, once, and ink, are easily pronounced; egs, ads, ebs, would be nearly as easy. Few Welshmen would find itnbsp;an insurmountable difficulty to pronounce stags with the g vocal and s spirate,nbsp;which is one of the combinations l)r. Latham considers it impossible to pronounce ; and in width, breadth^ such a combination as he describes actually doesnbsp;exist, according to all authorities ou the subject the writer has been able tonbsp;consult, though witth, bretth, would perhaps be easier.
� 48. The difficulty of combining consonants of opposite characters, and the impossibility of pronouncing the same consonant twice consecutively in the samenbsp;syllable, account for the different ways of pronouncing, and consequently ofnbsp;writing, some of the affixes of the English language. When a noun or verbnbsp;ends in any one of the sounds s, z, sh, and zh, the possessive termination's, thenbsp;plural termination es, and the termination es in the third person singular presentnbsp;tense of verbs, are pronounced iz. But when the primitive word ends in anynbsp;other consonant, there is no vowel in the affix; but the's or s is pronounced asnbsp;8 or z accordingly as the primitive word ends in a spirate or a vocal consonant;nbsp;unless, as is sometimes the case, the final consonant of the primitive word undergoes a change.
-ocr page 19- -ocr page 20-
AS MARKED IN THE DICTIONART. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Dr. Davies, in his learned grammar, published in 1621, notices the substitutioa of vgt;h for chw by the inhabitants of South Wales, in the pronunciation of suchnbsp;�words as cAw-rt.fr, a sister, chwertkitiy to laugh, cAwiM, sinister, amp;c., a local peculiarity'nbsp;which prevails at the present day1
-ocr page 21-17
KEY TO THE PRONUNCIATION.
The letters a, �, o, u, and j, representing compound sounds, are used for typo-^aphical conrenience. Bearing in mind that the first four stand for the nam* ^^nds of the letters, and j for dzh (its usual sound), no error can arise fromnbsp;^eir introduction.
At the commencement of a syllable, u is by some authorities pronounced y w, V others t ^ (� 19). The use of the adjective � or an before words begin-with this compound sound, is regulated by the opinion the speaker formsnbsp;its elements; as, a union (S /w'di-ud), or an union (an i^'ni-un). When �nbsp;preceded by h, the compound sound is resolvable into yh\V or hiw (�42).nbsp;^0 these cases � and hu are used in the Dictionary, and the determination ofnbsp;Sounds left to the reader�s discretion.
No mute or silent letter^ are used in marking the pronunciation. Thus,/ate, nte,/Kgt;j?e, tune, rougre, are marked fat, mit, s�t, pop, tun, r^^zh.
When r follows an open vowel in the same syllable, it represents the obscure, �ound R, described in � 25, � 26; as, f^rm=faRm.
Accented syllables spelt with er, tr, yr (as in the words mercy, jir^ myrtle\ marked ur in the pronunciation, are by Walker, Sheridan, Knowles, andnbsp;^thei^ pronounced er, like er in merry^ which is undoubtedly an error. Smartnbsp;^jkes a nice distinction between the sound in question and that of ur in /ur,nbsp;^hich ^delicacies of pronunciation,� he remarks, �even the more refined classesnbsp;p Society� disregard in common words. Worcester observes, that �there isnbsp;little or no difference* in the vowel sounds of � Aer,^r,/ur, myrrh' They arenbsp;treated as identical. (See � 30.)
^ apostrophe (�) used before r in the pronunciation, implies the presence of ^ ^ conjunction with r obscure, and indicates that the sound �R does not formnbsp;��parate syllable. Poor, p^��r, is equivalent to pw�r (� 26).
The acute accent (�), besides marking the accentuation, indicates the ternu-^^'on of a syllable.
The mark = used in the foregoing table, and in the head-lines of the Die-means, * equivalent to*
ERRORS COMMITTED BY WBI^HMEN.
Welshmen are apt to fall into the following errors in pronouncing English
Using S for 6; as, lord, north, �l, for lord, north, $1 (lord, north, all). Using a for o; as, kwal�i-tJ, wasp, for kwol'i-tl, wosp (quality, wasp).nbsp;Using � for a; as, let, plen, we, for lat, plan, wa (late, plane, way).
A Using � for �; as, not, r�z, sop, for not r�z, sop (note, rose, soap).
Confounding the sounds � and a; as, m�, sfir.vf, riz, for ma, s�r.va�, rSz '* survey, raise) -, or la for I'l (Ztc).
Omitting w before w or as, wnd, ^d, for wwnd, w^d (wound, wood). ' Omitting y before i or w; as, i�r, �th, for yi�r, ywth (year, youth).
^ Using r instead of r in such words as far, mar, mortar, y' Tutting emphasis on the consonant after a long vowel, instead of on thenbsp;Pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generally dwelling longer on consonants than Englishmen do: thus
^:x?�^cin�^ntte, moching, nearly as an Englishman wouldfine night, mach hing^ u the emphasis on^ae and mock.
ow *i nbsp;nbsp;nbsp;^ habit of shortening open vowels, and lengthening stopped
-ocr page 22-The irregular formation of plurals of nouns, comparatm and superlative degrees of adjectives, and past tenses and past participles of verbs, are markednbsp;between parentheses after primitive words in the Dictionary. When the regularnbsp;inflection is also used, the irregular form is printed in italics.
The regular formation are as follows:�
NOUNS.
1. nbsp;nbsp;nbsp;Nouns ending in s, sh. cA, x, and o (not ib), takes es in the plural. (See � 43.)
2. nbsp;nbsp;nbsp;Nouns ending in'y preceded by a consonant, change y into ies.
3. nbsp;nbsp;nbsp;Nouns with any other termination take s.
ADJECTIVES.
There are four regular formations of the comparative and superlative degrees of adjectives.
1. nbsp;nbsp;nbsp;By adding r and st to positives ending in e; as, white^ whiter^ whitest; free,
freer, freest.
2. nbsp;nbsp;nbsp;By omitting y and adding ier and iesst to positives ending in y preceded by
a consonant; as, dry^ drier., driest.
3. nbsp;nbsp;nbsp;By doubling the final consonant of positives (of one syllable, or accented
on the last syllable) ending in a single consonant preceded by a single vowel, and adding er and est; as, hoi, hotter, hottest.
4. nbsp;nbsp;nbsp;By adding er and est in all other cases; as, black, blacker, bltxckest.
Regular or weak verbs are those the past tense and past participle of which end iu ed. All others are termed irregular or strong. For the principles regulating the pronunciation of some other inflections of regular verbs, see � 48 to � 51,
There are five conjugations of regular verbs distinguished by the termination of the infinitive mood. An example of each conjugation is given in the Tablenbsp;in which the verbs be, have, do, will, shall, can, and may, called auxiliaries*nbsp;from their being used with other verbs to convey ideas which cannot be otherwise expressed, are added on account of their frequent occurrence.
1. nbsp;nbsp;nbsp;Verbs ending in e; as, love.
2. nbsp;nbsp;nbsp;Verbs ending in a, ch, o, s, sh, x, z; as, vex.
3. nbsp;nbsp;nbsp;Verbs ending in y preceded by a consonant; as, try.
4. nbsp;nbsp;nbsp;Verbs of one syllable, or accented on the last syllable, ending in a single
consonant, preceded by a single vowel; as, ft.
6. Verbs having any terminations other than those enumerated; as,/ear.
Be is the only verb that has the hypothetical mood. The past indicative of other verbs is used instead.
Be and have are used as auxiliaries in all their moods and tenses: he with the present and past participle, have with the past participle only.
Do. auxiliary, is used in the indicative and imperative moods, and will, shall, can, and may in the indicative only, with verbs in the infinitive.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
As principal verbs, will is regular, of the 5th conjugation, and do irregular, having done for its past participle.
-ocr page 23-
TABLE OE VERBS. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ad
c
cd
d
def
f
adjective adverbnbsp;conjuBcticnnbsp;comparative degreenbsp;diminutivenbsp;detective ...nbsp;femininenbsp;interjection ...nbsp;masculinenbsp;noun
plural ... pronounnbsp;past participlenbsp;preposition ...nbsp;past tensenbsp;prefixnbsp;singular
superlative degree verb active and neuternbsp;verb neuter or intransitivenbsp;verb active or transitive
entc gtcan, ansoddair
rhagferf, gorair
cyssylUiad
gradd gymkarol
oychaniy
oeriyu�ol
ebyckiad
givrywol
enw cadam. sylweddair
Ihiosog
rhagenw
cyfraniad gorphenol arddediadnbsp;amser gorphenolnbsp;blaenddo�ia�nbsp;xmigol
gradd eiihaj'ol
pencyddiadgweitkredol a rhydd pertcyddiad canolig,perwyddiad rhyddnbsp;pencyddiad gweithredol
A....... |
Arabic ... nbsp;nbsp;nbsp;. . |
Arabaeg |
C. |
Celtic......... |
Celtaeg |
Co....... |
Cornish ......... |
Cernyweg |
D. |
Dutch......... |
Jsalmaeiieg |
Da....... |
Danish ... nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Daeneg |
�. |
Drench......... |
Ffrancaeg |
G....... |
Greek nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Groeg |
Ga. |
Gaelic (Scotch) |
Gaelegyr Alban |
Ge....... |
Geniian ......... |
A Imaeneg |
Go. |
Gothic......... |
Gothaeg |
H. ...... |
Hebrew ......... |
Hebraeg |
I. |
Italian......... |
Jtalaeg |
Ic....... Ir. |
Icelandic......... Irish ......... |
Islandaeg Gwyddefaeg |
L....... |
Latin nbsp;nbsp;nbsp;......... |
Lladin |
0. |
Old English or Anglo-Saxon |
Hen Saesoneg neu Sacsotieg |
Iquot;....... |
Portuguese nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Porivgaeg |
Pe. |
Persian nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Persiaeg |
Sa....... |
Sanscrit ... nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Ben iaith Hlnd�aidd |
Sp. |
Spanish nbsp;nbsp;nbsp;...... |
Yspaeneg |
Sw....... |
Swedish ......... |
Swedaeg |
T. |
Teutonic |
Teiiionaeg |
Tur. |
Turkish |
Tyrcaeg |
ENGLISH-WELSH PRONOUNCING DICTIONARY.
SEISONEG A CHYMRAEG.
path, fat, ere, met, m^-rtnc, pin, 6rb, on, carve, cut, t^=too, twk=took; �re; late, Tine; no, m�te; she, zh=z azure; thin, THis; j=dzh.
A ansoddair heb un gair Cymraeg yn cyfateb iddo. Fe�i cynenir fel a ynnbsp;late, pan byddo�r pwyslais amo, ac felnbsp;S. pan heb y pwyslais. Arferir an onbsp;flaen llafar^ain; megys, An owl, Annbsp;uncle, An hour; ac o flaen h pan bo�rnbsp;acen ar yr ail sillaf; megys, An historical account. Arferir a ym mhobnbsp;sefy'llfa arall; megys, A man, A union,nbsp;A house. Such a one, y cyfryw un.nbsp;A penny a yard, ceiniog y Hathnbsp;A, a px, talfyriad o at. To go a-walk-ing, myned i rodio, A-bed, ar y gwelynbsp;A-, Ab-, Abs- px, oddi wrtb, ymaithnbsp;A-, An- px, di-, an-, am-, af-, hebnbsp;Aback, a.bak' ad, yn ol, yn wysg y cefnnbsp;Abacus, ab'�..kus n, bwrdd cyfrifnbsp;Abaddon. I.bad'un n, y diafol, dinystryddnbsp;Abaft, S..baft' ad, yn ol, wrth y llywnbsp;Abaisance, ^.ba'sans n, y mddarostyngiadnbsp;Abalieuate, ab.ali.en.at vi, trosi, arallunbsp;Abalienation, ab.a.li.en.a'shun n, trosnbsp;iad, araliiad; estronoliadnbsp;Abandon, a.ban'dun vt, rhoi i fyny, gadaelnbsp;Abandonment, a.ban'dun.ment n, rhodd-iad i fyny, gadawiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[i lawr Abase, ^.bas' vt, darostwng, iselu, taflu Abasement, a.bas'inent n, iseliadnbsp;Abash, a.bash' vt, cywilyddionbsp;Abashment, a.bash�ment n, cythrudd,nbsp;braw; cywilydd; delwadnbsp;Abate, amp;.bat' v, gostwng; lleihau; collinbsp;Abatement, S.bat'ment n, gostyngiadnbsp;Abb, ab n, yr edau yng ngwennol gw�yddnbsp;Abbacy, ab'S.si n, abadaethnbsp;Abbess, ab'es n, abades, penfynachesnbsp;Abbey, ab'i n, abatty, mynachlognbsp;Abbot, ab'ut �, abad, penfvnachnbsp;1 |
Abbreviate, a.bri'vi.atri, byrhau, cwtogi, talfyrn, toli; geirdorinbsp;Abbreviation, a.bri.vi.ashun n, talfyr-iad; geirdoriad; darnair [cwtogwrnbsp;Abbreviator, a.briVi.a.t�r n, talfyrydd,nbsp;Abbreviature, a.bri'vi.a.tsh�r �, bj^r-nod, talfymodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hometaidd Abdest, ab'dest n, puredigaeth Ma-Abdicate, ab'di.kat vt, gadaw; rhoi i fyny Abdication, ab.dtk�,'S]un n, Ilysiant; ymadawiad, rhoddiad i fyny Abditive, ab'di.tiv a, a eill ymguddionbsp;Abdomen, ab.do'men n, bol, ceudodnbsp;Abdominal, ab.dom'i.nal. Abdominous,nbsp;ab.dom'i.nus a, perthynol iT bolnbsp;Abduce, ab.diis' vt, tynu ymaith; neill-duo, gwahanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tyniadwy Abducent, ab.dii'sent a, gwahanadwy; Abduction, ab.duk'shun n, tyniad yn olnbsp;Abductor, ab.duk'tur n, treisddygwrnbsp;Abecedarian, k.bt.8i.de'r'i.an n, dysg-awdwr yr egwyddor; llythyrenwrnbsp;Abecedary, d.bi.sfdur.i a, egwyddorolnbsp;Aberrance, ab.er'ans n, cyfeiliornad,nbsp;crwydradnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crwydrol Aberrant, ab.eriant a, cyteiliornus, Aberration, ab.e.ra'shun n, cyfeiliom,nbsp;gwyrad, crwydradnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[attegu Abet, i.bet' vt, cefnogi; cynnorthwyo; Abetment, k.bet'ment n, cefnogaeth; cynnaliaeth nbsp;nbsp;nbsp;[nogwr Abettor, a.bet'flr n, cynnorthwywr; an-Abeyance, a.ba'ans n, gorddysgwyliad Abgregate, ab'gri.gat vt, didolinbsp;Abhor, ab.horitJi, ffieiddio, casaunbsp;Abboi-rence, ab.hor'ens n, casineb,nbsp;flieiddiad, casAd Abhorrent, ab.hor'ent a, aJgas, maidd, 1 |
ABS p^th, fat, 0re, met, mS-rIne, pin, 6rb, on, c�rve, tw=too, twk=:took;
Abide, �.b�d' (abode) v, aros, cylan-
neddu; goddef. I cannot abide it, nis gallaf ei oddefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymbwysder
Ability, S.bil'i.ti w, gallu, nerth, medr; Abintestate, ab.in.tes'tat n, etifedd ynbsp;neb ag sydd yn marw heb ewyllysnbsp;Abject, ab.jekl'vi, bwrwymaith.gwrthodnbsp;Abject, abject a, distadi, gwaelnbsp;Abjectness, abjekt.nes n, gwaeleddnbsp;salw'edd,� iseleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rbyddban
Abjugate, ab'j�.gkt vt, gollwng, di-ieuo, Abjuration, ab.j�.ra'shun n, ymwadiad,nbsp;diofryd; ymwrthodiad; anudoniaethnbsp;Abinre, ab.j��r' vt, gwadu ar Iw; rhoi inbsp;iyny, ymwrthod S
Abiactate, ab.lak'^t'al vt, diddy�in [iad Ablactation, ab.lak.ta'shun ft, diddvfnnbsp;Ablaqneation, ab.lak.wi.a'shun ft, dadnbsp;briddiad, gwraiddnoethiad ^ [aitbnbsp;Ablation, ab.lamp;'ghun n, cymmeriad ym-Abiative, ab'Ja.tiv a, tarddiadol, deilliognbsp;Able, a�bl a, galiuog, medrus; dawnus,
I am able, gallaf, medraf Ablegate, ab'lt.gat vt, anfon oddi cartrefjnbsp;ar genadwrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[medreddl
Ableness, abl.nes n, cryfder, nerth; Ablepsy, ab'lep.sl �, tywyani, dallinebnbsp;Abligurition, ab.lig.�.rish'un n, afrad-loiidebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[golchai
Abluent, ab'l�.ent a, golchiadol: n, Ablution, ab.i�'sbun n, golchiad; pur-edigaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diarddelwi
Abnegate, ab'ni.gat vt, nacaa, pallu; Abnegation, ab.n�.ga'shun n, gwadiad,nbsp;nacad, pallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[doriad
Abnodation, ab.n�.da'shun n, ysglin-Abnormal, ab.n�r'mal a, afreolaidd;
a�uniaidd nbsp;nbsp;nbsp;[anferthwch
Abnormity, ab.nor'mt.tt n, afreolaeth; Aboard, 3..b��rd'arf, arfwrdd,mewn llongnbsp;Abode, �.b�d' n, annedd, trigfa, cartrefie,nbsp;haddef; arosiad, preswyliad, cartref-inbsp;iad: pt amp; pp.�Aoidenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argoelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Abodenjent, a.bod'ment n, rbagarwydd, Abolish, a.borish vt, diddymn, dileunbsp;Abolition, ah.o-lish'un tt, dilead, di-ddymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffiaidd
Abominable, ^.bom'i.na.bl a, adgas, cas, Abominableness, a.bom'i.n^.bi.nes n,nbsp;adgasrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cas'au
Abominate, 4.bom'i.nat vt, fbeiddio, Abomination, ^.bom.�.na'shtin n, �ieidd-dra; esgymmun-beth; bryntninbsp;Aboriginal, ab.�.rij'i.Dal a, cyntaf, cys-sefinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ion
Aborigines, ab.�.rij'i.niz np, cyndrigol-Abortion, S-boKshun n, erthyiiad; erthy^j
Abortive, a.bor'tiv a, annhymmig, er-
thylog; anfibdiog
Abound, S.b�wnd' vi, cael gwala. tneddu digon; bod yn Iluosog, bod yn Ilawnnbsp;About, ^.biiwt'yjr, perthynol; ger Ilaw;nbsp;yng nghylch,o ddeutu; am; tua; ad,nbsp;yn ol, o amgyich. Eound about, am-gylch ogylch. To send round about,nbsp;cylcbanfon. To spit about, amboerinbsp;Above, S-.buv'pr, uwch, goruvch, uwchnbsp;law, uwch ben: ad, fry [gyfareddnbsp;Abracadabra, ab.ramp;.kd.dabTE n, cryd-Abrade, a.brad' vi, treulio ymaith,nbsp;rhasglionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ rhasgUad
Abrasion, d.bra'zhunn, rhwbiad ymaith, Abreast, S,.brest' ad, ochr yn ochrnbsp;Abr^ge, St.brij' vt, taliyru, crynoinbsp;Abridgement, a.brij'ment n, talfyriadnbsp;Abroach, fi.brotsh' ad, ar ollyngiadnbsp;Abroad, amp;.br�d' ad, allan, ar led, arnbsp;daen; ar wasgar; oddi cartrefnbsp;Abrogate, ab'r�.gat vt, diddymu, dileunbsp;Abrogatiou, ab.ro.ga'shun n, diddymiadnbsp;Abrupt, ftb.rapt' a, disymmwth, byr-bwyll; serth; anamserol [sertheddnbsp;Abruptness, ab.rupt'nes n, byrbwylldra;nbsp;Abscess, aoses n, comwyd, dargodnbsp;Abscind, ab.8md' vt, rhwygo, tori ymaithnbsp;Abscission, ab.si zh'un n, rhwy giad ,tot\adnbsp;Abscond, ab.skond' vi, ymguddio, ym.nbsp;geiu, llechu, encilio
Absence, ab'sens ft, absennoldeb, absen Absent, ab'sent o, absennol; ar goll*nbsp;anystyriol, disylwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Absent, ab.sent' vt, asswyno, absennoli Absentee, ab.sen.tf n, ymabsennwrnbsp;absennolwr, anghywladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edig
Absinthiated, ab.sm'thi.a.ted a, chwerw-Absist, ab.sist' vi, peidio Absolute, ab's�.l�t a, cwbl, hollol; di-ammodol; hanfodol; annibynolnbsp;Absolutness, ab's�.l�t.nes n, diderfyn.
oldeb, tra-awdurdod, arbenigrwydd Absolution, ab.stU�'shun n, gollyngij^d.
niaddeuant nbsp;nbsp;nbsp;t^^^^iddeuoi
Absolutory, ab.sol'u.tur.i n, rhyddhaol Absolve, ab.zoV vt^ rhyddhau. goUwng jnbsp;nmddeunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[g^rthuu
Absonant, ab'so.nant a, anghysson Absorb, ab.sorb' vt, llyncu, sugno, sychunbsp;Absorbent, ab.sbr'bent n, sugnyddnbsp;sychydd: a, sugnol, sychol, llyncolnbsp;Absorption, ab.s�rp'shun n, 1'lynciad,nbsp;sugniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynigadw
Abstain, ab.stan' vi, ymattal; dirwestu* Abstemious, ab.sti'mi.us a, cymmedcol,nbsp;sobr, ymattalgar
-ocr page 27-�rc; late, l�ne, n�, m�te; she, zh=2 azfirc, thin, ruis; j=:dzh, ACO Abstemiousnefjs, ab.sti'mi.us.De8 n, jAccend, ak.send� vl. tanio, gosod ar dSn
cynimedroldeb; ymattaliad nbsp;nbsp;nbsp;lAccension, ak.sen'shun n, taniad, fiagl-
Abstentien, ab.sttin'i^hun n, gocheliadj iad, ennyniad
ymogeliad, ymocheliad Absterge, ab.st�rf glanhan. sychnnbsp;Abstergent5ab.stur'jenta,glaiihaoI,purolnbsp;AbsterticD, ab.st�r'shun n, glanhad,nbsp;aychiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[attaliad
Abstinecce. ab'stJ.necs n, dirvest, ym-Abstinent.ab.sti'nent a, cymmedrol. sobr Abstract, ab.strakt' vt. neillduo; crynoi.
talfym [nwysiad; a, dansc^dol Abstract, ab'strakt n. crynodcb, cyn-Abstraction. ab.strak'shun n, dansodd-iad. neilldnad: diystyr^^ch am y bydnbsp;Abstruse, ab.stril's' a, ananilwg. tywylj;
dyrys; annealladwy nbsp;nbsp;nbsp;[anhawsder
Abstruseness, ab.strws'nes n, tywyilni, Absnme, ab.s�m' vt, diia, dinystrionbsp;Absurd, ab.s�rd' a, afresymol; gwrthun:nbsp;ynfyd, ffol
Absurdity, ab.snr'dl.t�. Absurdress. ab-s�rdV.es n, afresymoldeb, ynfydrwydd, fi�oleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amider. llawnder
Abundance, S.bun'dans n, digonedd, Abundant, �.buii'dant a, helaetn, cyf-lawn, llawn, toreithiog, fflwchnbsp;Abuse, d.biis' n, camdriniaeth; am-mharch: difr�ad; Ilygriad; traisnbsp;Abuse, �.b�z' vt, camarfer, caxn-ddefnyddio; dif�nwi, difr�o; treisionbsp;Abusive, k.b�'siv a, eullibaidd, tra-hliuB, sarhausnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mharch
Abi'siveness, �.b�'siv.nes n, enllib. am-Abut, a.but't��, cydio. cyfiinio: cyfarfod Abutment, a.but'ment n, ffin, cyi�iniadnbsp;Abuttals. i,buta]2 np, minion, cyffiniau;;nbsp;terfynau; pentanan
Abysm, a.bizm', Abyss, ^.bis' n, eigion. gagendor, ancddfVn
Academian, ak.S.(ii'mi.an, Academie, ak.ldem'ik, Academician, ak.a.dl-mish'an, Academist, k.kad'i.mist n,nbsp;ysgolhaig, prif' yggolwr, aelcd o rvwnbsp;Drifysgolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[golaidd
Academical, ak.S.dem'i.kal n, prifys-Academy, �.kad'l.mi n, prif ysgol, athrofanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaeulJym
Acanacious, ak.amp;.nashus a, pigog. Acanthus. Oan'thus �, tioed yr arthnbsp;Acatalectie, S.kat,amp;.lek'tik �, gwersnbsp;ddiwallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gejaidd, annealladwy
Acataleptic, �.kat.S.lep'tik c, tra dir-Accede, ak.sid' vi, cytuno. cydsynio Accelerate, ak.sel'�r.at vt, prysuro.
brysio; ffrystio [nriad, brysiad Acceleration, ak.8el,n.rashun n, prys-
Accent, ak'sent n, acen, pwyslais ar sill Accent, ak.sent' vt, acenunbsp;Accentuate, ak sen'tsh�.St vt, acenu;nbsp;dynodi acen gair [eniad; acenyddiae�inbsp;Accentuation, ak.sen.tsh�.a'shun n, ac-Accept, ak.sept' vt, derbyu (yn gym-meradwy)
Acceptable, akjsep'ta.bl a, derbyniol, cymmeradwy. croesawus, boddlawnnbsp;Acceptance, ak.sep'tans n, derbyniad;
tanysgrifeniad; ysgrlfenrwym Acceptation, ak.sep.ta'shun n, cymmer-iad; yr ystyr y cymmerir gair ynddonbsp;Acceptilation, ak.sep.ti.la'shun n, ma-ddeuant o ddyled neb dderbyn ariannbsp;Access, ak.ses'n, dyfodfa,nesdd, agosiadnbsp;Accessible, ak.ses'�.bl a. hygyrchjnbsp;mwynaidd, hawdd nesu atonbsp;Accession, ak.sesh'un n, dyfodiad; y-chwanegiad
Accessory, ak'ses.nr.i o, cynnorthwyol, cyfranogol: n, cyfranogwr. cefnogwrnbsp;Accidence, ak'sl.dens n, mabddysg,nbsp;rbaglith, gramadeg
Accident, ak'si.dent n, dygwyddiad, damwain; priodolder anhanfodolnbsp;Accidental, ak.si.den'tal a, damweiniolnbsp;Accipient, ak.sip'yent n, derbyniwrnbsp;Accite, ak.s�l' vt, gwysio, dylynunbsp;Acclaim, a.klam', Acclamation, ak.Iamp;-ma'sbun n, bloedd, banllefj moliant,nbsp;gorfoledd, uchelglodnbsp;Acclamatory, a.klam'S.tur.1 a, banllefol;
gorfoleddol nbsp;nbsp;nbsp;[rhiw, gorifyny
Acclivity, a.kliv'i.tl n, esgyniaa. gallt, Accloy,a.kl6i't7jgorlenwi,llarUjdiwallunbsp;Accoil. a.k�il' vi, ymdrafferthu, ft'rystio,nbsp;flwdanu; ymwthionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[addas
Accommcdable, a.kom'�.dS.bl a, cyf-Accommodate, a.kom'�.dat vt. divalluj cymhwyso: o, addas, cyfaddasnbsp;Accommodation, a .kom.�.da'shun n, cyf-addasiad, cymhwysiad; diwalliad;nbsp;cyinmod; llettynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydfyDediad
Accompaniment, a.kum'pa.n�.ment n, Accompany, a.kum'pa.n� vt, cydym-deitbio; hebrwngnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfranogwr
Accomplice, a.kom'nlis n, cyfrinacbwr, AccoD'nlish, a.kom^plish vt, cytlawnu,nbsp;cwblnau, gorphen, perffeithionbsp;Accomplished, a.kom plisht a, perffeith-lawn; doniog, dawnwych; dillynaiddnbsp;Accomplishment, a.kom'pH8b.meDt n,nbsp;cwblhUd, cyflawniad; addumnbsp;S
-ocr page 28-ACQ path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on. c�rve, cut. t\\=:too, twk=took; Accomptf a k�i^nt' �, Accomptant, a-kiiAn'tant n.�Account, Accountantnbsp;Accord, a.k6rd' n, cydfod, cydsyniad;nbsp;bodd: v,cytuno,cydweddu,cyd-daro. According to, yn ol, yn gyfatebol i. With one accord, o unfyd, yn eytOn Accordance, a.kot^dans n, cy^yniad,nbsp;cydweddiad, cvtundebnbsp;Accordant, a.kor^dant a, cydsyniol, cyt�nnbsp;Accorporate, a.k6r'p�.rat vt, cydgt^orinbsp;Accost, a.ko6t' vt, cyfarch, anerchnbsp;Accostable, a.koe'ta.bI a, cyfeillgarnbsp;Accoucheur, a.kiStsh.iir' n, colwynyddnbsp;Account, a.kuwnt' vt, cyfrif: n, rhif,nbsp;cy^f;cymmeriad. AccountSjCyfrifon;nbsp;rhifyddiaetb, rhifyddeg. Of no account, dibarch, dinod. To accountnbsp;for, rhoddi rheswni am. To give annbsp;account, rhoddi cyfrifnbsp;Accountable, a.k�^nT�.bl �, cyfrifol,nbsp;atebolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhityddwr Accountant, a.k���lrn'tant n, cyfrifydd, Acconple, a.kup'1 vt, cyssylltu; cydio^nbsp;ieuo; cymharu Accourt,a.kS�rt'ft,croepawu yn garedig Accoutre, a.k^'t�r vt, taclu, trwsiadu,nbsp;arfogi, amwisgo, addurnonbsp;Accoutrements, a.ki^tur.mentB np, offer,nbsp;arfau, taclau, gwisgoeddnbsp;Accredit, a.kred'it rt, coelio, credunbsp;Accretion, a.kd'sbun n, cynnydd, tyfiantnbsp;A ccretive, aAri'tiv a, tyddfolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bachquot;) Accroach, a.krotsh' vt, tynu (megys a Accrue, a.krw' vi, chwanegu, tarddu,nbsp;deillio, codinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Accubaticn,ak.u.ba'sbun n, Uedorwedd-Accumbent, ^.kum'bent a, lledorweddol Accumulate, a.kii'mii.]litr, casglu, pen-tyru, tyru, yinhelaethunbsp;Accumulation, a.kn.m�.l�.'shun n, tyr-iad, pentyriad, cyfiawndernbsp;Accumulative, a.kfi^mu.la.tiv a, cyn-nyrchiol, pentyrol, cynnulliadolnbsp;Accumulator, a.k�'r:;ii.Ia.t�r n, casglwr. pentyrydd nbsp;nbsp;nbsp;[cywirdeb; gofal Accuracy, ak'n.rg.8l n, cywreindcb; Accurate, ak'�.rat a, cywir, celfgar,nbsp;gofalus, cYwrain Accuree, a.kur6' vt, meJJtithio, rhegu; esgyromuno nbsp;nbsp;nbsp;[beius Accusable, a.k�'zamp;.bl o, achwynadwy, Accusant, a.k�'zant #i, cyhuddwr, a-chwynwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcwyn Accusation, ak.�.sA'shun n, cyhuddiad, Accusative, a.k�'zl.tiy a, cyhuddolnbsp;Accusatory, a.k�'r�.tur.! a, cyhudd-adwj, beius |
Accuse, a.k�z' vt, cyhuddo, beioj achwyn ar Accuser, a.ku'z�r n, cyhuddwr, athrodwr Accustom, a.kus'tum vt, arfer, ymarfer,nbsp;cynnefino. Accustomed, arferedig,nbsp;cyffredin, defodol, cynnefinnbsp;Accustcmable, a.kus'tum.S.bl a, defodol,nbsp;arferolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyffredin Accustomary, a.kus'tum.ur.i a, arferoL Ace, Sa n, nod yr un; Slsnbsp;Acephalous, amp;.sef S.lus a, pen-goll, dibennbsp;Acerb, k.snrb'a, sur, chwerw; sarignbsp;Acerbate, S,.8�r'bat vt, sure, chwerv�inbsp;Acerbity, ^s�r'bi.tt n, surni, chwibledd: sangrwydd, chwerwedd Acervate, AsurVat vt, crugio, pentyrunbsp;Acervation, as.fir.va'shun n, errgiadnbsp;Acescent, Ases'ent a, surol, ch� iblaiddnbsp;Acetose, S-si.tos^, Acetous, li.si'tus anbsp;egr,ciiwibl,8nr. Acetic acid, sur surignbsp;Ache, Sk n, dolur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcen, cur* � gw^mo,pocni nbsp;nbsp;nbsp;fadwy Achievable, amp;,tshi^v�,.bl o, gwueutbur-Achieve, a.tshiv' vt, cyflawv.u, gorphen' cwblhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ailh, goK'hest Achievement, a.tshiv'ment n, gorchest-Achor, a'k�r n, math o grugdardd Achromatic, a.kro.mat'ik a, diliwiadolnbsp;Acid, as'id a, sur, egr,cl)wib]: n. surynnbsp;Acidify, a.sidi.fT, Acidulate, Isid'ti fatnbsp;et, suro, chwiblo, egrunbsp;Acidity, a.sid'i.tl, Acidness, as'id nes n. surni, chwibledd, egredd nbsp;nbsp;nbsp;^ Acluiowle4ge, ak.noPej vt, cjdnahod cyftddefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, .[labyddiaeti Acknowledgment, ak.nol'ej.ment n evd-Acme, ak'mt n, nchradd; cithaf � ^ Acolothist. k.kol'o.thist m, isweinyddnbsp;Aconite, ak'�.n�t n, llysian�r blaiddnbsp;Acorn a'kSrn �, mesen [ieinddyg-Aconstics, a.k�ws tiks np, Bwniada�lfnbsp;Acquaint, a.kwant' vt, hysbysn, amlTirn ��nbsp;arfer. Acquainted with, adnabyddnanbsp;a; cynnefin 4 Acquaintance, a.kwan'tans n, cyfaill cydnabyddiaeth; cynnefindra ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Acqneat, a.qwest', Acquiat, a.kwist' n. cyrhaeddiad, ennilliad nbsp;nbsp;nbsp;^ Acquiesce, ak.wJ.es' v, ymostwng, ym- lonyddn;cydsTnio,cydBynied; eoddef Acquiescence, ak.wJ.c6'ens n, cydsvnnbsp;lad; goddefiad Acquirable, a.kwrr'a.bl a, cyrhaedd-Acqnire, a.kwi�r' vt, cyrhaedd, cafiael cael; caegln, ennillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Acquirement, a.kwiVment, Acquisition ak.wS.zish'un n, ennilliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� |
4
-ocr page 29-late; line, n*d, miite; she, zh=z azure; thin, this; j=d2h. ADI
Adamantine, ad.a.man'tin a, adamant-aidd; anhydraidd, caled [hyweddu Adapt, t.dapt' vt, cymhwyso, addasu,nbsp;A daptation,ad.ap.ta'sbun7i, cyfaddasiadnbsp;Add, ad vt, cynnodi,,cyssyiltu, cbwanegunbsp;Addecimate, a.des'�.mat vt, degymunbsp;Addeem, a.dim' vt, tybio, cyfrif; dyfr�onbsp;Addendum, a.den'dum {p addendanbsp;a.den'da) n, attodiad, atddodiadnbsp;Adder, ad'ur n, neidr, gwiber, sarflf.
Adder�s stone, maen glain Addible, ad'i.bl a, chwanegadwynbsp;Addice, ad'is n, neddyf, bwyell gamnbsp;Addict, a.dikt' vt, ymroddi, diofiydunbsp;Addicted, a.dik'ted o, chwannog, ym-.
roddgar, tueddol nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Addictedness, a.dik'ted.nes n, tuedd-Additament, a.dit'a.mentra, cynnodiad Addition, a.dish'un n, ychwanegiad;
attodiaeth nbsp;nbsp;nbsp;[ychwanegol
Additional, a.dish'un.al a, cynnodol, Addle, ad'1 a, gwag, clwc, gorllyd.nbsp;Addle-pated, Addle-headed, penwan,nbsp;syfrdan, hurt, ffbl, diymenyddnbsp;Address, a.dres' vt, aneren, eyfeirio;nbsp;ymosod; n, cyfarchiad; cyfarwyddyd;nbsp;erfyniad; medr; deheurwyddnbsp;Adduce, a.diis' vt, dwyn ym mlaennbsp;Adducent, a.dii'sent a, attynolnbsp;Addulce, a.duls' vt, melusu, pereiddionbsp;Ademption, a.dem'shun n, difeddiad,nbsp;dygiad ymaitb [ar y chwarenaunbsp;Adenography, ad.i.nog'rS.fi n, traithnbsp;Adenoid, a�'i.noid, Adenose, ad'i.nosnbsp;a, chwarenaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ineb
Adepbagia, ad.i.fa'ji.a n, duwies glyth-Adept, a.dept' n, celfyddwr; un hyddysg Adequate, ad'i.kwat a, cyfartai, cystal,nbsp;cymmesur, cyfaddas, digonolnbsp;Adequateness, ad'i.kwat.nes �, cyfartal-wch, addasrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ansawdd
Adfected, ad.fek'ted a, cymmysg; eyf-Adbere, ad.bi�r' vi, ymlynu, glynu with Adherence, ad.hi�r'ens n, ymlyniadnbsp;Adherent, ad.hi�r'ent a, unol; glynol,nbsp;yng nglfn: n, dilynwr, canlynwr, di-lyniedydd; pleidiwr [gyssylltiadnbsp;Adhesion, ad.ni'zhun �, glyniad, ym-Adhesive,ad.hi'siva, ymlynol, gafaelgarnbsp;Adhibit, ad.hib'it ri, cymhwyso; defii-yddionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymhwysiad
Adhibition, ad.lii.bish'un �, defnydd, Adhortation, ad.hor.ta'shun n, cynghor,nbsp;annogaeth
Adhortatory, ad.hSr'ta.tffr.i a, anno^ol Adiaphorous, ad.i.af�.rufi a, amnihleid-gar, ammhleidiol
Acquisitive, a.kwiz'i.tiv a, ennilledig Acquit, a.kwit' ri, rhyddhau, cyfiawn-liau, gollwng. To acquit of blame,nbsp;difeio
Acquitment, a.kwit'ment, Acquittal, a.kwit'al n, rhyduhad, dieuogiadnbsp;Acquittance, a.kwit'ans n, rhyddhSd;nbsp;ysgrifen rhyddhad, addefiad o daled-igaeth
Acre, a'kur n, erw, cyfar Acreage, a'kur.aj n, mesnr, maintiolinbsp;Acrid, ak'rid a, sur, chwerw, llymsurnbsp;Acrimonious, ak.ri.m�d'ni.us a, sarig,nbsp;sariglym, chwerwedignbsp;Acrimony, akTi.mun.i n, surni, llymder,nbsp;tester; sarigrwydd [archwaeth surnbsp;Acritude. ak'ri.t�d, Acrity, ak'ri.ti n,nbsp;Acroamatic, ak.ro.a.raat'ik a, gor-ddysgeidiol
Across, a.kros' ad, yn groes, ar draws Acrostic, S.kros'tik n, penenwadnbsp;Act, akt V. gweithio, gweithredu; chwar-eu: n, gweithred, gorchwyl; deddf.nbsp;A great act, gorchest. A noble act.nbsp;rhagorgamp. A wicked act, cyflafan.nbsp;To act vainly, gwageddunbsp;Actinolite, ak.tin'�.l�t n, rheiddfaeunbsp;Action, ak'shun n, gweithred; cwyn,nbsp;cynghaws, hawl, dadl; brwydr, cadnbsp;Actionable, ak'shun.a.bl a, cospadwy;
holadwy, dadleuadwy Active, ak'tiv a, bywiog, gweithgar,nbsp;esgud, heinif; sionc; gweithredolnbsp;Activen^s, ak'tiv.nes. Activity, ak.tiv'-t.ti n, hywiogrwydd, sionceddnbsp;Actor, ak'turn, gweithredwr ;chwar�yddnbsp;Actress, ak'tres n, chwareyddes [diaunbsp;Actual, ak't8hti.al a, gweithredol, gwir,nbsp;Actuary, ak'tshii.ur.l n, ysgrifenyddnbsp;Actuate, �k'tsh�.at vt^cynhyrfu, cyffroi:nbsp;a, cynhyrfiedig
Acuate, ak'ii.at vt, blaenllymu, golymu Acuity, S.k�'i.ti n, llymder [blaedllymnbsp;Aculeate, ak.ii'li.at a, pigog, colynol.nbsp;Acumen, E.k�'men n, llymdra; craffder,nbsp;synwyr, cyfrwysdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pigfeinio
Acuminate, a.kii'mi.nat vt, blaenllymu, Acute, S.k�t'a, llym; synwyrol, deallus;nbsp;cywrain. Acute accent, acen feinlais,nbsp;acen ddyrehafedig (')
Acuteness, ^..k�t'nes n, llymder; syn-wyroldel), craffder
Ad-, Ac-, Af-, Ag-, Al-, An-, Ap-, Ar-, As-, At-, px, wrth, at, inbsp;Adage, ad'aj n, diareb, direb, gwirairnbsp;Adagio, a.da'gi.� n, gair am amser arafnbsp;Adamant,ad'a.mantKjd�emwnt,adamant
6
-ocr page 30-h, fat, �r�, met, ma-rtne, pin, orb, on, cflrre, ent, tlt;t�=:too, twtmtook; Admit, ad.mit' vt, derbyn; caniatau, goddef, addef nbsp;nbsp;nbsp;[addefiad Admittance, ad.mit'ans �, derbyniad*, Admix, ad.miks' vt, cymmysgunbsp;Admixture, ad.miks'tsh�r �, eymmysg-iad, cymmysgedd Admonish, ad.mon'ish vt, rbybuddio; ceryddu, cynghori; dwyn ar gof Admonition, ad.m�.nish'un n, rhybudd,nbsp;cynghor, ceryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iol Admonitory, ad.mon'i.tur.i a, rhybudd-Admove, a*d.mi^v' vt, nesu, dynesu Adnounjad'nuwnnjansoddairjCnwg�iyaiinbsp;Ado, a-dw' n, trafferth, cynhvsrf, terfysgnbsp;Adolescence, ad.�.les'ens n, blodaunbsp;ieuenctyd; ieuenctyd [iau�rcwsgnbsp;Adonis, S,.d�'nis n, blodau�r gwynt, llys-Adopt, ^.dopt't;^, mabwysiadu [mabwysnbsp;Adoption, S.dop'shun mabwysiad, Adi�eatTai'�.gat vt, ie�o wrth nbsp;nbsp;nbsp;Mop �v a mabwjsa^d ASct, aiWkt�. attodiad [cydiad AdoraWo, a.dora.bl a addoladw Xdixgt;�tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cysByDtiad, parchad^nr _ J^^rch anrhydeid Adjurate, aj'�.rat vt, cynnorthwyo Adjuration, aj.�.ra'shun n, tyngediadnbsp;Ad,jure, a.j�r vt, tyngedu [trefnunbsp;Adjust, ajust' vt, cymhwyso, addasu,nbsp;Ajustment, a.jusVraent n, addasiad,nbsp;trefniad, uniawniad [northwyolnbsp;Adjutant, aj'�.tant n, isgadben; a, cyu-Adjute, a.j�t' vt, cynnorthwyo, helpunbsp;Adjutor, a.j�'t�r n, cynnorthwywrnbsp;Adjutory, aj'�.tur.i o, cynnorthwyolnbsp;Adlegation, ad.li.g^-'shun n, cynghen-adaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mesuriad Admeasurement, ad.mezh'ur.ment n, Administer ,ad.mm'is.tur vt, gweinyddu; dirprwyo nbsp;nbsp;nbsp;[gweinyddiaeth AdministraticL, ad.min.i8.tra'shun n, Administrator, ad.min'is.tra.t�r n,nbsp;gweinyddwr Administratorship, 8d.mm'is.trS,.tur-ship n, swydd weinyddol Administratrix, ad.min'is.tra.triks n,nbsp;gweinyddeenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[da; rhagorol Admirable, ad'mtr^.hl a, rhyfeddol; Admiral, ad'mi.ral n, Ilyngesydd, llyng-eswrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ m6r-ly wiant Admiralty, ad^mf.ral.tf n, m�r-lys, Admiration, ad.mi.ra'shun �, rhyfeddod,nbsp;syndod; hoffder. hiote of admirationnbsp;(1), rhyfeddnod [hofS, edmygunbsp;Admire, ad.m�V 2?t,rhjfeddn,mawrygn;nbsp;Admirer, ad.m�r'�r n, mawrygwr; serchwr, carwr nbsp;nbsp;nbsp;[goddefadwy Admissible, ad.mis'l.bl a, (lerbyniadwy; Admission, ad.mish'un w, derbyniad;nbsp;caniat^d, addehad ADUi Adiaphory, od.i.afnr.i ammbleidgar-wch, didueddrwydd Adieu, ^.d�' i, bydd wjch! yn iach!nbsp;Adipose, ad'i.p�s, Adipous, ad'i.pus a,nbsp;seimlyd, tew Adit, ad'it n, mynedfa dan y ddaiar Adjacency, a.ja'sen,si n, a^osrwyddnbsp;Adjacent, a.ja'sent a, cyfagos, ger Ilawnbsp;Adject, a.jext' vt, cyssylitu, ychwanegunbsp;Adjection, a.jek'samp;un �, cynnodiad; ychwanegiad nbsp;nbsp;nbsp;[soddair Adjective, aj'ek.tiv n, enw gwac, an-Adjoinj a.jcin' vt, cydio, cyssylitu, uno Adjoining, a.joi'ning a, yn ymyl, cy-DghyffWrdd, nesaf, cyssyJItiolnbsp;Adjourn, a.j�rn' vt, goMrio, oedi [oediadnbsp;Adjournment, a.jurn'ment n, gohiriad.nbsp;Adjudge, a.jnj' vty dytarnu, bamunbsp;Adjudicate, a.j�'d).kat barnu, dyfarim A A.'.,---- ioim H7r h |
Adoration, ad.�.ra's�iun n, addoliad; Adore, a.d��r' vt, addoli; caru; mawrhau,nbsp;anrhydeddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwsio Adorn, ^.d�rn' vt, addurno, barddu, Adornment, a.d�rn'ment n, addurniadnbsp;Adown, ^.d�^n' ad, i lawr, i waerednbsp;Adread, a.dred' ad, yn ofnus, yn ofuognbsp;Adrift, ll*drift' ad, gyda�r dwlr, gyda�rnbsp;Uifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyfedr Adroit, a,dr6it' o, medrus, debeu, hylaw, Adroitness, a-dr�it'nes n, medrusrwydd,nbsp;hylawdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [benthycol Adscititious, ad.si.tish'us o, ffugiol, Adstriction, ad.strik'shun n, cydglym-iad, cydrwymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[truth Adulation, ad.�.la'shun n, gweniaith Adulator, ad'�.la.tiir n, gweuieithwr,nbsp;truthiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[truthgar Adulatory, ad'�.la.tur.i a, gwenieithns Adult, ^.dult' n, un mewn oedran: anbsp;cyfandwf, mewn oedrannbsp;Adulterate, a.dul'tur.at v. Hygru, cymmysgu; rhithio: a, halogedig, cym-mysgedig; ffugiol [iad; cymniysgiad.nbsp;Adulteration, ^.dul.tu.ra�shun n, Hygr-Adulterer, d.dul'tur.�r n, godinebwrnbsp;Adulteress, S.dul'ter.es n, godineb-wraig, godinebes, putainnbsp;Adulterine, Adul'tur.�n n, basdarddnbsp;Adulterous, ^.dul'tur.us o, godinebus,nbsp;puteiniol, puteinig ^ [dranbsp;Adultery, a.dul'tur.i n, godineb, putein-Adumbrate, ad.um'biat vt, cysgodi*nbsp;braslunionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[odiad Adumbration, ad.um.bra'shuu u, cyss-6 |
ore: late: line, no. m�te; she, zh=z azure; thin, THis; j=dzh. AFF
Adiination,ad.ii.na'shun n, undeb, uneJ, undernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, gwyrni Aduncity, a.dun'si.ti n, camedd, crym-Aduncous, a.dung'kus, Adunque, a-dungk' a, gwyrgam Adure, a.dur' ri, deifio, golosgi, crasunbsp;Adust, a.dust' a, golosgedig, erasnbsp;Adustible, S.dus'ti.bl a, hylosg, llosg-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deitiad Adustion, S,.dust'shun n, goddeithiad, Advance, ad.vans' n, mynediad; cyn-nydd: r, myned ym mlaen; dyrehafu;nbsp;gwellau; cynnyg, gosod allan; talunbsp;ym mlaen Haw, rhagdalu. Advancednbsp;m years, oedranus, hen. Advance-guard, y fyddin flaen, cynnhorfnbsp;Advancement, ad.vans'ment dyrehaf-iad, gwelliant Advantage, ad.van'taj n, budd, lies, mael, elw, mantais; goruchafiaeth;'nbsp;blaenafiaeth: vt, llesau, manteisionbsp;Advantageous, ad.van.tajus a, buddiol. llesol nbsp;nbsp;nbsp;[buddioldeb. llesoldeb Advantageousness, ad.van.ta'jus.nes n, Advectitious, ad.vek.tish'us a, tramornbsp;Advene, ad.vin' vi, dyfod at, cyfarfodnbsp;Advenient, ad.vi'ni.ent a, dynesolnbsp;Advent^ ad'vent n, dyfodiad; yr Adfentnbsp;Adventine, ad.ven'tin, Adventitious, ad-ven.tish'us, Adventive, ad.ven'tiv a,nbsp;damweiniol,arddyfodol;ammherthyn-asoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Adfent Adventual,ad.ven'tsb�.al a.perthynol i�r Adventure, ad.ven'tshur n, antur; en-byd waith: r, beiddiol, llyfasu, ymanturnbsp;Adventuresome, ad.ven'tshur.sum a,nbsp;eofn, dibrydernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[by, difygwl Adventurous,ad.ven'tshu.rus a,anturiol. Adverb, ad'vurb n, rhagferf, gorairnbsp;Adverbial, ad.vur'bi.al a, rhagferfol,nbsp;goreiriolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ adwy Adversable,ad.vur'sa.bl a, gwrthwyneb-Adversaria, ad.v�r.s�r'i.a �, nod-lyfr Adversary, ad'vur.sur.i �, gwrthwyneb-wr, gelyn Adverse, ad'vurs o, adfydig, anfFodns, gwrthwynebus,croes. Adverse party,nbsp;gwrthblaid. An adverse saying, gom-meddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[drygfyd, ing Adversity, ad.vur'sl.ti n, adfyd, cyni, Advert, ad.vurt' vi, ystyried, dal sylwnbsp;Advertence, ad.vur�tens, Advertency,nbsp;ad.vur'ten.sl n, ystyriaeth, sylwad.nbsp;daliad sylw, golygiad arnbsp;Advertise, ad'v�r.t�z vt, hysbysu, cy-hoeddi.mynegu, [bysiad, cyhoeddiadnbsp;Advertisement, ad.vur'tiz.ment n, hys- |
Advesperate,ad.ves'pur.atW,prydnawnio Advice, ad.vis' n, cynghor; mynegiad; hanes nbsp;nbsp;nbsp;[as; call Advisable, ad.v'i'za.bl a, cymhwys, add-Advisableness, ad.v�'za.bl.nes n, cy-mhwysder, addasrwydd Advise, ad.v�z' vt, cynghori, annog;nbsp;hysbysu. Ill-advised, annoeth; an-ystyriol. Well-advised, synwyrol, call;nbsp;pwyllognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn ystyriol Advisedly, ad.v�'zed.li a, yn bwyllog; Advocacy, ad'vo.ka.si, Advocation, ad-vo.ka'shun n, dadleuyddiaeth, eiriol-aeth, amddiffyn, arddadlnbsp;Advocate, ad'vo.kat n, eiriolwr, am-ddi�ynwr, dadleuwr, arddadlwr: vt,nbsp;eirioli, dadleu Advolation, ad.vo.la'shun n, ymdyniad Advolution,ad.v�.l�'shunra, ymdreigliadnbsp;Advoutry, ad.vuw'tri n, godinebnbsp;Advow, ad.vuw' vt, haeru, gwirionbsp;Advowee, ad.v�w.i' n, glwys tadognbsp;Advowson, ad.vuw'snn n, hawl i gyf-Iwyno offeiriad i eglwysnbsp;Adze, adz n, bwyell, bwyell gam; neddyfnbsp;Aerial, a.i�r'i.al a, awyrol, wybrol; uchelnbsp;Aerie, fr'i n, nyth adar ysglyfaethgarnbsp;Aerolite, �r'�.lit n, awyrfaen [olaethnbsp;Aerology, �r.ol'�.ji n, awyrddysg, awyr-Aeromancy, e�r'b.man.si n, awyrgoelnbsp;Aerometer, �r.om'i.t�r n, awyrbwysainbsp;Aerometry, �r.om'i.tri ra, awyrfeidraethnbsp;Aeronaut, e�r'�.n�t ra, awyrydd, awyr-deithiwr Aeroscopy, �r.os'k�.pi n, awyrnodiad Aerostatic, �r.os.tat'ik a, awyriaethoinbsp;Aerostation, e�r.os.ta'shun ra, awyrydd-iEsthetic, is.thet'ik a, deiniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Afar, a.far' a, pel), hirbeil, anghysbell Afeard, a.fl�rd' a, brawychus, ofhusnbsp;Afer, a'fur n, gwynt y de-orllewinnbsp;Affability, af.a.biri.ti. Affableness, aF-^.bl.nes n, mwynder, tiriondeb, hy-nawseddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[foes Affable, af'a.bl a, mwyn, addfwyn, hy-Affabrous, a.fd'brus a, cyfan, perffaith Affair, a.f�r' n, gorchwyl; achos;nbsp;perwyl. An affair of importance,nbsp;mater o bwys Affear, Affere, a.f�r' vt, sicrhau, sefydlu Affect, a.fekt'ra, sereh, teimlad; naws; nwyd: ri, eyfi'roi; ceisio; ffoantu Affectation, af.ek.ta'shun, Affectedness,nbsp;a.fek'ted.nes ra, cymhendod, mursen-dod, coegni; coegdybnbsp;Affected, a.fek'ted a, coegaidd [gamp;rnbsp;Affecting, a.fek'ting a, cynhyrtiol; rhith-7 |
AGG p^th, fat, �re, met, mi-nne, pm, orb, on, cnrve, cut, tw=:too, twk=took; Aforetime, a.f�Vt�m ad, o'r blaen, gynt Afraid, a.frad' a, dychrynedig, ofnus. I am afraid, mae ofn arnaf, ofnaf. To _eto, tracbefn Afresh, ^.fresh' ad, o�r newydd, eilwaith,nbsp;Afront, a..frunt' ad, cyferbyn, o ffaeunbsp;Aft, aft ad, yn ol, with y llywnbsp;After, aTtur pr, gwedi, ar ol. Afterbirth, olysgar, y brych. After-math,nbsp;adladd. After-pains, poenau wedinbsp;esgor. After-wit, olsynwyr. Afternbsp;this manner, fel hyn. To go afternbsp;him, myned ar ei ol, dilyn, canlynnbsp;Afternoon, af.tur.m^n' n, echwydd, pryd-nawn Afterwards,aftffr.w�rdz arf,gwedi hyny Aga, a'gS n, swyddog milwraidd ynnbsp;Nhwrci Again, fi.gen' ad, eilwaith, drachefn, eto hefyd. Again and again, drachefn anbsp;tbrachefn. As big again, cymmaintnbsp;arall. Over again, or newydd. Tonbsp;repeat again, ailadrodd. To raise ornbsp;rise again, adgyfodinbsp;Against, ^.genst pr, erbyn, yn erbynnbsp;cyferbyn ;rhag-, g wrth-. Against one�snbsp;consent, yn groes i ewyllys un; o�inbsp;Agape, ^.gap' ad, yn safnrwth [anfoddnbsp;Agaric, ag'a.rik madarchnbsp;Agast, a.gast' a, syn, brawychusnbsp;Agate, ag'at w, maen mnehuddnbsp;Age, aj n, oed, oedran; oes, einioesnbsp;boedl, cenedlaeth. Of age, un arnbsp;bugain oed. Old age, henaint. Personsnbsp;of the same age, cyfbedionnbsp;Aged, a'jed a, hen, oedranus, oedionnbsp;Agency, a'jen.si m, goruchwyliaethnbsp;Agent, a'jent n, goruchwyliwr, dirprwy; achos nbsp;nbsp;nbsp;Ti^ Aggelation, aj.e.lashun n, clymiad yr Aggeneration, a.jen.u.rashun n, cyd-genedliad Aggerate, aj'nr.at vt, pentym [sypio Agglomerate, a.glom'ur.at v, pellenunbsp;Agglutinate, a.glii'ti.nat v, cydlyffio 'nbsp;Aggrandise, ag'ran.diz vt, urddasunbsp;anrhydeddu, mawrhau, dyrehafu codinbsp;Aggrandisement, ag'ran.d�z.ment nnbsp;dyrehafiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[herio, cyffroi Aggravate, ag�ra.vat vt, mwyhau bai-Aggravation, ag.ra.va'shun n, mwyh^d hai; cyflroad Aggregate, ag'ri.gat a, cydgryn�edig rhefawl: n, crynoad, cyfanswm: vtnbsp;cydgor1ana;casglu,cynnuU [casgliadnbsp;Aggregation, ag.ri.ga shun n, cynnodiad,nbsp;8 Affection, a.fek'shun n, cariad, sereh; affeithiad, tuedd; clefyd, haint Affectionate, a.fek'shun.Ut a, serchog,nbsp;car�aidd, ijnernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fir�us Affective, a.tek'tiv a, teimladwy, cy-Affettuoso, a.fet.�.�'s� ad, yn dyner a pheraidd Affiance, a.f�'ans n, ymddiried, cred, goglud: vt, ymddiried, dywedd�onbsp;Amdation, af.�.da'shun, Affidature, afi-da.tshhr �, cyfammodiadnbsp;Affidavit, af.f.daVit n, Jlw cyboeddnbsp;Affiliation, a.fil.i.a'shun n, mabwysiadnbsp;Affinaee, afknaj n, parad, coethiadnbsp;Affinea, a.f�nd' a, yn perthynnbsp;Affinity, a.fin'i.t� n, perthjnas trwynbsp;briodas; tebygoliaetbnbsp;A ffirm, a.furm' vt, haeru; sierhau, gwirionbsp;Affirmable, a.f�r'ma.bl a, haeradwynbsp;A ffirman t, a.f�r'maDt n, sierha wr, hon wrnbsp;Affirmation, af.�r.ma'shun n, cadarnhadnbsp;Affirmative, a.f�r'md.tiv n, sicrhaol,nbsp;cadarnhaolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyssylltu Affix, a.fiks' vt, cydio, sierhauj hoelio Affix, afiks n, cyssawd, olddodiadnbsp;Affiation, a.fia'shun n, anadliadnbsp;Afflict, a.flikt' vt, gofidio, trallodi, drygunbsp;Affliction, a.flik'shun n, cystudd, adfydnbsp;Afflictive, a.flik'tiv a, tralJodus, gofidusnbsp;Affluence, afl�.ens -n, llawnder, cyfoethnbsp;Affluent, af'I�.ent a. goludog, gorlawnnbsp;Afflux, afluks, Affluxion, a.huk'sbunnbsp;n, IJanw, llifeiriad Afford, a.f��rd' vi, rhoddi, gweini; cyn-nyreha; galJu nbsp;nbsp;nbsp;[breinio Affranchise, airan�tshiz vt, rbyddhau Affray, a.f*a' n, ymryson, terfysg, ym-ladd: vt, brawychu, dychrynunbsp;Affriction, a.frik'shun n, rhathiadnbsp;Affright, a.fr�t', Affrightment, a.friV-meet n, braw, dychrynnbsp;Affront, a.frunt' �, sarhad, anfri, am-lnbsp;mbarch: �;t, difr�o, sarhau; digio Inbsp;Affrontive, adfun^tlv a, sarhausnbsp;Affuse, a.f �z' vt, tywallt un peth ar arallnbsp;Affusion, a.f �'zhnn n, ty walltiad ar bethnbsp;Affy,a.f�f vt, dywedd�o; hyderunbsp;Afield, S.fild' ad, i�r maea, yn y maesnbsp;Aflat, S.flat' ad, yn wastadnbsp;Afloat, a.fl�t' a, ar nawf; yn symmudnbsp;Afoot, a.f^rt� ad, ar draed, ar droednbsp;Afore, S.fb�r' pr and ad, rhag, cyn, onbsp;flaen, o�r blaen Aforehand, SioV'hand ad, ym mlaen Ilaw, o�r blaen, rhag Ilawnbsp;Aforesaid, ^.f��r'sed a, rhagddywededig,nbsp;rbagenwedig, a enwyd ot blaen |
make one afraid, brawychu un, peri iddo ofni, dychrynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� '� |
ore; lat�, line, no, miite; she, zh=z azure; thin. Tins; j=dzh. ALE
Aha, a.ha'wfft! ba Ahead, S.hed' ad, ym mlaen, o flaennbsp;Ajar, ^.jS.r' ad, banner agcrednbsp;Aid, ad vt, cynnorthwyo, nerthu, helpunbsp;Aid, ad, Aidance, a'dans n, porth, cy-mhorth, nawdd
Aidant, a'dant a, cynnorthwyol Aid-de-camp, e.du.kong' n, gweinyddnbsp;cadflaenwr
Aidless, adies a, digymhorth, diborth Ail, al V, dolurio, poeni, gofidio [usnbsp;Ailing, a'ling a, dolnriol, clafaidd, clwyf-Ailment, al'ment n, dolur, afiechydnbsp;Aim,amv, annelu, amcanUjCyfeirio: n,nbsp;amcan, cyfeiriad, nodnbsp;Air, �'r n, awyr, awei; dygan, alaw: vi,nbsp;awyro, awyru; twymo, heulo. Air-built, disail, ffugiol, dychymmygol.nbsp;Air-gun, awyrddryll. Air-shaft, my-nedta i awyr, mwndwllnbsp;Airiness, e�r'i.nes n, llonder, awyriadnbsp;Airless, �Yles a, di-awyr, cauedignbsp;Airling, eVling n, cocgyn, ysgentynnbsp;Airs, �rz np, p�r donau; coegddulHannbsp;Airy, � r'l a, awyroi, awelog: coegfFolnbsp;Aisle, �l n, rhodfa mewn eglwysnbsp;Ait, at n, ynysig mewn afonnbsp;Akin, d.kin' a, perthynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mynor
Alabaster, arS,.bas.tur n, math o taen Alack, S.lak', Alackaday, ^.lak'a.da t,nbsp;oeh fi!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rodrwydd
Alacrity, a.lak'ri.ti n,bywiogrwydd, pa-Alamode, t.la.mod' ad, yn ol yr arfer Alarm, d.lamp;rm' vt, dychrynu; galw atnbsp;arfau; n, ofn, dychryn; rhybudd,nbsp;gwaedd, bloeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhybudd
Alarum, S.lar'um n, gwaedd perygl, Alas, ^.las' i, och ! och fi! aha!
Alb, alb n, gwenwisg Albeit, dl.bi'it c, er, er hyny, anllai, etonbsp;Albion, al'bi.un n, hen enw Prydainnbsp;Alcaic, al.ka'ik n, pennill Alcaeusnbsp;Alcaid, al.kad' n, enw swyddog yr His-paennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Hispaen
Alcavala, al.kav'a.la n, toll a delir yn yr Alchemist, al'kem.ist n, un yn honi ynbsp;gall droi meteloedd yn aur, uchfferyllnbsp;Alchemy, al'kem.i n, uchfierylliaethnbsp;Alcohol, al'ko.hol w, gwirf [gwirfiadnbsp;Alcoholization, al.ko.hol.i.za'shun n,nbsp;Alcoholize, ark�.h�.l�z vt, gwirfionbsp;Alcoran, al'ko.ran n, Beibl y Mahomet-iaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fwd
Aggress, a.gres' vi, dechreu cynhen, ymosod, cynhenu
Aggression, a.gresh'nn n, ymosodiad, dechreuad cynhennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y gynhen
Aggressor, a.gres'urre, ymosodydd, cwd Aggvievance, a.gri'vans n, gofid, gor-mes, alaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[poeni
Aggrieve, a.griv' vt, blino, gormesu, Aggronp, a.grwp' vi, crynoi, cydgasglunbsp;Aghast, a.gast' a, syn, dychrynedignbsp;Agile, aj'il a, ystwyth, esgud, heinif,nbsp;sioncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[twythder, bywiogrwydd
Agility, a.jiri.ti, Agileness, aj'ihnes n, ys-Agio, aj'i.o n, y gwahaniaeth mewn cyfnewidwriaeth arian tramornbsp;Agist, a.jist' vi, cymmeryd anifeiliaid inbsp;bori; casgln arian
Agistage, �Ljis'taj, Agistment, a.jist'-ment n, tir porta nbsp;nbsp;nbsp;[dadleu
Agitate, aj'i.tat vt. cynhyrfu, aflonyddu; Agitation, aj.i.tashun n, cynhyrfiad;
afionyddwch, cyiihwrf [aflonyddwr Agitator, aj'i.ta.tur n. cynhyrfwr,nbsp;Aglet, agOet n, pwyntel, olpainbsp;Agminal, ag'mi.iial a, byddinolnbsp;Agnail, ag'nai n, com; ewinor, ewin-wasgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tad
Agnation, ag.na shun n, carenydd o du Agnition, ag.nish'un n, cydnabyddiaethnbsp;Agnize, ag.n�z' vt, cydnafiod, addefnbsp;Agnomination, ag.nom.i.na shun n, cyf-atebiad geiriau
Ago, S.go ad, cyn hyn, yn ol [awyddus Agog, a.gog' ad, yn chwannog, ynnbsp;Agonize, ag'�.n�z vi, dirboeninbsp;Agonistes, ag.o.niz'tiz n, ymdrechwr:nbsp;cleddyfwr
Agony, ag'�.ni n, gloes, ing; ymdrech Agrarian, amp;.gr�yi.an a, arddwriaethol.
maesyddaidd, tirol, gwledig [cyfateb Agree, ^.gri' vi, cytuno, headycbu;nbsp;Agreeable, a.gri'a.bl a, cyfatebol;
boddus; cysson [rwydd; hyfrydwch Agreeableness, ^.gri'a.bl.nes n, addas-Agreement, �.grfment n, cytundeb;
cyfatebiad, cyssondeb Agrestic, �.gres'tic o, gwledig; taiogaiddnbsp;Agricultural, ag.ri.kurtshii.rai a,nbsp;maethyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddiaeth
Alcove, al.kov' n, ystafell nenfwd, cell-Tertianquot;quot;ague, cryd t�ridiau [aidd! Alder, dl'd�r n, gwernen nbsp;nbsp;nbsp;[eddwr
uish, a'gii.ish a, crydol, crynoi, oer-'Alderman, ol'd�r.man n, henadur, sen-, ^ i, �! och! aha! wb nbsp;nbsp;nbsp;lAle, al n, cwrw, died, beiddlyn, bir
d
Agriculture, ag'r�.kul.tsh�r n, amaeth -Agriculturist, ag.r�.kul'tsh�.rist n, 11a-farwr, amaethydd, ffermwr Aground. S..gr�^nd' ad, ar lawr, ar dirnbsp;Ague, a'g� n, y cryd, y deirthion.
Agi
ALL path, fat, ere, met. m^-rfne, pin, 6rb, on, curve, cut, t^^=too, twk=took;
Aleberry, al'ber.i n, math o ddiod gymgt;|
mjsgedig nbsp;nbsp;nbsp;[cwrw;
Aleconner, al'kon.ur rt,golygwr mesurau Alectryomancy, ^.lek'tri.o.man.si �,nbsp;ceiliog-ddewiniaethnbsp;Alegar, aVi.gar n, cwi*w surnbsp;Alehouse, afhuws (alehouses, arhui^-1nbsp;ziz) n, cwrwfdy, diotty, tafarn [lestrlnbsp;Alembic, S..lem'bik n, math o ddistyll-'nbsp;Alength, ^.length' ad, yn ei hydnbsp;Alert, ^.lurt'fl, bywiog, heini, gwyliad-wrus. On the alert, ar wyliadwriaethnbsp;AlertnessA.lurt'nes n, hoewder.l^'wiog-Alewife, al'wif n, tafarnwraig [^rwyddnbsp;AJesandrine, al.eg.zan'drin n, llinell ynnbsp;cynnwys deuddeg sillnbsp;Aleacipharmic, al.eks.t.fdr'mik, Alex-itenc, al.eks.i.ter'ik a, cyfareddol rhagnbsp;gwecwyn [llythyrenol, alsawddnbsp;Algebra, al'g�.bra n, ^soddeg, rhifyddegnbsp;Al^^ebraic, al.ji.bra'ik, Algebraic^, ahnbsp;Ji.bra'l.kal a, aJsoddolnbsp;Algebraist, aV^i.bra.ist n, alsoddegyddnbsp;Algid, al'jid a, oerllyd, fferllydnbsp;Algidity, ahjid'i.fci, Algor, algdr n, oer-fel, oerni, annwyd
Algorithm, al'g�.rithm n, rhifyddiaeth Alias, a'li.as ad, neu, yn amgennbsp;Alibi, al'i.bi n, lie arall. To prove annbsp;alibi, profi absennoldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyfaeth
Alible, alT.bl a, maethJawn, maethus. Alien, aTi.en n, allwlad, alltud, estronnbsp;Alienable, a'li.en.amp;.bl a, trosglwyddadwynbsp;Alienate, a'li.en.at vt, dyeithro; trosi,nbsp;araJIu: a, estronol, dyeithrnbsp;Alienation, a.li.en.a'shun n, aralliadnbsp;troraad, gwerthiadnbsp;Alight, vi, disgyn, dyfod i lawrnbsp;Alike, AJyk' ad, yn dehyg, yn gyffejyb,nbsp;unddull, cymmaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[b-wyd
Aliment, arhment n, maeth, Duniaeth, Alimental. al.f.men'tal, Alimonious, al-i.ro�'ni.ns a, maetholnbsp;Alimony, ari.mun.i �, maeth; rhannbsp;gwraig wedi ysgar heb achos cyfreitb-Aliquant, al'i.kwant a, anghydrif [lawnnbsp;Aliquot, al'i.kwot n. cydnilernbsp;Alish, ^'lish a, cwrAaiddnbsp;Alive, d.l�v' a, byw, yn fy w, bywiog, sioncnbsp;Alkahest, al'ka.hest n, ardrwythnbsp;Alkali, al'ka.li n, gwrthsurnbsp;Alkaline, al'k^.lin a, gwrthsuraiddnbsp;Alkermes, al.kfir'miz n, cyffaith o�r enwnbsp;All, 61 a, oil, hoU, pawb, y cwbl. Allnbsp;of us, ni i gyd, pawb o honom. Nothing at all, dim yn j bjdnbsp;AUatrate, al'^.trat vt, cyfarth, dih�o
Allaudable, a.lo'da.bl a, camnoladwy, gwiwglod, clodwiw
Alay, a.la' vt, tymmeru; cymmysgu; llinaru: n, adwyn, cymmysgedig agnbsp;un mwy gwerthfawr [deniad, llithiadnbsp;Allectation, al.ek.ta�shun, n, hudiad,nbsp;Allegation, al.t.ga shun n, haeriad; dadlnbsp;Allege, a.lej' vt, honi, haeru, gwirionbsp;Allegeable, a.lej'a.bl a, traethadwynbsp;Allegiance, a.li'ji.ans n, ffyddlondeb i�rnbsp;llywodraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dammegol
Allegorical, al.i.gor'hkal a, arallegol, Allegory, aVi.gor.t n, aralleg, cyftelyb-Allegro, al.fgro a, yn fywiog Haethnbsp;Alleluja, al.i.lti'y^ n, moliant i Dauwnbsp;Alleviate, a.lt'vi.at vi, ysgafnhau, es-mwytho, esmwythau, llinarunbsp;Alleviation, a.li'vLa'shun n, ysgafnhSdnbsp;Alley, al'i n, rhodfa; heol gul, heolannbsp;Allhallowtide, bl.haV�.t�d ra, calan gauafnbsp;Alliance,a.I�'an8ra,cyfathrach,cynghrairnbsp;Alliciency, a.lish'en.st n, attyniad, Bwynnbsp;Allied, a.l�d' a, cyfathrachol, cynghreir-jol, cyfunedig
Alligation, al.i.g^'shan n, cydglymiad Alhgate, ari.gfit vt, cydglymu [afancnbsp;Alligator, al'i.ga.tur n, crocodil, addanc,nbsp;Allision, a.lizh'un n, cyd-daro, cyttaronbsp;Alliteration, a.lit.u.ra'shun n, cydlyth-yreniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyd-ddodiad
Allocation, al.o.ka'shun n, gosodiad. Allocution, al.o.kii'shun �, cyfarchiad inbsp;arallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhydd
Allodial, a.lo'di.al a, breninol, annibynol, Allodium, a.lo'di.um n, rhydd-feddiantnbsp;Allonge, a.lunj' ra, gwth neu gais ag arfnbsp;Allot, a.lot' vt, gosod, penodi, eyfranunbsp;Allotment, a.lot'ment ra, cyfrau, dawg,nbsp;darn o dirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftwng
Allow, a.lu�^'vf, caniatau; goddef, gos-Allowable, a.luvVa.bl a, goddefol, can-iataol, goddefadwy
Allowance, a.luw'ans n, goddefiad; dogn Alloy, a.lot' n, adwyn o is werth yn gym*nbsp;mysgedig ag aur, arian, amp;c., er eunbsp;caledu; vt, cymmysgu meteloeddnbsp;Allnbescency, al.u.bes'en.si ra, parod-
rwydd...... [ifelybu
Allude, a.l�d' vi, cyfeirio, awgrymu, cy-Alluminate, a.lumi.nat vt, addurno, gwyebunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liiwydd
Alluminor. a.l��mi.n�r n, paentiwr, Allure, a.lii�r' vt, hudo, denu, llithionbsp;Allurement, a.Ul�r'ment ra, hudoliaethnbsp;Allusion, a.lii'zhun ra, eyfeitiad; aw-grym
lAllusive, a.lU'siv a, cyffelybol; cyfeirio) 10
-ocr page 35-�re; Yamp;ie, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; j=d2h. AMB A iluviuii�, a.l��vi.um �7yabwri^ a gludir gan ddwfr nbsp;nbsp;nbsp;ymgyfathrachu Ally, a.lfn, cynghreiriad; c^alll; car: Almacaiitar. al.ma.kau't�r n, cylch ynnbsp;cyfochroli�r terfyngylchnbsp;Almanac, �l'ma.nak n, amseroni, dydd-lyfr. Almanac-mato, amseronyddnbsp;Almandine, al'man.dm n, math o faennbsp;gwerthtawr Almiglity. oi.m�'ti a, Hollallnog: n, Duw Almond, a'mund n, fFrwyth y prennbsp;almon. Almonds of the throat, chwar-enau y gwddf Almoner, al�'mun.iir n, elusenwr Almonry, armun.r�, Almry, am'ri n,nbsp;elusenfa Almost, �rm�st ad, ym mron, agos, braidd, o fewn jchydjg, prinnbsp;Aims, amz n, elasen, cardod, cardawd,nbsp;Alms-deeds, elusenau. Aims-house.nbsp;elusendy, yspyttynbsp;Aloes, al'�z n, sudd pren alwsnbsp;Aloetic, al. �. et'ik a, alwsaiddnbsp;Aloft, a.loft' ad, yn uchel, fry, i fynynbsp;Alogy, ar� ji n, afresymoldeb, ynfyd-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hun Alone, amp;.l�n' a, unig, unigol, wrtno ei Along, a.long' ad, ym mlaen; bellach. Along-side, wrth ochr, yn ymyl Aloof, a.lwf' ad, o bell, o hirbellnbsp;Alopecy, al'o.pi.st n, syrthiad y gwalltnbsp;Aloud, a.luwd' ad, yn uchel, yn grochnbsp;Alpha, ai'fa n, y Jiythyren gyntet jn yrnbsp;egwyddor Koeg Alphabet, al'fa.bet n, yr egwyddor Alphabetical, al.fa.bet'i.kal a, egwydd-Alpine, al'p�n a, niynyddig [oraiddnbsp;Already, oi.red'� ad, eisoes, yn barod,nbsp;cyn hyn, o'r blaennbsp;Also, �i's� c, hefyd, jti yr un moddnbsp;Altar, ol't�r n, allor, bwrdd y cymmunnbsp;Altarage, ol'tur.aj n, yr offrwmnbsp;Alter, crthr v, newid, arailunbsp;Alterable, �l'tur.d.bl a, newidiadwynbsp;Alterant, �rtur.ant a, newidiolnbsp;Alteration, 61.tu.ra,.'shun n, newidiad,nbsp;cyfnewidiad [gweithio yn raddolnbsp;Alterative, �l'tu.ra.tiv n, cyffer ynnbsp;Altercate, 6^t�r.katt?^, ymeirio, ymgecrunbsp;Altercation, �l.t�r.kashun n, ymryson,nbsp;jmddadleuad Alternate, �l.t�r'nSt a, cylchynol, bob yn ail: v, newid bob yn ailnbsp;Alternation, 61.t�r.na'shunw.cylchyniadnbsp;Alternative, ol.t�r'na.tiv n, dewisiad onbsp;un o ddau beth, dewisnbsp;Althea, al.thi'a n, prysgen flodeuawl |
Although, ol.TH�' ad, er, pe, cyd bo Aliiloquence. al.til'�.kwens n, chwydd-iaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[uchfesuriad Altimetry, al.tim'i.trt n, uchfeidraeth, Altisonant, al.tis'�.nant a, uclielseiniolnbsp;Altitude, al'ti.t�d n, uchder, ucheldernbsp;Altogether, ol.tw.gexu'�r ad, yn hollol,nbsp;i gyd, yn llwyr, yn gyfan-gwblnbsp;Aludel,alu.del n, math o lestr a arferirnbsp;mewn Iferylliaethnbsp;Alum, alum n, allawg, alwmnbsp;Aluminus, ad�'mi.nus a, allogaidd, al-ymaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwenynfa Alveary, al'vi.ur.i n, gardd wenyn, Always, ol'waz ad, yn wastadol, bobnbsp;amsernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sennolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Be) Am, am vi, wyf, ydwyf. (Amser pre-Amability, a.ro^.biri.ti�, hawddgarwcb, anwyldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egn�ol Amain, a.man' ad, a�r holl egni, yn lew, Amalgam, h.mal'gam n, cor�briad, ad-wynaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gu adwynau Amalgamate, 6,.mal'g^.raat vt, cymmys-Amand, a.mand' vt, anfon, gyru ymaith Amandation, 3..man.da'shun n, cenad-wriaeth [enydd geiriau un arallnbsp;Amanuensis, a.man'�.en.sis n, ysgrif-Amaranth. am'a.ranth n, blodau ammor,nbsp;anfarwaintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Amaranthine, am.S.ran�thin a, ammor-Amaritude, S..mar'i.t�d n, chwerwder Amass, a.mas' vt, casglu, croni, pentyrunbsp;Amassment, ^..mas'ment n, pentyriadnbsp;Amate, a.mat' vt, dychrynu, arswydonbsp;Amateur, i.ma.t�r' n, carwr y celfydd-Amatory, am'6..tur.i a, serchlawn [ydaunbsp;Amaurosis, am.o.r�'sis n, gwendid golwgnbsp;Amaze, �.maz'vt,synu,rhyfeddu; braw-ychu, irdangu Amazement, h.maz'ment n, syndod, ar-uthredd, braw nbsp;nbsp;nbsp;[garwen Amazon, am'a.zun �, gwraig wraidd. Ambages, ain.ba'jiz n, cylchymadroddnbsp;Ambassador, am. bas'd.d�r n, prif gen-adwr, negesydd Ambassage, am'bas.aj n, cenadwri Amber, am'bur gwefr, elydr, ambernbsp;Ambergris, am'bur.gris n, ambyrnbsp;Ambidexter, am.bl.deks't�r w, un de-heuig o bob Ilaw; un deuwynebog;nbsp;dyhiiyn Ambidextrous, am.bi.deks'trus a, cyf-lawiog; deuwynebog Ambient, am'bi.ent a, amgylcholnbsp;Ambigu, am'bi.g� n, djsglaid o gym-mysgedd dyeithr [aeth; mwysdernbsp;Ambiguity, am.bi.g�'i.ti n. ammheu- li |
ANA path, fat, �rc, met, mS-rfn^, pin, 6rb, on, curve, cut, t^=too, twkastook;
Ambiguous, am.big'ii.us o, ammheas;|
mw^s; arbetrusol nbsp;nbsp;nbsp;j
Ambiguousness, ara.big'u.us.nes n, an-nilysrwydd, mwysder [petrusiaethi Ambiloquy, am.bil'b.kwi 7i, annilysiaeth,'nbsp;Ambiloquous, am.bil'o.kwus a, am*inbsp;mheuol, petrusolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad
Ambit, ani'bit �, amgylchedd, cylchyn-Ambition, am.bish'un, Ambitiousness, am.bish'os.nes �, acheJgais, uchei-drem, uchelfrydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awyddus
Ambitious, am.bish'us ucbelfrydig Ambitude, am'bi.t�d n, cyich, cyrmpasnbsp;Amble, am'bl vi, rhygyngu: ii, ^�bygyng-iadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[duwiau
Ambrosia, am.br�'zhiA �, owyd y Ambrosial, am.br�'zhi.al a, per, hyfrydnbsp;Ambry, am'brf n, bwytty, cardottynbsp;Ambulation, am.bu.la'shun n, rhodiad,nbsp;cerdd edi adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ aramredol'
Ambulatory, am'b�.Ia.tur.l a, rhodianol, Ambury, am'bu.ti u, dafaden waedlydlnbsp;ar gertyl
Ambuscade, am.bus.kad', Ambush, am'-bwsh cynliwyo, cynilwynfn, rhag-odfa; cadbwll nbsp;nbsp;nbsp;[gwlyb-losgiad
AmbustioD, am.bus'tsbun llosgiad, Amel, am'ei n, ariiw, barnaisnbsp;Amekorn, am'el.kornnygwenithFfreng-ignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwellau
Ameliorate, S.mi'li.o.rat vt, diwylUo. Amen, a'men' ad, yn wirj boed fellynbsp;Amenable, d.mi'na.bl a, atebol, cyfrifolnbsp;Amenance, am'en.ans n, ymddygiad,nbsp;agweddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diwygio
Amend, a.mend' v, adgyweirio, gweilSu, Amendment, ^.mend'ment�, diwygiad,nbsp;gwellad, gwelliantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Amends, ^.mendz' 7?p, iavm, boddlon-Amenity, a.menXti �, hyfrydwch lie i Amerce, a.murs' vt, dirwyonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Amercement, a.m�rs'ment dirvry, camlwrwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fawr
Amethyst, am'i.thist n, maen gwerth-Amiable, ami.a.bl o, hawddgar, pryd-weddol, serchns nbsp;nbsp;nbsp;[ystinos
Amianthus, am.t.an'thus n,math o faen Amicable, am'i.kS.bl a, caredig, hygar,nbsp;bynaws, cyfeillgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[grys
Amice, am'is �, pilyn isaf yr offeren-Amid, S.mid', Amidst, fi.midst'jor, yng nghanol, ym mhlith, plith, yin mysg,nbsp;rhwngnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[warthus
Amiss, S.mis' ad, ar fai, yu teius, ynj Amission, ^.mish'un n, colled, coU, di- �nbsp;fuddiad
Amit, a.mit' vt, gollwng ymaith
Amity, am'i.ti n, cariad, cyfeillach
Ammonia, a.mo'ni.a n, math o wrthsur Ammonium, a.m�'ni.�m n, math o ad-wynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhyfel
Ammunition, am.u.nisb'un �, ariwy Amnesty, am'nes.ti n, deddf ebargofiadnbsp;troseddau
Amomum, ^.m�'mum �, math^o firwyth Among, a.mung', Amongst, ^.mungat'nbsp;pr, ym mhlith, ym mysg, rhwngnbsp;Amorist, am'�.rist n, cariad-fabnbsp;Amorous, am'o.rus a, careugar; anlladnbsp;Amort, ^.mort' a, digalon, trwm, pruddnbsp;Amount, ^.mu^nt' n, cyfanswm, swm:
vt, cyrhaedd, cynnyddu [nwyfwaitb Amour, S,.mwV n, anlladwaith, sercb,nbsp;Amove, S.. rawv'ut, symmud; diswyddonbsp;Amphi-, Amph-jja;, yn arwyddonbsp;Amphibious, am.fib'yus a, deu-elfenog,nbsp;cyntehn
Amphibology, am.R.boVo.jt �, mwys-iaith. mwysair nbsp;nbsp;nbsp;[ieithol
Amphibolous, am.tib'o.lus a, mwys-Amphisbasna, am.fis.bi'nH n, auwibou Amphiscii, am.fish'yi n, trigolion y cyichnbsp;poethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[reudy, chwareufa
Amphitheatre, am.fi.thi'At�r n, chwa-Arophora, am'fo.r^ �, math o ddiodlestr Ample, am'pl o, helaeth. mawr, eang;
cydawn nbsp;nbsp;nbsp;[llawnder, digonedd
Ampleness, am'pl.nes n, helacthder. Ampliation, am.pli.a'shun, Amplification. am.plif.i.ka'shun n, helaethiadnbsp;Amplify, am'pli.f� vt, chwanegu, eangu,nbsp;taenu,lledunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eangder
Amplilnde, am'pli.tud n, helaethrwydd, Amputate, am^pii.tat vt, tori aelod,nbsp;amdorinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[jad
Amputation, am.pU.ta'shun n, amdor-Amulet, am'U.let n, swyn-gvfaredd Amuse, a.miiz'v^, dif'yru; hudfoddionbsp;Amusement, a.muz'ment n, difyrwch,nbsp;digrifwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[boddhaus
Amusive, k.mu'siv a, difyrol, hyfryd, Aroygdalate, a.inig'da.iat a, almonaiddnbsp;An, an a.�A
ADabapti8t,an.a.bap'tiatn,ail-fedyddiwr Anacamptic, an.a.kamp'tik a, adiamol,nbsp;adlewyrchiol
Anacathartic, an.a.k^.th^r'tik n, medd-yginiaeth gyfogol
Anachorete, an.ak'o.ret, Anachorite, an-ak'b.r�t n, meudwy nbsp;nbsp;nbsp;[arfrudiaeth
Anachronism, an.ak'ro.nizm n, cam-Anaclastics, an.a.klas'tiks n, pelldrem-iaeth nbsp;nbsp;nbsp;[d'iU Anacreon
Anacreontic, an.ak.ri.on'tik a, yu ol 12
-ocr page 37-5re; lat�; line, no, mute; she, zh:=z azure; tlnn, Tuis; j=dzh. ANI
Anadiplosis, an.^.di.pl(5'8is n, aiUddybU lad; ail-roddiad
Analogical, an.a.goj'i.kal a, dirgelaidd Anagram, an'a.gram n, traws-symmud-iad llythyrenaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awduron
Analects, an'I.Iekts n, pigion o amryw Analeptic, an.amp;.lep'tik a, adferol, cryf-haol, cyfnerthol
Analogical, an.^loj'l.kal, Analogous, a.nal'�.gU8 a, cyfatebol, tebygnbsp;Analogy, a.nar�.ji n, cyffelybiad; cyf-atebiad, cyfaledd
Analysis, ^.nal'i.sis (analyses, ^.nal'i-siz) n, dadansoddiad, dadglymiad, dosraniad, dosbarthiadnbsp;Analytic, an.^.lit'ik, Analytical, an.a-litxkal a, dosranolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyfynu
.Analyze, an'ad�z vt. dattod, dansoddi, Anamorphosis, an.3..mor't'(5.sis n, an-fFurfedigaeth
Ananas, ^.na'nas n, afal pinwydden Anapaest, an'^.pest n, math o fydr cerddnbsp;Anaphora, E.nafo.ra n, brawdd-addurnnbsp;Anarch, an'ark, Anarchist, aa'ar.kist n,nbsp;terfysgwr, anllywodwrnbsp;Anarchy, an'ar.ki n. terfysg; annhrefn,nbsp;aftywodraeth, gwrthdeyrneddnbsp;Anasarca, an.a.sSr'kd n, dyfrgiwyfnbsp;Anastrophe, Lnas'tr�.f� n, newidiad trefnnbsp;naturiol geiriaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[melltith
Anathema, a.nath'i.ma n,esgymm uniad Anathematize, a.nath'i.ma.t�z vi, es-gymmuno; melltithio, rhegu [arlognbsp;Anatocism, 4.nat'().sizm n, Hog ar log,nbsp;Anatomical, an.a.tom'i.kal a, difyn-iadol, difynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difynwr
Anatomist, ^natUmist n, difynydd, Anatomy, A.nat'o.mi �, difyniaeth j's-gerbwd [tors, hynafiaid, teidiaunbsp;Ancestor, aQ'8e8.tilr n, cyndad. Ances-Ancestral, an.ses'tral a, hynafaidd, cen-edlawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwelygordd
Ancestry, an'ses.tri n, achau, bonedd. Anchor, ang'k�r n, angor; vt, angori,nbsp;bwrwangor. Anchor-smith, gofang-orionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angordreth
Anchorage, ang'ko.rai �, angorfa; Anchoret, ang'k�.ret, Anchorite, ang'-k�.rit n, meudwy, aucr [bychainnbsp;Anchovy, an.tsho'vi n, math o forbysgnbsp;Ancient, ^'shent a, hen, hirhoedlog;nbsp;oesol: n, llumanwr. Ancients, hynafiaid, hyDaif,ta(lau. Ancient of Days,:nbsp;Hen Ddihenydd
Anciently, an'sheat.W ad, gynt, yn y cynfydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bonedd, achau
Ancientry, au'shen.tri �, hynafiaeth,
Ancillary, an'sil.ur.l a, gwasanaethol Ankle, ang'kl a, tier, migwrnnbsp;And, and c, a, acnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eglur
Andante, an.dan'ti ad, yn gymmedrol ac Andiron, aii'd�.�rn n, hrigwn, gobednbsp;Androgynal, an.droj'i.nal a, deury.violnbsp;Anecdote, an'ek.dot n, hanesyn, cliwedlnbsp;Anemography, an.i.mog'ramp;.fi n, gwyni-graffiad
Anemone, a.nem'o.ni n, llysiau�r gwynt Anemoscope, a.nem'�.6k�p n, gwynt-fesurydd
Anent, a.nent' ad, gyferbyn, ar gyfer Aneurism, an'ii.rizmn,eangiad,rhedwelynbsp;Anew, a.nii' ad, oV newydd, eilwaithnbsp;Anfractuous, an.frak'tsh�.us a, troedig,nbsp;d3rrys
Angel, an'jel n, angel; cenad; ansawd hardd; hen ddarnoarian gwerth 10s,nbsp;Angelic, an.jel'ik, Angelical, aa.jel'�.kalnbsp;a, angylaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cerdd
Augelot, an'ji.lot n, math o offeryn Anger, ang'gur n, dig, digter, gwg, Uid;
vt, digio, llidio, anfoddloni Angiography, an.j�.og'rS.t� �,darluniadnbsp;o lestri y corff
Angle, ang'gl n, ongl, congl, cornel;
genwair: v�. genweirio, pysgota Anglicise, ang'gli.s�zTJi, Seisnigo, troi i�rnbsp;Seisoneg
Angliscism, ang'gli.sizm n, Seisnigaeth Angober, ang'g�.o�r n, math o berannbsp;Angry, ang'gri a, dig, llidiog, digllawn.
To be angry, digio nbsp;nbsp;nbsp;[cystudd
Anguish,ang'g wish n, ing, gloes, dirboen, Angular, ang'g�.lhr, Angulous, angf-gii.lus a, onglog, conglognbsp;Angulated, ang'gu.lk.ted a, ongledignbsp;August, ang.gust' a, cul, cyfyngnbsp;Angustation, ang.gus.ta'shun n, culni,nbsp;cyfvngdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diffyg anadi
Anhelation, an.hi.la'bhun n, dyheuad, Anhelose, an'hi.los a, allan o anadinbsp;Aniented, an'yen-ted a, diddymiedignbsp;Anility, d.nin.tl n, gwracheiddrwydd;nbsp;ail fabandod
Animadversion, an.i.mad.v�r'shun n, sylwad, ystyriaeth, beirniadaeth; cer-yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol, sylwiadol
Animadversi ve, an.t.mad .vWsi v a, barn-Animadvert, an.l.mad.v�rt' vt, barnu, sylwi; ce-ryddu, beionbsp;Animal, an't.mal n, anifail, mil, milyn:
a, eneidiol, bywiol, nwvfol Animalcule, an.t.malTctil n, milyn an-wcledig i�r llygadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[malcule
Animalcula, an.i.markii.lt np,�AnU
ANT pSth, fat, �re, met, mamp;-rtn�, pin, 6rb, on, curve, cut, tw=:too, twk=:took; Animality, an.i.mal'i.tl n, eneidiolrwydd, bywyd Animate, an'i.mat a, bjw, bywydog: vt, bywhau, cefnogi, calonogi Animation, an.t.mashuii n, bywh^d,nbsp;bywiogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nogaethol Animative, an'i.ma.tiv a, bywhaol, an-Animose, an'�.m�s a, poethlyd, gwresog Animosity, an.l.mos'i.ti n, gelyniaeth,nbsp;casineb, dygasedd Aniseed, an'i.sid n, gwewyrlys, had anis Anker, aag'kdr n, barilan deg galwynnbsp;Ankle, ang'kl n, migwrn, ff�r, asgwrn ynbsp;ffer A nnalist, an'al.istn, hanesydd blynyddol Annals, an'aiz np, biwyddol hanesionnbsp;Annats, an'ats np, blaenffrwythau, cyn-gnwd Anneal, a.nir !Jt,tymmeru gwydr; jwbi Annex, a.neka' vt, cyssylltu, cynnodinbsp;Annexion, a.nek'shun, Annexation, an-ek.sS'shun n, cyssylltiad, cyfrwymiad,nbsp;atddodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dinystrio Annihilate, a.ni'hi.lat diddymn, Annihilation a.n�.hi.la'shun n, diddym-iad, diddymiant Anniversary, an.t.vdr'sur.i n, cylchwyl: a, blynyddol, biwyddol nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Annolis, an'o.lis �, ymlusgiad Americ-Annotation, an.o.ta'shun n, nodau eg-lurhaol, sylwadau nbsp;nbsp;nbsp;[esboniwr .A.nnotator, an'�.ta.t�r n, nodiedydd, Announce,a.nuwns' vt, dadgan, cyhoeddinbsp;Annoy, a.noi' vt, drygu, niweidio; blinonbsp;Annoyance, a.ndi'ans n, aflonyddwch,nbsp;sarh^d Annua), an'ii.al a, blynyddc^ biwyddol Annuitant, a.n�'i.tant n, an ^ hawlnbsp;ganddo i ddl blynyddol 1 [yddolnbsp;Annuity, a.nti't.ti n, dogn nA dSl blyn-Annui, a.nur vt, diddymn, dneu, dirymunbsp;Annular, an'ii.lar a, crwn, njodrwyaiddnbsp;Annulet, an'ii.let n, modrwyfe; addurn-gerfiad bychan o gylch oolofn archnbsp;Annumerate, a.nu'mdr.at vt, rhifo, cyfrifnbsp;Annunciate, a.nun'shi.St vt, hysbysu,nbsp;dwyn cenadwrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[archiad Annunciation, an.Tm.8i.a'3hun n, cyf-Anodyne, an'b.d�n n, esmwythaydd, ilinarydd: a, esmwythaol, Ilonyddolnbsp;Anoint, i.n�int' vt, iro, eneinionbsp;Anomalism, ^.nom'^.Uzm, Anomaly, amp;-nom'a.l� n, anghyfartaleddnbsp;Anomalous, Anom't.lns a, angfaydredol,nbsp;anbafal; direol, afreolaiddnbsp;Anomy,an'�.m� n, anghyfraith, annhrefnnbsp;Anon, a. non' ad, yn fyr, yn fuan, yn y man |
Anonymous, S.non'i.raus a, anadna-byddos, dienw Anorexy, an'o.rek.si n, anchwant at fwyd Another, an.uTa'�r a, arall, ua arali,nbsp;nid yr un Ansated, an'sa.ted a, dolenog, camog Answer, an'sdr vt ateb; cyfateb: n, ateb,nbsp;atebiad; dadbrawf Answerable, an's�r.S.bl a,ateboljCyfrifol Ant, ant n, morgrugyn, mywionynnbsp;Antagonist, an.tag'o.nist n, gwrthwy-nebwr, gwrthblaid [hanol eiriadnbsp;Antanaclasis, ant.an.amp;.kla/sis n, gwa-Antarctic, an.t^rk'tik a, debeuol. Antarctic pole, pegwn y denbsp;Ante- px, cyn, o fiaen, rhag- [tiaennnbsp;Antecede, an.ti.sid' v, blaenori, rhag-Antecedence, an.ti.si'dens�, blaenafiaethnbsp;Antecedent, an.tnsi'dent n, rhagfiaenornbsp;blaenor: 0, blaenorol, blaenfed *nbsp;Antechamber, an'tt.tsham.bur n, rha?-ystafell Antecessor, an.tl.ses'hr n, rhagarwein-Antedate, an'ti.dat vt, rhagddyddio Antediluvian, an.tf.dt.lii'vi.an a, cyn tnbsp;dylif, cynddiluwiol, o�r cynfvd [ bychannbsp;Antelope, an'ti.lbp n, math 0 garwnbsp;Antemeridian, an.ttmi.rid'yan w cvnnbsp;nawn, borenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r� Antemundane, an.tt.mun'dan a, 0 flaen Antepast, an'ti.past n, blaenbrawf bvr , nbsp;nbsp;nbsp;[onddwy Antepenult, an.ti.p-.nult' n, j sill olif Antepileptic, ant.ep.i.lep'tik a, gwrth-ddirgrynawl Anterior, an.ti�r'l.flr a, blaenorol cvn Anteriority ,an.ti�r.i.or'i.tin,blaenonaeth Antnem, an them n, mawlgan Anthology an.thol'S.ji n, blodengerddnbsp;blodeulyfrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pddvs ' Anthropology, an.thr�.pol'�.ji n, difrn^ Anthropophagi,an.thr�.pof'a.j!n�bwrt- awyr dynion nbsp;nbsp;nbsp;r j Anthroposophy,an.thr�.pos'�.fi� dynol? Anthypnot^c, an.thip.not�ik a, emth-gysgawl nbsp;nbsp;nbsp;' ^ Anti-, Ant-p� gwrth-, yn erbyn vCntv�' ^^rif-gwatwaraidd : n, ysgentyn, ystumiwr Antics, cast-lau dignf, munndiau Antichrist, an�tt.kr�st n, anghristnbsp;Antichnatian, an.tt.kris'tshan o, gwrth-gnstiol, anghristaiddnbsp;Anticipate, an.tis'i.pat vt, rhagachubnbsp;dysgwyl, blaenbrofi, rhagwelednbsp;Antic�tion, an.ti3.�.pa'3liun n, blaen-brofiad, rhagfwynhSd, dysgwyliadnbsp;14 |
ore; late; l�ne, no, mute; she, zh=z az�re; thin, thIs; j=dzh. APO
Anticlimax, an.ti.ki�'maks a, gradd-ddisgyniad
AnticoDTulsive, an.ti.kon.vursiv a gwrthddirgrynol
Anticor, an'ti.kor n, clwyfyr ysgyfaint Antidotal, an'ti.do.tal a,gwrthwenwynolnbsp;Antidote, an'ti.d�t n, meddyginiaethnbsp;rhag gwenwyn, amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynol
Antifebrile, an.ti.feb'ril a, gwrthdwym-Antilogy, an.til'�.ji n, gwrthddywed-iad mewn awdwr [gwrthdeyrniol Antimonarchical, an.ti.mo.nar'ki.hal a,nbsp;Antimony, an'ti.mun.i n, math o adwynnbsp;Antinomian, an.ti.no'mi.an n, anti-nomiad, gwrthddeddfiadnbsp;Antinomy. an'ti.nom.i n, gwrthddywed-iad rhwng dwy ddeddfnbsp;Antipathy, an.tip'a.thi ?i, gwrthnaws;
casineb nbsp;nbsp;nbsp;[gwrth-heintiol
Antipestilential, an.ti.pes.ti.len'shal a, Antiphone, an.tif o.ni n, atebgerdd, ateb-gannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwrthair
Antiphrasis, an.tifra.sis n, gwrtheiriad, Antipodes.an.tip'o.dizn.gwrthdraedwyrnbsp;Antipope, an'ti.pop n, gwrthbabyddnbsp;Antiquarian.an.ti.kwe�r'i.an,Antiquary,nbsp;an'ti.kw�T.in,hynafiaethydd [ddymunbsp;Antiquate, an'ti.kwat vt, heneiddio; di-Antique, an.tik' a, henaidd, oedranus,nbsp;ben, hynod: n, henbeth, gorhenynnbsp;henwaith
Antiquity, an.tikVi.ti w, hynafiaeth, yr amsergynt. Antiquities, hynafiaeth-au, hynafionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyhydedd
Antiscii, an.tish'y�n, trigolion dau du y Antiscorbutic, an.ti.skor.h�'tik a, danbsp;rhag y llwg, neu glefri�r mornbsp;Antiseptic, an.ti.sep'tik n, gwrthfraenolnbsp;Antispasmodic, an.ti.spaz.mod'ik a,nbsp;gwrthwrystaidd
Antisplenetic, an.ti.splen'i.tik o, da rhag y dduegwstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cerdd
Antistrophe, an.tis'tr�.f� n, ail bennill Antistrumatic, an.ti.str^.mat'ik a, danbsp;rhag y manwynau, gwrthfanwynnbsp;Antithesis, an.tith'i.sis {p antitheses,nbsp;an.tith'i.siz) n, cyferbyniaethnbsp;Antitrinitarian, an.ti.trin.i.t�r'i.an n,nbsp;gwrthdrindodiad: a, gwrthdrindodaiddnbsp;Antitype, an'ti.tip n, gwrthlun, gwrth-gysgodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y fresh losg
Antivenereal, an.ti.vi.niVi.al n, da rhag Antler, ant'lur np, cangen o gyrn y carwnbsp;Antoeci, an.ti's� n, gwrthdrigolionnbsp;Antonomasia,an.t�.n�.ma'zhi.an,gwrth-enwad
Antre, an'tur n, ogof, Uoches, �fau
Anvil, anVil n, eingion. Anvil-stock, cyfF eingion
Anxiety, ang.z�'i.tJ, Anxiousness, angk-shus.nes n, pryder, gofal, anesmwyth-der, trymfryd nbsp;nbsp;nbsp;[awyddus
Anxious, angk'shusa, pryderus, gofalus, Any, en'i a, un, unrhyw, neb, rhyw,nbsp;nebawd, dim
Anywise, en'i.w�z ad, mewn rhyw dduil Aorist, a'o.rist n, en w amser ammhenodolnbsp;Aorta, a.or'ta n, y rhedwely fawrnbsp;Apace, ^.pas'arf, y n fuan, ar flr wst, ar frysnbsp;Apagogical,apA.goj'i.kaia,gwyrgyrchiolnbsp;Apart, �.pS,rt' ad, o�r neilldu, ar wahSnnbsp;Apartment, S.part'ment n, rhandy, ys-tafell
Apathetic, apA.thet'ik a, dideimlad Apathy, ap'i.thi n,annheimlad; syrthninbsp;Ape, ap n, ab, epa, gwrab; dynwared-ydd; vt, dynwared, amredunbsp;Apepsy, a.pep'si n, treuliad afreolaiddnbsp;Aperient, a.pi�r i.ent a, rhyddhaolnbsp;Apertion, a.pur'shun n, agoriad,mynedfanbsp;Aperture, ap'�r.tsli��r n, bwlch, twllnbsp;Apetalous, a.pet'^.lus a, heb ddail blodaunbsp;Apex, a'peks (apices) n, blaen, pwynt,nbsp;pen, copa, crib
Aphelion, a.fi'li.un n, y rhan bellaf oddi wrth yr haul o gylchdro y planednbsp;Aphorism afo.rizm n, gosodedigaeth,nbsp;prif-reoJ, call-chwedlnbsp;Apiarian, a.p�.�V�.an a, cadwr gwenyn,nbsp;gwenynwr
Apiary, a'pi.ur.J n, gwenynlle, gwenynfa Apices, ap'i.siz np.�Apexnbsp;Apish, a pish a, gwrabaidd; dynwaredol,nbsp;fFolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digrifwch
Apishness, a'pish.nesn,coegead, ffbledd, Apo-, Ap-px, oddi wrth, ymaithnbsp;Aplustre, a.plus't�r n, math o fanernbsp;Apocalypse, a.pok'a,lips n, dadguddiad,nbsp;gweledigaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[guddiadol
Apocalyptical ^.pokAJip'ti.kal a, dad-Apocope, �..pok'�.p� n, toriad ymaith y sill olaf fmheas, yr Ajiocryphanbsp;Apocrypha, a.pox'ri.fa np, llytVau am-Apocryphal, S.pok'ri.fal a, anawduredig,nbsp;ammneusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[osiadol
Apodictical, a.po.dik't-i.kal a, arddang-Apodixis, apo.dik.sis n, prawf, arddang-osiad
Apogee, ap'�.ji n, y rhan bellaf o gylchdro yr naul neu blaued oddi wrth y ddaiarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^^d
Apogiatura, S.po.ji.a.tii�r'a n, addurn-Apologetical,ap.ol.�,jet'i.kalfl!,e8gusodol^ amddi%nol, yrnddiffynol
15
-ocr page 40-APP pSth, fat, �re, met, ma-rtne, pin. orb, on, curve, cut, tw=too, twk=took;
Apologist, S..poro,jist n, diheurydd, am-ddiffynydd; esgusodwr nbsp;nbsp;nbsp;I
Apologize, ^i.por�.j�z vi, amddiffyn, di-hearo,- esgusodi
Apologue, ap'�.log n. chwedl, moeswers Apology, a.por�.ji n, diffyniad, esgusawdnbsp;Apomecometry, ap.�.mt.kom'i.tri n, pell-fesuriaeth [tynu ymaith lysnafeddnbsp;ApopbJegmatic, ap.�.fleg.mat'ik a, jnnbsp;Apoplithegm, ap'�.them �, doethair, di-arebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lys mud
Apoplectic, a.p�.plek'tik a, o natur par-Apoplexy, ap'�.plek.si n, parlys mud Apostacy, a.pos'tA.si n, gwrtbgiJiad.
gwrthgwymp nbsp;nbsp;nbsp;[gwymp'wr
Apostate,A.pos'tatn,gwrthgiliwr,gwrth-Apostatize, A.pos'tA.t�z vi, gwrthgi�o Aposteme, ap'os.t�m n, math o gornwydnbsp;neu grawQzadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [casglu
Apostemate, a.pos'tl.mat vt, crawnu. Apostle, a.pos') n, apostol, cenadnbsp;Apostleship, d.pos'i.ship n, apostoliaethnbsp;Apostolic, a.pos.tol'ik a, apostolaiddnbsp;Apostrophe, A.pos'tr�.fi n, sillgolJ (�)nbsp;Apothecary, A.poth'i.kurd n, cyffer�wrnbsp;Apothegm, ap'�.them n, dcethair, diarebnbsp;Apotheosis, ap.�.thf�.sis n. dwyfgys-segriad
Apozein, ap'�.zem n, trwyth, isgell, diod Appal,a.pol'�t, dychrynUjdigaloni.synunbsp;Appalment, a.pol'ment n, arsvryd, braw,nbsp;dyddelwad
Apparatus, apA.ra'tua (^p apparatus) n, ofier, arlwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[engaf
Appanage, ap'a.na] n, tir i�r plant ieu-Apparel, a.par'el n, dillad, gwisgiad, trwsiad: vt, dilladu, Irwsio. addurnonbsp;Apparent, a.p�r'ent a, ymddangosiadol;nbsp;amlwg, eglur
Apparition, ap.A.rish'un n, drychiolaeth;
ysbryd; ellyll nbsp;nbsp;nbsp;[wr
Apparitor, a.par'l.t�r n, rhingyll, gwys-Appay, A.pa' vt, talu, gollwng ymaith Appeach, a.pltsh' vt, cyboddo, acbwyn,nbsp;ceryddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ailfam: ri, appelio
Appeal, A.pil' n, appeliad, cais am Ap^ar, a.pi�r'tJ�, ymddangos; bod ynnbsp;debyg, dyfod i�r goiwgnbsp;.Appearance, a.pfr'ans n, ymddangosiad,nbsp;goiwg, dull, rhith, agwedd, tebygol-laeth; cyrchfa
Appease, a.p�z' vtj gostegu, dystewi, dybuddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dystewiad
Appeasement, a-plz'ment n, diddigiad, A^ipellant, a.pel'ant n, appeliwr; beidd-iwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iV erbyn
Appellate, a.pel'at n, y neb yr appelir
Appellation, ap.e.la'shun n, enwad, galwad; enw, teitl
Appellative, a.peVa.tiv n, enw cyfFredin:
a, enwedigol, galwedigol Append, a.pena vt, crogi wrth, cydio;
cymmodi, attodi nbsp;nbsp;nbsp;[attodiad
Appendage, a.pen'daj n, ychwanegiad, Appendant, a.pen'dant n, cydiad: a,nbsp;glynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[attodi
Appendicate, a.pen'di.kat vt, cyssylltu, Appendix, a.pen diks (p appendices, a-pen dl.siz) n, attodiad, ychwanegiadnbsp;Appertain, ap.�r.tan'm, perthynu.deirydnbsp;Appertinent, a.pur'ti.nent a, perthynolnbsp;Appetence, ap�i.tens n, awydd, blysnbsp;Appetibility, ap.et.i.bil'i.tt n, awydd.
cnwennycboldeb nbsp;nbsp;nbsp;[munol
Appetible, ap'i.t�.bl a, chwennychol, dy-Appetito, np'i.t�t n, awydd; chwant bwy�, bwydflys [fori, mawrygunbsp;Applaud, a.plod' vt, canmol, moli, c�od-Applause, a.ploz' n, clod, caninoliaeth,nbsp;Tftoliani
Apple, ap'1 Tl, afal. Apple of the eye, canwy 11 Ilygad. Apple-yard, perllan,nbsp;afallach
Applicable, ap'li.ka.bl a, cymhwysiadol Applicant, apli.kant n, gofynwr, deisyf-wr; cymhwysydd
Application, ap.li.ka'shun n, cymhwys-iad, cyfaddasiad, cyfiead, cais; ym-road nbsp;nbsp;nbsp;[ymroawl
Applicative, ap'ii.ka.tiv a, cyiaddasol; Apply, a.pl�' V, cymhwyso; ymosod,nbsp;ymmi ^ [penodi, dogni, penunbsp;Appoint, a.p�int' ri, gosod, trefuu, nodi,nbsp;Appointment, a.^int'ment n, gosodiad,nbsp;trefniad, penodiad; cytundebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Apportion,a.p��r'shun vt, dogni, cyfranu Appose, a.p�z' vt, holi, chwilionbsp;Apposite, ap'�.zit a, cymhwysiadol, cyf-addasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ^ [cyfladdiad
Apposition, ap.�.zisVtm n, ard�odiad � Appraise, a.priiz' vt, prisio, cywerth-yddio
Appraisement, a.praz'ment n, prisiad Appreciate, a.pri'shi.at vt, inawrliaunbsp;gwerthfawrogi; prisio. iuwnbrisio *nbsp;Apprehend, ap.ri.hend' vi, diniad: tybio �nbsp;ofni; dal; cymmeryd i fynynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Apprehension, ap.ri.hen'shun n, am-gyffred; deall; ofn
Ap'f)rehensive, ap.ri.hen'sW a, ofnus, pryderus; synwyrolnbsp;Apprentice, a.pren'tis n, bi-eintwas,nbsp;dysgiadur, egwyddorwas: vt, rhwymonbsp;yn freintwas
16
-ocr page 41-�re; late. lYne, n�, in�te; she, zhsrz ^z�re; thin, thIs; j=(izh. ARD
Apprenticeship, a.pren'tis.ship n, dysg-iadwriaeth. breintwasaeth Apprise, a.priz' vU hysbysu, rhybuddionbsp;Approach, a.pr�tsh' �, dynesiad, nes^d: vty dynesu, nesau nbsp;nbsp;nbsp;[adwyaeth Approbation, a.pr�.ba'shun n, cymmer-Approof. a.pr^^f n, prawf; cymmerad-wyad, cymmeradwyaeth Appropriate, a.pr�'pri.at vt^ neillduo: priodoli: a, neillduol; addas, priodol Appropriation, a.pr�.prt.a'shun n, pri-odoldeb, cyfaddasiad [ derbyniadwynbsp;Approrable, a.prA'Va.bl a, profadwy,nbsp;Approval, a.prw'val n, cymmeradwy-aeth, ymfoddlonrwydd mewn pethnbsp;Approve, a.prwv' ri, cymmeradwyo: profi, dan^os nbsp;nbsp;nbsp;[ymlynu Approximate, a.prok'sf.tnat vi. dynesu. Approximation, a.prok.si.m^'shuu n,nbsp;dynesiad. ymlyniad, nesiadnbsp;Appulse, a.puls' n, taravfiad wrthnbsp;Appurtenance, a.p�r'ti.nans n, perth-ynas, darymsawdd. Appurtenances,nbsp;pertbynolion Apricot, ap'ri.kot n. bricyllen April, a'pril n, Ebrill, mis Ebrillnbsp;Apron, a'prun, a'pum n, ffedog, arffedog; barclod, balog nbsp;nbsp;nbsp;[brydlawn Apropos, apV�.p� �J, i�r perwy],* yn Aj�is, ap'sis n, y rhan hwnw mewnnbsp;cylchdro planed ag sydd bellaf oddinbsp;wrth neu agosaf at yr haul neu�rnbsp;ddaiarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mhwys, parod Apt, apt a, chwannog, hyddysg; cy-Aptituae, ap'tt.t�d �, cymnwysder; tueddrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Aptness, apt'nes n, addasrwyod; deheu-Aptote, ap't�t n, sylweddair k dim ond nn terfyniad iddo Aquafortis, a.kwa.f�r'tis �, sur blorig Aquarius, �.kwCVi.us n, y Dyfrwrnbsp;Aquatic, a.kwat'ik a, dyfrol, dyf'rognbsp;Acuavita:, a,kwa.v�'ti n, dwfr y hywyd; orandi nbsp;nbsp;nbsp;[dyfrffos Aqueduct, ak'wi.dukt �, dyfrJwybr, Aqueous, a'kwi.us a, dyfrllyd, dyfraiddnbsp;Aquiline, ak�wi.lin a, eryraidd; hacbognbsp;(fel gylfin yr eryr) Arabic, ar'a.hik a amp; n, Arabaeg Arable, ar'a.bi a, arddadwy, aradwynbsp;Araneoos. k.ra'ni.us a, fel gwe copynnbsp;Aratio�, a.ra'shun �, arddwriaethnbsp;Arbalat, kr'ba.lat, Arbalist, kr'ba.list n.nbsp;bwa croes; albrys Arbiter, kr'bi.t�r, Arbitrator, kr'bi.tra-t�r n, dyddiwr,canolwr,cyflafareddwr; athrywynwrj rhaglaw |
Arbitrariness, ar'bi.trur.i.nes n, traws-edd, Irahausder nbsp;nbsp;nbsp;[gormesol Arbitrary, ^r'bi.trur.i a, tra-a wdurdodol, Arbitrate, Sr'bi.trat v, dyddio, cyflafar-eddc, barnu rhwngnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfiafaredd Arbitration, ar.bi.tra'shun n, barn, Arboreous, ar.b�Yi.us a, gwyddwasg-Arboret, amp;r'b�.ret n, manwydden [odolnbsp;Arborist, a/b�.rist n, naturiaethwv coednbsp;Arbour, ar'b�r n, gwasgodfa, deildynbsp;Arbuscle. Sr'bus.kl n, manwyddennbsp;Arbute, ^r'b�t n, mefusbren, pren syfinbsp;Are, Srk n, bwa. archnbsp;Arcade, ar.kad' mwdrodfanbsp;Arcanum, ar.kanurn {p arcana, ^r.ka'-na) n, peth dirgel, dirgeleddnbsp;Arch, artsh n, bwa; mwdd, mwd; nen:nbsp;a, ysmala: vt, bwau, gwneyd bwSu;nbsp;mydu: px, prif-, arch-Arch�ology, ar.ki.oJ'�ji w, hynafiaethnbsp;Archaism, ar'ka.izm n, hen eiriadnbsp;Archangel, ^rk.an'jel n, arangel, �rch-angel Archbishop, artsh.bish'up n, archesgob Archdeacon, Ert8h.di''kn n, piifddeon,nbsp;archddiaconnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddeoniaeth Archdeaconry, artsh.di'kn.rf n, arch-Archduke. krtsh.d�k' n, archddug Archer, kr'tsh�r n, saethydd, saethwrnbsp;Archery, �r'tshur.� r�, saethyddiaethnbsp;Archetypal, Ir'kl.tT.pal a, argynddelw-aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cynddelw Archetype, �r'ki.t�p n, argynddelw, Archidiaconal, S.r.kl.d�.ak'�.nai a, arch-ddiaconawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[esgobaidd Archiepiscopal, ar.kl.i.pis'k�.pal o, arch-Archipelago, fir.ki.pel a.g� n, mor yn-ysol, Uuos-ynys-fSr nbsp;nbsp;nbsp;[prifsaer Architect, kr'ki.tekt n, saer, peiisaer, Architecture, amp;r.ki.tek*t8h�r n, pen*nbsp;saern�aetb, adeiladaethnbsp;Architrave, ar'ki.trav n, prifdrawet,nbsp;capan colofnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ lyfrdy Archives, kr'k�vz np^ cofnodiadau; cof-Archprelate, krtsh.prel'at n. archesgob Archwise, artsh'w�z ad, yn fwaog, ynnbsp;fwaol, fel bwanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[caetbiwed Arctation, krk.ta'shuu n. carchariad, Arctic, Srk'tik a, eogleddol. Arcticnbsp;pole, pegwn y gogledd [mydiadnbsp;Arcua�on, Sr.k�.ashun n, crymiad,nbsp;Ardency, �r'den.sJ, Ardentness, ir'dent-nes n, taemi; aidd j trymder; poethoi,nbsp;angerdd, gwresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og, poeth Ardent, ^r'dent a, taer, awchus; gwres-Ardour, ar�d�r n, awyddfryd; taerni, aiddj gwresogrwydd |
17
-ocr page 42-ABT path, fat, �re, met, m^-r�n�, pin, 6rb, on, c�rve, ent, t\V=too, twk=:iooki
Arduous, ar'd�.us a, anhawdd, caled,
afrwrdd, dyrjs, anbyddring, uchel Area, iVlA n, gwynefafesur, arwyueb;
llanerch, cUwr, buarth, cadlas, ewrt Aread, Areed,^l.rid'tJlt;, cynghori, cyfar-wyddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crasiad
Aretaction, ar.�.fak'shun �, sychiad, Arenacious, ar.l.na'shus, Arenose, ar.i-n�s' a, tywodlyd
Areotics, �r.i.ot'iks n, meddyginiaethau agorol neu ryddhaol, carthoiionnbsp;Argent, Urgent o, arianaidd, arianlbwnbsp;Argil, �,r'j� n, clai y croehenyddnbsp;Argillaceous, ir.jil.a'shus, Argillous,nbsp;Sr j�.us a, cleiog
Argol, Sr'gol �, halen gwaddod gwin Argosy, ar'g�.si �, llestr masnach fawrnbsp;Argue, ar'g� v, dadleu, rhesymu, profinbsp;Argument, Sr'g�.ment n, dadl, rheswm,nbsp;cyfreswm; testyn dadlnbsp;Argumentation, Sr.g�.men.ta'shun n,nbsp;rhesymiad, dadleuadnbsp;Argumentative, Sr.g�.men'tS.tiv a.
rnesyroegol; dadleugar Argute, Sr.giit' a, ilyra, craff; arebawlnbsp;Arian, �Vi.an ^ysgybl Arius, Ariadnbsp;Arianism, er'i.an.izm �, Ariaethnbsp;Arid, ar'id a, sych, erin, eras, gwywnbsp;Aridity, a.rid'i.ti n, sychder [Hwrddnbsp;Aries, �Vi.iz n, yr Hwrdd, arwydd yrnbsp;Arietate, �Vl.i.tat vt. hyrddio, gwthionbsp;Arietation, �'r.i.t.ta siiun n, hyrddiadnbsp;Arietta, S�r.i.et'S �, can neu don fernbsp;Aright, S.r�t' ad, yu iawn, yn gywir, ynnbsp;ei Ie, fel y dylai fodnbsp;Ariolatiou, �'r.l.�Ja'shun n, dewiniadnbsp;Arise, S.riV (arose, S.r�z'; arisen, S.riz'u)nbsp;VI, codi, cwnn, esgyn, ymddyrehafunbsp;Aristocracy, ar.is.tok'rS.si �, pendefig-lywiaeth; pendefigionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd
Aristocratic, ar.is.t�.krat'ik a, pendefig-Arithmancy, ar'ith.man.st n, rliifddar-ogan nbsp;nbsp;nbsp;[rhifyddeg, rhifiaeth
Arithmetic^ar.ith'inet.ik n.rhifyddiaeth, Arithmetician, arith.met.ish'an n, rhif-yddwr, rhifyddegwrnbsp;Ark, Srk n, arch; llong; cawell; eistnbsp;Arm, Srm n, braich; cainc; adwy dwfr;nbsp;nerth; arf; arfogi. Armed, arfog.nbsp;Arm-pit, cesail, twlJ y gesailnbsp;Armada, Sr.raa'dS �, Uynges arfognbsp;Armadillo, Sr.mS.dif� n, math o anifailnbsp;Armament, Sr'mS.ment n, llu neu lyngesnbsp;arfogol; arfiad
Armature, Sr'ma.tsh��r n, arfogaeth Armigerous, Sr.mij'ur.us a, arfognbsp;Armgaunt, Srm'gSnt a,egwaD, gwana
Armillary, S/mil-urj a, breichrwyoi Arminian, ar.min'yan n, Arminiadnbsp;Arminianism, kr.min'yan.izm n, Armin-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dewr-arfog
Armipotent, Sr.mip'o.tent a, rhyfeigryf, Armistice, ar'mi.stis n, byr gynghrair,nbsp;arf-attaliad
Armlet, armlet n, breichled [bonedd Armoria), Sr.m�Vi.al a,perthynol i arfaunbsp;Armory, Sr'inurl �, arfdy; pais arfaunbsp;Armour, ar'm�r n, arfogaeth, rhyfelwisg.
Armour-bearer, yswain, cludydd arfau Armourer, Sr'mur.�r n, arfwr, gof arfaunbsp;Army, Sr'mi w, Hu, byddin, cadlunbsp;Aromatic, ar.�.inat'ik a, peraroglaiddnbsp;Aromatics, ar.�.mat'iks n, peraroglaanbsp;Aromatize, a.r�'mS.t�z vt, peraroglinbsp;Arose, S.r�z' pL�Arise [tu, o ddeutunbsp;Around, S.r�wnd' ad, o amgyleh, o bobnbsp;jArouse, a.r�wz' vt, deffroi, dihuno;
cyffroi nbsp;nbsp;nbsp;[hwnt
Aroynt, ^.rbint' ad, ffwrdd, ymaith, Arquebus, ^rkwi.bus n, llawddryllnbsp;hendduHjog, gwn Ilaw [enau cocoanbsp;Arrack, ar'ak n, gwirod a wneir o�rnbsp;Arraign, a.ran' vt, cyhuddo o flaeunbsp;brawdle; galw i gyfrifnbsp;Arraignment, a.ran'ment n, cyhuddiadnbsp;Arrange, a.ranj'trefnu, rhesu,rhestrunbsp;Arrangement, ^.ranj�ment n, trefniadnbsp;Arrant, ar'ant a, hysbys, hynod; cywil-yddus, gwarthus; cam *
Arras, ar'as n, teisban, eurlen Array, a.ra' n, gwisg, trwsiad; trefii:
vi, addurno; trefnu; byddino Arread, Arreed, a.rid' vC, cyfarwyddo,nbsp;Arrear, a.riV n, olddyled [cynghorinbsp;Arrest, a.rest' vt, dal, dal yu gaveharor;
attal: n, dalfa; attaliad Arret, a.ret' n, deddf, barn; vt, penodinbsp;Arriere, a.ri�V w, rlian olaf byddinnbsp;Arrival, a-rtval n, dyfodiad; tiriadnbsp;Arrive, a.r�v vi, dyfod, cyrhaedd; tirionbsp;Arrode, a.rbd' vt, cnoi, difanbsp;Arrogance, ar��.gans n, balchder, trahlnbsp;hunangaisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[haus
Arrogant, ar o.gant a, uchelfrydig, tra-Arrogate, ar'�.gat vt, rhyfyp, ymhoui; Arrosion, a.r�'zhun n, cuoad fhunanunbsp;Arrow, ar o n. saethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdwfr
Arsefoot, arsY^t n, math o aderyu y Arsenal, ^risen.al n, arfdy, ystordynbsp;arfaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wenwyn cryf
Arsenic, Urisl.nik n, aur bibau: math o Art, amp;rt n, celf, celfyddyd; crefft; cyw-Teinrwydd,medrusrwydd; medr; cyf-rwysdra; manylwaith
18
-ocr page 43-ASS
ore; late, line, no, miite; she, zh=z azfire; thin, Tiris; jrsdzh.
Arterial, ar.ti�r'i.al a, rhedweli'ol Arteriotomy, ar.ti�r.i.ot'�.mi n, gwaednbsp;iad o�r rhedweli trwy doriad.
Artery, ar'tur.i n, rhedweli [hyfder Artful, arffwl a, dichellgar, ystrywgar;nbsp;Arthritic, ar.thrit'ik a, cymmalwstognbsp;Article, ar'ti.kl n, banned, nod bannognbsp;ammod, erthygl, pen: vf, arnmodinbsp;Articulate, ir.tik'�.lat a, cymmalog;nbsp;cydseinicl; croew, eglur: v, Jlefarnnbsp;yn groew, cynanu
Articulation,ar.tik.ii.ia'shun n,cyminal-iad; cynaniad; clymaucoed; cydsain Artifice, ar'ti.fis w, hoced, ystry w, dichellnbsp;Artificer, ^r.tifi.sur n, creffiwr, celf-yddwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waredol
Artificial, ar.ti.fish'al a, celfawl; dyn-Artillery, ar.til'ur.i n, offer rhyfel, mag-nelau nbsp;nbsp;nbsp;[yddwr
Artisan, ar'ti.zan n, crefftwr, llawgelf-Artist, S.r'tist ji, celfyddwr, manyl-weithydd nbsp;nbsp;nbsp;[didwyll
Artless, art'Ies a, anghelfydd; syml, Artlessness, art'les.nes n, symledd, di-dwylleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[grymus
Artuose, ar'tsh�.�s a, cadarn, cryf, Arundinaceous. a.run.di.na'shus a, cors-Aruspice, a.nis'pis �, perfeddgoel [enognbsp;As, az c, megys, fel, mal; tra; cyn, mor;
a, ag; cy-, -ed [drewllyd, baw y diawl Asafoetida, as.a.fet'i.da n, math o suddnbsp;Asbestos, az.bes'tos n, maen ystinos,nbsp;uraelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annifaol
Asbestine, az.bes'tin o natur ystinos. Ascend. a.send' vi, esgyn, dnngonbsp;Ascendant, a.sen'dant n, tichder; gor-uchafiaeth; a, uwch, trech, goruwchnbsp;Ascendency, a.sen'den.si n, awdurdod,nbsp;goruchafiaetb, blaen, blaenafiaethnbsp;Ascension,a.sen'shun n, esgyniad,dyrch-afiad. Ascension-day, Dydd Dyrch-afael, Dydd lau Dyrchafael [ilethrnbsp;Ascent,a.sent'n,esgynfa,rhiw,tylau(^j:)),nbsp;Ascertain, as.ur.tan'vi. sierhau, gwirio,nbsp;mynu gwybod; sefydlunbsp;Ascertainment, as.lir.tan'ment �, sicr-had, cadarnhad; sefydliadnbsp;Acetic, a.set'ik n, meudwy: a, meu-dwyaidd; hunanymwadolnbsp;Ascites, amp;,8!quot;tiz n, dyirglwyf y bolnbsp;Ascitic, a.sit'ik, Ascitical, a.sit'i.kal o.
dyfrglwyfus nbsp;nbsp;nbsp;[wanegiadol
Ascititious, as.i.tish'us o, attodawl, ych-Ascribable, as.kr�'ba.bl a, cyfrifadwy Ascribe, as.kr�b' rt, eyfrif i (fel achos).nbsp;priodoli, rhoddi
Ascription, as.krip'shun �, priodoliad
Ash, ash n, onen, on, onwydden. Ground ash, onen y ddaiar. Mountain ash,nbsp;cerddinen, cerdinen
Ashame, a.sham' vt, cywilyddio. He is ashamed, mae cywilydd arnonbsp;Ashen, ash'n n, onenaidd, o onennbsp;Ashes, ash'iz lludw, ulw, ulwynnbsp;Ashlar, ash'lur n, careg nadd arw o�rnbsp;gloddfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ar Ian
Ashore, S.sho�r' ad, ar dir, ar y traeth, Ashwednesday, ash.wenz'dS �, Dyddnbsp;Mercher Lludw, Mercher y Lludwnbsp;Ashy, ash'i a, o liw yr onen, llwydwynnbsp;Aside, S^si'd'ac?, o�r neilldu, o'rnaill ochr,nbsp;ar osgo; ar wahan; heibionbsp;Asinary, as'i.nur.i, Asinine, as'i.n�n a,nbsp;asynaidd; hurt
Ask, ask v, gofyn, holi; deisyf, ceisio Askance, as.kS.ns', Askant, as.kant' ad^nbsp;yn llygad-draws, yn gamnbsp;Askew, as.k�' ad, ar osgo, yn ^yrgamnbsp;Aslant, i.slant' ad, ar ogwydd, ar ystlysnbsp;Asleep, l.slip' ad, yng nghwsg, yn cysgunbsp;Aslope, S,.sl�p' ad, ar lechwedd, ar wyr,nbsp;ar leddf, ar osgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yr asp
Asp, asp. Aspic, as'nik �, math o sarff. Asp, asp n, aethwyddennbsp;Aspect, as'pekt a, ymddangosiad, golyg-iad; edrychiad; tremnbsp;Aspectable, as.pek'ta.bl a, gweladwynbsp;Aspen, as'pen n, aethnen, aethwyddennbsp;Asper, as'p�r n, bath Tyrcaidd gwerthnbsp;flyrlling: a, garw
Asperate, as'pur.at vt, garwhau: a, garw Asperity, as.per'i.ti n,gerwindeb, sarig-rwydd, llymdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diofalwch
Aspemation, as.pur.nU'shun n, dirmyg; Asperse, as.pdrs' vt, taenellu; gwarad-wyddo, gwarthruddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[friad
I Aspersion, as.pur'shun n. taenelliad; di-' Asphaltic, as.fartik a, glydiog, pygaidd Asphaitum, as.fal'tum n, math o bygnbsp;Aspirant, as.piVant n, un uchelfrydignbsp;Aspirate, as'pi.rat vt, seinio yn arw-gryf,nbsp;seinio ag anadl gref: n, llythyrennbsp;arw-sainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ anadl-gy naniad
Aspiration, as.pi.ra'shun n, gorawydd, Aspire, as.p�r' vi, ucbelgeisio; ymgeisionbsp;Asquint, E.skwint' ad, yn llygad-drawsnbsp;Ass, as n, aeyn, haw; asen, hawfsnbsp;Assail, a.sal' vt, ymosod ar, rhuthro ar,nbsp;taro, bwrwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Assailable, a.sa'lamp;.bl a,rhuthradwy.cur� Assailant, a.sa'lant n, ymosodwr, taraw-Assart, a.sdrt' vt, chwynu coed [yddnbsp;Assassin, a.sas'in n, dirgel-lofruddnbsp;Assassinate,a.sas'i.natv/.cudd-Joiruddionbsp;19
-ocr page 44-AST path, fat, �re, met, ma rine, pin, 6rb, on, curve, cut, tw=too, tvi'k=tookj Assassination, a.sas.i.nii'shun 71, brad-1 laddiad, cuddlofruddiad nbsp;nbsp;nbsp;I Assation, a.sa'shun n, rhostiad, crasiad Assault, a.s�lt' n, rhuthr; ymosodiad; sarhSd: vt, taro, ymgyrchu, ymosod ar Assay, a.sa' n, cais, cynnygiad; prawf: ft, profi adwynau; ceisio; cynnyg Assectation, a.sek.ta'shun n, gofaJnbsp;Assecution, as.i.kii'shun n, eyrhaeddiadnbsp;Assemblage, a.sem'bliij n, cydgynnull-iad, casgliad; cynnulleidfanbsp;Assemble, a.sem'bl v,ymgynnull,casglu,nbsp;crynoi, cynnull, galw yng nghydnbsp;Assembly, a.sem'bll n, cynnulleidfa,nbsp;cymmanfa, cyfarfodnbsp;Assent, a.sent' �, cydsyniad, cytuniad: vi, cydsynio, cytuno Assert, a.surt' vt, haeru, honi, gwirio,nbsp;dywedyd, taeru, dadgan, mynegunbsp;Assertion, a.s�r'shun n, haeriad, honiadnbsp;Assess, a.ses' vt, trethu, gosod trethnbsp;Assessment, a.ses'raent n, trethiad; ys-griflytr y dreth; trethnbsp;Assessor, a.ses'�r �, trethwr, dognwrnbsp;teyrngednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[telir dyledion Assets, assets n, meddiannau o�r rhai y Asseverate, fi.sev'ur.at vt, gwirio, haeru,nbsp;honi. tyngu, sicrhau trwy Iwnbsp;Assiduity, as.l.dii'i.ti n. diwydrwydd. dyfalwch, astudrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[astud Assiduous, a.sid'�.us a, dyfal, gofalus, Assiento, as.�.en't� n, cytundeb amnbsp;gaethweisionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glwyddo Assign, a.s�n'vi, pena,rhoddi; trosi, tros-Assignable, a.s�'nS.bl a, trosiadwy Assignation, a.sig.na'shun n, trosiad;nbsp;penodiad; eilwydd Assignee, a.s�.ni' n, dirprwywr, rhaglaw Assignment, a.sm'ment n, neillduad; aralliad, trosiad, trosglwyddiad Assimilate, a.sim'i.lat r, gwneyd neunbsp;droi yn debyg; corfforaethunbsp;Assimulation, a.sim.�.la'shun n, tebyg-iad, dynwarediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[asynwr Assinego, as.i.nfgo n, ceidwad asynod, Assist, a.sist'r^, cy nnorthwyo. amddi0ynnbsp;Assistance, a.sis'tans n, porth, nawdd,nbsp;cymhorth, cynnorthwynbsp;Assistant, a.sis'tant n, cynnorthwywrnbsp;Assize, a.s�z' n, brawdlys, gorsedd, eisteddfod barn; penodiad pris: vlt;, pen-odi pris, mesur, a phwysaunbsp;Associate, a.s�'sm.at v, cymdeithasunbsp;cyweithasu: n, cydvmaithnbsp;Association, a.so.sbta^shnn n, cymman-fa; cymdeithasiad, cyweiihasiad [dodnbsp;Assoil, a.86ir vt, rhyddhau 0 esgymmun- |
Assonance, as'o.nans �, adsain, cydsain Assort,a.sort' vt, cymmathu,cyhafalhau,nbsp;cy d- drefnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ pigion Assortment, a.s�rt'ment�, cymmathiad; Assot, a.sot' vt, ynfydu, penwanunbsp;Assuage, a.swaj' vt, llonyddu, llinaru,nbsp;esmwthau, dofi [ad; dyhuddiantnbsp;Assuagement, a.swaj'ment�, esmwyth-Assuasive, a.swa'siv a, esmwythaol,nbsp;lUnarol, dyhuddol Assubjugate, a.sub'j�.gat vt, darostwng Asbuetaction, a.su.i.fak'shun n, cyn-nefindra [us;cymmerydynganiataolnbsp;Assume, a.siim'ut, cymmeryd ynrhyfyg-Assumption, a.sum^shun n, cymmeriad,nbsp;cymmyraeth, tybiaethnbsp;Assumptive, a.sum'tiv a, a ellir ei gym-meryd neu ei feddiannunbsp;Assurance, S.shw�r'ans n, sicrwydd; hy-der, hyfder; cytundeb; haerllugrwyddnbsp;Assure, a.sh^Y vt, sicrhau, gwarantu,nbsp;yswirio; digolledu Asterisk, as'tur.isk n, serenig, seren (*) Asterism, as.tur'izm n, sergynnulliad,nbsp;cydsernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwerthfawr Asterites, as.ter'i.tiz n, math 0 faen. Astern, as.turn' ad, ar ol y Hong, tua�inbsp;phen olnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tniogfa Asthma, ast�ma n, diffyg anadl, mygfa Asthmatic, ast.mat'ik o, anadl-fyr �nbsp;Astonish, as.ton'ish vt, brawychu, synunbsp;Astonishment, as.ton'ish.ment n, syn-dod, rhyfeddod; braw, dychryn [ synunbsp;Astound, as.t�wnd' vt, peri rhyfeddod,nbsp;Astraddle, as.trad'1 ad, troed 0 bobtunbsp;Astragal,as'tra.gal n, ff�r; addurn-gylchnbsp;i ben colofn Astral, as'tral a, serenog, dysglaer Astray, as.tra' ad, ar gyfeiiiorn, arnbsp;grwydr, ar ddidrawnbsp;Astrict, as.trikt' vt, cylymu, rhwymonbsp;Astriction, as.trik'shun n, cydglymiadnbsp;cylytniad, rhwymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Astride, as.trid' ad, a r traed ar led Astrmge, as.trin]' vt, rhwymo, cylymunbsp;Astringent, as.trin'jent a, argaeol, bol-rwymolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[luniad Astrography, as.trog'r�.fl n, serddar-Astrolabe, as'tr�.lab n, offeryn seryddol Astrologer, as.trol'�.j�r n, serddewlnnbsp;Astrology, as.tr0r0.ji n, serddewiniaethnbsp;Astronomer, as.tron'�.m�r n, seryddwrnbsp;Astronomical, as.trb.nom'i.kal a, seryddol, serenol Astronomy, as.tron'o.mi n, seryddiaeth Astrotheology, as.tr�.thi.ol'�.ji n, ser-dduwinyddiaeth |
20
-ocr page 45-�re; late: l�nc, n�, m�te; she, zh=z az�rc; thin, thIs; j=f]zh. AUF
Astute, as.t�t' n, ffalst, call nbsp;nbsp;nbsp;j
Asunder, a.sun'dur ad, o�r neilldii, ar| ddidol, ar wahan, yn wahanredol jnbsp;Asylum, amp;.s�'ium n, noddfa, nawddle |nbsp;Asymmetry, amp;.sim'i.trln,anghymmesur-1nbsp;olaeth, a�uniaethnbsp;At, at pr, yn, wrth, ger, ar; yn olnbsp;Atabal, at'a.bal n, math o dabwrddnbsp;Ataraxy, at'^.rak.sl n, llonyddwch, es-mwythder
Ataxy, at'ak.si n, annhrefn, hylldrefn Atheism, a'thi.izm n, didduwiaeth, a-theistiaelh
Atheist, a'tht.Lst n, nn didduw, un annuw Atheistical, a.thi.is'ti.kal a, annuwiaidd.nbsp;Athirst, a.th�rst' a, sychedig [didduwnbsp;Athlete, ath'lit n, ymdrechwr mewnnbsp;campau, un hofF o gampwaith corfforolnbsp;Athletic, ath.let'ik a, pybyr, cadarn,nbsp;cryf, grymus, nertholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[drwodd
Athwart, a.thw�rt' ad, ar draws, ar i^yr. Atlantes, at.lan'tiz n, Iluniau dynionnbsp;neu anifeiliaid yn cynnal adailnbsp;Atlas, at'las n, darlunlen-lyfrnbsp;Atmosphere, at'mos.f�V n, awyrgylchnbsp;Atom, at'um n, mymryn, brycheuyn.
gronyn nbsp;nbsp;nbsp;[manwl
Atomical, amp;.tom'i.kal a, gronyriaidd; Atone, ^.t�n' r, rhoi iawn; cymmodinbsp;Atonement, �.t�u'ment n, iawn, cymmodnbsp;Atop, a.lop' ad, ar ben, ar gopanbsp;Atrabilarian, at.ra.bi.l�r'i.an, Atrabilnbsp;arious, at.rji.oi.l�r'i.us a,pruddglwyfusnbsp;Atramental, at.ra.men'tal, Atramentous.
ac.ra.men'tus n, du, incaidd Atrocious, a.u�'shus a, creulawn. er-chyll, ysgeler, echryslawn, anfad,nbsp;echrydus, earnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gelerder
Atrocity, d.tros'i.ti n, creulondeh, ys-Atropby, at'r�.tl n, didyciant ymborth Attach, a.tatsh' vt, dal, attafaelunbsp;Attachment, a.tatsh'ment n, ymafliad;
yinlyniad, sereh, cariad Attack, a.tak' n, rhuthr, ymosodiadnbsp;cyreh: t�f, ymosod arnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gafael
Attain, a.tan' vt, ennill; cyrhaedd; cael Attainable, a.tan'a.bl a, cyrhaeddadwynbsp;Attainder, a.tan'd�r n, collfarniad;
gwarlh [dawn, dysg, gwybodaetb Attainment, a.tan'ment n, cafFaeliad;nbsp;Attaint, a.tant' vt, euogfarnu; llygrunbsp;Attemper, aAem^pdr, Attemperate, a-tem'pur.at vt, tyrnmeru, cyd-dym-meru; cymmedroli
Attempt, a.temt' vt, anturio, ceisio, cynnyg, ymdrechu: n, anturiaeth,nbsp;ymgais, cynnyg, ymdrech
Attend, a.tend' v, gweii�; gofalu, gwran-do, ystyried; canlyn, heilio Attendance, a.ten'dans n, gweiniad,nbsp;gwasanaeth, gweinyddiaethnbsp;Attendant, a.ten'dant n, cydymaith,nbsp;gwas, gweinydd; a, dilynol,cydfynedolnbsp;Attention, a.ten'shun n, clust-ymwran-dawiad, sylw; ystyriaeth; dyfalwchnbsp;Attentive, a.ten'tiv a, gwrandawgar;
ystyriol, gwyliadwrus, astud Attentiveness, a.ten'tiv.nes n, gwran-dawiad, dyfalwch, astudrwyddnbsp;Attenuate, a.ten'�.at a, teneu: vt, ten-euo; Ileihaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Ileihdd
Attenuation, a.ten.�.a'sbun n, teneuadj Attest, a.test' vt, tystio, gwirionbsp;Attestation, a.tes.ta shun n, tystiolaethnbsp;Attic, at'ik a, hardd, dillyn: n, uwch-ystafell, nenlof�l
Attire, a.tiVn, gwisg, dillad ,* cyrn carw;
vt, gwisgo, trwsladu, addurno [safiad Attitude, at'i.t�d n, ystum, agwedd,nbsp;Attinge, a.tinj' v, cyffwrdd yn ysgafnnbsp;Attolient, a.tol'ent a, dyrchafadwynbsp;Attorney, a.t�r'ni n, dirprwywr^ cyf-reitbiwr, canllaw; vt, dirprwyo thudonbsp;Attract, a.trakt' vt, attynu, denu, liithio,nbsp;Attraction, a.trak'shun n, attyniadnbsp;Attractive, a.trak'tiv a, denol, hudolaiddnbsp;Attrahent, at'r^.bent a, tyniadol, attynolnbsp;Attributable, a.trib'�.ta.bla, cyfrifadwynbsp;Attribute, at'ri.b�t n, priodoledd, priod-oliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ar, cyfrif i
Attribute, a.trib'�t vt, priodoli, gosod Attribution, at.ri.bu'shun n, priodoliadnbsp;Attributive, a.trib'�.tiv a, a briodolanbsp;Attrition, a.trish'un n, treuliad, rh wbiad,nbsp;rhathi^; tristweh am bechodnbsp;Attune, a.t�n' vt, hwylio, cyweirionbsp;Auburn, 6'bdm a, gwineu [cynnyddolnbsp;Auctifical, 6k.tif i.kal, Auctive, ok^tiv a,nbsp;Auction, �k'shun n, arwerthiad, gwerth-iad i�r cynnygiwr uchaf [arwerthwrnbsp;Auctioneer, ok.shun.i�r' n, arwerthydd,nbsp;Aucupation, o.k�.pa'shun n, daliad adarnbsp;Audacious, o.da'shus a, digywilydd,nbsp;haerllug, hyf, rhyfygus, eofn, anturusnbsp;Audacity, d.das'i.t� n, eondra, hyfdranbsp;Audible, 6'di.bl a, hyglyw,eglur; clyw-edig; soniarus, crotli, uchelnbsp;Audience, 6'di.ens n, gwrandawyr;
cynnulleidfa; clywedigaeth: gosteg Audit, 6'dit vt, chwilioa phrofi cyfrifon:
n, prawf cyfrifon, holiad tystion Auditor, �'d�.tur n, gwrandawr; golyg�nbsp;wr cyfrifon �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nuileitfa
j Auditory, �'di.tur.i n, gwrandawle, cyn-21
-ocr page 46-AVO piith, fat, Ire, met, ma-rtne, pin, 6rb, on, c�rve, cut, t^=too, t^k=tQok; �.tom'a.tS ) n, peiriant Ai allu sym-| Avolation^^ av.�.la'shun n, ehediad ym-mudolynddoei hun; hunanysgogydd^ Avouch, Av�wtsh' vt, gwirio, haeru; Automatons, S.tom'Atua a, hunau-ys-' arddelwh n,arddelw,tystiad,gwiriant gogol, hunan-symmudolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Avow, a.vdw' vt, addef; arddelwi Auf, of n, ffwl, hurtyn, Ileban Auger, 6'g�r �, cbill, taradr, trwyddewl Aught, 6t n, un peth, unrhyw beth, dimnbsp;Augment, �g.ment' vil, ychwanegu, cyn-nyddu, amlhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[todiad Augment, Ig'ment �, cynnyddiad; at-Augmentation, �g.men.ta'shun n, he-laethiad, amihM nbsp;nbsp;nbsp;[ogan Augur, o'^ftr n, dewin: r, dewino, dar-Augury, o'gii.ri n, dewindeb; adargoel August, 6'gust�, Awstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eddog August, o.gust' a, ardderchog, inawr-Augustuess, d.gust'nes n, urddasrwydd, bri, ardderchogrwyddnbsp;Aulic, �'lik rt, Ilysof breiniolnbsp;Auln, on n, mesur llathen a chwarternbsp;Aunt, ant �, modrybnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Aurelia, �.ri'Ii.d u, chwiler Auricle, 6'ri.kl re, clusten, godreuV glust;nbsp;rhan o�r galon Auricula, �.rik'�.ld n, math o flodau Auricular, �.rik'�d�r a, clustaidd, dirge!. Auricular confession, clust-gyffesnbsp;Auriferous, l.rifur.us a, eurddwyunbsp;Aurist, d'rist n, clustfeddygnbsp;Aurora, �.r��r'a n, gwenddydd, seren-ddydd; y wawr-ddydd, y wawr.nbsp;Aurora-borealis, y goieuni gogleddolnbsp;Auscultation, ds.kuLtii'shun n, gwran-dawiad Auspice, os'pis �. adargoel; nawdd, Had Auspicial, �s.pisn'al a, argoelaiddnbsp;Auspicious, 6s,pishquot;us a, llwyddiannus. ffodicg nbsp;nbsp;nbsp;[iant, ifawd Auspiciousness, 6s.pish'us.nes n, ffyu-Anstere, ds.ti�r' 0, gerwin, creulawn, tost, sarig, garwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[igrwydd Austerity, Os.ter'i.ti w, gerwindeb, sar-Austral, os'tral a, deheuol, deheubarthig Authentic,d.then'tik a, awduredig, dilys,nbsp;gwir [gwirio, proti, awdurdodinbsp;Authenticate,o.then'ti.kat vt, gwarantu,nbsp;Authenticity, o.then.tis'i.t! n, dilys-rwydd. awdurdodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awdur Author, 6'th�r w, gwneuthurwr: awdwr, Authority, d.thor'i.ti n, awdurdod, gallunbsp;Authorize, �'th�.r�z vt, awdurdodinbsp;Authoritative, b.thor'i.ta.tiv a, awdur-dodol; meistrolaidd, gorchymmynolnbsp;Autocracy, o.tok'ra.si n, unbenaethnbsp;Autograph, o't�.graf n, llawysgrifennbsp;Automath, 6't�.math n, hunanddysgwrnbsp;Automaton, d.tom'a.tun (p automata, |
Autopsy, d'top.st n, prawf golygol Autoptical, �.top'ti.kal a, canfyddolnbsp;Autumn, o'turu �, hydref, cyuauafnbsp;Autumnal, d.tum'nal a, hydrcfolnbsp;Auxesis, dg.zi'sis n, helaethiadnbsp;Auxiliar, og.zU'yur a, cynnorthwyolnbsp;Auxiliary, Sg.zil'ynr.i a, cynnorthwyol;nbsp;n, cynnorthwywr, helpiwr. Auxiliaries, byddinoedd cynnorthwyolnbsp;Avail, Aval' n, lies, budd, ennill: llesau, cynnorthwyo [cyrhaeddadwy Available, a.va'la.bl a, hesol, efibithiol;nbsp;Availment, ^.val�ment n, budd, llesadnbsp;Avale, Aval' v, gostwng, iselu, suddo,nbsp;Avant, l..voug' a, blaenrf [arlethunbsp;Avantguard, Avong'g^rd �, olaenlu,nbsp;blaenfyddinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwant Avarice, av'^.ria �, cyhydd-dod, tra-Avaricious, av.^.rish'us o, cybyddlyd; crintach, ariangar nbsp;nbsp;nbsp;[aros Avast, S.vast'�, gan bwyli, dal dy law, Avaunt, a.vont' *, ymaith, ffwrdd [aithnbsp;Avel, Avel', Avulse, Avals'vi, tynu ym-Ave-Maria, S.vi.md.r�'l, �, gweddi arnbsp;Avenge, d.venj' vt, dial, ymdd�al [ Maitnbsp;Avengement, Avenj'ment n, dialeddiad,nbsp;dialeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhodfa Avenue, av'en.ii nbsp;nbsp;nbsp;dyfodfa; cyntedd; Aver, a.vur' vt, gwirio, haeru, sicrhau Average, av'ur.aj n, canolbris, canolrifnbsp;Averment, ^.vhr ment n, haeriadnbsp;Avernat, S.vur'nat n, math 0 rawnwiunbsp;Averruncate,av.u.rung'k'atvt,diwreiddio,nbsp;chwynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nebiad, annhuedd Aversatton, av.dr.sa'shun n, gwrthwy-Averse, a.vurs' gwrthwynebol, gelynol Averseness, a.vdrs'nes n, anewyllysgar-wch, casnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[casineb Aversion, a.v�r'aliun n, gwrthwynebiad Avert, ^.vurt' vt, ciriach, troi heibio*nbsp;gochel, rbagdaenu, dattroinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Aviary, Avt.ur.i n, adardy, adargell Avidity, a.vid'i.ti n, awydd; gwanc,nbsp;rhaib, ainc, trachwantnbsp;Avocate, av o.kat vt, galw ymaithnbsp;Avocation, av.o.ka'shun n, galwad ymaith, gorchwyl achlysurolnbsp;Avoid, a.vdtd' vt, gochel, cilio, diancnbsp;Avoidable, d.vSi'd^.bl a, gocheladwynbsp;Avoidance, Avbi'dans n, gocheliadnbsp;Avoidless, Avdid'les a, anocheladwynbsp;Avoirdupois, av.hr.d�.p�iz' n, j pwysaunbsp;16 wnsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aith, diangiad |
BAK path, fat, ere, met, m^-rtne, pin, �rb, on curve. cut,tVV=too, t^rk=took; Bailable, bii'la.bl a, mechn�adwj Bailiff. balifn,inaer; maeron; hafodwr; ceisbwl; ceisiad; gwysiwr, rhingyll Bailiwick, ba'li.wik n, maerdref, cantrefnbsp;cwinmwd Bait, bat n, llith, hud; abwyd; byr-bryd: nbsp;nbsp;nbsp;abwydo; adwledda; baeddu, Baize, baz n, brethyn cedenog [eirthio| Bake.bak tJ,pabi,crasu. Baking-trough,nbsp;toesog, noe Bakehouse, bak'h�ws (p bakehouses, bak'h�vv.ziz) �, pobdy, fFyrndynbsp;Baker, ba'k�r n, pobwr, pobydd, tylinwr. Baker-legged, coesgam Balance, bal'ans �, dorian, tafol; cydnbsp;bwysedd; mantolaeth; vtj pwyso;nbsp;cy�bwyso; mantoli; gwastataunbsp;Balcony, bal'k�.ni n, ystlysnennbsp;Bald, bold a, moei, gwalltgoll. Bald-headed, penfoelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[baldordd Balderdash, b�l'd�r.dash n, ffregawd. Baldness, b�ld'nes n, moelni, moeleddnbsp;Baldric, bOl'drik w, gwregys; y sidyddnbsp;Bale, bal n, trwsa, bwrn; corn, ystwc;nbsp;trallod: vt, byrnio, byrneidio; syp-ynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galarus Baleful, bal'f^l o, alaethns, gresynol, BalegoodSjbal'g^dz n, nwyddau pynerognbsp;Balk, b8k n, siom; trawst, tylath; bale,nbsp;male: vt, siomi; balcio, twyllonbsp;Ball, b61 n, pel, pellen, bw); dawnsnbsp;gymmanfa; tor y Ilawnbsp;Ballad, bal'ad �, can gyffredin, baled.nbsp;Ballad-singers, canwyr baledau, can-wyi� pen ffair, der y dom [sarnnnbsp;Ballast, bal'ast n, balasarn: vt, bala-Ballatry, bal'at.r� n, llamddawDS^ cannbsp;Ballet, bal'e n, math o ddawnsnbsp;Balloon, ba.lwn' n, awyrennbsp;Ballot, bal'ut n, coelbren, y tugel: vt,nbsp;de wis trwy goelbren, tugelunbsp;Balm, b^m n, triagl; y wenwynognbsp;Balmy, bam'� a, adfywiol; peraroglaiddnbsp;Balneary, bal'nt.ur.i n, ymolchdy, ymnbsp;drochdynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymdrochiad Balneation, bal.ni.a'sbun �, ymolchiad. Balsam, b�l'sam n,enamt; math o brennbsp;bychannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adfywio] Balsamic, bol.sam'ik a, iachaol, adferol. Baluster, bal'us.t�r n, cledren, canllaw,nbsp;canbost, colofnignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[canllaw Balustrade, bal'us.tvad n, inanbyst. Bam, bam n, twyll, siom; vt. twyllo,nbsp;siominbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Indiaidd Bamboo, bam.bw' n, corsen neu fesur Bamboozle, bam.bw'zl vt, twyllo, rhith-dwyilo, siomi |
Ban, ban n, cyhoeddiad; rheg; gosteg; esgymmundod: v, rhegu. Ban-dog,nbsp;cadwyn-gi, cystawccinbsp;Banana, ba.na'na n, math o blanigynnbsp;Band, band n, rhwymyn, caw; cwlwm; myntai; cor o berorwyr [rwym Bandage, ban'daj n, rhwymyn, gwasg-Bandbox, band'boks n, cistan ysgafiinbsp;Bamp;ndelet, ban'di.let n, addurn-gerffad,nbsp;amdorchen; arch Bandit, ban'dit (p banditti, ban.dit'i) n, ysbeiliwr, earn leidr dinawddnbsp;Bandoleer, ban.d�.liV n, ysgwyddrwymnbsp;i ddal ergydrolau Bandy, ban'di vt, ymryson, ymbleidioj taenu chwedlau: a, camfachog: n,nbsp;ffbn belgib. Bandy-legged, coesgamnbsp;Bane, ban n, andwyad; gwenwynnbsp;Baneful, bUn'lwl a, dinystriol, marwoljnbsp;andwyol, niweidiol; gwenwynolnbsp;Bang, bang n, ergyd, dyrnod, llab, llach,nbsp;dul: vt, pwyo, ffusto, baeddu, euronbsp;Banian, ban'yan fi.pren Indiaidd; boreu-Bariish, ban'ish vt, alltudo, deol [wisgnbsp;Banishment, ban'ish.ment n, alltudaeth,nbsp;alltudiaeth, deoliad Banister, ban'is.t�r, Baluster, bal'us-t�r n, cledren, colofnig; canllaw Banjo, ban'j� n, math o offeryn cerddnbsp;Bank, bangk n, glan, torlan; bryncyn,nbsp;twmpath; clawdd; ariandy, cedfa!nbsp;Banknote, ysgrifdocyn arianyddnbsp;Banker, bang'kur n, sylitydd, arianyddnbsp;Bankrupt, bangk'rupt n, metlidalw?. torged nbsp;nbsp;nbsp;^ [aeth, methdaj Bankruptcy, bangk rupt.si n, toredig-Banner, ban'ur n, Human, baner, bauiar Banneret, ban'ur.et n, marchog y fanernbsp;Bannerol, ban'ur.�l n, Human bychannbsp;Bannock, ban'uk n, teisen geirchnbsp;Banquet, bang'kwet n, gwledd, cyfedd-ach, gwestla: v, gwledda, cydwleddanbsp;Banshee, ban'shi �. ellyll, Hedrithnbsp;Bansticle, ban'stik.1 n, crothell; pnbsp;crethyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ceUwaw Banter, ban^tur �, gwawd; vt, gwawdio BantUng, bant'ling fi, llencyn; baban *nbsp;Baptism, bap'tizm n, bedyddnbsp;Baptizmal, bap.tiz'mal a, bedyddiolnbsp;Baptist, bap'tist, Baptizer, bap.t�'zur nnbsp;bedyddiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bedyddta Baptistery, bap'tis.tur.l n, bedyddfan, Baptize, bap.t�z' vt, bedyddionbsp;Bar, bdr n, bar, bollt, trosol; rhwystr;nbsp;traethell; ban; He carcharor mewnnbsp;brawdlys; ystafell weini taf�arndy; vtnbsp;bario, bolltioj attal, rhwystronbsp;24 |
Src: late; line, n�, m�te; sh�, zh=z azure; thin, this; j=(lzh. BAS
Barb, barb n,ceffylo Barbaria; bart'; ad-fach: i7lt;. eillio; adfachu [glawdd Barbacan, brir'b�..kan n, rhagfur, rhag-Barbarian, har.be�r'i.an n, barbariad.
dyn diddysg: a, creulawn, anfoesog Barbaric, bar.bar'ik a, estronol, tramor,nbsp;alltud; anwar; creuJawnnbsp;Barbarism, bar'bur.izm n, anfoes: an-nysg; llediaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cieidd-dra
Barbarity, bar.bar'i.ti n, creuloiideb, Barbarous, bar'bur.ua a, anghywrain,nbsp;diddysg, trwsgl, anfoesgar; creulawn, ffyrnig; gwyllt, anwareiddiedignbsp;Barbecue, bar'bi.c� n, mochyn wedi einbsp;drin yn gyfan
Barbed, barbd c, barfog; adfachog Barbel, bar'bel n, barfogyn (pysgodyn)nbsp;Barber, bar'b�r n, eilliwr, bart'wrnbsp;Barbican, b�,r'bi.kau n.�Barbacannbsp;Barbies, bar'blz n, y llyfanwst, Ilyfan.nbsp;Bard, bSrd �, bardd, prydjdd [dafodnbsp;Bare, b�r a, noeth, llwm, moei, unig:nbsp;V, noethi, l]ymhan,moeli, Bare-boiied,nbsp;teneu iawn, trachul. Bare-faced, di-gywilydd; wynebagored. Bare-foot,nbsp;Bare-footed, troednoethnbsp;Bare, b�rpf.�Bearnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[prinder
Bareness, b�r'nes n, llymder, moelni; Bargain, b^r'gan n, cytundeb, ammod:
r, cytuno, cyfammodi nbsp;nbsp;nbsp;[ysgraff
Barge, barj n, bad neu gwch mawr, Barger* an, barj'man n, badwr, cychwr,nbsp;ysgrafiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[math o wrthsur
Barilla, ba-ril'a n, Iludw coed a Ilysiau, Bark, bark n, rhisgl, rhisg; math onbsp;long: r, dirisglo, rhisglo; cyfarthnbsp;Barley, bar'll n, haidd, barlys. Barleycorn, beiddennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ewyn diod
Barm, barm n, burym, berem, swyf nen Barn, bam n, ysgnbornbsp;Barnacle, b3,r'n^.kl n, genfa; math onbsp;wyddau gwylltion; gwyrainnbsp;Barometer, ba.rom'i.t�r n, awyrbwys-ydd, awyrbwysal, tywyddfesuryddnbsp;Baron, bar'un n, br�yr, tarwnnbsp;Baronage, bar'un.aj, Barony, bar'un.inbsp;n, br�yriaeth, barwniaeth [ferchnbsp;Ba roness, bar'un.es n, br�yres, baron-Baronet, bar'un.et n, br�jrfarchog,nbsp;baronig, barwnig
Baroscope, bar'�.sk�p n, awyrbwysydd Barracan, bar'a.kan n, brethyn garwnbsp;Barrack, bar'ak n, lluest neu fwth milwrnbsp;Barrator, bar'a.tur n, ymgyfreithiwrnbsp;Barrel, bar'el n, baril, celwm: vi, barilonbsp;Barren,bar'en a,anfrrwythlawn, diffaeth;nbsp;ammhlantadwy; hysp, afiithj gwag
Barrenness, bar'en.es n, anffrwythlon-deb, hysprwydd, diifrwythder Barricade, bar.i.kad' n, argae, attalgae,nbsp;argae-waitli, amgaer: vt, argaunbsp;Banier, bar'i.�r �. attalta, terfyn, cyfRn,nbsp;rhwystrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nghawsydd
Barrister, bar'is.t�r n, dadleuwr, cj-Barrow, bar'o n, berfa, carthglwyd; crug, gwyddgrug. Barrow-hog,mochyn dysbadd
Barshot, b3,r'shot n, bwled ddeuben Barter, bar't�r v, cyfnewidio: n, newid-Barton, bir'tun n, tai allanol [wriaethnbsp;Barytes, bS.r�'tiz w, daiar dromnbsp;Basalt. ba.s61t' n, math o faen mynornbsp;Base, bas a, brwnt; gwrthun; gwael,nbsp;dirmygus; isel; gau,flugiol; cymmysg:nbsp;n, sylfaen, gosail; sylwedd: bonnbsp;Baseborn, bas'born a. basdarddaiddnbsp;Baseless, bas'les �, disylfaen, disailnbsp;Baseness, biis'nes �, gwaelder, diffeith-der; bryntni; lledryw, basdarddiaethnbsp;Bases, ba'siz np.�Basisnbsp;Bashaw, ba.sho' n, rhaglaw ym mysg ynbsp;Tyrciaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwylaidd
Bashful, bash'fM a, cywilyddgar, yswil, Bashfulness, bash'f^l.nes n, cywilydd-dra, gwladeidd-dra
Basil, baz'il n, j breninlys; osgo-fiu otferyn; llecir o groen Honbsp;Basilic, ba.zil'ik a, yn perthyn i wyth�ennbsp;yr afunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[esgobdy
Basilica, b�.zil'ik.S. n, gwyth�en yr afu; Basilicon, ba.zil'ik.un n, math o elinbsp;Basilisk, baz'i.lisk n, sarfFgribog; mathnbsp;o fagnelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crwnlyn
Basin, ba'sn n. cawg; prydfan, nawfle, Basis, b�'sis (bases) �, sail; gwaelodnbsp;Bask, bask v, bronheulo, yinheulonbsp;Basket, bas'ket n, cawell, basged, mwys�nbsp;Basket-maker, basgedwrnbsp;Bass, bas n, islais, isalawnbsp;Bass, bas �, math o bysgod; matnbsp;Basset, bas'et n, math o chwareu cardiaunbsp;Bassoon, ba.swn' n, math o offeryn cerddnbsp;Bassrelief, bas.ri.Iif n, goysgythriadnbsp;Bassviol, bas.v�'ul n, crwtli yr isalawnbsp;Bastard, bas't�rd n, basdardd, plentynnbsp;gordderch: o, basdarddoi, lledrywiolnbsp;Bastardize, bas't�r.d�z vt^ basdarddionbsp;Bastardy, bas'tur.di n, bastarddiaethnbsp;Baste, bast vt, iro; brasbwytho; ffonodio-Bastile, bas.til' w, carchar yn Paris gyntnbsp;Bastinade, bas.ti.nad', Bastinado, bas-ti.na'd� vi, ffonodio gwadnau y traed;nbsp;dwys guronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glawdd
Bastion, bast'yun �, rhagfur, gwrth-25
-ocr page 50-BEC path, fat, vve. inot. mfi-nne. pin, orb, on. ciirve. ent, hV=too, t\^k=took;
Bat, bat �, ystlum; cwlbren, humog.
Bat-fowling, daliad adar yn y nos Batch, batsh n, pobiad, ffyrnaidnbsp;Bate, hat.v, Ileihau, colli, gostwng, suddonbsp;Bateful, bat'f^i^l a, cynhenllyd, cecrusnbsp;Bath, bath (baths, baTHs) n, ymdrochfa,nbsp;badd, baddon; mesur luddewig 7^ gal.nbsp;Bathe, baxn v, ymdrochi, ymolclhnbsp;Batoon, b^.twn' n, berllysg; llawfFonnbsp;Battailous, bat'a.Ius a, milwraiddnbsp;Battalia, ba.ta'ii.i n, brwydr-drefnnbsp;Battalion, ba.talVun n, b^ddin o 500 inbsp;1000 0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^gwrteithio: ymdreiglo
Batten, bat'n n, murais; vt, tewychu; Batter, bat'ur n, defnydd cremog; vt,nbsp;euro, dyrnodio, pwyo. Battering-ram,nbsp;hwrdd dyrnodiol, hwrdd-beiriantnbsp;Battery, bat'ur.i n, magnelfa, gwn-glawdd; rhuthr-gyreh [golchffonnbsp;Batting-staff, bat'ing.staf n, golchbren,nbsp;Battle, bat'1�, cad, ymladd. brwydr, aer,nbsp;rhyfel: v, ymladd, brwydro, ymwrio.nbsp;Battle-array, trefn brwydr, aerdrefnnbsp;Battleaxe, bat'l.aks n, bwyell, eunilleg,nbsp;arf-fwyell, cadfwyellnbsp;Battledoor, bat'l.do�r n, pelgip; llyfr cornnbsp;Battlement, bat'l.mentw, canllaw,gwalcnbsp;Battology, ba.tors.jt�, ffladreddnbsp;Banbee, b�.bi' n, dimai Albanaiddnbsp;Bauble, bO'bl n, ffril, tegannbsp;Bavaroy, bav'S.roi n, arwisg, hugan inbsp;Bavin, bav'in n, fiagoden, ysgubell jnbsp;Bawbling, bo'bling a, gwael, diwerthnbsp;Bawd, b�d n, earn bu�in, llattainbsp;Bawdry, bo'drt n, anlladiaeth, sertheddnbsp;Bawdy, bo'di a, anniwair, serth, aflan.
Bawdy-house �, puteindy [bloeddio Bawl, b81 VI, gwaeddi, crochlefain,nbsp;Bawrel, b�'fel n, math o guryllnbsp;Bay, ba n, morgilfach, angorfa; cwlas;nbsp;a, gwineu, gwinen goch: vt, eyfarthnbsp;To keep at bay, peri sefyll, attalnbsp;Bayard, ba'yurd n, ceffyl gwineunbsp;Bayonet, ba'ynn.et n, gwnfidog,bidogannbsp;Baysalt, b�'solt n, math o halennbsp;Baytree, ba'tri n, llawryf, llawrwyddennbsp;Bazaar, bS.zar'n, nodachfa, nodachdynbsp;Bdellium, del'yum n, sudd peraroglusnbsp;Be, bi (am, was, been) vi, bod, hanfod.
To be about to, bod ar fedr Be-, px, oddi arngylch, rhag-Beach, bitsh n, traethell, tywyn, beisdonnbsp;Beacon, bi'kn n, gwylfa, golendynbsp;Beaconage, bi'kn.aj n, treth gwylfanbsp;Bead, bid n, glain. Beads, gleiniau; ynbsp;paderau
Beadle, bi'dl n, rhingyll, plwyfwas
Beagle, bt'gl n, olrhead, olrhein-gi Beak, bik m, pig, gylfin,gyBant; durynnbsp;Beaker, bi'kur n, diodlesir [hongnbsp;Beal, bil n, llynoryn, pendd�yunbsp;Beam, him n, trawst, tylath, swmer;
pelydryn, paladr: vt, pelydru Bean, bin n, ffaen. Bean-pods, codaunbsp;ffa. Bean-shells, plisg, masgl, neunbsp;gibau ffa. Bean-stalks, gwellt ffa,nbsp;callodr ffa
Bear, b�r n, artb; arthes: vt (bore, bare; borne, bom), dwyn, cludo, cyn-nal, carlo; goddef, dal. To bear with,nbsp;cyd-ddwyn ymaros To bearnbsp;witness, tystiolaethu, tystionbsp;Beard, bi�rd n, barf, col yd, adfach: vt,nbsp;barfu, sarhau; blaendocio [moelnbsp;Beardless, bi�rd'les a, difarf, heb farf,nbsp;Bearer, beVur �, cludwr, cariwr [fysglenbsp;Beargarden, be�r'g�,r.dn n, artbfa; ter-Beast, bist n, anifail, mil, bwystfflnbsp;Beastliness, bist'li.nes n, anifeildra;
budreddi, bryntni, mochyneidd-dra Beastly, bist'li a, anifeilaidd, aflan,nbsp;mochynaidd, brwnt, fSaiddnbsp;Beat, bit Qpt beat, het;^p beaten, bi'tn)nbsp;vt, euro, baeddu, pwnio, taro: n, cur;nbsp;tic oriawr; rhodfa gwyliwr. To beatnbsp;a drum, canu neu chwareu tabwrdd.nbsp;A beaten path, llwybr sathredignbsp;Beatific, bi.^.tifik, Beatifical, bi.a.tif'i-kal a, gwynfydlawn, gwyntydusnbsp;Beatification, bi.at.i.fi.ka shun n, gwyn-fydedigrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fydoli
Beatify, bi.at'i.fi vt, gwyneithn, gwyn-Beatitude, bi.at'i.tiid n, llawn wynfyd, dedwyddwch. Beatitudes,ygwynfydaunbsp;Beau, be n, coegyn, coegddyn, pefrynnbsp;Beauish, bo'ish a, coegaidd, eoegynaiddnbsp;Beaumonde, bo.mond n, y byd Hun-ieiddwychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hardd
Beauteous, bu'tt.us a, glan, prydferth, Beauteousness, bii'ti.us.nes n, legwch,nbsp;harddwch, gwychdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hardd
Beautiful, b�'t�.fvvl a, glln, prydferth, Beautify, b�'ti.f� vt, harddu, prydferthunbsp;Beauty, oii'ti n, glendid, prydferthwch,nbsp;gwychder, harddwch; creiries, manonnbsp;Beaver, bi'vur n, ffrancon, llostlydannbsp;Becafico, bek.^.fi'ko n, aderyn tebyg i�rnbsp;eos ag sydd yn ymborthi ar ffigysnbsp;Becalm, bi.kS.m' vt, Honyddu, llinarunbsp;Because, b�.k�z' c, o herwydd, o blegid,
0 achos, 0 ethryb; gan, am Beck, bek n, amnaid, awgrym; gofernbsp;Beckon, bek'n v, amneidio, rhoi amnaidnbsp;Beclip, bi.klip'cofleidio [neu awgrymnbsp;26
-ocr page 51-�re; latfi, line, no, m�tc; she, zh=z azure; thin, this; j=dzh. BEL Become, bi.kum' {pt became, bi.kam', pp become) vt, gweddu, perthynu;nbsp;dyfodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eidd-dra Becomingness, bi.kum'ing.nes n, gwedd-Bed, bed n, gwely, gorweddfa Bedabble, bi.dabl vt, gwlychu, taenellnnbsp;Bedaggle, bi.dagl, Bedraggle, bi.drag'1nbsp;vt, caglu. diblonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwlychu Bedash, b�.dash' vt, taenelln, ysgeintio, Bedaub, bi.dob' vt, diwyno, dwbio,nbsp;priddo, tomi, cleionbsp;Bedazzle, bi.daz'1 vt, dallu, tywyllunbsp;Bedchamber, bed'tsham.bur n, ystafellnbsp;wely, cuddigl Bedclothes, bed'kloTHz np, dillad gwely Bedeck, bl.dek' vt, addurno, trwsionbsp;Bedebonse,bid'hdwsn,yspytty,elusendynbsp;Bedew, bi.dii' vt, gwlitho, gwlychunbsp;Bedfellow, bed'fel.�n, cywely, cydwelywrnbsp;Bedight, bi.d�t'a. trwsiedig, ymbinciedignbsp;Bedim, bi.dim' vt, dallu, tywyllunbsp;Bedizen, bl.diz'n vt, addurnonbsp;Bedlam, bed'lam n, gwallgofdy, bedlemnbsp;Bedlamite, bed'lam.�t n, dyn gorphwyll-og, ynfyd-ddyn, ynfytynnbsp;Bedrid, bed'rid a, gorweddiognbsp;Bedrop, bi.drop' vt, taenelln, ysgeintionbsp;Bedstead, bedsted n, pren gwely, ochrnbsp;gwely, erchwyn gwelynbsp;Bedtime, bedVim n, amser cysgunbsp;Bedung, bi.dung' vt, tomi, teilionbsp;Bedust, bi.dust' llychwino, llychionbsp;Bee, hi n, gwenynennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffawydden Beech, bitsh, Beech-tree, bitsh'trl n, Beechen, bitsh'n a. o fikwydd [ffawyddnbsp;Beechmast, bitsh'mast n, ffrwyth ynbsp;Beef, bif {p beeves) n, cig eidion; ychnbsp;Beehive, bi'h�v�, cwch gwenyn, bodrydafnbsp;Been bin pp,�Benbsp;Beer, bi�r n, heiddlyn, cwrw, diodnbsp;Beet, bit n, beatws, betysennbsp;Beetle, bi'tl n, chwilen; gordd bren: vi.nbsp;hoDgian allan, pwyso ym mlaen.nbsp;Beetle-headed, hurt, pendewnbsp;Beeves, Mvz np, ychain [meryd lienbsp;Befall, bi.fol' v, dygwydd, darfod, cym-Befit, bf.fit' V, gweddu, ymweddunbsp;Befool, bi.fwl' vt, twyllo; gwatwarnbsp;Before, bi.fo�r'j^r, o flaen, ger bron. cyn: ad, gynt, o'r blaen nbsp;nbsp;nbsp;[Haw Beforehand, bl.f�Vhand ad, ym mlaen Befoul, bi.fuwl' vt. diwyno, haloginbsp;Befriend, bi.fTend' vt, gwneyd cym-mwynas, cedunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[neu eddi Befringe, bi.frinj' vt, addurno ^ sider Beg, beg vt, erfyu, deisyf, ymbil; cardotanbsp;Began, bi.gan'j?lt;.�Begin |
Beget, bi.get' begat, bi.gat', begot; pp begotten) vt, cenedlu, eppilio Beggar, beg'ur n, cardotyn, crefwr: vt,nbsp;llymhau, tlodi; rheiduso [fawaiddnbsp;Beggarly, beg'ur.li a, angenog: ad, ynnbsp;Beggary, beg'�r.i ra, tlodi, angenoctyd,nbsp;eisieunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[reu, cychwyn Begin, bi.gin' (began; begun) vt. dech-Begird,bi.g�rd' vt, gwregysu; cylcbynu Beglerbeg, beg'lur.begra, ilywodraethwrnbsp;ar dalaith yn Twrcinbsp;Begone, bi.gon' i, ymaith ! ffwrdd Inbsp;Begot, bi.gol'|?f.�Begetnbsp;Begotten, b�.got'nyip.�Begetnbsp;Begrease, bi.griz' vt, iro, seimio; ymironbsp;Begrime, bi.gr�m' vt, duo, pardduonbsp;Beguile, bi.gil' vt, hudo, llithio. denu,nbsp;Begun, bi.gun'yyj.�Beginnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[twyllo Behalf, bi.h�.f' n, plaid, rhan, achos, tu Behave, bi.hav' vt, ymddwyn, ymar-weddn, gwneyd. To behave one�snbsp;self, ymddwyn vn addas, ymddwynnbsp;Behaviour, bi.ha'vi.�r n, ymddygiad,nbsp;ymarweddiad, moesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tori pen Behead, bi.hed' vt, dibenu, torfynyglu, Behemoth, bi'hi.moth n, afonfarchnbsp;Behest,bi.hest'ra,addewid,gorchymmyn; arch, archiad nbsp;nbsp;nbsp;[cefn, y tu ol i Behind, bi.h�nd'or, ar ol, yn ol, y tu Behindhand, bi.n�nd'hand ad, yn olnbsp;Haw, ar ol Behold, bt.hold' (p^ beheld, bi.held'; pp beheld, beholden) vt, edrych,nbsp;gweled, golvgu, tremionbsp;Beholden, bi.hold'n a, rhwymedig, dannbsp;ddyled: pp.�Beholdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lies Behoof, bi.hwf n, mantais, elw, budd, Behoovable, bi.hw'vS.bl a, gweddns; llesol, addas nbsp;nbsp;nbsp;[addas Behoove, Behove, bi.h^v' vi, bod yn Being, bi'ing n, hanfod, bodnbsp;Belabour, bi.la'bur vt, dwys guro, baeddunbsp;Belamy, bel'a.mi ra, cyfaiH, cyfeillachwrnbsp;Belated, bi.la'ted a, diweddar, hwyrnbsp;Belay, bi.la' vt, cynllwyn, rhagod;nbsp;sicrhau rhafF Belch, belsh vi, bytheirio: n, bytheiriad Beldam, bel'darn n, hen wrach, hen fallnbsp;Beleague, bi.lig' vt, cylchynu, gwarch-au, amgylchynunbsp;Belfry, bel'fri n, HofFt y glochnbsp;Belial, bi'li.al n, y fall, diafol; drygioninbsp;Belie, bi.I�' vt, athrodi, enllibio, cam-gyhuddo; celwyddu [coel; credonbsp;Belief, bLlif n, ffydd, cred, crediniaeth,nbsp;Believable, bi.U'va.bl a, credadwy, hy-goel, coeliadwy |
27
-ocr page 52-BES pSth, fat, �re, met. ma-rine, pin, �rb, on. c�JTe, cut,tT^=too, t^k=took;
Believe, bi.iiv' vt, credu, coelio, ym-ddiried nbsp;nbsp;nbsp;[loniad
Believer, bi.liV�r n, credadyn, fFydd. Belike, bi.l�k' ad, ysgattydd, tebygolnbsp;Bell, bel n, doch; p, clych, clychau.nbsp;Bell-metal, clychfetel, clychadwyn.nbsp;Canterbury bells, clych y perthlnbsp;Belle, bel n, coegeiddferch, gianferchnbsp;Belles-lettres, bel.et'r n, tlws-ddysgnbsp;BelU�under.berf�wn.d�rn, clycn-dodd-BelJhanger, beJ'hang.�r?�, clychwr [yddnbsp;Bellied, bel'id a, boTiog, crothognbsp;Belligerent, bel.ij'ur.ent a, rhyfelognbsp;Bellipotent, be.lip�o.tenta, cadarn mewnnbsp;rhyielnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyhoeddwr
Belhnan, bel'man n, clochydd, cr�wr, Bellow, bel'o vi, rhuo, bret'u, buguno, bu-Beliows, bel'us n, ineginnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gunad
Belluine, bel'�.�n a, bwystfilaidd, creu-lawn. gwyllt, anwar Belly, bel'! n, bol, bola; ceudod, eest,nbsp;tor; croth, bru; vi, bolio, chwyddonbsp;aJlannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[coluddwst
Bellyache, bert.iik n, bolwst, dolur bol, Bellybouncl, bej'i.b�wnd a, bolrwymnbsp;Bellyful, bel'i.f^l n, bolaid, gwalanbsp;Belong, b�.long' vi, perthynu, perthynnbsp;deiryd, bod yii feddiant inbsp;Belout,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt, difr�o
Beloved, bi.luvd' a, anwyl, cu, hoff, car-iadus; n, anwylyd, anwylddyn, cariad Beb'W, bi.l�'yjr amp; ad, ia, is law, isod,nbsp;obry, oddi tanoddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bocsachwrj
Belswagger, bel'swag.�r n, rhodreswr,] Belt, belt n, gwregys, rhwymyn Inbsp;Belwether, bel'weTH.�r n, �wdn y gloch,nbsp;yr arweinyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwyddo
Bemire, bi.m�r' vt, diwyno, tomi; gwar-Bemoan, bi.mon' vt, cwyno, galaru;
ymofidio, cwynfan, cwynfanu Bemoil, bz.mojl' vt, budreddu, anurddonbsp;Bemourn, bi.morn' vt, galaru, cwynonbsp;ar; arwylo; hiraethu aranbsp;Bench, bensh n. mainc, eisteddle; gor-seddf�a, brawdie; eisteddfod; y cyd-eisteddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyfreithiol
Bencher, ben�shtlr n, ael^ athi'ofa Bend, bend {ptamp;pp bent v, plygu, dolenu; gwyro; camu, anneiu, cyfeirio;nbsp;ymblygu: n, plyg, camedd, crymedd.nbsp;To bend a bow, annelu bwanbsp;Bendable, ben'd^.bl a, plygadwy, hyblygnbsp;Bendlet, bend'let n, taleithignbsp;Beneath, bi.niTH' pr Sc ad, tan, is, isnbsp;law i, is law, goris, isod, obrynbsp;Benedictire, ben.i.dik'tin a, yn perthynnbsp;i fynachod o urdd Benedict
Benediction, ben.i.dik'shun n, bendith,
bendithiad [mwynas, haeledd, ced Benefaction, ben.ifak'shun n, cym-Benefactor, ben.i.fak�tur n, cymmwyn-aswr, noddwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mwynaswraig
Benefactress, ben.i.fak'tres n, cym-Benefice, ben'i.fis n, bywoliaeth eg-Iwysig nbsp;nbsp;nbsp;[wch, haelioni
Beneficence, bi.nef i.sens n, mwynasgar-Beneticent, M.nef'i.sent a, hael,^ hael-ionus, haelfrydig, llawrvdd, daioims Beneficial, ben.i.fish'al o, Wddiol, Ileaolnbsp;Beneficiary, ben.i.fish'ur.1 a, glwysfudd-og; yn dal bywoliaeth dan arallnbsp;Benefit, ben'i.fit n, budd, lies; cym-rnwynas: v, llesau, peri budd. Benefitnbsp;of clergy, braint eglwyswyrnbsp;Benet, bi.uet' vt, maglu, rhwydonbsp;Benevolence, bi.iiev'o.lens n, ewyllys da,nbsp;daioni, caredigrwyddnbsp;Benevolent, bi.nev'�.lent a, daionus. car-edig, car�aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hael
Benign, bt.n�n' a, tirion, tnwyn, gwdr, Benignant, b�.nig�nant a, hynaws, rhad-lawn; danbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[.mwyneidd-dra
Benignity, bt.nig'ni.ti n, hynawsedd, Benison, ben'i.zn n, bendithiadnbsp;Bent, bent n, ystumiad, plygiad; tuedd,nbsp;gogwyddiad:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bend
Benumb, bi.num' vt, merwino, fi'eru Benzoin, ben.z�in' n, math o ystornbsp;Bepaint, bi.pant' vt, amViwio, arViwionbsp;Beplume, b�.pl�m' vt, addurno I phlyfnbsp;Bequeathe,bi.kwiTiT vt, cymmynu, rnoinbsp;mewn ewyllys
Bequest, bi.kwest' n, cymroyn, cymmyn-rodd, rhodd mewn ewyllys Bereave, bi.riv' {pt Sc pp bereft, bt.reft.')
vt, difuddio, difeddu; amddifadu Bereavement^, bi.riv'ment n, difeddiadnbsp;Bergamot, bur'g^.mot n, p�r-brennbsp;Bergmaster, bfirg'mas.t�r n, goruch-wyliwr ar fwngloddwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyr
Bergmote, b�rg'm�t n, llys mwnglodd-Bergotnask, bur'g'd.mask n, math o ddawns ^wledig gyntnbsp;Berlin, burlin n, math o gerbydnbsp;Bernardine, b�r'n�r.din n, tnynach onbsp;urdd Sant Bernard [cyrawel, aeronnbsp;Berries, ber'iz (s berry, ber^i) np, grawn,nbsp;Bertram, bur'tram n, pelydr gwylltnbsp;Beryl, ber'il n, y maen berylnbsp;Beseech, bi.sitsh' (pt amp; pp besought^nbsp;vt, atolygu, deisyf, erfyn, ymbil, crefunbsp;Beseem, bi.sim' vi, gweddu, cydweddunbsp;Beseemingness, bi.sim'ing.nes n,gwedd-eidd-dra, gweddusrwyddnbsp;28
-ocr page 53-ore: Isitfi. l�nf. no. n �te: she. zh=z iizurc; thin. Tiris: j=�zh. BID
Beset, bi.set' vt, c^nllwyn; amgylchynu Beshrew, bi.shrw�^ri, difr�o, senu, rhegunbsp;Be.'^ide, bi.s�a', Besides, bi.sidz'^, gernbsp;Haw, wrth, yn ochr, yn ymyl, yn agOFnbsp;at; heb law, gyda. Beside one�s self,nbsp;gwallgofus, ynfyd, maes o�i bwyllnbsp;Besiege, bi.sij'r^, gwarchae, amgylchunbsp;Besmear, bismiV p/, iro, dwbionbsp;Besmoke, bi.sm�k' vi, mygu, mygsychunbsp;Besmut, bi.smut' vi, pardduo, huddyglonbsp;Besom, bi'zwm n, ysgubell, ysgubnbsp;Besort, bi.sort' vi. gweddu, hyweddunbsp;Besot, bi.sot'V�, lled-feddwi; syfrdanunbsp;Besought, bf.isot'amp; pp.�Beseechnbsp;Bespangle, bi.spang gl vt, serenu, dy-Irithionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enllibio Bespatter, bi.spat�ur vt, diblo, diwyno; Bespawl, bt.spol' vt, poeri, amboerinbsp;Bespeak, bi.spik' (bespoke, bi.spok'; bespoken, bi.spo�kn) vt, rliagerchi,nbsp;rnagofyn. rhagddangos [frithonbsp;Besppckle, bi.spek'l vt, amliwio, man-Bespew, bLspii^pt, chwydu arnbsp;Bespot, bi.spot' vt, manu, britho, brychunbsp;Bespread, b�.spred' (^pt amp; pp bespread)nbsp;vt. taenu, Iledu, gorchuddionbsp;Besprinkle, bt.spring'kl vt. taenellunbsp;Bespatter, bi.sput'�r vt, taenu poernbsp;Best, best a, goreu: ad, yn oreu: id.�nbsp;Good, Well. To the best of my knowledge, hyd eithaf fy ngwybodaethnbsp;Bestial, bes'ti.al a, anifeilaidd, bwyst-filaidd; ffiaidd, brwnt, afiannbsp;Bestow, bi.sto' vt, rhoddi, anrhegu; cytleu nbsp;nbsp;nbsp;[mhwyllog Bestraught, bi.strot' a, gwallgofus, ara-Bestrew, bi.strw' vt, gwasgaru, taenu Bestride, bi.str�d' (bestrode, bi.str�d';nbsp;bestridden, bi.strid'n) vt, myned goesnbsp;0 bob tu, marchaunbsp;Bestud, bi stud' vt. boglynunbsp;Bet, bet n, cyngwystl; vt, cyngwystlonbsp;Betake, bi.tak' vt, ymosod, ymroddinbsp;rhoi bryd; cyrchu atnbsp;Beteem, bi.tim' p�, anrhegu [adgofionbsp;Bethink, bi.tbingk' vi, ystyned; pwyllo;nbsp;Betliral, bi.thr�l' vt, caethiwo, darostwngnbsp;Betbump, bi.thump' vt, dyrnodio, pwyonbsp;Betide, bi.t�d' p, damweinio, dygwyddnbsp;Betimes, bi.t�mz' ad, yn brydlawn, ynnbsp;gynnar, yn forenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhagddangos Betoken, bi.to'kn vt, arwyJdo, argoeli. Betray, bi.tra' vt, bradychu, dadguddio,nbsp;cyhuddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hoewi Betrim, bi.trim' vt, trwsio, cyiiihenu. Betroth, bi.troth' vt, dywedd�o, ymgredunbsp;Betrust, bi.trust' vt, ymddiried * |
Better, bet'ur o, gwell, rhagorach: ad, ynwell: cd�Good, Well: pi, gwell-au. So much the better, goreu gyd.nbsp;To get the better of, gorchfygu. Tonbsp;get better, to make better, gwella,nbsp;gwellaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwy ddrwa Betty, bet'i n, math o offeryn at dori Between, bi.tw�n', Betwixt, bi.twikst'^r,nbsp;rhwng (dau), ym mysgnbsp;Bevel, bev'I n, conglyn, pedror, pedrydnbsp;Beverage, bev'ur.aj n, diod, gwirodnbsp;Bevy, bev'i n, haid o adar; myntai,nbsp;deadellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galaru, alaethu Bewail, blwal' vt, cwyno, cwynfan, Bewailable, bi.wamp;'l^.bl a, gwiw-gwvn,nbsp;alaetholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ymogalyd Beware, bl.w�V' vt, gochel, gwylio, ym-Bewet, bi.wet' Pi, gwlychu, mwydo Bewilder,bi.wil'dur pi, dyrysu,annhrefnunbsp;Bewitch, bi.witsh' vt, rheibio, llygad-dynu, hudo; swyno; tynu sereh, denunbsp;Bewray, bi.ra' pi, dadguddio, bradychunbsp;Bey, ba n, llywydd ym mysg y Tyrciaidnbsp;Beyond, bi.yond'jjr, dros, tra, tu hwntnbsp;1, tu draw i; ym mhellach; uwchlawnbsp;Bezantler, M.zant'Iur n, ail gangen cornnbsp;carwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddol rhag gwenwyn Bezoar, bi.z��r' n, math o gareg rin-Bezonian, bi.z�'n�.an n, dyhiryn, adyn Bezzle, bezT vi, gloddesta, diotanbsp;Biangulous, bi.an'gii.lus a, dwyonglognbsp;Bias, b�'as n, tueddiad, gwyredd: pi,nbsp;tueddu, lledochri; denunbsp;Bib, bib n, bronliain: p, llymeitian, diotanbsp;Bible, b�'bl n, y Beibl; yr Ysgrythyrnbsp;Lan;yLlyfrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yrol Biblical, bib'U.kal a, beiblaidd, yagryth-Bibiiography, bib.li.og'ra.fi n, llyfrydd-iaeth, llyfroniaeth nbsp;nbsp;nbsp;[wr Bibliopolist, bib.li.op'o.list n, llyfrwerth-Bibliotheca, bibTi.�.thi.kamp; n, llyfrgell Bibulouw, blb'ii.lus a, ysbwngaidd, maswnbsp;Hicapsular, b�.kap's�.I�r a, deuranolnbsp;Bice, bis v, math o liw glasnbsp;Bicipital, b�.sip'i.tai, Bicipitous, b�.sip'-i.tus a, deubeijognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymgecru Bicker, bik'ur vi, ymryson, ymrafaelio, Bickering, bik'ur.ing n, cynhennbsp;Bickern, bjk'urn �, haiarn blaenfainnbsp;Bicorn, b�'korn, Bicornus, b�.k�r'nusnbsp;a, deugorniog Bicorporah b�.kor'p�.ral a, deugorffog Bicycle, b�'si.kl n, dwy-olwyn, deugylchnbsp;Bicyclist, b�'si.k�st n, dwy-olwynwrnbsp;Bid, bid (bade; bidden) vt, erchi; gwa-hodd; cynnyg. To bid farewell, canunbsp;yn iach |
29
-ocr page 54-BIV path, fat, �re, met, m^-rine, pin, orb, on, curve, cut, tgt;^=too, t^k=tooki
Bidden, bid'n pp.�Bid Bidder, bid'ur w, archwr, cynnygiwrnbsp;Bide, bid i^pt amp; pp bode) vi, aros, trigonbsp;Bidental bi.den'tal a, deuddeintiognbsp;Biennial, b�.en'yal a, dwyflwyddolnbsp;Bier, bi�r elor, elonvyddnbsp;Biestings, bis'tingz np, llaeth tornbsp;Biferious, b�.f�r'i.us deublyg, dyblyg^nbsp;ammheus
Biferous, bifur.us deugnydiog Bifid, b�'fid, Bifidated, bifi.da.ted a,nbsp;Bifold, b�'f�Jd a, dyblyg [fforchognbsp;Biformed, bfformd a, deuffurliognbsp;Bifurcated, b�.f�r'ka.ted a, deubigognbsp;Big, big a, mawr; braisg, beichiog;nbsp;torog. As big, cymmaint. Big-bellied,nbsp;boliogjcrothog; beichiog. Big with calf,nbsp;cytio. Bigger, mwy. Biggest, rawyatnbsp;Bigamist, big'a.mist n. dwywreigwrnbsp;Bigamy, big'a.mi n, dwywreigiaeth _nbsp;Biggin, big'in taleithgap babau; pisernbsp;Bight, b'it n, cylchdorch rhaff angornbsp;Bigness, big'nes n. maint, maintiolinbsp;Bigot, big'ut w, dallbleidiwr, lt;^n pen-boeth, penboethynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[boethni
Bigotry, big'ut.ri w, dallbleidiad, pen-Biiander, biran.diir�,matholongfechai] Bilberries, birber.iz np, llus, llus duonnbsp;bach. Bilberry-tree, lluswyddennbsp;Bilbo, bil'bo �, cleddyfnbsp;Bilboes, bil'boz n, cyffion llongwyrnbsp;Bile, bil �5 geri, llyn y bustl; pendduynnbsp;Bilge, bilj n, lied gwaelod Uong: r, ym-dolchi, ymddryllio
Bilingual, b'l.ling'gwal a, dwyieithog Bilinguous, b�.ling'gwus deudafoaognbsp;Bilious, bil'yus, Biliary, bil'yur.t a, ger-Bilk, bilk vt, siomi, twyllo f ibg, geriaiddnbsp;Bill, bilc-aifft; dyleb, ysgrifen-rwym;nbsp;rhybudd cyhoedd; pig, gylfant, gylfin.nbsp;duryn: vt, pig-gusanu, anwesu; cy-hoeddi. Bill-hook, giaif. Hedging-bill, gwddi, cryman caunbsp;Billet, bil'et�, llythyr byr, nodyn, cipyll;
vt, rhoi lletty-Iythyr Billetdoux, bil.e.dw' n, llythyr earnnbsp;Billiards, bil'yurdz n, math o chwareu ^nbsp;phelau iforinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iynau
Billion, bil'yun biliwn, miliwn o fil-Billow, bil'o n, ton, gwaneg, morgaseg, Billowy, bii'o.i a, tbnog, tbnol [morynnbsp;Bin, bin w, cist, c^t ystyfflognbsp;Binary, brnur.i a, dyblyg, deuolnbsp;Bind, bind {pt amp; pp bound) vt, rhwymo,nbsp;clymu, ymylwisgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wisgiad
Binding, binding n, rhwymiad, ymyl-Binnacle, bin'a.kln, compawd-gist Hong
Binocle, bin'S.kl n, syllddrych i�r ddau
lygad
BinoenUr, b�.nok'�.l�r o, deulygeidiog Binomial, b�.nb'mi.al a, deuenwolnbsp;Biograpber, Vi.og�ra.fbr n, buebdraeth-ydd, bugraffyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[buchdraethiad
Biography, b�.og'ra.fl n, bywgraffiad, Biparous, bip'ar.us a, gefeillddwynnbsp;Bipartite, bip'ar.t�t of, dwyran, deurannbsp;Biped, b�'ped m,creadxir dwydroed [ droednbsp;Bipedal, bip'i.dal a, dwydroediog, dwy-Bipennated, b'i.pen'd.ted a, dwyadeiniognbsp;Bipetalous, b�.pet'd.lus a, dwyddalenognbsp;Biquadrate, b'i.kwod'rat, Biquadraticnbsp;bi.kwo.drat'ikn, pedrysawdd: a, pedr-ysoddognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bedwen
Birch, burtsV n, bedw. Birch-tree, Birchen, hhrtsh'n a, o tedwnbsp;Bird, burd n, aderyn, edn, edynnbsp;Birdlime, h�rd'l�m n, glud, ysgrawlingnbsp;Birgander, b�r'gan.dnr n, Ilwynogwyddnbsp;Birt, hurt n, lieden y mor, tafod yr hyddnbsp;Birth, bdrth n, genedigaeth; esgoriaeth.nbsp;Of good birth, boneddig. Untimelynbsp;birth, erthyl. Second birth, aden-
edigaeth
Birthday, burth'dii n, dydd genedigaeth Birthright, b�rth'r�t n, genedigaethnbsp;fraintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galed
Biscuit, bis'kit n, bara caled, teisen Bisekt, b�.sekt' vt, denharthn, rhanunbsp;Bishop,bish'up�,esgob,golygwr; math onbsp;Bishopric,bish'ap.rikn,esgobaethQddiod
Bisk, bisk re, cawl, isgell, potes Bismuth, biz'muth re, math o adwyn,nbsp;ystaenwydc
Bison, b�'sun re, ych gwylit, bual Bissextile, bi.seks'til re, blwydcWn naidnbsp;Bisson, bis'un a, dall, tywyll [fforchognbsp;Bisulcous, b�.sul'kns a, fforchog, ewin-Bit, bit re, tamaid, safnaid, difyn,demyn-.nbsp;Bitch, bitsh n, gast, gasten [genfanbsp;Bite, bit re, cnoad; brath; tamaid; hoced;nbsp;hocedydd; vt (ygt;t bit; pp bitten, bit'n�nbsp;bit), cnoi; brathu; pigo; twyllonbsp;Bittacle, bit'd-kl re, onglyrgist, com-pawdgist
Bitter, bit'nr a, chwerw, bustlaidd, tost Bittern, bit'urn re, aderyn y bwn, bwmpnbsp;y gors ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bnstledd
Bitterness, bit'nr.nes re, chwerwder, Bittervetchjbit��r.Tetsh re,pys y garanodnbsp;Bitumen, bi.tii'men re, pyg-glai, pyglSyn,nbsp;dyglist
Bituminous, bt.tii'mt.nns a, dyglistaidd Bivalve, bl'valv, Bivalvular, b�.val'vU-l�r a, deufasglog; dwygragenognbsp;30
-ocr page 55-ore; late; line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, Tuis; j=dzh. BLI
Bivouac, bi'vw.ak vi, bod dan arfau trwyV nos: n, cadwyliadnbsp;Bizantine, biz'an.t�n n, darn o aurnbsp;gwerth pymtheg puntnbsp;Blab, blab vt^ digelu chwedl, clepian;
ffladru: n, clepiwr, hauwr chwedlau Black, blak a, du; tywyll, erchyll, dy-bryd: n, dyn du: vt, duo, duliwio.nbsp;To beat black and blue, cleisio, dy-gleisio. Black art, y gelfyddyd ddu,nbsp;dewiniaeth
Blackamoor, blak'a.mw�r n, dyn du Blackberries, blak'ber.iz np^ mwyarnbsp;duon. Blackberry-bush, dyryslwyn,nbsp;mierinllwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aderyn du
Blackbird, blaklDurd n, mwyalchen, yr Blackcap, blak'ap n, penloyn, y lleiannbsp;Blackcock, blak'ok n, ceiliog du, ceiliognbsp;y mynydd
Blacken, blak'n vt, duo, gordduo; ty-wyllu nbsp;nbsp;nbsp;[ddyn
Blackguard, blag'ird n, dyhiryn, dryg-Blacking, blak'ing n, du esgidiau; duad Blackish, blak'ish a, lied ddu, duaidd,nbsp;tywyll; hyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[duder
Blackness, blak'nes w, d�wch, duedd. Blacksmith, blak'smith 71, gof, gof dunbsp;Bladder, blad'ur 71, pledren, chwysigennbsp;Blade, blad �, llafn, llain; eginyn;nbsp;paladr; pefryn, brolyn; llefnyn, llenc-yu: W,llafnu,ymwychu. Blade of annbsp;oar, palf rhwyfi Blade of grass, glas-welltyn,blewyn glas. Blade-bone, as-gwrn y balfais, crafel) yr ysgwyddnbsp;Blain, Wan n, penddiiyn; chwisigl;
llynoryn, gweli, malaith Blamable.bla'ma.bl a,ceryddadwy,beiusnbsp;Blame, blam n, bai, cwl; gwyd: vt,nbsp;beio, ceryddu; dwrdionbsp;Blameless, blam'les a, difai, difeius, di-argyhoedd, dieuog [gochelyd; diolinbsp;Blanch, blansh vt, cknu; dirisglo;nbsp;Bland, bland a, mwyn; afiaethusnbsp;Blandiloquence, blan.dilo.kwens nnbsp;gweniaith, hudiaithnbsp;Blandish, blan'dish vt, gwenieithionbsp;mwythddenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwenieithiad
Blandishment, blan'dish.ment n, afiaeth; Blank, blangk n, gwagle, siom-gwtwsnbsp;a, gwelw-lwyd, gwyn; syn. Blanknbsp;verse, mesur diodinbsp;Blanket, hlang'ket n,brycan, gwrtbbannbsp;Blare, bi�rtJ�, rhuo; ennyn, tfaglunbsp;Blaspheme, blas.fim' vt, cablu, difenwinbsp;Blasphemous, blas'fi.mus a, cableddus,nbsp;caol aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ difen wad
Blasphemy, blas'fi.mi n, cabledd, cabl.
Blast, blast n, chwa, pwti�, gwynt; chwyth; malldod, deifiad, rhwd: vt,nbsp;deifio; anafu; seithugionbsp;Blatant, blatant a, yn W*efu [dorddnbsp;Blatter, blat'ur vi, rhuo, buguno; bal-Blay, bla, Bleak, blik 7i, math 0 wyniadnbsp;Blaze, blaz n, fiiam, ffagl; seren wennbsp;yn nhalcen march: vi, fflamlo: vt,nbsp;cyboeddi [arwydd-farddoniaetlinbsp;Blazon, bla'zn. Blazonry, blazn.ri n,nbsp;Blazon, bla'zn vt, egluro arwyddion arnbsp;bais arfau; gwychu, addurno; cy-hoeddi; dathlunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glaswellt
Bleach, blitsh vt, cknu yn yr haul ar y Bleak, blik a, oer, oerllyd, annwydog;
gwelw; n, gwyniad nbsp;nbsp;nbsp;[rhyndod
Bleakness, blik'nes �, oerni; fferdod, Blear, blfr vt, cilgochir llygaid; cib-ddallu; a, gwlyb, molog, tost, gwan.nbsp;Blear-eyed, llygadwlyb, llygadgocbnbsp;Bleat, blit n, brefiad: vi, brefunbsp;Bleed, blid {pt h pp bled) v, gwaedu,nbsp;gollwng gwaed; colli gwaednbsp;Blemish, blem'ish n, anaf, bai, mefi,nbsp;gwrthuni: vt, anafu, anharddu, ni-weidio, gwrthuno
Blench, blensb vi, tynu yn ol, ymrwystro Blend, blend v, cymmysgu, cydgym-mysgu; cyd-dymmeru; cyssoddinbsp;Bless, bles vt. bendithio, Had u. Blessed,nbsp;gwynfydedig. bendigedig, gwyn ei fydnbsp;Blessing, bles'mg n, bendith. Hadnbsp;Blessedness, bles'ed.nes n, bendigedig-rwydd, dedwyddyd, gwynfydnbsp;Blew, blUy)i.�Blownbsp;Blight, blit n, golosgiad, deifiad; cawod:
vt, golosgi, deifio; difwyno Blind, blind a, dall, tywyll: vt, dallu,nbsp;tywyllu; mygydu; bwrw hud ar; n,nbsp;caeadlen, gorchudd, mwgwd. Blindnbsp;man�s buff, chwareu mwgwd. Blindnbsp;side, ochr ddall, ffaeleddnbsp;Blindfold, bl�nd'f�ld vt, mygydu y llygaid: a, a�r llygaid wedi eu cuddionbsp;Blindness, bl�nd'nes n, dallineb, delluinbsp;Blindworm, bl�nd'w�rm n, dallneidrnbsp;Blink, blingk vi, ysmicio, amrantunbsp;Blinkard, bling'kurd n, ysiniciwr, cil-ly gad wrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorhoen
Bliss, blis n, gwynfyd, dedwyddyd, Blissful, blis'f^l a, gwynfydedig, ded-wyddlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch
Blissfulness, blis'f^l.nes n, dedwydd-Blister, blis'tur n, chwydalen, pothell;
chwysigl,coden: vt, potheIIu,chwydaIu Blithe, bl�TH, Blithsome, bliTHsumnbsp;ilawen, lion, digrif, hoenusnbsp;31
-ocr page 56-�30L path, fat. ere. met, mS-rine, pin, orh, on, c�rve, cut, t^=too, t^k=took;
Bloat, blot V, chwyddo; chwythu i tjny 1
Bloatedness, bl�'ted.nes n, chwyddiant I Blob, blob, Blobber. blob'ur n, chwys-igen, bwrlwm: Blob-cheeked, boch-'nbsp;deWj bochog; [can i fyny, gwarchaunbsp;Block, blok n, cyff. boncytf, ci'pyli: vt,nbsp;Blockade, blt)k.ad' n, argae, gwarchae,nbsp;cyicJiyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hurtbgen
Blockhead, blok'hed n, penbwl, hurtyn, Blockhouse, blok'huws n, argaebortnnbsp;Blockish, blok'ish a. hurt, penglogaiddnbsp;Jilomary. blo'mur.l n, tawdoffwrn haiarnnbsp;Blood, blud u, gwaed, crau; tras;nbsp;wttjpswr
Bloodshed,blud'shed �,ty walltiad gwaed Bloodshot, blud'shot n, y fiiameg: a,nbsp;gwaedgleisiognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[am waed
Bloodthirsty, blud'th�rs.t� a, sychedig Bloodvessel, blud'ves.el n, gwaed lestr,nbsp;rhedweli, gwyth�en
Bloody, blud't a, gwaedlyd, creulawn.
Bloody flux, gwaedlif, gwaedlifiant Bloom, bliA-m n, biodau; glasbaill, glesni,nbsp;gwrid: vi, blodeuo, blaguro; ffynunbsp;Blossom, blos'um n, blodeuyn, bJodyn;nbsp;vi, blodeuo, blaguro
Blot, blot �, du, dunod, dufan; anaf; anair: vt, duo, diwyno. To blot out.nbsp;diJeu. Blotting-paper, sugn-bapyrnbsp;Blotch, blotsh n. crugdardd; llynorynnbsp;Blouse, blu^s n, cot ysgafnnbsp;Blew, bio n, dyrnod, ergyd, cnoc, flFat.nbsp;llab, cernod: v (pt blew, blii; ppnbsp;blown, blon), chwythu; blodeuonbsp;Blowze, bl�gt;Vz n, Dances fochgochnbsp;Biowsy, biuw'zi o, gwynebgoch, swganbsp;Blubber, blub'�r n, brasder y morfil: vt,nbsp;wyio nes chwyddo�r bochaunbsp;Bludgeon bluj'un n, ewlbren, pastwnnbsp;Blue, bill n, iliw glas, glas, nefliw: a.
glas, asurliw: vt, glasu, lliwio yn las Blueness, blu'nes n, glesni; claisliwiadnbsp;Bluff, bluf a, traw'sfalch, cnchiognbsp;Blunder, blun'dOr n, aniryfusedd, cam-gymmeriad.camsyniad; coll: tJt,cam-syniednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddryJJ, gwn byr
Blunderbuss, blun'ddr.bus n, rhwth-Blunclerhead, blun'd�r.hed n, hurtyn Blunt, blunt a, pwl; difoes, trwsgl, lled-arw: vt, pylu, diawchunbsp;Bluntness, nlunt'nes n, pylni; difoeseddnbsp;Blur, blur n, duad, brycheuyn; anaf;
magi: vt, ysbrychu; diwyno Blurt, bldrt �, digelu chwedl, baldorddnbsp;Blush, blush vt, gwrido, cochi, yswiiio:
n, gwrid, gwyledd; gwridiad Bltuhet, blush'et n, geneth wylaidd
Bluster, blus't�r n,rhuad, trwst, terfysg:
vi, trystio, dadwrdd, gwagfygwth Blusterous, blus'tur.us a, tymmestlog,nbsp;trystfawr, broclius [ymguddiadnbsp;Bo, bo t, hot bolol! Bo peep, mig-Boar, bo�r n, baedd, tremyniadnbsp;Boarish,bQ'r�i8h a, baeddaidd; taiogaiddnbsp;Board,bord n,eisteddfod; astell,plane;nbsp;bwrdd: v, byrddio, byrddu; t^l-westu.nbsp;Board-wages, dogn at ymborthnbsp;Boarder, boVdur n, byrddiwrnbsp;Boardyard. b�Vd'y^rd a, astellfanbsp;Boast, bost n, ffrost, ymffrost, bocsach,nbsp;bost, brol: vt, ymffrostio, boesachu,nbsp;bostionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffrostgar. bostgar
Boastful, Vdst'fM, Boastive. bos'tiv a, Boat, bot n, bad, cwch. Ferry-boat,nbsp;ceubal; ysgraffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgraffwr
Boatman, b�t'man n, badwr, cychwr, Boatswain, bo'sn n, penbadwrnbsp;Bob. bob n, dyrnod ysgafn, cnith; croes-air: a, byr, cwta: vt,taroyn ysmala;nbsp;gwawdio; twyllo; maeddunbsp;Bobbin, bob'in n, math o linyn gwyn;
plethwaell nbsp;nbsp;nbsp;[plant
Bobclierry.bob'tsher.i ti.mathochwareu Bobtail, bob'tal n, cynffon gwtAnbsp;Bobwig. bob'wig n, gwallt-gapan cwtanbsp;Bode, bod vt, darogan, argoefi, rhagar-wyddo: pthpp.�Bidenbsp;Bodement, bod'ment n, daroganiad, ar-Bodice, bod'is n, gwasgrwym merchnbsp;Bodiless, bod'i.les a, digorff, anghorffolnbsp;Bodily, bod'i.li a, corffol, corfforolnbsp;Bodkin, bod'kin n, gwaell; mynawyd;
nodwydd nbsp;nbsp;nbsp;[paladr; llu
Body, bod'i n, corff; un; swm, crynodeb; Bog. bog n, cors, mignen, siglen, pyd-wernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Uygaeron, llygeirin
Bogberries, bog'ber.tz (s bogberry) np, Boggle, bog'1 vi, petruso; tynu yn ol;
cloffsiarad^ nbsp;nbsp;nbsp;[nenog
Boggy, bog'i a, corsog, siglenog, mig-Bohea, bo.hi' n, math ode garw [berwi Boil, boil n, penddiiyn, llynoryn: v,nbsp;Boiler, boi'lurn.callawr, pair,berwedyddnbsp;Boisterous, bois'tur.us a, terfysglyd,nbsp;bloeddgar [aetb, ystwr, terfysgnbsp;Boisterousness, bois'tur.us.nes n, afreol-Bold,bold a, hyf, eon,diarswyd,anturiol,nbsp;hyderus, dewr; ehud; gwastadlyfn.nbsp;To make bold to,cy mmeryd ar,beiddio,nbsp;hod yn hyf, ymeoni
Bolden, b�rdnv,eoni,ymeom,yinhyfhau
Boldness, bold'nes ft, hyfder, eonder, dewredd; haerllugrwyddnbsp;Bole, bol n, priddell; mesur o 12 cibyunbsp;S2
-ocr page 57-ore: late, line, no. m�te: she, zh=:z az�re; thin, thIs; j=dzh. BOT Bolis, bo'lis n, pelen o dan a deflir i�r awyr Boll, bol n. paladr; calaf; bolltad; v, corsenu. hadanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\vt, attegu Bolster, b�l'st�r n, gobenyda, clustog: Bolt, bolt n, bollt, bar, trosol, gefyn: v.nbsp;bolltio; saethu; traflyncn; gogrynu,nbsp;peillio. Bolting-house, peilldynbsp;Boltsprit, bn^'sprit n, hwylbren ynnbsp;fflureg Hong,�Bowspritnbsp;Bolus, bolus n, pelen feddygolnbsp;Bomb, bum, Bombshell, bum'shel n,nbsp;pelen hylosg neu fFrwydrol [hylosgnbsp;Bombard, hum.bard' vt, ergydio pelenaunbsp;Bombardier, bum.bar.di�r' n, triniwrnbsp;gynau tan-beleninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mysgwe Bombasin, bum.ba.zin' n, math o gym-Bombast, bum.bast' n, y pren cotwin math 0 frethyn cytymog; chwyddiaithnbsp;Bombastic, bum.bas'tik a, chwyddedig. gorwag nbsp;nbsp;nbsp;[trwst Bombilation, bum.bi.la'shun n, swn, Bomketch, bum'ketsh n, Hong i daflunbsp;pelenau hylosgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[putain Bonaroba, b�.na.r�'bS n, gordderch, Bonassus, bo.nas'us n, bual, ych gwylltnbsp;Bond, bond n, rhwymyn, cadwyn, tid;nbsp;rhwymedigaeth, rhwymiad, ysgrifennbsp;rwymnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[carchar Bondage, bon'daj n, caethiwed, caethfyd, Bondman, bond'man n, caethwasnbsp;Bondservice, bond'sur.vis n, caethwas-anaeth, caethwasaeth, gwarogaethnbsp;Bondwoman,bond'w^m.an(bonawomen. bond'wim.en) �, caethwraig Bone, bon n, asgwm: vt, diasgyrnn. Bone-setter, gosodwr esgyrn Bonelace, bon'las n, ysnoden linnbsp;Boneless, bonles a, diesgym, diasgwrnnbsp;Bonfire, bonl�fr n, coelcerth, bonffaglnbsp;Bongrace, bong'gras n, heulrod,cysgod-dalaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[guwch, capan merch Bonnet, bon'et n, cwcwH. penwisg, pen-Bonny, bonl a, hoew-wych, dillyn; hoenus; difyr nbsp;nbsp;nbsp;[enwyn sur Bonnyclapper, bonl.klap.ur n, Haeth Bony, bo'ni a, esgyrniog, esgyrnjg; cryfnbsp;Booby, bw'bi n, hurtyn, drelyn, penbwl; aderyn mawr o�r enw Book, b^k n, Hyfr, A little book,nbsp;llyfryn, Hyfran. Book-keeper, cyfrif-ydd, Hyfrwr. Book-keeping, Hyfr-yddiaeth, cyfrifyddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr Bookbinder, b�Ji^k'b�n.d�r n, llyfrrwym-Bookcase, b^k as �, llyfrgist, Hyfr-gloer Bookish, b�^v^klsh a, Hyfrgar; astndnbsp;Bookmate. bA^k'mat n, cydysgolhaignbsp;3 |
Bookseller, b^k'sel.iir n, llyfrwerthwr Bookworm, b^k'wurmn.llyfrbryf; dar-Henydd diflin [rhuthro; ymgyrchunbsp;Boom, bwm n, hwyl bawl; trw'st: v,nbsp;Boon, bwn �, arch, deisyfiad; rhodd,nbsp;ced: a, llawen, difyr, cellweirusnbsp;Boor, bw�r n, drelyn, delffyn, taiogddyn,nbsp;gwerinwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd, delflaidd Boorish, bw�r'ish a, taiogaidd, gwdad-Boorishness, b^�rlsh.nes n, taiogrwydd Boose, b\vz n, cor mewn beudy, presebnbsp;Boot, bwt n, botasen, cwran, coesarn;nbsp;cist cerbyd; mantais, elw, ennill, an-rhaith: vt. el wa, ennill; gwisgo botasaunbsp;Booth, bwth ?i, bwth, lluestty, cabannbsp;Bootjack, bwt'jak n, botasbrennbsp;Bootless, bwtles a, anfuddiol, diles, ofernbsp;Booty, bi^'ti n, ysglyfaeth, anrhaith,nbsp;caffaeliad, ysbailnbsp;Borax, bo'raks n, math o halennbsp;Bordel, bor'del n, puteindynbsp;Border, bdr'd�r n, fiin, cyffin, cyfflniad,nbsp;terfyn; bargod; ymyl; godre; ymyl-waith: v, cyfiinio, terfynu; ymylunbsp;Borderer, bor^dnr.ur n, cyjffiniwrnbsp;Bore, bo�r n,twH; twll clo; ceud wH; cyth-ruddwr: vi, tyllu, ebillio; cythruddo,nbsp;peri blinder: pt.�Bearnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gogleddol Boreal, b��r'i.al, Borealis, bo r.i.alis a, Boreas, b�V'i.as n, gogleddwyntnbsp;Bom, born ganedig.�Bear. Firstborn, cyntaf'anedignbsp;Borne, bo�rn pp, cynnaledig.�Bearnbsp;Borough, bur'o n, bwrdeisdrefnbsp;Borrow, bor'd vt, echwyna, benthycanbsp;Boscage, bos'kaj n, coedwig; gwig-iFrwythau Bosky, bos'ki a, coediog, garwaidd Bosom, b^Vz'um n, mynwes, monwes,nbsp;cilfach: vt, mynwesu; cofleidio, col-eddu. Bosom friend, cyfaill anwylnbsp;Boss, bos n, boglyn; bogeilglwm, oddfnbsp;Botanic, bo.tan'ik, Botanical, bo.tanl-kal a, Hysieuaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ydd Botanist, bot'a.nist n, H^sieuwr, Hysieu-Botanology, bot.a.nol'o.ji�, Hysieudraith Botany, Dot'a.ni n, Hysieuaeth, Hysieu-wriaeth, Hysieuyddiaethnbsp;Botch, botch n, pylory n, llynoryn, crach-en; braswaith: vt, brasdrwsio, hagr-glytio; trysglweithio; anafunbsp;Both, both a, dau, dwy, deuoedd, dwy-oedd. Both of us, ni ein daunbsp;Bother. boTH'�r n, syfrdandod, baldordd,nbsp;dyryswch; blinder: vt, syfrdanu,nbsp;byddaru, trallodi, dyrysu; peri helbulnbsp;Bote, bote np, euon, gwyrn, pryfigeddnbsp;33 |
p^th, fat, �re, met, m�-rlne, pin, orb; on. curve. cut. tvl-^too, tCvkrrtook; BKA Bottle, bot'1 n, potel, costrel: vt, potelu, costrelu. Small bottle, costrelan, costrelig, potelan Bottom, borum n, gwaelod, sail, sylfan; sawdd, llawr; godre; pant, dyffrjn,nbsp;ystrad. Bottoms, gwaelodionnbsp;Bottomless, bot'um.les o, diwaelod. Bottomless-pit, uffern, annwfn, annwn Bottomry, bot'um.ri n, llong-wystl, ariannbsp;echwyn ar long Boud, b�i^d n, pryfyn yd, yd-ysydd Bouge, bwj V. treiddio, trydyliu, tyllu:nbsp;chwyddoalian Bough, b�^ n, cainc. cangen, gwrysgep, clofen, osgl. A little bough, cangenignbsp;Bought, bot pt hpp.�Buy: n, camedd,nbsp;cwlwm; fton dannbsp;Bougie, bw'zhi w, trwyddewnbsp;Bounce, b�wns �, naid, ysbonc: vi. neidio; trystio; bocsachu, bostio Bound, b�^nd n, terl'yn, ffin, cyffin: i?,nbsp;cyffinio; neidio: pihpp.� Bindnbsp;Boundary, b��^n'd�r.i n, terfyn, cyffinnbsp;Bounden, b�wn'dn a, rhwymedignbsp;Boundless, b�wnd'les a, annherfynolnbsp;Bounteous, b�wn'ti.us, Bountiful,nbsp;b�wn'ti.f^l a, hael, rhoddgar, cedawl,nbsp;haelionus, cymmwynasgarnbsp;Bounty, b�^n'ti, Bountifulness, b�wn'nbsp;ti.fvV'l.nes n, haelioni, rhadloneddnbsp;Bourgeois, b�r.jois' �, math o argraff-lylhyrennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaguro Bourgeon, b�r'jun w, tarddu, egino, Bourn, b��rn n, terfyn, cyffin; nant.nbsp;Bouse, bwz meddwi [cornantnbsp;Bousy, bw'zl a, brwysgawl, lleafeddwnbsp;Bout, huwt tl, tro; prawf, cais, ymgais; ffrwgwd nbsp;nbsp;nbsp;[dro rhosb Boutade, blt;*/.tad' n, mympwy, chwidr-Bow, b� n, bwa. Fiddle-bow, bwa crwth, ffiloryn. Bow-legged,coesgam.nbsp;Bow-window (neu Bay-window),nbsp;cromffenestr Bow, b�w w, ymgrymiad, C3rfarchiad; fflureg llong:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ymgrymu, plygu; ymostwng; camu Bowel, bu^�'el vi^ diberfeddu fdosturi Bowelless, b�w'el.es a, dideimlad, di-Bowels, bdw'elz np, ymysgaroedd, col-uddion, perfeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angor Bower, b�iV'�r �, deildy, gwasgodta; Bowery, b�w'ur.i a, gwasgodolnbsp;Bowl, b�l n, cawg, mail; bwl, pelen,nbsp;cnapen, cronell, peldreigl: vt^ pel-dreiglo. Bowling-green, bwlgamlasnbsp;Bowline, b�'l�n n, rhaffyng nghanol hwylnbsp;Bowman, b�'inan n, saethydd |
Bowman, b�w'man n, rhwyfwr wrtli fflureg cwch Bow.shot, b�'shot n, ergyd bwa Bowsprit, b�w'sprit n, yr hwylbren og-wyddedig yn y ffluregnbsp;Bowssen, b��i''sn vt, gwlychn, mwydonbsp;Bowyer, bo'y�r n, bw�ydd, saer bwaunbsp;Box, boks n, blwch, golwrch, eisten;nbsp;�oeys: yt. dyrnodio, dwrn-guro, paffio-A box in the ear, bonciust. Boxing*nbsp;match, dymodfa, dymoJwaith. Boxtree, bocysen, pren boes. Coach-box,nbsp;eisteddle cerbydwr, Christmas-box, Boxen,^ bok'sn a, wedi ei wneultur^o Boy, boi u, bachgen, liane. Ilencyn, hog-yu. A little boy, bachgenyn, erwt.nbsp;erwtynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;=nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Boycott, boi'kot vt, boicotio, cospi trwy attal cynnorthwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Boyish, b�i'ish a, bachgenaidd [rwydd Boyishness, boi'ish.nes n, bachgeneidd- Brabble,brab'In,ymgecraeth,ymgiprys-VI, ymgegu, ymeirio, vmdaeru Brace, bras w, craff, rhwymyn � cwnl � cyplysnodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt, cydii, cyf- rwymo,rhwymo; tynhau, cryfhau Bracelet, br^'let n, breichled. breichrwynbsp;Bracer, bras ur n, cyfrwymydd; tynhawrnbsp;Braces, brasiz hwylraffau; crog-gareiaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faidd Brachial, braid al �, breichiol, breich-Brachygraphy, bra.kig'ra.fi n, berys-gnfen. berysgrif nbsp;nbsp;nbsp;^ Brachylogy, br� kilUjl n, byrdraith Brack, brak n breg, agen, toriadnbsp;Bracket brak et a, yspwyddyn, goben-yddind; oromfuch [Jnbsp;Brackish, brak'ish a, hallt, bel�aiddnbsp;Brad, brad n, boel fain heb glopanbsp;Brag brag n, ymffrost, bocsach, rhodres �nbsp;OT, broho, ymfirostio, gwagfostionbsp;Bragger, brag'�r, Braggart, brag'�rt.nbsp;Braggadocio, brag.a.d�'sh� n ymnbsp;Ifros�wr, bocsachwr, broliwr � ^nbsp;Bragget brag et n, bragod, bragodlynnbsp;Braid brad n, pleth, penbleth; cudynnbsp;modrwyog; sidanbleth: vt, plethnnbsp;crychu, modrwyonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thw i Brails, brah np, rhaffan i gymklygn Bram, bran �, ymenyddj deall; vtdi-ymenyddio. Brain-pan, penglog, siadnbsp;siol creuan Brain-sick, p^wan!nbsp;syfrdan, gwallgofns. Hair-Erainednbsp;penifol, ansefydlog, ammhlwyllognbsp;Brainless, branies o, diymenydd disynnbsp;wyr, ffol, ynfyd, hurt, penwag ^ 'nbsp;31 |
BRI
�rc; late; line, n�. m�te; she, zh=zz azure; thin, THis; j=dzh.
Bread, bred n, bara. Bread-chipper, gwas pobydd. Bread-corn, vd oara.nbsp;Bread-winner,cynDalydd,ennillwr baranbsp;Breadth, bredth n, lied, Ilydander; eang-der, helaethder, helaethrwyddnbsp;Break, brak (broke, broken) v, tori (nidnbsp;ag offeryn awchus), dryllio, briwio,nbsp;darnio; dofi, hyweddu: n, toriad,nbsp;metbiad, agoriad. Break of day, toriad y dydd, gwawr. Broken-ooned,nbsp;asgwrndwn. Broken-backed, cefn-dwn. Broken-bellied,boldwn. Brokenhearted, calon friw, digalon. Broken-winded, wedi tori ei wynt, torwyntnbsp;Breakers, bra'k�rz np, beisdon, beis-dbnau, mordbnau
Breakfast, brek'fast n, boreubryd: vi, tori ympryd, cymmeryd boreufwydnbsp;Breakwater, brak'wo.t�r w, noddfurnbsp;Bream, brim n, math o bysg; vi, golosginbsp;ysgarthion gwaelod llongnbsp;Breast, brest n, bron, dwyfron; mynwes.nbsp;Breast-bone, asgwm y ddwyfron.nbsp;Breast-cloth, bronliain, Breast-knot,nbsp;bronglwm. Breast-plate, dwyfroneg,nbsp;broneg. Breast-plough, gwtharadr.nbsp;Breast-work, bronglawddnbsp;Breath, breth n, anadl, �Fnn, chwyth,nbsp;awel; awyrgyrchiadnbsp;Breathe, briTH �j,anadlu; by w; gorphwysnbsp;Breathless, breth'les a, allan o anadl,nbsp;maes o anadl; dianadl; marwnbsp;Bred, bred jji amp; pp.�Breed. Well-bred,nbsp;moesgar, moesog. 111-bred, anfoesgar,nbsp;drwg ei foes
Brede, brid n, pleth, penbleth; lied Breech, britsh �, cyfeistedd, tin, bontin;
bon. Breechloader, bonddryll Breeches, britsh'iz np, llodrau, dos.
Breeches-maker, llodrwr Breed, brid n, rhyw, rhywogaeth, epil,nbsp;hil; r (bred), epilio, hilio,planta; magu,nbsp;Breeze, briz n, awel ysgafn [maethunbsp;Breezy, bri'zi a, awelog, oeraiddnbsp;Bret, bret n, lieden y m�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ther
Brethren, breiH'ren np, brodyr.�Bro-Breton, bret'un n, Llydawiad Breve, briv n, manig; gwyslythyrnbsp;Breviary, bri'vi.ur.i n, llyfr gwasanaethnbsp;eglwys Khufain
Breviate, bri'vt.at n, crynodeb, talfyriad Breviature, bri'vi.a.tshu�r n, byrnodnbsp;Brevier, bri.vi�r' n, math o argraff-Brevity, brev'i.ti n, byrder [lythyrennbsp;Brew, brw vt, mysgu, darliaw. Brew-house. darllawdy
Brewis, brw'is �, brywes, micas, potes 35
Brait, brat n, diemwnt aughaboiedig Brake, brak �, dyryslwyn, gwyddle,|nbsp;heislan, cardden; genfa ffrwyn; braichnbsp;sugnbeiriant llong:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Break
Braky, bra'ki n, dreiniog; perthlawn i Bramble, bram'bl n, miaren, dyrys�en Inbsp;Brambling, bram'bling n, gwincnbsp;Bramin, bra'min n, ofi�iriad yn yr Indianbsp;Bran, bran n, rhuddion, eisin. Bran-new, tanlli, newydd tanllinbsp;Branch, bransh n, cangen, gwrysgen,nbsp;cainc. osgl: v, ceincio, cangenunbsp;Branchless, bransh'les a, diwrysg, di-gainenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og, brigog
Branchy, bran'shi a, ceinciog, cangen-Brand,brand n,tewyn,pentewyn; diinod; haiamgt;nod; vt, haiarn-nodi; gwarad-wyddo. Brand-iron, haiarn nodi.nbsp;Brand-goose, math o aderyn gwylltnbsp;Brandish, bran'dish vt, chwyrnellu, ys-gwyd, chwyfio
Brandling, brand'ling n, pryf y gwlitb, abwyd i�r britbyllnbsp;Brandy, bran'di�, poethlynnbsp;Brangle, brang'gl v�, ymdaeru, ymgecrunbsp;Brank, brangk n, gwenith yr hyddnbsp;Brass, bras n, pres, efydd, elydrnbsp;Brassy, bras'! a, o bres, efyddaiddnbsp;Brat, brat n, bretyn; erwtyn, crotennbsp;Bravado, bra.va'd� n, gwagymffrostnbsp;Brave, brav o, dewr, glew, calonog,nbsp;mawrfiydig, hy; taclus; ardderefaog ;nbsp;vt, gofyn gwaethaf, herio; ymwycbunbsp;Bravery, bra'vnr.i n, glewder, gwroldeb;
dewrder, hoewder; mawrfrydigrwydd Bravo, bra'vo n, hurlofrudd, dyhirwasnbsp;Bravo, bra'vo *, da ia wn I da 'mechgyn i lnbsp;Brawl, brol n, cecraeth, cynben, ym-ryson: vi, ymdaeru, ceern, clewtiannbsp;Brawler, br�'i�r n. cecryn, ymdaerwrnbsp;Brawn, brdn n, oaeddgig; cyhyrgigiinbsp;grym, cryfder
Brawny, br�'n� a, cyhyrog; gewgt;nog,; Bray, bra v, pwyo, briwio, malario;^nbsp;brefu nen ruo fel asyn; pwywr;'nbsp;offeryn at falurio
Braze, braz vt, efyddu, c^anu, asio Brazen, bra'zn a, efyddaidd; baerllug,nbsp;hyf, iiyfaidd. Brazen-faced, wyneb-galed, digywilydd, baerllugnbsp;Brazenness bra'zn.es n, haerllugrwyddnbsp;Brazier, bra'zhur n, gof pres, gof copr,nbsp;efyddweithiwr
Brazil, bra.zil' n, gwlad yn America Ddeheuol; math o goed lliwio o�r wladnbsp;b�nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angbydfod
Breach, britsh n, adwy, breg, rhwyg;
-ocr page 60-BRO path, fat, ^re, met, m^-rine, pin, orb, on, curve, cut, t^=:too, twk=took; Bribe, br'ib w, fj;wobr, llygrwobr; dobr: vt, Ilygrwobrwyo; dobrwyo, hurio Bribery, br�'bur.t n, budrwobraeth, hud-wobraeth, liygrwobrw^yaethnbsp;Brick, brik n, priddfaen, priddlechnbsp;Brickbat, brikoat n, dam o briddfaennbsp;Brickdust, brik'dust n, llwch priddf'eininbsp;Bricklayer, brik'Ja.�r w, saer priddfeininbsp;Brickmaker, brik'ma.k�r ra, priddellwrnbsp;Brickwork, brik'wurk ra, priddteiuwaithnbsp;Bridal, bridal ra, neithior, priodas: a,nbsp;neithioraidd, priodasolnbsp;Bride, br�d ra, priodferch, priodasferch,nbsp;y wraig ieuanc. Bride-cake, teisennbsp;briodas. Bride-bed, gwely priodas.nbsp;Bridesmaid, morwyn priodas. Bridesman, gwas priodasnbsp;Bridegroom, br�d'grwm ra, priodfabnbsp;Bridemaid, br�d'mad ra, morwyn priodasnbsp;Brideman, br�d'man ra, gwas priodasnbsp;Bridewell, br�d'wel ra, carchar-weithdynbsp;Bridge, brij ra, pont Bridle, br�Mlra, firwyn, genfa; attaliad: vt, ffrwyno, attal, arafu Brief, brif a, byr, cryiio, cwta: ra, cryn-oad; gwyslythyr; dyfynlythyrnbsp;Briefness, brifnes ra, byrder, byrdra,nbsp;crynoder, cwtogrwyddnbsp;Brier, br�'�r ra, miaren, dyiys�en [brennbsp;Brig, brig ra, llong ysgafn t dwy Swyl-Brigade, bri.gad' ra, un fyntai mewn liu,nbsp;byddindorf yn cynnwjs o � i 30nbsp;squadron o wfr meircn, neu o 4 i 6nbsp;battalion o droedfilwyrnbsp;Brigadier, brig.^.diY n, llywydd y fathnbsp;fyntai; byddinwr Brigand, brig'and tt,ysbei�wr, carnteidr Brigandage, brig'an.daj ra, llcdrad, an-rhaith, ysbailnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [baii Brigandine, brig'an.d�n ra, llurig; cad-Brigantine, brig'an.tln ra, math o long ysgafn [ian, Uachar, ysblenyddnbsp;Bright, br�fc a, cJaer, gloew, cknaid, eir-Brighten, bri'tn vt, dysgleirio, gloewinbsp;Brightness, br�t'nes ra, gloewder, dys-gleirdeb, llewyrch, can, eirianwclinbsp;Brigose, bri.g�s'a, ymrysongar, cecrusnbsp;Brigue, brig ra, ymrafael: rt, erfyn,nbsp;gotyn pleidleisiaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wychder Brill, bril ra, math o bysgodyn Brilliancy, bril'yan.si ra, gloewder, gor-Brilliant, bril'yant a,c]aerwych, Uachar; ardderchog: ra, diemwnt tryloew Brim, brim ra, glan, yroyJ, min, cwr, ocbr: vt, llenwi; llodi nbsp;nbsp;nbsp;[gorlawn Brimful, brim'f^l a, llawn hvd yr ymyl. Brimless, brim'les a, diymyi |
Brimmer, brim'�r ra, cwpan llawn Brimstone, brim'st�n ra, mygfaen, llosg-faen, melynfaennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f brych Brindled, brin'dld a, brith, amryliw, brine, brin ra, heli; dwfr hallt. Briue-pit, pwll heli, heleddnbsp;Bring, Dring (brought) vt, dwyn, cyrchu,nbsp;cludo, cywain, arwain, arweddu. Tonbsp;bring about, dwyn i ben, achosinbsp;Brink, bringk n, ochr, min, ymyl, cwr,nbsp;Briny, br�'ni a, hallt, hel�aidd [glannbsp;Brisk, brisk a, bywiog, heinyf, sionc,nbsp;gwisgi, cy�ym, hoenus, hawnnbsp;Brisket, bris'ket ra, y barwyddennbsp;Briskness, brisk'nes n, bywiogrwydd,nbsp;sioncedd, cytiymder, hoewdernbsp;Bristle, brisl ra, gwrychyn, rhawnyn: vi, codi gwrychyn, gwrychio, ymhylln Bristly, bris'li a, gwrychog, rhawnog,nbsp;blewog, garw Brit, brit n, math o bysgodyn [deinig British, brit'ish a, Prydanaidd, Pry-Briton, brit'un ra, Brython, Prydeiniadnbsp;Brittle, brit'l a, brau, breuol, bregus,nbsp;brecus, gwannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[older Brittleness, brit'Lnes ra, breudcr, breu-Brize, br�z ra, clyryn, cacynen y meirch Broach, br�tsh ra, ber: vt, agor baril,nbsp;gollwng; taenu ar led, mynegunbsp;Broad, brod a, llydan; eang, helaeth.nbsp;As broad, lleted. Broader, lied, llet-ach. Broad day, dydd goleunbsp;Broadcast, br�d'kast n, llawdaeniad,nbsp;llawhauad: a, llawheuol, llawdaen-iadol Broadcloth, brdd'kioth ra, brethyn denied Broaden, hrb'dn v, llydanu, helaethunbsp;Broadness, brdd'nes ra, lied, llydander,nbsp;llydandra, eangder Broadside, br�d's�d n, ystlys-ergydion; wyneblen argraffedig nbsp;nbsp;nbsp;[lydan Broadsword, br�d's��rd n, cleddyf Uafn-Broadwise, br�d'w�z ad, ar draws, ar led Brocade, bro.kad' n, sidanwe: vt, eur-blethu Broccoli, brok'o.li ra, math o fresych Brock, brok ra, daiarfochyn, byrhwch.nbsp;Brocket, brok'et n, carw dwyflwyddnbsp;Broggle, brogT vi, dal llyswodnbsp;Brogue, brog ra, math o esgud; llediaithnbsp;Bxoid, broid, Broider,br61'd^r vt,plethu,nbsp;brodio, crychu Broil, broil ra, terfysg, cynhwrf; ym-ryson: vt, rhostio uwch tSn, golosgi Brokage, bro'kaj, Brokerage, bro'kur.ajnbsp;ra, gwobr cytiogwerthydd, maeldal;nbsp;masnach mewn nen nwyddaunbsp;36 |
�re; late; line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; jrrdzh. BUL Broke, brok �Break Broken, br�'kii a, toredig; pp.�Breaknbsp;Broker, br�'k�r n, cyfiogwerthydd, dir-prwy-fasnachwr, rhyngfasnachyddnbsp;Brome, brom w, gwlybwr tra phwysignbsp;Bronchial, brong'ki.al a, mynyglaiddnbsp;Bronchitis, brong.k�'tis n, fiiameg ynbsp;freuant 3ronchotomy,brong.kot'6.mi n, breuant-doriad, toriad y com gwynt Brontology, bron.tor�.ji n, traith arnbsp;dyrfau; tarandraith [bathodynnbsp;Bronze, bronz �, pres; liiw pres,*nbsp;Brooch, br�tsh n, tlws, glain gwddfnbsp;Brood, br^d�,hil; deorjad,nythiad: vi,nbsp;eistedd, gori, deor; trwm fyfyrionbsp;Broody, brw'di o, gorllyd; yn deor; ynnbsp;dwys fyfyrio Brook, br^k n, nant, comant, gofer, afbnig: rt, goddef, cyd-ddwyn 4nbsp;Broom, b^^^m n, banadi; ysgub fanadlnbsp;ysgnb. ysgnbellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgubell Broomstick, brwm'stik n, pren neu goes Broth, broth n, notes, cawl, isgell, sewnbsp;Brothel, broth'el n, puteindy, trythylldynbsp;Brothelry, broth'el.ri n, puteiudra, an-IJadrwydd, serthedd, trythyllwchnbsp;Brother, bruTH'�r (brethren) n, brawd.nbsp;Brothers, brodyr o�r nn teulu. Brethren, brodyr o�r un gymdeithasnbsp;Brotherhood, bruTH'�r.h^d n. brawdol-iaeth; cymdeithasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olrwydd Brotherliness, bruTH'iir.li.nes n, brawd-' Brotherly, bruTH'�r.li a, brawdol; sereh-og: adf fel brawd. Brotherly love,nbsp;hrawdgarwch Brought, brot nbsp;nbsp;nbsp;amp; pp.�Bring Brow, br�tV n, ael; tal, talcen; ellael. Brow-sick, prudd, digalon, athrist Browbeat, bruw'bit vt, bygylu; cuch-ddwrdio; cuchio Browless,br�w'les a,talgryf,digywilydd Brown,br�wn, o, llwyd ;gwineu,gwineu-goch. Brown-black, gwineuddu.nbsp;Brown study, myfyrdod dwfhnbsp;Brownish^ bruwn'ish o, lied wineu,nbsp;llwydwineu Browse, br�^z vi, brigbori, difrigo: n, glasgoed, pawrfrig, pawrddailnbsp;Bruise, brwz n, ciais, yssigad; anafod: t;lt;,yssigo,cleisio; pwyo,malu; dryllio Bruit, brwt n, son, swn, gair, chwedl ; vt, taenu chwedl, rhoi gair allan Brumal, brw'mal a, gauafaidd, oer, llymnbsp;Brunette, br^.net^ n, gwineuen, merchnbsp;wineuUwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[1^� Brunt, brunt n, rhutbr, hyrddiad; aryg- |
Brush, brush n,gwrychrugl, gwrychell; carfa: vt, ysgubo, rhuglo, crafellu;nbsp;rhoi curfa Brushwood, brush'w^d n, manwydd, gwyw-wydd, gosgymmon [fygylunbsp;Brustle, brusT vi, rhugldi7stio; croch-Rrutal, brw'tal o, anifeilaidd; creulawnnbsp;Brutality, brw.tel'i.ti n, anifeildra; creulondeb; bryntni [ymgreuloni Brutalize, brw'ti.l�z vt, anifeileiddio;nbsp;Brute, brwt n, anifail, mil, milyn, ys-gruW: a, anifeilaidd; afresymol, anwarnbsp;Brutish, brw'tish o, anifeilig; anfoesgarnbsp;Bub, bub n, diod gadamnbsp;Bubble, bubl n, morwysiad, bwrlwm,nbsp;doch y dwfr; gwaelbeth siomiant,nbsp;meddalddyn: �, bwrlymu, boglynu,nbsp;crychferwi, clochi; twyllo, bocedn,nbsp;Bubby, bubl n, bron benyw [siominbsp;Bubo, D�'b� n, Ilynoryn arffednbsp;Buccanier, bnk.tl.niV 7i, morleidr ynnbsp;America, morwiiliadnbsp;Buck, buk n, bweh; y gwryw oV geifr,nbsp;cwningod, amp;c.; Ileisw coed, trwytb:nbsp;V, golchi a Ileisw Bucket, buk'et n, ystwc, celwm, erwe Buckish, buk'ish a, gwych, balchnbsp;Buckle, buk'1 n, boglwm, bwcl, gwaeg: vt, boglyrau; ymosod ar; ymostwng Buckler, buk'l�r n, bwcled, tarian, as-Buckram, buk'ram n, sythliain [talcbnbsp;Bucolic, b�.kol'ik re, bugeilgerdd,bugeil-eg; bugeilfardd: a, bugeilaiddnbsp;Bud, bud re,blaguryn, eginyn, bywullyn: t?i,blaguro.egino,blaendarddu,bywullu Buddle, bud'1 re, golchle, mwnolchfa: vt,nbsp;golchi neu ddadfysgu mwnnbsp;Budge, buj vi, syflyd, ymsymmud; n,nbsp;oen-gen: a, sarig; hoenusnbsp;Budget, bud'jet a, cwd, coden, bwlgannbsp;Buff, bufre, bualgcn; hyddgennbsp;Buffalo, buf'4.10 re, bual, ych gwyllt,nbsp;bittolws Buffet, buffet n, ceraod, bonclust, cera-hep: nbsp;nbsp;nbsp;cernodio, bonclustio Buffet, bu.fet' n, onglgell, llawgell Buffle, buf'1 vt, posio, dyirsu, pen-ffwdanu:n,ych gwyllt. Buffle-headed,nbsp;pendewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[croesau Buffoon, bu.fgt;Xn' n, digrifwas, ysgentyn, Buffoonery, bu.fw'nur.i re, croesanaethnbsp;Bug. bug n, drewbryf, bwgnbsp;Bugbear, bug'b�r n, bwgan, bo, bw,nbsp;bwbach, hwdwg, bweinbsp;Bugie, bu'gi n. buelin, bual, ych gwylltnbsp;Buglehorn, b� gUborn n, bualgorn, cornnbsp;hela. helgom |
37
-ocr page 62-BUS path, fst, he, met, ma-rine, pin, 8rb, on, ciln^e, cut, tA'=too. t\Vk=took;
BUS path, fst, he, met, ma-rine, pin, 8rb, on, ciln^e, cut, tA'=too. t\Vk=took;
Build, bild {pt amp; pp built, bilt) vt, adeiladu, adello; murio; seilio. Tonbsp;build upon, pwyso ar, ymddiried ynnbsp;Building, bil'ding n, adail, adeilad,nbsp;adeiladaeth, !�
Bulb, bulb n, crwnwreiddyn, llor Bulbous, bul'bus a, crwnwreiddiognbsp;Bulge, bulj n, tolc, hollt, twll: vt tolcio,nbsp;agenu, ymddryllio
Bulimy, buli.mi n, y wane, y newyn-Bulk, bulk n, swm; maint, corfFolaeth;
corff; clamp; bwlg, rhagfwrdd [braisg Bulky, bul'ki a, helaetb; mawr, corfFoJ,nbsp;Bull, bv^vl �, tarw, bwla; gwrthiaitb,nbsp;trosgliaith; cyhoedd lythyr y pabnbsp;Bullace, b^l'as n, eirin perthi ot fathnbsp;fwyafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lythyrau y pab
BuIIary, b^I'ur.i n, casgliad o gynoedd Bulldog, b^l'dog n, ci tarw, cystawccinbsp;Bgt;ullet, bVvl'et n, pelen gwn, pelennbsp;Bulletin, b^l'i.tin n, byrhanes swyddolnbsp;0 newyddion cyhoeddus, byrfynegnbsp;Bullfeast, b^l'fist n, gwyl ymladd teirwnbsp;Bullfinch, b�^rfinsh n, coch y berllannbsp;Bullhead, b^l'hed n, peubwl, crothellnbsp;Bullion, b'^l'yun n, aur neu arian yn ynbsp;clamp heb ei fathunbsp;Bullition, b^.lish'un w, berwadnbsp;Bullock, b^l'uk �, bustach, eidion, ychnbsp;Bullrushes, b\Vrrush.iz n/?, llafrwyn, ynbsp;mOi' hesg. Bullrush, llafrwynennbsp;Bullstag, b^l'stag n, adfwl, attarwnbsp;Bulltrout, b^rtru^t n, brithyll mawr,nbsp;brithyll gwryw
Bully, b^rl'i n, bygylwr, ymgeerwr: vt, hyilddwrdio, boesachu, tan-boerinbsp;Bulwark, b^lVurk n, gwrthglawdd.
arnddiff^nfi; uchochrau Hong, nawdd-Bum, bum n, bontin, fFolen [g^wyd Bumbailifif,bum.ba'lifn,ceisbwl,gwysiwrnbsp;Bumblebee, bum'bl.bi�, gwenynen wylltnbsp;Bumboat, bum'b�t n, porthgwchnbsp;Bump, bump n, dyrnod; chwydd, enwe:
V, dyrnodio; codi yn gnwc Bumper, bum'pfir n, Hawn gwpanaidnbsp;Bumpkin, bum'kin �, delfF, drel, lleban,nbsp;Bun, bun �, cliwiogen, bara miod [llabinbsp;Bunch, bunsh n, swp, sypyn; cwiwm;nbsp;oddf; chwydd, hwrwg; vi, chwyddonbsp;allan. Bunchback, cefn erweanbsp;Bundle, bun'dl n, sypyn, sopen, bwrn,nbsp;bwrnel, rhwymf'aich; vt, sypynu, sop-enu, cydrwymonbsp;Bung, bung r?, bwng-geuadnbsp;Bunghole, bung'hol n, twll baril, bwngnbsp;Bnngle, bung'gl n, bonglerwaith ;trysgl-edd; r�, bonglera, trwsglweithio
Bungler, bung'glur n, bongleryn, bon y gler; anfedrusyn, gweithiwr anfedrusnbsp;Bunt, bunt n, ceuedd neu chwydd hwylnbsp;gan wynt: vi, chwyddo gan wyntnbsp;Bunting, bun'ting 7^, aderyn bras yr yd.
Bunting-line, rheffyn hwyl Buoy, bot 71, nofhod mewn porthladd,nbsp;nawf ddangosydd; vt, cynnal, dal inbsp;fyn^, codi i fyny. To buoy one up,nbsp;codi calon unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[duedd
Buoyancy, boi'an.si Ti.hynawfedd, nawf-Buoyant, boi'ant a, nofil, esgynol, ysgafn Burbot, bur'bot n, llotenbysg, llofenannbsp;Burden, bur'dn vt, beichio, pynio, pyn-orio, llwytho: n, baich, pwn; llwyth,nbsp;clud, pwys; gair cyrch, adgof cannbsp;Burdensome, b�r'dn.sum a, trwm, pwys-fawr, beichioi, dirwasgolnbsp;Bureau, b�.r�' ysgriten-gist; swyddfanbsp;Burgage, bur'gaj 7�, ammodau pertbynolnbsp;i fwrdeisdrefi
Burgamot, Bergamot, bur.ga.mot' n, math 0 ellaig; math 0 beraroglnbsp;Burganet, bur'ga.net n, helm, penffestinnbsp;Burgess, b^r'jes n, dinesydd, bwrdaisnbsp;Burgess-ship, bur'jes.ship 7gt;, bwrdeis-iaeth, dinasfraint
Burgh, burg n, bwrdeisdref; corfForiaeth Burgher, bur'gur n, bwrdais, dinesyddnbsp;Burghmote, b�rg'm�t n, llys bwrdeisdrefnbsp;Burglar, burg'lur n, torwr yn y nosnbsp;Burglary, bur'gl�r.i n, toriad annedd-dynbsp;yn y nos, ty-doriad
Burgomaster, b�r'g�.mas.tdr n, maer tref yn yr Iseldiroedd [Almaennbsp;Burgrave, bur'grav n, llywydd yn yrnbsp;Burial, ber'�.al n, claddiad. Burial-place, beddrod; mynwent, claddfanbsp;Burine, b�Yin n, eerf-offerynnbsp;Burlesque, bur.lesk' n, gwatwargerdd,nbsp;gogerdd, gwawdiaith: vt, gwatwar,nbsp;goganu ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I cerddgan
Burletta, b�r.let'S v, coegchwareu, Burly, b�r'li a, chwyddedig, mawrnbsp;Burn, burn n, llosg, llosgiad: (burnt) v,nbsp;llosgi, golosgi; goddeithio, deifio. Tonbsp;burn one�s fingers, cael colled. Burning-glass, llosgwydrnbsp;Burnish, bur'nish vt, caboli, llathru,nbsp;gloewi, yslipanu, lluganunbsp;Burnt, burnt pt amp; pp.�Burnnbsp;Burr, bur n, llabed y glust; oddf ar fonnbsp;corn bydd; cefndedyn Honbsp;Barrel, bur'el n, peren, gelleigennbsp;Burrow, bur'i) v, tyllu, daiaru: n, twUnbsp;cwningen; cwning-gaernbsp;Bursar, bur'sur n, trysorydd mewn colegnbsp;38
-ocr page 63-�re; i2te. line, no, miite; she, zhrrz azure; thin, this; jrzrdzh. CAD
Burse, burs, Bourse, bw�rs n, marchnad-yddfa, cyfhewidfa Burst, burst �, ymdoriad; rhwyg;nbsp;rhuthr; trwyd: v {pt amp; pp burst),nbsp;ymdori; dryllio; rhuthronbsp;Burt, hurt n, math o bysgodnbsp;Burthen, btir'xHn n amp; vt.�Burdennbsp;Bury, ber'i vt, ciaddu; daiaru [ffon cadnonbsp;Bush, b\frsh n, perth, Ilwyn, twyn; cyn-Bnshel, bwsh'el n, pwyseJ, mesur wythnbsp;galwyn. Imperial Bushel, y mesur anbsp;ddefnyddir yn bresennol ym Mhryd-ain, yn cynnwys 2218.192 o fodfeddinbsp;trytesur. Winchester Bushel, yr hennbsp;fesur yn cynnwys 2150.42 o fodfeddinbsp;tryfesur
Bushy, biVsh'i a, pertho^, dreiniog; cud-ynog nbsp;nbsp;nbsp;[ lafur
Busiless, biz'i.les a, dlwaith, segur, di-Business, biz''nes n, galwad, ceifyddyd, crefft, gwaithjgorchwyl, swydd, neges,nbsp;achos; ffwdan, trafferthnbsp;Busk, bosk n, bronatteg, bronbren: v,nbsp;parotoi, ymwisgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llopan
Buskin, bus'kin n, gwentas, coesam, Buss, Ws n, math o gwch pysgota;nbsp;cusan: vt, cusanu
Bust, bust n, penddelwedd; hannerlun Bustard, bus'turd n, gwerniarnbsp;Bustle, bus'1 n, godwrdd, terfysg, fFrwst,nbsp;ffwdan, trafferth: vi, trafferthu, ffwd-anu, ymdrafferthunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[prysur
Busy, biz'! a, diwyd, gweithgar, liafurus, Busybody, biz'i.bod.i n, ymyrwrnbsp;But, but c, ond, eithr, er hyny: pr,nbsp;oddi eithr, heb law: n, ffin, terfynnbsp;Butcher,b'^t'sh�rn,cigydd: rt,cigyddio,nbsp;lladd. Butcher�s broom, celyn Mairnbsp;Butcherly,b'�s't'�sh�r.Ka,cigyddiyd,creu-lawn, gwaedlyd, llawrudd, galanasolnbsp;Butchery, b^t'sh�r.t n, cigyddiaeth,nbsp;gwaitheigydd; cigyddfa; galanasdranbsp;Butler, but'lffr n, trulliad, heilyn, gwall-Butment, buVment n, mydatteg [ofiadnbsp;Butt, but n, nod; gwawd-nod; targed;
llestr 0126galwyn: vt, cornio, hyrddn, Butter, but'ur n, ymenynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyrddu
Butterfly, bot'ur.fli w, eiKr, gloyn byw, gloen fyw, iar fach yr hafnbsp;Butteris, but'ur.is n, math o offeryu gofnbsp;Buttermilk, but'ur.milk n, Uaeth enwynnbsp;Butterspoon, faut'ur.spwu o, crafell ymenynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llydan
Buttertooth, but'�r.twth �, rbagddant Buttery, but'ur.i n, ymenyn-gell, bwyd-gell: o, ymenynog, ymenynllydnbsp;Buttock, but'uk n, ffolen, pedrain
Button, but'n o, botwm, boglwm: vt, botymn, boglymu. Button-hole, twllnbsp;botwmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nalfur: v, attegu
Buttress, but'res n, atteg, canbost; cyn-Butyraceous, b�.ti.ra'shus, Butyrous, bii'ti.rus a, ymenynaiddnbsp;Buxom, buk'sum a, bywiog, siooc,nbsp;liawen, gwis^i, hoenus, nwyfusnbsp;Buxomness, buk'sum.nes n, bywiog-rwydd, gorhoen; aulladrwyddnbsp;Buy, b� (wught, b6t) vt, prynunbsp;Buzz, buz n, su, sis, sisial, hasting, swnnbsp;gwenyn: v, suo, sisiaiu, hastingnbsp;Buzzard, bnz'urd �, bwncath, bod ynbsp;gwemi. Bald buzzard, bod tlnwyn,nbsp;i2r dinwen
By, biygt;r, gan, wrth, trwy, gcr, ger Haw: ad, beibio; yn agos: px, yn arwyddonbsp;dirgeiwch, heibio, ar naill oebr. By-and-by, ar fyr, yn y man, allan o law,nbsp;maes o law, yn ddioed. By-blow,nbsp;celddymod. By-end, cam ddyben,nbsp;gau amcan. By-gone, gynt, gorpben-edig. By-law,deddfgartrefol, eyfraithnbsp;neillduol. By-name,llysenw. By-path,nbsp;By-walk, coeglwybr. By-place, diar-ffordd, llechfan. By-road, fforddgoeg.nbsp;By-room,ystafell ddirgel. By-stander,nbsp;edrychwr, sefyllwr. By-street, heednbsp;gefn, coegheol. By-view, hunan-les.nbsp;By-way, ffordd ddidramwy. By-word,nbsp;gwawd, diareb, gwatwargyffnbsp;Bye, b� (hen air) n, trigfa, pentref, tref.
Good bye (God be wi� ye), yn iach Byzantine, biz'an.tin �, darn o aur onbsp;wertb pymtheg punt
c
CAB,kab�, mesur luddewigodri pheint;
hargerbyd un ceffyl Cabal, kAbal' n, cydgynghor, cydgyfrin-ach: vi, cydlunio, cydfwriadu, cyfradunbsp;Cabala, kab'a.la n, y traddodiadaunbsp;luddewig
Gabalist, kab'a.lisfc �, rbinddysgawdwr CabalisticaJ, kab.^.lis'ti.kal a, traddod-iadol, dirgel, cyfrinacholnbsp;Caballine, kab'a.l�n n, math o aloes garw:
a, ceffylaidd,ceffylog, perthynol i ge%I Calmret, kab'2.r� n, tafarndy, gwindynbsp;Cabbage, kabaj n, bresychen, bresychnbsp;caw]; vt, darnladratanbsp;Cabin, kab'in n, caban, cell, cuddigl,nbsp;lluest, twlc. Cabin-boy, morlancnbsp;Cabinet, kab'i.net n, cloergell, amgu-eddgist, tlysgist: eyffin-gynghornbsp;39
-ocr page 64-CAL path, fat, 6re, met, ma-rine, pin, 6rb, on, curve, cut, t^=too, t^i'k=tocki Cabinetmaker, kab'i.net.ma.k�r n, cist-Cable, ka'bl n, rhaif angor [anwr Cabriolet, kab.ri.�.l�' n, math o gerbydnbsp;Cachectical. kt.kek'ti.kal a, auniwygiolnbsp;Cachexy. kS.kek.'si n, anniwyg; drwgnbsp;ansawdd corffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iniad uchel Cachination, kak.i.na^shun �, chwerth-Cackerel, kak'ur.el n, math o bysgodyn (�aekie, kak'! vi, cl-wcian, creeiannbsp;Cacochymy, kak'�jcim.t n, drwg ansawdd y gwaednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cythraul Cacodsemoa, kak.�.di'mun �, ysbiyd Cacograj^y, ka.kog'ra.f� n, ysgritwaitb Cacophony ,ka.kofquot;'�.nl�,drygsain[drwg Cadaver, kS..d3.'vCir n, celan, corft Cadaverous, ka.dav^ur.us a, celanaiddnbsp;Caddis, kad'is n, ysnoden; abwydynnbsp;Cade, kad n, llestryn, barllan: vt, llaw-faethu: a, tyner. dof, gwar. Cade-lamb, oen llawfaeth. Cade of herrings, mwys o benweignbsp;Cadence, k�^dens n, disgynsainnbsp;Cadene, ka.din' n, liawrlen Dyrcaiddnbsp;C^ent,k�a dent a, ar osty ngiad, gosty ng-Cadet, ka.det'�, cadlancnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol Cadge, kaj t;t,cludo, dwyn baich; Ilwy tho Cadger, kaj'�r n, edwicwr, adwerthyddnbsp;Cadi, ka'di n, pen-swyddog Tyrcaiddnbsp;Cadillack, kldil'sk �, math o ellaignbsp;Caducity, ka.du'stti n, breuder, gwen-di�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y Persiaid Caftan, kaftan n, math o wisg ym mysg Cag, kag n, barilan, llestrynnbsp;Cage, kai n, cawell; adardy; gwialgellnbsp;Caisson, ka'son n, eist o bylor neu belaunbsp;rhvfelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[caethwas, adyn Caitiff, ka'tif n, dyhiryn, diffeithiwr; Caiole, ka.jdf vt, twylloj gwenieithio;nbsp;nudo; twyllfoddio Cake, kak n, teisen, afrlladen, chwlogen: V, teisenu, torthi; glynu yng nghyd Calabash, kafa-bash n, math o gicaionnbsp;Calamanco, kal.S.inang'k� n, math onbsp;wlanwe CaUmary, kar^.mur.i�, morgyllell Calamine, kal'a.minnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mwn afryttel neu sinc Calamint, kal'a.mint n, mintys y gath Calamitous, ka.lam'i.tus a, adtydus,nbsp;trallodus, blin, truenus, tryebinebusnbsp;Calamity, k^.lam'i.ti n, adfyd, blinfyd-helbul, trallod, trueni, drygfyd, trych-ineb, cystuddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beraroglaidd Calamus, kal'a.mus n, math o gorsen Calander, kafan.dur n, pryf yr ydnbsp;Calash, kS.Iash' n, cerbyd agoredj mathnbsp;o benwisg |
Calcareous, kal.k�r'i.us a, calchaidd, Calces, kafsiz np.�Calx [calchog Calcination,kal.si.Dashun n, calchlosg-iadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iosgi Calcine, kal.s�n' vt, calchlosgi, gwyn-Calcinatory, kal.sin'a.tur.� �, calcb-losglestr, tawddlestr [gythriaeth Calcography, kahkog'r^.f� n, caJehys-Cakulate, kal'k�.lat v, cytirif, bwrwnbsp;cyfrif; olrhain; addasu, cymmesuronbsp;Calculation, kal.kti.la'shnn n, cyfrifiad,nbsp;cyfrif, amcan, amcaniadnbsp;Calculose, kal.k�J�s', Calculous, kal'k�-Ins a, graianog, caregognbsp;Calculus, kal'k�.lus (calculi, kal'k�.l�) n, nbsp;nbsp;nbsp;y gareg yn y bledrcn; dull o gyfrifnbsp;Caldron, kol'drnn n, pair, callawrnbsp;Caledonian, kal.i.db'ni.an n, Ysgotyn: o, nbsp;nbsp;nbsp;Ysgotaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, poethiad Calefaction, kal.i.fak'shun n, gwresog-Calefactory, kal,i.fak'tur.i a. gwresog, poethiannol nbsp;nbsp;nbsp;[gwresogi Calefy, kal'i.f� v, twymo, poethi, Calendar, kal'en.dhr n, dyddlyfr, dydd-iadur: vt, cymmeryd cyfrif, coffaunbsp;Calender, kafen.d�r n, llathrwasg lliein- iau; t�lt;,llathru,llyfnwasgu,twymwa�gu Calends, kal'endz n, calan-ddyddiaunbsp;Calenture, kal'en.tsh��rn,twymy n boetii, morgryd [croth esgair. In-calf, cyfio Calf, kSf (p calves) n, llo; croth y goes.nbsp;Calibre, kal'i-bur n, mesur ceuedd gwnnbsp;Calico, kal'Lk� n, cotymwe [poethnbsp;Caiid, kal'id a, tanllyd, tanbaid, twym,nbsp;Calidity, ka.lid'l.tt n, poethdernbsp;Caligation, kal.i.ga'shun n, tyvyllni,nbsp;caddugnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og, anamlwg Caliginous, kS.ln'Lnus a, tywyll, niwl-Caligraphy, kLli^ra.fi n, ysgrifeniad teg, Ilaw degnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[metiaid Caliph, kalif n, archoffeiriad y Maho-Galiver, kal'i.vur n, llawddryll Calix, kal'iks �, cwpaanbsp;Calk, kok vt, can agenan llong a charthnbsp;Call, kol n, galwad; gcfyniad; gwa-hoddiad: v, galw; gwysio; enwi. Tonbsp;call often, gelwain, mynych aiw. Tonbsp;call to mind, cofio, adgofionbsp;Callet, kal'et n, cyffoden, diffeithwraignbsp;Callid, kafid o, eyfrwys; ystry^vgarnbsp;Callidity, ka.lid'i.ti n, cyfrwysdra f crefftnbsp;Calling, k�l'ing �, galwad, c-elfyddyd.nbsp;Callipers, kafhpurz n, math o gwmpasnbsp;neu gwmpawd coesgamnbsp;Callosity, ka.los'i.ti n, caledwch, chwyddnbsp;caled; annheimladrwydd pealednbsp;Callous, kafus o, croendew; dideimlad,nbsp;40 |
�re: late; line, no, m�te; she, zh=z azQre; thin, THis; j=dzh. CAN
Callow, kal o a, dibln, noeth, croenllwm Calm, kam v^,tawelu,gostegu; dyhuddo:nbsp;n, tawelwch, tegweh, hindda; a, dys-taw, tawel, llonydd, digyfFro, arafnbsp;Calmness, kSm'nes n, tawelwch; llar-ieidd-dranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[byw Calomel, kar�.rael n, darpariad o anan Calorie, ki.lor'ik n, defnydd gwres,nbsp;^res Calorific, kal.�.rifik o, poethiannol, twymynol, gwresogolnbsp;Calotte, kE..lot' n, math o gwpan; ceu-dwll erwn Caltrop, kal'trop �, math o ysgall; oflferyn rhyfel nbsp;nbsp;nbsp;[ camgyhuddo Calumniate, ka.lum'nl.at vi, enllibio, Calumniator, ka.lum'nt.a.t�r �, athrod-wr, enllibiwr, absenwrnbsp;Calumny, kal'ammi n, anair, enllib,nbsp;cabl, athrod, drwff absennbsp;Calve, k2.v vi, dyfoa amp; Ho, bwrw Honbsp;Calves, kavz np.�Calfnbsp;Calvinism, kalVin.izm n, Calfiniaethnbsp;Calvinistic, kal.vi.nia'tik a, Calfinaiddnbsp;Calx, kalks (o calces) n, calchnbsp;Calycle, kal'i.Kl n, blagnryn, bywullynnbsp;Calyk�, kal'iks n, deilwal blodeuyn [ognbsp;Cambering, kam'bur.ing a, bwaog, myd-Cambi.-t, kam'bist n, cythewidydd, ariannbsp;gyfnewidydd Cambrian, kam'bri.an n, Cymro: o. Cymraeg, Cymreig, Cymreigaidd, per-thynoi i Gymru Cambric, kam'brik n, sindal, meinlliain Came, kam pL�Comenbsp;Camel, kam'ei w, cammarch, cawrfarchnbsp;Cameleopard, kam'el.ep.�rd n, cawr-lewpard, camel-lewpardnbsp;Camelot,kam'i.lot n,math o gymmysgwenbsp;Cameo, kam'y� n, math o onycs; arlnnnbsp;o un Hiw Camera obscura, kam'ur.^ ob.sk�V'� �, ystafell dy well; math o beiriant tremo)nbsp;Camerate, kam'ur.at vt, bwau, mydunbsp;Cameration, kam.u.ra'shun n, mydiad,nbsp;bwadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[plygein-gyreh Camisado, kam.i.sa'd� n, nosruthr; Camlet, kam'let n, math o ddefnyddnbsp;gwlanaidd Camomile, kam'o.m�l n, camri, mil wydd, gawmilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysmwt Camous, ka'mus a, trwynlydan, trwyn-Camp, kamp n, gwersyli, gwersyllfa Campaign, kam.pan' n, gwastattir;nbsp;rhyfel-dymmor Campaigner, kam.pa'n�r �, hen filwr Oampanel, kam'p^.nel n, clych y perthi |
Campestral, kam.pes'tral a, maesaidd; Camphor, kam'f�r n, oamphyr [gwylltnbsp;Camphorate, kam'fur.at a, mysgedd anbsp;champhyr Campion, kam'pi.un n, rhos, campan, Ilysiau yr ychaia Can, kan {pt conld) vt, gallaf, gelli, fall, amp;c., medraf, medri, medr, amp;c., ichon: �, piser, cwpannbsp;Canakin, kan^d.kin n, cwpan, diodlestr,nbsp;pisernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y bobl Canaille, kamp;.na'il n, gwerinos, gwehilion Canal, ka.nal' n, dyfrffos, dyfrglawdd,nbsp;camlasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Canaliculated, kan.t.lik'�.la.ted a, fibs-Canary, kd.n�r'i n, math o ddawns: vi, dawEsio, campio, rhonta. Canary-bird, ymelynogmwrn. Canary-grass,nbsp;glaswellt y cgt;^d. Canary-wine, gwinnbsp;oV Ynysoedd Dedwyddnbsp;Cancel, kan'sel vt, dil�u, dirymu, di-ddymunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diddymiad Cancellation, kan.se.la'shun n, dilead, Cancellated, kan'sel.a.ted a, groes-yng-nghroesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cranc Cancer, kan's�r n, dafaden wyllt, cancr, Cancerate, kan'sur.at vi, cancru, crancunbsp;Cancerous, kan'sur.us a, cancraiddnbsp;Cancrine, kang'krin a, morgranciaiddnbsp;Candent, kan'dent a, poeth, tanbaid,nbsp;Hacharnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hynaws Candid, kan'did a, teg, gonest, didwyll, Candidate, kan'dt.dSt n, ymgeisydd; swydderlynwr, swyddgeisiwr Candify, kan'di.f� vt, cknu, gwynunbsp;Candle, kan'dl n, canwyllnbsp;Candleberry-tree,kan'dl.ber.i.trin,mathnbsp;o helyg p�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[canwyllau Candlemas, kan'dl.mas n, gwyl Fair y Candlestick, kan'dl.stik n, canwyllbren,nbsp;canwyllyr, canwyllarnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Candour, kan'd�r n, tegweh, rhywiog-Gandy, kan'di v, crawanu 8. siwgr Cane, kan n, calaf, corsen, corsffon: vt,nbsp;ffonodio, ffonio, Cane-reed, cawnen,nbsp;corsennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blawT Canescent, ka,nes'ent a, llwyd, henaidd, Canicular, ka.nik'�.l�r a, perthynol inbsp;seren y ci; poeth. Canicular days,nbsp;dyddiau�r cwn Canine, ka.n�n' a, c�aidd, cystogaidd. Canine tooth, ysgythrddant. Caninenbsp;madness, y gynddareddnbsp;Canister, kan'is.t�rn, blychyn, blwch t�nbsp;Canker, kang'k�r n, cancr, rhwd, rhyd-ni, ysiad: v, rhydu, cancro, ysu.nbsp;Canker-worm, pryf y rhwdnbsp;41 |
CAP path, fat, �re, met, m3,-rinc, pin, orb, on, curve, cut, tgt;^=too, tifrk:=took;
Cannel, kan'el w, pibell baril. Cannel-bone, corn breuant, corn gwddf. Can-nel-coal, math o lo nbsp;nbsp;nbsp;[breuad
Cannibal, kan'i.bal n, dynfwytawr. Cannon, kan'un n, niagnel, cyflegr.
Cannon-ball, pelen magnel Cannonade, kan.un.ad' n, magneliad:
vt, magnelu, cyflegru [cyflegrwr Cannoneer, kan.un.i�r' �, magnelwr,nbsp;Canny, kan'i a, call, cyfrwysnbsp;Canoe, kl.n'sVn, ceubal, cwrwgl, cwchnbsp;Canon, kan'un n, canon, rheol, deddf;
math 0 argraff-lythyren Canonical, kS.non'f.kal a, canonaidd,nbsp;awdurdodedig, rheolaiddnbsp;Canonicals, ka.non-'i.kalz o, y gwisg-oedd offeiriadol
Canonist, kan'un.ist n, cyfreithiwr eg-Iwysig; canonwr nbsp;nbsp;nbsp;[iad
Canonization, kan.un.i.za'shun n, seint-Canonize, kan'un.�z v(, seintio, santioli Canonry, kan'un.ri n, canoniaethnbsp;Canopy, kan'�.p� n, gortho, mwdlennbsp;gorchuddlen; vt, gwrthoi, mwdlenunbsp;Canorous, kS.n�Vus a, llafar, soniarus,nbsp;cerddgar
Cant, kant n, truthiaith, iaith ffugiol; iaithddisylwedd ;rhagrith: r^jffregodinbsp;truthio, gwagsynio; rhagrithionbsp;Cantata, kan.ta ta n, adroddgannbsp;Carnation, kan.ta'shun �, caniad, cy-nghaniad
Canteen, kan.tin' n, gwirodlestr milwr; tafarndy inilwraidd
Canter, kan'tur vi, gogarlamu: w, rhygyngiad; rhagritniwrnbsp;Cantharides, kan.thar'l.diz np, cylionnbsp;Paradwyfc^ cylion Yspaennbsp;Canthus, kan'thus n, cil y llygadnbsp;Canticle, kan'tt.kl n, canig, can, caniad,nbsp;cathl; Camp;n Solomon [dryll, rhannbsp;Cantle, kan'tl vt, darnio, dryHio: n, darn,nbsp;Cantlet, kant'Jet �, darn, dryll, talpnbsp;Canto, kan'to n, c^n. dosbarth o gannbsp;Canton, kan'tun n, rnandir, talaeth, ar-dal, tiriogaeth; dinas yn Chinanbsp;Canton, kan'tun, Cantonize, kan'tun.�znbsp;vt, rhanu, dosbartbunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tiriogaeth
Cantonment, kan'tun.ment n, rhandir, Cantred, kan'tred n, cantref, cwmmwdnbsp;Canvas^ Canvass, kan'vas n, sachliain,nbsp;brasliain, cywarchlennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ceisio
Canvass, kan'vas vt, holi, chwilio; gofyn, Cany, ka'nl a, corsenognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fer, canig
Canzonet, kan'z�.net n, erddygan, camp;n Caoutchouc, kw'tsh^k �, math o ludnbsp;ystwyth, India rvhher
Cap, kap n, cap, capan, heulrod, cwflen;
vt, capio. Cap-a-pie, o�r pen i*r traed Capability, ka.pa.bil i.ti n, gallu, gallu-ogrwydd, cymhwysdernbsp;Capable, ka'pamp;.bl a, galluog, cyfaddas,nbsp;digonol
Capacious, k^.pa'shus a, helaeth, eang, cynnwysfawr
Capaciousness, ka.pashus.nes n, he-laethrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[cyfaddasn
Capacitate, k^.pas'i.tat vt, galluogi, Capacity, ka.pas'i.tt n, medr; gallu,nbsp;cymhwysder; sefyUfa, cyflwrnbsp;Caparison, kS,.par'i.sun n, seirch; add-urnwisg march: vt, addurno, trwsiadunbsp;Caparisoned, ka.par'i.sund a, mewnnbsp;seirch, llurigog, seirchiognbsp;Cape, kiip n, penrhyn, penarth, pentirnbsp;Caper, ka�pur n, llamsach, crychhimiad:
tJt, rhonta, brychneidio, crychlamu Capers, ka'purz n, math o gyffaitiinbsp;Capias, ka'pi.as n, dienwys [torwynnbsp;Capillaire, kap.i.l�V n, sew o wallt ynbsp;Capillament, klpil'�l.ment it, gwreidd-iach; briger
Capillary, kap'il.ur.� n, man, gwalltaidd brigeraidd. Capillary veins, mannbsp;wyth�enau
Capital, kap'i.tal a, prif,penaf,arbenig: n, argyffre; cyfalaf, arian treigljnbsp;penglwm, penyn, heiliog; prif-ddinas;nbsp;prif-lythyren. Capital punishment,nbsp;prilgosp, dienyddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[penau
Capitation, kap.l.tS'shun n, treth y Capitol, kap'i.tol n, cabidwl, cabidyldynbsp;Capitular, ka.pit'ii.lur ft, corffo ddeddfaunbsp;Capitulate, kLpit'ii.lat vi, ymroddi arnbsp;ammodau [roddiad ar ammodaunbsp;Capitulation, kS.pit.�.la'shun n, ym-Capon. ka'pn n, ceiliog dysbaidd, capwlltnbsp;Capouch, k^.pwtsh' n, cwcwll, cwnnbsp;Caprice, kE.prfs' n, chwidredd, mympwy,nbsp;gwammaldyb
Capricious, k^.prish'us a, gwammal, an-wadal, penchwiban, chwidr Capricorn, kap'ri.korn w, arwydd yr Afrnbsp;Caprifole, ka'pri.tbl ft, gwyddfidnbsp;Capriole, ka'prl.ol n, gafrlam, carlamnbsp;Capstan, kap'stan n, dyrwynlath llongnbsp;Capsular, kap's�.liar a, ceuaidd, cistan-aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edigrci, cau
Capsulate, kap's�.lat a, mewn cist, cau-Capsule, kap'siil n, hadlestr, cibyn Captain, kap'tan n, cadben, blaenornbsp;Captaincy jkap'tan .si, C aptainship, kap'-tan.ship n, cadbeniaethnbsp;Caption, kap'shun n, daliad, gafaeliadnbsp;42
-ocr page 67-ore; late, line, no, ngt;�tc; she, zh=z azure; thin, this; j=:dzh. CAR
Captious, kap'shtis a, ymrafaelgar, cec-rus, croes nbsp;nbsp;nbsp;[denu Captivate, kap'ti.vat ri, caethiwo; nudo, Captive, kap'tiv n, caethglud, carcharor: a, caeth nbsp;nbsp;nbsp;[caethiwed Captivity, kap.tivXtl n, caethgludiad, Captor, kap'tur �, ysgyfaelwr, caeth-gludwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymmeryd, dal Capture, kap'tshur n, ysglyfiad: vt, Capuchin, kap.�.shin' �, cycyllfrawd; math 0 fantell; math o golomen Car, kSr car, cerbyd; certwyn, mennbsp;Oarac, kar'ak n, math o Iwythlong Ys-paenaidd Carat, karat n, pwys o bedwar gronyn Caravan, kar.amp;.van^�, myntai o fasnach-wyr; men d�edig Caravansary, kar.a.van'sur.t n, Hetty cyfiredin yn y Dwyrainnbsp;Caraway, kar'k.wa n, y garddwynbsp;Carbine, kamp;r'b�n, Carabine, kar'�i.bm n,nbsp;dryll byr, corddryll, carbinnbsp;Carbineer, kar.bl.niY n, marchfilwr ys-gafn; milwr byrddryllnbsp;Carbon, k^'bun n, goslosg, ulyf, ulwyn,nbsp;prif elten yr adamant; coed llosgedignbsp;Carbonade, kir'b�.nad vt^ rhostio cig ynnbsp;ddamau ar farwor Carbonic, kar.bon'ik a, ulyfig. Carbonic acid gas. nwy sur ulyhg, tagnwynbsp;Carboy, kar'boi �, costrel tawr mewnnbsp;gwaith gwiail Carbuncle, kar'bung.kl n, carbwncl; llynoryn dugoch nbsp;nbsp;nbsp;[gleiniol Carcanet, kar'kh.net n, gwddfgylch Carcase, kar'kas, Cascass, kar'kas n,nbsp;ceJain, celan, abwy, ysgerbwd, corfl�nbsp;marw, abod, buria, ysgrwdnbsp;Card, kard n, cerdyn: r, cardio, cribonbsp;gwian; chwareu cardiau [Paradwysnbsp;Cardamoms, k^r'd^.mumz np, grawnnbsp;Cardiac, kSr'di.ak m, cryfbaol,adtywiolnbsp;Cardinal, kar'di.nal a, prif, arbenig: n,nbsp;penadur cochl; cochi benyw. Cardinal points, gogleddjdeheu, dwyrain,nbsp;gorllewin. Cardinal signs, arwyddionnbsp;y sidydd.�Zodiac Care, k�r n, gofal, pryder, care, ystig-rwydd: rt, dawr, gofalu, gwyho, carcio. pryderu; maehonbsp;Careen, ka.rin'diddosi Hong, cyweirionbsp;Career, ka.riV'�, gyrfa, rhedfa, helynt,nbsp;hynt, rhediad; hedfa aderynnbsp;Careful,ke�r'f�^l a, gofalu8,gwyIiad wms,nbsp;carcusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[care Carefulness, k�r'f^l.nes n, gofal, pryder, Careless, k�VJes a, diofal, esgeulua |
Carelessness, k�Vles.nes n, diofalwch^ esgeulusdra, esgeulnsdod [dodinbsp;Caress, kk.res' ui, anwesu, Hochi, mal-Caret, k�r'et n, gwallnod, diifygnod (a)nbsp;Caretaker, k�r'ta.k�r n,un mewn gofal,nbsp;gotalwr, ceidwad Cargo, kar'go �, llwyth Hong, liong-Iwyth nbsp;nbsp;nbsp;[digriflun Caricature, kar.i.k^.tiiV n, anferthlun, Caries, ke�r'i.iz, Cariosity, ke�r.i.os'Ltlnbsp;n, pydmi esgyrn Carious, k� r'i.us a, pwdr, ysedig Cark, kark ui, gofalu, rhyofalu, pryderunbsp;Carlcat, k^rl�kat n, gwreath, cath wrywnbsp;Carle, karl n, ceriyii, bawddyn, crinwaanbsp;Carman, kar'man �, certwynwr, certiwr. gyrwr nbsp;nbsp;nbsp;[brawd o urdd Carmel Carmelite, kar'mel.it n, Carmeliad, Carminative, kar.min'^.tiv n, meddyg-iniaeth i chwalu gwynt; a, gwyntyrolnbsp;Carmine, kamp;r'm'in n, sylwedd mwnawlnbsp;0 liw goleugoch Carnage, khrYaj n, galanasdra, lladdfa Carnal, kkr'nal a, cnawdol; aniaiiolnbsp;Carnality, kar.nal'i.ti n, cnawdoirwyddnbsp;Carnation, k^lr.na'shun n, blodeuyn tegnbsp;cigfaennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cigliw Carnelion, kar.ni'li.un ft, math o agat, Carneous, kar'ni.us, Carnous, kdr'nus a,nbsp;cnodiog, cifflyd Camify, k^Yi.fi vi, tewychu, brasau, pwyntionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyl Carnival, karYi.val n, gloddestwyl, cig-Carnivorous, kar.niv'o.rus a, cigysol, ciglwnc, cigreibus, rheibusnbsp;Carnosity, kar.noa'i.ti ft, cnodigrwyddnbsp;Caroebe, ka.rosh'�, pleser-gerbydnbsp;Carol, kar'ul �, mawlgerdd Nadolig: r,nbsp;canu; moli, canmol; mawrygunbsp;Carousal, kd.ruw'zal n, gloddest, eyf-eddach. wttres Carouse, aa.r�wz' rt, gloddesta, wttresa Carp, karp n, llynbysg: v, cnoi, senu,nbsp;pigo beiau, beio, cecrunbsp;Carpenter, kar'pen.tur ft,saer, saer coed.nbsp;Master carpenter, pensaer. Carpenter�s line, iiinyn saer. Carpenter�snbsp;shop, gweithd^ saernbsp;Carpentry, k^rjwn.trt n, saern�aeth,nbsp;saerwaith, gwaith saer coednbsp;Carpet, kamp;r'pet �, llawrlen, carped;nbsp;b wrddlen, To bring a thing upon thenbsp;carpet, dvt'yii peth dan sylwnbsp;Carriage, kar'aj n, clud, cludai, cerbyd; cludiad; ymddygiad, ymarweddiad Carrier, kar'i.ur n, cariwr, cludydd, ar-weddodwr, cyweiniwr |
48
-ocr page 68-CAT path, fat, ere, met, mS-rine, pin, �rb, on, c�rvc, ctit, t*=too, t^k=:took;
Carrion, kar'i.un n, bur^yn, llurgyn, celain, celan, buria, abwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[byr
Carronade, kar.un.ad' n, cyflegr haiarn Carrot, kar'ut moronen: p, moron,nbsp;moron cochion. Wild carrota, llysiaunbsp;y meddyglynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[moronliw
Carroty, kar'ut.i n, coch, pengoch, Carry, kar'i v, cario, arwedd, cywain;nbsp;ymddwyn. To carry the day, ennillnbsp;y dydd. To carry away a mast, collinbsp;hwylbren. To carry through, cwblhaunbsp;Cart, k^rt �, men, certyn, troJ, car.nbsp;Dray-cart, car Ilusg. Cart-wright,nbsp;mensaer, saer meni
Carteblanche, k^rt.bldnsh' �, papyr gwyn iV lenwi; trwyddednbsp;Cartel, kar'tel n, cy tundeb i newid carch-arorion rhyfel
Cartilage, kar'tl.laj n, madruddyn Cartilaginous, k^.ti.la3T.nus a, madr-nddognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bapyr
Cartoon, kSr.twn' n, bras gynllun ar Cartoucli, kar.twsh' n, cod i godi pelenaunbsp;Cartridge, kSrt'rij n, papyraid o by lor;nbsp;ergydrol. Cartridge-oox, cod i gadwnbsp;ergydroliau
Caruncle,kar'ung.kl n, difyn o gig, cigyn Carve, k^rv vt, cerfio, ysgythru, naddunbsp;tori bwyd, bwyd-ranunbsp;Carver, kar'v�r w, cerfluniwr; bwyttorwrnbsp;Cascaie, kas'gM n, rhaiadr, dyfir-gwymp; eirwy
Case, kas n, cyfiwr, ansawdd, helynt; amwisgjgorchudd ;mater,peth; achos,nbsp;treigl; vt, gorchuddio, gweinio, am-wisgo. A hard case, cyfiwr caled.nbsp;In case, os, pe. Book-case, llyfrgist.nbsp;Nominative case, achos enwedigol.nbsp;Put the case, gadewch, caniatewchnbsp;Gaseharden, k�s'hlir.dii vt^ durgaledu,nbsp;durfingo
Caseknife, kas'njf n, cyllell fawr Casemate, kUs'mat �, gwaith bwaognbsp;Casement, kUs'ment n, rhwyll; colofn-gapnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhyfel, cod belau
Caseshot, kas'shot n, sypyn o fan belau Cash, kash n, arian parod, mwnainbsp;Cashew, ka.shw' n, math o bren cnaunbsp;Cashier, kS.shiV w, arianwas: vt, di-C/Hsk, kask n, baril, barilan [swyddonbsp;Casket, kas'ket TijCistan, preufol, blwch,nbsp;goiwrch; gemflwchnbsp;Casque, kask 7i, helm, penfiestinnbsp;Cass, kas, Cassate, ka.sat' vtj dil�u,nbsp;dirymu, diddymunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad
Cassation, ka.sa'shun n, dilead, dirym-Cassia, kash'yS n, rhisgl per
Cassidony, kas'i.dun.i n, math, o flcdeu-yn ,* maen myrierid
Cassock, kas'uk n, crysbais offeiriad;
hugan nbsp;nbsp;nbsp;India
Cassowary, kas'�.w�r.i n, aderyn mawr Cast, kast {pi amp; pp cast) vt, bwrw,nbsp;lluchio, ergydio; toddi, bathu, tawdd-lunio; trethu; cyfrifo; collfamu: n,nbsp;tafliad,ergyd; prawf,prawen; cynnyg;nbsp;gwawr,gwedd*,bath. Tocastabroad,nbsp;gwasgaru. To cast down, gostwng,nbsp;iselu. To cast up, cyfrif. Casting-voice, terfynlais. Casting-net, rhwydnbsp;fwrw. A cast in the eye, traws yn ynbsp;llygad
Castanet, kas.tAnet' n, dwylawrugl dawnswyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[collddyn
Castaway, kast'^.wa n, un gwrthodedig, Caste, kast n, llwyth; graddnbsp;Castellan, kas'tel.au �, ceidwad castellnbsp;Castellany, kas'tel.an.i n, rhandir castellnbsp;Castellated, kas'tel.a.ted a, castellognbsp;Castcllet, kas'tel.ct n, castell, castellannbsp;Caster, kas't�r n, tafiwr, ergydiwr;
toddwr; troellig, rhodan Castigate, kaa'tt.gat vt, cwyddu; cys-twyo, euro
Castigation, kas.ti.ga'shtm n, cospedig-aeth, cystwyad
Castle, kas'1 n, castell, t^r, amdditfynfa Castling, kast'ling n, erthyl, peth an-nhymmignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llostlydan
Castor, kas't�r �, yr afanc, firaucon, Castrametation, kas.tr^.mi.ta'shun �,nbsp;gwersylliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anafu
Castrate,kas'trkttgt;�,dysbaddu; cyweirio; Castration, kas.tra'shun �, dysbaddiadnbsp;Castrel, kas'trel n, y cndyll coch, cu-dyll, ceinlly goch
Casual, kazh'ii.al a, damweiniol, dy-gwyddol, achlysurol Casualty, kazh u.al.ti n, damwain, dy-gwyddiad [mheuon cydwybodnbsp;Casuist, kazh'u.ist n, dattodwr am-Casuistry, kazli'u.is.tri n, beimiadaethnbsp;achosion cydwybod
Cat, kat n, cath. To turn cat in the pan, chwareu�r ffbn ddwybig. Cat-o�-nine-tails, ftrewyll naw llinyn, cathnbsp;naw cynffon
Cata-, Oat-ygt;�, i lawr: gwrth-, erbyn Catabaptist, kat.a.bap'tist n gwrthwyn-ebwr bedyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rny bell o air
Catachresis, kat.�.krfsis n, arferiad Catachrestical, kat.a.kres'ti.kal a, rhynbsp;bell, treisiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[goilif
Cataclysm, kat'a.klizm n, Hit, dylif,
U
-ocr page 69-�re; late, line, no, miite: she, 2h=z az�re; thin, this: j=dzh. CED
Catacombs, kat'a.komz n, claddgell-oedd, claddogofejdd ('atalepsy, kat'�.lep.si to, pang-glefydnbsp;t atalogne, kat'a.log n, rhestr, cofrestr,nbsp;llechres, rhifres [bryntni, bryntwasnbsp;Catamite, kat'a.m�t to, llanc at drinnbsp;Cataphract, kat'a.frakt n, marchogwrnbsp;Hawn arfognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meddaiai
Cataplasm, kat'^.plazm to, sugaethan, Catapult, kat'a.pult to, taflbeiriantnbsp;t.ataract, kat'a.rakt n, rhaiadr; sechnbsp;bilen ar y llygadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mwyth
Catarrh, ka.tSr' w, pen ddyferwst. gor-t.'atarrha],ka.tar'al, Catarrbous, ka.tar'-us a, gormwythig
Catastrophe, ka.tas'tr�.f� to, gwrthdro; troad a diweddiad; drwg ddiwedd;nbsp;damwain, anhap, trychinebnbsp;Catcal, kat'kol �, math o cbwibanoglnbsp;Catch, katsh (caught) vty dal, gafaelu,nbsp;ymaflyd yn, cipio, cymmeryd; bodd-liau: TO, bach, clicied; dalfa, ysglyf;nbsp;difyrgan. Catch word, dangosair. Anbsp;catching disease, haint lynolnbsp;Catchfly, katsh'H� to, glydlys. Bladdernbsp;catchfiy, liysiau poernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eeisiad
Catchpoll, katsh'pol to, ceisbwl,rningyll, Catchup.katsh'upTO, math o gyflfaith ^ignbsp;Oatechetical,kat.i.ket'i.kal a,�gwyddor-Catechism, kat'i.kism to, holwyddoreg,nbsp;egwyddorlith, holiadlith [gwyddorwrnbsp;Catechist, kat'i.kist n, egwyddorwr,nbsp;Catechize, kat'i.ki�z egwyddori; holinbsp;Catechumen, kat.i.k�'men �, dysgyblnbsp;egwyddorig
Categorical, kaki.gor'i.kal a, pendant, penodol, eglurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddrychau
Category, kat'i.gnr.l to, trefn meddyl Catenarian, kat.i.n�Vi.an a, cadwyn-aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfrwymiad
Catenation, kat.i.na'shun to, cadwyniad, Cater, ka'tdr v, darparu neu brynunbsp;lluniaeth, arlwyo [p^yf cadachognbsp;Caterpillar, kat'�r.pil.�r to, llindys, ynbsp;Caterwaul, kat'�r.w�l vi, cathericanbsp;Cates, kats np, danteithion, anewynionnbsp;Catgut, kat'gut to, tant telyn, tannaunbsp;erwthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol
Cathartic,kamp;.thar'tika,rhyddhaol,earth-Cathedral, ka.thi'dral to, eglwys gadeir-iol: a, esgobawl, henaidd, hybarch Catholic, kath'o.lik a, eylFredinol, cath-olignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[inedd
Catholicism, kS.thol'i.sizm to, cyfl'red-Catholicon, ka.tbol'i.kun to, meddyg-iuiaeth holliachaol nbsp;nbsp;nbsp;[dwddf
Catkins, kat'kinz n, cenawon cyli, coed-
Catling, kat'ling to, cyllell llawfeddyg Cat�s-paw, kats'po to, pawen cath, un fonbsp;yn offeryn yn Haw arallnbsp;Cattle, kat'1 np, anifeiliaid, gwartheg,nbsp;da byw. Cattle-dealer, porthmonnbsp;Caucus, k�'kus to, clymblaid wleidyddolnbsp;Caudle, ko dl to, Hymeidfwyd; sucaunbsp;Cauf, kof' TO, cistan dyllog at bysgodnbsp;Caught, \^o\,ptBcpp.�Catchnbsp;Cauk, kok to, math o wydrfaen garwnbsp;Caul, k61 TO, gweren fol; rhw'ydennbsp;Cauliflower, kol'i.fluw.ur to, hlodfresychnbsp;Causal, ko'zal a, achosol, achlysurolnbsp;Causation, ko.za'shun to, achosiadnbsp;Cause, koz to, achos, ethryb, achlysur;nbsp;cynghaws, bawl, dadl: vt, peri, achosi,nbsp;effeithio, achlysuro
Causeless, koz'les o, diachos; dechreuol Causeway, koz'wa, Causey, kd'zi to, sarn,nbsp;Uwybr troednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[poethnaws
Caustic, kos'tik a, osgol, difaol: to, eli Cautelous, k�'tel.us a, pwyllog, gochel-gar, cyfrwys
Cauterize, k�'tnr.�z vt, serio; Ilosgysu Cautery, ko'tur.i n, haiarn poeth; seriadnbsp;Caution, k�'shun to, pryder, pwyll, goch-eliad; rhybudd: vt, rhybuddio, rhag-rybuddio
Cautious, ko'shus a, gocbelgar, pwyllog, gofalusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garwen, pwyll
Cautiousness, k�'shus.nes to, gochei-Cavalcade, kav.ahkad' to, gosgorddiad;
marchogdaith nbsp;nbsp;nbsp;[marchfilwr
Cavalier, kav.a.liV to, marchogwr, Cavalierly, kav.a.li�r'li a, yn uchelfalchnbsp;Cavalry, kav'al.ri np, marchoglu, gw^rnbsp;meirch, marchfilwyrnbsp;Cavation, ka.va'shun to, daiargafniadnbsp;Cave, kav to, ogof, gogof, ceudwH, ffau,nbsp;cell, daiargell
Caveat,ka'vi.at TO,rhybudd.gwaharddiad Cavern, kav'urn to, ceudwll, ogof, llechfanbsp;Cavernous. kav'ur.nusa,ogofawg, tyllognbsp;Cavesson, kav'es.un to, trwyngaw marchnbsp;Caviare, kav.ye�r' w, cyffaith o rawnnbsp;pysg
Cavil, kav'il to, coeg wrthddadl, traws-ddadl: nbsp;nbsp;nbsp;ymgecru. ymeirio
Cavity, kav'i.ti n, ceuaod, ceudwll, ogof Caw, ko vi, craweian, creu, crefunbsp;Cawl, kol to, penre, ptnrwym, rhwydennbsp;Cease, sis v, peidio, gadael, gorphwys,nbsp;ymattalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[phwys, didawl
Ceaseless, sis'les v. dibaid, didor, dior-Cecity, si'si.ti to, dellni, dallineb Cedar, si'^dur to, cedrwydden, pren cedrnbsp;Cede, sid vt, ymroi, rhoi i fyny, trosinbsp;45
-ocr page 70-CES p^th, fat, �re, met, m^-rJne, pin, �rb, on, c�rve, cut, tA�=:too, t^k=took^
Cedrine, si'drin a, cedraidd, o gedr Ceil, sil vt, cronglwydo, nenfydu, mydunbsp;Ceiling, sil'ing n, mwd, nen^wd; myd-iad; cronglwyd
Celandine, sel'an.din n, llysiau�r clefyd melyn; llvsiau'r llygaidnbsp;Celature, sila.tshܒr n, cerfiaethnbsp;Celebrate, sel'i.brat vt^ dadgan; dathlu;nbsp;cadw gwyl; gweini. Celebrated men,nbsp;gwyr enwog, enwogionnbsp;Celebration, sel.l.bra'shun �, cadwadnbsp;gwyl; dathliad; clodforeddnbsp;Celebrious, st.li'bri.us 0, enwog, nodedig, hyglod [clodforedd; gwrenwognbsp;Celebrity, si.leb'ri.ti �, enwogrwydd,nbsp;Celerity, si.ler'i.tlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buander, cyflym-
dra,l)ry8 nbsp;nbsp;nbsp;[celery, helogan
Celery, sel'ur.t �, bwydlysiau. Wild Celestial, si.les'ti.al a, nefol, nefolaiddnbsp;Celibacy, sel'i.bamp;.si n, gweddwdod,unig-
rwyddjannywedd�aethjanweddogaelh
Cell, sel n. cuddigl, cell, celfa, llechfa Cellar, sel'lir n, diodgell, trull, selernbsp;Cellarist, sel'ur.ist �, trulliad, diodwasnbsp;Cellular, sel'�.l6r a, ceilog, ceuolnbsp;Celsitude, sel'sU�d n, uchder, ucheldernbsp;Celtic, sel'tik, keVtik a, Celtaiddnbsp;Cement, si.ment' �, cymmrwd, syth,nbsp;glud; cymmrydu, cydludio, cydionbsp;Cemetery, sem'f.tur.l n, beddrod, myn-went, claddle, claddfa, corfflannbsp;Cenatory, si'nS.tur.i a, swperaiddnbsp;Cenobitic, si.no.bit'ik o, cymdeithasolnbsp;Cenotaph, sen'�.taf �, urddwyddfa, coeg-feddrod
Cense, sens w, perarogl: vt, perarogli Censer, sen'sur n, padell d^nnbsp;Censor, sen's�r n, beimiad; hyfeiwrnbsp;Censorious, sen.s��r'i.us a, hyfam, en-IJibus, goganus, hyfai, cyhuddgarnbsp;Censoriousness, sen.sS�r'i.us.nes n, cy-huddgarwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beius
Censurable, sen'shii.rS.b] a, ceryddad wy Censure, sen'sh�r n, sen, barn, gogan;
cerydd: vt., bamu, beio, ceryddu, senu Census, sen�sus �,cvfrifiad ybobl,gwerin-gyfrif, gwerinrif, niferiadnbsp;Cent, sent, Centum, sen'tum n, cantnbsp;Centaur, sen'tor anghenfil dvcbym-mygol; y Saethyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fddaiar
Centaury^ sen'td.ri w, arlladlys, bustl y Centenanan, sen.ti.n�Vl.an n, can-mlwyddog, canmiwyddwr, un can-mlwydd oed
Centenary, sen'ti.nur.i�, cant; cylchwyl ganmiwyddol: a, canfedrifolnbsp;Centesimal, seo.tes'i.mal a, canranol
Centifidous, sen.tifi.dus a, canranol, candryllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og
Centifolius, sen.ti.f�'li.ns a, canddalen-Centipede, sen'ti.pid �, cantroedyn (math o bryf)
Cento, sen't� n, di7llbryddest Central, sen'tral a, canolbarthaiddnbsp;Centre, sen't�r canol, canolharth,nbsp;cymmherfedd,perfeddbwnc:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cym-
mherfeddu, canolgyfeirio; cydgyfarfod Centric, sen'trik a, canolaidd, canolawgnbsp;Centrifugal, sen.trif�.gal a. canol-ochelnbsp;Centripetal, sen.trip'i.tal a, canolgyrch-ol, canolgais
Centumvir, sen'tum.v�r (centumviri, sen.tum.v�Vi) n, canwriadnbsp;Centuple, sen't�.pl a, canplyg, can cym-maintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn gannoedd
Centuriate, sen.t��r'i.at rt,canrifb, rhann Centuriator, sen.t��r'�.a.tTar n, oesfrud-iwr, oesbanesydd
Centurion, sen.tti�r'i.un n, canwriad Century, sen'tsh�.ri n, canrif, can mlyn-edd, canmlwydd; oesnbsp;Cephalalgy, serai.al.ji n, dolur pennbsp;Cephalic, si.fal ik a, da rhag dolur pennbsp;Cerastes, si.ras'ttz n, sarff gymignbsp;Cerate, si^rat n, eli cwyrog, cwyrelinbsp;Cere, sfr vt, cwyro, gludio, pygunbsp;Cerebrum, ser i.brum w, yr ymenyddnbsp;Cerecloth, st r kloth, Cerement, si�r^mentnbsp;n, pygliain, cwyr�ain, sugliainnbsp;Ceremonial, ser.i.m�'ni.al n, llyfr def-odau: a, defodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Ceremonious, ser.�.m�'nl.us a, fiurfiol, inoesgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[��hwysg, rhodres
Ceremony, seri.mun.i n, delod, ffurf-Certain, s�r'tan a, sier, diau, dir� diam-mheu, dilys, gwlr;'rhyw, rhai. A certain person, rhyw unnbsp;Certainty, sfir'tan.ti, Certitude, s�r'tl-t�d n, sierwydd, dir, dilysrwydd, dieu-rwydd, hysbysrwydd, diammheuaethnbsp;Certihcate, s�r.tifi.kat n. ysgrifendyst
Certify, s�r't�� vt, hysbysu, ardystio, gwino^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[canghell-lys
Certiorari, sur.shi.�.r�r'i n, gwfr o�r Cerulean, slr^'li.aD, Ceruleons, strw-1�.US a, brithlas, nefiiwnbsp;Cerumen, sf.r^'men n, ewyr y glustnbsp;Ceruse, si'r^s n, gwynblwm puredignbsp;Cervical, s�r'vl.kal a, gyddfolnbsp;Cesarian, 8�.s�V'i.an a, Cesaraidd. Cesarian operation, crothdoriad [ trethunbsp;Cess, ses w, treth; tasg: vt, trethddogni.nbsp;Cessation, ses.a'shun n, paid, tor, gor-pbwysiad, seibiant, ymattaliadnbsp;46
-ocr page 71-ore: late; line, no, miite; she, zh=:z azure; thin, this; j=dzh. CHA
Cessible, ses'i.bl a, ymolljngadsrj Cession, sesh'un n, ymollyngiad, ym-roddiad; trosiad
Cessment, ses'ment n, treth, trethiad Cesspool, ses'pwl n, ceubwii, drewbwll,nbsp;ysgarthbwll
Cestus, ses'tus n, gwregys Gwener Cesura, si.zu�r'a n, toriad gair neunbsp;iinell mewn barddoniaethnbsp;Cetaceous, si.ta'shus a, morfilaiddnbsp;Chace, tshas n, helfa; gwigfa: vt, hela,nbsp;Chad, shad n, math o bysgodyn [ymlidnbsp;Chafe, tshaf�, digder, soriant, cynddar-edd: vi, poeth rwbio; brydio; cyffroi.nbsp;Chafing-dish, tanddysgl, padeDig dannbsp;Chaff, tshaf n, us, rnanus, peiswyn,nbsp;hedion, mwl
Chaffer, tshaf'ur vi, marchnata, edwica:
�, marchnatwr, masnachwr [fraith Chaffinch, tshafinsh n, gwinc, asgell-Chaffy, tshafi a, Hawn us, manusog;nbsp;ysgafn
Chagrin, sha.grin' n. cythrudd,gofid: vt, blino, gofidio, anfoddloninbsp;Chain, tshan n, cadwyn, torch, tid, syg,nbsp;tres: vt, cadwyno, tido. Chain-cable,nbsp;Chain-shot, tidbelen
. Chair, tshe�r n, cadair; eisteddfa: sedd Chaise, shaz n, cerbydan, teithgerbydnbsp;Chalcedony, kal.sed'omi n, math o faennbsp;gwerthfkwr
Chalcography, kal.kog'ra.fi n, pres gerfiadaeth
Chaldron, tshofdrun n, callawr; pair; calloraid
Chalice, tshal'is n, cwpan y cymmun Chalk, tshok n, priddgalch, sialc, inarmnbsp;vt, marmu, priddgalchu. Chalk-cutter, codwr marmnbsp;Challenge, tshal'enj n, baidd, heriad;nbsp;arddelw; hawl; nam: vt, beiddionbsp;berio; arddelwi; liysunbsp;Chalybeate.ka.lib'yata,duraidd,durllydnbsp;Cham, kam n, penadur Tartar!nbsp;Chamade, shk.mad' n, sain tabwrdd inbsp;ofyn cyflafaredd
Chamber, tsham'bur n, ystafell, llofft Chambering, tsham'bur.ing n, wttres;
trythyllwch nbsp;nbsp;nbsp;[ydd
Chamberlain, tsham'b�r.lan n, ystafell-Chambermaid, tsham'bur.mad n, ystaf-ellyddes
Chameleon, kamfli.un n, math o fad-fall newidliw
Chamfer, tsham'fffr n, rhigol, rhych pannel: vt, rhigoli, rhychu, pannelunbsp;Chamois, sha.mdi' n, math o afr
Chamomile, kam'�.m�l n.�Camomile Champ, tshamp vt, cnoi, dygnoinbsp;Champagne, sham.pan' n, math o win;nbsp;gwastadedd, rhos, bro; tir digoed;nbsp;a, gwastad
Champion, tsham'pl.un n, campiwr; or-nestwr, penymladdwr; cawr Chance, tshans n, damwain, dygwydd-iad, hap: vi, damweinio, dygwyddo.nbsp;Chance medley, damwain-laddiadnbsp;Chancel, tshan'sel n, canghell, llogawdnbsp;Chancellor, tshan'sel.ur n, canghellyddnbsp;Chancellorship, tshan'sel.ur.shipnbsp;canghellwriaeth, canghellyddiaethnbsp;Chancery, tshan'sur.1 n, llys cydwybodnbsp;Chancre, shang'k�r n, Hynoryn drwgnbsp;Chandelier, shan.di.liV n, canwyllyrnbsp;Chandler, tshand'lur n. canwyliyddnbsp;Change,tshanj n,newid,newidiad, arall-iad, tro: vt, cyfnewid, arallu, troinbsp;Changeable, tshan'jS.bl, Changeful,nbsp;tshanj'f^rl a, cyfnewidiol, newidiolnbsp;Changeling, tshanj'ling a, anwadalynnbsp;Channel, tshan'el n, cyfyngfor; rhedle;nbsp;dyfrlle; rhych, ffos: vt, cwyso neunbsp;rychu colofn
Chant, tshant vt. canu, corganu; pyncio Chanticleer, tshan.ti.kli�r' n, crochgein-iad; y ceiliog
Chantry, tshan'tri 7i, corgafell, corgapel Chaos, kk'os n, annhrefn, cymmysgeddnbsp;Chaotic, ka.ot'ik a, didrefn, afluniaiddnbsp;Chap, tshop 71, gen, bochgern. Chapfallen, bochlaes, �aeswe�; digalonnbsp;Chap, tshan vt, agenu, ymagor, hollti:nbsp;n, agen, nolltiad
Chape, tshap n, daliedydd, gafaelydd Chapel, tshap'el w, addoldy, cyssegrfa,nbsp;capel, ty cwrdd, ty gweddinbsp;Cbapelry, tshap'el.ri n, terfynau addoldynbsp;Chaperon, shap'ur.on ti, math o gap neunbsp;gwfi; vt, gweini ar foneddigesnbsp;Chapiter, tshap'i.tur n, heuliog neu ben-cwlwm colofn
Chaplain, tshap'lan n, caplan, capelwr Chapless, tshop'l^ a, cegnoeth, diweflnbsp;Chaplet, tshapHet n, coronig, coronbleth,.nbsp;talaith
Chapman, tshap'man n, maeler, masnachwr
Chapter, tshap'tur n, penned; senedd eglwys gadeiriol: vf, trethu; cyhuddo;nbsp;ceryddu. Chapter-house, cabidwl;nbsp;cadeirdy
Char, tsh�r ti, dyddorchwyl, byrwaith t vi, dyddweithio
Char, tshar m, torgoch: vt, golosgi
CHE path, fat, �re. met, ma-rine. pin. orb, on, curve, cut, t\V=too, t^�k=:took;
Chatter, tshat'hr vi, llolio, trydar, ym-ddadwrdd, gwagsiarad; vt, rhincian, deintrincian
Chatterbox, tshat'ur.boks clebryn, Chavender, tshav'en.dur n, y peneinbsp;Ohawdron, tshb'drun n, pertedd, coludd-ion, coluddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[werth
Cheap, tship a, Thad,isel, iselbris; di~ Cheapen, tshi'pn vt, lleihau gwerthnbsp;Cheapness, tship'nes n, iswerth, newid,nbsp;rhadedd, rhadloneddnbsp;Cheat, tsMt w, hoced, dichel], twyll;nbsp;twyllwr: vt, t-wyllo, hocedu, hudo,nbsp;siomi, colledu
Check, tshek n, rbwystr; gwastalid cyfrif, archeb: vt, attal; ceryddu, arafunbsp;Cheek, tshik n, grudd, boch, cernnbsp;Cheer, tshir n, hoen, llonder; arlwy:nbsp;V, lloni, sirioli; ymhyffaau. Be ofnbsp;good cheer, cymmerwch gysurnbsp;Cheerful, tshi�r'fwl a, Hon, hoenus,nbsp;llawen, dyddan,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^sivioldeb
Cheerfulness, tshi�r'f^l.nes w,llawenydd, Cheerless, tshi�r'les a, annyddan, trist,nbsp;annifyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lion, go Ion
Cheerly,tshiVlij Cheery, tshiVi a, siriol, Cheese, tshiz n, caws [werthyddnbsp;Cheesemonger, tshiz'mung.gur n, caws-Cheesepress, tshiz'pres n, gwryt' cawsnbsp;Cheeselip, tshiz'iip n, gwracli y lludwnbsp;Chely, ki'Hn,crafanc pysgodyn cragenognbsp;Chemical, kem'i.kal o, iferyllaiddnbsp;Chemist, kem'ist n, fferyllydd, fferyllydnbsp;Chemistry, kem'is.tri n, fferylliaethnbsp;Cheque, tshek n, brithliain, lliainnbsp;croesreng
Chequer, tshek'ur vi, amryliwio, britho.
Chequer-work,croeswaith,amrywaitli Cherish, tslier'ish vi, meithrin, achlesu,nbsp;mynwesu. yrageleddu, cefnoginbsp;Cherry, tsher'i n, ceiriosen, surain.
Cherry-cheeked, rhuddfochog, boch-Chert, tshurt n, math o gallestr [goch Cherub, tsher'ub {cherubim) n, cerub,nbsp;cerubyn, angel
Cherubic, tshi.rw'bik, Cherubical, tshi-rw'bhkal a,cerubaidd,angylaid(l,nefol Cherubim, tsher'�.bim up.�Cherubnbsp;Chervil,tshur'vilwjsierfel. Wildchervil,nbsp;nodwydd y bugailnbsp;Chess, tshes n, gwyddbwyllnbsp;! Chessboard, tshes'bo�rd n, tawlfwrdd,nbsp;clawr y wyddbwyll [wyddbwyll
Character, kax'ak.tur n, gair, enw, cym-meriad, nodweddiad; enw da; nod, arwydd; coelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deb
Characterism, kar'ak.tur.izm n, nodol-Characteristic, kar.ak.tur.is'tik a, nod-weddol; n, nodwedd, nodweddiad Characterize,kar'ak.tur.�zt*i,nodweddu.
nodi; hynodi, priodlunio Charcoal, tshar'k�l n, golosgnbsp;Chare, tsh�r n, heolan, 16nnbsp;Charge, tsliarj n, gorchymmyn, archiad,nbsp;annogaeth; gofaJ, cadwraeth; cwyn,nbsp;cyhuddiad; traul; rhuthr: vi, erchi,nbsp;gorchymmyn; cyhuddo; rhuthro, ym-osod at; gofyn tal; llwythonbsp;Chargeable, tshlr'ja.bl a, treulfawr; cy-huddadwy. Chargeable to, i�w dalunbsp;gannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[march rhyfel, cadfarch
Charger, tshSx'jur n, cawg, dysgl;
Chariness,tsh�r'�.nes n, gocheliad, gofal, cynnildeb, crintachrwyddnbsp;Chariot, tshar'i.ut n, cerbyd, cludainbsp;Charioteer, tshar.i.u.ti�r' n, gyrwr cerbyd, cerbydwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[elusengar
Charitable,tshar'i.tl.bl a, cariadus,hael;
('harity, tshar'i.ti n, cariad; tosturi;
cardod, elusen nbsp;nbsp;nbsp;[gwagymhonw.
Charlatan, shSr'Ja.tan �, crachi'e�dyg;
(Jharlatanical, shar.la.tan 'i.kal a, g wag-ymhonawl
Charm, tsharm n, swyn, swjngyfaredd; swynserch: vt, swyno; rheibio; llygad-dynu ;boddio; ennill sereh; hudo, denu.
Charming weather, hiu hyfryd Charnel, tshai-'nel a, yn cynnwys cig neunbsp;gelanedd. Charnel-house, esgyrndynbsp;Chart, tshart n, darlunlen, argrafflennbsp;Charter, t?har't�r n, breintlen, breint-ysgrif: vt, awdurdodi, breinionbsp;Charwoman. tshe�r'wgt;Vm.an n, hurwraignbsp;Chary, tsh�r'i a, gofalus, gociielgar.
cynnil; dyfal; crintachllyd Chase, tshas w, helwriaeth; erlyniad;nbsp;coedwig: vi,hela; ymlid,erlid,erlyn.
Beast of chase, anifail hela [adwy Chasm, kazm n, agen, gagendor.cyfwng,
Ch.aste, tshast a, diwair, dihalog, pur, dilwgrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ceryddu, cospi
Chasten, tsha'sn, Chastise, tshas.t�z' vi,
Chastisement, tshas'tiz.ment n, cerydd, cosp, cystwyad
Chastity, tshas'ti.ti n, diweirdeb, purdeb Chat, tshat n, debar, cogor, siaradach;|
vi, bragaldio, baldordd, pepru nbsp;nbsp;nbsp;j Chessmen, tshes'men np, gwerin y
Chattellany, tshat'ei.an.i n, tiriogaeth Chest, tshest n, cist; cledr y ddwyfron.
castell nbsp;nbsp;nbsp;[symmudolj Chest of drawers, cist logellog. Pain
Chattels, tshat'elz n, daoedd, da, daoeddl in the chest, bronwst
48
-ocr page 73-ore�; )�t(?. l�ne. n�. n �te: slic. zh=z azure; thin. Tiiis; j= 'zh. CHO
ore�; )�t(?. l�ne. n�. n �te: slic. zh=z azure; thin. Tiiis; j= 'zh. CHO
Chestnut, tshes'nut n, castan,pibgneuen.
