TICHRISTO PER EIVS
EXCIDIVM LIBERAN-D A, E A QJ' E
ECCLESIA AB_AN-gêg^ij
D EI promiflîs beatiC
fimè reparanda
Cui addin eft ad caJcem veriflîma certijßma^ ratio conciliandinbsp;JiÛidii de Cœnanbsp;Domini,nbsp;ty^d Serenijfunam Potentifßmdm^j An-gliXjFranciæ, Hiberniæ,amp;c. Reginani; Nccnbsp;ho« ad cateros pios Regesynbsp;nbsp;nbsp;Prind^ei verè Chri-
llianos, quos Deus ab Ancichrißi fcrvicuce rfrrajdt^ SacfofoMcio quot;Peetkre exnbsp;'l^siinandato internbsp;fosineundo.
£ 0 2^ D ; nbsp;nbsp;nbsp;7,
Impenfis Georg. Biüiop.
I y 8 9
Zj
-ocr page 2- -ocr page 3-SERENISSIMÆ, potentis-SIMÆQVE reginæ angliæ, Franciæ,amp;; Hibcrniæ Elizabeth æ,nbsp;ïoannes Morelius falutem à Domino,nbsp;Deôqae ne^ro i» Christa Dominonbsp;plnrimam precatar.
I forte tua Mor-jeftas, Sercniffi-ma R E G I N A, mirabitur j
fitquôd ill tanta procefumturba,nbsp;qui hoc incuntenbsp;annoj quo fuumnbsp;^fga earn ftudium, votùmque pro c)us fa.^nbsp;W folenne teftenturjapophoreta, ftre-^sique certatimpro fuis quifquecopiis,o-P’biîfque obtulerunt^ Ego fênetpenè de-’^repitus, è Galliareligionis ny’-ûqifôfu-§Us, fortunifque omnibus exutus, quàmnbsp;primùm facultas oblata eft meum quoq;nbsp;^pophoreton afferam^ earn fie habere ve-^ifii: fperare me, amp; ita de ejus pictate fapi-entiâque côfidcre^meum hoc quantulun-cunq- in fpeciem pufillum videatur ( char-ta
-ocr page 4-EPISTOLA ta enimquid vilius ¦?) omnium tarnennbsp;eiobîatafuerint, fore gratiflimum, net ul'nbsp;lis Procerum gemmisjajiróve ceflurum’nbsp;Si enim verum eft,quod aiunt,accepté'nbsp;rum injuriarü ultione nihil efl'e jucundiuSjnbsp;id veriflimü quod affirmât oominusnbsp;US nofter,fui ipfiuspropriam ultionenbsp;confequitur ctiam earn injuriarum ped^'nbsp;cucioncm omnium elle jucundiffimani,^^nbsp;que honcftiffimam,quam Dominus ,nbsp;nofter nobis efficit. Beata es ergo Serenij'nbsp;fima Regina,quæ tuum ftatum cum Cbf*'nbsp;fti Domini regno ita confociafti- ut null^ jnbsp;eihoftiscxtitcrit, qui idem tibi nonnbsp;Capitalis. Bcatacs,inquam, quæ inînii^*'nbsp;tiastua cauli nullas babes : ChriftiD^nbsp;mini, Eoçlefiæqj caufa,nullas,ne potent'^'nbsp;fiSîOrûttug^dcm Regum inimicitias Ui^'nbsp;quamrçcunris. Itaque ciim duos inp^Jquot;nbsp;mis hoftes infenfiffimos habueris vidi'nbsp;mus Dominum Deumnoftrum eamul^*'nbsp;onera de altero confcciflc tibi j ut Invi^''nbsp;tarn, ficut gloriabatur, ejus clalTem p^^nbsp;regnorum tuorum fines velut in poena^^nbsp;mulótaiU' '
-ocr page 5-dedicatoria. muldâmque(ut vocant) honorariaiHjcir-cuncluxerit,eâmq; ubi vifum eft, amp; in fco-pulosamp;invaââ impegcrit, illiferit, amp; innbsp;proamp;ndum maris demerferit: terrcftremnbsp;Verb exercitum, quem päratiflimum ha-bebat,afflidum difîîparit. De altero Gui-üo Duce,qui patris,patruique Cardinalisnbsp;veftigia fccutus, ad regnum Galliarumnbsp;per tuû, viamfibiaperiendamputaverat:nbsp;quique fabricam lefuitarum domi inftitu-îamhabebatj per quam dolos omnes amp;nbsp;fraudes contra caput, ftatumque tuum fa-bricaret; videmus meritiflima cæde,Domini Igt;eique nôftriprovidentiâ, oportu-niffimo tempore, amp; Ecclefiæ penè nccef-ûrio, ficuti ^eramus, ab ipfà ftirpe fubla-îum.
Superçft Antichriftus Pappa,fummus Qinnium machinationum artifex ; à quonbsp;cutneam injuriaxn acccperis^quæ fit amp;in-’^olerandâ fuperbiâ,amp; rci gravitate omnium accrbifiîma; quantopere debet apudnbsp;^.Majeftatem(ut ed relabatur unde orfusnbsp;eftfermo) gratum accidere; quod iftudnbsp;munufi
-ocr page 6-EPISTOLA munulculum certifTimä affert ei ab codenbsp;Domino,vindicéq; fuo rationem,quä pronbsp;eo quöd Pappa inanilTima fua bullaiReg-num, Coronam, Caputque tuum fuis fo-riis devovit ; ut cui liberetjattribueret ; vi-cifTim jam idem Dominus, Dculquetuusnbsp;iiKua manu, ac poteftate tuafitum effenbsp;voluitj non folum ut hunc Pappam,hominem nequam,fedipfum etiam Pappatum,nbsp;rcgnumque cjus,fimul cumimpia fede,ae-terno divinóque excindas anathematenbsp;ut ne ullæ quidem fupcrfint amplius ejusnbsp;impietatis reliquiæ,amp; Romæ Roma quæ-•raturj^Quod Dei Opt. Max. decretum,nbsp;hoc elTe tempore definitum, quaque rati-one implendum, exiguum iftud munulcu-lumdeclarat.
Quodetfi Majeftati niæ multumvi-deri debet: fupereftinfuper alter hoftis, fuminumPappæ firmamentum, fedjam ànbsp;Domino quafiatum, amp; ad fuam ruinainnbsp;impulfum : de quo magnificam tibi paratnbsp;ultionem : cujus rationem libellusifte e%^nbsp;plicati qua ei arma émanibus caderencquot;nbsp;celft
-ocr page 7-DEDICATORIA.
ceflefit: ut pro affcâata,fperatâquc Europa; Monarchia^ ad tuas eum adigas pacis conditiones.
Quamobrem Serenifl'ima Regina,ut
eodcm,unde cœpit,revertatur oratio^mi-nime dubito quin iftud apophorctô,quod tuæ Majeftati à Domino,Deôque tuo of-fcro, longe fît ei futurum gratiflîmum.
apophoretafua, tuatibi Nobilitas tanto obtulit ftudio^ ut viciflîm tua Domino,
cóq^ tuo fervatori amp; vindici.
eigratiorafutura, offeras : utcumisver-
Spirituq; fuo repromittat, fe daturum Regibus amp; Principibus, quos à Meretri-^is purpuratæ fêrvitute retraxerit,- haberenbsp;Cor unum,amp; unam voluntatem iUius per-^cquendæ^ tuam illi in earn rem voveasnbsp;^Uthoritatem : amp; ejus, quod inftituit,ope-’'i manum fortiter amp; conftanter admove-^s:uteofdcmpios Principes ad fœderisnbsp;^nius fôcietatem adducas. Quo effedo,nbsp;repromifit Dominus, eventus ftatimnbsp;^ôfèquetur : ut bcllo iftam Meretricë per-
fèquantur.
E P I s T o L A,amp;c. fèquantur,igne crcmcnt,donee confuina-tur. Cuj us confeeder ationis terrorejHH-panoRegi è manibusarmalabciitur: utnbsp;quam Europa totâ per hofee viginti quifl'nbsp;que annos pacem conturbavit,amp; tot effu-fo Saiidorü fang ui ne, exitiaJi belJo coiH'nbsp;mutavit; quod indefinenter per fuasfuri-as Papales inftigat eandem pacem cupi'nbsp;diflïmèexpetat.
Cigus prçclariflimi voti Domino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
óque noftro fupplico Chriftóque Saiva' ' tori, utMajeftatem tuam quam primùrUnbsp;compotemfaciatjcamque ÊccIefiæ,Reg''nbsp;ndque fuis quam diutiîfimè ïervet ittco*nbsp;lumem. Londiiii ; Calendis lanuariis: an'nbsp;no ïàlutis per Chriftum Dominum pat'nbsp;tæi58^.
Tta
Obfequewtijptttw,
lOANNBS MoBEII«»'
-ocr page 9-P R Æ F A TI o.
VI argumentum aliqUod per-fuadere contenduKt, in eo ebiio-rare filent-, ut illud honetlum,»-' tile,iucundam,effeliftfacile,at-qtie adeà, quantnrn pofiunt di-cendoconfie^^ui, necefidrinm ejfi demonllrent. Alibi ver'o piosnbsp;I^gei 'Principes vere Cbri-flianos ad anitu feeder is contranbsp;^ntichriHiannnt regnum adhortantifupervacaneus iftenbsp;labor effe videtur. St enim oltendero Domtnum 'Deumip^nbsp;^oflrum,tante ante tempore loannis ^pofloli,Euangelifla,nbsp;'^tijue Propheta opera, per Spirit amfanhum, -uerhûmijuenbsp;hm earn rationemprafiniiJfijEccleßa fua ab Antichrifiinbsp;^rannide liberanda, eV iHitts Antichriiliani regni excin-dendi-, apudillos pro fita pietate,ea omnia praliit er o^n t^ui-perfaadendts homines dicendiperiti, filent plurimumnbsp;'^^acollocare.
Sic enim Prapheta: Dominus locutus eft : fileat ®ttiniscaro./?^gt;».- Loquere Domine: Auditfervusnbsp;fuus ; Itemdiiafoederis di-vini conceptio eli : Loquaturnbsp;^*biDominus : Nosautem faciemus quæcunquenbsp;pfæceperit tibi,amp; annunciaris nobis.
^tejui divinum oraculum ita perßieuum, verbtfiue ^^^apertis, eVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu expreffum-,ut dubitationi
tiullftf relincjuatur locus.E\iu autem ilia verba funt: De-cornua Belluæ, quæ vidifti,Reges funt decern, nondum regnare cœpeninc. Incipient autemnbsp;ç^§nare tanquam Reges,ficut amp; Bellua. Eilautemnbsp;^f^iptura familiare,per cornu, vim, robur, eVpo^^^titemnbsp;I’^ttificare, de tpuafuperbiunt homines, eV in alios contu-^^l‘ofifunt,taurorummore.Vndeillud: Nolite exaltarenbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cornu.
P R Æ F A T I o.
cornu, Itaque fnb]ungit Spiritm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem COn-
filiumeft, utfuaincommodent poteftatem arque authoritatem Belluæ. Q^mvU enim BellsMi^aRo'nbsp;mund triplicitnßgniscorona, ut 'B^egemfe Regum olorie-ttir, dr cum S at hand Christum ’Domtnum tentante,nbsp;metßuA ejfe R^gna mundt,dr ea cjuibits placet,dondre ;nbsp;gre tarnen nec ntß ß'equentibtu fulminationum ßuarut»nbsp;nathematiipotuit obtinere : dr firpentts iÆfopi imitittt'nbsp;one, ßenßm in eorum ßubiit pote^atem, attjue precario :nbsp;indudus in illam,fuam jam facer et ; ut dr cos poHea, cXnbsp;fud fededeturbartt, attjueddfua jufamandatai^ue adi'nbsp;gerit : tantumque valuit minis dr terr ore fut fulminii ; Ufnbsp;•velinvitos cum Christo ‘Domino, e}uß]ue regno comr»i'nbsp;ferit: Iidem,»«9«/r,pugnabuntcum Agno. AgnuSnbsp;autem vincet eos. Qu^ verba vi5loriam ChriiliD^nbsp;mini per verbum, Spirttumsjue fuum, demonilrant potijf'nbsp;mum : fed tjua viiloria ipßs ce dit adfalutem : Jintichrtß'^nbsp;veroad majus wtóaw.AgnuSj«»//,vincet eos. Namd'nbsp;teropo^i verfu docemur ‘Reges cir Principes Chrtiltano^’nbsp;vi Spiritus fanEli verbisfue converfos in meliorem mt^'nbsp;tem,d'indignitate rei,culpdlt;^ue fuaperculfos,furorempf^nbsp;fiinum in ipfum,ab Eccleßa perfecutione,converfurosnbsp;tichrt^um. In tpuo i^uid est quod diutisu tmmorer-, cùmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
ipßt indicet, eos qui miferrime illius fervierant impiet^^'’ i atque immanitati ; nunc veritate EuangeUigratianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
cognita, tanto acerbiores at que infeiliores huic eße ß^itt' chrillo ? Sicenim fubjungtt Spiritus fanllus:nbsp;cornua, quæ vidifti in Bellua, funt ii qui odio t,nbsp;fequentur Meretricem, qui defolatam reddentC'nbsp;ani,arque Ipoliatam : qui cainem ejus vorabunt,^nbsp;ignecremabunt.-lt;^c«^ forte quifquamputet,illudtti’^' bnbsp;turn odium ab humana eße indit^natiene excitatum, %nbsp;hanc ulttonem expetendam hominum conßliis, at que p^^' ÿnbsp;dentia-, caufa tanta exacerbationis odiique tantidecbr^^^
-ocr page 11-tur undeßt. Nam Deus, inquit, infpirabit in eorum corda,ut faciantquod ipfi placet : ^tque etiamrationbsp;‘ii'vinxultionii iudicitque prxdicitur : Vnaquefintin-ipfos voluntatc,donee verba Dei impleantur.
Cîtm i^itur de verbo mandatoque Dei conilet ; ut pii ’^ges ac ''Trincipei,quoi ipfe ab Antichri^i exnio atquenbsp;fii^vitute eriputt-,anaßnt inter fe voluntate: amp;ßnautü innbsp;^ani rem, banc voluntatem iamdudum inß)ira.rit-,qwd ob~nbsp;fift qui) minui una confosderationis fade täte, quaßmani-iunblts, (br Vélut phalange fallu i» AntichriHum in-: utfaciant quad Domino Deôque fuo Servatori,nbsp;^hriSióque^omino placitumell : ut ßcut communihtunbsp;’“^^ls,ßc armis communilètts Meretncem illam putpura-perfequantur ? Nihtl elt igitur quod Principes pios,nbsp;ßtisipfosprofua pietate cupides exercendatiltionisD«-^fd,EccleßiXque liber anda'e dira fervitute in qua mi fer-^itne tabefcit’, pluribus verbis exhorter. Quidenimho-^fllius, quam Domino Deoque fuoparere ? quid ipßsglo-^‘oßuscoramDeoEccleßäque e']us,qHam Chrilto Domi~nbsp;'^0‘tdverfiu dellinatumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capita lern fuum perduellem
'^^P^gnanti, velut auxiliatricem praberenumm ; clr in ptleherrima viHoria laudem,triumphiqHe gloriopjßmi de-^ttfocietate'mque venire? Qtßd]ücundius,qHam in Chri-fl* Domini iniuriis fuas ulctfci: çf it a perfequt,ut nulla re-hnquantur e]us tyr.tnnidis reliquia ? Q^d cum ipßs, tumnbsp;^tcleßa Dei utiliiu. quam immanem cß omni furore infa-^itntem 'Pappam, qui tot }am per annos, velfeculapotius,nbsp;J»» fuumregnum, de}ello ChrtHi Dominifeeptroverbo-eiw,ßabiltat-,non deßnit Europam totam,punefiijßmisnbsp;^tlltsfanguineque mifeere : lt;ß qui nunc ut ipfos evertat :nbsp;»ihtlnon molitur ; ß omnem (ut aiunt ) movet lapidem ?nbsp;1't!d.inquam,tumglorioßus,tum uttlius,quam auff/ice Spi-'^itufanUo.Imperatore Chrillo Domino, dißierdere, dr tf-
A 2
-ocr page 12-P R Æ F A T I O.
twnimpium T^gnumfundi t tu ever tere?
Sed Spiritw fmütu^eriora /»ult'opreniittit hujuf SacroJanEla confœderationis pramia : ntmirum ut eu tunbsp;plis Regibuenbsp;nbsp;Princtptbue cor unum, undmejue volftntA-
temdedertt'y exeejuantûr ejuod ipß placet. Quid aut er» magic placet Domina ; ejuàra ut fervatam ab z^iritichri-fio Eccleßam, Regnümejue Juum ; heato coudant ordirse,nbsp;tantâcjuefœbcitate, ^uantamperEfatam, Hez^echielern,nbsp;banc loannis Euangeliîla prophetiam futuram repromit t it ? Huius igiturprofltgandi aintichrisli hicfinis eÜ,nbsp;huius Sacrofa»£ta confœderationis, epuam Domintu internbsp;pios 'R.eges conctliatamvult,hoc confilium ; ut eos ejuafii»nbsp;fitecula coüocet Ecclefia-, ut ne quà Sathan irrepat,qui do-[Irinafimplicitatem corrumpat, ut adverfus impuritatet»nbsp;morum, Eccleßam hortocorrtponant contineàntque ordint-ut falvum effîcax fit Euangelii miniilerium, apit^nbsp;Ectlefiam honorificum : bréviter ut adverfus omnes e^quot;quot;nbsp;ternosmotus,tutafit Ecclefia Dei. Ejufirtediverb inilitH'nbsp;ant fui ordinis confitUum ; cm]us authoritate, domeilicai»'nbsp;ter tpfos pax fanciatur, amp; fiquid fuborietur ufii.im dijfi^^nbsp;fpforum interventu ab ipfo ortu comprimâtur : utdnqutttl^nbsp;hu]us ipforum confihi maje^ate, nihil moltripfifint ho^^{nbsp;Ecclefia,quod no» tpfi exttnguant, priuƒquamfiorasnbsp;O' tempore exardejeerepafifit.
Q^d certe pro iis opibus quas tilts T)ominus Deufi^^ »oiler velut in manus tradidit, fiptulùm modo adniùnbsp;lint ; facile fallu eil, çfi ad omnia fiubita rerttm, copi-i^nbsp;ßriptas,parat0fifue commodis regtonibus habere eqtdl^nbsp;ad XK. mtllia : legionum verbfirmijfimarum ad Xnbsp;batinilrullas omni bellico apparatu: quibus etiam tpnbsp;bellt, qua pecunia dù itur, defuturanon fit à Domino •' Jnbsp;cutipluriousànobisdeincepsdicetur. Hoctgitufp^oinbsp;'^^um cîr Principum confilium j is Senattes verè
-ocr page 13-P R Æ F A T I o.
quem imaginabatur Cyneas, T'/rrhilegatw-, ^ualemque vifum ej[e ßbi ^cebat '^manum Senatum. Uic^ncjuam,nbsp;Senatut IS fuerit, ijuem atate mundi prima fuiße ex he-roibus, T)iis ßmilimü hominibus deßcribit Plato : t]uinbsp;er it bonis Eccleßa rebusßrmum praßdium: ne quid turbe-tw : aßliciis, humano generi tutißßmum perfitgium : adnbsp;quem, inquam, Senatum vota Eccleßarum perferentur,nbsp;de cuius fintentia, omnia in Eccleßis prius agitata exnbsp;Verbo Det decidentur atque componentuc. In quo eaunanbsp;’tafietttr inter Regesnbsp;nbsp;nbsp;Principes amulatio^quisßapientia,
lt;:onßli'ißque fuis plurimum aa Chriili T)omini ‘Regnum con fer et utilitatts :quis copias fuas praiiabit, roboredifci-pbndque inUruSlißimas : quis Eccleßas fua ßdei à Domt-*gt;o commiffds optima more çjquot; in^litutis ty^poEloltcis, denbsp;covtmuni fententia conilitutas ,purijftmas confervabit.nbsp;Hac igitur tUa ‘Domini Deique noHri voluntas eii, hocnbsp;placttum,quodàpiis Regtbus atque ‘Principtbus effci vultnbsp;hacvoluntatum umtate : ut tllis videndumfuperßtunum ;nbsp;qua ts Senat US maxime ratione,nbsp;nbsp;nbsp;quibus legibus conPii~
tueadus ßt, ad communem facultatem atque inter eos concordiam adfirmgendam: ne,quod fuo malo fenßt quondam Germania arte Pappah ; dum publica confulium voyant conc or dia^ipß inter fecommittantur. SediPlamcu-atquefolicitudinem tpforum relinquo ßapientia.
tgt;4d inPlitutum fermonem revert ar ; dicämque hanc Sacrofanlîaminterpies Reges df Principes confcederati-“»em ipßs effeUuperfactlem. Promtttit enim Dominus fenbsp;nils daturum cor unum d- volutatem unam^ faciendi quodnbsp;^ßplacitum eß. Itaif obfecüdent modo SpirituißinElo,necnbsp;repe!!ant,exttnguântve pronafuntad ey^ntichriPlinbsp;cxitium omnia, dfnbsp;nbsp;beatiffmam Eccleßa reparationem.
^unt ipßs quidem à Domino Deóque noHro opes amplifß-tfid ß ‘Dei voluntati obfequentttr, magnis tos auxe-rit
-ocr page 14-P R Æ F A T I o.
rit incrementis. Domintu enim hac eaiem promittit fe Miniïlerü ’vocationemextraordinariAt»^^'nbsp;btmfufcitaturum^Mtpr^tdicetur onini li»gfnt,genti,nbsp;lo, tandem malie erudites homines concejjitf‘gt;^*''inbsp;Templum fuum,lt;juodpopulis apertumiripromittitH!'-^^,nbsp;certe hu]us Sacrofanila confœderationis fiduciâ, hû)gt;'lt;nbsp;quibusSpiritu fanElorevelante,aperti oculi fuerint,^*'''^'nbsp;mum rejument, (Je capita fua attollent : illius veronbsp;re, malicumfuaT^apiittcaint^uißtione,inrerumnbsp;deßerationeminduäi, omnem Çuum furorem remitd”^!
ut iniqua firtü afelli, aures demittent. Quo fiet hil movere pojjint •, quin vicini Reges certior es fiantnbsp;tune,^ fiuts copiis, quas ad manum,paratdfique habebi»^^ ’nbsp;etiam domi in ipfio conatu opprimere çj- disjicerepojfint'
Denique fic illos in animum fiuum indue ere opeftt^' quemadmodumab orbe condito Chriilus Dominus hofi^^nbsp;magis deiiinatumpracipuumque habuit neminem,nbsp;^ntichriilum : non Pharaonem,non lHabuchodnoz^oT,»'^nbsp;Sennacherib, non ^ntiochum. Qtfidenim magisnbsp;Chriito, quam qui Antichriiius eil ? Sed(^ illi fi»^quot;^^nbsp;res homines fuerunt ; hoc namennbsp;nbsp;nbsp;iila ’Bellua fièdu ‘ ’
ej“ continuata- per improbijfimum quemque fiertet ntt»^^ patio : fied cuyue quafio impie tat is ? Ejus qua hotui»^nbsp;perditione gaudettqua doilrinam Euangelit corrupit itgt;nbsp;minumperniciem fiuis veneficits: quaidolum illudnbsp;ejquot; perdeus induxit in Ecclefiam. Quamobrem itA rnbsp;Reges ^Drineipes habere oportet: Dominum Detstt*^^nbsp;firum, Chriilümque Seruatorem, brachtum divinernbsp;potentia exerturum ad horrtbilts e']us Bellua maÜAfi^nbsp;nem,(Jr‘adfitppltciatantb gravius expetenda, quantelnbsp;perbius confiurrexerit tn Chrtfium, amp; in fiaient ins innbsp;thronum invafierit. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
Itaque hoc unw^ ab illis in tot in fiuo fiahguine
-ocr page 15-P R Æ F A T r O.
acceptorttm,taKtorumque merùorum, quibtts ipfos ^J^^avit^ecognitianem ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßii feiudtcii velnt
‘^‘^amp;’itfritbeaKt, uon^uidemotiofis,fcd ^uoaliijuas illis reliHij ttat i» agendo,nbsp;nbsp;nbsp;ad uhionem at tent ifuor»m
^^ffornm fidem expedient, ad^nvent. Nam ^uod '‘^cipibui Ifrael popnlótjue T)ei per Adofen dixit Do-cjuodadverfits Sennacherib, ^aodcontra Idtmaosnbsp;^adianitaspromißt -, id ipß fide eadem praFlolentar,nbsp;'^l^ndio precibdfi^ue profiet^aantar. Sic aut em dit : No-‘‘‘ timere : fortes cabote :nbsp;nbsp;nbsp;vide te fialutem Domini,
faciet hodie. Nam lÆgpptios quos vidi^iis hodie, videbttis. Dominus pugnabit pro vobis ; vosnbsp;quieficetis. Nec tarnen earn à pits Regibusnbsp;nbsp;nbsp;Prin-
fi^us operam exigit ; quad tn hac Bellua immolanda eo-opera egeat, qui eß omnipotent : fedpeut Uierichun-J ^eenia,fua unius potentia Dominus prodiravit : fed ßo-lttey quàmad clamorempopuUarmis fuccinciifuü .•nbsp;^^f'incipem locum aßumttfibi Chrifius Dominttsinper-^quot;‘s fin excidio : fi;d ad quad vult Principum piorum-( quot;^toces precefque amp; arma accedere : ne longtnquiusnbsp;^f^plum fu'mam ; ficut fuperbam iüam Hi fiant hPggisnbsp;^oofndd e^,r9bur ex^ntichriHi âis}ecit,ajflixit, impegit,nbsp;Kprofundum maris fubmerfitfieEiantibus, nec ta-oiiofis lt;gt;xinglis,fidfortiterpugnantibus ; tta ipfi corn-I fi alacrifide, (fi animo forti ad banc Sacrofanc-y^oonfoidfrationem: cujusopera placet Dominoimpu-ß' ‘lîam Meretrtcem ‘P^manam bello perfequi, ignénbsp;uUttlare : donee confumatur, (fi cutn totanbsp;^fióque collegio ac imagine fua innihtlum redigatur.
magis decet Serenifiimam Pgginam, quo plura Dotnino benignitatis ornamenta, tfi banc nttpernbsp;fitdrum de adnttchriiïotefferam-,authorita-uominis ad cateros Reges, qua plurimum valet,nbsp;afferre.
-ocr page 16-P R Æ F A T I o.
Rege remoratio, ejui fe folusinviSlo dspromptoijue OTff, ceu molem,furenti Ântichri^lo, totius eiusnbsp;torrentibus oppofuit, c^ejuartum }am annum ah Eccbrnbsp;fortijjîme propul/at? guifcutinfialiafideSpirittunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
excidium Regni Antichriilianimolienttyplacidumf mißt-, itaeventum promißionum ejus pacato anittt'’^^'nbsp;peStat, c-r à tot jam annis Principes ad hoc Sacrofi'''^'^^,
P R Æ F A TI O.
eadcm Cyfiàucia Scremjfima Regina ej/ede^et, SerentJJîmo Daniæ Rege : velquoa egt;^m Matru loconbsp;vel ejuod ffirant adhuc Oftimi Principe pa^nbsp;fjtu iftßlii corde,SereatJJîmx. mutris conßba : cjtà-’pfam ejuod ttrgeo opM Domtui, Deo propitio effe-;ßei vißttm eßet altejuot menfes e 'jus 'vnee. prcdttcere,nbsp;‘t reditum in cœlum pei cata nostra matnraßent. Quonbsp;ßetlabat consventus the à Cjermants Princtpibusnbsp;''’‘ffSratus Hamburgt tnbsp;, ^‘iem polliceri pofumus de Serenijßmi SueciXj Got-Regisp/ftäte.• veltjuod e\wphtrtmumintereïlnbsp;x^^^^ittos vicinif^ue motus, -vel externos à Adofcovi-•’ Q^uorum irruptioni citm ßt oportunus-,?^ affirmet Do-cas barbar OS Gentes,ceu cicadas,per terras eßfufumnbsp;iam f«lttudinibtss,'Boryfle»e'e}ise flumintbus agrète-; cui dubium cjutn ei Regi fit optatiffimti immanifi-^’^focdijfimdm^gentem, vel terrore oblato tanta po.-cjuantam comparât Dominus i piis R,^gibusnbsp;’quot;^^gt;bus,comprimere: vel oppofitts tont is exercitibusnbsp;^^^^’’cflgare.prolatts etiam inOrientem Chrifttana,cumnbsp;biominus,fidei finibus?
tjuidde illuSlriJfimis potentijfimifijue Germa-
Principibus dicam-, qui cum cpquot; tpfi intus à Pa~ ipßs potenttbus Prinripibus obfideantur :i^ànbsp;*^^^cris Regibtss in^igentur, (ß à Pappa perfuro-iij^^flabella lefuttas ; forts aut em à 7 urcts, U^ofcovi-^°lt;sopitißjue Dartaris obfideantur-,qui fuum Commons, *^c^ent-,prafertim in tanta Imperiifeneßentis,velnbsp;^abefcentis debilitate ; optabtlius pofitt obtingere^nbsp;*tt conimunibus tot piorum Regumoptbus, copttfquenbsp;li^’’^difcriffienàfe propellant ? Quorum -votis optatifnbsp;gt;Q 'fi Sereniffima Regina authorttatem fuam adjunxe-minime dubium videtur ; quin tantu bonum ve-’^^ttts eblatumfiemiffumqjexpajfispalmis excipiant.nbsp;Bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et
-ocr page 18-P R Æ F A T I o.
Et profeclo unum iSiud triste dt Cœsta Demini dijfi' dtttm, tantam haElentts Ecclefht liberationem fahd'nbsp;tdtem tnvidit,(^ à »obis removit : Sed cùwnbsp;SaxoniæDux, (ÿ'/zKperw E.le[lor,fiattter'tt, iilamciUi’nbsp;troverßarn potius inter doSlos frivatis odiis, ^criffdn^'nbsp;tiombus verfitri agitari ; quam effe ab ret natura ititdnbsp;Eccleßas jtrofeclam-, optimam certefapieatijjimàntquet^'nbsp;tionem fecutus eSi : ut peregrinis cß inaudttis, de Cos’’^nbsp;‘^Domini dogmatte exclußs ; apud Eceleßos eanbsp;tia reciperetur ; /jua extat verbo THei aperta , (ßnbsp;««xoj/icfflc expreßa tota Scriptura : ßcilicet. Sacrament^nbsp;Coena, Sacramentum eße vera communionis noiif*nbsp;corpore (ß“ßanguine Domtni,ad remißionem peccatofi^nbsp;noilrorum,vitae]ue at erna participationem. Qÿo,inqit‘‘’'’’nbsp;tn Sacramento is expltcat omnes fuas cu humana, tu»inbsp;•vina natura opes, eß'facit in fi mayoribus augment ts cti^'nbsp;cere.Hancfidem,cum omnes per orbem Chriilianunt^^quot;nbsp;néant Ecclcßa ; cum una hac doBrina per Eceleßosnbsp;credatur, pradicatione'ijue verbi refonet ; ßaptentißttfl^nbsp;T^rinceps ßngulari Ecclefia bono eß' communis concert^’nbsp;hanc yam inde ab rîpoiîolis ad annum oElingeßmum ctl^'nbsp;hr atom creduàm^ue do^rinam, unamfuis in Eccleßisnbsp;tionibusçi^pradicariÿuffit. Qm de re hoc loco pluribttsnbsp;perfedebo', epuad fub huyufee trablattes ßnem, ration^nbsp;tradidi, epua magna Eccleßa adißcatione hoc triple dijf^'nbsp;um etiam inter tpßs doblores,fipiri c ompon ilt;jue poßt.
