Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu,nl/no(je/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

k':

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

�ttlt;V*��ai*^Pai�Wl2W�e4.��, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------

dta��g�lt;pw-ttltaMOfgimi^-tf�- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ lt;v **�

/2^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l(qb itt^mvrf b��

Philippi comimaei, eqvitis, de ca*nbsp;ROLO octavo, GALLI ABnbsp;rege,amp;: bello Neapolitano,nbsp;Commentarq�

ILLVSTRISSI M O Principi, Eduardo, Dud Somerfe#nbsp;tijComiti HerfordenfijGubcrnato*nbsp;vi �C regnorum atcp dinonum ogt;nbsp;inni urn Serenifsi'mi Angh'ac Regis�,nbsp;protelt;frori,S^eiufdem terranbsp;rnari�^ legato fummo,nbsp;loannesSIeidanusnbsp;a D.

OV� HOC SBsrr� libris prxfantur, �llunbsp;h ftrifsime Pn'nccps,nbsp;riaf laudcm recitare�

Fed quom'am 8� Mard Tullij extae honoriftcum dus rd tefb'mon�um.

quod eft inftar mukorum, �Calio^ qui fads perfpedlum eft omnibus,nbsp;quam fie h�c eruditionis pars noi�nbsp;iucunda modo,fed utilis etiam uinbsp;t� ciuili necdl�ria,temperabo mihi,nbsp;necaliquid adducam pr�terea^HoGnbsp;autem prxdpu� fpedari folet in eo

P R AK F A T 1'0. fcrip t� genere, ut nihil,quod falfumnbsp;fit, admifceatur ut nuliius affecHusnbsp;apparcat ueiiigi�, utcorum, quir�nbsp;gefleruntjConfiiia, patcfiant. Sedi�nbsp;ftud eft perpaucorum,amp; qui pr�fta^nbsp;re ilia ue�it, ut cert� prseftanda funt,nbsp;cum�v magna quadam efleuirtutcnbsp;pr�ditum , uel praefuilTe rebusnbsp;uel interfuifle, uel ex aliorum diligt;nbsp;genti ac ucra commemorationc remnbsp;omnem cognouifle oportet � lam,nbsp;qui fuaipfi c5fcribunt,utC� C�l�rnbsp;fecitjfummam ut adhibe�t dcxtcritanbsp;tem, opus eft�Vixenim fieri potcft,nbsp;ut non ad fuam laudem omnia refernbsp;re, aducrfarqs autem detrahere ali��nbsp;quid uideantur. Idem fer�psacci*nbsp;dit,qui cum imperatore aut belli du �nbsp;ce rebus interfuerunt. Si quid enim |nbsp;fceliciter geftum eft, admodum exlt;gt; 1nbsp;ornant 8^ amplificant,oratoribus innbsp;eo non dilsimiles, Si in hoc toti in*nbsp;cumbunt,utquam fecuti funt eau*nbsp;farn

P R AB F A T I O. fam atqj perfonam, earn quocunc^nbsp;modo ceiebrent ac ilkiftrcmnbsp;ant.Qui uero longe remod � nego*nbsp;cijs^pnuatafn uicam agunt,amp; fidemnbsp;ah'enam fcribcndo feqnuntur, in qsnbsp;non t�m affcctu� moderatio quamnbsp;ueritas dcfidcran' poteft* Et huiu�nbsp;qui'dem generis prope Cunt omnesnbsp;hiftorig, pr^Tertim rec�tiorcs^Qiionbsp;magis eti� uideri poteft, quam nonnbsp;temcre placracp id genus fcripta innbsp;fuipitionem ueniant ac fide careant,nbsp;ScripGt rerum fuarum commenta#nbsp;hos C.C�far,ut fupr� diximus:eosnbsp;hoc nomine potiffimum laudat Ci#nbsp;cero,qu�d fint nudi, re�ti uenu#nbsp;ftijOmni ornatu orationis tanquamnbsp;�efte dctrada.Cum enim fua ipfe fanbsp;�fia cogitarec ad pofteritatem tranC*nbsp;mittcre, diligenter amp; inprimisnbsp;�enditm fibi putauit, ne quid exag#nbsp;geraret, neue aliquid fibi per arro#nbsp;gantiam aflcribcre, quosautem opnbsp;A ii)

P R AB � A T I O. pugnafTetjCorum inuidere laudibiisnbsp;uideri poflet. Hanc igitur illius effinbsp;giem, utoptimam atque probadfsinbsp;mam,fibi proponant, qui fimile tranbsp;�labunt argiimenCum* In Salluftinbsp;uin au tem intueridebent, quinotinbsp;fua quiderti ip{�,uerum ali�na defcrinbsp;bunt ? Erat hic Mgt; Tullio paruninbsp;amicus, Sc tarnen fingularem illiusnbsp;iiirtutcm, induftriam, uigilantiam,nbsp;in extinguendo reipublic� inc�dio,nbsp;fumma fide pr�dicat, nee ullam manbsp;leuoknti� fi^nificationem oftendiunbsp;Q^uam uero no multi hanc feribennbsp;di rationem fibi proponant, res ipfanbsp;per fe loquitur, S� libriatep monu*nbsp;mentafatis declarant. Quotus enimnbsp;quilc^ eft, qui non amp; incompertaf�nbsp;penumero literis mandctamp;afte�l�t ;nbsp;prodatC qua quidem in re multiplex !nbsp;cftpcccat�,amp;ubicunq3 illud deprenbsp;henditur,iureoptimo feriptori fidesnbsp;ac authoritas derogari poteftQuidnbsp;enim

PRAEFA-XIquot;O* enirn mcndacio turpi us; quid into;*;nbsp;krabilius, i'n eo pr�fertim genereCquot;nbsp;C)mitto,qu�m fcr� nulli confilia relt;�,nbsp;rum �i ddiberationes in mediumnbsp;idducant. Hocenim inismod.0 connbsp;ccditur,qui rebus ipfimet tradandisnbsp;adfunt: hi qindem omnium perfcnbsp;lt;flifsimc icriberc pofTunt, fi iudidonbsp;non hnt defticuti, fi, qucm oportet,nbsp;cumfibi propofitum habeat fcopu,nbsp;fi fauori,grati�,odio,inimiciti� ni^nbsp;hil tribuantjfed uerum per omnianbsp;l�quantur,quod proprium eft uirinbsp;boni. Nam qui fcriptis innotefcercnbsp;i�olunt,quicuncp tandem illifint,o*nbsp;mni prorfus ambitione uacare , amp;nbsp;hocfolum fpcdaredcbcnt, quemadnbsp;modum ledorem eff�ciantcumerunbsp;diciorem, turn mcliorem. Inter cosnbsp;uer�,qui rationem hanc fecyti fint,nbsp;diligenter expreflerint, paucosnbsp;quidem iUosjUere ac fuo quodam iunbsp;re cenferi poteft Philippus Comilt;fnbsp;A. iiq

P R AK F A T I o. naeus,nobili generc natus,amp; fumm�nbsp;Uir dignitatis.Hiclan'n� quidem k*nbsp;uicerdolt;�tus,uer�m ingeni) dexteri* *nbsp;t�te fummapr�dicuSjCudouici un*nbsp;decimi Galli�regis, eiuft^ hlrj Caronbsp;Ir odau� res bello geftas, popular!nbsp;fermone memori� prodidit,mini*nbsp;m � fane uulgari,kd eiufmodi excmnbsp;plo,quod omnes,qui laudcm ali*nbsp;quam ex hoc generc icriptionis panbsp;rare fibi uoluntjimitentur.Primumnbsp;enim,Iegatus fuit utriufc^ regis adnbsp;diuerfos poten tifsimok^ principes,nbsp;�Cmagnam negociorum partem adnbsp;miniftrauit ipk, nec opus ei fuit,utnbsp;ex aliorum fermone pend�ret. De*nbsp;inde,fuit in eo f�ngularis natur� bonbsp;nitas amp; prudcntia:amp; quoniam inamp; .nbsp;dit in tempus ac uit� genus ualde tu ;nbsp;multuofura amp; inquiet�, purauit eanbsp;qu� compehfTet, c�municanda elfenbsp;pofterisjpr�fcrtim ijs, qui rcipubli*nbsp;cg prf effent, ideolt;^ magnar� rcrunanbsp;confilia

confilia �d deliberanoncs accuranfsi m� notauit,�� fauoris atc^ gratig nenbsp;� minima quidem ratione habuit.Necnbsp;enim fuac gencis homines , ne regesnbsp;quid� ipfos, � quibus au�rus fuit �dnbsp;ornatus, laudat, nifi cum resipfa flanbsp;gitatjmo frequenter, quibus in regt;nbsp;bus peccarint,nec off�ci� fuum fece*nbsp;rint,dem5ftrat,ubi(^ fui f�milis,necnbsp;unquam boni uiri perfonam depo*nbsp;nit, et crebras habet caft^ f�rmas fennbsp;tcntiasjet cum in ip fa narratione ali^nbsp;quid occurrit mcmorabileje�lor�,nbsp;inprimis autem principes adoleicennbsp;tes appeUat, ut animum adqciantjSinbsp;quod alqs uel calamitofum fuit uelnbsp;minus honeftum,ab co fibi diligentnbsp;ter ut caucat,hortatur, 8d quid ipib*nbsp;rum o fficfj fit, lib�r� grauitert^ monbsp;neuH�cego quidem deillo, non ninbsp;niium prolixe,at uere tamen,�� uir*nbsp;tutem eius ipfamct ledio magis a*nbsp;Bunde declarable. Quod autciuf�nbsp;A

modi fcriptorcm,in latinam iingiiS � me ucrfum,tibi nuncupandum eCfnbsp;G duxijCIarifsime Princcps,facie ei^nbsp;usmuncrisatc^ dignicatis,quam obnbsp;tines,conditio�Nam ctfi de Gallig rcnbsp;ge delt;^ rebus Italicis inftituta eft tonbsp;ta narratio, tarnen ei,qui tantam rei^nbsp;pub, mokm fuftinct, no fu� modonbsp;gentis, uerum exteraru quoep nationbsp;num fada funt cognofcenda,et quonbsp;propius ilia noftris teporibusacce*nbsp;duntfCo magisetdeledantet docerenbsp;quoqp pofTunt ? Et quan^ dubiumnbsp;non eft,quin buic naturae fcelicitatinbsp;cognitionem quoep rerum non menbsp;diocrem adiunxeris, tamen,quonknbsp;am uix pauci Comin�um repr�fennbsp;untjuolui tibi ilium non uulgaritcrnbsp;commendare � Nam amp; ueftris ali'nbsp;quando regibus fuit non ingratus,nbsp;8dnadusoccafioneni,in altero ope/nbsp;re,quodfupcrioribusannis Latinunbsp;Gci,fplcndorem ueftrg gentis ae ma

KAEPPATIO; gn�ficenriam li ben ter pr�dkarc fa*nbsp;�et.Qu� magi s eciam arbitror,cuninbsp;per occupanonum turbas Iicebit,Sinbsp;teipfum aliquid temporis huic Iclt;nbsp;�ioni daturum, �C r�gi tuo fuafu*nbsp;rum, ut inter altos id genus libres,nbsp;hune etiam non negligat. Qui licetnbsp;tdmodum fit adolefccntulus, tarnennbsp;amp; patrts optimo fandifsimoep con*nbsp;filio, 6^ tuo nunc hortatu atqt du*nbsp;du,SC fuaetiam fponte ac natur�nbsp;propenfionc quadam fingulari,ednbsp;nunc inliteris cft progreuus, utra#nbsp;rum aliquod fitamp; noftri temporiinbsp;exemplum,et fui ordinis decus �C ocnbsp;namcntum.Et c� magna fuerit Hennbsp;rici regis prudentia, tum in co cert�nbsp;grauifsimum optimum�^ indiciumnbsp;fecit,quando ex omnibus te potifsi#nbsp;mum amp; filio fuo euftodem, �C �o*nbsp;rentifsimo regno ueluti patronumnbsp;ac moderatorcm conftituit, antec^nbsp;cuita decederet^Qui funt non pernbsp;Britanni*

� R AE ? A T I o. Britanniarn modo,fed alps etiam innbsp;locisaccp populi'sjuin boni amp; dodinbsp;amp; pietatis amantes, Dei beneficiumnbsp;agnofeunt, qui ciiisconfili} authornbsp;ipfi fuit.Abhorrcre enim ibient plaenbsp;rilt;^ ueftri gradusati^ conditionis,nbsp;� literarum ftudrjs, amp;^laudi propenbsp;ducuntjcfTc quacn alienifsimum abnbsp;omni literatura � funt alij, qui dc amnbsp;bitioni feruiunt,amp; obftinate fua degt;nbsp;fendunt,amp; tamctfi uideant eflc nonnbsp;pauca, qu� emcndationem requtgt;nbsp;rant,qu3c dii��mulari diutiusaut to*nbsp;Icrari non pofsint,tarnen amplificannbsp;dis facultatibus intend �C cupidi gionbsp;ri�,non laborant neep (ollidti f�nf, ,nbsp;quidagat, quidue doccaturpopult;�nbsp;lus,modo ilium habeant obfequen^nbsp;tern, amp; fummam eflTe iudicant imlt;� |nbsp;prudcntia,aliquid moliri, quo pr�/ 'nbsp;fens reip * flatus mutari pofsinquafinbsp;demum ca fit perfcifla turn fapientianbsp;turn fcclicitasjiraperare hominibus.

in a�tiTsima rcriim ac fu� falutis ilt;� gnorationc demerfls. Qii�d ft ianinbsp;in ciuimodi aliquein ecrex ascatcfe#nbsp;r� pucr,amp; refpub uelut orbata pa^nbsp;rente, rege fene accp perito, incidiG�nbsp;fetjCui dubium ftt,quin ca fuifTet irgnbsp;diuin� fingularis qu�datn illu#nbsp;ftris fignificatioCNuncautem quannbsp;do is contigit,non cafu, uerum iudinbsp;cio, qui Sc literas amat, �C regemnbsp;alumnum fuum ad honefta ftudianbsp;cohortatur, public� emendatioi#nbsp;nis eft percupidus, �C gloriam Deinbsp;fpedat,0C hominibus fidei fu�comnbsp;mifiis,inueteratos errores eriperc conbsp;natur,quis non uidet, inftituiftc Denbsp;um ornare Britanniam ingenci be'nbsp;ncficiof Quapropter uidendum eftnbsp;uobis ctiam, ut hoc tantum donumnbsp;ca qua decet gratitudine fuftipiatis,nbsp;F'erfcrendi quide funt uobis baud*nbsp;dubie plus quam decumani fludus,nbsp;Sc inter fcopulos atepfaxa nauigan*nbsp;dum

3um cric �n ifto freto : cumultuatut enunhiimani generis hoftis, amp;ogt;nbsp;mneis artes acque machinas excogigt;nbsp;tac, UC ne quid fu�dicionis amiccac^nbsp;Verum li conftantiam adhibebitis,nbsp;80 populum redlo ordine atc� mo^nbsp;do, quod inprimis eft neceiTarium*nbsp;inrtituctis, nihil uerendum erit uo^nbsp;bis,nbsp;nbsp;nbsp;fuperatis fludibus atc^ difie

da tempeftate, falu� amp; incolumem nauem in optatifsimum portum apnbsp;plicabitis. tn co a�t tuam,iUuftrifsi^nbsp;me Princeps ac regni defen(br,pr�/nbsp;cipuam oportet efle curam,fonicitunbsp;dinem, uigilantiam, operam. Etc/nbsp;nim ficut longe maximum eftam/nbsp;plifsimumc^ munus,cui rex Henri/nbsp;eus, poft eum regni proceres, tenbsp;pr�efle uoluerunqita etiam, G',quodnbsp;fatis, �C tenerum regis animum adnbsp;pietatem fledas, populi falutemnbsp;inprimis tibi cur� efte demonftra/nbsp;riSjdubitari n� poteft, quin Deumnbsp;(i$haA

�s habiturus confilforum tuorun, idiutorem atc^ diicem* Vides eria,nbsp;quemadmodum ornarifsimos ho*nbsp;mines tibi Dcusadi�xerit, qui pr�*nbsp;claram uoluntatcm tuam,dodrina,nbsp;confilio, fide, conftantia amp; autbori*nbsp;tare cupiunt atcp poflunt adiuuare^nbsp;Ex rjs unum modo proferam.Can*nbsp;tuarienfem Archiepifcopu, de quonbsp;tanta eft apud nos excitata fama, u6nbsp;qui funtubicp eius ordinis antifti*nbsp;tes , hunc fibi uelut exemplar all*nbsp;quod inGgne proponerc dcbeant,Qnbsp;quidem eo titulo cenferi uelint, cu#nbsp;ius nomine tantos confccuti funt bonbsp;nores atcp facultates* Quod fuper*nbsp;eft, ut banc infcriptionem, tuo no*nbsp;mini fa(ftam,beneuole accipi*nbsp;piasjoro� Vale,Argen�nbsp;torati,menfe

PHILIPPI COMH �NAEI, EQv it is, co mm, en ta*nbsp;riorum,de �dlo Ncapolitano,nbsp;Liber primus�

aOSTQ.VAMresg� ftas Ludoui�i undedminbsp;. Galliarum resis commenbsp;morauijiam de Carolo ei