Chestnut-tree. castanwydden Chevalier, shev.a.li�r' n. inarchognbsp;Chevaux. de frise, shev.�.d�.friz' w,nbsp;difiynwrycli
Cheveril, tshev'ur.il n, mjn, mjnyn; croen myn
Chevin, tshev'in n, pysg penfawr, y peneinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y cil
Chew, tsh� vt, cnoi. Chew the cud, cnoi Chicane, sh�.kan', Chicanery, shi.ka'-nur.i n, cecraeth, twyll, geubwyll,nbsp;ystrywddadl, ystrancnbsp;Chick, tshik n, ydbys man cochionnbsp;Chick, tshik, Chicken, tshik'in w, cyw.nbsp;Chicken-hearted. digalon,llwfr,ofnus.nbsp;Chicken-pox. brech yr ieirnbsp;('hickweed, tshik'wid n, gwlyddnbsp;Chicory, tshik'ur.i n, math o ddant ynbsp;llew a gymmysgir a choffinbsp;Chide, tsh�d {pt chid, tshid; pp chidden, tshid'n, chid) vt^ senu; ceryddu,nbsp;dwrdio, dondio
Chief, tshit a, pen, penaf, arbenig, prif;
n, nbsp;nbsp;nbsp;pen,penaeth, blaenor,udd, llywyddnbsp;Chiefdom, tshifdum n, blaenoriaeth
( 'hiefly, tshifli ad^ yn benaf, gan mwyaf Chieftain, tshif'tan n, blaenor, penadur.nbsp;tywysog
Chiffonier, shif.on.iV' n, math o ddodrefn Chilblain, tshil'blan n, llosg eira, cibwstnbsp;malerthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[maban, baban
Child, tsh�ld {p children) n, plentyn; Childbearing, tsh�ld'be�r.ing a, plantog,nbsp;yn planta: n, esgoriad, dygiad plantnbsp;Childoed, tsh�ld'bed, Childbirth, tsh�ld'nbsp;b�rth n, esgorfan, gwelyfod, gwely-esgornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mabanoed, mabolaeth
Childhood,tsh�ld^^^d w,Tnebyd,maboed, Childish, tsh�ld'ish, Childlike, tsh�ldTik
o, nbsp;nbsp;nbsp;plentynaidd, mabanaidd [diblantnbsp;Childless, tsh�ld'les o, ammhlantadwy,nbsp;Children, tshil'dren np.�Childnbsp;Chiliad, kil'yad n, mil o rifedi canlynoinbsp;Chiliahedron, kil.ya.hi'druD n, dull
milochrog nbsp;nbsp;nbsp;[milwriad
Chiliarch, kil'yark �, llywydd ar fil. Chiliast, kil'yast�, milflwyddiad, credwrnbsp;yn y mil o flynyddoeddnbsp;Chili, tshil n, fferdod, rhyndod: o, an-nwydog, oer: vt, fferu, rhynu, oerinbsp;Chillness, tshil'nes n, anuwyd, oeminbsp;Chilly, tshil'i a, rhynllyd, annwydog,nbsp;oer, oerllyd, fferllyd, oeraiddnbsp;Chime, tsh�m n, cynghaneddglych,nbsp;cydsain: vt, cynghaneddu, cytunonbsp;Chimera,ki.mi�r'a n,gwag ddychymmyg
Chimerical, ki.mer'i.kal a, dychym-mygol, mympwyol, fi'ugiol Chiminage, shim'i.naj n, gwigdollnbsp;Chimney, tshim'ni n, siindde, simnai,nbsp;sawell, mygdwll, ffumer. Chimney-piece, cladde
Chin, tshin �, g�n; elgeth. Chin-cloth, miswrn, genain. Double-chin, tagell.nbsp;Double-chinned, tagellog [Chinanbsp;Chinaware, tsh�'na.we�r n, priddlestrinbsp;Chincough, tshin'kof n, sych besweh, pasnbsp;�hine, tsh�n n, llain y cefn, cefnddryllnbsp;Chink, tshingk n, agen, hoJit, holltiad:
V, tincian; agenu, ymagor, hollti Chinky, tshing'ki a, agenog, holltognbsp;Chintz, tshints n, math o gotymwenbsp;Chip, tship vt, asglodi; hacio, naddu:
1, asglawd, asglodyn nbsp;nbsp;nbsp;[ydd
Chirographer, k�.rog'ra.f�r n, ysgnfen-Chirographist, k�.rog'ra.fist n, ysgrifen-ydd; llawddewin nbsp;nbsp;nbsp;[ysgrifwaith
Chirography, k�.rog'r^.ii n, ysgrifeniad, Chirology, k�.rol'�.ji n, amneidiaethnbsp;Chiromancer, k�'r�.man.s�r �, llawddewinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iniaeth
Chiromancy, k�'r�.man.si n, Ilaw-ddew-Chirp, tshurp vi, try dar, clochdar, grill-ian, gwichleisio, cathlu, pyncio Chirper, tsh�r'p�r n, cethlyddnbsp;Chirurgeon, k�.r�r'jun n, llawfeddygnbsp;Cliirurgery,k�.rur'jur.in,llawfeddygaethnbsp;Chisel, tsniz'1 n, gaing, c^n cerfionbsp;Chit, tshit n, coryn; eginyn, blaguryn;
vi, egino, blaendarddu nbsp;nbsp;nbsp;[Hol
Chitchat,tshit'tshat w, trydar,siaradach, Chitterlings, tshit'�r.lingz n, coludd;nbsp;plethaddurn
Chitty, tshit'i o, brych, brycheulyd ChivalrVjShiv'al.rin, urddas milwraidd;
marc�wriaeth; camp, gwrolgamp Chives, tsh�vz np, cenin y gwinwydd,nbsp;cenin syfi; canoldwf blodaunbsp;Chlorosis, kl�.r�'sis n, y glasglwyfnbsp;Chocolate, tshok'�.lat n, math o foreulynnbsp;Choice, tshois n, dewis, dewisiad; am-rywiaeth: a, dewisol, rhagorol, odiaethnbsp;Choiceness, tsh�is'nes rhagoriaethnbsp;Choir, kw�r w, c6r, cafell; coraid onbsp;gantorion
Choke, tsh�k vt, tagu, llindagu; mogi Choky, tsh�'ki a, Uglyd Hlidnaws, mdnbsp;Choler, kor�r n, geri, bustl; digter,nbsp;Cholera, kol'ur.a n, geri, ger�wst, gerinbsp;marwolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nawswyilt
Choleric, kol'ur.ik a, ger�og; digofhs, Choose, tsh wz (chose, chosen) vt, dewis,nbsp;etbol, dethol, pigo, dichlynunbsp;49
-ocr page 74-CIN path, fat, �re, met, mS-rine, pin. �rb, on, curve, cut, tv^=too, t�^^k=took,
Chop, tshop vt, dryllio, darnio, briwo; cyfnewid; llewa: dyrnod, holltiad,nbsp;dernyn, dryll. Chop-house, bwytty.nbsp;Chopping-knife, cyllell friwo [Albannbsp;Chopin, tsh�.pin' �, chwart gwin yn yrnbsp;Choppy ,tshop'i n, agenog, tyliog, holltognbsp;Choral, k��r'al a, coraidd, cafellaiddnbsp;Chord, k6rd n, tant; gafael, cyssain: vi. cyduno, cydseinio nbsp;nbsp;nbsp;[corgeiniad Chorister, kor'is.t�r, Chorist, k� r'ist n. Chorographer, k�.rog'ra.f�r n, parth-ddarluniwr, gororgralFyddnbsp;Chorography, k�.rog'r^.fi �, partb-ddarluniad, gororgraf�iaethnbsp;Chorus, ko�r'us n, cydgor, cydgaunbsp;Chose, tsh�znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�Choose Chosen, tsh�^zn^.�Choose Chough,tshuf w, coegfran, cawci, palorevSnbsp;Choule, tshuwl n, crombil; cernnbsp;Chouse, tsh�wz n, ffwl, gwirionyn; hud. hoced: vt, hocedu, twyllo, siomi Chrism, krizm n, eneiniad; yr olew cys-segredignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[flwch Chrismatory, kriz'ma.tura w, yr enein-Chrisom, kriz'um n, y lliain sanctaidd Christ, kr�st n, Cri�st, Eneiniog. Christ-cross-row, kris'kros.r�, yr egwyddornbsp;Christen, kris'n vt, bedyddio, Cristionoginbsp;Christendom, kris'n.dum n, gwledyddnbsp;Cred, y byd Cristionogolnbsp;Christian, krist'yan n, Cristion; cred-adyn: a, Cristionogol. Christian name,nbsp;enw bedyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogaeth Christianity, krist.yan'�.ti �, Cristion-Christianize, krist'yan.�z vt, Cristionogi Christianlike, krist'yan.l�k a, Cristion-ogaidd [mas-box, calenig; cyfarwysnbsp;Christmas, kris'mais n, NadoUg. Christ-Chromatic, kr�.mat'ik a, perthynol inbsp;liwiau neu beroriaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[barhaus Chronic, krou'ik a, hen, parhaol, bir-Chronicle, kron'i.kl n, brud, brut, coflyfr, oeslyfr, hanes: vt, cofrestru, brudionbsp;Chronicler, kron'i.kl�r n, brudai, am-seryddwr, cofrestrydd, hanesyddnbsp;Chronogram, kron'�.gram n, cofargraftnbsp;Chronologer, kr�.nor�.j�r n, amserydd-wr, oesrestryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[restrol Chronological, kron.�.loj'i.kal a, oes-Chronology, kr�.nol'�.ji n, brudiaeth, amseryddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fynag, oriawr Chronometer, kr�.nom'i.t�r n, avrr-Chrysalis, kris'a.lis (chrysalides, kri-sari.dis) n, chwileryn; elindys (j?) Chrysanthemum, kris.an'thi.mum n,nbsp;gold, aban Chrysolyte, kris'�.l�t n, yr curfaen |
Chub, tshub n, y pysg penfawr, y penei, dellf. Chub-cheeked, bochdewnbsp;Chubby, tshub'i a, penfawr, pendew, tewnbsp;Chuck, tshuk v, clwcian; taro dan ytnbsp;�n: n, clwciad; dyrnod dan yr �nnbsp;Chuckle, tshuk'l v, crechwenu; hoff-lochi, clwcian; chwerthinnbsp;Chud, tshud vt, cnoi, dygnoinbsp;Chulf, tshuf n, dellf, drel, drelyn, llebannbsp;Chum, tshum n, cywely, cydymaithnbsp;Chump, tshump n, boncyff, cipyll, cyffnbsp;Church, tsh�rtsh �, eglwysj Ilan: vt,nbsp;rhyddhau gwraig Churchman, tsh�rtsh'man n, eglwyswr, eglwysydd; gwr eglwysignbsp;Churchwarden, tsh�rtsh'wor.den w, gol-ygydd eglwys [beddlan, beddro.lnbsp;Churchyard, tsh�rtsli yard n, mynwent,nbsp;Churl, tsh�rl n, delfF,drel; cybydd, carl,nbsp;cerlyunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�[cvbyddlyd Churlish,tsh�r'lisha.drelaidd.taiogaidd; Churlishness, tshiir'lish.nes n, taiog-rwydd, anfoes; cybydd-dranbsp;Churme, tsh�rm n, swn, trwstnbsp;Churn, tsh�rn n. buddai: vt, corddinbsp;Chylaceons, k�.la'shus a, ceulaiddnbsp;Chyle, k�l n, caul Chylifaction, k�.li.fak'shun n, ceulad Chyme, k�m n, sudd ymborth treuliedig,nbsp;maethsudd Cibarious, si.be�r'i.us a, bwytadwv Cibol, sib'ul, Cihoul, si.b\\l', Chiobol,nbsp;tshib'ul n, sibolen Cicatrice, sik'a.tris n, craith. craeben Cicatrize, sik'a.tr�z v, creithio, crachenunbsp;Cicerone, sis.�r.o'ni n, eyfarwya^Uvrnbsp;dyeithriaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddu Cicurate, sik'�.rat vt, dofi, aralu, hv-Cicuration, sik.�.ra shun n, dofiad araf-Cider, s�'d�r n, afalddiod, osai [iad Cigar, si.gSr' n, cegljs, mygrolennbsp;Cigarette, sig.ar.et' n, myglysen, ceg-Cilery, sil'ur.i ra, deilgertiad [lysennbsp;Ciliary, sil'yur.i a, amrantiadnbsp;Cilici�us, s�.lish'us a, blewog, garwnbsp;Cimmerian, si.miVi.an a, erchyllddunbsp;caddugol, tywyll, dudewnbsp;Cimmerii, si.mi r'i.� np, trigolion dyffrynnbsp;Italaidd, 11e y dywedir na thywynaiyrnbsp;haul bythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhwymyn Cincture, singk'sh�r ra, gwregys, Cinder, sin'dur ra, marworynnbsp;Cineritious, sin.ur.ish'us. Cinereous, s�-niVi.us a, Iluddwaidd, ulwaiddnbsp;Gingl, sing'gl ra, cengl [delid cochnbsp;Cinnabar, sin'^.bar ra, mwn arian hyw.nbsp;Cinnamon, sin'a.mun ra, canel, synamwnnbsp;50 |
�re; late; l�ue, ;.�, m�te; she, zli=rz Uziire; thin, xnis; j=iizh.
Cinque, singk n, pump. Cinque-pace, math o daplas neu ddawns. Cinquenbsp;ports, pum porthladd, Dover, Sandwich, Hastings, Romney, a Hythe, atnbsp;y rhai ych wanegwy d W inchelsea, Rye,nbsp;a Seaturd
Cion, stun M,blaguryti,impyn,ysbrigyn Cipher, si'fur n, goddim (U); dirgelnod;
vi, bwrw eyfrif, cyfrilo Ciphering, s�'fur.ing n, cyfrifyddiaethnbsp;Circean, s�nsi'an a, budol; gwenwynignbsp;Circinate, sur'shnat vt, crynhau, gwneydnbsp;cylch, amgylchynu, cwmpasunbsp;Circle, sur'kl n, cylch, cylchwy, cant,nbsp;cwmpas: vi, cylchynu; cantionbsp;Circlet, sur'klet 71,cylchig,cylchyii,torchnbsp;Circuit, sur'kitTi, amgylchedd,'cylchen,nbsp;cyrehyd; cylchdaith: vt, cylchynunbsp;Circuiteer, sur.khti�r' 7�, cylchdeithiwrnbsp;Circuitous, s�r.k�'i.tus a, cwmpasognbsp;Circular, s�r'k�.l�r a, cylchol: t�, cylch-lythyr, cylchnodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Circularity, s�r.k�.lar'i.ti n, cylchog-Circulate.s�r'k�.lat r, amdroi,cylchdroi, ymdrqi, cylchgerdded; cylchanfonnbsp;Circulating, sur'kii.la.ting a, cylch-redawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cylchrediad
Circulation, s�r.k�.lashun ti, amlifiad, Circum- px, cylch-, am-Circumambiency,sur.kum.am'bi.en.si7t,nbsp;cylchyniad [amreaol, cylchynolnbsp;Circumambient, sur.kum.am'bi.ent a,nbsp;Circumambulate, sur.kum.am'bii.lat vi.
cylchrodio, ainrodio Circumcise, sur'kum.s�z vt, enwaedunbsp;Circumcision, sur.kum.sizh'un 71, en*nbsp;waediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amredol, cylchredol
Circumeurrent, sur.kum.kur'ent a, ar-Circumduct, sur'kum.dukt vt, cylch-arvrain; amluddio, gwrthdrin Circumduction, sur.kum.duk'shun n,nbsp;cylcharweiniad
Circumference, sur.kum'fur.ens ti, am-gylchedd, cylchedd, cwmpas Circumferentor, 8ur.kuin'fur.en.tur n,nbsp;cylchedydd
Circumflex, sur'kum.fleks fi, nod hir don; fibrehnod (^) [lifiad, amlifiadnbsp;Circumfluence, sur.kum'^ii.ens n, cylch-Circumfluent, sur.kum'fiii.ent. Circumfluous, sur.kum'fl�.us a, cylchlifiol,nbsp;amlifiol, cylchlifeiriolnbsp;Circumforaneous, s�r.kum.f�.ra'nt.us a,nbsp;yn myned 0 ddrws i ddrwsnbsp;Circumfulgent, sur.kum.ful'jent a, am-dywynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tywallt 0 bob tu
Circumfuse, s�r'kum.t�z rf, amdywalit,
CIT
Circumtusion, sur.kum.fii'zhun ti, am-dywalltiad nbsp;nbsp;nbsp;[dreigJo, cylchdroi
Circumgyrate, sur.kum'ji.rat rf, am-Circumition, sur.kum.isfi'un n, cylch-fynediad nbsp;nbsp;nbsp;[gyniniol
Circumjacent, s�r.kum.ja'sent a, ar-Circumligation, sur.kum.li.ga'shun 71, cylchrwymiad, amrwymiadnbsp;Circumlocution, s�r.kum.l�.k�'shun t�,nbsp;cylchymadrodd, amgylchiaith, cylch-ddywediad, cylcheiriadnbsp;Circumnavigate, sur.kum.nav'i.gat rf,nbsp;cylchfordwyo, amfordwyonbsp;Circumnavigation, s�r.kum.nav.t.ga'-shun 71, amfordwyad, cylchfordwyadnbsp;Circumnavigator, s�r.kum.nav''i.ga.t�rnbsp;71, amfordwywrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cylchosodiad
Circumposition, sur.kum.po.zish'un 71, Circumrotation, su.kum.ro.ta'shun 71,nbsp;cylchdroad, amdreigliadnbsp;Circumrotatory, s�r.kum.r�'ta.tur.i a,nbsp;cylchdroawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[argyfyngu
Circumscribe, s�r'kum.skr�b vt, amgau, Circumscription, sur.kum.skrip'shun n,nbsp;cylchysgrifeniad
Circumspect, sur'kum.spekt a. amwel, gochelgar, gwyliadwrus, gofalus, callnbsp;Circumspection, sur.kum.spek'shun t�,nbsp;gwyliadwriaeth, gofalnbsp;Circumstance, sur'kum.stans 7i, am-gylchiad, dygwyddiad, achos, sefyllfanbsp;Circumstantial, sur.kum.stan'shal a,nbsp;amgylchiadoi, manwl, manolnbsp;Circumstantiate, sur.kum.stan'shi.at v(^nbsp;manwl ddangos, profinbsp;Circumvagant, sur.kum.va'gant a,nbsp;cylchgrwydrol, amgrwydrolnbsp;Circumvallation, sur.kum.va.la'shun 7i,nbsp;gwrachglawdd, amglawddnbsp;Circumvection, s�r.kuin.vek'shun t�,nbsp;cylchddygiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorymestyii
Circumvent, sur'kum'vent vt, twyllo, Circumvention, sur.kura.ven'shun t�,nbsp;siomiant, hocedwaithnbsp;Circumvest, sur'kum.vest vt, amwisgo,nbsp;amddilladu
Circumv(dution, s�r.kum.v�.l�'shun t�, amdraill, amrod, cylchdroad, cylchrediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cylchdroi
Circumvolve, sur'kum.volv v, amdroi, Circus, sur'kus t�, cemmaes, maes ynbsp;campau, campasfa, chwareulenbsp;Cist, sist 7�, gwain,cod; ceuad; penddigednbsp;Cistern, sis'turn n, dyfrgist, cerwyn;nbsp;pydew, ffynnon
Citadel, sit^a.del n, castell, amddiffynfa, difFynfa, caerfa, twr
51
-ocr page 76-CLE path, fat, �re. met, mS-rine, pin, 6rb, on, curve, cut, txVzstoo, t-^kisitook;
eglwysig; Ilythyr dytyn; dyfyniad, dyfyn; geiradroddiadnbsp;Citatory, s�'tS.tur.i a, dyfynol, gwysiolnbsp;Cite, s�t vt, gwysio; dytynu, geiradroddnbsp;Cithern, sith'um n, math o hen delynnbsp;Citicism, sit'i.sizm n, dinas-foesaunbsp;Citizen, sit'i.zn, Cit, sit n, dinesydd,nbsp;bwrdaisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[maen crisialaidd
Citrine, sit'rin a, melynliw, eurliw: n, Citron, sit'run n, afal euraidd, eurafalnbsp;City, sit'� n, dinas, dinasdref, din, caernbsp;Civet, siv'et n, perarogi tebyg i fwsg.
Civet-cat, catn fwsg, cath Peru Civic, siv'ik o, dinasaidd; gwladol.nbsp;Civic crown, coronbleth a roddid gyntnbsp;yn wobr am orchestwaith gwladolnbsp;Civil, siv'il a, ^wledig; dinasol, gwladol;nbsp;moesgar. Civil law, y gyfraith wladol.nbsp;Civil war, rhyfel cartrefolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr
Civilian, si.vil'yan n, cyfreithiwr; dinas-Civility, si.viri.tl n, moes, moesgarweh, hynawsedd, mwyneidd-dranbsp;Civilization, siv.il.i.za'shun n, moesol-iad, gwareiddiad
Civilize, siv'il.�z vt, moesoli, hyweddu, gwareiddio, dynoU
Clack, klak n, dec, dep, debar, degr:
vi, ciecian, clepio, clepian, degyr Clad, klad pt amp; pp,�Ciothenbsp;Claim,klam n, hawl,arddelw,arddelwad:
V, arddelwi, honi hawl, hawlio; ceisio Claimable, kla'm3,.bl a, arddeladwynbsp;Claimant, kla'mant �, arddelwydd, ym-honwr, hawlwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sythu
Clam, klam glynu, gludio; Iluddio; Clamber, klamTi�r vi, dringo, ymgribonbsp;Clamminess, klam'i.nes n, gludedd,nbsp;gwydneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [toeslyd
Clammy, klam't fl, gludiog, gwydn. Clamorous, klam'�.rus a, trystfawr,nbsp;bloeddfawr, gwaeddgar, ystwrllydnbsp;Clamour, klam'�r n, dadwrdd, gwaedd,nbsp;trwst, twrf: vi, croch rwgnach, diaspadnbsp;Clamp, klamp n, darn o bren neu haiarn;nbsp;vt, cyssylitu astellod trwy ^ rychu.nbsp;Clamp of bricks, odynaid o briddfeininbsp;Clan, klan n, tylwylh, cenedlnbsp;Clancular. klang'k�.l�r a, celgar, dirgel,nbsp;dan guddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dan law
Clandestine, klan.des'tin a, lledradaidd, Clang, klang v, croebseini^ cloncio:
n, swn croch, clone nbsp;nbsp;nbsp;[crochsain
Clangor, klang'g�r n, swn croch, dec, Clangous, klang'gus a, crochseiniol ^nbsp;Clank, klangk vt, clewtian, ciecian,nbsp;crasdincio: n, crochsain, clone
Cital, b�'tal, Citation, s�.ta'shun n,gwj?s Clap, klap n, twrf, trwst: v, euro, taro,
.......' nbsp;nbsp;nbsp;j-.i-�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dulio, bwrw; ciecian, clepian, clebran
Clapboards, klap'b��rdz n, estyll barilau Clapper, klapur n, curwr dwyiaw; cleb-ren; dep melin; tafod doch; ystwtlwlnbsp;Clapperclaw, klap'ur.klo vi, ditr�o, tafodinbsp;Clarencieux, klar'ens.yvv n, yr ail ar-wyddfardd
Clare-obscure, kl�r.ob.sk�V n, goleu a gwyll mewn lluuiadaethnbsp;Claret, klar'et n, gwin coch Ffrengignbsp;Clarichord, klar'i.k�rd n, math o otferynnbsp;cerdd, glaerdantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gloewad
Clarification, klar.i.fi.ka'shun n, teriad Clarify, kiar'l.f� Pt, teri, gloewi, puronbsp;Clarion, klaFi-nn n, udgom, Ilugornnbsp;Clarionet, klar'i.�.net n, math o delgomnbsp;Clarisonous, kla.ris'�.nus a, daerseiniolnbsp;Claritude, klar'i.t�d, Clarity, klar'i.ti nnbsp;gloewder, claerder, terdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�
Clash, klash v, mawrdrystio; gwrthdaro.
anghytuno, anghydsynio nbsp;nbsp;nbsp;�
Clasp, klasp n, gwaeg, boglwm, craff-glwm; vt, tytwymo, boglymu; cofi-eidio; eau. Clasp-knife, cyllell yn eau yn y cam
Class, klas n, trefn, gradd, dosbarth rhes: vt, trefnu, rhestru [awdurolnbsp;Classic, klas ik n, prif awdur: a, prif-Classical, klas'i.kal a, awdurol, uchel-raddol, dysgedig, prifawdurolnbsp;Classification, klas.Lfi.ka'shun n, dos-barthiad, rhestriad [rhesu, trefnunbsp;Classify, klas�.f� vt, dosbarthu, rhestrunbsp;Clatter, klat'�r n, clewt, twrddglep, bal-
dordd: v, clewtian, clochddadwrdd
Clause, kloz n, adnod, adran, erthygl Ciaustral, kld'stral a, mynachol [gwers
Clausure, kl�'sh�rn,canedigaethjcarch-
Clave, klavjaf.�Cleave nbsp;nbsp;nbsp;[ariad
Clavicle, klav'i.kl n, trybedd yr ysgwydd Claw, kI6 n, crafanc, ewin, palf: ri,nbsp;crafu, crafangu, cripio
Clawback,kl6'bakn,gwenieithwr,truth-
Clay, kla n, clai, priddgist. Clay-cold, difywvd, marwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deiog
Clayey, kla'i, Clayish, kla'ish a, cleilyd Claymore, kla'm��r n math o gleddy}nbsp;mawr dwy law
Clean, klin a, glan gloew, glanwaith; pur: vt, glanhau, gloewi, puro: otLnbsp;yn gwbl, yn hoUolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd
Cleanliness, klen'li.nes n, glendid, pur-Cleanly, klen'l� o, glSn, pur Cleanness, klin'es n, glendid, gloewdernbsp;purdeb; glanweithdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Cleanse, klenz vt, glauhau, puro* coethJ 52
-ocr page 77-Cling, kling (clung) vi, giynu, cydio, cynghafu, ymlynunbsp;Clinic, klin'ik n, dyn gorwedd�ognbsp;Clinical, klin'i.kal a, gorwedd�og, clafnbsp;Clink, klingk vi, tincian, tincionbsp;Clinquant, kling'kant n, brodiad: a,nbsp;dysglaer, gwych
Clip, klip vt. cneifio, brigdori, tocio.
Clippings, cueifion; ciniach Clipper, klip'iir n, tociwr arian bathol;nbsp;math 0 long
Cloak, klbk n, mantell, cochl, hug, hugan, coban, casul: vt, mantellu;nbsp;dirgelu, cuddio, celiinbsp;Clock, klok n, awriais. cloch, clocnbsp;Clockmaker, klok'ma.kur n, orleisydd,nbsp;awrleisiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clocwairh
Clockwork, klok'wurk n. pwyswaitli, CJod,kIod7�,tywarchen, priddell.mawnennbsp;Cloddy, klod'i a, tywarchog, priddellognbsp;Clodpate, klod'pat, Clod pole, klod'p�l n,nbsp;un pendew, hurtyn, taiogddynnbsp;Clog, klogw, attal, lludd, rhwystr; pren-esgid,ffbl]ach; Ilyffethar: ri.gorlwytho,nbsp;lluddias, rhwystro; llyffetheirionbsp;Cloister .kldis'tur �,mynachdy; lleiandy;nbsp;rhodfa golofnog, cyntedd colofnog: vt,nbsp;cau i fyny mewn mynachlognbsp;Cloisteral, klois'tur.al a, mynachaidd,nbsp;Cloke, klbk.�Cloaknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[unigol
Close, klos n, cae: a, cauedig, tyn; cyfagos,agos; tawedog. Close-stool,nbsp;troethlestr. Close-fisted,Close-handed,nbsp;llaw-gauad, crintacb. Close-hauled,nbsp;ar y gwynt. Close by, yn ymyl, gernbsp;Haw. Close weather, tywydd inwrnnbsp;Close, kloz V, cau; terfynu; dybenu;
cyssylltu: n, terfyn; do, diweddglo Closeness, klos'nes n, agosrwydd, nes-rwydd; tynder; anhaelder, crintach-rwydd; tawed ogrwydd; durfingrwyddnbsp;Closet, kloz'et n, cell, cuddigi, llogawd;
llogell: vt, cau mewn cell; cuddio Closure, klo'zhur n, cae; cloadur, gen-glo, diweddglo, terfyn ar ddadlnbsp;Clot, klot n, tywarchen; tolchen 0 wacd:
vi, tolchi, tolchenu, ceulo Cloth, kloth �. brethyn; lliain. Tablecloth, bwrdd-len; lliain bordnbsp;Clothe, kloTH {clad) vt, dilladu,nbsp;gwisgo, trwsiadn. Well-clothed,Well-clad, trwsiadus, taclusnbsp;Clothes, kloTHz np, dillad, gwisgoeddnbsp;Clothier, kl�'THi.�r n, brethynwr, dill-edydd ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwsiad
Clothing, kl�'THing n, dillad, gwisgiad, Clotty, klot'i a, tolchenog
�re; late; l�nc, n�, m�te; she, zh=2 azure: thin, this; j=lt;lzh. CLO Clear, kii�r a, amlwg, eglur; glan, gloew; lt;nbsp;gloew,claer;rhj'dd, dieuog ;croew: ad^nbsp;yn llwyr, yn gwbl, yn lan; vt, glanhau:nbsp;dieuogi, rhyddhau. Clear of debt,nbsp;allan o ddyled. Clear-sighted, craff,nbsp;cralFolwgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhyddhad
Clearance, klir'ans n, gollyngdod.
Clearness, kli'r'nesn, eglurder; croewder Cleave, kliv (cleft; cleft, doven) vt,nbsp;hollti, ysgyrioni; fforchogi: vi {ptnbsp;clave), glynu, ymlynu [^ydd, asgainbsp;Cleaver, kli�vnr 71, holltwr; bwyell cig-Clef, klef�, allweddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{,PP��Cleave
Cleft, kieft n, hollt, agen, rhigol; pt amp;
Clemency, klem'en.si n, tynerwch, hy-nawsedd, tiriondeb, trugarogrwydd Clement, klem�ent a, gwar, mwyn, tir-ion, trugarog, hynawsnbsp;Clench, klensh vi, rhybedio, gwrth-hoelio. To clench the fist, cauV dwrnnbsp;Clepe, klip vt, galw, enwinbsp;Clergy, klurji n, gw^r lien, ofieiriaid.
Benefit of clergy, braint eglwyswyr Clergyman, kl�rji.man n, offeiriad,nbsp;gweinidog yr egJwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ig
Clerical, kler'i.kal a, offeiriadol, eglwys-Clerk. klark �, ysgolhaig; offeiriad, gwr lien; ysgriIVnydd; ilyfrwr; cyfrifwas.
Parish clerk, cioehydd Clerksliip, klark'ship ji, ysgolheigdod;
swydd ysgrifenydd nbsp;nbsp;nbsp;[god
Clerornancy, kler'o.man.si n, coelbren-Clever, klevhir a, medrus, bylaw, hyfedr Cleverness, klev'�r.nes n, deheuder, de-heurwydd, medrusrwyddnbsp;Clew, klU n, pellen edafedd; hyfforddiad,nbsp;awgrym: vt, codi yr hwyliaunbsp;Click, klik vi, ciecian. tincian, clepiannbsp;Clicker, klik'ur n, drwswahoddwrnbsp;Clicket. h.lik'et n, clicied, ystwfiwlnbsp;Client, klfent n, nawdd-ddyn, huriwrnbsp;cyfreithiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clogwyn, gallt
Cliff, klit, Clift, klift n, dibyn, clegr,
Cliffy, klifi, Clifty, klifiti a, clegrog, serth, clogwynog
Climacter, kl�.mak'tur, Climacteric, kl�-mak.ter'ik n, pob saith mlynedd 0 einioes dyn. Grand climateric, ynbsp;drydedd fiwyddyn a thrigainnbsp;Climate, kl'f'mat n, hinsawdd [iaithnbsp;Climax, klfmaks n, gradd-deb, gradd-Climb, kii'm v, dringo, esgyn; ymgodinbsp;Clime, kl�m n, gwlad, parthran; bin,nbsp;hinsawdd
Clinch, klinsh vt, can; gwrthblygu, gwrth-hoelio; sicrhau; tynafaelu: n,nbsp;cwlwm
53
-ocr page 78-COC path, fat, �rc, met, ma-rJnc, pin, �rb, on, c�rve, ent, t^=too, t'^ks=took| Cloud, kl�wd n, cwmwl, nifwl: vt^ cy-mylu; tywyllu, gorchnddio. Cloud-capped, ben yn y cymylan CloudDerries, kl�wd^ber.lz np, mwyarnbsp;berwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[claer Cloudless, klu^d'les a, digwmwl, eglur, Cloudy, kl�w'di a, cymylog, tywyll;nbsp;cuchiog Clough, kluf 71, dibyn, ^allt, clegyr Clout, fcl�wt 71, clwt, bril, bretyn, cad-ach:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clwtio; hoelionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Clouterly ,cldw'tur.lia,annliaclus; llab-Cloye, kl�v n, ewin garlleg; saith nwys o wlan; grawn per o�r India: pi, cleavenbsp;Cloven, kl�Vn n, pp.�Cleave. Clovenfooted, fforchog ei ewin, ewinfforchognbsp;Clover, kl�V�r n, meillion. Clover-grass, meiUion-wairnbsp;Clown, kl�wn w, drel, lleban, buach,nbsp;drelyn, taiog, taiogyn; croesan, ffAdnbsp;y ffair, digrifwas Clownish,kl�w'nisha,trwsgl,gwladaidd Clownishness, kldw'nish.nes n, gwlad-eiddrwydd, taiogmyddnbsp;Cloy, kl�i vt. digoni, llenwi, arddigoninbsp;Cloyless, kloi'les a, nas gellir ei ddigoninbsp;Cloyment, klofment n, digoniant,gwala,nbsp;llawndid, arddigoniantnbsp;Club, klub �, cnwpa, pastwn; cym-deithas gydranol; r, pastynu; cyf.nbsp;uno i dm. Club-footed, troedgam,nbsp;troedglwp. Club-headed, penfawr,nbsp;pendew. Club-law, cyfraitn arfau,nbsp;nerth arfau. Club-room, ystafell cym-deithas, vstafell c^frinfanbsp;Cluck, klut vt, clwcian, clochdarddainnbsp;Clue, kl� �, pellen, edefyn; godreu hwylnbsp;Clump, klump w, cnwff, clamp, cyffnbsp;Clumps, klumps �, delff, llebannbsp;Clumsiness, klum'zi.nes n. anneheu-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fUedchwith Clumsy, klum'zt n, trwsgl, anfedrus, Clung, klung j)t amp; pp.�Cling; anbsp;gwystyn, celfain Cluster, klus'tdr n, s^, sypyn, pwn bagwy: tgt;, cydymsypio, bagadunbsp;Clutch, klutch n, crafanc, pawen; craf-angiad: vlt;,crafangu,ysbachu [trwstnbsp;Clutter, klut'�r �, dadwrdd, cynhwrf,nbsp;Clyster, klis't�r chwistrell, rhefrolchnbsp;Coacervate, k�.a.s�r'vat v(j crugionbsp;Coach, k�tsh n, cerbyd, Coach-box,nbsp;cerbydgist. Goach-house, cerbyttynbsp;Coachmaker, k�tch'ma.k�r n, saer cer-bydau Coachman, k�tsh'man n, cerbydwr Coact, k�.akt' vi, cydweithredu, cyduno |
Coaction, k�.ak'shun n, cydweithrediad; gorfod nbsp;nbsp;nbsp;[weithredol Coactive, k�.ak'tiv o, cydweithiol, cyd-Coadjutant,k�.aJ'�.taiita,cynnorthwyol Coadjutor, k�.a.j�'t�r n, cynnorthwywr,nbsp;cytherthwr, cydweithredwrnbsp;Coadjutress, k�.a.j�'tres, Coadiutrix,nbsp;k�.a.jii'tri^ n, cynnorthwyes funiadnbsp;Coadunition, k8.ad.�.nish'un n, cyd-Coagent, ko.a'jent n, cydweithredwr,nbsp;cydweithiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ludio, cydio CoagmentjkoAg'mentvt, cyttyru; cyd-Coagnlate, k�.ag'itlfit ceulo, troi yn geuladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tolcheniad Coagulation, k�.ag.ti.la'shun �, ceulad. Coal, k�l 71, gl�yn; glo. Burning coals;nbsp;marwor, marwor tanllyd. Anthracitenbsp;or stone coal, glo caled. Bituminousnbsp;or soft coal, glo rhinc, glo rhwym.nbsp;Coal-pit, pwli glo, globwll. Coal-black, du iawn, du fel y glonbsp;Coalery, k�'lur.1 ti, gwaith glo, glowaithnbsp;Coalesce, ko.S.Ies' vi, cydymuno, cydunonbsp;Coalescence, k�.d.les'ens n, cyduniadnbsp;cyssylltiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Coalescent, kd.a.Ies'enta,cyfunol;undwf Coalition, ko.S.lish'un n, undeb, eyf-uniad, evdiad; cynghreiriadnbsp;Coaly, k�'li a, fel glo; yn cynnwys glonbsp;Coaptation, ko.ap.ta'shun n, eyfeddas-iad, cymnwysiad Coarct, k�.arkt', Coarctate, ko.irk'tat vt, cyfyngu; tynhau, gwasgunbsp;Coarse, koVs a, garw, bras, braisg; trwsgl; gwael nbsp;nbsp;nbsp;[mhurdeb Coarseness, ko�rs'nes 72, garwedd* am-Coast, kost n, arfordir, glan, goror, cyffin: vi, hwylio gyda�r tirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Coat, kot n, cochl, coban, amwisg, peis-wisg, cot. Great coat, e6b uchaf, hngan. Coat of arms, pais arfau,nbsp;arfbais. Coat of mail, pais ddur, cad-bais, Uurignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hudo Coax, koks vt, twyll-foddio; gwenieithio, Cob, kob 72, gwyIan Iwyd; cy bydd. Cob-horse, ceffyl byr cryfnbsp;Cobalt, k�'b�lt n, math o adwynnbsp;Cobble, kob'1 vt, trwsio, clytio, bras-glytio, trysglglytio _ [brasglytiwrnbsp;Cobbler, kob'lur n, eyweiriwr esgidiau;nbsp;Cobcal, kob'kal n, math o esgidnbsp;Cobiron, kob'�.�rn n, brigwn, bogednbsp;Cobnut, kob'nut n, math o gneuenjnbsp;chwareu bechgyn Cobswan, kob'swan 72, yr alarch blaen Cobweb, kobVeb n, gwe�r cor [lliwionbsp;Cochineal, kotsh.i.nir n, math 0 bryfnbsp;54 |
5re; lat�, l�nc, n�, m�te: she. zh=z azure; thin, this; j=:(lzh.
Cochlear, kok'li.�r n, troell Archimedes Cochleary, kok'li.ur.i a, ar ddull troellnbsp;neu granc malwodennbsp;Cock, kok n, ceiliog; dwsel; mwdwl;nbsp;gwale: vt^ gwalcio; codi, syth-godi;nbsp;mwdylu, clo-drecio. Cock-brained.nbsp;penchwiban. Cock-grass, dail troednbsp;y ceiliog. Cock-sure,cwblsicr. Heath-cock, ceiliog du
Cockade, ko.kad' n, cernbleth, het-rosyn Cockahoop, kok'a.hwp a, gorhoenusnbsp;Cockatrice, kok'a.tris n, sarff ddy-chymmygol
Cockboat, kok'b�t n, cweh llong, bad Oockcrowing, kok'r�.ing n, caniad ynbsp;ceiliog; y plygain
Cocker, kok'�r vi, cocru, anwesu, llochi Cockerel, kok'ur.el n, cyw ceiliog,nbsp;ceiliogyn
Cocket, kok'et n, tolUysgrifeu: a, bywiog Cocktighting, kokTi.ting �, ymladdfanbsp;ceiliogodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fuddugol
Cockhorse, kok'h�rs ad, yn falch; yn Cockle, kokl�, Her, gith, ydig, bulwg,nbsp;lieren: r, crychu, tolcio, crebachu.nbsp;Cockles, cocos, cocs,rhythion. Cockle-stairs, grisiau nydd-dr�ellognbsp;Cockloft, kok'loft n, croglofFt [ceiliogodnbsp;Cockmatch, kok'matsh ymladdfanbsp;Cockney, kok'ni n, un o Lundainnbsp;Cockpit, kok'pit n, twmpath ceiliogodnbsp;ystafell y clwyfedig mewn llong ryfelnbsp;Cockroach, kok'r�tsh n,math o chwilennbsp;Cockscomb, koks'k�m �, crib ceiliog;
coegddyn nbsp;nbsp;nbsp;[prydnawn; nos
Cockbmut, kok'shut n, hwyr, ucher, Cockswain, kok'sn n, badlywyddnbsp;Cocoa, k�'k� n, math o rawn neu graw-el; diodlyn o�r unrhyw. Cocoa-nut,nbsp;math o gneuen o�r Indianbsp;Coctible, kok'ti.bl a, hyferw, berwadwynbsp;Coction, kok'shun n, berwadnbsp;God, kod n, cibyn, plisgyn; y penfrasnbsp;Coddle, kod'1 vi, berwi, goferwi, lledferwinbsp;Coddling, kod'ling n, math o afal berw-Gode, k�d �, Ilyfr; deddf-lyfr [adwynbsp;Codex, k�'deks n, deddf-lyfr eglwysignbsp;Codicil, kod'i.sil �, ychwanegiad atnbsp;ewyllysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[effeithiad
Coefficacy, k�.efi'ka.si n, cytallu, cyd-Coefficiency, k�.e.fish'en.si n, cyfachos-iaeth, cydeffaith
Coefficient, k�.e.fish'ent a, cvweithiol Coemption, k�.em'shun �, ollbryniadnbsp;Coequal, k�.i'kwul a, gogystal, go^yf-uwch, cydraddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deb
Coequality, ko.i.kwol'i.ti n, cydraddol-
Coerce, k�.urs' vt, cymhell, gorfodi [deb Coercion, k�.�r'shun n, cyinhelliadnbsp;Coercive, k�.�r'siv a, gorfodolnbsp;Coessential, k�.e.sen'shal a, cydhan-fodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydoed, unoed
Coetaneous, k�.i.ta'ni.us a, cyibed, Coeternal, k�.�.tur'nal a, cyd-dra-gwyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[a, cyfoed
Coeval, k�.iVal�, cyfoedydd,cyfoesydd: Coevous, k�.iVus a, cyfoed, cyfoesnbsp;Coexecutor, k�.eks.ek'�.t�r n, cydwein-ydd cymmyn, cydgyramyniadurnbsp;Coexist, ko.eg.zist' vi, cydfbd,cy dhanfodinbsp;Coexistence, k�.eg.zis'tens �, cydfod,nbsp;cydhanfodiad
Coexistent, k�.eg.zis'tent a, cydhanfod-Coextend, k�.eks.tend' vi, cynedu [ol Coffee, kofi n, coffi
Coffer, kof�r n, eist, coffor, trysorgist Coffin, kof'in n. arch corff marw; prenial,nbsp;ysgrin: vt, dodi mewn archnbsp;Cog, kog �, hudo, siomi, twyllo, ffuantn:
n, dant olwyn, cocus [grym, nerth Cogency, k�'jen.si �, dirni, effeithioldeb,nbsp;Cogent, k�'jent a, grymus, effeithiolnbsp;Cogitate, koi'i.tat vi, meddylio, ystyriednbsp;Cogitation, koj.i.tashun n, argynghyd,nbsp;myfyriad, rayfyriaeth, ystyriaethnbsp;Cogitative, koj'i.ta.tiv a, meddylgarnbsp;Cognate, kog'nat a, cyfathrachol, perth-ynasol, cydryw
Cognation, kog.na'shun n, tras.carenydd Cognisee, kog.ni.zi' ra, derbyniwr dirwynbsp;Cognisor, kog'ni.z�r ra, gorchymmynwr,nbsp;dirw^wr
Cognition, kog.nish'un n, adnabydd-iaeth, gwybodaeth nbsp;nbsp;nbsp;[i�w brofi
Cognizable, kog'ni.zamp;.bl a, noladvry. Cognizance, kog'ni.zans ra, gwybydd-iaeth, chwiliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enw
Cognomen, kog.n�'men ra, cyfenw, Ilys-Cognominate, kog.nom'i.nat vt, cyfenwi, Ilysenwinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wybod, chwiliadwy
Cognoscible, kog.nos'i.bl a, a ellir ei Cogue, k�g n, llestryn prennbsp;Cohabit, k�.hab'it vt, cydfy w, cyd-drigo,nbsp;cydwelyanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr
Cohabitant, k�.hab'i.tant ra, cydannedd-Cohabitation, k�.hab.l.ta'shun ra, cyd-dyaeth, cyd-drigias; cydwelyaeth Coheir, k�.�V ra, cydetifeddnbsp;Cohere, k�.hi�r' vt, ymlynu, cydlynu;
cytuno nbsp;nbsp;nbsp;[sondeb
Coiierence, k�.hi�r'ens ra, cydlyniad; cvs-Coherent, k�.hi�r'ent o, cydlynol; cytun;
cysson nbsp;nbsp;nbsp;[rwymiad, yml^n
Cohesion, k�.hi'zhun ra, cydlyniad, cyf-55
-ocr page 80-COM p^th, fat, �re, met. m�.-rtne. pin, 6rb, on, cilrve, cut, t^srtoo, t'0yk=took; Cohesive, ko.hi'siv a, cydiynol, glynol, gludiognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffrwyno Cohibit, ko.hib'it attal, Tiuddias, Cohobate, k�'h�.bat vt, ad-ddistyllionbsp;Cohort, k�'h�rt n, myntai o filwyr (500)nbsp;Coif, k�if�, moled, penwisg, capnbsp;(.'oigne, k��n n, conglnbsp;Coil, kOil ?!, rhaff'dorchedig; torch: v,nbsp;torch! rhaff; cylchddyrwyn; ymdorchinbsp;Coin, koin n, arian bath, mwnai: vt,nbsp;bathu; iFugio; ffurfionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bathol (/oinage, koi'naj n, bathiad; yr arian Coincide, k�.in.s�d' vi, cytuno; cydgyfar-fod; cyd-daro, cyfatebnbsp;(^incidence, ko.in�si.dens n, cytnndebnbsp;Coincident, ko.in'st.dent a, cyd-ddyg-wyddol; cydredol Ooistril, kois'trii n, cachgi, annewryn; cudyil, curyii, hebog Coit, k�it rj, coetennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, uniad Coition, ko.ish'un n, cyd�dueddialt;i,cyd-Oojoin, k�.j�in' vt, uno, cytuno, eyfuno Coke, kok n, golosg, golosglo, marwor:nbsp;V, troi yn olosg Colander, kul'an.dur �,hidl,gwagr, gogr' Oolation, ko.la'shun, Colature^ ko'Ia-tshii�r n, hidJiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[noden Colbertine, kol.bur.tin' n, math o ys-Oold, kold a, oer, annwydog, oerllyd; diawydd: n, oerni, oerfel; annwyd,gor-mwyth. To catch cold, cael annwydnbsp;Coldish, kold'ish a, oeraidd, lied oernbsp;Coldness, kold'nes �, oerni, oerfel, oerdernbsp;Colic, kol'ik n, bolwst, coluddwstnbsp;Collapse, ko.Iaps'ri, cydsyrthio; adfeilionbsp;Collar, kofur n, torch, gyddfdorch; mynci; penffestin: vt, llindagu Collate, ko.lat' vt, cymharu; chwilio; cyheu, rhoudi nbsp;nbsp;nbsp;[ystlys Collateral, ko.lat'iir.al a, cyfochrol, cyf-Collation, ko.la'shun n, cymhariad; cyf-Iwyniad; gwledd nbsp;nbsp;nbsp;[Iwynwr Collator, ko.la'tur n, cymharwr; cyf-Coileague, ko.Iig' n, cy^swyddwr, cyd-was, cydweithredwr; cyfaili Collect, ko.lekt' v, casglu, cynnull, cryn-oi; ymgasglu, ymgynnullnbsp;Collect, kol'ekt n, gweddi fernbsp;Collection, ko.lek'shun n, casgl, casgliadnbsp;Collective, ko.lek'tiv a, cryno, casgliadolnbsp;Collector, ko.lek'tamp;r n, casglwr j tollwr,nbsp;cyllidwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[goldy, clasgor, coleg College, korej n, brawdoliaeth; prif ys-Collegian, ko.li'ji.an n, aelod o orif ys-goldy; ysgolwr nbsp;nbsp;nbsp;[ysgoldy Collegiate, ko.li j�.at a, pcrthynol i brif Collide, ko.l�d' v, gwrthdaro, cyd-daro |
Collier, kol'yfir n, gl�wr; glolestr Colliery, kol'yur.i n, gwailh glo, pwUnbsp;glo, glowaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Colligation, kol.i.ga'slmn n, c^dglym-Colliquate, kol'i.kwat v, toddi, c^d-doddi; meddalhau [cyd-darawiad Collision, ko.lizh'un n, gwrthdarawiad,nbsp;Collocate, kol'o.kat vt, cyfl�u, gosod,nbsp;setydiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gosodiad Collocation, kol.o.kU'shun n, cyflead, Collocution, kok�.k�'shun n, ymddydd-an, cyflafaredd Collogue, ko.l�g' vi, mwynlithio, llithio Collop, kol'up n, golwytnnbsp;Colloquial ko.lo'kwi.al a, cydymddy-ddanol, gwerinolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nadledd Colloquy, kol'o.kwt �, cyflafaredd, cyn-Collow, kol'o n, parddu, huddigl Coliuctation, kol.uk.ta'shnn n, cydym-drechiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bradychu Collude, ko.liid' vi, cyd'wneyd twyll, Collusion, ko.l�'zhun a.cyd-dwyll, hocednbsp;Collusive, ko.lii'siv a, cydftuantus, twyll-odrus, cydhocedusnbsp;Colly, kol'i vt, pardduo: n, parddunbsp;Colon, ko'iun n, gorwahannod (:); y coUnbsp;uddyn mawr Colonel, kur'nel n, milwriad Colonize, kol o.niz vt, trefiannn, pobloginbsp;Colonnade, kol.o.nad' n, colofhedd, eol-ofn-res Colony, koVomi n, trefedigion; trefedig-aeth, gwladychfa nbsp;nbsp;nbsp;[fawr Colophonite.kol'o.fon.it 7i,maen gwerth-Colophony, koi'o.fon.i ystor du, pyg Colorate, kul'ur.at a, llwiedig, goliwiolnbsp;Colossus, ko.los'us n, delw fawrnbsp;Colour, kuVur n, lliw, eiliw; gwawr;nbsp;flag, rhith; Human, baner; r, lliwio;nbsp;ymliwio, cochi, gwrido; ffugionbsp;Colourable, kuVur.S.bl a,golygus, hardd-deg; tebygol Colt, kbit n, ebol; llwdn, ffilog. Colt�s foot, llysiau earn vr ebol [lotneunbsp;Columbine, korum.Lin n, troed y go-Columbary, koTum.buri n, colomendynbsp;Column, koHum n, eolofn, cynnalbost,nbsp;post, piler Coma, ko�mil n, cwsg, gorchwsg; blew pianigyn; pelydrau planednbsp;Comate, kS.mat' n, cyaymaith, cyfailinbsp;Comate, kom'at a, blewog, pelydrognbsp;Comatose, k�'ma.t�s a, cysgiadolnbsp;Comb, kom n, crib; ysgrafell: vt, cribonbsp;Combat, kum'bat n, trin, ymgyreh, ym-rysoD, omest, trafod: vt, ymladd,nbsp;, gwrthsefyll |
56
-ocr page 81-�re; late; line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. COM
Combatant, kum'ba.tant, Combater, kum'ba.tur n, ornestwr, rhjswr, ym-drechwr, ymladdwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhwystr Comber, k�m'�r n, cribydd, cribwr; lt; ombinable, kum.b�'namp;.bl a, cyfunadwynbsp;Combinate. kom'hi.nat a, dywedd�ol,nbsp;sefydledignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdeb, cydfwriaci ComSination, kom.bi.na shun n, cytun-Combine, kom.b'in' v, cydymgyssyiltu; cyssoddi, cyssylltu, cymmysgu Combustible, kom.bus'ti.bl a, hylosgnbsp;t�ombustion. kom.bus'tshun n, llosgiadnbsp;Come, kum (came, come) vi, dyfod,nbsp;dynesu. To come near, nesau. Tonbsp;come to pass, dygwydd, dygwyddonbsp;Comedian, Kom.i'di.ann, digrifcliwareu-ydd, cymwawdyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymwawd roinedy, kom'i.di n, chwardd-draeth, C omeliness, kum'ii.nes re, glendid. pryd-ferthwch, harddwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hardd Comely, kam'li a, glan, gweddus, teg. Comet, korn'et re, seren gynffonog, serennbsp;wibnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[feiusion Comfits, kum'fits rep, anewynion, sych-Comf'ort. kum'furt re, cysur; hyfrydwch: cysuro, dyddanu Comfortable, kum'turt.a.bl a, cysurus. dyddanus; hyfryd nbsp;nbsp;nbsp;[annyddan Comfortless, kumfurt.les a, digysur, Comic, kom'ik. Comical, kom'i.kal a,nbsp;digrif, arabeddus, ysmala, ffeinignbsp;Comitia, ko.mish'^ rep, cymmanfaoeddnbsp;Comitial, ko.mish'al a, cymmanfaolnbsp;Comity, kom'i.ti re, moesgarwchnbsp;Comma, kom'a re, gwahannod (,)nbsp;Command, ku.mand' re, arch, archiad,nbsp;gorchymmyn ;awdardod,llywodraeth;nbsp;vt, erchi, llywio, rheolinbsp;Commandant, kom.an'dant re, pen-llywydd gwarchodlunbsp;Commandeer, kum.an.diV vt. cymmerydnbsp;meddiant, hawlio, mynunbsp;Commander, ku.man'dur re, penaeth.nbsp;penciwdod. Commander-in-chiel�,cad-lyw, penllywydd [chymmyn, archnbsp;Commandment, ku.mand'inent re, gor-Commark, ku.mark' re, cyffin, terfynnbsp;gwladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[defnydd Commaterial, kom.a.ti�r'i.al a, o�r un Commemorable,ku.mem'�,ramp;.bl a, gwiw-gofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cadw coffa, cofio Commemorate, ku.mem'o.riit vt, co�au. Commemoration, ku.mem.o.ra'shun re. cofiadwriaeth; cofwyl nbsp;nbsp;nbsp;[wyii Commence, ku.mens' re, dechreu, cych-Commencement.ku.mens'ment re, dech-reuad, cychwyniad |
Commend, ku.mend'rei.cyfiwyno, canmol Commendable, ku.men'd^.bl a, canmol-idwy, clodwiwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eglwysfudd Commendam, ku.men'dam re, gwag Commendation, kom.en.da'shun re, can-moliaeth, clodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[moliaethol Commendatory, ku.men'da.tur.i a, can-Commensurability,ku.men.shii.ra.biri.ti re, cymmesuroldeb [cymmesurolnbsp;Commensurable, ku.men sh ii.ra.bl a,nbsp;Commensurate, ku.men'shii.rat vt, cym-mesurOjCyfartalu; a,cyfartal,cyfaddasnbsp;Commensuration, ku.men.shii.ra shun re,nbsp;cymmesuriad Comment, kom'ent vi, sylwi, esbonio, oglurhau, arnodi: re, nod, sylwad,nbsp;sylwnod, esboniad Commentary, kom'en.tur.i re, eglurhad, agoriad, sylwad, esboniadnbsp;Commentator, kom'en.ta.tur re, esbon-iwr, sylwedydd, beirniadnbsp;Commentitious, kom.en.tish'us a, dy-chymmygol, ffugiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyweithas Commerce, kom'�rs re, trafnidiaeth, Commercial, ku.mur'shal a, trafnidol,nbsp;masnacholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[symmud trigias Commigrate, kom'i.grat vi, cydfudo, Commination, kom.�.na'shun re, bygyth-iad, bygyliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iol Comminatory, ku.min'a.tur.i a, bygyth-Gornniingie, ku.ming'gl re, cymmysgu, cymhlithonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[urio Comminute, kom'l.n�t vt, manfalu, mal-Comminution, kom.i.n�'shun re, man-faliad, llychiad nbsp;nbsp;nbsp;[iadwy Commiserable, ku.miz'ur.^.bl a, tostur-Commiserate, ku.miz'ur.at vt, tosturio. trugarhau [tostur, cydymdeimlad Commiseration, ku.miz.u.ra'shun re,nbsp;Commissariat, kom.i.se�r'i.at re, y swydd-wyr mewn byddin sydd yn edrych arnbsp;ol y bwyd a defnyddiau rhyfel, cad-ddarparwyr, cad-ddirprwywyrnbsp;Commissary, kom'is.ur.� re, rhaglaw,nbsp;dirprw^wr, arsw^ddognbsp;Commission, ku.mish'un re, gorchym-myniad, negesiaeth, archiad; dirprwy,nbsp;dirprwyaeth, arswyddogaeth; gwneu-thuriad: re, awdurdodi, swyddonbsp;Commissioner, ku.mish'un.iir re, dir-prwywr, dirprwyadur, negesyddnbsp;Commissure, ku.raish'�r re, cymmal,nbsp;gwn�ad, cysswllt Commit, ku.mit' vt, gorchymmyn; eyf-lawnu, gwneyd; traddodi; cyflwyno; bwrw inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[carchar-warrant Commitment,ku.mit'mentre.traddodiad; |
67
-ocr page 82-COM path, fat, ere, met, ma-riue, pin, orb. on, curve cut. tvV=too. tv^k=took;
Communicatiye, ku.m�'n�.ka.tiv o, cyf-langar, rhydd feddwl [cymmundeb Communion, ku.m�'ni.un n, cymman,nbsp;Communist, kom'�.nist n, cydfeddianwrnbsp;Community, ku.m�'ni.ti n, gweriniaeth,
gwladwriaeth, y cyffredin Commutable, ku.m�'t^.bl a, newidiadwvnbsp;Commutation, kom.ii.ta'shan n, cyf-newidiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymaith gosp
Commute, ku.m�t' vt, cyfnewid; prynu Compact, kom'pakt n, cytundeb, cyf-ammod, cyngnrair
Compact, kum.pakt' a, cryno, taclus, cynnwys, cysoell, cymhen; cadarn-gryf: tgt;, cytuno; cyfuno: cyfammodinbsp;Compactness, kum.pakt'nes n, crynoder,nbsp;cynnwysder; ffyrder, cadernidnbsp;Compacture, kum.pak'tshur �, cyd-gyssylltiad, cysswllt [cyfddesebnbsp;Compages, kum.pa'jiz {p compages)?},nbsp;Compagination, kum.paj.i.na'sbnn n,nbsp;cyfunedd, uniant [cyfaill, cydwrnbsp;Companion, kum.pan'yun n, cydymaith,nbsp;Company, kum'pa.ni n, cymdeithas,nbsp;cymdaith; cymdeithiou; cydgyfuniadnbsp;Comparable, kom'par.a.bl a, cymhar-adwy; iV gystadlu, tebyg, cyffelybnbsp;Comparative, kum.par'a.tiv a, cymhar-iaethol, cymharol
Compare, kum.peV n, cyrnhariaetb, cystadliad; cymharu, cydraddunbsp;Comparison, kum.par'i.sn n, cymhar-iaeth, cyffelybiaeth
Compart, kum.part' vt, p^thu, rhanu Compartition, kom.pdr.tish'un n, dos-barthiad, rhaniad, dosraniadnbsp;Compartment, kum.part'ment, Compartiment, kum.pdr'ti.ment n, rhannbsp;Campass, knm'pas �, cwmpas, cwm-pawd, cylch,amgylchedd; onglyr: vt,nbsp;amgylchu, cwmpasu; dwyn i ben; caelnbsp;Compassion, kum.pash'un n, tosturi,nbsp;trugaredd, cydymdeimladnbsp;Compassionate, kum.pash'un.at a, tost-uriol, trugarog: vt, tosturionbsp;Compatibility, kum.pati.biri.ti n, cyd-weddoldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydunol
Compatible, kum.pat'l.bl a, cydweddol, Compatriot, kum.pa'tri.ut n, cydwleid-iad, cydwladwr, cywladwrnbsp;Compeer, kum.pi�r' n, cyfurddor, cyd-raddwr: v, cydraddio, cystadlunbsp;Compel, kum.per vt, cymhell, dirgy-mlieil, gorfodinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfarchiad
Compellation, kom.pe.la'shun n, dull Compendious, kum.pen'di.us a, cyn-nwysfawr, byr, cryno
Committee, ku.mit'in.cyfeistedd, pwyll-gor. Members of a committee, cyf-eisteddwyr Commix, ku.miks' r, cydgymmysgu,nbsp;cymhlitho; cydymgyminysgunbsp;Commixion,ku.mik'shunn, cymmysgiadnbsp;Commode, ku.mod' n, math o ben-wisgnbsp;benyw; troethstol
Commodious, ku.mo'di.us a, cyfleus;
cyrahwys, cyfaddas, defnyddiol Commodiousness, ku.mo'di.us.nesnbsp;cymhwysder, helaethder, eangdernbsp;Commodity, ka.mod'i.ti n, ced, lies,nbsp;buddioldeb, elw; nwyf, nwydd, daoeddnbsp;masnacholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[islyngesydd
Commodore, kom'�.d��r �, mor-raglaw, Commoigne, kom'din n, cydfynachnbsp;Common, kom'uu n, tir cyffredin, cyttir:nbsp;a, cyfiredia; gwael; arferol, cynnefinnbsp;cydfwyta; cydbori. Common law,nbsp;y gyfraith draddodiadol. Common-pleas, yr ail lys gwiadol. Commonplace, cyffredin, arferol. Commonplace book, nodlyfr, coflyfr. Booknbsp;of Common Prayer, Llyfr Gweddinbsp;Gyffredinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bori
Commonage, kom'un.Sj �, hawl i gyd-Commonalty, kom'un.al.ti w, y werin, y cyffredinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyffredinwr
Commoner, kom'un.ur n, gwrengwr; Commonition, kom.b.nish'uu n, rhy-buad, cynghor [edd; cyfraniadnbsp;Commonness, kom'un.es �, cyflredin-Commons, kom'unz n, cyfymborth;nbsp;cyffrediniaid.�Common. House ofnbsp;Commons, !� y Cyffredinnbsp;Commonwealth, kommn.welth n, gwlad-wriaeth; gweriniaethnbsp;Coramorance, kom'o.rans n, anneddnbsp;(�ommorant, kom'o.rant a, trigiannoinbsp;Cominot, kom'ut n, cwmmwdnbsp;Commotion, ku.mo'shnn n,aflonyddwch,nbsp;cyffro, cyffroad, cynhwif, terfysgnbsp;Commove, ku.mwV vt, cyffroi, ^on-yddu, terfysgu
Commune, ku.miin' vi, ymddyddan, chwedleua; cymmunonbsp;Communicable, ku.mii'ni.ka.bl a, cyf-ranadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[w, hygyrchedd
Communicableness, ku.mii'ni.kk.bl.nes Communicant, ku.mii'ni.kant �, cym-munwr; 9yfranwr, cyfranogwrnbsp;Communicate,ku.miimi.kat�,cymmuno;
cyfranu; hysbysu, mynegu Communication, ku.m�.n�.ka'shun n.nbsp;cyfranogiad, cydymddyddan; rhydd-dramwy; ffordd, tramwyfa
58
-ocr page 83-ore; late, line, no. mute: she, zh=z azure; thin, this; jrsdzli. COM
Compendium, kum.peu'di.um n, crvn-odeb, talfyriad
Compensate, kom'pen.sat, Compense, kum.pens' vt, talu, gwneuthur iawn,nbsp;gwobrwyo; iawnu
Compensation, kom.pen.sa'shun tal, iawn, boddloniad; iawn-d^l. cyfar-bwysiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gohirio
Conjperendinate, kom.pur.en'di.nSt vt, Compete, kum.pit' vt, cydymgeisio, cyd-geisio; cystadlu, ymgystadlunbsp;Competence, kom'pi.tens, Competency,nbsp;kom'pi.ten.si cyfraid, cyfaddas-rwydd, gweddeidd-ran; digoneddnbsp;Competent, kom'pi.tent o, cymhwys,nbsp;digonol, addasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gweddus
Competible, kum.pet'i.blo, cydweddawl, Competition, kom.pi.tish'un n, cydgais,nbsp;cytymrysoD, cystadlenaeth [geisiwrnbsp;Competitor, kum.pet'i.tur �, cydym-Compilation, kom.pi.la'shun n, casgliadnbsp;Compile, kum.p�l' vt, casglu, cyfansoddinbsp;Complacency, Kum.pla'sen.si, Complacence, knm.pla'sens n, ymfoddloniad,nbsp;addfwynder, ymhyfrydiad, cymmod-loneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfoddus, boddlawn
Complacent, knm.pla'sent a, hynaws, Complain, kum.plan'vi, achwyn, cwyno;
beio, grwgnach [wr; hawlblaid' Complainant, kum.pla'nant n, achwyn-Complaint, kum.plant' n, achwyniad,nbsp;cwyn, cyhuddiad; dolur, clefydnbsp;Complaisance, kom.pla.zans' n, moes-garwch, hynawsedd [boneddigaiddnbsp;Complaisant, kom.pla.zant' a, hynaws,nbsp;Complanate, kum.pla'nat, Complane,nbsp;kum.plan' vt, llyinhaunbsp;Complement,kom'pli.ment n, cyflenwadnbsp;Uawnrifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lenwol
Complemental, kom.pli.men'tal a, cyf-Complete, kum.plit' a, perfFaith, hollol. cydol, cwbl, cyfan: vt, perffeithio,nbsp;cwblhau, cyflawnu ^
Completeness, knm.plit'nes n, perfFeith rwydd, cyflawnder [perfFeithiadnbsp;Completion, kum.pU'shun n, cwblhad,nbsp;Completory, kom'pli.tur.l �, y weddinbsp;olafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rys; cymhlyg
Complex, kom'pleks a, amrywiog; dy-Ccmplexion, kum.plek'shun �, hoen, gwedd, pryd, gwawr, gwynebliwnbsp;Compliance, kum.pl�'ans n, cydsyniad,nbsp;ymroddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ufudd, hyblyg
Compliant, kum.pl�'ant a, cydsyniol Complicate, kom'pU.kat o, cymhlyg,nbsp;cymhleth; dyiys: vt, cymhlygu.nbsp;cymhlethu; cymmysgu; dyrysu
Complication, kom.pli.ka'shun n, cy-mhlygiad, cyinhlethiad Complice, kom'plis n, cyfranogwrnbsp;Complicity, kom.plis'i.ti n, cy franogaethnbsp;Compliment, kom'pli.ment n, moesair,nbsp;cyfarchiad: v, moesgyfarch; truthionbsp;Complimental, kom.pli.men'tal a, moes-awg, moesgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anerchol
Complimentary, kom.pli.men'tur.i a, Compline, koin'plin n, y weddi olafnbsp;Complot, kom'plot n, cydfwriad, cyd-frad: v, cydlunio, cydfwriadunbsp;Comply, kum.pli'W, cydsynio, ymroddinbsp;Component, kum.p�'nent a, ansoddol,nbsp;cytansoddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddu
Comport, kum.p��rt' v, cytuno; ym-Comport, kom'purt, Comportment,kum-p��rt'ment�, ymddygiad Comportable, kum.p��r'ta.bl o, cy-ngweddol, gweddus, cydunolnbsp;Compose, kum.poz' vt, cyfansoddi;
cyssodi; llonyddu, tawelu Composedness, kum.po'zed.nes n, taw-el wch, arafwch, llonyddwchnbsp;Composition, kom.po.zish'un n, cyfan-soddiad; cymmysgiad; cymmodnbsp;Compositor, kum.poz'i.tur n, cyssodyddnbsp;Compost, kom'pust, Composture, kum-pos'tshur �, tail, gwrtaithnbsp;Compost, kum.post' vt, teilo, gwrteithionbsp;Composure,kum.p�'zh�m,trefn,agwedd;
tawelwch nbsp;nbsp;nbsp;[yfed, cyfeddach
Compotation, kom.po.ta'shun n, cyd-Compound, kom'puwnd n, cyssawdd; gair cyfansawdd: a, cymmysg, cyfan-sawdd. Compound interest, adlognbsp;Compound, kom.puwud' v, cymmysgu;
cyirandalu nbsp;nbsp;nbsp;[amgyffred, dirnad
Comprehend, kom.pri.hend' v, cynnwys; Comprehensibility,kom.pri.hen.si.bil'i.tinbsp;n, amgyffrediad, amgylFredoldebnbsp;Comprehensible, kom.pri.hen'si.bl a,nbsp;dirnadwy, amgyffredadwynbsp;Comprehension,]�om.pri.hen'sbnn�, amgyffred, dirnadaeth, cyrhaeddiadnbsp;Comprehensive, kom.pri.hen'siv a, cyn-' nwysfawr, Hawn, helaeth, eangnbsp;Compress, kum.pres' vt, gwasgu, dir-wasgu, cydwasgunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[feddyg
Compress, kom'pres n, gwasgdusw Haw-Compressible, kum.pres'i.bl a, cydwasg-adwy nbsp;nbsp;nbsp;pad, cyngwasg
Compression, kum.preshun �, cydwasg-Compr^sive, kum.pres'iv a, gwasgiadol Compressure, kum.presh'ur �, gwasg-iad, cydwasgiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dealliad
Comprisal, kum.pr�'zal n, cynnwysiad, 59
-ocr page 84-CON p�.th, fat, ere, met, niA-rme, pin, orb, on, c�rve, cut, t^=:too, t�^^ksstook?
Concentre, kon.sen't�r v, cydgyfarfod Concentric, kon.sen'trik, Goncentrical,nbsp;kon.sen'tri.kal a, cymherfeddolnbsp;Concentual, kon.sen'tsh�.al a, cjsson,nbsp;cynglianeddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirnadadwy
Conceptible, kon.sep'ti.bl a, dealladwy, Conception, kon.sep'shnn n, amgyfired,nbsp;dirnadaeth; beichiogiadnbsp;Concern, kon.s�rn' n, neges, gorchwyl,nbsp;achos, tra�erth, gofal; dyddordeb; cur,nbsp;gofid: vt, perthynu, deiryd, traffertbu.nbsp;To be concerned at, bod yn flin am.nbsp;Concerning,am,yn achos,yngnghylch,nbsp;mewn perthynas i [deb; gorcWylnbsp;Concernment, kon.s�rn'ment w, dyddor-Concert, kon'sfirt n, cydgynghanedd,nbsp;cyngherdd; cydgynghornbsp;Concert, kon.siirt' vt, cydlunio, cyd-drefnu, cydbwyso, cydgynllunionbsp;Concession, kon.sesh^jn n, addefiad,nbsp;caniatad, goddefiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[goddefbl
Concessive, kon.ses'iv a, caniataol. Conch, kongk n, cragen pysgodyn [yddnbsp;Conchologist, kong.kol'o.jist n, cregyn-Conchology, kong.kol'o.ji n, cregyniaethnbsp;Conciliate, kon.sil'i.at vt, boddioni dv-huddo, heddychu, cymmodinbsp;Conciliation, kon.sil.i.a'shun n, cym-modiad, heddychiad [dyhuddwrnbsp;Conciliator, kon.sil'i.a.t�r n, cymmodwrnbsp;Conciliatory, kon.sil'y^.tur.i a, cym-modol, dybuddo)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydweddiad
Concinnity, kon.sin'i.tf n, dillynedd Concinnous, kon.sin'us a, cryno, gwedd-us, destlusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fawr
Concise, kon.siV a, byr, cryno, cynnwvs-Conciseness, kon.s�s'nes n, byrder, cvn-nwysder, crynodeb Concision, kon.sizh'un n, cyd-doriadnbsp;Concitation, kon.si.ta'shun n, twrf, cy-nhyrfiad_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[floedd, banlief
Conclamation, kong.kU.ma'shun n, cyd-Conclave, kong'klav n, cymmanfa yr is-babyddion; cyfarfod dirgel, cyfarfodnbsp;dan glo
Conclude, kon.kliid'v, diweddu, dybenu, cwblhau; penderfynu, barnunbsp;Conclusion, kon.kiii'zbun n, diweddglo,nbsp;cload, terfyniad; canlyniadnbsp;Conclusive, kon.klii'siv a, penderfynol,nbsp;diymwadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydgeulo
Concoagulate, koiig.k�.ag'�.lat vt, ceulo, Concoct, kon.kokt' vt, treulio yn y cylla;
berwi; llunio, dyfeisio [cydferwad Concoction, komkok'shun �, treuliad;nbsp;Concomitance, kon.kom'i.tans n, cyd-fynediad, cyd-darawiad
Comprise, kum.pr�z' vt, amgyffred, cjn-nwys, dal nbsp;nbsp;nbsp;[brofiad, arwiriant
Comprobation, kom.pro.ba'shun n, cyd-Compromise, kom'pr�.m�z n, cyfadd-awd, cytundeb: vt cyfaddaw, cylatar-Compt. komt a, hoew, sionc; tlws [eddu Comptrol. kon.tr�l'.�Controlnbsp;Compulsjr ivejkum.pursa.tivrt.cymhell-iadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mhelliadol, gorfodol
Compulsatory, kum.puVsa.tnr.i a, cy-Compulsion, kum.pul'shun n, dirdrais.
dirgymhelliad, gorfod, gorfodaeth Compulsive, kum.pul�siv a, gorfodolnbsp;tJompulsory, kum.pursur.i a, gorfodol.nbsp;cyinheiliadol
Compunction,kum.pungk'shun ?j,dwys-bigiad; edifeirwch; cnoad cydwybod Compupii, kum.pii'pil w, cydysgolor,nbsp;cydysgolhaignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad dros arall
Compurgation,kom.pur.gii'shun n.tyst-Computable, kum.pii'ta.W a, cy/fifadwy Computant, kum.p�'tant n, cyfrifwrnbsp;Computation, kom.pU.ta'shun n, cyfrif,nbsp;cyfrifiad; amcangyfrifnbsp;Compute, kum.p�t' vt, cyfrifo; bwrwnbsp;cyfrifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[filwr
Comrade, kom'rad n, cydymaith; cyd-CoD-, Co-, Cog-, Col-, Com-, Cor- px, o�r un ystyr ^ cy-, cyd-, cyf-, cyn-, cys-Con, kon vt, efrydu, myfyrio; dirnadnbsp;Concaraerate, kon.kam'ur.at vt, mydu,nbsp;cronglwydonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyno
Concatenate, kon.kat'i.nat vt, cydgad-Concatenation, kon.kati.na'shun �, cyd-gadwyniad; rhes olynol Concause, kon.koz' n, cyfachosnbsp;Concave, kong'kav a, cau, ceuol; rhoncanbsp;Concavity, kon.kav'i.ti n, ceuedd, ceudodnbsp;Conceal, kon.sil' vt, cuddio, celu, celcio,nbsp;dirgelunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[celadwy
Concealable, kon.sil'I.bl a, cuddiadwy, Concealment,kon.sirmentWjCeledigaeth;
cuddfa nbsp;nbsp;nbsp;[addef
Concede, kon.s�d'2;^, cysbeidio; caniatau, Conceit, kon.sit' n, tyb, coe^dyb; bunan-dy b, balchder: v, tybio; dychymmygu.nbsp;Conceited, hunan-dybus, mympwyolnbsp;Conceivable, kon.si'va.bl a, tebygol; am-gyffredadvry, dirnadwynbsp;Conceive, kon.siv' tj,amgyffred,deall,dirnad ; tybied; dychymmygu; beichioginbsp;Concent, kon.sent' �, cynghanedd, cys-sondeb, cydaain
Concentrate,kon.sen'tratvfjCanolgasglu, cymberfeddu; coethinbsp;Concentration,kon.sen.tra'shun n,canol-gasgliad, canoldyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
60
-ocr page 85-5re: late; l�ne. n�. m�tc; she, zh=z iiz�re: thin. Tiiis; j=lt;lzh. CON
Concomitant, kon.kom'i.tant a, cydfod-awl, cydredol, cydfynedol: n, cyd-ymaith, cyd-deithiwr Concord, kong'kord n, cydgord, cyfun-deb; cyssonedd, cydweddiadnbsp;Concord, kon.k�rd' ffi, cydfod, cytuno,nbsp;cydgordio
Concordance, kon.kor'dans n, cytun-iaeth; mynegai, mynegeir, dangoseg Concordant, kon.kor'dant a, cytunol,nbsp;unf�ddwl, cysson, cydgordiolnbsp;Concordate, kon.k�r'dat n, cyfammodnbsp;Concorporate, kon.kor'p�.rat vt, cyd-gorfforinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydgasgliad
Concourse, kong'k�Vs n, tyrfa, cyrcbfa, Concreate, kon.kri.at' vt, cydgreunbsp;Concrete, kon.crit' v, cyd-dyru, casglunbsp;Concrete, kong'krit a, cydgorfforedig: n,nbsp;cymmrwd, motter
Concretion, kon.krfshun n, cydgorff-oriad nbsp;nbsp;nbsp;[dra
Concubinage, kon.k�'btnaj n, putein-Concubine, kong'k�.b�n n, gordderch, cyffoden, putain. gordderchfun, meir-ion es, cariadferch, cariadwraignbsp;Conculcate, kon.kul'kat sathru, samunbsp;Concupiscence.kon.kii'pis.ensn,chwant;
anlladrwydd, trythyllwch [anllad Concupiscent, kon.k�'pls.ent a, trythyll,nbsp;Concur, kon.k�r' vi, cytuno, cydsyniednbsp;Concurrence, kon.kur'ens �, cydrediad.
cyduniad, cydsyniad nbsp;nbsp;nbsp;[unol
Concurrent, kon.kur ent a,cydredol,cyd-Concussion, kon.kush'un n, ysgydwad, ysgytiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cynhyrfiol
Concussive, kon.cus'iv a, ysgytiol, Condemn, kon.dem' vt, euogfarnu, dy-famu, collfarnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[damnio)
Condemnable, kon.dem'nS..bl a, beius; Condemnation, kon.dem.na'shun n, coll-farniad, collfarn, dyfarniad [farnolnbsp;Condemnatory, kon.dem'nS.tur.i a, coll-Condensate,kon.den'sati?lt;,cyd-dewychu.
cyd-ddwyso [dewychiad, dwysiad Condensation, kon.den.sa'shun n, cyd-Condense, kon.dens' v, tewychu, tewhaunbsp;dwysau: a, tew, dwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd
Condensity.kon.den'sktirt,tewedd,dwys-Conder, kon'd�r n, arweinydd pysgotwyr Cond^cend, kon.dt.scnd' vi, ymostwngnbsp;Condescension, kon.di.sen'shun n, yni-blygiad, iselfrydedd, hynawsedd, di-faicheddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iannol, rhyglyddol
CondigDj kon.d�n' a, dyledus, naedd-Condignitj, kon.dig'ni.ti n, gwiwdeb rhyglyddiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cytfaith
Condiment, kon'di.ment n, cyneithiad;
Condite, kon.d�t' vt, cyffeithio; halltu Condite, kon'd�t a, cyffeitliiedignbsp;Condition, kon.dish'un n, cyfiwr, helynt,nbsp;sefyllfa; ansawdd, tuedd; gradd;nbsp;ammod: tgt;$, ammodi [dan ammodaunbsp;Conditional, kon.dish'un.al a, ammodol,nbsp;Conditionary, kon.dish'un.ur.i o, am-modedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydofidio
Condole, kon.d�l' v, cydalaru, cydgwyno, Condolement, kon.d�l'ment n, cydym-deimiad, cydgwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydofidiad
Condolence, kon.i�'lens n, cydalaeth, Condonation, kon.d�.na'shun n, madd-enad, maddeuant
Condone, kon.d�n' vt, madden, pardynu Condor, kon'dur n, aderyn tra mawr ynnbsp;cartrefu yn America Ddeheuolnbsp;Conduce, kon.dtis' vi, cydarwain, cyd-dueddu; bod o les [cynnorthwyolnbsp;Conducible, kon.d�'si.bl a, Ilesiadol,nbsp;Conducive.kon.d�'siv a, gwasanaethgar,nbsp;gweinyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arweddiad
Conduct, kon'dukt n, ymddygiad, ym-Conduct, kon.dukt'r�, ymarweddu; ar-wain; trefnn nbsp;nbsp;nbsp;[cyfarwyddwr
Conductor, kon.duk't�r n, arweinydd; Conduit, kun'dit n, dyfrle, dyfrbibellnbsp;Cone, k�n n, cyfangorff cyfddull finbsp;thorth siwgr, c�n; hirgrwnellnbsp;Coney, k�'ni n, cwningen, ffiogennbsp;Confabulate, kon.fab'�.lat vi, siarad,nbsp;chwedleua, cydymgomio, ymddyddannbsp;Confabulation, kon.fab.ii.la'shun n, ymddyddan, siaradachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tfeithio
Confect, kon.fekt' vt, cymmysgu, cy-Confect, kon'fekt, Confection, kon.fek'-shun n, cyffaith; ancwyn [ffeithiwr Confectioner, kon.f�k'sbun.�r n, cy-Confectionery, kon.fek'shun.�r.t n, cy-ffeithiau, ancwyn, ammeuthynnbsp;Gonfectory, kon.fek'tur.i n, cyffeithdynbsp;Confederacy,kon.fed'ur.a.si �,cynghrair,nbsp;cydfwriadj cyfundebnbsp;Confederate, kon.fed'ur.at n, cynghreir-iwr, cynghreiriad, cysswynwr: v, cy-nghreirio, cydfwriadu, cydbleidio: a,nbsp;cydbleidiol, cynghreiriolnbsp;Confederation, kon.fed.u.ra'shunnbsp;cynghreiriad, cynghrairnbsp;Confer, kon.f�r' v, cynnadlu, ymgomio;
anrhegu, cynnysgaethu; cymharu Conference, konYur.ens n, cynnadledd,nbsp;cydymddy ddannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cy dn abod
Confess, kon.fes' v, cyffesn, cyfaddef, Confessary, kon.fes'ur.i n, ^ffeswr, cyf-addefwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyffesiad, cyffes
Confession, kon.fesh'un n, cyfaddefiad,
CON path, fat, er�, met, ma-rtne, pin, orb, on, c�rve, cut, t^=too, twk=:took,
Confessional, kon.fesh'un.al n, cyfFesfa, cyfFesgell [cyfFesiadau, cyffesyddnbsp;Confessor, kon.fes'ur gwx�andawyddnbsp;Confidant, kon.fi.dant' n, cyfrinachwr,nbsp;cyfaill mynwesolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfeilles Confidante, kon.ti.dant' n, cyfrinaches, t'onfide, kon.fid' v, hyderu, ymddiriednbsp;Confidence, kon'fi.dens n, ymddiried,nbsp;hyder; eondernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyf Confident, kon'ti.dent a, hyderus; eon, Confidential, kon.fi.den'shal a, ym-ddiriedus, ffyddlawn, cyfrinacholnbsp;Configuration, kon.fig.u.ra'shun w, cyf-laniad, cyfddulliad Configure, kou.fig ur vt, cydffurfio, cyf-lunio nbsp;nbsp;nbsp;[goror, ymyl Confine, konTm �, cyffin, terfyn, fiin, Confine, kon.fin' cyfBnio, gosod terfyn ; attal,carcbaru,caethiwo; cyfyngunbsp;ar; gwarchiiu Confinement, kon.f�n'ment n, attaliad; caethiwed, carchariad; carchar Oonfinity, kon.fin'i.ti n, cymmydogaethnbsp;Confirm, kon.ffirm' vt, sefydlu, cadarn-hau; awdurdodi; rhoddi bedydd esgobnbsp;Confirmable, kon.f�r'ma.bl a, profadwy. arddangosadwy, sefydladwy Confirmation, kon.ffir.ma'shun n, cad-arnhad; bedydd esgobnbsp;Confirmative, kon.fur'm^.tiv a, cyf-nerthol, cadarnhaol Confi'-cate, kon'fis.kat vt, attafaelu, an-rheithio; dirwyo: a, attafaeliedig Confiscation, kon.fis.ka'shun w, attafael-iad, dirwyad. aurhaith [meuthynnbsp;(Confiture, kon'fi.tshii�r n, ancwyn, am-Confix, kon.fiks'tJ^,sicrhau i lawr, cyssodinbsp;Confiagrant, kon.fla'grant a, cydfSamiolnbsp;Conflagratici;, kon.fla.gra'shun n, cyd-Josgiad; goddaith, tanllwythnbsp;Conflation, kon.fla'shun �, cydchwythnbsp;iad; toddiad delidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymdrech ('onflict, kon'flikt n, ymladd, brwydr, Conflict, kon.flikt' vi, ymdynu, ymryson,nbsp;ymornest. Conflicting statements,nbsp;gwrthddywediadau, croeshaeriadaunbsp;Confluence, kon'flii.ens n, cydlif; tyrfanbsp;cyrchfa; abernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydredol Confluent, kon'fl�.ent a, cydJifeiriol, Conflux, kon'fluks n, cydffrydiad; cyd-gyrchiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcydlFurfio Conform, komfdrm' v, cydymffurflo; Conformable, kon.for'mS.bl a, unffurf,nbsp;cydffurfiol, cytun, cyfatebol; unolnbsp;Conformation, kon.fSr.ma'shun n, eyf-luniad, cydweddiadnbsp;Conformist, kon.fdr'mist n, cydffurfiwr |
Conformity, kon.for'mi.ti n, cydfiurfiad, cyfaddasiad, cyfweddiad [cryfhamp;dnbsp;Confortation,kon.f6r,ta'shun n,nerthiad.nbsp;Confound, kon.futVnd' vt, cymmysgu; dyrysu; gwaradwyddo [frawdoliaeth Confraternity, kon.frS.tur'ni.ti n, cyd-Confront, kon.frnnt' v, gwynebu; gwrth-wynebu; cymharu; cyfarwynebunbsp;Confuse, kon.fiiz'vlt;, cymmysgu, dyrysu; cywiJyddio; didrefnu, rhwystro Confusion, kon.fii'zhun n, annhrefn, ter-fysg; syndodi araryfusedd [adwynbsp;Confutable, kon.f�'ta.bl a, gwrthbrof-Confutant, kon.f�'tant�, gwrthbrofwrnbsp;Gontutation, kon.fii.ta'shnn n, dad-brawf, gwrthbrofiad, gwrthbrawfnbsp;Confute, kon.fiit' v, dadbrofi, gwrth-brofi; dyrysu Conge, konjt n, moesblygiad; moes- genadiad: vt, moesblygu; ymado. ong�-d��lire,k5ng�zhi.d�.liy, cenad i ddewis esgob Congeal, kon.j�' v, rhewi; tewychu,ceulo Congealable, kon.ji'la.bl a, hyrew; cydgeuladwy nbsp;nbsp;nbsp;[cyd-dewychiad Congelation, kon.ji.la'shun n, rbewiad; Congenerous, kon.jen'ur.us a, cydryw,nbsp;cydrywiol [gynneddf, cyfnawsnbsp;Congenial, kon.ji'ni.al a, cydnaws, cyd-Congeniality, kon.ji.ni.al'i.ti n, cyd-rywiaeth, cyfnawselt;idnbsp;Congenital, kou.jen'i.tal a, cydanedignbsp;Congeniture, kon.jen'i.tshii�r n, cyd-darddiad Conger, kong'gur n, mor-lysWen, pen-doll nbsp;nbsp;nbsp;j^betbeuach Congeries, kon.jiV'i.iz n, crug o amryw Congest, kon.jest' vt, crugio, pentyru; croni nbsp;nbsp;nbsp;[gasgliad, croniad Congestion, kon.jes'tshun n, crawn-Congiary, kon'ji.ur.i n, rhodd i�r bobl Rhufeinignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhewi Conglaciate, kon.gla'shi.at v, troi yn ia, Conglobate, kong'glo.bat vt, peJlenu,nbsp;pelenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pelen, clobyn Conglobation, kong.glo.ba shun �,pellen, Conglobulate, kon.glob'�.lat vi, ym-bellenu Conglomerate, kon.glom'ur.it vt, pell-enu, sypio, crugio: a, pellenddnll, pelenog: n, careg gymmysgedignbsp;Conglomeration, kon.glom.u.ra'shun n,nbsp;pentyrisd, crugiad, sypiadnbsp;Conglutination, klon.glii.ti.na'shun n,nbsp;cydludiad, glndiad Congo, kong'go, Congou, kong'gw ti, math 0 d� du Chineaidd |
62
-ocr page 87-5re; iSte. l�ne, n�, m�te; she, zh=:z az�re; thin, Tiiis; jr=dzh. CON
Congratulate, kon.grat'�.lat vt, cyd-lawenhau; llon-gyfarch Congratulation, kon.grat.�.la'shun n,nbsp;cydlawenychiad, Ilon- gy tarchiadnbsp;Congratulatory, kon.grat'�.la.tar.f a,nbsp;llon-gyfarchiadol Congree, kon.gri' vi, cyduno, cydfwriadu Congreet, kon.grit' vi, cydanerch, cyd-gyfarchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crynoi Congregate, kong'gn.gat yrag/nnuli, Congregation, kong.gri.ga'shun cyn-nulleidfa, tyrfa [cynnulleidfaolnbsp;Congregational, kong.gri.gashun.al a,nbsp;Congregationalist, kong.gri.ga'shun.al-ist n, cynnulleidfawr; annibynwrnbsp;Congress, kong'gres cymmanfa; cyd-henuriaeth; cydgyfarfod; cyngresnbsp;Congressive, kon.greslv o, cydym-gyrchol, cyfarfbdolnbsp;Congrue, kon.griV' vi, cyfunonbsp;Congruence, kong'grw.ens, Congraitj,nbsp;kon.gr wi.ti w, cydnawseddiad,cysson-deb, cyfundeb, cyfaddasrwyddnbsp;Congruent, kong'grw.ent. Congruous,nbsp;kong'grNV.ns a, cyfaddas, cydred,nbsp;cymhwys, cytunol Conic, kon'ik, Conical, kon'i.kal a, conol. bonbrafF a blaenfainnbsp;Conjectural, kon.jek'tsh�.ral a,tebygolnbsp;dychymmygol.amcanadwy, tybiadwynbsp;Conjecture, kon.jek'tshur �, amcan, tyb,nbsp;dychymmyg: v, tybio, dyfalunbsp;Conjoin, kon.j�in' v, cyssylltu, cyd-rwymo, cyfuno, cydio *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[asol Conjugal, kon'j�.gal a, dywedd�ol,priod-Conjugate, kon'j�.gat cydieuo; treigJoberf,cyfjmredu [ad; treigliad Conjugation, kon.j�.ga'shun n, cydieu-Conjunct, kon.jungkt' a, cyssylltedig,nbsp;cyfunedig ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^cyssylltiad Conjunction, kon.jungk'shun n, undeb; Conjunctive, kon.jungk'tiv a, cjssylltiol,nbsp;cyfunol, cyflyniadol Conjuncture, kon.jungk'tshur n, cyfnod, arfod; trefn, ansawdd, amgylchiadnbsp;Conjuration, kon.j�.ra'shun w, cyfrad; dewiniaeth, swyngyfaredd Conjure, kon.j�'r'tyngedu; cydfradunbsp;Conjure, kun'j�r vt, dewino, swyno,nbsp;chwareu�r Ilaw ysgafnnbsp;Connascence,ko.nas'ens�,cyfenidrwyddnbsp;Connate, ko.nat' a, cyfenid, cydrywnbsp;Connatural, ko.nat'sh�.ral �, cydanian,nbsp;greddfol, cydnawsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydio, uno . Connect.ko.nekt' cyssylltu,cyfrwymo. Connection, ko.nek'shun n, cyssylltiad,nbsp;cydiad; perthynas |
Connivance, ko.n�'vans n, goddefiad; esgeulusiad nbsp;nbsp;nbsp;[ddwyn; gwincio Connive, ko.n�v' ui, ymoddef a, cyd-Connoisseur, kon.a.s�r' w, beirniad, un cyfarwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arddangosiad Connotation, kon.�.ta shun �, cyfnodiad, Connote, ko.n�t' dynodi, arwyddo, ar-ddangosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ priodasol Connubial, ko.n�'bi.al a, cydweddog, Conoid, k�'n�id n, ffurf tebjg i g8n,nbsp;conaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siglo, symmud Conquassate, kon.kwas'at vt, ysgwyd, Conquer,kong'kw�r vlt;,gorchfygu,gores-gyn, trechunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fygadwy Conquerable, kong'kwur.a.bl a, gorch-Oonquerer, kong'kwur.�r n, gorchfygwr, goresgynydd, goresgynwr, gorf'odwrnbsp;Conquest, kong'kwest n, gorucliafiaeth,nbsp;buddugoliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydwaed Consanguineous, kon.sang.gwin'yus a, Consanguinitjjkon.sang.gwin'i.ti n, car-enydd, cydwaedolaethnbsp;Conscience, kon'shens n, cydwybodnbsp;Conscientious, kon.shi.en'shus o, cyd-wybodol, cywir, gonest, fiyddlawnnbsp;Conscientiousness, kon.shi.en'shus.nesnbsp;n, cydwybodoldeb, cydwybodolrwyddnbsp;Conscionable, kon'shun.^.bl a, cydwy-bodol, rhesymolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydwybodus Conscious, kon'shus o, ymwybodol, Consciousness, kon'shus.nes �, ymwy-bodolrwydd Conscript, kon'skript a, rhestredig Conscription,kon.skrip'shunn,rhestriad,nbsp;cofrestriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[neillduo, urddo Consecrate, kon'si.krat vt, cyssegru; Consecration, kon.si.kra'shun �, cys-segriad; urddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lyniadol Consectaneous, kon.sek.ta'ni.us a, can-Consectary, kon.sek'tur.i n, canlyniad, casgliad, cload Consecution, kon.st.k�'shun n, olyniad, dilyniad, oliantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olynol Consecutive, kon.sek'�.tiv a, canlynol, Conseminate, kon.sem'i.nat vt, haunbsp;hadau cymmysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bodd Consension, kon.sen'shun n, cydsyniad, Consent, kon.sent' vi^ cydsynio, cytuno:nbsp;n, cydsyniad, bodd, caniatad. Againstnbsp;one�s consent, o�i anfoddnbsp;Consentaneous, kon.sen.ta'n�.us, Consentient, kon.sen'shent a, cydsyniol,nbsp;cysson, unfryd, cyt�D, cydunol [pvrysnbsp;Consequence, kon'si.kwens n, canlyniad;nbsp;Consequent, kon'si.kwent a. arlynol, ar-lyniog, canlynol: n, arlyniad, dir-darddiad |
63
-ocr page 88-CON path, fat, �rg, met, mS,-rtng, pm. 5rb, on, curve, cut, tw=too, twk=to()k;
CON path, fat, �rg, met, mS,-rtng, pm. 5rb, on, curve, cut, tw=too, twk=to()k;
Consequential, kon.si.kweii'shal a, can-lyniadol; o fawr bwys, pwysfawr; uchelfrydignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfaddasiad
Consertion, kon.sur'shun n, cyfluniad, Conservancy, kon.sur'van.si w, cyrtiaunbsp;a gedwir er diogelu pysgod yu afonnbsp;Tafwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wraeth
Conservation, kon.sur.va'shun n, cad Conservative, kon.s�r'v3..tiv a, cadwr-iaethol, noddawl: w, ceidwadwr, cad-wriaethwr, gwrthwynebwr cyfnewid-iadau byrbwyll yn yr eglwys a�rnbsp;wladwriaeth
Conservator, kon'sur.va.tur �, ceidwad, noddwr [le, nawddle; llysieufanbsp;Conservatory, kon.sur'v^.tur.in, maeth-Conserve, kon'surv �, cyffaeth, ancwynnbsp;Conserve, kon.surv' cadw, noddi,nbsp;achlesu, amddifFyn; cyffeithionbsp;Consider, kon.sid'ur v, ystyried,pwyllo;
meddyliedj edrych ar, crafFu ar Considerable, kon.sid'ur.d.bl a, haeddolnbsp;0 ystyriaeth, cyfrifol; mawr. pwysfawrnbsp;Considerableness, kon.sid'ur.d.bl.nes n,nbsp;cyfrifolder; mawrder [pwyllognbsp;Considerate, kon.sid'ur.at a, ystyriol,nbsp;Considerateness, kon.sid'ur.at.nes n, ys-tyrioldeb, pwylledd
Consideration, kon.sid.ur.a'shun n, ystyriaeth, myfyriad; pwyll, dysbwyll; parch, bri; iawn, tdlnbsp;Consign, kon.s�n' vt, trosi, trosglwyddonbsp;Consignable, kon.sx'na.bl a, trosiadwynbsp;Consignation, kon.sig.na'shun n, trosiad^nbsp;trosglwyddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iddo, trosiadai
Consignee, kon.s�.ni' n, yr hwn y trosir Consignment, kon.s�n'ment n, da tros-glwyddedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bod; cynnwys
Consist, kon.sist' vt, seTyll, cydsefyll; Consistence, kon.sis'tens, Consistency,nbsp;kon.sis'ten.si n, cyssondeb, cydsafiad;nbsp;tewedd, sylwedd, tewdernbsp;Consistent, kon.sis'tenta, cysson, cyfun-fod, tewychol
Consistorial, kon.ais.t5�r'i,al a, goraedd-faol, eglwyslysol nbsp;nbsp;nbsp;[eglwyslys
Consistory, kon.sis'tur.i n, cwrt yr esgob, Consociate, kon.so'shi.at v, cydgyfeill-achu; n, cyfaelod, cydymaithnbsp;Consolabie,kon.s�'ia.bl a, dyddanadwy,nbsp;cysuradwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyddanwch
Consolation, kon.s�.l^'shun n, cysnr, Consolatory, kon.sol a.tur.i a, cysurus,nbsp;dyddanol, lionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sirioli
('onsole, kon.sol' vt, cysnro, dyddanu, Consolidant, kon.sol'i.dant a, iachaol:nbsp;n, eli iachaol
Consolidate, kon.sol'i.dUt v, cyssylltu, cyfrwymo; cryfhau, fFyrfhaunbsp;Consolidation, kon.sol.i.da'shun n, cyf-aniad ; cryf hadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[syniad
Consonance, kon'so.nans w, cydsain, cyd-Consonant, kon'so.nant a, cyssain; cysson, cytuii: n, cydsain; cydsyniad ConsoDous, kon'sb.nus a, cydseiniol,nbsp;cynghaneddoi
Consort, kon'sort n, gwr neu wraig; cydwedd; cyfeiD-long. Prince Consort, Tywysog Priod, Tywysog Cyd-weddognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[priodi
Consort, kon.sdrt' v, ymgyfeillachu, Conspersion, kon.spur'shun n, taeneliiadnbsp;Cynspicuity, kon.spi.k�'i.ti �, eglurdeb,nbsp;amlygrwydd
Conspicuous, kon.spik'ii.us a, amlwg, bywel,hysbys,eglur;banog [cydfradnbsp;Conspiracy, kon.spir'a.si n, cydtwriad,nbsp;Conspirator, kon.spir'a.tur n, cydfradwr,nbsp;bradwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fwriadn
Conspire, kon.spiV v, bradfvvriadu, cyd-Constable, kun'sta.bl n, heddgeidwad, heddwas [fFyddlondeb; parhadnbsp;Constancy, kon'stan.si n, gwadalwch,nbsp;Constant, kon'stant a, dianwadal, gwas-tadol; dyfal; ffyddlawnnbsp;Constellation, kon.ste.la'shun n, cydsernbsp;Consternation, kon.stur.na'shun n, braw,nbsp;dychryn, syndod, arswydnbsp;Constipate, kon'sti.pat vt, rhwvmo, tyn-hau, cyssychunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bolrwymiad
Constipation, kon.sti.pa'shun w, tynhdd, Constituency, kon.stit'ii.en.si ra, cyfan-soddiad; ethoUadaethnbsp;Constituent, kon.stit'ii.ent a, elfenol,nbsp;ansoddol; hanfodol: �, cyssail. elfen;nbsp;etholydd, anfonwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[soddi
Constitute, kon'sti.t�t vt, arosod, cyfan-Constitution, kon.sti.tii'shua n, cyfan-soddiad; fFurflywodraeth; tymmer, ardymmer, naws, ansawddnbsp;Constitutional, kon.sti.tii'shun.al a, cyf-ansoddiadol, gwreiddiol; cytreithlawnnbsp;Constitutive, kon'sti.tii.tiv a,sefyd]adwvnbsp;Constrain, kon.stran' vt^ dirgymhell,nbsp;gorfodinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Constrainablejkon.stra'nS.bl a, cyinhell-Constraint, kon.strant' n, cymhell, trais, dir, gorthrechnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwymiad
Constriction, kon.strik'shun n, cyd-Constringe, kon.strinj' vt, cydwasgo, tynrwymonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol, bolrwymol
Constringent, kon.strin'jent a, rhwym-Construct, kon.strukt' vt, ffurtio, adeilo, adeiladu; cyfansoddi
64
-ocr page 89-ore; late, line, no, in�te; she, zh=z azure; thin, this; jmdzh. CON
Construction, kon.struk'shun ti, adeilad; cytansoddiad; deongliad, ystyr; cys-trawiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adaeth, cydosodiad Constructure, kon.struk'tshur �, adeil-Construe, kon'strw vt, deongli; cyfieithu Constuprate, kon'stii.prat vi,treisio, di-ibrwyno, llathruddo Coustupration, kon.stii.pra'shun n, treis-iad. llathruddiad, ditbrwyniad Consubstantial,kon.sub.stan'shal a,cyd-sylweddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cydsylweddu Consubstantiate, kon.sub.stan'sln.at vt, Consuetude, kon'swi.tiid n, arferiad,nbsp;defodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[masnachol Consul, kon'sul n, uchelfaer; negesydd Consular, kon's�.l�r a, uchelfaeronolnbsp;Consulate, kon'sii.lat, Consulship, kon'-sul.ship n, uchelfaeroniaeth [resymunbsp;Consult, kon.sult' vi, ymgynghori, ym-Consultation, kon.suf.ta'shuu n, ym-gynghoriad; ystyriaethnbsp;Consumable, kon.sii'ma.bl a, difrodad-wy. difadwy, ysadwynbsp;Consume, kon.siim't), dyfetha, treulio,nbsp;difa, distry wio, ysu; afradloni; nychu.nbsp;dyhoeni, edwi; llosgi; gwneyd defn-ydd 0, defhyddio Consummate, kon.sum'at a, perfFeith-iedig, cyflawn; v, gorphen, perffeithio Consummation, kon.su.ma'shun w, cwbl-hM, diweddiad Consumption, kon.sum'shun n, treuliad; defnyddiad; darfodedigaeth, ysgytein-wstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darfodedigol Consumptive, kon.sum'tiv a; nychlyd, Consumptiveness, kon.sum'tiv.nes �,nbsp;darfodedigrwydd Contabulate, kon.tab'�.lat vt, llorio ag estyll, astellu, plancionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Contact, kon'takt n, cyffwrdd, cyfFyrdd-Contagion, kon.ta'jun �, haint, heintnod Contagiou8,kon.ta'jusa,heintus,llygrol.nbsp;A contagious disease, clefyd heintus,nbsp;clefyd cael, haintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyffred Contain, kon.tan'rC cynnwys, dal; am-Contaminate. kon.tam'i.nat vt, halogi, llygru.diwyno: fl,halogedig,llygredignbsp;Contamination, kon.tam.i.na'8hunnbsp;lialogedigaeth, llygriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difr�o Contemn, kon.tern'vCdiystyru, dirmygu, Contemperate, kon.leDi'pur.at vt^ cyd-dymmerunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tyrnmer, aniaii Contemperament, kon.tem'pur.a.men t n, Contemplate, kon.tem'plat tgt;, myfyrio,nbsp;ymsynied, ystyried yn ddwysnbsp;Contemplation, kon.tera.plashun n,nbsp;myfyriad, myfyrdod, meddyliadnbsp;5 |
Contemplative, kon.tem'pla.tiv a, my-fyrgar, meddylgar [ydd, myfyriwr Contemplator, kon'tem.jua.tur ?i,efryd-Contemporary, kon.tem'po.rur.i, Co-temporary, k�.tem'p�.rur.i n, cyfoes-wr, cyfoedyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oesi, cyfoesi Contemporize, kon.tem'p�.r�z vt^ cyd-Contempt, kon.terat' w, dirmyg, diystyr-wch, anfri, sarhad Contemptible, kon.tem'ti.bl a, dirmyg-adwy, dirmygus, yn haeddu dirmyg Contemptuous, kon.tem'tshii.us a, tra-haus, diystyrllyd, dirmygus, yn dir-mygu, uchelfalch Contemptuousness, kon.tem'tshii.us.nes n, diystyrwch, dirmygnbsp;Contend, kon.tend' v, amrafaeho, ym-dynu; ymdaeru; ymryson, cynhenu,nbsp;ymwrial, ymladd, ymdrechunbsp;Content, kon.tent' n, boddlonrwydd:nbsp;a, boddlawn; esmwyth; pared: vt,nbsp;boddloni, rhyiigu bodd. To be content,nbsp;cytuno. Contented, boddlongarnbsp;Contention, kon.ten'shun n, cynhen, ymryson, cecraeth, anghydfod; aiddnbsp;Contentious, kon.ten'shus a, ymryson-gar, cecrus, cyndyn, amrafaelgarnbsp;Contentiousness, �:on.ten'shus.nes n,nbsp;ymrysongarwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anfoddlawn Contentless, kon.tent'les a, anfoddog, Contentment, kon.tent'ment n, bodd-londeb, rhaneboddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfanswm Contents, kon.tents' np, eynnwysiad; Conterminus, kon.tur'mi.nus a, eyf-agos, cyffiniol, cytterfynol [cynhennbsp;Contest, kon'test n, ymdrech, ymryson,nbsp;Contest, kon.test' v, gwrthdaeru, ym-dynu, ymdrechunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annilys Contestable,kon.tes't^.bl a, dadleuadwy, Context, kon'tekst n, cyd-destyn, eyf-adnodaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mhleth Context, kon.tekst' a, cydweol, cy-Contexture, kon.teks'tshur n, cydwead, cymhlethiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Contignation, kon.tig.na'shun n, cledr-Contiguity, kon.ti.gu'i.ti n, eyfagos-rwydd, cyfnesafedd, agosrwydd Contiguous, kon.tig'�.us o, c.yfagos,nbsp;cynghyfFwrdd, wrth eu gilydd, eyf-unol, cydiol Continence, kon'ti.nens, Continency, kon'ti.nen.si �, diweirdeb, ymattaliadnbsp;Continent, kon'ti.nent a, diwair, ymat-talgar, dihalog: n, cyfandirnbsp;Continental, kon.ti.nen'tal a, cyfandirolnbsp;Contingence, kon.tinjens, Contingency,nbsp;koQ.tin'jen.8i n, damwainnbsp;65 |
CON path, fat. �re, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t^=too, t^k=took;
Contrast, kon.trast' v, cyferbynu, gwrth-lt;�od, gosod mewn cyferbyniad Contravallation, kon.tr^.va.la'shun n,nbsp;gwrthgaernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhwystro
Contravene, kon.trS.vin' vt, gwrthdrin; Contravention, kon.trS.ven'shun n, di-fuddiad, dieffeithiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[drethol
Contributary, kon.trib'�.tur.i n, cyd-Contribute, kon.trib'�t v,rhoddi,cyfranu Contribution, kon.tri.bii'shun n, cyd-daliad, casgliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyadwy
Contributive, kon.trib'ii.tiv a, cynnorth-Contributor, kon.trib'�.t�r n, cyfranwr, cyfroddwr; gohebydd,cydysgrifenyddnbsp;Contributory, kon.trib'u.tur.i a, cyd-roddawl, cynnorthwyol [pruddhimnbsp;Contristate, kon.tris'tat vt, tristaa,nbsp;Contrite,kon'tr�t a, briwedig, cystuddiol,nbsp;cystuddiedig, edifeiriol, edifamsnbsp;Contrition, kon.trish'un n, rhwbiad;
edifeirwch, cystudd calon Contrivance, kon.tr�'vans n, dyfais,nbsp;trefn, dychymmygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trefnu
Contrive, kon.triV v, dyfeisio, llunio 5 Control, kon.trol' n, rheolaeth, awdur-dod: vt, ffrwyno, rheoli, cyfattal,nbsp;goruchwylionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ffrwynad wy
Controllable, kon.tro'la.bl a, attaliadwy, Gontrolment, kon-trol'ment n, attal-iaetb, rheolaeth
Controversial, kon.tr�.v�r'shal a, dadl-euol, ymddadleuol nbsp;nbsp;nbsp;[dadleuwr
Controversialist, kon.tr�.v�r^halast n, Controversy, kon'tr�.v�r.si n, dadl,nbsp;ymrafael, cynghaws [gwrthddy wedydnbsp;Controvert,kon'tr�.v�rtvlt;,gwrthdlt;iadlu,nbsp;Controvertible, kon.tro.vur'ti.bl a, dadl-euadwy, ammheas
Controvertist, kon'tro.vur.tist �, dadleuwr, cystadlwr [dyn, ystyfhig Contumacious, kon.t�.tna'shus a, cyn-Contumacy, kon't�.mlsl n, gwrth*nbsp;nysigrwydd [Ilibus, dirmygusnbsp;Contumelious, kon.tii.mi'li.us a, en-Contumely, kon.t�'mi.li n, anfri, sarhSd,nbsp;diystyrwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pwyo
Contuse, kon.t�z' vt, briwo, dryllio, Contusion, kon.t�'zhtm n, cymmriw;
pwyad; dais, briw, clwyf Conundrum, ko.nun'drum n, mwysairnbsp;cellweirus; posnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[holiad
Conusance, kon'ii.sans n, gwybyddiaeth. Convalescence, kon.va.les'ens n, gwell-iant, gwell^dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ar welled
Convalescent, kon.vS.les'ent a, gwellaol^ Convenable, kon.vi'n^.bl a, cydweddol,nbsp;cymhwys
Contingent, kon.tin'jent n, dygwyddiad;
dogttjCyfrau. *. a,dygwyddol,damwemiol Continual, kon.tin'ii.al a, dibaid, gwas-tadol, didawl, parhaus [arosiadnbsp;Continuance, kon.tin'ii.ans n, parhad;nbsp;Continuate, kon.tin'�.at a, didor, dibaid,nbsp;digyfrwngnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[estyniad, gohiriad
Continuation,kon.tin.�.a'shunn,parhad, Continuator, kon.tin'�.a.t�r n, gores-tynydd, estynydd [estyn, hirionbsp;Continue, k-'.'U.tin'ii t?, parhau, aros;nbsp;Continuity, kon.ti.nii'i.ttparbausder,nbsp;cydolrwydd, parhad didor, gorestyniadnbsp;Continuous, kon.tin'�.us a,parhausj par-haoi; dibaid, diaros, didornbsp;Contort, kon.t�rtquot; Vi, nydd-droi; dirdynunbsp;Contortion, kon.tor'shun n, nydd-droadnbsp;Contour, kon.tw�r' n, cylchlinellnbsp;Contra, p�, gwrth-, croes-Contraband, kon'tra.band a, gwahardd-Contract, kon'trakt n, ammod, cyfam-mod; cytundeb, ymgrednbsp;Contract, kon.trakt' v, ammodi, cyfam-modi, cytuno; dyweddio, cyfaddaw,:nbsp;byrhau, cwtogi. To contract a debt,nbsp;rhedeg i ddyled. To contract a habit,nbsp;dysgu arfernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ammodadwy
Contractible, kon.trak'ti.bl a, byrad\^; Contractile, kon.trak'til a, crebachaiddnbsp;Contraction, kon.trak'shun w, byrh�d,nbsp;cwtogiad; crebachiad [cymmerwrnbsp;Contractor, kon.trak'tur n, ammodwr;nbsp;Contradict, kon.tri-.dikt' vi, gwrthddy-�wedyd, croesddadleu; gwadunbsp;Contradiction,kon.tr^.dik'shunWjgwrth-ddywediad, gwrtheiriadnbsp;Contradictory, kon.trS.dik'tur.i a, croes,nbsp;gwrthwynebol; cecrusnbsp;Contradistinct, kon.tr^.dis.tingkt' a,nbsp;gwrthddynodol, gwrthwahanolnbsp;Contradistinction,kon.trS.dis.tingk'shunnbsp;n, gwrthddynodiant, gwrthwahaniadnbsp;Contradistinguish, kon. trS. dis. ting�nbsp;gwish vf, gwrthwahanunbsp;Gontramure, kon'trS.mii�r n, gwrthfur,nbsp;gw�-thglawddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwrthgyflead
Contraposition, kon.tra.po.zish'nn n. Contrariant, kon.tr�r'i.ant a, croes.
anghysson [wedd, gwrthdarawiad Contrariety, kon.tru.r�'i.ti n, gwrth-Contrariwise, kon'tru.ri.w�z ad, yn ynbsp;gwrthwyneb, oV tu arall, yn bytracnnbsp;Contrary, kon'tru.ri a, gwrthwyneb,nbsp;anghytunoi. Contrary wind, gwrth-wynt. Contrary witness, gwrthdyst.nbsp;On the contrary, i�r gwrthwynebnbsp;Contrast, kon'trast n, cyferbyniad
66
-ocr page 91-ore; late; Ime, no, innte; she, 2h=z azure: thin, this; jsrdzh. COP
Convene, kon.vin' vt, galw yng nghyd, cydymgynnuli [dra, odfa, egwylnbsp;Convenience, kon.vi'ni.ens n, cyfleus-Convenient, kon.vi'n�.enta, cyfl�us; cyf-addas; tymmorolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mynacbdy Convent, kon'vent n, cyfaint, my nachlog, Convent, kon.vent' r, gwysio, galw i farnnbsp;Conventicle, kon.ven'ti.kl �, cyfarfodnbsp;by channbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfammod; cymmanfa Convention, kon.ven'shun �, cytunde�; Conventional, kon.ven'shun.al a, cym-manfaol; cymdeithasol, moesddefodolnbsp;Conventionality, kon.ven.shun.alXt�nbsp;ffiirfioldeb, moesddefodnbsp;Conventual, kon.ven'tsh�.al n, mynach: a, mynachlogaidd nbsp;nbsp;nbsp;[gyfeirio Converge, kon.vurj'tn, cyd-dueadu, cyd-Convergent, kon.v�r'jent a, cydgyfeiriol Conversable, kon.v�r'samp;.bl a, siaradwy; cyfeillgar nbsp;nbsp;nbsp;[cynnefin Conversant, kon.vdr'sant a, cytarwydd; Conversation, kon.vur.sa'shun n, ym-ddygiad ; ymddyddan, ymgomnbsp;Conversationalist, kon.vur.sa'shun.al.istnbsp;n, siaradwr hyawdl, camp-siaradwrnbsp;Conversazione, kon.vur.sat.si.�'ni n, cyfarfod i gydsiarad; cydchwedleuaethnbsp;(gwyr lien) [io; ymgyfeillachunbsp;Converse, kon.vurs' vi, siarad, ymgom-Converse, konVurs a, gwrthwynebol,nbsp;croes: n, y gwrthwyneb; cyfeillachnbsp;Conversion,kon.vur'shuDT�jtr�edigaeth,nbsp;dycbweliad, proselytiaethnbsp;Convert, kon'v�rtn, dychwelwr, dysgyblnbsp;Convert, kon.vurt' vt, troi, dychwelyd; newid nbsp;nbsp;nbsp;[newidiadwy Convertible, kon.vur'ti.bl a, troadwy, Convex, konVeks a, crwm, cynghrwm. amgrom; n, crwmach [crymeda Convexity, kon.vek'sl.tl n, amgrymedd.nbsp;Convey, kon.va'tJt,cludo; cywain; trosinbsp;C(Miveyance, kon.va'ans n, trosglwydd,nbsp;cyweiniad; trosiad, aralliad [f^oswrnbsp;Conveyancer, kon.va'an.s�r w, arallydd,nbsp;Convict, kon.vikt' vt, euogbrofi, euog-farnu, bamu yn euognbsp;Convict, kon'vikt n, collddyn, un wedinbsp;ei euogbrofinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[argyhoeddiad Conviction, kon.vik'shnn n, euogbrofiad; Gonvictive, kon.vik'tiv a, euogbrofolnbsp;Convince, kon.vins' vt, argyhoeddinbsp;Convincement, kon.vins'ment n, argyhoeddiad; sarhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy Ctmvincible, kon.vin'si.bl a, argyboedd-Convive, kon.viV' v, gwledda; gwesta; difyru nbsp;nbsp;nbsp;[cydymlonol Convivial, kon.viv'yal a, cydweddol. |
Convocate, konVo.kat vt, gwysio yng nghyd, cydalw, cydwysionbsp;Convocation, kon.vo.kS'shun n, cymmanfa eglwysig; cydwys [cydalwnbsp;Convoke, kon.vok' vt, gwysio, cydwysio,nbsp;Convolute, kon'v�.l�t a, ymdorchedignbsp;Convolution, kon.vo.lusbuu n, cyd-amdoad, dyrwyniad [nydd-droinbsp;Convolve, kon.volv' v, amdroi, dyrwvn,nbsp;Convolvulus,kon.vorv�.lusWjCynghafog,nbsp;tagwydd, taglys. Wild convolvulus,nbsp;cwlwm y coed, clych y perthinbsp;Convoy, kon'vdiM, canymdo; amddiffynnbsp;Convoy, kon.v�P vt, canymdoi; noddinbsp;llongau Convulse, kon.vuls' vt, dirgrynu, dir-Convnlsion, kon.vurshun n, dirgryniad, dirgryd, dirdyniadnbsp;Convulsive, kon.vul'siv a, dirgrynolnbsp;Cony, k�'ni�,cwmngen,ffiogen. Cony-warren, cwning-gaer. Cony-wool,nbsp;manflew cwningodnbsp;Coo, kw vi, lleisio fel colomennbsp;Cook,k^kn,cog,cogyddjCeginwr; coges,nbsp;ceginwraig: vt, arlwyo, trin bwyd.nbsp;Cookshop, bwytty, bwydlenbsp;Cookery, k^Fk'ur.l n,cogyddiaeth,arlwy-aeth, ceginiaeth, bwyd-driniaethnbsp;Cool, kwl V, oeri, llygoeri, tawelu: a,nbsp;oer, lledoer; llariaidd, arafaiddnbsp;Cooler, kwl'ur n, oeriedydd, Jlestr oerinbsp;Coolish, k^l'ish a, lledoer, go-oer, oer-aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch Coolness, kwl'nes n, oerfelgarwch; araf-Coom, k\^m n, huddygl Coomb, k\vm n, mesur sycb o bedwarnbsp;pwyselnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[argau, cutio Coop, kwp n, adardy, cut leir: vt, cau, Coopee, kiV.pi'n, ysgogiad taplasolnbsp;Cooper, kw'pur n, cylchwr, cwper, hwpernbsp;Cooperage, kvv'pur.aj n, cylchweithfanbsp;Co-operate, ko.op'ur.at vi, cydweithionbsp;Co-operation, ko.op.ur.a'shun n, cyd-weithiad, cydweithrediadnbsp;Co-opt, ko.opt' vt, cydethol, cyd-ddewisnbsp;Co-optation, ko.op.tS'shun n, cyfabwys-iad; cydetboliad, cyd-ddewisiadnbsp;Co-ordinate, ko.or'di.nat a, ^dradd,nbsp;Coot, kgt;Vt n, corsiar, dyfriar [cystadinbsp;Cop, kop ft, coryn, copa; brig, crib, cobnbsp;Copal, ko'pal m, math o ystornbsp;Coparcenary.k�.par's�.nur.i, Coparceny,nbsp;ko.par'si.nl, Copartnership, ko.plrt'-nur.ship n, cydgyfranogaeth, cyd-fasnachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr, cydranwr Copartner, k�.part'n�r n, cydgyfranog-Copatriot, kd.pa'tri.ut n, cydwladgarwr 67 |
COR p4th, fat, �re, met, ma-rlne, pin, 3rb, on, c�rve, cut, tw=too, t^krrtook;
Coriander, k�'r.t.an'dur n, ilysiau�r bara, brwysgedljs. Coriander of� Rome, bul-wg Rhufain
Corinthian. ko.rin'thi.annjCorinthaidd. The Corinthian order, pedwaredd reolnbsp;adeiladaeth, Corinthddull [vt, corcionbsp;Cork, kork w, core, corcyn, inadarch:nbsp;Cormorant, kor'in�.rant�, mulfran.mor-fran; gloddestwr, un a Iwnc lawernbsp;Corn, korn n, yd, ydau. grawn yd, llafur;nbsp;com, oddf: vt, sychu, halltu, caledu anbsp;haleunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ werthwr yd
Cornchandler, kora'tshand.lur n, ad-Cornel-tree, k�r'nel.trl �, cwjros, cwyr- -wialen
Cornelian, kor.ni'Il.an n.�Carnelian Corneous, k�r'ni.ns a, cornai ld, calednbsp;Corner, kor�nur n, congl, ongl, cornel;nbsp;lloches, llechfa, dirgelfa, cilfach. Corner-stone, conglfaen. Comer of thenbsp;eye, cil y llygad
Cornet, k�r'net n, llumanwr marchoglu;
udgornwr; math o udgorn Cometcy, k�r'net.si n, swydd llumanwrnbsp;Cornice, k�r'nis n, addurndalaithnbsp;Cornicle, kor'm.kl n, cornyn, cornig.
corn bach nbsp;nbsp;nbsp;[coraiog
Coraigerous, k�r.nij'ur.us a, cyrnig, Cornish, kSr'nish a, Ceraywaidd. Thenbsp;Cornish language, y Gernywaeg [dernbsp;Cornucopia, k6r.nu.kd'pi.Sn, corn llawn-Coraute, kor.niit' vt, cywalltu, diwrionbsp;Cornuto, k�r.n�'t� n, cornicyllnbsp;Corny, kor'ni o, cornaidd; grawnaiddnbsp;Corollary, kor'ol.ur.� n, casgliad, can-lyniad, cload, penderfyniadnbsp;Coronal, kor'o.nal �, gwyrlen, coron-bletu: a, corynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[onol
Coronary, kor'o.nnr.i a, coronaidd, cor-Coronation, kor.o.na'shun n, coroniad Coroner, kor'�.n�r n, coronwr, trenghol-ydd. Coroner�s jury, trengholwyr.nbsp;Coroner�s inquest, trengholiadnbsp;Coronet, kor'un.et n, coronig, talaithnbsp;Corporal, kor'p�.ral n, dengwriad; a, ynnbsp;perthyn iV corfF, corf�brolnbsp;Corpora�lity, kor.p�.ral'i.tl�, corfFolaethnbsp;Corporate, kor'po.rat a, corfforedignbsp;Corporation, kor.p�.ra'shun n, corffor-aethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[a chorff ganddo
Corporeal, kor.po r'i.al a, corffog, corffol, Corporealist, kor.po�r'i.al.ist n, corfF-olwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corflfeg
Corporeity, kor.po.ri'i.tt n, defnyddiol-Corporify, kOr.por'iii vt, corffori Corps, k��r {p corps, ko�rz) �, byddin-ran, catrawd
Cope, k�p �, c�chl; mwd, crib: Vy inydu; ymgystadlu. brwydro, ymwrionbsp;Copernican, k�.p�r'ni.kan a, perthynolnbsp;i gyfundraith aeulog Copernicus, Co-pernicaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aill
Copesmate, kops'mat n, cydymaith, cyf-Conious, ko'pi.us a, helaetb, dibrin, iJawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digonedd
Copiousness, k�'pi.us.nes w, helaethder,
Coppel, kop'el n, math o dawddlestr Copper, kop'ur w, copr, efydd, elydr;nbsp;pair, croclian. Copper-plate, argraff-Jafn. Copper-smith n, gof copr.
Coppers, dimeiau
Copperas, kop'ur.as n, copras, du�r crydd Coppice, kopis, Copse, kops �, coedwig;
glasgoed, prvsgoed nbsp;nbsp;nbsp;[ymrewyddu
Copulate, kop^u.lat r, cy�io, ymreain,
Copulation, Kop.�.la'shun n, cydiad, cydgnawd, ymreadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sylltiol
Copulative, kop'�.la.tiv a, cydiol, cys-Copy, kop'i n, adysgrifen; cynysgrifen, arluu, cynllun, eilun, copi: vt, adys-grifenu; efelychu, cynnelwi. Copy-hold, daliad tir wrth adysgrif rheol ynbsp;llys. Copy-right, meddiant o lyfr,nbsp;ysgrifhawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgrifydd
Copyist, kop'i.ist n, adysgrifeuwr, ad-Coquet, ko.ket' v. rhithgaru, hoedena Coquetry, ko.ketTi n, hoedenwaithnbsp;Coquette, ko.ket' n, chwidwen, croesen.
hoeden, rhithgares nbsp;nbsp;nbsp;[cwrwgl
Coracle, kor'a.kl a,corwg,corwgl, cwrwg,
Coral, kor'al n, gwylar, cwrel, lluchochr Coraline, kor'al.in a, lluchochraiddnbsp;Corant, ko.rant' n, math o ddawns fuannbsp;Corb, korb n, cawell, basged globwllnbsp;Corban, kdr'ban n,elusen-gawell; rhodd,nbsp;elusen
Corbel, k�r'bel n, corbed, ysgwyddiad Cordjkord �, cord, cort, rhefiyn, tennyn;
taut; vt, cortio, rheffynu-, cludeirio Cordage,k6r'daj n,rhefiynwaith, rhaffiadnbsp;Cordelier, kor.di.liV n, mynach o urddnbsp;St. Francis
Cordial, kdr'di.al a, calonog, gwresog, diffuant, caredig: �, meddyglyn, ad-nerthydd, cysur, dyddanwchnbsp;C ordiality, kor.di.al'J.ti ?i,caredigrwydd,nbsp;sereh; gwresogrwydd, calouogrwyddnbsp;Cordon, k�r'dun n, rhestr o geryg neunbsp;filwyr
Cordwain, kord'wan, Cordovan, kor'do-van n, Jledr Cordofa^n Yspaen Cordwainer, kord'wa.nur �, cryddnbsp;(�ore, k��r n, bywedyn, calon; crawnnbsp;Coiiaceous, k��r.i.a^hus a, Iledraidd
-ocr page 93-�rc; iSte, line, no, m�tc; she, zh=:z azure; thin, tuis; j=dzh. COT
Corpse,korps n, corff marw,burgyn,celan Corpulence, kor'pii.lens n, corftogrwydd,nbsp;tewdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^nawdog Corpulent, kor'pii.lent a, corffog, tew, Corpuscle.k�r'pus.kln.mymryn.corffilynnbsp;Corpuscular,kor.pus'k�.l�ra, myrnrynolnbsp;Corrade, ko.rad' vt, cydrwbio, cydgrafunbsp;Corradiation, ko.rS.di.a'shun n, cyd-lewyrchiad, cydbelydriadnbsp;Correct, ko.rekt' a, cywir, manol, cyw-rain: vt, cospi, ceryddu; diwygio,nbsp;cywiro, gwellau Correction, ko.rek'shun n, diwygiad, cyweiriad; cerydd, cystwynbsp;Corrective.ko.rek�tiv a.diwygiadol; tym-merol: n, ardymmerydd, cyweiryddnbsp;Correctness, ko.rekt'nes n, cywirdeb,nbsp;manylrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cystwywr Corrector, ko.rek'tftr n, diwygiwr; cosp-Corregidor.ko.rej'i.dorn.ynadynYspaen Correlate, kor'i.lat n, gwrthberthynasnbsp;Correlative, ko.rel'a.tiv a, cydberth-ynasolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyhoeddiad CorreptioD, ko.rep'shun n, cerydd, ar-Correspond, kor.J.spond' tn, cyfateb; gohebu nbsp;nbsp;nbsp;[atebiad; gohebiaeth Correspondence, kor.t.spon'dens n, cyf-Correspondent, kor.i.spon'dent a, cyf-atebol, addas; n, cyfatebwr, gohebydd Corridor, k�r'i.dur n, oriel o gwmpas tf,nbsp;amrodfa Corrigenda, kor.i.jen'da no, pethau i�w diwygionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ldiwygiadwy Corrigible, kor'i.jl.bl o, ceryddadwy: Conival, ko.rTval n, cydymgeisiwrnbsp;Corrivation, kor.i.va'shuu n, cydfFrydiau,nbsp;abernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cryfhaol Corroborant, ko.rob'o.rant a, cyfnerthol, Corroborate, ko.rob'o.rat vt, cyfnerthu,nbsp;cadarnhau: o, setydledig, sicrnbsp;Corroborative, ko.rob'o.ra.riv a, cyfnerthol, cadarnhaolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfysu Corrode, ko.rod' v, ysu, difa, amgnoi, Corrodent, ko.ro'dent a, ysol, difaolnbsp;Corrodible, ko.r�'di.bl a, ysadwynbsp;Corrosion, ko.ro'zhun n, amdraul, ysiadnbsp;Corrosive, ko.r�'siv a, ysol, cyfysol, di-feol: n, eli cyfysolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crebachu Corrugate, kor'�.g^t t?lt;, crychu, rhychu, Corrupt, ko.rupt'a, lly gredig, h alogedig,nbsp;pwdr, nadl; anonest: v, haiogi, diwyno.nbsp;pydru; gwobri [oldeb, hylygreddnbsp;Corruptibility, ko.rap.ti.biri.tl n, ilygr-Cormptible, ko.rup'ti.bl o, llygradwy,nbsp;pydradwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crawn, gor Corruption,ko.rnp'shunn.llygredigaeth; Corruptive, ko.rup'tiv a, llygrol, hylwgr |
Corruptness, ko.rupt'nea �, llygredd, halogrwydd; anonestrwyddnbsp;Corsair, kor.s� r' n, morleidrnbsp;Corse, kors n, celan, ysgerbwd, abwynbsp;Corselet, kors'let n, dwyfronegnbsp;Corset, kSr'set n, bron-genglnbsp;Cortes, k�r'tez np, seneddwyr Yspaennbsp;Cortex, kor'teks n, rhisgl, rhisgnbsp;Cortical, kor'ti.kal, Corticose, k^riti-kos tt, rhisglog, rhisglyd [fel rhisglnbsp;Corticated, kor'ti.ka.ted o, rnisglaidd,nbsp;Coruscant, ko.rus'kant a, dysgleiriolnbsp;Coruscate, ko.rus'kat vi, llewyrchunbsp;Corvette, kor.vet' n, llon^ rhyfelnbsp;Corvine, kor'vin a, branaiddnbsp;Corvizor, k�r'v�.z�r n, cryddnbsp;Cosey, k�'si a, chwedleugarnbsp;Cosier, k�'zhi.�r n, bongleryn: a, trwsglnbsp;Cosmetic, koz.met'ik a, tecaol, addurnol:nbsp;n, meddyginiaeth a bair degwch pryd,nbsp;tegolch, tlysolch Cosmical, koz'mi.kal a, perthynol i*r byd; yn codi neu fachlud gyda�r haulnbsp;Cosmogony, koz.mog'o.nt n, cread neunbsp;haniad y bydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddarluniwr Cosmographer, koz.mog'ra.f�r n, byd-Cosmography, koz.mog'r2,.ti �, byd-ddarluniad nbsp;nbsp;nbsp;[ bydyssawd Cosmolatry, koz.mol'a.trt n, addoliad y Cosmopolitan, kos.mo.pol'i.tan, Cosmopolite, kos.mop'�.l�t n, dinasydd y bydnbsp;Cossack, kos'ak n, milwr yn Khwssianbsp;Cosset, kos'et n, oen llawfaethnbsp;Cossick, kos'ik a, alsoddolnbsp;Cost, kost (pt amp; pp cost) vt, costio, bodnbsp;yn werth: n, traul, cost, pris; ais,nbsp;eisen. It cost me a shilling, mae ynnbsp;sefyll i mi swllt Costal, kos'tal a, eisawl, eisenawl [masw Costard, kos't�rd n, pen; math o afalnbsp;Costive, kos'tiv a, bolrwym, rhwymnbsp;Costiveness, kos'tiv.nes n, bolrwymiadnbsp;Costless, kost'ies a, digost, rhadnbsp;Costliness, kost'II.nes n, gwerthfawr-ogrwydd Costly, kostni a, gwerthfawr; costfawr Costume, kos'tiim n, dullwisgiad [twlcnbsp;Cot, kot n, bwth, lluest, caban, bwthyn,nbsp;Cote, kot vt, gadael ar ol: n, corlan, Hocnbsp;Cotemporary, k�.tem'p�.rur.t n, cyf-oedydd, cyfoesydd: a, cyfoesolnbsp;Coterie, k�d'tur.I n, Uon-gymmanfa,nbsp;cymdeithasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ion merched Cotquean, kot'kwln w, ymyrwr ^ mater-Cottage, kot'aj n, bwth, cabandy, twlc Cottier, kot'ajur, Cotter, kot'ur, Cottier, kot'y�r n, bwtbynwrnbsp;69 |
COU pamp;th, fat, �re, met, ml-rine, pin, 6rb, on, c�rve, cut, t'^=too, t^k=took; cy. nghanedd [bwyso: ra, gwrthbwp Counterpoise, ku'^n'tur.poiz vt, gwrth-^Courtesy, kurt'si ra, glinostyugiad 70 Cotton, kot'n n, cotwra, ceden. Cotton-tree, cotymwydden Cottony, kot'n.t a, cotymaiddnbsp;Couch, kuwtzhn, glwthfainc,trwl,gwal,nbsp;gorweddfainc; v, gorwedd, cynnwys,*nbsp;tynu pelenau oddi ar lygaid; annelu.nbsp;To couch a spear, rhoi gwaewffon arnbsp;anneinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[orweddol Couchant, kftw'tshant a, yswatiol, tor-Couchee, kw'shl n, ymweliad nosawl Cough, kof n, peswch: v, pesychu. Hooping-cough, Chin-cough, y pas Could, kwdpt.�Cannbsp;Coulter, k�l't�r n, cwlltyrnbsp;Council, kuwn'sil n, cynghor, cynghorfanbsp;Councillor, ku\Vn'sil.hr n, aelod cynghornbsp;Counsel,kuwn'sel�, cynghor; dadieuwr,nbsp;cynghorwr: v�, cynghori; hyfibrddinbsp;Counsellor, kuwn'sel.ur �, cynghorwr,nbsp;cynghawsydd, dadieuwrnbsp;Count, k�^nt n, iarll; cyfrif: v, rhifo,nbsp;cyfrifo. Counting-house, cyfrifdynbsp;Countenance, ku^n'ti.nans n, gwyneb,nbsp;gwedd, gwynebpryd; nawdd, cefnog-iad; vt, noddi, cefnogi. Keep yournbsp;countenance, na wridwchnbsp;Counter, k�^n't�r n, ffug arian; bwrddnbsp;cyfrif; uwchlais, uchaiaw: a, croes,nbsp;gwrth, gwrthwyneb; ad, yn groes, ynnbsp;erbyn, yn y gwrth t px, gwrth-Counteract, ku^n.tur.akt' vi, gwrth-sefyil, gwrthweithredu [gwrthbwysonbsp;Counterbalance, k�\Vn.t�r.barans vt,nbsp;Counterbalance, kuwn'tur.bal.ans n,nbsp;gwrtbbwys, cydbwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwym Counterbond, k�wn't�r.bond n, gwrth-Countercharge, k�^n't�r.tshi�j n, gwrthgyhuddiad j^attaliad; ceryddnbsp;Countercheck, khwn'tur.tshek n,gwrth-Counterfeit, kftwn'tur.ht a, gau, ffugiol,nbsp;ffuantus; vt, ffugio; dynwared: n,nbsp;fiugbeth, rhith, twyll. Counterfeitnbsp;money, arian drwg Countermand, kui^n.tur.mand' vt, gwrthorchymmya [gwrfchgyrchunbsp;Countermarch, khwn.tur.martsh' vi,nbsp;Countermarch, ku^n'tur.martsh n,nbsp;gwrthgyrch Countermine, k�^n't�r.m�n ra, gwrth-giawdd: vt, dadymchwelyd Counterpane, kuwn't�r.pan n, teisbannbsp;Counterpart, k�wn't�r.p^rt n, gwrthrannbsp;Counterplea,kuwn'tur.pKn,gwrthddadlnbsp;Counterplot, k�wn't�r.plot ra, gwrthfradnbsp;Counterpoint, k�^n't�r.p�int |
Counterscarp, ku^n'tur.skirp n, g wrth-glawdd nbsp;nbsp;nbsp;[wyddo Countersign, k�wn'thr.s�n vt, llawar-Countertide, k�wn'tur.t�d �, gwithlif Countervail, kuwn.t�r.vaJ' cyfartalujnbsp;cyfiawnu; cyferbynunbsp;Countervail,ku^'tur.val n,cydbwyseddnbsp;Countess, k�^n'tes ra, iarllesnbsp;Countless, kuwnt'les a, aneirif, dirifnbsp;Countrified, kun'tri.f�d a, gwladaiddnbsp;Country, kun'tri n, gwlad; bro, goror,nbsp;ardal; tir: a, gwladaidd, gwledig.nbsp;To dwell in a country, gwladychunbsp;Countryman, kun'tri.man ra, gwladwr,nbsp;dyn o�r wlad; cydwladwrnbsp;County, kfiwn'ti ra, sir, swydd, rhandir;nbsp;iarllaeth; a, siryddol, perthynol inbsp;sirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llamsach Coupee, ki^-p�' n, ysgogiad taplasol; Couple, kupT n, par, dau, cwpl; magi: vt, cyssylltu, cymharu, cydieuo, priodi Couplet, kup'let ra, pennill dwy fraichnbsp;Courage, kur'Sj n, dewrder, glewder,nbsp;calondid, gwroldeb [dewr, calonognbsp;Courageous, ku.ra'jus a, gwrol, glew,nbsp;Courageousness, ku.ra'jus.nes ra, gwroldeb, gwrhydri, dewredd, glewdernbsp;Courant, kw.rant' n, math o daplasnbsp;Courb, k-^�rb vt, ymblygu, crymu, camu: a, cam nbsp;nbsp;nbsp;[wr, cenad Courier, k^r'i.ur n, brysgenad, rhedeg-Course, k��rs ra, ystod, gyrfa; rhedegfa; cylch, chwyl; helynt, hynt; llwybr;nbsp;haen, rhes: v, hela; rhedeg; erlyn, ym-lid. Courses, misglwyf. Of course,nbsp;wrth gwrs, wrth reswmnbsp;Courser, k�Vs�r ra, rhedegfarchnbsp;Court, k��rt n, llys, brawdlys, neuadd;nbsp;barnwr neu ynadon mewn llys; bren-indy; teulu breninol; cwrt; cyntedd:nbsp;vt, earn; adolwyn, erfyn. Bankruptcy Court, Torgedlys. Court ofnbsp;Arches, Llys yr Archau. Court ofnbsp;Common Pleas, Oeflys. Court of Exchequer, Cyllidlys, Court of Queen�snbsp;Bench, Llys Maine yFrenines. Small-debts Court, County Court, Manddy-ledlys. Court-leet, Llys Pentrefol.nbsp;Court Martial, Cwrt Milwraidd.nbsp;Court-hand, llawysgrifen a arferir inbsp;gofrestru Courteous, ko�rPtshus a, moesog, carii-aidd, mwyn nbsp;nbsp;nbsp;[deb, mwynder Courteousness, koVtshus.nes ra, tirion-Courtesan, kur.ti.zan' ra, putain [edd Courtesy, kur'ti.si ra,tirionfoes, hynaws- |
ore; late; J�ne, no, m�te; she, zh=z azure; thin, thIs; j=dzh. CRA
Courtier, ko�r'ti.ur n, gwr llys, llyswr;
carwr nbsp;nbsp;nbsp;[^hyfoesedd
Courtliness, koWltnes n, moeswychedd, Courtly, k�rt'Ii, Courtlike, k��rt'l�k a,nbsp;moeswych; dillyn; gwenieithusnbsp;Courtship, ko�rt'ship �, carwriaethnbsp;Cousin, kuz'n n, car; cefnder (� eyf-nither). Second cousin, cyfyrdernbsp;Cove, kov n, cil, cilfach, ebach, lloches;nbsp;Hanc, llencyn
Covenant, kuv'i.nant n, cyfammod, cy-nghrair; r, cyfammodi, cytuno Covenanter, kuv'i.nan.tur n, cyi'ammod-wr, ammodwr, rhagammodwrnbsp;Cover, kuv'dr n, clawr, caead, croeg;nbsp;gorchadd; to; cwrlid; vt, gorchuddio,nbsp;cysgodi, toinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[caead
Coverde, knv'�r.kl w, gorchudd, hulier, Coverlet, kuv'ur.let, Coverlid, kuv'ur.lidnbsp;n, huling, teisban, torsed, brecannbsp;Covert, kuv urt�, gwasgawd, cuddlwyn,nbsp;cudded, cuddfa; a, cudd, dirgelnbsp;Covertness, kuv'�rt.nes n, dirgelrwyddnbsp;Coverture, kuv'ur.tshiiV n,cyflwrgwraignbsp;dan nawdd ei gwr; cysgodnbsp;Covet, kuv'et vt, chwennychu, deisyfunbsp;Covetous, kuv'i.tus a, trachwantus, cy-byddlydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ariangarweb
Covetousness,kuv'i.tus.nes�,trachwaut, Covey, kuv'i n, haid, nythlwyth o adarnbsp;Covin, kuv'in n, cyd-dwyll, cydfradnbsp;Covinous, kuv'i.nus a, twyllodrusnbsp;Cow, kuw n, buweb, buch; bon: vt, di-galoni, pruddbau. A cow near calving,nbsp;buweb ddowydd. A young cow, an-neirfuwch. Cow-wbeat, y gliniogai.nbsp;Cow-grass, buchlaswellt. Cow-herd,nbsp;bugaii, heusor, grewr. Cow-house,nbsp;bendy. Cow-blake, gleiad. Lady-cow, y fuwch gota
Coward. k�w'�rd.�, anwr,llwfrgi,cachgi, annewrynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annewredd
Cowardice, ku^V'ur.dis n, llwfrdra, ofn, Cowardize, ku^ ur.diz vi, llwfrhau. dinbsp;galoninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd, llwfr
Cowardly, k�^'tird.li a, digalon, cacbg�-Cowbane. kuw ban �, cegid y dwfr Cower. ku^V'ur vi, cwrian, ewreydunbsp;Cowish, ku^^'ish a, ofnus, iiwiV, digalonnbsp;Cowl, kuwl n, cwcwll, cwfl. Cowl-staff,nbsp;pawl, berllysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn, pefryn
Coxcomb, koks'kom n, coegyn, ysgoeg-Ooxcomical, koks.kom't.kal a, coegen-aidd, cymhen nbsp;nbsp;nbsp;[aidd
Coy, koi a, mursenaidd, osgoilyd, gwyl-lt;-oyness, kdi'nes n, mursendod, gwyledd Cozen, kuz'n vt, twyilo, budo, siomi
Cozenage, kuz'n.aj n, twyll, dichell Crab, kralj n, crane, morgranc; afal sur,nbsp;cogwrn. Crab-tree, afallen surnbsp;Crabbed, krab'ed a, sarig, anfoddognbsp;Crabbedness, krab'ed.nes n, surni; sar-igrwydd, anfoddlondeb; astrosinbsp;Crabber, krsb'ur ft, llygoden y dwrnbsp;Crack, krak n, breg, agen. holJt; trwst;nbsp;bost: V, hoUti; crochdrystio; broUo.nbsp;Crack-brained, penchwiban, penwannbsp;Cracker, krak'ffr n, fflamyg; gwagfost-iwr. Nut-cracker, Retail gnau[lwgachnbsp;Crackle, krak'1 vt, clindarddach, ysgwr-Cracknel, krak'nel n, teisen galednbsp;Cradle, kr�.'dl n, cryd; cawell, alch: v,nbsp;siglo cryd, crydsiglonbsp;Craft, kraft n, celf, crefft; ystryw, eyf-rwysder; celfi pysgota; Hong fechannbsp;Craftiness, krafti.nes n, cyfrwyseddnbsp;Craftsman, krafts'man n, celfyddwr,nbsp;celfyddydwr, crefFbwrnbsp;Crafty, krefti a, cyffwys, dichellgarnbsp;Crag, krag n, craig, clegyr, clogwynnbsp;Cragginess, krag'i.nes n, garwdernbsp;Craggy, krag'i a, ysgythrog, sertb,garwnbsp;Cram, kram v, gorlenwi, bol-lwythonbsp;Crambo, kram'bo n, rbosb, rhosbchwareunbsp;Cramp, kramp n, yr wrwst, cwlwmnbsp;gwythi; creffyn: v, caetbiwo; creff-ynu; dirwasgu: a, anhawdd, caled,nbsp;rhwystrus. Cramp-iron, craff, creffyn,nbsp;gafaelfachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wern, crygly�
Cranberries, kran'ber.iz np, ceirios y Crane, kran n, garan, creyr, crychydd,nbsp;cregyr; dyrwynlatb, dyrwynyddnbsp;Cranebill, kran'bil n, mynawyd y bugaii.
Stlnkiug-cranebill, llysian'r ilwynog Cranium, kra'nt.um n, penglog, iadnbsp;Crank, krangk n, offeryn bacbog; dy*nbsp;rwynlath: a, heinif,bywiog, iacbus,cryfnbsp;Crankle, krang'kl v, dolenu fel afem: ft,nbsp;crychiad; doleniad
Crankness, krangk nes w, bywiogrwydd Cranny, kran'i n, agen, hollt, agenignbsp;Crape, krap n, galarwenbsp;Crapulence, krap'ii.lens n, afiechyd trwynbsp;anghymmedroldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meddw-glaf
Crapulous, krap'�.lus a, glwth, meddw, Crash, krash n, grom, grill, rhino, tor-drwst^ V, cbwilfriwio, gremionbsp;Crasis,kra'sisn,ardymmer,cymmysgeddnbsp;Crassitude, kras'i.tiid n, tewedd, praff-der, trymdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oediad
Crastination,kras,ttna'sbun n, gohiriad, Cratch, kratsh n, preseb; rhesel; cafnnbsp;ebran neu ludw
Crate, krat n, cawell i gario priddlestri 71
-ocr page 96-Clil pSlh, fat, �r6, met, ml-rine, pin, arb, on, curve, cut. txl--too, tvVkrrtook; Crater, kra�t�r w, safn mynydd taiiilyd; twll; adwy nbsp;nbsp;nbsp;[dirgnoi Craunch, kransh vt, rhygnu dannedd, Cravat, kra.vat' n, math o wddf-liainnbsp;Crave, krav vt, crefu, deisyf, chwennychnbsp;Graven, kra'vn n, ceiliogyn digalon; llwfrwas, annewryn Craw, kr� w, crombil, cromil, cropanbsp;Crawfish, kr�'fish, Crafish, kra'tish n,nbsp;ceimweh coch, ceimweh Mair [gripiannbsp;Crawl, krol vi, ymlusgo, cropian, ym-CrayoD, kra'un n, pwyntel sialcnbsp;Craze, kraz vt, syfrdanu, gwallgofinbsp;Craziness, kra'z�.nes n, methiant; am-mhwyll, gwallgofrwydd, penwendidnbsp;Crazy, kra'zi a, methedig, yssig; penwannbsp;CreaK, krik vi, grillian, gwichian,creciannbsp;Cream, krim n, hufen; vi, hufenunbsp;Creamy, kri'mi a, hufenog, hufenllydnbsp;Crease, kris �, ol plygiad, crychiad: vt,nbsp;crychiadu, peri crychiadnbsp;Create, kri.aC creu, peri; urddonbsp;Creation,kr�.a'shun n, cread,creadigaetbnbsp;Creative, kri.a'tiv a, creadawl, creawlnbsp;Creator, kri.at�r n, cr�wr, creawdwr,nbsp;creawdydd, cr�ydd Creature, kri'tsh�r w, creadur; dynyn Crebritude, kreb'ri.t�d n, mynychdranbsp;Crebrous, kri'brus a, mynychnbsp;Credence, krl'dens n, cred, coel, ffyddnbsp;Credent, kri'dent a, credus, crediniolnbsp;Credentials, kri.den'shalz n, credlythyr-an. liythyrau canmoliaethnbsp;Credibility� kred.t.bir�.t�, Credibleness,nbsp;kred'i.bl.nes n, crededd, coeledd, coel-edigaeth, tebygoliaeth [hygoelnbsp;Credible,kre(i'i.bl a,credadwy,coeladwy,nbsp;Credit, kred'it n, coel, cred; cymmeriad,nbsp;cyfrifiad, bri, parch, enw, ymddiried:nbsp;vt, credu, coeho, ymddiried i [asolnbsp;Creditable, kred i.ta.bl a, cyfrifol, urdd-Oreditableness, kred'i.ta.bl.nes n, cymmeriad, brinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iwr, achretor Creditor, kred'i.t�r n, gofynwr, coel-C.redaliiy, kri.d�'li.ti n, hygoeledd Credulous, kred'�.lus a, coelgar, hygred,nbsp;hawdd ganddo goelionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garweh Credulousness, kred'�.lus.nes n, coel-Creed, krid n, pynciau Ifydd, credo Creek, krik n, cilfach, crigyll, ebach : vi,nbsp;gwichian, grillio Creeky. kri'ki a, cilfachog, bachog Creep, krip (crept) vi, ymlusgo, cropian,nbsp;ymgreinio [neuad; corff-losgiadnbsp;Cremation, kri.ma^shun n, llosgiad, cyn-(.3remor, kri'mSr n, sylwedd hufenognbsp;(�renated, kn'na.ted a, bylchog, garw |
Crepitation, krep.i.ta'shun n, eJindardd-Crept, krept pt amp; pp.�Creep [acli Crepuscule, kri.pus'k�l n, cyfnos, cyf-ddydd, cyflychwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dywyll Crepusculous, kri.pus'k�.lus a, llwyd-Crescent, kres'ent n, cefniloer, banner lleuad; banner eyleh, cilgantnbsp;Crescent, kres'ent, Crescive, kres'iv a,nbsp;cynnyddol, tyfol Cress, kres n, berw, berwr, berwy. Water-cress, berw�r dwfr Cresset, kres'et n, tdn-fwdwl, trybeddnbsp;Crest, krest n, crib, cribyn, copa; mwng ;nbsp;helm gribog, arfau bonedd. Crestfallen, digalon, iselnbsp;Crested, kres'ted a, cribog, cobynognbsp;Crestless, krest'les a, diarfog, digrib; pen-isel nbsp;nbsp;nbsp;[farm, marmog Cretaceous, kri.ta'shus a, sialcaidd, o Crevice, krev'is n, agen, hollt, rhigolnbsp;Crew, kr^ n, cydfbrwyr, llongwyr, gw^rnbsp;Hong; haid o ddyhirwyr: pt.�Crownbsp;Crewel, kn^'el n, edau fain o wlannbsp;Crib, krib n, preseb; rhesel; bwthyn: vt, dam-guddio, celcio; caethiwo Cribbage, krib'aj n, math o chwareunbsp;Cribble, krib'1 n, gogr, gwagr tronbsp;Cribration, kri.bra'sbun n, gogryniadnbsp;Crick, krik n, grill, sythdod y gwddfnbsp;Cricket, krik'et n, criciad, criciedyu,nbsp;grilliedydd; chwareu pel a chlwpanbsp;Cricoid, kr�'kdid a, cylchaidd, modrwy*:nbsp;Crier, kr�'�r n, cr�wr, cyhoeddwr [aiddnbsp;Crime, kr�m n, bai, trosedd, camwedd,nbsp;pechod, euogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[niwed Cnmeless, krim'les a, dieuog, difai, di-Criminal, krim'i.nal n, troseddwr, drwg weithredwr: a, camweddus, beiusnbsp;Criminality, krim.i.nal'i.ti n, camwedd,nbsp;euogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn erbyn Criminate, krim'i.nat vt, cyhuddo, rhoi Crimination, kim.tna�shun n, cyhudd-iad, achwyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og Criminatory, krim'i.na.tur.i a, cyhudd-Crimp, krimp a, crychj crimpiol, bran, Crispin: v, crychunbsp;Crimple, krim'pl v, crychu, crimpionbsp;Crimson, krim^zn n, coch dwfh, porffornbsp;Crinated, kr�'na.ted a, gwalltiedig,nbsp;gwalltlaes, S gwallt neu flew hirnbsp;Crincum, kring'kum n, chwip, creffynnbsp;Cringe, krinj vi, cynfibni. iseldruthio: n, truthblygiad, gwaseiddfoes Crinigerous, kri'.nij'ur.us, Crinose, kr�'-n�s a, gwalltog, blewog, garwnbsp;Crinkle, kring'kl n, crych, plyg: v,nbsp;crychu, rhychu, toicio |
72
-ocr page 97-�re; late; line, do, miitc; she, zhi=z azure; thin. Tuis; j=dzh. CRU
�re; late; line, do, miitc; she, zhi=z azure; thin. Tuis; j=dzh. CRU
Crinoline, krin'�.lin n, defnydd o flew ceflfyl, blew-we; peisgylch neu gylch-bais (o�r cyfryw)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[der
Crinosity,kri.nos'i.ti w. gwalltedd,garw* Cripple, krip'1 n, un doff, efrydd, dynnbsp;baglog: vt, efryddn, cloffinbsp;Crisis, krfsis (j? crises, kr�'siz) �, uch-der clefyd; cyfrwng o berygl neunbsp;fawr ddysgwyliad, dwys gyfrwngnbsp;Crisp, krisp a, Crispin, sychgras: r,nbsp;crispinio,sychgrasa; crychu. Crisp-ing-pin,Crisping-iron,crychnodwydd,nbsp;haiam crychu, crisppinnbsp;Crispation,kris.pa'8hunn, dwysgrasiadnbsp;Crispness, krisp'nes rgt;, sychgrasdernbsp;Criterion, kr�.ti'r'�.un (p criteria, kri'nbsp;tt�r'l.S.) n, prawf, maen prawfnbsp;Critic, krit'ik n, beimiad, llenfeimiad,nbsp;arholwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enbyd, perygius
Critical, krit'i.kal a, beirniadol, manwl; Criticalness, krit'i.kal.nes �, manyldeb,nbsp;enbydr wyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ arholiad
Criticism, kriChsizm �, beirniadaeth. Criticise, krit'i.siz v, beirniadu; arholi,nbsp;manwl farnu; beio [beirniadaethnbsp;Critique, kri.tik' �, manwlsylwad;nbsp;Croak, krok vi, crygleisio, grymial: n,nbsp;cryglais llyffant neu fr^nnbsp;Croceous, kr�'shus o, saffyraidd, melynnbsp;Crochet, kr�'sh� �, cxymfachwe, crygwenbsp;Crocitation,kros.i.ta'shun w, crygleisiadnbsp;brS.nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crochan: V�, pardduo
Crock, krok w, crochan, y parddu ar gefn Crockery, krok'ur.1 n, llestri priddnbsp;Crocodile, krok'�.d�l v, afanc, addancnbsp;Crocus, kro'kus n, saffyr, saffrwmnbsp;Croft, kroft n, cae bychan, erw, cadlasnbsp;Croisade, kroi.sad' �, rhyfel y groesnbsp;Croise, kr�is n, rhyfelwr y groes, pererinnbsp;Crone, krbn n, hen ddafad, hen wrachnbsp;Crony, kro'ni �, cyfaill, cyf'eillesnbsp;Croot, kr^k �, crwbach, crwbachffon,nbsp;ffon gnwpa, baglan; bugeilffon: v,nbsp;crwbachu, crymu; gwyrdroi. Crook-backed, cefngrwm, gwargam [bachognbsp;Crooked, kr^rk'ed a, crwca; gwyrdra ws;nbsp;Crookedness, kr^k'ed.nes �, camedd,nbsp;gwymi, crymedd [gyddfwst, crygwstnbsp;Croop, kr^p n, cletyd yn y gwddf.nbsp;Crop, krop �, cnwd, adgen, ffrwytb,nbsp;cynnyrcn; cropa, cromil: vt, tocio,nbsp;biaendori; difrigo, ysgythru; blaen-bori; cneifio; medi: a, cwta, cwtog.nbsp;Crop-sick, clai trwy loddestnbsp;Crosier, kr�'zb�r n, ffon esgob, bugeilnbsp;fionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[babai
Croslet, kroslet u, croesig; talaith
Cross, kros n, croes, crog, crwys; adfyd,.
blinder, rhwystr: a, croes, traws; an-ynad: V, croesi; gwrthwynebu. Crossbow, aibrys, bwa croes. Cross-examine, gwrth-holi, croesholi. Cross-grained,trabluddus,anynad [adrwydd Crossness, kros'nes �, croesineb, anyn-Crosswise, kros'wiz adL, croeswedd, arnbsp;wedd groes, ar draws [fforchbrennbsp;Crotch, krotsh �, bach; ffwrch, flbrch,nbsp;Crotchet, krotsh'et n, corfanig, penddu;
coegdy b nbsp;nbsp;nbsp;[ girenieitb io
Crouch,kruilHsh f?i,iselgrymu,ymblygu^ Croup, krwp n, pedrain, ff�oleii, clorennbsp;Croupade, krw.pad' �, uchel-lam; naidnbsp;dros y pen
Crow, kro n, bran; trosol haiarn: w {creic, crov:n\ canu fel ceiliog; yrn-ffrostio. A nock of crows, haid onbsp;train, branes. Crow�s foot, cral'anc ynbsp;fran. Carrion-crow, breuan, cigtfan.nbsp;Young crows, branosnbsp;Crowd, kruwd n, torf, tyrfa, tyndorf,nbsp;lluaws: v, ymdyru; ymwasgunbsp;Crowder, kruw'dlir n, crythor, crythwrnbsp;Crown, kruwn �, coron, coronrwy; talaith; coronbleth; coryn, copa; coron,nbsp;pum swllt, 5s.: vt, coroni; addurnanbsp;Crown, kron pp.�Crownbsp;Crucial, kr^^shal a, croes, traws, croes-awlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[jdio, poeni
Cruciate, krw'shl.at vt, arteithio, poen-Crucible, krw'sLbl n, tawddlestr Crucifix, kr^�'si.fiks n, llun Crist ar ynbsp;groes; crog, crog weddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hoeliad
Crucifixion, kr^.si.fik'shun n, croes-Crucify, krw'si.f � vt, croeshoelio [addfed Crude, krwd a, llymrig, ammrwd; an-Crudeness, krwd'nes, Crudity, krw'di.tinbsp;n, llymrigi'wydd; anaddfedrwyddnbsp;Cruel, kr^''el a, creulawn, ffymig, c�aidd,nbsp;didosturi, dideimladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feindra
Cruelty, kn^'el.ti n, creulondeb, mil-Cruentous, kr^'en.tus, Cruentate, krA'-en.tat o, creuled, gwaedlyd Cruet, krw'et�, eostrelignbsp;Cruise, krwz 71, gwylfordwyaetb; cwpan,nbsp;costrelan: vt, gwylfordwyo, gwib-fordwyo, gwibhwylionbsp;Cruiser, krw'ziir n, gwiblongnbsp;Crumb, krum n, mwydionyn; difyn,nbsp;briwsionyn; bywynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[main
Crumble, krum'bl v, briwsioni, briwioni, Crumby,Crummy,krum'ia,mwydionog,nbsp;bywynog, briwsionllydnbsp;Crump, krump a, cam, crwm, crwcanbsp;Crumpet, krum'pet n, teisen fwythnbsp;73
-ocr page 98-quot;CUN pamp;th. fat, �rc, met, mS-rlne, pin, 8rb, on, c�rve, cnt, t^=too, t^k=took;
Crumple, krum'pl v. crychu; annhrefnu:
n, crych, crycniad [malurio, grillian Crunch, kruncli vt, dirgnoi, deintrygnu.nbsp;Crunk, krungk, Crunkle, krung'ki vi,nbsp;lleisio fel cr�yr
Cruor, krit'ur n, g�r, gwyar [^pystylwyn Crupper, krup'ur n, pedram, bontm,nbsp;Crural, krw�r'al a, coesaidd, esgeiriolnbsp;Crusade, krw.sad' n, rhyfel y groes;
darn arian a chroes arno Cruse, kri^z n, cwpan, costrelannbsp;Cruset, krw'zet w, tawddlestr gof aurnbsp;Crush, krush w, gwasgiad, ilethiadnbsp;dinystr: v, ysigo, malurio, dyfethanbsp;Crust, krust �, crawen; crafen, crystyn,nbsp;cramen: v, crawenu; crestenunbsp;Crusfcaceous, krus.ta'shus a, crawen-wdd; cragenaidd, cragenognbsp;Crustiness, krus'ti.nes n, crawenog-rwydd; swri, sarigrwydd [sarignbsp;Crusty, krus'ti a, crawenog; afrywiog,nbsp;Crutch, krutsh n, bagl, ffonfagl [croesnbsp;Crux, kruks n, dyryswch, dyrysbeth;nbsp;Cry, kr� n, bloedd, gwaedd, lief, dolef,nbsp;cri: fj,wylo,llefam, gwaeddi,cyiioeddi.nbsp;To cry aloud, goralw, llefain yn grochnbsp;Crier, krTtir n, criwr, cyhoeddwrnbsp;Crypt, kript n, cafell, cell dywellnbsp;Cryptography, krip.tog'ri,ff n, celys-grifennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaith
Cryptology, krip.tor�ji n, celiaith, nod-Crystal, kris'tal w, crisial, crisiant, gloew-wydrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ tryloew
Crystalline, kris'tal.in a, crisialaidd, Crystallization, kris.tal.i.za'shun n, cris-laledd, tryloewadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iannu
Crystallize, kris'tal.�z r, crisialu, cris-Gub, kub n, ceneu, cenaw; colwyn Cubation, k�.ba'shun n. gorweddiad,nbsp;gorphwysiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gorweddol
Cubatory, kli'bfl.tur.i a, lledorweddoi, Cube, k�b n, cub, cyfan-gorff chwenbsp;chyfochrol. Cube-root,trysawdd ;try-soddiaeth [chwechochrog, trifesurnbsp;Cubic, k�'bik, Cubical, ku'bi.kal a,nbsp;Cubit, kii'bit n, cufydd, cyfelin (38nbsp;modfedd)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[drochi
Cucklngstool, kuk'ing.stwl n, ystdl Cuckold, kuk'uld n, cymicyll, gwanwr;
vt, diwirio, godinebu Cuckoldorn, kuk'ul.dum n, godinebiad;
godineb nbsp;nbsp;nbsp;[dirmygauwy
Cuckoldy, kuk'ul.di a, salw, gorwael, Cuckoo, k-^pk'w n, cog, cethlydd, cwcw;nbsp;hurtyn. Cuckoo-pint, pidyn y gog.nbsp;Cuckoo-spittle, poer y gog [_lennbsp;Cucquean,k�^k'winn, chwidwen,inwyg-
Cucullate, kii.kul'at a, cwflaidd Cucumber, k�'kum.b�r n, y chwerw-ddwfr, chwerwddyfrlys; cucumernbsp;Cucurbit, k�.k�r'bit n, math o lestrnbsp;fferyllaidd
Cud, kud n, cil boch; bwyd cilfoch. To chew the cud, cnoi�r cil, cilgnoi;nbsp;myfyrio, hoffgofio
Cuddle, kud'l v, llechu, yswatio; cofl-eidio nbsp;nbsp;nbsp;[mewn Hong
Cuddy, kud'tw, ystafellfechan neu gegin Cudgel, kuj'el n, ffon, cwlbren, llach-bren, pastwn: vt, ffonodio, pastynunbsp;Cudweed, kud'wid �, llysiau�r gynddar-edd; yr adafeddog, llwyd y norddnbsp;Cue, kii n, awgrym; diwedd, cynffon;
tymmer; gwthbren, ffon belfire Cuff, kuf n, torch Hawes; dyrnod, cern-od; V, torchi; dyrnodio, cernodionbsp;Cuirass, kwi'ras n, dwyfroneg, Hurignbsp;Cuirassier, kwi.ra.si r' n, milwr Hurigognbsp;Cuisse, kwjs n, morddwyd-arfogaethnbsp;Culinary, kii'li.nar.i a, ceginaiddnbsp;Cull, kul vt, cwlio, dewis, pigonbsp;Cullender, kuVen.dur n, hidlnbsp;Cullion, kul'yun n, dyhiryn, adynnbsp;Cully, kul'i n, dyn a dwyllwyd gannbsp;fenyw: vt, siomi, twyllo, hudonbsp;Cnlm, kulm n, glo man, cwlwmnbsp;Culminate, kul'mimUt vi, ucheddu, bodnbsp;mewn entrychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddus
Culpable, knl'p^.b! a, beius, cylus, cam-CuJprit, kuKprit n, drwg weithredwr Cultivate, kurti.vat vt, diwyllio, a-maethu, Haftirio, gwrteithio, cyn-uyrchu; meithrin, coleddunbsp;Cultivation, kul.tt.va'shun, Culture,nbsp;kuVtshur n, amaethiad, diwylliant,nbsp;gwellineb; addysgiad; coleddiadnbsp;Culver, kul'vur n, colomen; ysguthannbsp;Culverin, kuVvur.in n, cyflegr mawrnbsp;Culvert, kul'vurt n, crymia, ceuffosnbsp;Cumber, kum'bur vt, rhwystro, beichio,nbsp;gorlwythonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra��rthiad
Cumberance, kum'bur.ans n, afrwydd-Cumbersorae, kum'bur.sum, Cumbrous, kum'brus a, llwythfawr, rhwystrol;nbsp;Hedchwith; gorthrwmnbsp;Cumin, kum'in n, llysiau yr ehedyddnbsp;Cumulate, k�'m�.lat vt, crugio, pentyru,nbsp;earned d unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ pen ty riad
Cumulation, k�.m�.la'shun n, casgliad, Cunctation, kungk.ta'shun n, oediad,nbsp;gohiriad
Cuneal, kii'ni.al, Guneated, kii'ni.a.ted, Cuneiform, kii.ni'i.form a, tel colpes,nbsp;cynaidd, cyniol
74
-ocr page 99-ore; late, line, no, mute; she, zh=:z azamp;re; thin, this; j=dzh. CUT
Cunning, kun'ing o, cyfrwys, call, di-chellgar, iselgraff; cywrain, medrus: n, cyfrwysder, dichell; medrnbsp;Cup, kup �, cwpan; cib, cibyn: vt, cib-waedu. lnhiscups,Cup�shot,meddw.nbsp;Cup-bearer, heilyn, trulliadnbsp;Cupboard, kub'boVd it, llogawd, clogell,nbsp;cwpan-gell, nester, cwppwrddnbsp;Cupel, kii'pel n, coethlestr. Cupelnbsp;dust, Ilwch i lanhau adwynaunbsp;Cupid, k�'pid n, duw cariad [trachwantnbsp;Cupidity, k�.pidT.ti n, ananchwant,nbsp;Cupola, k�'p�.iS. n, cromennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd
Cupreous, k�'pr�.us a, efyddaidd, copr-Cur, kur n, corgi, costog nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Curable,k��r'^.bl a, meddygadwy,gwell-Curableness, kuys..bl.nefl n, iachaol-Curacy, k��r'�.si n, curadiaeth [rwydd Curate, k��r'at n, curad, periglornbsp;Curative, kiiVa.tiv a, iachaol, meddjgolnbsp;Curator,k�,ra't�rn,cyfeiriwr;arolygyddnbsp;Curb, kdrb vt, ffrwyno, attal, cadv?
mewn : �. genfa, attaliad; rhwystr Curd, kurd n, caul, ceulfrannbsp;Curdle, kdr'dl t?, ceulo, ceuledu, cawsionbsp;Curdy, kur'di a, ca^vsog, ceuledawgnbsp;Cure, k��r n, iachid, gwellad; periglor-iaeth: tgt;, iachau, meddyginiaethunbsp;halltunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iachaol
Cureless. kiiVles a, anfeddygiaethol, an-Curfew, kdr'fii n, dyhuddgloch: tan-orchudd
Curiosity,kii�r.�.os't.ti n,manylwcb; cy w-reinbeth. Curiosities, cywreinion Curious, kiir'tus a, manol, cywrain,nbsp;chwiltfydig; celfydd; tlwsnbsp;Curl, kurl n, crychgyden; doleniadnbsp;gwallt. V, crychu, modrwyo, dolenunbsp;Curlew, k�r'l� n, y gylfinhir, chwibannbsp;ogl y mynydd [ bawddyn, cybyddnbsp;Curmudgeon, k�r.muj'un n, ceriyn,nbsp;Currants, kur'ants �, rhyfon, grawnnbsp;Corinth. Currant-tree, rhyfwyddennbsp;CuiTency, kur'emsi n, hydreigledd,nbsp;rhwydd-rediad, cylchrediad; ariannbsp;neu werth derbyniolnbsp;Current, kur'ent n, ffrwd, cerhynt,nbsp;i hoewal: a, derbyniol, cymmeradwy,nbsp;j presennol. A current of air, awelnbsp;! Curricle, kur'i.kl�, cerbydan dwy olwynnbsp;; Currier, kur'i.iir n, lledrwr; ysgrafellwrnbsp;\ Currish, kur'ish a, corgiaidd, sarignbsp;Curry, kur'i vt, trin lledr; ysgratellu;nbsp;cribo; gwenieithio; n, cyffaitho�r enw.nbsp;Curry-comb, ysgrafell, crafellnbsp;Curse, k�rs n, melltith, rheg; blinder;nbsp;r (cwrei), melltithio, rhegu; gofidio
Cursitor, k�r'si.t�r n, swyddwr yn llys cydwybodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ar fFrwst, buan
Cursory, kur'sur.i a, esgeulus, byrb wyll, Cursoriness, kur'sur.i.nes n, brys, cyf-lymedd, diofalwchnbsp;Curst, kurst^t amp; pp.�Cursenbsp;Curt, kurt a, byr, cwtanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[o^
Curtail, kur.tal�vi, byrhau, gofyru, cwt-Curtain, kur'tan n, lien, croglen, caead-len. Curtain-lecture, llenlith Curtilage, k�r'ti.laj �, cadlas, buarthnbsp;Curvated,kurVa.teda, cam,crwca,crwmnbsp;Curvation, kur.va'shun n, crymiad,nbsp;doleniad, camiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystum
Curvature, khr'v�.tsh��r n, camedd, d(^-Curve, kdrv v, camu, gwyro: n, cemi, crymder, crymedd, camedd, camdernbsp;Curvet, kur'vet n, naid, crychnaid, car-lam: vj, carlamu, neidio [eilaiddnbsp;Curvilinear, k�r.viJin'ydr a, crymlin-Curvity, k�r'v�.ti n, camedd, gwyrninbsp;Cushion, k'^sh'un �, gobenydd, clustognbsp;Cusp, kusp �, cyrn y Jloer; blaen, pignbsp;Cuspidate, kus'pi.dat vt, blaenllymu,nbsp;pigfeinio, blaenfeinionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fwyd
Custard, kus'turd n, ceulfwyd, melus-Custodial, kus.to'di.al a, cadwrol, ceid-wadol nbsp;nbsp;nbsp;[carchar
Custody, kus'to.di n, cadwraeth; dalfa, Custom, kus'tum n, defod, arfer, moes;nbsp;masnach, cysmeriaeth; toll, ariannbsp;porth, cyllid, treth. Custom-house,nbsp;tolldy, tollfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arferedig
Customable, kus'tum.Abl a, tolladwy; Customary, kus'tum.ur.i a, defodol, ar-ferol, cyffredin [meriad; masnachwrnbsp;Customer, kus'tum.iir n, prynwr, cys-Custumary, kus'tii.mur.i n, llyfr cyf-reithiau a defodau
Cut, kut {pt amp; pp cut) vt, tori fag offeryn miniog); naddu; archolli;nbsp;trychu; gwahanu: u, toriad, archoll,nbsp;briw; argrafflun, Hun; dyfrglawdd.nbsp;To cut in pieces, dryllio, tori yn ddarn-au. To cut capers, carlamu. To cutnbsp;teeth, cael dannedd. Cut-throat,nbsp;llofradd, bradwr, torgeg. Cut-purse,nbsp;lleidr, codleidrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Cutaneous, kii.ta'nhus a, croenaidd Cute, kut a, call, cyfrwys [hysbysnbsp;Cuth, kuth 7i, gwybodaeth, medr: o,nbsp;Cuticle, kii'ti.kl 11, croen, uchgroennbsp;Cuticular, k�.tik'�.l�r o, croenaiddnbsp;Cutlass, kut'las n, bidog, cleddyf byrnbsp;Cutler, kutHur �, cylleliwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aeth
Cutlery, kut'lur.i n, offer awch, miniog-Cutlet, kut'let n, darn teneu 0 gig 75
-ocr page 100-OAN path, fat, ere. met, m^-rine. pin, 6rb, on, curve, cut, t\v=to('- tvVk=:took;
ore; late, line, no. m�te: she. zh=:z az�re; thin, this: i=(lzh. DEA
Dandiprat, dan'di.prat�, coryn Dandle, dan'dl vi, dorlota, mwynfoddionbsp;Dandriff, dand'riff, Dandruff, dand'ruffnbsp;n, marwdoD, mardon, can [Daniaidnbsp;1'anegelt, dan'gelt w, treth a delid i�rnbsp;Danger, dan'j�r w, perygl, pyd, enbyd-rwydd. To expose to danger, per-yglu, pydionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogel
Dangerless, dan'jur.les a, dibery^, di-Dangerous, dUn'jur.us a, peryglus, en-bydus nbsp;nbsp;nbsp;[bydrwydd, perygl
Dangerousness, danjur.us.nes �, en-Dangle,dang'glt;,rhydd-grogi,hongian;
llusgo ar ol, ymganlyn, dilyn Dank, dangk a, gwiyb, llaithnbsp;Dankish, dang'kish a, go wlyb, lledlaithnbsp;Dapper, dap'ur a, bach a bywiog, crynonbsp;i)apperling,dap'ur.ling n, dynyn, corynnbsp;Dapple, dapl a, amryiiw, mknog, brith-liw. Dapple-gray, brithlas, brithlwydnbsp;Dare, d� r {durst) v, beiddio, anturionbsp;Daring, d�r'ing a, hyf, eon, rhyfygus,nbsp;anturiol: n, eondra, hyfdernbsp;Dark, dark a, tywyll, gwyll, caddugol;
aneglur, anaralwg nbsp;nbsp;nbsp;[caddugo
Darken, dar'kn v, tywyllu, duo, nosi, Darkish, dar'kish a, go dywyll, llwyd-dywyll, anoleunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[magddu
Darkness,dark'nesn,tywyllwch,caddug; Darksome, dark'sum a, ty wy ll,dilewy rchnbsp;Darling, dar'iing a, anwyl, hoff, gorhoff,nbsp;cu: n, anwylyd; anwylddyn; anwylesnbsp;Dam, darn vt, darn-wn�o, cyweirionbsp;Darnel, dS.r'nel n, drewg, efre, efraunbsp;Darrain, da.ran' rt, byddino i ftwydr;nbsp;Darrein, dar'an a, diweddaf [beiddionbsp;Dart, dkrt �, picell, pilwrn, gaflfach,nbsp;saeth: r, picio, ymsaethu; piceliu.nbsp;Dart-fish, brwyniadnbsp;Dash,dash n,ergyd,tarawiad ;cymmysg;nbsp;Uineil (�); tJ, taro, chwyrndaro;nbsp;maiurio; cymmysguj arwlychu, ys-wilio; synu; dileu
Dastard, das'turd n, auwr, cachgi, baw-ddyn, cilgi, Uwfrwas Dastardly, das'turd.ii a, an^raidd, llwfrnbsp;Data, da'ta ?3p.�Datumnbsp;Date, dat �, dyddiad; math o firwythnbsp;per: tJ#, dyddio, dyddnodi [ddyddionbsp;Dateless, dat^es a, annyddiedig, heb einbsp;Dative, dS'tiv a, rboddedigolnbsp;Datum, da'tum {p data) n, gwirioneddnbsp;addefedig; sylfaen ymadrodd[truthionbsp;Daub, d�b vt, dwbio; priddo, cleio; iro;nbsp;Daughter, d�'t�r �, merch. Daughter-in-law, merchyng nghyfraith, dawes,nbsp;gwaudd. Step-daughter, llysferch
Daunt, dant t�f, digaloni, brawychu, llwfrhau; synu, peri ofnnbsp;Dauntless, dant'les a, calonog, hyf, di-ddychryn. difraw, eofhnbsp;Dauphin, do'fin n, edlin coron Ffraincnbsp;Dauphiness, do'fi.nes n, gwraig y Dau-Daw, do n, corfran, cawci, palores [phinnbsp;Dawdle, do'dl ui, llercian, ofera, setylliannbsp;Dawk, d8k n, toriad; v, tori, asglodinbsp;Dawn, don n, gwawr, dychlais, gwawr-ddydd, cyfddydd, glasddydd, glasiadnbsp;dydd; vi^ gwawrio, dyddio, goleuonbsp;Day, da w, diwrnod, dydd, dwthwn;nbsp;goleu, goleuni. This day, heddyw.nbsp;Every day, beunydd. Next day,nbsp;tranoeth. The day before yesterday,nbsp;echdoe. The day after to-morrow,nbsp;trenydd. Day-book, dyddlyfr. Daybreak, toriad dydd, gwawr. Day-labourer, dyddweithiwr. Day-light,nbsp;goleu�r dydd, dydd wawl. Day�s-man,nbsp;dyddiwr, cylatareddwr, cyfryngwr.nbsp;Day-spring, gwawr. Day-star, y serennbsp;ddydd; Gwener. Day-time, amsernbsp;goleu�r dydd, y dydd. Day-work,nbsp;gwaith wrth y dydd, dyddwaith[dallunbsp;Dazzle, daz'1 r, gorddysgleirio, serenu.nbsp;Dazzling, dazling a, llachar, gorddys-De-^a;, i lawr; oddi wrth, at- [glaernbsp;Deacon, dfkn n, diacon, dyweinyddnbsp;Deaconess, di'kn.es n, diacones, dy wein-yddesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ship n, diaconiaeth
Deaconry, di'kn.ri, Deaconship, di'kn-Dead, ded a, marw; difywyd; diflas; gwjw, gwywedlg; trwm. Dead ofnbsp;night, canol nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwanhau
Deaden, ded'n vt, marweiddio, lladd, Deadly, ded'ii a, marwol, angeuol, di-nystriol
Deadness, ded'nes n, marweidd-dra Deaf, def a, byddar; trymglyw; diglyw.
Deaf-mute, un mud a byddar Deafen, defn vt, byddaru, syfrdanunbsp;Deafness, def'nes n, byddardra, bydderinbsp;Deal, dil �, rhan, cyfran: v {pt amp; ppnbsp;dealt), cyfranu; masnachu, delio;nbsp;ymdrin, trin. A great deal, llawer,nbsp;amledd, helaethder. Dealings, ymar-feriad; masnach; triniaeth. Doubledealing, dauwynebedd. Deal-tree,nbsp;ffawwydden, pinwydden [cknadnbsp;Dealbation, di.al.bS^shun n, gwynh^d,nbsp;Dealer, di'lhr n, cywerthydd, maeliwr,nbsp;masDachwr; rhanwrnbsp;Dealt, delt pp amp; pt.�Deal [ymdeithiolnbsp;Deambulatory, di.am'bii.la.tur.i a, gor-Dean, din n, deon; corflaenornbsp;77
-ocr page 102-DEC p^th, fat. ere. met, ma-rin^, pin, orb, on, c�rve, cnt, tw=too, t^ksstook;
[)eanery, di'nur.i n, deoniaeth; deondy Dear, di�r n, anwyl, cu, hofiF; drud, prin.nbsp;Dear-bought, wedi ei hrynu yn ddrud.nbsp;My dear, fy anwylyd, fy Dghalon. Toonbsp;dear, rhy ddrud, rhy bridnbsp;Dearness, diT'nes n, anwyledd, cudebnbsp;drudaniaeth, prindernbsp;Dearth, d�rth n, prinder, drudaniaeth;
newyn; anffrwythlondeb [malu Dearticulate, di.ar.tik'u.lat v(, dadgym-Death, deth n, angeu, dylaith, marwol-aeth, tranc, dien. Death-bed, gwelynbsp;angeu. Death-Uke, llonydd, digyffro,nbsp;tawel. Death-watch, ticbryf. At thenbsp;point of death, ar ddarfod am danonbsp;Deathless, dethTes a, anfarwolnbsp;Deauration, di.d.ra'shun n, goreuradnbsp;Debar, dt.bEr' vt, lluddias, llesteirio,nbsp;can allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Iwytho
Debark, dl.birk' v, tirio, glanio; dad-Debaae, di.bas' vt, iselui gwaethu; di-brisio, difr�o nbsp;nbsp;nbsp;1^*^? llygriad
Debasement, di.bas'ment n, gwaethyg-i)ebatable, di.bS't^.bl o, dadleuadwj Debate, dtbat' v, ymresymu, dadleu,nbsp;amrafaelio; n, dadl; ymrysonnbsp;Debauch, di.botsV v, wttresu, halo^,nbsp;llygru; treisio, diforwyno: �, gor-modedd, rhysedd, wttres, gloddestnbsp;Debauchee, deb.o.shi' n, meddwyn, cyf-eddachwr, anlladfab, gloddestwrnbsp;Debauchery, di.bo'tshur.i n, rhysedd-waith, bryntninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, llygriad
Debauchment, di.botsh'ment halog-Debel, di.bel' Debellate, dl.bel'at vt, goresgyn, gorchfygu [am ddyiednbsp;Debenture, d�.ben'sh�r �, hawlysgrifennbsp;J)ebil, deb'il a, gwan, eiddil, llesgnbsp;Debilitate, di.biri.tSt vt, gwanychu,nbsp;llesgaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nychdod
Debility, di.bil'i.ti n, gwendid, llesgedd, Debris, d�'bri malurion creigiaunbsp;Debonair, deb.�.n�rquot;a,moesgar; hoenusnbsp;Debt, det n. dyled, dyl; gofynnbsp;Debtor, detW n, dyledwrnbsp;Deca-, Dec-, px, degnbsp;Decade, dek'ad n, deg; degaid; degnosnbsp;Decadence, di.k�a dens n, adfeiliadnbsp;Decadist, dek'd.dist n, hancsydd deng-mlwyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ochrog
Decagon, dek'^.gun n, darlun deng-DecaJogue, dek'i.log n, y deg gorchym-myn, y dengair deddf [mudo, ffoi Decamp, di.kamp' vi, dadwersyllu;nbsp;Decampment, di.Kamp'ment �, dad-:
wersylliad; mudiad, ftbad Decant, di.kant' vt, araf dywallt, tywallt
Decanter, di.kant'ur n, gwallofydd;
gwydrel nbsp;nbsp;nbsp;[dibenu, tori pen
Decapitate, di.kap'i.tUt vt, torfynyglu, Decapitation, di.kap.i.ta'shun n, diben-iad, torfynygliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lliiiell
Decastich, dek'a.stik n, penniu deg Decay, di.kS' n, adfeiliad, methiimt,nbsp;nychdod; vi, nychu, dihoeni, gwanhaunbsp;Decease, di.sis' n, ymadawiad, trengiad:
v%, marw, trengu, ymado Deceased, d�.sist' o, trancedig, marw,nbsp;ymadawedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hud
Deceit, di.sit' n, twyll, hoced, geudeb, Deceitful, dt.sit'f^rl a, twyllodrus, ys-tryw-ddrwg, gau, hudol, dichellgarnbsp;Deceitfttlness, di.sit'f^l.nes n, twyll,nbsp;ffalsder, hudoliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dwyll
Deceivable, di.siVamp;.bl a, dichellgar, hy-Deceivableness, di.si'va.bl.nes n. dicheil, hydwylleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hocedu
Deceive, di.siv' vt, twyllo, siomi, hndo, December, dl.sem'bdr �, Rhagfyr, y m�nbsp;du bachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Decemvirate, di.sem'vi.rat n, dengwr-Decency, di'seu.st n, gweddusrwydd, gweddeidd-dra, iawnfoes, cymhwys-der, prydferthwch
Decennial, di.sen'yal a, dengmlwyddol Decent, di'sent a, gweddaidd, moesgar,nbsp;prydferthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hudadwy
Deeeptible, dl.sep'tl.bl a, twylladwy, Deception, di.sep^shun n, twyll, hud,nbsp;siom; dicheilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gar
Deceptive, di.sep'tiv a, twyllodrus, siom-Deceptwy, df.sep'tur.i a, hudol [edig Decerpt, di.s�rpt^ a, dydoledig, gwahan-Decerptible, dt.surp'ti.bl a, gwahanad wynbsp;Decerption, dl.s�rp'shun n, gwahaniad,nbsp;tyniad ymaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, cynheu
Decertation, di.siir,ta'shun n, ymryson-Decession, dl.sesh'un n, ymadawiad, gadawiad ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwrth-hudo
Decharm, di.tahdrm' vt, gwrthswyno, Decide, di.s�d' v, penderfynunbsp;Deciduous, di.std'U.us a, syrthiadolnbsp;Decimal, desT.mal a, degawl, degymawl.nbsp;Decimals,degiadau; degiadaeth. Duodecimals, dauarddegiadaethnbsp;Decimate, des'i.mat vt, degymu, degunbsp;Decimation, des.i.mS'shun n, degymiad,nbsp;degiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{_dynodi
Decipher, dus�'fdr vt, deongli, egluro, Decision, di.sizh'un n, bam, barniad;
penderfyniad, diofryd Decisive, di.s�'siv a, terfynol, dybenolnbsp;Decisiveness, dt.sfsiv.nes n, terfynol-rwydd, penderfynolrwyddnbsp;78
-ocr page 103-�rc; IStc; line, n�. m�te: she, zh=:z az�re: thin, thIs; j=dzh. DEE.
Deck, dek n, bwrdd llong: vi, taclu, trwsio, addurno,� ymbincio, Gun-deck, gynfwrdd, magnelfwrdd [feionbsp;Declaim, di.klam'w, ymadroddi; dwys-Declamation, dek.lS,.ma'shun n, areith-floedd, areithiad Declamatory, di.klam'S.tor.i a, croch-siaradol nbsp;nbsp;nbsp;[gwiriadwy Declarable, di.kl�r'S.bl a, traethadwy, Declaration, dek.l^j-a'shun n, adrodd-iad, ardystiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rmynegol Declarative, dhklar'S.tiv c, nysbyaol, Declaratory, di.klar'amp;.tnr.i a, dadganol,nbsp;cadamhaol, adroddolnbsp;Declare, dl.kl�V vt, mynegu, dadgan,nbsp;adrodd, cyhoeddi; dangos, ardystio,nbsp;gwirio; cy^su Declension, di.klen'shnn w, gogwyddiad, adfeiliad, dirywiad; treigliadnbsp;Declinable, di.kri'namp;.bl a, hydreigl; gocbeladwy nbsp;nbsp;nbsp;graddbellder Declination, dek.lf.na shun n, gogwydd-Declinator, dek'li.na.t�r n, offeryn at wneyd deial Decline, di.kl�n' n, darfodedigaeth, ys- fyfeinwst,adfeiliad: t?, nychu, gwan-au; gochelyd, gwrthod; gogwyddo; treiglo gairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wedd, llethr Declivity ,di.kliv'i,tl �,goriwaered,llech-Declivous. di-kliVus o, llethrog, serth Decoct, di.kokt' vt, berweddu, trwytho; treulio nbsp;nbsp;nbsp;[treuiiadwy Decoctibje, di.kok'tl.bl a, berwadwy, Decoction, di.kok'shun n, berwad, dy-ferwad, trwyth, meddyglynnbsp;Decoctnre, dt.kok'tshhr n, trwyth, isgelinbsp;Decollate, di-koEat vt, torfynyglu, torinbsp;pennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dibeniad Decollation, dek.S.la'shun n, pendoriad, Decompose, di.kum.p�z', Decompound,nbsp;di.kum.pui^nd' v, adgymmysgu, dad-ansoddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sawdc Decomposite, di.kum.po8'it a, adgyfan-Decorate, dek'�.rat vt, addurno,gwychu, harddn, trwsionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ trwsiad Decoration, dek.o.ra'sbnn n, addurniad. Decorous, di.ko'rus a, gweddus, gwedd-aidd, prydferth, hawddgarnbsp;Decorticate, di.kor'tl.kat vt, dirisglonbsp;Decortication, di.k8r.ti.ka'shun �, di-risgliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[harddwch Decorum, dl.korum n, gweddeidd-dra, Decoy, di.k�t' vt, hudo, denu, llithio;nbsp;twyllo: n, hud, deniad; hudlyn. Decoy-duck, hnd-hwyadnbsp;Decrease, diJcris' v, lleihau, treio,nbsp;cilio: n, lleih^d, treiadj cil y lloer |
Decree, di.kri' v, deddfu; lluniaethu, arfaethu, gosod gorchymmyn; n, gor-chymmyn, deddf; arfaethfiad; traulnbsp;Decrement, dek'ri.ment n, lleihad, treul-Decrepit, di.krep'it a, melhedig, cleir-iach, egwan, llesg [darddiad, crinelliadnbsp;Decrepitation, di.krep.i.tS'shun n, din-Decrepitude, di.krepi.t�d n, methiant,nbsp;llesgeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[treiol Decrescent, di.kres'ent a, lleihaol,. Decretal, dl.kri'tal n, gosodiad; deddf-lyfr y Pab: a, gorchymmynol, gosod-edigolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[terfynol Decretory, dek'ri.tur.1 a, barnedigol; Decrial, di.kri'al n, difenwad, goganiadnbsp;Decry, dt.kri' vt, goganu, beio; difr�onbsp;Decumbence, di.kum'bens n, gorweddiadnbsp;Decumbent, di.kum'bent o, gorweddol? isel nbsp;nbsp;nbsp;[orweddiad Decumbiture, di.kum'bi.tshii�r n, claf-Decuple, dek'�.pl a, degplyg Decurion, di.kuW.un n, dengwriad Hadnbsp;Decursion, di.kur'shun n, dy lifiant, rhed-Decurtation, di.kur.tl'shun v, cwtogiadnbsp;Decussate,di.kus'at vt, croesijcynghroesinbsp;Decussation, di.ku.sa'shun n, cy-nghroesiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgwaradwyddo Dedecorate, di.dek'o.rat vt, sarhau,. Dedecoms, di.dek'o.ms c, gwarad-wyddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dannedd Dedentition, dt.den.tish'un n, colliad Dedicate, ded'i.kat vi, cyssegru, cyf-Iwyno, priodolinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyflwymad Dedication, ded.i.ka'shnn n, cyssegriad. Dedicatory, ded'J.ka.tur.1 a, anrhegol,nbsp;cyflwynol. Epistle dedicatory, llythyrnbsp;cyflwyn Dedition, dt.dish'un n, ymroddiad, ym-Deduce, di.dUs' vt, casglu nbsp;nbsp;nbsp;[road Deducement, di.dus'ment n, casgliad Deducible, di.d�'sl.bl a, casgladwynbsp;Deduct, dl.dnkt' vt, tvnu allan, erthynunbsp;Deduction, di.duk'shun �, casgliad; erthyniad, tyniad allan [erthynol Deductive, di.duk'tir a, easgiiadol,nbsp;Deed, did n, gweithred, gorchestwaifch; gwaith,gorcnwyl,ffaith; ammod -ysgrif Deedless, did'les a, diweithred; nwrth,nbsp;segnrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[barnu, cyfrif, ystyried Deem, dim vt, tybied, meddwi, medaylio, Deemster,dim^sturn,barnwrym Manawnbsp;Deep, dip a, dwfh, dofh, gorddwfn: n,nbsp;dyfnder. eigion, anoddyfn, affwys,nbsp;De�p-mouthed, crochieisioi. Deep-musing, prudd, trist, meddylgar.nbsp;Deep ^eep, trymgwsg. Deep sorrowjnbsp;tristwch mawr, goiid blinnbsp;79 |
DEG path, fat, ere, met, m�-r�ne, pin, 6rb, on, c�rve, cut, t^=too, t^ifk=took; J)eepen, di'pn v. dyfnhau, trymhau Deepness, dip�nes n, dyfnder, dyfneddnbsp;Deer, dfr ( p deer) n, danas, ewig, hydd; carw, eiion, Male deer, bwch danas Deface, di.f^' vt, haem, gwrthuno. an-harddu; dileu Defacement, di.fas'ment n, afluniad, an-ferthiad; dilead nbsp;nbsp;nbsp;[byrdra Defailance, di.fa'lans n, meth, difFyg, Defalcate,di.fal'kat vt, blaendori; cwtoginbsp;Defalcation,di.fal.ka'shun n. brigdoriad; collgyfrif nbsp;nbsp;nbsp;[cabl, gogan Defamation, def.a.ma'shun n, difenwad, Defamatory, di.ftim'a.tur.i a, athrodus,nbsp;enllibus, aneiriolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cabin Defame, dLfam' vt, absenu, athrodi, Defatigate, di.fat'i.gat vt, blinonbsp;Defatigation, di.fat.i.ga'shun �, Uudd-ediad, blindernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[daliad Default, di.folt' n, diffyg, gwall; pall-Defeasance, di.ffzans �, dirymiad; dad-ymrwymiad Defeasible, di.fi'zi.bl a, diddymadwy Defeat, di.fit' n, gorchfygiad; maedd-iad; curfa: �i,gorchfygu,gorthrechu,nbsp;dymchwelyd; dirymunbsp;Defeature, di.fi'tshur n, gweddnewidiadnbsp;Defecate, def'i.kat vt, diwaddodi, puro. teru nbsp;nbsp;nbsp;[iad, puredigaeth Defecation, def.i.kashun n, diwaddod-Defect, di.fekt' n, byrdra, diffyg, coll, gwall, methnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[raherffaith Detectible, di.fek'ti.bl a, difiygiol, am-Defection, di.fek'shun n, gwrthgiliad Defective, di.fek'tiv o, gwallus, beius,nbsp;anafus, doff, byr [gwallusrwyddnbsp;Defectiveness, di.fek'tiv.nes n, byrdra,nbsp;Defence, di.fens' n, amddiffyn, diffyn,nbsp;amnaw'dd, cysgod. City of defence,nbsp;dinas gadarn. Self-defence, ymddi-ffyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amddiffyn Defenceless, di.fens'les a, dinodedd, di-Defend, di.fend' vt, amddiffyn, diffyn, diogelu, noddi, difreidio. 'fo defendnbsp;one�s, self, ymddiffynnbsp;Defendant, di.fen'dantn,diffyn wr,diffyn-blaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[achubadwy Defensible, di.fen'si.bl a, diffynadwy, Defensive, di.fen'siv a, amddiffynolnbsp;Defer, di.f�r' v, oedi, gohirio; cyfeirionbsp;at, ymroinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ostyngiad Deference, def'ur.ens n, parch, bri; ym-Deferent, def'ur.ent n, dygiedydd, dyg-wr, cludydd nbsp;nbsp;nbsp;[her, aws Defiance, di.fi'ans n, beiddiad, heriad, Deficiency, di.fish'en.si n, diffyg, byrdra,nbsp;eisieu; yr hyn sydd fyr |
Deficient, di.fi8h'ent a, diffygiol, byr, anorphen, yn eisieunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Deficit, defi.sit diffyg, ammherffeith-Defile, di.fil' n, culffordd, llwybr, coeg-Iwybr: vt, halogi, diwyno, difbrwyno Defiler, di.fi'Hir n, halogwr, llygrwrnbsp;Defilement, di.f�l'ment n, halogedi gaeth,nbsp;llygriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deflSniadwy Definable, di.fi'nS.bl darluniadwy, Define, di.f�n' vt, penodi, deffinio; am-lygu, darlunionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sicr Definite, defi.nit a, penodol, pendant., Definiteness, defi.nit.nes w, penodoldeb,nbsp;sicrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beniad Definition, def.i.nish'un n, defliniad, dos-Definitive, di.fin'I.tiv a, penodol, ter-fynol, pendant; eglur Daflagraole, defla.gra.bl a, llosgadwynbsp;Deflagrate, def ia,.grat vt, tanionbsp;Deflagration, def.la.gra'shun n, llosgiadnbsp;Deflect, di.flekt' v, gwyrgamu, cam-Iwybro, troi heibionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyrad Deflection,di.flek'shun n, gwyrad,traws-Defloration, di.flo.ra'shun n, treisiad, difbrwyniad; dewisiad [diflodeaonbsp;Deflour, di.flu^^V vt, treisio, llathruddo,nbsp;Defluous, defl�.us a, llifiannaidd, syrth-iannaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[syrthiad gwallt Definvium, di.fiuvi.um n, cwympiad, Defluxion, di.fluk'shun n, llifiad, llitiant; dyferwst nbsp;nbsp;nbsp;[aflanhad Defoedation, def.i.da'shun n, nalogiad, Deforcement, di.f��rs'ment n, treisattal-iad, treisfeddiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hagru Deform, di.form' vt, anffurfio, gwrthuno, Deformity, dt.for'mi.ti n, anferthwch,nbsp;gwrthuni, aflunieiddrwyddnbsp;Defraud, di.frod' vt, twylio, camgolledu; siomi, hocedu nbsp;nbsp;nbsp;[gost Defray, di.fra' vt, talu, dwyn traul neu Deft, deft a, prydferth, hardd, medrusnbsp;Defunct, di.fungkt'a,marw[marwolaethnbsp;Defunction, di.fungk'shun n, tranc,nbsp;Defy, di.fT vt, beiddio. herio; dirmygunbsp;Degeneracy, di.jen'ur.a.si n, dirywiad;nbsp;llygredigaeth Degenerate, di.jen'nr.at vt, dirywio, af-rywiogi: a, dirywiol, llygredig, afryw Degenerateness, di.jen'ur.atnes n, di-rywiaeth, llygriad [diffaith, gwaelnbsp;Degenerous, di.jen'ur.us a, dirywiog,nbsp;Deglutinate, di.gl�'ti.nat vt, diludionbsp;Deglutition, deg.lii.tish'un n, llynciad,nbsp;llwncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, diraddiad Degradation, deg.r^.da'snun n, difrein-Degrade, di.grad' vt, diraddu, diarddo, difreinio, isela |
80
-ocr page 105-�re: late; l�nc, n�, m�te; she, zh=:z az�re; thin, thIs; )=dzh. DKM.
Degree, di.gri' gradd, urdd; mesur. By degrees, yn raddol, yn araf Degustation, d�.gus.ta'shun n, blasiad,nbsp;archwaethiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galoni Dehort, di.hort' vt^ gwrthgynghori, di-Dehortation, di.h�r.ta'shun n, gwrth-gynghor nbsp;nbsp;nbsp;[hoeliad Deicide, di'i.s�d n, duwladdiad, y croes-Deification, di.i.fi.ka'shun n, dwyfoliad Deify, di'i.fi vt, duwioli, d^ryfbli, gwneydnbsp;yn dduwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wiw gan Deign, dan v, teilyngu, caniatan, bod yn J )einotherium,da.n�.thi�r'i.um �,erchyll-Deint�grate, di.in'ti.grat Ileihau [filnbsp;Deism, di'izm n, duwiaeth; anghristiaethnbsp;Deist, di'ist n, anfiyddiwr, duwgredyddnbsp;Deistical, di.is'ti.kal a, rhydd-dybiol,nbsp;anfFyddol Deity, di'i.ti w, duwdod, duwdeb; Duw Deject, di.jekt' vt, digaloni, llwfrhau,nbsp;tristau. [galondid, ymollyngiadnbsp;Dejection, di.jek'shun n, trymfryd, di-Dejecture, di.jek'tshur n, ysgarth, tornnbsp;Dejeration, dej.u.ra'shun n, dwysdyniadnbsp;Delactation, di.lak.ta'shun re, dilaethiad,nbsp;diddyfniad Delapse, di.laps' vi, llithro i lawr Delate, di.lat'r^, dwyn, dygyd, cludo; cyhuddo nbsp;nbsp;nbsp;[cyhuddiad Delation, di.la'shun re, trosglwyddiad. Delay, di.la' re, oed, aros, attreg, godrig,nbsp;gohir: v, addoedi, gohirio; arosnbsp;Dele, di'K vt (gorchymmynol), dileanbsp;Delectable, di.lek'ta.bl a, hyfrydlawn,nbsp;dymunol, maws, tirionnbsp;Dekctableness, di.lek't�..bl.nes re, hy-frydwch, tirionwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dywenydd Delectation, di.lek.ta shun re, fFawg, Delegacy, deri.ga.si re, dirprwyaethnbsp;Delegate, del'i.gat anfon yn genad;nbsp;rhoi mewa swydd: re. cenad, dirprwy ;nbsp;rhaglawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ swyddogaeth Delegation, del.t.ga'shun n, dirprwyad, Delete, di.lit' vt, dil�unbsp;Deleterious, di.li.ti�r'i.us a, gwenwynig,nbsp;niweidiol, dinystriol, marwolnbsp;Deletion, dtli'shun re, dilead, dinystriadnbsp;Delf, delf re, cleddiwig, cloddfa; liestrinbsp;priddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[prawf, cynnyg Delibation, di.ll.ba'shun re, chwaethiad; Deliberate, di.lib'ur.at v, arystyried,nbsp;pwyso, petruso: a, pwyllog; dwys-fyfyrgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogrwydd Deliberateness, di.lib'ur.at.nes re, pwyll-Deliberation, di.lib.u.ra'shun re, ystyr-iaeth, dysbwyll nbsp;nbsp;nbsp;[p^yllus Deliberative, di.lib'ur.a.tiv a, 'ystyriol, 6 |
Delicacy, del'�.ka.si re, manylwch, cyn-nilwch; moesgarwch; meindra; am-meuthyn. Delicacies, danteithion Delicate, delTkat a, moethus, cynnilnbsp;Delicateness, del'i.kat.nes re, manylder; tynerwch nbsp;nbsp;nbsp;[moethus; per Delicious, di.lish'us a, danteithiol, Deliciousness, di.lish'us.nes re, pereidd-dranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[i fyny Deligation, del.J.ga'shun re, rhwymiad Delight, di.l�t' re, hyfrydwch. dywenydd; boddh3,d: tJlt;,difyru; ymhof�i; ymserchu Delightful, di.l�t'f^l a, dyddan; hyfrydlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lonedd Delightfulness, di.l�t'f'^l.nes re, hyfrj^d-Delineate, di.lin'i.at vt, arlunio, llunio Delineation, di.lin.i.a'shun re. Hun, ffurf,nbsp;brasluniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ beiusrwy d d Delinquency, di.ling'kwen.si re, bai; Delinquent, di.ling'kwent re, troseddwr,nbsp;camweddwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dadlaith Deliquate, del'i.kwat v, toddi; ymdoddi; Deliquation, del.i.kwa'shun re, toddiad,nbsp;ymdoddiad f tylliad, llesrreiriadnbsp;Deliquium di.lik'wi.um re, poethddis-Delirious, di.lir'i.us a, nensyfrdan; gor-phwyllus, ammhwyliognbsp;Delirium, di.lir'i.um re, penysgafnder,nbsp;gwalIgofjCoIIbwyll. Delirium tremens,nbsp;haint y meddwon D'^�ver, di.liv'�r vt. traddodi; gwaredu, rhyddhau. To deliver one�s self, ym-waredu, dianc. To deliver a speech,nbsp;traethu ymadrodd, areithionbsp;Deliverance, di.liv'ur.ans re, achubiaeth,nbsp;gollyngdod,ymwared, rhyddhad; ym-adroddiad [esgorfa; traddodiadnbsp;Delivery, di.liv'ur.i re, rhyddhad; tymp,nbsp;Dell, del n, glyn, pant, dyffryn, cwmnbsp;Delta, del'ta re, D Groeg (A); fir yngnbsp;nghanol aber Deltoid, del tSid a, tebyg i delta. Deltoid muscle, un o gyhyrau yr ys-gwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hu(5adwy Deludable, di.lii'da.bl a, twylladwy, Delude, di.liid' vt, twyllo, hudo, llithionbsp;Deluge, del'�j re, dylif, diluw, gorlif, llif-eir�ant*. vt, dylifo, llifeirio, gorlifonbsp;Delusion, di.lii'zhun re, twyll, siom,nbsp;hudoliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[a, twyllodrus Delusive, di.lii'siv, Delusory, di.lusur.i Delve, delv re, ffos. clawdd, twll, pwll,nbsp;pydew; V, cloddio, palu, agor, chwilionbsp;Demagogue, dem'a.gog re, blaenor ym-bleidiaeth, corn y gynhen, terfysgwrnbsp;Demand, di.mand'^re, gofyniad, holiad^nbsp;arch, galwad: vt, gofyn, holi, ceisionbsp;81 |
DKP path. fat. �r^. met. m/l-rine. pin. orb. on, curve, cut, t\V=too tCvk=took.
DKP path. fat. �r^. met. m/l-rine. pin. orb. on, curve, cut, t\V=too tCvk=took.
Demandant, di.man'dant n, gofynydd, hawlblaid, hawlwr
Demean, di.min' vtj ymddwyn, ymar-weddu; dibrisio nbsp;nbsp;nbsp;[ymddygiad
Demeanour, di.mi'n�r n, ymarweddiad, Dementate, di.men'tat a, gwallgofus.
ynfyd nbsp;nbsp;nbsp;[bwyll, marwerydd
Dementation, di.men.ta sliun coll-Demeritjdi.mer'it n, anhaeddiant. dryg-edd nbsp;nbsp;nbsp;[suddiant
Demersion, di.m�r'sliun n, suddiad, Demesne, di.min' w, treftadaeth, tir-iogaeth; maerdref
Demi- px, banner nbsp;nbsp;nbsp;[banner duw
Demigod, dem'i.god w, lled-dduw. Demigrate, dem'i.grat vi, mudonbsp;Demilance, dem'i.lans n, b�r, rhaiddnbsp;Demise, di.m�z' n, marwolaetb, ymnbsp;adawiad: v, cymmynu, rhoi mewnnbsp;ewyllysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorgrycbyn
Demisemiquayer,dem.i.sem.i.kway�r ra, Demission,di.misb'un ra, iseliad,diradd-Demit, di.mit' v, darostwng, iseiu [iadnbsp;Democracy, di.mok'ra.si ra, gweriniaethnbsp;Democrat, dem'�.krat, Democratist, di-mok'ra.tist ra, gweriniaethwr [aiddnbsp;Democratie, dem.�.krat'ik a, gwerin-Demolisb, di.mol'ish vt, dymcbwel^d,nbsp;distrywionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dadymcbweliad
Demolition, dem.�.lisb'un ra, dinystriad, Demon, di'muu ra, cythraul, ysbrydnbsp;drwg, ellylinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [ynddo
Demoniac, di.m�'nt.ak ra, un a chytbraul Demoniacal, dem.�.n�'a.kal a, cythreulignbsp;Demonology, dem.cn.or�.jt ra, cytbreul-draethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[profi
Demonstrate, di.mon'strat vi, arddaugos, Demonstration, dem.on.strU'shun ra,nbsp;arddangosiad, oglurbS.d, prawfnbsp;Demonstratiye, di.mon'stra.tiv a, ar-ddangosiadol, eglurolnbsp;Demoralization, di.mor.al.i.za'sbun ra.
anfoesoliad, Ilygredigaeth [Hyg^u Demoralize, di.mor'al.�z vt, anfoesoli:nbsp;Demulcent, di.mul'sent a, esmwythaol.
meddalhaol, llinarol Demur,di.m�r' ra, pyernsder, attreg; oed-iad: v, petruso; gN\: thddadlu; oedinbsp;Demure, di.m��r' a, yswil, rhithyswil.
mursenaidd nbsp;nbsp;nbsp;[gwepddifrifwch
DemurenesS; di.m��r'nes ra, yswilder, Demurrage, di.mur'iij ra, dogn am attalnbsp;llongaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyngbaws
Demurrer, di.mur'�r ra, att^iad mewn Demy, di.m�' -f, papyr 22^ modfedd onbsp;hyd a 18 modfedd o lednbsp;Den, den ra, ogof, ffku, gw^l, llochea
Denary, den ur.i a, deg; yn cynnwys deg Denegation, den.i.ga'shun ra, gwadiad,nbsp;nacad, nadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hywad
Deniable, di.n�'a.bl a, gwadadwy, Denial, di.n�'al ra, gwad, gwadiad; neg-yddiad, nacd.d, nag, gwrtbodiadnbsp;Denigrate, den'i.grat vt, duo, ardduonbsp;Denizen, den'i.zn ra, dinesydd, bwrdais:
vt, breinio, rbyddf'reinio [enwi, galw Denominate, di.nom'i.nat vt, enwi, cyf-Denomination, di.nom.i.na'shun ra, enw,nbsp;enwad, cyfenwad, plaidnbsp;Denominational, di.nom.i.na'sbun.al a,nbsp;enwadol, sectyddol, pleidiol [ytiinbsp;Denominator, di.nom'i.na.t�r ra, enwed-Denotation, di.n�.ta'shun ra, penodiad,nbsp;dynodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f dynodi, bynodi
Denote, di.nSt' vt, arwyddo, darnodi. Denounce, di.n�wns' vt, argybuddo,nbsp;arddadgannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ythiad
Denouncement, di.n�wns'ment ra, byg-Dense, dens a, tew, dwysedig; durfing Density,den'si.ti ra, tewycbder, cynnwys-edd; durfingdra
Dent, dent ra, bwlcb, tolc, rbigol, rbint:
vt, gylfu, bylchu, rbigoli Dental, den'tal a, deintiol, danneddol.
Dentals, deintolion nbsp;nbsp;nbsp;[iog
Denticulated, den.tik'�.la.ted a, deint-Denticulation, den.tik.�da'sbun ra, dan-neddiad, deintiad Dentifrice, den'ti.fris ra, deintlwchnbsp;Dentist, den'tist ra, deintydd, dantfeddygnbsp;Dentition, den.tish'un ra, deintiad [iadnbsp;Denudation, den.�.da'shun ra, dynoeth-Denude, di.n�d' vt, noethi, dihatrunbsp;Denunciate, di.nun'shi.at vt, argybuddo,nbsp;arddadgannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fddadganiad
Denunciation, di.nun.si.a'^nn ra, ar-Deny, di.n�' vt, gwadu, dad-ddywedyd j gomraedd, pallu, gwrthodnbsp;Deodand, di'�.dand ra, duwinrodd, dirwy,nbsp;diofrydbeth j'rbwyddhau tforddnbsp;Deoppilate, di.op'i.fat vt, digaregu,nbsp;Deosculate, di.os'k�.lat vt, cusanunbsp;Depaint, di.pant' vt, arlunio, darnodinbsp;Depart, di.part' vi, ymadaei, cefnu ar;
ymwabanu; ra, yniadawiad Department di.part'ment ra, 11e, dybartb,nbsp;aosbarth, swydd
Departure, di.par'tsh�r ra, ymadawiad Depasture, di.pas'tsh�r vi, pori, porfaunbsp;Depauperate, di.p�'pur.at vt, tlodi, llym-hau; andwyo
Depectible,di.pek'ti.bi a,gludiog,gwydn, toeslydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hoeddladrad
Depeculation, di.pek.�.la'sbun ra, cy-82
-ocr page 107-fire: late, line, no, miite: she, zh=z azure; thin, THis; jrrrdzh. DES
Depend, di.pend' vi, ymddibvnu; hy-aeru. g-orphwys nbsp;nbsp;nbsp;[dibynol Dependant, di.pen'dant a, ymddibynol, Dependence, di.pen'dens, Dependency,nbsp;ai.pen'den.si n, ymddibyniaeth, dibyn-iad, ymorphwysiad, goglud, hyder,nbsp;ymddiried; atteg Dependent, di.pen'dent n, ymddibynydd Deperdition, di.pur.dish'un n, coil, cyfr-golledigaeth Dephlegm, di.flem', Dephlegmate, di-fleg'mat dilysnafeddu Depict, di.pikt' vt, darlunio, darliwionbsp;Depilation, dep.i.la'shun ?i, diwalltiad,nbsp;moeliad; moeledd, moelninbsp;Depilatory, di.pil'a.tur.i o, moelnawsolnbsp;Depilous, dep'i.lus o, moel, diflew, di-walltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rienwad Depletion, di.pli'shun n, gwaghad, dad-Deplorable, di.pl��r'S.bl a, galarus, trist Deplorableness,di.pl�'r'a.bl.nes n, trueni. gresynder, gresyndod nbsp;nbsp;nbsp;[galaru Deplore, di.ploV ri, tosturio, gofidio, Deplume, di.pl�m'i;^, dibluo; pluonbsp;Deponent, di.po'nent n, tyst ar Iw, ar-dyst, tyngedyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difrodi Depopulate, di.pop'�.lat vt, diboblogi; Depopulation, di.pop.ii.la'shun di-boblogiad, difrodiad, anghyfanneddiadnbsp;Deport,di.pfi�rt' vi, ymddv^n, bucheddu tnbsp;�, ymddygiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth, deoliad Deportation, di.pfi�r.ta'shun �, alltud-Deportment, di.pS�rt'ment ti, ymddygiad Depose, di.poz' vt, tystio ar iw, tyngu;nbsp;diswyddo, diraddio Deposit, di.poz'it n, adneu, gwystl, cyngwystl; gwaelodion: ri,dodi i lawr;nbsp;gwystlo; tystio [ddaliwr, Haw gadwnbsp;Depositary, di.pozl,tur.i w, gwystl-Deposition, dep.o.zish'un n, tystiad arnbsp;Iw; difreiniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sorfe, ystorfa Depository, di.poz'i.tur.i re, cronfa, try-De'pot, de.pfi' n, cronfa, ystorgell, try-sorfa ^ [gwaethygiad, diwyniad Depravation, dep.ra.va'shun �, llygriad.nbsp;Deprave, di.prav' llygru, haloginbsp;Depravity, di.prav'i.ti re, drygioninbsp;Deprecate, dep'ri.kat vt, gwrthymbil. gwrtherfyn, gwedd�o rhag Deprecation, dep.ri.ka'shun a, archan,nbsp;gwrthymbiliad, gwrtherfyniadnbsp;Depreciate, di.pri'shi.at vt, difr�o, iselu,nbsp;bychanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^glyfio Depredate, dep'ri.dat vt, preiddio, ys-Depredation. dep.ri.da'slmn re, difrodiad. anrheithiad nbsp;nbsp;nbsp;[ dadguddio Deprehend, dep.ri.hend' v^, dadenhuddo, |
Deprehension, dep.ri.hen'shun re, dad-guddiad nbsp;nbsp;nbsp;[iselu Depress, di.pres' vt, arlethu, gostwng. Depression, di.presh'un re, pwysiant;nbsp;goriseliad; iselder Depressor, di.pres'ur re, gorthrymwr; un o gyhyrau y llygad [diraddiad Deprivation,dep.ri.va'shun re,difuddiant.nbsp;Deprive, di.pr�v' vt. difeddu; diraddunbsp;Depth, depth re, dyfnder, dyfneddnbsp;Depucelate, di.pii'si.lat vt, diforwynonbsp;Depulsion, di.pvil'shun re, ymlidiadnbsp;ymaith, gyriad ymaithnbsp;Depurate, dep'ii.rat a, pur, glan: vt,nbsp;puro, coethinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[coethiad Depuration, dep.�.ra'shun re, puriad, Deputation dep.�.ta'shun re, cenadwr-iaeth; dirprwywyr; penodi dirprwynbsp;Depute, di.piit' vi, anfon dirprwy; rhoinbsp;swydd i unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cenadwr Deputy, dep'�.ti re, dirprwywr, rhaglaw, Dequantitate, di.kwon'ti.tat v, lleihaunbsp;swmp, lleihau, bychanunbsp;Deracinate, di.ras'i.nat vt, diwreiddionbsp;Deraign, di.ran' vt, proh; cyfiawnhaunbsp;Derange, di.ranj' vt, annhrefnu, an-hwylio. Deranged, inaes o bwyllnbsp;Derangement, di.ranj'ment re, annhrefn; annhrefniad; gwallgofrwydd Dereliction, der.i.lik'shun re, gadawiad,nbsp;ymwrthodiad; esgeulusiadnbsp;Deride, di.r�d' vt, gwatwar, gwawdionbsp;Derision, di.rizh'un re, gwatwar, gwawdnbsp;Derisive, di.r�'siv a, gwatwarusnbsp;Derivable, di.r�'vS..bl a, tarddadwy, delll-iadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyrchiad, deilliad Derivation, der.i.va'^un re, tarddiad, Derivative, di.riv'^.tiv a, tarddedig,nbsp;deilliol, hanedig: re, tarddairnbsp;Derive, di.r�v' v, cyrchu; oirheinio; tarddu, hanu, deillio [ol, diweddaf Deniier, dur'ni.ur (der'ni.e) a, olaf, unig-Derogate,der'�.gatvlt;,dirmygu,bychanu; tolio; a, gwaethygiedig, niweidiedig Derogation, der.�.ga'shun re, lleihad,nbsp;iseliad; anfr�adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwarthus Derogatory, di.rog'd.tur.i a, anfr�ol, Dervis, durVis re, mynach Tyrcaiddnbsp;Descant, des'kant re, traethiad; pynciad,nbsp;tonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[byncio, traethu Descant, di.skant' vi, ardraethu, ar-Descend, di.send' vi, disgyn, ymostwng; hanu nbsp;nbsp;nbsp;[hil, epil, hiliogaeth Descendant, di.sen'dant re, disgynvdd; Descendent, di.sen'dent a, disgynol, Kan-iadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diraddiad Oescension, di.sen'sbun re, ai.sgyniad; |
83
-ocr page 108-DES Tgt;it.h. fat, ere. met, m^-rine. pin, orb. on, c�rve. ent, t^=:too. t\Vk=took, Descent, di.sent n, dis^ynfa; goriwaer-ed; rhuthr; ach. Of high descent, boneddig. Of low descent, lledrywnbsp;Describe,di.8kr�b'ut,darlunio,arddangosnbsp;Description, di.skrip'shun w, darluniad.nbsp;darnodiad, arddulliad; eilun, delw,nbsp;dull, bathnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyflawn Descriptive, di.skrip'tiv a, darluniadol; Descry, di.skr�' vt. cantod, dirnad, digelunbsp;Desecrate, des'i.krat vt, digyssegru, hal-oginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, halogiad Desecration, des.i.kra'shun n, digyssegr-Desert, di.z�rt' n, haeddiant, gobryn, rhyglydd: v. gadael, ymadael S.;nbsp;encilio; gwrtnod; fFoinbsp;Desert, dez'�rt n, anialwch, diffeithweh: �t, anghyfannedd, di�aith; anial Deserter, di.z�r'tur n, ffoadur, enciliwrnbsp;Desertion, di.z�r'shun n, enciliad, fFoad -gadawiad Desertless, di.z�rt'les a, diwerth, diles Deserve, di.z�rv' vt, haeddu, teilyngunbsp;Desiccate, di.sik'at v, dysjehu, agerddnnbsp;Desiccative, di.sik'a.tiv a, dysycholnbsp;Desiderata,dl .sid.u.r�'t^.�Desideratumnbsp;Desiderate, di.sid�ur.at vt, chwennyehunbsp;Desideratum, di.sid.u.ra'tum (p desiderata) n, peth dymunolnbsp;Design, di.z�n' n, arfaeth, aincan, bwr-iad; cynllun, arfel: vt, arfaethu, ar-ofyn; cynllunio. A designing personnbsp;un dichellgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dynodi; enwi Designate, des'ig.nat vt, nodi allan, Designation, des.ig.nashun n, llunieith-iad; dynodiant; enwnbsp;Designative, des'ig.na,tivfl,arwyddhaol ; darluniadol nbsp;nbsp;nbsp;^ [iad Designment, di.z�n'ment n, dyfais, bwr-Desinence, des'i.nens n, terfyn, clo, cload Desirable, di.z�r'S..bl a, dymunol, hy-fryd, ceiswiw, i�w chwennychnbsp;Desire, di.z�r' �, dymuniad, erfyniad;nbsp;chwant, hiraeth: vt, chwennych,nbsp;ewjllysio; bod �. chwant arno; erchi.nbsp;gofyn, deisyf; blysio, hiraethn am.nbsp;I desire no more, digon yw genyfnbsp;Desirous, di.z�r'us a, chwannog, awydd-us, hiraethusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[heibio Desist, di.sist' vi, ymattal, peidio, rhoi Desistance, di.sis'tans n, peidiad, paidnbsp;Desk, desk n, darllenfa; areitbfa,* osg-Iwrdd, ysgrifenfwddnbsp;Desolate, des'�.lat a, anrheithiedig;nbsp;anghyfannedd; amddifadt vt, an-rheithio, difFeithio, difrodinbsp;Desolation, des.o.la'shun n, anghyfan-nedd-dra; difrodiad, ditrod |
Despair, di.speV n, anobaith: vi, an-obeithio, gwan-obeithio; gwan-galoni Despatch, dt.spatsh' n, brys, dyfrys,nbsp;brysgenadwri: vt, brysio; anfon; gor-phen; dybenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgelerddyn Desperado, des.pu.ra'do n, direidwas, Desperate, des'pur.at o, diobaith; byr-bwyll, ffyrnig, gorwyllt [ wyllteddnbsp;Desperateness, des'pur.at.nes gor-Desperation, des.pu.ra'shun n, anobaith; gorwylltiad nbsp;nbsp;nbsp;[salw, gorwael Despicable, des'pi.k�.bl a, dirmygadwy; Despicableness, des'pi.ka.bl.nes n, diel-wigrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difnol Despisable, di.spi'za.bl a, salw, dielwig, Despise, di.sip'iz' vt, dirmygu, diystyrunbsp;Despite, di.sp'it'vt, sarhau, ammharchu,nbsp;trallodi: n, dirmyg, diystyrwch; cas,nbsp;sarhad, malais Despiteful, di.sp�t'f^l a, trahaus, dy-gasog; sarhaus nbsp;nbsp;nbsp;[dygasedd Despitefulness, di.sp�t'fM.nes n, trahS, Despoil, di.spoir vt, anrheithio, ysbeilionbsp;Despoliation, di.sp�.K.a'shun n, an-rheithiad, difudaiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galoni Despond, di.spond' vi, anobeithio, gwan-Despondency, di.sponden.si n, digalon-did, gwanobaith nbsp;nbsp;nbsp;fdigalon Despondent, di.spon'dent a, diobaith, Desponsate, di.spon'sat vt, dywedd�onbsp;Despot, des'put n, archdeyrn; gorthrym-wr, gormeswrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaethol Despotic, di.spot'ik a, tra-arglwydd-Despotism, des'po.tizm n, tra-awdur-dod, teymiaetb unbenaethol Despumate, di.8p�'mat vt, diewynu,nbsp;puronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad; swyf Despumation, di.sp�.ma'shun n, diewyn-Dessert, de.zurt' n, hail o ffrwythau Destination, des.ti.na'shun n, amcan,nbsp;lluniaethiad, pen taith [frydunbsp;Destine, des'tinwijpenu; bwriadu; ded-Destiny, des'ti.ni n, tynged, tyngedfennbsp;Destitute, des'ti.tiit o, angenus, am-ddifad, amdlawd, mewn eisieu, heb,nbsp;di-. Destitute of friends, digeraintnbsp;Destitution, des.ti.tii'shun n, angen,nbsp;amddifedi, angenoctydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lladd Destroy, di.stror vf, distrywio, dytetha; Destructible, di.struk'ti.bl a, dinystr-ad wynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ colledigaeth Destruction, di.struk'shun n, distryw. Destructive, di.struk'tiv a, dinystriol,nbsp;difrodol, distrywgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falrfawr Desudation, des.li.dU'shun n, cliwysiad Desuetude, des'wi.tud n, anghynnefin-dra, anarferiad U |
�re; late, line, no, in�te� she, zh=z azure; thin, Tiris; i=dzh. UEW
Desultory, des'ul.tur.i a, ansetydlog, ammherthynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wrth, bentiiyca Desume, di.s�m' nbsp;nbsp;nbsp;cymmeryd oddi Detach,di.tatsh' vt^ neillduo,dydoli,gwa-hanu; gwahan-anlbn �^lu, gwahanrit Detachment, di.tatsh'ment n, gwahan-Detail, di'tal n, adroddiad manol, adnod-Detail, di.tar vt, adrodd yn fanol [iadnbsp;Detailer, di.ta'lur manol adroddwrnbsp;Detain, di.tan' vt, dal, attal, caethiwonbsp;Detainder, di.tan'dur n, ysgriten i attalnbsp;mewn carcharnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dal Detect, di.tekt' vt, dadguddio, diargelu, Detection, di.tekshun n, dynoethiad,nbsp;daliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[taliad Detention, di.ten'shun n, carchariad, at-Deter, di.tur' vt, rhwystro; brawychu Deterge, di.turj' vt, glansychu, glanhau,nbsp;carthunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lanhaol, glanbarol Detergent, di.tur'jent a, glanhaol, clwyf-Oeteriorate, di.tiVi.o.rat v, gwaethygu Determent, di.tur'ment n, rhwystr, lluddnbsp;Determinable, di.tur'mi.na.bl a, tertyn-adwy; penderfynadwynbsp;Determinate, di.tur'mi.nat v, terfynu; sefydlu. gosod: a, penderfynedig Determination, di.tur.mi.na'shun n, pen-derfyniad; diofrydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dertynol Determinative, di.tur'mi.na.tiv a, pen-Determinator, di.tur'mi.na.tur. Determiner, di.tur'mi.nur n, terfynwr, pen-derfynydd Determine, di.tur'min v, terfynu, pen-derfynu, penodi; bwriadu, liwyr-twr-iadu; ymroi Detersion, di.t�r'shun ra, glanhdd archoll Detersive, di.tur'siv a, clwyflanhaol,nbsp;glanhaolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fllwyr gasau Detest, di.test' vt, ffieiddio, casau, Detestable, di.tes'ta.bl a, ffiaidd; adgas. dygas nbsp;nbsp;nbsp;[gasrwydd, ffieidd-dra Detestableness ai.tes'tS-.bl.nes �, ad-Detestation, di.tes.ta'shun ra, ffieiddiad, casinebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffreinio Dethrone, di.thron' vt, diorseddu; di-Dethronement, di.thron'ment ra, dior-seddiad nbsp;nbsp;nbsp;[erbyn camattaliwr Detinue, det'i.nii n, cwyn cyfraith yn Detonate, det'o.nat v, swnio fel tarannbsp;Detort, di.tort' vt, gwyrdroi, gwyronbsp;Detract, di.trakt'vi, bychanu; athrodi,nbsp;enllibo, absenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[absen, absenw Detraction,di.trak'shun ra, enllib, athrod. Detractor, di.trak'tur n, athrodwr, ditr'i-wr, enliibiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ati.rodus Detractory, di.trak'tur.i a, eiillibus, Detriment, det'ri.ment ra, coiled, niwed |
Detrimental, det.ri.men'tal a, mwcioioi, Detrition, di.trish'unra,treuliad[coliedusnbsp;Detritus, di.tr�'tus w, man falurion anbsp;olchir i lawr gan afonydd; llitwaddodnbsp;Detrude, di.trA-d' vt, gwthio i lawr, iselunbsp;Detruncate, di.trung'kat vt, brigdorinbsp;Detrusion, di.trw zhun ra, gwthiad i lawrnbsp;Deuce, dUs ra, carden deulygad; y fall,nbsp;y diawl, y diafolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[briodas Deuterogamy, dii.tu.rog'^.mi ra, ail-Deuteronomy, d�.tu.ron'�.mi ra, Deuter-onomium; eilddeddt Deuteroscopy, d�.tu.ros'k�.pi n, ail-amcan, ail-fwriad Devastate, dev'as.tat vt, diffeithio,diffodi Devastation, dev.as.ta'shun ra, ditrodiad,nbsp;di�eithiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amlygu; dadbiygu Develop, di.vel'up vt, dynoethi, egluro, Devexity, di.vek'si.ti ra, gwyredd, llethr-edd; llethr [gwibio, gadael fibrddnbsp;Deviate, di'vi.at vi, gwyro, ymgrwydro,nbsp;Deviation, di.vi.a'shun ra, gwyrad; trawsgiliad � nbsp;nbsp;nbsp;[dyfeiswaith Device, di.v�s' ra, dyfais, aychyinmyg, Devil, dev'l ra, diawi, diafoi, hen was,nbsp;hen lane; cythraul, andras: vt, gor-boethi a phubyr. Devii's-fish, mor-lytfantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cy threulig Devilish, dev'l.ish a, diawlaidd, dieflig, Devilkin, dev'l.kin ra, dietlynnbsp;Devious, di'vi.us a, diartfordd, gwyrog,nbsp;cyteiliornus Devise, di.v�z' vt, dyfeis o, dylunio; dychymmygu; cymmynu: ra, cyin-myniad; ewyllysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gymmyneg Devisee, dev.i.zi' w, derbyiiiwr trwy Devitable, dev'i.ta.bl a, gocheladwynbsp;Devoid, di.void' a, gwag, llwyr wag,nbsp;amddifadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwasanaeth Devoir, dev.war' w, parcliddangosiad; Devolution, dev.o.lushun n, disgyniad,nbsp;symmudiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[syrthio Devolve, di.volV vi, disgyn, treiglo; Devoration, dev.o.ra'shun ra, ysiad,nbsp;liynciadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diofrydu Devote, di.vot' vt, cyssegru, cyflwyno; Devotee, dev.o.ti' ra, ymgyiiwynwr; coelgrefyddwr nbsp;nbsp;nbsp;[ hewyd Devotion, di.v�'shun ra, duwlolder; dy-Devotional, di.v�'shun.ai a, crelyddus, crefyddol, jmroddol, defoslynol [difanbsp;Devour, di.vuwr' vt, gwancio, trafiyncu.nbsp;Devout, di.v�\Vt' a, duwioi; cret'yddol,nbsp;defosiynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deb, duwiollryd Devoutness, di.vuw�t'nes ra, crefyddol-Dew, dii ra, gwlith; arien: of, gwlitho Dewberry, dii'ber.i ra, math y iwyarennbsp;85 |
DIG pith, fat, �re, met, mi-rin�, pin, �5rb on. curve, cut, t\V=too, tvVk=took*
Dewdrop, dii'drop �, gwlitnyn Dewiness, du i.nes n, gwlithogrwyddnbsp;Dewlap, dii'lap n, tageil [arienognbsp;Dewy, dii'i o, gwlithog, gwiithlawn,nbsp;Dexter, dek'stur a, deheu [ usrwyddnbsp;Dexterity,dek.ster'i.ti 71,deheuaer,medr'nbsp;Dexterous, dek'stur.us a, deheu, hylaw,nbsp;medrus, hyfedr, cellyddnbsp;Dey, da w, prit lywydd Algiersnbsp;Dia-par, trwy. try-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyfrlif Diabetes, d�.i.bi'tiz n, trwythlif, trochlif, Diabolic, d�.a.boVik, Diabolical, d�.a-bol'i.kal a, dieflig, diawlaiddnbsp;Diachylon, d�.ak'i.lun n, math o elinbsp;Diaconal, d�.ak'�.nal a, diaconaiddnbsp;Diacope, d�.ak�.pi n, rhyngsang; matlinbsp;0 bysgod; cysswilt yr iadnbsp;Diacoustics, d�.a.k�vVs'tiks np, seinydd-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcoronbleth Diadem, d�M.dem n, coron; talaith, Diaeresis, d�.er'i.sis {p diaereses, d�.er'i-siz) 71, dydoleg, dydolnod (�)nbsp;Diagnostic, d�.ag.noe'tik n, arwyddnbsp;brawf, argoelnod, arwyddnodnbsp;Diagonal, d�.ag'�.nal n, croeslinell onbsp;gongl i gongi: a, goleddl, croesnbsp;Diagram, di a.gram n, dyfais arddang-osyddol, argrafftunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[luniad Diagraph, d�'a.graf n, cynllun, dar- Dial rlY'oi � Hoinl nmsprfVnoor Dial, d�'al n, deial, amserfynag Dialect, d�'u.lekt n, tafodiaith, priod-iaith, cangeniaith; geirwedd ( oinbsp;Dialectical. d�.a.lek'ti.kal a, rhesymeg-Dialing, d'i'aUng 7i, deialiaeth [dadinbsp;Dialogue, d�'a.log n, cydymddy�dan;nbsp;Diameter, d�.am'i.t�r n, tryfesurnbsp;Diametrical, d�.i.met'ri.kal a, tryfesurol,nbsp;canoldraws Diamond, d�'a.mund �, diemwnt, adamant; math 0 argralflythyren Diapason, d�.u.p^'zun n, cyfan-gerddnbsp;Diapente, d�.a.pen'ti n, math o f'edd-yginiaeth yn cynnwys pum sylweddnbsp;gwahanolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[euwe Diaper, d�'d.p�r w, lliain caerog, blod-Diaphanous, d�.af'a.nus a, tryloew.gloew Diaphoretic, d�.Si.f�.ret�ik a, chwysbarolnbsp;Diaphragm, d�S..fram n, y liengignbsp;Diarrhoea, d�.2,.ri'^ 7i, y dolur rhydd,nbsp;rhyduglwyt, rhyddni, y bibnbsp;Diary, d'i'ur.i n, dyddlyfr, dyddiadurnbsp;Diastole, d�.as't�.li ti, estyniad; ym-lediad y galon Diatonic, di.�,.ton ik a, trydonol[ v, planu Dibble, dib'171, plaubren, haiarn plaiiu;nbsp;Dice, d'is np.�Dienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[canol Dichotomy, d�.kot'�.mi n, rhaniad yn y |
Dicker, clik'ur ti, deg Dictate, dik'tatir, ymadroddi; addysgu,nbsp;penodi: n, cyfarwyddyd; rlieolroddiadnbsp;Dictator, difc.ta'tur n, penrheolwr,nbsp;archwr [dik'ta.tur.i a, meistrolaiddnbsp;Dictatorial, dik.t�.t�Vi.al, Dictatory,nbsp;Dictatorship, dik.ta'tur.ship n, pen-rheoJaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[roddiad Diction, dik'shun ti, ieitliwedd; ymad-Dictionary, dik'shun.ur.i n, geiriadur, Did, did pt.�Donbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[geirlyfr Didactic, di.dak'tik a, addysgiadol, addysgedigol, eirchiol; athrawiaetholnbsp;Didapper, did'ap.ur n, tindroed fechannbsp;Diddle, did'! vt, honcian; twyllonbsp;Die, d� (p dice) ti, ffristyn, ffrist: tjnbsp;(p dies), bath, nodbeiriant: vt, marw,nbsp;trengu, diffodd. Dying, yn marw;nbsp;marwoiaeth, tranc. Dice-box, ffristial,nbsp;ffristiol. To throw dice, ffristialunbsp;Diet, d�'et n, ymborth, lluniaeth penodol; eisteddfod tywysogion Differ, difur vi, amrywio; anghytunonbsp;Difference, difur.ens n, gwahaniaeth; amrafael nbsp;nbsp;nbsp;[hanol; amgen Different, difur.ent a, amrywiol, gwa-Difficile, difi.8il. Difficult, difi.kult a, anhawdd, caled, rhwystrus, cyfyngnbsp;Difficulty, dif i.kul.ti n, dyryswch,caledi,nbsp;astrusi, cyfyngdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ddiried Diffide, di.fid' vt, gwan-gredu, anym-Diffidence, difi.dens n, anymddiried, anhyder ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[petrusgar Diffident, difi.dent a, anghoelgar; Diffluence,diflii.ens n, hylifedd, amlifiadnbsp;Oifform, di.form' a, anghytiunnbsp;Diffranchisement, di.fran'tshiz.ment n,nbsp;difreiniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amdaenu, tywallt Diffuse, di.f�z' vt, taenu, lledwasgaru, Diffuse, di.f�s' a, anghryno; helaethnbsp;Diffusible, di.fii'zi.bl a, gwasgaradwy. taenadwy ^ nbsp;nbsp;nbsp;{taeniad Diffusion, di.fii'zhun n, gwasgariad, Diffusive, di.fii'siv a, helaeth daenedig,nbsp;helaeth, ymledolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd Diffusiveness, di.fu'siv.nes ti, gwasgar-Dig, dig(p^ amp; pp dug) V, cloddio, ceibio, palunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[addtedu Digest, di.jest' v, lawndrefnu; treuiio; Digest, d�'jest n, crynodeb (raegys onbsp;ddeddfau gwladol) [trefnadwynbsp;Digestible, di.jes'ti.bl a, treuiiadwy,nbsp;Digestion, di.jes'tshun n, treuliad; cyd-doddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ treulhar Digestive, di.jes'tiv a, a b^r dreuliad, Dight, d�t vt, trwsio, addurno: a,nbsp;trwsiedig |
86
-ocr page 111-5re; iate; line, no, mute; she, zh=z azure; thin, THis; i=dzh. L)li�
Digit, ciy'it n, lied bys, i modledd; miigrif, sel afo is law deg; deuddegtednbsp;ran o drytesur yr haui neu�r iloernbsp;Digital, dij'i.tal a, perthynol i�r byseddnbsp;Digitalis, dij.i.talis n, bysedd y c^nnbsp;Digitated, dij'i.ta.ted a, byseddolnbsp;Digladiation, di.glad.i.ashun �, ym-gieddyfiad
Dignification, dig.ni.fi.ka'shun n, urdd-asiad, dyrchatiad nbsp;nbsp;nbsp;[asu
Dignify, dig'ni.fi vt, anrhydeddu, urdd-Dignitary, dig'ni.tur.i ft, eglwyswr urddasolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ardduniant
Dignity, dig'ni.ti ft, bonedd; urddas, Digraph, di'graf n, deugrafl'; dwy lyth-yren ag nn sain
Digress, di.gres' vi, gwyro, gadael, osgoi Digression, di.gresnun n, dywaniad;nbsp;osgoad, gwyrad
Digressive, di.gres'iv a, ymhelaethol Dijudicate, d�.j�'di.kat vi, barnu rhwng,nbsp;cylafareddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ eddiad
Dijudication, d�.jii.di.ka'shun n, cylafai*-Dike, d�k n, clawdd,fibs; arg.ae Dilacerate, d�. las' ur. St vt, dryllio,nbsp;llarpio, rhwvgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, darniad
Dilaceration, d�.las.u.ra'shun n, rhwyg-Dilaniate, d�.lan'i.at vt, cigyddio, dryllio, damionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liad, drylliad
Dilaniation, d�.lan.i.a'shun ft, distryw-Dilapidate, di.lap'i.dat v, adteilio, ym-syrthio nbsp;nbsp;nbsp;adfeiliad
Dilapidation, di.lap.i.da'sEun n, difur-Dilatable, di.Ia'ta.bl a, lledadwy, ym-ledol nbsp;nbsp;nbsp;[laethu ar
Dilate, diMat' v, ymhelaethu, lledu; he-Dilatoriness. dil'a.tur.i.ues n, hwyrfryd-igrwydd, diogrwydd Dilatory, dii'a.tur.i a, oedgar, hwyr-frydig, gohiriog, diognbsp;Dilemma, d�.iem'a n, astrusi, cyfyngdernbsp;0 bob tu; anhawsder; rheswra dwybignbsp;Diligence, dil'i.jens �, diwydrwydd, dy-faiwch ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difiin, eorth
Diligent, diri.jent a, diwyd, ystig. Dill, dil ft, fienigl, llysiau�r gwewyrnbsp;Dilucid, d�.l�'sid a, eglur, gloew, tryloewnbsp;Diiucidate, d�.l�'si.dat vt, egluro, am-lygu, goieuo
Diluent, dil'ii.ent ft, teneuydd Dilute, di.liit' vt, teneuhau; cymmysgunbsp;a dwfr; gwanhau: a, teneu, gwaunbsp;Dilation, di.iushun ft, teneuhad, gwan-had, tymmeriad
Diluvial, di.iu'vi.al a, dylifbl, llifeiriol Diluvium, di.lU'vi.um �, gwaelodiou arnbsp;ol Hit, llitwaddod
Dim, dun a, tywyll, p\vi, auoleu; gwan:
vt, tywyilu, cymyiu nbsp;nbsp;nbsp;[^ioli
Dimension.di.men'shua n, mesur, maint-Diminish, di.min'ish v, lleihau, bychanu; treio, cilio; toli
Diminution, dim.i.nii'shun ft, tollant, lleihad, bychaniad, treiad, prinhadnbsp;Diminutive, di.min'�.tiv o, bychanig,nbsp;lieiedigol; bychanigair, eiddilairnbsp;Diminutiveness, di.min'ii.tiv.nes fi,nbsp;bychander, eiddilwchnbsp;Dimissory, dim'i.sur.i a, gollyngolnbsp;Dimity, dim'i.ti n, math o gotwm mainnbsp;Dimness, dim'nes n, pylni, tywyllninbsp;Dimple, dim'pl n, pannwl, bochd wll, pantnbsp;Din, din n, djar, twrdd, dadwi�dd, trwst:
vt, syf'rdanu, byddaru Dine, din vi, ciniawa, bwyta ciniaw.
Dining-room, ciniawfa, ciniawgell Dinetical, di.net'i.kai a, cylchdroawl,nbsp;hydroawl
Ding, ding v, taro; trystio, rhuo; syfr-danu: ft, dymod, dyrn-gnith,tarawiad Dingle, ding'gl n, cwm, glyn, dyffrynnbsp;Dingy, din'ji a, tywyll; budr, brwnt, aflannbsp;Dinner, din'ur n, ciniaw, canolbrydnbsp;Dint, dint ft, ergyd, ol; grym, nerth,nbsp;awch: ri, tyllu, pantio, nodi [rifiadnbsp;Dinumeration, d�.n�.mu.ra'shun ft, un-Diocesan, d'i.os''i.zan n, esgob: a, esgob-Diocese, d�'�.sis ft, esgobaeth [aetholnbsp;Dioptrical, d�.op'tri.kal a, pelldremiolnbsp;Dioptrics, d�.opgt; triks ft, pelldremiaethnbsp;Dip, dip ff, trochi; gwlychu; braschwilionbsp;Diphthong, dip'thong ft, deusainnbsp;Diploma, di.plo'ma n, graddlythyr,nbsp;graddf'raint
Dipsas, dip'sas n, math o sarff Diptote, dip'tot ft, enw deudreiglnbsp;Diptych, dip'tik n, cofrestr o terthyronnbsp;Dire, dfr a, arswydus, echryslawnnbsp;Direct, di.rekt' ft, cyfeirnod: a, uniawn-gyrch, uniawn, cywir; dioed; vt, cyf-arwyddo, addysgu; cyteirionbsp;Direction, di.rek'shun ft, hyfforddiad,nbsp;tywysiad, trefniad; arch; gorchym-myn; cyfeiriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ wysol
Directive, di.rek'tiv a, hyfforddiadol, ty-Directness, di.rekt'nes n, unionder, cyf-eirioldeb nbsp;nbsp;nbsp;[llywydd
Director, di.rek'tur n, cyfarwyddwr; Directorial, dl.rek.t�'r'l.al a, cyfarwydd-ol; addysgolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadur; rheol
Directory, di.rek'tur.i a, cyfarwydd-Directress, di.rek'tres n, hyftbrddes Direful, d�r'fwl a, echryslawn, erchyllnbsp;Direness, diVnes ft, echrysloneddnbsp;87
-ocr page 112-UlS p3.th, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, t^=too, t^k=took;
igt;ireption, d�.rep'shun n, anriieithiud, trais
Dirge d�rj n,galarnad,marwnad,galar-Dirk, d�rk n, math o glcddyf byr, bidog Dirt, d�rt �, baw, torn, llaca, llaidnbsp;Dirtiness, d�r'ti.nes n, bryntni, budreddnbsp;Dirty, d�r'ti a, budr, brwnt, s-wga,nbsp;bawaidd, aflan: vt, diwyno, budreddu,nbsp;Ileidio. A dirty woman, brontennbsp;Diruption, d�.rup'shun n, ymdoriad, ym-rwygiad
Dis-, Di-, Dii-, px, yn arwyddo nacad, dadwneuthunad, neu wabaniadnbsp;Disability, dis.a.biH.ti �, anallu, gwennbsp;Disable, dis.a'bl vt, analluogi [didnbsp;Disabuse, dis.a.b�z' vt, didwyllo, iawnunbsp;Disaccommodation, dis.a.kom.�.da'shunnbsp;anghyfleusdra
Disaccord, dis.a.k�rd' vt, anghytuno Disacknowledge,dis.ak.no^ejr^,anaddef,nbsp;gwadu
Disadvantage, dis.ad.van'ta) n, coUed, anfantais, afles: v, colledu, drygunbsp;Disadvantageous, dis.ad.van.ta'jus a,nbsp;anfanteisiol, anesolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyeithro
Disaffect, dis.a.fekt v, peri anghariad, Disaffection, dis.a.fek'snun n, anserch,nbsp;anfoddlonedd ^ [brofiad, gwadnbsp;Disaffirmance, dis.a.fur'mans n, gwrth-Disaftbrest, dis.a.for'est vt, digoedwigonbsp;Disagree, dis.a.gri' vi, anghytunonbsp;Disagreement, dis.a.gri'ment n, am-ratael, anghytundeb. anghydwedcliad,nbsp;anghydtodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ffyddiawn
Disalliege, dis.a.lij' vi, myned yn an-Disallow, dis.a.l�^' vt, anghymmerad-wyo, gwrthod, gwrthneu Disanchor, diz.ang'k�r vt, diangorinbsp;Disanimate, diz.an'i.mat vt, digaloni;
dieneidio, lladd nbsp;nbsp;nbsp;[dirymu
Disannul, dis.a.nul' vt, dil�u, diddymu, Disappear, dis.a.pi�r' vi, diflanu, llifanunbsp;J^isappoint, dis.a.p�int' vt, siomi, seith-ugio, twyilonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siomiant
Disappointment, dis.a.pdint'ment n, Disapprove, dis.a.prvVv' vt, anghymmer-adwyo, gwrthod, beionbsp;Disarm, diz.arm' vt, dadarfogi, diarfu,nbsp;diarfoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ansefydlu
Disarrange, dis.a.ranj' vt, dadrestru, Disarray, dis.a.ra n, adwisg; terfysg,nbsp;annhrefn: v^.dadwisgo; annhrefnunbsp;Disaster, diz.as't�r a, anhap, trychineb,nbsp;dryglamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anftbdus
Disastrous, diz.as'trus c, trychinebus, Disavow, dis.a.vdw' vt, diarddelwinbsp;Disavowal, dis.a.vuvv'ai �, gwad, nag
Disband, dis.band' vt, ��yddmo; goll-wngymaith; gwasgaru Disbark, dis.bark' vt, dadlwytho, glanionbsp;Disbelief, dis.bi.lif' n, anghoel, anffydd-iadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghoelio
Disbelieve, dis.bi.liv' vt, anghredu, Disbench, dis.bensh' vt, dieisteddlodinbsp;Disbranch, dis.bransh' vt, digangenu,nbsp;digeincionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Iwytho
Disburden, dis.b�r'dn vt, difeichio, dad-Disburse, dis.b�rs' vt, gwario, treulio, talu ariaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[talad; cost
Disbursement, dis.burs'ment n, traul, Discalceate, dis.kal'shi.at vt, diesgidionbsp;Discandy, dis.kan'di vi, toddi, dadleithionbsp;Discard, dis.kSrd' vt, diswyddo, diar-Discarnate, dis.kar'nat a, dignawd [ddelnbsp;Disceptation, dis.ep.ta'shun n, dadl; ym-resymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwahaniaethu
Discern, di.zurn' vt, canfod, dirnad, Discernible, di.z�r'ni.bl a, amlwg, deall-adwy, dirnadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirnadaeth
Discernment, di.z�rn'ment n, cra֒der, Discerptible,di.surp'ti.bl a, gwahanadwynbsp;Discharge, dis.tsharj' �, gollwng, rhydd-hau;talu; cyflawnu; ymarllwys; di-Iwytho, diswyddo; saethu, ergydio:nbsp;n, gollyngdod; talnod; taliad; ergydnbsp;Discinct, di-singk-t'a, llaes, rhydd, llacnbsp;Discind, di.sind' vt, gwahaniu rhanu,nbsp;darnionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dilynwr
Disciple, di-si^pl n, dysgybl, ysgolhaig, Disciplinable, dis'i.plin.a.bl a, athrylith-gar, llywodraethus
Disciplinarian, dis.i.pli.n�Vi.an n, dysg-yblwr; carwr trein [dysgyblaidd Disciplinary, dis'i.plin.ur.i a, trefhus;nbsp;Discipline, dis'i.plm n, dysgybiaeth;nbsp;rheoiaeth; vt, dysgybiu, addysgu,nbsp;iawn drefhu; hyfforddi; ceryddunbsp;Disclaim, dis.klam' vt, diarddel, diar-ddelwi, gwadu, gwrthod [amlygunbsp;Disclose, dis.kl�z' vt, dynoethi, digelu,nbsp;Disclosure, dis.kl�'zh�r n, dynoethiad,nbsp;dadguddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liwio
Discolour, dis.kul'�r vt, diliwio, dryg-Discomfit, dis.kum'fit vt, gorchfygu, dymchwelydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fygiad
Discomfiture, dis.kum'fi.tshti�r n, gorch-Discomfbrt, dis.kum'f�rt vt, tristiiu, go�dio, anghysuro, aflonyddu: n,nbsp;anghysur, tristwch, gofid, a�onydd-wchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghaumol
Discommend, dis.ku.mend� vt, beio, Discommendable, dis.ku.men'da.Dl a,nbsp;beiiis, ceryddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lonyddu
Discommode, dis.ku.mbd' vt, blino, af-
DIS
�re; late; l�ne, n�d, mute: she, zh=z aziire: thir, this; i=(]7.h.
DIS path, fat, ere. met, ina-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tH�=too t\vk=took;
Disentrance, dis.en.trans' vt. de�roi o berlewygjdadlesmeir io, dadebru [ ysgarnbsp;Disespouse, dis.es.p�wz' vt, gwahanu,nbsp;�isesteem, dis.es.tim' n, dibarchiad,nbsp;anfri: vt, difr�o, dibarchu, bychanunbsp;Disfavour, dis.fa'v�r n, anghymmeriad: vt, anghefnogi; anhoffi Disfiguration, dis.fig.�.rashun n, an-flurfedigaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[harddu; hagru Disfigure, dis.fig'ur vi, anffurfio; an-Disfigurementjdis.fig'ur.mentw, hylHad, anfiurfiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difuddio Disfranchise, dis.fran'tshiz vt, difreinio; Disfurnish, dis.f�r'nish vt, diosg, dy-noethinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diosg Disgarnish, dis.gar'nish vt, diaddurno; Disglority, dis.gl��r'i.fi vt, darostwng,nbsp;iselu, diogoneddu, gwaradwyddonbsp;Disgorge, dis.gorj' v, dadlyncu, chwydu,nbsp;ymarllwys, arliwys Disgrace, dis.gras^ vt, gwarthruddo; gwaradwj^ddo: n, gwaradwyddj sar-had, cywilydd; dianrhydeddnbsp;Disgraceful, dis.gras'fwl a, cywdyddus,nbsp;ammharchus, gwarthus [autwvnnbsp;Disgracious, dis.gra'shus a, angharedig.nbsp;Disguise, dis.g�z' n, lledrith, ffuant:nbsp;twyllwisg: v, ymddyeithrio, fiuantu,nbsp;ffugio, ^wedd-ddullio, lledrithio. Disguised m liquor, meddwnbsp;Disgust, dis.gust' n, difiasrwydd; ffieidd-rwydd: vi, diflasu, anfoddhaunbsp;Disgustful, dis.gust'f^l a, diflas, ffiaidd,nbsp;adgas, cas; gwrthwyneblyd; ffinionllydnbsp;Dish, dish n, dysgl, ysgudell; dysglaidnbsp;Dishabile, dis.a.bil' n, boreuwisg, an wisgnbsp;Dishabit, dis.hab'it vt, bwrw o gartrefnbsp;Disharmony, dis.har'm�.ni n, anghys-sondeb, anghynghanedd [gwangaloninbsp;Dishearten, dis.b^r'tn vt, digaloni,nbsp;Dishevel, di.shev'el vt, dyijsu gwalltnbsp;Dishonest, diz.on'est a, an�yddlawn, an-onest, anghywir, twyllodrusnbsp;Dishonesty, diz.on'es.ti n, anonestrwydd. anghyfiawnder; anniweirdeb Dishonour, diz.on'�r n, dianrhydedd,nbsp;ammharch, ammraint; gwarth: vt, di-anrhydeddu,gwaradwyddo; diforwynonbsp;Dishorn, dis.horn' vt, digornionbsp;Disincarcerate, dis. in. KS.r' sur. at vi,nbsp;rhyddhau, dlgarcharunbsp;Disinclination, dis.in.kli.na'shun n, an-nhueddiad; gwrthwynebiadnbsp;Disincline, dis.in.kl�a' vt, annhueddunbsp;Disincorporate, dis.in.kor'p�.rat vt, di-gorfibri, gwahanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wcii Disingenuity, dis.in.ji.u�'i.ti n, anniieg- |
Disingenuous, dis.in.jen'�.us a, hocedus^ dichellgar; annheg, anonestnbsp;Disinherit, dis.in.her'it vi, didreftadu,nbsp;dietiteddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddaiaru Disinter, di.in.t�r' vt, dadgladdu, dad-Disiiiterested, diz.in'tur.est.ed a, an-hunanol; diduedd, teg Disinterestedness, diz.in'tur.est.ed.nes n,nbsp;dihunanedd, tegweh [uno, ysgarnbsp;Disjoin, disjoin' vt, dadgyssylltu, dad-Disjoint, dis.j�int' vt, dadgymmalunbsp;Disjudication, dis.j�.di.ka'shun n, pen-derfyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sylftiad Disjunction, dis.jungk'shun n, dadgys-Disjunctive, dis.jungk'tiv a, dadgys-sylltiadol: n, gwahaniedydd. Disjunctive conjunction, cyssylltiad gwa-haniadol Disk, disk n, gwyneb gweledig yr haul, y lleuad, neu�r ser; coeten, tan-lechnbsp;Dislike, dis.l�k' n, anhofTedd, fiieiddiad,nbsp;casad: vt, anhoffi, angharu, casUunbsp;Disliken, dis.l�'kn vt, anghyffelybu,nbsp;annhebygu Dislinib, dis.lim' vt, diaelodi, dryllio Dislocate, dis'l�.kat vt, dadgymmalunbsp;Dislocation, dis.l�.kashun n, dadgym-maliad ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tarfu Dislodge, dis.loj' vt, diloebesu, didyo, Disloyal, dis.loi'al a, anffyddlawn,nbsp;anghywir; gwrtljfreiniolnbsp;Dismal, diz'mal �, cethin, erchyli,nbsp;echryslawn; hyll; galarus, gresynol;nbsp;tywyll; ansiriql, chwith. A dismalnbsp;moan, oerlef [hyllder, chwithrwyddnbsp;Dismalness, diz'mal.nes n, erchyllder,nbsp;Dismantle, dis.man'tl vt, difurio' dad-furio, digaern; difantellu, diosgnbsp;Dismask, dis.mask' vt, digelu, dihatrunbsp;Dismast, dis.mast' vt, tori liwylbren,nbsp;dadhwylbrenu Dismay, dis.ma' n, braw, ofn, dychryn, arswydf vt, brawychu, ofni, digaloninbsp;Disme, dim n, .degwrnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darnio Dismember, dis.mem'bur vt, diaelodi. Dismiss, dis.mis' vt, gollwng ymaith; rhyddhau; diswyddo Dismissal, dis.misal, Dismission, dis-mish'un n, diswyddiad, gollyngdod;nbsp;anfoniad ymaith; rhyddhad [wystlonbsp;Dismortgage, dis.m�r'gaj vt, dadar-Dismount, dis.m�\Vnt' v, disgyn, dyfodnbsp;i lawr; tafiu i lawr, dadymchwelyd;nbsp;didrwylio cyfiegrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dod Disobedience, dis.�.bi'di.ens n, anutudd-Dis�bedient, dis.�.bi'di.ent a, auliydyn, gwrthnysig, anutudd, anhyweddnbsp;90 |
i)lS
�re; late, line, no, m�te; she, zh=2 az�re; thin, this; �j=dzh.
Disobey, dis.�.ba' vt, anutuddhau, tros eddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digio; drygu Disoblige, dis.�.bl�j' vt, anfoddhau; Disorder, diz.or'dur annhrefn, ter-fysg; afiechyd; vi, annhrefnu; an-hwylionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[penrydd, didrefn Disorderly, diz.�r'd�r.li a, afreolus Disordinate, diz.or'di.nat a, afreolaidd,nbsp;anghymmedrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fweirio Disorganize, diz.�r'ga.n�z vt^ aadgy-Disown, diz.�n' gwadu, gwrthod, diarddel, diarddelw�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^mledu Dispand, dis.pand' vi, lledu alian, taenu, Dispansion, dis.pan'shun n, amlediad. ymlediad nbsp;nbsp;nbsp;[bychanu, dif'r�o Disparage, dis.par'aj ammharchu. Disparagement, dis.par'aj.ment n, anfri,nbsp;. gwarth. gogan, dirmygnbsp;Disparate, dis'pa.rat a, anghyfartalnbsp;Disparity, dis.par'i.ti ?i, anghyfartalwchnbsp;Dispart, dis.part' vt, rhanu, gwahanunbsp;Dispassion, dis.pash'un n, diddigrwydd,nbsp;llarieidd-dranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ pwyllus Dispassionate, dis.pash'un.at a, araf'aidd. Dispel, dis.pel' ��, cbwalu, gwasgarnnbsp;Dispensable, dis.pen's�..bl a, gwariadwy,nbsp;treuliadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^meddygdy Dispensary, dis.pen'sur.i n, cyfFerdy; Dispensation, dis.pen.sa'shun w, goruch-wyliad, trefniad; goddetiad, esgusod-iad; trwydded Dispensatory, dis.pen'sa.tur.i w, cyffer-Dispense, dis.pens'ti, rhanu gweinyddu �, esgusodi, gwneyd hebnbsp;Dispeople, dis.pi'pl tJlt;, dibobli, difrodinbsp;Disperge, dis.p�rj' vt, taenellu, taenunbsp;Disperse, dis.p�rs' v, gwasgaru, chwalunbsp;taenu, haunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwasgariad Dispersion, dis.p�r'shun n, gwasgarawd, Dispirit, dis.pir'it vt^ digaioni, anwroli,nbsp;llwtrhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�le, symmud Displace, dis.plas' anghyfl�u; troi o Displacency, dis.pla'sen.s� n, anfoddlon-edd; anfoeseddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blanu �isplant, dis.plant' vt, diwreiddio, dad-Displantation, dis.plan.ta'shun �, di-wreiddiad, dadwreiddiad, dadblaniad Display, dis.pla n, dadblygiad, arddang-osiad: vt, gosod allan, arnlygu, taenunbsp;ar led, arddangos. To display a banner, dyrchafu banernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adgas Displeasant, dis.plez'ant a, anhyfryd, Displease, dis.pliz' vt, anfbddio, digio,nbsp;ditiasu. To be displeased, digio, sorinbsp;Displeasure, dis.plezh'�r n, anfodd, sor-iant, digternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gy^a thwrJ Displode, dis.pl�d' nbsp;nbsp;nbsp;goiiwng allan |
Displosion, dis.pl�'zhun n, traisruthriad Dispoil, dis.p�ii' vt, anrheithio, ysbeilionbsp;Disport, dis.p��rt' n, difyrwch: v, dityrtr,nbsp;chwareu; anlladu [rheoliad; aralliadnbsp;Disposal, dis.p�'zal n, trefniad, triniad,nbsp;Dispose, dis.p�z' vt, tueddu; addasu;nbsp;trefnu, dosbarthu; cy��u; defnyddio.nbsp;To dispose of, gwerthu; rhoddi; caelnbsp;gwared o. To be disposed to, bod a�inbsp;fryd ar, clywed ar ei galon. To benbsp;disposed of, ar werth, iV werthunbsp;Disposition, dis.po.zish'un n, trefniad,nbsp;dosbartliiad; liywiad; gogwyddiad,nbsp;cymhwysiad, tuedd, hwyl, tymmer,nbsp;ansawdd, aniaetb, greddfnbsp;Dispossess, dis.po.zes' vt, difeddiannu; difeddu, dadteddiannu nbsp;nbsp;nbsp;[moiadwy Dispraisable, dis.pra'za.bl a, anghan-Dispraise. dis.praz'w, anghlod, anioliant, anair: vt, anfoli, goganu, beio; cabinnbsp;Dispread, dis.pred' vt, taenu ar led, lled-aenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.[coiled Disprofit, dis.profit n, afles, anfudd, Disproof, dis.pr^�f n, gwrthbrawfnbsp;Disproportion, dis. pro. po�r shun n,nbsp;anghymmesuriaeth, anghyfartaledd;nbsp;anghymmedroldeb: vt, anghydranu,nbsp;anghymmesuro; anghyfartalunbsp;Disproportionabie, dis.pro.pG�r'shun.a.bl,nbsp;Disproportionate, dis.pr�.p��r'shun.atnbsp;a, anghydran, anghyfatebolnbsp;Disprovable, dis.prw'va.b] a, gwrthbrof-adwy, a eilir ei ddadbrofi [broilnbsp;Disprove, dis.prwv' vt, dadbrofi, gwrth-Dispunishable, dis. pun' ish . a . bl a, Dispurse, dis.p�rs'gwastrafFu, treulio Disputable, dis.pii'ta.bl a, dadleuadwy,nbsp;ammheusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[resymwr Disputant, dis.pu'tant n, dadleuwr, ym-Disputation, dis.p�.ta'shun n, dadleuad, ymddadleuad, ymresymiadnbsp;Disputatious, dis.pu.ta'shus, Disputa-tive, dis.p�'ta.tiv o, dadleugar, cecr-aidd, ymrysongar, croesnbsp;Dispute, dis.piit' n, dadl, ymryson, am-rafael: v, ymbyncio, dadleu, ymryson;nbsp;gwrthwynebunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bynciwr Disputer, dis.p�'t�r n, dadleuwr, ym-Disquality, dis.kwol'i.f� vt, anaddasu, anghymhwysonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trallodi Disquiet, dis.kwi'et vt, aflonydd'u, blino. Disquiet, dis.kw�'et, Disquietude, dis-kw�'i.t�d n, anesmwythder, adouydd-wch,anorphwysdraj cynliwrf, blindernbsp;Disquisition, dis.kwi.zisii'un n, arholiad,nbsp;ymchwiliad, dadleuad |
91
-ocr page 116-DIS path, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t^V=too. t^k=took.
Dissimulation, di.sim.�.lii'shun �, rhag-rith, ffugiad, lledrithiant Dissipable, dis'i.pa.bl a, gwasgaradwynbsp;Dissipate, dis'i.pat vt, chwalu, gwasgaru,nbsp;afradloni, gwastra�unbsp;Dissipation, dis.i.pa'shun n, gwasgar-iad; gwastrafi, atradlondebnbsp;Dissociate, di.s�'shi.at vt, digyfeillio, di-gyfieuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwahaniad
Dissociation .di.s�.shi.a'shun n,ysgariad, Dissolute. dis'�.l�t a, penrydd, afrad-lawn, (lifFaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[of�redd
Dissoluteness, dis'�.l�t.nes n,penryddid, Dissolution, dis.o.l�'shun n, ymddattod-iad, toddiad, ymdoddiad; marwolaeth;nbsp;gollyngiad; diddymiad, dadgorfforiadnbsp;Dissolvable, di.zol'va.bl, Dissoluble, dis'-�.l�.bl a, dattodadwy, dadmeradwynbsp;Dissolve, di.zolv' v, toddi, dadleithi�,nbsp;ymollwng; dattod; digorffori, dad-gorlfori, dadgyssylltu; diweddu. Tonbsp;dissolve parliament, gollwng ymaithnbsp;y seneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dadieithydd
Dissolvent, di.sol'vent n, dadmerydd. Dissonance, dis'�.nans n, anghydseiniaanbsp;Dissonant, dis��.nant n, anghydsain,nbsp;gwrthsainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwrthannog
Dissuade, di.swad' vt, gwrthgymhell, Dissuasion,di.swazhunn,gwrthgynghornbsp;Dissyllable, di.sil'S-.bl n, gair dwysillnbsp;Distaff, dis'taf n, cogail, cogeilynnbsp;Distain, dis.tan' vt, ystaenio, goliwionbsp;Distance, dis'tans n, pellder, pelldra;nbsp;cyfrwng: vt, pellau, gadael ar ol. Anbsp;great distance, liirbell. At no distance, neppell, yn agos, ger Hawnbsp;Distant, dis tant a, pell,pellenig,anghys-bell. blot distant, nid yin mhellnbsp;Distaste, dis.tast' n, diflasrwydd; vt,nbsp;difiasu; casau; alarunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adgas
Distasteful, dis.tast'f^l ft, ffiaidd, didas. Distemper, dis.tem'pur n, gwst, anhwyl,nbsp;saldra: vt, annhymmeru; annhrefnunbsp;Distemperate,dis.tem'pur.at a, anghym-medrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annhymmerusrwydd
Distemperature, dis.tem'pur.a.tsh��r n, Distend, dis.tend' vt, arledu, arlydanu,nbsp;Iledu, eangunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eangiad
Distention, dis.ten'shun n, arlediad, Distich, dis'tik n, pennill dwy fraich;nbsp;cywydd deuair
Distil, dis.til' v, distyllio; dyhidlo Distillation, dis.ti.lashun n, distyiliad,nbsp;defnyniad, distyllyddiaethnbsp;Distillery, dis.til�ur.i n, distylldynbsp;Distinct, dis.tingkt' a, eglur, amlwg;nbsp;gwahannodol; croew
Disregard, dis.ri.gard' n, diystjrwch, anfr�ad: vt, diystyru, bychanunbsp;Disregardful, dis.ri.gard'f^l a,esgeulus,nbsp;anotalus; dirmyglawnnbsp;Disrelish, dis.rel'ish n, diflasder; fSeidd-rwydd: vi, diflasu; anhoffinbsp;Disreputable, dis.rep'�.tS..bl a, anghlod-wiw,dibarch,gwaradwyddus,gwarthusnbsp;Disrepute, dis.ri.p�t', Disreputation, dis-rep.�.ta'shun n, anfri, anghlodnbsp;Disrespect, dis.ri.spekt' w, ammharch,nbsp;drygfoes: vt, ammharchu, dirrnygu,nbsp;diystyrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gar, dibarch
Disrespectful, dis.ri.spekt't^l a, anfoes-Disrobe, dis.r�b' vt, dadwisgo, diosg, dihatru
Disruption, dis.rup'shun n, ymdoriad, ymrwygiad; gwahaniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[foddloni
Dissatisfy, di.sat'is.fi vt^ anfoddio, an-Dissect, di.sekt' vt, ditynio, gwahan-ranu; manwl-chwilio nbsp;nbsp;nbsp;[fyniaeth
Dissection, di.sek'shun n, difyniad; di-Disseize, di.siz'zj^, difeddiannu, difeddu Disseizee, dis.i.zi' n, un difeddiannedignbsp;Disseizin, di.si'zin n, difeddiad, trais-ddifeddiad
Disseizor, di.si'zur n, difeddiannwr Dissemblance,di.sem'blans n, annhebyg-rwydd
Dissemble, di.sem'bl vi, fFugio,lledrithio argelu. Dissembling, deuwynebog,nbsp;rhagrithiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ar led, iledu
Disseminate, di.sem'i.nat vt, hau, taenu Dissemination, di.sem.i.na'shun w, beunbsp;ad, taeniad; cylioeddiadnbsp;Dissension, di.sen'shun n, anghydsyniadnbsp;Dissensions, di.sen'shus a, cynhenusnbsp;Dissent,di.sent'n,anghytundeb; anghydsyniad; ymneillduaeth, neillduad: vi,nbsp;anghytuno, anghydsynio; ymwahanu,nbsp;ymneillduo; gwrthdybio. Dissenting-chapel, ty cwrdd Ymneillduwyrnbsp;Dissentaneous, dis.en.ta'ni.us a, anghyt-unol. anghydsyniolnbsp;Dissenter, di.sen't�r w, Ymneilld�wrnbsp;Dissentient, di.sen'shent a, angliydsyn-iol: w, ymneilld�ydd, nacawrnbsp;Dissertation, dis.�r.ta'shun n, traith;
ymresymiad nbsp;nbsp;nbsp;[drygu
Disserve, di.surv' vt, a�esu, niweidio. Disservice, di.s�r'vis n, anghymmwynasnbsp;Dissever, di.sev'dr vt, dadgyssylltu, dy-ranu, daduno
Dissidence, dis'i.dens n, anghytundeb Dissilition, dis.i.lish'un n, ymdoriadnbsp;Dissimilar, di.sim'i.lur a, annhebyg, am-ryfal, amryfeilryw, anghyffelyb
92
-ocr page 117-�re; latc; l�ne, n�, m�te; she, zh=z azure; thin, Tiiis; j=dzh. DIV
Distinction, dis.tingk'shun �, gwahan-iaeth; rhagoriaeth nbsp;nbsp;nbsp;[iaethoi
Distinctive, dis.tingk'tiv a, gwahan-Distinctness, dis.tingkt'nes n, eglurder, manwl nodiad, amlygrwyddnbsp;Distinguish, dis.ting'gwish v, gwahan-iaethu, dosbarthu, dynodi; hynodi;nbsp;enwoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwahanadwy
Distinguishable, dis.ting^gwish.a.bl a. Distort, dis.t�rt' vt, gwyrgamu, cam-ystumio, anffurfionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[croesdroad
Distortion, dis.tor'shun n, camystum Distract, dis.trakt' vt, aflonyddu, blino;nbsp;gwallgofi. Distracted, ynfyd, gwall-gof, gwallgofus
Distraction, dis.trak'shun n, annhrefh;
gwaJlbwyil, gorphwylliad Distrain, dis.tra.n' vt, gataelu, attafaelunbsp;DistrainabJe,dis.tra'na.bla,attafaeladwynbsp;Distraint, dis.trant' n, attafaeliadnbsp;Distream, dis.trim' ri, ilifo,dylifo, fFrydionbsp;Distress, dis.tres' n, cyfyngder, ing, blinder,trailed, adfyd, helbul; attafaeliad:nbsp;vt, arwasgu, gorthrymu, blino, cys-tuddio, trallodi
Distressful, dis.tres'fM c, gofidus, ad-fydus, gorthrymderus, helbuius, blin Distribute, dis.trib'�t vt, rhanu, dosbarthu; cyfranu, cyfl�u; gwasgarunbsp;Distribution, dis.tri.bu shun n, rhaniad;
cy�ead; iawndrefniad; dosbarthiad Distributive, dis.trib^�.tiv a, cyfraned-igol; haelionusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ardal
District, dis'trikt n, tiriogaeth; rhandir. Distrust, dis.trust' n, auhyder, anym-ddiried: vt, anymddiried, drwgdybionbsp;Distrustful, dis.trust't^l a, drwgdybus;
pryderus nbsp;nbsp;nbsp;[thruddo; terfysgu
Disturb, dis.t�rb' vt, aflonyddu, cy-Disturbance, dis.t�r'bans n, terfysg.
cynhwrf, cyffro,afionyddwch, cythrudd Disuniform, dis.�'ni.f�rm n, anunffurf,nbsp;anunweddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gariad
Disunion, dis.�'ni.un n, anghydtbd; ys-Disunite, dis.�,niV v, gwahanu, ysgaru, dadunonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oliaetli
Disunity, dis.�'ni.ti n, anundeb, anun Disusage, dis.uzaj, Disuse, dis.�s' n,nbsp;anghynnefindra, anarferiadnbsp;Disuse, dis.�z' vt, anarferu, diarferunbsp;Disvaluation, dis.val.�.a'shun n, dibris-iad, sarhadnbsp;Disvalue, dis.vai'� vt, dirmygu, bychanunbsp;Disvouch, dis.vu^tsli vt, gwrthbrofi,nbsp;anwirio, gwadu
Ditch, ditsh n, ciawdd, ffos, camlas: v, cloddio. Ditch-dock, tafel Mair
Ditcher, ditsh'�r n, cloddiwr, ffosiwr Dithyramb, dith'i.ram n, gwin-gerddnbsp;Ditto, dit'� ad, eto, yr un, yr un pethnbsp;Ditty, dit'i n, can, canig. A sorrowfulnbsp;ditty, cwyn-gerddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwythbar
Diuretic, d�.�.ret'ik a, troethbar, Diurnal, d�.�r'nal n, dyddlyfr: a, dydd-iol, beunyddiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Diuturnity, d�.�.t�r'ni.ti n, parhaus-Divan, di.van' n, y prif gynghor yn Twreinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hanranu
Divaricate,d�.var'i.kat v, fforchogi, gwa-Divarication, d�.var.i.kU'shun n, floreJa-ogiad; ymraniad
Dive, d�v vi, ymsuddo, dwfndreiddio, olrhain. Diving-bell, suddglochnbsp;Diver, d�V�r n, ymsuddwr; dwfn-dreiddiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lledwyro
Diverge, di.v�ij' vi, ymbellau, osgoi, Divergent, d�.v�r'jent o, ymbeilaol,nbsp;osgoawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llawer
Divers, di'vurz a, amryw, amryfal, ami. Diverse, d�'v�rs a, gwahanol; annhebygnbsp;Diversification, di.vur.8i.fi.ka'shun n,nbsp;amrywiad, tryfrithiad [hanredunbsp;Diversify, di.viir'si.fi vt, amrywio; gwa-Diversion, di.vur'shun n, difyrwch, ad-loniad; gwyrad; troad o�r neilldunbsp;Diversity, di.vur'si.ti n, amryfeiliant,nbsp;amrywiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difyru, Jloni
Divert, di.vurt' vt, troi o�r neilldu; Divertive, di.vur'tiv a, difyrus, difyrgarnbsp;Divertisement, di.vur'tiz.ment n, difyrwch, adloniad
Divest, di.vest' vt, dihatru, diosg, di-feddiannu nbsp;nbsp;nbsp;[ dif uddiad
Divesture, di.ves'tshur n, diosgiad; DividabJe, di.vi'd^bl, Dividant, di.viquot;nbsp;dant a, rhanadwv
Divide, di.v�d' v, rhanu, cyfranu; dosbarthu; gwahanu nbsp;nbsp;nbsp;[talgyfran
Dividend, div'i.dend n, rhan, rhandwy; Divider, di.v'i'dur n, rhanwr, dosbarthwrnbsp;Dividual, di.vij'u.al a, rhanedig, dos-barthedig
Divination, div.i.na'shun n, dewiniaeth Divine, di.v�n' n, duwinydd, dewinydd:nbsp;a, duwiol, duwinyddol, dewin: v,nbsp;dewino, darogan; dyfalunbsp;Diviner, di.v�'n�r n, dewin, daroganwrnbsp;Divinity, di.vin'i.ti n, duwdod; Duw;nbsp;duwinyddiaeth
Divisibility, di.viz.hbiri.ti n, hyranedd Divisible, di.viz'i.bl a, rhanadwynbsp;Division, di.vizh'un �, rhan, cyfran;nbsp;rhaniad; cytraniaeth; ymraniad. Signnbsp;of divisionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eyfraneb, eyfrannod
DON p^th. fat, ere, met, ma-rine, pin, orb on cui've cut, t^=too, t'X^k=took;
Divisor, di.v�z�r �, cylranydd, rlian-iedydd [ysgariaeth; iiythyr ysgar Divorce, di.v��rs' vt, ysgar, gvra�anu: n.nbsp;Divorcement, di.vo�rs'ment n, ysgariadnbsp;Divulgate, di.vul'gat, Divulge di.vuljnbsp;vt, cyhoeddi, dadgelu [dattodiadnbsp;Divulsion, di.vul'shun n, dadgyssylltiadnbsp;Divuisive, di.vul'siv a, gwahandynolnbsp;Dizen, d�'zn vt, taclu, addurno, gwychunbsp;Dizzard, diz urd w, ftol, cadaf'ael, hurth-gen, hurtynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[madrondod
Dizziness, diz'i.nes w, penysgat'nder. Dizzy, diz'i a, pensyfrdan, difeddwlnbsp;Do, dgt;V (did, done) v, gwneuthur,nbsp;gwneyd, gwnelyd. I have done, yrnbsp;wyt wedi dybenu. How do you do?nbsp;sut yr ydych chwi? That will do,nbsp;gwna hwna y tro. Do not, peidiwch a.nbsp;Do I? a ydwyf h? To do well,nbsp;llwyddo. Doings, gweithredoedd;nbsp;traiFerth; ysti^r. Did 1, thou, he, Sec. ?nbsp;a ddarfu i mi, i ti, iddo ?
Docible, dos'i.bi, Docile, dos'il a, hydrin, hyddysg, hydyn [fryd; gwareddnbsp;Docility, do.siri.ti r?, hyddysgedd, eorth-Dock, dok n, llongborth; cloren march;nbsp;tafoi: vt, tori. Dock-leaf, dail tafol.nbsp;Dock-yard, llongorsaf. Sour dock,nbsp;surain y maesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eyfeirnod
Docket, Doquet, dok'et w, hyfForddnod, Doctor, dok'tur �, cadeirdraw, dysg-awdwr, athraw, doethawr; meddygnbsp;Doctrinal, dok'tri.nal a, athrawiaetholnbsp;Doctrine,dok'trin n, athrawiaeth,athron-ddysg, athroniaeth [ysgrifenbrawlnbsp;Document, dok'ii.ment �, addysgiad;nbsp;Documental, dok.ii.men'tal a, hyftbrdd-iadol; ardystiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fochrog
Dodecagon, do.dek'^.gun w, dull deuddeg Dodge, doj v, traws-ddadJeu, cecru,nbsp;Doe, do n, ewignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[geirdroi
Doff, dof vt, dadwisgo, dihatru; gohirio Dog, dog w, ci; cian: vt, dirgel-olrhain.nbsp;Dog-briar, mieri Mair, rhos Mair.nbsp;Dog-cheap, rhy isel bris. Dog-days,nbsp;dyddiau�r cwn. Dog-fish, morgi,nbsp;penei, ci coeg. Dog-kennel, cynhordy,nbsp;cyndy, ty c^n. Dog-sleep, ffuant-gwsg, cwsg ci. Dog-star, seren y cinbsp;Doge, doj n, penllywydd Venice gyntnbsp;Dogged, dog'ed a, ystyfnig; c�aidd, sarignbsp;Doggedness, dog'ed.nes ti, ystyfhig-rwydd; c�eidd-dra, anhynawseddnbsp;Dogger, dog'ur n, ysgoren, Hong fechannbsp;Doggerel, dog'ur.ei a, gorwael, salw,nbsp;angheltydd, crach: n, pryddest waelnbsp;neu afreolaidd
Doggish, dog'ish a, c�aidd, creulawn, brathlydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pwnc athrawiaethol
Dogma, dog'ma w, egwyddor sefydledig; Dogmatic, dog.mat'ik, Dogmatical, dog-mat'i.kal a, hunan-gryf, cyndyn,nbsp;haeriadol, honawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddysg
Dogmatism, dog'ma.tizm n, meistrol-Dogmatist, dog'ma.tist ti, awduriaeth-wr; dysgawdwr pendant Dogmatize, dog'ma.t�z vt, awduriaethu.nbsp;Doily, doi'li ti, math o liain [sicr-haerunbsp;Doit, doit n, darn o ariannbsp;Dole, dol n, cyfran, dogn; ewynfan,nbsp;alaeth: vt, cytranu, rhanunbsp;Doleful, dol'f'X'l, Dolesome, dol'sum a,nbsp;galarus, trymllyd [rwydd, iradeddnbsp;Dolefulness, dolT^irl.nes ti, alaethus-Doll, dol delwan plentynnbsp;Dollar, dol'ur ti, darn arian gwerth yngnbsp;nghylch 4s. 2c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[alaeth
Dolorj d�'l�r n, gofid; poen; galar, Dolorific, dol.�.rifik a, yn achosi poennbsp;neu offdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gofidus; dolurus
Dolorous, dol'o.rus a, alaethus; galarus, Dolphin, dol'fin n, morhwch, dolffynnbsp;Dolt, dolt w, delff, penbwl, hurthgennbsp;Doltish, d�l'tish a, delffaidd, hurt, pen-bylaidd, ffbl
Domain, do.man' n, treftadaeth, etifedd-iaeth, tir meddiant; arglwyddiaeth Dome, dom n, croraen, t^r bwaognbsp;Domestic, do.mes'tik a, tyaidd, teulu-aidd, cartrefol: n, teulu was, gwas,nbsp;gweinyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cartref
Domicil, dom'i.sil n, anneddle, trigfa. Dominant, dom'i.nant o, yn llywodr-aethu, a�r llywodraeth ganddo, ynnbsp;rheoli; arglwyddiaethol: n, y pum-med nod (mewn cerddoriaeth)nbsp;Dominate, dom'i.nat w, gorthrechu, dar-ostwng; arglwyddiaethunbsp;Domination, dom.i.na'shun T�, rheoliad,nbsp;arglwyddiaeth [ arglwyddiaethunbsp;Domineer, dora.i.niT' v, rhwystro, tra-Dominical, do.min'i.kal a, perthynol i�rnbsp;Arglwydd. Dominical-letter, llyth-yren y Suinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Dominic
Dominican, do.min'i.kan a, o urdd Dominion, do.min'yun t�, llywodraeth,nbsp;arglwyddiaeth, rheolaeth, awdurdodnbsp;Domino, dom'uno Ti, cwcwll mynachnbsp;Don, don �, enwad uchelwr yn yrnbsp;Hispaennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[doniad
Donation, do.na'shun ti, rhodd, anrheg; Donative, dou'Ativ n, rhodd; rhodd ddi-gyfrwng: a, rhoddedig, rhoddiannolnbsp;Done, dunpp.�Do
94
-ocr page 119-ore; late, l�ne, no, iniite; she, zh=z azure; thin, Tills; j =.(izb. i)RA
Donee, d�.m' n, derbyniwr riiodd Donor, d�'n�r n, anrhegwr, rhoddwrnbsp;Doodle, dw'dl w, diogyn; oierwr, liurtynnbsp;Doom, dwm n, dedt'ryd, barn, brawd:nbsp;vt^ barnu, dyfamn, colifarnu. Doom's-day, dydd y farn, dydd brawd.nbsp;Doom�s-day Book, cofrestr o etitedd-iaethau a wnaed ar arch Gwilym ynbsp;Concwerwr. Doom's-man, barnwrnbsp;Door, do�r n, drws, dor; porth. Doorframe, attegwisg drws. Door-keeper,nbsp;drysor, porthor. Door-post, gorsin,nbsp;gorsing, post drws. Upper door-post,nbsp;capan drws, gwarddrwsnbsp;Doree, do'ra n, yr eurgetn. Gelwir ynnbsp;gyfiredin John Doree (jaune dore)nbsp;Doric, dor'ik a, Doraiddnbsp;Dormant, dor'mant a, yn cysgu; dannbsp;gudd, o�r golwg. Dormant tree, prit-drawst, swmer drwsnbsp;Dormer, dor'mur n, ffenestr yn nennbsp;Dormitive, dor'mi.tiv n, meddyginiaethnbsp;cwsgbar [ hundy; hunfa y meirwnbsp;Dormitory,dor'mi.tnr.i w, ystafell gysgu,nbsp;Dormouse, dor'miiws n, pathewnbsp;Dorn, dorn n, math o bysgodynnbsp;Dorp, dorp re, pentref, cordretnbsp;Dorsal, dor'sal a, cefnolnbsp;Dorser, dor'sur re, cefn-gawell, banernbsp;Dose, dos re, dogn: vt, dogninbsp;Dot, dot re, man, nod: re, manu, nodinbsp;Dotage, do'taj re, penwendid, lledfryd-edd, gwallgof, plentynrwydd henaintnbsp;Dotal, do'tal a, gwaddolognbsp;Dotard, d�'t�rd, Doter, do'tur re, tra-serchwr; un penwannbsp;Dote, dot vz, gorhoffi, ffolserchu; ynfydunbsp;Dottard, dot'urd re, coeden a docir ynnbsp;barhaus Double, dub'1 a, dyblyg, deublyg, deu-ddyblyg: re, plygu, dyblygu, deu-blygu; rhedega gwrthredeg.- re, plyg, dyblygiad, dill; cymmaint arall.nbsp;Double-meaning, mwysder [parnbsp;Doublet, dub'let re, math o wasgawd;nbsp;Doubloon, dub.l^nquot; re, bath Hispaen-aidd (�3 4s.) Doubt, duwt re, ammheu, petruso, rhuso: re, ammheu, ammheuaeth; dadl Doubtful,duwt'fwl a,ammheuol,annilys,nbsp;petrusol, anghredinioi [ddiammheunbsp;Doubtless, duwt'les arf, yn uwch, ynnbsp;Douceur, dw.s�r' re, gwobr; budrwobrnbsp;Dough, do re, toesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dewr Doughty, duw'ti a, gwych, dewrwych, Doughy, do'i a, toeslyd, tel toes [trochinbsp;Douse, duws re, trochiad: re. ceruodio; |
Dove, duv re, colomen. Dove-cot, col-omendy. Ring-dove, ysguthan gad-wynog. StocK-dove, cuddan, ysguthan. Turtle-dove, turtur, colomen Fairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[niwed, gwirion. Dovelike, duvTik a, colomenaidd, di-Dovetail, duv�tal re, math o gysswlit mewn gwaith coed: vl, cyssylitunbsp;Dowable, d�w'a.bl a, gwaddoladwynbsp;Dowager, dhw'a.jur re, gwraig weddw. Queen dowager, brenines waddolog Dowcets, duw'sets re, ceilliau carwnbsp;Dowdy, duvv'di re, benyw annhaclus einbsp;Dowel, duw'el re, hoelbren,ebillenLgwisgnbsp;Dower, duAr'ur, Dowery, duw'ur.i,nbsp;Dowry, d�wV'i re, gwaddol, cjrnnysg-aeth, agweddi Dowerless, d�w'�r.les a, digynnysgaeth Dowlas, dui^'las re, math o liain cryfnbsp;Down, duvVn re, manblu, pan, plucan,nbsp;goflew, plu�r gweunydd; gwastadedd,nbsp;rhos: ad, i lawr, i waered, obry, tua�rnbsp;llawr. Downs, uoethdir, gwastattirnbsp;Downcast, duwn'kast a, prudd, digalon,nbsp;crymedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dinystr Downfall, duwn'fol re, cwymp, codwm, Downhill, d�vvn'hil re, gwaered, gori-waered, llethr, llechweddnbsp;Downright, d�wn'r�t a, noeth, amlwg; didwyli, gonest, pendant Downward, du^n'wurd a, tua�r llawrnbsp;Downward, duwn'wurd, Downwards,nbsp;duvvn'wurdz ad, i lawr, i waered, tuagnbsp;i waered, tua�r llawrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^esmwyth Downy, du^n'i a, pluaidd, raanbiuog;^ Dowse, d�gt;^s re, cernod, dyrnod, bon-clust: ret, cernodionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wers Doxology, doks.ol'o.ji re, mawlgan, mawl-Doxy, dok'si re, cyfFoden, putain, dyhiren Doze, doz ref, huno, lledgysgu, hepian: n, cwsg vsgatn, gogwsg, amrant-hun Dozen, duz n re, deuddeg, dwsin [syrthninbsp;Doziness, dozi.nes re, cysgadrwydd,nbsp;Dozy, do'zi a, cysglyd, syfrdannbsp;Drab, drab a, Ihvydwyn: re, budrogennbsp;Drachm, dram re, wythfed ran o wnsnbsp;Drachma, drak'ma re, hen dflarn ariannbsp;gwerth wyth ceiniog [gwaddodnbsp;Draff, draf re, soeg, gweisgion, golchion,nbsp;Dratty, drafi a, soeglyd, gwaddodlydnbsp;Draft, draft re, cynllun, cynysgrif j hawl;nbsp;ysgrif, arianysgrif Drag, drag re, car Husg; tynfach: re, llusgo, dylusgo; tynu, rhwyd-dynunbsp;Draggle, drag'1 re, diblo, dylusgo.nbsp;Draggle-tail, yslabi, brontennbsp;Dragnet, drag'net re, ilusgrwydnbsp;Vo |
DRO p^th, fat, ere, met, ma-rtne, pin, �rb, on, curve, cut, tA-=too, t^k=took;
�re; late, line, no, mute; she, zhssz azure; thin, this; j=dzh. DUNquot;
lgt;rought, dr��t, Drouth, druwth n, sychder, gwres; sychednbsp;Droughty, drdw-'ti a, sych-hinog, tesog,nbsp;sychedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[myntai: pi.�Drive Drove, drov re, gyr, deadell, centaint, Drover, dr�'v�r n, porthmon, gyrwr,nbsp;gyriedyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trochi Drown, drui^n boddi, suddo, soddi, Drowning, dru w'ning re, bawdd, boddiad. Drowning-place, boddia nbsp;nbsp;nbsp;[syrthni Drowsiness,drui^'zi.nes re, cysgadrwydd. Drowsy, druw'zi a, cysglyd, marwaiddnbsp;Drub, drub re, fionod, Jlaeh, dyrnod,nbsp;llab: vU llabio, llachio, dulio, ffustionbsp;Drudge, druj re, cystogwr, cystegwr;nbsp;cystoges: vL gwneyd gwaith gwael,nbsp;cystoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waith, cwst Drudgery, druj'ur.i re, caledwaith, budr-i^rug, drug re, cyffyr meddygol; gwaeJ-Drugget, drug'et n,math o lawrlenLbeth Druggist, druglst re, cyfFer�wrnbsp;Druid, drw'id re, derwyddnbsp;Druidical, dr^.id'i.kal 0, derwyddolnbsp;Druidism, drv^' id.izm n, derwyddiaeth,nbsp;derwyddoniaeth Drum drum n, tabwrdd, rhuglen: v. tabyrddu. Drum-major, prltdabyrdd-wr. Drum-stick, tabyrddffonnbsp;Drummer, drum'dr re, tabyrddwrnbsp;Drunk, drungk a, meddw, brwysg: pp. �Drink nbsp;nbsp;nbsp;[bwysgyn, diotwr Drunkard, drung'kurd re, meddwyn. Drunken, drung'kn a, meddw, brwysgnbsp;Drunkenness, drung'kn.es n, meddw-dod, brwysgedd Dry, dr� o, svch (� sech), bysp hesp), sych�yd, sychedig; eras; v!nbsp;syciiU; crasu; dyhyspyddu. Dryeyed, llygadsych; dideimiad. Drynbsp;land, sychdir, tir sych. Dry-salter,nbsp;cighalltwr. Dry-shod, troedsychnbsp;Dryness, dr�'nes n, sychder, crasdernbsp;Dual, dii'al a, deuol, perthynol i ddaunbsp;Duality, dii.ari.ti re, deuadnbsp;Dub, dub vt, urddo, urddasu, dyrehafunbsp;Dubious, dii'bi.us a, ammheus, petrus,nbsp;annilys, ansicrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^nsicr Dubitable, d�'bi.ta.bl a, ammheuadwy, Dubitation, dii.bi.ta'shun re, ammheu-aeth, petrusder, ansierwydd [iolnbsp;Ducal, d�'kal a, perthynol i ddug, dug-Ducape, d�.kap' re, math 0 sidanwenbsp;Ducat, dukat re, bath tramor, gwertlinbsp;mewn arian tua 3s. 4c.; mewn aur,nbsp;9s. 4c. Duchess, dutsli'es re, duges [iaeth O�lchv, dutsh'i re, tiriogaeth dug, dug-; |
Duck, duk re, hwyad, hwyaden: v, trochi, ymsuddo, taflu dan ddwfr.nbsp;Ducking-stool, ystol drochinbsp;Duckling, duk'ling re, hwyad ieuancnbsp;Duckweed, duk'wid re, bwyd yr hwyad,nbsp;y gyfiafan, llinos y dwtrnbsp;Duct, dukt re, pibeli; ffordd, llwybr[ blygnbsp;Ductile, duk'til re, hydyn, ystwyth, hy-Ductility, duk.tilXti re, ystwythdranbsp;Dudgeon, duj'un re, bidogau; drygnwyd,nbsp;Jlid, dig Due,dii re,dyled; iawn; eiddo; haeddiant; a, dyledus, dyladwy; iawn; addas Duel, dii'el re, ornest, ymladdiad rhwngnbsp;Duellist, dii'ehist re, ornestwr [daunbsp;Duenna, dii'en.a re, hen iywyddes, hynaf-wraignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddeulais Duet, d�.et', Duetto, du.et'b re, cin Dug, dug re, teth; diden, did, bron: pt amp; pp.�Dig Duke, diik re, dugnbsp;Dukedom, d�k'dum re, dugiaethnbsp;Dulcet, dul'set a, melus, hylryd, per,nbsp;chwegnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eiddiad, melusiad Dujcification, dul.si.ti.ka'sbun re, per-Dulcity, d�l'si.t�, Dulcorate, dul'ko.rat re, melusu, pereiddionbsp;Dulcimer, dul'si.mur re, dwsmelnbsp;Dull, dul �, hurt, sytrdan, synwyrbwl,nbsp;dwl; marwaidd, swrth; difias; di-awch, p^l, difin: re, hurtio, syfrdann;nbsp;pylu; trymhau Dullard, dul'�rd re, penbwl, hurtyn, dellF Dulness, dul'nes re, hurtrwydd, dyldod,nbsp;dylni; pylni; tywyilni [aeth caethionnbsp;Dulocracy, dii.lok'ra.si re, goruchreol-Duly, dti'li ad, yn ddyladwy, yn addasnbsp;Dumb, dum a, mud, aflatar; dystaw,nbsp;tawelog. A dumb person, mudannbsp;Dumbness, dum'nes re, afiafaredd, mud-aniaeth, mudanaethnbsp;Dumfound, dum'fuwnd, Dumfounder,nbsp;dura'f�wn.d�r vt, dystewi, dyrysunbsp;Dumous, dii'mus a, liawn perthi,mier�ognbsp;Dampish, dum'pish a, dystawddig, go-sarig Dumpling, dum pling re, rholen, poten. Dumps, dumps re, ysmigwst [torpellnbsp;Dun, dun c, gwineuddu, llwyd-ddu: re,nbsp;ceisbwl: vt, dirgymhell, mynych ofynnbsp;dyled. Dun-bee,Dun-tiy,clyryn llwyd,nbsp;cacynen y meirch Dunce, duns re, brebwl, delff, penbwl Duncery, dun'sur.t n, hurtrwyddnbsp;Dung, dung re, tom, baw, tail, biswail,nbsp;ebod: re, teilo, tomi, bisweilio; gwr�nbsp;teithio, ebodi �7 |
HjAti path, fat, �re. met, m�,-rlne, pin, �rb, on, curve, cut, tw=too, t\Vk=took;
�re; Jate; line, no, miite she, 2h�z aznre; thir, this; j=dzh. EDG Earnest, ur'nest o, aitrit, prysur; drwyd, taer: �, ern, ernes, gwystl. In ea est, 0 ddif'rif, yn brysurnbsp;Earnestness, ur'nest.nes n, dyfalwch,nbsp;awyddtryd, taerineb, difritwchnbsp;Earnings, �r'nings np, enniilion [fodrwynbsp;Ear-ring, ir'ing n, clustdlws, clust-Earshot, i�r'shot w, ergyd y giustnbsp;Earth, lirth n, daiar, tir, pndd; y llawr;nbsp;daiaren: v, priddo, claddu; daiaru;nbsp;ymddaiaru. Earth-born, ganedig o�r �ridd. nbsp;nbsp;nbsp;Fuller�s earth, priddgalch. larth-worm, abwyden {p abwyd), amwydynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[priddiyd, priddin Earthen, ur'thn a, ar pridd, priddol. Earthenware, ur'thn.we�r n, llestri priddnbsp;Earthliness, urth'li.nes re, daiaroldebnbsp;Earthling, urth'ling re, bydolddynnbsp;Earthly, urth'li a, daiarol, bydolnbsp;Earthquake, urth'kwak re, daiargrynnbsp;daiargryd, daiar gr^n [ammhurnbsp;Earthy, ur'thi a, daiaraidd, priddiyd;nbsp;Earwig, i�rwig re, pryt y giustnbsp;Ease, iz re, gorphwysdra, llonyddwch,nbsp;esmwythdra; rhwyddineb; es-mwytho; llinaru; rhwyddhau, haws-au; cysuro. At ease, esmwyth arno,nbsp;mewn hawddfyd, taw el, difraw. Withnbsp;ease, yn hawdd, yn esmwyth. To givenbsp;ease, esmwythau. Chapel ot ease,nbsp;capel anwes, capel cynnorthwyolnbsp;Easel, i'zl re, attegwydd paentiwrnbsp;Easement, iz'ment re, esmwythamp;d, ys-^ gafnhad; braint rydd; fibrdd ryddnbsp;Easily, i'zi.li ad, yn hawdd, yn esmwyth,nbsp;^ Easily pleased, diddig, hyfoddnbsp;Ijasinessji'zi.nes re,rhwydd-deb,rhwydd-ineb, hwyiusder; hynawseddnbsp;East, ist re, dwyrain, codiad haulnbsp;Easter, is'tur re, gwyl y Paso, y Pasonbsp;Easterly, is'tur.ti a, dwyreiniol: ad,nbsp;tua�r dwyrain Eastern, is'tum a, dwyreiniol Eastward, ist'wurd ad, tua�r dwyrainnbsp;Easy, I'zi a, hawdd, esmwyth, rhwydd;nbsp;hynaws; meddal. Ot easy temper,nbsp;hynaws, araf, dyoddefgarnbsp;Eat, it {^pt ate, eat; pp eaten, i'tn)nbsp;vt, bwyta, ymborthi; dita, treulio, ysu.nbsp;Eating-house, bwyttynbsp;Eat, et pt, bwytaodd.�Eatnbsp;Eatable, i'ta.bl a, bwytadwy: re, bwydnbsp;Eater, i^tur re, bwytawr; dyn glwthnbsp;Eaves, ivz np, bargod, bondo [fargodnbsp;Eavesdrop, ivz'drop vi, clustfeinio dannbsp;Eavesdropper, ivz'drop.ur re,gwrandawrnbsp;chwedlau; clepiwr |
Ebb, eb re, trai, adlit, mordral, ertrai, distyll: VI, treio, adlito; lleihaunbsp;Ebionite, eb'yun.�t re, caniynwr Ebion,nbsp;yr hwn a wrthyd bob Etengyl ondnbsp;eiddo IVIatthew Ebon, eb'un, Ebony, eb'un.i re, math o bren du caled o�r Indianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ edd Ebriety, i.bri'i.ti n, meddwdod, brwysg-Ebriosity, i.bri.os'i.ti re, ymroddiad i t'eddwdodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crychias; cynhwrf Ebullition, eb.n.lish'un re, gorferwad, Eccentric, ek.sentrik a, gwyrog, ynnbsp;cilio oddi wrth ycanolbwynt; afreol-aidd; ammhwyllog; pengamnbsp;Eccentricity, ek.sen.trisxti re, gwyrog- Ecclesiastes, e.^i.zi.as'tiz re, Llytr y Pregethwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwreglwysig Ecclesiastic, e.kli.zi.as'tik re, eglwyswr, Ecclesiastical, e.kli.zi.as'ti.kal a, eg-Iwysaidd, eglwysig Echinated, i.k�'na.ted a, dreiniog, gwrychognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddraenog Ecninus, e.kTnus re, draenog; y mor-Echo, ek'o re, adsain, dadsain, adiet, adlais,careg ateb: re,adseinio,dadseinio,nbsp;adleisionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flygiad, eglurhad Eclaircissement, e.kl�T.sis'mong re, am-Eclat, a.kl�', e.kla' re, dysgleirdeb; clod, urdduniantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f i ddewis Eclectic, ek.lek'tik a, dewisol * a bawl Eclipse, i.klips' re, diffyg; cil, cwmwl; V, peri dittyg; cymylu, tywyllu Ecliptic, i.klip'tik re, cylch y diffygionnbsp;Eclogue, ek'log re, bugeilgerddnbsp;Economical, ek.o.nom'i.kal a, teul�-wriaethol; cynnil; diwastraffnbsp;Economist, i.kon'o.mist re, cynnilwr; lawndrethwr, tretnydd [cynnilo Economize, i.koii'�.m�z v, tretnyddu;nbsp;Economy, i.kon'�.mi re, teul�yddiaeth; cynnildeb; cyfundretn Ecstasy, ek'sta.si re, perlewyg, gorawennbsp;Ecstatic, ek.stat'ik a, perlesnieiriol, per-lewygol Ectype, ek't�p re, adysgriten; arlun Edacity, i.das'i.ti re, gwanc, glythninbsp;Edder, ed'ur re, cauad penclawddnbsp;Eddy, ed'i re, cylchdroad dwfr neu wynt;nbsp;gwrthlif: a, cylchdroawl; chwyrn-droawlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dytrglwyfus Edematus, i.demA.tus a, chwyddedig, Edentated, i.den'tS.ted o, diddanneddnbsp;Edge, ej re, min; awch; ymyl, cwr,nbsp;ochr, goror: v, minio, awchu, hogi;nbsp;cilio ymaith. To set the teeth onnbsp;edge, peri�r ddeincod. Edged tools,nbsp;99 |
EIG path, fat, ore, met. ma-rine, pin, orb, on, cfirve, cut, t^=too, tOpk=took;
otterynau awch, ceiti min. A two edged sword, cleddyf deufiniog. Tonbsp;take off the edge, diawchunbsp;Edged, ej'ed a, awchus, miniog; ymylognbsp;EdgeJess, ej'les a, pwi, difin, diawchnbsp;Edgewise, ej'w�z arf, gerfydd y minnbsp;Edible,i'di.bl a,b wytadwy,a ellir ei twy tanbsp;Edict,i'diktn,deddfgyhoedd,cyhoeddiadnbsp;Edification, ed.i.fi.ka'shun �, adeilad-aeth; addysgiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waith Edifice, ed'i.fis n, adail, adeilad, adeil-Edify, ed'i.f� vt, adeiladu, addysgu ^ Edile, i'd�l n, enw swyddog Khufeinignbsp;Edit, ed'it vt, darparu gwaith i�r wasgnbsp;Edition, i.dish'un n, argrafliadnbsp;Editor, ed'i.t�r n, golygyddnbsp;Editorial, ed.i.t��r'i.al a, arolygolnbsp;Educate, ed'�.kat vtj ineithrm, dwyn inbsp;tyny; addysgu, dysgu, hyfiorddinbsp;Education,ed.ii.ka'shun n, dysg, addysg,nbsp;addysgiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dangos Educe, i.d�s' vt, dwyn neu dynu allan, Eduction, i.duk'shun n. dygiad allan,nbsp;amlygiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, pereiddiad Edulcoration, i.dul.k�.ra'shun n, melus-Eel, il n, lijsten (p llyswod) Effable, ef'a.bl a, hydraeth, traethadwy, hysonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdileu Efface, e.f^' vt^ dinystrio, diddymu; Effect, e.lekt' n, effaith, canlyniad; lies,nbsp;budd ;^styr,amcan, dyben, perwyl: vt,nbsp;effeithio,achosi; arlwyddo ;awyn i ben rnbsp;digoni; cyflawnu, cwblhau. Effects,nbsp;da, daoedd, eiddo, meddiannaunbsp;Effectible, e.fek'ti.bl a, effeithiadwynbsp;gwneuthuradwy, dichonadwynbsp;Effective, e.fekTiv a, effeithiol; galluog,nbsp;grymusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difudd Effectless, e.fekt'les a, dieffaith, dirym, Effector, e.fek'tur n, effeithiwr, achosyddnbsp;Effectual, c.fek'tshii.al fl,effeithiol, gorol,nbsp;achosol; digonol [achosi, dwyn i bennbsp;Effectuate, eiek'tsn�.at rt, effeithio,nbsp;Effectuation,e.fek.tshii.a'shun effeith-iolaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dra, mwythusder Effeminacj, e.fem'i.nM.si �, maswedd-Effeminate, e.femi.nat a, merchaidd, benywaidd:t7lt;,masweddu,gwreigeiddionbsp;Effervesce, ef.�r.ves' vL dyterwi, ym-gynhyrfunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymgynhyraad Effervescence, ef.�r.ves'ens n, dyferwad. Effete, e.fit' a, methianllyd, gwanllydnbsp;Efficacious, ef.i.ka'shus �, effeithiolnbsp;Efficacy, efi.ka.si n, effeithioldebnbsp;Efficience, e.fi.ih'eu8 n, effeithiad, achos-iad; gryrnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nerthog Efficient, e.fi8h'eni a, effeithiol, achosol. |
Effigy, ei'i.ji �, ilun, eilun, deiw, dy-luniad nbsp;nbsp;nbsp;1 tarddiad. Efflorescence, ef.lo.res'ens n, olodeuad; Effloresent, ef.i�,res'ent a, blodeuog,nbsp;blodeuweddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tarddiad Effluence, eflii.ens n, dylifiad, deilliad, Effluent, etlii.ent a, dylitol, ffrydiol,nbsp;tarddiadol, rhediadolnbsp;Effluvium, e.fliiVi.um (p effluvia, e.fl�'-vi.S,) n, drygsawr, chwyshedion,nbsp;chwysdarth, aroglhedion, sawrhedion,nbsp;mws, drewchwa Efflux efiuks �, ffrydiad, dylifiad, rhed-iad, deilliad nbsp;nbsp;nbsp;[gwthio Eftorce, e.to�rs' vt. dirio, dirgymhell; Effort, ef'urt n, dyrawr, cais, hwp,nbsp;hypynt, ymdrech, egni. To make annbsp;effort, cynnyg; ymdrechu, ymegn�onbsp;Effortless, efurt.les a, diymdrech,(liegninbsp;Effbssion, e.iosh�uD n, cloddiad, paliadnbsp;Effrontery, e.lrun'tur.1 n, digywilydd-dra, anfoesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llewyrchiad Effulgence, e.ful'jens n, arddysgleirdeb; Effulgent, e.ful'jent a, gloew, dysglaer,nbsp;ilewyrehus, llacharnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ colli Effuse, e.fiiz' v, tywallt ar led; gollwng j Effusion, e.tii'zhun n, tywalltiadnbsp;Ett, ett n, geneugoeg, budrchwilennbsp;Egestion, i.jes'tshun n, carthiad y corffnbsp;Egg, eg n, wy; vt, cyffroi, annog, cy-mhell, symbylu, gwthio, gyru, cy-nhyrtu. Addled egg, wy clwc, clwc-wy. Egg-shell, plisgyn wy, cibynnbsp;^ wy, _ Mest-egg, wy addawdnbsp;Eglantine, eg'lan.t�n n, mieri Mair,nbsp;dyrys�en b�r. Eglantine berries,nbsp;egroes. Wild eglantine, rhos v c^nnbsp;Egotism, eg'o.tizm n, myt�aeth, hunan-oliaeth, hunanoldeb [ganmolyddnbsp;Egotist, eg'o.tist re, myfiwr, hunan-Egotistical, eg.o.tis'ti.kai a, hunantalchnbsp;Egotize, eg'�.t�z vi, myt�o, hunanfolinbsp;Egregious, i.gri'ji.us a, nodedig, hynod; gwrthun nbsp;nbsp;nbsp;[^rwydd, aruthredd figregiousness, i.gri'p.us.nes re, hyuod-Egress, i'gres, Egression, i.gresh'un re, mynediad allan, ymadawiad, alianlanbsp;Egret, I'gret re, aderyn y bwnnbsp;Egriot, i'gri.ut re, math o surianennbsp;Egyptian, i.jip'shan re, Aipbtwr, Aipht-iad: a, Aiphtaidd. Egyptians, Aipht-iaid, Aiphtaid, Aiphtwyrnbsp;Eh, a ^ ow ] och fi I ha 1nbsp;Eight, at a amp; re, wyth, 8 [ar bymthegnbsp;Eighteen,a.t in a amp; re, deunaw,tri (/ tair)nbsp;Eighteenth, a.tinth' a, deunawled, 18lednbsp;Eighth, at th a, wythted, 8tednbsp;100 |
�re; Jatc; line, no, m�te; i'ne, nbsp;nbsp;nbsp;azure; thin, XHis; j=dzh. �LM
�re; Jatc; line, no, m�te; i'ne, nbsp;nbsp;nbsp;azure; thin, XHis; j=dzh. �LM diafol. Elf-lock, cudyn yr ellyll ........ ........� quot;ylla* Eightieth, h'ti.eth a, pedwar-ugeinled Eighty, a ti a amp;, n, pedwar ugain, �0nbsp;Eigne, a ni a, cyntafanedignbsp;�sel, i'sel n, gwinegr, aesei, surbethnbsp;Either, i'xHur a, un o�r ddau, y naillnbsp;near ilail: c, naill ainbsp;Ejaculate, i.jak'�.iat�, saethu, ergydio; saethwedd�o; gwaeddi Ejaculation, l.jak.�.ia'shun n, gwaedd,nbsp;saethweddi; ergydiad [diragfyfyrnbsp;Ejaculatory, i.jak �.la.tur.i a, saethol;nbsp;Eject, i.jekt' vt, bwrw ailan, taflu allan; didyo, troi allan nbsp;nbsp;nbsp;[dldyad Ejection, i.jek'shun n, bwriad allan; Ejectment, i.jekt'ment n, ysgrifen didyadnbsp;Eke, ik vt, estyn allan; cytienwi: ad,nbsp;hetyd, heb law hyn, ym mhellach,nbsp;gyda hyny, yn yr un moddnbsp;Elaborate, i.lab'�.rat a, cywrain, manwl; llaturtawr: vt, Ilaturio, ymboeni [allan Elance, i.lans' vt^ bwrw allan, saethunbsp;Elaphine, el'a.fin a, perthynol i�r carwnbsp;Elapse, i.laps' vi, myned heibio, dianc,nbsp;ymlithro, fFoi Elastic,i.las'tik a.gwrthneidiol ;twythol, ystwyth: �, ysnoden ystwythnbsp;Elasticity, i.las.tis'i.ti n, ystwythdernbsp;Elate, i.lat' o, dyrchafedig, uchelfrydig,nbsp;^enachei:r(,dyrchat�,baich�o[chwyddnbsp;Elation, i.la'shun n, ymfalch�ad, ym-Eibow, el'b� n, penelin, elin; plyg; ongl.nbsp;Elbow-chair, cadair ddwyfraich. Elbow-room, ile i drol; rhyddidnbsp;Elder, el d�r n, henuriad, henadur,nbsp;hynafgwr; ysgawen: a, h^n, hynach,nbsp;heneiddiach: erf.�Old, Dwarf elder,nbsp;ysgaw Mair Elderly, el'dur.li a, henaidd, oedranus Eldership, erdur.ship n, henaduriaethnbsp;Eldest, ei'dest a, hynat, heneiddiai,nbsp;henaf: erf.�Old [mawr, marchaJannbsp;Elecampane, el.i.kam.pan' n, clafrilysnbsp;Elect, i.lekt' vt, ethol, dewis: o, ethoi-edig, detholedig. The elect, yr ethol-edigionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edigaeth Election, i.lek'shun w, etholiad; ethol-Elective, i.lek'tiv o, etholiadol, dewis-iadol. Elective franchise, etholfraint Elector, i.iek'tiir n, etholwr, dewisyddnbsp;Electoral, i.lek't�.ral a, etholyddolnbsp;Electorate, i.lek't�.rat n, ardal etholydd; etholyddiaeth nbsp;nbsp;nbsp;[elydr Eiectre, i.lek'tur �, gwefr, ystor coeth; Electric, i.iek'trik a, trydanol, gwetr-eiddiol, gwetrol. Electric Huid, lluchnbsp;iasan. Electric telegraph, gwetr-hys-Eiectrical, i.iek'tri.kal a, trydanolLbysai |
Electi'Jcian, i.lek.trish'an n, trydanwr Electricity, i.iek.tris'i.ti n, trydaniaethnbsp;Electrify, i.lek'tri.t� vt, trydanu. Electrifying machine, peiriant trydanolnbsp;Electromotor, i.lek'tro.m�.t�r n, trydan-ysgogyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymniysgedd tew Electuary, i.lek'tshu.ur.i n, cyffaith; Eleemosynary, el.i.moz'i.nur.i a, eiusenolnbsp;Elegance, el'i.gans n, dillni, tlysni, pryd-ferthwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ wych; hyawdl Elegant, el'i.gant a, aillynaidd, gor-Elegiac, el.i.j�'ak a, alaeLhol, galarnadol Elegiast, el.l.j�'ast, Elegist, el'i.jist n,nbsp;ysgnfenydd marwnadau, galarnadyddnbsp;Elegy, el'i.ji n, marwnad, galarnadnbsp;Element, el'i.ment n, elfen; egwyddornbsp;Elemental, el.i.men'tal, Elementary, el-i.men'tur.i a, elfenol, ellyddol; eg-wyddorol; dechreuoi, gwreiddiolnbsp;Elench, i.lengk' n, dadl gyfrwysnbsp;Elephant, el'i.fant n, elephant, cawrSlnbsp;Elephantine, el.i.fan'tin a, cawrfiiaiddnbsp;Elevate, el'i.vat vt, dyrehafu, urddasu; lloni: a, dyrcliatedrg, uchel [uchder Elevation, el.i.va'shun n, dyrchafiadjnbsp;Eleven, i.lev'n a amp; n, un ar ddeg. Elevennbsp;times, unwaith ar ddegnbsp;Eleventh,i.lev'nth a,unfed arddeg, llfednbsp;Elf, elf (elves) n, ellyll, anysbryd, Elfin, el'fin, Elfish, el'fish a, ellyllaidd Elicit, i.lis it vt, dwyn i oleuni, eglurhaunbsp;Elicitation, i.lis.i.ta'shun n, egiurhadnbsp;trwy weithrednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ geirdrychu Elide, i.li'd' vt, chwilfriwio, dinystrio; Eligibility, el.i.ji.bil'i.ti a, dewisoldeb,nbsp;dymunoldeb, rhagoriaeth [munolnbsp;Eligible, el'i.ji.bl a, dewisadwy; dy-Eliminate, i.lim'i.nat vt, gollwng ynnbsp;rhydd, rhyddhau [gwrthodiadnbsp;Elimination, i.lim.i.na'shun n, deoliad;nbsp;Elinguid, Lling'gwid a, mud, dilafar,nbsp;afiafarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wahaniad Eliquation, el.i.kwa'shun n, tawdd-Elision, i.lizh'un n, toriad ymaith. Mark of elision, or apostrophe (�), sillgoli.nbsp;Elite, �.lit' np, dewisolion [toTnodnbsp;E fixation, i.lik.sa'shun n, araf-ferwadnbsp;Elixir, i.lik'sur n, syiweddlyn; med^g-Elk, elk n, math o garw mawr [lynnbsp;Ell, el n, llathen a phedwarannbsp;Ellipsis, e.lip'sis (ellipses, e.lip'stz) n,nbsp;dull hirgrwn; diflyg, agennbsp;Elliptical, e.lip'ti.kal a, hirgrynoijnbsp;diftygiol; byreiriol Elm, elm n, llwyf, llwyfan, claswydden. Witch-elm, llwyfen lythddail |
101
-ocr page 126-KME pdth, fat, ere, met, ma-rinc, pin, �rb, on, curve, cut, t^=too, twk=took;
Klocution, ei.�.k�shun n, itVaethoneg, parabiedd; areithyddiaeth; iiyawdleddnbsp;quot;Slocutionist, el.�.kii'shun.ist �, ti'raeth--Slodes, i.l�'diz n, chwysglefyd [onyddnbsp;Elongate, i.long'gat vt, hwyhau, estyu;
dychwelyd nbsp;nbsp;nbsp;| hwyhad, pellad
Elongation, i.long.ga'sHun n, estyniad. Elope, i.l�p'Vi, dianc, encilio: ffoi neunbsp;redeg ymaith jn ddirgelnbsp;Elopement, i.l�p ment �, enciliad, ffoad,nbsp;diangiad, ymadawiadnbsp;Elops,i'lopsn,mathobysgodyn;morneidrnbsp;Eloquence, el'�.kwens hyawdledd,nbsp;firaethineb, llithrigrwydd [hyawdinbsp;Eloquent, el'�.kwent a, parablus, ffraeth,nbsp;Else, els a, all, arall: ad, os amgen, penbsp;amgen, onid e, oni bai hynynbsp;Elsewhere, els'wh�r ad, mewn 11e arallnbsp;Elucidate,i.l�'sLdatt?lt;,eglurhau,amlygunbsp;Elucidation, i.l�.si.da'shun n, eglurhadnbsp;Elucidator, i.l�'si.da.t�r n, eglurhawrnbsp;Elucubration, i'l�.k�.brashua m, nos-gyfansoddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ochel
Elude, i.l�d' vt, gochelyd, cyirwys-Eludible, l.l�'di.bl a, gocheladwy Elumbated, i.lum'ba.ted a, gwan yn yrnbsp;arenaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystryw
Elusion, i.l�'zhun n, cyfrwys ocheliad, Elusive, i.lii'siv, Elusory, i.l�'sur.i a,nbsp;gochelus, hocedus, twyilodrusnbsp;Elute, i.l�t', Elutriate, i.l�'tri.at vt.
golchi ymaith, glanhau, puro; hidlo Eluxate, �.luk'sat vt, dadgymmalunbsp;Elvers, el v�rz np, man lyswodnbsp;Elves, elvz np.~�\� [hyfrydlawnnbsp;Elysian, i.lizh'yan a, paradwysaidd,nbsp;Elysium, i.lizh'yum n, hyfryd-ddolyddnbsp;Emaciate, i.ma'shi.at teneuo, culhau,nbsp;curio; gwastionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[firydioi
Emanant, em a.nant a, deilliol, tarddiol, Emanate, em'^.nat vi, deillio, dylito,nbsp;tarddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tarddiad
Emanation, em.S,.na'shun n, deilliad, Emanative, em'3..na.tiv a, deilliolnbsp;Emancipate, i.man'si.pat vt, breinio.
digaethu,rhyddhau, gollwngyn rhydd Emancipation,i.man.si.pa'shunw.rhydd-freiniad; gwarediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anwrio
Emasculate, i.mas'kii.lat vt, dysbaddu, Emasculation, i.mas.k�.l�'shun n, an-wriad, anwrywiad, dysbaddiad [sypionbsp;Embale, em.bal' vt, cydrwymo, cyd-Embalm, em.bS.m' vt, perarogli, per-eneinionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hwylio
Embargo, em.bar'g� n, gwaharddiad i Embark, em.bark' v, myiied neu osod arnbsp;long; hwylio; ymrwymo
Einoarkaticn, ein.bar.Ka'sbun n, ar-hwybad, cychwyniad nbsp;nbsp;nbsp;[dyrysu
Embarrass, em. bar' as vt, rhwystro, Embarrassment, em.bar'as.raent n, cyf-, yng-gynghornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l_diraddu
Embase, em.bas' vt, Ilygru, gwaethu, Embassador^ em.bas'a.d�r, Embassy,nbsp;em'bas.i n, cenadwriaetb, cenadwri,nbsp;cenadaeth.�Ambassadornbsp;Embattle, em.batl vi, byddino, llueddunbsp;Embay, em.ba' vt, ilochi, cornelu, cil-facbu; trochi [harddu, gwychunbsp;Embellish, em.bel'ish vt, addurno,nbsp;Embellishment, em.bel'ish.ment n,nbsp;addurn, hardd wisgiad, gwychiadnbsp;Embers, em'b�rz np, marwor, mar wydos,nbsp;Iludw, iiiw, Ember-days, Dyddiau'rnbsp;Lludw. Ember-week, Wythnos ynbsp;Oydgoriau
Embezzle, em.bez'1 vt, celcio, darn-guddio, dwyn y peth a roddwyd dan ymddiried iddo ^guddiad, atradiadnbsp;Embezzlement, em.bez'l.ment n, darn-Emblaze, em.blaz'. Emblazon, em biii znnbsp;vt, addurno; hunio artau boneddnbsp;Emblem, em'blem n, arwyddlunnbsp;Emblematical, em.bli.mat'i.kal a, ar-wyddJuniol,arwyddol [llaturair, cnwdnbsp;Emblements, em'bli.meius np, �rwythnbsp;Embody, em.boiVi vi, cor�brinbsp;Embolden, em.b�l dn vt, hyfhau, eoni,nbsp;calonoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_gorymddwyn
Embolism, ein^b�.lizm n, dysoddiad, y Emboss, ein.bos' vt, boglynu; amgaunbsp;Embow, em.bb'crymu, bwau; mydunbsp;Embowel, em.b�w'el vt, tynu perfedd,nbsp;diberteddu
Embrace, embras' vt, cofleidio, breich-eidio: n, cnfleidiad, gwasgiad Embrasure, em bra'zh�r n, saethdwllnbsp;Embrocate, em'br�.kat vt, twymolchi,nbsp;twymrwbio, twymtwydonbsp;Embrocation, em.br�.ka shun n, twym-Iwydiad, golchdrwythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brodio
Embroider,em. br�i'd�r vi, br wy d wei t n io, Embroidery, em.broi'dur.i n, brodiad,nbsp;brwydwaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^^onyadu
Embroil, em.broil' vt, ennyn tertysg, Embryo, em'bri.� n, cynfFurf, milrith,nbsp;Ilysrith, aneiwig ddefnydd, gwaednbsp;cyn deiwad; peth anorphen [diwygiadnbsp;Emendation, em.en.da'shun n, gweilad,nbsp;Emendator, em'en.da.t�r n, gweilawr,nbsp;diwygiwr, adgyweiriwrnbsp;Emerald, ein'ur.ald n, gwyrddfaen,nbsp;gwerddem. The Emerald Isle, yrnbsp;Iwerddon, y Werddon
102
-ocr page 127-ENC
6re; liite, l�ne, n�, mUle; shlt;?, zh=z az�re; thln, Tiiis; j=(izh.