Cum autem Princeps illuHrißimuspi'efapientersjUf J**quot; dicarityhoc ChriHt Domini corpus myiHcum,^uod efl^'^'nbsp;cleßa, ^uodeßab^Antichriiio in Regina Serenißima,fr^'nbsp;tiffimótjue Navarra Rege impetitur-, nonneßmul judt^^nbsp;earn ^ntichriili violentiam, totius huyus divinicorp»^nbsp;memhris eße propulfandam ? ut cum omniumT’rincip^^.nbsp;eß'Eccleßarum, unaßdes, eß' tt^tts ßt Spiritus, comugt;^nbsp;ownit^
-ocr page 19-P R Æ F A TI o.
*ß^ium membrorum contentione,commune periculum ej~ '^epellendum ?
clarijftmorum SaxonUTrincipum Vinariæ ^ücutn eudemßtßententia, cutpoßit eße duhium l^amnbsp;in domo Paterna und pene cum illis »ata,nbsp;nbsp;nbsp;alt à,
I ^'bicatäqueßt Eccleßa ; num tllü eße debet Eccleßaßaltu '^^orißima? Propter tjuam ijuidi^uid i^ude^i ab Ulis ac-^nbsp;^^tumincommodi,ß bono pacts id Dominoßonte fua lar~nbsp;^^entur: cjuifolus ßta providentia Régna transfert, (ß utnbsp;‘^pedireßtis noz/it,ea donat ; fua plurimum trantjuillitatinbsp;’^^^uefceltcitati confuluerint. Dominus enim Deus noblernbsp;’^'*m fumme bonus,iufius,lt;jr mifericorsßt-,velpottus fum-eßenttails bonitas, }ugt;litia, ç^erga filiosin Chriitonbsp;^omtnoßtos ipßt mifericordia ; decet eosnon aquo folumnbsp;'^imo ac forti, cjua ab eo accidunt incommoda ferre : fednbsp;**iamgratogratias agere, expeplatione tanta gloria, ejuanbsp;*‘ospropediem manet. Sednecpromißd Dei untpuamßu-i^aneafunt ; ntßquod ftrebellione noPlra ^ut in longin-^uufnßtpe tempus differantur. Qmnnbsp;nbsp;inantmumßuum
tnducere debentinon eße unicum Domino temporaltum bonorum bene^Hionis genus. Verum ut inflituti fermo-**^fine noPlra fe teneat oratto-,ßerare licet hujus facranbsp;^onfoederationis opera, eîfbacrerum, t^uasDominusmo-^tur converßone, de omnium Regum ac Principum bono-^nmque fententia,pulcherrimam prabitum irifacultater»,nbsp;^ujus jalluragrandifœnore compenfanda.
Clartßimi vero Principis Anhaltini fapientia '^irtus nihtlnos de ipßus fumma pietate fentire patitur,nbsp;^tùm tjuod cum ad Deigloriam,nbsp;nbsp;Eccleßa falutem,tum
Germania dcctiS (ß fecuritatem pertinet i tsnus ^ateris Drincipibus exemple potelî effe‘,una cura at que fo-^Gtudine, tot am Eccleßam compleàtendi : nedumunamnbsp;Corporis partem cura»t,lt;ßf et confultum volunt,tß}‘ reliquatnbsp;^^gligunt-, tot am perditum eant,qua non potelî niß tn uni-B 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verßtate
-ocr page 20-P R Æ F A T I o.
ver lit ate atsjue unit at e fer v art. TKlant equant of er e femper is 'TrtKccpt fiudiofus pacis Eccleßafuerit-, res if fa teila-tur ; ut et fi credit um fitijfet, iamdudum in hanc confTede-rationis fcietatem ‘’Principes coivijfent; zß confufs hoili'nbsp;bus for er et fer Eurofam Ecclefia.
Nee flus erit of er a i» addtscendis in earn fententia lUu-flrijfimis ‘Princiftbus Marchionibus Brandeburgen-BrunfduicenfibuSjLuiieburgcnfi, Megelburgenfi : epuibusaddo^ clarijfmumreveren-dijfimüm^ Princifem loachimum Fridei icum Mar-chioneni Brandeburgenfem, Magdeburgenfem airchi-epifcofum, Germania'Prtmatem.-epuibus^uam jucundanbsp;futuraft lila Confiederatio, fidem facit eorum in Deuntnbsp;Palrtamepue f iet as, pro ^ua tot adverfus Turcau Majores eorumpcrtcula Jubierunt ; ijuam hu}us confœdera-tionis beneficio non modo falvam ab omni dom eil ic o mo-limincte^ externo Eurcarum externarüm/j^ harbarA-rum Gentium impetu fore vident ; fedetiamipfs PurcKnbsp;metuendam.
Nam quad ad IlluiiriJfmumErincifem Ducem Lu-neburgenfem;y» epuemadmodssm fummope'^e cupiehantui omnes, ipfe optabat ; hanc operam Deo Eccleftaepue na-vare potuiffet,^ auxiltaribus Germanorum Helvetio-rumcopiis prafutffet ; hodtebeati viveremus. E\us emntnbsp;authoritas fuos centinutfet, (ß noilris maioremfiduci-amfeciflt : cu]us utriufepuerei fufucione intila malade-ventumefi^ißp-ilchemma expeditiopene fufir.i tent ata.
Sedad Renumproptusacceäo.^uis emmfinis totaGt.^' mania Pomeraniave per Principes fngulos dfcurrcntilnbsp;EetjUts aut em fuerit ftifi tf tendus labor in ifla confoeäera-tionepn-baniOa lllufiriffmis Principibus Hcflîæ Lant-graviis,Cöz«///^«i» Cafelnbogen, Wilielmo, Georgio,nbsp;csterifpuefiatribsultjuorum Parens optimus pmulç^ for-ttffîmus Princeps pro Ecclefa Dei flute, fedimmaturisnbsp;adhtiC
-ocr page 21-P R Æ F A TI O.
^ncrebiu, »ecdttmad fuamperiodumde'volutis, cum adhuc ejfet ’Bellme Romannt Tjincere fanRos ; ßepittsnbsp;^‘‘nien vitanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui amittendi periculum adiré non re-
( '^f‘ivit; (^pene folfu 'e Germania Frinciptbm,laboranti-»oßrii Bccleßü rebus pene perditis,eas equite^milite, i‘lt;^unià!:jueßsa,velaliunde mutuo fumta,ad}uvit,z^ opor-^'**“ßlwum auxilium tulit. Inprimü autem lllu^njßminbsp;^fincipis Wilielnii ßudiumEccleߣiuvanda,cperält;]uenbsp;quot;‘fibci tandis T^rincipibus nttncjuam défait.
Qwd de Jlluflnffimts fùmmog^ filendore ßorentifßmis ^^inctpibus dicam Palatinis Coniitibus : altéra Eleilo-^^teroEle^oratttsadminißratore Caffimiro Bavariænbsp;^Ucibus : quorum iîle avita memor amultss magna-i 'quot;t»itatlsjnihtlinvtdtam 'veritus,ab eo accepta tralt;^tdm^nbsp;) '^‘rant de Cœna Domini fententiamantplexatus^t^pro-inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl^: earn judicans efß verißtmam.ejua cum Scriptu-
I ^*an,.logia, amp; perpétua Patrum‘yam inde ab lt;ty4po^alls ’^'‘*gt;ttKuata omnium Sccleßa atatum ferse congrueret. Ita-hi’c slliusprinctpts accejfione,quanta ftnbsp;nbsp;nbsp;Principum,
Pcclefarum tn hanc partem inclinatio fatla nidemus, ^eóqae Optimo A/aximo fupplices, amp; adorabundigrati-animus : eidem ‘Principt famma bonaq^ omnia ominan-^^t ati^tte fupplieaKtes.l\l.dm quod ad alierum.eumfempernbsp;% flbinatum Domino Deóq^fuogratias agetEcclefia;çfnbsp;^‘fraßera faufaq^omniapro e}US ampbtudinefupplicabit:
Opt. Pair IS mantiato tn hanc jdntichrtSliant regni di-^cationem trdtdlus. nullum vita.capitisfortunardmque ^'^arumpericulurn pro e\tts faluterecufavtt : fednbsp;nbsp;nbsp;Bede
ll Oet ^rata antmi memorta,agnofcunt fe, quicquidgra-^'^yauxiltiq.aliunde nacls. fünf, e}uspotifimum commen-^tione at que aut toordate effe confecutas : (jr ejusprafer-opera hanc fantiaw confœderationem ßerant att^co-^nt de omnium Germania Principum fententia,primo l'étique die inflitttendam.
Ad
-ocr page 22-P R Æ F A TI o.
rit,ßin unitatü fideißmbolum, cum Christo Domino, amp; inter nos confenßerimus : quod ellßacra Domini Cxna.
Adquamß Illußrijfimorti Wirfembergenfium Du-cum,Comitümque Montbclgardenfium autheritat accejferie-, ejuMtam muteriam prabnerit nobis T)oTm»Mnbsp;pr^idicäds. fuii benignitatis^ Nec entm dnbitemus impie tttnbsp;tri à Domino,quod ad edpromittit\ certe impleri neceßenbsp;eß : ut det unIV erßs habere cor unum,undmq^ vohmttiienanbsp;quaconcilianda tarnetß perfacilem, perßicuamrtttio‘nbsp;nem hoc traElatu protuli : hoc tarnen in prafintia dixera ¦'nbsp;quod cum ifla dtß:repantia,non ßt Eccleßarum, qua omnet
^Uibitionis fita in Sueviam, ipforüm^ue ditionem femel flies, nuÇepiMm dimoviffe : ut hujtes confcederatimis o~nbsp;fulvi fint^ec '}am habeant quod inde 'vereantur.nbsp;liTam quid de Illuflnfßmis Principibue Bipontinisnbsp;^^zPovLS,Principibfifq^ ^/clt;»»»,Bavariæ Ducibus ; quosnbsp;neceffe ePl, Paterne vtrtutis amp;pietatis haredesat-Awulos, inhanc confœderationis Sacrofanlia confpi-^'^tionem atq^infiitutionem totii nirihus incumberelEumnbsp;*”lt;% Principem memini, adhuc adolefcentem, zAuguPhtnbsp;Comitiis,anno i 548,re^«lt;tfffe pixjjis (ut atunt)fortunlt;enbsp;quot;^flis Carola Imper at ore y, ^reliquis Principibfts,ßrni~
**lt;gt;ne abhorrere. Qua inviHa fidei conPlantia ad extremum nfque Sptritumpro £ccleJia,Detquegloria laborant, ^in Çalba milttans perfeverauit. Cuius virtutü,efficio-^ûmquepietatis fiulium, in eadem pietate clr conPlantia,nbsp;ifrfenerantium filiorum ePl, uberrimum de T)et, dequenbsp;^rinctpum omnittm, atqsie Ecclefiarum iudtcio fruPtumnbsp;^uistsconfcederationis beneficia expePlare.
De Hclvetioruin Pagis fingtslari ptetate,fapientia.
à Domino ‘Deóque noflropraditis : Ti-
I foederationem fimper, etiam fuis magnts cotnmodis recu-' ftrint ; adem tame» Principumvere ChrtPlianorum, Ec-^Iffiarumque amicitiam, ab ipfo renafcentis Ecclefia ortu ^upidffime expettverunt: elr ut de cateris mitt am Meere ;nbsp;'^um lllufiriffimo Principe Phihppo Heffia Eantgravio,^^nbsp;aliquot Imperii civitatibtts periculofjfanis tempor thus non
I ^bttarunt religionis coufa adverjus omnes minai fœdus
inire •,
P R Æ F A TI o.
inire ; efuant opéré v era contender ant, ut in comtine fianîi fœdus admitterentur ? Sednec rebue Cjalhcte obUttnbsp;occaßone ancpaam defaerunt.Et ne vetera ear um beneficianbsp;comemorem-, ejaantam,ejuami^leidam ']uventutemiiKgt;^onbsp;fitperiore emiferunt Cjallteie Eccleßis laborantibui:viXnbsp;nimie magis cjudmarmie egregieinilrullam ? It aepae ti-libus virti hanc Sacroftnllam confoederattonem perfuit' Inbsp;i/ertf tjuis laborfuerit, cpuam ipßa Deo Optimo MaxitH^nbsp;omnibtu votie expetant : praßtrtim cam futur a ßt ta af'nbsp;mts,eejuupecunta,omnilt;jue bellico apparatu: in prima aa-tem Ducibas munita : ut taltbas virisfua tantum virt»*nbsp;prallandaßt?
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g fa .a
hanc eiui voluntatem amplexa fuerit-,addacendorum nbsp;nbsp;nbsp;j
rum Regum, amp; ^rincipum in uniuefœderis,focietatifj^ . vinculum ; aßgt;irante Domina,intus in eorum animt^ |
, I
DE ECCLESIA DEI AB ANTICHRISTO PER EIVS EX-cidium liberanda : eaquc ex Dci pro-mtjps beatijfime reparanda.
!?(?^'eggt;^^CCLESIAMfuan,Domi-
2^ '*•—-1 -»«.1 fins OpiisnnlTpr
nus Deus nofter pencpcrpe-tiiSE criici, affliftionibufque fubjedam,ad hçc ufque,quænbsp;fam aduentanint, tempora,nbsp;non ipfius magis falutiscaii-fa, quàm fuæ gloriæ voluitnbsp;intereifc. Et in hac quidemnbsp;tanta naturæ noftrç vanitatenbsp;quot;•tque corruptione, quidni hac difciplinæ dome-‘«cæ virga corrigamur, ne cum l}oc mundo pe-^atnus ? Ipfe verb Chriftus Dominus cùm fedeatnbsp;^cxin æternum in domo Davidis patris fui,amp; ejusnbsp;P^'oprium fit dominari in medio inimicorum fuo-hini.ôe iidem fempiterno amp; exitiali odio,bellôquenbsp;^lt;^clefiam, regnùmqueilliusperfequantur; illiusnbsp;gloriæ plurimumintereft, contumaces hoftesfca-DeUopedum fuorumfub/icere. Sed amp;quantaho-'^•nis renati gloria eft,quod cum ipfi perpeccatumnbsp;P’'oftrato infultet Sathan, nihilominus virtutenbsp;^hriftirecreatus exurgit, amp; vidotem fub pcdibusnbsp;^*^isconculcar Sathanam ?
.Verunramen DominusDeus nofier noftræcon- Sed 'velm in ‘“Us infirmitatis, hanc Ecclefiæ cnicem ita tempe-utvirium reparandarum caufa quædam velut maJjalcponMnbsp;^lcyonia,induciâfque]aborantilargiatur: amp;pro-Puctas fubinde fufcitarit, qui per verbum Spin- tas fujcitatquinbsp;^Unique fuû fidem,ne labafceret,corroborarent,amp;nbsp;febus velut perditis fpé crigerent. Qupd à Domi-’’0 Ûeôque fuo auxilium Ecclefia fi ferius advenire
C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putat,
I»
muni/ècitfub ^nttchriiünbsp;fe^a tyrannicnbsp;deper^/ioca-fyffin-
De ecclesia Dei ab putat,quàm vellet-, tum quafi ab rege Dominóqu®nbsp;luodeferta, magno cmn dolore inccelum fufpi^*'nbsp;ens queritur : Jam non cft propheta : jamfoliwt*’*nbsp;fübfidiifigna nulla videmus : nequcquifquanisf^’nbsp;qui fciat quo-ufque tandem ? Sed ciim ea certan’*; inbsp;na,quærubnefarioimmaniq; AntichriftiRoni^*”nbsp;dominatu, Ecclefia? erant exantlanda, fiimnwH’®.'nbsp;am in diferimen effent adduâ:ura;cô majoraCh^i'nbsp;ftus, idem rex amp; redemtor nolter, paravit ci ad””'nbsp;nicula, quibus velut feneftutis ejus infirmit-'^“’”'nbsp;fuftentaret : ut fi hanc extremam ætatem cumnbsp;prçteritarum libeatcomparare;nulli,cum ab inbsp;ftolicadifeefferimus ; neque fapientia, nequenbsp;neque gloriofa Martyrii confcffionecederevîd^^'nbsp;tur. Sed amp; quoufque tot pro fua gloria certan”.^nbsp;decertanda torent, amp; tanti labores fub Antichf**®nbsp;tyrannide perferendi, continuata illiusperft^”’nbsp;ferie, ad illiusexcidium, per loanncm fidclei”'^^^nbsp;vum fuum atque Apoftolum ita percucurrit;nbsp;pauló attentius animadverterimus, nontanff^nbsp;phetiam legere, quàm hitloriam in tabelladep*^ 'nbsp;tamintuerivideamur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Sic igituraffedos effenos oportet,huncta”'‘’|j thefaurum non effe quafi palladium aliquod?P.(,nbsp;Ecdefiam,quafifataledonumdepofitum,cuiâ*'^ij[nbsp;vando, utformicaeauro Indico invigilemus,a”^nbsp;canes ad præfepe rem euftodiamus, nobisnbsp;lem,ne cui ad earn pateat acceffus. Sed ut tao^'Lnbsp;malis confirmemur divinis amp; incomprehenß^nbsp;promiflionibus : amp; ut fub finem temporutn»nbsp;jam impendent, memor Ecclefia Judicioruf^nbsp;præteritorum, ob corruptam fidei difcipli”^^nbsp;puritatem, unde totbærefes, amp; ifte nobisort”^jnbsp;Antichriftus, fuis tnalis cdoäa fibi confulati”^»
-ocr page 27-ANTICHRISTO LIBERANDA. ßernm : propofitisfuaviiïïmis confoladonibus,amp;nbsp;l'bei ätione beatiflima, fi Dei nionitis præceptifq;nbsp;falutaribusparuerit.
Etfatcorego quidem id genus prophctiæ hodie ''cl pcrrarum eflc, vel potius Ecclefiæ denegatum,nbsp;'luod ad novara reriiin futurarum revclationein »lt;gt;ßrlt;»aieianbsp;Pertinet.Quid cnim ea nobis opus eft,qu« ad con-troverforum doftrinç capirum explanacionem pertinent, in tanta verbi Dei luce? C^odautemadnbsp;Venturorum prædiâionem facit,ea ita luntSpiritunbsp;verbóque Dei patefafta,ut amplius nihil expeten-dumvideatur : modonetorporequodani obdor-tniamus, amp; ultroneam cæcitatem injungainus ani-ttiis.Si cnim quæ fcripta funt omnia,ad noUram fa-’ütem amp;confolationem fcripta funt; quid eft quodnbsp;atbitramur prophetiam à Spiriru fando Ecclefiænbsp;^onfignatam elfe, quafi coeleftemthefaurum, adnbsp;pndam revercntiam Si admirationem? Quod fi itanbsp;^rct,quorfum hoe eodem Apocalypfeos libro no-nratam fæpè excitatur attentio, amp;quod Spiritusnbsp;fanöus noftram quafi vellicans aurcm, ita admo-?ec? Hiceft fapientia Sanftorum : Siquis habetnbsp;tncelleäum. Item, Hic eft fides amp;pa«entia Item,nbsp;^iquis habet aurcm : audiat quid Spiritus dicatnbsp;Ecclefiis. Et quæ tandem foret rerum incognita-tüniiwi«iB,p,TO,utilitas? Atprofedo cùm Spiritusnbsp;fanétus bcatos pronuncieteos, qui verba intelligent hujus prophetiæ ; vano non vult nos laborenbsp;«xcruciare : fed cum authorem fe beatudinis iftiusnbsp;profiteatur; profiteturamp; intelligentiæ fe fore; finbsp;ttiodo qua decct reverentia ad hæc myfteria accef-ferimus : nee ut noftræ cupiditati fatilFaciamus :nbsp;fed ut Ecclefiæ proximique ædificationi fervia-nius.
C a
Quæ
De ecclesia Dei ab
Quæ tarnen non eo pertinent,perindequafiho-’quot;iouin temeritati Sc arrogantiæ, habenas laxan-dasputem, qiiifuo quodam velut Marte, fuóqi'C rnebuione ipgenio ifta fc putant intellediiros. Nam cuiB fcH'nbsp;!.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Qfnnis divinitus infpirata fir,nec intef'
pretationis privatæ : fed fient divini homines^ prophets à Spiritu fanftoinfpiratilocutifunt; iwnbsp;oportet earn illo ipfo Spiritu auihore cognofei;nbsp;quants qusfo teineritatis fnerit, tantorum myfiCquot;nbsp;riorum oraculaindufiria intclligcntiaqucfua vellcnbsp;referare, Sc Ecclefis Dei pandere ? Quod qui pra^nbsp;funiunt, ficut àZacharia propheta cafiigandi pt^^nbsp;nuntiantur, ita ab Ecclefia rnerito coëreendi vi'nbsp;dentur. Modus igitur adhibeatur : ut amp; reduca- ,nbsp;mus habenas hominum curiofitati, amp;çmulemufnbsp;in hac excellcre prophetia, ad Ecclefis sdificatio-nem. Ita tamen,utquemadmodum jubet Apofto*nbsp;nbsp;nbsp;lt;
lus, placide qus rcvelata fuerint, Ecclefis judicia’ i fubmittamus.Spiritusenim prophetarum prophC'
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et mcaquidemfententiaeavidetur Spiritui ü'’'
öofuiflemens in hujus prophetisobfignation5gt;
prmxicde- Utstatcstamcu finguls, qusproprièpeculiariref'
qucfibidicerentur,poflentintelligcre,tumadpr?'
fentis temporis confolationeni amp; admonitionem •
tum ad futuri cautionem. EtcùmhçccadempfO'
phetiapotiflîmumextremæ Ecclefis srati feripW
intueretur, amp; ut fuisedodamalis, melius fibicon-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filieret in pofterum, nec in eofdcmfcopulosrurfuJ t
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impingeret; tanto magis decet nos, quibus hsc
fcriptafunt,attendere,amp;prsteritismalispruden- t tiorcs in pofterumfieri.Nam ficut eaqusfiipefiæ 'nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbitf
-ocr page 29-ANTICHRISTO LIBERANDA.' 5 f'busætatibus evenerunt, ipfadocec amp; aperitrc-.'J'nexperiencia,amp;exillis,ea quæjamadfunt præ-nobis videmus; itaamp;quæ moxadventant,a-î’i'ïio prævidere Spiritu fando authore 8c inaei-nonitamagnæ difficiilratis efle videtur : fednbsp;è præcedentibusfeculispoftcriora, qualiafu-?^a funt,animo comprehendere,haceadein Spiri-Ince nobis eft denegatum.
$^anquam ab eoriim fentcntia longé abftim, Tentforum ài-iltorum omnium myfteriorum fcientiam fibi
/^ogant, atquein ipfts numeris fubducendisitaAaÆrrveii. ^ffantur, ut ipfos dies, tempora, amp; temporû mO‘nbsp;T'enta dimetiantur. A qua eos vanitatc,quia non-ƒ tn eft datum ilia noire,revocare deberet vox An-15“. qui cum Danieli res panderet populo Dei,nbsp;J ^ylefiæque ad extremam ufque temporum revo-
, ^^’onein ; amp; is cognofccre cuperet, quo tempore y^ntura forent ; his verbis revocatur, amp; de fe co-I’yandum porius admonetur. Efto contentus Da-¦el. Nam ifta verba funt obfignataaddefinitumnbsp;^^fiipus. Sed tu perfevera ad finem ufque,atq; qui-j5^' Deinde refurges tuo tempore ufque ad ftnemnbsp;’^J'urn, Hujufeemodi nimiam curiofiratcni com-P^feic Hieremias : Intelligetis,inquiens,iftain no-^^f’rnis diebus. Qmnetiam Dominus,in quo the-^^riomnes fapientix atque feientiæ concludun-humanæ fuse naturç denegat temporum mo-’^entorumque cognitionem ; quia Deitatis eratnbsp;P^'opria ; quanta noftra videri debet curiofitas,nbsp;^'npora, amp; temporum partes, ipfaque pené mo-’^tnta dinumerantium ?
Sed tarnen ciim ifte à me fufeeptus fit fermo ad ^ihrtte ’'5gesamp; principes, quos Chriftus Dominus ab An-^»chrifti dominatu retraxit, amp; in regnum fuumnbsp;traufta-
-ocr page 30-De ecclesia Dei ab
bujafnfbttif txanflatos eo potentiæ glorîæque extulit, ipfius ut 1 parerentvoluntati.lpliusautemea voluntas fit,ut jnbsp;faifaumfit. eorum in primis opera uteretur, ut quemadmo' inbsp;dum per Mofem populum fuum à Pharaonis fcrvi-tiite liberavit, ita Ecclefiam fuam ab Antichriftinbsp;Romani dominatu per eos liberaret : prætereJnbsp;cum ab Antichrifto eâdem opera mérita expctatnbsp;fupplicia; Ad hæccum ea,inquam,Domini volun*nbsp;tas fit,ut omnes cadem voluntate,unaque conten-tione regnum illud exfcindant,amp; Ecclelîæ falutei’*nbsp;atque dignitatem, quam ipforum fidci commif'9nbsp;ita procurent; utbeata intusforifquepaceconft*' |nbsp;tuta, exurgatcoelefiisiliaHicrufalemtantopci^* Inbsp;prophetis praedicata ; cum,inquam, hujustanffnbsp;lœlicitatis fiabiiiendæ caufa Dominus illos atc^nbsp;tedosbcatiflîmioperis conftituerit, utEcclcß^^nbsp;à fe liberatam pulchcrrimo condant ordinc =nbsp;prifeis apoftolicifque repofitamfundamentis!^nbsp;muniât adverfus domefticas externâfq; omoe^,nbsp;jurias, ut in eo beato ftatu in adventû Domininbsp;liciffimè confencfcat;ad quas fupcriorcs caufa^nbsp;ceflît amp; ifta quod cû pios principes exhortarinbsp;animus fit ad Antichrifti excidium; quisille fitnbsp;tichriftus,unde ortus, quomodo creverit,amp;lt;l‘'^j(-fataimpendcantputemexeodem Dei verbo^’Vj-,nbsp;randuin.Non quod necefle fit,fed quod ctiaf*'nbsp;xime gnaris rem me putem gratilTtmamnbsp;Necenimparvi refert quæ meimus alacri Jnbsp;entia nec rcluâante faciamus : fed amp; fpero ift’Pnbsp;tis rem me gratam fafturum.His ego tantisnbsp;fis veniam mihi dari poftulo, fi quid ex vefi’^ Jnbsp;mihi videatur, ingenue candidéque dixcro.Itî^^nbsp;fj quid me fefellcrit, ficutme ipfe non hon’v irnbsp;folum, fed eüam fanâorum poftremum
1
lt;
I
I fnbsp;t
II
n bnbsp;b
ft nnbsp;hnbsp;di
A fl;
ANTICHRISTO LIBERANDA. 7 libentérque agnofco, Ecclefiam oro, cujus uniiisnbsp;i ’dificationi meus ifte defudat labor; fcriptum hocnbsp;**tdi)udicct ex verbo : amp; fi quid me fugerit, cujuf.nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;modi pkiriiïia ede video,boni confular ; (imul amp;
ffatres ubcriora donaria à Domino confècutos, ®fabohoc opus craflius informatum, fuâfapien-rerum ufu,ut eliment,atq; expoliant ad ma-Jorem Ecclefiæædificationem.
Cum auteni Ecclefiçunum corpus fit,cujusom-lu eMtintuta ætates hac prophetia profequaturSpiritus fan-
amp; quæ fingulatim cuique ætati erant eventu- ntm
^explicet, amp;quafifub unum intuirum confpcc-'iniquefubjiciat : ucaliacxaliisintelligi neceflc ’^facere non poltum, quin rotam hanc hiftoriatnnbsp;Wtn brevilfimè potero perftringam. Nec cnimnbsp;^^giscxætateEcclcfiæuna, rcliquas, univerfâm-^'^^ejusconfiitutionem licet intelligere, quàm ènbsp;J ^pupcdé ve, acne ipfo quidem capite, reliquinbsp;1 j.ç^‘“*9ue corporis formam animo comprehende-Deiq; noftri una fit volun-jünumq; judicium.nechacdecrepita æratefua,nbsp;futura fit, quàmnbsp;^ Perioribusfueritætatibus; haud quaquani vi-fueritjpræteriri temporis errores commemo-ob eos,quæ à Domino funt confecutaju-de^l?’ ‘‘urfus in eundem offendat laprdem, un-
S’envia à Domino expetitafupplicia, ut ex illis Epifeoporum fiumeris in Ecclc-dj'fp dlatus fucrit, amp; Ægyptiæ tenebræ per cam
’¦cm veniam, quod ejus libri initio ^^quot;’^“sfua datfideli fuofcrvo loanniad^^nbsp;’ï’cas fcptem Ecclefias mandata ; non illarum f •»*}«nbsp;magis
1
-ocr page 32-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeecclesiaDeiab j
magis Ecclefiarum,quàm cæterarum caufa fadum I eft: nee ad cas potiusconfcribuntur,inquasfigil- 'nbsp;latim difpeöionem amp; ei Spiritus fanftus ;nbsp;demandarat, qiiàin ad reliquas, quætoto orbea-poftolica manu erant propagatæ, amp; quas hodicnbsp;verbo fuo congregat, congregandafque molicur.nbsp;Nosenimficucftilla è fitula diffluimus : amp;Eccle-fiæperpetuus quidam canaliseft, ut diffluentibusnbsp;undis, unus tarnen perduret ad rerum confumma-tionemquafifluvius. Itaquequæ AfiaticiseftEc-clcfiis intenninatus Spiritus fandus, noftris etian’nbsp;amp; nobis ipfis interminatumputemus. Omnibu? ,nbsp;Apoc.cap.2.3 itaque comminatur Spiritus fandus,ut nifi in fid®* ,nbsp;veritatc,amp; in difeiplinç puritate,vitgque fanditai^nbsp;perfeveremus, amp; quç jam turn erant enata vitia,vnbsp;quç hodie Ecclefiam quoque pracfocant, meliof’^ ¦nbsp;frugis emendatione corrigamus ; fc lucem ïïinbsp;verbique fui à nobis fubdudurum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11
Qupbeatoin ftatu cùm per aliquot çtatesE^' 11 ïïî Apoc.cap.4. clefiæperduraffent,revelaturcap.aj.. quantanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
vMruc. t“'quot;Ecclefiæcatholicæ fœlicitas, quâmquefaaj ’Hi tucaitxfaer. obortus fit Ecclcfiæ, tuiH militantis m terris, ^cnbsp;triumphantis cum Chrifto in cœlis concentus» * Cçnbsp;laudibusciDeóquefuocelebrandis. Scdeiin^^nbsp;homines fumus, id eft, ipfa vanitas ; fadumnbsp;Ecclefiarum plerçque aliquot poft feculis ànbsp;fincericate receflerint. Vnde hçrefes capitalesnbsp;confecutæ. Quamobrem ob eas jam latiùs ferR^ (j?’nbsp;tes, quæanteainpaucis fuerant, iifque, utp^*^nbsp;continebantur; jufta Dei judicia commenioi^^^ fç^,;nbsp;tur.Non quô nullçfuilfent hçrefes antea: fednbsp;ab apoftolicis viris,quorû fingulari Dei benef’^^, •nbsp;magna velutfegesexcreverat, pro Apoftolic^’nbsp;dine facile fuerant confutatæ atque prçfocat^
¦Cc
ANTICHRISTO LIBERANDA. P ^Wonis,CherintIij,Martionis,Valcntini,Theodo-*'iCoriarii,Samofatcni,Manetis,Sabellii.