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----7^7- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ,

�C quamobr� fitcum exercituin ftaliam profedus, expo nam � Fuit ea res internbsp;jpfius famili�res, diu multumcp difce*nbsp;pia. Prudentiores enim rerum pericnbsp;tijiudicabant omnes,magnum in eo el��nbsp;periculum: jpfe autem unus probaba�nbsp;inftitutum, cum eo Stephanus qui�nbsp;dam VeriuSjhumili loconatus,amp;lBriP/nbsp;fonctus,ambo rei bellic� imperitiff�mi*nbsp;Hi duo ilium, alioqui propenfum,mainbsp;gis incirabant^deo�p in plurimor�reprenbsp;henfionem incurrebant. Nam amp;reso�nbsp;mnes necelTari� deerant,�^ ipfe multuranbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;jerat adolefc�s, SC nulla fuppetebat peci|

.nia ��C ante profedionem, mutuo fum� pferunt Genua:,ad quinquaginta aure^nbsp;rum millia,maximis �furis �Ctempi�fnbsp;B

DE BELLO NEAPOL; anni ad bellum gerend� deHcicbat. Vnanbsp;tam� res erat fubfidiOjquod pl�riqp om)�nbsp;nes,exnobil�tate pr�f�rtimjmagnis anbnbsp;mis �Calacritate profedioncm^hancnbsp;fdpiebantjf�cenim ferebatipfor� �tas.nbsp;uerum, ficut erant fiduci� pleni, ita etiinbsp;nullo ferecontinebantur metu autimpenbsp;rio� Quare ftatuendum eft,Deumhu)�nbsp;l'gs belli fu.fle ducem� Re�iqui enimnbsp;omnes parum pr�ftiterunt, quan^ ui^nbsp;deri pofluntjCius glori�,quam ex co belnbsp;lo Rex fibicomparauitjauthores magnanbsp;ex parte fuifle. C�m annorum RcxclfcCnbsp;cirdterquindecim,uenit inGalliam Lonbsp;tharingiae Dux, � Barrenfem agrum,nbsp;quem Ludouicus undecimuspoflede*nbsp;ratjitem ProuinciamGomitatum, quemnbsp;�arolus Andegauorum Dux,c�abfcpnbsp;(iberis morerctur, te�araento reliqueratnbsp;Ludouico,reftitui fibipoftulabat. Namnbsp;�upd Renati,Sicili�regis, Andiumtpnbsp;)udsamp; Prouinci� ComitiSj�filiane� 'nbsp;pos elTetjiddrc� debere fe praeferri Lu^nbsp;douico r�gi,qui efl�t nepos �fororc,�^nbsp;Prouind�ad fepertinere,iniuriam^fi'? *nbsp;bi fad� ab auo dicebat, Rex uerogt; maio tnbsp;rumteftamentis cautum efl�, ne ad f�lpnbsp;asd�ferretnr ProUiQci� imperium,nbsp;ipfum,

ipfum, qui matii fuccederet, nunumibi lus habeie pofsCjContendebaLRe difcc^nbsp;ptata diu, Barram ei reftituit, ��cert� e^:nbsp;quitatus numerum attribuit, QC ad quin.�nbsp;dedm aureor� milita annua promifiy'nnbsp;annos quatuor,intra quod tempus deianbsp;re Prouinci� cognofci oportebat� Hisnbsp;rebus omnibus inteifui,propterea quodnbsp;eius eram fenatus, qui tunc communinbsp;concilio procerum amp; or dinum regnidenbsp;ledus ac conftitutus fuit� Stephanus aunbsp;tem Verius, qui pofseff�ones iam ali-quot per Prouindam habebat,amp; pro-fedionem Italicam ualde optabatgt;autornbsp;Regi fuitjUt mihi et nonnullis alijs dice=nbsp;ret, ne Prouinciam fib i eripi pateremur,nbsp;Priuf^ anni quatuor exiji��nt,dequ�nbsp;bus conueneiaqiurifperiti quid � dus renbsp;gionis uenerunt in Galliam,ac teftam�^nbsp;ta proferebanr,partim Caroli Sicili� Renbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gis,partim alionbqui exGalligreg� ftir

pe procreatijSiciliam pofsederant,et no 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo Prouinciam,ied QC Siciliam, ��,

quafcuncp alias eius famili� facultates^ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad regem pertinere confirmabant� Hoc

DE BELLO NEAP O L? n'ojqulualde regem inftigabat,netan�nbsp;tam haerediratem,teftamento ddatam�nbsp;�C Galliae peculiarem,negligeret. loan*nbsp;nes autem Borboniorum Dux -, S)i. aU]nbsp;quidam r�gis familiares,qui renim fum�nbsp;m� pr�erant, ut aduerfus alteram fatftionbsp;n� firmiusconfifteren�Lotharingi� Dunbsp;c�, qui magni animier at ,accerfiueruntnbsp;in Galliam ut eius niterentur pr�fidio,nbsp;fed rationem tenebant, quomodo nactinbsp;idoneumtempus,eum�fe remouerent,nbsp;quod acciditjquando illi �i c�nfirmatasnbsp;fuas partes, SiC Aureliani Ducis, eius�j^nbsp;clientele gratiam �^authoritatem minuinbsp;uiderunt, Quan$ cert�,nifi de Prouin*nbsp;cia till fatis t acerent, SiC annuam pecuni*nbsp;am promiflam dependerent, non erar,nbsp;quomodo poft annos quatuor ipfumnbsp;diutius morarentunEt cum ueniflet temnbsp;pus,quoillifatisfieri oportebat^atc^ille gt;nbsp;fruftra ft moliri uideret, iratus difteftit.nbsp;Verum menfibus aliquot ante id tem* 4nbsp;puS�Oblatafuiteipulcherrima c�ditio,�nbsp;modo adieciff�t animum eacp potuif* ,nbsp;fetuti^Neapolitani enimregniproceres |nbsp;omnes ac ciuitates, � Ferdinando rcgc� |nbsp;propter fummam eius acliberorum ipftnbsp;Mscrudditatem defearant� �i in Eccle*nbsp;ftccRos

LIBER PR I ;.� V S J fiae Roman� clientelam atcp fi'dem f�(�nbsp;per TiiferantjCum^ Ferdinandus adt'u-tas � Florentinis acerrims reQfteret,Ponnbsp;tifex Romanas �d' reh'qui omnes, Lo-thai ingi� Dacem eaocabant,eicpfamanbsp;mam imperi) defercbanLcr interim dumnbsp;inGallqs occapatar,naaes aliquot in-ftrucf�e, �C cum his Tulianus, Cardinalisnbsp;Oftienfis, Genu� ipfum expedlabantinbsp;S)C difcedent� � Gallijs, multi kgati arq^nbsp;nundj.qui eius ret caufa Neapoliuene^nbsp;rantroagnopere ad profedionem hortanbsp;bantur.Rex etiam,qui tuncannorS eratnbsp;undeuiginti, uidebatur confilium hocnbsp;non improbare,ac uellc ipfius uti opera�nbsp;ideocp �i. pecunia, �i.equitatu, �d com��nbsp;mendationibus eum adiuuare conftitusnbsp;it.Etquancp duo illi� de quibusante di�nbsp;ximondefiftebant regem admonerefuinbsp;f uns t ilie tarnen dimifsis liten's Romam,nbsp;Florenti�jGenuam.�dali�jbeneuolen*nbsp;ti� ei c�ciliare ftudebat,quod �dex lega=nbsp;tis qui mitteb�tun�dexipfo Duce, dumnbsp;per Molin�, Borboni� oppidS, iter facenbsp;ret, cognou�H�c aut e� rccito,ut demonbsp;ftrem.humilis c�ditionis ho�es excitarcnbsp;nonnun^ grauifsimas turbas. Com�nbsp;morati�s biduoMolini,c�tendebat Lugnbsp;B in

DE BELLO NEAP OL �unum , in It alia ni inde profedurus.nbsp;Sed propter nimiam ipfi'us deliberationnbsp;hem atc^ moramx�perant rclanguefce-�nbsp;ieeius amici per ftaliarri? amp;reclefperata,nbsp;jpacem iam cum Ferdinando fecerant*nbsp;Earenunciata, triftis dC abiediis , do-mum redijt, �i authoritatem deincepsnbsp;apud nos omnem acexiftimationema-mifihlixnobiliiate c�mplures,fadapa^nbsp;ce gt; Neapolim reuerterunt, fed per fi�nbsp;dem circumuenti, in uincula fiierunt conbsp;iedi� Salernitanus autem princcps,quinbsp;Ferdinandi mores ac ingcnium noue?nbsp;irat ,pacemrepudiauiL �i. Venctiaspro^�nbsp;fedus, cum fuis nepotibus Bifignianinbsp;principis filijs -, quoniam amicos in C3.nbsp;ciultatehabebat, fenatum confuluit,annbsp;amp;d Lotharingi� Ducem, an in Galliam�nbsp;�ut in Hifpaniam potius eundum fibinbsp;cenferentcllli, in altero nihil efle pr�fi*nbsp;dn � regem Hifpanorum gt; fi pr�ter Sici?nbsp;iiam �i. alia qu�dam locamediterranei .nbsp;tnaris, Neapolim quocj� teneatmimis fonbsp;fe potentem : Galliae autem regcsgt; quan 1nbsp;diu Neapolimpofl�difl�nt olim,firma Inbsp;tum ip fis pacem coluifle dicebant, QC utnbsp;bo fereciperetj fuadebant j quod ex ipfonbsp;tooftea cognoUfiMea fert opinio gt; no p�nbsp;tafse

L�ffER PRr.M VS t� fse t�m illos 5 fore ut rex aJ/quando fftnbsp;Italiaaccederet.Poff^ in Gallias illi ue^nbsp;ni fient,biennio fere commorati%per Ste;�nbsp;phanutn Verium diligenter fbllieitaisnbsp;bantrcgem,neres Italicas negligcretdenbsp;inde per Itali� quoq; multos interpellanbsp;bant.inprimisaut� loannem GaleaciS,nbsp;Mcdiolani Duc� Is eratFraneifci Sfornbsp;ti� nepos�filioGaleatio, quiuxorcha Vnbsp;buit Bonam ,e Sabaudi�Duc� familia�nbsp;Erat ea fcemina fuorS liberorum tutrix�nbsp;uer� ingenio parum ualebat gt; S� � Cicosnbsp;nefcriba pendebat tota,qui liberorumnbsp;falutis caufa, Galeacq fratres omnes atq^nbsp;eognatos eiecerat, In bis erant Ludouwnbsp;eus Sfortiagt;Francifei filiusgt;SC Robertasnbsp;Sanf�uerinus, uir magn� uirtutis. uer�nbsp;ilia reuocauit utrunep poftea, S� loco reainbsp;ftituit, deprecatore Antonio Tefino*nbsp;Ferrari en Cl .Promiferant illi,nihil fe con==nbsp;tra Ciconem grauius admifTurosttriduonbsp;aut�poftquam erant reftituti^compre�nbsp;henderunti�^incluf� dolio uedi�cppernbsp;urb� Mediolanu, eufiodi� mandaruntnbsp;inarce Papienfi, in eoep carcere uitamnbsp;ille fintjt.�ratafFinitate c�iutidlus euid�nbsp;ex famtiia Vicecomftum, quo abl�ntenbsp;magis illi audebant� Eo fado, reru pro�

DE BELLONEAPOL.' furationcm fibi fumpferunntpfam ueronbsp;l�beralner habebant,�Cper Antoniutnnbsp;Tcfinum, quicquid udlec/ubmimftra�nbsp;bantjC�terarum autem rcrum omniumnbsp;hihil fete cum ea communicabant, Si l ienbsp;crat eius ingcnium altoquin,ut delntjsnbsp;fol� addiAa,res graues non curaretlt;Adnbsp;Tefinum autem,qui gratia pluntn� ponbsp;terat,deferebantuf illius uoluntaie, omnbsp;n�s liteia�, qua� qu�cp de re mitterentur.nbsp;Idmolcft�tulit Ludouicus liberor� pasnbsp;truus,q�ifummam itrip^r�j iam anteaconbsp;gitabatad fe transferre,ideocpfilios eiusnbsp;duos,nepotes luoSjprimum ab ea remo�nbsp;�etjin eamcp partem a reis Mediolani tranbsp;ducit,quam (ualingua Roccetam appelnbsp;lantHoc ei�s fadum probabat Robersnbsp;tus Sanfeuerinus,�C ex Pala�icinis qu�nbsp;d�jamp;arcis pr�fedus ,qui multo t�porenbsp;non fuerat egreflus ex ea ftationc, doneenbsp;infidqs amp; fraude Ludouici, culpa uer�nbsp;fui domini loannis Galeacij ducis, capenbsp;returgt;c]|ui matris ingenium reterebat.Li*nbsp;beris eo tradudiSj�rariumjOuodid ternsnbsp;poris habebatur oraniS longe ditii��mS,nbsp;aniuam poteftatem redegerunt, ab eaegnbsp;tationes poftulabant,�^ tribus confedisnbsp;Id�uibusjcumex ijs unam ei tradidiffent,

LIBER P R 1 M V J. � L udouico fuit dem�data Riorum neponbsp;t� tutela. Poftea mifTiS hue illuc literis,nbsp;inGalliam pr^fertim.infimulabant earnnbsp;ftuprijCum Tefino eomifli, qui Sanfeuenbsp;rihibeneficio fcruatus^pcriculum effu�nbsp;git� Et licet earn poteftatem obtinerent,nbsp;tam� non erat cis integrum, quoties uclnbsp;lent,inarc� ingredi,q'i�cent�amp; quin*nbsp;quaginta militum pr�fidio tenebaturfnbsp;Orta fuit interea fimultas ^quod fieri fo^snbsp;let J inter Sfortiam di. Sanfeuerinum, �inbsp;hie quidem cum alterius offenfionem acnbsp;odium fuftinere diutius nonpoi��t, Vcnbsp;netias iuit, ipfius autem ftltj, Galeacius,nbsp;�C Comes Gaiazius,adiunxerSt fe Sfor#nbsp;tiae,eocp funt uft ualde familiariter,quodnbsp;nonnulli dicebant uoluntate patris fie*nbsp;ti� Nobis quidem egregtam operam ilUnbsp;pr�ftiterunt jin bello Italico, turn ingranbsp;tiam Salernitani,quem fupra nominauf,nbsp;qui princeps erat eius famili�, tum altjsnbsp;de caufiSjquae fuo loco dicentur.Ludo*nbsp;uicns in co rerum ftatuc�pit non ob�nbsp;feure, quid fui effet propofi�, declarare,nbsp;�lt; iam cudebat aurum atc� argentum,eunbsp;fus ab una parte impreffa erat Ducis,abnbsp;altera uero, ipfius effigies ,qu� resma*nbsp;gnam inuidiam ei conciliabat�McdioU

D� BELLo NBAP�L; fti Duo's uxor, eratfilfa Calabhg Dudisnbsp;Alphonfi,egregia foeminaj2lt;^ iial de ftu*nbsp;diofa dignitatis maiiti fui, uer�m illee^nbsp;ratimprudentiorjSC qu� f�creto ei com*nbsp;municaf��t uxor,enuciabatalqs. Ma*nbsp;gna etiam erat authoritas atcp fides pr�*nbsp;fediarciSjNee enim egrediebatur un^nbsp;quam,0^ ex fratribus a� ter urn fem per donbsp;micontinebat, ortaiamnonnulla fufpi*nbsp;done, Sed quo dam die, Ludouicus c0nbsp;nepotefuo Duce,quern animi reficfendinbsp;caufa foras produxerat, domum redi^nbsp;ensgt;ad arcem ufcp deduxit,uti confucue'nbsp;rat, cumtp pr�fcAus more fuocomita�nbsp;tuSjprodiffet, SC paffum unumatc^alte?nbsp;rS extra penfilem pontem effet progref*nbsp;fus,utprincipem exciperet, captus fuitanbsp;Sanfeuerinis, Robeiti filtjs. Qui intusnbsp;erant milites, � ueftigio pontem ad fe re^nbsp;diicebant: Ludouicus autem particu*nbsp;lamaliquam cere� candel� iufsitacceitnbsp;dij�Cnifi prius,qu�m abfumeretur,fib�nbsp;patcfacerent, iureiurando minabatur o*nbsp;mnibus p�nam capitis Illi perterrit/,nbsp;deditionem feceruntarcis, quam rebuSnbsp;�omnibus deinde muniuit,�C quicquMnbsp;faceretjingratiam atcp iuffu nepotisf�nbsp;c�rcfeprofitebatur* �pfum ueropr�fe^nbsp;�um