ENG path, fat, ere, met, m�.-rme, pin, orb on curve, cut, tw=too, t^k=took;
Encircle, en.s�r'kl vt, cyichynu, ain-gylchu nbsp;nbsp;nbsp;[yn, modrvryig, torch Encirclet, en.s�r'kiet n, cylchig, cylch-Knclitic, en.klit'ik n, gair ymiyn Encloistcr, en.kloi'st�r vt^ eau mewiinbsp;mynachdynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyichynu Enclose, en.kl�z' amgau, gwarchau, Enclosure, en.kl�'zh�r n, cae, cadlas,nbsp;centaes, caeadlenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[moiydd Encomiast, en.k�'mf.ast gwawdydd, Encomium, en.k�'mi.um n, clod,molawd,nbsp;arwyrain Encompass, en.kum'pas vt^ cwmpasu, amgylchunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amgylchymad Encompassment, en.kum'pas.ment ��, Encore, ong.k��r' ad, eto, unwaith eto:nbsp;vt, galw am ail-ddadganiad neu ail-adroddiad Encounter, en.kuwnt�r �, ymgyrch, gwrthdrin, brwydr: vt, cyfarfod; ym-ladd,- gwrthwynebu; brwydronbsp;Encourage, en.kur'aj vt, cetnogi, calon-ogi, gwroii Encouragement, en.kur'aj .ment n, an-riogaeth, cetnoctyd; calondid Encroach, cn.kr�tsh� vi, cyfyngu, gor-mesu; treisleddiannunbsp;Encroachment, en.kr�tsh'ment n, gor-mes; trawsymwthiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beichio Encumber, en.kum'b�r vt, gonwytho, Encumbrance, en.kum'brans n, ariudd,nbsp;rhwystr, baich, arlwyth. Au encumnbsp;brance on an estate, dyled ar dirnbsp;Encyclical, en.sik'ii.kal a, cyJchaiddnbsp;Encyciopa3iiia, en.s� kl�.pi'di.a n, eylehnbsp;y celtyddydau, corfF o wybodaeth neunbsp;addysg, gwyddoniadurnbsp;End, end n, diwedd, tertyn, pen; dyben;nbsp;amcan, bwriad: v, gorphen, terfynu,nbsp;cwblhau, diweddu. To the end that,nbsp;er mwyii, f�l. Never ending, diderfynnbsp;Endamage, en.dam'aj vt, niweidio, coJl-edu, aSesunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bydu; aiiturio Endanger, en.dan'jur vt, peryglu, en-Endangerment, en.dan'jur.ment n, en-bydrwydd, perygl Endear, en.diT vt, anwylhau, anw^ylo Endearment, en.di�r'ment n, anwylder. carueiddwch, anwylh3,d Endeavour, en.dev'ur n, cais, egni, ym-drech, ymgais; llatur: v, egn�o, ymnbsp;egn�o, ymdrechu, ymgeisio, ceisionbsp;Endemial, en.di'mi.al, Endemic, en-dem'ik a, perthynol i ryw wlad, lie,nbsp;neu genedl; lleol Endenize, en.den'iz, Endenizen, en.den'-i.zn vt, rhyddhau, breinlo |
Endive, eu'div n, ysgali y meirch Endless, end'les a, diddiwedd, diderfyn,nbsp;didranc, anniierfynol, bytholnbsp;Endorse, en.ddrs' vt, arysgrifenunbsp;Endorsement, en.dors ment n, arysgrifnbsp;Endow, en.duw' vt, gwaddoli, cynnys-gaethu; donio Endowment, en.duw'ment to, gwaddol, arddawn, dawn, rhodd; gwaddoiiad,nbsp;doniad, rhoddiad Endue, en.dii'tJi, donio; cynnysgaethu Endurable, en.dii�r'a.bl a, goddefadwynbsp;Endurance, en.d�T'ans n, parhad, go-ddetiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aros Endure, en.d�V v, parhau; goddef, ym-Endwise, end'wi'z ad, gerfydd ei ben, ar ei ben Enema, i.ni'ma (enemata, l.nfma.ta) to, chwystrell, rhefrolch; chwystrelibibnbsp;Enemy, en'i.mi to, gelyn, gwrthwyueb-wr, cas, casawr; andrasnbsp;Energetic, en.ur.jet'ik a, grymu3,nerth-ol, effeithiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bywiogi Energize, en'�r.j�z vt, grymuso, nerthu; Energy, en'dr.ji to, grym, galiu, yni, 'nbsp;nerth ^ ^ [dinerthu, gwanhaunbsp;Enervate, i.nurVat, Enerve, i.nurv' vt.nbsp;Enervation, en.ur.vashun to, llesgad,nbsp;llethiad, dinerthiad Enfeeble, en.fi'bl vt, gwanhau, llesgau, eiddilonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lant Enfeoff, en.fef vt, gosod mewn medd-EnfeofTment, en.fefment w, gosodiad ^ mewn meddiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f wyno, tido Enfetter, en.fet'iir vt, llyfFetheirio, cad' Enfilade, en.f i.lad' to, cydres, cyclresiad: vt, cydresu; saethu am draws cydres Enforce, en.t��rs' vt, rhoi mewn grym anbsp;gweithrediad; cyfnerthu, grymuso ;nbsp;dirgymheil, dirio, gorfodinbsp;Knforcement, en.f��rs'ment n, gorfodiadnbsp;Enfranchise, en.fran'tshiz vt, breinioli; rhyddhau [ breiniad; rhyddhad Enfranchisement, en.fran'tshiz.ment n,nbsp;Engage, en.gaj' v, ammodi, rhwymo,nbsp;ymrwymo; ymgyduno, addaw; denu;nbsp;ymosod ar; ymladd, brwydro. To engage one�s affections, ennill ei serclinbsp;Engagement, en.giij'ment to, cytundeb;nbsp;rhwymedigaeth;ymrwymiad,ammod;nbsp;gorchwyl; brwydr, cadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddu Engarrison, en.gar'i.sn vt, gwatchlii-Engender, en.jen'dur vt, epilio, cenedlu; magu; achosi, peri Engine, en'jin to, peiriant; offeryn. Fire-engine,ditfoddyr,dwfrbeiriant. bteain-engine, agerbeiriant m |
ffrg: latf*. line. nfi. m�t�: she. zh=z azure; thin, this; nbsp;nbsp;nbsp;KNT
Engineer. en.ji.niV n, peiriannydd. Civil engineer, cvnllunydd rheilftyrdd. amp;c.nbsp;Enginery,en'iin.rin,peiriar.nau, peirian-waith; maznelaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wregysu Enijird, en.gurd' vt, amrwymo, am-English, ing'fflish a, Seisonig, Seisnig; Lloegraidd. English language, Seis-oneg, Seisneg, Seisonaeg, Saesonaeg.:nbsp;To translate into English, Seisnigo.nbsp;Englishman, Sals (p Seison, poblnbsp;Lloftgrquot;). English cheese, caws Lloegr.nbsp;�lb iSnglisb, ilythyren ddunbsp;Englut, en.glut' vt, ymrythu, gorlenwi;nbsp;glythu; gwancio Engorge, en.g�r}^ vt, bolrythu, ilyncu Engraft, en.graft' vt, imp'Onbsp;Engrail, en.gral' v(, ymylMchunbsp;Engrain, en.gran' vt, dwfnliwio, adliwionbsp;Engrave, en.grav'vt, cerfio, crifellu, ys-gythrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ydd Engraver, en-graVur n, cerfiwr. crified-Engraving, en.gra'ving n, cerfiad, ys-gytliriad; darlun nbsp;nbsp;nbsp;| feddiannu Engross, en.gros' vt, ysgrifenu; llwyr-Engrossing, en.gro'sing n, ysgrifeniad; rhagbryniad nbsp;nbsp;nbsp;[hau; codi Enhance, en.hans' vt, ychwanegu, inwy-Enhancement, en.hans'ment n, mwyhad, ychwanegiad; codiad [dychvinmygnbsp;Enigma, i.nig'ma n, dammeg, cymmyg,nbsp;Enigmatical, i.nig.mat'i.kal a, aneglur,nbsp;dammegolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cyfarwyddo Enjoin, en.ioin' vt, gorchymmvn, erchi; Enjoy, en.joi' vt, meddu, mwynhau, ym-nyfrydu yn. To enjoy one�s self, bodnbsp;wrth ei fodd, ymfwynhaunbsp;Enjoyment, en.joi'ment n, mwyniant,nbsp;pleser, meddiant. amwes [cynneunbsp;Enkindle, en.kin'dl vt, ennyn, ennynu,nbsp;Enlarge, en.larj'vi, ychwanegu; eangu,nbsp;helaethu, ymhelaethu; rhyddhaunbsp;Enlargement, en.larj'ment n, helaethiad; eangiad; gollyngdod, rhyddhM Enlighten, en.l�'tn vt, goleuo; egluronbsp;Enlink, en.lingk' vtj cadwyno, tidonbsp;Enlist, en.list' v, rhestrn, ymrestrunbsp;Enliven, en.li'Vn vt, adfywio, bywiogi,nbsp;bywiocau; siriolinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bywhSd Enlivening, en.l�'vn.ing n, bywioc^d, Enmesh, en.mesh' vt, rhwydo, maglunbsp;Enmity, en'mi.ti n, gelyniaeth, dygas-edd, casineb, chwerwfustleddnbsp;Ennoble, e.no'bl vt, urddasu, arddercb-ogi, nrddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, uchraddiad Ennoblement, e.no'bl.ment n, urddas-Ennui, on.wi' n, lludded. blinder; teim-lad anghysurus ar ol gorfwyta |
Enodation, i.n'd.da'shun n, dattodiad, dadglymiad [gelerder; dirfaintnbsp;Enormtty, i.ndr'mi.ti n, anfadrwydd, ys-Enormous, i.nor'mns a, anfadlawn, ys-geler; dirfawr,drosfesur, difesur; an-wedd, anferth Enough, i.nur n, digon, digonedd, gwala; a amp; ad, digon. Large enough,nbsp;digon mawr, digon o faint. To givenbsp;one enough, digoni, llenwi, boddlonlnbsp;Enrage, en.raj' vt, gwylltio, cynddeir-iogi, ilidionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| wyllt Enraged, en.rajd' a, llidiog, gwyllt, gor-Enrapture, en.rap'tsh�r v, gorloni, gor-toddhau nbsp;nbsp;nbsp;flonder, perlewyg Enravishment, en.rav�ish.ment n, gor-Enrich, en.ritsh'cyfoethogi; brasau Enring, en.ring' vt, cylchynu, modrwyonbsp;Enrobe, en.rob' vt, dilladu; harddwisgo,nbsp;arwisgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rolio Enrol, en.rdl vt, cofrestru, coflyfru; am-Enrolment, en.r�l'ment n, cotrestriad, Enroot, en.rwt' vt, gwreiddio f rhestriadnbsp;Ens, enz n, bod, hanfod, bodolaeth [llunnbsp;Knsample, en.sam'pi n, enghraifft, cyn-Ensanguine, en.sang'gwin vt, llychwinonbsp;a gwaed Ensconce, en.skons' vt, amgloddio, dio-Enseam, en.sim' vt, cydwn�o, gwn�o i fynynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnoddi Enshield, en.shild'rf, gorthoi, amddiffyn, Enshrine, en.shr�n' vt, coffri; creirgadwnbsp;Ensign, en'sm n. Human, baner; ilum-anwr, banierydd Enslave, en.slav' vt, caethiwo, caethu Enslavement, en.slav'ment n, caethiwed,nbsp;caethiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[byddaglu, rhwydo Ensnare, en.sneV vt, maglu, bacheliu, Ensnarer, en.sn�r'ur n, byddaglwr,nbsp;majlwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ldichellgar Ensnaring, en.sne�r'ing a, bachellgar; Ensteep, en.stip' vt, mwydo, sicio, sicioninbsp;Ensue, en.sii' vi, dilyn, canlyn, arganlyn,nbsp;dyfod ar ol Ensuing, en.sii'ing a, canlynol, nesaf Ensure, en.sh^ r' vt, diogelu, sicrhaunbsp;Entablature, en.tab'IS,.tshU�r, Entablement, en.ta'bl.ment n, capan colofnnbsp;Entail, en.tal' n, rhwymiad anaralladwynbsp;ar etifeddion: vt, sicrhau etiteddiaetnnbsp;lei nas gellir ei harallu; anarallunbsp;Entame, en.tam' vt, dofi, hyweddunbsp;Entangle, en.tang'gl vt, dyrysu, maglu,nbsp;rhwydo, clymu, nidronbsp;Enter, en'tur v, myned neu ddyfod inbsp;mewn; ysgrifenu mewn; cychwyn.nbsp;To enter into a bond, ymrwymo. Tonbsp;105 |
�EPl p4th, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, ciirve, cut, t^Vrsrtoo t^k=took;
enter iiilo conversation, �eenreu ym-ddyddan. To enter into covenant, ain-modi, cytuno. To enter into service, cyflogi, ymgy�o^i i Enterology, eii.tu.rol'�.ji �, coluddiaeth Enterparlance, en t�r. par.lans �, cyf-lafaredd, cylafareddnbsp;Enterprise, en t�r.pr�z w, arfelddiad, an-turiaeth:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anturio, arfeiddio Entertain, en.t�r.tan' vt^ llettyo, gwestu; dityru, lioni, dyddanu Entertaining, en.tur.ta'ning a, dyddan,nbsp;difyrus; croesawgarnbsp;Entertainment,en.t�r.tan'ment n, lletty-ad; cynnaliaeth; gwledd; difyrwch,nbsp;chwareunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chafu Enthrone, en.thr�n'gorsedduj dyr-Enthusiasm, en.th�'zi.azm n, penboeth-der; gwyntydiaeth, brwdfrydedd Enthusiast, en.th�'zi.ast �, gwylltym-dorwr; gwynt'ydwr, coegdybiwrnbsp;Enthusiastic, en.th�.zi.as'tik a, brwd-frydus; penboet�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lammherffaith Entnymeme, en'thi.mim w, cyfreswm Entice, en.t�s� vt, hudo, denu, liithionbsp;Enticement, en.t�s'ment n, llithiad, hud-oliaeth, deniad Entire, en.t�V a, cyfa, cyfan, cyflawn, cyfan-gwbJ, hollol, liwyrnbsp;Entitle, en.t�'tl vt, enwi, rhoi enwad; rhoi hawl nbsp;nbsp;nbsp;[aeth Entity, en'ti.ti n, hanfbd, bod; bantod-Entoil, en.toil' vt, dyrysu, maglu; ym-rwystro nbsp;nbsp;nbsp;[bedd, daiaru Entomb, en.twm' vt, claddu, dodi mewn Entomology, en.t�.moi'�.ji n, trychbryt-draethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fedd, ymysgaroedd Entrails, en'trSlz np, coluddion, per-Entrance, en'trans?i,mynediad i mewn; drws; porth; cychwyniad; derbyniad Entrance, eu.trans' vt, rhoi mewn llewygnbsp;Entrap, en.trap' vt, magiu, dal mewnnbsp;magl, bachellu, rhwydo; dyrysunbsp;Entreat, en.trlt'v, atolygu, deisylu,ym-hwedd, ymbil, erfyn, dymunonbsp;Entreaty, en.tri'ti n, erfyniad, ymbiliad,nbsp;deisytiad, gweddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[coelio Entrust, en.trust' vt, ymddiried, hyderu; Entry, en'tri n, cyntor, cyntedd, porth:nbsp;mynediad i mewn; meddiant, gor-esgyn; cofnodiad,llyfriad; mewniadnbsp;Entwine, en.tw�n' v, cytrodeddu, am-droi, cordeddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hinonairld Enubilous, i.n�'bi.lus a, digwmwl, teg, Enucleate, i.nukii.at vt, dignewullu,nbsp;eglurhau Enumerate, i.n�'mur.at vt, cyfril', rhifo |
Enumeration, i.n�.mu.rashun n, cyt-rifiad, rhitiad Enunciate, i.nun'shi.at vt, dadgan, ad-* rodd, hysbysu, iletaru, cynanunbsp;Enunciation, i.nun.shi.a'shun n, ad-roddiad, hysbysiad, cynaniad (_amlenunbsp;Envelop, en.vel'up vt, cuddio, enhuddo,nbsp;Envelope, en'vi.lop n, gorchudd; amlen,nbsp;liythyrglawr; gorth�yddnbsp;Envenom, en.ven'um vt, gwenwynonbsp;Enviable, en'vi.3..bl a, centigenadwynbsp;Envii^r, en'vi.�r n, cenfi^enwrnbsp;Envious, eu'vi.us a, cenhgenus, dygasnbsp;Environ, en.v�r'un vt, amgylchu; am-wregysu; gwarchaunbsp;Environs, en.v�r'unz np, amgylchoedd,nbsp;y wlad o amgylehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[negeswr Envoy, en'voi n, cenadwr, cenad, lierodr, Envy, en'vi 7i, cenfigen; vt, cenligenunbsp;Enwomb, en.wvvm' vt, ffrwythloni; cuddio, celu nbsp;nbsp;nbsp;[amdoi Enwrap, en.rap' vt, amblygu, aiiiwisgo, Epact, i'pakt n, y gwalianiaeth (un di-wrnod ar ddegj rhvvng y tlwyddynnbsp;heuiaidd a'r uu leuadolnbsp;Epaulet, ep'�.let n, ysgwydd-addurnnbsp;Epaulment, i.p�l'inent n, ystiyswaith,nbsp;amddiiiynfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j torol Epenetic, ep.i.net'ik a canmolawl, clod-Epenthesis, i.pen'thi.sis n, chwanegiad ^ Ilythyren pg nghanol gairnbsp;Ephemera, i.tem'ur.a np, cylion neunbsp;bryled un dydd; cryd diwrnodnbsp;Ephemeral, i.tem'ur.al a, dyddiol; drosnbsp;ddiwmod,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fplanedau Ephemeris, i.fem'ur.is n, dyddlytr y Ephemerist, i.fem'ur.ist n, serolygyddnbsp;Eniiialtes, ef.i.al'tiz n, yr hunllet, yrnbsp;hunllewyg Ephod, ef udn, ysgwyddliain, ysgwydd-Epi-, Ep-, px, ar Epic, ep'ik a, hanesiol, ar^Taidd; n, pryddest hanesiol, cerdd anvraiddnbsp;Epicede,ep�i.sid,Epicedium,ep.i.si'di.umnbsp;n, galargau, marwnadnbsp;Epicene, ep'i.sin a, deurywiol, deurywnbsp;Epicure, ep'i.ku r n, glythyn, ancwynw, ^ moethyn, giwth Epicureanjep.i.k�.ri'an a, blysig, moeth-gar, glwtii nbsp;nbsp;nbsp;[blysigrwydd Epicurism, ep'i.k��r.izm �, glythineb, Epidemie, ep.i.dem'ik n, haint ilynol,nbsp;hamt liyn, haint glynol neu ymdaenolnbsp;Epidemie, ep.i.dem'ik, Epidemical, ep.I-dem'i.kai a, cy�redm, ymdaenol, liyn,nbsp;Jiynoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[groen Epidermis, ep.i.dur'mis �, y r�wyd-106 |
late; line, no, m�te; she, SziVe: thin. thIs; i-nr^lzh. EQTJ
Epigastric, ep.i.?9s'tnk a, perthynol i r rhan uchaf o�r bolnbsp;Epiglottis, ep.i.glot'is n, ardafodnbsp;Epigram, ep'i.gram �, englyu. pemiillnbsp;Epigrammatic, ep.t.gra.mat'ik a, cng-lynaidd; digriflym, sylweddlawnnbsp;Epigrammatist, ep.i.gram'a.tist n, eng-Ivnydd. englvnwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lech Epigraph, ep'i.graf n. argraff, argrafF-Epilepsy, ephMepsi n, vr haint dygwydd, hesmeirglwyf [i�r haint dygwyddnbsp;Epileptic, ep.i.lep'tik a, darostyngedignbsp;Epilogue, ep'i.log n, diweddglo. olaraithnbsp;Epiphany, i.pifa.ni n, yr ystwyllnbsp;Episcopacy, i.pis'k�.pa.si n, esgobaeth; esgobyddiaeth nbsp;nbsp;nbsp;(gobaidd Episcopal, i.pis'k�.pal �, esgobol, es-Episcopalian, i.pis.k�.pa'ii.an n, esgob-aethwr, esgobvdd j swydd esgob Episcopate, i.pis'k�.pat n, esgobaeth,nbsp;Episcopy, i.pis'k�.pi n, arolygiaeth;nbsp;goruchwyliad Episode, ep'I.sbd n, adgan, ystlysgan Epispastic, ep.i.spas'tik a, tyniadol. pothelibarol, sugnol: n, chwydalen Epistle, i.pis'1 n, Ilythyr, epistolnbsp;Epistolary, i.pis't�.lur.i a, Ilythyraidd,nbsp;Ilythyrol, epistolaiddnbsp;Epitaph, ep'i.tat n, beddargrafF, beddlithnbsp;Epithalamium, i.pith.a.Ia'mi.um n.nbsp;^ priodasgerdd, cerdd briodasnbsp;E�ithem, epi.them n, golch, golchiadnbsp;Epithet, ep i.thet n, addasair, enw dodi. gair doai; cylymair [fyriad, crynoad Epitome, i.pit'�.rai n, crynodeb, tal-Epitomist, i.pit'�.mist�, cryn�wrnbsp;Epitomize, i.pit'�.m�z vt^ crynoi, talfyrunbsp;Epoch, ep'uk n, cyft� cyfrif, amsernodnbsp;Epode, ep'�d n, trydyud pennill cerddnbsp;Epopee, cp.�.pr n, pwnc cerdd ar\Vraiddnbsp;Epulary, ep'�.lur.i a, gioddestolnbsp;Epulation, ep.n.la'shun n, gwledd, cyf-eddach; llonder [glytlii, gloddcstnbsp;Epulosity, ep.�.los'i.ti n, glythiueb,nbsp;Epulotic, ep.�.lot'ik a, clwvfiachaolnbsp;Equability, ek.wa.bil'i.ti n, cymhwys-dra, cyfartaleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwastad Equable. ek'wa.bl a, cyfartal, cymhwys. Equal, i'kwul n, cyfartal, cystal, cystadl,nbsp;cydradd, cyd-; n, un cydradd. cyd-raddolwr: vt, cystadlu, cyilraddu,nbsp;cymmeintio. bod yr un faint ag. Otnbsp;equal breadth, height, length weight,nbsp;cyfied, cvfuwch, cyhyd, cydbwysnbsp;Equality, i.kwol'i.ti n, cydwastadrwvdd,nbsp;cydracidoldeb. Sign of equality (=),nbsp;cyfartaleb |
Equalization, i.kwul.i.za'shnn n, cyfar-taliad, cydraddlad, cydraddoliad Equalize, i'kwul.i'z ri, cyf'artalu, cy-mhwyso; cydraddoHnbsp;Equangular,i.kwang'gii.lur ajCyfonglognbsp;Equanimity, i.kwa.nim'i.ti n, cymmedr-oldeb, tawelfrydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[boddlawn Equanimous, i.kwan'i.mus a, tawel, Equation, i.kwa'shun n, cyfartaliad,nbsp;cymmedriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ canolgvlch Equator, i.kwa't�r n. y cyhydedd, y Equatorial, ek.wa.t��r'i.al a, cyliydeddolnbsp;Equerry, ek'wur.i n, marchwr, gwas-trawd [a. marchogol, urddasolnbsp;Equestrian, i.kwes'tri.an n, marchog:nbsp;Equiangular,ek. wi .ang'g�.l�r a, cyfbnglnbsp;Equicrural, ek.wi.krw�r^ai a. cyfystlys,nbsp;cvnghoesolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[un pellder Equidistant, ek.wi.dis'tant a, cydbell. o�r Equiform, ek'wi.torm a, cyflun, gogyfiunnbsp;Equiformity,ek.wi.f�r'mi.ti7i,cyfluneddnbsp;Equilateral.ek.wi.lat'ur.al a, cytochrognbsp;Equilibriate, ek.wi.lib ri.at vt, cydbwysonbsp;Equilibrium, ek.wi.lib'ri.um n, cyd-Dwysedd, cydbwysiad, cydbwysnbsp;Equmal, i.kw�'nal a, perthynol i�r ceffyl,nbsp;marcholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[reidiol, cyfreidiol Equinecessary, ek.wi.nes'e.sur.i a, cyd-Equinoctial, ek.wi.nok shal a, cyhyd-eddol. The equinoctial line, cyhydedd. cylch y cyhydedd, cyhydlin Equinox, ek'wi.noks n. cyhydedd dyddnbsp;a nos, cyhydnos. Vernal equinox,nbsp;alban eilir, Mawrth 21fed. Autumnalnbsp;equinox, alban elfed, Medi 21fednbsp;Equmumtrant, ek.wi.nii'mur.ant a, cyd-rifolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[seirchio Equip, i.kwip' vt, taclu, ofFeru, trecio, Equipage, ek'wi.paj n, taclau, tree,nbsp;seirchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[treciad, seirchiad Equipment, i.kwip'ment n, tacliad, Equipoise, ek'wi.poiz n. cydbwyseddnbsp;Equipollency, ek.wi.pol'en.si n, eyf-alluedd, cydnerthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyf'rymus Equipollent, ek.wi.polent a, cydnerthol, Equiponderance, ek.wi.pon'dur.ans n,nbsp;cydbwyseddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cydbwys Equiponderant, ek.wi.pon'dur.ant a, Equiponderate, ek.wi.pon'dur.at vi, cyd-owysonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I cyfiawn, cymhwys Equitable, ek wi.ta.bl a, lawn, uniawn, Equity, ek'wi.ti n, eyfiawnder, uniondeb;nbsp;eywirdeb. Court of equity, llys cyd-wybodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I edd, cywerth Equivalence, t.kwiv'Alens n. eyfVerth-Equiv.iient, i.kwiv'a.lent n, cydwerth, cywerthydd; a, cywerthol, cylwertholnbsp;107 |
lt;5r�; iHte, lYne, n�, m�te; sh�, zh=z azuw; thin, Tuis; i=dzb. EVA
fad ICssence, es ens �i, anian, syiwedd, cyn-ryw; nantod; perarogl; perarogU Essential, e.sen'shal a, hanl�doi, syi-weddol, anhebgorol: n, bod, bantod,nbsp;bantodaetb. Essentials, petbau an-bebgorol, anhebgorolionnbsp;Essoin, e.s�in' n, asswyn, esgnsawdnbsp;Establish, Establish vi, selydiu, gosod,nbsp;cadarnhannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^aw duredig Established, i.stablisht a, sefydledig; Establisiiment, Establish.ment set-ydiiad; cytnerthiad. The establishment, yr eglwys sefydledignbsp;Estate, i.stat n, etifeddiaeth, treftad-aeth; golud; cyflwr, ansawdd. Man�snbsp;estate, oedran gwr, cyflawn oedrannbsp;Esteem, i.stim' n, cymmeriad, cyfrifiadnbsp;bri, parch: vt, parchii, dytr�o; cylrit;nbsp;prisio, gwerthtawrogi [gwerthfawrnbsp;Esteemable, es.ti'ma.bl a, hybarch;nbsp;Esthetics, es.thet'iks np, deinofyddiaethnbsp;Estimable, es'ti ma.bl a, gwerthfawr,nbsp;hybarch, parchns, gwiwbarchnbsp;Estimate, es'ti.mat vt^ pnsio; cyfrif; n, prisiad, cylrit, gosod pris ar Estimation, es.ti.ma'shnn n, parch,nbsp;bri, cymmeriad; cyfrifiadnbsp;Estival, es'ti.val a, hataidd, hafolnbsp;Estivate, es'ti.vat vi, treulio�r hafnbsp;Estrade, es.trad' n, ystrad, gwastadle,nbsp;dyfirynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pellau Estrange, Estranj'rt, estroni, dyeilhrio; Estrangement, i.stranjment w, estron-^ iad, dyeithriad; pelladnbsp;Estray, i.stra' n, amfail crwydr, crwydr-�nbsp;yn: m, crwydronbsp;^treat, i.strit' n, adysgrifennbsp;Estuary, es'tsh� ur.i�, ceincfor, culfornbsp;Estnate, es'tsh�.at vi, berwi, tarddellu,nbsp;chwyddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^chwyddiad Estuation,^ es.tsh�.a'shun �, berwad, Esurient, i.z�'r'i.ent a, newynognbsp;Esnrine, ez'�.r�n a, ysol, ditaolnbsp;Etch, etsh �t, dariuuio a surainbsp;Etching, etshlng n, math o gerfiadaeth,nbsp;snrddarlnniad Eternal, i.t�r'nal a, tragwyddol, tra-gywyddol, bythol, aunnerfynoi Eternalize, i.t�r'nal.�z, Eternize, i.tur'-n�z tragwyddoli, bythoii, anfarwolinbsp;Eternally, Et�r'nal.i od, byth, bythnbsp;bythoedd, yn oes oesoedd, yn dra-gwyudoi, yn dragywydd [oldeonbsp;Eternity, i.t�r'ni.ti n, byth, tragwydd-Etesian, i.ti'zhan a, blynyddol, amseroinbsp;Etiier, i't�ur n, uwcuawyr, awyr bur,nbsp;uwcliwy�r; nytei |
Ethereal, i.thi r i.al a, awyrol, wybrenoi, nefoi, netolaidd, pur, coethnbsp;Ethic, eth'ik, Ethical, eth'i.kal fl,moesol,nbsp;moesai ddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ athroniaeth Ethics, eth'iks np, moesaddysg, moes-Ethnic, ethnik o, cenedlig: n, pagan, cenedlddyn, ethnig [cenedldraethnbsp;Ethnology, eth.nol'�.ji �, cenedlddysg.nbsp;Ethology, i.thol'�.jin, moesogaeth,moe8-draethawdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddefod Etiquette, et'i.ket n, arf�r, detod, ar-Etui, et.wi' n, ofFerwain Etymological, et.i.m� loj'i.kal a, cyf-iachol, cyfachol, tadogaethol, tarddolnbsp;Etymologicon, et.i.m�. loj'i.kon n,nbsp;gwreiddeiriadur, cyneiriadur, cyn-eirlytrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^iachydd Etymologist, et.i.mol'�.jist n, cyf-Etymology, et.i.mol'�.ji n, geiryddiaeth, cytiachyddiaeth, geirdarddiad, cyfiachnbsp;Etymon, et'i.mon n, gwreiddair, cynair,nbsp;Eu- px, danbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tadogair Eucharist, �'kl.rist n, cymmun; cofia diolchusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_munol; diolchus Eucharistical, �.ka.ris'ti.kal o, cym-Euchology, �.kol �.ji n, flurf o wedd�au Eucrasy, ii'kra.si n, ardymmer iachusnbsp;y corffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sudd y corff Euchymy, �'ki.mi n, ardymmer iachus, Eulogist, �'l�.jist n, molwr, canmolwrnbsp;Eulogy, �l�.ji n, clodair, molawdnbsp;Eunuch, �'nuk n, dysbaiad; ystafellyddnbsp;Eunuchate, �'nuk.at vt, dysbaddunbsp;Eupathy, �'pa.thi n, teimlad danbsp;Eupepsy, �.pep'si �, cydf�rwad neunbsp;dreuhad da Euphonical, �.foni.kal a, perseiniol Euphony, �'t�.ni �, pereiddsain, er-ddygannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| ogleddwynt Euroclydan, �.rok'li.dun n, dwyrein-Europe, �V�p n, Ewropa, Ewrop European, ur.�.pi'an a, Ewropaidd: n,nbsp;Ewropiad Eurus, ��r'us n, dwyreinwynt [weddiad Eurythmy, �'rith.mi n, iawndrefn, cyd-Eutaxy, �tak.si �, trefn sefydledignbsp;Euthanasy, �'than.a.zi n, marwolaethnbsp;ddedwydd Eutrophy, �'tr�.fi w, iawnfaethiad Evacuate, i.vak'�.at v, arioesi, gwaghau,nbsp;dyspyddu; gadaelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arloesiad Evacuation, i.vak.�.�'8hunn, gwaghad, Evade, i.vad' vt, cilio, gochelyd; mwys- Evagation,i.va.ga'shun n,gwib ;crwy(lr-Eva^ination, i.vaf.i.nashun 7i, tyniad. dadweiniad m |
EX A path, fat, �re, met, mi-rine, pin, orb, on, cnrve, cut, t^=too, t^k=took;
Evauescence, ev.a.nes'ens �, difianedd, edwinedd, didant
Evanescent, ev.a.nesent a, diflanol, ditanol, edwinoi, darfodol [aiddnbsp;Evangelical, ev.an.jeri.kal a, efengjl-Evangelism, i.van'jel.izm n, et'engyl-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[efengyles
Evangelist, i van�jel.ist n, etengylwr; Evan:elize, i.van'jel.�z vt, efengyiunbsp;Evanid, i van'id a, gwanaidd, diflanol,nbsp;difianusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anweddu
Evaporate, i.vap'o.rat v, mygdarthu, Evaporat'on, i.vap �.ra'shun n, myg-darthiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mwyseiriad
Evasion, i.vazhun w, cyfrwys-ocheliad, Evasive, i.vii'siv a, gochelus, cytrwysnbsp;Eve, iv n, min nos, noswyl, nos o flaennbsp;gwyl. Un the eve of departure, arnbsp;tynediad, ar fin mynediadnbsp;Even, i'vn a, gwastad, cydwastad, gwas-tadlyfn; llyfn; cyfartal, gogymmaint;nbsp;tawel: arf, hyd yn oed; yn ddiau,nbsp;set; yn yr un modd. To be evennbsp;with a person, talu�r pwyth i un. Tonbsp;make even, gwastatau, gwastadunbsp;Evening, i'vn.ing. Even, i'vn n, pryd.nbsp;nawn, rain nos, yr hwyr, ucher, ech-wydd, godechwydd, diwedd-dydd,nbsp;diwedydd. Evening-prayer, pryd-nawnol weddi, gosper [_dra; tawelwchnbsp;Pllvenness, i'vn.es n, cylurtaledd, ilyf'n-Event, i.vent' n, dygvvyddiad; canlyn-iad, diwedd. At all events, beth bynagnbsp;Eventerate, i.ven'tur.iit vt, rhwygo neunbsp;atrorybol; diberfeddu [pwys'gnbsp;Eventful, i.vent'fWI a, dwysganiyniadol.nbsp;Eventide, i'vn.t�d n, ucherddaw, pryd-nawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chwilio ailan
Eventilate, i.ven'ti.lat vt, nithio, gwynt-Eventual, i.ven'tsh�.al a, dygwyddol;
camyniadol; diwedool Ever, eviir ad, bob amser, yn wastad,nbsp;erioed, byth, yn dragywydd. Fornbsp;ever and ever, byth bythoedd, yn oes-oesoedd
Evergreen, ev'dr.grin a, bythddeiliog. bythwyrdd: �, pren neu lysieuynnbsp;bythwyrdd
Everlasting,ev.flr.las'ting a,tragwyddol, bythoi, didranc; oesol: n, bythnbsp;Everlastingness, ev.ur.las'ting.nes n,nbsp;byth, tragwyddolrwydd, bythoirwyddnbsp;Everlastingly, ev.ur.las ting.li ad, vnnbsp;dragywydd, bythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lbythfodol
Everlivmg, ev.dr.liv'ing a, anlarwol, Evermore, ev.ur.mo�r� ad, yn ddiUawi,nbsp;yn ddidranc, yn oes oesoedd
Eversion, i.vur'snun ii, dadymchweljad Evert, i.vurt' vt, dymchweiyd; didrefnunbsp;Every, ev'ur.i a, pob. Every other day,nbsp;bob ail ddydd
Everybody, ev'ur.i.bod.! n, pawb, pob dyn, pob unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pobpeth
Everything, ev'ur.i.thing n, pob peth, Everywhere, ev'ur.i.whe�r ad, ym mhobnbsp;lie, ym mhob mannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olrhain
Evestigate, i.ves'ti.gat vt, chwilio ailan, Evict, i.vikt' vt, diteddianuu, dileddu;
taflu allau o d^, didyo [diteddianniad Eviction, i.vik shun n, prawf; dyfarniad;nbsp;Evidence, ev'i.dens n, tyst, tystiolaetti;
eglurder: vt, tystio, profi; amiygu Evident, ev'i.dent a, amiwg, goleu, eglurnbsp;Evil, i'vi (worse, worst) a, drwg, bhn,nbsp;drygionus, anfad; n, drwg, drygioni,nbsp;niwed, afiwydd, anft'awd; abred.nbsp;King�s evil, clefyd y brenin, manwyn.nbsp;Evil-doer, drwgweithredwr, drygddynnbsp;Evilness, i'vl.nes n, drygioninbsp;Evince, i.vins' vt, arddangos; profinbsp;Evincible, i.vin'si.bl a, arddangosadwynbsp;Eviration, ev.i.ra'shun n, anwrywiad,nbsp;anwriad; dysbaddiadnbsp;Eviscerate, i.vis'ur.at vt, diberfeddunbsp;Evitable, ev'i.t3,.bl a, gocheiadwynbsp;Evitate, ev'i.tat vt, gochel, ciiio rhag,nbsp;dianc rhagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| gwysiad o
Evocation, ev.o.ka'sliun n, galwad ailan, Evoke, i.vok' vt, galw ar, ymbil, gwysionbsp;Evoiation, ev.o.la'shun n, ehediad ym-aithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ltroellysgogiad
Evolution, ev.�.l�'shun n, dadblygiad; Evolve, i.volv' v, dadblygu, esgori;
treiglo; rhoddi ailan; ymagor Evulgate, i.vui'gat vt, cyhoeddinbsp;Evulsion, i.vul'shun n, tyniad ailan, di-wreiddiad
Ewe, � n, daf�ad; mamog. A young ewe, hespin, datadan. An ewe withnbsp;young, mamogiadnbsp;Ewer, ii'ur n, dytrlestr, ystennbsp;Ex-, E-, Ef- px, ailan onbsp;Exacerbation, eg zas.ur.ba'shun n, ger-winder, uchder clefydnbsp;Exact, eg.zakt' a, manwl, cywraint,nbsp;cryno; llym; cywir: vt, mynu, dir-geisio, trawsfynu, gormesunbsp;Exaction, eg.zak'shun n, cribddail,nbsp;gorthrymdreth, gormesnbsp;Exactness, eg.zakt'-les n, cywirdeb,nbsp;cywremrwydd, manyldra Ltryinhaunbsp;Exaggerate, eg.zaj'ur.at vt, luwyhau,nbsp;Exaggeration, eg.zaj.u.ra'shuii n, ych-wanegiad, lielaetuiad, inwyh^dnbsp;110
-ocr page 135-�re; late; line, no, mute; she, azure; thin, th�s; j�dzh. EXC
Exalt, e^.zolt' vty inawr�au, iiiawrygu dyrchatu, codinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyrchatiad Exaltation, eg.zol.tashun arwyrain; Examination, eg.zam.i.nashun n, ar-holiad, chwiliad, profiad, prawf; ym-ofyniad, ymholiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chwilio Examine, eg.zam'in holi, arholi, Examiner, eg.zam'in.iir n, holydd, ar-holwr, chwiliwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llun, esampl Example, eg.zam'pl n, enghraitFt, cyn-Exanimate, eg.zan'i.mat a, dienaid, di-fywyd, diysbryd: vt, dieneidio; di-galoni nbsp;nbsp;nbsp;digalondid Exanimation, eg.zan.i.ma'shun w, treng-Exarch, eks'ark n, rhaglaw, llywydd; cenadwr Exarchate, eks'ar.kat n, rhaglawiaeth Exasperate, eg.zas'pur.at vt, cyflroi,nbsp;chwerwi, llidio, cythruddo (_ddigiadnbsp;Exasperation, eg.zas.pu.ra'shuu n, gor-Exauctorate, eg.z�k't�.rat vt, dituddio onbsp;blwyfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^troednoeth Excaiceated, eks.kal'shi.at.ed a, diesgid. Excandescence, eks.kan.des'ens w,poeth-ni, gwres; gwylltinebnbsp;Excarnate, eks'kar.nat, Excarnificate,nbsp;eks.kar.nif'i.kat vt, dignawdio; cig-yddionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_cloddio Excavate, eksTta.vat vt, cafnn, ceudyllu, Excavation, eks.ka.va'shun n, tirdoriad,nbsp;tirgioddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( myned tu hwnt i Exceed, ek.sid' vt, rhagori, blaenori, Exceeding, ek.si'ding a, yn rhagori; rhagoroi; dirtawr iawn nbsp;nbsp;nbsp;Lben Exceedingly, ek.si'ding.li ad, tra, dros Excel. ek.ser v, blaenori, rhagori; trechunbsp;Excellence, ek'sel.ens n, rhagoriaeth,nbsp;ardderchogrwydd, godidogrwydd,�nbsp;wogrwydd; urddasnbsp;Excellent, ek'sel.ent a, rhagoroi; od-godidog; gwiw; ardderchognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Except, ek.sept' pr, eithr, oddi eithr,^ ond, onid, namyn, heb law, oddi gerth:nbsp;c, oddi eithr; oni, onid, oni bai; penbsp;na, os na, pe nad, os nad: v, eithro,nbsp;iiysu, gadael allan; gwrthddadleunbsp;Exception, ek.sep'shun n, eithriad,nbsp;eithrad, gwrthddadl, nam, ardroadnbsp;Exceptionable, ek.sep'shtin.S..bi a, eithr-adwy, gwrthodadwynbsp;Exceptious, ek.sep'shus a, hyfeiol, cecrusnbsp;Exceptive,ek.sep'tiv a,lly8iannol,eithrioinbsp;Excern, ek.s�rn' vt, hidio allan, gwasgunbsp;allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^llolhad; detholiad Excerption, ek.surp'shun n, pigiad, Excess, ek.ses' ra, gormodedd, anghym-medroideb, rhysedd |
Excessive, ek.ses'iv a, gormoaol, rHy, dirlawr. Excessively large tra mawrnbsp;Excessiveness,eks.es'iv.nes w,gormodeddnbsp;Exchange, eks.tshanj' n, newidwnaeth,nbsp;cyf'newitty: vt, cyfnewid, newidnbsp;Exchequer, eks.tshek'ur n, sylltty, ynbsp;trysorlys; argedlysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy Excisable, ek.s�'za.bl a, tolladwy, treth-Excise, ek.s�z' n. toll, cyllid, treth: vt, gosod toll. Exciseman, to.iydd, cyll-idwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dinystriad Excision, ek.sizh'un n, trychiad, cym-Exclte, ek.s�itVi, cynhyrfu,annog,cy�roi Excitement, ek.s�t'ment n, cytlroad, an-nogaeth, annosiad, cynhyrtiadnbsp;Exclaim, eks.kliim' vt, crochlefain,nbsp;gwaeddi, bloeddio; wlFtionbsp;Exclamation, eks.kla.ma'shun n, ban-llet, cri; rhyteddeb. Note ot exclamation, rhyfeddnod (1}nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ leisiol Exclamatory, eks.klam a.tur.t a, crocn-Exclude, eks kliid' vt, cau allan, bwrw allan; gwrthod, gwaharddnbsp;Exclusion, eKs.kliizhun n, gwrthodiad,nbsp;ilysiant, cauad allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_duol, dydol Exclusive, eks.ki�'siva, llysiannol, neill-Excogitate, eks.koj'i.tat vt, dyfeisio; cael allan nbsp;nbsp;nbsp;I dychymmyg Excogitation, eks.koj.i.ta'shunn, dyfais, Excommunicat^ eks.ku.miini.kat vt,nbsp;esgymmuno [shun n, esgymmundodnbsp;Excommunication, eks.ku.m� ni.ka-Excoriate, eksk�Vi.at vt, digroeni,. blingo, dirisgio; pilio nbsp;nbsp;nbsp;[ lad Excoriation, eks.k��r.i.a'shun w,digroen-Excorticate, eks.kdr'ti.kat vt, dirisgio Excrete, ekskrit vt, hochi, hochboerinbsp;Excrement, eks'kri.ment n, ysgartli, tomnbsp;ExcrementHl,eks.kri.men tal a, ysgarth-ol, tomolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ atwt, oddt, hwrwg Excrescence, eks.kres'ens n, gorthwfiad, Excretion, eks.kri'shun n, ysgarthiad,nbsp;ymgarthiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[kri'tur.i a, arloesoi Excretive, eks.kri'tiv, Excretory, eks-Excruciate, eks.krw'shi.at vt, arteithio, dirboeninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gusodi Exculpate, eks.kul'pat vt, difeio, es-Exculpation, eks.kul.pa'shun n, diteiad, digyhuddiad, esgus [daith; gwibiadnbsp;Excursion, eks.kur'shun n, gwibym-Excursive, eks.kur'siv a, gwibdeithiolnbsp;n.xcusable, eksJcii'za.bi a, esgusadwy. maddeuadwy nbsp;nbsp;nbsp;[diheurol Excusatory, eks.kii'za.tur.i a, esgusol. Excuse, eks.k�s' n, esgus, esgusawa,nbsp;diheurad. Without excuse, aiesgusnbsp;Excuse, eks JcUz vt, esgusoai; diheuronbsp;111 |
EXO path, fat, ere, met, ma-nne, pin, orb, on curve, cut, t^=too, t^k=took;
Execrable, eks'i.kra.bl a, ailgas, raeiit-igedig, ysgeler nbsp;nbsp;nbsp;[ffieiddio Execrate,eks'i.kriit vt, melltithio, rhegu, Execration, eks.i.krashun w, melitith,nbsp;riiegla, rheg; fheiddiadnbsp;Execute, eks'i.kutt'f, cytiawnu, cwblhau,nbsp;dienyudio. To execute judgment,nbsp;gwneuthur barnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cytiawnwr Executer, eks'i kli.tur n, gweithredydd, Execution, eks.i.kii'shun n, cyfiawniad; dienycldiad nbsp;nbsp;nbsp;^dienyddwr Executioner, eks.i.kii'shun.ur �, crogwr; Executive, eks.ek'ii.tiv a, gweithred-ladol; llywiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weinydd Executor, eks.ek'�.t�r n, cymmyn-Executrix, eks.eku.triks n, cymmyn-weinyddes nbsp;nbsp;nbsp;[iad Exigesis, eks.i.ji'sis �, eglurhM, esbon-Kxegetical, eks.i.jet'i.kai a, eglurhaoi Exorapiar,eg.zem'plur n, enghraifl�t, cyn-llun, deongUadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_enghreifftiol Exemplary, eg.zem'pluri a, dilynwiw, Exemplitication, eg zein.pli.ti.ka shun n,nbsp;aradangosiad, cyiiddelwad; eglurhadnbsp;Exemplify, eg.zem'pli.l� vt, egluro, ad-ysgnfenu, dangos, rhoddi esamplnbsp;Exempt, eg.zemt'^?^, rhyddhau,dirwymo,nbsp;esgusodi: a, rhydd, esgusodolnbsp;Exemption, eg.zem'shun n, trwydded,nbsp;rhyddtraint, esgusodiadnbsp;Exenterate, eks.en tur.at vt, diberfeddunbsp;Exequies, eks'i.kwiz n, arwyliant, arwylnbsp;Exercent, eg.zur'senfc a, arfenaethoi, ynnbsp;ymarter a Exercise, eks'ur.s�z n, ymarferiad, gor-cpwyl, gwaith, liamr, golafur; ym-arial, ymysgwyd; ymdrechwaith; dognwaith: v, arleru, ymarfer, profi,nbsp;trinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arteriad ExerCitatlon, eg.zur.si.tS'shun m, ym-Exert, cg.zurt' vt, ymegn�o, ymdrechu, yinorchestu. To exert an influencenbsp;on, efleithio arnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_egn�ad, ymdvech Exertion, eg.zur'shun n, ymroddiad, ym-Exesion, eg.zi'shun n, bwytad trwodd, treiddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_ferwad, crychias Exestuation, eg.zes.tsd�.ashuQ n, go-Extohate, eks.to'li.at vi, delltio, pilio, delitenu, ysgyrioni Exhalation, eks.ha.la'shun �j Jnyg-darthiad; ager, tawch (^darttiu Exhale, eg.zal' v, anadlu allan; inyg-Exhaust, eg.z�st' vt^ gwaghau, gwan-hau; dyliyspyddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwaniiad, Exiiaustion, eg.zos tsbun n, gwaghad, ExhaustJess, eg.zost'les a, an�yapy��*nbsp;adwy, annyspydd, didrai |
HiXmbit, eg.zioit vty uangos, aariunio, gosod aiian, darddaugos, arddangosnbsp;Exhibition, eg.zi.bish'un n, arddangos-lad; haeddwobr i ysgolheigionnbsp;Exhibitioner, eg.zi.bis�'uo.�r n, ysgoUnbsp;haig gwobrwyedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^bywiogi Exhilarate, eg.zil'ur at vt, Horn, sirioii. Exhort, eg zort vt, cynghori, annog,nbsp;cymhellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i annogaeth, rhybudd Exhortation, eks.hor.ta'shun n, cynghor. Exhortative, eg.zor'ta.tiv, Exhortatory,nbsp;eg.zor'ta.tur.i a, annogaethoinbsp;Exhumation, eks.h�.ma'shuu n, sym-mudiad cortt o�r bedd, dadgiaddiadnbsp;Exigence, eks'i.jens n, angen, gotyniad; achos nbsp;nbsp;nbsp;[enrhaid; dirachos Exigent, eks'i.jent Ti, dirangen; ang-Exiguous, eg.zig �.US a, bychan, eiddil Exile, eks �1 alitud; alltudes; alltud-aeth, alitudedd, herwriaeth, deoliad:nbsp;vt, alltudo, allwladu, deol, difroinbsp;Exilement, eg.zil'ment n, aJltudaethnbsp;Exility, eg.zil'i.ti n, eiddilwch, meindernbsp;Exmanition, eg.zin.a.nish'uii n, gwag-had; diddymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bod yn tyw Exist, eg.zist' vi, bodoli, hantodi, byw, Existence, eg.zis'tens n, bod, bodolaeth,nbsp;hantodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_mewn bod Existent, eg.zis'tent a, bodol, hantodol, Exit, eks'it n, mynediad allan; ymadaw-iad; marwolaeth. He made his exit,nbsp;aeth allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lymadawiad Exodus, ekso.dus, Exody, eks'o.di n, Exogenous, eks.oj'i.nus a, elltyfol, es-tytol; alltwt ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tyflys Exogens, eks'o.jenz np, estyfion, es-Exomphalos, eg.zomTa.lus n, bogeil-rwyg, toriad llengig Exonerate, eg.zon'ur.'at vt, esmwythau,nbsp;^ diteichio; difeio [iad, �adiwythiadnbsp;Exoneration, eg.zon.u.ra'shun n, dileich-Exoptable, eg.zop'ta.bl a, uyinunoinbsp;Exorable, eks'o.ra.bl a, cymmodadwy,nbsp;hyblyg, hynawsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[medroJdeb Exorbitance, eg.zdr'bi.tans n, anghym-Exorbitant, eg.zor'bi.tant a, anwedd, gormodoi. Exorbitant price, crogbrisnbsp;Exorbitate, eg.z�r'bi.tat vi, trawswyro,nbsp;diar�orddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(eddu Exorcise, eks'or.s�z vt, tyngedu, cyfar-Exorcism, eks'or.sizm n, swyngytaredd, tyngediaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^swynwr Exorcist, eks'6r.si8t n, tyngehydd, Exordium, eg.zor'di.um n, rhaguraetb,nbsp;rhagymadrodu, rhagatli (_^udurnialt;inbsp;ExornaCion, eks.or.na'shun n, adUorn;nbsp;Exortive, eg.zor'tiv a, dwyremiol, cy todolnbsp;112 |
orc; late, l�ne, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, thIs; j=:dzh. EXP
Expert, eks.p�rt' a, cyfarwydd, hvfedr, hyddysg, medrus, hylaw [un deheuignbsp;Expert, eks'purt n, campwr, medruswr,nbsp;Expertness, eks.p�rt'nes n, deheurwydd,nbsp;deheuedd, medrusrwydd fdileadwynbsp;Expiable, eks'pi.a.bl a, maddeuadwy,nbsp;Expiate, eks'pi.at vty gwneyd iawn; dy-huddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mod; iawniad
Expiation, eks.pi.a'shun n, iawn; cym-Expiatory, eks'pi.S,.tur.l a dyhuddol, cymmodroddol
Expiration, eks.pi.ra'shun w, anadliad allan; ymadawiad; terfyniadnbsp;Expire, eks.p�r' v, anadiu allan; trengu,nbsp;darfod, diweddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [agor
Explain, eks.plan' vty egluro, deongii, Explanation, eks.pla.na'shun n, eglur-had, amlygiad, deongliadnbsp;Explanatory, eks.plan'a.tur.i a, eglur-haol, amlygiadol, esboniadolnbsp;Expletive, eks'pU.tiv n, gair llanw, gairnbsp;diangenrhaid, addurn-air [llenwinbsp;Expletory, eks'pli.tur.i a, cyflenwol, ynnbsp;Explicable, eks'pli.ka.bl a, egluradwy;
deongladw�y nbsp;nbsp;nbsp;f dattod, egluro
Explicate, eks'pli.kat vt, dadblygu, Explication, eks.pli.ka'shun n, dad-blygiad, deongliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[agoriadol
Explicative, eks'pli.ka.tiv a, eglurhaol, Kxplicator, eks'pli.ka.t�r n, eglurhawrnbsp;Explicit, eks.plis'it a, amlwg, eglur;
penodol, manwl, pendant Explode, eks.pl�d' v, llrwydro: hwtio,nbsp;gwrthod yn ddirmygus. The theorynbsp;is exploded, mae�r dyb wedi ei dadbronnbsp;Exploit, eks.pl�it' n, gorchest, gwrol-waith, gorchestwaith, campwaithnbsp;Exploration, eks.pl�Ta'shun �, ftoriad,nbsp;cnwiliad allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fforio, olrhain
Explore, eks.pl�V vty chwilio allan, Explosion, eks.pl�'zhnn n, ffrwydriad,nbsp;ysgortiad; ergyd [ruthroJ, fFrwydrolnbsp;Explosive, eks.pl�'siv a, ysgortiol, tan-Export, eks'p��rt n, nwydd tramoredignbsp;Export, eks.p�rt' vt, anfon allan, tros-glwyddo, allgludo [iad, mordrosiadnbsp;Exportation, eks.p��r.tashun n, tramor-Expose, eks.p�z' vty amlygu, dynoethi,nbsp;dangos allan; gwaradwyddo; peryglunbsp;Exposition, eks.p�.zi8h'unn,agoriad,eg-InrhSd, deongliad; sefyilfa [arnodyddnbsp;Expositor, eks.poz'i.t�r �, deonglwr,nbsp;Expostulate, eks.pos'tah�.lat vi, ym-liwied, ymddadleu, ymresymunbsp;Expostulation, eks.pos.tsb�.la'shun n,nbsp;ymresymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymliwaidd
Expostulatory, eks.pos'tsh�.la.tur.i o, 113
Exosseous, eg.zosh'us a, diesgyrn [us
Exoteric, eks.�.ter'ik a,allanol; cyhoemi-Exotic, eg.zot'ik o, dyeithrol, estronol, pellenig, tramor: w, peth tramornbsp;Expand, eks.pand' r, taenu, lledu; ym-ledu, ymagor; darledu; dadhlygunbsp;Expanse, eks.pans' n, eangder; ymlediadnbsp;Expansion, eks.pan'shun n, taeniad,taen,nbsp;eangiad, llediad, chwyddiantnbsp;Expansive, eks.pan'siva, ymdaenol, ym-ledolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymledu
Expatiate, eks.pa'shi.at vi^ ymhelaethu, Expatriate, eks.pa'tri.at vt^ allwladu,nbsp;alltudo, difr�i
Expatriot, eks.pa'tri.ut n, anghywleid-iad; alltud nbsp;nbsp;nbsp;| edrych am
Expect, eks.pekt' ri, dysgwyl, aros, Expectancy, eks.pek'tan.si n, dysgwyl-iad'; etiteddiaeth ddysgwyliedignbsp;Expectant, eks.pek'tant a, dysgwylgar �nbsp;��, dys^yliwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad; ymarosiad
Expectation,eks.pek.ta'shunn,dysgwyl-Expectorant, eks.pek'f�.rant a, poer-^ garthol
Expectorate, eks.pek't�.rat vi, poeri.
peswchboeri nbsp;nbsp;nbsp;[peswchboeriad
Expectoration, eks.pek.t�.ra'shun n, Expedience, eks.pi'di.ens, Expediency,nbsp;eks.pi'di.en.si n, cytaddasrwy�d, cy-^ mhwysder ^ Hes
Expedient, eks.pi'di.ent a, addas, cy-mhwys, cyfl�us; liesol, buddiol;
^ dytais, ftbrdd addas Expedite, eks'pi.d�t vt, dirwystro.nbsp;rhwyddhan, prysuro: a, rhwyddol.nbsp;parod, ebrwydd
Exp^ition, eks.pi.disVun n, prysuriad, cyflymedd, brys; hynt filwraidd, cad-gyrch, ymgyrchiad [cy�ym, esgudnbsp;Expeditious, eks.pi.dish'us o, ebrwyddnbsp;Expel, eks.pel' vt, bwrw allan, gyrunbsp;ymaith, tarfunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwario, treulio
Expend, eks.pend' vt, dita, atradu; Expenditure, eks.pen'di.tsh��r n, traul,nbsp;cost; treuliad
Expense, eks.pens' traul, cost Expenseless, eks.pens'les a, didraul,nbsp;digost: rhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[costus; drud
Expensive, eks.pen'siv a, treulfawr, Experience, eks.piVi.ens prawt,nbsp;profiad; hirbrawf, ymbrawf, ymarfer-lad; cyfarwyddyd: vt, profi; teimlo,nbsp;ymbrofinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfarwydd
Experienced, eks.pi�r'�.enst a, profedig; Experiment,eks per'i.ment n,prawf; cais.
cynnyg: vi, gwneuthur prawf [iadol Experimental, eks.per.i.men'tal a, prof-
S
-ocr page 138-EXT path, fat, �re, met, mS,-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t\V=too, t'^�?k=took; Exposure, eks.p�zh�r n, dyuoethiad; gwaradwycldiad nbsp;nbsp;nbsp;[ deong� Expound, eks.pdwnd' vt^ egluro, egon, Expounder, eks.p�^n'd�r �, deongiydd,nbsp;iladmerydd, egiurhawrnbsp;Express, eks.pres' vt^ mynegu, dywedyd,nbsp;adrodd; dadgan, traethu; darlunio;nbsp;gw^gu aUan, gwrytio: a, penodol,nbsp;eglur, hysbysol, gwir; �, brysgenadnbsp;Expressible, eks.pres'i.bl o, traethadwynbsp;Expression, eks.presh'uu �, gair, ym-adrodd, dywediad; dull yinadrodd;nbsp;gwasgiad allan. Expression of countenance, dull gwynebprydnbsp;Expressive, eks.pres'iv a, mynegol; dar-luniadol; dwysddywedol, grymus;nbsp;cynnwysfawr Expressly, eks.pres'il od, wrth ei enw, yn benodol, yn eglur [dadganiadnbsp;Expressure, eks.presh'�r �, mynegiad,nbsp;Exprobrate, eks'pro.brat edliw, ym-iiw, dannod i, wlFtionbsp;Exprobration, eks.pro.bra'shun n, ed-liwiant, dannodiaeth, cyhuddiad dir-mygusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f trosi Expropriate, eks.pr�'pri.St araliu; Expugn, eks.piin' gorthrechu, gorcii-fygu; goresgyn; tarfanbsp;Expugnable, eks.pug'na.bl a, goresgyn-adwy, enniliadwy [lygiad, trechiadnbsp;Expugnation, eks.pug.na'shun n, gorcb-Expugner, el�.p�'n�r n, gorthrecbwrnbsp;Expulsion, eks-puKshun n, tarfiad; troadnbsp;neu fwriad allan, gyriad ymaithnbsp;Expulsive, eks.pursiv a, a yro allannbsp;Expunction, eks.pungk'shun n, dilead,nbsp;tyniad ymaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[allan Expunge, eks.punj' vty dilen; croesi Expurgate, eks.p�r'gUt vt, carthu; puro,nbsp;gianfaaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[puredigaeth Expurgation,eks.p�r.ga'shunn,glanhad, Expurgatory, eks.p�r'gS.tur.l a, ys-garthol, glanweithiol, glanhaolnbsp;Exquisite, eks'kwi.zit a, rhagorol, od-iaethj godidog, dethol; perfiaith, eithafnbsp;Exquisiteness, eks'kwi.zit.nes n, man-ylrwydd, cywreinrwydd, destlusrwyddnbsp;Exsanguious, ek.sang'gwi.us a, diwaednbsp;Exsibilate, ek.sibXlSt vt, hysio neunbsp;hwtio ymaith Exsiccant, ek.sik'ant a, sychaidd Exsiccate, ek.sik'St vt, sychu, dysychunbsp;Exsuccous, ek.suk'us a, sychlyd, disuddnbsp;Exsuction, ek.suk'shun n, sugniad allannbsp;Exsudation, ek.sii.da'shun n, ch-wysiad,nbsp;Exsude, sk.s�d' v, chwysa [dyhidladnbsp;Exsuscitate,ek,sus'i.tatflt;,dihaao,cyifroi |
Extancy, eks'tau.si n, bod, bodoideb Extant, eks'tant a, yn bod, mewn bod,nbsp;Extasy, eks'th.si.�Ecstasynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[i�w gael Extemporaneous, eks, tem. po. ra'ni .us, Extemporary, eks.tem'po.rur.i a, di-ragfyfyr, difyfyr, disyfydnbsp;Extempore, eks.tem'po.ri ad, heb fyfyr-dod, yn ddifyfyr, yn ddiattregnbsp;Extemporize, eks.tem'p�.r�z vi, llefarunbsp;yn ddiragfyfyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eangu, arledu Extend, eks.tend' v, estyn, cyrhaedd, Extensible, eks.ten'si.bl a, estynadwy,nbsp;iiedadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iediad, eangiad Extension, eks.ten'shun n, estyniad, ar-Extensive, eks.teu'siv a, eang, helaeth, maithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[baeddiad, eaugder Extensiveness, eks.ten'siv.nes n, amgyr-Extent, eks.tent' n, cyrhaedd, beiaetb-der, eangder, maint, hyd L^alnbau Extenuate, eks.ten'� at vt, lleihau, vs-Extenuation, eks.ten.u.a'sbun 7i,lleibad �nbsp;esgusodiad, goguddiadnbsp;Exterior, eks.ti�r'i.ur a, allanol, oddinbsp;allan, o faes: n, tu faes, tu allan,nbsp;ymddangosiad aiianolnbsp;Exterminate, eks.t�r'mi.nat vt, llwyrnbsp;ddyfetba, diwreiddio [wreiddiadnbsp;Extermination, eks.tur.mi.na shun n, di-External, eks.t�r'nal a, nesaf allan,nbsp;aiianol, o�r tu allannbsp;Externals, eks.tur'nalz np, allanolionnbsp;Extersion, eks.tur'shun n, dilead, rhwb-iad ymaith ^ [dyferu, defnynunbsp;Extil, eks.tif vi, dynidlo, dystyJiio,nbsp;Extillation, eks.ti.ia'shnn n, dyhidliadnbsp;Extinct, eks.tingkt' a, difloddedig, wedinbsp;dariod, difianedig Extinction, eks.tingk'shunn, diffoddiadj llwyr ddytethiad; dileadnbsp;Extinguish, eks.ting'gwish vt, diffoddjnbsp;diddymu, dileu; liwyr dditanbsp;Extinguishable, eks.ting'gwish.a.bl a,nbsp;diftbddadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[�oddyr Extinguisher, eks.ting'gwish.ur n, di-Extirpate, eks.tur'pat vt, diwreiddio; dinystrio nbsp;nbsp;nbsp;[^*^1 distrywiad Extirpation, eks.t�r.pS'shun w, diwreidd-Extol, eks.tol' vt, mawrygu, dyrchafu, arwrain, canmoi, clodfbri [ddeilaiddnbsp;Extorsive, eks.tor'siv o, treisiol, crib-Extort, eks.t�rt' vt, cribddeilio, edwica,nbsp;gwasgunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorthrymiant Extortion, eks.tor'shun n, cribddail, Extortionate, eks.t�r'shun.at a, treisiolnbsp;Extortioner, eks.tbr'shun.ur n, cribddeil-iwr, gortlirymwr, gormeswrnbsp;Extra- px, allan o, tu hwnt inbsp;114 |
FAL pAih. fat, ere. met, mA-Hne, pin. Arb on ci^rve, cut, t^=too, t�^k=tnok;
Fabulist, fab'�.list n, chwedlydd, dam-meg^NTT, chwedleuydd Fabulous, fab'�.lus a, dychymmygol,nbsp;ffueiol, disailnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ rwydd Fabulousness, fab'�.lus.nes n. ffugiol-Fa^ade, fA.saa n, gwyneb adei�ad Face, fas n, gwyneb, gwynebpryd; ar-wyneb: v, wynebu, gwynebu, gwrth-wynebu. Bare-faced, digywilydd.nbsp;Double-faced, deuwyneoog, rhagrith-iol. Pale-face, wyneblwyd, piglas,nbsp;gwyneblas. Shame-faced, cywilyddus,nbsp;gwylaidd. A wry face, gwep. Facingnbsp;a person, gyferbyn ag un. To makenbsp;faces, gwepio Facet, fas'et n, arwyneb bychan Facetious, fa.si'8has a, cellweirus, arab,nbsp;arabeddus, digrif [edd, digrifwchnbsp;Facetiousness, fa.si'shus.nes n, arab-Facial, fa'shal a, gwynebol. Facialnbsp;angle, ongl a ffurfir gan linellau o�rnbsp;dust i�r geneu, ac o�r geneu i�r talcennbsp;Facile, fas'il a, hawdd, rhwydd, hyblyg,nbsp;hy^dynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwyddo F acj litate, f A.sil'i .tat vt^ rh wy ddhau, hy-Facility,fa.siri.ti n,hwylusdod,rhwydd-ineb, rhwydded nbsp;nbsp;nbsp;[fad, diried Facinorous, fa.sino.rus a, ysgeler, an-Fact,faktre,gweithred; ffaith. Intact, mewn gwirionedd Faction, tac'shun re, plaid, terfysgblaid, ymblaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bleidgar Factious, tak'shus a, terfysgus, ym-Factitious, fak.tish'ns a, gwneuthuredig Factor, fak't�r re, goruchwylydd, dir-prwy, rhyngfaelydd [dros arallnbsp;Factorage, fak'tur.aj n, marchnadaetlinbsp;Factor.ship, fak'tur.ship re, goruchwyl-iaeth, marchnadaeth dros arallnbsp;Factory, fak'tur.i re, gweithfa; triglenbsp;neu gymdeithas masnachwyr dir-prwyolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwaith Factotum, fak.to'tum re, gwas pob Faculty, fak'ul.ti re, medr, gallueddnbsp;braint; cynneddf; y gymdeithas tedd-ygol, y meddygon Facundity, fa.kun'di.ti re, hyawdledd, ffraethinebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siarad Faddle, tad'1 rt, ofera, tfwdanu, ofer-Fade, fad re, edwi, difanu, diflanu, di-hoeni; gwywo. Apt to fade, dinan-adwy. Never-fading, anniflanol Fady, fa'di a, diflan, gwywedig, edwinnbsp;Fseces, ti'siz re, ysgarthion, tomnbsp;Fag, tag re, baeddu, curo; ymfiino, ym-boeni, ilesgau. Fag-end, gobed breth-yn, y pen gwaethat |
Fagot, fag'ut re, ffagod, ffasgell, cedysen, cidysen: vlt;,fFagodi, cydrwymo, cedysionbsp;Fail, fal vi, ffaelu, methu, diffygio, pallu; tori i fyny. Never-failing, diball Failure, fa'l��r re, ffaeliad, methiant, pall,nbsp;gwalliad, diffyg, bai: toriadnbsp;Fain, fan a, awyddus, chwannog, ewyll-ysgar: arf, yn chwannog, tan orfod.nbsp;I fain would, chwennychwn, da fyddainbsp;genyf, dymunwn Faint, fUnt 0, egwan, methedig, llesg, llwf'r; aneglur: ret, llesmeirio, llew-ygu; Ilesgaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flyd Faintish, f an'tish a, gwanllyd, gwanych-Faintness, fant'nes re,gwendid, llesgedd, nychdod; llwfrder, llwfrdranbsp;Fainty, lan'ti a, llesmeiriol, llwfr, egwannbsp;Fair, fe�r re, ffair; y rhyw fenywaidd:nbsp;a, teg, glAn, prydf'erth, telaid, mwyn-aidd; gloew, claer; cyfiawn, didwyll.nbsp;Fair or foul, teg neu annhegnbsp;Fairing, f�r'ing re, ffeiryn, rhodd 0 ffairnbsp;Fairness, feVnes re, tegwch, glendid; uniondeb, cyfiawnder Fairy, f�r'l re, ellyll, anysbryd: a,nbsp;perthynol i�r tylwyth teg. Fairies, ynbsp;tylwyth teg, bendith eu mainaunbsp;Faith, fath re, ffydd, crediniaeth, cred,nbsp;coel; hyder, ymddiried; ffyddlondeb.nbsp;To break one^s faith, tori ei airnbsp;Faithful, fath'f^l a, ffyddlawn, cywir,nbsp;didwyll. The faithful, y fiyddloniaid,nbsp;y credinwyr Faithfulness, fath'f\^l.nes re, ffyddlondeb, cywirdebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffyddlawn Faithless, fath'les a, diffydd, digred j an-Fake, fak re, torch rhaff, un tro ar raff Fakir, fa'k�r re, plaid 0 grefyddwyr pen-boeth yn y dwyrainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| bachog Falcated, fal'ka.ted a, crymanaidd; Falcation, fal.ka'shun re, gwyrni, crym-eddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crwmgleddyf Falchion, fol'tshun re, cryman-gledd. Falciform, farsi.form a, bachog, crwm,nbsp;crymanddull Falcon, fo'kn re, math 0 hebog, curyll Falconer, fo'kn.ur re, hebogyddnbsp;Falconet, fal'ko.net �, cyfiegr bychannbsp;F'alconery, fo'kn.ri re, hebogyddiaethnbsp;Faldstool, fold'stwl re, maen a ddefia-yddir i goroni Fall, fol (fell, fallen) ret, cwympo, syrthio; traingwyddo; dygwyddo; re, cwymp,nbsp;cwympiad, codwm; disgyniad, s^rth-iad; dygwydd.syrth ^ dinystr. To fallnbsp;in with, cyfarfod, cytuno. To fall out,nbsp;ymryson, cwympo maes; dygwydd. |
116
-ocr page 141-Cr�; lat�; I�nc,-n�, m�U; shtf, zh=z az�re; thin, THis; i=(lzh. FAR
To tail back, cilio yn ol, encitio. Fali-
iwg sickness, yr haint dygwydd Fallacious, fa.lashus a, twyllodras,nbsp;twyllgar, ffugiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Fallacy, fal'a.si �, twyll, hoced, hudol-Failen, fol n pp.�Fall nbsp;nbsp;nbsp;[gwendid
Fallibility, fal.i.bil'i.ti �, hydwylledd, Fallible, fai'i.bl a, hyball. hysiom, hyfethnbsp;f'allopian, f'a.l�'pi.an a, Faliopiaiddnbsp;Fallow, fal'o n, braenar, adwydd: v,nbsp;braenaru: c, hyddliw, gwineugoch;nbsp;braenarliw. Fallow-deer, danys, gafrnbsp;danys, danas, bydd
False, fols a, anwir, ffugiol, gau, cel-wyddog, twyllodrus. False oath, geulw. anudon, llw anudon. False belief,nbsp;geugred. False teeth, dannedd gosodnbsp;Falsehood, iSls'h^d, Falsity, fol si.ti n.
ffalsedd, geudeb, anwiredd, celwydd Falsifier, foi'si.fi.ur n, fi'ngiwr, geu-eiriwr, celwyddwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brofi
Falsify, f'61 si.fi v, ffugio; llygru; gwrth-Falter, fol'tur rj, petruso; bloesgi, methu Faltering, fol'tur.ing n, bloesgninbsp;Fame, tarn n, bri, clod, enwogrwydd.
enw; gair, son, chwedl, newydd Famed, f amd a, enwog, clodfawr, hyglodnbsp;Fameless, fam'les a, anenwog, anhynodnbsp;Familiar, fa.mil'yur a, cyfeillgar, cyf-eillaidd; adnabyddus; teuluaidd: tj,nbsp;cytaill, cydnabod. Familiar spirit,nbsp;ysbryd dewiniaeth
Familiarity, fa.mil.i.ari.ti n, cydna-^ byddiaeth; cyfeillach; cynnefindra 1 amiliarize, ta.mil'yur.�z vt, cynnefino;
ymgynnefino, cydnabyddu ( edlaeth Family, famXli n, teulu, to; ach, cen-Famine, tam'in n, newyn, difFygymborthnbsp;Famish, tam'ish r, newynu; marw onbsp;newynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(hyglod, nodedig
Famous, fa'mus a, clodfawr, enwog. Fan. fan �, gwyntyll, nithlen:
gwyntyllio, puro, nithio Fanatic, fa.nat'ik n, penboethiad; cref-yddwr penboethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwallgofus
Fanatical, fa.nat'i.kal a, penboeth. Fanaticism, fa.nat'i.sizm n, penboethni,nbsp;gwallbwyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iedig
Fancied, fan'sid a, dychymmygol, ffug-Fanciful, fan'si.f^l o, dychymmygus, coelgar, ffoldybusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pwyaeth
Fancifulness, fan'si.f^�^l.nes n, mym-Fancy, fan'si n, dychymmyg, darfelydd; oferdyb, mympwy, llettyb; hoffedd,nbsp;sereh: v, dychymmygu, tybio; serchunbsp;Fandango, fan.dang'go n, math o daplas
Fane, fan n, teml, addoldy, eglwys, llanj eithafig: sd,�Far
Fanfaron, fan'fa.run n, bygylw'r, gwag-ymffrostiwr nbsp;nbsp;nbsp;f bocsach, ffrost
Fanfaronade, fan.fa.ro.nad' n, rhodres, Fang, fang n, ysgythr; crafanc, ewinnbsp;Fanged, fangd a, ysgythrog, ysbagognbsp;Fangled, fang'gld o, coegffurfiedig,nbsp;ffugiedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f grafanc
Fangless, fang'les a, diysgythr, di-Fanlight, fan'iit n, ffenestr uwch ben drwsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwyddrwyll offeiriad
Fannel, fan'el, Fanon, fanSan n, ys-Fantastic, fan.tas'tik, Fantastical, fan-tas'ti.kal a, ffoldybus, coegfalch, penchwiban; mympwyol, anwadalnbsp;Fantasticalness, fan.tas'tiJ^al.nes n, an-wadalwch, penchwibandodnbsp;Fantasy, fan'ta.si �, mympwy, oferdybnbsp;Far, far (farther, further; farthest,nbsp;furthest) a, pell, pellenig, anghys-beil; hirbell: ady ym mhell, pell.nbsp;By far, o lawer. He is not farnbsp;off, nid yw efe ym mhell. As far,nbsp;cybelled. Thus far, hyd ynia. Farnbsp;better, llawer gwell, gwell o lawernbsp;Farce, fars n, coegchwareuj esgusbeth,nbsp;lliw 0 bethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ digrifol
Farcical, far'sf.kal a, coegchwareuol; Farcy, far'si n, y clefri mawr, gwahan-glwyf y meircb. Water farcy, ynbsp;clefri dyfrllyd
Fardel, far'del ??, sypyn nbsp;nbsp;nbsp;f erw
Fardingdeal, far'ding.dil n, chwarter Fare, fe�r n, lluniaeth, bwyd; ymborth;
cludlog; vi, bod, byw; ymborthv Farewell, f�r.wel'i, bydd wych, yn iach:nbsp;n, cyfarchiad ymadawol, caniad ynnbsp;iach. To bid farewell, canu yn iachnbsp;Farinaceous, far.t.nS'shus a, blodwy,nbsp;blodiog, blawdog, blawdaiddnbsp;Farm, farm n, tyddyn, syddyn, fferm:
vty amaethu; llafurio�r tir [ ffermwr Farmer, far'm�r n, amaethydd, nwsmon,nbsp;Farmost, fSr'most eithaf, pellatnbsp;Farness, far'nes n, pellder, pelleddnbsp;Farraginous, fa.raj'i.nus a, cymmysgnbsp;Farrago, fa.ra'go n, cymmysgeddnbsp;Farrier, far'i.ur meddyg meirch,nbsp;meddyg anifeiliaid; pedolwr [iadaethnbsp;Farriery, far'i.ur.i n, meirch-feddyg-Farrow, far'o v, bwrw perchyll, dyfod amp;nbsp;pherchyll: ra, torllwyth, A sow innbsp;farrow, hwch dorog. A farrow cow,nbsp;myswynog
Farther, far'xH�r a, pellach: ady ym mJiellach; eto hefyd: cd.�Farnbsp;Farthest, farTHeat a, pellaf, eithaf,
FEA p4th, fat, �ra, met, m^-rine. pin orb, on, curve cut, tvi�=too, t'X'ksrtook;
Farthing, famp;r'THing n, ffyrlling, fFyr-ling. A penny three farthings, dwy ond ffyrJling, Sixpence farthing,nbsp;chwech a ffyrilingnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[peisgylch Farthingale, far'THing.gal cylchbais, Fasces, fas'iz n, ysgub o wiail a ddygidnbsp;0 flaen hen lywiawdwyr Rhufainnbsp;Fascia, fash'a n, addurn dalaithnbsp;Fasciated, fash'i.a.ted a, rhwymedig �. gwiail nbsp;nbsp;nbsp;(rhwymiad f asciation, fash.i.a'shun n, cyfrwymiad, Fascicular, fa.sik'�.l�r a, rhwymynolnbsp;Fascinate, fas'i.nat vt. rheibio, hudo,nbsp;swynonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f dyniad, llithiad Fascination, fas.i.na'siiun n, llygad-Fascine, fa.sin' tfegoden, cidysen Fasinous, fas'i.nus a, rheibiol, swynolnbsp;Fashion, fash'un n, dull, gwedd, dull-wedd, ffurf, ffunud, llun; ffordd,nbsp;modd; arfer, defod: vf, ffurfio, llunio,nbsp;agweddu. In this fashion, fel hyn.nbsp;To fashion alike, cydlunionbsp;Fashionable, fash'un.E.bl a, dullwiw; dillynaidd; moddgar, harddfoes Fast, fast n, ympryd, dirwest, cythlwng:nbsp;vi, ympryd io, dirwestu, ymattal: a.nbsp;tyn, sicr, diysgog, diogel, safadwy;nbsp;buan, cyflym, clau, ffest, chwai: arf,nbsp;yn dyn; yn fuan. Fast-asleep, mewnnbsp;trynigwsg. Fast-day, dydd ympryd.nbsp;To plajr fast and loose, chwareu�r ffi^nnbsp;ddwybignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gafaelu, rhwymo Fasten, fas'n v, sicrnau; cadarnhau; Fastidious, fas.tid'yus o, cymhenfalch. flfroenuchel nbsp;nbsp;nbsp;[hausder Fastidiousness, fas.tid'yus.nes n, tra-Fastigium, fas.tij'i.um �, talog, talfa Fastness, fast'nes n, sadrwydd; diogelfa; sicrhad nbsp;nbsp;nbsp;fnchei,Dalch Fastuous, fas'tshu.us a, trahaus, flroen-Fat, fat n, brasder; mehin; gwer; blon-eg: a, bras, tew; ffrwy thlawn; gwerog, blonegog. To grow fat, tewhau,nbsp;brasau. To make fat, pesgu, brasau.nbsp;Fat beasts, pasgedirion. Fat-witted,nbsp;penbylaidd, synwyrbwlnbsp;Fatal, fa'tal a, tyngedfenol; angeuol,nbsp;marwol; dinystriolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Fatalism, fS'tal.izm n, tyngedfenydd-Fatalist, fa'tal.ist n, tyngedfenydd Fatality, fa.tal'i.ti n, angeuolrwydd; tyngedfen nbsp;nbsp;nbsp;f anochel Fatally, fa'tal.1 ady yn angeuol; yn Fate, fat n, tynged; anffawd, aflwydd,nbsp;dinystr, dyrraith; dedtrydnbsp;Fa.ted, fated a, arfaethedig, rhaglun-iedig. Ill-fated, anffodiog |
Father, faxHur n, tad: vty tadu, tadogi, inabwysiadunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f tadogaeth Fatherhood, fa'THur.h^rd �, tadaeth, Fatherland, fS'xHur.land n, tadwladnbsp;Fatherless, fa'xHur.les a, didad, am-ddifadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| tad, yn dadol Fatherly, f�'xH�r.li a, tadol: ady fel Fathom, faxifum n, gwrhyd, chwechnbsp;troedfedd: vt, gwrhydio; plymio; ara-gyffrednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| anntrnadwy Fathomless, faxa'um.les a, diwaelod; Fatidical, fa.tid'i.kal a, tyngedfynegol,nbsp;prophwydolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[euol Fatiferous, fa.tiTur.us a, marwol, ang-Fatigue, famp;.tig'n, lludded, blinder: vty peri lludded, biino, lluddedunbsp;Fatling, fafling n, anifail pesgedignbsp;Fatness, fat'nes �, tewder, brasder; ffrwythlondeb nbsp;nbsp;nbsp;[tewychu Fatten, fat'n �, tewhau, pesgu, brasau. Fatuity, fl.tii'l.ti n, ffolineb. hurtrwyddnbsp;Fatuous, fat'sh�.us a, delffaidd, ynfydnbsp;Faucet, fo'set n, dwselnbsp;Fault, folt n, bai; trosedd; amryfusedd,nbsp;cwl; anaf. To commit a fault, tros-eddu. To find fault, beio, bwrw bainbsp;Faultiness, fol'ti.nes n, beiusrwydd; drygedd nbsp;nbsp;nbsp;_ I nam, perffaith Faultless, foltles a, difai, diddrwg; tli-Faulty, fol'ti a, beius, ar fai, o le, cylus, unaddas, gwallog, amryfusnbsp;Faun, fon n, duw gwledig, gwyddannbsp;Fauna, f�'na np. anifeiliaid ardalnbsp;Favillous, fa.vii'us a, lludiVaiddnbsp;Favour, fa'vur n, hoffedd, sereh, cym-meriad, ewyllys da, hawddgarwch,nbsp;cymmwynas, ffafr; ysnoden rodd: rlt;,nbsp;hoffi, cymmwynasu, fFafrio; derbynnbsp;wyneb. Ill-favoured, hagr, anferth.nbsp;Well-favoured, prydweddolnbsp;Favourable, fa'vur.a.bla, hynaws; ffafr-iol, cymmwynasol Favourableness, fa'vur.Abl.nes n, tirion-deb, rhadlondeb nbsp;nbsp;nbsp;[cefnogwr Favourer, fU'vur.�r n, hoffwr, noddwr, Favourite, fa'vur.it a, cu, hoff; n, hoff-ddyn, anwylyd Fawn, f�n n, elain,rhydain, carw ieuanc: viy llydnu; truthio, gwenieitho Fay. fa n, ellyll, anysbryd: v, eyssyiltunbsp;Feaberry, fi'ber.i n, eirynen Mair, grwys-wyddennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f aeth Fealty, fl'al.ti fi, ffyddlondeb; gwiriog-Fear, fi�r n, ofn, arswyd, braw, dychryn; arynaig: v, ofni. dychrynu, arswydo.nbsp;To put in fear, brawychti, peri ofn ar.nbsp;Without fear, diofn, hyf, dewrnbsp;118 |
�re; lat�, l�ne, n�, mlitc; she, zh=z azure; thin, this; )=dzh. FEM
Fearful. ti�r'fWl a, ofnus, brawyciius ofnadwy, dychrynllyd, arswydusnbsp;Fearfulness, fi�r f�^l.nes n, ofnusrwydd; llwfrdra; echrysionrwydd Fearless. f�Vles a, diofn, dibryder, di-arswyd, difraw, dewr, calonognbsp;Fearlessness, fi�r'les.nes n, eender, di-ofnusrwydd, dewrdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hawsedd Feasibility, fi zi.bil'i.ti n, hywneledd. Feasible, ti'zi.bl a, hawdd ei wneyd;nbsp;dichonadwy, posibl Feast, fist n, gwledd; cyfeddach; gwyl V, gwledda; gloddesta, wttresu. Wed-ding-feast, neithior. Feast-rite, defodnbsp;gwledd. A solemn feast, uchelwyl,nbsp;arwyl, prif wyl, cylchwylnbsp;Feaster, fis'tur n, gwleddwr; wttreswr,nbsp;bolerwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gwledda Feasting, fis'ting n, cyfcdda^: v, yn Feat, fit n, camp, gorch^st, rhagorgampnbsp;Feather, feTH'ur n, pl�yn, plufyn, plnen,nbsp;plufen ( p plu, piuf): vt, pluo; dibluo;nbsp;addurno a phluf. Feathered fowls,nbsp;ehediaid, adarasgellog. Feather-bed,nbsp;gwely plu. Feather-dresser, plufwr,nbsp;pl�wr Featherless, fexH'�r.les a, diblu Feathery, fexH'ur.i a, piuog, plufognbsp;Featly, flt'li a, deheuig, hytedr, tlwsnbsp;Featness, fitnes �, destledd, delieuaernbsp;Feature, fi'tshar n, gwynebpryd, gwedd-nod, gweddnodiad, goly^jweddnbsp;Feaze, fiz vt, dattroi, dadblethunbsp;Febricuia, feb.rik'ii.lS n, twymyii ysgafnnbsp;Febrific, fi.brifik a, crydbaVnbsp;Febrifuge, feb'ri.t�j meddygiaethnbsp;wrthgrydol: a, gwrtiigrydol, tarf-grydoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crydol Febrile, feb'ril a, crydbar, twymynol, February, feb rw.ur.i n, Chwetror, Misnbsp;Bach, ail fisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aeth Februation, leb.r^V.a'shun n, huredig-Feculence, fek'�.lens n, gwaddodiyd-rwydd; gwaddod, gwaelodion Feculent, fek'�.lent a, gwaddodlydnbsp;Fecund, fek'und a, �rwythlawn, tor-eithiog, ffaeth, cyonyrchiolnbsp;Fecundate, fek'un dat vt, ffrwythloninbsp;Fecundity, fi.kun'di.ti n, firwythlondeb;nbsp;Fed, fed pt amp;/gt;�gt;.�Feednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[toraeth Fedary, t�d'ur.i, Federary, fed'ur.ur.i n, cytranogwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ inodol Federal, fed'ur.al a, cyfammodol, am-Fee, fi n, gwobr, t3,l, cy�og: vt, cyfiogi; ( gwobrwyo; ilwgr wobrwyo. Fee farmnbsp;! tir cydnabod. Fee siinp'e, hawl rydd.nbsp;Fee-tail, bawl ammodol |
Feeble, ti'bl a. gwan, egwan, eiudii, llesg. To make feeble, to wax feeble,nbsp;to grow feeble, gwanhau, llesgaunbsp;Feebleness, fi'bl.nes n, gwendid, eiddil-wch, llesgedd, egwandernbsp;Feed, fid (fed) v, porthi, bwydo; tewhau,nbsp;pesgu; ysbori: n, ebran,ceirchddogn;nbsp;porthiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( bwy tawr Feeder, fi'dur n, porthydd; niaethydd; Feel, fil (felt) v, teimlo, clywed; proti; ymdeiinlo nbsp;nbsp;nbsp;[iad Feeling, tiTing n, teimlad; profiad; syn-Feet, fit np, traed.�Foot Feign, fan v, dychymmygu; fFuantu; ymrithio nbsp;nbsp;nbsp;(rhithiol Feigned, fand a, gau, ffugiol, nuantus, Feint, fant n, rbith, lledrith, lliw: a,nbsp;gau, gwag, ffugiol, flalsnbsp;FeliciUte, fi.lis'i.tat vt, llwyddiannu,nbsp;dedwyddo; dymuno llwyddiant, Hon-gyfarchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddymuniant Felicitation fi.lis.i.ta'shun n, llwydd-Felicity, fi.lis'i.ti n. dedwyddwch, ded-wyddyd, gwynfyd, llwydd Feline, fi I'in a, cathaidd, fel cathnbsp;Fell, fel a, creulawn, gwaedlyd, Ifymig:nbsp;n, croen, bling-groen: vt, tori i lawr,nbsp;taro i lawr; cymmynu: pt.�Fallnbsp;Feller, fel'ur n, cynnnynwr, torwr coednbsp;Fellmonger, fel'mung.gur ?i, crwynwr,nbsp;ci'wynfaelwr, crwynwerthwrnbsp;Fello, fel � 11, cameg, cylch olwynnbsp;Fellow, fel'o n, cytaill, cydymaith, cy-inhar, cydradu, cydwr, brodor; cy�-: cymharu, cyfieuo; cytielybu. Fellow-creature, cydgreadur. Fellow-feeling, cyd-deimlad. Fellow-soldier, cydfilwr. A wicked fellow, dyhiryn,nbsp;A little fellow, dynyn, crwtynnbsp;Fellowship, felo.ship n, cymdeithas,nbsp;cydgyfeillach, cyfranogaethnbsp;Fellwort, fel'w�rt� chwerwlysnbsp;Felly, fel'i ad, yn fl'yrnig, yn greulawntnbsp;n, cylch olwyn, cameg, camognbsp;Felo de se, fi.lo.di.si' n, hunanleiddiadnbsp;Felon, fel'un n, lleidr, cyflafanwr, drwgnbsp;weithredwr, drygweithredwr; bystwn,nbsp;gwrllys: a, ffyrnig (radol; ysgelernbsp;Felonious, fi.lo'ni.us a, cyfiafanol, lled-Felony, ferun.i n, cyfiafan, lledradnbsp;Felt, felt n, brethyu llawban, brethynnbsp;hetiau: vt, llawbanu: pp.�Feelnbsp;Feltre, fertur n, dwvfronegnbsp;Felucca, fi.luk'a n, bad a chwech rhwyfnbsp;Female, tVmal a, benywaidd, benywol: �, beny w, dynes, merch, bun, gwraig Femecovert, firn.ko.vurt^�, gwraig briodnbsp;119 |
FET path, fat, ere, met, m^-rine, pin, orb, on, ciirve. cut, t^=too t^krstook;
Femesole, fim.s�r n, benyw weddw Feminality, fem.i.nal'i.ti n, benyweidd-Feminine, fem'i.n�n a,beny waidd [ rwyddnbsp;Femorol, fem'�.ral a, morddwydoinbsp;Fen, fen n, corsdir, cors, gwaen wleb;nbsp;morfa. Fen-berries, ceirios y waen.nbsp;Fen-cricket, rhinc y tes. Fen-duck,nbsp;corshwyad
Fence, fens v, eau, caeru, amgau, am gaeru, argau; amddiffyn; chwareunbsp;diffyn a�r cleddyf; w, givrych, cJawdd,nbsp;cae, pawlgae; diogelfa. A fencednbsp;city, dinas gadam, dinas gaerognbsp;Fencible, fen^si.bl a, araddiffynadwy,nbsp;diffynadwy: n, amddiffynwrnbsp;Fencing, fen'sing n, cleddyfyddiaethnbsp;cauadwaith, cauad, amgaernbsp;Fend, fend v, cadvr draw; dadJeu;
gwrthresymu nbsp;nbsp;nbsp;(wydgyleh
Fender, fen'd�r w, gwale aelwyd, ael-Fenestral, fi.nes'tral a, ffenestrol [erllog Feneration, f�n.u.ra'shun w, oer, ocraeth,nbsp;Fenugreek, fen'�.gnk n, y grogwyrannbsp;ti�ennel, fen'el�, ffeniglnbsp;Fenny, fen'i corsog, corslyd [dan araljnbsp;Feodal, fu'dal a, gwriogaethol; a ddaliernbsp;Feodary, f�'dur.i n, deiliad dan wriog-Feoff, fef vt, rhoi llwyr feddiant [aethnbsp;Feoffee, fe.fi' n, meddiannydd cyflawnnbsp;Feoffer, fef'ffr n, rhoddwr mewn medd-iant
Feoffment, fef ment �, llawn meddiant Feracious, fi.rashu3 a, ffrwythlawn,nbsp;cnydiol, cnydfawr, toreithiognbsp;Feracity, fi.ras'i.ti w, ffrwythloneddnbsp;Feral, fi�r'al a, alaethus, galarus; marwolnbsp;Feriation, fl�r.i.a'shun n, cadwad gwylnbsp;Ferine, fi�r'�n a. gwylitfilaidd, an war,nbsp;ffyrnignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nigrwydd
Ferineness, f�.r�'nes,Ferity,fer i.ti n,ffyr-Ferment, fdr'ment �, eples, berem, burym, ymwaith; cynhwrfnbsp;Ferment, f�r.ment'V, gweithio; eplesu,nbsp;lefeinio, burymu; bragodi; cynhyrfunbsp;Fermentation, f�r.men.ta'shun n, ym-weithiad, ymferwad, yragynhyrfad;nbsp;ymlefeiniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ lefeiniol
Fermentative, fhr.men'ta.tiv a, eplesol, Fern, turn w, rhedynennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhedyn)^
Ferny, fu/ ni a. rhedynog, rhedynaidd Ferocious, fi.r�^shus o, ffyrnig, gorwyllt,nbsp;creulawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[creulonedd
Ferocity, ft.ros'f.tf o, mileinrwydd, Ferreous, fer'i.us a, haiarnaidd, o haiarnnbsp;Ferret, fer'et n, ieugen, ffured: vt^nbsp;olrhaiu, hela, ffuredu: chwilio allannbsp;Ferriage, fer'i.aj w, porthlog, porthdal
Ferruginous, fe.r^'ji nus a, haiarnaidd Ferrule, fer'il n, amdorch, amgarn: vt,nbsp;amgarnu, amdorchinbsp;Ferry, fer'i �, porth, porthfa, ceubalfa:nbsp;V, croesi�r borth, trosglwyddo. Ferryboat, ceubal, ysgraff, trosglwyddfad.nbsp;Ferry-man, porthwas, ysgrafiwrnbsp;Fertile, fur'til a, ffrwythlawn, cnydfawr,nbsp;ffaeth, toreithiog, cynnyrchiolnbsp;Fertility, fur.til'i.ti n, firwythlondebnbsp;Fertilize, f�r'tiJ�z vt^ fffwythloninbsp;Ferula, fer'w.14 n, crafell i guro Ilawnbsp;Fervency, f�r'ven.si, Ferventness, f�r-vent.nes w, gwresogrwydd, awyddtryd,nbsp;taerni, taerinebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tanbaid; taer
Fervent, f�r'vent a, brwd, gwresog, Fervescent, f�r.ves'ent o, poethol,nbsp;twymnolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwresog
Fervid, f�rVid o, brwdfrydus, poeth; Fervour, f�r'v�rw, gwresogrwydd; taerineb, brwdfrydedd
Fescue, fes'k� w, cyfeirbin, dangosbin Fessitude, f�es'i.t�d n, Iludded, blindernbsp;Festal, fes'tal a, gwleddol, Jlon, gor-hoenusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[braenu
Fester, fes'tffr vi, crawnu, gori, madru, Festinate, fes'ti.nat a, buan, ffrystiog,nbsp;brysgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffrystiad
Festmation, fes.ti.na'shun w, brys, brys-Festival, fes'ti.val n, gwyl, gwledd; dydd gwyl: a, gwleddol. High festival, uchel wyl. Principal festival,nbsp;prif wyl, gwyl arbenig [hoenusnbsp;Festive, festiv o, gwleddol, gwestfaol,nbsp;Festivity, fes.tiv'i.ti w, llawenydd, di-fyrwch; gwleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I �odau
Festoon, fes.t^^n' n, addurnbleth o Festucous, tes't�.kus a, o wellt, gwelJtognbsp;Fetal, fi'tal a, milritholnbsp;Fetch, fetsh vt, cyrchu, ceisio, hol, nol;nbsp;dwyn, cywain, cludo; cyrhaeddyd;nbsp;dwyn pris: n, ystryw; dichelldro;nbsp;ystranc. Far-fetched, annaturiol,nbsp;maes o Ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brwnt
Fetid, fet'id a, drewllyd; adgas, tfiaidd, Fetidness, fet'id.nes n, drewi, drewsawr,nbsp;^ drewdod, drygsawr ^ [lawnnbsp;Fetiferous, fi.tifur.us o, firwyth-Fetish, fi'tish n, eilun Indiaiddnbsp;Fetlock, fet'lok egwyd, swrn, mwydle,nbsp;cudyn; deilw, meilwn [arogl casnbsp;Fetor, fi't�r �, drygsawr, gwynt neunbsp;Ketter, fet'ur n, IJvfiethair, haal, gefyn,nbsp;burwy: vt, Ilyffetheirio, hualu, troedoginbsp;Fettle, fet'1 vi, simera, ofera; gwagnbsp;daclunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwaed cyn delwaa
Fetus, fVtua n, milrith anelwig ddefn-
-ocr page 145-5re; late. l�nc, n�, iD�te; she, zh=2 azure; thin, this; j=dzh. KIL
Feud, t�d n, dygasedd, cynlien, ymryson Feudal,t�'dala,gwriogaethol[wriogaethnbsp;Feudatory, f�'da.tur.i a, deiliad dannbsp;Kever, fi'vlir n, cryd, twymyn, lluch-eden, poethgryd; teithion. Intermittent fever, cryd dysbeidiol. Anbsp;continual fever, cryd diddysbaid. Inflammatory fever, y cryd poeth.nbsp;Nervous fever, twymyn nychlyd.nbsp;Putrid or Typhus fever, twymynnbsp;fraenol. Scarlet fever, eiriosglwyfjnbsp;twymyn goch. Yellow fever, twymyn felennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amranwen Feverfew, fi'v�r.f� �, Hvsiau�r fam, Feverish, fi'vur.ish a, crydol, poethnbsp;Few, f� a, ychydig, bychydig; anaml.nbsp;In few words, mewn byr eiriau. Therenbsp;are but a few of them, nid oes nemawrnbsp;o honyntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bychandra Fewness, fti'nes n, anamledd, anamlder, Fiat, fi at n, y gair Bydded; gorchym-myn, deddf; gosodiadnbsp;Fib, fib �, fiug, geudeb, anwiredd, cel-wy dd: vi, dvwedyd celwydd, celwyddu,nbsp;celwyddo, ffugio Fibre, f�'b�r n, m^n edefyn (p min edafedd, man wraidd) Fibrous, fi brus a, manwreiddiog Fickle, fikl a, anwastad, anwadal, an-safadwy, ysgoew, oriog, gwammalnbsp;Fickleness, fik'l.nes n, anwastadrwydd,nbsp;gwammaidra, anwadalwchnbsp;Fictile, tik'tii a, o bridd, clelog, priddinnbsp;Fiction, flk'shun w, ffugchwedi, flugiad; anwiredd, celwydd [us a, ffugiol Fictions, fik'shus, Fictitious, fik.tish'-Fiddle, fidl n, crwth: vi, crythorio.nbsp;Fiddle-faddle, coegwaith, oferedd.nbsp;Fiddle-stick, bwa crwth, fiiloryn.nbsp;Fiddle-string, tant crwth. Scotchnbsp;fiddle, y cratn. Fiddler, fid'lur n, crythor, ffilor Fidelity, ti.del'i.ti n, fiyddlondeb, cy-wirdeb, uniondeb Fidget, fij'et vi, ofer hela, ffwdanu; .sygogi: n, fiwdan; un ftwdanllyd Fidgety, fij'eLi a, aflonydd, anesmwythnbsp;Fiducial, fi.dii'shal a, ymddiriedus,nbsp;ffyddiadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olwr; a, hyderus Fiduciary, fl.dii'shur.i n, ymddiried-Fie, fi i, ffei I ffi I bach ! Fief, fif ra, maenor gwriogaethol Field, fild n, cae, maes, maesan; cad-faes, cadfa. Field-book, llyfr tir-fesurwr. To take the field, mynednbsp;allan i ryfel, meio. The field oinbsp;blood, maes y gwaed, erw�r gwaed |
Fieldfare, tild'fe�r n, socan eira, socan iwyd, caseg y ddryglunnbsp;Fiend, find n, cythraui, diafl, ellyll, deranbsp;Fiendlike, findTik a, dieflig, ellyllaiddnbsp;Fierce, fi�rs a, fi'yrnig, gerwin, gorwyltt,nbsp;ci'eulawn. To grow fierce, cynddeir-iogi [cynddeiriogrwydd, cieidd-dranbsp;Fierceness, fi�rs'nes n, ffymigrwyiirl,nbsp;Fiery, fiVi o, tanllyd, tanbaid, o dan,nbsp;poeth, eirias Fife, f�f w, pib feinllais, chwibanogl Fifer, fi'fur n, pibydd, chwibanyddnbsp;Fifteen, fif.tin' a amp; n, pymtheg, 15, xv.nbsp;Fifteenth, fif.tinth' a, pymthegfed, lofednbsp;Fifth, fifth a, pummed, 5med j 50tednbsp;Fiftieth, fif'ti.eth a, degted a deugain,nbsp;Fifty, fit'tl a amp; �, banner cant, deg anbsp;deugain, 50, 1. Fig, fig 71, fiigysen (p ffigys). Fig-tree, ffigysbren, ffigyswydden Fight, fit (^pt fought) V, ymlaJd,nbsp;ymwrio, ymbamo; rhyfela: n, ym-iaddta, brwydr, cad, aernbsp;Figment, fig'ment n, ffugchwedi, fiugnbsp;ddyfais, dychymmygnbsp;Figulate, fig'ii.lat a, priddgleiog, priddinnbsp;Figurability, fig.�.rfi.bil'i.ti n, hymneddnbsp;Figurable, fig'ii.ra.bl a, lluniadwy, hyiunnbsp;Figurai, fig'�.ral, Figurate, fig'ii.rat a,nbsp;oarluniadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ lluniad Figuration, fig �.ra'shun n, fiurfiad, Figurative, fig'ii.ra.tiv a, cysgodol;nbsp;arddangosol; ail-ystyriaethol; traws-fudol; allegol Figure, fig'ur n, Hun, dull, ffurf, ffunud, ystum, gwedd, agwedd, Hunwedd;nbsp;ffugr, ffugryn; eiiun, delw; rhith,nbsp;cyffelybiaeth; alleg, aralledd, troell-ymadrodd; rhifnod, rhifeb: e?, llunio,nbsp;llunweddu, ffurfio; rhifnodi; cysgodi.nbsp;Figure-head, addurn yn fiiureg Jiong.nbsp;To cut a mean figure, bod S, golwgnbsp;wael arno. bod yn wael ei ddrychnbsp;Figwort,figw�rt?�, gomerth [wreiddiolnbsp;Filaceous, fi.la'shus a, edafeddog, man-Filacer, fil'a.sur n, swyddog cyfreithiolnbsp;Filament, fii'a.ment n, mtn edefyn;nbsp;manwreiddyn Filbert, fil'burt n, cneuen y gerddi Filch, filtsh vt^ chwiwo, chwiwbigo,nbsp;chwiwledrata, ysgipionbsp;File, fil n, durlif; rhes; rhestr; llinyn:nbsp;r, durlifo; rhencio; llinynu. File-cutter, gof durlifiau. P'ile-dustjblawdnbsp;durlif, durlifion [edig, melynlwydnbsp;Filemot, fil'i.mot 7i, liiw daien wyw-Filial, lil'yal o, maboi, mabaiddnbsp;121 |
FIL pamp;th, fat, �re, met, mamp;-rine, pin. orb, on, ciirv6, ent, nbsp;nbsp;nbsp;t'^k-=took;
Filiation, fii.i.a'shun n, mabwysiau Filigree, fil'i.gri n, gwaith edafog agnbsp;aur nen arian, eurwe, arianwenbsp;Fill, fil V, llenwi, diwallu, digoni; cyforio;nbsp;n, llonaid, gwala, digo�i, digonedd.nbsp;To take one s fill, ymlonwi, ymddigoninbsp;Fillet, fil'et n, ysnoden, fihinen, rhwym-yn; eirion-gylch; raorddwyd-ddryll:nbsp;vt^ rhwymo; addurn-gylchunbsp;Fillibeg, fil'l.beg n, gwisg yn yr Alban,nbsp;math o bais feenan
Fillip, fil'ip n, enipws, cnocell: r, rhoi enipws neu gnocell, cnipysunbsp;Filly, fil.inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eboles, ffilog
Film, film nbsp;nbsp;nbsp;pilen, pilionen, cronen
Filmy, fil'ml a, pilenog, croenynaidd Filter, fil't�r n, nidlydd: v, 1 ''
Light-fingered, Long-lingered, iiad-ronaidd. Finger-post, mynegbost. Having fingers, bysog, byseddognbsp;Finial, fin'yal a, gorphenwaith, tertyniadnbsp;addurnol pinaclnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynaidd, pine
Finical, fini.kal a, cymhenlfol, coeg-Finicalness, fin'i.kal.nes w, coegeneidd-Finis, ffnis n. diwedd, tertyn [rwydd Finish, fin'isn v, diweddu, gorphen,nbsp;cwbihau, cwpla; perffeithio: �, cwbl-hSrd; perfFeithiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ benwr
Finisher, fin'ish.ur �, gorphenwr, dy-Finite, ffn�t a, terfynol, mesurol, meidrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meidroideb
, hidio, glan-hidio nbsp;nbsp;nbsp;[torn
Filth, filth 71. bryntni, budredd; baw, Filthiness, fil thi.nes n, bryntni, budr-eddi, aflendidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffiaidd, aflan
Filthy, fil'thi a, brwnt, bawlyd, budr, Filtration, fil.tra'shun n, hidladnbsp;Fimbriate, fim'bri.at vt, ymylweithionbsp;Fin, fin n, aden nen asgell pysgodynnbsp;Final, tt'nal a, diweddaf, terfynolnbsp;Finale, ti.na'le n, diwedd cerdd [fynolnbsp;Finally, t�'nal.i ad, o�r diwedd, yn der-Finaiice, fi.nans' n, ardreth y deyrnasnbsp;Financial, fi.nan�shal o, ardretholnbsp;Financier, fin.an'si�r n, trvsorydd, gol-ygydd y sylltty; cyllid-ddaincanyddnbsp;Finch, finsh ti, pine, pincyn, pila, telornbsp;Find, find (^pt 8c jgt;p fonnd) t;^, cael;nbsp;deall: n, caffaehad. To find fault,nbsp;beio. To find an excuse, llunio esgnsnbsp;Fine, fin a, main, manwl; mS,n,' pur,nbsp;coeth, ter; tlws, pine, lluniaidd,nbsp;gwych, teg, hardd: 7t, dirwy,camlwrw,nbsp;ffortfed: vt, dirwyo; coethi, pnro,nbsp;glanburo. Fine-spun, cywreiniol.nbsp;Fining-house, coethdy, terdy. Fining-pot, t-awddlestr, coethlestr. In fine,nbsp;yn olaf, yn y diweddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fanwl
Finely, fin'li ac?, yn wych, yn dlws; yn Fineness, fines n, meinder; purder;
gwychder nbsp;nbsp;nbsp;[hawr
Finer, fi'nur n, purwr, coethwr, glan-Finery, fi'nur iti, gwychder, harddwisg;
coethfFwrn, coethefail nbsp;nbsp;nbsp;[dicheil
Finesse, fi.nes' n, ystryw, ystranc, Finew, fin'U n, braenllwydninbsp;Finger, fing'gur n, bys {p bysedd): vt,nbsp;bysio, bysdeimlo; ymdrafod. Forefinger, bys blaen, mynegfys. Middle-
Finiteness, f�'n�t.nes n, terfynoldeb, Finless, fin'les a, diesgyll, diedynnbsp;Finny, fin'i a, adeiniog (f�l pysg)
Fiord, fyord n, cyfyngf�or, culfor, IFrith Fir, f�r n, fieinidwydden, ffynidwydden,nbsp;ffawwydden, pin
Fire, fi�r n, t^n; ufel; goddaith, tan� llwyth: V, tanio; goddeithio; ufelu.nbsp;Fire-arms, arfau tan. Fire-brand, pen-tewyn, tewyn; flaglydd. Fire-damp,nbsp;tanchwa, tanfa. Fire-drake, awyrdan.nbsp;Fii*e-engine, tan-ddiffoddyr. Firefly, math 0 Iben. Fire-proof, tan-brawf. Fire-wood, tanwydd, coed tan.nbsp;St. Anthony�s fire, tan iddwf. To setnbsp;on fire. To set fire to,tanio, gosod ar dannbsp;Fireman, fiVman n, tan-ddif'oddwrnbsp;Fireside, fTrVid n, aelwyd, simdde; teulunbsp;Firing, fi�r'ing n, cynnud, tanwydd;
taniad; goddeithiad Firk, furk vt, fflangellu, cystwyonbsp;Firkin, f�fkin n, llestr o naw galwynnbsp;Firm, furm a, eadarn, dianwadal, di-ysgog, saladwy, sad, cryf, fiyrf: n,nbsp;enw'au cydfasnachwyr: vt, cadarn-hau, sefydlu, cryfhau, ffyrfhaunbsp;Firmament, f�r'ma ment n, flurfafen,nbsp;awyren, entrychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wybrenol
Firmamental, l�r.m^.men'tal a, awyrol, Firmness, f�rm'nes n, cadernid, cryfder,nbsp;disigledd, diysgogrwydd, flyrfdernbsp;First, tflrst a, unted, cyntaf; biaenaf;nbsp;prif, penal; cyn-: ad, yn gyntaf.nbsp;First-oorn, cyntafanedig, cynblentyn.nbsp;First-fruit, blaenffrwyth. First-milk,nbsp;cynllaethjcynlaeth: sd.�Fore[anedignbsp;Firstling, fursfling n, anilail cyntal-Fiscal, fis'kal a, perthynol i gyilid ynbsp;deyrnas, cyllidol
finger, hirfys, canolfys. Ring-finger, | wear, cored.' Fish-market, ma�rchnad bysylodrwy. Little-finger, bys bach, i bysgod. Fish-pond, pysgodlyn. Fish-
Fish, fish n, pysg, pysgodyn: v, pysgota; treillio, rhwydo. Fish-garth, F�ish-
122
-ocr page 147-fire; late. line, no, in�te; she. zh-=z azure: thin, this: j=cl7.n. KLA
spawn, grawn pysgod. Cod-fish., penfras. Cray-fish, ceimwch coch.nbsp;l)og-fish, penei. Flat-fish, lieden,nbsp;Ilyth�en. Needle-fish, mornodwydd.nbsp;Saw-fish, morlif, Sword-fish, cledd-bysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[n, pysgotwr. pysgodwr h isher, fish'ur, Fisherman, fish'ur.man Mshery, fish'ur.i w, pysgodfa, pysgodlenbsp;hishing, fish'ing n, pysgota. Fishing-rod, gwialen bysgota, genwair [pysgodnbsp;Fishmoneer. fish'mung.gurn, gwerthwrnbsp;Fishy, fish'i a, pvsgodol, pysgodaiddnbsp;f issile, fis'il a.holltadwy; nyhoUt[agenunbsp;Fissure, fish'ur n, hollt, agen: vt, hollti,nbsp;iist, fist n, dwrn. Close-fisted, arian-gar, cybyddol.cynnil, llawgauadforynnbsp;fis'tshii.la n, pibglwyf, piblyn-Fistulous, fis'tsh�.lns a, pibellog; pib-glwylusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ladd �. dyrnau Fisty. Ss'tf n, dyrnol. Fisty-cuff, ym-Fit, fit ?i, llewyg, gloes; cyrch y cryd. chwiw; a,addas, cyinhwys, cymmesur,nbsp;cyfiadd, gweddus, rhesymol. uniawn:nbsp;V, cyfaddasu, cyttaro; cytateb, cyd-weddu; darparu, parotoi; eyweirio.nbsp;To fit out, trwsio Fitch, fitsb, P'itchet, fit'shet n, fFwlbart, gwichyll, gwichydd, gwichyn [llygodnbsp;Fitches, fit'shiz n, gwygbys. pys ynbsp;Fitful, fit'f^i a, anwadal. gwammalnbsp;Fitness, fit'nes fi, addasrwydd, cyrnhwysnbsp;Fitting, fit'ing a, cvfaddas, addas [dernbsp;Fitz, fits n. raah. ab, apnbsp;Fire, a amp; n. pump, pum, 5, v.nbsp;i* ivefold, tTv'f�ld a, pumdyblyg.pumplygnbsp;FivM, f?yy. np, chwareu p�l humog;nbsp;afiechyd ar feirch Fix, fiks V, sicrhau, sefydlu, gosod; caledu; ymsefydlu; ymgaledu [^adal Fixed, fikst a, setydledig, sicr, dian-Fixedness, fik'sed.nes ra, diysgogrwyddnbsp;Fixidity. fik.sid'i.ti, Fixity, fik'si.ti n,nbsp;tync^sodiad Fixture, fiks'tsh�r n, dodrefh anghyffro Fizgig. fiz'|:ig n, trjfer morwyrnbsp;Fizz, fiz. Fizzle, fizT vi, s�onbsp;Flabbiness, flab'i.nes n, lliprynrwydd,nbsp;meddalwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j llibin, llac Flabby, fiab'i a, llipa, meddal, masw. Flaccid, flak'sid a, nychlyd, llibin, llipa; gwyw nbsp;nbsp;nbsp;[twythder Flaccidity, fiak.sid'i.ti n. llipryndod; ys-Flag, flag n, Human, baniar, penwn; llechf'aen, fflag; hesgen: vt, llechu;nbsp;llipau. llesgau. diffygio. Flag-ship,nbsp;llumanlong. Flag-staff, Ilumanbrennbsp;Flagellant, fiaj'e.lant �, dilynwr y meu- |
dwy Rainer, yr hwn a ddaliai fod fflangelliad mor rhinweddol a bedyddnbsp;neu�r cymmun; fiiangellwr, ffrewyll-yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yllio, ffonodio Flagellate, flaj'el.at vt, fflangellu, ffrew-Flagellation, flaj.e la'shun n, fflangelliad Flageolet, fla-j'o.let n, pibell, chwibanoglnbsp;Flagginess, flag'i.nes n, lliprynrwydd,nbsp;llacrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diflas Flaggy, fiag'i a, llipa, llibin, ymollyngol; Flagitious, fli.jish'us a, antad, drwg,nbsp;ysgelernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch, anfadrwydd Flagitiousness, fla jisn'us.nes ??, dyhir-Flagon, fiag'un n, ewpan crothog, costrel Flagrancy, fla'gran.si n, fflamiad; hy-nodrwydd; ysgelerder, gwarthusrwyddnbsp;Flagrant, fiii'grant a, gwresog, brwd,nbsp;llachar, fflamiol; hynod; cyhoedd;nbsp;gwarthus, ysgeler, cywilyddusnbsp;Flail, flai w, ffast. Flail-handle, troednbsp;ffust. Flail-yard, gwial ftustnbsp;Flake, flak n, tafell, fflochen, clwyden; gwanaf: vi, fflochenu Flaky, fla'ki a, clwydenog, fflochenognbsp;Flam, flam n, chwedl, celwydd. siom: vt. siomi, twyllo; chwedia[canwyll byg Flambeau, flam bo n, carthganwyll.nbsp;Flame, flam n, fflam, ffagi, gwenfflam: vt, flflamio, ffaglu; ennyn [gy^t Flamen, fla'men n, offeiriad paganaiddnbsp;Flamingo, fiAming'go n, aderyn a gwddfnbsp;a choesau hirionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ft'agliad Flammation, fla.ma'shun n, fflamiad, Flammeous, flam'yus a, fflamaiddnbsp;Flammiferous, fia.mifur.us a, fflam-ddwyn Flammivomous, fla.miv'u.mus a, mam-Flamy, fla'mi a, fflamllyd, fflamiog Flank, flangk n, tenewyn; adeinlu,nbsp;ystlys, ochr: v, ymylu. Flank-work.nbsp;Flannel, flan'el �, gwlanen [asgellwaithnbsp;Flap, flap?i,palfod; llipddarn,gwerchyr;nbsp;cantel: v, palfodio; IHprynu. Thenbsp;flaps, afiechyd ar wefiau meirchnbsp;Flapdragon flap'drag.un �, math onbsp;chwareu Flare, fle�r v, difa; gwanoleuo; serenu Flash, flash n, Ilucheden, mellten, fflach;nbsp;fflamiad, mellteniad; gwagfostiad : v,nbsp;melltenu. lluchedenu. fflachio fdifiasnbsp;Flashy, flash'i a, disylwedd, bostgar;nbsp;Flask, flask n, costrel, fflasg; pylorfiwchnbsp;Flasket, flas'ket n, cawell, basgednbsp;Flat, flat a, gwynebwastad, gwastad,nbsp;llyfn, Heddf: diflas: n, beisle! traeth-ell. To lay flat, rhoi yn ci orwedd.nbsp;To lie fiat, gorwedd yn ei hvdnbsp;123'' |
TLA path, fat, �re, met, ma-rine, pin, 6rb, on, c�rve, cut, tw=too, t^k=took;
Flatfish, fiat'fish n, lieden h�latness, flaFnes n, gwastadrwydd; di-flasrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eiddio, pylu Flatten, fiat'n v, gwastatau; marw-Flatter, fiat'ur vt, gwenieithio, truthio Flatterer, flat'ur.ur n, gwenieithwrnbsp;truthiwr, truthfolwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glaffiad Flattery, flat'ur.i n, gweniaith, truth, Flattish, flat'ish a, iTedwastad; lled-ddiflas, diflasaidd Flatulence, flat'�.lens. Flatulency, flat'-ii.len.si n, gwyntchwydd, gwynt yn y cylla, bolwynt, gwyntogrwyddnbsp;Flatulent, flat'ii.lent a, gwyntchwyddol,nbsp;gwyntog, bolwyntognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ei wyneb Flatwise, fiat'w�z ad, ar ei wastad, ar Flaunt, flSnt vi, ymrodresu, coegym-drwsio: n, balchdro; ymlediadnbsp;Flavorous, fla'vur.us a, blasus, sawrus,nbsp;aroglbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arogl Flavour, fla'vur n,archwaeth, blas,sawr, Flavous, fla'vus a, melynnbsp;Flaw, fi6 n, agen, gagen, fflaw, hollt,nbsp;rhwyg, breg, bradwy; bai,ditFyg,gwall,nbsp;meth: vt, fliawio,agenu,hollti,rhwygonbsp;Flawy, flo'i a agenog, fflawiog; gwallusnbsp;Flax, flaks 7i, llin. Flax-comb, heislan.nbsp;Flax-dresser llinwr. Flax-raiser,nbsp;codwr llin Flaxen, flak'sn a, o lin, llinaidd. Flaxen hair, gwallt goleu, gwallt melynwynnbsp;Flay, fla vt, pilio, digroeni, blingonbsp;Flea, fli n, chwanen (p chwain) ; v,nbsp;chweina. Flea-bite, brath chwanen;nbsp;mymryn. Flea-bitten, wedi ei ffathunbsp;gan y chwain; manog; gorwaelnbsp;Fleabane. fii'ban n, ammhrydlwydnbsp;Fleak, flik n, cudyn, edefynnbsp;Fleam, Aim �, fflaimnbsp;Fleawort, fii'wurt �, llysiau�r lludwnbsp;Fleck, flek, Flecker, fiek'ur vt, manu,nbsp;britho Fled, fled pt 8c pp.�Flee Fledge, flei vt, pluenu, magu plu, rhoinbsp;Fledged, nejd a, pluenog, pluog, llawnnbsp;Fledgling, nej'ling n, cyw pluognbsp;Flee, fli {pt amp; pp fled) vi. ffoi, cilio,nbsp;diancnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cneifio; ysbeilio Fleece, fiis n, cnu, cnuf, cnaif: vt. h'leecy, fli'si a, cnuog, gwlanognbsp;I�Jeer, fliF n, gwawd: v, gwatwor,nbsp;gwawdio Fleer, fli'ur �, flfoadur Fleering, fli�r'ing a, gwatwarus, gwawd-Fleet, flit n, liynges, mortyddin; crigyll:nbsp;a, cyflym, buan, buandroed: vi, diflanu,nbsp;cyflymu |
Fleeting, fli ting a, diflanedig, ynmyned heibio, prysurol. Fleeting-dish, ysgalnbsp;hufen, mol deneu Fleetness, flit'nes n, buander, cyflymder Flesh, flesh n, cig, cigtwyd, cnawd;nbsp;cyhyr: vt, annog; caledu; gorlenwi.nbsp;Flesh-brush, croen-ysgrafell, croen-wrychell. Flesh-colour,cigliw; gwyn-goch. Flesh-fly, cyhyryn. Flesh-fork,nbsp;cigwain. Flesh-hook, cigfach. Proudnbsp;flesh, cig marw Fleshiness, flesh'i.nes n, cigogrwydd, ciglydrwydd, cnodigrwyddnbsp;Fleshless, flesh'les a, dignawd; teneunbsp;Fleshliness, flesh'li.nes �, cnawdolrwyddnbsp;Fleshly, flesh'li a, cnawdol; cnawdwylltnbsp;Fleshmonger, fleshhnung.gur n, cigydd,nbsp;cigwerthwr; llatai Fleshy, flesh'i a, cigog, cnawdog, tew Fletch, fletsh vt, pluo fel saethnbsp;Fletcher, flet'sh�r n, saer saethau; paledrydd nbsp;nbsp;nbsp;[dagrau Fletiferous, fli.tif ur.us a, yn achosi Flew, flii n, gweflau bytheuad: pt.�Flynbsp;Flewed, fliid a, gwefiog, llaeswefinbsp;Flexibility .flek.si.bil'i.ti n.hyblygrwydd. hyblygedd, ystwythder Flexible, flek'si.bi a, hyblyg, ystwyth,nbsp;plygadwy; hydro; hydrin, ystumgarnbsp;Flexion, flek'shun, Flexure, flek'shiir n,nbsp;plygiad, iroad, ystumiad; camedd,nbsp;ceminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[camedig Flexuous, flek'shii.us a, cam, ystumiol. Flicker, flik'ur vt, ysgwyd adenyddnbsp;Flier, fl�^�r n, ehedydd; ffoadur; ciliwrnbsp;Flight, flit n, hedfa; encil, ffoad. Flightnbsp;of steps, rhes o risiau. To put tonbsp;gvru ar fib, ymlid [ gwylltnbsp;Flighty,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a, ansefydlog; ysgafn, Flimsy, flim'zi a, masw, gwan,gwael; distadl ^ nbsp;nbsp;nbsp;[yinollwng Flinch, flinsh vi, olgilio; ymlacau; Fling, fling {pt 8c pp flung) vt, laflu,nbsp;bwrw, ergydio, lluchio: n, tafliad ergydnbsp;Flint, flint n, caliestr, caliestren, cellt,nbsp;careg d^n. Flint-hearted, dideimlad.nbsp;Skin-flint, cybydd, cerlynnbsp;Flinty, Ain't! a, callestrol, celltaiddnbsp;Flip, flip n, math o ddiod gymmysgnbsp;Flippancy, flip'an.si n, llatar sionc, gor-^acthdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sionc Flippant, flip'ant a, firaeth, tafodrydd; Flirt, fl�rt n, ysbonc; hoeden, mwvglen:nbsp;V, taflu gwawd; sioncneklio; chwyfionbsp;gwynt; anwadalu: hoedeuanbsp;Flirtation, fl�r.ta'shun n, sioiu-ysgogiad,nbsp;mursendod |
124
-ocr page 149-�rc; late; line, no mute; she. zh=z azure; thin, this; l=lt;izh. FOA
Flit, flit ri, symmud; hedef; heibio; di-flanu nbsp;nbsp;nbsp;[ystlys mochyn Flitch, flitsh 71, hannerob, hannereg,' Flitter, flit'dr n, dernyn cremop. Allnbsp;to flitters, yn yfflon, yn chwilfriw.nbsp;Flitter-mouse, ystlum, ystlumynnbsp;Flittiness, flit'i.nes anwadalwchnbsp;Float, fl�t nofio ysgafn nofio, nofio arnbsp;wyneb: n, cludair; llif, Ihfiant, dylitnbsp;Flock, flok n, deadell, praidd; llu; ha'd;nbsp;myntai, tyrfa; casnach,cneiflon gwlan:nbsp;vi, cyd-dyru, cydymgasglu, ymdyrunbsp;Flog, flog vt, fiiangellu, ffrewyllio;nbsp;cystwyno, fibnodio Flood, flud n, Jlif, ilifddwfr, llifeiriant, fFrydlif, rhyferth�^^y; cefnllif, dylif;nbsp;llanw, gorilanw; rf, llifo; gorlifonbsp;llifeirio, dyfru. Fiocd-gate, dyfrddornbsp;bala llyn. Flood-mark, ol grym llifnbsp;Flook, fl^i'kn, gataelfach angor,�Flukenbsp;Floor, fl��r n, llawr: v, Jlorio; llechlorio. Floor-cloth, llawrlen, ilorleu Floral, flo�r al a, blodeuaiddnbsp;Floret, fl��r'et re, blodennbsp;Florid, flor'id a, blodeuog, godidog,nbsp;harddwych; tirf, ireiddlawn; gwrid-goch, gwndognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llysni; tirfder Floridness flor'id.nes re, gwridgochder; Floriferous. flo.rif'ur.us a, blodeufag,nbsp;a ddwg flodau Florin, flor'm re, darn arian 0 werth dau swill, fflwring Florist, flor'ist re, blodeuwr, blodeuydd Flosculous, flos'kii.lus a, blodeuognbsp;Floss, flos re, manblunbsp;Flota, flo'ta, Flotilla, flo.til'S re, llyngesnbsp;Yspaenaidd f eu gyru hyd y mdrnbsp;Flotson, flot'sun re, nwyddau yn caelnbsp;Flounce, fluwns re, addurn ymyl gwisgnbsp;sider; v, sideru; ymdaflu, ymddigionbsp;Flounder, fl�^Vn'd�r vi, ymluchio; ym-soddi: re, lledan, lieden, Ilyth�ennbsp;Floui, fluw'r re, blawd, peillied, peillion,nbsp;paill, fflwr, can; vi, blodionbsp;Flourish, flur'ish re, blodeuwaith; blaennbsp;gerdd, rhagchwareu; gwagfost, ym-ffrost: V, blodeuo; addurno; llwyddo,nbsp;ffynu, rhagchwareu; ffrostio, gwag-fostio; ysgwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llwyddiannus Flourishing, flur'ish.ing re, blodeuad; a Flout, fluA-t r, gwawdio: re, gwawdnbsp;Flow, flo vt, dylifo; tardou, deillio;nbsp;rhedeg; re, llif, ffrwd, llanw; rhediad,nbsp;llifiant. To flow again, adlifo. Tonbsp;flow back, gwrthlifo. To flow out.nbsp;llifo allaij, tarddu. A flow of spirits,nbsp;llawndid 0 ysbryd |
Flower, fluw'ur re, lilodeuyn, blodyn, blaendardd: vi, blodeuo, gwullio.nbsp;Flowers, gwull. Flower-de-luce,nbsp;camined, elestr Floweret, fluw'ur.et re, bloden, blodionyn (p blodionos')nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawn Flowery, flu^'ur.i a, blodeuog. biodeu-Flown, fion pp.�Fly nbsp;nbsp;nbsp;[safadwy Fluctuant, fluk'tshii.ant a,anwastad, an-Fluctuate, fluk'tsh�.at vi, bwhwman, anwadalunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ydlog; petrusol Fluctuating, fluk'tsh�.^.ting a, ansef-Fluctuation, fluk.tshu.a'shun re, anwadalwch; ysgogiad. newidiad; ym-doniad nbsp;nbsp;nbsp;[pibell, simdden Flue, flli re, manbluf, manflew, pan; Fluency, flii'en.si re, rhugiedd, hyawdl-edd, ffraethdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[parablus, rhugl Fluent, flii'ent a, hyawdl, ffraeth, Fluid, tiii'id re, aw, gwy, llifnodd, gwiyb-wr: a, hylif, ffrydiol, rhedegog, llifian-naiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Fluidity, flii.id'i.ti re, hylifedd, fl'rydiol-Fluke, fliik re, adfach, gafaelfach angor; Heden, lledan, Ilyth�en (p llythi) Flummery, fium'ur.i re, llymru, llym-ruwd, uwd, sucan. mwdran. Flum-niery-stufF, bwyd sucannbsp;Flung, flung pi amp; pp.�Fling [fFwdannbsp;Flurry, flur'i re, chwa 0 wynt; ffrwst,nbsp;Flush, flush a, iawn; gorlawn; balch:nbsp;n, gwridliw; gwrid; haflug, amledd:nbsp;V, gwridgochi, cochi; gorlenwi, gorloninbsp;Fluster, fius'tur re, cynhwrf, terfysg,nbsp;fFwdan: v, annhrefnu; fFwdanunbsp;Flute, fliit re, pibell, chwibanogl; rhych; vi, rhycnu, rhigoli Fluted, flu'ted a, rhychog, rhigolognbsp;Flutter, flut'ur v, ymhedfan, ymchwyf-ian; ymddyrysu.yiuderfysgu,fFwdanu;nbsp;re, ysgydwad adenydd; curiad y galon;nbsp;cyffroad, ffwdan Flux, fluks re, llif, dylif; gwaedlif; llifeiriad; dolur rhydd, y bib, darymred Fluxibility, fiuk si.bil'i.ti re, hylifeddnbsp;Fmxion, fluk'shuu re, darlifiad, rhediad,nbsp;ffrydiad, llifiad Fly, fl� re, gwybedyn, cylionyn, ednogyn, clyryn, deren: vi (new, flown), ehed-eg, ehedfan; fFoi; ymhollti. Fly-blows,nbsp;chwyth y cylion. To Jet fly, saethu,nbsp;ergydio. Dragon-fly, gwas y neidr,nbsp;gwaell neidr, chwiidarw. Span.sh-flies, cylion paradwys fhedegognbsp;Flying, fl�'ing re, ehediad; flbad; a,nbsp;Foal, foi re, eboi ( /'eboles), llwdn: r,nbsp;liydnu, bwrw ebol. In foal, cyfebolnbsp;125 |
FOA path, fat, ere, met, m^-rine, pin, orb. on. curve, cut, t\V=too, t^k=took,*
Foodful, t^Vd'f^l a, maethlawn, Hawn lluniaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fheb luniaeth
Foodless, fwd'les a, difwyd, diymborth, Fool, f\vl re, ynfyd-ddyn, ffwl, ffolwas,nbsp;hurtyn: v. siomi, twyllo; of'era,nbsp;afradu. To make a fool of, siomi,nbsp;twyllonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwegi
Foolery, fi^'lur.i re, ffoledd; ffiloreg, Foolish, fw'lish a, ffol, annoeth, ynfytl,nbsp;anghallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annoethineb
Foolishness, fw'lish.nes re, ffolineb. Foolscap, fiA'lz'kap re, math o bapyr 17nbsp;fodfedci o hyd a 13| o lednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fion
Fooltrap, f\Vl'trap re, magi i ddal ynfyd-Foot, fwt (feet) re, troed, ped, pedd; troedfedd: v, troedio, pedestru, sathru,nbsp;cerdded. Four-footed, pedwarcarnol,nbsp;pedwartroediog. Light-footed, gwisgi,nbsp;ysgafndroed. Nimble-footed, buan-droed. Splay-footed, troedgall. Surefooted, diasgendraed. Web-footed,nbsp;^fan-droed. Bare-foot, troednoeth.nbsp;To set on foot, gosod ar draed, rhoinbsp;dechreuad i beth
Football, f^Vt'bol re, pel droed [bren Footbridge. fvVt'brij re, pont droed, pont-Footing, t^t'ingre.cerddediad; pedestrig,nbsp;He troed; ymsefydliad; sefyilfa, cyflwr,nbsp;ammod; satie
Footman, f^t'man re, pedestrydd, gwr traed. Running-footman, rhedegwasnbsp;Footmark, f^^^t'mark, Footprint, fv^t'-print re, ol troed, arlwybr [pen fforddnbsp;Footpad, fwt'pad n, lleidr traed, lleidrnbsp;Footpath ,f ^t'p^th 'n,troed-ffordd,llwybrnbsp;F ootpost, f'^t�post re,traedredeg wr [ troednbsp;Footstep, fiVt'step re, cam, camre; olnbsp;troed, arlwybr
Footstool, f^t'st'^1 re, troedfainc, lleithig Fop, fop re, ysgoegyn, mursyn, coegynnbsp;Foppery, fop'ur.i re.mursendod, balchdernbsp;Foppish, fop'ish a, coegynaidd, coegwychnbsp;Foppishness, iop'ish.nes re, coegffoledd;
coegddull, coegwychder For, f�r jor, tros, yn lie, rhag, er, o blegvd:nbsp;c, canys, o blegid, o herwydd, gan,nbsp;am, 0 blald, o achos, o ethrybnbsp;Forage, for'aj re, gogor, ebran, porthiant : V, casglu porthiant; anrheithionbsp;Foraminous, fo.ram'i.nus a, tyllognbsp;Forasmuch, for.a2.rautsh' c, yn gym-maint, gan, o herwydd, amnbsp;Forbear, f�r.b�r' (pt forbore, fSr.bsV;nbsp;pp forborne, fdr.b��rn') v, ymattal,nbsp;peidio; goddef, cyd-ddwynnbsp;Forbearance, f�r.b�r'ans re, dyoddef-garwch, ymaros
Foam, f (5m n, ewyn, ysgai, swyf, burym. berem; dystrych: �?*, malu ewynnbsp;bwrw ewyn, ewynu; glafoerinbsp;Foamy, f �'mi a, ewynog, ewynllydnbsp;Fob, fob n, coden oriawr: vt, siomi,nbsp;twyllo, dichellu; ilogellunbsp;Focus, f o'kus (�gt; toci, f�'s�) w, cynnull-fan pelydrau; aelwytj, fiocnbsp;Fodder, fod'ur re, porthiant, gogor: vtnbsp;porthi, ebranu, gogorionbsp;Foe, f � re, gelyn, casddyn, gwrthwynebwrnbsp;Foetus, fi'tus re, anelwig (idefnydd, mil-rith,gwaed cyn delwad, ebruad [adladdnbsp;Fog,fog re,niwl, tarth, mwrDwch, caddug;nbsp;Fogage, fog'aj re, myngwellt, porfa sechnbsp;Foggy, fog'i a, niwlog; godywyllnbsp;Foible, foi�bl re, gwendid, y man gwannbsp;Foil, foil vt, cilwthio, maeddu, gorch'nbsp;fygu: re, gorchtygiad; prawfgledd;nbsp;gwrthlunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwanu, brathu
Foin, foin re, ysgwd, ysgvvth, gwan: u. Foison, foi'zn re, helaethrwydd, liigoneddnbsp;Foist, foist vt, ffugddodi, ffugosodnbsp;Fold, fold re, cail, corlan; ffald, Hoc;nbsp;plyg, dyblygiad: v, corlanu, ffaidio;nbsp;plygu, dyblygu. A hundred-fold,nbsp;canplyg. Kasily folded, hyblygnbsp;Foliage, fo'li.Hj re, dail; deilfrig. deil-iantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(deilio
Foliate, fo'li.at a, deiliog: v, dalenu, Foliation, f�.li.a'shun re, daleniad;nbsp;blodeuddail
Folio, f�'U.� re, dalen lawn: a, unplyg llawnddalen, dalenlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ion
Folk, fok, Folks, foks np, pobl, dyn-Foikiore, f �k'l�V n, li�n y werin Follicle, fol'i.kl n, hadgoden; cibynnbsp;Follow, fofo V, canlyn, dilyn; erlyn,nbsp;erlid, ymlid
Follower, fol'�.�r re, canlynwr [flfolineb Folly, fol'i n, ynfydrwydd, ffoledd,nbsp;Foment, fo.ment' vt, cynhesu, twym-dwyro; twymolchi; achlesu; magu,nbsp;cefnogi. To foment a quarrel, chwythunbsp;marwor anghydfodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olchiad
Fomentation, fo.men.ta'shun re, twyra-Fond, fond a, hoff. maldodus; ysmala;
ffol nbsp;nbsp;nbsp;[lota
Fondle, fon'dl vt, gorhoffi, llochi, dor-Fondhng, fond'ling re, anwylyd, hoffddyn;
maldod nbsp;nbsp;nbsp;[faldodus; yn ffol
Fondly, fondli ad, yn anwresog; yn Fondness, fond'nes re, gorhoffedd, cudebnbsp;Font, font re, bedyddfaen, bedyddfannbsp;Fontanel, fon'tl.nel re, agen yn y siolnbsp;Food, fwd re, bwyd, ymborth, maeth,nbsp;lluniaeth
126
-ocr page 151-�re; llite: l�nc. n�, m�te; she, zh=z azure; thin, tfiis; i=:(izh, FOR
Forbid, for.bid forbade, t�r.bad';
pp forbidden, f�r.bid'n) v, gwahardd gommedd, God forbid, na ato Duwnbsp;Force, f��rs w, gryin, gallu, nerth, egni,nbsp;dirni; trais, gorthrech, gorfod; byddinnbsp;llUjinilwyr: v,dirgymbeli; gwthio ;gor-esgyn. Physical force, nerth braichnbsp;ac ysgwydd, gallu anianol. To losenbsp;force, gwanhau, gwanychu [diallunbsp;Forceless, fors'les a, dirym, dinerth,nbsp;Forceps, fdrseps w, gefaii llawfeddygnbsp;Forcible, f��r'si.bi a, cadani, grymus.
nerthol nbsp;nbsp;nbsp;[rhydio, beisio, croesi
Ford, f��rd 7i, rhyd, rhydle, bais; vt, Fore, fb�r (former; foremost, first) a,nbsp;blaen, blaenaf: atf, ym mlaen: px,nbsp;cyn-, rhag-, blaen-
Foreapwiut, f�r.a.pdint' vt, rhagbenodi Foreboae, f��r.b�d' vt, darogan, rhag-argoeli, rhagarwyddonbsp;Forecast, f��r.kast' (pf amp; forecast)nbsp;V, rhagddarbod, rhaglunionbsp;Forecast, fo�r'kast n, rhagddyfais, rhag-weliad, rhagfynegiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Hong
Forecastle, f�'r'kas.1 n, fflureg, blaen Forechoose, fb�r.tshwz' (pi forechose;
pp forechosen) vt, rhagddewis Foredeck, f��r'dek n, arfwrdd blaennbsp;Hongnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhagbenu
Foredoom, f�V.dwm' vt, rhagarfaethu, Forefather, f�VfS.TH�r n, hynaf, cyndadnbsp;Forefend, t��r.fend' vt, rnagddiogelu;
troi heibio; rhwystro Forego, fbV.go' (pi forewent; pp foregone) vt, rhoi i fyny; rhagfyned;nbsp;goHwng gafaelnbsp;Forehead, for'ed n, tal, takennbsp;Foreign, for'in a, estronol, tramor,nbsp;pellenignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyeithriad, tramoryn
Foreigner, forin.ur n, ailtud, estron. Forejudge, fo�r.juj' vt, rhagfarnunbsp;Foreknow, f�r.n�' (pi foreknew; ppnbsp;foreknown) vt, rhagwybod; rhagddealinbsp;Foreknowledge, f��r.norej ti, rhagwy-bodaeth, cyn-adnabyddiaethnbsp;Foreland, foVland n, penrbyn, pentirnbsp;Forelay, f� r.la' vt, cynllwyn, rhagodinbsp;Forelock, fo�r'lok �, taidrwch, cudynnbsp;talcen. To take time by the forelock,nbsp;brysio, achub yr adegnbsp;Foreman, f�Vman n, blaenor; by-fiord dwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I gry bwylledig
Foreinentioned, fo'r.men'shund a, rhag-Foremost, t��r'm�st a, blaenaf: ad, ym mlaenaf: sd.�Forenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anterth
Forenoon, f�'r'nwn n, bore, rhagnawn, Forensic, f�.rea'sik o, cyfreithiol
Foreordain, fo�r.�r.dan' vt, rhagdretnu,.
rhagarfaethu nbsp;nbsp;nbsp;[blaea
Forepart, fo�r'p3.rt n, rhag flaen, pen Forerun, f��r.run' (pi foreran, pp forerun) vt, blaenredeg, rhagredegnbsp;Forerunner, fo�r.run'ur n, rhagflaenydd-rhagredwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaenhwyl
Foresail, fo�r'sal n, hwyl flaen llong, Foresee, fo�r.si' (foresaw, foreseen) vt,nbsp;rhagweled; rhagwybodnbsp;Foreshow, f��r.sh�' vt, rhagddangos?
darogan nbsp;nbsp;nbsp;[welediad
Foresight, f��r's�t n, rhagolwg, rhag-Foreskin, f��r'skin n, blaen-groen Forest, for'est n, coedwig, fforest ,gwigfa,.
celli: vt, fforestu, gwigio Forestall, f��r.stoi' vt, rhagbrynu, edwica,nbsp;rhagy strancnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ fforestwr
Forester, for'ss.tur n, ceidwad coedwig,. Forestry, for'es.tri n, fibrestiaeth, coed-wigaeth
Foretaste, foVtast n, blaenbrawf, rhag-flas nbsp;nbsp;nbsp;[chwaethu
Foretaste, fo�r.tast' vt, rhagbrofi, cyn-Foretell, f��r.tel' (pi amp; pp foretold) vt.
rhagfynegu, darogan [cynbwylL Forethought, fo�r'thot n, rhagfwriad.nbsp;Foretoken, f�Vt�.kn n, rhagarwydd,.
argoel nbsp;nbsp;nbsp;[argoelio
Foretoken, f��r.t�'kn vt, rhagarwyddo, Forewarn, fo�r.w�rn' vt, rhagrybuddionbsp;Forfeit, tor'fit n, camlwrw, dirwy; colled;:nbsp;penyd: vt, fibrffedu, fforfletio, colH,.nbsp;talu camlwrwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffbrffetiad
Forfeiture, for'fi.tshii�r n, collediad,. Forfex, for'feks n, gwellaifnbsp;Forficula, t�r.fik'�.Ta n, pryf y glustnbsp;Forge, fo�rj n, fiwrnweithdy, morth-wylfa; fiw�rn; gefaii: vt, morthwylio;nbsp;ffugio, ffugfathu, ffuglunionbsp;Forger, foVjur n, ffugluniwr, ffugiwrnbsp;Forgery, f��r'jur.� n, ffugiad; ffug-ysgrifeniad; twyllfathiadnbsp;Forget, f'�r.get' (pi forgot, for .got';nbsp;pp forgotten, f�r.got'n) vt, ebargofio,.nbsp;anghofio. gollwng yn anghofnbsp;Forgetful, for.get'f^l a, anghofus, gwannbsp;ei gof, esgeulus, anofalus [ebargofiadnbsp;Forgetfulness, for.get'f^Vl.nes n, anghof,.nbsp;Forgive, fSr.giv' (pi forgave, for.giiv';nbsp;pp forgiven, for.giv'n) vt, madden i;nbsp;rhyddnau. Ready to forgive, maddeu-garnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gollyngdod
Forgiveness, for.giv'nes n, maddeuant,. Fork, fork n, fforch, pigflbrch; cigwaia-Tuning-fork, cyweii^orchnbsp;Forked, fbrkd a, flbrchog, deubigognbsp;127
-ocr page 152-FOR path, fat, ?rc. met. ma-rfnc, pin. (5rb, on. cfin�e. cut, tw=too, t^7k=took; Forlorn, for.lorn' a, diymgeiedd, di-gyfaiil, amddifad, truan^ gwrthod-edig.colledig, diobaith. Forlorn-hope, tamaid angeu, myntai a osodir arnbsp;orchwyl tra enbydusnbsp;Forlornness, tor.lor'nes n, amddifedinbsp;Form, form n, fFurf, dull, agwedd; modd.nbsp;trefn, ystum; gwal ysgyfarnog: vt^nbsp;fFurfio, llunio, ystumionbsp;Form, f8rm n, mainc, gorseddfanbsp;Formal, for'mal a, fFurfiol; rheolaidd,nbsp;trefhus; fFurfgar [iolwr, arddefodwrnbsp;Formalist, for'mal.ist�, un ffurfiol, f�urf-Formality, for.mal'i.tf n, fFurfioldeb; tref�nusrwydd, arddefod, urddfoes formalize, for'ma.liz v, fl^rfio; ffurfiol!nbsp;Formation, for.ma'shun n, ffurfiad, Hun-iad, ardumiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadwy Formative, f�r'ma.tiv a, ffurfiadwy, Hun-Former, for'mur n, ffurfiwr, lluniwr, Huniedydd; a, cynt, blaenorol: cd.�nbsp;Fore Formerly, fSr'm�r.H ad, gynt, cyn hyn, er ys talm, er ys liawer dydd, o�r blaennbsp;Formic, for'mik a, morgrugaiddnbsp;Formidable, for'mi.da.bl a, arswydus,nbsp;brawychus, ofnadwynbsp;Formless, f'orm'les a, dilun, afluniaiddnbsp;Formula, f�r'mii.ia n, ffurf-reol, fFurfnbsp;Formulary, for'm�.lur.i n, ffurflyfr; rheol nbsp;nbsp;nbsp;f inebu Fornicate, for'nt.kat vi, puteinio, god-Fornication, for.ni.ka'shun n, puteindra, anniweirdebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gordderchwr Fornicator, for'ni.ka.t�r n, puteiniwr, P'ornicatress, f�r'ni.kS.tres n, putain,nbsp;anlladferch, gordderchwraignbsp;Forsake, f8r.8^k' {pt forsook, f�r.sf^k';nbsp;pp forsaken, for.sS'kn) vt, gadael.nbsp;gadu, ymadael gwrthodnbsp;Forsooth, t�r.swth' ad, yn wir, yn ddiaunbsp;Forswear, for.swe�r' (plt; forswore, ppnbsp;forsworn) v, anudoni, tyngu anudonnbsp;Fort, f�Vt n, caer, castell. amddiffynfanbsp;Forte, for'te n, lleisiad llawn-gryfnbsp;Forted, fo�r'ted a, caerog, castellognbsp;Forth, fo�rth ad, allan, ym mlaen, rhagnbsp;Haw, i maes. To set forth, cychwyn;nbsp;gosod allan. To bring forth,dwyn allannbsp;Forthcoming, fo�rth.kum'ing a, parod inbsp;ymddangosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blaen Forthright, f�Vth'r�t ad, yn uniawn, Forthwith, fS�rth.wiTH ad,yn ddiattreg,nbsp;yn ddioed, ar y gair, yn uniongyrchoinbsp;Fortietlj, for'ti.eth a, deugeinfed, 40tednbsp;Fortification, fSr.ti.fi.ka'shun n, am-ddififynfa, amgaer |
Fortify, for'ti.fi vt, cadarnhau. cryf hau: caeru, amgaeru nbsp;nbsp;nbsp;(castellyn Fortilage, fo�r'ti.laj, Fortlet, fo�rt'let n. Fortitude, fdr'ti.tiid n, gwroldeb, calon-did, mawrfrydedd, glewder j cadernid,nbsp;grym, dewrdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nos Fortnight,fortVit n,pythefhos,pymtheg-Fortress, for'tres n, amddiffynfa, caer, cader; castellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dygwyddoi Fortuitous, f6r.tfi�'i.tUB a, aamweiniol, Fortuity, for.t�'i.ti n, damchwaen, dy-gwyddiad, hap, damwainnbsp;Fortunate, for'tsh�.nat a, ffyniannus,nbsp;hylwydd, ffodiog, liwyddiannus, ffodusnbsp;Fortune, for'tshtinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyngedfen; hap, damwain; ffawd, ffyniant; gwaddol; cynnysgaeth. Fortune-hunter, gwa-ddolgeisiwr. Fortune-teller, adroddwrnbsp;tesni, darllenwr tesni, tesn�wrnbsp;Forty, f or'ti a Sen, deugain, dau ugain, 40nbsp;Forum, f��r'uin (p fora, f�VS,) n,areithle,nbsp;brawdle Forward, f�r'wurd a, eon, eofn, hyfaidd; awyddus; cynnar: ad, ym mlaen,nbsp;rhagddo: vt, anfon ym mlaen; hy-rwyddo; hwyluso, eyfarwyddo, pry-suro: i, ym mlaen. From this timenbsp;forward, o hyn allannbsp;Forwardness, fdr'wurd.nes n, parod-rwydd, awyddfrydedd; digywilydd-dra; haerllugrwydd; cynnarwchnbsp;Forwards, fSr'wurdz ad, ym mlaen, yn ynbsp;blaen, rhag blaen, rhagddo, rhagonbsp;Foss, fos n, fibs, clawdd [fyny, mwnolnbsp;Fossil, fos'il n, mwn; a, a gloddir inbsp;Fossiiist, fos'i.list n, casglwr mwnaunbsp;Foster, fos'tur vt, magu, maethu, meith-rin; annog, cefnogi. Foster-father,nbsp;tad maeth. Foster-brother, brawdnbsp;maeth, brawd unfrounbsp;Fosterage, fos'tur.aj n, meithriniad,nbsp;maethiad, arffedogaethnbsp;Fought, fot pt amp; pp.�Fightnbsp;Foul, fuwl a, afian, brwnt, budr, ffiaidd;nbsp;ammhur; annheg, anonest; afiach:nbsp;vt, diwyno, budreddu. Foul rope,nbsp;rhaff ddyryslyd. Foul wind, gwyntnbsp;croes. To run foul of, gwrthdaro,nbsp;rhedeg ar draws Foulness, fu^Tnes n, bryntni, budreddi, brynti; gwrthuni; annhegwchnbsp;Found, fu^nd vt, seilio, sylfaenu, sef-ydiu, gosod sail, berthogi; bwrw:nbsp;pi Sc pp.�Find Foundation, fu^n.dashun n, sail, syl-fan, gwaelod. Foundation-stone, syl-I taen, careg .sylfan |
128
-ocr page 153-Cre; late; line, no, m�te; she, 2h=z aznre; thin, THis; js=dzh. FRE
Founder, t�wn'ddr n, seiliwr, sylfaenwr; sefydlwr; bwriwr, toddjdd: v, suddo,nbsp;dryllio, ymddryllio; cloffinbsp;Foundery, f�wn'dur.i, Foundry, fu^n'-dri n, tawdd-dy, tawddlenbsp;Foundling, fdwnd'ling n, plentyn cael,nbsp;plentyn diarddel
Fount, fuwnt, Fountain, famp;il'n'tan n, ff^nnon, fFynnonell. Fount of types,nbsp;nifer cyfrdro o argrafflythyrenau.nbsp;Fountain-head, Ilygad y ffynnonnbsp;Fountful. t�^nt'f^i^l a, llawn fFynnonaunbsp;Four, f��r a amp; n pedwar (� pedair), 4.nbsp;Four-cornered, pendronglog. Fourfold, pedwarplyg; ar ei bedweryddnbsp;Four-score, pedwar ugain. By fours,nbsp;yn bedwarau, bob yn bedwarnbsp;Fourbe, fw�rb n, dichellwr, twyllwrnbsp;Fourchy, fwYshi n, fforch, pigfforchnbsp;Fourteen, f��r.tin' a amp; n, pedwar ar ddegnbsp;Fourteenth, fo�r.tinth' a, pedwerydd arnbsp;ddeg, 14ydd [edd): n, pedeirannbsp;Fourth, f��rth a, pedwerydd ( � pedwar-Fowl, t�A^l n, aderyn, edn, ehedyn,nbsp;ebediad: vt, adara, saethu adar.nbsp;Water-fowl, adar y dwfr, adar cyfan-droed. Fowling-piece, adarddryll,nbsp;dryll adara
Fowler, f�w'l�r n, adarwr Fox, foks cadno, llwynog, gwyddgi.nbsp;Bitch-fox, cadn�es, llwynoges, llwyn-ogast. Fox-case.croen-llwynog. Fox-chase, helfa llwynog. Fox-hunter,nbsp;heliwr llwynog
Foxglove, foks'gluv n, bysedd y cwn bysedd ellyllon, bysedd cochionnbsp;Foxlike, foks'l�k a, cadnoaidd, llwynog-aidd; cyfrwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffyddlondeb
Foy, f�i tj, gwledd gychwynj �ydd, Fracas, fra.ka' n, ymryson, cecraethnbsp;Fract, frakt vt, tori, damio, trawsdorinbsp;Fraction, frak'shun �, toriad, rhwygiad;nbsp;twnrif, dam o rif
Fractional, frak'shun.al c, twnrifol Fractious, frakshus a, ceintachlyd,nbsp;cecrus, croes [ineb, ceintachrwyddnbsp;Fractiousness, frak�shus.nes n, croes-Fracture, frak'tsh�r n, toriad, gorthor-iant; bwlch: tgt;i, tori, dryllionbsp;Fragile, fraj'il c, brau, breuol, hydornbsp;Fragility, fra.jil'i.ti n, breuder, breuoldernbsp;Fragment, frag'ment n, dryll, dam,nbsp;cetvn, cilcyn, biwionyn, briwsionynnbsp;Fragmentary, frag'men.tur.i a, o fannbsp;ddarnau [gran.si n, perarogleddnbsp;Fragrance, fra'grans, Fragrancy, frS'-Fragraot, fra'grant a, perarogiusnbsp;9
Frail, fral a, brau,
anwadal;
gwan; iiygwymp, daros!nbsp;wendidau: n, basged frwyn; brwynnbsp;Frailty, fral'ti n, breuolder, breuoledd,nbsp;breuder; gwendid, llesgeddnbsp;Frame, fram n, ffurf, ansawdd, agwedd,nbsp;trefn; cyfansoddiad, adeilad, cyd-osodiad, cyd-drefniad, swydd, llwyf,nbsp;attegwydd, gwalc, ystram: vt, ffurno,nbsp;Ilunio, cyfansoddi, cyd-drefnu; dy-feisio; amgylchu [werth deg ceiniognbsp;Franc, frangk n, darn arian Ffrengig onbsp;Franchise, fran'tshiz n, braint, ethoUnbsp;fraint, rhyddfraint: tgt;f,breinio, rhydd-haunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Francis
Franciscan, h'an.sis'kan a, o urdd St. Frangible, fran'jLbl a, hydor, breuol,nbsp;brau, toradwy
Frank, frangk n, Ffrencyn; rhyddb^ llythyr: a, fi'ranc, bywiog; rhwydd-galon, hael; didwyil:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhyddfreinio
Frankalmoigne, trang.kalm�in' n, eius-endir, cardottir
Frankincense, frang'kin.sens n, thus Frankly, frangk'li ad, yn rhydd, o fodd,nbsp;yn rhwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[claufrydedd
Frankness, frangknes n, rhydd-der, Frantic, fran'tik a, gwallgofus, gorwyllt,nbsp;ynfyd, llerthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwallgof
Franticness, fran'tik nes �, gorphwyll, Fraternal, ffa.t�r'nal a, brawdol, brawd-garnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brodoriaeth
Fraternity, framp;.t�r'ni.t� n, brawdoliaeth, Fraternization, frat.�r.ni.za'shun n, bro-doriad, brawdoliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brodori
Fraternize, frat'�r.n�z vt, brawdoli, Fratricide, frat'ri.s�d n, brawdladdiad;
brawdleiddiad nbsp;nbsp;nbsp;t ystryw
Fraud, fr�d n, twyll, hocedwaitn, siom, Fraudless, frod'ies a, didwyilnbsp;Fraudulence, fro'd�.lens, Fraudulencv,nbsp;fr8'd�.len.8i �, dichell, twyll, hoced-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fi^rl a, twyllodrus
Fraudulent, fr6'd�.lent, Fraudful, fr�d'-Fraught, fr�t a, llwythog, llawn: n, llwyth. Fraught with danger, per-yglus, llawn perygl, enbydusnbsp;Fray, fra n, ymryson; ymgiprys, ym-laddfa: v, ymdreilio, ymrwbio; dy-chrynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mympwy: vt, britho
Freak, frik n, chwidr-aro, ysmal-dro, Freakish, fri'kisb a, penchwiban, penwannbsp;Freakishness, fri'kish.nes n, penwendid,nbsp;penchwidreddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| fon
Freckle, frek'1 n, brych, brychyn, brych-Freckled, frek'ld a,brychedig. bryclilyd Freckliness, frek'li.nes n, brychninbsp;129
FRO path, fat, �re, met, m^-rine, pin. orb, on, curve, cut, tw=too, t^vk�took;
�re; ]ate, line, no, m�t6; she, zh-=z azure; thin, thIs; f=dzh. FUL Frog, frog w, llyfFant melyn, firoga; bywyn earn ceffyl. Frog-spawn,nbsp;griffl, griffyll, penbyliaidnbsp;Froise, froiz n, cremog, crammwythnbsp;Frolic, froi'ik w, gwammalwch, eellweir-gamp, ystranc: a, chwareugar: vi,nbsp;masweddu, prancio, chwareunbsp;Frolicsome, frol'ik.sum a, gorhoenus,nbsp;nwyfus, chwareugar; difyrnbsp;From, from pr, o, oddi, o with, oddi wrthnbsp;Front, frunt n, tal, talcen; gwyneb, tunbsp;blaen; blaen: v, gwynebunbsp;Frontal, fron'tal n, taladdurn; talaith:nbsp;a, perthynol i'r talcen. Frontal bone,nbsp;asgwm y talcennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyffiniol Frontier, fron'ti�r n, cyffin, terfyn: a, Frontiniac, fron.tin.yak' �, math o winnbsp;Ffrengignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ addurn, wyneblun Frontispiece, fron'tis.pis n, wyneb-Frontless, frunt'les a, talgryf, haerllug Frontlet, front'let n, talaith, rhactalnbsp;Frost, frost n, rhew. Frost-bitten,nbsp;deitiedig gan rew. Hoar-frost, barug,nbsp;llwydrew, arien Frosty, fros ti a, rhewlyd, rhewllyd Froth, froth n, ewyn, ewyngant, burym,nbsp;broch: vi, ewynu. To skim oflF froth,nbsp;diewynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gafnder, gwagder Frothiness, froth'i.nes n, ewynedd; ys-Frothy, troth'i o, ewynog; disylwedd, ^ gwag, ysgafhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crychu Frounce, fniwns n, annhrefn; dafaden: Froward, fr�'w�rd a, cyndyn, anhydyn,nbsp;anhywaith, ystyfhignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Frowardness, fro'whrd.nes n, evndyn-Frower, fr�'�r n, delltgyilell, holitydd brown, fr�-^ro n, cuch, cnwch, gwg. cilwg: vi, cuchio, cuwchio. gygu Frowning, fr�^'ning a, cuchiog, digus,nbsp;cilygusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdrewllyd; tywyll Frowzy, fruw'zi, Frowy, fruw'i a, mws, Froze, froz pt.�Freezenbsp;Frozen, fro'zn pp.�Freeze [iol, cnydiolnbsp;Fructiferous, fruk.tif'ur.us a, cynnyreh-Fructity, fruk'ti.fi v, enydio; flrwyth-iannu, ffrwythloni [ffrwythlawnnbsp;Fructuous, fruk'tsh�.us a, cnydf'awr,nbsp;Frugal, frvv'gal a, cynnil, ymarbedus,nbsp;diwastraff; anhaelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_falwch Frugality, frw.gan.ti n, cynnildeb; dy-Frngiferous, frw.jifur.us a, cnydiol, ffrwythol, ffrwythddwyn [aeronnbsp;Frugiverous, frw.jiv'ur.us a, yn owytanbsp;Fruit, frwt n, ffrwyth, enwd, cynnyrch;nbsp;toraeth: aeroTi. Fruit-bearing, ynnbsp;dwyn ffrwyth, cnydiol Fruit-tree,nbsp;pren ffrwythau |
Fruitage,frw'tajn,ftrwythau,ffrwythydd Fruiterer, frw'tur.ur n, aeronwerthydd,nbsp;ffrwythwerthwr, ffrv^thwr Lgellnbsp;Fruitery, frw'tur.l n, nrwythfa; aeron-Fruitfui, fr^t'f^l a, ffrwythlawn, enyd-fawr, toreithiog; ffaethnbsp;Fruitfulness, frwt'f^l.nes n, ffrwythlon-deb, ffrwythloneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meddiant Fruition, fr^�.ish'un n, mwyniant, Fruitive, fr^'i.tiv a, mwynhaol, medd-iannol Fruitless, frwt'iss cr, diffrwyth; ofer, seithug, diles, difudd, anfuddiolnbsp;Frumentaceous, fr^.men.ta'shus a, onbsp;yd; tebyg i yd Frumentarious, frAv.men.te�r'i.us a, y^dol Frumenty, fr^'men.tl n, cawl gwenithnbsp;Frump, frump w, ceilwair, gwawd: vt,nbsp;gwawdio, gwatwar Frush, frush �. bywyn earn ceffyl: vt, tori, yssigo, malurionbsp;Frustrable, frus'tra.bl a, siomiadwynbsp;Fmstrate, frus'trat vt, seitliugo, siomi; diddymn: a, ofer, difudd, diles Frustraneous, frus.tra�ni.us a, seithug,nbsp;otex, a�esolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siomiant Frustration, frus.tra'shun n, seithugiad, Frustrative, frus'tra.tiv a, seithugiol,nbsp;twyllodrus Frustrum, frus'trum n, dernyn toredig Frutescent, frw.tes'ent a, manwyddognbsp;Fry, fri n, grawn pysgod; pysghaig;nbsp;manbysg; vt, crasoobi, ffr�o. Frying-pan, padeli ffr�o Fub, fub vt, bwrw heibio, oedi; siomi Fucate, f�'kaft a, rhithliwiedignbsp;Fucus, f�'kus n, golchliw, arliw; mor-lysieuyunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffeddwi; cyfeddwogi Fuddle, fud'I m, ymyfed, diota, ym-Fuddled, fud'ld a, meddw, brwysg Fuddler, fud'lur k, meddwynnbsp;Fudge, fui n, ffug, ffngbetn, ffugwaithnbsp;Fuel, fu'sl V, tanwydd, cynnud, tanwentnbsp;Fugacious, f� ga'shus a, hedegol, ffoad-urus, difianol Fugacity, f�.gas'i.ti w, ffoadusrwydd Fugitive, fuji.tiv n, ffoadur, enciliwr;nbsp;a, ffoadurus, iFoawI, erwydrus, hyfTo;nbsp;ysgafn, difyfyr, hedegolnbsp;Fugue, fug n, canned mewn cerdd [attegnbsp;Fulciment, turs�.ment n, cyimalbost,nbsp;Fulcrum, ful'krum n, gwifrwyninbsp;Fulfil,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt, cyfiawnu, dybenu, gorphen, cwblhau Fulfilment, f'^rl.firinent w, cwblhadnbsp;Fulgency, fui'jen.si n, dysgleirdeb,nbsp;gloewder |
131
-ocr page 156-FUR p^th, fat, ere, met, m^-rine, pin, 6rb. on, curve, cut, tvv-=:too tOyk�took; Fulgent,furjenta,dysgiaer,lJachar,fjloew Fuliginous, fii.lij'i.nus a, huddyglyd;nbsp;Fulimart, f�'l�.mart w, ffwlbart | myglydnbsp;Full, a, Hawn, cyfiawn; cyfan; per-fFaith: n, llonaid: vt, panu. Full ofnbsp;sorrow, gofidus. Full moon, Hawnnbsp;lleuad, cyfanlloer, Hawn Hoernbsp;Fuller, f\Vl �r n, panwr, golchyddnbsp;Fuller's earth, gogarth, pridd y panwrnbsp;Fullery, f^l'ur.i �, pandy, melin banunbsp;F'ulling, fv^rl'ing n, pan, panf�a, paniadnbsp;Fully, f^v^l'i ad^ yn gyfan, yn hollol, ynnbsp;gwbl, yn Hawn, yn gyflawn | bygylusnbsp;Fulminant, ful'mi.nant a, taranllya.nbsp;Fulminate, ful'mi.nat v, taranu; bygwthnbsp;Fulmination, ful.mi.na'snun n, taran-iad; bygythiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bygythiol Fulminatory, ful'mi.na.tur.i a, taranol: Fullness, f'Oifrnes n,Hawnder, cyflawnder; gwala nbsp;nbsp;nbsp;[brwnt; truthtwyn Fulsome, ful'sum a, chwydlyd, ffiaidd, Fnlsomeness, ful'sum.nes �, bryntni,nbsp;ffieiddrwydd; gorfwyndernbsp;Fulvid, fulVid a, melyngoch, rhuddfelynnbsp;Fumado, f�.ma'd� n, pysgodyn coch,nbsp;pysgodyn mygiedig Fumble, fuml�l u, Hawweithio, trin yn chwithignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hylaw Fumbler, fum'bl�r n, bongler, un an-Fume, flim n, tarth, ager, mwg; digter: �, mygu; sori, digio, brochi, fFromi Fumet, f�'in� n, cagl hydd [tarthlydnbsp;Fumid, fii'mid a, myglyd; tarthiol.nbsp;Fumigate, fii'mi.gat vt, mygdarthu,nbsp;mygunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darthiad Fumigation, fii.ml.ga'shun n, myg-Fumitory, fii'mi.tur.i r�, cwd y niwg pwfF y mwg. Hedge-fumitory, mwgnbsp;Fumy, fii'mi a, mygdarthiol [y perthinbsp;Fun, fun n, digrifwch, ysbleddach, cell-wair, difyrwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddawnsio Funambulate, f�.nam'b�.lat ri, rhaff-Funambulist, f�.nam'b�.list n, rhaff-ddawnsiwr nbsp;nbsp;nbsp;[igaeth Function, fungk'shun n, swydd, galwed-Functionary,f'ungk'8hua.ur.i n,un mewn swydd, swyddog Fund, fund n, cyff arian-gyflf, trysorfa Fundament, fun'd^.ment n, yr eisteddfod, y cyfeistedd, y rhefr, y cwthrnbsp;Fundamental, fun.dl.men'tai a, sylfaen-ol; gwreiddiol, hanfbdol; arbenig;nbsp;prif, penaf: n, gwreiddbwnc, egwyddornbsp;Funeral, fii'nur.al n, angladd, cladded-igaeth; arwyl; cynhebrwngnbsp;Funereal, fti.niVi.al a, angladdol; ga-larus, trist, gresynolj tywyll |
Fungous, fung'gus a, madarchaidd, ys- byngaidd; masw Fungus, fung'gus (fungi, fun'j�) ��, meddalgig; madarch, bwyd ellyllon,nbsp;called, ffwng, bwyd y bodanbsp;Funicular, fii.niku.lur a, man-edefyno^nbsp;Funk, fungk n, drewdawch, tagfwff: vi^nbsp;drewi trwy ofn; llwfreiddin [fFumernbsp;Funnel, fun'el n, ffynel, twinffed, pibell,nbsp;Funny, fun'i a, digritol, arabeddus,nbsp;difyr, ysmala, cellweirusnbsp;Fur, fur n, mS.n flew, pan, fFwrwr; cen: panu; cenu; crestenu Furacity, f�.ras'i.ti n, lladraethnbsp;Furbelow, fur'bi IS n, sider, ainaerwynbsp;Furbish, fur'bish vt^ gloewi, caboli,nbsp;llathru, trwsionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{trwsiwr Furbisher, furbish.ur n, llugenydd; Furcate, fur'kat a. fforchognbsp;Furcation, tur.kii'shun n, fforchogrwyddnbsp;Furious, liiVi.us a, cynddeiriog, ffyrnignbsp;Furiousness, fii�r'i.us.nes n cynddaredd,nbsp;fFyrnigrwydd, cynddeiriogrwyddnbsp;Furl, f�rl vt^ crychio, plygu, cymhlygunbsp;Furlong, fur'long n, ystaden, wythfednbsp;ran milltir, 220 Hathnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[miiwr Furlough, fur'lS n, ysgrifen ymabsenniad Furmenty, fur'men.ti n.�Frumentynbsp;Furnace, fur'nas n, fFwrn, ffwrnais, ffoc; odyn, cyl, cylyn; creisier Furnish, furnish vt, dodrefnu; diwallu,nbsp;digoni; cynnal, cynnysgaeddu, dar-paru, arlwyonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[parwr Furnisher, f�r'nish.�r n, diwallwr, dar-Furniture, f�r'nl.tsh��rn, dodrefn,Ilestri, taclau,trec,celfi, offer, arfau; addurnaunbsp;Furrier, fur'i.urn, gwerthwr pin, panyddnbsp;Furrow, fur'S n, cwys, rhyefa; rhigol; ffos, ffynegl: vt, cwyso, rhychu; Furry, fur'i a, panog; cenog [ffyneglunbsp;Further, fur'xHur a, peliach: ad, ymnbsp;mhellach, eto, hef�yd, heb law hyn;nbsp;mwy: vt^ rhwyddhau, hyrwyddo, dwyunbsp;ym mlaen; cd.�Farnbsp;F urtherance, f'ur'xHur.ans n,rh wyddhid,nbsp;cynnorthwyad, dygiad ym mlaennbsp;Furthermore, f�r'xH�r.m�'r ad, ymnbsp;mhellach, heb law hyn. hefydnbsp;Furthermost, f�r'xHdr.m�st, Furthest,nbsp;fur'XHest, pellat,eithHf',olaf: sd.�Farnbsp;Furtive, fur'tiv a. lladradolnbsp;Furuncle, fur'ung.kl n, llynorynnbsp;Fury, f�Vi n. cynddaredd, ffvrnigrwydd,nbsp;gorphwyll; cythr-'ules. Furies, plantnbsp;y tall, cethyrn, cytlireuliaidnbsp;Furze, lurz n, eilhin, aithnbsp;Furzy, fur'zi a, eithinog |
132
-ocr page 157-GAU path, fat, �r�, met, mil-rin�, pin, orb, on c�rv�. cut, t^=:too, t^k=took; Gamble, gam'bl vi, chwareu am anan Gambler, gam'blur w, twyllchwareuyddnbsp;Gamboge, gam.bwj' �, math o suddnbsp;Ilysieuaidd o'liw melynnbsp;Gambol, gam'bul w, chwydawiaetli. crychnaid,praiic: vt,crychlamu,rhont� Gambrel, gam'brel w, coes ol march: vt,nbsp;clymu wrth y goes Game, gam w, chwareu, chware, camp; asgafaeth, helwriaeth: vi, chwareu.nbsp;campio; gwawdio, cellwair. Gamecock, ceiliog ymladd. Game-keeper,nbsp;ceidwad helwriaeth. Gaming-house,nbsp;chwareudy; chwiredfan. Game-leg,nbsp;coes glymedig, coes gamnbsp;Gamesome.gam'sum a,chwar�us ;nwyfusnbsp;Gamester, gam'st�r w, chwar�yddnbsp;Gammer, gam'�r n, hen fenywnbsp;Gammon, gam'un n, cnuch mochynnbsp;Gamut, gamut n, seinradd, graddeg,nbsp;egwyddor cerddoriaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wydd Gander, gan'd�r ?j, ceiliogwydd, clac-Gang, gang �, myntai, torf, haid: vi, hyntio, myned Ganglion, gang'gli.un n, chwydd y g�au Gangrel, gang�grel n, lleban, llabwstnbsp;Gangrene, gang'grin n, madredd, cignbsp;marw, braenedd; v, magu cig drwgnbsp;Gangrenous, gang gri.nus a, braenedig. mallus, madreddog Gangway, gang'wa n, rbodfa ar longnbsp;Gannet, gan'et n, gwylan Iwyd, hucannbsp;Gantlet, gant'let, Gantlope, gant'l�p n. dyrnfol, gwialgosp Ganza, gan'za n, math o ^ydd wylltnbsp;Gaol, jal w, carchnr, carchardynbsp;Gaoler, ja'l�r n, ceidwad carcharnbsp;Gap, gap �, bwlch, adwy; agen, agendornbsp;Gape, gap vi, dylyfu gen; agenu, ym-agor; Ilygadrythu Garb, garb n, gwisg, trwsiad, arddull Garbage, gar'baj �, syrth, ysgarthionnbsp;tripanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difrychu Garble, gar'bl darnbigo, dethol; Garboil, gar'boil nf cynhwrt, ymgiprys,nbsp;terfysg, cyffroad Garden, g^r'dn n, gardd: v, garddu. Kitchen-garden, arbawr, ceginardd Gardening, gar'dn.ing n, garddwriaethnbsp;Gare, g�r n, gwlan garw; cedennbsp;Garhsh, gir'fish w, y mornodwydd, ynbsp;cornbignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ceglyn Gargarism, gar'gar.ism n, golch safn, Garget, gariet n, math o haint arnbsp;anifeiliaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[n, gwddfolch Gargle, g^r gl vt. golchi�r safn aV gwddf: Gargol, gar'gul w, haint ar foch |
Garish g�r'ish a, hoewych, coegwych, nwyflawennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[talaith Garland, gir land n, coronbleth, gwyrlen, Garlic, gar'iik n, garlleg, eraf y gerddi.nbsp;Chive garlic, cibellys. \V'ild garlic,nbsp;troed yr asennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f gwisg, achre Garment, gar'ment n, dilledyn, twyg, Garner, gar'nur n, ysgubor, ydie, vdlofft,nbsp;ytty: vt, ysguborio, ystorio, ydgellunbsp;Garnet, gSr'net w, maen coch gwerth-fawr, rhuddem, gwenithlaennbsp;Garnish, gS.r'nish vt, addumo, harddu,nbsp;trwsiadu: n, addurnnbsp;Garniture, gUr'ni.tsh��r n, addurniadnbsp;Garret, gar'et n, nenloflt, uchystafell,nbsp;uchlofft, nenawr; taflawdnbsp;Garreteer, gar.et.iV n, a lo byw mewnnbsp;uchlofft, nenorydd Garrison, gar'i-sn n, gwarchodlu, mil-wrfa; gwersyll.gwersyllta r vi, gwarch-l�yddu, gosod llu i warchod, amdaiffyn Garron, gar'un w, coriarch, crynfarchnbsp;Garrote, ga.r�t' vt, llindagunbsp;Garrulity, ga.rw'li.ti n, dywedgarweh; baldordd, siaradgarweh nbsp;nbsp;nbsp;[us Garrulous, gar'�.lus a, tafodrydd,siarad-Garter, gar't�r n, gardas, gardys: v, gardasu. Garter king - at - arms,nbsp;arwyddfardd y gardys. Knight ofnbsp;the garter, marchog y gardys aurnbsp;Garth, garth n, cored bysgota; dosnbsp;Gas. gas n, nwy; llosgnwynbsp;Gasconade, gas.k�.nad' n, bocsach, eoeg-folach, brol: vi, broiio, gwagtostionbsp;Gash, gash n, archoll, dylndoriad: vt,nbsp;archolli, hacio, trychunbsp;Gaskins, gas'kinz np, uchlodrau, rhydd-Gasp, gasp n. tyiiiad anadl; chwyth,nbsp;ffun; vi, tynu anadl mewn Iludded;nbsp;dyh�u; hiraethu Gate, gat n, porth, talddrws, llidiart, clwyd. Gate-house, cynhordy, porth-dy, tolldy. Gate-keeper, porthor;nbsp;drysor. Tumpike-gate, tollborthnbsp;Gather, gaTH'�r v, casglu, cynnull,nbsp;crynoi, pentyru; crawnu, gori; tew-ychu; plygu: n, plygiad, casgliadnbsp;Gaud, god n, eoegaddum; tegannbsp;Gaudiness, g�'di.nes n, coegwychder,nbsp;gorwychder, ceineddnbsp;Gaudy, go'di a, coegwych, gorwych,nbsp;hoewffol, fflawnt: �, gwleddnbsp;Gauge, gaj n, cyfartalai; mesurai;nbsp;mesur: vt, mesuro, ft�nfesuro; cyfar-talunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tollwr Gauger, ga j�r �, mesurydd, ffonfesur-Gaunt, gEnt a, cul, achul, culfain, teneu 134 |
T)rfi[ late; l�ne. u�. m�te; she. 2h=z iiz�re: thin, thIs; j=dzh. GEN
Gauntlet, gant let n, dyrnfol, maneg duur Gaul, g�l n, Ffrainc; Ffrancwr[niwlwenbsp;Gauze, goz n, teneuwe o lin neu sidan,nbsp;Gave, gavpi.�Givenbsp;Gavel, gav'el n, treth, teyrrvged; ardreth.nbsp;Gavel-kind, rhaniad tir yn gyfartalnbsp;rhwng meibion Gaveloc, gav'i.lok n, trosol haiam Gavot, ga.vot' n, t�n fywiog; chwai-daplas Gawic, g�k, Gawky, g�'ki n, yslebog, yslebryn, hurtyn, clwpa [barilaunbsp;Gawn, g�n n, baril. Gawn-tree, trestlnbsp;Gay, ga a, gwych. dillyn, fflawnt; hoen-Gayety, ga'i.ti.�Gaietynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[us, dyddan Gaze, gaz ??, syiliad; ar�drem; hylldrem: vi, syllu, ardVemio, llygadrythn. Gaz-ing-stock, gwawdgyffnbsp;Gazelle, ga.zel' n, gatrewig f methdal wyrnbsp;(tazette, ga.zet' n, newyddiadur; rhestrnbsp;Gazetteer, gaz.e.ti�r' n, llytr daiaryddolnbsp;Gear, gi�r n, eer, seirch, tree, taclau,nbsp;trefnau, tresi, offer, trwsiadnbsp;Geese, gis Goosenbsp;Gelable, jel'a.bl a, ceuladwy, hygaulnbsp;(ielatine, jel'a.tin n, glydgeuled, ceulednbsp;Gelatinous, ji.lat'i.nus a, ceuledignbsp;Geld, geld vi, dysbaddu, tori; cyweirio:nbsp;�, treth. Gelded bull, adfwl, attarw.nbsp;A gelding (horse), march dysbaidd,nbsp;adfarch Gelid, jel'id a, fferllyd, rhewedig, oer Gem, jem �, glain, geen, em, tlws; cyn-fiaguryonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(biygiad, adblygedd Gemination, jem.LTia'shun n, ad-ddy-Gemini, )em'i.nT n, arwydd y Gefeilliaid GemiTK)us,jem'i.nus a,dyblyg,gefeillaiddnbsp;Gemmary, jom'nr.1, Gemmy, jem'i a,nbsp;gomog, gleiniog; dysglaer, Hacharnbsp;Gender, jwi'd�r n, rhyw, ystlen; math:nbsp;V, cenedlu, epilio, hilio; magu. Neuternbsp;gender, y canolrywnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ofyddol Genealogical ji.m.a.loj'i.kala,ac�ol,ach-Genealogist, ji.ni.ar�.jist n, achwr, achofydd, hanesydd achaunbsp;Genealogy, ji.ni.al'�.ji n, ach, cenedl,nbsp;llinachj achyddiaeth; boneddnbsp;Genera, ien'ur.a np.�Genus [epiliadwynbsp;lt;Jenerable, jen'ur,a.bl o, cenedladwy,nbsp;General, jen'ur.al a, cyffredin, mynych,nbsp;cyffredinol; n, cadflaenor, cadtridog,nbsp;llueddwr Generalissimo, jen.ur.al.is'i.m� n, pen-eiwdod, catteyrn, wnllywydd [rwydd Generality, jen.u.ral i.ti �, cyftrediuol-Generalization, jen.ur.al.i.z��shun n,nbsp;�dosbarthiad, rhestriad |
Generalize, jen'ur.al.iz vt, dosbarthu Generally, jen'ur.al.i ad, yn gyffredin,nbsp;yn gyffredinol, yn fynychaf, gannbsp;mwyaf, yn amlafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiaeth Generalness, jen'ur.al.nes n, cyffredin-Generalship, jen'ur.al.ship n, cadfiaenor-iaeth; medr ll�yddol nbsp;nbsp;nbsp;[magu Generate, jen'ur.at vt, cenedlu, epiho; Generation, jen.u.ra'shun n, cenealiad,nbsp;hiliad; cenedlaeth, hiliogaeth; gened-igaeth; oes; to. The rising generation, y to ieuanc, y to sy�n codinbsp;Generative, jen'ur.a.tiv a, hiliol, epiliolnbsp;Generic, ji.ner'ik, Generical, ji.ner'i.kalnbsp;a, rhywogaetholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tirionweh Generosity, jen.u.ros'i.ti n, haelioni; Generous, jen'ur.ns a, hael, haelionus;nbsp;rhyddfrydig, rhwyddgalon, llawagor,nbsp;boneddigaidd; rhywiognbsp;Genesis, jen'i.sis n, cenedliad; Ilyfinbsp;cenedliad, llyfr cyntaf Mosesnbsp;Genet, jen'et n, math o ferch cyflym; math o wenci nbsp;nbsp;nbsp;[merywin Geneva, jen.l'v� n, gwirod meryw, Genial, ji ni.al a, genedigol, naturiol,nbsp;hiliogaethol; rhywiol, rhywiog; llon,nbsp;gorhoenus Genialness, ji'ni.al.nes n, rhywiogrwydd Geniculate, ji.nik'�.lat a, cylymog,nbsp;Genii, ji'nl.� np.�Genius [clymognbsp;Genista, jen.is'ta n, banadlos, eurlanadlnbsp;Genio, ji'ni.� n, dyn o feddwl neillduolnbsp;Genital, jen'i.tal a, cenedlol, hiliolnbsp;Genitals, jen'i.talz np, rhanau cenedliadnbsp;Geniting, jen'i.ting n, afal cynnarnbsp;Genitive, jen'i.tiv a, hiliol, tarddiadol. Genitive case, aebos meddiannol Genius, ji'ni.us n, ysbryd da neu ddrwgnbsp;{p genii); athrylith, anian, awen,nbsp;anian-duedd; dyn athry�thfawr (pnbsp;geniuses)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dlws, boneddigaidd Genteel, jen.til' u, moesog, gwedcleidd-Genteelness, jen.t�'nes n, boneddig-eiddrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[lys Gentian, ien'shan n. crwynllys, chwerw-Gentianella, jen.shan el'a n, math o Gentil, jen'til n, math o hebog [lysieuynnbsp;Gentile, jen't�l n, cenedlddyn, ethnig: a, cenedlig nbsp;nbsp;nbsp;[wch Gentilesse, jen.ti.les' �, moes, moesgar-Gentilizm, jen'ti.lizm n, eilunaddoliaeth, paganiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[uchelradd Gentility, ien.tiri.ti n, boneddigaeth; Gentle, jen tl a, boneddig; tirion, rhad-lawn, mwynaidd, esmwyth; gw^r. dof,nbsp;araf: n, cynronyn; hebog [boneddwrnbsp;Gentleman, jen'tl.man n, gwr boneddig,nbsp;J35 |
GIN pS.th, fat, �rc. met. ma-r�ne. pin. orb, on c�rve, cut, tw=too, twk=:took;
Gentleness, jen tl,nes n, addfwynder, tiriondeb, hynawseddnbsp;Gentlewoman, jen'tl.w^m.an (g;entle-women, jen'tl.wim.en) ra, gwraig fon-eddig, boneddiges Gently,jent'li ac?, yn dirion, yn addfwyn; gan bwyll, yn araf nbsp;nbsp;nbsp;[mawr Gentry, jen'tri ra/j, boneddigion; gw;0r Genuflection, jen.�.flek'shun re, plygiadnbsp;yglin ^ Genuine, jen'�.in a, digymmysg, dilwgr. diledryw, pur; cynnwynol [cywirdeb Genuineness, jen'�.in.es ra, purdeb;nbsp;Genus, ji'nus (genera) n, math, rhyw-ogaeth, tylwyth, teulunbsp;Geodsesia, ji.�.di'zha ra, wynebfe.suriaetlinbsp;Geognost, ji.og'nost n, daiaregydd,daiar-ofydd, daiarwyddwrnbsp;Geographer, ji.og'ra.f�r re, daiaryddwr. daiarddarluniwr, daiarydd Geographical, ji.� grafi.kal a, daiar-yddol, daiarddarluniolnbsp;Geography, ji.og'ra.fi re, daiaryddiaeth,nbsp;daiarddariuniad [draith, daiaregnbsp;Geology, ji.or�.ji ra, daiarddysg, daiar-Geomancy, }i'�.man.si ra, daiargoelnbsp;Geometer, ji.om'i.t�r, Geometrician, ji-om.i.trish an re, daiarfesurydd, meidr-ofyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(egol, meidrofyddol Geometrical, ji.�.met'ri kal a, mesur-Geometry, ji.om'i.tri ra, mesureg, daiar-lesuriaeth, meidrofyddiaeth Geopomc, ji.�.pon'ik a, amaethyddolnbsp;Geoponics, jl.�.pon'iks np, garddwriaeth. amaethyddiaeth [yddiaeth, llafureg Georgic, ji.or'jik ra, pryddest ar amaeth-Geranium, Ji.ra'ni.um re, math oflodeuynnbsp;Germ, j�rm, Germen, j�r'men ra, bragur,nbsp;blaguryn, impyn, eginynnbsp;German, j�r'man ra, Allman: a, All-manaidd; cyfnesaf; unwaed. Brother-german, brawd undad unfara. Cousin-german, cefnder unwaed. Germannbsp;Ocean, y Mor Tawchnbsp;Germander, j�r'man.dur re, derwennbsp;Caersalemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[braguro Germinate, jur'mi.nat vi, blaguro, egino. Germination, jur.mi.na'shun re, blaen-darddiad, blaendwf [iadol. cyfrediadnbsp;Gerund, jer'und re, sylweddair cylran-Gest, jest ra, arddangosiad, gweithrednbsp;Gestation, jes.tii'shun re, dygiad yn ynbsp;groth, cyfebriad Gesticulate, Jes.tik'�.lat vi, ystumio Gesticulation, jes.tik.ti.la'shun ra, ys-^ tumiad^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( ystum Gesture, jes'tshur ra, agwedd, arddull, |
Get, get {pt 8c pp got) v, cael, cafl'ael; ceisio; darparu; ennill; myned, dy-fbd. To get up. codi, cyfodi. To getnbsp;a foal, cylebru [tyrmant; a, diwerthnbsp;Gewgaw, g�'g� ra, coegbeth; tegan; ys-Geyser, gi'sur ra, ffynnon ferw (Iceland)nbsp;Ghastliness, gast'li.nes ra, hyllrwydd,nbsp;erchylldod; truanwedd, gwelweddnbsp;Ghastly, gast'li a, ellyllaidd, erchyll,nbsp;irad, girad, cethin, gwelw, hyll | iedignbsp;Gherkin, gur'kin w, cucumer gyffeith-Ghost, gost ra, ysbryd; ellyll, bwbach,nbsp;bwgan, gwyll. Holy Ghost, Ysbrydnbsp;Gldn. To give up the ghost, marwnbsp;Ghostly, gost'li a, ysbrydol; ellyllaiddnbsp;Giant, j�'ant ra, cawr: a, cawraiddnbsp;Giantess, j�'ant es ra, cawresnbsp;Gibber, gib'�r vi, ifregodi, baldorddinbsp;Gibberish, gib'ur.ish re, ftreg. iFregawd,nbsp;baldordd, gwagedd, gwagsiaradnbsp;Gibbet, jib'et ra, crogbren, crogwydd,nbsp;pren dyoddef: vt, crogosod, croginbsp;Gibbosity, gi.bos'i.ti, Gibbousness, gib'-us.nes re, crwmddull, crymeddnbsp;Gibbous, gib'us a, crymaidd, cefn-grwnnbsp;Gibe, ji'b re, gwawd, gwatwar; v, goganu,nbsp;gwawdionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hwyaden Giblets, jib lets ra, syrth gwydd neu Giddiness, gid'i.nes re, penddaredd,nbsp;madrondod, pendro; anofaleddnbsp;Giddy, gid'i a, syfrdan, penchwiban; anwadal, diofal, anotalus, byrbwyll Gift, gift re, rhodd, dawn, anrheg, gwobrnbsp;Gitteci, gifted a, doniol, dawnusnbsp;cerbydan; trodegan Gigantic, j'l.gan'tik, Giantlike, jfant-l�k a, cawraidd, dirfawr [chwerthin giggle, gig'1 vi, cilchwerthin, fFol-Giglot, gig'lot ra, mwyglen, coegen,nbsp;trythviles, cyffoden, hoedennbsp;Gild, gild {ffiU) vt, euro, goreuronbsp;Gilder, gil�dur ra, goreurwr, eurwrnbsp;Gill, gil ra, cyffoden, cymmones, putain,nbsp;tagell, crogen [eiddew�r ddaiarnbsp;Gil], jil ra, pedwaran peint; dail eidral,nbsp;Gillyflower, jii'i.fi�w.ur ra, blodeuynnbsp;Gorphenaf, llysiau�r Haw, mur-flodynnbsp;Gilt, gilt^^ amp; pp.�Gildnbsp;Gilthead. gilt'hed ra, eurben, banwesnbsp;Gimbal, jim'bal ra, modrwy drWblygnbsp;Gimcrack, jim'krak ra,tegan, ftril, ffrilynnbsp;Gimlet, gim'let re, ebill, taredrynnbsp;Gimp, gimp re, eirionwe o sidaiinbsp;Gin, jin ra, magl.croglath, annel, byddagl; meryw-wirod nbsp;nbsp;nbsp;[sinsir Ginger, jin'jur n, poethwraidd tramor, Gingerbread, jm'j�r.bred ra, bara sinsirnbsp;13a |
�ie; liite; l�nc. n�. m�te; zh'zzz �zure; tbin, Ti-iis; i=dzh. GLO
Gingerly, jinjiir.li ad, yn arat, yti esmwyth, yn bwyllog [rhengognbsp;Gingham, ging'am n, math o gotymwenbsp;Gingival, jin'ji.val a, perthynol i gig ynbsp;dannedd, deintgigolnbsp;Gingle, jing'gl n, tinc, tincian, rhinc: Vf tincio, cyd-dincio, tincian Ginnet, jin'et n, ceffyl bach cyflym;nbsp;Ginshop, jin'shop n, gwirotty [cortarchnbsp;Gip, jip vt, tynu perfedd ysgadannbsp;Gipsy, jip'si n, crwydryn, crwydriadnbsp;Giraffe, zhi.rar n, cawrlewpard [mawrnbsp;Girandole, zhi�r'an.d�l n, canwyllbrennbsp;Gird, g�rd i^girt') vt, amwregysu,nbsp;gwregysu, gwisgo; cenglu; gwatwar:nbsp;�, pang, poennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bren, llogail Girder, g�r uur n,rhwymdrawst, rhwym-Girdle, gur'dl n, gwregys, rhwymyn, cengl; plane; sidyll. Girdle-cake=nbsp;Griddle-cake Girl, g�rl n, geneth, bacbgenes, herlodes, liances, hocrell. A little girl, crotennbsp;Girlish, g�r'iish a, genethaidd, plentyn-Girrock, eir'uk w, mornodwydd [aiddnbsp;Girt, g�rt pt amp; pp.�Girdnbsp;Girt�, giirtii n, cengl; cylchfesur,nbsp;cwmpas: y=Girdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fsylwedd Gist, jist n, prit bwnc mewn daal, ergyd, Give, giv (pinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gav; pp given, giv'n) V, rhoddi, anrhegu, donio; ym-roddi. To give way, cilio. To give advice, cynghori. To give offence,nbsp;anfoddhau. To give m, rhoddi i f'yny.nbsp;To give battle, brwydro, ymladd. Tonbsp;give over, peidio Given to laughing, chwerthingar. Given to drinking, diodgar, ytedgar, llymeidgarnbsp;Giver, giv'dr n, rhoddwr, doniwr, deon. eyfranwr nbsp;nbsp;nbsp;[afu gias Gizzard, giz'�rd �, glasog, giasgylia, Glacial, gla'shal a, iaidd,rhewllyd [yn ianbsp;Glaciate, glii'shl.at vi, ceulo, rhewi,troinbsp;Glaciation, gla shi.a'shun n, troad yn ianbsp;Glacier, gla'shur, glas'yur 7i,alprew, laennbsp;Glacis, gl�'sis, gla.sis' n, llethrglawddnbsp;Glad, glad a, llawen, lion, siriol, hoenus. I am glad, mae yn dda genyf Gladden, gladn v. Horn, llawenhau. cysuro; vmlawennau, ymloni Glade, glad w, goieufwlch, llanerchnbsp;Gladiator, glad'i.a tur n, cieddyfwr,nbsp;ymladdwr, ornestwr Rhufeinig [eddnbsp;(jladness, glad'nes �, llawenydd, gortoi-Gladsome, giad'sum a, dydaanus, dityr,nbsp;lion, llawen, sinol, hoenusnbsp;Glair, gle�r n, gwyn wy; math o waew-hbn; vt, arddwbio a gwyn wy |
Glance, gmiis cipolwg, tremyn; pei-edryn: v, ciledrych, tafia cipolwg; ysgatn-gyffwrdd; pelydrunbsp;Gland, gland n, chwaren, cilchwyrnnbsp;Glandage, glan'daj n, porthiant ar fesnbsp;Glanders, glan'durs np, ciwyf yr ysgyf-aint, clwyt y chwarenau [meslawnnbsp;Glandiferous, glan.dif'ur.us a, mesog,nbsp;Glandular, glan'dii.lur a, chwarenognbsp;Glandulosity, glan.dii.losT.ti �, chwa-reniaeth Glare, gle�r n, gorddysgleirder t v, arwyn-ygio, serenu, dysgieirio, arddysgleiria Glass, glas n, gwydr; gwydryn; gwydr-aid, gwydriad, gwydrynaid [tryloewnbsp;Glassy, glas'i a, o wydr, gwydraidd;nbsp;Glaucous, gl�'kus a, gwyrddlwydnbsp;Glave, glav n, cleddyt ilydannbsp;Glaze, glaz vt, gwydro; caboii, llathru,nbsp;arliwio: n, bernais Glazier, gla'zhur n, gwydrwr, gwydrydd Gleam, glim n, llygeidyn, pelydryn^nbsp;fflach: vi, tywynu, pelydru, lluchionbsp;Glean, glin v, lloffa, casglu lloffionnbsp;Gleaner, gli'nur n, lloffwr; casglwrnbsp;Glebe, glib n, clasdir, tir egiwys; ty-Glede, glid n, barcutan [warchennbsp;Glee, gli n, llonder, llawenydd, gorawen;nbsp;cydgan, canig Gleek, glik n, cynghanedd; cerddor; gwawd: vi, cellwair* gwawdio Gleen, glin vi, poethdywynu, llewyrchunbsp;Gleet, glit n, hadred, liadiif; dytrlifnbsp;Gleety, gli'ti a, crawnaidd; hadlifaiddnbsp;Glen, glen n, glyn, cwm, dyffrynnbsp;Glene, glin n, twll y llygadnbsp;Glib, glib a, Hyfn, ysdp, iLthrig, hylithrnbsp;Glibness, glib'nes 7i, llytnedd; parod-rwydd, yslipannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_lifo Glide, gild vi, ymlithro, ymlusgo; llyfh-Glimmer, ghin'ur vi, godywynu, gwan-lewyrchu [cipolwg: vi, ciledrych Glimpse, glimps n, golewyrch; lledolwg,nbsp;Glisten, glis'n. Glister, glis'tur vi, claer-lewyrcnu, gorddysgleino, echdywynunbsp;Glitter, glit'ur vi, dysgieirio,tywynu, serenu: n, gorddysgle;rdeb [hofl-syllunbsp;Gloat, glot vi, trawsedrych, llygadrythu;nbsp;Glooe, glob cronen, cronell, pel, pellennbsp;Globose, glo. bos Giobous, glo' bus,nbsp;Globular, glob'�.l�r, Globulous, glob'-ii.lus a, cronellog, erwn, cyfrgrwn,nbsp;amgrwn ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gryinedd Globosity, glo.bos'i.ti n, croneiliad, ara-Globule, glob'd! n, crynyn; defnyn Glomerate, gloin'ur.at vt, cronellu, pell-enu: a, cronelledig |
107
-ocr page 162-GOL path, fat, �re, met, ma-rine, pin. �rb, on. cnrve, cut, t'Vsstoo, tvVk=took;
Gloom, giwm, Gloominess, glvv'mi.nes ?i, cadfiug, tywylini, gwyll; gorbrudd-der, trymder meddwlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorbrudd Gloomy, gl^'mi a, caddugol, cymylog; Glorification, gio'r.i.ti.kashun n, go-gonedoiad, dygiad i ogoniantnbsp;Glority, gl��r'i.t� vi, gogoneddu; clodfori,nbsp;mawrygu, n.oiiannunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j dderchog Glorious, gl�r'i.us o, gogone�dus; ar-Glory, gl�r'i n, gogoniant; godidog-rwydd; clod, bn, mawi, molawd; an-rhyaedd; urddas: vi, ymogoneddu, vmfFrostio; bostio; gorfoleddunbsp;Gloss, glos n, wynebliw, dysgleirdebnbsp;arwynebol, bernais; egluriad, agoriad;nbsp;rhith-ddeongliad: vi, arlathru, caboli,nbsp;berneisio; deongli, eglurhaunbsp;Glossalgia, glo.sal ji.a n, poen yn y tafodnbsp;Glossary, glos'ur.i n, geirddeonglydd; geireglureg, esboniadur, geirlyfryn Glossiness, gios'i.nes n, llathreiddrwyddnbsp;Glossographer. glo.sog'r^.t�r, Glossolo-gistj glo.sor�.jist n, geirddeonglwrnbsp;Glossograpiiy, glo.sog'ra.fi n, geirdde- onglyddiaeth Glossy, glos i a,claerlyfn, llathr, dysglaer Glottis, glot'is n, beudaglwlchnbsp;Glout, gl�\vt V, edrych yn gucliiog, gygunbsp;Glove, gluv n, maneg, amlaw, dyrnfolnbsp;Glover, gluv'�r n, menygwr, �yrntoJyddnbsp;Glow, gl� vi, twymwrido; gwyniasu,nbsp;eiriasu, ymboethi: n, twymwrid;nbsp;poethias, eirias. Glow-worm, y gyf-arwydd, mag�en, gl�en tywnbsp;Gloze, gl�z vi, gwenieithio; wynebliwionbsp;Glue, gl� re, gluu, ysgrawling, syth: vt,nbsp;gludio, ysgrawlingo; asio. Glue-boiler, gludiwr. Giue-pot, gludlestrnbsp;Gluey, gl�'i a, gludiog, hylud, gwydnnbsp;Glueyness, gl�' i. nes re, gludrwydd,nbsp;gludiogrwydd, gwydneddnbsp;Glum, glum a, an�ylon, diserch, sarignbsp;Glut, glut vi, gorlenwi, arddigoni,nbsp;gwancio, glythu, giythinebu: re, gor-modedd, arddigoneddnbsp;Gluten, gluten re, glud Ilysieuolnbsp;Glutinous, gl�ti.nus a, gludiog, ys-grawlingaidd [rythwr, rhemmwthnbsp;Glutton, glut'n re, giwth, gewai, bol-Gluttonize, giut'n.�z vi, ymrythu, glythunbsp;Gluttonous, glut'n.us a, bolrwth, rneibusnbsp;Gluttony, glut'n.i re, glythineb, bolryth-ni, giythni, gwancnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwyrnu Gnar, nar, Gnari, narl vi, grymial. Gnarled, narld a, cylymog, cygnog; garwnbsp;Gnasa,nash v, rhincian; ysgyrnygu [ynnbsp;Gnat, nat re, gwybedyn, ednogyn, cylion- |
Gnaw, no v, cnoi, deintio; amgnoi �, dita, Gno�, nof re, cybydd, crinwas [ysunbsp;Gnome, n�m re, ysbryd dychymmygol ynnbsp;trigo yng nghanol y ddaiarnbsp;Gnomon, n�'mun re, mynegtys, bys deialnbsp;Gnomonics, n�.mon'iks np, y gelf o ddei-alunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn y ganrit gyntaf Gnostics, nos'tiks np, plaid o grefyd�wyr Gnosticism,nos'ti.sizm re,Gwybodigaeth,nbsp;Gnu ,n� re,math o garw[ Gwybody ddiaethnbsp;Go, g� [went, gone) vi, myned, cychwynjnbsp;cerdded, rhodio. To go back, dy-chwelyd. To go with, cydfyned a.nbsp;To Jet go, gollwng ymaith, gadael ynnbsp;rhydd. To go well with, bod ynnbsp;llwyddiannus. A go-between, cyt-ryngwr. To go beyond, twyllo, siominbsp;Goad, g�d re, garthon, swmbwi, irai,nbsp;ierthi: vt, symbylu, pigo; gyru, annognbsp;Goal, g�l re, gS,l, cyrchnod, y nodnbsp;Goat, got re, gafr, cidws, llill. Goatherd, bugail geifr. Goat-sucker,nbsp;troellwr (aderyn). Gelded goat, hyfr.nbsp;He-goat, bwch gafr. She-goat, gatrnbsp;fenyw, llillen. Young goat, etyrnignbsp;Goatish, g�'tish a, gatraidd, fel bwchnbsp;gafr; mws; trytbyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sat'naid Gob, gob. Gobbet, gob'et re, tamaid, Gobble, gob'1 v, cegu, bochlwytho, traf-lyncu, ceglyncunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mail Gobblet, gob'let re, ffiol, cwpan, gwn, Goblin, gob'lin re, ellyll, gwyllnbsp;Groby, go'bi re, hud, siom, twyll, rhithdronbsp;God, god re, Duw, Duw Celi, Nal, Ner,nbsp;Ion, lor: vt, dwyfoli, duwioli, ad�oli.nbsp;God-tather,alltraw, tad beaydd. Godmother, mam bedydd, ailtrawes. Godson, mab bedydd Goddess, god'es re, duwies [duwiaeth Godhead, god'hed re, duwdod, duwdeb,nbsp;Godless, godles a, didduw, annuwiolnbsp;Godlike, god'l�k a, duwiaidd, dwytolnbsp;Godliness, god'li.nes re, duwioldeb, dwyf-oldernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ yddol Godly, god'll a, duwiol, dwytol, cret-Godward, god wurd ad, tuag at Diiuw Godwit, god'wit re, aderyn hirgoes. Common godwit, chwiogen y mynyddnbsp;Goggle, gog'1 vi, llawnrythu, edrych ynnbsp;iTygadgam. Goggle-eyed, llygadtawrnbsp;Gold, gold re, aur. Gold-beater, aur-ddalenwr. Gold-finer, eurydd, purwrnbsp;aur, aurgoetnydd Golden, g�l'dn a, euraid, euraidd, eurin Goldfinch, gold'finsh re, telor, eurbinc,nbsp;peneurynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aur Goldsmith, gold'smith re, eurych, got 138 |
�re; late- line, no nniite: she, zh.-=z azure; thin, this; ^nrdzh. GRA
lt;jolt, goii n, inatli o cliwareu a piiei a phastwnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digonedd.�Galore
�Golore, g�.lsY n, Uawnder, cyflawnder, Golosh, Goloshe, g�.losii' n, aresgid,nbsp;esgid ar esgid.�Galoshnbsp;Gome, gom n, cymmjsg iraidnbsp;Gondola, gon'd�.la n, math o gwchnbsp;Gondolier, gon.do.lfr' n, ysgrafifwr,nbsp;Gone, gon pp.�Gonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[badwr
Gonfalon, gon'fa.lon n, Human, baner Gong, gong n, math o symbalnbsp;Gonorrhoea, gon.o.ri'a n, hadred, hadlifnbsp;Good, g�Jvd (better, best) a, da, daionus,nbsp;mad; Hesol, buddiol; n, da, daioni,nbsp;budd, lies, mad, Had. Goods, nwydd-au. Household goods, dodrefn. Goodnbsp;bye, yn iach. Good-natured, hynaws.nbsp;As good, cystal. A good way off, ymnbsp;mhell, encyd o ffordd. A good while,nbsp;encyd o aoiser, cetyn o amser. Asnbsp;good as his word, cystal a'i airnbsp;Goodliness, g�^d'li.nes w, tegwch, pryd-ferthwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lcain
Goodly, gad'll a, hardd, teg, prydterth. Goodness, g^d'nes n, daioni, tosturi,nbsp;madedd. Have the goodness to, bydd-wch gystai a, atolwgnbsp;Goosander, gw san.dur n, math o \vyddnbsp;Goose, g^s (geese) n, g\vydd. Wildnbsp;geese, elcys. Wild goose chase, ym-drech fiol ac oler. Goose-pen, ffroncnbsp;gwyddau, cut gwyddaunbsp;Gooseberry, g^z'ber.1 n, eirynen Mair,nbsp;grwysen. Gooseberry-bush, eur-ddraenen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gooseberry-fool, grwys
twyd nbsp;nbsp;nbsp;t potenog
Gorbellied, gSr'bel.id a, cestog, holrwth. Gordian, gor'di.an a, dyrys, rhwystrusnbsp;Gore, g��r n, gor, gwyar, gwaedgrawnnbsp;ewysed: vt, cornio; gorinbsp;Gorge, gorj n, com gwddf, corn port,nbsp;setnig: tgt;, gorlenwi, dyslyncu, gwancionbsp;Gorgeous, gor'jus a, hoew-wych, claer-wych, gorwych, mawrwych [dernbsp;Gorgeousness, g6r'jus.nes n, gorwych-Gorget, gor'jet�, broneg, brondor, dwy^nbsp;froneg, mynygiwisgnbsp;Gorgon, gor�gun n, anghenfil, hyllynnbsp;Gorgonzola, gor.gan.zo'la w, hjilgawsnbsp;Gormandize, g�r'man.d�z vi, bolrythu,nbsp;gorlwyta, glythinebu, glythunbsp;Gorse, gors �, eithin, aithnbsp;Gory, go'r'i a, gwaedlyd, gorllydnbsp;Gosdawic, gos'holr gwyddwalchnbsp;Gosling, goz'ling n, gwyddan,cy w g^yddnbsp;Gospel, gospel n, eteugyl, newyda danbsp;Gossamer,gos a,murft,gosymertli,g wawii
Gossip, gos'ip n, cdwedJai, oiepwraig, clecai; clap, dec: vi, clecian, clepian,nbsp;Got, got pt amp; pp.�Get [chwedleuanbsp;Gothic, goth'ik a, Gothaidd, henddulliognbsp;Gouge, gw), guwj n,gamg gau, c^n llwynbsp;Gourd, g��rd n, math o gostrel; cicaionnbsp;Gourdy, go�r'di a, 3. choesau chwyddedignbsp;Gout, gu^t n, cymmalwst. Gout-weed,nbsp;llysiau�r gymmalwsfcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(anllyfh
Gouty, gu^'ti a, troedwstog; cnyciog, Govern, guv'urn v, Hywodraethu, rheoli,nbsp;llywionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( hydrin, rheoladwy
Governable, guv'ur.na.bl a, hylyw, Governance, guv'ur.nans n, Hy w'odraeth,nbsp;Hywodri, Hywiedigaethnbsp;Governante, gnvur.nant, Governess,nbsp;guv'ur.nes n, IJywiodres, athrawe-snbsp;Government, guv'urn.ment Hyw-odraeth, llywyddiaeth, gwledwchnbsp;Governor, guv'ur.nur n, llywydd, liyw-odraethwr, llywiawdwr, rheolwrnbsp;Gown, guwn n, gwn, ysgin, hug, twyg.
Gownsmen, ysginogion, gynogioii Gowned, guwnd a, gynog, ysginognbsp;Grabble, grab'I vi, pallalu, chwilotanbsp;Grace, gras n, gras, rhad, Had, rhadion-edd; ced, caredigrwydd; bendith;nbsp;gweddusrwydd: vt, urddasu; pryd-ferthu, addurno. Graces, grasusau,nbsp;rhadau; taleidion; inoesdcluwiesau,nbsp;y tair chwaer delediw [cam, tegnbsp;Graceful, gras'f^l a, prydferth, telaid,nbsp;Gracefulness, gr�s f\Vl.nes �,harddwcb,nbsp;prydferthwch, gweddusder [anfadnbsp;Graceless, griis'les a, diras, aorasol,nbsp;Gracile, gras'il a, main, eiddilnbsp;Gracious, grU'shus a, graslawn, grasol,nbsp;rhadlawn, trugarog, tirion [rwyddnbsp;Graciousness, ^ra'shus.nes n, graslon-Gradation, gra.da'shun n, graddiad,nbsp;gradd, esgyniad
Gradatory, grad'a.tnr.i n, rhes o risiau Grade, grad n, gradd. Of low grade, isel-radd [gradd esgyniad, llethreddnbsp;Gradient, gra'di.ent a, graddfynedol: n,nbsp;Gradual, grad'ii.al a, graddolnbsp;Graduate, grad'u.at n, graddolwr, gradd-og, graddor, urddog: n, graddio,nbsp;graddoli, graddogi [aetli, graddiantnbsp;Graduation, grad.ii.a'shun n, graddedig-Graff, graf, Graft, graft n, imp, irnpyn:nbsp;vt, impio. Grafting-stock, coettrycn.nbsp;To cleft-graft, holltimpionbsp;Grail, grai n, llyfr yr offeren; mymrynau,nbsp;gronynau man; rhan o waed Crist ynnbsp;erwydro ar hyd y byd, yn lachaunbsp;clefydau (chwedi y Breiiui Arthur)nbsp;139
-ocr page 164-lt;jRA path, lat, �re. met, ina-rlne, pin, orb, on, c�rve, cut, tw=too, t\Vk=:took:
Grain, ^riin n, gronyn; teinig; mymryn; yclen, �edyii; gruen, gran: v, graeiiu,nbsp;lliiiarhwio, liiiibaentio. Grain ot wood,nbsp;ilin, ilinon. Grains (brewer�s), soegnbsp;Grained, grand a, garw, anwastad,nbsp;graenedig. Cross-grained, croeslinog;nbsp;amoddog, sarig, alrywiognbsp;Grainer, gra n�r n, graenor, graenw^nbsp;Graining, gra'ning �, bylchiad, gyihadnbsp;lliiiarliwiad Gral latores, gral.a.to�r'iz np, rliydyddion, hirgoesion, adar coeshir [coeshirnbsp;Grallic, gral'ik a, tudfachog, liirgoes,nbsp;Gramineai, gra.min'yal, Graminous,nbsp;gram'i.nus. Graminaceous,gram.i.na'-shus a, glaswelitog (bwyta glaswelltnbsp;Graminivorous, gram.i.niv'o.rus a, ynnbsp;Grammar, gram'ur n, gramadeg, ieith-adurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yd.d, ieithydd Grammarian, gra.me�r'i.an w, gramadeg-Grammatical, gra.mat'i.kal a, gra-madegol nbsp;nbsp;nbsp;[madegwr Grammatist, gram'Atist n, crach ra-Gramophone, gra'm�.f�n dadseinur, swniadur Grampus, gram'pus n, mdr-hwch, morfil Granary, gran'ur.i n, ystordy yd, ydle,nbsp;ydloft't, heiniardy Grand, grand a, mawrwych, mawreddus. prif, arbenig, uchel, dyrchatedig, ar-dderchog, godidognbsp;Grandam, gran'dam n, nain; hen fenywnbsp;Grandchild, grand'tsh�ld n, \Vyrnbsp;Grand-daughter, gran'do.tur ?i, wyres. Great grand-daughter, gorwyres Grandee, gran.di' �, pendefig, uchelwrnbsp;Grandeur, gran'dur mawrwychder,nbsp;rhwysg, rhialtwch Grandfather, grand'ia.TH�r, Grandsire grand's'i�r n, taid, tad cu, hendad.nbsp;Great grandfather, hendaid. Greatnbsp;grandfather�s father, gorhendaidnbsp;Grandiloquence, gran.d�'�.kwensnbsp;chwyddiaithnbsp;Grandiloquent, gran.dil'o.kwent, Gran-diioquous, gran.dil o.kwus a, chwydd-'nbsp;edig, chwyddieithognbsp;Grandmother, grand'muTH.ur �, nain,nbsp;mam gu. Great grandmother, hen-nain,gorhenfam. Great grandmother�snbsp;mother, gorhennain Grandson, grand'sun n, wyr. Great grandson, gorwyr. Grandchild�snbsp;grandson, goresgynyddnbsp;Grange, griinj w, inaerdy, hafotty; ydJannbsp;Graniterousjgra.nit ur.usa,grawnduwynnbsp;Granite, gran'it gronynlaen, itlifaen |
Granitic, gra.nit'iR a,ithfeimg ^ur rawn Granivorous, gra.niv'o.rus a, yn bywnbsp;Grant, grant rhoddiad, anrheg; go-ddefiad; cenad, caniatad: vt, rhoddi,nbsp;cenadu; uddei, cyladdef; caniataunbsp;Grantee, gran.ti'w,aerbyniwr,derbynyddnbsp;Grantor, gran.tdr' n, rhoddwr, caniatawrnbsp;Granuiary, gran'ii.lur.i a, gronynol,nbsp;graianoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynu Granulate, gran'ii.lat vt^ graianu, gron-Granulation, gran.ii.la'shun n, gronyn-iad, graianiad Granule, gran'�l n, gronyn, graianen Granulosity, gran.�.ios'i.ti n, graiandernbsp;Granulous, gran'�.l�s a, graianoi, gron-ynog, gronynol, graianliydnbsp;Grape, grap n, gwinronyn (p grawnnbsp;gwin, gwinrawn). Grape-shot, mathnbsp;0 beleni cyflegr [cywraint, manwlnbsp;Graphic, graf'ik a, argraffol, darluniadol;nbsp;Grapnel, grap'nel n, gafaelfach, angorynnbsp;Grapple, grap'i v, bachu, bachgydio; craWio; cydymgydio: n, gafaelfach Grapy, gra'pi a, Hawn gwinrawnnbsp;Grasp, grasp v, gafaelu, tynafaelu,nbsp;cratangu; n, crafangaid, dyrnaid;nbsp;dwrnwasgiad, gataeiiad; affiau, gafaelnbsp;Grass, gras n, glaswellt, gwelitglas,nbsp;porfa las, porta, gwellt. Cock�s-footnbsp;grass, dant y ci. Hound-grass, glaswellt y cwn. Latter-grass, aethwellt,nbsp;adladd. Reed-grass, cawn [rhedynnbsp;Grasshopper, gras'hop.ur n, ceiiiog ynbsp;Grassy, gras'i a, glaswelitog, irlasnbsp;Grate, grat n, alcb; graded: v, rhathellu,nbsp;rhygnuj gofidio, antoddhaunbsp;Grateful, grat'tvVl a, diolchgar; boddus,nbsp;derbyniol, blasusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch Gratefulness, griit'f^s'l.nes n, diolchgar-Grater, gra'tur n, rhathell, crafell Gratification, grat.i.fi.ka shun n, bodd-h3.d, boddloniad; taliad; digoniadnbsp;Gratify, grat'i.fi vt, boddloni, Doddhaunbsp;Grating, gra'ting a, garw, anliyfryd,nbsp;ilym: n, alchwaith; eiswaith; cledriacinbsp;Gratis, gra'tis adj am ddim, yn rhad,nbsp;yn rhoddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lolwch Gratitude, grat'i.tiid w, diolchgarwch, Gratuitous, gra.tui.tus a, anrUegol; rhad; gwirfoddol; �ibrawf Gratuity, gra.tii'i.ti n, rbodd, gwobr; cydnabyduiad nbsp;nbsp;nbsp;[llon-gyfarcii Gratulate, grat'ii.lat vt, cyiarcli gweli, Gratulation, grat.ii.la'siiun n, cyo-lawenhad, liawddaminawr, iiwydu-anercliiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_ol, cyiarcniadoi Gratuiatory, grat'ii.ia.tur i a, anerch-H(J |
lt;5re; l�tc. l�nf, n� m�te; she, zh-=rz az�re; thin, this; j=dzh. GUI
Grave, grav a, ditrit, dwys, sobr; i^o-dywyll: n, bedd, baddrod: v (^graven), cerfio, crilellu; crafu. Grave-clothes,nbsp;amdo. Grave-stone, careg beddnbsp;beddfaen, beddiech. Grave accent,nbsp;acen ddlsgynedig, acen drom (')nbsp;Gravel, grav'd n, graian, marian, gro; grut; graianwst; vi, graianu Gravelly, grav'el.i a, graianog, graian-Graven, gra'vn pp.�Gravenbsp;Graveness, grav'nes n, difrifoideb, dwys-der, sobrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( crii�li Graver, gra'v�r n, cerfiwr; cyn cerfio, Gravidity, gr�,.vid'i.ti w, beichiogrwyddnbsp;Graving, graving n, cerfiad, crifelliad; cerfwaith; argraffiad Gravitate, grav i.tat vi, dysgyrchu, dym-gvrchu, creiddio Gravitation, grav.i.tashun n, dym-gyrchiad, dysgyrcbiad, dysgyrchiant, creiddiad Gravity, grav'i.ti n, gobwysiad, dys-gyrchiad; pwysigrwydd; dilrifwch. Centie ot gravity, craiddnbsp;Gravy, gra'vi w, sudd cig, irnodd cig tewnbsp;Gray, gra a, llwyd, biawr, llwydwyn.nbsp;Gray-beard, henddyn, iienwr. Blackish gray, raven gray, llwyd-ddu,nbsp;duiwyd. Gray mare, caseg lasnbsp;Grayish, gra'ish a, llediwyd, golwyd,nbsp;llwydaidd. Grayish blue, llwydlas.nbsp;Grayish white, llwydwynnbsp;Grayling, gra'Ung n, teimbysg, gwyniadnbsp;Graze, graz v, pori, porf au, porfelu; gogyffwrdd, cjnwrd�. yn ysgatn Grazier, gra'zhur �, portawr, porthwrnbsp;anifeiliaid, porthmonnbsp;Grease, gris n, ir, iraid, saim, mehinnbsp;Grease, griz vt, iro, seimio, ireidionbsp;Greasiness, gri'zi.nes �, seimlydrwydd; brasder nbsp;nbsp;nbsp;(^llytnnig Greasy, gri'zl n, seimlyd, ireidlyd; Great, grat a, mawr, mawreddus; cyf-rinachol. As great, cymmaint. Hownbsp;great soever, pa faint bynag. Infinitely great, anfeidrol o taint. Tonbsp;make great, mawrhau, mawrygu. Anbsp;great swelling, gorchwyddnbsp;Greatness, grat'nes �, maintioli, maint; mawredd; rhwysg, bonedd Greave, griv n, coesarn, coesarf, botasnbsp;Grebe, grib n, tindroed [Groegwrnbsp;Grecian, grishan a, Groegaidd:nbsp;Greci8m,.gri'sizm n, Groegyddiaethnbsp;Greed, grid, Greediness, gri di.nes n,nbsp;ainc, awydd, trachwant, gwanc, rhaib,nbsp;bolrylhci, boirythi |
Greedy, gri'di a, chwannog, awchus, rheibus, trachwantus, gwancus, bol-rwthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^Groegwr Greek, grik n, Groeg; Groegaeg; Green, grin a, gwvrdd; llysieuol; gwir-ion. Green cheese, caws newydd.nbsp;Greenfinch, llinos werdd. Greennbsp;gage, eirynen werdd. Green grass,nbsp;glaswelli. Green horn, gwirionyn.nbsp;Green-house, llysieudy. Green-sickness, y glasgiwyf. Greens, bresychnbsp;cawl. Green trees, gJasgoed. Bluishnbsp;green, gwyrdd las. Sea-green, moriiw.nbsp;The green-eyed monster, eiddigeddnbsp;Greenish, gri'nish a, gwyrddaidd, lled-wyrdd. Greenish blue, gwyrddiasnbsp;Greenness,gri nes n. gwyrddedd,gwyrdd-lesni; jrder; anaddledrwyddnbsp;Greet, grit vl, anerch, llwyddanerch,nbsp;cyfarchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ anerchiad Greeting, gri'ting n, anerch, cylarch, Gregarious, gri.g�Vi.us a, deadellog,nbsp;Grenade, gri.nad' w, tanbeien ^mynteiognbsp;Grenadier, gren.a.di�r' n, taltilwr; tan-Grew, grvtp^.�Grownbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^elenydd Grey, gra.�Gray Greyhound, gra'h�^nd n, mllgi, hyddgi. Greyhound-bitch, milast Grice, gr�s ??p, gnsiaunbsp;Griddle, grid'1 n, greidell, gradell, plane. Griddle-cake, bara plane Gridelin, grid'i.lin a, symmudliw,gwyD-gochnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_greidyll Gridiron, grid'�.�rn n, alch, greidell, Griet, grif n, gofid, tristwcii, dolur, trym-der, tristyd, cystudd, blinder, alaeth,nbsp;galarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sarhad; cwyn Grievance, gri'vang n, gofid, gormes, Grieve, griv v, gotidio. doJwio, trist2u,nbsp;blino; galaru, hiraethu, ymboeninbsp;Grievous, gri'vus a, trwin, gorthrwm,nbsp;gofidus. poenus, blin, trallodus, galarusnbsp;Grievousness, grivus.nes n, trymder; adgasedd, blinder [grufft, egrutit GriflSn, grifin, GritFon, grifun n, gruff,nbsp;Grig, grig n, corlyswen; ysgentynnbsp;Grill, grii vi, rhostio ar alch [alchnbsp;Grillade, gri.lM' n, bwyd rhostiedig arnbsp;Grim, grim a, cuchiog, gerwin, hyilnbsp;Grimace, gri.ra^' n, mingamiad, hyll-drem. To make a grimace, mingamu,nbsp;gwneyd gwep, gwepionbsp;Grimalkin, gri.mal'kin n, hen gathnbsp;Grime, grim n, parddu; budreddi, baw,nbsp;llaid: vt, budreddu, pardduo, dwbionbsp;Grimness, grim'nes n, cuchiogrwydd,nbsp;gerwindeb, hyllder, hylidranbsp;U1 |
GUA pS,th, fat, ere, met, m^-nne, pin, (Vb on, curve, cut, t'V=too. t^k=:took;
Grin, grin vf, ysgyrnygu; coegchwerth� in: n, dysgyrniad, esgyrnygiadnbsp;Grind, grind (ground) v, malu, chwil-friwio; breianu, llifo; gort�Tymu. Tonbsp;grind on a griad-stone, llifo. To grindnbsp;the teeth, rhincian y dannedd.nbsp;Grinder, gr�n'ddr n, malwr, lUfiannwr; cilddant. Grinders, dannedd malu Grindery, grin'du.ri n, o�er cryddnbsp;Grindstone, gr�nd'st�n n, maen hogi,nbsp;hogtaen, maen llif, maen llifanunbsp;Grinning, grin'ing a, dysgyrnolnbsp;Grip, grip n, gafael, crap, crafangiad: vt, gafaelu, crafangu, cydio Gripe, grip n, crafangiad; tynwasgiad;nbsp;crafanc: vt, crafangu; tynwasgu;nbsp;cribddeilio; cnoi. Gripes, cnofa, bol-gnofa, bolwst, gwaewnbsp;Grisamber, gris.am'b�r n, gwefrnbsp;Grise, gr�s n, porchellynnbsp;(Jrisette, gri.zet^ n, merch, genethnbsp;Griskin, gris'kin n, glain cefn mochynnbsp;Grisly, griz'li a, erchyll, hyll, tFyrnig,nbsp;ofnadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arfal Grist, grist n, mil, maliad; yd iV falu; Gristle, gris'l n, madruddyn, mwythan.nbsp;The gristle between the nostrils, teis*nbsp;ban y ddwyfFroennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ynog Gristly, gris'li a, madrnddog, madrudd-Grit, grit n, grut, graianlwch, grutfaen Grittiness, grit'i.nes n, graianogrwydd,nbsp;graiandde, grutnawsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[grutiol Gritty, grit'i a, graianllyd, tywodlyd, Grizzled, griz'ld a, liwyd, dulwyd,nbsp;llwydwyn, broc, broglanbsp;Groan, gron n, och, erthwch, griddfan,nbsp;ochenaia, cwyn; vi, ocbneidlo, ochain,nbsp;griddfan, tuchan, erthychainnbsp;Groat, gr�t n, pedair ceiniognbsp;Grocer, gro'sur n, perlysieuwr, chweg-nwyddwr. Green grocer, bresychwrnbsp;Grocery, gro'sur.i n, perlysiaunbsp;^�TOg, grog n, gwirod a dwfrnbsp;Grograin, grog'ram n, math o sidannbsp;cyfrodeddwe [yr arffed, gwerydnbsp;Groin, gr�in n, cesaii morddwyd, cylchnbsp;Groom, grwm n, marchwas, gwastrawdnbsp;Groove, gr\vT n, rhigol, rhych. ceurigol; |
rhigo, rhigoli, rhychu Grope, grop vi, paifalu, palfu, ymbalfalunbsp;Gross, gros a, tew, bras; braisg; gwrtli-un; aminhur;' hurtbwl: n, cyfanrif;nbsp;deuddeg dwsin. In the gross, yn einbsp;grynswth, y cyfan drwyddo. To makenbsp;gross. To become gross, brasaunbsp;Grossbeak, gr�s'bik n, y gylfinbraffnbsp;Grossness, gros'nes n, tewedd, brasdernbsp;(irot,grot,Grotto,grot'�?i,ogofdy,addurn-Grotesque, gr�.tesk.' a. (iigrifdduU (gellnbsp;Ground, gru\Vnd n, llawr, daiar; sail,nbsp;sylfaen; gwaelod; testyn, cynddefn-ydd: vt, seilio, sylfaenu; sefydlu: ptnbsp;amp; pp.�Grind. Ground-colour, cyn-iliw. Ground-work, aail, gosail. Tonbsp;gain ground, cryfhau, cynnyddu, en-nilltir. Grounds, seiliau; gwaddodionnbsp;Ground less, gru vvnd'les a, disail,direswmnbsp;Groundling, gruwnd'ling n, pysgodyn anbsp;driga yng ngwaelod dwfrnbsp;Groundsel, gr�wnd'sel n, hiniog, gosailnbsp;Group, grwp n, twr, crug, liuaws, swp: vt, cydosod, cydgrynoi Grouse, gr�ws n, ceiliog du, ceiliog ynbsp;mynydd; giar y rhos [breisgionnbsp;Grouts, gruNvts np, rhynion, rhynflawd,nbsp;Grove, grov n, llwyn, cell, celii, gwigfanbsp;Grovel,grov'el vi, yinlusgo; ymiaweiddionbsp;Grow, gro {pt grew, pp grown) v,nbsp;tyfu,priho;chwanegu; codi. To grownbsp;bold, ymhyfhau. To grow day, dydd-hau. To grow fat, tewhau. To grownbsp;oldjheneiddio. To grow worse,gwaeth-ygu. To grow together, cyttyfunbsp;Growl, gruwl vi, chwyrnu, grymial,nbsp;grwgnach, rhochi, conachnbsp;Grown, gron pp.�Grownbsp;Growth, groth n, twf, tyfiant, tyfiad,nbsp;cynnydd; cynnyrch, adgennbsp;Grub, i^rub n, corbryf; cynronyn: v,nbsp;diwreiddio, dadwreiddio; chwynunbsp;Grubble, grub'I v, ymbalfalu; ymgribonbsp;Grudge, gruj n, dygasedd, cenfigen,nbsp;Hid, bet: v, gwarafun, grwgnach. Tonbsp;owe a grudge, dal gwg, dal bet, cadwnbsp;lliil, dwyn malais Gruel, grw'el n, cawl, grual, isgell. Barley-gruel, heiddgawl. Water-gruel, cawl dwfr, dytrgawlnbsp;Gruff, gruf, Grum, grum a, sarig, di-serch, garwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| fwynder Gruffness, gruf'nes n, sarigrwydd; an-Grumble, grum'bl vi, grwgnach, conach, tuchan, grymialnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ceulwaed Grume, grvvm n, gwaed tolchenog; Grumous, grw'mus a, tolchenog, ceulognbsp;Grunt, grunt �, rhoch, grydwst: vi,nbsp;rhochi, rhochain, erthrychain fel mochnbsp;Grunter, grun'tur rhochwr; math onbsp;bysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd Gryphosis, gr�.f'�'sis n, clefyd yr ewin-Guaiacum, gwa'ya.kum n, matn o goed tram or Guano, g�.l'n� n, adardom, ysgarthion mor adar; gwrtaith oelfyddydolnbsp;142 |
ore; late, line, no, miitc; she, zh=z azure; thin, thIs; j^dzh. GUT
glythi, glythedd, glythineb lulp, gul Guarantee, gar.an.ti', Guaranty, gar'an-ti n, gwarantydd, mec�uiyd�; mach, mechui: vt, ateb dros; mechn�onbsp;Guard, gard n, gwyliadwriaeth; gocliel-iad; gwyliwr; gwarchodlu, gos-gorddlu: v, cadw, ainddiftyn, diogelu,nbsp;gwarchadw; gwylied, gwartu. Fireguard, cylch aelwyd. Lite-guards,nbsp;gosgorddlu breninol. Kear-guard, ol-tyddin. Van-gpiard, blaentyddinnbsp;Guardian, gar'di.an n, gwarcheidwad,nbsp;arfiedogwr, gwarchodydd, ymgeledd-wr, noddwr,golygwr: a, gwarcheidw-adoi. Board ot Guardians, bwrddnbsp;gwarcheidwaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clieidwadaeth Guardianship, g^r'di.an.ship n, gwar-Guardless, gard^les a, diwyiiadwnaetii, diofal, penrydd; dinoddednbsp;Gubernation, gii.bur.na'shun n, rheol-aeth, gofal, ilywiaethnbsp;Gudgeon, gujuu n, gwyniad, symlynnbsp;Guerdon, gur'dun n, gwobr, gwobrwy,nbsp;tai, iawn, talwobr Guess, ges n, amcan, dyfaliad, tybiaeth, dychymmyg; v, dyfalu, bwrw amcan,nbsp;lled-dybio, dychymmygunbsp;Guest, gest n, gwestai, gwestwr, osbnbsp;Guests, gwahoddedigionnbsp;Guggle, gug'1 vif bwrlymu, boglymunbsp;Guidage, g�'daj n, gwobr hytforddwrnbsp;Guidance, gi'dans n, hyftbrddiad, ar-weioiad, tywysiad, cylarwyddiadnbsp;Guide, g�d n, hyfforddwr, cytarwyddwr,nbsp;cyteiriadur; arweinydd: vt, cytar-wyddo. tywys, arwainnbsp;Guideless, gid'les a, diliyfiforddiadnbsp;Guidon, g�'dun n, liumanwr, banerydd ;nbsp;Human, baner Guild, gild n, cymdeithas, brawdoliaeth, corfforiaeth; dirwy, treth, ardreth.nbsp;Guildhall, bwrdeisdy, llys y drefnbsp;Guile, gil n, twyll, dichell, hoced, ystrywnbsp;Guileful, gil'f�Jv'l a, hocedus, dicnellgarnbsp;Guiletulness, giTlwl.nes n, twyllgarwchnbsp;Guileless, gi'les a, didwyll, aniiicnellgarnbsp;Guillotine, gil'o.tin n, peiriant i donnbsp;pen cytlatanwr, peiriant dienyddol,nbsp;torben: vt, tori pennbsp;Guilt, gilt n, euogrwydd; bai, pechodnbsp;Guiltiness, gil'ti.nes n, euogrwyddnbsp;Guiltless, gilt'les a, dieuog, difai, di-Guilty, gini a, euog, beius [bechodnbsp;Guinea, gin'i n, gwlad yn AfFrica; darnnbsp;aur 0 werth un swllt ar hugainnbsp;Guise, g�z n, modd, dull, sut, llun,nbsp;gwedd, rhith; defod, arter; gwisgiadnbsp;Guitar, gi.tar' n, math o o�eryn cerdd |
Guicli, gultsh n, boierwr, ymrylhwr, glwlh, trahyiicwr Gules, giilz a, rhudd, coch, rhuddgoch Gull, gult n, morgainc, morgerwyu; cadduglyn, llynclyn; gagendor Gulfy, guTli a, ilynclynognbsp;Gull, gul n, gwylan; gwirionyn, symlyn: vt, twyllo, hudo, siomi, hocedu Gullet, guTet n, setnig, com pori, corn ynbsp;gwddt, breuant, cegennbsp;Gullibility, gul.i.biTi.ti n, hygoeledd^nbsp;gwiriondeb Gully, guTi rt, cegleisio, gorlyncu: n, math 0 fFos. Gully-hole, iibsdwllnbsp;Gulosity, gii.los'i.ti n, gwanc, rhaib. Gulp, gulp n, trahwnc, darlwnc, cegiadr vt, tradyncu, darlyncu, cegunbsp;Gum, gum n, glud, gwyddlud, mol: vt,nbsp;sythu, gludio, glud-ddwbio. Gums,,nbsp;gorchfannau, cig y dannedd. Gumboil, llynoryn yng nghig y danneddnbsp;Gummy, gum'i a, giudiog; molog^gofalnbsp;Gumption, gum'shun n, deall; medrfnbsp;Gun, gun n, gwn, cytiegr; dryil tanio*nbsp;Great gun, cyflegr mawr, magnelnbsp;Gunnel, Gunwale, gun'el n, trawst Hongnbsp;Gunner, gun'ur n, gynwr, cyflegrwrnbsp;Gunnery, gun'ur.i �, gynyddiaethnbsp;Gunpowder, gun'puA.dur n, pyior gwnnbsp;Gunshot, gun'sliot n, ergyd gwnnbsp;Gunsmith, gun'smith n, gy nwertli wr, gofnbsp;Gunstock, guu'stok n, bon gwn | gynaunbsp;Gurge, gurj n, llynclyn, pwJi tronbsp;Gurgion, giir'iun n, blawd garwnbsp;Gurgle, guf'gl vi, bwrlymu [pengernynnbsp;Gurnet, gur'uet, Gurnard, gur'nurd Uynbsp;Gush, gush n, ffrwd, gorlit, lliteiriad: vi, firydio; llifeirio, pistyllio Gusset, gus'et w, cwysed, Hain, dernynnbsp;Gust, gust n, awel, chwa, hyrddwyntfnbsp;chwaeth, biasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blasiad Gustation, gus.ta'shun n, archwaethiad, Gustatory, gus'ta.tur.i a, archwaethoinbsp;Gustful, gust'twi a, archwaetnus, biasusnbsp;Gusto, gus'tb n, sawr, chwaetn, biasnbsp;Gusty,gus'ti a, chwaol, ystormus, awelognbsp;Gut, gut n, perteddyn, coluddyn, mon-ochent vt, diberteddu, tynu perfedd.nbsp;Guts, pertedd, coludd, ymysgaroeddnbsp;Gutta-percha, gut.a.pur'tsha n, gwyddlud OT enw Gutter, gut'�r n, IFos, dyfrglawdd, cwter,. rhewyn: v, fibsi, cwteru Guttle, gut'1 V, cegu, ymddyfoli, bolera,nbsp;giytliinebu, trahyncu; Hyncunbsp;Guttler, gut'iur n, bolerai, boirytiiwrnbsp;lid |
HAL path, fat, �re, met, ma-rine, pin, orb, on, c�rve, cut, t'v=too, t'^^k=took;
144
-ocr page 169-Cre; V�te: line, no, m�te; she, zh=z azure; thin, this; j=rizh. HAP
Hand-cuff, Hawdorch,]lyffethar,gefyn. Hand-maid, llawforwyn. Hand-mill,nbsp;breuan, Hawfelin. At hand, ger Haw,nbsp;yn agos. Hand in hand, Haw yn Haw.nbsp;Off hand, ar unwaith, maes o law, ynnbsp;ddioed. To get the upper hand,nbsp;gorthrechu. Even-handed, cyfiawn.nbsp;One-handed, unllaw. Open-handed,nbsp;llaw-agored, hael, haelionusnbsp;Handful, hand'l'^l n, dyrnaid, llaweth,nbsp;llonaidllaw; crafangaid [yd, crefftnbsp;Handicraft, han'di.kraft n, Ilawgelfydd-Handicraftsman, han'di.krafts.man n,nbsp;llawgelfyddydwr, Hawweithiwrnbsp;Handiness, han'di.nes n, deheurwydd,nbsp;hylawder, parodrwyddnbsp;Handiwork, han'di.wurk n, llawwaith,nbsp;gorchwylnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fllawfoled, llawliain
Handkerchief, hang^k�r.tshif n, cadach, Handle, han'di n, earn, said; coes;nbsp;troed; dolen, dust, dwrn, dyrnddol;nbsp;vt, llofi, dylofi, dariiofi; trin; teimlonbsp;Handsel, hand'sel n, goseb, honselnbsp;Handsome, hand'sum a, hardd, glan,nbsp;tlws, prydferth, teg, telaid, gweddus,nbsp;gweddaidd, golygus; haelnbsp;Handsomeness, haiid'sum.nes n, teleid-rwydd, tegwch, prydferthwch, hardd-wch, gweddeidd-dranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trosol
Handspike, hand'sp�k n, trosolbren, Handwriting, hand'ri.tmg n, llawysgrif,nbsp;Ilawysgrifen
Handy, han'di a, bylaw, deheuig, parod, medrus. Handy-dandy, ininddu man-ddelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymddibynu
Hang, hang (hunff) v, crogi; dibynu; Hanger, hang'ur re, bidog, cleddyf byr.
Hanger-on, truthymlynwr, dibynydd Hanging, hang'ing re, croglen, caeadlennbsp;Hangman, hang'man re, crogwr, dien-yddiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cenglu edau
Hank, hangk re, cengl; cloffrwym: vi, Hanker, hang'k�r vi, chwantu, blysio.
To hanker after, hiraethu am Hansel, han'sel re, goseb, honsel, calenignbsp;Hap, hap re, hap, damwain, damchwaen:
vi, hapio, dygwyddo, dygwydd Hapless, hap'les a, anhapus, anffodiognbsp;Haply, hap'li ad, o dd am wain, ysgatfydd,nbsp;ef allai, nid hwyrach, hwyrachnbsp;Happen, hap'n vi, damweinio, cymmerydnbsp;lie, dygwyddo, dygwyddnbsp;Happiness, hap'i.nes re, dedwyddwch,nbsp;dedwyddyd, hapusrwydd, gwynfyd,nbsp;gwynfydedigrwydd; ffawdnbsp;Happy, hap'i a, dedwydd, gwynfydedig,nbsp;gwya ei fyd
145
Half-moon, banner lieuad. Half-
naked, banner noetb. Half-pike, gwaewffon fer. Half-seas-over, bannernbsp;roeddw, brwysg. Half-witted, bannernbsp;call. Half-way, ar banner fforddnbsp;Halfpenny, ba'pen.i halfpence, ha'nbsp;pens) n, dimai. Three halfpence,nbsp;ceiniog a dimai. Seventeen pencenbsp;halfpenny, deunaw ond dimai. Havenbsp;yon halfpence ? Oes genych ddimeian ?nbsp;Halfpennyworth, ha'pen.i.wurthnbsp;gwerth dimai, dimeiwerthnbsp;Halibut, hal'i.but n, lieden y m6rnbsp;Hall, hoi n, Hys; neuadd; dadleudy;
eisteddlys. Town hall, Hys y dref Hallage, hol'aj w, toll marchnattynbsp;Hallelujah, hahe.lw'yd vi, molwch yrnbsp;Arglwydd; n, mawlgan, mawlwersnbsp;Halloo, ha.lw' v, bloeddio, gawri: n,nbsp;bloedd, gwaedd; dolefnbsp;Hallow, hard vt, cyssegru, sancteiddionbsp;Hallowed, hal'o.ed a, sancteiddiedig,nbsp;bendigedig, cyssegredig, cyssegrlan,nbsp;glwys [camsyniad; gwaligofrwyddnbsp;Hallucination, ha.l�.s�.na^hun n, gwall,nbsp;Halm, h�m n, callod, gwellt, cyrsnbsp;Halo, ha'l� n, gnotai, cylch o ddeutu�nbsp;haul neu�r planedaunbsp;Halse, Hawse, hos n, rhafFdwll Hongnbsp;Halser, Hawser, ho'sur n, tynraff atnbsp;lusgo Hong
Halt, hdlt n, cloffni, heciad; gorphwys-iad; a, doff: vi, hecian, cloffi; sefyll, aros
Halter, hol'tur w, cebystr, penrheffyn; tennyn, cortyn, corden: vt, cebystru;nbsp;teunyan
Halve, hSv vt, hanneru, deubarthu Halves, havz np.�Half [maerdynbsp;Ham, ham n, nblen, morddwyd; y gar;nbsp;Hamated, ha'ma.ted a, �. bachau ynddonbsp;Hame, ham n, mynci [pentref, cordrefnbsp;Hamlet, ham'let n, maesdref, rhandir;nbsp;Hammer, ham'ur n, morthwyl; gordd;nbsp;V, morthwylio; pwyo. The yellownbsp;hammer, melyn yr eithin [ welynbsp;Hammock, ham'uk n, gwely crog, crog-Hamper. hara'p�r n, cawell, fiiasg: vt,nbsp;dyrysu, rhwystro, maglu. A smallnbsp;hamper, cawellan
Hamstnng, ham'string n, Hinyn y gar:
vt, tori llinyn y gar nbsp;nbsp;nbsp;[balleglys
Hanaper, han'a.p�r n, sylltty, trysorfa, Hand, hand n, Haw; Hed Haw, dyrnfedd,nbsp;pedair modfedd: v, estyn; arwainnbsp;gertyddy Haw; trosg;iwyddo;traddodi.nbsp;Hand-breadth, dyrnfedd, lied Haw.
HAS path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb on. curve, cut, tw=srtoo, nbsp;nbsp;nbsp;took;
Harangue, ha.rang' n, araeth, arawa; chwedl hir: areithio; hirchwedleua Harass, har'as vt, aflonyddu, dyrysu,nbsp;blino; anrheithionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaenredwr Harbinger, har'bin.jur n, rnagredegwr. Harbour, har'b�r n, porthladd, llong-borth; angorfa; Hetty: v, Hetty a;nbsp;croesawu, arfolli; llochesu; noddinbsp;Harbourage, h^r'bur.aj n, Hetty, Hochesnbsp;Harbourless, hir'bur.les a, diborth; di-nodded, diloches, diamgeleddnbsp;Harbour-master, har'bur.mas.tur n, pen-porthladdwr, porthfeistrnbsp;Hard, h^rd a, caled, durfin, durfing, tyn.nbsp;cynnil, crintach; annhyner; ad. ynnbsp;agos. Hard by, ger, ger Haw. Hardnbsp;of hearing, trwm ei glywed. Hardhearted, creulawn, calon-galed. Hardnbsp;to learn, anhawdd. Hard-mouthed, 3,nbsp;phen anhydyn. Hard-ware, nwyddaunbsp;naiani, dur-nwyddau, dur-gelfinbsp;Hardiness, hRr'di.nes, Hardihood, har'-duh^vd n, eonder, hyfder, gwroldeb.nbsp;dewredd; haerllugrwyddnbsp;Hardish, h^r'dish a, gogaled, lied galednbsp;Hardly, hard'li ad, yn galed; yn anhawdd; yn orthrymus; prin, braiddnbsp;Hardness, hard'nes n, caledwch; an-hawsdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorthrymder Hardship, hard'ship n, caledi, cam. Hardy, har'di a, caled, cadarn, cryf; hy,nbsp;calonog, hyfaidd, dewr, eofn. Foolhardy, rhyfygus, ynfyd-ddewrnbsp;Hare, he�r n, ysf^ytarnog, ceinach, cathnbsp;eithin: vt, brawychu ; aflonyddu.nbsp;Hare - bell, cloch yr eos. Harebrained, pcnchwiban, anwadal, bralog.nbsp;Hare-hearted, ofnus, digalon. Hare�snbsp;foot, meillion cedenog. Hare-lip,nbsp;bylchfin, gwefus fylchog. Hare-pipe,nbsp;yslepan,magi. Buck-hare, ysgyfarnognbsp;wryw. Doe-hare, ysgyfarnog fenywnbsp;Harem, h�r'em n, ty�r gwragedd neu�rnbsp;gordderchadon yn y Dwyrainnbsp;Hariolation, heV.i.o.la'shun n, dewiniadnbsp;Hark, h^rk i, hai! ho I gwrando I cly w ! vi, gwrando, clustfeimo Harlequin, har'H.kin n, ysgentyn, digrif-wasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyhiren, huren Harlot, h^r'lut n, putain, mwyglen. Harlotry, hdr'iut.ri�, puteindra, godinebnbsp;Harm, harm ri, niwed, drwg; sarhad; colled; cam: vl, niweidio, drygu HarmiuI.harm'f'Ji^l a,iuwcidiol,dryglawnnbsp;Harmless, liarm'ies a, diniwed, diddrwg,nbsp;diadwythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Hannlessness, harm'les.nes n, diniweid- |
Harmonic, har. mon' ik, Harmonious, har.mo'ni.us a, cynghaneddol, cy-nghanol, cydseiniol Harmonics, har.mon'iks np, cynghan-ddysg, athrawiaeth cynghanedd Harmoniousness, har.m�'n�.us.nes n,cyd-seiniolrwydd; cyssondranbsp;Harmonist, h3.r'm�.nist n, cynghanedd-wr, cerddor; cyssonyddnbsp;Harmonize, h^r'm�.n�z v, cynghanu,nbsp;cynghaneddu, cydseinio; cyssoninbsp;Harmony, har'mo.nt n, cynghanedd,nbsp;peroriaeth; cyssondebnbsp;Harness, har'nes n, harnais, cer, seirch,nbsp;tree; arfogaeth, rhyfelwisg: vt, har-neisio, seirchio; arfogi. Harness-maker, harneisiwr Harp, harp n, telyn; vi, telynorio, telynori, chwareu ar y delyn; mynychnbsp;son, mynych daro Harper, har'pur, Harpist, hitr'pist n, telynor, telynwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\_vt, tryferu Harpoon, har.pwn'w, tryfer morfeirch: Harpooner, har.pvv'n�r, Harpooneer,nbsp;har.pw.niV n, tryferwr, tryferyddnbsp;Harpsichord, harp�si.k6rd n, math onbsp;offeryn eerdd Harpy, hS,r'pi n, aderyn aflan; rheib-ddyn, cnbddeiliwr. VVhite-headed harpy, cath y wern, y penwyn^butainnbsp;Harridan, har'i.dan n, hen^ butain, earnnbsp;Harrier, haFi.�r n, helgi, ceinachgi;nbsp;bwncath, bod y gwerni. Hen-haiTier,nbsp;hebog Ilwydlas Harrow, har'o n, og, oged: vt, llyfnu, ogi. To harrow up the feelings,nbsp;argyffroi neu ddwysbigo�r teimladaunbsp;Harsh, harsh a, garw, afrywiog, llym,nbsp;sarig, gerwinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sarigrwydd Harshness, harsh'nes n, gerwindeb, Hart, hamp;rt�, hydd, carw; eilon; elainnbsp;Hartshorn, h^rts'hom n, com yr hyddnbsp;Harvest, harvest n, cynauaf: vt, cyn-auafu, cywain. Harvest-home, cyn-auafwledd. Harvest-lord, blaenor ynbsp;fedel. Harvest-moon, cynauafloernbsp;Has,haz,Hath,hath vt.�Have [friwo cignbsp;Hash, hash n, briwgig; vt, briwo, man-Haslet, has'let, Harslet, hars'Iet nnbsp;syrth mochyn, perfedd mochynnbsp;Hasp, hasp n, cloig, cloigyn^ hespen: vt, cloigynu, hespenu Hassock, has'uk n, iiesor, clustog benlinnbsp;Hast, hast vt.�Havenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Haste, hast n, brys, fl'rwst, prysurdeb: V, brysio, prysuro, dyfrysio. In haste,nbsp;ar frys. Make haste, brysiwchnbsp;14() |
HEI p3.th, fat, ere. met, ma-rine, pin, 6rb, on. c�rve, ent, tw=too, t\Vk=took;
Heap, hip n, crug, twr, pentwr, carnedd, twmpath; tJi,crugIo,pentyru, cludeirionbsp;Hear, ni�r (^pt amp; pp heard, h�rd) v,nbsp;clywed,erglywed; gwrando; clywed sonnbsp;Hearer, hi�r'�r re, clywedydd, gwrandawrnbsp;Hearing, hiVing re, clyw, clybod, clyw-edigaeth; gwrandawiad; achlust,nbsp;gostegnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clustfeinio
Hearken, har'kn v, gwrandaw, andaw. Hearsay, hiVsa re, son, swn, siarad, gairnbsp;Hearse, h�rs re, elor feirch, elorgerbydnbsp;Heart, hart re, calon? canol; rhuddinnbsp;madruddyn pren. Heart-ache, dolurnbsp;calon, trallod. Heart�s ease, y feidiognbsp;drilliw. y blodau ofergaru. Heartfelt, teimledig yn y gydwybod. Heartrending, torcalonus. Heart-strings,nbsp;gewynau�r galon. Broken-heart, calonnbsp;doredig. Broken-hearted, calonfriw,nbsp;weditori ei galon. Faint-hearted, llwfr,nbsp;llesg. False-hearted, twyllodrus, an-fifyddlawn. Great-hearted, mawrfryd-ig, dewr. Hollow-hearted, rhagrithiol.nbsp;Light-hearted, llawen, hoenus. Open-hearted, calon rwydd, hael. Truehearted, pur, ffyddlawn. Of little heart,nbsp;gwan ei galon. To learn by heart,nbsp;dysgu ar ei dafodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[loes
Heartburn, hd,rt'burn re, llosg cylla, ing-Hearten, hS,r'tn vt, calonogi, cefnogi. Hearth, htrth re, aelwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sirioli
Heartiness, har'ti.nes re, diffuantrwydd;
calonogrwydd, yni, dyfalwch Heartless, hart'les a, digalon, dideimlad;
diysbryd, ann-'wr [_gwresog, difFuant Hearty, harHi a, calonog; iachus;nbsp;Heat, hit re, gwres, brydaniaeth; poeth-der, twymder; cynhesrwydd; ias,nbsp;angerdd; rhedfa, gyrfai tgt;, twymno,nbsp;twymo, poethi; cynhesu; ymdwymonbsp;Heath, hith, Heather, hi'th�r, heTH'�rnbsp;re, grug, myncog; grugos; rhos. Heath-berries, gruglys, grygon. Heather-bell, blodau�r grugnbsp;Heathen, hi'THn re, cenedlddyn, ethnig;
pagan? c, cenedlig, digred Heathenish, hi'xHn.ish a, cenedlig, digred, paganaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghred
Heathenism, hi^xnn.izm re, paganiaeth; Heathy, hi'thi a, grugognbsp;Heave, hiv r, codi, dyrehafu; chwyddo;
dyheu: re, dyrchafaelj codiad Heaven, hev'n re, nef [nefolrwyddnbsp;Heavenliness, hev'n.li.nes re, nefolder,nbsp;Heavenly, hev'n.li a, nefolaidd, nefolnbsp;Heaviness, hev'i.nes re, trymder, trist-wch, gorthrymder; pwys
Heavy, hev'i a, trwm, pwysfawr, dwys, pwysig; cysglyd; hwyrdrwm; trist,nbsp;athrwm, athrist, prudd. Heavy-laden,nbsp;llwythog, trymlwythog. Top-heavy,nbsp;pendrwm; meddwnbsp;Hebdomad, heb'do.mad re, wythnosnbsp;Hebdomadal, heb.dom'a.dal, Hebdomadary, heb.dom'd.dur.i a, wythnosolnbsp;Hebetude, heb'i.t�d re, pylni, hurtrwyddnbsp;Hebetate, heb'i.tat vt, hurtio, pylu,nbsp;marweiddionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Hebreaidd
Hebraism, hi'bra.ism re, priod-ddull Hebraist, hi'brd.ist, Hebrewist, hi'brw-ist, Hebrecian, hi.brish'an re, Hebrewrnbsp;Hebrew, hi'brw re, Hebrewr: a, Hebr�ig,nbsp;Hebreaidd. Hebrew language,Hebraegnbsp;Hecatomb,hek'a.tom re,aberth can anifailnbsp;Hectic, hek'tik a, gwastadol, dibaidnbsp;Hectolitre, hek't�.li.t�rre, mesur Ffreng-ig, yn cynnwys 22.009668 o alwyni,nbsp;neu 2.7512085 o bwyseli Prydeinignbsp;Hector, hek'tdr re, bygylwr, ymffrostiwr:
V, bygyiu, bwgwth, bocsachu, fFrostio Hederaceous, hed.u.ra'shus, Hederal,nbsp;hed'ur.al a, eiddewognbsp;Hedge, hej re, gwrych, gwydding, perth,nbsp;clawdd: v, cau, bidio, cloddio. Hedging-bill, cryman cau, gwyddlifnbsp;Hedgehog, hej'hog re, draenog, ballog,nbsp;armell. Sea-hedgehog, morddraenognbsp;Hedger, hej'�r re, caewr, gwrychwr [caenbsp;Hedgerow, hej'ro re, gwydding, gwyddi,nbsp;Heed, hid re, gofal, pwyll, gwrandawiad,nbsp;ystyriaeth, gocheliad; v, ystyried,nbsp;pwyllo, ymgadwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\_ gwagelog
Heedful, hid'!*??! a, gofalus, gochelgar, Heedfulness, hid't^l.nes re, ymogeliad,nbsp;gwageliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[esgeulus
Heedless, hid'les a, anochelgar, diotal, Heel, hil re, sawdl, ffal, tap: v, sodli;
gogwyddo, taplasu nbsp;nbsp;nbsp;fre, tepyu
Heelpiece, hil'pis v, tapio, trwsio sawdl: Heft, heft re, pvrys.�Haft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I etiaid
Hegira, hej'i.r^ re, cyfF eyfrif v Mahom-Heifer, hef ur re, anner, treisiad; meinoles Heigho, h�'h� i, hoho I haiho!
Height, h�t re, uchder, uchelder Heighten, M'tn vt, uchelu, dyrehafu,nbsp;codi yn uwch; mwyhaunbsp;Heinous, ha'nus a, �echryslawn, anfad,nbsp;ysgeler, cyflafanaidd, gwaedfawrnbsp;Heinousness, hanus.nes re, erchylldra,nbsp;drygedd, ysgelerder, anfadrwyddnbsp;Heir, �r re, etifedd, treftadog; edlin.nbsp;Joint-heir, cydetifedd. Heir-apparent,nbsp;edlin, edling
Heirdom, �r'dum re, etifeddiant 148
-ocr page 173-5re; late: l�ne, n� m�te; she, zh=2 azure; thin, this; j=dzh. HEE Heiress, �r'es n, etileddes, treftadoges Heirless, �r'les a, dietifeddnbsp;Heirship, �r'ship n, treftadogaethnbsp;Heliacal, hi.l�'a.k^ a, heulaidd, ynnbsp;gadael neu yn dytod i mewn i oleuninbsp;yrhaulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[droellog Helical, hel'i.kal a, nydd-dr�edig, nydd-Heliocentric, hi.li.�.sen'trik a, gweledig o�r haul Heliograf, hi'Ii.�.graf w, heulgraff [haul Heliolatry, hi.li.oi'S..tri n, addoliad yrnbsp;Helioscope, hi'U.�.sk�p n, heulddrychnbsp;Heliotrope, hi'ii.�.tr�p n, blodeuyn yrnbsp;haul; gwaedfaen Helix, hel'iks n, lUnell nydd-droellog Heil, hel n, uffeni, alis, afagddu, annwfn,nbsp;annwn. Hell-black, erchyllddu. Heil-born, dieflig. Hell-cat, hen wrachnbsp;Hellibore, hel'i.bo�r n, pelydr Yspaennbsp;Hellish, hel'ish a, ufl'emol uffernignbsp;Hellishness, hel'ish.nes n, uffernolrwyddnbsp;Helm, helm n, llyw; helm, penawrnbsp;Helmet, hel'met n, helm, penwisg ddur,nbsp;penffestinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[naint y chwys Helodes, hi.l�'diz n, cryd chwyslyd, Helot, hel'ut w, caethwas Spartaiddnbsp;Helotism herut.ism n, caethwasanaeth,nbsp;caethwasaeth, caethrawd, caethiwednbsp;Help, help n, porth, cynnorthwy; ym-geledd: v, cymhorth, cynnorthwyo,nbsp;cyfnerthu, helpio. So help me Godnbsp;Hn oaths), fel yr atebaf i Dduwnbsp;Helpful, help'f^l a, cynnorthwyol, ym-geleddgar [ nodded, diymgeleddnbsp;Helpless, help'Ies a, digymhorth, di-Helpmate, help'mat�, cydymaith.cyfaillnbsp;Heiterskelter, hei.tur.skei^t�r ad, didrefnnbsp;Helve, helv n, coes bwyell, troed, earnnbsp;Helvetic, hel.vet'ik a, perthynoi i�rnbsp;Swissiaid Hem, hem �.hem, gwrym, gwa]d,haech : vt, hemio, gvrrymio; amgv'lchynu Heinatoid, hi'ma.t�id a, gwaedlydnbsp;Hematosis, hi.ma.tosis n, gwaediif'nbsp;Hemi- px, banner Hemiplegy, hem'Lplej.i ?i, parlys lleol, parlys mewn un banner ot corfFnbsp;Hemisphere, hera'i.sfi�r n, hannergrwn,nbsp;arddrychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[erwn Hemispherical, hem.i.sfer'i.kal a, banner Hemistich, hem'i.stik n, banner llinellnbsp;Hemlock, hem'iok n, cegyd, cegyr. Water-hemlock, brelwg Hemorrhage, faem'or.aj n, gwaedlif,nbsp;tarddelliad gwaed Hemorrhoids, hem'or.oidz np, clwyf y marchogion, lledewigwst |
Hemp, hemp n, cywarch. Fimble-hemp, cywarch benyw [warch, cartholnbsp;Hempen, bem'pn a, cywarchog, o gy-Hen, hen n, il,r, giar, dicen. Henpecked, tan gnwc gwraig. Heath-hen,nbsp;lar y mynydd. Moor-hen, cotiar,nbsp;corsiarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_llewyg yr iS.r Henbane, hen'ban n, fFa�r moch, y hela, Henchman, hensh'man n, gwas, dilynwrnbsp;Hence, hens ad, oddi yma, odd yma: �,nbsp;ymaith ! ffwrdd ! i bant I chwi!nbsp;Henceforth, hens't�rth, Henceforward,nbsp;hens.for'wurd ad, bellach, rhag ilaw,nbsp;mwyach, o hyn allannbsp;Hendjhend vi, gafaelu, dal; amgylchynunbsp;Hepaticai, hi.pat'i.kal a, afuol, afuaiddnbsp;Hepatitis, bep'a.t�.tis n, ennynfa yr afunbsp;Heptagon, hep't^.gun n, dull seithochrnbsp;Heptagonal, hep.tag'�.nal a, seithochroinbsp;Septangular, hep.tang'g�.l�r a, seith-onglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Heptarchy, hep'tar.kl n, aeithlywydd-Her, hdr j?�, ei; hi. Hers, eiddi. Her also, hithau Herald, her ald n, achydd, achwr, ach-ofydd; cyhoeddwr; herodr: vt, cy-hoeddi; herodri. Herald king at arms, brenin pen beirddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[odrig Heraldic, hi.raVdik a, achofyddol, her-Heraldry, her'ald.ri n, achyddiaeth, achofyddiaeth, arwyddfarddoniaeth,nbsp;herodraeth Herb, h�rb n, llysieuyn, glaswelltyn Herbaceous, hur.ba'shus a, llysieuaidd,nbsp;llysieuol; llysieugarnbsp;Herbage, hur'baj w, porfa, tir porfa,nbsp;llysiau; degwm porfa; rhyddid i gyd-bori. Fresn herbage, irwelltnbsp;Herbal, hur'bal n, llysieulyfrnbsp;Herbalist, hur'bal.ist n, llysieuyddnbsp;Herbivorous, hur.biv'�.rus o, yn bwytanbsp;llysiau, llysfwyta Herby, hur'bi a, llysieulyd, Hawn o lysiau Herculean, h�r.k�'li.an o, cawraidd,nbsp;gorchestol, arwrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Ercwl Hercules, hhr'kii.liz n, Ercwlff, 'Ercwlf, Herd, hhrd n, gyr; myntai, cenfaint,nbsp;gre, deadell; v, cydymdyru, deadellunbsp;Herdsman, hurdz'man n, bugail, gr�wr,nbsp;dsf^dellwr, buelydd, bugeilwrnbsp;Here, hi�r ad, yma, yn y lie hwn, yn ynbsp;fan yma, yn y fan hon; dyma, llyma.nbsp;Here he is, dyma fenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yma Hereabouts, hi r'S b�wts ad, o ddeutu Hereafter, hi�r.afiur ad, wedi hyn, arnbsp;ol hyn, 0 hyn aiiasi, rhag Haw; n, ynbsp;byd i ddyfod, y byd a ddawnbsp;149 |
HIG path. fat. ere, met, ma-rine, pin, 5rb, on curve, cut, tw=too. t\Vkr=tnok;
Hereat, hi�r.at' ac?, ar hvn. wrth hyn Hereby, hi�r.b�' ac?, wrth hynnbsp;Hereditable, hi.red't.tS.bl, Heritable,nbsp;her'i.t^.bl a, etifeddadwynbsp;Hereditament, her.i.dit'amp;.ment �, danbsp;etifeddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ treftadol Hereditary, hi.red'i.tnr.i a, etifeddol, Herefrom, hi�r.from' ad, oddi ymanbsp;Herein, hi�r.in', Hereinto, hi�r.in't\V ad,nbsp;yn hyn; yma; i hynnbsp;Hereof, hfr.ov' ad, o hyn; einbsp;Hereon, hi r.on' Hereupon, hi�r.up on'nbsp;ad, ar hyn [ gi'^d, archwrthgredwrnbsp;Heresiarch, her'i.si.ark n, blaenor geu-Heresy, her'i.si n, geugred, gwrthgred,nbsp;geugrefydd, geuTith, camgred, geu-ffydd, cyfeiliornad, geuatnrawiaeth.nbsp;Heresy and schism, geugred a rhwygnbsp;Heretic, her'i.tik n, geugrefyddwr, cam-gredwr, geuffyddiwr, geugredwrnbsp;Heretical, hi.ret'i.kal a, geilgrefyddol,nbsp;# geufFyddiol, cyfeiliornusnbsp;Hereto,hi�r.tw',Hereunto, hi'r.un.tw'ad',nbsp;i hyn, at hyn, wrth hyn; hyd yn hynnbsp;Heretofore, hi�r.t^V.f�V ad, gynt, cynnbsp;hyn, o�r blaen Herewith, hi�r.wixH ad, gyda hyn. efo Heriot, herii.ut n, ebediw [tadaethnbsp;Heritage, her'i.taj n, etifeddiaeth, tref-Hermaphrodite, hur.maf'r�.d�t n, deu-rywyn; ceiiiogiar: a, deurywiolnbsp;Hermaphroditicaljh�r.maf.r�.dit'i.kal a,nbsp;deurywiol, deuryw Hermetic, h�r.met'iJc, Hermetical, h�r-met'i.kai a, iferyllaidd nbsp;nbsp;nbsp;^ [elaig Hermit, h�r'mit n, meudwy, didrytwr, Hermitage, h�r'mi.taj n, meudwyfod,nbsp;meudwyfan, cell meudwy [didrytnbsp;Hermitical, h�r.mit'i.kal a, meudwyol,nbsp;Hernia, h�r'ni.S n, rhwyg; bolystyn,nbsp;torgest, toriad llengig [dewrynnbsp;Hero, hiV� n, arwr, gwron, gwrolddyn,nbsp;Heroic, Jii.r�'ik, Heroical, hi.r�'�.kalnbsp;a, gwronaidd, mawrfrydig, tragwrol.nbsp;arwrol. Heroic verse, mesur deg-troednbsp;Heroine, her'�.in n, arwraig, arwresnbsp;Heroism, her'�.izm n, arwredd, arwr- iaeth,gwroliaeth,dewredd,gwroniaeth Heron, her'un n, creyr, crychydd Heronry, her'un.ri n, cr�yrfa [iddwfnbsp;Herpes, h�r'piz �, tarddwraint; tannbsp;Herring, her'ing n, penwag, ysgadenynnbsp;Herself, h�r.self pn, hi ei hunan, einbsp;hunannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^mheuaeth. oediad Hesitancy, hez'i.tan..si n, petrusder, ara-Hesitate, hez'i tat vi, petruso, gohirio oedi; ammheu; geirdagu |
Hesitation, hez.i.tashnn n, petrusder; geirdagiad; ammheuaeth. Withoutnbsp;hesitation, dibetrusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mheuol Hesitative, hez'i.ta.tiv a, petrusol, am-Hesperian, hes.pi�r'i.an a, gorllewinol Heteroclite, het'ur.�.kl�t n, sylweddair,nbsp;peth neu ddyn afreolaidd: a, afreol-aidd. Heteroclites, amrydreigliaidnbsp;Heteroclitical, het.ur.� klit'i.kal a, af-reolus, gwyrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iol, geuol Heterodox, het'ur.�.doks a, gwrtndyb-Heterodoxy, het'ur.�.dok.si n, allfam, geuddysg. geufl'ydd, geuathrawiaethnbsp;Heterogeneal, het.ur.�,ji^ni.al, Heterogeneous, het.ur.S.ji'ni.us a, allryw,nbsp;amryfeilryw, brithrvwnbsp;Hetman, het'man n, llywydd [mynunbsp;Hew, h� (Jiewn) vt, naddu, tori, cym-Hewn, h�n pp�Hewnbsp;Hexagon, hek'sS. gun n, chwechochrnbsp;Hexagonal. heg.zag'�.nal a, cfawech-ochrol, chwechongi, chwechonglognbsp;Hexameter, heg.zam'i t�r n, chwebanog,nbsp;mesur chwetroed Hey, ha, Hey-day, ha'da i, ha! wi! oi 1 oian ! oio! haio! hai!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ffosp Hiation, h�.a'shun n, dylyfiad g�n; agen. Hiatus, h�.a'tus n, agen, gagendor, gagennbsp;Hibernal, h�.b�r'nala,gauafol,gauafaid(lnbsp;Hibernate, h�'b�r.nat vi, gauafunbsp;Hibernation, h�.b�r.na'shun n, gauafiadnbsp;Hibernian, h�.b�r'ni.an n, Gwyddyl,nbsp;Gwyddel: a, Gwyddelig, Iwerddonignbsp;Hiccup, Hiccough, hik'up n, ig, yr ig;nbsp;V, igian, eigian Hickwall, hik'w�i, Hickway, hik'wa n, caseg y ddryghin, delor y derw, cym-mynwr y coed Hide, h�d (pt hid; pp hidden, hid'n, hid) V, cuddio, celcio, celu, dirgelu:nbsp;n, croen, een, biing-groen. Mesur am-mhenodol o dir, o 60 i 120 erw. Hide-and-seek, migymguddiad, chwareunbsp;chwiw. Hide-bound, croenrwymnbsp;Hideous, hid'yus a, hyll, erchyll, echrys-lawn, hyllgrych (� hyllgrech) HIe, h� vi, brysio, prysuro, ffrystio. Hying, yn prysuro; prysuriad Hierarch, m'i.rark n, penadur eglwysignbsp;Hierarchy, h�'i.rar.ki n, llywodraethnbsp;eglwysig, alsantaethnbsp;Hieroglyph, h�'i.r�.glif, Hieroglyphic,nbsp;h�.i.r�.glif'ik n, nod arwyddol, ar-wyddlun. Hieroglyphics, batheiriaunbsp;Hieroglyphical, b�.i.r�.glif'i.kal a, bath-eiriol, arwyddol, arwyddluniolnbsp;Higgle, hig'1 vi, edwica, tynfasnachunbsp;150 |
Higgledy-piggledy, hig'l.di.pig'l.di ad. hlith draphlith, yn ddidrefn, yn ben-dramwnwgl
High, hi* a, uehel, ban,banog, tal; balch; drud; Hawn; croch; mawr. High-flown, nchelfalch. High-mettled,nbsp;ffroenuchel; bywiog. High-minded,nbsp;nchelfrydig. High road, y fforddnbsp;fawr, cefhflbrdd. High sea, cefnfor.nbsp;High-spirited, calonog, hy. Highnbsp;time, Hawn bryd, eithaf pryd. Tennbsp;feet high, deg troedfedd o uchder. Asnbsp;high, cyfrwch. It is high time, maenbsp;yn llawn bryd. To set on high,nbsp;dyrchafu. From on high, oddi uchodnbsp;Highland, Vi'land n, ban, ucheldir,nbsp;mynydd-dir f �cheldirwr Albanaiddnbsp;Highlander, hTlan.d�r n, mynyddwr;nbsp;Highly, h�l'li ad, yn fawr; yn falch; ynnbsp;uchel. Highly-seasoned, poeth i�rnbsp;chwaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bJaenal
Highmost, h�'m�st a, uchaf; cyntaf, Highness, hfnes n, uchder, uwchder,nbsp;ucheider, uchelradd. His Royal Highness, ei Ucbelder Breninol | lanwnbsp;Highwater, h'i'w�.t�r ti, gorllanw. gor-Highway,h�'wa n, ffordd fawr, prif-fforddnbsp;Highwayman, h�'w�.man n, lleidr per.
ffordd nbsp;nbsp;nbsp;[nsrwydd, hyfrydwch
Hilarity, hi.lar'i.ti n, llawenydd, hoen-Hilarious, hi.leVtus a, llawen, lion, siriol Hilary, hiTur.t �. yn agos i \vyl Hilarynbsp;(lonawr 13). Hilary-term, un o dym-moran�r gyfraith, yn dechreu ynnbsp;lonawr
Hilding, hirding n, bawddyn, cachgi Hill, hu 71. bryn, moel, cefn, garth, trum.
Ant-hill, myrdwyn, mordwyn [path Hillock, hil'uk n, bryncyn, pone, twra-Hilly, hil'i a, mynyddig, bryniognbsp;Hilt, hilt n, Qarn cleddyf [also, yntaunbsp;Him, him pn, ef, efe, fe, e, efo, fo, o. Himnbsp;Himself, him.self pn, ei hun, ei hunan.nbsp;He is beside himself, inae efe allan o�inbsp;bwyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f taiogyn, taiog: a, ol
Hind, h�nd ti, ewig; llafurwas, gwas, Hinder, h�n'd�r a, olnbsp;Hinder, hin'd�r v, rhw^stro, attal,nbsp;rhagod, lluddias, llesteinonbsp;Hinderance, hin'd�r.ans, Hindrance,nbsp;hin'drans n, rhwystr, llestair, lluddnbsp;Hindermost, h�n'd�r.m�st Hindmost,nbsp;h�nd'm�st a, olaf, diweddaf; bonolnbsp;Hinge, hinj n, colyn drws. colfacb; tgt;,nbsp;coifachu; dibynu. ymddibynunbsp;Hint, hint n. amnaid. awgrvm, arwydd:nbsp;Pt, amneidio, crybwyll, crybwyllo
�rc; late, l�n�. n�, miite; zh=z azfire; thin, xms; i=dzh. HOA Hip, hip n, dun. pen uchaf v glun;nbsp;duegwst. pruddglwyf; ogfaen; ffrwythnbsp;marchfieri, egroesen; vi, llaesu cym-mal pen y glun. Hip-shot, wedi yssigonbsp;pen y ginn. clunlaes [pruddglwyfusnbsp;Hippish, hip'ish o, isel o ysbryd, trist,nbsp;Hippishness, hin'ish.nes n, defyd ynbsp;ddueg, pruddglwyf; iselder ysbrydnbsp;Hippocentaur, hip.�.sen't�r ��, math onbsp;anghenfil, dynfarch [dychymmygolnbsp;HippogritF, hip'�.grif n, march asgellognbsp;Hippopotamus, hip.�.pot'S..mus n, yrnbsp;afonfarch, behemoth yr Ysgrythyrnbsp;Hire, hfr n, cyflog, hur, llog; vt,nbsp;cyfiogi, hurio, lloginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hurwas
Hireling, h�r'ling n, gwas cyfiog; Hirer, h�r'�r w, cyfiogwr, huriwrnbsp;Hirsute, h�r.s�t' a, blewog, cedenog;nbsp;His, hiz pn, eiddo et, ei eiddo, ei [garwnbsp;Hiss, his n, chwitbrwd, chwythlais, si;
hwt: V, chwythleisio, s�o, hwtio Hist, hist t, ust! tewch! taw!nbsp;Historian, his.t��r'i.an n, hanesydd, ys-tor�awrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ tor�ol
Historical, his.tor'i.kal a, hanesol, ys-Historify, his.tor'i.f� vt. hanesu, adrodd Historiographer, his.t�.ri.og'ra.f�r n,nbsp;haneswr; brudainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fyddiaeth
Historiography,his.t�.ri.og'ra.fin,hanes-History, his'tur.i n, hanes, brud, vstori; edrybod, hanesyddiaeth. Naturalnbsp;history, anianyddiaeth, mildraethnbsp;Histrionic, his.tri.on'ik a, chwar�yddolnbsp;Hit, hit n, ergyd, tarawiad; damwain:nbsp;V (pt Sc pp hit), taro, cyfFwrdd;nbsp;dygwyddo [cwlwm; gafaelfachnbsp;Hitch, hitsh v, gafaelu, bachu; n,nbsp;Hitchei, hit'shel n, heisylltnbsp;Hithe, h�TH n, porthladd bychan [ymanbsp;Hither, hixH'ur ad, yma, hyd yma, tuagnbsp;Hithermost, hixH'�r.m�st a, nesaf ymanbsp;Hitherto, hiTn'ur.tlt;V ad, hyd yma, hydnbsp;yn hyn, hyd hyn
Hitherward, hixH'�r.word ad, tuag yma Hive, hi�y n, cwch gwenyn, bodrydaf:
cychu, llestru gwenyn Ho,* ho t, ho! hai! clyw! clywch!
Hoar, hs�r o, llwyd, llwydwyn, blawr.
Hoar-frost, llwydrew, barug, arien Hoard, h��rd n, cuddfa, cuddgrug;
cronfa; v, casglu, tyru, croni [llwydni Hoariness, ho�r'i.nes n, llwydedd; pen-Hoarse, hs�rs a, cryg, cryglyd. Tonbsp;grow hoarse, crygu, myned yn grygnbsp;Hoarseness, hS�rs'nes n, crygni, crygi,nbsp;crygiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[penllwyd
Hoary, ho�r'i c, llwyd, blawr, arienog;
HON pS,th, fat, �rc, met, ma-rine, pin, �rh, on. curve, cut, t\V=too. t^k=took;
iheddyw cawldeb Hoax, h�ks w, twyll, hoced, siom; vt, twyllo, siomi, hudo Hoaxer, h�k's�r hocedydd, hocedwr, twyll wr, castiwrnbsp;Hob, hob n, pentan, pentanfaennbsp;Hobble, hob'1 n, herciad; dyryswch,nbsp;magi, trailed: vi, hercian, cloffgerddednbsp;Hobby, hob'i n, corfarch �, math, o hebognbsp;hurtyn; anwylbeth, hoffbethnbsp;Hobgoblin, hob'gob.lin w, ellyll, anys-ysbryd, bygwydd, bo, bvgel nosnbsp;Hobnail, hob'nal w, hoel glopanbsp;Hock, hok w, coesgyn, gar, coesddarnnbsp;blaen o gig mochyn; math o winnbsp;Hock, hok, Hockle, hok'1 vt^ tori gewynnbsp;7 gar Hocus-pocus (hoc est corpus, hwn yw�r corff), h�'kus.p�kus w, hud, hud anbsp;ffug, hud a lledrith. hoced, twyllnbsp;Hod, hod �, cafn cymmrwd, hawcnbsp;Hodful, hod'f'^i n, hawcaidnbsp;Hoddy, hod'i a, cryf, lachusnbsp;Hodgepodge, hofpoj, Hotchpotch, hotsh'nbsp;potsh n, cymmysgedd didrefn, cybolfa, dyw Hodiernal, ho.di.hr'nal a, perthynol i Hodman,hod'manw,cymmrydwr,hawcwrnbsp;Hoe, ho n, chwynogl, caib, cribyn-gaib: vt, chwynogli, cribyn-geibio Hog, hog n, mochyn, llwdn hwch, twrch.nbsp;Hog�s lard, bloneg. Hog-cot, Hog-sty, cwt, twic mochynnbsp;Hoggerell, hog'ur.el n, hespwrn, hespinnbsp;Hoggish, hog'ish a, mochaidd; drelaiddnbsp;Hoggishness, hog'ish.nes n, mocheidd-dra, mochyneidd-dra, bryntninbsp;Hogherd, hog hurd n, celdwad mochnbsp;Hogo, ho'go n, drewiant, drewdodnbsp;Hogshead, hogz'hed n, myddi, baril fawr; 54 galwyn o ddiod neu gwrw Hoiden, hoi'dn n, hoeden, hobinbsp;Hoist, h�ist vt, codi, dyrchafunbsp;Hoity-toity, hoi'ti.toi'ti i, hai, haio, hanbsp;Hold, hold n, gafael, dalfa; amddiffynfa;nbsp;lloches; ceudod Hong: v {pt heldjnbsp;pp held, holden, h�l�dn), dal gafael;nbsp;attal; cadw: i, dalj arosl paid Inbsp;To lay hold of, ymaflyd yn. To holdnbsp;one�s peace, tewi, tewi S- sonnbsp;Holdfast, holafast n, gafaelt'ach, dalbrennbsp;Hole, hoi n, twll, bwt; ffaunbsp;Holidam, hol'i.dam n, sancteiddfamnbsp;Holiday, Holyday, hol'i.da n, dydd gwylnbsp;Holiness, ho li.nes n, sancteiddrwyddnbsp;Holloa, Hollo, ho.lo' i, hai 1 clyw!nbsp;gwrandaw! vi, galw, gwaeddi; n,nbsp;gwaedd, galwad |
Hollow, hol'd n, ceule, ceudwll, cau, ceuedd: a, cau, cafnog, ceuol; di-waelod: v ceuo, cafnu; ad, hollol,nbsp;trwyadl. Hollow sound, clone rhoncnbsp;Hollowness, hol'o.nes n, ceuedd, ceudodnbsp;Holly, hol'i n, celynen, pren celyn. Holly-grove, celynog, celynllwyn Hollyhock, hol'i.hok n, hoejs bendigaidnbsp;Holm, holm n, prinwydden, y dderwennbsp;fythddeiliog, glasdonen; maran, mar-ian, marianedd; ynys mewn afon neunbsp;gilfach; gwastattir bras ar Ian afonnbsp;Holocaust, hol'o.kdst n, llosgaberth,nbsp;poethoHfwmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| �Help Holpen, hol'pn a, cynnorthwyedig: pp. Holster, h�l'st�r n, gwain llawddrylinbsp;Holy, ho'li a, sanctaidd, gl5.u, cyssegr-edig; pur. The holy of holies, cys-segr sancteiddiolaf Homage, hom'aj n, yraostyngiad, addol-iad, gwriogaeth nbsp;nbsp;nbsp;[warogaeth Homager, hom'a.jur �, deiliad dan Home, horn n, cartef, tref, trigfa, haddef;nbsp;ad, adref, i dref: at y pwnc. Atnbsp;home, gartref. Home thrust, gwthnbsp;hyd adref. Home-spun, cartrefig, anbsp;wnaed gartref; diaddarn [rwyddnbsp;Homeliness, hom'li.nes n, cartrefeidd-Homely, hom'li a,cartrefaidd; gwladaiddnbsp;Homer, h�'m�r n, mesur Hebreaidd onbsp;gylch tri pheint Homestead, hom'sted n, cartrefle [adref Homeward, h�m'w�rd ad, adref, tuagnbsp;Homicide, hom'i.sid n, lleiddiad dyn,nbsp;iiofrudd, Uawrudd ;lloffuddiaeth, dyn-laddiad, galanasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wriaeth Homilectics, hom.i.lek'tiks np, pregeth-Homily, hom'i.li n, byrdraeth, byr-draethawd, pregeth fer nbsp;nbsp;nbsp;[ gallt Horamoc, hora'uk n, bryncyn, garth, Homocentric, h�.m�.senTrik a, cy-mherfeddol, cynghraiddnbsp;Homceopathy, ho.mi.op'^.thi n, y gelf-yddyd o iachSu ^ dognau o anfeidrolnbsp;fyehander [rywiog, cyfiinrhywnbsp;Homogeneous, h�.m�.ji'ni.us a, cyd-Homogeneousness, h�.m�.ji'ni.us.nesnbsp;cydrywiaeth, unrhywiaethnbsp;Homologous, h�.mol'�.gus a,g^ymmedr,nbsp;gogyfartal, cyffelybnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^mmh�us Homonymous, ho.mon'i.mus a, mwys, Homophonous, h�.mof'�.nus a, unsain,nbsp;gogydsainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[unseinedd Homophony, h�.inof'�.ni n, cydseinedd, Homotonous, h�.mot'�.nus a, unweddnbsp;Hone, hon n. hogfaen, ellynfaen, hogalen:nbsp;vt, hogi, llyrnu ar hogfaennbsp;152 |
(^re; late: line, n�, m�te; she. 7.h=z azure: thin, this; i=dzh. HOB
Honest, on'est a, cj^awn, eywir, di^ dwyll, gonest, addwyn, uniawnnbsp;Honesty, on'es.ti n, uniondeb, addwyn-der, gonestrwydd, cywiredd, eywirdebnbsp;Honey, hun'i n, mel. Honey-bag, cwdnbsp;y me], cylla gwenyn. Honey-comb,nbsp;dil mel, erwybr. Honey-dew, mel-wlith, melgawod. Honey-moon, misnbsp;yr afaeth, mis mel, mis cyntaf ar olnbsp;priodi. Honey-mouthed, mwyndatodnbsp;Honeysuckle, hun'i.suk.1 w, gwyddfid,nbsp;gwyddwydd, blodau�r melnbsp;Honeywort, hun'i.wurt n, llysiau�r melnbsp;Honied, hun'id a, Hawn mel, melusnbsp;Honorary, on'0.rur.i o, mygedol; anwobr-wyedig, heb ei daluj anrhydeddusnbsp;ilonorificabilitudinity, on.o.rif'i.kS-.bil.i-tii.din'i.ti n, anrhydeddusrwydd (ynbsp;gair hwyaf yn yr iaith Seisonig)nbsp;Honour, on'ur anrhydedd, bri, parch,nbsp;enw, ardduniant, urddas, ermyg, ed-myg:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anrhydeddu, parchu. With
out honour, dibarch, dianrhydedd Honourable, on'ur.a.bl a, anrhydeddus,nbsp;parchus. Right Honourable, Gwir Anrhydeddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhydeddusrwydd
Honourableness, on'ur.a.bl.nes n, an-ICood, hiVd w, cwfl, cwcwll, penguwch Hoodwink, hWd'wingk vt, mwgydu, gor^nbsp;Hoof, hwf cam, ewingarn [chuddionbsp;Hoofed, h\vft a, carnog, carniog, carnol.
Hoofed animals, carnolion Hoofless, h\Vfles a, digarnnbsp;Hook, h\Vk n, bach, bechyn; v, bachu.nbsp;bachellu, dyfachu, dal. Bill-hook,nbsp;glaif. Fish-hook, bach pysjota.nbsp;Pruning-hook, gwyddlif. Reaping-hook, cryman. By hook or by crook,nbsp;rhyw ffordd neu gilydd. Hook andnbsp;eye, bach a llygad, bach a dolennbsp;Hookah, hgt;V'k2i n, math o bib hirnbsp;Hoop, hgt;Vp n, cylch, cylchyn, cant: vt.
cylchu, cantio. Hooping-cough, y pas Hoot, h\vt r, hwtian, hwtionbsp;Hop, hop n, gonaid, hwp, dylam, hec,nbsp;here, llamundroed: v, llemain, hec-ian; hopysu. Hop, skip, and jump,nbsp;hwb a cham a naid
Hope, hop n, gobaith, goglud, hyder: v, gobeithio, hyderu, ymd^diried. Hope-deserted, diobaith. Forlorn hope,nbsp;tamaid angeu
Hopeful, h�p'f^l a, gobeithiol; golygus Hopefulness, h�p'iM.nes �, gobeithiol-rwydJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dihyder
Hopeless, hSp'ies a, diobaith, anobeithiol, Hopelessness, hop'les.nes n, anobaith
Hopper, iiop ur n, hopran melin; basged Hopple, hop'I vt, cydrwymoV traednbsp;Hops, hops np, llewyg y blaidd, hopysnbsp;Horal, ho�r'al, Horary, Iho�r'ur.i a, awrol,nbsp;oriol, pertbynol i oriaunbsp;Horde, ho�rd n, tylwyth, torf, myntainbsp;Horehound, ho�r'huAVnd n, morddanadl.
White horehound, Uwyd y cwn [wel Horizon, h�.r�'zun n, terfyngylch, gor-Horizontal, hor.i.zon'tal a, gwastad;
terfjngylchol; gorweddol, llorwedd Horn, horn n, corn. Horn-book, llyfrnbsp;corn. Hunting-horn, helgorn. Innernbsp;horn, mab gorn. Without horns,nbsp;moel, digom. Green horn, gwirionynnbsp;Hornblende, hora'blend n, math o garegnbsp;Horned, h�rn'ed a, corniog, cyrnignbsp;Hornet, hor'net n, cacynen y meirch,nbsp;chwiliores, gwenynen y meirchnbsp;Hornpipe, h�m'p�p n, math o daplasnbsp;Horny, horn'i a, cornaidd, cyrnaiddnbsp;Horologe, hor'o.lqj n, awrtynegyddnbsp;Horology, hor'o.lo.ji re, awroniaethnbsp;Horometer, hor.om'i.tur n, awrfesuryddnbsp;Horometry, ho.rom'i.tri re, awrfesuriaethnbsp;Horoscope, hor'�.sk�p re, cyd-dremiadnbsp;y planedaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dychrynllyd
Horrent, hor'ent a, gwrychog, garwj Horrible, hor'i.bl a, erchyll, ofnadwy,nbsp;hyll, dychrynllyd, echryslawn, echrysnbsp;Horribleness, hor'i.bl.nes re, echryslon-edd, erchylldranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anferth
Horrid, hor'id a, erchyll, echrydus, Horrific, hor.if'ik a, dychrynllyd, ar-swydus, brawychus, yn peri ofnnbsp;Horrisonous, ho.ris'o.nus a, erchyll-seiniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[erchylldod
Horror, hor'�r re, arswyd, dyenryn, braw, Horse, hors re, march; cefiyl: vi, rhoi arnbsp;farch; marchogaeth. Horse-block,nbsp;caregfarch.esgynfaen. Horse-breaker,nbsp;torwr meirch. Horse-cloth, hws,nbsp;cefnlliain. Horse-dealer, porthmotnbsp;meirch. Horse-fly, cacynen y meirch.nbsp;Horse-laugh, crechwen. Horse-race,nbsp;marchred, marchredegfa. Horse-shoe,nbsp;pedol ceffyl. Horse-trappings, seirch.nbsp;Entire horse, march. Hobby-horse,nbsp;ceffyl-pren. Pack-horse, pynfarch.nbsp;Race-horse, rhedfarch, rhedegtarch.nbsp;Stalking-horse, cefFyl brethyn. War-horse, cadfarch, rhyl'elfarch. On horseback, ar gefn cefFyl, yn raarchocau, ynnbsp;marchgau, yn marchaunbsp;Horseman, horsman re, marchwr, gwrnbsp;march, marchognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wriaeth
Horsemanship, hors'man.ship re, march-153
-ocr page 178-HUL path. fat. ere. met, mfi-rinc. pin. �rb, on. c�rve. ent. t\v=too, t^k=r:took;
Hortation, h�r.ta'shun n, annogaeth. cvn^yhor
Hortative. hor'tS,.tiv, Hortatory, h�r't^-tur.i a, annogaethol, rhybuddiol Horticultor, h�r'tt.kul.tur ti, garddwrnbsp;Horticulture, h�r'ti.kul.tsh�r n, ^ardd-wriaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gardd
Hortulan, hor't�.lan a. gardcTol, fel Hosanna, h�.zau'fi. n, gair Hebraeg ynnbsp;arwyddo �Achub, atolwg�
Hose, li�z {p hose, h�z, hozen, ii�'zu) �, hosan; pib hyblygnbsp;Hosier, h�'zb�r n, hosanydd, liosaneuwrnbsp;Hospitable, hos'pl.ta.bl a, llettygar,nbsp;croesawgar, hael
Hospital, lias'pi.tal n, yspytty, clatdy Hospitality, hos.pi.tal'i.ti �, llettygar-wch, ysbyd, haelioninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ospi
Hospitate, hos'pi.tat v, llettya, gwesta, Host, host ti. Hu, byddiiij llettywr;
tafarnwr; aberth yr offeren [ddyn Hostage, hos'taj n, raach, gwystl, gwystUnbsp;Hostes.s, h�s'tes n, llettywraig; tafarn-wraignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhyfelgar
Hostile, hos'til a, gelyniaethus, gelynol; Hostility, hos.til'i.ti �, gwrthryn, gelyn-iaeth, gelynolrwydd; rhylel; casinebnbsp;Hostler, os'l�r. hos Ifir n, marchwas.ostlernbsp;Hostel h�s'tel, Hostelry, h�s'tel.ri, Host-ry, h�st'ri n, marchdy cyffredin=Hotelnbsp;Hot, hot o, twym, gwre.sog, brwd, poeth.nbsp;Hot-brained, penboeth, ffrochwyllt.nbsp;Hot-lieaded, penboeth, ffyruig, gor-wyllt. Burning hot, poeth angerddol.nbsp;Red hot, gwynias, yn dan cochnbsp;Hotbed, hot'bed �, gwely brwd [ostlnbsp;Hotel, h�.tel'�, Hetty cyiTredin, gwesttynbsp;Hothouse, hot'li�vvs n, twymdynbsp;Hotspur, hot'sp�r n, dyn nwyiiwylltnbsp;Hottentot, hoten.tot �, brodor Fenrhynnbsp;Gobaith Da; dyn gwylltnbsp;Hough, hok n, gar: v(, tori Hinyn y garnbsp;Hound, h�wnd n, bytheuad, nuad,nbsp;huadgi, helgi. BIood-hound,gwaedginbsp;Hound-bitch, bytheuades. Hound-fish, y pysg piewd, penei. Houndgt;tree,nbsp;pysgwyddennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awrwydryn
Hour, �^�r n, awr. Hour-glass,awrwydr, Hourly, hwVli ad, bob awr: a, oriolnbsp;House, h�vvs (p houses, h�Vziz) n,nbsp;ty. House-warming, gwiedd cynhes-iad t^. Dwelling-house, t^ annedd,nbsp;trigtan. Pest-house, heintty. Playhouse, chwareudy. Public-house, taf-arn. Summer dwelling-house, hafoil,nbsp;hafotty. Mean paltry houses teiactinbsp;House, huwz tgt;, llettya, dwyn i dy, tyo
Housebreaker, liAws'bra.k�r n, tydorwr Housebreaking, hi^ws'brii.kinff n. ty-doriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^; tyaid
Household, h�ws'h�ld n, teulu, tylwyth; Householder, h�^s'h�l.d�r n, gwr tf,nbsp;perchen t^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ teul�yddes
Housekeeper, h�ws'ki.p�r n, perchen tf, Houseless, huws'les a, didf, dianneda,nbsp;digartref, digysgodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[luaidd
Housemaid, h�ws'mad n, morwyn deu-Housewife, huz'wif (p housewives, huz'wivz) n, teul�yddes, gwreigannbsp;Housewifery, huz'wif.ri n, teul�yddiaethnbsp;Housing, huw'zing n, hws, huiing marchnbsp;Hovel, hoy el re, penty, bwthyn, clertynbsp;Hover, hov'ur vt, chwyfio, hiofio, hofian,nbsp;cyhwfanu, chwylo, ehedfannbsp;How, hu^ ad, pa, mor, pa mor, pa gyn,nbsp;pa fodd, pa sut. How old is he?nbsp;beth yw ei oedran?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( oil
Howbeit, buw.bi'it ad, er hyny, er hyn However, h�^.ev'�r, Howsoever, h�w-s�.ev'�r ad, pa fodd bynag, bethnbsp;bynag; er hyny, enllainbsp;Howitzer, h�iV'it.z�r re, math o gyflegrnbsp;Howl, h�^l, Howling, h�w'ling re, ud,nbsp;udiad, udfa; oernad, drygnadnbsp;Howl, hu^l vi, udo, udain; oernadunbsp;Howlet, h��V'let n, dylluan ieuancnbsp;Hox, hoks vt, tori llinyn y garnbsp;Hoy, hoi re, math o long fechannbsp;Hubbub, hub'ub n, gwag derlysg, da-dwrdd, godwrdd, iwbwbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bras
Huckaback, huk'a.bak re, math o liain Huckle, huk'1 re, gafael y glun. Hucklenbsp;backed, cefngrwm. Huckle - bone,nbsp;asgwrn y glnnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr
Huckster, huk'st�r n, edwiewr, ad werth-Huddle,hud'l vt, brysdyru; brysguddio;
tyru blith draphlith: re, cymmvsgfa Hue. h� n, lliw, eiliw, gwawr, gwedd,nbsp;gno, gorne? gwaedd, iwbwb. Hue-and-cry, gwaedd ac ymlidnbsp;Huff, haf n, anfoddlonedd, soriant;
sarhad: v, senu; sardio, bygyluffalch Huffish, huf'ish a, anniddig; tranaus-Hug, hug vt, cofleidio, breicheidio; re,nbsp;cofleidiad, breicheidiadnbsp;Huge, h�j o, dirfawT, enfawr, erfawr,nbsp;aruthrol, amrosgo, anf�rthol [fawreddnbsp;Hugeness, h�j'nes re, aruthredd, gor-Huguenots, h�'gi.nuts, h�'gn� re, lly sen wnbsp;ar y Protestaniaid Calfinaidd ynnbsp;Ffrainc
Hulk, hulk re, corff llong, cvff llestr Huil, hul re, cor� llong; cibyn, piisgynnbsp;H�lly, hul'i a, cibynog, plisgog, eisinognbsp;154
-ocr page 179-?5re; late. line, no, m�tc; she zh=z az�re; thin, this; i=:dzh. HUS
Hum, hum n, si pwenyn, si; sibrwd V, mwneial, mudleisio, m^mial Human, h�'man a, dvnol, dyniadol. Human nature, dynoliant, dynoliaeth Humane, h�.man' a, hynaws, tirion. tyner. dyngaroi nbsp;nbsp;nbsp;f madegydd Humanist, hii'man.ist n, ieithydd, ^ra-Humanity, hii.man'i.ti n, dynoliaeth, dyngarwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eiddio Humanize, h�'man.�z vt, dynoU, gwar-Humble, hum'bl a, difalch, gostyngedig. iselfrydig, ufudd, utyll; gwael, iselnbsp;tiawd: rlt;, iselu, darostwng, gostwng.nbsp;Humble-bee, gwenynen wyllt. Tonbsp;humble one�s self, ymostwngnbsp;Humbles, np.�Umblesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftwyllo Humbug, hum'bug n, twyll, twyllwr: vt, Humdrum, hum'drum a, pendrwm: n,nbsp;delfFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_lleithio Humectate, h�.mek'tat vt, gwlychu, Humeral, hii'mur.al a, ysgwyddolnbsp;Humid, h�'mid a, gwlyb, llaith, irnbsp;dytrllyd, gwlyborllyd, gwlybyrognbsp;Humidity, hii.mid'i.ti n, gwlybrwydd,nbsp;gwlybaniaeth, lleithdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[jrog Humific, hii.mif'ik a, lieithbar, gwlyb-Humiliate, hii.miTi.at darostwng, iselu, gostwng Humiliation, h�.mil.i.a'shun n, iseliad, darostyngiad, ymostyngiadnbsp;Humility, h�.mil'i.ti n, iselfrydedd, gos-tyngeiddrwydd, difalcheddnbsp;Hummingbird, hum�ing.b�rd n, aderynnbsp;bach y si, siedyn Humour, �'m�r vt^ boddhau, mwyndrin: n, irnaws, sudd, llyn, gorlif; tuedd,nbsp;tyramer, hwyl. mympwy; arabedd,nbsp;celiwair, digrifwch. Good-humoured,nbsp;hynaws, addfwyn. Ill-humoured, an-fwyn, sarignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwammalddyn Humourist, �'mur.ist n, digritwr; Humourous, �'mur.us a, penchwiban,nbsp;gwainmal \ digrif, hoenus, cellweirus,nbsp;ysmala; irnawsaidd, llynorolnbsp;Humoursome, �'m�r.sum a, gwyniog,nbsp;anloddog, anniddig, anynad, dryg^awsnbsp;Hump, hump n, crwmacn. Hump-back,nbsp;cefn crwm. Hump-backed, cefngrwm,nbsp;crwca, cefngam Hunch, hunsh n, penelinawd; crwmach: f?lt;, penelino, dymodio. Hunchbacked, ysgwyddgam, cefngrwmnbsp;Hundred, hun'dred n, cantref: a 8c n,nbsp;cant, 100. Hundred times, canwaith.nbsp;The 111th Psalm, yr unfed Salm arnbsp;ddeg ar ol y cant Hundredth, bun'dredtb a, caufed, lOOfed |
Hung, hune ryf 8c pp.�Hang Hunger. hungVOr n, newyn, chwantnbsp;bwyd: v. newynu, dwyn newyn, bod Snbsp;chwant bwyd arno Hungriness, hung'gri.nes n, newyndod Hungry, hung'gri a, a chwant bwyd ar,nbsp;uewynog, gwancusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ was Hunks, hungks n, cerlyn, cybydd, crin-Hunt, hunt n, helyddiaeth; helfa, bela; haid 0 helgwn: v, hela, hely, hel,nbsp;helcyd; asgafaethu; erlyn, ymlid, er-lid; olrhainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[farch Hunter, hun'tdr �, heliwr; helgi; hel-Hunting, hun'ting n, helwriaeth; helfa Huntress, hun'tres n, helyddes, helwraignbsp;Huntsman, bunts'man n, helwr, heliwr. cynydd nbsp;nbsp;nbsp;[heiwriaethol Huntsmanship, hunts'man.ship n, medr Hurden, hur'an n, math o liaiu brasnbsp;Hurdle, hdr'dl n, clwyd, clwyden, llid-iart, pleideu; vt, clwydo, gwialglwydonbsp;Hurds, h�rdz np, breision llinnbsp;Hurl, hurl v, tafiu, ergydio, chwymellu,nbsp;cbwyrndafiu: n, chwyrndafliad, ergydnbsp;Hurlbat, hurl'bat n, maneg ddyrnodionbsp;Hurlwind, h�rl'wind n, trowynt, corwyntnbsp;Hurly, bur'll n, trwst. Hurly-burly,nbsp;cynhwrf, terfysg, ffwndwrnbsp;Hurrah, h^.rS' i, hwra! Hurricane, hur'i.kan n, gyrwynt, rhuthr-wynt, tymmestl, hyrddwynt, corwynt Hurrier, hur'i.�r n, ffrystiwr, brysiwrnbsp;Hurry, hur'i n, firwst, brys, tfwdan, ffull; V, prysuro, brysio, ystuno, ffwdanu Hurst, h�rst n, coed, gwig, coedwignbsp;Hurt, h�rt n, niwed, afles, drwg; anafod:nbsp;vt {pt 8c pp hurt), niweidio, colledujnbsp;gwneyd dolur i, doiurio; drygunbsp;Hurtful, hurt'f'�i^l a, niweidiol, anafolnbsp;Hurtle, hur'tl vt, hergydio, gwrthdaro. Hurtle-berries, llus duon bach Hurtless, hurt'les a, diddrwg, diniwednbsp;Husband, huz'band n, gwr priod, gwr,nbsp;priod; vt, iawndrefnu; amaethu.nbsp;Ship�s husband, dirprwywr perchen-ogion Hongnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gweddw Husbandless, huzlaanddes o, heb wr, Husbandman, buz'band.man n, arddwr,nbsp;amaethydd, llafurwrnbsp;Husbandry, hnz'band.ri n, llafuriaeth,nbsp;arddwriaeth, amaethyddiaeth; cyn-nildeb, iawn drefn Hush, hush t, ust! taw! vstawl v, dystewi, gostegu; dyhuddo. Hush-money, arian taw, cyflog tewinbsp;Husk, husk n, plisgyn, usyn, eisinyn, cib,nbsp;cibyn, coden, mesgJyn |
155
-ocr page 180-HYS path, fat, �re, met, m:Wine, pin, �rb, on. curve, out, tw=tno, twk�took;
Husky, h�s'ki a, usog, eisinog, cibog Hussar, h^.zar'n, marchfilwr ysgafn, yrnbsp;ugeint�d wr. [ Cod wyd un o bob ugainnbsp;teulu yn Hungariquot;] Hussv, huz'i w, dyhiren, maden, cecren Hustings,lius'tingz up, esgynlawr,taflodnbsp;areithio, areithfa etholiadnbsp;Hustle, hus'1 vt, cydysgwyd, ysgytiannbsp;Huswife,huz'wif'Ujteul�yddes.�Housewifenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffronc, cut Hut, hut n, bwth, Iluestty, caban, twlc, Hutch, hutsh ydgist, eist; cwningennbsp;Hux, huks vi, pysgota penhwyaid % bachnbsp;Huzza, h�v.za �, bloedd, bloddest, ban-llef; Vi, bloeddio: �, hwra! Hyacinth, hr^.sinth w, math o faen gwerthfawr; cenin y brain. Wildnbsp;hyacinth, glas y llwyn, botasen y gognbsp;Hyades, h�'^.diz, Hyads, h�'adz np, ynbsp;pum seren siriol (ym rahen Arwydd ynbsp;larw) Hyaline, h�'a.lin a, gwydraidd, crisial-aidd, tryloew Hybrid, h�'brid �, milyn neu lysieuyn cymmysgryw: a, cymmysgrywnbsp;Hydra, h�'dra w, ffugsarff amlben a ladd-wyd gan Ercwlfi; cydrif o ser deheuolnbsp;Hydragogue, h'fdrd.gog n, meddygin-iaeth i garthu y lliflynoeddnbsp;Hydraulic, h�.dr�'lik a, aweWaiddnbsp;Hydraulics, h�.dr�'liks np, awelliaethnbsp;Hydrocele, h�'dr�.sil n, dytrglwyf y gaillnbsp;Hydrocephalus, h�.dr�.sef'a.lus n, dyfr-giwyf yn y pennbsp;Hydrogen, h�'drb.jen n, ulainbsp;Hydrographer, h�.drog'ra.f�r n, mor-ddarluniwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ddarluniad Hydrography, h�.drng'ra.fi n, mor-Hydrology, h�.drol'�.ji n, dyfrdraeth Hydromancy, h�'dr�.inan.si n, dyfrogan,nbsp;dyfrgoelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fddwlr llydromel, h�'dr�.mel n, medd, mel-Hydrometer, h�.drom'i.t�r n, dyfr-f�surydd, dyfrbwysai Hydropathist, h�.drop'd.thist n, gwlyb-yrydd, meddyg sy�n gwella a dwf�r oernbsp;Hydropathy, h�.dropa.thi n, dyfrfedd-ygiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fddaredd Hydrophobia, h�.dr�.f�'bi.a n, y gyn-Hydropical, h�.drop'i.kal a, dyfrglwyfus Hydropsy, h�'drop.sl n, dyfrgiwyfnbsp;Hydrostatics, h�.dr�.stat'iks n, dyfr-bwysiant, awsafiaeth [glwyf�y fronnbsp;Hydrothorax, h�.dro.th��r aks n, dyfr-Hydrotic, h�.drot'ik n, raeddyginiaeth inbsp;symraud ymaith ddwfr neu iysnafeddnbsp;Hydrous, hi'drus a, dyfrol |
Hyemal, h�.i'mal a, gauafaidd, gauafol Hyena, h�.i'na n, udfil, udflaiddnbsp;Hygeian, h�.ji'an et, iechydol [lechydnbsp;Hygiene, h�'ji.in n, iechyd; ffordu i gadwnbsp;Hygrometer, h�.grom'i.t�r, Hygroscope,nbsp;h�'gr�.sk�pn, offeryn i fesur Ileitndernbsp;vr awyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y bilen forwynol Hymen, h�'men n, duw priodas; priodas; Hymeneal, h�.me.ni'al, Hymenean, h�-me.ni'an a, priodasol: w, priodasgerddnbsp;Hymn, him n, emyn, cathl, mawlgerdd: V, canu mawl, dyganu, emynu Hymnist, him'nist n, emynydd, hymnwrnbsp;Hymnoiogy, him.noi'�.ji n, casgliad onbsp;hymnau; emynyddiaethnbsp;Hyper-pa:, yn arwyddo gormodaethnbsp;Hyperbole, h�.pur'b�.ii n, gormodiaith,nbsp;gorwireb Hyperbolical, h�.p�r.bol'i.kal n, dros ben gwir, tu hwnt i�r gwir, gormodolnbsp;Hyperbolize, h�.p�r'b�.l�z v, mwyhaunbsp;Hyperborean, h�.pur.b�'r'i.an o, uch-ogleddig, gogleddol: n, gogleddwrnbsp;Hypercritic, h�.p�r.krit'ik n, beirniadnbsp;rhy fanwlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ieirniadaeth Hypercriticism,h�.p�r.krit'i.sism n, gor-Hyphen, h�'fen n, cyssylltnod, cyplys-nod, anorphennod (-) f cwsgbar Hypnotic, hip.not'ik n, meddyginiaethnbsp;Hypo- px, tan-, rhag-, go-, lled-Hypochondria, hip.�.kon'dri.�. n, clefydnbsp;y ddueg, gwyntglwyf; iselder ysbryd,nbsp;pruddglwyf Hypochondriac, hip.�.kon'dri.ak a, claf or ddueg, pruddglwyfus: n, unnbsp;pruddglwyfusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rith,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffug Hypocrisy, hi.pok'ri.si re, rhagrith, lled-Hypocrite, hip'�.krit re, rhagrithiwr, ffuantwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ rithiol, �uantus Hypocritical, hip.�.krit'i.kal a, rhag-Hypostasis, hi.pos'ta.sis re, hanfodoldeb, personoldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[todol; sylweddol Hypostatical, hip.�.stat'i.kal a, han-Hypotiiesis, hi.poth'i.sis (hypotheses, hi.poth'i.siz) re, amcansail, llettyb,nbsp;tybiad, amcandyb [tybseiliedignbsp;Hypothetical, hip.�.thet'i.kal a, tybiol,nbsp;Hyrax, h�r'aks re, cwningen y creigiaunbsp;Hyson, h�'sun re, math o de gwyrddnbsp;Hyssop, his up re, isopnbsp;Hysterie, his.ter'ik, Hysterical, his.ter'-i.kal a, mamwstaidd, mamystog, dir-grynol. Hysterie ball, llewyg beiennbsp;Hysterics, his.ter'iks np, y famwst,nbsp;clefyd y famnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y groth Hysterotomy, his.ti.rot'�.mi re, difyniad Hystrix, his'triks re, balasc, draenognbsp;156 |
ftre; late, line, no, m�te; she, zh�z li^��re; thin, this; i=dzh. ILL
I, � pn, mi, myfi; i. I also, minnau lamoic, �.am'bik n, math o tydraeth, ynnbsp;cynnwys sill fer a hir bob yn ailnbsp;Iambus, �i.am'bus n, corfan talgrwnnbsp;Ibex, �'beks n, math o afr wylltnbsp;Ibis, Tbis n, aderyn Aiphtaiddnbsp;Ice, �S n, ia; caenrewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Pharaoh
Ichneumon, ik.nii'mun �, Ilygoden Ichnographer, ik.nog'rH.f�r n, seilddarnbsp;luniwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adai
Ichnography, ik.nog'r^.fi n, cynllun Ichor, �'k�r n, cornwydlif, sudd y corffnbsp;Ichorous, �'kor.us a, noddlif'ol, dytrllydnbsp;Ichtbyolite, ik'thi.�.l�t n, pysgodyn wedinbsp;ei droi yn gareg
Ichthyologist, ik.thi.ol'o.jist n, pysgydd Ichthyology, ik.thi.ol o.ji w, pysgydd-iaeth
Ichthyosis, ik.thi.o'sis n, pysg-groen Icicle, �'si.kl 71, cl�yn ia, doch ianbsp;Iciness, �'sx.nes n, iaeth, iaedd; oerdernbsp;Icon, i'kun �, cywirlun, liun, darlunnbsp;delwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[doriad
iconoclasm, �.kon'�.klasm n, delw-leonoclast, �.kon'�.klast n, delwdorwr IcoDolater, �.k�.nora.tur n, eilunaddolwr,nbsp;delwaddolvrrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ochrog
Icosahedral, �.k�.sd,.hi'dral a, ugain-Icosahcdron, �.k�.sa.hi'drun n, corff ugainochrog cytartalnbsp;Icteric, ik.ter'ik �, dat oV cryd melynnbsp;Icterus, ik'ti.rus �, y clelyd melynnbsp;Icy, �'si a, llawn ia, rhewllyd, iaiddnbsp;Idea, �.di'd 91, meddylddrych, meddy irith,nbsp;dychymmyg, amgyffred, cyffred, tyb,nbsp;delwad pelh yu y meddwl [ffaithnbsp;Ideal, �.dPal a, dychymmygol, tybioi, per-Idealism, �.di'al.izni �, ansylweddiaeth,nbsp;meddylddrychiaeth, cred y rhai anbsp;haerant nad oes sylwedd corfforolnbsp;Identic, �.den'tik, Identical, �.den'ti.kalnbsp;a, yr un, unrhywiol, hwnw ei hunnbsp;Identify, �.den'ti.f� Pt, profi mai efe einbsp;hunan yw, profi unrhywdeb, hunan-iaethunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deb, hunaniaeth
Identity,�.den'ti.ti ti, unrhywdeb, hunan-Ides, �dz np, enw a roddid gynt ar am-ryw o ddyddiau�r flwyddyn; sef y 15fed o Fawrth, Mai, Gorphenaf, a Hydref,nbsp;aV I3ydd o�r misoedd ereillnbsp;Idiocy, quot;id'yo^i, Idiotcy, id'yut.st n,nbsp;gwailgolrwydd, ynfydrwyddnbsp;Idiom, id'yum n, priod-ddull iaith,,nbsp;icithwedd, ebddull, Ihfarwedd !
Idiosyncrasy, id.y�.sin kra.si n, tym-mer briodol, priod-ddull meddwl Idiot, id'yut n, ffol geni, ynfydyn, unnbsp;soeg, hurtyn, gwirionynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaith
Idioticon, id.i.ot'i.kun w, geiriadur un-Idiotism, id'y�.tizm n, gwallgof; ynfydrwydd; priod-ddull iaith, ebddull Idle,�'dla, diog, seguf, diogiyd; diwaith,nbsp;gwag, coeg: vi, diogi, segura, oferanbsp;Idleness, 'fdknes w, diogi, segurdodnbsp;Idler, �d'I�r n, diogyn, segurwr, segur-ddyn, seguryn, diogddynnbsp;Idol, �'dul n, delw, eilun, eilundduwnbsp;Idolater, �.dora.tdr n, delwaddolwr,nbsp;eilunaddolwr, geuaddolwrnbsp;�dolatrize, �.dol'a.tr�z vi, deiwaddolinbsp;Idolatrous, �.dol'a.trus a, eilunaddolgarnbsp;Idolatry, �.dol'a.tri, Idolism, �'d�.lizm n,nbsp;eilunaddoliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[addoli
Idolize, �'d�.l�z vt, gorhoiB, gorbarchu, Idoneous, �.d�'ni.us a, addas, cymhwysnbsp;Idyl, � dil n, bugeilgerdd; eau f�r, canignbsp;It, it c, os, od, o, pe, ped, pes. If not, osnbsp;ni, os na, onid, onid enbsp;Igneous, ig'ni.us a, tanllyd, tanol, llacharnbsp;Ignis fatuus, ig'nis tat'�.us (p ignesnbsp;fatui, ig'niz fat'�.�) 7i, llewyrn, mall-dan, ellylldan, tanwedd, tanwynbsp;Ignite, ig.n�t' v, ennyn, tanio, cynneunbsp;Ignitible, ig.n�'ti.bl a, llosgadwy, cyn-neuol, ennynol, fflamadwynbsp;Ignition, ig.nish'un n, tandawd. ennyniadnbsp;Ignivomus. ig.niv'�.mus o, yn bwrwnbsp;allan dan, tanboerolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[salw
Ignoble, ig.n�'bl o, anenwog; gwael, Ignominious, ig.n�.min'yus a, gwarthus,nbsp;cywilyddus, gwaradwyddus [ gwarthnbsp;Ignominy, ig'n�.min.i n, gwaradwydd;nbsp;Ignoramus, ig.n�.ra'mus n, dyn anwy-bodus, hurthgen, penbwl [ annysgnbsp;Ignorance, ig'n�.rans n, anwybodaeth,nbsp;Ignorant, ig'n�.rant a, anwybodus, an-neallus anhyddysg, anhytedr, diwybodnbsp;Ignore, ig.noV vt, gwrthod, gwadu;
dil�u; hbni anwybodaeth o beth II- px, di-, an-, heb
Iliac, il'yak a, coluddaidd, coluddol.