Sed cum furgentc cpifcoporum ambitioiie n- radejdK!'. pü magis videri, quàrn efle ftuderenf, öi eo^nbsp;malo diflblvi cœpiffct Ecclefiæ difciplina ;nbsp;rurfus hgrefesj quæanteaexcifæ extinâæquenbsp;''^^lebantur; rurfus vclut ftollefcere gcrminarequcnbsp;’¦Q^perunt ; ut cum novæ viderentur, nova quoquenbsp;Nomina fumferint : amp;; in Arianam, Macedonia-’’[^nijNcnorianam,Eutychianam,amp; Monothelitasnbsp;®°ierinr.Extitit poftrcma vel ut ab inferis papiftica,nbsp;tarn hgrefis,quàm à Chrifto Domino,fideiqucnbsp;^®ritate defeäio : fed qqx fpecie pietatis foliumnbsp;yfonómque Chrifti, in Ecclefia, terrifque occupa-P*^amp;quæ (hominum perfidia dicam^ an ftultitia)nbsp;tarnen fpiritalem terrenumque naäado-’^’natunijOmnium evafit truculsntiffima.
Harum tot hçrefeon caligine cum obtenebratæ Apoc.5. ?’ferabiliter jacerent Ecclefiæ ; Dominus in ira
rncmor mifericordiæ, fingulari pietate viros juinde fuinmifir,quifurcntibus epifcopis partimnbsp;j-ypartim am bitione, Apofiolicam renovarcntnbsp;ab Antichrifto Chriftianorum animos adnbsp;S”fiftum Dominum revocarent, amp; aliquotpieta-fernen excolerent, quod fuperelfe videbatur,nbsp;^üodin uberrimam Ecclefiæ velut fcgetem exur-S^ï'ct aliquando. Ad iftam quam dixi digladiatio-Ecclefia in horrenda fchifmata fubinde fœdenbsp;’’lacerata eft, amp; confecuta veriratis ignoratio tan-) ut codex facer,quia jam non intelligeretur,pronbsp;‘‘^ripturæ loquendi more,obfignatus dicatur.
Sed tarnen tantis in malis Ecclefiæ fuaviffima Apoc.7. fonfolatioproponitur capite feptimo, reparandænbsp;tcclefiç in priftinum ftatum ex omnibus tribubusnbsp;ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifrael,
-ocr page 34-I O
/ioï caiiea refi^natu.
De ecclesja Dei ab
Ifrjel, amp; gentium plenitudine. Cçterum ficut bç-refibus obfcnratur veritas, amp; velue figillis obfig-narividetur, ut Jam non intelligatur-, itaveritatis illuftratio amp; referatio luciseuangelicæ.Gngulorumnbsp;fignorum, quibus obftrudus erat codex ille facer»nbsp;refignationicomparatur : utcum tanta ignorantenbsp;potiflimumex illis hasrefibusfeptem, quas paulonbsp;ante dixi,extiterit, totidem figna à Chrilto DonU-no refignari dicantur. Cujus ad doftrinæ rants il*nbsp;luftrationem furitSathan, fremunt homines,^'nbsp;vulgô tumultuantur.V nde ob cordium obduratiO'nbsp;nem, amp;quôd epifeopi luis fævis odiis Ecclefiai”nbsp;velue civiles in partes diftralierent arque difcinlt;l®'nbsp;rent, Phialæ iræ divinæ in homines effundend^^nbsp;prçdicuntur.
Apocï. Horrtniitfa-ttffimurti tene-brteialgt;apatH,
In primis autem fœdæ tenebræ prçnunciant^/ fub Antichrifti adventum, amp;in illis illuftrandispf'nbsp;orum magni labores. Q^od quidem iniquiw*^^ jnbsp;extremum eftmyfterium. Eftenimeaimpietas^?'nbsp;terarum hçrefc-n penè cumulus, amp; quævelnbsp;factum codieem obftruäum obfignatûmq; teoænbsp;it. Qmd enim attinet Chriftum filium Deicoonbsp;teri,amp; Deum ; fi denegatur divina in Ecclefianbsp;bernanda præfe'nfquc potentia: utalio opusnbsp;pire, quod regat, quodmoveat, amp; Chrifti meP?,nbsp;difpenfet : qui falvet amp; damnet ? Qmd Juvat vcf*'nbsp;tatem pleno ore-fateri, quæ à nemine cogno*^^nbsp;tur ? Cçtera mittoquæfunt infinita. Namnbsp;refi amp; facrilegio habitum atquc vindicatum, i’’'^nbsp;cro codice legifïe ; prætcrquam eos qui beftia^^^nbsp;raôerem haberent : amp; quod legeretur aliter iot^^nbsp;lexifle,quàm ex ipfius Antichrifti fenfu. Habegt;^,nbsp;nimSpiritum fanftum in pcâoris fui fcrinio,ê‘l'^nbsp;feripturx fenfum difccre oporteret.
-ocr page 35-ANTICHRISTO LIBERANDA.
Huj’usigitur in primisad impietatis revelatio- Apoc.?. fufcirat Dominus angelos feptem,cum fingu-^'stubis. Quinam verb fint ifti Angeli, nifi iidemnbsp;9uos Spiritus fanâus eodem defignavit nomine 0- quHtubx.nbsp;“ujufee revelationis initio ? Si de quibus loquiturnbsp;^poftolus; legationeà Deo fungimurapud vos :nbsp;‘»pplicantes, utreconciliemini Deo? de quibusnbsp;^iftum eft : Attolle vocein tuam ficut tubam. Eftnbsp;®niin feripturæ tuba voxeuangelicæprçdicationis:nbsp;^l'iamvelutore fervorum fuorum Spiritus fanftusnbsp;*nfonat. Sepreniautem ifti Angeli quifuerintalii,nbsp;Quàniquosilluftrandis hærefc»ntencbris, amp;reve-*ando Antichrifto fubinde Dominus fufeitavit :nbsp;9uosoperofum effet eniinierare, ita ab Antichri-gt;'O furcate, cum ipfa dodrina eoruni virorû dam-Pata memoria eft; quorum memoriam non nifiadnbsp;’gnominiam amp; execratione ufurpari paffus eft : utnbsp;Petrus Blcfenfis, Valdo, Wiclefus,Taulerus,Guli-®ltnus de fantto amore, aliique complûtes, quo-’^01 è numero ncque Gregorium ipfum Romanftnbsp;epifcopum, qui adventantem prænunciavit Anti-'^hriftum, neque Bernardum exclude, qui infiden-*eni jam folio Dei indicavit : ficut neque cos fanc-patres quorum opera fupcriores hærefes fuc-rtint confutatæ. Quos longum effet enumerate.
Hujus igitur Anticliriftiani regni quàm horribi- Apoc.^ ^es tenebræ futurx effent defcribitur Apocalypfegt;»snbsp;Papite nono,nempe,ciim epifeopus Romanus,quinbsp;Quafi fauftum fydus fuperioribus feculis illuxeratnbsp;fcclefiæ, dicitur è cælo prçcipitantibus Angelisnbsp;ferram decidiffe propter impietatem, eique data clavis abyfli : quam amp; aperuit. Ex ca enini pro-diiffe dicitur fumus velut è fornace magna,qui fu-®us folem aëremque obfcuravit.Ecquis autem fu-
2 mus
-ocr page 36-S^tdlocttïîç ^fumtaex
De ecclesia Dei kb
' musifte,nifihumanædoâ:rinæ ab inferis cxcitatæ, quibus lux euangclicæveritatis eft obtenebrata:nbsp;ut operum mérita, amp; fupererogationis cumulus,nbsp;purgatorium, MiflTæ facrificium pro remiflionenbsp;peccatorum: non eorum modo,qui eas emunt;fednbsp;corû etiam qui mortui funt : Invocationcsfanâo-rum, Indulgentiæ, amp; ementiracœlorum davis, cûnbsp;affirmer Spiritus fandus eum habere duntaxat in-ferniclavem : cæteramitto impiæfcdis commenta,quæ funt innumerabilia. Ecquæ verô iftx locu-rtæfunt, quæexabyffoprodiiffc finiul memoran-tur, qui’let h aliter homines compungunt, qui f?' jnbsp;naculo fidei à Spiritu fando obfignati non cffentî inbsp;nifi primi Monachi Benedidini, qui eodem extit^',nbsp;runt quo Antichriftus tempore : quorum imnu«^nbsp;fum velutagmen repentè ex inferis erupit. Etip*^ Inbsp;.. eorum princcps pro Romano epifcopo fquod ¦nbsp;coputMt- æen jam faftidire ceperat) Abbadon vocatus# ' inbsp;eftjficut interpretator Spiritus fanduSjApolly’’’^^'nbsp;nimirum vaftator ille tyrannus amp; deftrudor Eclt; inbsp;fiæ. Isfdlicet, cui vel fi catervas hominum ad inl^'nbsp;ros abigeret, hifcere contra audeat nemo, ne«}“nbsp;quçrcre : Cur ifta facis ?
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod tantum malum,quanquam utpeftift’^^;i
1 Jnbsp;lt;nbsp;'1
i
I (nbsp;fnbsp;cnbsp;iiiittiiiii cgt;aiilt;ivuiii,uviiiu^ i lil voLjU. rui*,*]-- i’nbsp;apri, vineam Domini, illam quondam eleôaf^’ji
^nticlmSiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CrtULuni iiiaiunij(jUdn(|Udm m peiui*-’ -i
Kadeatiiibiu viruSjUnivcrfum propemodum pervafic orbeilt;H^I gillâtim tarnen jufto Dei judicio, occidentals’’^,
9utm:Mal)o-mettions
Ecclefiis eft attributum. Quoniatnautem les, quafi Samaria foror, gravius etiam adnbsp;impietatem demerfæ erant ( ficut hujufcenbsp;onis initio comminantem illis, atquedifcrt^Gnbsp;nunciantem Spiritum fandum audivimus)nbsp;miffuseft horrendum Dei flagellum; Mahonp^^,nbsp;immifli Sarraceni,dcindeTurcæ,amp; PerfiE,qn’^ lt;nbsp;Hpii, vmcituii^uuuiu, umin»^iuwuu4iii
-ocr page 37-ANTICHRISTO LIBERANDA. tanta arte cultam fubruerenr. Q^æ vaftatio pernbsp;lt;iuatuor illos angelos defignabatur^ quivinäite-nebantur ad Euphratem.Iienim ægrèretenti,tumnbsp;primum foliiti funt, occideruntque tertiam partem hominum gladio,eóquefabrefafto, fed multonbsp;niajorem impietatc fua;proptcrea quod homines,nbsp;^uinon funtfuperioribusplagisoccifi,non refipu-trunt ab operibus manuum fuarum, nequeà fpiri-tali fcortatione, neque à veneficiis facrilegiifquenbsp;fuis.
1’3
Sed Dominus Deus noftcr, cujus infinitæ Jufti-tiæpar eft Sc æqualis mifericordia,Ecclefia fuæ,fed •tiaximèoccidentali, futuram aliquando liberatio-ttemab Antichriftityrannideptomittit. Nam ôa- Apoe.io.nbsp;pitedecimoad feprimætubæ clangorem,nbsp;tat jam confummatum myfterium iniquitatis,nbsp;fiyfterium Dei confummandû prom ittitur,quem-^Qniodum fervis fins prophetis proniiierat Domi-Uns : amp; doârina. euangelii Ecclefia: prædicanda.
ferior reftitutio orientali promitti'^^idetur, fub return confuramationem : nempe eafüm gentium excidio, quæ Ecclefias illas devaftarunt, quænbsp;proculdubio defignantur fub nominibus Gog amp;nbsp;^3gog;verumrantumoccidencalireparataEc-
amp; ejus ünius opéra, petpios'reges amp; principes preinitti'videtur.
. Promîttitulr autem nova templi dimenfio Jam inde ab Angeli feptimi clangore, quirefonabat utnbsp;tonitru. Per quas voces, quæ neque excipi, neque Apoc.io.nbsp;ueferibi permifit Angelus ; qüid aliud intclliga-^«quot;quot;nbsp;’tms, quàm Antidltrifti tetroré, amp; hominum inipNnbsp;^tatepenè inanem fore verbi Dei prædicationemnbsp;per Waldonétti, Arnoldum de villa nova, Petrumnbsp;tlerupefcifla, Wiclefum, Albienfes amp; alios, quorum
-ocr page 38-De ecclesia Dei ab
rum ætate ilia copiofam frugem edidit, quorum
Antichrifti,amp; Monachorum truculentiam except» non eft, nequecumfeminara per Galliam, Hifp»'nbsp;DudriiurM. niam, Italiam, Britanniamque effet, adoptatam
14
fandorum viroruin prædicatio propter furores Antichrifti,amp; Monachorum truculentiam except»nbsp;non eft, nequecutnfeininaraper Galliam, Hifp»'nbsp;frugem pervenit. Et fuit ea quidem doârina fupt»nbsp;mei guftatu piis perjucunda: fed quanta quaflt-que gravia tormina afflidionum, amp;. perfecutio-num, piorum vifceribus amp; amaritudinem ingen^'nbsp;ravit?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Hineigitur rurfus rempli Dei dimenfio inftit^’*' i
’Reflauratin Ecckßte pernbsp;Jt-Uulljiynbsp;ilKriDÿraimnbsp;àPra^lt;t,
Hineigitur rurfus rempli Dei dimenfio inftui’*' i tur,amp; à Deo fummittuntur, qui illius fundame^nbsp;ponant : nempe duo viri quafi candelabra,fed )»’**nbsp;binafanduarii aurea, aut de quibus fynagog^''?'nbsp;ticinatuserat Zacharias,coram Deo lucentia,lt;l‘’®. inbsp;in fpiritu Heliæ venturos loannesteftatur, 'nbsp;dendosin medio Babylonis, quæ fpiritalisnbsp;morrha. Qui duo prophetæ loannem Hulfiun^ .nbsp;Hieronymum Pragenfem defignafle videntur,nbsp;in Concilii Conftantienfis medio, quod P^P* Lnbsp;cam Gomorrham Babylonemquefpiritaleni^^ ,nbsp;rebatjignecremati funr.Quorum loannesnbsp;è medüs flammis pr çdixir (e in reverendo Do^*:P.nbsp;Luthero à Domino denuo fufeitandum. Sic^P’
¦ - -vAipiap/iA tuiiiuutiujam aguecxciauiaviv. rum revolutis annis Deo refpondebitis amp; inbsp;Hujus enim viri fpiritum, eodem penè quo P’'|^p Inbsp;xeratannorumfpacio, amp; ipfopenè moment^nbsp;. ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; ’ ’ ¦“ r
Antichrifto opponeret.ceu Heliam Achabo,/' t
llWProfhetrt
----quot; T.------- --------- --------
zuin^k». cxipfapyra fummiffojam igne cxclamavit.
1 nbsp;nbsp;nbsp;... -
Hujus enim viri fpiritum, eodem penè quo xeratannorumfpacio, amp; ipfopene moment^nbsp;citavit Dominus in bonopatre D.Luthero,ft^jj.
V|/pu»«gt;kW,VVU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;limita*'-',nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç
fabeli, fuorùmquefaccrdotum impietati. codem tempore Zuinglium.
Ille igitur in Luthero velut rediv^ijs Eliasj tn/« «11/«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A«««*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««ZX/'PC
codem temporc Zuinglium.
ma ilia tuba fuit,cujus ad clangorcm voces
’pHtuuni : amp; ira faufta omnia Eccicfiæ ’*'0 : faóiafunt régna mundi, régna Dei noftri, Scnbsp;^hrjfti ejus, qui regnabitinæternum. Tumigiturnbsp;5lt;£lumapertumefle dicitur amp;templum Deicumnbsp;'piaarca confpeâum. Quidautem aliud efttem-P'um,quàm Ecclefiæ typus? amp; arca,nifi eadem Ec-‘^'efia ? Sed cumfuopropitiatorio junila : à quonbsp;per Spiritum fanélum inumbratur. Sed quantanbsp;tandem maj'eftate Ecclefiacœlitus efle demifla de-^ribitur capite 12? Sole nimirum amiâa : fed j U- T^efaranilenbsp;ftitiæ noftræ, qui fcilicet fplendor eft paternæ glo-y'æ, difcutiensSathanæamp;Antichriftitenebras, Sc ^nbsp;*gt;)ferens in animas noftras divinitatis fuæ lucemnbsp;gloriofam, Nam corona lyderum i a.quam geftatnbsp;capitCjipfa funt fidei noftræ 12. capita. Quæ e-ttim alia Ecclefiæ corona, per quam æternæ vitænbsp;gloriam aflequitur,nifi ndes? Q^od autem lunamnbsp;fub pedibus habere dicitur; idcirco fit,quia Eccle-fiapræ ilia corona conculcat humanarum rerumgt;nbsp;vanitatem dicam, an inconftantiam ?
Ille autem draco fulvus inhiat, quo earn, ejûfq; fcetum devoret. Ecquis autem iftc fit draco Ioan- ämc»nbsp;nes ipfe interprctatur, ciim ait ferpcntem ilium ef-eft quod per ftellas iftas intelligendos eledos pu-tcinus, quiluceredicuntur ut ftellæ firmamenti :nbsp;amp;ideo appellantur, quorum certa amp;æterna,nbsp;amp; ideoimmutabiliscfteledio : ficutamp;àwramciseft^nbsp;qui elegit Dominus Deus nofter.
Necenimoves Chriftiex ejus manibuseripere vis Ulla potcft Sathanæ. Sed ii proculdubio veniuntnbsp;intelligendi, qui in nomine Domini baptizati. Sc
pro
De ecclesia Dei ab pro eledis in Ecclefia, domefticifq; fidei habiti,nbsp;Antichriftiani regni impietaté fraude Sathanæ su'nbsp;ripiuntur: quæfraus per caudam appofitèdcoO'nbsp;tatur, per quam is cæco lethah'que vulnerenbsp;fauciat: amp; in qua prarcipuavis ferpentinogeoerbnbsp;ut Papatus virulentia melius intelligatur.
^uii fatut rnaktru.
Filius autem quem Chrifto fponfo fuopep^“^} Ecçlefia, beatorum fpirituum cœtus eft, qups *nbsp;fpiritu fuo genuit. Qm otnnes cùm unum eflîci^nbsp;in Chrifto velut corpus, fedmyfticum, cujusip*^nbsp;caput eft, unius etiam hominis appcllatione deh?nbsp;nantur.Sic enim Paulus omnes eledos côcorplt;’^^nbsp;elfe dicit Chrifto,eiq; m/ara/wut i) m-iumiimtnbsp;in unum novum hominem coagmentatos.nbsp;igitur recens natum Chrifto infantem, qucn’*^nbsp;clcfia verbi divini lade educat, amp; facramcntis,nbsp;materna cura atque difciplina in vera pietatenbsp;morumprobitateinftituit, fulvus ifte draconbsp;cupifcitjbuicinfidiatur, in hune didudis faucibnbsp;inhiat. Verùm de eo,ejûfque Antichriftofervat^* ’nbsp;amp;in thronum gloriæ Dei rapitur. Eft enimnbsp;noftrum in cœlis; amp; in Ecclefiç medio.Chriftinbsp;mini, quifedetadpatrisdextram, thronuseftnbsp;catus; è quopræfens nos videt,audir, ßtreru*^nbsp;pud cam agendarum author eftatque moder^nbsp;Idcircoquamvisfilius iftcinccelum raptuseffc,nbsp;catur; nihilominus à dracone in terram praecnbsp;tato perfecutionem adhuc patitur. Ferturnbsp;cum omni impetu : verum Michaël Archangy.^pnbsp;amp; Angelorum Icgioncs, qui funt miniftrarorii’^^nbsp;ritus, quorum fidei falus noftra demandata f .’nbsp;Ecclcfiam tuentur, amp; Sathanam deturbant, ’Ljnbsp;etiam non fegnefeente, amp; quibus poteft fub»nbsp;fetuente. Itaque bcatam de dracone viétorr^ j,
-ocr page 41-ANTICHRISTO LIBERANDA. ’7 per agni fanguinem comparatam, Ced perfetmo-nem foederis æterni, beati omnes fpiritus congra- ,nbsp;tulantur.Sed ea viftoria nequaquamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;par
ta eft enim multo fanäorum fanguine.Sed eam vi-ftoriam nondumeft quod arbitremureffe plenifli-niam : Ecclefiæ cniin multa fuperfuntdepugnan-daante certamina; quam Sathanam edomet, amp; paundiim debellet. Sed viftoria ifta fpiritalis adhucnbsp;inteUigcnda,quçfira confeffione fidci,atque invic-*0 veritatis Euangelicæ martyrio ; qua Sanfti denbsp;^undo, carne, Sathanâq-, triumphant in fpiritu Scnbsp;de Antichrifto.
Nihilomagis tarnen ex Ecclefiæpofleflione de-^‘’tbatuSjpræcipitatûfque Sathan,quie{cit.Scd in-‘®ftior eam perfequitur, amp; ut abforbeat, populo- chrtflunt Ec‘ p'nrveluttorrentes è fuisfaucibusevomit,atqiienbsp;^'“’opa totä populorum tumultu s concitat, amp; re-ß?'»! conjurationem in fceleris focietatem adfeif- Torremts quoinbsp;S”^gt;Sed hos rapidostorrentesipfa terra abforbet ;nbsp;‘^ptimisautemqui terra: dominantur principes, ^uomodo eojnbsp;bumana quædam,qu3m penitùs Sathan abrade-' ®deloéque non potuit,fapientiacompefcit : quænbsp;PMorisquodamretinaculo, modum aliquem Pa-Ppinrimanitati fecit : dum in ipfa crudelitate jurisnbsp;amp; æquitatis fpeciem, Humana,inquam, fa-, ^?’’tia,cupitretinere. Quo veluti freno nifi Do-( ^*nus Deus nofter Antichrifti furores cohibuiflet,nbsp;g^PnncipesimmanitatiPapçfubfervircvoluiffenr,nbsp;explore; tenerum adhuc Ec-hf '®fœtum feménque verbiDeiadhuclaÄeum,nbsp;• Id enim ipfum fecilTent, quod im-Itd r Pppulorum furoribiis amp; armatis populatim,nbsp;’^°bgt;uftiore jam Ecclefia, facere conatinbsp;dt. Ergo providentia fua Dominus confuluic
E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huic
-ocr page 42-De ecclesia Dei ab
Siÿidiitiir- gaæus, quàm pro hominum opinione,incultiores ttmftÿttfi- mundi plagas Daniam, Suetiam, Scotiam, quibus
huic tenero Ecclefiæ fponfæ fuæ partui.Nam ei pa* ravit locum indcferto, ubitutum reccptum effetnbsp;habitura. At veto quodnam defertum alind intelli-amp; addere nihil pudebit ipfius velut parturientisnbsp;Ecclefiæ thalaminn nuptialem, Saxoniam : quonbsp;non tam propter longinquitatcm,quam Dci cohi-bentis Antichrifti impetuin, providentiani; illiusnbsp;arma penetrarCjnonnifi ægerrimè femélque potu-crunt. Sicut neque in Helvetian!,non tam monti'nbsp;umafpcritate illas Ecclefias tuente, quàm proht-bente Domino. Reliqua Europæ parte permiffa'”nbsp;Sathanæper Antichridnm, Ecclefiam perfequi»^nbsp;inferre bellum fanâis.
MW wiHvv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;va****- ..
hærefe»n âi impietatis mari, animal fibi perfiquot;? veràmque fuæ immanitatis atqueimpietarisin’’^ i .nbsp;ginem. Et quomodo veto perditi Sathanæ non gt;'nbsp;nbsp;nbsp;¦
perfimilis perditionis filius, homo ilie confcel^îiÿ i | tus amp; facrilegus, qui aufus eft in folium ,nbsp;Dominimvadcre,amp; vim remittendorum,retint J jnbsp;dorûmque peccatorum,arrogare fibi : confer'^!’J jnbsp;Spiritus fandi, amp; oleoceremoniifque partim U fnbsp;inventis,partiminftitutisàChrifto,fed àfet^^Pj ƒnbsp;vatis,inderc:qui fe Chrifti vicarium,amp; Ecclc^*^j|! jnbsp;put fecundarium gloriari aufus eft:qui,inqua%- ƒnbsp;numeras taies in Deum impudentia facrileg« tnbsp;phemiasevomit ; quomodo, inquam, non'y {nbsp;thanæparcntifuoitaperfimil''' - ----------* t
fit magis ? Qui cum monftrur pietatis monftris conflatum,pnbsp;conis mores, quos exprimit.
-ocr page 43-antichristo liberanda. militudinem referre dicitur : immanitate ( credo )nbsp;citra fortitudinis iillius præftantiam : amp; habere pedes urfijid eft, in aliqiia hominis fpecie, illius fævi-tiam arque voracitatem : uc minimè mirum fit,nbsp;quod partim terroreconfternatis hominibus,par-rim ementitç pietatis fimulatione,vulgo adoratur,nbsp;è: eiexclamatur: Quis fimilis beftiæ ? Scquis po-tcrit pugnare cum ea ?
gt;
*
i' 0
5i
Quinctiam juftoDei judicio pcccatanoftraad emendationem caftiganris. Sc Ecclefiam fuam ex-purgantis, paleamque à tritico fccernentis; non Datuntiliinbsp;modo datum eft huic bclluæ pugnare cum Tandis,nbsp;fed etiamillos vincere. Itaque Angelus ille,quihçc fmaothtiin.nbsp;ram triftia fata loanni retegebat, nos armari contra Jubet, amp; arma capere. Sed quæris qua nos ar-maturamunitosefle j’ubet ? Illa nimirumnbsp;•lüam injungit Apoftolus.Hic,inquit,eftfapicntia,nbsp;fidesSandorum : hiceft patientia. Atqueuti-oam adverfus fpiritalcs nequitias Sathanæ, fpirita-«busduntaxatarmis, divinis, fcilicet, amp;àSpiritunbsp;janao fubminiftratis,fide,patientia, precibusjvcr-
Dei gladio amp; nominis Chrifti confeflione de-Pugnare nobis licuiflet ! lamdudum histelis Anti-^hriftiimpictas jugulata jaceret. Quod cùm is fu- MqmifK. urum provideret, nec adverfus armaturam Dei ¦quot;»«f A«??«-,nbsp;vim pofle confittere, Sc idcirco propinquumnbsp;^um horreret interitum : contra verb cum fuanbsp;«mporalia arma didiciffet aliquantifper fibi benenbsp;^•pS®ffrifa-,non ceffavit impius ille fraudes commi-ci,quibus orbe toto principes armaret inEcclc-m populófque conciret : ea fpe, illam alienis ar-De^/^*^^vatam, vel cefiuram fibi, vel fi inermis effenbsp;n,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indefenfam jugulatum iri. Itaque
^lt;1 n ®deft ab regibus principibufq; noftrisfadum
j macitftx. QC
20
De -ecclesia Dei ab
ut adverfus Antichrifti furores arma capcrent, nee Ecclefiam trucidari paterentur in confpcftufuo;nbsp;majorem laudem meruerunt muko quàtnMofcs,nbsp;ciim Ægyptium fævientein in Ifraëlitam occidjt«nbsp;Vnius enim erat ilia injuria. At hæc propugnatiogt;nbsp;univerfæEcclefiælalutemfpeftabat : amp; Mofesfuo
zelo muneris officiiq-, fui tempus antevertit.
fl Dominus gladium fuum principibus in manut” tradidit ad bonorum falutem, amp; mérita malot»®®nbsp;fupplicia; Qmdni eo uterentur totiusEcclefi«nbsp;no ? aut quid fuit quôd abdito in vaginam Dof®*'nbsp;ni gladiOjUniverfamEcclefiam velutovem unics^nbsp;in confpeélu fuo trucidari paterentur ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Quamobrem Heroes ifti noftri,amp; qui eoruifl/' dem fecuti funt : fed inpriinis fereniflima Reg'^nbsp;Angliæ, non mînorem laudem meriti vident 'nbsp;quàm Machabei fratres amp;Ifraëlitæ,qui eorun]nbsp;nafernti funt; nui nereflarin tpmnnrpnrorel'ê
ANTICHRISTO LIBERANDA.
Domino orandi formula, orent ut regnum ejus adveniat ? Cum igitur de eorum voluBtate confier; confiât amp; earn àDeo datam ipfis voluntatem;nbsp;ut una res reftet certatim amp; ipfi advcntanti regnonbsp;Clirifii obviam procédant, âcoperam authorita-témque fuam,ut fimul conferant.Sic enim promit-tit Dopainus fe ad meretricis purpuratæ interi- Sîinterfecon^nbsp;tum, amp; regni ejus excidium daturum regibusnbsp;principibus, quos ab cjus fervitute retraxerit, ha- d-berecorunum, unamque voluntatem fuævqlun-^^^^quot;”^quot;’nbsp;tatisobeundæ. Quamobrem orandusefi nobis,utnbsp;quam fingulis dédit excindendi regni Antichrifiinbsp;voluntatem; detamp; univerfis. Vt unum fuperfit,nbsp;quod quidem efi effcétu facilimum, interfe ipfi utnbsp;adverfus Antichrifium confpirent,amp; utfuam quif-que præclaram voluntatem, in incœpto omnium,nbsp;quotquot extiterunt unquam, gloriofiflirao, unanbsp;confœderatione tefientur.