LIBER PRIMVS. � Aum in lus uocauit, oblatacrimlnatidsnbsp;ne, quod Maximiliano Caefariuoluifletnbsp;arcem prodere � Germanos �tiam alianbsp;quot eins rei confciosgt;ut quidcm iple ia�nbsp;�abaijcomprehcditjuerum ijs dimifsis,nbsp;fcribam qucndam fuumjde quo fufpi�nbsp;tionem habebat, 5gt;C aliu pr�terea, quemnbsp;eius rei internunciutn fuiffe diceret,capinbsp;te mul Aauit. Pr�fe Aum etiam, ubi dinnbsp;detinuiffetj dimifit, affirmans fui nepoanbsp;tis matrem, Bonamjfummifif�� ali quannbsp;do pr�feAi fratrem, qui fe interficeret�nbsp;ipfum uero pr�feAum facinus illud pronbsp;hibuiffe ,eolt;^ uitam fcnunc illi donarcnbsp;diceb�t.Mea fan� fert �pihio, fi qua re fenbsp;diffetin eo culpa ,non fuiife condonatunbsp;rumgt;pr�fertim, cum Maximilianus, QCnbsp;propter �uftriam,�i quod Carfar�ff�t,nbsp;h�haberet ibi nullum ius 2C aAionem,nbsp;Ad ipfum enim fi d datum fuiffet eiuslonbsp;ci imperium,maximi erant per Italiam ftinbsp;turi motus, �C Infubria tota ftatim defeanbsp;cifiet. Quo enim tempore C�fares eartinbsp;olim adminiftrabant ,tnagnaeratpopunbsp;lilibertas ,��fingul� domus aureumfonbsp;lummodo pendebantannu�.Vicecominbsp;tes autem ,ac deinde Sforti�,maximumnbsp;Imperabant tributum,in�ocp nulli parcenbsp;bant

D�BELLO NEAPOL; Ijatitordin� Ludouicusjoccupata arcftnbsp;Sc qui intus erant, omnibus in fuamnbsp;demacpoteftatem adadiSjCoepitfpecS^nbsp;remaiora ? nam qui Mediolanum tenei)nbsp;is rcliquumagi'um o mnem habet prop^nbsp;ad iuiim nutum ac uoluntatem. Efta�^nbsp;temlnfubria,l�u Ducatus MediolaneHnbsp;fis,pro fua magnitudine,omnium regi�nbsp;numjquas uidi, longe SCpuIcherrimanbsp;fruduofiisima,quicpeampoffidet,coglt;inbsp;repoteftad quingenta aureorum milli^nbsp;quotannis,nulla populi moleftiauel dc'�nbsp;trimento � fed placritp non content! eo,nbsp;conficiunt �C exigunt ad fcptingcntanbsp;�nillia,qu� fitctiam, utpopulus nouisnbsp;r�ftudCatimperifs* Habcbat Ludoui^nbsp;eus in mat�imonio Ferrari� Ducisfili^nbsp;atn, quo fadlius illi erat mul torum amidnbsp;tiam in �talia fibiconciliate:fed Venegt;nbsp;tosinprimis f�dere fibiconiunxit,noi^nbsp;abicp difpendio fui Ibceri- Quod ut m^nbsp;lius intelligi pofl�t,qu�dam mihi funinbsp;extra �rdinem dicenda. Ferrari�Du^t�nbsp;bortatix Ferdinahdi Neapolitan!' Re*nbsp;gis,luilbceri,amp; Ludouici Sforti�jbeJ^nbsp;lum nuper intulerat Venctis, cumcp fogt;nbsp;lus aliquandiu omnem impetum fufti*nbsp;ncretjhoftes aliquam agri partem illi ad^nbsp;tnerunt,

LIBER P RIM V S; 7� wcruntjnatura munitam, 3^ cum primisnbsp;J fertilem, Pulefinum uocant, cuius duonbsp;funt oppida prim i nominis, RhodogiJ�nbsp;' urn 06 Baflaa� Sedcum ij.quos diximus,nbsp;J �C Pontifex Romanus, �C FIorentini,��nbsp;Bononienfes auxiliumeiferrent,ual*nbsp;' de fuerunt hoftiiim res afflidae. Ibi ueronbsp;� Ludouicus pacem demum fecit, utianbsp;! km nils 8C peropportunam* Cumeniminbsp;reliqui omnes,quod so bello quifc^ aminbsp;ferat, recuperarent, folus Ferrarix Duxnbsp;' damno fuit affedus, amiffo,quern dixUnbsp;mus,agro , qui Sgt;C hodie ditionis eft Vc�,nbsp;netorum. Sfortiam al i qui dicebanteiusnbsp;rei caufa,dono ab illis accepiffe ad fexa�nbsp;gintaaureorum millia, �C Ferraria: Due*nbsp;per fuafum ita fuifle fcio, cuius no ndutnnbsp;illetunc erat gener � Hec fuit amidti� �Cnbsp;fadi deinde foederis occafio� Ludoui-cum iftaconantem Mediolani, 6d per Innbsp;fubriam,nemo quifquam impediehat,nbsp;, praeter uxorem Ducis, filiam �lpbonfi,nbsp;I ille igiiur,ut quo uellet^erueniret, mif*nbsp;fisnuneqs ateg literis, Carolum Galliacnbsp;regem follicitabat, utiraliam ingreflusnbsp;cum exercitu, regem Neapolis profliganbsp;ret^Ferdinandusenim ,eiufcpfilius AUnbsp;phonfus,long� erant ditifsimi, d^habc�nbsp;bantur

DE BELLO NEApOL; �banturab omnibus maximi animi �t�fnbsp;UtrtutiSjtametfi res ipfa diuerfum poftetnbsp;�dedarauit* Ludouicus autem ingenionbsp;quidem SC. prudentia ualebat^fed erat tPnbsp;inidior,�^ deietflus admodum rebus a4nbsp;uerfis, S)C fi propofituni uideret aliquotnbsp;emolumentumjinfidus ? nam multus mlnbsp;hicumeofiiitufus, Etquoniaminill^�nbsp;r�gis Neapolitani imperio, minus facilenbsp;confequi poteratquod optabat ^miCsiftnbsp;utdixi,nunc�js ,c�pit animS regis ado^nbsp;�eicentis excitare quadam g�ori� cupi^inbsp;tatejfimul, quam haberet iuftam belllt;nbsp;caufam,demonftrabat, li quos mittebaf�nbsp;per Stephanum Verium ac Brifsonetilnbsp;adibantregemjamp;^ utricp magna pollicdnbsp;batur Ludoatcus, QC Briisoneto fuit a�^nbsp;thotjUt facerdos fieret, f�cp curaturum �tnbsp;xit,ut in Cardinal ium ordinem alleger^^nbsp;tur, Sc quo citius omniaconficeret,am^nbsp;plifsimam decreuit Icgationem , cuiillnbsp;eratprinceps Comes Gaiazius� Anteilnbsp;tempus miferat quendam � fuis fcrib�^nbsp;ad regem,oratum, ut nepotem fuQnbsp;diplani Ducem, e� qu�d Genuam tcn^nbsp;rc�, in fidcm ac dien tel am fuam recip^'nbsp;retjCicp ius�C authoritatem adminiftrai?nbsp;4icoramumcaret� Eratin�qua condPnbsp;tio.

LIEE R PRIM V Si � J tiOjpoi�ularc ut abfenti hoc tribucrctur,nbsp;, Poterat quidem rcx,benefia'o f�ngulari,nbsp;, �futs aliqucm in Infubriam mittere, qu(nbsp;, fide aciureiurando iHum obftri'ngeret�nbsp;[ Cum enim matrem haberet ille tutorcm,nbsp;( ego^qui tune legatus eram Ludouici re^nbsp;j giSjiureiurando illam adegi ? uerumeonbsp;, tempore Genua tenebat Baptifta Cam�nbsp;! pofulgofus : nunc uero , poftquam Lu�nbsp;douicus earn urbem recepiflct, magts �*nbsp;� quum erat, ut fol enniter ea res atep legt*nbsp;I time fieret. Ludouicus autem,utquodnbsp;j petebatgt; impetraret, dono dederat qui�nbsp;bufdam regis familiaribus, �C in h is, S tenbsp;; phano Verio, ad odo aureorum millia�nbsp;, Facieb�t hi certe iniuri� r�gi non medionbsp;, crem,facile enimnobis tune fuiflet ,Ge=nbsp;j nuac pofl�fsionem inuadcrc ? Quod finbsp;, pecunia quoep fas erat accipere, mu�tonbsp;maiorem fummam oportuit poftulare..nbsp;Galeacius enim loannis pater ,confimiltnbsp;I de caufa dederat olim Ludouico r�gi adnbsp;i quinquaginta aureorum millia, eiuCcpnbsp;pecuni� rex dono mihi d�dit trigintanbsp;��lillia, i�d opinor Verium eo fpedaffe,nbsp;ut Ludouicum haberet fui confilq adiu*nbsp;torem* Ex tjs quos dixi,legatis Sforti�,nbsp;' Cornes G�iaziuSjpjiuatim acfolus cumnbsp;rege

DE BELLO NEAPOL. fege ! ocutus,maxima illi deferebat aujfinbsp;ha,�� quod Ludouicus fuo arbitrio Innbsp;lubri� omnemgubernaret,m�njmo nlt;nbsp;godo rem confia poff� d�cebaf,�^ pail!*nbsp;CIS deinde poft diebus abijt, rclido C�nbsp;mite L�teuillanoqui folbcitaret.Quo^nbsp;cum jftedilig�terfaceret,multi c�per�tnbsp;animum adijccre, fed Rex Peroneifnbsp;Bafliim mittebatid�irco Iegat�,ad InnOnbsp;centjum PontificemRomauumj Venegt;nbsp;los, i Iorentinos,amp;^,ab his inuic� ad no^nbsp;uciiicb�t internunctj. Noftrorum hom*nbsp;num non una erat fententia:regem uer^nbsp;lt;pfum efleprofetfiurumnerao putabaf*nbsp;Interim d� kgati ultro �itrocp c�me�t)nbsp;agebatur de pace inter Regem �� Philipnbsp;pum Auftriacum,Maximilian! Cefari^nbsp;filium.i�d ineoipfotempore quiddanlnbsp;interuenit ualde odiofum �C indignutn'nbsp;Rexenim,Margarita Maximiliani fili^)nbsp;relitf�a.multum adplef�entula ,uxorenlnbsp;duxit Annam,FrandfciBntanni� Dii^nbsp;cis fi!iam,utProuinciamillam omnerninbsp;pacatamhaberetjquam pofl�debateonbsp;pore totam,pr�ter Rhedcnes .Erat eiii^nbsp;puell�nutricius SCauunculus Aurait^nbsp;Princeps,eamGp Maximiliano publid^nbsp;defpondcraL C�ergo pl^ricptriftemal'nbsp;funcd

funeflum exitiim metuer�u QC Maximi^ l�anus infigni quadam uideretur adfe�nbsp;�uscontumelia,propter rcmi�am fill�nbsp;am, �Cereptam l�bi fponfairijFridencu�nbsp;Cacfar,ipfius pater, �Comcjf f^latinusnbsp;�C Heluettj mifiislegatis interccdebant.nbsp;Erantiam utri�p defatigati bellis, pr�ci-pucuero Burgundiones,obciuileseti�nbsp;difTcnfiones, quo faciliuscrat pacem alinbsp;quam conl�i tucrc. Ad eam adion� rcxnbsp;mifit Petrum Borboni� Ducem, Auraisnbsp;c� principem.Cord�um SC me* Componbsp;fitiodcmijtm fada fuit in hune mod um,nbsp;quicquidin Atrebatum agro rcxpofstnbsp;derer, Philippo utireftitueret.C� enfinnbsp;foror ipGus defppndcretur r�gi, padanbsp;fuir,(i quis cafus matrimonium hocimxnbsp;pcdirctgt;uttum,quod pro dore attulifletnbsp;illa,redderetur famili�. Burgundionesnbsp;autemexinfidi)s iam c(^perant Atrebatum 8C Sandomarum. Reiiqua foluninbsp;crant Hefdtnurn , Area, Betuna,quo�nbsp;rum oppidorurn arecs r�gi li�ebat ex pxnbsp;do rctincre,ad eertum tempus,amp;^ praefi�nbsp;drjsctiammunire* D�nupffis illis ita c5nbsp;mutatis,nQn idetp erac hon|inum iudicinbsp;um:iacrarum quoep rerum periti,non u^nbsp;.no modo pronunciabantiipfis quident

i'�tninis in f^lidtcrfer� acdditin parfU# Regina enim,tribus editis fili)s, incrcdigt;nbsp;bill cum dolore mortem corum d�ploranbsp;uit.Margarita nupfit Caftili�regisuninbsp;co filiOj qui primo poft nuptias anno eXnbsp;tindusjuxorem reliquat grauidam, qu$nbsp;pofthumum ediditmortuum^quomhilnbsp;euenire poterat toti rcgno acerbius.Manbsp;ximihanus autcm in matrimonium dugt;nbsp;xitfiliam Galeacij,Mediolani Ducis,innbsp;terceffore Ludouico Sfortia,patruo;ielt;inbsp;'cam rem grauiter tulerunt Gcrmamafnbsp;principes.propteripfiusfoemineobfciinbsp;fitatem generis. Paru enim eft fplendogt;nbsp;ris in familia Vicccomitum,ac multo mlnbsp;nusin Sfortijs,quorum nomcnilluftr?nbsp;primum effecit Prancifcus,patre natusnbsp;ho mine plebeiOjfed ingenio pr�ditu�nbsp;liberali,qui uxore dult;fta,hlia notha Phi^nbsp;fippiMari�,ex familia VtcccomiturrJ,nbsp;MediolaniDuris,h�res fuit, atcp fucee�nbsp;for fui foceri,SC Infubriam pofl�dit,m3^nbsp;gnus profedo uir,5C uiitute cuilibet ftj$nbsp;i�tatis Principt comparandus. Hacc ailnbsp;rem co pertinent, ut demonftrem,quo^^nbsp;fupra dixi,quam inaufpicato ill� ad no^nbsp;U3Snuptias tranfierint, Etut adinft�*^nbsp;�mreiie�tar J ubi Comes Gaiasius di^^nbsp;cefsit

LIBER P R I MV S. I�? �efsi't,milita per Itah'am noftn'hominesnbsp;tentabant, Q(. rcx.quantunuis adolefc�s^nbsp;ualdeaff�ciebaturjac mifso legato Perone Ba(ro,qucmd�ximus,petebat� Ve�nbsp;netiSjUtopc �lt; confilio fibi in caprofe^nbsp;di5e adcfTcnt.llii, per gra turn effe quodnbsp;inftituilfetjOpem uero nullam fe poflenbsp;fprre d icebanc, pro ptcr T urcici belli fu�nbsp;fpiiioncm:u� autemipfijtanto regt cofusnbsp;lant,quid fado fitopu�, nimis id fore te^nbsp;merarium amp; arrogans: adiuturos tarnennbsp;pptius,qu�m impedicuros. Acute qui*nbsp;dcmilli d^prudeuter. font enirnomntxnbsp;urn hominum longe fcientiisimi, fed tatnbsp;men euentus non refpondit ipforum ex�nbsp;pedationi.Necp enim regem ipfum elfcnbsp;profedurum pu��bant,�^ quodexcufasnbsp;bant de Turca,fimulatum erat, SCquinbsp;tuncpr�erat T urcarum C�far, mgenionbsp;erat minus cxcitato ,fed fperabant illi fcnbsp;polTe iam familiam Arragoni�, quamnbsp;uehemcnteroderant,ulci(ciFerdinandinbsp;�nim regis,�i Alphonfi hortatu atqj im�nbsp;pulfu, Mahometum Turcarum Caefa�nbsp;�lt;m,qui Conftantinopolim expugnaanbsp;uit.diccbant longius progre(rum,�Cm3inbsp;ximis incommodis ipforum fines adfelt;nbsp;A^phonfom pr�cerea ferebant einsnbsp;G r|

DE BELLO NEAPOf belli J quod Ferrari� Duxipfis intulif�nbsp;i�t authorcm,�d quofdam fuminifi{�c�nbsp;quifu�urbis ciftcrnas �eneno corrurUnbsp;perent.nam quia daudunrur undicpm3nbsp;ri,pluhm�m ea Utunturaqua : Hoc ilHnbsp;quidem deiftis acerbe fan's �^'odjoR��nbsp;fed uera inimiciti� caufa fuit, quod ab ilnbsp;lis impedircntur, quo minus ditioneirinbsp;QC imperium fuum per Italiam atep Grafnbsp;ciam dilatarent, quod inprimis defidc^nbsp;rabant, ctfi nuper Cyprum occupaue*nbsp;rantnuHo fan� iurc.Cupiebant ergo belnbsp;lum illis inferri, �C in quancuncp parteninbsp;ipfi inclinaff�nt,ab ea fperabant confernbsp;qui fepol�� oppida qu�dam in finu illonbsp;maris Adriatici pofita.eatp ipes tand2nbsp;ipfos nonfefellit, tametfi parum abfuit�nbsp;quin aberrafl�nt, Quod etiam ad eun�nbsp;modu,uti diximusdegato noftro refpotinbsp;derent, eo pertinebat,ne regem ipfi ui;nbsp;derenturinltali�euocalTe �Ad hoefer^nbsp;tempus Lugdunum rex petebat, eo ue7nbsp;ntt ad ipfum Galcacius,� Sanfeuerini�nbsp;alter,miirus � Ludouico Sfor�'a,cumlcnbsp;(flifl�misequis 6C armis,exercendi atepnbsp;oftentandi fui caufa, iuuenis egregia uifnbsp;tute/umep fie adamauit Rex,utpriminbsp;ordinis Equitem faceret, quifummus