Iliac passion, ymbleth y coluddion Iliad, il'yadn, cerdd arwraidd gan Homernbsp;111, il (worse, worst) a, drwg; claf, sal,nbsp;salw, afiach, drwg ei hwyl, anhwylus;nbsp;beius: ad, yn ddrwg: n, drwg, niwed,nbsp;anhap, adfyd, trueni. Ill-advised,nbsp;disynwyr, drygbwyll, haerllug. 111-affected, drygnawsus. Ill-bred, an-f�esog, anfbesgar. Ill - contrived,nbsp;afluniaidd, anghryno, annhaclus. 111-157
-ocr page 182-^ve: late: line, no m�tc: she, zh=z azure; thin. Tiris: f -lt;lzh IMP
IMP path, fat. �re met, ma-rine, pin. 6rb, on. c�rve, cut, tw=too, t?vk=took;
Impassible, im.pas'i.bl, Impassive, im-pas'iv a, anhyboen nbsp;nbsp;nbsp;(^mhoeniad Impassibility, im.pas.i.bil'i.ti n, am-Impassion, im.pash'un vt, ennynu Impatible, im.pa'ti.bl a, annyoddefolnbsp;Impatience, im.pa'shens n, anamyneddnbsp;Impatient, im.pa'shent a, diamynedd,nbsp;anamyneddgar, anoddefgar, anym-arous, dibwyll, awchus, gwylltnbsp;Impatronize, im.pa'tr�.n�z vi, rhoddinbsp;mewn meddiant o fywoliaeth eglwysignbsp;Impawn, im.pon' vi, arwystlo, gwystlonbsp;Impeach, im.pitsh'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cyhuddo, achwyn ar, argyhuddo, dwyn cwyn yn erbyn Impeachment, im.pitsh'ment n, cyhudd,nbsp;cyhuddgwyn, cyhudded,achwyn; at-talfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hybechedd Impeccability, im.pek.i.bil'i.ti n, an-Impeccable, im.pek'd.bl a, anhybech dibechodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ lluddias, lluddio Impede, im.pid' vi, attal, rhwystro, Impediment, im.ped'i.ment n, attalfa,nbsp;rWystr, lludd, goludd, attal. Impediment in one�s speech, attal dywedydnbsp;Impel, im.pel' vt, cymhell, annog, gyru,nbsp;hyrddio. gwthio ym mlaennbsp;Impellent, im.pel'ent a, dirgymhellolnbsp;Impend, im.pend' vi, crogi uwch bennbsp;Impendent, im.pen'dent, Impending,nbsp;im.pen'ding a, yn crogi uwch ben,nbsp;bygytniol, agos, ger Haw, ar ddyfodnbsp;Impenetrability, im.pen.i.tra.bil'i.ti n,nbsp;annhreiddadrwydd, anhydreiddeddnbsp;Impenetrable, im.pen'i.tra.bl a, an-nhreiddiadwy, anhydraiddnbsp;Impenitence, im.pen'i.tens �, anedifeir-wch, calongaledwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diedifar Impenitent, im.pen'i.tent a, anedifeiriol, Impennous, im.pen'us a, diedyn, diesgyll,nbsp;anadeiniog Imperate, im'pur.at it, gwirloddol Imperative, im.per'a.tiv a, gorchym-mynol, archedigol Imperceivable, im.pur.si'vd.bl, Imperceptible, im.pur.sep'ti.bl a, anweU adwy, annirnadwy, anhysyn, anhywelnbsp;Imperfect, isn.pur'fekt a, ammherfFaith,nbsp;dittygiol, anghyfan, anorphenolnbsp;Imperfection, im.pur.fek'shun n, am-mherfteithrwydd, diffyg, gwall, bai,nbsp;meth, ffael, anafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(i^dig, didwll Imperforate, im.p�r'f�.rat a, annhreidd-Imperial, im.pir'i.al a, amherodrol, ymherodrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;awdrydd Imperialist, im.pi�r'i.al.ist n, ainher-Imperious, im.pi�r'i.us a. meistrolgar, trahaus, tra awdurdodaidd |
Imperiousness, im.pi�r'i.us.nes �, ar-glwyddeiddrwydd, trahausder Imperishable, im.per'ish.a.bl a, diddar-fod, didranc [sonol, annynsoddolnbsp;Impersonal, im.p�r'sun.al ct, ammher-Impersonate, im.pur'sn.at v, personoli,nbsp;personogi Imperspicuous, im.p�nspik'�.us a, an-amlwg, aneglur [narbwylladwy Impersuasible, im.pdr.swa'zi.bl a, an-Impertinence, im.pur'ti.nens n, diberth-ynasedd; coeghyfder; trawsymwthiadnbsp;Impertinent,im.pur'ti.nent a,ammherth-ynasol; ymyrgar; coegffol, haerllug;nbsp;ymwthiol, digywilyddnbsp;Imperturbable, im. p�r. tur' bi, bl a,nbsp;anghyffroadwy, tawel, llonydd, dystawnbsp;Impervious, im.pur'vi.us a, annhry-wanadwy, anhydraidd, anhygyrehnbsp;Irapetrate, im'pi.trat vt, cael trwy erfynnbsp;Impetuosity, im.pet.sh�.os'i.ti w, tan-beidrwydd, angerdd. fiyrnigrwyddnbsp;Impetuous, im.pet'sh�.us a, egn�ol, gor-wyllt, poetlilyd, ftromwyllt, ffyrnig.nbsp;brysgar, angerddol [7^^� ysgogiaanbsp;Impetus, im'pi.tus n, egni, rhuthr, Jluch-Impiety, im.pi'i.ti n, annuwioldeb, dryg-ioninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arwystlo Impignorate, im.pig�no.rat vt, gwystlo, Impinge, im.pinj' vi, tori yn erbyn,nbsp;gwrtndaronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ tewhau, brasau Impinguate, im.ping'gwiit vt, pesgu. Impious, im'pi.us a, annuwiol, anfad,nbsp;anwir, diras, rhyfygusnbsp;Impish, im'pish a, impaidd, dieflignbsp;Implacability, im.pla.ka.biri.ti n, an-nyhuddianl angliymmodloneddnbsp;Implacable, im.pla'ka.bl a, anghym-modlawn, anfaddeugarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^planu Implant, im.plant' vi, impio; gwreiddio, Implausible, im.pld'zi.bi a, anweddol,nbsp;annhebygol, afresymol, anolygus,nbsp;gwrthuunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwyno Implead, im.plid' vt, argyhuddo; hawl-Implement, im'pU.ment n, trecyn, offer-yn, peiriant, arf {p cer, tree, ofter, celfi, peiriannau; arfau; dodretn)nbsp;Tmpletion, im.pli'shun n, IJenwadnbsp;Implex, im'plefcs a, cymhlethedig, dyrysnbsp;Implicate, im'pli.kat vt, cymhiethu; cydgynnwys. Implicated, eyfranog Implication, im.pli.ka'shun n, cydym-bleth; cydgasgliad; dirganlyniadnbsp;Implicit, im.plis'it a, cuddgasgliadol,nbsp;canlynol; dibynol ar arail, diyra-chwiliad, cymhlethnbsp;Implicitly, im.piis'it.li ad, o ganlynUdnbsp;160 |
5re; late, line, no, m�te; she, zh=:z az�re; thin, this; ]=dzh. IMP
Implore, im.pl�V v% atoljgu, ymbil, erfyn, erchi, ymh^edd, crefu, taernbsp;Implumous, ira.pl�'mus a, dibluf [geisionbsp;Imply, im.pl�' vi, cynnwys; dal ailannbsp;arwyddo, arwyddocau. Impoison, im.poi'zn vt, gwenwyno Impolicy, im.poi'i.si n, anghalhneb, an-noethedd, annoethineb, �oleddnbsp;Impolished, im.pol'isht a, anghaboledignbsp;Impolite, im.p�.l�t' a, anfoesgar, difoesnbsp;Impolitic, im.pori.tik a, anghyfrwys,nbsp;anghall, annoeth Imponderable, im.pon'dur.S,.bl a, am mhwysig, dibwys. Imponderables,nbsp;sylweddau ammhwysig (gwres, goleu-ni, a thrydaniaeth) Imponderous, im.pon'dur.us a, dibwys, ammhwysig, na ellir ei bwysonbsp;Imporosity, im.po.ros'i.ti n, dwysder,nbsp;dnrfingrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annhyllog Imporous, im.pS�r'us lt;1, durfing, didwll, Import, im'p�rt n, cynnwysiad, Hawn-ystyr, arwyddocM; defhyddnbsp;Import, im.port'vi, arwyddo; cynnwysnbsp;Import, im.p��rt' vt, dwyn neu dros-glwyddo i mewn, adgludo, dadf'orinbsp;Imports,im'po�rts n;?,dadforion. Importsnbsp;and exports, dadforion ac allforionnbsp;Importance, im. p�r'tans n, pwysig-rwydd, pwys, dwysder, canlyniadnbsp;mawr; cynnwysiad, ystyr; grymnbsp;Important, im.por'tant a, pwysfawr,nbsp;pwysig, dirfawr; dwysganlyniadolnbsp;Importation, im.p��r.tk'shnn n, dygiad inbsp;mewn 0 wledydd tramor, adgludiadnbsp;dadforiad Importer, im.p��r't�r n, trosglwyddydd i mewn, dadroriwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[werth Importless, im.p�rt'les a, dibwys, di-Importunate, im.p�r'tsh�.nat a, taer, deisyfgar, ymbilgar, cethrusnbsp;Importune, im.p�r.t�n' vt, dyfal geisio,nbsp;taer erfyn, erfyn, ymhwedd, cethrunbsp;Importunity, im.p�r.t�'ni.ti n, taerni,nbsp;taeredd, taergais; haerllugrwyddnbsp;Imposable, im.po'za.bl a, arddodadwynbsp;Impose, im.poz' vt, gosod ar, trethu. Tonbsp;impose upon, twyllo, dodi arnbsp;Tmposer, im.po'zur a, arddodwr; twyllwrnbsp;Imposition, im.po.zish'un n, arddodiad,nbsp;gosodiad; ararethiad; gormes; siom,nbsp;twyll, hoced. Imposition of hands,nbsp;arddodiad dwylaw Impossibility, im.pos.�.biTi.ti n, anallu, analluoldeb, annichonolrwyddnbsp;Impossible, im.pos'i.bl a, analluadwy,nbsp;annichonadwy, anhyall, ammhosiblnbsp;11 |
Impost, im'post n, toll, treth, ardreth, cyllidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[casglu Imposthumate, im.pos'tii.mat v, llynori, Imposthurae, im.pos'tiim 71, llynoryn,nbsp;llynor, addwyd, gorgasgliad, cornwydnbsp;Impostor, im.pos'tur n, twyllwr, hudwr; siomwr, dyhiryn nbsp;nbsp;nbsp;[twyll Imposture, im.pos'tshur n, hudoliaeth, Impotence, im'po.tens, Impotency, im'-p'd.ten.si n, analluedd, annerth, diallu-edd, gwendid, analluogrwyddnbsp;Impotent, im'po.tent a, analluog, di-rym, dinerth; heb allu ymreainnbsp;Impound, im.puwnd' vt, gwarchau,nbsp;caetbiwo; rhoi mewn fialdnbsp;Impoverish, im.pov'ur.ish vt, tlodi, di-gyfoethogi; llymhau, difFrwytho,nbsp;gwaghaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llymhM Impoverishment, im.pov'�r.ish.ment n, Impower, im.puw'ur vt, galluoginbsp;Impracticability, im.prak.ti.ka.bil'i.ti n,nbsp;annichonoldeb, anarferolrwyddnbsp;Impracticable, im.prak'ti.kSi.bl a, au-wneuthuradwy, anhywnel, anarfer-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhegu, melltithio Imprecate, im'pri.kat vt, deisyfu drwg, Imprecation, im.pri.ka'shun n, rheg,nbsp;rhegiad, melltitniadnbsp;Imprecatory, im'pri.ka.tur.i a, drwg-erfyniol, melltithiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Imprecision, im.pri.sizh'un n, anfanyl-Impregn, im.prin'. Impregnate, im. pregnat vt, beichiogi, ffrwythloni Impregnable, im.preg'nS..bl a, cadarn,nbsp;anoresgynadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fam Imprejudicate, im.pri.jii'di.kat a, dirag-Impress, im'pres 71, argraff, gwasg nod Impress, im.pres' vt, argraffu, nodi; dirgymhell, argymhell Impressible, im.pres'i.bl a, argraffadwynbsp;Impression, im.presh'un n, argrafiiad; argraff, nod, ol nbsp;nbsp;nbsp;[cyffious Impressive, im.pres'iv a, argraffiadol, Impressment, im.pres'ment n, dirgy-mhelliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lad Impressure, im.presh'ur 71, gwasg-graff-Iraprimis, im.pr�'mis ad, yn y He cyntaf Imprint, imprint n, argratfnod; enwnbsp;argraff^dd wrth argraffwaithnbsp;Imprint, im.print' vt, argraffunbsp;Imprison, im.priz'n vt, carcharu.nbsp;Imprisonment, im.priz'n.ment n, car-chariadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nhebygolrwydd Improbability, im.prob.a.bil�i.ti ?i, an-improbable, im.prob'a.bl a, annhebygol Improbate, im'pro.bat vt, gwrthod,nbsp;anghymmeradwyo |
161
-ocr page 186-INA pith, fat, �re, met, ma-rine, pin, 6rb, on, c�rve, cut, t'i^=too, t^ks^took^
Improbation, im.pr�.ba'shun w, ilysiant, gwrthodiad, anghymmeradwyaethnbsp;Improbity, im.prob'i.ti n, anpnestrwydd,nbsp;anghywirdeb, anuniondeb [loninbsp;Improliticate, im.pr�.lit'i.kUt vt, fFrwyth-Impromptu, im.promp't� a, difyfyr, di-ragfytyr, byrfyfyr: ad, yn ddifyfyrnbsp;Improper, im.prop'ur o, anghymhwys,nbsp;anaddas, anghyfaddas, ammbriodol;nbsp;anweddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[neillduoli
Impropriate, im.pr�'prl.at vt, priodoli, Impropriation,im.pr�.pr�.a'shun n, priod�nbsp;oliad; bywoliaeth neu diroedd eg-Iwysig yn nwylaw gwr Ileygnbsp;Impropriator, im.pr�'pri.a.tur n, gwrnbsp;Ileyg yn meddiannu tiroedd eglwysignbsp;Impropriety, im.pr�.pr�'i.ti n, ammhriod-older, anghymhwysdernbsp;Improsperous, im.pros'pur.us a, anfiFyn-iannus, aflwyddiannus, dilwyddnbsp;Improvable, im.pr^'va.bl a,diwygiadwy,nbsp;gwelladwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diwygio, diwyllio
Improve, im.prwv' v, gwellau, gwella, Improver, im.prw'v�r n, gwellawrnbsp;Improvement, im.prwv'ment n, diwyg-iad, gwelliant, gwellad {_bodaethnbsp;Improvidence, im.prov'i.dens n, atinar-Improvident, im.prov'i.dent a, aunar-bodus; diragddarbod, diddarparnbsp;Imprudence, im.prw'dens n, annoeth-ineb, anghallineb, ffoledd, drygbwyllnbsp;Imprudent, im.prw'dent o, anghali.
anhybwyll nbsp;nbsp;nbsp;[dra
Impudence, imp�.dens n, digywilydd-Impudent, im'pii.dent a, haerilug, di-gywilydd nbsp;nbsp;nbsp;[ymosod ar
Impugn, im.p�n' vt, gwrthwynebu, Impuissance, im.p�'i.sans n, annerth,nbsp;gwendid. llesgedd
Impulse, im'puls n, gwthiad, cynhyrfiad, cymhelliad, diriad, cyffroad [gyrawdnbsp;Impulsion, im-pul'shun n, ffwyrad,nbsp;Impulsive, im.pul'siv a, dirgymhellolnbsp;Impunity, imp�'ni.tt n, angherydd,nbsp;anghosp. W ith impunity, heb gospnbsp;Impure, im.p�V a, ammhur, brwnt,nbsp;budr, a�an, anghoeth, halogedignbsp;Impurity, im.p��r'i.tl n, ammhuredd,nbsp;atiendid, budreddi, bryntninbsp;Impurple, im.p�r'pl vt, glasgochinbsp;Imputable, im.p�'ti.bl, Imputative, im-p�'ta.tiv a, cylrifadwy; cyfritolnbsp;Imputation, im.p�.ta'shun n, cyfrifiadnbsp;Impute, im.p�t' vt, cytrif i; priodoli jnbsp;gosod yn erb^n, bwrw arnbsp;Imputrescible, im.p�.tres'i.bl a, anllygr-adwy, ammhydradwy
In, in pr amp; px, yn, mewn, o tewn. In that, am, o herwydd, o achosnbsp;In-, Ig-, II-, lm-, Ir-, px, di-, an-, hebnbsp;inability, in.a.bil'i.ti n, anallu, gwendidnbsp;Inabstinence, in.ab'sti.nens n, diym-arbediad, anymattaliadnbsp;Inaccessible, in.ak.ses'i.bl a, anhygyrchnbsp;Inaccuracy, in.ak'�.ra.si n, anghywir-deb, antanylrwydd; camsyniadnbsp;Inaccurate, in.ak u.rat a, anghywirnbsp;Inaction, in.ak'shun n,an waith ;seguryd,nbsp;diogi, segurdod, syrthninbsp;Inactive, in.ak'tiv a, anweithgar, diog,nbsp;anfywiog, dioglyd, swrth, dieguinbsp;Inactivity, in.ak.tiv'i.ti n, diogi, syrthni,nbsp;gorphwysdra, segu�yd, segurdodnbsp;Inadequate, in.ad�i.kwat a, anghyiaddas,nbsp;ang�rtal, anghyfatebol, di�ygiolnbsp;Inadmissible, in.ad.mis'i.bl a, annerbyn-adwy, aunerbyniol
Inadvertence, in.ad.v�r'tens n, ansylw, ansyniad, anystyriaeth. diofalwchnbsp;Inadvertent, in.ad.vur'tent a, ansyniol.
anofalus, anystyriol nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Inalienable, in.a'li.en.^.bl a, anarall-Inalimental, in.al.i.men'tal n, difaeth Inamissible, in.a.mis'i.bl a, anhygollnbsp;Inamorato, in.am.�.ra^t� n, carwr, caresnbsp;Inane, in.an'a, gwag, diddetnydd, ofernbsp;Inangular, in.ang'g�.l�r a, anongiognbsp;Inanimate, in.an'i.mat a, dify wyd,antyw,nbsp;dienaid, marw[ioldeb, antywiogrwyddnbsp;Inanimation, in.an.i.ma'shun n, anfyw-Inanition, in.a.nisfa'un, Inanity, in.an'-i.ti n, gwagdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anflys
Inappetence, in.ap'i.tens n, ancOwant, inapplicable, in.ap'li.ka.bl a, angliy-mhwysiadol, anghyfaddasolnbsp;inapplication, in.ap.li.ka'shun n, an-ymroddiad, anghymhwysiad f anaddasnbsp;Inapposite, in.ap'�.zit a, anghyfaddas,nbsp;inapt, in.apt' a, anghymhwysnbsp;Inarable, in.ar'Abi a, anarddadwynbsp;Inarticulate, in.�r.tik'�.lat a, angfaroew,nbsp;aneglurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ aneglurdeb
inarticulation, in.^r.tik.�.Ia'shun n, Inartihcial, in.^r.ti.fish'al a, anghelf-ydd, anghreti'twraidd; naturiolnbsp;Inattention, in.a.ten'shun n, anwran-dawiad, diofalwch. esgeulusdodnbsp;Inattentive, in.a.ten'tiv o, diofal, es-geuius, anystyriol, disylwnbsp;Inaudible, in.�'di.bl a, anhyglyw, disainnbsp;Inaugurate, in.�'g�.rat vt, urddfreinio,nbsp;urcidedigo,cy8segru,gosod mewn swyddnbsp;Iiiaaguration, in.�.g�.ra'shuii n, urdd-iad, urddeiniad, cyssegriadnbsp;162
-ocr page 187-�rc; late; line, n�, m�te; she, zh=z fizftre; thin, this; j=dzh. INC
Inaurate, in.o'rat v�, goreuro Inauspicious, in.os.pish'us a, anfibdus,nbsp;drwgargoeius, aa�odiog, trwstaunbsp;Inbeing, m'bi.iiig n, anwahanolrwyddnbsp;Inborn, in'born a, cynhenid, mewnolnbsp;Inbred, in'bred �, greddt�l, naturiolnbsp;Incalculable, in.kal'k�.la.bl a, anghyf-rifadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lad Incaiescence, in.kA..les'ens n, gwresog-Incandesceuce, in.kan.des'ens n, gwyn-iasiad, gwynboethni Incandescent, in.kan.des'ent a, gwyn-boeth, gwynias [gan, cyfareddgannbsp;Incantation, in.kan.ta shun w, swyn-Incapability, in.ka.pa.bil'i.ti n, anallu,nbsp;anaddasrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anaddas Incapable, in.ka'pa.bl a, analluog, Incapacious, in.ka.pa shus a, anhelaeth,nbsp;aneang, cyfyng [asu, analluoginbsp;Incapacitate, in.kl.pas'i.tat vt, anadd-Incapacity, in.ka.pas'i.ti 7i, analluedd; anghyrahwysder, anf�dr [caethiwo Incarcerate, in.kar'sur.at vt, carcharu.nbsp;Incam, in.k^n' vt, cnawdio; cnawdoiinbsp;Incarnadine, in.kar'nS.din a, cigiiw,nbsp;rhuddgoch: vt, cochliwionbsp;Incarnate, in.kar'nat a, cnawdolnbsp;Incarnation, in.kar.nashun �, cnawd-oliaeth, cnawdiad, ymgnawdoliadnbsp;Incarnative, in.kar'ni.tiv a, cnawdbarnbsp;Incase, in.kas' vt, amwisgo, gweinionbsp;Incautious, in.ko'shus a, anochelgar,nbsp;anofaius, dibwyll [ceuog, ceuolnbsp;Incavated, ing'ki.va.ted a, cafhog,nbsp;Incendiary, in.sen'dl.ur.i n, f�glydd,nbsp;ffleimiad; terfysgyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darth Incense, in'seus �, arogldarth, myg-Incense, in.seus' vt, digio, cyffroi, liidio Incensement, in.sens'ment n, digternbsp;Incension, in.sen'shun n, cynneuad,nbsp;ennyniad, taniad; fhamiadnbsp;Incensor, in.sen'sur n, cyfi�r�wr, ennynwrnbsp;Incensory, in.sen'sur.� n, llestr arogldarth, thuser Incentive, in.sen'tiv n, cynhyrfiad, an-nogiad; a, annogol, cynhyrfiol Inception, in.sep'snun n, dechreuadnbsp;Incertitude, in.s�r'ti.tiid n, ansicrwydd,nbsp;ammheuaeth, anniiysrwydd [didawlnbsp;Incessant, in.ses'ant o, dibaid, didor,nbsp;Incest, in'sest �, llosgach, yinlosgaclinbsp;Incestuous, in.ses'tsh�.us a, euog onbsp;losgach, ach-odinebusnbsp;Inch, insh n, modfedd, lied bawdnbsp;Inchipin, in'tshi.pm ?i, herwth hyddnbsp;Inchoate, mg k�.at vt, dechreu [dechreunbsp;luchoation, in.k�.a shun n, dechreuad, |
Inchoative, ing'ko.a.tiv o, dechreuedigol Incident, in'si.dent, Incidence, in'si.densnbsp;n, damwain, dygwyddiad, hap, dam-chwaen, dychwaen Incident, in'si.dent, Incidental, in.si-den'tal a, damweiniol, dygwyddiadol incinerate, in.sin'ur.at vt, llosgi yn ulvrnbsp;Incipient, in.sip'yent a, dechreuolnbsp;incircurnspection, in.s�r.kum.spek'shunnbsp;71, diamwelediad, anghal�nebnbsp;Incise, in.s�z' vt, tori, parthu, trychunbsp;Incision, in.sizh'un, Incisure, in.sizh'�rnbsp;n, haciad, toriad, trychiadnbsp;Incisor, in.s�'s�r n, biaenddantnbsp;Incite, in.s�t' vt, annog, cyftroi, cynhyrfunbsp;incitement, in.s�t'ment, incitation, in.s�-tashun n, annogiad, cynhyrfiadnbsp;Incivility, jn.8i.viri.ti n, anfoesgarwch,nbsp;anfoes, anfwyneidd-dranbsp;Inclasp, in.clasp' vt, tynafaelu, cofleidionbsp;Inclemency, in.kJem'en.si n, atrywiog-rwydd, garwder, gerwindeb; creulon-edd; oerder; annhyminoreiddrwyddnbsp;Inclement, in.klem'ent a, gerwin, garw,nbsp;afrywiog, annhymmoraiddnbsp;Inclinable, in.kl� na.bl a, tueddol, parodnbsp;Inclination, in.cli.ua shun n, tueddiad,nbsp;tuedd, gogwyddiad, lledawydd; ew-yllys; tueddfiyd Incline, in.kl�n' v, tueddu, gogwyddo, ileddfu; n, osgo. To be inclined,nbsp;cly wed ar ei galon, bod yn chwannog inbsp;Inclip, in.klip' vt, amgau, eau i mewnnbsp;Inclose, in.kl�z' vt, eau i mewn, am-gylchu, amgylchynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[�dig Inciosure, in.kl�'zhdr n, cae, maes cau-lucloud, in.kl�wd'tywyllu, cymylu Include, in.kl�d' vt, eau i mewn, cyn-nwys, cymmeryd i mewnnbsp;Inclusion, in.kl�'zhun n, cynnwysiadnbsp;Inclusive, iu.kl�'siv a, cynnwysedig,nbsp;cyfritedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angheuladwy Incoagulable, in. k�. ag' �. Ja. bl a, Incogitancy, in.koj'J.tan.si n, aaleddyl-garwehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gar Incogitative, in.koj'i.ta.tiv a, anfeddyl-Incognito, in.kog'ni.t�, Incog, in.kog' ad, anadnabyddus, dirgel, dan geinbsp;Incoherence, in.kb.hi�r'ens, Incoherency,nbsp;in . k�. hi�r' en. si n, anghydlyniad,nbsp;anghyssondeb, anghytundebnbsp;Incoherent, iii.k�.hi�r'ent a, anghysson,nbsp;anghytunol, anghydweddolnbsp;Incolumity, in.k�.i�'mi.ti n, diogelwchnbsp;Incombustible, in.kuin.bus'ti.bl a, an-hylosg, anliosgadwy [cyllid, inewmnbsp;Income, ing'kum n, derbyniadau, rhent,nbsp;163 |
INC path, fat, ere, met, mi-rine, pin, orb, on, c�rve, cut, tw=too, t^k=:took; Incommensurable, in.ku.men sh�.rS.bl a, anghymmesuradwynbsp;Incommensurate, in.ku.men'sh�.rSt anbsp;anghyfeidrol. anghymmesurnbsp;Incommiscible, in.ku.mis'i.bl a, anfysg-adwy, anghymmysgadwynbsp;Incommode, in.ku.m�d' vt, rhwystro,nbsp;peri anghyfieusdra, blino [anghyfi�usnbsp;Incommodious, in.ku.m�'di.us a,nbsp;Incommunicable, ia.ku.m�'ni.k�,.bl a,nbsp;anghyfranadwy; annhraethadwynbsp;Incommunicative, in.ku.m�'ni.ka.tiv a,nbsp;anghyfranol; taw, tawedognbsp;Incommutable, in.ku.m�'tl..bl a, anghyf-newidiadwy, anghyfnewidiolnbsp;Incompact, in.kum.pakt' a, anghrynonbsp;Incompactness, in. kum. pakt'nes n,nbsp;anghrynodeb, annhaclusrwyddnbsp;Incomparable, in .kom'pur.^. blnbsp;angnymharol, digyffelyb, digymhar,nbsp;digynnyg, digystal, rhagorolnbsp;Incompassionate, in.kum.pash'un.at a,nbsp;annnrugarog, annhosturiolnbsp;Incompatibility, in.kum.pat.i.bil'i.ti nnbsp;anghydweddiad, gwrthwynebrwyddnbsp;Incompatible, in.kum.pat't.bl a, anghyd-weddol, anghydweddnbsp;Incompetence, in.kom'pi.tens n, anghy-mhwysder, anghyfaddasrwyddnbsp;Imcompetent, in.kom'pi.tent a, anaddas,nbsp;annigonol, anghyfaddas, anfedrusnbsp;Incomplete, in.kum.plit' a, anghyfan,nbsp;angbwbl, ammherffaith, anghyfiawnnbsp;Incomplex, in.kum.pleks' a, anghy-mhlyg, anghymmysg, syml [syniolnbsp;Incompliable, in.kum.pl�'a.bl a, anghyd-Incompliance, in.knm.pl�'ans �, anghyd-syniad, anghydagweddiadnbsp;Incomposite,in.kum.poz'it a, digymmysgnbsp;Incomprehensibility, in.kom.pri.hen.si-bil'i.ti n, anamg/ffrediadnbsp;Incomprehensible, in.kom.pri.hen'si.blnbsp;a, anamgyffredadwy, annealladwy, an-nirnadwy, anhydyb [n, anamgyffrednbsp;Incomprehension, in,kom.pri.hen'8hunnbsp;Incompressible, in. kum. pres' i. blnbsp;anghydwasgadwy, anghyfyngadwynbsp;Incomputable,in. kum.pii'ta.bla,angnyf-riladwy, aneirifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy Inconcealable, in.kon.si'la.bl a, anghel-Inconceivable, in.kon.sfv^.bl, Inconcep-tible, iD.kon.8ep'ti.bl a, annirnadwy, annealladwy, anhydybnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[usrwydd Inconcinnity, in.kon.sin'i.ti�, annhrefn-Inconcludent, in.kon.klii'dent a, anghan-lyniadol[anorphenol,ainmhenUerlynol Inconclusive, iD.Koa.klu'siY a,annybeQol, |
Inconcoct, in.kon.kokt' a, annhreul-iedig, anaddfed nbsp;nbsp;nbsp;[annhreuliant Inconcoction, in . kon. kok' shun �, Inconcurrence, in.kon.kur'ens n, anghy-tuniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[red Inconcurring, in.kon.kur'ing a, anghyd-Inconcussible, in.kon.kusi.bl o, an-ysgwydadwy Incondite, in.kon'dit o, aflathraidd, anghydwedd, annhrefnns, trwsglnbsp;Inconformable, in. kon. for'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. bl a, anghydffurtiol, anghydffurf Incongealable, in.kon.ji'12..bl a, angheul-adwy, anhyrew Incongruity, in.kon.grw'i.ti, Incongruence, in.kong'gr^.ens n, anghysson-deb, anghydweddiad, gwrthwynebrwydd, anghytundeb Incongruous, in.kong'grw.us a, anghjs-son, anghydwedd, anghytunnbsp;Inconsciousness, in.kon'shus.nes n, an-ymwybyddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghanlynol Inconsequent, nbsp;nbsp;nbsp;in.kon'si. kwent a, Inconsiderable, nbsp;nbsp;nbsp;in.kon.sid'ur.a.bl a, anghyfrifol, bychan, dibwys InconsiderabienesSjin.kon.sid'ur.E.bl.nesnbsp;�, anghyffifoldeb, bychandernbsp;Inconsiderate, in.kon.sid'ur.at a, anys-tyriol, byrbwyl], diofal, disylwnbsp;Inconsiderateness, in.kon.sid'ur.at.nes,nbsp;Inconsideration, in.kon.sid.u.ra'shunnbsp;n, anystyriaeth, byrbwylldranbsp;Inconsistency,in.kon.sis'ten.si71,anghydweddiad, anghytundeb, anghyssondebnbsp;Inconsistent, ia.kon.sis'tent a, anghyd-weddol, anghysson, anghyt�nnbsp;Inconsolable, in.kon.s0'l3..bl a,annyddan-adwy, anghysuradwynbsp;Inconsonancy, in.kon'so.nan.si 71,nbsp;anghynghanedd, anghyssondebnbsp;Inconsonant, in.kon'so.nant a, anghyd-lais, anghyflafar [hywel, anamlwgnbsp;Inconspicuous, in.kon.spik'�.ua a, an-Inconstancy, in.kon stan.si n, anwadal-wch, anrtyddlondeb Inconstant, in.kon'stant a, ansefydlog, anwadal,anwastad, anffyddlawn [ adwynbsp;Inconsumable, in.kon.sii'ma.bl a, annif-Inconsummate, in.kon.suin''at a, ammherffaith, anghyfiawn [anfyfyrgarnbsp;Incontemplative, in.kon.tem'pla.tiv a,nbsp;Incontestable, in.kon.tes'tS.bl a, an-nadleuadwy,' diammheuolnbsp;Incontiguoas, m kon.tig'ii.us a, anghyff-wrdd, anghydol, anghyfagosnbsp;Incontinence, in.Kon'ti.nens ti, anni-weirdeb, aalladrwydd; godiiiebnbsp;164 |
jND pdth, fat, �re, met, m^-rine, pin, �rb. on, curve, cut, t^V=too, t^k=:took; Indecorous, in.di.k��r'us a, anweduus, anweddaidd, gwrthun, anaddwynnbsp;Indecorum, in.di.k��r'um n, anweddus-der, anharddwch, anweddeidd-dranbsp;Indeed, in.did' ad, yn wir, yn ddiau,nbsp;yn ddios, mewn gwirionedd, yn sier.nbsp;Indeed ? aie yn wir ? yn eich gwir ?nbsp;Indefatigability, in.di.fat'i.gS.biPi.ti n,nbsp;diflinder, diflinedd, glewdernbsp;Indefatigable, in.di.fat'i.g�..bl a, diflin,nbsp;dyfal, anhyflin, diludded, glewnbsp;Indefeasible, in.di.f'i'zi.bl a, anniddym-adwy, anniddjrmol Indefectibility, m.di.f�k.ti.bil'I.t� n, an-hyballedd, anniffygrwydd Indefectible, in.di.f'ek'ti.bl a, anhyball,nbsp;anniffygiad'wy, diballnbsp;Indefensible, in.di.fen'si.bl a, anym-ddiffynadwy, annifiynadwynbsp;Indefinable, in.di.f�'n^bl a, anneffiniad-wy, annarluniadwy, annysgrifiadwynbsp;Indefinite, in.del'i.nit a, ainmhenodolnbsp;ladeftniteness, in.det'i.nit.nes n, an-nherfynedigaeth, annherfynoldebnbsp;Indeliberate, in.di.lib'ur.at a, byrbwyll,nbsp;diragtwriad, ammhwyliognbsp;Indelible, in-del'i-bl a, anniieadwynbsp;Indelicacy, in.del'i.ka.si �, annestledd,nbsp;annillynedd, anfoesgarwehnbsp;Indelicate, in.del'i.kat a, annestlus, an-nhyner; anfoesgar; anghoethnbsp;Indemnification, in.dem.ni.fi.ka'shun n,nbsp;digollediad, diogeliad rhag collednbsp;Indemnify, in.dem'ni.f� vt, digolledu,nbsp;sierhau, diogelu Indemnity, in.dem'nl.tf n, digollediad; diogeliad. Act of indemnity, gweith-red ebargofiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mnrofadwy Indemonstrable, in.di.mon'stra.bl a, am-Indent, in.dent' v, ininfylchu, bylchu; ammodi, ymrwymo: n, bwlch Indentation, in.den.ta shun n, bylchiadnbsp;Indenture, iii.den'tsh�r �, bylchiad,nbsp;byichdoriad; cyfammodnbsp;Independence, in.di.pen'dens n, anni-byniaeth, anymddibyniaethnbsp;Independent, in.di.pemdent a, annibyn-ol: n, annibynwr, anymddibynwrnbsp;Indescribable, in.di.skr�'ba.bl a, annysgrifiadwy, annhraethadwy, annarluniadwy Indesert, in.di.z�rt' n, annheilyngdod Indesinent, in.des'i.nent a, dibaidnbsp;Indestructible, in.di.struk'ti.bl a, an-nyfethadwy, diddinystriadwynbsp;Indeterminable, in.di.t�r'mi.n3..bl a, an-nherfynadwy, ammhenderfynadwy |
Indeterminate, in.di.t�r'mi.nat a, an-sefydlog, aininhenodol, annherfynedig, annherfynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Iryd Indevotion, in.dt.v�'shun n, annuwiol-Indevout, in.di.vdwV a, annef�siynol Index, in'deks n, dangoseg, mynegai,nbsp;mynegres; mynegfys (tST): m (pnbsp;indices, in'dl.siz), mesur alsoddolnbsp;Indexterity, in.deks.ter'i.ti n, anneheu-der, anneheuedd, anneheurwyddnbsp;Indicant, in'di.kant a, mynegol, amlygolnbsp;Indicate, in'di.kat vt, dangos, mynegu,nbsp;hysbysu, arnodinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^arwydd, nod Indication, in.di.ka'shun dangosiad. Indicative, in'di.ka.tiv a, dangosiadol;nbsp;arwyddol; mjnegol Indicative, in.dik'a.tiv a, dangosol, mynegol. Indicative mood, modd mynegol Indict, in.d�t' vt, achwyn ar, cyhuddonbsp;Indictable, in.d�'ta.bl a, cyhuddadwynbsp;Indiction, in.dik'shun n, cyhuddwys; eyleh o amser yn cynnwys 15 mlynedd Indictment, in.d�t'ment n, cyhudd, cy-huddgwyn; ysgrit cyhuddiadnbsp;Indifference, in.difur.ens n, diofalwch,nbsp;annhueddgarwch, difaterweh, oerfel-garweh, anofaledd Indifferent, in.dif'ur.enfc a, anofalus, diofal; annhueddgar; diawydd; onbsp;ychydig bwys; canolig; diddrwg diddanbsp;Indigence, in'di.jens n, angenoctyd, tlodi,nbsp;eisieu, angen Indigene, indi.jin n, priodor [cynenid Indigenous, in.dij'i.nus a, genedigol,nbsp;Indigent, in'di.jent a, angenus, tlawd,nbsp;rheidusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nhreuliedig Indigested, in.di.jes'ted a, didrefn; an-Indigestible, in.di,jes'ti.bl a, anhydraul Indigestion, in.di.ies'tshun n, diffygnbsp;traul bwyd, annnreuliad, gwalldreul-iad, malldrauinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brofi Indigitate, in.dij'i.tat vt, bysnodi, eglur-Indign, in.d�n' a, annheilwng, anwjw Indignant, in.dig'nant a, digllawnnbsp;Indignation, in.aig.na�shun n, dig, Hid,nbsp;digofaint, soriant, digllonedd, barnbsp;Indignity, in.dig'ni.ti n, ammharch,nbsp;sarh^d, antrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[India: a, dulas Indigo, in'di.g� n, lliw glas, glas yr indiligent, in.dil'i.jent a, annyfai, diog,nbsp;anniwyd, segurliyd Indirect, in.di.rekt' a, anghyfeiriol, gwyrgyrchol; annheg, anuniongyrcholnbsp;Indirectness, in.di.rekt'nes n, anghyf-eiriolrwydd; anunionrwyddnbsp;Indiscernible, in.di.z�r'ni.bi a, anhywel,nbsp;anweledig, anamlwg |
166
-ocr page 191-Cr�; late, l�ne. n�, m�tc; she, zh=z az�re: thin, this; 7=dzh. INE
Jndiscerptible, in.cli.surp'ti.bl a, anhy-dor, annrylliadwy indiscreet, in.dis.krit' a, ansynwyrol, anghail, annoeth, drygbwyllnbsp;Indiscretion, in.dis.kresh'un n, anghall-ineb, llolinebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wahamp;n, didrefn Indiscriminate, in.dis.krim'i.nat a, di-Jndiscrimination, in,dis.krim.i.nashun w, anwahaniaeth, diwahaniaethnbsp;Indispensable, in.dis.pen's^.bl a, anheb-gorol, anhebgornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^garadwj Indispersible, in.dis.p�r'shbl a, anwasgt; Indispose, in.dis.p�z' vt, anaddasu; an-nhueddu, anhwylo Indisposed, in.dis.p�zd' a, annhueddol; anhwyius, afiachus, lledglaf Indisposition, in.dis.p�.zish un 7i,anhwyl.nbsp;annhuedd, atiechyd Indisputable, in.dis p�.ta.bl a, diddadl annadleuadwy, diammheuolnbsp;ladissolubiUty, in.dis �.l�.bil'i.ti w, an-nattodrwydd Indissoluble, in.dis o.l�.bl, Indissolv-able, in.di.zol'va.bl o, anhydawdd, an-nhoddadwy, annattodadwy Indissolvent, in.di.zorvent a, annattodolnbsp;Indistinct, in.dis.tingkt' a, aneglur, an-hyglyw, anamlwg Indistinction, in.dis.tingk'shnn, Indistinctness, in.dis.tingkt'nes n, aneglur-der, anamlygrwydd Indistinguishable, in.dis.ting'gwish.a.bl a, diwahS,n, anwahanolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch Indisturbance, in.dis.tur'bans n, tawel-Indite, in.d�t' vt, cytansoddi, ysgntenu Individual, in.di.vid'ii.al a, diwahan;nbsp;neiilduol: n, un, un dyn, un neillduol,nbsp;unigolynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ todaeth neillduol Individuality, in.di.vid.�.al'i.ti n, han-Individually, in.di.vid'�.al.i ad^ bob yn unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hybarthedo Indivisibility, in.di.viz.i.bil'i.ti a, an-Indivisibie, in.di.viz'i.bl a, anhyran, anhybarth, anrhanadwynbsp;Indocible, in.dos'i.bl, Indocile, in.dos'ilnbsp;a, anhyddysg, annysgadwy, anhydrin,nbsp;anhywaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Indocility, in.d�.sil'i.ti �, anhyddysg-Jndoctrinate, in.dok'tri.nat vt^ athraw-iaethu, dysgu, addysgu Indolence, in'dixlens ra, seguryd, syrthni,nbsp;diogi, segurdod, annylaiwchnbsp;Indolent, in'd�.lent a, swrth, dioglyd,nbsp;esgeulus, annyfalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy Indomitable, in.dom'i.t�.bl a, annol-Indorse, in.d�rs' vt^ arysgriteuu, cetn-ysgritenu |
Indorsee, in.��r.si' ra, aerbyniwr arysgrif Indraught, in'draft ra, ffrydle, inynedta inbsp;mewnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwytho Indrench, in.drensh' vt. mwydo; trochi, Indubious, in.d�'bi.us, Indubitable, in-d�'bi.tR.bl a, ammhetrus, diammhou-ol, diau, dios, dilys [denu; cymhellnbsp;Induce, in.d�s' vi^ tueddu, darbwyllo;nbsp;Inducement, in.diis'ment ra, annogaethnbsp;Induct, in.dukt' vt, arwain i mewn;nbsp;gosod mewn raeddiant o eghvys, rhoinbsp;goresgyn induction, in.duk'shun ra, gosodiad mewn meddiant, dygiad i mewn, rhoddiadnbsp;goresgyn; tynwyddyd, casgiiad [ iadolnbsp;Inductive, in.duk'tiv a, arweinlol; casgi-Indue, in.d�' vt, cynnysgaethu, donlonbsp;Indulge, in.dulj' v, boddhau, mwyth-Ibddio, liochi, maldio, cocri, anwesu;nbsp;caiiiatau Indulgence, in.dul'jens ra, anwes. lloch-iad, cyd-ddygiad; tynerwch, hynaws-edd; maddeuant-lythyr y Pab Indulgent, in.dul'jent a, anwesgar, tynernbsp;Indult, in.dult'', Induito, in.durt� ra,nbsp;braint, trwydded Indurate, in'd�.rat �, caledu, haiarnu Induration, in,d�.ra''shun ra, caledwchnbsp;Indure, in.d�V parhau, yinaros; dy-oddef [ddiwydrwydd, gweithiolnbsp;Industrial, in.dus'tri.ai a, pertliynol inbsp;Industrious, in.dus'tri.us a, diwyd, dytal,nbsp;llaturus, gweithgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ialwch Industry, in'dus.tri ra, diwydrwydd, dy-Inebriate, in.i'bri.at vt, meddwi, brwysgo Inebriation, in.i.bri.�'shun, Inebriety,nbsp;in.i.br�'i.ti ra, meddwdtxl j diolygedignbsp;Inedited, in.ed'i.ted a, anghyjiof?ddedig,nbsp;Ine�'able, in.ef'a.bl a, anhyclraeth, an-nhraethol, anhyson, anobraethadwynbsp;Ineffective, in.e.tek'tiv, Ineffectual, in-e.fek'tsh�.al a, aneffeithiol, dietfaith;nbsp;ahesol �dirym, dinerth, dirinweddnbsp;Inefficacious, in.ef.i.ka'.'shus a, egwan,nbsp;inefficacy, in.et'i.ka.si ra, aneffeithioi-deb, gwendidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anaJluedd Inefficiency, in.e.fish'en.st ra, anallu, Inefficient, in.e.tish'ent o, analluog, di-effaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystwyth Inelastic, in.i.Ias'tik a, anhydwytb, an-Inelegance, m.ei'i.gans ra, annhlysni, an-niilynder, anwychder Inelegant, in.el'i.gant a, anghymhen,nbsp;annhlws, ammhrydterth [haeddwiwnbsp;Ineligible, in.eri.ji.bl o, annewisol, an-Ineioquent, in.ei'�.kwent a anffraeth,nbsp;anhyawdl 1G7 |
INF p^th, fat, �re, met, m^-rine, pin, orb, on, curve, cut, t^=too, t^k=took;
inextricable, in.eks'tri.x�,.bl a,annattod-adwy, annadrysadwy, anesgorol, dyrys Ineye, in.�quot; vi, llygadimpio, impionbsp;Infallibility, in.tal.i.biri.ti n, anffaeled-igrwydd, anhydwyiledd, anfethiant,nbsp;anghyteiliornadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ball
Infallible, indal'i.bl a, anlfaeledig, anhy-Infame, in.tam' enliibo, difr�o, athrodi Infamous, in'fi.mus a, gwaradwyddus,nbsp;gwarthus, cywiJyddus[enlIib, gwarthnbsp;Intamy, in'ta.mi n, anair, gwaradwydd.nbsp;Infancy, in'ian.si mabandod, mebyd,nbsp;maboed. From his infancy, o�i faban-dod, er yn blentyn
Infant, in'fant n, maban, baban, mebai? mebyn, dyn bach; vn ol cyfraithnbsp;Lloegr, UD dan un ar hugain oednbsp;Infanta, in.fan't^ n, enwawd ar dywys.
ogesau Portugal ac Yspaen Infanticide, in.fan'ti.s�d n, babanladd-iad, mabanladdiad^ babanleiddiadnbsp;Infantile, in'fan.til, Infantine, in'fan.tianbsp;a, babanaidd, mabanaidd, plcntynaiddnbsp;Infantry, in'fan.tri n, milwyr traed,nbsp;traedfilwyr, pedyd, peddydnbsp;Infatuate, in.fat'sh�.at vt^ ^nfydu, pen-wanu, gorphwyllo; rheibio, llygad-dynu; a, penwan, ynfydnbsp;Infatuation, in.fat.tsh�.a'shun w, ynfyd-iad, ammliwylliadj ammhwyllineb,nbsp;penwendid, ynfydrwyddnbsp;Infeasible, in.fi'zi.bl a, anwneuthuradwynbsp;Infect, in.fekt'�^i, Ilynu, adwytho, heintio,nbsp;gwenwyno; liygru, halogi [glynolnbsp;Infection, in.fek'shun w, llwgr, haintnbsp;Infectious, in.fek'shus a, heintus, ad-wythig, heintddwyn, heintiolnbsp;Infecund, in.fek'und a, anfirwythlawn,nbsp;diffaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[londeb, difFaethder
Infecundity, in.fi.kun di.ti w, anffrwyth-Infelicity, in.fi.lis'i.ti n, annedwyddwch Infer, iniiiri vi, casglu, tynu casgliadnbsp;Inference, in'f�r.ens n, casgliadnbsp;Inferior, in.fi'r'i.�r a, is, iselach, gwael-ach; Ilai: n, isafiad, israddwrnbsp;Inferiority, in.li�r.i.or'i.ti n, israddiad,nbsp;isgyflwr, gwaelder, iseledd, isdernbsp;Infernal, in.t�r'nal o, uffernol, die�ignbsp;Inferrible, inier'i.bl a, casgliadwynbsp;Infertile, in.t�r'til a, anfirwythlawn, di-firwyth, diffaeth, digpnyrch [londebnbsp;Infertility, in.f�r.til'i.ti n, anhrwyth-Irit�st, in.t�stquot; vt^ afionyddu, blinonbsp;lutestive, in.fes'tiv a, anlion, dilon, aflonnbsp;infidel, in'ti.del n, angnredadyn, an-llyddiwr, anghrediniwr, difiydd: a,nbsp;anghrediniol, digred
Inept, in.ept' a, anaddas, tfol, oler, au-etrydiol, d�es, ditudd Ineptitude, in.ep'ti.t�d n, anaddasrwydd;
�oledd nbsp;nbsp;nbsp;[artaiedd
Inequality, in.i.kwol'l.ti n, anghyf-Inequipollent, in.ek.wi.pol'ent a, anghyf-rymus nbsp;nbsp;nbsp;j^iawn
Inequitable, in.ek'wi.tS..bl o, anghyt-Inequivalve, in.ek'wi.valv a, a chragenau anghyfartalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_ wreiddiol
Ineradicable, in.�.rad'i.ka.bl a, annad-inergetic, in.�r.jet'ik a, hwyrdrwm, antywiogj marwaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^adwy
Inerrable, in.er'^.bl o, anghyfeiliorn-Inert, in.urt' a. swrth, antywiog, diegni inertia, in.�r'sna n, anegni; syrthninbsp;Inertness, in.�rt'nes n, anfywiogrwydd,nbsp;syrthni, dioginbsp;Inestimable, in.es'ti.m^.bl a, anhywerth,nbsp;ammhrisiadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aneglur, anhywel
Inevident, in.ev'i.dent a, anamiwg, inevitable, in.ev'i.t3..bl a, anocheladwynbsp;Inexcitable, in.ek.s� t�,.bl a, anghyffronbsp;Inexcusable, in.eks.k�'za.bl a, diesgus,nbsp;anesgusodol
Inexhaiable, in.eg.za'ia.bl a, dianwedd-adwy
Inexhausted, in.eg.z�s'ted cf, annyspydd-Inexhaustible, in.eg.z�s'ti.bl a, diudar-tod; annyspyddadwy Inexistence, in.eg.zis'tens w,anfodolaethnbsp;Inexistent, in.eg.zis'tent a, difod, dihan-fod, dihanfoool, anhantodolnbsp;Inexorable, in.eks'�.ra.bl o, annyhudd-adwy, anghymmodlawn, diysgognbsp;Inexpansible, in.eks.pan'si.bi a, an-nhaenolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[asrwydd
Inexpedience, in.eks.pi'di.ens n, anadd-Inexpedient, in.eks.pi'di.ent o, anghyf-addas; anghyfl�'us; anfiiddiol, atlesol Inexpeditious, in.eks.pi.dish'us a, an-frysgar, oediog
Inexperience, in.eks.piVi.ens n, anym-arteriaeth, ammhro�ad Inexpert, in.eks.p�rt' a, anghyfarwydd,nbsp;antedrus, anhylaw^adwy, annileadwynbsp;Inexpiable, in.eks'pi.d.bl a, aniawn-Inexplicable, in.eks'pli.ka.bi a, annat-todol, anegluradwy
Inexplicit, in.eks.plis'it c, aneglur, ty-wyll nbsp;nbsp;nbsp;[nhraethadwy
Inexpressible, in.eks.pres'i.bl a, an-Inexpugnable, in.eks.pug'n^.bl a, anor-esgynadwy [tyniad, anhelaethiau Inextensiqn, in.eks.ten'shun n, anes-Inextinguishable, in.eks.ting'gwish.a.binbsp;a, annidbddadwy
168
-ocr page 193-�re; latc; line, no, route; she, zh=z azure; thin, THis; j=dzli. ING-
Infidelity, inii.del i.ti n, anghrediniaetii, andyddiaeth; an�yddlondebnbsp;Infinite, inli.nit a, anteidrol, aneirif,nbsp;annherfynol; afrifed, dirit, diderfynnbsp;Infiniteness, in'fi.nit.nes, Infinitude, in-fin'i.t�d, Infinity, in.fin'i.ti n, anfeidr-oldeb, annhertynoideb, afrifoldeb[fachnbsp;Infinitesimal,in.tin.i.tes'i.mal o, anfeidrolnbsp;Infinitive, in.fin'i.tiv a, annhertynadwy. Infinitive mood, modd annherfynol Infirm, iroturm' a, egwan, gwan, claf,nbsp;methianllyd, llesg, dinerth, dirym,nbsp;cymhercyn: vt, gwanhau, llesgaunbsp;Infirmary, in.f'ur'mur.i n, yspytty, clafdynbsp;Infirmity, in.fur'mi.ti n, gwendid, llesg-edd; atiechyd, clefyd; meth, methiantnbsp;Infirmness, in.turm'nes n, eiddilwch,nbsp;llesgedd, gwendid Infix, m.fiks' vt, gyru i mewn; sicrhau Inflame, in.flam'v, ennyn, ffiamio; cyfF-roi, llidio. Inflamed, llidusnbsp;Inflammability, in.fiam.a.bil'i.ti n, fflam-^drwydd, hylosgrwydd [ yciiadwynbsp;Inflammable,in.flam'a.bl a, hyl�sg,fflam-Inflammation, in.fla.ma'shun n, fflameg,nbsp;brydaniaeth; ennynfa, tandde, llosgfanbsp;Inflammatory, in.flam'a.tur.i a, fflam-egol, ennynol, llidiol; cyfrr�us[balch�onbsp;Inflate, in.flat' vt. chwyddo, chwythu i;nbsp;Inflation, in.fiii^shun n, chwyddiad; gwyntchwydd, gwyntogrwydd Inflect, in.fiekt' vt, plygu; treiglo, troi,nbsp;newid, amrywio, amrywioiinbsp;Inflection, in.flek'shun n, plygiad inbsp;mewn; croesogwyddiad; newidiad, cy-weiriad; treigliad Inflexibility, in.flek.si.bil'i.ti n, anys-twythder, anhyblygedd, diblygedd Inflexible, in.flek'si.br a, anhyblyg, an-ystwyth, anystumgar; diysgognbsp;Inflict, in.flikt' vt, rhoddi cosp, cospinbsp;Infliction, in.flik'shun n, cosproddiad,nbsp;cospedigaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol Inflictive, in.flik'tiv a, cospedigol, cosp-Influence, in'fiii.ens n, effeithioldeb, dy-lanwad; rhinwedd: vt, dylanwadu; cynhyrfu, annognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dylifol Influent, in.flu'ent a, yn llifo i mewn, Influential, in.flu.en'shal a, dylanwadol,nbsp;cynhyrfol, cymheliol, annogolnbsp;Influenza, in.tiu.en za n, annwydhaint,nbsp;annwydwst, haint annwydnbsp;Influx, in'fluks n, dylifiad, ymlanwad,nbsp;rhediad i mewn, ymiifad [amblygunbsp;Infold, in.toid' vl, dybiygu; amwisgo,nbsp;Infoliate, m.t�'ii.at vt, deiiiannu, deilio,nbsp;Intorce, in.fd�rs',�Enforcenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dalenu |
inform, in.torm' v, nysbysu, addysgu, cyfarwyddo, adrodci, mynegu. To inform upon, achwyn ar, cyhuddonbsp;informal, in.for'mai a, atreolaidd, af-reolusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^cyhuddwr Informant, informant n, mynegwr; information, in.for.ma'shun n, hy^ys-rwydd, hysbysiaeth, hanes; addysg;nbsp;achwyniad, cyhuddiadnbsp;Informer, in.f�r'm�r n, hysbyswr; cy-huddwr, achwynwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arswyd Intbrmidable, m.f�r'mi.d3,.bl a, di-Informity, in.for'mi.ti n, aflunieidd-dra; annhrefn nbsp;nbsp;nbsp;[dori Infract, in.frakt'tori, dryllio; man-infraction, in.frak'shun n, toriad infralapsarian, in.fra.lap.se�r'i.an a, arnbsp;ol cwymp Adda: n, tan-gwympiedyddnbsp;Intramundane, in.fra.mun'dan a, istydolnbsp;Infrangible, in.tran'ji.bl a, annhoradwy,nbsp;anhyffiwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anfynychder Infrequency, in.fri'kwen.si n, anamledd, Infrequent, in.fri'kwent a, anaml, an-fynych, anarferoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhewi Infrigidate, in.ffij'i.dat vi, oeri, fi'eru, Infringe, in.frinj' vt, tori, troseddunbsp;infringement, in.fnnj'ment n, toriad,. trawsdoriad, troseddiad nbsp;nbsp;nbsp;[lawn Inlructuose,in.fruk'tsh�.�s a, anfi'rwyth-Intrugiterous, in.trw.jit'ur.us a, di-flrwyth, heb ddwyn ffrwyth Infucate, in.fii'kat vt, arliwionbsp;Infumate, in.fii'mat vt, mwgsychunbsp;Infuriate, in.fii�r'i.at a, cynddeiriog-wyllt, gorwyllt, fiyrnig, llidiognbsp;Infuscate, in.fus'kat vt, duo, pygdduonbsp;Infuse, in.tuz' vt, tywallt i mewn; mwydo, trwytho, sicio Infusible, in.fii'zi.bl a, annlioddadwynbsp;Infusion, in.fii'zhun n, ty walltiad,mwyd-iad; mwydlyn, isgell, dyferwadnbsp;Infusive, in.tii'siv a, trwythol, mwydolnbsp;Ingeiable, in.jel'a.bl a, angheuladwynbsp;Ingeminate, in.jem'i.nat vi, dyblu, ail-adrodd, ailddywedydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Ingemination, in.jem.i.na'shun n, dybi-Ingenerate, in.jen'ur.at, Ingenerated, in-jen'ur.a.ted, Ingenite, in.jen'it a, na-turiol, cynhenid, greddfol Ingenious, in.ji'ni.us a, athrylithgar,nbsp;cywrain, ceifyddgar, dyfeisgarnbsp;Ingenuity, in.ji.nii'i.ti n, cyw�reinrwydd,nbsp;cywreindeb, athryiith, cellyddgarwchnbsp;Ingenuous, in.jen'�.us a, didwyll, teg,nbsp;rhydd, rnwydd, annicheligarnbsp;Ingenuousness, m.jen'li.us.nes a, dUnbsp;Ifuantrwydd, tegwch, didwyileddnbsp;IGy |
INN path, fat, lt;*re, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, tw=too, t^krrtook,
Ingest, in.jest' vi, tatlu I'r cylla Inglorious, in.gl��r'i.us a, anghlodfawr,nbsp;anenwog, dianrhydedd, gwarthus, di-glod, dirymusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[neuarian; Ingot, ing'gut n, clamp neu dalp o auri Ingraft, in.graft' vt, impio, dwtnsefydiu'nbsp;Ingrain, in.gran' vt, dwfnosodnbsp;Ingrate, ing'grat n, ann�olchyn, dyn di-! ddiolch: a, ann�olchgar, diddiolch Ingratiate, in.grii'shi.at vt^ ennill boddnbsp;da, ymlusgo i gymmeriad [garvpchnbsp;Ingratitude, in.grati.tiid n, aiin�oich-Ingravidate, in.gra'vi.dat v, beichiogi; epilioj llenwi [ydd, cymmysgran Ingredient, in.gri'di.ent n, cyffyr, defn-Ingress, ing'gres ?i, dyfodiad i mewnnbsp;Ingression, in gresh'un mynediad inbsp;mevs^n; porth Inguinal, ing'gwi.nal a, arffedol [llyncu Ingull, in.guit' vt, sugno i iynclyn;nbsp;ingurgitate, in.gur'ji.tat v, rheiblyncunbsp;Ingustable, in.gus'lit.bl a, anarchwaeth-adwy, diflas inhabile, in.iiab'il a, anfedrus Inhabit, in.hab'it v, cartrefu,cyfanneddu,nbsp;trigo, preswyiionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyt'anneddoi Inhabitaole, in.hab'i.tlbl a, trigiannol, Inhabitant, in.hab i.tant n, trigiannydd,nbsp;cyfanneddwr, preswyiiwr, cartretwr,nbsp;gwladychydd; brodor. Inhabitants ofnbsp;the same place, cyd-drigolionnbsp;Inhale, in.har vt, tynu i mewn gyda�rnbsp;anadl, anadlu i mewn, atanadlunbsp;Inharmonious, in.har.mo'nl.us ^nbsp;anghynghaneddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[feirch tnhearse, m.h�rs' vt, amgau mewn elor Inhere, in.hi�r' vi, dwfn ymlynu, glynunbsp;Inherence, in.hi�r'ens w, glyniad, ym-Ijniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ [lynoi Inherent, in.hi�r'ent a, cynhenid; dyfn-Inherit, in.her'it vt, etifeddu; medd-iannu, perchenogi nbsp;nbsp;nbsp;[etifeddol Inheritable, in.her'l.ta.bl a, treftadol, Inheritance, in.her't.tans n, etifeddiaeth. Paternal inheritance, treftadaeth inheritor, in.her'ht�r n, etiteddnbsp;Inheritress, in.her'i.tres, Inheritrix, in-her'i.triks n, etifeddesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lyniad Inhesion, in.hi'zhun n, greddfiad, ym-inhibit, in.hib'it vt, gwahardd,gwaraf�un, lluddias, rhwystro, attal [iad, attaiiadnbsp;Inhibition, in.hi.bish'un n, gwahardd-Inhospitable, in.hos'pi.ta.bl a, anlletty-gar, anghroesawgar [anllettygarwchnbsp;Inhospitableness, in.hos'pi.ta.bl.nes nnbsp;inhuman, in.hii'man a, annynol, creu-lawn, dideimiad, didrugaredd |
inhumane, in.hu.maii' a, auhynaws, annhyner, annhirion, annyngarnbsp;Inhumanity, in.hii.rnan'i.ti n, creulon-deb, cieidd-clra, annhiriondebnbsp;Inhumate, in.hii�miit, Inhume, in.h�m'nbsp;vt, claddu, daiarunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wynebus Inimical, in.iin'i.kal a, gelynoi, gwrth-Inimitable, in.im'i.ta.bl n, anefelych-adwy, digyffelyb, rhagorol Iniquitous, in.ik'wi.tus a, drygionus,nbsp;angityfiawn, traws, pechadurnsnbsp;Iniquity, in.ik'wi.ti n, drygioni, anwir-edd, camwedd, anghyfiawuder, troseddnbsp;Initial, in.ish'ai a, dechreuol, egwyddor-oL Initial letters, dechreuoiionnbsp;Initiate, in.ishi.at vt, egwyddori; der-byn i mewn; dechreunbsp;Initiation, in.ish.i.a'shun n, cycbwyn-iad, egwyddoriad, gosodiad mewnnbsp;swyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol Initiatory, indsh'y^.tur.i a, egwyddor-Inject, in.jekt' vt, chwistreilu i, taffu i mewnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mewn Injection, in.jek'shun n, chwistrelliad i injudicable, in.jii'di.ka.bl a, autarnadwynbsp;Injudicial, in.j�.dish'ai a, anghyfreith-iolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ^ [sjnwyrol, annoeth Injudicious, in.j�.dish'us a, difarn, an-Injunction, in.jungk'shun n, gorchym-myn, arch, archiad; gwanarddiad; gwaharddebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwneyd cam i Injure, in'jur vt, niweidio, coiledu, drygu, Injurious, in.j�Vi.us a, niweidiol, cam-weddus, sarhaus, trawsnbsp;Injuriousness, injii�r'i.us.nes n, niweid-ioldebj camweddusrwydd [collednbsp;Injury, m'jur.i n, cam, sarhSd, niwed,nbsp;Injustice, in.jus'tis n, anghvfiawnder,nbsp;cam, camwrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[grifenlyn Ink, ingk n, du, inc, du ysgrilenu, ys-Inkhorn, ing'k�rn n, corn du, dugorn Inkle, ing'kl n, llinynwe gul [arwyddnbsp;Inkling, ingk'Iing n, awgrym, amnaid,nbsp;inky, ing'ki a, duog, dunbsp;Inland, in'land a, diartor, canoldirog: n, canoldir nbsp;nbsp;nbsp;[ gyfraith Inlaw, m.lo' vt, dwyn dan nawdd y Inlay, in.la' (^pt amp; pp inlaid, in.lad') vt,nbsp;brithaddurno, brithosodnbsp;Inlet, in'iet �. ffrydie, adwy, mynedfa i. Sea-mlet, morgiitach, angoria Inly, in'li a, mewnol, tutewnol [cyttywrnbsp;Inmate, in'raat n, ilettywr, gwesttai,nbsp;Inmost, in'most a, nesat i mewn, dytnafnbsp;Inn, ill n, tatarn. tatarndy, ostl, Hetty,nbsp;gwestty, gwestfa, gwestle. Inns ofnbsp;Court, ysgoidai cylreitliwyrnbsp;170 |
^re; late; line, no, m�te; she, 2h=z azure; thin, this; ^=rdzh. INS
Innate, in.at' a, cynhenid, naturiol, cvn-nwynol, mewnol [adwy, difordwyol Innavigable, in.av'l.ga.bl a, anfordwy-Inner, in'ur a, tufewnoi, ne*� i mewnnbsp;Innermost, in'�r.m�st a, nesaf i mewnnbsp;Innerve, in.�rv' vt cryfhaunbsp;Innings, in'ingz np, tiroedd a ennillwydnbsp;o�r m�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tywr Innkeeper, in'ki.pur n, tafarnwr, gwest-Innocence, in'o.sens n, diniweidrwydd Innocent, in o.sent a, diniwed, gwirion,nbsp;dienog, glan, diddrwg, difai, pur: n.nbsp;un diniwed; gwirionyn. Innocents*nbsp;Day, Gwyl y Gwirioniaidnbsp;Innocuous, in.ok'�.ns a, diniwed, di-ddrwg, diberygl Innominate, in.om'i.nat a, dienw[detod Innovate, in'o.vat v, newyddu, newidnbsp;Innovation, in.�.va'shun n, dygiad defodnbsp;newydd i mewn, defodnewidiadnbsp;Innovator, in'�.va.t�r newyddiwrnbsp;newidiwr, defodnewidiwrnbsp;Innoxious, in.ok'shus a, diddrwg, diniwednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awgrym Innuendo, in.�.en'd� n, lledarwydd, Innumerable, in.�'mur.a.bl a, aneirii,nbsp;afrifed, dirif, dirifedinbsp;Innutritioua, in.�.trish'us a, anfaethlawnnbsp;Inobservable, in.ob.zurVa.bl a, annod-adwy, anhynod, anweladwynbsp;Inoculate, in.ok'u.lat vt, impio; llygad-impio, byw^llu; gosod y trech wennbsp;Inoculation, in.ok.�.la'shun n, llygad-impiad; ffordd o roddi y frech wennbsp;Inodorous, in.�'dur.us a, diarogl, an-sawrusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddrwg, didramgwydd Inoffensive, in.o.fen'siv a, diniwed, di-Inofficial, in.o.tish'ai a, answyddol Inofficious, in.o.fish'us a, anymyrgarnbsp;luopinate, in.op'i.nat a, annysgwyliedignbsp;Inopportune, in.op'or.tiin a. aminbryd-lawn, anamserol, anghy��usnbsp;Inoppressive, in.o.pres'iv a, anorthrymolnbsp;Inordinate, in.�r'ai.nat a, anghynhes,nbsp;afreolus, anweddol, gormodus. Inordinate desire, trachwantnbsp;Inorganic, in.or.gan'ik a, anermigol,nbsp;ammheiriannol, anghyfluniol, anar-dumignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyssylltu Inosculate, iikos'kiidat tgt;, C3rfuno, uno, Inosculation, in.os.k�.la'shun �, cusannbsp;Inquest, ing^kwest n, chwiliad, rheith-holiad, holiad, rheithbrawf. Coroner snbsp;inquest, trengholiad [der, aflonyddwchnbsp;Inquietude, in.kw�'i.t�d n, anesmwyth-Inquinate, ing'kwi.nat vt, halogi, liygrunbsp;Inquination, m.kwl.na'shun n, halogiad |
Inquire, in.kw�'r' v, ymofyn, holi, gotyn Inquiry, in.kwi�r'i n, vmofyniad, holiadnbsp;Inquisition, in.kwi.zi8h'un n, chwiliad; chwii-lys nbsp;nbsp;nbsp;[holgar Inquisitive, in.kwiz'i.tiv a, ymofyngar, Inquisitor, in.kwiz'i.tur n, cliwiliedyddnbsp;Inquisitorial, in kwiz.i.t��r'i.al a, chwil-iedyddaidd, chwil-lysaidd [reilionbsp;Inrail, in.ral vt, amgledru, cledru, am-Inroad, in'rod n, ymgyrch, rhuthrgyrchnbsp;Insalubrious, m.sa.lii'bri.us a, afiachus,nbsp;afiachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[laethol Insanable, in.san'a.bl a, anfeddygin-Insane, iu.sau' a, gwallgofus, ynlyd, ammhwyllog, gorphwyilognbsp;Insanity, in.san'i.ti w, ynfydrwydd, gor-phwyll, gwallgofrwyddnbsp;Insatiable, in.sa'shi.a.bl, Insatiate, in-sa'shi.at a, anniwalladwy, gorwancus,nbsp;annigonol, diwalanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f foddlonrwydd Insatisfaction, in.sat.is.fak'shun n, an-Insaturable, in.sat'sh�.ra.bl a, anlanw-adwy nbsp;nbsp;nbsp;{Iwyno Inscribe, in.skr�b'tgt;f, arysgrifenu; cyf-Inscription, in.skrip'shun n, arysgrifen, craifft,argraff; ^fiwyniad, argyflwyn-iadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadwy, anchwiliadwy Inscrutable, in.skrw'ta.bl a, anolrhein-Insculp, in.skulp' vt, cerfio, crifio, crifellunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lcrifelliad Insculpture, in.skulp'tshur n, cerfiad, Inseam, in.sim' vt, gwrymwnVo [filynnbsp;Insect, in'sekt n, trychbryfyn, trych-Insection, in.sek'shun n, toriad i, trwchnbsp;Insectivorous, in.sec.tiv'o.rus a, ynnbsp;bwyta trychfilodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiwr trychfilod Insectologer, in.sek.tol'ojur n, darlun-Insecure, in.si.k�V a, ann�ogel, ansicr, peryglusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ perygl Insecurity, in.sI.k�V'i.ti n, ann�ogelwcB, Insensate, in.sen'siit a, dideimlad, hurtnbsp;Insensibility,in.sen.si.hiri.tiw,annheim-ladrwydd, dideimladrwyddnbsp;Insensible, in.sen'si.bl a, annheimladwy,nbsp;anweladwy. anamgyffredadwy a�r syn-wyrau allanol; dideimlad [dideimladnbsp;Insentient, in.sen'shent a, disynwyr;nbsp;Inseparability, in.sep.ur.a.bil'i.ti n, an-neillduoldeb, anysgariaethnbsp;Inseparable, in.sep'ur.l.bl a, anwahan-adwy, anysgarolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| mewn Insert, in.surt' vt, gosod neu ddodi i Insertion, in.sur'shun n, gosodiad inbsp;mewn; yr hyn a osodir i mewnnbsp;Inservient, in.sur'vi ent a, defnyddiol,nbsp;gwasanaethgar, atebol i ddybennbsp;Inshell, in.shel' vt, cuddio mewn cragennbsp;171 |
3NS path, fat, ere, met, mS.-rine, pin, 6rb, on, c�rve, cut, tw=too, t\Vk=took; Inside, in.s�id' n, y tu mewn: a, mewnol. On the inside, o�r tu mewn, oddi tewn Insiduous, in.sid'�.us a, dichellgar,nbsp;twyllgar, bradwrus [dicheil, bradnbsp;Insiduousness, in.sid'ii.us.nes �, twyll,nbsp;Insight, in's�t n, dwfn olygiad, cyfar-wyddyd, golwg i�r tu mewnnbsp;Insignia, in.sig'ni.4 np^ arwyddion onbsp;swyddogaeth neu anrhydeddnbsp;Insignificance, in.sig.nif'i.kans n, an-syiwedd, dibwysedd; anarwyddocidnbsp;Insignificant, in.sig.nif'i.kant a, disyl-wedd, dibwys, diystyrnbsp;Insincere, in.sin.siV a. anghywir, rhag-rithloi, twylJodrus, gau [rhagrithnbsp;Insincerity, in.sin.ser'i.ti n, fFnantrwydd,nbsp;Insinuant, in.sin'ii.ant a, gwenieitholnbsp;Insinuate, in.sin'ii.at v, truthymlusgo,nbsp;gwenieitho; lledarwyddo, amneidionbsp;Insinuation, in.sin.iia'shun n, truth-ymlusgiad, crybwyliiad cyfrwys, lled-grybwylliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[merf Insipid, in.sip'id a, diflas, ammlasus, Insipidity, in.si.pid'i.ti w, diflasrwydd,nbsp;aaflas, merfdra [wendid, hurtrwyddnbsp;Insipience, in.sip'yens �, ffoledd, pen-Insist, in.sist' vi, sefyll ar 5 haeru; hbni;nbsp;dirgymhell, dal her Insitiency,in.sish'en.si n, disychedrwydd Insition, in.sish'un n, impiad [rhyseddnbsp;Insobriety, in.s�.br�'i.ti n, meddwdod;nbsp;Insociable, in.s�'�ht.a.bl o, anghyfeill-Insolate, in'so.lat vt^ haulsychu [garnbsp;Insolation, in.so.la'shun n, haulsychiad,nbsp;dynoethiad i beiydrau yr haul; gor-darawiad yr haul, neu glefyd a achosirnbsp;gan ei beiydraunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyfder Insolence, in'so.lens n, trahausder, gor-losolent, in'so.lent a, haerllug, traws-falch nbsp;nbsp;nbsp;[anhydawdd Insoluble, in.sorii.bl o, annhoddadwy, Insolvency, in.sol'ven.si n, methdaliad,nbsp;palldaliad, toredigaeth, torgedaethnbsp;Insolvent, in.sol'vent methdalwr,nbsp;palldalwr, torged: o, analluog i dalu,nbsp;wedi torinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iog Insomnius, in.som'nt.us a, breuddwyd-losomuch, in.so.mutsh' ad, yn gym-maint, gan, hyd oni, fel, nes Inspect, in.spekt' vt, edrych i mewn i,nbsp;golygunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olygiad, arolygiad Inspection, in.spek'shun n, goruch-Inspector, in.spek't�r n, arolygwr, ym-welwr, goruchwyliwr Inspersion, in.spfir'shun n, ardaenelliadnbsp;Insphere, in.sfiV vt, gosod mewn rhodnbsp;lospirable, in.sp�r'a.bl a, anadladwy |
Inspiration, in.spi.ra'shun n, anadiiad; ysbrydoliad, ysbrydoliaeth Inspire, in.sp�V v, tynu yr anadl inbsp;mewn, anadlu; ysbrydolinbsp;Inspirit, in.spir'it vt, bywiocau, rhoinbsp;ysbryd mewn un, calonogi, cefhoginbsp;Inspissate, in.spis'at vt, tewy chu, te whaunbsp;Inspissation, in.spi.sa'shun n, tewychiadnbsp;Instability, in.sta.bil'i.ti n, anwadalwch,nbsp;cyfnewidioldeb, ansadrwyddnbsp;Instable, in.sta'bl a, anwastad, anwadal,nbsp;gwammal, cyfnewidiolnbsp;Install, in.st�l' vt, urddo, graddio; gorseddu, rhoddi mewn meddiant Installation, in.std.la'shun, Installment,nbsp;in.st�i ment n, urddiad, gorseddiadnbsp;Instalment, in.stol'ment n, rhan-dll,nbsp;rhan-daliad; cytran, dognnbsp;Instance, in'stans n, enghraifFt, cynllun;nbsp;dymuniad, deisyfiad, taergais: v, sonnbsp;am, rhoi cynllun. For instance, ernbsp;enghraifft, er dangos, fel hynnbsp;Instant, in'stant n, cythrym, mynydyn,nbsp;amrantiad, hanner^n: a, taer; di-attreg, ebrwydd. 'The filth instant,nbsp;y pummed dydd o�r mis presennol, ynbsp;pummed cyfisol Instantaneous, in.stan.tU'nl.us a, cyth-rymol, disytyd, disymmwth Instantly, in'stant.li ad, yn daer^ ynnbsp;ddyfal; mewn mynydyn, yn dioed,nbsp;yn ddiaros, toe, chwapnbsp;Instate, in.stat' vt, gosod mewn rhywnbsp;urdd neu setyllfa, urddasunbsp;Instaurate, in.sto'rat vt, adferu, adgy-weirio, aduewyddu Instauration, in.st�.rashun n, adferiad Instead, in.sted' ad, yn lie, tros; cystal anbsp;Instep, in'step n, gwar troed, arsangnbsp;Instigate, in'sti.gat vt, cynhyrfu, annog,nbsp;cymhell, annos Instigation, in.sti.ga'shun n. cynhyrfiad Instigator, in'sti.ga.tur n, cynhyrfiwr^nbsp;annogwr, cymhellwr [egwyddonnbsp;Instil, in,stil' vt, defnynu i mewn;nbsp;Instillation, in.sti.la'shun n, cyfraniadnbsp;addysg, egwyddoriadnbsp;Instinct, in'stingkt n, greddf, anian-duedd: a, bywiog; cymhelledignbsp;Instinctive, in.stingk'tiv a, greddfol,nbsp;anianol, cyngreddtoinbsp;Institute, in'sti.tiit n, egwyddor, cyn-ddeddt, deddt, cynraitli; gosoJiad:nbsp;cymdeithas, celfyddfa: vt, gosod, sef-ydlu; addysgu Institution, in.sti.t�'shun n, gosodiad, sefydliad: addysgiad; celfyddfanbsp;172 |
�re; late, line, no, miite; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. INT
instruct, in^strukt' rt, addysgu, cytar-wyddo, dysgu, hyfforddi Instruction, in.8trak'shun n, addysg,nbsp;hyfforddiad,cytarwyddiad;dysg. Juvenile instruction, mabinoginbsp;Instructive, in.struk'tiv a, athrawaidd,nbsp;addysgiadol, dysgedigol, liyfforddiadolnbsp;Instructor, in.struk'tur n, dysgawdwr,nbsp;athraw, cyfarwyddwr, dysgeoyddnbsp;Instructress, in.struk'tres n, athrawesnbsp;Instrument, in'strw.ment n, offeryn,nbsp;peiriant, trecyn, art, ertyn, diJyr; ys-griten, gweithred, gweithredebnbsp;Instrumental, in^trwjmen'tai a, offer-ynol, defnyddiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[offerynoldeb Instrumentality, in.strw.men.tal'i.ti n. Insuavity, in.swav'i.ti n, ansirioldebnbsp;Insubjection, in.sub.jek'shun n, annar-ostyngiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ymostyngiad Insubmission, in.sub.misn'un n, an-Insubordinate,in.sub.6r''dl.nata.a{reolus, terfysglyd, gwrthlywodraetholnbsp;Insubordination, in.sub.dr.di.na'shun n,nbsp;afreoledd, terfysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy Insufferable, in.suf ur.S.bl a, annyoddet-Insufficiency, in^u.tish'en.si n, annigon-edd; anallu nbsp;nbsp;nbsp;[anadda: InsuflBcient, in.su.fish'ent a, annigonol, Insufflation, in.su.fla'sbun n,anadliad arnbsp;Insular, m'sii.lur a, ynysol, ynysognbsp;Insulate, in'su.lat vt, ynysu, neillduo,nbsp;dydoii, unigoli Insult, in'sult n, sarh^d, dirmyg, traha Insult, in.8Ult't7t, dirmygu, ammharchu,nbsp;difrio, anfr�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^gwatwarus Insulting, in.surting 0, diystyrllyd, Insuperable, in.sii�pur.^.bi a, anorch-fygoi, anorfodol ^ [anorfodeddnbsp;Insuperableness, in.supur.a.bknes nnbsp;Insupportable, in.su.p��r't^bl a, an-oddetadwy, anoddetolnbsp;Insuppressible, in.su.pres'i.bl o, an-attaliol, anattaliadwynbsp;Insurance, in.shw�r'an8 w, diogeliad, di-goUediad, digollediant, yswiriant. Insurance-office, diogelfa, digoiledta^nbsp;Insure, in.8hw�r'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diogelu, yswirio, digolledu; sicrhau Insurgent, in.sur'jent n, terfysgwrnbsp;Insurmountable, in.sur.muwn'ta.blnbsp;anorchtygadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwrthgodiaa Insurrection, m.su.rek'shun n, tertysg, Intactable, in.taic'ta.bl fl,annheimladwynbsp;Intaglio, in.tal'yo n, careg geugertiedignbsp;Intangible, in.tan'ji.bi a, digyffyrddadwynbsp;Intastable, in.ta'sia.bl a, anarchwaeth-Int^er, m'ti.jur n, cytanrif, sym [adwy |
Integral, in'ti.gral a, cytan, cytiawn: �, y cytan, cyfanbeth Integrity, in.teg'ri.ti n, uniondeb, cy-wirdeb nbsp;nbsp;nbsp;[croenyn, pilen Integument, in.teg'�.ment n, croen, Intellect, inte.lekt n, deall, deaiitwr-iaeth; synwyr, meddwl. Men of intellect,gwyr dealt us, dynion meddylgarnbsp;Intellective, in.te.lek'tiv, Intellectual,nbsp;in.te.lek't5hu.al deallol, dealltoJ,nbsp;dealledigol, meddyllolnbsp;Intelligence, in-tei'i.jens �, dealltwr-iaeth, gwybodaeth; hysbysrwydd,hys-bysiaeth, lianesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddwr, ysb'iwr Intelligencer, in.tel'i.jen.s�r new-intelligent, in.tel'i.jent a, deallgar, syn-wyrol, deallus, gwybodus Intelligible, in.tel'i.ji.bl a, dealladwy,nbsp;hawdd ei ddeall Intemperament, in.tem'pur.a.ment n, annhymmer, ansawdd drwgnbsp;Intemperance, in.tem'pur.ans w, annhymmer; anghymmedroldeb, an-nhymmerusedd; meddwdodnbsp;Intemperate, in.tem'pnr.at a, annhym-merus; anghymmedrolnbsp;Intemperature, m.tem'pur.a.tsh�r n, an-nhymmenisedd,annhymmereiddrwyddnbsp;Intenable, in.ten'a.bl o, annaliadwynbsp;Intend, in.tend' vt, meddwl, bwriadu,nbsp;amcanu, bod ar tedr, goiygunbsp;Intendancy, in.ten'damsi n, golygiaeth,nbsp;golygiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[uchwyliwr Intendant, in.ten'dant n, golygwr, gor-Intendment, in.tend'ment n, bwriad, gwirfeddwl, dybennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tyneru Intenerate, in.ten'ur.at vt, meddalu, Intense, in.tens' a, angerddol, tanbaid,nbsp;terwyn, tra mawr, tra dwys, dwys^nbsp;Intenseness, in.tens'nes, Intensity, in-ten'si. ti n, tanbeidrwydd, ingder,nbsp;angerddolder; dirfawredd [gofalnbsp;Intensive, in.ten'siv a, dwysddyfal, ilawnnbsp;Intent, in.tent' a, d�i Iryd, llwyrfrydig,nbsp;tra dyfal: n, bwriad, amcan; gwir-fodd, bryd, medr; meddwl; ystyr;nbsp;dyben; golwg Intention, in.ten'shun n, amcan, bryd, bwriad, gwirfodd, cyngyd [ bwriadolnbsp;Intentional, in.ten'shun.al a, amcanol.nbsp;Intentive, in.ten'tiv a, bwriadlawn, dyfalnbsp;Intentively, in.ten'tiv.li, Intently, intent'll ad, yn dra dyfal, 0 Iwyrfrydnbsp;calon, yn wresognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dytalwch Intentness, in.tent'nes n, diwydrwydd, inter, in.tur' rt, claddu, daiarunbsp;Inter, px, rhwug; cy-, cyd-173 |
INT path, fat, �re, mlt;*t, ma-rinc, pin, orb, on, c�rve, cut, t^=too, twk=.took;-
Bre; late. line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. INT
iNV path, fat, �re, met, ma-rlne, pin, �rb, on, c�rve, cut, t\v=too, t^k=took;
Introgression, in.tro.gresh'un ?i, dyfod-
iad i mewn
Intromission, in.tro.mish'un w, anfoniad i mewn, gollyngiad 1 mewnnbsp;Intromit, in.tro.mit' vt^ gollwng i mewnnbsp;Introspect, m.tr�.spekt' ri, edrych inbsp;mewn
Intrude, in.trwd' v, ymwthio i mewn;
traisruthro; gormesu ar; ymyru Intruder, in.trwdur trawsymwthiwrnbsp;Intrusion, in.trwzhun w, ymwthiad,nbsp;trawsymwthiad, gormesiad, gormes,nbsp;trawsfeddianniad
Intrusive, in.trw'siv a, trawsymwthiol Intrust, in.trust' vt^ ymddiried, gosodnbsp;dan otal [adl, treiddiad meddwinbsp;Intuition, in.tu.ish'un �, canfodiad trwy-Intuitive, in.tii'i.tiv a, yn gwybod arnbsp;unwaith, yn amgyffred heb resymu,nbsp;meddylgraffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dymch wydd
Intumescence, imtu.mes'ens n, chwydd, Inturgescence, in.t�r.jes'ens n, chwydd-iad, dargodiad [chysgodau, cysgodinbsp;Inumbrate, in.um'brat vt^ gorchuddio %nbsp;Inunction, in.ungk'shun eneiniadnbsp;Inundate, in.un'dat vt^ lliteirio a dwfr,nbsp;gorlifo, rhyferthwyonbsp;Inundation, in.un.da'shun n, llifddwfr,nbsp;llifeiript, llifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eiddrwydd
Inurbanity, in.ur.ban^i.ti a, anfoneddig-Inure, in.ii�r' vt, cynnefino, arferu Inurement, in.iiVment n, cynnetindranbsp;Inurn, in.�rn' vt^ claddu, daiarunbsp;Inustion, in.us'tshun �, nodiad than,nbsp;llosgnodiad
Inutile, in.ii'til a, diddefnydd, adesol, diles, annefnyddiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[afles
Inutility, in.ii.tiri.ti n, anfuddioldeb, Invade, in.vad' vt, rhuthro i, ymosod ar,nbsp;crychruthro, traisruthro, rhuthronbsp;Invalescence, in.va.les'ens n, iechyd,nbsp;cryfder, nerth
Invalid, in.val id a, gwan, dirym, dinerth Invalid, in.va.lid n, methfilwr; un clafnbsp;Invalidate, in.val'i.dat vt, gwanhau;
dirymu nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[analiu
Invalidity, in.v4.1id'i.ti n, dirymedd; Invaluable, in.varu.a.bl a, uwch lawnbsp;gwerth, tra gwerthfawr, anhywerthnbsp;Invariable, in.ve�r'i.a.bl a, digyfnewid,nbsp;anghyfnewidiol [osodiad, cadgyrchnbsp;Invasion, in. va'zhun n, rhuthrgyrch, ym-Invasive, in. va' siv a, traisruthrol,nbsp;rhuthrol, cadgyrcholnbsp;Invective, in.vek tiv �, tuchan, gogan-air, enllibiaith; sen: a, goganus,nbsp;enllibus, sengar
Intimate, in'ti.mat a, cyteillgar, anwyl, agos: vt, yngan, crybwyli, arwyddo:
�5 cyf'aill, cyt�illachwr [crybwyiliad Intimation, in.ti.ma'shun �, ynganiad.
Intimidate, in.tim'i.dat vt^ digaloni, peri ofn, brawychunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ychiad
Intimidation, in.tim.i.da'shun braw-Intitle, iii.t�'tl, Intitule, in.t�'t�l vt^ enwi, rhoddi hawl. Intituled, a elwir, a enwirnbsp;Into, in'tW jjr, i, i mewn inbsp;Intolerable, in.tol'ur.a.bl a, anoddefadwynbsp;Intolerance, in.torur.aus w, anghyd-ddygiad, anoddefgarwchnbsp;Intolerant, in.tol'ur.ant a, anoddefgar.
anghydoddef nbsp;nbsp;nbsp;[ seiniadaeth
Intonation, in.to.na'shun n, seiniad;
Intort, in.tort' vt^ dirdroi, plethu Intoxicate, in.tok'si.kat vt^ meddwi,nbsp;brwysgonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dod
Intoxication,in.tok.si.ka'shun n,meddw-Intractable, in.trak't�.bl a, anhywaith, anhydrin, cyndyn, afreolusnbsp;Intractableness, in.trak'tS.bl.nes �, cyn-dynrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddwch
Intranquillity, in.trang.kwil'i.ti�, aflon-Intransitive, in.tran'si.tiv a, didrosiad. ansymmudol. Intransitive verb, per-wyddiad rbydd neu ganolignbsp;Intranslatable, in. tran . sla' t4. bl a,nbsp;anghytieithadwy, anghyfiaithnbsp;Intransmutable, in.trans.mii'ta.bl oj, an-newidiadwy, digyfnewidiadwy [tyrunbsp;Intreasure, in.trezh'ur vt^ trysori,�pemnbsp;Intrench, in.trensh' v, amgloddio, am-gaeru; gormesu, cyfyngunbsp;Intrenchment, in.trensh'ment �, am-glawdd, amgaer [hy, hyt, dewrnbsp;Intrepid, in.trep'id a, gwroJ, diofn, eon,
Intrepidity, in.tri.pid'i.ti n, gwrolder.
dewrder, dewredd, glewder, eofnder Intricacy, in'tri.ka.si �, dyryswch, as-trusinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[astrus
Intricate, in'tri.kat a, dyrys, rnwystrus.
Intrigue, in.trig' �, cuddneges; dichell-waith; nwyfgyirinach; nwyfheges: t?lt;, cuddnegeseua
Intrinsic, in.trm'sik, Intrinsical, in.trin'-si.kal a, priodoi, hanfodol, gwirberth-Intro- px, i mewn nbsp;nbsp;nbsp;[ynol
Introduce, in.tr�.d�s' arwaiu i mewn, rhagarwain; rhwngosod; cyflwynonbsp;Introduction, in.tr�.duk'shun n, ar-wemiad i mewn 5 rhyngosodiad; cyf-Iwyniad; rhagymadrodd, rhagdraith,nbsp;rhagiith, rhagaraethnbsp;In�'oductor^, in.tr�.duk'tu.ri a, arwein-iol; rhaglithoi
\76
-ocr page 201-Crc; late; line, no, rnlite; she, zh=z azure; thin, THi's; j=dzh. IRO
Inveigh, in-va' vi, ditrio, cablu, senu, goganu, duchanu
Inveigle, in.vi gl vt, twyllo, llithio, hudo, denunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liaefch, twjlliad, deniad
Inveiglement, in.vi gl.inent n, hudol-Invendibie,in.ven'di.bl a, anwerthadwy Invent,in.ventV^, djteisio, dychymmygunbsp;Invention, in.ven'shun n, dytais, dar-telyddiad, cymmyged; dychymmygnbsp;Inventive, in.ven'tiv a, dyieisgar; ys-trywgar; dychymmygolnbsp;Inventor, in.ven'tnr �, dyfeisiwr, dar-telyddwr, awdwr; lluniwr, dychym-mygwr [^au da a dodrefn; dodrefnresnbsp;Inventory, m ven.tur.i n, llechres o enw-Inverse, in.viirs' a, gwrthdroedig, gwrth-gyfatebolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trawsddodiad
Inversion, in.vdr'shun n, gwrthdroad, Invert, in.v�rt'v t, gwrthdroi; trawsddodinbsp;Invertebral, in.vur'ti.bral a, heb asgwrnnbsp;cefn, heb lain cefn
Invest, in.vest' vt, gwisgo, urddo; gosod mewn meddiant; amgau, gwarchaenbsp;Investigable, in.ves'ti.ga.bl a, olrhein-adwy, a ellir ei chwilio allannbsp;Investigate, in.ves'ti.gat vt, olrhain,nbsp;chwuio allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rheiniad
Investigation, in.ves.ti.ga'shun ol-Investiture, in.ves'ti.tshii'r �, rhoddiad meddiant; urddosodiad, urddwisgiad,nbsp;urddasiad [gylchol; gwisgiadolnbsp;Investive, ia.ves'tiv a, cylchynoi, am-Investment, in.vest'ment �, gwisgad;nbsp;urddiad; rhoddiad meddiant; gwar-chaeadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dynrwydd
Inveteracy, in.vet'ur.a.sl w, canlid, cyn-Inveterate, in.vet'ur.at a, hen, sefVdlog, gwrthny8ig,hirbarhaol[g3rndynrwyddnbsp;Inveterateness, in.vet'ur.at.nes n, hennbsp;Inveteration,in.vet.u.ra'shunn,canlidiadnbsp;Invidious, in.vid'yus rt,cenfigenus; adgasnbsp;Invidiousness, in.vid'yus.nes n, cenfigennbsp;Invigorate, in.vig'o.rat vt, cryf'hau, byw-ioli, ariaiu, nerthu, grymusunbsp;Invincible, in.vin'si.bl a, anorchfygol,nbsp;anorchfygad wy, anorfodad wy, anorfodnbsp;Inviolabrte, in.vi o.U.bl a, annhoradwy;
anhalogadwy nbsp;nbsp;nbsp;[nhoredig
Inviolate, in.v�'�.lat a, dih^og; an-Inviscate, in.vis'kat vt, dwbio; ym-ddwbio nbsp;nbsp;nbsp;figrwydd
Invisibility, in.viz.i.bil'i.ti n, anweied-Invisible, in.viz'i.bl a, anweledig, anwel-adwy, anhywel. Invisible green, du-wyrdd nbsp;nbsp;nbsp;[galwad; deniad
Invitation, in.vi.ta'shuh n, gwahoddiad, Invite, in.v�t' gwahodd, galw; denunbsp;12
Invocate, in'vo.kat vt^ gal^ ar, gwedd�o
ar, ymbil nbsp;nbsp;nbsp;[deisyfiad
Invocation, in.vo.ka'shun n, galwad ar, Invoice, in'vois n. llwythlechres, nwydd-res, cofrestr o Iwyth Hong [ymbilnbsp;Invoke, in.vbk' vt, galw ar, ymoralw,nbsp;Involuntarily, in.vorun.tur.i.li ad, onbsp;anfoddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anewyllysgar
Involuntary, in.voVun.tur.l o, anfoddus, Involution, in.v�.l�'shun n, cymhlygiad,nbsp;dyblygiad, cymhlethiadnbsp;Involve, in.volv' vt, dyrysu, cymmysgu,nbsp;cymhlethu; maglu; cynnwys. involved, mewn dyled; dyrysnbsp;Invulnerable, in.vul'nur.a.bl a, anhy-glwyf, anarcholladwy, anhywannbsp;Inward, in'w�rd, Inwardly, in'wurdJt,nbsp;Inwards, in'wurdz ad, o�r tu mewn, onbsp;fewn,oddi fewn, oddi mewn; yn y galonnbsp;Inward, in'wurd a, mewnol, tutewnolnbsp;Inwards, in'wurdz np,coluddion, perfeddnbsp;Inweave, in.wiv' vt, cymmysgweu, eyf-rodeddu, gwau i mewnnbsp;Inwood, in.w^d' vt, cuddio mewn coed-Inwreathe, in.riTH' vt, amdorchinbsp;Inwrought,in.rdt'a, addurnedig a gwaithnbsp;Ionic, i'.on'ik a, dull mewn adeiladaeth,nbsp;loniaidd [llythyren leiaf yn y Groegnbsp;Iota, �.�'t�i n, iot, mymryn, tipyn; ynbsp;lotacismus, �.�.ta.sis'mus n, gwaJi yn ynbsp;peiriaunau ymadrodd [yn cyfogbarnbsp;Ipecacuanha, ip.i.kak.ii.an'a n, gwreidd-Iv px.�In
Irascible, ijasl-bl a, hyddig, digiadwy, eyffroadwy, gwaedwylltnbsp;Ire, �r n, dig, digter, digllonedd, bar,nbsp;liid, ilidiogrwydd, gwyth, soriantnbsp;Iretul, �'r'twl a, digilawn, llidiog, ffyrnig,nbsp;barog, gwythig, gwythol, gwythognbsp;IrenicaJ, i.ren'i.kal a, heddychol, tang-nefeddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enfys
Iridescent, ir.i.des'cnt a, llywiog tel yr Iris, iVis �, yr enfys, bwa�r gwlaw;nbsp;elestr, cammined. Stinking iris, llys-iau�r hychgryg [guage, Gwyddelaegnbsp;Irish, �r'ish a, Gwyddelig. Irish lan-Irishman, I�r'ish.man n, Gwyddel (pnbsp;Gwyddyl, Gwyddelod)
Irk, �rk vt, dygnflino, blino, gofidio Irksome, �rk'sum a, blmderus, gofidusnbsp;Iron, *1 urn n, haiam: a, haiarnaidd: vt,nbsp;haiarnu; llyfnhan. Iron-clad, arlog,nbsp;ilurigog. Iron-mould, ystaen melynnbsp;mewn iliain. Iron-sick, haiarn-glatnbsp;(pan fb llong yn goUwng dwfr am lodnbsp;yr hoelion a�r haiam wedi rhydu anbsp;darfod). Iron-work, gwaith haiam .
177
-ocr page 202-ISB path, fat, �re, met, rniVrine, pin, �rh, on, curve, ent. tvV=tno, twk=took ; gwawdieithol,
Ironical, �.roni.kal o gwatwaru�, goganolnbsp;Ironmonger, �'�m.mnng.gur haiarn-werthwr, haiarnwr, haiarnyddnbsp;Ironmongery, �. vim. mung' gur .in,nbsp;nwyddau haiarn Liait�, gwawdiaitiinbsp;Irony, �r'un.i n, goganwawd, gsvatwar-Irony, �'�r.ni o, haiarnaidd; caied
IrvesisLiDility, ir.i.Zis.ti.bin.ti ?i, an-
wrthwynebedd nbsp;nbsp;nbsp;[ nebol
irresistible, ir.i.zis'ti.bl a, anwrtnwy-Irresoluble, i.rez'�.l�.Dl a, anhydawdct Irresolute, i.rez �.l�t a, uiymroad, gwan-gaion, anwadaj, animhen�ertynolnbsp;Irresolution, i.rez'�.lu'sJiun n, gwan-galondia, anwadalwch, annewreddnbsp;Irradiance,i.ra'�di.ansn,pelydredd,llew-'Irrespective, ir.i.spek tiv a, heb sylwinbsp;yrch, dysgleirdeb, claerder [dysgleirio aramgylchiadau; ammherthynol, an-Irradiate, nra'di.at vt, pelydru, goleuo, nibynol
Irradiation, i.ra.di.a'shun n, dysgleiriad, Irretrievable,ir.i.triVa.bl a,anadferadwy goleuad, pelydriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irreverence, i.rev'ur.ens �, ammharch,
Irrational, i.rash'un.al a, direswm, am- antri ^ nbsp;nbsp;nbsp;[ anedmygol, aibarch
mhwyllog, atresymol nbsp;nbsp;nbsp;Irreverent, i.rev'ur.ent o, ammharchus,
Irrationality, i.rasli.un.ai'i.ti n, afres- irreversible, ir.i.vdr'si.bla,diwrlhdroawi ymoideb, gwallbwylinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_iadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irrevocable, i.rev'�.ka.bl a, anwrthaiw-
Irreclaimable, ir.i.kia'ma.bl a, anniwyg- adwy, diadlam
Irreconcilable,ir.i.kon.s�'la.bla,anghym- Irrigate, ir'i.gat vt, dyfrhan; dyfru, am-modadwy, anghymmodiawn nbsp;nbsp;nbsp;ddyfru, gwlychu; mwy�o
Irrecovera�le, ir.i.kuv'ur.a.bl a, anad- Irrigation, ir.i.ga'shun n, dyfrhad feradwy, cyfrgolledig, anwelladwy, di- Irriguous, i.rig'�.us a, amddyfrol, dyfrolnbsp;adternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ladwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lrrision,i.rizh'unn,gwawdiad,gwatwar-
Irreducible, ir.i.dusi.bl a, annarostyng- iad nbsp;nbsp;nbsp;fioddus
Irretragable, i.ret'ri.ga.bl a, annhor- Irritable, ir'i.ta.bl a, hyddig, digus, an-adwy, anwrthwynebadwy, diymwad Irritate, ir'i.tlit vt, ystuno, cynhyrlu, Irrefutable, ir.i.t�'ta.bl a, anwrthbrof- herio, gwytho; digio, llidio
adwy nbsp;nbsp;nbsp;[son, annhretnus Irritation, ir.i.ta shun n, anfoddogiad,
Irregular, i.reg'�.l�ra,atreolus,anghys- cyffroad, ystuniad nbsp;nbsp;nbsp;[gwlycliiad
Irregulate, i.reg'�.l�t vl, annhrefnu ' Irrelative, i.rel'u.tiv a, diberthyuasnbsp;Irrelevant, i.rel'i.vant a, ammherthynolnbsp;Irreligion, ir.i.lij'un n, anghretydd, an-nuwiaeth, annnwioldebnbsp;Irreligious, ir.�ij'ns o, anghrefyddolnbsp;Irremeable, i.ri'mi.A.bl a, annychwel-adwy, diadlam
Irremediable,ir.i.mi'd'.a.bl a, anfeddyg-miaethol, anfeddygol, diymwared, an., weiladwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Irremissible, ir.l.mls'i.bl a, anfaddeu-
rhuthrgyreh Is, iz vi, mae, sydd, yw, ydyw, oes; am-ser presennol Be. There is, mae.nbsp;There is not, nid oes. Is there? anbsp;oes? There is, oes. Is there not?nbsp;onidoes? There is not, nac oes. Jtnbsp;is, mae. It is not, nid yw. Is it?nbsp;a ydyw? It is, ydyw. Is it not? onidnbsp;yw ? It is not. nac ydyw. He is tonbsp;go, mae ele i tyned. Who is to go?nbsp;pwy sydd i lyned ? It is he is to go,nbsp;efe sydd i tynednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaenorol
irregularity, i.reg.�.lar i.ti n, annhretn- Irroration, ir.�.rii shun n, gwlithiad, edd, atreoledd, annhretnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irruption, i.rup shun rhuthrlil;
Irremovabie,ir.i,m\v'va.bla,ansymmud- Isagogical, �.sa.goj'i.kal a, arweiniol, adwy, satadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[obrwyadwy Isatis, �.sa'tis n, glasiys, llysiau�r lliw
Irremunerable, ir.t.mU'nur.a.bl a, an- Ischury, is'k��r.i ?i, attaliad y dwfr Irreparable, i.rep'ur.a.bl a, anadgy- Isinglass, �'zing.glas n, pysglud
weiriadwy, anwelladwy nbsp;nbsp;nbsp;Island, Tland, Isie, il n, ynys. A little
Irrepealable, ir.i.pi'la.bl a, anniddym-' island, ynysig, ynysan
aciwy nbsp;nbsp;nbsp;( adwy Islander, � lan.dur n, ynvswr, ynysydd
Irrepleviable, ir.i.plev'ya.bl a, anadter-Islet,�Tiet w, ynysan, ynysig. Islet-iiole, Irreprehensible, Lrep.ri.heu'si.bl a, di-i olpai, olp, rhwyll.�Eylet-holenbsp;^ teius, diargyhoeddjditai [anattaiadwy �sochronal, �.sokT�.nal a, cydbarhaolnbsp;Irrepressible, ird.pres'i.bl a, anattaiioi, Tsolate, Tso.liit vt, neiliduo, gwahan-Irreproachable, ir.i.prb'tsha.bi a, ditefl, j ddodi, unigo, umgoli, ynysunbsp;diwarth ^ ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyiaii Isosceles, i.sos'i.iiz a, deugytochrog
Irreprovable, ir.LprwVa.bl a, ditai, an- Israelite, iz'ra.elat Israeiiad; luddew
m
-ocr page 203-ore; iU��e line, no m�te; she zb=z azure; thin, this; j=(lzti. JAV
ore; iU��e line, no m�te; she zb=z azure; thin, this; j=(lzti. JAV
Jackaient, jaka.ieut n, dynyii yswii Jackanapes, jak'an.aps n, epa, gwrab;nbsp;coegyn
Jackdaw, jak'dd n, cogfran, coegfran, cortran, cawci, paloresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siaced
Jacket, jak'et n, hugan, hugyn, toryn, Jacooin, jak'o.bin n, plaid chwildrousnbsp;yn Ftrainc
Jacobite, jak'�.b�t n, pleidiwr lago II. Jaculation, jak.u.la'shun n, tafliad, er-gydiad
Jade, jad n, dyhiren, budrogen; salferch, diogterch: v, blino, ystrancio,llwtrhaunbsp;Jadish, ja'dish a, dioglyri; castiog; anlladnbsp;rhint, rhwgn, bwlch: vtynbsp;sitrachu, rhygnfylchunbsp;J aggy, jag'i a, sitrachog, rbintach, llarp-iog, rhygnfylchog
Jaguar, jag'�.ar n, teigr Americaidd Jah, ja �, Arglwydd, Duw, lor, lehofahnbsp;Jail, jal n, carchar, carohardy. Jailbird, carcharor, carchares [geidwadnbsp;Jailer, jU'lur n, ceidwad carchar,carchar-Jakes, jiiks n, ysgothta, �eudy, ty bachnbsp;Jalap, jal'ap n, gwreiddyn carthiadol,nbsp;earth wreiddyu
Jam, jam n, aeron-gyfFaith: vt, tyn-wasgu, tyn-gynio, liethu, briwio Jamb, jamb n, ystlysbost, gorsinnbsp;Jangle, jang'gl n, ymgecraeth. baldordd;
swn diderfyn; vi, ymdaeru. vinryson Janitor, jan i.turn, ceidwad drws, porth-or, drysornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Nhwrci
Janizary, jan'i.zur.1 n, traeddlwr yn January, jan'�.ur.i w, lonawrnbsp;Japan, ja.pan' n, gwlad yn y Dwyrain;
barnais: v^,ariiwjo,barneisio, claerliwio Jar, jar n, costrel, costrelan; anghyd-sain; anghyatod: v, ysgortio, gwrth-eirio; gwrthdaro; costrelu. Ajar,nbsp;cilagored. Jarring, ciogyrnognbsp;Jarful, jar tiVl n, costreiaidnbsp;J argon, jar'gun n, ft'reg, ftregod, ffiloreg,nbsp;brithiaith, briwiaith, boiysothachnbsp;Jargonelle, jar.go.nel' n, math o elleigennbsp;Jasey, ja'zi n, gwalltgapannbsp;Jasmine, jas'min �.�Jessaminenbsp;Jasper, jas pur �, maen gsverthtawcnbsp;Jaundice, jan'ai.s u, y melyni, y crydnbsp;melyn. To look at a thing with anbsp;jaundiced eye, earych yn rnagfarnllydnbsp;ar bethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwibrodio, darymred
Jaunt, jant n, darymred, hytynt; vi, Jauntiness, j an' ti.nes n, ysgatnder,hawntnbsp;Jaunty, jaii'ti a, trwsiauus, hoenusnbsp;Javelin, jav iiu �, piceli, gwaew, gwaew-doD, satwy
Issue, isii'ii n. myne�iad alian; �iwead, cauljniad; tar�diad, tarddeli, tijnnon-ell; ilynor, iiitweii, gorddm, dytrlit;nbsp;hilio^aeth, hil, epil, had: v, tori, codi,nbsp;tarddu, oeiilio, neu ttrydio alian; cy-hoeddi, danton aliannbsp;Issueiess, ish'ii.les a, diepil, diblantnbsp;Isthmus, ist'mus n, cytyngdir, culdir,nbsp;Ileindir, llain o dir rhwng dau tornbsp;It, it pn, ete, te, e, et, eto, to, o; hi.nbsp;It IS I, myti yw. It is I that speak,nbsp;myti sydd yn lletaru. It iS so, telly ynbsp;mae. Is it not so? onid telly y mae?nbsp;It is cold, y mae hi yn oer. It dawns,nbsp;y mae hi yn gwawrionbsp;Italian, i.tal'yan a, Italaidd: n, Italiadnbsp;italic, i.tal'ik a, Italaiddnbsp;Italics, i.tal'iks np, ilythyrenau Italaiddnbsp;Itcn, itsh m, ysu, cosi, bwyta: �, y cratu.
yr ymgraiu, y cosi nbsp;nbsp;nbsp;[tan
Itcning, itsh'ing w, cos, cosfa, ysfa, ys Item, I'tem ad^ hetyd: n, amnaid, aw-grym; pen, peth, pwnc, darnnbsp;Iterant, it'ur.ant a, ad-ddywedolnbsp;Iterate, it�ur.at vt, ailddywedyd, ad-wneuthurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwneuthuriaeth
Iteration, it.u.rashun n, ailtynegiad, Itinerant, �.tin'ur.ant a, teithiol, am-deithiol, cyichdeithiol, crwydrol; n,nbsp;teithiwr, ymdeithiwr, cylchdeithiwrnbsp;Itinerary, �.tin ur.ur.i n, teithljtr; inbsp;crwydrol, yindeithiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deithio
Itinerate, �.tin'ur.at vi, teithio, cylch-Itseit, it.seit'p�, ei hun, ei hunan Ivory, �v�.ri �, dant y cawdil, ifori.nbsp;Ivory-biack, ifon llosgedig, milddunbsp;losg, ^olosg esgym
Ivy, i'vi n, lorwg, eiddiorwg, eiddew. Ground-ivy, Ly^iau yr esgyrn, y gan-wraiad las, bydiog las
Jabber, Jab'ur bragawthan, gwag-siarad, baidorddi: �, baldordd, debar Jabberer, jab'ur.ur w, baldorddwr, llolynnbsp;Jacent, ja'sent a, yn ei orwedd, gorwedd-ol, estynedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tawr
Jacinth, jii'sinth n, math o faen gwertb-Jack, jak n, berdroydd; marchbren llito; y penhwyad; ceiliog heoog. Jack-a-dandy, coegyn. Jack-a-lantern, eilyli-dan, malldan. Jack-ketch, dienyddiwrnbsp;cytiredin, crogydd. Jack-pudding,nbsp;digritwas, ysgentyn. Boot-jack, boi-asyn, botaswasnbsp;Jackal, jak oi w, gwas y Uew
179
-ocr page 204-JOU path fat, �re. met, ma-rine, pin, �rb on. curve, cut, t\v-=too. t^k=::took;
JOU path fat, �re. met, ma-rine, pin, �rb on. curve, cut, t\v-=too. t^k=::took; Jilt, jilt ra, cariadterch dwyllodrus, twyll- odres, dyhiren: v, siomi mewn cariad Jingle, jing'gl ra, toncio, tincio, tinciannbsp;Job, job ra, tasg, gorehwyl; ergyd,nbsp;dyrnod: ra, gorchwylio; tasguj er-gydio, taro Jobber, job'�r ra, prynwr a gwerthwr, masnachydd, porthmon, tasgiedydd,nbsp;tasgwr. Stock-jobber, arianfasnachwrnbsp;Jockey, jok'1 n, marchogwr; porthmonnbsp;ceffylau} torwrceffylau,marchdorwr;nbsp;vtj siomi, twyllo Jocose, j�.k�s', Jocular, jok'�.l�r a, llawen, digrif, cellweirus, arabnbsp;Jocularity, jok.�.lar'i.ti ra, cellweirgar-wch, digritwch, arabeddnbsp;Jocund, jok'und a, llonwych, difyrlawn,nbsp;digrif, llon, chwar�us, hoew, arabnbsp;Jok. joggt; JoKgle, jog'1�, lledysgydwad,nbsp;honc: ra, Uedwthio, peueiino; ysgwyd,nbsp;ysgytio; goduthio; honcian. A jognbsp;trot, goduthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cydrwymo Join, j�in ra, cydio, cyssylltu, uno, asio, Joinder, j�in'd�r ra, cyssylltiad, cydiad. asiad nbsp;nbsp;nbsp;[saer coed Joiner, j�in'�r ra, cyssylltydd, asiedydd; Joinery, joi'nur.i ra, saern�aethnbsp;Joint, joint ra, cysswllt, cymmal, cwgn;nbsp;dryll: ra, rhanu, gwahauu; cyfuno:nbsp;a, cyd-. Joint heir, cydetif�dd. Joint*nbsp;surety, cydfechn�wrnbsp;Jointer, join't�r ra, Ilyfniedydd, saer coednbsp;Jointress, join'trea ra, gwraig waddolognbsp;Jointure, join'tsh�r n, cynnysgaetb, ag-ioist, joist ra, dist, trawst, ceibr [weddi Jaw, j�, Jawbone, jo.b�n' �, gen, car yr �n, cern, bochgern, mant, aelgerth,nbsp;elgeth. Locked jaw, ymgauad yr �n,nbsp;ciefyd y g�au a effeithia er analluoginbsp;asgwrn yr �n, gengioad. Low�er jaw,nbsp;istant. Upper j aw, gortant. Toothlessnbsp;jaw, mantach L^aseg y ddryghinnbsp;Jay, ja n, piogen y coed, ysgr�ch y coed,nbsp;Jazel, jazel n, maen glas gwerthfawrnbsp;Jealous, jel'us a, eiddigus, drwgdybusnbsp;Jealousy, jeTus.i n, eiddigedd; drwgdybnbsp;Jean, jan �, math o gotymwenbsp;Jeer, ji'r n, gwawd, gwatwariaeth: v,nbsp;gwawdio, gwatwar, chwerthin am bennbsp;Jehovah, ji.h�'va n, lehofah, Duw,nbsp;Arglwydd, lor, Ion, Nernbsp;Jejune, jej'�n a, sychlyd; difudd, diflasnbsp;Jejuneness, jej'�n.es n, diflasrwyddnbsp;Jelly, jel'i n, ceulfwyd, ceuled [bychannbsp;Jennet, jen'et n, march Yspaenaiddnbsp;Jenneting, jen'et.ing n, math o afalnbsp;cynnar, atal minswynnbsp;Jeopard, jep'�rd, Jeopardize, jep'�r.d�znbsp;vt, peryglu, enbydunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bydus .Teopardous, jep'ur.dus a, peryglus, en-Jeopardy, jep'ur.dt n, perygl, enbyd-Jerboa, jer.bo'a n, pathew Syria [rwydd Jerk, jurk n, ysbonc, Ham, naid; tafliad: V. ysboncio; taflu dan fraich Jerkin, j�r'kin m, hugan; math o hebognbsp;J ersey,) ur'zi n, math o frethyn [ aroglusnbsp;Jessamine, jcs'a.min w, biodeuyn per-Jest, jest n, cellwair, digrifair; gwatwar: vi, cellwair, cellweirio; gwatwar Jester, jes't�r n, cellweiriwr, digrifwasnbsp;Jesuit, jes'�.it n, pleidiwr Pabyddol,nbsp;aelod o gymdeithas yr lesunbsp;Jesuitical, jes.�.it'i.kal ti, dichellgar,nbsp;cytrw^s, lesuitaiddnbsp;Jesus, ji'zuz n, lesii, y Gwaredwrnbsp;Jet, jet ra, muchudd, maen muchudd;nbsp;ffrydiad, pistylliad: vi, cwbeln, ta�unbsp;alian, ysgwyddo, tarddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Jetsam, jet'sam ra, daoedd o longddrylJ-Jetty, jet'i a, du, muchuddolfysturmant Jew, j� n, luddew, Iddew. Jew�s harp,nbsp;Jewel, j�'el �, gem, em, glain, tlwsnbsp;Jeweller, j�'el.�r n, gemydd. ceinionyddnbsp;Jewellery, jtfel.ur,f, Jewelry, ju'el.rinbsp;ra, gemyddiaeth, gemwaithnbsp;Jewess, j�'es ra, luddewes, Iddewesnbsp;Jewish, j��ish a, luddewaidd, luddewignbsp;Jewrj, jii'ri ra, gwlad yr luddewon, Iw-Jib, jib ra, y gjnhwyl mewn llong Idaianbsp;Jiboya, ji.boi'a �, sarfF Americaidanbsp;JiflyiJitT ra, mynydyn [liamddawnsionbsp;llamddawns: v, cr/chlamu, |
Jollity, jol'�.ti ra, hoewder, hoenuarwydd. llawenydd, llonder; cy feddach, rhysedd Jolly, jol't �, llonwych, hoew-wych,nbsp;llawen; boliog. Jolly-boat, iolfadnbsp;Jolt, jolt ra, ysgytiad,ysgydwad, hupynt;nbsp;ra, ysgytio, honcian, haidian. Jolt*nbsp;head, penbwl, delft, clwpanbsp;Jordeu, lor'dn ra, pot, llestr, troethlestrnbsp;Jostle, jos'1 rai, herwthio, ysgytio: ra,nbsp;ysgwyddiad, hergwdnbsp;Jot, jot ra, mymryn, tipyn, iot: vi, cofhodinbsp;Jotting, jot'ing n, cotnod, cofnodiadnbsp;Journal, j�r'nal ra, dyddlyfr; teithlyfrnbsp;Journalism, j�r'nal.izm ra, newyddi^ur-iaeth Journalist, j�r'nal.ist ra, ysgrifenydd dyddlyfr, newyddiadurwrnbsp;Journey, j�r'ni ra, taith, ymdaith, helynt,nbsp;siwruai: vij teithio, ymdeithio, byntionbsp;180 |
�re; late, line, dg. m�te; she, 2h=z azQrc; thin, thIs; J=dzh. JUS
Joorneyman, j�r'ni.man n, dyddweith-iwr, hurweithiwr, gweithiwr Journeywork, j�r'ni.w�iic n, dyddw:�thnbsp;Joust, jast n, math o ritiiymjaddfa arnbsp;f'eirchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llon. llawen
Jovial, J�Vi.al a, digriflon, llonwych Jovialness, j�'vi.al.nes n, digritweh,nbsp;Houder, ilawenwch [ochr yn ochrnbsp;Jowl, j�i n, pen, cern. Cneek by jowl,nbsp;Joy, j�i �, llawenydd, gort�ledd: v.
lloni, llawenychu, sirioli, gorfoleddu Jojd'ul,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a, llawen, gorfoleddus,
lion, hoenus nbsp;nbsp;nbsp;[jdd
Joyfulnessjoi'f^l.nes n,lloniant,llawen-Joyless, j�iles a, annyddan, aflawen, prudd, dilawenydd, dihoennbsp;Joyous, jdi'us a, llawen, dyddanua,nbsp;hoenus, gorfoleddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[foleddus
Jubilant, j�'bi.lant a, gorfoleddol, gor-Jubilee, j�'bi.lf n, gwyl gyhoedd;
blwyddyn gollyngdod [^luddewaidd Judaic, j�.da'ik, Judaical, j�.da'i.kai a,nbsp;Judaism, j�'da.izm n, luddewaethnbsp;Judaize, j�'da.�z v, luddeweiddionbsp;Judge, juj ft, bamwr, brawdwr, ynai,nbsp;yngnad; beirniad: v, barnu; dimad;nbsp;cjdrit, iawnddeall
Judgment, juj'ment n, bam, brawd, bamedigaeth; dedfryd; iawnfarn; ty b,nbsp;ineddwl. Juogment-day, dyddy fam,nbsp;dyddbrawd. Judgment-seat, gorseddnbsp;barn, brawdlenbsp;Judicatory, j�'di.ka.tur.t n, brawdle,nbsp;brawdlys, Drawdwriaeth; a, bamol,nbsp;cytreithiol
Judicature, j�'di.ka.tsh�r n, yngneid-iaeth; brawdwriaeth; awdurdod i farnu; brawdlys
Judicial, j�.dish'al a, barnol, hrawdwr-aidd, bamedigol; cytreithiol Judiciary, j�.dish'yur.i �, brawdlys,nbsp;brawdle; brawdwriaeth: a, barnol,nbsp;cyfreithiol
Judicious, j�.disVus a, call, deallns, synwyrol, doeth; medrus, cyfarwyddnbsp;Jug, jug n, ysten, piser, diodlestrnbsp;J ugal, j �'gal a, tebyg i iau. Jugal bone,nbsp;asgwrn y rudd
Juggle, jug'1 w, hud, siom, twyll: v, budo, hocedu, chwido, twyllonbsp;Juggler, jug'iur �, ystranciwr, chwidw,nbsp;hudolwr, twyllwr, hocedyddnbsp;Juggling,jug'ling�, chwidogaeth ;hocednbsp;Jugular, ju'g�.ltir o, perthynoi i�r gwddf.
J ugular vein, gwyth�en y gwddf Jugfulate, j�'g�.Ut vt, tori gwyth�en ynbsp;gwddf, Hadd trwy dori�r gwddf
Juice, j�s ft, Bug, sugn, sudd, nodd. Gastric ^uice, sudd y cyllanbsp;Juiceless, jus'ies a, sych, disudd, dinoddnbsp;Juiciness, jii'si.nes ra, irder, ireidd-dranbsp;Juicy, j�'si a, noddlyd, iraidd, suddlawnnbsp;Jujube, j� j�b ra, math o sudd cyffeith-Julep, jii'lep ra, meddyglyn melus (_iedignbsp;July, j�.l�' ra, Gorphenatnbsp;Jumble, jum'bl ra, cymmysgfa, mwchwl:
vt, cymmysgu, didretnn Jump, jump n, naid, Ham: m, neidio,nbsp;iiamu, crychneidio, llamsachnbsp;Jumper, jum'pur ra, neidiwr.llamsachwr.nbsp;Jumpers, Llam wyr, plaid o grefyddw3rrnbsp;penboeth
Juncate, jung�kat ra, ammeuthyu Juncous, jung'kus a, ilafrwynognbsp;Junction, jungk'shun ra, cydiad, cyfttn-iati; undeb. Junction of rivers, abernbsp;Juncture, jungk'tshum,cydiad icysswUt,nbsp;cytwlch, cyfwng, cyfrwng; agweddnbsp;June, j�n n, Mehefinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[coedwigfa
Jungle, jung'gl ra, coedwal, coedwig, Junior, j��ni.�r a, iau, ieuengach; ieuafnbsp;.7uniper, j�'ni.p�r ra, meryw ^hen rahaunbsp;Junk, jungk ra, llong fechan Chineaidd;nbsp;Junket,jung'ketra. ammeuthyn: vi, dir-gelwledda [blaid, cydtwriadwyrnbsp;Junto, jun't� n, cydgyfrinachwyr; ym-Jupiter, j�'pi.tur, Jove, j�v ra, Iau, lounbsp;JuppoD, ju.pon' ra, math o hugan ternbsp;Jurat, j�r'at ra, heddynadnbsp;Juridical, j�.rid'i.kal a, cyfreithiol,nbsp;brawdfaolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gynghorwr
Jurisconsult, jii�r�is.kon.suit ra, rteddf-Jurisdiction, j��r.is.dik'shun ra, awdur-dodaeth, rbaglawiaeth, brawdwriaeth Jurisprudence, jii�r.is.prw'dens ra, gwy-bodaeth yn y gyfraith, deddtwybod-aeth
Jurist, j��r'ist ra, cyfreithiwr gwladol Juror, jii�r'�r, juryman, j�'r'i.man �,nbsp;rheithiwr
Jury, j��r'i ra, rheithwyr. Coroner�s jury, trengreithwyr. Grand jury,nbsp;uchreithwyr. Petty jury, isreithwyr.nbsp;Special jury, rheithwyr neillduol.nbsp;Trial by jury, rheithbrawf. Jury-mast, hwylbren amserolnbsp;Just, just a, iawn, cytiawn, uniawn,nbsp;gmr, cywir, cyfartal, teg, rhinweddol,nbsp;didwyll: ad, yn uniawn, yn gywir,yunbsp;gymhwy8;ynagos;prin,braidd. Justnbsp;now, ar y tynyd, yr awrhon, yr awron,nbsp;^ awran; gynneu fach. Just published, newydd ei gyhoeddi. Just so,nbsp;�e, telly. To just mention, goswiionbsp;181
-ocr page 206-KIM path, fat, �re, met, m�-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tw=ztoo, t'^k=:took;
182
-ocr page 207-rgt;re: late; l�ne. n�. m�te; she. zh=:z Hzfire: thin thIs; i-=:(lzh. KNO
Kliek, kJik vi, ciecian. tincian Knab. nab vt, bvr gnoi, trystfrathunbsp;Knack, nak n, vstranc, ystryw; medrnbsp;Knacker, nak ur n, prynwr hen gefFylaunbsp;Knacky, nak'i a, castiog, cyfrwysnbsp;Knag, nag re, cwlwm, cwgnnbsp;Knaggy, nag'i a, clymog, cygnognbsp;Knap, nap re, cnap, telpvn, twmpath,nbsp;crug: vt, brathu, cnipgnoi, gwringainnbsp;Knappy, nap'i a, cnapiognbsp;Knapsack, nap'sak re, ysgrepan milwrnbsp;Knapweed, nap'wid re. pengalednbsp;Knar, nar, Knarl, narl re, clwra, cwlwmnbsp;Knarled, narld a, clymog, cylymognbsp;Knave, nav n, dyhiryn. crogyn, twyllwrnbsp;Knavery, na�vur.i re. dyhirwch, antad-rwydd, twyll, hoced, anonestrwyddnbsp;Knavish, na'vish a, anfad, anonestnbsp;Knead, nid vt, tylino. Kneading-trough,nbsp;cafh tylino, noe
Knee, ni re, glin, pen y lin, pen y glin. Knee-deep, hyd y gliniau. Knee-pan,nbsp;padell pen y glin, penlin f glin-gamnbsp;Kneed, nid a, gliniog. Knock-kneed,nbsp;Kneel, nil {pt amp;pp knelt, nelt) vi, pen-limo, myned ar liniaunbsp;Kuell, net re, cnul, cnull, cluinbsp;Knew, nii plt;.�Knownbsp;Knick-knack, mk'nak re, tegannbsp;Knife, n�f (p knives) re, cyllell, twea.nbsp;Bowie-knite, brathgvllell. Prunmg-knife, cyllell ysgythru. Scooping-knife, cyllell gam
Knight, nit re marchog. Knigiit-errant, crwydrfarchog. Knight of the Garter,nbsp;marchog o Urddas y Gardas. Knight-service, cadweini
Knighthood, n�t'hvVd re, marchogiaeth XCnightly, nWIi a, marchogaiddnbsp;Knit, nit {pt amp; pp knit) v, gwau;
clymu; cyssylitu. To knit the brows,
I gygu, cuchio, talgrycliu gweuydd (Knitter, nit�r re, gwewr, gweydd,nbsp;Knittle, nit'1 n, llinyn rhedegnbsp;Knives, nivz np.�Knitenbsp;Knob, nob re cnap, cwgn, enwe, oddfynnbsp;Knobby, nob'i a, cnapiog, cnyciognbsp;Knock, nok re, cnoc, flat, dyrnod, llab:
V, cDOcio, taro, euro, dulio Knocker, nok �r re, tarawydd: ystwflwlnbsp;KnoJ, nol v, canu enuil, cnuliionbsp;Knot, not re. clwm, cwlwm; cymmal,nbsp;cwgn: V, clymu; uuo; dyrysu. Bow-knot, cwiwm dolen. Gordian knot,nbsp;cwlwm annattodadwy; cwlwm pnodasnbsp;Knotgrass, not gras re, canclwm, can-clawdd, clymlya
Kin, kin w, car. perthvnas, cydrvw.
carennydd. Next ot kin, cyfnesafiad Kind. k�nd n, rhyw, rhywogaeth, math,nbsp;ystlen, natur; a. cymmwynasffar.nbsp;car�aidd, hynaws,mwyn, mwynasgar,nbsp;cn, caredig. Be kind enough, danbsp;chwi. If' you will be so kind, os gwel-wch yn dda. The same kind, cydrywnbsp;Kindle, kin'dl v, ennyn, ennynu. cynneunbsp;Kindly, k�nd'li ad, yn gymmwynasgar.
vn hynaws: a, rhywioj; addfwyn, teg Kindness, k�nd�nes n, mwynas, rhadlon-edd. cymmwynasgarwch, caredig-rwydd. liynawsedd
Kindred, kin'dred w, cystlynedd, cyfath-rach, carennydd, perthynas, tras, cyd-genedl, ceraint: a, cydry wiol, perthynol Kine, km np^ buch.'buchod, gwartheg.
Milch kine, da blithion.�Cow King, king n, brenin, teyrn, unben, rbi.nbsp;King - at - arms, penarwyddtardd.nbsp;King's evil, clwyf y brenin, clefyd ynbsp;brenin, manwynion. King�s stone,nbsp;math o forbysg
Kingcraft, king'kraft n, teymystryw Kingdom, king'dum n, teyrnas, brenin-iaeth. Animal kingdom, y greadig-aeth aniteilaidd. Vegetable kingdom,nbsp;y greadigaeth lysieuol. Mineral kingdom, y greadigaeth ddifywydnbsp;Kingfisher, king'fish.ur n. glas y doriannbsp;Kingly, king'll a, breninol, arlt;lderchognbsp;Kingship, king'ship n, brenindod. teyrn-edd. brenintraint * au, cydgenedlnbsp;Kinsfoik, kinz tok n ceraint, perthynas-Kinsman, kinz'man (kinsmen, kinz'men)nbsp;n, car, cytnesat; cvfathrach. Kinsmen by the father�s side, tad wys. Kinsmen by the mother s side, mainwysnbsp;Kinswoman, kinz'w^m.an (kinswomennbsp;kinz'wim.en) n, caresnbsp;Kipskm, kips kin n, croen anuernbsp;Kirk, kurk n, addoidy; eglwysnbsp;Kirtle, kur'tl n. arwisg, hugun, g\vnnbsp;Kiss, kis �, cusan: vt, cusanu. Kis*-'nbsp;ing-crust, y crawen lie y cyf�yrddanbsp;dwy dorth a�u gilydd wrth bobi. Tonbsp;kiss one another, ymgusanunbsp;Kit, kit n, crwth bychan^ ystwc llydan.
catb fechan; ysgrepan milwr Kitchen, kit'sben re, cegin. Kitchen-maid, ceginferch. Kitchen-iStufF,bras-der y crochan
Kite, k�t n, barcut, barcutan, bovl, ben, beiri. Frog-kite, bod y gwerninbsp;Kitten, kit'n n, mabcath, nath fechan:nbsp;vij bwrw cathod
183
-ocr page 208-LA[ pilth, fat, �rc, met, mamp;-nne, pin, orb, on, curve, cut, t\V=s:too, tOvk=tciok;
Knotted, not'ed, Knotty, not'i a, clym-dyrys nbsp;nbsp;nbsp;f Rhwssia Knout, n�vvt n, fflanf^ell a ddetnyddir yn Know, n� (knew, known) v, gwybod,nbsp;deall, dirnad, adnabod, nabyddu, ad-waen. To know before hand, rhag-wybod. To let one know, hysbysunbsp;peth i un. To make known, hysbysunbsp;Knowing, n�'ing a, gwybodus, deallus; medrus, cyfarwydd nbsp;nbsp;nbsp;[yn fedrus Knowingly, no'ing.li ad, trwy wybod; Knowledge, Eol'ej n, gwybodaeth, deallt-wriaeth; adnabyddiaeth; cyfarwydd-yd. Not to ray knowledge, dim am anbsp;wn i. Without my knowledge, hebnbsp;wybod i mi. . To the best of mynbsp;knowledge, hyd eithaf fy ngwybodaetLnbsp;Known, Xionpp.�Knownbsp;Knownothings, n�'nuth.ingz np, dim-wybyddiaid fplaid yn America)nbsp;Knuckle, nuk'1 n, cymmal, migwm,nbsp;cwgn: vi, migyrnu, rhoi migwrn arnbsp;Knuff, nufn, delff, drel, lleban [lawrnbsp;Kokob, ko'kob n, sarff wenwynignbsp;Kop, kop. Kopje, kop'i �, bryn, creig-fryn, mynydd Koran, k��r'an n, Beibl y Mahometiaid Kraal, krai n, bwthyn neu bentref yrnbsp;Hottentotiaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ chymmygol Kraken, kra'ken n, moranghenfil Krout, kruwt n, cawl bresych La, 18 i, wele! nycha! och fi! Laager, la'g�r n, amddiffynfa filwrol o hir-feni neu wageninbsp;Labdanum, lab'd^.num n, ystor Gretanbsp;Labefaction, lab.t.fak'.ihun n, gwanh^d,nbsp;adfeiliad, dirywiadnbsp;Label, lii'bel n, llabed, llabedynnbsp;Labent, la'bent n, Ilyfn, llithrignbsp;Labial, la'bi.al a, gwefusol, gweflol. Labial consonanta, gwefusolion Laborant, lab'�.rant n, fferyll, fferyllyddnbsp;Laboratory, lab'o.ra.tur.i �, gweithfa; ffer;i^llfa, gweithdy fferyllydd Laborious, la.bo�r'i.us o, liafurus; poen-fawr, poenus, gweithgarnbsp;Labour, la'bur w, llafur, gwaith, trafod,nbsp;trafael, poen, lludded, gox*chwyl;nbsp;gwewyr esgor: v, llafurio, gweithio;nbsp;ymboeni, trafferthu; ymegn�o, ymor-chestu. Labouring man, gweitMwr,nbsp;dydd weithiwr, llafuriwr. Light labour or exercise, golatur[iwr; ceibiwrnbsp;Labourer, la'bur.�r n, gweithiwr, llafur- |
Laburnum, la.bur'num n, y drewgoed Labyrinth, lab'i.rinth n, dyrysfa, bach-drofa, dyrysie; dyryswchnbsp;Lac, lak n, math o ystSr meddygolnbsp;Lace, las n, ysnodyn, ymylwe, addumwe,nbsp;sider; plethlinyn, carai: vt, ysnodenu,nbsp;tynbau k cbarai Laceman, las'man �, ysnodenwr, siderwr Lacerable, las'�r.a.bl a, rhwygadwy,nbsp;hyrwygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darnio, dryl�o Lacerate, las'ur.at vt, rnwygo, llarpio, Laceration, las.u.ra'shun n, rhwygiad,nbsp;llarpiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ynog Lachrymal, lak'ri.mal a, deigriol, deigr-Lachrymation, lak.ri.mashun n, deigr-iad, dagriad nbsp;nbsp;nbsp;flestr Lachrymatory, iak.rl.ma'tur.l n, deigr-Laciniated, ll.sin'i.a.ted a, si'derog Lack, lak n, eisieu, diffyg, gwall: v,nbsp;bod mewn angen, bod ag eisieu ar.nbsp;Lack-brain, ynfyd, un disynwyrnbsp;Lackaday. lak'^.da i, och I och h!nbsp;Lacker, lak'ffr n, enriiw, melynliw,nbsp;barnais: vt, eurliwio, melynliwjonbsp;Lackey, lak'i n, gwastrodyn, troedwas,nbsp;gwas troednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fyrog Laconic, U.kon'ik a, byreiriog, byr, tal-Laconism, lak'�.nizm n, byreiriad, ber-iaith nbsp;nbsp;nbsp;[og Lactant, lak'tant a, yn rhoi llaeth, llaeth-Lactar^, lak'tur.1 a, llaethoi: n, llaethdy Lactation, lafc.tS'shun n, llaethiadnbsp;Lacteal, lakTi.al, Lacteous, lak'ti.us a,nbsp;llaethog, llaetblyd; llaethliwnbsp;Lactescent, lak.tes'ent, Lactific, lak-tif'ik a, blithognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn, llanc Lad, lad n, bacbgen, crwt. hogyn, llenc* Ladder, lad'ur n, ysgol, llettringnbsp;Lade, llid (laden) vt, llwytho, pynorinbsp;Laden, la'dn pp.�Lade amp; Loadnbsp;Lading, landing n, llwyth; baich, pwnnbsp;Ladle, la'dl n, lledwad; liwynbsp;Ladletul, la'dl.f^l n, lledwadaid; llwyaidnbsp;Lady, Ti'di n, arglwyddes; pendefiges, boneddiges,boneddes,gwraigfoneddig, rhies, rhian. Lady-bird, Lady-cow, math 0 drycbfilyn. Lady-day, Gwylnbsp;Fair y cynydedd, y 26med o Fawrthnbsp;Ladylike, Ja'di.lzk a, rhianaidd, tynernbsp;Lag, lag vi, dyfod yn olaf, llercian; a,nbsp;olaf, diweddat, diocaf: n, yr olafnbsp;Laggard, lag'�rd a, araf, diog: n, diogynnbsp;Lagger, lag'ur n, llercyn; diogynnbsp;Lagoon, la.gwff, Lagune, la.g�n' n,nbsp;morlyn, 11301 bas; cors. morfanbsp;Laic, la'ik n, gwr Ileyg, Ileygwrnbsp;Laic, la'ik, Laical, la'i.kai a, Ileygolnbsp;184 |
Sre; late. line. no. miite; she zh=z azure; thin, rms; j=sdzh. LAP
Laid, lad pi amp; pp.�Lay Lain, lanpp.�Lienbsp;Lair, l�r n, gorweddle gwylltfilnbsp;Laity, la'i.ti n, Ileygion, gw;^r Ileyg.nbsp;The clergy and laity, y gwyr lien a�rnbsp;gw^r Ileyg; yr ofFeiriaid a�r boblnbsp;Laird, le�rd n, arglwydd niaenornbsp;Lake, iak n, llyn, Ilwch; lliw cochnbsp;LamO, lam tc, oen {^p wyn:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bwrw oen, dytod ag oen. Little ewe lamb, oenig. Little lamb, oenyn. Littlenbsp;lambs, wynos. In lamb, cyfoennbsp;Lambative, lam'ba.tiv a, i�w leibio,hylaibnbsp;Lambent, lam'bent a, lleibiol, Ilyfoinbsp;Lambkin, lara'kin w, oen bach, oenan,nbsp;oenyn, oenig ( o wynos) fhynawsnbsp;Lamblike, lamTik a, addlwyn, oenaidd,nbsp;J^ame, lam a, clofF, efrydd, anafns, cy-mhercyn; gwan, ammhertiaith: vt^nbsp;cloffi, anafu, etryddunbsp;Lamellar, lam'el.ur a, dalenognbsp;Lameness, lam'nes n, clofFni, cloffinbsp;Lament, IS.ment' v, gaiaru, cwynfan; alaethn, wylofain, cwyno [gresynol Lamentable, lam'en.ta.bl a, galarus,nbsp;Lamentation, lam.en.ta'shnu w, galar,nbsp;galamad, cwynfan, alaeth, wylofain,nbsp;doloch, cwyn, galargwynnbsp;Lamina, lam'i.n^ (^p lamin�, lam'Ln!) n, baen, llafn, dalen nbsp;nbsp;nbsp;' Laminated, lam'i.na.ted a, dalenog, gorcnuddiedig a liafnau teneunbsp;Lammas, lam'as n, y dydd cyntaf onbsp;Awst, dydd Awst, calan Awstnbsp;Lammeret, lam'ur.et n, hebogynnbsp;Lamp, lamp n, llusern. llugom, erllennbsp;Lampas, lam'pas n, y findag (^ddunbsp;Lampblack, lamp'lak n, huddygl, par-Lampoon, lam.pwn' n, gogangerdd,nbsp;tuchan: vt, tuchanu, goganunbsp;Lampooner, lam.pw'nur n, tuchanwrnbsp;goganwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I bendoll Lamprey, lam'pra n, lleiprog, llyswen Lanarious, la.n�r'i.us a, gwlanognbsp;Lanary, la'nur.i n, gwlandynbsp;Lance, Ians n, gwaew, gwaewffon, bcr,nbsp;satwy, picell, berau, par, rheinen; vt,nbsp;ffleimio, agor dolur; rheinionbsp;Lancet, lah'set n, fflaimnbsp;Lancinate, lan'si.niit vt, rhwygo, llarpio.nbsp;dryllio, darnio Land, land n, daiar, tir; gwlad: v, tirio, glanio; dadlwytho. Land-forces,nbsp;milwyr. Land-tas, y dreth liawr.nbsp;treth y brenin. Arable land, llafur-dir. Dry land, sychdir, High-land,nbsp;ncheldir. Low-land, iscldir |
Landau, Ian.do' n, math o gerbyd Landed, lan ded a, tiriog; wedi tirio. Landed-pro}gt;erty, tiriogaeth [ Almaen Landgrave, land'grav n, enwad yn yrnbsp;Landholder, land'h�l.d�r n, deiliad tirnbsp;Landing, lan'ding n, porthfa. Landing-place, pen grisiau, glanJenbsp;Landlady, land'ia.di n, meistres tirjnbsp;tafamwraig, meistres tafarnnbsp;Landless, land'les a, didirnbsp;Landlord, land'l�rd n,meistr tir, tirfeistr; tafarn wr nbsp;nbsp;nbsp;[terfyn Landmark, land'mwk n, ffin, cy^, Landscape, land'skap n, arl^iaeth, golwgnbsp;ar diroedd. Landscape painting, dar-Inniaeth arbeiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Llesurydd Landsnrveyor, land'sur.vii.ur n, daiar-Landwaiter. land'wa.tur n, toliwyiiwr Landward, land'wura ad, tua�r tir [Ionnbsp;Lane, Ian n, heolan, heoi gyiyng, wtre,nbsp;Language, lang'gwiij n, iaith; tafbd-iaith, ymadrodd. A strange language,nbsp;anghyfiaith. Barbarous language,nbsp;brithiaith, briwiaith. One�s nativenbsp;language, iaith ei tarn, Welsh language, Cymraegnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[null tafod Langwet, lang'gwet n, unrhyw beth yn Languid, lang'gwid a, llesg, methedig,nbsp;egwan, digalon, dihoennbsp;Languish, lang'gwish vt, nychu, methu,nbsp;dihoeni, llesgau, gwanhaunbsp;Languishment,Iang'gwish.mentn,nych-dod, dihoeniad, nychnbsp;Languor, lang'gwtir n, gwendid, llcsg-edd, llwfrdra, nychdodnbsp;Laniaiy, lan'yur.i n, cigyddfa, cigyddle,nbsp;Laniaries, ysgythrddanneddnbsp;Laniate, lan'i.at vt, darnio, cigyddionbsp;Laniferous, la.nif'ur.us, Lanigerous, 1^nbsp;nij'ur.us a, gwlanognbsp;Lanifice, lan'i.fis n, gweithfa wlannbsp;Lank, langk a, cul, teneu; llibyn, llipa. A lank person, llabwst, ilabi, climach Lanknes.s, langk'nes n, teneudernbsp;Lanner, lan'ur n, math o hebognbsp;Lanneret, lan'ur.et n, hebogynnbsp;Lansquenet, lans'ken.et milwr traed; math 0 chwareu cardiau Lantern, lan't�rn �, llusern. Lantern-jaws, gwyneb teneu Lap, lap n, arffed; afflau, arffedog: v, llepian; amblygunbsp;Lapdog, lap'dog n, arffedginbsp;Lapful, lap f'^i n, arffedaid; arifedogaidnbsp;Lapicide, iap'i.s�d �, saer cerygnbsp;Lapidary, lap'i.dur.i, Lapidist, lap'i.distnbsp;n, maenydd, niaen-gaoolwr, gemyddnbsp;185 |
LAV path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb. on, curve, cut, t'V=too, t Vk=took; Lapidate, lap'i.dat vt^ liabyuuio, ila�� a cheryg Lapidation, lap.i.dashun n, llabyddiad LapideouSjla.pid'yus a,caregaidd, careg-Lappet, iap'et n, llipddarn [og, maenolnbsp;Lapse, laps n, llithrad, syrthiad; gwall:nbsp;rf, liithro, cwympo 5 dygwydd. Lapsenbsp;of time, ennydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[heibio Lapsed, lapst o, syrthiedig; wedi myned Lapstone, lap'ston �, arftedtaen cryddnbsp;Lapwing, lap wing n, cornicyll, cornicell,nbsp;cornciiwigl Larboard, lar'b�Vd n, yr ochr aswy 1 Larceny, lar'si.ni n, lladrad. Pettynbsp;larceny, cliwiwladradnbsp;Larch, lartsh n, llarswydden, llarwyddennbsp;Lard, lard n, bloneg: v, blonegu; pesgunbsp;liUrder, Idr'dur n, cig-gell, bwydgelinbsp;Large, larj a, helaeth, eang, mawr,maith,nbsp;goriawr. As large, cymmaint. Atnbsp;large, yn rhydd; yn gyfiawn. To setnbsp;at large, rhyddhau, goUwng [dernbsp;Largeness, Jarj'nes n, mawredd, helaeth-Largess, lar'jes anrheg, rhoddnbsp;Lark, lark �, uchedydd, ehedydd, hed-ydd, meilierydd. Wood-lark, eniden.nbsp;Larkspur, lark'spur n, llysiau yr uched-Larum, lar um n, rhybuddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ydd Larva, lar'va larvae, lilrVi) �, macai Larynx, lar�'ingks w, beudagnbsp;Lascivious, Usiv'yus a, anliad, nwyfus,nbsp;trythyil, anniwairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Lasciviousness, la.siv'yus.nes n, anllad-Lash, lash n, llach, gwialenod; carai^ fllangell: v, llachio, fflangellu, fffew-yliu; rhwymonbsp;Lask, lask �, y dolur rhyddnbsp;Lass, las w, merch, herlodes, llances,nbsp;geneth. Lass-lorn,wedi colli ei gariadnbsp;Lassitude, las'i.tiid lludded, blindernbsp;Last, last a, olaf, diweddaf: ad^ yn olaf:nbsp;sd.�Late; vi, parnau, para, aros, ym-aros: n, troed bren, esgidbren; rhif neunbsp;bwysau o amryw fath. At last, o�rnbsp;diwedd,yny diwedd. To breathe one'snbsp;last, trengu, marw [satadwy, dalusnbsp;Lasting, las'ting a, parhaus, parhaol,nbsp;Latch, latsh n, elided: cliciedunbsp;Latchet, lat'shetw, carai neu linyn esgidnbsp;Late, VoXilatter, last) a,hwyr, diweddar rnbsp;ad, yn hwyr. Of late, yn ddiweddar.nbsp;To grow late, hwyrhau, myned ynnbsp;hwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[der Latency, la ten.si n, tywyllni, aneglur-Lateness, JUt'nes n, diweddarwch Latent, Ja'tent a, dirgei, cudd, anamlwgnbsp;' -ateral, lat'ur.al a, ystlysol, ochrol |
Lateran, lat ur.an vi, eglwys yn Knutain Lath, lath {p laths, laTHz) n, aseth, eisen, dellten; vt, eisio, delltunbsp;Lathe, laxH n, troell, troadurnbsp;Lather, Uth ur n, sebondrwyth: v,nbsp;seboni, sebondrwytho [Lladinaiddnbsp;Latin, lat'in n, Lladin, Lladinaeg: a,nbsp;Latinism, lat'in.izm n, Lladinddull; Lladiniaeth nbsp;nbsp;nbsp;[wr Latinist, lat'in.ist n, Lladinydd, Lladin-Latinity, li.tin'i.ti n, Lladiniaeth,Lladin Latinize, lat'iu.i'z v, Lladinio [croewnbsp;Latish, la'tish n, hwjraidd, lied nwyrnbsp;Latitancy, lat'i.tan.si n, celedigaethnbsp;Latitant, lat'i.tant a, cuddiedig, celedignbsp;Latitude, lat i.tiid n, lledred; llydander,nbsp;eangder; pellder oddi wrth y cyhydeddnbsp;Latitudinarian, lat.i.t�.di.n�r'i.an n,nbsp;rhydd-dybiwr, penrhyddiadnbsp;Latrant, la'trant a, cytathrolnbsp;Latten, lat'en n, llatwm, alcan, efyddnbsp;Latter, lat'ur a, olach, hwyrach, diwedd-arach; olaf, hwyraf, diweddarat o�rnbsp;ddau: sd.�Latenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wellt Lattermath, lat'ur.math n, adladd, aeth-Lattice, lat'is n, dellt; delltwaith, cledr-wy: vt, delltu, eisio, cledrwyo Laud, 16d n, mawl, moliant, clodforedd,nbsp;canmoliaeth; vt, canmol, clodtori, molinbsp;Laudable, l�'da.bl a, canmoiadwy, gwiw-glod, hyglod [weddnaws y pabinbsp;Laudanum, lod'a num n, cysglyn, syl-Laudatory, lo'da.tur.i a, moiiannol, clod-lorol, canmoliaethol Laugh, V, chwerthin, chwarddu. Laughing-stock, gwatwarnod. Horselaugh, crechwen. To burst out anbsp;laughing, codi crychwen. To laugh atnbsp;one, chwerthin am ben un; gwatwarunbsp;Laughable, lat'a.bl a, chwerthinus,nbsp;digrifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwerthiniad Laughter, Uf'turn, chwerthin,chwardd. Launch, lansh v, gwthio neu ddisgynnbsp;i�r mor; ergydio, taflu, bwrwnbsp;Launder, lan'our n, dyfrgafnnbsp;Laundress, lan'dres n, golchyddesnbsp;Laundry, Ian dn n, golch�y, golchfanbsp;Laureate, lo'ri.at n, cadeirfardd, pen-fardd, llawrwyddfardd: a, coronedignbsp;a llawrwydd Laurel, lor'ei n, llawrwydd, llawryf, llor-wydd, pren y gerwin: vt, coroni a llawrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llawrwydd Lauriferous, lo.rit'ur.us a, yn dwyn Lava, lii'va n, syiwedd gwydrol a ftryd-ia allan 0 losgtynyddoedd, liosgwynbsp;Lavation,la.va'ahunn, goichiad,glanhadnbsp;186 |
�re; Uite; l�n�, n�, m�te; she, zh=z azure; thin, xnis; j=dzh. LEA
Lavatorj, lav a tur.i j^oicnta; bad�on, ymdrocnle, trociita, trochlenbsp;Lave, lav �, golchi; trochi; dyfrhaunbsp;L.avender, lav en.dur n, llatautnbsp;leaver, la'vur n, noe, golchnoe, osgednbsp;Lavish, iav'ish vt^ atradu, gwastraffu,nbsp;otera, treuUo: a, rhy haei, treuigar,nbsp;atradlawu, gwastrafi'us [ioneddnbsp;LavishnesSjlav'ish.nes corawa, afrad-Law, l� n, cylraith, deddt; rheol. Canonnbsp;or ecclesiastical law, cytrait� eglwys.nbsp;Ceremonial law, cytraith ddetodol,nbsp;cytraith luddewig, cyfraith Moses.nbsp;Civil law, cyfraith y byd, cytraithnbsp;wladol. Common law, cytraith anys*nbsp;gritenedig, cytraith y wlad. Martialnbsp;law, cytraith rhytel. Moral law, ynbsp;ddeddt foesol. Organic law, deddtnbsp;ardumiol. Physical law, deddt natur-ioi. Poor law, cytrai^ y tlodion.nbsp;Statute law, cytraith ysgritenedig,nbsp;cytraith seneddol. Brother-in-law,nbsp;brawd yng nghytraithnbsp;Lawful, l�'tV?! a, cytreithlawnnbsp;Lawfulness, 16't�jrl.nes n, cytreithloneddnbsp;Lawgiver, io'giv.�r n, deudtwr, deddl-roddwr Lawless, loles a, digyfralth, diddeddf Lawn, Ion �, ilauerch, gwastadfaes; sindal nbsp;nbsp;nbsp;[raith Lawsuit, l�'sUt n, cynghaws, cwyu cyf-Lawyer, lo'y�r n, cytreithiwr La^:, laks a, rhydd; llac,ysiac; anghryno,nbsp;anghywraint, didrefn: n, y dolurnbsp;rhydd; math o bysgodyn [IJacadnbsp;Lasation, iak.sas�un n, rhyddhad;nbsp;Lasitive, lak'si.tiv a, rhyddhaol, rhydd-bair: n, carthai, cy�yr rhyddhaolnbsp;Laxity, lak'si.ti, Laxness, laks'nes n,nbsp;rhyddni, darymred, y dolur rhyddnbsp;Lay, la 7i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cerdd; pruddgerdd; haen: n, lieygol: vt (^pt Sc pp laid), gosod, dodi, U�u; gostegu; dal, cy-ngwystlo; dodwy: pp.�Lie. Lay-land, gwyndwn, tonair. To lay aboutnbsp;� one, liachio, �bnodio. To Jay aside,nbsp;\ rhoi heibio. To lay out money, treulionbsp;arian. To lay up, ystorio. 1 lay itnbsp;^ down, yr wyf yn ei osod i lawr. I laynbsp;down, gorweddais Layer, iii'ur n, haen, gwanaf; gwely; planfrigyn, plangytf; iar ddodwyog Layman, ia'man �, gwr Ileyg, Ileygwrnbsp;Laystall, la'stSl n, tomen, tomlenbsp;Lazar, la'zur n, dyn heintus. Lazar-house, clatdynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yspytty Xazarette, Jaz.a.ret' n, clafrdy, ciafdy; |
Laziness, la'zi.ues n, diogi, syrthni; seguryd, segurdod nbsp;nbsp;nbsp;[diogiyd Lazy, la'zi a, diog, musgrell, swrth. Lea, li n, tir caueuig, llawnt, doldirnbsp;Lead, led n, plwm; plyineunbsp;Lead, lid i^pt Sc pp leu) v, arwain,nbsp;ty wys; biaenorinbsp;Leaden, led'n a, o blwmnbsp;Leader, Jidur arweinydd, tywysog,nbsp;blaenor; pen y gad; erthygl arweiniol.nbsp;Leaderette, erthygl fer. Leader of anbsp;faction, corn y gynhen. Leaf, lit ( p leaves) n, deiien, dalen Leafless, iif 'les a, diddail, heb ddalennbsp;Leafy, li'ti a, deiliognbsp;League, lig cytammod, cyfundeb; tair milltir: vi^ cynghreirio, cyfuno Leak, lik n, agen, holit, dyferta, dyfer-hoilt: V, goliwng dwtr, gollwug, gyll-wng. To spring a leak, ymagenunbsp;Leakage, li'kaj n, iawn am golled a geirnbsp;trwy ddwfrnolltaunbsp;Leaky, li'ki a, agenog, holltognbsp;Lean, lin a, teneu, cul; v \pt Sc ppnbsp;leant, lent), pwyso ar; gogwyddo atnbsp;Leanness, lin'es n, teneuder, culni, cnlinbsp;Leap, lip n, naid, Ham, crychlam: vnbsp;{pt Scppquot;) leipt, lept), neidio, Jlamu.nbsp;Leap-frog, math o chwareu plant.nbsp;Leap-year, blwyddyn naidnbsp;Learn, lurn {,pt Sc pp learnt, lurnt)nbsp;dysgu, cymmeryd dysg; deall. Aptnbsp;to learn, hyddysg Learner, l�r'n�r n, dysgwr, ysgolhaig Learning, lur ning �, dysg, ysgolheigdod,nbsp;lien, dysgeidiaeth Lease, lis n, gafaelrwym, ammodrwym, ammodweithred: vt, gosod dros amsernbsp;penodol, llolfa Leaser, li'sur n, lloffwr, casglwr Leash, lish �, ilinyn neu garai dywyso,nbsp;cynliyfan; trinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deb Leasing, li'zing n, twyll, celwydd, geu-Least, list n, lleiaf, bychanaf: ad, yn lleiaf: sd.�Little. At least, o leiafnbsp;Leasy, li'zi o, teneu, ysgatn, disylweddnbsp;Leat, lit �, ffos, dyfrlle, dyfrgronfanbsp;Leather, leTii'ur ?�, lledr croen. Leather-coat, math 0 atal. Leather-dresser,nbsp;cyweiriwr lledr. Leather-seller, lledr-wr. Scraps of leather, lledrachnbsp;Leathern, lexH�urn a, lledrin, o ledrnbsp;Leathery, lexu'ur.i a, lledraidd, fel lledrnbsp;Leave, iiv n, cenad, rhyddid, trwydded,nbsp;caniatad: v (pt amp; pp left), gadael;nbsp;gadu; ymadael. To leave by will,nbsp;cymmynu. To leave off, peidio a. |
187
-ocr page 212-I.EN path, fat, ere met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, t\v=too, t\Vk=took;
latp. line no, mlite; she zh-=z a7.virc: thin, this; i=d2h. LIB
LIK path, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, curv*�, cut, bV �too t\Vk -took;
axeith/ddiaetii, rdesymeg, rditydd-iaeth, meidrotyddiaetn, cerddoriaeth, ac anianddysg. Liberal translation,nbsp;cyfieithad anghaeth neu ryddnbsp;Liberality, lib.u.ral'i.ti haelioni,nbsp;syberwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[haei
Liberalize, libW.al.�z vt, gwneyu yn Liberate, lib ur.at vl, rhyddhau, goliwngnbsp;vn rhydd, digaethu [gollyngdodnbsp;Liberation, lib.u.ra�shun n, rhyddhad,nbsp;Libertine, lib'ur.tin n, un penrydd, ofer-ddyn; anlladwr: a, penrydd, anghref-yddol, anllad
Libertinizm, lib'�r.ti.nizm n, penryddid Liberty, lib'�r.ti n, rhyddid, trwydded,nbsp;braint; cenadj hytder; cyffin, ffin,nbsp;terfyn. To set at liberty, rbyddhau,nbsp;goliwng. To take the liberty, cym-meryd cenad, bod yn nyfnbsp;Libidinist, ii.bid'i.nist �, anlladwrnbsp;Libidinous, li.bid'i.nus a, anniwair, anllad, gordderchoinbsp;Libra, I'i'bra n, arwydd y Fantolnbsp;Librarian, i�.br�r'i.an w, ilytrgellwr,nbsp;llyfrwr, llytryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liyfrgrawn
Library, l�'brur.i to, llyfrgell, llyfrla; Ljbrate, li'brat vt, mantoli, pwysonbsp;Libration, i�.bra'sfaun to, mantoiiaethnbsp;Lice, 1�S np.�Lousenbsp;License, iisens w, trwydded, rhyddid,nbsp;cenad, caniatad: vt, cenadu, trwyddedunbsp;Licentiate, li.sen'shi.at to, trwyddedognbsp;Licentious, l�.sen'shus a, penrydd, af-reolusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fryddid
Licentiousness, l�.senshus.nes to, pen-Lichen, litsh'en �, goferllys, llysiau yr atu, cen y ceryg
Lichen, li'ken n, tarwden, tarddwreinyn Licit, lis'it a, cyfreithlawnnbsp;Lick, lik TO, ilyfiad, llaib: vt, llyfu,nbsp;lleibio, llepio. Liclc-spittle, truthiwr,nbsp;gwenieith wrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ felus
Lickerish, lik'ur.ish a, mwythus, dant-Iricorice, lick'ur.is to, math o wraidd, perwraidd, y gwylysnbsp;Lictor, lik'tur to, ruingyll Rhufeinignbsp;Lid, lid TO, caead, clawr, cwrlid, huliernbsp;Lie, l� TO, celwydd, anwiredd: tgt;2,dy wedydnbsp;celwydd. Lying, yn dywedyd celwydd ; anwir. You tell a great lie,nbsp;ti a ddywedi gelwydd yn d^ ddanneddnbsp;Lie, 1� {pt lay, pp lain) m, gorwedd;nbsp;ymorwedd. Lying down, yn ei or-wedd. To lie in wait, cynllwyno.nbsp;To he in, esgor, A place to lie down,nbsp;gorweddta, gorweddlenbsp;Liet, lit ad, yn ewyllysgar, yu gystal
Liege, iij a, ttyadiawn, cywir, utudd;
gwarogaethoi: to, arglwydd, penadur Lieger, li'jur to, cenadwr trigiannoinbsp;Lieu, 1� TO, lie. In lieu ot, yn lienbsp;Lieutenancy, liv.ten'an.si, Lieutenant-snip, liv.ten'ant.ship to, rhaglawiaeth,nbsp;isgadbeniaeth; dirprwyaethnbsp;Lieutenant, liv.ten'aiit to, rhaglaw, is-gadben. Lord lieutenant, arglwyddnbsp;raglaw
Life, fit (p lives) n, bywyd, einioes, oes, hoedi; bucliedd; bywiogrwydd.nbsp;A long lite, niriioedl. Single lite,nbsp;gweddwdod. Long-lived, long-l�vd,nbsp;nirhoedlog, hir ei^oes. Short-lived,nbsp;short'l�vd, byrhoedlog, byr ei oes;nbsp;dibaranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd
Lifeless, lif les a, difywyd, marw; marw-Liletime, i�t'tim to, oes, einioes; hoedi Litt, lift TO, codiad; dyrchafiad; hwp,nbsp;hwbiad; vt, codi, dyrchafu, cwnnnbsp;Ligament, lig'a.ment to, rhwymyn,nbsp;gieuyn, gewyn
Ligation, h.ga'shun to. rhwymiad Ligature, lig'a.tshii�r to, rhwymyn,nbsp;cyf'rwym; llythyren ddyblyg, megysnbsp;fl, ffi, X, oe
Lignt, lit (^lit) to, goleu, gole, goleuni, gwawi, liewyrch; canwyll; tfenestr:nbsp;a, goleu, dysglaer; ysgafn; Uisyiwedd:nbsp;V, goieuo; cynneu; disg/n. Light-footed, Light-heeled, gwisgi, ysgafn-droed. Light-horse, marchogiu ynnbsp;dwyn arfau ysgatn. By day-light,nbsp;wrth liw dyddjlliw dyddnbsp;Lighten, li'tn v, llewyrchu, goleuo;nbsp;melltenu, cynneu dreigiau, taflu mellt;nbsp;ysgafnhau; sirioli
Lighter, l�'t�r n, bad ysgafn. Lighterman, cychwr, badwr nbsp;nbsp;nbsp;[dwr
Lighthouse, l�t'h�^s to, goleudj, goleu-Lightness, l�t'nes to, ysgatnder; siouo-edd, sirioider; anwadalwch; goleuder Lightning, l�t'ning to, mellt, lluchednbsp;Lights, Tits np, ysgytaint; goleuadaunbsp;Lightsome, lit'sum a, goleulawn; siriol,nbsp;hoenns, bywiog
Ligneous, iig'ni.us a, prenaidd, o bren Ligure. l�'gii'r �, maen gwerthfawrnbsp;Like, ilk a, tebyg, cyfteiyb, cyfryw,nbsp;cynhebyg, unfath, unwedd; v, caru.nbsp;hoffi; dewis, dymuno, mynu: ad, ynnbsp;debygol, fei, megys; -aidd. Like anbsp;child, plentynaidd. Like a dog, ci'aidd.nbsp;To his liking, i�w ioddnbsp;Likelihood, i�k'li.hiVd, Likeliness, lik'Ii-nes TO, teoygoliaeth, tebygolrwydd
US
�re; late- line, no mute; she. zh-=:z azure; thin. Tills: j =dzh.
Likely, l�k li a, teoygoi: ad, yn debygol Liken, likn vt, tebygu, cyft'elybu; cy-mharunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deiw, arlun
Likeness, liVnes n, tebygolrwydd; llun, Likewise, l�k'w�z ad, telly, yn yr unnbsp;modd: c, iietydnbsp;Lilac, rriak n, math o brennbsp;Lily, lil'i n, lili, elestr. May lily, Lilynbsp;of the valJey, lili�r dyffrynoedd.nbsp;White water lily, alaw�r dwtr, y fag-wyr wen. Yellow water lily, y bwltysnbsp;Limation, li.ma'shun n, caboliadnbsp;Limb, lim n, aeiod; cetyn, darn: vi,nbsp;diaelodi, darnio, dryllionbsp;Limbec, lim'bek �, disdyil-lestr [twythnbsp;Limber, lim'bur a, llipa, hyblyg, ys-Limberness, lim'bur.nes n, ystwythdernbsp;Limbo, lim'b� �, uffem, purdan; carcharnbsp;Lime, l�m �, calch; glud; vt, calchu;nbsp;gwyn-galchu; gludio. Lime-stone,nbsp;calchfaen. Lime-tree, palalwyf, eur-wemen, gwaglwyf. Lime-twigs, glud-wydd. Slalced lime, calch tawdd.nbsp;Quick lime, calch brwd, calch poethnbsp;Limehound, l�m'h�wnd n, gwaedginbsp;Limit, lim'it n, terfyn, ffin, cyffin, goror:
vt, gosod terfyn ar, penu, cyffinio Limitary, iim'i.tur.i a. cyffiniol, terfynonbsp;Limitation, lim.i.ta'shun n, tertyniadnbsp;Limn, lim vt, paentio,tynu linn, deiweddnnbsp;Limner, lim'nur n, lluniedydd, paentiwrnbsp;Limous, l�'mus a, lleidiog, gludiognbsp;Limp, limp a, llipa, masw, ystwyth, hy-blyg: n, clunhecian, cloffi, selgyngiannbsp;Limpet, lim'pet n, brwiigen, llygadnbsp;myharennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ter
Limpid, lim'pid a, gloew, tryloew, claer. Limpidness, limpid.nes n, gloewder,nbsp;claerdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blygedd, maswedd
Limpness, limp'nes n, ystwythder, hy-Lrmy, l�'mi a, calchaidd; gludiog, gwydnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ f bin
Linchpin, linsh�pin n, gwarbin, echel-Line, l�n n, llinyn; Hin; llinell; ffunen; rhes; amglawdd: vt, ilinellu, ilinynu;nbsp;amresu. rhesu. Line of battle, cadres.nbsp;Line of battle ship, cadreslongnbsp;Lineage, .lin'i.aj n, ach, Ilinach, llin;
hil, tylwyth, hiliogaeth, bonedd Lineal, liu'yal a, unionlin, llin-Iin;nbsp;llinellol, olynol
Lineament, lin'ya.ment n, gwynebwedd, gwynebdduli, pryd, gweddnbsp;Linear, lin'yur a, liinellog, llinellaiddnbsp;Lineation, lin.i.ashnn n, llineliiad, ar-iiniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Linen-draper, llieiniwr
Linen, linen n, Ilian, Uiain, llieiuwe.
Ling, ling 7i, oremnoysg; grug, myncog Linger, ling'gur v, gojiirio, oedi, aros;.
sefyllian, chwariena nbsp;nbsp;nbsp;[nychlyd
Lingering, ling'gur.ing a, gohiriol;. Linget, ling'get n, tatodynnbsp;Lingo, ling'g� n, flregod. iaith drwsglnbsp;Linguacious, ling.gwa'shus o, baldordd-us, tafodrydd, siaradus \ tafodoiionnbsp;Lingual, Img�gwal a, tafodol. Linguals,nbsp;Linguist, ling'gwist n, ieithyddnbsp;Liniment, lin'i.ment n, enaint, iraid, elinbsp;Lining, li'ning n, gwrthlainnbsp;Link, lingk n, dolen, cadwyndorch,nbsp;modrwy; canwyll byg, ffagien: v, dal-gydio, cydfachu, cydgadwyno, cyd-rwymo, cyssylltu, cydio. Link-b(^,nbsp;cariwr canwyllau pyg, flaglenwasnbsp;Linnet, lin'et n, ilinos, ilinosen, aderynnbsp;y llin. Bed-headed linnet, Ilinosnbsp;bengoch. Mountain-linnet, Ilinos- ynbsp;mynydd
Linseed, lin'sid n, had llin, llinhad Linseywoolsey, lin.zi.w�Jvl'zi n, tenlli,nbsp;cymmysgwe o lin a gwlannbsp;Linstock, lin'stok n, ttondanio, tanffonnbsp;Lint, lint n, llieinrwd, naddion Uiainnbsp;Lintel, liri'tel n, gwarddrws, capan drwsnbsp;Lion, l�'un n, Hew, Lion-hearted, dewr-Lioness, I'i'un.es n, llewesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galon
Lionlike, l�'un.I�k a, liew-eilun; newr Lip, lip n, gwefus, min; gwefi. Large-lipped, Blubber-lipped, gwefusfawr,nbsp;gweflfawr. Lip-devotion, rhithaddol-iad. The lip of an animal, gwefi [iolnbsp;Lipothimous, ll.poth'i.mus a, llesmeir-Lipothymy, U.poth''i.mi n, llew^g, lies-Lippitude, lip'i.tiid n, cibddellni [mairnbsp;Liquation, li.kwa shun n, toddiad, todd-iantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[igaeth
Liquefaction, lik.wi.fak'shun n, todded-Liquefiable, lik.wi.ti'S..bl a, hydawdd,.
toddadwy nbsp;nbsp;nbsp;[loewi, ymdoddi
Liquefy, lik'wi.fi v, toddi, dadmer; ym-Liquescent, li.kwes'ent a, toddiadol Liqueur, li.k�r' n, gwirodlynnbsp;Liquid, lik'wid n, gwiyb, Hyn, gwlybwr;.
toddlythyren; a, gwiyb, llynol, hylit Liquidate, likVi.dat vt, toddi, Ilyneidd-io; talu (dyled)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwirod
Liquor, lik'ur n, llyn, gwlybwr, dioa,. Lisp, lisp V, bloesgi, bloesgsiaradnbsp;Lisping, lisping n, bloesgedd, bloesgninbsp;List, list 71, rhestr, cofrestr, llechres,nbsp;mynegres; eirionyn brethyn; ymdrecli-fa, cam-gychwynfa: v, chweniiychu;.nbsp;gwrando; rhestrunbsp;Listen, lis'n vi, gwrando, clustleinionbsp;191
-ocr page 216-LOC path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve cut. t\v=too, t^k=took;
Listless, lgt;st'ies a, riinawnt, dia wen, di-ofal, iledfrydig nbsp;nbsp;nbsp;[sylw, syrthni
Listlessness, iist'ies.nes n, diotaiweh, an-Lit, litjoi �epp.�Light nbsp;nbsp;nbsp;LLitani
Litany, htan.i w, gweddi gyffredin; y Literal, lit'ur.al a, llytliyrenoi; cywirnbsp;Literary, iit'ur.ur.i a, llenyddol, llenorol,nbsp;Ilythyrog, llythyriannol. Literarynbsp;man, llenor, lienyddnbsp;Literate, lit'ur.at a, dysgedig, hyddysgnbsp;Literati, lit'ur.a.t� n, dysgedigion, lien-orion, llenyddion, llenogion, gw^r U�onbsp;Literature, lit'ur.ii.tsh�r �, lienyddiaeth,nbsp;Uenoriaeth, ll�n, dysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[plwm
Litharge, lith'arj n, gorferw neu ewyn Lithe, l�TH, Lither, l�TH�r, Lithsome,nbsp;l�TH'sum a, ystwyth, byblyg, anwadalnbsp;Lithographer, ILthog'r^.t�r n. maen-argrafiyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[graffiad
Lithography, l�.thog'rS.fi �, raaenar-Lithomancy, lith'�.man.si n, maengoel Lithontripic, lith.on.trip'ik a, maen-doddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^drychwr
Lithotomist, li.thot'�.mist n, maen-Lithotomy, li.thot'�.mi n, maendrychiad Lithoxile, li.thok'sil w, pren caregedignbsp;Litigant, lit�i.gant n, yragyfreithiwrnbsp;Litigate, lit'i.giit v, cyfreithio; ymgecrunbsp;Litigation, lit.i.ga'shun w, ymgyfreith-iad, cynghawsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[henllyd, cecrus
Litigious, li.tij'us a, cyfreithgar; cyn-Litigiousness, li.tij'us.nes n, ymgytreith� garweh; cecru, cecraethnbsp;Litre, li't�r �, mesur Ffrengig 61.028nbsp;o fodfeddi cyfangorfFnbsp;Litter, lit'�r elor feirch, cludai;nbsp;llaesodjgwasarn; torllwyth, gwaling;nbsp;annhretnj v, gwasarnu; bwrw torllwyth, porchellu, dyfod 4 moch bachnbsp;Little, lit'] (less, least) a, bach, bychan;nbsp;man, ychydig: ra, ychydig, ychydigyn,nbsp;tipyn, ticyn, bychodedd, bachigyn.nbsp;A little fountain, fFynnonell. A littlenbsp;child, pientyn. A little tipsy, gofeddw,nbsp;lledfeddw. As little, cyn lleied. Evernbsp;so little, y tipyn ileiaf. (rive menbsp;a little, rhoddwch i mi ychydig.nbsp;Give me little, rhoddwch i mi ondnbsp;ychydig. Little tnildren, plantos;nbsp;plantach. Little ones, plant, rhainbsp;bychain. Stay a little, aros ronyn. Tonbsp;make little, bychanu, lleihaunbsp;Littleness, lit'l.nes bychandernbsp;Littoral, litUral a, glanol, morlanolnbsp;Liturgy, lit'�r.ji �,gwasanaeth eyflfredin,nbsp;hurt' 0 wedd�au cyhoeddus, flfurfwas-aoaeth, ffurfweddi, golucheg
Live, l�v a, byw, Dywiol, bywiog. A live coal, marworyn (p marwor)
Live, liv vi, byw; bucheddu: oesi, hoedli. To live on, ymborthi ar. While I live,nbsp;yn fy mywyd, tra byddwyf.�Lifenbsp;Livelihood, hVli.hWd to, bywoliaeth,nbsp;bywiolaeth; cynnaliaethnbsp;Liveliness, l�v'li.nes to, bywiogrwyddnbsp;Livelong, liv'long a, maith, hirfaithnbsp;Lively, l�v'ii a, bywiog, bywiol; hoenus,nbsp;hoew, Hon, llawen, heinifnbsp;Liver, Uv'ur n, yr au, yr af'u; bucheddwr.nbsp;Liver-clung, clafo�r ilechau. Pigeon-livered, ofnus, iiwfr. White-livered,nbsp;cenfigenus. Affection of the liver,nbsp;auad, haint yr af'u
Liverwort, liv'ur.wurt to, llysiau yr afd. Leprous liverwort, cen y ceryg, clafr-gen. Wild liverwort, llysiau�r drywnbsp;Livery, liv'ur.i to, rhoddiad neu gadwadnbsp;ineddiant; gosgorddwisg, swyddwisg.nbsp;Livery-man, gwr breiniol, dinesydd.nbsp;Livery-stable, inarchdy eyffredinnbsp;Lives, I'ivz np.�Lifenbsp;Livid, liv'id a, dulas, cleisiognbsp;Living, liv'ing to, bywoliaeth; person-iaelh; a, byw, bywiol, yn fywnbsp;Livre, li'vur n, darn o arian Ffrengig,nbsp;gwerth 0 ddeutu 9^0. [trwythognbsp;Lixiviate, liks.iv'yat a, trwythol,nbsp;Lixivium, liks.iv'yum to, lleisw, trwythnbsp;Lizard, liz'urd to, budrchwilen, madfall,nbsp;geneugoeg, gwedresi' [Ddeheuolnbsp;Llama, la'ma to, cammarch Americanbsp;Lo, 1� i, wele, weia, nychanbsp;Load, lod �, llwyth, pwys, baich, pwnjnbsp;V {pp laden')y llwytho, beichio, pyn-orio. Load-star, seren y gogleddnbsp;Loadstone, l�d'st�n to, ehedtaen, maen-tynu, tynfaen, tywysf'aennbsp;Loaf, lot loaves) to, forthnbsp;Loam, lorn to, tywodglai, marl, priddglainbsp;Loamy, lo'mi a, priddgleiog, marlaiddnbsp;Loan, Ion to, benthyg, echwynnbsp;Loath, loth a, anewyilysgar, anfoddlawn,nbsp;antoddognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Haru, diflasu
Loathe, Ioth vt, ffieiddio, casau, alaru, Loathsome, loXH'sum o, ffiaidd, adgas,nbsp;brwnt, ffinionllyd
Loathsomeness, rdTH'sum.nes to, ffieidd-rwydd, adgasrwydd Loaves, iovz �p.�Loafnbsp;Lob, lob TO, drel, hurtyn, clwpa, penbwlnbsp;Lobby, lob'i to, cyntedd, cynteddfanbsp;Lobe, lob to, demyn, rhaniad; dalennbsp;Lobster, lob'stur to, ceimwch, llegestnbsp;Local, lo'kal a, lleol; cyheol; sefydlognbsp;192
-ocr page 217-�re; late, l�ne, n�, m�te; she, zh=z az�re; thin, thIs; j=dzh. LOO
Locality, l�.kari.ti w, lleoideb, hantod lleol; sefyUtanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_gosoa Locate, l�.kat' vt, llehau, ll�u, selydlu, Location, i�.ka'shun n, Uehad, Uead; gosodiad, sefydliad Loch, lok n, JJyn, llvrch; cyflaithnbsp;Lock, lok n, clo, cloig; cudyn; dylofynnbsp;o wian; argae, argaeddrws; v, cloi:nbsp;eau. Fire-lock, dryll, A lock otnbsp;hair, cudyn o wallt. Locked jaw,nbsp;ymgauad yr �n, gengload.�Jawnbsp;Locket, lok'et �, aadurnglo, gwddfdlwsnbsp;Lockram, lok'ram n, brasliainnbsp;Locomotion, l�.k�.m�'shun n, ymsym-mudiad o Ie i ie, imnansymmudiadnbsp;Locomotive, l�.k�.m�'tiv a, symmudi�ig,nbsp;ymsymmudoi: n, anweddbeiriantnbsp;Locust, l�'kust �, Ilindjs [IJafariaethnbsp;Locution, l�.k�'shun n, ilafarddull,nbsp;Lodge, loj n, iletty, Iluest, hafotty,nbsp;maesdy: v, llettya, trigo; aros; gor-wedd. To lodge one�s self, ymlettyanbsp;Lodgement, lodj'ment n, Iluest, gwersyll;nbsp;setydliad; sefyllfa, gorsaf; cymmeriadnbsp;meddiant o weithiau r gelynnbsp;Lodger, loj'ur liettywr, gwestainbsp;Lodging, loj'ing7t,gwestty (jjgwesttai'),nbsp;Iletty, gwestta Loft, loft t�, taflod, llwyf, hurtr; llofft Loftiness, lof'ti.nes n, uchder; balchdernbsp;Lofty, lof'ti a, uchel, aruchel, goruchel,nbsp;dyrehafedig; uchelwych, trahausfalch.nbsp;Lofty words, geiriau chwyddedignbsp;Log, log n, cyff, boncy�', cipyll. Logbook, llyfr y cyfrifbill. Log-line,nbsp;IJinyn y cyfrifbill Logarithm, log'u.rithm n, dirprwyn. Science of logarithms, dirprwyniaeth Loggerhead, log ur.hed n, delfF, clwpa,nbsp;peiibwl; matn o grwban. At logger-heads, benben brigfrignbsp;Loggerheaded, log'ur.hed.ed a, pendew,nbsp;penbwl, hurt, delffaiddnbsp;Logic, loj'ik n, rhesymeg, arbwyllegnbsp;Logical, loj'i.kal a, rhesymegol, dadl-euyddol, arbwyllegolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[euydd Logician, lo.jish'an n, rhesymegwr, dadl-Logistic, l�.jis'tik a, alsoddol [feisiwr Logodiedalist, l�.g�.ded'al.ist n, geirddy-Logomachy, l0.gom'3,.ki n, ymryson yngnbsp;nghylch geiriau, geirddadinbsp;Logwood, log'wWd n, coed lliwyddionnbsp;Ix)m, loin n, llwyn, llyfen; arennbsp;Loiter, l�i't�rw,gohirio,ysteIcian,chwiI-bawa, liercio, oedi, sefyIlian, chwarienanbsp;Loiterer, l�i'tur.�r Jlercyn, ystelciwrnbsp;Loll, lol vi ymdrolio, ymddiogi, tordainnbsp;13 |
Lollards, iol'urdz np, plaid o Brotest-aniaid, canlynwyr Wicklift Lone, Jon,Lonely, lon'ii, Lonesome, lon'-sum a, unig, wrtiio ei hun; didram-wy, disathr; diymgeleddnbsp;Loneliness, J'dn'li.nes n, unigder, unigeddnbsp;Long, long a, hir, maith; parhaus, hir-llaes; vi, hiraethu, chwactu, blysio,nbsp;cbwennychu. Long-boat, hirgwch,nbsp;bad mawr. Long-headed, synwyrol,nbsp;call. Long-suffering, hirymaros;nbsp;goddefgar. All day long, trwy�rnbsp;dydd. As long as, cyhyd ag; tra.nbsp;Longer and longer, hwy-hwy. Longnbsp;hours, oriau meithion. Long soun^nbsp;hirsain. Not long after, cyn neinawr.nbsp;Of long continuance, parhaus. Somewhat Jong, gohir. Long and slender,nbsp;hirfain. To grow long, ymestyn,nbsp;iiirhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd, hirymaros Longanimity, long.g^.nim'i.ti w, amyn-Longe, lunj n, hergwd, hergawd Longer, long'hr n, hiraethwrnbsp;Longer, long'gurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hwy.�^Long Longest, long^gest a, hwyaf.�Long Longevity, lon.jev'i.ti �, hiroes, hir-hoedj; liiroesiad, hirhoedleddnbsp;Longevous, lon.ji'vus a, hirhoedlognbsp;Longimanous, lon.jim'S.nus a, llawfairnbsp;Longimetry, Jon.jim'i.tri n, mesuriadnbsp;peildernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hydred, hydedd Longitude, lon'ji.tiid �, hirder, hyd; Longitudinal, Ion.ji.tu'df.naI a, ar ei hyd;nbsp;hydredol, hydol Longsome, long'sum a, hirfaith, rhyhir Longspun, long^spun a, dygnfaith, an-nyben, Jdir, hirchwedlognbsp;Longways, long'waz, Longwise, long'-W�Z ad, gyda�r hyd, hydredol, ar hyd,nbsp;yn ei hyd f Loo-table, bwrdd erwnnbsp;Loo, Iw n, math o chwareu ar gardiau.nbsp;Loobily, 1 w'bi.lf ad, yn ddrelaidd, yn hurtnbsp;Looby, Iw^bi n, lleban, drelyn, hurtynnbsp;Loot, Ivvf vt, dwyn Hong at y gwyntnbsp;Look, 1'^k n, gwynebpryd, golwg, trera,nbsp;edrych; edrychiad; ymddaugosiad,nbsp;gwedd: v, edrych, syllu; dysgwyl;nbsp;chwilio; �, wela, wele, nycha. Lookout, golygfa. Looking-glass, drych;nbsp;gwydrddrych. To look around, am-dremu. To look for, dysgwyl. Tonbsp;look intently, arsyllu. To look out,nbsp;edrych am, gochel, gwylionbsp;Looker, l^k'ur �, edrychwr, syllwr,nbsp;tremiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn aneglur Loom, hvm re, gwydd: vi, ymddangos Loon, Iwn re, gwirionyn, delff, dyhirynnbsp;193 |
LUC path fat, �re, met, TnR-rin�, pin, orh on curve, ent, t'V�too tiVk^-tnofc.
Loop, Iwp n, arwestr, doien; tytniwy: tgt;, arwestru, dolfachn, dolenu. Loophole, dolendwll; esgus, bwlchnbsp;Loose, iws �, rhydd; yslac, Jlac,* pen-rydd: anllad, anniwa�r: vt, gollwng.nbsp;rhyddhau, dattod, llaesu. To loo^enbsp;one�s se.f, ymryddhau, ymddattodnbsp;Loosen, Iw'sn v, gollwng, dattod, rhydd-hau, llacaa, ilaesu, yslacio, dadrwymonbsp;Looseness, Iws'nes n, llaesder, darymred; diry wiaeth,anniweirdeb; y doiur rhydd Lop, lop vt, ysgythru, brigladd, tocio,nbsp;brigdocio. I^oppings, ysgythrionnbsp;Loquacious, l�.kwa'shus a, siaradus,nbsp;taf�drydd, chwedlog, fFraethnbsp;Loquacity, l�.kwas'i.ti n, dywedgarweh,nbsp;flraetlider, Hol, siaradgarwehnbsp;Lord, l�rd �, arglwydd, meistr; ner,nbsp;muner, rhi, peryf, naf, ior, ion, gwan-ar, udd; gwledig; barwn, br�yr: v,nbsp;arglwyddiaethu, rhwysgo. Lord otnbsp;the manor, maenorydd, arlwyddnbsp;Lordliness, l�rd'lLnes n, arglwyddeidd-rwydd, bonedd; gortalchdernbsp;Lordling, l�rd'lmg n, arglwyddynnbsp;Lordly, l�rd'ii a, arglwyddaidd; baichnbsp;Lordship, l�rd ship n, arglwyddiaethnbsp;Lore, l�T w, athrawiaeth; dysgnbsp;Lorica, lor'i.ka n, llurig, cadbaisnbsp;Loricate, l�r'i.kat dalenwisgo, dalenunbsp;Lorimer, lor'i.m�r �, genfayddnbsp;Lom, l�rn a, gwrthodedig, diymgeledd,nbsp;amdditad. Love-lorn, cariadgo�lnbsp;Lose, l\^�z {pC amp; pp lost) V, colli; caelnbsp;Loser, iw'z�r n, coiledwr, collwr [ collednbsp;Loss, los n, coll, coiled; sarh^d; aflesnbsp;Lot, lot �,coelbren,cwtws; dygwyddiad,nbsp;syrth; tyoged; rhan, cytran, dognnbsp;Lotion, l�'shun n, golchdrwythnbsp;Lottery, lot'ur.i n, chwareu damwain,nbsp;damweiniaeth, hap-chwareu, coelbren-Lotus, l�'tus n, alaw�r dwfr [laethnbsp;Loud, i�\vd a, croch, uchel, bannbsp;Loudness, luwd'nes n, uchder, crochdernbsp;Loughj Jok n, llyn, ilwcJinbsp;Lounge, l�wnj vz, llechu, ystelcian,nbsp;segura, diogi, mewydanbsp;Louse, l�gt;Vs (p lice) n, Ileuen. Hog-louse, horen horod). Sheep-lice,nbsp;heuslau. Wood-louse, gwrach y coednbsp;Louse, l�wz V, hela llau, lleuanbsp;Lousewort, l�ws'w�rt n, melsugn. Pasture lousewort, ilysiau�r cwnnbsp;Lousy, i�^^'zi a, lleuog; bawaidd, salwnbsp;Lout, luwt n, delff', lleban, llabwst, drelnbsp;Loutish, l�w'tish a, delffaidd, drelaiddnbsp;Louver, Ivv'vur n, twll y mwg, mygdwll |
Love, luv /t, cariad, sereh, hotlder, cyt-ymserch, cudeb, cuedd, anwylwch; vty caru, hoffi, gorhoffi, serchu. Love-letter, llythyr cyfymserch. Love-sick,nbsp;claf o gariad. Love-song, cerdd cyfymserch. Love - suit, carwriaeth.nbsp;Love-toy, anrheg oddi wrth garwr.nbsp;Loved one, anwylyd (p anwyliaid)nbsp;Loveless, luv'les a, digariad, diserchnbsp;Loveliness, luv'li.nes n, hawddgarwchnbsp;Lovely, luv'li a, hawddgar, cariadusol,nbsp;hofi'ain, hygar, teg, prydferthnbsp;Lover, luv'dr cariad, carwr, cariad-ddyn, A lover of his country, gwlad-garwr. A lover of mankind, dyngarwrnbsp;Loving, luv'ing a, cariadus, caredignbsp;Lovingkindness, luv.ing.kind'nes n,nbsp;sereh, tynerwch; trugareddnbsp;Low, li) a, isel; pnidd; gostyugedig;nbsp;gwael, -ach; gwan, truan: vi, brem,nbsp;rhuo, bugunad, buchio. Low-bred,nbsp;ditoes, hurthol; gwael. Low Sunday,nbsp;Paso bychan. Low in the world,nbsp;tiawd. Lowest ot the people, gwe-hilion y bobl. A low country, iseldir,nbsp;doldir, gwastadedd. The low partsnbsp;of the earth, iselderau'r ddaiarnbsp;Lower, l�'�r v, goliwng; iselu, dar-ostwng, gostwng: a, cd, is. Lowercase type, y llythyrenau man,a, b c,amp;c.nbsp;Lower,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tywylJu, cymylu; �, prudd-der, trymder golwg; cymyliad Lowermost, l�'�r.m�st a, isat^ iselafnbsp;Lowland, lo'land n, iseldir; morfanbsp;Lowliness, lo li.nes n, gostyngeiddrwycV�nbsp;Lowly, J� li a, isel, gostyngedignbsp;Lown, lu\Vn n, dyhiryn (_gwaeldernbsp;Lowness, Jo'nes w, iselder, iseledd,nbsp;Loyal, loi'al a, ftyddlawn i�r brenin, cy wirnbsp;Loyalist, loi'al.ist n, eywirddynnbsp;Loyalty, loi'al.ti n, ffyddlondeb, eywir-edd, teyrngarwch Lozenge, loz'enj n, dull pedair ochr ag onglau anghyfartal; chwiogen ledd-Lubber, lub'ur n, diogyn, llabi [ygolnbsp;Lubberly, lub'ur.li a, lledchwith, diognbsp;Lubne, lii'brik a, llithrig, llyfn; anlladnbsp;Lubricate, i� bri.kat vg, Jlitiirigo, llyfn-haunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anwadaledd; anlladedd Lubricity, l�.bris'i.ti n, llithrigrwydd; Luce, 1�S n, penhwyad wedi Hawn dvfunbsp;Lucent, lu'sent a, claer, dysglaer, goleu,nbsp;gioew, llachar Lucid, lu aid a, llachar, dysglaer; eglur Lucidity, l�.sid'i.tf n, dysgleirdeb,gioew-der. llachar Laeren ddydd; diafolnbsp;Lucifer, lii'si.fur n, seren y boreu, ynbsp;19^ |
�rc; lute; line, no, mute; sli/�, zh=z azure; thin THIS; nbsp;nbsp;nbsp;LUX Luciferous, l�.sil'ur.us a, goieud�wyn, gwawlddwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llwydd Luck, luk n, damwain, hap, itawd; Luckiness, luk'i.nes n, hspusrv,*ydd,nbsp;ftyniantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[afiwyddiannns Luckless, luk'les a, anttbdus, anhapus, Lucky, luk i a, Uwyddiannus, ttyniannus. Lucky bag, fiawagwd Lucrative, lii'kra.tiv a, ennillfawrnbsp;Lucre, l�'k�r n, elw, ennill, maei, buddnbsp;Lucubrate, llikii.brat vi, etrydu wrthnbsp;oieuni canwyll I iad, nosefrydiadnbsp;Lucubration, l�.k�.bra^hun nostyfyr-Lucubratory, l�'k�.bra.tur.i a, a wnaednbsp;wrth oieuni canwyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lurder Lucuience, i� k�. ens n, claerder, eg-Luculent, lii k�.lent a, ciaer, gloew-wych Ludicrous, lii di.krus a, ysmala, digntol,nbsp;digrif. cdwertninus Ludicrousness, i�'di.krus.nes n, arabedd, chwertnineddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' [wariad Ludification, lii.di.fi.ka'shun �, gwat-Lu�, lut vtf cadw lloug at y gwynt Lug, lug V, llusgo, tynu: n, dust; mesuriath; matu o bysg Luggage, lug'aj n, Ciudlwyth, cludgelfinbsp;Lugubrious, l�.g� bri.us a, galarus,nbsp;aiaethus, athrist, iradnbsp;Lukewarm, i�k'wOrm a, clauar, llugoernbsp;Lukewarmness, luk'worm.nes n, clauar-der, JJugdwym, clauarelt;id, clauarinebnbsp;Lull, lul Vi, S�O, canu i gysgu, suo: n, adegnbsp;Lullaby, lui'a.b� n, hungan[ o aawelwchnbsp;Lumbago, lum'ba.go n, llwynwstnbsp;Luinoar, lum'bur a, liwynolnbsp;Lumber, lum our �, hen ddodrefn di-ddetnydd: vt, pentyru, crugio fwawinbsp;Luminary, lii'mi.nur.i n, goleuad, ar-Luminous, iii'mi.nus a, goleu, goleuiawnnbsp;Lump, lump n, clamp, clap, mwl, talp,nbsp;telpyn, cwlft, chwaip, swp; crynswdd,nbsp;crynswth, cyfan: vty cymmeryd neonbsp;gytrif wrth y talp. A little lump,nbsp;teipyn, oddfynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwm, dwl Lumpish, lum pish a, clobynaidd, dilun, Lumpy, Jum'pi a, talpiog, clampiognbsp;Lunacy, i�'na.si n, lloerigrwydd, gor-phwylledd, gwallgotrwyddnbsp;Lunar, lii'nur, Lunary, lii'nur.i a, lloer-ol, lleuadol, perthynol I�r Jloernbsp;Lunarian, l�.ne�r'i.an n, iloerdrigwrnbsp;Lunatic, lii'na.tik n, iloerigyn: a, lloer-yntyd, gorphwyllog. Lunaticnbsp;asylum, lloengdy, gwallgofdynbsp;Lunation, lu.na'shun n, lloeriadnbsp;Luncn, lunsh, Luncheon, lunshun n,nbsp;cnwtt, rhagbryd o twyd, canolbryd |
Lunette, t�.net' n, hoeren Lungs, lungz np, ysgytaint. (Defnyddirnbsp;y rhit unigoi yn�right lung, left lung,nbsp;ysgytaintdde,ysgyfaint aswy). Lungwort, callod y derw. Disease ol thenbsp;lungs, ysgyleinwst. Lobes of thenbsp;lungs, dalenau yr ysgytaintnbsp;Lunt, Junt �, magdan i danio cyflegraunbsp;Lupine, i�'pin n, math o flodeuynnbsp;Lurch, lurrsh n, aalfa, magi, suddiad;nbsp;dyryswch; v, cynllwyn, maglu,twyiio;nbsp;suddo; liercio. To leave in the lurch,nbsp;gadaei mewn cyfyngder, cefnu arnbsp;Lurcher, lur'tshur n. llerciwr, cynllwyn-wr; glwth, boirythwr; cynliwyn-ginbsp;Lure, l��r �, hud, arhud, llitiiiad: v,nbsp;hudo, denunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[erchyllddu Lurid, iii�rid o, cethm, erch, tywyll. Lurk, lark vi, cynllwyn, IJercian, ys-telcian, llechu. Lurking-place, cyn-llwynfa, cuddle, cudalannbsp;Lurker, l�r'k�r n, ystelciwr, gwilliadnbsp;Luscious, lush'us a. tra melus, chwegnbsp;Lusc'ousness, lush'us.nes n, gorielusdernbsp;Lusk, lusk a, diog, segurllyd, diddefnyddnbsp;Luskiness, lus'ki.nes n, marweidd-dra,nbsp;syrthninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digrif, cellweirus Lusorious, l�.s��r'i.us a, chwareuol, Lust, lust n, chwant, trachwant, anllad-rwydd: vi, trachwantu, chwennychunbsp;Lustlul, lust.fiVi a, cnawdwyJlt, anJiad,nbsp;anniwairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd, anniweirdra Lustlulness, lust'fwl.nes n, chwantach-Lustiness, lus'ti.nes n, pybyrwch, cryfder Lustrate, lus'trat vi, glanhau, puronbsp;Lustration, lus.tra'shun n, puredigaethnbsp;Lustre, lus't�r n, gloewder, dysglaerder,nbsp;ysbaid o bum mlynedd. Lick-lustre,nbsp;annysglaer Lustring, lus'iring n, math o sidanwe Lustrous, lus'trus a, goleuiawn, eiriannbsp;Lusty, lus'ti a, gwrol, heinif, cryf, pybyr,nbsp;grjmus, nerthol, cyhyrog. Lustynbsp;man, clamp o ddynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llaid Lutarious, lii.ter'i.us a, yn byw mewn Lute, liit n, od'eryn cerdd tantog; llaid; vt, cleio geneuau ilestri Lutheran, lii thur.an a, Lutheraidd; n,nbsp;Lutheriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Lutheranism, lii'thnr.an.izm n, Luther-Lutulent, l�'i�.lent a, lleidiog, cleiog; afian nbsp;nbsp;nbsp;[malu, digymmalu Lux, inks, Luxate, luk'sat vt, dadgym-Luxatiou, iuk.sa'shnn n, dadgymmaliad Luxuriance, lug.zii�ri.ans, Luxuriancy,nbsp;iug.zii'r i.aa.si n, gormodedd, ar-ddigunedd; brasdyhant, daethdernbsp;195 |
MAG p�.th, fat, ere, met, tna-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t^=too. t^k=took;
Luxuriant, lug.z��r'i.aut a, brasdylol, fiaeth, gormodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glythu
Luxuriate, lug.z��r't,at vt^ gorthytu; Luxurious, lug.z��r'i.us a, rhyseddgar,nbsp;wttresgar, gwleddgar; rhydytolnbsp;Luxury, luk's�.n �, arddigonedd, glodd-edd, rhysedd, wttres; gorhaeleddnbsp;Lycanthropy, l�.kan'thr�.pi�, cynddar-edd a wna i ddyn udo tei blaiddnbsp;Lye, l� rt, Ileisw, trwyth, llytrodnbsp;Lymph, limf n, dyfrnaws, gwaedlynnbsp;Lymphatic, lim.tat'ik a, dyfrnawsol;
gwailgotus. Lymphatics, dyfrlynoiion Lynx, lingks n, bwystfil brith uygad-graff. Lynx-eyed, Ilygadgrafinbsp;Lyre, l�r telyn, offeryn tannaunbsp;Lyric, lir'ik a, telynaidd: n, telyneg;nbsp;telynwr, telynfardd. Lyric poems,nbsp;telynegionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fardd
Lyrist, l�r'ist n, telynwr, tantawr j tely n-
M
Mab, mab n, ellylles Mac, Mc, mak n, mab, ab, apnbsp;Macadamize, mak.ad'am.�z vt^ cuddio anbsp;man geryg, man gerygonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn
Macaroni, mak.a.ro�ni n, brithyn, coeg-Macaronic, mak.Aron'ik n, brithiaith:
a, brithieithig; coegynaidd Macaroon, mak.a.rwn' �, math o ber-eiddfwyd; coegynnbsp;Macaw, ma.ko' n, math o barotnbsp;Mace, mas �, brysgyll, berllysg; per-lysieuyn. Mace-bearer, brysgyllwrnbsp;Macerate,mas'ur.at r^,teneuhau; mwydonbsp;Maceration, rnas.u.ra'shun �, teneuad,nbsp;teneuhad; mwydiad [rwysddrwgnbsp;Machiavelian, mak.i.a.vni.an a, cyf-Machinal, ma.snl'nal a, peiriannolnbsp;Machinate, mak'i.nat vt, cynllunio,nbsp;cynllwyno, dychymmygu, dyfeisionbsp;Macbmation, makj.nashun �, dyfais,nbsp;dichell, dichellwaith, ystryw [^ermignbsp;Machine, ma.shin' n, peiriant, off�ryn.nbsp;Machinery, ma.shi'nur.i n, peirianwa�tbnbsp;Machinist, m^.shi'nist n, peiriannyddnbsp;Macilent, mas'i.lent a, teneu, truan, culnbsp;Mackerel, mak'ur.el �, macrell, math onbsp;bysgodyu brithog.
Macrocosm, ma'kr�.kozm n, y byd, byd-yssawd nbsp;nbsp;nbsp;[_iad
Mactation, mak.ta'shun n, aberth-ladd-Macula, mak'�.14 {p macul�, mak'�.li) n, man, brych, ysmot, ysmotynnbsp;Maculate, mak'�.lat vt, manu, ysbrychu,nbsp;diwyno: a, brycheulyd, ysmotiog
Macuiation, mak.�.ia�shunn, brycheuad, brychiad, ysmotiad, mkniadnbsp;Mad, mad a, ynlyd, gwailgotus, cyn-ddeiriog. A mad dog, ci cynddeiriognbsp;Madam, mad'am n, meistres, arglwyddesnbsp;Madcap, mad'kap n, penboethynnbsp;Madden, mad'n v, gorphwyllo, ynfydunbsp;Madder, mad'ur, y wreiddrudd. ynbsp;briwydd wen; lliw cochnbsp;Made, mad pt amp; pp,�Make [iadnbsp;Madefication,mad.iii.kashunn,gwlych�nbsp;Madefy, mad^i.f� ui, gwlychu, mwydonbsp;Madhouse, mad'h�ws �, gorphwylldy,nbsp;ynfytty, gwallgofdy [gwailgotusnbsp;M^man, mad'man yntydyn, dynnbsp;Madness, mad'nes �, gorphwyll, cyn-ddaredd, gwallgofnvyddnbsp;Madona, ma.d�'n�. Madonna, ma.don'^nbsp;n, darlun Mairy Forwynnbsp;Madrigal, mad'ri.gal �, bugeilgannbsp;Magazine, mag.a.zin' �, arfdy, gorsaf;
ystordy, cronfa; cylchgrawn, greal Maggot, mag'ut w, cynronyn, macainbsp;Maggotty, mag'ut.i a, cynronllyd; an-wadal, penchwibannbsp;Magi, maj� np^ doethion dwyreiniolnbsp;Magian, maji.an n, athronydd dwyreiniol � o, perthynol i�r Magi [areddnbsp;Magie, maj'ik n, dewiniaeth, swyngyf-Magic, maj'ik. Magical, maj'i.kal a,nbsp;swynol, cyfareddus, denol, hudolaiddnbsp;Magician, ma.jish'an 71, swynwr, dewin,nbsp;gorcheiniad, swyngyfareddwrnbsp;Magisterial, maj.is.ti�r'i.al a, awdurdod-aidd, meistrolgar; uchelfalch, trahausnbsp;Magistracy,maj'is.tra.si ra, llywyddiaeth,nbsp;penswyddogaeth, ynadaethnbsp;Magistrate,maj'is.trat ra, swyddog,liedd-ynad, ynadyr heddweh; penswyddognbsp;Magna Charta, mag.na.kar'ta ra, prifnbsp;freintlen rhyddid y Prydeiniaidnbsp;Magnality, raag.nal'i.ti ra, mawreddnbsp;Magnanimity, mag.na.nim'i.ti ra, mawr-wri, mawrtryd, mawrtrydigrwyddnbsp;Magnanimous, mag.nau'i.mns ra, mawr-frydignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[suraidd
Magnesia, mag.ni'sha ra, sylwedd gwrth-Magnet, mag'net ra, ehedfaen, tynfaen Magnetic, mag.net'ik, Magnetical, mag-net'i.kal a, tryawchol, durdynolnbsp;Magnetism, mag'net.izm ra, tryaweh,nbsp;tryawchedd, durdyniadnbsp;Magnetize, mag'net.�z rai, tryawehunbsp;Ma^nitic, mag.nif'ik, Magnitical, mag-nif i.kal a, mawrwych, ardderchognbsp;Magnificence, mag.mf'i.sens ra, mawredd, ardderchogrwydd, godidogrwyddnbsp;196
-ocr page 221-�re; late, line, no, m�te; she, zh=z azure; thin, thIs; J=dzh. ^lAL
Magnificent, mag.nit i.sent a, mawr-wych, niawreddog, mawreddus, ar-dderchog, mawrygol, godidog {_ Venice Magnifico, mag.nit'i.k� n, pendetig ynnbsp;Magnify, mag'ni.f� vt, mawrygu, mawr-eddu, moli, mwyhau, mawrhau.nbsp;Magnifying - glass, mwyad - ddrych,nbsp;chwyddwydrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaith Magniloquence,mag.nil'o.kwens n,iichel-Magnitude, mag'ni.tiid maint, maint-ioli; mawrder nbsp;nbsp;nbsp;LpiogGii Magpie, mag'p� n, pi, pia, pioden, Mahogany, ma.hog'a.ni n, math o goednbsp;gwerthtawrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LMahometiaeth Mahometanism, ma.hom'i.tan.izm n, Maid, mad �, geneth, gwyryf, morwyn,nbsp;eigr. Old maid, hen ferch weddwnbsp;Maiden, ma'dn n, gwyryf; offeryn inbsp;ddieuyddio; a, morwynol, gwyryfoi.nbsp;Maiden-hair, briger Gwener, diwlithnbsp;Maidenly, ma'dn.li a, morwynaiddnbsp;Maidhood, mad'hwd, Maidenhood, ma �nbsp;dn.hi^d n, morwyndod, gwyryfdodnbsp;Maidservant, mad'sur.vant n, gwasan-aethferch, gwasanaethyddesnbsp;Mail, mai n, ilythyrgod, codaid o lyth-yrau; man ar bln aderyn; llurig.nbsp;Mail-coach, llythyrgerbyd, llythyr-glud [^n, nam, anaf, anafod; niwednbsp;Maim, mam vt, anatu, briwo, etryddu:nbsp;Main, man a, penaf, prif, mwyaf: n,nbsp;cwbl, y cyfan; crynswdd; y cefnfbr.nbsp;Main-laud, cytandir. Main-mast, yrnbsp;hwylbren mawr. Main-sail, yr hwylnbsp;fawr. Main-sea, ym�r mawr, cefnfor,nbsp;cytanfbr. Main-top, pen yr hwylbrennbsp;mawr. Mam-yard, yr hwyl-lath fawr.nbsp;The main body, y corfl* cyfannbsp;Mainly, manli ad, yn benaf, yn alluognbsp;Mainpernable, maa'pur,na.bl a, mech-n�adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mach Mainpernor, man'p�r.nur n, meichai Mainprize, man'priz n, mach gortodognbsp;Maintain, man.tan' vt, dal, cynnal, cadw,nbsp;myntumio, diffyn, amddifiyn, porthinbsp;Maintainable, man.ta'na.bl a, cynnal-adwy, amddiffynadwynbsp;Maintenance, man'ten.ans n, cynnaliaethnbsp;Maize, maz n, gwenith Indianbsp;Majestic,m3..jes'tik a, breninaldd, ty wys-ogaidd, mawrhydig, ardderchognbsp;Majesty, maj'es.ti n, ardderchogrwydd,nbsp;mawriiydi, mawredd, teyrnoidebnbsp;Major, ma'jur a, mwy, mwyaf, penaf,nbsp;prif:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uchgadben Majority, ma.jor'i.ti n, mwyafrif, mwyaf-iaeth, y rhan fwyaf; Hawn oedrau |
Make, mak (made) vt, gwneuthnr, gwneyd; creu; peri; achosi: �, gwnen-thnriad, cyfansoddiad; dull, fturf,nbsp;gwedd. To make a bed, taenu gweiy.nbsp;To make amends, gwneuthur iawn,nbsp;talu am y niwed. To make a noise,nbsp;cadw ystwr. To make away with,nbsp;lladd, ilofmddio. To make friends,nbsp;heddychu, cydgymmodiad, gwneuthur cymmod rhwng. To m^e haste,nbsp;dyfrysio, brysio. To make off, cilio,nbsp;ffoi. To make ready, parotoi. Tonbsp;make sure, sicrbau. To make usenbsp;of, defuyddio. To make war, rhyfela.nbsp;To make way, cilio yn ol, troi o*rnbsp;ffordd. To make words, amlhau geir-iaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awdwr Maker, ma'kur n, gwneuthurwr; Cre-Maladministration, mal.ad.min.is.tra'-shuu n, camly wodraeth, camdriniaeth, dryglywodraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iechyd Malady, mal'a.di n, clefyd, dolur, af-Malapert, mal'a.purt a, caseiriog, haer-liug, tafodgas, tafodrydd Malar, ma'lur a, bochaiddnbsp;Malazate, m^.lak'sat vt, meddalhau,nbsp;meddalu, lleithio, tynerunbsp;Male, mai n, gwryw: o, gwrywnbsp;Maiecontent, mal'kon.tent a, anfoddog: n, gwrthryfeiwr, gwrthbleidiwr Maledicted, mal.i.dik'ted a, melltigedignbsp;Malediction, mal.l.dik'sbun n, rheg,nbsp;rhegfa, melltithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[camwedd Malefaction, maki.fak'sbun n, trosedd, iVlalefactor, mal'i.tak.tur �, drygweith-redwr, drwg weithredwr [weidiolnbsp;Malefic, mS.ief'ilt a, drygionus, ni-Maievolence, ma.lev'o.lens �, drwgnbsp;ewyllys, dryganian, dygaseddnbsp;Malevolent, ma.lev'o.lent a, drwg einbsp;ewyllys, maleisus, gwenwynignbsp;Malice, mal'is n, malais, cenfigen, dygen,nbsp;cynghorfyn. Hid; gwenwynnbsp;Malicious, mk.lish'us a, maleisus, ceu-figenus, dygasognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aniae�i Maliciousness, ma.lish'us.nes n, dryg. Malign, ma.liV a, maleisus, niweidiol,nbsp;gwenwynig, diny8triol,drygiog,adgas:nbsp;vt, caserlyn, casddrygu, niweidio,nbsp;drygu; enllibio, trawsdduonbsp;Malignancy, ma.lig'nan.si. Malignity,nbsp;ma.lig'ni.ti n, dryganian, drygedd,nbsp;drygamaeth, adwythedd, dygaseddnbsp;Malignant, ma.iig�nant a, athryfar,nbsp;dryganianus, anianddrwg; adwythignbsp;Malkin, mo'kin n, ysgubell ffwrn, mop,nbsp;mopa; bwganadar; budrogeanbsp;197 |
MAN path, fat, ere met. ma-rinc, pin. orb, on curve, cut, tw=too, t\Vk=:took;
MAN path, fat, ere met. ma-rinc, pin. orb, on curve, cut, tw=too, t\Vk=:took;
Mall, mol M, gorad; chwareu gei-ordd; taiwrn pei-ordd: vt, euro a gordd,nbsp;pwyo, taro, baeddu
Mallard, mal'urd ceiliog-hwyad gwyllt Malleability, mal'ya.bin.ti n, morth-wyledd; hydynedd
Malleable, mal'ya.bl a, morthwylladwy Malleate, mal'I^at vt, morthwylionbsp;Mallet, mal'et �, gordd bren, gorddnbsp;Mallow, mard n, hocys, y feddalai.nbsp;Garden mallows, hocys bendigaid.nbsp;Marshmallows, hocys y morfanbsp;Malmsey, mam'zi n, math o feluswinnbsp;Malpractice, mal.prak'tis n, drygwaithnbsp;Malt, molt n, brag, heiddtrag: v,nbsp;bragu, brago, gwneyd brag. Malt-house, bragdy. Malt-kiln, odyn frag.nbsp;Malt-worm, diotwr. A grain of malt,nbsp;bregynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddrwg
Maltreat, mal'trit vt, cam-drin, trin yn Maltreatment, mal.trit'ment n, cam,nbsp;drygdriniaeth, triniaeth ddrwgnbsp;Maltster, moi'stur n, bragwr [dichelldronbsp;Malversation, mal.vur.sa'shun n, ystry w.nbsp;Mamma, ma.ma'�, mamnbsp;Mammal, mam'al n, anifail sydd ynnbsp;rhoi sugn, anifail tethog [tethogionnbsp;Mammalia,ma.ma'li.a no mammaethion,nbsp;Mammet, mam'et n, delwan, llamddelwnbsp;Mammillary, mara'il.ur.i a, bronol,nbsp;bronaidd, tetholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[n, dryliyn
Mammoc, mam'uk vt, darnio, dryliio: Mammon, mam un n, duw y bydolddyn;
eilon-dduw cytoeth; cyfbeth, golud Mammonist, mam'un.ist n, bydolddyn,nbsp;crinwas, cybydd, cerlynnbsp;Mammoth, mara'uth n, cawrfil y cynfydnbsp;cawrfil cloddiannol, marnmwthnbsp;Man, man(2? men) n, dyu, gwr,gwryw:nbsp;vt, diwallu a i^w^r. Man-eater, dyn-fwytawr, A little man, dynyn. Littlenbsp;men, dynos. Man-of-war, Hong ryfel,nbsp;cadJong. Man of war, milwr, rhyfelwrnbsp;Manacle, man'a.kl n, iiawhual, gefynnbsp;i�r dwylaw, breichrwym: vt, rhwymonbsp;dwylaw, iiawhaalu. gefynu�r dwylawnbsp;Manage, man'aj v, rneoli, trefnu, trin;nbsp;llywodraethu, ilywiadu: n, trefniad,nbsp;triniaeth; marchwriaethnbsp;Manageable, man'a.ja.bl a, rheoladwy,nbsp;hydrin, hywedd, hjdyn, hywarnbsp;Management, man'aj.ment n, trefniad,nbsp;llywiadaeth, triniaeth, rheolaethnbsp;Manager, man'a.jur n, trefnwr, rheolwrnbsp;Manation, m^.na'shun n, deilhad,tardd-iadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i can
Manchet, man'tshet n, bara coesed, bara
Mancipate, man si.pat vt, caethiwo;
trosi meddiant [iwed, caethiant Mancipation, man.si.pa\hun n, caeth-Manciple, man'si.pl �, darparwr liun-iaeth, ariwywr mewn athrofanbsp;Mandamus, man.da'mus n, llysorchym-myn, archwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[China
Mandarin, man.da.rin' n, pendetig yn Mandate, man'dat n, gorchymmyn, archnbsp;Mandatory, man'da.tur.i a, gorchym-mynol, eirchiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwrn yr �n
Mandible, man'di.bl n, geu, genogl, as-Mandrake, man'drak w, raandragor Mandrel, man'drel n, tyllbill, trobillnbsp;Mandrill, man'dril n, math o epanbsp;Manducate, man'd�.kat vt, cnoi, bwytanbsp;Manducation, man.dii.ka'shun 71, caoadnbsp;Mane, man �, mwng; myngen [raeirwnbsp;Manes, ma nia np, gwyllion, ysbrydion ynbsp;Manful, man'fiivl a, gwrol, dewr, eofnnbsp;Manfulness, man't'^l.nes n, gwroideb,nbsp;dewreddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liwydwyn
Manganese, mang'gi.niz n, adwyn Mange, man] n, clatr, clefri, brech y cwnnbsp;Manger, man'jur w, preseb. catn ehrannbsp;Mangle, mang'gl vt, cigyddio; anatu;nbsp;ditynio; llytnnau
Mango, mang'g� n, ffrwyth o�r India Mangouse, mang' g^^�z, Mangouste,nbsp;mang'gwst �, hygoden Pharaohnbsp;Mangy, man'ji a, ciatrilyd, ciafrognbsp;Manhood, raan hiVd n, oedran gwr, dyn-deb, dyndod, gwrolaeth, gwroidebnbsp;Mania, ma'ni.a n, gwallgotrwydd, cyn-ddaredd [fydyn: a, gwaligofusnbsp;Maniac, ma'ni.aK 71, gwallgofyn. yn-Manifest, man'i.test a, egiur, goleu,nbsp;amlwg: vt, ainlygu, diargelu, dangos:nbsp;n, llongysgrit, rhestr liwyth ilongnbsp;Manifestation, man.i.fes.ta'shun n, am-iygiad, eglurhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Manifestness, man'i.fest.nes n, amlyg-Manifesto, man.i.fes't� n, cyhoeddiad, cylchlythyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ami, amrywiol
Manifold, man'i.f�ld a, amryw, iiuosog. Manikin, raan'i.km ti, dynyn, ebrynnbsp;Manilio, ma.nii'yo n. breichlednbsp;Maniple, man'i.pl n, dyrnaid; byddinnbsp;fechan; breichled ofFeiriad Pahaiddnbsp;Mankind, man.k�nd' n, dynoirywnbsp;Manks, mangks n, Manawaegnbsp;Manlike, maii'l�k a, gwraidd, dynolnbsp;Manliness, man'li.nes n, gwroideb,nbsp;gwreidd-dra, dyndeb, dewreddnbsp;Manly, man'll a, gwrol, dewr, dynol,nbsp;gwroiwyciinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wlith
Manna, man a n, manna; awyrfel, mel-
�rc; late: l�ne. n� TtilUe; she. zli�z Uznrfi; tVt'n TTT*=t nbsp;nbsp;nbsp;MAR
�rc; late: l�ne. n� TtilUe; she. zli�z Uznrfi; tVt'n TTT*=t nbsp;nbsp;nbsp;MAR
Manx, mangks ra. Manaweg, Manawaeg Many, men'i (more, most) a, llawer,nbsp;aml, Iluosog, tra aml. As many,nbsp;cynnifer. Many-leayed, amlddeiliog.nbsp;Many-coloured, amryliw, amiiwiog.nbsp;Many a time. Many times, yn fynych,nbsp;llawer gwaith, amiwaith, yn ami.nbsp;How many times? pa sawi gwaith?nbsp;Map, map n, darlun, darlunlen, daiarien:
ra, darlunio nbsp;nbsp;nbsp;I math o fasarn
Maple, ma'pl ra, gwinioien, peisgwyn; Mar, mar vt, niweidio, anafu, Hygm,nbsp;gwrthuRO, gwaethygu [ luddewaiddnbsp;Maranatha, mar.a.na�tha ra, melltithiadnbsp;Maraud, ma.rod vi, ysbeilio, anrheithio^nbsp;Marauder, ma.ro dur ra, ysbeiifilwr, an-rheithiwr, ysgiyfaethwrnbsp;Marble, mar'bl ra mynor, marmor, maennbsp;dais: a, marinoraidd, rnynoraidd: vtjnbsp;mynori, mynoriiwionbsp;Marcasite, mar'ka.si't ra, maen tannbsp;Marcescent, mS.r.ses'ent a, gwywolnbsp;Marcescible, mar.sesi.bl a, diflanadwy,nbsp;gwywadwy
March,mSirtsh n,Mawrth ;ymdaitli,hynt, rhyfeigyrch; cyffin, terfyn: vi, cyrchunbsp;Marchioness, mar shun.es ra, ardalyddesnbsp;Marchpane, martsh'pan ra, math o faranbsp;melus, perdeisen
Marcid, mar'sid a, cul, teneu, gwywedig Mare, ine�r ra, caseg, gwilog; yr huniletnbsp;Margarine, mar'gar.in ra, ymenyn hug,nbsp;perl-fenyn
Margarite, mar'ga.r�t ra, maen myrierid Margin, mar'jin ra, ymyl, cwr, gorornbsp;Marginal, mar'ji.nal a, ymylawl, ar yrnbsp;ymyl. Marginal note, ymylnodnbsp;Margrave, mdr gray ra, ardalyddnbsp;Margraviate, raar.gra'vi.at ra, ardalydd-iaeth, ardalaeth
Margravine, mar gra.vin ra, ardalyddes Marigold, mar'i.gold ra, rhyddos, gold,nbsp;goldwyr. Corn marigold, grabannbsp;Marinate, mar'i.nat vt, cyfieithio pysgnbsp;mewn olew
Marine, m^.rin' a, morol, arforol, Hyng-esol: ra, morhlwr. Marines, mor-fyddin, morlu nbsp;nbsp;nbsp;[mordwywr
Mariner, mar'i.nur ra, morwr, llongwr, Marish, mar'ish a. corslyd, siglenog,nbsp;rhoslyd: n.�Marshnbsp;Marital, ma.r�'tal a, perthynol i wr priodnbsp;Maritime, mar'i.tim a, morol, arforol,nbsp;arior. Maritime town, arfordref.nbsp;Maritime country, arfordwy, ari'ordirnbsp;Marjorampnar j j.ram n.eidran. penrydd.nbsp;Wild marjoram, mintys y creigiaunbsp;199
Manner, manur n, modd, dull, gwedd. agwedd, sut, moes; ffordd; arfer;nbsp;delod. Good manners, moesau danbsp;Mannerism, man'ur.izm n, priod-ddullnbsp;Mannerliness, man'�r.li.nes �, moesgar-wch, moesolrwydd
Mannerly, man'�r.li a, moesog, moesgar Manish, man'ish a, dynol, gwraiddnbsp;Manoeuvre, ma.nw'vur n, dyfais, dyfeis-dro, cytr�vyswaith, calldro, ystryw;nbsp;V, callddyteisio, trefnu yn gyfrwysnbsp;Manor, inau'�r n, argiwyddiaeth, maen-or, maenol. Manor-house, maenordynbsp;Mause, mans ra, persondy, ffermnbsp;Mansion, manshun ra, tngfa, trigle,nbsp;cartret, maenordy, preswyitodnbsp;Manslaughter, mansl�.t�r ra, dynladd-iad, liotruddiaeth ddiragfytyrnbsp;Manslayer, inan'siii.ur ?*, dynleiddiad,nbsp;U�truddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_tiriondeb
Maiisuetude man'swi.t�d ra, tynerwch, Manteger, inanti.gur a, math o epanbsp;mantellan
Manteiet, man'tl.et, Mantlet, mant'let Mantelpiece, man'tJ.ois ra, claddenbsp;Maiitie, inan'ti ra, maatell, cochl, fFaling:
�, mantellu; Uedu esgyli Mantology, man,tol'�.ji n. dawn pro-phwydol
Mantua, man t� ra, gwn beny w, ysgin Mantuamaker, man t�.ma.k�r ra, gwn�-adyddes; ysginyddesnbsp;Manual, man'�.al a, perthyupl i�r Ilaw:nbsp;ra, llawlyfr, Ilyfryn, IJyfran. Manualnbsp;labour, gwaith llaw, ilawwaithnbsp;Manualist, man^�.al.ist ra, liawgelfyddwrnbsp;Manubial, md.n�'bi.al o, a ysglyfiwydnbsp;mewn rhyfelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arweiniad
Manuduction, man.�.duk'shun ra, llaw--Manufactory, man.�.f'ak'tur.i ra, gwaith, gweithta, gweithdy
Manufacture, man.�.fak'tsh�r ra, Ilawwaith, gwaith; gwneuthuriad; v, llaw-weithio, gweithio, gwneuthur Manufacturer, man.�.tak'tur.�r ra, llaw-weithiwr, gallofydd; meistr llaw-weithwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[had, gollyngdod
I Manumission, man.�.misn un ra, rhydd-j Manumit, man'�.mit vt, rhyddhau, di-( gaethiwo, rhyddfreinio, gollwng jManurable, ma.n�Va.bi a, gwrteithnbsp;� iadwy, achlesadwy [amaethiadnbsp;-Manurage, ma.n��r'aj ra, gwrteithiad.nbsp;Manure, ma.n��r n, tail,gwrtaith,achJesnbsp;vtf gwrteithio; teilo, brasaunbsp;Manuscript, man'�.skript �, ysgrifennbsp;Ilawysgnfen,; ysgriflyfr, ysgrifwaith
-ocr page 224-I\IAS p3,th, fat, �r�, met, mS,-rinc, pin, orb, on, curve, cut, t\V=too, t^k=:took;
Martin, mar'tin, Martlet, m�rt'let ra, math o wennol. House martin, gwen-nolytai. Sand martin, gwennoly mornbsp;Martingale, mar'tin.gal ra, cenglhrwynnbsp;Martinmas, mar tin.mas ra, gwyl Far-thin, Tachwedd llfednbsp;Martyr, martur ra, merthyr, tyst: vt,nbsp;merthyru. The noble army of martyrs,nbsp;ardderchog lu y merthyrinbsp;Martyrdom, mar't�r.dum ra, merthyrdodnbsp;Martyroiogy, mar.tu.rol'�.ji ra, mer-thyraeth, hanes y merthyronnbsp;Marvel, mar'vel ra, myfeddod, syndod,nbsp;eresi: vi, rhyleddu, synu,aruthro, eresunbsp;Marvellous, mar'vel.us a, rhyfeddol,nbsp;aruthr, aruthrol, eres, syn [gwrolinbsp;Masculate, mas'k�.lat vt^ gwrygio,nbsp;Masculine, mas'k�.lin a, gwryw, gwr-ywaidd; gwrol, dynol, dewrnbsp;Mash, mash ra, cymmysg, eisin cym-mysg! v^,cymmysgu; swtrysu, dryllio.nbsp;Mashing-stick, rliodol, ffon gerwynnbsp;Mask, mask 7^, mwgwd:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niygyda,
cuddio, gwynebguddio [cymmysgedig Maslin, maz�lin ra, amyd, brithyd, ydnbsp;Mason, ma'sn ra, saer maen, saer ceryg.nbsp;Free Masons, cymdeithas a elwir felly,nbsp;Maenseiri Rhyddionnbsp;Masonic, ma.sonhk a, perthynol i�rnbsp;Maenseiri Rhyddionnbsp;Masonry, ma'sn.ri ra, maensaemi�aeth,nbsp;gwaith maennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddawns
Masquerade, mas.ku.rad' ra, mygyd-Mass, mas ra, clamp, clap, mwl, taip, crug, twr; corff y bobl; yr offeren:nbsp;vi, offerenu, ofFerena. A round mass,nbsp;crynswdd, crynswthnbsp;Massacre, mas'S.kur ra, galanasdra, eyf-iafan: rf, cigyddio, lladd, cyflafanunbsp;Massiness, mas i.nes, Massiveness, mas'-iv.nes n, trymder, dwysbraftder; gor-faint, mawrswm, pwysfawreddnbsp;Massive, mas'iv, Massy, mas'i a, trwm,nbsp;pwysig, pwysfawr; mawr; cadarn-braff, corffbg, braisgnbsp;Mast, mast ra, hwylbren ;ffrwy tli ffawyddnbsp;a derw. Fore-mast, rhaghwylbren.nbsp;Mam-mast, prif hwylbren. Mizzenmast, hwylbren ol
Master, mas'tur ra, meistr, llywydd; athraw: vt, meistroli, ilywio, Irechu;nbsp;dysgu yn llwyr. Master-hand, pen-gampwr. Master of arts (M.A.),nbsp;athraw yn y celtyddydau (^A.C.)nbsp;Masterdom, mas'tur.duin ra, meislrolaethnbsp;Masterless, mas'tur.les a, direolaetb,nbsp;cildyn, difeistr
Mark, mark nod, arnod, mare, arwydd; amlygyn; man; ol, arlwybr; morenbsp;(sef l�s. 4c.); vt^ nodi, marcio; ed-rych; ystyried; craffu ar; gwahan-nodi. Land-mark, ffin, cyffin. Thenbsp;mark of his feet, oi ei draed. Marknbsp;of elision, ysgythrnod, sillgoli (�)nbsp;Market, mar ket n, marchnad, maelor,nbsp;maeifa: f marchnata; maelera. Market-house,marchnatty. Market-place,nbsp;marchnadfa. Market-price, pris ynbsp;farchnad. Market-town, maeldrei.nbsp;Market-woman, marchnatwraignbsp;Marketable, mar'ket.a.bl a.gwerthadwy.
a ellir ei werthu, hywerth, marchnadol Marksman, marks'man w, annelyddnbsp;Marl, marl n, marl, cleibridd, brasbridd:nbsp;V, marlio, cleibriddo. Marlpit, pwlinbsp;marl, marlbwll
Marline, mar'lin n, llinyn pygedig, pyg-linyn. Marline-spike, twea morwr Marly, mar'ii a, marlaidd, hawn marlnbsp;Marmalade, mar'ma.iad ra, cyffaith aeronnbsp;Marmorean, mar.m��r'i.an a, mynoraidd;
marmoraidd nbsp;nbsp;nbsp;f bychan
Marmoset, mar'm�.zet n, math o epa Marque, mSrk ra, braint i attreisionbsp;Marquee, mar.ki' ra, maesbabellnbsp;Marquis,m^r'kwis ra, ardalydd, ardalawrnbsp;Marquisate, m^r'kwiz.at ra, ardalaethnbsp;Marriage, raar'aj ra, priodas; neithiornbsp;Marriageable, mar'a.ja.bl a, priodadwy,nbsp;mewn oed i briodinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ruddyn
Marrow, mar'� ra, mer, madrudd, mad-Marrowfat, mar �.fat ra, math o bys Marry, mar'i v, priodi; ymbriodi a, dy-wedd�o; gweddogi; gwreica. Married,nbsp;priod, gweddog
Mars, marz ra, Mawrth, duw rhyfel Marsh, marsh ra, morfa; corsdir, mignennbsp;Marshal, mar'shal, Mareschal, maresh-al ra, cadiyw, cadlywydd, penciwdod;
fengwastrawd; byddinwr; trefnydd. 'ield-marshai, maeslywyddnbsp;Marshal,mar'shal vt, iawndrefnu,rhestrttnbsp;Marshalship, mar'shal.ship ra, swydonbsp;byddinwr, cadlywyadiaeth [morfaognbsp;Marshy, mar'shi a, corsog, siglenog.nbsp;Marsupial, mS-r.s�'pi.al a, boigodog: ra,nbsp;anifail boigodognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogion
Marsupialia, mlr.s�.pi.a'li.^ rap, bolgod-Mart, mart ra, maeifa, maelawr; marchnad, marchnadfa nbsp;nbsp;nbsp;[o wenci
Marten, mSr'ten ra, bele, carlwm, math Martial, mar'shal a, milwraidd, rhyfel-og, rhytelgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[laddwr
Martialist, mar'shal.ist ra, rhyfelwr, ym-,
200
-ocr page 225-�rc; late; line, no, m�te; she, 2h=z azure; thin, this; j�dzh. MAtJ
Masteny, mas tur.ii a, traciiywram, penigamp, campus; meistrol, meistr-olgar, meistrolaidd Masterpiece, mas'tur.pis n. campwri, campwaith, prifwaith, prif orchwyinbsp;Mastership, mas'tur.ship �, meistrol-aeth, penogaeth, uwchatiaeth; medr,nbsp;cjwreindeb Masterwork, mas'tur.wurk n, prifwaith, gorchestwaith, campwaithLddannoddnbsp;Masterwort, mas'tur.wiirt n, llysiau�rnbsp;Mastery, mas�tur.i n, goruchafiaeth,nbsp;gorthrech; cywreindeb. To get thenbsp;mastery over,gorchfygu,meistroiaethunbsp;Mastic, mas'tik n, math o wyddlud, gludnbsp;Masticate, mas'ti.kat dygnoi, cnoinbsp;Mastication, mas.ti.ka'shun n, dygnoadnbsp;Masticatory, raas'ti.ka.tur.i n, meddyg-iaethi�w gnoi: a, dygnoawi [cadginbsp;Mastiftj mas'tif n, gafaelgi, cystawcci.nbsp;Mat, mat n, mat, bannas, rnestog, ys-traill: vt, plethu fel mat, cydblethunbsp;Match, matsh n, tanen, ffiamen, tan-iadur, pabwyryn, fflamiadur, magdan;nbsp;cymhar; priodas; ymdrechfa: vt,nbsp;cymharu; cystadlu; cytartalu; cyd-weddu; cydieno; cyfaddasu. Matchmaker, llumwr priodasau; pabwyryddnbsp;Matchable, mat'sha.bl a, cymharadwy.nbsp;cyfaddasol, cymhwys; gogystal, cyd-raddol, ieuadwy [gyffelyb, digynnygnbsp;Matchless, matsh'les a, digymhar, di-Mate, m^t n, cydymaith; islywydd, is-lyw: Vi, cymharu, cydraddu, cydieuonbsp;Mateless, mafies o, digyfaili, amddifadnbsp;Material, mS.ti�r'i.al a, defayddiol, syl-weddol, corfforol; pwystawr; hantodol:nbsp;71, defnydd, sylwedd, nwydd. Materials, defnyddiau, moddionnbsp;Materialism, m^.ti�r'l.ai.izm n, defnydd-ioldraeth, sylweddoliaethnbsp;Materialist, mAti�rXal.ist n, defnydd-iawdwr, defnyddiolwr, sylweddolwrnbsp;Materiality, mAti�r.i.ari.ti n, detnydd-ioldeb, corfibroldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadu Materialize, ma.ti�r�.al.�z vi, defnydd-Materially, ma.ti�r'i.al.i ad, o lawer, o gryn bwys, yn fawr; o ddefhyddiau;nbsp;yn hantodol Materiate, m�.tiVi.at a, sylweddol Materiation, ma.ti�r.i.a'shun n, defnydd-lad, detnyddiant Maternal, mS.tur'nal a, mamol, mam-aidd; tyner, cariiaidd }_mamogaeth Maternity, ma.tur'ni.ti n, mamwys,nbsp;Math, math n, glaswellt, gweiriadd.nbsp;Latter math, adiadd |
MatnematiCaJ, watu. i. mat' i. kai a, mesuronol, gwyuoonol; arddangos-yddol, diaminheuoi. Mathematical demonstration, eglurbrawf diymwadnbsp;Mathematician, math.i.mAtisn'an Tt,nbsp;gwyddonydd, meidronyddnbsp;Mathematics, math.i.mat'iks np, meidr-oniaeth, mesuroniaeth, gwyddoniaeth,.nbsp;celfyddyd rhif a mesurnbsp;Mathesis, ma.thi'sis n, athrawiaeth,nbsp;gwyddoniaeth, gwybodaethnbsp;Matin, mat'in a, boreuol, boreol, plyg-einioi: n. plygainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[plygain Matins, mat'inz np, addoliad boreuol, Matrass, mat ras n, math o ddistyll-lestrnbsp;Matrice, ma'tris. Matrix, mii'triks n,nbsp;croth, bru; mold, llythyrfoldnbsp;Matricide, mat'ri.si�d n, mamladdiad,nbsp;mamlofmddiaeth; mamloirudd, mam-leiddiad [fyned yn aelod o brifysgolnbsp;Matriculate, ma.trik'ii.lat v, derbyn neunbsp;Matriculation, ma.trik.ii.la'shun n, cof-restriad, aelodiant Matrimonial, mat.ri.m�'ni.al a, priodasol Matrimony, mat'ri.mun.i n, pnodasnbsp;Matron, ma'trun n, hynafwraig, gwreig-dda; meistres Matronly, ma'trnn.li n, gwreigaidd Matross, ma.tros' n, magnelfilwrnbsp;Matter, matur n, defnydd, sylwedd;nbsp;mater, peth, achos ;g�r, crawn, gwaed-grawn: vi, gori, crawnu; dawr. Anbsp;matter-of-tact statement, adroddiadnbsp;diaddurn. It is no matter of mine,nbsp;ni pherthyn i mi. It matters not, ninbsp;ddawr, ni waeth, nid gwaeth. Whatnbsp;is the matter with you? pa bethnbsp;sydd arnoch? Mattery, matuur.! a, crawnilyd, gorilyd, Mattock, mat'uk n, caib, matog: v, ceibionbsp;Mattress, mat'res n, matras, gwely gwelltnbsp;Maturate, mat'sh�.rat v, addfedu; gori,nbsp;crawnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[addfediad Maturation, mat.shu.ra'shun n, goriad, Mature, ma.tii�r' a, addled; mewn oed;nbsp;pwyiJus, ystyrioi; cyflawn, perffaith;nbsp;vt, addfedu; perffeithionbsp;Maturity, mi.tiiVi.ti n, addfedrwydd,nbsp;addfededd; llawndyfiad, Hawn oed,nbsp;perffeithiad, perfFeithrwyddnbsp;Maudlin, mod'iin a, liedfeddw fddiolchnbsp;Maugre, m�g�r ad, er gwaethaf, hebnbsp;Maul, mol vi, maeddu, baeddu, pwyo,nbsp;euro: n, gordd bren, gordd L^otanbsp;Maund, m�,nd n, basged gestog; vi, car-Maunder, man'ddr vi, grwgnach, grym�nbsp;ial; cardota: n, cardotynnbsp;201 |
MED piith, fat, �re, met, m�-hn�, pin, �rb, on. curve, cut, t'Vsstoo, t^�k=took;
Meaning, mi'nmg n, ystyr, jneduwl, arwjddocad, amcan, bwriad, deall.nbsp;Words of double meaning, mwyseiriaunbsp;Meanness, mFnes n, salwedd, gwaelder,nbsp;dielwedd; crintachrwydd, anhaelder,nbsp;cybydd-dod, cybyddiaethnbsp;Means, minz np, moddion, offerynau;nbsp;cytryngau; meddiant, cyfoeth. Bynbsp;fair means or foul, trwy deg neu trwynbsp;hagr. By all means, trwy bob modd.nbsp;By any means, mewn un modd. Bynbsp;no means, er dim. By what means ?nbsp;Meant, ment pt amp; pp.�Mean [pa todd?nbsp;Meantime, min't�m, Meanwhile, min'-wh'il ad, yn y cyfamsernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cant
Mease, miz n, mwys o benweig, set pum Measles, mi'zlz np, y trech gochnbsp;Measurable, mezb'ur.a.bl a, inesuradwynbsp;Measure, mezh ur vt, mesur, mesuro:nbsp;n, mesur; ineidr, mydr; liestraid;nbsp;tiordd, tref�n; cyfran, dogn. Cubicnbsp;measure, mesur cyfangor�, trytesur.nbsp;Square measure, mesur ysgwar. Tonbsp;devise or adopt measures, llunio tfyrddnbsp;Measureless, mezh'ur.les a, dilesur, an-tesurol, anfeidrol
Measurement, mezh'ur.ment n, mesur-yddiaeth, me'draeth, mesuredigaeth Meat, mit n, ymborth, bwyd; cigtwyd.nbsp;Meat-offering, bwydoffrwm. Meat*nbsp;safe, bwydgell. Fat meat, cig bras.nbsp;Lean meat, cyhyrgig. Meat and dnnk,nbsp;bwyd a diod, bwyd a Ilynnbsp;Mechanic, mi.kan'ik n, liawgelfyddwr,nbsp;cretitwr, gallofydd, llawweithiwr,nbsp;celfyddydwr. Mechanics� institution,nbsp;gwyddonfa crefttwyrnbsp;Mechanic, mi.kan'ik. Mechanical, mi-kan'i.kal a, gallofyddol, llawweithiol.nbsp;Mechaoical arts, llaw-gefyduydau.nbsp;Mechanical power, mud-alluoeddnbsp;AMecbanician, mek.S-.nish'an, Mechanist,nbsp;mek'a.nist n, peiriannydd, gallofydd,nbsp;gallotyddiaet�wr
Mechanics, mi.kan'iks np, gollofiaeth, gallofyddiaetbjllawgelty ddiaeth; gall-ofyddion, y ilawgelfyddydaunbsp;Mechanism, mek'a.nizm n, ilawgelfydd-waith, peirianwaithnbsp;Meconium, mi.ko'ni.um n, sudd y pabinbsp;Medal, med'al n, bathodynnbsp;Medaliic, mi.dal'ik a, batheiniolnbsp;Medallion, mi.dal'yun n, batnodyn mawrnbsp;Medallist med'al.ist n, batheinyddnbsp;Meddle, meu'i vi, ymyru, ymhelnbsp;Meddler, med'lur n, ymyry�d, ymyrwrnbsp;Meddlesome, med'l.sum u. yinwus
Maundy, mdn'di n, carduwd, cylarwys Maundy-Thursday, dydd lau Cablydnbsp;Mausoleum, m�.s�ji'um n, gwyddfa,nbsp;beddgor, beddadailnbsp;Mauve, m6v �, Jiiw porphornbsp;Mavis, ma'vis n, brontraithnbsp;Maw, m� n, crombil, cropa, caul, cylla.
Maw-worm, llyugyren y cylla Mawkish,mo'kisha,difias,mert [neblydnbsp;Mawmish, m�'mish a, yntyd; gwrthwy-Maxiilary, mak's�.ur.i a, perthynol inbsp;asgwrn yr �n uchaf, bochgeruoinbsp;Maxim, maksim n, arwireb, diareb,nbsp;gosodedigaeth, gwirebnbsp;May, ma n, Mai; biodeufis: tgt;, def {ptnbsp;might), gallat, gelli. amp;c.; dichonnbsp;mi, 1 ti, amp;c. May-bloom, blodauVnbsp;drain gwynion, ysbyddad. May-day,nbsp;dydd calanmai. May-pole, bedwennbsp;Fai. May be, et allai. �e what may,nbsp;bydded a fyddo
Mayor, m�r n, maer, penswyddog Mayoralty, m�r'al.ti n, maeronaethnbsp;.Mayoress, m�r'cs n, maeres, maeronesnbsp;Mazard, maz'�rd n, asgwrn yr �n, ceni,nbsp;bochgern, g�n: vt^ cernodionbsp;Mazari�e, maz.ur.in' n, lliw glas tywyllnbsp;Maze, maz n, dyrysfa, bachdrofaj syn-dod, astrusi, petrusi, petrusdernbsp;Mazy, mii'zi a, dyrys, tr�edignbsp;Me, ml pn, myh, mi, fi, i. Me also,nbsp;minnau. F rom me, oddi wrthyfnbsp;Mead, mid �, medd, meddyglyunbsp;Mead, mid, Meadow, med'o n, dol,nbsp;gweirglawdd, gwaen; rhos. Meadowsweet, llysiau�r torwyn, erwaintnbsp;Meagre, mi'g�r a, cul, teneu, truan,nbsp;gwanclydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[culn�
Meagreness, mi'gdr.nes n, truander, Meak, mik n, bach hirdroednbsp;Meal, mil blawd; pryd o fwyd: vt^nbsp;blodio. biota. Meal-beggar, blotai.nbsp;Meal-house, blotty Meal-man, blod-iwr, blawd-werthwr, bloteiwr. Tonbsp;beg meal, biota. To sprinkle withnbsp;meal, blodio
Mealy, mi'll a, blodiog, blodwy. Mealy-mouthed, safofeddal, gwenieithus Mean, min n, cyf'rwng; modd; canol-flfordd: a, canoHg; gwael, gorwael,nbsp;arwaei, isel, salw, -ach: vt {meant'),nbsp;meddwi, tybio, bwriadu, amcanu, ar-wyddocau, arwyddo. The mean time,nbsp;y cytamser. Mean people, poblachnbsp;Meander, mi.an'dur �, dolyscumiad, am-Iwybr, amdroad; dyryswch; vi, am-iwybro, doiystumio, doienu
202'
-ocr page 227-�re; late, line, no, m�te; she, zhsrz azi^re; thin, thIs; j=-dzh. MEM
Jiyd; pruddgiwvtus Melancholy, meran.kol.i r, prudd- icotus* bynod,hygof Memorable, memo.r.^.bl Medial, �ni'di.al a, canoiog; cytryngol Mediate, mi'di.at a, cylryngol; canoi-aidd: u*, cytryngu, eiriol, eiriolinbsp;Mediation. ini.di.a'�hun n, cyfryngdodnbsp;Mediaival, mi.ai.i'vai a, canoiuesol: pertiiynoi i�r canoloesati[iolwr,canolwr Mediator, mi'�i.a.t�r �, cyiryngwr, eir-Mediatorial, mi.di.a.t�V'i.al a, cytryngoinbsp;Meaiatorship, mL'di.^tur.ship n, cyt-ryngyddiaeth, eirioiaetiinbsp;Mediatrix, mi'di.a.triks n, cyfryngesnbsp;Medicable, med'i.J�a.bl a, meddygadwy,nbsp;iachadwy, gwelladwynbsp;Med.cal, med^.kal, Medicinal, mi.dis'i-nai o, meddygol, meddyginiaethol,nbsp;meddygin, iachaol Medicament, ined'i.ka.ment n, medd-yginiaetii, meddygiaeth, eli Medicate, med'i.kat vi, meddygunbsp;Medicine, med'i^in �, meddygiaeth,nbsp;meddyginiaeth, cyffer, moddiou meddygolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ banner Mediety, mi.d�'i.ti n, canoligrwyd�; Mediocre, mi'duo.kur a, canolignbsp;Mediocrity, mi.di.okVi.ti n, canoledd,nbsp;caiioligrwydd, cymmedroldernbsp;Meditate, med'i.t�t Vj myfyrio, meddylio,nbsp;ystyried, darbwyilo; bwriadu; dyteisionbsp;Meditation, med.i.tii'shun �i, mytyrdoa,nbsp;mytyriaeth, ystyriaeth, darbwyil, eiryanbsp;Meditative, mea'i.ta.tiv a, mylyrgarnbsp;meddylgar, mytynol, ystynolnbsp;Mediterranean,med.l.te.ra'ni.an a, canol-dir, canoldirol. Mediterranean Sea,nbsp;Mor y Canoldir Medium, mi'di.um �, cyfrwng; y canol Medlar, med'l�r n, cer�en, atal tindoll,nbsp;merys. Medlar .tree, meryswyddennbsp;Medley, medli n, cymmysgedd, cym-mysg, cybolfa. Chance medley, dyn-laddiad damweinioi Medullar, mi.dul'ur, Medullary, mi.duV-ur.i a, meraidd, merol Meed, mid n, gwobrwy, gwobr, tM, rhoddnbsp;Meek, mik a, addfwyn, llariaiddnbsp;Meeken, mi'kn vtj llarieiddionbsp;Meekness, mik'nes n, addtwynder, llar-ieidd-dra, tiriondeb Meer, mi�r n, Uyn nbsp;nbsp;nbsp;[glai gwyn Meerschaum, mi�r'sh�m n, marl neu Meet, mit {pt amp; pp met) v, cytarlod,nbsp;cydgwrdd^cy�wrddjtaro wrth; mesuronbsp;a, addas, gweddus, cymtiwys, priodoinbsp;Meeting, mi'ting n, cytartod, cyfiyrddiad. Meeting-house, ty cwrda, addoidy Meetness, mit'nes n, aaaasrwydd, cynbsp;mhwysder, gweddusdra |
Megalonyx, TOeg.a.r�'niks, Megaiosau-rus, meg.al.b.s�'rus. Megatherium, meg.a.thi r'i.um n, anghenfilod y cyn-oesoecid; ainrosgtil Megalopolis, meg.a.lop'�.lis n, pnlddinas Megrim, mi'grim �, y bendronbsp;Meiosis, m�.�'sis �, lieihad, eiddilebnbsp;Melancholic, mel.an.kol'ik. Melancholy,nbsp;meran.kol.i a, prudd, athrist, tryxn-glwy i, dulyn, dueg, duegwst; cyiiaeth �nbsp;a.�MclancJiolic Melange, m- .longzh' n, cymmysgedd Meliorate, in. li.�.rat vt, trwsio; gwellUu,nbsp;diwygionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwelliant, aiwygiad Melioration, mi.ll.�.ra'shun n, gweliad, Mehilerous, me.lifur.us a, melddwynnbsp;Melliticatioa, mel.i.fi.k�'shun n, gwueu-tburiad m�i, mclwneuthuriadnbsp;Mellifluence, me.lii'i�.ens n, melred,nbsp;nielftrydiad, melreaiadnbsp;Meliiiiueut, me.lii'l�.ent, MellifluoOB,nbsp;me.lit'l�.us o, meldardd, meiredoi;nbsp;parablber, m�l-cncu, melusbernbsp;�Mellow mei'� a, addf�d; meddal; go-leddw: v, addledu; ineddalhaunbsp;Mellowness, mel'�.nes w, addfedrwyddnbsp;Melodious mi.l�'di.us a, peroriaethol,nbsp;perseiniol, hytrydlaisnbsp;Melody, mei'�.ai n, peroriaeth, melus-gerdd, cilw, maws, erddygannbsp;Melon, merun w, incJ wu,pompiwn[ doddinbsp;Melt,meltt;,toddi,dadleitmo,aadmer;ym-Memb�, mom'b�r aelod, aelawd.nbsp;Meuiter of parliament, seneddwr,nbsp;aelod y seneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcroenyn Membrane, mem'bran n, pilen, pilionen. Membraneous, mem.bra'ni.us a, pilen-aiod, croenaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cofarwydd Memento mi.mem't� �, arwydd coftaol, Memoir, mein'wOr n, coliant, dargofiant,nbsp;brudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. a, cotiadwy, Memorandum mem.o.ran'dum (p memoranda, mem.�.ran'da) n, cotnod,nbsp;cotnodiad. Memorandum-book,coflytrnbsp;Memorial, mi.m�Vi.al �, cofeb, cotiaeth,nbsp;dargofla, cotfa, cofladwriaeth, cofarwydd, cotwyl, deisebnbsp;Memorialist, mi.m��r'i.al.i8t re,dargotiwr,nbsp;cofenwr; deisebydd, golyniedyddnbsp;Memorialize, mi.m�r'i.al.�z vt, erchi,nbsp;Memorize, mem'�.r�z vt, dargo�a[deisytnbsp;Memory, mem'�.ri n, cot; culladwriaethnbsp;Memphian, mem ti.an a, Aiphtaiddnbsp;Memphitis, mem'li.tis n, drewchwanbsp;2�3 |
MET path, fat, ere, met, m^-rine, pin, �rb, on, c�rvc, cut, t^V=too, t^k=took;
Men, men ?2p, dynion, gwyr.�Man Menace, men'iis w, bwgwl, bwgwth,nbsp;mynas: vt^ bwgwth, bygylu, mynasunbsp;Menage, men.azh' n, miigasgiiad; t?i,nbsp;ton ceftyi i mewnnbsp;Menagerie, men.azh'ur.i n, milfa, milodtanbsp;Mend, mend v, gweiJau, cyweirio, trwsionbsp;MendabJe, men'da.bl a, diwygiedig,nbsp;gwelladwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.wch, celwyda Mendacity, men.das'i.ti w, ceiwyddgar-Mendicant, men'di.kant a, cardotol, car-dotlyd: w, cardotai, cardotyn Mendicate, men'di.kat vi, cardotanbsp;Mendicity, men.dis'i.ti ?2, cardoteiaethnbsp;Menial, mi'ni.al a, teuluaidd, cartrefolnbsp;n, gwas, iswas, iswemyddnbsp;Menoiogy, men.ol'o.ji n, misrestriadnbsp;Menses, men'siz np, misglwyf, mislitiantnbsp;Menstrual, men'str^.al a, misglwytolnbsp;Menstruous, raen'strvv.us a, misglwyfusnbsp;Menstruum, men'strw.um n, dadleith-ydd, toddyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_adwy Mensurable, men'shii.ra.bl a, mesur-Mensurate,men'sh�.rat vt^ mesur,mesuro Mensuration, men.s�.ra'shun n, mesur-iaeth, mesureg Mental, men'tal a, meddyliol, synwyrol Mention, men shun n, crybwyll, cor-bwyll, galr: vt^ crybwyllo, coffau, son,nbsp;Above-mentioned, rhagddywededignbsp;Mentorial, men.toTi.al a, cynghoriadolnbsp;Mephitic, mi.fit'ik, Mephitical, mi.ht'i-kal �, drewchwaol, drewedig [ sawrnbsp;Mephitis, mef'i.tis n, drewchwa, drew-Meracious, mi.ra'shus a, pur, gloew,nbsp;digymmysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[masnachoi Mercantile, m�r'kan.til a, marchnadol, Mercenariness, mur'si.nur.i.nes n, cyflog-eiddrwydd; hnnanedd; gwobrgarwchnbsp;Mercenary, mdr'si.nur.i �, gwobr-chwantus, hunangeisgar, hunanus,nbsp;cytlogaiddj n, cyflogddyn [yddnbsp;Mercer, mhr'sur n, sidanwerthwr, sidan-Mercery, mhr'sur.i nwyddau sidannbsp;Merchandize, m�r'tshan.d�z n, da neunbsp;nwyddau masnach; maeleriaeth, mas-nachaeth, marsiandaeth: vi^ masnachunbsp;Merchant, mur'tshant n, masnachydd,nbsp;tratnidydd, maeiwr, marsiandwrnbsp;Merchantable, mur'tshan.td.bl rt, marchnadol, hywerthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nachlong Merchantman, mur'tshant.man w, mas* Mercitul, mur'si.t\Vl a, trugarog, trugar,nbsp;tosturiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogrwydd Mercilultiess, mhr'si.f'^^I.nes trugar-Merciless, inur'si.les a, didrugaredd, an-nhrugarog, dideimlad, annhosturiol |
Mercurial, mur.hii'r i.ai a, a wnaed o arian bywj hoew, bywiog, hoeuusnbsp;Mercury, m�r'k�.ri w, y duw Mercher; ynbsp;blane� Mercher; arian bywnbsp;Mercy, mur'ai n, trugaredd, tosturi; maddeuant. Mercy-seat, trugareddta Mere, mi�r a, unig, syml, gwir, pur; moel, noeth; hoiiol: n, liyn, Ilwch Merely, mi'r'ii ad^ yn unig, yn hollolnbsp;Meretricious, mer.i.trish'us a, anllad,nbsp;puteinliyd, budr, budrogaiddnbsp;Merganser, m�r.gan's�r n, hwyadwyddnbsp;Merge, murj v, soddi, suddo, trochinbsp;Meridian, mi.rid'yan n, canolddydd, nen-bwynt, nawn; iJinell canolddyddnbsp;Meridional, mi.rid'yun.al a, deheuol,nbsp;iiawnol I paenaidd; math o wlanennbsp;Merino, mi.rfno n, math o ddafad Ys-Merit, mer'it vt, haeddu, rhyglyddu,nbsp;teilyngu, dirperu: �, haeddiant, teil-yngdodjihygiyddiant, arobryD,arobridnbsp;Meritorious, raer.i.toVi.us a, teilwng,nbsp;haeddiannus, haeddiannol, clodwiwnbsp;Meritot, mer'i.tot n, chwareu siglaethannbsp;Merlin, m�r'iin n, math o guryllnbsp;Mermaid, mur'mad n, moriorwynnbsp;Merriment, meri.ment n, liawenydd,nbsp;digrifwch, hoenusrwyddnbsp;Merry, mer'i a, hylon, hoenus, llawen.nbsp;Merry-andrew, chwydawydd, croesan,nbsp;ttwly hair, digrifyn,ysgentyn. Merrymaking, noswaith lawen. Merrythought, asgwrn y gwenyddnbsp;Mersion, m�r'shun� n, trochiad, suddiantnbsp;Mesenteric, mez.en.ter'ik a, perthynolnbsp;i�r cefndedyn Mesentery, mez'en.ter.i n, cefndedyn, llengig, llieingig, percini, perfeddlennbsp;Mesh, mesh n, magi, masg, masgl. twUnbsp;Meshy, mesh'i a, masglog, tyllogfrnwydnbsp;Meslin, mez'lin n, brithyd, cymmysgydnbsp;Mesne, min a, cauol [bwyta, cydfwytanbsp;Mess, mes n, arlwy, saig o fwyd: vi,nbsp;Message, mes'aj n, cenadwri, neges, gairnbsp;Messenger, mes'en.j�r n, cenad, neges-ydd, negeswas Messiah, me.s�'S n, Crist, Eneiniog Messieurs, mesh'urz np, meistri, fynbsp;meistri Messmate, mes'iniit n, cydfwytawr, cys-Messuage, mes'wiij n, tyddyn, !� a gardd Met, met pt amp; pp.�Meetnbsp;Meta-, pXy tros,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar- Metabasis, mi.tab nbsp;nbsp;nbsp;7i, trosfynediad Metachronism, mi.uic'ro.nizin n, cam-Metage, mi'tiij �, inesunad [ainseriad Metal, met'ai n, metel, delid, adwyunbsp;20'i |
�re; late, line, no, milte; she, zh=z az�re; thin, THis; j=dzh. MID
Metalepsis, met.a.iep'sis w, trawsgym-meriad nbsp;nbsp;nbsp;[merol
Metaleptic, met.adep'tik a, trawsgym-Metallic, mi.tal'ik a, metelaidd, ad-wjmoi, delidaidd
Metalline, met'ahin a, metelog, delidog Metallist, met'al.ist, Metallurgist, met'-al.�r.jist n, aelidwr, tierylltnbsp;Metallurgy, met'al.�rji n. meteliaethnbsp;Metamorphic, met.a.mor'fik a, gwedd-newidiol, ffurfnewidiolnbsp;Metamorphose,met.a.m�r'f�s vt^ dull-newidio, gweddnewidnbsp;Metamorphosis, met.a,mor'f�.sis (j?nbsp;metamorphoses, met.d.m6r'f�.siz)nbsp;gweddnewidiad, dullnewidiadnbsp;Metaphor, met'�..f�r n, trawssymmud-iad, trawsymddwyn; cyft�lybiaethnbsp;Metaphorical, met.a.for'i.kal a, traws-symmudol; cyfFelybiaetholnbsp;Metaphrase, met'a.traz n, cyfieithadnbsp;caeth, cyfieithad llythyrenolnbsp;Metaphrast, met'S,.frast �, cyfieithyddnbsp;llythyrenol [soddol, uchaniauolnbsp;Metaphysical, met.amp;.fiz'i.kai a, arddan-Metaphysics, met.a.tiz'iks np, athronau.nbsp;arddansoddau, uchaniaeth, dansodd-iaeth, arddansoddiaethnbsp;Metastasis, mi.tas'ta.sis n, symmudiad.nbsp;trosglwyddiad
Metatarsus, met.a.tar'sus �, gwar j droed; esgyrn bychain y traednbsp;Metathesis, mi.tath'i.sis n, trawsosodiadnbsp;Mete, mit vt^ mesur, mesuro, meidronbsp;Metempsychosis, mi.temp.si.k�'sisnbsp;trawsosodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ionen
Meteor, mi'ti.ur n, awyrdan, goruch-Meteoric, mi.ti.or'ik a, gomchionllyd. Meteoric stones, ceryg y Iluched,nbsp;ceryg y cythraul; awyneininbsp;Meteorologist,mi.ti.or.ol'�.jist n, goruch-ionyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iondraeth
Meteorology, mi.ti.or.ol'o.ji �, goruch-Meter, mi'tur n, mesurydd [medd Metheglin, mi.theg'lin ti, meddyglyn,nbsp;Methinks, mi.thingks' (pi methought)nbsp;r, \ yr wyf yn tybied, tebygwn,nbsp;tebygaf, tybi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dull
Method, meth'ud n, treth, ffordd, modd, Methodical, mi.thod'i.kal a, trefnus,nbsp;rheolaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Methodism, meth'ud.izm ^ trefnydd-Methodist, meth'ud.ist n, Trefniedydd Trefnyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ tretnu
Methodize, meth'ud.�z vi^ iawndretnu Methought, mi.th�t' pi,�Methinksnbsp;Metonymy, met'�.nim.i trawsenwad
Metre, mi'tur �, mydr, mesur, meidr; mesur yd Ffrengig, 39.37079 o lod-leddi. Compound metres, adlawiaidnbsp;Metrical, met'ri.kal a, mydrol, mesurol,nbsp;cynghaneddol, ar gannbsp;Metropolis, mi.trop'o.lis mamddinas,nbsp;pritddinas [esgob: a, prifddinasolnbsp;Metropolitan, mi.tro.pol'i.tan n, arch-Mettle, met'1 n, hawnt, bywiogrwydd,nbsp;yni, calon, awch, ysbryd, bywydnbsp;Mettled, met'ld a, bywiog,calonog, ynig,nbsp;hoenus. High-mettled, ffroenuchelnbsp;Mew, mii n, hebogdy, mud, muding;nbsp;gwylan:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mewian; can i mewn;
bwrw pin; bwrw cyrn; bwrw henfiew Mewl, mill v% bloeddian tel babannbsp;Mezzo- px. banner
Mezzorelievo, met.z�.ri.liV(5 w, math o gerfiad yn setyli allan ond ychydignbsp;Mezzotinto, met.z�.tin't� n, math o gerfiad ar elydr neu ddur, hanner-baentnbsp;Miasma, m�.az'ma (p miasmata, m�.az'-ma.ta) n, nwy heintddwynnbsp;Mice, m�s np.�Mousenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ 29fed o Fedi
Michaelmas,mik'hmas n, gwyl Fihangel, Miche, mitsh vi, ilechu, lierciannbsp;Mickle, mik'1 a, llawer: n, cryn lawernbsp;Microcosm, m�'kr�.kozm w, byd bychan,nbsp;by dan; dynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fesur-offeryn
Micrometer, m�.krom'i.t�r n, math o Microscope, m�'kr�.sk�p n, chwydd wydr,nbsp;Mid, mid a, canol, cydbell [mwyadurnbsp;Midday, mid'a n, banner dydd, canolnbsp;dydd, canolddydd, nawnnbsp;Middle, mid'1 n, canol, craidd: a, canol.nbsp;Middle-aged, canoloediognbsp;Middlemost, mid'l.most. Midmost, midmost a, nesat i�r canolnbsp;Middling,mid'ling a,canolig; cymmedrolnbsp;Midge, mij n, gwybedyn, ednogynnbsp;Midget, mid'jet n, corrach, corryn, corrennbsp;Midland, mid'land a, canoldirol [nosnbsp;Midnight, mid'n'it �, canol nos, bannernbsp;Midriff, mid'rif n, liieingig, llengignbsp;Midshipman, mid'ship.man n, is-swydd-og ar long, canol-longyddnbsp;Midst, midst n, canol, banner, craiddnbsp;Midstream, mid'strim n, canolffrwdnbsp;Midsummer, mid'sum.ur n, canol haf,nbsp;alban hefin. Midsummer day, gwyinbsp;loan, 21ted o Fehefinnbsp;Midway, mid'wa banner y fforddnbsp;Midwife, mid'wit (p niidwives. mid'-w�ivz) oydwraig, colwynes, esgor-wraig. Man-midwite, colwynyddnbsp;Midwifery, mid'wif.ri n, bydwreigaeth,nbsp;colwyuyddiaeth
205
-ocr page 230-MIN path, faf, �re, met, ma-rine, pin. orb, on. c�rve cut t\v=itoo, ti^yk^took;
Midwinter, mid'win.t�r w, canol gauat, byrddydd gauat, albau arthannbsp;Mien, min n, golwg, pryd, gwedd, ag-wedd, edrychiad, tremnbsp;Might, m�t n, nerth, gryra, cademid,nbsp;gallu, galluedd: pt.�Maynbsp;Mightiness, m�'ti.nes n, galluogrwyddnbsp;Mighty, mi'ti a, cadarn, galluog, cryf,nbsp;grymus, nerthol. Mighty in arms,nbsp;dewrarfognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rnudo
Migrate, mi'grat vt, symmud trigias, Migration, mi'.gra'shun n, symmudiad,nbsp;mudiad, trawsiudiadnbsp;Milch, miltsh a, blith, blithog, llaethog.
Milch-cows, gwartlieg blituion Mild, mild a, tyner, tirion, mwynaidd,nbsp;hynaws, llariaidd, gwdr, tawelnbsp;Mildew, mil'd� n, melgawod, melwlith,nbsp;mallder, brychni, llwydninbsp;Mildness, m�ld'nes n, tynerwch, tirion-deb, mwyneidd-dra, llaneidd-dra, hy-nawsedd, addtwyndernbsp;Mile, m'il n, milltir, milldir, 1760 Hathnbsp;Milestone, m�i'st�n n, careg tilltirnbsp;Miliary, mii'yur.i a, bychan, gronynolnbsp;Militant, mil'i.tant a, milwrus, rhytelus,nbsp;milwnaethus
Military, mil'i.tnr.t a, milwraidd, mil-wriaethol, rhyfelgar, llwyddog Militate, mil'i.tat vi, ymegn�o, milwrionbsp;Militia, mi.lish'a n, milwyr cartrelol,nbsp;cartreflu
Milk, milk n, llaeth, blith: vty godro; armeilio. Milk-maid, llaethwraig,nbsp;maerones. Milk-pail, ystwc godro,nbsp;celwrn, cunnog. Milk-pan, padellnbsp;laeth. Milk-porridge, cawl llaeth.nbsp;Milk-sop, mursenddyn. Milk-tray,nbsp;ceulawr; mail. Milk and water, glas-dwr. Destitute ot milk, dilaeth. Firstnbsp;milk, cynliaeth, blaenllaeth. Second-milk, armael. Sweet milk, lletrithnbsp;Milken, mil'kn a, o laeth, llaecnaiddnbsp;Milkiness, mil'ki.nes n, Itaetheiddrwyddnbsp;Milky, mii'ki a, Uaethawl, llaetlilyd.nbsp;Milky-way, y llwybr llaeinog, galacth,nbsp;heoi y gwynt, Oaer Gwydion, eirianrodnbsp;M�ill, mil n, melinj breuan: vt, inalu,nbsp;nielino; ymyl-rigoli. Mill-dam, pwnt,nbsp;argae melin. Mill-race, ffrwd y tenn.nbsp;Mill-stone, maen melin Lyddwrnbsp;Millenarian, mil.en.6�r'i.an n, milfiyn-Millennial, mi.leii'yal a, milhwyddnbsp;Millennium ini.len'yum n, miiflwydd-iant, y mil blynyauoeddnbsp;MiUepeUe, mil i.pid n, milcerdd, mi\-troed, miired, gwrach y lludw
Miller, mii'ur n, meimyad, malwr. Mil-
let�s thumb, penbwl, penbwla Millesimal, mi.les'i.mal a, miltedolnbsp;Millet, mil'et n, miletnbsp;Milliard, mil'yard n, 1,000 000,000 cnbsp;�ranciau=40,000,��0p.; mil o tiliynaunbsp;Milliner, mil'Miiir n, ysgines, penwisg-yddes, gwn�adyddesnbsp;Millinery, mil'i.nur.i n, penwisgoeddnbsp;Million, mil'yun n, miliwn, iniltil, mil anbsp;filoedd, buna, deg rhiallu, 1,000,000nbsp;Millionaire, mil.yun �'r' n, un biau tiliwnnbsp;0 bunnau, dyn cytoethog, miliwniadurnbsp;Millionth, mil'yunth a, m.liyntednbsp;Miit, milt n, grawn pysgod, lleithon,nbsp;lleithban, cleudyt Bieduynnbsp;Milter, mii't�r n, pysgodyn, lleithon,nbsp;pysgodyn gwryw
Mime, mini n, dynwaredydd, digrifwas Mimic, mim'ik n, dynwaredydd, gwat-warydd: vt, dynwaredu, argydgamu,nbsp;mocio, gwatwar: a, dynwaredolnbsp;Mimicry, mim'ik.ri n, dyuwaredyddiaethnbsp;Mimographer, mi.mog'ra.tur n, ysgrif-enyad coegchwareuonnbsp;Minaceons, mi.na'shus, Minatory, min'-�.tur.i a. bygythiol, bygylusnbsp;Minaret, min'ur.et n, pigwn uchelnbsp;Mince, mins vt, manfriwio; goduy wedyd,nbsp;lledguddio; rhygyngu, mursenunbsp;Mind, mind n, meddwl, bryd, gol'eg,nbsp;bwriad; tyb, barn; cof; pwyll: v,nbsp;meddylied, ystyried; gofalu; cofio.nbsp;Double-minded, anselydiog. 1 don�t
mind, nbsp;nbsp;nbsp;ni waeth genyt. Narrowminded, anbael. Out of his mind,nbsp;gorphwyllog, inaes o�i bwyll. Ofnbsp;sound mind, yn ei iawu bwyll, yn einbsp;synwyrau. Presence ot mind, parod-rwydd meddwl, pwyll. Sober-minded,nbsp;ystyriol, pwyliog. To have a mind to,nbsp;bou am, bod a chwant arno, bod a�lnbsp;fryd ar. Time out ot mind, cyn cot.nbsp;To bear in mind, coho. Worldly-minded, bydoitryd, byuoiserchus
Mindful, mindlWi a, gotalus, cohis, meddylgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garwch
.Mindfulness, in�ndT^l.nes n, gotal; cot-Mindless, mi'na'les a, diotai, anghofus Mine, min pn, ly, man, eiddot: tgt;, mwn-gloddio: n, mwnglawdd, cuUdgiawdd,nbsp;cloddta. A. silver mine, mwn arian,nbsp;arianglawdd, ariangloddta. To springnbsp;a mine, chwythu cuddglawda. Anbsp;frienil ot mine, cytaili i mi. This is
mine, nbsp;nbsp;nbsp;mi biau hwn
Miner, rni'mir �, mwnwr, mwngloddiwr
5re; lat�; l�nc, n�, in�t�; she, zhs=:z az�re; thin, this; j=dzh. MTS
Minuteness, mi.niit'nes n, manylrwydd Minutis, mi.nUslii.i np, manion, man^Mischance, mis.tshans' n,nbsp;bynciau, manyiionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| a�wydd, drygddamwaiu Mineral, mm'ur.ai n, mwu: a, mwnoi Mineralist, mm'ar.al.ist n, mwnyddnbsp;Mineralogist, min.u.ral'�.ji8t n, mwn-yddiaethydd, mwnotyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Mineralogy, min.U-ral'�.ji n, mwnofydd-Mingle, ming'gi fgt;, cymmysgu; britho Miniature, miiry^.tsh�'r n, manddarlnn. Miniature painting, manddariuniad Minikin, imni.kin n, bychanigyn: a. bychanig nbsp;nbsp;nbsp;coryn Minim, min'im n, mymryn, adtaniff, pen-Minimum, min'i.mum �, y gradd ileiat Mining, m�'ning n, mwngloddiadnbsp;Minton, min'yun n, anwyliidyn; gwen-ieithiwr; math o argrafflythyrennbsp;Minish, min'ish v, lleihau, cwtau. tollnbsp;Minister, min'is tiir v, gweini, gweini-dogaethn: ?i, gweinidog, gweinydd.nbsp;Prime minister, prit weinidog, cynwasnbsp;Ministerial, min.is.tiVi.al a, gwemidog-aetholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[swydd Ministery, min'is.tnr.i n, gwasanaeth, Ministrant, minis.trant a, gweinidogol,nbsp;gweiniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iad, gweinyddiad Ministration, min.is.tra'shan n, gwein-Ministry, min'is.tri n, gweinidogaeth, gweinyddiaeth; gwasanaethnbsp;Minnow, min'd, Menow. men's n, pil-codyn, math o bysgodyn bychan [oednbsp;Minor, m� n�r n, bychan; llai: n, un dannbsp;Minorate, min'S.rat vt, lleihau, tolinbsp;Minoration, inin.S.ra'shun n, ileihad,nbsp;toliad, bychaniad Minority, mi.nor'i.ti n, maboed, mebyd; isrit, niter Ileiat, lleiafrit, lleint Minotaur,min'�.tdrn,anghenfildychym. mygol rliwng dyn a tharw Minster, min'stur n, mynachlog; eg-Iwys gadeiriol [teleiddwr, ffilornbsp;Minstrel, min'strel w, clerwr, cerddornbsp;Minstrelsy, min'strel.si n, clerwriaethnbsp;Mint, mint n, bathdy; mintys: v, bathu.nbsp;Pish mint, mintysy dwtr. Spearmint,nbsp;mintys Mair. Wild mint, mintysnbsp;llwydionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tathu Mintage, min'taj n, bathiad; treth am Mintman, mint'man n, batliwr, bathydunbsp;Minuet, min'u.et n, matn o daplasnbsp;Minus, mfnus a, llai: n, erthyneb 'nbsp;Minute, mi.niit a, bach, bychan, mamp;n ;nbsp;manwi Minute, minlt n, mynyd, meityn; oof nod: vt, cofnodi, bymodi. Minute-gun, dryll a danir bob mynyd |
Minx, mingks n, cuegen, niurseu iVliracie, mir'a.ki n, gwyrth, rhyieddodnbsp;Miraculous, mi.rak ii.lus a, gwyrthiol,nbsp;aruthrol, rhyteddol, goruchaniauolnbsp;Miraculousness, mt.rak'ti.lus.nesnbsp;gwyrthioldeb, rnyfeddolrwyddnbsp;Mirador, mir.a.d�V n, oriel, rhodfanbsp;Mirage, sni.razh' n, hudnwy, twyll-olwgnbsp;Mire, mi'r ilaid, Uaca. tom, bawnbsp;Mirksome, murk'sum, Mirky, mur'kinbsp;tywyll, gwyll, anoleu, gwrmnbsp;Mirror, mir'�r n, drychnbsp;Mirth, m�rth n, llawenydd, digrifwchnbsp;Mirthful, mhrth'twi a, iiawen, hylon,nbsp;gorfoleddus, lion Miry, m�Vi a, ileidiog, tomlyd, bawlyd Mis- px, yn arwyddo ammhriodoldeb-neufai; cam- {^camgymmeriadnbsp;Misacceptation, mis.ak.sep.ta'shun n,nbsp;Misadventure, mis.ad.ven'tsliur n, aryg-ddamwain, anfiawd, aflwyddnbsp;Misadvice, mis.ad.vis' n, gaugynghornbsp;Misadvise, mis.ad.v�z' vt, camgynghorinbsp;Misaim, mis.am' o, camgyf'eirionbsp;Misanthrope, mis'an.throp u, dyn-gas-awr, casawr dynolrywnbsp;Misanthropic, mis.an.throp'ik a, annyn-Misanthropy, mis.an'throp.i �, dyn-gasedd, annyngarwchnbsp;Misapplication, mis.ap.H.kH'shunnbsp;camgymhwysiad, camddefnyddiadnbsp;Misapply, mis.a.pli' vt, cambriodoli, cam-arfer, camddeftiyddio, camgymhwysonbsp;Misapprehend, mis.ap.ri.hend' vt, cam-ddeallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ camsyniad Misapprehension, mis.ap.ri.nen'shun n,. Misanange, mis.a.ranj' vt, camdrefnunbsp;Misascribe, mis.as.kr�b' vt, cambriodolinbsp;Misbecome, mis.bi.kum' vt, drwgweddunbsp;Misbehave, mis.bi.hav' v, camymddwynnbsp;.Misbehaviour, mis.bi.h�'vi.�r n, cam-ymdaygiad, drygtoes, anweddusrwyddnbsp;Misbelief, mis.bi.iil' n, camgoei, geugrednbsp;Misbelieve, mis.bi.liv' vi, cangredufnbsp;angPoeho, ammheu Miscalculate, mis.kal'kU.lat r, camgyf-rit, camrito, camfwrw Miscall, mi8.k6r vt, camenwi, dilenwinbsp;Miscarriage, mis.kar'aj n, erthyliad,. twymynwely; aflwyddiant j^anfiyun Miscarry, mis.kar'i vi, erthylu; methu,nbsp;.Miscellaneous, mis.e.la'ni.us a, amryw-iog, amiryw, amrywiol, amrytathnbsp;Miscellany, mis'el.amp;.ni n, amrygasgliad,nbsp;amrywdeb, brithuodach dryglam. |
207
-ocr page 232-path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, tgt;V=rtoo, t^k=took; MIS Miscniet, mis'tshit w, drwg, drygioni, asbri, camwedd, ysgelerder, anras;nbsp;niwed, dryglam, atiwydd: vt, drygu,nbsp;niweidio. Mischiet-maker, terfysgwr,nbsp;pwt y gynhen, cwd y gynhennbsp;Mischievous, mis'tshi.vus a, dryglonus,nbsp;niweidiol, diraid, asbriol, barusnbsp;Mischievousness, mis'tshi.vus.nes ti, di-reidi, drygedd, anfadrwyddnbsp;Miscible, mis'i.bi a, cymmysgadwynbsp;Miscitation, mis.i.ta'shun n, geuddyfynnbsp;iad, camddyiyniadnbsp;Miscite, mi.s�t' vt^ camddyfynunbsp;Misciaim, mis.klain' �, camhawl, cam-arddelw: v, camofyn, camarddelwinbsp;Misconceive, mis.kon.siv' v, camddeall,nbsp;camdybiednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyb Misconception, mis.kon.sep'shun n, cam-Misconduct, mis.kon'dukt �, camym-ddygiad nbsp;nbsp;nbsp;[ddwyn Misconduct, mis.kon.dukt' vt, camym-Misconjecture, mis.kon.jek'tshur w, cam-amcaniaeth: v, camddychymmygu Misconstruction, mis.kon.struk'shun nnbsp;camddeongliad, camgymmeriadnbsp;Misconstrue, mis.kon'strw vt, camdde-ongli, camesbonionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_rito Miscount, mis.kuwnt' v, camgyfrif, cam-Miscreance, mis'kri.ans n. geugred Miscreant, mis'kri.ant n, antadyn, adyn,nbsp;ysgelerddyn; anghredadynnbsp;Miscreate, niis'kri.at a, camffurfiedignbsp;iVIisdate, mis.dat' vt, camddyddionbsp;Misdeed, mis, did' n, drygweithred,nbsp;drygwaith, troseddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[synied Misdeem, mis.dim'camfarnii; cam-Misdemean,mis.di.min'vlt;,camymddv7yn Misdemeanour, mis.di.mi'nur n, cam-ymddygiad, trosedd, camweddnbsp;Misdevotion, mis.di.vo shun n, gau-addoliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyddo, camgyfeirio M sdirect, mis.di.rekt' vt, camgyfar-Misdo, mis.dw' {pt misdid, mis.did', misdone,mis.dun') v, camwneuthur.nbsp;iM^Siloings, camwecldau, troseddaunbsp;Mis^loubt, m's.duvvt'i�^, drwgdybio; ofninbsp;Misemploy, mis.em.ploi' vt. camddefn-yddio, camarferu; camosod ar waithnbsp;Miser, m�'z�r n, cybydd, cerlyn, crinwas,nbsp;criiitachwr, bydolddyn,mab y crinwasnbsp;Miserable, mU'ur.a.bl a, gresynol; crin-tach; annedwydd, truan. A miserable person, truenynnbsp;Miserere, miz.i.ri'ri n, enw ar salm 61.nbsp;Misery, miz'ur.i n, gofid; trueni, adtyd,nbsp;drygfyd, gresynij annedwyddwch;nbsp;cybydd-dod, crintachrwydd |
Mistashion, mis.tash'nn vt^ camtiurbo, aflunionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fi'urfio iVlisform, mis.t�rm' vt, dryglunio, cam-Misfortune, mis.fOr'tshun n, anffawd, anhap, drygddamwain, aflwyddnbsp;Misgive, mis.giv' misgave, rais.gav',nbsp;pp misgiven, n^is.giv'n) vt, gwan-gredu; ofni drwg. Misgiving, am-mheuaeth, drygdyb Misgovern, mis.guv'urn vt, camlywodr-aethu, aflywodraethu, camreoli Misgovernment, mis.guv'urn.ment n,nbsp;any wodraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ fforddiad Misguidance, mis.g�'dans w, camhy-Misguide, mis.g�d' vt, camarwain, cam-dywys nbsp;nbsp;nbsp;f aflwydd Mishap, mis.hap' n, anhap, dryglam, Mishear, mis.hiV (^pt amp; pp misheard,nbsp;mis.h�rd') vt, camglywednbsp;Misinfer, mis.in.fur' vt, camgasglnnbsp;Misinform, mis.in.lorm' vt, camhysbysu,nbsp;camadrodd, camfynegu [ddeongunbsp;Misinterpret, mis.in.tur'pret vt, cam-Misjoin, inis.join' vt, camgyssylltunbsp;Misjudge, mis.juj' vi, camtarnu, traws-Misicin, mis'kin n.�Mixen [farntinbsp;Mislay, mis.la' vt, camosod, camgyfleunbsp;Misle, miz'1 vi, manwlawionbsp;Mislead, mis.lid' {pt h pp misled, misled') vt, camarwain, camdywysnbsp;Mislike, mis.l'ik' vt, anghara, casau: n,nbsp;Misly, miz'li a, manddefnynoi [casinebnbsp;Mismanage, mis.man'aj vt, camdrin,nbsp;camdretnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[camdrefniad Mismanagement, mis.man'aj.ment n, Mismatch, mis matsh' vt, camgymhaninbsp;Misname, mis.nam' vt, camenwLnbsp;Misnomer, mis.n�'m�r n, camenwadnbsp;Misobserve, mis.ob.zurv' vt, camsylwi,nbsp;camwelednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[priodas Misogamist, mi.sog'^.mist n, casawr Misogyny, mi.soj'i.ni n, casineb at fen-ywod, gwragedd, neu ferchednbsp;Mispersuasion, mis.pur.swa'zhun n, cam-dyb, geugred ^ ( gyfleu, camddodinbsp;Misplace, mis.plas' vt, camosod, cam-Misprint, mis.print' vt, camargraff'u: n,nbsp;camargraffiad, gwall [ysgornionbsp;Misprise, mis.pr�z' vt, camgymmeryd;nbsp;Misprision, mis.prizh'un n, esgeulusdra,nbsp;dirmyg, diystyrwch; bradgeliadnbsp;Mispronounce, mis.pro.ndwns' vt, cam-gynanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gymmesuro Misproportion,mis.pr�.p��r'shun vt, cam-Misquote, mis.kwot' vt, camddyfynu Misrecite, mis.rks�t' vi, camadroddnbsp;Misreckon, mis.rek'n vt, camgyfrifnbsp;208 |
�re; lat�; l�ne, n�, m�te; she, zh=z azure; thm, this; j=dzh. MOP
Misrelate, mis.ri.lat' vt^ camadrod� Misreport, mis.ri.po�rt' vi^ camfjnegnnbsp;Misrepresent, mis.rep.ri.zent' vt^ cam-ddangos, dywedyd anwireddnbsp;Misrule, mis.rwl' n, annhrefn, aflywodr-aeth, atreoiaeth: vi, camreolinbsp;Miss, mis n, meistresan; cywelyes; meth, pali. v, daelu, methu, colli Missal, mis'al n, llyfr yr o�erennbsp;Misshape, mis.shap' vt, aflunio, camlunionbsp;Missile, mis'il a, ergydiol, tafladwy,nbsp;hydafl: n, arf tafl Mission, mish'un re, anfomad; cenad, cenadaeth, cenadwri, cenadwriaethnbsp;Missionary, misb'un.ur.i n, cenadwr,nbsp;cenad: a, cenadol, cenaawriaetholnbsp;Missive, mis'iv a, tafladwy; anlonadwy; n, cenadwr j liythyr; rhodd Misspeak, mi.spik {pt misspoke, mi-sp�k', pp misspoken, mi.sp�'kn)nbsp;camddywedydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sillafu Misspel, muspel' vt, camsillebu, cam-Misspend, mi.spend' vt, gwastrafiu ^lisstate, mi .stat' vt, camadroddnbsp;Mist, mist re, mwl, niwien; larth; caddugnbsp;Mistake, mis.tak' re, camgymmeriad,nbsp;camsyniad, gwall, gwalJawd, amry-fnsedd: v {pi mistook, inis.tvVk', ji?/?nbsp;mistaken, mis.ta'kn), camgymmeryd,nbsp;camsynied, amryluseddu. To be mistaken, camsynied, cael ei gamarvvain;nbsp;cael ei gamddeall Misteach, mis.titsh' {pt 8c pp mis-taught, mis.t�t') vt, camduysgu, cam-addysgu, camatnrawiaethu | aiw Misterm, mis.t�rm' vt, camenwi, cam-Misthink, mis.thingk' {pt 8c pp misthought, mis.tnot') vt, camleddwlnbsp;camdybionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ainseru Mistime, mis.t�m vt, camamseru, t Mistiness, mis ti.nes re, tywy�ni, niwleddnbsp;Mistitle, mis.t� tl vt, camenwi, camalwnbsp;Mistletoe, miz'l.t� re, uchelfal, ucheltar,nbsp;ucheiwydd Mistress, mis'tres n, meistres; cariad-terch; gordderchwraig, cywelyes Mistrust, mis.trust' re, drygdyb, pryder: vt, drygdyb.o, anghoelio [pryderus Mistrustiul, mis.trust'lvtl a, drygdybus,nbsp;Mistrustless, mis.trust'les a, ymddir-iedusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_iiiwiog Misty, mis'ti a, cymylog, caddugol, Misunderstand, mis.un,d�r.stand' (ptnbsp;8c pp misunaerstood, mis.un.dur-st'^u ) vt, camddeail, camsyniednbsp;Misunderstanding, mis.un.d�r.stan'dingnbsp;re, camudealliad; ymrataelnbsp;U |
Misusage, iius.�'saj re, camdriniaeth Misuse, m.s.�s' re, cainarter, sariiadnbsp;Misuse, mis.�z' vt, camarfer, camdrinnbsp;Mite, m�t re, iiatling, mymryn, briwyninbsp;gwytyn, meisgyn, gwiddonyn. Fullnbsp;ot mites, euddonog. To breed mites,nbsp;euddoni, magu gwiddonnbsp;Mithridate, mith'ri.dat re, meddygin-iaeth rhag gwenwyn; cy�aith Damo-crates, meddyg Mithridates, ureiiiunbsp;Ponttis; mwstardd Mitigate, mit'i.gat vt, esmwythau, llin-aru, ilonyddu, ysgafnhau, lleihau Mitigation, mit.i.ga'shun re, llinariadnbsp;Mitre, m�'tur re, meitr, coron esgobnbsp;Mitred, m�'t�rd a, mei trog; coronognbsp;Mittens, mit'enz np, dyrntolau, menygnbsp;heb lysedd Mittent, mit'ent a, anfonol, yn anfon Mittimus, mit'i.mus re, carcharwarantnbsp;Mity, m�'ti a, gwyddoneg, euddonognbsp;Mix, miks v, mysgu, cymmysgunbsp;Mixen, mik'sn re, tomennbsp;Mixture, miks'tsli�r, Mixtion, miks-tshun re, cymmysg, cyinmysgiad, cym-mysgedd, mysgiad Mizmaze, miz'inaz n, dyrysfa, dyrysweh Mizzen, miz'n re, hwyl oi, hwyl y llywnbsp;Mizzle, miz'1 vi, manwlawionbsp;Mizzy, miz'i n, mignen, siglen, corsnbsp;Mnemonics, ni.mon'iks np, cotyddlaethnbsp;Moan, mbn re, cwyn, cwyntan: v, cwyno,nbsp;galaru, ymotidio, cwynfan, griddl'anunbsp;Moat, mot re, amglawdd, ffos, cylchftbsnbsp;Mob, mob re, gwerinos, gwerin, tyrfa,nbsp;gwerindorf, y bileinllu; math o gap:nbsp;vt, cyd-dertysgu; ditr�onbsp;Mobile, m�.bil' a, symmudol; anwadal: re, y werm, gwermos, pobl gyttredin Mobility, m�.bii'i.ti re, bywiogrvrydd,nbsp;symmudoldeb; anwadalwch; y werinnbsp;Mock, mok re, moe, gwawd; gwatwar-gerdd: a, dynwareuol, gau, rhithiol:nbsp;V, mocio, gwawdio, gwatwar; min-gamuj dynwared, twyllo, cellwairnbsp;Mockery, mok'ur.i re, gwawd, gwatwar,nbsp;dirmyg; chwerthiniad am oen; tfugnbsp;Modal, in�'dai a, damweinioinbsp;xVlode, mod re, ari�r, dull, fl�rdd, treinnbsp;Model, mod'el re, cynllun, cynddelw: a,nbsp;cynddelwig � vt, ilunio, cynliunio, ar-lunio, cynddelwi, ��riionbsp;Moderate, mod'ur.at a, cymmedrol,nbsp;canoiig; rhesymol; hynaws, rhywiog:nbsp;vi, cymmedroli, gweddoli, aratunbsp;Moueration, mod.u.rii'sUuii re, cym-medrolaer, cymmedrolueb; aratwehnbsp;209 |
MON path, fat, �re, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, t'V=too, t A k=took;
Moderator, inod'ur.a.tur n, cymmedrol-wr, canolwr Modern, mod'�rn a, newydd, diweddar Modernize, mod'tir.n�z vt, newydd-dduilio, newyddu Ldiweddariaidnbsp;Moderns, mod'�rnz np, dynion diweddar,nbsp;Modest, mod'est a, gwylaidd, gweddaidd,nbsp;diwairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| deb Modesty, mod'es.tt n, gwylder; diweir-Modicum, mod'i.kum n, ychydigyn, tameidyn, tipyn, rhannbsp;Modification, inod.i.ti.kii'shun n, ag-weddiad, dulliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| mhwyso Modify, mod'i.f � vt, dullio, agweddu; cy-Modillion, mo.dii'yun n, math o ys-gwyddyn nbsp;nbsp;nbsp;[wych Modish, m�'dish a, moddgar, manol-Modishness, mo'dish.nes n, moddas-rwydd, arfergarwch [cymhwyso Modulate, mod'�.lat vt, cyweirio iiais,nbsp;Modulation, mod.ii.la'sliun cyweiriadnbsp;y iiais neu seiniau, trawsgyweiriadnbsp;Modulator, mod'�.la.t�r n, cyweiryddnbsp;cerdd, cynghaneddwr; graddfa gerdd-Module, mod'iil n, darlun, gwaglun [orolnbsp;Modus, mo dus n, tal yn lie degwm; dogndal nbsp;nbsp;nbsp;[dostan Mogul, mo.gur n, amherawdwr Hin-Mohair, mo.he'r' to, blew gatr Tyrciaidd Moidore, m�i'd��r to, darn o aur Portu-galaidd gwerth �1 7s. Moiety, mo'i.ti n, banner, hannereg Moil, m6il v, Ifwdanu, ystuno, trybaeddunbsp;Moist, mOist a, llaith, iraidd, suddlyd,nbsp;gwlyb, gwlyborliydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwlychu Moisten, mCi'sn vtj llelthio, ireiddio. Moistness, moist'nes to, lleithder, ireidd-der, gwlybaniaeth, gwlybyrwchnbsp;Moisture, mois'tshur to, irdra, yf, lleith-: dra, sudd, gwiybwr, gwlych Molar, m�'l�r a, malurlol. Molar teeth,nbsp;danncdd malu, cilddannedd [triaglnbsp;Molasses, mo.lasiz n, gwaddod siwgr,nbsp;Mole, mol to, gwadd, twrch daiar; mannbsp;geni; mwnt, argae, pwnt. Mole-catcher, gwaddotwr, gwaddwr, tyrch-wr. Mole-hill, pridd y waddnbsp;Molecule, mol'i.kiil to, tameidyn, myra-ryn, temig, gronyn Molest, mo.lest' vtj ystuno, aflonyddu, trailodi, blino, dygnu, molochi, drygunbsp;�lolestation, mol.es.tU'shun n, aflonydd-iad, aflonyddwch, blinder [arolnbsp;Mollient, mol'yent a, esmwythaol, llin-Mollifiable, mol'i.t�.a.bl a, meddaladwynbsp;Mollification, mol.i.ti.ka'shun n, tyner-iad, llinariad, meddalb^d |
Mollify, mol'i.fi vt, meddalbau, tyneru, ystwytho, esmwy tho, lliuaru; ilonyodunbsp;MoUusca, mo.lus'ka np, creaduriaidnbsp;meddalion, meddalogionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^meddal Molluscous, mo.lus'kus a, meddalog, Molten, mo/tn pp.�Melt: a, tawdd,nbsp;toddedig. A molten image, delw dawddnbsp;Molybdenum, mol.ib'di.num to, math onbsp;Mome, mom to, deilF, drel, clwpa [^adwynnbsp;Moment, mo'ment to, mynydyn, meidyn,nbsp;meityn, amrantiad; pwys, mawrbwysnbsp;Momenta, mo.men't^ TOp.�Momentumnbsp;Momentary, mo'men.tur.i a, cythrymol,nbsp;diflanedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dwys Momentous, mo.men'tus a, pwysfawr, Momentum, mo.men'tum {p momenta)nbsp;TO, egni, e^n�ad, ysgogrymnbsp;Momus, raohnus �, duw y cellwairnbsp;Monachal, mon'S,.kal a, mynacnaiddnbsp;Monacbism, mon'E.kizm to, mynachaethnbsp;Monad, mon'ad �, peth anhyran, unoldebnbsp;Monarch, mon'�rk to, brenm, teyrn, un-ben, penadur, archdeyrnnbsp;Monarcnial, mo.nar'ki.al, Monarchical,nbsp;mo.n^r'ki.kal a, archdeyrnol, unoenolnbsp;Monarchy, mon'ur.ki to, nnbenaeth,nbsp;teyrnedd, breniniaeth, unbenaduriaethnbsp;Monastery, mon'as.tur.i n, mynachlog,nbsp;mynachlys, mynachdynbsp;Monastic, m�.nas'tik, Monastical, mo-nas'ti.kal a, mynachaiddnbsp;Monday, mun'da �, dydd Llun. Ploughnbsp;Monday, dydd Llun gwedi�r Ystwyllnbsp;Money, mnn'i to, arian, arian bathol,nbsp;mwnai. Money-changer, arian-newid-iwr, sylltydd. Pin money, arian llog-ell gwraig. Pocket-money, arian traulnbsp;Moneyed, mun'id a, arianog; goiudognbsp;Moneyless, mun'i.les a, diarian, tlawdnbsp;Moneywort, mun'i.wurt to, canclwyfnbsp;Monger, mung'gur ?i, gwerthwr, mas-nachwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lledryw Mongrel, mung'grel a, cymmysgryw: a, Monish, inon'ish vt. cynghori,rhybuddionbsp;Monition, mo.nish'un �, cynghor, rhy-budd; addysgiad Monitor, mon'i.tur to, rhybuddiedydd, rhybuddiwr; is-ysgolfeistrnbsp;Monitory, mon'i.tur.i a, rhybuddiolnbsp;Monk, mungk to, mynach, monach.nbsp;Monk�s hood, llysiau�r blaiddnbsp;Monkery, mung'kur.i to, mynachaethnbsp;Monkey, mung'ki to, ab, epa, simachnbsp;Monicish, mung'kish a, mynachaidd,nbsp;Mono- px, uu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ mynachol Monociiord, mon'�.k�fd to, cyweirdant Monocular, m�.nok'�.lur a, unliygeidiognbsp;210 |
�re; late; Vine, no, m�te; she, 2h=2 azure; thin, this; j^dzh MOR Monody,mon'o.di n,gaiargan,galargerdd Monogam.st, m�.nog'3..miit n, un a lonbsp;yn erbyn aii bnodas, uuwreigyddnbsp;Monogamy, m�.nog'a.mi n, unbriodasnbsp;Monogram, mon'o.gram n, ilythyrair,nbsp;ilythyrnod, hythyrenau plethedignbsp;Monologue, mon'o.log n, liunaraethnbsp;Monomacby, mo.nom'a.ki n, ornest,nbsp;ymladd benbennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^golrwydu Monomania, moD.�.ma'ni.ft n, unwall-Monomaniac, mon.o.ma'ni.ak n, un �oJ ar un pwncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ddalenog Monopetalous, mon.o.petXlus a, un-Monopolist, m�.nop'�.iist n, gorlaelwr edwicwr, rhagbrynwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edwica Monopolize, m�.nop'�.iiz vt^ gorfaelu, Monopoly, ra�.nop'�Ji �, gortaelaetb,nbsp;marchnad unllaw, edwicaethnbsp;Monoptote, mon'op.tot n, enw ag unnbsp;cytiwr iddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[air, gair unsiil Monotheist, mon'�.thi.ist n.cred wr mewn un Duw, unduwiadnbsp;Monosyllable, mon.0.sil'a.bl n, unsili-Monotonous, m�.not'�.nas a, undon,nbsp;undonol, unsain, unseiniolnbsp;Monotony, m�.not'�.ni n, undonyddnbsp;iaeth, cyiacen, unseiniad; unrhywiaethnbsp;Monsoon, mon.swn' n, gwynt sydd ynnbsp;chwythu yr un ��rdd am chwecii misnbsp;Monster, mon'stur n, cynfil, anghenfilnbsp;Monstrosity, moa.stros'i.ti n, anterth-edd, gwrtbuni; dirtawreddnbsp;Monstrous, mon strus a, anghenfilaidd,nbsp;gwrthun, anferth, anterthol; dirfawr,nbsp;entawr; hyll, erchyli, aruthrnbsp;Montero, mon.tiYo n, cap marchfilwrnbsp;Monteth, mon'teth n, Uestr i olchinbsp;gwydrau ynddo Month, munth n, mis, misgwaith. A month old, misyriad, mis oednbsp;Monthly, mnnth'ii a, misol, bob mis. Monthly publications, misolion Monument, mon^�jnent n, cofadail,nbsp;cotarwydd, cofgoiofn, gwyddfa; bedd-gor, beddndail [^coffadwriaetholnbsp;Monumental, mon.�jneii'tal a, coffaol,nbsp;Mood, mwd n, tymmer, tuedd; moddnbsp;Merry mood, anian lawennbsp;Moodiness, m^y'dimes n, antoddogrwyddnbsp;Moody, mw'dl a, anloddog, digns; meddyliol; pnidd, trist Moon mwnn41euad,lioer,canaid. Honeymoon, mis yr atiaith, y mis mM. Conjunction ot' the moon, cytrwng dwynbsp;lenad. Crescent of the moon, cefn ynbsp;iJeuad, First quarter ot the moon,nbsp;blaeu iloer. Second quarter, adtau |
cynnydd. Halt moon, banner lleuad. Increase ot the moon, cyiinytld ynbsp;lleuad. Last quarter ot the moou, cilnbsp;y Ueuad, adfan cil. Wane of thenbsp;moon, adeg y lleuad, gwendid y lleuadnbsp;Moonbeam, mwn'oim n, iloerbeiydrynnbsp;Mooncalf, mwn'kat n, anghenhl; deiflfnbsp;Moonless, mwn'ies 0, dileuad, dilewyrchnbsp;Moonlight, m^^mTit n, goleu leuad,nbsp;iloergan, goleu�r Ueuad [lewyrchnbsp;Moonshine, mwu'sh�n n, Iloergan, lloer-iVIoony, mw'ni a, lloeraidd, lleuadoinbsp;Moot, m\v�r n, dyn du; morta, rhos,nbsp;corsle: v, angori; deuangorinbsp;Mooring, mw�ring n, angorfa, angorlenbsp;Moorish, mwVrish a, perthynol i�r Mwr-iaid; corsog. Moory, mwVi a, corsognbsp;Moorland, mwViand n, rnosdir, morfanbsp;Moose, m\vs n, math 0 garwnbsp;Moot, mwt vt, dadleunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^vt. mopio Mop, mop �, mop, mopa, ysgubell eddi: Mope, mop vi, pendrymu; re, diogynnbsp;Moping, m�'ping a, trymllyd, marwaiddnbsp;Moral, moriM re, moeswers: a, moesol;nbsp;bucheddol; deddfoi. The moral law,nbsp;y ddeddt foesol, y deg gorchymmyn.nbsp;Morals, moesau; bucueddiad, ymar-weddiad, ymddygiadnbsp;Moralist, mor'al.ist, Moralizer, morial-�.z�r re, moesolwr, dysgawdwr moesaunbsp;Morality, m�.raVi.ti re, moesoldeb, inoes-older, moesolrwydd, moesddysgnbsp;Moralize, mor'al.iz vi, moesoii, moes-addysgu, moesresymu, moesddeonglinbsp;Morally, mor'al.i ad, yn foesol; yn olnbsp;rheswm, yn debygolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nen Morass, mo.ras' re, cors siglenydd, mig-Morbid, mor'bid a, atiach, cletychlyd Morbidness, morioid.nes n, atiechyd,nbsp;heintusrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jbarol; hemtus Morbide,mor.bit'ik o, heintddwyn heint-Morceau, m�rV� n, tameidyn, tipyn *Vlordacious, mor.da^shus a, danneddog,nbsp;llymelnog, brathlydnbsp;Mordant, mor'dant a, brathol, cnoawl: re, syiwedd a ddetnyddir gan liwyddion More, mo�r a, ychwaneg, mwy; rhagor:nbsp;ad, yn twy; cd.�Much, Many. He isnbsp;no more, mae ef� weai marw, mae wedinbsp;dartod, dartu am dano. More andnbsp;more, mwyfwy. Once more, eto, eil-waith, trachetn, unwaith etonbsp;Moreover, m�r.� vur ad, ym mhellach,nbsp;heb Uw, gyda hyny, ac hetyd, hetydnbsp;Morganatic, mur.ga.nat'ik a, allun 0nbsp;radd. Morganatic marriage, priodasnbsp;amp; beny w aUan 0 radd, sa�e, neu urddasnbsp;211 |
MOU path, fat, ere, met, m�-rine, pin, orb, on, e�rve, cut, t\V=too, t\Vk=took;
Moribund, mor'i.bund a, ur larw, ar drengunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ufudd, moesol Morigerous, mo.rij'ur.us a, hynaws, Morion, mS�r'i.un n, penffestin, helmnbsp;Morkin, mor'kin n, burgyn, buria, abwynbsp;Moriing, mor'iing n, gwlan hifio, gwlannbsp;gin, gwlan llwdn marwnbsp;Mormonite, m�r'mun.�t n, dilynwr Joseph Smith, penboethiad Amencaidd;nbsp;tin 0 saint y dyddian diweddafnbsp;Morn, m�rn n, bore, boreu, boreuddyddnbsp;Morning, m�r'ning n, boreu, bore: a,nbsp;boreuol, boreol. Morning-gown, boreu-dwyg. This morning, boreu heddyw.nbsp;Early to-morrow morning, boreu forynbsp;yn fore Morocco, m�.rok'� n, gwlad yn Affrica; lledr Morocco nbsp;nbsp;nbsp;[porphor Morone, m�.r�n' a, coch dwfn, dugoch, Morose, m�.r�s' a, anynad, anniddig,nbsp;anfwyn, sarig [ros'i.ti n, aarigrwyddnbsp;^loroseness, m�.r�s'nes, Morosity, mo-Morphew, mor'f ii n, y clefri gwyn, ysgennbsp;Morphia, mor'fi.a n, cysglys, cysgnurnbsp;Morrisdance, mor'is.dans n, dawns ynbsp;Mwriaid Morrow, morio n, y fory. On the morrow, tranoeth. The day after to-morrow, trenydd. Three days hence, tradwy. To-morrow,yfory. Tomorrow night, nos y forynbsp;Morse, m��rs n, morfarch.�Walrusnbsp;Morsel, mor'sel n, tamaid, safnaid, tarn,nbsp;tipyn, tameidynnbsp;Morsure, mor'shur n, cnoadnbsp;Mort, mort n, cS.u helwriaethol; cemywnbsp;Mortal, m�r'tal a, marwol; angeuol: n,nbsp;un marwol, dyn. Mortals, marwolion,nbsp;daiarolionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[euolrwydd, marw Mortality,m�r.tal'l.ti w,marwoldeb, ang-Mortar,m6r'tdr n,cymmrwd,priddgalcn; breuan, cymmriwei; math o gyflegr Mortgage, morigaj n, arwystl, tirwystl: vt, arwystlo, marw-wystlo Mortgagee, m�r.gU.ji' �, arwystlwr, tir-wystlwr, achfetawr Mortgager, mor'ga.j�r n, gwystlroddwr, benthyciwr, echwynwr [angeuolnbsp;Mortiferous, m6r,tif'ur.u8 a, marwol,nbsp;Mortification, m�r.ti.fi.ka'shun n,marw-lygriad, madreddi; siomedigaeth, dar-ostyngiad, dwysofidnbsp;Mortdy, m�r'ti.�' v, marwlygru, marw-eiddio; blino, siomi, gofidionbsp;Mortise, mor'tiz n, mortais, rhwyll; vt,nbsp;morteisio, rhwyllonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aralladwy Mortmain, mdrt'man n, meddiant an- |
Mortuary, mor'tsh�.ur.i n, rhodd ar farwolaeth plwyfwr; claddle: 0, ang-laddol, claddfaoi Mosaic, mo.za'ik a, Moesenol, Moesen-aidd; britli, amryliw: n, brithwaith Mosqne, mosk n, teml Fahometaiddnbsp;Mosquito, mos'ki,t� n, math 0 wybedynnbsp;colynog neu waedsugnoi tramornbsp;Moss, mos n, mwswg, mwswgl, mwswn,nbsp;migwyn; gweryd; mawndir,cors,mign-wern. Rock-moss, cen y graig. Tree-moss, cen y coed. Mosses, migneintnbsp;Mossy, mos'i a, mwsyglyd, mwsoglydnbsp;Most, most a, mwyal; amlaf: ad, ynnbsp;fwyaf, yn benatj tra:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Much, Many. Most of all, yn benat. Most wicked, gwaethaf. At most, 0 f'wyaf,nbsp;0 eithaf, 0 bellaf Mostic, mos'tik n, attegffon arliwiwr Mostly, most'li ad, gan mwyaf, yn fyn-ychafj yn fwyaf^ yn amlatnbsp;Motation, mo.ta'shun n, cynhyrfiad,nbsp;symiuudiad, cyfiroad, ysgogiad [ynnbsp;Mote, mot n, brych, brycheuyn, lluwch-Moth, moth n, gwyfyn, meisgyn, pryfynnbsp;dillad. Moth-eaten, ysedig gan wyfon.nbsp;Full of moths, gwytynognbsp;Mother, muTii'ur n, mam. Mother-in-law, mam yng nghytfaith. Mother-spot, man geni. Mother-tongue,nbsp;mamiaith, prifiaith. Step-mother,nbsp;llysfamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[inammaeth Motherhood, muTH'fir.h^d n, mamedd, Motherless, muTH'ur.les a, difam, hebnbsp;fam, amddifadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol Motherly, muTH'Cir.lt a, mamaidd, mam-Motherwort, muTH'�r.w�rt n, llysiauV famnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[odlyd Mothery,muTH'ur.t a, blodeulyd, g wadd-Motific, mb.tit'ik a, symmudbair, ys-gogol, ysgogiadol Motion, m�'shun n, chwyf, chwim, chwiml, chwyfiad, symmudiad, eyffro-ad, ysgogiad, annogiad; cynnygiad;nbsp;ymarllwysiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[symmud Motionless, mo'shun.les a, digyfffo, di-Motive, mo'tiv n, cynhyrfiad, cymhell-iad, eyffroad; egwyddor; amcan: a, symmudbair, ysgogolnbsp;Motley, mot'll a, amliwiog, amryliwnbsp;Motto, mot'o rt, arwyddair, arwyddwersnbsp;Mould, mold n, pridd, daiar; mold, cyn-liun; llwydni! v, moldio, dylunio,nbsp;llunio; 11 wydo. Mould- board,chwelydrnbsp;Moulder, m�i'd�r v, troi yn Ilwch, mal-nrio; adfeilio: n. moldiwr [llwydninbsp;Mouldiness, m�rai.nes n, llwydedd,nbsp;212 |
�re; late line, no, mute; she, zhzrz azure; thin, XHis; j=:dzh. ]\IUL
I'loulding, m�i ding n, adaurn-gertiad Houldwarp, m�la'w�rp n, gwauu, twrctinbsp;daiar Mou.dy, m'dl'di a, llwyd, brithUvyd, mws Moult, molt vt, bwrw plutnbsp;Mound, muwnd �, mwnt, gwarglawddnbsp;clawdd: vt^ amgau, amgioddionbsp;Mount, mdwnt n, mwnt, bryn, esgynfa: v, esgyn, dringo, dyrchafu Mountain, muwn'tan n, mynydd, moel,nbsp;bryn. A little mountain, mynyddyn.nbsp;A prominent mountain, ban [wrnbsp;Mountaineer, muvVn.ta.ni�r' n, mynydd-Mountainous, muwn'ta.nus a, mynyddignbsp;Mountebank, muwn'ti.bangk n, crwyar-teddyg, crachteddyg, gwagloatiwr,nbsp;llamidydd, digritwrnbsp;Mourn, m��rn v, galaru, cwyno, arwylonbsp;Mourn-��', m�Vn�r n, gaiaiydd. galarwr,nbsp;cwynfanwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwm, alaethus Mournful, m��^n'f^Vl a, galarus, trist, Mourning, m��r'ning n, galarwisgnbsp;Mouse, muws {p mice, mis) m, llygoden.nbsp;Mouse-ear, y flewynog. Mouse-trap,nbsp;lly^odtagl, magi llygod. Field-mouse,nbsp;twrlla, liyg. Rear-mouse, ystlum.nbsp;Shrew-mouse,llygoden gocli.chwistlennbsp;Mouse, muwz o, liygota, dal llygodnbsp;Mouser, muw'zur llygotwr, llygotainbsp;Mouth, muwth (p mouths, muwTiiz)nbsp;n, geneu, satn, ceg Mouth, mu\VTH tgt;, cegu, safnu, gy^cflu; mingamu. Foul-mouthed, drygieith-og, budreiriog, drwg ei datod. Mealy-mouthed, safnteddal, gwenieitlius.nbsp;Open-mouthed, cegagored, rheibus,nbsp;chwedleugar, tafodrydd. Root of thenbsp;�jouth. tatlod y geneu. Wide-mouthed,nbsp;salhrwth. Wry-mouthed, miugamnbsp;Mouthful, mhwth'twl w, satnaid, tamaid,nbsp;cegaid, llonaid pen^ Move, mwv v, ysgogi, symmud, cyffroi, cynhyrlu, cymhell; cynnyg; chwyho,nbsp;chwimio; cyffroi�r teimladaunbsp;Moveable, m\v va.bi a, symmud ad wy,nbsp;hydreigl, symmudoi; n, cyfodedynnbsp;Moveables, mw'va.blz np, da symmudoi,nbsp;da cyflro, cyfodediounbsp;Movement, mw-Zment n, sjTnmudiad,nbsp;ysgogiad, cyhroad; troellwaithnbsp;Moving, mw ving a, cy�r�ns, cynhyrfiol,nbsp;cy�roawl, ymsymmudoinbsp;Mow, rniiw n, mwdwl, das, tas, beis-gawn: v, mydylunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_pladuro Mow, mo {pp mown, mou) v, il.idd. Mower, m�'ur n, pladurwr, iladdwrnbsp;Jloyle, mdii mul |
Much, mutsu (moie, most) a Rawer: ad, yn lawr. As much, cymmaiut.nbsp;Teo much, gormod. Much ado, mawrnbsp;orchest, ystwr mawr, �wdan. Sonbsp;much the better, goreu i gyd. Sonbsp;much the worse, gwaetha�r inoddnbsp;Mucid, m�'sid a, ilwyd, mws, llysognbsp;.Mucidness, mii'sid.nes n, Rwydui, llysni,nbsp;mysmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^llysnafedd Mucilage, mii'si.laj n, sudd; llyslyn. Mucilaginous, m�.si.laj'i.nus a, iiyslyn-aidd, ilysnafeddog, llyslydnbsp;Muck, muk n, tail, gwrtaeth, tom, baw:nbsp;vty teilo, gwrtcithio. Muck-heap,nbsp;Muck-hill, tomen. Muck-worm, pryfnbsp;y dom; cybyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 cadach Muckender, muk'en.d^r w, llawlian, Muckincss, muk'i nes n, baweidd-dranbsp;JIuckle, muk'1 a, Rawer: n, sypyunbsp;Mucky, muki a, bawlyd, brwntnbsp;Mucous, mii'kus, Muculent, m�'k�,lentnbsp;a, Ilysnafeddog, llysnalol Lpigognbsp;^lucronated, m�'kr�.na,ted a, blaentain,nbsp;Mucus, mii'kus t?, llysnafeddnbsp;Mud, mud ?i, Raid, Raca, baw: v, lleidio,nbsp;budreddu, budroginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| afloewder Muddiness, mud'i,nes n, lleidiogrwydd, Muddle, mud'1 vi, lledteddwi; dyrysunbsp;Muddled, inud'ld a, lledfeddw; dyrysedignbsp;Muddy, mud�i a, lieidiog, lleidlyd,nbsp;afloew: vt. lleidionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glai Mudwall, mud w61 �, gwal bridd, gwal Muff, mut n, dyrndorch, clydwain [gennbsp;Muffin, mut'in'Ti, math o dcisen, chwio-Muffie, mut'i v, moiedu, cuddio, mygydunbsp;Muffler, muf'liir , moled, wy neborchuddnbsp;Mufti,mufti n, archoft'einad Mahomet-Mug, mug n, diodlestr, cwpan [aiddnbsp;Muggish, mug'ish, Muggy, mug'i a,nbsp;ilwydiyd; llaith, tarthlyd, tarthdrwmnbsp;Mugient, mil ji.ent a, brcfoJ, bugunolnbsp;Mugweed, mug'wid llysiau�r groesnbsp;Mugwort, mug'wurt �, llysiau llwydnbsp;canwraidd Iwyd, bydiog Iwydnbsp;Mulatto, m�.lat'� n, un ganedig o rieninbsp;0 wahanoi iiwiau, un meiyndaunbsp;Mulberry, mul'ber.i n, ffrwyth merwydd.nbsp;Mulberries, mwyar Mair, mwyarnbsp;ffreinig. Mulberry-tree, merwyddennbsp;Mulct, mulkt n, dirwy, camlwrw: vt,nbsp;Mule, m�l n, raulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirwyo Muleteer, mii,le,tiV' n, gyrwr mulod Muliebrity, mii.li,eb'ri,ti n, gwreigdra,nbsp;gwreigeiddrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anhydyn Mulish, m�'Ush a, mulaidd; cyndyn, .Uull, inul vt, brydio, berwinbsp;Mulleen, mul'in n, canwyil yr adarnbsp;213 |
MUS p^th, fat, �re, met, mi-rine, pin, 6rb, on, curve, cut, tgt;V=too, t^k=took;
Aluller, muliir n, maiurtaen, liawtaexi malurio
Mullet, mal'et n, barf bysg, penfras Jgt;iulligrubs, mul'i.grubz np, prytigedd,nbsp;yragno'r coluddion; sarigrwyddnbsp;Mulloc, mui'ukn, baw, ysbwrialnbsp;Mulse, muls n, meiwin, bragodwinnbsp;Multangular, mul.tang'g�.i�r a, aml-onglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gcUog
Multicaps�lar, mul.ti.kap's�.l�r �, aml-Multifarious, mul.ti.t�r'i.us a, amlryw, amrytath, amrywiolnbsp;Multitidus, mul.tif'i.dus a, amryholltnbsp;Multiform, mui'ti.t�rm a, amlddull,nbsp;amryddull, iluosddullnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fath
Multigenerous, mui.ti.jen'ur.us a, aml-Multilaterai, mul.ti.lat'ur.al a, ami-ochrog nbsp;nbsp;nbsp;[eiriog
Multiloquent, mul.til'�.kwent a, ami-Multinomial, mul.ti.n�'mi.al, Multino-minal, inul.ti.nom i.nal a, amlenwog Multipartite, mui.tip'ur.t�t a, amlranog^nbsp;lluosran
Multipede, mui'ti.pid a, amldroediog Multiple, murti.pl o, amlblygog, aml-ritol: n, Iluosrif
Multipliable, mul ti.pVi.S-.bl a, lluosad-wy, a ellir ei iuosogi nbsp;nbsp;nbsp;loga�
Multiplicand, mul'ti.pli.kand w, lluos-Multiplication, mul.ti.pli.ka'shun n, Iluosyddiaeth, Iluosiaeth, Iluosogaeth.nbsp;Mark ol multiplication (X), Huoseb,nbsp;Iluosnod, nod liuosoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogydd
Multiplicator, mul'ti.pli.ka.t�r n, iluos-Multiplicious, mul.ti.plish'us a, liuosog Multiplicity, mul.ti.plis'i.ti w, Iluosedd,nbsp;iluosogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lluosogydd
Multiplier, mul'ti.pl�.�r n, Iluosogwr, Multiply, mul'ti.pl� v, lluosi, liuosogi,nbsp;amlhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amryalJu
Muiti potent, mul.tip o.tent lt;z, amrynerth, Multitude, mui'ti.t�d n, Iluaws, tori,nbsp;tyrta, myntai; y werin, y werinosnbsp;Multitudinous,mul.ti.t�'di.nus a, liuosognbsp;Multocular, mul.tok'�.l�r a, aml-lygeid-iognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffalu
Multure, mul'tshur n, tM neu doll am Mum, mum n, math o gwrw o fragnbsp;gwenith: i, ust I taw a sou! taw!nbsp;Mumble, mum'bl vi, mantachu, grymialnbsp;Mumbler, mum'blur n, mantacliwr,nbsp;myngialwr, grymialyddnbsp;Mummer, mum'�r n, mudchwareuyddnbsp;Mummery, mura'ur.i n, mudchwareunbsp;Mummy, mum'i�, corff wedi ei beraroglinbsp;Mump, mump v, chwylgnoi, buau-gnoi;nbsp;isel ddywedyd, cardota
Mumper, mum pur 7i, chwylgu�wr, boi-erwr; cardotyn nbsp;nbsp;nbsp;[wst
Mumpish, mnm'pish a, sarig; tawed-Mumps, mumps n, esogryn, y brynsach, y dawedwst, y dwymyn doben; mud-sarigrwydd, antoddogrwydd, soriantnbsp;Munch, munsh n, cnoi, dygnoinbsp;Mund,mund n, tanc.hedd, esmwythder,nbsp;llonyddwch, tawelwchnbsp;Mundane, mun'dan a, bydol [puradnbsp;Mundation, mun.da'shun n, gianhdd,nbsp;Mandatory, mun'da.tur.i o, glanhaol,nbsp;Mundic, mnn'dik n, maen tan [purolnbsp;Mundily, mun'di.f� vt, glanhau, ewynu,nbsp;puronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_gwoDrwyol
Munerary, m�''nur.ur.i a, anrhegol, Mungrel, mung'grel n.�Mongrelnbsp;Municipal, m�.nis'i.pal a, dinasol, bwr-deisiol, dinasfreiniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Meisiaeth
Municipality, m�.nis.i.pal'i.ti n, bwr-Munihcence, mti.nif�i.sens n, haelder, haeJioninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cedfaw
Munificent, m�.nif'i.sent a, hael, cedig, Muniment, m�'ui.ment n, amddilfyn;nbsp;caerwaith; hawi
Munishun, mu.nish'un w, amddiffynfa, amgaer, diffynwaith, moddion rhyfelnbsp;Munite, m�.n�t' vt, amgaeru, cadarnbaunbsp;Mnrage, ra�V'aj n, murdrethnbsp;Mural, m��r'al o, muriol, caerolnbsp;Murder, m�r'd�r n, llofruddiaeth, llaw-ruddiaeth, murn, murndwrn; vt, llof-ruddio, murnio. Self-murder, hunan-laddiad, ymdd�enyddiaethnbsp;Murderer, murMurMr n, llofrudd, lleidd-iad. Self-murderer, hunanleiddiadnbsp;Murdero�is, murMur.us a, Uotruddiog,nbsp;gwaedlyd, galanasolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^caeru
Mure, m��r n, mur: vt, murio, gwalio, Muriatic, m�V.i.at'ik a, hel�aidd, hel�olnbsp;Muricated, m��r'i.ka.ted 0, Jlymbigognbsp;Murk, murk n, cibyn, plisgyn; tywyllninbsp;Murky, m�r'ki a, tywyll, cymylog;nbsp;gwrm; cuchiog
Murmur, m�r'mur vi, grwgnach, conach, gythu; godyrddu, godyfur grwm,nbsp;grwyth, grydwst; grwgnach, tuchan;nbsp;goruad, darlwrdd. Murmuring of thonbsp;sea, bwmbwr y mor [grymialyddnbsp;Murmurer, mur'mur.�r n, grwgnachwr,nbsp;Murr, m�r n, annwydnbsp;Murrain, mur'an�, chwaren, pla ar ani-Murrey, mur'i fl, cochddu [teiliaidnbsp;Murrion, mur'i.un n, helm, penwisgnbsp;Musaph, m�'saf n, deddflyfr Tyrcaiddnbsp;Muscadel, mus'ka.del, Muscat, mus'katnbsp;n, math o winrawn per
�re; liite, l�ne, n�, m�t�; she, zh=az�re; thin, Tiiis; i=dzh. MYS
Mascadel, mus ka.del, Muscadine, mus'gt; kamp;.din n, math o win; math o elleigennbsp;Muscle, mus'l n, cyhyr, llywethan, llyw-eth, gwythi; pysg cragen lasnbsp;Muscosity, mus.kos'i.ti ?i, mysoglydeddnbsp;Muscular, mus'k�.l�r a, llywethog, cy-hyrog, cyhyrol, cryfnbsp;Muse, m�a n, awen; cerdd, can, myfyr-dod: �, mytyrio, ystyried, cyngydio.nbsp;Muses, naw duwies dysg neu gerdd,nbsp;anantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gar Musef�l, m�z'fwl a, myfyrdodol, mytyr-Museum, mU.zf'um ?i, amgueddia; creirfa, amgueddgell, cywreinta. British Museum, y �ywreinta Brydeinignbsp;Mushroom, mush'rWm n, bwyd y barcud,nbsp;maethen Music, m�'zik n, cerddoriaeth; alaw, eilyw, eilon, cynghanedd, peroriaeth.nbsp;Doctor of music, bardd alaw. Music-master, dysgawdwr cerddoriaeth. Instrumental music, cerdd dannau. Vocal music, cerdd datod. Music andnbsp;dancing, cynghanedd a dawnsionbsp;Musical, m�'zi.kal a, cerddgar, cerdd-orol, cynghaneddol. Musical instruments, otier cerdd Musician, m�.zisii'an n, cerddwr, cerdd-or, tantor, cynghaneddwr, peror. Chiet-musician, pencerdd Musk, musk n, mwsg. Musk-melon, ponipiwn peraroglus. Musk-rose,nbsp;rhosyu tra pheraroglusnbsp;Musket, musket n, gwn ilaw, cad-ddryllnbsp;Musketeer, mus.ke.tiV n, saethyddnbsp;Musketoon, mus.ke.twn' n, gwn byrnbsp;Musky, mus'ki o, mwsgaidd, fel mwsgnbsp;Moshn muzlin n, meinwe cotwmnbsp;Musrol, mus'r�l n, trwyn-ffrwyn marchnbsp;Mussel, mus'l n, misgien, pysg cragennbsp;las. Mussels, y cregin gleision, misglnbsp;Mussulman, mus ul.man crefyddwrnbsp;Mahometaidd| diod yn yr il: v, llwydonbsp;Must, must n, gwin neu ddiod newydd,nbsp;Must, must �, defy rhaid yw, dir yw, 1nbsp;must read, rhaid i mi ddarllen. 1nbsp;must not, ni raid i mi; rhaid i minbsp;beidio; nid rhydd i minbsp;Mustache, mus.tash', Mustachio, mus-ta'sh� �, trawsweh, barf y wetus uchatnbsp;Mustard, mus't�rd n, ceddw, mwstardd. \V lid mustard, berw�r lam, berw�r gauat Muster, mus't�r v, byddino; proti; rhif-restru: n,prawl-olygiad; byadin-ritiad.nbsp;Muster-book, liyir enwau milwyr.nbsp;Muster - master, byddin - restrydd.nbsp;Muster-roll, cofrestr ilu |
Mustiness, mus'ti.nes liwydni; mysni Musty, mus'ti a, liwyd; mws; drewilyd.nbsp;To grow musty, ilwydonbsp;Mutability, m�.ta.bil'i.ti n, anwadal-wch, cyfnewidioideb [iol, treigliadolnbsp;Mutable, m�'ta.bi a, anwadal, cyfnewid-Mutation, m�.ta'shun n, newidiad, cyf-newidiad, treigliad Mute, milt n, mudan; mudsaln, llyth-yren tud; adar-dom: a, mud, tawedog, dilafar; vi, tomi, teilo, ystlominbsp;Mutilate, m�'ti.lat vi, anafu, anharddu,nbsp;llurgynio, tori aelodnbsp;Mutilation, m�.ti.la'shun n, anafiad,nbsp;llurgyniad, anharddiad, toriad aelodnbsp;Mutineer, m�.ti.ni�r' n,terfysgwr, gwrth-godwr, gwrthryfelwr [terlysglydnbsp;Mutinous, m�'ti.nus a, gwrthryfelgar,nbsp;Mutiny, m�'ti.ni vi, terfysgu, gwrth-godi: n, terfysg, gwrthgodiadnbsp;Mutter, mut'�r v, tuchanu, grwgnach,nbsp;mwngial, grymial, conachnbsp;Mutton, inut'n n, cig molit, cig dafad,nbsp;cig myharan; dafad, myharannbsp;Mutual, m�'tsh�.ai a, cy-, cyd-, cyf-,nbsp;cys-, o�r ddwy ochr, y naill a�r Hall.nbsp;Mutual hatred, cydgasad [newidiadnbsp;Mutuality, m�.tsh�.ai'i.ti n, cydgyf-Mutualiy, m�'tsii�.al.i ad, ar gyleh, arnbsp;gyfnewid, o bob ochr, cyd-Mutuation, m�.tsh�.a'shun n, echwyniadnbsp;Muzzle, muz'1 n, geneu, satn, ceg; pen-ffrwyn, penor, penwar: v, penitrwyno,nbsp;safnrwymo, rhoi penor ar drwynnbsp;Muzzy, muz'i a, meddwnbsp;My, m� (heb bwyslais, mi) pn, fy; man. My own, eiddof, eiddof fi, eiddof fi fy huu Myography, m�.og'ra.fi n, cyhyrydd-Myoiogy, m�.ol'�.ji n,cyhyrdraeth[iaethnbsp;Myope, m�'�p n, un byr ei olwgnbsp;Myopy, m�'�.pi n, byrdra golwg (milnbsp;Myriad, mir'i.ad n, myrdd, 10,000, dengnbsp;Myrmidon, mur'mi.dun n, dyhiryn,nbsp;anfad-ddyn, ysgelerddynnbsp;Myrrh, mur n, myr: a, myrllydnbsp;Myrtle, m�r'tl n, myrtwydd, madwyddnbsp;Myself, mi.seif'mi ty hun, myli fynbsp;hunannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirgelion Mystagogue, mis'ta.gog n, deonglydd Mysterious, mis.ti�r'i.us a, dirgelaidd,nbsp;dirgel, tywyll, aneglur, cyfrinolnbsp;Mysterize, mis'tur.�z vt, dirgel ddy wedydnbsp;Myste^, mis�tur.i �, dirgelwch, rhin,nbsp;cyfria, cylriniaeth; mwysder [gelionnbsp;Mystic, mis'tik n, dychyrnmygwr dir-Mystic, mis'tik, Mystical, mis'ti.kal o,nbsp;cyfrinol, cudd, dirgel, dirgelaiddnbsp;215 |
NAU puth, fat, �re, met, ma-rine, pin, Crb, on, curve, ent, t\v=too, t'?vk=took;
5r6; late; l�ne, n�, m�tc; she, zh=z az�re; thin, thIs; j=dzh. NEI
NEW pStli. fat �re, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, nbsp;nbsp;nbsp;t\Vk=took;
NEW pStli. fat �re, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, nbsp;nbsp;nbsp;t\Vk=took;
Negation, ni.ga'shun to, nag, gwad, negyf, negyddiadnbsp;Negative, neg'4.tiv n, nag, negyf, nag e.nbsp;negydd: a, nacaol, negyddol, gwadol:nbsp;vt, nacau, gommedd, gwadunbsp;Neglect, neg.lekt' to, esgeulusdra, di-ofalwch: ui, esgeuluso, gwallusonbsp;Neglectful, neg.lektT^i'1 a, esgeulus, di-ofal, gwallusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f wisg
Negligee, neg.li.zh�' to, math o wn; am-Negligence, neg'li.jens to, esgeulusdod, anofaledd, diofalwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgwallus
Negligent, neg'li.jent a, esgeulus, diofal. Negotiable, ni.go'shi.a.bl a, newidiad-wy, marchnadol, masnachadwynbsp;Negotiate, ni.go'shi.at v,gorchwylio; ne-geseua, trafnidio; marchnadu, march-nata; cyflatareddu, cynnadlunbsp;Negotiation, ni.go.shi.a'shun to, neges-euaeth; cyflataredd, trafnidaethnbsp;Negotiator, ni.g�'shi.Iit�r �, negeseuwr;
cynnadlydd, cyflafareddwr Negro, ni'gro to, dyn dunbsp;Negus, ni'gus �, cymmysg o win, dwfr, anbsp;Neigh, na vi, gweryru: to. gweryriadnbsp;Neighbour, na'bur TO,cymmydog [ogaetlinbsp;Neighbourhood, nabur.h\Vd TO, cymmyd-Neighbouring. na'bur.ing a, cymmydog-aethol, cyfagos. yn y gymmydogaethnbsp;Neighbourly, uU'bur.li a, cymmydogol,nbsp;caredig, cymmwynasgarnbsp;Neither, ni^THur c, na, nac, ychwaith:
a, na�r naill na�r Hall, nid yr un o�r ddau Hemoral, nem'�.ral, Nemorous, nem'o-rus a, llwynolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddog
Neogamist, ni.og'^.mist �, un newydd-Neology, ni.ol'c.ji n, dyfeisiad geiriau newyddionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[newydd
Neomenia, ni.o.mi'ni.l �, gwyl y Hoer Neophite, ni^o.ft't to, dysgybl ieuancnbsp;Neoteric, ni.o.ter'ik a, newydd, diweddarnbsp;Nepenthe, ni.pen'thi to, eyffyr rhag pobnbsp;poen
Nephew, nev'� TO, nai nbsp;nbsp;nbsp;[g^reg
Nephritic, ni.frit'ik a, da rhag dolur y Nephritis, ni.fr'i'tis n, ennynfa yr arenaunbsp;Nepotism, nep'o.tizm to, neiaintgarwchnbsp;Nereid, ni�r'i.id to, mordduwiesnbsp;Nerve, nurv to, gi, g�en, g�euyn, gewyn:nbsp;vt, cryfhau, nerthu. Affection of thenbsp;nerves, gihaint. Auditory nerve, g�ennbsp;clywed. Cervical nerves, g�au�rnbsp;gwddf. Ganglionic nerves, g�aunbsp;clymedig. Gustatory nerve, g�ennbsp;archwaeth. Olfactory nerve, g�ennbsp;arogli. Optic nerve, g�en golwg,nbsp;g�en gweled
nacSid, Nerveless, nurvlea a, egwan, dirym
Nervous, nur'vus a, g�og, gewynaidd, nerthol, cryf; pruddglwyfus, ofnusnbsp;Nervousness, n�r'vus.ncs n, grymusder,nbsp;cryfder; gwendid, ofhusrwyddnbsp;Nescience, nesh'ens n, anwybodaethnbsp;Ness, nes to, penrhyn, pentir; trwynnbsp;Nest, nest w, nyth, nythyn: v, nythu.