Quade re cum hicnofter fufceptus fitfermo, Apoc.ij, neceflariô nobis unde Antichrifii regnum ortum^^^“^';nbsp;fiium habuerit, amp;quisillius progrelTusfuerit, di-/gt;lt;»y?«olt;/»f««lt;ia.nbsp;cendum fuir. Deinceps quæilloregno tuendo Sa-’'“”‘nbsp;than munimenta excitarit, amp; quis ei impendeatnbsp;interitus,amp; qua ratione futu.rus fit,quçq'ueab An-tichritti excidio confecutura funt tempora, ex hocnbsp;eodemDei verbo dicendumefi nobis. J^primisnbsp;autcm ecquod animal ifiud ex inferis à Sathana e'jerrdMWwfnbsp;fiibornatiim atque fufcitatum efie dixcrimus ; nifinbsp;Monachatum? amp; fuerant illiquidem Papç qui Bo-nifacio j.fucccfleranrjfingulari cumimprobitate, cimUoruQjci.nbsp;tum audaciaded quos mox fuo fcclere amp; impictatenbsp;ruere neceffe effet. Quis enim ambitioncm Papa- quijulcifet.nbsp;rum ? quis novam inauditamq; fuperbiam diutiusnbsp;pati potuiffet, amp; feedam dum viciffim quo-
que
-ocr page 46-De ECCLESIA Dei ab que principibus adulantur ? Sed ut eos obfequiinbsp;fimulatione ad obfequium fuum compellerent.nbsp;Q^is autem Paparum adulteria,fitnoniänudam,nbsp;nec ullo Jam fuco adumbratam, quis audaciam,nbsp;cum fe Caefarum, quam Epifcoporum Romanorünbsp;fimiliores jamviderimallent, dudandis exerciti-buSjUrbibufq; expugnandis, diutius perpeti potu-iiTet ? Quis ludos de Sergio formofi, Stephani 3.nbsp;Thcodori, aliorümque, dum fe mutuo exaudo-rant,amp; alii aliorum afta refcindunt, amp; ipfa cadavc-ra è fepulchris eruunt,amp; in Tyberim dcjiciunt diutius tuliffet ? Quis magiam, quam utPapatus pro-priam omnes ferè profitebantur : amp; itaapertè, utnbsp;quad feudatarii draconi illi fulvo fidelitatis fus ft'nbsp;cramentum jurarcntjHonexhorruilTet? Itaqueiitnbsp;eum Jam locum apud imperatores, potiflimuiBnbsp;G ræcos, vénérant; ut alios relegarent in ultimasnbsp;terras, alios perpetuis in compedibus vinculifq*^®nbsp;tenerent, amp; ceu furiofis belluis oculos eruerenC'nbsp;Vnde fadum, ut fub ortum Antichrifti, pluresP?'nbsp;pæ annis quadraginta numerentur, quàmnbsp;primis trecentis annis:quibus Epifcopum effcnbsp;manum,hocerat,quode{rc martyrem.
QMmobremcùmSathanam ipfumfus bominationis ftultitiçque pœniteret,fcrôquenbsp;nofcerct hancfufceptam in Ecclefiam regnumO^^^nbsp;Chrifti tyrannidem, vel neminc impellente,nbsp;rum ipforum impietate, fcelere, ambitione, amp; ,nbsp;minandi libidine, atque audaciafponte fuanbsp;imminentem ruinamnovatenuit arte atque ‘nbsp;dvir.
'Diu cDTHtu hlîklttrr»nbsp;alte.
Nam Benediftinorum fegnitiei faginæqucP^ tæfus,qui fuis molliter opibus incubabant,no'' ƒnbsp;Monachorum genus inftituit ; cujus cum vis P ,
-ocr page 47-ANTICHRISTO LIBERANDA, cipua effet in Francifcanis 8c Dominicanis, iidemnbsp;geminis cornibus comparantnr,quosnbsp;vocant ; paupertatisvoluntariæïiinulatione,amp;o-perum mortificatione célébrés, arque hominutnnbsp;opinionereverendos : eófqueeximis inferisedu-xit, qui, ficut per Paulum præmonuerat Spiritusnbsp;fanftusjfpecioio paupertatis voro,aliénas vorarentnbsp;domüs,quique pietatis prætextu,pietatem cverte-rent, amp; fuorum operum fpecie, meritum Chriftinbsp;Domini perfidem abolercnt. Imo qui fuis operi-^^^'X’nbsp;bus vitam æternara,ira affatim demererent ; ut ali- conuumvii.nbsp;isfervandis mérita abundèfupercffent. Indefcili-quot;’’nbsp;cctthcfaurimerirorum inhorrca Papatus congc-fti,atquecumulati,quos ipfe non tantùm divende-ret,atq; diftribueret fingulis j fed quos etiam(pre-cio tarnen) in totos populos effunderetEx eoden)nbsp;averni luto atque voragine repente prodieruntnbsp;idola,orbe toto erigi, colique juffa, Indulgcntiæ,nbsp;Miffæ cum fuo impuriflimo tranfubftantiationisnbsp;commento.Q^o uno religionis Chriftianæ fundamenta evertuntur,amp; ipfius Chrifti Domini corporis veritas in dubium adducitur,amp;facramenrorumnbsp;majeftas ad Sathanæ cultum atque adorationemnbsp;fcediffima idololatria,vel potius diabololatria trâf-fertur. Qmd de facramencis ab iftis ementitis dicam ; quibus Spiritus fanélusita alligatur, utindenbsp;movere fe nequeat: atque ctiam preciodivenditurnbsp;adomnem, quælibeat,dinundinationem ? Mittonbsp;jam reliqua,tanta cnim impietate excogitata, quidnbsp;non aufi fint impuriffuni amp; avariffimi helluones ?
Hie igitur Monachatus illud eft animal è terra exiftens,quod in fpeciem habet cornua agno fimi-lia,fed ipfius Sathanæ vera : ut mirum non fit fi lo-quatur ut draco ; amp; cxercerc dicatur potentiamnbsp;prion's
-ocr page 48-24
Tlagaab^n tichriSttac-cefta.
De ecclesia Dei ab prions belluç.ncmpe draconis illius fulvi,amp; pofte*nbsp;noris. Quid cnim intereft,nifi quod ilia,in hac virus fuae malitiæevomit in Ecclefiani ? Itaque Mo-nochatus ifte nihil non agit, ut terra amp; omnes ejusnbsp;incolæ beftiam illam jam adorent, quam fuo fcele-re(ficutdiftum eft) abominariceperant. Sed tarnen turn maxime lethalevulnus ei infliótum dici-tur, ciim àfanétisprophetis, quos pro fua provgt;'nbsp;dentia Dominus fubinde fufcitavit, turn maxigt;^5nbsp;ab loanne Huflîo,amp; Pragenfi Hieronymo: imP'*nbsp;mifque D. Luthcro atquc Zuinglio. Hocnbsp;Monachatus animal ad conciliandamPapx»i^lfnbsp;ftatem,ejus virtute mirabili edebat opera, fedtp®'nbsp;dacia; (ut Dominican! Bernenfcs in fuismag**^^nbsp;miraculisdeprehenfi,anno 1514) utctiatnig*?^^nbsp;coelitus elicerct coram hominibus : fed it« div*’’ ’nbsp;quamfuoanathematu fulmine velut alter Sal*”nbsp;neus æmulabatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . ,,
Præcipiebatautem incolis terræ fabricate ginem belluæ,quæ verbi Dei gladio fauciata,v^‘?j,nbsp;nisiftis convaluerat.Ç^m Papæ imaginent,nbsp;ni putemus Cardinalium effc collegium;quib*’^jj,nbsp;majorcm fui revercntiam, quafi Satrapis pjttP jj.nbsp;tifque fuis eadem oftentationis fuç jura privi'®»',rnbsp;que communicavit: rcmittendorûpeccatorn*’’’j,jinbsp;dulgentiarùmquc fuarum ? Animata eft Jnbsp;imago Papæ, amp; ei vis fermonis addita,nbsp;non adorarent ftatim jubentur interfici. Et j!nbsp;tè quifquam cjus truculcntiam poffet effug^Jfnbsp;codem Monachatu excogitatacertafuntin’’ynbsp;quibusDeiferviChriftiq; ejus, ab Antichn* ƒnbsp;dignofci poffent : potiffimum verb conflâ’^’J? Jnbsp;rader ille indelebilis in capite, amp; duoruitt “nbsp;rum cxtrcmitate in utraque manu,fimul
-ocr page 49-ANTICHRISTO LIBERANDA.
Clericatus in fronte. Inventa amp; ratio,qua pius ne-I ßio fallere poflet, nempe nominis divini horrenda blafphemia amp; idololatria.
Hunc igitur Antichriftum ecquis tarn hebes,qui non facile vel claufis (ut aiunt ) dignofcat oculis ?nbsp;Veruntamen ut omnis ignorationisexcufatio tol-lerecur ; fic ferio Ecclefiani adnionet Spiritus fanc-Itus.Hiccftfapicntia-.Siquis habet aurem.nutnerecnbsp;uumerum belluæ, Eft eniin hominis numerus,nbsp;numerus ejus fexcenti fexagintafe^ Quem vcro**®^^nbsp;dixerimus maxime proprium hominis numcrum ;nbsp;quam eum qui illius conftituit eifentiam ? Q^çrisnbsp;autein ecquç fit ifta hominis effentia?nimirum duplex : Conftat enini homo ex anima immortali,nbsp;. Corpore vero mortali. Quod ft quis rurfus animamnbsp;I lllam,velitinfuas velutpartesjvel potius faculta-i ^cs fubdividere ; eädem invcniet ubiq; ferènbsp;I *^um in mente.tum in voluntate. Sed amp; videmus innbsp;1 numano corpore eademnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia propcmo-
' dum organica membra bifariamdiftributa: binos ' ^ulos, binas aures, bina brachia, binos pedes:nbsp;i' breyiter etiam in ipfis ar ticulis bina omnia. Quodnbsp;i binarius numerus pratter cæteros omnes homi-i' *'is effe proprius vere dicitur ; confcquetur maxi-jr M quadrare Romano Pontifici, Quis tnim Ro-l* ^anus ifte Pontifex ? Papa fcilicct. Q^d nomen
\duabus conftat litcris, iifque ad majorcm attenté honem geminatis : amp; duabus, fcilicec, fyllabis ad if ^ndemobfcrvationem duplicatis. Sic igitur con-'^ndam cum fuo Pafquillo : Tu es qui venturus e-jt ^s,anal’umexpeöemus?
s,
Quaproprer cum de Antichrifti nomine con-ƒ 'Ct,quij eft quod laboremus in numero 666.Nos’*‘ 'nimfubtilioremnumcrorum difquifitionem de-'((:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precati
-ocr page 50-De ecclesia Dei ab precati fumus,qui certc fine peculiari Spiritus fanât revdationecognofci non poffunt : nedum ullanbsp;humani ingenii fubtilitate. Sed quoniam attenti-oneni amp; intelligentiam noltram excitât Spiritusnbsp;fanâuSjamp;docetin hoc verfari fapientianijamp;utcuinbsp;mens ineft, ineat numerum belluæ ; amp; hanc inter-pretationcm oporteatnon è Pythagoreorum nU'nbsp;metis, non ex obfcuriflimis fcripturæ fact«nbsp;petere; fed ex ipfdreturn ufu Sc expcrientia,nbsp;tprifi rpmnnn'cmó^mnria- aiiftpamiic Xznn«verhlt;^
ANTICHRISTO LIBERANDA.
27
risqua benuaadolevir,quantulum abfueritabanquot; tiis 666? Vtquod definicum tempus aliqiiantuquot;nbsp;Ium provenir ortus Antichrifti,peccatisnoftris de-beanms, ex jufto Deijudicio, qui liberrime agensnbsp;fuas commiferaciones amp; judicia teinperat, ficutinbsp;nobis novit expedite. Nam quod ad tyrannidisnbsp;iftius diuturnitatem attinet.cùm is revelatus fit adnbsp;clangoremfextætuba, orcHieronymi Pragenfis,nbsp;amp;IoannisHuffii, quosdiximus, ficut vaticinatusnbsp;fuerat loanni Apoltolo Angelus, in ipfius civitatisnbsp;Sodomæ, Conciliique Conftantienfis medio,mar-tyrio Chrifti coronatos cfle : qui fuit annus ànbsp;Chrifto paffo 14:5 : Vtfiannos abexortu Anti-\ chrifti fexcentos fexaginta fcx additnus, ad annosnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;totidcm,quibustyrannidemexercuit} efficiantur
? nbsp;anrti mille trecentitriginta tres. Quemannorumnbsp;i i numerum quod annis oâoginta duobus, tyrannisnbsp;31 Papalis prætergrcffaeft, pcccatis noftris impute-
# nbsp;tnus : amp; quod anni ejus manifeftati numerate ju-V bemur.qui cum eodem praedifto tempore concur-
runt. Sed nec annos ab ortu Antichrifti numerarc jübemur, fed regnantis bellus, amp;furentis in Ec-j- clefta,ad ejus manifeftationem per prophetas : pernbsp;tO quam.interrupta eft regni ejus poffeflio. Verum fitnbsp;()* I iftud Ecclefiae piorumque judicio fubmiffum.nbsp;V' 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vidimus è noris noftris in fuperiora Apocalyp-
¦i 1 fe»s capita, quæ fuerit Domini Dei noftti adverfus
^5clefiamcomminatio,nififidei puritatemamp;dif-'“’quot;’ (USl ciplinæ feveritatem folicitè diligentérque confer-/ varetzquarum alteram cum aliquot poft feeulis hç-refes in Ecclefiam indua« corrupiffent : alteramnbsp;partim Epifcoporum ambitio, partim mores im-purl per negleöum diffolviffent-,ut jam Apoftolicçnbsp;ptifcæque puritatis obfcura lineameuta fuperef-
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2 fent.
-ocr page 52-De ecclesia Dei ab fentj, amp; mifcrabilis Ecclefiac ftatus viderctur :nbsp;tantis malis offenfum diximus Dominum jufti«*'nbsp;mofuofudicio immilifleineam furorisfuiindig'nbsp;nationem, fubrutis illius in Oriente per impiesnbsp;gentes fundamencis,quas ex ulrimis gentibus evo-catas, ad Euphratem continebat, refipifcentûiunbsp;nollram cxpeâans : InOccidente veroAntiefft*'nbsp;ftofufcitato, 5f per immenfos terrarum, mariuff}'nbsp;que tradus Sarracenis aliifque feris gentibusnbsp;tis,qua: nos caftigarent, amp; ad feriam pcenitentia*”nbsp;invitarent.Hu]us porro Antichrifli duramnbsp;temcumpiaDci gens per aliquot feculanbsp;fct,amp; miferabiliter oppreffa ad Deum indama»®^nbsp;videndum nobiscftdeinceps, quibus quant^^nbsp;fuavitatis, amp; propinquæ liberationis confolatio’’
bus affliâam aerumnofifllmc, amp; jaccntem ùbtrmdtEe- quot;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... l
clefijtà-refa-rtaiiLe, Apec. 14.
vuo oiiiiviAtai «bi uiaaaiv/aiaAtaaJW) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
am Dominus erigat,amp; meritam de Anticbnn^J' toque ejus regno atque fatellitio promittit U‘nbsp;nem. Agnus autem è monte Sion, id eftgt; Ecnbsp;plenitudinem gentium in earn fe congregate*'nbsp;pollicetur. Qmnetiamquô major eledoruff’^,nbsp;merusintelligatur, atque EcclcfiædiuturnioG^j,^ jnbsp;miôrqueconüitutio} is numerus difertènt^^^ . 'nbsp;qui cum quaquaverfum quadratus fit; pot^ 1nbsp;nem,conftantiam, Stfisliditatemfignat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
tem, ait, redemitexhominibus, ut fint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Deo patri amp;fibi. Quaptopterreparandapt^
Es-ww/taj- .
^‘turËcckfiæ fobolés percxiraordinariam, ° efficaccm Minifterii vocationcm : per quaff* jnbsp;gcltzetur habitantibus itt terra cuilibietnbsp;Hngui,amp; populo ; qnarfanâavocatio,nbsp;cior intelligatur; ab Angelo è cœli medionbsp;dicitur, ad majorem attentionem , amp;utnbsp;auribus,quàm intus intonante Spiritu fan^^
25»
AMTICHRISTO LIBERANDA, mis homines exaudiant. Itaque conclamant fanc-tij beatique fpiritus, amp;itanosad audientiam ex-hortantur : Timete Deum, amp; date illi gloriam.nbsp;Nam adventat hora judicü ejus. Adorate cum,quinbsp;coelum tcrramque condidit. Quam ad vocem eu-angciicæprædicationis, quo int^ligeremus Anti-chriftum pa ulo poft ruiturum ; jam inde quafipræ-cipitato exultât, amp; exclamat Angelus : Corruit,nbsp;corruit Babylon, magna ilia civitas, quæ imbuicnbsp;omnes genres vino fcortationis fuæ.
Veruntamen ne fortè quis putet meretricem iftam inultam cafuram; prçmonemur omnes,eam,nbsp;quod folent jamjam morituri,intentaturam atqucnbsp;contrafturam nervös viréfque fuas, Ecclefiæqüô tichrtiït conornbsp;plurimum noceat : faltem inulta necadat. Itaquenbsp;Ecclefia ferio excitatnr ad perfe verantiam. Hie eft,nbsp;inquit AngcluSjpatientiafanftorum : Hicfuntquinbsp;ièrvant mandata Dci,amp; fidem lefuChrifti. Sedhicnbsp;furor ad breve tempus duraturuspromittitur : additur amp; infignisconfolatio, dciis quos furor iftenbsp;oppreflerit; ut ne quis martyrium lefu Chrifti fub-ire recufet. Audivi,inquit loannes, vocem ccelitu«nbsp;daman tem;Beati,qui moriuntur in Domino.Namnbsp;tequiefeunt àlaboribus fuis, amp; opera eorum illosnbsp;confequuntur. Sed amp; propinquns ultionis eorumnbsp;dies dieitur adventare. Prodit enimè ccelo Ange-lus meffurus fake terram, amp; congregaturus ziza-'J^'^'^nbsp;nia in ignem æternum, atque vindemiam iræ Domini coacervaturus ad furorisejus torculanèquonbsp;dicit erupturum impioruni fanguinem, adequo-rum frenos per mille odingenta ftadia. Quibusnbsp;verbis Ingens Antkhriftiançconjurationis clades,nbsp;ficinfignis piis regibusatque principibus viétorianbsp;ptoniittitur : qualis feilicet proximo capite 15. amp;
ip.pro-
-ocr page 54-30
De ecclesia Dei ab
19. promittitur.
Apoe IJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem cxpers viftoriarum Do*
mini, ingloriümqucforeprxdicitur. Qupdeniio fuperniari vitreo fandi ambularc in cytharisdi-iau.qtuU- cuntur.canticum Mofae fervi Dei décantantes; In-fandorum lætitia notatur è foelice vidoria»nbsp;Nam quod mare fandis eft vitreum, Antichriftia'nbsp;faratur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjis eft igneum atque fulphureum. Qua narrationc
quid aliud animis concipiamus, quàm quod nos modo res ipfa docuit,amp; expei icntia;infigneiii pr®*nbsp;mitti nimirum de Antichriftianis conjuratis in Ec-defisEexitium.in marividoriam ; quam fandinonnbsp;fuo quidem robore, fuifque viribus, fed virtute plt;^nbsp;ccntiâq; Dei forent adepturi ? Nam cùm inftabiü-tas,amp; tempeftatcs maris propriæ fine ; contra marcnbsp;vitreu depingitur: ut Tandis beata tranquillitas,amp;nbsp;io medio mari inufitatafcelicitasintelligatur. Pejnbsp;obambulatfonem verb in eo, amp; canticum iUuonbsp;Mofæincytliaris, quidnifi »»lt;«»» carmen ob pâ’’*nbsp;tam vidoriam denotetur, amp; gratiarum adio inJp*nbsp;ûvidoria?
Eteratcertè Hifpanicaclaftîs amp; numero navi-um,amp; ipfo genere atque firmitatc terribilis,amp; 9“^ ipfietiam Turcarum imperatori, amp; Africac regib^*^nbsp;terrorem incuteret : amp; cuietiatn ab annis ampb“^nbsp;mille, nulla par, quod quidem meminerim, coin*nbsp;memoretur: habebatprzter oncrarias,navcs ceO'nbsp;turn triginta, quarum fexaginta tantæ magniwd*'nbsp;nis erant, utvix toto Oceano ullz veniantcomp*'nbsp;randæ, amp; quarum quatuor viâoriam ad Ambrai'nbsp;um fînum potilfimum de Turcis comparaifenbsp;dantur. Erantautemmilitum robore iuftru^*^nbsp;mæ,exiis regionibusquç przcipuam fibi in re b^nbsp;lica gloriamarrogant : ex Hifpanis,Ita,lis,Ger^,
1 cnbsp;I
t
ANTICHRÏSTO; LIBER-ANDA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^
nis : leftorum militum erant ut minimum xxiij. niillia, vel ipfis Hifpanis tcftibus ; qui ad terroremnbsp;incutiendum, fuarùmque virium oftcntationcni,nbsp;libellis totâ Europa difperfis ad xxx. armatoruninbsp;millia habere fc gloriabantur.Claffis erat prætereanbsp;Omni bellico apparacu ita copiofa, ut torniento-tum æneorum fcx millia jaétarent, Sc globorumnbsp;pulverifque fulfurei tantam vim, ut ad multos an-nos, omne'fque belli ufus in aliquot annos abundènbsp;fuppetere videretur. Commeatuum vcró tantamnbsp;vehebant co pi am, ut tanto exercitui in diniidiumnbsp;annum fufFeâura effet. Non immeritó igitur finbsp;hancclaffem fuo robore ç(limas,HifpaniInviâaninbsp;claffem,Inviâum amp; excrcitum gloriabantur. lu-4ue veniebat tantam audaciam fpirans,ut non tarnnbsp;ad bellum, quàm ad certam exploratämque vifto-riam plenis velis navigarct : nihiloBritanniæ, imonbsp;Êcclcfiæ Dei, midor hitura, quàm barbaris folentnbsp;cffelndicis. Eratenimin animo alteram in Oceano feptcntrionali Hifpaniam novam conderc,ab-taffs populis amp; extinftis : ne quando paucitatisnbsp;Hifpanorum cótemtu haberent rebellandivolun-tatem.-vixipfo infantibus parfuri : quibusftigmanbsp;inurcre conftituerant, ad fuperftids gentis igno-miniam.
Pra:ter has tantas copias,Hifpaniæ Rex in Flan-dtia Parmenfi Duce , habebat alium exercitum, ««rcSr««. ^ucm fermé biennioantè confcriptum fub fignisnbsp;lgt;abebat, amp;. ingentifumtu alebat. Nam fi Bernardino Mendozae apud Regem Galli« legato c'redi-nius, fumtus bujus exercitus menftruus, erat adnbsp;quindeciescenténûni millium coronatorum.Con-liabatautem è xl.miHibuspeditum leólorum : amp;nbsp;^j'.equitum miUibus,û eidem Mendozç crsdimus,
quos
-ocr page 56-3«
De ecclesia Dei ab
quos vel in caftris fam habebat, vel in Germania adotnnem occaConem confcripferat, quibusfii*nbsp;pendium menftruum pendebat.Has tantas copiasnbsp;non modo domandæ Britanniæ, amp; coloniis novisnbsp;deducendis fat magnas elfe fudicabat : fed Eccle*nbsp;fiaetiamtota Europa extirpata, nova: per Euro-pam parandæ Hifpaniarum regi Monarchic. Sicnbsp;enim gloriabatur Bernadinus Mendoza, magna fcnbsp;effcfpe, hocquadrienniototo videndi Regem i“'nbsp;uni omnium Europç regnorum Monarchain.N^mnbsp;fubaäa Britannia,Galliam quç fam magna exnbsp;te,Ligua: iftius opera,fua effet fada; baud ita mag'nbsp;nam moram allaturam.Quibus regnis domitis?^'nbsp;que debcllatis; Germaniam,ut eft ditionibusnbsp;fa, amp; religionum diverfitatc diftraâa, non pOquot;nbsp;diu tantis opibus terra marfquc obfiftere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Dmaima tait-tum cUJfcm fnflig/evit.
Ktluiffè hit-
Habemusinviâosexercitus : videamuscon^ quibus viribus Dominus Deus nofter fingula/’ *nbsp;providentia, Ecclefiamfuam ètantodifcrimi*’^nbsp;bcravit. Eftquidem Angliæ regnum navibus,nbsp;mis,viris, omniq; bellicoapparatu ita inftri’^*’^nbsp;ut nulli regnorum,quç in Europa florerenbsp;cedat. Tanta claflis inftruda publicè,priv3tor^.^nbsp;que ftudiis; utfatiscffefudicareturnon Hiip^^^nbsp;foliimclaffirepellendæ atque fugandæ :nbsp;contincndo Parmenfis Ducis exercitui ; o® .ptinbsp;conveneratjfe cum daffc confungeret Hifp^Jl^^ jnbsp;mtnüutinbsp;nbsp;nbsp;terrâ copiæ adcrant, ut omnibus litoribus,^*^
terra man'que rem uno impetu gcrcrcnt. j
rtiiuniiai/tiit. appeUi poffet.non firma modo prçfidia,fe^^^iir validiqucexercitus forent impolîti : inftf«^^nbsp;ni commeatuum, reliquorûmque belli inft*‘“Ù(lt;'nbsp;torumcopia. Prætereaexercitus invigilab^^.nbsp;nes regni,ne quid à finitimis movetetur,co’”
-ocr page 57-ANTICHRISTO LIBERANDA.
33
tus,amp; ad primuin quódque fignum paratus. Et ne quid intus turbaretuqampliffimæ copiæ,duce,mi-lite,arniis,equifque inftruftæ ad omnes cafus erantnbsp;paratæ. Sed amp; exercitum penes fe fereniffima Regina pari robore habebat, quem Parmenfi, amp;Hif-panis opponcretjfi terram caperent. Atque tot ex-ercitus tantis omnium fubditorum, ad fuæ Maje-ftatis incoliimernftatum, patriæque falutem, ani-tnisadminiftrabantur; ut pro innato huic gentinbsp;militari robore,amp; fuæ patriæ fumma charitatc; ipfinbsp;Papiftæ, quorum vana confidentia induâus potif-fimum ad hanc expeditionem fufcipiendam Hif-panus credebatur-, ipforumetiam fidelium, Eccle-fixque.cujus inprimis ea res agcbatur,ftudia fupe-tare cótenderent.Tanta eft infita huic genti patriænbsp;Charitas. Quinamp;fereniflimus ScotiæRex, cujusnbsp;multisdecaufis offenfio timebatur : fuispoftpofi-tis rebus, Ecclefiæ faluti, ehriftique Domini glo-tiæ,non fuas tantum copias, qux viris,amp; equis va-hdiffvmæ funt ; fed etiam fuam operam præfenti-I âmqueobtulit.Poftremo principes exteritum pri-^atam amicitiam cum fercniifima Regina fecuti,nbsp;tarn communi caufafaluteque permqti,cum fuamnbsp;in ejus incolumitate falutem verfati vidèrent-, ènbsp;1 9'’^'^ania,Dania, Hollandia,GaUiâque quiequidnbsp;1 iftud eft, quod poffunt, quod quidem eft ampliffi-n mum,certatimobtu\erunt.
Etfunt fané tantæ opes, atque præfidiaDeibe-jj' ï'ignitate ferenifftmæ Reginæ concüiata , atque comparata s verùm Dominus Deus nofterneefe-\ icniflimæ Reginæ ,nec Ecclefiæ faluü deeffe voluit.
Suamenimvelutpræfentis àexteram,quitotusu-bique eft,fortiffimèpotentiffiméquc excruit.Nam abipfoHifpaniœpottu, ac limine fupetbamiftamnbsp;\ji\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;claffem,
-ocr page 58-34
De ecclesia Dei ab daflem, atqucàPapa confecratam omni oftcnta-tionedirifque, amp; ctiam ipfi pene cœlo minican-tem, afflixit æftate media, amp; turn tranquillo man :nbsp;ut triremeis inftruâifltmç amp; maximç treis,alto ab-forptaefint: unacaffa amp; lacera ægrè feinportutnnbsp;reccpcrit. Reliqua navigatie diebus ad fummuinnbsp;13. ex Vlyfliponenfi portufoeliciflimè confeda'nbsp;non velis magis pknis vcnto,quàm fpe amp; fupcrbiânbsp;animis tumentibus. Sed cum fub æltatis occafuf'’nbsp;abAnglisnonamplius navigatio timeretur,nbsp;curiiis jam agerent; repente claflis Hifpanica aP'nbsp;paruit. Et quod perincommode accidit ; conclu*nbsp;clafle Anglica Portumenfi amp; Plemmcnfi portub^nbsp;qui funt notho adverfi.qui turn perflabat. Ad qp^^^nbsp;nuntium cumraptim Præfedus maris AngÜÇÿ jnbsp;jûfque Suppræfeétus Francifeus Draco, forti»’*’!nbsp;tm» fpedati bcllo Duces, fuas naves educercntlJljjnbsp;vefperum; Si. vix naves fcxdecimprodiiifent, .nbsp;longo agminenitentibus; tantum Dominus jnbsp;nofterterrorem Hifpanicæclafliimmifit; utnbsp;naves repentino adventu opprimendi fatis ao**^nbsp;fuiflet; quantum quidem humani judiciinbsp;turaconfequipoflumus; ab Anglis magnanbsp;accipi potuerit. Sed quid aufi effent,Domiu^Çinbsp;terrente ? Itaque ad primum Anglicarumu^jitnbsp;inipetum Hifpani fecundo ufi vento, erip’^.t«nbsp;fe hofti, fortiter infcftanii : quod ea trepid^”nbsp;faäum ; ut naves duas validiffimas, quibusnbsp;cipua: virtutis cohortes vehebantur, amp; in2g*’Lgt;nbsp;pecuniæ ad terreftris exercitus ftipcndiuif’ jjznbsp;deferere nihil vererentur : quae non magnonbsp;minededitioncmfecerunt, captæquefunnnbsp;tempore pudore fugam cohibente, fedani**’^nbsp;gitîvojdenfo agminc,amp; velut ad preliumnbsp;pa*’’
1
1
I
t I]nbsp;0nbsp;«
C:
(t
u
ili
ANTICHRISTO LIBERANDA. navigabant fccundo ufi vento, amp; nonnihil jamnbsp;confidere, amp; fugæ ignoniiniam reparsre videban-tur; ut anchoras jacere. Sc fubfiUere audere crc-dercntur. Sedad aliquot incenfaruinde induftrianbsp;ab Anglis navium fpeciem, ac velut ad noctur-tium fpcftrum, quale à Gedcone Madianitis ob-Utum, tantus pavor repente claffem invafit Hifpa-ßam ; ut defertis anchoris,rudentibus raptim ab-fcillts, veils vcntóque fc commiferint : quo in tu-multufortiter infequentibus Anglis,naves aliquotnbsp;S’artim depreflæ funt,partim in vada illifæ. Et cînnnbsp;ub exercitus Parmenfis Ducis prçfidium cuperentnbsp;perfugcre-, velvadaveriti, vel l'urgente ventoim-pulfi.fugam jam aperte fecerunt : fedBombardisnbsp;«xAnglicis navibus tarn male accepti, ut multxnbsp;»laves laceræ perierint,multx ægrè fequerentur.