LIB F R PRIMVS. 1 efthonos,amp;n5nifi probatifsimis comnbsp;tnunicari fokt. Ulo demum in Italiam renbsp;Ucrfo gt;Lact�uillanus in Galltjs reman-fit, promouendicaufa itincris.Legatosnbsp;Rex ctiatTi habebat Genuae, quorumnbsp;princcps eratDurfius ,acparabaturibinbsp;claflTis, �C fub exitum nienfis Augufti,nbsp;rcx Vicnnam, Delphtn.atus oppidum,nbsp;ad Rhodaniripam profcdus,Aurelianbsp;orum Ducem cognatum fuum, Genu=nbsp;am pr�mifit, quod pl�'iq} fie aecipic�nbsp;b�t.quafi e� fieret.ut ifte adiutusab tjs,nbsp;quos diximus, kali� nobflibus profu�nbsp;gis, cum claffeilla Neapohm contende*nbsp;tct. Erat tune Genua in ditione Medi*nbsp;olani ducatus, quem ad fuum nutS Sfo�nbsp;tiagubernabat. ideocp Rex nihil in ea urnbsp;benon poterat. Supra diximus de lo�nbsp;annis Galeactj, MediolaniDucis,consnbsp;�uge, quae ex omnibus una refiftebat co*nbsp;natibus Ludouici : uerum id fruftranbsp;fuit, quod Rcx paratum habebat exer*nbsp;citum, �ifquod ipfius maritus,perim�nbsp;prudentiam omnia commur�cabat Lu�nbsp;doaico , qui Qi. nuncium quendam nu�nbsp;per feccrat fubmergi,qucm illacumli*nbsp;ten's ad fuum parentem Alphonfume�nbsp;tniferaulne�, de qua diximus,claflem,

fi�B�LLONEAP�L. fiiaximi fieb�t fumptus, SC quicquid urtnbsp;�tcppotuitcofrogari pecuni�, eo fuit tii�nbsp;pcnfum, hcqj tamcn uH�s prope fuitnbsp;iifus.Nam necp rexpcr �tatC,c'J effet an*nbsp;nor�uigintiduor� jfatis prouidcbat�^nbsp;iquibus ipfe pr�opuam adrhiniftratio*nbsp;tiemcofhrnii�rar. Venus atqjBriflbne*nbsp;tus,q pr�ptefearum rerutnimperttiatn,nbsp;- nihil idonee pv�curabant. Quo magt'jnbsp;�n'am uiderc Iic�t,2C admirari potentienbsp;am Dei,quit�m fc�hccm d�dit exiturn�nbsp;Alphonfus enim nupcr� morte patrisnbsp;Ferdiriandi ,Rexfalt;5lus,�C confcct�tiisnbsp;ab Aiex�ndr� fexto, Pontifice Rorha*nbsp;hOjArrag�ni� jhabebatur ab omnibd^nbsp;�alde peritiis rcibellic�, �C eratinfti'd'nbsp;jftus rebus necei�arps, amp; fautor�s hab*^nbsp;bat Florentino^,SC Turcarum C�farenijnbsp;tion alienum. Er�t etiarrt ei films Ferdi*nbsp;handusgt;arinorum cifciter �iginti triit��nbsp;'^8�'^��^^�h�eriis, �C. p�pulouald�acc^^nbsp;ptusjtem frater Fridericus, uir pruderi^�nbsp;�i. clafsiS ipforurn pr�f�d�i�.acnoftt^^nbsp;bum rerum non impeWtus Jonga coP*nbsp;fuetudine atqp, conui�u.Succefsit hict*^nbsp;jpoti fuo ,Ferdinando R�gi, acmcrninj�nbsp;tum tu mihi aliquando diceres, Arcb*^nbsp;Irpifcope Vicrtnehf�s ,aftra pr�fignPnbsp;tare

L 16 E R P R i M V S. n rare l�li , �C polheeri disnitatcm r�gi�nbsp;arri. Cuius rei cum apuoipfum fada firnbsp;iff�t mentiOjaureorum millia duo an^nbsp;nua mihi promifitj ner Italiam, fi qui*nbsp;demiftud accideret. Kegcm ualde folli�nbsp;citabat Ludouicus� 2C Iiteris,amp; per L�*nbsp;teuillan�, ut acceleraret, Ibi uer� ex tjs,nbsp;qui profedioncm anteafuaferant,non*nbsp;nulli c�per�t dubitare,Briflonetusimnbsp;primis,quod rex molefte tulit. Stepha*nbsp;nus autem Verius, nihil quidem muta*nbsp;bai,fedqu�dcxipfius famulisquii�denbsp;ceiferat,� de c�tagione morbi aliqua funbsp;lt;tortafufpitio:cogebai�turaliqnandiu�nbsp;congreflu Sifcolloquio regis abftincre,nbsp;Itafiebat,ut nemo real follicitarct amplinbsp;usjim�prudentiores omnes ac regis fanbsp;miliaresjamp;inhis Borboni� Duxcuninbsp;uxore � ftudebant impedire gt; fuicp con^nbsp;fil i) multas adducebant rationeSjamp;f cumnbsp;Briifonetc de fjs omnibus communi*nbsp;cabant . Poft multam uero difeeptacnbsp;tionem,Rcx tandem decrcuit omni�nbsp;no proficifei , amp; ut commodius abfcpnbsp;nraiori comitatu tranfiret Alpes, om*nbsp;ttium primus in uiam fefe d�dit ? Sednbsp;ne tum quidem fatis adhuc de profe-dione conftabat cum efl�m in primonbsp;C iiq

DE BELLO NEA POL. �gmihejeuocabar, afRrmantjbus non*nbsp;hullisjegem aliud ftatuifle. Eodem dienbsp;Rcx�mercatore quod� Gchuenfi,mu*nbsp;tuanis eft/ad qiiinqiiagihta aurcoruiflnbsp;mil lia, fi ne II Cura :eam peeuniamLudonbsp;�icu^cc�ltependebat,interpolitis fi*nbsp;deiuiT�ribuSjqui earn reddcrentmerca*nbsp;corbqi�ettt dixtnius, in his ego qu�c^ fui�nbsp;QC pro f�x niillibus fpondebam 4 NoOnbsp;muit�aht�ni�tuatus etiamerat Gehuafnbsp;rantuhdc, ut fupf� dixirrius, eiiifcp pecUnbsp;hi��fiira�'euit^intfa menfes quatuor�nbsp;ad fept� a�reorum millia; Rumor crat�nbsp;quofd� ex noftris luerS exeo perdpeic�nbsp;Vienna Rex digr�lTus � �d uicefitnun'nbsp;^4i?j�tcrtiuni Auguftstf^ diem, �ftairi pete#nbsp;bat,amp; in itinefe, cum �flctSufic,�eni�nbsp;�d ipfum telerib us eqiiis Galeaciiis Satinbsp;feucrin�Sjiliinc Taurin� pf�fed�sgt;et ofnbsp;hamenta Sabaudi� principis �idu� hi�nbsp;tuatusoppign�rauit pr� duod�cirnati*nbsp;reor�millibus,�^ exuidue Monferr�tcnnbsp;fis orh�mentis tandem cohfecit,exquOnbsp;facile intelligi poteft iq�is fuerit �iuSnbsp;belli f�tiirus ��ehtus, hifi D�us ffinbsp;bernafl�t 4 Interim duml�fi� dies ali*nbsp;tj�ot commoratuf.u�hit�d eiirri Sfortianbsp;fc�muxorej�Camplilfimo comitatu.bPnbsp;duo

liber. PR.IMVS. duo poTr^ Noniiimredr)t,quod eft einsnbsp;lod caftellam, �i ab Alla mille paffii�nbsp;abeft, cocp confultandi caufa quoiidicnbsp;conuenicbamus. Habebat Alphonfusnbsp;�erid tempus duos exerdtus, unum innbsp;lamihia, cui filium fiium Ferdinan*nbsp;dum prefecerat, cum Virgilio Vrfino,nbsp;amp; Comit� Petiliano,8C loanticlacobonbsp;TnuultiOjalterum uero maritimum,cuinbsp;frater ipfius praeerat, Fridcricus. No*nbsp;ftriscopiisctat pr�fed�s Albinius Sconbsp;tus,uir magnac uirt�tis ? Ba: erant cohornbsp;tes aliquot Hfel�etiorum , item cirdtecnbsp;duccntt �quit�s cataphradijeuis autetnnbsp;arm ature quin gentijtali omnes,quibu*nbsp;Corhitem Gaiazi� L�douicus pr�fece*nbsp;ratj�alde foUicit�s j �C uchem�tcr memnbsp;cns,ne quid detrimehti ifti acciper�t,c^dnbsp;fi accidiffeqrex domS rcueuerfurus eratnbsp;cumreliquo exercitu,ideoc�in fum�illenbsp;difcrimen ueriilTetjpropter hoftium pronbsp;pihquitatcm,qiiibuscum nonnulli iamnbsp;per Infubham fua confilia commutiica*nbsp;baht, pert�fl tllius imperium ? Is, quernnbsp;dixi,maritimu8 Alphohficxcrcitus,te�nbsp;ncbatoram illamomnem,qu� eft circanbsp;Liburnumet Pifas.freti amicitia Florennbsp;(inoru(n�Cuni Ftiderico clafsispraefe*nbsp;C V

lt;�o cr�tnobiks quid J Genuenfcs,3d/*' his Bhto Flifciis J quor� opera fperab^fnbsp;�llcpofl�Gcni�am ad defedion� con^*nbsp;tar� Expofitis a�tcm aliquotcopijs mil*nbsp;tumgt;circaRapallirmoppid�,pTop�era*inbsp;utperficereh^d c�ftitiicrarfed in eonbsp;lemporispund�oj dux Aur�lior� appU^nbsp;litc� fuacla(��:inter Cf teras naues,crat i*nbsp;namea trirem{s,admodum grandis,ci�*nbsp;prfcrat Albertus Mclius. Exea,^d pro^nbsp;piusad continentcmapphcari pofTet,�*�nbsp;ftri ualde oppugnabant hofix torm�tis�nbsp;etexalijs deinde nauf b 9 egrei��'nbsp;ac Genua profedi terreftri innere,cof**nbsp;ciabant fe reliquis noftris copq s,quas a�*nbsp;tea dixi,qu� eu propius confb'tiffentjui�*nbsp;prim�illorum impet�fuftinuer�t ho�c^inbsp;aefug� f�fe mandarunt,interfedis ad c^�nbsp;tum,et paucis quibufdS captis.acinbi*nbsp;fib'o Cardinal is Gcnu�f�s. �liicrat e� c**nbsp;pias aliquot Ludouicus, duce loanP^nbsp;Adumo,ucrfi rj non intcrfucrunteinbsp;lio.et adit� quondam fortiter ab boftenbsp;fendebant. Ad hune igit modum proll'nbsp;gatus hoftiS exercitus maritimus,�nbsp;fpedu noftro l�giusrctroceff�t-Vbinbsp;nuam noftri reuerterunt,ornis eftcii***nbsp;utn tumultus fumptis armts^c�m^�^nbsp;Hcliict�js

Hckictijs noftris, �C ab ipfis quoi� nort^ i( nulliccddi(�cnt,conipofita res dem� fua!nbsp;it.Hicmihidigrcdiend� cftadFlorentinbsp;jj nos. Hi femel atep irer� legatos mifarantnbsp;J ad regem jpnuft^ z Gall ijs abtietj�� prii�nbsp;] mo quidem epifeopum Aretinuni,�� Pcnbsp;trS Sunderinum, de quorum aduent�snbsp;J caufa at cognofeeremus, mihi rex mart�nbsp;j dabat, amp; V erio �C Briffoneto.Poftulatanbsp;noftra hec eraftt,ut per fuum agru nobisnbsp;J iter darent,Ut centu �quit�s cata phradosnbsp;I)nbsp;nbsp;nbsp;nobis alerent Jd fi ita facerent,firma gta

J Illi autemex pr�fcripto Petri Medices Jnbsp;nbsp;nbsp;omnia facieb�t, cuius pater Laurentius

maximam ineaRepub.potentiam au ,nbsp;nbsp;nbsp;thoritatem habuerat,uir fumme uirt�tis�

ge et ampliftima et celeberrima .Nam �d Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foli procuratores ipfor� atep negotiotS

J qd g Flandri�et Anglia ipfe uidLet ex j f^s rtoui Gerards Ganuefii3,qui mutua*nbsp;tus aliqU�do regi Anglie Eduardo ad tc

� fuit,ut exdtato contraipfum bellO ciuiligt; rietu poiiret.Noui quot^Thoma Portunbsp;nscum

DE BELLO NEAPOL. I�a�um,qui ad Carol um Burgundiacnbsp;ccm,Eduardi fuit fideiui{or,proquin^nbsp;�juaginta a�reorum millibus QC e� aif*nbsp;phus.Eius familiac fuit pnnccpsnbsp;�nus,qui moderate Si liber�duiutico*!nbsp;nenienter Rcmpu. adminiftrabat � S߮nbsp;Laurentio, quod Pifanos, Si quafdaii*nbsp;alias fatfliones metuerct,utin alterisnbsp;tae�tarrjsrecitautmus, adtribuerat SeU^nbsp;tus uiginti cuftodes,quibus illef�lQnbsp;Cutel� attp �lutetn fuam utebat, Ab eiu^nbsp;tnorte,Petrus , honoris ac dignitatis p�nbsp;terni fucce(�br,c�putaret fatellitin illujnbsp;llbi deberi,multa proteru�faciebat,nbsp;Rietut uolebatmagis,quam amari, Alt^'nbsp;nus Icgationis quam iilemiferat,cSRe5(nbsp;Lugdun� ucniftet, princeps erat PetrU^nbsp;Capo.gereumj qu� minus ipf�uspofti�nbsp;latis morem gereret, excuiabat, utantc^nbsp;quotpfeceratj�Cip�us parentemXud^nbsp;iiicum regem authoremfuifle,Floren�*nbsp;bis diccbat ineundi foederis cum Fef(i*nbsp;i�andorcgc Neapolis , fiCdomo Arf^'nbsp;gonica,quameo confiante foederede^^nbsp;tere ipfis non liceat. Quod fi tarnen 3^nbsp;jpfbrUm fines propius accedat.uolunt�nbsp;lern atcp fiudium fuum illi dedaraturo^�nbsp;fi^boc eo magisnunciabatjquod ficu�nbsp;Veneti,

LIBER PRIMVS; n Veneti, arbitrabatur Regem noncfl�nbsp;wenturum. �nutracp legan'one erant,quinbsp;ma! e illi cuperet, �C in bac poftcriorcCanbsp;po mandata illius odiofius explicabat,nbsp;amp;i. quo mo do ciuitas aduer fus e� excita�nbsp;ri pcfler,demonftrabatgt;�C ipfius deindenbsp;hortatu,RexFlorentinisomnibuspr�ctnbsp;pitjUt � Gallijs excederent-Hoc e� peni-net,ut quod deinceps euenit,melius in*nbsp;telligi pofsit. Rex enim cocpitillum ual*nbsp;deodide, SC noftri homines occulte fuanbsp;confilia c�ferebant cum illius aduerfa^^nbsp;rijsjinquibus etiam erant duoeiuspa��nbsp;trueles.Fridericus � nobis reiedus^ut futnbsp;pra diximus, clalTcm reduxit ad ora ma�nbsp;jritimam circaPifas ? Florentini autem,nbsp;�qui natura 8C anti quitus inGalliammanbsp;gis,qu�maliopropendent,cceperuntncnbsp;gligereeum, atep faftidirc. Sfortia intc*nbsp;rim ual de Regem urgebat, �C in primonbsp;congreffuatep colloquiojne dubites,int:nbsp;quit,progrcdiac,fts animo c�ft�ti. Suntnbsp;omninoper Italiam,tr�s longe maximinbsp;principatus, MediolanenGs, Venetus,nbsp;�^eapolitanus, Exqs primum babes adnbsp;nutum ac uoluntatem tuam � alter pa*nbsp;cem colit, neep fe commouet: cum tertionbsp;folum ergo tibi bellum erit, Atqui fuitnbsp;tempus

D E .* BELLO ' � N-B -A POL tempus , cum tui maiores, Galli�. Rf*nbsp;ges debellarunc hos omnes confociato^*nbsp;Qtiod firhihiHdem habebiSjfaciamj�!nbsp;�nultOjqu�m fuit Carolus magnus,pu^'nbsp;das potentior,�^ cum Neapplitanumnbsp;gnum pofsidebiSjUoericdifticiie Tuf^nbsp;cam ex Europa proliigare. Verequid^quot;nbsp;die hoede Turca,fires idonc�,�Ccun�nbsp;ahtutefuif��t admmiftrata.Ea oration^nbsp;sexmagis incitatusdlhus ex prgferippnbsp;cicbat omniagt;quodexnoftris quid� m^�nbsp;Uft�ferebauLgratif�canteshoc ipfo Atlt;nbsp;reliorum Duci^qui Mediolanum QC Irt'nbsp;fiibriam *ad fe pertinere dicebat, Era!nbsp;tarn a liquid occult�fimultatis internbsp;num QC BnlTonetum , amp; hie quideni�nbsp;quodSfortiae tanta habebatur fides, gtgt;nbsp;uitertuUt, amp;^ftudebat alioqui profec�l^nbsp;onem hanc interuerterc, ut fupra dixgt;^nbsp;mus jideoep Ludouicus ccepit Regel�*nbsp;hortari, ut eum domi relinqueret, amp;nbsp;cognito, iratus die, inter alia tpuira di^nbsp;cebat, nihil ei oportere committi,n^'nbsp;que dubiura elle, quin Rcgcm fallait,^nbsp;in periculum fit addudurus. Hocili^�nbsp;quidem fatis kuiter, alieno temp�^nbsp;re:fed affedus atepftudium erga R^'nbsp;gem incitabac euni, Poft hanc dik^^