A little nest, nythyn Nestful, nest'fM to, nythaid [fynwesunbsp;Nestle, nes'1 v, nythu; cydgoleddu, ym-Nestling, nes'ling to, nythgyw, cywynnbsp;Net, net n, rhwyd, balleg, rnwyden,nbsp;ballegrwyd: a,glan, disothach. Net-weight, glanbwys. Wear-net, ball-aweg. Net price, pris digoli, glan-brisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyfnach; uffernol
Nether, nein'ur a, is, isach, iselach; Nethermost, neTHur.most a, isaf, iselafnbsp;Netmaker, net'ma.kur �, rhwydweydd,nbsp;rhwydwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(rhwydwaith
Netting, net'ing, Network, net'w�rk to, Nettle, net'1 to, danadl: vt, pigo; llidio;nbsp;cyffroi, cynhyrfu. Blind nettle, Deadnbsp;nettle, danadlen ddall, danadlen farw.nbsp;Nettle-rash, danadl-darddlantnbsp;Neurosis, nu.ro'sis to, clefyd y g�aunbsp;Neuter, n�'t�r, Neutral, nii'tral a, am-mhleidiol: to, ammhleidydd; canolydd.nbsp;Verb neuter, perwyddiad rhydd. Neuter gender, y canolrywnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch
Neutrality, nu.tral'i.ti to, ammhleiagar-Neutralize, n�'tral.�z vt, dieffeithio, gwrthweithredu
Never, nev'�r ad, ni (nid) ... erioed, ni...un amser, ni.,.byth: px, di-, an-.nbsp;Never-ending, diderfyn, annherfynol.nbsp;Never-failing, dibaid. There nevernbsp;was, ni fu erioed. There never willnbsp;be, ni fydd byth, byth ni fydd. Nevernbsp;being, heb fod erioed, heb fod bvthnbsp;Nevertheless, nev.�r.Tiii.les' ad, nid an-llai, eto, er hyny, er hyn oilnbsp;New, nil a, newydd; diweddar; cri;nbsp;fires. Bran-new, Span-new, newyddnbsp;tanlU, New-fangled, newydd ffurfiog.nbsp;New-year�s-day, dydd calan. New-year�s gift, calenig { ydd-anedignbsp;Newborn, n�'b�rn a. newydd-eni, new-Newel, n�'el to, canolbost grisiaunbsp;Newly, nii'ii ad, o newydd, yn ddiweddarnbsp;Newness,nii'nes to, newydd-deb,newydd-der, newyddrwyddnbsp;News, n�z to, newydd, newyddionnbsp;Newsman, n�z'man to, newyddiadiirwrnbsp;Newsmonger, n�z mung.g�r to, heliwrnbsp;chwedlau, newyddiwr
218
-ocr page 243-�re; late. i�nc, n�, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; J=dzh. NOB
Newspaper, n�z'pa.p�r n, papyr new-yda, newyd�iauur Newsyender, n�z'ven.d�r n, gwerthwr newy ddiaduronnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ chwileu Newt, n�t n, madfall, geneugoeg, budr-Nezt, nekst a, nesat: ad, yu nesal: sd.�Near. nbsp;nbsp;nbsp;[tJf, pwyntio; bjaenu Nib, niD n, blaen pin ysgnlenu; telpyn: Nibble, nib'lr, deintio; dargnoi; cnithionbsp;Nice, n�s a, moethus; destlus; cain; manol, gotalus, cy wraint, dichlyn, pert Niceness, n�s'nes n, manylrwyddnbsp;Nicety, n�'si.ti n, cywreinbeth, manyl-waith; manylbwDC; manylder. Niceties, ammeutfayddion, danteithionnbsp;Niche, nitch n, cloer, eiiunta, delwgellnbsp;Nick, nik n, Wlch, rliint: vt, byichu,nbsp;rhygndori; taro�r nod; iawn amseru;nbsp;twyllo, siomi. The nick of time, yrnbsp;iawn bryd, yr adegnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enwi Nickname, nik'nam n, Ilysenw: vt, ilys-Nicotine, nik'�.tin n, mwg-lysnar, myg-lys-wenwyn, gwenwyn tybacco Nictate, nik'tat v/, amrantu, ysmicionbsp;Nide, n�d n, nythaid, nythlwythnbsp;Nidification, nid.i.ti.ka'shun n, nythaidnbsp;Nidorous, ni'dur.us a, yn arogli fel cignbsp;rhostnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iant Nidulation, nid.�.la'shun w, nyt�drig-Niece, nis n, nith nbsp;nbsp;nbsp;[ cerlyn Niggard, mg'�rd n, cybydd, crinwas, Niggardliness, nig'urd.li.nes n, crin-tachrwydd, cybydd-dodnbsp;Niggardly, nig'urd.li a, cybyddlyd,nbsp;crintach,llawgenad: ad, yn gy byddlyonbsp;Niggle, nigT r*, cydoteranbsp;Nigh, n� a, agos, cyfagos: ad, yn agos,nbsp;ger IIaw, yn yniyl: Vj agosau, nesaunbsp;Nighness, n'Tnes ft, agosrwydd, agoseddnbsp;Night, n�t ft, nos; noson, noswaith.nbsp;Night-faring, nosdeithiol. By night,nbsp;liw ros, ar hyd y nos. Dead ot night,nbsp;dyfnder nos. Last night, neithwyr.nbsp;Night betore last, echnos, ymannos.nbsp;To-night, heno. To draw towardsnbsp;night, nosi; hwyrhaunbsp;Nightcap, n�t'kap �, cap nosnbsp;Nightfall, n�tT�l n, cytnosnbsp;Nightgown, n�t'gnwn n, g\vn nosnbsp;Nightingale, n�'tin.gal n, eos, eaws,nbsp;eosig (d) [ad, bob nos, o hyd nosnbsp;Nightly, n�t'li a, nosol, nosweit�iol:nbsp;Nightman, n�t'man n, carthwr geudainbsp;Nightmare, nit'm�r ft, yr hanliet,g\vylinbsp;Nightshade, n�t shad ft, Ilysiau�r moch,nbsp;inochlys. Deauiy nigntshade, cod-warth. L�cnauter�s nightshade, llys |
Btephan, W oody nightshade, man-yglog Nightward, n�t'w�rd ad, tua�r nos Nightwatch,mVwatslm,gwyliadwriaethnbsp;nos; noswyliadwriaeth [yn duonbsp;Nigrescent, n�.gres'ent o, caadugol;nbsp;Nihilists, ni'hihists ft, plaid wleidyadolnbsp;yn Rhwssia; dimyddwyrnbsp;Nihility, ni.hifi.ti n, dimedd, diddymdernbsp;Niil, n� v,anewyilysio; pallu, gwrthod: ft, gwreichion elydr toddedig Nimbilerous, nim.bif'nr.us o, tymmestl-ddwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[siono Nimble, nimTil a, cyflym, buan, heinyf, Nimious, nim'yus a, gorinodol, rhyfawrnbsp;Nincompoop, ning^om.pvvp w, penbwlnbsp;Nine, n�n a amp; ft, naw, 9, ix. Ninefold, n�n'f�ld a, nawplyg, naw Ninepin, n�n'pin n, ceilysen (ceilys)nbsp;Nineteen, n�n.tin'oamp; n, pedwar [pedair]nbsp;ar bymtheg, 19, xix. Nineteenth, n�n.tinth' a amp; n, pedwerydd ar bymtheg, 19ydd, 19eddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ugain Ninetieth, n�n'ti.eth a, degled a ptiedwar Ninety, n�n'ti a amp; ii, pedwar ugain a degnbsp;Ninny, nin'i, Ninnyhammer, nm'i.ham�nbsp;ur ft, penbwl, hurtyn, ciwpanbsp;Ninth, ninth a, nawled, 9feanbsp;Nip, nip ft, cno, cnoad; daif, deifiad; vt, cnoi; gwasgu; deifio; gwywo Nippers, iiip'�rz np, getail, gefeiliaunbsp;Nipple, nipT w, diden, teth, tithen, penignbsp;bron, bronig Nisi, n�'s� c, oddi eithr. Nisi prins, gwys, gwarant. Court of nisi prins,nbsp;ilys yr achosion cyffredin. Justices ofnbsp;nisi prius, y barnwyr cyffredinnbsp;Nit, nit ft, nedden, wy lleuen [debnbsp;Nitency, n�'ten.si ft, claerder, dys^eir-Nitid, nit'id a, gloew, dysglaer, claernbsp;Nitre, n�t�r n, halen y graig, creighalennbsp;Nitrogen, n�'tr�.jen ft, blorai, un o ranaunbsp;cyfansawdd yr awyrnbsp;Nitrous, n�'trus a, blorognbsp;Nitty, nit'i a, neddog, ikwa nedd [eiranbsp;Nival, n�'val a, eiryog, Jlawn nyf nennbsp;Niveous, niv'yus a, eiryaidd, purwynnbsp;No, no a, neb, neb rhyw, neb un, dim:nbsp;ad, ni, nid, nis, na, nac, nad, nas; nagnbsp;e, na ddo. At no time, byth. By nonbsp;mear4S, nid mewn un modd, er dim.nbsp;He is DO better, nid yw ef� dipynnbsp;gwell. No person, No one, neb. fionbsp;work shall be done, ni wneir dimnbsp;gwaith. To no purpose, yn ofer, ynnbsp;ddiies. Yes or no, le neu nag enbsp;Nobiiitate, no.bili.tat vt, boneddunbsp;219 |
X�U p�th, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t\V=too, t\Vk=took; Nominally, nom�i.iiai.i a.d^ wrtii ei enw, N�uihry, no.bil'i.ti bonedd, ucnei-foDedd,dyied�gaetli,uchelwaedogaeth j dyledogion, pendefigionnbsp;Noole, n�'bi a, dyiedog, arddercbog,nbsp;godidog,arwraidd,boneddig,urddasol;nbsp;haetionus: n, peudefig, boneadwr, dy-ledog; bath aur o werth 6^. 8c. Ldengnbsp;Nobleman, n�'bl.mannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dyiedog, pen- Nobleness, n�'bl.nes n, dyiedogrwydd, bonedd; mawredd, arddercbogrwyddnbsp;Nobless, n�'bies w, ucbelfoneddnbsp;Noblewoman, n�'bl.wVvm.an n, pen-de�ges, dyledoges, pendeddigesnbsp;Nobly, n�'bli ad, yn foneddol; yn ar-dderchog; yn haeiionns; yn rhagorolnbsp;Nobody, n�'bod.i n, neb, neb un, neb-awd, undyn, neb rliyw un, nid...ueb,nbsp;rvid...unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ niweidiol Nocent, n�'sent, Nocive, n�'siv a, drygus, Noctambulist, noK.tam'b�.list n, nos-rodiwr, nosgerddwr [dydd a nosnbsp;Noctidial, nok.tid'yal a, yn cynnwysnbsp;Nootiferous, nok.tifur.us a, nosddwynnbsp;Noctiluca, nok.til'�.ka n, nosoieuadnbsp;Noctuary, nok't�.ur.i n, noslyfrnbsp;Nocturn, nok't�rn n, noswasanaeth,nbsp;nosweddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nosol Nocturnal, nok.t�r'nal n, deial y nos: a, Nod, nod V, amneidio; hepian, hepio,nbsp;penogwyddo: n, penogwyddiad, hep:nbsp;awgrymnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sioi Noddle, nod'l n, penglog, clopa, dol, Noddy, nod i n, hurthgen, drelyn; cerbyonbsp;deuoiwynognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cynghroesiad Node, n�d cwlwm, clwm, oddf^ cwgn; Nodus, n�'dus a, clymog, cygnognbsp;Noggin, nog'in n, cwpan; cbwarter peintnbsp;Noise, nojz n, swn, twrf, godwrf, sain,nbsp;dadwrdd, twrdd, trwst, diaspadj v,nbsp;dadwrdd; cyhoeddi. A blusteringnbsp;noise, dwndwr. A chattering noise,nbsp;trydar. A rumbling noise, godwrdd.nbsp;Noise of birds, sain adar, trydarnbsp;Noiseless, noiz'les a. diswn, dystaw, di-dwrdd, didrwst Noisiness, n�i'zi.nes n, twrddusrwydd Noisome, noi'sum a, fKaidd, drewllydnbsp;Noisomeness,n�i'suin.nesu,adgasrwydd,nbsp;ffieiddrwycidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystyrllyd Noisy, nOi'zi a, trystfawr, bioeddtawr, Nolition, no.iish'un �, anfyniad, anfoddnbsp;Nombles, nom'blz np, pertedd carwnbsp;Nomenclator, n�'men.klU.fc�r n, enwed-ydd, galwedydd Nomenclature, n�'men.kla.tsh�r n, enw-lyfr; enwau pethau Nominal, nom'i.nai a, enwol galwed- |
erbyn ei enw; o ran enw, mewn dim ond enw, mewn enw yn unig [penodinbsp;Nominate, nom'i.nat vt, enwi, galw;nbsp;Nomination, nom.i.na'sbun n, enwad,nbsp;penodiad, enwedigaetbnbsp;Nominative, nom'i.na.tiv a, enwedigolnbsp;Nonage, non'aj n, anoed, maboednbsp;Nonappearance, non.a.piVans n, pall-ymudangosiad, ammbresennoldeb, ab-sennoldeb Nonce, nons n, amcan, dyben, bwriad Nonconformist, non. koii .tor' mist, n,nbsp;angbydfturfiwr, ymneilld�wrnbsp;Nonconformity, non. kon. tor'mi .tinbsp;angljydtiurtiaetb; ymneiliduaethnbsp;Nondescript, non'di.skript n, petb neunbsp;berson annavluniadwynbsp;None, nun pn, neb, dim,.dim nnnbsp;Nonentity, non.en'ti.ti n, dibanfodedd,nbsp;diddim, anfodoliaethnbsp;Nonesuch, nun sutsh n, un digymbarnbsp;Nonexistence, non.eg.zis'tens w, antod-olaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[annhyngol Nonjuring, non.jU�r'ing a, annhwng, Nonjuror, non.jiiV'ur n, annbyngwrnbsp;Nonpareil, non.pa.rel' n, petb digymbar; math 0 afal; math o argrafflythyren Nonpayment, non.pa'ment n, methdaliadnbsp;Nonplus, non'plus n, dyrysnod, astrusi; vtj peri taw; gorddyrysu; attal Nonponderous, non.pon'dur.us a, aibwys,nbsp;ainmhwysig Nonresident,non,rez'i.dentn,annhrigian-nydd: a,aunhrlgiannol |_rynedd Nonresistance, non.ri.zis'tans n,diwrtb-Nonsense, non'sens n, fioledd, ff'regodnbsp;Nonsensical, non.sen'si.kal a, direswm,nbsp;disynwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ddattodiad Nonsolution, non.s�.l�'shun n, meth-Nonsuit, non'siit n, anhawl, bawlgoll: vL dihawlio nbsp;nbsp;nbsp;I facb Nook, niVk �, congl, ongl, corner; cil-Noon, nwn, Noonday, n�Jvn'da, Noontide nAn't�d n, nawn, liannerddydd, canol-ddydd: a, nawnol Noose, nvvz n, byddagl, magi; cwlwm Nor,nQrc,na,nac (^rbedeg; t'f,byddagiunbsp;Normal, ndr'mal a, rbeolaidd, unionsytb,nbsp;syth. Normal school, ysgol athrawonnbsp;Norse, n�rs n, Llychlynaegnbsp;North, north n, gogledd: a, gogleddol.nbsp;North wind, gogieddwyntnbsp;Northerly, n�r'Tiiur.li, Northern, nor-Tiiurn a, gogleddol. Northern lights,nbsp;goleuni gogleddol, gogledawawrnbsp;Northward, nortii'w�rd ac^,tua�r gogleddnbsp;220 |
�re; liitc; line, no m�te; she, 2h=z azure; ihin, 'JHis; j�dzh. NUM
Novation, n�.va'shun n, newyddiad Novel, nov'el a, newydd: n, newydd-chwedl, fiugchwedl, fFugdraethawdnbsp;Novelist, Dov'ei.ist n, liugchwediwrnbsp;Novelty, nov'ehti n, newydd-der, new-ydd-dra; newydd-beth, peth newyddnbsp;November, no.vem^bur n, Tacbweddnbsp;Novercal, n�.v�r'kal a, llysfamaiddnbsp;Novice, Dov'is n, newyddian, dechreuwrnbsp;Novitiate,no. visa i.at n, newydd laniaeth,nbsp;amser prawf
Now, n�\v ad, yu awr, y pryd hwn, yr awr bon,yrawron: c, bellach, weitbian.nbsp;J ust now, y u awr, gynneu, yn awr lacb.nbsp;Now-a-days, yn y dyddiau byn, yr oesnbsp;bon. Now and then, ambell waith,nbsp;yn awr ac y n y man, yn awr ac eilwaithnbsp;Nowes, nvvz n, y cwlwm priodasolnbsp;Nowhere, no'whe�r ad, dim yn uiiilenbsp;Nowise, n�'w�z ad, dim mewn un moddnbsp;Noxious, uok'bhus a, niweiaiol, drygus,nbsp;afiachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[megin
Nozzle, Dozl n, trwyn, duryn; trwyn Nubble, nab'1 vt, dyruodio, pwyonbsp;Nubiferous, nii.bii'ur.us a, yn dwynnbsp;cyinyla�
Nubilate, nii'bl.lat vt, cymylu; tywyllu, Nubile, uii'bii a, priodadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ duo
Nubilous, nii'bi.ius a, cymylog, tywyll Nuciferous, uu.sil'ur.us a, cneuddwynnbsp;Nucleus, nii'kli.us n, cnewullyn, bywynnbsp;Nude, nud a, iioeth, 11 wm; diamddifiynnbsp;Nudity, uii'di.ti n, noethni, noetheddnbsp;Nugacity, nii.gas'i.ti n, coegchwedliad,nbsp;gwagsiaradnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oferwag
Nugatory, nii'ga.tur.i a, gorwag, ofer, Nuisance, nii'sans n, niweidbelh, blin-beth, casbeth, bryntwaitb, bryntninbsp;Null, iiul a, diddim, dirym, oter [grednbsp;Nuilitidiaii, nul.i.tid'yan a, dihyder, di-Nullify, nui'j.fi vt, diudyinu, dirymunbsp;Nullity, nul'i.ti ?lt;, diddymdernbsp;Nullo, DuJ'ii n, gwHgnod (0)
Numb, nura a, merwinlJyd, fierllyd, wedi merwmo: vt, ti'eru, merwinonbsp;Number, num'biir vt, rhifo, cyfrif: n,nbsp;niter, rhif, rhiledi, eirit, rhifed; rhifyn.nbsp;Numbers, cynghanedd, prydyddiaeth.nbsp;A great number, iluaws. Cardinalnbsp;numbers (first, second, amp;c.), rhestr-olion (cyntaf, ail, amp;c.). Ordinal numbers (one, two, amp;c.), rhitoliou (un,nbsp;dau, amp;c.). One ol tneir number, unnbsp;0 nonyni. [aiieirii, dirif, uirif'edinbsp;Numberless, nuin'our.les a, atrit, aimed,nbsp;Numbness, num'nes n, merwiu, inerwin-dod, fierdoUj ewinrew
Nose, n�z n, trwyn: v, trwjno; aro^ii.
To turn up the nose, �roenochi Nosegay, n�zga n, bJodeuglwm, twfi',nbsp;gwullglwm, clwm blodaunbsp;Noseless, n�z'Jes a, didrwyn, heb drwynnbsp;Nostril, nos'tril n, ffroennbsp;Nostrum, nos'trum ti, cylareddnbsp;Not, not ad, na, nac, nad, ni, nid; di-,nbsp;an-, af-. Not many, nemawr. Notnbsp;thankful (unthankful), ann�oichgar,nbsp;diddiolcb. Not knowing, heb wybod.nbsp;Not to do it,pejaio a�i wney d. Whethernbsp;he will come or not, pa an a ddaw efenbsp;nen beidio (hynoQ, enwog; gotalusnbsp;Notable, no'ta.bl a, nodadwy, nodedig.nbsp;Notableness, n�'ta.bl.nes n, hynodrwyddnbsp;enwogrwydd; dytaJwchnbsp;Notary, no'tur.i n, iiodiadur, nodiedyddnbsp;Notation, no.tii'shun n, nodiant, nodiadnbsp;Notch, notsh n, bwJch, rhwgn, rhint.
gwlt: rf, bylchu, bylchdon Note, not n, arwydd, marc, nod,nodiad;nbsp;ysgritnod; sylwnod, eglurnod; tonnod,nbsp;sain-Dod; enwogrwydd, hynodrwydd ;nbsp;vt, nodi, sylwi, dal syiw; cofnodi.nbsp;Marginal note, ymylnod. Note otnbsp;hand, Jt^romissory note, ysgrifenrwymnbsp;Noted, no'ted a, nodedig, bynod, enwognbsp;Nothing, nath'ing n, dim, diddim.
Nothing at all, dim yn y byd Notice, nci'tis n, sylw, rhybudd, hysbys-rwydd. To take notice, dal sylwnbsp;Notification, n�.ti.ti.ka'shun n, rhy-buddiad, hysbysiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(amlygu
Notify, nb�ti.n vt, hysbysu, cyhoeddi, Notion, no shun n, tyb, meddwL barn;
rhithjsyniad nbsp;nbsp;nbsp;_ [mygol
Notiou�d, ��'shuQ.al a, tybvol, dycbym-Notoriety, n�.t�.r�'i.ti, Notorionsness. n�.t�r'i.ns.nes n, hynodrwydd, am-Jygrwydd fhysbys, cyhoedd, hynodnbsp;Notorious, n�.t()V�'j.us a, honaid, earn,nbsp;Nott, not vt, cneifio; pp. cneifiedignbsp;Notus, nd'tus rj, y deheuwyntnbsp;Notwithstanding, Dot.wiTH.stan'ding c,nbsp;er hyny, cto, anllai: pr, er [nod (0)nbsp;Nought, not n, dim, diddim; ffwag-Noun, nuwm n, enw; gair. Noun adjective, enw gwan, ansoddair. Nounnbsp;substantive, enw cadarn. sylweddairnbsp;Nourish, DOr'ish vt, maetbu, meithrin,nbsp;magu, cynnalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meithrinadwy
Nounshable, nur'ish.a.bi a, hylaeth. Nourishment, nur'ish.ment n, lluniaeth,nbsp;porthiaut; maeth, meithrimaeth; cyu-naiiaeth; ymoonhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iwo
Nousle, nuz'i vt, anwesuj maglu, caeth-
221
-ocr page 246-OBD p^tb, fat, ere, met, ma-rtne, pin, �rb, on, cflrve, ent, tw=too, t^k=took;
Numerable, n�'mur.a.bl a, rhifadwy Numeral, n�'mur.al o, niferol, rhifol: n,nbsp;rhifno^ rhifeb. Arabic numerals,nbsp;rhifoUon Arabaidd, 1, 2, 3, amp;c. Roman numerals, rhitolion Rhufeinaidd,nbsp;I, II, III, IV; i, li, i�, iv, amp;c.nbsp;Numerary, n�'mur.ur.t a, rhifiannolnbsp;Numerate, n�'mur.at vt, rhifiannu, rhif-nodi, rhifonbsp;Numeration, n�.mu.ra'shun n, rhifiant,nbsp;rhifedigaeth, rhifnodiad, niferiantnbsp;Numerator, n�'mur.a.t�r rhifedydd,nbsp;rhifwr, rhifydd, niferai [niferolnbsp;Numerical, n�.mer'i.kal a, rhifnodol,,nbsp;Numerous, n�'mur.us a, rhifiog, niferog,nbsp;Iluosog, aml, tra aml, ilawernbsp;Numerousness, n�'mur.us.nes n, nifer-edd, iluosogrwydd, amldernbsp;Numismatic, n�.miz.mat'ik c, bath-ofyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[otyddiaeth
Numismatics, n�.miz.mat'iks 7ip, bath-Numismatist, n�.miz'mat.ist, Nuinis matologist, n�.miz.mAtor�.jist7�, bathnbsp;Nummary, num'ur.i a, arianol [ofydunbsp;Numskull, num'skul n, penbwl, clwpanbsp;Nun, nun n, mynaches, lleiannbsp;Nunchion, nun'tshun n, rhyngfwydnbsp;Nunciature, nun'shi.a.tsh��r �, cenad wr-iaeth
Nuncio, nun'shi.� n, cenadwr y Pab Nuncupative, uung'^k�.pa.tiv a, geiriol,nbsp;cyhoedd-fynegol
Nunnery, nun'ur.i n, lleiandy,gwyryfdy Nuptial^ nup'shal a,prioda3oi, neithioroinbsp;Nuptial feast, gwledd briodasnbsp;Nuptials, nup'sh^z np, priodas, neithiornbsp;Nurse, n�rs n, mammaeth, mag wraig:nbsp;vtf magu; meithrin
Nursery, nur'sur.i �, ystafell fagu;
maethdy, meithrinfa; planfa, planigta Nursling, n�rs'ling w, plentyn maeth,nbsp;maethyn, maethen, maethfabnbsp;Nurture, nur'tsh�r n, maeth, mag,nbsp;maethiad, meithrin, dygiad i fyny: vt,nbsp;meithrin, addysgunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wesu
Nustle, nus'1 vl, m^.ethu; achlesu, an-Nut, nut n, cneuen; gwain hoel dro. Nut-cracker, gefail gnau. Nut-gall,nbsp;afai y derw. Nut-tree, pren enau,nbsp;colien. Earth-nuts, bywi, enau�r ddai-ar, cylor, dor, Slip-shelled nuts,nbsp;enau gwisginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blygiad
Nutation, n�.ta'shun n, ysgogiad; go-Nutliatch, nut'hatsli n, delor y enau Nutmeg, nutmeg n, pergneuen Indianbsp;Nutriment, n�'tri.ment n, maeth, lluu-inbsp;iaeth,ymborth, porthiant}magwriaeth|
Nutnraental, n�.tri.men'tai, Nutritious, n�.trish'us, Nutritive, n�'tri.tiv a,nbsp;maethol, maethlawn, maethus [iadnbsp;Nutrition, n�.trish'un n, maeth, maeth-Nutriture, n�'tri.tsh�'rw, maetholrwyddnbsp;Nutshell, nut'shel n, plisgyn cneuennbsp;Nuzzle, nuzl v, trwyno�r ddaiar felnbsp;hweh; trwyn-haiamunbsp;Nymph, nimf n, duwies y coedydd, ynbsp;gweunydd, a�r dyfroedd; angyles; tlos-ferch, benywen, meinir. Sea-nymph,nbsp;mordduwies
Nymphean, nim^fi.an, Nymphical, nim'-fi.kal, Nymphish, nim'fish, Nymph-like, nimfi�k o, perthynol i dduw-iesau�r coedydd
Nymphomania, nim.f�.ma'niA n, gor-anlladedd nbsp;nbsp;nbsp;[amrantiad
Nystagmus, nis.tag'mus n, gwinciad,
o, � pXf gwrth-: i, O! oio! ha J Oaf, �f ft, delff, hurtyn, penbwl, drelnbsp;Oafish, �'fish a, delfiaidd, penbylaiddnbsp;Oafishness, �'fish.nes �, hurtrwyddnbsp;Oak, �k n, derwen, mesbren; dar. Oak-apple, afal y derw, darafal. Oak-grove, llwyn derw, derwlwyn. Heartnbsp;ot oak, derlin. Jerusalem oak, derwennbsp;Gaersalem. A scarlet oak, prin-wydden. A stately oak, caterwen. Anbsp;stunted oak, cor dderwen. A youngnbsp;oak, glas dderwennbsp;Oaken, �'kn a deri, derw, derwinnbsp;Oakurn, o'kum n, rhafl�aa dattodedignbsp;Oar, ��rn, rhwyfj rhodl [n, rhwyfwrnbsp;Oarsman, ��rz'mau (oarsmen, o�rz'men)nbsp;Oasis, o'a.sis (p oases, 0'3,.siz) �, ynys*nbsp;dir, ffrwythlonfanbsp;Oast, bst n, odyn i sychu hopysnbsp;Oat, ot n, ceirchen. Oats, ceirch. Oatnbsp;cake, teisen geirch. Wild oats, ffeturnbsp;Oaten, o'tn a, o geirch, ceircholnbsp;Oath, oth (p oaths, othz) ?i, llw, twng,nbsp;rhaith;achred. Oath-breaking, llw-doriad, anudon. A vain oath, lledlwnbsp;Oatmeal, ot'mil n, blawd ceirch. Oatmeal bread, bara ceirchnbsp;Oaty, o'ti a, o geirch, ceirchaiddnbsp;Ob-, 0C-, of-, op-, px, yn arwyddo �ynnbsp;y ffordd,� gwrth- [rhodio o amgylchnbsp;Obambulate,ob.am'bii.]at v 8c n,amrodio,nbsp;Ubduction, ob.duk'shun �, gorchuddiadnbsp;Obduracy, ob'dii.rii.si n, caledwch, cyn-dynrwydd; gwargaledrwydd; caion-galedrwyddj ystyfnigrwyddnbsp;222
-ocr page 247-ODD path, fat. �re, met, mri-rme, pin, orb, on, cfirre, cut, t\V=:too, twk=took;
Obstetrics, ob. stet'riks np^ coiwyn yddiaetli, bydwreigiaethnbsp;Obstinacy, ob'sti.na.si n, cildynrwydd,nbsp;cyndynrwydd, ystytnigrwyddnbsp;Obstinate, ob'sti.nat a, cildyn, cyndyn,nbsp;ystytnig, anhydyn, gwrthnysig, pen-gam, gwargaled, gwarsythnbsp;Obstipation, ob.sti.pii'shun n, cauadnbsp;agenau; boirwymeddnbsp;Obstreperous, ob.strep ur.us a, gwrth-floeddgar, dady.rddus, bloeddfawrnbsp;Obstriction, ob.strik'shun w, rhwym-edigaeth, rhwymadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liuddio
Obstruct, ob.strukt' vt, attal, rhwystro, Obstruction, ob.struk'shun �, rhwystr,nbsp;lludd, lluddiant, attalfanbsp;Obstructive, ob.struk'tiv a, rhwystrol,nbsp;lluddiol, arluddiol, attaliedigolnbsp;Obstruent, ob'strvv.ent rj, rhwystr, attalfa: a, rhwystrol, lluddiolnbsp;Obtain, ob.tan' vi, cael, caSael, cyr-haedd, cyrhaeddyd, ennill; tlynunbsp;Obtainable, ob.ta'na,bl a, cyrhaeddadwy,nbsp;ennilladwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyrhaeddiad
Obtainment, ob.tiin'ment w, cafFaeliad, Obtenebratioa, ob ten.i.brli'shun n, tynbsp;wyllwch; tywylliadnbsp;Obtest, ob.test' v, taer ddeisyf, erfynnbsp;Obtestation, ob.tes.ta'shun re, erfynnbsp;iaeth, ymhvvedanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^gymheil
Obtrude, ob.tr\Vd' vt, ymwthio, traws-Obtruncate, ob.trung'kat vt, diaelodi Obtrusion, ob.trw'zhun n, trawsgy-iniielliad. vmwthiadnbsp;Obtrusive ob.trw'siv a, ymwthgarnbsp;Obtund, ob.tun i' vi, pylu; mawrhaunbsp;Obtuse, ob t�s' a, pwl, difin, anfiniognbsp;Obtuseness, ob.t�s'nes, Obtusion, obnbsp;tu'zhun n, pyliad; pylni, pyleddnbsp;Obumbrate, ob.um'brat vt^ cysgodi, ty-wyllu, cymylu, bwrw cysgod drosnbsp;Obverc, ob.vurt' vty troi tuag atnbsp;Obviate, ob'vi.at vt, rhagflaenu; rhagod,nbsp;troi heibio, llesteirionbsp;Obvious, ob'vi.us a, eglur, amlwg, hywelnbsp;Obviousness, ob'vi.us.nes re, amlygrwyddnbsp;Occasion, o.ka'zhun achlysur; achos,nbsp;ethryb, oedta; cyfle, adeg: vt, pen,nbsp;achosi, achlysuro
Occasional, o.ka'zhun.al a, achlysurol;
dygwyddiadol nbsp;nbsp;nbsp;[dellni, delli
Occecation, ok.si.ka'shun re, dailiad; Occident, ok'si.dent re, gorllewinnbsp;Occidental, ok.si.den'tal a, gorilewinolnbsp;Occiput, ok'si.put re, gwegilnbsp;Occlude, o.kl�d' vi, cau i tynynbsp;Occluse, o.ki�s' a, cauedig
Occult, o.kult a, cuddiedig, dirget, cel
Occultation, ok.ul.ta'shun re, cuddiad, celedigaeth; machludiadnbsp;Occupation, ok.�.pa shun, Occupancy,nbsp;ok'ii.pan.si re, meddianniad, daliad;nbsp;meddiant; galwad, crelftnbsp;Occupier, ok'�.p�.�r, Occupant, ok'ii-pant re, meddiannydd; dahwr, deiiiad;nbsp;goresgynyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dal
Occupy, ok�^�.p� viy meddu, meddiannn; Occur, o.k�r' vi, dygwydd, cymmerydnbsp;lie; dytod i gofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[damwain
Occurrence, o.kur'ens re, dygwyddiad, Occursion, o.kur shun re, ymgyfarfbdnbsp;Ocean, o'shun re, mor, cetntor, cyfanfor,nbsp;dytntor, gweilgi, eigion. Atlanticnbsp;Ocean, M�r Werydd. German Ocean,nbsp;MorTawch. Pacific Ocean, Mor Taw-Oceanic, o.shi.an'ik a, eigionoi {_elognbsp;Ocellated, �.sel'�.ted a, Jlygeidiog, feinbsp;llygaid; llawn llygaidnbsp;Ocelot, o'si.lot re, math o lewpartnbsp;Ochre, �'k�r re, math o liw priddnbsp;Octagon, ok'ta.gun re, wytnongl, dullnbsp;wythonglog
Octagonal, ok.tag'un.al, Octangular, ok.tang'gii.lur a, wythonglognbsp;Octahedral, ok.ta.tii'drai a, wythochrognbsp;Octahedron, ok.ta.hi'dron re, wythochrnbsp;Octant, ok'tant re, trem vn cynnwys 45nbsp;gradd
Octave, ok'tav re, wythfed dydd o wyl;
wythradd ton. gataelwyth [wyttiplyg Octavo, ok.ta'vo a, wytiiplyg; re, iJyfrnbsp;Octennial, ok.ten'yal a, wythmlwyddolnbsp;October, ok.t�'b�r re, Hydret [lygeidiognbsp;Octonocuiar, ok.t�.nok'�.l�r a, wyth-Octuple, ok't�.pl a, wythplygnbsp;Ocular, ok'iidur a, golygol, llygadolnbsp;Oculist, ok'ii.list w, ineddyg llygaidnbsp;Odd, od a, anghynnifer, angliydrif; anar-ierol, digymhar, anghyfiredin, hynod,nbsp;rhyfedd; tros ben, ychwaneg. Oddfellow, Odydd. Odd glove, manegnbsp;weddw, maneg anghymharnbsp;Oddity, od'i.ti, Oddness, od'nes re,nbsp;anghyffrediarwydd;hynodrwydd. Annbsp;oddity, anwastadyn, gwammalddynnbsp;Odds, odz npy rhagoriaeth, gwahaniaeth;
ymrafael, anghydfod; mantais Ode, od re, awdi, tantgerddnbsp;Odious, o'di.us a, adgas, cas; fSaiddnbsp;Odiousness, o'di.us.nes re, adgasrwyddnbsp;Odium, o'di.um re, cas, casedd; gwarthnbsp;Odoriferous, o.dd.rif'ur.us, Odorous. �-dur.us o, peraroglus, arogiber [sawyrnbsp;Odour, � dur re, arogi, arogledd, sawr,nbsp;224
-ocr page 249-�re; late; line, no, mute; she, zh=z az�re; thin, this; }=dzh OLI (Ecumenical, ek.ii.men'i.kal a, cyfi'red-CEdema, i.di'ma n, chwydd gwyn [inol (Eiliad, ili.ad �, amrantiad, gwingnbsp;(Esophagus, i.sot'a.gus �, ceg, sefnignbsp;Ot, ov o; gan; am; yng nghylch.nbsp;Of me [thee, him, amp;c.], o honofnbsp;[honot, hono, amp;c.]. The fleetness otnbsp;the greyhound, cyflymdra�r milgi.nbsp;The mind of man, meddwl dyn. Thenbsp;strength of a horse, nerth cettylnbsp;Off, of ad, ymaith, oddi yma, i ffwrdd,nbsp;draw: pr, oddi, oddi wrth: i, ymaith 1nbsp;ffwrddi hwnti Off hand, allau onbsp;law. To get off, disgyn; dianc. Tonbsp;set offi cychwyn; saethu, ergydio.nbsp;Badly off, yn dlawd arno. Weil off,nbsp;gweddol gyfoethog, da ei fydnbsp;Offal, of'al tij syrth; gweddillion; col-uddion, perfedd Offence, o.tens' n, trosedd, camwedd; sarhSd,tramgwydd,rhwy8tr, argawdd Offenceiess, o.tens'ies a, diniwed, di-dramgwydd, diddrwg, difainbsp;Offend, o.fend' v, troseddu, pechu;nbsp;rhwystro, tramgwyddo; sarhau; an-foddio, antoddioni, digio. To benbsp;offended, digionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weithredwr Offender, o.fen'dur n, troseddwr, dryg-Offensive, o.fen'siv a, adgas, ffiaidd; rhwystrol; tramgwyddol, gormesol;nbsp;ymosodol, rhuthrol Offer, of'ur n, cpmyg, cais, cynnygiad: V, cynnyg; offfymu; cyflwyno; beiddio Ofienug, oi'ur.ing n, abenh, offi-wm;nbsp;offrymiad. Burnt offering, poeth-offrwm, abertn llosg. Heave-offering,nbsp;offrwm dyrchataeh Peace-offering,nbsp;aberth hedd, heddoffrwm. Sin-offering, pechaberth, pechoffrwmnbsp;Offertory, othr.tur.i n, offrymiad; off-rymfa; offrwmwasanaethnbsp;Office, of'is n, swydd, swyddogaeth;nbsp;gorchwylfa ;gwasanaeth ;dyledswydd;nbsp;swyddfa. Pay-office, tal-dy. A kindnbsp;office, cymmwynas, tra danbsp;Officer, ot'i.sur n, swyddwr, swyddognbsp;Official, o.fish'al a, swyddol, swyddfaol: n, is-swyddog; rhaglaw Officiaity, o.fish'al.ti n, is-swyddogaethnbsp;Officiate, o.fish'i.at vi, gweinidogaethu,nbsp;darllen gwasanaeth yr Eglwysnbsp;Officinal, of.i.s�'nal a, raasnacholnbsp;Officious, o.tish'us a, swyddgar, neges-gar; ymyrgar, ymyrus, ymyrolnbsp;Officiousness, o.fish'us.nes n, swyddgar-wch, ymyraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arfor Offing, of'ing n, m�r yng ngolwg tir, 15 |
Ofl'scouring, ol'skuw�r.mg ysgarth, sorod, ysbwrial, carthion Offset, offset n, ysgewyllyn; blagurynnbsp;Offspring, of'spring n, hiliogaeth, epil,nbsp;hil, plant Oft, ott, Often, ofn, Oftentimes, of'n-t�mz, Olttimes, of'fimz ad, yn tynych, llawer gwaith, yn ami, amlwaithnbsp;Ogee, �.ji', Ogive, �.j�v' n, math o fold-addurn Ogle, o'gl vt, llygadu, cilwenu, cipolygu: 71, llygadiad, cilwen, nwyfoiwg Ogre, o'gur n, cawr dynfwytaol dychym-mygolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ddychymmygol Ogress, o'gres cawres ddynfwytaol Oh, � f, 01 och 1 oho! Oil, �il n, olew, ul: nbsp;nbsp;nbsp;iro, rhoi olew ar, ireidio. Oil colour, olewliw, paent olew. Salad oil, olew yr olewwydd.nbsp;Train oil, olew�r morfilnbsp;Oiliness, oi'li.nes n, oleweiddrwyddnbsp;Oilman, oil man n, olewwerthwr, olew-Oily, oi'li a, olewaidd; ireidlyd [yddnbsp;Oint, dint vt, eneinio, iro, elionbsp;Ointment, oint'ment n, enaint, elinbsp;Old, old {elder, eldest') a, hen, oedranus,nbsp;oediog. Old-tashioned, anarferedig,nbsp;henddullaidd. Old age, henaint. Ofnbsp;old, gynt, er ys talm; erioed. Oldnbsp;English, U^tbtrcn bhu, llythyrennbsp;flewog. Two years old, dwv flwyddnbsp;oed. How old is he? beta yw einbsp;oedran ? A child one year old,nbsp;plentyn blwydd Olden, ol'dn a, hen. Olden times, yr amser gyntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hen Oldish, oi'dish a, henaidd, go hen, lied-Oldness, old'nes n, header, heneidd-dra Oleaginous, o.ii.aj'i.nus, Oleose, �'ii.�s,nbsp;Oleous, o'li.us a, olewaiddnbsp;Oleander, �.li.an'd�r �, rhoswyddennbsp;Oleaster, o.li.as'tur n, olewwydden wylltnbsp;Olfactory, ol.fak'tur.i a, arogliadol, ym-sawrusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f aroglus Olibanum, ol.uba'num n, gwydalud per-i)lid, ol id, Olidus, ol'i.dus a, drewllyd Oligarchal, ol.i.gar'kal, Oligarchical, ol-i.glr'ki.kal a, ambeUenigolnbsp;Oligarchy, ohi.g^r.ki n, ambellenigaeth,nbsp;llywodraeth gan ychydig lywiawdwyrnbsp;Olio, �'ii.� n, cymmysgedd [arddnbsp;OUtory, ol'i.tur.i a, perthynol i gegiu-Uiivaster, oi'i.vas.tur a, olewwyddliwnbsp;Olive, ol'iv a, pren olew, olewwydden.nbsp;Olive-berries, Olives, grawn yr olewwydden, olifiaid. Olive colour, olewwyddliw, gwineuwyrdd |
225
-ocr page 250-OPH path, fat, �rc, met, ma-rine, pin, 6rb, on, curve, cut, tlt;V=too, twk=took;
Olympiad, �.limp'yad n, ysbaid peaair biynedd gan y Groegiaid gyntnbsp;Olympic, �.iim'pik a, Oiympaidd. Olympic games, campau mynydd Olympus, a gynnelid bob pedair biyneddnbsp;Omega, �'meg.a n, y Ilythyren oiaf ynnbsp;yr egwyddor Roeg j yr olaf, y diweddafnbsp;Omelet, om'i.let n, cremog wyau, ffroesnbsp;Omen, �'men argoel, arwydd, rhag-arwydd, coel, armes, darogan, rnamantnbsp;Omer, �'m�r �, omer, mesur luddewaiddnbsp;Ominate, om'i.nat vt^ darogan, argoelinbsp;Ominous, om'i.nus a, argoelus, darogan-us, rhagddangosol, rhagarwyddolnbsp;Omission, �.mish un n, gadawiad allan,nbsp;esgeulusiad, arwall, gwall, hebgoriadnbsp;Omit, b.mit' gadael neibio neu allan,nbsp;esgeuluso, peidio a gwneuthur, hebgornbsp;Omnifarious, om.ni.f�Vi.us a, hollfath,nbsp;holJryw, hollrywioi
Omniferous, om.nif ur.us a, hollddwyn Omnific, om.nifik a, hollwneuthuroinbsp;Omniform, om'ni.f�rm a, hollwedd,nbsp;hoilddull, o bob dullnbsp;Omnigenous, om.nij^i.nns a, hollryw,nbsp;hollrywiog, hollrywioi [hollsylwadnbsp;Omnipercipiency, om.ni.p�r.sip'yen.si n,nbsp;Omnipotence, om.nip'�.teus, Omnipoten-cy, om.nip'�.ten'si n, hollalluogrwydd.nbsp;hollalluogaeth, hollallu, hollallueddnbsp;Omnipotent, om.uip'�.tent a, hollallnognbsp;Omnipresence, om.ni.prez'ens n, hoU-wyddoldeb, hollbresennoldebnbsp;Omnipresent, om.ni.prez'ent a, holl-wyddol, hollbresennol, hollwyddfodolnbsp;Omniscience, om.nish'ens n, hollwybod-aeth, hollwybod
Omniscient, om.nish'ent o, hollwybodol Omnivorous, om.niv'�.rus a, hollysol,nbsp;holiysglyfiol, a twytao fwyd o bob mathnbsp;On, on pr^ ar; ar warthaf; ad, ym mlaennbsp;Onager, on'a.j�r n, asyn gwylltnbsp;Onanism, �'nan.izm n, hunanhalogiadnbsp;Once, wuns ad, unwaith; gynt. At once,nbsp;ar unwaith. This once, y waith honnbsp;One, wun a, uaill, un: �, un, rhyw un.nbsp;Great ones, mawrion, rhai mawrion,nbsp;gwfr mawr. Little ones, plant, rhainbsp;oach, rhai bychain. One another, unnbsp;y Hall. One by one, bob yn un. Somenbsp;one, rhyw un. To love one another,nbsp;ymgaru^ earn eu gilyddnbsp;Oneirocritic, �.n�r.�.krit'ik n, deonglwrnbsp;breuddwydionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
Oneness, wun'es n, undod, unedd, uuig-Onerary, on'ur.ur.t a, Uwythol, pynol Onerate, on'ur.at vt, llwytho, beichio
Onerous, on'ur.us o, liwythtawr, trwm, pwysig; llafurusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_onions, sibwl
Onion, un'yun n, wynwynyn. Young Only, on'ii a, unig; ad, yn unig; ond. Inbsp;have only one, un [dim ond unj synbsp;genytnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paeth
Onomancy, on'o.man.si n, enwddewin-Onomatope, on'�.ma.t�p, Onomatopy, on'�.ma.t�.pi w, gair ai sain yn arwydd o�i ystyr; megys, murmur, buzz,nbsp;shriek', bwmbior, suo, ysgr�chnbsp;Onset, on'set, Onslaught, on'slot, n, ym-osod, rhuthr, argyrch, yingyrchnbsp;Ontology, on.tol'o.ji n, bodeg, arddan-soddiaeth, bodofyddiaethnbsp;Onward, on'wurd ad, ym mlaen, rhagddonbsp;Onyx, omiks n, math o faen gwerthtawrnbsp;Oolite, �'�.lit n, grawnfaennbsp;Ooze, wz vi, nawsio, dynoddi, godarddu,nbsp;tarddellu, b?jru: �, llaid; nawsiad;nbsp;rhisgflawd, biawd rhisg derwnbsp;Oozy, w'zi a, gwJyb, dynoddol, lleidiognbsp;Opacate, o.pa'kat vt, tywyllu, cymylunbsp;Opacity, o.pas'i.ti n, alloewder, tywyll-ni, anegiurder, annhryloewdernbsp;Opacous, o.pa'kus. Opaque, o.pak' a,nbsp;annhryloew, tywyll, anoleu, cymylognbsp;Opal, 8'pal n, math o faen gwerthtawrnbsp;Ope, op V, agor; ymagornbsp;Open, o'pn v, agor, agori, egori; ymagor: a, agored, anghauad, anghlo;nbsp;amlwg, digel, digudd, cyhoedd;nbsp;rhwydd, rhydd; didwyllnbsp;Opening, o'pn.ing n, agoriad, egoredig-aeth, bwlch, adwy; ymagoriadnbsp;Openly, �'pn.U ad, ar gyhoedd, yn amlwg, ger bron y bydnbsp;Openness, o'pn.es n, anghaeadrwydd;
amlygrwydd; dihocedrwydd Opera, op'ur.^ n, can-chwareu. Opera-house, can-chwareudy. Opera-glass,nbsp;trembeiriant, syllddrychnbsp;Operant, op'ur.ant a, gweithredolnbsp;Operate, op'ur.at v, gweithredu, goberu;nbsp;effeithio, gweithio
Operation, op.u.ra'shun n, gweithrediad;
gweithred; effeithiad; meddygwaith Operative, op'ur.ii.tiv a, gweithredol,nbsp;gweithiol; eflfeithiol: n, gweithiwr,nbsp;crefftwr, ilawgeltyddwr, gweithredwrnbsp;Operator, op'ur.a.tdr n, gweithredai,nbsp;gweithredydd, goberydd; ilawfeddygnbsp;Operose, op'ur.os a, poenfawr, llafurus,nbsp;trafaelus, bliunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�dirgel
Opertaneous, op.�r.ta'ni.us a, celedig, Ophiasis, �.t�'^.sis n, moelni j_ar seirffnbsp;Ophiophagus, of.i.ol'A.gus a, yn bywnbsp;226
-ocr page 251-�re; late, l�nc, n�. m�te; she, zh=a2�re; thin, this; |=dzh. ORB Ophites, �.t�'tis n, sar�gare^ Ophthalmia, op.thai'mi.a, Ophthalmy,nbsp;op'thai.mi n, ennynfa neu fflameg ynbsp;liygaid, Ilygadwst |_llygaid, Ilygadolnbsp;Opthaimic, op.thal'mik a, perthynol i�rnbsp;Opiate, g'p�.at n, cwsgf�ddyginiaeth,nbsp;sndd y pabi � a, cwsgbar, yn peri cwsgnbsp;Opificer, �.pit'i.8�r n, crefftwr, ceifydd-wr, celtyddydwr Opinator, op'i.na.t�r, Opiniator, �.pin�-i.a.t�r, �pinionist, �.pin'yun.ist n, mympwywr, cryfdybiwr, ymgildynwrnbsp;Opine, �.p�n' vif tybio, mympwyo, rhodclinbsp;tyb, liettybio Opiniated, �.pin'i.a.ted, Opiniative, �-pin'i.a.tiv, Opinionate, �.pin'yun.at, Opinionated, �.pin'yun.a.ted, Opinion-ative, �.pin'yun.a.tiv a, crytdybus,nbsp;mympwyol, tybgar; nnnandybiol,nbsp;pengam, ystyihig, cyndynnbsp;Opiniativeness, �.pin'i.a.tiv.nes, Opinia-try, �.pin'ya.tri, Opinionativeness,nbsp;�.pin'yun.a.tiv.nes n, ystyfnigrwyddnbsp;Opinion, �.pin'yun n, tyb, meddwl, barn; cred, coel; tybygiad, daliad; mympwy Opiparous, �.pip'^.ms a, mawrwych,nbsp;gorwychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^cymhorth Opitulation, o.pit.8h�.la'shnn n, porth, Opium, �'pi.nm n, cysglys, cysgnur,nbsp;sudd y pabi Opletree, �'pl.tri n, pren cyrafol Opodeldoc, op.o.del'aok n, math o fedd-yginiaeth sebonaidd, sebondrwythnbsp;Oppidan, op'i.dan �, tref'wr, dmesyddnbsp;Oppignerate, o.pig'nur.at vt, gwystlonbsp;Oppilation, op.i.la'shun n, bolrwymiadnbsp;Opponency, o,p�'nen.si n, gwrthwyneb-lad, gwrthwynebrwydd, gelyniaethnbsp;Opponent, o.p�'nent n, gwrthwynebwr,nbsp;gwrthebydd, gwrthblaid, cyf�rbyniad;nbsp;gelyn: a, gwrthwynebns, croesnbsp;Opportune, op.�r.t�n' a, prydlawn, cyf-addas, cytamserol, cyfi�nsnbsp;Opportunity, op.hr.t�'ni.ti n,amsercyf-^das, cyfle, cytamser, cyfiensdra,nbsp;achlysur, odfia, oedta, hamdden, adegnbsp;Oppose, o.p�z' vtj gwrthwynebu,gwrthio,nbsp;gwrthsefyli; gwrthddadleu; cyfer-bynu, gwynebu, rhwystronbsp;Opposite, op'�.zit o, gwrthwyneb, croes; cyfarwyneb, cyferb^yn; gogyfer Opposition, op.�.zish'an �, gwrthwyneb-iad, gwrthsafiad; cyf�rbyniad, gwrth-osodiad, cyfarwynebiadnbsp;Oppress, o.pres' vt, gorthrymu, gor-threchu, gormesunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_gormes Oppression, o.presh un n, gorthrymder, |
Oppressive, o.pres iva, gortlirymus, gor-mesol, treisiol, gorthrechol Oppressor, o.pres'�r n, gorthrymwr,nbsp;gorthrechwr, gormeiliwr, gormeswrnbsp;Opprobrious, o.pr�'bri.us �, gwarthus,nbsp;enllibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lgwarthusrwydd Opprobriousness, o.prb' bri. us. nes n, Opprobrium, o.pr�'bri.um n, gwarad-wydd, gwarthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wynebu Oppugn, o.p�n' vt, gwrthsefyll, gwrth-�ppugnancy, o.pug'nan.si �, gwrthwy-nebiad, gwrthryn, gwrthymdrech Opsimathy, op.sim'a.tiii n, addysg ddi-weddar, hwyrddysg Optative, op't^.tiv a, dymunedigol, dy-munianoi, eiddunedigol Optie, op'tik, Optical, op'ti.kal �jgolyg-ol, tremol. Optical instrument, trem-beiriant. Optie nerve, g�en gwelednbsp;Optie, op'tik n, IJygad, golwg-beiriant. Opties, trem^ddiaeth, tremofyddiaeth Optician, op.tish'an n, trembeirianwi*,nbsp;tremiadur, tremofydd. Optician'snbsp;trade, trembeiriannaeth,tremyddiaethnbsp;Optimacy, op'ti.ma.si n, goreug^wyr,nbsp;goreuon, boneddigaethnbsp;Optimate, op'ti.mat w, goreugwr, pen-Optimism, op'tim.izm, Optimity, op-tim'i.ti n, goreuaeth, goreuoldebnbsp;Optimist, op'ti.mist n, gorafiaethwrnbsp;Option, op'shun n, dewisiad, dewisnbsp;Opulence, op'u.lens, Opulency, op'ti.Ien-si n, cyfoeth, golud, cyfoethogrwyddnbsp;Opulent, op'�.lent a, cyf�ethog, goludognbsp;Or, 6r c, neu, ai, ynte, naill ai: n, eur-liw, aurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doeth Oracle, or'�..kl n, dewinfa; ateb-dduw; Oracular, �.rak'�.l�r a, dwyfol, dewiniolnbsp;Oraison, or'a.zn n, gweddi.�Orisonnbsp;Oral, �Val a, geneuol, geiriol, o enen inbsp;enen, anysgrifenedignbsp;Orange, or'anj n, eurafal, afal euraidd: a, melyngoch, rhuddf�Jyn [berllan Orangery, or'an.jur.i n, eurafallach, aur-Oration, �.ra'shun n, araeth, arawdnbsp;Orator, or'a,tur ?i, areithiwrnbsp;Oratorical, or.a.tor'i.kal a, areithyddolnbsp;Oratorio, or.a.t�r'i.� �, cyfansoddiadnbsp;cynghaneddol, traethalawnbsp;Oratory, or'a.tnr.i n, areithyddiaeth,nbsp;ffraetheb; cafeil weddinbsp;Orb, �rb n, pel, peilen, bwl, cronen,nbsp;cronell; y Ilygad. Orb of the moon,nbsp;lioergantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_dad Orbate, 6r'bat a, amddifad; diblant; di-Orbation, �r.ba'shun n, amddifadiad Orbed, �r'bed a, cylchoi, cylchognbsp;227 |
ORT path, fat. �re niet, ma-rine, pin. �rb, on cilrve, cut, tvv=too, t\Vk=took;
Orbicular, or.bifc'�.lur o, crwn, cytrgrwn Orbit, �r'bit n, cyichlwybr, rhod, cylch-dro, cylcndaith, chwylgylch; pwll ynbsp;Ilygad, twll y Ilygadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_tlodi Orbitude, �r'bi.t�d n, amddifadrwydd; Orchard, �r'tsh�rd n, perllan, afallach,nbsp;Cherry-orchard, ceinoslannbsp;Orchestra, �r'kes.tr^ n, cerddfanbsp;Orchis, 6r'kis n, caldristnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ordeinio Ordain, �r.dan' vt^ gosod, sefydlu; urddo, Ordeal, �r'di.al n, tanbrawt; dwfrbrawtnbsp;Order, or'd�r n, trefn, rheol; rhestr,nbsp;trefniant, dull; gorchymmyn, archeb;nbsp;gosodiad; urdd: v, trefnu, trin; gorchymmyn, erchi; urddo. In order,nbsp;trefnns. In order to, er mwynnbsp;Orderless, or'd�r.les o, didretn, didrefnusnbsp;Orderliness, dr'd�r.l�.nes �, trefnoldeb,nbsp;trefnusrwydd, rheoleiddrwyddnbsp;Orderly, or'd�r.li a, rheolaidd, trefnus,nbsp;gweddaidd: ac2, mewn trefn, yn dretnusnbsp;Ordinal, �r'di.nal a, rhestrol, trefn-iadol; w, urddlyfr esgob; rheol-lyfrnbsp;crefydd-dy. Ordinal numbers, rhestr-olion (cyntaf, ail, trydydd, amp;c.)nbsp;Ordinance, orMi.nans n, deddt, cyfraith,nbsp;rheol sefydledig, gorchymmyn; gosod-edigaeth, gosodiad, ordinhS.d, trefned-igaeth, penodiad; defodnbsp;Ordinary, �r'di.nur.i a, cyffredin, arfer-ol;canoiig, lledwael, lledhagr, gwrth-un: n, gweinidog sefydledig, esgob,nbsp;rhaglaw esgob; ciniaw gyfFredinnbsp;Ordinate, �r'di.nat a, trethus, rheolaidd: trefnu, gosod, penodi Ordination, �r.di.nashun w, gosodiad,nbsp;urddiad, urddiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nelau Ordnance, �rd'nans n, cyflegrau, mag-Ordonnance, or.don'ans n, iawndrefniad rhanau a�eilaa Ordure, �r'jur n, tom, baw, tail [edig Ore, �V �, mwn, delid, metel anghoeth-Ortgiid, orf'gild iawu a wna cantretnbsp;am ysbeiliad liw dydd [waddodnbsp;Orgal, �r'gal n, gwaddod gwm, sycli-Organ, or'gan �, organ; o��ryn, peir-iant, ermig. Organ-builder, saer organ. Organs of nutrition, peiriannaunbsp;maeth. Organs of reproduction, peiriannau aaepiiiad. Organs of speech,nbsp;peiriannau llafar, peiriannau yr ym-adrodd, Chylifactive organs, ceul-iadon. Digestive organs, peiriannaunbsp;treuliannoi, peiriannau traulnbsp;Organic, or.gau'ik a, olferynol, ermigol,nbsp;^iriannol; cyfiuniedig, cyfiuniol, ar-uumiol; gwreiddiol |
Organism, orga.nizm n, gosodiad peir-iannol, cyd-drefniad rhanau Organist, or'ga.nist n, organwr, organ-Organization, Sr.gan.i.zashun �, tfurf-iad, gosodiad, cyfluniad, cymheiriantnbsp;Organize, or'ga.niz vi, tretnu, ardumionbsp;Organy, or'ga.ni n, llysiau�r coludd. Wild organy, mintys y creigiau Orgasm, or'ga.zm ysbonc, hwp; calsnbsp;Orgy, 6r'ji n, gloddestwyr, noswyl ynbsp;meddwyu Orgillous, or'gil.us ce, balch, uchelfalch Orient, oVi.ent �, dwyrain, dwyr: c,nbsp;dwyrain; dwyreol; dysglaernbsp;Oriental, o�r'i.en.tal a, dwyreiniol: n,nbsp;dwyreiniwr Orientalist, oV'i.en.taUst n, un hyddysg yn yr ieithoedd dwyreiniolnbsp;Orifice, or'htis n, agorfa; safh briwnbsp;Origan, or'i.gan n, mintys y creigiaunbsp;Origin, or'i.jin n, dechreu, dechreuad;nbsp;fiynnon; tarddiad; gwreiddyn; cyn-wraidd; cynnelwad; bonedd; cyffnbsp;Original, o.ry'i.nal n, cynllun, cynysgrif:nbsp;a, dechreuol, gwreiddiol, cyntefig,nbsp;cyssefin, cynenid; hen; cyn-. Original sin, pechod gwreiddiolnbsp;Onginary, o.rij'i.nur.i a, cyntefig, dech-reuoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[codi, cychwyn Originate, o.rij'i.nat r, dechreu; tarcldu, Origination, o.rij.i.na'shun n, dechreuad,nbsp;Orison, or'i.zn n, gweddi [deilliadnbsp;Orlop, �r'lop n, llonglofftnbsp;Ornament, or'na.ment n, addurn, dillyn;nbsp;harddwch; tiws: addurno, trwsio,nbsp;harddu, prydferthu. Ornaments, cein-ion, addumaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[addurniadol Ornamental, 6r.n^.men'tal a, addurnol, Ornate, 6r.nat' a, addurnedignbsp;Ornature, 6r'namp;.tshu�r n, addumiaeth,nbsp;trwsiadaeth [adaryddiaeth, ednogaetbnbsp;Ornithology, or.ni.tboi'�.ji�, adardraeth,nbsp;Orography, o.rog'ramp;.ti n, mynydd-ddar-luniaeth Orology, �.ror�.ji n, my^nyddyddiaeth Orphan, �r'fan n, amddifad, plentyn am-ddifad: a, amdditad, heb rieni, dir�antnbsp;Orphanage, or'fan.aj n, amddifedi; am-dditattynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bibau Orpiment, �r'pi.ment n, eurlliw, eur-Orpine, �r'pin �, liysiau Taliesin,canewin Orrery, or'ur.i serddariuneg, cysodellnbsp;Orris, orhs n, cammined, elestrnbsp;Orthodox, �r'th�.doks a, uniongred,nbsp;iawn-fiyddiog, uniondybnbsp;Orthodoxy, or'tho.aok.si n, iawn-ffydd-iaeth, iawn-grededd, iawn-greanbsp;228 |
�re; iStc; line, no, ra�te; she, zh=z azure; thin, THis; j=dzh. OUT
Orthoepy, �r'th�.i.pi �, liatareg, iiatar-| Otacou8ticon,�.ta.k�w'sti.kon,Otacous-iaeth, iawn-gynauiaeth. nbsp;nbsp;nbsp;�.t�L.kuw'stik n, otieryn i gyn-
Orthoepist, �r'th�.i.pist n, iawn-gynan-j northwyo�r clyw, clywgorn Orthogon, or'th�.gun w, dull uniawn- Other, uTH'urpn, all, arali, Hall, Fromnbsp;onglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_onglog one end to the other, o ben bwygilydd�
Orthogonal, �r.thog'�.nal o, uniawn- One another, eu (eich, ein) giJydd. Orthographer, �r.thog'rS.ftir n, arddy- Somehow or other, trwy ryw fodd neunbsp;gra�yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ddygraftbi gilydd. The other side of, y tu hwnt i
Orthographical, �r.th�.graf'i.kai a, ar* Otherwise, uTH^�r.w�z ad, amgen, os Orthography,6r.thogra.ti n, IJythyraeth, amgen, amgenach, onid e, oni bai hyny,nbsp;llHhyreniaeth, arddygratii orgradj raewn modd aralJ, yn wrthwynebnbsp;silliadaeth, llythyreniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Otter, ot'hr ra, dyfrgi, dwrgi [lechan
Oscitancy, os'i.tan.si, Oscitation, os.i.ta'-shun n, dylyfiad g�nj cysgadrwydd S3rrthni; diofalwcnnbsp;Oscitant, os'i.tant a, cysglydnbsp;Oscitate, os'i.tat vi, dylytu g�nnbsp;Osculate, os'ku.lat vf, cusanunbsp;Osculation, os.kii.ia'shun n, cusaniadnbsp;Osier, o'zhur n, merhelygen. Ozier-holt, merhelygfa [gwalch y weilgi
ddarluniad Ours, u^�rz pn, eiddom, einom, eiddomnbsp;...ni. A friend of ours, cyfaill i ninbsp;Ourselves, fiwgt;,8elvz' pn, ni, nyni, einnbsp;hnnain
Ousel, w zl n, aderyn du, merwys, mwy-alchen. Water ousel, rhegen y dwfr Oust, _ fiwst vf, gwaghau; cymmerydnbsp;ymaith 'bwrw allan, troi allan, diteddu
Ortive, dr'tiv a, cyfodol, dwyreol (_enw Ottoman, ot'�.man a, Tyrciaidd: n,yst61 Ortolan, �rT�.lan n, aderyn bychan o�r, Ought, ot n, un peth, unrhyw beth, dim:nbsp;Orts, 8rts np, gweddillion, gwehilion j u, de/, I [thou, he, amp;c. J ought, dylwn,nbsp;Orvietan, or.vi.i'tan n, gWTthwenwyn dylit, dylai, dyiem, dyiech, dylent. Inbsp;Oscillate, os'il.at m, ymsiglo, sigldaflu ought to have been, dylaswn fodnbsp;yn ol ac ym mlaen fel dringlyn j Ounce, h\vns �, wns; math o wylltfilnbsp;Oscillation, os.i.la'shun n, 8igldafliad,-0aphe, wf n, ellyll, gwagysbrydnbsp;dringlyniad, sigliad o ystlys i ystlys ' Our, �^�r pn, ein; ein...njnbsp;Oscillatory, os'i.la.tur^i a, dringlynaidd �uranography, uw�r.an.ogVamp;.fi n, ser-
Ospray, os'pra n, moreryr, eryr y mOr,iOut, �wt �, allan, i maes: px, rhag-,
tra-, gor-. Out of humour, maes o hwyl. Out ot spite, 0 genfigen. Outnbsp;ot time, ammhrydlawD. Out of use,nbsp;anarteredig. Out of pocket, ar einbsp;golied. T0 put out, troi allan; dyrysu.nbsp;To speak out, llefaru yn groch, siaradnbsp;yn uchel
Osselet, os'i.let n, gargragen march Osseous, osh'us a, esgymog, esgymol Inbsp;Ossicle, os'i.kl n, esgymyn [esgyrniadnbsp;Ossification, os.i.fi.ka'shun n, asgyrniad,!
Ossifrage, os'i.fraj n, gwyddwalch, mor-j eryrmawr; esgym-dorwrnbsp;Ossify, os'i.t� r, esgymu, esg^meiddionbsp;OssivoroQs. o.siv'0.rus a, yn difa esgyrn Outact.�w't.akt'v^gweithredutuhwntinbsp;Ossuary, os'ii.ur.i n, esgymta, esgymdy Outbid, �wt.bid' vt, cynnyg dros ben,nbsp;Ost, �st n, odyn i grasu hopysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j uwch-gynnyg
Ostealgia, os.ti.al'ji.� n, poen yn yr es- Outbound, uwt.bfiiVnd'a, allfordwyol gyrn, esgymwstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Outbrave, fivvt.brav' vt, dirmygu, trech-
Ostensibie, os.ten'sLbl a, dangosadwyj feiddio nbsp;nbsp;nbsp;Lbaerliugrwydd
ymddangosol nbsp;nbsp;nbsp;[ddangosoi.Outbrazeu, fiwt.bra'zn vt, trechu trwy
Ostent, os.tent' n, ymddangosiad, dull Ostentation, os.ten.ta'shun n, rhodres,nbsp;gwag ymddangosiad, balchder, firostnbsp;Ostentatious, os.ten.ta'shus a, rhodres-gar, dangosiadus, gwagogoneddgarnbsp;Osteocope, os'ti.�.k�p �, esgymwstnbsp;Osteology, os.ti.oT�ji�, esgymdraethnbsp;Ostiary, es'tshi.nr.i �, ceg aton, abernbsp;Ostler, os'idr n, ostler; marchwasnbsp;Ostracism os'tr^.sizm n, alltudiaethnbsp;Ostrich, os'tfitsh n, estrys
Outcast, uwt'kast n, crwydryn, crwrdr-iad, gwibiad, gwibddyn, deolyn. Outcasts ot society, gwehilion y bobl OutcryjUwt'krin, gwaedd, bloedd, dolef,nbsp;arwaeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trechteiddio
Outdare, ui^t.de�F vt, autuno tu hwnt i, Outdo, uwt.dW' (p^ outdid, uwt,did':ppnbsp;outdone, �vH.dun') rbagori, biaenunbsp;Outer, fiw'tur o, allanol, nes allan (_arnbsp;Outermost, �w'tdr.m�st a, nesaf allan;nbsp;eithaf, pellat
Ostensive, os.ten'siv a, daugosol, ym-: Outbreak, figt;Vt'brak �, toriad allan
-ocr page 254-OVE path, ht, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, cfirre. cut, tvvsrtoo, twk=took; Outtace, �wt.tas' vt, taeru allan; gwy-nebu, gwynebteiddio fryson, cynhen Oatfall, uwt'l�l n, pistyil; gofer; ym-Outiit, �i^t'�t n, darpanad i fordaithnbsp;Outtorm, fi^t'form n, ymddangosiadnbsp;allanolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[allanfa Outgate, �i^t'gat n, mynedfa allan,' Outgeneral, �vvt.jen'nr.al vt, rhagorinbsp;mewn cyfrwysdra Outgoings, �^t'g�.ingz np, mynediadau allan; costau, cyrau eitbafnbsp;Outgrow, �^t.gr�'^ {pt, outgrew, �wt-grw'; pp, outgrown, �wt.gr�n') vt,nbsp;trech-dyfu, tyfu mwynbsp;Outguard, di^t'gdrd n, blaen-warchawd-wyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgelerdra, gorherodi Outnerod, fiwt.her'od vt, rhagori mewn Outhouse, �.wt'h�^s n, allandy, maesdynbsp;Outlandish, �wt.land'ish a, dyeithr, es-tronol, aiiwladol, allaiddnbsp;Outlast, dVH.last' vt, parhau yn hwynbsp;Outlaw, �wt'16 n, uu allan o nodded ynbsp;gyfraith, dyn nawdd-goll; herwrnbsp;Outlaw, �wt.16' vt, dinoddi 1 noddiadnbsp;Outlawry, �^'l�.ri n, herw-iarn, di-Outlay, �^t'la n, traul, cost [dysgnbsp;Ontleam, �wtd�m' vt, rhagori mewnnbsp;Outlet, h^'let n, gollyngle, allanfanbsp;Outline, �wt'l�n n, amlinell, cylchlinell,nbsp;cynlinell, brasluniadnbsp;Outlive, �wt.liv' vt, byw yn hwy, gcr-fiicbeddu, goroesi Outlook, uwrt.hVk' vt, gwynebfeiddio: n, rhagolwg, argoel [mewn mesurnbsp;Outmeasure, �wt.mezhur vt, rhagorinbsp;Outmost, �wt'm�st a, nesaf allan; eithatnbsp;Outnumber, �vvt.num'b�r vt, rhagorinbsp;mewn niter, bod yn Iluosocachnbsp;Outpace, �^Vt.pa*�' vt, blaenu arnbsp;Outparish, �wt'par.ish n, allanblwyfnbsp;Outpost, �wt'p�st n, rhagorsafnbsp;Outpour, �wt.p�Y vt, tywallt allannbsp;Outprize, �^^tpr�z' vt, gorbarchu; gor-brisio Outrage, �wt'raj n, dirdra, trais, dir-drais; terfysgwaith, terfysg; ysgeler-der: vt, dirdreisio, saraau Outrageous, �wt.ra'jus a, drygwyllt,nbsp;ffyrnig; cynddeiriog, gorddrygus, an*nbsp;fad, ysgelernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gelerder Outrageousness, d^t.ra'jus.nes n, ys-Outreach, �^Vt.ritsh' vt, cyrhaedd yra mhellach; tWyllo Outrider, �^t'r�.ddr n, rhagfarchogydd Outright, �\vt,r�t'arf,yn gwbi, ynllwyr; yn ddiattreg, yn ddioed nbsp;nbsp;nbsp;[wreiddio Outroot, uwt.r^t' vt, diwreiddio, dad- |
Outrun, �wt.run' outran, �\vt.ran'; pp outrun) vt, rhedeg yn gynt na,nbsp;gadaei ar ol, rhedeg heibio inbsp;Outsail, �wt,sar vt, hwylio yn gyntnbsp;Outset, �wt'set n, dechreu, decnreuadnbsp;Outshine, �vvt.sh�n' {pt Scpp outshone,nbsp;�u\Vt.5hon' vi, dysgleirio mwy, gor-ddysgleirio; tywynu allannbsp;Outside, �wt.s�d' n, tu allan, arwyneb-edd; clawr; a, nesaf allan, allanolnbsp;Outsit, �wt.sit' i^pt h, pp outsat, �^t-sat') vt, eistedd yn hwynbsp;Outspread) �\vt.8pred' amp; pp outspread) V, ilettaenunbsp;Outstanding, �wt.stan'ding o, dyledusnbsp;Outstretch, �wt.stretsh' vt, estynnbsp;Outstrip, �^Vt.strip' vt, blaenu, rhedegnbsp;yn gynt na Outs wear, �^t.sw�V (^pt ontswore, �wt-sw�V'; pp outsworn, �wt.swo�rn') vt, trechu trwy dyngu Outtalk, �w.t�k', Outtongue, �w.tung' vt, trechu amp;�r tafod Outvalue, �wt.valu vt, rhagori mewn Outvie, �^t.v�' vt, rhagori, trechunbsp;Outvote, �wt.v�t' vt, trechu trwy bieid-leisiannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[na, blaenu Outwalk, �i^t.w�k' vt, cerdded yn gynt Outwail, �wtV�l n, allanfurnbsp;Ontward, mvt'w�rd a, allanol, nesafnbsp;allan: ad, i barthau tramor, tuag allannbsp;Outwpdly, �wt'w�rd.li yn allanol,nbsp;oddi allan, o�r tu allan, yn arwynebolnbsp;Outwards, �wt'wurdz ad, tuag allannbsp;Outweigh, �wt.wa' vt, gorbwysonbsp;Outwit, �wt.wit' vt, bod yn rhy gall i,nbsp;trechu trwy gytrwysdra, hud*dwyllonbsp;Outwork, \a\Vt'w�rk n, rhagddiffyn-waith, di�ynwaith allanolnbsp;Oval, �'val a, hirgrwn, ar ddull wy, wy-fal; hirgylchol: n, hirgylchnbsp;Ovarions, �.v�r'i.us a, yn magu wyau;nbsp;Ovary, �'vur.i n, hadJestr [ wyaiddnbsp;Ovate, �'viit n, ofydd: a, hirgrwnnbsp;Ovation, �.va shun n, isortoleddnbsp;Oven, uv n n, ttwrnnbsp;Ovenful, uv'n.f�Jpl n, fFymaidnbsp;Over, �'v�rpr, uch, uwch ben, tros: ad,nbsp;rhy, tra: px, gor-, tra-, rhy-. Overanxious, tra gotalus. Over-kind, rhynbsp;dirion. Over and above, heb law,nbsp;dros ben. Spotted all over, tryfrith.nbsp;To be over, bod wedi myned heibio.nbsp;Before the service was over, cyn gor-pben y gwasanaethnbsp;Overact, �.v�r.akt' v, gorwneuthurnbsp;Overarch, �.v�r.artsh' vt, myau, bwaunbsp;230 |
Src; late, line, n�, m�te; she, zh=:z az�re; thin, Tins; jszdzh. OVE Overstep, �.viir.step' v, pasio, myned dros Overstock, �.v�r.stok'^ vt, Overawe, �.v�r.6' vt, cadw dan oin, ar-swydo nbsp;nbsp;nbsp;Lgorbwyso Overbalance, �.v�r.bal'ans tgt;, gortantoli, Overbearing, �.vur.ber'ing a, meistrol-gar, anghydoddefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi�r mor Overboard, �.v�r.b��rd' ad, tros y bwrdd. Overburden, �.v�r.bur'dn vt, gorlwythonbsp;Overbuy, �.v�r.b�' {pt amp; pp overbought,nbsp;�.v�r.bdt�) V, prynu yn rhy ddrud;nbsp;prynu gormodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beli Overcarry, �.vur.kar'i vt, cario yn rhy Overcast, �.v�r.kast' {pt amp; pp overcast) vt, taflu yn rhy belJ; cymylu,nbsp;tywyliu; trawsbwytho, trawswn�onbsp;Overcharge, �.v�r.tshdrj' vt, gorlwytho,nbsp;gorlenwi; gorotyn, gotyn gormod: n,nbsp;gorbrisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cymylu Overcloud, �.v�r.kluwd' vt, caddugo, Overcome, �.vur.kum* (pi overcame, �-v�r.kam'; pp overcome) vt, gorchfygu,nbsp;darostwng, meistroli, trechunbsp;Overdo, �.v�r.d^' (plt; overdid, �.v�r-did'; pp overdone, �.v�r.dun') vt,nbsp;gwneuthUT gormod; gorweithionbsp;Overdress, �.vdr.dres' vt, gordrwsionbsp;Overexalt, �.v�r.eg.z�lt' vt, gorddyr-chatu, tra dyrchatu Overfeed, �.v�r.t�d' (pi amp; pp overfed, �.vur.ted') ui, gorbesgu, bolrythunbsp;Overfill, �.v�r.fil' vt, gorlenwi [drosoddnbsp;Overflow, �.vfir.fl�' v, gorlito, liifonbsp;Overflow, � v�r.fl� n, arianwnbsp;Overgrow, �.v�r.gr�' (pi overgrew, �-vur.grw ? pp overgrown, �.v�r.gr�n')nbsp;V, gordyfu; gorthyfu, gorchuddionbsp;Overhang, �.v�r.hang' (pi amp; pp overhung, �.vfir.hung') v, gorddibynu,nbsp;crogi drosodd; crogi uwen beunbsp;Overhead, �.v�r.hed' ad, uwch bennbsp;Overhear, �.v�r.hiV (^ptamp;pp overheard,nbsp;�.v�r.h�rd') vt, celglywed, goglywednbsp;Overheat, �.v�r.hit' vt, gorfrydio, gor-dwymo 1 lawenhau; gorlawenychunbsp;Overjoy, o.vur.jdi' vt, gorlawenu, gor-Overlade, �.v�r.lad' (pi overladen, �-v�r.la'dn) vt, gorlwythonbsp;Overlay, �.vdr.l'a' (pi amp; pp overlaid,nbsp;�.vur.lad') vt, arlethu, gorchuddionbsp;Overleap, �.v�r.lip^ vt, neidio drosnbsp;pp overlain, �.v�r.Ian') v, gorwedd arnbsp;Overlie, �.vurdiquot; (pt overlay, �.v�r.la';nbsp;Overlive, �.v�r.�T v, byw ar ol, byw ynnbsp;hwy, goroesi Overload,�.v�r.i�d' (pi overladen, �.v�r-la'dn) vt, trallwytho, gorlwytho Overlook, �.v�r.lvVk' vt, arolygu, gor-uchwylio; edrych dros; esgeuiuso |
Overmaster, o.vur.mas't�r vt, gorch-fygu, gorthrechu 1 drech, trechu Overmatch, �.v�r.matsh^ vt, bod ynnbsp;Overmatch, �'v�r.matsh n, un trech nagnbsp;arall, un rhy gryt i aralinbsp;Overmeasure, �.v�r.mezh'�r vt, mesurnbsp;tros ben; camtarnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blaenaf Overmost, �'v�r.m�st o, uchat; penaf, Overpass, �.v�r.pas' vt, myned dros; myned heibio; esgeuiuso Overpay, �.vur.pa' ^pt amp; pp overpaid,nbsp;�.v�r.pad') vt, gordalu, gorbwythonbsp;Overplus, �'v�r.plus n, gweddill, sarid,nbsp;gwarged, rhelywnbsp;Overpoise, �'vdr.poiz n, traphwysnbsp;Overpoise, �.v�r.p�iz' vt, traphwysonbsp;Overpower, �.vur.p�^'�r vt, gorthrechu,nbsp;gorchfygu, trechunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| wasgu Overpress, �.v�r.pres' vt, gorwasgu, dar-Overprize, �.vur.pr�z' vt, gorbarchu; gorhoffi; gorbrisio nbsp;nbsp;nbsp;[drethu Overrate, �'vu.rat' vt, gorbrisio; gor-Overreach, �.vu.ritsh'u, gorhaeddu gor-ymestyn, myned dros; twyllo [ fanwl Overrigid, �.vu.rij'id a, rhy galea; rhynbsp;Overrule, �,vu,r\Vi' vi, gordwvo.goruch-reoli; meistroli; gwrtho-i, �ysu dadlnbsp;Overrun, �.vu.run' (pi overran, �.vu-ran'; pp overrun) v,rhedeg dros, ym-daenu dros; gorchuddio, anrheithio,nbsp;trawsredeg llinellaa argraffwaithnbsp;Oversee, �.v�r.8i' (pi, oversaw, �.v�r.so';nbsp;overseen, �.vfir.sir/) vt, edrych ar ol,nbsp;arolygu, goruchwyiiednbsp;Overseer, �.vtir.si'r' n, arolygwr, golyg-wr, goruchwyliwr, gorwyhwrnbsp;Overset, �.vur.set' {pt amp; pp overset) v,nbsp;dymchwel, dadymchwel, dymchwelydnbsp;Overshadow, �.v�r.shad'�, Overshade,nbsp;�.vur.shad' vt, argysgodi, cysgodi;nbsp;caddugo, tywyliu Overshoot, �.v�r.shwt' (pi amp; pp overshot, �.v�r.shot') vt, saethu dros y Dod, gorergydio; goranturionbsp;Oversight, �'v�r.s�t n, amryfusedd,nbsp;gwallolygiaeth; arolygiaethnbsp;Oversleep, �.vur.slip' (pi amp; pp overslept, �.vdr.slept') vt, cysgu dros yrnbsp;amser, cysgu gormod, gorhunonbsp;Overspend, �.v�r.spend' (pi amp;pp overspent, �.vur.spent') v, afradunbsp;Overspread, �.v�r.spred' (pi amp; pp overspread) vt, gordaenu; gorchuddio gorystorio, gorlenwi, prynu gormod [estynnbsp;Overstrain, �.vur.strUa' v, gorthynu,gor-231 |
PAD path, fat, �re, met, ma-rme, pin, orb. on, curve, cut, tvV:^s:too, t^k=:took:;
�re; liite; line, no, miite; slie, zh=:z azure; thin, this; j=dzh. PAL
Paddle, padl n, rhodl; rhwyt: u, rhodli, rhwyto; yslotian
Paddock, pad'uk n, llyffant mawr; llan-erch, cae, rhwyl. Paddock-stool, Lwyd y barcud
Padlock, pad'iok n, do egwyd [oro�an Paean, pi'an n, can o orfoledd, mawlgan,nbsp;Paedobaptism, Pedobaptism, pl.do.bap'nbsp;tlzm n, bedydd babanodnbsp;Pagan, pa'gan n, cenedlddyn, un digred,nbsp;eiliinaddolwr: a, digrednbsp;Pagauism, pa'gan.izm n, paganiaeth,nbsp;anghristiaeth, eilunaddoliaethnbsp;Page, paj ji, tudalen; gvresyn, gwas,nbsp;g'^'astrodyn: tJi,nodi tndalenau;gweininbsp;Pageant, paj'ant n, coeglnn: �, coeg-wych, gwagfaich, rhodresolnbsp;Pageantry, paj'an.tri n, coegwychder,nbsp;rhodres, rhwysgfawredd, gwagym-ddangosiad
Paginal, pU ji.nal n, tudalenol Pagoda, pd.g�'d^ Pagod, pa'god snbsp;eilnn-demi Indiaiddnbsp;Paid, pad pt amp; pp.�Paynbsp;Pail, pal n, ystwc, crwc, celwm, paeolnbsp;Pailful, pui l^l n, ystycaid, celyrnaidnbsp;Pain, plin n, poen; gwaew, gwst, dolnr;nbsp;gohd; poeuedigaeth; llaiur ; cosp: vt,nbsp;poeni, dolurio, blino. Painstaking,nbsp;llafurus, lialargar, divr^d. Pain ofnbsp;the bowels, coluddwst. Extreme pam,nbsp;dirboen. To take pains, ymboeni, ys-tigo, ymdrafierthunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_ llafurus
Painful, pan'fiVl a, poenus, dolurus; Paintulness, pan'fVvl.nes n, poenusrwyddnbsp;Painim, pii'nim n, anghredadyn [hawddnbsp;Painless, piin'les a, diboen; esmwyth,nbsp;Paint, pant n, paent, liiw, darlunliw; v,nbsp;paentio, Uiwio, arliwio; darlunionbsp;Painter, pan't�r n, paentiwr; arliwydd,nbsp;darliwydd, arluniwr _ f darlunnbsp;Painting, pan'ting �, paentiad; llun,nbsp;Pair, p�r �, par, dau, cwpl: v, paru,nbsp;cymham; cydio. Pairs, cymhariaidnbsp;Palace, pal'iis n, llys, plas, neuadd [ crwnnbsp;Paladin, parAain n, marchog y Bwrddnbsp;Palfflology, p�,li.or�.ji n, hynafiondraethnbsp;Palaeontology, pa.li.on.tor�.ji n, clodd-iandraetb, hentodaethnbsp;Palanquin, pal.an.kiV n, math o gludainbsp;a ddygir ar ysgwyddau dynionnbsp;Palatable, par^.ta.bl a, chwaethus,nbsp;blasus
Palatal, pal'^.tal a, gorchfannol. Palatal consonants, gorchfannolion Palate, pal'at n, ta�od y geneu, gorch-t'ant, gorchfaunedd; arciiwaeth, bias
Palatial, pa.la'shal a, llysaidd, llysol, ardderchog; gorchtanneddolnbsp;Palatic, pal'Atik a, gorchtanneddolnbsp;Palatinate, pa.lat'i.nat n, breiniarllaeth,nbsp;breinfa
Palatine, paTa.tin a, breiniarllaidd, breiniog. Count palatine, breiniarllnbsp;Palaver, p^.U'v�r n, gormod-siarad,nbsp;baldordd: rt, bragaldian, gwagsiaradnbsp;Pale, pal a, gwelw, gwelwlas,gwynwelw,nbsp;glaswyn, ilwydaidd; glas: n, pawl,nbsp;cledr, cledrbawl; palls; clawdd;nbsp;awdurdodaeth, rhaglawiaeth; argae^nbsp;caeran, amgaerau: v, cledm, cledr-gau; palisio; gwneyd yn welw. Palenbsp;death, yr ai^eu glas. Pale-eyed,nbsp;llygadbwl. Pale-faced, wynebiwyd.nbsp;To turn pale, gwyneblasu, gwelwinbsp;Palendar, pal'en.d�r n, math o lon^nbsp;fechannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_wyni
Paleness, pal'nes n, gwelwedd; glas-Paleous, pali.us a, eisinog, uslyd, clbog Palette, pallet n, liiwfwrdd paentiwrnbsp;Palfrey, paTfri crynfach, palfre, pal-ffrai, gwilwst
Palinode, palT.n�d n, gwrthgan Paling, palling n, clednad, paliswaithnbsp;Palisade, pal.i.s^d', Palisado, pali.sa'donbsp;n, palis, gwaic, cledrwaithnbsp;Palisade, paU.sad' vt, cledrgau, palisionbsp;Palish, palish a, gowelw, ilwydaiddnbsp;Pall, p6l n, eiorlen: v, diflasu;llwfrhau;
brawychu; cuddio ag eiorlen Palladium, pa.la'di.um n, diogelwch,nbsp;amddidynfa; math o fetelnbsp;Pallet, pal'et n, gwely bychan, glwthnbsp;Palliament, paryamp;.raent n, gwisg, dilled-yn, achre
Palliard, nal'yurd n, godinebydd Palliate, pai'i.at vt, esgusodi; ysgafnhaunbsp;Palliation, pal.i.a'shun n, esgusodiadnbsp;Palliative, pal'i.a.tiv a, esgusol; es-mwythaol: n, esgusodai; llinaryddnbsp;Pallid, pal'id a, gwelw, glaswyn, llwydnbsp;Palimali, pel.mer n, math o chwareu knbsp;phel a gordd; gorddnbsp;Palm, pain n, pal, ilawf cledr Haw; liednbsp;Haw; balalwyt; paimwydden; buddug-oliaeth: vt, paltn; cudd-dwyllo; tadunbsp;ar, Palm-Sunday,Suly blodau. Palm-tree, paimwydden, palmidwyddennbsp;Palmer, pa'm�r n, perenn. Palmer-worm, pryt cadachog [wyddeunbsp;Palmetto, pal.met'� n, math o balm-Paimilerous, pai.mit'ur.us a, a ddygonbsp;balinwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L palfdroediog
Palmiped, pai'mi.ped a, cyfandroeo!
233
-ocr page 258-PAP p^th, fat. ere, met, m^-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tA�zsrtoo, t�X'k=took; Palmister, pal'mis.tur �, llawddewin, palfswynwr Palmistry, pal'mis.tri n,palfddewimaeth Palmy, pS.'mi a, palmwyddognbsp;Palpability, pal.pa.bii'i.ti w, hydeimledd,nbsp;eglurder, amlygrwyddnbsp;Palpable, pai'pa.bl a, hydeiml, teimlad-wy; hynodol, eglur, amlwgnbsp;Palpitate, pal'pi.tat vi, dychlamu, euro,nbsp;dyheuo, tysmwyo Palpitation, pal.pi.ta'shun n, dychlam-iad y galon, calon-guriad, tysmwyad Palsgrave, pdlz'grav n, teyrn-iarllnbsp;Palsical, p�l'zi.kal, Palsied, p�l'zid a,nbsp;parlysaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^gwywhamt Palsy, p�i'zi n, parlys, hamt y g�au, Palter, p�l't�r igt;, gvrastraffu, ofera; cecru nbsp;nbsp;nbsp;[ gwaeledd Paltriness, pol'tri.nes w, aistadledd, Paltroon, Poltroon, p�l.trv^n' w, llwfrginbsp;Paltry, pol'tri a, distad), gwael, gorwaelnbsp;Paludal, pa.l�'dal �, corsog, corsenognbsp;Pampas, pam^paz np, gwastadleoeddnbsp;Deheudir America Pamper, pam'p�r vt, pesgu, mwyth-borthi, mwythlenwi, gorbesgu Pamphlet, pamt'let n, liyfran, llyfrynnbsp;Pamphleteer, pamt'.le.tiV n, Ilyfrenyddnbsp;Pan, pan n, padell, padellan, pannbsp;Panacea, pan.a.si'^ n, meddyginiaethnbsp;holliacholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 uwd bara can Panada, pAna'd�., Panado, pAna'd� n, Pancake, pang'kak n, cremog, cremogen,nbsp;crammwyth, crammwythen [usnbsp;Pancratic, pan.krat'ik a, meistrol-gampnbsp;Pancreas, pang'kri.as w, cefndedynnbsp;Pandect, pan'dekt n, cyflawn-draethawdnbsp;Pandemic, pan.dem'ik a, perthynol i�rnbsp;bobl neu�r wlad oli, cyffredinolnbsp;Pandemonium, pan.ui.m�'ni.um �,cythnbsp;reulfa, cythreul-lys, mallgyrchnbsp;Pander, pan'dur n, llatai,ceisydd putainnbsp;vi, gweini, nwytweininbsp;Panderism, panaurJzm �, llateiaethnbsp;Pandiculation, pan.dik.�.la'shun n, ym-ystwyriad, estyniad Pandour, pan'dw�r n, traedfilwr yn Awstrianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[erwth Pandurated, pan'd��r.S.ted a, ar ddull Pane, pan w, pedronyn, cwar, cwarelnbsp;Panegyric, pan.i.jer'ik n, canmoliaeth,nbsp;arwyrainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiniol, moliannoi Penegyrical, panXjer^i.kal a, arwyr-Panegyrist, pan.i.jsJ^'ist n, moiiannwr Panel, pan'ei n, pennill, pedronglyn onbsp;estyilwaith; rheithrestr [gvraewnbsp;Pang, pang n, gloes, pang, gwasgfa. |
Panic, pan'ik w, dychryn, arswyd, braw, echrys, echryndod, dychryn diachos;nbsp;o, disymmwth, heb achos. Panic-struck, Panic-stricken, dychrynedignbsp;Panicle, pan'i.kl �, panigl ^uriad baranbsp;Paniti cation,paD.i.fi.ka'shunn,gwnenth-Panivorous, p�,.niv'�.rus a, yn bwytanbsp;bara, barafwyta Pannade, pa.nad' n, carlam, carlamiad Pannage, pan'aj n, mes a chyftetybnbsp;fFrwythaur goedwig; mestraint, hawlnbsp;i fesa ( sadell, pynoreg; cromil nebognbsp;Pannel, pan'ei n, panel, ystrodyr, ystarn;nbsp;Pannier, pan'y�r n, cefn-gawell, ys-borthen, pynoreg Panoply, pan'o.pli w, llwyrarfogaeth Pansofical, pan.sof 'i.kal a, hoiiddoethnbsp;Pansy, pan'zi n, y feidiog drilliw, ynbsp;blodeuyn ofergarn Pant,pant vi, dyhen,dychlamn; hiraethu Pantaloon, pan.ta.iwn' n, digrilwas, ys-gentyn. Pantaloons, llodraunbsp;Pantheism, pan'thi.izm n, hollduwiaethnbsp;Pantheon, pan.thi'un �, teml yr hoilnbsp;ddnwiau yn Rhntain ac Athenianbsp;Panther, pan'thur n, math o fwystfilnbsp;rheibus tebyg i�r llewpartnbsp;Pantile, pan't�l n, catnbeithynennbsp;Pantler, pant'iur n, ceidwad y baranbsp;Pantofie, pan.tw'fl n, esgid, nosesgidnbsp;Pantology, pan.tol'o.ji n, holwyddoregnbsp;Pantometer, pan.tom'i.tur n, oll'esuryddnbsp;P antomime, pan't�.m�m n, mudchwareu; ymystnmiwr, mud-ddynwaredydd Pantry, pan'tri n, bwydgeii, bwyttynbsp;Panurgy, pa.nur'ji n, holifedruseddnbsp;Pap, pap n, uwd; diden, teth, bronnbsp;Papa, pApA n, tad, tada, datanbsp;Papacy, pa'pd.si n, pabaethnbsp;Papal, pa'pA a, pabol, pabaidd I pab�olnbsp;Papaverous, pi.pav'ur.us a, pab�aidd.nbsp;Paper, pa'p�r n, papyr: vt, papyro; rhoinbsp;ar bapyr. Paper-maker, papyrydd,nbsp;papyrwr. Paper-mill, melin bapyr.nbsp;Paper-stainer, papyrliwydd. Blotting-paper, sugnbapyr. Brown paper,nbsp;papyr llwyd Papery, pa'pnr.i a, papyraidd, fel papyr Papescent, pa.pes'ent a, bywynog;nbsp;meddal Papier-mach�, pap.l.�.ma'sh� n, defn-ydd cyfansodaedig o bapyr mwydedig Papilio, pApil'yo eiiier, g;�yn bywnbsp;Papilla, pApiKa (p papillce, pa.pil'i) n,nbsp;diden, teth, tethan Papillary, pap'i.lar.i, Papillous, pap'i-lus a, dideaol, tethol, tethog 234 |
�rc; late, i�ne, n�, m�te; she, zb=z iizure; thin, this; j=dzh. PAR
PAR paih, fat, �re, met, mar-ine, pin, �rb, on, c�rvc, cut, t\V-=rtoo, t^ekrstook;
Parget, par'jet n, cymmrwd, plastr Parneuon, par.iii'li.iin, Parhelmm, par-hi'ii.um rhith haul; mab haulnbsp;Parietal, pa.n'i.tal a, ystlysturiol. Parietal bone, asgwrn y siolnbsp;Parility, pS.ril'i.ti n, tebygolrwyddnbsp;Paring, f�r'ing w, piliad, piliant; craw-en. Parings, pihon, naddion, creifion,nbsp;crafionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol, plwytog
Parish, par'ish n, plwyf, plwy: a, plwyl-Parishioner, p^.rish'un.ur n, piwyiwr, un plwytog (^p plwyto]ion,plwytogion)nbsp;Parisian, pa.rizh'yan n, Pansiadnbsp;Parisyllabic, par.i.si.iab'ik a, cydsillatolnbsp;Paritor, par'i.tur n, rhingyU, gwysiwrnbsp;Parity, par'i.ti n, cymmeiiitiolaetli,cyfar-talrwydd, cydraddolrwydd, cystadleddnbsp;Park.plrk w, pare, cae, hyddgae, ceufaesnbsp;Parley, par'll n,cyhafaredd: ri, cynnadlunbsp;Parliament, pdr'Ii.ment n, senedd, sen-eddr. Parliament-house, senedd-dy.nbsp;Act of Parliament, gweithred senedd-ol. Member ot Parliameiit(M.P.\aelodnbsp;o�r senedd (A.S.), seneddwr [eddolnbsp;Parliamentary, par.li.men'tur.t a, sen-Parnassian, par.nash'an a, awenyddolnbsp;Parlour, parW n, parlawr, gwestgellnbsp;Parlous, par'lus a, llymgraff, cytrwysnbsp;Parochial, pa.ro'ki.ai a, plwytolnbsp;Parochiality, pa.ro.ki.al'i.tl n, plwyf-oliaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trawswawdiad
Parody, par'o.di n, trosglwyddwers; Parol, par'd a, geiriol, ar dafodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Parole, pd.r�l' n. gair; addewid: a, geiriolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyfenw, argyfenwad
Paronomasia, par.�.n�.ma'zhi.a n, ar-Paronymous, pa.ron'�i.mus a, tebyg i enw neu air arailnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lbychan
Paroquet, par.().ket' �, math o barot Parotid, pa.rot'id o:, poerol, glyfoerolnbsp;Parotis, pa.ro'tis n, glyfoer-chwarennbsp;Poroxysm, par'oks.izm n, cyrch, poeth-gyrehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol, tadladdol
Parricidal, par'i.si.dal a, rhianladdiad-Parricide, par'i.s�d n, tadladdiad, rhian-laddiad; tadleiddiad, rhianleiddiad Parrot, par'ut n, yr aderyu parot^nbsp;Parry, paPi w, gochelyd, troi heibionbsp;Parse, pars vt, dosbarth-dreiglo geiriaunbsp;Parsimonious, p^r.si.m�'ni.us a, anhael,nbsp;arbedus, llawgauad, cybyddolnbsp;Parsimony, par'si.mun.i n, crintach-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ parsley, troed y cyw
Parsley, pars'll n, perllys, persli. Hedge-Parsnep, pars'nep, Parsnip, pars nip �, panas, llysiau Gwyddelig. Cow-parsnip, efwr, efyrllya
Parson, par'sn w, otteinad, pengior Parsonage, p3.r'sn.aj n, pengionaeth;
periglordy, perigiorfa, persoady Part, pdrt �, rhan, cyt'ran, darn, dryll,nbsp;peth; parth, parthed; tu, plaid, ochr:nbsp;t;,rhanu, parthu; gwahauu; ymranu;nbsp;ymwahanu; ymadael. A man ot parts,nbsp;dyn doniog. Parts of speech, rhaoaunbsp;ymadrodd. Parts, doniau. To partnbsp;with, ymadael a, gollwngymaith. Tonbsp;part the hoof, �brehogi yr ewinnbsp;Partage, par�tUj w, rhaniad, ymadawiadnbsp;Partake, par.tKk' v, cyfranu, cyt'ranoginbsp;Partaker, p^r.ta'khrn, rhanwr, eyfranwrnbsp;Parterre, p�r.t�V w, blodeuta gardd,nbsp;blodeuardd (_pleidioI, untuog, tueddolnbsp;Partial, par'shal a, rhanol, hannerog;nbsp;Partiality, par.shi.aPi.ti n, tueddgar-wch, pleidgarwch, tueddolrwyddnbsp;Partialize, par'shai.�z vt, ochri, pleidio,nbsp;tueddoli, gwyro barnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( ran
Partially, par'shal.i ad, yn dueddgar; o Partible, par'ti.bl, Partable, par'ta.bl a,nbsp;rhanadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[n,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cylranogwr
Participant, p^r.tis'i.pant a, cyfranog; Participate, p�.r.tis'i.pat vt, cyfranogi,nbsp;caelrhannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ranogiad
Participation, pamp;r.tis.i.pa'shun n, eyf-Participator, par.tis'i.pa.tur n, eyfran-ogydd ^ nbsp;nbsp;nbsp;^ [ladol, cytraniadol
Participial,p�lr.ti,sip'yal a,rhangymmer-Participle, pdr'ti.sip.I n,rhangymmeriad, cytfanai
Particle, par'ti.kl n, dryllyn, dernyn, mymryn, dos, tipyn, til, ith; banyu,nbsp;arsill. Broken particles, maiurionnbsp;Particular, par.tifc'�.l�r a, neillduol,nbsp;penodol, hysbysoi, enwedigol, priodol:nbsp;n, pwnc, pen, dosben, peth neillduol.nbsp;Particulars, manylionnbsp;Particularity, par.tik.�.lar'i.ti n, neill-duoldeb, rhaledd, penodoldebnbsp;Particularize, par.tik'�.iur.�z vt, pen-odi, dosbenu |_iad: a, ymadawolnbsp;Parting,par'ting,n,gwahaniad ;yraa(law-Partisan, par'ti.zan n, pleidiwr, pieid-ddyn, cefnogwr; cadbleidydd; ffounbsp;llywydd
Partition, plr.tish'un �, rhaniad; pared, canoltur: vt, gwahanranu, dosbarthunbsp;Partlet, part'let n, gwddfdorch; iarnbsp;Partly, part'ii ad, mewn rhan, o ran,nbsp;yn rhanol; go-, Bed-Partner, part'nur n, cyfaill, cydymaith;
cydwr, cytranogwr, cyd-drmwr Partnership, p^rt nur.ship �, cTtranog-j aeth, cyd-drioiaeth, cymdeithasnbsp;236
-ocr page 261-�r�; late. l�ne, no, miite; she, 2h=z assure; thin, this; J=dzh. PAT
Partridge, par'trij �, coriar, petrusen, clugiarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ esgor Parturient, par.tn�r'i ent a, ar esgor, yn Parturition, par.t�.rish'un n, esgoriadnbsp;Party, par'ti n, plaid; un, rhyw unnbsp;person. Party-coloured, amliwiog,nbsp;orithliwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fannau Parulis, p^.r^'lis Uynoryn yn y gorch-' Parvenu, par'vi.n� w, newyodiannbsp;Parvis, par'vis n, porth eglwysnbsp;Parvitude, par'vi.t�d, Parvity, par'vi.tinbsp;n, bychander, bychaneddnbsp;Pas, pS. n, cara; biaenoriaethnbsp;Pascnal, pas'kal a, perthynol i�r Fasenbsp;Pasquin, pas'kwin, Pasquinade, pas-kwi.nad' n, duchan, gogangerddnbsp;Pass, nas myned heibio, hwntu, pasio;nbsp;ceraded; gwario, treulio; hwylio ymnbsp;mlaen; brathu: n, cy�wr, sefyLfa;nbsp;culffbrdd, bwlch; taith-drwydded,nbsp;mudwarant; brath. To bring to pass,nbsp;dwyn 1 ben. To pass tor, rayned ynnbsp;He. To pass over, gadaei allan,nbsp;esgeuluso. To pass sentence, rhoddinbsp;barn, dedfrydu. To pass away time,nbsp;difyru yr amser. To pass through,nbsp;trwyddedu. Passing-bel), cnul, cnull,nbsp;clul, marw-gloch, dyhuddglochnbsp;Passable, pas'a.bl a, hylwybr; derbyniolnbsp;Passado, pa.sa'd� n, gwth, ysgwthiadnbsp;Passage, pas�aj n, tramwyta, mynedfa,nbsp;fiordd; trosgiwydd-daith, taith; tros-glwydd ;mynediad; ymadrodd, gwers,nbsp;rhau 0 gyfansoddiadnbsp;Passenger, pas'en.jur n, teithydd, tram-wywr, trwy ddedwr^cyflelyb i adar y tonbsp;Passares, pas'ur.iz np, goifanod, adarnbsp;Passerine, pas'ur.in a, o ryw adar y tonbsp;Passibility, pas.i.bil'i.ti n, dyoddeiol-Passible, pas'i.bl a, dyoadefadwy fdebnbsp;Paosion, pasti'un n, dyoddelaint, goddet-iant; gw^n, nwyd; drygnwyd, poeth-W3rn, gwylltineb; traserch, cariad.nbsp;Passion-week, yr wythnos cyn y Pasc.nbsp;Iliac passion, cnofar coluddion mannbsp;Passionate, pash'un.at a, hyddig, nwyd-wyllt, tanllyd; traserchus, chwannognbsp;Passive, pas'iv a, goddefol, goddefgarnbsp;Passiveness, pas'iv.nes n, goddefgarwchnbsp;Passover, pas'�.v�r n, y Pascnbsp;Passport, pas'p�Vt n, teithdrwyddednbsp;Past, past a, wedi myned heibio, yn ol:nbsp;px, wedi. Half-past two oulock,nbsp;Jianner awr wedi dau o'r glochnbsp;Paste, past n, toes; glud; syth: ��, gludionbsp;Pasteboard, past'b�'rd n, papyrtwrdd,nbsp;gittclien |
Pastern, pns'turn n, egwyd march, deiiw Pastil, pas'til n, gludbaentnbsp;Pastille, pas.til' n, glud peraroglusnbsp;Pastime, pas'fim w, chwareu, mtyrwch,nbsp;dityrwaith Pastor, pas'tdr n, bugail; gweinidog Pastoral, pas't(5.ral a bugeilaidd, bugeil-iol: n, buiieilgerdd Pastorate, pas'to.rat n, swydd gweinidog Pastry, pas'tri n, cySeithfwyd, pastei-yddiaeth. Pastry-cook, cy�eithydd,nbsp;pastei wrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^porfadwy Pasturable, pas'tshii.ra.bl o, hybawr, Pasturage, pas'tshii.raj n, porfadnbsp;Pasture, pasTshur �, porfa, porfel, am-bawr: v, portau, portelu, porianuu,nbsp;pori. Pasture-ground, tir porfanbsp;Pasty, pas'ti n, pastainbsp;Pat, pat vt, godaro, cnithio, palfio: v,nbsp;paltod, cis, ysgafn-gis, cnith: ad, ynnbsp;dra addas: a, llwyr berthynolnbsp;Pataca, pat'amp;.ka, Patacoon, pat.^.kwn'nbsp;n, bath Yspaenaidd, 4^. 3c. Patch, patsh n, clwt, clytyn; ysmot: rf, clytio, cyweirio; ysmotionbsp;Pate, pat n, 8iol,pen, copa, iad. Bald-pated, corynfoei, penfoelnbsp;Patefaction, pat.i.f^'shun �, dynoeth-iad, amlygiad, cyhoeddiadnbsp;Patella, pa.tel'S n, padell y benlinnbsp;Paten, pat'en n, cymmunddysglnbsp;Patent, pa'tent, pat'ent n, breintlythyr:nbsp;a, bremtlyth^og; agored, cyhoedd;nbsp;priodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I iannydd breintlythyr Patentee, pa.ten.tl', pat.en.ti' n, medd-Pateraal, pa.tur'nal o, tadol, tadaidd, tadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ aeth Paternity, pS.tur'ni.ti n, tadogaeth, tad-Paternoster, pat.�r.nos't�r n, gweddi yr Arglwydd, pader Path, path (jopaths, paTHz) n, llwybr, ffordd, rhodle. A beaten path, llwybrnbsp;sathredig Pathetic, pa.thet'ik, Pathetical,pa.thet-i.kal a, per-wresog; traserchus, serch-gynhyriiol, cynhyrliol, deflrous Pathless, pS.tii les a, dilwybr, diffordd,nbsp;disathr, ansathredignbsp;Pathology, p��thof6.ji n, clefyd-ddysgnbsp;Pathos, pa'thoa n, poethder, teimlad,nbsp;gwres, angerddoldebnbsp;Pathway, pkth'wa n,troedflfordd,arlwybrnbsp;P atible, pat'i.bl a, dygadwy, goddetadwynbsp;Patience, pashens n, amyneddnbsp;Patient, pa'shent a, amyneddgar,goddefgar; n, dyn ciat, claf, goddefyddnbsp;Patm, pat'm �, cymmunddysglnbsp;237 |
PEC path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, tw=too, t^k=took;
Peat, pit n, mawn, cleiad, bating, bieting Pebble, peb'1, Pebblestone, peb�i.st�n n, Patois, pat'w� n, priodiaith y werin, gweriniaeth, llediaith [^dad, patriarchnbsp;Patriarch, pa'tri.Irk n, prifdad, uchel-Patriarchal,pa.tri.ar'kal a,patriarchaiddnbsp;Patriarchate, pa.tri.ar'kat, Patriarchy,nbsp;pa.tri.ar'ki n, patriarchaeth, uchel-dadaeth, prifdadaethnbsp;Patrician, pa.trish'an n, boneddwr; a,nbsp;dyledog, boneddig, boneddigaiddnbsp;Patrimonial, pat.ri.mo'ni.al a, trettadolnbsp;Patrimony, pat'ri.mun.i n, etiteddiaeth,nbsp;treftad, trettadaethnbsp;Patriot, pa'tri.ut n, gwladgarwrnbsp;Patriotic, pa.tri.ot'ik a, gwladgar,nbsp;gwladgaroi Patriotism, pa'tri.otjzm w, gwladgarwch Patrol, pa.troi' n, cylchwylwyr. nos-wylwyr: vi, cylchwyiio, cylcholygunbsp;Patrology, p^.trol'o.ji n, tadofyddiaethnbsp;Patron, pa'trun �, noddwr, cynneilydd,nbsp;cynneiliadjtadog.ymgeleddwr. Patronnbsp;day, gwyi mabsant[uawdd, ymgeleddnbsp;Patronage, pa'trun.aj n, tadogaeth;nbsp;Patronal, pa'trun.al a, tadogol, noddolnbsp;Patroness, pa'tmn.es n, noddwraignbsp;Patronize, pa'trun.�z vt^ noddi, am-geleddu, amddifiynnbsp;Patronimic, pat.r5.nim'ik tadenwnbsp;Patronless, pa'trun.les a, dinawdd, di-noddednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lpadell Pattellitorm, pa.tel'i.form a, ar ddull Patten, pat'en n, gwadn colofn; ffollach. Patten-maker, fFollachwr Patter, pat'ur vi, pwyo, trwstguronbsp;Pattern, pat'urn n, ilun, C3mllan,cynne]wnbsp;Paucity, p�'si.tl n, anamlder, anamleddnbsp;Paunch, pansh n, poten; ceudod, bol,nbsp;perfedd; vt, cestio; diberfeddunbsp;Pauper, po'pur n, tlottyn, rheidusyn,nbsp;un tlawdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^tlodi Pauperism, po'pur.izm n, rheidusedd, Pause, pdz n, seibiant; ymsahad, satiad,nbsp;peidiad, paid, gorphwysiad, saib: vi,nbsp;gorphwys, aros; ystyriednbsp;Pavan, pa'van n, math o daplasnbsp;Pave, pav vt, paimantu, llono, llasamu,nbsp;llechlorionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liaw, llawr ceryg Pavement, payment n, palmant, Uech-Pavier, pa'vi.ur n, llasarnwr, lloriwr Pavid, pav'id a, otnusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[babeli Pavilion, pl.vil'yun n, pabell, teyrn-Pavo, pa'v�, Pavone, pa.v�n' n, paen, pawannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([aidd Pavonine, pav'�.n�n a, paenaidd, peun-Paw, p6 n, palf, pawen; crafanc: v, palfu, jawenu, palfchwareunbsp;Pawk, pok n, ceimwch bychan |
Pawn, pon n, gwysti, arwysti; un o werin y wyddbwyil: vt, gwystlo, ar-wystlo; pridionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f tasnachwr Pawnbroker, p��'br�.kvir n, gwysti-Pawnee, pC.ni'�, gwystlwr Pay, panbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paid) r, tain; gwobr- wyo: n, taJ, cyflog Payable, pa'a.bl a, dyledns, taladwynbsp;Paymaster, pa'mas.t�r n, taliedydd; pentalwr nbsp;nbsp;nbsp;[aeth Payment, pa'ment n, tal, taliad, taiedig-Pea, pi n, pysen. Peas-cod, Peas-shell, coden pys. Peas-haulm,callod. Peas-porridge, cawl pys. Chick-peas, pysnbsp;y llygod, Heath-peas, pys y coednbsp;Peace, pis n, hedd, heddwch, tangnefedd,nbsp;tanc, tangnef^ taw: i, nsti gosteglnbsp;Peace-maker, tangnefeddwr. Peace-offering, heddoffrwm, heddaberth.nbsp;Peace-officer, heddswyddog. Clerknbsp;of the peace, ysgrifenydd yr heddwch.nbsp;To swear the peace against, tyngu ofunbsp;un. To hold one�s peace, tewi, tewinbsp;a SOD. Justice of tne peace, hedd-ynadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^dystaw; tangneteddus Peaceable, pi'sa.bl n, heddychlawn; Peaceableness, pi'sa.bUnes n, heddych-loneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawn Peaceful, pisT^?l a, heddychol, heddych-Peach, pitsh n, eirynen wlanog, afal gwlanog. Peach-coloured, gwynruddnbsp;Peachick, pi'tshik n, cyw pawannbsp;Peacock, pi'kok n, ceiliog pawan, paeunbsp;Peahen, pi'hen n, iSr bawan, paenesnbsp;Peak, piK n, pig; crib, blaenwedd, copa,nbsp;ban, bal: vi, nychu, salweddu; Uechiannbsp;Peal, pil n, cydolsain clych, darystain: V, cydseinio; darystemio Pean, pi'an n, mawlgannbsp;Pear, p�r n, gelleigen, peran, rhwynen. Pear-tree, gelleiwydden Pearl, purl n, myrieriden, perl, gem;nbsp;math o argrafflythyren. Mother ofnbsp;pearl, cragen llymarch. Seed-pearls,nbsp;perlau man Pearly, pur'li a, myrieridaidd; perlaidd Pearmain, pe�r.man' n, math o afal pernbsp;Peasant, pez'ant n, gwiadeiddiwr; tai-ogyn; taioges Peasantry, pez'ant.ri n, y gwladeidd-wyr, y gwledigion, pobl y wlad, y gwreng, y taiogiaid groyn, caregan. Pebbles, gro, caregos Pebbly, peb'li a, llawn caregosnbsp;Peccability, pek,a.biri.ti �, nybecheddnbsp;238 |
�re; laf�?; Vine, n� m�te; she, zh=:z azdre; thin, this; j=dzh. PEN
Peccable^ pv.k a,bl a, a allo becha, hybechnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bychan Peccadillo, pek.a,dil'� n, beiyn, pechod Peccancy,pek'an.si�, pechadurusrwydd,nbsp;drygnawa��d, drygioninbsp;Peccant, pek ant a, belas, pechadnrusnbsp;Peccavi, pek.aVi t�lt;, pechais: n, dull onbsp;otyn maddeuant Peck, pek n, pee, pecaid, wyth chwart; cnoc: vty pigo; cnoceilu. To pecknbsp;at, beio ar, ymhei a, biinonbsp;Pecker, pek'�r n, pigwr, cnocellnbsp;Pectinated, pek'ti.na.ted a, cribddullnbsp;Pectoral, pek'tur.ai a, dwylronol: �,nbsp;addum y ddwyfron, dwyfronegnbsp;Peculate, pek'�jat v. twyilo�r wladnbsp;Peculation, pek.�Ja'shun n, celciad,nbsp;lladrad, ysbeiliad trysor cyffredinnbsp;Peculator, pek'�.la.tur �, ysbeiliwr ariannbsp;y cyhoedd Peculiar, pi.k�'li.�r a, priod, priodol; neillduol, unig; arbenig: n, pethnbsp;neillduol; plw^ gwahan-freiniolnbsp;Peculiarity, pi.k�.li^'i.ti n, neiilduol-rwydd; peth neillduol arian, arianoinbsp;Pecuniary, pi.k�'ni.ur.i c, perthynoi inbsp;Ped, ped �, panelyn, basgedan; pynioregnbsp;Pedagogue, ped a.gog n, athraw plant,nbsp;ysgolteistrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[organ Pedal, ped'ai a, troedol: n, troedbib Pedant, ped'ant n, crachathraw, crach*nbsp;ysgoihaig, coegathrawnbsp;Pedantic, pi.dan'tik a, coegddysgedignbsp;Pedantry, ped'an.tri n, coegddysgeid-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ werthu Peddle, ped'1 r, ofera, simera; man-Pederast, ped'nr.ast n, gwrywgydiwr Pederasty, ped'ur.as.ti �, gwrywgydiadnbsp;Pederero, ped.i.ri�r'� n, cyfiegr bychannbsp;Pedestal, ped'es.tal n, bonsangnbsp;Pedestrial, pi.des'tri.al a, troedolnbsp;Pedestrian, pi.des'tri.an n, pedestrydd,nbsp;gwr traed; troedol Pedestrious, pi.des'tri.us fl, pedestraidd Pedicle, peai.kl w, coes neu baiedrynnbsp;aeilennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dik'ii.lus a, lleuog Pedicular, pi.dik'�.lur, Pediculous, pi-Pedigree, ped'i.gri n, ach, achwedd, gweiygordd, boneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[coronig Pediment, ped'i.ment n, talog, talfa, Pedier, ped'iur n, gwicawr, gwiewr,nbsp;taithfasnachyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crachtasnach Pedlery, ped'lur.x n, crachnwyddau; Pedling, ped'iing n, crachtasnaebaetb: a, cracblasnacbol, gwicol; gwael Pedobaptism, pi.d�.bap'tizm n, bedyddnbsp;babanod, bedydd plant |
Pedobaptist, pi.do.bap'tist to, bedyddiwr plant, pleidiwr bedydd babanodnbsp;Pedometer, pi.dom'i.t�r n, camlesuryddnbsp;Peel, pil ?i, pil, croen, rbisgl; tfwrn-bren, rhawlech: v, pilio, dirisglonbsp;Peep, pip �, cipolwg: vi, cipedrychjnbsp;ysb�o. Peep of day, toriad y wawrnbsp;Peer, pi�r n, pendefig, dyledog, arglwydd; cyturddor, cydradd: v, ciiymddangos Peerage, pi�r'aj, Peerdom, piVdumnbsp;eyfurddoriaeth, dyledogaeth, pendefig-Peeress, pi'r'es n, pendetiges [aethnbsp;Peerless, pi�r'les a, digymhar, digyffelybnbsp;Peevish, pi'vish a, gwenwynllyd, croes,nbsp;anfoddog, anniddig Peevishness, pi'vish.nes n, drygnaws, Peg, peg n, boel bren, pin pren; ebillen,nbsp;ebill: vt^ pimo, ebillionbsp;Pegasus, peg'a.sus �, march adeiniog,nbsp;^edlarch yr Awennbsp;Pelf, pelf ?i, mwnws, mwnai; cyfoetbnbsp;Pelican, peVi.kan n, aderyn o�r enw, peli-Pellisse, pi.lis' n, ysgin, pilys L^annbsp;Pell, pel n, croen, croen bwystfil. Clerknbsp;of the pells, swyddwr yn y trysorlysnbsp;Pellage, peVaj n, treth ar grwynnbsp;Pellet, peVet w, pelen, pellennbsp;Pellicle, pel'i.kl n, pilen, tenengroen *nbsp;Pellitory, peVi.tur.i �, pelydr. Pelli-tory of the wall, llysiau�r pared, can-tafod, barthlys Pelimeli, pel.meV ad, yn llwyr ddidrefn, blith draphlitb, ben draphennbsp;Pellucid, pe.lii'sid o, tryloew, claernbsp;Pelt, pelt n, gin, croen bwystfil, irgroenjnbsp;tarawiad: vt, llucbio, tafiu; baeddunbsp;Peltmonger, pelt'mung.gur n, gin-werthwr, erwynwr Peltry, peVtri n, irgrwyn, erwyn, ginion Pelvis, pelVis n, gwaelod y bolnbsp;Pen, pen n, pin, pgrifeil; Hoc, ffald,nbsp;clwyd: vt, ysgrifenu; vt {pt amp; ppnbsp;pent), llocio, corlanu, ffaldio, cau inbsp;mewn, argaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ydiol Penal, pi'nai a, cospol, cospedigol, pen-Penaity, pen'ai.ti ra, poen, cosp; cosp-edigaetb; dirwy, camgwl; penyd Penance, pen'ans n, penyd; cytarcbwelnbsp;Pence, pens �/gt;.�Penny.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eighteen pence, deunaw. Seventeen pence, deunaw ond ceiniog, dwy geiniog arnbsp;bymtheg. Sixteen pence, pedair grot.nbsp;Twenty pence, pum rotnbsp;Pencil, pen'sil n, pwyntel: darlunionbsp;Pencraft, pen'kratt w, ysgritenyddiaethnbsp;Pendant, pen'dant n, dibynydd; clust-dlws; banerig |
239
-ocr page 264-PER p^th, fat, �re, met, ma-rine, pin, 6rb, on, c�rve cut. tw=too, twk=took; Pendence, pen'dens �, IJethr,* tueddiad Pendency, pen'den.si w, dibynnvydd; annhertyniad, oediad, gohiriad Pendent, pen'dent a,dibynol, yng nghrognbsp;Pending, pen'ding a, yn dibynu; ynnbsp;ddiderfynedig, heb ei dertynu; dannbsp;ystyriaeth Pendule, pen'd�l n, dringlyn [nghrog Pendulous, pen'diidus a, dibynaidd, yngnbsp;Pendulum, pen'd�.lum n, dibynai, pen-dyl, dringlynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dreiddrwydd Penetrability, pen.i.tra.bu'i.ti w, hy-Penetrable, pen'i.tra.bl a, treiddiadwy, hydraidd; dirnadwy, amgyfi'redadwynbsp;Penetrancy, pen'i.tran.si n, treiddrwyddnbsp;Penetrant, pen'i.trant a, treiddiol, syn-wyrgraff, craffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lamgyfired, dirnad Penetrate, pen'i.trat v, treiddio,try wanu; Penetration, pen.i.tra'shun r�, treiddiad,nbsp;athreiddiad; cralider, amgyllred, dir-nadaetbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(crati, synwyrgraff Penetrative, pen'i.tra.tiv a, treiddiol; Penguin, pen'gwin n, aderyn tebyg inbsp;wydd, y terasgell, y pengwyn; math'nbsp;o ffrwyth Peninsula, pi.nin'sii.li n, meisynys, gor-ynys, goynys nbsp;nbsp;nbsp;[farhad Penitence, pen'i.tens n, edifeirwch, edi-Penitent, pen'i.tent a, edifar, editarns, edifeiriol: �, editeiriolwr, edifarhawr.nbsp;Penitents, editeiriolioii, edifeiryddioo,nbsp;edileirwyr Penitential, pen.i.ten'shal a, edifeiriol Penitentiary, pen.i.ter/sbur i n, pen-ydiwr; penydta, edifeirdynbsp;Penknife, pen'if {p penknives, pen'ivzquot;)nbsp;n, pin-gyllell, cyilellan[ n, ysgritenyddnbsp;Penman, pen'man (/gt; penmen, pen men)nbsp;Penmanship, pen'nun.ship n, ysgriten-ddawn; ysgritenwaithnbsp;Pennant, pen'ant n, penwn, banerignbsp;Pennate, pen'at a, adeiniog, asgellognbsp;Penner, pen'ur �, ysgritenyddnbsp;Penniless, pen'i.les a, digeiniog, diariannbsp;Pennon, pen'un n, banerig, penwnnbsp;Penny, pen'i {peuce) n, cciniog. Twopence, dwy geiniog. Two pennies,nbsp;dan ddam ceiniog. A two-penny ioat,nbsp;torth ddwy geiniog Pennyroyal, pen.i.rOi'al n, llysiau�r col-ndd, llysian�r gwaed, brymlys Pennyweight, pen'i.wat n, 24 o ronynannbsp;Pennywise, pen'i.w�z a. call am geiniognbsp;Pennyworth,pen'i.wurtn�,ceiniogwerthnbsp;gwerth cemiog Penaiie, pen'sil a, dibynol j Uethrog Pension, pen^shun n, talwobr, segurdal |
Pensionary, pen'sjmu.ur.i n, un yn derbyn taiwobr; swyddog diuasaiud: a, ynnbsp;derbyn talwobrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_cyflogddyn Pensioner, pen'shun.ur n, gwobrwas; Pensive, pen\iv a, at�rist, prudd, trist,nbsp;galarus; meddylgar, mytyrgarnbsp;Pensiveness, pen'siv.nes n, prudd-der,nbsp;tristwch; myty rgarwch^ penty; rhagdonbsp;Pent, pent ptnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pen. Pent-house, Pentacapsular, pen.t^.cap'sii.liir a, pum-cellog nbsp;nbsp;nbsp;Lotteryn pumtant Pentacnord, pen'ta.k6rd n, pamtant. Pentagon, pen'ta.gun n, pumochrnbsp;Pentagonal, pen.tag'o.nala, pumochrognbsp;Pentahedrons, pen.ta.hi'drus a, pum-ochrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I pumbanog Pentameter, pen.tam'f.tur n, mesur Pentangular, pen.tang'g�.l�r a, pum-onglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ pura llylr Mosea Pentateuch, peu't^.t�k n, y Pumllyfr, Pentecost, pen'ti.kost n, y Pentecost; y Sulgwyn,y oOted dydd gwedi�r Paso Penult, pi'nult, pi.nult', Penultima,nbsp;pi.nul'ti.mi n, y sill olaf ond unnbsp;Penumbra, pi.num'bra n, gogysgiadnbsp;Penurious, pi.nii�r'i.us ^ a, cybyddlyd,nbsp;llawgauad, anhael, crintachnbsp;Penuriousness, pi.nii�r'i.us.nes crin-tachrwydd, cybydd-dranbsp;Penury, pen'ii�r.i n, tlodi, angen, eisieunbsp;Peony, pi'0.ni re,bJodau�rbrenin,coronJiysnbsp;People, pi'pl n, pobl, pobloedd, maon;nbsp;cenedl: v, pobiogi. The commonnbsp;people, gwerin, gwreng, gwerinosnbsp;Pepastick, pi.pas'tik n, meddyginiaeth inbsp;gynnorthwyo treuiiad bwydnbsp;Pepper, pep'ur n, poethiys, poethrawn,nbsp;pubyr. Wall-pepper, clauarilysnbsp;Peppercorn, pep'�r.k�rn n, pupren,nbsp;poethronynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lpoethion Peppermint, pep'�r.mint n, mintys Peppery, pep'nr.f a, poeth, nawswylltnbsp;Peptic, pep'tik a, treulbarnbsp;Per-, Pel-^a;, hollol, trwoddnbsp;Peracute, pur.il.kiit' a, tra liymnbsp;Peradventure, pur.ad.ven'tshur ad, ys-gatfydd, et allai, ie aiiainbsp;Peragrate, pur.a'grat vt, trawswibionbsp;Peragration, pur.a.gra'shun h, truws-grwydriad, trawswibiadnbsp;Perambulate, ;j;''r,am'bii.lat vt, am-dramwy, amde-thio, cylchrodionbsp;Perambulation, pur.am.bii.lii'shun n,nbsp;amdramwya'i, cylchrocuadnbsp;Perambulator, p�r.am'b�.la.lur )i,cylch-deithiwr; tiordd-lesuryiid; baban-gerbyd, men baban |
240
-ocr page 265-5re; late; l�ne, n�, m�te; she, zh=z liz�re; th'n, thIs; j=V.h PKR
Perceivable, p�r.si'va.bl, Perceptible, p�r.sep'ti.bl a, dirnadwy, cantodadwy,nbsp;gweladwy, ami^yffredadwy, dealladwynbsp;Perceive, pur.siv' vt, diroad, canton,nbsp;gweled, am2;ytiTed, deallnbsp;Percentage, p�r.sen'taj w, canttollnbsp;Perceptibility, pur.sep.ti.bii'i.ti n, can-fodrwydd, dirnadaeth, dirnadwyaeth,nbsp;hyweledd; hydeimleda �^gweladwynbsp;Perceptible, p�r.sep'ti.bl a, dirnadwy,nbsp;Perception, p�r.sep'shun n, dirnadaetli,nbsp;syniad, gwelediad, amgyttrediadnbsp;Perceptive, p�r.sep'tiv a, dirnadol, gwel-ediannol, syniol Perch, p�rtsh n, gwialen, erwydden, dilerbren, tudlath; ystengiad; traws-lath, clwyd, trawstrigyn; trosten,nbsp;gweilging; math o bysgodyn: zj,disgy nnbsp;neu eisteJd ar drawsbren j_et allainbsp;Perchance, p�r.tshans' ad^ ysgattyddnbsp;Percipient, p�r.sip'yent a, gweliadol,nbsp;cratF, canfyddoi Percolate, p�r'k�.lat r, hidlo,llwyr-hidlo Percolation, p�r.k�.la'shun n, hidladnbsp;Percuss, p�r.kus' vt, taro, gwrthdaronbsp;Percussion, p�r.kash'un n, tarawiad,nbsp;gwrthdarawiad, ergydiad, targnbsp;Perdition, p�r.disn un n, colledigaethnbsp;Perdue, p�r'd� a, yu geledig, dan gelnbsp;Perdulous, p�r'd�.lus a, coiledig, gwrth-odeJig Perdurable, p�r'dii.rE.bI a, hirbarhaus Perduration, p�r.a�.ra'shun n, hir-barhad, bythbarhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[crwydro Peregrinate, per'�gri.nat �i, pererinio, Peregrination, per.i.gri.na shun n, perer-iniad, crwyariad Peregrine, per'i.grin a, pellenig; dyeithr Perempt, per.cmP vt^ iiadd, dytetha; gwasgu nbsp;nbsp;nbsp;[diddymiad Peremption, per.em'shun n, dytethiad, Peremptorily,per'em.tur.i.li ad, pendant,nbsp;dios, dinagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^meistrolaidd Peremptory, per'era.tnr.i a, pendant; Perennial, per.en'yai a, trytlvryddol,nbsp;blwydd-barhaol; bythol, gwastadolnbsp;Perennity, per.en'i.ti n, bytholrwyddnbsp;Perfect, pur'tekt a, perffaith, cyfan,nbsp;cylancwbl, digoU; pur; difai; gor-phenol, gorphenedig: ri, perfieitnio;nbsp;gorphen, cwblhau; gwneuthnr ynnbsp;hytedr,addy8guyn ber֒aith, Perfectnbsp;tense, amser gorphenolnbsp;Perfection, p�r.tek'shnn �, perffeith-rwydd, cynawndernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_lfeitliioli Perf�ctionate, p�r.tek'shun.at per-Perfective, p�riek'tiv a, perffeithiadoi 16 |
Perfectness, p�r'fekt.nes perlieitnaer; hyfedredd, medredd Pertidiousness, p�r.fid'yus nes. Perfidy, p�r'ti.din, bradoldeb, bradwrusrwydd,nbsp;bradwch, brad, twyll [ trychwythunbsp;Perflate, p�r'fiat vt, chwytlm trwy,nbsp;Perforate, p�r'f�.rat vt, tyllu, trydyilu,nbsp;amdyllu; trywanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[treiddiad Perforation, p�r.f �.ra'shun n, trydyliiad, Perforator, p�r't�.ra.t�r n trydyllyddnbsp;Perforce, p�r.f�rs' ad, trwy draisnbsp;Perform, p�r.f�rm' v, cyflawnu, gorphen,nbsp;cwblhau; gwneyd, gwneuthur; cliwa-reu. To perform one�s promise, cyf-lawnn ei air, talu ei adduned. To perform a service, cyflawnu gwasanaethnbsp;Performance, pur.for'mans n, cyflawn-iad, cwblhad; gorchwyl, gwaith,nbsp;gweithred, gweithrediadnbsp;Performer, pur.for'mur n, cyflawnwr,nbsp;gweithredydd; chwareuydd [ peraroglinbsp;Perfume, pur.fiim' n, pcrarogl: vt.nbsp;Perfumer, p�r.f�'m�r n, peraroglyddnbsp;Perfunctoriness, p�r.tungk't��r.i.nesnbsp;diofalwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[esgeulua Perfunctory, p�r.fnngk't��r.i a, diofal, Perfuse, p�r.f�z' vt, taenu; ystaeiv�onbsp;Perfusion, pur.fii'zhun �, taeneliiadnbsp;Perhaps, p�r.haps' ad, ysgattydd, ef allmnbsp;Peri- px, amgylch ogylcnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[galon Pericardium, per.i.kar'di.um n, pilen y Pericranium, per.i.kra'ni.um piien ynbsp;siolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ byd Periculeus, pe.rik'�.lus a, peryglus, en-Perigee, peri.ji 7i, daiarnesiant, uaiar-nesafiant nbsp;nbsp;nbsp;[haulnesafiant Perihelion, per.i.hl'li.un n, haulnesiant, Peril, per'ii n, perygl, enbydrwydd, pyd; V, enbydu, perygln, arberyglu Perilous, per'ii.us a, peryglns, enbydus,nbsp;pydusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cylch, cwmpas Perimeter, pe.rim'i.t�r n, cylchedd, Period, piVi.ud n, cyfanwersj diwedd-nod, cyfannod (.); pennod; ysbaid,nbsp;cyfnod, chwyl; cylchnodiadnbsp;Periodical, pi�r.i.od'i.kal a, cylchol,nbsp;cylchynol: n, cyhoeddiad cyfnodol.nbsp;Periodicals, cyfnodolion. Perioaicalnbsp;disorder, cyich-giefyd, clefyd cyrchnbsp;Peripatetic, per.i.p4.tet'ik a, amgrwydr-ol. Peripatetics, diiynwyr acldysgnbsp;Aristotle, dargrwydriaidnbsp;Periphery, pe.rit'er.t n, amgylchedd,nbsp;rhygylch, cylch cwmpas, cant [ roudinbsp;Periphrase, per'i.fraz vt, cylchyinad-Penphrasis, pe.rif'ra.sjs n, gogylcniaith,nbsp;cjlchddywediad, cylchymadroddnbsp;241 |
PER p^th, fat, �re, met, m^-rine, pin, orb, on, curve, cut, t'V=too, twk=took; Periptirastical, per.i.fras'ti.kal a, cyich-ymadroddol,ameiriol[_cylchforciwyaetJi Periplus, per'i.plus n, cylchf'ordwyad,nbsp;Peripneumony, per.ip.nu'mun.i n, en-nynfa yn yr ys^ylaint, ysgyteinwstnbsp;Perish, per'ish vi, marw, trengu, methu,nbsp;difianu, darfod; braenu, ilygru, mailunbsp;Perishable, per'ish.ft.bl a, dartodadwy,nbsp;brau; malladwy, abailadwynbsp;Perishableness, per'ish.a.bl.nes w, dar-fodoldeb, breuoldernbsp;Perispheric, per.i.sferquot;ik a, cnvnnbsp;Peristaltic, per.i.staVtik a, troedig,nbsp;nydd-droedig Peristyle, per'i.stil n, cylchres o golofnau Peretoneum, per.i.to.ni um n, llieingignbsp;y bolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[guwch Periwig, per'i.wig n, fiugwallt, pen* Periwinkle, per.i.wing'kl n, gwichiad;nbsp;ysgarllys bychaa Perjure, pur'jur vt, tyngu anudon, cam-dyngu, anudoni. To perjure one�s self, To commit perjury, tyngu anudonnbsp;Perjury, pur'}ur.i n, anudon, geu-lw,nbsp;camdyngiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ y mffrwyno Perk, purk v, hoew-ymsythu, coeg-Perkin, pur'kin n, math o osai Permanence, pur'ma.nens, Permansion,nbsp;pur.man'shun w, parh^d, safeddnbsp;Permanent, pur'ma.nent a, parhSus,nbsp;sefydlog, satadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^hydraidd Permeable, pur'mi.a.bl a, treiddiadwy, Permeant, pur'mi.ant a, treiddiol ^nbsp;Permeate, piir mi.at vt^ trwyo, treiddionbsp;Permiscible, pur.mis'i.bl o, cymmysg-aawynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[caniatael, goddefol Permissible, pur.mis'i.bl a, goddefadwy, Permission, pur.mish'un w, caniatad,nbsp;trwydded, cenad, rhyddidnbsp;Permissive, pur.mis'iv o5, caniataolnbsp;Permistion, p�r.mis'tshun, Permixion,nbsp;pur.miksTshun n, cymmysgiadnbsp;Permit, pur.mit' vt, caniatau, goddef,nbsp;gadael, gadaw, cenadunbsp;Permit, pdr'mit w, trwydded-lythyrnbsp;Permittance, pur.rait'ans�Permissionnbsp;Permutation, pur.mii.t^'shun cyfnew-idiaetb, trynewidiaethnbsp;Pernicious, p�r.nish'us a, niweidiol,nbsp;dinystriol, drwgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^eidiolrwydd Perniciousness, pur.nish'us.nes n, niw-Pernicity, pur.nis'i.ti n, cyfiyrader, cyf-lymdra, buandra Pernio, pur ni.o n, iUsgeira, cibwst Pernoctation, p�r.nok.ta shun n, arosiadnbsp;dros nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diweddglo araeth Peroration, per.o.ra'shun o, cynghlo, |
Perpend, pur.pend' oty dwys ystyried Perpendicular, p�r.pen.dik'�.i�r a, un-ionsyth, unionseth, darbenolnbsp;Perpension, pur.pen shun n, ystyriaethnbsp;Perpetrate, pur'pi.triit vt^ gwneyd, cyf-lawnu, drygweithredu Lweithrediadnbsp;Perpetration, pur.pi.tra'shun n, dryg-Perpetua�, p�r.pet'sh�.al a, parhaol, di-baid, gwastadol, tragwyddol, bytholnbsp;Perpetuate, pur.pet'shii.at vt, bytholi,nbsp;tragwyddoli Perpetuity, p�r.pi.t�'i.ti�, bytholrwydd Perplex, pur.pleks' vt^ dyrysu, petruso; cythryolu, dwysfiino, trallodi, metfalu Perplexity, p�r.plek'si.ti �, dyryswch,nbsp;astrusi, petrusder; cytyng-gynghor,nbsp;cythruddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I dod Perpotation, p�r.p�.ta'shun n, gorfeddw-Perquisite, pur'kwi.2it n, adfaei, swydd-fael, elw dygwydd Perry, per'i n, gelleigwin, gelleiglynnbsp;Persecute, p�r'si.k�t vt, erlid, erlyn,nbsp;ymlid, gorthrymu Persecution, p�r.si.kti'shun n, erlidig-aeth nbsp;nbsp;nbsp;[gorthrymwr Persecutor, p�r'si.k�.t�r w, erhdiwr, Perseverance, p�r.si.vi'r'ans n, parhad,nbsp;hirbarhad, dytalbaranbsp;Persevere, pur.si.vi�r' vi, parhau, para,nbsp;dytalbarhau, hirbarhaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dom Persicaria, pdr.si.ke�r'i.a �, llysiau�r Persist, pur.sist' vi^ selyll at, aal at;nbsp;aros; dwys naeru, taeru. To persistnbsp;in an assertion, dula haernbsp;Persistence, pur.sis'tens. Persistency,nbsp;p�r.sis'ten.si �, parhid; haeriad;nbsp;cyndynrwydd Person, pur'sn n, dyn, gwr neu wraig, un person; ansawd, dynsawd; corffol-aethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[golygus Personable, phr'sun.a.bl a, prydweduol, Personage, pur'sun.aj n, dynsawd enw-og; agwedd person Personal, pur'sun.al a, dynsodol, an-sodol, personol, dynweddiadol; priod. Personal property, Personal estate,nbsp;Personals, da symmudolnbsp;Personality, pur.sun.al'i.ti n, ansodol-deb, ansodwedd; difr'iadnbsp;Personate, pdr'sun.at vt, ymrithio fel unnbsp;arall, dynwared, personolinbsp;Personification, pur.son.i,ti.ka'�shun n,nbsp;ansodiad, dynsodiantnbsp;Personify, pur.son'i.ti vty ansodi, dynsodinbsp;Perspective, pdr.spek'tiv a, golygol, gol-ygiadol, arbeiol; n, arhvg, goiygiant,nbsp;deddtau arbaith; ysb�enddrjxUnbsp;212 |
�re; late, line, no, m�te; she, zh=az�re; thin, this; )=rdzh. PET Perspicacious, pur.spi.ka'snus a, crat�, Uygadgra�, synwyrlymnbsp;Perspicacity, p�r.spi.kas'i.ti n, craffdernbsp;Perspicuity, p�r.spi.kii'i.ti �, eglurdeb,nbsp;eglurder, amlygrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hywei Perspicuous, pur.spik'ii.us a, amlwg, eg-Perspicuousness, p�r.splk'�.us.nes n, eglurder, amlygder, eglurdebnbsp;Perspiration, pur.spi.ra'shun �, chwys; chwysiad; anadliad trwodd [trwodd Perspire, phr.sp�y v, chwysu; anadlunbsp;Persuadable, pur.swa'da.bl, Persuasible,nbsp;phnswa'si.bl a, darbwylladwynbsp;Persuade, p�r.swad' vi, darbwyllo, dy-bwyllo; cynghori, annog, pen, coelionbsp;Persuasion, punswa zhun n, darbwyll-iad; cred, coeledd, barn, tybnbsp;Persuasive, pur.swa'siv a, darbwyllol; annogaethol, denol nbsp;nbsp;nbsp;[ffrydiad Persultation, pur.sui.ta'shun n, gwaed-Pert, piirt o, ft'raeth, pert, cliw, cymhen, tatodrydd; bywiog, sioncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deiryd Pertain, pdr.tan' vi, perthyn, perthynu, Perterebration, p�r.ti�r.i.bra'shun n, try-dyliiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| cyndyn, cildynus Pertinacious, pdr.ti.na'shus a, ystytnig, Pertinacity, pur.ti.nas'i.ti n, cyndyn-rwydd, ystytnigrwyddnbsp;Pertinence, pur'ti.nens, Pertinency, pur'-ti.nen.si n, cyladdasrwydd, cymhwys-dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_mnwys, cyladdas Pertinent, p�r'ti.nent o, perthynol, cy-Pertingent, pdr.tin'jent a, cyhyrddol, cythyrddol; agos Pertness, purt'nes w, pertedd, ffraethder Pertrusion, pdr.trw'zhun n, treiddiadnbsp;Perturb, p�r.turb', Perturbate, pdr.t^r-bat vt, terfysgu, cynhyrfu, cydroi,nbsp;ationyddu, cythruddonbsp;Perturbation, pur.tur.ba'shuu n, aflon-yddwch meddwl, cymhelrinbsp;Peruke, per'iik n, gwalltgapan, ffug-wallt, gwalltwe Perusal, pe.rw'zal n, darlleniad Peruse, pe.rwz' vt, darllen, tryddarllennbsp;Pervade, piir.vad' vi, tryddedu, treiddio,nbsp;neinio; myned trwy, trydaenunbsp;Pervasion, pur.va'zbun n, treiddiadnbsp;Pervasive, p�r.va'siv o, tryddedol,heiniolnbsp;Perverse, pur.vurs' a, gvrrthgas, gwrth-uysig, trotiius, gwyrgam, pengam,nbsp;cyndyn, ciidyn; croesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rwydd Perverseness, pur.vhrs'nes n, cildyn-Perversion, pur.v�r'shun n, gwyrdro, camwri, liygriad Pervert, pdr.v�rt' vt, camdroi, gwyrdroi, trawswyro; llygru |
Perverter, pur.vur'tiir gwyrdr�wr, camdr�wrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hydro Pervertible, pur.vur'ti.bl a, gwyrdroad-Pervicacions, phr.vi.ka'stius a, ystytnig, cyndynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_adwy Pervious, pdrVi.us a, hydraidd, treidd-Pesade, pez.ad' n, ysgogiad march Pessimist, pes'i.mist n, gwaethaiwr, unnbsp;yn cantod yr ochr waethat o bob pethnbsp;Pest, pest n, pla, haint, mallhaintnbsp;Pester, pes'tur vt, blino, aflonydaunbsp;Pestiferous, pes.tif'ur.us a, heintddygolnbsp;Pestilence, pes'ti.lens n, heintnod, haintnbsp;llyn, cornwyd, pla, pla�r nodau, haintnbsp;y nodau, cowyn, mallhaintnbsp;Pestilent, pes'ti.lent, Pestilential, pes.tt-len'shal a, heintnodol, comwydol,nbsp;heintus, heintiol, heintddwynnbsp;Pestle, pes'1 n, pwyadr, pestlnbsp;Pet, pet n, anwyiyn, maldodyn. Pet-iamb, oen llawfaethnbsp;Petal, petal n, gwullddeilennbsp;Petard, pi.turd' n, peiriant at chwythunbsp;pyrth yn agored Petechial, pi.tek'yal a, heintfano�. Petit, pu.tit' a, bychan, bach.�Petty Petition, pi.tish'un n, erlyniad, archiad,nbsp;deisyfiad, deiseb, arch, deisytiaeth:nbsp;vt, ertyn, deisvf, gofyn, erchinbsp;Petitionary, pi.tish'un.ur.i a, erfyniolnbsp;Petitioner,pi.tUn'un.urn. erlyniwr, deis-Petrel, pet'rel n, cas gan longwr [ ebwynbsp;Petrescent, pi.tres'ent a, ymgreigiol,nbsp;ymgaregol; maeneiddiolnbsp;Petritaction, pet.ri.fak'snun n, caregiadnbsp;Petrilactive, pet.ri.fak'tiv a, caregolnbsp;Petrify, pet'ri.fi v, caregu; ymgaregunbsp;Petroleum, pi.tro'li.um n, craigolewnbsp;Petronel, pet'ro.nel n, llawddryli bychannbsp;Petticoat, pet i.k�t n, pais, ambaisnbsp;Pettifogger, pet'i.fog.iir n, crachgyf-reithiwr, cecryn y ilysnbsp;Pettifogging, pet'i.fog.ing a, gwael, iselnbsp;Pettiness, pet'i.nes n, bychander, gwaei-eddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[croes, antwya Pettish, pet'ish a, anfoudog, anynad, Pettishness, pet'ish.nes rt, antoddog-rwydd, croesineb Petitoes, pet'i.t�z np, traed perchyll Petto, pet'o n, y tron. In petto, ynnbsp;ddirgel, yng nghadwnbsp;Petty, pet'i a, bach, bychan; gwael, isel.nbsp;Petty jury, isreitliwyr. Petty larceny,nbsp;lladrad o beth gwerth ilai na swllt.nbsp;Petty treason, lledtradnbsp;Petulance, pet'ii.lans n,drygnaws; sarig-rwy ddjOnniddigrwydd; coegni, crasdernbsp;243 |
PHR path, fat, ere met, m^-rine, pin, orb, on cflrve, cut, t\V=:too, t\Vk=;took;
�re; late, line, no, iniite; she, zh=z liziire; thin, this; J=Jzh. PIL Piirenology, trijior�.ji �, ymenddjsg, meddyiaraeth, ymenyddeg, pengiog-Phrensy, tren'zi Frenzy (_ddysg Phthisis, t�'sis, Phthisic, tiz'ik n, dar-todedigaeth ysgyteiniol, ysgyleinwstnbsp;Phthisical, tiz'i.kal a, dariodedigolnbsp;Phylactery, ti.lak'tur.i n, aarn o lem-rwa ^ geiriau o�r ddeddt arnonbsp;Phylarch, ti'lark n, penaeth llwythnbsp;Physalite, hz'a.i�t n, chwyddtaennbsp;Physianthropy, ti2.i.an'thr�.pi n, dyn-aaiaaaeth Physic, tizhk n, meddygiaeth, meddyg-iniaeth. Physics, anianyddiaeta, dan-sodaiaetli, natureg, anianeg, aaiaaaeth Physical, fiz'i.kal a, meddygol; aaian-yddol. Physical force, nerth braichnbsp;ac ysgwydd, grym corhbrol (,ygyddnbsp;Physician, fi.zish'an n, meddyg, medd-Physico-taeologv, fiz.i.k�.thi.ol'�.ji �,nbsp;aniandduwiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddewin Physiognomist. fiz.i.og'a�.mist n, wyneb-Physiognoiny, fiz.i.ogho.mi n, wyneb-goel, wyneb-ddysg j^yddol, anianodol Physiological, fiz.i.�.loj'i.kal a, anian-Physiologist, fiz.i.ol'�.jist �,aniandraeth-yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anianddysg Physiology, fiz.i.olUji n, aniandraeth, Phytivorous, t�.ti7'�.rus a, yn bwytanbsp;Uysiau, llysborawlnbsp;Phytoiogy, t�.toio.ji n, llysieuaethnbsp;Piacle, p�'a.kl n, mawrddrwgnbsp;Piacular, p�.ak'�.lar a, ysgeler, tra dryg-ionus; dyhuddol Pia-mater, p�.d.ma't�r n, isgrefadur Planet, p'i'a.net n, piodea; cnoceli ynbsp;coed, y ddeior fechannbsp;Piano, pi.an'o a, isel, esmwyth, tyner. Piano-forte, math o offeryn cerdd Piaster, pi.as'tur 7i, darn o arian Ital-aidd o werth 4s. 4c. Piazza, pi.az'4 n, rhodfa golofhog Pibroch, pi'brok n, math o alaw milwr-,nbsp;aidd yn yr Albannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lytbyren Pica, p�'ka n, pioden; math o argrad-Picaroon, pik.E.rvvn' n, inorleidr, ysbeil-Piccage, pik'iij n, bwthdo*! nbsp;nbsp;nbsp;[ydd Pick, pik n, pig-drecyn, pig: v, pigo, dewis, dethoi, dichlynu. To pick anbsp;quarrel, pigo cynhennbsp;Piccaninny, pik.a.nin'i w, baban du,nbsp;baban melynddn neu banner llwythnbsp;Pickaxe, pix'aks n, cytegydd, caibfwyellnbsp;PickbacK, pik'bak a, ar y cetnnbsp;Picked, pik'ed a, p'gog, ilymbigognbsp;Piekeer, pi.ki�r' vi, ysbeilio, lladratanbsp;Picker, pik'iir n, pigwr; cytegydd |
Picket, pik'et n, pigbawl; gwyliwr: rt, gosod gvvyiwyr Pielde, pikT n, cyffaith: r, cyfi'eithio Picklock, pik'iok w, dadgloadur, gannbsp;ailwedd PicKpocket, pik'pok.et n, codleidr Pickihank, pik thangk n, gweiiieithyddnbsp;Picktooth, pikT\Vth n, dantbigwrnbsp;Picnic, pik'nik 71, cywestacli [lunlolnbsp;Pictorial, pik.t��r'i.al a, dariuniauol, ar-Piet, pikt n, Brithwr, Ffichtiadnbsp;Picture, pik'tshdr n, l!un, darlun, arlun: v/f darlnnio, paentio nbsp;nbsp;nbsp;j_oi Picturesque,pik.tsh�,resk' a darluniad-Pie, p� n, pastai; pi, ptoden, piog. Mince-pie, pastai tanfriw [amryliwnbsp;Piebald, pi'b�ld a, brith, amliwiog,nbsp;Piece, pis �, dryli, darn, rhan, cetyn;nbsp;clwt, llain: v, darnio, clytio, lleinio;nbsp;nno. All to pieces, yn cnwiifriw, ynnbsp;ddarnau, yn gandryil, yn gatian, ynnbsp;llarpiau. A small piece, dernyn.nbsp;Field-piece, maes-gyfiegr. Fowling-piece, adarddryll. Shilling a piece,nbsp;swllt yr un. To tear in pieces, dryllionbsp;Piecemeal, pis'mil a, gwahan, gwahanol: ad, yn ddarnau, yn gatian Pied, p�d a, brith, brithedig, amryliwnbsp;Pieled, pild a, gwallttyr, moelnbsp;Pier, pi�r n, piler, canbost. Pier-glass,nbsp;drych mawr Pierce, pi�rs vi, gwanu, brathu, tyllu, trywann, treiddio, trwyo, trwyddio,nbsp;ebillio; dwysbigo Piercing, pi r'sing o, llym, treiddiol Piety, pi'i.ti n, duwioltryd, duwioldebnbsp;P'g �1 niochyn, hob, porch: vt,nbsp;porcheliu, bwrw perchyll. Pig-nut,nbsp;cnenen y ddaiar. A little pig,nbsp;porchell, porchellan. To buy a pignbsp;in a poke, prynu cath mewn cwdnbsp;Pigeon, pij'un n, colomen. Pigeon-hearted, ofnus, annewr. Pigeon-hole,nbsp;rhaniad mewn ysgritengist. Pigeon-house, colomendy. Pigeon-Iivered,nbsp;ilwfr. Wood pigeon, ysguthannbsp;Piggin, pig'in n, picyn, ennnogynnbsp;Pigment, pig'ment n, paent, dwbliwnbsp;Pigmy, pig'mi n, ebr, ebryn; a, ebraiddnbsp;Pignoration, pig.no.ra'shun n, arwystladnbsp;Pike, pi'k n, gwaewlfon; penhwyadnbsp;Pikestaff, p�k'staf n, coes gwaewflbnnbsp;Pilaster, pi.las'tur n, pileryn, colofnignbsp;Pilch, piltsh, Pilcher, piTtshur n, gwisgnbsp;lanliewog Pilchard, pil'tshurd, Pilcher, pil'tshdr n, math 0 benwag, penwag Mairnbsp;245 |
PIS pMh, fat, �re, met, ma-rme, pin, �rb on, curve, cut, tw=too, t^k=took;
Pile, p�l n, crug, pentwr, cruglwytti, das; pawl, ciedr; blew, pan: vt,nbsp;crugio, pentjru, cruglwytho. Piles,nbsp;clwyf y marchogion, iledewigwstnbsp;Pilewort, piTwurt n, melya y gwanwyn,nbsp;bronwys, bronwst Filter, pirtur v, chwiwladrata [leidr Pilferer, pil'fur.�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chwiwgi, chwiw- Pilfery, pii'fur.i n, chwiwladrad Lfcei Piigarlic, pii.gar'lik moelyn, un pen-Pilgrim, pil'grimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pererin, teitniwr crefyddol: vi, pererinio; crwydro Pilgrimage, pil'grim.aj n, pererindodnbsp;Pill, pil �, ^1, pelen, pelenig: v, pilio,nbsp;dirisglo; gwisg�o, blingo, digroemnbsp;Pillage, pil'aj �, ysbail, anrhaith, ys-glytaeth: vty preiddio, anrheithionbsp;Pillager, pil'a.j�r w, anrheithiwr, ysbeil-iwr, ysglyfiwr; cribddeiliwrnbsp;Pillar, pU'�r �, colofn, piler, pilerynnbsp;Pillion, piPyun n, ysgil-gyfrwy, pilynnbsp;Filiory, piPur.i n, riiigod, gwddf-gyffionnbsp;Pillow, pii'� rij gobenydd, ciustog: vi,nbsp;clustogi, gobenyddu. Pillow-bear,nbsp;Pillow-case, tudded ciustog, clustog-orchuddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blewedd| Pilosity, p�.los'i.tl n, blewogrwydd, Pilot, p�'lut n, llong-lywydd, llong-iywiedydd, cyfarwyddwr iJongaunbsp;Pilotage, p�'lut.aj re, llonglywiaethnbsp;Pimenta, pi.men'ta, Pimento, pi.men't�nbsp;re, math o bubyr Lcarnweinyddunbsp;Pimp, pimp re, ilatai, nwyfweinydd: vi,nbsp;Pimpernel, pim'phr.nel re, ilysiau�rnbsp;cryman, brathlys. Bastard pimpernel,nbsp;Ilysiau yr archoll, bril-iys. Waternbsp;pimpernel, claerllys Pimple, pim'pl n, pyloryn, cyfoden, pisgwrnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crugynog Pimpled, pim'pld a, Ilynorog, liytrith, Pin, pin re, pin: vt, pinio, Piii-dust,nbsp;pinlwch, llifion pinau. Pin-inoney,nbsp;arian llogell gwraig, Push-pin, mathnbsp;o chwareu ^lantnbsp;Pincers, pin'surz np, gefailnbsp;Pinch, pinsh v, tynwasgu; gefeilio;nbsp;crimpio; emnwasgu; cynnilio; crib-ddeilio: re, ewinwasg, byseddwasg;nbsp;gwasgfa, cyfyngdernbsp;Pinchbeck, pinsh'bek re, math o efyddnbsp;Pinchers, pin'sh�rz np, gefailnbsp;Pinchfist, pinsh'tist, Pmclipenny, pinsh'-pen.i re, bawai, bawddyn, cerlynnbsp;Pincushion, pin'kvVsh.un, Pincase, pin'-kas re, pin-glustog, ciustog binaunbsp;Pindaric, pin.dar'ik a, Pindaraidd, felnbsp;Pindar (^prydydd Groegaidd) |
Pine, p�n re, pinwydden, tiynidwydden, ftawwydden, pin, tteinidwydden: vi,nbsp;dyhoeni; nychu, curio. Pine-apple,nbsp;afal pinwydd. Pine-end, piniwn, tal-Pinery, p�'nur.i re, pinwyddlan j_cen tynbsp;Pinfold, pin'1 �ldre, buarth, buarthfa,ffaldnbsp;Pinguid, ping'gwid a, tew,blonegog,brasnbsp;Pimon, pin'yun re, asgeli; adain, aden;nbsp;hual: vt, rhwymo yr elinoedd, adain-rwymo, hualu, breichrwymonbsp;Pinioned, pin'yunda, adeiniog, asgellog;nbsp;rhwymedig Pink, pingk re, math o flodeuyn, ceilys; math o long; p�codyn: a, gwyngoch;nbsp;V, gwanu, trydyiiu; ysmicio j_weithiwrnbsp;Pinmaker, pin'ma.kur re, pineuwr, pin-Pinnace, pin'as re, ysgafnlong, badlongnbsp;Pinnacle, pin'a.kl re, pmagl, ncheitaennbsp;adailnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_weithiwr, pineuwr Pinner, pin'ur re, math o benwisg; pin Pinnock, pin'uk re, gwas y gog; mor-ffithyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pint, dobyn Pint, p�nt re, peint, banner chwart. Half-Pioneer, p�.�.ni�r' re, byddin-gloddiwr, ar-Pious, prus a, duwiol, crefyddol ! loeswr Piousness, p�'us.nes re, crefyddoirwydd,nbsp;duwioldeb Pip, pip re, ysmotyn; y big, afiechyd ar dafod aderyn: vi, trydar, grillionbsp;Pipe, p�p re, nib, pibeli; piben; v, canunbsp;pibeil, pibellu, chwibanunbsp;Piper, p�'phr re, pibydd; y cornbignbsp;Piping, piping a, gwan, afiach; cwyn-gar. Piping hot, poethfrwdnbsp;Pipkin, pip'kin re, crochenynnbsp;Pippin, pip'in re, esblydden, math o afalnbsp;Piquancy, pi'kan.sl re, llymder, llymeddnbsp;Piquant, pi'kant a, pigog, llym, tostnbsp;Pique, pik re, soriant; gwg, cilwg; dy-gasead: v, peri soriant; ymtawrygunbsp;Piquet, pi.ket' re, math o chwareu cardiaunbsp;Piracy, p�r'^.si re, morladrad; morys-bail, morherwriaeth; llenladradnbsp;Pirate, p�r'at re, morleidr; lienleidr: v,nbsp;morladrata; llenladratanbsp;Piratical, p�.rat'i.kal a, morladronaiddnbsp;Pirouette, pir.vv.et' re, chwildronbsp;Piscary, pis'kur.i re, pysgodfa, pysglenbsp;Piscation, pis.ka shun re, pysgotiadnbsp;Piscatory, pis'kd.tur.i a, pysgolnbsp;Piscivorous, pi.siv'o.rus a, pysgfwytanbsp;Pish, pish i, pwI w�tl och! [ennbsp;Pismire, piz'm�'r re, morgrugyn, morion-Piss, pis V, piso, gvvneyd dwr [Syrianbsp;Pistaciiio, pis.ta'sho n, matn o gneuen onbsp;Pistil, pis'til 11, paledryn [maluriadnbsp;Pistiiiation, pis.tija'shun re, pwyad,nbsp;246 |
�re; late: line, no, mute; she, zh=z azure; thin, Twis; i=dzh. PL A
Pistol, pis'tul 71, llawddryil: vt^ saet�u ^ liawddryll Pistole, pts.tol' ra, darn o aur [lath Piston, pis tun pillfifon, sugnlath, dib-Pit, pit n, twll, pwll, pydcw, ffos; pant:nbsp;Vi, pyllu, pantio. Pit-coal, glo'r pwll.nbsp;Pit-tail, bradbwll. Pit-saw, Hit hir.nbsp;Hollow pit, ceubwll Pitapat, pit'a.pat n,dychlam,dychlamiad Pitch, pitsh re, pyg; gradd, mesur,nbsp;maint; trumiad, cyflethr; v, taflu,nbsp;uniawudaflu; disgyn ar; gosod;nbsp;penodi. Pitched battle, brwydr or-safol. Pitch-dark, erchyllddu. Pitchnbsp;pipe, graddbib, graddbiben. To pitchnbsp;a camp, gwersyllu Pitcher, pit'shur re, piser, cunnog, ysten Pitchfork, pitshTork re, pig, piciibrchnbsp;Pitchiness, pit�shi.nes re, pyglydrwyddnbsp;Pitchy, pit'shi a, pyglyd; du, tywylinbsp;Piteous, pit'yus a, truenus, tosturus;nbsp;gwael, distadl Pith, pith re, mwydyn, mwydionyn, bywyn; mwydion; mer; grym, syl-weddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sych; diystyr Pithless, pith'Ies a, difywynj disylwedd; Pithy, pith'i a, mwydionog, bywynog; Dywiog, dwyswresog, sylweddlawn Pitiable, pit'ya.bl a, truan, truanaiddnbsp;Pitiful, pit'i.twi a, tosturus, gresyngar; gresynol, truenus; gwael, distadi Pitifulness, pit'i.f^^l.nes n, gresynol-rwydd; distadledd, gorwaelder; tru-garogrwydd [garedd, calongaiednbsp;Pitiless, pit'i.les a, annhosturioi, didru-Pitman, pit'man re, pyllwrnbsp;Pittance, pit'ans re, dogn, cyfrannbsp;Pituite, pit'ii.�t re, llysnafeddnbsp;Pituitous, pi.tii'i.tus a, llysnafeddolnbsp;Pity, pit'i re, tosturi, trugaredd, gresyn,nbsp;tynerwch: v, trugarhau, tosturio,nbsp;tynerdeimlonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pegor, pegwn Pirot, pi/ut re, corddyn, goddyn, coJyn, Pix,piks re, offerenflwch[edd,hynawseddnbsp;Placability, pla.kamp;.biLi.tt re, cymmodlon-Placable, pla'ka.bl a, dyhuddadwy, hy-todd, hynaws, cymmodiawnnbsp;Placard, pla.kard're, hysbysiad argrafF-edig neu ysgrifenedig, hysbyslen: vt,nbsp;gosod hysbysleni [llonyddu, dyhuddonbsp;Placate, pla'kat vt^ cymmodi, heddychu,nbsp;Place, plas re, He, man, mangre,* plas;nbsp;setyllfa; swydd:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lieu, cyheu, gosod, sefydiu. High place, uchelfa. Hiding-place, cuddta, caddie. Retired place, dirgelfa. Shady place, cysgodJanbsp;Placenta, pU.sen'ta re, brych, oiysgar j |
Placid, plas'id a, araf, tawel, ilonydd, hynaws, diddig nbsp;nbsp;nbsp;[yddwch Piacidness, plas'id.nes re, arafwch, Ilon-Plagiarism, pla'jur.izm re, llenladrad Plagiarist, pla'jur.ist re, llenleidr [ledradnbsp;Plagiary, pia'jur.i re, llenleidr; ilen-Plague, plag re, pla, haint y nodau, mall-haint; chwaren; dygn-fiinder: v^,taronbsp;a phla; dirboeni, gotidio, aflonyddunbsp;Plaguy, pla'gi a, blin, dygnflin; adwyth-Plaice, pl^ re, lieden, lieden y mor [ignbsp;Plaid, piad brithwe, breitliwenbsp;Plain, plan a, gwastad, llyfn; eglur,nbsp;amiwg, noeth; syml, dihoced, di-addurn; salw, anhardd: re, gwastad,nbsp;gwastadedd, gwastadle, Hanerch,nbsp;Plain-dealing, gonest, didwyll. Plainnbsp;dealing, gonestrwydd. Plain work,nbsp;gwn�adwaith diaddurnnbsp;Plainness, pUiu'es ti, gwastadrwyddjnbsp;eglurder; amlygrwydd; gonestrwydd;nbsp;symleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fan Plaint, plant re, cwyn, achwyniad; cwyn-Plaintiff, plan'tif re, cwynwr, achwynwr, hawlblaid, gofynyddnbsp;Plaintive, plan'tiv a, cwynol, cwynfanusnbsp;Plait, plat re, dill, plyg, pleth; vt^ dillio,nbsp;plygu, plethu, crychu, cymhlethunbsp;Plan, plan ?*, rhagtwriad, cynilun: vt^nbsp;rhagtwriadu, cyiiliunio, dyfeisionbsp;Planch, plansh vi, byrddio=Planknbsp;Plane, plan n, canwyr, llyfniedydd;nbsp;arwynebedd, gwastadlain; a, arwyn-ebol, gwastad, as: vt^ caiiwyro, Hyfn-hau. Plane-tree, planwyddennbsp;Planet, plan'et re, seren wib, goruchiad,nbsp;planed. Planet-struck, deitiedig,nbsp;dychrynedig, synedignbsp;Planetary, plan'et.ur.i o, planedoi [ annbsp;Plangent, plan'jent a, yn euro f�l y tbn-Planitolious, plan.i.fo'li.us a, gwastad-ddeiliognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I iaeth Planimetry, pU.nim'i.tri re, wyneb�esur-Planish, plan'ish v^,liy^nhau,gwastatau; caboli, liathru Planisphere, plan'is.fi�r re, arwynebgylch Plank, plangk re, astell, estyllen, plane. Plank-yard, estyllfa Planoconcave, pla.no.kong'kav a, gwas-tadgeuolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tad-gonol Planoconical, pla.n�.kon'�.kal a, gwas-PJanoconrex, pla.n�.konVeks a, gwas-tadgrwn nbsp;nbsp;nbsp;[ceiti: v, pianu Plant, plant re, planigyn, pren plan; c�r, Plantable, plan'ta.bl a, planadwynbsp;Plantain, plan'tan re,dail llydainy ffordd,nbsp;Buck�s-horn plantain, llysiau Rfa. |
247
-ocr page 272-PLI p3,th, fat, he, met, ma-rine, pin, 8rb, on, c�rve, cut, tw=too, t^k=:took; Kibwort plantam, Ilysiau yr ais. JSea plantam, Ilysiau�r defaid. Smallnbsp;plantain, dail llwyn y neidr. Waternbsp;plantain, dyfrlys Plantal, plan'tal a,pIanig;ol fplanfa Plantation, plan.ta'shun a, planigta,nbsp;Planter, plan t�r n, planiedydd, planwrnbsp;Plash, plash �, corbwll, corlyn; ysgeint-iad; vt, bidio, ysgythrunbsp;Plashy, plash'i a, corbyllognbsp;Plasm, plazm n, mold, cynilunnbsp;Piaster, plas'tdr n, cymrwd, dwb;nbsp;paeled, eli, plastr, sugliain: vt, cy-mrydu, dwbio; rhoi plastr arnbsp;Plasterer, plas't�r.�r n, plastrydd, cy-mrydwr, dwbiwr Plastic, plas'tik a delwadol,lIuniedyddol Plat, plat n, tyno, darn o dir; v, plethu,nbsp;plethweu, cymhlethunbsp;Plate, plat n, dysgl, dysglan; liestri aurnbsp;neu arian; dariun; llafn: vt, arwisgonbsp;a metel, dalenu Plateau, pld.t�' �, gwastadle uchel Platen, pm'en �, gwasgf'wrdd argraff-wasgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawr, banlawr Plattorm, plat'f6rm n, liwytan; esgyn-Platina, piat'i.na, Platinum, plat'i.num rt, math o fetel gwyn trwmnbsp;Platitude, plat'i.t�d n, Ilydander; diflas-dod; gwagsiaradnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ pur Platonic, pla.ton'ik a, yn ol dull Plato, Platoon, pla.twn' n, mynteian bedronglnbsp;Platter, plat'dr n, dysgl, noe (_o tilwyrnbsp;Plaudit, pld'dit n, clod, canmoliaeth,nbsp;clodfloeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clodforus Piauditory, pld'di.tur.1 n, darf'oliannol, Plausibility, pl�.zi.bil'i.ti n, golygus-rwydd, tebygolrwydd, wynebdegwchnbsp;Plausible, plcKzi.bl a, ymddangosiadus,nbsp;golygus, wynebdegnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[us Plausive, plo'siv a, canmoliadol, molach-Play, plii n, chwareu; chwar�yddiaeth: V, chwareu. To play on an instrument, canu. To play the fool, ynfydu.nbsp;To play tricks, gwneyd castiau. Tonbsp;play truant, bod yn absennoi heb genadnbsp;Playday, plii'dii n, chwareuddyddnbsp;Player, plii'ur n, chwareuwr, chwar�yddnbsp;Playlellow, pla'fei.o n, cyd-chwareyddnbsp;Playful, pla'l^yl a, chwareugar,chwareu8nbsp;Playhouse, plii'h�ws (playhouses, pla'-huw.ziz) n, chwareudynbsp;Plaything, pla thing w, tegan, ffrilnbsp;Plea, pli n, arddadl, dadl; hawl; esgus,nbsp;esgusawdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amdditiynu Plead, plid V, dadleu, ymddadleu; haeru; PleaUaDle, pli'da.bl a, dadleuadwy |
Pleader, pii'dur n, dadleuwr, cynghaws Pleasant, plez'ant a, hyf'ryd, teg; lion,nbsp;dyddan, boddhaol, tirion, dilyrlawn,nbsp;maws, difyr, peraidd, siriol; digritnbsp;Pleasantness, plez'antjies n, hylryd-wch; tiriondebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(wair Pleasantry, plez'an.tri n, digrifwch, cell-Piease, pliz v, boddhau, boddloni, rhvngu bodu; bod yn wiw gan. If you please,nbsp;os mynwch; os gwelwch yn ddanbsp;Pleasing, pli'zing a, boddhaol, hygar,nbsp;hyliwd, tirionnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;boddhaol Pleasurable, plezh'ur.�.bla, hytrydlawn, Pleasure, plezh'ur n, hyfrydwch, dywen-ydd; maws; difyrwch; digrifwch;nbsp;oferedd, meluschwant; cymmwynas.nbsp;At one�s pleasure, wrth ei ewyllysnbsp;Plebeian, pli.bi'an n, gwerinwr, gwreng,nbsp;adlaw: a, gwerinol, gwerinaidd,nbsp;gwrengaidd, gwaerol, taiognbsp;Plebiscite, pleb'i.sit n, dedfryd y werinnbsp;Pledge, plej n, adneu, gwystl, ern, ernes,nbsp;sicrwydd; mach: uf, gwystlo, arwystlonbsp;Pledget, plej'et n, llieinrwdnbsp;Pleiades, pli'y^.diz, Pleiads, pli'yadz np,nbsp;y twr ser, y saith seren sinol, y twrnbsp;tewdwsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ perdaith Plenary, pli'nur.1 a, Hawn, cyfiawn, Plenilunar, plen.i.l�'n�r a, llawnlioerolnbsp;Plenipotence, pli.nip'�.tens n, Hawn-allunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I og Plenipotent, pli.nip'o.tent a, llawnallu-P ienipotentiary, plen.i.po.ten'shur.i w, llawnallueddwr, cenad iJawnalluognbsp;Plenist, pli'nist n,athronydd a ddeil fodnbsp;yr holl eangder yn Hawn defnydd,nbsp;gwadwr gwagdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llawnder Plenitude, plen'i.tiid n, cyflawnedd, Plenteous, plen'tshus a, Hawn, helaethnbsp;Plenteousness, plen'tshus.nes n. hel-aethrwydd, digoneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Hawn Plentiful, plen'ti.tWi o, helaeth, cyfiawn, Plenty, olen'ti n, helaethrwydd, amlder,nbsp;amledd, llawnder, llawndid; digoneddnbsp;Plenum, pli'num n, halsut, gormnbsp;Pleonasm, pli'o.nazra n, geirlenwad,nbsp;amleinad, gair llanwnbsp;Plethora, pleth'o.ra, Plethory, pleth'o.rtnbsp;71, gorilawnedd gwaed, gorilawnder,nbsp;gorineslyn, ilynorllawneddnbsp;Plethoretic, pleth.o.ret'ik, Plethoric, pli-thor'ik a, gorliawnolnbsp;Pleura, pliiV^ n, piiionen y ddwyfronnbsp;Pleurisy, pl�Vi.si n, eisglwyfnbsp;Pleuritic, plii.rit'ik a, eisglwyfusnbsp;Plevin, plev'in n, rhyddhad, atataelnbsp;Pliable, pl�'�.bl a, ystwytn, hyblygnbsp;248 |
Cre; late; line, no, m�te; she, zh=:z azure; thin, thIs; jtsdzh. POE
Plunder, pluu'dur n, ysbail, anrhaith, ysglyf'aeth: vt, anrheithio, dif'rodi, ys-glyfaethu, anrheithu [ysbeiiiwrnbsp;Plunderer, plun'dur.ur n, anrheithiwr,nbsp;Plunge, plunj n, trochiad; grawth,nbsp;plwng; tinuafiiad march: v, trochijnbsp;ymdrochi; neidioi; tindaflunbsp;Plunket, plung'ket n, math o lasliwnbsp;Plupertect, plli'pur.tekt a, tragorphenolnbsp;Plural, plur'al a, Uuosognbsp;Pluralist, plii�r'al.ist ti, amleglwysyddnbsp;Plurality, pl�.ral'i.ti n, iluosogedd, llu-oseddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_fedaidcl cotymog
Plush, plush n, math o ddelnydd mel-Pluvial, pluVi.al, Pluvious, pl�'v�.us a, gwlawog, gwlybyrog, gwiawiol,gwIybnbsp;Ply, pl� V, glynu wrLh, ymroddi, dytal-ymarfer; piy^; n, plyg, tro; tuedd,nbsp;gogwydd. The steamer plies, maeTnbsp;agerddlong yu mordwyonbsp;Pneumatic, nii.inat'ik a, chwytholfnbsp;awyrog, awyriadol
Pneumatics, n�.mat'iks np, awyrydd-iaeth, awyrolaeth, awyrogaeth Pneumatology, n�.ma.tol'�.ji n, ysbryd-yddiaeth
Poach, potsh �, herwhela; lledferwi Poacher, po'tshur n, herwheliwr,lladrad-heliwr, troseddwr cytreithiau helwr-Poachy, poTshi a, llaith, corslyd fiaethnbsp;Pock, pok n, emgdardd y frech. rock-hole, craith neu ol brechnbsp;Pocket, pok et n, llogell, llawgell, llaw-god, coden! vt, llogeilu, rhoi yngnbsp;nghadw. Out of pocket, ar golled.nbsp;Pocket-book, codiytr. Pocket-glass,nbsp;Uogellddryll. Pocket-money, ariannbsp;traul
Pockiness, pok'i.nes ti, brechlydrwydd
Pocky, poka a, brechog, brechlyd lier ........
Poculent, pok'�.lent a, yfadwy Pod, pod �, coden, plisgyn, masgl, cibynnbsp;Podagra,po.dagTa, pod'a.gra 7i,troedwst,nbsp;cymmalwst
Podagrical, po.dag'ri.kal a. troedwstol Podge, poj n, lleidbwll; cymmysgeddnbsp;Poem, poem ti, pryddest, cerdd, awen-gerdd, cywydd, caniad, cannbsp;Poesy, p�'i.si n, prydyddiaeth, bardd-oneg, awenyddiaeth
Poet, poet n, prydydd, bardd, awenydd Poetaster, p�et.as.t�r n, crachtardd,nbsp;coegbrydydd, coegtardd, bon y glernbsp;Poetess, po'et.es 7i,prydyddes,awenyddesnbsp;Poetic, po.et'ik, Poetical, p0.eth.kal o,nbsp;prydyudoi, barddol, baruuonoi, aweuol,nbsp;awenyddoi
Plm.bleness, pU'a.bl.nes, Fliantness, pl�'-
ant.nes, Pliancy, pl�an^i n, hyblyg-edd, ystwythder
Pliant, pl�'ant a, hyblyg, ystwyth Plicature, plik'S.tshii r n, plygiadnbsp;Pliers, pl�'�rz gefaii techannbsp;Plight, pi�t 71, cyiiwr, agwedd, gweddnbsp;gwysti; �i, addaw, gwystlonbsp;Plinth, plinth, n, gwadn pedrongl colofnnbsp;Plod, plod �7, ymdrafferthu, llafurio,nbsp;dyfalddilyn, fiwdanu; dwysfyfyrionbsp;Plot, plotcydfrad, cydfwriad; amcan,nbsp;cynliun, darlun; dernyn o dir, tyno,nbsp;llain; V, cydtwriadu; cynllunio, llunionbsp;Plough, pluvv71, aradr, ylltyd: �, aradn,nbsp;aredig, aru. Plough-beam, arnodd.nbsp;Plough-handle, haeddel. Plough-monday, dydd Llun wedi yr Ystwyll.nbsp;Plouffh-wright, saer-erydrnbsp;Ploughland, pldw'land ti, tir ar, tirnbsp;llatur, tir aradwy, tir ydnbsp;Ploughman, pldw'inan n, arad wr,ardd wrnbsp;Ploughshare, plu\v'she�r ti, swch, cwll-tyr, cwlltwr
Ploughtail, pluw'tal n, haeddel fawr Plover, pluv'�r n, cwtiar, rhostog,nbsp;brondduV twyoau. Golden plover,nbsp;chwilgom y mynydd. Grey plover,nbsp;cornicell
Pluck, pluk 71, tyn, tyniad, chwapdyn-iad, chwipdyniad; ymysgar, syrth: vt, tynu, dwysdynu; plufionbsp;Plug, plug n, top, topyn, tywysel, pUl-gyn:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;topio, ystopio, pillgynio
Plum, plum 71, eirynen; �100,000.
Plum-pudding, poten eiryn Plumage, plU'maj n, plu, pluf, pluawrnbsp;Plumb, plum ti, plymen, llinyn blwm:nbsp;vt, plymio, profi % phlymen: a, uoion-syth, darbenol, plwmnbsp;Plumbago, plum.bU'go �, plwm du,nbsp;syiwedd cynnwysedig o haiarn a golosgnbsp;Piumber, plumur plwmweithiwr,nbsp;plymydd, plymwr
Plumbery, plum ur.i n, plymwriaeth Flume, pliim n, pluen, pluteu; pluf-gob^: vt, pluenn, plufio; plufnbsp;drwsio; ymfalch�onbsp;Plumigerous, pm.mij'�r.us a, pluognbsp;Plummet, pluin'et n, plymennbsp;Piumous, plii'mus, Plumose, plii.m�s' a,nbsp;plufol, pluog
Plump, plump a, tew, cnodig; digudd, uidwyll; v, chwyrn-syrthio, tatiunbsp;Plumpness, plump'nes n, tewedd, cnod-igrwydd; gonestrwyddnbsp;Plumy, plii'mi a, plulol, pluol
249
-ocr page 274-POM path, tat, er^�, met. mii-rine, pin, orb, on, curve, cut, t\V=too, t��vk=:took;
Poetize, p�'et.�z vi, prydyddu, barddoni, cywyadu Poetry, po et.ri n, prydyddiaeth, bardd-oniaetn, awenydaiaetli, cywyddiaeth Poii^nancy, poi'nan.si n, llymedd, Uym-der, tostiymead, aethlymeddnbsp;Poignant, pox'nant a, liyin, llymdost,nbsp;p'lgog, aelhlawn, aethol, aethusnbsp;Point, point w, pwnc, pen, pwynt: pig:nbsp;blaen; nod: blaeniiymu; pwyntio^nbsp;cyteirio. Point blank, yn uniongyrch.nbsp;At the point ot death., ar tin angeu.nbsp;Point ot a rock, cicgwya. Bluntnbsp;pointed, p\Vl. Cardinal roints ot thenbsp;compass, prif bwyntiau�r cwmpawdnbsp;(gogiedd, de, dwyraiu, a gorllewin).nbsp;On the point ot going, ar ledr myned.nbsp;Sharp-pointed, pigfain, blaeniiym,nbsp;pigoglym, llym. To bring to a point,nbsp;blaeniiymu, pigfeiuio. To point out,nbsp;dangos, hysbysu, mynegunbsp;Pointel, p�in'tel n, pwynti; peth ar flaennbsp;Pointer, poin'turTi, pwyntiwr; cyteirginbsp;Pointing, pOia'ting �, cyteiriad, pwyntnbsp;iad; attainodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^diystyr Pointless, point'les a, diflaen, pvvl Poison, poi^zn n, gwenwyn* vt, gwen-w}'DO [gwenwynilyd, gwcnwynolnbsp;Poisonous, poi'zu.us a, gwenwynig,nbsp;Poitrel, pOi'trel n. brongenglnbsp;Poize, poiz n, pwys, cydbwys: vt, pwyso,nbsp;cydbwyso, tatoii, mantoiinbsp;Poice, pok n, pwt; coden, cwd: vt, ym-balfalu, dallgeibio, pwtio ( pwtiedyddnbsp;Poker, p�'k�r n, prociedyJd, tantfon,nbsp;Polar, poTiir a, pegynol, tua�r pegwn. Polar circle, cyich y pegwn Polarity, pojar'i.ti n, tuedd at y pegwnnbsp;Pole, pol n, pegwn; pawl; pastwa;nbsp;trosten; ystang, crwydd; Pwyliad.nbsp;Pole-axe, tfontwyell. Pole-star, Polarnbsp;star, seren y gogiedd. North pole,nbsp;pegwn y gogiedd. South pole, pegwnnbsp;y de Polecat, pol'kat w, cath goed, fFwlbart Poledavy, poi'da.vi�, math o liain garwnbsp;Polemic, pb.lem'ik a, dadlwriaeth, Uadl-euolj dadlwr, dadieuwr. Polemics, dadldreithiau, dadleuaethnbsp;Police, po.iis'�, heddlywodraethnbsp;Policeman, po.lis'man n, heddwasnbsp;Policy, poli.si n, llywodraethyddiaeth,nbsp;callineb,cytrwysdjra; ysgriten digoll-ediad, yswireb Polish, porislj n, caboledd, ilathredd; caCol: Vf caboli,Uytnhau, llathreiddio, Polish, p�Tish a, Pwylaidd j^gosbeithio |
Polished, pol'isht a,moesog,harddtoesog; cabol, caboledig, llathraidd, llathr Polite, p�.l�p a, boneddigaidd, moesgar,nbsp;moesog, moeswychnbsp;Politeness, p�.l�t'nes �, moesgarwchnbsp;Politic, poi'i.tik 0, cyfrwysgall; gwiadol,nbsp;gwladwriaethol Political, po.lit'i.kal a, gwladwriaethol, gwleidiadoi, gwladoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr Politician, pol.i.tish'an n, gwladwriaeth-Politics, pol'i.tiks np, ilywod-ddysg, gwladyddiaeth, gwleidiadaeth (aethnbsp;Polity, pol'i.ti n, liywiaeth,tretnllywodr-Poli, pol n, pen; cofres pleidleiswyr: vt,nbsp;cneifio; talgrynu; pleidleisio. Poll-tax, treth y penau Pollard, pol'�rd n, tocbren, pawlbren; y pysg penei; rhuddion, gotlawd Pollen, pol'en n, liwchflawd blodaunbsp;Pollute, po.l�t'v^jhalogi, diwyno, ilygru,nbsp;budrhau; ditorwynonbsp;Pollution, po.lii'shun n, halogiad, aflan-h0.d, ammhureddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) Bwyiaidd Polonaise, p�.l�.naz' w, mata 0 wisg Polonese, p�.l�.niz'n, Pwylaegnbsp;Poltroon, p�l.trgt;^n' n, cilgi, cachmnbsp;Poly- px, ami-, amry-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[seiniol Polyacoustic, poi.i.a.kmVs'tik o, ami-Polyaathus, poi.i.an thus n, bnallu cocli-ion, briallu amlfiodeuog Polygamist, po.iig'a,mist n, amlbriod,nbsp;amlwreiewr, amlweddog |_wreigiaethnbsp;Polygamy,po.lig'a.mi n, amlbriodas,aml-Polyglot, pol'i.glot a, amliaith, amUnbsp;ieithognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amlochr Polygon, poTi.gun n, dull amiongiog, Polygonal, po.iig'o.nal a, amryonglognbsp;Polygram, pol'i.gram n, dull aml-linellog _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wragedd Polygyny, po.lij'i.ni n, lluosogedd a Polyhedron, pol.i.hi'drun n, amlochrnbsp;Polyhedrons, pol.i.hi'drus a, amlochrognbsp;Polylogy, p0.Ur0.ji n, siaradgarwchnbsp;Polymathy, po.iim'a.thi n, amryddysgnbsp;Polyphonic, pol.i.fon'ik n, amlseiniolnbsp;Polyphylous, pol.it'il.us a, amlddeiliognbsp;Polypous, pol i.pus a, amldroedignbsp;Polypus, pol'i.pus (p polypi, pol'i.px) n,nbsp;amldroed, Hot, morgudynnbsp;Polysyllabic, pol,i.si.lab'ik a, amlsillog,nbsp;amrysillnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^amlsillog Polysyllable, poTi.sil.a.bl n, amlsiii, gaii Polytechnic, pol.i.tek'nik n, amlgeltnbsp;Polytheism, poi'i.thi.izm n, amidduw*nbsp;iaeth, amrydduwiaeth [amlddnwiadnbsp;Polytheist, polT.thi.ist a, amldduwydd,nbsp;Pomace, p�.mas' n, gweisgion ataiaunbsp;260 |
�rc; late line, no, mute; she, z\i=z azfire; thin, thIs; j=dzh. FOR goll. Corn poppy, pabi coch yr yd Populace, popm.las n, y Po^e, pop Pab; math o bysgodyn. Pomaceous, po.ma'shus a, ataleuog, ataU Pomade, po.mad' n, enaintnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og Pomanuer, p�.raan'd�r n, perbelen Pomatum, po.aia'tum n, gwailtenaintnbsp;Pome, pom vi, crwndytunbsp;Pomecitron, pom sit'ron n, eurafalnbsp;Pomegranate, pom.gran�at n, grawnafalnbsp;Pomeroy, pom roi n, math o atal mawrnbsp;Pomiterous, po.mit'ur.us a, afalddwyn,nbsp;atalog, yn cynn3rrchu afalaunbsp;Pommel, pum'el n, gwarglwm, ysgwydd-glwm; cnap; penglwm cleddyt: vt^nbsp;dymodio, pwyo, euronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhialltwch Pomp, pomp n, rhwysg; gorwychder, Pompet, pum pet n, inebeien argra�'yddnbsp;Pompion, pum'pi.nn �, pwmpa, pompiwnnbsp;Pomposity, pom.pos'i.ti n, rhwysgfawr-edd, rhodres, �raethtalcheddnbsp;Pompous, pom'pus a, rhwysgtawr, cein-wych, gorwych, �raethtalchnbsp;Pona, pond n, liyn, pwll. Fish-pond,nbsp;pysgodiynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;darbwylio Ponder, pon'd�f v, ystyried, mytyrio, Ponderable, pon'dur.a.bl a, pwysadwynbsp;Ponderal, pon'dur.al a, a gyfrihr wrthnbsp;bwysaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j rwydd Ponderosity, pon.du.ros'i.ti n, pwysig-Ponderous, poa'dur.us a, pwysig, trwm Ponent, po'nent a, tua�r gorllewinnbsp;Poniard, pon'yiird n, bidog, byrgleddnbsp;Pontac, pon'tak n, math o winnbsp;Pontage, pon'taj �, treth pont, pontdollnbsp;Pontiti, pon'tit n, archo�eiriad; y Pabnbsp;Pontitical, pon.tin.kal a, archoffeiriad-ol, pabol: n, llyfr detodau�r Pabnbsp;Pontificate, pon.tif'i.kat teyrnasiadnbsp;Pab; Uywodraeth y Pab; Pabaethnbsp;Pontoon, pon'tA^' fi, pont fadaunbsp;Pony, po'ni n, corfarch, ce�ylyn, merlynnbsp;Pool, pwl�, pv?U, llyunbsp;Poop, pwp n, ol ganllaw, llywle Hongnbsp;Poor, pw�r o, tlawd, angenus, rfieidus,nbsp;bycnodog, truan, gwael, s^, distadl.nbsp;Poor-house, tlotty. Poor little thing 1nbsp;druan bach! Poor rate, treth y tlodi.nbsp;A poor eater, un sydd yn bvryta ondnbsp;ychydig. The poor, y tlodionnbsp;Poorly, pvvV'li ad, yn ddiawydd, ynnbsp;sal: a, lledglat, afiach, gwael, clafnbsp;Pop, pop n, fir\rtsain: p, flrwtseinio,nbsp;tfrwyaro, firwtsaethu, ffrwtneidio rope's eye, cneuen y lorddwyd Popedom, pop'uum n, pabaethnbsp;Popery, po'pur.i. Papistry, pa'pis.tri n,nbsp;pabyddiaeth Popgun, pop gun �, gwn pren |
Popinjay, popfin.ja n, y gaseg wanwyn, cnocell y coed; ysgoegynnbsp;Popish, po pish a, pabaidd, pabyddolnbsp;Poplar, pop'l�r n, poplysen, liathrwydd-en. Black poplar, pwmpleren. Whitenbsp;poplar, aethwydden, peisgwyn (_ gwiannbsp;Poplin, pop'iin n, cymmysgwe o sidan anbsp;Poppy, popT 71, pabi, llysiau cwsg, mab-y cyfiredin, ynbsp;werin, y Iluaws, y cyhoeadnbsp;Popmlar, pop'�.l�r a,enwog,poblogaidd; gwerinaidd nbsp;nbsp;nbsp;\ poblogrwydd Popu larity, pop.fi.lar'i.ti n, en wogrwy dd, Populate, popm.lat vt, pooli, pobioginbsp;Population, pop.fi.la'shun n, poblogiad,nbsp;poblogaeth Populous, pop'�.lus a, pobiog, Uawn pobl Populousness, pop'U.lusnes n, poblogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I tath oreu Porcelain, p�'rs'lan n, ilestri pridd o'r Porch, po�rtsh n, porth, cyntor, cynteddnbsp;Porcupine, p�r'k�.p�a n, y ballasg, ynbsp;ddraenog lawr Pore, po�r n, chwysdwll, twll chwys, mandwH: tJt, syiiu, tremio, crafisyliunbsp;Pork, poVk n, cig mochyn [_�, porchellynnbsp;Porker, po�r'kur, Porkling, po�rk'iingnbsp;Porosity, po.rosi.ti, Porousness, po�r'us-nes, n, tyilogrwydd, amrydylleddnbsp;Porous, po�r us, Fory, pO�r'i a, chwys-dyllog, mandyllog, tyllog, amrydyllognbsp;Porphyry, por'tur.i n, molafon, myldarddnbsp;Porpoise, rorpus, por'pus ?i, morhwch,nbsp;llamidydd, pysgodyn du [ceninwyrddnbsp;Porraceous, po.ra'shus o, gwyrddaidd,nbsp;Porret, por'et n, math o geninnbsp;Porridge, por'ij n, cawl, potes. Milk-porridge, cawl llaeth [gawl, posnednbsp;Porringer, por'in.jfir n, cawlgwpan, ffiolnbsp;Port, p��rt n, porthladd, porthle, porth;nbsp;twll gwn; agwedd, edrychiad, ym-ddygiad. Port-hole, cyflegrdwU.nbsp;Port-wine, gwin Oporto, gwiu cochnbsp;Portability, po'r.ta.bil'i.ti n, hygludeddnbsp;Portable, p�r'ta.bl a, dygadwy, hy-ddwyn, cindadwy Portage, p��r'taj n, arian clud, porthdal Portal, po'r'tal n, porth, cyntedd, rhag-borth Portcullis, p��rt.kul'is n, porthgwlas Forte, po�rt n, llys ymherawdwr y Tyro-iaidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhagarwyddo Portend, por.tend' vt, argoeiio, darogan, Portension, por.ten'shun n, rhagargoel-iad, rhagarwyddiad, darogannbsp;Portent, por.tenP n, rhagargoelnbsp;251 |
POT path, fat, �re, met, mar-ine, pin, 6rb, on, curve, cut, t\V:=-too t\\k-=took;
Portentous, p�r.ten'tus a, �aroganus Porter, p��r'tur porthor, drysor;
cludydd; math o gwrw Porterage, p��r'tur.aj w, cyflog cludyddnbsp;Porrtolio, p��rt.f �'li.� n, papyrgod, papyr-gwd, papyrglawr
Portglave,p��rt'glav7t|Cledd-ddygiedydd Portico, por'ti.k� n, porthta; pendistnbsp;Portion, p��r'shun w, rhan, cyfran, rhan-dwy; ag'weddi; gwaddol; cynnysg-aet�i; vt, cyfranu, gwaddoli; cynnys-gaethu, cynnysgaeddunbsp;Portliness, p�rt'li.nes n, gweddusrwyddnbsp;Portly, p��rt li a, cryfweddog | gilgistnbsp;Portmanteau, p��rt.man't� n, bolgan, ys-Portrait, p��r'irat n, arlun, Hun, arlelnbsp;ardeb, darlunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j luniad
Portraiture, p��r'tra.tsh�'rn, delwad, ar-Portray, po�r.tra' vt, arlunio, delweddu, tynu ilunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(faer
Portreeve,p��rt'rivn,porthlywydd,porth-Portress, po'r tres w, drysores, porthores Pose, p�z vt, dyrys-holi, dyrysu; posionbsp;Position, p�.zish'un n, cyflead; setyilta,nbsp;sefydliad; ystum; tretniad j rhagosod-iad, gosodedigaeth
Positional, p�.zish'un.al a, gosodiadol Positive, poz'i.tiv a, gwiriol, gwiriedigol;nbsp;gosodedigol; pendant, sier, sicrhaol,nbsp;penodol^ awdurdodol. Positive degree, y radd gyssetin, cyssefinraddnbsp;Positiveness, poz'i.tiv.nes n, dieurwyddnbsp;Posnet, poz'net w, padellan, posnednbsp;Posse, pos'i w, mawrlu, torf, arfoglu.
Posse comitatus, holl allu sir Possess, po.zes' vt, meddu, meddiannu.nbsp;mwvnhau, perchenogi. �o possessnbsp;one�s selt of, cymmeryd meddiant onbsp;Possession, po.zesli'un �, meddiant;nbsp;perchenogaeth, elw; etlfeddiaethnbsp;mwyniant, mwynhdd; goresgynnbsp;Possessive, po.zes'iv, Possessory, po-zes ur.i a, perchenol, meddoi, medd-lannol, meddiannedigolnbsp;Possessor, po.zes'ur n, meddiannydd,nbsp;perchen, perchenog, peichenwrnbsp;Posset, pos�et n, posei, meiddlynnbsp;Possibility, pos.i.�il'i.ti n, gailuedigaethnbsp;Possible, pos'i.bl a, hyail, galiuadwy,nbsp;diclionaawv, posibl; tebygolnbsp;Possibly, pos�i.bli ad, et aiiai, te allai;
ysgattydd, agatfydd Post, post n, post; Ilythyrfa; swydd:nbsp;V, cyfiymdeithio; setydlu; cy��u;nbsp;tretnu cytrilon; postio: px, gwedi,nbsp;ar ol. Post-ooy, Ilythyrwus. Post-chase, brysglu�; hurgerbyd. Post
haste, ar tawrtrys, ar trys, nerth traed. Post-horse, brystarch. Post-man,nbsp;Ilythyrwas, llythyrwr. Post-master,nbsp;penliytnyrwr, ceidwad ilythvrdy.nbsp;Pobt-ofiiee, llythyrdy, Ilythyrfa. Postoffice order, arclieb Ilythyrta. Post-town. llythyrdret
Postage, p�s'taj n, Ilythyrdoll, llythyr-dal. Postage-stamp, ilythyrnod Postdate, p�st.dat' vt, olddyddio, olam-seru; n, olddyddiadnbsp;Postdiluvian, p�at.di.l�'vi.aa a, gwedi'rnbsp;diluw: n, olddylifiadnbsp;Poster, p�s't�r n, brysdeithiwr, rhed-egwr; nysbyslen fawrnbsp;Posterior, pos.ti'r'i.�r a, hwyrach, di-weddarach, olach, ar ol [ israddiadnbsp;Posteriority, pos.ti�r.i.or'i.ti n, olafedd;nbsp;Posteriors, pos.tiVi.�rz np, pen olnbsp;Posterity, pos.ter'i.ti n, cenedlaethau dy-todol; oliaid, olafiaid, adian; hiliogaetiinbsp;Postern, p�s't�rn �, drws bychan, cil-borth, cilddornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oliaeth
Postexistence, p�st.eg.zis'tens n, olfod-Posthumous, pos't�.mus a, a gyhoedd-wyd neu a aned ar ol claddu yr awdwr neu�r tad; olargraffedig; olanedignbsp;Postil, pos'tli n, ymylnoanbsp;Postillion, pos.til'yun n, rhagfarchogwrnbsp;Postmeridian, p�st.mi.rld^yan a, pryd-nawnol, olnawnol, wedi�r canolanyddnbsp;Postmortein, p�st.m�r tem a, ar ol marw-olaetlinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gohirio
Postpone, p�st.p�n' vt, troi heibio; oedi, Postponement, p�st.p�n'ment n, gohir-iad, oediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ciniaw
Postprandial, p�st.pran�di.al a, ar ol Postscript, p�st'sknpt yt, olysgriten, oi-ysgrit, olymadrodd
Postulate, pos'tsh�.lat 7i,gosodiad, erfyn-iedig: vt, adrodd heb brawf, cymmeryd yn ganiataol [heb brawt' Postulation, pos.t�.la'shun w, honiadnbsp;Postulatam, pos.tsh�.la'tum {p postula-ta, pos.tsh�.la'ta) w, gosodiad ertyn-iedig, gosodiad dibrawtnbsp;Posture, pos'tsh�r n, munud, ystum,nbsp;setyilwedd, satiad, setyilta; agwedd.nbsp;Posture-master, ystumydd [ modrwynbsp;Posy, p�'zi n, blodeuglwm; arwyddairnbsp;Pot, pot n, pot, potyn; crochan: vt,nbsp;potio. Pot-bellied, cestog, cesttawr.nbsp;rot-companion, cydytwr, cyteddach-wr. Pot-�erbs,llysiauberwadwy. Pothooks, bachau crochan. Pot-house,nbsp;diotty. Pot-metal, math o wydr ihw-iog, Pot-valiant, diod-ddewrnbsp;252
-ocr page 277-Pre; late, line, no, rniite; she, zh=a2�re; thm, xrds; )=(lzh. PEE Pounder, puwn'dur n, pwyedydd; cyf-legr. A six pounder, cyflegr cbwe piiwys ei beien Pour, p�r V, tywallt, gwallaw, gwehynu Pourparty, pw�r.parti, Purparty, pur-par ti n, rban, cyfrannbsp;Pout, pu\vt n, liaes wefl, golwg sarig,nbsp;pwd: vi, llaesweflu, cilwgu, pwdunbsp;Poverty, pov'�r.ti n, tledi, angen, angen-octyd, llymder, llymdranbsp;Powder, p�w'd�r n, Uwch, pylor: v,nbsp;il^chio, meiloni. Powder-chest, pylor-gist. Powder-borUj pylorgorn. Powder-mill, pylor teiin, Gun-powder,nbsp;fbamlwcb, meiion Potable, po ta.bi a, ylauwy [^o�r India Potagra, po.tag'ra n, math o gyliaith Potamology, pot.a.moi'o.ji n, afbndraethnbsp;Potash, pot'ash n, goichludw, trwytb-ludw, llys-haleanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ lynciad Potation, po.ta'shun n, yfediad; trat-Potato, p�.ta't� n, cloronen, taten Potch, potsh vt, gorterwi, liedterwinbsp;Potency, p�'ten.si n, galluedd, nerthedd,nbsp;cadernid Potent, po'tent a, cadarn, galluog, grym-us, nerthol, nertfiog, cryl j deyrn Potentate, po'ten.tat n, penadur, arch*nbsp;Potential, po.ten shai a, gailuogol, gallu-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogrwydd Potentiality, p�.ten.shi.al'i.ti n, gaiiu-Pother,poTH'�r�, twrf, dadwrdd,yst\vr: Vjfiwdanu, yrndratierthnynofer; bimo Potion, po'shun n, llymaid,trancell, iJ wncnbsp;Potsherd, pot shurd n, demyn o bridd-Pottage, pot'aj n, cawl, potes, isgell (_lestrnbsp;Potter, pot'dr n, priddlestrydd, croch-enydd, cregenydd, priddawrnbsp;Pottery, pot'nr.i a, crochenyddiaeth; llestri pridd; priddweithta Pottle, pot'i n, mesur o banner galwynnbsp;Potu'ent, p�'t�.leDt a, ytadwy; meddwnbsp;Pouch, puwtsh w, cod, coden, cwd; bola: ri, llogellu, liyncu Poult, polt cyw, cywen, cywynnbsp;Poulterer, pol'tur.ur n, adarwerthwrnbsp;ednwertbwr Poultice, poi'tis n, sugaetban, meddalai Poultry, pol'tri n, adar dot, ednod dot,nbsp;ieir dot, creaduriaid piufognbsp;Pounce, puwns n. panlwch; crafanc,nbsp;ewin: v, panlycbn; disgyn, syrtbio.nbsp;Pounce^boz, trydyllflwcbnbsp;Pound, nuwnd n, pwys,- punt; fiald,nbsp;gwarcnae; vt, tfaldio, gwarcbau;nbsp;pwyo, pwnio Poundage, puvVn'daj n, puntdal pAnnHpT* nbsp;nbsp;nbsp;n T�wvftdvddi |
Powoery, p�w'�ur.i a, nyciiog, pylorog Power, pu\v'ur n, gallu, nerth, grym;nbsp;crytder; awdurdod, llywodraetb, rheol-aetbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.cryf Powerful, p�w'�r.f'^1 a, galluog, nerthol, Powerless, puw'urjes a, dirym, dinerth,nbsp;dialiu, gw�an, egwannbsp;Pox, poks n, brech. Chicken pox, brechnbsp;yr ieir. Confluent small pox, brechnbsp;las. Cow pox, brech y fuwch. Greatnbsp;pox, poethgiwyt*, y trech losg. Smallnbsp;pox, y trech wen. Swine pox, brechnbsp;y moch Poy, poi �, pawl, pawl rhafifddawnsiwr Praam, pram �, math o fadnbsp;Practicaoiiity, prak.ti.ka.bil't.ti n, haws-ineb, hawsdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ adwy, hyall Practicable, prak'ti.kAbl a, gwneuthur-Practical, prak'ti.kal a, ymarterol, gwneuthurol, bucheddol, defnyddioinbsp;Practice, prak'tis n, arter, arteriad, ym-arferiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dilya Practise, prak'tis v, arferu, ymarfer; Practiser, prak'ti.sur n, ymarferwrnbsp;Practitioner, prak.tish'un.ur n, arfer-iedydd, ymarferiedyddnbsp;Praeinunire, pri.m�.n�r'i n, gw^s amnbsp;ddwyn i mewn awdurdod tramor;nbsp;rhagrybudd; cosp, dirwynbsp;Pragmatic, prag.mat'ik, Pragmatical,nbsp;prag.mat'i.kal a, ymarterol, gorchest-ol; ymyrgar; rhodresgar [helaethnbsp;Prairie, pre�r'i n, gwastattir, gweunyddnbsp;Praise, praz n, mawl, moliant, canmol-iaeth, clod, dartawl, molawd; gwawd:nbsp;vt, moli, clodtori, moiiannunbsp;Praiseworthy, prax'wur.THi a, canmol-adwy, clodwiw Prance, prans vi, carlamu, crychneidio Prank, prangk �, cast, ystranc, pranc; vi, ymbrancio, prancio, ystrancio Prate, prat, Prattle, prat'1 vt, bragaldio,nbsp;bragaldian, Uolio, baldordd, dwndro,nbsp;clebran, brygawthannbsp;Prattler, prat'lur n, bragaldiwr, Uolynnbsp;Pravity, praVuti n,halogrwydd, urygeddnbsp;Prawn, pron n, corgeimwchnbsp;Pray, pra v, gwedd�o, ioli, atolygu, Inbsp;pray you, atoiwg Prayer, pre�r n, gweddi, deisyfiad, adol-wch, ertyn. Prayer-book, llytr gweddi. The Lord�s Prayer, y Padernbsp;Prayer, pra'ur n, gwedd�wr, ymbiliwrnbsp;Prayerless, pre�r'les a, diweddinbsp;Pre- px, cyn-, rhag-, blaen-Preach, pritch v, pregethunbsp;.Preacher, pri'tshflx n, pregethwrnbsp;253 |
Sre; late: line, no miite; she, 2h=z azure; thin. THis; j -dzh. PRE
Predict, pri.aiKt' vt, aaroganu, rhag-fynegu, rhagddywedyd nbsp;nbsp;nbsp;�iad
Prediction, pri.dik'shun n, rhagddywed-Predictor, pri.dik'tur n, daroganydd Predilection, pri.di.lek'shun n, cyn-hoffder, rfaaghofFder
Predispose, pri.dis.poz' vf, cynddarpam.
rhagdretnu, rhagbarotoi Predisposition, pri.dis.po.zish'un n, rhag-ddarpariad; rhagdueddiadnbsp;Predominance, pri.dom'i.nans n, gor-uchatiaeth, rhagoriaethnbsp;Predominant, pri.dom'i.nant a, penaf,nbsp;trechat, arlywiadol, gortoaolnbsp;Predominate, pri.dom'i.nat vi, goruch-afu, gortodi, tycio, ilwyddo, fiynunbsp;Pre-elect, pri.i.lekt vt^ rhagddewis,nbsp;rhagethol, cynetholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaetli
Pre-eminence, pri.em'i.nens n, rtiagor-Pre-eminent, pri.em'i.nent a, rhagorol.
ardderchog, godidog nbsp;nbsp;nbsp;[bryniant
Pre-emption, pri.em'shun n, rhag-Preen, prin n, gwaell: vt^ trwsio, pincio Pre-engage, pri.en.gaj' vt, rhagrwymonbsp;Pre -engagement, pri.en.gaj'ment n,nbsp;rhagrwymiad, rhagymrwymiadnbsp;Pre-establish, pri.i.stab'lisa vt, rhag-set^dlu, cynsefydlu
Pre-establishment, pri.l.stab'lish.ment n, rhagsetydliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyntoai
Pre-exist, pri.eg.zist' vt, cynhantodi, Pre-existence, pri.eg.zis'tens n, rhag-hantod, cynfod ^ [hanfodolnbsp;Pre-existent, pri.eg.zis'tent a, rhag-:nbsp;Preface, pref'as n, rhaglith, rhagym-adrodd, cynarawd: v, rhaglithionbsp;Prefatory.pret'S.tur.i a,rhagymadroddolnbsp;Prefect, pri'fekt n, rbaglaw, rhaglywyddnbsp;Prefecture, pri fek.tshii�rn,rhaglawiaethnbsp;Prefer, pri.tur' vt, dewis, riiagor-ddewis,nbsp;blaenberchi, dyrchafu; cyflwyno. Henbsp;prefers, y mae yn well ganddo [achnbsp;Preterable, pret'ar.S,.bl a, gwell, rhagor-Preference, pret'ur.ens n, rhagoriaeth,nbsp;blaenoriaeth, y blaen, dewisnbsp;Preferment, pri.fur'ment n, dyrchafiadnbsp;codiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddarinniad
Prefignration, prt.fig.�.ra'shun n, rhag-Prefignre, pri.fig'ur, Prefigurate, pri-fig'�.rat vt, rhagddangos, rhagdaar-iunio, rhaggysgodi, rhagamlygu; cyn-ddullio, arluniaethu Prefine, pri.f'Yn' vt, rhagderfynunbsp;Prefix, pri.fiks' vt, hlaenddodi, rliag-ddodi, darddodi, arddodinbsp;Prefix, pri'fiks n, biaenddod, blaen-ddodiad, rhagddod, arddod
Prerorm, pri.form' vc, rhagfturho, rnag-lunio nbsp;nbsp;nbsp;(rwydd; amarymder
Pregnancy, preg'nan.si 7i, beichiog-Pregnant, pregnant a, beichiog, trom, amdrom, braisg; Hawnnbsp;Pregustation, pri.gus.ta'shun n, rhag-archwaethiad, cynarchwaethiadnbsp;Prejudge, pri.juj' tJlt;,rhagtarnu, cynfarnunbsp;Prejudicate, pri.jti'di.kat v, rhagfarnu,nbsp;blaenfarnu, rhagddedrrydunbsp;Prejudication, pri.jii.di.ka shun n, rhag-frawd, rhagfarniad, blaenf�arniadnbsp;Prejudice, prej'�.dis n, rhagfarn; niwed:
vt, rhagdueddoli; niweidio, colledu Prejudicial, prej.�.dish'al a, niweidiol;
colledus nbsp;nbsp;nbsp;l^esgob
Prelacy, prel'^.si n, esgobaeth; swydd Prelate, prei'at n, esgob, preladnbsp;Preiatical, pri.lat'i.kal a, esgobolnbsp;Prelation, pri.la'shun n, blaenoriaethnbsp;Prelection, pri.lek shun n, rhaglithnbsp;Prelibation, pri.li.ba'shun n, biaenbrawf,nbsp;rhagbrawi, rhagarcUwaethiadnbsp;Preliminary, pri.lim'i.nur.i n, rhag-ammod, rhagsaii: a, rhagflaenorol,nbsp;rhagarweiniol, darpariadolnbsp;Prelude, prei'�d n, rbagchwareu; cynarawd: vZ, rhigchwareunbsp;Prelusive, pri.lii'siv a. rhaglithiolnbsp;Premature, pri.ma.tiir' a, rhagaddfed,nbsp;rhygynnar, ammhrydlawnnbsp;Prematureness, pri.ma.tu�rnes, Prematurity, pri.ma.tiiyi.ti n, ammhryd-lone�dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fyrio, cynarfaethu
Premeditate, pri.med'i.tat v, rhagfy-Premeditation, pri.med.i.ta'shun �,rhag-fyfyrdod, cynarfaeth Premerit, pri.mer'it vt, rhaghaeddunbsp;Premices. prem'i.siz tip, biaenffrwyth-au�r ddaiar
Premier, pri'mi.hr n, cynwas, prif weinidog: a, blaenaf, penaf, prifnbsp;Premise, pri.miV v, rhagosod, cynseilionbsp;Premise, Premiss, prem'is n, cynsail.nbsp;Major premise, y traich gyntaf mewnnbsp;cyfreswm. Minor premise, yr ailnbsp;fraich mewn cyfreswm. Premises,nbsp;tai, tiroedd
Premium, pri'mi.um n, gwobr, gobrwy^ til-ddogn
Premonish, pri.mon'ish vi,rhagrybuddio Premonition, pri.mo.nish�un n, rnag-rybuddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rybuddiol
Premonitory, pri.mon'i.tur.i a, rhag-Premonstrate, pri.mon'strat vt, rhagddangos nbsp;nbsp;nbsp;(_enwi, cynenwi
Prenommate, pri.nom'i.nat vt, rhag-
PRE pS.th, fat, ere, met, ma-rine, pin. orb, on, ciirve ent t\V� too, tvvk=took;
PRE pS.th, fat, ere, met, ma-rine, pin. orb, on, ciirve ent t\V� too, tvvk=took; shus a, rhagwybodns, prophwydol Prescind, pri.sina vt, ton ymaith Prenommation, pri.nom.i.na shun �, cyn-enwad, r�agenwad nbsp;nbsp;nbsp;[rhagdyb Prenotion, pri.n�'shun n, rhagamcan, Prentice, pren'tis n, egwyddorwasnbsp;Prenunciation, pri.nun.si.a'slmn n,rhag-ddywediad, rliagfynegiadnbsp;Preoccupancy, pri.ok'�.pan.si, Preoccupation, pri.ok.�.pa'shun re, rftag-feddiant, cynfeddiant (^rhagfeddianiiunbsp;Preoccupy, pri.ok'�.p� vt, rhagddal,nbsp;Preominate, pri.om'i.nat vt, rhagar-goeli, rhagddangos, rhagarwyddonbsp;Preopinion, pri.�.pin'yun re, rhagdybnbsp;Preordain, pri.Or.dan' vt, rhagdrefnu,nbsp;rhagosod, r�agbenodi, rhagarfaetliunbsp;Preordinance, pri.�r'di.nans re. rhag-osodiad, cynddeddf, cynarfaetkiadnbsp;Preparation, prep.u.ra'shun n, darpar-iad, parotoad, ariwyant, darbodaeth.nbsp;Preparation day, darparwyl, rhagwylnbsp;Preparatory, pri.par'a.tar.i a, darpar-iadol, parotoawl, rbagbarotoawlnbsp;Prepare, pri.p�V v, parotoi, darparu,nbsp;darbod, darmerthu, arlwyo, cytarparnbsp;Preparedness, pri.p�Ped.nes re, parod-rwydd, parodedd Prepense, pri.pens' a, rhagfwriadol Prepollent, pri.pol'ent a, trechol, fiyn-iannol; goruchaf, penafnbsp;Preponderance, pri.pon'dur.ans re, rhag-orbwys, darbwys Preponderate, pri.pon'dur.at v, rhagor-bwyso, gorbwyso, darbwyso Pr�pos�, pri.p�z' vt, cynosod, rhagddodinbsp;Preposition, prep.�.zisVnn re, rhagairnbsp;arddodiad [iannu, cynfeddiannunbsp;Prepossess, pri.po.zes' vt, rhagtedd-Prepossession, pW.po.zesh'an re, cyn-feddiant; rhagfarn, rhagdybnbsp;Preposterous, pri.pos'tur.ns a, chwith,nbsp;annhrefnus, chwithig; annaturiol, at-Prepuce, pri'p�s n, blaengroen [^resymolnbsp;Prerequire, prt.ri.kw�r' vt, cynerchi,nbsp;rhaggeisio [rhagofyniad, cynarchnbsp;Prerequisite, pri.rek'wi.rit re, cynraid,nbsp;Prerogative, pri.rog'amp;.tiv re, braint, cyn-traint, ucheltraint, rhagortraintnbsp;Presage, pres'aj, Presagement, pri.saj -ment re, rhagarwjdd, arwydd, coei,nbsp;argoel, rhagargoefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[argoeli Presage, pri.saj' vt, darogan, daroganu, Presbyter, prez'bi.thr re, henaduriad,nbsp;hynetydd, offe'riadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ol Presbyterial, prez.bi.tiVi.al a, henadur-Presoyterian, prez.bi.tiyi.an a, henad-uroi: n, he.nadur, Presbyterians, benadoriaid, plaid o ymneillduwyr |
Presbyterianism, prez.bi.ti�r i.an.i2m re, henadnriaeth Presbytery, prez'bi.tur.t re, henadnriaeth, cymmanfa henaduriaetholnbsp;Prescience, pri'shens re, rhagwybodaethnbsp;Prescient, pri'shent, Prescious, pri'- Prescribe, pri.skr�b' r, rhagysgiifenu, rhagysgrifio, rhagnedi, cytarwyddonbsp;Prescript, pri'skript re, cyfarwyddyd; rhagysgnt: a, cytarwyddiedig Prescription, pri.skrip'shun re, rhagys-griten. rhagbenodiad; cyfarwyddiad;nbsp;henfeadiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhagbenodal Prescriptive, pri.skrip tiv a, henteddian-Presence, prez'ens re, gwydd, cynwedd, presennoldeb, cynnrychioldeb. Presence-chamber, cytarchfa. Xn thynbsp;presence, ger dy tron, yn dy \vydd, ynnbsp;dy olwg, o�th flaen. Presence of mind,nbsp;meddylnwyll, pwyll, parodrwyddnbsp;Present, prez'ent a, presennol, cynnrych-iol, gwyddfodol; re, anrheg, cy�wyn,nbsp;rhodd, cyfarwys Present, pri.zent' vt, cyfarwyso, an-rhegu, rnoddi; cyfiwyno; dangos Presentable, pri.zen'ta.bl a, cy�wyn-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f iad; rhoddiad Presentation, prez.en.t�'snun re,cyflwyn-Presentee, prez.en.ti' re, derbyniwr cyt-Iwyn nbsp;nbsp;nbsp;l^rhegydd Presenter, pri.zen't�r re, cyflwynydd, an-Presentiate,pri.zen'shi.atvf,cynnryehioli Presentiment, pri.sen'ti.meat re, cyn-feddwi, rhagdybiaeth, rhagfeddwlnbsp;Presently, prez'ent.li ad, yn bresennol,nbsp;yn udioea, yn eonvydd, yn luan, yn ynbsp;man, toenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.iad Presentment, pri.zenPment n, cyflwyn-Preservation, prez.�r.va'shun re, cadwr-aeth, cadwad, gwaredigaeth Preservative, pri.z�r vH.tiv a, ceidwad-ol: n, cadwedydd, diogelydd; rhag-feddyginiaeth Preserve, pri.zdrv' vt, cadw, diogeln, noddi, gwaredj cytt'e thio: n, cy�eith-fwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ldiogelwr Preserver, pri.zurVdr re, cynnaiiwr; Preside, pri.z�d' vi, rhageistedd, gor-eistedd, rheoli, llywyddunbsp;Presidency, prez'i.den.si, Presidentship,nbsp;prez'i.dent.ship re, arlywyddiaeth,nbsp;rheolaeth, rhaglawiaeth Liiywyddnbsp;President, prez'i.dent re, caueirydd,nbsp;Presidial, pri.sid'yal a, pertliynoi inbsp;warchodln, gwarchl�yddolnbsp;25G |
�r�; late, l�ne. no, miite; she, 2h=z az�rej thin, this; j=dzh. PRI
Press, pres n, gwasg, gwryt: tgt;, gwasgu, dwyswasgu, gwrytio; dirgymheli, dir-dreisie. Press-bed, cistwely. Press-gan?, dirdort. Press-man, argratt-wasgyddjgwasg-ysgrifenydd. Tohot-press, twymwasgo. Press-warrant,nbsp;dirwarant. Clothes-press, diliadgloernbsp;Pression, prcsh'un n, gwasgiad, dir-wasgiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fawr
Pressitant, pres'i.tant a, gwasgol, pwys-Pressure, presh'�r n, gwasgiad, gwasgfa, pwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ benthyg
Prest, prest a, parod: n, arian parod; Prestige, pres'tizh n, hoced, hud; swynnbsp;Prestigious, pri.stij'i.us o, hudoiiaethusnbsp;Prestissimo, pres.tis'i.m� a, buan iawnnbsp;Presto, pres't� ad^ yn^ebrwydd, yn tuannbsp;Presumable, pn.z��ma.bl a, tybiadwynbsp;Presume, pri.z�m' r, tybio, tebygu,nbsp;barnu; anturio, beiddio; rfayfygunbsp;Presumption, pri.zum'shun n, rhyfyg,nbsp;gorhyfder, beiddiad; tebygiadnbsp;Presumptive, pri.zum'tiv a, tebygol,nbsp;tybygol, golygiedigol; trahausnbsp;Presumptuous, pri.zum'tsh�.us a, rhy-fygus, gorhyf, beiddgar, trahausnbsp;Presupposal, pri.su.p�'zal, Presupposition, pri.sup.�.zish'un n, blaendyb,nbsp;rhagdybiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frhagdybio
Presuppose, prt.su.p�z' tgt;lt;, rhagfeddwl, Presurmise, pri.sur.m�z' n, cyndyb, cyn-ddimad: vt, r�agdybio, rhagtwrwnbsp;Pretence, pri.tens' n, cytrith, rhith,nbsp;esgus, fiug; rhith-hawl; yrn�oniadnbsp;Pretend, pri.t-end' i^, lledrithio, ffugio,nbsp;flfuantu; cymmeryd arnonbsp;Pretender, pri.ten'd�r �, twyllhonwr,nbsp;fiugiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;esgus
Pretention, pri.ten^shun �, twyllhoniad, Preter-px, tu hwnt i, ym mhellach nanbsp;Preteriraperf�ct, pri.tur.ira.p�Pt�kt a.
anghynnhertynol, anorphenol Preterite, pret'ur.it, Preterperfect, pr�-t�r.pdr't�kt a, cynnhertynol, gor-pbenol
PreteritioD, pret.u.rish'un, Pretermission, pri.t�r.mish'un n, gadawiad heibio, mynediad heibio [myned heibionbsp;Preterlapsed, pri.tur.lapst' o, wedinbsp;Preterlegal, pri.tur.li'gal a, anghyt-reithlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f esgeuluso
Pretermit, pri,t�r.mit' vt^ gadael heibio, Preternatural, pri.t�r.nat'8h�ral a,nbsp;gwrthanianol, goruchanianolnbsp;Preterplupertect, pri.t�r.pl�.piir'fekt a,nbsp;gorgynnherlynol, perfiaith orphenolnbsp;Pretez, pri.teks' vt, cuddio, gorchuddionbsp;17
Pretext, pn.tekst n, rhithesgus, esgus cyfrith, ffugnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gynt
Pretor, pri't�r n, ynad, maer yn Rhutain Pretorian, pri.t��r'i.an o, ynadol, maerolnbsp;Prettiness, pret'i.nes n, dillynedd, dillyn-der, tlysni, tlysineb, perteddnbsp;Pretty, pret'i o, pert, pefr, dillyn, tlws,nbsp;cain: o, cryn, go, lied. Pretty large,nbsp;3m weddol o taint. Pretty well, ynnbsp;weddol, yn weddol o ddanbsp;Pretypity, pri.tip'i.t�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhaggysgodi,
rhagarwyddo [gorfod, gorchtygu Prevail, pn'.vai' vi, tycio, ftynu, ilwyddo,nbsp;Prevalence, prev'a.len8 n, fiyniant, gor-uchafiaeth, cyffredinolrwyddnbsp;Prevalent, prev'S.lent a, gorchfygol;nbsp;cyffredin, ymdaenol
Prevaricate, pri.var'i.kat tgt;i, mwys-ddadleu, ymgroes-ddadleu; cecruso, hocedu, mwysdroi, geirdroinbsp;Prevarication, pri.var.i.ka'sbnn n, hoced,nbsp;mwyseirdra, trawsddadleuadnbsp;Prevenient, pri.vi'ni.ent a, rhagfiaenolnbsp;Prevent, pri.vent' vt, rhagodi, rhag-daenu; attal, lluddias, rhwystronbsp;Prevention, pri.ven'shun n, rhagfiaen-iad; Uuddiad, attaliad, llesteiriadnbsp;Preventive, pri.ven'tiv a, rhagflaenol;
rh wystrol: n, rhagflaenydd; diogelydd Previous, pri'vi.us a, blaenorol, rhag-,nbsp;blaen-, cyn-
Prey, pra n, ysglyf, ysglyfaeth, ysbledd-ach, ysbail, anrhaith; praidd: vi, ys-giytio, ysglvtaethu, anrheithio Priapism, pr�^a.pizm n, llostruddnbsp;Priapus, pr�'a.pus n, llostddolur, duwnbsp;liosttawr y gerddi, duw ffrwythlondernbsp;Price, pri's n, gwerth, pridwerth, pris;
vt, gosod pris ar, prisio Prick^ prik n, pig, pigyn, swmbwljnbsp;pigiad, brathiad; pigdwllj gwyneg;nbsp;V, pigo, symbylu; pignodi, olnodinbsp;Pricket, prik'et n, hydd dwyflwyddnbsp;Prickle, prik'l n, draen, eithen, pigyn,nbsp;tymhigt v, tymhigo j brithyll y domnbsp;Prickleback, prik'l.bak n, crotheil,nbsp;Prickly, prik'li a, pigog; dreiniognbsp;Pride, pfid n, balchder, balcheddt vt,nbsp;balch�o, ymfalch�o
Frier, pr�'�r n, craffchwiliwr, rhygeis-Priest, prist n, ofleiriad; offerenwr, per-iglor. Priest�s office, offeiriadaeth Priestcraft, prist'kraft n, dicheli offeir-Priestess, prist'es �, offeiriades (^iadolnbsp;Priesthood, prist'hid �, offeiriadaethnbsp;Priestliness, prist'li.nes n, offeiriadrwysgnbsp;Priestly, prist'li a, off'eiriadol, ofterenol
-ocr page 282-PRO p^th, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, t'V=too5 twk=took; Printiug, prin ting w, argrattyddiaeth. Printing-office, argraftdy. Printing-press, argratiwasg. Printer s devil, Priestridden, prist'rid.n a, twyiiedig gaii offeiriaid; yn asyn i�r otieiriaidnbsp;Png, prig n, coegyn, pertyn; chwiw-ieidr, manieidr: vt, iiedratanbsp;Priggism, prig'izm n, coegni, coegeddnbsp;Pnii, pril Ilf arlledbysgnbsp;Prim, pnm a, cymhenwych, gorfanolnbsp;Primacy, pri'ma.si n, blaenatiaeth, uch-afiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^liwythdai Primage, pr�'maj n, arian llwythad, Primary, pr�'mur.i a, prif, penaf, cyntat,nbsp;cyssefin, gwreiddiol, dechreuoi [esgobnbsp;Primate, pri'mat n, pritesgob, arch-Prime, pr�m o, cynt, penaf, prif, cyntat;nbsp;rhagorat, goreu: n, y goreu; y pritjnbsp;per��ithrwydd: vtj cynllychu; cyn-Iliwio, Prime cost, pris cyntat. Primenbsp;of life, biodau bywyd, boreu oesnbsp;Primeness, pri�m'nes �, rhagoroldeb; biaenoriaeth, cynraddiaeth Primer, pr�'m�r a, cyntafnbsp;Primer, prim'ur n, cynlytr; llyfr gweddinbsp;Pabaiad. Great primer, Long primer,nbsp;enwau argrafflythyrenaunbsp;Primeval, pri.mi'val a, cynoesol, cyn-fydol, cyssefin, cyntefignbsp;Primitive, prim'i.tiv a, cyntefig, cyssefin;nbsp;prif. Primitive ages, prif oesoedd.nbsp;Primitives, cyntefigion, cyneiriaunbsp;Primitiveness, prim'i.tiv.nes n, cyssefin-iaetknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{cymhendod Primness, prim'nes n, gorddillynedd; Primogenial, pr�.m�.ji'ni.al a, cyntat-enid, cyntenid [cyntafanedigaethnbsp;Primogeniture, pr�.m�.jen'i.tsh��r n,nbsp;Primordial, pr�.m�r'di.al a, dechreuoinbsp;Primrose, prim'roz n, briallunbsp;Prince, prins n, tywysog. Prince�snbsp;metal, math o efyddnbsp;Princedom, prins'dum w, tywysogaethnbsp;Princelike, prins'i�k, Princely, prins'linbsp;a, tywysogol, tywysogaiddnbsp;Princess, prm'ses �, tywysogesnbsp;Principal, prin'st.pal o, prif, penaf,nbsp;arbenig: n, pen, blaenor, penrhaith,nbsp;penadur, arbenor; prif swmnbsp;Pnncipality, prin.si.pal'i.ti n, tywysog-aeth. The Principality, y Oywysog-aeth, Cymru Principle, prin'si.pl n, egwyddor, dan-aawdd; cynaeddf; gosodedigaeth: v, egwyddori; dysgu Princock, prin'kok, Princox, prin'koks n, ysgoegyn, ysgentynnbsp;Print, print n, argrafi^ llun, ol: v, ar-grafiu, printio. In print, argratiedignbsp;Printer, prin'thrn, argratiydd,argra�wr |
egwyddorwas leuengat argratfyda Printless, print'ies a, diargrati, diolnbsp;Prior, pr�'�r a, cyntat, cynt, blaenorol; w, pen mynachlog, penfynacti Prioress, pr�'ur.es penfynachesnbsp;Priority, pri'.or'i.ti�, biaenoriaethnbsp;Priory, pr�ur.i�, mynachdynbsp;Prisage, pri'saj n, toll ar winnbsp;Prism, prizm w, gwydryn triongl; rheiddeJl nbsp;nbsp;nbsp;^ reiddell Prismoid, priz'm�id n, corlf sylweddol Prison, priz'n n, carchar, carchardy.nbsp;Prison-base, Prison-bars, math onbsp;chwareu gwiedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr Prisoner, priz'nur n, carcharor, carchar-Prisonment, priz'n .inent n, carchariad Pristis, pris'tis w, y pysg morlif {^hennbsp;Pristine, pris'tin n, cyntaf, cyntefig;nbsp;Prithee, priTH'i i, atolwg, adolwynnbsp;Privacy, pr�'va.si w, dirgelwch, dirgel-edd; cyfrinach; cytrinfa, dirgelfa, celfanbsp;Private, pr�i'vat o, cytrin, dirgel, cudd,nbsp;cyfrinachol; unig; cuddiedig; neill-duol; anghyhoedd: n, milwyr o�rnbsp;radd iselat. In private, yn ddirgelnbsp;Privateer, pr�.vl.tiV n, herwlong, cad-long briodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirgeledd Privateness, pr�'vat.nes n, dirgelwch, Privation, pr'i.va'shun n, diddymiad,nbsp;dif�ddiad, difuddiad; toliant; coll;nbsp;eisieunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iedigol, nacaol Privative, priv'�.tiv a, toliannol, ditudd-Privet, priv'et n, cwyros Privilege, priv'i.lej n, braint, gorfraint: V�, breinio, breiniogi, breinioli Privity, priv'Lti w, dirgeledd; cyfrin-ach; gwybodaeth Privy, priv'i a, dirgel, cudd; cyfrin: n, ysgothta, geudy, ty bachnbsp;Prize, pr'iz �, gwobr, gwobrwy, camp-dlws, campwobr; ysbail: vt, prisio;nbsp;gwerthfawrogi. Prize-essay, traeth-awd buddugol, traethawd arobryn.nbsp;Prize-fighter, campymiaddwrnbsp;Pro-, Por-, Pour-, Pur- px, am, rhag,nbsp;cyn-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Probability, prob.a.bil'i.ti tebygol-Probabie, prob'a.bl a, tebygol, tebyg Probable, pro'ba.bl a, chwiiiadwynbsp;l:*robate, pro'batcymmynbrawfnbsp;Probation, pro.ba'sliuu w, prawf, profiad,nbsp;protiant; profedigaeth, holedigaethnbsp;Probationary, pro.ba'shun.ur.i a, prof-edigol, proiiaimol |
258
-ocr page 283-�re; l�tc; line, no, m�te; she, zh=iz az�re; th'n, this; )=dzh. PRO
Probationer, pr�.ba'shun.ur prawt-ddyn, uq ar brawt, newyddian,creiddyn Probe, pr�b 71, protiedyad, chw�iedyadnbsp;vt, chwilio archoU, chwilio; holinbsp;Probity, prob'i.ti n, riiinwedd, gonest-rwyud, cywirdeb Problem, proo lem n, proten, gofyniad, gofyneb, dwtnaestyn, pwncnbsp;Problematical, prob.lem.at'i.kal a, dy-chymmygol, gorchestol, gorddwln,nbsp;ammh�iis, dadieuol Proboscis, pr�.bos'is n, duryn^tafodrydd Procacious, pr�.kii'sbus a, haerllug;nbsp;Procacity, pr�.kas'i.ti n, haerilugrwydd,nbsp;sarigrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[orol, cydtynedoi Procatarctm, pr�.kat.ark'tik a, blaen-Procatarxis, pro.kat.ark sis w, rhagachos Procedure, pr�.si'jur m, mynediad ymnbsp;mlaen, kwyl, hynt; erlymadnbsp;Proceed, pr�.sid' vi, myned ym mlaen;nbsp;erlyn, dilyn; deiliio, tarddu, kanu. Tonbsp;proceed against one, dechreu cylraithnbsp;yn erbyn un _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorchwyi Proceeding, pro.sid'ing n, gweitftrediad, Proceeds, pro sidz np, cynnyrckiant,nbsp;cynnyrch, elwant, ennill; deilliadnbsp;Procenty, pro.ser'i.ti n, taidra, uchdernbsp;Process, pros'es �, mynediad ym miaen;nbsp;cyraitn, cynghawsedd. In processnbsp;ot time, ym mhen amsernbsp;Procession, prii.sesii'un Ji, gorymdaith,nbsp;cydgordaitb, ymdeithdorfnbsp;Prochronism, pro'kron.izm n, rhag-ddyddiad, cynddyddiadnbsp;Procinct, pr0.singKt'�, parotoad i weith-Proclaim prd.klam' vt, cyhoeddi [ rednbsp;Proclamation, prok.la.ma'shun n, cy-noeddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_tueddiad Proclivity, pro.kliv'i.ti n, gogwyddiad, Prociivous, prd.kiTvus a, tueddol; parodnbsp;Proconsul, pro.kon'sui n, israglawnbsp;Proconsuiship, pro.kon'sul.ship 71^ is-raglawiaetunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L gobirio Procrastinate, pr�.krasTi.nat vi, oedi, Procrastination, pr�.kras.ti.na'shuQ n,nbsp;oediad, gohiriad, addoediadnbsp;Procreant, pr�'kri.ant a, cenediiadolnbsp;epiiaidd, li'rvrythlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_ceDedlu Procreate, pr�'kri.at vt, epilio, hilio, Procreation, pro.kri.a'shnn �, hlliad,nbsp;epiliad, cenedliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.0I Procreative, pro'kri.a.tiv a, cenedledig-Procreator, pr�'kri.a.t�r n, cenedlydd, epiliwr Proctor, prok't�r n, dirprwy wr,dadleawr Procumbent, pr�.kuin'be�t a, yn einbsp;orwedd, gorweddol |
Procurable, pr�.kur'a.�i a, cyrliaedd- auwy, catiaeladwy, enniiladwy Procuration, prok.�.ra'shun w, caffael-iad, cyrhaeddiad [ iwr, dirprwynbsp;Procurator, prok'�.ra.t�r n, gorcliwyl-Procure, pr�.k�'r' v, ceisio, cael, caffael;nbsp;ennill; cyriiaedd; prynu; mynu; carn-weinyddu [^ydd; ilatai; carnweinyddnbsp;Procurer, pr�.k��r'�r n, ceisydd, cafiaeUnbsp;Procuress, pro^iiVes Uateies, hud-oles, camweinyddesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorhael Prodigal,prod'i.gal a,afradlawn,afradus; Prodigality, prod.i.gaTi.ti n, atradlon-deb, atradlonedd, gwastraffnbsp;Prodigious, pro.dij'us a, aruthrol, dir-fawr, tramawr, anlerthol, anferth ( eddnbsp;Prodigy, prod'i.ji ti, rhyfeddod, aruthr-Prodition, pro.dish'un n, bradychiad,nbsp;bradwriaeth, bredychnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^wr Proditor, prod'i.tdr w, bradvrr, bradych-Produce, pr�.d�s' vt, dwyn allan, dangos j cynnyrchu; estyn; dwyn flrwythnbsp;Produce, prod'iis n, cynnyrch; fimythnbsp;Producent, pr�.d�'sent, Producer, pr�-d�'s�r �, dangoswr, dygwr allannbsp;Producible, pro.dii'si.bl a, dygadwynbsp;Product, prod'ukt n, fi'rwyth, cynnyrchnbsp;Productile, pro.duk'til a, estynadwynbsp;Production,pr�.duk'shunra,cynnyrchiad; dygiad allan, dangosiad; estyniad Productive, pro.dukTiv a, cynnyrchiol,nbsp;ffrwythlawn; cenedledigol; toreithiognbsp;Proem, pro'em n, rhaglith, rhagymad-rodd, rhagdraeth Proeinial, pro.i'mi.al a, rhaglithiol Protace, pro.tas' i, croesaw i ti Inbsp;Profanation, prof.a.na'shun n, halogiadnbsp;Profane, pro.tan' a, halog, halogedig,nbsp;diras:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;halogi; ammharchu, liygru* Profane nistory, hanesiaeth gyfifedin Profanity, pro.tan'i.ti n, halogrwydd,nbsp;drygfuchedd, anedmygeddnbsp;Profess, pr�.f�s' v, proflesu; cyfiesu,nbsp;addef, arddelwi Profession, pro.lesh'un n, proffes, pro-fl'esiad, aadefiad; galwad, galwedig-aeth nbsp;nbsp;nbsp;[igaethol, proAesol Professional, pr�.fesh'un.al �, galwed-Protessor, pro.tes'ur n, athraw, entraw, profteswr, cadeirdraw, arathrawnbsp;Professorsnip, pr�.tes'�r.ship n, proffes-wraeth, cadeirdrawiaeth, cadeirswyddnbsp;Proffer, prof'�r vt^ cynnyg, rhoi cais; n,nbsp;cynnyg, cynnygiad Proticience, pr�.tish'ens, Proficiency, prl3.tish'en.si n, cynnydd, cyrhaeddiad jnbsp;gwelliant, gradcUad |
259
-ocr page 284-PRO path, fat. ere met, m^-rine, pin, orb, on, c�rre, cut, tw=too, t\Vk=took;
Proficient, pro.fish'ent a, iiydaysg: n, dyn dysgedig; graddwr (manteisiolnbsp;Proticuous, pr�.fik'�.u8 a, defbyddiol;nbsp;Profile, pro'fil n, llun cyfarystiys, ys-tlyswyneblun, ystlyslun, ystlysweddnbsp;Profit, prot'it f, buddio, liesau, JJesio,nbsp;elwa, enniil; cedn; manteisio; gweli-au: w, budd, ced, elw, enniil, lies,nbsp;elwant, buddiant; cynnyrch, flrwyth.nbsp;Profit and loss, enniil a chollednbsp;Profitable, prol'i.td.bl a, buddiol, llesol,nbsp;llesiannolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ioldeb Profitableness, pron.tamp;.bl.nes n, budd-Profitless, prorit.Ies a, difudd, diles, di-enniil, diflrwyth; ofer, gwag Profligacy, prot'li.ga.8i �, anfadedd,nbsp;drygfuchedd, dyhirwch, anfadrwyddnbsp;Profligate, profii.gat a, anfad, dyhir,nbsp;dirinwedd, diras, penrydd, anfuch*nbsp;eddol; ysgeler: n, dyfiiryn, drygfabnbsp;Profiuence, proflu.ens n, rhediad, llifiadnbsp;Profinent, proflii.ent a, darlifol, deilliolnbsp;Profound, pr�.t�ii-nd' a, dwfh, gorddwfn jnbsp;dirgel, cudd; trwyadlnbsp;Profundity, pro.fun'dl.tf, Profoundness,nbsp;pr�.tuwnd^nes �, dyfnder, dyfneddnbsp;Profuse, pr�.f�s' a, trahael, gorhael,nbsp;rhyhael, trahelaeth; atradus, gwas-traffus, treuJgar, dyfetbgar [ alradnbsp;Proluseness, pro.t�s'nes n, gorhaeledd;nbsp;Profusion, pro.fiizhan n, gorhaeledd,nbsp;gormodedd, arJdigonedd, gorddigon-edd; af'radlonedd, gwastraffnbsp;Prog, prog ra, lluniaetfi, arlwy; vi, helanbsp;Uuniaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [cenedliad Progeneration, pro. jen. u. ra'shun n, Progenitor, pr�.jen'i.t�r n, hynafiad; cenedlor; hendad, hendaid ^ (^essill Progeny, proj'i.ni n, hil, epil, hiliogaeth,nbsp;Prognostic, prog.nos'tik n, argoel, rhag-arwydd, cyntair, darogan: a, rhagar-goelns, daroganus, arwyddolnbsp;Prognosticate, prog.nos'ti.kat vt, rhag-ddangos, rhagarwyddo; rhagddewinonbsp;Prognostication, prog.nos.ti.kii'shun n,nbsp;rhagddangosiad; daroganiadnbsp;Prognosticator, prog.nos'ti.ka.t�r n,nbsp;dewin, daroganwr, rhagfynegwr.nbsp;Weather prognosticator, hin-ddar-oganwr, rhagfynegwr y tywyddnbsp;Programme, pro'gram n, rhaghysbysiad;nbsp;hysbysien, rhagien Progress, prog'res n, mynediad ym nuaen, ymdaith, cylchdaithj hyntnbsp;Progress, pr�.gres' vi, myned ym mlaennbsp;Progression, pro.gresh'un n, mynediadnbsp;ym mlaen, graddiaut, cynnyddiant |
Progressional, pr�.gresh'un.al. Progressive, pro.gres'iv a, gradd-ddringol, graddoi, graddiannol; cynnyddolnbsp;Progressiveness,pro.gres'iv.nesn, gradd-fynedolrwydd, graddolrwyddnbsp;Prohibit, pro.hib'it vt, attal, gwahardd,nbsp;gwarafunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwarafuniad Prohibition, prS.hi.bish'un n, gwahardd-Prohibitory, pro.hib'i.tur.i, Prohibitive, pro.hib'i.tiv a, gwaharddolnbsp;Proin, proin v, tocio, blaendori; ysgy thrunbsp;Project, pro.jekP v, dyfeisio, cynllunio,nbsp;rhaglunio, cynlinellu; ysgwyddo, croginbsp;allan; tafia allan, ergydio (^twriadnbsp;Project, proj'ekt n, dyfais, cynllun, rhag-Projectile, pr�.jek'til a, hydafl, tafled-igol, ergydiol: n, tafledigydd, tafibethnbsp;Projection, pro.jek'shun n, tafliad, er-gydiad; dyfeisiad; cynlluniadj ys-gwyddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_lluniwr Projector, pr�.jek't�r n, dyfeisiwr, cyn-Projecture, pr�.jek'tsh�r n, tafliad, er� gydiad, ysgwyddiadnbsp;Prolapse, pro.laps' vi, gorestyn allan: n,nbsp;gorestyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I hirgrwn, fel wy Prolate, pro.lat' vt, dadgan, adrodd: a, Prolation, pro.la'shnn n, dadganiadnbsp;Prolegomena, prol.i.gom'en.l np, rhag-ymadroddion, rhagnodion, rhagaraethnbsp;(a prolegomenon, proi.i.gom'i.non)nbsp;Prolepsis, pr�.lep'sis n, rhagddimadiad,nbsp;rhaggymmeriad, rhagatebiadnbsp;Proleptic, pro.lep'tik a, rhagddirnadolnbsp;Prolific, pro.lit'ik a, Jiiliog, epiliog, epil-gw; firwthlawn, toreithiognbsp;Prolix, pro.liks' a, hirfaith, maith, hirnbsp;Prolixity, pro.iik'sUi �, meithder; geir-garwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ilelarwr Prolocutor, proPb.kU.tdr n, rhagletarwr, Prologue, prol'og �, rhagymadrodd,nbsp;rhagaraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oedi, gohirio Prolong, pro.long' vt, estyn, hwyhau; Prolongation, pro.long.ga^shun �, es-tyniad; addoediadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhaglith Prolusion, pr�.l�'zhun n, rhagchwaren, Promenade, prom.en.ad' n, rhodtanbsp;Prominence, prom'in.ens w, ysgwyddiadnbsp;allan, crogiad drosodd, bargodie; bannbsp;Prominent, prom'in.ent a, yn ysgwyddonbsp;allan, bargodol, darnodol; ban, banognbsp;Promiscuous,pr�.mis'k�.us a, cymmysg-edig, plithdraphJithnbsp;Promise, prom'iz v, addaw, gaddawnbsp;Promise, prom'is n, addaw, aduewid,nbsp;gair. Breach of promise, toraddewidnbsp;Promising, promi.zmg a, gobeithlawn,nbsp;gobeithiol: 7), addawiad |
260
-ocr page 285-lute; l�nc, no, mute; .she, zh^z azure; thm, THis; i=dzh, PRO
Promissory, prom'i.sur.i a, addawedifjol,
addewldiol. Promissory note, addaweb Promontory, prom'un.tur.i �,pentir, pen-arth, penryn, penmaen, morben, twynnbsp;Promote, pr�.m�t' vt^ dwyn ym mlaen;
hyrwyddo; dyrchatu [rhwyddhawr' Promoter, pr�.m�'t�r n, dyrcliafydd,nbsp;Promotion, pr�.m�'shun n, dyrcbafiad,nbsp;codiad, rhaciantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mlaen, codi
Promove, pro.mwv' vt, symmud ym Prompt, promt a, parod, dioed, bylaw,nbsp;buan: vt, totweini, clnstlefaru, clust-weini; annog, cynhyrtu, cymheU.nbsp;Prompt payment, arian parodnbsp;Prompter, prom'tur n, cofweinydd, clust-weinydd; annogwr, cymhellyddnbsp;Promptitude, prom'ti.t�d, Promptness,nbsp;promt'nes n, parodrwyddnbsp;Promptuary, prom tshii.ur.i n, trysorfanbsp;bwydgell, ystordynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ annogiad
Prompture, proin'tshur n, cymbeiliad, Promulgate, pro.mul'gat, Promulge,nbsp;pro.mulj' vt, cyhoeddi, bysbysu, lied-daenu, taenu, dadgannbsp;Promulgation, prom.ul.ga'shun n, hys-bysiad, cyboeddiad, taeniad ar lednbsp;Promulgator, prom'ul.ga.tur n, adrodd-wr, cyboeddwr, lled-daenwrnbsp;Prone, pron a, gogwyddol, llechweddol;
tueddol, cbwannog, tueddgar Proneness, pro'nes n, gogwyddiad, llech-wedd; chwannogrwydd, tuedd, tuedd-Prong, prong n, tiorcb, pig fforch [iadnbsp;Pronominal, pro.nom'i.nal a, rbagenwolnbsp;Pronoun, pr�'n�i^n n, rhagenwnbsp;Pronounce, pr�.n� wns' v, cynanu, seinio;nbsp;traetbu, llefaru. A pronouncing dictionary, geirlyfr cynaniaethol, geir-iadur cynaniadol neu seiniadolnbsp;Pronunciation, pr�.nun.si.a'shun n, cyn-aniad, cynaniaetb, seiniad; traethiadnbsp;Proot, prwf n, praw, prawf, profiad;nbsp;tystioiaeth; arddangosiad; prawllen,nbsp;protien; arwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(brawl
Proofiess, prwi'les a, ammhroledig, di-Prop, prop n,atteg, annel, canbost, colotn, cynnalbost: vt, attegu, cynnalnbsp;Propagable, prop'a.gU.bi a, cenedladwy;
taenadwy, lluosogadwy Propaganda, prop.a.gan'da n,cymdeith-as genadol Kuteinaiddnbsp;Propagate, prop'a.gat v, epilio, cenedlu,nbsp;lluosogi; taenu, lied-daenu, cyhoeddinbsp;Propagation, prop.a.ga shun n, ceiiedl-iad, cyboeddiad, lled-daeniadnbsp;Propagator, prop'a.ga.tur n, cenedlwr,nbsp;cyboeddwr, bauwr, magwr
Propel, pro.pel' vt, gyru ym mlaen Propend, pro.pend' vt, pwyso ym mlaen,nbsp;tueddu at, gogwyddonbsp;Propendence,pr�.pen'dens,Propendency,nbsp;pr().pen'den.8i n, gogwydd, gogwydd-lad, tuedd, tueddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fol
Propens, pro.pens' a, chwannog, tuedd-Propension, pro.pen'shun. Propensity, pro.pen'si.ti n, tueddiad, tueddfrydnbsp;Proper, prop'�r a, priod, pnodol; iawn;nbsp;aada8,cyladdaS,cymhwys,cymmesur;nbsp;gweddaidd; gpsgeiddig, tlws laddaanbsp;Properly, prop^Ji ad, yn briodol, ynnbsp;Propemess, prop'ur.nes n, addasrwydd,nbsp;priodoldeb, gosgeiddrwyddnbsp;Property, prop'dr.ti�, priodoledd, priod-obaeth, cynneddt, cynddawn, cyn-duedd, anianduedd, anianawd; per-chenogaetb, eiddo, meddiant. Realnbsp;property, meddiannau anghyftronbsp;Prophecy, prof'i.si n, propbwydoliaeth,nbsp;darogan, rhagfynegiadnbsp;Prophesy, prof'i.si v, prophwydo, rhag-tynegu, rbagddywedyd, daroganunbsp;Prophet,prof'et w,prophwyd; daroganwr,nbsp;dewinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( daroganes, dewines
Prophetess, pro!'et.es n, propbwydes; Prophetic, pro.fet'ik, Prophetical, pr�-let'i.kal a, prophwydol, prophwydoi-iaethol; daroganolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(oganu
Prophetize, prof 'et.�z v, prophwydo, dar-Prophylactic, prot.i.lak'tik a, rhagtiaen-ol, cadwadol, rhwystrol Propine, pr�.p�n' vt, cynnyg yn gariiaiddnbsp;Propinquity, pr�.ping'kwi.ti n, agosder;
cymmydogedd; perthynas Propitiable, pro.pish'ya.bl a, cymmodad-wyj dyhuddadwy, ooddiouadwynbsp;Propitiate, pr�.pish'i.at vt, cymmodi,nbsp;heddychu, boddloni, dyhuddonbsp;Propitiation, pro.pish.i.a'shun n, dy-huddiant, heddychiad, cymmod, cym-modiad; dadolwch, iawn; boddhadnbsp;Propitiatory, pr�.pish'ya.tur.i n, tru-gareddfa; a, cymmodol, dyhuddolnbsp;Propitious, pro.pish'us a. tosturiol, tiriou,
grasiawn,trugarog,rhadlawn,hynaws,
boddlawn, dyhuddol Proplasm, pro'plazm n, mold, cynlluunbsp;Proponent, pr�.p�'nent n, cynnygiwrnbsp;Proportion, pro.po'r'shun n, cyfartdedd,nbsp;cyfartalwch, cytran: vt, cymmedroli,nbsp;cymmesuro, cyfartaiu, cyweirionbsp;Proportionable, pr�.po�r'shun.a.bl, Proportional, pr�.p��r'shun.al, Proportionate, pro.po�r'stiun.at o, cytartal, cym-mesur, cymmeiniol, cymmedroinbsp;2G1
-ocr page 286-PRO Tgt;ath, fat, erg. met, ma-rine. pin. 6rb. on, c�rve cnt, t\v=:too, t'vvk=:took; Proportionality,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro.p��r.shun.aPi .ti,} Prospective, pro.spek'tiv a, ardremol, j so nbsp;nbsp;nbsp;V, 11 nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kai/ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10/1 iiKq/gt;i Proportionateness, pr�.p��r'shun.at-nes n, cjmmedredd, cymmeintiolaeth cymhwyseddjcyfartalrwydd.cyfartal-edd, cymmesuredd [�^yni^^surolnbsp;Proportionally, pr�.p�r'shun.al.i ac?, ynnbsp;I Voposal, pr�.p�^zal w,cynnyg,cynnyffiadnbsp;Propose, pr�.p�z' v, cynnyg; bwriadunbsp;1'roposition, prop.o.zisli'un n, cy nnygiad; testyn; gosoaiad, gosodedigaeth Propositional, prop.o.zish'un.al a, cyn-nygiadol, testynoi, gosodedigolnbsp;Propound, pr�.p�wnd' vt, cynnyg, gosodnbsp;ger bron, rhoi o flaennbsp;Proprietary, pr�.pr�'i.tur.i w, perchen,nbsp;perctienog, tneddiannydd: a, perchenolnbsp;Proprietor, pr�.pr�'i.tur w, perchenog,nbsp;perchen, percnenydd, meddiannyddnbsp;Propriety, pr�.pr�'i.ti n, priodoldeb,nbsp;priodolder, cymhwysder, addasrwydd,nbsp;l^ropugn, pr�.p�n'ri, amddifFyn, diffynunbsp;Propugnation, pro.pug.nashun n, am-dditi'yniad, diffyniadnbsp;l*ropugner, pr�.p� nur n, amddifiynvddnbsp;Propulsion, pro.pul'shun n, ergydiad, ^�'g'yd, gwthiad, gyriad Prore, pro�r �, fflureg Hongnbsp;Prorogation, pr�.r�.ga'shun n, godoriad,nbsp;oediad, gohiriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gohirio Prorogue, pr�.r�g' vt^ godori, addoedi, Proruption, pro.rup'shun n, toriad allan'Prosy, prozi a, rhyddieithog; diflas Prosaic, pro.za'ik a, difydr, rhyddieitliol| Protect, pro.tekp vt, amddiflyn, achlesu,nbsp;Proscenium, pro.si'ni.um �, chwareufa,; noddi, diogelu quot;quot;nodded, nawddnbsp;chwareufwrddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwahardd Protection, pro.tek'shuii amgeledd, Protectionist, pro.tek'shun.ist n, diflyn-dollwr; amnoddwr nbsp;nbsp;nbsp;[noddol Protective, pr�.tek'tiv a, amddiffynol, Protector, pro.tek'tur n, amddifFynyddnbsp;Protend, pr�.tend' vt, estyn allan, go-htrionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd, sarigrwydd Protervity, pr�.t�r'vi.ti n, afrywiog-Protest, pr�.test' v, gwrthdystio, ardystio Protest, pr�'test n, gwrthfarn, gwrthairnbsp;Protestant, prot'es.tant n, gwrthdyst,nbsp;ardystiwr; gwrthbabyddwr: a, ar-dystiol; gwrthbabyddol [babyddiaethnbsp;Protestantism,proPes.tant.izm w,gwrth-Protestatlon, prot.es.ta'ahun n, gwrth-dystiad, ardystiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nodiadnr Prothonotary, pro.thon'o.tur.i n, prif-Protocol, pro't�.kol n. cotrestr Protomartyr, pr�'t�.mar.tur n, cyn-ferthyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lion Prototype, pr�'t�.t�p n, cynddelw, cyn-Protract, pro.trakr vt^ oedi, gohirio; estyn, hwyhau nbsp;nbsp;nbsp;� oediad Protraction, pr�.trak'shun n, gohiriad, 2�2 Proscribe, pr�.skr�b' vt, dinoddi, difroi; Prescript, pros'kript n, un nawddgollnbsp;Proscription, pro.skrip'shun n,dinoddiad,nbsp;nawddgoll Prose, proa w, rhyddiaith; rhydd-draith Prosecute, pros'i.k�t v, arganlyn, dilyn,nbsp;erlyn; cyhuddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iad, erlyniad Prosecution, pros.i.kii'shun �, canlyn-Prosecutor, pros'l.k�.t�r n, canlynwr. erlynwr, erlynydd, cospwr, cyluiddwr Proselyte, prosh'.l�t n, dysgybl, dychwel-wr: vt, troi, ennillnbsp;Prosodial, pr�.s�'di.al a, mydraiddnbsp;Prosodian, pr�.s�'di.an, Prosodist, pros'-b.dist n, mydrydd Prosody, pros'o.di n, mydryddiaeth; acenyddiaeth, touyddiaeth Prosopopseia, pros.�.p�.pi'y^ n, dynsod-wedd, ansodwedd Prospect, pros'pekt w, ardrem, rhagdrem., rhagolwg, golwg. golygiad, drychiaanbsp;Prospection, pi o.spek'shun n, rhagolyg-iaa, rhagdremiad |
beiol nbsp;nbsp;nbsp;rhaglen Prospectus, pro.spek'tus �, rhaghysbys-Prosper, pros'purv, llwyddo, tycio, ffynu Prosperity, pros.per'i.ti n, llwyddiant,nbsp;ffyniant, hawdafyd, fFawd 'ftbdusnbsp;Prosperous, pros'pur.us a, llwyddiannus,nbsp;Prosphysis, pros'fi.sis w, cyd-djfiad ael-odau Prostate, pros'tat a, rhagosodedig. Prostate gland, chwareu wrth eneu�r bled-ren nbsp;nbsp;nbsp;prudd-der Prostemation, pros.tur.na'shun n, isel-Prosthesis, pros'thi.sis n, ychwanegiad 0 lythyren at air Prosthetic, pros.thet'ik a, rhagosodedig Prostitute, pros'ti.t�t o, ymwerthedig;nbsp;drygionus; n, gwobrferch, putain,nbsp;huren,hoeden, dy Siren, gwraig ilwyn anbsp;pherth; t;i,ymwerthu; camddetnyddionbsp;Prostitution, pros.ti.tii'shun putein-dra, puteinwaith, ymwerthiad, ymlog-iad; camddefnyddiadnbsp;Prostrate, pros'trat a, ar lawr, ar hyd,nbsp;gohyd: vt, bwrw i lawr, iselu, gostwng.nbsp;To prostrate one�s self, syrthio i lawr.nbsp;ymiselu, ymostwng, ymgrymunbsp;Prostration, pros.trivshun n, ymostyng-iad, iseliad, crymiad, ymgrymiadnbsp;Prostyle, pr�'st�l n, rhes o goiofnau |
fire; late lYrte, no, m�te; she zh=zflznre; thin, this; i=dzh. PSO
Protractive, pro.trak'tiv a, gohirW.
addoedol nbsp;nbsp;nbsp;f fesurydd
Protractor, pro.trak'tur n, oedwr; cong;!-Protreptical, pr�.trep'ti.kal a, cynghor-ol, annogaethol nbsp;nbsp;nbsp;f gwthio allan
Protrude, pro.tru�d' p, ymwthio allan; Protrusion, pro.trw'zhun a, gwthiadnbsp;allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hwrwg; chwydd
Protuberance, pro.tti our.ans n, oddf, Protuberant, pr�.t�'bur.ant a, hwrygol,nbsp;oddfognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 allan
Protuberate, pro.tii'bur.at vi, chwyddo Proud, pruwd a, balch. Proud �esh,nbsp;cig marw. Purse-proud, arianfalchnbsp;Provable, prw'vd.bl a, profadwy, hy-brawf, a eliir ei brofinbsp;Prove, prwv ( pp proven, prw'vn) vnbsp;profi; arddangos. It proved true,nbsp;trodd allan ei lod yn wir ( porthiantnbsp;Provender, prov'en.dur n, ebrah, gogawr,nbsp;Proverb, prov'urb n, diarebnbsp;Proverbial, pr�.v�r'bi.al a, diarebolnbsp;Proverbialist, pro.vur'bi.^.ist �, diar-ebwr, diarebydd
Provide, pr�.v�d' vt, darpar, darparu darbod, parotoi, arlwyo, darmerthu.nbsp;Provided that, os
Providence, prov'i.dens n, rhagluniaeth, rhagwelediad,rhagddarbodaeth, rhag-1ydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bodol, darbodus
Provident, prov'i.dent a, cynghorus, dar-Providential, prov.i.den'shal a, rhaglun-iaethol, rhagluniaethus Provider,pr�.v�'d�r�,darparwr,arl\vywinbsp;Province, prov'ins n, talaetli, tiriog-aeth, ardal; swydd; priodorchwyl,nbsp;gorchwyliaeth
Provincial, pro.vin^shal o-, talelthiol;
gwiadol: �, taleithben Provincialism, pro.vin'shal.izin n, llafarnbsp;ardal, llediaith
Provision, pro.vizh'un n, darpariaeth, darbodaeth; ariwy, lluniaeth, ym-borth; cynnaliaeth; ammodnbsp;Provisional, pro.vizJa im.al a, ammodol,nbsp;darbodol, darparoi
Proviso, pr�.v�'z� n, ammod, rhagam* mod, eithriad, rhagddarbodiad; go-cheliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 merthydd
Provisor, pr�.v� z�r n, darparwr, dar-Provisory, pr�.vi'zur.i a, darparoij ammodol, darbodol
Provocation, prov.o.ka shun n, annog-iant, cyffroad; ymrysonta | cynhyrfiol Provocative, pr�.v�'ka.tiv a, cv�roawl.nbsp;Provoke, pr�.v�k' rf, annog, cyth�oi, cy-uhyrfu, blino, llidio, cythruddo
Provoking, pr�.v�'king �, cyl�roawl, blin Provost, prov'ost n, ucheJfaer, arly^vyddnbsp;Prow, pro n. fflureg, pen blaen Hongnbsp;Prowess, pruw'es n. dewrder, grvmusdernbsp;Prowl, pruvpl �31, crwydrhela, crwydronbsp;Prox, proks �, math o garwnbsp;Proximate, prok'si.mat, Proxime, prok-sim a, nesaf, agosat. digytrwngnbsp;Proximity, prok.sim'i.ti n, agosrwyddnbsp;Proxy, prok'si n, dirprwy f adweryddnbsp;Prude, prwd n, mursen, coegen, pincen,nbsp;Prudence, prw'dens n, callineb, callder,nbsp;synwyr, pwyllnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ call, doeth
Prudent, prwMent a, synwyrol, deallus, Prudential pr\V.den'shal a, cynghorus,nbsp;call, pwyllusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| callineb
Prudentials, prw.den'shalz np, rheolau Prudery, pr^IrMur.i n, mursendod. coegninbsp;Prudish, pr^'dish a, mursenaida, coegnbsp;Pruina, prw'i.nS. n, glesni ar eirinnbsp;Prune, pr^n n, erinen sych: v, tocio,nbsp;ysgytnru, digeincio, brigladd; pincio,nbsp;taclunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I teJyngoch
Prunello, prw.nel'o n, llensidan; eirinen Prumterous, prw.nii'ur.us a, eirinddwynnbsp;Prurience, prvvVi.ens. Pruriency, pr w�r'-i.en.si n, vsfa, gorflysnbsp;Prurient, prwVi.ent a, Hawn o ysfa, ysolnbsp;Pruriginous, prw.rij'i.nus a, cratlydnbsp;Prurigo, prvvT'i.go n, y cratu, y cosinbsp;Pry, pr�ivt, chwiiota, craflchwilio, chwil-manta, chwilied
Psalm, sam n, salm, can ddwyfol Psalmist, sam'ist n, salmydd; caniedyddnbsp;Psalmody, sai'mo.di n, salmyddiaethnbsp;Psalmography, sal.mog'ra.fi n, salm-gytansoadiad, salmysgrileniaethnbsp;Psalter, sdrtur n, Hytr salmau, sailwyrnbsp;Psaltery, soi'tur.i n, nabl, saltringnbsp;Psellimus, sel'i.mus n, attal dywedydnbsp;Pseudo-�cc, gau, ftug, anwir [frawdnbsp;Pseudoadelphus, s�.d�.d.derius �, geu-Pseudoapostie, s�.d�.a.pos'i w, geuapos�-tol, geugenadydd
Pseudodox. s�'d�.doks a, anwir, gau Pseudograph, s�'d�.grat, Pseudography,nbsp;s�.dog'ra.li n, twyllysgrifennbsp;Pseuaoiogy, s�.dol'�.ji n, celwyddnbsp;Pseudomartyr, s�.d�.mar't�r n, geu-ferthyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(iol
Pseudomorphous, s�.d�.m�r'lus o, afluu-Pseudonyme, s�'d�.nim n, ffugenw Pseudonymous, su.don'i.mus a, ffug�nbsp;enwol, dan fiugenwnbsp;Pshaw, shd �, wSt I pw! och! ffei!nbsp;Psora, so�r'a n, ymgrafu, y crafu, y cosinbsp;Psoriasis, s(),ri'a.sis �, crachen y clafrnbsp;263
-ocr page 288-PUN path, fat, ere. met, TnA-hn�, pin, orb on curve, cut, t^rsstoo, tiVk=took;
Psychology, s�.kol'�.ji n, traethawd ar
yr enaid: eneid-ddysg Psychomachy, si.kom'a.ki n, ymdrechnbsp;rhwng cord ac enaidnbsp;Psychomancy s�'k�.man.si n, ellyllgoelnbsp;Ptarmigan, tar'mi.gan n, aderyn tebygnbsp;i�r betrysen, yn cartrelu yn y gogleddnbsp;Ptisan, tiz'an n, math o ddiod feddygol;
heidd-ddwr ( ran, plwyn, addfedoed Puberty, pii'bur.ti ti, addfedrwydd oed-Pubescence, pu,bes'ens w, addfediad,nbsp;plwyniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| oed
Pubescent, pii.bes'ent a, mewn addfed-Public, pub'lik a, cyhoeddus; cyffredin: n, cyffredin, gwladwriaeth. Public^nbsp;house, tafarndy, ty tafam. Publicnbsp;opinion, llaia y wlad. In public, arnbsp;gyhoedd, yn gyhoeddus. The public,nbsp;y cyhoedd, y cyffredin, y werinnbsp;Publican, pub'li.kan �, trethgasglwr,nbsp;publican; tafarnwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad
Publication, pub.li.ka'shun n, cyhoedd-Publicity, puo.lis'i.ti n, cyhoeddusrwydd Publish, pnb'iish vi^ cyhoeddi, gosodnbsp;allan, hysbysunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adroddwr
Publisher, pub'lish.ffr n, cyhoeddwr; Puce, pus a, gwineugoch, chwanenliwnbsp;Pncelage, pii'sel.aj n, morwyndodnbsp;puck, puk ri, ellyll. Puck-ball, codennbsp;fwg, coden hyrednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ crychu
Pucker, puk'ur crych, crychni: vt, Pudder. pud'ur n, ffwdan; dadwrdd,nbsp;dwndwr, dwndriad; v,ffwdanu; dwn-dro, dadyrddu
pudding, pwd'ing n, poten. Pudding-bag, cwd poten, poten-gwd. Pudding-pan, pabell boten. Pudding-time, llawn pryd, yr iawn adegnbsp;Puddle, pud'i n, corbwll, lieidbwll, llacanbsp;Puddly, pud'li o, lleidiog, bawlydnbsp;Pudency, pu'den.si, Pudicity, p�.dis'i.tinbsp;n, diweirdebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| genaidd
Puerile, puur.il a. plentynaidd, bach-Puerility, pii.u.ril'i.ti plentynrwydd Puerperal, p�.�r'pur.ai a, tsgorol [esgornbsp;Puerperous, p�.�r'pur.us u, esgorol, ynnbsp;Puff�, put �, pwft, chwa, chvryth, awel,nbsp;awelan; coden flodio; v, chwythu,nbsp;pyffio, erthychain, bremian, ym-chwyddo; gwagtoli, gwagtostio. Puffball, cwd y mwg, coden eurychnbsp;Puffin, puf'in n, palnbsp;Puffy, puf'i a, awelog, cwthynognbsp;Pug, pug n, ab, epa, gwrab; ci bychannbsp;Pugging, pug'ing n, cymmrwd garwnbsp;Pugh, p\V i, pw I twinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 dyrnaid
^�ugil, pu'jil n, dyrueidyn*, dyrnodiwr;
Pugilism, pii jil.izra n, dyrnymladd, ym-laddiad nbsp;nbsp;nbsp;[ymladdwr
Pugilist, pii'jil.ist n, dymodiwr, pafffwr, Pugnacious, pug.na'shus a, ymladdgarnbsp;Pugnacity, pug.nas'i.ti n, ymladdgar-wch, cecrusrwydd
Puisne, pii'ni o, iau; is nbsp;nbsp;nbsp;fnerth
Puissance, p��is.ans 7i, gallu, grym, Puissant, p�'is.ant a, galluog, grymus,nbsp;nerthoi, nerthog, cadam, crytnbsp;Puke, p�k V, cyfogi, taflu i fyny, gloesi;nbsp;n, gloes; cyfog
Puker, pU'k�r n, cyfog, gloes; cyfoglyn Pulchritude, purkr�.t�d n, harddwch,nbsp;tegid, tegwch, glendid, teleidrwyddnbsp;Pule, pill vt, cwynleisio, cwj^nfannbsp;PuUcose, p�'li.k�s a, chweiniogj^landiaidnbsp;Pulkha, pul'ka �, cerbyd llusg y Lap-Pull, p^l w, tyn, tynfa, tyniad: vf, tynu.
To pull hard, dirdynu nbsp;nbsp;nbsp;( cywes
Pullet, p'PvPet n, cywen, cywenig, iaren. Pulley, p^vPi n, chwertan, troellnbsp;Pullulate, pul'�.lat vi, blaendarddu,nbsp;blaguro, egino, bywyllanbsp;Pulmonary, pul'mon.ur.i, Pulmenic,nbsp;pul.mon'ik a, ysgyfeiniol. Pulmonary consumption, darfodedigaeth, ys-gyteinwstnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn
Pulp, pulp n, bywyn, mwydionyn, myw-Pulpit, pvvTpit n, areithle, pregethfa Pulpv, pul'pi a, bywynaidd, mwydion-aidd, meddal, tynernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[guriad
Pulsation, pul.sa'shun n, curiad, gwaed-Pulse, puls n, cur y galon, curiad y gwaed, gwaedguriant; ydbys, pys, ffanbsp;Pulsion, pul'shun w, gyriad ym miaeunbsp;Pulverable, pul'vur.a.bl a, llychadwy,nbsp;pyloradwy, gronynadwynbsp;Pulverization, pul.vur.i.za'shun n, llych-iad, manbwyad, pyloriadnbsp;Pulverize, pulVur.�z vt, llychu, malu,nbsp;pylori, manbwyo
Pulverulent, pul.ver'ti.lent a, llychlyd Puma, pii'ma n, Hew Americanbsp;Pumex, pii'meks n, chwydfaen, Uosgfaennbsp;Pumice, puin'is chwydfaen, Uosgfaennbsp;Pump, pump �, sugnedydd, sugnai,nbsp;sugubib; esgid ddiwaltas: r, sugn-dynu, sugn-godi
Pumpkin, pump'kin n, pwmpa, pompiwn Pun, pun �, geirdro, mwysair: v�, geir-droi, geirchwareu, mwyseirionbsp;Punch,punsh �, tylliedydd, trydyllydd;nbsp;cymmysglyn; pwt o ddyn; ysgentyn:nbsp;V, trydyilu; tvllu; gwthionbsp;Puncheon, pun'shun tylliedydd, try-dyilydd: gwlybtcs\ir o 120 galwyunbsp;264
-ocr page 289-�r�; late, line, no, mute; she zh=z azure: thin, this; j=dzh. PUR
Punchinello, pun.tsni.nei o �, jsgeritya P unctilio, pungk.til Vo Tijpyncyn, many 1-bwncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frhytanoi, gorfanwl
Punctilious, puugk.til'yus a, manylaidd, Punctual, pungktsh�.al a, cywir i�rnbsp;pwnc, geirwir, manol, gofalus, many!-aidd; lawnamserol, prydlawnnbsp;Punctuality, pungk.tsh�.ai'i.ti n, man-ylrwydd; prydionrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nodi
Punctuate, pungk'tshu.at vt, gwahan-Punctuation, pungk.tsh�.a'shun w, gwa-hannodiad, gwahannodiaeth Punctulate, pungk'tsh�dat vt, pigfanunbsp;Puncture, pungk'tshur n, pigiad, pig-dwil, pigtan: vt, pigfanunbsp;Pundle, pun'dl n, troien o lenyw, trolennbsp;Pungency, pun'jen.si n, llymdernbsp;Pungent, pun'jent a, Jlyra, irad, tostnbsp;Punic, piinik a, perthynol iV Cartha-giniaid; twyiiodrus, antiyddlawnnbsp;Puniness, pii'ni.nes n, eiddiledd, bych-ander, bychanedd
Punish, pun'ish vt, cospi, ceryddu; poeni Punishab.e, pun'ish.a.bl a, cospadwynbsp;Punishment, pun'ish.inent n, cosp, cosp-edigaeth. Capital punishment, dien-yddiaeth, cosp eithat y gytraithnbsp;Punition, pii.nish'un n, cospiad, ceryddnbsp;Punitire, pu'ni.tiv a, cospol, ceryddolnbsp;Punk, pungk n, putain, hoeden, hurennbsp;Punster, pun'sturn, geirdroedydd [ llyfhnbsp;Punt, punt n, cwch bychan �, gwaelodnbsp;Puny, pli'ni a, egwan, eiddii, bychaunbsp;Pup, pup n, ci bach, ciyn, colwyn, cenawnbsp;ci: VI, dytod t chwn, bwrw c^nnbsp;Pupil,pu'pil n, ysgolhaig, ysgolwr; dysg-yb), dysgadur; canwyll ilygadnbsp;Pupilage, p�'pil.aj n, dysgoed, dysgaeth,nbsp;dysgyblaeth; maboed, inebydnbsp;Pupillary, p� pil.ur.i a, dysgedyddolnbsp;Puppet, pup'et n, delwan, llamddelw.nbsp;Puppet-show, delwiamsach, chwareunbsp;llamddelwaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ciau; coegyn
Puppy, pup'i ft, ci bach, cynyn, ciyn, Pur, pur vi, chwyrnu: n, gryngiadnbsp;Purana, pii.ra'na n, iiytrau sanctaidd yrnbsp;Indianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddaii, byrwel
Purblind, p�r'bl�nd c, cibddall, coeg-Purblindness, p�r.bl�nd'nes n, cibddellni Purchase, p�r'tshas v^jprynu, pwreasu:
n, pryniad, pwreas j mysg; gwir Pure, pii�r a, pur, glan, purlan; digyra-Pureness, piiVnes n, purdeb, puredd,nbsp;purder, purdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad
P nrgatioujpur.ga'shun n,glanhad,carth-Purgative, pur'ga.tiv n, carthai, carth-iedydd: a, carthedigoi; glauhaol
Purgatory, pur'ga.tur.i n, purdau Purge, purj n, carthiedyda, carthai; v,nbsp;carthu, arllwyso, glanhau, gogarthujnbsp;puro, coetni; rhyddhau. Purging,nbsp;carthiad; rhyddni,ybibnbsp;Purification, piiV.i.fi^Ka'shun n purad,nbsp;puredigaeth, glanhadnbsp;Punficative, pU.rit'i.ka.tir o, pureiddielnbsp;Purifier, pur'i.t�.�r n, purwr, coethwr,nbsp;puryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[teru
Purify, p�yi.fi v,coethi, puro, pureiddio, Puritan, piiVi.tan n, coethyn, purddynnbsp;Puritanic, p��r.i.tan'ik a, coeg-grefydd-ol, llymgrefyddol, coeLhynol j_dodnbsp;Puritanism, pii�r'i.tan.izm n, coethyn-Purity, p�ri.ti n, purdeb, purdra^nbsp;puredd; glendid; coethdernbsp;Puri, purl n, chwerw-iysyn; eirionwe:
V, fireulo, crychleisio nbsp;nbsp;nbsp;| aeth
Purlieu, piir'iii �, cyfiin, ffin, cymmydog-Purlin, pur'iin n, trawslath, croeslath Purloin, p�r.l�in' vt, darnguddio, twyll-guddio; chwilena; lledrata, dwynnbsp;Purple, pur'pl a, porphor, glasgoch,nbsp;cochlas, rhuddgocn, aulas, gwaedliwnbsp;Purples, pur'plz np, heintnodaunbsp;Purplish, pur'plish a, porphoraiddnbsp;Purport, pur'purt a, ystyr; sylwedd,nbsp;swm, cynnwysiad, ergyd; tueddiad,nbsp;rhediad: vt, arwyddo; cynnwysnbsp;Purpose, pur'pus n, bwriad, meddwl,nbsp;amcan, dyben, perwyl, arfaeth: v,nbsp;amcanu, bwriadu. For this purpose,^nbsp;er mwyn hyn. To no purpose, ynnbsp;ofer, yn ddiles, yn ddieHaithnbsp;Purr, piir n, morhedyddnbsp;Purse, purs n, alwar, amner; cod: vt,nbsp;amneru, cadw. Purse-proud, arian-falch
Purser, pur'sur n, alwerydd, amnerydd Pursiness, pur'si.nes n, byranadleddnbsp;gan dewdra,tordynrwydd,cestogrwyddnbsp;Purslain, purs'ian n, llysieuyn o�r enwnbsp;Pursuable, pur.siia.bl a, canlynadwy,nbsp;erlynadwy ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[erlyniad
Pursuance, pur.sii'ans n, canlyniad, Pursuant, p�r.s�'ant a, canlynolnbsp;Pursue, p�r.s�' v, canlyn, dilyn, erlyn,nbsp;erlid, ymlid; olrhainnbsp;Pursuit, pur.s�t' n, canlyniad, erlyn,nbsp;erlyniad, erlid, ymlid, ymlidiad; ym-lidfa, erlidta; olrhemiadnbsp;Pursuivant, pur'swi.rant n, rhingyllnbsp;arwyddfardd; cenad gwiadnbsp;Pursy, piir'si a, byranadiog gan dewdra;nbsp;tordyn, cestog
Purtenance, pfir'ti.nans n, syrth anifail
QUA path, fat. ere, met, mar-ine, pin, orb, on, curve, cut, t'V-=rtoo t�Mc-=took;
i^urulence, pii�r'u.lens, ir�uruieucy, pii�r'-iPuzzle, puz' 1 n, �yryawcn, cytyng-ii.len.si crawniad, madriad nbsp;nbsp;nbsp;| gynghor, petrusdod, astrusi; pos* v,
Puru.ent, pii'r u.lent a, crawnllyd, gor-i dyrysu, pen�wdanu, petruso liya, madreddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;� Pygarg, pTgarg n, gwyddatr j yr hebog
Purvey, pur.va' v, darparu lluniaeth I glas, yr eryr tinwyn nbsp;nbsp;nbsp;[aidd
darmerthu, portfimona; prynu bwyd Pygmean, pig.mi'an a, corddynol, cbr-Purveyance, pur.va'ans n, porthmonaeth l Pygmy, pig'mi re, corddyn, dynyo, cbryn Purveyor, pur.va'ur re, porthmon, dar-j Pyramid, pir'a.mid re, cytangor�pigiaianbsp;merthydd, arlwywrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| bodiad a thair ochr neu ychwaneg; bera,
Pus, pus re, crawn, gor, mad redd Push, p'Pvsh re, gwth, hergwd, ysgwd,nbsp;ysgwth, hwp, hwrdd; ymdrech: vnbsp;gwthio, hyrddio; ymwthio, ymdrechunbsp;Pusillanimity, p�.sil.an.im'i.ti re, gwan-galondid, llwfrdra, annewreddnbsp;Pusillanimous, pii.si.lan'i.mus a, gwan-galon, digalon, annewr, anwrol, Ilwfrnbsp;Puss, pvVs re, cath, titw; ysgyiarnognbsp;Pustule, pus'tshiilre, pendu�yn, llynoryn,nbsp;crugUarddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorynaidd
Pustulous, pus'tshii.lus a, crugdarddlyd, Put, pwt (^pt amp; pp put) vt, gosod, dodi,nbsp;rlioddi, cyfeirio. To put an end to,nbsp;diweddu. To put aside, neillduo. Tonbsp;put asunder, gwahanu. To put innbsp;order, tretnu, cyweirio. To put innbsp;prison, carcharu, rhoi yng ngharchar.nbsp;To put ott, oedi gonirio. To put onnbsp;(to wear), gwisgo, rhoi am. To putnbsp;out, di�odd. To put out the eyes,nbsp;dilygeidio, tynu�r liygaid. To put tonbsp;death, lladd, rnoL i tarwolaeth. Tonbsp;put to silence, gostegu, dystewi. Tonbsp;put together, uno, cyssylltu [cardiaunbsp;Put, put re, drel, lleban; math o chwareunbsp;Putage, pii'tai re, anniweircleb benywnbsp;Putanism, p�Ta.nizm n, puteindra, put-emwaitn
Putative, pii ta.tiv a, tybledig, cylrited-Putid, pii'tid a, ffiaidd, gwael Putretaction, p�.tri.tak shun re,braeniad,nbsp;raallor, liygriad, pydredd, madreddnbsp;Putretactive, p�.tri.tak'ti 7 a, llygrol,nbsp;braenedigol, nadlaidd, madreddolnbsp;Putrefy, pii'tri.t i v, braenu, pydru,mallu,nbsp;hadlu, madreddu, madrunbsp;Putrescence, pii.tres'ens re, malldoJ,nbsp;pydredd, hadledd, madreddnbsp;Putrescent, pii.tres'ent a, yn pydru, ynnbsp;braenu, yn llygru; pwdrnbsp;Putrid, pii'trid a, braenllyd, pwdr, mall,nbsp;ilygredig, hadlog, drewllydnbsp;Putrutness, piitrid.nes, Putridity, p�-trid'i.ti re, braenedd, pydredd, hadleddnbsp;Puttoclc, put'uk re, cutyll, cuayllnbsp;Putty, put'i re, sytiidoes, toeslud
Purview, pur'vii re, ammod; rhagddar-i pigwrn, pigadail, pigdwr
Pyramidical, pir.a.mid'i.kal, Pyramidal, pi.ram'i.dal a, ar ddull bera, beraolnbsp;Pyre, pi'r re, tanllwyth angladdol, coel-certh
Pyretics, pi.ret'iks re, gwrthgryd, medd-yginiaetli riiag twymynon Pyretology, pir.i.tor�.ji re, poethgryd�nbsp;yddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ tantaen, careg dau
PvTite, pir'�t (p pyrites, pi.r�itiz) re, Pyrogenous, pi.roj'i.nus a, tanolnbsp;Pyrolatry, pi.rol^.tri re, tanaddoliadnbsp;Pyromancy, ptr'o.man.si re, tanddewin-iaeth, tangoel
Pyrometer, pi.rom'i.t�r re, gwrestesury dd Pyrosis, pi.r� sis a, dytrlit, dytr-rednbsp;Pjrrotechnic, plr.o.tek'nik a, tangelf-yddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yd, utelyddiaeth.
Pyrotechny, pir.o.tek'ni re, tangelfydd-Pyrotic, pi.rot'ik a liosgoi nbsp;nbsp;nbsp;| edd
Pyrrhonism, piPo.nizm re, anghoelgar-Pythagorean, pi.thag.�.ri'an re, Pyth-agoraidd nbsp;nbsp;nbsp;j iades Apolo
Pythian, pith'yan a, perthynol i ofieir-Pythoness, pith'o.nes re, cuwilloges Pyx, piks re, cymrnynfiwch pabaidd
Q�ab, kwob re, y gwyniad pendew QuacK, kwak re, crachleudyg; cyfar-eddwr: a, coegteddygoi: vi, chwareu�rnbsp;coegleddygj lieisio fel hwyad [iaethnbsp;Quackery, kwakur.i re, crachteddyg-QuadragesimaJ, kwod.ra.jes'i.mal a,nbsp;grawysol, perthynol I�r garawysnbsp;Quadrangle, kwodTang.gl re, pedrongl,nbsp;pedrogl, petryal, ysgwar [onglognbsp;Quadrangular, kwod.rangquot;gii.lur a, pedr-Quadrant, kwod rant re, pedwaredd rannbsp;cyich; pedryan; ysgwar cyflegryddnbsp;Quadrantal, kwod.ran'tai a, pedwar-ranol, onglyrol
Quadrate, kwod'rat a, pedwarochrog, ysgwar: n, pedryor, pedrogiyn, ped-ryd: vi, pearydu, pearyoh, pedrori,nbsp;pedru, pearongli; cylateb [pedryorolnbsp;Quadratic, kwod.rai'lk a, pedrydaidd,nbsp;266
-ocr page 291-�re; late; l�nc, n�, in�te; she, 2h=z azure; th'n, ruls; j=dzh. QUA
Quadrature, Kwoil'ra.ts���r �, pedror-iad, pedrugliad nbsp;nbsp;nbsp;|_biwyddoi Quadreuniai, icwod.ren'yal a, pedair-Qua�rible, kwod'ri.bl a, pedryadwy Quadri�d, kwod'ri.tid a, pedwarholitognbsp;Qaa�niorm, kwod'ri.t6rni a, pedwar-ddull I waroclirol, pedwarochrognbsp;�Quadrilateral,' kwod.ri.lat'ur.ai a, ped-Quadrilie, ka.drir n, math o daplas;nbsp;math o ddawns; math o chwareunbsp;pedeirllaw ar y cardiau warenwolnbsp;Quadrinornial, kwod.ri.nb'mi.al a, ped-Quadripartite, kwod.rip'Er.tit a, pedeir-ranolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| ddalenog Quadriphyllous, kwod.ri.firus a, pedr-Quadrisyliabie, jtwod.ri.sil'a.bl n, gair pedwarsili Quadrivial, kwod.ri/yal a, pedeirffordd Quadrumana, kwod'rw.ma.na np, miiodnbsp;pedeirliawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deirilaw Quadrumanous, kwod'r\V.ma.nus a, pe-Quadruped, kwoa'rw.ped n, pedwar-troed, pedwarcarn, pedrybed. Quadrupeds, pedwarcarnolion Quadruple, kwod'rvv.pl o, pedwarplygnbsp;Quadruplicate, kwod.rw'pli.kat a, ped-warddybiyg:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pedwarddyblygu Quadruplication, kwod.rw.pii.ka'shun n, pedwarddyblygiadnbsp;Quscsita, kwi'si.tS, np, pethau gofynedignbsp;Quahi kwaf n, llawniwuc, tratiwnc: v,nbsp;drachtio, cotftio, gorlyncunbsp;Quagga, kwag'S n, math o asyn gwylltnbsp;Quaggy, kwagl a, siglenog, mignog,nbsp;corslydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mignen Quagmire, kwag'm�r n, siglen, cors, Quail, kwal n, sofliar, rhinc, rhegeu yrnbsp;yd. Quail-pipe, rhincbib, rhegenhudnbsp;Quaint, Kwant o, cymnen, cymhenllydnbsp;coegwych; ysmala, od [coegeddnbsp;Quaintness, kwant'nes n, cymhendod.nbsp;Quake, kwak vi, crynu, crydio: crynfanbsp;Quaker, kwakur n, crynwr; aelod onbsp;G^deithas y Cyte�lion Quakerism,kwa'kur.izmn.crynyddiaeth Qualitication, kwok�.fi.ka'shuu �, cy-mhwysder,cymhwysiad,cynDysgaet)i-iad, ^awn, arddawn Qualify, kworU� vt, addasu, cymhwyso, tymmeru, cyt'addasunbsp;Quality, kwol'i.ii n, rhinwedd, rhm,nbsp;camp; bonedd, urdd: rhyw, rhywog-aeth, ansawdd; teithi, naws, natur,^nbsp;anian; cynneddfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_gwasgta Qualm, Kwam n, gloes, llesraair, llewyg Qaalmish, kwam'ish a, gloesog, iies-meiriol, gloesaidd |
Quanaary, Kwon.��'r'i (^Quen dirai-je? Fa beth a ddywedat am dano?) n,nbsp;cyfyng-gynghor,petrusdod,dyryswch,nbsp;penbieth, astrusi, aminneuaethnbsp;Quantity, kwon'ti.ti �, dognedd, cyfran,nbsp;rhan; swm, mesur, mamt, memtiol-iaeth; cynnwysiad. A great quantity,nbsp;llawer. A small quantity, ychydignbsp;Quantum, kwon'tum w, doguedd, swm,nbsp;cyiran; cymmaint Quarantine, kwor'an.tin n, diheinbrawf, deugeinnydd prawt, llongyrtlinbsp;Quarrel, kwor el n, amraiael, cynhen,nbsp;ymryson, amryson, cemtach: vi, ym-ryson, amrat'aeiio, cynhenu, ceintachu,nbsp;cweryiu, ymgiprys, ynigynhenunbsp;Quarrelsome, Kwor'el.sum a, ymryson-gar, cwerylus, cecrus, arnralaeJgarnbsp;Quarrelsomeness, kwor'el.sum.ues n,ym-rysongarwch, cecrusrwyddnbsp;Quarry, kwor'i n, cleddiwig, cloddfa,nbsp;maengloddta, maengiawud; ysglyf-aeth: v, cloddio, maengloddio; ys-glytio, ysglytaethu. Quarry-man,nbsp;chwarelwr, maengloddiwr [galwynnbsp;Quart, kwort n, chwart, pedwaredd rannbsp;Quartan, kwor'tan a, peuwerydd. Quartan ague, cryd bob pedwerydd dyddnbsp;Quartation, kwor.ta'shun n, math onbsp;orchwyi fferyllaidd Quarter, kwor tur n, pedwaredd ran, pedryran, pedrytan, pedwaran, pedeir-an; He, parth, man, cwr; nawdd,nbsp;arbediad, trugaredd, bywyd; crynog,nbsp;peg, pegaid, t�l, wyth mwysel; Hetty,nbsp;gwestle, gorsat, gwersyliia: v, ped-waru, peueir-rauu, pedryranu; ilettya,nbsp;lluestu,dofri,dofreitnio. Quarter-deck,nbsp;pedryiwrdd. Quarter-master, Uuest-eiwr. Quarter-sessions, brawdiys tri-misol, Quarter-sta֒, Hon bedror, fi'onnbsp;ddwybig. To give quarter, arbednbsp;einioes. Winter-quarter, gauatie, gor-safgauatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luaitrimisol Quarterage, kwdr'tur.aj n, cyflog neu Quarterly, kwor'tur.li a amp; ad, trimisolnbsp;Quartern, kwor turn n, pedwarannbsp;Quarto, kw�r't� a, pedwarplyg: n, llyfrnbsp;pedwarplyg, 4to, 4plygnbsp;Quartz, kworte n, creig-risialnbsp;Quash, kwosh v, diddymu, llysu, bwrwnbsp;allan; darostwng; dystewi; bwrlymunbsp;(^fel dwtr): n,pompiwn, pwmpa; melonnbsp;Quassia, Kwosh a n, cbwerwbreu |^iognbsp;Quaternary, kw�.t�r'nur.i a, pedweir-Quaterniou, Kwo.Lur m.uu, Quaternity,nbsp;kwo.tdr'ni.ti�, pedwariant, pedwariadnbsp;2b7 |
Q�l path, fat. ere met, ma-rine, pin. orh, on curve, cut, t\\=too, t\Vk=took;
Quatrain, kwot'ran n, pedair ilineii yn odli bob yn ail
Quaver, kwa'v�r n, crychyn, crychnod;
crycbiad ilaia: vi, cryctileisio Quay, ki n, iiongbortli, llwythia; porthlanbsp;Quean, kwin n, putain, dy�iren, anllad-terch, cyfi'odes, cyftouen j gloesygiadnbsp;Queasiness, kwi'zi.nes n, gwasgta cylla,nbsp;Queasy, kwi'zi a, gwrthwyiieblyd, iiiaiddnbsp;Queen, kwin n, brenines, teyrnes, banon.