, nbsp;nbsp;Ac ne vane Domino Deóque noftro tantx vic-
( totixlaudem tribuere videar ; utar ipfius fummi ( tgt;ucis, viriq; prxftantiflimi Britannicx claflis Prx-1 fedi, quern Admicaliura vocant.autboritate ; quinbsp;quodaminferipto, quod ejus nomine circunfer-, 1 tur, banc Deo gloriam dixit, ci necinvidit: fuxvenbsp;J 1 tnlt;iuitattribuere virtuti. [yerum(inquit)iftaom-,^ I oiagcftafuntfola Dei bonitate, contra omniumnbsp;I opinionem. Nam omnium judicio tantum idoncinbsp;J tramus, quiclaffcmtatitamadmirabundi fpefta-ïttnus. Neque verb ab initio congreffusufqueadnbsp;H nobrx pluresnavesquàm xi. aut 23. ad.nbsp;.A (ummum fuerunt ,quç audetent propius accedere ;nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ço.nayes effent xque maximx,amp; va-
L1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;continenter prxbatentur.q Hxcvir
A non vittutc magis militati,quim p'letate clatff-autbor'itate itacon-tludam; ï^onûnumDeumnofttumPnndpemm A-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bac
-ocr page 60-De ecclesia Dei ab
hacvidoria, caufäqucfua landein fi bi vcndicalTe î fecundas vecô partes Reginæfereniflîmz,fortifli-mffque däcibus,quos in tanfae vidoriæ focictatemnbsp;afeifeere dignatus cft,detulifle. Confiât aiitcm ip-forum captivormn tellimonio, tantani aniinorumnbsp;obortam à Domino inter Hifcanos conflernatio-nem;ut fi propius ad eos acceffum efret,amp; cominasnbsp;injedis harpagonibus amp; vncis ferreis decerratum ;nbsp;torani daflem, tradentcipfbiniperatore, deditio-nem efTe fadiiram.
^iaftatioca. Hane ergo Dei vidoriam profequentes fecun-fitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do vento Britannica: naves,velutè mari virreo, fed
Hifpanis fulphureo, Domino Deo fuo canticuia Mofae ferviDei concinebanr, Magnafuntamp;adiai‘nbsp;rabilia opera tua Deus omniporens ! lufiæ tua: visnbsp;funt, veræqueRexfandorum Domine ! Quisnonnbsp;timebit,ncque concelebrabit nomen tuum ? Sanc-tuses enim.Quamobrem genres confluenc,amp;ado-Rtiwcbgj, rabuntcoram te. Sunt enim manifeftara Judicianbsp;tua. Hoc îgitur, aliffque carminibus fugientemnbsp;daffem profequentes Anglicæ naves ovantes, pcf'nbsp;duxerunt fub fexagefîmum elevari poli borealiînbsp;gradum. Sedcuin defperato da/îîsHifpanicsfi’^nbsp;Autumnnm adventu, velut defundorieparatusc*'nbsp;fet commeatus, amp;fubHifpanicæda/îîs appulfu*’’» ,nbsp;in naves raptim impofîtus ; déficiente penèpid'*'
in orcadas infulas,alias alio loco disjiceret: ut plc-vadis impaâæ naufragium fecerint,aliç in ho-ftiles manus devencrint. C^ibus cum non peflime alt;äum eft.Nam exægrorum copia,amp; corruptoruninbsp;commeatuum fœtore, fed inprimis aquæ putrefa«nbsp;Öione, magna lues invaferat itanaves, utmagnonbsp;numero niorerentur. Quanto autem cum dolorenbsp;putemus ipforum dominorum,amp; tarn fuperboruinnbsp;Equitum manibus,cgregios Hifpanicnfes cquos innbsp;marc praccipitatos, ad allevandam putris aquar pe-nuriam, qualaborabant? eodem multam ifemu-^nbsp;lorum niularùmq; multitudinem dc/ecerunt,quosnbsp;ad impcdimentorum caftrenfium fubveéüoneninbsp;devehebant. Ergo mifera claflis infequentc Deinbsp;judicio, per duos menfes evagata permaria, cùmnbsp;portum nullum haberet,quô fercciperet ; tandemnbsp;ad Hiberniam disjeâa eft,vel impada potiusmbi,nbsp;quo Domino vifum eft impulfæ,prirnùm naves i a.nbsp;majores fœde pcrierunt : cùm jam mallent Hif-pani batbaris ad cædcm fe tradere, quâm mari fenbsp;committere,amp; tamdiradivinifusperpeti. Ita ju-fius Dominus perduellis fuæfuperbæque geneis a-nimos fregcrat,atque malis contuderat. Cùm re-liqua clalTis non incommodum naéla ventum, fenbsp;fubduceret,amp; inHifpaniam retro contenderet; ec-cerurfus Dominos fugitivos fuos è fuga retraxit,nbsp;amp; in Hiberniam impegitj,barbarifqueeradidit,quinbsp;paucisfervatis,reltquosobtruocarunr..Vt è tantanbsp;cia Hc tantôqae exercitu vix.3 o. naves redicrint,eç-que minores : nifi quod in iis treis majores fuiüenbsp;dicuntur: homînum verô cujufcunqne generis vix
tria
De ecclesia Dei ab triamillia : fed aniæam ægrè trahentium.Tamctfinbsp;id potillimum pro il lorum falute fupplicac Eccle-fia,protantisquæ miiiitabanturmalis; ucpcopiti-usDominus, cujusinfinitæ potcntiæ, juftitiæquenbsp;parcftmifericordia; reliquias fervet aliquas, qu«nbsp;ejusadmiranda pro Ecclefiæ falute opera teften-tur,amp; cognofcant non jam metu ftupefadi, fed fi*nbsp;de confirma«} fi falvi dciuceps homines eficye-lint, ab ifta feccdanc Babylone : ne eodem Dei ju'nbsp;diciooppreflimiferrimeconterantur. Sedquonianbsp;ne hacquidé plaga, homines,ut funt ad fuâdevoWnbsp;perniciem, ab Antichrifto ad Chhftu Dominu volent perfugere:quantumvis apertum effe templu®nbsp;Dei,amp; fumo vclut vapore quodam, è Dei prxfcntcnbsp;Majeftatc excitato completum loannes Apofto*nbsp;lus affirmer ; nemo tarnen impius illud ingrcflu*’“^nbsp;dicituF} donee fcptenæ, fepteni Angelorumnbsp;in Papatum immiffæ fuerint ; fed ad quasnbsp;dendas ipfi fe mutuo adhortantur Angeli.
* fxfervi Dei •, videri mihi amp; id prædicere, ob r» -îi Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r* ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* t .
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-'t Piî
fimile'mque vidoriani, ob quam decantatuin^ à Mofetotâque fynagoga carmen illud;nbsp;quoque gratiarum aâioncm demerfis in
profundum cum ipfis equitibus equis, evei
jf.-----------------J...---J----• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P
Pharaonis altetius fuperbia, iri decantatam.
dem enim miraculo res penè gefta, eadem . promiflîone nos confirmavit Dominus:
mere : Perfiftite,ac videtc falutem Domini, faciethodie. NamÆgyptios,quoshodieviud ,
ANTICHRISTO LIBERANDA. 3 5gt;
robis, VOS autem quiefcetis. Sic enim Ægyptii di-xcrunt : Fugiamus ante Ifraelem. Nam Dominus pro illis præliatur. In illo autem die Dominus fer-vavit Ifraelem de manu Ægyptiorum. Vidit autemnbsp;Ifrael Ægyptios mortuos per litora; Vidit,inquam,nbsp;Ifrael magnam illam potentiam, quamintentavitnbsp;Dominus contra Ægyptios.Populus autem timuitnbsp;Dominum, amp; credidit in Dominum, amp;Mofa;fcr-vo ejus.
Verùm ut jam ad id revertar quod cœperam,in- Apoci«. genres calamitates in AntichriÎH civitatem velutnbsp;iræ judiciique Deiphialæ, cffundendæprædicun-yz^,„^nbsp;tur.Sic enim Angelus exaquisexclamat :Iuftusesnbsp;Domine ! Qmeras,quies,acfandus: proptereânbsp;quod ifta judicafti. Nam cùm effudcrint fangui-nem fanâorum ac prophetarum tuorum, dediftinbsp;quoqueeis pro merito fanguinem potandum .Cujus divini judicii modus dcfcribitur ; Cum ait fore;nbsp;üt adverfus Chriftum pro Antichrifto nihilominusnbsp;reges conjurent, popullque inebriati vinofcorta-p,^^^',^*nbsp;tionis ejus tumultuentur. Verùm quid efficientnbsp;amplius obluûando calcibus adverfus ftimulumnbsp;Del ;quàm ut triumphos cumulent Chrifti,amp; ma-jus fuum augeant,maturéntque exitium,amp; fuo pa-patuiruinam? Dominus autem cùm fit omnipo-tens, amp; voluntatis fuænutu totum illud regnumnbsp;poffit evertere temporis punfto ; tarnen eo honorenbsp;pios reges amp; principes dignatus eft ; ut eos in Victoria fuæ focietatem vocet. Itaque adverfus hancnbsp;impietatis contumaciam evocantur illi ab extremis orbis finibus. Ac ne quid ad ultionem Dcinbsp;Woperantes remoretur; ingentia flumina exiccan-oa promittuntur .Vnius autem difficultatis menti-one,Dominus omnia fe fublaturum impedimentanbsp;pollicetur.
-ocr page 64-40
De ecclesia Dei ab
pollicctur,amp; viatn ad viäoriani cxplanaturutn '• *quot;¦ nec Alpium juga, nec urbium munimenta, necnbsp;crcituum velut objedæ moles, ad ultionis Do^ •nbsp;diem properantcs pios reges amp; principes diftincr®nbsp;poflint. Congregetitaque Romanns Anticbrif^'’’nbsp;per fuos Iefuitas,malignófque fpiritus,princip^^nbsp;populos,quos fuis veneficiis fafcinavit,ad preliu^nbsp;ciim volet : patet illi locus ampliflimus in At^'nbsp;gedon ; ideft, inejusfuorümquetrucidationi“^’jnbsp;Üinatum locum. Quinetiam ipfatota Antichf“^nbsp;civitasamp; communis conjuratio, ficut paxcfl'^'”'nbsp;piisinter ipfosdiuturnanonpoteft : ficntad*^^.'nbsp;ris Babel propugnationcm coiit ; ita labianbsp;alia ab aliis dividenda promittuntur trifai iani'»^nbsp;impleatur quod ait Dominus ; Omnenbsp;contra fe divifum dcfolatum iri.Cujus certc di»'^.nbsp;öionis jam hifce dicbus in Gallia femina ànbsp;demus; Antichrifti artibus ipfi regi,amp;populis,^nbsp;non funtexcæcati,patefaâis,ut de fe jamnbsp;Ac ne quis iftorum ullam condemnation*' ;nbsp;praetendere poffic excufationem -, quis ifte ßt jjnbsp;chriftus, velut è tabella Spiritus fandusnbsp;capite 17. Sic enim depinxit Angelus potiusQ**^nbsp;delineavit; Veni:oftcndam tibi condemnatio‘’^j,inbsp;magnjE meretricis, qu« multisaquis infidet,nbsp;qua reges terræ fornicati funt, amp; cujusnbsp;nisvinoinebriatifuntincolæterræ. Atverop®nbsp;quas,quibus infidet,ipfo Angelo inr£rprete,P%(nbsp;li, amp; multitudo gentium furiofa, velut torreb ,^nbsp;prxcipitiintelliguntunquos meretrixiftaB^'’’llj(, !nbsp;nica ruentes plus fatis furore fuo, magisimp^J jnbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qupdautemfubjungitloannes fevidilfeeai**^'
Apoc.i?.
J)e[cnfùa grupkctnbsp;tkhriiîi.
^ntühnai. dcntem bclluaq Roma,MonarchiaE Romao^^r defignatur, quam Antichriftus pietatis finn***^ij'
-ocr page 65-ANTICHRISTO LIBERANDA, 4' ne verbum Dei impudenrer cmentitus occupavit.nbsp;Cujus quàm fuperbus cultus futuruselTet, docet :nbsp;cùm ait merfctricem veftitam purpura, amp; colorenbsp;coccineo, quem ut fibi proprium, tot fufo purpu-reo fanftorum fanguinc, fibidedicavit; excultamnbsp;autem auro, gemmifque, ac margaritis fplendi-dam : Cujus in manu quid fignincare aliud puta-mus aureum ilium calicem plenum abominatio-num amp; immunditiaruin fcortationis fuæ; quàmnbsp;nefanda traditionum veneficia?Sed in primis Mif-fe, quæ è fuæ fuperftitionis inftrum ento prxcipuonbsp;denotatur. Et hoc fané calice fuo impu-rifîîmovidemus reges amp; incolas terræ dementa-tos,amp;in has beftias quafi è Circes populo conver-fos. Titulus autem quem in fronte præfert, hoc il-ludtam admirabile, quidni myfterium fignificetnbsp;^ranfubftantiatipanis amp; viniin ipfum ChriftiDo*nbsp;rnini corpus amp; fanguinem ? Sed amp; poteftatis ejusnbsp;*nyfterium, quo habere fe gloriatur Spiritum fanc-tum in peäoris fui non tarn fcrinio,quàm facrario?nbsp;ita poteftatem habere coelo ac terra fervandi at-^iieperdcndi quos libitum eft: dandi rcgna.cxau-^horandorumregum, amp;eorum régna tranfferen-^orum in quos vifum eft. Sed hu jus tanti myfteriinbsp;’n fundum,fi penitius,velut in annuli palam infpe-i ’‘«isjfcriptuminvenies : Hic eft Antichriftus illenbsp;j Perditionis filius,qui per impietatis furorem inva-ntinChriftithronum, amp; inEccleßa dotninatutnnbsp;necupavit. Quàm veto ad expreffam vcritatem,amp;,nbsp;! ita dicam, ad vinum ; dicitut ebria elfe fanguincnbsp;¦¦^äorumamp; martyrum lefuChrifti? Quiscniinnbsp;I ylahometcs, quis Sarracenus, quis Turca, quisexnbsp;fV'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantoodioamp; crudelitate Ecclefiam
'ey’ll ‘Jei unquam eft perfecutus ? Cujusalterius fedæ
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imma- ,
-ocr page 66-4*
• De ECCLESIA Dei ab
immanitatem nonextinxitpuerilis gratis amp; fee minci fexus commiferatio ? Atiitameretrix nullius miferetur ; amp;/emel revocafle ipfius impietates in 'nbsp;dubium, fcelus ell nulla pœnicentià, nullofuppli-cioexpiandum. Quod aurem mater abominatio-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
numamp;fcortationuniterrædicitur; Qins nonag- nbsp;nbsp;nbsp;’
nofcat Romanum Antichriftum in quinque fuis ƒ Conciliis dominantem (quorum tria Romæhabi- ( jnbsp;ta )amp; tranfubllantiationis abominarionemimpf' inbsp;rantem, amp;edicentemcrediintertiumdecimumfi' t ,
dci articulum ? Nam cetera mitto,quæfuntinnU‘
merabilia : ôc quod ex hoc unco, tetrani Bclluaoh I filiuinque ilium Sathanx primogenitum licet xft*' (nbsp;mare.VnuinTridentinumConcilium,quod tant^ I jnbsp;furore bellico, orbi terrarum obtrudit, fatisattf- / ,nbsp;ftatur, cum non imperium duntaxat in reges mO* I ,nbsp;liri ; fed ipfarégna immediate fibi fub/icere vellf• I inbsp;Quod qui recufarit ; impium, facrilegum, 'nbsp;cum,amp;ignibustollendum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J
Verumenimvero qudm graphice meretrix depingitur àSpiritu fandoxiim ait earn civitatef”' /nbsp;inquafuædominationis fuperbiam eratnbsp;tura : illam iofam efle. ouæ huiufee revelatæ pf'TI '
prifei, amp; eadem fedes hodierni imperii nune^'f tur : fed quantopereab illo mutata ? Vt /am''^Unbsp;Roma Rom« qugratur, Sc illius imperii
-ocr page 67-antichristo liberanda.
43
fidct. Quisenim ignorée fepticolem depin^ Ro-mam, amp;appellitari? Qupd autemprætcrea reges feptem defignari docec Angelus ; âlvo Ecclefiæ,nbsp;fuôque cuiquehomini pioj'udicio, feptem infig-nes defignari videntur fuperbi Papæ, amp; præter cx-teros velutegregii amp;infignes, per quos plurimùmnbsp;îftainEcclefiaminveda poteftasett. lt;^id cnimnbsp;funtPapæ nifi Regum Reges, qui imperia, regnâq;nbsp;condunt,diruunt,tranfferuntquepro fua libidine?nbsp;Ç^nam autem illi fuerint, taciræ cujufq; recorda-tioni relinquam. Mihi tarnen omnium fcelerû An-tefignani,amp; Coryphæi videntur Bonifacius 3 .Gregorius 6, amp; qui ejus difcipulus,præceptoris fui im-pietatem amp;impudentem fuperavit audaciam, Hil-debrandus, qui amp; Gregorius 7, Vrbanus 4, Inno-centius j.utaiunt, Hildebrandinepos.Bonifaci-us 8, Alexander 6 : quibus addas licet in coroUarnbsp;rium, oâavum hune extremùmque, qui tanta fu-ritrabie,Sixtumcognomine Quintum : re yera.utnbsp;nequitia,ita amp; ordine,fi Deo placet,amp; ei principesnbsp;parebuntjpoftremum.
Habemus igitur quis ifte fit Antichriftus.quem Chrifti Domini, ut capitalem hoftem, his novilfi- .^iatichriSîiunbsp;tnisdiebusin ira fua conficiendum determinave-rit: Subjiciturmodus maâationis ejus capiteA-pocalypfe»snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de quafalvo Ecclefiæ )udiciq,di-
cam quid mihi ex verbo Dei verilfimum elfe videa-tur. Regnum Antichriftiduplici nobis eft ratione confiderandum. Alterumcnim, quia in Spiritusnbsp;ûÇl hominum,terrore mortis ætetnæ dominatùr -, Spi-ƒ* ritalequoque vocemus licet; per quod abrogatanbsp;doârinafidei, amp; paflionis Chrifti meritb, fuâqucnbsp;Mifsâinduétâ,amp; fuis meritis,fuo amp;purgatorio,at-
s
i-
I
r
11' I
fl» li'nbsp;,10nbsp;t«'nbsp;iirnbsp;pe-eti'
iû»
eilt;’’
'ÿ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;............. „
zjq que indulgentüSjiu hominum animis dotninatur ;
ù’I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 2 xtcrox
(n
44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE‘ ECCLESIA DeI AB
aetern« mortis ignibus propofitis, ft quis contri fcnferit. Eft amp; alterum temporale Antichriftiregnum ; quo cveâus in imperii Romani, cxtcro-rumque principum cervices,fuperbam in illos,po-pulÓK^ue dominationem exercer. Ait enim fib»nbsp;quoque, utChrifti vicario, datamccelo terraqu^ ,nbsp;poteftatem : cujus beneficio atque gratia, velntnbsp;precario reges fuam poteftatem ab lUo habeantjnbsp;ut nifi ej'uslibidinipareant.omnibûfquc mandatisnbsp;quàm mox obfcquantur; ut ingrati,amp; hacre tici fib»nbsp;mandatis,reonis excidanc,amp; utab hçreticis amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
i - - I ----------------- --------- /a
quoque, utChrifti vicario, datatnccelo terraqu^ , poteftatem : cujus bencficio atque gratia, velnt jnbsp;precario reges fuam poteftatem ab lUo habeantj |nbsp;1— —..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»..J— . rk'
quàm mox obfcquantur; ut ingrati,amp; hatretici fioi niandatis,tennis excidant,amp; utab hçreticisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
rebellibus»ad fuam federn rurfus devolvantur.
¦§2« ratimi nbsp;nbsp;nbsp;Quod ad fpiritalem Antichrifti tyrannidcni 2’''
exc^t^jpi- tinet, qua earn rationeChriftus Dominus extio*;' ruäkylnt,. ------J____».--a-i... _ T-L-n-. nbsp;nbsp;________pitiP
chnitt re^-
Jimn.
rebellibus,ad fuam federn rurfus devolvantur.
Quod ad fpiritalem Antichrifti tyrannidcn^^^' turus fit,docct Apoftolus a .Theffal.a .Numnbsp;niftis, ait, me hate praedicerc vobis coram, cuui^ 'nbsp;fem præfens ? Et nunc intclligitis, quid eum tc*]®nbsp;atadhuc: utfuo tempore reveletur. Nunc^’’^nbsp;myfterium iniquitatis operatur ; fed quinbsp;potitur,id eft,Chriftus Dominus, potieturadhbnbsp;donee ille abolcatur. Î ùm enim revelabiturnbsp;nbsp;nbsp;g-
rtruMUt
^ntichr.sii reguumtiMKnbsp;txcjmkniium. neiHj
usille, quern conficiet Dominus fpiritu oris fub abolebit adventus fui luce : ideft,verbo,amp;^^%nbsp;turaper Spiritum fuum. Capite verb ejufdetu^nbsp;ip. ficutamp;ifto 17. docemur Chriftum Do^*’’’ùinbsp;utramque tyrannidem utroque gladio excifuru^nbsp;illam, co qui ab ejus ore procedit : qui eftnbsp;Dei : alteram, quæ temporalis eft, ipfius innbsp;virtutc divina deftruâam iri : fed principb’’^^nbsp;orum gladio. Illam ergo Antichriftinbsp;«v,.., videmus,Deo gratia, per omnes Chrift^^ji^nbsp;provincias niagna populorum converfionep^^jnbsp;ita jamabolitam, utabrafa pene exanimisnbsp;oranismemoria : partimfub Antichrifti
-ocr page 69-6
11
iS
’,0
it' J
it' '
el'
i(^
ijt'
lt;1
^ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;-—^
enim ca ex animis regenitis præcipuè conftet •, ho-
ANTICHRISTO LIBERANDA. 4^ dCj etiam ubi fuatn Inquifitionis Hifpanicæ carni-ficijiam cxcrcet ; ita tabcfcere,amp; paulatitn confici jnbsp;ut vix, nee nifi precarió fubfiftat : fed qui jam jam,nbsp;(ut equidem de piorun» regum amp; principum pi-ctate mihi perfuadeo, quos Dominus ab ejusty- «?«•nbsp;rannidis fervitute liberavit ) ipforum gladioconfi-ciendus qiiàm primùm promittitur. Eo enim honore tanto dignatus eft, ut hanc fuam deleti Anti-chrifti gloriam,cum illis communicatam velit. Sicnbsp;enim ait Angelus, cornibus decern, quibus tandiunbsp;infignis dominatus eft Antichriftus, totidem reges de(ignari;qui vim amp; poteftatem fuam dediflentnbsp;Belluç. Qups pofteaquam fuo tempore vicerit Agnus Dominus, fed gladio fpiritus verbique fui, pernbsp;fidem ScEuangelii prædicationem ; eos immutatanbsp;in melius voluntatc per poenitentiam;viciflîm odionbsp;infenfiffimo pcrfecuturos illam meretricem, acnbsp;Omni cultu atque ornatu fpoliaturos, ignicrema^nbsp;turos, atque ejus etiam carncm prx odio pene vo-raturos : Proptercaquod,inquit,Deusimmifitinnbsp;eorum corda cam mentem, utfaciant quod ipflnbsp;complacitum eft:amp; ut concord! fint inter ipfos vo-luntate, donee iftac promifliones penitus implean-tur.
Ergo fuo quxque generi cqnferamus : amp;quod GbdiUtxort ait ApoftoluSjSpiritaliafpiritalibuscomponamus,nbsp;terrena terrenis : ut Chriftus Dominus fpiritu ver- re in anti-bóque fuo fpiritaiem iftam tyrannidem ex homi-num fpiritibus profligctitcrrenamvcro, terrene mprinei^i’nbsp;principum regumquegiadio.Nec enim omnia Ec- ‘Xkawänbsp;clefiæ fa£ta promiffa,ad allegorias trîdienda : cum veik,
n , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----------------f
.(fj minibus tarnen etiam externis bonafpesproponi-•ƒ, tut. Idcirco dixit anted Angelus exiccanda ab ulti-»t*;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mis
V I
1
-ocr page 70-De ecclesia Dei ab
mis terris flumina, ncquam properantibus addi* em ilium divinz ulrionis regibus difftcultatetnaÇ*nbsp;ferant.Sed tarnen ßcut in navali ilia Chrifti Domini vidoria (de qua diximus ) ipfe Dominus prxci-puus hoftiSj præcipuas quoque partes affumfit fpnbsp;bi,acprope totas ; fed tarnen fercniflimam Régi- ,nbsp;nam in laudem viâoriæ, triumphiquegloriamco-nbsp;nbsp;nbsp;,
optavit ; ita per pios principes Dominus hoc tem- nbsp;nbsp;i
porale Antichrilü regnum, fed fua virtute profte^* nbsp;nbsp;i
net : vcrum delendi jugulandiquc cjus atquc pcr- , fetjucndæ viâoriæ fuæ munus piis regibus atq“® gt;nbsp;pnncipibus injunget.Eos cnim congrcgaturusd*' gt;nbsp;citurad prclium illud celebcrrimum in Armagh' gt;nbsp;don, amp; lanienæ deftinatum locum : ad quem vol»' gt;nbsp;crcs invitât;fed aquilas illas quæ carne amp; fangu^”® ’nbsp;Dominipaleuntur : Venice, exclamat Angelus»? ’
dcns incxtinâo fulphurc. Reliquus autem cxc ( tus cadiis eft, fed eo gladio, qui prodibat exeii*^ t
amp; prindpum,quos non vult otiofos,velut tis brachus, fpcâatorcs ofdtabundos
l lnbsp;f
l lnbsp;t
ANTICHRISTO LIBERANDA, ^æviâoriæ: fed liaflam* ut aiunt/ecum movere.nbsp;Wam quod contra quidam folent allegare Ecclefi-ani effc fpiritalem, cujus arma libi congrua fpirita-«afunt; Fatcorid quidem fpiritalem diciEcclcfi-àDeiSpiritu, amp; à fpiritibus noftris regenitis,nbsp;9“! in ea principatum obtinent. Sed ciim amp; Eccle-fia in terris militans, conftet ex hominibus iftis ex-lerioribus,amp; ifto carneo domicilio; Dominum di-coctiam corporum iftorum rarionem ducere : utnbsp;9uæ velit ab Antichrifti fervitute turpique idolola-triain fuam libertatem aflerere multavi arque po-^entia : amp; ficuti diftum eft, temporale Antichriftinbsp;•¦cgnumjtum temporalibus principum armis, turnnbsp;•îiaximè verbofuo profligate.Cujus profligationisnbsp;niodumdocuit nos Angelus; nempe quando illisnbsp;Cor uniim,unamque voluntatem dederit obeund«nbsp;fuæ voluntatis. Decern, inquit, cornua qusevidiftinbsp;*n Bcllua, ii funt, qui odio perfcquentur meretri-cem ; iieam denudabuntomni præfidio, ejus car-tiein comedent,amp; igne cremabunt.Nam Deus im-•nifit in illorum corda,ut una fint volûtate;déntq;nbsp;rçgna fua bclluæjtâtifper dum verba Dei implean^nbsp;tur.Quod fériés hujufee Dei voluntatis exequendænbsp;comprobabit.Nam capite ip.admirabilisconfen-fio, amp; alacritas principum dcclaratur undiqueadnbsp;diem ultionis Dominicx convenientium,cum Angelis Sccceleftibusfandis, arque iis qui terras ad-hue incolunt.Laudate,aiunt,Dominum Deum no-ftrum omnes fervi ejus, turn magni, turn parvi,quinbsp;limetisDcum, Nam dies nuptiarum advenit, amp;nbsp;fponfa parata eft. Deindejnquit Ioannes,vidi coe-lum apcrtum,amp; ecce qui vehitur equoalbo : voca-tur autem fidelis amp; verus ; is fcilicet qui reàè judi-cat,amp; fortitet depugnat. Oculicjusutflamma ignis :
47
4»
De ecclesia Dei ah nis : Ejus in capite complura erant di adem at a; Is,nbsp;inquam, cuj'us nomen uni ipfi cognitum : indutusnbsp;is erat veftc tinda, imbutaque fanguinc. Vocaturnbsp;autem verbum Dei. Sicutautem eavidoria nonni-fi multo fufo fanguinc paranda, qui fanguisnonnbsp;jam verbi Dei fanguis eft,fed hoftium;fic nec impi-orum fanguis eft fpiritaliter intelligendus.
Sed contra quidam fie inferu nt ; cum exercitus coeleftis effe dicatur, nihil efle, quod eum car- ,nbsp;crucifitbitiia. nali modo intelligamus. Egovcroficrefpondco:nbsp;minimè carnalem exercitum intelligendum ; fc“ ;nbsp;fpiritalem : utpote cui Chriftus Dominus imp^' ,nbsp;rat, quem amplius fecundum carnem non ag«*’'*nbsp;cimus : cuifpirituscceleftesmilitant: amp;quiinjnbsp;ris adhuc verfantur, qui jam in Spiritus regc^*' çnbsp;ti, fpiritales homines appellantur, ut amp; hic c®1nbsp;ftes ; ad hoftium diferimen, qui funt toti ènbsp;germina veteris illius ferpentis : quorum ad lan^®' tnbsp;nam illi cvocantur, amp; quorum fanguis ad fteno?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
quorum exundaturus prædicitur. ConcludaO’’» turpios reges ac principes jamjam ad propii’Q^’înbsp;expeditionem imperatore Chrifto accingere.^.“^^, knbsp;bcre,amp; undique conjurarcjquo vidoriae Chjiy*nbsp;lint efte triumphique de hoftibus ejus particip^^jjfnbsp;Sedinftant Ecclefiam perpetuæ fubjed^i? x*nbsp;cruci, negantque meliora tempora praeteri’^’^^^/ .nbsp;pedanda; amp; ego quidem und cum illisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ji
, çlefîæ datum, ut in hac veluti divin« dif^^’F^ji^ fchola adolefceret : imo ne in peccatis fuisnbsp;obdormifcerct. Etidcirco inieparabilemnbsp;ceu comitem,adjundam fuiffe, amp; quafi venbsp;ligatadorfo. Sed hoc infuper ad)icio;pei^gt;nbsp;dam Domino libcram Ecclefiæfuæadmind lt;inbsp;nem : qui cum meliora tempora proniitwt r
-ocr page 73-ANTICHRISTO liberanda. bum-,non efle ea infidelitate noftra removenda,fednbsp;fide potius maturanda.Quin potius,fic aufim affir-tnarej fiprifcaEcclefiainpuritate fideiamp;difcipli-næ perftitiflct, quæ fub Conftantino oblata fueratnbsp;fœlicitas -, diuturniorem futuram fuifle, amp; quo minus fueritjCjus cfte culpa factum. Sed cùm Epifco-porum ambitione furfum dcorfûmve ferri ccepif-fcnt omn ia ,amp; religio fœde dilacerata i n ftudia partium abiiflct, tùm ficut, prædiftum diximus hujusnbsp;¦prophetiæ initio,variisverberibus Ecclefiam fuamnbsp;caftigare,meritô divinæ juftitiæ vifum eft. Permifitnbsp;enim Dominus ipfisEpiicoporumhumerisimpor-tari in Ecclefiam Romanum Epifcopum : fed quinbsp;paulo poft in thronum Chrifti invafit,amp; Ecclefiamnbsp;Orientalem permifit Mahometi, amp; Sarracenis acnbsp;Turcis, ceu fingularibus illisapris fuffodiendam.nbsp;Qupd fi tot noftris malis eruditi, tantam verbinbsp;ûeilucem amp; fidei finceritatem, quanta major ef-, fiulgerenonpoteft, adverfus hominem curiofita-
ani circumvallabimus ad pacem internam, amp; mo-
ir 1
4?