LIBER PRiMVS. u5 ptationem placiut,�t in omnes partes dinbsp;mitterentur nuncij, mihicp d�cr�ta fu�nbsp;it ad Venctos legatio� cumcpRcx,quinbsp;tum erat A (tac ,tenuiffima ualetudme,nbsp;inc^peifc habere melius , dabam menbsp;in uiam, neque longius progrelTurumnbsp;effe putab�m. Sexto demiim die Vesnbsp;netias perueni,amp;quod uerebar,nemunbsp;tata uoluntate Rex domum redirer

* primis aliquot diebus,lenicacremifsi�nbsp;us agebam , Sed ille continuato itinc�nbsp;re, Papiam,qu�deftadTidn�flumen,nbsp;contcadit, ac ibi primum aliqua fuit orsnbsp;ta fufpicio ? Ludouicus enim non innbsp;arcejedinoppidoiuflerat ci parari Io�nbsp;cum �d hofpitium , �i. coadus propernbsp;modum in arcem recepit, ubi amp; no ft rocnbsp;rum excubitorum audusfuit nume�nbsp;rus ea node , quod Ludom'co ualdenbsp;pr�tcr opinionem accidit,�^ Regem,annbsp;ullam de fe haberet fufpicionem, inter*nbsp;tfogabac, Erant in ea arce Mediolaninbsp;Dux, Ludouici ex fratre nepos, eiuf�nbsp;que uxor, �c fijius annorum circiternbsp;quincp,�^Hli� du� : uxor quidem ualdcnbsp;triftis �da fflida, propter imbecillem ua*nbsp;lclildin�,et miferam mariti coditonem,nbsp;Nam

Nam Ludouiciis cumuelur� captiiiiiJ�� f�ruabat,nec ulli facukatem dabatnbsp;conacniendi. fcceram illacitcr triduonbsp;te Regem, �C cum ualde cuperem, n�l�nbsp;fuit mihi conceffumjUt ei loquerernbsp;grauemillius �gritudinem obi�are dt*nbsp;cebant.Rex tarnen,qui confobrinusnbsp;tat,admilTus fuit ad colloqui�, 3C quaB^nbsp;quam optabat eum de rebus nonnuH�^nbsp;admonerCjtamen quod co tempore m�^nbsp;lumtnbueret amiciti� Ludouici, nul*nbsp;lamrem grauem aut feriam cum eo coi��nbsp;municabatjUtexipfo poltea cognout J�nbsp;CO temporis pundo,illius uxor adnbsp;des Ludouici proiedia,uehementer or?^nbsp;bat, ut fui parentis atcpfratris mifercr(�nbsp;tur.Ille autem refpondit, iam e� rem dt*nbsp;dudam, ut mutari non poflet. Intcrc*;^nbsp;debat mii�ra pro illis, atcp int�rim mag*^nbsp;eratei opus,ut pro marito,l�cp ipfa pod*nbsp;us deprecaretur. Rex illincprofedu^'nbsp;Placenttam pctcbatjbi Ludoutconuf^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciatum fuit, Mediolant ducem elfe

letudtne defperata. SalutatoigiturR^* ge , difcel�it gt; pollicitus rediturumnbsp;quod Rexipfum orauerat, prius uefi��nbsp;qo�m Papiam uenit,iam ille deccfl�i^*nbsp;�uita.Quod ubtrefciuit,�ueftigionbsp;diolanum

LIBER PRIMVS.' diohnum fcfe contulit, Earesilkofuilnbsp;cnunciaia Venetis per legaiQ, quem ijsnbsp;locis habebanr.hocquocpfuitadiedluinnbsp;in Uteris, eum cogitate Infubrjam amp; itnnbsp;perq fumipam ad ietiaducere.quod Venbsp;neti grauiter tulerunt, �C ex me quaeres

� propter eamjquae tunc Regi fuit c� Lu lt; douico,neceflitudinem,dubitanter ilUsnbsp;I refpondi.Ludouicusigitur,mortuo nenbsp;I pote, principat� occupauit,eacppraeci^nbsp;t puafuit caufajmtjltorum iudi�io,quamsnbsp;t obrem nos in �taliam euocaffet , pleri*nbsp;� que etiam extintSum nepotem ab ipfonbsp;i dictbantjdeocp multi per �taliam^moranbsp;* tui ducispropinqui �Camici, conueneanbsp;I rant, ut ipfum profitg�rcnt, nifi Rexnbsp;' cum exer�ituadfuiflet.facilequoduo�eanbsp;, bant,perfeciffent- Ferdinandus enim,nbsp;'�nbsp;nbsp;nbsp;Alpboi|fi filins, erat in propinquo cum

' $optjs,ut fupr� diximus, Verum Gaia� � ^us 2}C Albinius eum reiccerant, �C uix

, iter dieinoftras copias ille ante�edebac, , 2� ad f�minam quandam eins loci, ui*nbsp;I duamgt;uxorem comitis Hieronymijqui

Sixtt Pontifias Romant filiusei:a(t,fef^ cepitjfed capto quodameius dttionis�fnbsp;pidOjilla fc nobis adiunxiGquodaljoq*^nbsp;cupicbatJ� cnim multi per Jtaha incip*{nbsp;bant ad res nouas fpelt;f�arc,mirati noft*^quot;nbsp;mifitte gen us,propter machtnati�esai4nbsp;tormeta beUica,qucr� ipfi habercnteJf*'nbsp;gu�ufum.Nam �C noftritum erantm^^nbsp;re, muko qua m fiipcrtori b us aliq uo tnbsp;nis,exercitatiores. Ferdinandus crgOj^quot;nbsp;fic � noftn's urgeretur,Cefenam c� ex^�^^nbsp;citu profetfius fuit, quod eft oppidSnbsp;onis pontificietftd quacunqj iter facer^'nbsp;uulgo fiebatimpetus inipforum calon^nbsp;ac impedimenta, ft foli depr�hender/J�*nbsp;tur,propterea quod pl�riqjomnes fiuc^^nbsp;bantnouis imperfis,ut antea diximii^'nbsp;quofacilius erat nobis aliquidegregiu��*nbsp;perficere-Quod fi noftri milites ab inii�^nbsp;rqsamp; maleficio abftinui{Rnt,maxirtynbsp;gloriaatc�bcncuolcntia toti Galli�fiJi*'nbsp;fettjslocis c�ciliata.Initio enim propt^nbsp;opinionem uirtutiSjinfummo nos hop*�nbsp;re habebant.fed rapinis, Qi. id genus aWnbsp;noftroruin fiaginjs edodtjuoluntatc'^nbsp;comtn utarunt Ad uerfarijctiam,ato3lt;*nbsp;Jim,nobis confia rent, criminabantur,'gt;nbsp;hoc apud omnes dicebant

1 dationcs p�rtinei,n� erat nihiljquod in* cufabant: in altero jniuriam nobis facie*nbsp;bant.Rex interim dS eilet Piacenti�, fu*nbsp;. n9 fecit c�fobrino fuo Mediolani Buci,nbsp;� nee crataliudfer� qd ageret.N�et Ludpnbsp;uicus i� faclus Mediolani dux, aberatjCtnbsp;** ortisquibufd�fufpicionibus,noftri eu*nbsp;pieb�t redire domS,eti� q,qui profediQnbsp;nem antca fuaferant,et inhis Durfius,denbsp;xjuo fupra diximus, qui Genua ,ubl ua=gt;nbsp;letudinc curabat, fcriptis ad reg� liieris,nbsp;1' inulta,que ad aug� dam fufpicion� pertinbsp;nerent, nunciabat, Sed aliud erat Detnbsp;eonf�hum,2^dumpleric� ade.um modi�nbsp;fluduarent animis, allat� fuit de Medt*nbsp;�' olani duce, redituro ad rcgem,8lt; de Plonbsp;rentinorum.erga nos beneuol ctia. N am

0 Petrus Medices intemperanter et fuper* il beRemp.admiuift rabat,eotpinuifus e*nbsp;(gt; rat ibi nonfolum d aris familijs, Capon jnbsp;* feus atc� Nerlis,uerumetiam fuis propitj

DEBELLO NEAP O L, Regem denu� exdtarunt,amp; Pla�ent�nbsp;prc�fcdtus in Horehtinorum finesnbsp;dir,ut eos iiel adfuas partes adduceif'inbsp;uelcapfisaliquot ipforum oppidis,mi^nbsp;lire in hybernis ibi collocaret, Confjh^nbsp;ciusfoi tunac�probauit.namnbsp;nbsp;nbsp;J-ucc**

fesodioFlorctinorum in eins fidem per miferunt inter alios,0lt; magnum pt^nbsp;ftiteruntamorem � Mediplanj Dux 3�nbsp;duo potifsimum fpec?labat,primum,nbsp;perid t�pus rex ulterius progrederenJf�.nbsp;deinde, ut ipGus autorit�re ac bench d�*nbsp;Pi��s et Sarezanam Petramfanda�f�.nbsp;fua�ditioni c�iungeret.Ka enim duoopnbsp;pida fuer�taliquando G;nu�fia, Fl�nbsp;rentini,quotempore Laurentiusnbsp;ces Reipub .pr�fuit, occupauerant ill^*nbsp;Rex perPontremuiS, quod eft agrinbsp;diolanenfis oppidumfado itinere^Satfnbsp;zanellam longe munitifsimam Floren^*nbsp;noruarcem^fed tunc in illis ofFenfiont^nbsp;bus atep difsidio ciuili paru inftruct�,ct' -(edit,triduo poft,comp�f�tione fadanbsp;cepit . Quod fi muntjfl�nt earn rebu^nbsp;neceflarijs,maximum nobis intuhlTentnbsp;�mpedimentum e� quod ager il Je o*nbsp;innis eft montuofiis , SiC minime fr�^nbsp;pientariws, �C tunc et�m propter hyc'nbsp;mem

�

gt;

��

I) �nbsp;i

1 j

Liber prim vs. lt;� them ac prcaltam niuem -, uald� incomenbsp;modus � Ante compofitionem facram,nbsp;ueniteo Mcdiolaiit Dux.Cuthcg �C ipfenbsp;pef Pontremu�um tranfiret, oppidaninbsp;acmilites pr�fidio relidli, ort! conten�nbsp;tionc,ex Germants noftris aliquot iii-terfecetuntj eacp res maxima deinde titrenbsp;bam eXcit�uit, ut poftea fum diclurus.nbsp;Florcnttnijc�m rebus nouis ftuderent,nbsp;quiatn Gallia fer� propendent,e� quodnbsp;mercaturam ibiexercent, �C Guelpho�nbsp;turn fcquuntur partes, atrtplifsimam denbsp;cTeuerunt Icgattonem ad regem,�C pro^nbsp;fitebahtur,nolle diutius ineo uerfari pc-r iculo,quod erat,fi regem ac Mcdiolaninbsp;� DucCm hab�rerit �,ducrfarios,Eam leganbsp;tionem non improbabat etiam Petrusnbsp;'Medices. qu�nquani fane qui tune cenbsp;ratrer�m ftatus.not� poterat aliter face/^nbsp;te ? Nam �C propter infcierttiam belli,�tnbsp;inopiam ref Um necclTariar�, miilto illisnbsp;pr�ftabat p�cificare.Legatorum oratio�nbsp;his eXitUs erat, ut dicerent ei paratum honbsp;fyitium in urbe. Captabant enim ocCaenbsp;honemcxturbadi Petri Medicestquodnbsp;eofadlius fieri poflefperabant.cumfcinbsp;rent quofdamexhOftrisipfonim appronbsp;bare cofilia. lUe uero priuatim etiam mi

D E s � L L o N E � P O� L. fcrat ad regem,ineocp utebatur quod?'*nbsp;fuo ncgociorumgeftore, qui utnetfinbsp;tterfarus�ff�ti�Uallqs, tarnen noftra^nbsp;rationum erat impcritUi , quas nenbsp;quidem fatisetiamnorunt,qujdiu( mt*nbsp;tutnqj afsueuerunt, idc^ propternbsp;bras mutationes.Rex,quid fu� effetnbsp;luntatis ,amp;quid � duttate fieri uell^*nbsp;legatfs oft�derat. Itacp Petrus Mcdid^'nbsp;�gt;C c�m eo dues nonnullijuenerurit innbsp;ftra,ut ad �a poff dl ata refponder�t, N**'nbsp;tni'ni �i fatisfatcrent, quant� elfend'�nbsp;difcrin�irteuideb�t. Cogtrab�tergonbsp;fibi munire ad ipfi us bencuolctiam. A�'nbsp;�entanti illi obuiarti procefldrunt iuv�nbsp;r�gis, Pierihi�s 8C Briffbnetus � Hi c�*��nbsp;fncoHoquiG �eniflertt,p�tebant,utnbsp;zanellam ar�erti in poteftat� r�gis,P/l^�nbsp;autenijSf Liburnutn,et Perrami�nda/^nbsp;Libramfad�, ad certutn tempus innbsp;fpffus permitteren!. Ilk ftatim omnianbsp;cefsitjrt� corautrticata recQ fuis colleg*^nbsp;qui fciebant quid� f�re,utPifis aliqii^nbsp;diu Rex mofaretur, fui reficiendinbsp;iierum ut ea riobistraderentur oppi^^nbsp;ininime erat ipCorum profp�fiti. Nart�*'^nbsp;fummum difcrimetthocipfo Remp.v,nbsp;�ddueeb�t, S� noff n'seti� hominibusnbsp;tfff

1 �BE R PR I MV S. to ter cxpecftationc accidit,quodt�trult-�nbsp;hrgiret,etridicu!cpol}ca recitarnt alijs,gt;nbsp;quatn egtffet liber aliter. His omnibus conbsp;fedis,rex Pifas uenit : Petrus a�t Medi�nbsp;ces P! or ent l� reucrfus,dom� fua omni*nbsp;bus rebus ornat� atqi refert�,iufsit appxnbsp;rari,ut ho^iti� r�gi preberet.Hicmihidtnbsp;cend�eftaliquidde Mcdiolani duccjsnbsp;rnagn� in fpem �enei atc�i�equcndi Sarcnbsp;xan� �C Pctramfan�am, proptereanbsp;Genu�fis olim fuerunt ditiortts, etreg�nbsp;cafibi poUteit� elTe,c�ftrmabat.fed cutnnbsp;obtinere n�poffet,magnop�re offenfus-domum redqt, illata caufa, quam fibi adnbsp;proficifeend� neceffari� effe diceret. Ganbsp;leacium tam� Sanfcucrin�, et L�t�uilla�nbsp;� �i� ibireliquitjUt c�cilqs interci�enr.Sannbsp;' fcuerinusa�tcum effet Pifis^primos dutnbsp;tatis ad fe c�uocai, eifep perfuadct.uti fanbsp;�a rebeUione,de liberute reg� interpeUnbsp;' lar�t.MedioVaniDuxc� fummiferat,utnbsp;id faceret, per earn occafion� fieri poffe

* fperans,ut in fu� poteftatem illi demutr� ' ��ditent,ficutolim fuiffent fub imperionbsp;� loannis Galeatq ,cius nommis primi Me

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D �ii

Shorn templo Papi�, cumcp ex ijs quid^ inter rpelt;flandum mihi m'rtut�eius pr�^nbsp;dicaret, aciandimoniam tribuefetjCUGnbsp;inquamegOji�ncfliimappellasc' Vide^nbsp;ibi multorum populorum iniignia depi'nbsp;dia, quos illefibi nulle iure fubegit.nbsp;iile, nOs,inquit, corifuetudine quada��nbsp;fandlos uocamus eos^qui nobis benenbsp;terintSahf�u�rihusjde quo diximus,c^nbsp;fpedlabatjutr�mfuam famili�rem aug^*nbsp;fet.Hab�batin matfimoni� iiliam illlt;^^nbsp;gitimam j Mediolani diicis, qui non f^^nbsp;eus atcp filium ipfiim �damabat, quOynbsp;hiilios turn h�beret grandioris �tatisl*�nbsp;fcer�s. Ante annos fCr� centum jFloren^*nbsp;hijp�ftdiuturntirn b�ll�m de�idlosnbsp;fanos in fdani diticiriem j�erduxerah^�nbsp;ijfc^ �ald�fuperb�imperab�ti A d idc��.nbsp;fere tempus, Veneti fub�geraht fibinbsp;ta�irios,e�cp prima fuit ipforum uilt;fl^*nbsp;ria in continent^. Erat �triufcp ciuif^�nbsp;fis par fer� conditio,amp; eadem quoepnbsp;luntasi Namgt; ut ili Venetosut� i�li gra^nbsp;iiifsitne odetant Florentinos . Atq�^^nbsp;�tdolofem fuum,SC ihiuriamulcifcer^Fnbsp;fur, r� deliberata , curri a Sanlcuerin�nbsp;��m ip�s effet perfuafum, cui propt^nbsp;U�KUtcni plurim� tribu�barihqu�ten*'