Queen-bee, cornor y gwenyn Queenly, kwin'li a, breninesaiddnbsp;Queer, kwi�r a, od, iiynod, digrit, ysmalanbsp;Queerness, kwi'r'nes n, liynodrwydd,nbsp;digritedd, ysmaldodnbsp;Queest, kwist n, ysguthan, cwomennbsp;Quell, kwel v, darostwng, gorthrechO,nbsp;llonyddu; ymlonyddu [tegan, firilnbsp;Quelquechose, kelk'shoz n, rhywbethnbsp;Quench, kwensh v, ditiodd, diffoddi,nbsp;dofi; dyhuddo. To quenck thirst,nbsp;tori syched
Quenchable, kwen'shS,.bl a, dilToddadwy Quenchless, kweiish'les a, anni�odd-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j cwyn
Querele, kwi�r'il w, achwyniad wrth lys, Querent, kwi�r'ent n, achwynwrnbsp;Querimonious, kwer.i.mb'ni.us n, cwyn-gar, achwyngar, ceintac�lyd [[hoiyddnbsp;Querist, kwi r'ist 7i, gotynwr, hoiiedydd,nbsp;Quern, kw�rn n, llawtelin, breuannbsp;Querpo, kw�r'p� n, gwasgbais, tynwisgnbsp;Querulous, kwer'�.lus a, achwyngar,nbsp;cwyngar, ceintachlyd, tuchanllydnbsp;Queruiousness, kwer'�.lus.nes n, cwyn-garwch, tuchanrwyddnbsp;Query, kwi�r'i n, holiad, gofyniad, ym-otyniad: v, gotyn, holi; ainmheunbsp;Quest, kwest n, ymofyniad; rheithwyrnbsp;Questant, kwes'tant n, ceisydd, ymotyn-ydd, ceisiwr, ymotynwrnbsp;Question, kwes'tshun n, gofyniad, holiad, holedigaeth; arhav-'l; dadl, os.nbsp;ammheuaeth; v, holi, arholi, gotyn,nbsp;pasio; ymholi, ymotyn, amraheu. Tonbsp;put the question to him, gotyn iddonbsp;Questionable, kwes'tshun.a.bl a, am-mheuadwy, dadleuadwy, dadleuolnbsp;Questionless, kwes'tshun.les a, diam-mheuoi, diddadl, diiys, dibetrusnbsp;Qnestman, kwest'man n, ymotynwrnbsp;Questor, kwes't�r n, trethirysoryddnbsp;Questuary, kwes'tsh�.ur.i a, cybyddol,nbsp;cybyddlyd, rtieibus, gwaucusnbsp;Quib, kwib n, chwip, geirtratli, cecrairnbsp;Quibble, kwibT n, geirdro, mwysair,nbsp;mwysdro: vi, geirdroi, cylrwyscirio
Quibbling, kwib ling a, mwyseiriol: /*, mwyseiriad; amwyseda, amwysiadnbsp;Quick, kwik a, byw, bywiog; ebrwydd,nbsp;cyflym, sionc, heinit, gwisgi, buan,nbsp;clau, pres, prysur, chwib, chwipyn;nbsp;disymmwth, sydyn, dioed, flrystiol;nbsp;crati; n, byw. bywyn brysio, prysuronbsp;Quicken, kwik'n v, bywhau, bywiogi;nbsp;Quickness, kwiknes n, cytlymder, baander, cra�dernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^sugndraeth
Quicksand, kwik'sand n, iraeth byw, Quickset, kwik set n, planigyn byw;nbsp;planddraenen: vi, planu a glasgoed,nbsp;planu a drain: a, planedig a glasgoed�nbsp;A quickset hedge, bid, gwrychyn,nbsp;gwrych, planwrych, coedwrychnbsp;Quicksilver, kwik'sil.vur n, arian bywnbsp;Quiddany, kwid a.ni n, math o gy�aithnbsp;Quiditty, kwid'i.ti n, hantod, sylweddnbsp;Quiescence, kw�.es eus, Quiescency, kw�-es'en.si �, anghyllroad, Uonyddiad,nbsp;llonyddwch, gorpfawysiadnbsp;Quiescent, kw�.es'ent a, dystaw, ilonydd,nbsp;anghy�ro, gorphwysolnbsp;Quiet, kw�'et a, Ilonydd, gorphwysol,nbsp;dystaw, digynhwrf, digy�ro, tawel,nbsp;esmwyth: n, llonyddwch, tawelwch;nbsp;Vi, llonyddu, tawelu, firewynu. Benbsp;quiet, peidiwch, byddwch yn Ilonydd,nbsp;gad�wch eich gwaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Quietism, kw�'et.izin n, gorphwysydd-Quietist, kw�'et.ist n, gorphwysydd Quietness, kw�'et.nes, Quietude, kw�'i-t�d llonyddwch, esmwythdra, tawelwch, dystawrwydd, gorphwysdranbsp;Quietus, kwi.i'tus n, rhyddhad, gollyng-dod; ymadawiad; angeunbsp;Quill, kwil n, boQ asgell, pluenfon,nbsp;dyrwynbin; ysgrifellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^dichell
Quillet, kwii'et n, ystryw, cywreinbwnc, Qu'lt, kwilt n, teisban: vC, arwnionbsp;Quinary, kw�'nur.i a, pumol, pumpolnbsp;Quince, kwins n, math o bren a�l tirwythnbsp;Quincunx, kwing'kungks �, math o lunnbsp;ar y planedau
Quinquiigesima, kwin.kwS.jes'i.ma n, dydd Bui Ynydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pumonglog
Quinquangular, kwin.kwaiig'gu.lur o, Quinquarticular, kwm.kw�r.tik'�.liir a,nbsp;pumerthyglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_ pumddeintiog
Quinquedentate, kwin.kwi.den tat a, Quinquennial, kwin.kwen'yal a, pum-mlwyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^pumranoi
Quinquepartite, kwin.kwi,par'fit o, Quinquina, kwin.kwi'na �, math o risglnbsp;Quinsy, kwin'zi �, ysbmog, thameg yn ynbsp;gwddf, mynyglog
263
-ocr page 293-BAN pJth, fat, �re, met, ma-rine, pin, orb, on, cflrve, cnt, t'-V^too, t Vk=took;
Kagamuffin, rag'a.muf.in )i, brelyn,
bretyn, distadlyn
Rage, raj n, cynddeiriogrwyddjllid, cyn-ddaredd, �yrnigrwydd, gwylltineb: vi, gwylltio, creuloni, tertysgu, gorddigio,nbsp;fiyrnigonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_sitrachog, llarpiog
Ragged, rag'ed o, carpiog, ^ bratiog, Raggedness, rag'ed.nes �, carpiogrwyddnbsp;Ragout, r^.gw' �, cigtwyd ucaeltiasnbsp;Ragwort, rag'wdrt n, ilysiau�r gin-groennbsp;Rail, ralcanilaw, cledren, rheilen, car-lau; sofliar: tgt;, cledru, amgledru, car-lanu; difr�a difenwi, gwawdio, sarhau,nbsp;goganu Lcabledd, difenwad, ditr�adnbsp;Railing, ra'ling n, cledrgae, canllawiad;nbsp;Raillery, ral'ur.t n, ditenwad, gogan,nbsp;cabUaith,gwawdfeiad,chwerthinwawdnbsp;Railroad, ral'rod. Railway, ral'wa n,nbsp;rheilfifordd, flordd haiarn, cledrfforddnbsp;Raiment, ra'ment w, dillad, gwisg, trwsnbsp;Rain, ran n, gwlawz tgt;, gwlawio, bwrwnbsp;gwlaw. Heavy-rain, curwlaw. Tonbsp;secure from rain, diddosi. Rains,nbsp;gwlawogydd, cafodydd, cawodyddnbsp;Rainbow, ran'bo ti, enfys, enfysg, bwa�rnbsp;gwlaw, bwa yr arch, bwa�r cwmwlnbsp;Raininess, ra'ni.nes n, gwlawogrwyddnbsp;Rainy, Va'nl a, gwlawog, gwlawiog,nbsp;gwlawlyd, gwlyb, gwlybyrog. Rainynbsp;weather, dihinedd Ldyrchatu, cwnunbsp;Raise, raz vt^ codi, cyfodi, dyrchu,nbsp;Raisin, ra zn n, rhesinen. Raisins, gwin-rawn sychion, rhesinnbsp;Raising, ra'zing n, codiad, dyrchafiadnbsp;Rajah, ra ja n, tywysog Indiaiddnbsp;Rake, rak n, cribyn, rhacan, rhacai,nbsp;crafiedydd; afradyn, oferddyn, wt-treswr, meddwyn: v, cribynio, cratu,nbsp;rhacanu; rhysodi; ofera, wttresunbsp;Rakish, ra'kish o, penrydd, alradlawn,nbsp;dift'aith. wttresgar, gwastrafius, ofernbsp;Rally, rail v, difyrwawdio, gwawdsenu,nbsp;gwawdio; adtyddino, adgynnull; dy-chwelyd, gwella
Rallying, ral'i.ing n, difyrwawdiad; ad-fyddiniad. Kallying-point, cynnullfan Ram, ram w, hwrdd, myharan: vtynbsp;hyrddu, gorddio, tyubwyo. Battering-ram, o�eryn rhytei, blifai, hwrdd rhy leinbsp;Ramage, ram'aj ri, gwibchwilio, gwib-iena: n, ceinciad, ymestyniadnbsp;Ramble, ram'bl n, gwib, gwibfa, gwib-daith: vi, gwibio, gwibiena, gwib-deithio, crwydro,rhodiena; gwibsiarednbsp;Rambler, ram'blur n, gwibiwr, gwib-gerdclwr, crwydrwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ eniad
Ramihcation, tam.t.ti.ka'8han n, cang-
Bamity, ram'i.t� v, cangenu, dosoartiiu Rammer, ram'ur n, byrddiedydd, pwy-edydd; gordd, gordowyn, pwyodrnbsp;Rammish, ram'ish a, drewllyd, mwsnbsp;Ramous, rii'mus a, cangenog, ceinciognbsp;Ramp, ramp n, naid, 11am: vt, chwareunbsp;yr hobi, llamu, neidio [thyfiantnbsp;Rampancy, ram'pan.si n, gorhytder; gor-Rampmt, ram'pant a, cyrneidiol, ar ynbsp;rhuthmaid; atreolus, anliy wodraethus,nbsp;gorwyilt, nwyfus, rhontusnbsp;Rampart, rampart, Kainpire, ram'pTrnbsp;n, gwrthgJawdd, rhagfur, amgaer, am-glawdd, ysgor: vt, amgaeru, caerunbsp;Ramrod, ram^rod n, gwn-wialennbsp;Kan, ran pt.�Runnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I sawrus
Rancid, ran'sid mws, drewllyd, dryg-Rancidness, ran'sid.nes n, mysni, drew-iant, drygsawrusrwydd Rancorous, rang'kur.us a,_ dygasog,nbsp;gwreiddgas, maleisus, centigenusnbsp;Rancour, rang'k�r n, hen lid, dygasedd,nbsp;malais, centigennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f wrym
Rand, rand n, gwaldas; gwrym, ymyl-Kandum, ran'dum n, antur, amcan, atreol, damwain: a, damweiniol, di-annel, didretn, digyfeiriadnbsp;Rang, rang pi.�Ringnbsp;Range, ran] n, rhestr, rhes, haen; rhenc,nbsp;ystre; amgyrhaedd, eangder; gogr,nbsp;rhuwch; paladr cerbyd; crwyarad,nbsp;darymred; v,tretnu,rhestru,cytrestru,nbsp;rhesu, cytrillio, rhodiena, crwydrwibio,nbsp;amredeg, gwibio, amrodionbsp;Ranger, ran'jdr treinwr, rhestrwr,nbsp;trefniedydd, gwibiwr, horestwrnbsp;Rank, rangk n, rhes, rhenc, rheng, rhill,nbsp;rhestr, tretn; gradd, urdd, urddas, bri;nbsp;V, rhestru, rhesu; cytraddu: o, mws,nbsp;drewllyd; gorthytol, braisg, rhytras;nbsp;hysbys, hynod. Rank poison, gwen-wyn pared, gwir wenwynnbsp;Rankish, rang'kish a, arygsawraiadnbsp;Rankle, rang'kl v^, crawnu, gori, madru,nbsp;llygru; ymlidio, maethu neu lagu Hidnbsp;Rankness, rangk'nes n, brasdyliant,nbsp;drygsawr, drewiant, mysninbsp;Ransack, run'sak vt, gorchwilio, chwil-ota, ysglytio, anrheithio, ysbeilionbsp;Ransom, ran'sum n, pridwerth, prisnbsp;gollyngdod; prynwerth; iawn; vt,nbsp;prynu, gwaredu, achubnbsp;Ransomer, ran'sum.ur n, prynwr, pryn-iawawr, gwareoy�d, pryniawdyudnbsp;Ransomless, ran'sum.les a, dibndwerthnbsp;Rant, rant n, coegiiraeth, iiregod, bai-, dordd; vi, coegtrolio, crocnddadwrddnbsp;270
-ocr page 295-�re; late line, no mute; she, zh�=z az6re; thip, thIs; J�dzh. RAV
Ranter, ran'tur n, tiregodwr, baidorad-wr, penooethiad, pencliwiDanddyn Rantipole, ran'ti.pol a, gwibwyLtnbsp;Rap, rap n, cnoc, dul, cnip, ergyd, cras-ergyd: vt rapt), cnocio, crasdaronbsp;Rapacious, r^.oa'shus a, rheibus, rheib-iog, ysgiytaethol, gwancus, treisgarnbsp;Rapaciousness, ra.pa'shus.nes, Rapacity,nbsp;ra.pas'i.ti n, rheibusrwydd, cipgarwclinbsp;Rape, rap n, trais, anfodd, llathmd�,nbsp;llathmddiaeth; erfin gwyiltion. Tonbsp;commit rape, treisio, llathruddonbsp;Rapid, rap'id a, cyfiym, buan, chwyrn;nbsp;gwyilt, disymmwth: a, firwd, gwyllt-red, firwd wylit Rapidity, ra.pid'i.tt, Rapidnesa, rap^d-nes n, chwymder, buandra, c^ymedd Rapier, ra'pi.fir n, cleddyf hir cullain. Rapier-fish, cleddbysg Ltreisiadraa Rapine, rap'in �, trais, ysglylaethiad.nbsp;Rapper, rap'ur n, drwstorthwylnbsp;Rapt, rapt a, perlewygol, gorlawennbsp;Raptor, rap'tm* n, treisiwr; ysbeiliwrnbsp;Raptores, rap.to�r'iz np, adar ysglytaeth-usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^rnair, gorllonder, gorhoen Rapture, rap'tshur n, perlewyg, peries-Rapturous, rap'tshu.rus a, perlewygol, meiusber, gorlawen, gorhoenusnbsp;Rare, r�'r a, anghyfiredm, anfynych,nbsp;anaml, prin; godidog; teneunbsp;Rarefaction, re�r.i.tak'shun n, teneuadnbsp;Rarefiable. r�r.ij�'a.bl a, tenenadwynbsp;Rarefy, reT^i.fi v, teneuo, teneutiaunbsp;Rareness, re�r'nes n, anghyfffedinrwydd,nbsp;antynychder, prinder; godidogrwyda;nbsp;teneuder, teneuedd Rarity, reVi.ti n, anghyffredinedd; an-amlder, antynychder; teneuder; prin-edd, A rarity, ammeuthyn Rascal, ras'kal, Rascaiion, ras.kal'yunnbsp;Qyhiryn, adyn, difieithiwr, bawynnbsp;Rascality, ras.kal'i.ti n, difieithder; gwehilion y bobi, adlawiaid Rascally, ras'kald a, brwnt, bawaidd,nbsp;dyhir: ac?, yn fawaiddnbsp;Rase, raz vt, crafu, dinystrio, dileu,nbsp;llwyrddinystrio, llwyrddymchwelydnbsp;Rash, rash a, chwidr, ehud, byrbwyll,nbsp;firystgar, disynwyr, brysgar, b^aiol,nbsp;rhull: n, crugdarddiad, llyfrithiadnbsp;Rasher, rash'�r �, teneuddarn, golwyth; cd.�Rash nbsp;nbsp;nbsp;[chwidread Rashness, rash'nes n, byrbwylldra, Rasores, rii.zo�r'i2 np, ysgrafiedyddionnbsp;Rasp, rasp n, rhasgl, rhathell: vt,nbsp;rhasglio, rhathehunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 teddyg Raspatory, ras'pa.tura n, rhath^ liaw- |
Kaspoerry, raz'ber.i n, atanen, matonen. Raspberry bush, alonwyad, malonlwyn Rasure, rii'zhur n, ailead, distrywiad,nbsp;rhatniad, iiwyrlytnhad. Rat, rat n, llygoden Firenglg, llygoden fawr, llygoden tlreinig: vt^ newid plaid.nbsp;To smell a rat, drwgaybionbsp;Ratable, rii'ta.bl a, prisiadwy, trethadwynbsp;Ratafia, rat.a.fi'a n, matn o wirodnbsp;Ratan, ra.tan' n, math o gorsen Indiaiddnbsp;Ratcatcher, rat'katsh.ur n, llygotwrnbsp;Rate, rat �, pris, gwerth; dogn, dogn-edd, cyfran, rhanowy, maint, dull,nbsp;modd; trethr v, prisio, dogni; trethujnbsp;dwrdio. At a high rate, yn wttresgar;nbsp;yn ddrud. At this rate, lei hynnbsp;Rath, rath n, bryn, crag, moel, garthnbsp;Rath, raTH a, cynnar, rhygynnar: ad, ynnbsp;gynnar, yn brydiawn. Ratner, ofiaen,nbsp;hytracb, yn well, yn enwedig. I hadnbsp;rather, I would rather, gwell geny^nbsp;dewiswn. Rather little, gotychannbsp;Rather, raXH'ur ad. cd.�Rathnbsp;Ratification, raUikka'shun n, cadarn-bad, sierhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I hau, sierhau Ratify, rat'i.f � vt, cymmeradwyo, cadam-Ratio, ra'sb� n, dogn, dognedd, cyfran, mesnr, cymmesuriaeth, cyfartaliaethnbsp;Ratiocinate, rash.i.os i.nat tJf,cymhwyllo,nbsp;rhesymu, ymresymunbsp;Ratiocination, rash.t.08.i.na'shun n,rhes-ymiad, ymresymiad, cymhwylliantnbsp;Ratiocinative, rash.i.os'i.na.tir a. rhes-ymiadol, ymresymiadol, cymhwyllusnbsp;Ration, rii shun n, cylran o twyd, saignbsp;Rational, rash'un.al a, rhesymol, ar-bwyllog, synwyrol, doethnbsp;Rationale, ra.8h�.na'ii n, eglurhadnbsp;Rationalism, rash'un.al.ism n, rhesym-oiiaeth; rhydd-dybiaethnbsp;Rationalist, rash'un.al.ist n, rhesymolwrnbsp;Rationality, rash.un.ai'i.ti n, rhesym-olrwydd, rhesymoldeb, cymhwylleddnbsp;Rationally, rasuun.al.i ad, yn rhesymolnbsp;Ratsbane, rats ban n, gwenwyn llygodnbsp;Rattle, rat'I n, rhngl, rhuglan, rhugl-degan: v, rhngldrystio,crochddwrdio;nbsp;clerenu, rhwncian, chwyrnogli. Rattle-headed, trystfawr; penchwiban.nbsp;Rattle-pate, chwaiwrchwedlau. Rattles, eieren, rhwnc, chwymoglnbsp;Rattlesnake, rat'hsnak n, sarff gyn-fiondrwst, rhuglneidrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [ iant Raucjty, ro'si.ti n, crygi, crygni, cryg-Raucous, ro'kus a, cryg, garw, afrywiog Ravage, rav'aj 7i,anrhaitn, ditrod, hatog:nbsp;vt, anrheithio, hafogi, dilrodinbsp;271 |
REA path, fat, �re, met, mS,-rine, pin, orb, on, curve cut, tvv=too, t^k=took; Kave, rav ymleterydd; ^;waligoti, ynfydu; penwanu, penysgatnunbsp;Ravel, rav'1 v, dadweu, dattod, dad-ddyrwyn, edafeddu; dyryau Lduuiinbsp;Ravelin, rav'i.lin n, mur banner lleuad-Raven, ra vn n, ciglran. ^ight-raven,nbsp;math o ddylluan Raven, rav'n v, gorwancio, gwancio; jSj'Jy�oy gwandyncu, cigyddio Ravenous, rav'en.us a, rbeibus, gor-wancus, cigwancus, cigfreinignbsp;Ravenonsness, rav'en.us.nes w, gwanc-usrwydd, rheibiaethnbsp;Raver, ra vur n, yniydwr, gwallgofwrnbsp;Ravin, rav'in n, ysbail, ysglwyt, ysglyfiadnbsp;Ravine, ra.vin' n, ceunant, crigyll, cor-nant, olc [wan, fiyrnig, gorwyiltnbsp;Raving, ra'ving v, penwendid: a, pen-Kavish, rav'ish vi, treisio, llathruddo,nbsp;treisddwya, dwyn; gwychfoddio, gor-loninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iwr Ravisher, rav^ish.�r n, ysglyfydd, treis-Ravishing, rav'ish.ing n, treisiad: a, Uesmeirber, melusber, hyfrydber, per-seiniol; tra hytryd, gorlonolnbsp;Ravishment, rav'ish.ment ra, treisiant,nbsp;treisiad, trais; gorioneddnbsp;Raw, r� a, ir, ammrwd; crai, cri, digroen,nbsp;ilymrig, anaddted; anhyddysg, an-fedrus, Kaw-boned, esgyrniog, teneu.nbsp;Raw flesh, cig byw. Raw silk, sidannbsp;crai. Raw weather, tywydd oerllydnbsp;Rawness, ro'nes ra, irdeb, ammrydedd;nbsp;digroenedd: anhyfedredd, antedrus-rwydd, angnynnefindranbsp;Ray, ra ra, paladr, pelydryn,^ goleuyn,nbsp;golewyrch j morgath, cath fdr, rhaien:nbsp;vty pelydru, rheiddionbsp;Rayless, ra'les a, dibelydr; tywyllnbsp;Raze, raz ra, math o wreiddyn.�Racenbsp;Razor, ra'zur n, ellyn, cyllell eiilionbsp;Razorbill, ra'zur.bil ra, llnrs, gwalch ynbsp;penweig, morgyliellnbsp;Razure, ra'zhur ra, dinystriad, crafiadnbsp;Re-, px^ ad-, ail-; megys: Reaffirm,nbsp;adwino, ailhaeru. Re-elect, ailetholnbsp;Keaccess, ri.ak.ses' ra, ailddylodtanbsp;Reach, ntsh v, cyrhaeddu, estyn; ym-gyrhaedd, ymestyn; aragyfl'red; dir-nad; hercu; cytogi, bwrw i fyny,nbsp;chwydu: ra, cyrhaedd, cyrhaeddiad;nbsp;amgyrhaedd; gailu [diymroaonbsp;Reachless, ritsh'les a, digais, esgeulus,nbsp;React, ri.akt' v, ailweitiireau, gwrth-weithredunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwrthweitnrediau Reaction, ri.ak'shun ra, gwrthweithiad, Read, rid [pi amp;pp read, red) r, darllen |
Readeption, ri.a.aep'shun ra, adgaliaeiiad Reader, ri'dur ra, darllenydd, darlleydd Readership, ri'dur.ship ra, darlleniaethnbsp;Readily, red'i.11 yn barod, ynnbsp;ewyllysgar, yn rhwydd; yn hyledrnbsp;Readiness, red'i.nes n, parodrwydd,nbsp;ewyllysgarwch, hwylusdodnbsp;Reading, ri'ding ra, darlleniad: a, dar-JJengar. Reading-room, darllengelJ,nbsp;Reading-desk, darllenfanbsp;Reading, red'ing ra, tret yn Lloegrnbsp;Readjust, ri.a.just' vi, aildretnunbsp;Readmission, ri.ad.mish'un ra, ad-dder-byniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dderbyn Readmit, ri.ad.mit' ailddeihyn, ad-Keady, red'i a, parod,parot�edig,rhwydd; agos; ewyllysgar; medrus, hyfedr,nbsp;hwyius, bylaw, deheuignbsp;Reaffirmance, ri.a.tur'mans ra, adwiriadnbsp;Real, ri'al a, gwir, gwirioneddol; syl-weddol, diffuant, diledrith; treftadol,nbsp;anghytfro, ansymmudedig: n, anannbsp;bath Yspaenig Reality, ri.al'i.ti ra, gwiredd, gwirlon-edd, diffuantrwydd, diJedrithedd; syl� weddoldeb, hantodoledd, hantodoldebnbsp;Realize, ri'al.�z ri, gwirio, gwireddu;nbsp;peri bod, hanfodoli, sylweddoli; gwir-orofi; cyflawnu, gwirgyflawnunbsp;Really, ri'al.i arf, yn wir, yn ddiaunbsp;Realm, relm n, teyrnasnbsp;Realty, ri'al.ti ra, teyrngarwch [lenaunbsp;Ream, rim ra, ugain dreta, 480 o oapyr-Reanimate, ri.an'i.mat vi, adtywhau,nbsp;aiitywio, adfywioginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| glymu Reanuex, ri.a.neks' vi, adgyssylltu, ad-Reap, rip v, medi, cynauatu Reaper, ri'pur w, medwr, medelwr,nbsp;cynauafwr, crymanyddnbsp;Reappear, ri.a.pi r' vi^ ailymddangosnbsp;Rear, ri�r ra, bon, cynffon, pen ol, ol;nbsp;oliaid; v, codi, dyrchafu; ymgodi;nbsp;magn. Rear-admiral, ol-lyngeswr.nbsp;Rear-mouse, ystlumyn. A lamb rearednbsp;by hand, oen liawfaeth, oen swcinbsp;Rearward, ri�r'wurd a, ol: ra, bon, cyn-lion, pen olnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddringo Reascend, ri.a.send' ri, adesgyn, ail-Reason, ri'zn ra, rheswm, arbwyll, cy-mhwyll; synwyr, deall: v, rhesymu, arbwylio; ymresymunbsp;Reasonable, ri'zn.a.bl a, rhesymol, cy-mhwyllog; teg, cymhwys, synwyrol,nbsp;deallusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymoiueb Reasonableness, ri'zn.a.bl.nes ra, rhe^ Aveasonless, ri'zn.les a, direswm, di-synwyr, didaeuii |
272
-ocr page 297-�re; late, line, no, mute; she, zh=;z azure; thin, this; j=dzh. KEQ
Receivable, ri.si'va.bl a, derbyniaawy Receive, ri.siv' vt, derbyn, cymmeryd,nbsp;caffaei, caelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ byniedydd
Receiver, ri.siVur n, derbyniwr, der-Recent, ri'sent a, newydd, diweddar Recentness, ri'sent.nes. Recency, ri'sen-si n, diweddarwch, newyddrwyddnbsp;Receptacle, ri, sep' ta. kl n, derbynfa,nbsp;derbynle, cronfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iedig
Receptary, ri.sep'tur.i n, peth derbyn-Receptibility, ri.sep.ti.bil'i.ti n, hyddal-Receptible, ri.sep'ti.bl a, hyddal (^rwyd'd Reception, ri.sep'sliun n, deroyniad,nbsp;croesaw, croesawiadnbsp;Receptive, ri.sep'tiv a, derbyniedigolnbsp;Recertify, ri.s�r'tii� vt, adwirionbsp;Recess, ri.ses' n, cil, encil; ymadawiad,nbsp;ciliad; ciifach. dirgelfa, ymguddfanbsp;Recession, ri.sesh^un n, enciliaa, ciliad.nbsp;Recharge, ri.tsharj' vt, adJwytho; ail-orchymmyn; adgyhuddo, ailymosod arnbsp;Recheat, ri.tshit' vt, adalw, galw yn olnbsp;Recidivate, ri.sid'i.vat vt, gwrthgydionbsp;Recipe, resXpi n, cytarwyddyd meddygolnbsp;Recipient, ri.sip'yent n, derbyniwrnbsp;Reciprocal, ri.sip'ro.kal a, adgyrchiql,nbsp;cylchgytnewidiol,o�r ddwy ochr,perth-ynol i�r ddwy ochr, cy-, cyf-, cyd-.nbsp;Reciprocal forbearance, cydymarosnbsp;Reciprocate, ri.sip'ro.kat v, cydgyfnewidnbsp;Reciprocation, ri.sip.ro.ka'shun n, cyd-gyfnewidiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_newidioldeb
Reciprocity, res.t.pros'i.ti n, cydgyl-Recision, ri.sizh'un n, toriad ymaith Recital, ri.s�'tal, Recitation, res.i.ta'shnnnbsp;n, adroddiad, dadganiad, traethiadnbsp;Recitative, res.i.ta.tiv' n, adroddgan,nbsp;cynghanadroddiad, traethgannbsp;Recitative, res'i.ta.tiv a, adroddol, dad-ganol, traethiadol; cynghandraetholnbsp;Recite, ri.s�t' v, adrodd, dadgan, traethunbsp;Reck, rek v, gotaiu, gwylio; gotalu amnbsp;Reckless, rek'les a, diotal, diteddwlnbsp;Recklessness, rek'ies.nes �, anofalwchnbsp;Reckon, refc'n v, cylrif, rhifo, dyrifo;
gwneyd cyfrif; barnu, bwrw; prisio Reckoner, rek'n.ur n, cyfrifwr, rhifwr.
Ready-reckoner, cyfrifydd parod Reckoning, rek'n.ing n, cyfrifiant, cyfrif,nbsp;cyfrifiad ; tymp
Reclaim,^ ri.kiam' vt, diwygio, gwellau, di^llio, adferu, dychwelyd; adgeisionbsp;Reclaimable, ri.kla'ma.bl a, diwygiadwy,nbsp;gwelladwy, diwyiliadwy [bawlnbsp;Reclamation, ri.kla.ma'shun n, adteriad;nbsp;Recline, ri.W�n' v, lledogwyddo, go-gwyddo, liedorwedd, gorweddnbsp;273
Keasseinble, ri.a.sem'bl vt^ adgynnull, adgasglu, ad-dyru, ailgynnuli; ailym-gynnull; adwysio
Reassert, n.a.s�rt' vt^ ailhaeru, adhoni Reassign, ri.a.s�n' vt^ ailbenodinbsp;Keassume, ri.a.s�m' vt^ adgymmerydnbsp;Reassure, ri.a.shvv�r' vt^ ailaddo, adwirionbsp;Reaugment, ri.ug.ment' v, adchwanegunbsp;Reave, riv {^pt amp; pp re/t) vty dileddu,nbsp;difeddiannu, amdditadunbsp;Rebaptize, ri.bap.tiV vt, ailfedyddionbsp;Rebate, ri.bat' vt, pylu; toll, erthynunbsp;taldoiio: n, Ileihad, erthyniadnbsp;Rebeck, ri'bek n, erwth trithantnbsp;Rebel, reb'el�, gwrthryfelwrnbsp;Rebel, ri.bel' vt, gwrthrytelanbsp;Rebellion, ri.bel'yun ?i, gwrthryfelnbsp;Rebellious, ri.bel'yus a, gwrthrylelgar;
cyndyn nbsp;nbsp;nbsp;ryieigarwch
Rebelliousness, ri.beryus.nes �, gwrth-Reboation, ri.bo.a'shun n, adruad, adgt; tugunad
Rebound, ri.b�^nd' n, adlam, gwrth-naid: v, adlamu, gwrthneidio, dad-neidio; euro yn ol
Rebuff, ri.buf ' n, nag, nacad, gommedd iad, ateb sarig, gwrtligais: vt, ys-bwyo, euro yn ol, gwrthguro, nacaunbsp;Rebuild, ri.bild' vt, ailadeiiadunbsp;Rebukable, ri.bu'ka.bl a. ceryddad'vynbsp;Rebuke, ri.biik' n, cerydd, ceryddair,nbsp;sen: vt, ceryddu, senunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gar
Rebukeful, ri.b�k'f^i a, ceryddgar, sen-Rebus, ri'bus n, dammeg, dychymrayg Rebut, ri.but vt, gwrthio, gwrthddy-wedyd, gwrthbrofi
Recalcitrant, ri.kal�si.trant c, gwingol, yn cicio 4�r sawdlj wngam, cyndyn,nbsp;gwrthnysignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^sawdl; cildynu
Recalcitrate, ri.kal'si.trat vt, cicio S�r Recaicitration, ri. kal. si. tra' shun n,nbsp;gwingad, sodiiad; pengamrwydd, cyn-dynrwydd | adalw, ailalw, olalwnbsp;Recall, ri.kdl' vt, gwrthalvr, galw yn ol.nbsp;Recant, ri.kant' v, dadgyffesu, dad-brotiesu, dad-ddywedyd; gwrthganunbsp;Recantation, ri.kan.tii'shun n, dadgy-ffesiad, dadgy��s, dadbroffes I oginbsp;Recapacitate, ri.ka.pas'i.tat vt, ailalla-Recapitulate, ri.ka.pit'8hii.lat vt, ailad-roadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ailgymmeriad
Recapture,ri.kap'tshdr vi,ailgymmeryd: Recarnify, ri.kar'ni.fi vt, ail dewychu,nbsp;ail gnawdoli [gwrthgiiio; treionbsp;Recede, ri.8id' vi, encilio, cilio yn ol,nbsp;Receipt, ri.sit' n, derbyoiad; derbyneb,nbsp;tamp;leb; cytarwyddydnbsp;18
-ocr page 298-REC pSth, fat, �r�, met, md-rinc, pin, 6rb, on, curve, ent, t^sstoo, t^k=took; Reclude, ri.klii(l vt^ agor, dadgloi Recluse, ri.kl�s' a, cauec�g i fyny, neill-duol, ne�lduedig, meudwyaidd, di-dryfol: n, meudwy, adfonach; Ileiannbsp;Reclusion, ri.ki�'zhun n, neilldueddnbsp;Recognition, rek.og.ni8h^an n, ailadna-byddiaeth, cydnabyddiad, adnabydd-iaeth; ailolygiad, adchwiliadnbsp;Recognizance. ri.kog'ni.zans �, cyd-nabyddiaeth; ymrwymiadnbsp;Recognize, rek'og.n�z vU adwaen, ad-aabod, ailadnabod; aiibroti, ailwrandonbsp;Recognizee, ri.kog.ni.zr n, rhwymedig-aethydd Liedydd^ y rhwyraedignbsp;Recognizor, ri.kog.ni.zor'^ n, ymrwym-Recoil, ri.k�ii' t?, adlamu, gwrthneidio,nbsp;encilio; n, adlam, gwrthnaidnbsp;Recoin, ri.k6�n' vt^ ailiathunbsp;Recoinage, ri.k�i^naj �, ailfathiadnbsp;Recollect, rek.o.lekr vt, cofio. adgofionbsp;Recollect, ri.ko.lekt' vi, ailgynnullnbsp;Recollection, rek.o.lek'shun n, adgodant,nbsp;adteddwl, adfeddyliad, cot, eilgofnbsp;Recollection, rij�0.1ek'shun n, ailgyn-uulliad Recommence, rj.ku.mens' vt^ ailddech. Recommend, rek.u.mend' vt, canmoJnbsp;arganmol. cymmeradwyo; cymrnynunbsp;Recommendation, rek.um.en.da'sbun n,nbsp;canmoliaeth, cymmeradwyaelhnbsp;Recommendative, rek.u.men'da.tiv, Re-commendatoiT, rek.u.ireD'da.tnr.i c,nbsp;canmoliaethol, cymmeradwyolnbsp;Recommit, ri.ku.mit' vt^ ailwneuthur,nbsp;aUdraddodi; aitantbn i garcharnbsp;Recompence, rek'um.pens vt^ ad-dalu,nbsp;gwobrvryo, talu: n, pwyth. t�). taled-igaeth, taliad, gwobr, gwobrwynbsp;Recompile, ri.kum.p�l' vt, adgasglunbsp;Recompose, ri.kum.p�z' tilt;, aildrefnunbsp;ailgytansodai; adesmwythonbsp;Reconcilable, rek.on.s�'ia.bJ a, cymmodgt;nbsp;aclwy,cymmodlawn[ cymmodlonrwya�nbsp;Reconcilableness, rek.on.s�'la.bl.nes n,nbsp;Reconcile, rek'un.s�l vi, cymmodi, ad-gymmodi, cymmodlonijdyliuddOjtang-neteddu, heddychu Reconcilement, rek'nn.s�l.ment, Recon ciliation, rek.0D.siJ.i.ii'shun n, bedd-ychiad, cymmod, cymmodiadnbsp;Reconciliatory, rek.on.sil'yd.tur.i a, cym-modol, heddychoJ, adgymmodolnbsp;Recondense, ri.kon.dens^rf, ad-dewychunbsp;Recondite, ri.kon'dit a, dwtn, cudd, cel; tywyil nbsp;nbsp;nbsp;Ltrysorle Reconditory, rI,konMi.tar.i n, trysorta, Beconduct, ri.kon.dukt' vt, ailarwam |
Keconjoin, ri.kon.j�ia' vt, adgyssylltu Reconnoitre, rek.o.n�i't�r vt, Ilygad-oirhain, cyiarchwylio, adolygunbsp;Reconquer, ri.kong'W�r vt, aiiorchfygunbsp;Reconsecrate, ri.kon'si.krat vt, adgys-segru, ailgyssegru [ ailymgynnullnbsp;Reconvene, ri.kon.vin' v, ailgynnull.nbsp;Record, rek'Crd n, cofiaeth, cofiant, cot-Jyfr; tystioiaeth; coffadwriaethnbsp;Record, ri.k�rd' vt, coffau, cofnodi, cof-lytru, cotrestra, bmdio: n, cofysgrif.nbsp;Court of record, cofiysnbsp;Recorder, ri.kor'd�r n, cofiadur, cof-restrydd, coliawdwr; ofteryn cerddnbsp;Recount, ri.kuwnt' vt, aiigytrif, adgyf-rif, adrito; rhilo, cytrif; adrodd, traethunbsp;Recourse, ri.k��rs' n, adred, adg3rrch,nbsp;cyreh, rhedfa, cyrchfa. To have recourse to, ymgyrehn at, defnyddionbsp;Recover, ri.kuv'ur v, ailgaffael, adennill;nbsp;gwelia, gwellau, dadebru, iaebau,nbsp;adferu ^adwy; gwelladwy, adferadwynbsp;Recoverable, ri.kuv'ur.a.bl a, adennill-Recoverv, ri.kuv'ur.i n, adgaffaeliad; gwellad, adferiad, iacb^d ^Uwfr Recreant, rek'ri.ant a, gorwael, digalon,nbsp;Recreate, rek'r�.at v, ailgreu; adtywio; difyru, adloni f difyrwch, adloniad Recreation, rek.rl.a^hun n, ailgreuad;nbsp;Recreative, rek'ri.a.tiv a, adty wiol; difyrnbsp;Recriment, rek'ri.ment n, sorod, ys-garth, sothachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_lyd, aflan Recremental, rek.rf.men'tal c, sothach-Kecriminate, r�.krim'i.nat v, gwrtbgy-huddo, adfeio, gwrtbachwyn, cyd-gybuddo, gwrtbleio, adgeryddu Recrimination, ri.krim.i.na'shun n,nbsp;gwrihgybuddiad, gwrthsennbsp;Recriminatory, ri .kriin'i. na. tur .t a,nbsp;gwrthgyhuddol, adteiol [luriadnbsp;Recrudeacence, ri.krvv.des'ens n, ad-ddo-Recruit, ri.krwt' n, adlenwad, adlanw;nbsp;ad�lwr: v, adlenwi, adgyflenwi, ad-gytanu, adwrygio; codi gw^r. Tonbsp;recruit one's strength, adgryl bannbsp;Rectangle, rekt'ang.gi n, cylongl; dullnbsp;pedeir-cyfonglog Longlog, cytonglognbsp;Rectangular, rekt.ang'gii.lur a, union-Kectitiable, rek'ti.f�.S.bl a, diwygiadwynbsp;Rectification, rek.ti.ti.ka'shun n, xm-ioniad, eyweiriad, diwygiad, iawniadnbsp;Rectify, rek'ti.f� vt, unioni, diwygio; iawnu, cywiro; distyliio ^ Rectilinear, rek.ti.lm'yiir a, tinionlinell-Rectitude, rek'ti.t�d n, uniondeb, un-lawnedd, unionder, cyfiawnuernbsp;Rector, rek'tiir n, periglor; rbeolxrrnbsp;274 |
�rc; latp, l�iw, no, m�te; shp- zli^Szure; thm, this; Jssdzh. BEE
Redbreast, red'brest n, bronrhuddyn, brongoch, cochgam, robin goch nbsp;nbsp;nbsp;tyngiad; lieihad; darostyngiad Redden, red'n v, cochi, rhuddo; gwrido iRedundance, ri.dun'daus, Redundancy, RectoriPi, �k.l� a, peraoQiaet�ol B�ctorship, rek tiir^hip n, pengloriaethnbsp;Kectory, rek'tur.i n, penglordy, per-sondy; personiaeth, perigloriaethnbsp;Rectum, rek'tum �, cwthrnbsp;Hecubation, rek.�.ba'siiun, Recumbency,nbsp;riJcum'ben.si n, gorweddiad, ymor-phwysiad, gorph'wysdranbsp;Recumbent, ri.kumbent a, gorweddol,nbsp;gogwyddol, Uedorweddolnbsp;Recur, ri^�r' vi, adredeg, attroi, ail-gyrchu, adymgyrchu, adchwelydnbsp;Recurrence, r�ur'ens, Recursion, ri-k�r^shun �, dychweliad, adcbwei,nbsp;dadred, attychweliad, attroadnbsp;Recurrent, ri^ur'ent �, dychweliadol,nbsp;dadredol, adgyrchol, dadred, ad-chwelognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwrthgamu, adgamu Recurve, rhkurv^ vt^ gwrthblygu, ad-Recurvous, ri.k�rVns a, gwrthgam, ad-wyraidd, gwrthbiygol, adblygol Recusant, rek'�.zant n, ymwrthodwr,nbsp;angbydiFurfiwr, ymneillduwrnbsp;Recusation, rek.�.za'shun n. ymwr�hod-iad, anghyd�urtiad, ymneUiduaT�nbsp;Recuse, ri.k�z' vi, gwrthod, gwrth-wynebu, ymwrtbod anbsp;Recussion, ri.kush'un n, gwrthdarswiadnbsp;Red,redaamp;n,cocU,rhadd,itija. Brightnbsp;redjgloewgoch. Browandi red,gwineu-goch. Dark red, dugoch. Deep red,nbsp;rhuddgoch. Light rlt;hl, gwyngoch.nbsp;Bed hot, gwynias, purboeth; ffymig.nbsp;Bed lead, plwm coch, cochblwm.nbsp;Red man, Indiad Americaidd� Redgt;nbsp;shank, troedgoch, coesgoch, bodda.nbsp;To become red, cochi, rhuddo. Tonbsp;make red, cochi, cochnodi, rhuddo.nbsp;Yellowish red, melyngoch [brofinbsp;Redargue, ri.dar'g� vt, gwrthbrofi, dad- Reddish, red'ish a, lledgoch, cochrfu Reddishness, red'ish.nes n, cochdernbsp;Reddition, re.dish'un n, dadroddiad, au-teriad, rhoddiad yn olnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edigol Redditive, red'i.tiv a, adferedigol; ateb-Reddie, red'i n, mwn coch, cochiwn Rede, rid n, cynghor: tgt;, cynghorinbsp;Redeem, ri.dim' vt, adbryuu, gwared,nbsp;rhyddhau, achub. To redeem time,nbsp;prynu yr amser. The redeemed, ynbsp;gwaredigion, y prynedigionnbsp;Reaeofluhie, ri.cu'ina.bi a, adbrynadwynbsp;Reueemer, ri.ai'inur �, pryuwr, pryn-iawdr, prymawdwr, gwaredwr |
Kedeliver, il.dMiv'fir adwareau, ad-ollwng nbsp;nbsp;nbsp;Ladotyu Keaemand, n.dijnaud' adge^io, Redemptiou. rrdem'shun n, adbryoiad,nbsp;pryniad, prynedigaethnbsp;Redemptory, ri.dem tur.i a, prynedigolnbsp;Redient, ri^di.ent a, aycnweiecugolnbsp;Redintegrate, ri.dm'ti.grat ri, adteryd,nbsp;adnewyddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inewyddiad Redintegration, n.din.ti.gra.^hun n, ad-Redness, red'nes n, cochder, rhudd-der Redolence, red'o.lens, Redolency, red'*nbsp;�.len.st n, perarogledd, pereldd�dra,nbsp;peraroglnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sawrus, pereiddsawr Redolent, red'�.lent a, peraroglns, per* Redouble, ri.dub'l v, ad-ddyblygu, ail-ddyblu; adnewyddu; adchwanegunbsp;Redoubt, ri.d�ivt n, rhag*gaernbsp;Redoubtable, ri.du^'ta.bi a, ofuadwy,nbsp;erchgryf, cadamwedd; gwychnbsp;Redoubted, ri.duvv'ted a, otnadwy, ar*nbsp;swydus, erchyil; coegddewrnbsp;Redound, ri.d�vvnd' vi, ymhelaethu,nbsp;gorllenwi, dylenwi, dylito; tueddu atnbsp;Eedpole, reup�l n, math o linosnbsp;Redress, ri.dres' ��(, iawnu, diwygio, at-trefnu, dadlwytho, ysgatnhau, lachau:nbsp;n, esmwyth^; iawniad, taiiadnbsp;Kftdressive, ri.dres'iv a, esmwythaolnbsp;Redstart, red'start n, coch y berllan, ' Uostruddyn, y rhongell goch, y rhawn* goch, tinboeth, tingochnbsp;Redstreak, red'stdk n, math o afal; osatnbsp;Reduce, ri.d�s vt, ennill, adenniil,nbsp;adieru, dwyn yu ol, edtryd; iselu,nbsp;goresgyn; darostwng, dymchwelyd;nbsp;cwtogi, lieihau, bvrhau. To reducenbsp;to ashas, troi yn lludw, llosgi yn ulwnbsp;Redncent, ri.du'sent darostyngolnbsp;Reducible, ri.dii'si.bi a, darostyogadwynbsp;Reduction, ri.dnk's�un n, adienad; gos- ri.dun'dan.8i �, gormodedd, gorUawu-der, arddigonedd, gorddigou Redundant, rl.dun'daot a, gormodol, ar*nbsp;ddigonolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ailddybiygu Reduplicate, r!^li'pli.kat vt, adblygu, Reduplication, ri.dU.pll.ka'shua n, ad*nbsp;ddyblygUd, eiiblrgiadnbsp;Redc^licatdve, ri,du pU,ka.tiv a, ail-blygol,adblyg, dyblyg [aderyn yr eiranbsp;Redwing, reaVing �, coch yr adeo,nbsp;Ree,n vi,rhidylXio, gogrynu: n, dernynnbsp;o anan bath Rortugaiaiddnbsp;Re*�cho, n.ekquot;b n, aOsain, aiLadsain,nbsp;aU*adlais: r, aiiddadseuuo, dadaeiuionbsp;275 |
BBiF pS.th, fat, �re, tigt;�* ~�^-rine, pm, �rb, on, criiT�, ent, t\V=too, til^ksrtook;
Reed, rid n, cawnen, corsen, ceejsen, caJat, peithyn; pibell. Reed graas,nbsp;cawnwelltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f adeiladu
Re-edify, ri.ed'i.f� nf, ailadeiladu, ad-Reedy, ri'di a, cawnog, corsog Reet, rit n, hwylblyg, plygiad hwyl;nbsp;isel^raig:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cwtogi hwyl, tynu hwyJ-
iau 1 mewn, plygu hwyl Reek,rikn, ager, angerdd, mwg, anwedd,nbsp;tarth:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mygu, tarthu, mygdarthu
Reeky, ri'ki o, myglyd, melynddu Reel, ril �, cengiiadur, ceingliadur, es-tyllod dyrwyn, ceingyll, ceingell; tap-las: Vf cenglu; honcian, hwntiannbsp;Re-elect, ri.i.lekt' vt^ adetbol, ailddewisnbsp;Re-embark, ri.em.bdrk' vL adlonginbsp;Re-enact, ri.i.nakt' vty ailddeddin, ail-ordeinio, ad-ddeddfunbsp;Re-entorce, ri.en.f��rs' ailgyfnerthu,nbsp;adnerthunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| ailrwymo
Be-engage, ri.en.gaj' vt, ailymrwymo; Re-enjoy, ri.en.j�i' vt^ adtwynhaunbsp;Re-enter, ri.en'tur vi, adtyned i mewnnbsp;Re-enthrone, ri.en.thr�n' adorseddunbsp;Re-entry, ri.en'tri n, ailoresgyn; ailgot-nodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_adsefydla
Re-establish, ri.i.stab'lish vt, ailsetydl�, Reeve, riv n, maer, penswyddog I chwiiionbsp;Be-examine, ri.eg.zamln ailnoU, ad-Betection,ri.fek'shun n,adlonbryd,bwyd;
meddyginiaetb adgryt haol Betective, ri.iek'tiv a, adty wiol, cryfhaolnbsp;Betectory, ri.fek'tur.i n, bwydfa, ym-borthta, bwydgell mynachlognbsp;Betel, rider vt, gwrtbbroti, dadbrofinbsp;Beter, ri.t�r' v, cyfeirio at, gosod ar,nbsp;bwrw at, golygu; gadael ar; perthyn inbsp;Referee, ref.u.ri'�, dyddiwr, cytlafaredd-wr, canolwr, heddwTnbsp;Reference, refur.ens n, cyfeiriad; gol-ygiad; cyfeirnod; perthyniad, perth-ynas. Marks ot reference, cyfeir-nodau.�Asterisk (�), ^ieren; ciaggernbsp;(f), bidog; doable dagger (J), b�r;nbsp;section (�), adrannod; parallels (||),nbsp;dyblin; paragraph (^), dosbarthnod,nbsp;gwahanai ( ailtragodi, ailfuryinunbsp;Beterment, ri.f�r.ment' �, adweithio,nbsp;Referment, ri.tiir'ment n, cyfeiriadnbsp;Relerrible, ri.fer'i.bl o, cyfeiriadwynbsp;Refine, rid�n' �, puro, coetbi, teru, di-wygio, diwyllio; manwldraethunbsp;Refinement, ri.t�n'ment n, parad, eoeth-iad; manyliant, coethusdernbsp;Refiner, ri.t�'n�r �, parwr, coethyddnbsp;Refit, ri.fit' vt, adgyweirio, alldaclo, ail-gycabwyso, ailaddasu
Reflect, ri.flekt' r, adlewyrchu, atty-wynii, tywynu' gwrthlunio, adlunio; adfeddylied, adfytyrio, ystyried; beio,nbsp;goganu, gwarthruddo; gwrthdroinbsp;Reflection, ri.fleVshnn n, gwrthdroad,nbsp;gwrthluniad, adfyfyriad, ystyriaeth;nbsp;gwrthnodiad. Reflections, adtyfyrion.nbsp;To pass reflections on, siarad am;nbsp;beio, goganu, gwarthruddonbsp;Reflective, ri.tiek'tiv a, adlewyrchol,nbsp;attywynol, gwrtblewyrchol; adfytyr-iol; beiol, goganus, achwynol, goganolnbsp;Reflector, ri.flek't�r n, adlewyrchyddnbsp;Reflex, ri'fieks n, adlewyrchiad, gwrtb-dafliad; a, yn taflu yn ol, adlewyrcholnbsp;Reflex^ ri.fleks' rf, gwrthdaflu [blygeddnbsp;Reflexibility, ri.flek.si.bii'i.ti n, gwrth-Reflexible, ri.flek'si.bl a, gwrthdroadwy,nbsp;gwrthdafladwy, attroadwynbsp;Refloat, ri.fl�t' n, adlifiant, gwrthlif,nbsp;adlif: v, ailnofio
Reflorescence, ri.ti�.res'ens n, adflodeuad Reflorescent, ri.fl�.res'ent a, adflodeuolnbsp;Reflourish, ri.flur'ish vt, attyf�, adflod-euo, ailflynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liteirio
Reflow, ri.ti�' vi, adlifo, gwrthhfo, ad-Refluent, ret'l�.ent a, adlifeiriol, gwrth-liflol nbsp;nbsp;nbsp;Liifiant
Reflux,-ri'fluks n, gwrthlif, adlif, gwrth-Reform, ri.t�rm' n, diwygiad, adflurfiad: V, diwygio. adfturfio, attrefnu, adlunio,nbsp;gwellau, gwellanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| iad, gwellid
Reformation, ref.�r.ma'shun n, diuyg-Relormer, ri.f�r'm�r n, diwygiwr Refract, ri.trakt' vt, gwrthdori, dad-lewyrchunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ gwrthdoriad
Retraction, ri.frak'shun n, dadlewyrch, Refractive, ri.trak'tiv a, gwrthdoredigoinbsp;Refractoriness, ri.lrak tur.i.nes �, cyn-dynrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atrywiog
Refractory, ri.frak'tur.i a, anhydyn, cyn-Refragable, ref'r4.ga.bi a, hawdd ei ddryllio, hydornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( arbed
Refrain, ri.fran' v, attal, ffrwyno; ym-Refrangibility, rUraa.ji.biri.ti n, gwrth-doradrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[adwy
Refrangible, ri.fran'ji.bl a, gwrthdor-Refrenation, ref.ri.na'shun n, attaliad Refresh, ri.fresh' vt, adfywio, adfyw-ioeSu, adtywiogi, dadebru, adloni, di-luddedu, dadflino; adnewyddunbsp;Refreshment, ri.freah'ment n, adfywiad,nbsp;adloniad, cynnaliaeth, Iluniaeth, ad-Refret, ri.fret n, adgof, c�lnnbsp;Refrigerant, ri.frij'ur.ant a, oei'ol, add-oerol: n, meddygioiaeth oerolnbsp;,Refrigerate, ri.frij'ur.at vt, addoeri,
5rff; l�tc, J�nc. no, m�te; she. zh-=z az�re: th�n, mis; j=dzh. REG
Regents�in, ri jent.8hip n, rnaglywyd�-laeth, rhaglawiaeth, rhagdeyrnedd Regerminate, ri.jur'mi.nat vi, adegino,nbsp;adfywyllu,adfiaguro, aildarddu, attyfunbsp;Regermination, ri.j��r.mi.na'shun n, ad-eginiad, adfywylliadnbsp;Regible, rej'i.bl a, llywodraethadwynbsp;Regicide, rej'i.s�d�,teyrnleiddiad,lleidd-iad brenin; teymladdiad, lladdiadnbsp;breninnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_trefniad ymhorth
Regimen, rej'i.men n, rheoldretn j rheol; Regiment, rej'i.ment n, catrawd, byddin,nbsp;ll�yddrawQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^byddinol
Regimental, rej.i.men'tal n, catrodol, Regimentals, rej.i.men'talz np, byddin*nbsp;wisg, milwrwisg
Region, ri'jun n, ardal, talaeth, parth, goror, gwlad. Lower regions, annwn,nbsp;utfem, gorddytnderau, iselderaunbsp;Register, rejls.tdr n, coflyfr, cofrestr;nbsp;mesurydd: 9^, coamp;estru, cohiodi, cot*nbsp;lyfru ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lyfrwr
Registrar, rej'is.tr�r n, cofrestrydd, cof-Registry, rej'is.tri n, coflyfrfa; cofrestr-iad, coflyfriad; cotrestryddiaeth Regiet, reg'let n, cyfryngiain argra^ddnbsp;Regnancy, reg'nan.si n, teyrnasiad;
goruchwaeth nbsp;nbsp;nbsp;|_fodol
Regnant, reg'nant a, yn teymasu; gor-Regorge, ri.g�rj' vt, adlyncu, adym-lenwi; chwydu nbsp;nbsp;nbsp;j_cilio yn ol
Regrade, ri.grad' vt, ymneilluno, encilio, Regraft, ri.graft' vt, adimpio, aiiimpionbsp;Regrate, ri.grat' vt, adondio, ailumo;nbsp;Regreet, ri.grit' vt, adgytarch Qedwicanbsp;Regress, ri'gres n, mynediad yn ol, at-trwydd, ailfynediad, dychweliad. E-gress and Regress, rhydd*did i fynednbsp;a dyfodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ol, dattramwyo
Regress, ri.gres' vi, dycnwel, myned yu Regression, ri.gresh'un n, mynediad ynnbsp;ol; enclUad, ciliad
Regret, ri.gret' n, gofid, blinder, trist-wch, addiant: vt, gofidio, edifaru, ymofidio, 1 regret, drwg genyfnbsp;Regular, reg u.i�r a, rheolaidd, treamp;us,nbsp;trefngar, cysson. Regular figures,nbsp;dulhau cyfonglog-gyf�chrognbsp;Regularity, reg.�.Iar'i.ti n, rheoleidd-dra, rheolusrwydd; cymmedroidernbsp;Regulate, reg'�.lat vt, trefnu, iawn-dretnu, rheoleiddio, gweddeiddionbsp;Regulation, reg.�.la'shuu n, trefniad,nbsp;rheol, cysswy, trefniadaeth, lawndrefn-iad, rheoleiddiad, rheolaethnbsp;Regulator, reg'�.la.tur n, trefnwr, cym-medrolydd, rheoleiddiwr
Ketrigeration, ri.lr.i.u.ra a�un ?i, add-oeriad, oeriad; ailoeriad f edigol Retrigerative, ri.frj}'ur.a.tiv a, addoer-Refrigeratory, ri.frij'ur.a.tur.i a, oerol:
n, oeriedydd nbsp;nbsp;nbsp;(^hollt
Relt, reft pt amp; pp. Reave: w, agen, Retuge, ret'�j n, nawdd, nodded, noadfa,nbsp;diogelfa, ymguddta, llocbes, celefradnbsp;Refugee, ret.�.ji' n, ymnoddwrnbsp;Refulgence, ri.tuVjens n, dysgleirdeb, ad-lewyrch, attywyn, eirianedd, claerder;nbsp;adlewyrchiad, adlewychiadnbsp;Refulgent, ri.tul'jent a, adiewyrchiol,nbsp;dysglaer, goleulawn, ysblenydd, eiriannbsp;Refund, ri.tund' vt^ ad-dalu, talu yn olnbsp;Refusal, ri.f�'zal n, pall, nag, nacad,nbsp;gommeddiad, gwrthodiad, Ilysiadnbsp;Refuse, ret'iis n, ysgubion, ysgarthion,nbsp;carthion, ysbwrial; olion, gwehilion,nbsp;dyhidlion, mwlwch, mwlwg, sorodnbsp;Refuse, ri.f �z' v, nacau, gommedd, pallu,nbsp;Ilysu, gwrthod
Refutal, ri.f�'tal, Refutation, ref.�.ta'�-shun n, gwrthbrawf, dadbrofiad Refute, ri.t�t' vt, gwrthbrofi, dadbrofinbsp;Regain, ri.gan' vt, adgaffaei, adennilinbsp;Regal, ri'gal a, breninol, teyrnaiddnbsp;Regale, ri.gal' v, gwledda; �, gwledd,nbsp;b^reninwieddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^wledd
Regalement, ri.gal'ment n, gwleddiad, Regalia, ri.ga'li.a np, teymaddumau,nbsp;r�wysgaddnmau, teyrndrecnbsp;Regality, ri.gal'i.ti n, breninoideb, teym-urddas, breninfraintnbsp;Regard, ri.g^d'n, golygiad; ystyriaeth;nbsp;sylw, dawr; golai; parch, bri, perth-ynas: v^, golygn; dal sylw, sylwi,nbsp;syllu ar, ystyried; parchu, perchu,nbsp;hoffi [barch, gwiwbarch, gwiwnodnbsp;Regardable, ri.gar'da.bl a, nodadwy, hy-Regardful, ri.gard'l^l a. ystyriol,gotalusnbsp;Regardless, ri.gard'les a, anystyriol,nbsp;diofal, esgeuius, disylw, anofalus [ wchnbsp;Regardlessness, ri.gard'les.nes n, diofal-Regatta, ri.^at'a n, rhedegT�ydd cychodnbsp;Regency, ri'jen.si n, rhaglawiaeth, rhag-ly wiaeth, rhagdeyrneddnbsp;Regenerate, ri.jen'ur.at vt, adgenedlu,nbsp;aileni, adeni: a, adgenedledignbsp;Regenerateness, ri.jen'ur.at.nes n, ad-enedigaeth, cyflwr adenedignbsp;Regeneration, ri.jen.n.ra'shun n, ad-genedliad, adenedigaeth | edlognbsp;Regenerative, ri.jen'ur.a.tiv o, adgen-Eegent, ri'jent n, llywydd, rhagdeym,nbsp;rhaglyw, rhagiaw, huaii: o, ilywiol,nbsp;UywyddoJ, llywodraetiiol
277
-ocr page 302-BEL pAth, fat, fre, met, m^rfnc, pin, 6rb, on, c�rve, ent, t\vs=too, t^k=took;
Keprulizb, reg �.l�z rf, coethi, puro Regiilus, reg�.lus �, iarll; rhan bnrafnbsp;detiaaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^daflu
Regurgitate, rl.g�r'jt.tat v, adlyncu, ad-Rehabilitate, ri.ha.bii'i.tat ot, adferyd, edtryd, ailsetydlu
Rehearsal, ri.h�r'sal n, adroddiad, dad-ganiad; prawf�draethiad,cynadroddiad Rehearse, ri.h�rs' vt, dadgan; prawr-draeth�, rhagadrodd; ailadroddnbsp;Reign, rHn rt, teyrnasiad, llywodraeth,nbsp;gwledychiad: vt, teyrnasu, llywodr-aethn, gwiedychu; biaenorinbsp;Reimbody, rijm.bod'i vi, adgorfforinbsp;Reimburse, ri.im.b�rs' talu yn ol,nbsp;attain, adgt;daiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^taliad
Reimbursement, rf.im.b�rs'ment n, at-Keimpregnate, ri.im.preg'nat vt, adlen-wi, adteichiogi
Rcimpress, ri.im.pres' vt^ adargraffu Rein, ran �, carai, awen, firwyn; arennbsp;elwlen: vt, ffrwyno, attalnbsp;Reindeer, ran'di�r n, carw Llychlynnbsp;Reinforce, ri.in.f�Vs' vt, adgrylhan, ad-gyfnerthn, ailgrythau [gyfnerthiadnbsp;Reinforcement, ri.in.f��rs'ment n, ad-Reinsert, ri.in.s�rt' vt, adosod i mewnnbsp;Reinspire, ri.in.sp�r' vf, adysbrydolinbsp;Reinstal, ri.in.st�i' vt, ailorseddnnbsp;Reinstate, ri.in.stat' vt, aibefydlnnbsp;Reinvest, ri.in.vest' vt, aiisefydlu, ailnbsp;swyddogi, adnrddo (_iocau, adnerthunbsp;Reinvigorate, n.in.vig'�.rat vt, adfyw-Reit, rit n, g^mon
Reiterate, ri.it'�r.at vt, ailadrodd, ad-, draethu; adwneuthnr, ailwnenthur,nbsp;mynychunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[roddiad
Reiteration, ri.it.n.ra'shna n, ailad-Reject, ri.jekt' vt, gwrthod, llysn, bwrw ymaith; anghymmeradwyonbsp;Rejectable, ri,)ek'tamp;.bl a, gwrthodadwy,nbsp;anghymmeradwvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_ Ilysiant
Rejection, ri.jek'shun n, g'irrthodiad, Rejoice, ri.j�is' v, llawenn, llawenhau,nbsp;llawenychn, gorfoleddn; ymlawenhaunbsp;Rejoicing, ri.j6i'sing n, gorfoleddiad;
ilawenydd, gorlol^d Rejoin, ri.join' v, adgyssylltu, ailgydionbsp;aiinno; gwrthateb, ateb [atebiadnbsp;Rejoinder, ri.j�in'dur n, gwrthatebiad,nbsp;Rejudge, ri.jnj' vt, ailfamn, adfamnnbsp;Ke^nvenescence, ri.j�.vi.nes'ens n, ail-lenangeiddiad; aiiienenctydnbsp;Rekindle, ri.kin'dl v, adennyn, ailennyunbsp;Relapse, ri.laps' vi, adlithro, adgwympo;nbsp;adglafychu, ailwanychn: n, adlithnad,nbsp;e�gwymp, adgwympj adglatychiad
Relate, ri.lat'n, adrodd, traethn,inynegu;
pertnynn, dwyn perthynas Relation, rija'shnn �, adroddiad, traeth-iad, mynegiad; carennydd, perthynas,nbsp;carnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd, perthynas, tras
Relationship, riJa'shun.snip n, cystiyn-Relative, rei'd.tiv a, perthynol, p�rthyn-asol, ^rthynedigol, cystlynedigol: n, car, perth;raa8, carennyddnbsp;Relax, ri.laks' v, llacan, llacio, llaesn,nbsp;ysgafnhan, llwfrhau, diofalhau, ym-ollwng, rhyddhau
Relaxation, rel.ak.sa'shun n, llacad, llaesder; seibiant, rh^ddiant;dityrwclinbsp;Relaxative, ri.lak'sa.tiv a, ymoUyngol,nbsp;llaesolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwn: nf, aiiosod
Relay, ri.la' n, newidrerch; cynllwyn-Reiease, ri.lis' vt, rhyddhau, gollwng, gwaredn: n, rhyddhad, goilyngdodnbsp;Relegate, rei'i.gat vt, alltuUo, allwiadn,nbsp;deol, anlon ymaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deoliad
Relegation, rel.i.ga'shun n, alitudaeth, Relent, ri.lent' v, editarhan, tostnrio;
tynern, nawseiddio, meddalhau Relentless, ri.lent'les a, annhosturiol,nbsp;didosturi; didynerweh, caiedgalonnbsp;Relevance, rel'i.vans n, perthynasnbsp;Relevant, rel'i.vant a, cytodol, cy-rahorthol; perthynasol, perthynolnbsp;Reliance, ri.l�'ans n, ymddiried, hyder,nbsp;ymddibyniad, goglud; coel, crednbsp;Relic, rel'ik n, gweddill, rhelyw; crairnbsp;Relict, rel'ikt n, gweddw, gwraig wedawnbsp;Relief, ri.lit' �, cymhorth, cynnorthwy,nbsp;porth, gwared, adnerth; cysur; es-mwythfid, ysgafnhamp;dj cyrchfa. Bass-relief, goysgythriad, iselsat, lledinn.nbsp;Bold relief, High relief, nchel saf,nbsp;bansaf
Relieve, rt.Uv' vt, cymhorth, cynnorth-wyo, diwalln, cynnal; symmud; llin-arn 5 eyfnewid. Relieving-officer, gweinydd y cardodan I deb; crednbsp;Religion, ri.lij'nn n, crefydd; dnwioi-Religionist, ri.lij'nn.ist n, crefVddwrnbsp;Religions, ri.lij'us a, crefyddol; dnwiol,nbsp;dnwiolfrydus
Relinquish, ri.ling'kwish vt, gadaw, gad* ael, rhoi i fyny, diataelu, gollwngnbsp;Relinquishment, ri.ling'kwish.ment n,nbsp;gadawiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gell
Reliquary, rel'i.kwnr.l n, creirfa, creir-Relish, rel'ish n, bias, cbwaeth, ar* chwaeth, chwaeg, sawr, sawyr: v,nbsp;blasn, chwaethu, archwaethunbsp;Rehshable, rel ish.a.bl a, blasnsnbsp;Relucent, riJU'seot a, dysglaer, gloewnbsp;278
-ocr page 303-�r�; lat�; line, no, mute; she, zhrsz az�re; th'n, THis; j=dzh. BEN Kelnctance, n.lult;�'tan8 n, anewyliysgar-wch, anibdd, annhneddiad, gwrthym* drech, gwrthdyniad, anfod(�ondebnbsp;Keluctant, ri.iuk'tant a, anewyllysgar,nbsp;anfoddog, gwrthymdynolnbsp;Relume, ri.liim, Beiumine, ri.lii'min vt,nbsp;adoleuo, aildywynu ^yrnddibynunbsp;Bely, ri.l�' vi, hyderu, ymddined, pwyso,nbsp;Remain, ri.man' ri, aros; preswylio,nbsp;trigo; parhau, bod yn weddill, bodnbsp;dros Den; crair. Kemains, olion,nbsp;gweddillion; cord y marw. I^mainsnbsp;of a city, adteilion dinasnbsp;Remainder, ri.man dur n,g wed dill,gwar-ged, rheiyw, y rhan ar olnbsp;Remand, ri.mand' vt, gwrthalw, adan-ton, galw yn ol, gwrthanfon, ailanfonnbsp;Remanent, rem'a.nent w, gweddill, cilc,nbsp;cilcyn, rheiyw: a, arose! Remark, rl.mark' n, nod, nodiad, sylw, sylwad; tr, nodi, sylwi, darsylwinbsp;Remarkable, ri.mar'ka.bl a, nodadwy,nbsp;nodedig, hynod, odnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nodrwydd Remarkableness, ri.m^'kil.bl.nes �, hy-Remediable, n.mi'di.a.bl a, gwelladwy, meddyginiaethol; diwygiadwynbsp;Remediless, rem'i.di.tes a, anwelladwy,nbsp;anfeddyginiaethol; diddiwygnbsp;Remedy, rem'i.di meddyginiaeth;nbsp;gwellad, gwelliant, iachad, adgyweir-iad:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meddyginiaethu, gwellau Remember, ri.mem'bur vi, cofio, medd-wl am, cadw mewn cof, adgofio, galw i got; adgofla, cottaunbsp;Remembrance, ri.mem'brans n, cof, ad-gof; ymadgof, adgotiad, cotla, adgofia;nbsp;coffadwriaeth; cofiaethnbsp;Remembrancer, ri.mem'bran.sur n, cof-weinydd, cofiedydd, cofiadnr, coffawrnbsp;Remigrate, rem'i.grat vi, adsymmud,nbsp;adtudonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mudiad, adtndiad Remigration, rem.i.gra'shun �, adsym-Remind, ri,m�nd' vt, adgofio, ailgofla, adgofian, coffaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ymadgofiad Reminiscence, rem.i.Di8'eas n, adgofiad, Reminiscent, rem.ijiis'ent n, adgofiwrnbsp;Remiss, ri.mis� a, esgeulus, dioial, Jlac,nbsp;anniwyd, annyfainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dileadwy Remissible, ri.mis'i.bl a, maddeuadwy, Remission, ri.mish an n, maddenant.nbsp;cyreifiant, dilead; gollyngdod; ys-gatnhad, lleihad, gollyngiad, toliaanbsp;Remissness, rumis'nes �, esgealusdra,nbsp;esgeulusdod,diofalwch,anniwydrwyddnbsp;Remit, ri.mit' v, dycliweiyd, gwrthantoc,nbsp;trosglwyddo; madden, cyreitio, dii�u;nbsp;Uacau, ysgatnhan, lleihan |
Reinittabie, ri.mit a.bi a, dycaweladwy, maddeuadwy Remittance, ri.mit'ans n, arian tros-glwydd, trosglwyddswm; gwrthanfon-iad; maddeuant nbsp;nbsp;nbsp;fcilc, rheiyw Remnant, rem'nant n, gweddill, cilcyn. Remodel, ri.mod'el vt, adlunionbsp;Remonstrance, ri.mon'strans n, gwrth-achwyniad, gwrthresymiad, adgwyn,nbsp;gwrthdystiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dystiwr Remonstrant, ri.mon'strant n, gwrth-Hemonstrate, ri.mon'strat vi, gwrtb-achwyn, gwrthgwyno, gwrthresymn, gwrthddangosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^sugnbysg Remora, rem'o.ra n, rhwystr; attalta; Remorse, ri.mors' n, gorbicrwydd, ad-gno�r meddwl, colyn neu gnofa cyd-wybod, dwysoigiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^tyner Remorseful, ri.mors'fvVl o, tostiriol, Remorseless, ri.morsUes a, diymadgno;nbsp;aneditar, anedifarus, auediteinol; di-dosturi. dideimlad, didrugareddnbsp;Remote, ri.m�t' a, pell, pellenig, anghyf-agos, anghysbelinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^pelledd Remoteness, ri.mot'nes n, pellder, Remount, ri.m�wnt' r, adesgynnbsp;Removable, ri.miX''va.bl a, symmudadwy,nbsp;mudadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| iad Removal, ri.mw'val n, symmudiad, mud-Remove, ri.mwv' v, symmud, symmudo, mudo, newid lie: n, symmudiad, sym-mudfa. To remove from office, di-swyddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[adwy, gwobrwiw Remunerable, ri.m�'nur.^bl a, gwobr-Remunerate, ri.mii'nur.at vt gwobrwyo, ad-dalu, talu yn ol Remunerative, ri.m�'nur.a.ti v a, taliadol, gwobrwyedigol; yn talanbsp;Renal, ri'nal a, arenolnbsp;Renard, ren'ard n, madyn, madog, mad-ryn, cadno, llwynog, gwyddginbsp;Renascence, ri.nas'ens n, aildarddiadnbsp;Renascent, ri.nas'ent c, attarddol, ad-flagurol, aildarddol, attylolnbsp;Rencounter, ren.k�^n't�r n, gwrth-gytarch, gwrthgyrch, ysgarmes, ym-ladd, dychyfaer: v, gwrthgylarch,nbsp;dychyfaeru, gwrthladd, ymosod arnbsp;Rend, rend (pt amp; pp rent) v, rhwygo,nbsp;dryllio, darnio, ilarpio, rhiconbsp;Render, ren'd�r vt, talu, ad-dalu, dych-welj rhoi i tyny j troi, cytieithu; cym-mrydu; n, rhwygwr, drylUwrnbsp;Rendezvous, ren'di.vw n, ymgyrchfa,nbsp;cyrehta, ymgasglfa, ymgynnuillanbsp;Rendition, ren.dish'un n, ymroddiad, ad-daliad; cyfieithad |
279
-ocr page 304-REP path, fat, ere, met, mar-ine, pin, �rb, on, curve, tut, tw=rtoo t^i^kr=took;
Kenegaae, reii'i.gaU, Uenega�o, ren.i.ga' do �, gwrthgiliwr, fljddwadwrnbsp;Pkcnege, n.nij' v, gwadu, gwrthodnbsp;Renew, ri.nii' vt, adnewyddu, adgyweirionbsp;Renewable, ri.n�'a.bi a, adnewyadadwynbsp;Renewal, ri.n�'al n, adnewydaiadnbsp;Reniform, ri'ni.t�rm a, arendduHnbsp;Kenitence, ri.ni'tens, Renitency, ri.n�'-ten.si �, gwrthymegn�adnbsp;Renitent, ri.n�'tent a, gwrthymegn�olnbsp;Rennet, ren'et 7�, math o atai; ceuled,nbsp;caul, ceulonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^wadu, gwadu
Renounce, ri.n�wns' vt, ymwrthod, ym-Kenovate, ren'�.vat vt^ adnewyddu; ad-i t�runbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad
Renovation, ren.o.va'shun �, adnewydd-Renown, ri.n�wn' n, bri, ciod; enw, an-rhydedd, enwogrwydd: vt^ enwogij Renowned, enwog, clodfawrnbsp;Rent, rent w, ardreth, rhentj rhwyg,nbsp;rhwygiad:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ardrethu, rhentu, cym-
meryd neu osod dan ardreth: pt amp; 'Rend. Rent-charge, ardrethdal,nbsp;rhentdal. Rent-roll, rhentlyfr. Rack-rent, tynrent, rhent eithatnbsp;Rentable, ren'ti.bl a, ardrethadwynbsp;Rental, ren'tal n, ardrethlyfr, rhentlyfrnbsp;Kenter, ren't�r vt^ wynebwn�o: n, ar-drethwr | wrthodiad, gwrthodiadnbsp;Renunciation, fi.nun.si.ashun n, ym-Renverse, ren.v�rs' vt, gwrthdroinbsp;Keordain, ri.dr.dan' vt, ailurddo, adosodnbsp;Reordination, ri.�r.di.na�shun n, adurdd-iad, aiiurddiad
Repaid, ri.pad'pi amp;/�/?.�Repay Repair, ri.pe�r' v, cyweirio, adgyweirir,nbsp;adweiria, taclu, trwsio; cyrchu,nbsp;myned: n,oy weiriad, tacliad; cyrchiadnbsp;Repairable, rt.p�r'al.bl a.�Reparablenbsp;Repandous, ri.pan'du� a, plygiedig, tuagnbsp;i fynvnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwelladwy
Reparable, rep'ur.amp;.bl a, cyweiriadwy, Reparation, rep.u.ra'shun n, adgyweir-lad, cyweiriad; rhoddiad iawa, iawn-had
Reparative, ri.par'S-.tiv a, adgyweiriol Repartee, rep.ar.ti' n, firaethair, ffraeth-ateb, cymhenair, ateb parodlymnbsp;Repass, ri.pas' v, ailgroesi; dychwelydnbsp;Repast, ri.pasP n, pryd o fwyd, adfaeth,nbsp;adgyweirbryd; ymborthiadnbsp;Repay, ri.pa' (plt; amp; pp repaid) vt, ad-dalu, at^lu, talu yn ol 1 attaledigaethnbsp;Repayment,ri.pa'ment n,aa-dal,attaliad,nbsp;Repeal, ri.pil' n,. diudymiad, adfarniad,nbsp;dadreithiad: vt, diddymu, dirymu,nbsp;adfarnu, galw yn ol, gwrthalw
iiepeaiabie, ri.pi'la.bl a, diddymadwy Repeat, ri.pit' vt, ailadrodd, aildraethu;
mynychu; adwneuthur: n, mynychnod Repeater, ri.pi't�r n, adroddwr, ailad-roddwr; oriadur a darawo yr oriaunbsp;Repel, ri.peV v, euro yn ol, gyru yn ol,nbsp;gwrthguro, gwrthdaro, gwrthhyrddionbsp;Repellent, ri.pel'ent a, gwrthgurol: n,nbsp;meddyginiaeth wrthweithiolnbsp;Repent, ri.pent' v, edifarhau, edifaru,nbsp;bod yn edifar gaunbsp;Repent, ri'pent a, ymlusgolnbsp;Repentance, ri.pen'tans n, edifeirwehnbsp;Repentant, ri.pen'tant a, edifeiriol, edi-larus, edifar
Repeople, ri.pi'pl vt, ailbobli, adbobli Repercuss, ri.pur.kus' vt, gwrthguro,nbsp;g^^thdaro, adguro, adlamu, gwrth-�eidionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^guriad
Repercussion, ri.p�r.kush'un n, gwrth-Repercussive, ri.pur.kus'iv a, gwrthgurol nbsp;nbsp;nbsp;trysorfa
Repertory, rep'�r.tur.i n, rhestrlyf'r, cof-Repetitiou, rep.i.tish'un n, aiiwneuthur-iad, mynychiad, adroddiad, ailadrodd-iad. Repetition ot words, adeiriad Repetitional, rep.i.tish'un.al, Repetition-ary, rep.i.tish'un.ur.i o, ailadroddol,nbsp;adeiriol, mynychiadolnbsp;Repine, ri.p�n' vi, ymofidio, anfoddogi,nbsp;ymddigio, grwgnach, centigenunbsp;Replace, ri.plUs' vt, adieu, adsefydlu,nbsp;adosod; ailosod, cymmeryd ile arallnbsp;Replazt, ri.plat' vt, ad-ddillio, adblygunbsp;Replant, ri.plant' vt, adblanu, ailblanunbsp;Replenish, ri.plen'ish vt, diwallu, digoni,nbsp;arddigoni, llenwi, cytlenwi, adlenwinbsp;Replete, ri.plit' a, llawn, cyflawn, gor-lawn, gorllawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorllawnedd
Repletion, ri.pli'shuu n, gorllawniad; Replevin, ri.piev'in, Replevy, ri.plev'i n,nbsp;rhyddhad attafael, goilyngdod, at-tafaelgoll: v, rhyddhau attafael, di-attataelunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ailatebiad
Replication, rep.li.ka'shun n, gwrthateb-Reply, ri.pl�' n, ateb, gwrtheb, gwrth-ateb: vi, ateb; gwrthebu, ^wrthateb Repolish, ri.pol'ish vt, adgaboiinbsp;Report, ri.p��rt' n, chwedl, son, swn,nbsp;adchwedi; gair, enw; swn ergyd,nbsp;ysgort, diaspad; adroddiad, mynegiad,nbsp;hysbysiadjhanes: vt, adrodd, myaegu,nbsp;hysbysu, dywedyd, cyhoeddi, taeuUnbsp;chwedl, rhoi ar led
Reporter, ri.p�Vt�r n, mynegwr, hys-byswr; ysgrifenwr dros newyddiadur Reposal, ri.p�'zal n, gerphwysiadnbsp;280
-ocr page 305-�re; lat�, line, no, m�te; she, zh^z aznrc; thin, THis; jssdzh. REQ
Repose, ri.p�z' n, esmwythdra, gor-
phwysdra, ilonyddwcn; cwsg, hun; goglud, 3rmd(liried: ti, gorphwyso,nbsp;ymionyddu; cysgu, huno; ymddiried,nbsp;hyderu, rhoi hyder
Reposedness, ri.p�'.2ed.nes n, gorphwys-edigaeth, tawelwch Beposite, ri.poz'it vt, rhoi yng nghadwnbsp;Reposition, ri.p().zish'un adlead, ad-setydliad, adosodiadnbsp;Repository, ri.poz'i.tnr.! n, ystorfa,nbsp;cadwta, cronfa, trysorfa [ berchenoginbsp;Repossess, ri.po.zes' v(, adfeadiannn, aii-Reprehend, rep.ri.hend' vt, argyhoeddi,nbsp;ceryddu, sardio, senu ^ceryddadwynbsp;Reprehensible, rep.ri.hen'si.bl a, beius,nbsp;Reprehension, rep.ri.hen'shun n, beiad,nbsp;cerydd, sennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[geryddoi
Reprehensive, rep.rt.hen'siv a, beiol, ad-Kepresent, rep.ri.zent' v(, arddangos, oangos, gosod alian, dariunio, cyn-nrychioli, adbresennoiinbsp;Representation, rep.ri.zen.ta'shun, Ee-presentment, rep.ri.zent'ment �, ar-ddangosiadjgosouiad alian; darlnniad;nbsp;darlnn, deiw; cynnrychioliadnbsp;Representative, rep.ri.zen'ta.tiv a, cyn-nrychedigol, dangosedigol: n, cyn-nrychiolwr, cronrychiolyddnbsp;Repress, ri.pres'^ vtj attal, firwynonbsp;Repression, ri.presh'un n, attaiiadnbsp;Repressive, ri.pres'iv a, attaledigolnbsp;Reprieve, ripriv' n, gwarant d�enoed,nbsp;oedvrarant, gohiriad: vt, d�enoedinbsp;Reprimand, rep'rhmand n,argyhoeddiad,nbsp;cerydd, sen: vtf ceryddu, beio, senunbsp;Reprint, ri.print' vtj adargraffu, ailar-lieprint, ri'print n, ailargraifiad [graffunbsp;Reprisal, ri.pr�'zal n, adgipiad, attrais,nbsp;attreisiad, gwrthysgafaelnbsp;Reprise, ri.pr�z' n, adgip, attraisnbsp;Reproach, ri.protsh' �, sarhad, gwarth,nbsp;gvfarthrudd, anair, cywiiydd, gwarad-wydd, edliw, liiwiant: vty gwarth-ruddo, gwaradwyddo, edliw, senunbsp;Reproachable, ri.pr�'tsh^.bl a, gwarad-wyddadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyddus
Reproachful, rl.pr�tsh'f^el a, gwarad-. Reprobate, rep'r�.bat a, gwrthodedig,nbsp;anghymmeradwy, diras, anfad: fi,nbsp;dryg-ddyn, direid-ddyn, dyhiryn: vt,nbsp;gwrthod, Uwyrwrthod; gwrthwynebunbsp;Reprobation, repj*�.ba'snun n, gwrth-odedigaeth, Uwyrwrthodiadnbsp;Reproduce, ri.pr�.d�s' vt. adgynnyrchunbsp;Reproduction, ri.pr�.diik's�un n, adgyu-uyrehiad, adep�iad'
rcepro�uc.ive, n.pr�.auk ttv o, adgyn-nyrchiol. Reproductive organs, peir-iannau epilaidd
Reproof, ri.prwt' n, cerydd, argyhoedd-iad, sen, ceryddair, dwrdiad Reprovable, ri.prw'vS.bi a, ceryddadwy,nbsp;beiadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^hoeddi, senu
Reprove, ri.prwv' vi, ceryddu, argy-Reptation, rep.ta shun n, ymlusgiad Reptile, rep'til n, ymlusgiad, sarddau:
a, ymlnsgol, sarddol Republic, ri.pub'lik n, gweriniaeth,nbsp;gwerinlywodraethj^erinwladwriaethnbsp;Republican, ri.pub'li.kan a, gwerin-laethol: n, gweriniaethwrnbsp;Republicanism, ri.pub'ii.kan.izm n,nbsp;gweriniaeth, gwerinlywodraethnbsp;Republish, ri.pub'lish vi, ailgyhoeddinbsp;Repudiable, ri.p�'di.a.bl a, gwrthodadwynbsp;Repudiate, ri.p�'di.at vt, riioddi ymaith,nbsp;ysgar, gwrthod, diarddeinbsp;Repudiation, rl.p�.di.a'shnn n, ysgariad;
gwrthodiad, ctiarddeliau Repugnance, ri.pug'nans, Repugnancy,nbsp;ri.pug'nan.si n, gwrthwyneOiad [croesnbsp;Repugnant, ri.pug'nant o, gwrthwyneb,nbsp;Repnllulate, rl.pul'�.lat vi, ailflagoronbsp;Repulse, ri.puls' n, cilgwth, gwthiad ynnbsp;ol, gwrthergyd, gwrthgur; nacad,nbsp;pali: vi, gwrthdaflu, dadergydio,nbsp;gwrthdaro, euro yn oi, gwrthguronbsp;Repulsion, ri.pui'shun n, gwrthgunadnbsp;Repulsive, ri.pul'siv, Eepulsory, ri.pul-sur.i a, cilwthiol, gwrthyriolnbsp;Repurchase, ri.pur'tshas vt, adbrynu,nbsp;ailbryuu, prynu yn olnbsp;Reputable, rep'ii.tS.bl a, cymmeradwy,nbsp;parchus, cyfrilol, clodwiw,ystadusnbsp;Reputation, rep.ii.ta'shua n, bri, cym-meriad, cymmeredigaeth, eyfrifiadnbsp;Repute, ri.piit' �, parch, bri, gwiwdeb:nbsp;vt, cy^it, golygu, ystyried, tybied. Ofnbsp;no repute, anenwog [gymmeriadnbsp;Reputeless, ri.p�t'les a, dibarch, di-Request, ri.kwest' n, arch, deis^ad,nbsp;erfyniad, erfyn, dymuniad: vt, deis-yfu, deisyf, erfyn. erchi, dymunonbsp;Bequicken, ri.kwirn vt, adtywhaunbsp;Requiem, ri'kwi.em n, gorpliwysdra;
gorphwysgan, marwgan, angladdgau Bequpable, ri.kwiVa.bi a, gofynadwynbsp;Require, ri.kw�V vt, golyn, ceisionbsp;Requisite, rek'wixit a, angenrheidiol,nbsp;anhebgorol, gofynedig, rheidiolnbsp;Requisites, rek'wi.zits np, angenrheid-iau, anhebgonounbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^gotyuiad
Requisition, rek,wixish'tin n, gwwad,
BES p^th, fat, ere, met, m^-rine, pin, �rb, on, c�rve, cut t\v=too, t^ksstook; Kequ�tal,ri.twi'tal�, gwobr,iawn,a(i-aal Requite, ri.kw�t' vt, taiu, gwobrwyo, ad-Kesule, ri.sal'n, adwerthiant [daiunbsp;Kesalute, ri.s^.liit' vt, adauerchu, ailgt;nbsp;gyfarchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diryma Rescind, r!,sind' vC, tori, diddymu, Recision, ri.sizh'an n, diddymiadnbsp;Bescribe, ri^kr�b' vt, adysgrifenu, ail-ysgritonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgrit Rescript, ri'skript n, adysgrif, gwrth-Rescue, res'k� n, ewarediad, traisachub-iaeth, rhyddhad: vt, gwaredu, achub, rhagachub, traisryddiiaunbsp;Research, n.s�rt8h' n, adchwiliad, ad*nbsp;gais; vt, adgeisio, adchwilio. Tonbsp;search and research, dyfalchwilionbsp;Reseize, ri.siz' vt, adataelunbsp;Resembiance, ri.zem'bians n, cyflfelyb-rwydd^ tebygoirwydd, tebygrvrydd;nbsp;Hun, eilun, delw, delwedd, duUnbsp;Resemble, ri.zem'bl vt, tebygu, cyflfel-jbu, efelychn, cytalhaunbsp;Resend, ri.send' {_pt amp; pp resent, ri-sent') vt, ailanton [^ad*dalu, atteimlonbsp;Besent, ri.zent' vt, cymmeryd yn ddrwg,nbsp;Resentful, ri.zent't�^l, ResentlFe, ri,zen-tiy a, anfoddog, digofus, hydm^nbsp;Resentment, ri.zent'ment n, dig, digder,nbsp;anfoddlonrwydd; adgt;daxladnbsp;Reservation, rez.ur.va'shun n, darn-geliad, adgadwad, cad^ad yn ol; am*nbsp;modiad. Mental reservation, tawedog-rwydd meddyliolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ltrysorgell Beservatory, ri.z�rVd.tur.t n, ystordy, Jteserve, ri.z�rv' n, olfyddin; tawedog-rwydd} pwylledd: vt, cadw, rhoi 'nbsp;gadw. in reserve, yn ol, oV neilldunbsp;Beservedness, ri.z�r'ved.nes n, tawedog-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fa, dytrgist Reservoir, rez'dr.wor n, cronfa, cadw-Resiance, rez'yans n.�Residence Besiant, rez'yant Residentnbsp;Reside, ri.z�d' vi, cartretu, preswylio,nbsp;cyfanneddu, trigo, trigiannu, arosnbsp;Residence, rez'i.dens n, cartref, trigfa,nbsp;preswyUod, trigie, trigias; tngiadnbsp;Resident, rez'i.dent n, trigiannydd, cyf*nbsp;arosydd; a, trigiannol, cyfanneddolnbsp;Residentiary, rez.i.den'shnr.i o, trigian-nol, cyfarosol: n, gweinidog cytarosolnbsp;Residual, ri.zid'�.al, Residuary, ri.zid'-�.nr.i a, gwe�dilledigolnbsp;Residue, rez'i.d�, Residuum, ri.zid'�.umnbsp;n, gweddill, gwarged, rheljw; gwadd*nbsp;odnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_roddi Resign, ria�n vt, rhoddi i fyny, ym* Resign, ri j�n' vt, ailnodi, ail-lawnodi |
Resignation, rezjg.nasbun n, rhondiad i tyny, ymrodaiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bynydd Resignee, rez.i.ni' ti, adgymmerydd, der-Resigner, ri.z�'nur �, rhoddiedjdd, rhoddwr i fyny Resilah, res'i.la n, matb o hen arian bath Resilience, ri.sii'yens, Resiliency, ri^U'-yen.si n, gwrthneioiad, attwythiad,nbsp;gwrthneidrv^dd ^attwythol, adlamolnbsp;Resilient, ri.sil'yeni a, gwrthneidiol,nbsp;Resin, rez'in, Kosin, roz'in n, ystornbsp;Resinous, rez'i.nus a, ystoraidd [iadnbsp;Resipiscence, res.i.pis'ens n, adsynwyr-Kesist, ri.zi8t' v, gwrthsetyli, gwrthwy-nebu, gwrthymladd, gwrtnionbsp;Resistance, ri.zis'tans n, gwrthwynebiadnbsp;Resistibility, n.eis.ti.bil'i.ti n, gwrth-wynebolrwydd. caiedrwydd [adwynbsp;Resistible, ri.zisli.bl a, gwrthwyneb-Resistive, ri.zis'tiv a, gwrthwynebolnbsp;Resistless, ri.zist les a, anwrthwynebolnbsp;Resoluble, rez o.l�.bi a, attoddadwynbsp;Resolute, rez �.l�t a, liawnlrydig, pen-dertynol, bwriadlawn, diysgog, disigi,nbsp;calonog, gwrol, dewrwychnbsp;Resoluteness, rez'�d�t.nes n,llwyrfwriad,nbsp;diysgogrwydd, gwroldebnbsp;Resolution, rez.�.l�'shun n, bwriad,nbsp;llawnfryd, pendertyniad; dyhewyd,nbsp;calondid, gwroldeb; dattodiadnbsp;Resolutive, rez'�.I�.tiv o, dattodolnbsp;Resolvable, ri.zorv�..bl a, dattodadwynbsp;Resolve, ri.zolv' n, bwriad, ymroddiad,nbsp;llwyrtwriad, pendertyniad: v, bwriadu,nbsp;pendertynu, iiwyrtwriadu; datto^nbsp;dosbarthu, dosranu; toddi, attoddi;nbsp;agor, deongli, egluronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trydedd Resolvedneas, ri.zol'ved.nes n, llwyr-ReaolventjTi.zol�vent a,dattodoi [seiniad Resonance, rez'�.nans n,adseiniaa,gwrth-Resonant, rez'�.nant a, adseiniol, dad-Resorb, ri.sorb' vt, Ilyncu [seiniolnbsp;Resort, ri.zurt' vi, cynniwair, cyrchu,nbsp;ymgyrchu: n, cynnuliiad, cydym-gasgliad; cyrchta, cynnullfan, cyn*nbsp;nlweirfa, cyrentan, cyrchle [arseimonbsp;Resound, ri.z�wnd' v, dadseinio. adieisio,nbsp;Resource, ri.s�rs' n, adnawda, adgyt-nerth; noddta; dyfais; edryt' Resp, resp n, cletyd ar ddetaid Respect, ri.8peict' n, cymmeriad, bri,nbsp;paren, edmyg, edmygedd; cytrif ; ys-tyriaetn, ystyr; golygiad; pert�ynw�nbsp;vt, parchu, ystyried, edmygu; perth�nbsp;yn, pert�ynu. To respect persoi^�nbsp;derbyn wyneb. With respect to, gyd�nbsp;golwg ar |
282
-ocr page 307-Bre; line, no, in�te; she, zh=z az�re; thin, THis; j=42h. RET
Respectability,ri^pek.ta.biri.ti usrwyd�, parchaseddnbsp;Respectable, ri.8pek't^bl a, parchns, cyf�nbsp;ritol, haeddbarch, gwiwbarcb, ystadnsnbsp;Respecttol, ri.spekt'lv^i o, parchlawn,nbsp;parchus, edmygus; gostyngedignbsp;Respective, ri^pek'tiv a, priodol, neilldu-ol,priod,perthynol,gwalianol, gwahan-
parch-
Resperse, ri.sp�re' vt, taenellu 1 redol
Respiration, res.pi.rasnnn n, anaoliad Respire, rkspiV tgt;, anadlu, cyrchu anadlnbsp;alann, anala
Respite, res'pit �, oed, oediad, dysbaid, attreg, seibiant, hamdden, hoe; a�engt;nbsp;oed: vt, addoedi, gohirio; d�enoedi, oedinbsp;Resplendence, ri.splen'dens, Resplendency, ri.splen'den.8i n, cyflewyrch-iad, dysgleirdeb, einaneddnbsp;Resplendent, n.spien'dent a, Uewyrcholnbsp;ysblenydd, eirian, dysglaernbsp;Respond, ri^pond' vi, ateb, gwrthebunbsp;Respondent, ri.spon'dent n, atebwrnbsp;Response, ri.spons' n, ateb, gwrthebnbsp;Responsible, ri.spon'si.bl a, atebadwynbsp;atebol, rhwym i atebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ atebol
Responsive, ri^pon'siv a, atebol, yni-Rest, rest n, gorphwysdra, llonyddwch, esmwytndra, tawelwch, gorphwysta;nbsp;hoe; rhelyw, gweddili, gwarged, ynbsp;rhai ereill, y lle�li; gorphwysnod: v,nbsp;gorphwyso; ymorphwys. Resting-place, gorphwysfa. At rest, yn gor-pbwys, yn sctyli, disymmudnbsp;Restagnant, ri.stag'nant a.-~Stagnantnbsp;Restaurant, res'td.rant n, bwyttynbsp;Kestauration, ri.st�.ra'shQa n, adterlad,nbsp;edtrydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_tawel
Restful, rest'f^l a, Uonydd, esmwytn, Kestiff, res'tit o, rhusog.�Restivenbsp;xiestitution, res.ti.tii'shun �, adferiad,nbsp;edtrydiad, rhoddiad yn olnbsp;Restive, res'tiv a, ystyfnig, anhywaith,nbsp;anhydyn, rhus^yd, ystranclydnbsp;Restiveness, res'tiv.nes �, ystyfnigrwyddnbsp;Restless, rest'les o, adonydd, diorphwys,nbsp;anesmwyth, dinun [der; dihuneddnbsp;Restlessness, rest'les.nes n, anesmwyth-Hestorable, ri.st�Vibl o, adteradwy,nbsp;edtrydadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^iad
Restoral, ri.st�'r'al n, adferiad, edtryd-�Restoration, res.to.ra'shun n, adferiad, edtrydiad, adfereaigaeth, crythMnbsp;Restorative, ri.8t�V'a.tiv a, adteredigol,nbsp;crythaol; n, meddyginiaeth adteriadolnbsp;Restore, ri.8t��r' r�, attroi, adteryd, ad-feru, dadebryd; ad-dalu; adgyweino.nbsp;Xo restore to health, iachau
Rebtrain, ri.striia' vt, attal, �rwyno, twyo, rhwystro; cytyngu, Iluddionbsp;Restrainable, ri.8trti'na.bi a, attaladwynbsp;Restraint, ri.strant' n, attaiiad, rnwystr,nbsp;caethi^, Uudd f tertynu, caetbanbsp;Restrict, ri.strikt' vt, attal, cytyngu,nbsp;Restriction, ri.8trik'8hun attaiiad,nbsp;cytyngiad, tertvniad, rhwymiadnbsp;Restrictive, ri^trik'tiv o,attaliadol rhag-rwymol, terfynedigol, rhwymedigolnbsp;Uestringe, ri^trinj' vt, rhwymo, caethiwonbsp;Restringent, ri.slrinjent a. rhwymol,nbsp;adrwymol ;gwaedattaliadol; n,rhwym-ydd; meddyginiaeth attaliadoinbsp;Resty, res'ti a.�Restivenbsp;Result, ri.zult' n, canlyniad, ffrwyth,nbsp;efiaith: vi, tarddu, deillio, codinbsp;Resume, ri.z�m' vt, adgymmeryd, ail-yma�yd yn, aiiddechreunbsp;Resnmmon, ri.sum'un vt, ailwysionbsp;Resumption, ri.zump'shun n, adgym-meriad, ailgymmeriad; adeiriadnbsp;Resumptive, ri.zump'tiv a, adgymmerolnbsp;Resupinate, ri.s�'pi.nat, Resupine, ri.s�-p�n a, amp;�r gwyneb isat i tyny, gwrth-dr�edig, gwyneb i waerednbsp;Resurrection, rez.u.rek'shun n, adgyfbd-iad, codiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lcortt-ieidr
Resurrectionist, rez.u.rek'shunjst �, Resuscitate, ri.sus'i.tiit v, adfywio, ad-tywhau, adfywioc�u, dadebrunbsp;Resuscitation, ri.sus.i.ta'shun n, adgt;nbsp;tywiad, adiywiocid, adtywh^dnbsp;Retail, rktal' vt, manwerttu, adwerthunbsp;Retail, rftill n, manwerth, adwerthiantnbsp;Retailer, ri.ta'iur n, manwerthydd, man-werthwr, aiiwerthy�d, adwerthwrnbsp;Retain, ri.tiln' v, cadw, dal, dal gafael;
cofio; llogi, cyflogi; hurio dadleuwr Retainable, ri.ta'na.bl a, cadwadwynbsp;Retainer, ri.ta'nur �, llogwr, cytiogwr;
canlynydd, dibynydd,heilyn; cytiogdal Retake, ri.tiik' vt, adgymmeryd, adenniUnbsp;Retaliate, ri.tal'i.at v, gorbwyt�o, ad-dalu, l^u�r pwyth, dlalu l dialiadnbsp;Retaliation, ri.tal.i.a'shun n, aa-daliad,nbsp;Retard, ri.tdrd vt, rhwystro, atrwyddo,nbsp;goluddio,arluddio,Iluddias, attal, dal;nbsp;oedi, hwyrhau, addoedinbsp;Retardation, ri.tar.da'shuu n, attaiiad,nbsp;afrwyddiad,goluddiad; oediad, hwyr-Retch, retsh cylogi, chwydu ^hadnbsp;Retecious*^ ri.ti'sbus o, rhwydolnbsp;Itetention, ri.ten'shnn n, attaiiad, cof-ddaliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inwysol; gataelgar
Retentive, rt.tenXiv a, attaliedigoJ, cyn-Reticence, ret'i.seus n, tawedogrwydd 2S3
-ocr page 308-KEV pathj fat, �re, met, m^-rine, pin, orb, on, curve cut, t'V=too, t^k=toofc; Keticent, ret'i.sent a, taweuog, dystaw, yn celu trwy dewi, yn dilyu y ddiarebnbsp;�� Taw a�z piau hi � Reticie, ret'i.kl n. rhwyden Reticulate, ri.tik'�jat vf, i4wydonbsp;Heticular, ri.tik �.i�r, Beticulated, ri-tik'�.ia.ted a, rhwydognbsp;Reticule, ret'i.k�l n, coden; rhwydennbsp;Retina, ret'i.ni �, rhwydlen y Uygadnbsp;Retinasphalt, ret.in.as�falt n, ystorbyg,nbsp;pygfaen Retinue, ret'i.n� n, gosgordd, gosgorddlu Retire, ri.t�r' vi, yinneiiiduo, encilionbsp;ciiio, ymado, myned o�r neilldunbsp;Retiredness, ri.trrd'nes n, netllduol-rwydd, dirgeirwvdd, unigrwyddnbsp;Retirement, ri.tiVrnent n, neiliduedd,nbsp;unigedd, encil, ciliad oV neilldunbsp;Retort, ri.tSrt' n, gwrthgis, gwrthsen,nbsp;gwrthgno; ateb fi'raethlym j gwrthdro;nbsp;math o fteryil-wydryn: v, gwrthsenu,nbsp;gwrthgnoi, gwrthateb; ednyddunbsp;Retortion, ri.t�r'shun �, ednyddiadnbsp;Retouch, ri.tutsh' ailgyflwrddnbsp;Retrace, ri.tras' vt^ adolrhain. To re*nbsp;trace one�s steps, dychwelydnbsp;Retract, ri.trakt r, galw geiriau yn ol,nbsp;dad-ddywedyd; tynu yn ol wediadnbsp;Retractation,ri.trak.ta'snunn, dad-ddy-Retractile, ri.trak'til a, gwrthdynolnbsp;Retraction, ri.trak'shun �, tyniad yn olnbsp;Retreat, ri.trit' cil, encil, enciliad,nbsp;gwrthdaith; celfan, adfan, lloches,nbsp;llechfa, diogelfa, dirgelta:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cilio, encilio, gwrthdcithio; ymneillduo; ffoi Retrench, ri.trensh' t�, Ileihau, cynnilo; amgloddio, amddiflyn, adgloddio Retrenchment, ri.trensh'ment n, cynnil-iad, cynnildeb; adglawdd, amgaernbsp;Retribute, ri.trib �t vt^ attalu, taiu yn olnbsp;Retribution, ret.ri.b�'shun ad-daliadnbsp;Retributive, ri.trib'�.tir. Retributorv,nbsp;ri.trib'�.tur.� a, attaledigol, ad-daloinbsp;Retrievable, n.tri'va.bl a, adteradwynbsp;Retrieval, ri.triVal n, adferiad, edtrydnbsp;RetrieVe, ri.triv' vt^ adferu, ailennillnbsp;Retriever, ri.triV�r �, math o adarginbsp;Retro- p�, yn ol, yn wrt�ol, gwrth-Ketroaction, ri.tr�.ak'shun gwrth-waith, gwrthweithrednbsp;Retrocession, ri.tr�.sesh'un w, gwrthrod-iad, enciliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^arweinlad Retroduction, ri.tr�.duk'shun �, gwrth-Retroflex, ri'tr�.fieks a, gwrthblygol Retrograde, ri'tr�.grad a, gwrt�grwydr-ol: �t, myned yn ol [dadcnweliadnbsp;Retrogression, ri.tr�.gresh'un n, olgiliad, |
Retrospect, ri tro.spekt gwrtnedrych, gwrtholwg, ailolwg |_edrycmad Retrospection, ri.tr�.spek'shun ol-Retrospective, ri.tr�.spektiv a, ol-olygolnbsp;Retroversion, ri.tr�.v�r'shun n, gwrth-Retrovert,rl.tr�.vurt'vi,gwrthdroi[droadnbsp;Retrnde, ri.trwd' vt^ gwthio yn oinbsp;Retund, ri.tund' vi, pylti; diawchnnbsp;Return, ri.t�rn' �, dychwel, adchwel,nbsp;dychweliad, adferiad, attaith: dychwelyd ; attain. Returns, atebion, cyt-rifebau. To return an answer, ateb.nbsp;To return thanks, diolchnbsp;Returnable, ri.tur'n^.bl a, dychweladwynbsp;Retnse, ri.t�s' o, pwlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gynnulliad Rennion, rl.�'ni.un n, adgyssylltiad; ad-Reunite, ri.�.n�t' aduno, adgydio, ad-gyssylltu, ailuno nbsp;nbsp;nbsp;[amlygu Reveal, ri.vil' vt, dadguddio, egiuro, Revel, rev'el w, gloddest, wttres, cytedd-ach: vij gloddesta, wttresa, gor-wledda. Revel-rout, gioddestdorf,nbsp;Revel, ri.vel' vt, tynu yn ol | terlysglunbsp;Revelation, rev.t.ia'shun n, dadguddiadnbsp;Revelry, rev'ei.ri n, gloddest, gloddest-waith, wttresiad, cyfeddaclxnbsp;Revenge, ri.venj' dial, dialiad, dlal-edd: vt, dial, dialcduu. To revengenbsp;one�s seif, To be revenged, ymdd�alnbsp;Revengeful, ri.venj'fvVi a, dialgar, ym-ddialgar, dialeddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_garwch Revengetulness, ri.venj'f^l.nes n, dial-Revenger, ri.ven'j�rn,dialydd,dialeddwr Revenue, rev'en.ii ra, ardreth, cyllidnbsp;Reverberant, ri.vdr'bur.ant a, adseiniolnbsp;Reverberate, ri.vur'bur.at v, gwrthseinio,nbsp;dadseinio, adsemio, gwrthguro, ad-guro, gwrthdaro, adleisionbsp;Reverberation, ri.vur.bu.ra'shun n, ad-sain, amseiniad, gwrthseiniadnbsp;Reverberatory, ri.vur'bur.a.tur.i a, dad-seiniol, gwrthgurol, gwrthseiniolnbsp;Revere, ri.vi�r' vtj parchu, anrhydeddunbsp;Reverence, rev'ur.ens n, parch, erbarcb,nbsp;edmyg, ardduniant, anrhydedd, bri;nbsp;ofa; vt, parchu, perchi, anrhydeddunbsp;Reverend, rev'ur.end a, parchedig, hy-barch. The Right Reverend the Lordnbsp;Bishop of' 7 Gwir Barchedig Ar-glwydd Esgob' Reverent, rev'ur.ent, Reverential, rev.u-ren'shal a, parchus; gostyngedig^ Reverie, rev.u.ri', Revery, rev'ur.i n,nbsp;hep-hynt, mympwy, gofreuddwyd,nbsp;bfeuddwyd efiro Reversal, ri.vur'sal n, dymchweliad, di* ddymiad, gwrthiad, gwrchdroadnbsp;281 |
Bre; late, l�ne, no, mute; she, zh=z azure; thin, this; )=Edzh. EIO
Reverse, ri.vurs n, tro, troa�, cytnewid-iad; gwrthwyneb; auffawd, aflwydd; V, gwrthwynebu, gwrthdroi, galw ynnbsp;ol, dirymunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^gwrthdroadwy Reversible, rl.v�r'si.bl a, ymchweladwy, Reversion, ri.vur'shun n, gwrthdroad; ymchweliad, attychweliad; olfeddiaut Reversionary, ri.vur'shun.ur.i a, ym-chweledigol, olfeddiannolnbsp;Revert, ri.vurt' v, troi yn ol, dychwelydnbsp;Revertible, ri.vur'ti.bl a, ymchweladwynbsp;Revest, ri.vest' vt, adwisgo; ailosodnbsp;mewn meddiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^dilladta Revestiary, ri.ves'tshur.i �, gwisgta, Review, ri.vii' vt, ailystyried, adolygu,nbsp;edlygu: ra, adolygiad. Military review,nbsp;arolygiad milwyr Revile, ri.v�l' vt, difenwi, cabin, difno, gwaradwyddo, senunbsp;Revisal, ri.vi'zal, Revision, ri.vlzh'un n,nbsp;adchwiiiad, adolygiad, adholiad; ad*nbsp;ddarlleniad Revise, ri.viV vt, adchwilio, adbrofi, adolygu: n, mlbrofien, eiibrawfnbsp;Revisit, ri.viz'it vt, ailymweled, adofwyonbsp;Revisitation, ri.viz.i.ta'shun �, ailym-weliad, adymweliad Revival, ri.vi'val n, adfywiad, dadebriad Revive, ri.v�v' v, adfywio, adfywhau,nbsp;by whan, bywiogi, dadebru, dadlewygunbsp;Revivicate. ri.viv'i.kat, Keviviry, ri.viv -i.f� vl, adtywio, adfywioc^u ' [ iadnbsp;Reviviscence, rev.i.vis'ens n, ymadtyw-Revocable, rev'�.ka.bl a, gwrthalwadwynbsp;Revocation, rev.o.ka shun, Revokement,nbsp;ri.vok'ment n, gwrthalwad; galwadnbsp;yn ol, diddymiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diddymu Revoke, ri.vok' v, gwrthalw; dattroi, Revolt, ri.v�lt' n, gwrthgiliad, gwrth-ryfel, gwrthgynhwrt: v, gwrthgiiio,nbsp;gwrthymgytodi, gwrthryfelanbsp;Revolution, rev.�.l�'shun n, chwyldroad;nbsp;cylchdro, adchwyi, adchwylta, ad-gylchiad, amdreiglad, cylciidaithnbsp;Revolutionary, rev.'�.i�'shun.ur.t a,nbsp;chwyltaol, gwrthryteUarnbsp;Revolve, ri.volv' v, amdroi, cylchdroi,nbsp;amdreiglo, dwysystyried, mytyrio arnbsp;Revulsion, ri.vui'shun n, gwrthdroad. gwrthdro, gwrthdafllad Reward, ri.word' n, gwobr, gwobrwy,nbsp;tal, taledigaeth: vt, gwobrwyo,g^obri;nbsp;talunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I adwy Rewardable, ri.w�r'dd.bl a, gwobrwy-Reword, ri.wurd' vt, adeirio, aileirio Reynard, rendrd n, cadno, llwynog,nbsp;gwydagi, madog, madryn, madyn |
Keys, raz n, cadben iiong Aiphtaidd RUabdomancy, rab'do.man.si n, gwialen-ddewiniaeth Rhama, ra'ma n, geudduw Indiaidd Rhapsodist, rap'so.dist n, firegodyddnbsp;Rhapsody, rap'so.di n, cymmysgdraith,nbsp;gwyiitraith, ftregod; gwylltaraethnbsp;Rheda, ri'd^ n, math o gerbydnbsp;Rhetoric, ret'o.rik n, areitheg, fFraethebnbsp;Rhetorical, ri.tor'i.kal a, areithyddol,nbsp;areithiol, firaethebolnbsp;Rhetorician, ret.�.rish'an. Rhetor, ri'turnbsp;n, areithiwr, arodawrnbsp;Rheum, rwm n, diterwst, lliflyn y pen,nbsp;Rhenm, ri'um n, arianllys ^malystognbsp;Rheumatic, rw.mat'ik a,gwynegol,cym-Rheumatism, rw'ma.tizm n, gewynwst,nbsp;g^ynegau, clefyd y g�au, cryd y cyra-Rheumy, rw'mi a, gormwythig [malaunbsp;Rhexis, rek'sis n. toriad gwyth�ennbsp;Rhinalgia, ri.nal ji.a n, trwynwstnbsp;Rhino, r�'n� n, ariannbsp;Rhinoceros, r�.nos'ur.us n, trwyngornfilnbsp;Rhinsburgers, rinz.bhr'gurz �, plaid onbsp;grefyddwyr heb ofleiriaidnbsp;Rhodium, ro'di.um n, math o adwynnbsp;Rhomboid, rom'boid n, lleddfbetryal ^�rnbsp;ochrau cyterbyniol yn gytartalnbsp;Rhombus, rom'bus, Romb, romb n,nbsp;lleddf betryal a�r 4 ochr yn gytartalnbsp;Rhubarb, rvv'b�rb n, arianllys [droawlnbsp;Rhumb, rumb n, math o iinell nydd-Rhyme, rim n, odi, cynghanedd; rhimp-yn: v, odli, cynghaueddu, cydodlinbsp;Rhythm, rithm �, mydr a cnynghaneddnbsp;Rhythmical, rith'mi.kal a, odlog,nbsp;cynghaneddol, mydraiddnbsp;Rial, rral n, darn o aur gwerth 10s. a 16s.nbsp;Rib, rib n, asen, eisen, cortasen; eis-drawst. Rib-roast, llachio, pwyo, euro.nbsp;Spare-rib, eisglwyd mochyunbsp;Ribald, rib'aid n, croesan, croesaniadnbsp;Ribaldish, rib'al.dish a, serth, anllad,nbsp;croeSanaidd, budreiriognbsp;Ribaldry, rib'ald.ri n, serthedd, budreir-Ribbed, ribd a, eisog, eisedig |_iadnbsp;Ribbon, rib'un n, ysnodennbsp;Rice, r�s n, math o ydrawn, reisnbsp;Rich, ritsh a, cytoethog, goludog;nbsp;gwerthfawr, gwych, godidog, timyth-lawn; costus, helaeth; danteithiol,nbsp;bras. To become rich, ymgytoethogi.nbsp;To make rich, cyfoethoginbsp;Riches, ritsh'iz np, cyfoeth, gelud, da,nbsp;berthedd, alat, aulloedd, meddianuaunbsp;Richness, ritsh'nes cytoethogrwydd,nbsp;goludogrwydd; brasder |
285
-ocr page 310-�wj late, line, no, in�te; she, ahsz az�re; thin, this; j=dzh, ROM
Bise, r�z ^rose, risen) vt, codi, cylodi, dwyreain, dwyre, cwnu; tarddnnbsp;Rise, r�z n, codiad, cjtodiad, dyrcbafiad,nbsp;esgyniad, dwyre; dechreuad, tarddiad,nbsp;Risen, riz'n^.�Risenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lcychwyniad
Risibility, riz.i.biri.ti n, chwerthinedd Risible, riz'f.bi a, chwarddos, chwerth*nbsp;inus, hychwardd; digrit, digrifolnbsp;Rising, rrzin^ n, codi^, dwyread; esgt;nbsp;gynta. Rising ground, uchelfa, twynnbsp;Risk, risk n, perygl, antur, enbydrwydd;
hap, damwain: vt, perygiu, antnrio Risky, ris^ki a, peryglos, mentruinbsp;Rite, r�t n, detod, arddei'od 1 adgof cannbsp;Ritomello, ri.tdr.nel'o n, aitadroddiad,nbsp;Bitaal, nt'sh�,al �, defodlytr. Ilyfrnbsp;detodaa: a, deibdol, arddelodolnbsp;l�tualist, nt'sh�.al4st n, arddeiodwrnbsp;Rival, rrval w, cydgarwr, cydymgeisiwr,nbsp;cyderlyniwr: r, cydymgeisio, cydym-dyna, gwrthwynebunbsp;Rivalry, r�'val.ri, Rivalship, r�Valjshipnbsp;n, cydymgais; cydgarwriaethnbsp;Rive, r�v rove, r�v; pp riven, riv'n)nbsp;tr, hoUti, delltn, agenunbsp;Rivel, riVl n, crychni: vi, ciychunbsp;River, riv'�r n, afon, dyfifewd; afonig.
River-horse, atonlarch Rivet, rivet�, gwrth-hoel, hoel wrthben,nbsp;gwrthben: vt, gwrth-�oelio, gwrth-bena, gwrthbwyo, rhybedio; sicrhaunbsp;Rivulet, riv'�.let n, corafonj afonig, nant,nbsp;cornant, gofer, tfrwd, rhidys, claisnbsp;^xation, rik.sa'shuu n, cynheniadnbsp;Rkdolier, riks.doi'�r �, dam o ariannbsp;tramor, gwerth o ddentu �s.
Roach, r��tsh n, torgoch, rhufell Road, rod n, dbrdd; angorfa. Bulroad,nbsp;cledrfi�rdd, rheilflordd, ffordd haiarn.nbsp;High road, fl�rdd fawr, prif fforddnbsp;Roadstead, rod'sted n, angorfanbsp;Roadster, r�d'stur n, teithtarchnbsp;Roam, r�m r�, crwydro, gwibionbsp;Roan, r�n a, brych, gwineulwyd, brocnbsp;Roar, r��r vi, rhuo, buguned, croch-floeddio, gorddyaru, oemadu, croch-nadu: w, rhn, rhuad, bugunad, gor-Roary, r�Vi a.�Roralnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ddyar
Roast, rost a, rhost: v, rhostio; gwawd-io. To roit�t coffee, crasu coffi. To roast potatoes, pobi cloronnbsp;Rob, rob vt, ysbeiiio, liadrata, anrheithionbsp;Robber, rob'iir n, Ueidr, ysbeiiiwrnbsp;Robbery, rob'ux.i n, lladrad, ysbeiliadnbsp;Robe, rob n, ysgin, ffaling, cwnsallt,nbsp;mantell, gwn, gwisg: vt, gwisgo, ar-wisgo, ymwisgo, amwisgo
Robin^ rob'in, Robin-reaoreast, rob.m-rea'^brest n, rbuddog, bronrhuu�yn Roborant, r�'b�.rant a, crytnaoinbsp;Roborean, r�.bo�r'i.an, Roboreus, ro.bsVnbsp;i,us a, derwaidd, o dderwen; cryfnbsp;Robust, ro.bust' a, cadarn, cryf, grymus-Robustness, ro.bust'nes �, pybyrwch,nbsp;grymusder, cademidnbsp;Rocambole, rok'am.bol n, garlleg Yspaennbsp;Rochet, rotsh'et �, torgocn [esgobnbsp;Rochet, rok'et n, o��ren-grys, gwisgnbsp;Rock, rok n, craig, clegr; v, siglo..nbsp;Rock-alum, allog j graig, cochailog*.nbsp;Rock-crystal, creig-grisi^. Rock-oil, creigolew. Rock-raby, rhuddem.nbsp;Rock-sait, halen y graig. Rocking-stone, maeu chwyfannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_deuyn
Rocket, rok'et n, tanbelen; math o no-Rockiness, rok'i.nes n, creigiogrwydd Hockless, rok'Ies a, dlgraignbsp;Rocky, rok'i a, creigiog, clogwynog,^nbsp;clogyrnog. Rocky-place, creiglenbsp;Rod, rod n, gwialen; iiath. Curtain-rod, lleniath. Fishing-rod, genwair,.nbsp;gwialen bysgota
Bode, rod pf.�Ride nbsp;nbsp;nbsp;(np^ cnowyr
Rodentia, ro.den'sh^, Rodents, r�'dents Bodomont, rod'o.mont n, gwagymffrost-iwr, ymffrostiwr: a, ymfirostiolnbsp;Rodomontade, rod.o.mun.tad� n, coeg-fost, gwagfost 2 vi, bocsachu, ffrostionbsp;Roe, ro n, iyrches, ewig; grawn pysgod,nbsp;gronell
Boebnck, ro'buk n, iwrch, carw, eilon Rogation, ro.ga'shun n, gotyniad, erfyn-iad, gweddi. Rogation-week, wyth-nos y gwedd�aunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cardotyn
Rogue,r�gn, hocedwr,twyllwr; crwydrm, Rogueir, r�'gur.1 n, hocedwaith, twyllnbsp;Roguish, ro'msh, Boguy, r�'gi a, hoc-edus, twyllodrus, twyllgar, anonest;.nbsp;castiog, cellweirgar
Boguisnuess, r�'gish.nes �, dyhirwch, twyll,^ anonestrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I gwag�rostio
Kotst, r�ist. Roister, rois'tur rt, trystio, Roll, rol n, rhol, plygiyir, rhestrta, cot-lyfr; rholyn; v, rholio, treiglo, troi,nbsp;trwlio, corni. Roll of cloth I parchment, flannel, amp;c.], com o irethynnbsp;j^memrwn,gwlanen,amp;c.). Rolling-pin,nbsp;rholbren. Rolling eyes, liygaid gwibiognbsp;Roller, r�'i�r n, rholbren, rhoiieuyddnbsp;Homage, rum'aj ti, terfysg, cynhwrfnbsp;Roman, ro'man n, Bhuieiniwr: o, Rhu-feinaidd, Rhnfeinig, Roman catholic,nbsp;pabydd. Roman balance, pwyslath.nbsp;Roman cement, math o gymmrwdnbsp;287
-ocr page 312-ROT path, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on. cfirve, ent. t\v=too, tiVk=took; Komance, r�.mans' n, tlujjctiwe�i, uug-hanes, rhamant: vi, tiugdreithio, rha-mantu, celwyddu Romancer, r�.man's�r n, ffugdreithydd, tiugiedydd; celwyddwr, celwyddginbsp;Romanist, r�'man.ist n, pabyddnbsp;Romanize, r�'man.�z tgt;, pabyddu; Rhu-t'eineid�io; Lladineiddionbsp;Romantic, r�.man'tik a, aruthrol, mawr-�wylit; anhygoel, dychymmygol, �'ug-iol, rhamantus; fioidybusnbsp;Romish, r�'mish a, Rhulelnaidd,pabaiddnbsp;Komist, r�'mist n, pabyddnbsp;Romp, romp n, hoeden, hobi, rhonten: vt^ hoedena, gwilhersu, hob�o, rhontio Rondeau, Rondo, ron'd� n, math o hennbsp;bryayddiaeth gylchganolnbsp;Rondle, ron'dl n, t\vr erwnnbsp;Ronion, ron'yun n, dynes frasnbsp;Ront, runt n, corfilyn.�Runtnbsp;Rood, rwd n, pedwaran erw; y grog, ynbsp;groes. Rood-ioft, iloflft y grognbsp;Roof^ rwf �, nen, cronglwyd, cromglwyd,nbsp;pen ty: vt, toi, gosod nen. Roof of anbsp;house, clwyd ty. Root of the mouth,nbsp;taflod y geneu, gorcharfannedd,gorch�nbsp;fant, ystefaig Rook, r��vk n, ydfran, bran, bran bigwen, bran dyddyn, bran syddyn; hoced-ydd, twyllwr: un o werin y wydd-bwyll: V, hocedu, twyllo, yvsbeilionbsp;Rookery, riVk'ur.i �, nythfa ydfrain,nbsp;llwyn y brain, liwyn yr ydfrainnbsp;Room, rwm 71, lie; cyfwng; rhandy,nbsp;ceil, ystafell; iiogawd. Room to findnbsp;fault, lie i achwyn, achos i feionbsp;Roominess, rw'mi.nes �, helaethrwydd,nbsp;lie, eangder, lleogrwyddnbsp;Roomy, rw'mi o, eang; helaeth, lleognbsp;Roost, rwst n, clwyd ieir, ieirgiwyd: v{,nbsp;ciwydo, myned i'r glwyd; ilettyanbsp;Root, rwt n, gwreiddyn, bon, dechreuad,nbsp;gwaelod, gwreiddair, cynair: v, bwrwnbsp;gwraidd, gwreiddio. Garden roots,nbsp;gwreiddlysiau. Greek roots, gwreidd-olion Groeg. To root up, diwreidhio,nbsp;dadwreiddio. To take root, bwrwnbsp;Rootlet, rwtTet �, gwreiddyn [ gwraiddnbsp;Ropalic, r�.pal'ik a, clwpddulliog; ar ddull cnwpa; chwyddog Rope, rdp n, rhalf, cort; rheftyn, cortyn:nbsp;vt, kinynogi,rhwymo; giudiogi. Rope-dancer, rhatfddawnsiwr. Rope-trick;nbsp;ysgeleredd, ysgelerdro. Rope-walk;nbsp;Rope-yard.�^Roperynbsp;Roper, r�'p�r, Ropemaker, r�p'ma.k�Enbsp;n, rhatiwr, rba�weithiwr, rhe�ynwr |
Ropery, ro'pur.i n, rhaffle, rhatiroata, rhaman, rha�weithfa [^gludiogrwydd Ropiness, ro'pi.nes n, tew-wydnedd,nbsp;Ropy,r�'pi a,llinynog; gludiog; rnobinognbsp;Roquelaure, rok.i.l�r' �, hugan gwrnbsp;Rorai, ro�r'al, Rorid, ro�r'id, Rory, r��r'inbsp;a, gwlithognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ogiad Roration,r�.ra'shun n,gwlithiad,gwlith-Rosary, ro�zur.i n, rhosfa, gwely rhos; rhosbleth; padergadwyn y Rabyddion Roscid, ros'id a, gwlithog, Hawn gwlithnbsp;Rose, r�z vt.�Rise; n, rhosyn, breila,nbsp;breiiw. Rose-bud, rhos-flaguryn.nbsp;Rose-bush,rhosberth, rhoslwyn. Rose-coloured, rhosliw, gwyngoch, gwridog,nbsp;Rose-noble, darn o aur o werth 6s. 8c.nbsp;Rose-tree, rhoswydden. Rose-water,nbsp;rhosddwfr. Rose-wood, rhoswydd,nbsp;rhosgoed. Corn-rose, pabi coch yrnbsp;yd, bulwg. Dog-rose, rhos y perthi.nbsp;Guelder-rose, corswigen. Rock-rose,nbsp;creigros, corros. Water-rose, bwitys.nbsp;Under the rose, dan gudd, dan gelnbsp;Roseate, r�'zhi.at a, rhosog, gwridognbsp;Rosemary, rSz'mur.i n, rhos Mair. Wildnbsp;rosemary, gwallt y forwynnbsp;Rosenfelders, ro.zen.fel'durz np, plaid enbsp;benboethiaid Almaenaiddnbsp;Roset, ro'zet n, rhosliw, lliw cochnbsp;Rosette, ro.zet' n, rhosglwm, geurosynnbsp;Rosicrucians, roz.i.krw'shanz np, plaidnbsp;0 benboethiaid gynt, Rhosgroesogionnbsp;Rosin, roz'in n, ystor (_gwridgocheddnbsp;Rosiness,ro'zi.nes 7i,gwridgochni,cochni,nbsp;Rostral, ros�tral 0, gylfinaidd, durynognbsp;Rostrated, ros'trli.ted a, gylfinognbsp;Rostrum, ros'trum n, gylf, gylfant,nbsp;gylfin, pig; duryu Hong; pregethfa,nbsp;areithlenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ rhosliw, gwndgoch Rosy, r�'�i a, rhosynaidd, rhosynog, Rot, rot n, malldod, melini, y pwd: v,nbsp;braena, maiiu, pydru, madru. Drynbsp;rot, sychbydredd Rotary, ro'tur.i, Rotatory, ro'td.tur.l Of cylchol, cyichdroawl, yn troinbsp;Rotate, ro'tat vi, cylchdroi, chwyldrqinbsp;Rotation, ro.til'-shun n, cylchyniad,nbsp;chwyliad, chweliad, cylchdroad, tronbsp;Rotator, r�.ta't�r n, cyhyryn o�r en^ ^nbsp;Rote, rot ?i, cylchred, tafodleferydd;nbsp;olferyn cerdd: v, dysgu ar daiod-leterydd, mynychadroddnbsp;Rotten, rot'n a, braenllyd, braenedig,nbsp;pwdr, mall, mallain, hadl, A rotten egg, wy ciwc nbsp;nbsp;nbsp;^ Rottenness, rot'n.es n, malldod, pydrea f Rotund, ro.tund' a, erwn, cylchgrwQnbsp;288 |
Crff; ]atc, line, no, mute; she zh=z azure: th'n, thIs; ] =dzh. IiUF
Royalist, roi'al.ist n, breninwr, brenin-Royalize, r�i'al.�z vt, breninoU f oiiad Royalty, roi'al.ti n, brenindod, brenin-oliaeth, breninfraint, teyrnolaethnbsp;Rub, rub v, rliwtio, rliwbio, rhathu,nbsp;rhuglo, crafu; n, rhwtiad, rhwb,nbsp;rhwbiad; rhwystr. To rub down anbsp;horse, glanhau cefiyl. To rub out,diIeunbsp;Rubber, rub'ur n, rhwbiwr, rhwbiedyddnbsp;Rubbish, rubbish w, malurion; ysgarth-ion, ysbwrial, gweddillion, sothach,nbsp;sorod; murddyn
Rubble, rub'1 n, ceryg m^n, cerygos Rubicund, rw bi.kund, Bubiform, rw-bi.fdrm a, cochlyd, lledgoch, cochaiddnbsp;Rubitic, rw.bifik a, cochiiwiol, cochoinbsp;Rubify, rw'bi.ti, Rubricate, rw'bri.katnbsp;vt, cochhwio, cochnodinbsp;Rubious, rw'bi.us a, rhuud, cociilydnbsp;Rubric, rw'brik a, coch, rhuddgocb: n,nbsp;rhuddel, rhuddell; cyteirebnbsp;Rubrical, rw'bri.kal a, cocn [cochliwionbsp;Rubricate, rw'bri.kat vf, nodi yn goch,nbsp;Ruby, rw'bi n. rhuddem, cochem; crug-dardd; math 0 argrafflythyren: a,nbsp;rhuddgocb, coch, cochruad. Rock-ruby^ gwenithfaeu
Ructation, ruk.ta'shun n, brytheiriad Rud, rud n, pysgodyn oV enwnbsp;Rudder, rud'ur n, llyw, llyw Hongnbsp;Ruddiness, rua'i.nes �, rhuddni, gwrid-gochni, cochdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^rhuddell
Ruddle, rud'1 n, nod coch, rhuddbr dd, Ruddock, rud'ok n, bronrhuddyn, coch-gam, brongoch
Ruddy, rud'i a, rhudd, coch, rhuddgocb, rhosliw,gwridiiw,gwridgoch j hedgochnbsp;Rude, rvvd a, ditoes, anfoesgar; anghelf-ydd, diddysg, gwladaidd; garwnbsp;Rudeness, rwd'nes n, ditoesedd, antoes,nbsp;antbesgarwch; gwladeidarwyddnbsp;Rudesby, rwdz'bi u, anloesddynnbsp;Rudiment, rw'di.meat n, egwyddor,nbsp;cynbrawf, cynreol, cynsailnbsp;Rudimental,^ rw.di.meu'tal, Rudiment-tary, rvv.di.men'tur.i a, egwyudorolnbsp;Rue, rw v, galaru, gotidio; ymotidio am:
n, llysiau yr echrys-haint Rueful, rwTvVI a, gaiarus, trist, irad,nbsp;gofidus, athrist ( gaiarnsrwyddnbsp;Ruefulness, rw'f^l.nes n, tristwch,nbsp;Ruelle, rw'el n, cymmanta mewanbsp;annedd; cylchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ bysgouyn
Ru�', rut n, crychdorch gwddt; main 0 Ruf^n, ruf'yan n, cytiafauwr, hur-lotrudd. adyn, antad-udvn, gralel: a,nbsp;murniol, liyrnig, creolawn, c�aidd
Rotunda, r�.tun'�a, Kotundo, r�.tun'd� n, tf crwn, cronadail [der; bolawdnbsp;Rotundity, ro.tun'di.ti n, crynedd, cryn-Rouge, rwzh �, cochliw; gruddliwnbsp;Rough, ruf a, garw, gerwin; anllytnnbsp;anwastad; bras; gwyntog, tbnog;nbsp;sarig, antwyn. Rough-cast, braslun,nbsp;brasgynllun; cymmrwd garw. Rough-draw, braslunio, brasdynu. Rough-hew, brasnaddu. Rough-rider, torwrnbsp;ce8ygt;au. To grow rough, gerwino.nbsp;To make rough, gurwhaunbsp;Roughen, ruf^n v, garwhau, gerwinonbsp;Roughness, ruf'nes n, garwder, gerwin-deb, gerwinder; anllyfneddnbsp;Roughshod, ruf'shod a, wedi ei bedolinbsp;d hoelion garw, pedol-arwnbsp;Rounce, ruwns n, braich argraffwasgnbsp;Kounceva), ruwn'si.val n, math o bysnbsp;Round, ruwnd a. crwn, cylchgrwn, cyfr-grwn: n, cylch, tro, cylchdro; ym-drechdro, cwymp: ad, amgylchnbsp;cylch-, am-, dam-: v, crynhau, am-grynu, talgrynu. Rounds, cyichoedd,nbsp;gwylgyichoedd. Round-robin, deiseb.nbsp;Long and round, hirgrwn* Roundnbsp;about, amgylch, amgylch ogylch;nbsp;amieiriog; oddi amgylch. Roundnbsp;about us, o�n hamgylchnbsp;Roundelay, ruwn'di.la n, cylchgannbsp;Roundheads, r�wnd hedz np, Pengryn-iaid, plaid yn amser Siari I.nbsp;Roundhouse, niwnd'huws n, nosgarcharnbsp;Roundish, ruwn�dish a, crynaidd, Ued-Roundlet, ruwndTet 72, cylchen [grwnnbsp;Rounuly, rhwndli ad, yn grwn; yn dal-grwn, yn amlwg, yn rhugl [iawneddnbsp;Roundness, riiwna'nes �, crynder; llyfn-Rouse, rhvvz v, dihuno, defiroi; cyffroinbsp;Rout, ruwt n, mawrdwrdd, tertysghaid;nbsp;terfysg, cythrwtl, aonhrefn; fioedig-aeth: Vjterfysgu; gorchfygu, gyru arnbsp;flo, gorthrechu, ymlidnbsp;Route, r\vt n, ffordd, Uwybr; taith;nbsp;Routine, rw.tin' �, arfer, arferiad, trefnnbsp;Rove, rov v, crwydro, gwibio: pt.�Rivenbsp;Rover, ro'vur n, crwydrad, gwibiad,nbsp;morleidr, herwr
Row, ro �, rhes, rhestr, haen, gwanaf, rhill: i;,rhwyfo,rhodli. Toputinarow,nbsp;Row, riiw n, terfysg, cythrwtl j^rhesunbsp;Rowel, l�w'ei t�, troell ysbardyn; rhol-bren i ddal Uiain i ymsychu, liitweli,nbsp;Uynor: vt, tori Uifweii, ceingorethunbsp;Rower, r�'�r n, rhwyiwr, rhwyfyddnbsp;Royal, roi'al a, breninol, teyrnaidd.nbsp;The royal tamily, y teulu breninolnbsp;19
-ocr page 314-RUT path, fat, ere, met ma-rine, pin. orb, on c�rvc, cut, t\vr=too. t\Vk=took;
Ruffle, rutl t�, crychu, dillio, addurn-grychu, annhrefnu, anfoddogi, cy�roi, cythruddo: n, addurn-j�rychnbsp;Rug, rug 71, torsed, cwrlid, huling, brecannbsp;Rugged, rug'ed a, garw, gerwiu; an-wastad, auljytn; afrywiognbsp;Ruggedness, rug'ed .nes ti, garwedd;
anwastadrwydd; atrywiogrwydd Rugm, rw'jin rhatheil liawfeddygnbsp;Rugose, rw.g�s' a, rhychog, crychognbsp;Ruin, rw'in 77, distryw, dinystr; adfail,nbsp;adteiliad; distrywio, dinystrio, dy-fetha, andwyo, diadeilo; anafunbsp;Ruinate, rw'i.nat andwyo, dyfethanbsp;Ruination, rw.i.na'shun n.�Ruinnbsp;Ruinous, r\Vi.nus a, adteiliog, adfeil-iedig, dinystriol, distrywiol, andwyolnbsp;Rule, rwl �, rheoi, llywodraeth. rheol-aeth; deddf: z?, llineilu; llywodraethu,nbsp;rheoli. Rule of three, cyrahariaethnbsp;Ruler, rw l�r n, rheolwr, Uyw, iJywydd,nbsp;llywodraethwr, teyrn, muner; llinebai.nbsp;Rum, rum Ti, gwirod o�r enw |_lliQellyrnbsp;Rumble,rum'blvi,treigldrystio,grwytho,nbsp;godyrddio, godyrtu, godwrdd, Rum-bling-noise, treigldrwstnbsp;Ruminant, rwmi.nant a, yn cnoi einbsp;gil, adgnoawl: w, anifail adgnoawlnbsp;Ruininantia, rw.mi.nan'sha np, aniteil-iaid adgnoawl, adgn�oiion.
Ruminate, rw'mi.nat z;, crioi cil, ad gnoi, eilgnoi, cilgnoi; ystyried, adnbsp;ystyried, dwysfyfyrio arnbsp;Rumination, rvv.mi.na'shun n, adgnoad,nbsp;cilgnoad; adfyfyriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwiliach
Rummage, rum'aj v, manol chwilio. Rummer, rum'�r �, diodwydrynnbsp;Rumour, rw'm�r Ti, chwedl, gair, sonnbsp;swn, lledgynt, manson: vt^ taenunbsp;chwedl, cyhoeddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fconeU
Rump, rump Ti, gwar y gynffon; doren, Rumple, ruin'pl vt^ crychiadu, didrefnu;
Ti, tolc, crychiad, crychni Run, run {pt ran, pp run) v, rhedeg,nbsp;rhedu; dywadnu; ilifo: tz, rhe, rhed,nbsp;rhedeg, rhedfa. In the long run, ynnbsp;y diwedd, yn y pen draw. To run tonbsp;seed, hadu. To run away, fibi, dianc.nbsp;To run through, trywanunbsp;Runagate, run'�.gat, Runaway, run'd-wa Ti, fibadur, enciliwr, cilginbsp;Rundle, ruu'dl tz, troellen, sidell; fionnbsp;ysgol; cawell melin; aden olwynnbsp;Rundlet, rund'iet ?i, barilan, llestrynnbsp;Runlet, runlet n, cornant, afonig;
barilan, mesar 18^ galwyn [ceubren Rung, rung Ring: �, ffon ysgol,
Runic, rvv'nik a, Goth lidd, henddulliog Runnel, run'el Ti, rhean, nant, cornant,nbsp;aber, afonignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cwyrdeb
Runnet, run'et Ti, caul, ceuleu, cywer, Running, run'ing tz, rhediad; IFrydiad,nbsp;llitiad, rhead: a, rhedegog, rhedol.nbsp;Running-match, rhedyindrechnbsp;Runnion, run'yun tz, hen adyn brwntnbsp;Runt, runt n, corfilyn, cor o anifailnbsp;Rupee, rw.pi' tz, darn o arian Indiaiddnbsp;gwerth (yn awr) Is. 4^c.
Ruption, rup'shun tz, breg, toriad Rupture, rup'tsh�r tz, rhwygdoriad;
bolwst, bolystyn, toriad llengig, torgest Rural, rvVrai a, gwledig, gwladol,nbsp;gwladaidd, maesol
Rurality, rw.ral'uti, Ruralness, r�Wal-nes Tz,gwladolrwydd, gwladeiddrwydd Ruricoiist, r^V.rik'�.list tz, gwla�wr,nbsp;gwiadoiwr, taiogyn, gwlad-drigwrnbsp;Ruse, r\Vz ti, dichell, ystrywnbsp;Rush, rush tz, brwynen, pabwyren;nbsp;rhuthr, rhuthrlad: v, rhuthro, ym-ruthro. Rush-candle,canwyli frwynen,nbsp;Ruil of rushes, pabwyrog, brwynog.nbsp;To gather rushes, pabwyra, brwynanbsp;Rushlight, rushl�t tz, canwyll frwynennbsp;Rushy, rush'i a, brwynog, pabwyrognbsp;Rusis, rusk tz, math o fmra caled, baranbsp;eras, teisen gras
Russet, rus'et a, rhuddgoch, rhuddiwyd, gwmeugoch, blawrgocn, liwydgoch*nbsp;Ti, gwisg wledig; math o afalnbsp;Rust, rust Tl, rhwd, rhydni: v rhydunbsp;Rustic, rus'tik, Rustical, rus'ti.kal a,nbsp;gwladaidd,gwledig,gwerinoljdrelaidd,nbsp;^iog, anfoesog, diaddumnbsp;Rustic, rus'tik ti, gwladwr, dyn gwledig jnbsp;taiogyn; lleban, drelyn, cabrotainbsp;Rusticate, rus'ti.kat vi, gwledigo, gwlad-ogi, gwladeiddio
Rusticity, rus.tis'i.ti Ti, gwladeiddrwydd, gwledigr\7ydd, cabrawd; taiogrwyddnbsp;Rustiness, rus'ti.nes n, rhydninbsp;Rustle, rusl vi, chwithrwd, ysgwrlwg-ach, rhugldrystionbsp;Rusty, rus ti a, raydlyd, rhwdognbsp;Rut, rut v, rhidio, cydio: Ti, ol olwyn�nbsp;clais ffordd; rhidiad ncu ymi'eadnbsp;hyddod. Rutting season, hyddfrefnbsp;Rutabaga, rw.tE.bii'ga tz, eidin Swedaiddnbsp;Ruth, rwth ?i, tosturi, trugaredd, cyd-deimladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tyncr
Ruthful, rwth'fM a, tosturiol, t^ugarog^ Ruthfulness, rwth'f^l.nes n, tostnriaetu,nbsp;tosturinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ creulawn, didostun
Ruthless, rwth'les a, annhostuciol* 290
-ocr page 315-Kuthlessness, rwth'ies.nes n, annhostur-Rutilant, rw'ti.lant a, dysglaer ^iaeth Rutilate, rw'ti.lat vt, dysgleirionbsp;Euttish, rnt'ish a, anllad, chwantus.
cnawdwyllt, nwyfus Eye, r� n, rhyg. Eve-bread, bara rbyg,nbsp;rhygfara. Kye-grass, rhygwellt
s.
Saads, sa'adz np, plaid o grefyddwyr yn yr India ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foedd
Sabaotb, sa.ba oth wp, byddinoedd, llu-Sabbatarian, sab.At�yi,an n, sahbath-ydd, un a^gadwor sabbath luddewig Sabbath, sab'ath n, gorphwysfa, seibiant.nbsp;Sabbath, sabbotb. Sabbath-breaker,nbsp;torwr Sabbath
Sabbathless, sabath.les a, disabhath Sabbatical, sa.bat'i.kal a, sabbathaidd,nbsp;sabbathol, gorphwysolnbsp;Sabbatism, sab'a.ti2m n, sabbathydd-iaeth, manwl gaowraeth y Sabbath;nbsp;gorphwysdra, seibiantnbsp;Sabian, sa'bi.an n, addolwr llu�r nefoeddnbsp;Sabeilian, 8a.bei'yan w, Sabeliadnbsp;Sable, sa'bl w, bele; croen a blew�r bele:
a, o liw�r bele; du tywyll Sabre, sa bur n, cleddyf llydan: vt, taronbsp;k chleddyfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;graianedd
Sabulosity, sab.ii.Ios'i.ti n, graiander, Sabulous, sab'u.Ius n, graianog, tywod-Saccade, sa.kad' n, ffrwyndyuiad [1ydnbsp;Sacchariieroos, sak.uj-if'ur.us a, ynnbsp;dwyn sugr
Saccharine, sak'u.rin a, sugraidd, melus Sacerdotal, sas.ur.do�tal a, offeiriadolnbsp;Sachem, sa'tshem n, penaeth Indiaiddnbsp;Sack, sak n, sach, ffetan; anrheithiad;nbsp;math 0 win melus: ri, sachu; difrodi,nbsp;anrheithio, ysbeilio. Sack-cloth, sach-len,sachliain, sachwbg. Sack-posset,nbsp;posel gwin a llaeth
Sackbut, sak'but n, math o offeryn cerdd Sackful, sak'f^rl n, sachaid, llonaid sachnbsp;Sacrament, sak'ra.ment n, ymrwymiadnbsp;ar iw; sacrament, y cymmun, y cym-mundebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mentol, cymmunol
Sacramental, sak.ra.men'tal a, sacra-Sacred, sa'kred a, sanctaidd, dihalog, glSn, cyssegredig, cyssegriannbsp;Sacredness, 8d'kred.nes n, cysseCTedd,nbsp;sancteiddrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fadwy
Sacrificable, sa.krlf'i.k^.bl a, aoerth-Sacriticator, sa.krif'i.ka.tur, Sacrificer, 8ak'ri.fi.zur n, aberthwr, offrymwrnbsp;Sacrifice, sak'rid�s r, aberth, ofiffwm
�re; late, l�ne, n�, m�te; she, zh�z azure; thin, xnis; j=dzh. SAG
Sacrifice, sak'ri.f�z vt, aberthu, ofFrymu Sacrificial, sak.ri.fish al o, aberthol,nbsp;oftrymedigol
Sacrilege, sak'ri.le/ n, cyssegrladrad, cysse^drais, eglwys-ysbeiliadnbsp;Sacrilegious, sak.ri.li'jus a, cyssegr-ladradol 1 beilivrr, cyssegrleidrnbsp;Sacrilegist, sak'ridej.ist n, eglwys-ys�nbsp;SacriDgjSa'kring a, cyssegrol: �, dyreh-afiad yr ofieren. Sacring-bell, dochnbsp;yr offeren
Sacrist, sa'krist. Sacristan, sa'kris.tan n, ceidwad p^thau cyssegredignbsp;Sacristy, sa'kris.ti n, gwvsgle eglwysnbsp;Sacrum, sa'krum n, asgwrn y glorennbsp;Sad, sad a, trist, athnst, pradd, anhylon,nbsp;galarus; gresynol, trwaa, blin, tostnbsp;Sadden, sad^ v, pruddhau, tnstattnbsp;Saddle, sadl n, cyfrwy, gobell, dibr: vt,nbsp;cytrwyo, gobellu, Saddle-bag, march-god. Side-saddle, cytrwy untu.nbsp;Saddle-tree, pren cyirwy. Pack-saddle, pynoreg, ystrodyr.ystarn,panelnbsp;Saddler, sad'lur n, cylrwywr, dibrwrnbsp;Sadducee,sad'�.si�, anffyddwr luddew-ig a wadai adgytodiad y meirwnbsp;Sadiron, sad'i.um n, haiam golchyddesnbsp;Sadly, sad'li ac?, yn drwm, yn brnddnbsp;Sadness, sad'nes n, tristwch, tristyd,nbsp;prudd-der, trymder, iselder ysbrydnbsp;Safe, saf a, diogel, diangol, diasgen.
iach: n, cell, doer, diogella; bwydgell Safeguard, saf'gard n, amddiliynfa, am-ddiffyniad, canymdo; ambaisj arbais:nbsp;vt, canymdoi, amddiffvnnbsp;Safety, saf 'ti, Safeness, saf 'nes n, diogel-wch, diogelrwydd, A place of safety,nbsp;diogelfa, noddfa
Saffron,saf'run n, saflfrwm, saffr, saffrwn:
a, melya nbsp;nbsp;nbsp;[honciau
Sag, sag V, crogi o�r naiil ochr; llwytho; Sagacious, sa.ga'shus a, call, craff,nbsp;craffus, syn wyrol, synwyrgall; greddf-gail, doetblym; olrheinllymnbsp;Sagaciousness, sa.ga'shus.nes, Sagacity,nbsp;sAgas'i.ti �, craffder synwyr, eyflym-der deall, doethbwyll, synwyroldeb,nbsp;doethder, callder; ffroenlJymdernbsp;Sagamore, sag'a.mo'r w, teyxn, breninnbsp;Sage, saj a, doeth, synwyrol, call: n,nbsp;d^oethwr, doethyn, gwr doeth, athron-ydd, gwyddon; saets, saeds, y geid-wad. Wood-sage, llwyd yr eithinnbsp;Sageness, saj nes n, callder, synw3rroldebnbsp;Sagitta, faj'it.a n, saeth; maen do
SAM TJ^th, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut. t\V=:too, t-^krTtook;
�^re; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, thIs; ]=dzh. SAR
Sapient, sa'pi.ent a, doeth, synwyrol, wyn cali, dealius nbsp;nbsp;nbsp;(1yd Sainiet, saui'^et n eogvn, c;iasraruii Samortne sain'pUn n, llon-�: Chineaiddnbsp;Samphire, sa:n fdr n, fi'enigl y m�r, ynbsp;godog, com carw�r m�r Lcyallunnbsp;Sample, sam pl n, golygvn. cynorawf,nbsp;Sampler, s tm pl�r n, cynliun, cynddelwnbsp;Sanab.e,aaii'a.bl a, trwelladwy,iachadwynbsp;Sanative, san'a.tiv a, iachaoi.gwelledigolnbsp;Sanctitication, san^k.ti.ti.ka'shun nnbsp;sancteiddiad,sancteiddhad,sancteiddnbsp;rwydd, purdebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glanhau Sanctity, sangk'ti.t� vt, sancteiddio, Sanctimoaicus,sangk.ti.m�'ni.nsa,sant-weddn.'j, ar wedd sant, santweddognbsp;Sanctimony, sangk�ti.mun.i n, santweddnbsp;Sanction, sangk'shun n, cadarnhl,d, aw-dnrdod; nawdd, arnoddiad, diffyniad:nbsp;vt, cadamhau, amddiffyn, noddinbsp;Sanctitude, sangk'ti.t�d, Sanctity,nbsp;sangt'ti.ti n, sancteiddrwydd, dnwiol-deb, pnraebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amddiffyn Sanctuarize, sangk'tsh�.ur.�z vt^ noddi, Sanctuary, sangk'tsh�.nr.t n, cyssegr,nbsp;cyssegrfa, noddta, nawddlenbsp;Sand, band n, tywod, traeth: v, taenellunbsp;tywoJ. Sand-bank, traethell, tyrwn,nbsp;tywodtanc. Sand-blind,cibddaIl,coeg-ddall. Sand-eei, llyrar�en. Sandpiper, pibydd y traeth. Qnick-sand.nbsp;�ugndraeth. A grain ot sand, tywod-yn. Tolormsand, tywodi. To gathernbsp;sand, tywota Sandal, san'dal n, math o esgid, carnial ach. Sandal-wood, pren o�r Indianbsp;Sandarac, san'da.rak n, math o ystornbsp;Sanderling, san'diir.ling n, hutan Iwyd,nbsp;hutan y tywod, aderyn o�r enwnbsp;Sandever, S.mdiver, san'di.ver gor-ferw gwydr Sandish, san'dish �, ty wodaidd, fel tywod Sandix, san'diks n, plwm cochnbsp;Sandstone, sand'ston n, tywodtaen, mathnbsp;o gra'g triwsionllydnbsp;Sandy, san'di a, tywodlyd; melyngochnbsp;Sane, san a, iach; diwailgot, yn ei lawnnbsp;Sang, 8ang^lt;.�Smgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i bwyll Sangiac, san'ji.ak n, llywodraethwr taleithiol yn Nawrcinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| ddygol Sanguiferous, san.gwit'ur.us a, gwaed-Sanguihcation sang.gwi.fi.ka^shun n, gwaedogaeth, gwaedogiad \ lifolnbsp;Sanguifluous, san.gwd'lu.us a, gwaed-Sanguity, sang'gwi.f i dwyn gwaed,nbsp;troi yn waednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwaedlydrwydd Sanguinary, sang gwi.nur.L a, gwaedlyd, creolawn, sychedig am waed |
Sanguine, sang'gwin o, gwaedog.gwaed-1yd; llawn gwaed; gwaedwyllt; gwres-og, brwd, hyderus Sanguineness, sang'gwin.es, Sanguinity, san.gwin'i.ti �, gwaedgochni, gwaed-ogrwydd; gwresogrwydd [gwaedlydnbsp;Sanguineous, san.gwin'yus a, gwaedol,nbsp;Sanguisuge, sang'wi.suj �, gele, gelennbsp;Sanhedrim, san'hi.drim n, prif gynghornbsp;yr luddewon yn cynnwys 70 o henur-Sanicle, san'i.ki n, dust yr arth [iaidnbsp;Sanies, sa'ni.iz n, gor, crawn, madreddnbsp;Sanious, sa'ni.us a, crawnllyd, gorllydnbsp;Sanitary, san'i.tur.i a, perthynol inbsp;iechyd, iechydol Sanity, san'i.ti ?i, iechyd j iawnbwylledd Sank, sangk^i.�Sinknbsp;Sannah, san'a n, math o fwslin Indiaiddnbsp;Sans, song pr, heb Sap, sap n, nodd, sudd, sug, gwjniug; tangloddiad, cloddiad tan tar: v, tan-gloddio, diseilio Sapid, sap'id a, blasus, chwaethus Sapidity, sa.pid'i.ti, Sapidness, sap'id-nes n, blasusrwydd fwyr, callinebnbsp;Sapience, sa'pi.ens n, doethineb, syn- Sapless, sap'les a, dinodd, disudd, sych-Sapling, sap'ling n, giaswydden, glas-bren, marchwialen Saponaceous, sap.o.na'shus, Saponary, sap'd.nur.i a, sebonol,sebonaidd,sebon-11yd, sebonog Saponify, sa.pon'i.fi vt, troi yn sebon Sapor sii'por n, bias, chwaeth,archwaethnbsp;Saporific. sap.�.rit'ik. Saporoaa, sap'o-rus a, blasroddoi, blasusol, blasusnbsp;Sapphire, sat'ur n, gem o�r enw, glasemnbsp;Sappiness, sap'imes n, ireidd-der, irdra,nbsp;ireiddrwydd; hurtrwyddnbsp;Sappy, sap'i a, iraidd, suddlawn, nodd-lyd; penfeddal, delftaidd, penwannbsp;Sapskuil, sap'skul n, clwpa, hnrtynnbsp;Saraband, sar'a.band dawns Yspaen-Saracen, sar'a.seQ w, Saraceniad [ aiddnbsp;Sarcasm, s�.r'kazm n, brathair, ceilweir-gno, celiwair du, gwatwareg, gwawd,nbsp;marw-wawd; dytustleddnbsp;Sarcastic, sar.kas'tik, Sarcastical, slr-kas'ti.kal a, gwawdus, gwatwarus,nbsp;brathgar, pigog, gwartheirioinbsp;Sarcel, sar'sel n, aden curyll [teneuwenbsp;Sarcenet, sars'net n, math o sldannbsp;Sarcle, sar'kl vt, chwynu ydnbsp;Sarcoline, sar'k�.lin a, cigliw, gwingochnbsp;Sarcoiogy, s�.r.kor�.ji n, cigaraethnbsp;293 |
SAV path, fat, ere, met, ma-rine, nin, orb, on, curve, cut. tw=too, t^vk=took; �jative, sa'tiva, hauedij; mewn gerddi barcopliagous, sar.kot'a.gus 'ly cnawu-twytaoi, cigysol, cnawaysoi Sarcophagus, sdr.kot'a.gus (p sarcophagi, sar.kot'Aj�) n, Deddrod careg,nbsp;maenteda, arch garegnbsp;Sarcophagy, sar.kot'i.ji n, cnawdfwytS.dnbsp;Sarcotic, sar.kot'ik a, a fago gnawdnbsp;Sarcuiation, sar,k�.ia'shun n, chwyniadnbsp;Sardan, sar'dan, Sardin, sar'din n, mathnbsp;o ysgadenyn bychannbsp;Sardine, sS.r'din, Sard, strd, Sardiusnbsp;sar'di.us, Sardonyx, sar'd�.niks n,nbsp;math o faen cigliw gwerthfawrnbsp;Sark, sarx n, crysj morginbsp;Sarment, sar'ment n, brigynnbsp;Sarpiier, sar'pli.ur n, brasiiain, sachliainnbsp;Sarsaparilla, sar.sa.pa.ril'^ w, planigynnbsp;meddygol � l^ystram fl�nestrnbsp;Sash, sash. w, gwregys, gwasgrwym;nbsp;Sashoon, sash'wn re, ciustog lledrnbsp;Sassafras, sas'�-.fras n, prea meddygolnbsp;Americaidd Sassorol, sas'�.rol re, colomen y creigiau Sat, sat pi.�Sit Satan, sa'tan re. Satan, diaf�l, y cythraui Satanic, sa.tan'ik, Satanical, sE.taQ'i.kainbsp;a, satanaidd, dieflig, cythreulignbsp;Satanist, sa'tan.ist w, cythraui parodnbsp;Satchel, Sachel, satsh'el re, llytrgod,nbsp;trythgod, sachell, cwdya |_ddigoninbsp;Sate, sat vi, digoni, lienwi, diwailu, ar-Sateless, sat'les o, annigonolj diwalanbsp;Satellite, sat'eL�t re, lleuaden, adblanednbsp;seren osgordd. Satellites, gosgorddlunbsp;Satiate, sa'shkat vi, digoni, diwailu,nbsp;llenwi, arddigoni: �, diwall, digonolnbsp;Satiety, sa.t�'i.ti re, digonedd, gwala,nbsp;digon, digonoldeb, diwallrwydd, ar-ddigonedd, llawndernbsp;Satin, sat'in re, math o sidan, pali.nbsp;Satin-wood, sidanwydd, sidangoed.nbsp;Satin-flower, blodau y palinbsp;Satire, sat'�r re, gwatwargerdd, gwawd-iaith, gogan-gerdd, trawsgannbsp;Satiric, sd.tir'ik, Satirical, sa.tir'i.kalnbsp;o, goganus, duchanus, gwawdiolnbsp;Satirist, sat'ur.ist re, duchanwr, gogan-wr, gwatwarwr [wawdio, duchanunbsp;Satirize, sat'ur.�z vt, trawsganu, sen-Satistaction, sat.is.tak'shun re, bodd-lonrwydd, boddineb, boddlondeb, bodd-hS,d, bodd; iawn, ad-daiiadnbsp;Satisfactory, sat.is.fak'tur.i a, boddhaol,nbsp;boddlongar, boddlonol, digonolnbsp;Satisiiable, sat'is.t�.E.bl a, Doddlonadwynbsp;Satisfy, sat'is.f� vt, boddio, boddloni,nbsp;boddhau; diwailu, digoni, digonoli |
Satrap, sa'trap re, taleithiywydd Saturable, sat'sh�.rAbi a, diwalladwy,nbsp;llanwadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ digonol Saturant, sat'sh�.rant a, diwa�liadol, Saturate, sat'sh�.rat vt, llenwi, digoni,nbsp;tryienwi, llwyr lenwi |^llawnienwadnbsp;Saturation, sat.sh�.ra'shun re, llanwad,nbsp;Saturday, sat��r.da n, dydd Sadwrnnbsp;Saturity, sa.t��rXti re, llawndernbsp;Saturn, sat'�rn re, Sadwrn, un o�r geu-dduwiau; un o'r planedaunbsp;Saturnalian, sat.ur.na'li.an a, anfad,nbsp;trythy Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ thyllwleddol Saturnian, sa.t�r'ni.an a,dedwyad; try-Saturnine, sat'�r.n'm a, trymaidd, trist, pruad, athrist [trymaidd, Sadyrnwrnbsp;Saturnist, sat'�rn.ist re, un prudd, imnbsp;Satyr, sat'�r re, ellyll; gwyddannbsp;Satyriasis, sat.u.r�'d.sis re, llostgyfodnbsp;Sauce, SOS re, blesyn, blaslyn, cyfl�aith,nbsp;saws: vt, blasuso, blaseiddio, sibraw.nbsp;Saucebox, coegyn, haerllugyn [sewpotnbsp;Saucepan, sos^panre, liawgaliawr,posned.nbsp;Saneer, so's�r re, dysglannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Sauciness, s�'si.nes re, eoegni, haerllug-Sancy, s�'si a, coeg, craseiriog. tafod-rydd, craslyd, gorh�wg; haerllug, dek To be saucy, rhoi ei dafodnbsp;Saunter, san'tur vi, rhodianu, rhodiena,nbsp;esmwythrodio, segura j madtallnbsp;Saurian, so'ri.an a, madfallaidd: re,nbsp;Sausage, s�'saj re, selsig, selsigeunbsp;Savage, sav'aj a, gwylit, anifeilaidd,nbsp;ftymig, creulawn, anwar; anfoes: re,nbsp;dyn gwylit, anwariad: igt;i,anwareiddio,nbsp;creuioninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ creulonedd Savageness, sav'aj.nes re, gwylltdyfiant; Savagery, sav'aj.ur.i re, gwylitedtf,nbsp;creuloneddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(America Savanna, sa.van'S re, gwaendir, rhosdir Save, sav v, achub, arbed; cadw, gwared;nbsp;noddi; cynnilo, casglut pr, oddi eithr,nbsp;heb law. Save-all, cyfrachub. Tonbsp;save one�s bacon, dianc a chroen cyfannbsp;Savin, sav'in re, eitiiinfywnbsp;Saving, saVing re, aebubiad, cadwedig-aeth: a, arbedus, oynnii: pr, heb law.nbsp;Savings-bank, c�dfa cynniliounbsp;Saviour, sa'vi.ur re, achubwr, gwaredwr,nbsp;achubydd, iachawdwr, ceidwadnbsp;Savory, sa'vur.i re, math o berlysieuynnbsp;Savour, sa'vur re, sawr, sawyr, satwyr;nbsp;arogl, arogledd, gwynt; bias, chwaetb,nbsp;arcbwaeth; v, sawrio; aroglinbsp;Savoury, sa'vur.i a, sawrus; blasusnbsp;Savoy, sa.vdi' re, math o tresych gauafnbsp;29i |
nre; latp, line, no, m�tc; she, zh=a3ure; th-n, this; jrzdzh. SCA
{Saw, s�^^.�See; �, liit: v (^pp sawn son), �itio. Saw-dust, biawd liii.nbsp;Saw-pit, pwll llif. Cross-saw, traws-lit. Hand-saw,llifnnllaw,liawiif. Pit-saw,Whip-saw,liif hir,llif bwll, hesglifnbsp;Sawyer, so y�r n, llifiwr, llitiedyddnbsp;Saxifrage, sak'si.fraj n, tormaen [doroinbsp;Sasitrasous, sak.sit'ra.gus a, careg-Saxon, sak'sun o, Sacsonig, Sacsonaidd: n, Sais; Sacsonaeg, Sacsoneg Say, sa �, tenllit sidan: vt (pi amp; ppnbsp;said), gwedyd, dywedyd, Uafaru, liei-aru, adrodd, ymadroddi. That is tonbsp;say, hyny yw, set Saying, saing n, dywediad, ymadrodJ gair, adroddiad; diareb, chwedlnbsp;Scab, skab n, crachen, cramen; ciafrnbsp;Scabbard, skab'iird n, gwaiunbsp;Scabbedness, skab'ed.nes, Scabbiness,nbsp;skab'i.nes crachogrwydd, cracn-lydrwydd, cletrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clatrllyd Scabby, skab'i a, crachlyd, cramenog, Scabious, ska'bi.us w, clafrllys, clefryn; penlas wen; a, clafrllyd, crachlyd Scabrous, ska'brus a, garw, gerwin,nbsp;atrywiognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{gerwinder Scabrousness, ska'brus.nes n, garwedd Scaffold, skaf'uid n, esgynlawr, esgyn-glwyd, adeilgiwyd, ysgafeil, crogorennbsp;Scaffolding, skat'biddng n, defnyddiaunbsp;esgynlawr Scalade, ska.lad', Scalado, skS.la'd� n, murddringeaiad, dringediadnbsp;Scald, skoLd n, gwlyblosg, berwlosg,nbsp;goferwad: ri, gwlyblosgi, liaithlosgi;nbsp;poethi, goterwi. Scald-head, pen-grach, crach drwg Scale, skal n, cen; ciorlau, tafod, mantol; graddtesurfa, graddfa,graddeg; dring-raddau: v,cenu-, digenu, pilio; dringonbsp;mur. Sliding^scale, llithr-raddfanbsp;Scalene, ska.lin' o, anghyfochrognbsp;Scaliness, ska'li.nes n, cenogrwyddnbsp;.Scall, skoi -crach drwg [sibolynnbsp;Scallion, skal'yun w, math o wynwyn,nbsp;Scallop, skol'up n, mintyichiad; mathnbsp;o grageu-bysgodyn; ri, mintylchunbsp;:Scalp, skalp �, croen y pen, cioJgroen,nbsp;pen-groen: f?lt;, iadffingo, penfiingonbsp;Scalpel, skal'pel n, cyileli llawfeddygnbsp;Scaly, ska'll a, cenog, llawn cennbsp;Scamble, skam'bl v, brasredeg; ym-hythau; cratangu Scammony, skam'un.i n, math o ystor; math 0 bianigyn, math o gynghatog Scamper, skam'pffr vi^ ffoi ar irys,nbsp;brysredeg, brasgamu |
Scan, sKun vt, hob, proh, chwiiio, ar-brofi, manwlcbwilio; mesur penniil Scandal, skan'dal n, tramgwydd; athrod,nbsp;gwarth, gwaradwydd: vf, athrodi,nbsp;gwaradwyddo, gwarthu, enllibionbsp;Scandalize,skan'da.l�zui, gwaradwyddo,nbsp;goganu, gwarthu, enllibionbsp;Scanaalous, skan'dff.lus a, gwarthus,nbsp;gwaradwyddus, cywilyddus, sarhausnbsp;Scanilent, sfcan'dent o, dringolnbsp;Scansion, skan'shun w, pennillfesuriadnbsp;Scansores, skan.s��r'is �p, dringied-yddion, dosbarth o adarnbsp;Scant, skant a, prin, ewta, cyfyng,nbsp;bychan; cul; anaml; cynml; annigon-ol; r, prinhau, cwtogi, cyfyngunbsp;Scantiness, skan'ti.nes n, bychander,nbsp;prinder, annigonedd; tlodinbsp;Scantle, skan'tl v, pailu, bod yn eisieunbsp;Scantlet, skant'Iet �, demyn, cetynnbsp;Scantling, skant'ling n, mesur, maint,nbsp;maintioli,enghrai�'t; dernyn,tameidynnbsp;Scantiness,skan'ti.nes,Scantness,skant'-nes re, prinaer, culni, annigoneddnbsp;Scanty, skan'ti a, prin, cwta, bychan,nbsp;cul, annigonol, rhy fach. To grownbsp;scanty, prinnau, myned yn brinnbsp;Scape, skiip v, aianc, cilio, ffoi:nbsp;diangfa, ymwared. Scape-goat, bwchnbsp;diangoJ. Scape-grace, dyhiryn, adynnbsp;Scaperaent, skap'ment n, diangiadnbsp;Scapula, skap'�.ld re, crafell yr ysgwydd,nbsp;asgwrn y baifais, gwaell yr ysgwyddnbsp;Scapulary, skap'ii.lur.i a, ysgwyddolnbsp;Scar, skar �, craith, dais; ui, creithio,nbsp;cleisionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[digrifwas Scaramouch,skar'a.mffwtsh re.ysgentyn, Scarce, ske'rs a, prin, anaml, ainbell,nbsp;anghyffredin,anfynych: ad.�Scarcelynbsp;Scarcely, skeVs'ii ad, braidd, yn brin,nbsp;odid, yu anfynych, yn anamlnbsp;Scarceness, ske�rs'nes, Scarcity, ske�r'sUnbsp;ti re, prinder, anamlder; drudaniaethnbsp;Scare, sk�r vt, brawychu, dychrynu,nbsp;tarfu, bwbachu. To scare crows,nbsp;bugeila brain Scarecrow, sk�r'kr� n, bwgan brain, tarfhutan, bwbach; drych meirionignbsp;Scarf, skarf re, ysgablar, ysgwyddrwynbsp;Scarilication, skar.kf i.ka'shun re, craffin-Scaritier, skar'i.f�.�r re, craffiniwr [iadnbsp;Scarify, skar'i.f� vt, crafiBnio, tori�r croennbsp;ScarietjSkar'letre amp; a,ysgariad, ysgarlla;nbsp;ysgarladliw, purgoch. Scarlet fever,nbsp;eiriosgryd. Scarlet-runner, ffaen goch.nbsp;Scarlet-oak, prinwyddennbsp;Scarp, sKarp re, liethr amddiffyn-glawddnbsp;2^5 |
SCO path, fat, ere, met, mar-�ne, pin, �rb, on, c�rv�, cut, tvV=too, tvVk�took;
Scale, sKac n, idtiiresgi�; rhwcnwa, rhaien, morgath: vi^ llit�r-redeg ar ianbsp;Scatii, skath vi^ dinystrio, aifroui, uifanbsp;Scathful, skat�'fwi o, niweidiol, di-nystriol, difaol
Scathiess, skath'les a, diniwed, difriw Scatter, skat'ur v, gwasgaru, chwalunbsp;Hed-daenu. Scattered, ar wasgarnbsp;Scavenger, skav'en.j�r n, ysguuwrnbsp;heolydd, heolgarthwr, heolgarthyddnbsp;Scelerat, sel'ur.at w, drygddyn, dyhirynnbsp;ysgelerddyn, milaiunbsp;Scene, sin n, golwg, golygfa, golygiant;
darlunlen, drychien nbsp;nbsp;nbsp;[darluniad
Scenery, si'nur.i n, golygfa; danunieni, Scenic, si'nik, Scenical, sen i.kal ^nbsp;golygfaol, chwar�yddolnbsp;Scenography, si.nogTa.fi n, darluniad-aeth, golygiadaeth
Scent, sent �, arogl, arogledd, gwynt, chwa, sawr; arwynt, adrywedd, ed-rywedd: vt^ arogli, sawrio, gwyntio.nbsp;Sweet-scented, peraroglaiddnbsp;Sceptic, skep'tik w, ammheuwr, rhydd-dybiwr, anghredadyn, anffyddiwrnbsp;Sceptic, skep'tik, Sceptical, skep'ti.kalnbsp;a, ammheugar, ammh�usnbsp;Scepticism, skep ti.sizm n, ammheunbsp;aeth; anghreainiaethnbsp;Sceptre, sep'tur n, teyrnwialeu [teyrno;nbsp;Sceptred, sep't�rd a, teymwiaienog,nbsp;Schedule, shed'�l ra, atien, cofrestrnbsp;Scheme, skim ra, cynliun, darluniad,nbsp;amcan, dyfais, artel, dychymmyg: v.nbsp;dyfeisio, ilunio, dychymmygunbsp;Schemerj ski'm�r, Scheinist, ski'mist ra,nbsp;dyfeisiwr, Iluniedyddnbsp;Schesis, ski'sis ra, greddt^ ansawdd, tueddnbsp;Schism, sizm ra, rhwyg eglwysig, ym-raniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[a, ymraniadoi
Schismatic, siz.mat'ik ra. eglwysr wyg wr: Schismatical siz.mat'i.kal a, ymblei�-gar, ymraniadol [r'^ygOj ymranunbsp;Schismatize, siz'ra^.t�z vi^ eglwys-Schoiar, skoi'�r ra, ysgoihaig, ysgolor;nbsp;dysgadur, efrydydd
Scholarship,skol'�r.snip ra,ysgolheigdod, ysgolfraiQt; llenyd�iaeth, iJenoriaethnbsp;Scholastic, sk�.ias'tik a, athrofaus,nbsp;ysgolheigiol, llenyddol, Uenognbsp;Scholiast, sk�'ii.ast ra, aruoawr, de-onglwr, eglurwrnbsp;Schoiium, sk�'li.ura ra, eglurnodnbsp;School, sksvl n, ^sgol, ysgoldy; vi,nbsp;addysgu,ysgolori; dwruio. Oiiurity-schooi, ysgoi rad. Day-scuo�l, ysgoinbsp;ddyddiol. Elementary-school, ysgoi
egwyauorol. Eree-school, ysgol rydd. Infant-school, mebai-ysgoi, Normal-school, ysgol athrawon. Sunday-school, ysgol Sul. Training-school,nbsp;ysgol hyliorddiadol. Board-school,nbsp;ysgol fyrddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ysgolfab
Schooiooy, skwl'b�i ra, plentyn ysgol, Schoolday, skwi'�U ra, ysgoiddyddnbsp;Schoolfellow, skwl'fel.� ra, cydysgolhaignbsp;Schooling, skw'Jing ra, ysgolheigiadnbsp;Schoolman, skwi'nian ra, ysgoiddynnbsp;Schoolmaster, skwl'mas.t�r ra, ysgol-feistr, athraw ysgol, dysgawdwr,nbsp;addysgwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[feistres, dysgodres
Schoolmistress, sk^n'mis.tres ra, ysgol-Sciagraphy, si'.agTa.fi ra, darluniadaeth Sciatheric, s�.a.tlier'ik a, perthynol inbsp;Sciatic, s�.at'ik o, clunwstaidd [ddeialnbsp;Sciatica, s�.at'i.ka ra, clunwstnbsp;Science, si'ens ra, gwyddor, gwyddor-iaeth, gwyddoniaeth; -eg,-iaeth,-aeth.nbsp;Science of music, peroriaeth, cerdd-oriaeth. Natural science, anianeg.nbsp;A man of science, A scientific person,nbsp;gwyddonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddydol
Sciential, s�.en'shal a, gwyddorol, celf-Scientific, s�.en.tif'ik a, gwybodus, celf-yddgar, ofyddol [byr crymaidd Scimitar, Scymitar, sim'i.tur n, cieddyfnbsp;Scintillate, sin'til.Ut rai, gwreichioninbsp;Scintillation,sin.ti.la'shunra,gwreichion-Sciolist, si'�.list ra, un baswybodus [iadnbsp;Sciolous, S� o.lus a, arwyneoddoethnbsp;Sciomachy, si'.om a.ki ra, ymladdfa ^nbsp;chysgodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Sciomancy,s�'�.maii.si ra,cy8god-ddewia-Scion, s�'un ra, imuyn, bywuiiyn, brigyn Scirrhosity, ski.ros i.ti ra, chwareniadnbsp;Scirrhous, skir'us a, caledchwyddognbsp;Scirrhus, skir'us scirrhi, skir'i) n,nbsp;caledchwydd, chwaren, dataden [adwynbsp;Scissible, sis'i.bl, Scissile, sis'il a, tor-Scission, sizh'un ra, toriad; holitiadnbsp;Scissors, siz'urz ra, siswrn, gwelleifynnbsp;Seissure, sizh'ur ra, toriad; hoiltnbsp;Sclerotic, skli.rot'ik a, caied; garw; w�nbsp;pilen y llygad
Scoat, skot vt, attal olwyn [gwawdio Sc�֒, skof ra, gwawd: ra, gwatwar,nbsp;Scoffer, skof' ur ra, gwatwarwr, gwawdiwrnbsp;Scold, skold ra, cecren, ciewtan, tafodes,nbsp;benyw dafodrydd, ysgrapen, ysgrad:nbsp;ra, clewtian, tafodinbsp;Scoiiop, skol up ra.�Scallopnbsp;oconce, skons ra, cainc-gaiiwyllyr; ain-ddiffynfa, Qiflynfa; dirwy, Ifurffed;?nbsp;pen: vt^ dirwyo
�rc: late, line, no, mute; she, zh=s2 az�re; thin, this; ]=dzh. SCR
Scoop, sK\vp n, ceueg, ceuraw, cefnraiv, cratiwy, ysfi;au, rhawbal: vt, ceuegu:nbsp;calnu; codi neu grafu allannbsp;Scope, skop n, tuedd, eyfeiriad, bwriad,nbsp;amcan, ergyd; rhydd-did, rhwysgnbsp;Scorbutic, fek�r.b�'tik a, poethglefrognbsp;clafrilyd, crachlvd [clefri poethnbsp;Scorbutus, skor.bu'tus n, y llwg, ynbsp;Scorch, skortsh tgt;, deifio, crasu, poethi,nbsp;rhostio, golosgi. crasboethinbsp;Scorching, skortsh'ing a, deifiol, Uosgolnbsp;Score, sk��r n, ugain: dyled; cyfrif;nbsp;cyfrifbren, eyfrifes; hac, rhygn: vi,nbsp;rhygnu, gorthori, nodi, bwlcbdori;nbsp;cyfnfo. To run up a score, rhedeg inbsp;ddyled. To clear an old score, taiu hennbsp;ddyled. Six-score, chweeh ugain, 120nbsp;Scoria, sk�r'i.a (p scoriae, sk�Vi.i) n,nbsp;sothach, sorod, sindw, sinidr [Jydnbsp;Scorious, sk��r'i.us a, sinidrog, sothach-Scorn, skom n, dirmyg, diystyrwch, ys-gorn: r, dirmygu, ysgomio, gwatwarnbsp;Scorner, skor'nur �, dirmygwr, gwat-warwr, gwawdiwr Scornful, skorn'f^i a, ysgornllyd, diys-tyrllyd, sarhaiis nbsp;nbsp;nbsp;[iant Scornfuiness, skdrn'f^vl.nes w, dirrayg-Scorpion, skor'pi.un ti, math o ymlusg-iad gwenwynig; un o ddeuddeg ar-wydd y sidydd nbsp;nbsp;nbsp;[newid Scorse, sko�rs �, eyfnewidiad: r, eyf-Scot, skot n, gwr o�r Alban, Ysgotiad (p Ysgotiaid, Isgoedogion); rhan onbsp;dal neu o gvfrif, tal, taliad. Scot-free,nbsp;rhydd, didal. Scot and lot, tkl a threthnbsp;Scotch, skotsh v^, hacio; man drychu;nbsp;n, hac, attal olwyn. Scotch-collops,nbsp;goiwythion (o gig Ho) Scotch, skotsh, Scottish, skot'ish a Ysgotaidd, Albanaidd; n, Albanegnbsp;Scotchman, skotsh'man (Scotchmen. skotsh'men) n, Ysgotiad, Albanwr Scotomy, skot'�.mi�, pendro, pensyndodnbsp;Scotticism, skot'i^izm �, Ysgotyddiaetbnbsp;Scoundrel, skdwn'drel n, diffaethiwr,nbsp;dyhiryn, anfadyn, adynnbsp;Scour, skuwr gianhau, carthu, arloesi; ysgwrio, glanrwbio, dirjdu; ysgubo Scourge, skurj n, ffrewyll, fflangell: vi,nbsp;ffrewyliio, fflangellunbsp;Scout, skuvvt n,fforiwr, peithiwr.ysb�wr:nbsp;t;,peithio, blaenchwiJio, olrhain; wfftio,nbsp;gwrthod. Scout-boat, peithfadnbsp;Scovel, skuvT n, ysgubell ffwrn; mopnbsp;Scowl, skui^l n, cuwch, cuch, gwg: v,nbsp;cuwchio, cuchio, gygu [dafodryddnbsp;Scrade, skrad n, ysgra'd, ysgi |
Scraffle, skrafT vi, ymgripio, ymbalfalu Scrag, skrag n, cuiddarn, ysgerbwdnbsp;Scragged, s^ag'ed, Scraggy, skrag'i 0,nbsp;garw, ysgythrog, esgyrnllym, teneu,nbsp;cul, truan [salwedd, gerwindebnbsp;Scragginess, skrag'i.nes n, teneuder,nbsp;Scramble, skram'bl vi, cipio, cipgeisio,nbsp;crabino: w, ciprys, ymgiprys, cipgaisnbsp;Scranch, skransa vt, grillgnoi, crasgnoinbsp;Scrannel jSkran'el a,crychleisiol; diwerthnbsp;Scrap, skrap n, tameidyn, dernyn, darn,nbsp;cetyn, dryllyn, dryll, ychydigynnbsp;Scrape, skrap w, crafiad; dyryswch,nbsp;cyiyngder: v, crafu, crafellu, ysgrafu.nbsp;Scraping, crafion, creifion, ysgrafionnbsp;Scraper, skra 'pur crafiedydd, crafell:nbsp;crythwr, ffiior Scratch, skratsh n, crip, criplad, crafiad, cosiad j V, crafu, crafellu, ysgrafu, cosinbsp;Scratches, skrat'shiz y llyncoes,nbsp;clefyd ar draed cefifyl [mardonnbsp;Scraw, skro �, arwyneb; marwdon,nbsp;Scrawl, skrol n, ysgrifen hagr, ysgraflen tnbsp;V, dwbdduo, hagrysgrifenunbsp;Scray, skra n, morwennolnbsp;Screable, skri'a.bl a, poeradwynbsp;Screak, skrik n, crochwaedd, crech,nbsp;cryglais:ri,grillian,gwicliian.�Creaknbsp;Scream, skrim n, crochwaedd, ysgr�ch,nbsp;dysgyr; crochlais: vi crochwaeddi, ys-garmain,ysgrechain,ballaw,crochleisionbsp;Screech, sWitsh �, oergri, ysgr�ch,nbsp;crochlais: vi, ysgrechain, hwtian,nbsp;crochlelsio. Screech - owl, dylluannbsp;rudd, crech-ddylluan, aderyn y corffnbsp;Screen, skrin �,cysgOfilen, fiedon,gwasg-odfa, achwre; marchridyll: vt, gwasg-odi, cysgodi; marchridyllionbsp;Screw, skrw n, troell, cogwrn tro;nbsp;troellhoel, hoeldro: vt, nydd-droi,nbsp;tyndroi, troellhoelio; troellwasgu, tyn-wasgu. Cork-screw, aliwedd costrel,nbsp;corcvll, corcdroell Scribble, sknbT n, coegysgrifen, bras-law: vi, brasysgrifenu [coegawdwr Scribbler, skrib�ldr n, coegysgrifenydd,nbsp;Scribe, skri'b n, ysgrifen^dd, ysgrifydd: vtf ysgrifo, nodi, ysgnfnodi Serine, skr�n n, cist, Jlyfrgioer [grif3mnbsp;Scrip, skrip n, ysgrepyn, llerpyn; js-Script, skript n, llawysgrif [ysg^ifolnbsp;Scriptory, skrip'tur.i a, ysgrifenol,nbsp;Scriptural, skrip'tshu.ral a, ysgrythyrolnbsp;Scripture, skrip'tshur n, ysgrythyr. Holy Scripture, Ysgrythyr Lan [ydd Scripturist, 8krip'tshii.rist n, ysgrythyr-Scrivener, skriv n.ur n, ysi^rifenyddnbsp;2�7 |
SEA pS,th, fat, �re, met, m^-rin^, pin, orb, on, curve, cut, t\v=rtoo, tv\k=took;
Scrofula, skrof'�.la manwyn, man-dwyn, clwy�r brenin, clefvd y brenin Scrofulous, skrof'�.Ius a, manwynognbsp;Scroll, skrol w, rhol-lyfr, plyglyfr ys-Scrotum skro turn n, ceillgwd [grifolnbsp;Scrub, skrub w, gelach, gwaelddyn, baw-yn: vt, dwysrwbio, dyrathu, glanhau.nbsp;Scrubbing-brush, rhwbiedyddnbsp;Scrubby, skrub'i a, gorwael, dirmyguanbsp;Scruff, skruf n, gwar, gwegiJ.� Scurfnbsp;Scruple, skrw'pl n, petrusedd; auon,nbsp;pwys 20 gronyn: r, petruso, rhuso,nbsp;ammheunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[petrusgar, gorfanwl Scrupulous, skrw'pii.lus a, ammheuol, Scrupulousness, skrvv'pii.lus.nes, Scrupulosity, skrw.pu.los'i.ti �, ammheu-garwch, petrusedd, petrusdernbsp;Scrutable, skrw'ta.bl 0, chwiliadwy, ol-rheiniadwy [ymholiad, olrheiniadnbsp;Scrutatiou, skrw'ta'shuu n, chwiliad,nbsp;Scrutator,skrw.ta't�r, Scrutineer,skr\v-ti.niV chwiliwr, adchwiliwrnbsp;Scrutinize, skrw'ti.niz vty adchwilio, ol-rheinio, manwl chwilio [ymholgarnbsp;Scrutinous, skr^'ti.nus a, chwiliadol,nbsp;Scrutiny, skrw'ti.ni n, olrheawd, mauwi-chwiliad, olrheiniadnbsp;Scrutoire, skriV.twar' n, ysgrifengistnbsp;Scud, skud n, cawod, gwyntgawod, ys-guth:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brysio ymaith, ysgudo Scuffle, scuf'1 n, ceintach, ymgiprys: vi, ceintachu, ymdynu, ymrysounbsp;Sculk, skulk ui, llechu, golechu, techu,nbsp;godechu: n, ilech, tech, godech;nbsp;cnud o gadnoaid. Skulking-place,nbsp;godechfa, techfa, llechfanbsp;Scull skul n, penglog, iad, clol; llyw-rwyf, rhodl; cwch unrwyf, rhodlfadjnbsp;rhodoli, rhodli. ScuU-cap, nos-gapan, cloigap Sculler, skul'ur 7i,badwr unrw3rf, rhodl-ydd, rhodoiyddj bad unrwyf Scullery, skul'ur.i n, golchdy, golchfanbsp;Scullion, skul'yun n, cegmferch, cegin-was, golchwr neu olohyddes y llestrinbsp;Sculp, sculp vt.�Sculpturenbsp;Sculptile, skulp'til a, cerfiol, cerhadolnbsp;Sculptor, skulp'tur n, cerfiedydd, cerfiwrnbsp;Sculpture, skulp'tshdr cerfiadaeth; cerfiad; cerfluniau: cerfio Scum, skum n, ewyu, gorferw, isgal,nbsp;crest, ysgw^, sinid, sinidr; gwehilioa,nbsp;sorod: vi, diewynu Scummer, skum'ur n, diewynwr, lledwad Scupper, skup'ur �, ystlysdwll Hongnbsp;Scurf, skurf n, cen, crest, mardon, marw-don, ysgen, clafr; crafion |
Scurfiness, sktir'fi.nes crestogrwydd Scurfy, skur'fi o, crestog, ysgenognbsp;Scurrile, skur'il, Scurrilous, skur'il.usnbsp;rtjCroesenaidd, bustlaidd, tafod-ddrwg,nbsp;trahaus, caseiriog Scurrility, 8ku.ril'i,ti, Scurrilousness, skur'il.us.nes w, drwgdafod, bryntiaithnbsp;Scurviness, skurVi.nes n, crachogrwydd,nbsp;baweiddrwydd, bryntninbsp;Scurvy, skiirVi n, y clefri poeth, y 11 wg:nbsp;0, crachlyd; bawlyd, gorwael. Scurvy-grass, llysiau�r Jlwgnbsp;Scut, skut w, cwt, cynffon, conell, ysgwt,nbsp;cloren, llosgwrn, ffwtognbsp;Scutage, sk�'taj n, arian gwasanaethnbsp;Scutate, skii'tat a, cenognbsp;Scutcheon, skut'shun Escutcheonnbsp;Scuttle, skut'1 TO, cawell; cafn glo;nbsp;gwaddeg melinj awyrdwU yn ochrnbsp;llong *, mynediad cyflym, prysuriad: v,nbsp;tyllu ochr llong; prysur hwylio ymaithnbsp;Scythe, s�th to, pladurnbsp;Sea, si to, mor, llyr, gweilgi, cefnfor;nbsp;moryn. Sea-bear, arth gwjn. Sea-boat, morlong, morgwch. Sea-born,nbsp;moranedig. Sea-boy,morlanc,morher-lod. Sea-breeze, morawel, Sea-bnilt,nbsp;a adeiladwyd i r mor. Sea-calf (Seal),nbsp;moelron, morlo. Sea-cob, gwylan.nbsp;Sea-coal, glo cyffredin. Sea-coast,nbsp;arfordir. Sea-cow, morfuwch. Sea-devil, morgath fawr. Sea-dog, morlo,nbsp;moelron; y morgi bychan. Sea-egg,nbsp;morddraenog. Sea-eagle (Ospray),nbsp;moreryr. Sea-farer, morwr, mordwy-wr. Sea-faring, mordwy; mordwyol.nbsp;Sea-fight, morgad, morfrwydr. Sea-fish, morbysg. Sea-fowl, moraderyn.nbsp;Sea-girt, amgylchedig gan y mdr.nbsp;Sea-gull, Sea-mew, gwylan. Sea-fox,nbsp;math 0 forgi. Sea-hen, dybryan, dy-brych. Sea-hog (Porpoise), pysgodynnbsp;du, llamidydd. Sea-horse (Walrus),nbsp;morfarch. Sea-star, pumbys, seren-bysg. Sea-needle, y cornbig. Sea-porcupine, ballasgbysg. Sea-port,nbsp;porthladd. Sea-risk,morberygl, mor-antur. Sea-room, mdr anghaeth,nbsp;morle. Sea-rover, morleidr, mor-herwr. Sea-serpent, momeidr. So*'nbsp;service, mdrwasanaeth. Sea-shore,nbsp;morwerydd, glan y m8r, traeth. Se^nbsp;shell, morgragen. Sea-sick, morglai*nbsp;Sea-sickness, morglefyd, dolur y root�nbsp;Sea-side, arfor, morfin. Sea-spray�nbsp;jnorluwch. Sea-surgeon, llongfeddy^�nbsp;Sea-term, morair. Sea-urchin, mor-298 |
Brc; late, line, no, m�te; she. zh'=z az�5rc; thin, xnis; f=-�l7.h. SKD
ddraenog. Sea-water, dwfr j mor, morddwfr, Sea-weed, Sea-wrack,nbsp;gwymon, ysnoden y mor. Half-seasnbsp;over, gofeddw. Beyond the sea,nbsp;tramor, The briny sea, y mor heli.nbsp;Main sea, eyfanfor, cefnfor, gweilginbsp;Seal, sil moelron, morlo; sel, insel,nbsp;argraff, bath: r, selio, inselio. Sealing-wax, cwyr selio
Seam, sim n, gwn�ad, gwrym, gwni;
craith: �i,gwrymio, cydwni'o, creithio Seaman, si'man n, morwr, llongwr, mor-dwywrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [llongwriaeth
Seamanship, 8i'man.ship n, morwriaeth, Seamless, sim'ies a, diwn�ad,.diwrymnbsp;Seamster, sim'stnr n, gwn�ydd, gwnied-yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwn�adyddes
Seamstress, sim'stres �, gwn�adwraig, Seamy, si'mi a, gwrymiognbsp;Sean, sin n, rhwyd, rhwyd bysgotanbsp;Sear, si�r vt, serio, craithlosgi: a, sych,nbsp;crin, sychgrin, dinodd. Sear-cloth,nbsp;pygliain, cwyrliain
Scarce, siirs n, gogr, manogr, gwagr:
vt, gogryn, peUlio, rhuchio, gwegra Search, surtsh w, cais, chwiliad, ymofyn-iad: v, chwilio, ceisio, chwilenanbsp;Searchable, sur'tshLbl a, chwiliadwynbsp;Season, si zn n, tyminor, amser, prydnbsp;adeg: v, tymmem, cyweirio, per-eiddio, blasnso, cyfTeithio; halltu. Innbsp;due season, mewn iawn bryd. Out ofnbsp;season, ammhrydlawn, anamserolnbsp;Seasonable, si'zm^.bl a, tymmoraidd,nbsp;tymmorol, amserol, prydlawnnbsp;Seasonableness, 8i'zn.a.bl.nes n, tym-moreiddwch, amseroldeb, prydiondebnbsp;Seasonably, si'zn.^.bli ad, mewn iawnnbsp;bryd, mewn amser, yn brydlawn, ynnbsp;amserolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^blasion
Seasoning, si^zn.ing n, tymmeriad^ Seat, sit n, sedd, eisteddfa, cadair, mainc;nbsp;anneddta, trigfa, neuadd; swydd; vt,nbsp;gorseddu, gosod mewn eisteddlenbsp;Seaward, si'wurd ad, tua�r mornbsp;Sebundee, seb.un.di', Sebundy, seb'un.dinbsp;n, milwr yn yr Indianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iedol
Sicant, si'kant n, trwchlinell: a, trych-Secede, si.sid' vi, ymneillduo, hanredu, ymwahanu, enciiionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J wahanwr
Seceder, si.si'dur n, ymneilldiiwr, yni' Secern, si.suni' vt, gwahanu, neillduonbsp;Secession, si.sesh'un n, ymneillduad.
ymwahaniad, enciliad Secle, si'kl n canrif, canmlyneddnbsp;Seclude, si.kiiid' vi, cau allan, bwrwnbsp;allan, neillduo, gwrthod
Seclusion, si.klU'zhuu n, cauad allan, darguddiad, ysgariadnbsp;Second, sek'und a. ail: n, ail, ailydd,nbsp;cynnorthwywr, pieidiwr, cefn. cefnog-wr; eiliad: vt, eilio, cynnorthwyo,nbsp;cefnogi. Second-hand, eil-law, eil-werth. Second-rate, eilfaint, eilradd.nbsp;Second-sight, rhagwelediad, eilolwg.nbsp;Second-time, eilwaith, eilchwylnbsp;Secondary, sek'un.dur.i a, ail, oV ailnbsp;radd, eilraddol, adlawiadol: n, rhag-law, ail-raddwr
Secrecy, si'kre.si n, dirgeledd, dirgelwch, dirgelrwydd, cystrin, ceiedigaethnbsp;Secret, si'kret n, cyfrinach, dirgelwch,nbsp;rhin: a, dirgel, cyfrinachol, cyfrin,nbsp;cuddiedig, cudd, rhiniol. A secretnbsp;retold, adrin. Secrets, dirgelionnbsp;Secretariship, sek'ri.tur.i.sbip n, cof-iaduraeth. [ysgrifraglaw, cofiadurnbsp;Secretary, sek'ri.tur.i n, ysgrifenydd,nbsp;Secrete, si.krit' vt, cuddio, celu, celcn,nbsp;dirgelu; dvdoli, rhidio; neillduo [iadnbsp;Secretion, si.ltri'shun n, dydoliad, rhid-Secretist, si'kret.ist n, eyfrinwr, dirgel wrnbsp;Secretitious, si.kri.tish'us a, dydoliadol,nbsp;gwahanedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfrinedd
Secretness, si'kret.nes n, dirgelrwydd, Secretory, si.kri'tur.i a, dydolaiddnbsp;Sect, sekt n, plaid, arblaid, pleidgrefyddnbsp;Sectarian, sek.t�r'i.an a, pleidgrefyddol;
n, pleidgrefyddwr [grefyddiaeth Sectarianism, sek.tc�r'i.an.izm n, pleid-Sectary, sek'tur.i, Sectator, sek.ta't�rnbsp;n, pleidgrefyddwr
Section, sek'shun n, toriad, gwahandor-iad; rhan, adran, dosbarth; adran-
DOd (�)
Sector, sek't�r n, offeryn mesuryddol Secular, sek'�.lur a, bydol, amserol,oesol;
anghvssegrol, Ileygol [Ileygiaeth Secuiarity, sek.ii.lar'i.ti n, bydoldeb,nbsp;Secularize, sek �.iur.�z vt, digyssegru,nbsp;troi at wasanaeth cyffredin [brychnbsp;Secundine, sek'un.di'n n, hemysgar; ynbsp;Secure, si.ku r' a, diangol, diogel; sicr,nbsp;hyderus, diberyglj difraw, diofal: vt,nbsp;diogelu, sierhau, carcharunbsp;Security, si.k��r'i.ti n, diogelwch, diofal-wch; sierwydd; gwystl; macD, mech-ni, meichai, meichiau, ymwystlwrnbsp;Sedan, si.dan' n, cludgadairnbsp;Sedate, sf.dat' a, tawel, llonydd, digy-nhwrf, esmwythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| wch
I Sedateness, si.dat'nes n, tawelwch, araf-jSedative. sed'a.tiv a, esmwythedigol, i ilocyddol, liinaroJ, esmwytiiaolnbsp;299
-ocr page 324-SEL path, fat, �rc, met, mS,*rine, pin, �rb, on, cfirve, cut, t'V=:too, t^k=took;
�rc; late, line, no, mute; she, zh=z azure; thin. Tins; i=:dzh. SEP
Seilander, sel'an.diir n, egwyd-grac�eii Seller, sel'ur n, gwerthwr, arwerthwrnbsp;Selvage, sei'vaj ymylwe, arawenbsp;Selves, selvz pw, np.�Selfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hafal
Semblable, sem'bla.bl a, tebvg, cytfelyb, Semblance, sem'blans n, cyffelybrwydd,nbsp;tebygrwydd, efelwch, ymrith, darym-rith, rhith, eiliw, eilun, llurwnbsp;Semblative, sem'bld.tiv a, tebygnbsp;Semi-, sem'i px, bannernbsp;Semiannular, sem.i.an'U.lur a, hanner-grwn, hannergylcnognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[moel
Semibreve, semi.briv gotanig, pen-Semicircle, 6em'i.sur.kl n, bannergyicli Semicolon, sem'i.k�.lun n, rtiagwahan-nod (;)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nertryfesur
Semidiameter, sem.i.d�.amu.tur n, han-Semiuiaphaneity, sem.i,d�.a.fa.ni'i.ti ?i, banner tryioewder [ner tryloewnbsp;SemidiapbanouSjSem.f.d�.af a.nus a,han-Semifluid, sem'i.tl�.id a, llediilolnbsp;Semilunar, sem.i.l�'n�r a, bannerlloer-aidd, hannergrwn, hannergylchognbsp;Seminal, sem'l.nal a, hadog, hadolnbsp;Seminary, sem'i.nur.i 71, badfa, magfa,nbsp;cymblanfa, atbrofa; ysgol, addyagfanbsp;Semination, sem.i.na'sbun n, hauadnbsp;Seminitic, sem.i.nifik a, hadbarolnbsp;Semiopacous, sem.i.o.pa'kus a, godywyllnbsp;Semipellucid, sem.i.pe.lii'sid a, lledloew^nbsp;Semiperspicuous, sem.i.pur.spik'ii.us a,nbsp;lledeglurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn, gogrycbyn
Semiquaver, sem'i.k\va.vur n. corgrycb-Semitone, sem'i.ton n, banner t�n Semivowel, sem'i.vuw,el n, banner llafar-iad, goladariadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wyrdd
Sempervirent, sem.pdr.v'rr'ent a, byth-Sempiternity, sem.pi.t1ir'ni.ti n, byth-olrwydd, bytbbarb^d [chwechoJ Senary, si'nur.i a, yn cynnwys chwech,nbsp;Senate, sen'at �, senedd, prifgynghor.
Senate-house, senedd-dy [henefydd Senator, sen'a.t�r n, seneddwr, benadur.nbsp;Senatorial, sen.d.toV'i.al a, seneddolnbsp;Senatorship, sea'a.tur.ship w, senedd-wriaetb
Send, send (plt; amp; pp sent) vL anfon, danfon, gyru, bebrwng, hel, b�la,nbsp;^ bebryngu. To send word, anfon atnbsp;Senescenc�, si.nes'ens n, heneiddiadnbsp;l^enescbal, sen'esh.al �, senylll^ pnf-olygydd, penorucbwyliwrnbsp;Senile, si nil a, heneiddiadolnbsp;Senility, 8i.niri.ti �, benaint, bendernbsp;Senior, si'ni.ur o, h^n, benach: n, hynaf,nbsp;hynefyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faint
Seniority, si,nuor'i.ti n, bynaiedd, ny*^�
Senna, sen'd n, dail meddygoi tramor Sennight, sen'it (seven-night) n, wytb-nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiol
Senocular, si.nok'�.l�r a, chwechllygeid-Sensation, sen.sa'shun n, syniad, ym-syniad, teimlad; cyffro, syndod Sense, sens n, synwyr, deall, rheswm;nbsp;ystyr, barn, meddwl, arwyddocad. Innbsp;one�s senses, yn ei bwyil. To lose one�snbsp;senses, gwallgofi, ammhwyllo. Common sense, synwyr naturiol, synwyrnbsp;cyffredin [wyr, diddeall; dideimiadnbsp;Senseless, sens'ies a, ynfyd, floi. disyn-Senselessness,sens'les.nes n,ynt7(irwydd,nbsp;disynwyredd, fiblineb, dideimiad-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd, tynerwcb
Sensibility, sen.si.bil'i.ti n, teimiad-Sensible, sen'si.bl a, teimladwy, tynerj deallus, call, synwyrolnbsp;Sensitive, sen�si.tiv a, teimladol; by wnbsp;Seusorium, sen.so�r'i.um n, synwyrfa,nbsp;ymdeimlla; yr ymenyddnbsp;Sensual, sen'shu.al a, anianol, cnawdolnbsp;Sensualist, sen'sh�.akist n, cnawdol-ddyn, anianddynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwvdd
Sensuality, sen.sh�.al'i.ti n, cnawdol-Sensualize, sen'sb�.al.�z vt, cnawdoli^ Sent, sentplt; amp; pp.�Send [amanolinbsp;Sentence, sen tens n, barn, dediryd,nbsp;brawd ;ymadrodd, brawdd, brawddeg:nbsp;vty barnu, dedtrydu, dytarun. Sentence of death, barn marwolaeth, coJl-farn. To sentence to death coillarnunbsp;Sentential, sen.ten'shai a, brawdnegoinbsp;Sententious, sen.teu'sbus a, byre.riog.
doetheiriog nbsp;nbsp;nbsp;[eirlogrwyda
Sententiousness, sen.teu'shus.nes n, byr-Sentient, seu'shent a, canfodol, dirnadol, byw; n, canfyddwr
Sentiment, sen'ti.ment n, tyb, barn, meddwl; mympvry; ymadrodd byr,nbsp;doethair, synwyrair
Sentimental, sen.ti.men'tal a, synwyrol, doethdybioJ, dwysgall, meddyjgar, vs-tyriol, mytyrgar
Sentinel, sen'ti.nel, Sentry, sen'tri �, gwyiiedydd, gwyliwr, gwyliadwrnbsp;Separable, sep'ur.a.bl a, dydoladwy,nbsp;ysgaradwy^ gwahanadwynbsp;Separate, sep ur.at a, gwahan, gwahauol,nbsp;neillduol, ae; arwab^: v, gwaJianu,nbsp;dydoii, neiUduo, aeoli, ysgar, esgaru;nbsp;ymwauanunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olrwydd
Separateness, sep�ur.at.nes �, gwanan-Separation, sep.n.ra'shun n, gwahaniad, dyuol ad, ysgariad; g^ahaniaetb ys-gariaeth, neiilduaeth ^ yinneiiiduaethnbsp;301
-ocr page 326-SER path, fat, �re, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tw=too, tvvk=took;
Separatist, sep'ur.a.tist w, ymwahanwr. ymaeilid�wr [math o liw gwineu Sepia, si'pi.a n, ystifflog, morgyliell;nbsp;Sepiment, sep'i.ment n, ciawddnbsp;Sept, sept n, llwyth, tylwyth, epilnbsp;Septangle, sep'tang.gl n, seithonglnbsp;Septangular, sep.tang'g�.l�r a, seith-onglognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(saith Septemary, sep'tem.ur.t a, seithol: n September, sep.tem'bur n, Medi. misnbsp;Sledi, y nawfed mis (gynt y seithfed)nbsp;Septennial, sep.ten'yal a, seithfiwyddolnbsp;Septentrion. sep.tenVi.un, Septentrional, sep.ten'tri.un.al a, gogleadolnbsp;Septentrionate, sep.ten'tri.un.at vi,nbsp;tueddu tua�r gogleddnbsp;Septfoil, sept't�il �, melyn yr eithinnbsp;Septic, sep'tik a, malliadol, braenolnbsp;Septilateral, sep.ti.lat'ur.al a, seith-ociirog, seithochrol Septuageiiary, sep.t�.aj'i.nur.i, Septua-gesimal, sep.t�.a.Jes'i.mal a, yn cyn-nwys deg a thrigain Septuagesima, sep.t�.a.jes'i.m^ ynbsp;trydydd Sul cyn y Grawys (tua 70nbsp;dydd cyn y Pasc) Septuagint, sep't�.a.jint n, cyfieithad yr Hen Destament i�r Groeg gau ynbsp;deg a thrigain Septuary, sep't�.ur.i n,wythnos; unrhy w beth cyfansoddedig o�r rhifyn saithnbsp;Septuple, sep't�.pi a, seithplygnbsp;Sepulchral, si.pul'kral a, beddrodolnbsp;Sepulchre, sep^ul.k�r �, bedd, beddrodnbsp;Sepulchre, si.pul'k�r vt, claddu, bedd-rodinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ aeth, claddiad, angladd Sepulture, sep'ul.tsh��r �, claddedig-Sequacious, sukwa'shus a, canlynol, dilynol; ystwyth, hyblygnbsp;Sequasity, si.kwas'i.ti n, ystwythdernbsp;Sequel, si'kwel �, canlyniad [rhesnbsp;Sequence, si'kwens n, treln-ganlyniad,nbsp;Sequent, si'kwent a, canlyniadolnbsp;Sequester, si.kwes't�r, Sequestrate, si-kwes'trat vt, gortodogi, rhoi mewnnbsp;Ilaw av;.ll, diarddel, neillduo, di-berchenoginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_ duad Sequestration, sek.wes.tra'shun n, neill-Sequestrator, sek'wes.tra.t�r n, gor-fodogwr nbsp;nbsp;nbsp;I lladfa, puteindy Seraglio, si.ral'y� n, tyr gwragedd, an-Seraph, ser'af Seraphim, ser'S,.fim) n, seraph, angel, archangel |_aiddnbsp;Seraphic, si.raf'ik a, seraphaidd, angyl-Seraskier, Serasquier, si.ras'ki.ur n,nbsp;cadhaenor ym mysg y Tyrciaidnbsp;Sere, si'r a, gwyw, gwywedig, sychlyd |
Serenade, ser.i.nad' w, nosgan, nosgerdd, nosgainc: v, canu nosgaincnbsp;Serene, si.rin' a, tawel, hinonaidd, di-gwmwl, teg, goleudeg,claerdeg,araul tnbsp;vt, tawelu, lloni Sereneness, si.ri'ne8, Serenity, si.ren'i-ti n, claerdegwch, tawelwch, areuledd, hinonrwydd, sirioldebnbsp;Serf, surf n, caethwas amaethyddolnbsp;Serge, s�rj n, math o frethyn teneunbsp;Sergeant, sar'jant n, is-swyddog, rhing-yll. Sergeant-at-arms, rhmgyll ynbsp;brenin. Sergeant-at-lave, cytreithiwrnbsp;uchraddol 'erlal, si�r'i.al a, rhestrol; mewnrhanail Series, si�r'i.iz n, rhes, cyfres, rhifresnbsp;Serious, si�r'i.us a, prysur, difrit, dwys,nbsp;pwysig, prudd, digeliwairnbsp;Seriousness, si�r'i.us.nes n, difrifoldeb,nbsp;difritwch, prudd-der [areitniwrnbsp;Sermocinator, s�r.mos'i.na.t�r n, coeg-Sermon, s�r'mun n, pregeth; traethawdnbsp;Sermonize, s�r'mun.�e vi, pregethu. darlithio nbsp;nbsp;nbsp;[gwacd Serosity, si.ros'i.ti ?i, dyfrllydrwydd y Serous, siVus a, meiddlyd, dyfrllydnbsp;Serpent, s�r'pent n, sarfl, neidr, gwibernbsp;Serpentine, s�r'pen.t�n a, sarflaidd;nbsp;Serpet, s�r'pet w. cawell fdolenognbsp;Serpiginous, s�r.pij'i.nus a, ymlusgolnbsp;Serpigo, sur.pi'g� n, gwreinyn, tarwden,nbsp;marchwreinyn, dwfrwreinynnbsp;Serrate, ser'at. Serrated, ser'a.teda,llil�nbsp;ddanneddog, danneddog, bylchognbsp;Serration, se.ra'shun, Serrature, ser'^nbsp;tsh�'r n, danneddiad, ar ddull Ilifnbsp;Serrous, ser'us a, danneddognbsp;Serum, siVum n, meiddwaednbsp;Servant, surVant n,gwas,gwasanaethwr,nbsp;gweinydd, gwasanaethterch, morwyD�nbsp;gwasanaethyddes, gweinyddes . ,nbsp;Serve, s�rv v, gwasanaethu, gweim�nbsp;gweinyddu, gwasio. Serving-noa-n,nbsp;heilyn, gweinydd. Time-server, dyQnbsp;anwadal. To serve one right, gwneydnbsp;yn iawn ag unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Service, s�r'vis n, gwasanaeth; had* Eye-service, Uygad-wasanaeth. Service-berries, rhafol, cyrafol. Service-tree, rhatolen, cyratolennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Serviceable, s�r'vis.S.,bl a, g�^asanaetn-gar, buddiol nbsp;nbsp;nbsp;I fh� Serviceableness, s�r'vis.l.bl.nes n, Servile,s�r'vii a, gwasaidd,caethwasaid ^ Servility, s�r.vil'i.ti, Servileness, sur-vil.nes n, gwaseidd-dra; gorwaelednbsp;Servitor, sur'vi.t�r �, heilyn, gweiuy^nbsp;302 |
Cre; late, l�ne, no, m�te; she, zh=z azure; thin. Tiiis; ] �dzh. SHA.
Servitude, surVi.t�d n, gwasanaeth; caethwasanaeth, caethiwed Sesquialteral, ses.kwi.al'tur.al a, bannernbsp;yn fwy, megys 4 a 6, 10 a 15nbsp;Session, sesh'un n, eisteddfa, eisteddfod.nbsp;Quarter sessions, brawdlys trimisol.nbsp;Petty sessions, profiys bychan, liys yrnbsp;heddgeidwaid, llys yr ynadonnbsp;Sesterce, ses'turs n, darn o arian bathnbsp;Set, set (p� amp; pp set) v, gosod, dodi,nbsp;rhoi; planu; setydlu, sicrhau, lieu;nbsp;machludo, myned dan ei gaerau, gos-twng: n, llawnrif, cydrit, cytanrit:nbsp;impyn, planigyn. To set apart ornbsp;aside, dodi o�r neilldu. To set about,nbsp;dechreu. To set forth, cyhoeddi,nbsp;mynegu, hysbysu; cychwyn. To setnbsp;in order, trefhu. To set a bone, dodinbsp;asgwrn yn ei le. To set on edge, perinbsp;deincod. To set out, cychwyn, cyrchunbsp;ailan, myned. To set to music, rhoinbsp;can i gerdd. To set right, uniawnu.nbsp;To set up, dyrchafu; dechreu crefit,nbsp;codi masnach. To set up a crynbsp;gwaeddi, codi liefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[og Setacious, si.ta'shus a, gwrychiog, blew-Seton, si'tun llifweli, ceingoreth Setose, si.t�s', Setous, si'tus a, blewognbsp;Settee, se.ti' n, cadeirfainc; math o longnbsp;Setter, set'ur 7i,planwr, gosod wr; mathnbsp;0 adargi, cyfeirgi; gwas ceisbwlnbsp;Settle, set'1 n, ysgiw, perging: v, sefydlu,nbsp;cadarnhau, sicrhau; penderfynu, peu-glymu, terfyuu; gwastatau; cytuno;nbsp;Uonyddu, tawelu; cartrefu, trigo,pres-wylio.trigiannUjgwladychu; disgyn arnbsp;Settledness, set'ld.nes sefydlogrwydcnbsp;Settlement, set'l.ment �, setydliad;nbsp;cartrefle, preswylfod; gwladychfa*nbsp;rhwymiad agweddi; gwaddodnbsp;Seven, sev'n a amp; n, saith, 7, vii.nbsp;Sevenfold, sev'n.fold a, seithblyg; ad. ar y seithted, seithwaith Seventeen, sev.n.tin' o amp; w, dau [dwy]nbsp;ar bymtheg, deg a saith, 17, xvii.nbsp;Seventeenth, sev.n.tinth'a, denied [dwy-fed] ar bymtheg, ail ar bymtheg, I7fednbsp;Seventh, sev'nth a, seitnfed, 7fednbsp;Seventhly, sev'nth.li ad, yn seithfednbsp;Seventieth, sev'n.ti.eth a, degfed a thri-gain, 70fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Ixx. Seventy, sev'n.ti n, deg a thrigain, 70 Sever, sev'iir v, gwahann, dadgyssylltu. dydoli, daduno, neillduo, tori ymaith Several, sev'ur.al amryw, amrafael.nbsp;amrai; gwaiianol, gwahanredol, neill-duol; iiawer, ami |
Severalty, sev'ur.al.ti n, dy�oliad, gwa-haniad, parthiad, dosbarthiad Severally, sev'ur.al.i ad, ar wahan, pohnbsp;un ar ei ben, yn neillduol, yn wahanolnbsp;Severance, sev'�r.ans w, gwahaniad,nbsp;dydoliad, parthiad Severe, si.vi�r' a, caled, chwerw, tost, llym, llymdost, ffyrnig, creulawn, ger-win, gerwinol, eras, hallt. A severenbsp;winter, ganaf caled Severer, sev'ur.tir n, rhanwr, gwahanwr Severer, si.viVur a, caletach, llymachnbsp;Severity, si.ver'i.ti tester, llymder,nbsp;tostedd, gerwindeb, creulondebnbsp;Sew, so V, gwn�io; pwythonbsp;Sewage, sw'Uj n, carthiad ceuffosyddnbsp;Sewer, s�'�r n, gwmwr, gwn�edydd,nbsp;gwn�adyddesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffoseli Sewer, svv'�r ceufFos, gwehynfifos, Sewer, s�'�r w, swyddog gynt yn iJyw�nbsp;yddn gwledd Sewerage, sw'ur.aj w, ceufifosyddiaeth Sewin, sii'in n, penllwyd, sewynnbsp;Sex, seks rhyw, rhywogaeth, ystlen^nbsp;ysglennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trigain oed Sexagenarian, seks.aj.i.ne�r^.an n, un. Sexagenary, seks.aj'i.nur.i a, trigainnbsp;Sexagesima, seks.S,.jes'i.ml n, yr ailnbsp;Sul cyn V Garawys (yng nghylch 60-diwrnod o flaen y Pasc) [geinioLnbsp;Sexagesimal, seks.a.ies'i.mal a, tri-Sexangular, seks.ang'gii.lur a, chweeh-ochrog.�Hexagonalnbsp;Sexennial, seks.en'yal a, chweblwyddolnbsp;Sexifid, seks'i.fid a, chwechranolnbsp;Sextain, seks'tan �, chweban, pennillnbsp;chwebraich [cylch; offeryn at fesuronbsp;Sextant, seks'tant n, chweehed rannbsp;Sexton, seks'tun �,clochydd; bedd-dor-Sextuple, seks't�.pl a, chwephlyg [wrnbsp;Sexual, sek'shii.ai a, rhywiol, ysglenolnbsp;Shab, shab vi, gwaelystrywio [gwaeleddnbsp;Shabbiness, shab'i.nes n, baweidd-dra,nbsp;Shabby,shab'i a, bawaidd,ba wlyd, gwael,nbsp;gorwael, salw, budr Shackle, shak'i n, hual, gefyn, llyfFethar t vt, huam, llyffetheirio, troedogi, ge-fynn; caethu, rhwystronbsp;Shad, shad n, gwangennbsp;Shade, shad n, cysgod; cysgodfa, gwer,nbsp;goerfa ;gwyll,gwagysbryd: vi.cysgodi,nbsp;gwasgodi; godywyllu [cysgodrwyddnbsp;Shadiness, sha'di.nes w, cysgodolrwydd,nbsp;Shadow, shad'd n, cysgod: vt, cysgodi,nbsp;gwasgodi; tywyllu; gwylied sym-mudiadau unnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ iol, disylwedd .Shadowy, shad'd,! a, cysgodoL rhith-303 |
SHR 'natb, fat, ere, met, ma-rine. pin. �rb, on, ci'rve. cut, t%v=too, tvVk=took; Siiaay, stia'di a, cysgodol, gwasgodol, cauadfrig^. A shady place, cysgodfa;nbsp;Shaft, shaft n, paladr; saeth, picell; mwndwil nbsp;nbsp;nbsp;i brethyn cedenog^ Shag, shag n, ceden, nirflew; cedenwe, Shaggy, shag'i a, cedenog, hirfiewognbsp;Shagginess, shag'i.nes n, cedenogrwyddnbsp;Shagreen, shS,.^rm' n, croen pysgodynnbsp;o ryw y morhl; croen asynnbsp;Shake, shak {pt shook, sh^k; pp shaken, sha'Kn) V, siglo, ysgwyd, ysgytio;nbsp;crynu: n, sigl, sigliad, ysgydwad, ys-gwydta; cr^n, siglnodnbsp;Shaking, sha'king n, ysgydwad, sigladnbsp;ShaJe, shal cibyn, pJisgyn ,� teneufaennbsp;Shall, shal ( pt should) v, de/, caf, cai,nbsp;caifl', amp;c.�Willnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_tenlli Shalloon, sha.lwn' n, gwlanwe teneu, Shallop, shahup n, bad ^ dau hwylbrennbsp;Shallot, shAlot n, sibolen, sibylen, mathnbsp;o wynwyn.�Shalot Shallow, shal'd n, basle, beisle, beisfan, rhydle: a, bas, beisiog; penbylaidd,nbsp;hurtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[der; penbylni Shallowness, shaV�.nes n, basedd, bas-Shalot, shd.lot' n, math o wynwyn Sham, sham a, ffugiol, gau, rhithiol: n,nbsp;twyll, fFug, ffuant, hud: v, twyllo,nbsp;f�ugio, ffuantu, rhithio [_cigyddlenbsp;Shambles, sham'blz np, cigta, cigle,nbsp;Shame, sham n, cywilydd.gwaradwydd,nbsp;gwarth. achlod; v,cywilyddio,gwarth-ruddo, gwaradwyddo [gwarthusnbsp;Shameful, sham'f^vl a, gwaradwyddus,nbsp;Shameless, sham'les a, digywilyddnbsp;Shamelessness, sham'ies.nes n, digywil-ydd-dra, haerllugrwyddnbsp;Shammy, sham'i, Shamois, shd.m�i' �,nbsp;math o atr wyllt.�Chamoisnbsp;Shamrock, sham'ruk �, meillionen deir-Shank, shangk n, coes, gomach, her,nbsp;garan, gar, esgair, coesgyn; paladrnbsp;Shanked, shangkt a, croesog, beriog.nbsp;Long-shanged, coes-hir, garan-hir.nbsp;Siender-shanked,berfain,main ei goes.nbsp;Thick-shanked, bondew, bonfrasnbsp;Shanty, shan't! n, bwthynnbsp;Shape, shap n, llun, dull, ffurf, gosgedd,nbsp;gwedd, agwedd, ystum: vt (shapen).nbsp;llunio, ffurfio, dulUo, ystumionbsp;Shapeless, shap'les a, afluniaidd, dilunnbsp;Shapliness, shap'li.nes n, gosgeldd-rwydd, gweddeidurwydd, harddlunnbsp;Shapely, shiip'li a, lluniaiddnbsp;Shapen, sha'pnpp, lluniedig.�Shapenbsp;Shard, sliara n, dernyn o briddlestr,nbsp;priddell, cragen j masgi wy |
Share, sh�r man, cyfran, dogn; swch afadr: v, rhanu, cyfranu; cyf-ranogi. Share-bone, gwerddyr. Tonbsp;go shares, cyfranoginbsp;Shark, shark n, morgi, morflaidd, deraVnbsp;m6r; rheibiwr, ysglyfiwr, trawsgip-iwr: V, rheibio, gwancionbsp;Sharp, sh^rp a, llym, miniog, awchlym,nbsp;awchus, pigog; crafF; glew; tost; sur,nbsp;chwibl, chwigws; lion, eras: v, hud-ladrata, cyfrwysdwyllo. Sharp andnbsp;flat sounds, seiiiiau eras a lleddfnbsp;Sharpen, shar'pn v, awchu, awchlymu,nbsp;hogi, minio; pigfeinio; blaenllyinunbsp;Sharper, shar'pur n, un cyfrwyslym; hudleidr nbsp;nbsp;nbsp;[surni, chwibledd Sharpness, sh3.rp'nes n, liymder, awch; Sharpset, sharp'set a, gwancusnbsp;Shaster, shas'tur, Shastras, shas'tras n,nbsp;ysgrythyrau Hindwaiddnbsp;Shatter, shat'�r v, dryllio, chwilfriwio,nbsp;darmo,yssigo. Shatter- pated, Shatterbrained, penhonc, penwan [teilchionnbsp;Shatters, shat'urs np, yfHon, briwion,nbsp;Shave, shav ( pi amp; pp shaven, sha.'vn)nbsp;V, eillio, difarfu; rhasglio, piho, go-naddu, gorasglio. Shavings, gonadd-ion, gorasglodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[barfwr Shaver, sha'vur n, eilliwr, eiliiedydd, Shaw, shd n, prysg, prysgoed, coedwignbsp;Shawl, shol n, gwarlen, gwddfgochlnbsp;Shawm, shorn n, chwythgornnbsp;She, shi pn, hi. She also, hithaunbsp;Sheaf, saii n, ysgub: vt.�Sheavenbsp;Shear, shir (pt shore, pp shorn) vt,nbsp;cneifio, gweileifio. Shear-man, cneif-iwr brethyn. Shear-steel, dur atnbsp;wneuthur offerynau awch. Shearwater, gwylan Iwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lestr Sheard, shfrd n, dernyn toredig o bridd-Shearer, shi�r'ur �, cneifiwr, gwelleifydd Shearing, shi�r'ing n, cnaif, cneifiadnbsp;Shears, shi'rz np, gwellaif, gwelleitiaanbsp;Sheatfish, shit'fish n, math o lys^^ennbsp;Sheath, shith n, gwainnbsp;Sheathe, shiXH vt, gweinio, rhoi mewnnbsp;gwain; goseilio Hongnbsp;Sheathing.shi'THing w,ambianciad llo^gnbsp;Slieathy, shi'tht a, fel gwain, gweiniognbsp;Shea-tree, shi'tri n, pren ymenynnbsp;Sheave, shiv vt, rhwymo, ysgubonbsp;Shed, shed n, lluest, penty: v (pt ccppnbsp;shed), tywallt; goilwng; colli;nbsp;hynu, dyhidlo, bwrw _ ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Sheen, shin n. llewyrch, eirianedd, ys-bian, gloewder: a, claer, dysgl�� i ysblenydd, cknaid |
304
-ocr page 329-�re; late, line, no, m�te; she, zh=z azure; thin, this; ]-=dzh. SHI
Sheritt, suer it n, skyud. Uuaer-sneriif, rbaglaw siryad, is-siryddnbsp;Shehflaity,sher'it.ai.ti. Sheriffdom,sher-if.dum n, siryddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;goleu
Sherry, sher'1 n, math o win o Yspaen, Shew, sh�, Shewn, shon.�Show, Shownnbsp;shibboietn, shib'o.leth n,arwyadair plaidnbsp;sh:eid,sbild n,tarian aesawr, rliouawr,nbsp;cadell, ysgwyii, asalar; artien; vt,nbsp;tarianu; gorthoi, amaditiynnbsp;Shilt, shilt n, dychymmyg, dyfais, ys-tryw, ymdro, esgus; crys merch,nbsp;hefys: v, newid, cyinewid; ymuaro,nbsp;glewa,ymddarbod, darparUjgochelvd;nbsp;ayteisio ffordd, tretnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waualwr
Shitter, shd tur n, giewai, hocedwr, an-Shittless, shift les a, diddarbod, difedr, difibrdd, didoraeth, annhretnusnbsp;Shilling, shil'ing n, swllt. One shillingnbsp;and eleven pence, dau ond ceiniog.nbsp;Two shillings] and nine pence, trinbsp;ond tair, tri swilt ond tair ceiniog, daunbsp;a naw. Two | shillings] and twopence, dau a owy. Ten shillings,nbsp;chweugain.�Pennynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anwaoai
SbiUishalli, shiri.shal.i a, anserydiog, Shin, shin n, crimog, gomachnbsp;Shine, shin {pt amp; pp shone) v, dys-gleirio, llewyrciiu, tywynu,goleuo; �,nbsp;gloewrier claerner, dysgieirdebnbsp;Shmess, sh�'nes n, gwyiedd.�Shynessnbsp;bhingli�, shing'gl n, peithynen; cledren,nbsp;asteli, estyllen, astelido, asteli nolit,nbsp;ysgyren, aserwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| daraa; eryri
Shingles, shing'giz np, math o grug-Shining, sh� ning, Slimy, shi^ni a, claer, dysglaer, gioew, tywynoinbsp;Ship, ship n, llong: vt, dodi roewn Hong,nbsp;liongi. Ship�s husband, pentaiwrnbsp;llong, trelnwr taliadau Jlongnbsp;Shipboard, ship'oo�rd ad, ar fwrdd llongnbsp;Shipbuilder, sbip'bil.our n, licngsaernbsp;hipmaster, shipmas.tur n, ilonglyw-ydd, cadben iiong
Shipmoney, shi|/mun.i n, llongdreth Shipping, sh p'lng n, ilongau, moriestrinbsp;Shipwreck, siiip'rek n, Longdoryliiad,nbsp;llongdoriad: vt, ilongddryllio; llwyr-ddinystrionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) iiongau
Shipwright, shipVit n, llongsaer, saer Shire, shi�r n, sir, swyddnbsp;Shirk, sh�rk vi, gocnei, dianc oddi wrthnbsp;Shirt, shurt n, crys: vt, gwisgo a chrysnbsp;Shirtless, shuri'les a, aigrys, heo grysnbsp;Shittah, siia'i. Shittim, shit'im �, mathnbsp;0 goed gwertulawrnbsp;Shive, shiv n, ysgyren, fflochennbsp;305
Sheep, snip sheep) dataa, llwon datad. Sneep-cot, bnarth defaid.nbsp;deteittj. Sneep-iold, cail, corian,nbsp;caeor. Sheep-hook, bugeilfibn. Sheep-lice, henslan. Sheep-shank, matn onbsp;g�wiwm. Sheep-snearing, amsernbsp;cneitio. Sheep-skin, croen daiad.nbsp;Sneep-walk, oefeiaiog, pordir delaia,nbsp;Uwybr detaid, firiddnbsp;Sneepish, shi'pish a, yswil, dafadaidd,nbsp;gwyiai�d, hurt [rwydd, yswildernbsp;Sheepishness, shi'pisb.nes n, gwyleidd-Sheer, shi'r a, pur, gioew, glan; hollol,nbsp;gwirj p, dianc nen IhystiO ymaith.nbsp;Sheer-grass, hesg
Sheers, shi�rz tip^ peiriant ar lun A i godi hwylbrcnau a phwysau mawrionnbsp;Sheet, snit �, lien, lien gweiy; cynfas;nbsp;hwylra�'. Sheet-anchor, prif angor.nbsp;Sheet ot paper, papynen. VVjnding-sheet, amdo, amwisg. Sheet-iron,nbsp;dalenan haiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ henliain
Sheeting, shiting n, lliain cynfasau, Sheik, shik n, ofleiriad Mahoraetaiddnbsp;Shekel, shek'el n, darn o arian luddewignbsp;gwerth tua banner coronnbsp;Sheldrake, shel'drak n, hwyad yr eithin,nbsp;hwyad Iraithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^trestltwrad
Sheit, shell n, talfainc, asteli ddal; Shell, shel n, cragen; mesglyn, plisgyn,nbsp;cib^n: p, masglo, diblisgo, gweisg�o.nbsp;Shell-fish, cragenbysg. Snail�s snell,nbsp;cornneugogwmnialwen. The shell otnbsp;a building, magwyren [draenennbsp;Sheileiagh, she.ia la n, pastwn Gwyddel �nbsp;Shelly, snei'i a, cragenog, cibog, masglo*.nbsp;Shelter, shel'tur n, gwasgod, gwasgodfa,nbsp;cysgod, achwre, giver, diddosfa, ce.t,nbsp;nawdd, noddta, ciydtan, cwdd, cwda-yn: v, cysgodi, nodJi, gwasgodinbsp;Shelterless, sbel'tur.les a, dinoodednbsp;She.tic, shei'tik, Sheity, shel'ti w, merlynnbsp;Ysgotaiodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gosod naiil ochr
Shelve, sneiv pt, Ucchweddu, llethru: vt. Shelvy, sheiVi a, beisleog, beisiog, creig-iog. Shelvy shore, creiglannbsp;Shend, shend vt, dytetha, ysbeilio;nbsp;gorchfygu, trechu
Shepherd, shep'urd n, bugail, bugeilydd, areiliwr. Shepherd�s-crook, bngeii-fion. Snepherd's-dog,bugeil-gi. Shepherd�s purse, Uysiau�r bugailnbsp;Shepherdess, shep'ur.des �, bugeiles,nbsp;areilesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwiadaida
Shepherdish, shep'�r.dish a, ougeilaidd; Shepuerdiam, snep'or.dizin bugeil-oherbet, shur'het �, surledd I iaetnnbsp;20
-ocr page 330-SHO �Sth, ^^t, ere, met, ma-rine, pin, �rb. on, o�rve, cut, t\vz=too, t^k=took;
aotinraff, disynwyr. In short, yn fyr, mewn byr eiriau. To be short of, bodnbsp;inewn eisieu. To fall short of, methunbsp;a. Tos op short, arosynddisymmwthnbsp;Shortly, short'ii ad. yn fyr. ar fyr, toe,nbsp;yn �dioed, yn union, yn chwapnbsp;Shortness, sh6rt nes n, byrder, byrdra.
Shortness of breath, diffyg anadl Shot, shot n, ergyd; gwnbelen; gwn-rawn; ergydiad; eyfrif, cyfrifiadr a,nbsp;symmudliw: ptamp;pp.�Shoot. Shot-free, heb dalu, yn ddigost. Shot silk,nbsp;sidan symmudliw
Shotten, shot'n'a, wedi bwrw ei rawn, dirawn; dadgymmaledignbsp;Shough, shok n, math o gi hirflewognbsp;Should, shvVd p^.�Shall. I should, thounbsp;shouldst, he should, amp;c., dylwn, dylit,nbsp;dylai, dylem, dylech, dylent. If Inbsp;should go, Should I go, pe elwn. If Inbsp;should go (it I should be permittednbsp;to go), pe cawn fyned, I should havenbsp;gone, dylaswn fynod. Lest he shouldnbsp;say, rhag iddo ddyweUyd, rhag dy-wedyd o hono. 1 had [should have3nbsp;fainted, if I had not believed, aiflyg-iaswn pe na chredaswn.�Wouldnbsp;Shoulder, sh�l dur n, ysgwydd, palfais,nbsp;ysgwyddog, ysbawd; vt, ysgwyddo,nbsp;gorysgwyddo; attegu; dal neu wthionbsp;amp;�r ysgwydd; hergydio. Shoulder-belt ysgwydd wregys. Shoulder- biade,nbsp;palfais, gwaell ysgwydd, craleli yr ysgwydd. Shoulder-clapper, ceisbwl.nbsp;Shoulder-knot, ysgwydd addum.nbsp;Shoulder-slip, dadgymmaliad yr ysgwydd.
Shout, shUwiin, bloedd, gwaedd. llefaio, banllef, dolef, crochlef: v, bloeddio,nbsp;gwaeddi, dolefain. crochlefaiunbsp;Shove, ahuv v, gwthio, hergyaio:
gwth, ysgwd, hergwd, hyrddawd , Shovel, shuv�l n, rhaw: vt, rhawio,nbsp;rhofionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Dig. math o aderya
Shoveller, shuVl.ur n, rnawiwr; y Shovelful, shuvH.f^i n, rhawaidnbsp;Show, sho (pp shown) �, dangos, ar-ddangos; dadgan, mynegu, profi; hyquot;nbsp;�orddi: �, golwg, golyglad; danep^quot;nbsp;iad, arddangosiad; dull, rhith, IhW.nbsp;Show-bread, bara gosod, bara daogo��nbsp;To show off, rhodresunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,,
Shower, shuw^ur n, cawod, cawad, cafo Vf cawodi, bwrw cawodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Shower, sh�'�r �, dangoswr Showery, shuw'iir.i a, cawodog,nbsp;IShown, shon po.��Show
Shiver siiiv'�r w, asgri, chwerlan dro delitddarn, ysg^rionyn. yfflyn: vnbsp;crynu, achrethu; ffloclienu, delltio,nbsp;ysgyrioni, tori yn yfflonnbsp;Shivering, shiv'�r.ing n, dellteniad;nbsp;cryndod, achreth
Shivery, shiv'ur.i o, breulyd, hydor, delltenol, anghryno
Shoal, sh�l n, haig, morhaig, haflug Iluaws; basle, beisie, beisla, rliydle:nbsp;a, bas, beisiol: vi, oasSu, beisio; heigionbsp;Shoaliness, sh�'li.nesw, beistaogrwyddnbsp;Shoaliy, sn�'li a, beisieog, beistaolnbsp;Shock, shok n, siglergyd sigiad, ergyd.nbsp;cylergyd, ysgytiad; cogwrn, ystwc:nbsp;vt, brawychu; ysgwyd; cywilyddionbsp;Shocking, shok'ing a, echryslawn, ar-swydus, erchyll, ecnrydusnbsp;Shoe, sh^ n, esgid, archen, pedol:
( amp; pp shod, shod), archenu, pedoli. S�oe- boy,Shoe-bIack glanhawr esgid-iau. Shoe-horn, Shoeing-horn, cornnbsp;esgidiau. Shoe-last, gweddyg, troed-bren. Shoe-string, Shoe-tie, Uinynnbsp;esgid. To shoe a horse, pedoii ceffylnbsp;Shoemaker, sh^V'ma.k�rn, crydd, esgid-iwr, archenwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Shoemaking, shvv'ma.king n, cryddan-Shog, sliog w, cyd-darawiad, ysgydwad:
V, siglo; mvned ymaith Shone, shon pi amp; pp.�Sninenbsp;Shook, sh^k^^.�Shakenbsp;Shoot, shwt n, biaguryn. imp, impyn,nbsp;ysbrigyn, eginyn: v (pt amp; pp shot),nbsp;blaguro,bIaendarddu,tori allaD,tardaanbsp;allan,egino; saethu, ergydio, cyflegru.nbsp;To shoot up, tyfu, codi i fynynbsp;Shooter, shw'tur n, saethydd, ergydiwrtnbsp;boilt donbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fa, siop
Shop, shop n, masnachdy, sylldy, mael-Shopboard, sbop'b�Td bwrdd gweithio Shopkeeper, shop'ki.pdr n, masnachwr,nbsp;maelwr, maelfawr, siopwrnbsp;Shoplifter, Bhop'iif.tlir �, ysbeilyddnbsp;masnachdainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ maelyn
Shopman, shop'man n, masnachwas, Shore, shor n, gian y m�r, traeth, tywyn;nbsp;atteg, annelbost: vt, attegu, gosod at-tegion; pt.�Shearnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ tra eang
Shoreless, shoV'ies a, didraeth, dilan, Snorling, s��r'ling n, croen dalad gnait,nbsp;Shorn, sh��rn pp.�Shear [cneifgroennbsp;Short, short a, byr, ber, cwta, bychan;nbsp;hydor. Short-hand, Haw fer, byr-ysgrit. Short-lived,byrhoedlog. Shortsighted. byr ei olwg; annoeth. Short-winded, byranadiog. Short-witted,
306
-ocr page 331-�rc; late. line, no, mute; she, zh=rz Sz�re; thin, this; j=dzh. SID Showy, sho'idamrosiadus [ysffvthriad Shra^ shrag vt, brigdori, ysgythruj n, Shrank, shrangkpt.�Shrinknbsp;Shred, shred n, Harp, llerpyn, carp,nbsp;cinyn, difyn, demyn, ciniechyn: vtnbsp;(pi amp; pp\ cinynio, manddamionbsp;Shrew, shrw n, cecren, cecres j math cnbsp;lygoden, llygoden goch, llyg, chwistlnbsp;Shrewd, sbrwd a, cyfrwys, fieJ, hen^all,nbsp;dwfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[calldra Shrewdness, shrwd'nes rt, cyfrwysdra, Shrewish, shrw^ish a, cecrus, croes, an-ynadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddigrwydd, croesineb Shrewishness, shrw'ish.nes n, anni-Shriek, shrik �, ysgrech, crochlais, crochwaedd, ysgri, crech, cryglais: vi,nbsp;crechian, crochieisio, ysgrechainnbsp;Shrieval, shriVal lt;7, siryddolnbsp;Shrievalty, shri'val.ti n, siryddiaethnbsp;Shrift, shrift n, clustgyffesnbsp;Shrike, shr�k n, aderyn o�r enwnbsp;Shrill, shril a, liym, main, uchelseiniol,nbsp;meinlaisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meinliymedd Shrillness, shril'nes n, uchelseinedd, Shrimp, shrimp n, bardysen, berdasnbsp;Shrine, shri'n n, creirta, creirgellnbsp;Shrink, shringk( ni shrunk amp; shrank, ppnbsp;shrunk amp; shrunken) igt;, crebachu, swo-achu, ym^ryuoi, tynu yu ol, cilio,nbsp;lleihan telcu, tyrfu, treionbsp;Shrite, shr�t n, tresglen, bronfraithnbsp;Shrive, shr�iv (pt shrove) r, gwrandonbsp;cyffes; cyffesu Shrivel, shriVl v, crychu, crebachn Shriver, shr�'vur �, gwrandawr cyffesnbsp;Shroud, shruwd n, amdo, amwisg,nbsp;gorchudd; hwylraff; attegion hwyl-bren Hong: 9, amdoi, gwasgodinbsp;Shrove, shrov pt.�Shrive. Shrove-Tuesday, Skrove-tide, gwyl y gyffes,nbsp;Mawrth Ynyd Shrub, shrub n, prysgen, prys^oeden, gwydden, manwydden, brysgwyddenjnbsp;math 0 ddiod gymmysgedignbsp;Shrubbery, shrub'uri �, prysglwyn,nbsp;prysgle, gwyddfa Shrubby,shruui a,prysglog,man wyddog Shrug, shrug 9, codi, crebachu, codi yrnbsp;ysgwyddau: �, codiad ysgwyddaunbsp;Shrunk, shrungk pt amp; pp.�Shrinknbsp;Shrunken, shrung'ka pp.�Shrinknbsp;Shudder, shud'ur w, crynu, dychrynu,nbsp;echrydu: n, crynfa, echrydiadnbsp;Shuffle, shufl 9, cyfrwysdroi, cecruso,nbsp;angbywiro; rhithlrwsio; cbwareunbsp;ffon auwybi:: n,rhith-esgus, cyfrwys-gast. Shuffle-cap, math 0 chwareu |
Shuffler, shuflur n, hocedwr, twyllwr Shuffling, shuffling hocedwaith ffug-Shun, shun 9, gochel, cochelvd [waithnbsp;Shunless, shun'les a, anocheladwynbsp;Shunt, shunt 9, symmud o�r naiU reil-ffordd i�r Hall Shut, shut {pt amp; pp shut) t�, cau: a, caead, cau, caued, cauedig. To shutnbsp;in, cau i inewn, argaunbsp;Shutter, shut'ur n, cauad, gwerchyrnbsp;Shuttle, shut'1 n, ewennol gwevddnbsp;Shuttlecock, shut'l.kok n, ehedgorcnbsp;Shy, sh� a, gwagelog, anghyfeillgar,nbsp;gocheigar; gwylaidd, gwyledog,gwyl,nbsp;cywilyddgar, yswil, anhyf, ymgelgarjnbsp;osgoilyd: vi, osgoi Shyly, shYli ad, yn wylaidd, yn yswil Shyne.s3, sn� nes n, gochelgarwch, ys-wildod. tawedogrwydd, cywilyddgar-wch, gwyledd, gwyldernbsp;Sib, sib a, yn geraint o waednbsp;Sibilant, sib'i.lant a, chwithrwdol, s�oi,nbsp;chwifflol: �, cydsain s�ol [iad, siadnbsp;Sibilation, sib'i.la'shun n, chwythleis-Sibyl, sib'il n. dewinesnbsp;Siccate, sik'at svchu, sychiadu [iantnbsp;Siccation, si.ka'shun n, sycbiad, sych-Siccative, siic'a.tiv a, sycholnbsp;Sicchasia. 8i.k'a'sh^ n, aiar, alariadnbsp;Siccity, sik'skti n, sychdernbsp;Sice, 8�Z n, y rhif chwech ar ffristiaunbsp;Sick, sik a, ciaf, sal, anhwylus, llesg.nbsp;SiCk-brained, ammhwynog. Moon-sick, lloerig. Tbeught-sick, myfyr-glaf. To fall sick, clefychunbsp;Sicken, sik'n 9, clefychu, ciafunbsp;Sickish, sikhsh a, clafaidd, liedglafnbsp;Sickle, sik'i n, crymannbsp;Sickliness, sik'ii.nes n, anhwyldeb,nbsp;ciefyd, clwyhant, dolur, saldranbsp;Sickly, sik'li a, ciafus, clwytus, clafaidd,nbsp;afiach, liedglaf,cleiyca, cletychlyd, anhwylus,salaidd. To be sickiVjCleiyciaunbsp;Sickness, sik'nes n, afiecbyd, ciefyd,nbsp;haint, dolur, saldra. Sickness ot thenbsp;stomach, cyliawst Side, s�d n, ochr, ystlys; tu, plaid; ymyi: 9, ochri, pleidio, bod o du.nbsp;Side-face, ystJyswyneb. Side-saddle,nbsp;cyfrwy untuog, cytrwy benyw. Onnbsp;one side, o�r neilldu. Side ot a bed,nbsp;erchwyn gwely. Side ot a leaf tunbsp;dalen. The other side ot the river,nbsp;yr ochr draw (tu draw) I�r aton.nbsp;The river side, glan yr alonnbsp;S deooard, s�u'oo�rd n, ystiyslwrddnbsp;Sideling, s�a^iiog a, ystiysgamnbsp;307 |
SIM path, fat, ere, met, ma-rine, pin. �rh, on cflrve, ent, t\v'=t(W, t\Vk=tnok;
Sideral, sid'ur.al, Sidereal, si.di'r'i.ai, Sideran, sid'nr.an a, serol, yn ol y sernbsp;Siderated, sid'ur.a.ted a, deifiedignbsp;Sideration, sid.n.ra'shun n, tan iddwfnbsp;Siderite, sid'ur.�t n, ehedtaennbsp;Siderography, 8id.u.rog'rd.fi n, cerfiadnbsp;ar ddurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_warchftidwaa Sidesman, s�dz'man n, yst�vswr. is-Sideways, s�d'waz, Sidewise, s�d'w�z ad yn gytarystiys, gerfydd ei ochr neunbsp;ystlysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I wynt Sidewind,s�dVind n, ystlyswynt, asgelJ-Sidie, s�'di vi, cerdded yn wysg ei ochr Siege, si] ra, gwarchaenbsp;Siesta, si.es'ta ra, prydnawn-gwsgnbsp;Sieve, sivn,gogr, gwagr; hesgyn, rhid-yll. Sieve-maker, gogrwr, gwagrwr.nbsp;gwegryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwilio Sift, silt vt, gogrynu, nithio, gwegrynu; Sifter, sif't�rn,marchridyli; gogrynwrnbsp;Sigh, s� ra, ochenaid, nchenaid, ebweh; vi, ocheneidio, ncheneidio, ochain Sight, s�t ra, golwg.gweledjtrem; gwel-ediad.edrychiadi sylw,drych. Quick-sighted. sharp-sighted, llygadgrafi.nbsp;Second-sight, iledrith-olwg. Shortsighted, byr ei oiwg; anghraffnbsp;Signtless, siVles a, diolwg, dall tywylinbsp;Sig�tliness, siVli.nes ra, goiygusrwydd. narddweh nbsp;nbsp;nbsp;[hardd Sigiitly, s�t'li rt, golygus, gweddus, teg, Sigil, sij'il ra, sel, inselnbsp;Sign, sin ra, nod, arwydd, arwyddnod,nbsp;arnol, argoel; amnaid, awgrym; v,nbsp;arwyddnodi, nodi, Uawnodi. Signpost, arwydd bost Signal, sig nal ra, arwydd, awgrym, ar-wyddnodj a,hvnod,nodol,rhyfedd:fgt; arwyddo, rhybnddionbsp;Signaitze, sig'naLIz vt, hynod!, enwoginbsp;Signalman, sig'nal.man n, arwyddwrnbsp;Siguation, sig.na'shun n. arwyddnouiadnbsp;Signatory, 8ig'na.tari �, nodol, perth-ynol 1 sel Signature, sig'n^l.tshiir ra, arwyddnod, enWjinarCjllaw wrth ysgrifen, liawnou.nbsp;rhestmod j arwyddnod argra�ydd arnbsp;odreu tudalen (fel 20 ar tudaien 305)nbsp;Signet, sig'net ra, sel, insel; selfodrwynbsp;Significance, sig.mf'i.kans, Signl�cancv,nbsp;sig.nif i.kan.8i ra, ystyr, arwyddoc^d;nbsp;pwys, pwysigrwyddnbsp;Significant, sig.nif'i.kant a, arwyddo-caol, arddango3ol; pwvsfawr, pwysig;nbsp;sylweddlawn, cynnwvstawrnbsp;Signification, sig.nif.i.ka'snun n ar-wyddoc4d, arwyddiad, ystyr, meddwl |
Significative, sig.nifi.ka.tiv, Significa-tory, sig.nifi.ka fur.i a, mynegol, ar-wyddedigol arvyddocaol Signify, sig'ni.f� j�, arwyddo, arwydd-ocau; hvsbysu, r lynegu, dangos, llesaunbsp;Silence, s�'iens ra, taw, gosteg, dystaw-rwydd; tawedogrwy�djtawe.wch: vt,nbsp;gostegu, dystewi, lawelu: t, gosteg Inbsp;dystawrwydd t To proclaim silence,nbsp;gostegu. To put one to silence, rhoinbsp;taw ar un [mud, disiarad; mudnbsp;Silent, si'lent a, dystaw, tawedog, ter-Silesia, s�.li'sha w, Ilian garw teneunbsp;Silex, s�ieks ra, cailestr, cei*t, careg dan.nbsp;Silicily, si.lis i.f� v, caregu, cailestrunbsp;Silicious, si.lish'us a, caliestraiddnbsp;Siiiquose, sil.i.kw�s', Siiiquous, sil'i-kwus a, plisgog, cibognbsp;Silk, silk n, sidan. Silk-mercer, sidan-ydd. Silk-mercery, sidanau. Silk-weaver,sidanweyad. Silk-worm, pry�rnbsp;sidan, sidanbrvf. Baw-silk, eurlinnbsp;Silken, sii'kn a, sidunog, o sidannbsp;Silky, sirki a, sidauaidd* To makenbsp;silkv, sidanu Sill, sil ra, trothwy, corbel, careg ffenestr Sillabub, sira.bu� n, ewyngaws, ewya-eaul. surgaul Silliness, sil'hnes n, ffoledd, ynfydrwydd, gwiriondeo, ffolineb Silly, siH a. ffol, gwirion, ansynwvrol, I)euwan, aiighall, ynfyd. A silly fel-ow, ynfyd-ddyn, gwinonyn. A silly female, fiolen, gwirionennbsp;Silt, silt n, gwaelodion afonnbsp;Silures, s�.lu rz' np, pobl Gwent a Morgan wg a�r ardaloedd cymesol, yr Essyil-Silvan, sll'vana, coedo,-^, gwyddelig [wyrnbsp;Silver, silVur ra, arian: ri, arianu.nbsp;Siiver-coloured, ariantliw. Si-yer-mine, ar.anglawdd. Silver-smith,nbsp;ar anof, gof arian. A si ver hue,nbsp;arianellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arianlliw Silvery, sil'vur.i a, arianaidd, arianaid, Simar, si.mar* ra, ysgin, gwisg rydd.nbsp;Sim:a, sim'ya ra, math o epanbsp;Similar, sim i.lur a tebvg, cyffelyb, cy-nhebyg, nafal, cytiafal, unfath, cy-fath, unwedd. Similar to, malnbsp;Similarity, sim.i.lar'i.ti n, cyffely^nbsp;rwydd, tebvgoirwydJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Simile, sim'i.li n. cyfielybiaeth, cymhar-Similitude, 8i.miri,tlid w, cviielybiaeth, cyfieiybiad, dam;neg; cyffei/biwvddnbsp;S.mmer, s m'Cir ci, iiedferwi, sician,nbsp;goferwi, I'-yoirtn iUnbsp;Siiuael, sun�nel ra, chiviogennbsp;308 |
�r�*; ]Ht�, l�n� nS, Tnrt�; sh#? zli^z a:^�r�: th�n. this; )=:dzh. SIR
Simotiiac, si.iii�'ni.ak, Simonist, s m^tin� ist rt, cjssegjfasiiaciiwr. cyssegt;irbryD-ydd, cyssegrwerthwr, Simoniadnbsp;Simoniacal, siin.�.ui'a.kal a. cvsseg'rfas-nac�oinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Simooiaeth Siinony, sim'nn.i cysseiTtasnacli, iSimoo n, si.mvVm', Simoon, si.mv\n' n,nbsp;gwynt poeth y i)wyrainnbsp;Sitnous, s�'mus a, gwastad-drwynnbsp;Simper, sim pur � cilwen, glaswennbsp;glasckwerthin: vi, c�wenu, Lonwenunbsp;Simperer, s;m'pur.ur �, glaswenwr, cil-wenwr, ffugwenwr Simple, sim'pi a, syml seml'); di-adUurn; diciymmvsgjUnigoi; gwirion, aimicheilgar, angnall. vnfyd; n, Dys-ieuyu meddyginiaethol; vi, casgiunbsp;liysiau. A simp*e fellow, symlyn,nbsp;Simple-mindeaness, symledd meddwlnbsp;Simpleness, sim pl.ues n, symledd; di-gymmysgeddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[n, ilysieuydd Simpler, sim''piiir. Simplist, sim pust Simpleton, sim'pl.tun n, symlyn, drelnbsp;Simplicity,sim.piis i.tin,symjedd, syml-der, symlrwynd; diniweidrwydd;nbsp;gwirioudeb angliallinebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad' SimpUtication,sim.pli.fi.ka^shan n,syml-Simplify, sim pli.f� vt^ symiio, symlu; gwneyd yn hawddach Simpiy. sim'pli ad, yn syml; yn unignbsp;Simulate, sim'�.liit vt, tiugio, ftiiantu,nbsp;gwaghoni, rhagrithio [edrith, rhagritnnbsp;Simulation, sim.�jii'shun n, ffugiad,nbsp;Simultaneous, sim.ul.ta'ni.us o, cyd-weit�redol, cydarunwaithnbsp;Sin, sin n, peen, pechod, bai, trosed.l,nbsp;camwedd, gwyd, deddfdoriad: vt,nbsp;pechu, troseddu, camweddu. Sin-offering, pechaberth, pechoffrwm.nbsp;Original sm, peenod Adda, cynbechod,nbsp;pechod gwreiddiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tardd Sinapism, sin'a.pizm n, sugaethan mws-Since, sins pr, gan, yn gymmamt er, er nan: ad, gwedi hyny, Not longnbsp;since, yn dniweddarnbsp;Sincere, 8iD.siY a, gwir, cywir, diffuant,nbsp;gonest, ciau, diragrith, didwyll, pur,nbsp;dilwgr, digymmysg [ragrithrwydanbsp;Sincerity, sm.ser'i.ti n, cywirdeb, di-Sinciput, sin'si.put n, rhan flaenat y pennbsp;Sindon, sin'dun n, amdwyg o lialn mainnbsp;Sine, s�n n, math o linell fesurol, saethnbsp;Sine-, Sm- px, heb, di-Sinecure, s� ni.^�r n, swydd segur,nbsp;segurswydd, bywoliaeth ddiwaithnbsp;Sinew, si�'� n, gaw, gewyn, cyhyrnbsp;Sinewy, sin'�i a, cryf, gewyuog |
S ntul sin'f�Pi^i a, pechadurus ( rwydd Sinfu.neigt;s, sin'lvyl.nes n, pechudurus-Sing, sing {pt sang, pp sung) v, canu,nbsp;catniu, perleisio. Singing, singling,nbsp;yn canu; can iad Singe, sinj vt, deifio, golosgi. Singeing, sia�'ing, yn deifio; oeitiadnbsp;S nger, sing'ur n, canwr, cantor, can-iedydd, cethlydd, cerddornbsp;Singer, sin'^ur n, de.tiwr, deifiedyddnbsp;Single, sing'gl a, syml, sengl, uaig,nbsp;unigol, gweddw; neillduol: vtj dewis,nbsp;pigo. Single-handed, digynnorthwy.nbsp;Single-hearted, Single-minded, di-dwyil. Single-stick, tion, llachbren.nbsp;A single hair, blewyn, gwelltyn, Anbsp;single person, un gweddw, un am-mhnod. To single out, neillduo onbsp;fysg ereill, pigo i maesnbsp;Singleness, sing'gl.nes n, symledd, S3rml-rwy�d, sengieod Singular, sing'g�.l�r a, unigol, nnig, od, hynod,neiliduoi,digymhar,digyffeiybnbsp;Singularity, sing.g�.iar'i.ti n, neilidnol-rwydd, unigolder, unigolrwydd, hy-nodrwydd, odrwydd; mympwTnbsp;SmgUit, sing'gult n, ochenaid, eowchnbsp;Sinister, sin'is.tur n, aswy, chwith,nbsp;chwithig: a, gau, annheg, gwrtngasnbsp;Sinistrous, si.nis'trus a, cyndyn, gwrth-nysig, cildyn, chwithignbsp;Sink, singk ( pt sank, pp sunkj r,soddi,nbsp;su�do; treio, Leihau; ymollwng: �,nbsp;ceubwii, ysgarthffos, sugndw�. Sinkhole, ysgartndwli, ysgarthianbsp;Sinless, sinles a, dioechod, anhybechnbsp;Siniessness, siQ'les.nes n, uibechodrwyddnbsp;Sinner, sin'dr n, pec�adur, troseddwrnbsp;Sinoper, sin'�.pur, Sinople, sin'�.pl n,nbsp;math o laen gwerthfawrnbsp;Sinuate, sm'�.at vi, dolenu, dolystumionbsp;SlnuatioD, sia.�.a shun n, doieniad,nbsp;ystumiad, dolystumiadnbsp;Sinuous, sin^�,us a, ooleiiog, ystumognbsp;Sinus, si'nus n, agonadj ceudwUnbsp;Sip, sip vt, ilymeidio, Uymeitians n,nbsp;Ilyraaid, llymeityn Siohilis, sifi.lis n, y frech fawr, y irech Siphoii, s�lun n, pibell ddyspyadu, ar-ioesbib^ dwsei Sipper, sip'dr �, ilymeitiwr, Ilymeltai Sippet, sip'et n, tameidyn, sopynnbsp;Sir, sur n, syr, meistrnbsp;Sire, sfr n, tad, tadwys, rhiantnbsp;Siren, siTr'ea n, morforwyn; hudoles: a,nbsp;nudol, denol Siriasis, si j�'ajsis n, ennynfa yr y meny dd 309 |
SLA path, fat, �r�, met, ma-rine, pin, orb, on, c�rv�. cut, tvVsztoo, til^k=took;
Sirius, sir i.us n, seren y ci Sirloin. siVi�in n, ilwyn eidionnbsp;Sirname, sur nam �, cvfenw.�Surnamenbsp;Sirocco, si.rok'� ti. poetUwyut de-ddwy-reiniol Svria a Sisiiinbsp;Sirrah, sur'^ n, syr, syrenbsp;Simp, sur'up n, sudd melus.�Syrupnbsp;Sister, sis tur �, chwaer, cliwiawr. Step-sister Ilysciiwaer, hanner chwaer Sisterhood, sis't�r.hVrd �, chwaeroliaethnbsp;Sisterly, sis'tiir.li a, chwaerol, chwioroinbsp;Sit, s\t{ptBcpp sat) vi, eistedd, seddu. To sit up, eistedd i fyny j gwylied Site, s�t n, sety�fa, safiad, safienbsp;Sith, sit� c, i^an, er, er pan, gan hynynbsp;Sitiology, s�.ti.Oi'�.ji �, traethawd arnbsp;fwydydd, bwyd-draethnbsp;Sitting, sit'ing w, eisteddiad, eisteddfodnbsp;Situate, sit'�.at, Situated, sit'�.a.tednbsp;a, yn sefyll; yn gorwedd; yn aros^nbsp;cyn�edig [sefyllfan, safle; cyflwrnbsp;Situation, sit.�.a'shun �, lie; setyllla,nbsp;Six, siks a amp; n, chwech, 6, vi. At sixesnbsp;and sevens, yn blith drapulithnbsp;Sixtoi�, siks'f�id a, chwethro,chwephlygnbsp;Sixpence, siks'pens n, chwecheiniog, 6c.nbsp;Sixteen,siks.tin'tt amp; w, un ar bymtheg, 16nbsp;Sixteentu siks.tinth a.unfed ar bymlhegnbsp;Sixtieth, siks'ti.etn a, trigeinted, �Ofednbsp;S.xtb, siksth a, chwec�ed, chwechtednbsp;Sixty, siks ti a amp; u, trigain, 60, ix�nbsp;Sizable, s�'za.bl a, gweodol o laintnbsp;Size, siz n, maint, maintioli; gludnbsp;Sizer, s�z�r w, is-efrydydd ym mhrif-ysgol Caergrawntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( gwydn Sizy, s�'zi a, gludiog, lledsytha^dd, Skate, shat vf, llithrwadnu, liitbr-redeg: n, llithrwaun; morgath, rhaien Skean,8kin n,cleddyf byr, bidog; cylleiinbsp;Skegger, Sieg'�r n, eogyn, gahawnbsp;Skein, skan n, cenglyn, deisynnbsp;Skeleton, skel e.tun n. ysgerbwd, ysgr�dnbsp;Skeilum, skel'um w, dyhiryn, adyanbsp;Skep, skep n, caweJ, ydiestrnbsp;Sketen, sketsh n, cyniiun, braslun, bras-iinelliaa: cynddelwi; brasddarluiiionbsp;Skew, sk� cui, ar draws: vt^ trawsdreuiionbsp;Skewer, sk�'ur n. gwaei., pwyniad: v/,nbsp;gwaeiiu, gweillio, pwynionbsp;Skiff, skif n, ceuoai, cweh, badlongnbsp;Skihui, skil'ti^l a, medrus, cyiarwydd,nbsp;hy.edr, cywraint, celtyddgar, deaJlusnbsp;Skiifalness,skirfi^i.nes �,medrusrwyd�,nbsp;hyledredJ, cywreinrwyddnbsp;Skill, skil n, medr, cvmineor, cywreindebnbsp;Skiiled, skil'l a, cyfarwydd, medrusnbsp;Skillet, skn'et n, calioryn, peu'yu, posned |
Skim, skim �, d-hiifenu; diewynu; pigo�r goreu; ysgafn redeg dros. Skim-milk. llaeth dihufen. Sk^mming-disb,nbsp;ilestr at ddihufeim, ffiol deneanbsp;Sk'mmer,skim'�r n, hufeuai; morwennolnbsp;Skin, skin w, croen; ton, tonen: tgt;,nbsp;digroeni, blingo; croeni. Skin-flint,nbsp;cybydd. Scarf-skin, y croen uchaf,nbsp;Ttiick-skinned, garw, tewgroennbsp;Skink, skingk n, diod, potes; vi, diodinbsp;Skinker, sking'k�r n, truliiad, hedynnbsp;Skinner, skin �r n, crwynwr; blingwrnbsp;Skinny, skin'i a, croenllyd; teneunbsp;Skip, skip Ui, llamsach, liemain, neidio,nbsp;cryclineidio; rhipio: n, Ham, naid,nbsp;crychnaid, llamsach; Hamwesvn,nbsp;gwastrodyn. Skip-jack,conach. Skip-kennel, gwas troed, rhedegwasnbsp;Skipper, skip'�r n, liamidydd; morwr,nbsp;meistr masnachlong fechan; y cornbignbsp;Ileiaf, mornodwydd Skirmish, sk�r'mish n, ysgarmes, ym-laddiad: tgt;i, yingiprys, ymgarmesu, Skirr, sk�r v, firystio, brysio [goymladdnbsp;Skirret, skir'et n, panas y dwfr [ylunbsp;Skirt, sk�rt�, godre, cwr, ymyl: vt^ ym-Skit, skit n, anllades; cyfrwysgast; gogah nbsp;nbsp;nbsp;[us; chwareugar Skittish, skit'ish a, nwyfns.anllad; ofn-Skittles, skit'lz np, cliwareu naw nod-wydd, ceiiys [at rwymo ilyfrau Skiver, sk�'v�r n, croen dafad teneunbsp;Skreen, skrin n, cysgodlen, ysgrin; marchridyll: nbsp;nbsp;nbsp;rhidyllio; amd�iffyn Skull, skul Uy penglog, siol, lad, dol. Skuli-cap, iadgap, paeiedl Thick-skulled, pendew, hurtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Skunk, skungk n math o wend Americ-Sxy, sk� n, wybren, wybr, awyr; banwel. Sky-coloured, o liw yr awyr, asur,nbsp;goleuias. Sky-dyed, awyr-iiwiog,nbsp;Jiiw yr wybr. Sky-lark, uohedydd,nbsp;ehedy�d, meilierydd, Sky - light,nbsp;ffenestr to, nenwawl, nea �enestr.nbsp;Sky-high, tra uchel. Sky-rocxet, tanbelen. Blue sky, awyr ias, asur Skyey, sk�'i, Skyish, sk�'isU a, awyroi, wybrenoi; go^iculas, asurnbsp;Slab, slab n. �een, cynasteil [boennbsp;Slabber, slaQ'�r v, soegi; gUfoerio, yffl*nbsp;Slabby, siab i a, gwl^ btudr, gwlyblithnginbsp;llithng; tomlyd, swga, soeglydnbsp;Slack, Slak a, liaes, yslac, rhydd; cs-geulus: n. glo man: v.�Slackennbsp;Slacken, slak'n v, yslaCiO, llacio, liaesu,nbsp;toll, diofaihau [rwyud, esgeuiusdra Slac�ness, siak'nes n, llaesder, yslac-310 |
�re; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, thIs; ]=dzh. SLl Slag, slas n, llosgsorod, sinidr, sindw Slain, slan pp.�Slay Slake, slak r, rslecio.toddi, tawddwlychunbsp;Slander, slan'd�r n, athrod, absen, eniiib,nbsp;hort, drw^g absent vt^ athrodi, absenu,nbsp;enUibio, cabin, hortio, gwaradwyddo,nbsp;goganu, difr�o [llibiwr, gosjanwrnbsp;Slanderer, slan'uur.�r n, athrodwr. en-Slandering, sian'dur.tng n, athrodiad,nbsp;enllibiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[athrodus, cableddus Slanderous, slan'�ar.us a, enliibus, Slang, slang n, darn o dir, llaiu; iaithnbsp;isei a gwael, iaith fympwyolnbsp;Slant, slant, Slanting, slan'ting a, arnbsp;osgo, ar ogwydd, osgoawl; llethrognbsp;Slant, slant v. gwyro, agwyro; osgoinbsp;liechweddu, llethrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| palfodi Slap, slap �, yslap, palfod: vt. yslapio Slapdash, slap.dasV vt, brithiiwio, arlt;-liwio; ad. ar ergyd, yn ddisymmwthnbsp;Slash, slash n, hac, archoll, ffosawd,nbsp;ffrewylliad, fflangelliad; carai: vt,nbsp;dyfnhacio, ffrewyllio, fflangellunbsp;Slate, slat n, llech, elech, tolech; ysgrif-lech: tl, toi a Uechau, llechdoinbsp;Slater, sla'tnr n, t�wr, liechd�wrnbsp;Slattern, slat'umnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yslebren, hafnai, budro^en, hafr, soegen Slaughter, sl�'t�r n, lladnfa, aer, aerfa,nbsp;cyhaian, galanas, lladdiad; lladd,nbsp;cyflatanu, cigyddio. Slaughter-house,nbsp;cigydd-dy, liadd-dy. Slaughter-man,nbsp;lladdwr, cigyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[creulawn, aerog Slaughterous, si�tur,us a, gwaedlyd. Slave. Slav n, caethwas, caethfab, caeth,nbsp;gweurydd; caethferch; caethes: v.nbsp;g weithio yn gaied, poen i, caled weithio.nbsp;Slave-trade, caethiasnachnbsp;Slaver, sla vhr r, glafoeri, poeri, ym-boeri: n, poer, glafoer, glafoerion;nbsp;caethlong; caethfasnachlongnbsp;Slavery, slaVur.i n, caethiwed, caeth-wasanaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(caethwasaidd Slavish, sla vish a. caethiw, gwasaidd, Slavishness, sla'visb.nes n, gwaseidd-dranbsp;Slay, Sia n, peithyn gweydd; vt (slew,nbsp;slain), lladd, llofruddionbsp;Slayer, sla ur n, lladdwr, llofruddnbsp;Sleave, sliv�, sidan didro: vt, diddyrysunbsp;Sleazy, Sleezv, sli'zi a, teneu, maswnbsp;Sled, sled, Sledge, slej n, car Ilusg. Sledge-hammer, mortnwyl gof, gordd Sleek, slik, Sleeky, sli'ki �, llyfn, claer-lyfn, llathr. Sleek-bodied, archlyfnnbsp;Sleek, slik vt, ll'-fnliau, claerlyfnhau. llalliru. Sleek-stone, cuboliaen Sleekness, silk nes n, Uytnedd, llyindra |
Sleep, slip n, ewsg, hun: vi (slept), cysgu, huno. A sleeping partner,nbsp;cvdtasnachwr anweithiol. A wink ofnbsp;sleep, amrant-hun. Beep-sleep, trym-gwsg. Light sleep, dargwsg. Tonbsp;sleep slightly, gogysgu,hepian. Causing sleep, cwsgbar, cysgbarnbsp;Sleeper, sU'pur n, cvsgwr, cysgadur,nbsp;cysgiadurj atteg, trawst [cysgrwyddnbsp;Sleepiness, sli'punes n, cysgadrwydd,nbsp;Sleepless, slip�les a, digwsg, dihun, an-hunog, defirous, effronbsp;Sleeplessness, slipTes.nes n, anhuneddnbsp;Sleepy, sd'pi a, cysglyd, swrthnbsp;Sleet, slit n, eirwlaw, odwlawnbsp;Sleety, sli'ti a, eirwlawog, odwlawognbsp;Sleeve. sUv n, Hawes, breichellnbsp;Sleeved, slivd a. llawesognbsp;Sleeveless, sliv'les a, dilawes, dilewys}nbsp;gorwag, atresymol, oternbsp;Sleight, slit n, deheudro, cyfrwysdro. Sleight-of-hand, chwarea Haw ysgafn Slender, slen'dur a, main, meindlws,nbsp;addiain, eiddil; egwan, gwanaidd;nbsp;pnn, culnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eiddilwch Slenderness, slen'dur.nes n, meinder, Slept, slept pt amp; 'Sleepnbsp;Slew, sl� Slay Slice, sl�s n, tafeil, crafell, ysglem; rhaw-iech; vt, tatellu, crafellu, ysgleitio Slide, slid (pt amp; pp slid, slid; pp slid-den, slidrn) v. liithro, ymlithro, ys-glentio: n, llithrfa, Hithrigfa, ysglent,nbsp;Hithred. Sliding-rule, Hithrlathnbsp;Slight, sl�t a, ysgafn, teneu, disylwedd,nbsp;eiddil, gwael, gwan, diwerth; n, dir-myg, diystyrwch, sarhamp;d: vt, dir*nbsp;mygu, diystyrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[der Slightness, sliVnes �, eiddilwch; ysgafn-Slim, slim a, main, hirfain, eiddil. A slim fellow, hirian, llabwst, climachnbsp;Slime, sl�m n, llaid. liaca; dyglist, Hysnbsp;Slimy, sli'mi a, lleidiog, lleidlyd; llyslydnbsp;Sling, sling n, fion dafl, taflffon; ar-westr, dolenrwym, dyrwycraff: vtnbsp;(slung), tatiu, ergydio; arwe; tru, dol-rwymo, dolddyrwyn, crogddvrwynnbsp;S.inger, sling'ur n, taflydd, tafliedyddnbsp;Slink, slmgk n, erthyl; Ho ertayl,nbsp;marwlo: v (slunk), erthylu; ymlusgonbsp;Slip, slip n, llithr, Hithred, llithrad*nbsp;camsyniad; llain, cilddernyn, cinvnnbsp;ysbrigyn: v, Hithro, vmlithro; syrthionbsp;dianc. Slip-knot,cwlwm rhedeg. Slip-shell nuts, cnau gweisgi. Slip-shod,nbsp;a i esgid fel yslopan. Slip-slop, swg,nbsp;soegeu; diod ddmas |
311
-ocr page 336-SMA pS.tb, fat. ere, met, mar-ine, pin, orb, on, c�rv^^, cut, t'V^too, tvVlc�took;
Slipper, slip'�r w, llopan, yslopan Slipperiness, slip'uT.i.nes llithrig-rwydd, hrlithreddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anhyddal Slippery, slip'ur.i llithrig, hylithr; Slit, siit ( pi amp; slit) n, hollt, rhwyjr,nbsp;a2;en: v, holiti, a^enu. rhwygo, trychanbsp;Slive, sliV, Siirer, sl�Vur n, tafe�, ys-glem, ysglaif :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tafeliu, holiti Sloat, slot n. cyssvlltbren Slobber, slob'�r v, glafoeri, yinboerinbsp;Sloe, sl� n, eirynen ddu fach. Sloe-tree. draenen ddu. Sioes, eiryn perthi Sloop, slwp �, liong un hwylbrennbsp;Slop, slop n, gwlybvrr, gwael-wlybwr: vt, budr-wlychu. Siops. golchion Slope, slop n, osi^o, gosgo, liedbeiad,nbsp;liethr, iiechwedd: os^oi, lledbeionbsp;Slopeness, sl�p'nes w, lledbeirwyddnbsp;Slopevrise,sl(gt;p'w�z, S.opingly, si��ping.linbsp;ad, ar osgo, ar ledbai, yn ilettrawsnbsp;Sloping, si�'ping n, lledbeiad, llech-weddiad: o, lledbai, lleddfnbsp;Sloppy, slop'i a, Ileidiog, tomlyd, budrnbsp;Slops, slops r?p, llodrau morwyrnbsp;Siopseller, slop sel.�r n, gwerthwr llodrau, gwerthwr dillad parodnbsp;Slot, slot vt, trwmdaro, chwyrndaro,nbsp;llachio: n, ol carw; agen, twllnbsp;Sloth, si�tb n, dio2;i, diogrwyda, segfur-yd, syrthni, musgreili, musgrellni;nbsp;diogyn, milyu araf-gerddedolnbsp;Slothful, sl�th'fwl a, diog, musgrell,nbsp;swrth [grellni, seguryd, syrthninbsp;Slothlulness. sl�th'f^l.nes n, diogi, mus-Slouch. sl�wtsh liipryn, llipyn: v,nbsp;ilipau, llipanu. Slouched ear, clustnbsp;lipa. Slouched hat, het lipanbsp;Slough, sl�vv n, cors, yslwch, siglennbsp;Slough, slut n, croen neidr wedi ei Iwrw; crawn, llynor: vi, crawnu, Ilynori Sloughy, sliiw'i a, corslyd, yslwchaidd,nbsp;ffoslyd, sigienog Sloughy, sluFi crawnllyd, llynorog Sloven, siuv'en �, bawai, swlyn, swgai,nbsp;buurogyn, mus^redyn ^ [rwyddnbsp;Slovenliness, sluv'en.li.nes n, annhaclus-Slovenly, sluv'en.li o, swga, swla, an-nhaclus, annyben, anghrynonbsp;Slow, sl� a, araf, afrys, difrys, hwyr-frydig, hwyr, hwyrdrwm, Siow-worin,nbsp;da�neiflr. Slow of foot, troedtrwmnbsp;Slowly, sl�'li ad, yn araf, yn ddifrys.nbsp;To go more slowly, arafu. To travelnbsp;s.owlv, godeithio [hwyrfrydigrwyddnbsp;Slowness, sl�nes n, arafwch, aratedd,nbsp;Slubber, slup'�r vf, budrddwbionbsp;Sludge, sluj n, Uaid, Ilaca, baw, plwca |
Slug,slug n, malwoden, malwen, gwnth-en, gwlithlalwen, malwoden dawdd; pelen hirgron; liong hwyrdrom; diogynnbsp;Sluggard, slug'�rd, Slugabed, slug'a.bednbsp;n, cj^sgadnr, diogyn, segurudynnbsp;Sluggish, slug'jsh a, diog, dioglyd,nbsp;musgrell, swrth, cysglyd, hwyr liusg-enolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_grellni Sluggishnessjslug'ish.nesw, diogi, mus-Sluice, sl�s n, dyfrddor, dytrargae, ar-gae; vt, agor argae, goUwng Slumber, slum'bur �, hun, huneil, hep-hun, dargwsg: v, huno, hep-huno,nbsp;hepian, dargysgu Slumberer, slum'bur.ur n, cysgadur, hepianwr, dargvsgwr [ianllyd, hunolnbsp;Slumberous, sium'bur.us a, cysglyd, hep-Slump, slump vi, cwympo i mewn, ym-Slung, s-ung pt amp; pp,�Slingnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[soddi Slunk, slungkj�^ amp; pp.�Slink Slur, sldr n, gwarthnod, anaf, anair,nbsp;raefi; budrad, budrelddiadj iUthren;nbsp;vt, diwyno, dwbio Slush, slush n, Ilaca, Ilaid, plwca, baw Slut, slut n, budrogen, bronten, hurennbsp;Sluttish, Sluttish a, swga, annhaclus,nbsp;budr, budrog Sluttishness, slut'ish.nes n, budreddi Sly, sl� a, cyfrwys, cadnoaidd, celgar,nbsp;cyfrwysgall, Halst. Sly-boots, cyf-xwysddyn, ffelddyn {^dichell, flalsdernbsp;Slyness, si�'nea n, cylrwysdra, calldra,nbsp;Smack, smak n, chwaeth, bias, addas;nbsp;dec; liong leciian; cusan: clecian,nbsp;gwelusgjecian; cusanunbsp;Small, sm�l a, bach, bychan, man, main:nbsp;px, -an, -yn, -en, -ig, cor-, Smail-arms, man-arfau. Small-beer, diodnbsp;fain. Smali-coal, glo man. A smallnbsp;jar, costrelig. costrelan. As small,nbsp;cyn Ileied. The small of the back,nbsp;main y cefn. The small of tne leg,nbsp;main y goes. Smaller, llai. Smallest,nbsp;Ileiafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gofycban Smallish, sm�'lish a, bachig, bycnanig, Smallness, sm�rnes n, bychanedd;nbsp;Smalt, smolt n, glaslwch j eidd.lwchnbsp;Smaragd, smar'agd, Smaragdus, sina-rag'dus n, gwyrddfaen, gwyrddemnbsp;Smaragdine, sma.rag'din o, gwyrdd-emaidd Smart, smirt a, Hym, liylym, b/wiog, hemifj tlws, pinc, twtnaii, dillyo,nbsp;hoew, fiel, pert, flraeth: vi, gwvnio,nbsp;Ilymdeimio : n, anan rhvudhad.nbsp;Smart pain, dolur iJym. Smart girl,nbsp;Tiertea. A smart shower, cawod dromnbsp;312 |
�rc; late, line, no, mute; she, 2h=az�re; thm, this; j=dzh. SNI
Smartness, s.uiirt'nes 7i, Uii^yoeucl, pert-rwyud, pinerwydd, perteud; cydym-der, ilymder; firaethder (_lriwio Smash, smash vi^ tori yn yfflon, chwii-Smatch, smatsh bias, addasnbsp;Smatter, smat'ur n, blesyn, Dasddysg,nbsp;lleu-ddys�^iad, coegwybodaeth, go-ddysg: vi^ siared yn antedrusnbsp;Smatterer, smat ur.ur �, crachysgolhaig,nbsp;basdrimwr, un oaswyoodus I dwb.onbsp;Smear, smi�r vt, diwyno, llychwino.nbsp;Smeary, smi�r'i a, dwhiol, gluaiog,nbsp;glynol, bawlyd Smeath, smith �, moraderyn o'r enw Smectite, smek't�t n, pridd y panwrnbsp;Smegmatic, smeg.mat'ik a, sebonaiddnbsp;Smell, smel ti, arogi, gwynt arwynt,nbsp;sawr; edryw:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arogli, sawrio, gwyntio, ci/wed arogl; drewi. A foul smell, drygsawrnbsp;Smellleast, smei'iist n, hoSwr ei fol,nbsp;giwth, gwenie thwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ iad Smelline, smel'ing arogliad, arwynt-Smelt, smelt w, brwyniad, morfrithyli vt^ toddi mwn, mwndoddinbsp;Smelter, smel'tur n, toddwr, mwndoddwrnbsp;Smicker, smik'ur rt, cilwenu, glas-chwerthinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hefys Smicket, smik'et�, crys merch, crysan, Smiie, smi'i n, gwen, arwen, glaswen,nbsp;cilwen: vL gwenu, glaschwerthmnbsp;Smirk, smurk vi, cilwenu, gwenu, glas-wenu Smite, smit (pi smote, sm�t; pp smitten, smit'n amp; smit) v, taro, cu:� archolii; lladdnbsp;Smith, smith n, gof, gofant P gefail, gofailnbsp;Smithery, smith'ur.i, Smithy, smith'! n,nbsp;Smock, smok n, crys benyw, hefysnbsp;Smoke, smok n, mwg; v, mygu, ys-mygu, ysm wcio; ch wiffio; mwgsychu;nbsp;trytygu. To smoke dry, mwgsychunbsp;Smoker, sm�'k�r �, ysmygwr, chwiffiwrnbsp;Smoky, smok'i a, mygiydnbsp;Smooth, smwTH a, llytn, gwastad, llathr: Vi, llyfnhau, caboli; gwenieithio Smoothly, smwxH'li a3, yn esmwyth,nbsp;yn rhwydd, gan bwyll [mwythdernbsp;Smoothness, smivTH�nes n, llyfnder; es-Smother,smuTH'�r v.mygu mogi,llethu; tagu, celdagut n, tawch, mygdarth Smoulder, smoi'dur ri, cuddlosgi, mud-iosgi. Smouldering tire, tan mudnbsp;Smug, smug a, pert, hoew, pine, twtnaisnbsp;Smuggle, smug'1 vt, trosglwyddo pethaunbsp;yn anniioliedig, nwydu-redeg. Smuggled goods, rhednwyddau |
Srauggier, sumgiur �, nwyuareuwr Smuggling, smug ling �, celcfasnachnbsp;Smugness, smug'nes n, tlysni, piuc-rwydd, diliynedd Smut, smut n, parddu, huddygl; duedd, rhwd, liosg; serthedd; t�, duo, llosginbsp;Smutch, smutsh vt, pardduo, dwbionbsp;Smuttiness, smut'i.nes n, pardduedd; serthedd, budreiriad [au; serth Smutty, smut'i a, huddyglya; brwnt;nbsp;Snack, snak n, rhan, cylran [ffenestrnbsp;Snacket, snak'et n, clicied, cioigynnbsp;Snaffle, snaf'1 n, genta, ffroenfa: vt.nbsp;Snag, snag n, ysgythrddant (ffrwynonbsp;Snail, snal n, malwoden, malwennbsp;Snake, sn^ u, neidr, sarti (meddygolnbsp;Snakeroot, snak'r^t n, math o wraiddnbsp;Snaky, sna ki a, neidraidd, nadreddognbsp;Snap, snap n, byrdoriad, tameidyn; dec tnbsp;V, cnipgnoi, cjpddala; byrdori; gwring-ain, cecru (Uo; math o chwareunbsp;Snapdragon, snap'drag.un n, trwyn ynbsp;Snappish, snap'ish a, brathlyd, pigog,nbsp;sarig, cecrus, sengarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^cecri Snappishness, snap ish.nes n, cipgarwch, Snapsack, snap'sak n.�Knaps icknbsp;Snare, sn�r n, magi, croglath, telm,nbsp;byddag: vt, maglu, bacheilu, rnwydonbsp;Snarl, snarl ui, ysgyrnygu, chwyrnu,nbsp;swrnachu, ymddantio: n, ysgyrnwg,nbsp;chwyrniad, swrnachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Snarling, snar'iing a, chwymog, corg�-Snary, sner'i a, twyilodrus, ystrywgar Snast, snast n, Jlosgben canwyllnbsp;Snatch, snatsh v, cipio, ysgipio, crapio,nbsp;cipgeisio: n, cip, crap; cipdamaid.nbsp;Snatch-block, math o chwertannbsp;Sneak, snik viy cuddymlusgo, llechian:nbsp;M, llechianwr, ilechgi, celgi, congiwr;nbsp;bawddyn, bawai, crinwasnbsp;Sneaking, sni'king a, liechaidd, bawaidd,nbsp;gorwael, llechg�aidd, llechwrusnbsp;Sneap, snip vty ceryddu, argyhoeddi,nbsp;dwrdio, senu: cerydd, seunbsp;Sneck, snek n, clicied drwsnbsp;Sneer, sni�r w, gwatwarwen, gwatwar-drem: v, ffroenwawdio, gwawowenu,nbsp;dirmygwenu, canmol yn watwarusnbsp;Sneeze, sniz vi^ trewi, ystrewi, tisian,nbsp;tisio: n, trew, entrew, tisiad, tisnbsp;Snicker, snik tir vi, coegchwerthin,nbsp;chwerthiu dan lawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gwyntio Sniff, snif, Sniffle, snifl v, itroeni, Sniggle, snig'1 v, llyswena, dak iiysivodnbsp;Snip, snip n, gwellaitdrwch, bwlcii, tor-iad; cinyn, dernyn, ciniechyn: vt^nbsp;tori, hoUti; cinynio, trychu, gwelieitionbsp;313 |
SOI path, fat �re, met, ma-rne, pin, orb, on, curve, cut, t^=too, t^k=took;
Snipe, bnip �, g�acn, ybuid, ysniten; penowi, nurtyunbsp;Snippers, snip �rz gweliaifnbsp;Sn ppet, snip et n, rhan lec�an, cyirannbsp;Sn.te,snit n. g�ach: vt, chwytnu�r trwynnbsp;Snivel, sn v'* n, ilysnafedd y trw^nnbsp;flroenllit; vi, lletain yn. bientyuaida,nbsp;crewtian, gweflo; firoeniii^o, liytionbsp;Snore, snor vi^ chwyrnu: n, chwyrniadnbsp;Snort, sn�rt vi, tiroeni, chwytnu yn ynbsp;Snot, snot n, ilysnafedd y trwyn [�roei-Snout, sn�wt n, trwyn anilaU, durynnbsp;Snow, sn� �, eira, nyt, �d, eirys vi,nbsp;bwrw eira, odi, nyfio. Snow-bali,nbsp;pelen eira. Large snoW'baiK formednbsp;ny rolling,caseg eira. Snow-flake,eir-nyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wen lach Snowdrop, sn�'drop n, doch maban, lui Snowy, sn� ia,eiryaiud, eiryog; purwynnbsp;Snub, snub �, cwgyn, cwiwiu mewnnbsp;coed.cnwnc; cerydd,8en,dwrdiad; vt,nbsp;ceryddu, dwroio, cystwyo, aiystyrn.nbsp;Snubbed nose, trwvr pwtnbsp;Snuff, snuf �, trewiwch, trwynlwch,nbsp;tisiwch; liosgben canwyll: v, ffroeni,nbsp;vmduigio, trwynsori; cymmerya trewiwch; ton pen canwyJJ; flroensugno.nbsp;Snu�-box, blwch trewiwch, trewflwchnbsp;Snuhers, snuf'�rs np, salltrin, gian-iadur, toriadur pen canwyllnbsp;Snuffle, snuf 1 vi, siarad trwy�r trwyn �nbsp;SnufiQer, snuf l�r n, nyn trwyn gauadnbsp;Snug, snug a, cryno; cynhes, clyd;nbsp;dioge.; dirgel Snuggie, snug 1 vi, ymgynhesu, ymglydo So s� ad, felly, tei hyny, yr un modd:nbsp;c, fel, felly, felly hefyd, mal, megys,nbsp;mor, cyn. So and so said so and sonbsp;hwn a nwn a ddywedoad nyn a hyn.nbsp;And so forth, ac felly ym miaen.nbsp;Very so-so, yn ddistadl iawn. Sonbsp;much,cymmaint. So much the better,nbsp;goreu i gyd; cymmaint gwell. Sonbsp;much the worse, gwaetha�r moodnbsp;Soak, soktr, j-iwydo, gwlybnawsio, Jiyncunbsp;Soap, sop n, sebon: vt, seboni. Soapboiler, sebonydd, gweitbydd sebon.nbsp;Soap-house, sebondy, seoonweithfa.nbsp;Soap-suds, sicion sebon, sebondrwyth.nbsp;Soap-wort, sebonilysnbsp;Soaplike, sop ilk a, sebonaidd, fel sebonnbsp;Soar, so�r vi, uch-hedeg, ymgodi,nbsp;gwalchu, gwalchio, esgynnbsp;Sob, 80b n, ig, ebwch, uchenaidi vi,nbsp;igian, crych-ucheneidionbsp;Sober, so'bdr a, sobr, anfeddw, cym-medrol; pwyilus; jstyrioi, difrff |
0D'-'�i;ea8, s^ bur.nes, Sobriety, sb.br�'. i.li n, Bobrwydd, cymmedroldeb;nbsp;pwyll; oifriiwch Sobriquet, sob'ri.k� n, llysenw, ffngenw Soccage, sok'aj n, hawi swcn a chwLtyrnbsp;oociauility, s�.sha.bil'i.ti, Sociabieness,nbsp;80'sha,bi.ne8 n, cymdeitbasgarwch,nbsp;cydymaithgarwch, carueiddwchnbsp;Sociable, s�siia.bl a, cyfeillgar, cym-ueitbasol, cariiaidd, cymdeithasgarnbsp;Social, so'shal a cymdeithgar, cyleillgarnbsp;Socialists, Boshal.ists np, cauiynwyrnbsp;Kobert Owen; cyfeiliachwyrnbsp;Society, s�.s�'i.ti n, cymdeithas; cyfeill-ach. Society lor the Promotion otnbsp;Christian Knowledge, Cymdeithas ernbsp;Taenu Gwybodaeth GristionogoLnbsp;Society for the Propagation ot thenbsp;Gospel in Foreign Parts, Cymdeithasnbsp;er Lledaenu yr Efengyl itiewnnbsp;Gwledydd Tramor. British andnbsp;Foreign Bible Society, Y Feibl Gym-deithas Frytanaidd a Thrainor.nbsp;Church Missionary Society, Oym-deithas Genadol yr Kglwys. Religious Tract Society, Cymdeithas ynbsp;Traethodau Crefyddolnbsp;Socmian, so.sin'yan n, undodiad, Sosin-iad, an yn dal athrawiaeth Faustusnbsp;Socinus: a, Sosiniaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Socinianism, s�.sin yan.ism n, Sosin-Sock, sok n. socas, socysen Soc�et, soK et n, twll, mortals; crainbsp;Socratic, so.krat'ik a, yn ol dull Socrates, hoiiadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Seethe Sod, sod n, tywarchen, mawnen: Soda, so'aa n, math o wrtbsur Sodality, so.dalT.ti n, cyfeillach, hrawd-Sodden, sod'n jjo.�Seethe [oiiaetbnbsp;�oddy, sod'i a, tywarchognbsp;Sodomite, sod'�.m�t�, gwrywgydiwrnbsp;Sodomitical, sod.o.mit'i.kal a, gwryw-gydiol, Sodomaiddnbsp;Sodomy, sod'�.mi n, gwrywgydiadnbsp;Soever, s�.ev'ur ad, pynag [seibfiuncnbsp;Sota, sofa n, glwthtainc, esmwytnfainc,nbsp;Soffit, sot'it n, nenfwdnbsp;Soft, soft a, meddal, tyner; masw; 9.T9.Unbsp;Solt language, iaith dirionnbsp;Solten, sot'n ii,meddaihau; esmwythau,nbsp;softness ,sott'nes �,meddal wch,tynerwchnbsp;Soggy, sog'i a, llaithnbsp;Soho, s�.h�' *, haihow 1 cly w I hole Inbsp;Soil, soil n, pridd, tir; tom, taii j^^�nbsp;diwyno, budreddu; teilo. hlight-soil, ysgarthion ysgothtaoeddnbsp;Soir�e, swa're n, ucherwestnbsp;3H |
�re; late, l�ne, n�, m�te; she, zh=z liz�re; thin, this; }'^dzh. SON
A nuptial soug, priouasgerua olu Sojourn, so jum vi^ ymdaith, ymdeitDiO tri^o, arosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^ymaeithydd Sojourner, s�'j�r.u�r �, aiitud, pererm. Solace, solas n, cysur, dyddanwch: vi,nbsp;cysuro, dyddanu, iloni, lloddinbsp;Solar, s�'l�r a, perthynol i�r haul,nbsp;heulog, haulog. Solar-system, y gyt-undrefn heulog, cyssawd heulognbsp;Sold, sold pt amp; pp.�Sellnbsp;Solaan, sol dan n.�Su.dannbsp;Solder, s�'d�r w, metel asio, iasfetel,nbsp;sawdur: rt, asio, sawdro, sawdunonbsp;Soldier, s�rj�r�, miiwr, sawdiwr, cadwr. Feiiow-soloier, cydfilwr Soldiery, s�l'jur.i�, liuhlwyr, milwyrnbsp;Sole, s�l o, unig, unigol, un: n, gwadn,nbsp;gosail; mat� o bysg, lieden, talod yrnbsp;hydd: vt, gwadnu, goseilionbsp;Solecism, soi'i.sizm �, ymgroesiaith,nbsp;anghyssoniaith, ammhriodoldernbsp;Solemn, soi^em a, difrifol, edmyg, dwys,nbsp;parenusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[difrifedd, d�rifoldeb Solemnity, s�.lem'ni.ti n, edmygedd, Solemnization, sol.em.ni.zashun n, dit-rifgadwad, ^elnyddiadnbsp;Solemnize, solemmiz vt, difrifgadw; difrifweinyddu [ffawr.�Tonic Sol-talst, sol.fa'ist n, sol-fi'aydd, sol-Solicit, s�.�s'it vi, ert^ cretu, deisyfunbsp;Solicitation, amp;�jis.i.ta'shan n, deisytiad,nbsp;ertyniad, ymhweddiadnbsp;Solicitor, s�.lis'i.t�r n, erfyniwr: dir-prwywr; cytreithiwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[falus Solicitous, sd.lis'i.tus o, pryderus, go-Solicitress, s�.iis'i.tres n, ertynwraig, deisytesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cur Solicitude, s�.lis'i.t�d �, gofal, pryder, Solid, solid �, cylangorfi; sylwedd; a,nbsp;cale�, syiweddol, ttyrf, durnng; crytnbsp;Solidity, 8().lid'i.f� v, �yrfhau, caledunbsp;Solidity, 88.iid'i.ti, Solidness, solid.nesnbsp;C3rfauder, sadrwydd, fiyrtder, sylwedd,dwysder,caiedrwydd,durfingdernbsp;Solidungulates, sol.id.ung'g�.iats np,nbsp;cytan-gamolioQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garn SoUdungulous,soUd.ung'g�.lus a,cytan-Soliiidiau, 8�.li.fidyan n. unigffyddiad Soliloquy, s�.iii'�.kwi n, hunanymddy-ddau, ymson SoLped, sol'i.ped n, m�yn cytandroed Solitaire, soi.i.te�r �, meudwy, ancr; gwddfdlws I unigedd, unigrwydd Solitariness, sol'i.tur.i.De8 n, uulgaer,nbsp;Solitary, 80i'i.tiir.i a, unig; anghytan-neda. A solitary way, ttordd ddisat�rnbsp;Soiituue, Bol'i.t�d n, un.geJd, unigo�uer,nbsp;ymueiilduedd; ausatnrie |
Soio, s�'l� n, can unllais |_y g�rr doeth Soiomon, soT�.mun n, Selyt, Solomon,nbsp;Solstice, so/stis n, heulorsat. Summernbsp;solstice, alban hefin, canol hal, hir-ddydd haf. Winter solstice, albannbsp;arthan, canol gauaf, byrddydd gauatnbsp;Solstitial, sol.stish'al a, heuiorsatolnbsp;Solubility, soi.�.bil i.ti n, hydoddeddnbsp;Soluble, sol'�.bi o, toddadwy, hydawddnbsp;Solute, s�.l�t' a, dattodedig, hyliiolnbsp;Solution, s�.lii'shuu n, dattodiad, eg-luriad, esboniaa; toddiantnbsp;Solutive, 8or�.tiv a, rhyddhaol, agorolnbsp;Solvable, soi'va.bl a, toddaawy; dad-ddyrysadwy, esboniaawy [dattodnbsp;Solve, solv vt, agor, egawr, deongli;nbsp;Solvency, sol'ven.si n, gallu i dalu dylednbsp;Solvent, solvent a, galmog i oalu: n,nbsp;trwyth, todd-drwythnbsp;Somatic, s�.mat'ik a, corffolnbsp;Somatist, s�'mi.tist �, detnyddiolwrnbsp;Somatology, s�.ma.toi'�.ji n, cortf^dd-iaeth, sylweddoliaeth.�^Materialismnbsp;Sombre, som'b�r, Sombrous, som'brusnbsp;o, tywyll, caddugol; pruddnbsp;Some, sum a, rhai, rny w, peth, ychydig �nbsp;n, rhywrai, rhywtaint: ad, o ddeutu,nbsp;yng nghylch. Some time, er ys talmnbsp;Somebody, sum'bod.i n, rhywun 1 sutnbsp;Somehow, sum'h�w ad, rhyw todd, rny wnbsp;Somersault,sum'�r.s�lt, Somerset, sum'-ur.set n, math o lamsachnbsp;Something, sum'tbing n, rhywbethnbsp;Sometimes, sum't�mz ad, weitinau, am-bell waith, rhai prydiaunbsp;Somewhat, sum'whot w, rhywbeth: ad,nbsp;i ryw raddau, go-, lied-, -aidd.nbsp;Somewhat awkward, go cbwith, iled-enwith, chwitnaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Somewhere, sum whe�r ad, yn rhywle Somnambulist, som.nam bU.list n, ewsg-grwydrwr, ewsgrodiwrnbsp;Somniferous, som.nif'ur.us, Somnific, som. nif'ik a, hundawyn, cwsgoarnbsp;Somnimgus, som.nif'ii.gus a, ewsg- rwystrol nbsp;nbsp;nbsp;' [letarwi Somniioquist, som.nil'o.kwist n, ewsg-Somnites, som nits np, plaid o Faho-metiaid Somnolence, som'no.lens n, cysgadrwydd Somnolent, som no.lent a, cys^lydnbsp;Son, sun n, mab, ab. ap, Son-m-law,nbsp;mab yng nghylraith, daw. Foster- son, nbsp;nbsp;nbsp;mabmaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[onaethol Sonata, so.na'ta n, cylansodu ad per-Song, song �, can, cauiaa, cath., cerdd. |
sou pith, fat, �re, met, ma-rine, pin orb, on, c�rve, cut, tw=srtoo, t^kstook;
Songster, song'stur n, cantwr, cantor, canor, caneuwr, cerddor, cethlyddnbsp;Songstress, song stres n, caniadjddes,nbsp;cantores, cerddores, cantwraignbsp;Sonnet, son'et n, canuan, cenignbsp;Sonneteer, son.e.tiV n, crac�orydjddnbsp;Sonometer, s�.nom'i.t�r swntesuryddnbsp;Sononfic, s�.n�.rifik, Soniterous, so.nif -ur.us a, seiniannol [larus, rnoncnbsp;Sonorous, so.no'r'us o, seintawr, sou-Sonsnip, suu'ship n, mabyddiaethnbsp;Soon, swn ady yn luan, yn ebrwydd, ynnbsp;giau. As soon, cyn gynted. Sooner,nbsp;cynt. Soonest, cyntatnbsp;Soot, sWt n, huddygi, parddu, swtanbsp;Sootd, swth n, gwir, gwireddnbsp;Soothe, swTH vt, boduio, ilinaru; llon-yddu, do�, taweiu; gwenieithionbsp;Soothsay, swth sa vi, dewmionbsp;Sootnsayer, swth'sa.ur n, dewin, dewin-wr, dyn nysbys, cnwiliogynnbsp;Soothsaying, swth'sa.ing n, dewiniadnbsp;Sooty, swt'i o, hudayglyd, pardduognbsp;Sop, sop n, gwiychdamaid: vty mwydonbsp;neu wlycbu
Soph, sot n, ysgolhaig dwyflwydd Sophy, so'fi n, ymherawdwr Persianbsp;Sophism, sof'izm n, twyllddadl, geu-reswm, ftugreswm, cvfrwys reswmnbsp;Sophist, sof'ist �, twyliddadleuwr, geu-ddadiwr, geuresyinwr, twyllofyddnbsp;Sophistical, so.tis ti.kal a, cytrwysddadl-euol, genres ymol
Sophisticate, s�.�s'ti.kat vty ffugresymu, twyhddadleUjgeudaadieu; iiygrn: o,nbsp;twyliddadlenol; aramhur, hwgrnbsp;Sophistication, s�.tis.ti.K�'shnn n, llygr-iaa, anurddiad; twyllgymmysgiadnbsp;Sophistry, sofis.tri �, twyllresymiadnbsp;geuddadleuadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[flwydd
Sophomore, sof�.m��r n, ysgolhaig dwy-Soporate, sop'o.rat W, peri cysgu SoDoriterous, soo.o.nfmr.us, Soporific,nbsp;sop.�.nfiK a, bunbar, cwsgbarnbsp;Soporiteronsness, 80p.�.rifur.us.nesnbsp;cysgadrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| lais
Sopranvst, sli.pra'nist n, cantwr mein-Sorcerer, sor'snr.ur n, swynwr, dewin Sorceress, s�r'sur.es n, bu�oles, swyn-wraig, dewines, chwidogesnbsp;Sorcery, sdr'sni.i n, svyngytareddnbsp;Sord, sord �.�Swardnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ejid
Sordes, sSr diz �, gwaddod, sorod; bndr-Sordid, sor'did a, bawlyu, orwnt, baw-aida, saiw, gwael; crintacb Sornidness, sdr din.nes n, baweidd-dra,nbsp;cybyddiaeth, crintachrwydd
Sore, so�r 7i, analod, arcnoil, onw, aolt;nr, Ciwyt; carw teirblwydd: a, tost, blin,nbsp;doiurus, poenus; ad, yn dostnbsp;Sorel, sor'ei n, carw dwyfiwydd [rwyddnbsp;Soreness, s��r'nes n, tosler, poenus*nbsp;Sorex, S� r'eks n, matti o lygodennbsp;Soror.csde, s�.ror i.s�d n, cbwaeriaddiad;
cbwaerleiuuiad, chwaerlotrudd Sorrel, sor el n, suran y gog: o, gwinen*nbsp;goch, melyngoch. Woc^*sorrei, baranbsp;can y gog, bwyd y gwcwnbsp;Sorrow, sor'0 n, tristwch, tristyd, gofid,nbsp;bl naer, aeth, alaeth, trymder: ri, trist-an, gofidio. Sorrow-stricJten, oiinedig,nbsp;gotidus, galarus, adtydasnbsp;Sorrowful, soPo.tiVl a, trist, galarus,nbsp;cwynlanus. To make sorrowtnl, gofidio, tristau, blino, adtydnnbsp;Sorry, sor'i a, trist; salw; gwael. I amnbsp;sorry, arwg genyt. To be sorry,nbsp;editaru, I am sorry to say, gwaetbaVnbsp;modd, drwg genyf ddyweydnbsp;Sort, sort n, modd; math, bath, rhyw;nbsp;gradd: v, tretnu, cymmathu; dos-bartho. Of many sorts, amryw*nbsp;Of one sort, nnrhyw. Oi the samenbsp;sort, cydryw. Some sort, rhyw tatbnbsp;Sortable, sor'ta.bl a cymmatha�wynbsp;Sortie, sor'ti n, rhnthrgyrchnbsp;Sortilege, sorTi.lej n, bwnad coelbrennbsp;Sortment, sort'ment n, cymmathiad,nbsp;pigion addas o nwyddan amrytathnbsp;Soss, SOS vi, swrthddisgynnbsp;Sot, sot �, diotai, brwysgyn, ymfrwysg-wr, diottwr: v, ymtrwysgonbsp;Sothis, s�'this n, seren y cinbsp;Sottish, sot'isb a, meddw; diodgarnbsp;Sottishness, sot'ish.nes n, dlodgarwcbnbsp;Sou, sw n, bath Ftrengaidd b)'cnaiinbsp;Souchong, sw.sUong' n, math o a� dllnbsp;gwell na congounbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwyffiad
Sough, sof n, flos gudd; chwythiad, Sought, sot pt amp; pp.�SeeKnbsp;Soul, sol n, enaid, ysbrydnbsp;Soulless, so'les a, dienaid, difywydnbsp;Sound, suvvnd �, sain, swu, trwst, llais;nbsp;bastor: v, seinio; plymio; cnwuiotnbsp;a, iach; dianat; cyfan. A confusednbsp;sound, dwndwr. An articulate sound,
s�ar. Sound sleep, trymgwsg Sounding, su^n'ding a, seintawr, soQ-iarus: �, semiad; plymiad; dytnedd.nbsp;Sounding-board, seintwrud, Sound*nbsp;ing-l.ne, llinya plymionbsp;Soundly, sound'll ady yn ddwys, yn ddanbsp;Soundness, suwnd'nes �, iacliusrwydd;nbsp;dianafedd: cadernid; cyxandernbsp;31�
-ocr page 341-Cre; late, line, no miite; she, zh=rz Kz�re; thin, thIs; 75=dzh. SPB
Soup, sv\p n, isgeil, poles, cagt;vi Sour, su*vr a, sur, chwibi, egr; sang: Vf suro, chwiblo; sarigo Source, s��rs n, ftynnonell, tarddlad,nbsp;blaen; gwreiddjn, dec�reu, edrytnbsp;Sourish, suwVish a, surllyd, egraiddnbsp;Sourness, suwVnes �, surni, suredd,nbsp;sun, egredd; sarigmyddnbsp;Souse, suws n, surgydaith; cyffeithgig;nbsp;r, cyfieitiijo; rboi chwymdroc�ta,nbsp;chwyrndrochi, chwyrnddisgyn arnbsp;Souter, sw'tur n, cryddnbsp;South, suwth n, deheu, deau, de [tua�r denbsp;Southerly, suTHurJi a, deiieuoi: a�^nbsp;Southern, suTH'um a, deheuol. Thenbsp;southeru dialect, y ddeheubartheg[heunbsp;Southing, suw^THing n, tyniad oua�r de-Southward,suwth'wurd tuaV deheunbsp;Sovereign, sov'ur.in n, penilywydd,teyrn,nbsp;brenin; penadur, punt, 20s.; a, gor-uebat, goruchei; eheithiolnbsp;Sovereignty, sov'ur.in.ti �, arglwydd-iaeth, teyrnedd, breniniaeth, goruennbsp;aiiaetb; efielthioldebnbsp;Sow, S�W n, bwch, cunar. A barrow-sow, banwes. A young sow, bespm-Sow, sonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V, bau, heu [bwch Sowans, so anz �, liymru, liymruwd Sowbread, sdTiv'bred n, Uysiau�r daidolnbsp;Sower, s�'�r n, bauwr, heuwrnbsp;Sowing, 80'ing n, beuad, hauadnbsp;Sowins, so'mz n, liymru, liymruwdnbsp;Sowish, s�w'ish a, bychaidd, lei hwebnbsp;Sown, son pp.�Sownbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[non feddygo. Spa, spo n, dwtr meddyginiaethol, Ityn-Space, spas n, encyd, cytwng, ysbaid, y8tod;eaiigder;goJod;gwers. Emptynbsp;space, gwagle Spacious, spa'shus a, eang, helaeth Spaciousness, spa'shus.nes n, eangder. belaethrwydd nbsp;nbsp;nbsp;[b^wydu Spade, spad n, pal, rhaw; hyud teir-Spadiceous, spa.disb'us a, golengoch Spagyric, 8pa.jtr'ik, Spagyrical, spa.jir'-i.kai a, Iteryllol Spagyrist, spaj'ir.ist n, fferyllydd SpaKe, spak pt,�Speaknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[glodyn Spall, spol n, ysgwydd; asglouyn, ys-Span, span n, rbychwant, naw modtedd: �1, rbychwantu:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spin. Span new, newydd grai, newydd tanlli, boUol newydd [claertogiynu; serenunbsp;Spangie, spang'gi n, claertoglyn; vt,nbsp;Spaniel, span'yel n, adarginbsp;Spanish, span'ish a, Ispaenaidd: n,nbsp;Yspaeneg. Spanish-lbes, cyaon f ar-adwys, poethebwUod |
Spank, spaogk vt^ taro a cbledr y ilaw Spanker, spang'k�r n, bath bychan; uunbsp;ilydan-gryf, brasgamwrnbsp;Spar, spam, bollt; ceibren; gwydrfaentnbsp;V, boiitio; ymladd o hyd breichiaunbsp;Sparable, spar'a.bl n, boelen adiglopanbsp;Spare, spe�r a,cynnilj tenen; hebgorolinbsp;t^ljCynnilo; aroed; bebgor. Sparerib,nbsp;eisgiwyd mochyn, asen y Iran, culasen.nbsp;Spare man, dyn teneu. Enough andnbsp;to spare, gwa.a a gweddillnbsp;Spareness, sp� r'nes n, tenender, mein*nbsp;der; pnnaer, prmedd [crintachnbsp;Sparing, speVing a, prin, cui, cynnil,nbsp;Sparingness, speVing.nes �, cynniiuebnbsp;Spark, spark n, gwreicbionen, gwreich-lonyn; coegyn, cariadtabnbsp;Sparktul, spara'ivvl, Sparkisli, spar'kisbnbsp;�, dillyn, gwych, gweisgi; nwytusnbsp;Sparkle, spur kl v, gwreich oninbsp;Sparkling, spark'bng a, gwreichionllyd*nbsp;n, gwreichioniad Sparling, spar'iing n, y pysg brwyniad Sparrow, spar'd �, aderyn y to, goifan.nbsp;Hedge-sparrow, brych y cae, gwus ynbsp;gog, gwrychell, ilwyu y baw[gwasgarunbsp;Sparse, spars a, ar wasgar; teneu: vtjnbsp;Spasm, spazm �, cwiwm gwytbi, yrnbsp;wrwst, gwaewnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ gwryataidd Spasmodic, spaz.mod'ik a, gwynegol, Spat, spat n, cragenbysg ieuanc: wl.�nbsp;spathic, spatb ik a, oalenog [Spitnbsp;Spatiate, spa'sbi.at vi, erwydro, gwibionbsp;Spatter, spat'ur �, taenwlycbn; oiblonbsp;Spatterdasnes, spat'ur.dash.iz np^ so*nbsp;casau, socysau, brocsenaunbsp;Spatula, spat'ii.la, Spattle, spat'1 n, ys*nbsp;.spavin, spav in n, liyncoes [bodolnbsp;Spawi, spol n, poer: vi, giafoerinbsp;Spawn, spon n, grawn. groned, gronellnbsp;pysgoo; grilit llyhaint, gnilyli:nbsp;silio, bwrw grawn; biUo[groncjlbysgnbsp;Spawner, spo'iiur �, pysgouyn benyw,nbsp;�pay, spa aysbaddu creadur benywnbsp;Speak, spik spoke amp; spake, ppnbsp;syoken) v, Jiataru, lletaru, siarad.nbsp;Evil-speakihg, enilib, orwg absennbsp;Speakable, spi'ka.bi a, lietarolnbsp;speaker, spi kur n, iiefarwr, ymadrodd*nbsp;wr, areitbyda, areithiwrnbsp;Spear, spi�r n, b�r, ysber, gwaewffon; tryter; d, trywanu Spearmint, spi r'mint �, mint3rs Mairnbsp;opearwort, spi�rVurt �, llysiau'r gwaewnbsp;opecial, spesiial a, neiliuuoi; aroenig,nbsp;peuigoi: �, penodolrwyddnbsp;hpeci^ spi'shi n, arian baiholnbsp;317 |
SPI path, fat, �re, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t\v=too, t'^'k=took;
(.pi amp; Spill, soil re, aernyn, dryllyn pp spilt, spilt), colli, tpwalitnbsp;Spiloma, sp�'i�.mS re, goterliysnbsp;Spiii, spin {pi spaa amp; spun, ppnbsp;y, nyddu. To spin out tune.nbsp;Spinning-wheel, troell nyddunbsp;Spillage, spin'aj �, pigogiys, pigog�nbsp;spinal, sp� nai a, pertnynol i as^wrn ynbsp;cetn. Spinal cord, mauruauyn y ceinnbsp;SIS Species, spi'sniz species) n, aaryw, rhyw, math, rhywogaethnbsp;Specific, spi-sifikn, priod feddyginiaeth;nbsp;a, priodol, penodol, neillduol, rhyw-ogaethol; partholnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rhywiau Specifically, spi.sifi.kal.i ad, wrth y Specification, spes.i.ti.ka'shun n, pen-odiad, gwahannoaiadnbsp;Specify, spes'i.f� vt, penodi, gwahannodi,nbsp;dangos yn benodoll enghraifftjCynllunnbsp;Specimen, jpes'i.men �, rhagbrawl,nbsp;Specious, spi^slius a, golygus, rhithioi,nbsp;ymddangosiadus, gwychnbsp;Speek, spek n, magl, man, brycheuyn,nbsp;ysmotyn s v^, manu, brychunbsp;Speckle, spek'! �, man, menyn: vt,nbsp;britho, manfritho, brychu, manunbsp;Spectacle, spek'ta.kl �, drych, golwgnbsp;Spectacles, spek'ta.klz llygeidwydr-au, syllwydrau, golwgwydraunbsp;Spectator, spek.ta't�r n, gweledydd,nbsp;edryciiwr, syllydd, cantyddwrnbsp;Spectatorial, spek.ta.t�Vi.al a, arolygolnbsp;Spectatress, spek.ta'tres, Spectatrix,nbsp;spek.ta triks n, goiygyddesnbsp;Spectre, spek't�r n, drychiolaeth, ellyll,nbsp;iledrith, gwagysbryd, corfi' esgynnbsp;Speculate, spek'�.iat v, rhagtasnachu,nbsp;maeiio ar antur, antur-faeiio; golyg-iannu, brydolygu, anturiaethunbsp;Speculation, spek.�.la'shun n, brydsyll-iad, meddyiiad, goiygiedigaethnbsp;Speculative, spek'u.la.tiv a, goiygiadol,nbsp;golygiannol, anturiaetholnbsp;Speculator,spek'�.la.t�rn, golygiannwr; damcanwrj syiwedydd Speculum, spek'�.lum specula, spek'-�.la) n, drych Speech, spitsh w, llafar, lleferydd; ymad-roda, araeth. Organs ot speech, peir-iannau ymadrodd, peirlannau llafar. Parts ot speech, rhanau ymadroddnbsp;Speechify, spi'tshi.f� vi, eoegareithionbsp;Speechless, spitsh'ies a, mud, afiatarnbsp;Speed, spid {^pt Sc pp sped) �, brys,nbsp;brysiad; cyilymder,Duander: v, brysionbsp;prysuro; iiwyddo, ffynu. At fuhnbsp;speed, nerth ei draed, uerth ei garnaunbsp;Speediness, spi'di.nes n, cy�yradra, bu-andra, cyflymedd, cyflyindernbsp;Speedwell, spid'weJ, Speedwort^ spid'-w�rt n, liysiau Llewelyn [chwyrnnbsp;Speeuy, spi'di a, buan, cyflym, eorwydd^nbsp;Spell, spel n, cyfaredd, swyngytaredd jnbsp;sias o waith; v, swyno; siliafunbsp;Spelling, spel'mg n, siliiad, siilafiad.nbsp;Speiiing-ljook, siliiadur |
^pelt, spelt 71, math o ydrawn gw.^el Spelter, spel t�r re, math o fetei.�Zincnbsp;bpend, spend {pt 8c pp spent) v, treulio,nbsp;gwario, h�la; atradloui, gwastrafi�.nbsp;To spend and be spent, treulio acnbsp;ymdreulionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oferddyn, atradyn Spendthrift, spend'thrift re. gwastraffwr, Spent, spent pt amp; pp.�Spendnbsp;Sperable, spi�r'a.bi a, gobeithiadwynbsp;Sperm, spiirrn re, had, rhith, aniannbsp;Spermaceti, spur.ma.si'ti re,cwyr y morfilnbsp;Spermatic, spur.mat ik a, hadol, hadognbsp;Spermatorrhoea, spur.ma.to.ri a re, hadlifnbsp;Spermologist, spur.moi'o.jist re, un ynnbsp;traethu ar hadau, llysieuwr [chwydnnbsp;Spew, sp� V, cyfogi, gloesi, ymjlt;yfogi,nbsp;Sphacelate, sfas'i.iat re, marwhau, mallunbsp;Sphenoid, sti'noid a, ar dduil efn, cyn-ddull. Sphenoid-bone, cliciea yr ennbsp;Sphere, sfi�r re, cronell, clooynnbsp;Spheric, sfe'rik, Spnerical, ster'i.kal a,nbsp;cyfrgrwn, erwn, cronellognbsp;Sphericity, afi.ris'i.ti re, cryiieddnbsp;Spheroid, sfi.r6id' re, corfThirgrwnnbsp;Spheroidal, sfi.roi'dal a, hirgrwn, lled-Spherule, sfer'�l��, pelen, ciobyn 1 grwnnbsp;Sphincter, sfingK'tur re, cyhyryn cauolnbsp;Sphinx, sfingks {p sphinges, sfin'jiz)nbsp;n, angheiifii chwedlaidd yr Aipht;nbsp;math 0 wyfyn Sphygmic, stig'iiiik a, gwaedgnrol Spial, sp�'al re, ysbiwr, gwyliwrnbsp;Spice, sp�s re, perlysieuyn: ref, perlysieaonbsp;Spiced, sp�st, Spicy, sp� ai a, ilysieuognbsp;Spicery, sp�'sur.i re, perlysiau; ystordynbsp;perJysiau Spicosity, sp�.kos'i.ti re, pigfeinedd Spider, sp�'dur n, cor, ebryn, pryfgopyn,nbsp;copyn, cyffiniden. Spider�s weo, gwe�rnbsp;cor, copwe. Gossamer-spider, ebrynnbsp;y gwawn. Water-spider, carw r awfr,nbsp;gatr y dwtr [faucet, ysbigod a aws^nbsp;Spigot, spig'ut re, ysbigod. Spigot andnbsp;Spike, spVk re, pig, ysbig, pwyniad, boelen hir, cetnr, cethren: ret, iioelio,nbsp;cethru; blaenllymu, pigfemionbsp;Spikenard, spik'nurd n, ysbicnard, nardnbsp;�piky, sp�'ki a, blaenllym, pigfain ipun) oedi. |
Cr�; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, xnis; j=:dzh. SPO
Spindle, sp n'al n, gwerthyd; echel;
canolbost ^rislau; js�igoa, gwae�. Spinaie�shanked, coesfamnbsp;Spine, sp�n n, asgwrn y cetnnbsp;Spinet, sp�'net �, organ dannaanbsp;Spiniterous, sp�.ni�'ur.us a, dreiniognbsp;Spinner, spin �r w, nyadwr, nyddiedyddnbsp;Spinosity, sp�.nos'i.ti �, dreiniogrwydd,nbsp;dyrysni; sarigrwydd [iog, areiniolnbsp;Spinous, sp�'nus, Spiny, sp�'ni a, drein-Spinozism, sp�'n�.zizm n, athrawiaethnbsp;Sp Doza, bolldduwiaethnbsp;Spinster, spin'stdr n, nyddwraig; merchnbsp;weddw, merch anweddog [aroeilognbsp;Spiral, sp�r'al a, fel cogwrn tro, nyda-Spirant, sp�r'ant, Spirate, spfr'at a, an-adlol, sisialaidd, dilaisnbsp;Spire, sp�r n, dyrwyndro; twysen;nbsp;clochdy biaenfain, pigwrn, bera, mein-dwr; V, twysenu; biaenteinionbsp;Spirit, spir'it �, ysoryd, enaid; gwrol-tryd; gwirod. Lowness o� spirits,nbsp;iselder ysbryd, dybyrdod. Party-spirit, pleidwyn. PuDiic spirit, gwlad-garwch, awydd at les y cyhoeddnbsp;Spirited, spir'i.ted a, ysbrydlawn, gwrol.nbsp;High-spirited, hy, caionog. Low-spirited. Weak-spirited, digalon.nbsp;prudd, ilaes, liwfr. Mean-spiritea,nbsp;isel, gwael, gwaelfrydignbsp;Spir.tedness. snir'it.ed.nes, Spiritful-ness, spir it.twi.nes n, bywiogrwyad,nbsp;gwroldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I poethgryt; �oew
Spiritous, spiri.tus a, pur; gwirodol. Spiritual, spir'it.sh�.al a, ysbrydolnbsp;Spiritualism, spir'it.sh�.al. zm. Spiritism, spir'itJzm n, ysbrydiaethnbsp;Spirituality, spir.it.sh�.ai'i.ti n, ysbryd-olrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[brydol.