I.
V
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k
,ƒ tenimuniemus; amp;beato,inquam,ordineEcclefi-
^¦^m emendationem ; fic habere nos oportet, hanc Ecclenæbeatitatem tandiu duraturam effc, quan-diu noftra perdurabit obedientia.
Sed amp; pernego crucem, amp; ab Antichrifto perfe- craffw««« ’^utionem.notam effe Ecclefiæ propriam .Sçpè ete-*'ini velut halcyonia largitur ei Dominus etiam «»'•nbsp;Huafi in media tempeftatum bruma:quamvis confitear illas inducias continuitatem difcriminaflcnbsp;Potius,quàmperpetuitatcmfuftuliffc. Et noftris
o l'anètantis in calamitatibus, qlias ab annis fcxa-ginta ab Antichrifto pafTa eftEcclefia-, Eft tarnen 'luod Domino Chriftóque ejus gratias agamus,nbsp;/ qui Ecclefiæ perfcquendæ fines, ficut promifcratnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap.ii.
ƒ
-ocr page 74-50 De ecclesia Dei ab
cap.i 2. præfcripfit Anrichrifto ; qujque Septentrionales, amp; jam Germanicas, Helveticas, Rheticaf-quc Ecclefias totidem ferè annorum pace beavir,
Tahcitâtem £:cleß^tn fiùnbsp;fnncipibtuji-tam^ßpare-buntD»vo-iwttAtk
Qmdni igitur è tanta Chrifti viâoria,qiiam fibi defpondit, extinéto Antichrifto, non confidainusnbsp;conipedibus verbi Dci, lucifqiie cuangelicæ alh*nbsp;gatum iri Sathanam,nec in longum tempus Eccle-liæpacemturbaturum ? Vnumreftat, utpiiregcsnbsp;ac principes cognita Domini Deique fui volunM'nbsp;te,cui ut pareant,ob id unum funt Eccleliæ fufciw*nbsp;ti velut tutelares ; ejus pacem domi forifque tue-antur, amp;uno velut fpiritu, Sc commun! impct?»nbsp;Chriftoduce, Antichrifti regnum adoriantur-enim eos Dominus exhortatur : Reddire einbsp;plum,pro co quod mifcuit vobis ; amp; ut bibcndti^nbsp;vobisexhibuit; jam nunc refundite illi cun}’P ’nbsp;fecibusiræDei poculum. Sic enim eos exifti'}’?’^^nbsp;oportet. Dominum Deùmque noftrumnbsp;fos pulcherrimi, quod quidem ab orbe con“’nbsp;hominum minifterio geftum unquam eftjarci’y^f
nominum miniiteno geitum unquam elt,arci'f\ qutixmajpe- tos conftituifiè : utunumilludexcipiam,nbsp;randaexuetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»-i/*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/• Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipu'
IVd WlJlliVUitiv • Wb uuwiii lliuu CXVJpiäUl) Mofcn Dominus Ecclefiam fuam ab Ægyp^’.nbsp;tutepotenti illo bracliio, amp;cxtenta manuÜKj^nbsp;vitjfuûmque in mediis defertis populum co” .Lä (nbsp;Sed nec conremtior hoftis eft Dei AntichnG ƒnbsp;quam Pharaomec minores illius,quàm hujn^nbsp;nbsp;/
funt. Sed amp; quantæ Dei gloriæ fuerit, principy / um ordinem inter ipfosinilituiffe, cujus veln^ynbsp;dagogia,falvafitEcclcfiæfides: amp;quæpiet^’j/I ;nbsp;tutffque cuftos futura fit ; ipfis in vigilant!nbsp;ne qua Sathan in Ecclefiam fubeat, amp; vir”nbsp;fuæ femina fpargat ; aut fi qua fortè fparfer**^ ƒ I ,nbsp;timfutita dicamjaverruncentnr : ac omne”’^;.nbsp;fe tollant bellorum difcordiarumque
-ocr page 75-ANTICHRISTO LIBERANDA. J I. et fi quid ortum ent, uno vclut omnium concurfunbsp;præfocent. Ita fuerit Ecclefiæ beata diuturnäquenbsp;p3x : ut Europa pacata,maturè cogirandum reitetnbsp;de belloTurcisinferendo, deque ürientaliEccle-fialiberanda. Qupdcum ipforum confœderatio-nis beneficio Dominus efficere velit : tanto alacri-us animos ejus voluntati obfequentes par eftpræ-ftare,amp; fuas quoque voluntates ejus promptas or-dinationi fubjicere. Hancenim tantam promittitnbsp;Dominus Ecclefiæ fœlicitatem, Apocalypfe«s ca-pite 20. Vidi (inquitloanncs ) Angelum de cœlo Apoc.«».nbsp;defccndentem,atque tenentcm clavem abyfli,lon-gamque cathenam in manu : Is cepit draconemnbsp;ilium, veteremferpentem, qui eft Diabolusamp;Sa-thanas: eum ligavit annis millc.ac intrufit in abyf-fum,conclufit,obftruxit,fltque obfignavit : doneenbsp;mille anni compleantur. Deinde oportet folvi adnbsp;exiguum tempus.
Quibus verbis foelicitas tanta promittitur Ec-clefiæ Dei, quanta nunquam fuerit : amp; quam vclut typum mentibus noftris objicit futuræ refurreftio-nisætcrnæque vitæ. Nee enim ludaicum Chriftinbsp;Domini regnumChiliaftarumfenfu,nobiseftima-ginandum : fed tanta tamque diuturna Ecclefiæ,nbsp;adhuc in terris militantis, pax atque beatitas promittitur ; cui par nulla unquam obtigerit, amp; quæ ènbsp;tantis calamitatibus quibus undique premitur,nbsp;beatæ potius æternçque vitç venire debeat in com-parationem, quàm cum ulla priori ætate. Namnbsp;quod ad ipfam fœlicitatis diuturnitatem, ciuæ mille annqrum fpatiodefinitur;minimè mihi dubium;nbsp;quindiuturnæ tantæ fœlicitatis pofteflio promit-tatur. Sed fpatium temporis, præcifc, amp; præfradènbsp;uimis ad ipfum calculum fubducerc,hoininuna mi-
-ocr page 76-Ji
Mjdl.25.
De ecclesia Dei ab hi videturcfTeparuni confideratèoraculorumDei,nbsp;prophetiarûmque naturam attendentium. Ergonbsp;quod initio monuimusDanielis exemple, abipfa .nbsp;curiofitate mentis oculos avertamus; amp; uni Domino tempornm amp; momentorum feientiamper-mittamus ; quam fifiliusDei ab humanitate ftia,nbsp;ut eJus non-proprtam removit; quis Jam docuc*nbsp;rit ? Sequamurigitur gravilïimam ejus admoniti-onem ,qui difcipulorum curiofitatem compefeens,nbsp;de fe ipfos cogixare potius jubet: Attenditc,inquit,nbsp;vobisipfis.
iatelli-genda wdetur refurrecltanbsp;frona.
Qua amp; eadem fobrietate intelligcnda puto,qu* de prima refurreftioneeoruni, qui ob martyriut«nbsp;lefuChrifti capite truncati funt, quod nolucruntnbsp;adorare Bclluam,nec ejus imaginem,neque fume-recharafterem ejus in frontibus fuis, manibùfvenbsp;fuis ; quos ait cum Chrifto viôuros atque regnâtU'nbsp;ros annos mille. Quibus verbis, quod bonoruifnbsp;omnium pace diftum fit, promittitur Ecclefistquot;'nbsp;ipfoterrælutojacenti, amp;velutanimam ægrètrâ'nbsp;hcnti,nova beatâquevitæ rcftauratioiquçcumpt';nbsp;orc ftatu comparata ; nonne beatæ rçfurrcâioftnbsp;fimilior videatur ; præ pri ft in a conditione ? QilP®nbsp;ipfa verba tcftantur,fi dilige ntius ca attcnderinit’®'nbsp;Necenim omnibus qui pro fide Chrifti occubuC'nbsp;runt aliquandô, hæcrefurrediopromittitur :nbsp;iis qui non adorarunt Belluam, neque eJus imaS’jnbsp;nem, neque fumferint ejus charaàcrem.nbsp;confiât Anpehriftum tempore,quo dictum efi,^nbsp;pifeoporum velut humeris ipforum ambitione‘-i**^nbsp;juftoDei judicio peccatanofirapunientis, in*®^nbsp;tumefle : amp; ejusimaginem, hoc efijCardinalif“^nbsp;Collegium aliquanto poft tempore indudam j 5nbsp;charaéterem facerdotii ejus atque clcricatus,nbsp;nundinati^^
-ocr page 77-ANTICHRiSTQ LIBERANDA.
nundinatione Papali-gt; atq; feptiformi fuo ChrifnuT-, tc ortum habuiffe. Concludam igitur pcimæ rcfur-;nbsp;redionis nomine intelligi hoe loco^eatâ Ecclefiîçnbsp;conftitutioneni.ex horrendis,amp; plufquâ Ægyptiis,nbsp;tenebris papatus, emergétis in admiiabilé Ipcem,nbsp;magna Ecelefioï lætiçia beataque flatus Chrittianinbsp;fcelicicate, imperarore lefu Chriflo Domino, modérante,amp; return habenas gubernante regum pio-tum principumque fenatu. Nam qui vitam fangni-némquefuum martyiioChrifti Domini, fideiquenbsp;fuæ confecrarint ; ficut martyres Chrifli perpetuonbsp;¦ Ecclefiæ more diââ funt; ita 8i hic nunçupari; qui-bus fcilicet vitam in fe Chriflus confervavit ab Àn^nbsp;tichriflifævitia, amp; earn majore benediftionç rur-fusvelutin manustradidit.
Huj us igitur in tantæ gloriç fuæ focietatem cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i
Dominus nofter amp; fervator pios reges Sc ptinci-pes dignetur afeifeere -, quid aliud reflat, quàm ut invifto ac heroico plané animo aecingant fe ad ex- X«“nbsp;peditionem Domini, Sc eo vocante arma capiant ?nbsp;Malediftus enim qui ignaveScfraudulenter opusnbsp;Domni cxequitur.Eft enim illis etiam atqueetiamnbsp;cavendum, nc fl verbo Spiritüq-,Deivocati, variasnbsp;i tergiverfationis caufas nexuerint,tantofe honorenbsp;\ indignos profiteantur ; Sc irritatusDominus in e-1 orum vel infidelicatis, vel ingrati animi retributio-:nbsp;1 nemflllis rejeâiis ac graviter mulâ:atis,ad potioresnbsp;I tantamlaudem gloriamque trauftetat,vel è pul-. \ vere,atquevelutftcrcore fufeitatos. HancBccle-' 1 fiæ liberandse, Sc bcato ordine componendæ ra-' \ tionem, voluntati fuæ atque potentiæ fubfervircnbsp;' \ Dominus voluit •. ut ficut neceffe eft Antichtiftum
1 ruere,amp;abejustyrannideEcclefiamlibcraïi-, ne-,
'• ' ceffcquoque fit id fieri ptincipum manu operâ-c^ue,
-ocr page 78-S4 De ECCLESIA Dei ab
que, quiaitaipfi vifumeft. Viam ergo fpontefiia fummaque alacritace pandanc decreto Domini, amp;nbsp;uno confenfu, vclut manu data,pan'que gradu, oc-currant ultrô venienti. Verendû enim illis, ne dumnbsp;fubterf^iunt; nihil aliud aflequantur, quàm utnbsp;quod Ifraelitisin deferto, accidat, ipfis rejeûis,nbsp;hanc operam ad potiores tranfferat, vel potius accidat quod de illis, qui venienti ChriHo lerufalem,nbsp;amp; fpecicm regni fui exhibent!, ad Scribas dixit ; Sinbsp;hi tacuerint,lapides loquentur. Meminerint quan-tae fraud! lonæ prophetæ fuent fubterfugifTe Domini vocationem, amp; tarnen fuo damno paulo póftnbsp;eodem fuilTc recurrendum. Impendet,inquit Paulus,mihiprædicandiEuangelii neceflîtas : Vehau-tem mihi nil! fponte mea fecero.
Sisattarnifßs Piorum igitur Regum amp; principum magnitud»-animi atque pietatis, tantum Chrifti Dom*' ni mandatum, ipfi tantopere gloriofum, Ecclefi^nbsp;falutare,fibi,fuæque pofteritati ad omiiem laudeiU inbsp;atque decus honeftiffimum, alacritate fumma at- Inbsp;que omni contentione capefeere ; ut earn inter (e, inbsp;præfide Chrifto,confœderationem inftituant : çi*' ’nbsp;jus potentiâ Antichrifti regnum evertatur: euju^nbsp;fapientia is inftituatur Ecclefiæ ordo, quoad'nbsp;verfus hærefcs amp; hominumeuriofitatem fides o’*’,' jnbsp;niripoffit, amp; difciplina ex verbo Dei reftituta,nbsp;morum integritatem confervari. Atque utintcH*'nbsp;gant,quanti ipfos operis Dominus architeâos onbsp;dinariqfic habere opertet:cùm Dominus daturi^nbsp;fepromittat eis cor unum unàmquevoluntat«vnbsp;obeundæ fuæ voluntatis; bcatam verô atquc.nbsp;uturnam promittat Ecclefiæ pacem atque fis'Lnbsp;tatem ; Dominum quoque ipfos pulcherrimat .nbsp;ædificationis præfedosconftituilTe ; utinterwjj^
x:
ANTICHRISTO LIBERANDA. 53»
cemcolant, amp;fi quid ufpiam inter ipfos exoriatur diflfidii ; qualia animo prævidere complura,non eftnbsp;magnæ prudentiæ; de e; us facrofanfti Concilii fen-tcntia præfocetur ; priufquam foras fc proférât :nbsp;turn ut ne quid hoftes Ecclefiæ audeant : amp; fi fortenbsp;audebunt; adfint terra marique parata præfidia,nbsp;quibus nequid turbctur,cocrceanrur : amp;paxcommunis, publico bono, tantæ potcntiæ terrore fan-ciatur.
Hæc fi fumma Domini Deique noftri mifericor- ItijpUta fore dia, de publie! ftatique regum piorum, amp;princi-pumconcilii authoritate obtingent; jam verein- ckfiereparati*nbsp;credibili bonorum omnium lætitia impletum vi-debimus, quod velut typicè, aliquando implen-^nbsp;dum Propheta divino Spiritu præcinebat, amp;Deonbsp;gratias agebat. Aquæ murmurent, amp; lutum delpu-mentfuum, arque fublatis undis turgeant; eruntnbsp;velutirivièfluminederivati, quicivitatem Deila:-tificabunt, illo inhabitante fanftam. Deusenime-jus in medio commorabitur: quo fiet, utampliusnbsp;non commoveatur. Nam Deusabipfo ortu.auro-râqueaccurretcj’us inauxilium. Veniteigitur,amp;nbsp;contemplamini gefta Domini : qui pro eo quôdnbsp;pofuerat vaftitatem amp; folitudinem in terra; jamnbsp;compefeuit prælia,ufque ad extremos orbis fines :nbsp;confregit arcus, lanceas comminuit, amp; cremavicnbsp;igné falcatos currus.Q^æ tanta bona,cùm non vine promilfa, ncc ullâ priori Ecclefiæ ætate perfeftènbsp;adhuc impleta fint; huj'us confœderationis benefi-cio, deinceps expeftanda nobis funt.
Q^d tam gloriofum,tamque divinum opus,fi TtUtritatû quod procul abeft ab eorum pietate, neque Dei^,^^nbsp;gloriæ, neque Ecclefiæ, neque fuæ falutiscaufa fuf-cipere vellent ; at pofteritatis fuæ bono deceretnbsp;fummo
-ocr page 80-./De.æcclesia Dei ab \ fummo ftudio compledi ; quam relinquerent tan-torum hscredetn bonorum. Confiderent ipli fi im- jnbsp;peratoria majeftas ad Germanos à Papis ( ut vi- Inbsp;derivolunt)tranflata; ut earn vim ab Italia Ronbsp;maque procul ablegarent, ne quid ipfis officeret I-taliam appetentibus. Quanquam iidem ipCiPapatjnbsp;fcelerati patres, ne poflet ilia increfcere,continen- |nbsp;tibus penè bellis civilibus velut nervös fuccide-runt,amp; poftremo per Epifeopos, compedcs ei in je-cerunt. Sed tarnen,inquam,fi majeftas imperato-ria Germanis principibus magno fuit ornamentOjnbsp;amp; ad res agendas adjuniento; quo graffantes lat®nbsp;Hunnos, Henctos, ipfofque Bavaros compefcc;nbsp;rent,amp; pacem publicam tuerentur*, quid de totnbsp;nrum regum atque principum facrofando ConÇ^'nbsp;1 iOj, fas eft animis præfumcre : quod Deus Spin^'*nbsp;fuo fando congregaverit, atque in Eclefiam inlt;^’’''nbsp;xerit,qu ódque fuæ glorix,amp; ej us faluti, atque be^' Inbsp;fitn/linî mnfprrarit gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
lo pcriculo effeda rcddet.Mandata enim Doi^* facultas amp; cventus foonte fua confcquuntur*,^nbsp;quaevidentur impombilia, ultrofc nobisnbsp;^us accingentibus offerunt : ut principiuîPLnbsp;fitdimidio. Se enim remoras omnes deviavo jnbsp;tatis fuæ obeundæ fublaturum à pedibusnbsp;nromittit. Meumeft.inouit.arcentum.aurun^
-ocr page 81-57
ANTICHKISTO LIBERANDA. cipum adverfiis ipfos Ecclefiämque tot jam annosnbsp;initarticonj’ufationemPQiwmodo enim vdfolum soUmmim,nbsp;nomen ej'us polïit fuftinere? Nam Regem Galliæf»#«'^««'’nbsp;ita afflixit ifta Papalis conj'uratio ; ut in multos an-nosvixbona pace queat exurgere, amp;id regn um /»ubotimm.nbsp;niulta jam ex parte, id eft, quantitatis æftimationenbsp;noftriim eft, atque fuis artibus Papa prudentiflimtnbsp;Regis bonorumq; animos abalienavit. Porro Hif-pano quantum virium adcmtum hac à Dominonbsp;claflis ejus velut internecione?amp; infuper ei impendent, expetentc Domino tot bcllorum, qua? folusnbsp;Europa totacommovitamp;aluitjjuftafupplicia : amp;nbsp;tot reseum circumvallarcvidenturjèquibus explicate fe nunquampoftit. Qmd,quodncfuasqui-dem copias,vel comparare,vel inftruerepoffit, niftnbsp;opera copiifque noftris ? A nobis enimplurimusnbsp;ejus equitatus, peditatus, naves inft rument um,nbsp;cum ipfis belli munitionibus,nauticum.Succîdantnbsp;illi pii principes, piæque Rcfpublicæ,àfc belli fub-fidia(quod quidem illis eft vel nutu pecfacile)jacê-retotam conjurationem necefle eft. Contra vetonbsp;quanta fit corum principum, turn mari, tum terranbsp;copiarum parandarum facultas ipfe dicerem ; ni-fijamdiu à piis amp; rerum majore ufu peritis viris,nbsp;quantum audio,effet enuraeratum. Itaque totamnbsp;rem ipfis principibus tacita memoriat fubduftio-ne cogitandam relinquam.
Hoc unum confidenter dixero ; fi fias effet arbi-traritantæpietatis principes gravatumiri, rum opum, quibus cos Dominus cumulavit, non- w«.nbsp;nullam portiunculam in hujus confœdcrationisnbsp;amp; expeditionis fumtus, pro fua quemq; virili con*nbsp;ferre ; ipfas Ecclefias alacriter quantum abunda-bunt, amp;opusérit, tollaturasi fi modp quantates
K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agatur,
-ocr page 82-Singulorum friacipumnbsp;quantum in-terßt, inirinbsp;hitnc confie-JeratioMn,
58 De ecclesia Dei ab agatur, amp; ipforum principum authoritate, amp; pernbsp;paftores commodos fcriptis èc prædicatione de-darabitur. Si enini fublevandæ famiscaufa, quænbsp;Claudio imperantc vexabat Ecdelias per ludçam,nbsp;eæquæ è gentibus erant per Afiam amp; Graciam,nbsp;quantum opus erat liberaliflîmè conferebantjquidnbsp;erit nobis diffidcndum de Ecdefiarum beneficen-tia atque fubvcntione,communis à fe periculi pro- inbsp;pulfandi caufa, amp;tantæ fœlicitatis promovenda;nbsp;quantum ne per fomnium quidem optare quiC-quam poflet ? Hujus igitur tanti periculi devitan-di caufa,quod moliuntur holtes ; quibus erat innbsp;nimo Ecclefiam per Europam extinguere,amp; regn^nbsp;cxcindere, ecquam putemus Ecclefiam, quantùtnnbsp;opibus valebit, ad coramunem falutem non coHî'nbsp;turam libenter ? Atqui Antichriftus totius Enr^nbsp;pæ monarchiam Hifpano detuleratreandémqo^nbsp;le hoc toto quadriennio fperabat fe adeptnrnn^’nbsp;Nam aperte bullâ fuâ fcreniflîmani Angliænbsp;nam regno fpoliaverat, amp; ad Hifparâ arbitri^^nbsp;tranftulerat : de eu jus expeditionis eventu nin*nbsp;dubitabat.Duobus autem tantis exercitibusnbsp;mariqucincumbentibus-,paucis menfibusin fnânbsp;poteftatem rcdaâurum fe confidebatnbsp;quamipfam bona ex parte per Guifianamfaô’^nbsp;nenijfuam jam effe videbat ; ut reliquamnbsp;ab Anglia tranflato ad earn bello, fuis armisi3‘'’^jnbsp;cclTuram confideret. Germania fuperfepatnbsp;quam potiendam invitabat paternuçï^iniper“^.nbsp;amp; régna ditionçfque diftraâæ : quarum plers^^cg’nbsp;eæque validæ, papifticam fuperftitioncmnbsp;quuntur. Cæteræ verô minus unitæ, vel potiusnbsp;àis aliénât« ; amp; intelligebat quibus artibus^^^j;nbsp;rolus V. Imperator, earn adaliqiiod tempn^
-ocr page 83-anTichrïsto liberanda. 5^ parcrecoëgtflet, iifdem patere fibi aditum ad imperium occupandutn. Quo occupato quem tandem fore cæterorum regum qui auderet obfiftere?nbsp;Quod nifi propitius Dominus conjurationis iftiusnbsp;Babylonien confilia diflîpalTet, amp; vires profligaf-fetjquo tandem jam in metu terroréque principes,nbsp;Eeelefiæque tota Europa verfarentur ? Atqui fienbsp;exiftimare nos oportet, non effe hoftibus ablatamnbsp;voluntatem-, facilitate vei ô non tam fublatam,quânbsp;in aliquot annos, nifiincumbent totis viribusin-clinato hofti,dilatam. Atqui ifta piorum principumnbsp;confœderatio.mandato imperioque Deiinftituta,nbsp;cum non modo omni Ecclefiam principéfq; metunbsp;liberet, fed beatiflimam paeem in id omne, quodnbsp;niundo fupercft ævi; afferat ; ecquam Ecclefiamnbsp;credamuSjfuas opes copiâfque reeufaturam ?
Si ad Tabcrnaculi conftruâionem populus Ifrael tanta côtentione piâq-,æmulatione.certatim quod o-roKi^pri«-opus eratjConferebat : ut Mofes per caftra jufleritnbsp;proclamari;lam definerent:fat amp; abundèfuppete- ««n-tcadomnedivinicultus inftrumentum; ficequi-{,„^.nbsp;dem in animum induco meum, de Ecclefiarum pi-ctàte, quam fe vocatione quadam minifterii extra-ordinaria, amp; ubcriorc donorum fpiritalium copianbsp;excitaturum Dominus ptomittit ; non defuturamnbsp;fuæ de Anticbrifti fervitute liberationi,ncquc beats à Domino conftitutioni, ipfius Ecclefiæ benig-nitatem.Q^od fi apudaliquas gentesjed Polonosnbsp;maxirnè, mos hic ab aliquot feculis obtinet,ut ad-verfus Mofeovitas,Tartaros, amp;Turcas in Barbari-cotumultu falutis communis caufa, finguliquodnbsp;poffunt; amp;, ut ait feriptura, quod ad manum ianbsp;promptûque habent, certatim conférant •, ut à return collatatum copia, Mons charitatis vocetur;
K 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cùm
-ocr page 84-. De ecclesia Dei ae cum nee minus immanis fit Antichriftus, qua truces illi hoftesreóque inimanior ,quo aniniï.fub Sa-thanæ dominatu, crudelior eft fcrvitus,quàtn corporis fub Barbaris : cùmquetam gloriofalibertasnbsp;nobis liberifque noftrispromittatur à Domino;nbsp;quidni confidamus eodeni majoreque etiamftu-dio Ecclefiam Europa tocafuarum injuriarumtotnbsp;jara feculaab Antichrifio perpeffarutu memorem,nbsp;amp; beatilfimae pacis à Domino expcäatione ex ipfi*nbsp;US verbo,fuas,pro fua, qu« cuique aderit copia,nbsp;cultates abundè collaturam ?
Qupdigitur in feriptura facra ab rege Davide, principibuSjamp;univerfo Ifraelead tcmpli conftr^c-tionem faäum legimus;dum fuam quifque libera-litatcm Domino confecravit ; idem univerßs eßenbsp;nobis propofitum putemus;cum ad imitationenbnbsp;tum ad bonam illius imitadonis fiduciam :nbsp;fertim pii reges amp; principes Davidem imitabuO'nbsp;tut : qui primùm cxemplo fuo, reliquorümq’’®nbsp;principum, totius Synagogæ congregatiomtQ'’^nbsp;Domini ftudium cxcitavit. Q^o faduni,utnbsp;fingulari alacritate ultroncaque voluntate, ft,nbsp;quæcunque ad manum fuppeterent, DominovO’nbsp;verent. Qua pietate motus rex in hanc erupit apquot;“’nbsp;Dominum ßratiarum aäionem. O Dominenbsp;patris noftri Ifraelis, benedidus es in fempitd*’’nbsp;fccula ! Tuæ funt opes, amp; honores tui,tuum amp;nbsp;perium. Quamobrem nunc 6 Domine, gra^rnbsp;quantas poffumus maximas agimus tibi, acnbsp;men tuum illud nobile concclebramus’.Qms cn'“;nbsp;ego fum, amp; quis eft popuius meus, ut poff’ß';nbsp;fponte noftra offerte taUa ? Sunt enirn à te on^i®^nbsp;quæ largita nobis eft tua ffcxtera : quxnbsp;manu dicaraus tibi, O Donainc Deus nofter^ ft';,nbsp;eauidf
-ocr page 85-ANTlÇHRI^TO LIBERANDA.
cquidem perfpicio te probate hominum corda, amp; ^orum integritate lætari.Obtuli tibi corde fynceronbsp;ifta omnia fponte niea, vidique populum tuum,nbsp;hue convenir,ultro lætôque animo ofFerre ifta.
Conferva Domine Deus patrum noftroruni,hunc piæ voluntatis affeäum in corde populi tui perpetuum, amp; eJus corda ad te difpone. Hane Davidisnbsp;regis principùmque Ifraelispictatcm, fi reges no-ftri, fi principes imitabuntur, féque præbuerint innbsp;exeniplum ; magna fui æmulatione per Chriftianasnbsp;genres -, Ecclefiarum ftudia excitabunt, pia quadânbsp;æmulatione: ut ficut pietate præftare præclarû eft;nbsp;nitantur amp; pietatis beneficentia : ut omnes tantonbsp;benignitatis atq; liberalitatis nomine eafdem gracias cum Davide agamus Domino. Cùm autemnbsp;tantum ftudium extiterit Davidi régi in ædificatio-nem rempli, quod levior quidem Ecclefiæ,futuro-rùmque ejus bonorum typus fuiqut præter aurumnbsp;amp; argentum, gtaes quod in earn rem è fuis manu-biis Domino confccrarat, infuper tria talentûmnbsp;auri millia,amp; feptem argent! depuratiflimijvclutin tu ofiibanbsp;cumulum fuperjecerit ; Ecquis effet pudor princi- Efc/e-pibus noftris è tantis tliefauris,quibusipfas turresnbsp;narrant,pr» auri argentique pondéré altius in ter-ram depreffas-, ne minimum quidem terunciumnbsp;tantopere laboranti Ecclefiæ veile commodate ?