LIBER P RI H V S. *t pore ad facrum Rex ibat^maximo numcnbsp;rOjUih pariter ac mulieres,ad pcdes ipfi*nbsp;us proiedijVnagno fletu auxiliumab conbsp;pctevec�pcrunt^ac libert�rem fibirefti�nbsp;' tuiHagitabant. �xfamiliaribusRc^is,nbsp;� quidam^enatorti ordinis,Rabotus,cuinnbsp;� proximo anrecederet, conuerftis adcum:nbsp;� 'rriliejnqi.iic,�d mifcrabileefliftudfpe-� lt;rtaculum,necullus eft Itali�populus,nbsp;� qui tar�tas indignitates atcp contumelvquot;nbsp;asperferat. Aequifsimumeft,utipfo�nbsp;rum miferearis, �C conc�das, quod tanj�nbsp;� topere petunt. Hoc an fecerit,Uel quodnbsp;� rogatus elTet ab illis �d pollicitationibusnbsp;� rndudus, uel quod reifumrha non intclnbsp;1 ligercqdubium eft,Rexaucem,qui nefcinbsp;ret,quidilludfibi �ellet,quod de liber-*nbsp;� tare dixerant,commiferatione quadamnbsp;lt;*. impulfus refpondit , fibi placere iplb-* rumpoftulata. Quod�bi Raborus,denbsp;'* quo diximuSjCnunctafteCacftudiumrc�nbsp;i�nbsp;nbsp;nbsp;gis �rgaipfos commendaflet,illi fublato

gt;; clamore l�titiam fuam Cignificabant, t ftatim fatflo concurfu, cum ad pon*nbsp;i tern Arni fluminis ueniflent, Leonernnbsp;ilium pr�grandcm, column� marmore�nbsp;) fuperimpofit�jquodeftinfigneReipu�nbsp;i Florentinac,demoliti,regis eff�giem innbsp;! 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D V

eam columns coHocab�t, fie,ut equo irt' fidens, dcxtra teneret g1adium,pedibult;nbsp;autem cqut fubiedum ac protti atun*nbsp;baberet Leoneni. Hocilli tune quidem?nbsp;�t nobis gratificarentunfed poftquaninbsp;deinde Maximilianus C�far e� uenit,nbsp;fublata ftatua , quam nobts p�fiierant�nbsp;c�ftmilerti tlh tribuebanthonorem. Ita*nbsp;it enim fer� ftudent,fecp adiungunt fern*nbsp;per potentior�bus. quanquam cert�Pi*nbsp;iant, quorum eft duriisima c�ditio, me*nbsp;rentur excufationem, quod melior�fta*nbsp;turn affcdient.Rex paucis diebus ibi c�*nbsp;moratui, iibt' Florentiam uenit, grauitefnbsp;qiiefti f�nt de fniuria, quam accepiff�nt,nbsp;oblibertatem Piiahis reftitntam, m qd�nbsp;pfomifldm ab eo n� feruatS el�e, nee ctf''nbsp;�mei h'ccfc dicebant, ut ipfosfn fuo iurenbsp;impedifetQui pr� Rege uerba fecit,ex*nbsp;� eufabat fatSurn , eumqj dicebat nonnbsp;rede accepifTe il lorum poftulatanbsp;que uclle ius ipforum aut uertigalia de*nbsp;teriora faccre. No�um itacp cutn llis pa*nbsp;df�fecttjdc quo fum didurus, ubi denbsp;tro Medices, �C quid illi accidefit, pri*nbsp;ert�expofuero. Quod is ta�m multa Reg^nbsp;pefmififf�t ,nonnullf e�lcuius tulerunhnbsp;qitod abeuat�putarentfedditufu elRgt;

liber P RIM Tl- U qu� bona fide accepiffct, Et quan^ Pifatnbsp;tnaximi fit motnenti duitas, tam� fi Rexnbsp;tbi uoluilTet hyemarCjOpinorFJorctinosnbsp;nofuifiecidenegaturos. VbiFlorenti�nbsp;ergo reuernflet Petrus Mediees,ncinonbsp;uultS fingebat,fcd irati anfmi Cigna pic*nbsp;tilt;� omnes dabant,pro pterea quod pernbsp;ipfiim effent exuti facultatibus rjs omni*nbsp;bus,quasannjs propecentummaximonbsp;labore atep pertculo fibi coparaifentacnbsp;uidebatur illis praenundarc animus a*nbsp;liquid magni incommodi� His decault;nbsp;Cs.pr�fertim defyderto libertatis,quamnbsp;amiffam effe iudicabantgt;conffitueruntnbsp;ills extra Remp.eijcercjab co^ confilionbsp;non fplendor huius famili�,non gratia,nbsp;no recens Cofmi �d Laurentq omatifst*nbsp;morumhominum memoria eos reuocanbsp;b a t. Et eS eanim r erS infdus ip fe, tarn et*nbsp;fi deinfirmitate plebisnonnihildubita*nbsp;ret.ad curiam ucniffet comitatus,ut adnbsp;Senatum rcferret,quid actum effetinonnbsp;fuit intromiflus gt; �i ex Nerlis quidam,nbsp;armatus, qui portani oeeupauerat,di�nbsp;cebat � non ei licerecum comitatu fngre*nbsp;di .Dornum igitur reuerfuscum fic effetnbsp;repudiatus, clientes ac famulos fuos o*nbsp;mneis iufsitarma capere, fimul � quidnbsp;fieri

DE BELLO NEAP�l: fieri uellet, Si qu� fua e�et fortun^inbsp;Paulum Vrfinum admonnit , genti^nbsp;lern ac famili�rem fuum . Nam quo�nbsp;interipf�s qu�dam clTetnecefsitudonbsp;milia Mediccnf�s,qu� potens erat Sialt;^nbsp;pla,conf�euit iiide a Laiirentio dare ill**nbsp;annunm ftipendium. Cotlfili� eius h�*nbsp;erat � ut fadioni aduerlafiac Ui atrtiO*nbsp;rum rcfifteret : fed ilico fuit conclarH***nbsp;tum ad libertatem,Sipopulus ad arif*nbsp;c�ncurrjt. �o cognito, ftatim profugif*nbsp;mifcrabili certe fato ; Nam que pluriif **nbsp;annis fuerat potetifsima domus, Si Pf**'nbsp;cipibusfere comparand a ,quicquidha'nbsp;buit dignitatis, atcp fplendoris ,conbsp;amifit � Eam rem omne cognoui abnbsp;to Fiorentino, qui tum erat Venetijs,^nbsp;grauitertuli, quod no effet mc� iecuf***nbsp;c�filium. Quo enim tempore Veneti^*nbsp;primumucni ? dan's ad cum literis, nu*^*^nbsp;ciabam,quibus ratiohibuspacificarenbsp;let,Hocenim in mandatis mihi ded^^nbsp;rant Briflbnetus atep Verius. Sinbsp;placari poterat jfi iterfolum dediffe***�nbsp;autad fummum 11 Liburnum ci p^nbsp;milii��nt. uerum ille meis accepn?^**nbsp;tcris i ali�n� refpondit.Poftero die 1^nbsp;gams die, quern dixi, redtauitnbsp;narui

LIBER P R IM VS; aj pati�i Veneto ex Itteris, quam ob rentnbsp;i profugiflet: conatum effe Rempub.opjinbsp;' primere, �C comparare fibi dominatum�nbsp;I auxiltjs Arragoniorum,�C Vrfinorum*nbsp;I Idem legatus, pridi� cum nihil adhuc ef-I fet allatum, ualde amanter �C ofRciofenbsp;J muka mihi de illo confirmausrat, nonnbsp;( fecus ac fi ipfius effet cliens : nunc uer�,

tincari, pr�fertim cum Rexnibft de �� loadmefcripffffetodiofe,refpondi exi�nbsp;ffimaie me. f ugiffe iUum propter mobielnbsp;UtatetH

� DE BELLO NE APO L. , (Rarem uulgt potius, quam metunbsp;ItaCp fuit admiflus, di. liberaliternbsp;ptus,eicpSC famulis permittebaturnbsp;cumtelo. Et quanquam Cofmus ^4*^'nbsp;dices olim impediuerateoSjqu�mini'inbsp;Mediolanum obtiner�t, tarnen obnbsp;familiat uirtutem atc� nobilitatem.in f��nbsp;gno ipfumhonore habebant.Poftqus�''nbsp;in col ! ocutionem ueni, prolixe de f ua^nbsp;lamitate mihi comtnemorabat, amil^unbsp;rebus omnibus, Hocetiam inter alianbsp;d� hominem angebat, quod ex ip�***nbsp;procuratoribus quidam recu�lTet cinbsp;tniniftrare pann�,quo fe/uoft� ueftif^Jinbsp;rationibus eunbsp;h'rmabam.Rex priulquam iret f loreof'*nbsp;am,datis literis, e� accer�uit/ed illenbsp;die eius diei profugerat gt; cumep exnbsp;ftris quidam J qui locum di hofpitiif^nbsp;R�gi parabat in illius �dibus,denbsp;cognouifTeKcoepit ilico pr� dari dinbsp;pere, quicquid reperiflet illata ca�'^nbsp;quodipf�us procuratoresLugduni*^nbsp;gnam uim pecunix fi bi deberent, 1 snbsp;ftuh't inter alia cornu quoddamin�^�'�^nbsp;Monoccrotisjpr�c�j feptem mtlliuif jnbsp;reorum ? Quicquid haberetopumpJ^ ^nbsp;ierea,deportari iufleratin quafdam al*^nbsp;�des�

EIBER S E C V N D V S. 14 acdcs.ldomnc uulgo direptum fuit,fednbsp;i5 ornamenta qu�datn iUiuSj�Cad uigintinbsp;�i aureOTum m�liajCt pocula ualde pr�cio*nbsp;fa, 3d Cigna qu�dam elegantiffima, Senanbsp;C' vus �bi fer^auit, Summa omnium quspnbsp;ijinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ami�teo dic,fuerunt ad centum

�A.

�*

DE BE LL O~ NE AP O L. aut e� dtius.fi forte ant� id tempH^�nbsp;Galliam rediret , Commoratus ap**'nbsp;tos pauds diebus, Scnamj'ndcnbsp;um petiuit, Eo inoppido conftitucJ'^�'nbsp;boites morar/jnoftrumcp adupntumnbsp;pedare, amp; fi res �a lerretjpralio noP'nbsp;fcum dectnare, quod �C Alphon�nbsp;giSj�i AJexndri Poninfidslegati,nbsp;netijs mihidicebancFerdinandusd�*''nbsp;Alphonfi filius, Romain fercceD^*^,nbsp;tique tribuebant fortitudinem,nbsp;bium ufi� uenturum effe cum exerc'*�nbsp;putabanijfilio relido Neapolipr�fi^*^nbsp;Locus enimilleuifus mihifuitualde��^nbsp;portunus ,iibi nos cxdperet jCo q��nbsp;haberet � rci go turn fuuin tum Pof''nbsp;fids Vrfinorum agrum omn^**nbsp;in quem , fi quid acddifi�t inconn�^'�,nbsp;di,3bfc^maipri ullo p.ericulo facile*�'nbsp;buifl�t receptum. Arcem Viterbtjl^'nbsp;occupauit per Cardinalem Oftienf^'^

LIBER S E C V ND VS, j,. uerfariis, qui t� honcftas defereb�tcp^nbsp;ditiones ,pacifceretur. Aquapendensnbsp;oppidum et Nions Falifcorumj�^ quic=�nbsp;li quid eft in ea regione , in poteftatem renbsp;gis conceffitprius qu�m V�terbium illenbsp;L| ueniret-h�comnia cognofcebam ex l�

tcris turn Regis,tum ijs, quae mittebans

fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... �� T- Z-,

profedus uenit in agrum Vrfinorum, quiftatirn inipfiusfidemac poteftatemnbsp;fe permifttjauthore Carolo Vrfino,qui

' ciusrei mandatum habere fe diccbat� fuo parente,qui militabat Alphonfo* ,nbsp;Namftalifuoquodam more diligenternbsp;', prouident, ne infirmiores fequ�tur parnbsp;tes ,ideocp etiam belli tempore folenfnbsp;aliquando communicate fua cum hofttnbsp;bus,�6 funt intent� ut �ognofcant in U'nbsp;tram partem inclinct fortuna, Brachia?nbsp;ni,quod eft Vrfinorum ditionis oppi�nbsp;t�' d�jocuplcs �d copiofum .exercitusnonbsp;fter c�modefefe refecit.lnde Rexeum,nbsp;quem fupra diximus Cardinalem,mif�tnbsp;/ �ftiam, oppidum mahtimum,ut Ro^nbsp;�nbsp;nbsp;mam,qu�eft�n propinquo,contineret

dum Column�fes, qui noftrarum tirnc erant parti�jopera et inierccfsione Car?

D�BELLON�AP�t. , dinalis Afcanij, qui frater eratnbsp;ni Ducts,eumcp ualdc oderantnbsp;N� h� duefamiJt�,qii4ni fate Roma'�nbsp;Ecclefiepatctimperi�jfuos habctcH^nbsp;tes atq; deuotos.perpetu�cpnbsp;fos turb� Sgt;i. offenfiones.Qiiod ni�nbsp;l�hoctntetueniret tjslocis, nullusnbsp;populus meliori conditione aur �qui^'nbsp;utcretur imperio,propterea quodnigt;^nbsp;fer� pendent trtbut�,�^ Remp. hab^',nbsp;ne conftitut�,quia Roma. PontificcsFnbsp;runcp funt et ipfi d o(5lj,SC hominesnbsp;ciunt idoneos:i�d nemo credat gt; qua'^f�nbsp;mails occafionem pr�bc�tfa��iones*'nbsp;du�,DeColumnenfibus,et qucmad'��nbsp;d� � nobis defecerint, poftea fumnbsp;rus. Pr�ter eu Cardinale,rexOfti�nbsp;quemiferat P�ron� BalTum, qui pa*�^nbsp;ant� diebus attulcrat utgintiaureor��nbsp;Iia,qu� Mediolani Dux paulo antci'�-tnutuatuserat, Attribuerata�ti�lis�^^nbsp;ad quingentos �quit�s,duo Hel�^^^nbsp;fS millia,qutbus preer�t Cornesnbsp;eus,et AlegriuSj�^ ipfor� propofiti^'^nbsp;Ut traiedo Tiberii.Ferdinundij, qui I*.nbsp;m� erancommeatu intcrcluderent,nbsp;lio Columnenfi�,quibus amplifsim'*^,nbsp;dabat ftipendia t bed hoc in loconbsp;con�ut*

concurrunijdeijfcp fingults aliquidno� d bis eft diccnd�.Rexantequam Viterbiijnbsp;�� uenit,legatos Romam mifcrat,2lt;inhisnbsp;(j Tremoh�)adPontificem,ut de pace �ge�nbsp;;t rent, quoniam iUe �am initium aliquodnbsp;;i eius rei fe�eratoUt Italorum fert confvienbsp;� tudo . fed interea Pontifex, nodurnonbsp;� tempore in urbem receperat Ferdinannbsp;ci dum cum coptis, �i noftros legatos comnbsp;I pr�b�fos,eod�diedimifit, Afcani�ue/?nbsp;1[ �oCardinalem,�CProfperum Colunamnbsp;i captiuos detinuit,qdnonulli ferebanii�nbsp;pfo��uoluntate fieri.Eo toto innere, no

J, amplius biduo Rexuno aliquo inloco ij; morabatu.r,8lt;muliocommodius eueni�nbsp;� bant omnia,qu�m polliceri aut optarenbsp;fibi potuiffet ipfe. Ponnfex ubi uidit e�nbsp;* tantofucceffu et celeritatcpvogredi,per-tmftt, ut Romam ucniret, quanquairinbsp;faneutprohiberet,noniam inipfiuseratnbsp;I poteftate.Ferdinandusautc nodu clamnbsp;( difeedens, Neapolim reutrtit,dedudusnbsp;I aliquoufqj � Cardinalibus aliquot.Rcginbsp;obuiam proceffer unt Car dinales ac Se=

I natores magno numero ,2lt; bofpiti� fuij� � eitribur�inu�bis ea parte, qu�Columnbsp;j nenfes inbabitant.Pontifexin Adrianinbsp;* molcmfe recepit. Nonne autemmirum