Spiritualize, spir'it.sh�.al,�z vi, ys-Sp.rituous, spir ic.sh�.us o gw^irodoi Spirt, spurt �, ysDonc: v, ysnoncio;
pistyilio; chwistrellu; �rj^dio, tardau Spiry, sp�Yi a, b.aenliym, p'gtainnbsp;Spissated, spis'a.ted a, tewychedignbsp;Spissitude, spisi.t�d n, tewyc�edd,nbsp;tewead, tewychiant
Spit, spit �, b�r, beran, per: nbsp;nbsp;nbsp;gosod
ar l�r: t? ( pi spat amp; spit, pp spitten amp; spit), poeri. To spit about, dyboerinbsp;Spittal, spit al Hospitalnbsp;iipite, spit n, centigen, malais, mie, dy-gaseud: �i, migio, migusio. In spitenbsp;of one, er ei waet�afnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( aygas
Spite.ui, sp�t'i^l a, migus, maleisus, Spitefulness, SD�t'lwi.nes n, miguseuu,nbsp;dygasead, malais, cenhgeu
Sp tten, spit'npp.�Sp t �pittle, spit 1 n, poer, poeryn, haliwnbsp;Splanchnology, spianglc. nol' �. ji n,nbsp;coiuddiaeth
Splash, splash 9, arwlychu, Ueidio Splashy, spiash'i a, pyllog, ileidlydnbsp;Spiay, spla ri, goieddtu, crioweithlonbsp;gw^; llaesu pailais march: a, cam�nbsp;Splay � footed, troedgam. Splay-mouthed, a gwehau camnbsp;Spleen, splin n, oleddyi Bieddyn; dueg,nbsp;pruddglwyf; drwgewyllys, dyln-gasnbsp;Spleenful, splin'fWi, Spleeny, spli'ni a,nbsp;digilawn, digus
Spleenwort, splin'wurt n, rhedyn y fag-wyr. Scabby-spleenwort, llysiau'r ddueg
Splenalgia, 8plen.al'ji.a n, clefyd y ddueg Splendent, splen dent. Splendid, splen'-did a, ciaer, ysblenydd, dysgleirwychnbsp;Splenaour, splen'dnr w, gwychder, cein-edd; rhialltwch
Splenetic, splen'i.tik a, claf o�r ddueg;
croes, digus, anfwyn, anynad Splenetik, splen.et'ik n, meddyginiaethnbsp;rhag y ddueg
Splenic, splen'ik a, perthyndl i�r ddueg Spienitive, splen'i.tiv a, poethiyd, anynadnbsp;Splent, splent, Splint, splint n, dynoen,nbsp;deliten, fflochen, ysgyren. Splint-bone, asgwrn bychan y goesnbsp;Splice, splis vi, cymhietbu penau rhaflF;.
cydgyssyiltu: �, cymhlethiad Splinter, splin'tur v, deiitu, fflochenu,nbsp;ysgyrioni: n. deliten, esgardennbsp;Split, split (pi amp; pp split) V, hollti;
dOiltu, delitenu, agenu; rhanu Splutter, splut'ur n, godwrdd, ttwdannbsp;Spoil, spoil re, anrhaith, ysoail, ysglyf-aeth: v, anrheithio, ysbeilio, ysglyf-aetbu, rhelbio; diirodi; andwyonbsp;Spoiler, spoTldr re, ditrodwr, anrheithiwrnbsp;Spoiltul, spoil't'^l a, difrodgar, ysbeilgarnbsp;Spoke, spok re, aden olwyn, cartannbsp;gw�ydd: pt.�Speaknbsp;Spoken, spo^kn pp.�-Speaknbsp;Spokesman, spoks'man re, llefarwrnbsp;Spoliate, spo'ii.at vi, anrheithio, ysbeilio; oitroui; andwyo; ysglyiaelhunbsp;Spoliation, spo.li.a shun re, anrheithiadnbsp;Spondee, spon di re, dau sillat hir, cortannbsp;nir
Sponge, spunj re, ysbwng, morfadarch; ooierwr, giwtii: v, ysbyngu, sychunbsp;ag ysowng; bolera, boiryinu, giythu,nbsp;gioddestu ar gost arail. Sponging-nouse, geoiay, biingdy, ty ceisbwlnbsp;319
-ocr page 344-SPU path, fat, ere, met. ma-rinc, pin, �rb, on, c�rve, cut, tw=too, ti^k=took;
gait, w* nbsp;nbsp;nbsp;J �---^ nbsp;nbsp;nbsp;, Spurge, spur) n, fflamgoed, ilaeth, llaeth vr vs^rvlamog. 0^' aiau, geurywioi nbsp;nbsp;nbsp;� , Sporiousuess, spU�r'i.us.ne** �, ffugeo j Sponger, spun'jur n, ysbvngwr, tm yn byw ar gost arall; bolerwrnbsp;Sponginess, spun'ji.nes n, ysbyngeidd-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j meddal Spongy, spun'ji a, ysbyngaidd, masw. Sponsal, spon'sai a, priodasol, dywedd�o)nbsp;Sponsion, spon'shun ymrwymiad inbsp;ateb Sponsor, spon's�r n, mach, mechn�ydd; tad bedydd, mam fedydd; alltraw Sponsorial, spon.s��r'i.al a, meichiolnbsp;Spontaneity, spon.ta.ni'i.ti gwir-toddolrwydd [foddol, o hono ei hunnbsp;Spontaneous, spon.ta'ni.us a, gwir-Spooi, spwi n, gwerthyd, Spooling-wheel, rhod nyddu, troellnbsp;Spoom, sp\Ym v�, myned yn gyflymnbsp;Spoon, spwu �, llwy. Spoon-meat,nbsp;ilwyfwyd Spoonbill, sp^Vn'bil �, y llwybig [llwy Spoonful, sp^n'fiM n, llwyaid, llonaidnbsp;Sport, sp��rt n, chwareu; digrifwch.nbsp;cellwair; helwriaeth: v, ymddigriio;nbsp;cellwair; chwareu. To make sportnbsp;of, gwatwar, chwertbin am bennbsp;Sportlui, sp�rtT^l, Sportive, sp�V'tivnbsp;a,chwareugar, celiweirus, difyr, digril.nbsp;hoenusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wr Sportsman, sp��rts'man n, hellwr; adar-Sportule, sp�r't�l n, elusen, rhodd Spot, spot 7�, man, lie, brycheuyn,nbsp;ysmotyn: vt, manu, brychu, ysmotio.nbsp;On the spot, yn y man, yn dd Isymmwthnbsp;Spotless, spot'Jes a, dilrycheulyd, pur,nbsp;glan, diamliw j brycheuiyd, mhnognbsp;Spotted, spot'ed, Spotty, spot'i a, brith,nbsp;Spousal, sp�^V^zal n, priodas; dywedd-�ad; a, dywedd�ol, priodasolnbsp;Spouse, sp�wz n, dyweddi, priodnbsp;Spout, spuwt n, pistyli; ftrwd; gwad-aeth melin: v, pistyilio, ftrydio, dylifo.nbsp;Water-spout, morbistyll [yssigonbsp;Sprain, spran ti, twrt; yssigiad: tyrfu,nbsp;Sprang, sprang pl.�Springnbsp;Sprat, sprat n, morgrothell, corbenwagnbsp;Sprawl, spr�i ui, ymestyn ar lawr, ym-greinio, ymrwyfo j tawch, morysgainbsp;Spray, spra n, prigyn, ysbri.iyn; ewyn,nbsp;Spread, spred ( pi amp; pp spreau) u, lledunbsp;taenu, ystolio; peilio^ ymaaenu: n,nbsp;taenla, taeniad, ymdaeniad. Tonbsp;spread abroad, gwasgaru, llett^enu.nbsp;taenu ar led; cyhoeddinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j gamp Spree, spri n, cellweirgamp, brwysg-Sprent, sprent a, taenelledig, taenedig: pp,�Sprinkle nbsp;nbsp;nbsp;| gewyllyn Sprig, sprig n, brigyn, ysbrigyn, ys� |
Spriggy, sprig i a, brigog, brigynog Spright, spr�t n, drychiolaeth, ellyllnbsp;Sprightliness, spr�t li.nes n, hoenus-rwydd, bywiogrwydd, heinifdra, gor-hoen, sioncrwydd Sprightlv, spr�t'li, Sprightful, spr�t'fW a, bywiog, eidiog, gorhoenus, sioncnbsp;Spring, spring n, ftynnon, tfynnonell;nbsp;tarddiad; ilam crychnaid; gwanwyn:nbsp;u (pi sprang amp; sprung, pp sprung),nbsp;tarddu,egino,blaguro; tiynuoni; dych-lamu. Spring-time, tyminor gwan-wyn. Dav-spnng, codiad y wawr.nbsp;Spring-halt, clunhec'-ant. Spring-tide, gorlif, penllif, uche*for. Spring-water, dwtr liynnon. To spring a leak,nbsp;ymagenu, goUwng dwfr i mewn. Tonbsp;spring out, tarddu allan, rlmthro allannbsp;Springal, spnng'al n, llencyn, giaslancnbsp;Springe, sprinj, Springle. spring'gl �,nbsp;croglath, tagfagl [non; tarddlenbsp;Springhead, sprmg'hed n, l-ygaJ �yn-Springiness, spring'i.nes n, gwrthneld-iolrwydd, ardwythder, twythiantnbsp;Springy, spring'! a, gwrtnneidiol, ar-dwythol, twythig, Hawn ffynnonaunbsp;Sprinkle, spring'kl u, taeneliu, ysgeinionbsp;Sprit, sprit n, blagurynj poiyn. Sprit-sail, yr hwyl flaennbsp;Sprite, sprit n, ellyll, bwgan, mwcinbsp;Sprout, spruwt ut, blaendarddu, blaguro,nbsp;egino. Sprouts, ysgewyli; adfresychnbsp;Spruce, sprvvs a, tlws. dillyn; hoew,nbsp;pine, cryno, sionc, destlus twtnais:nbsp;pelrwyddyn, pyrwyddyn [ni, hoewdernbsp;Spruceness, sprws'nes n, aiilynedd, tlys-Sprucity, sprw'si.f � u, tacluso, twtneisiO; hoewi, pincio, ymbincio Sprung, sprung pt amp; pp.�Springnbsp;Spud, spud n, darn cyilell; pwtyunbsp;Spume, spiim n, ewyn, gorlerw: ewynu, maiu ewyn, gorlerwi Spumous, spii'mus a, ewynog; gwagnbsp;Spun, spun pt amp; pp.�-Spinnbsp;Spunge, spun) n.�Spongenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Spunk, spungk n, pren gwyn, pren pwdf sych; aria I, bywyd Spur, spur n, ysbardyn, barog; swm* bwl; cymheilai; annogaeth:nbsp;bardyno, symbylu; dirgymhell, dif*nbsp;annog. Spur-gall, ol yr ysbardyQ , llaeth yr ysgyfarnog. spurge, llaeth y fammaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Spurious, spiiVi.us a, aidd, geurywiol |
�re; late, line, no, in�te; she, zh=z az^re; thin, this; i=dzh, STA
Squeamish, skwi'mish a, alarllyd, gwrthneugar, gwrthwynebusnbsp;Squeamishness, skwi'mish.nes n, gwrth-wynebrwydd, gwrthwynebnbsp;Squeeze, skwiz re, gwasg: tgt;, gwasgunbsp;Squelch, skweltsh vt, Uethu; re, swrth-godwm [gangerdd, duchan. gwatwarebnbsp;Squib, skwib re, fiug-fellten, fflamig; go-Squiil, skwil re, winwyneu y mor.nbsp;Vernal squill, serenynnbsp;Squinancy, skwin'an.si re, y fynyglog,nbsp;fflaraeg yn y gwddt.�Quinsynbsp;Squint, skwint re, trawsolwg: o, gwyr,nbsp;traws: v, llygadwyro, trawsdremio.nbsp;Squint-eyed, ilygadgroes, llygadwyr,nbsp;�Squinting outwardly, llygadgallnbsp;Squirrel, skwur'el re, gwiwer[chwistrellunbsp;Squirt, skwurtre, chwistrell; v, pistyllio.nbsp;Stab, stab vi, brathu, gwanu, trywanu;
re, brath, gwan, erwan, trywan Stabiliment, sta.bil'i.ment n, atteg, cad-arnhadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcademid
Stability, sta.biTi.ti re, sefydlogrwydd, Stable, sta'bl a, diysgog, diwagl, setydl-og, cadam-giyf, satadwy, ansigladwy:nbsp;re, marchdy, aman, ystablnbsp;Stableness, stabi.nes re, diysgogrwydd,nbsp;setydlogrwyadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liantmeirch
Stabling, sta bling n, cadwad neu borth-Stablish, stab iish vt, setydlu, cadarnhau Stack, stak re, tas, das, mwdwl, twr;nbsp;crug; ystac; vt, dasu, mydylu. Anbsp;stack of chimneys, twr o simneiaunbsp;Staddle, stad'1 re, ystol, mwowl, fibn fagl,nbsp;atteg, bagl; marchwyddnbsp;Stadium, staa'yum {p stadia, stad'yk)nbsp;re, mesur Khufeinaidd yn cynnwysnbsp;606| o droedfeddi[ar yr Isellmyn gyntnbsp;Stadtholder, stau'h�l.d�r n, peullywyddnbsp;Stafi, staf ( p staves) re, fion, llachbren,nbsp;berllysg, brysgyll, pasLwn; pawl; yrnbsp;hoU bengadben.aid mewn llu. Staff-bearer, brysgyllddygydd, dygiedyddnbsp;y ferilysg. Hand-staff (of a flail),nbsp;troedfiust. Walking-staff, llawdonnbsp;Stag, stag re, carw, hydd, cerwyd, cellaignbsp;Stage, staj re, chwareufa, chwareufwrdd,nbsp;esgyuiawr, llwyfan, liwyf,taflod ;graddjnbsp;teithradd. Stage-coach, teith^erbyd.nbsp;Stage-player, dynwaredydd [^iedyddnbsp;Stager, sta'j�r re, dynwaredydd; arfer-Staggard, stag^urd n, carw pedeirolwyddnbsp;Stagger, stag'ur tgt;, honcian, gwaglo;
petruso nbsp;nbsp;nbsp;(pendro, gysp
Staggers, stag'�rz np, dera, penddaredd, Sta.'nancy,sta/nan.si. Stagnation, stagna Shan re, crooiad, llrciad. anghvfffoad
wn
Sporlinf^, ra�r'lin^ n, math o forbyse-
odyn fffwrthwingo: n, gwrthodiad Spnrn, sp�rn v, gwrthod gyda dinnygnbsp;Spurrier, spar'i,fir �, gwneuthurwr ys-bardynaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pistyllio
Sport, sp�rt�, hwp, hep-hynt: tgt;, tarddu, SputatioD, spilta'shun n, poeriadnbsp;Sputter, sput'�r r, poeri with slarad;
n,fifwdaii,godwrdd[cesair; baldorddwr Sputterer, sput'ur.ur w, poerwr; tasgwrnbsp;Spy, sp� n, ysb�wr, ysb�enwr; gwylied-ydd, chwiliedydd; r, ysb�o, ysb�ena,nbsp;chwilio, caniod. Spy-glass, ysb�en-ddrych, syliwydr, syllddrychnbsp;Squab, skwob n, sacbglustog; gorwedd-tiunc; d^ byrdew; trolen, ffwtog:nbsp;viy syithio yn syth
Squabbisb, skwob'ish, Squabby, skwob'i �, bondew, fiblenog, tewlydan; pwtnbsp;Squabble, skwob'1 n, firwgwd, ymgiprys:
vif firygydu, syrthio alian, cynhenu Squadron, skwod'run llyn^es; byddm,nbsp;myntai, Hu, catrawd. Squadron otnbsp;ho^e, marcho^lu o 100 i 200 o wyr.nbsp;Squadron ot ships, myntai o longau,nbsp;Uyngesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[swgtudr
Squalid, skwoTid a, brwnt,bawlyd, budr, Squalidity, skwO.lid'i.ti, Squalidness,nbsp;skwol'id.nes bawlydrwydd, budr-edd, aflendid, gorfudreddnbsp;Squall, skw�l rt, ysg^echain, crech-Jeislo: �, ysgr�ch; awel ddisyfyd,nbsp;chwa, chwythwin | awelog, gwyntognbsp;Sqnally, skw�i'i a, chwaog, cnwawiog,nbsp;Squalor, skwa'lur n, budredd, budreddinbsp;Squamose, skwAm�s', Squamous,samp;wa'gt;nbsp;mus a, cenog, crestognbsp;Squander, skwon'dOr vt, gwasgaru,nbsp;gwastraffu, afradloninbsp;Square, sW�r a, ysgwar, cwar, pedwar-ochrog, pedronglog! n, pedrongi,nbsp;ysgw^, pedryfakpedryal: Vjl'sgwario,nbsp;ped^oii, petryaiu, pedrori; tretnu,nbsp;llonio. Square root, arsawdd; ar-Boddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ petryaledd
Squareness, skw�r'nes n, pedrongledd, Squarrose,skwo.r�s',Squarrous, skwor-us a, cenog, crestognbsp;Squash, skwosh vt, gwasgu yn deisennbsp;Squat, skwot n, cwrcwd, crwcwd; nunbsp;hyr a Ilydan, cnwff: vi, yswatio,nbsp;crycydu, eistedd ar y garaunbsp;Squeak, skwik vi, gwichio, gwichlan,nbsp;gwichleisio. fflechu, fflichio: n, fflich,nbsp;gunch. gwichlef. A weak squeakingnbsp;voice, Ilais main, llaisdimai| gwichiannbsp;Squeal, skwil rt^ gwilrin, gwicliie,nbsp;21
-ocr page 346-STA path, fat, ere, met, ma-rine, T�in. �rh, on, c�rve. cut, tvV=:too, t^krrtook;
Staejnant, sta^'nant a, Uonydd, marw disymmud. Stagnant-water, mer-ddwfr, Ilynwvn. marwddwfr | sefyllnbsp;Stagnate, stag'nat vi, croni, jlynio,nbsp;Staid, stad pt amp; pp.�Stay: a, difrif,nbsp;arafaidd, dwys, sobr, rheolaiddnbsp;Staidness.stad'nes n, ditritwch,sobrwyddnbsp;Stain, stan n, ystaen, bryc�euyn, di-wyniadj gwarthnod: v, ystaenio, di-wyno, anurddo, brycheuo, Ilycbwino;nbsp;gwaradwyddo, gwarthruddonbsp;Staircase st�r'kas n, dringtanbsp;Stairs, st�rz np, grisiaunbsp;Stake, stak n, pawl; cyngwystl: vi,nbsp;polioni; cyngwystio, dal, anturio,nbsp;perygln. Cowhouse-stake, buddelnbsp;Stalactite, stS.lak't�t n, cydgorlBadnbsp;caichaidd yn dibynu mewn O2:of�yddnbsp;Stalagmite, st3..1ag'm�tn, defnydd caichaidd yn ymgasgiu ar waelod ogof�yddnbsp;Stale, stal a, hen, henaidd; diflas, egr,nbsp;egraidd: n, trwnc, Ileisw: v, troi ynnbsp;ddi�as; troethi, gollwng trwncnbsp;Staleness, stai'nes hendra, egredd,nbsp;egri, ditiasrwydd Stalk, st�k vi, paladru, corsenu; rhodio yn benucliel: n, paladr, bonyn, cors-en, gweiltyn, callodryn; rhodiad syth-falch. Stalking-horse, ceffyl adara,nbsp;ceflyl brethynj ffugorchuddnbsp;Stalky, st�'ki a, paladrog, corsenognbsp;Stall, stol n, c6r, preseb; marchnadfaincnbsp;gweithgell; bawdle, bysle; bwth[dalnbsp;Stallage, st6 laj n, ffeirdoll, safdoll, saf-Stall-fed, st�l'fed a, pasgedig, tewnasgnbsp;Stadion, stal'yuu n, march, amws, ys-talwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cryf Stalworth, st�l'wurth a, cadarn, dewr Stamen, sta'men (p stamina, stam'i.na)nbsp;n, briger bloJeuynnbsp;Stamina, stam^i.na n, syiwedd, grymnbsp;Stamineous, sti.inin'yus a, ilmynognbsp;Stammel, stam'el n, math o liw cochnbsp;Stammer, stam'ur v, bioesgi, bloe.snbsp;siarad, siarad ag attal arno: n, attal-ddywedyd, bloesgni Stammering, stam ur.ing w, bloesgedd, attal dywediad, bloesgninbsp;Stamp, stamp n, argraff, argraffuod, ol;nbsp;bath, nodbeirlant: v, pwyo, briwo;nbsp;cnocio a thra'jd; nodi, argraffn; bathunbsp;Stanch, stansh a, diddos, cyfan, djys-gog, cadarn: v, attal; sychanbsp;Stanchion, stan'shun n, atteg, uttegbostnbsp;Stanchless, stansh'les o, anattaiadwynbsp;Stanchness, stansh nes n, diddosrwydd,nbsp;diysgogrwydd, cadaruedd |
Stand, stand (pi amp; pp stood) v, sefvll, bod, aros: n, safiad; sade, gorsaf;nbsp;petrusdod, dyryswch. Stand still,nbsp;selwch aroswch, sefwch yn Uonydd,nbsp;To stand aghast, synu, brawychu.nbsp;To stand by a person, amddifiyn un.nbsp;To stand in awe, ofni. To stand innbsp;need, bod ag eisien arnonbsp;Standard, stan'dnrd n, Unman, baner,nbsp;safon, safonbrawf; prawtreol: a,nbsp;gosodedig; yn oi prawtreol. Standard-bearer, llumanwr, banerwr [goedennbsp;Standel, stan^del n, pren a hirsatodd, hennbsp;Stander,stan'dur w,hen goeden. Stander-by, edrychwr, nn yn sefyll ger liawnbsp;Standing, stan'ding n, safiad; safie;nbsp;oed; parbad: a. sefydlog. safadwy.nbsp;Standing army, ilu sefydlog. Standing corn, liafur heb ei fedinbsp;Standish, stan dish n, corn du, inc-lestrnbsp;Stang, stang n, ystang, ystengaidnbsp;Stank, stangk pt.�Stinknbsp;Stannary, stan'ur.i n. ystaen-glawdd,nbsp;cioddio plwra gwyn [stanza, englynnbsp;Stanza, stan'za n, pennUl. Aihteralnbsp;Staple, sta'pl n, marchnadta, marchnadnbsp;sefydlog; ystwffwi: a, setydledigjnbsp;penodoi, henat Star, star n, seren. Star-fish, serbysg, pymbys. Star-gazer, serdremiedydd.nbsp;A shooting star, A falling star, serennbsp;hedegog. Evening star, Grweno, serennbsp;y nos. Morning star, Gwener, serennbsp;y boreu. North star, seren y gogledd,nbsp;seren y pegwn. The seven stars, ynbsp;saith seren siriol, y twr ser.�Pleiadesnbsp;Starboard, star bo'rd n, tu deheu Hongnbsp;Starch, startsh �,syth, iledlud, sythlud: Vi, sytim. Starched, fiurfgar, gorfanol Stare, st�r v, llygadrythu, sylldremio:nbsp;7i,Uygadrythiad,syildrem; aderyn yrnbsp;eira, drudwy Stark,stark a, syth,afrywiog,anystwy tn. Stark-blind, hollol ddall. Stark-naked noetnlymun Starless, stiir'les a, diser, heb oleu sernbsp;Starlight, starTit w, ser-oleunbsp;Starling, star ling n, aderyn yr eira,nbsp;drudwy; atteg, canbostnbsp;Starred, stird a, sertrithedig, serig�nbsp;Ill-starred, anffodus, aflwyddianniisnbsp;Starry, star'i a, serenog, serognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Start. stS,rt n, liam, naid, tort; nbsp;nbsp;nbsp;! rhuthr: v, swrthneidio, tasgn; ta gt; cychwyn gyrta;dwvnger broa ;Codi.nbsp;get the start,cael y blaen. To start asi j 1 osgoi. TostartaharejCod^sgyfarnog |
�r-f; late, line, no, mute; she, zh=z azure; th'n, this; j=dzh. Starter, star'tur �, tas2;wr, neidiwr cychwynwr: tarfiedydd, codwr; tarfginbsp;Startish, star'tish a, anwadal; hydarfnbsp;Startle, star'tl �j, brawvchu, peri dy-chryn; neidio gan ddychryanbsp;Starve, starv t;, newynu, fferu, rhynunbsp;fiythu. To starve with cold, sythu,nbsp;fferu. To starve with hunger, newynunbsp;Starveling, starveling w, un bolwag: a,nbsp;newyno^. gwag ei gyllanbsp;Starwort, star'wurt w, llysiau�r tenewyn. Water starwort, brigwlydd Statary. sta'tur.i a, diysgog, sefydlog,nbsp;safadwy; pendertynolnbsp;State, stat n, cyflwr, ansawdd, helynt,nbsp;sefylifa, rhwysg, teyrnwychder; Uyw-odraeth, gwladwriaeth: vt^ adrodd,nbsp;gosod ger bron, mynegu, dad gan;nbsp;sefydlu. State-bed, teyrnwely. To lienbsp;in state, gorwedd dan deyrngrwys.nbsp;United States, Taleithiau Cyfnnolnbsp;Stateliness, stateii.nes n, gorwychedd,nbsp;rhwysgfawredd, mawreddogrwyddnbsp;Stately, stat'li a, uchelwych, balch; ys-tadus [bysiad, adroddiad, haeriadnbsp;Statement, statement n, mynegiad, hys-Statesman,stats'inan gwladwriaeth wr^nbsp;gwladweinydd; ystadegwrnbsp;Static, stat'ik, Statical, stat'i.kal a,nbsp;pwysyddiaetnol, pwysolnbsp;Statics, stat'iks �p, pwysvddiaethnbsp;Station, sta'shun n, sefyilfa, gorsaf,nbsp;rheiiorsat; safle; galwad, safiad: vi,nbsp;sefydlu, gosod mewn lie, gorsafunbsp;Stationarmess, sta sfaun.ur.i.nes n, gor-satoldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorsafol, selydiedig Stationary, sta'shnu.ur.i a, sefydlog Stationer, sta'shun.iir n, papyr-wertnwrnbsp;Stationery, stashun.ur.i n, papyr, inc,nbsp;a nwyddau o�r lathnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tadegwr Statist, sta'tist n, gwladwnaethwr; ys-Statistical, sta.tis'ti.kal �, ystadegoi Statistics, st4.tisetiksnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ystadiaeth, ystadeg, ystadegau Statuary, stateu.ura �, cerfiwr delwau, delwedydd; delwedyddiaetli, delw-gerfiadaeth; delwgerhadnbsp;Statne, stat'� n, delw, cerfyll, certiunnbsp;Statuette, stat.�.et' n, delwennbsp;Stature, stats� ur n, uchder, taldranbsp;Statutable, stat'�.ta.bl a, cyfreithiolnbsp;Statute, stat lit�, deddf,cyfraith,gweith-redseneddok Statute-book, deddflyfrnbsp;Staunch, stansh.�Stanchnbsp;Stave, stav {^pth-ppnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt, dryllic; dryliio yn ervrydd, n, erwydden; pomllin cerdd |
STE Staves, stavz np.�Staff amp; Stave Stavesacre, stav'za.kur n, Jlysiau�r llaunbsp;Stay, sta {pt amp;vp staid) v, aros, trigo;nbsp;attegu, da^, attal; n, arosiad, preswyl-iad; atteg. Stay-lace, carai gwasg-rwyin Stays, staz gwasgrwym merch Stead, sted n, lie. To stand in one�snbsp;stead, ilenwi He un, llenwi ei gyflenbsp;Steadfast, stedTast a, slcr, dianwadal,nbsp;diysgog, disigl, ansigladwy, gorddi-Iwng, diymmod, cywirnbsp;Steadfastness, sted'fast.nes n, dianwad-alwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f rwydd, diysgogrwydd Steadiness, sted�i.nes n, diwammal-Steady, sted'i o, diwammal, dianwadal, diysgog, gwastad Steak, stak �, golwyth, dernyn o gig. Beef-steak, haen eidion Steal, stil {pt stole, pp stolen) v, dwyn,nbsp;iledrata, cipio, ysgipio. To stealnbsp;away, myned ymaith yu ddirgelnbsp;Stealth, steith n, liedrad. By stealth,nbsp;yn Uedradaidd; yn ddirgelaiddnbsp;Stealthy, sterthi a, Uedradaidd; dirgelnbsp;Steam, stim w, ager, agerdd, anwedd;nbsp;tarth: v, anweddu, agerddu; tarthio.nbsp;Steam - boat, agerddfad, agerfad.nbsp;Steam-ship, agerddlong, agerlongnbsp;Steamer, sti'mur agerddlongnbsp;Steed, stid n, march, ceffyl; carnwyd^nbsp;Steel, stii dur, malaen: vt^ durio,nbsp;caledu. Steel-clad, dur-arfognbsp;Steely, stili a, durol, duriol, caiednbsp;Steelyard, stil'yurd n, pwyslath, dnrlathnbsp;ateep, stip n, dibyn, llethr, tyle: a, serth,nbsp;llethrol: vt, mwydo, soegi, sicionbsp;Steeple, sti'pl n, ciochdy. Steeplechase, meirchredegfa dros berthi anbsp;chloddiau Steepness, stip'nesn, serthedd, llethredd Steepy, sti'pi o, dibynaidd, serth, llethr-ognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[io; cyieirio Steer, sti�r n, bustach, enderig: v, llyw-Steerage, sti�r aj n, llywiad; llywle Steersman, sti�rz'man n, llonglywyddnbsp;Stegano^raphy, steg.Sr.nog'raJ� n, cel-ysgrifiaeth Stegnosis, steg.no'sis n, bolrwymiad Stegnotic, steg.not'ik a, bolrwymolnbsp;Stele, stil n, bon, camnbsp;Stelene, stel'in a, colofnaidd, colofnognbsp;Stellar, steTur, Stellary, sterur.i a, serol,nbsp;serenol, seng Stellate, stel'at a, serenaidd, pelydraidd SteiiatioQ, ste.id shun �, ymlewyrchiad,nbsp;pelydriad sereaiad |
323
-ocr page 348-STI pEth, fat, ere, met, mar-ine, pin, �rb, on, curve, cut, t�^=too, t^k=took;
SteUiierous, �te.iit'ur.us o, serog 1 daull Steiiiiorm, stel'i.torm a, pelydrol, ser-Steliionate, stei'i.�.nat n, gwerthiantnbsp;eiddo arail, geuwerthiantnbsp;Stem, stem �, paladr, corsen, cyff, pill,nbsp;bon; ach; tjJwjt�; pen blaen, durynnbsp;liong: vt, nofio yn erbyn; gwrth-sefyll; attal; darostwngnbsp;Stench, stensh n, drewdod, drygsawr,nbsp;archwa: vt, drewi, drygsawrionbsp;Stencil, sten'sii ariiwio [Ilaw fernbsp;Stenography, sti.nog'ra.fi �, byrysgnf',nbsp;Stentorian, sten.to�r'i.an a, uchelgrochnbsp;Stentorophonic,sten.tur.�.ton'ika,croch�nbsp;leisioi. Stentorophoniotube, liafar-gom, gwaeddgorn, ndgorn llatarnbsp;Step, step n, cam, camre, cerddediad;nbsp;flon ysgol: vi, camu; cerdded. Tonbsp;step aside, troi naili ochr. To stepnbsp;bac^ myned gam yn oi, rhoi adiamnbsp;Steporother, step'bruTH.�r n, liysfrawdnbsp;Stepdaughter, step'd�.t�r n, iiysferch,nbsp;merch wen Stepfather, step'fS.TH�r �, Ilysdad, tad Stepmother, step'muTH.�r n, liystam,'nbsp;mam wen Steppe, stepT n, gwastattir diffaeth Stepson, step'sun n, Ilysfab, mao gwynnbsp;Stercoration, st�r.k�.ra'shun �, teiliadnbsp;Stere, sti�r �, mesur Firengig 35.316581nbsp;o droedfeddi cyfangorff [ei dybnbsp;Stereodox, stiVh�.doks a, digyfnewid ynnbsp;Stereometry, sti�r'i.om'i.tri n, cyfan-fesuriaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystrydebu Stereotype, sti�r'i.�.t�p n, ptrydeb; vt, Sterile, ster'il o, difl'rwyth, antuddiol; hysp nbsp;nbsp;nbsp;[diffrwythder Sterility, ste.ril'i.ti �, anfirwythJondeb, Sterilize, ster il.�z di�rwythonbsp;Sterling, stur'iing arian bath ynbsp;deyrnas: a, gwirfath; cylreithlawn;nbsp;pur, diiwgr; cynnwynoi; rhagorolnbsp;Stern, stam a, sarig, suriym, cuchiog: n, llyw liong; y pen ol [ddwyfron Sternal, st�r'nai a, perthynol i asgwrn ynbsp;Sternmost, sturnm�st a, olat, nesaf i�rnbsp;.sternness, st�r'nes n, sarigrwyod [IJywnbsp;Sternum, st�r'nura asgwrn y ddwytronnbsp;Sternutation, 8t�r.n�.ta'shun n, trew�nbsp;iad, tisiad Sternutative, stdr.n�'tamp;.tiv, Sternutatory, st�r.u�Ta.tur.i a, yn peri tisian Stertorious, st�r.t�Vi.us, �tertorous, ^ st�r't�.rus o, chwyrnog Stew, st� n, isgellj twymdy; puteindy: t�, araf-ferwi nbsp;nbsp;nbsp;[dystain Steward, st�'�rd n, goruchwyhwr; |
Stewaraship, stu'urd.snip goruchwyl-iaeth; dysteiniaeth fgwerth ^c. Stica, st�'ka arian bath Sacsonignbsp;Stick, stik n, pren, ffon, pastwn, llaw-fi'on: V {pt amp; pp stuck), glynujnbsp;gludo; rhuso, petruso; gwanunbsp;Stickiness, stik'i.nes n, giudiogrwyddnbsp;Stickie, stikT i?, ymdra��rthu; ymyr-aeth; ymoleidio [dom, crot�ellnbsp;Stickleback, stikLbak w, brithyil ynbsp;Stickler, stik'i�r n, ymyrwr, giynwrnbsp;Sticky, StikT a, gludiog, glynoinbsp;Stiff, stif a, syth, anystwyth, anhyblyg;nbsp;gwrthnysig, ystyfnig. Sti�' gale, awelnbsp;gref. Stitt with coid, wedi sythunbsp;Stiften, stifn v, sythgaledu; sythunbsp;Stiffnecked, stif nekt a, gwargalednbsp;Stiflness, stifnes n, anhyblygedd, syth-dra, sythni; anhynawseddnbsp;Stifle, st�'� vtf mygu, difloddi; celanbsp;Stigma, stig ma 71, nod haiarn; gwarth-nod, anairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwaradwyddo Stigmatize, stig'md.t�z gwarthnodi, Stile, st�l �, camfa, llamtanbsp;Stiletto, sti.lef � n, bidog, cyllellgledd ^nbsp;Still, stil a, llonydd, tawel, dystaw, di-gyfiro: vt, tewi, Uonyddu; dystewi:nbsp;ad, eto, er hyn, er hyny, yn wastadol:nbsp;n, distyilai, Still-born, marw-anedig,nbsp;ertnyiaidd. Stil! life, bywyd ilysieuoinbsp;Stiliatitious, stil.a.tish'us a, distyilaiddnbsp;Stiiiatory, stira,tur.i n, distylldynbsp;Stillness, stil'nes tawelwch, dystaw-rwydd, llonyadwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fairgoes Stilt, stilt w, tudfach, ystudfach; aderyn Stimulant, 8tim'�.lant a, cyffroawij cy-nhyrfiol: n, cyfir�yddnbsp;Stimulate, stimTi,lat symbyln; nog, cymhell, cyffroi nbsp;nbsp;nbsp;[iad Stimulation, stim.�.ia'shun n, symoyl-Stimulus, stim�.lus (^p stimuli, stim-�.l�) n, cymheliai; swmbwi, yspardun Sting, sting {pt amp; pp stung) 7i, colyn,nbsp;conyn: vi, pigo, brathu a cholyn;nbsp;dwysbigo. Having a sting, colynognbsp;Stinginess, stin'ji.nes n, cnntachrwyddnbsp;Stingless, sting'ies a, digolyn; diniwednbsp;Stingo, sting'g� n, hen gwrw cryfnbsp;Stingy, stinji a, crintach, anhaei, calon-gauad, A stingy one, cledryn; cledre�nbsp;Stink, stingk n, drewi, drewdod, drew-sawr, drygsawr: vi ( pi stank amp;nbsp;pp stunk), drewi. Stinking, drewi^dnbsp;Stinkard, sting'k�rd n, drewgi, dre^lnbsp;Stint, stmt vi, tertynu; dogni, prinhaU,nbsp;cytyngu: n, tertyn, cyffinnbsp;Stipend, st�'pend �, tSl, cyllog; hur |
�rc; late, lYnc, n�, m�te; she, 2h=z Uz�re; thin, this; j=dzh. STR
Stipendiary, sti.pen'di.nr.i n, cyflojrddyn. Stipendiary magistrate,ynad cyflogedig Stippling, stipling n, math o gerfiadnbsp;Stipulate, stip'�.lat Vy ammodi; cytunonbsp;Stipulation, stip.ii.la'shun n, ammod; ammodiad, cytundeb Stir, stur n, ystwr, cynhwrf, cyffro,nbsp;twrf, dadwrddi v, cyffroi, cynhyrtu,nbsp;annog, cymheli; symmud, ymsym-mud, rhodio. Stir-about, liymru,nbsp;nwd. sucan. To stir up a tumult,nbsp;codi terlysg, peri cynhwrtnbsp;Stirless stiir'les a, digyfiro, disymmudnbsp;Stirp, sturp n, ach, teulu, cenedlaethnbsp;Stirrup, stur'up n, gwarthafl. gwrthafl,nbsp;gwarthol. Stirrups, gwartholion,dwyarnbsp;Stitch, stitsh �, pwyth; gwaew, gwyneg: vty pwytho, gwni'o Stithy, stith'i n, ein^ion; gofailnbsp;Stive, stxv vtj malldwymno; tynlenwinbsp;Stiver, sfi'vur n, dimai yr EUmynnbsp;Stoat, stct n, carlwm, gwichydd j^iadnbsp;Stoccado, sto.ka do n, brath, cleddirath-Stock, stok n, bon, cyfif, boncyff. coet-trych; tyiwyth, edr^; da, anifeUiaid;nbsp;nwyddau; golud, yst�r; gwddfdorchjnbsp;gwddf-liain: t�lt;, cyffio, bonio: ystoriOinbsp;cyflenwi. Stock-dove,ysguthan. Stockjobber, prynwr neu werthwr dyled ynbsp;deyrnas. Stock-ioc^ do cyfl' gwn.nbsp;Gazing-stock,gwawd-ddrych. Laughing-stock, gwatwamod. Stock-still,nbsp;digyflro. Stock and bit, tr�wr,tyiliad-ur. Stocks, cyflfiou, gefyn; dyledionnbsp;y deyrnas; seiigyffiau Hongnbsp;Stocking, stok'ing n, hosan. Blue-stocking. benyvr ddysgedig [gyfrifiadnbsp;Stocktaking, 8tok'ta.king n, nwydd-Stoic, sto ik n, Stoiciad, un o ddysgybl-ion Zeno, athronydd yn Athen gyntnbsp;Stoical, sto'i^l a, fel Stoiciad, dideimladnbsp;Stoke, stok v, edrych ar oi tinnbsp;Stoker, sto'kur �, tanborthwrnbsp;Stole, stoi n, math o wisg urddasol: ptnbsp;�Stealnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amser hebgor Stolen, sto'in Steal. Stolen hours, Stolid, sto/id a, ffol, ynfyd, hurtnbsp;Stolidity, sto.lid'i.ti n, fibleddnbsp;Stomach, stum'ak n, cylla; chwantnbsp;bwyd: vt, digio, ymddigio, ffromi.nbsp;Pit ot the stomach, geneu�r cyllanbsp;Stomacher, stum'a.tshiir n, bronfoll,nbsp;dwyfroneg; broneg 1 cronibilaidnbsp;StomachfuJ, stum'ak.f��el a, sang: n,nbsp;Stomachfulness, stum'ak.f^l.nes igrwrdd [i�r cylla: a, ilesol iV cy*la Stomachic, sto.mak'ik �, meddyginiaeth |
Stond, stond n, sefyllta, safle Stone, ston n, careg, maen; 14 pwys;nbsp;8 pwys o gig; cleiyd y maen, y gareg:nbsp;W, llabyddio, baeddu a cheryg: a,nbsp;meinin; o geryg. Stone-bells, clychnbsp;y ceryg. Stone-chat, math o ader5rn.nbsp;Stone mason, saer maen. Blue-stone,nbsp;copras glas. Boundary-stone, maennbsp;ffin. Grind-stone, maen liif, maennbsp;llifo, hogfaen. Precious stone, maennbsp;gwerthfawr. Rocking-stone, maennbsp;chwyf. Stone in the bladder, maennbsp;tostedd. Stone of testimony, coelfaen.nbsp;To cut for the stone, maendrycnunbsp;Stonecrop, ston'krop n, briweg, briwegnbsp;y ceryg, bywlys Stonewort, st�n'w�rt n, rhawn yr ebol Stony, st�n'i a, caregog, ceryglyd, maen-ol; caled. A stony place, creiglenbsp;Stood, st^dy�lt; amp; pp.�Standnbsp;Stool, stwl n, mainc, yst�l; ymgarthnbsp;Stoop, 8t\^p r, plygu, ymgrymu, crymu;nbsp;ymostwng Stop, stop V, attai, rhwystro; cau; gor-phwys: n, arosiad, attaiiad; gor-phwysDod [ uttaliedigaeth; arosiad Stoppage, stop'aj n, rhwystr. attaiiad.nbsp;Stopper, stop'ur, Stopple, stop'l n, cau-edyda^ top, topyn Store, st��r n, yst6r, trysor; amledd; ystorfa; v�, ystorio; diwaliu; trysori Storehouse, stoyhuws (storehouses,nbsp;st��r'h�^z.iz) �, ystordynbsp;Stork, stdrk n, ciconia, cnwibon, cr^,nbsp;cr�yi- gwyc, er�yr glasnbsp;Storm, st�rm n, ystorm, tmmestl, gyr-wynt; rhuthrgyrch; v, tymmestlu, ys-tormio; tyrddu; rhuthro ar. To takenbsp;by storm, cymmeryd trwv nerth arlaunbsp;Stormy, stor'mi a. tymmestlog, ystormusnbsp;Story, st�V� n, nanes; chwedl; liofft:nbsp;vt, rhoi banes, adrodd. Story-teLer,nbsp;chwedleuwT; celwyddwrnbsp;Stound, st�wnd rf, gofidio: n, gotidnbsp;Stout, st�wt a, mawr, cadarn; talgryf; dewT, gwrol, glew nbsp;nbsp;nbsp;[der, giewder Stoutness, stiiwt'nes n, pybyrwch, cryf-Stove, stov n, twymay; tau-gell: pt amp; pp.�Stave Stow, sto vt, cyfleu, gosod mewn trefn Stowage, sto'aj n, ystorle, ystordy; cvllead; ystordal nbsp;nbsp;nbsp;f llygaowyrni Strabism, stra bizm n. trawseurychiad, Straddle, stradl vi, bongamu; setyll,nbsp;Ccrddcd,m;u larcho^auth a�rtr:iedariednbsp;Straggle, strag'i vi, gwahan-grwydronbsp;Straggler, strag'l�r �, crwydryanbsp;325 |
STR path, fat, ere, met, m3.-rine, pin, �rb, on, c�rve, ent, t\v=too, twk=took;
.Straight, strat a, uniawii, cyinawys: aa.l Streak, strik n, Uineii, ilin, liinelinoa, riiag biaea, ar gyler wyneb, riiagddo. riies; oi, hawc: vt^ rbesu, llinnodi,nbsp;Straigiit-edge, llineliai, llmellyr. llinellu. Ring-streaked, cylchtrith
Straight-forward, didwyll, annicheil-gar, uniawn; cymhwys Straighten, stra'tn vt^ unioni, uniawnunbsp;Straightness, strat'nes unionedd,nbsp;unionaeb, cymhwysdernbsp;Straightway, strat'wa yn unionnbsp;gyrchoi, yn ddiattregnbsp;Stram, stran n, yssigiad, dirdroad, twrf;
tynaer; ymdrech; iaith, t�n, auli: �, * tyrfu, dirdroi. yssigo; ymegn�o; tyn-hau; nidlo. A lofty strain, uchei-d�n.nbsp;To strain a point, ymestyn dros y nodnbsp;Strainer, stramur n, hidl, liiain hidlonbsp;Strait, strat ad, cyfyng, cul, tyn, caeth:nbsp;71, cytyngder; cyfyngtor, cuiior, mein-for. Strait-waistcoat, caethwasgodnbsp;Straiten, stratn cytyngu; tynhaunbsp;Straitness,strat'nes M,cytyngedd; ty ndernbsp;Strand, strand n, traeth, glan dwfr;nbsp;camo (^rhaff): v, lloxio, gyxu neunbsp;redeg ar draeth
Strange, stranj a, dyeithr, estronol, rhy-ledd, anarferoi, newydd, chwith Strangeness, stranj�nes �, dyeithrwchnbsp;.''tranger, stran'j ur �, dyeithriad,dyeithr-yn, alltud, dyn dyeithr, cstron, adweinbsp;Strangle, strang'gl vt, tagu, ystagu,nbsp;llindagu. Strangle-weed, gorfanadl,nbsp;tagwygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[clwyf yr ysgytaint
Strangles, strang'glz np, ysgyfeinwst, Strangulation, strang.g�.la'shun n, tag-iad, ystagiad, Jlindagiad [lerddwtrnbsp;Strangury, strang'gii�r.i n, tostedd, dy-Strap, strap n, carai; f�rewyll: vt,nbsp;ffrewyllio, IJabio a charainbsp;Strappado, stra.pa'do n, cosp filwraiddnbsp;Strapper, strap'ur �, ilabi; Jlab�esnbsp;Strata, stra't^ wp.�Stratumnbsp;Stratagem, strat'a.jem n, ystranc, ys-tryw, cyfrwysdro, dichell, dichelldronbsp;Stratification, strat. i. fi. ka shun n,nbsp;gweiyaeth, haeniadnbsp;Stratify, strat'i.fi vt, haenn, gwanafunbsp;Stratocracy, stra.tok'ra.si n, cadlyw-odraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_gwanat, gwely
Stratum stra'tum (p strata) n, haen, Stratus, stra'tus n, niwigwmwlnbsp;Straw, stro n, gwelit; gwelltyn. Straw-colour, Straw-coloured, meiynwyrfnbsp;Strawberry, stro'ber.i n, syf�en, memsennbsp;Strawy, stro'i a, gweiltaiod, gweiitognbsp;Stray, stra vi, erwydro, cyfeihorni: n,nbsp;erwydryn, anifail crwydr: a, crwydrol,nbsp;colledig, ar goll, ar gyleiliorn
Streaky, stn'ki a, rnesog, llineliog Stream, strim n, firwd, ffryaiit, nant;
brwynen afon: v, ffrydio, llifb Streamer, stri'miir n, baner, Human,nbsp;baniarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fi'rydan, comant
Streamlet, strimOet n, corffrwd, gofirwd, Streamy, stri'mi a, ffrydiol, fi'rydiognbsp;Street, strit n, heol, ystryd. Streetwalker, putain gyhoedd. A little ornbsp;narrow street, heolan, hewlannbsp;Strength, strength n, cryfder, nerth,nbsp;grym, gailu, cadernid, gallueddnbsp;Strengthen, streng'thn v, nerthu, cryf-hau, grymuso, cadarnhaunbsp;Strengthener, streng'thn.ur �, cryf hawr,nbsp;cadarnhawr [dirym, gwan, egwannbsp;Strengthless, strength les a, dinerth,nbsp;Strenuous, stren'�.us a, bywiog, pybyr,nbsp;ymdrechgar, ymegniol, gwresog, glewnbsp;Strepent, strep^ent, Streperous, strep'-ur.us a, trystfawr, bloeddgarnbsp;Stress, stres w, pwys, mawrbwysnbsp;Stretch, stretsh v, estyn, dirdynu, tynu,nbsp;tynhau; ymestyn, ymystwyro:nbsp;estyn, tyn, estyniad; ymestyniadnbsp;Stretcher, stret'shur ti, tresti, trawstnbsp;^gt;trew, strw {sirown') vt, gwasgaru, liet-taenu, taenellu, taenu, taenu ar led,nbsp;wynebdaenu, sarnu; chwaJunbsp;Stri�, str�'i np, rhychau mewn creginnbsp;neu golofnaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhychog
Striate, stri'at, Striated, str�'a.ted a. Stricken, strik'n pp.�Strike. Strickennbsp;in years, hen, oedranusnbsp;Strickle, strik'1, Strike, stri'k w, eyfor-bren, gwastadbren, cytoryddnbsp;Strict, strikt a, cytyng, caeth, caethiwus,nbsp;manwl, tyn, hym, tost, tostlymnbsp;Strictness, strikt'nes �, manylrwydd,nbsp;manyledd, manylwch, caethdernbsp;Stricture, strik'tshur n, rhwymiad; byr-sylwad, eyffyrddiad, syiw deilliolnbsp;Stride, strid {pt strode, pp stridden,nbsp;stnd'n) V, rhoi hirgam, brasgamu:nbsp;w, cam, hirgam, brasgam [trwstnbsp;Stridor, str�'d�r n, mawrdrwst, twrf,nbsp;Strife, str�r n, cynhen, ymryson, tertysg,nbsp;amrafael, cecraethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ion (p)
Strigment, strig'ment re, crafiad; creif-Strike, str�k (p^ struck, pp stricken, strik'n) v, taro, euro; gwastatau,nbsp;cylorio; gostwng, iselu: n, cyfor;nbsp;mesur gwastad, pwyseinbsp;Striker, str�'kur n, tarawydd; cyfbrbrennbsp;32tgt;
-ocr page 351-5rc; late, l�ne. n�, m�t�; she zli=z azure; thin, this; )=dzh. STU
ijtrikin^, str�'king a, hynod, nodedi^. od : n, tarawiad; cyforiad String, string to, liinyn; tant: vt (^pt hnbsp;pp strung), liinynu; tantio, tenynunbsp;Stringency, strin'ien.si to, caethdernbsp;Stringent, strin'jent a, rhwymol, caeth,nbsp;tyn; bolrwymolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( ar anifeiliaio Stringhait, string'h�lt a, math o glofni Stringy, string'! a, llinynog; eludingnbsp;Strip, strip TO, llain, llafn, llefnyn: vt,nbsp;diosg, dadwisgo, dynoethi, ysbeilionbsp;Stripe, strip n, gwialenod, fflangeliiad,nbsp;flbnod; Uinellres: vi, brithresu, 11. n-ellresu, rhesu; �rewy�io {^llencynnbsp;Stripling, stripping to, glaslanc, llancnbsp;Strive, str�v (^pt strove, vp striven,nbsp;striv'n) vi, ymegnio, ymdrechu, ym-orchestu, ymgeisio; ymrysonnbsp;Strix, striks n, dylluan, cuannbsp;Strode, strod pt.�Stridenbsp;Stroke, strok to, dyrnod, ergyd tarawiad,nbsp;tone; llinell; vt, llochi, dyioti, gorilytnunbsp;Stroll, strol vi, erwydro, ymwibio, gwibgt;nbsp;grwydro, rhodiena Stroller, str�'i�r to, gwibiad, gwibddyn, gwili, erwydryn; gwibferch, erwydresnbsp;Strong, strong a,cryf� galluog, grymus,nbsp;cadarn, gwrdd,erddrym,nerthol,pybyr.nbsp;Stronger, strong'gur cc?, trech, cryf-ach. Strongest, strong'gest sd, trec�atnbsp;crylafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reader, amddiffynfa Stronghold, strong'hold to, cadarnfa, Strop, strop to, carai hogi, min-garai; rhaff dorchedig: vt, minio Strophe, strof'i to, pennillnbsp;.Strophes, strofos to, bolwstnbsp;Strout, struwt v, balch-chwyddo, ym-Strbve, str�v;)t.�Strivenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwyddo �Strown, stron pp.�Strew �Struck, struk^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol Structural, struk'tshii.ral a, eyfansodd-Structure, struk'tshur to. adail, adeilad, adeiladaeth; fturf, gosodiad, trefniad jnbsp;�yfansoddiad Struggle, strug'lw, ymdrech, ymorchest; tro, ymdrechu, ymryson, ymwthio Struma, strw'ma (p strum�, strw'mi)nbsp;TO. manwyn, mandwyn, clwyf y brenin,nbsp;clefyd y breninnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( dwynog Strumous, strw'mus a, manwynog, man-Strumpet, strum pet to, putain, cyffoden Strung, strong pt amp; pp.�Stringnbsp;Stmt strut vi, balchrodionbsp;Stub, stub TO, cyff, cippill, bonyn, bon-eyff; vt. codi bonion, dadwreiddio.nbsp;Stub-nail, darn hoeieunbsp;.Stubble, stub 1 to, sod, ceiefeurydd |
Stubborn, stub'urn a, ewrthnysig, ys-tvrnig. cyndyn, gwargaled, cildyn Stubbornness, stub'ur.nesn.gwrthnysig-rwydd, ystytnierwydd, cyndynrwyddnbsp;Stubby, stub'i a, Hawn bonau; byrdewnbsp;Stucco, stak'd TO, math o gymmrwdnbsp;gt;tuck, stuk pt amp; pp.�Sticknbsp;Stud, stud TO, haid o feirch a chesygnbsp;maeu, gre, grewys; boglynynj hoeieunbsp;\ chlop mawr: vt. boglynunbsp;Student, stii'dent TO,mytynwr, ysgolhaig,nbsp;astudiwr, efrydydd, efrydwrnbsp;Studious, stu'di.us a, liengar, myfyr-gar, llyfrgar, meddylgar, efrydusnbsp;Study, stud'i to, myfyriad, myfyrdod,nbsp;efryd, astudiaeth,myfyriaeth; mytvr-gell, ilyfrgeil, efrydgeli: v, myfyrio,nbsp;etrydu, astudio, rhagtyfyrionbsp;Stufl', stu� TO, detnydd; dodrefn; cym-mysgwe, tenlh; peth, gwaelbeth,nbsp;ffiaaredd, ffwibri: v. sachu, sengu;nbsp;tynlenwi, gorlenwi; glythu, bolrythunbsp;Stultify, stul'ti.fi vt, ffolbrofinbsp;Stultiioquence, stul.tii o.kwens w, ffol-siarad, baidorad, gwagsiaradnbsp;Stum, stum to, gwin ar waith; vt, ad-newyddu gwin trwy ailymweithiadnbsp;Stumble, stum'bl v, tramgwyddo, ym-rwystro; to, tramgwydd, cam gwag.nbsp;Stumbling-block, maen tramgwyddnbsp;Stump, stump �, bonyn, cyfi', boneyffnbsp;Sumpy, stum'pi a, bonog, boneyffiognbsp;ittun, stun vt, svfrdanu, byadaru, hurtionbsp;Stung, stung pt amp; pp.�Stingnbsp;btunk, stungk/?i amp; pp.�Stinknbsp;Stunt, stunt vt, rhwystro twt, corinbsp;Stupe, st�p TO, meddyginiaeth gynhesol; hurtyn, drel, penbwl, oelti Stupefaction, st�.pi.tak'shun to, syfrdan-iad, hurtiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sylrdanol Stupefactive, st�.pi.fak'tiv a, syfrdanus, Stupendous, st�.pen'dus a, aruthrol, rhy-teddol mawrwych, enfawr [dwlnbsp;Stupid, st�'pid a, hurt syfrdan, pendew,nbsp;Stupidity, st�.pid'i.ti to, hurtrwydd, sytr-dandod, syfrdanedd, penfioleddnbsp;Stupefy, st�'pi.f� vt, sylrdanu, hurtionbsp;Stupor, st�'p�r to, hurtrwydd, madron-dod, malldod, syudod, irdancnbsp;Stuprate, stii'prat vt, treisio, halogi,nbsp;llatnruddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ditorwyniad Stupration, stii.pra'shun n, iiathruddiad, Sturdiness, stur'di.nes to, cyndynrwydd,nbsp;ystyfnigrwydd; crytdernbsp;Sturdv, stiir'di a. ystyfnig, cyndyn, tal-grvf, talgaled, haerxlug; cryt, tewgryt,nbsp;pybyrgryf; caiedsyth |
327
-ocr page 352-SUB p3.th, fat, ere, met, m.^-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tw=too, t^k=took;
sub.l�m nes n, uc�eiedd, ardduniant Sublingual, sub.Iing'gwal a, dan y taf�dnbsp;Sublunar, sub.lii'nur, Sublunary, sub'-l�.nur.i a, isleuadol, isloerol, daiarolnbsp;Submarine, 8ub.mS..rm' a, tantbrolnbsp;Submerge, sub.m�rj' v, soddi; trochinbsp;Submersion, sub.m�r shun n, soaaiadnbsp;Submission, sub.mish'un n, ymostyngiadnbsp;Submissive, 8ub.mis'iv a, ymostyngol,nbsp;gostyngedig, isel, ufudd, utuddgarnbsp;Submit, sub.mit' v, ymostwng, ymrod^,nbsp;ymddarostwng, ntuddhaunbsp;Subnascent, sub.nas ent a, isdyfolnbsp;Subordinacy, sub.�r'di.na.si, Subordi-nancy, sub.�r'di.nan.si n, isymblygiad,nbsp;isra�doliaa, israddiadnbsp;Subordinate, sub.�r'di.nat a, Israddolnbsp;Subordination, sub.or.di.nli shun n, is-osodeaigaeth, israddiad, ymostyngiadnbsp;Suborn, sub.orn' vt, hogi dynion i �yngunbsp;anudon neu gyhawnu troseddnbsp;Subornation, sub.�r.na'shun n, tyst-gyflogiad, cyflogiad gau dystion nennbsp;droseddwyr [wys: ri, tystwysionbsp;Subpcena, su.pi'n^ n, gwyslythyr, tyst-Subreptitious, sub.rep.tish'us a, lladrad-ai dd.�Surreptitiousnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ arall Subrogate, gubT�.gat vt, gosod yn Subscribe, sub.skriV v, tanysgn�o, llaW-nodi, dodi Uaw wrth beth; cydsyninnbsp;Subscriber, sub.skri'b�r n, tanysgnti��^�nbsp;rhagdalwr; cydsyniedyddnbsp;Subscription, sub.sbrip'shun n, tanya-gritiad; rhagdaiiadnbsp;Subsecutive, sub�sek'�.tiv �, dilynolnbsp;Subsequent, sub si.kwent a, canlynol, gweai, dil3aiol, ar ol nbsp;nbsp;nbsp;wasanaethu Subserve, sub.s�rv' vt, gwasanaetho, is-Subservience, sub.sfir vi.ens, Subser^-ency, sub.s�r vi.en.si n, iswasanaetn-iad, gwasanaetholrwydd 32S Sturj^eoa, sc�r jun n, morbysg o r euw Sturk, st�rk n, �ustacP; aaner, treisiad ; dyniawed nbsp;nbsp;nbsp;(_bioesgi, bloesgni Stutter, stut �r vi, siarad ag attal arno, Sty, st� n, cwt, twic mocft, cut; lienbsp;brwnt; liylritben, liefrithen, ilefelynnbsp;Stygian, stij'i.aa o, u�ernolnbsp;Style, st�i w, dull, moda; dull ymad-rodd, ieithwedd; awyrlynag, nodwydanbsp;deiai; craffol, pin; enwad; coesignbsp;blodeuyn:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enwi, cylenwi [iaeth Stylograptiy,st�i.og'r4.fi n, puntrysgrit-Styptic, stip'tik a, gwaedattaliol [olion Styptics, stip'tiks tipy gwaed*ddiados-Suasible, swa'si.bi a, darbwyiiadwy, au-nogaawynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad, deniad Suasion,swa'zlmn n, annogaeth,cynghor-Suasive, swa'siva, enniiiol, argyhoeddol denol, darbwylliadolnbsp;Suavity, svra^ i.ti n, melusder, pereidd-der, mwynder; boneddigeiddrwyddnbsp;Sub. j?a;, tan-, is-, go-Subacid, sub.as id a, gosur, lied sur: n,nbsp;Subacrid, sub.ak'rid a, lledlym egraidonbsp;Subaction, sub^k'shun darostyngiadnbsp;Subah, sw'ba rhaglawiaeth yn In�ianbsp;Subaltern, sub'ol.t�m n,�is-sw7ddog: o,nbsp;is, tan, israddol |_ar gylch, cylchynoinbsp;Subalternate, sub.�l.t�r'nat a, cyachol 'nbsp;Subchanter, sub.tshan't�r n, isgantornbsp;Subclavian, sub.kla'vi.an a, ceseiliol[gornbsp;Subcommittee, sub.ku.mit'i n, isbwyil-Subcutaneous,sub.k�.ta'ni.tis a, isgroen-.Subdeau, sub.din' ti, isddeounbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^o. Subdecuple, sub.dek'�.pl a, yn cynmvrs un ran o daeg Subdivide, sub.di.v�d'w, adrann, dyranu Subdivision, sub.di.vizh'un n, adran,nbsp;adraniad, dadrannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwys Subdolous, sub'd�.lus �, dichellgar, cyt-Suodominant, sub.dom'i.nant isiyw-sain, is-iywnod (vt, tynu ymaith Subduce^ sub.d�s^ Subduct, sub.dukt'nbsp;Subducti ia, sub.duk'shuij dygiadnbsp;ymaith Lgorchtygu, gorthrechnnbsp;Subdue, sub.d� vt. goresgyn, darostwng,nbsp;Subgiobular, sub.glob'�.lur o, gogrwn,nbsp;crynaidd, ileagrwnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[disyfyd Subitaneous,sub.i.ta'ai.usa,disyinmwth, Subjacent, sub.ja'sent a, isorweddolnbsp;Subject, sub'jekt n, deiliad; pwnc, tes-tyn: a, darostyngedig; caeth; rliwypi,nbsp;rhwymedigj agorednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dan Subject, suD.jekt' vt, darostwng, dwyn Subjection, sub.jek'shun n, gostyngiad;,nbsp;ymostyngiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pwnc Subjective, sub.jek'tiv a, perthynol quot; |
�uojoin suDjom vt, a�cnwanegu, cys-sylitu, attodi. nbsp;nbsp;nbsp;[ostwng Subjugate, sub'j�.gat vt^ gwarogi, dar-Subjugation, sub.j�.ga'shun n, dygiad dan lau, gwarogaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iedigol Subjunctive, sub.jungk'tiv a, cyssylit-Subiapsarian, sub.lap.s�r'i.an n, is-gwympiedydd, un yu dal etholedigaeth wedi�r cwymp: a, isgwympie�yddolnbsp;Subiation, sub.la'shun n, cymmeriadnbsp;ymaith, dygiad ymaithnbsp;Sublimate, sub'U.mat n, unrhyw bethnbsp;fferyiigoethedig: vt, fferyllgoethi;nbsp;ucheiu, dyrctiatunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^arddunog Sublime, sub.i�m' a, gomchel, arddunol, sublimity, sub.iim'i.ti, Sublimeness, |
�re; late, Tine, nS mute; she, zh=rz az�re; thin, thIs; )=:dzh. SUC
SUL path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, c�rre, cnt, t\v=too, t\Vk=took;
Such, sutsh a, cyfryw, y fath, cylieiyo. Such a man as he, gwr o�l �ath eJ.nbsp;SucU and such a place, y fan a�r tan.nbsp;Such a one, y cylryw un. Such asnbsp;these, fel y rhai hyn. To such as donbsp;so, i�r sawl j i�r rhai J a wnant fellynbsp;Suck, suk V, sugno, dyfnu; llyncu, yted; n, sugn bron, llaeth bron Sucker, suk'ur w, sugnwr, sugnai,nbsp;sugnedydd; 5'Sgewyllyn, impynnbsp;Sucket, suk'et pergymmysg, ancwynnbsp;Suckle, suk 1 ut, rhoi bron, sugnonbsp;Suckling, suk'ling n, plentyn sugno,nbsp;inaethblentyn; creadur sugno; ilaeth-oen, oen sugno; math o teil lion gwynnbsp;Suction, suk'shun n, sugn, sugndyniadnbsp;Sudation,su.da'shunn, chwysiad jchwysnbsp;Sudatory, s�'da.tur.i n, chwysdynbsp;chwysia: a, chwysiol, chwysbairnbsp;Sudden, suden a, disytyd, dirybudd. disymmwth, sydyn [sydynrwydd Suddenness, sud'en.es a, disymmwthdra,nbsp;Sudoritic, sii.du.rif'ik a, chwysbair,nbsp;chwysbar:�, meddyginiaeth chwycbarnbsp;Suds, sudz np, sebondrwythnbsp;Sue, sii V, rhoi cwyn, rhoi cyfraith,nbsp;cwyno ar; ymbil, yrnh^fedd, deisyf,nbsp;erfyn, cretu. To sue tor peace, yra-bil am headwch[dumpling, torpeii wernbsp;Suet, s�'et n, gwer, swyt, swytedd. Suetnbsp;Suety, sii'et.i a, gwerog, swyfognbsp;Suffer, sufur v, goddet, dyoddef; can-iatau, gadael Sufferable, suf ur.^.bl a, goddefadwy Sufferance, suf'ur.ans ra, goddefiad; amynedd nbsp;nbsp;nbsp;[ddefwr Sufferer, suTur.�r �, dyoddefwr, go-Suffering, suffur.ing �, goddefiad; dyoddeiaint: a, dyoddetol, dyoddefus Suffice, su.fiV igt;, bod yn ddigon, digoni,nbsp;digouoli, diwallu, boddloninbsp;Sufficiency, su.fish'en.si n, digonedd,nbsp;digonoldeb, digonoirwyddnbsp;Sufficient, su.fish'ent a, digon, digonolnbsp;Suffix, su.fitcs' vt, olddodi, ychwanegunbsp;Suffix, suf ias n, olddodiad, tertyniadnbsp;Sufflate, su.flat'uf, chwythu i tyny[fynynbsp;Sttfflation, su.fla'shun chwythiad inbsp;Suffocate, suf'o.kat vt, raygu, mogi, tagunbsp;Suffocation, sut.o.ka'shun n, mygiad,nbsp;mogiad, tagiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tagiadol Suffocative, suf^o.ka.tiv a, mygol, Suffragan, suf'rd.gau a, cyunorthwyoi: n, esgob cyunorthwyoi ( cydsynioi Suffragant, suf'ra.gant a, cynnort�wyol,nbsp;Suffragate, sufra.gat vtf pievuleisionbsp;gyda, pleidio |
Suffrage, suTraj n, cymiiortn; etnoi-iraint, pleldlais; gwedUi cynnuileidta Suffumjgate, su.f�'mi.g�t vt, tanfygu,nbsp;twymtygunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tantygiad Suffumigation, su. f�. mi. gii' shun rt, Suffumige, suf'ii.mij n, mygdarthnbsp;Suffuse, su.fiiz vt, tywaiit, taenellu drosnbsp;Suffusion, su.fii'zhun n, liettaeniad drosnbsp;Sag, sug n, chwanen y mornbsp;Sugar, shi^g ur n, sugr, siwgr: vt, sugro.nbsp;Sugared words, geiriau me , geiriaunbsp;gwenieithus Sugary, sh^g'ur.i a, sugraidd, melus Sugescent, sii.jes'ent a, sugnolnbsp;Suggest, su.]est' vt, arat-grybwyll,nbsp;sibrwd, dirgel-goffau, crybwyllonbsp;Suggestion, su.jes'tshuu n, crybwylliad,nbsp;cyrbwyliiad, amnaid, awgrymnbsp;Suggestive, su.ies'tiv a. awgrymol, crv-bwylliadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. [yn las Suggilate, suj'i.lat v, maeddu yn ddu ae Suggil, sug'il vt, difr�onbsp;Suicide, sii i.s�d n, hunanladdiad, hun-anladd; hunanleiddiad, hunanloiruddnbsp;Suicidal, sii'i.si.dal a, hunanddinystriolnbsp;Suillage, sii il.aj n, budrffos; budreddinbsp;:)uit, silt n, cwyn, cynghaws, hawl;nbsp;delsyfiad, cais; trwsiad, cyflawnwisg,nbsp;par: v, cylatebu, gweddu, cytweddu,nbsp;cyfaddasu, cymmathu; trwsiadunbsp;Suitable, sii'ta.bl a, cytaddas, cyd weddol,nbsp;addas, cytaddas, cymhwys, gweddaiddnbsp;Suitableness, s�'t�.bl.nes n, cytaddas-rwydd, cymhwysder, addasrwyddnbsp;Suite, swit n, cytres; gosgordd, cyna-deithion, cydganlynwyrnbsp;Suitor, s�'t�r n, erfymwr, deisyfwr,nbsp;ymgeisydd; carwr, cariadfabnbsp;Suitress, sii'tres n, ymgeisytides; csif-iadterchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ymddigio Sulk, sulk vi, sarigo, cuchio, sori, cudd-Sulkiness, sul'ki.nes n, sarigrwydfigt; surni, atrywiogrwydd [sur, sarignbsp;Sulky, sul ki a, antoddog, atrywiog,nbsp;Sullen, snl'en a, sarig, anhylon, cucnilt;^nbsp;Sullenness, sul'en.es n, atrywiogrwydd,nbsp;soriant, antoddogrwydd, sarigrwyddnbsp;Sully, sul'i vt, Qiwyno, llycnwinonbsp;Sulphate, sul'fat n, utelawdnbsp;Sulphur, sul'fur n, brwmstan, llosgfaet^nbsp;Sulphuratiou, sul.tu.ra'shua n, vajSquot;nbsp;faemaeth, chniad Sulphureous, sul.fiiVi.us, Sulphurus, sui'fur.us a, brwmstanaidd, utelaidanbsp;Sulphuric, sui.fii�r'ik a, uteiig ouipnury, sultur.i �t, brwmstanol .^uitan, BUl'tan n, ymherawuwr Twrci 330 |
�r�; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; }=dzh. SUP
Sultana, sul.ta'na, Sultaness, sul'tan.es n, ymherodres Twrci [ddwyreinioinbsp;Sultanry, sul'tan.ri �, ymherodraeth'nbsp;Sultriness, sui'tri.nes w, mwmdra,trym-des, mwUdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tesopj Sultry, sul'tri n, mwrn, mwll, trwm-Sum, sum n, sum, swm, cyfanritj syl-wedd: vt^ cydi;rynoi, cydgasgiu, symio Sumach, shw'mak n, corn yr hyddnbsp;Sumless, sum'les a, aneirit, dint, afrifednbsp;Summary, sum'ur.i a, byr, cryno; taclusr n, crynodeb, crynoad Summer, sura'ur n, haf: a, hafol, hefinnbsp;hataidd: r, hatota, treulio yr haf.nbsp;Summer-house, hafdy, hatod, hafotty.nbsp;Summer-time, hatin, amser hafnbsp;Summerset, sum'�r.set n, naid dinbennbsp;drosbcn [cribyn, blaen, ban, bar, coinbsp;Summit, sum'it w, pen, copa, cnb, topnbsp;Summon, sum'un, Summons, sum unznbsp;vt, gwysio, arwysio, dyfynu; gaiwnbsp;Summons, sum unz ra, gwj's, dylyn. Anbsp;general summons, Ihvyrwysnbsp;Sumpter, sum'tur a, pyntarchnbsp;Sumptuary, sum'tsli�.ur.i a, perthyno*nbsp;i gost; traulgymmedryddolnbsp;Sumptuous, sum tsh�.us �, costlawr,nbsp;g^verthtawr; mawrwych, ardderchognbsp;Sumptuousness, sum tshii.us.nes n,nbsp;gwerthtawrogrwydd; mawrwycUeddnbsp;Sun, sun �, haul, huaii; y ghnaid: vi,nbsp;heulo; ymheulo. Sun-dial,deialhaul,nbsp;heu.oriawr, heulfynag. Sun-flower,nbsp;heuitiodeuyn, blodeuyn yr haul.nbsp;Sun-stroke, Stroke of tUe sun, ergyonbsp;yr haul, gordarawiad yr haui.�Insolationnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edyn Sunbeam, sun'bim n, pelydryn, mych-Snnburnt, sun'burnt a, heuUeijm. mei-ynog nbsp;nbsp;nbsp;[Arglwydd Sunday, sun'da n, dydd Sul dydd yr Sunder, sun'diir vi, ysgar, gwahanu, dy-dolinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 amrywion, amrywtoiion Sundries, sun'driz np^ amryw bethau, Sundry, sun'dri a, amryw, amrywiolnbsp;Sung, sung pp.�Smgnbsp;Sunl^ sungk pp.�Sinknbsp;Sunniness, sun i.nes n, heuleddnbsp;Sunny, sun'i a, heulog, tesog, araulnbsp;Sunrise, sun'r�z n, codiad haulnbsp;Sunsec, sunset n, machludiad haulnbsp;Sunshine, sunshin w, heuiead, tywyn-iad haul. Suinmer-sunsnine, hatga-.nbsp;Sup, sup n, liymaid; liymeidyn: w, liy-meitian; cwynosa. swpera, swperunbsp;Super-u wch, goruwch, gor-, tra-, ar-Superable, su pur.a.bi a, gorchiygadwy |
Superabound, s�.pur.S.�ugt;Vnd' vi, gor-moai, ardaigom, bod yn orhelaeth Superabundance, s�.pur.a.bun'dans n,nbsp;arddigonedd, gormodeddnbsp;Superabundant, sii.pur.a.bun'dant a,nbsp;gormodol, arddigonol, gorheiaethnbsp;Superadd, s�.pur.ad' vt, arddodi, gor-chwanegu, rhoi dros bennbsp;Superannuate, s�.pur.an'�.iit v, an-addasu gan oedran; oedlreinio, rhydd-hau oddi wrth lafur ar segurdalnbsp;Superannuation, s�.pur.an.�.a'sliun n,nbsp;oedtreiniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[eddog, godidog Superb s�.purb' a, mawrwych, mawr-Supercargo, s�.p�r.kar'g� n, goruch-wyliwr ilwyth iiong Luchwybrol Supercelestial, s�.p�r.si.les'tshalgor-Supercilious, s�.p�r.sil'yus a, balch,nbsp;gorfalch, ucheifalch, ysgoniliyd,nbsp;flroenuchelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorlalchedd Superciliousness, s�.pflr.sii'yus.nes n, Superconception, s�.pur.kon.sep'shnnnbsp;ailleichiogiad Supereminence, s�.pur.em'i.nens n, gor-uchragoriaeth nbsp;nbsp;nbsp;[ucbragorol Supereminent, sU.pur.em'i.nent a, gor-Supererogate, sii.pur.er'o.gat vi, gor-wneuthur, gorgvflawnu Supererogation, s�.pur.er.�.ga'shun n,nbsp;afraid; gorhaeddiant, gorweithrediaanbsp;Superexceileiice, sii.pur.ek'sei.ens n,nbsp;trarhagoriaeth, trarhagoroledd, gor-ragoriaotli [rhagorol, gorodidognbsp;Superesceilent, s�.pur.ek'sel.ent a, tra-:iuper:etate, sU.pur.fi'tat vi, ail-feich-loginbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[leichiogiad Superfetation, su.pur.ftta'shun n, ail-Superrice, sii'pdr.fls �, gwyneh, arwyneb SuperiiciaJ, s�.p�r.tish'al a, arwynebol,nbsp;oas; ansylweddol Supertic alness, sii.pdr.fish'al.nes n, bas-oer, arwyneOolrwydd; ansylwedd Superiicies, su.pur.flsh'i.iz n, arwyneb-ed�, gwynebtesur, caennbsp;Superiiiie, s�.p�r.f�n' a, meinwych. dinesig, tecat, goreu [edd, gormodedd SuDerfluity, s�.p�r.tiii'i.ti n, arddigon-' Superfluous, sii.purflii.us a, gormod,nbsp;gormo Id, alraid, arddigon [gormodeddnbsp;Superfluousness, s�.p�r'ttu.us.nesnbsp;Super.nuuce, s�.pur.in.d�s' vi, dwyn inbsp;mewii yn chwaneg; liawndueddunbsp;Superintend, sii.pur.m.tend' vt, aroiygu,nbsp;goruchwylied, golygiadu, earych ar oinbsp;Ouperuitendence, s�.pur.iii.ten'uens n,nbsp;aroiygiad, golygiad, goruchwyiiad;nbsp;goruchwyiiaeth, golygiauaethnbsp;331 |
SUP path, fat, �r�, met, m�.-rme, pin, orb, on, curve, cut, t^=too, t^k=took;
Superintenaent, s�.pur.in.ten'uent n aroljgwr, goruchwyliwr, golygiedyddnbsp;Superior, s�.pi'r'i.�r o, uwch, uwch law,nbsp;goruwch; trech; ffwell, rhagorach: �nbsp;blaenor, uchafiad, un uchraddol. Superior courts, y llysoedd uchatnbsp;Superiority, s�.pi'r.i.or'i.ti �, uchat-iaeth, biaenonaeth, rhagoriaethnbsp;Superlation, s�.p�r.la'shun �, gor. d'dyrchatiad, gormoaedd j mwyhad Superlative, s�.p�r'l^.tiv a, uchaf, uch-elat; eithalol; goreunbsp;Superlatively, su.pur'la.tiv.li ad^ yu ynbsp;radd uchat, dro3 ben I uchafrwyddnbsp;Superlativeness, s�.p�r'la.tiv.nesnbsp;Superlunar, s�.pur.l�'n�r a, uchioerol,nbsp;uchleuadolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ly^ol, uwch y byd Supermundane, sii.pur.raun'dan a, uch-SupernaJ, s�.p�r'nai a, goruchel; nefol Supernatant, s�.p�r.na'tant a, yu nofionbsp;ar y wynebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nofiad ar y wyneb Supernatation, s�.pur.nd..ta'shuu n. Supernatural, sti.pur.nat'shii.rai a, gor-ucdnaturiol, goruchanianol, gorauian-ol, uchanianoi Supernumerary, sti.pilr.n�'mur.ur.t n. un dros ben y rhif: o, goruchritol Superscribe, s�.'p�r.skr�b vt^ arysgritenu,nbsp;arlythyru, ysgriten uwch beunbsp;SuperscnptioD, s�.p�r.skrip'shun ar-ysgrifen, arysgnleniad, arysgritnbsp;Supersede, s�.p�r.sid' vf, diswyddo, di-Jreinio; cymmeryd ei lenbsp;Superstition, sii.pur.stish'uu w, coel-gretydd, otergoei, geugoel, gorgrednbsp;Superstitious, s�.p�r.stish'us a, coel-grefyddol, ofergoeius, gorgredusnbsp;Superstructure, s�.p�r.struk'tsh�r �,nbsp;aradail, goruchadeiladnbsp;Supervene, s�.p�r.vm' vi, dyfod arnbsp;ddamwain, dyfod yn ychwanegoinbsp;Supervenient, s�.p�r.vi'ni.ent a, dam-weitiddytodol, ychwanegoinbsp;Supervention, sii.pur.ven'shun n, dam-weinddyfodiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arolygu Supervise, s�.p�r.v�z' gorucholfgu,' Supervisor, s�.p�r.v�'z�r n, ucholygwr,nbsp;arolygydd, goruchwyliwrnbsp;Supine, sii.pW a, a�r wyneb i fynyjnbsp;dioglyd, segurilyd, diwaith, digych-wyn, anofalusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�[berfoi Supine, s�'p�n n, math o enw cadarn Supiueness, s�.p�n'es n, diotal wch, syrth-ni, anofaiwch Suppeditate, su.ped'i.tat vf, diwalJu Supper, sup'ur n, cwynos, swper, hwyr-Supperiess, sup'ur.ies a, digwynos ^bryd |
Supplant, su.piaut' vty Uisodii, twyil- arechu, gweithio danodd Supplanter, su.plan't�r n, disodlwrnbsp;Supple, sup'1 u, ystwyth, hybljg, Uipa,nbsp;twythig: v, ystwytho, liipaunbsp;Supplement, sup'li.ment n, attodiadnbsp;Supplemental, snp.ii.meD^tal, Supplementary, sup.li.men'tur.i, Suppletory,nbsp;sup'ii.tur.i a, cyflawniadol, cyflawn-edigoi, adchwanegol, attodiadolnbsp;Suppleness, sup'l.nes n, ystwythdernbsp;Supplial, su.pi�'al n, adgyflenwadnbsp;Suppliant, sup'li.ant, Supplicant, supTi-kant n, ymbiliwr, gwedd�wr: a, eriyn-gar, deisytol, ymostyngolnbsp;Supplicate, sup'li.kat v, erfyn, gwedd�o,nbsp;ymbilio, deisyfu, crefu, erchinbsp;Supplication, sup.U.ka'shun n, deisyf-iad, erfyniad, ymbiliad; archiadnbsp;Supplicatory, sup.ii.ka't�.ri a, erfyniolnbsp;Supply, su.pi�' n, porth, cymhortn, cyn-nortWy; adgynenwad: vf, cyfienwi;nbsp;dirprwyo; cynnorthwyo, cynnalnbsp;Support, su.p�'rt' u, atteg, gwrthgefh,nbsp;cynnaliaeth, cefnogaeth: vt, attegu,nbsp;gwrthgetnu, dal i fyny, cynnal, dy*nbsp;borthi, myntumio, cetnoginbsp;Supportable, su.po Vta.bi u, cynnaladwy; goddefadwy nbsp;nbsp;nbsp;|_tybiadwy Supposable, su.po'za.bl a, tybygadwyf Supposal, su.pij'zal �, tyb, tybygiadnbsp;Suppose, su.poz' vt, ty bio, tybied, tybygii�nbsp;meddyiiedj cymmeryd yn gamataolnbsp;Supposition, sup.o.zish'un n, tyb,nbsp;meddyliad [chymmygol, tybygolnbsp;Suppositional, sup.o.zisli'un.al a, dy-Supposititious, su.poz.i.tish\is a, gau-twyllddirprwyol, liugiol, ���gicdignbsp;Suppositive, su.poz'i.tiv a, tybiedig*nbsp;Suppositives, goduodolion j^ygiaethnbsp;Suppository, su.poz'i.tur.i it, riielrledd-Suppress, su.pres' vt, cyfarsangu, llethd,nbsp;celu, dirgelu; dystewi, gostegunbsp;Suppression, su.presh'un n, didoymiad,nbsp;Jlethiad; celiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadol Suppressive, su.pres'iv o, celiadol, heth-Suppurate, sup^�.rat v, crawnu, gori� llynori, madrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , Suppuration, sup.�.ra'shun n, goriao, crawnrediad, madredd, llynoriadnbsp;Suppurative, sup'�.ra.tiv a, crawnllydnbsp;itupputation, sup.�.ta'shun �, cyfntiadnbsp;Suppute, su.piit^v^, cyfrif, bwrw cjtriinbsp;SupraJapsarian, s�.pra.lap.s�'r'i.aunbsp;uchgwympiedydu; un yn dal etnol-edigaeth cyu cwymp Adua: a, ucn-gwympiedyddol |
332
-ocr page 357-SUS
late, l�nc, no, mute; she, z1i=aziltre; thin, rms; 'j=lt;l7,h.
Saprainundane, b�.pia.mua'daQ a, uca-ddaiarol, nefol nbsp;nbsp;nbsp;[oi Snpravtii^car,s�.pr^.rurg�r a, nchwerin* Supremacy, s�.prem'3�si n, uchatiaeth,nbsp;gorucLatiaetanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penat Supreme, 8�.prim' a, uchat, goruchaf, Sural, suyai a, perthynol i groth y goesnbsp;Surance, shwVans n, sicrwyddnbsp;Surbase, s�r'bas n, eiisail, eilwadunbsp;Surbate, sur.bat' vt, cleisio�r traednbsp;Surcease, s�nsis' n, peidiad: i�, peidio;nbsp;dartod, dybenu Surcharge, s�r.tsharj' vt^ adfeichio, gor-Iwytho, arlwytho; attrethu Surcharge, sur'tsharj n, adofyniad, eil-faich, ariwyth; attreth, ad-drethnbsp;Surcingle, sur.singgl n, argengl, uch-gengl, cenglnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lmabgaiac Surcle, sur'kl n, yssewyllyn, br.gyn, Surcoat, sur k�t n, cob, arbais, arhugannbsp;Surcuiate, s�r'k�.lat v#, brigdorinbsp;Surd, surd a, byddar; direswm, ynfydnbsp;Surdity, sdr'di.ti n, byddardodnbsp;Sure, sh^y�r a, sicr, gwlr, dioeel, dilys;nbsp;diammheujdiau; hyderus; ifyddlawn.nbsp;To make sure, sierhau. I am sure,nbsp;diau genyf. To be sure, bid sicr,nbsp;yn ddiaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn ddilys Surely, shiVVli ad, yn sicr, yn ddiau, Sureness, shwYnes n, sicrwydd, dieu-rwyd(h dilysdodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mechni Suretiship, shw�r'ti.sbip n, mechn�aeth. Surety, shwYti n, mach, mechn�ydd,nbsp;meichai. To become surety, meichionbsp;Surf, surf n, traethlor, gwarthfor, gorunnbsp;Surface, sur fas n, gwyneb, wyneb, caen,nbsp;arwyneb, y tu allan SurteitjSur'dt n, alar, corlwyth: v, alaru, lloru, gorlythu, bol-iwythonbsp;Surge, surj n, ton, tonen, garw, gorun,nbsp;niorgaseg: vt, dygrfor, codi yn dbnaunbsp;Surgeon sur jun n, llawfeddygnbsp;Surgery, sdr'jur.f n, llawleddygaeth; llawteddygfa, difyu-gell Surgical, shr ji.kal a, llawteddygolnbsp;Surgv, sdr'ji a, gwanegog, tbnog, garwnbsp;Sunmess, sur'li.nes n, sarigrwydd, afnbsp;rywiogrwydd, cieidd-dranbsp;Surly, s�r'li a, sarig, surllyd, anhynaws,nbsp;c�aidd. A suny fellow, afrywiogynnbsp;Surmise, sur.miV n. tyb, llettyb, goayb; vt, ty bio, Letty bio, Iied-dy Died, gody bio Surmount, sur.mdwnt' vt, codi dros,nbsp;myned dros, gorchtygu,trechu,gorfod,nbsp;goresgynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tygaawy Surmountable, sur.murt�n'ta.bl a, gorch-Surmullet, bur.moi'et n, y barfbysg |
Sunnuiot, sur'mii.lot n, Lygo�en tawr Surname, shr'nam n, cyfenw, arenw^nbsp;gorenw: tgt;/, cytenwi, arenwi, gorenwinbsp;Surpass, s�r.pas' vt, rhagori ar, blaenorinbsp;ar, hwntu; trechu Surplice, sur'plis �, gwenwisg, oSeren-grys, gwisg wen ofteiriad Surplus, sur'plus n, gwarged, gweddill,nbsp;rhelyw, gweilw Surplusage, sdr'plus.aj n, gormodedd Surprise, sur.pr�z' n, syndod, brawych-iad: vt, peri syndod, dylod ya ddi-rybudd, aruthro, dyrysu [aruthrolnbsp;Surprising, s�r.pr�'z'ng a, rhyleddol,nbsp;Surquedry, e�r'kwed.ri w, balchdernbsp;Surrebutter, sur.i.but'�r n, gwrthatebnbsp;Surrender, su.ren'dvLr �, rhoddiad i fyny: r, rhoddi i fyny; traddodi; ymroddi Surreption, su.rep'shuii n, ymosodiadnbsp;byrWyli Surreptitious, sur.ep.tish'us a, lladrad-aidd, hocedus [ law, trwy dwyll Surreptitiously, sur.ep.tish'us.li ad, tannbsp;Surrogate, sur'�.gat n, rhaglaw esgobjnbsp;vt, gosod yn lie un arallnbsp;Surround, su.rii'^nd' vt, cyichynu, cwm-pasu, amgylchu, amgyichynunbsp;Surtout, sur.twt' n, arwisg, hug, cobnbsp;Surveillance, sur.val'yana w, arolygiaethnbsp;Survene, sur.vin'vi, dyfod yn ychwan-egolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^wylio; mesur Survey, s�r.va' vt, aroiygu, cytarch-Survey, sur'va n, arolwg, golwg, ar-dreinyn, cyfarchwyl; mesur, mesunad Surveyor, sur.va'ur n, mesurydd; ar-olygyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Surveyorship, sur.va'ur.ship n, arolyg-Sumval, s�r.v�'val n, gorfucheddiad Survive, s�r.v�v' v, oesi yn hwy, oioesi,nbsp;gorfucheddu, goroesinbsp;Surviver, Survivor, sdr.viVur n, gor-fucheddwr, goroeswr I tuebeddwriaethnbsp;Survivorship, s�r.v�Vur.sfiip n, gor-Susceptibility, su.sep.ti.bil'i.ti n, der-byngarwch, teimladrwyddnbsp;Susceptible, su.septi.bl, Susceptive, su-sep'tiv a, derbyngar, teimiadoinbsp;Susception, su.sep'shua, Suscipiency, su-slp'yen.si n, derbyniad, cymmeri^dnbsp;Suscipient, su.sip'yent n, derbynydd,nbsp;cymmerwr: a, derbyniadol [annognbsp;Suscitate, sus'i.tat vt, cynhyrfu, cyflroi,nbsp;Suscitation, sus.i.ta'shun n, cyuhyrtiadnbsp;Suspect, sus.pekt' v, drygdybio, tybied,nbsp;meddwi, ainmheu; n, drygdyb, am-mheuadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aminheugar Suspectful, sus.pektTwl a, drygdybus, 3b3 |
SWI path, tat, ere, met, ma-rinc, p�n, �rb, on, c�rve, cut, t\v=too, t^k=took; Suspend, sus.pena vty clib/nu, crog. gohirio, hoedi; diswjddo, dituddionbsp;dros amsernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j oediad Suspense, sus.pens' n, ammheuaeth, Suspension, sus.pen'shun w, crogiad;nbsp;oediad; dodiad heibio; diswyddiaanbsp;dros amser. Suspension-bridge, crog-bont. Suspension of arms, attaliadnbsp;rhyfel, cadymbaid Suspensive, sus.pen'siv, Suspensory, sus-pen'sur.i a, crogoi, goiiiriol Suspicion, sus.pish'un n, drygdyb, am-mheuadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lammheuol Suspicious, sus.pish'us a, drygdybus, Susp ciousness, sus pish'us.nes n, dryg-dybiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^nonell Suspiral, sus.p�r'al n, awyrdwU; ffyn-Suspiration.sus.pi.ra'shun n,ocheneidiaa Suspire, sus.p�r' vi, dwfnanadlunbsp;Sustain, sus.tan' vi, cynnal, attegn;nbsp;porthi, darborthi; sefyU dan, dwyn,nbsp;goddef. To sustain a loss, cael collednbsp;Sustenance, sus'ti.nans n, cynnaliaeth,nbsp;bwyd, ymborth, porthiant, liuniaethnbsp;Sustentation, sus.ten.ta'sbun re, cynnal-iad, attegiad; cynnaliaethnbsp;Susurration, s�.su.ra'shun re, sibrwd, sinbsp;Sutler, sut'lur re, gwerthwr ymborthnbsp;mevm gwersyll Suttee, su.ti' re, geudduwies Indiaidd; offrymiad gwraig ar tygedorth ex gwr Suttle, sut'1 a, iawnbwysol [cydiadnbsp;Suture, s�'tsh�r re, gwn�ad, cyssylit,nbsp;Swab, swob re, mop, mopa: rf, mopio,nbsp;glanhau d mop Lft'unenu, rhwymynunbsp;Swaddle, swod'1 re, fiunen,rhwymyn: vi,nbsp;Swaddling, swod'ling a, rhwymynol.nbsp;Swaddling-bands, cawiau. Swaddling-clothes, cadachau, dillad bachnbsp;Swag, swag vt, soddi wrth ei bwys,nbsp;honcio, trwmsnddo Swagger, swag'ur re, bolchwyddo, boc-sachu, gwagtrolio, rhodresu Swaggy, swag'i a, honclyd, trwmnbsp;Swam, swan re, iangwr, dyn ieuanc; dyn gwledig, gwas amaethyddolf difa Swale, swai, Sweal, swil vi, oterlosgi,nbsp;Swallow, swol'� re, gwennol, gwenfol; llwnc, golf; setnig: vt, llyncu Swam, swam pt,�Swimnbsp;Swamp, swomp re, cors, siglen, mignen: vt, suddo, soddi; gorchfygu Swampy, sworn'pi a, corsiyd, siglenognbsp;Swan, swon re, alarch. Swan-down,nbsp;manblu alarch; math o frethyn teg.nbsp;Swan-skin, gwlanen esmwytntainnbsp;Swaniike, swon'i�k o, alarchaiddnbsp;^wap, swop re, newidio: re, cytnewid; |
tarawiad: ad, yn ebrwydd, yn tuan Sward, sword re, glasdonen, tonen, gwer-yd, tudwed, tudwedd: vt, tywarchnnbsp;Sware, swe�r pt,�Swearnbsp;Swarm, sworm re, haid, hain; torf, tyrfa: re.heidio, heinio; cyaymgasglu; dringo Swart, swort, Swarth, sworth, Swarty,nbsp;swor'ti a.�Swarthynbsp;Swarthiness.swor thi.nesre,melynddueddnbsp;Swartny, sw�r'thi a, melynddu, cetnin,nbsp;brychddu, cibddu, gwineuddunbsp;Swash, swosh vi, ciecian, dadyrddu,nbsp;tyrddti ? re, dyfrdwrddnbsp;Swath, swoth n, ystod o wair; tyniadnbsp;Swathe, swaTfi vt, �unenu, rhwymynu: re, riiwymyn, ffunen Sway, swa re, awdurdod, llywodraeth,nbsp;rheolaeth, gallu, rhwysg: re, rheoli,nbsp;llywodraethu, rhwysgo, IJywionbsp;Swear, swe�r (sware, sworn) re, tyngu,nbsp;rheithio, cymmeryd neu roddi liw.nbsp;To swear falsely, tyngu anudon. Tonbsp;swear the peace, tyngu ofnnbsp;Sweat, swet re, chwys; llafur: re {^pt amp;nbsp;pp sweat), chwysu; ilaturio, poeni.nbsp;Sweating-sickness, chwys-haintnbsp;Sweaty, swet'i a, chwysol, chwysiydnbsp;Swede, swid re, Swediad, brodor o Swedennbsp;Sweep, swip (^pt amp; pp swept) re, ysgubo,nbsp;ysgubellu: re, ysgubiad, ysgubeiliad;nbsp;ysgubydd, ysgubwr. Sweep-net, ys-gubrwyd Sweepings, swi'pingz np, ysgubion [ledd Sweepstakes,swip'�taksre,cydgy-ngwyst- Sweet, swjt a, melus, chweg, per, per-aidd. Sweet briar, dyrysien her Sweetbread, swit'bred re, cetndedynnbsp;Sweeten, swi'tn re, meiusn, pereiddionbsp;Sweetheart, swit'hart re, cariad, anwylyonbsp;Sweetish, swftish a, lledfelus, gotelusnbsp;Sweetmeat, swit'mit re, ancwyn, am*nbsp;meuthyn, pereiddfwydnbsp;Sweetness, swit'nes re, melusdernbsp;Swell, swel (^swollen) re, chwyodo, codbnbsp;ymchwyddo: re, chwydd, ymchwyddnbsp;Swelter, swel'tur re, crasu; lluddedunbsp;Swept, swept pt amp; pp.�Sweepnbsp;Swerve, swurv vi, gwyio, troi ymaith�nbsp;crwydro; cyfeiliorninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwy^ Swift, sw'fta.cyflym, bnan, ysgatndroed, Swiftness,swift'nes re,buandra,cyflyni^^�nbsp;Swig, swig V, traflyncu, goryjfed. Swill, swil re, golchi, botera, ymddyioli* re, goichion; ymddyfoliadnbsp;Swim, swim (pt swam, pp swum)nbsp;nofio, nofied: �, awyrgwd pysgodynnbsp;33� |
Cre; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. SYN Swindler, swindliir n, huaieidr, lieidr pen flair, twyilwr, hocedwrnbsp;Swine, sw�n {p swine) n, mochjn.nbsp;Swine-herd, meichiad, mychiad.nbsp;Swine-pipe, aderyn yr eira. Swine-thistle, iiaethysgall, ysgall y moc�.nbsp;Swine-wort, canciwm, gwaedJysnbsp;Swing, swing w, sigiraff; sigl, rhydd-rwysg: v(/7^amp;ppswang),siglhong-ian, siglgrogi. Swinging, swing'ing,nbsp;yn siglhongian Swinge, swinj vt, ffrewylln, fflangellu. Swinging, Swingeing, swin'jing, ynnbsp;fflangeliU; mawr, aruthrnbsp;Swinger, swing ur n, sigigrogwrnbsp;Swinger, swin'j�r n, fflangehwrnbsp;Swingle, swin'gl v, ymgrogi; cnro llin. Swingle-tree, cambren Swinish, sw� nish a, mochynaidd, moch-aidd, tyrchaidd, atlan, brwntnbsp;Swipl, swipl n, gwial fiustnbsp;Switch, switsh re, gwialen: gwialen-odio; llamgerdded Swivel, swiv 1 re, bollttid; math o gyflegr Swollen, sw�'injJh.�Swellnbsp;Swoon, swwn re, llewyg, llesmair: vi,nbsp;Uewygu, Uesmeirio Swoop, swwp re, disgyniad hebog ar ei 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ysglyfaeth: vt^ disgyn, ymsaethu Swop, swop vtf newid, cytnewid, newidio Sword, so�rd re, ciedd, cleddyt, cleddeu.nbsp;Sword-exercise, cJeddyfyddiaeth. Anbsp;stroke with a sword, cleddytai. Armednbsp;with a sword, cleddog. To put to thenbsp;sword, ilaad a�r cleddyfnbsp;Swordsman, s��rdz'man re, cleddyfwr,nbsp;Swore, swo�r �Swear [_cleddwrnbsp;Sworn, swo�m pp.�Swearnbsp;Swum, swum pt amp; pp �Swimnbsp;Swung, swung pt amp; pp.�Swingnbsp;Sycamore, sik'a.mo�r w, masarn. Sycamore-tree, sycamorwydden, masarnennbsp;i Sycophancy, sik 0.tan.si re, gweniaith,nbsp;troth, gwaseidd-dranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trutnlwr Sycophant, sik'b.lant re, gwenieithwr, Syllabic, sLlab'ik a, siilebol, sillafolnbsp;Syllabication, 8il.ab.l.ka'shun re, silliad;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ siliiadaeth, sillebiaeth Syllable, sil'a.bi re, sill, sillaf, silleb. Words of one [two*) syllables, geiriaunbsp;onsili I dwysiUjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[drem SyUaous, sii'a.bus re, crynodeb, cynnwys-Syllogism, sil o.jizm re, cyfreswm, cyn-nuil-ddadl Syllogistic, 8il.�.jis'tik a, cyfresymol Syllogize, sil'o.jiz vi^ cyfresymunbsp;Sylph, silt n, uo p�r tyiwyth teg |
Sylvan, sil van a, coedaidd, coedog, gwyddelig: re, gwyddan, coed-dduw, taiogynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cysgodlun Symbol, sim'bul re, arwydd; nod, cydnod. Symbolical, sim.bol'i.kal a, cysgodol,nbsp;arwyddolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yn debyg i Symbolize, sim'bul.�z v, arwyddo; bod Symmetrical, si.met'ri.kal a, cydtesuroi,nbsp;cymmesurol, cydluniaidd [cyfatebiadnbsp;Symmetry, sim'i.tri re, cymmesuredd;nbsp;Sympathetic, sim.pa.thet'ik a, cydoddef-ol, cydoddetus; cydymdeimladolnbsp;Sympathize, sim'p�,.th�z vt, cyd-ddy-oddet; cydymdeimionbsp;Sympathy, sim'pa.thi re, cydoddef; cyd-ymdeimiad, cyd-aeimladnbsp;Symphonious, simio'ni.us a, cynghan-eddol, cydseiniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cytundon Symphony, sim'fo.ni re, cynghanedd, Symphoresis, sim.fo.ri'sis re, cyfagweddnbsp;Symposium, sim.po'zhi.um re, cydwledd-iad Symptom, sim'tum re, argoel, arwydd, arhdangosiad, arfynag, mynag, nod,nbsp;arwyddnod, rhagarwyddnbsp;Symptomatic, sim.to.mat'ik, Symptomatica!, sim.t�.mat'i.kal a, cyd-ddygwyddoi, arwyddol, arddangosolnbsp;Symptosis, sim.to'sis re, cyduniad llatar-seiniau, lei yn y gair � gwaewawr �nbsp;Syn-, Sy-, Syl-, Sym-yjx, cyd-SjDseresis, sin.er'Lsis re, aniad dwj sillafnbsp;Synagogue, sin'^.gog re, synagog, cyn-nuilta Synarcfay, sin'ar.ki re, cydlywodraeth Synaxis, sin.ak'sis re, cynnuileidfa j s wpernbsp;yr Arglwydd, cymmunnbsp;Synchronal, sing'Jrro.nal a, cydamserol,nbsp;cydoesolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[seredd Synchronism, sing'kro.nizm re, cydam-Syncope, singko.pi re, byrhad gair, canoldrwch; ilesmair, marwlewygnbsp;Syndic, sin'dik re, rhagiaw, barnwrnbsp;Syndicate, sin'di-kat vt^ bamu, beio: re,nbsp;cynghortanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ddylodiad Syndrome, sin'dro.mi re, cydreuiad, cyd-Synecdoche, sin.eK'do.ki re, cyforddwyn Synod, sin'ud re, cymmanta egiwysignbsp;Synodal, sin'o.dal, Synodical, si.nod'i.kalnbsp;a, cymmantaol, seneddolnbsp;Synonyme, sin'o.nim w, gair cyfystyrnbsp;�ynonymize, sin.on'i.m�z vt, cytystynonbsp;Synonymous, sin.on'i.mus o, cytystyrnbsp;Synopsis, sin.op'sis (p synopses, sin-op'siz) re, cyioiwg, cyfolygiad; cyd-grynoad, crynodebnbsp;Synoptical, sin.op'ti.kal a, cydolygolnbsp;'6'ib |
TAL p^th, lt;at, ere, met, mS,-rme, pin, orb, on, ctrve, ent, tw=too, t^?ks5took;
Syntactic, sin.tak tik a, cystrawenol Syntax, sin'taks n, oystrawen, cystraw*nbsp;iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wybod
Synteresis, sin.ti.ri'sis to, adgno cyd-Synthesis, sin.'thi.sis (/gt; syntheses, sin'-thi.siz) TO, cydoso�iad, cytosodiad Synthetic, sin.thet'ik, SyntheticaJ, sin-thet'i.kalcyfosodolnbsp;Syntex.s, sin.tek'sis n., darfodedigaethnbsp;SypniliS, sif�.lis n,�Siphilisnbsp;Sypnon, s�'lun to, arlloesbib.�Siphonnbsp;Syringe, sirinj to, chwistrell, sugn-bib:
vty chwistrellu, saethu dwfr Syrinx, sir'ingks w, pibglwyt,piblynorynnbsp;Syrtis, sur'tis to, mignen, siglen, corsnbsp;Syrnp, sur'up n, cyfi'aith, snddtelusnbsp;System, sis'tem to, cyfundraith, cyiunnbsp;drefn, dosbarth, cynllun, deseb, trefn-iant. Solar system, y gylundretn heul-og. Starry system, seroiiaeth, seronnbsp;Systematic, sis.tem.at'ik, Systematical,nbsp;sis.tem.at'i.kal a, cyssoOol, rheolaiddnbsp;Systematize, sis'tem.a.t�z, Systemize,nbsp;sis'tem.�z vt^ trefniannu, trefnoli, dos-barthu, iawndrefnu
Systole, sis't�.ii n, ymgrynoad y galon wrth anadlu; byrhad siil hirnbsp;Systyle, sis't�il n, adail dew golofnognbsp;Syzigy, siz'i.ji to, cyssylltiad dau o�rnbsp;cyrfi wybrenol
T.
Tabard, tab'�rd to, tabar, llaeswisg XabOy.tab i to, tonogwe,sidanwe troellog;nbsp;catbi- hen lances: a, troeilog, troeil-weol,tbnog; liwyd-droelJog, brithlwydnbsp;Tabetaction, tab.i.tak'shun to, nychiad,nbsp;dartodiad, darrodedigaethnbsp;Tabety, tab'i.f� vi, nychn; ysgafnban,nbsp;teneubau; difa
Tabernacle, tab'�r.nak.1 to, pabell;
trigfan: v�, pabellu, cyfanneddu Tabes, ta'biz to, darfodedigaeth, nychiantnbsp;l'abid, tab'id a, nychiyd, dariodedigolnbsp;Tablature, tab'la.tshiiT to, dariun ar furnbsp;Table, ta'bl re, bwrdd (N.W.), bordnbsp;(S.W.); llech, llechfaen; tallen, myn-egai, dangoseb, llechre'?: v, byrddio,nbsp;byrddu; ta�enu. Table-beer, ail-d�iod, diod rain. Table-book, nodlyfr.nbsp;Tabie-cioth, bwrddliain, lliain bord 'nbsp;Tabie-d�n�te, t^'bl.d�t re, ciniawla gy-flredin, bwrdd cyffredinnbsp;Tabletul, ta bl.tvVi re, byrddaidnbsp;iableiand, ta'ohand re, uchel wastattirnbsp;tablet, tablet re, Heeften, �ech; tatien
Tabor, Taoour, ta'bur re, tabwrdd: vt, tabyrddu, euro tabwrddnbsp;Tabouret, t^'b�.ret re, tabwrdd bychannbsp;Tabular, tab'�.ftzr a, taflenol, llechresolnbsp;Tabulate, tab'�.lat vt, taflenu, llechresunbsp;Tabulation, tab.�.la'sftun �, tafleniad,nbsp;llechresiad; byrddiadnbsp;Tace, tas a, dystawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llaw fer
Tachygraphy, ta.kig'rS..fi w, berysgrifj Tacit, taslt a, dystaw, dison, tawedognbsp;Taciturnity, tas.i.t�r'ni.ti re, dystaw-rwydd, termudrwydd, tawedogrwyddnbsp;Tack, tak re, corhoelen; pwyth, bras-bwyth; troad Hong, ftwyJdroad: v,nbsp;corftoelio; brasbwytho; hwyldroi;nbsp;newid yr hynt. Tack-wind, asgeUwyntnbsp;Tacket, tak'et re, boelen fechannbsp;Tackle, takl �, taciau, oli�r, treenbsp;Tact, takt re, teimlad; callder; trefnnbsp;Tactic, tak'tik a, byddinol, iawndrefnolnbsp;Tactician, tak.tish'an re, byddindretnwrnbsp;Tactics, tak'tiks rep, byddindrefniad,nbsp;cadyddiaeth, cadotyddiaethnbsp;Tactile, tak'til a, hydeiml, teimladwynbsp;Taction, tak'shun re, cyfiyrddiad, teimladnbsp;Tadpole, tad'p�l re, penbwl, penbwlanbsp;Tafleta, taf'i.ta, Tanety, taf'i.ti re, mathnbsp;o siaanwe
Tag, tag re, pwyntlj vi, pwyntlo; cydio, brasgydio. Tag-sore, clefyd ar dde-faid. Tag-rag and bob-tail, gwebilioDnbsp;y bobl, mileinlu, ysgraglachnbsp;Tail, tal re, cynfion, ilosgwm, coneU,nbsp;conyn, rhonell, doren; cwt, godrenbsp;Tadlage, ta laj re, treth, ardretft, tollnbsp;Tailor, ta'l�r re, dilledydd, teiliwrnbsp;Taint, tant r, budreddu, Ilygru; naws-eiddio: re, liwgr, Ilygriad, budreddijnbsp;naws; anurddiad
Taintless, taut'ies a, dihalog, dilwgr Take, tak took, t\Vk; pp taken,nbsp;ta'kn) TO, cymmeryd, lerbyn. To takenbsp;care, golalu. Take care 1 gan bwyll Inbsp;To take bight, Hol. ehedeg. Takenbsp;notice! daliwch syiw I To take a tuiB,nbsp;rhoi tro. To take a city, enmilnbsp;dinas. To take delight in, ymhylry^'^nbsp;yn. To take heed, gochelyd.nbsp;take in, twyllo, hocedu. To take oath,
tyngu. To take pity or compassion
trugarhau wrtn, tosturlo wrth. take place, dygwydd. To take onesnbsp;word, credu un, cymmeryd einbsp;To take retuge, ymnoddi. To taknbsp;to the heels, uywadnu, floi. To ta enbsp;up arms, ymarlogi. To take uponnbsp;trust, ehudgoeiio
odd
-ocr page 361-�re; late, Vine, no, m�te; she, 2h=z azure; thin. Tuis; j^dzh. TAK
Tandem, tan dem ad, y naill geiiyl wedi ei harneisio o flaen y Hall. (Mwys-eiriad o�r gair Lladin tandem, atnbsp;length, o�r diweud)
Tang, tang n, adflas, sawr; swii Tangent, tan'jent n, cyffwrddiinellnbsp;Tangibility, tan.ji.biVi.ti n, hydeimleddnbsp;Tangible, tan'ji.bl a, cyflyrddadwy,nbsp;teimladwy. hydeimlnbsp;Tangle, tang'gl v, dyrvsu, cymlilethu,nbsp;rhwystro: n, dyrysglwm, dyrysu; mathnbsp;Tank, tangk dyfrgist [o wymonnbsp;Tankard, tang'kurd n, diodlestryn, paeoinbsp;Tanling, tan'iing �, un melynddunbsp;Tanner, tan'ur n, barcer, crwyndrwyth-wr. rhisglgyffelthvdd, crwyngyffeith-ydd, lledrvdd, lledrwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fa
Tannery,tan'ur.i �.crwynweithfa,crwyn-Tansy, tan'zi w, ystrewlys. Wild tansy, gwvn y merctied, torllwyd, torllwydamp;gnbsp;Tant, tant n. cbryn coclinbsp;Tantaiism, tan'ta.lizm n, siomyddiaethnbsp;Tantalize, tan'td.l�z vt, blino a gaunbsp;obeithion, twyll aodaw, siominbsp;Tantamount, tan'ta.muwnt a. cyfwerth,nbsp;cyuwerth, cytart.^l, cyfrdal, cystadlnbsp;Tantivy, tan.ttv'i ad, ar frys, ar firwst,nbsp;ar garlam gwvllt, nerth earn ceflylnbsp;Tan, tap n dwsel, twsel; cnith, ergydnbsp;ysgafn, ffat: v, dwselu, twselu, agor,nbsp;gollwng; cnithio, ysgafn-daro, ffatio.nbsp;Tap and spigot, ysbigod a dwsel.nbsp;Tap-house, uiotty, ty cwrw. Tap-root,nbsp;gwreiddyu briglain-bonbraflnbsp;Tape, tap n, Uinynwe, ymylwe, ysnodeunbsp;Taper, ta pur �, canwyll gwyr, cwyren:
V, meinhau brigfeinio Tapering, tiipur. ng a, brigfain, brig.
feiniol, brigfain-borvbraff Tapestry, tap'es.tri teisbaii; crogleui,nbsp;lien fraith; addurno d theisbanau.nbsp;Tapestry-maker, teisbaiiweyddnbsp;Tapeti, tapT.ti n, math o ysgytarnognbsp;Tapir ta pur n, milvn tewgroen o�r enwnbsp;Tapis, tap'i n, llawrlen; bwrddo�*chudd.nbsp;On the tap.s. tan syiwnbsp;Tapster, tap'stur n, gollyngwr diodnbsp;Tar, tar n, ulbyg, pyg teneuwlyb; pyg-lencyn. pyglanc, llongwr, morwr: vt,nbsp;pygu; blino, a�onyddunbsp;Tarabe, ta.rab' n, parot pengochnbsp;Tarantula, ta.ran'cii.ld n. c^ryn mawrnbsp;Tardigradous, tar di.grii.dus, Tardigrade, tdr'di.grad a, aratgerddol, arat-symmudol, ara'gerddedolnbsp;Tarainess, tar'di.nes, Tardity, tar'di.tinbsp;n, hvyyrQer, hwyrdxymead, arafedd
337
Talbot, t�i'but n, math o helgi Tale, tal �, ystori, chwedl, fFu?]ianes,nbsp;finsfchwedl; cyfrif, rhif. Tale-bearernbsp;clapgi, clepiwr, chwedlwr, hustingwrnbsp;Talent, tal'ent n, darn o aur, talent;
dawn, rhodd, galluedd Tales, taliz np, rheithwyr llanwnbsp;Talisman, talTs.man �, swyneimn, swynnbsp;Ta^ismanic, tal.is.man'ik a, swynolnbsp;Talk, t6k vt, siarad, son, chwedleua.nbsp;ymddyddan: w, siarad, ymddyddan,nbsp;ymadrodd. Table-talk, Small-talk,nbsp;siaradach. To talk idlv,gwag-siarad.nbsp;He is much talked of, y mae mawrnbsp;son am danonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cuoj:, tafodrydd
Talkative, to ka.tiv a, siaradas, chwedl-Talkativeness, to'ka.tiv.nes w, siarad-Tall, toi a, tal, hir; uchel [garwcli Tallage, tai'iij w.�Taillagenbsp;Tallness, tot nes n, taldra, taldernbsp;Tallow, ta/� �, gwer. Taliow-chandler,nbsp;cauwyiiwr. Tallow-face, drych meir-ionig, gwyneb dimai. Talxow-faced,nbsp;gwynebfeivn, gwyneblwyd. A cake o'nbsp;tallow, gweren
Tallowy, tai'o.i, Taliowish. tai'o.ish a.
gwerol, gweraidd, gwerliyd Tally, tai'i n, cyfrifbren, rhygnbren: v.
rhygn-gyfrif; cytateb, cytuno Tallyman, taVi.man w, coeiwerthwrnbsp;Tailyshop, tal'i.shop n, coeifaelfa, coel-werthdy, coelfasnachdynbsp;Talmud, tal mud w, liyfr traadodiadaunbsp;yr luddewon [dysgawdwr luddewignbsp;Talmudist, tal'mud.ist 7i,traadodiedydd,nbsp;Talon, tai'un ewin, crafaucnbsp;I�aioned, tal und a crafan^og, ewinognbsp;Taiwood, tai'w'^'d coed tannbsp;Tamarind, tam'u.nnd w, math o aeronnbsp;pereiddsur
Tamarisk, tam'u.risk n, grugbren Tamoourine, tam. bu.rin', Tambour,nbsp;tam'bur n, math o daDwrdd neunbsp;dympan, gogr-dabwrddnbsp;Tame, tam a, dot, gw^r, hywedd; diys-bryd; vt^ doti, ystofi, gwarhau, hy-weddu, gwareiddionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dofaeth
Tameness tam'nes n, gwaredd, dofdra, Tamlny, tam'i.ni, Tammy, tam'i �,nbsp;math o wlan tenlli
�Vamper, tam'pur vi^ ymhel a, ymyru a, rhoi cais ar, ymarfer anbsp;Tan, tan �, cyffaith rnis^l derw; melyn-edd:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciwyn-jyffeithio; llosgi vn
yr haul. Tan-pit, cydeith iwll, crvryn-bwii. Tan-yard, crwynfa, crwyii drwythlanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
�re; late. l�nc, n�. m�te; she. zh=z az�re; thin, thIs; 7=lt;lzh. TEN
�re; late. l�nc, n�. m�te; she. zh=z az�re; thin, thIs; 7=lt;lzh. TEN
Temper, tem'p�r n, tymmer, naws. ar-dymmer: vi.tymmeru; cyfnawsu,cym-medroli. Good temper, natur dda. lil temper, natur ddrwgnbsp;Temperament, tem'p�r.a.ment n, tymmer, cyfansawda, cytnawsnbsp;Temperance, tem'pur.ans �, dirwest,nbsp;cymmedroldeb, sobrwydd. Temperance society, cymdeithas ddirwestolnbsp;Temperate, tempur.at a, cymmedrol;
sobr; gweddol; ardymmerus Temperateness, tem pur.at.nes n, naws-eda; cymmedrolder; tymmerusrwyddnbsp;Temperature, tem'pur.a.tsh�r �, ardym-mer, tymmeredd, naws. Degree ofnbsp;temperature, gradd yr hinsawddnbsp;Tempest, tem'pest ft, tymmestl, gyr-wynt, rhyferthwy, enawel, ystormnbsp;Tempestuous, tem.pes'tsh�.us o, ys-tormus, tymmestlognbsp;Templar, tem'plur ra, temlydd, un onbsp;efrydwyr y Demi yn Llundainnbsp;Temple, tem'pl ft, teml; arlais, neid-rwydd, eneidrwyddnbsp;Tempo, tem^� �, amser, awdnbsp;Temporal, tetn'p�.ral a, tymmorol, am-serol; bydol, �eygol, anghyssegrol; ar-leisiol, perthynol i'r arlaisnbsp;Temporality, tem.pb.rari.ti ft, gwyrnbsp;Ueyg, Ileygion. Temporalities, medd-iannau tymmorol, tymmoroiiounbsp;Temporary, tem p�.rur.i a, dros amser,nbsp;amserol, tymmorol
Temporize, tem'p�.r�z vi, oedi; dilyn yr amser, troi gyda�r amser, amseroli,nbsp;nofio gyda�r ffrwd [teintio; profinbsp;Tempt, temt vt, denu, hudo, Ihthio,nbsp;Temptation, tem.tashun n, hndiad;
profedigaeth nbsp;nbsp;nbsp;[oenwr
Tempter, tem'tur n, hndwr, llithiwr, Temulence, tem illens ft, meddwdod,nbsp;Temse, tems n, gwagr [brwysgeddnbsp;Ten, ten a amp; n, deg, deng, 10, x. Tennbsp;times, dengwaithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(wy
Tenable, ten'l.bl a, daliadwy; diffynad-Tenacioas, ti.na'shns a, gludiog; gvyjdn, giynol, gafaelgar
Tenacity, ti.nas'i.ti n, gafaelgarwch, ymlyniad, tyn - ymlyniad, cyndyn-rwydd; cybydd-dod [liawleddygnbsp;Tenacnluin, ti.nak�.lum w, bachynnbsp;Tenancy, ten'an.si ra, deiliadaethnbsp;Tenant, tenant n, deiiiad (ddeiliadnbsp;Tenantable, ten'ant.a.bl a, addas inbsp;Teoantless, ten ant.les o, diddeiliadnbsp;^ n.'intry ten aut.ri n deiliaid, deiUadonnbsp;Tench, tensh ra, gwrachen
Tease, tiz vt, cnwaln gwlan, cribo ^wlan, blino, aflonydau, poeninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[panwr
Teasel, t\*zl n, llysiau�r cribau; cribau�r Teaser, ti'zur n, blinwr, aflonyddwrnbsp;Teat, tit n, teth, tiden; bron [ celfyddusnbsp;Technical, tek'ni.kal a, ceifyddydol,nbsp;Technology, tekjiol'�.ji n, celfyddyd-Techy, tet'shi n.�Touchynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[draeth
Tectonic, tek.ton'ik o, adeilaidd Tod, ted vt, gwasgaru gwairnbsp;Te Deum, ti.ai'um n, Ti Dduw; enwnbsp;Gan Sant Amoros sy*n dechrea, � Tijnbsp;Dauw, a iolwQ �
Tedious, ti'di.us o, hirfaith, gorfaith, dygn; blin, bliDdenis, poenusnbsp;Tediousness, ti'di.us.ues �, meithdernbsp;Tedium, ti'di.nm n, blindernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[heigio
Teem, tim v, esgor, hilio; beichiogi; Teemtul, tim'ftX'l, Teeming, ti'ming n,nbsp;ffrwythlawnj epiliog, beichiog, cyfnbsp;orogj llawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawn; aflesol
Teemless, tim'ies a,diffrwy th, anffrwy th-Teeu, tin v, cynhyrfu: 7�, gofid, trallod ' Teens, tJnz np, arddegau, o 12 i 20 oednbsp;Teeth, tith np,�Toothnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( neddu
Teethe, tiTH vi, magu dannedd, dan-Tcetotaller, ti.t�'tal.ur n, llwyrymattal-iwr rhag dioaydd meddwol Tegular, teg'�J�r a, priddlechaiddnbsp;Tegument, teg'�,meat n, gerchudd,nbsp;tudded, arwisg, pilyn, croennbsp;Tehee, ti.hi' �i, chwerthin; t, ha-ha tnbsp;Teil, til ft, pisgwydden, gwaglwyfennbsp;Telary, ti^ur.i o, gweol, gweuol [tynegnbsp;Telegram, tei'i.gram ft, pelltyneg, brys-Telegraph, tei'i.graf w, hysbysai, brys-ebyr, brysfynag, telegraff; vt, hysbysunbsp;gwetrhysbysu. Electric telegraph,nbsp;hysbysai gwefrol, gwefrhysbysainbsp;Telegraphic, tel.i.graf'ik a, pellebrolnbsp;Telephone, tel i.f�a n, pellseinurnbsp;Telescope, tel'i.sk�p ra, peilddrych, syil-ddrych, ysb�enddrych, tremiadurnbsp;Telesia. ti.li'zhd ra, maen gwerthfawrnbsp;o�r enw.�Saophire
Telesm, tel'ezm n, math o swyngyfaredd Teil, tel (pt amp; pp told) r, dywedyd,nbsp;dyweyd, gwedyd, gweyd; traethn,nbsp;adrodd, mynegu; cytrif, rhifo [rbitwrnbsp;Teller, terdr n, traethydd, mynegwr*nbsp;Tellnral terii.ral a, daiarolnbsp;Telltale, tel tal n, clepgi, chwedlwr,nbsp;chwedlai, chwedleuwr. Telltale ciocK,nbsp;cleogloc, clep-oriaisnbsp;Temerarious, tem.u.re rXus o, ehu 1,nbsp;byrowyil; rhyfygusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bwylidri
Temerity, tijner i.ti n, rhyfygj byr-
339
-ocr page 364-TER p�th. fat, ere. met, ma-rine, pin, orb, on, cnrve, cut, tw�too, t^k=took;
Tend, tend v, gweini, keilio, gweinyddio;
tueddu, gogwyddo; arwain; tywys Tendence, ten'dens. Tendency, ten'den-si 71, gweinyddiad; tuedd, gogwyddnbsp;Tender, ten'd�r a, tyner, tirion, tostur-iol, mwyn; mwyth, esmwyth; meddal;nbsp;ieuanc; t�, cynnyg, cynnygiad: vt,nbsp;cynnyg. Tender-hearted, ca�on-dynernbsp;Tenderling, ten'ddr.hng w, anwesyn,nbsp;anwylyn, hoffyn; tyner-gorn hyddnbsp;Tenderness, ten^dur.nes �, tiriondeb,nbsp;tynerwch, mwynder,- meddalwchnbsp;Tendinous, ten'dx.nus a, gewynognbsp;Tendon, ten'dun n, |2;�euyn, gewyn, cyhyrnbsp;Tenaril, ten'dril n, amglymedd, ys-gewyllyn, brigyn main ymlynolnbsp;Tenebrious, ti.ni'bruus, Tenebrous, ten'-i.brus a, tywyll, gwyll, dloleunbsp;Tenebrosity, ten.i.bros'i.ti w, caddug,nbsp;tywyilni, tywyllwch, gwylleddnbsp;Tenement, ten'i.ment n, tyddyn, daliad,nbsp;ty a thir, eisyddyn
Tenemental, ten.i.men'tal, Tenementary, ten.i.men'tur.i a, tyddynolnbsp;Tenesmus, ti.nez'mus �, diffyg ymar-ilwysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i egwyddor
Tenet, ten'et 71, tyb, daliad, barn, Tennis, ten'is n, math o chwareu humannbsp;a ph�l. Tennis-ball, human, parlednbsp;Tenon, ten'un 77, mortais-dafod, tynonbsp;Tenor, ten'ur re, tueddiad, rhediad,nbsp;gogwyddiad; hwyldrefn; ystynlad;nbsp;amcan, ystyr; cyfalaw, canol-lais.nbsp;Counter-tenor, uch-alaw, uchlaisnbsp;Tense, tens re, amser, pryd: a, tyn,nbsp;estynedig, sythnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^estynadwy
Tensible, ten'si.bl. Tensile, ten'sil a Tension, ten'shun, Tensure, ten'shur renbsp;estyniad, ymestyniad; tyndranbsp;Tensive, ten'siv a, anystwythnbsp;Tensor, ten'sor ti, estyniadennbsp;Tent, tent re, pabell, Uuestty, bwth,nbsp;gwersyll; goraeth: tgt;, pabellunbsp;Tentaculum, ten.tak'u.lum tentacu-la, ten.tak'u.la) re, syniad-of�eryanbsp;Tentation, ten.ta'shun ti, profedigaethnbsp;Tentative, ten't�tiv re, prawf, profiad;
cais: a, profol, proliadol; ceisiol Tenter, ten'tur n, deintur, estyniedyddnbsp;Tenth, tenth a amp; re, degled,'lOfed,nbsp;Tenuate, ten'�.at vt, teneuhau [degwmnbsp;Tenuifolious, ten.ii.i,f()'ii.ua a, cul-ddeilenog
Tenuirostral, ten.�j.ros'tral a, culyltog Tenuity, ti.nu'i.ti ti, teneuder, teneueddnbsp;meinder, eiddilwch, bychandranbsp;Tenuous, tea'�.us a, tenen, eiddil, main
Tenure, ten'ii�r re, daiiad, gafael; yr ammod ar ba un y delir tir, tir-amraodnbsp;Tepid, tep'id a, cUuar, mwyglnbsp;Tepidness, tep'id.nes 71, ciauardernbsp;Tepily, tep i.ii vt, ciauaru, twymonbsp;Teratology, ter.a.tol o.ji re, cJiwyddiaithnbsp;Terebrate, ter'i.brSt vt, trydyllu. tyllnnbsp;Terebration ter.i.bra'shun re, tylliadnbsp;Teredo, tl.ri'do re, math o gragenbysgnbsp;Tergeminal, tiir.jem'i.nal, Tergemmate,nbsp;t�r.jem'imat a, triphlyg, tridyblygnbsp;Tergiversate, tur.ji.vur'sat vi. troi ynnbsp;y tresi, troi cefn, cilio, ymgilionbsp;Tergiversation, tur.ji.vur.sa shun n,nbsp;tread cefn, gwrthdroad; geirdroadnbsp;Tergiversator, tur.ji.vursa.tur re, ym-giiiwr, ystranciwr^ croesddadleuwrnbsp;Term, turm re, gair, ymadrodd, enw;nbsp;ammod; tymmor, pryd, adeg. amsernbsp;penodol: vt, galw, enwi. On goodnbsp;terms with one, mewn heddwch ag un.nbsp;To come to terms, cytuno. Terms,nbsp;teleraunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| gecraeth, tafod drwg
Termagancy, tur'ma.gau.si ti, croch-Termagant, tur'mS.gant re, crochgecren, arthwraig, cecres, cecren: a, croch-gecrus, tafod-ddrwg, bioeddgarnbsp;Terminable, t�r'mi.na.bl a, Ifinadwy,nbsp;terfynadwy, gorphenadwy [phennbsp;Terminate, tur'mi.nat v, terfynu, gor-Termination, tur.mi.na'shun re, diwedd,nbsp;diweddiad, dybeniad, gorpheniadnbsp;Terminer, tur'mi.nur re, penderfyniad;
prawflys.�Oyer nbsp;nbsp;nbsp;[terfynfan
Terminus, tur'mi.nus re, tertyn, terfynfa, Termite, t�r'm�t re, morgrugyn gwynnbsp;Termless, turm'les a, diderfyn, an-Tern, turn n, morwennol [nherfynolnbsp;Ternary, t�r'nur.i a, triannol, tnol: re, tnnbsp;Ternate, tur'nat a, triphlyg [rhodfanbsp;Terrace, ter'ras re, uchelsarn, uchelrawd,nbsp;Terraqueous, te.rak'wi.us a, yn cynnwysnbsp;tir a dwfr, dwfrddaiarol, daiardd7fro|nbsp;Terrene, te.rin', Terrestrial, te.res'tri.alnbsp;a, daiarol, daiarog. Terrestrial-world, daiarfyd; daiarennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Terreous, teri.us a, priddlyd, daiarlly^ Terrestrity, te.rea'tri.fi vt, daiarolinbsp;Terrestrious, te.res'tri.us a, daiaro,nbsp;daiarog; daiarllyd, priddlyd
Terrible, ter'i.bl o, dychrynllyd, ar-
swydus, otnad�vy, brawychol, erenv 1 erch, echrydus
Terribleness, ter'i.bl.nes re, erchylio gt; Terrier, ter'i.ur re, daiargi; tir-Jyfrnbsp;Terrific, te.rifik a, dychrynllyd,^-swydus, erciiyil, brawychoi, echryau�
oAO
-ocr page 365-l�te, Vine, no, miH�; she. zh-=z a^ure; th n. thIs; J �dzh. THA
Terrify, ter'i.f� vt, brawychu. dychrynvi, arswydo, peri braw, peri ofn [daiarolnbsp;Terrigenoas, te.rij'i.nus a, o�r ddaiar,nbsp;Territorial, ter.i.t�'r'i.al a, tiriosjaethoinbsp;Territorr, ter'i.tur.i n, tiriogaeth, ardainbsp;Terror, ter -dr n, dychryn, braw, brawchnbsp;arswyd, echryd. Terror-stricken,nbsp;dychrynediej. Reign of terror, amsernbsp;terfysgol yn Firainc, o Hydref, 1793,nbsp;hyd Gorphenaf, 1794 [dillynaidanbsp;Terse, t�rs c, cryno; llyfn^ glan, hardd,nbsp;Terseness.t�rs'nesra.dihynder ;ffraethdernbsp;Tertian,t�r'shan a,trianaol, bob trydyddnbsp;Tertiate, tur shi.at vt, trioli [dyddnbsp;Tertiary, tur'shur.i a, trydyddolnbsp;Tesselar. tes el.ur, Tesseraic, tes.u.ra'iknbsp;a, brithaddurnedig, brithwaithnbsp;Tesselate, tes'el.at vt, brithweitbionbsp;Test, test n, prawf, profiad, holiadnbsp;moJdion prawf; prawf-lestrnbsp;Testable, tes t2..bi a, cymmynadwynbsp;Testaceous, tes.tashus a, cregynog,nbsp;cregynol, cragenog, cragenaiddnbsp;Testament, tes'td.ment n, liythyr cym-myn, cvmmyniaeth.cvmmvnedigaeth.nbsp;ewyilys. Old Testament, Hen Desta-ment. New Testament Testamentnbsp;Newyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[myniaethol Testamentary, tes.ta.men'tur.i a, cym-Testate, tes'tat a, cymmya-lythyrog Testation, tes.ta'shun n, tyst, tystiol-aeth, prawf, ardystiad [mynwrnbsp;Testator, tes.ta't�r n, cymmynai, cym-Testatrix. tes.tatriks n, cymmynwraig,nbsp;cymmynesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chwecheiniog Tester, tes'tiir �, cysgodlen, pen gwely; Testern, tesTurn n, chwecheiniognbsp;Testicle, tes'ti.kl n, caill, caregnbsp;Testification, tes.ti.fi.ka'slmn n, tystiol-aethlad, ardystiad [ardystydd, tystnbsp;Testifier, tes'ti.fi.Tir n\ tystiolaethwr,nbsp;Testify, tes'ti.fi v, tystiolaethu, tystionbsp;Testimonial, tes.ti.m��ni.al n, tysteb,nbsp;tystiythyr: �, tystiolaethol; ardystiolnbsp;Testimony, tes ti.mun.i n, tystiolaeth; tystiad, ardystiad [sarigrwyd� Testiness, tes'ti.nes n, afrywiogrwydd,nbsp;Testy, tes'ti o, anynad, anfoddog, sarig,nbsp;anhynaws, croes, afrywiognbsp;Tetanus, tet'a.nus n, ymganad yr �n,nbsp;geneload, clefyd y g�au a effeithia ernbsp;anailuogi asgwrn yr �n [ffromdernbsp;Tetchiness, tet'shi.nes n, anynadrwydd,nbsp;Tetchy, tet'shi o.�Touchynbsp;Tete, tat n, pen; gwallt gosod. ffug wallt.nbsp;Tete-a-tete, cuiidymddyddan, cyfrin-ach wyneb ya wyueb |
Tether, teTu'�r n, ti�raft, budaeirah, tidmwy: vt, tidmwyo, tidrafiu, tidonbsp;Tetrad, tetrad re, y rhif pedwarnbsp;Tetragon, tet'rS,.gun re, pedryled, pedrornbsp;Tetragonal, tet.rag'�.nai a pedrongiognbsp;Tetrahedral, tet.ra.hi'dral a, pedwar-ochrog, pedwarochrol ffiod-ddeiliognbsp;Tetrapetalous, tet.ra.pet'ajus a, pedry-Tetrapod, tet'rApod re, milyn pedwar-carnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waredd ran, tetrarch Tetrarch, tet'rark re, llywodraethwr ped-Tetrarchate, tet'rar.kat, Tetrarchy, tet-rir.ki re, pedrylywiaeth nbsp;nbsp;nbsp;[ban Tetrastich, ti.tras'tik re, pennill pedwar-Tetric, tet'rik, Tetrical, tet'ri.kal, Tet-ricous, tet'ri.kus a, sur, sang; cyn-dyn, anhydyn nbsp;nbsp;nbsp;[dynrwydd Tetncity, ti.tris'i.ti n, sarigrwydd; cyn-Tetter, tet'�r re, gwreinyn, tarddwreinyn. Tetter-berry, paderau�r gath, y win-wydden wen Teutonic, t�.ton'ik a, Teutonig, Teuton-aidd: re, Teutoneg [tid, cadwyn Tew, t� V, llusgo, tynu, tido; llafurio: re,nbsp;Tewel, t�'el re, math o bibell halarnnbsp;Text, tekst re, testyn, adnod, adran,nbsp;brawdd. Text hand, Ilaw fras [yddoinbsp;Textile, teks'til a, gweol, gweuol, gw�-Textman, tekst man re, un cyfarwyddnbsp;mewn testynau, testynwrnbsp;Textorial, teks.t��r'i.al o, gweolnbsp;Textrine, teks'trin a, gweol, gweuolnbsp;Textuary, teks tsh�.ur.i re, un cyfarwyddnbsp;yn yr ysgrythyr, ;^sgryt�yrwr: a, tes-tynoi; awdurol Texture, teks'tsh�r re, pleth, plethiad, gwead, cymOlethiad, cyfansoddiadnbsp;Than, THan c, na, nagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[br�yr Tbane, than re, hen enwad o anrhydedd. Thank, thangk vt, diolch, talu diolch.nbsp;Thauk-offering, aberth diolch, aberthnbsp;moliant, aberth mawl. Thank you,nbsp;diolch i chwinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olch^ Thankful, thangkT^l a, diolchgar di-Thankt�lness, thangk'fiVhnes re, dioich-garweh nbsp;nbsp;nbsp;[diddiolch Thankless, thangkTes a, ann�olchgar, Thanklessness, thangk'ies.nes re, an-n�olchgarwch Thanks, thangks np, diolch, diolwch Thanksgiving, thanka'giv.ing re, di-olchiad; diolch That, THat pre, yr hwn, yr hon, yr hyn: a, hwna, hona, hyna (present); hwnw,nbsp;hb�o, hyny (absent); hwn yna, honnbsp;yna, nyn yna (near); hwn acw, honnbsp;acw, hya acw (at a oistance); c, mai,nbsp;341 |
THE p3.th, fat. �re, met, mar-ine, pin, orb, on, curve, cut, t'V^too, t^k=took;
taw. mal, fal, tel; am, o b^e^id. Tnat man, y dyn yna. He tnat, y sawl, ynbsp;neb, yr hwa a. 0 that she were here!nbsp;Ona bai niyma! Thatis,Thatistosav,nbsp;hvny y w. Who is that ? pwy yw hwna ?nbsp;It is said that they did not astree, dy-wedir nad oeddynt yn cytuDo. It appears that there was another chief innbsp;the island, ymddengvs tod pendefignbsp;arall yn yr ynys. It is also said thatnbsp;a congress of bards was held in thenbsp;7th century, dy wedir hefyd i eisteddfodnbsp;gael ei chynnal yn y 7fed gannf. Itnbsp;is satd that Lies ab Coel was the firstnbsp;C�ristian king in Britain, dywedir mainbsp;Lies ab Coel oedd y Brenin Cristion-ogol cyntat ym Mhrydain. That thatnbsp;I say is this: that that, that thatnbsp;gentleman has advanced, is not thatnbsp;that he should have proved, y peth anbsp;ddywedat yw hyn: nad ydyw yr hynnbsp;a haerodd y boneddwr acw y peth agnbsp;y dylasai ei Drofi.�Whonbsp;Thatch, tliatsh n, to, to gwellt: vf, toinbsp;gwelltdoi. Thatched roof, to gwelltnbsp;Thatcher, that'shdr w, towr, gwelitdowrnbsp;Thatching, that shing n, toad, gwellt-doad; tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[uriad peth rhytedd Thaumaturgy .tho'ma.tur.ji n, gwneuth-Thaw, th� n, dadmer, dadlaith: v, dad-leithio, dadraeru, meirioli, dadrewi, toddi. Thawing, melriolnbsp;The, THi (ammhwysleisiol o flaen cyd-sain, TH�) a, y, yr. The heat of thenbsp;sun, gwres yr haul. The Proverbs ofnbsp;Solomon, Diarebion Solomon. Heaven,nbsp;y nef. Jesus, yr lesunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddyn Theanthropos, thi.an'thro.pos n, Huw-Thearchy, thi'ar.ki w, duwlywiaeth Theatre, thi'a.tur n, chwareudy, chwar-euta; campfa, cemmaesnbsp;Theatric, thi.at'rlk, Theatrical, thi.at'ri-kal a, chwareyddolnbsp;Theave, thiv hespin flwyddnbsp;Thee, thi pn, ti, tydi; di, dydi. Theenbsp;also, tithau. To thee, atat, wrthytnbsp;Theft, theft w, lledrad, lledradaethnbsp;Their, TH�r pn, eu [eiddynt hwynbsp;Theirs, THe�rz eiddynt, yr eiddynt,nbsp;Theism, thi'iam n, duwiaeth, crefyddnbsp;Theist, thi'ist ra, duwgredydd ( naturnbsp;Theistic, thi.is'tik, Theistical, thUs'ti-kal a, duwiaethol, duwgredolnbsp;Them,THempra,hwy.hwynt,nhw. Theranbsp;also, hwyntau. Them both, ill daunbsp;Theme, thi:n �, testyn, pwQC; gwreidd-traethawd |
Themselves, raem.selvz' pn, eu hunain. By themselves, wrthynt eu hunain,nbsp;wrth eu hunain, ar wahan. Of themselves, o honynt eu hunainnbsp;Then, THen ad, y pryd hyny; gwedinbsp;hyny: c, am hyny, ynanbsp;Thence, THens ad, oddi yno, o hyny, amnbsp;Thencelorth, THens'fo�rth, Thenceforward, THens.f�r'wurd ad, o�r amsernbsp;hwnw, 0 hyny allannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[duwioiaeth Theocracy, thi.ok'r3..si n, duwlywiaeth, Tneocratical, thi.0.krat'i.kal a, dwyfoi,nbsp;duwiolaethol, duwlywiaetholnbsp;Theodolite, thi.od'�.l�t n, omilfesuryddnbsp;Theogony, thi.og'�.ni n, cenedliad ynbsp;duwiaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^dduwinydd Theologaster, thi.ol'o.gas.tur n, coeg-Theologian, thi.�.l�')i.an �, duwinydd, dewinjdd [yddol, duwiniaethoinbsp;Theological, thi.S.loj'i.kal a, duwin-Theologist, thi.ol'o.iistj Theoiogue, thi'-o.log n, duwinydd Theology, thi.ol'o.ji n, duwinyddiaeth, difynyddiaeth, duwineb, dwyfyddiaethnbsp;Theomachy, thi.om' a.ki n, duwfrwydradnbsp;Theomancy, thi'�.man.si n, math onbsp;dde winiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ cerdd Theorbo, thi.�rib� n, math o offeryn Theorem, thi'o.rem n, rheol broladwy; gwiriedigaeth; pwnc i gael ei brofi Theoretic, thi.o.ret'ik. Theoretical, thi-o.ret i.kal a, golygiadol, golygiannol,nbsp;damcanolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 canwr Theorist, thi'o.rist n, golygiannol, dam-Theorize, thi'�.r�z vi, damcanu; dyfeisio Theory, thi'�.ri n, damcan, damcaniad,nbsp;damcaniaeth, tyb, llettybiaeth, dy-fais; golygddysg; golygiad fddoethnbsp;Theosophical, thi.�,sof'i.kal a, dwyfoi-Theosophy, thi.os'o.fi n, gwybodaetli onbsp;Dduw; duwioldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[meddygol Therapeutic, ther.a.pii'tik a, iachaol, There,Tiie�r ad (near ^ yna, (out of si gbt)nbsp;yno, (at a distance) acw, draw; dyna,nbsp;ilyna, dacw. There he is, dyna fCjnbsp;dacw fe. There is. There are, y maOinbsp;mae. There is not, nid oesnbsp;Tnereabout, THeVa.bdwt, TnereaboutSinbsp;THe�r'a.bdwts ad, o ddeutu yuo, yugnbsp;nghylch hyny, yn agosnbsp;Thereafter, THe'r.af'tur ad, gwedinbsp;ar ol hynynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hyny, am �7�/ Thereat, TH�'r.at' ad. yno, wrtho, wtn Thereby, Ta�r.b�' ad, trwyddo, wrtho,nbsp;trwy hyny Therefore, TH�rif�r c, gan hyny, hyny, o blegid hyny, o herwydd hyuynbsp;oI2 |
ft
-ocr page 367-�re; late, l�ne, n�, m�te; she, zh=z az�re; thin. Tuis; i=:(lzh, TH� Theretrom, TH�r.lrom' ad, odai yno, oddi wrth hyny, o byny (_ynddo, ynddynt Therein, TH�r.in'ac?, yn hyny, yn hyn,nbsp;Thereinto, TH�r.in.t\^' ad, i mewn inbsp;hyny, i mewn iddo nen iddinbsp;Thereof, xn�r.of' ad, o hono, ei, eunbsp;Thereon, THe�r.on', Thereupon, TH�r-u.pon ad, arno, ar hynynbsp;Thereout, THe�r.uwt' ad, allan o hyny,nbsp;oddi yno, oddi yna Thereto, Tn�r.tw', Thereunto, xn�r-un.tw' ad, ato, ati, at hyny, i hyny, i hyn, hyd hyny Thereunder, XH�r.un'dur ad, dan hvny Therewith. XH�r.with', Therewithalnbsp;XHer.with.�i' ad, gyda hyny, gydanbsp;hwnw, gyda hyn; yn ddioednbsp;Therlacal, thi.r� a.kal a, triaglaidd,nbsp;meddygol, gwrthwenwynol [milodnbsp;Tiieriotomy, thi�r.i.ot'�.mi n, difyniaethnbsp;Thermogen, th�r'm�.jen w, syiweddnbsp;gwres, deinydd gwres, gwresnbsp;Thermometer, th�r.mom'i.t�r, Thermo-scope, th�r'ra�.sk�p n, gwreslesurydd.nbsp;g^resfynagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwresfesurol Thermometrical, thur.m�.met'ri.kal a, These, XHiz np, y rhai hyn, y rhai yma.nbsp;These and those, y rhai�n a�r rhei�ny,nbsp;y rhai hyn ar rhai hynynbsp;Thesis, thi'sis (^p theses, thi'siz) n,nbsp;gosodedigaeth, testyn, pwnc, sailnbsp;Theurgy, thi'ur.ji n, dewiniaeth, dwyfol-iaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyhyr, gewyn Thew, th� w, moes, ari�r, ymdclygiad; They, THa pn, hwy, hwynt, hwynt-hwy,nbsp;nhwy, nhw. They also, hwythaunbsp;Thick, thik a, tew, praff, braisg, trwch-ns; jluosog, ami; ad, yn dew, yn ami,nbsp;yn fynych. Thick-skulled, peudew,nbsp;hurt. Thick-set, wedi eu planu ynnbsp;dew; ffolachognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[liuosogi Thicken, thik'n v, tewhau, tewychu; Thiciiet, thik'et n, tewiwyn, caeadlwyn,nbsp;prvsglwyn, gwyddwal, llwyn dyrysnbsp;Thickish, thik'ish a, lied dew, tewaiddnbsp;Thickness, thik'nes tewder, trwch,nbsp;praffder, breisgedd Thief, thif n, Ueidr. Thief-catcher, dal-iwr Hadron Thieve, thiv vi, lladrata, lledrata, dwyn Thievery, thi'vur.i n, lladraeth, lledradnbsp;Thievish, thi'vish a, lladraidd, Hedrad-aiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wch Thievishness, thiVish.nes n, lledradgar-Thi?n, thi �, morddwyd, bon dun Thill thil �, siafft cart. Thill-horse^nbsp;ceHyl bon, ceHyl siaHt |
Thimble, thim'bl n, gwn�a�ur, pwyth-adur, byswain, byseg Thin, thin a, teneu, main, cul; anaml,nbsp;prim; vt, teneuo, teneuhau; prinhaunbsp;Thine, XH�n pn, eiddot, eiddot ti; dy, taunbsp;Thing, thing n, peth, dimnbsp;Think, thingk {^pt amp; pp thought) v,nbsp;meddwl, meddyiied, meddylio, synied,nbsp;tybio, tybied; ystyried [anamiaiddnbsp;Thinly, thmTi ad, yn deneo, yn anaml,nbsp;Thinness, thin'es �, teneuder; meineddnbsp;Tnird thurd a, trydydd, trydedd, SydcLnbsp;Thirdly, thurd'li ad, yn drydydd f 3edanbsp;Thirl, thurl vt, tyllu, trydyllu; treiddionbsp;Thirst th�rst 71, syched: igt;i, sychedunbsp;Thirsty, thurs'ti a, sychedig. To benbsp;thirsty, bod k syched arno, sychedunbsp;Thirteen, thur.tin' a amp; n, tri ar ddeg,nbsp;tair ar ddeg, 13, xiii. [ddeg, 13yddnbsp;Thirteenth, th�r.tinth' a, trydydd arnbsp;T hirtieth, thur�ti.eth a, degted ar hugainnbsp;Thirty, thiir'ti a 8c n, deg ar hugain, 30nbsp;This, XHis (p these) a, hwn, hon, hyn;nbsp;hwn yma, hon yma, hyn yina. Thisnbsp;subject, hyn o bwnc. This day, hedd-yw. This day week, wythnos i hedd-yw. This night, heno. This year, eleninbsp;Thistle, this! n, ysgailen. Bur-thistle,nbsp;raarchysgallen. Carliue-thistle, Silver-thistle,ysgailen wen. Sow-thistle,nbsp;Milk-thistle,ysgailen y moch. Thistle-finch, peneuryn. Thistle-stalks, callednbsp;Thistly, this'll a, ysgallognbsp;Th ther, XHixn'ur ad, yno, tuag yno.nbsp;Hither and thither, yn ol ac ym mlaennbsp;Thitherto, XHiXH'ur.tw ad, hyd yno [ynonbsp;Thitherward, xhIxh lir.wurd ad, tnagnbsp;Tnole, thol V, dysgwyl, dyoddet; n,nbsp;rhwyfbin; nentwd teml Icareionbsp;Thong, thong n, carai. To cat in thongs,nbsp;Thoracic, th�.ras'ik a, bronol, dwyfronolnbsp;Thoral, th��r'al a, gwelyolnbsp;Thorax, tho�r'aks n, y ddwyfron, cledrnbsp;ueu glwyd y ddwyfron, brongledrnbsp;Thorn, thorn n, draen, draenen. Blacknbsp;thorn, draenen ddu. White thorn,nbsp;Hawthorn, draenen wen. Hawthornnbsp;berries, cyrawel y mochnbsp;Thornback, th�ra'bak,Thornbut, th�rn'-but n, cornbig, mornodwyddnbsp;Thornless, thorn'les a, heb ddrainnbsp;Thorny, th�r'ni a, dreiniog, dreinllydnbsp;Thorough, thur'o o, cyflawn, hollol,nbsp;trwyadl, cyfangwbJ, perffaith, digoll,nbsp;difreg: px, try- Thoroughbred, thur'o.bred a tryryw Thorougnfare, thur �i�'r n, trwyddedfa |
THU path fat, �re, met, mii-nnc, pin, orb, on, curve, cut, t�.V=too, t^krstook;
ThoroQghpace�, tuur �.past a, lioiioi, trwyadl, digoll
Thorp, thorp w, pentref nbsp;nbsp;nbsp;[y sawl
Those, TiKz a, y rhai hyny, y rhai yna; Thou, TH�VV pn^ ti, tydi. Thou also,nbsp;tithau. Thou hast, mae genytnbsp;Though, TH� c, er, pe, cyd. As though,nbsp;megys. Ttiough it is so, er ei fod fellynbsp;Thought, thot 71, meddwl; bwriad,nbsp;meddydryd, meddyiiad, sylw: pi amp;nbsp;pp.�Thinknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iol, meddyigar
Thoughtful, thdt'f^l a,myfyrgar, ystyr-Thoughtfulness, thot'f ^vl.nes �, meddyl-garwch, ystyriaeth, gotaledd Thoughtless, thot les a, anystyriol, di-feddwl, diofal, anoralus, disylwnbsp;Thoughtlessness, thot'les.nes n, diofal-wch, esgeuiusora, anofaledti [cantnbsp;Thousand, thuw'zand a amp; mil, degnbsp;Thousandth, thiivV'zandth a, milfednbsp;Thowl, tn�ol �, rhwyfbin [caetbiwednbsp;Tnraldom, thrdi dam n, caethwasanaeth,nbsp;Thrall, throl caethwas, caethfab,nbsp;caethferch, caethes: vi, caethiwonbsp;Thrapple, thrap'i w, breuent anifailnbsp;Thrash, thrash tgt;, dyrnu; �ustio, euronbsp;Thrasonical,thra.son'i.kai a,ymffrostgarnbsp;Thrave, thrav drefa, 24 o ysgubaunbsp;Thread, thred n, edau, edaf, edefyn: vt,nbsp;edatu, dodi edau mewn nodwydd, dodinbsp;ar edefyn. Pack-thread,edaurhwymo.nbsp;Point-thread, edau�r crydd. A singlenbsp;thread, edefyn [Horn, wedi treudonbsp;Thread bare, thred'be�r a, digotwm, llwm,nbsp;Threaden, thred'n a, edafol, fel eoaunbsp;Threap, tkrip vi, ymresymu, yradaerunbsp;Threat, thret n, bygwth, bygythiad,nbsp;bygyliad, dwrd, dwrdiad, dondiadnbsp;Threaten,.thret'n vt, bygwth, bygythio,nbsp;bygylu, dondio, dwrdionbsp;Three, tbri a amp; n, tri, tair, 3, iii.nbsp;Three-cornered, trionglog. Three-leaved, teirddalenog. Three-leggednbsp;stool, ystdl deirtroed. Three-pile,nbsp;math o felted cryf. Three-piled,nbsp;pentyredig; cryf. Three-score, trigain. Three days, tridiau. Threenbsp;hundred, trichant, 300, ccc.
Threefold, thn'foid a, tridyblygitrip^lyg Threepence, thrip'ens w, tair ceiniog, Sc.nbsp;Threepenny, thripen.i a, tair ceiniog.
Threepenny-loaf, torth dair ceiniog. Threne, thrin n, galarnad j^torth dairnbsp;Threnetic, thri.net'ik o, galarus [nadnbsp;Threnody, thren'�.di n, galargan, gaiar-Thresl^thresh dyrnu, �ustio. Threshing-floor, llawr dyrnu
Taresuer, tiireshur n, oyrnwr, �ustiwr Threshold, thresh'old n, trothwy, hiniognbsp;Tlirew, thrwp^.�Thrownbsp;Thrice, thr�s ad, teirgwaith. Thricenbsp;happy, tra dedwydd, dedwydd dros bennbsp;Thrifallow, thri'lai.o vt, aru deirgwaithnbsp;drosod�, triaru: n, trydydd arnbsp;Thrift, thrift, Thriftiness, thrif'ti.nes n,nbsp;cynnildeb, cynnilwch; diwydrwydd,nbsp;dyfalw'ch, gofal [lawn, gwastrafi'usnbsp;Thriftless, thritt'les a, anghynnil, afrad-Thrifty, thrif t! a, cynuil, diwastraff,nbsp;gweithgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[awyrdwll
Thrill, thril V, tyllu, treiddio; tincio: n, Thrive, thr�v {pt throve, pp thriven,nbsp;thriv'nj vi, luvyddo, ffynu, cynnydda,nbsp;Throat, throt n, gwddf, ceg [prifionbsp;Throb, throb vi, dychlamu, euro, yin-guro, dyheu, tysmwyo, gwythonbsp;Throbbing, throb'ing a, dychiamolnbsp;Throe, thro n, dolur, poen, gloes: vi,nbsp;poeni, dolurioj euronbsp;Throne, thron n, gorseddfainc, gorsedd,nbsp;teyrntainc, breninfainc t v, gorseddunbsp;Throng, throng tyrfa, tort, liuaws: v,nbsp;tynienwi, tynwasgu, cyd-dyru, Iluadunbsp;Throstle, throsT n, brontraithnbsp;Throttle, throtl n, corn ygwynt, com ynbsp;geg, breuaiit; vt, llindagu, tagunbsp;Through, thrvV pr, trwy: ad, trwyddo,nbsp;trwyddi, trwodd, trwyo. To go through,nbsp;treiddio. To pierce througn, trydyllu,nbsp;trywanu. To shine through, try-lewychu, tryiewyrchunbsp;Throughout, thrw.uwt'/ir, trwy: ad, onbsp;ben bwygiiydd, trwyddo, yn gwbl, ynnbsp;Throve, thr�v pt.�Thrivenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[holiol
Throw, thro {pt threw, pp thrown) v, tafia, ergydio, bwrw�, lluchio; �, tafl,nbsp;tafliad, ergyd, lluchnbsp;Thrower, thr�'�r, Throwster, thro'stdrnbsp;n, taflwr; dyrwynwr sidannbsp;Thrown, thron pp.�Thrownbsp;Thrum, thrum v, dyrnodio offeryn cerdd:nbsp;n, eddi, edafedd
Thrush, thrush n, hronfraith, tresglen;
liindag, gan, dolur ar blant Thrust, thrust n, gwth, hergwd: v {p'nbsp;amp; pp thrust), gwthio, hyrddu, her-gydio; gwanu, orathunbsp;Thrustle, thrusT n, bronfraith [^bodionbsp;Thumb, thum n, bawd, nawdiys; vt,nbsp;Thump, thump n, dyrnooio, dwrnbwyo,nbsp;ysoancio, pattio: n, dyrnou, cnoc, panenbsp;Thumper, thum'pur n, pafhwr,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h
iwrj clamp, pech mawr [n, dyrnodiau Thumping, tnum'pinga, pafiiol; mawr:
344
-ocr page 369-TIM
�r�; late, l�nc, no, m�tc; she, zh=a2�re� th'n, Tuis; i=i2h.
Thunder, thun'd�r taran. trwst, try^st-au: V, taranu. Thunder-bolt,meilten taranfollt. Thunder-clap, Clap ofnbsp;thunder, trwst. Tnunder-shower,nbsp;taran-gawod. Thunder-stone, taran-taen. Thunder-struck, djehrynedi^,nbsp;gorsynedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anydd Thunderer, thun'dur.�rn, taranwr, tar-Thundenng, thuu'dur.ing a, taranliyd bygythiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^taranog Thunderous, thun'dur.us a, taranddwyn, Thuriferous, th�.rif'ur.us a, yn dwynnbsp;thusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^darthiaa Thurification, th��r.i.fi.ka'shun n, arogl-Thursday, th�rz'da n, dydd lau. dydd Iou(s=I)ies Joyis). Ascension-Thurs-day, dydd lau Dyrchafael. Maundy-Thursday. dydd lau Cablydnbsp;Thus, THUS ad. lei hyn, yn llynnbsp;Thus, thus n, thus.�Frankincensenbsp;Thwack, thwak vt, taro, paffio, euro,nbsp;llachio: n, patt, ergyd trwm, dyrnodnbsp;Thwart, thwdrt v, croesi; gwrthwynebu,nbsp;rhwystro, attal: a, croes; gwrthwyneb-Thwittle, thwit'1 �, math o gyllell [usnbsp;Thy, Ta� pn, dy, yth, eith, taunbsp;Thyme, t�m n, gruw, gruwiys, teimnbsp;Thymy,t�'mi a, liawn teim, peraroglaiddnbsp;Thyroid, th�r'oid a, tarianaiddnbsp;Thyself, TH�.self' pn, dy hun, dy huuannbsp;Tiara, ti.eVA w, talaith, coron. penwisgnbsp;Tibia, tib'ya asgwrn y grimognbsp;Tibial, tib'yal a, perthynol i asgwrn ynbsp;Tice, t'is vi, hudo.�Entice [grimognbsp;Tick, tik n, twygliain; torogen, heus-leuen; coel,echwyn; dyled; cur oriawr;nbsp;V, prynu ar goel,rhedegi ddyied, coelionbsp;euro fel oriawr; rhygn-nodi, arnodinbsp;Ticket, tik'et n, tocyn, owtysyn, ar-wyddyn: vt, tocynunbsp;Ticking, tik ing n, twygliain gwelynbsp;Tickie, tik'i r, gogleislo, dasmaiu: n,nbsp;goglais Ticklish, tik'lish a, gogleisiog. Hawn goglais; ansetydlog, anwadal, peryglusnbsp;Ticklishness, tik'iish.nes �, gogleisiog- rwydd; anwadalwcb, enbydrwydd Tid, tid a, meddal, tyner; mwythus Tidal, tTdal a, perthynol i�r danvrnbsp;Tiddle, tidT vt, maldodi, hofflochi, llochinbsp;Tide, t�d n, llanw; amser, pryd, gwyl:nbsp;V, llifo allan, fifydiito. All hallow-tide, Hoilontide (=Hailow-e�eii-tide'),nbsp;caian ganaf. Tide-gauge, llanwles-urai. Tide-waiter,porthwyliwr. Neap-tide, llanw isel, isedor. Spring-tide,nbsp;gorllanw, uchelfor |
Tidiness, ti'di.nes n, taclusrwydd Tidings, t�'dingz w;o,newyddion;newyddnbsp;Tidy, ti�di a, taclus, twt, twtnais, cryno,nbsp;destlus, glanwaith, trwsiadus, cymhennbsp;Tie, t� n, cwlwm, rhwym, rhwymyti;nbsp;vt, clymu, rhwymo. Tie-bow of anbsp;plough, c6b aradr Tier, ti�r t�, rhes, rhenc nbsp;nbsp;nbsp;[wyn Tierce, ti�rs n, llestr yn cynnwys 4�2 gal-Tiff, tit n, diod, gwlybwr; ymgiprys: V, cynhenu; trwsio nbsp;nbsp;nbsp;niwlwe Tidany, tif'a.ni n, math o sidanwe ys-Tig, tig n, math o chwareu plant Tiger, t'i'gur ti, teigr, dywalgi. Tiger-cat, math 0 gath wylltnbsp;Tight, fit a, tyn, dwysdyn, cryno, twt,nbsp;dan sang; cyfyng; diddosnbsp;Tighten, fi'tn vt, tynhau; diddosinbsp;Tighter, t�'tur n, rhwymyn: a, tynachnbsp;Tightish, t�'tish a, go dyn, lied dynnbsp;Tightness, t�t'nes n, tynder; crynodernbsp;Tigress, fi'gres n, dywalast, teigresnbsp;Tike, t�k n, ci, corgi; taiogynnbsp;Tilbury, tii'ber.i n, math o gerbydnbsp;Tile, t�l n. llech, pridoiech, peithynen:nbsp;vt, ilechooi, toi a pheithyn, peitnynu.nbsp;Pantile, cainbeithynnbsp;Tiler, tfiur n, peithynwr, llechdcwrnbsp;Tiling, t�'ling n, maenoo, llechdonbsp;Till, til n, cloergell, ariangell: c, hyd,nbsp;hyd oni, hyd pan; pr, hyd, hyd at;nbsp;vt, llafurio, diwyllio, tr^n, amaethu.nbsp;Tillnow,hydhyn. Till then, hyd hynynbsp;Tillage, til'aj n. amaethyddiaeth, IJatur-iaeth, diwylliaeth, triniaeth tir, aradiadnbsp;Tiller, t�'�r ?�, amaethydd, diwyilydd,nbsp;llafurwr, triniwr; llywgoes Hong;nbsp;ariangeil, cloergeil; pren ieuancnbsp;Tilt, tilt Ti, iluestlen, cysgodlen; gwrth-gamp: v, chwareu gwrthgamp; llen-gysgodi, gortboi; dymchwelyd. Tilt-nammer, morthwyl mawrnbsp;Tilth, tilth n, araaetnyddiaeth.�Tillagenbsp;Timbal, tim'bal n, math o dabwrddnbsp;Timber, tim^bur n, coed pren. Tiraber-merctiant, coedfasnachwr, coeawerth-wr. Timber-trees, coed seiri (yn ol ynbsp;gyfraith. y dderwen, yr onen, a�r 11 wyt-anen. Timber-like trees, y flawydden,nbsp;y sycamorwydden, amp;c. Timber-yard,nbsp;cadiascoed. Unseasoned timber,irgoednbsp;Timbrel, tim'brel n, tympan, tabwrddnbsp;Time, t�m n, amser, pryd, tysnmor,nbsp;gwaith, tro; adeg, odfa; tymp: vt^nbsp;ainseru, rheoleiddio. Time-keeper,nbsp;amserycia. At all times, bob amser,nbsp;yn wastad. At no time, enoed, byth. |
345
-ocr page 370-rOA p4th, ere, met, ma-rine, pin orb, on, curve, cut, t\v=too, tv\ks=took;
At that time, pryd hyxiy. At this time, yn awr. Av times, weithiau.nbsp;Aiiy time, rhyw bryd. Every time,nbsp;pt.b tro. In due time, mewn iawnnbsp;bryd. In time, mewn pryd. Manynbsp;limes, i iawer gwait 11awer tro. Muchnbsp;time, llawer o amser. Some time,nbsp;ychydigamser. Sometimes, weithiau,nbsp;ambell waith. Ten times, dengwaithnbsp;Timely, t�m'ii a, amserol, prydlawn,nbsp;cynnar: ad, yn amserol. mewn prydnbsp;Timeous, t�'mi.us a, amserol, prydlawnnbsp;Timepiece, t�m'pis n, oriawr, oriais,nbsp;oriadar, amseriadurnbsp;Timid, tim'id a, ofnus, ofaog*, aneon,nbsp;aneofn, annewr, gwangalon, digalonnbsp;Timidity, ti.mid'i.ti w, ofnusrwydd,nbsp;aneondra, llwtrdranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 annewr Timorous, tim'().rus a, ofnus, aneon, 'L'imoiousness, tim'�.rus.nes n, ofnusrwydd, iiwfrdra, aneondra f cynnarnbsp;Timous, tTmus lt;55, amserol, prydlawn;nbsp;Tin, tin n, ystaen, alcan. Tin-mine,nbsp;alcan-glawdd, Tin-work, gwaith alcannbsp;'fincal, ting'kal n, math o halennbsp;Tinct, tingkt vt, lliwio, ystaenio, arliwio; blasu; n. lliw, gwawr, ystaeniad Tincture, tingk'tsh�r n, lliw, arliw.nbsp;adliw, eiliw, fforli w; adflas, adchwaeth ;nbsp;trwyth, issceil, sylw'eddnaws; vi, lliwio,nbsp;jjoliwio; blasu; nawsionbsp;Tinder, tin'd�r n. ilos�liain, golosged,nbsp;goiosg,ma^dan. Tinder-bos, tanflwch.nbsp;German tinder, madaroh magdanolnbsp;Tine, t�n n, dant oged, ewin flbrch: v,nbsp;ennyn, ennynu; argau; llenwi [ftbrestnbsp;Tineman, t�n'man �, noswyliwr mewnnbsp;Tinge, tinj v� Ihwio, arliwio, ystaenio: n, lliw, lledliw, eiliw, gwawr Tingent. tin jent a, ariiwiolnbsp;Tingle, ting'gl vi, tincian; merwinonbsp;Tink, tingk vi, tincian, tincio, darysteinionbsp;Tinker, ting'k�r n, tinciwr, tincerddnbsp;Tinkle, ting'kl v, tiacial, tincian, tincio,nbsp;darysteinionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiad; darystain Tinkling, tingkTng?!, tinciad,darystein-Tinman, tin man n, ystaepiwr, alcanydd Tinsel, tin'sel n, fiug-eurwe; gwaei-beth: a, coegddysgiaer: e?t,coegWychunbsp;Tint, tint n, Uiw, arliw, goliw, gwawr: vt, lliwio, arliwio. goliwio Tintinabulary, tin.ti.nab'�.Iur.i, Tintin-abulant.tin.ti.naV�.lant a, clychseiniolnbsp;Tiny, t�'ni a, bychanig, bychan, mainnbsp;Tip, tip n, top, blaen, pen: v, blaenu,nbsp;ymylu. Tip-toe, biaen y droed. Tiptop, gradd uchaf, pen uchaf |
Tippet, tip'et n, torynig, ysgwydd-dorch Tipple, tip'1 V, Ilymeitian, diota, ffrytiannbsp;Tippler, tip'lur n, diotai, meddwynnbsp;Tipstaff, tip'staf n, ffon-ringyll, ceisbwlnbsp;Tipsy, tip'si a, meddw, goteddw, lled-reddw, gofrwysgnbsp;Tirade, ti.rad' n, bloeddaraeth � Tire, t�r n, rhes, rhenc; penwisg; cylch olwyn: v, blino, Iluddedu; penwisgo,nbsp;Tiring-room, gwisgle chwar�yddiounbsp;Tiresome, t�r sum a, biinderus, blinnbsp;Tiresomeness, t�r'sum.nes n, blinder,nbsp;blinderusrwydd, Ilyfiertheddnbsp;Tirret, tir'et n, Ilyffetharnbsp;Tissue, tisb'� n, cymhlethwe; rhes; vt,nbsp;cymhlethu; eurblethu, arianblethu.nbsp;Tissue-paper, papyr siilaunbsp;Tit, tit n, cortarch; llancesig.�Titmouse. Tit for tat, cast am gastnbsp;Titan, t�'tan n, cawr dychymmygol,nbsp;mat) net a daiarnbsp;Titbit, tib'bit �, tamaid dewisolnbsp;Tithable, ti'THl.bl a, degymadwynbsp;Tithe, t�TH n, degwm: vt, degymu. Tithing-man, degymwr Titillate, tit'il.at vt, gogleisionbsp;Titillation, tit.i.la'shun n, gogleisiadnbsp;Titlark, tit'lark n, corhedyddnbsp;Title, tTtl n, enw, enwad, cyfenwad;nbsp;hawi, hawltraint; vt, enwi, rhoi enwad;nbsp;rhoi bawl. Title-deed, hawlysgrifnbsp;Titlepage, t�'tl.paj n, gwynebddalennbsp;Titmouse, tit'muws n, penloyn, sywidw;nbsp;yswigw, cap y ileian, glas y pared,nbsp;gwas y dryw, llygodeu j derwnbsp;Titter, tit�ur vi cliwerthin dan ddan-nedd, cilchwerthin: n, cilchwarddnbsp;Tittle, tit l �, pyncyn, tipyn, mymryn; tip, til nbsp;nbsp;nbsp;[cam gwag Titubate, tit'�.bat vi, tramgwyddo, rhoi Titubation, tit.�.ba'shun n, tramgwydd-iad; ffwdan, anesmwythdranbsp;Titular, tit^�.lur, Titulary, tit'ii.lur.i Ojnbsp;enwol, mewn enw Tiver, t�'v�r n, math o liw-bridd [�T� Tivy, tiv'i ad, ar oedwar earn, ar fawr-To, t\Y pr, i, at, hyd, hyd at, ernbsp;wrth, yn. To-day, heddyw. Tomorrow, y fory, efory. To-mght� heno. To and fro, yma a thraw. be, bod. To go, myned nbsp;nbsp;nbsp;, Toad, tod n, hyffant, livffan, IJyffant do, Ilyf�ant dafadenog. Toad-eater,g^�^*nbsp;ieithwr. Toad-flax, v gingroen iecn-an, llin y llyffant. Toad-stool,nbsp;y llyffant, bwyd ellyllon, madalc^nbsp;madarch, bwyd y barcud, bwyd y hooanbsp;346 |
�re; late, l�ne, no, mute; she, zh=;z azure; thin, this; j=:d2h. TOP
Tobacconist, t�.bak'�.nist n, myglys- Toady, t� ui n, j^wenicitiiwr, trutUiwr Toast, tost crastara, crasdeisen; cibli,nbsp;llwncdestyn: v, crasu; rhoi cibh.nbsp;Toast-master, cibl�wr, Uwncdestynwrnbsp;Tobacco, t�.bak'� n, myglys, ffwgws,nbsp;tybacco ydd, ftwgyswr nbsp;nbsp;nbsp;[bydwreigiaeth Tocology, t�.kor�.ji n, cclwynyddiaeth, Tocsin, tok'sin w, aiarmgioca Lllwynognbsp;Tod, tod n, perth; 28 pwys o wlar;nbsp;Toddle, tod'1 vi, llesg-gerddednbsp;Toddy, tod'i cymmysglyn o wirod,nbsp;dwlr, a sugr Toe, to n, bys troed. Great toe, bawd troed. A horse�s toe, biaen earn cetiylnbsp;Toft, toft n, llwyn, galit o goed; mannbsp;Toga, to�ga re, twyg, Ikeswisg [lie bu tynbsp;Together, tw.gejH'uj ad, yng nghyd, arnbsp;unwaith, gyda�u giiydd, cyd-, cy-.nbsp;To join together, cyssyiltu. To bindnbsp;together, cydrwymo, eyfrwymonbsp;Toil, toil re, llatur, trafferth; rhwyd,nbsp;magi: v, llafurio, poeni, ymboeni.nbsp;Toilet,toi�let re, trwstwrdd [ymdrafferthunbsp;Toilsome,toii'sum a,ilafuru3,tra0'erthus,nbsp;blinderusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_rwydd Toilsomeness, t�il'sum.nes re, llafurus-Toise, t�iz re, gwrhyd, hyd gwr, o ddeutu chweeh troedteddnbsp;Tokay, t�.kii' re, math o winnbsp;Token, to'kn re, arwydd, argoel, nod: vt,nbsp;arwyddo, argoeli, arddangosnbsp;Told, told pt amp; pp.�Tellnbsp;Tole, tol vty denu, hudonbsp;Tolerable, tol'ur.a.bl a, goddefadwy; gweddol, canolig, go dda Tolerance, toi'ur.ans re, goddefgarwch,nbsp;goddefiad, goddefiantnbsp;Tolerant, toiur.ant a, goddefus, go-ddefgar Tolerate, toi'ur.at vt, goddef, caniatau, Toleration, toi.u.ra'shun re, goddefiant^nbsp;Toll, tol re, toll, maelged, treth: v, toUi,nbsp;codi toil; canu cloch, enuiio. Toll-booth, tolldy, tollfa; carchar. Toll-free, didoli. Toll-gate, tollborth.nbsp;Toil-bonse, toll-dynbsp;Tolsey, toi'zi re, maelfa, marchnadfa ^nbsp;Tolntation, tol.ii.ta'shun re, rhygyngiadnbsp;Tomahawi^ tom'a.hok re, aerfwyellnbsp;Indiaidd Tomb, tv?m re, bedd, gwyddfa, beddrod: vt, claddu, gosod mewn beddrod.nbsp;Tomb-stone, beddtaen, careg beddnbsp;Tombiess tvvm'les a, difeddrodnbsp;Tomboy, tom'boi re, hoeden, rhontea |
Tome, tom re, cyirol Tomentose, t�.men.t�s'a, blewog, man-Tom.tit, tom.tit' re.�Titmouse [flewognbsp;Ton, tun re, tynell, ugam canpwysnbsp;Tonation, to.na'shun re, tonyddiaethnbsp;Tone, ton re, ton, gosiet, acan, acen; ardwyth, iechya, nerth Toneless, tonTes a, didon, angherddgarnbsp;Tongs, tongz rep, gefailnbsp;Tongue, tung re, tafoQ; tafodiaith, iaith;nbsp;baiog. Tongue-tied,tatodrwym, bloesg.nbsp;Double - tongued, deueiriog, twyll-odrus. Smooth-tongued, tafodiyfn.nbsp;Vulgar-tongue, iaith y werin. Holdnbsp;your tongue, tewch a son. To usenbsp;the tongue. To scold, tafodi [mudnbsp;Tongueless, tong'les a, didatod, dlsiarad,nbsp;Tonic, ton'ik a, tonol; cryfhaol: re,nbsp;meddyginiaethgryfhaol. Tonicsol-fa,nbsp;egwyddor gerddoroi o�r enw, soi-ffanbsp;Tonnage, tun'aj re, tal ar y dyneil,nbsp;tynelldoi.'; cluaallu Hong, mesur liwythnbsp;Tonsil, ton'sil re, chwaren y gwddf [ilongnbsp;Tonsor, ton'sur re, gwalitdorwr, eilliwrnbsp;Tonsure, ton'snurre, coryneiliiad, gwa.lt-doriadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[goroesdal Tontine, ton.tin' re, dogn dal i oroeswyr, Tony, to ni re, symlynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[c, he^d Too, ad, rhy, yn ormodol, dros ben: Took, tvVkpf.�Take [trecyn, peiriantnbsp;Tool, t*l re, arf, offeryn, celfyn, erfyn,nbsp;Toot, twt V, seinio corn; ysb�o allannbsp;Tooth, twth (/? teeth) re, aant: vt, cyn-nysgaethu a Uannedd; bylchdori.nbsp;Tooth-drawing, tyniad dannedd.nbsp;Tooth-powder, deintbylor. Cheektooth,bochddant. Eye-tooth, ysgythr-ddant. Fore-tooth, rhagadant. Jaw-tooth, bochddant, dant mam, cilddant.nbsp;Chattering of the teeth, deintgryd, Anbsp;little tooth, deintwsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nodd Toothache, tvvth'ak re, deintwst, dan-Toolhed, twtht a, danneddog, deintiog Toothless, twth'les a, danneadgoH, di-ddannedd, mantach Toothpick, twth'pik re, danueddbig fns Toothsome,tvvth'sum a,danteitniol,olas-Top, top re, pen, brig, crib, biaen, top,nbsp;cop, copa; cogwrn: tocio, ysgythru,nbsp;ditrigo, blaendori. Top-heavy, peu-drwm.meddw. Top-sawyer, gwr gwarnbsp;y pwll. Top-stone, y gareg uchafnbsp;Toparch, top'ark re, pen ardatnbsp;Toparchy. top'ar.ki re, ardal [^fawrnbsp;Topaz, to'^paz re, maen eurlliw gwerth-Tope, top vi, diota, mecldwi: n, morginbsp;Toper, t�'piir re, diotai, dioiwr, meddwynnbsp;3i7 |
TOU path, fat, ere, met, m^-rine, pin, 6rlgt;. on. c�rve. cut. tw-=-too, t\lt;�k=fook;
Topgaiiant, top.gai'ant a, uwch na�r uch-hwylbren [fus n, tywodfaennbsp;Toph, tof, Tophin, tof'in, Tophus, t�'-�ophaceous, t�.fa'shus a, tywodlyd,nbsp;Tophet, t�'fet uffernnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[graianlly� Topic top'ik w, testyn, pwnc, pen Topical, top'i.kal a, ileol, perthynol i Jenbsp;Topnot, top not n, pengiwmnbsp;Topless, top les a, �iben, dlfrignbsp;Topmast, top'mast n, uch-hwylbrennbsp;Topmost, top most or, uchat, penat, prifnbsp;Topographer, t�.pog'ra.f�r n, lleddar-luniwr, lleyddwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth Topography, to.pog'ra.fi n, lleddarlun-Toppingly, top ing.li ac?, yn odidog, yn wych, yn hyf Topple, topT V, syrthio, cwympo; taflu i Topsyturvy, top.si.tur'vi ad, pendra-mwnwgl, a�r gwaelod i fyny a�r wynebnbsp;i lawr, pendraphen, gwyneb i waerednbsp;Tor, tdr n, twrj uchelfan, craig ucheinbsp;Torch, tortsh n, ffaglen, canwyll gwyrnbsp;tawr. Torch-bearer, tfaglen-gludydclnbsp;Tore, t�^T pi.�Tear [aeth, artaith, gohdnbsp;Torment, tor'ment n, poen, poenedig-Torment, tor.ment' vt, poeni, poenydio,nbsp;arteithio, blino fydiwr, arteithiwrnbsp;Tormentor, tor.men'tur n, poenwr, poen-Torn, t��rn pi.�Tearnbsp;Tornado, t�r.na'd� n, gyrwynt, corwyntnbsp;Torpedo, tor.pi'do n, yswythbysg, ynbsp;forgath luchiaso!, pysgodyn yr wrwst;nbsp;peiriant tanforawl i ddinystrio llongaunbsp;Torpent, tor pent a, marwaidd, difywyd,nbsp;cyffiedig, swrth \ dra, merwindodnbsp;Torpescence, tor.pes'ens n, marweidd-Torpescent, tdr.pes'ent a, marweiddiolnbsp;Torpid, tor'pid a, marwaidd, cyfSedig,nbsp;trymaidd, cysglyd, swrthnbsp;Torpidity, tor.pid'i.ti, Torpidness, torpid.nes, Torpitude, t�r'pi.t�d, Torpor,nbsp;tor'p�r n, marweidd-dra, merwindod,nbsp;cysgadrwydd, trymedd, syrthninbsp;Torpify, t�r'pi.f� vt, marweiddionbsp;Torporific, t�r.p�.rifik a, marweiddiolnbsp;Torque, tork n, gwddfdorch, torchnbsp;Torrefaction, tor.i.tak'shun n, poethiad,nbsp;sychiad, deifiad, crasiad ^crasunbsp;Torrefy, tor'i.f� v(, poethi, sychu, deifio,nbsp;Torrent, tor'ent n, cefnliif, cenJlit, ffrwd,nbsp;ffrydlif, llif, rhyferthwy: a, ffrwdlifolnbsp;Torrid, tor'id a, poeth, eras, sychboeth. Torrid zone, poetkgylch Torridity, to.rid'i.ti n, crasboetheddnbsp;Torse, tors n, toren, pletndorchnbsp;Torsel, t�r'sel n, peth nydd-droedignbsp;Torsion, tor'shun n, nydd-droad |
Torso, tor'so n, cork delw , heo v* pen a�r Tort, t6rt M, cam, sarhao, niwed[aeiodaunbsp;Tortile, t�r'til.Tortive, t�r'tiv a, tr�edig,nbsp;nydd-dr�edig, torchognbsp;Tortious, tor'shus a, niweidiolnbsp;Tortoise, tor'tiz w, erwban, llyrynbsp;Tortuosity, t�r.tsh�.os'i.ti w, gwyrgemi,nbsp;dolenogrwvdd, torchogrwyadnbsp;Tortuous, t�r'tsh�.us a, torcnog, gwyr-gam, dolenog, nydd-dr�edignbsp;Torture, tor'tshur n, poen, dirboen, artaith: vt, poeni, poenydio, arteithio,nbsp;dirboeninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^rwydd Torvity, torVi.ti n, gerwindeb, sarig-Torvous, torVus a gerwin, sarig Tory, tori w, Tori, ceidwadwr, ym-bleidvdd dros yre^rlwys a�r llywodraethnbsp;Tose, toz V, tori neu gribo gwlannbsp;Toss, tos V, tabu, liuchio, bwrw: w, tad,nbsp;tafliad, lluch. Toss-pot, diotai,nbsp;meddwyn. To toss about, gwasgarunbsp;Total, to'tal a, cwbl,cylan, cyian-gwbl,nbsp;llwyr, oil: n, y cwbl, y cyfan, y cylan-swm, crynswth, crynswddnbsp;Totality, t�.tal'i.ti n cwbiedd, crynswth,nbsp;crynswdd, cyfanedd, liwyreddnbsp;Totally, tbTal.i ad, yn gwbl, yn hollol,nbsp;yn llwyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^teJgynti Totter, tot'ur vi, honcian, siglo, gwegio, Tottery, tot'ur.i, Tottering, tot'ur.ingnbsp;a, serfyil, adteiliedig, gweg�ol, ar y siglnbsp;Touch, tutsh V, telmlo, cyffwrdd, cya-gyffwrdd: n, teiml, teimlad, cyffwrdd,nbsp;cyffyrddiad; ergyd, emth; prawf.nbsp;Touch-hole, tandwil dryll. Touchstone, maen prawf. Touch-wood,nbsp;pren pwdr, pwdrbren. To touch Qp�nbsp;adgyweirio. To touch upon, trin ynnbsp;ysgaln, gosonio am. Touching, mewnnbsp;perthynas i; cyffrous, cynhyrfiolnbsp;Touchiness, tut�shi.nes n, anfoddog-rwydd, croesni, hyddigrwyddnbsp;Touchy, tut'shi a, antoddog, hyddiginbsp;anynad, afrywiog, croesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Tough, tut a, gwydn; ystyfnig. anhydyn � Toughen, tuf'n v, gwydnu, gwydnhan; Toughness, tuf nes �, gwydnedd; crytdenbsp;Toupee, tvv.pi', Toupet, t^.pa' n, Tour, tw�r n, cyichdaith, taith ( gudyn Tourist, tw�r'ist n, cylchdeithiwr ^nbsp;Tournament, tw�r'n4.ment gyrch, camp diwraidd j_attalg'^�' Tourniquet, tur'ni.ket n,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Touse, tuwz, Tousle, tuiv'zl v, ty � llusgo, dyiusgo, rhwygo 1 merianbsp;Tout, thwt V, hela pleidle.swvr neu gws- a48 |
�rc; late, line, no, m�tc; she. tT.h=:z azure; thin, thIs; ;-=dzh. TRA
Tow, to n. earth, bre.sgion: vt^ llusgo ilong a rhaft, rhafflusgo, ilongiusgo.nbsp;Tow-rope, llusgraffnbsp;Towage, to a.] n, liusgiad; liusgdalnbsp;Toward, to'uro a. hyarin, iiydyn, naws-aidd,llesoi, buddiol, taeddol, da ar ies:nbsp;pr, tua tuag at Towardliness, to'urd.li.nes, Towardness, tlt;)'urd.nes n, hydrinedd, hynawseddnbsp;Towar^ly, t�'�rd.ii a, hydnn, hydyn,nbsp;hynaws, utudd Towards, to lirdz pr, tua, tuag at 'Towboat, t�'b�t n, llusgfadnbsp;Towel, tuw'el �, Uawiiain. lliain ym-syenu, cedatien [hedeg, ymgodi.nbsp;Tower, tuvvur w, t\vr: vi, esgyn, uch-Towering, tuw'ur.iug a, ucli-hedol, uch-Towery, tuw'ur.i a, tyrog [hedegolnbsp;Town, tuwn n, tref, tre. Town-hallnbsp;llys y dref, liysdy�r dref. Town-talk,nbsp;chwedl tref, chwedl gytfredin fdrefnbsp;Townclerk. tuwn kld.rk �, ysgrifenydd ynbsp;Township, tusvn'ship n, trefgorddnbsp;Townsman, tuwnz'man n, tretwr. Fellow-townsman, Cjrttrefwr [^wynllydnbsp;Toxical, tok sutal a, gwenwynig, gwen-Tox.cology, tok.si.l�oi'�,ji �, gwenwyn-draetn, gwenwynddysgnbsp;Toxopholite, tok.sof'�.i�t n, bwiiwrnbsp;Toy, tdi n, tegan, gwaelbeth, oferdlws:nbsp;vi, cfawareu, maidodi, ysbleduacnnbsp;otera,masweddu. Toy-man, gwerthwrnbsp;teganau, teganwr. Toy-shop, tegandynbsp;Toyish, t�i'ish a, teganaiddj maldodusnbsp;Toze, toz vt, llusgo, tynunbsp;Trace, tras n, ol, adrywedd, brisg; tres.nbsp;syg� vtj olrhain, olrheinio, dilyn, oi-dailyn, adryweddunbsp;Traceless, tras'les a, diol, anolrhainnbsp;Trachea,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n, breuant, g wyntgorn, corn 7 geg, corn chwyth |_drychiad Traciiiotomy, tra.ki.ot'�.mi n, breuant-Trachitis, tra.kiquot;tis n, ennynfa�r Ireuantnbsp;Track, trak n, ol olwyn; arlwybr, brisg,nbsp;hawg: vt, oirhain, arlwybro. Track-boat, Track-scout, Hong neu fad anbsp;lusgirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I sathredig Trackless, trak'ies a, dioT diiwybr, an-Tract, traKt�, ardal,rhandir; traethody n Tractable, trak't^i.bl a, hydrin, trinadw^,nbsp;ewylivsgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd, hydrinedd Tractableness, trak'ta.blnes n, hydyn-Tractarian, trak te'r'iAti re, traethodwr Tractate trak'tiit re, llytryn, traethodynnbsp;Tractile, trak'til a, estvnadwy, vstwy^thnbsp;Tract oil, tr ik'shnn n, tyn ad, llusgiadnbsp;Tractive, trak'tiv a, tyniadoi |
T ractor, trak tur re, tyniedydd Trade, trad re, masnach, trafnidaeth,nbsp;maeleriaeth; galwedigaetb, crefft,nbsp;celfyddyd: vi, masnachu, marchnata,nbsp;trafnidio, maeleranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[maelwyr Tradesfolk, tradz'fok np, masnachwyr, Tradesman, traaz'raan (tradesmen,nbsp;tradz'men) re, masnachwr, maelwr;nbsp;celfyddwr, crefttwr f clyw, hengofnbsp;Tradition, tra.dish un re, traddodiad, cotnbsp;Traditional, tra.dish'un.al, Traditionary,nbsp;trAdish'un.ur.i, Traditive, trad'i.tivnbsp;a, traddodiad, o ben i ben, geneuoinbsp;Traduce, tra.d�s' vi, gwaradwyddo, en-llibio, goganunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anair, enllib Traducement, tra.diis'meut re, diienwad, Traducent, tra.h�'sent a, goganol, en-Ilibus, atbrodol, aneiriolnbsp;Traduction, trd.dukshun re, enllibiad; trosglwyddiad, deilliad, traddodiad Traffic, trafik re, trafnidiaetli, trafnid,nbsp;marchnadaeth, masnach, inaeieriaeth;nbsp;V, tratnidio, masnacfiu, maeleranbsp;Tragacanth, trag'a.kanth re, math onbsp;ystornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oydd Tragedian, tra.ji'di.au re, pruddchwar-Tragedy, traj�i.di re, pruddcbwareu; echiyswaith, galanas, prudd-ddamwainnbsp;Tragic, traj'ik, Tragical, traj'i.kal a,nbsp;pruddchwareuol, galarus, echrysiawnnbsp;Tragicalness, traj'i.kal.nes re, echryslon-rwydd, echrysxondernbsp;Trail, tral re, llusg; godre gwisgj ol: V, llusgo, tyntt, ymlusgo Train, tran re, gorymdaith, gosgordd,nbsp;canlynwyr; godre, llywgwn; cludres,nbsp;cerbydres, agerdd-glud; rhes. cvfres;nbsp;dilyniad, canlyniad: vf, hyliorddi,nbsp;addysgu, meithnn, dwyn i fyny; ffurf-io, ilunio, ystumio. Train-bands,nbsp;milwyr cartrefol, cartreflu. Train-oil, olew�r morfii. J ii train, mewu trefnnbsp;Trainable, tra^na.bl a, hydrin, trinadwynbsp;Traipse, traps vi.�Trapesnbsp;Trait, tra re, nodiad. arnod [teyrnfradwrnbsp;Traitor, tra'tur re, bradwr, bradychwr,nbsp;Traitorly, trii'tur.ii, Traitorous, tra'tur-U3 a, bradwrus, bradv'chus ( ychesnbsp;Traitress, tra'tres re, bradwraig, brad-Traject, traj'ekt re, ceubalfa, trosglwydd-fanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trwy Traject, tra.jekt' vi, trosglwyddo, taflu Tralatitious, tra.la.tish'us o, auUythyr-enol, tywyll, cyffelybiaetholnbsp;Tralineate, tra.lm'i.at vi, gwvronbsp;Tram, tram re, cart glo. Tram-road,nbsp;math 0 reil�ordd neu giedrffbrdd |
TRA path, fat, erg, met. m^-rine, pin. �rb, on, c�ire, ent, t\v=too, t\Vk:=took;
Trammel, tram el n, rhwystr, Iludd; clotirwym, hual; rhwyd hir; bachnbsp;halam: vt, rhwystro, dal, liuddias;nbsp;cloffrwymo, hualu, g^efynunbsp;Tramontane, tram'un.tan a, tu hwnt i�rnbsp;mynyddoedd; dyeithrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( sathru Tramp, tramp n, crwydrjm: r, crwydro Trample, tram'pl v, sathru, sangu, my-sangu, damsangu, mathru, darfathronbsp;Tranation, tra.na'shun fi, nofiad drosnbsp;Trance, trans n, llewyg, llesmairnbsp;Tranced, transt a, mewn llesmairnbsp;Trangram, trang'gram n, dyrysbeth, as-tmsbethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llonydd, diderfysg Tranquil, trang'kwil a, tawel, esmwyth, Tranquility, trang.kwil'i.ti n, taweiweh,nbsp;lloDyddwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llonyddu, tawelu Tranquilize, trang'kwil.�z vi, esmwytho, Trans-, Tran-, Tra-, px, tros-, tra-, try-,nbsp;traws-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawnu, gwneuthur Transact, trans'akt vt, trin, trefnu, cyl-Transaction, trans.ak'shun n, gorchwyl, neges; gwneuthuriad, cyflawniadnbsp;Transactor, trans.ak't�r a, goruchwyi-ydd, trefnwr, tratnidiwr, gwneuthurwrnbsp;Transanimate, trans.an'i.mat vf, traws-eneidionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_blaenori Transcend, tran.send' �i, trarhagori, Transcendence, tran.sen'dens, Transcendency, tran.sen'den.si �, rhagoriaeth,nbsp;blaenoriaeth Transcendent, tran.sen'dent a, godidog, trarhagorol, ardderchognbsp;Transcoiate, trans k�.lat vi, hidlonbsp;Transcribe, tran.skr�b' v(, adysgrifo,nbsp;adysgrifenu, ailysgritenunbsp;Transcript, trans'kript w, adysgrif, ad-ysgrilen, ysgrifeniadnbsp;Transcur, trans.kur' vi, trawsredegnbsp;Transcursion, trans.kur shun n, traws-rediad, gwibiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f glwyddiad Transduction, trans.duk'shun n, tros-Transelementation, trans.el.i.men.ta'-shun n, trawselfeniad, trawssylwedd-Transept, tran'sept n, croes nbsp;nbsp;nbsp;j^iad Transler, trans't�r n, trosglwyddiad, trosiad, aralliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ arallu Transter, trans.l�r' vt, trosglwyddo, Transferable, trans. f�r' a. bl a, 'tros-glwyddadwy, araliadwynbsp;Transfiguration, trans.fig.�,ra'shun n,nbsp;gweddnewidiad, dullnewyddiadnbsp;T ransfigure, trans.fig'�r vt, gweddnewidnbsp;Transfix, trans.fiks'v^, trywanu, gwanunbsp;Transform, trans.f�rm' v, cyfnewidionbsp;Transformation, trans.t�r.ma'shun n,nbsp;ffurfnewidiad, duUnewidiad |
Transfuse, trans.f�z' vt, tywailt i arall, trosglwyddonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dy walltiad Transfusion, trans.f�'zhun n, traws-Transgress, trans.gres' v, troseddu, cam-weddu, pechu, cyfeiliorni Transgression, trans.gresh'un n, tros-eddiad, camwedd, pechod, bainbsp;Transgressor, trans.gres'�r n, trosedd-wr, camweddwr Transient, tran'shent a, diflanol, dibara Transientness, tran'shent.nes n, ft�edig-rwydd, darfodrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iad Transilience, tran.sil'yens n, trawsneid-Transire, tran's�'r n, trwydded, ysgrif oddefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trosiad Transit, tran'sit �, trawsfud, trawdd, Transition, tran.sizh'un n, trawssym-mudiad, troddiad, trosiadnbsp;Transitional, tran.sizh'un.al a, trosiadolnbsp;Transitive, tran'si.tiv a, trotus, traws-fynedigol. Transitive verb, berf weith-redol, perwyddiad gweithredolnbsp;Transitoriness, tran'si.tur.imes n, di-flanedigrwydd Transitory, tran'si.tur.i a, ebrwydd-lynedol, dibara, diflanol nbsp;nbsp;nbsp;fadwy Translatable, trans.la ta.bl a, cyneith-Translate, trans.lat' vt, cyfieithu; eg-luro; trosglwyddo, symmud. To translate into Welsh, Cymreigionbsp;Translation, trans.la'shnn n, cyfieithiad,nbsp;cyfieithad; symmudiad. Free translation. aralleiriad Translator, trans.la'tfir n, cyfieithwr, cyfieithydd, lladmeryddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edigol Translatory, trans.la tur.i a, symmud-Translucent, trans.lii'sent, Transiucid, trans.lii'sid a, tryloewnbsp;Transmarine, trans.ma.rin' a, tramor,nbsp;allmyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_tudol: n, mudwr Transmigrant, trans'mi.grant a, traws-Transmigrate, trans'mi.grat vi, newid trigfau, trawsfudonbsp;Transmigration, trans.mi.gra'shunnbsp;trawsfudiad, erchywyniad. Transmigration of souls, trawseneidiad, abreanbsp;Transmission, trans.mishun �,nbsp;glwyddiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tono Transmissive, trans.mis'iv a, Transmit, trans.mit' vi, anfon at, ta�^ drosodd, trosglwyddonbsp;Transmittal, trans.mit'al n, trosglwydnbsp;Transmogrity, trans.mog'ri.f� vt, cy-newidio Transmutable, trans.miiTa^l a, tra Transmutation, trans.mii.ta shun jnbsp;Uwyrnewidiad, trawssyiweddiad |
5re;Jate. line, n�, m�t�; she, 2h=z azure; thin, this; 5=:dzh. TRE Transmute, trans.m�t'trawsnewld Transom, tran'sum n, croeslath, croes-drawst nbsp;nbsp;nbsp;[loewder Transparency, trans.per'�n.si w, try-Transparent. trans.p�T ent a, tryloew Transpierce, trans.pi�rs'trywanunbsp;Transpire, tran.spiVu, anadlu trwodd;nbsp;rboadi, llithro, neu ddianc ar led;nbsp;dyfod i .^lyw Transplace, trans.plas' vt^ trawsosod Transplant, trans.plant'i*lt;, trawsblanunbsp;Ti'ansport, trans.po�rt'ui, tros^lwyddo;nbsp;alltudo, aliwiaaa, deol; peri liawen-lewyg, tafla i wyniaseddnbsp;Transport, trans'p��rt n, trosg;lwydd-lon^; deolddyn; perlewyg, gwynias,nbsp;gwylltias, gorawen Transportable, trans,p�Vta.bl a, yn agored i alltudaeth, deoladwynbsp;Transportation, trans.p�T.ta'shun w, de-oUad, alltudaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[trawsosodiad T ransposal, trans.p�'zal �, trawsgyflead, Transpose, trans.poz' trawsddodi,nbsp;trawsosod, trawsgyfleu [ddodiactnbsp;Transposition, trans.po.zish'un re, traws-Transubstantiate,tran.sub.stan'shi.at vi^ trawssylweddu, newid sylwedd Transabstanttation,tran.sub.stan.shi.a�-shun n, trawssylweddiad, trawselten-iad, newid sylweddnbsp;Transude, tran.s�d' vi^ chwysu trwoddnbsp;Transumption, tran.sum'shun re, traws-gymmeriad Transverse, trans.vdrs' a, croes, traws Tranter, tran tur re, pysgwerthwrnbsp;Trap, trap re, carfagl, yslepian, magi,nbsp;daltagl, teim; math o graig:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dai, magiu; addurno. Trap-door, brad-ddrws, drws codi nbsp;nbsp;nbsp;[aglwr Trapanner, tra.pan'iir re, maglwr, bydd-Trapes, traps re, diogen: vi, cerdded a�r dillad yn annbaclus Trapezium, tr^.pi zi.um re, dull ped-waronglog anghyfochrog Trappings, traplngz rep, seirch, add-urnau meirchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwehilion Trash, trash re, sothach, sorod, fifwlbri: Trashy ,trash'ia,sothachlyd ;fiwlbr�aidd; gorwael, diwerth [ archollion; iachaol Traumatic, tro.mat'ik a, perthynol inbsp;Travail, trav'al ri, bod mewn gwewyrnbsp;esgor, trafaelu, trafaelio, ymboeni: re,nbsp;llafor, trafael; gwewyr esgornbsp;Travel, trav'el v, teithio, yn^eithio: re,nbsp;taitn, ymdaith, hynt. To travel onnbsp;foot, pedestrunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[deithydd Traveller, travel.ur re, teitkiwr, ym- |
Traverse, trav'urs a, traws, liettraws, croesvmgroes, croes: v, trawsdeithio,nbsp;trawsfyned; croesi, croeschwalu: re,nbsp;rhagiad cwyn; gwrthdronbsp;Travesty, trav'es.ti a, gwatwaredig: re,nbsp;gwawdaralleiriad: vi, gwawdaralleirionbsp;Trawl, tr�i re, rhwyd lusg.�Troll [rwydnbsp;Trawler, trd'lur re, llestr pysgota S llusg-Tray, tra re, heilyr; noe, ceulor, ciler,nbsp;mail. Tray-trip, math o chwareunbsp;Treacherous, tret shur.us a, bradus,nbsp;bradwrus, bradycbus, bradwriaethusnbsp;Treachery, tret'shur.i re, brad, bradwch.nbsp;Treacle, tri'kl re, triagl [ bradwriaethnbsp;Tread, tred {pt trod, pp trod amp; trodden)nbsp;V, sengu, sathru, arsangu, troedio,nbsp;mathru; ceiliogi, cocwyo: re, sang,nbsp;sathr; troediad; llwybr; rhithceiliognbsp;Treadle, tred'i re, troedlath gw�ydd; rhith ceiliog, gorllydd ceiliog Treason, tri zn re, brad, bradwch, bradwriaeth. High treason, teyrntrad,nbsp;ucheltrad.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petit treason, iseltrad, liedirad nbsp;nbsp;nbsp;[ ol, bradol Treasonable, tri'zn.a.bl a, bradwriaeth-Treasure, trezh'ur re, trysor: vt, trysori. Treasure-trove, arian cloddiedig o�rnbsp;ddaiar, A golden treasure, eurgrawn.nbsp;To treasure up, trysori [trysorwrnbsp;Treasurer, trezh'ur.ur re, trysorydd,nbsp;Treasurersbip.trezhur.'^.ship re, trysor-yddiaeth, swydd trysorwrnbsp;Treasury, trezb'ur.i re, trysorfa, trysor-dy, syiitty. The public treasury,nbsp;trysorlys, cyllidfa Treat, trit re, arfoll, rhadwledd; v, rhydd-wledda, gwesta, arfolli, croesawu; ym-drin a, traetbu ar, cylatareddu; cyf-ammodi, cytuno Treatable, tri'ta.bl a, hydrin, trinadwy Treatise, tri'tiz re, traethawdnbsp;Treatment, trit'ment re, triniaeth, triniadnbsp;Treaty, tri'ti re, cynnadledd; cytundeb,nbsp;cytammodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j v, triphlygu Treble, treb'1 re, meinllais: a, tripblyg: Tree, tri re, pren, coeden, gwydden, Anbsp;young tree, glasbrennbsp;Treen, trin rep, prenau: a, o goednbsp;Treenail, tri'nal re, coedhoel, gwyddbinnbsp;Trefoil, tri'foil re, meillion gwynionnbsp;Treillage, trel'aj re, coedattegionnbsp;Trek, trek v, symmud, teithio, ymfudonbsp;Trellis, trel'is re, delltwaitii coed, cledr-waith [ echrynu, echrydu, arswydonbsp;Tremble, trem'bl vi, crynu, dychrynu,nbsp;Tremendous, tri.men'dus a, dychryn-ilyd, ofnadwy, arswydus, anaelonbsp;351 |
TKI path, fat, ere, met, m^-rine, Din, �rb, on, curve cut, tiV=too, ti^'k=took;
5re; lat�, lYne, no, m�t�; she, zh=:z az�re; thin, this; ]=dzh. TR�
Trinket, trmg'Ket n, tegan, oierdiws Triobolar, tri.ob'�.lur o, gwael, diwerthnbsp;Trip, trip n, trip, llithrad; berdaith:nbsp;fgt;, tnpio, ilithro, syrthio, codi sodlau,nbsp;disodii; ysgafn-gerddednbsp;Tripartite, trip'ar.t�t a, teirranognbsp;Tripe, trip n, penyg, tripanbsp;Tripedal, tr�.pi'dal a, teirtroediognbsp;Triphtiiong, trip thong w, trisain, tairnbsp;bogail unsain l_triphlyga, tridyblygunbsp;Trip.e, trip'l a, triphlyg, tridyblyg: vi,nbsp;Triplet, tnp'let n, tnban, triunrhywnbsp;Triplicate, trip'ii.kat a, tribanol, tri-pblyg, tridyblygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[triphlygiad
Triplication, Irip.ii.kS'shnn n, tribaniad, Tnplicity, tr�.piis'i.ti �, tribaniaethnbsp;Tripod, tr�'pod n, tribedd, trybedd, yst�lnbsp;deirtroednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[o gare^
Tripoli trip'�,lin,gwladyn Affirica; math Triptote, trip't�t n, syiweddair ag iddonbsp;ond tri chyflwr
Trisection, tr�.sek'shnn n, teirraniad 'rristtui, tristTM a, trist, pruddnbsp;Trisyllabic, tris.i.iao�k a, trisiilognbsp;Trisyllable, tri,sil a.bl n, gair tri sillnbsp;'1 rite, tr�t c, cyffredi�, benaidd, arferolnbsp;Triteness, trit'ncs �, cyfl'redinrwydd,nbsp;heodra, header
Tritneism, tr�'thi.izm n, tridduwiaeth Tritheist, tr�'thi.ist�, tridduwyddnbsp;Tnturable, tr�'t�.ra.bl a, maiuriadwynbsp;Triturate, tr� t�.rat vt, manlychu, mal-urio, pylon, pwyo
Trituration, tr�.tii.ra'shnn n, maluriad Triumph, tr�'umf �, gortoledd, cyhoe�d-ortoleUd; buddiigoliaeth: vi, gor-f�ieddu; bnddugoilaethunbsp;Triumphal. tr�.um'lal a, gorfoleddol,nbsp;budouc^olnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[buddugoliaethus
Triumphant, tr�.nmTant a, gortoieddus j Triumvir, tr�,am'v�r (p tnumviri, tr�-um'vi.r�) n, triwyryddnbsp;Triumvirate, tr�.ain'vi.rat n, triwyriaethnbsp;Triune, tr�'�n a, triun, triunol [deirtro^nbsp;Trivet, triv'et n, tribedd, trybedd, yst�inbsp;ITivial, triv'yal a, gwaei, salw, distadl,nbsp;dibwys; bychan; digylrif, diwerthnbsp;Triviality, triv.i.ari.ti, Trivialness, triv-yalmes n, gwaeleddnbsp;Troat, tr�t vi, bretu fel hyddnbsp;f rocar, tr� k�r n, o��ryn llawfeddygolnbsp;1�roc�e, tr�'ki n, pelen feddygolnbsp;trochee, trb'ki n, cortan. rUywiog, cor*nbsp;fan o sill hir a byr [chwyldroawlnbsp;tVochilic, tr�jdl'ik a, cylcndroawi,nbsp;l'rociiilics, tr�.kii'iks w, cyichdr�^nbsp;t'rod, troa pinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tread
Trodaen, troo n pp.�Tread Troglodyte, trog'i�.d�t n, ogofbreswyl-ydd; ab, epa, gwrab; math o ddrywnbsp;Trojan, tr�'jan n, brodor Caerdroianbsp;Troll, trol r, rholio, trolio, trolian; pysg-ota. Trolling-net, llusgrwydnbsp;Trollop, trorup n, hafhen, budrogennbsp;Troilopee, trol.u.pi' n, rhyddwisg, llac-Trombone, trom.b�n^�, eddgorn [_wisgnbsp;Tronage, tr�'naj n, toU am bwyso gwlaiinbsp;Tronator, tr�.na't�r n, gwlanbwyswrnbsp;Troop, trwp n, byddin, catrawd; llu,nbsp;tyrta, torf, myntai: ri,ymgasglu,ym-gynnull; cyrchunbsp;Trooper, trvv'p�r n, marchfilwrnbsp;Trope, tr�p n, troell, troellair, cyffelyb-iad, gloes ymadrodd j^cadluddiantnbsp;Trophy, tr�'fi n, arwydd buddugoliaeth,nbsp;Tropic, trop'ik n, trotan, trola, trogyich.nbsp;Tropic ot Cancer, trofa�r Crane, tro-fan Aiban He�n, Tropic ot Capricorn, trofa yr Afr, trofan Alban Ar-thannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaethol
Tropical, trcp'l.kal a, trofanol; cyd�lyb-Tropology, tr�.pol'o.ji n, troelliaith j_trot Trot, trot vi, tulhlo, crotian: n, tuth,nbsp;Troth, troth n, cytnaith; gwir, gwiredd,nbsp;�yddlo�debnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lawa
Trothless, troi�'les o, digred, antfydd-Trotter, trot'iir n, troterth; troed dafad Troubadour, trvi'.bS.dw�r' n, bardd gyntnbsp;yn Ffrainc (o�r llted i�r l�edd ganriOnbsp;Trouble, trub'1�, blinder, gofid, traliod,nbsp;atlonyddwch, oythrudd, helbul, hei-gur, gurthrymder; ilatnr, trafterth;nbsp;vt, blino, poeni, aflonyddu; traflerthu;nbsp;cythruddo, gorthrymu, cy�foi. Tonbsp;trouble one�s self, ymdrafierthunbsp;Troublesome, trub'i.sum a, blin, blin-derus, terfysgus, teriysgiyd, aflonyddnbsp;Troublous, trub lus a, blinedig, helbulus,nbsp;cythrybius, afionyddol, teriysgiydnbsp;Trough, trof n, cafn, noe, ciier, twbanbsp;Trounce, truwns vt, ffonodio; trechunbsp;Trout, truwt n, brithyll, brychyll. Salmon-trout, gwyniedyn, eog-frithyil,nbsp;brithognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iannau attaiiedig
Trover, tr�V�r n, cynghaws am fedd-Trow, tr� vi, tybied, meddylied, credu Trowel, truw'el n, llwyarn, llwyarnbsp;irousers,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;np, Jlodrau
Truant, trw'aut n, godechwr, dydechwr, iiechwr; a, godechiyd, liechlyd. Tonbsp;play the truant, godechialnbsp;Truce, trws �, rhyieibaid, attaliad arfau,nbsp;cadymblaid, byrgynghrairnbsp;Trucidation, trw.8i,da^hun n, lladdiadnbsp;353
TUM path, fat, �re, met, ma-rin�, pin, �rb, on, c�rve, cut, tw=too, t^fcsrtook;
Truck, trok n, newidwnaeth, newiQiaa, trwc; berfa olwynion, troglud: v, cyl-newid, newid, newidionbsp;Truckle, trulc'i ra, troellan, chwerfan,nbsp;trwcl: vi, plygu, ymostwng, Truckle-bed, trwi, trowely
Truculence, trw'k�.lens, Truculency, trvv'k�.len.si ra, �yrnigweddnbsp;Truculent, tr'V'k�.lent a, gwynebgethin,nbsp;fiyrnig, garwguchiognbsp;Trudge, truj vi, trwmgerdded [�yddlawnnbsp;True, tr^ a, gwir, cywir, didwyll, diau,nbsp;Trueness, trw'nes ra, gwirionedd, cywir-Truffle, truf'i ra, cneuen y ddaiar [eddnbsp;Trug, trug ra, hawg, cafnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iwg
Truism, trvv'izm ra, gwirineb, gwir am-Trull, trui ra, cyffoden, budrogen, putam Truly, trw'ii ad, yn wir, yn ddiau, ynnbsp;wirioneddol, yn gywirnbsp;Trump, trump ra, udgornj y cerdynnbsp;buddugol: w, udganu; twyllonbsp;Trumpery, trum'purd ra, gwaelgelfi,nbsp;gwaelbethau; fiwlbri, gwagsiaradnbsp;Trumpet, trum'pet ra, udgorn: vt, ud-ganu, cylioeddi, Ear-trumpet, Hear-ing-trumpet, clywgom. {Speaking-trumpet, ilafargorn, gwaeddgorn.nbsp;War-trumpet, llugorn [genydanbsp;Trumpeter, trum'p�.t�r ra, udganwr, ud-Truncate, trung'kat vt, byrdori, anatunbsp;Truncation, trung.ka'shuu ra, cwtogiad,nbsp;byrdoriad, trychiad
Truncheon, trun'tshun ra, berllysg, brys-gyll, liachbren: vt, �onodio. Uachio Truncheoneer, trun.tshun.i�r ra, ber-liysgyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[treiglo, rholio
Trundle, trundT ra, trolig, trol: r, trolio, Trunk, trungk ra, bon, bonyn, cy�, bon-cyff, paladr; eist, croen-gist, by Ie;nbsp;corff. Elephant�s trunk, duryn cawrtiinbsp;Trunnion, trun'yun n, ystiystogiyn cyt-Trusion, trw'zhun �, gwthiadnbsp;Truss, trus ra, trwsa, sopen, bwrn,nbsp;gwregys: �^, sypynu, byrnio, gwaeliunbsp;Trussel, trus'ei ra, atteg, attegbostnbsp;Trust, trust ra, ymddiried, goglud, cred,nbsp;coel: V, hyderu, ymddiried, goglud;nbsp;coelionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwarenodwr
Trustee, tnis.ti' ra, ymddiriedoiwr, Trustiness, trus'ti.nes n, �yddlondebnbsp;Trustless, trusties a, diymddiried; an-ffyddlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gonest, haeddgoel
Trustworthy jtmst'wur.THi a,fl�yddlawn. Trusty, trus'ti a, ffyddlawn, cywir; cry!nbsp;Truth, trwth ra, gwir, gwiredd, gwirionedd. Truth-speaking, geirwir. Innbsp;truth, mewn gwirionedd, yn ddiau
Trutntul, tn^t�lvvi a, gwir, gwirion-eddol, geirwir nbsp;nbsp;nbsp;[ga-ii
Truthle.ss,tr\vthles a, anwir,celwydaog; Trutination, tr\V.ti.na'shun ra, dwys-ystyried; pwysiadnbsp;Try, tr� r, profi, holi; cynnyg, ceisionbsp;Tryst, trist ra, cytundeb i gytarlod, mannbsp;cyfarfod, cynnullfannbsp;Tub, tub ra, twba, twb, trwpa, twmel.
Powdering tub, llestr halltu Tube, tub ra, pib, pibell, chwibol, cafnnbsp;T uber, t�'b�r ra, gwraidd oddfog [oddtynnbsp;Tubercle, tii'bur,ki ra, chwydd bychan,nbsp;Tubercular, t�.b�r'kii.l�r a, oddfynog,nbsp;crugynog, gorynog, llynorognbsp;Tuberous, tii'bur.us a, oddtynog, oddfognbsp;Tubipore, t�'bi.p�r n, math o wyiarnbsp;Tubular, tu'bii.iur, Tubulated, t�'b�.la-ted, Tubulous, tii'bii.lus, Tubulitorm,nbsp;t�.biili.f�rm a, pibgeuog, pibgeuol,nbsp;pibeilog, cafnol, hirgau, chwibolog.nbsp;Tubular-bridge, ceubontnbsp;Tubule, t�'b�i ra, pibellan, pibannbsp;Tuck, tuk ra, cledd-dwca, bidogan; plyg,nbsp;crychiad, cwtyn; rhwyden; chwerlan,nbsp;troeil: vt, cwtau; crynoi; plygunbsp;Tucker, tuk'ur ra, bronliainnbsp;Tuesday, tiiz'da n, dydd Mawrth.
Shrove Tuesday, gwyl y gyftes, Tuff, tuf ra, sindw, sinidr[Mawrth �nydnbsp;Tuft, tuft ?i, siobyn, cobyn, tusw, twys,nbsp;twff: vt, siobynu, siobaddurnonbsp;Tufty, tuf'ti a, siobynoi; gwasodnbsp;Tug, tug V, llusgo, tynu: ra, tyn, tyniad,nbsp;dwysdyniad; llusgtad, tynfadnbsp;Tuition, t�.ish'un ra, addysgiaeth, gof^nbsp;athrawaidd, addysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^tiwlip
Tulip, tiilip ra, blodeuyn tra adnabyddus, Tumble, tum'bl v, cwympo; treiglo,nbsp;ymdreiglo; llamidyddio, llamdreiglo:nbsp;n, codwm, cwymp, ymdreigladnbsp;Tumbler, tum'blur n, llamdreiglwr;
diodwydryn nbsp;nbsp;nbsp;[ gadair
Tumbrel, tum'brel ra, teilgart; troch-Tumbni, turn'bril ra, cawell, gwairgawell Tumefaction, tii.mi.fak'shun ra, chwydd,nbsp;Tumefy, t�'rai.f� v, chwyddo^chwyddiadnbsp;Tumid, tti'mid a, chwyadedignbsp;Tumorous, tii'mur.ns a, chwyddedignbsp;Tumour, tii'mffr ra, chwydd; crangennbsp;Tump, tump ra, twyn, twmpath, twmp,nbsp;crug, crugyu: vt, twmpathunbsp;Tumuiar, t�'m�.l�r a, twmpathol ^nbsp;Tumulose, tii'mii.l()s, Tumuious, tiinbsp;lus a, twmpathog, crugynognbsp;Tumult, tii'muit ra, tertysg, cyn�wn:nbsp;, vi, codi terfysg, ymderfyagnnbsp;�5�
-ocr page 379-�re; late, l�ne, n�, m�te; sbtf, zh=z as�re; thin, rnis; j=dzh. TWA
Tamoltuary, t�.mul'ts��.ur.i, Tumul
tuous, tu.mul'ts��.us a, terfysglyd, terfysgus, afreolus; brochwjlltnbsp;Tumultuousness, t�.murtsh�.us.nes n,nbsp;terfysgedd, afreoleddnbsp;Tumulus, t�'m�jus (tumuli, t�'m�j�)nbsp;n, caru, carnedd, crug, twmp, twm-path; crugfedd, bedd, gwjddtanbsp;Tun, tun n, tynell, 252 galwyn; vt,nbsp;bariio, tyneJu. Tun-bellied, bolfawrnbsp;Tunable, t�'na.bl a, tonadwy, tonyddol,nbsp;cyng^aneddol
Tundish� tun'dish n, fiynel, ffiol geg Tune, t�n n, t�n, erddygan, cywa�r,nbsp;alawon, aiawen, cainc, mesur j v, per-semio, ceincio; cyweirio. Out of tunenbsp;anghydsain, anghydgerdd [eddolnbsp;Tuneful, t�n'f^^l a, perseiniol, cynghan-Tuneiess, t�n'les a, anghynghaneddol,nbsp;digyngbanedd
Tungsten, tungsten n, adwyn o�r enw Tunic, t�'nilc 71, bugan, tynhug, honfiestnbsp;Tunicie, t�'niJ� n, pilen, croenennbsp;Tunnel, tun'el n, �ynel; tryftordd, ceu-fibrdd: vt, trydyilu, gwneyd ceufiorddnbsp;Tunny, tun'i n, morbysgodyn o�r enwnbsp;Tup, tup n, bwrddj v, hyrddunbsp;Turban, tur'Dan n, pendorcb, penrwym-TO, penwisgtrigoiion y dwyrain. Tur-ban-sbell, math o gragen. Turban-top, math o fadarchnbsp;Turbary, tur'burj n, rhyddid i laddnbsp;mawn | mawnta, mawndirnbsp;Turbid, tdr'bid a, a�oew, cymmysglyd,nbsp;tew, lleidiognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Ueidiogrwydd
Turbidness, ^t�r'bid.nes n, afloewaer, Turbinate, tur'bi.nat. Turbinated, t�r'-bi.na.ted a, cogymog, troellognbsp;Turbot, t�r'but�, arlledbysgnbsp;Turbulence, tur'b�Jens, Turbulency,nbsp;t�r'b�.ien.si n, terfysg, atreolaetn,nbsp;annbrefn, cyfeo, tertysgeddnbsp;Turbulent, t�r'b�lent a, terfysglyd, afreolus, direol, tbnognbsp;Turcisim t�rsizm n, crefydd y Tyrc-iaid, T3rrciaethnbsp;Tureen, t�'rin n, cawn isgellnbsp;Turf, tfirt n, mawn, tywarch, ton; v(,nbsp;toi a tbyweirch. The turt, meirch-redegfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tywarchlyo
Turty, t�r'fi a, tywarchog, mawnog, Turgent, tur'jent a, chwyddol, ofldfognbsp;Turgescence, t�r.jes'ens n, chwyddiad jnbsp;chwyddiaith
Turgia, t�r'jid a, chwyddedig Turgidity, t�r.jid'i.ti, Turgidness, tur'-ji^ues n, chwydcUad
Turk, turk n, Twrc, Tyrciad [enw Turkey, t�r'ki n, twrci, aderyn dot o�rnbsp;Turm, t�rm n, torf, tyrta, Hu, myntainbsp;Turmeric, t�r'mur.ik n, gwreiddynnbsp;meiyn meddygol
Turmoil, tur moil n, tra��erth, ffwdau, cythrwfl, berw: v, ymboeni, ftwdanu,nbsp;ymdrafferthu
Turn. t�m n, tro, trofa; troell: v, troi, dymchwelyd, ymchweiyd, chwelyd,nbsp;newid, cyfnewid; turnio. By turns,nbsp;bob yn ail, y naill ar ol y Hall. It isnbsp;my turn to read, myti sydd i ddarllennbsp;Turncoat, t�m�k�t n, gwrthgiliwrnbsp;Turner, t�r'n�r n, turnwr, tr�yddnbsp;Turnip, tdr'nip n, erlinen, meipen: pnbsp;Turnkey, turn'ki n, allweddwas [raaipnbsp;Turnover, t�rn'�.v�r n, egwyddorwasnbsp;trosglwyddedig; gwargoD, gwarJeunbsp;Turnpike, tum�p�k n, toilborth, toH-glwyd, Turnpike-road, ffordd dollfa,nbsp;prif-fibrdd, ffordd fawrnbsp;Turnsick, t�m'sik a, penysgafn, syfrdannbsp;Turnspit, turn spit 7i, ber-dr�ydd, mathnbsp;Turnstile, tum'st�l n, camfa dro [o ginbsp;Turpentine, t�r'pen.t�n n, twrpantnbsp;Turnith, t�r'pitn n, math o lysieuynnbsp;Turpitude, t�r'pi.t�d n, gwarthusrwyddnbsp;Turquoise, t�r.kwiz'glastaen gwerth-Turret, tur et n, twred, twryn [fawrnbsp;Turtle, t�r'tl n, crwban. Turtle-aove,nbsp;turturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[twt I pw I
Tush, tush, Tut, tut t, ustl tewchj Tusk, tnsk n, ysgythrddant, ysgythrnbsp;Tusked,tuskt,Tusky,tus'ki a, ysgy thrognbsp;Tussle, tus'l n. ymdrech; vi, ymdrechunbsp;Tutelage, t�'ti.laj n, gwarcheidwadaeth,nbsp;ymgeledd, nawdd
Tutelar, t�'ti.l�r, Tutelary, t��ti.lur.i a, noddol, dillynol, ymgeleddolnbsp;Tutor, t�'t�r n, ymgeleddwr; hyffordd-wr, dysgawQwr, addysgwr, athraw:nbsp;vt, addysgu, dysgu, ny�orddinbsp;Tutorage, t�'tur.aj n, �ysgiad, addysg-iaeth; awdnrdod athrawnbsp;Tutoress, t� tur.es, Tutress, t�'tres,nbsp;Tutrix, t�Triks ti, athrawes, nyflorddesnbsp;Tutsan, tut'san n, �ail y twrchnbsp;Twadole, twodl n, gwagsiarad, bal-dordd: vi, gwagsiarad, bragaldiannbsp;Twain, twan n, dau, dwy, ill dau, ill dwynbsp;Twang, twang n, dec, cydsain, se.indonjnbsp;adtias j llediaith, maliacen: v, clecian,nbsp;tantseinio, doiysteinionbsp;TwanX, twangk vi, peri i beth seinionbsp;T wanxay, t wang'ita n, matu o d � g wyrddnbsp;Twattie, twotT vi, baidordu, gwagsiaradnbsp;b5d
-ocr page 380-Sre; IHte, I�n�, no, mQte; 8h� zU=2 azAre; thin, this; 5=rd2h. (JNA
Ulterior, ai.ci�r i.ur a. tu dj*aw i, tu hwnt i, peliacfiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[oiaf
Ultimate, urti.mat a, diweddaf, eithaf, Ultimatum, ul.ti.ma'tam (ultimata, ul'-ti.mii.ta) n, ateb olat, penuerfyniadnbsp;Ultra, tu hwnt i [olaf, eithataodnbsp;Ultraist, ul'trAist �, eithafwrnbsp;Ultramarine, ul.tra.ma.rin' �, glaaliwnbsp;goleu: a, tramor, tu hwnt i�r m6rnbsp;Ultramontane, ul.trS.mon'tan a, tn hwntnbsp;i�r mynyddoeadjtramynyddol; gwrth-wyneboJ i oruchafiaeth y Pabnbsp;Ultramundane, ui.tra.mun'dan a, tunbsp;draw i'r byd, trabydoi [ewyllysgarnbsp;Ultroneous, ul.tro'ni.us a, gwirfoddoi,nbsp;Ululate, ul'�.lat vi, ubain, udo I oernad,nbsp;Ululation, ul.�.la's�un n, udiad, udfa;nbsp;Umber, um'bdr n, math o liw melyn,nbsp;Umbiiic, um.bil'ik n, bogail [melyntwnnbsp;Umbilical, um.bil'i.kal a, bogeiliol. Umbilical cord, Uinyn y bogailnbsp;Umbilicus, um.bil'i.kus n, bogail [garwnbsp;Umbies, um'blz np, ymysgar hydd neunbsp;Umbrage, o.m�bra) n, cysgod, gwasgod;
drygayb; tramgwydd,antoddlonrwydd Umbrageous, um.bra'jus a, cysgodolnbsp;cysgodaidd, gwasgodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^cudd
Umbratie, um.brat'ik a, dan gysgod, Umbrella,um.brel'an, gwlawrod, gwlaw-lennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwasgodrwydd
Umbrosity, um.bros'i.ti n, cysgodrwydd, Umpirage, nm'p�.raj n, cyflafareddiadnbsp;Umpire, um'p'fr �, dyddiwr, canolwrnbsp;Un-, px, an-, am-, af-, di-, heb. Gellirnbsp;ei osod o flaen bron pob ansoddairnbsp;berfol, neu sylweddair neu ragferf ynnbsp;tarddu o�r unrhyw; yn neiUduol o flaennbsp;geirian o�r Sacsonegasylweddeiriauynnbsp;terfynu yn iiess; fel, unabased, heb einbsp;iselu; unadorned, anaddurnedig, di-addurn, heb addurn, heb ei addurno *,nbsp;unedifying anaddysgiadol; unavoid^nbsp;able,unvoxdably anocheiadwy,diochel,nbsp;diiys; unavoidableness, dilysdod, an-ocnelrwydd. Uetnyddir in yn gyflredinnbsp;gyda geiriau o�r Lladin a�r Ffrengaeg,nbsp;a syiweddeiriau yn titde, ice, a ty; feinbsp;infallible, anffaeledig, diball, difeth;nbsp;indifference, ditaterwcb, anolaiedd;nbsp;inha��e, antedrus; inaptitude, unapt-ness, anghymhwysder; injustice, un-justness, anghyliawnder; inequality,nbsp;unequatness, anghyfartaledd; infertility, unjertileness, anflrwythiondeb,nbsp;difirwythuernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[byf
Unabashed, un.a.basht' a, digywiiydd, Unabated, un.a.ba'ted a, heb ei leihau
Unable, un.a bl a, anahuog, diallu Unabridged, un.a.brijd' a, annhalfyr-edignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anacenol
Unaccented, uu.ak.sen'ted a, anacen-Unacceptable,un.ak.sep'tS.bla,anghym-meradwy nbsp;nbsp;nbsp;antwyn, gwrthnysig
Unaccommodating, un.a.kom'o.da.ting Unaccomplished, an.a.kom'plisht a, an*nbsp;orphenedig, heb ei orphennbsp;Unaccountable, un.a.kuwn'tS.bl a, an-nirnadadwy, anegiuradwy, dyeithr,nbsp;rhyledd; anatebol
Unaccustomed,nn.a.kus'tumda,anghyn-nefin, anymarler, anarlerol, diymarfer Unacknowledged, nn.ak.noi'ejd a,nbsp;anghyfaddef, anghytaddefedignbsp;Unacquired, un.a.kw�'rd' a, heb ei gael;
cyngreddtol, naturiol [anghymhwys Unadapted, un.a.dap'ted a. anaddas,nbsp;Unadmired, un.ad.mfrd' a, anhoffnbsp;Unadmonished, un.ad.mon'isht a, di-rybnddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dibarch
Unadored, un.a.d��rd' a, anaddoledig, Unadulterated, un.a.dul'tur.a.ted a, di-gymmysg, dilwgr, heb ei lygru, purnbsp;Unadvised, un.ad.v�zd' a, byrbwyilnbsp;Unaflected, un.a.fek'ted a, dideimlad,nbsp;digyffro; anfursenaidd, symlnbsp;Unaffectionate, un.a. tek' shun. St a,nbsp;anghariadus, diserchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_gystudd
Unattiicted, un.a.flik'ted a, diadtyd, di-Unagitated, un.aj'i.ta.ted a, digynnwrf Unaided,un.a'ded a,diborth,digymhorth,nbsp;digynnorthwy [diglwyt, diboennbsp;Unaiiing, un.S'Ung a, diddolur, iach.nbsp;Unalienable, un.a�li.en.a.bl a, anarall-adwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[faethol
Unaiimentary, un.al.l.men'tur.i a, an-Unallied, un.a.l�d'a, diberthynas Unalloyed, un.a.l3id' a, digymmysg, purnbsp;Unalterable, un.dl'tur.S.bl a, digytnewid,nbsp;dianwadal, angbyfnewidioi, satadwynbsp;Unambiguous, un.am.big'ii.us a, an-nhywyil, diamwys, eglurnbsp;Unambitious, un.aro.bish'us u, anym-Uiiamiable, un.a'mi.S.bl a, anhawddgarnbsp;Unamended, un.S.men'ded a, anniwyg-ledig, heb ei adgyweirionbsp;Unaniuaated, un.an'i.ina.ted o, anfyw-iol, marwaidd, ditywyd [cydsyniadnbsp;Unanimity, �.na.nim'i.ti n, uufrydedd,nbsp;Unanimous, ii.nan'i.mus a. untryd, cyd-syniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ei dymmeru
Unannealed, un.a.nlld'a, didymmer, heb Unanswerable, un.an'8ur.S,bl a, anateb-adwy, anatebol, diateb (mhryderusnbsp;Unanxious, ua^ngk'shua a, diot^i am-357
-ocr page 382-UNO p3.th, fat, �re, met, mS-rine, pin, �rb, on, c�rve, cut, t^=too, t^ksstook;
Unappalied, un.a.p�ia' a, Uiauyciiryu Unappeasable, un.a.pi'za.ol a, angiiym-modiawn, anheddycnoi, annyhud�ol*nbsp;Unapprehensive, un.ap.n.hen siv a, di-ddirnad, diamgyit'red; anotnus [adwynbsp;Unapproved,un.a.prwvd'a, anghyininer-Unapt, un.apt a,anaddas, anghyinhwys,nbsp;anweddua; diawch, ammharodnbsp;Unarm, un.arm' v, dadarfogi, diarfoginbsp;Unarrayed, un.a.rad' a, annhrwsiadusnbsp;UnasKed, un.askc' a, diofyn, heb ei olynnbsp;Unaspiring, un.as.piVing a, anyrageis-iolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anymosodedig Unassailable, un.^.sa'la.bl a, diogei, Unassisted, un.a.sis'ted a, di^mhorth,nbsp;digynnorthwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edig, isel Unassuming, un.a.su'ming a, gostyng Unassured, un.a.shw�rd' o, anhyderusnbsp;Unattainable, un.a.ta'na.bl a, anghyr-iiaeddadwy, angha�'aeladwynbsp;Unattempted, un.a.tem'ted a, heb einbsp;anturio, ammhrofedig, heb ei grnnygnbsp;Unattended, un.a.ten'ded a, digydym-aith; anghyssylitedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dodoi Unauthorized, un.� th�.r�zda, anawdur-Unavaiiable, un.S.va la.bl. Unavailing, un.a.va'ling a, anfuddiol, dUes, ofernbsp;Unavowed, un.S,.vuwd' a, anaddefedignbsp;Unaware, un.a.w�V, Unawares, un.^nbsp;we�rz' adf yn ddisymmwth, yn ddiar-wybod, yn ddirybudd, yn ddisytyd.nbsp;Unawares to one, heb wybod iddonbsp;Unawed, un.od' a, diotn, dibrydernbsp;Unbag, un.bag' vt, gollwng o�r cwdnbsp;Unbaked, un.bakt' a, heb ei bobi, dibobnbsp;Unbaptized, un.bap.t'izd' a, difedyddnbsp;Unbar, un.bar' vff dadfolltio, dadfarionbsp;Unbashfnl, un.bash'fiVl a, digywilyddnbsp;Unbay, an.ba'tTi, rhyddhau, gollwngnbsp;Unbearaole, Qn.b�ya.bl o, anhyddwyn,nbsp;anoddetadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[sathr Unbeaten, un.bi'tn a, ansathredig, di-Unbeauteous, un.bii'ti.u8 a, anhardd, ammhrydterth, hagr [us, anaddasnbsp;Unbecoming, un.bi.fcum^g a, anwedd-Unbetitting, un.bi.tit'ing a, anghyfaddas,nbsp;anweddaidd, anweddusnbsp;Unbegotten, un.bi.got'n a, anghenedi-Unbeguile, un.bi.g�r ^5^, didwyilonbsp;Unbelief, un.bi.lif' n, anghrediniaeth,nbsp;anghrededd, anffyddiaethnbsp;Unbeliever, un.bi.U'vur n, anghredadyn,nbsp;anghredwr, anftyddiwr, diSyddnbsp;Unbelieving, un.bi.li'ving a, digred,nbsp;anghredmioi, ditiyddnbsp;Unbeioved, un.bi,luvd' a, angharedignbsp;Unbend, umbend' v, dadbiygu, unioai |
Unhenamg, un.beading a, auystwych, ystyluig, syth [oiiaeth eglwysignbsp;Unbeneficed, un.ben'l.fist a, heb fyw-LJnbeneficial, un.ben.i.fish'al a, dilesnbsp;Unoenevolent,un.bi.nev'�.lent a, angharedig, anfwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[goleu Unbenighted, un.bi.n�'ted a, annhywyll, Unbeuign, un.bi.ii�n' a, annhirionnbsp;Unbent, un.bent' a, ammhlygedignbsp;Unbeseeming, un.bi.si'ming o, anweddaidd, anweddus, anaddasnbsp;Unbesought, un.bi.s�t'a, heb ei ofynnbsp;Unbestowed, un.bi.stod' a, anrhoddedignbsp;Unbewailed, un.bi.wald' a, diaiar, dial-aeth, heb gwyn am danonbsp;Unbid, un.bia, Unbidden, un.bid'n a, an-wahoddedig, diwahodd, diorchymmynnbsp;Unbigoted, UQ.big'at.ed a, annallbleidiol,nbsp;diragfarn Unbind, un.b�nd' vt, dadrwymo, dad-giymu, dattod, rhyddhau [difal Unblamable, un.bia ma.bl a, dii'eius,nbsp;Unbleached, un.oiitsht a, cri, crainbsp;Unblemished, un.biem'isht a, dinam. dianat, ditefl, ditai, diireg Unblenched, umblensht'a, diwarthruddnbsp;Unblest, un.blestquot; a, difendith, anfendig-aid, meiltigedig; annedwydd, truenusnbsp;Unblown, un.bion' a, heb egori| hebnbsp;hodeuo; heb ei chwythunbsp;Unblunted, un.biun'ted o, miniog, Uymnbsp;Unboiled, un.boiid' a, ammrwd, ammerwnbsp;Unbolt, un.boit' v�j dadfolltionbsp;Unborn, un.born' a, heb ei eni, dianedignbsp;Un borrowed, un.bor od a, diechwyn, di-fenthyg, naturiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dadguddio Unbosom, un.bVrz'um vi, agor y fynwes, Unbought, un.bot' a, heb ei brynunbsp;Unbound, un.odwnd'a, afrwym, rhyddnbsp;UnOounded, un.bui^n ded a, annhertyn-edig, diderfyn, ditesur; eangnbsp;Unbowel, un.buw'ei vi, diberleddunbsp;Unbrace, un.bras' vi, dadrwymo, dattodnbsp;Unbred, un.brea'n, diddysg; difoesnbsp;UnDribed, un.br�bd' a, diwobr [penryddnbsp;Unoridied, uu.br�'dld a, heb ei flrwyno;nbsp;Unbroken, un.bro'kn a, cyfan, heb �nbsp;dori; heb ei ddohnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fogiyn^ Unbuckle, un.buk'1 vi, dadwaegu, dad-Uuburaen, un.bur'du vl, dadlvrytho, di* feichio, dioynioj ysgafnhaunbsp;Unburied, un.ber'id a, anghiaddedignbsp;UnouttOQ, un.but'a ui, daiifotymunbsp;Uncaded, un.k6id' a, anaiweaig,nbsp;Uncalra, an.kain� vl, a�onyddu [onaiddnbsp;Uucanouical, uu.k4.noa'i.kai a, augnan-Uncase, un.kas'vi, �aaweinio; aynoethinbsp;$5$ |
�re; late, line, no, m�te; she, zh: tjncaugUt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a, annanedig {|tadoi Unceasing, iin.sis'ing a, dibaid, gwas-Uncensured, nn.sen'sii�rd a, digerydd Uncertain, nn.s�r'tan a, ansicr, annilysnbsp;Uncertainty, un.sur'tan.ti n, ansicrwyddnbsp;Unchain, nn.tshan' vt, dadgadwynonbsp;Unchangeable, un.tshan'ja.bl a, anghyf-newidiol, digyfnewid, sefydlognbsp;Unchangeableness, un.tshan'ja.bl.nes n,nbsp;anghyfnewidioldeb, dianwadalwchnbsp;Uncharitable, un.tshar'i.tS.bl a, anghar-iadus, annhirion; anelusengarnbsp;Uncharitableness, un.tshar'i.ta.bl.nes n,nbsp;anghariadoldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lgodinebus Unchaste, nn.tshast' a, anniwa�r, anllad, Unchastity, un.tshas'ti.ti, Unchasteness,nbsp;un.tsh^t'nes n, anniweirdebnbsp;Unchecked, un.tshefct' a, diattalnbsp;Uncheerfnl, un.tshiyfifpl o, pruddnbsp;Unchristened, un.kris'nd a, ditedyddnbsp;Unchristian, nn.krist'yan a, angbrist-ionogolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghristionogi �nchristianise, iin krist'yan.�z Uncircnmcised, tin.sur'kum.s�zd a, di-enwaededig, heb ei enwaedunbsp;Uncircnmcision, un.s�r.kum.sizh'un n,nbsp;dienwaediad Uncircamscribed, nn.s�r'kum.skr�bd a annheriynoi, diderfyn, anattaliedignbsp;Uncircamspect, UD.s�r'kum.spekt a, an-vryliadwrus, ammhwyllognbsp;Uncivil, nn.siv'il a, anfoesgar, anfwynnbsp;Uncivilized, un.siv'iljzd a, heb ei war-eiddio, anwareiddiedignbsp;Unclad, unJriad' a, heb ddillad, noethnbsp;Unclasp, nn.klasp' vt, dadfoglymunbsp;Uncle, nng'kl n, ewytfarnbsp;Unclean, un.klin' a, aflan, budr, brwntnbsp;Uncleanness, un.klin'es n, aflendidnbsp;Unclett, nD.kieft' a, anhollt, anholltognbsp;Unclench, nn.klensh' vt, agornbsp;Unclog, un.klog' vt, dadrwystronbsp;Unclose, nn.kr�z' vt, agor, agorcd, agorinbsp;Unclothe, un.kl�TH' vt^ dadwisgo, diosg,nbsp;dynoethinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. [goleu Unclouded, nn.klu�A^'ded a, digwmwl; Uncloyed, un.kl�id' a, heb gael gormodnbsp;Uncoagulable, un.ko.ag'�.la.bl a,nbsp;angheulad wynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ dorchi Uncoil, un.k6ir dad-ddyrwyn, di-Uncollected, un.ko.lek'ted a, anghasgl-edig, heb ei gasglu, ar wasgar Uncombed, un.fc�md'o, heb ei gribonbsp;Uncomely, un.kum'li a, anbardd, an-weddus, aminhrydlerthnbsp;Uncomfortable, un.kum''l�r.ta.bi a,nbsp;anghysuras, annyddan, anhytryd , |
: a7.�re: th'n, this; j�dzh. UXO Uncommon, un.kom'un a, angbytireoin, anarlerol; dyeithrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tawedog Uncommunicative, un.ku.m�'ni.ka.tiv a, �ncompact, un.kum.pakt' a, anghryno,nbsp;annhaclusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghymhellol Uncompellable, un.knm.pel�a.bl a, Uncomplaining, un.kum.pla'ning a, di-achwyn, amyneddgar, dirwgnachnbsp;Uncomplicated, nn.kom'pli.ka.ted a,nbsp;anghymhletn, annyrysnbsp;Uncomplying,un.kum.pl�'ing a, anghyd-syniol; anhyblyg, gwrthneuolnbsp;�ncompounded, un.kum.p�wn'ded a,nbsp;digymmysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diamgyffred �ncomprehensive, un.kom.pri.hen siv o, Uncompressed, nn.kum.prest' a, anghyd-wasgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diystyriaeth Unconcern, nn.kon.shrn' n, diofaJwch, Unconcerned, nn.kon.s�rnd' a, diofal,nbsp;difaternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anghy mmodol Unconciliatory, un.kon.sil'ya.tur.i a, Uncondemned, nn.kon,demd' a, anny-famedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ammod, heb delerau Unconditional, un^on.dish'un.al a, dU Unconlined, un.kon.f�nd' a, anghaethnbsp;Unconfirmed,un.kon.t�rmd'�,heb ei gad-arnhau; ammhrofedig Langhydfi'urfiolnbsp;�nconformable, nn. kon. f�r'm^. bl a,nbsp;UncongealedjUn.kon.jild' a, angheuledignbsp;Uncongenial, un.kon.ji'ni.al a, anghyn-enid, gwrthnawsol, gwrthnawsnbsp;Unconjugal, un.kon'j�.gal a, annywedd-ognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(anorchfygol Unconquerable, un.kong'kwur.a.bl a, Unconscionable, un.kon'shun.d.bl a,nbsp;anghydwybodol, anghyfiawn; afres-ymolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diarwy�od Unconscious, un.kon'shus a, anwybodol, �nconsecrated, nn.kon'si.kra.ted a,nbsp;angfayssegredig, heb ei gyssegrunbsp;Unconsenting, nn.kon.sen�ting a, an-foddlawn, anghytunol, anghaniataolnbsp;Unconstrained, nn.kon.strand' a, anghy*nbsp;mhelledig, o�i wirfoddnbsp;Unconsnmed, un.kon.s�md^ a, anysedignbsp;Uncontaminated, un.kon.tam'i.na.ted a,nbsp;dihalog, dilwgr, heb ei ddiwynonbsp;Uncontested, un.kon.tes'ted o, diamry*nbsp;son, d�wrthwynebiad, diddadlnbsp;Uncontrollable, un.kon.tr�'la.bl a, an*nbsp;feistroladwy, afreoiusnbsp;Uncord, un.k�rd' vt, dadgortio, dattod,nbsp;dadrwymo, dadgiymu, rhyUdhaunbsp;�ncorrected, un.ko.ret'ted a, angher-yddedig; anniwygiedig; anghy wirnbsp;�ncorrupt, un.ko.rupt' a, anilygredig,nbsp;dihalog, dilwgr, pur, glan, gonestnbsp;35� |
U'^D pS,th, fat, ere. met, ma-rine, pin, orb, on, curve, cut, tw=too, t^k=:took;
Uncountable, un.k�wn'ta.bl a, dirif, antjhyfrifadwy, aneirif', afrifednbsp;Uncouple, un.kup'1 vt, i^wahanu, dad-gyssylltu, dadgyolu. dadgyplysunbsp;Uncourteous, un.k�rt'yus o, anfwynnbsp;Uncourtly, un.k�'rt'li a, anfoesog, an-foneddigaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garw Uncouth, un.kwth'o, trwsgl, liedchwith, Uncover, un.kuv'dr vt, dattoi, dynoethi,nbsp;dadorchuddio, anhuddo [diorchuddnbsp;Uncovered, un.kuv'�rd a, angheledignbsp;Uncreate, un.kri.at', Uncreated, un.kri-a'ted o, anghr�edig |^asol, gwarthusnbsp;Uncreditable, un.kred'i.ta.bl a, anurdd-Uncredited, un.kred'i.ted a, anghoel-Uncrown, un.kr�wn' vt, digoroni [iedignbsp;Unction, ungk'shun n, eneiniad 5 enaint. Extreme unction, dodiad olew [ ireidlyd Unctuous, ungk'tsh�.us a, seimlyd.brasnbsp;Uncuipable, un.kui'pS-.bl a, difeius, difainbsp;�ncultivable, un.kui'ti.va.bl a, anni-wyliiadwy, annhriniadwynbsp;Uncultivated, un.kul'ti.va.ted a, anni-wyiliedig, anwrteithiedig; diddysgnbsp;Uncumbered, ua.kum'burd a, dirwystr,nbsp;diluddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[penrydd Uncurbed, un.kdrbd' a, diffrwyn, diattai, Uncured, un.k��rd' a, anwelledig, hebnbsp;eiiacnau; anghyffeithiedig [grychunbsp;Uncurl, un.k�ri' v, dadfodrwyo, dad-Uncustomary, un.kus'tum.ur.i a, auar-teroi, anghy�redin, dyeithrnbsp;Uncut, un.kut' a, heb ei dori [niweidionbsp;Undamaged, un.dam'ajd a, heb einbsp;Undaunted, un.d2.n'ted a, dioln, eotn, hytnbsp;Undebauched, un.di.b�tsht' a, anllath-ruddedig, dihalog [ochr ar ddegnbsp;Undecagon, un.dek'a.gun dull ag unnbsp;Undecayed, un.di.kad'a, annadfeiiiedignbsp;Undeceive, un.di^iv'didwyllonbsp;Undecided. un.di.s'i'ded a, ammhenodol; gwammal; heb ei benderfynu Undecimary, un.des'i.mur.i a, yn cym-meryd ile bob un flwyddyn ar ddegnbsp;Undeck, un.dek' vt, diosg, didrwsionbsp;Undeclared, un.di.kl�rd'a, anghyhoedd-edig, annadganedignbsp;Undeclinable, un.di.kl�'na.bl a^, anhy-dreigl; anwrthodadwy [anaddurnedignbsp;Uudecorated,un.dek'�.ra.ted a,diaddurn,nbsp;Undetaced, un.di.f ast'a, heb ei anharddunbsp;Undefended, un.di.fen'ded a, diamddi-fifyn, dinawddl dihalog; dilwgr, glannbsp;Uudefiled, uu.di.rild' a. anllathruddedig,nbsp;Undetinable, un.di.frna.bl a, annar-luniadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ammhenodol Undefined, un.di.��nd'a, annarluniedig, |
Undefrayed. un.di.frad'o, heb ei dalu Undemoiished, un.di.mol'isht a, heb einbsp;ddistry wionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ anhy brawf Undemonstrable, un.di.mon'stra.bl a, Undeniable, un.di.n�'a.bl a, anwadadwynbsp;Undepiored, un.di.plo�rd' a, heb gwyn amnbsp;dano, heb alar ar ei ol [osodedignbsp;Undeposited, un.di.poz'i.ted a, an�nbsp;Under, un'd�r pr, tan, dan, oddi tan, onbsp;dan, is, is law, goris: ac?, tanodd, oddinbsp;tanodd: px, is, tan-Underact, un.d�r.akt' v, isweithredunbsp;Underbid, un.d�r.bid' {pt underbid, ppnbsp;underbidden, un.dur.bid'n) vt^ cynnygnbsp;dannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhy fach Undercharge, un.d�r.tsharj' v, gofyn Undergird, un.dur.ghrd' vt, tanwregysunbsp;Undergo, un.d�r.g�' (plt; underwent,nbsp;un.d�r.went'; pp undergone, un.d�r-gon') vt, dyoddef, goddef, dwynnbsp;Underhand, un'd�r.hand a, lladradaidd,nbsp;dirgel: ad, dan law, dan gelnbsp;Underlay, un.dur.la vt, attegu, goseilionbsp;Underline, un.dur.l�n' vt, tanlinellunbsp;Underling, un'dur.ling n, iswaa, isafiadnbsp;Undermine, un.d�i.in�n' vt, tangioddio,nbsp;cloddio tanodd; disodlinbsp;Undermost, un'd�r.m�st a, isaf, iselafnbsp;Underneath, un.d�r.niTH' ad, dan, oddinbsp;tanodd, i lawr: pr, tan, dannbsp;Underpin, un.d�r.pin' vt, attegunbsp;Underrate, un.du.rat'vi, tanbrisionbsp;Undersell, un.d�r.ser vf, iswerthu [dannbsp;Underset, un.d�r.set' vt, attegu, gosodnbsp;Underset, un'd�r.set n, isffrwdnbsp;Understand, un.d�r.stand' (plt; amp; ppnbsp;understood, un.d�r.st^d') vt, deall,nbsp;dirnad, amgyffred. To give to understand, rhoi ar ddeail, hysbysunbsp;Understandmg,un.dur.stan'dingn,deaU,nbsp;dealltwriaeth, syuwyr, dimadaeth,nbsp;gwybodaeth: a, deallus, gwyboaus_nbsp;Understrapper, un'd�r.strap,�r n, is-oruchwyhwr; iswasnbsp;Undertake, un.dur.tak' (pi undertook,nbsp;un.d�r.t^k'; pp undertaken, un.ddr-ta'kn) vt, ymgymmeryd, cymmerydnbsp;mewn Haw, cymmeryd arnbsp;Undertaker, . un.ddr.ta'kur n, un *nbsp;gymmero beth arno; arwyliannyddnbsp;Undertaking, un.dur.ta'king n, yi�-gymmeriad; ymrwymiad, ysgrifeh'nbsp;rwym ^difr�o; tanbrisio, isbrisionbsp;Undervalue, un.dur.varii vt, dibnsio,nbsp;Underwood, un'd�r.w�Jird n, glaagoed,nbsp;mangoed, prysg, prysgl, isgoednbsp;Underwork, un'dur.wurk n, tanwaitttnbsp;360 |
�re; late, line, no, m�te; she, 2h=z Kz�re; thin, this; j=d2h. UNE
Underwork un.dur.w�rk' vt^ gweithio am lai, isweithio, tanweithio, disodlinbsp;Underworker,un'dur.wurk.ur �, isweith-Underwrite,un.du.r�t't;^, tanysgrifo[iwrnbsp;Underwriter, un'du.r�.t�r ?*, ymrwym-wr, digolliannwr, digolledwrnbsp;Undescribed, un.di.skr�bd' a, annar-luniedig, annysgntiedignbsp;Undescried, un.di.skr�d a, heb ei ganfodnbsp;Undeserved, nn.di.z�rvd' a, heb einbsp;haeddn, anhaeddoi, anhaeddedignbsp;Undeserving, un di.zur'vmg a, anhaedd-iannol, annhe�wng, dihaeddiantnbsp;Undesigned, un.di.z�nd' a, antwriadolnbsp;Undesigning, nn.di.z�'ning a, didwyil. diddrygfwriad, gonest, dihoced Undesirable, un.di.z�ya.bl a, anny-mnnol, annewisoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beithiol Undespairing, un.u\.sp�r ing a, go-Undestroyed, un.di.str�id a, annistryw-iedig, heb ei ddistrywio Undetected, un.di.tek'ted a, annadgudd-Undetermined, un.di.t�r mind a am-mhendertynedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ y chu Undeterred, nn.di.turd' a, heb ei traw-Unrteveloped, un.di.vel'upt o, aneglur, hebei �dadorchuddio; annadblygedignbsp;Undeviating, un.di'vi.a.ting a, anwyrolnbsp;Unaevious, nn.di'vi.us o, anwyrog,nbsp;uniongyrehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I annuwiol Undevou^ un.di.v�wt' a, digrefydd, Undexterous, un.deks tur.us a, chwith,nbsp;anfedrus, angheifyad, anneheuignbsp;Undigenous, un.dij'i.nus a, epiliedignbsp;gan ddwfr ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liedig Undigested, un.di.jes'ted a, annhreul-Undignified, un.dig'ni.f�d o, anurddasol, ditri, gwael, iselnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[heb ei leihau Undiminished, un.di.min'isht a, cytan. Undirected, un.di.rek'ted a, anghyt-eiriedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[todedig Undiscerned, un.di.zdrnd^ a, anghan-Undiscerning, nn.di.z�r'^ning �, annir nadol, anghraff, anghalinbsp;Undisciplined, un.dis'i.plind o, diaddysg,nbsp;didretn, diddysgybiaethnbsp;Undiscovered, un.dis.kuvurd a, an-amiygedig, cuddiedig, dirgelnbsp;Undisguised, un.dis.g�zd' a, diledrith,nbsp;didwyil, diffuant, agorednbsp;Undismayed, un.dis.mad' a, heb ei ddy-c�rynn, diotn, ddraw, eotnnbsp;Undisputed, nn.dis.p�'ted a, diddadi,nbsp;annadleuedig, cyfaddefedignbsp;Undissembling, un.di.sem'biing a, an-tiugiol, diledrith, di�uant [ nhoddadwynbsp;Undissoivable, ua.di.zoi'va.bi a, an- |
�ndistinguisnable, un.dis.ting'gwish amp;-bl o, anwahanadwy; aneglur, anamlwg Undisturbed, un.dis.t�rbd' a, tawei,nbsp;lionydd, digynhwrt l wedd, undduUnbsp;Undiversitied, uu.di.v�rsi.f�d a, un-Undivided, un.di.v�'ded a, auranedig,nbsp;anwahanedig, cytan, heb ei ranunbsp;Undivorced, un.di.v�rst' a, anysgaredignbsp;�ndivulged, un.di.vuljd' a, annadgudd-ledig, anghyhoeddedignbsp;Undo, un.ow' undid, un.did'; ppnbsp;undone, un.dun') vt, dadwneyd, dad-wneuthur; dattod; dyfetha, anatunbsp;Undoubted, un.d�^'ted a, diammheuol,nbsp;dios, dilysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anammh�us UndoubtingjUn.d�^'tingajmddiriedus, Undrained, un.drand' a, annyhyspydd-edig, heb ei ddyhvspyddu, gwlybnbsp;UnUraped, un.drapt'o, anwisgeaignbsp;�ncireade�, un.ared'ed a, heo ei otninbsp;Undress, un.dres' vty daflwisgo, diosgnbsp;Undress, un'dres �, iledwisg, rhyddwisgnbsp;Undressed, un.orest' a, anwisgedignbsp;Undried, un.dr�d' a, ansyche�ig, irnbsp;Undue, un.d�' a, annyledus; annhegnbsp;Undulate, un'd�.lat v, tonogi, codi ynnbsp;Ubnau: a, a gwaith tbnog arnonbsp;Undulation, un.dti.la'shun n, tonogiadnbsp;Undulatory, un'd�.la.tur.i a, tonogolnbsp;Unduly, un.d�'li ad, yn annyiadwynbsp;�ndutitul, un.d�'ti.t\Vi, Unduteous, un-d�'ti.us a, anutuddgar [didrancnbsp;Undying, un.d�'inff a, antarwol, parhaol,nbsp;Unearth, nn.�rtn vt, dad-ddaiarunbsp;Unearthly, un.�rth'li a, annaiarolnbsp;Uneasiness, un.i'zi.nes a, anesmwyth-der, afionyddwch; anhawsdernbsp;Uneasy, un.i'zi o, anesmwyth, aflonyddnbsp;Uneatable, un.i'ta.bi a, anfwytadwvnbsp;Unedihed, un.ed'i.f�d a, heb ei adeiladunbsp;Uneducated, un.ed �.ka.ted a, diaddysg,nbsp;anwybodus, annysgedignbsp;Uneflaced, un.e.fast' a, annil�edignbsp;Undated, un.i.la ted a, annyrehatedignbsp;�neiected, un.i.lek'ted a, anetuoledignbsp;Unemancipated, un.i.man'si.pa.ted �,nbsp;heb ei ryddtreinio, caethnbsp;Unembarrassed, un.em.bar'ast a, dias-trusi; ffraeth, parod [c�werwinbsp;Unembittered, un.em.bit'�rd a, neb einbsp;Unemphatic, un.em.iat'ik o, ammhwys-leisioi, dibwysiais Unemployed, un.em.pl�id' a, diwa�th, �nencumoered, un.en,Kum'��rd a, di-rwystr, diludd � rhy�d o adylednbsp;Unending, un.en ding a, diaerliyn, an-nherlynol, pariiaus, parnaol, bythoinbsp;bbl |
UNF path, fat, �rc, met, ma-rine, pin, �rb, on, c�rve, cut, tvvsstoo, t^k=took;
Unen�owe�, un.ea.a�vvii' o, diwaduoi, digynnysgaeth; diddawn j wanhaunbsp;Unenervated, un.i.nfir�va ted a, heb einbsp;Uneuligntened, un.en.l�'tnd a, anoleu-edig, tywyll; anwybodus [rhyddnbsp;Unenslaved, un.en.slavd' a, digaeth,nbsp;Unenterprising, un.en't�r.pr�.zingnbsp;dianturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^aaghaetii Unenthralled, un.en.throld' a, rhydd^ Unentombed, un.en.tAmd' a, heb einbsp;gladdu, anghladdedignbsp;Unenamerated, un.i.u�'mur.a.ted a,nbsp;anghyfrifedig, heb en rhifonbsp;Unenvied, un.enVid a, heb ei genfigenunbsp;Unenvious, un.en'vi.us a, digentigennbsp;Unepitaphed, un.ep'i.taft a, difeddar-graffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anghydwastad Unequable, un.ekVa.bl o, anghyfartaJ, Unequal, un.i'kwul o, anghyiartal, an-wastad. Of unequal age, anghyfbed.nbsp;Of unequal degree, anghyfradd. �1nbsp;unequal number, anghyfniter. Ofnbsp;unequal weight, anghydbwys. Unequal in height, anghyfuwconbsp;Unequalled, un.i'kwuld a, digymharnbsp;Unequitable, un.ek'wj.ta.bl a, anghyf-iawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tal Unequivalent,un.i.kwi v'S.lenta,anghys-Unequivocal, un.i.kwiv'o^al a, di-amwys, eglur nbsp;nbsp;nbsp;(_digyfeiliorn Unerring, un.er'ing a, anghyfeiliornus. Unessayed, un.e.sad'a, heb ei brohnbsp;Unessential, un.e.sen'shal a, anhanfodol; hebgorol nbsp;nbsp;nbsp;^ [ydledig Unestablished, un.es.tab'lisht a, ansef-Une ven, un J'vn a, anghyfartal, an wastad Unevenness,nn.i'vn.es n, an wastadrwyddnbsp;Uneventful, un.i.vent'f'^l fl, heb ddwysnbsp;ganlyniadau, ammhwysignbsp;Unexaggerated, un.eg.zaj'ur.a.ted a, hebnbsp;ei fwyhau, heb ei helaethunbsp;Unexamined, un.eg.zam'ind a, ancbwil-iedig, anholedig Unexampled, un.eg.zam'pld a, digyffelyb Unexceptionable, UD.ek.sep'shun.S,.bl a,nbsp;aneithradwy, anwrthodadwyj dinamnbsp;Unexecuted, un.eks'i.ku.ted a, an-wneuthuredig; heb ei ddieny'ddionbsp;Unexempt, un.eg.zemt' a, anesgusodol,nbsp;rhwymnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yddedig Unexhausted,un.eg.zos'ted a, annyhysp-Unexistent, un.eg.zis'tent a, anhanfodol, anfodolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{^ledu Unexpanded, un.eks.panMed a, heb ei Unexpected, un.eks.pek'ted a, annys-gwyiiedig, diddysgwylnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ iedig Unexpended,un.eks.pen'ded a,annnreui- |
Uuexpired, un eks.p�rd o, anorpnen* edig, annhertynedig, heb ddylod i ben,nbsp;heb ddarlod, heb dertynunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edig Unexplained, un.eks.pland^ a, anegiur-Unexplored, un.eks.pl��rd' a, anchwil-iedig, anolrheiniedig Unexposed, un.eks.pozd' a, heb ei ddy-noethi, diogel, amnawddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edig Unextended, un.eks.ten'ded a, anestyn-Unexting^ishable, un.eks.ting'gwish.�.-bl a, aiinifioddadwy, diddilfbdd Unextirpated, un.eks.t�r'pa.ted a, hebnbsp;ei ddadwreiddio, heb ei ddifa yn ilwyrnbsp;Unfaded, un.fa'ded a, anwywedignbsp;Unfading, un.fa'ding a, anniflanolnbsp;Unfailing, un.fa'iing a, diball, difethnbsp;Unfair, un.f�r' a, annheg, anonestnbsp;Unfairness, unJeVnes n, annhegwchnbsp;Unfaithful, un.fiith'f^I a, anftyddlawn,nbsp;angbywir, bradus, twyllodrusnbsp;Unfaithfulness, un.fath'tWi.nes n, an-ffyddlondebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[syrthiedig Unfallen, un.fo% a, safbl, yn setyll, an-Unfallowed, un.fal �d a, heb ei fraenaru Unfamiliar, un.fa.mil'y�r a, anghyt-eillgar; anghyflredin, anadnabyddusnbsp;Unfasten, un.fas'n vt, dadafaeiu, dattod,nbsp;dadfoJitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ddifad Unfathered, un.fa'TH�rd a, didad, am-Untathomable, un,taTH'um,a.bl a, di-waelod; annirnadwy nbsp;nbsp;nbsp;[diflin Unfaf igued, un.fa.tigd' a, anlloddedig, Unfaulty, un.tol'ti a, difai; dm.wednbsp;Unfavourable, un.faVur.a.bl a, anhy-naws; ammhrydlawn, an�odusnbsp;Unfavoured, un.fa'v�rd a, anhoffedignbsp;Un/eared, un.fi�rd' a, anofnedignbsp;Unfearing, un.fiVing a, eofn, diarswydnbsp;Unfeasible, un.fi'zi.bl a. annichonadwy^ Unfeathered.un.feTH'urda, diblu; hebei Unted, un.fed'a,amtnhorthedig [ddibluo Unfeed, un.fid' a, diwobr, didalnbsp;Unfeeling, un.fi'ling a, dideiinlad, an-nhosturiol, caied [ nheiinladrwyddnbsp;Unfeelingness, un.fi'ling.nes n, an-Un feigned, un.f and'a, dittuant, gwirion-UnfeJt, un.felt' a, annheimledig [ eddolnbsp;Unfenced, un.fenst' a, angliauedigj di-gaer; gorest [weithiedig, aneplesedignbsp;Uniermented. un.fur.men'ted a, an-'nbsp;Unfertile, un.lur'til a, anfiVwylhlawanbsp;Unlervid, un.lur'vid a, anwresognbsp;Unfetter, un.iet'ur vt, dadiyfl�etheirionbsp;Unfilial, uo.fil'yal a. antabol, anutuddnbsp;Unfilled, UD.fiJd'a, heb ei lenwi; gwagnbsp;Untimshecl. uo.fiu'isht a, anorptieneuiS^nbsp;Uatirm, un.turin'a, siglog, ansafadwynbsp;362 |
�re; late, line, no, m�te; she, zh=az�re; thin, this; j=dzh. UXG-
Unfit, un.lit' a, angnymnwys, anweda-os, anaddas, angnytaddas, ammnriod-oi: vi, anghymliwyso, anaddasu Unfitness, un.tit'nes w, anaddasrwyddnbsp;Unfix, nn.tik.s vt, dadsetydlu, dattodnbsp;Unfixed, un tikst' a, ansefydlog, ansicr,nbsp;ansatadwy; petrusol,anwadal,anwas-tadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lieithol, diweniaitii Unflattering, nn.flat'nr.mg o, anwen-Unfledged, un.flejd' a, diblu, noeth Unflinching, un nin'tshing a, diysgog,nbsp;diwrthgii, diymollwng; gvrrol, dewrnbsp;Unfoiied, nn.fOild' a, anorchtygedignbsp;Unfold, nn.fold' tgt;, dadblygu; agor; deongli, eginro; gollwng o'r gorlan Unforbearing,un.f�r.b�Yinga,aaoddefolnbsp;anynQar�nsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diwaharda Unforbidden, un.for.bid'n a, anwahardd-Unforced, nn.fo�rst a, digymhell, annir-iedig; natunol nbsp;nbsp;nbsp;fantas, dwtn Unfordable, nn.f�Vdd.bl a, anhyryd,' Untoreknown, un.t��r.n�n' a, diragwybOQnbsp;Unforeseen, un.t��r.sin' a, heb ei rag-weled, anrhagweledignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edig Unforeskinned, undo r'skind a, enwaed-Untoretold, un.t�r.t�ld' a, heb ei rag-fynegu nbsp;nbsp;nbsp;[rybnddiedig, diwahardd Unforewarned, un.t��r.w�rnd' a, anrhag-Unforgiven, un.tor.giv'n a, aufaddeuedig Uniorgiving, undongiYing a, anfadd-euoi, annhrugarog, anfaddengarnbsp;Untorgotten, un.tdr.got'n a, heb fynednbsp;yn anghof, cotiedig, heb ei anghofionbsp;Unformed, un.f6rmd' o, anfiarfiedig, di-lun, aflnniedig, anelwignbsp;Unforsaken, undor.sa'kn a, heb ei adaelnbsp;Unfortified, un.t�r'ti.fid o, anghaerognbsp;Unfortunate, un.for'tshiinat o, anflod-iog, anhapus, aflwyddiannusnbsp;Untortnnateness, nn.f�r'tsh�.nat.nes n. anne�wyddwch, antiawd Untound, un.fuwnd' o, heb ei gael, hebnbsp;ei ganfod, ar gollnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ . [faen Unfounded, un.tuwn^ded fl, disail, disyl-Unframed, un,frarad' fl, anflurfledig Untrequent, un.rri'kwent a, anfynych. anami, anghyfiredlnol Unfrequent, un.tri.kwent'Dlt;, gadaelnbsp;Uafreqaented, un.tri.kwen'ted o, anhy-gyrch, didramwy, ansathredignbsp;UnfriendiinesSjUn.f rend'ii.nes n, anghyl-eillgarwch, anghareJigrwyddnbsp;Untriendly, un.trendli a, anghyfeillgar,nbsp;angharedig, anhynawsnbsp;Unfrozen, un.fr�'za a, anrhewedignbsp;Uatruittul,un,trwt'tvVla,aafirwythlawn,nbsp;diflfwyth^ diflaeta, ammhiantadwy |
Uutruitxamess, ua.lrw�'l:vVi.nes n, ao-firwythlondeb, anffrwythionrwydd Unfulfilled, an.t\Vl.fild'o, heo ei gwblhaunbsp;Unfurl, un.furl' vi^ dadblygu, lledunbsp;Unturnlshed, un.fur'nisht o, diddodrefnnbsp;Uniused, un.fiizd' a, annhoddedignbsp;Ungainlul, un.gaii'fsVl a, dielw, dilesnbsp;Ungainly, un.gan'ii a, chwithig, lled-chwith, trwsgl, ammhryaferthnbsp;Ungailant, un.ga.lant' a, angdareugarnbsp;Ungaliant, un,gal ant a, annewr, llwtrnbsp;Ungarnished, un.gar'msht a, diaddurnnbsp;Ungathered, un.gaxn'urd a, anghasgl-Ungear, nn.gi�r' vt, diseirchio (.emgnbsp;Ungenerate, un.jen'ur.at. Ungenerated,nbsp;un.jen'nr.a.ted a, angheneuiedignbsp;Ungenerativc, un.jen'ur.a.tiv o, anhiliolnbsp;Ungenerous, un.jen'ur.us a, anhaeJ, crin-tach, bawaidd, anhaelionusnbsp;Ungenial, un.ii'nfial a, anhyftrwyth, an-nhirion, anhynaws, afrywiognbsp;Ungenteel, un.jeu.tii' a, anfoneddigaidd,nbsp;antoesog, anloneddig [ion, anilariaiddnbsp;Ungentle, un.jen'ti anfwyn, annhir-Ungentiemanlike, uu.jen'tl.man.i�k, �n-gentlemanly, un.jen'tl.inaD.li a, an-foneddigaidd �Dgentleness,un.jen'tl.nes w, anf'wynder, anwaredd, anhynawsedd, annhiriondebnbsp;Ungifted, un.git ted a, aidaawnnbsp;Ungird, un.gurd' (pi amp; pp ungirt) 0/,nbsp;dadwregysu, dadgenglu, diwregysunbsp;Ungionfied, un.gl��r'i.f�d a. heb ei ogon-eddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(noeth Ungloved, un.gluvd' a, heb fenyg, iJaw-Unglue, un.glii'vf, dadludio [deb Ungodliness, un.god'li.nes n, annuwlol-Ungodly, un.godli a, annuwiolnbsp;Ungovernable, un.guv'ur.na.bi c, ai^nbsp;ilywiadwy, afreoms, aflywoaraethusnbsp;Ungoverne^ un.guv'iirnd a, brocnwylhnbsp;Ungown, un.gfi\W 0, dadwisgo; di-swyddo [anhardd, ammhrydierthnbsp;Ungracelul, un.gras'ti^l a, annneiediw,nbsp;Ungracefulness, un.gras'f^i.nes �, an-harddwch, ammhrydferthwch [anrasolnbsp;Ungracious, un.gra shus a, anrhaaiawn,nbsp;Ungrammatical, UD.gra.mat'i.kal a,nbsp;anramadegol Ungrateful, un.grat'fvVl a, ann�olchgar, diddioich; anfiasus ( n�olcbgarwchnbsp;Ungratefulness, uu.grat'li^i.nes n, ao-Ungreeted, un.gri'teu a, dianerchnbsp;Ungrudging, un.gruj'mg a, dirwgnachnbsp;Unguarded,un.gar'ded a, an wyliadwruB jnbsp;DyrDwyil, ammhwyilog, aiofalnbsp;Unguent^ ung'gwent �, euaint, eli |
UNi path, fat, �re, met, m3.-rin�, pin orb, on, c�rve, cut, t\v�too, tMc=stook;
U�fijuiculate, ung.gwit'�.iat, Ungwi-cuiated, un.gwik'�.la.ted a, ewinog Unguilty, un.gU'ti a, dieuog[carnogionnbsp;Ungulata, unif.g�.la'ta np^ carnolionnbsp;Ungulate, ung'g�.lat o, carnog, carnolnbsp;Unhabituated, un.ha.bitsh'�.a.ted a, au-arleredig, anghynne�nnbsp;Unhale, un.hal'a, anghyfan; afiachnbsp;Unhaliow, un.hai'� vt^ haloginbsp;Unhallowed, un.hal �d a, ansanctaiddnbsp;Unhand, un.hand' vL rliyddhau o'rnbsp;dwylawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[edd, anneheuder
Unhandiness, un.han'di.nes �, anfedrus-Unhandsome, un hand'sumo.ammhryd-ferth, anhardd; gorwael, bawaidd Unhandy, un.han'di a, anhylaw, anfedr-us, chwithignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_wyddwch
Unhappiness, nn.haph*.nes n, anned-Unhaopy, un.hap'i a, annedwydd Unhardy, un.hdr'di a. tyner [friwnbsp;Unharmed, un.harmd' a, heb niwed, di-Unharmonious, un.har.m�'ni.us a, di-gynghanedd, anghynghaneddolnbsp;Unharness, un.har'nes vt, dadseirchionbsp;Unliatched, un.hatsht' a, anneoredignbsp;Unhealthy, nn.hel'thi a, afiach, dat,nbsp;atiaclius, clefyca, clefychlydnbsp;Unheard, un.h�rd' a, heb ei wrando.
Unheard of,newydd, digynllan [galon Unheart, un.hart' vt, digaloni, gwan-Unheated, un.hi'ted a, ammrwd, oernbsp;Unheeded, un.hi ded a, heb syiw arnonbsp;Unheeding, un.hi�ding a, anotalns, byr-bwyll, diotal, diddawr, anochelgarnbsp;Unhelped, un.helpt' a, digymhorth, di-gynnorthwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dibetrus
Unhesitating, un.hez'i.ta.ting a, parod, Unhewn, un.h�n' a, heb ei naddunbsp;Unhidaen, un.hid'n a, anghudd, digel,nbsp;amlwg, hywel, mewn golwgnbsp;Unhinc'e, un.hinj' vt^ codi oddi ar fach-au; annhrefnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd
�nholiness, un.��'li.nes n, ansancteidd-Unholy, un.h� ii a, ansanctaidd, annuw-iol, anfadus nbsp;nbsp;nbsp;[dibarch
Unhonoured, nn.on'urd a, dianrhydedd, �nhooK, un.h'^k' vty dadfachu,'difachunbsp;�nhoop, un.h'Vp' vt, dadgylchunbsp;Unhooeful, un.h�p'f'^1 o, anobeithiolnbsp;Unhorse, un.hors' vty tynu oddi ar tarchnbsp;Un�ouse, un.h�vVz' vty didyo, troi o dy,nbsp;digartrefu, dibreswylionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ mun
�nhouselled, un.huVv'zeld a, heb y cym-XJnhumoied, un.hum'bld a, heb ei iselu, heb ei ostwng, gortalchnbsp;Unhung, un.hung', Unhanged,un.hangd'nbsp;o, �eb ei grogi, apghrogedig
Unhurt, un.hart a, ciiriw, aiu�oiur Unhnrtful, un.h�rt'fA'l a, diniwednbsp;Unhusbanded, un.huz'ban.ded a, gwas-traffedig; heb ei iawn drefhunbsp;Unicom, �'ni.k�rn n, uncorn, uncorntilnbsp;Unification, �.nl.fi.ka'shun w, nniadnbsp;�niflorous, �.ni.tl�r'us a, unfiodeuognbsp;Uuifoliate, �.ni.f�'li.at a, unddalenognbsp;Uniform, �'ni.f�rm a, unfiurf, nnwedd,nbsp;unddull; n, unweddwisg.gosgorddw isgnbsp;Uniformity, �.ni.f�r'mi.ti n, nnffurfiadnbsp;�nigeniture, �.ni.jen'i.tsh��r n, unig-enedigaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhyw, unrhywiog
�nigenous, �.nij'i.nus a, unrhywiol, un-Unilateral, �.ni.lat'nr.al a, unochrog Uniliteral, �.ni.iit'ur.al o, cynnwysedignbsp;o un Ilythyrennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anoleu
Un illuminated, un.i.l�'muna.ted a, ty-�nimaginable, un.i.maj'in.d.bl a, an-nychymmygadwy nbsp;nbsp;nbsp;[etelychu
�niraitated, un.im'i.ta.ted a, heb ei Unimpaired, un.im.p�rdquot; a, anwaeth-edig, heb ei waethygunbsp;Unimpassioned, nn.im.pash'und a, dof,nbsp;tawel, arafnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angnyhuddadwy
Unimpeachable, un.im.pi'tsha.bl a, Unimpeded, un.im.pi'ded o, diattal, hebnbsp;ei rwystro, dirwystr, diluddnbsp;Unimportant, un.im.p�r'tant a, dibwysnbsp;Unimportunate, un.im.p�r'tsh�.nat a,nbsp;annhaer [weliadwy, anniwygiadwynbsp;Unimprovable, un.im.prvv'va.bl a, an-Uninclined, nn.in.ki�nd' o, anogwydd;
annhueddol nbsp;nbsp;nbsp;[nyiedus
Unincnmbent, un.in.kum'bent a, an-Unin�ustrious, un.in.dus'tri.us weithgar, diog, anniwydnbsp;Uninflammable, un.in.flam'i.bl a, an-Uninfluenced, un.in'fl�.enst a, diannognbsp;Uninformed, un.in.f�rraa' a, digyfar-wydd, anghylarwydd, anwybodusnbsp;Unin�abitable, un.in.hab'i.ta.bl a, afl-hydrig, anghyfanneddolnbsp;Uninhabited, un.in.hab'i.ted a. anghyi-annedd, annhretedig, anial, diboblnbsp;Uninjured, un.in'j�rd a, difnw, diniw^nbsp;�ninscribed, un.m.skr�bd'a, diarysgriiinbsp;heb ei gyflwynonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J brydoii
Uninspired, nn.in.sp�rd' a, heb ei T�quot; Uninstructed, un.in.struk'ted a,nbsp;hy�orddedig, annysgedig, diddysgnbsp;Unintelligent, un.in.teih.jent a, ansy�-wyrol, anwybodus, anneallusnbsp;Unintelligible, un.m.tei'i.ji.ui a, anneall-Unintentional, un.in.tenshun.�d a, aOquot;nbsp;fwriadol, ditwnadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nyadoroi
Uninteresting, un.m ttt.res.ting a, aO'
ere; late, l�ne, n�, m�te; she, zh=z Sz�re; thin, this; j^dzh.
�nintermitting, un.in.tur.imt'ing a, par-haoi, dibaia, parbaus Uninterpolated, un.in.t�r'p�.la.ted a, di-Uninterpreted, Tin. in. tur' pret. ed a,nbsp;anghydeithedig, heb ei ddeonglinbsp;Umnterred, un.in.t�rd' a, anghladdedignbsp;Uninterrupted, un.in.tu.rup'ted a, di-dor, anrhwystredig, dirwystrLglawddnbsp;Unintrenched, un.m.trensht' a, diam-Unintrlcate, un.in'tri-kat o, annyrysnbsp;Uninvited, un.in.v�'ted a, diwahoddnbsp;Union, � ni.nn n, undeb, uniant, undod,nbsp;under; cytundeb; uniad [undebwrnbsp;Unionist, �'ni.un.ist n, undeowr, cyf-Unique, �.nik' a, unig, unigol, digyrnharnbsp;Unison, �ni.zn n, unsain, unseinedd. ^ In unison, unseinioi,anghyngbanedcloi Unisonance, �.nis'�.nans unseineddnbsp;Unisonant, �.ms'�.nant, Unisonous, �-nis'�.nns a, nnseiniol, unlleisioinbsp;Unit, �'nit n, un, rhit un; undodnbsp;Unitarian, �.ni.t�r'i.an �, undodiad: �,nbsp;undodaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dodiaeth Unitarianism, �.ni.t�r'i.an.izm n, un-Unite, �.n�t' egt;, uno, cyfuno. cyduno, cydio, cyssyiltu, cydgyssylltunbsp;Unition, �.n;sh un w, uniad, cyduniadnbsp;Unitive, �.n� tiv a, cyfunolnbsp;Unity, �'ni.ti w, cytundeb, cyfundod,nbsp;undeb, undod, unoliaeth, cydundebnbsp;Univalve, �'ni.valv a, unglonog, un-gragenog: n, cragen ungafelinbsp;Universal, �.ni.vur'sal a, cyffredinol,nbsp;cyhredin, hollol; penbaladr. Universal world, yr holltyd, y bydyssawdnbsp;Universaiism, �.ni.v�r'sal.izm n, crednbsp;j^g nghadwedigaeth pawbnbsp;Universalist, �.ni.v�r'sai.ist n, credwrnbsp;mewn cadwedigaeth gy�redinolnbsp;Universality, �.ni.v�r.sal'i.ti �, cyffred-inoirwydd, cy�redinrwyddnbsp;Universe, � ni.vurs n. byd, bydyssawdnbsp;Univers.ty, �.ni.v�r'si.ti �, pntysgol,nbsp;pritathrota, mamysgol [un ystyrnbsp;Uni vocal, �.niv'�.kai �, unllais. ungeiriol,nbsp;Unjoin, un.)din' vt^ dadgyssylltunbsp;Unjoint, un.j�int' vt^ dadgymmalunbsp;Un]oiated, un.jdin'ted o, anghyssyllt-edig, wedi ei ddadgymmalunbsp;Unjoyful, un.j�i'ri^i a, dihoen, aflawen,nbsp;annyd�an, anhylon [anfarnedignbsp;Unjudged, un.iujd' a, heb ei farnu.nbsp;Unjust, unjust'a, angnytiawn, annhegnbsp;Unjustifiable, un.jus.tiji�'a.bl �, anghyl-iawnauwy, anniflynadwynbsp;Unkennel, un.ken'ei dilochesunbsp;Unkept, unjeept' a, anghadwedig |
Unkerneiied, un.kflr neid a, uignewuU Unkind, un.k�na' a, anghareaig, an-nhirion, antwyn, afrywiog, brwntnbsp;�nkmdness, un.k�nd'nes a, antwynder,nbsp;atrywiogrwydd, anhynawsedd [seddunbsp;Unking, un.king' vt, dideyrno, dior-Unkingiy, un.king'li a, anfreninaiddnbsp;Unknit, un.it' vty dadweu [dad-ddyrysunbsp;Unknot, un.ot' vt^ dadgiymu, dattod,nbsp;Unknowing, un.�'ing o, anwybodusnbsp;Unknowingly, un.�'ing.li ad, diarwybod,nbsp;heb wybod, heb adnabodnbsp;Unknown, un.�n' o, anadnabyddus; dyeithr, anhysbys nbsp;nbsp;nbsp;[rhwydd Unlaboured, un.la'b�rd ot, diymdrech, �nlace, un.las' vt, llaesu, dattodnbsp;Unlade un.lad^ (unladen) vt, oadlwythonbsp;Unladen, un.ia'dn pp,�Unlade amp; Unloadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[daodi Unlaid, unjad' a, anosodedig, heb ei Unlamented, un.la.men'ted a, heb alarnbsp;Unlap, un.lap' vt, dadblygu [ar ei olnbsp;Unlash, un.lash'tgt;lt;, dadrwymo [ gliciedunbsp;Unlatch, un.latsh' vt, agor clicied, di-Unlaurelled, un.lor'eld a, dianrhydeddnbsp;Unlawful, un.io'f^l a, anghyireithlawnnbsp;Unlearn, un.iurn' vt, dad-ddysgunbsp;Unlearned, un.lur'ned a, annysgedig,nbsp;diddysg, anwybodus, anllythyrenognbsp;Unleavened, un.lev'nd a, disurdoes, di-leteinllyd, dieples, croew, crai, crinbsp;Unless, un.les' c, oni, onid, onis, oninbsp;byddai, oni bai oddi eithr, oddi gerth,nbsp;pe na, os na, os nadnbsp;Unlessened, un.les'nd a, heb ei leihaunbsp;Unlessoned, un.les'nd a, annysgedig, di-ddysgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f did�ysg, anwybodus Unlettered, un.let urd a, anllythyrenog, Unlevel, un.lev'el a, anwastad, anllyfnnbsp;Unlicensed, un.l�'senst a, �idrwydaednbsp;Unlightsome, un.l�t'sum a, tywyil, au-oleu, gwyii Unlike, un.l�k' a, anghyffelyb, annhebyg Unhkelihood, ua.rik.'ii.h\Va, Unlikeliness, un.l�k'li.nes n, annhebygolrwyddnbsp;Unlikely, un.l�k'li a, annbebygoi | rwyddnbsp;Unlikeness, un.l�k'nes n, anghyfielyb-Unlimber, un.lim'bur a, anystwytn, au-hyblyg: vt, dattretnu magnelnbsp;Unlimitable, un.iim'i.ta.bl a, annher-tynadwy j^nherfynoi, ammlienodolnbsp;Unlimited, un.lim'i.ted a, dioertyn, an-Unlink, un.iingk' vt, dadrwyo, dadtachunbsp;Unliquidated, un.lik'wi.dii.ted a, an-nliaiedig, heb ei daiunbsp;UnliquifieUjUn.lik'wi.f id a, annhoddedignbsp;Unli veiy, unuiv n a, anly wioi':, marwaiddnbsp;3b5 |
XINN pith, fat, �re, met, mi-rine, pin, �rb, on, c�rve, cnt, t^=:too, ttX'k=took;
Unload, un.lod' (pp unladen) vt, daa-
Unlock, nn.iok' vi, dadgloi [Iwjtho Unlodge, un.loj't;^.�Dislodgenbsp;Unloose, nnJvvs' v, gollwng, rhyddhau,nbsp;dattodj ymddattod [hygar, gwrthunnbsp;Unlovely, un.luv'ii a, anghariiaidd, an-Unioving, un.luv'ing a, anserchog, di-serchj anghariadusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anffodiog
Unlucky, un.luk'i a, anhapus, anffodus, Unlute, un.liit' vt, dadgleionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faidd
Unmaidenly, un.ma'dn.li a, anforwyn-Unsnaimed, nn.mamd' a, dianaf, difriw Unmake, un.mak' (^pt amp; pp unmade,nbsp;nn.mad') v% dadwneuthur, dadwneydnbsp;Unmalleability, un.mal.i.a.bil'i.ti a, an-forthwyleddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^wyliadwy
Unmalleable, un.mal'ya.bl a, anforth-Unman, un.man' vt^ d�wrio, digaloni Unmanageable, un.man'a.ji.bl o, an-nhrinadwy, afreolus, aflywodraethusnbsp;Unmanliness, un.man'ii.nes w, anwrol-der; llwtrdra
Unmanly, un.man'll o, anwrol, anwr-Unmanned, un.mand' a, heb w^, heb forwyr; wedi ei ddigaloni, digalonnbsp;Unmannered, un.man'urd, Unmannerlynbsp;un.man'ur.li o, antoesog, difoesnbsp;Unmantle, un.man'tl vt^ dadtanteilunbsp;Unmanured, un.mim��rd' a, d�wrtaith,nbsp;diacbles, didailnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nodi
Unmarked, un.markt' a, dinod, heb e� Unmarred, un.mard a, dianat, dinamnbsp;Unmarriageabie, un.mar a.ja.bl o, am-mhriodadwy
Unmarried, un.mar'id a, anweddog, gweddw, dibriod, ammhriodnbsp;Unmarry, un.mar'i vt^ dadbriodi, ysgar,nbsp;gwahanu [ dysbaddu.�Emasculatenbsp;Unmasoiilate, tm.mas kti.lat ot, anwrio,nbsp;Unmask, un.mask' vt^ dadfygydn, dior-chnddio, dynoethi, dadguddionbsp;Unmasterable, nn.mas'tur.a.bl a, an-teistroladwy, anorchtygadwynbsp;Unmatched, nn.matsht' a, digymhar,nbsp;diail; dibriod, anweddog [diystyrnbsp;Unmeaning, un.mi'ning a, disynwyr,nbsp;Unmeasured, un.mezh'urd a, anfesur-edig, difesurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[allofyddol
Unmechanical, un.mi.kan'i.kal a, an-Unmeddling, un.med'ling a, anymyrgar Unmeditated, un.med'i.ta.ted a, dilyfyrnbsp;Unmeet, un.mit' a, anaddas, anweddus,nbsp;ammhriodol, anghymhwysnbsp;Unmellowed, un.mellid a, anaddfednbsp;Unmeloaious, un.mi.l�'di.us a. ammher-seimolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fawyliedig
Unmentioned, un,men^shund a, angtiry-,
Unmercantile, un.mur'kan.til a, anfas-nachol nbsp;nbsp;nbsp;[anhywerth
Unmerchantable, un.mur'tshan.ta.bl a, Unmerciful, un.mur'si.f^l a, annhru-garog, didrugaredd; creulawnnbsp;Unmercifulness, un.mur'si.f^ri.nes �, an-nhrugarogrwydd; creulondebnbsp;Unmerited, un.mer'i.ted a, anhaeddedignbsp;Unmiiitary, un.mil'i.tur.i a, anfilwraiddnbsp;Unmindful, un.m�nd'f^l a, anystyriol,nbsp;difeddwl, diofal, anofalus; esgeulusnbsp;Unmingle, un.ming'gl vt, dadgymmysgunbsp;Unmingled un.ming'gld a, digymmysg,nbsp;anghymmysgedig [weinidogaetholnbsp;Unministeriol, un.min.is.ti�r'i.al o, an-Unmissed, un.mist' o, angholledignbsp;Unmistakeable, un.mis.ta'ka.bl a, eglur,nbsp;amlwg [leihau, heb ei esmwythaunbsp;Unmitigated, un.mit i.ga.ted o, heb einbsp;Unmixed, un.mikst' a, digymmysg,nbsp;anghymmysgedig, pur [wiychunbsp;Unmoistened, un.mdi'snd o, sych, heb einbsp;Unmolested, un.mlt;5.1es'ted a, heb einbsp;aflonyddunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[angor
Unmoor, un.mvv�r' vt, diangori, codi Unmortgaged, un.mor'gajd a, heb einbsp;arwystlonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[farweiddio
Unmortified, un.mdr'ti.fid a, heb ei Unmotherly, un.muTH'ur,li a, anfam-aidd, anfamolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^dano
Unmourned, un.m��rnd' a, heb alar am Unmoved, un.mwvd' a, anghyffroedig;
digyfiro, safedig [ anghyflrous disyflyd Unmoving, un.mw'ving a, digyffro,nbsp;Unmufiie, un.muf'1 vt, difoledunbsp;Unmurmuring, un.mhr'mur.ing a, di-rwgnach; boddlongar, amyneddgarnbsp;Unmusical, un.mu'zi.kal a, angherdd-gar
Unmutilated, un.mii'ti.la.ted a, dianai; Unmuzzle, un.muz'l vt, dadbenrwymonbsp;Unnatural, un,at'sh�.ral a, annaturiol,nbsp;diserch, dideimlad; chwith, lledchwitbnbsp;Unnaturalness, un.at'sh�.ral.nes n,nbsp;naturioldebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ldwyol, anhynawi
Unnavigable, un.av'i.gk.bi a, anior-Unnecessary, un.es'e.sur.i, Unneedwj un.id'fVeJ a, afreidiol, diraid, afraidnbsp;Unneighbourly, un.a'bur.li a, anghy�-mydogol, anghariiaiddnbsp;Unnervate, un.hr'vat,Unnerved,nbsp;a, dinerth, egwan, gwannbsp;Unnerve, un.urv' vt, gwanhau,
Unnestle, un.es'1 vt^ dinithio Unnoticed, un.o'tist a, disylw,nbsp;Unnumbered, un.um'burd a, dirif, ftfr �nbsp;afrited, heb eu rUiib, uinfedinbsp;366
-ocr page 391-�rc; late, line, no, m�te; she, zh=z az�re; thin, TFris; j=dzh. �NP Unobjectionable, un.ob.jeK. ahun.a.bi a, d�ai, anwrthwynebadwynbsp;Unobliterated, un.ob.lit'ur.a.ted a, hebnbsp;ei ddii�nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ostyngedig Unobnoxioos. un.ob.nok'shus a, annar-�nobscured, un.ob.sk��rd' a, anghudd-iedig, eglur nbsp;nbsp;nbsp;|_wasaidd Uuobsequious, un.ob.si'kwi.us a, an-Unobservance, un.ob.z�r'vans n, esge � usdra; anystyriaethnbsp;Unobservant, un.ob.zdrVant a, ansyn-lol, anofaius, anystyriolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[we� Unobserved, un.ob.zurvd' a, heb Unobstructed,iin.ob.struk'teda,dirwystrnbsp;Unobstructive, un.ob.struk'tiv a, an-rhwystrol, anattaiiadolnbsp;Unobtainable, un.ob.ta'na.bl a, anghyr-haeddadwy, anghaffaeiadwynbsp;Unobtrusive, un.ob.tr^'siv a, anymwth-gar; gwyiaidd ^ �hywei, tywyhnbsp;Unobvious, un.ob'vi.us a, anamlwg, an-Unoccupied, un.ok�.pid o, heb waith,nbsp;diwa�th; c�ddeiliad, heb ei osod, gwagnbsp;Uno��nding, un.o.fen'ding a, diniwednbsp;Unoffered, un.of'�rd a, heb ei gynnygnbsp;Unoii, un.�il vt, dadolewinbsp;Unopened, un.�'pnd a, anagoredignbsp;Unopposed, un.o.p�zd' a, d�wrtliwynebnbsp;Unoppressed, un.o.prest' o, anorthrym-edig, diormaii, diormes [iuniedignbsp;Unorganized, un.�r'gan.�zd a, anghyf-Unornamented, nn.�r'na.men.ted o, di-addum, anaddurnedignbsp;Unortnodox, un.�r'tn�.doks a, anun-iongred, geuffyddiognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( rodres Unostentatious, un.os.ten.ta'shus' a, �i-Unowned, un.�nd' a, anaddetedig Unpacitic, un.pa.sifik a, anheddycholnbsp;Unpack, un.pak' r�, dadbynorio, dad-Iwytho; dadsypynu, agor (sypyn) Unpaid, un.pad'o, annhaiedig Unpainful, un.pan^f^l diooen [diflas Unpalatable, un.pala.ta.bl a, antl^usnbsp;Unparagoned, un.par'a.gund a, digy-mhar, digystai [digy�elyb, diaiinbsp;Unparalleled, un.par'al.eld a, digymhar,nbsp;Unpardonable, un.par'dn.a.bl a, an-laddenadwy, antaddeuol, difaddeunbsp;Unpardoning, un.par'dn.ing a, an-faddenol, annhrugarog [anseneddoinbsp;Unparliamentary, un.par.li.men'tur.i a,nbsp;Unparted, un.par'ted a, aowahanedig,nbsp;annydoledig, anneoledignbsp;Unpastoral, un.pas'tur.al a, anfugeilaiddnbsp;Unpathed, un.paTHd' a, dilwyor, di-tforddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nhyrtibi Unpatnetic, un.pa.thet'ik a, anghy- |
Unpatriotic, un.pa.tri.ot'ik a, anwiaugar Unpatronized, un.pa'trun.�zd a, dinawddnbsp;Unpeaceable, un.pi'sa.bl, �npeaceful,nbsp;un.pis'twl a, anheddychol, anheddognbsp;Unpenetrating, un.pen'i.tra.ting a, an-nhreiddiol [wobr, anwobrwyedignbsp;Unpensioned, un.pen'shund a, didal-Unpeopled, un.pi'pld a, ainmhoblogedigynbsp;heb drigolion, diboblnbsp;Unperceived, un.pQr.sivd' a, anweledig,nbsp;annealledignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[geirwir Unperjured, un.piir'j�rd a, dianudon, �nperplexed, un.p�r.plekst' a, dibetrusnbsp;�nperturbable, un.p�r.tur'ba.bl a,nbsp;anghyfi'roadwy, tawel, llonyddnbsp;Unphilosophical, un.fil.d.sof i.kal a, an*nbsp;athronoi, anathronyddol, anolyddolnbsp;Unpierced, un.pi�rst' a, annhrywanedignbsp;Unpin, un.pm' ui, dibinio [am danonbsp;�apitied, un.pit'id a, digwyn, heb alarnbsp;Unpitying, un.pit'i.ing a, annhosturiol,nbsp;didrugar, creulawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[swydd Unplaced, un.plast' a, anosodedig; di-Unplagued, un.plagd' a, heb ei fiino Unplanted, un.pianted a, ammhianedig,nbsp;diblannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diweniaith �nplausible, un.pl�'zUbl a, annhebyg; Unpleasant, un.plez'ant a, anhyfrydnbsp;Unpleased, un.plizd^ a, anfoddlawanbsp;�npleasing, un.pli'zing a, anfoddus,nbsp;anfoddol, anhylryd [heb ei wystlonbsp;Unpledged, nn.plejd' a, anwystledig,nbsp;�npdant, un.pl�'ant a, anystwyth, an-hyblyg, syth, ystyfnignbsp;�nploughed, un.pluvvd' a. heb ei arunbsp;Unpiume, un.pl�m' ui, dibluo, dadbiufionbsp;Unpoetic, un.p�.et'ik, �npoetical, un-p�.et'i.kai a, anfarddonol, diawennbsp;Unpointed, un.poin'ted a, pwl, diflaennbsp;Unpolished, un.pol'isht a, anllyfn, an-ilathr, anghaboiedig [antoesgarnbsp;�npolite, nn.p�.liV o, difoes, antoesog,nbsp;Unpolluted, un.po.i�'ted a, dihalognbsp;Unpopular, un.pop'�.lur a, ammhoblog-aidd, annerbyniol gan y werinnbsp;Unportable, un.p�'r'ta.bl a, annygadwynbsp;Unpossessed, un.po.zest' a, heb berchennbsp;Unpotabie, un.p�'ta.bl a, anytadwynbsp;Unpracticable, un.prak'ti.ka.bl a, an-wneuthuradwy, anhyailnbsp;Unpractised, un.prak'tist a, anarferedignbsp;Unpraised, un.praza' a, diganmoliaethnbsp;Unprecarious, un.pri.k�'r�i,u3 o, dilys,nbsp;cliamrnheuol, sier, satadwynbsp;Unprecedented, un.pres'i.aen.ted a, di-naenddrych, digynliun, heb gyareol,nbsp;heb ragreoi; digyfieiyb |
367
-ocr page 392-UNR path, fat, ere, met, marine, pin, orb, on, cfirve, cnt, tw=too, t^k=took; Unpreciise, uii.pri.si�' a, antauoi, augny* wirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ragfjnegu Uapredicted, un.pri.dik'ted o, iieb Unprejudiced, un,prej'�.dist a, dirag-larnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdiraglytyr Unpremeditated, un.pri.med/i.ta.ted a. Unprepared, un.pri.p�rd' a, ammharodnbsp;Unprepossessing, un.pri.p�.zes'ing a. gwrthwyneblyd, anhudol [gymhell Unpressed, un.prest' a, anwasgedig, di-Unpresumptuous, un.pri.zum'tshii.us a,nbsp;dirytygnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dihonol Unpretending, nn.pri.ten'ding a, gwyl-Unprevaiiing, un.pri.va'ling a, annhyc-iannus, atlwydaiannus nbsp;nbsp;nbsp;j]diluda Unprevented, un.pri.ven'ted a, dirwystr, Unpriestly, un.prist'li a, anotfeiriadolnbsp;Unprincipled, un.prin'si.pld a, difoes,nbsp;diegwyddor, anrucheddoinbsp;Unprinted, un.prin'ted a, anargraffedignbsp;Unprizable, un.pr�'za.bl a, diwerth, di-bris, na ellir ei werthfawrogi [fawroginbsp;Unprized, un.pr�zn' a, heb ei werth-Unproductive, un.pro.duk'tiv a, ainbsp;firwythiawn, diftaeth, annhoreithusnbsp;Unprotaned, un.pro.fand' a, dihaiog,nbsp;sanctaidd, gian Unprofitable, un.prof'i.tS.bl a, difudd, antud�iol, dielw [waharddedignbsp;Unprohibited, un.pro.hib'i.ted a, annbsp;Unprolific, un.projifik a, anfirwyth-lawn, anepiliognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[argoelus Unpromising, un.prom'i.zing a, drwg-Unprompted, un.orom'ted a, digymheil Unpronounceable, un.pro.niiwn'sa.bl a,nbsp;anghynanadwy, anseiniadwy [phwydoinbsp;Unprophetic, un.pro.fet'ik a, amm/iro-Unpropitious, un.pro.pish'us a, drwg*nbsp;argofcius; annhosturiol, annhirionnbsp;Unproportioned, un.pr�.p��r's�und anbsp;anghyfartal, anghymmesurnbsp;Unproposed, un.pr�.p�zd' a, anghyn*nbsp;nygiedig, heb ei gynnygnbsp;Unprosperous, un.pros'pur.us a, an-nhyciannol, afiwyddiannus, aflwyddo.nbsp;Unprotected, un.pro.tek'ted a, anm-fiynedig, diamddifiyn, dinavddnbsp;Unproved, un.prwvd' a, ammhrofedignbsp;Unprovided, un.pr�.v�'ded a, annarbod-edig, annarparnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nnyrfiedig Unprovoked, un.pr�.v�kt' a, anghy^ Unpublished, un.pub'iisht a, angny-hoeddedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[�dig, digosp |
Unpunishen, un.puu'isht a, augnosp-Unpurged, un.purja' Unpurifiea, un-piiVi.fid a, ammnuredig, ammnur Unpursued, un.pur,B�a' a, oierlidnbsp;�uquaixne�, un.i�Wol'i.tid a, augliy�nbsp;miiwys, anaddasj angtiymhwysedigjnbsp;ditraint j hollol, perliaithnbsp;Unquaiify,aQ.kwoi'i.figt;^,anghymhwjso,nbsp;anaddasu, aifreinio Unquenchable, un.kwen'sha.bl a, an-ni�oadadwy, dihdifiodd nbsp;nbsp;nbsp;[edig Unquenched, un.kwensht' a, annitfodd-Unquestionable, un.kwes'tshun.a.bl a, �iammheuol, dilysnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_mwvth Unquiet, un.kw�'et a, aflonydd, anes-Unransomed, un.ran'sumd a, caeth Unravel, un.rav'i v, dad-ddjrysu, dad-weu; egluro, deongli, dadguddionbsp;Unrazored, un.ra'zurd o, aneilliedignbsp;Unread, un.red' a, annarlienedig, di-ddarilen; annysgedig, diddysgnbsp;Unready, un.red'i o, ammharod, an-ewyhysgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[an wir Unreal, un.ri'al a, fiuantus, ansylweddol, Unreasonable, un.n zn.a.bl a, direswm,nbsp;afresymolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[afresymoldeb Unreasonableness, un.ri'zn.S,.bi.nes Unreave, un.riv' vt, dad-ddyrysunbsp;Unrebukable, un.ri.bii'ka.bl 0, angher-�nbsp;yddadwy, difai Unreceived, un.rl.sivd' a, annerbyniedig Unreclaimed, un.ri.klamd' a, anniwyg-iedig; anniwylliedignbsp;Unrecognized, un.rek'og.n�zd a, anghyf�nbsp;addef, diadnabodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wobrwyedig Unreeompensed, un.rek'um.penst a, an-Unrecorded, un.ri.kor'ded a, heb ei got-restru nbsp;nbsp;nbsp;[ adrodd Unrecounted, un.ri.kd^n'ted a, heb ei Unrecovered, un.ri.kuvurd a, heb ei ad-ennill, anadferedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[chweliadol Unrecurrent, un.ri.kur'ent a, anny-Unredeemedj un.ri.dimd' a, diadbryn Unrefined, un.ri.find' a, anghoethedig^nbsp;Unreformable, un.ri.for'ma.bl a, anni-wygiadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ heb ei adfywiogi Unrefreshed, un.ri.fresht' a, iluddedig� Unrefusing, un.ri.f�'zing a, anwrthneigt;nbsp;gar, cydsyniolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, [bron Unrefuted, un.ri.fii'ted a, heb ei wrth-Unregarded. un.ri.gar'ded a, diystyredig Unregenerate, un.ri.jen'ur.at a, anad-genedledignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gofrestru Unregistered, un.rej'is.turd a, heb e Unreinea, un.rand' a, di�rwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Unrejected, un.ri.jek'ted a, anwrt edig nbsp;nbsp;nbsp;'[asol; anadroudedig Unrelated, un.ri.la led a, ammhercuyn' Unrelenting, un.ri.ien'tmg a, anediiaru 1nbsp;anunosturioi, creuiawnnbsp;Unremittmg, un,ri.mit'ing a, dyfal, di-368 |
�re; late, line, no, mute; she z]i=z azilre; thin, this; j=dzh. �NS
UnremoveaD^e, un.n.m'-vVa.oi a, ansym-mudadwy, ansymmudol j annhaledig TJaremunerated, un.ri.m�'nur.a.ted anbsp;Uareaouuced, un.ri.nuwust' a, anwrth-odeuignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diglod, dianriiydedd Unrenowned, un.ri.nuwnd' a, anenwog, TJnrepaid, un.ri.pad' a, heb ei attainnbsp;Unrepaired, un.ri.p�rd' a, heb ei adnbsp;gyweirio, anadgyweiriedig, ammharnbsp;Unrepealed, un.ri.piid� o, anniddymedignbsp;Unrepentmg, tin.ri.pen'ting, Unrepentant, un.ri.pen'tant a, anediteiriolnbsp;Unrepining, un.ri.pi'ning a, anymofid-iol, dirwgnach; amyneddgar [edignbsp;Unrepienisned,uj3.ri.pJen'ishta,anniwail-Unreprieved, un.ri.privd' a^ anfaddeu-edig, heb ei arbednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| rudd Unreproached, un.ri.prl)tsht' a, diwarth-Unreproved, un.ri.prwvd a, uigerydd Unrepugnant, un.ri.pug nant a, d�wrth-lafld, ��wrthwy*ieb Unrequested, ur..ri.kwes'ted a, heb ei geisio, anneisyfedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rhaid Unrequisite, un.rekVi.zit a, diangen-Unrequ;ted, un.ri.kw�'ted a, diwoor, annnaleaig, didai [rhwyddedd calonnbsp;Unreserve, un.ri.zurv' n, rhydd-der,nbsp;Unreserved,un.ri.zurvd a, agored,rhydu,nbsp;digel, heb gadw dim yn ol [neidiolnbsp;Unresiiieut, un.ri.siryent a, anwrth-Unresisting, un.ri.zis'ting a, anwrthwy-ueboi Unresolvable, un.ri.zolVa.bl a, anagor-Unresoived, un.ri.zolvd' a, ammliender-fynoi; anwadal nbsp;nbsp;nbsp;Lsain Unresounding, un.ri.2ugt;Vn'ding a, uiad-Unrespected, un.ri.spek ted a, dibarcU Unrest, un.resf n, aflonyddwch, anes-mwythder, aiorphwysdranbsp;Unresting, un.res'ting a, diorphwysnbsp;Unrestored, un.ri.st�'rd' a, anadteredignbsp;Unrestricted,ua.rkstrik ted a,diadrwym. heb ei ragattal ^ [alwynol Unretracted, un.ri.trak'ted a, hebnbsp;Unreturned, un.ri.turnd c, annychwel-edignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[i�dig Unrevealed, un.ri.vtld^ fl, annadgudd-Unrevenged, un.ri venjd* fl, ann�aledig, digosp; neb �diai; heb ei ddialnbsp;Unrevoked, un.ri,v�kt' a, diwrthalw, hebnbsp;ei aiw yn ol I edig, diwobr, didainbsp;Unrewarded,un,ri.wor'ded a, anwobrwy-Uoriddle, ururid'i vt, deongii, egluronbsp;Unrig, un.ng' �i, didaclu, didrwsionbsp;Unrighteous, un.r�'tshus a, anghyfiawnnbsp;Unrignteousness, un. r�' tshus. nes �,nbsp;anghyhawnaer, anuniondebnbsp;24: |
Unrigntlui. un.rit'iWl a, anghynawn Unring, un.ring' vt, dadfodrwyo, difod-Unrip, un.^ip'^�^�Ripnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwyo Unripe, un.r�p'a, anaddted, anfiaeth Unrivalled, un.ri'vald a, digydgais; di-Unrivet, un.nv et r#, dadhoelio [gymharnbsp;Unrobe, un.rob' vi, dadwisgonbsp;Unroll, nn.r�r vt, dadrolio, dadblygunbsp;Unroot, un.rwf vt, didoi, tynu to, dy.nbsp;Unroosted, un.rvvs'ted a, digiwyd[noethinbsp;Unroot, un.rvvt v, cladwreiddionbsp;Unrough, un.ruf' a, diarw, difarfnbsp;Unroyai, un.rdi'al a, anfreninoinbsp;Unruffle, un.ruf'i vi^ tawelu, Uonyddanbsp;Unruffled, un.rufld a, tawel, digyffronbsp;Unruled, un.rwld' a, dilywodraetfa, an-rheoledignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aeth, aflywodraeth Unruliness, un.rvV'Ji.nes n, anllywodr-Unruly, un.rw'li a, atreolus, tertysglyd, penwyllt, direol, aflywodraetnusnbsp;Unsaddle, un.sad 1 vt, dadgytrwyonbsp;Unsate, un.saf a, anniogei, peryglusnbsp;Unsaid, nn.sed'amp; pp.�Unsaynbsp;Unsaiabie, un.sa'la.bl a, anwerthadwynbsp;Unsalted, un.sol'ted a, annailt, croewnbsp;Unsanctitied, un.sangk'ti.fid a, ansanct-eiddiedig; ansanctaidd, halogedignbsp;Unsated, un.sa'ted a, diwaia (_ddigoninbsp;Unsatiated, un.sa'shta.ted a, heb einbsp;Unsatirical, un.sa.tir'i.kal a, anoganusnbsp;Unsatisfactory, un.sat.is.tak'tur.i a, an-loddlonol, antoddhaol [ei ddigaioninbsp;Unsatisfied, un.sat^is.fid a, diwaia, hebnbsp;Unsatisfying, un.sat'is.fi.ing a, anfodd-ionus, annigonol [antlasus, difiasnbsp;Unsavoury, un.sa'vur.i a, ansawrus,nbsp;Unsay, un.sft\unsailt;l) i5i,dad-ddywedydnbsp;Unscarce, un.ske�rs' a, diambeii, dibnn,nbsp;Unsca-red, un.ske'rd' a, didarl [liawnnbsp;Unscarred, un.skard' o, digraith [iachnbsp;Unscathed, un.sKatht' a, ditri w, dim wed;nbsp;Unscholastic, un.sK.0.1as tik a, anysgoUnbsp;heigiol, anysgolaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[diddysg Unschooled, un.skwld' a, annysgedig, Unscorched, un.skortsht' a, anneitiedig,nbsp;diiosgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ei ridyilio Unscreened, un.skrind'a, digysgod; heb Unscrew, un.skrw' vt, dattroinbsp;Unscriptural, un.skrip't5h�.ral a, anys-grythyrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[betrus Unscrupulous, un.skrw'pii.lus a, di-Unseal, un.sil' vt. dadselio Unseam, un.sim* vt, dadwrymio, dad-wn�o, rhwygonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iadwy Unsearchable, un.sur'tsha.bl a, auchwil-Unseasonable, un.si'zQ.a.bl a, ammhryd* lawn, aaamserol; annuymmorolnbsp;S69 |
�NS path, fat, ere, met, ma-rine, pm, �rtgt;, on, ctirve, ent, t^^^too, tWfi:=tooic;
Ore; iStc, l�n�, n�, m�tc; she, zh-^rz Szrire; th'n, this; 5=dzh. UNT
(Jutaaen, un.taKn a, neo ei gymmerya;
neb ei ddai, aunaiiedig Untaiented, un.tal eu.teu a, diddawnnbsp;Untamable, UQ.tama.bl a, annoladwynbsp;Untangle, un.tang'gl vt, dad-ddyrysunbsp;Untarnishea, un.tar'nisnt o, dilwgr,nbsp;�ysgiaer, gioew, heo ei ddiwynonbsp;�ntHSted, un.tas'ted a,ammhrofedig,hebnbsp;ei arciiwaethu [edig, anaddysgeuignbsp;Untaught, un.t�t' a, aiddysg, annysg-Untaxable, ua.tak'sa.bl a, anntirethadwynbsp;Unteach, un.titsh' vt, ail-ddysgunbsp;Unteachable, un.ti'tsha.bi a, anaddysg-adwy, auhyddysg; an war Ldymmerunbsp;Untempered, un.tem'puru a, heb einbsp;Untenable un.ten a.bl a, anniilynadwy,nbsp;annaliadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liad
Untenanted, un.ten'an.ted a, heb dueil-Untender, un.ten'dur a, anndyner caled, didosturinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ledig
U�tendered, un.ten'd�rd a, anghynnyg-Unternfied, un.ter i.f�d a, ditraw, di-ddychryn, diarswyd, diotn Uutiianhtul, nn.thangk tiVl a, ann�olch-gar, diddiolcn [ann�oichgarwchnbsp;Untnanktuiness, un.tnangk'l'^l.nes n,nbsp;�nthawed, un.thdu' a, annhoddedignbsp;Unthinking, un.thingking o, diie�dwl,nbsp;�iotal, byrbwyll, anfeddyigarnbsp;Untnorny, un.th�r'ni a, diddrainnbsp;Unthoughttul, un.th�t't^Vl a, anystyriol.
�nthought of, diteddwi am dano Unthread, un.thred' vt, dadedetynunbsp;Unthreatened, un.thret'nd a, heb einbsp;lygytbionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[radwr
Unthritt, uu'thrift n, gwastraftwr, at-�nthnfty, un.thrif'ti a, afradus, atrad~ lawn angtiynnil
�nthriving, un.thr�'ving a, digyimydd, afiwyddiannus, dilwyddnbsp;Untidy, un.t�'di o, annhaclus, anghrynonbsp;Untie, un.ti'�i, dadgiymu, dattod [nydnbsp;Until, un.til'ac?amp;pr,�yd at, hyd oni. nes,nbsp;Untile, un.t�l' vt, didoi [driniaethnbsp;Untilied, un.tild' o, anniwyliiedig, di-Untimely, un.tim'ii a, anamserol, am-mhrydlawn, annhymmoraidd; anadd-ted, glas. An untimely birth, erthylnbsp;�ntinged, un.tinjd' a, anllywiedig; di-�ntiring, un.t�Vmg a, �ittin [iw-grnbsp;Untitled, un.t�'tid a, dihawitraint, dienwnbsp;Unto, un'tvv pr, 1, at, hyd, hyd at, wrthnbsp;Untold, nn.t�id' a. a^ynegedig; alritednbsp;�ntomb, un.twm'tgt;lt;, dadgladdanbsp;�ntoothsome, un.twth'sum o, diflas,nbsp;an�asus, annanteithiol [dideimladnbsp;��toucnea, un.tutsht'o, heb ei gy ttwrdd;
Unsteaimebs, uu^tea i.aes �, anwau-aiwch, gwa�nmaidra, anamp;efjdiogrwydd Unsteaay, united'! a, gwammai, an*nbsp;wacUi, aoseijaiog; gwagiognbsp;Unsteeped, an.sCipt^ a, neb ei twjdonbsp;Unstinted, un.scin ted a, dibrin, iielaethnbsp;Unstitcii, uE.stitb� vty dadbwythonbsp;Unstrained, nn.straDa a, anhidledlg;
anestynedig; ruwydd nbsp;nbsp;nbsp;[iiaenu
Unstratifled, ua.strat'i^id a, neb ei Unatrengtnened, un.streng'tnud a, hebnbsp;einerthu; digymnorthnbsp;Unstnng, un.string' iptamp;pp unstrung)nbsp;vt, ailinynu, dattod tannaunbsp;Unstruclt, un.struK' a, didaro, digyffronbsp;Unstudied, un.stud'id a, ditylyr, naturiolnbsp;Unsubdued, un.sub.d�d' 0, auorchtyg-edig _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([tyngedig
Unsub)ected, un.sub.jek'ted a, annaroa-Unsudorned, un.sab.�md' a, divrobr �nsubservient, un.sub.a�r'vi.ent a, an-wasanaethgarnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j sylweddoi
Unsubstantial, un.aub^tan'shal a, an-�nsuccesstui, un.Bukjies'f vVi a, a�wydd-iannus, dilwydd nbsp;nbsp;nbsp;fatiwyadiani
Unauccesstulness, un.suk.s�s'tWi.nes n Unsuccessive, un.8uk.8ea'iv a, anolynolnbsp;Uosufferabie, un.siifur.d.bl a, anoddef-adwy, anoddeiol, anhyudwynnbsp;Unsuitable, un.s� ta.bl a, anaddas,nbsp;ang�ymhwys, anghytaddasnbsp;Unsullied, uu.sai'id a, heb ei ddiwyno,nbsp;Unsunned,un.sund'a, anneuledig [^modoinbsp;LJnsuper�uous, un.s�.p�r'flii.us a, anor-Uasappiied,u.n^u.pl�d'a,annirprwyedignbsp;Unsupportabie, un.su.p0ytd.br a, annbsp;oddeladwy, anoddetoinbsp;Unsupported, un.su.p�Vted o, am-mhortnedig, dibortnnbsp;Unsure, un.shwy a, annilys, ansicrnbsp;Unsurmountabie, un.sdr.md'^n ta.bl a,nbsp;anortodadwy, anorchfygol [ byniadw)nbsp;Unsusceptible, un.su.8ep'ti.bi o, anner-Unsuspected, un.sus.pek'ted a, anam-mbeuedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�nih�us
Unsuspecting, un.8as.pek'ting o, auam-Unsuspicious, un.sus.pish^�s o, diddryg-dyb nbsp;nbsp;nbsp;fysborthadwy
Unsustainable, nn.sns.ta^a.bl a, an-UnswatUe, un.swaTH' vt, dadrwymynu Unswayed, un.swad' a, heb ei reoii, rhyddnbsp;Unswear, un.sw�r' v, dad-dyngu, di-dyngunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riw
Unsworn, un.sw�Wa, heb gymmeryd ei Unsystematicai, un.si8.tein.at'i.kal a,nbsp;direol, didretn, annnretausnbsp;Untainted, an.taa'ted a, diiwgr, dihalog,
371
-ocr page 396-�PH path fat, ere, met, ma-rlne, pm, orb, on, c�rve, cut, t\V=too, t^k=rtook;
Untoward, un.t�'crd a, cnwitni^; an-h/wa�th, an�odus nbsp;nbsp;nbsp;[iadwy
�ntraceable, un.tra's^.bl a, anoirbein-Uatracked, un.trakt' a, diiwybr, dioi Untractable, un.trak't4.bl o, anhjdyn,nbsp;anhydrm, ystyfnig, cyndynnbsp;Untrained, un.trand' a, anaddysgedig,nbsp;heb ei ny�ord�inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^diiudu
Untrammelled, un.tam'eld �, dirwystr. Untransferable, un.trans.fur'a.bi et, an-nhros'^iwyddadwy Langhyfieithadwynbsp;Untranslatable, un. trans. ia' ta. bl a,nbsp;Untransparent, un.trans.p�Vent a, an-nhryioew, afioew, tywyll [deittiionbsp;Untravelled, un.trav'eid a, ansathr; hebnbsp;Untread, un.tred'tJi, dadsangu; dychwelnbsp;Untreasured, un.trezh'�rd a, annhrysor-edignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mhrofedig
Untried, un.tr�d' a, heb ei gynnyg, am-Untrod, un.trod', Untrodden, un.trod n ansathredig, disathrnbsp;Untroubled, un.trub'id a, diofid; llonyddnbsp;Untrue, un.trgt;^ a, anwir, anwireddus,nbsp;gaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^wirionedd, celwydd
Untruth, un.tr\Vth' n, anwiredd, an-Untune, un.t�n' vi, anghyweirio Untutoreu, un.t�'turd o, annysgedig,nbsp;didaysg, heb ei ddysgunbsp;Untwine, un.tw�n', Untwist, un.twist'nbsp;vt^ dadnyadu, dadgyfrodeddunbsp;Unupheld, un.up.hela a, heb ei gynnalnbsp;Unurged, un.iirjd' o, anghymheiiedig,nbsp;digymhellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ne�n
Unused, un.�zd' a, anarf�rol, anghyn-Unusual, un.�'zh�.al a, anarf�rol, anghyftredin, dyeithrnbsp;Unutterable, un.ut'ur.a.bl lt;r, annhraeth-adwy, antiydraeth, annhraetholnbsp;Unvalued, un.val'�d a, ammhrisiedig,nbsp;heo ei wertnfawrogi [anorchlygadwynbsp;Unvanquishable, un.vang'kwish.a.bl a,nbsp;Unvaried, un.v�r'id a, anghyfnewidiol,nbsp;digyfnewidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lol, annewidiol
Unvarying, un.v�Vi.ing a, anamryw-Unveil, un.val' vt^ dadlenu, dador-chuddio nbsp;nbsp;nbsp;[awyro
Xinventilated, un.ven'ti.la.ted a,'neb ei Unversed, un.vurst' a, anhyddysgnbsp;Unvexed, un.vekst' a, digur, diotidnbsp;Unviolated, un.v�'�.iS.ted a, dihalog,nbsp;annhreisicdig; heb ei dori [weddoinbsp;Unvirtuous, un.vur'tsh�.as a, anrhin-Unvisited, un.viz'hted a, anotwyedignbsp;Unwaxened, un.wa'knd a, annefiro, an-neffr�edig, yn cysgunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gaer
Unwalled, un.w�ld' a, anghaerog, di-Unwarlike, un.w�r'l�k a, anrliyfeigar
�iiwarneu, un.w�rnd' a, heb ei ryou�dio Unwarped, un.worpt a, neb ei gamu; di-duedd [warantadwy; anesgusodolnbsp;Unwarrantable, un,war'an.ta.bl a, an-Unwary, un.w�r'i a, anochelgar, diofalnbsp;Unwashed, un.washt' a, anoicftedig, hebnbsp;ei olchinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^wastraffn
Unwasted, un.was'ted a, anniirod, heb ei Unwatchful, un.wotsh'l^l a. anwy�ad-wrusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ldianwadal
Unwavering, un.wa'vurang a, diysgog, Unwearied, un.wi r'id a, di�in, aniludd-Unweave, un.wiv' wlt;, dadw�unbsp;Unwed, un.wed', �nwedded, un.wed'ednbsp;a. dibriod, anweddog, ammhriodnbsp;Unweetmg, un.wi'tmg a, anwybyddolnbsp;Unweighed, un.wad' a, ammhwysedignbsp;Unwelcome, un.wei kum ar, djgroesawnbsp;Unwell, un.wei^ a. anhwylus, aliachnbsp;Unwept, un.wept'a, digwynnbsp;Unwholesome, un.h�l'sum o, afiachusnbsp;Unwieldiness, un,wil'di.nes n, gorlaint,nbsp;amrosg�eddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Iwyth
Unwieldy, un.wirdi o, amrosgo, anhy-Unwiiling, un.wilhng a. anewyilysgar, antoddlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ewyllysgarwch
Unwillingness, un.wil'ing.nes �, an-Unwind, un.w�nd' (^pt amp; pp unwound) Vy dad-ddyrwynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ffol
Unwise, un.w�z' a, annoeth, anghall, Unwished, un.wisht' a, heb ei ddymuno.
Unwished-tor, annymunol Unwitnessed, un.wit'nest a, didyst, di-dystiolaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_wybod
Unwittingly, un.wit'ing.li ad, yn ddiar-�nwonted, un.wun'ted a, anarf�rol, anghyi�redin, ang�ynnefin j_^ei garanbsp;Unwooed, un.wvvd' a, angheisieaig; hebnbsp;Unworn, un.w��rn' a, ann�reu�edignbsp;�nworthiness, un.w�r'THi.nes n, an-nheilyngdod, anhaeddiantnbsp;Unworthy, un.w�r'THi a, annbeilwng,nbsp;anhaeddiannol, anwiwnbsp;�nwounded, un.wwnaed a, diarchoH,nbsp;digiwyf, anghiwyfedignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dorchi
Unwreath, un.riTH' vt, dadblethu, dad-Unwritten, un.rit'n a, anysgnfenedig Unwrung, un.rung' a, annirwasgedignbsp;Unyielding, un.y�'ding a, diysgog;
gwrol; anhyolyg [dadgyssyilt� Unyoke, un.y�k' vt, dadieuo, di-ieuo;nbsp;Up, up ad, i fyny: i, cyfodi To rootnbsp;up, dadwreiddio, �p and down, Jnbsp;tyny ac i waerednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Upas, �'pas 71, math o bren gwenwynllyd Upbraid, up.raid vl, oanaod, e�liwionbsp;Upheave, up.hiv' v, dadymsuadonbsp;372
-ocr page 397-�re; late, line, no, mote; she, zh=z as�re; thin, this; i=dzh. TJSTJ
Uphill, up'nil a, es^ynol, ar i tyny, an nawdd: ti, gorifyny, gallt. Uphillnbsp;work, gwaith caied, gwaith anhawddnbsp;Uphold, uD.hoi'/ (p( upheld, up.held';nbsp;pp upheld amp; upholden, up.hol'dn)nbsp;v(, dai i iyny, cvnnal, attegunbsp;Upholsterer, up.h�i'stur.�r n, dodrefn-wr, gweiywr
Upholstery, up.n�i'stur.i n,llieiniau tf Upland, up'land n, ucheldir, mynydd-dir, gorthir; blaenau: a. uchdirolnbsp;Uplay, up.ia' {pt k. pp uplaid, up.Iad')nbsp;vt^ p.'ntyni, cadw
Uplitt, up.lift vt^ dyrehafu, codi i fyny Upmost, up'raost a, uchat, uchelatnbsp;Upon, up.on pr, ar warthaf, aruchafnbsp;Upper, up ur a, uwch, uch, uchafnbsp;Uppermost, up'ur.most a, uchaf, penafnbsp;Upraise, up.raz' vt^ dyreUafu, codi inbsp;fyny, cwnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[magu
Uprear, up.riVy^, codi, cytodi, dyrehu; Upright, upVit a, syth, uniawn, union-syth; cytiawn, cywirnbsp;Uprightness, up r�t.nes n, uniondeb,nbsp;gonestrwydd, cywirdebnbsp;Uprise, up.r�z' (pt uprose, up.r�z'; ppnbsp;uprisen, up.riz'n) t?e, ymgodi, ym-Upnse, upViz w, ymgyfodiad [gyfodinbsp;Uproar, upro�r w, tertysg, cythrwfl,nbsp;cynhwrf, dadwrddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wreiddio
Uproot, up.rwt' vt, dadwreiddio, di-Uprouse, up.ruwz' vt, dedroi, dihnno;
cynhyrtu, cy�roi; ymgyfiroi Upset, up.set' (^pt amp; pp upset) vnbsp;dymchweiydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[canlyniad
Upshot, np'shot n, dybeu, diwedd, Upside, upVid n, ochr, uchaf. Upsidenbsp;down, wyneb i waered, d�i wynebnbsp;yn isaf. ar ei wyneb. To turn upsidenbsp;down, dadymenwei [crach foneddwrnbsp;Upstart, up'start n, conach, pendodiad,nbsp;Upstart, up.start' vi, swrthneidio i fynynbsp;Upturn, up.turn' vt, troi i fvny; cwysonbsp;Upward, up^wurd ct, esgynol; ad.�nbsp;Upwardsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[i
Upwards, upVurdz ad, ar i fyny, tuag Uranography, u r.an.og ra.fi n, ser-ddarluniaeth
Uranolite, �yan.�.l�t n, awyrfaen Uranology, ��r.an.o/�.ji n, seryddiaethnbsp;Urban, ur'ban a, dinasol, dinesignbsp;Urbane, hr.ban' a, mwyn, boneddigaidd,nbsp;Urbanity, �r.ban'i.ti n, moesgarwch,nbsp;mwynder, boneddigeiddrwyddnbsp;Urchin, ur'tshin n, draenog, draened,nbsp;baliog, draen y coed; crwtyn; ebrynnbsp;Ureter, ur i.tiir n, troethbibeii [bacn
Urethra, �.ri'thra n, troethbibeii Uretic, �.ret'ik n, meddygiaeth dwfr-barol: a, dwfrbarol, troethbarnbsp;Urge, urj v, cymhell, annog, dirwasgunbsp;Urgency, ur'jen.si n, angenrhaid, dimi,nbsp;dir-angennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annogol
Urgent, ur'jent a, cymhelliadol, taer, Urinal, ��r'i.nal n, trwnclestr, troeth-lestr; troethfa [^trwnc, troetholnbsp;Urinary, ii�r'imur.t a, perthynol i�rnbsp;Urinative, ��r'i.na,tiv a, troethbar [ ileiswnbsp;Urine,iiVin n, troeth,trwnc.biswaiI,dwfr,nbsp;Urinons, �Vi.nas a, trwythog, troethognbsp;Urn, urn n, gwrn, liestr i gadw Iluaw�rnbsp;meirwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[darlleniad dwfr
Uroscopy, ii.ros'klt;).pi n, trwncbrawf, Urry, ur'i n, math o glai dn, glo-glainbsp;Ursine, ur'sin a, arthaiddnbsp;UrsuUne, ur.sii'iia n, urdd o leianodnbsp;Urticaria, dr.ti.k�r'i.� n, danadl-darddiant
Urns, ��r us n, ych gwyllt, bual Us, us pn, ni, nyni; yn, ein. Us als�,nbsp;ninnau. To hear us, i�n clywed, ernbsp;mwyn ein clywed. From us, oddinbsp;wrthym. Towards us, tuag atomnbsp;Usage, ii'zaj n, arfer, detod; triniaethnbsp;Usance, u'zans n, arleriad; llognbsp;Use, �S n, arfer, arferiad, ymarfer, defod,nbsp;defnydd, gwasanaeth, cynnetindra.nbsp;The use of my arms, �rwyth fy mraichnbsp;Use, �Z V, arfer, arferu, deinydaio; trin,nbsp;ymdrin S,, ymddwyn at; ymarfer,nbsp;yrngynnehnonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ioi, defnyddied
Useful, �S 1^1 a, gwasanaethgar, budd-Usefulness, iisT\Vi.nes�, defnyddioldeb LTseless, iis'ies a, diddefnydd, difudd,nbsp;diober, annefnyddiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ioldeb
Uselessness, iis'ies.nes w, annernydd-Usher,ushur n, isddysgawdwr,isatnraw; berilysgydd, rhingyll: vt, arwaiu inbsp;mewn, dwyn ym ralaennbsp;Usquebaugh, us.kwi.bd'n.dwfrybywyd,nbsp;pwtwn, math o wirod (o�r Iwerddou)nbsp;UstioD, us'tshun, Ustulation, us.tshii-la^hun n, llosgiad, duadnbsp;Ustorious, us.to�r'i.us a, llosgolnbsp;Ustulate, us tshii.lat a, llosgcdig, dunbsp;Usual, �'zhu.al a, arferol, cy�redra, cyu-nefinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[amser
Usufruct, � zU.frukt n, meddiant drew Usurer, �'zh�.rdr n, oerwr, arlogwrnbsp;Usurious, �.z��r'i.U3 a, ocrus, arlogus,nbsp;ocrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ocraeth
Usuriousness, �.z�Vi.us.nes n, ocredd, Usuro, �.ziirp' vt, tralsfeddiannu, earn-oreagyn, traisoresgyn, gormesunbsp;373
-ocr page 398-VAL path, fnt, ere, met, marine, pin, orb, on, c�rve, cut, tvv=too, twk=took;
VEN pamp;th, tat, �r�, met, m^-rtne, pin, �rb, on, c�rv�, ent, t\^=too, t^k=rtook;
VegetaDle,vej'i.ta.�lw,hysieuyn, pianig-yn; bwydlys: a,llysieuog,tyiol,hyawt Vegetarian, vej.i.t�r'i.an �, bwydlysiwrnbsp;Vegetate, vej'i.tat vi, bydyfa, tyfunbsp;Vegetation, vej.i.tashun n, hydyfiant,nbsp;tyfiad Ilysiau, blaguriadnbsp;Vegetative, vej'i.ta.tiv, Vegetive, vej'i-tiv o, tyfedigol, Ilysdytoi, blagurolnbsp;Vegete, Ti.jit' a, bywiog, tirtnbsp;Vehemence, vi'hi.mens, Vehemency, vi'-hi.men.si n, angerdd, taerni, awehnbsp;Vehement, vi'hi.ment a, angerddol,nbsp;tanbaid, ffyrnigj taer, nertholnbsp;Vehicle, vi'hi.kl w, ciudai, cludiedydd,nbsp;clud, cerbydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bydol
Vehicular, vi.hik'�.l�r a, cludol, cer-Veil, val w, gorcttudd, gorchuddlen, cuddlen; v, gorchuddio, cuddionbsp;Vein, van n, gwythen, gwyth�en; tuedd;
llmell, rheng. Poetic vein, awen Veinea, vand. Vainy, va'ni a, gwythenognbsp;Veld, veld, Veidt, velt �, tir angwrteith-iedig, anialdir, maesdirnbsp;Veiiferous, vi.lif ur.us a, hwyliognbsp;�Velleity, vegt;li'i.ti n, liedflys, iledchwantnbsp;Veliication,veU.ka'shun w,cnoadj tjm-migiad, annogiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 liyfn-groen
Vellum, vel'um n, memrwn {b groen llo), Velocipede, vi.los'i.pid n, traedgerbydnbsp;Velocity, vi.los i.ti �, buander, buandra,nbsp;cyflyradra, cy�ymder, chwyrndranbsp;Velvet, veiVet n, melted, pali [wenbsp;Velveteen, vel.ve.tin' n, math o gotwm-Veivety, velVet.i a, tel melted, meddalnbsp;Venal, vi'nal a, cyflogaawy, prynadwy,nbsp;gwobrchwantua; gwythenolnbsp;Venality, vi.nal'i.ti n, cy�ogeiddrwyddnbsp;Venary, vi'nur.i a, heiwriaetholnbsp;Venatic, vi.nat'ik a, lielwraiddnbsp;Venation, vl.na'shun tj, helwriaethnbsp;Vend, vend vt, gwerthu; arwerthunbsp;Vendee, ven.di' re, prynwr, pryniedyddnbsp;Vender, ven'd�r, Vendor, ven.d�r' n,nbsp;gwerthwr, gwerthyddnbsp;Vendibility, ven.di.bii'i.ti re, hywertheddnbsp;Vendible, ven'di.bl a, gwerthadwy, hy-werthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwerthiant
Venaition, ven.dish'un re, gwerthiad, Vendue, ven'd� re, arwerthiaanbsp;Veneer, vi.niV re, clawrgoed, arddalen:
vt, goruchwynebu, arddaienu Veneticiai, ven.i.fish'al gwenwynol;
swynnudol nbsp;nbsp;nbsp;[gwenwynliya
Venenate, vUni'nat vt^ gwenwynot a, Venenation, ven.i.na'shuu re, gwenwyn-ladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwenwynUyd
Venene, vt.nin', Veuenose, vi.ni'��8 a.