Ecquid autem eos tanta cura atque folicitudine affervaredicamus ? An diim cum ipfis turribusinnbsp;abyffum opes deniergantur ? Qupdfi quæharuqinbsp;cumulandarum opum vel patribuseorum,vel ipfisnbsp;caufa fuerit, confiderabimus ; num earn potiffi-mum inveniernus ; quôdearum præfidio fuos fta-tus adverfus Antichrifti ejufque fatellitii principesnbsp;munire voluetunt, quos videbant inhiarc ûbi ? At-
-ocr page 86-De ecclesia Dei ab
qui vel minima earum erogatione, atquc contri-butione, quot quantaque bona promirtit Dominus? liberationem beatiflimam ab Antichrifti ina-
chinationibus, pacémque in fumma gloria feciirif-fimam,opratiflïmam de hottibus ipforù ulrionem, Ecclefiæ gloriofifltmam cóftitutioncm.tantam dc-niq; potentiam, quanta extinéto Antichrifti regiionbsp;abundè fitTurcæ compefcendo, vel ejusetiam im-perio profligando,nec non Pcrfico,atque Sarrace-no ad Ecclefiarum toto Oriente, meridiéve repa-rationem.
opibu duin nbsp;nbsp;nbsp;C^mobtem ciim in Ecclefiis Gallicanis amp; Bel*
gicis univerfam videant laborareEcclefiam, amp;in fortiflimóque Navarræ rege fuum om-quot;ium vetti ftatumjquid jam diutius expe£lcnt?Anne ut illis everfis ad tpfos perveniatur ? Qupdnbsp;men propitius ab illis avertat:ficut amp; faciet DonH-nus.Sed fi id accideret næ fcrô fuæ faluticófulerentnbsp;ipfo Domino jureperfequente: quod nefcio qnanbsp;caufatione, laborantem fe atque in illis Ecclelnsnbsp;periclitantem deferuiflent. Turn eædem, quibu^nbsp;comparcimus opes, hoftibus ad invadendumnbsp;jores animos facerent.Ecclefiis vero Regéquenbsp;varræ fervato ; firmiflimam molem adverfus Ant*'nbsp;chrifti, quos evomit torrentes oppofitam vident*nbsp;Itaque meminerint Perfei opes Romanis majorei^nbsp;ejus invadendi Hbidinem auxiffe: quarum taif^nbsp;particulam fi in Gcntii Illyrici régis confirman^nbsp;ncm,amp; Bafternarum ftipendium erogare voluin^ ’nbsp;amp; bellum alio traducere;amp; fuum regnum fuafq'* ’nbsp;quibusparcebatjopesfervarepotuiflet.
ÎÏSà- piorum principum cundationem ex^ ' .terefuiae-. gefaccte debcret vchemcns iftud Anticnrin'*.gt;nbsp;ftudium,quç ad inclinatæ
-ocr page 87-ANTICHRISTO LIBERANDA. ftabiliendam ruinam, fuasopes terra manque ve-lut humeros fupponere non dubitavit etiam cumnbsp;vitæ difcrimine. Quos enim fumtus fecifle pute-mus Hifpanum in fuis iftis binis copiis comparan-dis atque tuendis ? Tantam certèpecuniæ copiamnbsp;effudit, ut cum omnem fuperetæftimationcm ; ve-rear ne fuperet amp; fidem. Nam Regem Galliæ eonbsp;furor papifticæ Liguæ abripuerat,ut videns,fcicns,nbsp;amp;volensfe fuumque regnum in fummum difcri-méadduxerit,amp; religionis fimulatione;ambitiofosnbsp;principes eo evexerit; quibus ja fervire necefle fu-iffer, nifi virtute ejus Dominus Deus nofter, magna Ecclelîæ ipfiusq; fœlicitate, in ipfo reru cardinenbsp;fufcitaiTet. Et pii reges amp; principes vincenti Chri-fto,amp; ad partem gloriæ eos vocanti, pro fua Eccle-fiçque falute, pro ejus beatiffimo ftatu, prorefun-dendo meretricis Romans in finum, irsDeipo-culoj quod illis propinandum tot annos exhibuit;nbsp;quibus redundant opes conferre gravabuntur ? Sinbsp;Henricum vn i. potentidimum Angliæ regem nonnbsp;piguit in Clementis vi i. liberatione ex arce fanéÜnbsp;Angtli Vaticana, quaconcliifus ab exercituBor-botiio tenebatur,ficut boni tradunt hiftoricifcrip-tores.amp;pueri audiebamuSjjo.Angelicum numumnbsp;millia menftrua pendere in exercitus ftipendium,nbsp;cui Lautrecus præfuit, pro fua virili : Si principesnbsp;Itali communis pacis adverfus Gallos tucndæ cau-fa,per aliquot annos juftumexercitum älcrenihilnbsp;dubitarunt; Noftrine principes minus piiinDe-Hm,religionemquefuam,atque Ecclefiamfucrint;nbsp;qus omnes omnium charitates continet,quàm illinbsp;in patriam fuerunt; præfertim cum Ecclelia patri-am fuam cujufque compleftatur ?
j Scd certè meliora nos de eorum pietate expec-tare
-ocr page 88-^4 De ecclesia Dei ab
tare Dei promifla jubenr.Nec à patribus fuis fum-ma picrate,pan'quc animi magnitudine viris dege-neraturos : qui fi rum cum propter peccata noftra jaiuteEcciefitc ofFcnfus Domiuus, voluit Antichriftum fanftosnbsp;yincerg. fedquoeum profperisrebus magisinfo-lefcentem atque fuperbicntem graviore cafu po-fteàpræcipitctn daret; nihilominus illivirifurcn-ti Antichrifto,amp; omni immanitate in Ecclefiamin-veâo;ut earn dcvoraret; non veritifuntfuaipfonbsp;rum corpora, ftatùfq; fuos opponerc: Heroas illosnbsp;dico, qui pro Ecclefiæ falute,amp; Gcrmaniæ libertäre advcrfus Carolum 'f. Europa: penè Monarchaw,nbsp;fuiimquc imperatorem arma capere non dubita-runt : Ioannem,inquam, Fredericum EleftoreW,nbsp;Saxoniæ Ducem,fumma picrate amp; conftantiaptW'nbsp;cipenijPhilippum Hefliç Lantgravium fortiffiwut’’nbsp;nbsp;nbsp;i
inviâiflimûmque Chrifti militem, cæterôfq; pt*”' nbsp;nbsp;gt;
cipesilluftriflimosimpernqjftatus, quiomnespt' 1 I nèproveritatispropugnationejEcclefiasquefâl***^® ’nbsp;nullum vitæ,capitis,ftatuûmquefuorumaniitte*’' ( lt;nbsp;dorum periculum recufarunt : qui fi revivifeerent’ inbsp;quid de fua progenie diccrentjfi ipforum cunâa”' Jnbsp;one viderent ab iis, quos nominis, pietatis, bo**^ tnbsp;rûmqué fuorum fuccefTorcs reliquerunt ; Eccle*’nbsp;falutem Antichriftoprodi,amp;totprindpesrege^ , ‘nbsp;qucNavarrs fortiffimèinacieverfanresatque” / tnbsp;pugnantes dcfcri; præfertim cum nonmodo” ;nbsp;piendis armis; fed folo auxilii,confœderationM rnbsp;fuæ oblato térrore,comm unes hoftes dis jicere p”nbsp;nbsp;nbsp;J
fint, amp; propellere, amp; ab eorum manibus arwa cutere ? Verùm meliora de eorum pietate fp”^^., I .nbsp;jubent clariflima Dei promiifa.Affirmât cniw \ / j,nbsp;gelus loanni daturum Dominum regibus,amp;pfjj, )nbsp;cipibus, qui anteà poteftatem vifnque fuaw I
-ocr page 89-ANTICHRISTO LIBERANDA.
diflènt Beftiæ ; vice verfa pcrfequencixillius caufa nabere corunum, unatnque voluntatem; uteam cmflt;ejtram.nbsp;bello perfequantur, ut igné crementgt; amp;reliqüiasnbsp;difperdant arque confumant. Qupd quia a^hucnbsp;faâum non eft, peccata nottra meruerunt : He eo-rum criminationibus faâum ; qui fuis ut odiis ob-fequantur,unitatem Ecclefiæ,quæ fumma cft,con-tinuis falfifque calumniis dilacerant, Sc principesnbsp;ab ampleftenda commun! caufa, quatum poflunt,nbsp;retrahunt. Veruntamen de his criminationibus arque diflïdiis, quæ à doctis orra arque in ftigata, Ec-clefiam Dei prçter omnem rationem vexant,paulônbsp;pôftdicemus : inpræfentia fat fueritdixiire,cùmnbsp;res ipfa amp; experientia doceat, hoc tempus immit-tendæ in principes voluntatis unius jam adeflèjve-ritate euangelica patefaâ:a,amp; Myfterio iniquitatisnbsp;rnanifeftato, amp; una Ecclefiarum confeflione cele-brata fide, etiam in eo capite, de quo diifentire vi-derentur; unum fupereffe,ut pii reges amp; principesnbsp;Omni ex animis evulfo authoritatis humanæ præ-judicio,rem ipfam expendant,amp; placide voluntatinbsp;Dei fu,)m voluntatem, utfubjiciant,amp;ultrôfub-inittant.
Qimd cùm Dei gloriæ Ecclefiæque falutiscau- Singula! fnn. fa,à quaipforumfalus fejungi non poteft,faaurosnbsp;confido •, tùm quôd penè finguEis exequendæ Dei haberCyhujusnbsp;voluntatis peculiaris, amp; velut præcipua caufa eft ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Sereniflîmæ Angliæ Reginæ, quia principem earn fufeitavit amp; corroboravit Dominus, quæ omnemnbsp;Antichrnbanæ impietatis impetum non reeufaretnbsp;i in fe fufcipere:amp; quod videt Antichriftifurorem eonbsp;progreffum audaciæ, ut bulla exauthorare fit au-fus regno, amp;fubditos jurejurando liberate, reg-
, nûmque ad quem liber et tranfferre : ut nunc cùm ,inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L Dominus
-ocr page 90-66
Oe Ecclesia Dei ab
Dominus Deus nofter, qui folus regum præfes,eos in Soliis collocat,amp; cùm videtur detrahit, vice ver-fa, hac tanta, quam eit à Domino confecuta viâo-ria, ipfum Hilpanum in regnorum fuorum difcri-raen adduxerit ; lam non poffit,inquam,{ereniflî-ma Regina velfuæinjuriæ perfequendæ caufa, velnbsp;fuæ fecuritatis, viétoriam Domini non perfequi, amp;nbsp;trepidanti atque nutanti hofti non infiftere : ncnbsp;quam dct ei fua cunâatione reparandarum viriuinnbsp;refumendique animi facultatem. Qi^od certè niul-tô vchementius nervofiùfque faciet adjunâis^nbsp;communem caufam piis regibus atque principi'nbsp;bus: ut de gradu dejeétum hoftem, univerfiunonbsp;velut impellant impctu ; quàm proprijs viribos,nbsp;quantæcunque tandem videantur.
Ctrtiuius frsBofa.
Vident amp;Germani principes quanta fitiipP^' rii quondam florentiflîmi imbecilitas;ut cuni ànbsp;patu ortum efle dicant,cum ipfo pariter confef “C'nbsp;rit. Itaque ftareillud non jam fuis viribus, fed p^jnbsp;tim (ut vetuftam quercum fuis radicibus ) ita iquot;quot;.^nbsp;fuæ ipforum authoritatis nomine:quod ipfumnbsp;dem illi fummum eft atque perhonorificum ; jnbsp;tim quod ipfis eft pudendum, præcaria,parùm‘ijj inbsp;honeftapace : fimul amp; iftius imperatoris Inbsp;ignavia, amp; impetu à Domino in Perfidem com'nbsp;fo : ut fi avo proavôque fimilis exurgatnbsp;fatis pro fua fapientia intelligantjquàm parumP^^;nbsp;fidii Chriftianç rei in imperatore fuo fit repqß^fnbsp;Revocentitaq; in raemoriâ,quàm miferabilis^tnbsp;maniæftatus fuerit perannos ampliusfexcc’’nbsp;quibus Germania barbararum Gentium velu'^'^çnbsp;phitheatrum fuit : in quo omni bellicofurofnbsp;yaftatione depugnarunt atque digladiatænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ,
idem tempus comminatur Dominus, cùm J bafP“^
-ocr page 91-ANTICHRISTO LIBERANDA. lt;^7 barbaras genres fuis copiis, ut cicadas, oppleturasnbsp;fuperficiem terrae : finfulque rationem common-ftrat, tantæ vaftitatis cvitandae. Et eft vero æquiflî-mum, communis religionis, falutifque caufam, ànbsp;Chriftianis Principibus communiter defendLErgonbsp;dum vacat, amp; tarn pulchram occafionem præbetnbsp;Dominus omnium Chriftianarum opumvirium-que in com'munis falutis propugnationem con-jungendarum; ficut propiores funt periculo; principes fe quoq; præbeant invictæ cçterorum confce-derationi : Sc fuum, quod impendet à circunfufisnbsp;barbaris periculum, communibus omnium armisnbsp;àfiûscervicibus propulfent. Habent Sc cæteri pii c^wosfm.nbsp;reges caufam præcipuam hujus facri fœderis foU- ctfet,nbsp;citandi atque promovendi ; 'vel ad fuos ftatus ad-
, verfus Aniichriftianam conjuradonem, quae illis ï inhiatjSc labefadare non ceffat ,ftabiliendos; vel utnbsp;1 fua quandoque jura, rcgnaquc fpe præfumta, citranbsp;\ bellorum tumultum, decommuni totprincipumnbsp;\ fententia,judicióqueconfequantur.
Sed ad Principes Germanos,atque adeo omnes GimimtruiK ad quos idem difcrimen perdnet exæquo oratio-nemconvertam: quosfic habere oportet •,Domr-num Deum noftrum hanc iftam unicam viderira-\ donemprçfiniiffeTurcatum,Satracenorum,atquenbsp;. . j Tartarorum ab Eccleha Chriftianifque finibusa-Li vertendorum atque edamexcindendotum. Namnbsp;Li cum piorum principu confœdcradone,Andcbtiltinbsp;, A le^no evctfo, paxEccleGxfub eorum præGdipdu-
A ùuquc promittatur, in quot fecula ad return con-fummadonem fuper Gunt-, ft modo ipft uno confen-
l”' (
fu ejus voluntatem obire parad Cunt -, promitdtut ïM edam ejuCdem confcedetadonis opçta üfdem pdn-. Ä dpibus rerutuhabcnas modetandbus jearum ^en-, Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L a dum
-ocr page 92-Apoc.2o.
ApûC.20.
De ecclesia Dei ab tium excidium Apocalypfe»s lo.capite. Solvcndusnbsp;cnim Sathanas prædicitur è divins ordination'^nbsp;vinculis, quibus conftridus tenebitur, amp; quocun-quc terrafum circuncurfurus : ut è quatuor terrxnbsp;finibus Gog amp; Magog congreget in prælium:qnO' inbsp;rum copiæ ea multitudine futurs prçdicunturjqquot;^ jnbsp;man’s arens. Ecquiautemifti fint Gog amp; Magog» !nbsp;nifi iidcmillipopuli Mahometae impietatemptO'nbsp;fcfiijinfensique noniinis Chriftiani, communiflquot;^ 'nbsp;fidei hoftes ? quos in Gottis, Herulis, Vandalis ƒ ' 'nbsp;lanis,Hunnis,Tartaris, Turcis, 8i cæteris barbad^nbsp;amp; immanibus Gentibus per aliquot fecula immii:'nbsp;tente Domino perpeffa Ecclcfia ; in eandemnbsp;barbariem degencravic. Quç eçdem Gentes WŸnbsp;ftheniSjVolgæ,Tanais, marifq-, Mediterranei cU***nbsp;ftrisægfè coërcentur:amp;vclutfrenos indignantnt’nbsp;advctfuSquos piorum principum copias congf^'nbsp;gari amp; difcipfina componi vult Dominus Deusnbsp;ftér.Chriftó^DominoImoeratore.Et afcenderui'’'’
fanâofùm,amp; civitatcm illam dileélam. Qui qo^f^ igné cœlitusdemiffoconflagrandi dicuntur ; nil'*'nbsp;lö fecius piorum principum arma non excludquot;*!'nbsp;tur ; quibüfcurnfuamvidoriam, ut cæteris An'*'nbsp;chriftiahis prçliis Chriftus Dominus communié,nbsp;turus-cft; Nam cùmadverfus has'innumerabÜ^^nbsp;Turcarum amp; Tartarorum copias caftra civit^^’^nbsp;fanftæopponenda dicantur: quae amp; oppugnatquot;nbsp;funr;c^rtcbitamp; magnum quoque contràlan^’Jnbsp;rum é^ërcRumcomparatum elfe: neciinatanî^nbsp;exgentfe;(bde*xtotacivitatefanda : ideft,Ecci^'Jnbsp;Dei. Neecnimcivifate'm hanc intelligercopO*^fnbsp;moenibus amp; foifa circundudam : fed peroi''*’(nbsp;Europa? Gentes unius Chrifti Domini legibns»
-ocr page 93-ANTICHRISTO LIBERANDA. ^9 omnium rcrum coinmunione per e/us Spiritutnnbsp;congregatam.Quæ tarnen Eccleliæ catholicæarmanbsp;caftrâque, quo modo multitudini penètotius ter-ræ fuftinendæ paria elfe poflent ; nifi Chriftus Dominus, ut adverfus Gygantes quondam fecifièfa-bulantur;fulmen dextcrç fuç cœlitus ejacularçtur?nbsp;Verùm ut adverfus infidèles populos depugnantinbsp;fîbi, David pia grataque memoria célébrât canti-cis cccleftem virtutem præfto fuiffe fibi, quæ hoftesnbsp;terreret, amp; terga vertere cogcret, fe perfequente;nbsp;ita amp;piècredendtim præliante Domino adverfusnbsp;impias Gentes,viftoriæ perfecutionem piisprinci-pibus permiffurum : quo eosin triumphi fui partem cooptare polfit, Sed ipfa.vidoria longinqujor,nbsp;feriôrque futura videtur. Itaque ad id revertar,nbsp;quodprimumeft.
Hac.quam diximus,inita piorum regum ac prin- Vnamhancl cipum confœderatione à Domino facrofanâa,quânbsp;moxab immani Antichrifti fervitute Ecclefiæ li-bcratio confcquetur. Sicut enim immiferit Domi-nus in eorumcorda,utmeretricemillamodioper-fequantur ; ita fpoliatam atque dcnudatam omnibus opibus, atque omni præfidio defolatamjgnenbsp;cremabunt : ut ficut eft verè, ita fuum dæmonibusnbsp;domicilium relinquatur. Nam Deus banc illis in-diderit voluntateæ;ut faciant quod ipfi complaci-tum ett,fuâmque exequantur voluntatem.Qjuam-obrem cùm iilud eos profua pietate fummoperenbsp;cupere, amp;: votis omnibus exoptare neceffe fit ; ne-cefle quoqae ut confpirent inter fe: amp; ut firma fta-bîHfque fit iûa focietas ; ftatum follemnéque concilium conftituant:quod publies tranquillitatiin-'Wgüct, ut Dci voluntatem, Ecclefiæ bono, amp; con-cordiætuédæcaufa exequantur .Q^od fi effecerintnbsp;tanta,
-ocr page 94-70
De ecclesia Dei tanta, quæ paulo antecommemoravimus bonanbsp;omnia Chriftus quoque Dotninus illis Ecclefiæq;nbsp;cfFeda reddet; quicquid tandem moliatur Sathanjnbsp;quicquid cum fuæ imaginis Coliegio, quicquid cunbsp;Conjuratis iftis, fuæque perdition! devotis princi-pibus machinetur Antichhftus.
Exmflu»! mayruminnbsp;txpeditimenbsp;ttrritfatiCî»,
Qua in re fi quis tarnen labor effet, fi quis futn-tusfaciendus, Hquodineo verfaretur periculum, quæ tarnen nulla funt propugnante Chrifto, amp; i**nbsp;acie velut prima preliante; ipforum tarnen pietatisnbsp;amp;animi magnitudinis effet,nihil humani recufarc»nbsp;quodàDeopoffet accidere, prætantorum bonorum expedatione. Nam fi majores eorum per an-nos pene ducentos partim pio religionis propä'nbsp;gandæ ftudio,partim minis amp; terriculamentis Âænbsp;tichriftiperterriti,fuis regnis acditionibus relid*^nbsp;quibusamp;æmulos, confanguineos fuos, amp;vicinp5nbsp;infidos infidiari non dubitabant ; amp; id agerc Ao^'’nbsp;chriftum intelligebant ; ut eorum difceffu, facilio*^nbsp;illis, amp;fibiad invafionem adituspateret; paru®'nbsp;runt tarnen,neque dubitarunt fuorum ftatuumnbsp;tæque difcrimine illi parère,fpe reiChriftianæ ai”'nbsp;plificandçmullo tarnen Dei verbo,mandatóvefu^nbsp;nixi ; amp;dubitabit hodie tantorum parentumf*^nbsp;pofteritas,quam Chriftus Dominus è tam dira ,nbsp;vitute liberavit, quam tanta benignitatc ab orn*!*'nbsp;bus hoftiuminfidiis, appetitionibüft5[ue fcrva**.^'nbsp;quam tot bonis,opibus,honoribüfque cumula^'*’nbsp;imperatorc Chrifto, contra Antichriftum pianbsp;ma, amp;fibiEcclefiæqueDeifalutariacapere;nbsp;fertim fumtu pcrexiguo, periculo nullo, fuiu”^nbsp;cum publicè toti Ecclefîæ, tum fibi fingulatinajnbsp;rum fcelicitate propofita ? amp; fuas tot tamquenbsp;turnas injurias,effufo in meretricis làcrilegç
I
I 1 t
C fnbsp;r
S Vnbsp;Pnbsp;li
7’
ANTICHRISTO LIBERANDA,
ira Dei poculo, vicifTim refundere ?
Cui Dei voluntati fi quo Ûudio.quâque pietate decetpüregesacprincipes parebunt; id nuncve- {iMó-yito-rèimplebitur, quod per Efaiatn promiffum in Co-ftantino, utroque Theodofio, amp; Gratiano C2fs,amp;nbsp;nbsp;nbsp;imeittnm
tum cœptum impleri, hanc tantam Ecclefiæ bÄti-tudinem præfiguravit. Sugeslac gentium, amp;laöe-bis mammas Reginarum , amp; erunt reges nutritii tui. Ecce appellabis gentem anteà ignotam tibi,Scnbsp;gentes, quæte non norunt, current ad te, propternbsp;Dominum Dcum tuum, amp; Sanóium Ifraelis,lt;^ui tenbsp;1 glorificavit. Item ,Et mina mœniûm tuorum e laf-!amp; porta tua erunt è carbunculo, amp; omnesnbsp;ini tui ponentur fuper lapidibus pratiofis :nbsp;n omnes liberi tui eruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; crit illis a-
lantiapacis. Item ; Nam ecce tenebra operi-erram,amp; obfcuritas populos obteget -.fed Dons orictur tibi, amp; gloria ejus in tevidcbitur. ites ambulabunt in lumincvultus tui, amp; regesnbsp;Aendore Orientis tui. Surge Hierufalem, illu-lare; Orta eft lux tua, amp; gloria Domini eluxit
2ùmigiturpromittat Dominus Deusnofterfe ft Anticht ifti excidium, ruinas Ecclefia in augu-fimum majeftatis fuç templum cxçdificaturum ; Hogg«.nbsp;IÇ procuratio piis regibus,amp; principibus demanda fit -, qu â ego magis appofitè voce ad eos effarinbsp;affim -, quam qua per Haggaum prophetam,Zo-ibabelemfiliumSalathiel, Ducemluda, amp;Iofe-ec fiilium lofuam affatur Dominus exercituum ?nbsp;ic autem ait-,Dicit populus ifte-.Tempus nondumnbsp;fenit •.Tempus,inquam,xdificanditempi! : Tem-pûsnevobiseft inbabitandi domosveftras, aurais laqucaribus fupetbas -, amp; domué mea dcfcrtanbsp;jacebit?
-ocr page 96-D E ECCLESIA Dei ab jacebit ? Itaquc quod fubjungic Propheta, quainnbsp;paruni profperè res illis domefticæ fuccefferint ; idnbsp;cgoquidem adillos vcrè referte non poflum;quosnbsp;Dominus in mediis laborantis Ecclefiac calamita-tib^s,tot bonis cumulavit; ut ea Domini benedic-tio^ tantç benignitatis rccognitionem,tantó ma*nbsp;gis illos debeat excitare ; ut quod veteres Ethnidnbsp;fecifle foierent, qui décimas bonorum fuorûHcr-culivovercntad nugasamp;cpulas ; id Chrifto Dp'nbsp;mino in rem Deo tantopere gloriofam, Ecclef'^nbsp;Dei falutarem, amp; fibi pcrhonorificam, ne comp^r* .nbsp;cantnévereeufent.
Verùm,ut dixijllud potius commemorabo ; mccum fuperiorum bellorum graves cafus, amp;nbsp;infœliciter turn ipfis, turn Ecdefîæ celferint eorüquot;!nbsp;fortilTima cœpta,rcvocétin mcmoriam.Quiqu®^^ jnbsp;præftanti pietatc, inviâôq; animo furéti Antich^'nbsp;flo,amp; Ecclefiam impetenti ; fuos ftatus, amp; corp^^ inbsp;fiia pro ejus falutc objicere non dubitarunt; |nbsp;apud Deum memoria recordaturEcclefia,amp;q^.nbsp;maximas, pro illis multa deprecans, gratiasag^’’'nbsp;Sed quod eorum voto rerum fucceffus nonnbsp;dit ; hinc fuit nimirum, quôd prius patefaciendquot; )nbsp;orbi erat Antichriftus, amp; Eleftorum fides in ;nbsp;probanda fuit patientia. Quapropter datuo} ‘nbsp;fuifle dixit Angelus vinccrc fanâos. Sed ejus viQ ¦nbsp;. riarum turn demum periodus conftitura pr3cd*‘,nbsp;turjcum Deus,eo orbi patefaâo,regibus cor uJidnbsp;amp; voluntatem unam dederit in Belluam conjnbsp;di. Q^od dum facerc cunââtur,amp;in eos,nbsp;culo propiores funt,ipforû falutis curam rc ƒ jnbsp;videantne iram Domini meritifiimô proriten^j.
viucantnc iraniuomnu mcniiniuiu
illis quoque cxprobref.En domus mea collap'^^
cetjamp; finguli domos veftras fpeôlatis.Sic autei^d,, Dofïi*’’
-ocr page 97-ANTICHRIS-TO liberanda.
73
Donünus exercituum ; Cogitate in cordibus ve-ftris quales viæ veftræ funt, amp; quàno parum fœüci-ter fuccedant.
Scd ciim infpirante Domino amp; commutara in melius voluntate,ZorobabeljIofuæ, amp; populus u-niverfus perfpecto Dei mandato,amp; intellecta J4ag-gçi prophetæ adhortatione.timuifl'cnt à facie Domini jTum Haggçus legatus à Domino,fccunduiunbsp;cjus mandatum italocutuseftadpopulum : Eccenbsp;vobifcum fum, ait Dominus : amp;excitato Zoroba-belis amp; lofuç totiûfque populi ftudio, accinxeruntnbsp;fc omnes ad acdilicationem domus Domini exerci-1 tuunt : quorum zelufn fi principes æmulabantur ;nbsp;i teliquum Dei oraculùm fibi diäura purent. Quisnbsp;, veftrum fuperftes domû hanc viditinpriftinafuanbsp;1 gloria ? Sicut earn modo vidctis; nunquid in nilii-|1 lum redafta judicio velho videtur ? Nunc igitur onbsp;IZorobabel, tuque b lofue facerdos, bono eftotc a-nimo : vôfqueo populi terræ.eundem habetote a-nimum, ac fortiter operamini. Sum enim vobifcum, dicit Dominus exercituum, fecundum verbum, quodpromifivabis, cùm cgrcfiicftis ex Æ-igypto: Spiritus meus prçfto etit in medio veftrum.
Nolite timere, ait Dominus exercituum ; Adhuc breve tempus : amp;commovebo caelum amp; terram,nbsp;mareamp; aridam -. commovebo amp; omnes gçntes,amp;cnbsp;omnes venicnt ad remillam deftderatam : atquenbsp;i 1 \ implebo domum banc gloria, dicit Dominus exif 1 et cituum.Meum eft ar gentum,8£ autum meum eft.nbsp;n Gloria bujus poftcrioris domus major eril,quàmnbsp;H prioris.Dabo paccm buicloco,dicitDoniinus exit! crcituum.
HancZorobabebs totiûfque fynagogatfenten-'jfl tiamin melius immutatam, fi pii reges amp; princi-A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BPS,
-ocr page 98-74
De ecclesia Dei ab pes,quos Deus pro fua mifericordia ex ifto fervitu-tis, amplius quam Ægyptiæ, luro liberavit, imita-buntur; amp;proEcclefiæ liberatione pium inter fenbsp;fœdus inierintjin omnia quæ fuperfunt ad beatumnbsp;Chrifti Domini adventum, tempora duraturum;nbsp;certiflima in animis fuis fide fie oportet habere ;nbsp;Dominum,qui hanc eis voluntatem dederit;amp; easnbsp;res admirandas efFedurum eorum opera , quasnbsp;venturas vaticinatus eft Angelus, amp; verbo fuo pernbsp;Spiritum Dominus Deus norter obfignavit. Quh'nbsp;etiam publicè privattmque fe eorum cœptafccuti-daturum, amp;fua benediftione profecuturum polh'nbsp;cetur. Cogitate, inquit,vobifcum in cordibus ve-ftris ab ifto die retro,qui dies eft 24.menfts noni.anbsp;quo fundamenta rempli Domini pofita fuerunt anbsp;vobis:Cogitate,inquam,in cordibus veftris:NunCnbsp;fementis adhuc in apothecis veftris eft, needufl'nbsp;quiequam germinavit è vite, nequee ficu, ncqu®nbsp;malo granato,nequc olea:Sed ab hoc die dabo bC'nbsp;nediftionem.Évertam folium regnoruin,atqucelt;^nbsp;rum robur diflipabo in gentibus, evertam quadH'nbsp;gas, amp; qui illis invehuntur : quin etiam alios alio*nbsp;rumgladiisconficiam. Atqueipfis principibusß'nbsp;gillatim propriam gratiam,atquefoelicitatemprö'nbsp;mittit.ln illa die affumam te ô Zorobabcl filinbsp;thiel ferve meus,dicit Dominus:amp; adaptabo tenbsp;lutannulum obfignatoriumdigito : Elegienitn^^’nbsp;dicit Dominus exercituum.
quo pluribus votis velut rea ejus fcrvituti,atquc/’ bedientiæ ceneris ; comagis in hanc tarn
fam confeederationem omnibus votis, totón^ peaoï^
-ocr page 99-ANTICHRISTO LIBERANDA. 7S peäore incumbere. Quæ tanta tarnen Dei tui erganbsp;te mérita non ea mihi mens eit commemorate ;nbsp;quod neceffe putem : cùm rcs ipfa teftctur, quan-topcre grata apud Deum memoria, ilia recolas;nbsp;Scd quod eain rem tuæ Majcftati non injucundamnbsp;forecofido, amp; ad tuæ pietatis imitationé omnibusnbsp;piis regibus ac principibus,pro fua eu jufque parte,nbsp;multis nominibus fore perutilem. Etenim qui velnbsp;vocationem tuæ Majellatis in hoc ampliffimumnbsp;regnum,vel eas res perpenderit, quas ejus admini-ftratione Dominus Deus nofter eft operatus ; facile in earn fpem veniet ; tuam Majeftatem nonnbsp;modo à Dei Dominique fui mifericordia, Ec-clefiæ velut nutricem effe fufeitatam ; fed etiam al-teramDeboram : cujus duau,amp; fapientia Ecclefi-amfuam ab Antichriftifuperba immanique domi-nationeliberaret.