DE BELLO NE A POL. d ebet ui d eri,et Regem A1 p honfum/^nbsp;ius tanta erat opinio uirtutis arcp fcic^*^nbsp;militariSjeiufcpHliS 2gt;C Vrfinos,quip'�'nbsp;rimum ijs locis potcrant, nontuil��^''^nbsp;fos committerefuamfalutem urbinbsp;m�, prei�rtim cumfatis pcrdpercnf^nbsp;Mediolani Ducem Si Venetosiam lt;^�^nbsp;nari defedionem, �C de f�dere con��'|nbsp;refNam fi Viterbij aut etiam Rome,'^nbsp;t� per aliquot dies nobis illi reflitilR*�^^nbsp;ilic�fuifi�tinitumillud foedus:atnbsp;lium Dei cogitationcs captumcp no^l^nbsp;excedebat,�nt�qu�mRomam rexJ^Jnbsp;nit, concidit aliqua pars m�ri, SCq��'�nbsp;eoueniffet,collapfus etiamfuitilleU^^nbsp;rus, quo cingit �driani mol es, in q�^�nbsp;Pontifex ivfe abdiderat,quod pr�ter^l'^nbsp;os duo quidem Cardinales mihi rer**^nbsp;runt, qua quidem in re f�gnification^nbsp;aliquam �C omen ineffe crediden��!.nbsp;Sed nunc mihi de Alpbonfo nonn�nbsp;funt explicanda� Ab eius paire nob'IJJnbsp;tas prop� omnis defecerat,ut initionbsp;diximus, qui cum externum auxihi��nbsp;diu fruftra expe�lafl�nt, in gratiamnbsp;dierunt,�^ exipfisnonnulb' ,cum b*,nbsp;apolim reuertiffent, per f�dem drc�^nbsp;uentijcapti fuerunt abeo drdt�ruig�^nbsp;tiquaa

liber SECVNDVS. 17 ti quatuor,quos ab eius morte Alphon=nbsp;*1 fus Hlius necauitomnes, aciuppliciumnbsp;quocp fumpfit de principeRhofan�.�inbsp;l)ace Sei�� tor�fsimo uiro, quos paternbsp;f ab quando ftmili fraude circumuene rat.nbsp;nieinmatr�nonio habebat Ferdinandi

* fororem,Si quanqviam grauiter eum ofc fcnderat�.tam�,quoddatafideadipfumnbsp;ueni�Tet ,noneratacqu�m,utuimuU3ninbsp;� pateretur .Compr�bcnfus autem,intC''nbsp;f terrimum carccrem abiectus fuit, poftnbsp;i ctiam ipfius fiUus, adolefcens ualde for�nbsp;tnofus , annorum circiter quindecim,

I eutnq^ regni fumma deferretur ad AU phonfum iUe i� totos ui gintiquincp an�

I nos fuerattn uincuUs, neop mu'.to p�ft, Alpbonfus captiuos iniftbiam infuiamnbsp;'il NeapoU uicinam deportari ac inierRcinbsp;� iufsit omnes, pr�ter unum. 8lt; akerum,nbsp;Ctudektatis �Ciracundi� ipfius admi�nbsp;(* nifter fuetat,e Mauritania,quidam bo'nbsp;� mo barbarus atcp f�rus ,qui perpettatanbsp;ilnbsp;nbsp;nbsp;elt;^de,dom� r edtit iUius mandate,ut faci�

I r\us iWud maneret oceukum .BratFer-� dinandus ingenio uafd� trucu�ento �C inbsp;nbsp;nbsp;inconftanti ? Nam �C inter epuAas ac in

f . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B ii)

,� D E B E L L O NE A P O L. fiendij�C uit� peri cul um illisnbsp;Adhuncmodum cepit �Cpofteanbsp;Ult lacobum Picinih�,Hrancifci Sforf^nbsp;Mediolani duds Icgatum � tamet� f''nbsp;moreratjSforti� uolunrate hoc eueH'nbsp;fe,qu�d excel!entern hominis uirtuf^nbsp;qui magnas haberct per Jtaliam did�'*nbsp;lasjambo metuerent, Breuiter,nihilnbsp;in eo humani, nihil commiferatio!�'nbsp;quod etiam ipfius propinq�i �C ned*nbsp;nj profitebantur Jn populum uehem^^nbsp;kr fuit iniquus,�lt;^ nullum mercatui^nbsp;nus non exercebatjadeo fordidus ��nbsp;beraliSjUt�ti�m porcos diftribueret^^^nbsp;handos,alierio fumpitU, quo efl�ntnbsp;dibiliof�s,q�os � cohtigtl��tperireji^nbsp;�os qui iufcepiflent�lend�s,damnui��(nbsp;pr�ft�reoportebat� P�r Apuliam^qi^^nbsp;ti U eilet, em�bat quicquid �r�t olei� *�nbsp;frumcnt� al�js inlocis,antequamnbsp;ruil��tjamp;^ quanti ortinino poteraqdii^jjnbsp;debat. Quod fi forte propter earumnbsp;copia rcmitteretiir precium,cogebai^^nbsp;tarnen homines ad ipfius arbitnum^^^nbsp;pracfcript�m emere, amp;quandiu fup^nbsp;teretipfi quoduenum daret^n�lid^nbsp;�ltfs quicquamdiftraherc, Eynobi�Xnbsp;^�ikiri f�mih�krticur�baiit, �C p��

liber s E C V N D V S. x8 crantlautioreSjab ijs pccuniam �C quic-,i quid eins animo adlubuill�t , mutua��nbsp;� batur , aut etiam inuiiis cripiebat, QCnbsp;j| pafsimhabebat equoYum grcges,quos'nbsp;alij cogcbantuv ei propagare �Cenuir�*nbsp;re, Pa�risingenium refciebat Alphon'/nbsp;fusjutcrque crude'.isSC�ibidinofus, �� .nbsp;jj impius, Nam �C fccminis compluribu�nbsp;uimfcceruntjCt Ecckfi� null� dcfereb�cnbsp;honorem, imopr�feciuras Ecclefiarumnbsp;uendebant, �C Fcrdinandus Epifco�nbsp;patum Tarentinum ludeo cuidam uen^nbsp;J didit, tredecim aureoi um miUibus, quinbsp;I ilium fuo filio , quem noftrae religio�nbsp;jji nis cfl� diceret, com parabat 4 Abbati�nbsp;as autcm, tC id gen� s alia^cvuulis fuisnbsp;amp;familiaribus,promercede dabat,no�inbsp;nunquam etiam fub conditione, fc ilicetnbsp;ut accipitres ad certum tempus fibi eu�nbsp;J tarent,acmanfuefacerent, aut fimile alinbsp;il ^uid.Alplionfus,folenneillud �gt;0 ab Ec-clefiafancitum� quadraginta dierum ie�.nbsp;*unium,c�temptim habebat, neep peccanbsp;^Q^^'^expiati�ncm quserebat, neep c�*nbsp;domini quicqu� ad fe pertinere pu-/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paucis omnia dic�, nihil erat

tiusimpurumagis �� feelerat� .P�tant n�nullij^d fi Alphonfi filio , Ferdinand =nbsp;�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E �q

do, longtor uita c�tigi(fet,fuperaiiii'i^�^ f�ifle utriufqj nequiuam �dimprobgt;t^'nbsp;tem- Mihi qi�dem uifus fuit admodiJ^nbsp;�emifT�s ac Benignus, ucrum id forta*^'nbsp;tebus duris 8i afperis potius, quam ip'*nbsp;usindolitribueridiim eft;Dicata!iq�lt;^nbsp;odiofe h�c�me fecitari: fed afFiritia*^nbsp;pofTum, �i^ religiofe quidem,h�llupinbsp;ihteruenife affedum, SC e� f�lum i**nbsp;fcommemor�, ut quarri fi i potens SC i*�nbsp;ftiis Deus�jOmries intefligant: Necep*^nbsp;�llum flagitiiim dimittit i mpunitum,nbsp;iiic uiderrius quomod� Cafoliimnbsp;gem �dol�fc�ntem,riec rebus,nee ho ��nbsp;hibus i�oneis infttudum,excitant,nbsp;�os reges t�nri priidehtes, tam l�cup',nbsp;tes,tam exercitatos militi�,quib�snbsp;rendum bellum nihil etiam deei�cfjjni^'nbsp;daret. Qui tametfi niulto ante pi-�u/^^*quot;nbsp;rent cam immiriere tempeftatem, tam*^''nbsp;inopes c�hfilt} SC�elut attoniti, non p^nbsp;tucruntearn aie depelkfe.Sola ehimnbsp;Neapolis impetum hoftronim aliqua^^nbsp;diu fuftindit. Nonitiuehuft� igitur A'nbsp;Stander pontifex, Gallos zo uchiffedif^nbsp;batjCum ligneis calcarib�s,�C efetam**^nbsp;turn pr�tulifl� mambus, ut iiifcriptio*�^nbsp;fadagt; bofpitijs id�ne�m l�ciitn fibi^^nbsp;ligc#

liber SECVNDVS. X� ligerent.De calcaribus autem e�dice*nbsp;bat J qu�d dum noftri homines, ocioitnbsp;perurbes obequit�tjeruuli folcantipfonbsp;rum calceis imponere cufpid� aliq�amnbsp;hgncam,qu�fit cak�riumloco.Nccc*nbsp;V nim frequenter admodum in ea pt�fe�nbsp;S' dione noftri gcftarunt arma, et ab �ftanbsp;Neapolim ufpp, Rex quatuor fol� men�nbsp;)*' fes ac dies un de ui g inti c�fumpfit,Qiia^nbsp;re non dubitem affirmare, �C multos petnbsp;il* Italiam noui honeftifsimos uiros,quinbsp;iilt; idem iudicant,hanc uidelicet plagam iUnbsp;amp; lis inftidam fuitTe � Deo,ut r�liqui prin*nbsp;� cipes omnes ipfum reu�reantur amp; iusnbsp;(!gt; cuicp fuUm reddant.Nam lUi non modonbsp;liS regn�m ipfum �C q�icquid haber�ntnbsp;c' opunijfed exiftimationem ctiam�mife*nbsp;runt omn�,ctexipf�s uno anno tr�s �ui*nbsp;11' ta d�cefferutlt ? F�rdinandus enim ,quinbsp;i magni iUius Alphonfi regis,prudentiC�nbsp;�Il fimi optimi uiri filius erat illegitimus,nbsp;i cum �ideret�nobis impendere fibidi*nbsp;j Icrirtieh ,nec� poffet retiftere,magnope��nbsp;1# reangebatin animo, �Ce�uehementius,nbsp;( quomagis d�fua filijc�fuiuit^turpitudinbsp;I ne cogitabat ,00 quo grauiOrem iuftio=nbsp;- remcp popuft contra fc off�hfionem effenbsp;{nbsp;nbsp;nbsp;fciebat,Nam eift crud�lis erat.tamen in�

. D E B E L L o N E A P o L .' genio pr�ftabatj�Ccx fpfius familiarenbsp;bus nonnulli mihi confirmabant, cuit�nbsp;facellum quoddam dirueretjreperturnnbsp;fuiff�libellum,in quo perichptum eflef,nbsp;quicquidj poftea pcrtultt inc�modor�,nbsp;eumcp ubrlcgiffet,pauds quibufda 3chlt;nbsp;bitiSjin igncm coniccilfe. A d eu dolor^nbsp;boceti� accefsit, 4*^ ipfius films Al phonbsp;fus,et ex eo nepos Ferdinandus,huicnbsp;�n�de regis aduentu,fidem non habc^nbsp;bant, nam hi cont�ptimferedere tota lonbsp;quebanturj�C grauiter interminati, dic^nbsp;bant,{� cS exerdtu nobis obui� procefftnbsp;ros,ad Alpes ufcplpleuero, qui pericuHnbsp;magnitudin� intelligeret, perlegatSf�^nbsp;um,Camill� Pandul ph3,ualde foHicita^nbsp;bat regem de pace^pnufcp Vienna difcc^nbsp;deret.qu� ut impetraret, pollicebaturnbsp;pcnderc uedigal annu�jad quinquagi'�nbsp;ta aureorf� millia,paratus eti� ,fidc et iu^^.nbsp;MurandS pr�ftare,etregn� et ferr� acc^^nbsp;pt5,cuncp uideret ad pacem nullum adlt;^nbsp;tSjfibi patere,morbo correptus interij^nbsp;cxpiatis antea peccatis, uti fpero,ct De�nbsp;rcconciliatus. Alphonlus a�tjquitamnbsp;crat immanis peromn� uit�^etquiade�nbsp;tnagnfi habebat ufum armor�,fua fppnbsp;te,priU5 q��mRomar�xd�grederer,a�nbsp;mituftrai'

i;i.BER.SECVND.VS.. 50 tniniftrationemi omnem depofuit,amp;^tarinbsp;tusci timor inccfsit,utnodiipcrperuonbsp;Cxclamarct, audive fe aducntantcs Galanbsp;los,�lt; non homines tantum/�d arboresnbsp;etiam faxa, nomen Gallkum fona^nbsp;re, filium itacpfuumjubi Roma Neapo�nbsp;hm rediifl�tjin regni poffefsionem mi*nbsp;fit, 2lt; inauguratione iacta lufsitobe�nbsp;quitare per urbem maximo cum c�*nbsp;tBitatu, Qiio fadlOjfugam in Siciliamnbsp;adornauitjCum f�a focru.qu� forore*nbsp;FerdinandiCaftili�Sidli�cp regis,nbsp;Et cum eins r�i tama ubiep percrebuif*nbsp;fetjinprimis autem Venerijs, non iderrtnbsp;erat hominum iudicium . dicebaht altjnbsp;profedum ad Tur car um Caef�rem:ahinbsp;decedere ex regno iacrabant, in gratisnbsp;�m fui filq,qui populo effet acceptas�nbsp;Mea uero femper fuit ea (ententia, utnbsp;dicerem, pauore c�nfterhaturh profusnbsp;gifTe Nemo enim,qui fit crudelis ,uirnbsp;fortis �^animofuseflepoteftjUt in Ne*nbsp;tone Sgt;C id genus .altjs Tyrannis uide*nbsp;te licet. Tarn autem erat exanimatus,acnbsp;fug�cUpiens,quod ex ip�us familialnbsp;rib US cognoui, ut focrui fu� diceret,nbsp;quod nifi� ueftigio difeederet, fc re-hdur�m ipfam.EtcUm illa folumtn*nbsp;,d�i

DE B E L L o NE A P O L. dm' fpacium attp moram peteret: h�C�nbsp;enim fibi deeflead explendumannum,nbsp;quem uolcbat uiderifuifTetotum in conbsp;regno :illc rcfpondit, ni� pateretut fcnbsp;difcedere,ciedurum fefe per feneftram,nbsp;nonne auditis, inquit,�mneshomi*nbsp;n�s tndam�ntes nomen Gallicum ? Sicnbsp;igitur perter fiti profugerunt, Pr�ter ui�nbsp;na qu�dam gener�fajquibus deleda^nbsp;bat�rgt; �C. uariagenera feminum,ad remnbsp;hortenfem, S)C ornamenta qu�dam atcpnbsp;figna, �Caliqua pecuni�fummam, nihilnbsp;afportauit: retiqua omnia in arceNca^nbsp;jjolisrdiquit.CuminSiciliam ueni�et�nbsp;Me�anam profedus,�(^ monachis ali*nbsp;quot fecum dedudis, uotum faciebat�nbsp;uellc in pofterum abflinere ab omni ad*nbsp;m ini firat tone ,QC fufcepto eo ait� gene*nbsp;re,magnam pr� i� ferebat randimoni*'nbsp;am jbeneficus admodS erga paupereS'nbsp;Erateius propofitigt;uelle commigrarcinnbsp;Hifpanias, amp; Valenti� quoddam uit^fnbsp;monaftic� genus arti pledi.eorucp mof^nbsp;tieftiriji�d calculo grauifsim�adflid�^jnbsp;aliq��to p�ft de ce fs it, amp; quoni� antea^nbsp;lt;ft� uit� maximopere ipfum p�nituif�nbsp;Ut accept,iperare licet gt; De� iJli fuamnbsp;finitam gtatiam atep mifericor diam co�^nbsp;mutV^

liber SECVNDVS. Il municaffe.Eiusfiltus Ferdinandus,alt;lnbsp;quem nupererat delata rerum fumma,nbsp;ut diximus,c�m arbitraretur fuga fui panbsp;tris offenfiones omneisremiffas, colle*quot;nbsp;git qu�mpotuit maximas equitum �Cnbsp;pcditum copias,�d ad Sangcrmanura,nbsp;quod eft inaditu regni oppidum,confclt;nbsp;dit�SC quicquid omnino neceffarium ePnbsp;fet,procurabat, Eft ibi Liris ftuuius,quinbsp;pedibus nonnunquam tranfiii poteft,nbsp;deinde mons uicinus et fuperimminensnbsp;oppidum efficit munitum, Atcphi�deinbsp;mum, quifamili� Arragonic�faueb.ant,nbsp;c�peruntrurfus infpem aliquamucni*nbsp;re.Rex interim eratR.om�,commora�nbsp;tus ibi per dies uiginti,in magna frequ�nbsp;tia exterorum hominum �C Cardinali*nbsp;um, in quibus erat Afcanius. H.i propenbsp;omnes ualde pontificem oderant�Sumcpnbsp;cogftabant deturbareloco,^create nosnbsp;uum, cocp res procefsit, quod exfide di�nbsp;gnis accepi, ut femel atc� iterum iube*nbsp;rent deduct tormenta et machinationes,nbsp;quibus Adrianimolem.inquam illefenbsp;tcceperat,euerterent,et nift Regis inter*nbsp;ueniffetauthoritas atcp gratia, perfecif�nbsp;fent quod conftituerant, Arx enim ilianbsp;non pofsituim ullam maiorem diu fu�nbsp;ftinere.