V'enerab.e, ven'ur.^.bi o, hyoarch, parchus; parenadwy [barcheddnbsp;Venerableness, venur.a.bl.nes re, hy-Venerate, ven'ur.at vt^ pare�u, percl�,nbsp;anrhydeddu, aytr�onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[parch
Veneration, ven.u.ra'shun re, anrhydedd, Venerator, ven'ur.a.tiir re, anrhydeddwrnbsp;Venereal, vi.niVi.al, Venerean, vi.niV-i.an, Venereous, vi.ni�ri.us, Vener-ous, ven'ur.us a, cydgno�iol; chwant-achol, anllad. Venereal disease,nbsp;poethglwyf, lioggfrech, anlladwst,nbsp;clelyii trythyll, cletyd drwgnbsp;Venery, ven'ur.i re, cydgnawd; helwriaeth, helyddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ollyngiad
Venesection, vi.ni.sek'shun re, gwaed-Veney, ven'i re, gwth, hergwd; tarawiad Venge, venj vt.�Avengenbsp;Vengeance, ven'jans re, dial, dialedd,nbsp;cospeaigaeth. With a vengeance, ynnbsp;angerddol; yn y radd eithafnbsp;Vengeful,venj'tvvl a, dialeddgar,dialfawrnbsp;Vengement, venj'ment re, dial, dialeddnbsp;Venial, vi'ni.al a, maddeuadwy [ danasnbsp;Venison, ven'zn re, hyddgig, helgig. cignbsp;Venom, ven'um n, gwenwyn; malaisnbsp;Venomous, ven'um.us a, gwenwynig,nbsp;gwenwynUyd, gwenwynol [wyndranbsp;VenomouSTiess, ven'um.us.nes o, gwen-Venous, vi'nus a, gwythenolnbsp;Vent, vent re, ago��a, awyrdwll; agerfa;nbsp;gwynt, anadl; mynedfa, diangfa;nbsp;gwerthiant: v, tyllu, rhoi gwynt i;nbsp;gollwng allan. To give vent to, agor,nbsp;gollwng
Venter, ven'tur re, croth, bru; mam Ventiduct, ven'ti.dukt re, gwynt-iynedfanbsp;Ventilate, ven'tiJat vt, awyro, awyrtt,nbsp;awyroli, rhoi gwynt i; chwiiio, trinnbsp;Ventilation, ven.ti.la'shun re, awyriad,nbsp;awyroliaeth, awyrdywysiadnbsp;Ventilator, ven'ti.la.t�r re, gwyntddor,nbsp;gwyntylliedydd, awyrddrws, awyrdwUnbsp;Ventosity, ven.tos'i.ti re, gwyntogrwyddnbsp;Ventral, ven'tral a, perthynoi i�r bolnbsp;Ventricle, ven'tri.kl re, cyila, cropa ^nbsp;Ventricose, ven'tri.k�3, Ventricons, ven �nbsp;tri-kus a, chwyddog, boliognbsp;Ventriloquism, ven.trii'�.kwizih re, bol-lafariaeth, cudalafariaethnbsp;Ventriioquist, ven.tril'�.kwist re, cudd-iafarwr, bol-lafarwr, twyll-latarwrnbsp;Venture, ven'tshiir v, antnrio, beiddio�nbsp;re, antur, antunaettt, baiddnbsp;Venturesome, vea'tsli�r.sum, Venturous,nbsp;ven'tsnur.us a, anturiol, oeiddiolnbsp;Venus, vi'nus re, Gwener ^ serea Gwenernbsp;376
-ocr page 401-�re; late, line, na, m�te; she, zh-^sa iiziarc; thin, THis; ]=dzh. VEK
Veracious, vi,ra'snus c, {^eirwir, gwir Veracity, vi.ras'i.ti re, ^eirwiredd; gwir-Veranda, vi.ran'da re, pendist [ionedanbsp;Verb, viirb re, perwyddiad, parwyddiad,nbsp;bert, gair, prifairnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ [geinoi Verbal, v�r'bal a, perwyddiadol, b^erlol; Verbalism, vdr'b^.ism re, geiriant, pettinbsp;a lefarir, peth geiriolnbsp;Verbalize, vur'bal.�z vt, geirloU, ^evrionbsp;Verbally, vur'bal.i aa, mewn geiriaunbsp;Verbatim, v�r.ba'tim ad, gair am air,nbsp;yn yr un geiriau Verbena, vur.bi'n� re, y ferfain [baedda Verberate, v�r'bur.at vt, euro, taro,nbsp;Verberation, v�r.bu.ra'shun re, curiad,nbsp;baeddiad, maeddiad, tarawiadnbsp;Verbiage, viir'bi.aj re, geirgarweh, geir-iogrwyad, amleinaetbnbsp;Verbose, vur.b�s' a, geirgar, geiriol,nbsp;geiriolus, amleiriog [amleiriaethnbsp;Verbosity, vur.bos'i.ti re, geirgarwch,nbsp;Verdancy, vdr'dan.si re, gwyrddlesni,nbsp;gwyrddui, gwyrddedd, glesninbsp;Verdant, viir'dant a, gwyrddlas, gwyrddnbsp;Verderer, Verderor, v�r'dur.�r re, golyg-ydd coedwignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[^rhaith Verdict, vdr'd\k,t re, dedfryd, rheithtarn. Verdigris,v�r'di.gnsre,gwyrddrwdefydanbsp;Verditer, vdr'di.tur re, math o wyrddliwnbsp;Verdure, vur'jiir re, gwyrddui, gwyrdd-lesni ^ ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[las Verdurous,V�r'ju.rus o,gwyrdd,gwyrdd-Verecund, ver�i.kund, Verecundious, ver-i.kun'di.us a, gwylaidd, cywilyddgar Verecundity, ver.i.kun'di.ti re, gwrid-jad; gwyledd, yswildodnbsp;Verge, v�rj re, gwialen, berllysg; cyffin,nbsp;ymyl, goror� vi, tueddu, gogwyddo,nbsp;Verger, v�r jdr re, byrllysgydd [tywysnbsp;Verifiable, ver'i.fi.amp;.bl a, profadwynbsp;Verification, ver.i.fi.ka'shun re, gwir-iad, gwiriedigaeth, profiad, cadarnhadnbsp;Verify, rer'i.fi vt, gwino, gorchwirionbsp;Veriiy, ver'i.li ad, yn wir, yn ddiaunbsp;Verisimilar, ver.i.sim'U�r a, tebyg,nbsp;tebygolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Verisimilitude,ver.i.si.mil^i.tud re, teby g- Veritable, ver'i.ta.bl a, gwirioneadol Verity, verXti re, gwir, gwiredd, gwir-Verjuice, v�rij�s re, surlyn, aesel [ioueddnbsp;Vermeology, vur.itii.or�.ji pryldraethnbsp;Vermicelli, v�r.mi.tsheri n, mat� o gyli-aith ar ddull pryteu ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Vermicular, vur.mik'U.lnr,Vermicalous, Viir.mik'�.lus a, pryfol, pryfedol;nbsp;torclieiignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weit�io Vermiculate, vur,mik�.lat vt, britli- |
Vermiiuge, viir mi.ftij re, tari bryt Vermillion, v�r.mii'yim re, cochliw gloewnbsp;Vermin, v�r'min re, pryt, pryfyn, pryled,nbsp;cynron; trychtiiod; muod bychainnbsp;dinystriol. To hunt for vermin, pry-fetanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pry fed Verminate, vurimi.nat vi, pryfedu, magu Vermmation, vur.mi.na'shun re, pryled-iad, magiad pryfednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ot V erminous, vur'mi.nus a, pry fedog. pryf Verimparous, vur.mip'a.ri^ a, prytedog,nbsp;cynronllydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fwytaol Vermivorous, vur.miv'o.rus a, pryf-Vernacular, vur.nak'ii.lur a, cynhenid, cynnwynol, brodorol, eiddo�r wiad einbsp;hun. Vernacular tongue, iaithywlad,nbsp;tafodiaith y wlad Vernal, vur'nal a, gwanwynol. Vernal equinox, aiban eilir, Mawrth 21.nbsp;Vernal signs, arwyddion y gwauwynnbsp;�yr hwrdd, y tarw, a�r gefeiiiiaid.nbsp;Vernal season, tyramor gwanwyu [lasnbsp;Veruant, vur'nant a, blodeuog, gwyrdd-Vernility, vur.nil'i.ti a, gwaeiedd, gwas-eidd-dra, ufuddgarwctinbsp;Veronica, vu.ron'i.ka re, bernagl, gwer-Verrucose, ver �.k�s a, dafadenognbsp;Versal, vur sal a. cyUredinol, hollolnbsp;Versant, vur'sant o, eyfarwydd, cyn-nefin [iog, cyfnewiaiol, amryddawnnbsp;Versatile, vur'sa.tll a, hydro; amryw-Versatility, vur.sS,.tiri.ti re, hydroedd,nbsp;amryddoniaeth, amryleiliantnbsp;Verse, viirs w, gwers, adnod; braich onbsp;bennill; prydyrtdiaeth, mydr. Blanknbsp;verse, mesur diodl, can benrydd. Innbsp;verse, ar gan Versed, vurst a, eyfarwydd, hyddysg Versicle, vdr'si.kl re, gwersig, gwersannbsp;Versification, vdr.si.fi.ka shun re, mydr-aeth, mydryddiaeth, eywyddiaetnnbsp;Versifier, vur'si.fi.ur re, mydrwr; pryd-yddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[prydu Versify, v�r'si.f� v, mydru, cywyddu, Version, vur�shun re, cytieitna�; troaa ;nbsp;Versus, vur'sus pr, yn erbyn [mynegiadnbsp;Vert, vfirt re, gwyrdugoed: a, gwyrddnbsp;Vertebra, vur'ti.bra(p vertebra) re, glainnbsp;y cetn, un o esgyrn y cefnnbsp;Vertebrae, viir'ti.bri rep, esgyrn y cefn,nbsp;asgwrn y cetn, turnonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[y efctu Vertebral, vur'ti.Dral a, perthynol i lain Vertebrata, vur'ti.bra.ta up, tuinonogionnbsp;Vertebrate, vur'ti.Drat a, gleingefnolnbsp;Vertex, vur'teks [p vertices, vur ti.siz)nbsp;re, top, pen uchaf, copa, ueu, crio, ynbsp;pwynt uwch Den |
377
-ocr page 402-VIC p4th, fat, �re, met, ma-rine, pin orb, on, c�rve, cut, t\v=too, t^i'k^stook;
Vertio*e, vur'ti.Di a, hydro, troaawy Vertical, vur ti.Ral a, nenoi, uchbenol,nbsp;syth. Vertical angle, nenongl [ droaanbsp;Verticity, vur.tis'i.ti n, hydr�e�d, cyich-Vertiginous, viir.tij'i.nus a, hydroawi,nbsp;cylcliuroawi, pendroedignbsp;Vertigo, vCir ti.gii n, y bendro, y gyspnbsp;Vervain,vur�van llysiau�r hudol, oriw�rnbsp;march, y terlain, cas gan gythrauinbsp;Vervei, vur vei n, coesrwy gwaichnbsp;V ery, ver'i a, gwir, yr un: ad^ yn gwbl,nbsp;dros ben, tra, tra-, gor-. Verynbsp;well, o�r goreu; yn dda iawn. Thenbsp;very nest, y goreu oil, y goreu i gyd.nbsp;My very best, fy ngoreu gias. Thisnbsp;very night, heno nesafnbsp;Vesica, ves'i.ka n pleuren, pothelinbsp;Vesicant, ves'i.kant a, poethelloinbsp;Ves.cate, ves'i.kat poettiedu, poth-ellu, chwydalu, chwysigenunbsp;Vesicatory, vi.sik'a.tur.i a, poethellyn,nbsp;potheliyn, chwydaiennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[en Vesicie, ves'i.ki n, chwysigen, cnwysigl-Vesicuiar, vi.sik'iijur a, chwysiglog, poetneilog, pothellog [ucher, yr hwyrnbsp;Vesper, ves'piir n, y seren nos, Gweno;nbsp;Vespers, ves'purz np, ucherwyl, pryd-nawnol weadinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nawnol Vespertine, ves'piir.tin a, uclierol, pryd-Vespiary, ves'pi.ur.i n, nith cacwn Vessel, ves'el n, ilestr; dodretnyn; ilong:nbsp;vt, dooi mewn Uestr, llestru. Air-vessel, awyrgell, awyren, awyrell.nbsp;Seed-vessei, cib, hadgib. A littlenbsp;vessel, ilestryn, Ilestr bach. A sailing vessel, Ilestr nwyl, hwyl-longnbsp;Vest, vest n, gwisg, diliedyn j bronwisg: vtf gwisgo; urddo, breinio Vestal, ves'tai n, iieian, gwyryf sanct-aidd; a, ileianol, gwyryiol, pur, diwairnbsp;Vestiary, ves'tshur.i n, gwisgienbsp;Vestibule, ves'ti.biil n, portn, cynteddnbsp;Vestige, ves'tij n, oi, oi troed, brisg. Vestiges, oiion, gweddillion Vestiture, ves'ti.tshiir n, gweithdynbsp;diliad; gwneuthuriad diliadnbsp;Vestment, vest'ment �, gwisg, amwisg,nbsp;diliedyn, twyg j gwisgoeddnbsp;Vestry, ves'tri n, gwisgfa, gwisgle offeir-iad mewn eglwys; cytarlod plwytoi.nbsp;Vestry-clerk, ysgrifenydd plwytnbsp;Vestuary, ves'tshii.urd n, diliadgellnbsp;Vesture,ves tshur n, gwisg, arwisg,dillaanbsp;Vetch, vetsh n, llac^ysen, gwygbysen.nbsp;Wood-vetch, flugbysen y wig. Tuttednbsp;vetch, gwygbys. Milk-vetch, llaeth-;nbsp;wyg. Bitter vetch, pyseu y garauod |
Vetcny, vetsni a, llawu li'aobys Veteran, vet'ur.an n, hen liiwr, caled-liiwr, un hirbrotedig: a, hen, oed-ranus, prol'edig, henbrawtnbsp;Veterinarian,vet.ur.i.ne�r'i.an n, meddygnbsp;anileiliaid, miiteddygnbsp;Veterinary, vet ur.i.nur.i a, milfeddygolnbsp;Veto, vi'to gwanarddiad, gwahardunbsp;Vex, veKs r, blino, poeni, trallodi, gotidio,nbsp;euro, dygnflino; yrnboeni, ymofiuionbsp;Vexation, vek.sa shun n, goiid, piinaernbsp;Vexatious, vek.sa shus a, gofidus, poen-us, traiiodus, heibulusnbsp;Vexil, vek'sil n, Human f llumanognbsp;Vexillary, vek'sil.ur.i n, llunianwr: a,nbsp;Viable, v'i'a.bl a, bywadwy (^bontnbsp;Viaduct, v�'a.dukt n, pontfibrdd, flordd-Vial, V� ai n, costrelan, costrelig; ffiol: vty costrelu, dodi mewn costrei Viand, v�'ana n, bwya ymoorth, eyweir-Viatic, v�.at'ik a, teithiolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| fwyd Viaticum, vi'.at'i.kum re, ovryd i�r daith, teithtwyd, bwyilwrw, gosvmaithnbsp;Vibrate, v�'brat v, crynu, siglo yn ol acnbsp;ym mlaen, dolysteinio, yinchwareu,nbsp;ymsiglo, ysgwydnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyawad Vibration, v�.bra'shun n, ymsiglad, ys-Vibrative, vi'bra.tiv. Vibratory, v�'bra-tnr.i a, ymysgydwol, crydiol bengior Vicar, vik'ur re, ebrwyad, periglor, uch-Vicarage, vik'ur.aj re, perigloriaetlunbsp;Vicarage-house, periglordynbsp;Vicarial, vi.k�'r'i.al a, perigiorolnbsp;Vicarious, vi,k�r'i.us a, dirprwyolnbsp;Vice, V�S re, drygioni, drygedd, bai, gwyd {nbsp;cogwrn tro, gafaelawr, gafaeiai* vt,nbsp;tynu: px^ rhag-, is-. Vice-admiral,nbsp;rhagiyngeswr. Vice-chancellor, rhag-gangheliydd. Vice-president,islywyddnbsp;Vicegerent, vis.ji�r'ent re, rhaglaw, huail,nbsp;rnaglotydd, rhagiywnbsp;Vicenary, vi'si.nur.i a, ugeiniolnbsp;Viceroy, viVroi re, rhagdeyrn [freninnbsp;Viceioyalty, v�s.r�i'ai.ti re, urddas rnag-Viceroyship, viVroi.ship re, swydd rhag*nbsp;frenin, rhagdeyrnaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rwydd Vicety, visi.ti re, manylwaith, manyi-Vicinage, vis'i.naj re, cymmydogaeth Vicinal, vi.s�'nal, Vicine, vi.s�n' a,nbsp;cytagos, cymmydogaethoi [agosrwyddnbsp;Vicinity, vi.sin'i.ti re, cymmydogaeth;nbsp;Vicious, vish'us a, drygionus, gwyai^t gwyaiol, anfad nbsp;nbsp;nbsp;[drygnawseda Viciousness, visn'us.nes re, drygionif Vicissitude, vi.sis'i.tiid re, newidiad ol-ynol, cylciigyinewidiad, cy^endroad,nbsp;cyichdreigliad; cyfuewmioiaeb |
378
-ocr page 403-Brc; lat�, line, no, mute; she, zh=z azure; thm. this; j-=(lzh. VIO
Vicissituainary, vi.sis.uiii'ai.nur.i, Vi-cissitudinous, vi.sis.i.tii'di.nus a, newidiol, cylchnewidiol [ysglyfaethnbsp;Victim, vik'tim n, aberth;ysglylabertli;nbsp;Victimize, vik'tim.�z vt, anrheithio, ys-oeiuo, ys^lytaethu, aberthu [threchwrnbsp;Victor, vik tur �, gorchfygwr, gor-Victoria,vik.t��r'i.a�, duwies buddugoi-iaeth, Buadug Victorious, vik.t��r'i.us a, buddugol, gorc�tygoi, budaugoliaethus. To benbsp;victorious, buddugoiiaethu, buddugonbsp;Victory, vik'tur.i n, buddugoliaeth, gor-ucUatiaeth. The goddess ot victorynbsp;Buddugnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorchfyges Victress, vik'tres �, buddugoliaethes, Victual, vit'l vt^ porthi, bwydo, diwailu.nbsp;Victuailing-house, bwytty, bwydfa,nbsp;gosynaeitudy V ictuaUer,vit'lum,bwy diedydd; gwerth-ydd bwyd nbsp;nbsp;nbsp;[bwytal, porth Victuals, vit'lz np, lluniaeth, bwyd, Videlicet, vi.deH.set (=viz.) ad, set,nbsp;hyny yw, sef yw hyuynbsp;Vidual, vid'�.ai a, gweddw, nnigolnbsp;Viduity, yi.d�'i.ti n, gweddwdod [blaennbsp;Vie, V� vi, cystadlu; eiltyddu, ceisio�rnbsp;View, V� n, goiygta, goiwg, golygiad,nbsp;goiygxant, trem; bwriad, barn: vt,nbsp;edrycD, golygu, treraio. A transcientnbsp;view, cipolwg, cip�rem. Distant view,nbsp;pelldrem. W dat is your view ? bethnbsp;yw eich barn chwi ? Vigesimation, vi.jes.i.ma'shun n, lladd-lad UD yin mUoo ugain Vigil, vij'il n, noswyl, gwylnos,ucberwyl. To keep vigils, noswyiio, cadw noswyl Vigilance, vij'i.lans n, gwyliadwriaeth,nbsp;gofal, dyfalwchnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gotalus Vigilant, vij'i.lant a, gwyliadwrus, efiro, Vignette, vin.yet' n, addurndalaitu liyfrnbsp;Vigorous, vig ur.us a, grymus, bywiog,nbsp;egu�oi, eidioi, pybyrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[der Vigorousness, vig'ur.us.nes n, grymus-Vigour, vig'ur n, nwyfiant grym, nertti, egni, yni, pybyrwch, aria! Vile, v�l a, gwael, gorwael, bawaidd, diffaith, drwg, brwntnbsp;Vileness, viTnes, Vility, vVli.ti�, gwael-edd, salwedd; drygioninbsp;Viiilier, vil'i.fi.�r n, bychanwr, dirmyg-wr, ditr�wr, athrodwr, enliibiwrnbsp;Vilify, vil i.f� vtj ammliarchu, athrodi,nbsp;ditr�o, enliibio, ditenwinbsp;Villa, Vil'a n, gwlatty, maesdy [dreinbsp;Viiiage, vii'iij re, pentret, maesdrei, cor-Viilager, vU'a.jur re, pentrelwr |
Viliagery, vlia.jur.i re, peutreh Viliam, vil'an re, taiog, caeth-ddeiliad;nbsp;bilain; adyn, dyhiryn, ysgelerddyn,nbsp;milain, drygddyn Villanage, vii'an.aj re, taiogaeth, caeth� ddaliad; ysgelerder, dyiiirwchnbsp;Villanize, vil a.n�z vt, difrionbsp;Villanous, vii'amus a, ysgeler, adgas,nbsp;drygus, anfadus, dyhirnbsp;Villany, vil'ami re, dyhirwch, ysgelerdernbsp;Villatic, vi.lat'ik a, pentrefig, pentretolnbsp;Villose, vi.l�s', Villous, vii'us a, blewog,nbsp;ceaenog, garwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( gwiail Viminai, v�'mi.nal a, gwialenol, yn dwyn Vimineous, v�.min yus a, gwialenolnbsp;Vinaceous, v�.na'shus a, gwinol, gwin-Vincible, vin'si.bl a, gorchfygadwy [gochnbsp;Vincture, vingktsbur re, rhwyinynjnbsp;rhwymiad [_dditfyn; cyfiawnhaunbsp;Vindicate, vin'di.kat vt, naeriannu, am-Vindication, vm.di.ka'shun re, difiyniad,nbsp;amddiffyniad, baeriant, cy�awnhadnbsp;Vindicative, vin'di.ka.tiv o, cyfiawn-haol, amddiflynol Vindicator, vin'di.ka.tur re, amddi�ynwr Vindicatory, vm.di.ka'tur.i a, diaieddol,nbsp;cospedigol, cospol; cyfiawnhaol Tgarnbsp;Vindictive, vin.dik'tiv a, dialedviol, uial-Vine, via re, gwinwyddeu. Vine-dresser,nbsp;gwinllanydd, g winllan wr, gwin wy ddwrnbsp;Vinegar, vm'i.gur re, gwmegr, aesel,nbsp;surlyn, surwin Vineyard, vin'yard re, gwinllan Vinolency, v'i'n().len.si re, meadwdodnbsp;Vinolent, v� n�.lent a, gwingarnbsp;Vinous, v�'nus a, gwinaidd, gwinllydnbsp;Vintage, vin�taj h, casgliad gwmrawn,nbsp;cynauat gwin; cnwd y winilannbsp;Vintager, vm'ta.jur re, casgiwr gwinrawnnbsp;Vintner, vint'nur re, gwerthwr gwin,nbsp;gwinwr, gwinydd, gwinwerthyddnbsp;Vintry, vm tri re, gwinta, gwinaynbsp;Viol, v�'ul re, crwtn, crythynnbsp;Violable. v�'�.ia.bi a, llygradwy, treis-iadwy, halogadwynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[troseddti Violate, v� �.lat vt^ halogi, treisio; tori, Violation, v�.�.la'snun re, toriad; treis-iad, troseddiad [torwr, troseddwrnbsp;Violator, v'r�.la.t�r re, nalogwr, treisiwr;nbsp;Violence, vi'o.lens re, gonnes, trais, cam,nbsp;traha, gorthrech; grym, angerdaoidebnbsp;Violent, vi'o.lent a, tanbaid, hyrnig,nbsp;tanllyd, angerddol. A violent oppressor, airareisiwr Violet, vVo.iet re, crynllys, miilynen, ineddygyn, llysiau'r Drindod, esgid-iaur gwcw: a, uulas |
379
-ocr page 404-VIZ path, fat, ere, met, ma-rine, pin, orh, on, curve, cnt, tw:=too, t\Vk=took;
Violin, v�.�.lin' ra, crwth, crythyn Violinist, v�.�.lin'ist ra, crythor, ffilornbsp;Violoncello, vi.�.l�n.tshel'� ra, hirgrwthnbsp;Viper, v�'p�r ra, gwiber, neidr, sarflnbsp;Viperine, vi'pur.m, Viperous, v�'pur.usnbsp;a, gwiberog, gwiberaiddnbsp;Virago, vi.ra^o ra, gwrwraig, mabwraig,nbsp;gwrforwyn, gwrolwraig, rhyfelwraig,nbsp;garwen, cecren, tafodesnbsp;Virent. v�'rent, Virescent, vi.res'ent a,nbsp;gwyrddaidd, gwyrddlas, irlasnbsp;Virgin, vur'jin n, gwyryf, morwyn, eigr:nbsp;a, dihaiog, morwynol, gwyryfol. Virgin bees, cynhaid [cerdd oV enwnbsp;Virginal, vur'ji.nal a, purj ra, ofiferynnbsp;Virginity, v�r.jin'i.ti ra, morwyndod,nbsp;gwyryfdod; diweirdebnbsp;Virgo, vur'gi) ra, un o arwyddion ynbsp;Virile, vir'il a, gvvraidd, gwrol [sidyddnbsp;Virility, vi.ril'i.ti ra, g^reiddrwydd,nbsp;gwreindodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[redol, galluedigol Virtual v�r'tsh�.al a, efieithiol; gweith-Virtually, vur tsh�.al.i ac?, mewn effaith Virtue, vur tshii ra, rhinwedd, effaith,nbsp;gallu, nerth; diweirdeb. To make anbsp;virtue ot necessity, troi rhaid ynnbsp;rheswm. By virtue of his office, ynnbsp;rhin ei swydd Virtueless, vur'tshu.les ra, dirinwedd Virtuoso, v�r.t�.�z� (p virtuosi, vur-t�.�'zi) ra, hoftwr cywreinoethau anbsp;hynafiaethau, hynafieithyddnbsp;Virtuous, vur'tshu.us a, rhinweddol,nbsp;efieithiol; daionusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[weddoldeb Virtuousness, v�r'tshU.us.nes ra, rhin-Virulence, virffi.lens, Virulency, vir'�-len.si ra, gweawyn; adwythigrwydd, ffyiiigrwydd [figenus, adwythignbsp;Virulent, vir'ii.Ient a, gwenwynig; cen-Virus, vi'rus ra, gor, crawn briw; gwen-wynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gwedd, golwg Visage, viz'aj ra, gwyneb, gwynebpryd, Viscera, vis'ur.a np, perfedd, coluddionnbsp;Visceral, vis'ur.al a, perfeddolnbsp;Viscerate, vis ur.at vt, diberfeddanbsp;Viscid, vis'id a, gwydn, gludiognbsp;Viscidity, vi.siai.ti, Viscdsity, vis.kos'-i.ti ra, gwydnedd, gludiogrwyddnbsp;Viscount, v�'k�wnt ra, coriarll, isiarllnbsp;Viscountess, vi'ku\Vn.tes ra, coriariles,nbsp;isiarlJesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aeth Viscountship, v�'kuwnt.ship ra, isiarll-Viscous, vis^kus a, gludiog, gwydn Visibility, viz.i.bil'i.ti, Visibleness, viz'-i.bl.nes ra, hyweledd, amlygedd, am-lygrwydd [ainlwg, canfodadwynbsp;Visible, viz'i.W a, hywel, gweladwy, |
ViSion, vizh'un ra, gweledigaeth; golwg, gwelednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[wydiolrwydd Visionariness,vizh'un.ur.i.nes ra, breudd-Visionary, vizh'un.ur.i a, dychymmygol, breuddwydiol, gwagddychymmygol:nbsp;ra, coegweledydd, breuddwydiwrnbsp;Visit, viz'it v, ymweled d, gofwyo,nbsp;gwesta: ra, ymweliad, gofwyad, gwestnbsp;Visitant, viz'i.tant n, gwestwr, ymwei wr,nbsp;gwestai Visitation, viz.i.ta'shnu ra, ymweliad, Visitor, viz'i.tur ra, yinwelwr, gwestai,nbsp;Visive, v�'siv a, gwelediadol [gofwywrnbsp;Visor, vlz'iir ra, ffug, miswrn, gwyneb-twgwdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([coed Vista, vis'tl ra, golygfa neu rodfa rhwng Visual, vizh'ii.al a, golygol, tremiolnbsp;Vitability, v�.td.bil'i.ti ra, bywydoiiaetlinbsp;Vital, vi'tal a, bywiol, bywydoinbsp;Vitality, v�.tal'i.ti ra, bywydoliaethnbsp;Vitals, v�'talz w/?, bywydolion ([haloginbsp;Vitiate, vish'i.at vt Hygru, gwaethu,nbsp;Vitiation, vish.i.a'shun n, llygriad,nbsp;gwaethygiad. haiogiadnbsp;Vitiosity, vish.i.os'i.ti n, dwfn-lygriad,nbsp;halogrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[aidd Vitreous, vit'ri.us a, gwydrol, gwydr-Vitrification, vit.ri.fi.ka'shun ra, gwydr-oliad, gwydrogiad nbsp;nbsp;nbsp;([ymwyaroli Vitrify, vit'ri.fi v, gwydroli, gwydrogi, Vitriol, vit ri.ui ra, defnydd adnabyddusnbsp;o�r enwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([perthynol i gig llo Vituiine, vitffi.lin a, perthynoi i lo, Vituperate, vi.t�'pur.at vt^ beio, cablu,nbsp;ceryddu, gwarthruddonbsp;Vituperation, vi.t�.pu.ra'shun ra, cer-yddiad, cabliadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([ceryddol Vituperative, vi.tii'pur.a.tiv a, beiol. Vivacious, vi.va'shus a, bywiog, heinif,nbsp;hawntus, hoew, hoenus [gorhoennbsp;Vivacity, v�.vas'i.ti ra, bywiogrwydd,nbsp;Vives, V�VZ ra, math o afiechyd ar feirchnbsp;Vivid, viv'id a, bywiog, heinif, eidiol, hoenus nbsp;nbsp;nbsp;[eidiogrwydd Vividness, viv'id.nes n, bywiogrwydd, Vivilic, v�.vifik a, bywhaus, bywiocausnbsp;Vivificate, v�.vif'i.kat vt, bywiogi, byW-locau, bywhau; adnewyddu _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Vivification, viv.l.fi.ka'shun ra, bywiocad Vivify jViv'i.f� vt, bywio, by wiogi.bywfiaanbsp;Vivisection, viv.i.sek'shun ra, archolUaifnbsp;neu ddifyniad creaduriaid byw^nbsp;Viviparous, vi.vip'ur.us a, bywhiliognbsp;Vixen, vik' sa ra, arthwraig, cecren,nbsp;llwynogesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fhyny y'f Viz., VIZ (talfyriad o Videlicet) ad, se , Vizard, viz'urd n, mwgwd miswranbsp;380 |
�re; late, line, no, miite; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. YOU
WAL p^th, fat, �re, met, ma-r�n^�, pm, �rb, on, curve ent, t^=too, t^k=took;
382
-ocr page 407-�re; late, line, no, m�te; she, zh=az�re; thin, this: j=flzh. WAR Wall, woi fly mur, gwal, caer, magW)r; pared, parwya; vty gwalio, murio,nbsp;caeru,amgaeru,magwyro. Wali-eyed,nbsp;llygadtrith. Wall-flower, blodau'rnbsp;fagwyr, murflodeuyn. Wild wallflower, llysiau�r llaw. Wall-fruit,nbsp;murffrwyth, flrwyth ar fur. Party-wall, gwahanfur. A surrounding wail,nbsp;amgaer, caered. An outer wall, rhag-fttr. Wall-creeper, mur-grepianyddnbsp;Wallet, wol'ct n, ysgrepan, cwd deubennbsp;Wallop, wol'up viy crychiasu, berwi j euro,nbsp;llacnio, baeddu Wallow, wol'� V, ymdreiglo, ymdryboli, ymdrybaeddu: �, ymdreiglnbsp;Walnut, wol^nut n, cneuen Ffrengig. Walnut-tree, collen Ffrengig Walrus, wdrrus, Waltron, wOrtrun n.nbsp;Waltz, woltz n, math o daplas [morfarclinbsp;Wamble, wom'bl vi, chwydunbsp;gt;v^an, won a, gweiw, gwelwlas, glaswyn,nbsp;gwynweiw, llwy� Wand, wona �, gwialen, meinffon. Magician s wand, hudlath. Mete-wand, mesur, Hath [amrodio; cyfeiliominbsp;Wander, won'd�r v, erwydro, gwibio,nbsp;Wanderer,won'dur.ur 7J, erwydryn, gwib-iad, erwydrai, gwibiwrnbsp;Wanderoo, won'dur.vv n, math o epanbsp;Wane, wan n, traul, trai; adeg, gwendid,nbsp;cil: vi, treio, cilio, lleihau, ymgilionbsp;Wangftee, wang'hi n, math o gorsennbsp;Wanness, won'es n, gwelwedd, gwyn-lesni, gwanliw, giaswyninbsp;Want, wont �, angen, eisieu, eisiw, eis-iwed, eisiwyd, gwail; tlodi: v, bodnbsp;mewn eisieu; bod heb feddu. Wantnbsp;of, di-, an-. Want ot breath, di�ygnbsp;anadl. Want of care, diofaledd, an-ofaledd. I want to see him, yr wyfnbsp;am ei welednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ eisieu o, yn fyr Wanting, won'ting a, ditiygiol, mewn Wanton, won'tnn a, anilad, nwyfus,nbsp;trythyll, cnawdwyllt, llosgwannns: n,nbsp;anllad-ddyn, anlladferch: vi, nwyt-chwareu, anliadu, masweddnnbsp;Wantonness, wan'tun.es n, anlladrwydd,nbsp;anliadedd, nwyfiant, masweddnbsp;Wantwit, wont wit �, ynfydynnbsp;Wanty, won'ti n, tengl, ucngengl [aiddnbsp;Wapacut, wii'pa.kut n, dyliuan Amenc-\V apentaae, wa'pn.tak �, cwmmwd, can-^Vapiti, wa'pi.ti n, math o garw Ltrefnbsp;War, w6r n, r�ytei; raiiwriaeth; aer,nbsp;cad: V, rnyfela, milwrio. Man-oi-war, cadlong. Man oi war, rhyfelwr.:nbsp;Weapons ot war, cunnelit, artau rhyfel |
Warole, wcr'bi v, crycUieisio, pyncio, canu, catbiu Warbler, w�r'bl�r n, cethlydd Warbling, wor'bling a, crychleisiad. The warbling ot birds, cathliad adar Ward, word n, cadwraeth, ceidwadaeth,nbsp;gwarchodaeth; un dan geidwadaethnbsp;neunawdd; daifa, carchar; part�ran,nbsp;ardai; gward; rhwyli do neu aliweddtnbsp;V, gwarchadw,gwarchod,gwylied,am�nbsp;ddi�yn. To ward off, troi heibionbsp;Wardage, w�r diij n, tal yr wyltanbsp;Warden, wor'dn n, gwarcheidwadnbsp;Wardenship, w�r'dn.ship n, gwarcheid-wadaeth W arder, w�r'd�r n, gwarcbod wr, gwyliwr Wardmote, w�rd'm�t n, cymharthlysnbsp;Wardrobe, wOrd'r�b n, gwisgfa, dilladfa,nbsp;diliadgellnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ceidwadaeth Wardship, word'ship �, gwarchodaeth, Ware, we'r a, gochelgar:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiddo gwerthadwy. Wares,nwyddan. Earthen-ware, ilestri pridd. Hard ware, nwyddau haiarn. Small wares,nwydd-an mannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ystorfa, nwyddfa Warehouse, w�r'hffws n, ystordy, Warfare, w�r'f�r n, milwri, milwriaeth,nbsp;rhyfel, cadfelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pryder, pwyli Wanness, we�r'i.nes n, gochelgarwch; Warlike, w�rT�k a, rhyfelgar, miiwraiddnbsp;Warlock, wor'luk n, swynwr, dewinnbsp;Warm, worm a, twym, twymn, gwresog,nbsp;brwd, cynhes: v, twymo, cynhesu,nbsp;cianaru; gwresogi. Warming-pan,nbsp;padell dwymo, twymynai. To warmnbsp;one�s seif, ymdwymo, ymdwymnonbsp;Warmness, w�rm'nes, Warmth, w�rmthnbsp;n, gwres, gwresogrwy dd, cy nhesrwy dd,nbsp;twymdra, twymedd, twymdernbsp;Warn, worn vt, rhybuddio, rhagrybuddionbsp;Warning, w�r'ning n, rhybudd, rhy-buddiad; gwys Warp, worp n, ystof, dylif: v, ystofi, dylifo; gwyro, ileddfu; camdroinbsp;Warrant, wor'ant n, gwarant, arwiriantnbsp;gw^s, attafaelwys; awdnrdod j vt,nbsp;gwarantu, arwirio; diiysu, arwaesu,nbsp;ardystio; awdurdodi. Death warrant,nbsp;ysgnfangeu [adwy, cyfiawnadwynbsp;Warrantable, w�r'an.t3,.bl a, gwarant-Warrantee, wor.an.ti' n, achretawrnbsp;Warrantor, wor.an.t�r' n, gwarantyddnbsp;Warranty, wor'an.ti n, gwarantrwydd,nbsp;arwaesat; awdurdod [gyfarnogienbsp;Warren, wor'en it, ewning-gaer; ys-Warrener, woren.ur �, cwnmgwr, ceid-wad ewumg-gaer |
383
-ocr page 408-WAV p^th, fat, ere, met, rna-nne, pin, �rb, on, curve, cut, tw=too, t^k=took;
Warr.or, wor'i.�r �, myieiwr, brytnwr, milwr, aerwr, cadwr, Ji�ydawrnbsp;Wart, w�rt n, dataden, yliyrnbsp;Warty, w�r ti a, datadenog f pvryliognbsp;Wary, w�r'i a, gochelgar, gwagelog,nbsp;Was, woz vi, oeddwn; oeaa j bum, buais;nbsp;bu! pt.�Be Wash, wosh v, golchi, glanhau: n, golch, golchfa; mignen, corsle; golch-ion. Wash-bali, golchbeien, pelennbsp;oichi. Wasn-beetie,goIchbren, golch-flbn. Wash-bowl.ymolchgawg. Wash-brew, uwd sucan, mwdran, ilymru.nbsp;Wash-house, goichdy, tv goJcbi.nbsp;Wash-pot,crochan golchi. Wash-tub,nbsp;twoa golchi Washerwoman, wosh'ftr.w^m.an (p washerwomen, wosh'ur.wim.en) inbsp;golcnwraig, golcnuries goxnyddesnbsp;Wasnmg, wosh'mg n, golchiad; ym-olchiad. Washing-place, goichfajnbsp;ymolchfa. Washings, golchion [lydnbsp;Washy, wosh'i a, dytrllyd, liaith, goich-Wasp, wosp n, cacynen. Wasps, cacwn. cacwn geifr nbsp;nbsp;nbsp;[cecrus, afrywiog Waspish, wos'pish a, cacynaidd, colynog, W^aspishness, wos'pisli.nes n, anniddig-rwydd, afrywiogrwyddnbsp;Wassail, wos'ei n, math o wirodnbsp;Wast, wost pt. ail berson unigol.�Be.nbsp;Thou wast, oeddit Waste, wast v, gwastraffu, oferdreulio, atradu, difa; difrodi, anrheithio,nbsp;ysbeiiio; methu, ditanu, nychu: a,nbsp;oler, ditudd, diles^ anghytannedd,nbsp;dittaith, anial, gwyllt, gorest, n,nbsp;gwastraff, colled; difrod, gorest,nbsp;angayfanneddle, dit�eithdir; nychdod,nbsp;darfodedigaeth. Waste-book, dydd-lytr. Waste-land, tir diffrwytb. Tonbsp;lay waste, anrheithio, diffeithionbsp;Wasteful, wast'tWla, gwastraffa3,afrad-us, afradlawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_afra(lione�d Wastefulness, wast'f'J�rl.nes �, gwastraff, \v�astel, wos tel n, math o fara [afradynnbsp;Wastethrift, wast'thrift �, gwastra�wr,nbsp;Watch, wotsh w, gwylio, gwyiied; gwar-chod; dy�gwyl: n, gwyliadwriaeth jnbsp;oriawr, orlais. Watch-house, gwylranbsp;gwyidy,gwyifan. Watch-tower, gwyi-dwr, gwylta. Watch-word, arwyddair,nbsp;cylrinair, gwylair. Watch and ward,nbsp;gwyliadnosadydd. Night-watch, nosnbsp;wyiiadwriaeth Watchet, wot's�et a, goleulas, glaswyn VVatc�tul, wotsU'tvVl a, gwyliadwrus,nbsp;an�uuog, e�ro, gotalus |
Watcniuiness, wotsn'lWi.iies n, gotai, gwyliadwrusrwydd, dyfalwchnbsp;Watching, wot'shmg n, gwyliadwriaeth,nbsp;gwyiiad [oriadury�d, oriadunvrnbsp;Watchmaker, wotsh'ma.k�r n, orlorydd,nbsp;Watcnman, wotsh'inan gwyliedydd,nbsp;gwyiydd, gwyhwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cyfrinair Watcnword, wotsh'w�rd n, arwyddair, vV ater, w�'t�r u, d wtr, dwr; aw, gwy: vt,nbsp;dyfrhau, dytru. Water-bearer, dyfr-gludydd. Water-beaten, ton-gurog.nbsp;Water-circled, Water-girded, ynysol.nbsp;Water-closet, ysgothgell. Watercolours, dyfrliwiau. Water-flag, hesg.nbsp;Water-hoods, llifeiriant dyfroedd.nbsp;Water-fox, Ilynbysg. Water-fowl,nbsp;Water-bird,aderyn y dwr, dwtraderyn.nbsp;Water-gruel, grual dwr, cawi awr.nbsp;Water-hen, corsiar, dyfrlar, cotiar.nbsp;Water-liiy, y fagwyr wen, lilir dwr.nbsp;Water-mark, tertyn gorlianw, llifnod.nbsp;Water-miil, meiin ddwr. Water-mint, mintys gwylltion. Water-pot,nbsp;dwfr-iestr. Water-proof, dyfrbrawf.nbsp;Water-rat, ilygoaen y owrr. Water-spider, carw�r dwr. Water-spout,nbsp;pistyil, dyfrbistyll; toriad cwmwl,nbsp;Water-wagtail, sigi ei gwt. Watering-place, dytrfan, ymarochle. Highnbsp;water-mark, ertrai. His teeth waters,nbsp;His moutn waters, mae cnwant arno,nbsp;mae blys amo Watercourse, w�'t�r.k��rs n, dyfrllc, ayfr�bsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_hen, berw�r awfr Watercress, w�'t�r.kres n, barf y gwr Waterfall, w�'tur.f�i n, rhaiadr, ayfr-d�isgynta Wateriness, wd'tur.i.nes, Waterishness, w�'tur.ish.nes n, dyfrllydrwydanbsp;Waterish, w� tur.ish a, �ytrilyd, dyfrolnbsp;Waterless, w�'t�r.ies a, �iddwfrnbsp;Waterman, w�'t�r.mau �, porthwys,nbsp;cychwr, baawr Waterwork, w�'tur.wurk n, dyfrwaith Watery, w�'tur.i a, dyfrllyd, ayfrolnbsp;Wattle, wotl vty ciwydo, nlethuj w, tag*nbsp;eil ceiliog; clwyd, pletniau gwi^nbsp;Waul, w�l vif mewian, cathdericanbsp;Wave, wav v, chwyfio, codi yn dbnau,nbsp;bwhwman, cychwyfan, cyhwtan: �bnbsp;ton, toniar, gwaneg. Wave-ofleringinbsp;o�rwm cyhwfannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Waver, wa'v�r vi, bwhwman, chwyW^i honcian,anwadalu,petruso,gwamnia'lu Wavering, w� var.mg n, anwadal, aDquot; setydiog, anwastad, gwammainbsp;Wavy, wa vi a, t�nog, tbnoi |
Ore; late, l�ne, no, mute; she, 2h=z azure; thin, this; ]-=5:dzh. WEF
WHE path, fat, �re, met, ma-rine, pin, �rb, on, c�rve, cut, tw'stoo, tvVk=tookt
WeighjWapwyso; ystyried; barnu. To weigh anchor, dadangori, codi angor.nbsp;To weigh down, gorbwyso, gorthrymunbsp;Weigh, Wey, wa �, 40 pwyselnbsp;Weigher, wa'iir �, pwyswr, pwysyddnbsp;Weight, wat w, pwys, pwysigrwyddnbsp;Weightiness, wa'ti.nes n, pwysigrwyddnbsp;Weightless, watTes a, dibwys, ysgatanbsp;Weighty, wa'ti a, pwysfawr, pwysig,nbsp;trwm; sylweddlawn, prysurnbsp;Weir, wi�r n amp; Wearnbsp;Weird, wi�rd cr, swynol; daroganol; an-naiarol: w, swyngyfaredd; tyngedfen,nbsp;Weism, wi'izm nyn�aeth [tyngednbsp;Welcome, wel'kum n, croesaw, hawdd-ammawr, artoll: a, arfollog, croesaw-edig: vt, croesawu, arfoili, hawdd-ammori Weid, weid n, planigyn i liwio melyn: vt, asio, iasa. Of welding heat, gwynias Welfare, weiT�r n, iiwydd, ilwyadiant,nbsp;ffyniant, dedwyddwch, lies, ilesiant;nbsp;hawddtyd, iechyd Welkin, wel'kin n, wybren, ffurfafen, wybr. Welkin eyes, liygaid gleisionnbsp;Well, wel (better, best) a, da, iach;nbsp;liwyddiannus; deawydd: ad, yn dda,nbsp;yn iawn, yn addas; �, dal well n,nbsp;fiynnon, flynnoneil, pydew. Well-advised, call, synwyrol. Well-being,nbsp;llwydd, lies, ffyniant. Well-bred,nbsp;moesog; boneddigaidd, moeswych.nbsp;Weli-a-day, och I och fi! ow I Wellnbsp;pleased, liwyrfoddJawn. Weli-pleas-ing to, cymmeradwy gan, boddlongar.nbsp;Well-spent, iawndreuliedig. Wellnbsp;done, dal da iawnl Well nigh, ynnbsp;agos, o fewn ychydig, braidd, bron.nbsp;A little well, �ynnonig. As well as,nbsp;cystal a. Very well, digon da; o�rnbsp;goreanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nonell Weilspnng, wel'spring n, ffynnon, fFyn-Weilwisher, wei.wish'urn, ewyllysiwr da Welsh, welsh a, Cymreig; Cymraeg:nbsp;n, Cymraeg, laith Gymreig; y Cymry.nbsp;Welsh tongue, Cymraeg, iaith ynbsp;Cymry, iaith Cymru. Belonging tonbsp;Wales, Cymroaidd. One skilled innbsp;Welsh, Cymreigiwr, Cymreigydd.nbsp;To translate into Welsh, Cymreigionbsp;Welshified, wershi.tid o, Cymreigmdd,nbsp;Cymreigiol Welshman, welsh'man (p Welshmen, weish'men) a, Cymro. Ancient Welsh-men, hen Gymry, Brythoniaidnbsp;Welshwoman, welsh'wJvm.an (/�^Welsh-women, weish'wim.en) n, Cymriies |
Welt, welt n, gwaid, gwaidas; eirionyn, amaerwy, aerwy, ymyl, ymylwe: vt,nbsp;gwaldu, gwaldasu, gwaltysu; ymyiunbsp;Welter, welTur vi, ymdroi, ymdrybaeddunbsp;Wem, wem n, brycheuyn, mannbsp;Wen, wen n, crangen, llyngranc, oddfynnbsp;Wench, wensh n, llances, heriodes,nbsp;hocrell: vt, mercheta, puteinianbsp;Wencher, wen'sh�r n, merchetwr, put-Wend, wend vi, myned, cerdded [einiwrnbsp;Wenny, wen'i a, crangenog, oddtognbsp;Went, went (hen amser gorphenol Wend)nbsp;Wept,weptplt;amp;p/).-Weep [aeth;?^.-Gonbsp;Were, w�r vi.�Be.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If he were, pe byddai. He was, bu, oedd [Be Wert, w�rt vi, ail berson modd ammodolnbsp;West, west n, gorllewin, machlud haul:nbsp;a, gorilewinol: ad, tua�r gorllewin.nbsp;South-west, deheu-orllewinnbsp;Westerly, wes'tur.li, Western, wes'turn,nbsp;Westward, west'wurd a, gorilewinolnbsp;Westward, west'wurd, Westwardly,nbsp;west'wurd.li ad, tua�r gorllewin, i�rnbsp;gorllewin Wet, wet n, gwlyb, gwlybwr, gwlyban-iaeth: a, gwlyb, gwlybyrog, gwlyb-orllyd, llaith: vt, gwlychu, gwlybn, gwlybhau. Wet nurse, mammaethnbsp;wlybnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[myharan Wether, wexH'�r n, mollt, llwdn dafad, W etuess, wet'nes n, gwlybaniaeth,llaeth-Wetshod, wet'shod a, troedwlyb 1 dernbsp;Wettish, wet'ish a, gwlybaidd, gwlybyr-aidd, lied wlyb Wezand, wi'zand n, breuant, com y Whale, whal n, mortil, morannbsp;Whalebone, whiil'bon n, asgwrn morfilnbsp;W'harf, whorf n, porthfa, lionglwythfanbsp;Wharfage, wh�r'f aj n, t4l am lanfanbsp;Wharfinger, whor'fin.jur n, golygyddnbsp;neu geidwad porthtanbsp;What, whot pn, yr hyn; pa beth, beth:nbsp;a, pa; ad, o ran, rhwng. I will donbsp;what [that whichJ I can, gwnat yrnbsp;hyn a allwyf, gwnaf a allaf Whatever, whot.ev'ur, Whatsoever,whot- so.ev'iir pn, pa bynag, pa beth bynag. Whatever he may do, gwneled anbsp;wnelo, beth bynag a wnelonbsp;Wheal, whil n, chwysigen, crugdarddnbsp;Wheat, whit n, gwenith. Cow-whea^nbsp;gliniogai, biwlyth. A grain ot wheat,nbsp;gwenitfaen, gronyn gwenithnbsp;Wheatear, whit'i�r n, y gynflbn wennbsp;Wheaten, wbi'tn a, o wenith. Wheatennbsp;bread, bara cannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^llitbio Wheedle, whi'dl vt, denu, hudo, twyuo, 386 |
�re; late, line, no, in�te; she, zh=2 az�re; thin, this; }=dzh. WHI
Whey, wHii n, maidd, meiddlyn, chwig Wheyey, whai, Wheyish, wna'ish a,nbsp;meiddlyd
Which, whitsh pn, pa un, p�un, pa rai; yr hyn, yr hwn, y rhai: a, pa. Whichnbsp;of them? p�un [pa rai j 0 honynt?nbsp;Which is which, p�un y w p�un.�Whonbsp;Whichever, whitsh.ev'ur, Whichsoever,nbsp;whitsh.s�.ev'�r pn, pa un bynagnbsp;Whiff, whif n, chwiff, pwff, chwytli,nbsp;chwa; vt, chwiffio, pwffio, chwythanbsp;Whiffle, wnif'1 n, chwibanogl: vt, chwib-an; gwasgaru a chwythiadnbsp;Whififler, whiriurwjchwibanwr; anwad-alwr, anwadalynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[anwastad
Whiffling, whif'ling n. anwadalwch: o, Whig, whig n, maidd glas, surfaidd,nbsp;chwigyn; gwladwriaethwr a'i duedd-iad tua gweriniaeth, Chwig, Wignbsp;Whiggish, whig'ish a,tebyg I�r Wigiaidnbsp;Whiggism, whig'izra n, Wigiaethnbsp;While, wh�l n, ennyd, cncyd, talm,amBer;nbsp;V, segura, llercio, gwastraffu amser,nbsp;A good while since, er ys meityn. Anbsp;little while, ennyd, A long while,nbsp;amser hir, amser maith. It is worthnbsp;while, fe ddl am ei wneuthurnbsp;While, wh�l,Whilst, whilst ad, cyhjd, tranbsp;Whilom, wh�'lum ad, gynt, cyn hyn,nbsp;yn yr amser a aeth heibio; unwaithnbsp;Whim, whim n, mympwy, rhosp, hynt,nbsp;hep-hynt, chwidrdro; sugnbeiriantnbsp;Whimbrel, whim'brei n, coeg gyifinhirnbsp;Whimper, whim'p�r vi, gerain, golefainnbsp;Whimsical, whim'zi.kal a, ysmala, mym-pwyol, hyntiog, chwidrnbsp;Whimsy, whim'zi n, mympwy, coegdybnbsp;Whimwham, whim wham n, coegbeth,nbsp;tegan, ffril, peth gwaelnbsp;Whin, whin n, eithin, eithinen (^cwynonbsp;Whine, whin vi, cwynleisio, truanieisio,nbsp;Whinny, whin'i vi, gweryru, gwilrin: a,nbsp;eithinog, Hawn eithinnbsp;Whinyard, whin'yurd n, cledd3rfnbsp;Whip, whip n, chwip, ffrewyll, fflangell:nbsp;v, chwipio, ffrewyllu, fflangellu; crwn-wnio, crwnhemio, crwnblethu; cipio,nbsp;brysio. Whip-cord, chwipgort. Whip-hand, Haw nchat, mantais. Whip,nbsp;lash, carai chwip, chwipai. Whip-staff, braich y Hyw. Whipping-post,nbsp;chwipbost, chwipbawlnbsp;Whipper, whip'ur n, chwipiwr, fflangell-wr. Whipper-in, ishenwrnbsp;Whipster, whip'stur n, hocedwr; hud-ieidr �nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[droi, chwyrndrystio
Whir, whffr, Whirry, whur'i v, chwyrn-
Wheel, whil n, olwyn, r�od; troeii; sideil: v, chwildroi, treiglo, cladonbsp;mewn berfa olwyn. Wheel-work,nbsp;troellwa�th, rhodwaith. Spinning-wheel, rhod nyddu. A little wheel,nbsp;oiwynig, troellan [^og, berfa drolnbsp;W�heelbarrow, whil'bar.o w, berfa olwyn-Wheeied, whild a, olwynog, troeliog, agnbsp;iddo oiwynion nea droeliau. Four-wheeled carriage, cerbyd pedrolwynnbsp;Wheeler, whi'lur, Wheelwright, whilVitnbsp;w, saer oiwynion, olwynwr, rhodwrnbsp;Wheeze, whiz vi, cegwichio, gwichnbsp;anadlu, cegleisio
Whelk, whelk n, crwnc; crugdardd Whelm, whelm vt, gorchuddio, dym-chwelyd [torllwyth o genawonnbsp;Whelp, whelp n, cenaw, cenan: vi, bwrwnbsp;When, when ad, pan, pa brydnbsp;Whence, whens ad, o ba le, o ba nnnbsp;Whenever, when.ev'ur, Whensoever,nbsp;when.s�.ev^�r ad, pa bryd bynagnbsp;Where, whe�r ad, ym mha le, ym mhanbsp;fan; yn y lie, yn y fan; pa le, pa fan.nbsp;Anywhere, yn rhyw fan, yn rhyw le.nbsp;Everywhere, pob man, Nowhere, nidnbsp;mewn un lie, nid mewn un mannbsp;Whereabouts^ whe�r.Abu^ts' ad, yngnbsp;Whereas, wn�r.az' c, gan [nghylch pa lenbsp;Whereat, whe�r .at' ad, wrth yr hynnbsp;Whereby, wh�r.b�' ad, trwy yr hyn;nbsp;trwy ba beth
Wherefore, wh�Vf�V ad, pa ham, am ba beth, i ba beth, o herwydd pa hamnbsp;Wherein, wh�r.in' ad, yn yr hyn, yn yrnbsp;hwn, ym mha beth
Whereinto, whe'r.in.tw' ad, i�r hyn, i�r hwnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ^7111 0 ba beth
Whereof, wh�r.of' ad, o�r hyn, am yr Whereon, whe�r.on', Whereupon, wh�r-up.on' ad, ar yr hyn, ar hyny; ar banbsp;beth
Wlieresoever, wh�r.sS.ev'ur, Wherever, whe�r.�v'ur ad, pa le bynag, ym mhanbsp;le oynagnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( un.tw ad, i ba le
quot;Whereto, wh�r.tiV', Whereunto, whe�r-Wherewith, wh�r.with', Wherewithal, whe�r. wiTH.oi' ad, a�r hyn, a pha beth,nbsp;trwy ba beth
Wherret, wher'et n, bonclus^ cernod;
vt, bonclustio, cernodio fporthfad Wherry, wher'i n, cychfad, ceubal,nbsp;W'het, whet vt, hogi, minio, awchn, awch-lymu: n, hog, hogiadnbsp;Whether, wheXH'iirpn, paun: c, ai, panbsp;un ai, pa un bynag [hogi, llymedrasnbsp;Whetstone, whet'stiin n, hogfaen, maen
-ocr page 412-WIC path fat, ere, met, mft-rine, pin, �rb, on, curve, ent, t\V=too, t^^ksstook,
Whin, wiiurl�, chwit,cbwart, chwertan, chw^rn, chwyldro, chwildro, chwiw,nbsp;chwip; v, chwymellu, chwjrndroi,nbsp;chwyldroi Whirlbone, wh�rl'b�n w, padell y glia Whirligig, wh�r'ii.gig n, chw;pneUnbsp;Whirlpool, wh�rl'pwl n, pwll tro, tro-bwll, llyn tro, llynclyn, sugnbwll [ wyntnbsp;Whirlwind, wh�rl'wind �, trowynt, cor-Whisk, whisk n, tusw, ysgtibell; crych-naid: v, tusio, ysgubo; crychneidionbsp;Whisky, whis'ki �, perwirod, pwtwnnbsp;Whisper, whis'p�r n, sygan, husting,nbsp;sibrwd, sis i v, sisial, syganu, gosonio,nbsp;sibrwd, husting W hist, whist n, math o chwareu cardiau: ust 1 taw! ystaw! dystaw I Whistle, whis'l �, chwib, chwiban;nbsp;chwibanogi, chwythell: �, chwibanu.nbsp;Apt to whistle, chwibanllydnbsp;Whit, whit n, tip, tipyn, gronyn, myra-White, whi't a, ^yn, can, chnaid; pur:nbsp;gwynu, cknu. White bear, arth ynbsp;gogledd. White swelling, manwyn.nbsp;White thorn, draenen wen. W^hitenbsp;wine, gwin gwyn. White of an egg,nbsp;gwyn wy. Milk-white, Snow-white,nbsp;llaethwyn, purwyn Whitebait, wh�t'bat�, math oysgadenyn Whiten, whi'tn �, gwynu, cknunbsp;Whiteness, wh�t'nes n, gwynder, can,nbsp;gwyndra, gwyni, gwyndebnbsp;Whites, wh�ts wp, gwynllifnbsp;Whitewash, wh�t'wosh gwyngalch,nbsp;calchlyn: vt, gwyngalchu, gwynolchinbsp;Whither, whiTH'ur ad, i ba le, i ba tannbsp;Whit�isrsoever, whiTH.hr.so.ev'ur ad, inbsp;ba le bynag Whiting, wh�'ting n, gwyniad, gwynied-yn, morwyniad; math o fwn gwyn Whitish, wh�'tish a, gwynaidd, lied wynnbsp;Whitlo, whit'l� n, ewinor, bystwunbsp;Whitster, whit'stdr �, cknwr, gwynwrnbsp;Whitsunday, whit.sun'dk n, Snlgwynnbsp;Whitsuntide, whit'sn.t�d n, gwyl y Sul-gwyn, wythnos y Sulgwynnbsp;Whittle, whit'1 n, mantell fagu; cyllell-an: vt, rhoi mewn mantell, manteliu ;nbsp;toriachyllell,cyllellu[ellu,chwyrnoglinbsp;Whizz, whiz vi, sio, chwyrnu. chwym-Whizz, whiz, Whizzing, whizung w, si,nbsp;su, s�ad, chwiban, chwibaniadnbsp;Who, tiw pn, yr hwn, yr hon, y neb, ynbsp;sawi, y rhai; pwy, Defnyddir whonbsp;am bersonau, which am bethau, a thatnbsp;yn lie y naili a�r ilall: He who [that Jnbsp;doeth this, y neb a wuelo hyiu The |
book wtiich I that] X bought, y liyfr a brynais, Mae that I�w ddewis ynnbsp;yr ymadroddion tel y canlyn: Whonbsp;that understands the matter, wouldnbsp;say so? pwy ag sydd [ao efe]nbsp;yn deall y pwnc, a ddywedai felly?nbsp;Which that you have seen do younbsp;prefer ? pa un sydd well geuyeh o�rnbsp;rhai a welsoch? The last that arrived, yr olaf a ddaeth. The samenbsp;story that he heard, yr un chwedl agnbsp;a glywodd efe. The boy and thenbsp;articles that you sent for, y bachgennbsp;a�r pethau yr anfonasoch am danynt.nbsp;It was 1 that did it, myh a�i gwnaethnbsp;Whoever, hw�.ev'ur pn, pwy bynagnbsp;Whole, hoi a, cwbl, cytan, cyfangwbl,nbsp;hollol, holl, oil; iach, holliach: n,nbsp;swm, crynswth, crynswdd, cytan,cwbl.nbsp;To make whole, iachau, gwneuthnr ynnbsp;iach; cyfanu. Whole-blood, gwaed-lawnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ rwydd Wholeness, h�l'nes oyfander; lachus-Wholesale, hbi'sal �, cytan worth: a, cyfanwerthol, ar gytanwerth. Wholesale dealer, eyfanwerthwr [iachusolnbsp;Wholesome, hol'sum o, iach, iachus,nbsp;Wholesomeness, hol'sum.nes �, iachns-rwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[llwyr, achlka Wholly, ho�li ad, yn hollol, yn gwbl, yn Whom, hwm p�, yr hwn, yr hon; pwy?nbsp;Whomsoever, hwm.so.ev'ur p�, pwynbsp;bynag Whoop, h^p n, bloedd, gryd, gwaedd: Vy bloeddio, banlietain, grydio [einio Whore, h��r n. putain, puten: v, put-W boredom, h� r'dum n, puteindranbsp;Whoremaster, h�Vmas.t�r, Whoremwi-ger, h��r'mung.g�r n, puteiniwrnbsp;Whoreson, h��r'sun n, bastardd, plentynnbsp;gordderch: a, bastarddolnbsp;Whorish, hsVish a, puteinig, puteiniolnbsp;Whortle^rries, hor'tl.ber.iz, Whorts,nbsp;horts, Whurts, h�rts np, llusi duonnbsp;bachnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[yr hwn, yr hon, y rhai Whose, h^z pn, eiddopwy? pwy biau? Whosoever, hiV.s�.ev��r pn, pwy byn^nbsp;Why, wh� ad, pa ham? pam? am banbsp;achos ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;['W'yll lusem Wick, wik 7�, pabwyr, pabwyryn can-Wicked, wik'ed a, drwg, drygionus, dir-iaid, aufad, annuwiol, ysgeler ^ Wickedness, wik'ed.nes n, drygiom, an-tadrwydd, annuwioldeb, direidi ^nbsp;Wicker, wik'ur n, merhelygen; eiho. Wicker-work, gwialenwaith. a wicker basket, basged o terhelyg 388 |
�re; lat�, l�ne, n'd, m�te; she, zh=2 ^z�re; thin, thU; }=dzh. WIN
Wicket, wik'et �, gorddrws, gorddor W'ide, w�d a, ilydan, eang, helaethjnbsp;rhwth. As wide, Jleted, Wider,nbsp;iled, lietac�. Widest, Iletafnbsp;Wide, w�d, Widely, w�d'ii ady yn eang,nbsp;ym mhell, ar led Widen, w�'dn v, lle�u, eangn, helaethu Wideness, w�d'nes n, lied, Ilydander,nbsp;Ilydanedd; helaethrwydd, eangdernbsp;W idgeon, wij'un n, chwiwellnbsp;W'idow, wid'� n, gweddw,gwraig weddw: a, gweddw, nnig, dibriod Widower, wid'�.�r n, gwr gweddwnbsp;W'idowhood, wid'�.h^d gweddwdodnbsp;Width, width n, lied, liydander^ eangder. Of equal width, cyfled. Tonbsp;make of equal width, cyfledunbsp;W'ield, wild vt^ llywio, rheoii; trinnbsp;^V'ieidy, wil'di a, llywiadwy; trinadwynbsp;Wife, w�f (p wives, w�vz) n, gwraig,nbsp;gwraig brilt;^, phod. To take a wife,nbsp;gwreica, priodi, cymmeryd gwraignbsp;W�ifeiess, w�t'ies a, diwraignbsp;Wifely, w�f'li o, gwreigaidd, gwreigiolnbsp;W�g, wig n, gwailtgapan [buan, cylymnbsp;W�ight, wit n, person; dyn, dynyn: a,nbsp;W'igwam, wig'wam n, bwthyn, bwthynnbsp;Indiaidd Wild, wild a, gwyllt, bwyst, anwar, annof; anialog, anial, di�aith, an-mwyil: n, anial, anialfan, di�eithdir.nbsp;Wild beast, gwylitfii, bwystfil. Wildfire, tan gwyllt, gwylltdan. Wildfowl, aderyn gwyllt, gwylltedn. Wild-honey, m�l gwen3m gwylitionnbsp;Wilder, wil'dhr rt, dyrysu, annhrefnunbsp;llder, wiTdur a, gwylltach: cd.�Wildnbsp;W'llderness, wil'dur.nes �, diffaetnwch,nbsp;diflaeth, anialwch, anial, anialfa [surnbsp;W ilding, wlTding �, math o wyilt afalnbsp;Wildly, wiid'li ad, yn wyilt, yn atreoius. To look wildly, hylldremio^ Wildness, w�id'nes n, gwylltineb; gor-phwyli nbsp;nbsp;nbsp;Least W�e, w�l, n, dichell, ystranc, ystryw, W�ilful, wWivVl a, gwirfoddol, bwriadol; anhydyn, ystylnig, cyndyn [tytnig Wilfully, wiif��ri.i ad, o wirfodd; yn ys-Wilfulness, wil't^knes n, ystyfnigrwyddnbsp;Wiliuess, wi'li.nea n, arystryw, eyfrwys-dra, ffelder W ilt, wilk �, cragenbysg or enw \V ill, wil n, ewyllys, gwyilys; ysgrif neunbsp;lythyr cymmyu; v{pCwould), aewis,nbsp;mynu; ewyllysio. Against one�s will,nbsp;o�i anfodd. Come wnat will, deued anbsp;ddelo. X will go, mi a at, mynat lyned. |
X shall go, at, cat fynea. Thou wilt go, ti ei, myni tyned. Thou shalt go,nbsp;cei fyned, riiaid i ti fyned, mynaf i tinbsp;fyned. He will go, te a, myu tyneinbsp;He shall go, caift tyned, rhaid iddonbsp;tyned, mynat iddo tyned. We will go,nbsp;ni a awn, mynwn fyned. We shall go,nbsp;awn, cawn lyned. Yonwillgo, ewch,nbsp;mynwch f^ned. You shall go, cewchnbsp;tyned, rhaid i chwi fyned, mynJif i chwinbsp;f^ed. They will go, ant, mynantnbsp;fyned. They shall go, cant fyned,nbsp;rhaid iddynt fyned, mynat iddyntnbsp;fyned. WilUgo? aewyllysiaffyned?nbsp;a ydych yn meddwl yr ^ ? Shall Inbsp;go? a gaf fi fyned? a adewch i minbsp;fyned? Wilt thou go? a ei di? anbsp;fyni di fyned ? Shalt thou go ? a einbsp;di? a tydd i ti tyned? a twriedi dinbsp;fyned? ageidifyned? Willne go?nbsp;a aiff ef� ? a tydd iddo tyned ? a ydychnbsp;yn meddwl yr a efe ? a ydyw ef ynnbsp;foddlawn i fyned? Shall he go? anbsp;gaiff efe fyned ? a aaewch chwi iddonbsp;fyned? Will we go? a ydych ynnbsp;meddwl yr awn? Shall we go? anbsp;gawn ni fyned ? a adewch chwi i ninbsp;fyned ? Will you go ? a ewch chwi ?nbsp;Shall you go ? a ewch chwi ? a tydd inbsp;chv i fyned ? a fwriedwen enwi tyned ?nbsp;a gewch chwi fyned ? Wiiltheygo?nbsp;a ant hwy ? a tydd iddynt fyned ? anbsp;ydych yn meddwl yr ant ? a ydynt ynnbsp;foHdlawn i tyned? Shall they go?nbsp;a gant hwy tyned? a adewch chwinbsp;id lynt fyned? Willing, wiring a, ewyliysgar, gwyllys-gar, ewyllysiol, boddionoi, boddlawn, pared: n, ewyllysiad, gwyiiysiad. Tonbsp;oe willing, ewyllysio, bod yn toddiawnnbsp;Willingness, wil'ing.nes w, ewyllysgar-wch, parodrwyddnbsp;Willock, wil'uk n, moredn o�r enwnbsp;Willow, wil'o 71, helygen, pren helyg.nbsp;Willow-grove, helyglwyn,liwyn helyg.nbsp;Sweet willow, helyg Mair, gwyrdd-ling. Water-willow, merheiygennbsp;WillowyjWil'o.i a, helygaidd, Hawn helygnbsp;Wimble, wim'bl 7i^ ewUen, trwyddew,nbsp;tylliadur; a, chwim, sionc, heinlt, buannbsp;Wimbrel, wim'brel n, aderyn o�r enwnbsp;Wimple, wim'pi�, gwemplnbsp;VVin, win (pt iepp won) v, ennill,ynnill:nbsp;elwa, maelio. Xo win the day, ennillnbsp;y dydd, cario�r dydd, trechunbsp;Wince, wins vi, gwmgo, tatlu, tindaflunbsp;Winch, winsh �, braich droi, dyrwynainbsp;389 |
WIT path, fat, �re, met, ma-rinc, pin, 5rb, on, curve, ent, t^=too, t^k=rtook;
Wind, wind n, gwynt, awel, awelan. chwa, chwyth, anadl, anal. Wind-bound, caeth gan j gwynt. Wind-egg,nbsp;wygwag, wy clwc. Wind-fall, gwynt-gwymp; hap dda. Wind-flower, llys-lau�r gwynt. Wind-gun, awyrddryll.nbsp;Wind-thrush, coch yr aden, aderynnbsp;yr eira. Long-winded, hir ei anadl.nbsp;Short-winded, byr ei anadl. Crossnbsp;wind, croeswynt, asgellwynt. Trade-wind, tymmoi-wynt. The cardinalnbsp;winds, y prif wyntoedd. To takenbsp;wind, myned ar led. North wind,nbsp;gogleddwynt. South wind, deheuwyntnbsp;Wind, wind (wound) vt, dyrwyn, troi,nbsp;amddyrwyn. To wind ofl, dad-ddy-rwyn. To wind up, dwyn i bennbsp;Winder, w�n'd�r n. dyrwynwr; dyrwynainbsp;Winders, w�n'd�rz �, grisiau tronbsp;Windfall, wind'f�l n, gwynt-gwymp; ffawd dda nbsp;nbsp;nbsp;[y gwynt Windhover, wind'hov.ur �, curyll, cuJyll Windiness, win'di.nes w, gwyntogrwyddnbsp;Windlass, windTas n, dyrwynlath, dy-Windle, win'dl cengliadur [_rwynainbsp;Windless, wind'les a, tawelnbsp;Windmill, wind'mil �, melin wyntnbsp;Window, win'do n, ffenestr, alchesnbsp;Windpipe, wind'p�p �, breuant, corn ynbsp;gwynt, com y geg, corn y gwddfnbsp;Windward, wind'wurd a amp; ad, tua�rnbsp;gwynt, at y gwynt [chwythignbsp;Windy, win'di a, gwyntog, chwythlyd,nbsp;Wine, win n, gwin. Wine-bibber, gwin-lyncwr, yfwr gwm. Wine-glass, gwin-wydryn. Wine-merchant, gwinfas-nachwr. Wine-press, gwinsang, gwin-wasg, gwinwryr. W^ine-vat, gwingafnnbsp;Wing, wing n, ad.en, adain. asgell, ffilog; vty acoinio, asgellu; ehedeg Winged, wingd a, adeiniog, asgellog. Winged animals, ednaint, ednod Wingless, wing'les a, diaden, diasgellnbsp;Wingy, wing'i a, asgellog; cyflym, buannbsp;Wink, wingk n, gwinc, ysmig, tarawiadnbsp;llygad,amrantiad, amnaid; vi, gwincio,nbsp;amneidio �. Uygad; esgeuluso, cyd-Winner, win'ur n, ennillwr [ddwynnbsp;Winning, win'ing n, ennill, ennilliad,nbsp;ynnilliad: a, ennillgar,denol,hudoIaiddnbsp;Winno-y. wm'o v, nithio, gwyntyliionbsp;Winnowing, win'o.ing n, nithiad. Winnowing-machine, peiriant nithionbsp;Winsome, win'sum a, serchog; deniadolnbsp;Winter, win'tur n, gauaf: v, gauafunbsp;Winterly, win'tur.ii, Wintry, win'tri a,nbsp;gaualol, gauataidd |
Winy, wi'ni a, gwinaidd, fel gwin Winze, winz n, awyrdwllnbsp;Wipe, w�p n, sych, sychiad, sychrwbiad;nbsp;dyrnod, ffat,cnoc; ediiwiant: vt^ sychu,nbsp;dilychu, diwlychu, glanhaunbsp;Wiping, wi'ping n, sychiad, sychrwbiad;nbsp;Wire, w�r n, gwyfr, gwirsen [cosamp;nbsp;Wiredraw, w�r'dr� vt, gwyfrdynunbsp;Wiry, w�r'i a, gwyfraidd, fel edef haiamnbsp;Wis, wis Vj defy gwunbsp;Wisdom, wiz'dum n, doethineb, callinebnbsp;Wise, W�Z a, doeth, call, synwyrol; �,nbsp;flfordd, modd, dull, gwedd, sutnbsp;Wiseacre, w�s'a.kur n, doethyn, coeg-ddoethyn. fiwlcyn, catfifwl, iolyn, iolennbsp;Wisely, w�zTi ad, yu ddoeth, yn synwyrolnbsp;Wish, wish n, dymuniad, deisyfiad, dais:nbsp;V, dymuno, ewyllysio, deisyt; hiraethu,nbsp;chwennychu, bod amnbsp;W isher, wish'ur n, deisyfwr, chwennych-wr. Well-wisher, ewyllysiwr danbsp;Wishful, wish'fWl a, chwennychgar; blysig, hiraethlawn [ddiod wan Wishwash, wish'wosh n, t� neu unrhywnbsp;Wisket, wis'ket n, cawell, basgednbsp;Wisp, wisp n, tusw, sypyn, tasgell dylwf;nbsp;torch, amdorch. Will-o�-the-wisp,nbsp;hudlewyrn, ellylldan, malldannbsp;Wist, wist V, def, I wist, gwybyddwnnbsp;Wistfwl, wist'fWl a, dwysystyriol, sylw-Wistit, wis'tit n, math o epa [garnbsp;Wit, wit n, synwyr, deall, ffraethder,nbsp;arabedd, cymhendod; arebydd, cy-� mhenwr, un synwyrgall. Half-witted,nbsp;banner call. Quick-witted, synwyr-graff. To wit, sef, hyny yw, nid aingennbsp;Witch witsh n, rheibes. dewines, swyn-wraig, gwiddau, gwiddanes, rheib-wraig, gwyll. Witch-ridden, hun-giwytus Witchcraft, witsh'kraft, Witchery, wit'-shur.i w, dewiniaeth, swyngyfaredd, rheibiaeth Witcracker, wit'krak.ur n, cellweirlwr, digrifwasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[waith Witcrait, wit'kraft n, dyfais, dyfeis-With, WITH pr, a, ag, gyda, gydag, efo: px, yn ol, gwrth-. With neithernbsp;beginning nor end, without either beginning or end, heb na dechreu nanbsp;diwedd. Angry with, dig wrthnbsp;Withal, wixH.ol' ad, hefyd, heb law hyny,nbsp;efo hyny, a r hwn, ym mheilach ^nbsp;Withdraw, wIxH.dro' (withdrew, wixH-drw'; withdrawn, wlXH.dr�n') v. ciho,nbsp;encilio, neillduo, tvnu yn ol cadw ynnbsp;ol, ffaiW yn ol, ymado, yinbelluu. ' ^ nbsp;nbsp;nbsp;390 |
�re; late line, n�d, m�tc; she zli=2 azure; thin, this; j=dzh, WOO
Withdrawal, wiTH.dr�'ai, Withdraw-mentjWixH.d r� ment n, ciHad, tyuiad y n Withe, WITH n, gwden, brigyn helyg [oinbsp;Wither, WiTii'�r v, gwywo, crino, edwinbsp;edwino, dyhoewi. Wither-wrung,nbsp;wedi ei ddolurio yn yr ysgwyddaunbsp;Witheredness, wixH'^d.nes n, gwywder,nbsp;edwiniaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ls^ydd march Witherlock, wixH'ur.lok n, cudyn-ys-Withers, wiXH'urz np, ysgwydd march Withhold, WITH.hold' vt^ attal, dal, dalnbsp;yn ol, cftdw y n ol, rhwy stro, lluddio [iadnbsp;Withholdment, wixH.hold'ment n, attal-Within, wiTH.in' pr, mewn, o tewn, tunbsp;fewD, yn. From within, oddi fewnnbsp;Without, wiTH.uwt' pr, heb, di-: c, oddinbsp;eithr, oddi gerth: ad, yn allanol, tunbsp;alian. From without, oddi allan.nbsp;Without compulsion, o wirfodd, ynnbsp;ddigymhell. Withoutdoubt,diammheunbsp;Withstand, wiTH.stand' vt, gwrthsefyllnbsp;Witless, wit'les a, disynwyr, ynfyd, ffolnbsp;Witling, wit'ling n, symiyn, hurtynnbsp;Witness, wit'nes v, tystio, tystiolaethu,nbsp;ardystio, arwirio: n, tyst; tystiolaeth.nbsp;Ear-witness, clust-dyst, clywedydd.nbsp;Eye-witness, llygad-dyst; gwybydd-lad. False-witness, geu-dystnbsp;Wits, wits np, synwyrau. Out of one�snbsp;wits, ynfyd. To be at one�s wit�s end,nbsp;bod mewn, cyfyng-gynghornbsp;Witsnapper, wit'snap.ur n, geirfrathwrnbsp;Witticism, wit'i.sizm n, fibibertrwydd,nbsp;gwagfiraethdernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arebol Wittily, wit'i.li ad, yn synwyrol, yn Wittingly, wit'ing.li ad, trwy wybod, ynnbsp;Wittoi, wit'ul n, cyrnicyll [fwriadolnbsp;Witty, wit'i a, synwyrol, synwyrlym,nbsp;cymhenddoeth, firaeth, arain, arebolnbsp;Witwal, wit'wol n, cnocell y coednbsp;Wive, W�V V, gwreica, priodi gwraignbsp;\Vi vely, w�v'ii a, ^wraged dol, gwreigaiddnbsp;Wiver, w�'vur, Wiverin, w�'vhr.in, Wi-vern, w�Vurn n, math o ddraig ddy-Wives, W�VZ np.�Wife [chymmygolnbsp;Wizard, wiz'urd n, cynghalien, brudiwr,nbsp;swynwr, dewin Woad, wod w, Uysiau�r lliw, mel y c^n Woe, W� n, gwae, gofid, drygfyd, trueni. Woe-begone, athrist, prudd Woful, wo'f'P^l a, alaethus, gresynol,nbsp;Woke, wokp^.�Wakenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gofidus Wold, wold n, gwastad, ystrad Wolf, w^lf (wolves) n, blaidd, bela.nbsp;Wolf - bitch, bleiddast.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wolf - fish, morflaidd. She-woif, cidymes Wolfbane, w^if'b�n n, llysiau�r blaidd |
Woltdog, w^vit'dog n, bieiddgi, bugeilgi Wolfish, w^l'fish a, bleiddaiddnbsp;Wolverine, w^l.vu.rin' n, anifail bychannbsp;Wolves, w^lvz np,�Wolfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| gwanciw Woman, wjym'an (women) n, gwraig, dynes, benyw, merch, bun. A handsome woman, meinir. A little woman,nbsp;gwreigan. An old woman, hen wraig;nbsp;gwrach. A young woman, merchnbsp;ieuanc. A pretty young woman,nbsp;meinir, meinwen, prydwennbsp;Womanhood, wWm'an.hwd n, merchedd,nbsp;gwreigdod, priodoleddau gwraignbsp;Womanish, wwm'an.ish, Womanly,nbsp;wi�rm'an.li o, benywaidd; gwreigaidd,nbsp;merchaidd, gwreigiolnbsp;Womanize, w�^ra'an.iz vf, gwreigelddio; masweddu nbsp;nbsp;nbsp;[fenywaidd Womankind, w^m'an.k�nd n, rhyw Womb, w^m n, croth, bru [fawr, eangnbsp;Womby, w^'mi a, crothog; cynnwys-Women, wim'en np.�Womannbsp;Won, wan pt amp; pp,�Winnbsp;Wonder, wun'dur n, rhyfeddod, syndod;nbsp;gwyrth: vt, aruthro, rhyfeddu, synu.nbsp;Wonder-struck, synedig, dychryned-ig. Wonder-working,gwyrth-wneuth-urol. I wonder it he will come, ninbsp;wn i a ddaw efe. I wonder what henbsp;thinks of it, beth mae efe yn fedd wl amnbsp;dano, ni wn i. Seven wonders ot thenbsp;world, saith rhyfeddod y byd:�1,nbsp;Pigadeiliau yr Aipht; 2, BeddadaiJ Ar-temesia; 3, TemI Diana yn Ephesus;nbsp;4, Muriau a gerddi crog Babylon; 6,nbsp;Cawrddelw Rhodes; 6, Delw launbsp;Olympus; 7, G-wyldyrau Alecsandrianbsp;Wonderful,wun'dur.t^la,rhyfeddol,syn,nbsp;aruthrol, uthrolnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[uthredd Wonderfulness, wun'd�r.f��vl.nes n, ar-Wonderment, wun'dur.ment n, syndod, rhyfeddod, aruthreddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dyeithrol Wondrous, wun'drus a, rhyteddol,uthrol, Wont, wunt v, def, arleru, ymarferu; n,nbsp;defod, arfer, moes. As he was wontnbsp;tel oedd ei arfer [won�t, ni wnafnbsp;Won�t, wont (byrhad o will not), Inbsp;Wonted, wun'ted a, arferedig, arf�rolnbsp;Woo, ww V, caru; atolygu { cyfiredinnbsp;Wood, w^dn,coed,gwfdd; pren; coed-wig, gwyddlan, gwyddwig, coedwin;nbsp;gallt. Wood-chat, y cigydd, aderyn o�rnbsp;enw. Wood-cut, coedgertiad. Wood-dove, Wood-culver, ysguthan. Wood-engraving, coedgertiadaeth. Wood-nymph, gwyddaues. Wood-offering,nbsp;coedo�rwra. Wood-pigeon, ysguthannbsp;391 |
WOR path, fat, �re, roet, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, tw�too, t�Jvk�tookj
Woodasiies, wVvdasjti.iz �p, coedludw W �odbine, wVvd'b�nn, gwyddfid, tethau jnbsp;Woodcock, w'^d'kok ti, cj�yiog [gasegnbsp;Wooded, w^rd'ed a, coededig, coedognbsp;Wooden, wWd'n a, coedol, o goed, o bren.nbsp;Woodeu-chest, prentol, Wooden-spoon,nbsp;liwy bren Woodfretter, w^vd'fret.�r n, pry�r coed Woodiness, wwd'i.nes n, coedogrwyddnbsp;Woodland, w^d'land ti, coettir, tir coedog: a, coediog, coedog, coettirog.nbsp;Woodland country, gwlad goediognbsp;Woodlark, wWd'lark n, esgudogyll, hed-ydd y coed, teiawr y coed, enidnbsp;Woodless, wwd^les a, digoed, heb goednbsp;Woodlouse, w^d'l�^snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;woodiice, w^d'l�s) w, mochyn y coed Woodman, w^d'man (woodmen, w^d'-men) tc, coedwr; cymmyuwr coednbsp;Woodmonger, w^d'mung.gur M,gwerth-wr tanwydd, tanwyddwrnbsp;Woodpecker, w^a'pek.�r n, delor, cob-lyn y coed, cnocell y coed, taradr ynbsp;coed, caseg wanwyn ^uchwyliwr coeunbsp;Woodreeve, w'Jvd'riv n, coedolygwr, gor-Woodroot, wwd rwt llysiau yr eryrnbsp;Wooasare, w^rd's�r n, coedewynnbsp;Woody, wOpd'i a, coeaog, ilawn coed, felnbsp;coed. Woody on all sides, aragoed.nbsp;Woody cliff, galltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ceisydd Wooer, ww'ur n, carwr, ymgeisydd, Woof, wv^t �, anwe, arwe; y bwrwnbsp;Wool, w\^l n, gwlan. Wool-sack, sachnbsp;o wlan; cadair y prirgangheliwr ynnbsp;Nh^yr Arglwyddi. Wooldriver,w^r-dr�.v�r n, portlimon gwlan, prynwrnbsp;a gwerthwr gwlan. Wool-stapler,nbsp;gwlanfaelier. Wool-staple, gwian-faelfa. marchnadfa wlan. Flocks ofnbsp;wool, casnach, cneifion [gribwrnbsp;Woolcomber, w'Ji^i'k�.m�r n, gwlan-Woolfel, wiVl'lel w, croen d�r gwlan arnonbsp;Woollen, wVi^ren a, o wlan, gwlanaidd,nbsp;gwianog. Woollen cloth, brethyn.nbsp;Woollen-draper, brethynwr. Superfine woollen cloth, bretliyn dinesignbsp;Wooilinessj w^l i.ues w, gwlaneiddrwyddnbsp;Woolly, w^r i a, gwianog, fel gwlannbsp;Woolward, wt^i'w�rd ady taewn gwlannbsp;Word, ward n, gair: v, geiriadu, geirio.nbsp;By word of mouth, trwy ymadrodd.nbsp;The Word, y Gair, Crist. To havenbsp;words,cynhenu. To send word,hysbysunbsp;Wordiness, wur'di.nes n, geiriogrwyddnbsp;Wordless, wfird'les a, dystaw, aflafarnbsp;Wordy, w�r'di a, geirgar, geirio^ aml-Wore, w��r^f.�Wear |
Work, wuric gwaith; gweit�red; gorchwyl: v (wroitght')^ gweitftio;nbsp;gweithredu. Chequer-work, gwaith ynbsp;gwenyn. Needleworlc, gwn�adwaith,nbsp;brodiad. Fateh - work, clytwaith.nbsp;Working-classes,gweithwyr, dosbarthnbsp;gweithioi. Working-day,dyad gwaithnbsp;Workable, wdrk'a.bl a, gweithiadwynbsp;Worker, w�r'kdr �, gweithiwr; gweith-redwr. Fellow-worker, cydweithiwrnbsp;Workfeilow, wurk'fel.o w, cydweithiwr,nbsp;cydweithydd, cydweithredwrnbsp;Workhouse, wurk�hfiws {p workhouses,nbsp;wurk'hiiw.ziz) n, gweithdy, tlottynbsp;Workman, w�rk'man (p workmen,nbsp;wurk'men) w, gweithiwr, gweithyddnbsp;Workmanlike, w�rk'man.l�k a, saem�-aidd, celfydd, ceifyddusnbsp;Workmanship, wurk'raan.ship n, crefft-wriaeth, gweithiant, gweithrediant,nbsp;celfyddyd, gwneuthuriad [gweithlenbsp;Workshop, wurk'shop gweithfa,nbsp;Workwoman, wurk'w^vm.an (jO workwomen, wurk'wim.en) n, gweithyddesnbsp;Wond, wurld n, byd, daiarfyd; y cy-hoedd, y cyffredin. For all the world,nbsp;yn gwbl, yn holiol I bydgarwchnbsp;Woridlmess, wurld'li.nes n, bydolrwydd,nbsp;Worldling, wurld'iing ti, bydolddyn,nbsp;bydgarwr, bydolyn Wordly, wurld'li a, bydol, bydgar, byd-garol. Wordly-minded, bydolfrydig Worm, wurm w, pryf, prytyn, abwydyn;nbsp;ilyngyren; troeil�bn, tyndroell; v,nbsp;dibrytedu; cytrwysweithio. Worm-eaten, ysedig gan bryfed. Blind-worm, dall-neidr, madtall. Grave-worm, breuad. Maw-worm,Ilyngyren.nbsp;Book-worm, llytrbryf, Sheep-worms,nbsp;euod. Tape-worm, cylchbryr [ droawlnbsp;Wormlike, w�rm'l�k a, pryfol; nydd-Wormwood, wurm'w^pd n, chwerwlysnbsp;Wormy, wur mi a, pryfedog, pryfedolnbsp;Worn, w��rn pp.�Wearnbsp;Womils, w��r'nlla np, gwyr5mg, gw^ninbsp;Worrel, wor'el re, budrchwiien yr Aiphtnbsp;Worry, wur'iv^,cnoi; anafn, blino, erlid,nbsp;poem, cystuddio Worse, wurs a, gwaeth: nbsp;nbsp;nbsp;Bad. To grow worse, gwaethu, gwaethygu, myned yn waeth. To make worse,nbsp;gwaethygu, Worse and worse, gwaeth-waetd, ^ much the worse, gwaethaVnbsp;modd, gwaetnaf i gydnbsp;Worship, wur'ship re, addoliaeth, iolaeth;nbsp;urddas: v, addoli, ioli; anrnydeddu.nbsp;Place of worship, addoifa, addoldynbsp;392 |
�re; 3at�^ line, no, m�te; she, zh=z az�rc; thin, THis; j-^clzh. WRI
Worsniper, w�r'snip.iir addolwr, goiychwr, iolwr Worshipful, w�r'ship.f^i^l a, parchedig, anrhydeddus, parchlawnnbsp;Worst, wurst {sa.�Bad) a, gwaethaf: V, gorchfygu, trechu Worsted, ww�r'sted n, edafedd hirwlannbsp;Worsted, wur'sted pt 8c pp.�Worstnbsp;Wort, w�rt n, breci; iiysieuyn, Wort-vat, cafn breci Worth, w�rth �, gwerth, pris; gwiwdeb; teiiyngdod. It is worth a shilling, fenbsp;dal swilt, mae yn werth swlltnbsp;Worthiness, w�r'THi.nes n, teiiyngdod,nbsp;haeddiant, rhyglydd, rhyglyddiantnbsp;Worthless, wurth'ies a, diwerth, dibrisnbsp;Worthlessness, w�rth'les.nes �, dibrisdranbsp;Worthy, w�r'THi a, teilwng, gwiwjnbsp;addas: n, dyn teilwng, gorwrnbsp;Worty, w�r'ti a, brec�aiddnbsp;Wot, wot^Z.�Weet. I wot, gwyddwn,nbsp;mi wyddais Would, wWd V, def, pt.�Will. I would go, if I should, mi eiwn, pe cawn. 1nbsp;should go, it 1 would, cawn fyned, penbsp;mynwn. I would have gone, if 1nbsp;should, mi aethwn, pe cawswn. Inbsp;should have gone, it I would, cawswnnbsp;fyned, pe mynaswn. He should notnbsp;do sc^ni ddyiai wneuthur felly. Henbsp;wouldXtolk; tor hours on the subject,nbsp;efe a sia^adai am oriau ar y pwnc.nbsp;What would ^ou that I should do tornbsp;you ? beth a fynech i mi ei wneuthur inbsp;chwi? 1 would not that ye should benbsp;ignorant that [of], ni fynwn i chwi fbdnbsp;heb wybod, ni ewyllysiwn eich bod hebnbsp;wybod fod. Would to God it werenbsp;morning i Gwyn fyd na ddeuai�r boreunbsp;Wound, wwnd �, archoli. clwyf, briw,nbsp;gweli r archoUi, clwyfo, briwo.nbsp;Wound, wuwndpi Scpp.�Wind [gwel��nbsp;Woundwort, wwnd'wurt n, bnwljsnbsp;Wove, W�V pt amp; pp.�Weave.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wove paper, papyr gwastadlyfn Woven, wiivnpp.�Weave Wrack, rak n, gwymon; dmystr, drylliad Wrackfnl, rak'fWl o, dmystnolnbsp;Wraith, rath n, drychiolaeth dyn ar farwnbsp;Wranglt^ rang'gi r, cecru, ymgecru,nbsp;ymeiriot ymgecraeth, cynhen, dadinbsp;Wrangler, rang'giur �, cecryn, ymdaer-wr, cynhenwrj uchysgolhaignbsp;Wrangiesome, rang'gl.sum a, cecrusnbsp;Wrap, rap vt, plygu, plygaroi, goblygunbsp;ambiygu, amwisgo, plygu yug uguyanbsp;gorthoi, amdoi |
Wrapper, rap'ur n, amwisg, amdwyg, gorthoydd, amlen, amdo [ucnatnbsp;Wraprascal, rap.ras'kal n, hugan, c6bnbsp;Wrass, Wrasse, ras n, gwrachen y m8rnbsp;Wrath, roth w, Hid, bar, dig,digder,digof-aint, gwyth, llidiogrwydd, soriantnbsp;Wrathful, roth'iWl a, llidiog, digilawn,nbsp;dig, digofus, gwythlawn, barognbsp;Wrathfulness, rothl^l.nes n, digllonedd,nbsp;llidiogrwydd, gwythlondebnbsp;Wrathless, roth'les a, dilid, diddig, an-nigofus, diddigdernbsp;Wrawl, r61 vt, mewiannbsp;Wreak, rik vt, tywallt; dial, dialeddunbsp;Wreaktul, rik'fWl a, dialgar, dialeddusnbsp;Wreakless, rik'les a, ann�aigar, egwannbsp;Wreath, rith amdorch, plethdorch,nbsp;plethwe, addnmbleth, talaith, coron-bleth, gwrydd [plethu, gwryddunbsp;Wreathe, riiH v, amaorchi, plethweu,nbsp;Wreathy, ri'THi a, torchaidd, modrwy-aidd, argyrch Wreck, reh w, llongddrylliad, llongdor, ilong-goll; llongddryiliau, ysgyrionnbsp;Hong, dyiusg; dinystr, distryw, liwyr-goll: tgt;, llongddryilio, colli Hongnbsp;Wreckage, rek'aj �, ilongddrylliadaunbsp;Wrecker, rek'�rn, ysbeilydd Hongddryll-iau, lleidr dyiusg, Ueidr glan mornbsp;Wren, ren n, dryw, dryw bach, baraunbsp;Wrench, rensh u, dirdro, croesdro, nydd-dro: iJf, dirdroi, croesdroi; tyrtunbsp;WVenning, ren'ing n, lladdiad y dryw anbsp;cheryg, Rhag. 26 (dydd St. Stephan)nbsp;Wrest, rest vt, dirdroi, dirdynu, traws- tipio, gwyrdroi, gwyrgamu: �, gwyr-ro, dirdyn, trawsgib Wrestle, res'tl vi, ymataelyd, ymaflyd,nbsp;ymafael, ymdrech f wr, codymwrnbsp;Wrestler, res'lur �, ymafael wr, ymdrech-Wrestling, res'ling n, ymataeliad, ym-drechiad. Wrestling-match, codwmnbsp;ymdrechfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;truanen Wretch, ictsfa w, adyn, truenyn, gwael-Wretched, ret'shed a, truan, truoi, tru-enus, gresynol, gresynus; salw, gor-waei nbsp;nbsp;nbsp;[gresyndod, gorwaeledd Wretchedness, refshed.nes �, trueui, Wriggle, rig'i v, gwingo, ymystumio,nbsp;ymnyddu, ymddyrwyn [liawweithiwrnbsp;Wright, fit�, saer, gweithiwr, ceityddwr,nbsp;Wring, ring n, gwasg, dirwasg, nydd-wasg: V {wrung), gwasgu; dirdroi,nbsp;trowasgu, nydd-droi, nyddwasgunbsp;WVinkle, ring'kl ji, crych, crychni,nbsp;rhych, tolc: v, crychu, rhychu, toicionbsp;Wrist, rist n, arddwrn |
393
-ocr page 418-YEA pMh, fat, ere, met, ma-rine, pin, orb, on, cftrve, cut, tw=too, t^k=took;
�re; late,rme, n�, m�tg; she, zh=z aziire; thin, th�s; j�dzh. nbsp;nbsp;nbsp;ZAN
395
-ocr page 420-ZYT path, fat, he, met, marine, pin, 6rb, on, c�rve, cnt, tvv=too, t\Vk=took;
Zareua, Zareeba, za.n'b^ n, ambailt/nfa
tiiwrol
Zarnicb, zar'nik n, math o sylwedd caled Zax, zaks n, bwyell neu forthwyl ilechdonbsp;Zea, zi a, gwemth Indiaiddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Zeal, zil n, aidd, eiddgarwch, sel, eidd-igedd, hewyd, dybewyd, awyddfryd, brwdtryuedd, gwresogtrydnbsp;Zealless, zi'les a, disel, diaidd, clanarnbsp;Zealot, zei'utn, brwdfrydwr,gwynfydwr,nbsp;eiddigeadwrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[penboethni
Zelotism, zel ut.izm n, bnrdirydiaeth ,� Zealotry, zel'ut.ri n, brwdfrydiaethnbsp;Zealous, zel'us a, aiddgar, eiddigeddus,nbsp;eiddgar, awyddus, liewydus, gwresog,nbsp;brwdirydig
Zealousness, zel'us.nes n, awyddfrydedd Zeba, zi'ba n, ych cefngrwm yr Indianbsp;Zebra, zi'brE n, math o asyn gwylltnbsp;Z,ebu, zi'bii n, ych gwyllt yr Indianbsp;Zechin, zi'kin n, batn aur gwerth tua 9s.nbsp;Zedoary, zed'o.ur.i n, math o bianigynnbsp;Zeekoe, zi'k� n, afontarch [perarogiaiddnbsp;Zeine, zi'in n, defnydd glndiog a geir onbsp;wenith yr India
Zekin, zi'kin n, arian bath Indiaidd, gwerth 0 ddeutu 9s.�Zechinnbsp;Zendavesta, zen.da.ves'tS n, llyfr sanct-aidd tanaddolwyr Persianbsp;Zenith, zen'ith n, y lie uwch ein pen, ynbsp;pwnc uwch ben
Zephyr, zefur n, gwynt y gorllewin;
mwythawelj tirionchwa Zero, zi�r'� n, dirgelnod, goddim, gwag-nod (0)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bias
Zest, zest n, croen eurafalj chwaeth, Zeta, zi'ta n, liythyren Boeg; ystafellnbsp;Zetetic, zi.tet'ik a, ymotyniadolnbsp;Zeugma, z�g'ma n, ymgyssyllt (dullnbsp;ymadrcdd)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[mingam-fongam
Zigzag, zig zag a, troadol, igam-ogam, Zimb, ziin n, math o gacynen wenwyn-llyd dramor
Zimome, z�'mom n, glud gwenith Zmc, zingk n, matn o adwyn, afryttelnbsp;Z.ngiber, zin'ji.bhr �, poethwraidd, sin-sir.�Gingernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[enw
Zirconium, zur.ko'ni.um n, adwyn or Zivola, ziv o.la n, aderyn'tramor tebygnbsp;i teiyn yr eithin
Zoanthropy, z�.an'thr�.pi n, math o waligotrwyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lun
Zocie, zok'i n, math o wadn i ddal cerl-Zodiac, zb'di.ak �, sidydd, sidyil, caer sidi, caer stdin, caer sidydd. Twelvenbsp;signs ot tne zodiac, denddeg arwyddnbsp;y sidydd
ISprmg tiigns, Ai'wyddion y Gwanwyn; Aries, �r Uz, the Kam, yr iiwrddnbsp;� Taurus, tor'us, the Bull, y Tarwnbsp;n Gemini, jem'i.n�, the Twins, ynbsp;Gefeiiliaid
Summer Signs, Arwyddion yr Haf:
3 Cancer, kan'sur, the Crab, y Crane ft Leo, li'o, the Lion, y Llew
Virgo,v�r'g�,the Virgin,yForwyn Autumnal Signs, Arwyddion yr Hydref:nbsp;sO; Libra, l�'bra, the Balance, y i? antolnbsp;nt Scorpio, skdr'pi.o, the Scorpion, yrnbsp;Ysgorpiwn, y Sarffnbsp;/ Sagittarius, sa).i.t�r.i.ns, thenbsp;Archer, y Saethyddnbsp;Winter Signs, Arwyddion y Gauaf:
Vf Capricornus, itap.ri.k�rn'us, the Goat, yr Afr
iiiS Aquarius, a.kw�r'i.us, the Water-bearer, y Dyfrwr
^ Pisces, pis'is, the Fishes, y Pysg Zodiacal, z�.d�a.kal a, perthynol iVnbsp;sidyli, sidyllol [llychlyd yr Andesnbsp;Zonda, zon'dS n, poethwyut sych anbsp;Zone, zon n, gwregys, cyich, cylchan.nbsp;Frigid zone, y cyich rhewilyd. Temperate zone, y cyich tymmerus.nbsp;Torrid zone, poethgylch, gwregysnbsp;crasboeth, cyich poethnbsp;Zoned, zond a, gwregysedig, cylchedignbsp;Zoographer, z�.og'ra.f�r n, mildraeth-ydd, milhanesyddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[draethol
Zoographical, z�.�.grapi.kal a, mil-Zoography, 2�.og'ra.fi �, mildraeth-yddiaeth
Zoolat^, zo.ol a.tri n, miladdoliaeth Zoological, z�.�.loj'i.kal a, milofyddolnbsp;Zoologist, z�.ol'�.jist n, milofyddnbsp;Zoology, z�.ol'�.ji n, mildraeth, mil-hanes, milodiaeth, milofydcliaethnbsp;Zoomorphism, z�.�.m�r'fizm n, newid-iad dynlon i anifeiliaidnbsp;Zoophorous, z�.of'ur.us (p zoophori,nbsp;z�.of'ur.�) n, milgolofn, atteg-golofhnbsp;i ddal llun anitallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hi
Zoophyte, zo'o.fit �, mil-lysieuyn, llys-Zootomist, z�.ot'�.mist w, milddiiynydd Zootomy, z�.ot'�.mi n, milddityniaethnbsp;Zouave, zwav n, snilwr Firengignbsp;Zounds, zuwndz i, gair oter (byrhad onbsp;� God�s wounds �)
Zufoio, zVi'f�.l� M, cerddbibeil Zulu, zw'ivv n, brouor o Zuiuland (De-heudxr AffricaJ
Zygoma, z�.g�'ma n, asgwrn y ioch Zythepsary, zi.thep sur.i n, oariiawdynbsp;396
-ocr page 421-A TOCABULAEY O� EOOTS OE ENGLISH WORDS, WITH EXAMPLES O� THEIR DERIVATIVES AND KINDRED I'ERSIS.
YSQ KGHYD XQ
AC, 0. derwen* acom, baraacle Academia, G. ilwyn ger ilaw Athen: academian, academic, academynbsp;Acer, acris, L. llym, irad: acrid, acridity,nbsp;acrimony, acritude, acetose, acetousnbsp;Achos, G. poen: ache, toothachenbsp;Acidus, L. sur: acid, aciauiate, antacidnbsp;Acros, G. blaen: acropolis, acrosticnbsp;Acouo, G. clywed: acoustics, diacousticsnbsp;Acuo, L, Uymhau: acumen, acutenbsp;Aides, L. aueilad: eailice, edity, edilenbsp;Aiquus, L. cyfartal: adeauate, equal,nbsp;equality, equanimity, equator, equidistant, equilibrium, equinox, equi-potent, equity, equivalent, iniquitynbsp;Air, 0. cyn: early, ere, erst, ornbsp;Aistus, L. ilanw: estuaryLvity, primevalnbsp;Aivum, L, oes: age, coeval, ever, longe-Aer, G. awyr: aerolite, aeronaut, airnbsp;Ager, L. cae: acre, agrarian, agrestic,nbsp;agriculture, peregrinationnbsp;Ago, actus, L. gwneuthur: act,actlve,actual, actuary, agent, agitate, navigatenbsp;Ago, G. arwain, tywys; Agogus, G.nbsp;biaenor: demagogue, pedagogue, stratagem, synagogue Agon, G. ymdrech r agony, antagonist Al, ad, A. y, yr: admiral, aicoran,nbsp;alembic, algebra, alkali, almanacnbsp;Alius, L. arall: alias, alibi, alien,nbsp;Aller, F. myned: alleynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[alienate Alp, C. mynydd uchel: alpine, Alps Alpha, G. IJytnyren gyntaf y fioeg; alphabet, alphabetical Alter, L. arail: adultery, alter, alterative,nbsp;altercation, alternate, unadulteratednbsp;Aitus, L. uchel: altiloquence, altimetry,nbsp;altitude, alto-relievo, exaltnbsp;Ambar, A, gwefr: ambernbsp;Amouio, L. rhodio: amble, ambulationnbsp;circumambulate, perambulate, preamble, somnambulistnbsp;Amo, L. caru; Amicus, L� cyiaill: ama-bility, amateur, amatory, amiable,nbsp;amicable, amity, amorous, amournbsp;enamour, enemy, enmity, inimicalnbsp;Ampius, Ii, mawr: ample, amplhy |
An, �. un t a, an, any, atone, atonement, once, one, only Aner, andros, G. gwr: Alexander, Andrew, androgyn^, hexandria Angeiio, G. dwyn newydd: angel, angelic, archangel, evangelistnbsp;Ango, L. cuihau; blino: anger, angry,nbsp;anguish, anxiety, anxionsnbsp;Angulus, L. ongl: angle, angular, quadrangle, rectangle, trianglenbsp;Anima, L, bywyd: animal, animalcule,nbsp;animate, inanimate, transanimatenbsp;Animus. L. meddwl: animadvert, animosity, equanimity, magnanimous,nbsp;pusillanimous, unanimousnbsp;Annulus, L. modrwy; annular, annuletnbsp;Annus, L. blwyddyn: annals, anniversary, annual, annuity, biennial, millennium, perennial, septennialnbsp;Anthos, G. blodeuyn: anthology, chrysanthemum, polyanthusnbsp;Anthropos, G. dyn: anthropology, anthropophagi, lycanthropy, misanthrope, philanthropic, zoanthropynbsp;Antiquns, L. hen: ancestor, ancestry,nbsp;ancient, antic,antiquarian, antiquated,nbsp;antique, antiquity [April, overtnbsp;Aperio, L. agor; aperient, aperture,nbsp;Apello, L, gaiw: appeal, appellant,nbsp;appellate, appellation, appellativenbsp;Apprehendo, L. gataelu; Apprendre,F,nbsp;dysgu: apprehend, apprenticenbsp;Aptus, L. cymhwys, iawn: adapt, apt,nbsp;aptitude, inept, unaptnbsp;Aqua, L. dwir; aquafortis, aquatic,nbsp;aqueduct, aqueous, terraqueousnbsp;Arbiter, JL. canolwr: arbiter, arbitrary,nbsp;arbitrate, arbitrationnbsp;Arbor, L, coeden: arborescent, arbournbsp;Arche, G. dechreu, rheol, llywodraethjnbsp;anarchy, archbishop, heptarchy, monarch, patriarch, tetrarch, tetrarchatenbsp;Arctos, G. arth, y gogledd: antarctic,nbsp;arctic, Arcturusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[arcuation Arcus, L. bwa: arc, arcade, arch, archer, Ardeo, L. ilosgi: ardent, aruour, arsonnbsp;Arena, L. tywod: arenaceousnbsp;ijy? |
CAP ROOTS AND DERIVATIVES.
CAP ROOTS AND DERIVATIVES.
Aristos, Cr. ardderchocaf: aristocracy
Arithmos, G. rhif: arithmetic, lo^arit�m Arma, L. artaa: armada, armament,nbsp;armour, arms, army, disarmnbsp;Aro, L. aredig: arable, arationnbsp;Ars, L. celtyddyd: art, artifice, artificial, artist, artistic, inert [articulationnbsp;Artus, L. cymmal: article, articulate,nbsp;Asper, L. garvr: asperity, exasperatenbsp;Astron, G. seren: asterisk, astrology,nbsp;astronomy, astrotheology, disasternbsp;Athletes, G. y mrataelwr: athlete, athleticnbsp;Attono, L. taranu: astonished (thunderstruck), astound
Audio, ii. ciywed: audible, audience, audit, auditor, auditory, inaudiblenbsp;Augeo, auctus, L. cynnyddu! auction,nbsp;augment, author, authority, authorizenbsp;Auris, L. ciust: auricular, aurist, earnbsp;Autos, G. hunan: autobiography, autocrat, autograph, automaton, autopsynbsp;Auxilium, L. cymhorth: auxiliarynbsp;Avant, F. o flaen: advance, advantage.
advantageous, van, vantage gacchus, L.duw meddwdod: bacchanal,nbsp;bacchanalian, debauch, debaucheenbsp;Bsernan, 0. llosgi: brand, brimstone,nbsp;ormdled, brown, brunt, burnnbsp;Bmtan, 0. flrwyno: bit (genfa)
Bagh, Xr. bywyd: usquebagh Ballo, G. tanu: emblem, embolus, hypernbsp;bole, problem, symbolnbsp;Bana, O. angeu: bane, baneful, henbane,nbsp;Bando,I.cyhoeddiad: contraband[ barbernbsp;Barba, L. barf: barb, barbed, barbel,nbsp;Barbaras, L, tramor: barbarian, bar-Basa, Sw.taro; baste (barity, barbarousnbsp;Bast, T. rhisgl: bassnbsp;Bearn, 0 plentyn; bairn, barnaclenbsp;Beatan, O. euro; abate, bate, beatnbsp;Beatus, L. gwynfydedig � beatific, beatification, beatify, beatitudenbsp;Beau, belle, F. teg. hardd; beau,nbsp;beauty, belle, belles-lettres, embellishnbsp;Becher, Ge. cwpan: beaker, pitchernbsp;Beg, Ga. bychan; filUbegnbsp;Belangen, D. perlhynu; belongnbsp;Belegeren, D, gwarchaej beleaguernbsp;Belium, L. rhyfel; belligerent, belli-potent, rebel, rebellion, rebelliousnbsp;Bene, L. yn dda: benedict, benefactor,nbsp;beneficent, benefit, benevolentnbsp;Beon, �, bod: be, beingnbsp;Beorgan, 0. amddiffyn; borough, burgh,nbsp;burgher, burghmote, Edinburghnbsp;Beorht, �. dysglaer; Albert [bestnbsp;Bet (bet-iic, �, goodly), mad, da; better,
Beta, G. ail lythyren Roeg: alphabet Bibo, L. yfed; bib, bibber, bibulous,nbsp;imbibe, winebibbernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[beckon
Bicnian, O. amneidio: beacon, beck, Bidan, O, aros: abide, bidenbsp;Biddan, 0. gorchymmyn: bid, forbidnbsp;Bilaikan, Go. gwawdio: bilknbsp;Bios, G. bywyd: amphibious, biographynbsp;Bis, L. dwywaith; bicipital, bicornous,nbsp;bigamy, binary, biped, biscuit, bisect,nbsp;bissextile, bisulcous, bivalve, combinenbsp;Blac, O. gwelwlas; bleachnbsp;Blaer, D. pendd�yn: blearnbsp;Blajsan, 0. chwythu: blast, bloom, blossom, blow, blusternbsp;BIsetan, O. bretu: blatant, bleatnbsp;Blanc, F.gwyn; blanch, Blanche, blank,nbsp;Bois, F. coed; buoynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[blanket
Bonus, L. da: bounteous, bounty Bot, 0. boddlondeb, iawn: boot, bootlessnbsp;Bozza, X. chwyddad; botchnbsp;Brachium, L. braich; brace, bracelet,nbsp;bracket, branch, embracenbsp;Braza, P. marworyn; Brazilnbsp;Brevis, L. byr: abbreviate, abridge,nbsp;breviary, brevier, brevity, briefnbsp;Brucan, O. defnyddio; broke, brokernbsp;Buan, O. coleddu: boor, neighbournbsp;Bube, G. bachgenj boobynbsp;Bugan, 0. plygu; bay, bight, bough,nbsp;bow, buxom, elbow, embaynbsp;Bunke, Go. crug: bunchnbsp;Banna, Ir. teisen: bun [glar.�Beorgannbsp;Burh, 0. ty; Bourg. 0. tref: burgess, bur-By, Da. tref; Whitby, Applebynbsp;(Jadas, Ga. cotwm; caddis
Oado, L. cwympo; accident, cadence, cascade, casual, coincide, decay. incident, occasion, Occident Csuo, emsus, L. tori; llaad: circumcise,nbsp;concise, decide, deicide, excise, incision, matricide, parricide, regicidenbsp;Calculus, L. groyu: calculatenbsp;Caleo, L. gwresogi; calefy, calenture,nbsp;calid, caloric, calorific, scaldnbsp;Gaios, G, hardd: caligraphy, calisthenicsnbsp;Oaiupto, G. gorchuddio; Apocalypsenbsp;Cam, C. cam: kimbonbsp;Campian, 0. ymladd $ championnbsp;Candeo, L. llosgi; candid, candidate,nbsp;candle, chandelier, incendiary, incensenbsp;Canis, L. Kuon, G, ci (cw^n): canine,nbsp;canicularnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ descant
Canto, L, canut cant, canticle, cnant, Capio, captus, L. cymmeryU: accept,nbsp;anticipate, capacity, captive, conceit,nbsp;deceit, except, receptacie, susceptible
GWREIDDKIRIAU A THARDDOLION. OKI
GWREIDDKIRIAU A THARDDOLION. OKI
Caput, L, pen: cape, capitai, capiia-tion, capitoi, captain, c�apter, decapitate,precipice,precipitate,recapitulate Carbo, L. gio: carbon, carbonaceous,nbsp;caroonate, carbonic, carbunclenbsp;Caro, carnis, L. cnawd: carnage, carnal,nbsp;carnelian, camiral, carnivorous, caruncle, charnel-bouse, incarnatenbsp;Cams, L. anwyl: caress, cherishnbsp;Castigo, L. ceryddu: castigate, chasten.
chastise ^ nbsp;nbsp;nbsp;[_incest, incestuous
Castus, L. pur, diwair: chaste, chastity, Cattivo, I. caethwas; dyhiryn: caitiffnbsp;Cauda, L. cwt: cowardnbsp;Cavus, L. cafnog: cave, cavern, cavity,nbsp;concave, excavate
Ceaster, cester, �. caer, dinas gaerog: Chester, Colchester, Doncaster, Dor.nbsp;Chester, Exeter, Gloucester, Lancaster, Leicester, Manchester, Worcesternbsp;Cedo, L, rhoddi i fyny: antecedent,nbsp;cede, cession, concede, decease, excess,nbsp;incessant, intercede, proceed, recede,nbsp;secede, succeed, success, successivenbsp;Ceipian, �. prynu: chaffer, chap, chapman, cheap, Chepstow, chopnbsp;Censeo, L. barnu: censor, censorious,nbsp;censurable, censure
Centrum, L. canoJ: centre, centrifugal, centripetal, concentration, concentric,nbsp;eccentric, heliocentricnbsp;Centum, L. cant: cent, centifolious,nbsp;centuple, centurion, centurynbsp;Ceorl, 0. gwladwr: carle, churlnbsp;Ceowan, O. cnoi: chew, cudnbsp;Cera, L, cwyr: cerate, cere, cerecloth,nbsp;cerumen, sincere, sinceritynbsp;Cemo, cretus, L. gwahaniaethu: concern, decree, discern, discreet, excrement, excrete, secret, secretary, secretenbsp;Certus, L. sicr: ascertain, certain, certainty, certificate, certify, incertitudenbsp;Gharis, G. gras, cariad: charitable,nbsp;charity, eucharist, grace.�Gratianbsp;Charta, L. papyr: cartoon, cartridge,nbsp;chart, charter, Magna Chartanbsp;Cheir, G. ilaw: chirography, chirology,nbsp;chiromancy, chirurgeon, surgeonnbsp;Chole, G. geri: choler, cholera, colicnbsp;Christos, G. eneiniedig: antichrist,nbsp;chrism,Christ,Christendom,Christiannbsp;ChronoSjG.amser: anachronism,chronicnbsp;chronicle, chronology, chronometer,nbsp;isochronal, synclironalnbsp;Chula, Sp. gwagfost: huffnbsp;Circus,L.cyich :circle.circuit,circuitous,nbsp;circular, circulate, circus, semicircle
Clio, L. gaiw: cite, citation, excite, excitement, incite, recite, resuscitatenbsp;Civis, L. dinesydd: citizen, city, civic,nbsp;civil, civilian, civility, civilizenbsp;Claidhamh, Ga. cieddyt: claymorenbsp;Clamo, L. gwaeddi: acclamation, claim,nbsp;clamour, exclaim, proclaim, reclaimnbsp;Clams, L. eglur, dysglaer: clarify, clarion, clarionet, claritude, clear, declaration, declare
Claudo, L, can: clause, clausure, cloister, close, closet, conclude, disclose, inclusive, occlude, preclude, reclusenbsp;Clino, L. ymgrymu, plygu: clinic, declension, decline, incline, reclinenbsp;Clivus, L. ilethr: acclivity, cliff, declivity, proclivitynbsp;Cnafa, 0. bachgen: knavenbsp;Cognosco, L. gwybodr cognizable, cognizant, recognizance, recognizenbsp;Colo, L. ilafuno: colony, cultivate, culture, horticulture, mricolistnbsp;Comes, L. cydymaith: concomitant,nbsp;constable, count, county, viscountnbsp;Commodus, L. cyfleus: commodious,nbsp;commodity, incommodenbsp;Communis, L. cyflreain: common, communicate, community, excommunicate, incommunicativenbsp;Copia, L. liawnder: copious, cornucopianbsp;Cor, L. calon: accord, concord, cordial,nbsp;courage, discord, encourage, recordnbsp;Cornu, L. corn: com (oddtyn), cornet,nbsp;corneous, cornigerous, cornute, cor-nuto, unicorn
Corpus, L. corfi: corps, corpse, corporal, corporeal, corpulent, incorporatenbsp;Cosmos, G. byd: cosmogony, cosmography, cosmopolite, microcosmnbsp;Couvrir, E. gorchuddio: cover, coverlet,nbsp;covert, coverture, curfew |_tinationnbsp;Crass, L. yfory: crastination, procras-Cratos, G. llywodraeth: aristocrat, autocrat, democrat, democracy, gyne-cocracy, theocracy
Credo, L. credu: accredit, credence, credentials, credible, credit, creditable,nbsp;creditor, credulity, credulous, creed,nbsp;discreditable, incrediblenbsp;Creo, L. creu: create, creation, creator,nbsp;creature, procreant, recreate, recreationnbsp;Cresco, L, nnyddu: concrete, crescent,nbsp;decrease, --�crescence, increasenbsp;Crimen, L. camwedd: crime, criminal,nbsp;criminate, criminatory, recriminatenbsp;Crites, G. barnwr: crisis, criterion,nbsp;critic, hypercritic, hypocritenbsp;399
-ocr page 424-D�N ROOTS AND DF.RIVATIVES.
Orux, L. croes: cross, crucible, crucifix, cruciform, crusade, excruciate Cuoo, L. ymbly^gu, gorwedd: accoucheur, concubine, couch, cubation,nbsp;incubation, incubus, incumbent, recumbent, succumb [encyclopaedianbsp;Cucios, Gr. cyich: circle, cycle, cycioid,nbsp;Ouerpo, kgt;p, y corff: querponbsp;Culpa, L. bai: culpable, exculpate, exculpatory, inculpatenbsp;Cunnan, 0. gwybod; Cunnian, 0, chwilionbsp;allan: can, Conner, cunning, liennbsp;Cura, L. gofal: accurate, care, curator,nbsp;cure, curious, proctor, pTocuration,nbsp;procure, secure, sinecurenbsp;Curro, L. rnedeg: career, concur, courant, course, courser, current, curncle, cursory, excursion, incur, occur, precursor, recur, succour, transeur Curvus, L. cam: curvature, curve,nbsp;curvilinear, recurvousnbsp;Cweiian, 0. lladd: kill, quail, quellnbsp;(Jwethan, 0. liafaru: quothnbsp;Owysan, 0. gwasgu; quash, squeezenbsp;Cyn, O. liil: kin, kind, kindred, mankindnbsp;Cyth, 0. perthynas: kit, kithnbsp;�)aeeg, 0. dydd; daisy (day�s eye),nbsp;dawn, day [demoniac,pandemoniumnbsp;Daimon, G. ysbryd: cacodemon, demon,nbsp;i)amnum, L. colled, niwed: condemn,nbsp;damage, damn, damnation, damnatory,nbsp;indemnity, indemnity, uncondemnednbsp;Daska, Sw. taro: dashnbsp;JOaubjan, Go. taenellu: dab [thawnbsp;Beawian, 0. liaethu: bedew, dew, dough,nbsp;Oebeo, debitum, L. bod mewn dyled: debit, debt, debtor, indebted Deca, G. deg: decade, decagon, decaloguenbsp;Decern, D. deg: December, decemvirate,nbsp;decennial, decimal, decimate, Deci-mus, Decima, duodecimalnbsp;Decor, L. prydferthwch: decorate, decorum, dedecorous, indecorousnbsp;Degen, Ge. cleddyt: dudgeonnbsp;Deman, 0. barnu: deem, deemster, doomnbsp;Demos, G. pobU democrat, Demosthenes, endemic, epidemic, pandemicnbsp;Dendron, G, pren; dendrology, rhodo-dendrou Dens, L. dant; Odontes, G. dannedd: dent, dental, dentated, dentist, eden-tated, indent, indenture, tridentnbsp;Densus, L. tew: condensation, condense,nbsp;dense, density Deor, �. anifaii gwyllt: deer Deus, L. duw: deiciue, ueify, deism,nbsp;deist, deity, aeodaud |
Dia, *Sw. gooro: dairy Dico, L. dywedyd: contradict, dictatCinbsp;diction, dictionary, ditto, ditty, edict,nbsp;indict, interdict, jurisdiction, malediction, predict, vmedictory, verdictnbsp;Dies, L. diwrnod: day, dial, diary, diurnal, meridian, noctidial.�Dseegnbsp;Digitus, L. bys: digit, digitalis, digitatenbsp;Dignus, L, teilwng: condign, deign,nbsp;dignify, dignity, distain, indignationnbsp;Dingier, Da. siglhongian: danglenbsp;Dipfel, D. pig ilym: dibblenbsp;Disc, O. dysgl: desk, disc, dishnbsp;Didasco, G. Disco, L. dysgu: didactic,nbsp;disciple, disciplinarian, disciplinenbsp;Divido, L. rhanu: divide, dividend,nbsp;division, individual, indivisiblenbsp;Divus, L. duw: divine, divinitynbsp;Do, datus, L. rhodoi: addition, data,nbsp;date, dative, edition, editornbsp;Doceo, doctus, L. dysgu, hyfforddi:nbsp;docile, docility, doctor, doctrine, document, indoctrinate [ matic, dogmatistnbsp;Dogma, G. athrawiaerh; dogma, dog-Dok, Go. lie dwfn: docknbsp;Doleo, L. gofidio: condole, dole, doleful,nbsp;dolor, dolorous, indolentnbsp;Dominus, L. arglwydd; Domina, L. ar-glwyddes: dam, dame, dominant,nbsp;domineer, don, duenna, madam, madonna, preaominant, predominatenbsp;Domus, L.t^: dome, domestic, domesticate, domicilenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| dofi, don Don, 0. gosoQ, gwneuthur: deed, do, Dono, L. rnoddi: donation, pardonnbsp;Dormio, L. cysgu: dormant, dormitive,nbsp;dormitory, dormousenbsp;Dorsum, L. cefn: dorsal, endorsenbsp;Doser, Da. achosi cwsg: dozenbsp;Doxa, G. barn, clod: doxology, heterodox, orthodox, paradox, stereodoxnbsp;Draaien D. liercian: drawlnbsp;Drabba, Sw. taro: drubnbsp;Dreogan, O. gweithio: dtudgenbsp;Drigau, O. sychu: drought, drug, drynbsp;Driusan, Go. cwympo: drizzlenbsp;Dromas, G. rhedegta: dromedary, hippodrome, syndromenbsp;Druilen, D. pendrymus droU Ducken, Ge. ymgrymu: duck Duco, L. tywys; Dax,li. tywysydd. aa-Quee, aqueduct, conduce, duke, educate, induce, induct, produce, seduce, Dugan, 0. talu: doughty f viaductnbsp;Dumm, Ge. dwl: dumpnbsp;Dun, O. bryn: Downs, Huntmgdoi^nbsp;Dunanais, G, gallu; dynamics, dynastynbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;400 |
OWREIDDSIRIAU A THARDDOLION. FLI
OWREIDDSIRIAU A THARDDOLION. FLI i)uo, L. dan: neuce, aonoie^ �oubc, uuai. dubious ducat, duel, duet, duodecimal; duplicate, duplicity, duumvirate, in-dubitabie, redouble Durus, L. caled: durable, durance, dure during, endure, inoure, indurate, ob-D�ster, Ge. tywyil: dusk [duratenbsp;Dvffiler, Da. aros: dwellnbsp;Dwinan, 0. gwywo, edwino: dwindlenbsp;Dyne, 0. ystwr: dm, dunnbsp;Dyppan, 0. trochi: deep, dip, divenbsp;ga, eas, O. dwtr: Anglesey, eddy, island,nbsp;isle.�Fage, Insulanbsp;Ead, 0. meddiant; Edward, Edwinnbsp;Eage, �. llygad; Ooge, Fris, Hygad,nbsp;ynys: Egbert, eye, eyeletnbsp;Eala, 0. hen: alderman,eld, elder, oldnbsp;Ebrius, L. meddw; ebriety, sobrietynbsp;Edo, L. bwyta: eat, edible, esculentnbsp;Ego, L. myh: egotism, egotistnbsp;Eicon, G. deiw; iconoclasm, iconoclast. iconoiator nbsp;nbsp;nbsp;[cloid, spheroid Eidos, G llun, dull; caieidoscope, cy-Elne, 0. Ulna, L, braich: elbow, ell Kmo, L. prynu: exempt, peremptory,nbsp;ransom, redeem, redemptionnbsp;Esse, L. bod; Ens, entis, E. peth mewnnbsp;bod: absent, entity, essence, essential,nbsp;interest, potent, present, quintessence.nbsp;Onta, G. petli mewn boa: ontologynbsp;Eq, itum, L. mynea: ambition, exitnbsp;initial, initiate, iterate, obit, obituarynbsp;perisb, reiterate, transitnbsp;Eorl 0. dewryn, ianl: earlnbsp;Eremos, G. anial: eremite, hermitnbsp;Ergon, G. gweitbred: cbirurgeon, energy� georgic, liturgy, metallurgy,nbsp;surgeon, theurgynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[earth Brian, 0. aredig: ear (twysen), earing, Erro, L. crwydro: aberrance, aberration,nbsp;err, errant, erratic, errata, errornbsp;Escupir, Sp. tatlu allan: scuppernbsp;Eu, G. da, yn dda: eulogy, euphony,nbsp;eurithmy, euthanasy ( ment, expertnbsp;Experior, L. profi: experience, experi-quot;pabuia, L. �'ug-chwedl; confabulatenbsp;fflhift rabuhst. fabulous, fib fable, labulist, fabulous, �b Facies. L. gwyneb; eiiace, face, facial,nbsp;fashion, feature, superficial, surfacenbsp;Faciiis, L. hawdd: difficult, facile, facilitate, facility, facultynbsp;Facio, factum, L, gwneuthur: afiair,nbsp;affect, benefactor, certify, crucify, deficient, edity, efficacy, tact, factious,nbsp;factor, factotum, feat, feature, infect,nbsp;maietactor, manuiactory, perfect, sacrifice, satisfy, simplify, verifjnbsp;26 |
hauan, O. iretnu: lad, fiddie-fadule, fidgetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[falcon Falco, L. hebog: falcated, falchion, Fallo, L, liitnro: fallacious, fallible,nbsp;false, infallible, refelnbsp;Fama, L. gair, son; defame, fame, famous, infamous, infamynbsp;Fanum, L. teml; fanatic, fane, profanenbsp;Faran, �. myned; fare, farewell, ferry,nbsp;fieldfare, ford, thoroughfare,wayfaringnbsp;Fatuus, L. ffol: fatuity, ignis fatuus,nbsp;infatuate, infatuationnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[fuge Febris, L. twymyn; febrile, fever, febri-Felix, L. dedwydd: felicitate, felicity. Fels, G-e. craig: fell Linfelicitousnbsp;Femina, L. benyw; effeminacy, effeminate, lemaie, femininenbsp;Fenao L. taro; �efend, fence, fender,nbsp;inoffensive, oitenn, ofiencenbsp;Feoh 0. gwerth: feenbsp;Feorm, O. ymborth; farmnbsp;Feorth, 0. pedwerydd: farthing, fourthnbsp;Fero, L. ciuao: circumference, confer,nbsp;aefer, differ, fertile, inier, laniferous,nbsp;offer, prefer, refer, somniferous, sutler,nbsp;transfernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ ferruginous Ferrum, L. haiarn: farrier, ferreous, Ferveo, L. berwi; effervescent, fervency,nbsp;fervent, fervid, fervournbsp;Festus, L. llawen: feast, festal, festivenbsp;Fian, O. casau; feud, fie, fiend, foenbsp;Fibra, L. eaefyn: fibre, fibrousnbsp;Fido, L. ymddiried; affiance, confide,nbsp;confidence, defy, diffident, faith, leaity,nbsp;fidelity, infidel, uuliifidian, perfidy,nbsp;solifidian, undefiednbsp;Filius, L. mab: affiliate, filial, fillynbsp;Filleadh, Ga. plyg: fillibegnbsp;Finis, L. diwedd: confine, define, definite, definition, final, fine, finish,nbsp;finite, infinite, infinitive, untinisfiednbsp;Fingo, fictus, L. ilunio; effigy, feign,nbsp;feint, fiction, figment, figurenbsp;Firinus, L, cadarn: affirm, affirmative,nbsp;confirm, confirmation, firm, infirmnbsp;Fiscus, L. trysorfa: confiscate, fiscalnbsp;Fixus, L. sefydledig: affix, crucifix,nbsp;effigy, figure, fixture, prefix, transfixnbsp;Flabbe, D. liipddarn: flabbynbsp;Fiagan, Ic. riianu; flagnbsp;Flagro, L. fflamio: coriflagration, de-fiagate, deflagration, flagrantnbsp;Flamma, L. gwenfflam; flame, inflamenbsp;Fiecto, flexus, L. piygu: circumflex,nbsp;deflect, flexible, flexure, genuflexion,nbsp;inflect, reflect, reflexnbsp;Fiiessen, Ge. dyiifo; flush |
401
-ocr page 426-GLU ROOTS AND DERIVATIVES.
Fiigo, ilictus, euro: atHict, coanict^ intlict, inflictive, profligatenbsp;FUotr, Ic. cy�ym: fleet, flitnbsp;Flo, flatus, L. enwytau: bioiv, flatulent,nbsp;flute, inflate, luflation, perflatenbsp;Flos, floris, L. bioueuyn: �eflour, efflorescence, tlorai, floret, tioricuitural,nbsp;florid, florist, flour, flourisn, flowernbsp;Fiuo, tiuxum, L. iiifo: afflux, confluent,nbsp;conflux, flow, nuctuate, fluent, fluency,nbsp;fluid, liux, fluxion, influence, influx,nbsp;reflux, superfluity, superfluousnbsp;Fodio, fossum, L. cloduio: tosse, fossilnbsp;Folium, L, dalen; exfoiiate, loil, loliage,nbsp;folio, portfolio, trefoilnbsp;Fon, O. gafaelu; lang, lingernbsp;Foppen, Ge. gwawaio: lob, fubnbsp;Forma, L. llun, �urf: conform, deform,nbsp;form, formal, formula, inform, multiform, nonconformity, perform, reform,nbsp;transform, uniform Fwtb, 0. ailan; forth, fiirthur, furtherance, furthermore Fortis, L. cryf: comfort, effort, enforce, force, fort, fortify, fortitude, fortressnbsp;Fracht, Ge. ilwyth: fraught, freightnbsp;Frango, fractus, L. ton: fraction, fracture, fragile, fragment, trail, infringe,nbsp;irrefragable, ossitrage, refract, retrac-torv, refrangible, saxifragenbsp;Frater, L. Frere, F. Bruder, Ge. Broder,nbsp;Bw. amp; Da. brawd; Bru. Ga. bru, croth:nbsp;brother, fraternal, fraternity, fratri-Freon, 0. earn: friend [cide, friarnbsp;Frician, O. neidioj Frisch, Ge. bywiog;nbsp;freak, frisk, frog Frigus, trigoris, L. oerfel: frigid, frigidity, refrigerant, refrigerate Frons, froatis, I* talcen: atiront, confront, front, frontispiece, frontletnbsp;Fruor, fructum, L.mwynhau: fructiferous^ fructify, fruit, fruitfulness, fruitionnbsp;Fugio, L. tioi; centrifugal, fugacious,nbsp;fugitive, functionary, perfunctory,nbsp;refuge, refugee, subterfugenbsp;Fugoi, 0. aderyn: fowl, fowler [somenbsp;Fuiian, 0. halogi; defile, filth, foul, ful-Fullian, O. gwynu: fullernbsp;Fundo, fusus, L. tywallt: confound,nbsp;confuse, diffuse, effuse, fund, funnel,nbsp;fuse, fusible, fusion, infuse, refund,nbsp;refuse, suffuse, transfuse, transfusionnbsp;Fundus, L. gwaeiod; founder, foundry,nbsp;fundamental, profound, unfoundednbsp;Fungor, It. cyilawnu; defunct, luncUonnbsp;Fya, o. tan; tirenbsp;Fysan, �. dylrysio; fussnbsp;^aooan, O. gwatwar: gabble, gibberish, jaboer, jibenbsp;Galan, 0. canu: nightingalenbsp;Gamba, 1. Jamb, F. coes: gambade,nbsp;gambol, gammon |
Gamos, G. priodas: amalgamate, bigamy, monogamy, polygamy, trigamy Gan, gangan, 0. myned: forego, gang,nbsp;gangway, go, gone, undergo [rantnbsp;Garantir, F. gwarantu: guarantee, war-Garder, h'. cadw; guard, guardian,nbsp;ward, warden, wararobenbsp;Gartur, Go. rhwymyn; garter [tronomynbsp;Gaster, G. cyila; epigastric, gastric, gas-Ge, G. daiar: apogee, geodasia, geo-S�ology, geometry, geoponics,nbsp;georgic, perigeenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[garden, yard Geard, O. caeadle: haggard (ydlan), Geier, Ge. fiwltur, cudjli: gerfalcon,nbsp;gier eaglenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tinons, gelid, jelly Geiu, L. rliew: congeal, gelatine, gela-Genea, G. genedigaeth: genealogy, generation, Genesis, hydrogen, nitrogen, oxygennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[geneous Genos, G. rhyw; heterogeneous, tiomo-Genus, generis, I* rhy w j Gens, gentis, JUcenedl: degenerate, engender, gender, general, generalize, generate, generic, genial, genital, genteel, Gentile,nbsp;gentle, genuine, genus, regeneratenbsp;Geotan, 0, tywalit: gush, gutternbsp;Gerefa, O. llywydd; portreeve, reeve,nbsp;sheriff'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ germ, germinate Germen, L. blaguryn; cousin-german, Gero, gestus, L. dwyn: belligerent,nbsp;congestion, digestion, exaggerate, gesticulate, gesture, lanigerous, suggestion, undigested, vicegerentnbsp;Ghod, Fe. duw, oeiw; pagodanbsp;Giessen, Ge. arilwys; gusnnbsp;Gigas, L. cawr; giant, giganticnbsp;Gigno, genitus, L. cenediu: generation,nbsp;gemtive, genius, indigenous, ingenious,nbsp;primogeniture, progenitor, regeneratenbsp;Gii, ic. tiollt; gill (tagell pysgodyn) _nbsp;Ginosko, G. Cnawan, �. gwy Dod; gnostic,nbsp;gnosticism, know, prognosticnbsp;Gisper, Da. dyiytu gen; gaspnbsp;Giuncata, I. caws liufen: junketnbsp;Gianz, Ge. dysgieirdeb; giancenbsp;Globus, L. croneli: conglobate, gioDC,nbsp;globular, globule Glotta, giossa, G. tafod: duoglot, epi-glottis, gloss, glossary, GiupJio, G. cerfio; hieroglyphic, tngi^� Gluten, U glad; agglutinate, gW��nbsp;giotmoos |
402
-ocr page 427-len ROOTS AND DERIVATIVES.
Huuor, G. dwtr: dropsy, iiyora, hydraulics, hydrogen, hydromei, hydrometer, hydrophobia, hydrostatics Humeo, L. boa yn wiyb: humid, humidity, humour Humus, humilis, L. y llawr: eshume, humble, humiliate^ humility, inhume,nbsp;Hund, 0. ci: hound, hunt [posthumousnbsp;Hunskur, Ic. brwnt, gwaei; hunksnbsp;Hurra, Go, gyvrx: huri, hurrynbsp;Huschen, Ge. euro: hunchnbsp;Hweorfan, O. troi: warpnbsp;jehthus, G. pys^odyn; ichthyolite, ichthyology, ichthyosis [idiot, idiotismnbsp;Idios, G. priodol: idiom, idiosyncracy,nbsp;Ignis, L. tan: igneous, ignis tatuus, ignite, ignition, ignivomousnbsp;Imago, L. deiw: image, imagery, imagine, imagination Impero, L. gorchymmyn: emperor, empire, imperative, imperial, imperious, umpirenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[incentive Ineens US, L. cynneuedig � censor, incense, Indico, indicatus, L. dangos: indexnbsp;indicate, indicative Inferus, L. isel: inferior, inferiority, infernalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(initiative Initium, L. dechreuad: initial, initiate, Insula, L. ynys: insular, insulate, isle,nbsp;peninsula, peninsular,�Ea [integritynbsp;Integer, L. cyfau: integer, integral,nbsp;Intus, intra, L. mewn: interior, internal,nbsp;intimate, intrinsic Ira, L. digofaint; irascible, ire, irritate Isos, G. cyfartal: isochronal, isosceles,nbsp;isothermalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[itinerary, itinerate Iter, L. taith: itineracy, itinerant, Iterum, L. eto: iterant, iterate, reiteratenbsp;Jaceo. L. gorweod: adjacent, circumjacent, interjacent, jacent, subjacentnbsp;Jacio, jecius, L. tafiu; abject, adjective,nbsp;conjecture, deject, ejaculation, eject,nbsp;inject, interjection, jaculate, object,nbsp;project, projectile, reject, subjectnbsp;Jaune, F. meiyn: jaunaice, Jonn Doreenbsp;Jour, F. dydd: adjourn, journal, journey, journeyman, sojournnbsp;Judex, L.barnwr; Judico, L.barnu: adjudge, judge, judicature, judicial, judicious, prejudge, prejudicenbsp;Jugum, Xi. lauj conjugal, conjugate,nbsp;jugal, jugular, subjugate, yokenbsp;Jongo, junctus, L. cyssyiltu: adjoin, adjunct, conjunction, disjunctive, join,nbsp;joiner, joint, jointly, junction, juncture,nbsp;subjoin, suojunctivenbsp;Jurk, D, twyg; jerkin |
Juro, L. tyngu; Jus, L, cyfraith, eyf-lawnaer: abjure, adjure, conjure, injury, jurat, juridical, jurisdiction, jurisprudence, jurist, juror, jury, justice, justify, perjure, perjurynbsp;Juvenis, L. Geong, 0. Jung, Ge. Ifanc,W.nbsp;louenc, Co. Yuvan, Sa. ieuano; junior,nbsp;juvenile, young, younker, Evan, Ivannbsp;J^eras, G. corn: cerastes, monoceros,nbsp;rhinoceros Kermes, A. math o bryf llywio: crimson Kimia, A. dewiniaeth; alchemy, chemist, cnemistry Knappen, D. gwringain, cipio: kidnap (kid, vulg. child), knap, knapsack, nabnbsp;J^abor, L. gwaith: elaborate, laboratory, laborious, labournbsp;Labor, lapsus, L. liithro: collapse, elapse,nbsp;lapse, relapse, sublapsarian, supralap-sariannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lastescent, lactiferous Lac, lactis, L. liaeth: lactary, lacteal, Lacnian, 0. lachau; leech (meddyg)nbsp;laeccan, O. gataelyd: latch, leechnbsp;(geloden)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[loadstone Laadan, 0. tywys: lead, load, loadstar, Lainbano, G. cysameryd: astrolabe, syllabication, syllable, syllabus [Nicolasnbsp;Laos, G. pobl: laic, laity [Ueygol),nbsp;Lapis, lapidis, L. careg: dilapidate,nbsp;lapidary, lapidist, lapideousnbsp;Latris, G. gwasanaethwr: demouolatry,nbsp;iconolater, idolater, idolatry, pyrolatrynbsp;Latus, L. cludedig: ablative, collate,nbsp;elate, relate, translatenbsp;Latus L.llydan: latitude, latitudinariannbsp;Latus, latens, L. ochr* collateral, equilateral, lateral, quadrilateralnbsp;Lauoe, Ge. gwasgodfa; lobbynbsp;Laus,laudis,L.clod; Laudo,L.canmol: laud, laudable, laudanum, laudatory Lavo, L. golchi: laundry, lave, lotionnbsp;Laxo, L. llaesu: lax, laxative, laxity,nbsp;Leas, O. gau: leasing [prolix, relaxnbsp;Lecgan, O. gosod: acknowledge, allay,nbsp;knowledge, lay, ledge, ledgernbsp;Lego, L. anfon, cymmynu: allege, delegate, legacy, legate Lego, lectus, L. dewis, darllen: colleague, college, collect, dialect, diligence, eclectic, elect, elegance, eligible, intellect, intelligent, lecture, legible, lesson, neglect, predilection, recollect, sacrilege, select Lemper, Da. piygu: limber, limpnbsp;Leng, �. h/df Long, lang, �. ^ �nbsp;length, linger.�Longusnbsp;Lenis, L, meddai: lenient, lentity, 1nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.04: |
gwreiddkirta� a tharddolion^. MEC
Lepsis, G. gataeiiart: cataiepsy, ep iep-Leute, Ge. pooi: Jout [tic, prolepsis Levo, L.co�i; Levis L. ysgafn: eievate,nbsp;leaven, lever, levity, ievy, lift, reJievenbsp;Lex. iegis, L. Loi, F. deddf; Licitus, L.nbsp;cyfreithlawn: illicit, law, legal, legist,nbsp;legitimate, license, licentiate, licit[connbsp;Lexis, G. geinad: lexicography, lexi-Liber, L. riiyiid: deliberate, deliver, liberal, liberate, libertine, liberty, liverynbsp;Liber, L. rhisgl, llytr; libel, libellous,nbsp;Lie, 0. tebyg: frolic, uke [librarynbsp;Ligo, L. rhwymo; allegiance, league,nbsp;liable, liege, ligament, oblige, religionnbsp;Lim, O. aeiod: limb, limpnbsp;Limes, limitis, L. terlyn; illimitable,nbsp;limit, limitary, limitation, unlimitednbsp;Linea, L. llinyn: curvilinear, delineate,nbsp;interline, line, lineage, lineal, linearnbsp;Lingua, L. tafod: bilingual, languagenbsp;lingo, linguacious. linguist, sublingualnbsp;Linguo. lictua, L. ymadael a; delinquent,nbsp;dereliction, oblique, relic, relict, relin-qnishnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[seed, lint Linum, L. llin: lavrn, line, linen, lin-Liqueo, L. toddi: colliquate, liquefy, liqueur, liquid, liquidate, liquornbsp;lit, O. Hong: lighter, lightermannbsp;Litera, L. liythyren, ysgrifen: alliteration. illiterate, letter, literal, literary,nbsp;literature, obliteratenbsp;Lithos, G. careg: aerolite, chrysolite,nbsp;litharge, lithography, lithomancy, li-thontripic, lithotomy, trilithonnbsp;Locos, L. He: collocation, dislocate,nbsp;local, locality, locate, locomotionnbsp;Logos, G. gair, traethawd: analogy,nbsp;apologue, apology, catalogue, chronology, dialogue, etymology, eulogize,nbsp;geology, logic, mineralogy, philology,nbsp;syllogism, tautology,theoiogy, zoologynbsp;Longus, L. hir; elongate, long, longevity, longitude, oblong, prolongnbsp;Loopen, D. rhedeg: gantlope, interlopenbsp;Loquor. locutus, L. Hefaru: allocution,nbsp;circumlocution, colloquial, elocution,nbsp;eloquent, loquacity,obloquy, soliloquy,nbsp;stuitiloquence, ventriloquistnbsp;Lucos, G. blaidd: lycanthropy [luctantnbsp;Luctor, L. ymdrechu: reluctance, re-Ludo, lusus, L. chwareu: allude, collusive, delude, delusive, elude, illusion,nbsp;interlude, ludicrous, precludenbsp;Lumen, L. goleuni; illume, illumine,nbsp;luminary, luminous Luna, L. iieuad: lunacy, lunar, lunatic, lonation, lunette, suolunary |
Luo, L. goicbi: abluent, ablution, alluvium,antediluvian,dilute, diluvial,nbsp;pollutenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[paralysis Lusis, G. Haesiad: analysis, paisy. Lustrum, L. glanhad: illustrate, illustrious, lustrate, lustration, lustrenbsp;Lux, lucis, L. goleuni: elucidate, lucent,nbsp;lucid, pellucid, translucentnbsp;Lyft, O. awyr: aloft, loft, loftynbsp;Lynis, 0. echel men: linch-pinnbsp;j^senan, 0. Meinen, Ge. Man, Sa. meddwl: mean, mind, remind Magan, 0. medru: main, may, mightnbsp;Magister, L. meistr: magisterial, magistrate, master, masterynbsp;Magnus, L. mawr: magnanimity, magnificent, magnifico, magnify, magniloquence, magnitude, mainnbsp;Major, L. mwy: majesty, major, majority, mayornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[maul Malleus, L. morthwyl; malleable, mallet, Malus, L. drwg: malady, malapert, malcontent, malefactor, malevolent, malice, malignant, malpractice, maltreatnbsp;Mamma, L. bron: mamma, mammalia,nbsp;mammiferous, mammilarynbsp;Mando, L. gorchymmyn: command,nbsp;commend, demand, mandamus, mandate, recommend, remandnbsp;Maneo, L. aros: immanent, manse,nbsp;mansion, permanent, remain, remnantnbsp;Mania, G. cynddaredd: bibliomania,nbsp;mania, maniac, monomanianbsp;Manteia, G. propWydoliaeth: aeroman-cy, geomancy,gyromancy,lithomancy,nbsp;necromancy, pyromancynbsp;Manus, L. Main, F. Haw: emancipate,nbsp;maintain, manacle, manage, manipulation, manual, manufacture, manu-mitjmanure, manuscript, portmanteaunbsp;Mare, L. m�r, F. mor: marine, mariner,nbsp;maritime, mermaid, submarine, transmarine, ultramarine [tal, marrynbsp;Maritus, L. gwr priod: marriage, mari-Martur, G. tyst: martyr, martyrdom,nbsp;martyrology, protomartyr [masculinenbsp;Masculus, L. gwryw: emasculate, male,nbsp;Mase, 0. trobwli: amaze, mazenbsp;Mater, L. mam: maternal, matricide,nbsp;matriculate, matrimonial, matrimony,nbsp;matrix, matron Mathema, G. gwyddoriaeth: mathematics, opsimatiiy, phiioinath Maturus, L. addled: immature, maturate, mature, maturity, prematurenbsp;Mecnanao, G.dyieisioj Machina, L.peir-iant: mecuames, mecuaiiism, machinenbsp;405 |
MOR ROOTS A?ngt; dfrtvattvks.
MOR ROOTS A?ngt; dfrtvattvks.
Minister, L. gweinvdd: administer, administrator. minister, ministry Minuo, minutus, L. lleihau: diminish,nbsp;diminution, diminutive, miniature,nbsp;minion, minor, minority, minus, minute, minutiaenbsp;Mire, 0. tywyllwch: mirkynbsp;Mirus, mirabilis, L.rhyfedd: admirable,nbsp;admire, marvel, marvellous, miracle,nbsp;miraculous, mirific, mirrornbsp;Misceo, mixtus, L. mysgu, cympiysgu:nbsp;admixture, mingle, miscellany, miscible, mix, mixture, permistion, per-mixtion, promiscuousnbsp;Miseo, G. casau: misanthrope, misanthropic, misogamy, misogynynbsp;Miser, L. truan: commiserate, miser,nbsp;miserable, misery
Mitto, missus, L. anfon: admissible, admit, commissary, commit, committee, dismiss, emissary, intermit,nbsp;messenger, missile, mission, missionary. missive, mittimus, omit, permit,nbsp;premise, promise, remit, submissive,nbsp;submit, surmise, transmitnbsp;Mneme, G-. cot: amnesty, mnemonicsnbsp;Modus, L, modd, mesur: accommodate,nbsp;commodious, commodity, immodest,nbsp;incommode, modal, mode, model,nbsp;moderate, modern, modest, modesty,nbsp;modify, modish, modulate, module,nbsp;modus, mood, remodelnbsp;Mola, L. maen melin; Molo, L. main:
emolument, immolate, moJar Mollis, L. meddal: emollescent, emollient, mollient, mollifynbsp;Moneo, L. rhybuddio: admonish, monitor, monument, premonitory, submonition, summon, summonsnbsp;Monos, G. unig: monad, monandria,nbsp;monarch, monastery, monastic, monk,nbsp;moQOceros, monochord, monocular,nbsp;monody, monogram, monopoly, mon-optote, monosyllabicnbsp;Mons, L. mynydd; dismount, mound,nbsp;mountain, mountebank, promontory,nbsp;surmount, tramontane, ultramontanenbsp;Monstro, monstratus, L. dangos: demonstrate, remonstratenbsp;Montare, I. esgyn: mountebanknbsp;Morbus, L. clef yd: cholera morbus,nbsp;morbid, morbific
Mordeo, morsus, L. cnoi: mordaciou^ morsel, remorse, remorselessnbsp;More, Ga. mawr: claymore (cleddytnbsp;Morphe, G. llun: amorphous, metamorphose, metamorphosis, zoomorphism
Medeor, L. iachau; irremediable, medi
cal, medicine, remedial, remedy Jtfedius, L. canol: immediate, intermediate, mediator, mediocrity, mediterranean, medium, mezzotintonbsp;Meffas, G. mawr: mesjalapolis, megala-saurus, megalonyx, megatheriumnbsp;Mei, mellis, L. mei; hydromel, mellifluent. mellifluous, osymelnbsp;Melan, G. du: melancholynbsp;Meiior, L. ^well: ameliorate, amelioration, meliorate [melody, Philomelnbsp;Melos, G. cerdd: melo-drama, melodious,nbsp;Memor, L. cofus: commemorate, memento. memoir, memorable, memorandum, memorial, memory, reraemoernbsp;Menarah, A. llusern: mineret [dacitynbsp;Mendax, L. gau: mendacious, men-Mengan,0.cymmysgu: among, amongst,nbsp;mingle, mongrel
Mens, mentis, L, Mynd, O. y meddwl; Man, Sa. meddylied: dementate, mental, mind, vehementnbsp;Mensis, L. mis: menstrual, menstruumnbsp;Mensura, L. mesur: commensuratenbsp;dimensions, immense, measure, mensuration. Metan, 0. mesuro: mete,nbsp;meter.�Metron
Mereo, meritus, L. haeddu: demerit, merit, meritorious, unmeritednbsp;Mergo, mersus, L. trochi: demersion,nbsp;emergency, immerse, immersion, submerge, merge, submersionnbsp;Merx, mercis, L. nwyddau masnach:nbsp;commerce, market, mart, mercantile,nbsp;mercenary, mercer, mercery, merchandize, merchantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[litan
Meter, G. mam; metropolis, metropo-Metron. G. mesur: barometer, diameter, gasometer, geometry, hexameter, hydrometer, hygrometer,metre,metrical,nbsp;pentameter, perimeter, symmetry, trigonometry .�Mensuranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ mate
Metsian, 0. porthi; meat, mess, mess-Micros, G. bychan: microcosm, micrometer, microf.cope
Migro, L. newid trigfan, mudo: emigrate, immigrate, migrate, migration, migratory, transmigrationnbsp;Miles, militis, L. milwr: militant, military, militate, militianbsp;Mille, L. mil: mile, milennium, mille-ped, millesimal, million, millionnairenbsp;Mimos, G. dynwaredydd: mime, mimicnbsp;mimographer, pantomimenbsp;Mineo, L. crogi: eminent, imminent,nbsp;prominence, prominent, superemiuent
-ocr page 431-GWRKIDTgt;T51KTAU A THARDDOLION, OCTJ
GWRKIDTgt;T51KTAU A THARDDOLION, OCTJ
Mors, mortis, L. an^eu; Mori, L, marw: immortal, mon buDd,mortal,morUiity,nbsp;mortgage, mortiterous, mortity, mortmain, mortuary, Meutre, F, ilotrudd-iaeth: murder
Mos, moris, L. modd, arfer 5 demoralize, moral, morality, moralizernbsp;Motto, 1. Mot, F. gair: mottonbsp;Moveo, motus, L. symmud; commotionnbsp;emotion, locomotive, mob, mobile,nbsp;motive, move, moveable, movement,nbsp;remote, removal
Mucus, L. ilvsnafedd: mucid, mucilage, mucous, muculent, mucusnbsp;Multus, L, liawer: multiform, multiple,nbsp;multiply, multitudenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dane
Mnndus, L. y byd: mundane, ultramun-Munio, muaitus, L. cryfhau: ammunition, muniment, munition Munus, muneris, L. rhodd, swydd: communion, community, immunity, municipal, munificent, remuneratenbsp;Murus, L. mur: contramure, immure,nbsp;intermural, murage, muralnbsp;Musa, L. can: amuse, muse, muses.
museum, music, musical Mutdos, G. ffugchwedl: myth, mythic,nbsp;mythology, mythologicalnbsp;Muto. L. newid; commute, immutablenbsp;mutable^mutation, permutation,transmute, transmutationnbsp;Mynet, 0. arianr mint, monetary, moneynbsp;�^ascor, natus, L. caeJ ei eni: agnation,nbsp;**� cognate, connascence, connate, innate, nascent, natal, nation, nationalnbsp;native, nativity, subnasceutnbsp;Natura, h, natur: connatural, natural,nbsp;nature, naturalist, naturalize, preternbsp;natural, supernaturalnbsp;Naus, G. Navis, L, Hong; Nauta, L.nbsp;morwr; Nato, L. nofio: aeronaut, cir.nbsp;cumnavigate, natant, nausea, nauseate, nautical, nautilus, naval, navigable, navigate, navynbsp;Neah, 0. agos; neighbour, nighnbsp;Necros, G. marw; necrology, necromancy, necropolis, necrosisnbsp;Necto, nexus, L. clymu: annex, annexation, connect, connectionnbsp;Nefas, L. drygioni: nefariousnbsp;Nego, negatus, L. gwadut abnegatenbsp;deny, negation, negative, renegadenbsp;Neos, G. newydd: Naples, neology,nbsp;neophyte, neotericnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Polynesia
Nesos, G. ynys: Chersonese, Peloponese, Neuron, G. Ihn^n; enerve, nerve, nervous, neuralgia, neurosis
iNeuier, L. nia y uaui nar iiall: neater, neutral, neutrality, neutralizenbsp;Niciten, Ge. penogwyddo: uick [grescentnbsp;Niger, L. du: denigrate, negro, Niger, ni-Noceo, L. Nuire, h\ mweidio: innocent,nbsp;innocuous, noisome, noxious, nuisance,nbsp;obnoxious
Nomen, L. enw: cognomen, denominate, Ignominy,multmomiai,name, nominal,nbsp;nominate, noun, pronounnbsp;Nomos, G.cyfraith: anomy, antinomian,nbsp;astronomy, Deuteronomy, economynbsp;Non, L. ni, nid: nonconformist, nondescript, nonentity, nonsense.�Ne, ni,nbsp;Go. Na, 0. nid, nag e: nay, neither,nbsp;never, no, none, notnbsp;Nord, 0, goglead; Norfolk, north, northern, Norwich [enormous, normalnbsp;Norma, h. rheol, cynliun: enormity,nbsp;Nosco, notus, L. gwybod; Nota, L. nod:nbsp;annotation, cognizance, connote, denote, ignoble, know, nobie, notable,nbsp;notary, notation, note, notice, notify,nbsp;notion, notorious, recognize, recon-noitre.-^Cognosconbsp;Noster, L. ein: nostrumnbsp;Novem, L. naw; Novembernbsp;Novus, L. Neow, 0. Neut. F. newydd:nbsp;innovate, new, news, novel, novelty,nbsp;novice, novitiate, renew, renovatenbsp;Nox, noctis, L. nos: equinox, night,nbsp;noctambulist, noctidiai, noctiterous,nbsp;nocturnalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[nubile, nuptials
Nubo, nuptum, L. pnodi: connubial, Nudus, L. noeth: denude, nuditynbsp;Nuilus, L. dim: annul, aisannul, nullify, nuliitidian, nullitynbsp;Numerus, L. rhif: enumerate, innumerable, number, numeral, numeric^,nbsp;outnumber, supernumerarynbsp;Nummus, L. arlan bath; nummarynbsp;Nuntio, L. mynegu: announce, denounce, enunciate, nuncio, nuncupative, pronounce, renouncenbsp;Nutrio, nutritus, L, maethu: nourish,nbsp;nurse, nutrient, nutriment, nutrition,nbsp;nutritive, nursery, nurturenbsp;Nux, L. cneuenj nuciferous, nucleusnbsp;Nvther, 0. i lawr; beneath, netnernbsp;^bedio(^ob audio) L.clust-ymwrando;
0gt;'�ir,F. ufuddhau: obedience,obeisance, obey nbsp;nbsp;nbsp;[oblivious
Oblivio, obiivionis, L. anghof; oblivion, �cto, L. wyth: octagon, octahedron,nbsp;octangular, octave, octa'm, Octobernbsp;Ocums, L. xlygad: inoculate, ocehated,nbsp;ocelot, ocular, oculist.�Uognbsp;407
-ocr page 432-PAT ROOTS A^D DEHIVATIVES.
PAT ROOTS A^D DEHIVATIVES.
Oae, G. pryddest; comeuy, meioay, iijonody, ode, parody, prosody, psai-mo�y, niapsoay, trageuynbsp;Odor, L. arogj: ino�orous, odoriferous,nbsp;oaorous, o�ournbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[riod, syuoa
Odos, G, iford�: Exodus, methou, pe-�icus, G. churcii, diocese, economy, kirk, oecumenical, parisn, parocliiainbsp;�idos, G. iiun: conoid, cycloid, ovoidnbsp;rnomboid, spheroidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[olive
Olea, L. olewwydden: oil, oleaginous, Oiigos, G. ychydig: oligarchynbsp;Omaios, G, tebyg, rheolaidd: anomanbsp;Jistic, anomalous, anomalynbsp;Omnis, L. oil: omnibus, omnifarious,nbsp;omni�c, omnipotent, omnipresent,nbsp;omniscience, omnivorousnbsp;Onoma, G. enw: anonymous, homonymous, metonymy, name, onomancy,nbsp;onomatope, paronyinous, patronymic,nbsp;pseudonymous, synonymousnbsp;Onus, L. llwyrh; exonerate, onerousnbsp;Oog, X). llygad: ogie.�Oculusnbsp;Ophis, G. sard: ophiophagous, ophitesnbsp;Ophthalmos, G. liygad: ophthalmia,nbsp;ophthalmicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[opinion
Opinor, L. tybied: opine, opiniative Opto, L. dewis: adopt, optative, optionnbsp;Optomai, G. gweled: autopsy, catoptrics, dioptrics, myope, myopy, optics,nbsp;synopsis
Opus, opens, L. gweithred: co-operate, opera, operative, operate, operosenbsp;Orao. G. gvveled: cosmorama, dioramanbsp;panoramanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cular, oroit
Orbis, L. cylch: exorbitant, orb, orbi-Ordo, ordinis, L. tretn: disorder, extraordinary, inordinate, ordain, order, ordmaace, ordinary, ordnance, primordial, subordinate [organizenbsp;Organon, G. peiriant: organ, organic,nbsp;Origo, L. decnreuad; Orior, ortus, L.nbsp;codi: aboriginal, aborigines, abortive,nbsp;orient, oriental, origin, original, originate, ortive
Orms, ornithos, G. aderyn: ornithology Orno, L. trwsio; adorn, ornament.
ornate, suborn [orthogon, orthography Orthos, G. iawn:^ orthodox, ortnoepy,nbsp;Os,on8, L. geneu; Oro, L. Uetaru: aaore,nbsp;inexoraole, oracle, oral, oration, orator,nbsp;oratorio, oritice, orison, oscitate, osculate, ostiary, perorationnbsp;Os, ossis, L. asgwrn: osselet, osseouc,nbsp;ossicle, ossitication, ossitrage, ospraynbsp;Osteon, G. asgwrn: ostealgia, osteologynbsp;Ou'ir, F. clyweu; oyer, oyes
Uuranos, G. nef: ouranography, urano-logy nbsp;nbsp;nbsp;[Jorm, oviparous, ovoid
Ovum, L. wy: oval, ovary, ovate, ovi-Oxux, G. iiym, sur: oxalic, oxygen, oxy-hydrogen, oxymel, oxypbony ^agos, G. Pagus, L, pentref; Pays, F.
gwlad: pagan, paganism, peasant Paideia, G. addysg: cyciopadianbsp;Paiile� F. gweilt; paillasse, palletnbsp;Pais, paidos, G. bachgen: pedagogue,nbsp;pedobaptismnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pailatine
Paiatium, L. llys, plas: palace, palatial, Palatum, L. gorchtant; paiatal, palate,nbsp;unpaiatao.e
Pallium, L. hugan: pall, palliative Paipo, L. cyifwrdd: palpable, palpitatenbsp;Painbere, I, bara a diod: pampernbsp;Panao, passus, L. taenu: compass, expanse, pace, pandiculation, passage,nbsp;pass, past, surpass, trespass [popenbsp;Papas, G. tad: paoa [!.), papal, papist,nbsp;Papilla, L. tetiien: pap, papillary, pappynbsp;Par, L�. cytartal: compare, comparison,nbsp;compeer, disparage, disparity, nonpareil, parity, peer, peerlessnbsp;Pareo, L. ymddangos: apparent, apparition, apparitor, appear, transparentnbsp;Pario, L. cenedlu: oviparous, parent,nbsp;puerperal, v.viparousnbsp;Parler, F. lletaru: parlance, parley, parliament, parlour, parolenbsp;Paro, L. parotoi: impair, preparation,nbsp;prepare, repair
Pars, partis, L. rhan: apart, bipartite, compartment, coparcener, depart, department, impart parse, part, partake,nbsp;partial, participate, participle, particle. particular, partition, partizan,nbsp;party, tripartite
Pas, pan, pantos, G. oil: panacea, pandect, pandemonium, panegyric, panoply, panorama, pantiieon pantoiogy, pantoineter [tor, pasture, repastnbsp;Pasco, L. porthi, pesgu: antepast, pas-Pateo, G. cerddedj Fajth, �. llwybr:
path, patrol, peripatetic [patent Pateo, L. bod yn agored: patetactioD,nbsp;Pater, G. Pater, L. tad; Patria, L,nbsp;gwlad: expatriate, parricide, paternal,nbsp;patriarch, patrician, patrimony, patriot, patronymic. Patronus, L. noddwr:nbsp;patron, patronage
Pathos, G. teimiad: antipathy, apathy, pathetic, pathology, pathos, sympathynbsp;Pallor, L. goddet: compassion, impas-sioie, impassioned, impatience, passible, passion, passive, patient
-ocr page 433-GWRI�TDnKlRTAlT A T �ARDnOT.lOX. PLE
GWRI�TDnKlRTAlT A T �ARDnOT.lOX. PLE Phobos, G. ofn: hydrophobia ..... nbsp;nbsp;nbsp;� )h( pentameter, Pentateuch, pentecost ____ Pauper, L. tiawd: impoverish, pauper, pauperism, pauperize, poor, poverty Pax, pacis. Ij. heddwch; appease, pacific, pacify, peace, peaceablenbsp;Pecco, L. pechu: impeccable, peccadillo, peccant, peccavlnbsp;Pectus, pectoris, L. mynwes: expectorate, parapet, pectoralnbsp;Pecus L.^wartheg; Pecunia, L. arlan;nbsp;Peculiuin, L. meddiannau: peculatenbsp;peculiar, pecuniary Peliis. L. croen anifail; felt, pelisse, peil, pelt, surplice Pelio, pulsus, L. gyru: compel, dispel, expel, expulsion, impel, propel, pulse,nbsp;repeal, repel, repulsenbsp;Pendeo L. cro^i: append, appendage,nbsp;appendix, �epend, impend, independent, pendant, penaing, pendulum,nbsp;perpendicular, propensity, suspendnbsp;Pendo, pensus, L, pwyso, talu: eompen-aium, compensate, dispensary, dispense, expend, expense, pension, pensive, prepense, recompense, suspensenbsp;Pene, L. braidd: antepenultimate, peninsula, penultimate, penumbranbsp;Penetro, penetratus, L. trydyilu: impenetrable, penetrate, penetrationnbsp;Penna, L. plufen, aden: bipennated,nbsp;irnpeniious, pen. pennatenbsp;Pente, G. pump: penUcapsular, pentachord, pentagon, pentahcdrous Ptingsten, Ge. Sulgwyn: Wnitsun Penuria, L. eisieu: penurious, penuri-ousness, penury Peptos, Gr. berwedig, treuliedig: dyspepsia, eupepsy, heptic [periculous Periculum, L. perygl: peril, perilous,nbsp;Persona, L. person; impersonal, person, personal, personality, personifynbsp;Pes, pedis, L. troed; biped, expedite,nbsp;impede, pedal, pedestal, pedestriannbsp;pedicle, pediment, quadru^dnbsp;Pestis, L. pla: tester, pest, pester, pestiferous, pestilence Petalon, G. gwullddeilen: apetalons. bipetalous, mouopetalous, petal, poly-petalous Peto. petitus, L. ceisio: appetence, appetite, centripetal, compete, impetuous, impetus, petition, repeatnbsp;Petra, ^ G. craig; Peter, petrifaction,nbsp;petrify, petroleum, saltpetrenbsp;Pftug, Ge. aradr: flukenbsp;Phago, G. bwyta: anthropophagi, oesophagus, phagedena, sarcophagus |
Phaino, G. dangos; Phantaza, G. peri i ymddangos: diaphanous, epiphany,nbsp;fancy, fantastic, phantasm, phantom,nbsp;phenomenon, sycophantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[risee Pharash H, gwahanu: pharisaical, pha-Pharmacon. G-. meddygiaeth: pharmacology, pharmacopeia, pharmacy Phemi, G.dywedyd: emphasis, prophesynbsp;Phero, phoreo, G. dyfod, achosi: diaphoretic, metaphor, periphery, phosphoric, phosphorus Philos, G. carwr: Philadelphia, philanthropist, Philip, philology, philomel, philosophy, phi iter, Theophnusnbsp;Phleo, G. llifo; Phleps, G. gwyth�en:nbsp;fleam, phlebotomv, phleme Phone, G. llais: antiphone, cacophony, euphony, phonetic, phonics, phonography, symphony Phos, photos, G. goleuni: phosphorus, photography, photometernbsp;Phrasis, G. gelriad; antiphrasis, metaphrase,paraphrase,periphrasis,phrase,nbsp;phraseology Phren, phrenos, G. meddwl: frantic, frenzy, phrenetic, phrenology, phrenzynbsp;Phthongos, G. swn; apothegm, diphthong. triphthong Phusis, G. natuf; metaphysics, physics, physiognomy, physiologynbsp;Phuton,G.ilysieuyn; phytivorous,phy-tology, zoophyte Pingo, pictus, L. lliwio; depict, pictorial, Piets, picture, picturesque, pigment Piobaireachd, Ga. pib-gerdd: pibrochnbsp;Pisces, L. pysgodyn; piscary, piscatory,nbsp;piscivorous Pius, L. duwiol: impiety, pious, pity Placeo, L. Piaire, F. boddloni; complacence, complacent, complaisance, complaisant, displease, displeasure, pleasant, please, pleasure, unpleasantnbsp;Placo, dystewi: placable, placidnbsp;Planao, G. erwyuro: planetnbsp;Planta, L. planigyn: displant, implant,nbsp;plant, plantation, replant, supplant,nbsp;transplantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[plausible Plaudo, L. canmol: applau�, piaudit, Plebs, L. gwerin: plebeiannbsp;Pleo, pletus, L. llenwi: accomplish, complement, complete, replete, supplement, suDply [perplex simdenbsp;Plecto, plexus, L. nydd-droi: complex,nbsp;Pienus, Li. Hawn: pienary, plenipotentiary, plenitude, plenty, plenum, re-I plenish |
409
-ocr page 434-P�E ROOTS AND DERTVATIVE3.
P�E ROOTS AND DERTVATIVE3.
Flico, piicatus, L. plygu: apply, complicate, comply, duplicate, auplicity, explicit, implicate, pliable, replynbsp;suppliant, surplice (?), treble, triplenbsp;Plibtaa, 0. gwystloj pliglit, plotnbsp;Ploro, L. acbwyn, gwaeddi: deplore,nbsp;explore, implore
Pluma, L. plufen: deplume, plume Plumbum, L. piwm: plumb, plumbago,nbsp;plumber, plummet
Pius, pluris, L, mwy: nonplus, overplus, pluperfect, plural, surplus, surplusagenbsp;Pneuma, G. awyr, anadi: pneumatic,nbsp;pneumatologynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[poke, pouch
Poche, F. cwd; poach, pock, pocket. Poena, L. poenedigaeth: penal, penance,nbsp;penitent, repentant, subpoenanbsp;Poieo, G. gwneuthur: epopee, pharmacopeia, poesy, poet, prosopopgeianbsp;Polemos, G. rhyfel: polemicnbsp;Poieo, G. gwerthu: bibliopolist, monopoly, pharmacopolistnbsp;Polio, politus, L. caboli: polish, polishernbsp;Polis, G. dinas; Polites, G. dinesyddnbsp;Adrianopie, Constantinople, cosmopolite, metropolis, metropolitan, Naples,nbsp;police, policy, polite, politics, politynbsp;Polus, G. liawer: polygarchy, polygon,nbsp;polyhedron, polypus, polysyllablenbsp;Pondus, L. pwys: ponder, ponderous,nbsp;pound, preponderatenbsp;Pono, positus, L. gosod: appose, apposite, apposition, component, compose, compost, compound, deponent,nbsp;depose, depdt, dispose, exposition,nbsp;impose, interpose, position, post, preposition, propose, repository, supposenbsp;Popuiu�, L, pobl: people, popuiace,nbsp;popular, populous, public, publication,nbsp;publicity, publish
Porphura, G. Furpureus, L. Pourpre, F.
porphor: porphyry, purple Porto, L. dwyn; Porta, L. drws, porth:nbsp;comport, deport, deportment, export,nbsp;import, important, port, portable,nbsp;portal, porter, portfolio, ]�rt-hole,nbsp;portico, report, support, transportnbsp;Posse, L. Pouvoir, F. gallu; Potens, L.nbsp;galluug: omnipotent,possible,potent,nbsp;potential, power, puissantnbsp;Post, JL. gwedi: postdiluvian, posterior,nbsp;posterity, postern, postillion, postpone,nbsp;postscript, preposterousnbsp;Postuio, postulalus, L. gofyn: expos-tulate, postulate, postuiatumnbsp;Potainus, G, aton: hippopotamus, Mesopotamia, potamology
Poto, L, yiea: compotation, potable, potion, potulent, symposiumnbsp;Fous, podoSj G. troed: antipodes, poda*nbsp;gra, polypus, tetrapod, tripodnbsp;Prteda, L,ysglytaeth; depredation, pre-dal, predatory, prey [prank, prinknbsp;Prangen, Ge.rhodresu, prancio: prance,nbsp;Frasso, pratto, G. gwneuthur: practical,nbsp;practice, pragmatic f pray, precariousnbsp;Precor,L.gwedd�o: deprecate,imprecate,nbsp;Predecare, L. dadgan; Preciier, F* pre-gethu: preach, preacher, preachmentnbsp;Pregnans, L, beichiog: impregn, impregnate, pregnant
Prehendo, L. gafaelyd: apprehension, apprehensive, comprehend, reprehendnbsp;Premo,'pressum, L. gwasgu: compress,nbsp;depress, express, impress, imprint,nbsp;press, pressure, print, repressnbsp;Presbus, G. hen; Presbuteros, G. hen-adur: presbyter, presbyterian. Prestre,nbsp;old F, otfeiriad: priest, priesthoodnbsp;Pretium, L. pris; appraise, appreciate,nbsp;depreciate, price, prizenbsp;Primus, princeps, L. cyntaf, prif:nbsp;premier, primary, prime, primeval,nbsp;primitive, primness, primordial, primrose, prince, principal, principality,nbsp;principle, prior, priority, pristinenbsp;Pnvo, L. cymmeryd yinaith; Privus, L,nbsp;prlod: deprive, privacy, private, privateer, privative, privilege, privynbsp;Probo, probatus, L. Prolian, 0. profijnbsp;approbation, approve, disprove, improve, probable, probation, probe,nbsp;probity, proof, prove, reprobation, reprovenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(probrious
Probum. L. gwarthrudd: exprobate, op-Proles, L. epil: prolific nbsp;nbsp;nbsp;fpagate
Propago, L. eginyn: propaganda, pro-Prope, L. agos; Proximus, L. nesaf: approach, approximate, propinquity,nbsp;proximity, reproachnbsp;Froprius, L. priodol: appropriate, impropriate, proper, property, proprietynbsp;Protos, G. cyntaf: prothonotary, protocol, protoraartyr, prototypenbsp;Prudens, L. calh jurisprudence, prudence, prudential [ter, psalterynbsp;Psallo, G-. canu: psalm, psaimody, psal-Pseudos, G. celwydd: pseudoapostle,nbsp;pseudodox, pseudograph [chologynbsp;Psucne, G. enaid: metempsychosis, psy -Pubes, L. manfiew: puberty, pubescentnbsp;Fudeo, L. bod 4 chywiiydd arno: impudent, pudency, pudicity, repudiatenbsp;Puer, L. bacbgen: puerile, puerperalnbsp;410
-ocr page 435-GWRKTDDEIRIAU A TITARDDOLTON. KOS
Pugil, L. ymiaadwr; pu^w, pugilist Pugno, L. ymladd; Pugna, L. �wrn:nbsp;impugn, oppugn, propugn, pugnacious,nbsp;repugnancenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pul uiate Puilus, L. cyw: poult, poultry, pullet Pulvis, L. pyior: powder, puiverizenbsp;Pungo, puuctus, L. syinbyiu; appoint,nbsp;compunction, expunge, poignancy,nbsp;po.nt, punch (tyilu), punctual, punctuation puncture, puDgent[pet, puppynbsp;Pupus, L. bachgenyn: pup pupil, pup-Pur, (j. tan; empyreal, empyrosis, pyre,nbsp;pyramid, pyrite, pyroiatry, pyrometer,nbsp;pyrosis, pyrotechny, pyroticnbsp;Purgo purgatus, L. glanhau: expurgate,nbsp;purgatory, purge Purus, L. pur: pure, purify, puritan Puto, putatus, L. meadyiied; account,nbsp;amputate, compute, count, depute,nbsp;deputy, discount, dispute, impute,nbsp;recount, reputation, reputenbsp;Putris, L. pwur: putrefaction, putrefy,nbsp;putrescent, putrid, putridity [pen, pmnbsp;Pyndan, 0. cau i mewn: pound (�ald), Quffiro, qu�situs. L. gotvn, ceisior acquire, conquer, conquest, exquisite, inquest,inquire,inquisition, perquisite,nbsp;query, quest, question, quiz, requirenbsp;Qualis, L. cyfryw ag: disqualify, qualify. quality nbsp;nbsp;nbsp;[quantity, quantum Quantus, L. pa gymmaint: anquant, Quatio. quassus, L. sigio: concussion,nbsp;conquassate, discuss, percussion,qnashnbsp;Quatuor, L. pedwar; quadrant, quadrangle, quadratic, quadrature, quadrille, ^ quadrmomiai, quadripartite,nbsp;quadripiiyllous,quadriviai,quadruped,nbsp;quadruple quart, quarternbsp;Quer Ge. croes: queer [querulousnbsp;Queror, li. cwyno: quarrel, quarrelsome,nbsp;Quiebro, Sp. crychiad t�n; quavernbsp;Quies, quietis, L. gorph^yysdra; acquiesce, disquiet, quiescent, quiet,nbsp;quietude, requiem, requitenbsp;�Quinque, L. pump? quincunx, quin-quages.ma, quinquennial, quintuplenbsp;Quot, L. pa niter; aliquot, quota, quotidian, quotient quot;Dabies, L, cvnddeiriogrwydd; rabid Kauoter, F. ilyfnhau (tel saer coed):nbsp;rabbet Eadins, L, paladr; array, irradiate, radiance, radiate, radius, raynbsp;Eadix, L, gwreiddyn: er^cate, racy,nbsp;radical, radicle, radishnbsp;Eado, rasus, L, cralu: abrade, erase,nbsp;rase, rasher, razor, razure |
iiaepua, U. niwymo; rope Kainus, L. caiigen: ramage, ramification, ramify, ramousnbsp;Rapio, raptus, L. crapio: rapacious,nbsp;rape, rapid, rapine, rapt, rapture,nbsp;ravage, raven, ravenous, ravishnbsp;Rarus, L. teneu: rare,rarefaction,rarefy,nbsp;Rath, �. cynnar: rathernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[rarity Ratus L. setydledig; Ratio, L. rheswm; irrational, rate, ratification, ratify,nbsp;ratiocination, ration, rational, ratilt;Mi-ale, reason, unreasonablenbsp;Raucus, L. cryg: crow, rook. ^Ctownbsp;and Rooh are originally the same word,nbsp;with a transposition of letters. Fornbsp;00 was doubtiess pronounced as o innbsp;poke; now if you pronounce crow,nbsp;crow, crow, .several times, it will benbsp;the same sound as roke, roke, roke^--^nbsp;Richardson. Rego, rectus, L. llywio; Rex, L. Roi, F, brenin: correct, corrigible, direct,nbsp;erect, interregnum, pomeroy, realm,nbsp;rectangular, rectify, rectilinear,rector,nbsp;regal, regale, regent, regency,regicide,nbsp;regimen, regiment, regnant, regular,nbsp;regulation, reign, right, royal, viceroynbsp;Reifeln. Ge. rhychu; riflenbsp;Kem, 0. glan: rinsenbsp;Reod, rude, �. coch; red, ruddle, ruddynbsp;Repo, L, ymlusgo: obreption, repentnbsp;(ymiusgol), reptile, surreptitiousnbsp;Res, L. peth: real, reality, realizenbsp;liete, L. rhwyd: reticle, reticulate, reticule, retiform, retinanbsp;Rheo, G. llifo: catarrh, diarrhoea, hemorrhage, hemorrhoidsnbsp;Rnetor, G. areithiwr: rhetoricnbsp;Rhin, G. trwyn; Rhyn, Co. W. Rinn, Ir. trwyn, penryu; rhinalgia, rhinoceros Rhuthmos, G. disgynsain; rhyme,nbsp;Ric, O. llywodraeth: bishopric [rhythmnbsp;Rideo, L. chwerthin: deride, derision,nbsp;derisive, ridicule, ridiculous, risiblenbsp;Rigeo, L. bod yn oer, sythu: rigid, rigidity, rigorous, rigournbsp;Rigo, L. dyfrhau: irrigate, irriguousnbsp;Kivus, L. alon: comvation, derive rivel,nbsp;river, rivulet Robur, L, derwen; corroborate, corroborative, roDorant, roboreous, robust Rodo, L, cnoi; arrode, corrode, corrosion, erode, rodent, rodentianbsp;Rogo, rogatus, L. gotyn; abrogate, derogatory, interrogate, prorogue, rogation, supererogation, surrogatenbsp;Ros, roris, L. gwlith: roral, rorationnbsp;411 |
SEP BOOTS AND DKRIVATIVES.
Hosa, L, rhosyn: rosary, rose, roseate. roset, rosette, rosy [rote, rotund Rota, L. olwyn; roast, rotate, rotation,nbsp;Rover, Da. ysbeilio: rove, rovernbsp;Ruber, L. coch: erubescense, robin,nbsp;rubicund, rubify, rubious, rubric, rubynbsp;Rudis, L. anaddys�'edig: erudite, rudenbsp;rudiment, rndimentalnbsp;Ruga, L. crych: corrugate, rugosenbsp;Rumen, L. cil: ruminatenbsp;Rumpo, ruptus, L. tori: abrupt, bankrupt, corrupt, disrupt, eruption, interrupt, rupturenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rustic Rus, ruris, L. gwlad: rural, ruricolist ^acer, L. sanctaidd: consecrate, desecrate, execrate, sacerdotal, sacrament, sacred, sacrifice, sacrilege,nbsp;sacristan, sextonnbsp;Saeck, Sw. sach: hassock, sacknbsp;Sagax, L. call: presage, sagacity, sagenbsp;Salio, saltum, L. neidio: assail, assault,nbsp;consul, consult, counsel, desultory,nbsp;exult, insult, salient, sally, salmon,nbsp;saltation, saltatory,saltinbanco,somersault, somersetnbsp;Salus, salutis, 1�, diogelwch: salubrious, salutary, salutenbsp;Salvus, L. diogel: safe, safety,safeguard,nbsp;saivable, salvation, salve, salvo, saviournbsp;Sanctus, L. sanctaidd: saint, sanctify,nbsp;sanctimonious, sanction, sanctitynbsp;Sanguis, L. gwaed: consanguinity, sanguinary, sanguine, sanguineous, san-guisuge Sanus, L, iach: insane, insanity, sana-ble, sanative, sanatorium, sane, sanitary, sanity Sapio, L. archwaethu, bod yn ddoeth: insipid, sapid, sapience, sapient, sapor,nbsp;saporific. savour, savourynbsp;Sapo, L. sebon: saponaceous, soapnbsp;Sarx. sarkos, G. cnawd: anasarca, sarcasm, sarcoline, sarcology, sarcophagus, sarcotic Satis, L. digou: dissatisfy, insatiable, sate satiate, satiety, satisfaction, satisfy, saturate |
Scafan, 0. crafp: scavenger, shave Scando, L. dnngo: ascend, ascensionnbsp;condescend, descend, scan transcendnbsp;Scarpa 1. llethr: countersc-irpnbsp;Sceadan, 0. rhanu: scatter, scot (Ul)nbsp;Sceapan, 0. liunio: landscape, shapenbsp;ship, shop, worshipnbsp;Scelos, G. coes: isoscelesnbsp;Sceotan, O. saetlm: overshot, scud,nbsp;shoot, shout, shuttle, upshotnbsp;gt;ceptomai, G. edrych: scepticnbsp;Scethan, O. niweidio: scathiessnbsp;Schema. G. cynllun: schemenbsp;Schizo, G. rhanu: schism, schismaticnbsp;Schlich, Ge. hoced: sleightnbsp;Schlicht, Ge. llyfn: sleek, slightnbsp;Schlottem, Ge. hongian: slatternnbsp;Schola, L. Schole, G. ysgol: scholar,nbsp;scholastic, schoolnbsp;Schrumpf, Ge. crychedig: shrimpnbsp;Schuin, D. lleddt: askance, squintnbsp;Scindo, scissus, L. tori: abscission,nbsp;rescind, scissible, scissors, scissurenbsp;Scio, scitus, L. gwybod: conscience,nbsp;conscious, nescience, omniscient, prescience science, scientific, unconscion-Scir, 0. sir: sheriff, shire, shrieval [ablenbsp;Seiran, 0. tori: plough-share, scar,nbsp;score, share, shear, shears, sheernbsp;Scopeo, G. edrych: bishop, episcopal,nbsp;helioscope, horoscope, microscope, tele-Screopan, 0. crafu: scrap, scrape f scopenbsp;Scribo, scriptus, L. ysgrifenu: asCribe,nbsp;circumscribe, conscript, cescribe, postscript, prescribe, rescript, scribble,nbsp;scribe, scripture, scrivener, subscribe,nbsp;superscribe, transcribenbsp;Scrutor, scrutatus, L. chwilio: inscrutable, scrutator, scrutinize, scrutinynbsp;Scufan, 0. gwthio: scuflj scuffle, shove,nbsp;shovel, shuffle Scutum, L. tarian: escutcheon, esquire, scutage, scutcheon, scutifonnnbsp;Seaxan, 0. Sais: Essex, Middlesex,nbsp;Sussex, Wessex Secar, 0. ceisio: beseech, forsake, seek Seco, sectus, L. tori; bisect, dissect,nbsp;insect, intersect secant, sect section,nbsp;sector, segment, trisect, vivisectionnbsp;Sedeo, sessum, E. eistedd: nssess, assiduity, assize, consider, insidious, preside, president, reseat, reside, seat,nbsp;sedan, sedate, sedentary, sediment,nbsp;see, session subside, supersedenbsp;Semen, L. had: conseminate, disseminate, seminal, seminary, scminiticnbsp;Senex, L. hen; Senior, L. henach: seignior, senate, senile, senior Sentio. sensus, L. teimlo, meddylied:nbsp;assent, consent, dissent, insenate,nbsp;nonsense, resent, scent, sensation,nbsp;sense sensitive, sensonum, sensual,nbsp;sentence, sentient, sentiment, sentinelnbsp;Seothan, 0. berwi: seethe, sod, sudsnbsp;Sepo, G. liygru: antiseptic septicnbsp;Septem, L. saitn: septamruUr, September, septennial, Septuagint, sevennbsp;412 |
GWHKIDDKIRIAU A TUARm)OLT0X. STI
GWHKIDDKIRIAU A TUARm)OLT0X. STI
Sepultus. L. ciadae�ig: �epuicnrai, sepulchre, sepulture
Sequor, secutus, L. dilyn: consecutire, consequence, execute, obsequies, persecute, prosecute, prosecutor, sequel,nbsp;sequence, subsequentnbsp;Sero, L. gosoa: assert, desert, exert,nbsp;insert, intersert, series, sermonnbsp;SerViO, L.utuddhau: sert, servant, serve,nbsp;service, servile, servitornbsp;Servo, servatus, L. cadw: conserve, observation, Observe, preserve, reservenbsp;Sex. L. chwecli: b.ssextile, Sexagesima,nbsp;sexennial, sextant sextupie, six.�Hexnbsp;Sharaba, A. yfed: syrupnbsp;Sharbat, Pe, surfedd: snerbetnbsp;Shurbon, A. yted: shrub [cative, siccitynbsp;Sicco, L. sycnu: dessicate, siccate, sicnbsp;Sidus, L. seren: sideral, siderealnbsp;Signum, L. arwydd; Signo, L. nodi;nbsp;assign, consign, design, ensign, insignia, resign, signal, signalize, signature, significant, signify, subsigunbsp;Silex, L. callestr: silex, silicify, siliciousnbsp;Similis. L.tebyg: assimilate, dissemble,nbsp;dissimulate, lacsimiie, similar, similenbsp;simulate, simulationnbsp;Simu), L. ar yr un pryd: assemble, assembly, simultaneousnbsp;Sine, L. heb: sincere, sinecurenbsp;Singulus, L. unigol: single, singularnbsp;Sinus, L. dwytron, morgilfach: insinuate,nbsp;^ sinuosity, sinuous, sinusnbsp;Sisto, L. aros: assist, consist, desist.
exist, insist, persist, resist, subsist Situs, L. setyllfa: site, situate, situationnbsp;Slacian, �. bod jn araf; Slak, Da, mal-woden: slack, slug, sluggishnbsp;Slefan, 0. cuddio: sleeve, sleevelessnbsp;Slegan, 0. iladd: onslaught, slaughter,nbsp;Slot, D. esgeuius; slovennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lslay
Slordig, D. brwnt: slur Snican, �. ymlusgo; snake, sneaknbsp;Socius, L. cydymaith: associate, con-sociate, social, society, unsociablenbsp;Sol, L. haul: insolation, parosol, solarnbsp;solstice.�Helios, Sunne [solid, solidifynbsp;Solidus, L. diysgogj consolidate, solder,nbsp;Solor, L. dyddanu: consolatory, consolenbsp;disconsolate, solacenbsp;Solum, L, llawr: soil, subsoilnbsp;Solus, L. unig: desolate, sole, solifidian,nbsp;soliloquy, solitude, solonbsp;Solvo, soiutus, L. rhyddhaU! absolve,nbsp;dissolve, insolvent, irresolute, resolution, resolve, solution, solve, soiventnbsp;Soma, (j. cori: somatic, somatology
�oumus, L, cwsg: somnambulist, somniferous, somniioquist Sonus, 1/. swn, sum: altisonant, consonant, dissonant, resound, sonnet, sonorous, sound, unisonnbsp;Sophos, G. callj Sophia, G. doethinebjnbsp;pansophical, philosopher, Sophia, sophist, sophisticatenbsp;Sopor, L. cwsg; soporate, soporificnbsp;Sorbeo, L. llyncu: absorb, absorption,nbsp;resorb I ment, consort, resort, sortnbsp;Sors, sortis, L. cyfran: assort, assort-Soth, �. gwir: forsooth, sooth, soothsaynbsp;Spao, G. tynu: sp^yrist, spasm, spasmodicnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(disperse, intersperse
Spargo, spaisus, L. gwasgaru: asperse, Specie, spectus, L. gweled: despise,nbsp;inspect, perspective, prospect, prospective, retrospect, special, species, specimen, specious, spectacles, spectator,nbsp;spectre, speculate, suspectnbsp;Spell, 0. chwedl; gospel, spellnbsp;Sperma, G. had: sperm, spermacetinbsp;Spero, speratus, L. gobeithio: despair,nbsp;desperado, desperatenbsp;Sphaira, G. pelen; atmosphere, hemisphere, planisphere, sphere, spherulenbsp;Spiro, L. anadiu: aspire, conspiracy,nbsp;conspire, dispirit, expire, inspire, perspire, respiration, respire, spirit, suspire, transpire [splendid, splendournbsp;Splendeo, L. dysgieirio: resplendent,nbsp;Spondeo, spousus, L. addaw: correspond, respond, response, responsible,nbsp;sponsor, spousenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[spontaneous
Sponte, L. o hono ei hun: spontaneity, Spuma, L. ewyn: despumate, spumenbsp;Stall, �. lie: forestal, instal, pedestal,nbsp;stallnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[hypostasis, metastasis
Stasis, G. sefydiiad: apostacy, ecstacy, Stede, 0. setyllfa: roadstead, steadnbsp;Stelfo, G. anfon: apostle, diastole,nbsp;epistle, peristaltic, systolenbsp;Stenos, G. cul, bychan: stenographynbsp;Steorfan, 0. trengu: starvenbsp;Stepan, 0. codi: steep, step [typenbsp;Stereos, G. cyfan: stereometry, stereo-Stemo, stratus, L. rhoi i lawr; consternation. prostrate, stratum, stratifynbsp;Stichos, G. penniil: acrostic, distich,nbsp;hemistich, tetrastitchnbsp;Stigan, 0. esgyn; stage, stairs, stile,nbsp;stirrup, story (liofft)
Stilla, L, dyferyn; distil, instil, still Stirps, L. gwreiddyn; extirpatenbsp;Stimulus, L. yspardyn: stimulant, stimulate, stimulus
^13
-ocr page 438-TES
Stxni'uo, L. difi'oda: oisiincc, mstin-guish, extinct, extin^uis�, instinct Sto. Statum. L. setyil: armistice, arrest,nbsp;circumstance, constant,constitute,distance, establish, estate, extant, instant, institute, interstice, obstaclenbsp;rest, restive, solstice, staole, stamen,nbsp;stand, standard, state, stationernbsp;statue,stature,statute, substance, substantiate, substantive, substitute, superstition, transubstantiationnbsp;Stow, O. lie; bestow, Chepstow, stownbsp;Stratos, G. byddin: stratagemnbsp;Streccan, O. estyn; straignt, stretchnbsp;Stringo, strictos, L. dirdynu, rhwymo:nbsp;astringent, constrain, constrictor, distrain, district, restrain, restrictionnbsp;strain, strait, strict,stricture,stringentnbsp;Strophe, G, troed: anastrophy, antistrophe, apostrophe, catastrophe,nbsp;strophe, strophes
Struo, structus, L. adeiladu: construct, construe, destroy, destruction, instruct, obtruct, obstruction, structure,nbsp;superstructure
Stupeo, L. bod yn hurt; stupe, stupendous, stupid, stupify, stupor Suadeo, suasum, L. cynghori: dissuade,nbsp;persuade, suasion, suasivenbsp;Sndo, L. chwysu: desudation, exsudenbsp;exude, sudation, sudorific, transudenbsp;Sago, suctus, L. sugno: sanguisuge,nbsp;succulent, suck, suckle, suction, su-gescentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[summary, summit
Summus, L. uchaf: consummate, sum, Sumo, L. cymmeryd: assume, consume,nbsp;presume, resume, sumptuousnbsp;Sunne, 0. Sunu, Sa. huan: sun, Sundaynbsp;Suo, L. Siwian, O. gwn�o: sew, souter,nbsp;Sur, 0. sur; sorrel, sour, surly [suturenbsp;Snrdus, L. byddar; absurd, surdnbsp;Sorgo, surrectnm, L. ymgyfodi: insurgent, resurrection, source, surgenbsp;Suth, 6. deheu; south, southernnbsp;Swart, 0. da: r.wart, swarthynbsp;Swifan, 0. chwyrnellu: swivel [sale, sellnbsp;Syllan, �. rhoddi, gwerthu: handsel,nbsp;'J'a�ula, L. asteU, bwrdd: contabulate,nbsp;tablature, table, tablet [taciturnitynbsp;Taceo, L. tewi: reticent, tacit, taciturn,nbsp;Tailler, F. tori: curtail, detail, entailjnbsp;retail, tailor, talie/
Talis, L. y cytryw: retaliate Tango, tactus, L. cyffwrdd: attach, attain, contact, contagion, contagious,nbsp;contiguous, contingent, integrity, tact,nbsp;tactile, tangent, tangible
ROOTS AND DERIVATIVES.
Tapeto, 1. teisban: carpet, tapis Tapnos, G. bedd: cenotaph, epitaphnbsp;Taranto, I. tref yn Itali: tarantulanbsp;Tardus, L. arat: retard, tardigrade,nbsp;tardynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tactics
Tasso, G. trefnu: ataxy, eutaxy, syntax, Tauros, G.Taurus, L.Taureau.F.Tarbh,nbsp;Ir. tarw: centaur, centaury, mmotanrnbsp;Tautos, G. yr un: tautology, tautophonynbsp;Techne, G. celfyddyd: pantechnicon,nbsp;polytechnic, pyrotechny, technicalnbsp;Tego, tectus, L. cuddio: detect, integument, protect, protectorate, Tuile, F.nbsp;priddiech; tile
Tele, G. pell: telegraph, telescope Temno, G. tori: anatomy, atom, epunbsp;tome, lithotomy, phlebotomynbsp;Temno, L. dirmygu: contemn, contempt, contemptible, contemptuousnbsp;Tempero, L. tymmeru: attemper, distemper, intemperate, temper, temperament, temperate, temperaturenbsp;Tempus, temporis, L, amser, tymp, tym-mor: contemporary, extempore, temporal, temporary, temporize, tensenbsp;Tendo, tentus, L. dirdynu: attend, attentive, distend, extend, extensive, intend, ostensible, ostentation, portend,nbsp;pretend, subtend, superintend, tend,nbsp;tendon, tense (^tyn), tentnbsp;Teneo, tentum, L. dal: abstain, contain,nbsp;content, continent, continue, detain,nbsp;entertain, lieutenant, obtain, pertain,nbsp;pertinent, retain, retinue, sustain, tenable, tenacious, tenant, tendril, tenement, tenet, tenon, tenornbsp;Tener, L. tyner: intenerate, tendernbsp;Tento, L. cynnyg, profi: attempt, temptnbsp;Tenuis, L. main: attenuate, extenuate,nbsp;tenuitolious, tenuitynbsp;Teogan, 0. tynu: team, tight, tough,nbsp;Teotha, 0. degfed: tithe [tow, tugnbsp;Tepeo, L. bod yn dwym: tepia, tepifynbsp;Terminus, L. diwedd: conterminous,nbsp;determine, exterminate, interminable,nbsp;term, terminal, terminate, terminusnbsp;Tero, tritas, L. rhwbio: attrition, contrite, detriment, trituratenbsp;Terra, L, y ddaiar: country, disinter,nbsp;inter, mediterranean, subterranean,nbsp;terrace, terraqueous, terrestrial, terrier, terrigenous, territorynbsp;Terreo, L. otni: deter, terrible, terrific,nbsp;terrify, terror
Testis, L. tyst: attest, contest, detest, intestate, protest, test, testament, testate. testator, testily, testimonynbsp;414
-ocr page 439-GWRETDDEIRIAU A THARDDOLION. UIS
Tetra, G. pedwar; tesseiate, tetragon, tetrahedral, tetrarch, tetrasticnbsp;Texo, textua, L. gweu: context, pretext, text, textile, texture, Tissu, F.nbsp;cymhlethwe: tissuenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[theatric Theaomai, G. edirch ar: amphitheatre,' Thema, G. sefyllfa: theme [theorynbsp;Theoreo, G. edrych: theorem, theoretic,nbsp;Theos, G. duw: atheist, pantheon, polytheism, theocracy, theogony, theology,nbsp;theomacby, theomancy, tritheistnbsp;Thermos, G, twym: isothermal, thermogen, thermometernbsp;Thincan, O.ymddangos: methinks, thinknbsp;Thing, 0. peth, achos: hustings, nothing, thingnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[thirl, thrill Thirlian, 0. trydyllu: drill, nostril, Thrsel, 0. caethwas: disenthral, enthral,nbsp;Thringan, 0. gwasgu: throng [thrallnbsp;Thweor, O, yn groes: athwart, thwartnbsp;Timeo, L. otni: intimidate, timid, timidity, timorousnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[taint, tinge Tingo, L- trochi, lliwio; attaint, stain, Titheme, G. gosod; Thesis, G. gosodiad:nbsp;anathema, antithesis, epithet, hypothesis, parenthesis, synthesis, themenbsp;Titiilo, L. gogleisio: tickle, titillatenbsp;Titulus, L. enw, enwad: disentitle, entitle, title, titularnbsp;Toile, F. lliains toiletnbsp;Tolero, L, goddef: intolerable, intolerance, tolerant, toleratenbsp;Tollo, L. dyrchafu; attollent, extolnbsp;Tonos, G. tonus, L. t�u: baritone,nbsp;monotony, tone, tunenbsp;Tooi, D. addurn: toynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[pian Topos, G. He: topic, topography, uto-Torno, L. troi: contour, tornado, tour, tourist, tourniquet. Tyman, O. troi:nbsp;tungt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[torpid, torpor, torponfic Torpeo, L. merwmo: torpedo, torpent, Torqueo, tortus, L, nydd-droi; distort,nbsp;extort, intort, retort, torment, tortoise,nbsp;tortuous, torture [torrid, torriditynbsp;TorreOj tostus, L. crasu; toast, torrefy,nbsp;Totus, L. Tout, F. y cyfan; factotumnbsp;surtout, totalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[cal, toxicology Toxicon, G. gwenwyn: intoxicate, toxi-Trado, L, rhoddi i fyny, braaychu; tradition, traditional, traitor, treason Traho, tractus, L. tynu; Tracto, L. tynu.nbsp;traethuar: abstract,attract,contract,nbsp;detract, distract, entreat, extract, mainbsp;treat, portrait, portray, protract, subtract, subtrahend, trace, tract,tractate,nbsp;trade, trail, tram, trait, treat. Dragan,nbsp;0, tyau: drag, draggle, draw |
Treis, G. Tres, L. Three, thri, 0. Trois, F. Tre, J. Sw. amp; Da. tri; riding (tri-thing), treble, trefoil, trey, triangle,nbsp;trident, triennial, trifid, trifling, trigon,nbsp;trigonometry, trinity, trio, triphthong,nbsp;triplet, trisect, triune, trivial.�Vianbsp;Trekker, Da. tynu: triggernbsp;Tremo, L. siglo: tremble, tremendous,nbsp;tremor, tremulous [trust, truthnbsp;Treowian, O. credu: troth, trow, true,nbsp;Trepido, L. crynu: intrepid, trepidationnbsp;Trepo, G. troi: heliotrope, trope, tropicnbsp;Thnambos, G. Triumphus, L.Triomphe,nbsp;F. gorfoledd: triumph, trump, trumpetnbsp;Tribuian, 0. Troubler, F. blino: trouble,nbsp;troublesome, untroublednbsp;Tribuo, L.rhoddi: attribute, contribute,nbsp;distribute, retribution, retributive,nbsp;tributary, tributenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[bnne Tribus, L. tylwyth: tribe, tribunal, tri-Tricas, L. rhwystr: extricate, inextricable, intricate, intrigue Trouver, F. cael: contrive, irretrievable,nbsp;retrieve, trover Trudo, trusus, L. gwthio: abtmse, detrude, extrude, intrude, obtrude, protrude, retrude, trusion, unobtrusive Truncus, L. toredig; Tron9oa, F. llach-bren: trounce, truncate, truncheon^nbsp;trunk (cyff ) Tuber, L. chwyddiad: protuberant, tuber, tubercle, tubercular, tuberose Tubus, L. pib: tube, tubular, tubule,nbsp;tubuliform, tubulousnbsp;Tueor, tutus, L. amddiflfyn, edrych, sylwinbsp;ar: intuitive, tuition, tutelar, tutornbsp;Tnmeo, L. chwyddo: contumacy, contumely, tomb, tumefy, tumid, tumour,nbsp;tump, tumult, tumulus [tuse, retusenbsp;Tundo, tusum, L, euro: contusion, ob-Tupos, G, Typus, D. cysgooiyn; antitype, archetype, prototype, stereotype,nbsp;type, typify, typographynbsp;Turba, JU.tyrfa: disturb, imperturbable,nbsp;perturbate, turbid, turbulentnbsp;Turris, L. tvvr: turret. Tor, 0. t^r:nbsp;tower, towering Twa, twegen, 0. dau: between, betwixt, twain, twenty, twibil, twice, twilight,nbsp;twill, twin, twine, twirl, twist, twonbsp;Tynan, 0. caeru: Knighton, townnbsp;fiber, L. flrwythlawn: exuberance,nbsp;uberous, ubertynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[quitoos Ubi, L. pa le: ubiquitary, ubiquity, ubi-Uisge, Ir. dwfr: usquebagh, whisky, Axe, Esk, Exe, Ouse, Usk, W^ye (afon-ydd), Aix-ia-Chapelle (Aqua,L,dwtr)nbsp;410 |
VES ROOTS Agt;�D DERIVATIVES.
Ultra, L. tu hwnt i; Ulterior, L. peilacii Ultimas, L. peliaf: peuultimate, ulterior, ultimate, ultimatum, ultra-liberalnbsp;Umbra, L. cysgod: adumbrate, inum-brate, obumbrate, penumbra, umbrage, umbrageous, umbrellanbsp;Unda, L. ton: abouna, abundant, inun'nbsp;date, redound, redundant, undulationnbsp;Unguo, unctus, L. eneinio: anoint, ointment, unction, unctuous, unguentnbsp;Unus, L. un: triune, unanimous, unicorn, uniform, union, unique, uniso-nant, Unitarian, unity, universal, universe, university XJrbs, h. dinas: suburban, suburbs, urban, urbane, urbanity Urina, L. lleisw: diuretic, ischury,nbsp;strangury, ureter, urethra, urinal,nbsp;urine, uroscopy Uro, ustus, L. ilosgi: adustion, combustible, combustion, exustion, incombustible, ustion [utter, uttermost Ut, �. i maes: out, outer, utmost,nbsp;Utor, L. defnydaio; Usus, L. detnydd:nbsp;abuse, disuse, inutile, peruse, usage,nbsp;use, usual, usufruct, usury, utensil,nbsp;utility Uxor, L. gwraig briod: uxorious 'y'acca, L, Vache, E. buwch: vaccary,nbsp;vaccinate, vaccine Vaco, vacatum, L. ood yn wag: evacuate, vacant, vacate, vacuity, vacuum Vado, L. myned: evade, evasion, invade, pervade, vade-mecum, wadenbsp;Vagor, L. crwyclro: evagation, extravagant,vagabondjVagary,vagrant, vaguenbsp;Vaieo, L. bod yn iacn: avail, convalescent, countervail, equivalent, invalia,nbsp;invalidate, prevail, prevalent, valedictory, valetudinarian, valiant, valid, valour, valuation, valuenbsp;Vallum, L. gwrtiiglawdd: clrcumvalla-tion, contravalJation, interval, wallnbsp;Vanus, L. gwag, ofer: evanescent, eva-nid, evanish, vain, vanish, vanitynbsp;Vapor, L. anwedd: evaporate, vapournbsp;Vapuio, L. caei ei guro; Chwap, Chwipnbsp;W.: vapuiation, wallop, wbipnbsp;Varico, L. bongamu; divaricate, prevaricate, prevaricationnbsp;Varius, L. gwahanol: invariable, variable, variegate, variety, variola, varynbsp;Vas, L. liestr: extravasated, vascular,nbsp;vase, vessel Vasto, L. ditrodi, gwastraffu; Vastus, L. eang; Weste, U. uiftaetli: devastate, devastation, vast, waste |
Vates, L. prophwyd: Vatican, vaticide, vaticinate Veho, vectus, L. cludo: convex, convey, inveigh, vection, vehicle, veterinarynbsp;Velio, velsus, L. tynu; convulse, convulsion, revel, revulsion, veliicatenbsp;Velo, L. gorchuddio: develop, envelope,nbsp;reveal, revelation, veil, veliterousnbsp;Vena, L. gwytn�en: extravenate, vein,nbsp;venal, venesection, venousnbsp;Vendo, L. gwerthu: venal (cyflogadwy),nbsp;vend, vender, vendible, vendor, venduenbsp;Venenum, L. gwenwyn: envenom, vene-ficial, venenate, venomnbsp;Veneror, L. addoii: venerable, veneratenbsp;Venia, L. maddeuant: venialnbsp;Venio, ventum, L. dytod: advene, ad-'vent, adventure, avenue, circumvent,nbsp;convene, convenient, convent, covenant, event, intervene, invent, perad-venture, prevent, revenue, venturenbsp;Venor, L. heia: venary, venatic, venation, veuery (heiwriaetti), venisonnbsp;Venter, L. bol: eventerate, venter, ventral, ventricie, ventriloquistnbsp;Ventus, L, gwynt: eventuate, subven-taneous, vent, ventiduct, ventilation,nbsp;ventosity. Wind, �. Vinds, Go. gwynt;nbsp;Wehan, Ge. chwytbu: wind, windpipenbsp;Venus, L. Gwener, auwies cariaa: anti-venereal, venereal, venery (cydgnawd)nbsp;Verbero, L. taro: reverberation, ver-berate Verbum, L. gair: adverb, proverb, verb, verbal, verbatim, verbiage, verbositynbsp;Vereor, L. otiii, parcbu: irreverent, revere, reverend, verecundnbsp;Verge, L. tueddu tua: converge, convergent, diverge, vergenbsp;Vermis, L. prytyu: vermicelli, vermicular, vermiform, vermifuge, vermiliion,nbsp;vermin, vermivorous. Wyrm, 0. pryl-yn: worm, wormwoodnbsp;Verto, versus, L. troi: adverse, advert,nbsp;advertise, animadvert, averse,aversion,nbsp;avert, controversy, controvert, conversion, converse, convert, divers, diverse,nbsp;divert, Qivorce evert, inauvertence, introvert, invert, irreversioie, malversation, observe, pervert, reverse, revert,nbsp;subvert, transverse, traverse, universe,nbsp;versatile, verse, versicle, versify, version, vertebra, vertex, vertigo, vortexnbsp;Verus, L. Vrai, F. gwir: aver, average,nbsp;veracity, verdict, verify, veniy, verisimilar, verity, very [vesicle, vesicularnbsp;Vesica, JL. euwysigen: vesicant, vesicate,nbsp;416 |
GWREIDDEIRIATJ A THARDDOLION, ZOO
GWREIDDEIRIATJ A THARDDOLION, ZOO
Vestigium, L. ol: investigate, vestige Vestis, li, gwisg: divest, invest, investiture, travesty, vest, vestry, vesturenbsp;Vetus, L. hen: inveterate, veterannbsp;^la, L. Voie, F. Weg, 0. Vaha, Sa. �brdd:nbsp;convoy, deviate, obviate, obvious,nbsp;pervious, previous, quadrivial, trifle,nbsp;trivial, viaduct, viatic, viaticum,nbsp;voyage, way, waylay, waywardnbsp;Vicinus, L. cymmydog: vicinage,vicinitynbsp;Vicis, L. cyfnewidiad: vicar, vicarious,nbsp;vice-admiral, vice-chancellor, vicegerent, viceroy, vicissitude, viscountnbsp;Video, visum, L. gweled: devise, envy,nbsp;eviaence, evident, inviduous, invisible,nbsp;provide, providence, provision, prudence, purvey,revise,supervise,survey,nbsp;vide, videlicet, visage, visible, vision,nbsp;visionary, visit, visor, vista, visual.nbsp;Vue, F. golygfa: review, viewnbsp;Viduo, L. difeddu: viduai, viduity.nbsp;Widew, 0. gwraig weddw: widow,nbsp;widower, widowhoodnbsp;Vigor, L. cryfder: invigorate, vigorousnbsp;Vilis, L. gwael: revile, vile, vilifynbsp;Villa, L. gwlatty; Vilie, F. tref: villa,nbsp;village, villain, viliany, villaticnbsp;Villus, L. blew: velvet, velveteen, velvety, villose, villous
Vmco, victus, L. Vaincre, F. gorchfygu: convict, convince, evince, invincible,nbsp;province, vanquish, victim, victornbsp;Vindex, L. amddi�ynwr: avenge, revenge, vengeance, vengeful, vindicate,nbsp;vindictive
Vinum, L. gwin: vine, vinegar, vine-yard, vintage, vintner, wine Violo, L. uiweidio; Vis, L, nerth: inviolable, unviolated, violate, violentnbsp;Vir, L. gwr: decemvir, triumvirate,nbsp;virago, viril, virility. Virtus, L. rhin-wedd, gwroldeb: virtuenbsp;Virus, L. gwenwyn: virulence, virusnbsp;Viscum, L. glud: viscid, viscidity, viscosity, viscousnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viscera
Viscus, visceris, L. perfeddyn: eriscer-Vita, L.bywyd: aquavit�, vital, vitality Vitium, L. drygedd, bai: vice, vitiate.nbsp;�Vito
Vito, L. gochelyd: evitate, inevitable Vitrum, L. gwydr: vitreous, vitrification, vitrify, vitriol
Vitulus, L, Veau, F. V��l, old F. llo:
veal, vellum, vituline Vivo, victum, L, byw; convivial, revive,nbsp;survive, victuals, vivacity, vivacious,nbsp;vivid, vivify viviparous
Voco, vocatus, L. galw; Vox, L. llais;
advocate, avouch, convoke, equivocal, equivocate, invoke, provoke, revoke,nbsp;univocai, vocabulary, vocal, vocation,nbsp;vocative, voice, vouch, vouchsafe,vowelnbsp;Volo, L, dymuno: benevolence, malevolent, volition, voluntary, volunteernbsp;Volo, L. ehedeg: volant, volatile, vo-lery, volitation, volley [voluptuousnbsp;Voluptas, L, hyfrydwch: voluptuary,nbsp;Volvo, volutus, L. treiglot convolve,nbsp;convolvulus, devolve, evolve, involve,nbsp;revolve, voluble, volume, volutenbsp;Voro, L. dita: carnivorous, devour, graminivorous, granivorous, herbivorous,nbsp;piscivorous, vermivorous, voraciousnbsp;Voveo, votus, L. addunedu: advowson,nbsp;avow, devote, devout, disavow, votary,nbsp;vote, votive, vow
Vulcanus, L. duw tin: volcanic, volcano, vulcanian, vulcanize [vulgate Vulgus, L. gwerin: divulge, vulgar,nbsp;Vulnus, vuineris, L. clwyf: invulnerable, vulnerable, vulnerary
?en, 0. art; wapentake, weapon Wanian, O. paiiu: wan, wane, wantnbsp;Wealdan, 0. llywio: wield [wellspringnbsp;Weallan, 0. tarddu: Holywell, well,nbsp;Weardean, 0. gwyliot award, guard,nbsp;guardian, reward, ward, wardennbsp;Wrelig, 0. cyfoethog: commonwealth,nbsp;weal, wealth, wealthynbsp;jenden, 0. myned: wander, wend, wentnbsp;Weorpan, 0. taflu: mould warp, warpnbsp;\Vesan, 0. bod; was, werenbsp;Wiht, 0. peth, creadur: aught, godwit,nbsp;naught, naughty, not, whit, wightnbsp;wild, 0. amp; D. Vild, Sw. amp; D. gwyllt:
wild, wilder, wilderness Witan, 0. gwybod: weet, wis, wise, wit,nbsp;witness, wot, unwittinglynbsp;Wolcen, �. cwmwl; welkinnbsp;Wregan, 0. cyhuddo: arraign, bewraynbsp;Wringan, 0. nydd-droi: wrangle,wrench,nbsp;wring, wrong, wrungnbsp;Writhan, wr�stan, 0. torch!: awry,nbsp;wi'eath, wreathe, wrist, writhe, wrynbsp;Wyrt, 0. llysieuyn: liverwort, lousewort,nbsp;spearwort, starwort, stonewort, wortnbsp;Valapa, Sp. gwlad ym Mexico; jalapnbsp;Zeros, G. sych: xerasia, xerodes,nbsp;xerophagy
Xulon, G. coed: xylography piemen, Ge. gweddu: seem, unseemlynbsp;Zistan, Pe. digroeni; zestnbsp;Zoon, G, anifail: zoolatry, zoology, zoomorphism, zoophyte, zootomynbsp;417
27
-ocr page 442-SCEIPTUEE PROPER NAMES AND THEIR PRONUNCIATION.
path, fat, �re, met, marine, pin, orb, on, c�rve, cut, t\v=too, tWksstookj Ore,- late, line, no, mtitej she, zh=z azure; thin, THis; j=dzh. Achsah, ak'sa Adadah, ad'S,.ddnbsp;Adadrimmon, d.dad'rim.onnbsp;Adah, a'danbsp;Adaiah, ad.a.�'dnbsp;Adaliah, adA.l�'dnbsp;Adam, ad'ainnbsp;Adamah, ad'd.mdnbsp;Adami, ad'Am�nbsp;Adbeel, ad'bi.elnbsp;Adiel, a'di.elnbsp;Adina, ad'i.ndnbsp;Adithaim, ad.i.thAimnbsp;Adlai, ad'la.�nbsp;Admatha, ad'md.tbdnbsp;Adonebezek, d.don.i.bi'zeknbsp;Adonijah, ad.�.n�'jknbsp;Adonikam, ad.�.n�'kamnbsp;Adoniram, ad.o.niVamnbsp;Aaonezedek, Adon.i.zi'deknbsp;Adoraim, ad.(5.ra'imnbsp;Adoram, Ad��r'amnbsp;Adramraelech,a.dram'i.leknbsp;Adramyttium, ad.ra.mit'-Adria, a'dri.a [yumnbsp;Adriel, Adri.elnbsp;Adullam, d.duramnbsp;Adummim, a.dum'Imnbsp;.^neas, i'ni.asnbsp;Agabus, ag'd.busnbsp;Agag, a'gagnbsp;Agar, a'garnbsp;Agarenes, ag.S.rinz* Agee, ag'i Agrippa, d.grip'^ Agur, a'gur Ahab, a'nabnbsp;Aharah, d.har'Anbsp;Aharhel, a.har'elnbsp;Ahasai, d.haz'a.inbsp;Ahasbai, a,haz'ba.�nbsp;Ahasuerus, a.haz.�.iVusnbsp;Ahara, a.ha'v4nbsp;Ahaz, a'haznbsp;Ahaziah, a.hAz�'dnbsp;Abiah, a.b�'knbsp;Ahiam, d.h�'amnbsp;Ahiezer^ a.hi.i'zdr Abishag, ab'i.shag Abishai, Abish'a.� Aaron, �r'on Abagtha, ^.bag'th^nbsp;Abana, ab'^.nanbsp;Abarim, ab'Anmnbsp;Abdeel, Abdiei, ab'di.elnbsp;Abednego, �.bed'nf.g�nbsp;Abel, a'bel Abelbethmaachah, a.bel-beth.ma'Aka Abelmaim, a.bel.ma'im [la Abelmeholah, a.bei.mi.h�'-Abelmizraim, a,bel.miz'ra-Abia, Ab'i'dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^im Abialbon, a.bl.aVbon Abiasaph, a.biquot;d.8afnbsp;Abiathar, a.bfa.thSrnbsp;Abid^, ab'i.dS. Abiel, a'bi.el Abiezer, ab.id^z�rnbsp;Abiezrite, ab.i.ez'ritnbsp;Abigail, ab'i.galnbsp;Abihail, ab.i.ha'ilnbsp;Abihu, a.b�'h�nbsp;Abihud, Abi'hudnbsp;Abijah, Ab�'j^ Abilene, a.bi.li'ni Abimael, ^.bim'a.elnbsp;Abimelech, a.bim'i.leknbsp;Abinadab, d.bin'a.dabnbsp;Abinoaia, �.bm'�.amnbsp;Abiram, a.Vrr'am Abishalom, a.bish'd.lom Abishua, ab.i.shti'4nbsp;Abishur, ab'i.sh�rnbsp;Abital, ab'i.talnbsp;Abitub, ab'i.tubnbsp;Abiud, a.b�'udnbsp;Abraham, a'br^.hamnbsp;Absalom, ab'sa.lomnbsp;Aceldama, Asei'dAm^nbsp;Achaia, a.ka'y^nbsp;Achaicns, li..kAi.kusnbsp;Achan, a'kannbsp;Achim, a kimnbsp;Achmetha, ak'mi.thanbsp;Achor, a'kdr |
Ahihud, a.ni'hud Abijah, a.h�'janbsp;Ahikam, a.hi'iramnbsp;Ahilud, Ah�'ludnbsp;Ahimaaz, a.him'a.aznbsp;Ahiman, d.h�mannbsp;Abimelech, S.him'i.leknbsp;Abimoth, a.b'fmothnbsp;Abinadab, Ahin'a.dabnbsp;Ahinoam, Ahin'�.ainnbsp;Ahio, a.h�'�nbsp;Ahira, a.hiYS, Ahisamach, a.bis'd.mak Ahishahar, a.hish'a.harnbsp;Abisbar, d.h�i'sharnbsp;Ahithophel, a.hith'�.felnbsp;Abitub, k.b�'tubnbsp;Ablai, a^Jainbsp;Ahoah, Abo^^ Aholah, Aho'J^ Aholiab, a.ho'li.ab Aholibah, a.hoi'i.banbsp;Aholibamah, a.bo.lib'a.mknbsp;Ahumai, a.h�'ma.�nbsp;Ahuzam, d.hil'zamnbsp;Ai, a'lnbsp;Aiah, a.�'anbsp;Aiath, a'l.atbnbsp;Aijah, a.�nbsp;Aijaleth, a'ja.lethnbsp;Analon, a'iS..lonnbsp;Am, a'lnnbsp;Ajalon, aj'^.lounbsp;Akrabbim, ak.rab'imnbsp;Alammelech, a.lam'i.leknbsp;Alamoth, al'a.motbnbsp;Aiemoth, d.Ii'motbnbsp;Alexander, al.eks.an'd�rnbsp;Alexandria, al.eks.an driAnbsp;Aliah, a.l'i'knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[huth Allonbachuth, al.on.bak'-Almodad, akmo'dad AlmonUiblathaim, al.moU'nbsp;dib.la.tha'imnbsp;Alpheus, al.fi'usnbsp;Altaschith, al.tas'kitbnbsp;Alush, a'lushnbsp;Amaiek, am'd.leknbsp;418 |
�re; l�ne, n�, m�tc; she, zh=z az�re; thin, this; j=:dzb. AZZ
Arao, ar'ab Arabah, ar'a.banbsp;Arabia, Ara'bi.3. Arad, �r'ad Aram, �'r'amnbsp;Aramitess, �'r'am.�.tesnbsp;Ararat, ar'a.ratnbsp;Arannah, 3..ro'ndnbsp;Arbathite, ar'bath.�tnbsp;Archelaus, 4r.ki.la'asnbsp;Archevites, Sr'ki.v�tsnbsp;Archi, ar'k�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[roth Archiataroth, ^r.ki.at'3-Archippos, 3.r.kip'ns Archites, dr'k�tsnbsp;Arcturns, elrk.t�Vtisnbsp;Areli, i.ri'l�nbsp;Areopagite, ari.op^^.jitnbsp;Areopagus, ar.i.op'Agasnbsp;Aretas, ll.r^tasnbsp;Aridm, a.rid'a.Tnbsp;Aridatha, k.rid'a.th^nbsp;Arieh, aj�'inbsp;Ariel, �Vi.elnbsp;Arimathea, ar.!.m^.thi'^nbsp;Arioch, �fi.oknbsp;Arisai. a.ris'a.�nbsp;Aristarchus, ar.is.tSr'kusnbsp;Aristobulus, ar.is.t�.b�'lusnbsp;Armageddon, dr.m^.ged'onnbsp;Armenia, ^r.mi'nlAnbsp;Armishadai, ar.mi.sliad'a.�nbsp;Armoni, Sr.m�'n�nbsp;Arodi, ar'�.d�nbsp;Aroer, ar'�.�rnbsp;Arphad, ^r'fadnbsp;Arphaxad, ar.faks'adnbsp;Artaxerxes, ^.taks.�rks'nbsp;Artemas, dr'ti.mas [iznbsp;Aruboth, af�.bothnbsp;Arnmah, k.rw'm^nbsp;Arvadites, drVack�tsnbsp;Asa. a's4nbsp;Asaliel. as't.helnbsp;Asahian, as.^.hf^ Asaiah, as.O'd Asaph, a'safnbsp;Asarelah, as.d.rfl4nbsp;Ascalon, as'kd.lonnbsp;Asenath, aa'i.nathnbsp;Ashabiah, ash.k.b�'amp;nbsp;Ashbea, ash'biAnbsp;Ashchenas, ash'ki.naznbsp;Ashdod, ash'dodnbsp;Ashdothite, ash'doth.�tnbsp;Asher, ash'drnbsp;Ashima, ash'ijn^ Azuran, az'�.rao Azzah, az'a Amalekites, a.inal'i.kits Amana, am'a.nlnbsp;Amariah, ain.a.r�''anbsp;Amasa, a.ma'sanbsp;Amasai, a.mas'a.�nbsp;Amasiati, am.a.s*r^nbsp;Amashai, a.mash'a.!nbsp;Amaziah, am.^.z�'^nbsp;Aminadab, a.min'a.dabnbsp;Amittai, a.mit'anbsp;Ammiel, am'i.elnbsp;Ammilmd, a.m�'hadnbsp;Ammmadab, a.min'^.dabnbsp;Ammlshaddai, a.mi.shadquot;-a.� Ammizabad, a.iiiiz'^bad Ammonite, am'on.�tnbsp;Amon, a'monnbsp;Amorites, am'�.r�tsnbsp;Amphipolis, am.dp'�.!Usnbsp;Amplis^, am'pli.asnbsp;Amraphel, am'ra^elnbsp;Anah, a'na Anaharath, an.a.h�r'ath Anaiah, an.a.�'4nbsp;Anak, a'naknbsp;A nakim, an'Akimnbsp;Anamim, an'a.mimnbsp;Anammelech, ^.nam'i.leknbsp;Anani, a.na'n�nbsp;Ananias, an.a.n�'asnbsp;Anath, a'nathnbsp;Anatiioth, an'4.thothnbsp;Andronicus, an.dr�m�^usnbsp;Aner, a'ner Anethothite, an'i.thoth.�t Aniam. a'ni.amnbsp;Antioch, an'ti.oknbsp;Antipas, an'ti.pasnbsp;Antipatris, an.tip'�.tri8nbsp;Antothijah, an.t�.th'fjinbsp;Antothite, anquot;toth.�tnbsp;Apelles, a.pel'iz [k�tsnbsp;ApharsacMtes, a.f^'s^nbsp;Apharsathchites,nbsp;sath.k�ts Apharsites, S.f4r's�ts Aphek, a'feknbsp;Aphekah, Aphiah, a.ff 3. Aphses, af'siz ApoUonia, ap.o.l�'iiiAnbsp;Apollos, 4.pol'osnbsp;.^wllyon, Aporyonnbsp;Apphia, af i.4nbsp;Appii Fornin, ap'i.i f��r'umnbsp;Aquila, ak'wU.a |
Ashkelon, ash'ki.lon Ashkenaz, ash'kijiaznbsp;Ashpenaz, ash^pi.naznbsp;Ashriel, ash'ri.elnbsp;Ashtaroth, ash't�.rothnbsp;Ashtemoth, ash'ti.mothnbsp;Ashterathite, ash'ti,rath.�tnbsp;Ashtoreth, ash't�.rethnbsp;Ashnath, ^.sh�'athnbsp;Ashnrites, ash'�r.�tsnbsp;Aaia, a'sh^ Asiel, a'si.el Askelon, as'ki.lonnbsp;Amapper, asmap'�rnbsp;Aspatha, as'p^.thanbsp;Asriel, az'ri.einbsp;Assalimoth, a.san.mothnbsp;Assanias, as.^.nfa�nbsp;Asshur, ash'drnbsp;Asshurim, a.sh�yimnbsp;Assyria, Lsir'i.^ Astm:oth, as'ta.roth Asyncritns, a.sin'kri.tusnbsp;Atad, a'tad Atarah, at'^.r^ [ad'ar Ataroth-Addar, at'^.roth-Athak, a'thaknbsp;Athaiah, ath.a.f^ Athens, ath'enz Athenians, ^.thi'ni.anznbsp;Athiai, ath'lanbsp;Attai, at'anbsp;Attalia, at.a.lf^nbsp;Augustus, d.gus'tusnbsp;Auranitis, ojra.n�'tisnbsp;Ava, a'v^ Aven, a'ven Avim, a'viranbsp;Avites, a'v�tsnbsp;Azaliah, az.3.rf3. Azaniah, azA.n�'^ Azarael, az.u.rii'elnbsp;Azariah, az.3,rfanbsp;Azaziah, az.a.z�'anbsp;Azekah, ^.zi'k^ Aziel, a'zi.el Aziza, ^.zfz^ Azmaveth, az'ma.veth Aznoth-Tabor, az'noth-tS'nbsp;Azor, a'z�rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[_b�r Azotus, 4.z�'tas Azriel, az'ri.einbsp;Azrikam, az'ri.kamnbsp;Azubah. a.za'bamp; Aznr, a ziir |
419
-ocr page 444-BIT ra^-h, fat, ere, met, m^-r�ng, -pin, orb, on, c�rve, cnt, t\V=too, t^k=took; Bedeiah, bed.i.�'^ Beeliada, bi.el.T^.d^ Beelzebub, bi.el'zl.bubnbsp;Beer, bi'ur Beera, Beerah, bi.iYS Beeri, bi.i�r'�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[r�i Beerlahairoi, bl.ur.lS.ha'i-Beeroth, bi.i�r'oth Beerothite, bi.i�r'oth.itnbsp;Beersheba, bi.ur.shi'b^nbsp;Beeshtera, bi.esh'ti.r^nbsp;Behemoth, bi'hi.mothnbsp;Belial, bi'li.alnbsp;Belshazar, beUshaz'arnbsp;Belteshazzar, bel.ti.shaz'arnbsp;Benaiah, ben.a'anbsp;Benammi, ben.am'1nbsp;Beneberak, ben.eb'i.raknbsp;Benejaakan, ben.i,ja'^.kannbsp;Benbadad, ben.ha'dadnbsp;Benhail, ben.ha'ilnbsp;Benhanan, ben.ha'nannbsp;Benjamite, benja.m�tnbsp;Benmu, ben'i.n�nbsp;Benoni, ben.o'nlnbsp;Benzoheth, ben.z�'hethnbsp;Berachah, ber'S.kEnbsp;Berachiah, ber.a.kfSnbsp;Beraiah, ber.a.�'anbsp;Berea, bi.ri'anbsp;Berechiah, ber.i.krSnbsp;Beriah, bi.ri'anbsp;Berith, bi�r'ithnbsp;Bernice, b�r.n�'sinbsp;Berodach, bi.ro'daknbsp;Berothah, bi.ro'th^nbsp;Berothai, ber'o.thanbsp;Besodeiah, bes.�.d�'^nbsp;Besor, bi'zornbsp;Bethabara, beth.ab'S.r^nbsp;Bethanath, beth'a.nathnbsp;Bethanoth, beth'a.nothnbsp;Bethany, beth'a.ninbsp;Betharabah, beth.ar'^.bl.nbsp;Betharam, beth.eVamnbsp;Betharbel, beth.ar'belnbsp;Bethaven, beth.a'ven [vethnbsp;Bethazmaveth beth.az'ma-Bethbaalmaon, beth.ba.al-ma'on Bethbara, beth.be�r'^ Bethbasi, beth'bE.sinbsp;Bethbirei, beth.bir'i.�nbsp;Bethcar, beth'kSrnbsp;Bethdagon, beth.da'gonnbsp;Bethdiblatliaim, beth.dib-la.tha'im Baai, ba'al Baalah, ba^al.E nbsp;nbsp;nbsp;(^�r Baalathbeer, ba.al.ath.bi-Baaiberith, ba.al.biVith Baalbamon, ba.al.ham'onnbsp;Baalhanan, ba.al.han'annbsp;Baalbazor, ba.al.ha'zornbsp;Baalim, ba'al.imnbsp;Baalmeon, ba.al.sii'onnbsp;Baalpeor, ba.al.pi'or [zimnbsp;Baalperazim, ba.al.prr'�-Baalsbalisha, ba^l.shal'i-sha Baalzebub, ba.al.zi'bub Baalzephoti, ba.al.zi'ionnbsp;Baanah, ba'^.n^ Baara, ba'a.rl. Baaseiah. ba.a.s�'^ Baasba, ba'a.shS. Babel, ba'bel Babylon, bab'i.lonnbsp;Babylonians,bab.i.l�'ni.anznbsp;Baca, ba'kanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ai'on Bachuth-Allon, bak'uth-Bahurim, bt.hiiVim Bajith, ba'jithnbsp;Bakbakar, bak.bak'arnbsp;Bakbukiah, bak.buk.�'S.nbsp;Balaam, ba'lamnbsp;Baladan, bal'a.dannbsp;Balak, Balac, ba'iaknbsp;Baraah, ba'm^nbsp;Bamothbaal, ba.moth.ba'alnbsp;Barabbas, ba.rab'asnbsp;Barachel, bar'a.kelnbsp;Barachias, bar.Ak�'asnbsp;Barak, be�r aknbsp;Barbumite, b^r.h�'m�tnbsp;Bariah, ba.r�'^ Barjesus, bSr.ji'sns Barjona, bar.j�'nanbsp;Barnabas, bar'na.basnbsp;Barsabas, bar's^.bas [m�nbsp;Bartholomew, bar.thol'o-Bartimeus, bar.ti.mi'usnbsp;Baruch, b�r'uknbsp;Barzillai, blr.zil'a.�nbsp;Bashan, ba'shannbsp;Bashemath, basb'i.mathnbsp;Bathrabbim, bath.rab'imnbsp;Bathsheba, bath.sM'banbsp;Bathshua, bath'shiidnbsp;Bavai, bav'a.�nbsp;Bealoth, bi'S.lothnbsp;Bebai, beb'a.inbsp;Becher, bi'kurnbsp;Becborath, bi.k��r'ath |
Betheden, beth.i'den Bethel, beth'elnbsp;Bethemek, beth.i'meknbsp;Bether, bi'thurnbsp;Bethesda, beth.ez'danbsp;Bethezel, beth.i zelnbsp;Bethgader, beth.ga'd�rnbsp;Bethgamul, beth,ga'mulnbsp;Beth-haccerem, beth.hak'-si.rem Beth-haran, beth.h�r'an Beth-hoglah, beth-hog'i4nbsp;Beth-horon, beth-ho�r'onnbsp;Bethjesimoth, beth.jes'i-moth Bethlebaoth, beth.leb'a.oth Bethlehem, beth']i.bem[�tnbsp;Bethlehemite, beth'li.hem-Bethmaachah, beth.ma'^nbsp;canbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[kAboth Bethmarcaboth,beth-mar'� Bethmeon, beth.mi'onnbsp;Bethnimra, beth.nim'ranbsp;Bethpalet, betb.pa'letnbsp;Bethpazzez, betn.paz'eznbsp;Bethpeor, beth.pi'ornbsp;Bethphage, beth.fa'jinbsp;Bethpheiet, beth'fi.letnbsp;Bethrapha, beth'ra.fSnbsp;Bethrehob, beth'ri.hobnbsp;Bethsaida, beth.sa'danbsp;Bethshan, beth'shannbsp;Bethshean, beth.shi'annbsp;Bethshemesh, beth' shi-mesb Bethshittah, beth.shit'S. Bethsura, beth.sii r'anbsp;Bethtappuah, beth.tap'ii.^nbsp;Bethuel, bi.thii'elnbsp;Bethul, bi'thulnbsp;Bethzur, beth'zdrnbsp;Betonim, bet'o.nimnbsp;Beulah, bi.�'Janbsp;Bezai, bi'zanbsp;Bezaleel, bi.zal'i.elnbsp;Bezek, bi'zeknbsp;Bichri, bik'r�nbsp;Bigthana, big'tha.nanbsp;Bigvai, big'va.inbsp;Bileam, bii'i.amnbsp;Bilgai, bil'ga.�nbsp;Binea, bin'i.^ Binnui, bin'ii.i Birzavith, bur'zamp;.vitlinbsp;Bithiah, buth� anbsp;Bithron, bith'ronnbsp;Bithynia, bUhiii yanbsp;420 |
�re; late, line, no, m�te; she, zh=sz az�re; thin, this; j=dzh. DOT
GAL path, fat, �re, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, cut, t'Vsstoo, twk=took,*
Cw; late, line, no, mute; she, zh=z az�re; thin, this; j=dzh. HEG Golgotha, gol'go.tha Goliath, godfathnbsp;Gomer, g�'m�rnbsp;Gomorrha, g�.mor'anbsp;Goshen, go'shennbsp;Gozan, go'zannbsp;Grecia, gri'shSnbsp;Gudgodah, gud'go.dS.nbsp;Guni, g�'ninbsp;Gurbaai. gur.ba'al [rinbsp;Haahashtari,ha.^.hash'ta-Habaiah, h^.ba'anbsp;Habakkuk, ha.bak'uknbsp;Habaziniah, hab.a.zi.n�'anbsp;Habor, ha'bornbsp;Hachaliah, hak.^.l�'^nbsp;Hachilah, hak'i.l�nbsp;Hachmoni, hak'm�.n�nbsp;Hadad, ha'dadnbsp;Hadadezer, had.ad'i.zdrnbsp;Hadar, ha'dirnbsp;Hadarezer, had.a.ri'zurnbsp;Hadashah, had'a.shanbsp;Hadassah, h^.das'anbsp;Hadzd, ha'didnbsp;Hadlai, hadda.inbsp;Hadoram, hl.d��r'amnbsp;Hadrach, ha'draknbsp;Hagab, ha'gabnbsp;Hagabah, hag'a.bEnbsp;Hagar, ha'garnbsp;Hargarenes, ha.gar.inz'nbsp;Haggai, hag'a.�nbsp;Haggeri, hag'i.r�nbsp;Haggiah, ha.gi'^ Hai, ha'� Hakkatan, hak'4.tan Hakupha, hak'�.f�nbsp;Halak, ha'laknbsp;Hali, ha'llnbsp;Halohesh, ha.lo'heshnbsp;Haman, ha'mannbsp;Hamath, ha'math {_thanbsp;Hammedatha, ha.med'4-Hammoleketh, ha.mol'i-keth Hammoth-dor, ham^th-Hamonah, ham'o.na Hamongog, ha'mon,gognbsp;Hamor, ha'mornbsp;Hamuel, h3,.niu'elnbsp;Hamul, ha mulnbsp;Hamutal, ha.m�'talnbsp;Eanameel, ha.nam'i.elnbsp;Hanan, ha'nannbsp;Hananeel, hii.nan'i.elnbsp;Hflnanij han'a.n� Gamaliel, ga.ma li.el Gammadims, gam'S..dimznbsp;Gareb, g�r'ebnbsp;Gath, gathnbsp;Gaza, gaz^ Gebal, gi'bal Gebim, gi'bimnbsp;Gedaiiah, ged.^.l�^^ (Jeder, gi'diir Grederah, gi.di�r'^nbsp;Q^erite, ged'i.r�tnbsp;Gederoth, gi.di�r'oth [imnbsp;' Gederothaim, ged.ixoth.a'-Gedor, gi'dornbsp;Gehazi, gi.ha'zinbsp;Gelilot^ gel'i-lothnbsp;Gemalli, gi.mai'inbsp;Gemariah, gem.a.r�'dnbsp;Gennesaret, ge.nez'a.retnbsp;Genubath, ge.n�'bathnbsp;Grera, gi�r'a Glergesenes, gur'gi.sinz Gerizim, ger'i.zimnbsp;Gershom, gur'ahomnbsp;Gershoa, gur'shonnbsp;Cieshem, gi'shemnbsp;Greshnr, gi'shurnbsp;G�shan, gesh'ii.rinbsp;Gether, gi'thurnbsp;Gethsemane, geth.sem'a.ninbsp;Greuel, gL�'einbsp;G^zer, gi'zurnbsp;Giah, g�'a Gibbethon, gib'i.thon Gibeah, gib'i.anbsp;Gtbeon, gib'i.onnbsp;Giblites, gibTitsnbsp;Giddalti^ gi.dal't�nbsp;Gideon, gid'i.onnbsp;Gideoni, gid.i.�'n�nbsp;Gidom, g�'domnbsp;Glhon, gfhonnbsp;Gilalai, gil'a.lanbsp;Gilboa, gU'b�.anbsp;Gilead, giri.adnbsp;Gilgal, gil'galnbsp;Giloh, g�'l�nbsp;Gilonite, g�lon.�tnbsp;Ginath, g�'nathnbsp;Ginnetho, gin'i.thonbsp;Giirgashite, g�r'gash.�tnbsp;Gittah-hepher, git'a.hi'furnbsp;Gittaim, git'a.imnbsp;GKttites, git'�tsnbsp;Gizonite, g�'zon.�tnbsp;Goath, go'athnbsp;Golan, go'lan |
Hanamah, han.a.n�i'S. Hanes, ha'nisnbsp;Haniel, han'i.elnbsp;Hannathon, han'l.thonnbsp;Hanoch, ha'noknbsp;Hanum, ha'ntimnbsp;Haphraim, haf'ra.imnbsp;Haradah, har'^.danbsp;Haran, he'r'annbsp;Hararite, har'ar.itnbsp;Harbonah, har.b� nanbsp;Hareph, h�r'etnbsp;Hareth, h�r'ethnbsp;Harhaiah, har.ha.�'anbsp;Harim, h�r'imnbsp;Harnepher, har'ni.furnbsp;Harod, h�r'odnbsp;Haroeh, har'�.tnbsp;Harorite, har'�.r�tnbsp;Harosheth, har'o.shethnbsp;Harumaph, ha.rw'inatnbsp;Haruphite, ha.rw'f�tnbsp;Haruz, he�r'uznbsp;Hasadiah, has.a.d�'anbsp;Hashabiah, hash.a.b�'^nbsp;Hashabnah, hash'ab.n^nbsp;Hashbadanah, hash.bad'^nbsp;Hashem, ha'shem [nlinbsp;Uashmonah, hash'mo.n^nbsp;Hashub, ha'shubnbsp;Hashubah, hash'�.banbsp;Hsssenaah, has.l.na'anbsp;Hasshub^ hash'ubnbsp;Hatach, ha'taknbsp;Hathath, ha'thathnbsp;Hatita, hat'i.tS, Hattipha, hat'i.fa Hauran, ho'rannbsp;HaTilah, hav'i.li,nbsp;Havothjair, ha.voth.Ja'�rnbsp;Hazael, haz'a.elnbsp;Hazaiah, haz.a.�'^nbsp;Hazaraddah, ha.zar.ad'4nbsp;Hazarhatticon,ha.z�ir.hat'-i.konnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[veth Hazarmaveth, ha.zar.ma'-Hazarsusah, ha.zar.sii'zS, Hazeleiponi, ha.zel.el.p�'n�nbsp;Hazerim, ha.ziV'imnbsp;Hazeroth, haz'i.rothnbsp;Hazezontamar, haz.i.zon-Haziel, ha'zi.elnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[tii'mar Hazor, ha z�r Heber, hi'burnbsp;Hebron, hi'bronnbsp;Hegai, heg a.'inbsp;Hege, hi'ji |
423
-ocr page 448-JEA path, fat, ere, met, ma-rine, pin, �rb, on, curve, ent, t\v=too, t^kstook^ Huram, n�Vam Hushah, hii'isha. Hushai, h�sha Hushathite, h�'shath.�tnbsp;Hymenseus, h�.men.i'usnbsp;Ibieam, ib'li.amnbsp;Ibneiah, ib.n�'�. Ibnijah, ib.n�'ja Ichaboa, ik'�,.bodnbsp;iconmm, �.k�'ni.umnbsp;Idalah, Iduel, id'�.el Idumea, �.d�.mfSnbsp;Igdaliah, ig.da.l�Anbsp;Igeal, ig'i.alnbsp;lim, �'im ijeabarim, �.ii.ab'ar.im Ilai, �'la Illyricum, i.lir'�um Immanuel, i.man'�.elnbsp;India, in'diAnbsp;Iphedeiah, if.i.d�'inbsp;Xra, �r'S, Irijah, i.r�'jt Irnahash, �r'n^.hashnbsp;iron, �fr'onnbsp;Irpeei, �r'pt.elnbsp;Irshemesh, �r'shi.meshnbsp;Isaac, �'zaknbsp;Isaiah, �.za'^ Iscariot, is.kar'i.ot Ishbibenob, ish.bi.bi'nobnbsp;Ishbosheth, ish'b�.shethnbsp;Ishi, �'sh�nbsp;Ishijah, �.sh�'jS, Ishtnael, ish'ma.el Ishmaiah, ish.ma.�'4nbsp;Ishod, �'shodnbsp;Ishuah, ish'�Anbsp;Ishuai, ish^�.anbsp;Ismachiah, iz.m^.k�'4nbsp;Ismaiah, iz.ma.�'4nbsp;Israel, iz'rh..elnbsp;Israelite, iz'ra.el.�tnbsp;Issachar, is'a.k^rnbsp;Isui, is'il�nbsp;Ithai, ith'a.�nbsp;Ithamar, ith'^.m^nbsp;ithiel, ith'i.elnbsp;Ithra, ith'rknbsp;Ithran, ith'rannbsp;ithream, ith'ri.amnbsp;Ithrites, ith'r�tsnbsp;Ittahkazim, it.a.ka'zimnbsp;Itlai, it'a.�nbsp;iturea, �.t�.ri'anbsp;ivah, � va [gim Helam, hi'lam Heldai, hel'da.! Helekites, hi'iek.�ts Heleph, hi'lefnbsp;Heli, hi'i�nbsp;Heikai, hel'kS.�nbsp;Helkath-hazzurim, hel'-kath-haz'�.rimnbsp;Heman, hi'mannbsp;flena, hi'nanbsp;Henadad, hen'a.dadnbsp;Heter, hi'f�rnbsp;Hephzibah, hef'zi.banbsp;Heres, hi'r'iznbsp;Hermogenes, hur.moj'i.niznbsp;Hermonite, h�r'mon.�tnbsp;Herod, her'odnbsp;Herodians, hi.r�'di.ananbsp;Herodias, hi.r�'di.asnbsp;Hezekiah, hez.i.kr^nbsp;Hezion, hi'zi.onnbsp;Hezir, hi'z�rnbsp;Hezrai, hez'ra.�nbsp;Hezronite, hez'ron.�tnbsp;Hiddai, hid'a.�nbsp;Hiddekel, hid'i.kelnbsp;Hiel, h�'el Hierapolis, h�.t.rap'�Jis Higgaion, hi.ga'onnbsp;Hilkiah, hil.k�'d, Hiram, h�r'am Hizkijah, hiz.kfj^nbsp;Hittites, hit'�tsnbsp;Hivites, h�V�tsnbsp;Hobah, hb'b^ Hodaiab, hod.a.�'E Hodaviak, bod.S,.Y�'tnbsp;Hodiah, h�.d�'anbsp;Hoglah, hog'lanbsp;Hoham, h�'iiamnbsp;Holofernes, hol.�.f�r'niznbsp;Hophni, hol: n�nbsp;Horam, h��r'amnbsp;Horeb, h�Vebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gad Horhagidgad, h�r.hS.gid'-Hori, h��r'� Horims, h��r'imznbsp;Horites, ���rl'ts,nbsp;Horonaim, hor.�.na'imnbsp;Horonites, horquot;�.n�tsnbsp;Hosea, h�.si'knbsp;Hoshaiah, hosh.a.�Anbsp;Hoshama, hosb'a.m^nbsp;Hoshea, h�.shi'4nbsp;Hothir, h'�'th�rnbsp;Hapham, hii'tamnbsp;Horai, h��r'a |
Iznarite, iz'har.�t Izrahiah, iz.r^.h�'anbsp;israiah, iz.ra.�'anbsp;Jaakobah, ja.ak'�.bamp;nbsp;Jaala, ja.a'i^ Jaalam, ,ja.a''lam Jaanai, ja'a.nanbsp;Jaareoregim, ja.ar.i.or'i*nbsp;Jaasau, Jaasaniab, ja.asA.n�'^ Jaazer, ja'a.z�rnbsp;Jaaziah, ja.a.z�'anbsp;Jaaziel, ja.i.z�'elnbsp;Jabez, ja'beznbsp;Jabin, )a'binnbsp;Jabneel, jab'ni.elnbsp;Jabneh, jab'ninbsp;Jaebin, ja'kinnbsp;Jacob, ja'kubnbsp;Jael, ja'elnbsp;Jagur, ja'gurnbsp;Jabaz, ]a'baznbsp;Jahazah, ja.ha'z^nbsp;Jahaziah, ja.h�.z�'dnbsp;Jabaziel, ja.ba'zi.elnbsp;Jahleel, ja'li.einbsp;Jahzeel, ja'zi.elnbsp;Jabzerab, ja'zi.rS, Jahziel, ja'zi.el Jair, quot;ja'�rnbsp;Jairus, ja.iVnsnbsp;Jakeh, ja'kinbsp;Jambres, jam'briznbsp;Jamin, ja minnbsp;Jamlech, jain'leknbsp;Jannes, jan'iznbsp;Janoab, ja.n�'d. Japheth, ja'feth Japbia, j^.f�'11nbsp;Japhleti, jaf'li.t�nbsp;Jared, j�r ednbsp;Jaresian, jar.i.8�'Snbsp;Jarha, jSr'hlnbsp;Jarib, j�Vibnbsp;Jarmuth, jar'muthnbsp;Jaroah, jl.r�'^ Jasbur, ja'sb�r Jasbobeam, j^.sb�'bi.aninbsp;Jasbub, ouubnbsp;Jasbubi, iash'�.b�nbsp;Jasiel, jasi.elnbsp;Jason, j'a'sonnbsp;Jatbniel, jath'ni.elnbsp;Javan, ja'vannbsp;Jazer, ja'z�rnbsp;Jearim, ji'a.rimnbsp;Jeaterai, li.at'i.ranbsp;424 |
�re; late, l�ne, no, nbsp;nbsp;nbsp;she, zh=z azhrc; thin, this; i=dzh. KIR
�re; late, l�ne, no, nbsp;nbsp;nbsp;she, zh=z azhrc; thin, this; i=dzh. KIR Jeremy, jer'i.ml Jeriah, ji.r�'i Jeribai, jer'i.banbsp;Jericho, jer'i.k�nbsp;Jeriel, ji.r�'elnbsp;Jerijah, ji.r�'jSnbsp;Jerimoth, jer'i.mothnbsp;Jerioth, jer'i.othnbsp;Jeroboam, jer.�.b�'amnbsp;Jeroham, ier'�.hamnbsp;Jemb, ji�rubnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f sheth Jerubbesheth, nbsp;nbsp;nbsp;ji, rub' i- Jeruel, jer'�.el Jerusalem, ji.r^'s^.lemnbsp;Jesaiah, ji.sa'^ Jeshaiah, jesh.a.�'^i Jeshauah, jesh'^.nanbsp;Jesharelah, jesh.S.ri'lEnbsp;Jeshebeab, jesh.eb'i.abnbsp;Jeshimon, jesh'i.monnbsp;Jeshishai, ji.shish'a.�nbsp;Jeshohaiah, jesh.o.ha.fEnbsp;Jeshua, jesh�^�.S. Jeshurun, jesh'�.run Jesimiel, ji.sim^.elnbsp;Jesui, ji's�.�nbsp;Jes�s, ji'zuznbsp;Jetheth, ji'thethnbsp;Jethro, ji'thriSnbsp;Jeuei, ji'�.elnbsp;Jeus, ji'uznbsp;Jeush, ji'ushnbsp;Jezebel, jez'i.belnbsp;Jezw, ji'z�rnbsp;Jeziah, ji.z�'Enbsp;Jeziel, ji'zi.elnbsp;Jezliah, jez.l�'anbsp;Jezrahiah, jez.ra.h�'Snbsp;Jezreel, jez�^ri.elnbsp;Jiphthahel, jif'tha.helnbsp;Joab, j�'abnbsp;Joahaz, j�'a.haznbsp;Joaklm, j�'S.kimnbsp;Joash, j�'ashnbsp;Joatham, j�'S.thamnbsp;Jochebed, jok'i.bednbsp;Joelah, j�.i'1^ Jogbehah. jog'bi.hS. Johanan, j�.ha'nannbsp;John, jonnbsp;Joiada, jo.�'^.dEnbsp;Joiakim, j�.�'a.kimnbsp;Joiarib, j�.�'^.ribnbsp;Jokdiam, jok'di.amnbsp;Jokmeara, jok'mi.amnbsp;Joktheel, jok'thi.elnbsp;Jonadab, jon'l.dab Jeberechiah, ji.ber.i.k�'4 Jebns, ji'bns Jebusites, jeb'u.z�tsnbsp;Jecamiah, jek.^.m�'^nbsp;Jecholiah, jek.�.l�'Snbsp;Jeconiah, jek.�.n�'dnbsp;Jedaiah, }i.da.�'amp; Jediael, ji.d�'a.el Jedidah, jed'i.dSnbsp;Jedidiah, jed.i.d�'Enbsp;Jednthun, jed'�.thonnbsp;Jeezef, ji.i'zur ^h^.du'thanbsp;Je^ai^ahadntha, ji.gEr.sa'nbsp;Jehalelel, ji.hal'i.ielnbsp;Jehaziel, ji.ha'zi.elnbsp;Jehdeiab, ji.d�'^nbsp;Jehezekel, ji.hez'i.kelnbsp;Jehiah, ji.hfinbsp;Jehieli, ji.h�Tinbsp;Jehizkiah, ji.hiz.k�'^nbsp;J�hoadah, ji.h�'^.danbsp;Jehoad-dan, ji.h�.ad'annbsp;Jehoahaz, ji.n�'a.haznbsp;Jehoash, ji.h�'ashnbsp;�Tehobanan, ji.h�'S.nannbsp;Jehoiachtm, ji.hdi'a.kimnbsp;Jehoiachin, ji.hoi'a.kiQnbsp;Jehoiadah, ji.hdi'a.danbsp;Jehonadab, ji.hon'a.dabnbsp;J^onathan, ji.hon'E.thannbsp;Jehoram, ji.h�Vamnbsp;Jehoshaphat, ii.hosh'^.fatnbsp;Jehosheba, jl.oosh'i.bS.nbsp;Jehosbnah, ji.hosh'�.Enbsp;Jehovah, ]i.h�'vlnbsp;�jireh, j�r'inbsp;�nissi, nis'�nbsp;�shalom, shaOomnbsp;� teidkenu, tsid'ki.n�nbsp;Jehozabad, }i.hoz'^.badnbsp;Jehu, ii'hiinbsp;J^nboah, ji.hnb'�lnbsp;Jehud, ji'hudnbsp;Jehudi, ji.h�'d�nbsp;Jehudijah, ji.h�.d�'janbsp;Jehush, ji'hushnbsp;Jeiel, ji.�'elnbsp;Jekabzeel, |i.kab'zi.elnbsp;Jekamlah, ^ek.k.m�knbsp;Jeknthiel, p.k�'thi.einbsp;Jemimah, )i.m�'inlnbsp;Jeznuel, jem.n'elnbsp;Jephthah, jefthinbsp;Jephonneh, ji.fun'� Jerah, jiV4 Jeremiah, jer.i.m�'Snbsp;J^emoth, jer'i.moth |
Jonathan, jon'a.than Jorai, j��r'a.�nbsp;Joram, j��r'amnbsp;Jorim, j�Vimnbsp;Jorkoam, jor'ko.amnbsp;Josabad, jos'^.badnbsp;Josaphat, jos'^.fatnbsp;Jos�, j�'sinbsp;Joses, j�'seznbsp;Joshaviah, josh.S..v�'anbsp;Joshbekasha, josh.bek '�.--Joshua, josh'�.a [shdnbsp;Josiah, j�.8�'amp; Josibiah, jos.Lb�a. Josiphiah, jo8.i.fi'anbsp;Jotbathah, jot'bamp;.tn^nbsp;Jozabad, joz'd.bailnbsp;Jozachar, joz'^.karnbsp;Jozadak, joz'E.daknbsp;Jubal, j�'balnbsp;Jucal, j�'kalnbsp;Jud�ea, j�.di'dnbsp;Judah, .)�'dSnbsp;Julia, jii'li.d Junia,juni.d nbsp;nbsp;nbsp;[sed Jushabhesed, j�.shab'hi� Kabzeel, kab'zi.elnbsp;Kadeshbarnea, ka.desh*nbsp;b�r'ni.^ Kadmiel, kad'mi.el Kadmonites, kad'mon.�tsnbsp;Kallai, kara.�nbsp;Kareah, kS.ri'anbsp;Karkaa, k�gt;r.ka'^ Kedar, ki'aar Kedemoth, ked'i.mothnbsp;Kedesh, ki'deshnbsp;Kehelathah. ki.hel'^.th^nbsp;Keilah, k�'l�, Keiaiah, ki.la.�'^ Kelita, keri.ta Kemuel, kem'�.elnbsp;Kenath, ki'nathnbsp;Kenaz, ki'naznbsp;Kenite, ki'n�tnbsp;Kenizzites, ken'iz.�tsnbsp;Kerenhappuch, ker.en-Kerioth, ker'i.oth [hap'uknbsp;Keros, ki'r'osnbsp;Keturah, ki.t�V'^ Kezia, ki.zfa Kibroth-hattaavah, kib'-roth-ha.ta'�.vanbsp;Kibzaim, kib'za.im [sethnbsp;Kirharaseth, k�r. har' k -Kirharesh, kur.h�r'eshnbsp;Kirheres, k�r.hi�r'eznbsp;425 |
MER p3.th, fat, �m met, mA-rine, pin. �rb, on, c�rve, ent, t^=too, t^kr=took; Maadai, ma'a.da Maadiah, ma.d.d�'dnbsp;Maalehacrabbim, ma.al.!-ak.rab'im Maarath, ma'd.rath Maaseiah, ma.d.s�'anbsp;Maasia, ma.S.s'fSnbsp;Maath, ma'athnbsp;Macedonia, md.si.d�'ni.S.nbsp;Machbanai, mak'ba.nanbsp;Machbenah. mak'bi.n�,nbsp;Machir, ma'k�r [banbsp;Machnadebai, mak.na.di'-Machpelah, mak.pi'lanbsp;Madai, mad'a.inbsp;Madmenah, mad.mi'n^nbsp;Magdala, mag'da.lEnbsp;Magdalen, mag'dd.leunbsp;Magdiel, mag'di.elnbsp;ma'gog Magormissabib, ma. g�r-mis'a.bib Mahalah, ma'ha.la Mabalaliel, ma.hara.li.elnbsp;Mahali, ma'h�,.l�nbsp;Mahanaim, ma.h^.na'imnbsp;Mahaneh, rna'ha.ninbsp;Mahanehdan, ma.han'i.dannbsp;Maharai, m�.har'a.�nbsp;Mahavite, ma'hS.v�tnbsp;Mahaziah, ma.h^.z�'anbsp;Mahazioth, ma.ha'zi.othnbsp;Mahersbalalhashbaz, ma-hur.sbaLal.hasb'baznbsp;Makhelotb, mak.hi'lothnbsp;Makkeda, ma.ki'd^nbsp;Malachi. mal'^.k�nbsp;Malchiab, mal.k�'anbsp;Malchiel, mal'ki.elnbsp;Malchijab, mal.k�'janbsp;Malchiram, maLkiVamnbsp;Malchus, mal'kusnbsp;Maleleel, ma.li.li'elnbsp;Mallothi, mal'�.tb�nbsp;Manaen, man'a.ennbsp;Manahath, man'a.hath [ �tsnbsp;Manahethites,ma.na'beth-Manasseh, md.nas'inbsp;Manoab, ma.n�'anbsp;Maonites, ma'on.�tanbsp;Marah, m�VI. Maraiah, mar'a.1^ iMaranatha, mar.an.ath'anbsp;iMareshah, ma.ri'sb4nbsp;iMaroth, m�Votbnbsp;Marsena, mar.si'nanbsp;'Maschil, mas'kil Kiriathaim, kir.i.a.tha'im Kirjathaim, k�r.ja.tha'imnbsp;Kirjatharba,k�r.jath.3,r'banbsp;Kirjath-huzoth, k�r'jath-h�'zothnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[san'a Kirjathsannah, kur.jath-Kiijathsepher k�r.jatii.si'-Kirioth, kir'i.oth [f�r Kishi, kish'�nbsp;Kishion, kisVi.onnbsp;Kishon, k�'shonnbsp;Kohath, k�'hathnbsp;Kolaiah, kol.a.�'anbsp;Korah, k��r'anbsp;Korathite, k��r'ath.�tnbsp;Kore, k��r'inbsp;Kushaiah, kush.a.�'anbsp;Laadah, la'^.danbsp;Laban, la'bannbsp;Lachish, la'kishnbsp;fjaish, la'ishnbsp;Lamech, ia'meknbsp;Laodicea, la.�.di.si'S.nbsp;Lapidoth, lap'i.dothnbsp;Lasea, la.si'anbsp;Lasha, la'shanbsp;Lasharon, la.sh�r'onnbsp;Lazarus, laz'^.rusnbsp;Leah, Ji'd, Leannoth, li'an.oth Lebanon, leb'l.nonnbsp;Lebaoth, ieb'a.othnbsp;Lebbsens, le.bi'usnbsp;Lebona, li.b�'nanbsp;Lecah, li'kdnbsp;Lehabim, li'ha.bimnbsp;Lemuel, lem'�.elnbsp;Lesliem, li shemnbsp;Letushim, li.tii'shimnbsp;Leummim, li.ura'imnbsp;Leviticus, li.vit'i.kusnbsp;Libya, lib'yanbsp;Linus, l�'nusnbsp;Loammi, l�.am'�nbsp;Lodebar, lod'i.bdrnbsp;Loruhamab, l�.r^'h^.manbsp;Lucius, l�'shusnbsp;Ludim, l�'dimnbsp;Luhith, l�'hithnbsp;Lycaonia, l�.k^.�'ni l.nbsp;Lycia, lish'dnbsp;Lydia, lid'ydnbsp;Lysanias, l�.sa'ni.asnbsp;Lysias, lis.i'asnbsp;Lystra, lis'trdnbsp;Maachah, ma'a.kanbsp;Maachathi, ma.ak'a.tb� |
Masrekah, maz'ri.ka Matred, ma'trednbsp;Matri, ma'tr�nbsp;Mattanab, mat'an.anbsp;Mattamah, mat.4.n�'4nbsp;Mattatha, mat'a.thanbsp;'Mattatbias, mat.a.th�'asnbsp;Mattenai, mat.i.na'�nbsp;Matthan, math'annbsp;Matthat, math'atnbsp;Matthew, math'�nbsp;Matthias, ma.th�'asnbsp;Mattithiah, mat.i.th�'anbsp;Mazzaroth, ma.z�Vothnbsp;Mearah, mi.�r'anbsp;Mebunnai, mi.bun'anbsp;Mecherathite,mek'i.rath .�tnbsp;Medalah, med'a.14nbsp;Medan, mi'dannbsp;Medeba, med'i.bdnbsp;Media, mi'di.4nbsp;Megiddo, mtgid'�nbsp;Mehaii, mi.ba'linbsp;Mehetabel, mi.het'd.belnbsp;Mehida, ml.h�'d4nbsp;Meholah, mi.h�'14nbsp;Mebujael, mi.b�'ja.elnbsp;Mebuman, mi.h�'mannbsp;Mejarkon, mi.jar'konnbsp;Mekonah, mek'�mEnbsp;Melchi, mel'k�nbsp;Melchiel, mel'ki.elnbsp;Melchisedec, mel.kiz'i.deknbsp;Melcbisbua, mel.ki.sh�'lnbsp;Melea, mi'li.anbsp;Meiech, mi'leknbsp;Melicu, mel'i.k�nbsp;Melita, meH.tanbsp;Memucan, mi.in�'kannbsp;Menabem, men'd.hemnbsp;Meonothai, mi.on'�.thanbsp;Mephaath, mef'a.athnbsp;Mephibosheth, mi. hb' � -Merab, miVab [sbethnbsp;Meraiah, mer.a.�'Snbsp;Meraioth, mi.ra'othnbsp;Merari, mer'a.r�nbsp;Merathaim, mer.a.tha'imnbsp;Mered, miVednbsp;Meremoth, mer'i.mothnbsp;Meres, mi�r'iznbsp;Meribah, mer'i.bi,nbsp;Meribbaal, mi.rib'a.alnbsp;Merodach, mi.r�'daknbsp;Merom, miVomnbsp;Meronothite, mi.ron'�.th�tnbsp;^Meroz, mi�r'oznbsp;42G |
�rc; late, line, no. mute; she, zh=azure; thin, this; j=dzh. PAL
Mosera, m�.siV'S Moseroth, m�.siVothnbsp;Moses, m�'ziznbsp;Mfra, m�r'anbsp;Naam, na'amnbsp;Naamah, na'a.m^nbsp;Naaman, na'am.an [thi'tsnbsp;Naamathites, na' a. m �nbsp;Naarai, na a.ranbsp;Naashon, na.ash'onnbsp;Nabal, na'balnbsp;Naboth, na'bothnbsp;Nachor, na k�rnbsp;Nadab, na'dabnbsp;Nahabi, na'h^.binbsp;Nahaliel, na.ha'ii.elnbsp;Nahamani. n^.ham'^.ninbsp;Natiarai, na.har'a.�nbsp;Nahath, na'iiathnbsp;Nahor, na'hornbsp;Nahum, nd'humnbsp;Nain, na'innbsp;Naioth, na'othnbsp;Naomi, na'o.minbsp;Naphish, na'hshnbsp;Naphthali, naf'tha.ltnbsp;Naphtuhim, naf'tii.himnbsp;Narcissus, n�.r.sis'usnbsp;Nathan, na'thannbsp;Nathanael, nAthan'a.elnbsp;Naum, na urnnbsp;Nave, naVinbsp;Nazarene, naz.a.rin'nbsp;Nazareth, naz a.rethnbsp;Nazarite, naz'a.r�tnbsp;Neah, ni'^ Neapolis, ni.ap'�.lis Neariah, ni.S.ri'Snbsp;Nebai, neb'a.�nbsp;Nebaioth, ni.ba'othnbsp;Nebajoth, ni.ba'jothnbsp;Nebailat, ni.bal'atnbsp;Nebo, ni'bo Lkad.nez'arnbsp;Nebuchadnezzar, neb, �nbsp;Nebuchadrezzar, neb, �nbsp;kad.rez'arnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[don'�.s�r Nebuchodonosor, neb.�.k�-Nebushasban, neb.ti.shaz'-ban nbsp;nbsp;nbsp;[dan Nebuzaradan, neb.�.zar'S-Necho, ni'ko Neginoth, neg'i.nothnbsp;Nehelamite, ni.hel'a.m�tnbsp;Nehemiah, n�.hi.m�Anbsp;Nehiloth, ni'hil.othnbsp;Nehum, ni'humnbsp;Nehushtan, ni.hush'tau \Ieseca, mi�seic kleshach, mi'shak [m� �.nbsp;tfeshelemiah, mish.el.i-Heshezabeel, mesh.ez'a.binbsp;tfeshillemith, mesh.i.U'-i'Ieshobab,mi.sh�'bab[mithnbsp;�eshu�am, mi.shul'amnbsp;Meshuilemeth, mi.shul'i-meth �esobaite, mes'�.ba.�t M^opotamia, mes.�.p�.ta'. mi.S nbsp;nbsp;nbsp;[am'a Methegammah, mi.theg-tfethasael, mi.thU'sa.el Mlethnselah, mi.thii si.lSnbsp;Meunim, mi.ii nimnbsp;Mezahab, mez'Ahabnbsp;Micah, Micaiah, m�.ka'S. Michael, mfka.el Michah, m�'kSnbsp;Michaiah, mi.ka'^ Michal, m�'kai Michmash, mik'mashnbsp;Michmethah, mik'mi.thanbsp;Michri, mik rinbsp;Midian, mid'yannbsp;Migdalel. mi�;'dal.elnbsp;Migdals;ad, mig'dal.gadnbsp;Migdol, mig'dolnbsp;Migron, mig'ronnbsp;Miiamin, inij'a.ininnbsp;Miiaiai. inil.a.ia''inbsp;Miletus, m�.li'tusnbsp;Mimamin, Tni.n�'E.minnbsp;Miriam, mir'i.amnbsp;Mishaei, mish'a.elnbsp;Misbeal, mrshhalnbsp;Mishraites, mish'ra.itsnbsp;Mispereth, miz'pi.rethnbsp;Misrephothmaim, miz.ri-foth.maim Mithredath, mith'ri.dath Mityiene, mit.i.ii'ninbsp;Mizar. mi'ztrnbsp;Mizpeh, miz'pinbsp;Mizraim, iniz'ra.imnbsp;Mnason, na'sonnbsp;Moab, mo'abnbsp;Molada, inoi'3..dlnbsp;Molech, mo'leknbsp;Moloch, mo'ioknbsp;Morastjfiite, m�Yas.th�tnbsp;Mordecai, m�r'di.kanbsp;Moreh, m��r^inbsp;Moresheth, mor'esh.ethnbsp;Moriahj in�.r�'^ |
Neiel, ni i.el Nekoda, ni.ko'danbsp;Nerauel, nem.ii'elnbsp;Nepheg, ni'tegnbsp;Nephisti, ni'fishnbsp;Nephishesim, ni.fish'i.simnbsp;Nephthalira, nef^ta.limnbsp;Nephtoah, nef't�.�.nbsp;Nephusim, ni.f�'simnbsp;Nereus, niVi.usnbsp;Nergalsharezer, nur. gal-Neriah, ni.ri'^ [sh^.rPzurnbsp;Nethaneel, ni.than'i.elnbsp;Nsthaniah, neth.S..n�'Snbsp;Nethinims, neth'i.nimznbsp;Nitophah, ni.to'fanbsp;Netophathite, ni.tof'S.th�tnbsp;Neziah, m.zi'knbsp;Nicanor, m.kl'nornbsp;Nicodemus, nik.o.di'mesnbsp;Nicolaitanes,nik.0.1a i.tanznbsp;Nicolas, nik'o.lasnbsp;Nicopolis, n�.kop'�.iisnbsp;Niger, n�'j�rnbsp;Nineveh, nin'i.vfnbsp;Nisroch, niz'roknbsp;Noadiah, n�.S.d�'anbsp;Noah, no'S,, Noe, no'inbsp;Nogah, no'g^ Nymphas, mm'fas Obadiah, ob.S.d�'l.nbsp;Obededom, �.bed.i'domnbsp;Oboth, o'bothnbsp;Ocran, ok'rannbsp;Olivet, ol'i.vetnbsp;Oiympas, lt;).lim'pasnbsp;Onan, (Tnannbsp;Onesiraus, o.nes'i.musnbsp;Onesiphorus, on.l.sif'�.rusnbsp;Ophel, b'telnbsp;Ophir, �'f�rnbsp;Ophrah, ofrEnbsp;Oreb, 5�r'ebnbsp;Orion, �.r�'onnbsp;Osee, �'s�nbsp;Oshea, o.shi'Snbsp;Othni, oth'n�nbsp;Othniel, oth'n�.elnbsp;Ozias, �.z�'asnbsp;Paarai, pa'a.ranbsp;Padanaram, pa.dan.eV'aranbsp;Padon, pa'donnbsp;Pagiel, p�'ji.elnbsp;Pai, pa'inbsp;Palal, pa'lalnbsp;Palestina, pal.es.tfnanbsp;Palluites, pal'n.�tsnbsp;427 |
SAN path, fat. ere, met, m�.-rine, pin, �rb, on, c�rve, ent, t�r=too, t�J?k=took; Philoiogus, fi.lol'�.gus Phinehas, fin'i.hasnbsp;Phlegon, fli'gonnbsp;Phrygia, trijxSnbsp;Phurah, f��r'anbsp;Phygellus, f�.jel'nsnbsp;Pibeseth, p�'bi.sethnbsp;Pihahiroth, p�.h4.hiVothnbsp;Pilate, p�^atnbsp;Pinon, p�'nonnbsp;Pirathon, pir'S.thonnbsp;Pisidia, p�.sid'i.^ Pison, pvson Pithom, p�'thomnbsp;Pochereth, pok'i.rethnbsp;Pontius, pon'shusnbsp;Poratha, por'S.thSnbsp;Porci�s, p�r'shnsnbsp;Potiphar, pot'i.fSrnbsp;Potipheran, p�.tif'i.r^nbsp;Prochorus, prok'�.rusnbsp;Pua, Puah, p�'Snbsp;Publius, pu�'ii.usnbsp;Pudens, p�'denznbsp;Puhites, p�'h�tsnbsp;Pul, pulnbsp;Puuites, p�'nitsnbsp;Punon, p�'nounbsp;Purim, p�Vimnbsp;Put, put; Phut, futnbsp;Puteoli, p�.t�.�'l�nbsp;Ptolemais, tol.i.ma'isnbsp;Quartus, kvy�r'tusnbsp;Raamah, ra'i.mEnbsp;Raamiah, ra.Am�'Snbsp;Raamses, ra.am'sesnbsp;Rabboni, ra.b�'n�nbsp;Rabsaris, rab's^.risnbsp;Rabshakeh, rab'shl.kinbsp;Raca, ra'k^ Rachab, ra'kab Rachal, ra'kainbsp;Rachel, ra'tshelnbsp;Raddai, rad'a.�nbsp;Ragau, ra'g�nbsp;Raguel, rag'�.elnbsp;Rahab, ra'habnbsp;Rama, Rainah, ram^nbsp;Ramathaim-zophim, ramgt;nbsp;'..tha im-z� nmnbsp;Ramathite, ra'math.�tnbsp;Ramathlehi, ra.math.U'h�nbsp;Rameses, ram'i.seznbsp;Ramiah, r^.m� anbsp;Ramoth, ra'mothnbsp;Rapha, ra'fanbsp;Raphu, ra'f� Paltiel, pal'ti.ei Pamphyiia, pam.firi.llnbsp;Paran, p�Vannbsp;Parmashta, par.mash't^nbsp;Parmenas, par'mi.nasnbsp;Parosh, p�rosh [damp;.thfinbsp;Parshandatha, pSp^shan'nbsp;Parthians, par'tni.anznbsp;Paruah, par �.^ Parvaim, p�-r.vaim Pasdammin, paz.dam'imnbsp;Paseah, pa'si.^ Pashur, pash'�r Patara, pat'^.ranbsp;Pathros, path rosnbsp;Pathrusim, path.rw'simnbsp;Patrobas, pat'r�.basnbsp;Pan, pa'�nbsp;Paul, p61nbsp;Pedahel, ped'S.helnbsp;Pedabzur, ped'l.z�rnbsp;Pedaiah, ped.a �. Pekah, prkE Pekahiah, pek.a.h� anbsp;Pelaiah, pel.a.�'anbsp;Pelaiiah, pel.a.i�'^ Peleth, pi'leth Pelo�ite, pel'�.n�tnbsp;Peniel, pi.n�'elnbsp;Peninnah. pi.nin'S. Penuel, pi.n�'el Perazim, per'^.ziranbsp;Peresh, pi'r'eshnbsp;Perez, pi'r'eznbsp;Perezuzzah, pi�r.ez.uz'anbsp;Pergamos, p�r'gS,.mosnbsp;Perida, pi.r�'dSnbsp;Perizzites, per'iz.�tsnbsp;Persia, p�rsh^ Pemda, pi.r^'dS Peshahiah, pesh.^.hrS.nbsp;Peshuel, pi'sh�.elnbsp;Peulthai, pi.ul'thanbsp;Phanuel, l�.n�'elnbsp;Pharoah, f�V�nbsp;Phares, Pharez, f�Viznbsp;Pbarpar, ftr'p^rnbsp;Phaseah, f a'st.^ Phebe, fl'bi Phenice, fi.n�'stnbsp;Philadelphia, fil.S.derfi.^nbsp;Philemon, f�.li'mon.nbsp;Philetus, f�.lPtusnbsp;Philistia, fi.lis'ti.tnbsp;Philippi, fi.lip'�nbsp;Philistim, fi.lis'timnbsp;Philistine, fil'is.t�n |
Reaiah, ri.a.�'ai Rebekah, ri.bek'Snbsp;Bechab, ri'kabnbsp;Beelaiah, ri.el.a'4nbsp;Regemmelek, ri.gem'i.leknbsp;Benabiab, ri.h^.bi'anbsp;Rehob, ri'hobnbsp;Rehoboam, ri.h�.b�'amnbsp;Rehoboth, ri.hlt;gt;'bothnbsp;Bei, riHnbsp;Bekem, ri^emnbsp;Bemaliah, rem.^.l�'^nbsp;Remeth, ri'methnbsp;Bemmon-methoar, rem'on-mi.th�'arnbsp;Rephael, ri.fa'elnbsp;Bephaiah, ret.a.�'anbsp;Bephaim, ref'a.imnbsp;Rephidim, refi.dimnbsp;Resen, ri'zeunbsp;Reu, ri'�nbsp;Reuben, rw'bennbsp;Renel, ri.�'elnbsp;Beumah, rw'manbsp;Rezeph, ri'zetnbsp;Rezia, ri.z�'^ Bezin, ri'zin Bezon, ri'zonnbsp;Rhegium. ri'ji.umnbsp;Rhesa, ri's^ Bhoda, r�'damp; Bibm, r�'ba Biblah, rib'la nbsp;nbsp;nbsp;[iz Rimmonpares, rim.on.p�r'-Riphath, r�'tath Rogelim, r().gi'limnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[z^ Romamtiezer, r�.mam.t�.i * Rnfus, rw'fnsnbsp;Sabachthani, sa.bak.tha'n�nbsp;Sabaoth, sS.ba'othnbsp;Sabeans, sa.b^anznbsp;Sabtechah, sab'ti.kd,nbsp;Sadoc, sa'doknbsp;Sala, Salah, sa'1^ Salamis, sal'a.mis Salathiel, sa.]�'thi.elnbsp;Salem, sa'temnbsp;Salmone, sal.m�'ninbsp;Salome, sa.I�'mtnbsp;Samaria, sa.m�r'i.�nbsp;Samaritans, s^.mar'i.tanznbsp;Samgarnebo, sam.gkrmi^b�nbsp;Samos, sa'mosnbsp;Samothracia, sain.�.thra'-Sainson, sam'sun [_8hi.nbsp;Samuel, sam'�.elnbsp;Saubailat, san.bai'atnbsp;428 |
nre; late, l�n�, no. miitc; she, zh=z nbsp;nbsp;nbsp;thin, this; j=d;5h. TAG
nre; late, l�n�, no. miitc; she, zh=z nbsp;nbsp;nbsp;thin, this; j=d;5h. TAG Shecaniah, shek.a.n�'�. Shechem, shi'kemnbsp;Shelanites, shi'lan.itsnbsp;Shelemiah, shel.f.m�'anbsp;Sheleph, shi'lefnbsp;Shelomi, sher�.m�nbsp;Shelumiel, shi.i�'mi.elnbsp;Shemaah, shem'a.^nbsp;Shemariah, shem.S.riquot;anbsp;Sfaemeber, shem'�i.burnbsp;Shemida, shi.m�'d^nbsp;Sheminith, shem'i.nith Shemiramoth, shi.mir'a- Sihon, s�'hou Shemuel, shi'mii.el [moth Sihor, s�'h�r Shpnii* nbsp;nbsp;nbsp;.Qllao Shenir, shf nur Shephuphan, shi.fii'fannbsp;Sherah, shi�r'^ Sherebiah, sher.ub�'S Sheshai, shi'shanbsp;Sheshbazzar, shesh.baz'^rnbsp;Shetharboznai, shi.thar-Sheva, shiVa [boz'na.�nbsp;Shibarim, shib'S.rimnbsp;Shibboleth, shib'o.lethnbsp;Shichron, sh�'kronnbsp;Shiggaion, shi.ga'onnbsp;Shigionoth, shig.�'�.uothnbsp;Shihorlibnath, shlhdr.lib'-Shiiim, shi.�'im [nathnbsp;Shiloah, shi.l�'4nbsp;Shiloui, shi.lo'ninbsp;Shimea, shim'i.S, Shimeam, shim'i.am Shimei, shim'i.inbsp;Shimeon, shim'i.cmnbsp;Shimi^ sh�quot;m�nbsp;Shimite, shim'itnbsp;Shimon, sh�'monnbsp;Shimron-meron, shim'ron-Shinar, sh�'nEr [mi�r^onnbsp;Shiphi, sh�'f�nbsp;Shisha, shi'shanbsp;Shishak, shi^shaknbsp;Shitrai, shit'ra.inbsp;Shoa, sho'anbsp;Shoback, sho'baknbsp;Shobai, sh�'ba.�nbsp;Shochoh, sh�'k�nbsp;Sbophan, sho'faunbsp;Siioshannimeduth, sho-shan.im.i'duthnbsp;Shua, Shuah, sh�'4nbsp;Shual, sh�'alnbsp;Shubael, sh�.ba'elnbsp;Shuhamites, sh�'ham.�tsnbsp;Shulamite, sh�'lam.�t ---------.vw, nbsp;nbsp;nbsp;^ xaunuiuu, uiu n.iuon bhumathites, shii^iiiath,its Tachmonite, taVm�n�t Sapphira. sa.f�r'a Sara, s�r'a, Sarai, s�r'a.� Saraiah, sar.a.�'anbsp;Sarepta, s^.rep'tSnbsp;Sarsechim, sar.si'kimnbsp;Saruefa, s�Vnknbsp;Saul, solnbsp;Sceva, siVinbsp;Scythian, sith'i.annbsp;Seba, si'b^ Secacah, sek'3..ka Sechu, si'kiinbsp;Sacondus, ei.kuu'dusnbsp;Seir, si'urnbsp;Seiratfa, si.iVathnbsp;Sala-hammahlekoth, sHinbsp;ham.a.li'kothnbsp;Seleucia, 8i.lii'shanbsp;Semachiah, sem.aj�f^nbsp;Semei, sem'i.inbsp;Senaah, seii.a'4nbsp;Senir, si'ndrnbsp;Sennacherib, se.nak^ijribnbsp;Seorim, si.�Vimnbsp;Sephar, si'f�rnbsp;Sepharad, 8ef'a.radnbsp;SepharFaim, sef.�r.Tra'imnbsp;Sepharvites, si'far.v�tsnbsp;Serah, si�r'anbsp;Seraiah, ser.a.iquot;^nbsp;Shaaibim, sha.al'bimnbsp;Shaalbonite, sha.ai'b�.n�tnbsp;Shaaf, sha'afnbsp;Shaaraim, sha.S.ra'imnbsp;Shaashgaz, sha.ash'gaznbsp;Shabbethai, sh^.beth'a.�nbsp;Shachiah, shak'i.^nbsp;Shadrach. sha'draknbsp;Shage, sha'ginbsp;Shahazimah, sha.haz'i.manbsp;Sbalisha, shai'i.sh^nbsp;Shalmai, shal'ma.i [zurnbsp;Shalmaneser, shal.ml.ui'-'nbsp;Shamariah, sham.a. rf�nbsp;Shammai, sham'a.�nbsp;Shaphau, sha'faanbsp;Shaphat, sha'fatnbsp;Sharaim, shar'i.imnbsp;Sharon, sh�r'onnbsp;Sharuben. shS.rt^'hennbsp;Shaul, sha'ulnbsp;Shaveh, shaVinbsp;Shealtiel, sbl'al.ti.elnbsp;Shear] ashub, shl.tr.ja'shubnbsp;Sheba, shi'b4nbsp;Shebaniah, sheb.l.n�quot;^nbsp;Shebuel, sheb'lLel |
Shunammite, shun'am.�t Shunem, sh�'nemnbsp;Shnnites, sh�'nitsnbsp;Shuphamite, shii'fam.itnbsp;Shushan, sh�'shannbsp;Shuthalites, sh�'thal.�tsnbsp;Shuthelah, sh�'thi.1^nbsp;Sibbechai, sib'i.kanbsp;Sibboieth, sib'o.lethnbsp;Sibraim, sib'ra.imnbsp;Sichem, si'keranbsp;Sidon, s�'don Silas, Silas Silo, s�'i�nbsp;Siloam, s�.l�'amnbsp;Simeon, sim'i.unnbsp;Simon, s�'munnbsp;Sinai, Efna.! Sinim, si'nim Sion, si'onnbsp;Sippai, sip'anbsp;Sirion, sirl.onnbsp;Sisamai, sis.am'a.�nbsp;Sisera, sisl.rS. Smyrna, sm�r'na Socoh, s�'k�nbsp;Sodom, sod'omnbsp;Sodoma, sod'o.manbsp;Solomon, sol'o.monnbsp;Sopater, sop'a.turnbsp;Sosipater, so.sip'a.tiirnbsp;Sosthenes, sos'thi.niznbsp;Sotai, s�'t�.�nbsp;Stachys, sta'kisnbsp;Stephanas, stef Anasnbsp;Stephen, stiVn [nothnbsp;Succothbenoth,suk.oth.bi'-Suchathites, sii'kath.�tsnbsp;Sukkiims, snk'i.irnznbsp;Snsanchites, s�'zan.k�tsnbsp;Sychar, s�'k�rnbsp;Sychem, s�'kemnbsp;Syene, s�.i'ninbsp;Syntyche, sin'ti.kinbsp;Syracuse, sir'Akusnbsp;Syria, sirl.a I nish'annbsp;Syrophenician, sfr. �. ft-Taanach, ta'^.naknbsp;Tabbaoth, tab'a.othnbsp;Tabeal, tab'i.alnbsp;Taberah, tab'i.rAnbsp;Tabitha, tabl.thanbsp;Tabor, tAbornbsp;Tabrimou, tab'ri.mon |
429
-ocr page 454-GEOGRAPHICAL PROPER NAMES.
path, fat, ere, met, ma-rine, pm, orb, on, curve, cut, tw=too, t'^k=took; Ore; late, line, no, miite; she, zti=z azure; thin, thIs; j=dzh.
Aberaare, ab.ur.d�r', Aberaar AWdovey, ab.ur.duv'i, Aberdyfinbsp;Abergavenny, ab.hr.g^.vep'i, Abergefni,nbsp;y Fenni Adpar, ad'p^r, Trefhedvn Adrianople, ad'ri.an.o.pl, Caer Adriannbsp;Adriatic Sea, ad.ri.at'ik si, Mdr Adrianbsp;Africa, af'ri.kS, Affrig, Africanbsp;Alexandria, al.eks.an'driA, Aiecsandrianbsp;Alnwick, an'ik, Anwignbsp;Alps, alps, Alpau, Mynnaunbsp;America, Ainer'i.kS, America, Amerig.nbsp;United States ot America, Taleithiaunbsp;Cytunol, Unol Daleithiao Americanbsp;Anglesey, ang'gUsi, Mon, Sir Fon, Ynysnbsp;Apennines, ap'en.�nz, Penwy::ion [Fonnbsp;Asia, a^shl, Asia. Asia li^Dor, Asianbsp;Athens, ath'enz, Athen, Atfcrida [Leiafnbsp;Atlantic Ocean, atlan'tik �'tfhan, Mornbsp;Atlantig, Mor Weryddnbsp;Australasia, 6s.tral.a'sha, A.wstralasianbsp;Australia, os.trali.^, Awstralianbsp;Austria, �s'tri.4, Awstrianbsp;Baltic Sea, bol'tik si, M3r Uychlynnbsp;Barbary, bar'bar.i, Barbarinbsp;Bardsey, bard'si, Enlli, Ynys Enllinbsp;Barmouth, b^r'muth, Abermawnbsp;Bath, bath, Caerfaddon, Baddon, Badwnnbsp;Beaumaris, bo.mor'is, Biwmaresnbsp;Bedford, bed'fo�rd, Rhydwelynbsp;Berenicia, ber.i.nish'S, Brynaichnbsp;Berwick, ber'ik, Berwig, Aberwignbsp;Bishop�s Castle, bish'ups kas'1, Tref-esgob Black Sea, blak si, M6r Du, M�r Ewcsin Brazil, bra.zir, Brasilnbsp;Brecon, brek'un, Aberhonddu. Breconshire, Sir neu Swydd Frycheiniog.nbsp;Breconshire Beacons, Banau Brychein-iognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jTechan Bretagne, bre.t^ing', Llydaw, rrydain Bridgend, brij.end', Penybont ar Ogwyr,nbsp;Penybont ar Ogwydnbsp;Bristol, bris'tnl, Caerodor, Bryste,nbsp;Brysto. Bristol Channel, Mdr Hatrennbsp;Britain, brit'an, Prydain, Ynys Wennbsp;Britisn Channel, briPish tshan'el, Mdrnbsp;Udd |
Briton Ferry, brit'un fer'i, Llansawei Brittany, brit'd.ni, Llydaw, Prydainnbsp;Bromtield, brom'fild, Maelor [Fechannbsp;Builth, bilth, Llanfair ym Mnalltnbsp;Burgundy, buFgun.di, Burgwynnbsp;Cadoxton, kad'oks.tun, Llangatwgnbsp;Caerleon, kar.li'un, Caerlieon ar Wysgnbsp;Caldy, kol'di, Ynys Pyrnbsp;Caledonia, kal.i.do'ni.i, yr Albannbsp;Cambria, kam'bri.S, Cymrunbsp;Cambridge, kam'brij, Caergrawntnbsp;Canary Isles, kAn�r'i �lz, Ynysoeddnbsp;Dedwydd Canterbu^, kan't�r.ber.i, Caergaint C^e of Good Hope, kap ov g^d hop,nbsp;renryn Gobaith Danbsp;Capernaum, kAp�r'na.um, Capernaumnbsp;Cardifi�, kar'dif, Caerdydd, Caerdifnbsp;Cardigan, kar'di.gan, Aberteifi. Cardiganshire, Sir Aberteifi, Ceredigionnbsp;Carlisle, kar.l�i', Caerliwelyddnbsp;Carmarthen, kar.mar'Tnen, Caerfyr-ddin. Carmarthenshire, Sir Gaer-fyrddin, Sir Gaer Carnarvon, kdr.ndr'von, Caernarfon. Carnarvonshire, Sir Gaernarfon Carthage, k^rithaj, Carthagnbsp;Caspian Sea, kas'pi.an si, Mdr Caspiaiddnbsp;Castleton, kas'l.tun, Cas Bachnbsp;Chepstow, tshep'sto, Casgwent [Gaernbsp;Cheshire, tshesnTr, Sir Gaerileon, Sirnbsp;Chester, tshes'tur, Caerlieon, Caer Lleonnbsp;Gawrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[CaergM Chichester, tshitsh'es.t�r, Oaertyddau, Chirk, tshhrk, Castell y Waen, Eglwysnbsp;y Waennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gorun Cirencester, sLr'is.tur, Caergeri, Caer-Colchester, kol'tshes.tur, Caercolun Cologne, k�.l�n', Cwlennbsp;Constantinople, kon.stan.t�.n�'pl, Caer-gystenynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[Caergyftyn Conway, konVS, Aberconwy, Conwy. Conwil Elvet, kun'wil ei'vet, Cynwyinbsp;Elfed Cornwall, kdrn'wul, Cemyw [y Fon Cowbridge, khw'brij, Pont Faen, Pontnbsp;Crickhowel, krik.ho'ei, Crughywelnbsp;'Danube, dan'ilb, Donwy, Donaw |
MON path, fat, ere, met, marine, pin, �rb, on, curve, cut, tw=too, t^k=took;
Dead Sea, ded si, Mor Marw, Mor Sodom Dee, di, Dyfrdwy, Dwrdwynbsp;Deira, d�r a, Deifrnbsp;Demetia, di.mi'sh�, Dyfed (siroeddnbsp;Caertyrddin, Aberteifi, a Pkenfro)nbsp;Denbigh,den'bijDinbych. Denbighshire,nbsp;Sir Ddinbych
Devil�s Bridge, dev�lz brij, Pont ar Fynach, Pont y Gwr Drwgnbsp;Derby, dar'bi, Dwrgwentnbsp;Devon, dev'n, Dyfnaintnbsp;Devynock, dev.un'ok, Defynognbsp;Dinoriyic, di.nor'wik, Dinorwig. Portnbsp;Dinorwic, Porth Dinorwignbsp;Doncaster, don'kas.tfir, Caer y Garainbsp;Dorchester, dor�tshes.tur, Gaerdornbsp;Dordogne, d�r.don^, Dordwynnbsp;Dublin, dub�lin, Dulynnbsp;Dunbarton, duabar'tn, Caerarclwydnbsp;Durham, dur'am, Deifr, Dewyrnbsp;Edinburgh, ed' in. burg, ed' in, bur, o,nbsp;Eiddin, Kdyn, Castell y Morwynionnbsp;Emerald Isie, em'ur.ald i'l, Ynys Werdd,nbsp;Egypt, i'jipt, yr Aipht [Iwerddonnbsp;England, ing'gland, Lloegrnbsp;English Channel, ing'glish tshan'el, Mornbsp;Euphrates, ii.tra'tiz, Ewphrates (_Uddnbsp;Europe, �'r�p, Ewrop, Ewropanbsp;Euxine, uks'�n, Mor Du, Mor Ewcsinnbsp;Exeter, eks'i.tur, Caerwysgnbsp;Fishguard, fish'gard, Abergwaennbsp;Flint, flint, Fflint, Tegeinglnbsp;France, frans, Ffraincnbsp;Friburg, fr�'b�rg, Ffreibwrgnbsp;Gascony, gas'ko.ni, Gwasgwynnbsp;Gaul, gol, Gaiia, Gal, Gwdl, Ffraincnbsp;German Ocean, jur'raan �'shun, Mornbsp;T awch, Mor yr Almaeunbsp;Germany, jur'ma.ni, Almaen, Sermania,nbsp;gwiad yr Ellmyn
Glamorgan, gla.mor�gan, Morganwg.
Glamorganshire, Sir Forganwg Glastonbury, glas�tun. ber.1, Ynysnbsp;Afallach, Ynys Wydrin, Aberglasdonnbsp;Gloucester, glos'tur, Caerloewnbsp;Gower, g�w'�r, Gwyrnbsp;Greece, gris, Groegnbsp;Halgston, halg'stun, Halchdinnbsp;Hariagh, har'ia, Harlech, Caer Collwynnbsp;Haverfordwest, hav.�r.f��rd.west�, Hwl-ffordd, Gaeralun
Hay, ha, y Gelli nbsp;nbsp;nbsp;[Heledd
Hebrides, heb'ri.diz, Heledd, Ynysoedd Hereford, her�i.fa�rd, Henflordd, Caer-amp;wydi Herefordshire, Sir Henfforddnbsp;Hibernia, h�.b�r'ni.a, Iwerddonnbsp;Holland, hol'and, Isalmaen
Holyhead, hol.i.hed', Caergybi Holywell, hol'i.wel, Treflynnonnbsp;Humber, hum'bur, Hymyrnbsp;Iceland, �s'iand, Ynys yr lanbsp;llchester, ii'tshes.tur, Pont y Felcoednbsp;llston, il'stun, Elaniiitudnbsp;Indian Ocean, in'di.an �'shun, Mor Indianbsp;Ireland, �frland, Iwerddon, Gwerddon,nbsp;Ynys Werdd
Isle of Man, �l ov man, Manaw Isle of Wight, li ov w�t, Ynys Wythnbsp;Italy. it'S.li, Eidal, Itaiinbsp;Jerusalem,ji.r^'sa.lem,Ierwsalem,Caer-Jordan, jor'uan, lorddonen [salemnbsp;Kent, kent, Caintnbsp;Kerry, ker'i, Cerinbsp;Kidwelly, kid.wei'i, Cydwelinbsp;Knighton, n�'tn, Tref y Clawddnbsp;Lampeter, lam'pi.tur, Llanbedrnbsp;Lamphey, lam'fi, Llanflyddnbsp;Lancaster, lang'kas.tdr, Caerweryddnbsp;Langum, lan'gum, Llangwmnbsp;Lantwit Major, lant'wit ma'j�r, Llan-illtud Fawr
Laugharne, i�.m, Llacharn, Talacharn Leicester, les'tur, Caerleirion, Caeriyrnbsp;Leominster, iem'stur, Llanllieninbsp;Lincoln, ling'kun, Caeriwydgoed [pwllnbsp;Liverpool, liv'ur.pwl, Llynlleitiad, Ller-Llandafl, lan'dat, Llandafnbsp;Llandiio, lan.d�'l�, Liandeilonbsp;Llandovery, lan.duv'ur.i, Lianymddyfrinbsp;Llanelly, ian.el'i, Llanellinbsp;Land�s End, landz end, Pen Tir Lloegrnbsp;London, lun'dun, Llundain, Caerludanbsp;Loughor, luc/^'ur, Casliychwyrnbsp;Ludgate, lud'gat, Porth Liuddnbsp;Lualow, lua'l�, Llwydlonbsp;Maimsbury, mams'ber.i, Caerbladdonnbsp;Manchester, man'tshes.t�r, Manceinionnbsp;Maridunum, me�r.i.dii'num, Caerfyrddinnbsp;Mediterranean Sea, med.i.te.ra'ni.an si,nbsp;M�r y Canoldir, Mor Ynnhirnbsp;Merionethshire, mer,i.on'eth.shi�r, Meir-ionydd, Sir Feirionyddnbsp;Milford, mil'fo�rd, Aberdaugleddyf,nbsp;Abercleddeu, Abercleddjrfnbsp;Missouri, mi.sw�r'l, Misswrinbsp;Mold, mold, y Wyddgrugnbsp;Monmouth, mun'muth, Mynwy, Aber-mynwy, Tre^nwy, Monmouthshire,nbsp;Sir Fynwy, Gwent, Monmouthshirenbsp;dialect, Gwenhwyseg. Monmouthshire men, Gwenhwys, Gwenhwysonnbsp;Monnow, mon'o, yr afon Mynwynbsp;Montgomery,mont.gum�ur.i,Tretaldwyn,nbsp;Montgomeryshire, Sir Drefaldwya
-ocr page 457-�re; late, line, Tjh. Mnitc; she, z'^ -z aTi'-re: th�m THis; j^dzh. YOR
Morriston, mor'is.tun, Tretorus Nantwich, nant'w�tsh, yr Heledd Wennbsp;Xarberth, nar'burth, Arberthnbsp;Neath, nith, Castell Neddnbsp;Netherlands, neTH'�r.landz, Iseldiroedd,nbsp;Isdiroedd
Newborough, n�'bur.�, Niwbwrch, Rhos-fair, Rhosbir
Newcastle, n�.kas'1, Castedd Newydd. Newcastle Emlyn, Castell Newydd ynnbsp;Emlyn; Dinas Emlyn, Trefhedyn.nbsp;Newcastle on Tyne, Castell Newyddnbsp;ar Bain. Newcastle in Kemmes.nbsp;Castell Newydd yng Nghemmesnbsp;Newmarket, n�.mar'ket, Trelawnyddnbsp;Newport, n�po'rt (Monmouthshire).
Casnewydd; (Pembrokeshire) Tret-Newquay, n�.ki', Cai Newydd [draeth Newtown, n�'t�wn, Tref Newyddnbsp;Nice, nis, Nic�a, n�.si'a, Nicaianbsp;Norfolk, n�r'fuk, Norfolcnbsp;Northop, n�rth'op, Llaneur^ainnbsp;Northwich. n�rth'w�tch, yr Heledd Ddunbsp;Norway, n�r'wa, Liychiynnbsp;Norw'ch, nor'ij Caergynannbsp;Nottingham, not'ing.ham, Dinobantnbsp;Orkney Islands, ork'ni �'landz, Ynysoeddnbsp;Eren
Orme�s Head, ormz hed, Pencaer Oswestry, oz'west.ri, Croesoswaiitnbsp;Oxford, oks'fo�rd, Bhydychain, Caer-wysog
Pacific Ocean, pa.sif'ik b'shun, Mor Tawel, Mor Tawelognbsp;Painscastle, panz'kas.1, Castell Paennbsp;Pemblemere, pem'bJ.miV, Liyn Tegidnbsp;Pembrey, pern.bra', Penbrenbsp;Pembroke, pem'bnik, Penfro. Pembrokeshire, Sir Benfronbsp;Peterborough, pi'tiir.bur.b, Trebedrnbsp;Plynlymon. plin.lim'un, Pumiumonnbsp;Poland, poland, Pwylnbsp;Pool Island, pwl Hand, Ynys y Pwllnbsp;l^ortmadoc, p��rt.mad'uk, Porth Madognbsp;Presteign, pres.tan', Llanandrasnbsp;Prussia, prush'a, Prwssianbsp;Pyrenees, pir'i.niz, Barwynionnbsp;(Quakers� Yard, kwa'kurz yard, Myn-went y Crynwyr
Radnor, rad'nur, Maesyfed. Radnorshire, Sir Faesyfed Ramsay, ram'za, Ynys Dewinbsp;�ved Sea, red si, Mor Coch, K�r Rhuddnbsp;Rhayder, ra'dur, Rhaiadr �wynbsp;Roach Castle, rotsh kas'1, Castell y Gariinbsp;Rochester, rotsh'es.tur, Caergraignbsp;Llome, r'dm, Rhufaianbsp;28
Kuaoon, r�.ab'on. Rniwabon Russia, rush'a. Rhwssianbsp;Ruthin, ruth'in, Bhuthinnbsp;Sc. Asaph sant a saf, Llanelwynbsp;St. David�s, sant da'vidz, Ddewi,nbsp;Myn) wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dudocb
St. Dogmell�s, sant dog'melz, Llan-Salisbury, soiz'ber.i, Caergaradog, Caer-Savoy, B�,.YOi', Satwy nbsp;nbsp;nbsp;[sallog
Saxony, saks o.ni, Sacsoni Scandinavia, skan.di.na'vi.a, Dulychlynnbsp;Scotland, skot'land, Alban, Isgoed CeUnbsp;yddon, Ysgwydir, Brynach, Ysgotlandnbsp;Sea of Azof, si ov a'zof, Mor Asoftnbsp;Severn, sev'um, Hafrennbsp;Shrewsbury, shrvvz'ber.i, Amwythig,nbsp;Mwythig, Pengwern Bowisnbsp;Shropshire, shrop'shi�r, Sir Amwythignbsp;Sduria, s�.lii�r'i.a, Essyllwgnbsp;Skerries, sker iz, Ynys Koelrhoniaidnbsp;Snowdon, sn�'dn, yr Wyddfa, Eryrinbsp;Somersetshire, sum'ur.set.shi'r, Gw.adnbsp;Spain, span, Yspaen-, Hispaen [yr Hafnbsp;Stonehenge, ston.henf, C5r Gawrnbsp;Strata Florida, strii'ta flor'i.da, Ystradnbsp;Swansea, swo.i'zi, Abertawy [Fflurnbsp;Talley, tai'a. Tal y Llychaunbsp;Tenby, ten'bi, Tinbych, Tinbych ynbsp;Pysgod
Thames, temz, Tafwys, Tafwysg, Tain Towy, tuvv'i, Tywinbsp;Trecastie, tri.ka^'l, Tref castellnbsp;Tremadock, tri.mad'uk. Tremadognbsp;Troy, troi, Caerdroia, Troianbsp;Turkey, tur'ki, Twreinbsp;Tyne, tin, Tain
United States, �.n� ted stats, Taleithian Cylunol, Unol Daieithiau [yr Wysgnbsp;Usk, usk, Brynbuga. The river Usk,nbsp;Venice,ven'is,Gweneth,Gwenethia,Fenisnbsp;Wales, walz, Cymru. North Wa.es,nbsp;Cymru Ogleddol, Gwynedd, Gwyn-dud, Gwyndawd. South Wales, De-heudir Cymru, Deheubarth. D alectnbsp;of North Wales, Gwyndodeg, Gwyn-dodiaitn. Dialect of South Wales,nbsp;Deheubartheg, Deheubarthiaithnbsp;Warwick, wor'ik, Caerwair, Caerwyth-Welshpool, welsh.pwi', Trallwng [elinnbsp;Wenlock, wenTok, Lianenbsp;Winchester, win'tshes.tiar, Caerwyntnbsp;Worcester, wWs'tur, Caerwrangonnbsp;W^rexham, rek'sam, Gwreesamnbsp;Wye, W�, Gwy
York, y�rk, Caerefrog, Efrog. New York, Efrog Newydd; Dmas Efrognbsp;Newydd; Taiaeth Efrog Newyddnbsp;433
-ocr page 458-WORDS AND PHRASES FROM THE LATIN, THE GREEK AND MODERN FORiiilGN LANGUAGES.
LLADIN, GROEG, AC lEITHOEDD ESTRONOL DIWEDDAR.
Ab initio, L., o�r dechreuad [(Rhufain) Ab urbe condita, L,, o sylfaeniad y ddinasnbsp;Ad intinitum, L., hyd annherfynoldebnbsp;Ad lioitum, L., wrth ewyllys Lrwyddnbsp;Ad nauseam, L., hyd at wrthwyneb-Ad valorem, L., yn ol y gwerthnbsp;Affaire d'amour, F., helynt cariad [eddnbsp;Affaire d�honneur, F,, mater o anrhyd-A�aire du coeur, F., helynt y galonnbsp;A fortiori, L., gyda rheswm cryfachnbsp;Agenda, L., petnau iV gwneuthurnbsp;A la Fran9aise, F., yn ol y dull Ffrengignbsp;A la mode, F., yn ol y ddetod; mewnnbsp;arferiadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(_agored; y gwer A1 fresco, I., yn y goer; yn yr awyr Alma mater, L., (yn llythyrenol) mamnbsp;garedig (a gymhwysir gau raddol-,nbsp;wyr i�w prifysgoi) A 1�outrance, F., hyd yr eithaf Alter ego, L., hunan arailnbsp;Amende honorable, F., diheurad bodd-haol; iawniadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|_edd Amour propre, F., hunan-gariad; gwag-Angiic�, L., yn Seisoneg (^giwydd Anno Domini, L., blwyddyn yr Ar-Anno mundi, L., blwyddyn y bydnbsp;Ante meridiem (a.ni.)j L., cyn nawnnbsp;A priori, L., o�r achos i�r effaithnbsp;A propos, F., i�r pwynt; yn berthynasolnbsp;Aqua vitse, L., dwfr bywyd; brand!; gwirf nbsp;nbsp;nbsp;[_yr ochr arall Audi alteram partem, L., gwrandawer Au fait, F., cynnehn a; cyfarwyddnbsp;Au revoir, F., ffarwel hyd nes y cyfar-fyddwn eto Bete noire, F., bwystfil du; bwgan Bon^ fide, L., mewn ymddiriedaeth;nbsp;gwirionedaol Bonhomie, F., syraledd hynaws Bon jour, F,, dydd da; boreu danbsp;Bon soir, F., prydnawn danbsp;Bon-vivant, F., cydymaith IJawen; unnbsp;da ei fuchedd neu fywydnbsp;Bric-h-brac, F,, man betiiau [siaradnbsp;Cacoethes loquendi, L., awyad amnbsp;Cacoethes scnbendi, L,, awydd am ys-Cafd, F., ty cofiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|.grifenu |
Cap-h-pie, F., o ben i droed Carte blanche, F., cyflawn awdurdodnbsp;Casus belli, L., yr hyn a gynnwys neunbsp;a gyfiawnha ryfelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[gyfartal Ceteris paribus, L., a phethau ereill yn Chacun k son gout, F., pob un at einbsp;chwaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(raddol Chargd d�affaires, F., llysgenadwr is-Chef, F., y penaeth; y person neu y rhan arweiniol; pen-cogyddnbsp;Chet d�jeuvre, F., gorchestwaithnbsp;Chevaux de frise, F., attaifa mewn am-ddiffyufa yn cynnwys pigau a osod-wyd mewn ystramwaith o goednbsp;Ci-devant, F., gynt; blaenorolnbsp;Compos mentis, L., mewn iawn bwyllnbsp;Confr�re, F., brawd yn perthyn i�r unnbsp;tynachlog; cydymaithnbsp;Congd d�elire, F., cenad i etholnbsp;Contre-temps, F., anffawdnbsp;Couleur de rose, F., lliw rhosyn (oddinbsp;wrth hyn, ymddangosiad o degwch anbsp;dengarwch) Coup de grace, F., yr ergyd terfynol Coup de mam, F., anturiaeth neu ym-drechfa sydynnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[lywiaeth Coup d��tat, F., ergyd eithafol o wlad-Cuisine, F., cegin; lie coginio Cul de sac, F., gwaelod y cwd; ystr^dnbsp;neu heol heo fynedfa allannbsp;Cum grano sails, L., gyda gronyn onbsp;halen (hyny yw, gyda rhyw gyfran)nbsp;Da capo, I., o�r dechreunbsp;Dei gratid, L., trwy ras Duwnbsp;De mortuis nil nisi bonum, L., na ddy-weder ond y da am y marwnbsp;De novo, L,, o�r newyddnbsp;Dernier ressort, F., cyfryngau olafnbsp;Dies non, L,, dydd ar yr hwn nadnbsp;eisteddo barnwyr; dydd heb ei gyfrifnbsp;Dieu et mon droit, F., Duw a�m iawndernbsp;Distingu�, F., nodedig; uchelnbsp;Dramatis personas, L., cymmeriadaunbsp;chwareyddiaethnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^rogi) Eau de Cologne, F,, dwfr Cologne (per-Eau de vie, F., dwfr bywyd; brandi Ecce homo, L,, weie y dyn |
434
-ocr page 459-GEIRIAU AC YMADROPDION. NE
vox WORDS AND P}rKASE9.
vox WORDS AND P}rKASE9.
Kara avis, L., aderyn anaml; rhyfeddod Recherch�, F., chwiliwyd aiian gydanbsp;gofal; anghyffrediu [i afresymoideonbsp;-Reouctio ad absurdum,L.,newid selyiilanbsp;R�pondez, s�il vous plait (R.S.V.P.),nbsp;F,, atebiad, os gweiwch yn ddanbsp;Requiescat m pace, L., gorphwysednbsp;mewn heddwch [benderfynwyd eisoesnbsp;Res judicata, L., achos neu gynghaws anbsp;R�sum�, F., crynodeb neu grynoadnbsp;Rus in urbe, L., gwlad mewn tretnbsp;Sang-froid, F., gwaed oer; oerfeigarwchnbsp;San souci, F., heb ofalnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(alio
Sauve qni pent, F., achubed ei hunan a Savant, F., dyn tageoignbsp;Semper paratus, L., bob amser yn barodnbsp;Seriatim, L., mewn cyfresnbsp;Sine die, L., dydd heb ei appwyntio,nbsp;dydd ammhenodedignbsp;Sine qua non, L., cyflwr anhebgorolnbsp;Soi-disant, F., hunan-alwedignbsp;Status quo, L., y sefyilfa yn yr hwnnbsp;Stet, L., gadawer iddo sefyllnbsp;Sub judice, L., o dan ystynaeth [aiddnbsp;Sub rosa, L., dan y rhosyn; yn ddirgel-Sui generis, L,, o'i ryw ei hunnbsp;Summum bonum, L., y daioni penafnbsp;Tableau vivant, F., arddangosiad onbsp;oiygfa gan luaws o bersonaunbsp;Tapis, F., y carpednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(diogel
Terra firma, L., daiar galed; troraiad Terra incognita, L., gwlad ana^-'a-byddusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[dirgol
T�te-k-t�te, F., o ben i ben; yraddyddan Tour de force, F., camp nerth neu fedrnbsp;Tout ensemble, F., cymmeryd yr oilnbsp;gyda�u gilydd; effaith eang neu gy-�redinoi
Ultra vires, L., uwch law galluoedd un Vade mecum, L., tyred gyda mi; cyd-ymaith gwastadol
Valet de ctiambre, F., gwas; troedwas Verbatim et literatim, L., gair am airnbsp;a ilythyren am lythyrennbsp;Verbum sat sapienti, L., gair sy ddigonnbsp;Versus, L., yn erbyn [i ddyn callnbsp;Via media, L., ffordd ganolnbsp;Vice, L., yn lie
Vice versa, L., y termau yn cyfnewid Videlicet Qriz.), L., sef, hyny ywnbsp;Vis h vis, F., cyferbyn, yn gwynebunbsp;Viva voce, L., trwy y ilais dynol; trwynbsp;dystiolaeth y geneu Lyw Jiais igt;uwnbsp;Vox populi, vox Dei, L,, liais y bobl
Nil despcrandum, L., nac anoDeitnier Nisi prius, L., onid yn flaenorol (enw anbsp;roddir i eisteddiad rheithwyr mewnnbsp;achosion gwladol)
Noblesse oblige, F., uchelradd a ddwg rwymedigaethaunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ganddo
Nolens volens, L., ai bodd neu anfodd Nom de plume, F., enw lienyddolnbsp;Nonchalance, F., oerlelgarwch, difater.nbsp;wch diofalwch
Non compos mentis, L., allan o�i bwyll Nota benenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L., sylwer yn fanwl
Notanda, L., pethau I�w nodi [(D.S.) Obiit (ob.), L., ete (neu hi) a fu iarwnbsp;On dit, F,, hwy ddywedant; chwedinbsp;hedegognbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(brawf
Onus probandi, L., y baich o roi ar Ora pro nobis, L., gweddia di drosomnbsp;Face, L., trwy ganiatddnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[iaeth
Par excellence, F., mewn ffordd o ragor-Pari passu, L., a cherddediad cyfartal;
gyda�u gilydd Passim, L., ym mhob mannbsp;Paterfamilias, L., tad teulu [chwinbsp;Pax vobiscum, L., heddwch fo gydanbsp;Peccavi, L., mi a bechaisnbsp;Per annum, L., yn flynyddolnbsp;Per centum, L,, wrth y cantnbsp;Per contra, L., yn y gwrthwynebnbsp;Per diem, L., wrth y dyddnbsp;Per se, L., wrtho ei hunan, ei hun, amp;c.nbsp;Point d�appui, F., pwynt o gynnaliaeth;nbsp;Posse comitatus, L., gallu y sir [attegnbsp;Poste restante, F., i aros hyd nes ynbsp;gelwir am danonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[prydnawn
Post meridiem (p.m.), L., gwedi nawn, Post mortem, L., gwedi marwolaethnbsp;Pot pourri, F., cybolf'a neu gymmysgeddnbsp;Pour prendre cong� (p.p.c.), F., ymadaelnbsp;a, tuag at ymadaelnbsp;Prhnd lacie, L., ar yr olwg gyntafnbsp;Pro bono publico, L., er y lies cytFredinnbsp;Pro forma, L., er mwyn ffurfnbsp;Pro rata, L., mewn cyfartaleddnbsp;Quasi, L., megys pe; mewn florddnbsp;Quivive? F., pwy syddyna? arwyliadnbsp;wriaeth
Quid pro quo, L., un peth am y Hall Quod erat demonstrandum (q.e.d.), L.,nbsp;yr hyn oedd i�w brofi neu ei ar-ddangos
Quod erat faciendum (q.e.f.), L., yr hyn oedd I�w wneuthurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[ petti
Kaison d�etre, F., rheswm dros fodoiaetn
rarNTan bv w. amp;Fuaaailt;ilt; and son, kinu srasaiv