Primum enim quamvis earn moribus legeque Regnivocarit; utinhoc regno, Ecclefiam fuamnbsp;mediis ex ignibus eriperet; Qmstarnen nonmi-retur earn ex ipfo incendio, cui deftinata fueratnbsp;fervatam, amp; ante Martyriicorona infignire voluif-fe; quàmregali? Sed hoc quantæbenignitaûs fuit, quod religionis, veræque pietaüs nomine dam-nata,amp; ab Reginaforore, utminimum dicam,im-piorum crudeiitati permiffa ; per eum potiffimumnbsp;fervavit Dei pro-videntia, qui ne filio quidem uni-co pepercit ; quo minus eum unica vers pietatisnbsp;fufpicione motus immolaret Antichrifto? Atquenbsp;ut inteftigamus vim ejus animo, fat ipfo quidemnbsp;per fc,ut eft Papifticæ impietatis natura, crudeii,ànbsp;Spiritufanfto faiRam; idempaulo poft reiigionisnbsp;ejufdem nomine in Antichtifti gratiam boftis tuænbsp;Majeftatiextitit capitalis ; quo veto melius fingu-M a larem
-ocr page 100-De ECCLESIA Dei ab larcm Dci providcntiara in tuavocatione agnofcc-remus ; eadem dies amp; tibi,amp;Ecclefiæfalutem,libe-rationémqueattulit. Quinetiatn tanta res, amp;innbsp;hoc folium tuæ Majeftatis affumtio puellari obti-git ætate : iifdem Dei Chriftique hoftibus, qui Scnbsp;tuis,rerum potientibus : ac eo tempore,quo con-rurbatis regni rebus, amp; internis, amp; externis prafi-diispcnèdeftitutavideretur. Tanta veto omuiutnnbsp;bonorum, amp; ordinuni ftudia, quibus ut ccelkusnbsp;oblata, excepta es: prafcrriinin tanta animoruinnbsp;cxulceratione, communique omnium inter ipfosnbsp;abalienatione; quidni agnofcamus Domino infpi'nbsp;rante conciliata fuiffe ?
Singularis autem perpctuaque tuæ Majeftatià fubjeäis fibi populis, tot jam per annos inviolabi-liter iervata fides,potiflimu in tanta vicinarû Gen*nbsp;tium, principûmque infidelitate : præfertim intuSnbsp;foris-ve tota Eiiropâ per cmiflarios fuos nihil nonnbsp;molicnte Papa ; nónne fingularem divini nunninisnbsp;tutelam tcftatur ? præfertim veto in ea gcnte, qu^cnbsp;partium ftudiis diikafta, fæpenumero bonos pru-dentéfque principes regni gubernaculis excuifit.nbsp;lam verô tot vitæ pcricula, quæ T. Majeftati, fran;nbsp;dibus Antichrifti, continentcr pene creata funt :nbsp;quibus earn Dominus annos jam XXX, pervigH*nbsp;cuftodialiberavit; nónne clariflimè teftantur fin-gulari Dei providentia, fummóque Ecclefiæ bononbsp;effe confervatam ? Qmd, quodficuti fupranarra*nbsp;turn à nobis eft, incumbentibus in Ecclcfwe cxci*nbsp;dium hoftibus Chriftt, amp;àtuo exorfis,cùm prsetefnbsp;copias, quas terra marique invidas habere fe glOquot;nbsp;riabantur, plurimum tarnen motibus internis, at-que tumultibus Papiftarum confiderent;nihilonû*nbsp;nus tanta populorum in tuam Majeftatem fides,nbsp;obedi'
-ocr page 101-ANTICHRISTO LIBERANDA.
77
obedicntia, conftanriaq-, apparuit ; utipforum Pa-piftarum ftudium, cum iis, quorum inprimis caofa agebatur,certare vidcretur.
Sed amp; quam admiranda divinaque virtute è tof, amp; tan tis terra marique hoftium copiis. Dominusnbsp;tuam Majeftatem regnumque tuum tutatuseft?nbsp;qui quamvis earn tantis viribus fatis,amp; fuper quàmnbsp;effet neceffcjinftruxiffet: quibus ea hoftium impe-tum fuftinere poffct, amp; infringere ; intaâas tarnennbsp;vixuno, autaltero milite hoffili manu deffderato,nbsp;tuas copias lèrvavit; amp;ipfeprote depugnarema-luit. Qmnetiam fradum ilium, tam invidum fcili-cetexercitum,per regnorum tuoPum fines velutinnbsp;orbem circumduxit,quafi in triumphum, amp; pom-pam : atque ubi vifum eff, in pœnam aufus facrile-gi,per ea maxime littora afflixit,amp; impulit, quibusnbsp;maxime confifusfuerat ; amp;itaillifit, ut per quatuor menfium errores, vixpars militum décima eva-ferit,quæ potentem Dei dexteram, atque pro falu-te tua propugnantem populis ad emendationemnbsp;renunciaret, amp; ab Antichriffo ad ChriftumDomi-num defedionem prædicarer.
lure ergo Majeffas tua tanta Dei fui tam pro-pitii beneficia non ad fuam contulit potentiam ; fed ad ejus gloriam,amp; Ecclefiæ liberationem. Quanbsp;enim parte ci laborant! non adfuît, amp; opem nonnbsp;tulit? Qupdquidem quanquameft largireramp;o-portuniffimo tempore fadum;fi tarnen parciuseftnbsp;fadum,quàm noftrædifficultates ferebant; voluntas certè non defuit,amp; abundè præffitit, qux falvisnbsp;regni fui rebus potuit.Cujus egregiç pictati atquenbsp;-voluntati, lî caeterorum principum ftudia rcfpon-diffent ; quantum quidem humano judicio licet æ-ftimare ; jam diu nihil effet,quod Antichrifti moli-tiones
-ocr page 102-7»
De ecclesia Dei ab tiones metucremus : fed vix ullas tueretur prifti-næ dotninationisreliquias. Verùm juftiffimo Deinbsp;judicio,nobis adhuc incognito,datum fuitilliexc-cratæ Belluæ vincere fanótos ; fed ad hoc ufq; tempus, quo eo patefado orbi, vindemiam Dominosnbsp;agere conftituit, botrorum Gomorrhsc, amp;eosionbsp;lacum iræfuæimmittere. Ipfum autem Antichriftinbsp;regnum fe exciffurum Dominus pollicctur : nimi'nbsp;rum cum piis regibus ac principibus cor unum de*nbsp;deric obeundæ fux voluntatis : ut bcllo hanc dira^nbsp;Belluam perfequantur amp; ignibus; donee plané cd*nbsp;fumferint. Hujus te fereniflîma Regina facrofaflC-tae confoederationis ineundæ Dominus Deus tous,qui te tantopere diledam fervavit, qui tibi tao-tam folus vidoriam confecit, qui nunc capitaleO*nbsp;hoftem Guilium,totâmque gentem,amp; impiamnbsp;guam,oboculos trucidavit: qui tuum iftud folios”nbsp;fupra cæteros Europæ reges extulit; idabs ter^'nbsp;munerationisviciflîm expetit: Principemtep’’®'nbsp;fiteare:ut quantum amp; auchoritate,amp; gratia,amp;nbsp;busfquod eft ampliirimum)valere voluit; tum ti“??nbsp;tum falutis communis caufa, inftes amp; urgeas ;nbsp;voluntati utpareant,amp; in unum fe foedus cong^^'nbsp;gent.atquc una contenuone attonito tanta clad^’nbsp;infiftatis hofti. Qupd qua maxime ratione,amp;u^*
caufæ communis
ANTICHRISTO LIBERANDA.
cxterorum principum vires, quæ omnibus procul-dubio pauIo poft graviores , intolerabilioréfque fuerint. Sedneciftud fine magna Dei oflFenfionenbsp;f uerit : qui banc unam communis liberationis,amp;nbsp;cjusbcatudinis, quam Ecclefiæ defpondit, ratio-nem præfinivit •, Si pii reges amp; principes in Anti-chriftum pro Chrifii reparando regno confpira-tint Nec cnim noftris confifiis res Ecclefiæ regun-tur :fed Dei Opt.Max.providentia,amp; Spiritus fan-öiadminiftratione. Cujus duétumniû fequimur,nbsp;in iis præfertim quæ verbo fcripturaque fan da cir-cunfcripfit-, vanafuntquæ noftra carne fapientiâ-quc confilia fufcipiuntur. ld inftitutum Dei tuænbsp;Majeftatis authoritas atque folicitudo o ferenilfi-maRegina, fi Chrifto Domino Ecclefiæque etFece-nt -, te cœli, te terra,te Ecclefia Deboram celebra-bunt, amp; bymnum illius concinent Domino per tenbsp;parts ab Anticbriilo liberationis,amp;tantorum bo-. norum caufa, quæ fe reparata Ecclcfia,in earn divi-, na fua largitat« cffulurum Dominus re promifit.
V TENIO nunc ad id quod ba^enus unum ,,nbsp;nbsp;nbsp;\/ tantam Domini,ac Dei noftri,Chriftique e-
g, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jus gloriam, amp;Ecdefi« ab Antichtifto libe- “’ZZtw-e
g, rationem,atqueejusfummam interrisbeatitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;*
1 temoratum ert : adid,inquam, unum quodfcan-dalum objecit piis principibus, non modo ne in u-«1* nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir-nbsp;nbsp;ri
fg/l numcor, amp; voluntatem omnes coaielccrent ; led ««»pem-quodctiam eorum animos ita exulccravit-, utexquot;r'^”‘quot;?J^ corum dirtraétione enatum fit hoc triftiflimumnbsp;fcbifma. Qvm faétum efi, ut non alieniore fue- 'quot;en«««,nbsp;tint à Papa atque papifticis animo,quam à fuis fra-
' Al tribus,codemCbrifti fanguineredemptis, amp;ejuf-ùl dem Spiritus fanfti virtute,in unum,amp; idem my fti-**xil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum
-ocr page 104-De ecclesia Dei -ab
cum Chrifti corpus coagmentatis : in quo alii cum aliorum membra fint ; ur fe diligere inter dcbeant,nbsp;amp; ea cura atque charitate communem falutem,ve'nbsp;lut valetudinem tueri, qua fuam : nihilominiisnbsp;communi holli defertos fuos fratres patianrur. At-qui tantum difiidium, unde in corpore Chrifti ot-tumhabuifledicamus ? Nimirum exeoeft.cujusnbsp;Apoftolus Corinthiam Ecclefiam in multoleviorcnbsp;culpa graviter reprehendit : Quod carnalesadhucnbsp;fumus, necSpiritu Dei, ficutoporterct, agendo^nbsp;nosfatis pcrmittimus : quodqueambulamusad'nbsp;hucfecundum carnetn.
Z» Hoc autemfchiftnaquàm fit indignum, facia'’’ iufiitrnfemoi- ut jamcuivis perfpedum fit;Sc noftrum omneser-wem, noftramqueculpam coram Deo, Chriftlt;^nbsp;fidrn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que ejus agnofcentes ; noftri nofmet pu dear. Fax''
pro fua mifericordia Dominus,ut pudor ifte nob'/ fit ad refipifcentiain: ac ut falfis de fratribus critni'nbsp;uationibus expul fis,alii alios fraterno animo cot”quot;nbsp;pledamur, noftrum jam errorem exofi, atquenbsp;f'lium reii h-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefiäqucprofefti. Hoc igitur primin’’
«„fit. nullam ufniam Gentium F.cdefiam effî» actif
Juftinam; nc noDamp; ore confiteatur ad faluteö’* ’ verbum illud æternum,idcircocarnem humanaf”’nbsp;vel hominem potius, in unius amp; indivifibilis, 'nbsp;tarnen inconfufæ perfonæ unitatem aflumfiflc ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
per fui corporis in cruce oblationem, tanqu^ filiusDei, remiffionem nobis pecatorum con’P^nbsp;raret : amp; per veram carnis amp; fanguinis fui conii”**nbsp;nionem ; vitam fuam æternam nobifcum comt”** •
antichristo liberanda.
Dominum illius veritatis facrofanftæ obfignan-dxcaufa,duo Sacramentainftituifle-.alterum Bap-tifmi, altcrum Cœnæ fuæ benediâæ. Pec Sacra-mentum Baptifmi exhibet nobis myfterium re-generationis noftr», è corrupta pcccato genera-tione noftra in Adamo; noftram in fuo corpore myftico regenerationem reprefentans : perquamnbsp;virtute Spiritus fanfti ; per ablutionem animarumnbsp;noftrarum in fuo fanguine, inferimur huicipfiusnbsp;corpori myftico,quod eft Ecclefia,membra-, ut pernbsp;fanguinis ejus communionem agnafcamur ei tra-tres Confanguinei, Deóque Patri filii adoptemur,nbsp;Se æternæ vitae haeredes.
Patemur Sc omnes orevelut uno, nos jam per Baptifinum regenerationis effedos Chrifti membra-,Spiritus fanfti fidcique incrementis in hoc eo-dem corpore, incrementa magis ac magis capere,nbsp;ad ubcriorem fidem,atque charitatem-, donee per-veniamus omnes ad perfelt;5tam,8e adultam ætatemnbsp;Chrifti. Quod quidem Spiritusfanamp;us, quiubi, Senbsp;ficutvult,fpirat,efficit per verbi prædicationem,a-liamve ficut vifum eft rationem. Sed multo maxi-mè, atqueefficaciffimè in facroCœnæ Dominicænbsp;1 epuio : In quo omnes explicat,Se aperit aeternae vi-I tæ fuæ gloriaEC|ue opes, Se Chriftum totum nobisnbsp;jl exhibet -, ut eo per fidem toto potiamur. Sc in ejus
corpore, majore femper incremento, per carnis Se fanguinis ejus veriflimäcommunionem,crefcamusnbsp;,A Se corroboremur validius advitam æternam. Q^nbsp;f l Chrifti Domini mérita cùm tanta fint -, ut ampliusnbsp;1 nihil nec optare fas fit,nec poflimus -, quid eft quod
.tin * 4
lt;1
(t' ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------y------------------
exhiber-, uteopcrhdemtoto potiamur,Seine)us corpore, majore femper incremento, per carnis Senbsp;fanguinis ejus veriflimäcommunionem,crefcamusnbsp;,A Se corroboremur validius advitam æternam.nbsp;f l Chrifti Domini mérita cùm tanta fint -, ut ampiiusnbsp;lt;' 1 nihil nec optare fas fit,nec poffimus -, quid eft quodnbsp;in codé Chrifti Domini corpore mébra coftocati;
1 verè jam,quod vetetes fabulabatut,feditionéineo ’Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rao\erous,
¦% .11” *
De ecclesia Dei ab
movemus, amp; alii alios ex co, in quo funt conftitut‘ corporis hujus loco à SpiiitufanÖo,emovere,di-vellerCjamp;jUtita dicam,eluxare volumus ? Conclu'nbsp;dam igitur, cumiftud tarn acerbum diflidium, ne-queabrei natura ortum fit; quam imitate fanci'nbsp;enda Dominus præfcipfit ; neque ab ejus obfcuri-tate;cùin res ipfa data perfpicuaque fit : fed ab ali'nbsp;quo primum errore extiterit,ficut ex Ægyptiis illi^nbsp;tcncbris,ad admirabilem Euangelii lucem cvadeU'nbsp;tes ; nonnihil caligare:amp; ex ilia Babylonica lingu^'nbsp;rum confufione prodeuntes; minus nos obaudir^»nbsp;amp; velut obfurdefcere necefle erat. Deinde utnbsp;quern in communi peccato excufem ; dum fuu^nbsp;quifque præceptores tuetur, nec putat ab eoroP’nbsp;kntentia, utipfigloriantur, ne latum quidemp*'nbsp;lum recedendum ; in ifta mala confiât effe devc**'nbsp;turn.
nuuiaiit pn p*' cipes, audiat amp; Ecclefia, quodtantis malisreu’
Quod fi ficut Chriftro Magifiro uni nos in fch/T | lanijdifciplinämque tradidimus; ficejus unius (nbsp;taplacitaque præcisè tenenda nobis putabimuS''nbsp;cæterorum autem quantæcunque tandem crult;’nbsp;præfiantiæ ; quantum cum Chrifii dodrina co”' Inbsp;¦ fendent; fopitafiatimfuerit oninis controverli^’nbsp;amp;in beatam pacem arque unitatem Ecclefianbsp;lefcct. Sin,quod quidé de talibus viris ominari P*^nbsp;get.côtentiofiores fe prçbuerint; Audiant piinbsp;cipes, audiat amp; Ecclefia, quod tantis malis reur inbsp;dium cdocet Apofiolus.Ncmo,fratres,glorietudnbsp;hominibus : Omnia vefirafunt,five Paulus,fiv«Anbsp;polios, five Cephas, five mundus, five vita, i’’,nbsp;morSjfive præfcntia,five futura ; omnia veftraf'^*’^nbsp;vosChrifti : Chrifius autem Dei. Sed ipfipAnbsp;res evigilent ad Pauli judiciura:quod Ecclefi«^nbsp;fcr I
-ocr page 107-ANTICHRISTO LIBERANDA. fcribit : Vtinain,inquit,excindantur,qui vos con-turbant.
Sedcertèapertaeftad concordiain viaplanifli- ^jiertamait Ria. Namipfireverendaepluriniuni memoriæ pa-tfes noftrijiidemque doäores Martinus Lutherus,nbsp;loannésq; Brentius fuis libris fæpius teftatifunt, amp;nbsp;quietiamnum hodiefuperftes EcclefiævivicD.Ia-cobus Andreas, poftrema fiia cum Thcodoro Bezanbsp;collatione,fçpius de fua fuorumque fententia confirma vit,fe nihil ampliusfuperCœna Domini con-troverfiæ moturos: modo aperte atque fincerè ve-famcommunionem agnofceremus in Cœna Domini carnis amp;fanguinis ejus. Atqui quæfupradcnbsp;ea difta funt à nobis,de omnium fratrum,fummâ-quc Ecclefiarum confenfione difta funt. Qupd ea-rum confefliones verbis diverfæ, fententiis eædemnbsp;teflantur : figillatim vero Gallicans Ecclefiæ, amp;nbsp;quæ totâ Europd unius fraternitatis contelferati-onecenfentur;eadem quæ funt à nobis expofîta,nbsp;fufiùs amp;apertiùs explicant, Confeffionis fus fedi-one jo.ad 36. Namquod ad pauca,quæincontro-verfiareflate videntur dodrinæ capita; profeifusnbsp;amp;ipfe efl revercndus dodor lacobus, inilliusdenbsp;Cœna Domini diflîdii appendicem acceflîlTe : quanbsp;confeffafe nihil jamamplius decsteris capitibusnbsp;controvcrfiæ commoturos, mentioném-ve fadu-ros. Sed amp;principiim fuerit, vanam hominum cu-riofitatctn edidis coërcere,amp;omnes verbi Deiex-prefli finibus continere.
Stent igitur modo,qui ab ilia parte funt pii principes illorum virorum conteftationi; nihil jam fue-ritamplius, quod Ecclefiarum unitarem divellar, nihil quod comniunem ipforum confœderatio-N a netn
-ocr page 108-^4 De ecclesia Dei ab
nem diftrahat.remorainve afFerat; quominus pro-pugnante Domino,ipforiiin armis Antichrifti regnum quàm primiim excindatur, atque in cineres cum fua infami fedc reducatur : amp; exurgat toto orbe beata Eccleliæ diuturnâquefœlicitas, qualemnbsp;nobis verbo Spirituque fuo Dominus repromifit.
Exem^lo The-odoßi C^f. ^uo ^rnanambtC’nbsp;reßn extittxitnbsp;exttngutpojfeinbsp;hoc di Coenbsp;na dißidiumnbsp;eiiam inter ipnbsp;pJi'Uo^orti,
Quod fi quis‘?(Xo-niUziiT«ü»( xj tf/xowKa-rsgÿjf, hominuffl more,fua tueri velit ; præterquam quod eft in prin-cipum poteftate talem coërcere ; Eft etiam com-pendiaria ratio : quaea protervia non modo no-cere non poffit Ecclefiæ, fed etiam magnx effe xdi-ficationi. Quàm fœdum amp; impium fuerit Arrianunbsp;fchifma res ipfa teftatur.Nam annos amplius oöO'nbsp;ginta hæfit in Ecclefiç vifceribus. Cæterum iifdeiï'nbsp;odiis, quibus noftrum hoc fchifma fuit agitarufli’nbsp;Tantum diffidium ciiin placate, amp; ad concordiaiflnbsp;reducere optiinus,fummacque pietatis cuperet In’*nbsp;perator Theodofius major, de bonorum omniuiflnbsp;Epifcoporum fententia, quorum turn tempon^nbsp;pulcherrimam fégetem ediderat Ecclefta : quorumnbsp;principes Gregorius Nazianzenus,Bafilius, Mel6'nbsp;tius,aliique complures erant; perfpicuam facileiH'nbsp;queprotiiHtSicinius Novatianorum Epifcopus,lt;J^nbsp;Agelii Diaconi fui fuggeftionc fententiam : fednbsp;qua ipfa adverfus authorem fuum, amp; veritas veH'nbsp;dicari,amp;ejus ipfius hçrefis facilèab illis Epifcopi^’nbsp;amp; Theodolio Cæfare confutari potuit.
Suafitenim ut Arrianos ad fe h piftopos evoc^' ret,atque interrogaret,vellëntne tociuscontrovt^'nbsp;fiæ, quæ ipfis curn orrhodoxis erat, arbitros fac®'^nbsp;bonos patres, qui jam inde ab Apoftolis cointii’'’^'nbsp;ata ferie Ecclefias docuiffent, amp; quorum fcript^-mediis peifecutionum incendiis,ad Ecclefiænbsp;catione’’^'
-ocr page 109-ANTI CH RIS TO LIB ER ANP A. cationem, fideique veritatem retinendam Dominus confervaffet : inutriufque rcfponfionis even-tu[n,quid effet confecuturum docuit. Huie confi-lio cùm paruiffet Imperator, atque Arrianos ad fcnbsp;evocaffet, amp;inpræfentia refpondcre juffilfet ; aliinbsp;cum fuæ caufæ præfidere videri vellent, firnul èi invidiam veriti, ne ab fuis Ecclefiis cxploderentur,finbsp;patrum Apoilolicorum judicium,fcriptaque recu-farenc ; dixerunt non repudiate fe corum authori-tatem,neque judicium. Cæterijquid effet eventu-rum facile intelligentes, negarunt fe cujufquamnbsp;fententiæ, quam verbi Dei, caufam religionis veilenbsp;committere. Sedquodfuo ipforum fenfuvellentnbsp;intelligi: contra apertam veritatem amp; patrum omnium explicationem. Huie confilio fuus à Domino minime defuiteventus. Namprolatis patrumnbsp;fcriptisjhærefis ilia paulo poft concidit : amp; hæreti-cis os ita obftruâum ; ut quo fe verterent,non ha-bercnt : fadumque, ut qui recufarant patrum fub-ire judicium ; ut infames amp; fibiconfeiiabfuisde-fererentur, aut ab ipfisexterminarentur Ecclefiis :nbsp;ut ab eo tempore hærefis Arriana verbo Dei amp; au-thoritate patrum jugulata corruerit : nifi quodnbsp;Vandalorum, amp; Gottorum impietate, barbarié-que fubnixa, nonnihil eft. Hunc eundem eventumnbsp;feadem Ecclefiœ fœîicitatefperarelicetàDomino;nbsp;fi pii reges amp; principes,paftores,qui quidem alicu-jus flint nominis,evocatos interrogaverint : velintnbsp;ne conrroverfias, quæ inter ipfos tanta animoruranbsp;exulceratione, amp; veritatis Chriftianæ ludibrio ver-terentuT; de patrum Orthodoxorum, abEcclcfiænbsp;ortu primo ,fcriptis atquefententia dijudicati. Cuinbsp;interrogationifi affenferint, jam controverfia om-
-ocr page 110-8d
• De ECCLESIA Dei ab nis pätrum teftimonio, arque fcntentia fubiata fu^nbsp;eric. Sicenimicaaffîrmareauüm, unam torius Ec^nbsp;clefîæj'am inde ab Apoftolis,ad annos amplius oc^nbsp;cingencos, patrumque ad unum omnium fenten-tiam,doârinâmq;exriti{re, amp;idem docuifle.quodnbsp;AnglicanæjScoticæ, Helvetic«, Gallicanxque cre-dunt. Si confitentur Ecclefiæ. Non quôd ignoreinnbsp;eos qui contra fentiunc;videri veile habere lé eol-dem patres opinionis fuæ adlHpulatores : fed cerrènbsp;amp;ipforumpatrû numero, Scfcntentiarum ponde-re,obrui necelTe eft. Qui patres quod veritatem Sa-cramenti cum (ignofæpenumero côjungunt,pièidnbsp;quidem faciunt : facramentali fcilicet ratione:quianbsp;nec vana,necfuæ veritatis inania ßgna funt à Chri-fto inftituta : idque perpetuo propè fcriptur« more faciunt. Quid autein révéra fentiant,nobifquenbsp;fentiendù ßt,addita interpretationis fuæ luce fem-per exponuntmc nemini relinquant hælitandi,du-bitandique occaüonem, niß deßxa femel animisnbsp;noftris opinio,mentis judicium perftringeret.
Quam Theodofii authoritatem, ß ad imitatio-nemà Domino Deóq; noftro ßbi traditam pii reges Si principes arbitrabuntur ; una fuperfuerit cautio, ut induftæ in Eccleßam nupernbsp;iliius dogmatis tuendi caufa, quæ hdei communisnbsp;fundamenta convellunt, vel potius evertunt : denbsp;quibus magna fua fœlicitate nulla haâenus Eccle-fiæætas quicquam fubolevit; communi omniuiflnbsp;prohibeantur ediâo. Ita fiet ut piorum regum at-que principum facrofanda confœderatione fuJnbsp;reftituatur Ecclefiæ, hoc eft, Chrifti Domini beat3nbsp;pax; cujus beneficioquàm moxillius confequetutnbsp;abÂntichtifto liberatio, fîmul amp;f(£licifiima coH'nbsp;ftitutio,
-ocr page 111-ANTICHRISTO LIBERANDA. ftitutio, fubvicario illorum patrocinio; adverfusnbsp;omnes Sathanæ,impiorûmque conatus : amp; Eccle-fia veliit rediviva, ad adventum Domini beatainnbsp;feneélute florefcet.
87
Adveniat quod promißfti,Domine,regnum tu-um.Regi feculorum immortali,invifibili,foliDeo fapienti, in Chrifto Domino, Ecclefiaque fando-rum honor fit amp; gloria,in fempiterna fecula.^wr«.
FINIS,
Errata fic corrigito.
I ïJineaZ.tuba. pag.i
illa. p.i ^J.22.lUiautem.p.^i J.i^.pocula
Circes, ü». 3o ad V/Vfiw ; dicitur. par. ^^.i.y.Eesentra.
I ÿJrominum cnrtoßtatem.p. ooJ.ijnttrfe.
-ocr page 112-
Qkw \v4-äö’«^*gt;ft*Ä^? ViX- 4i \ A-pii WW’ Vv I 'I I ••{ it» »^- I i Y 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 14 ¥' w*Y» 4j’öim 11 v*»*! g'tu^r Wl-i d | ||||
| ||||
¦'S |
V. \ 'J. \ -c,
ui(;jpcnoiycçcSjoua’ij ^ujbicci.nj^ccnj'r'^i»’ ,lj}Li !u’ lucPHÖ^DO“ 'uo^ Elt;xjcy^nc ^go-ÆUj'{/ Co! iscnjomuj r-uuJOU5l?’’u^(UP’P’’lt;'’’D^’gt;
I ,vqACUi3£lt;iaoqbtou«i.iq’£gt;owiwc*i.;.äunn) ir;-^Ucçi.ntc you(CM*
wj/xinc itqiAJAS’ sq sq.'.ciucoj igt;oaiiuj pc«STU louju^î- ?7{:p?; x’iiubioiciüdr.c ccuaini ; gccjc-.i0«Pùo’ (pp AicsLiO niotnujb3iLOc;ujot»q*€i’j5»
V?;XICHIf I 2.10 riBg« VXDV
8'^
i mîmfquoniicwtnrpfltt ( tnuscrnrtrmtts^pcaigmirnbsp;( nimpfum itbiwxr M.
( nimstvptttmr»ainiprt)àras£quot; 1 pftpuœ «ibicû fcoiratmtänbsp;limlcnnmemtsmdmmitnjrnbsp;itwfîtfttnfsancîsmcoîolanbsp;incn*aö»oinflWqjantt*i5aiänbsp;lîpnofioiiî feoeamfhmornbsp;(pccmntcmi crnoF qwguHnbsp;iHflinus mçnî finoir mänbsp;APtm (IrtmwnnnttSKAnpnbsp;iim llttntHtKnn iiommœîrnbsp;ïiqumrnttGmrapianfnâv
nenapnetttrptr aptran^ûlc^aftinbsp;qnoöt^pwoftMrnbsp;rtattîbtttti figt;mi3^
Tv
ïamp;nectti^pu lt;îwoamp;î^ibtépTlt;vnbsp;cxmur*jp*twftHfnbsp;vtiittnqiWMnbsp;vicvi‘î»t‘Citm^ïd«einbsp;vmnifteèW O
•n^ûiômwtt 4b coîvtnpîînnpjopnbsp;tmwnrtawtôYnbsp;Wtplt;^tcftr(^rnbsp;pn*«»îr4*n^«^nbsp;içœîwtmttciv. Inbsp;^'Wnîtvnbtttm Inbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘fmttWcvftÂtf I
|Beghçat9crHivmmvHmfm^j«*f rygt;î‘hmc'fîMîïB 1 j^60ï(tC‘nammmlt;dlt;’rttómwi|crArtttjWiipaö»lt;?mtmiff Inbsp;f ,1iVM*bv^tlt;t|^'nmmui^9taöttmiigt;wmr4irbtaremtn Inbsp;/(^(taccatitwg^lnbuftwWquamisMdamtnuatamp;r Inbsp;, lt;c(rtmWtm0ntlt;U‘Xi'ïgt;bc4‘A^amcv4Ww^hiötobvtï^ Inbsp;rnçiMCjtV'ï^Wfirib^Oîwfitoaôcrriîujrîwmmuættnna Inbsp;, mitttm*mnpstTa^»t(d^att^rtq4*Ydammlt;)tie2üm' Inbsp;. *wpf(immdaU|90muœlt;)U4fnlt;»bt$twpmtmuattn Jnbsp;xwtttptcîflw’.MtWwbt tólWt^wtmcnbsp;,ôttt*XM‘q‘îj*qit4W0ertticW»Vî'lt;|a*tt4t«^tgt;d^ I
-ocr page 114-