DE BELLO NEA POL.' ftincre, Et qnoni� muri aliqiia pars niJ!�nbsp;per collapfa fuit, ut ante diximus,mul*nbsp;to major alacntasftudiumcp oppugnannbsp;di mains jllisiniedum eft, amp; fignih'ca^nbsp;tionem aljquam clTediccbant, qu� di^�nbsp;uinitus accidii��t .Intcralia infimulabatnbsp;cumernpti Ponttficatus, et uer� quidemnbsp;iftudii�d Cardinal is A fcanius autor fu^nbsp;erateius uenditionis,etampliftima iddtnbsp;co munera acceperanquoni� et I'pfe PoUnbsp;tificatu ambiuerat� Etquan^grauiter innbsp;ter fe difsi d eba nt, ram � urerqj,m eo i u d i^nbsp;dOjde fuo jure difceiiurns erat,et permitnbsp;furus aliu quciiis eligi, fortafte abque etinbsp;am noftr� genris atipiactionis. Et uiderinbsp;pofsit rex minus bene fibi confulmft�,nbsp;quod non eor� deduceret,icd quoni� a*nbsp;do�efcens erat,amp;hominibus idoneis ca'nbsp;rcbat, quod pacifei mal uit,prudenter al?nbsp;eo fad� effeiudico, Fuifiet quidem rcSnbsp;infignis etmemorabilis ad pofteritat�,�nbsp;ftatum ecclef�� Romany, tunc in primi^nbsp;ualde corruptfi et impur� jemendaiTet*nbsp;n� neqjfacultas ei deerat, neep uo luntasnbsp;cti�, fed opus in eo fuilFet magna qualt;l^nbsp;dexteritate ledifsimorO homin�,quibu^nbsp;ipfe deftitutuserat, utnon femel antc^nbsp;dem�ftrauimus.Iiacp tranfegit padis a*�nbsp;liqua�

LIBER SECVNDVS; liquanto durior�bus,que res etofFenfio*nbsp;n� excitauit,2iif�deri,de quo poftea dl#nbsp;cemus,occafton� pr�buit,His a�tcondinbsp;tionibus paifhim tuit,ut Pontifex et Car�nbsp;dinales omnes paccm inter fe colerent�nbsp;aitabfentes etiam Cardinales fruftum etnbsp;cmolument� fui ordinis perciperent, utnbsp;pontifex quatuor eius regi�is oppida innbsp;fid� r�gi permitteret, ut T urcarQ C�farisnbsp;fratrem,qu�maximis pr�mqs cuftodiennbsp;.d�acceperat,regitraderet. �diedafue*nbsp;runteti�n�nulla, qu� proprie ad fenatSnbsp;Cardinalium pertinebant. Pro qs rebusnbsp;vomnibus obfidemdabat jfilium fuum,nbsp;Valenti�Cardinalem,utcutnrcgeNe3nbsp;apolim iret legatus^eumcp rex infummo ,nbsp;habebat honore. Ingratiam autemre�nbsp;gis, Pontifex duos creabat Cardinales,nbsp;Briffonetum �C Epifcopum Cenoma-norum,familiaeLucenburgic�, Hisre^nbsp;bus confet�f is, rex in uiam fe dabatjami�nbsp;eifsime,ut quidem uidebatur, � Pontifisnbsp;ce dimiffus. Ver� Cardinales oAo, quinbsp;compofition� hanc grauiter ferebant ,fanbsp;dfionis Afcanqo�SjRoma difcefferunt�nbsp;tametfi n�nulli dicer�t Aicanium agercnbsp;fimulate,eicp c� Pontificc nonmale c�ucnbsp;nire.Sedde eo nihil affirmare poffum.

Fraterqufd�eiusjMediolani Dux,non dum on�nfionis ullum fignum nobisnbsp;dederar.in innere cum non longe noftrinbsp;proceffi fient, V alenti� Cardinalis, ob^�nbsp;fes,profugit, Poftero die rexoppugna#nbsp;none cepit Caftelfortinum, tnteriedtisnbsp;omnibus,qui intus er�i,propterea quodnbsp;isjcuius erat oppidum, accepto � rege fiinbsp;pendiOjCum effet Vrfin� fa cri o nis, adnbsp;hoftes defecerat. Inde progrcfius,arceinnbsp;quandam Marchionis Pifcarie,cum pctnbsp;odo circit�r horas oppugnaffet, ui cc^nbsp;pit, Sd eos qui intus erant, in hoftium niinbsp;tnero habuinPoft Sangcrmanum pet^nbsp;bat, quod iedecim ab eo loco milliard'nbsp;bus abeft, quod ad oppidum Ferdinandnbsp;dus rex omnem fuum exercitum coo^nbsp;uenire iuficrat,pofins ibi caftris,ut fupf�nbsp;diximus. Aut hicenim , aut nufquafl�nbsp;alibi refiftendum erat. Sed ille,tamef^*nbsp;pracmiferatjqui aditum quendam,fexa^nbsp;oppido miliaribuSj� nobis defendereo^�nbsp;difcelsit nullis ordinibus ant�quamrc^nbsp;eo ueniret.Primarqaciem ducebatnbsp;fiuSjS^ cum noftri aditum ilium, quinbsp;inter montes, nullo refiftente occup��**nbsp;fent,Rex Sangcrmanum uenic. Ferlt;J�^nbsp;nandus autem,ubi Capuara ueniflef/�^nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cm�

liber sec V nd vs. 35 pim paucis quibufdam in uibem rccep�nbsp;tus fuit^necp diu moratus ;abijt,coborta=nbsp;tus eos ad fid em atqj conftantiam -, iniesnbsp;Aa fpe fui reditus in pofterum diem�nbsp;Quod fore fufpicatus erat, id accidit�nbsp;(^loscnimibiin pr�fidio reliquerat, tjnbsp;nonexpedato ipfius reditu,quodiuffesnbsp;rat,Nolam iucrunt.ln bis erant Y irgili�nbsp;us Vrfinus,c� ncpote fuo,et Cornes Pc�nbsp;tihanus,qui capti�noftris,iniuriam fibinbsp;fierf�Cper fid�.quamrex ipfis dediflet,nbsp;circumueniri Ce quercbantur,2lt; ucr� quinbsp;dem,fed liter� quibus cautum ipfis fue^nbsp;tat,nondum erant eis tradit� ? Dimifsinbsp;tandemabfcp mulda,nQnnihil fuarutnnbsp;rerum, quas noftri cepiffcnt,defidera=nbsp;runt. Sanger mano Rex Calenum petqt,nbsp;duobus �Capua miliaribus. Eo uener�tnbsp;�apuani. �lt; fadacompofitione, rcgerrinbsp;�C exercitum eius omnem in urbem recenbsp;perunt. Pofiridiecum Auerfam^mediqnbsp;itinereoppidum inter Capuam ScNcasnbsp;polimjueniffet, Neapolitanilegatos denbsp;paccmittebant, �C poft^ idonc�iUis ca�nbsp;uiff�tjeofcp fuis legibus ufuros elfe con�nbsp;firma(fet,pacificarunt. E� Rex pracmifitnbsp;Marefcallum Gium, Stephanum Ve*nbsp;tiumj�C Ganna�um lureconfultum, utnbsp;*�....... quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F

DEBELLONEAPOL. omnia procuraient. Ferdinandus, ubinbsp;nobilitatcm omn�atqj populu fumpti^nbsp;armis � fe deficer�,ctad bonorum quo^Fnbsp;direption� propcrarc cognouit, ingreinbsp;fus nauim^m Sicih� contend! t.Incredib*nbsp;le eft,quanta I�titia et c�gratulationcrc^nbsp;gernexcepennt Neapolitan!'. Obui� etnbsp;procefierunteuam Arragonic� domii^nbsp;bcneficiari], inprimis autem tj, qui fuH^nbsp;famili� CarafFic�jqui cenfum annuuf�nbsp;habebant ab his regibus ,ad quadragit^nbsp;taaureorum millia. Regesenim rjsloc�^nbsp;nonfua tant�fedet ali�na f^e largiuO^nbsp;tur.�Cpauci funt,quor� pol�el��onesnbsp;dependeant uel � regibus, uel aliund^'nbsp;Maxima �giturerat, ut dixidiomin� I�t*nbsp;tia,propter depulfam � fetyrannid�.Pr^nbsp;ter arcem Brundunj,et Gallipol im, Apt^nbsp;lia tota repente ad nos defecit, Calabri^nbsp;quoep,tribus exceptis oppidis, arc^nbsp;nulliqui infidem ipfos reciperent,nbsp;terent. Tarentum,Hidrunt�jMonopO*nbsp;lis,et qugfunt tjs locis alia oppida^tridiJ*nbsp;iter obui� nobis ibant, ac miisis legati��nbsp;fidei noftr�ac poteftati l�fe dab�t.Ide��nbsp;faciebant ex principibus 6C nobilitat^nbsp;plaeriq^o�s, ac frequentes Neapoliwalt;*

LIBER SE CV ND VS. 54 regem conueniebaiu,Salerniranus, quinbsp;i� ante nofter erat^item Btfignianus,MeInbsp;htanuSjSoranuSjFunden�s, Atripaldi-nus,�(^ c�plures alij. Solus Marchio Pi�nbsp;fcari�,qui ditionis eft P�tifici�,nec ueninbsp;ipfe,nee legatos etiam de pacemtf�cduonbsp;quidam al ij^quoi � pofl�fsiones rexlarginbsp;tus erat Albinio,in Sicili� profugerununbsp;Ferdinand us fugiens reliqueratinarccnbsp;Neapolis Marchionem Pifeari� QC. Gernbsp;manorum aliquot cohortes. In Siciliamnbsp;autem profedus erat.ut Alphonfum panbsp;rentem deauxilijs lbllicitaret.Eius patrunbsp;usFridericus habebatclaffem mediocrenbsp;inftrudam,�!:interpofirafide, bis cure*nbsp;gc collocutus, petebat,ut nepoti fuo parnbsp;temaliqu� regni SC nomen regium counbsp;cederetjitem utfua fu�cp coniugis bonanbsp;fibi permitteret.Quod pro fe poftulabar,nbsp;non erat magni momenti,quoniam h�*nbsp;reditatis patern� deteriorem �C mini*nbsp;inam parte acceperat.Rex tumipfitumnbsp;nepoti amplas deferebat in Gallia pol*nbsp;feftionefi� lUi autem reculabant,SC relt;nbsp;gi tarnen non erat integrum ampliusnbsp;concedcregt; Nam fi quod petebant^im*nbsp;petralTenLad prima quancp occafionemnbsp;txouos excitai�ent motus � Arcem Ne�nbsp;F 4

D E, B.-E LLO NEAPOL. apolis defendebant Germani.nam Mafnbsp;duo Pifcan� cum nollct obfidioneninbsp;fcrrejdifcei�erat. Quod fi noftn' in mci*nbsp;naminfulam maioribusaliquottormennbsp;tisaddudis ,aditus omncs atcp locadc*nbsp;fendiffent,facile cxpugna(rent,amp; relPnbsp;qua deinde in fuam poteftatem finene*nbsp;gocio redegifient,ucrum dabantfeuo.;*nbsp;luptatibus arcpdelitijs, tantofqj iibi (piquot;nbsp;ritus amp; arrogantiam fumpi�rantjpro'nbsp;pteropinioncmffi�tia*bcllice,ut ItaloSnbsp;omnes ua�depr�i�conr�mn�rent.nbsp;etiamintantorerum fucccflu,nihil fcri�nbsp;autgrauecogitabatjfedintcntuserat hl*nbsp;disatq;i�cisgt;amp; fubindehuc iiluc anitr*nbsp;rccrcandi caufa,per urbem foris obe^*nbsp;quitabauEtquoniSde tributisarcp ueclinbsp;galibus multum remiferat,ualdeeiatac*nbsp;ccptus multitudini. qu� tametfi kuis f?*nbsp;r� fit Sc infirma,tarnen propter ea benefitnbsp;cia credo fuil�e in fide perm�furam. Se^nbsp;tn eo ualdenoftripeccabant, qudd noMnbsp;litatem indign� tra datent, eos pr�i�rtinjnbsp;qui partium fuerant Andegauenfium�^nbsp;qua familia rex omncm adion� atcp in^nbsp;belli acceperat, Interieclis aliquot diegt;nbsp;bus,dum h�cgeruntur, Germant� occujnbsp;te � no bis follicitati, fada deditione arc2nbsp;tradunt

liber SECVNDVS. 'tradunt, Be: 1 um iftiid Deus plane gub rrnbsp;nabat. nam f�pcnumero SC grau�l�imenbsp;quidem,�noftriserr3t�fuit,�Cquon�amnbsp;placticp beneficium hocDcinon agnosnbsp;fc�b�nt.maximafuitfecuta rerumcorn�nbsp;mutati�, amp;fiibitaquidem. Acficurpcrnbsp;�ftat� in ijs locis^que funt ad feptentrio*nbsp;neSjfoljUbi�ccidiqminimop�ftinterualnbsp;lo fpacio temporis oritur uiciisimacnbsp;d�n�o c�nfpiciturjfic �tiam ilia, qu� nonbsp;bis �i�ulfit Fortuna fecunda,repente cua�nbsp;h�it.�i triftem fui memoriam reliquit,nbsp;niagnocert� Rcipub.dctrimento. Nifinbsp;enjm moribus Si ingratitudinc noftranbsp;Deus fuilfet ofFenfus, Turcarum C�farnbsp;non minus facile potuifict exturbari,nbsp;quani Alphonfus. Eratcnim ignauus,nbsp;amp; ipfius fratrem hominem bellicofumnbsp;atep audace, rex in fuatum poteftate hanbsp;bebat,quern ilie propter uirtu� magno�nbsp;pere metuebat. Deinde qui funt fiibnbsp;ipfius d�tione,Chrifiianae profefsionts,nbsp;ad defedioriem pl�riqj omnes fpeda^nbsp;bant, �d ab Hidriinto, Apolloniam uf�nbsp;que,folum eft intcruallum fexaginta mdnbsp;liarium,�dindc Conftantinopolim,itcrnbsp;ad fummum,ododecim dierum, in eacpnbsp;regions toia,pr�ter un� �d alterum op�

:� DE BELLO NEAPOL.' pidum nihil eft firmi atcp muniti,cam��nbsp;�ncoliint Albani,Sclauoni,et Gr�ci,ualnbsp;de frequentes. Qui de progrefTu r�gisnbsp;atc�uidoria certiores fadiperfuosatninbsp;cos, Venettjs Slt; ex Apulia ,niinciabant,nbsp;quo minus dcficerent, nihil fibi pr�tetnbsp;occafion� dceffe. Quod ubi rex cognogt;nbsp;ui't, legatum eo mi�t Archiepifcopuo^nbsp;Dyrrachicnfem .Is, incredibile eft,quart*nbsp;multos ibirepererit eupidos rer� noua*nbsp;rum,�iinhis,qu�mplurimosilluftnlolt;nbsp;co natos, nepotcsetiam �C propinquoSnbsp;Conftantini, qui Monferratenf�m agri^nbsp;nuncadminiftrat.et tunc occulte rnccuo*nbsp;erataliquandiu Venerijs. Ad eum perrtnbsp;nebant Macedonia, amp; Thel�alia, �nbsp;pollonia,�C Scodra�i Croia,que quid^nbsp;oppida ip flus pater,nif� fallor, Venerisnbsp;�PP�grtorauerat, qui Croia deinde ami�nbsp;fa, S co dram ex pado Turc� concedenbsp;runt, quodquidem oppidum Conftartnbsp;tinus tunc facile recepillet auXi lio iuor�)nbsp;nifi Dyrrachienfis impedimentuin attrtnbsp;liflet.Huncin ipfis finibusexpedabatnbsp;Conftantinus,amp;ego ualde hominem rt^nbsp;gebamjC�efl�et Venetqs,ut difcederet'nbsp;tiifus enim eft mihi parum taciturnuS'nbsp;]pfc uero magna pollicitus, dicebat fef�nbsp;durUrti

L�B E R s EC VND V s. �ur� aliqirid pr�clan.Sedinco ipfo �nbsp;porcmortuus eft Turcarum C�faris fia.nbsp;ter,qucm Romanus Pontifexregi capiinbsp;uum dcderar,utidicluiTi cft.Qyiod ubinbsp;Vcneti refciuerunt, cogitabant ftatimnbsp;cnunciarc in Turciam, amp;. ne quis anteflnbsp;�crtei'ct5mandabant,ne qua nauis ea nonbsp;de cxirct inter duo iila caftella, que funtnbsp;inaditu maris atep cius finus,quiad�anbsp;pfos pertinet. Excubitores etiam eo dinbsp;fponcbani,neminoranauigia,cuiufnT03tnbsp;di plurimafuntin propinquogt;tr�f�rent^nbsp;nameum nuncium feieb�t uehementernbsp;gratum efTe futurum Turcar um C��ari,nbsp;Acciditautem, �lt;importunifsime quianbsp;dem,utea node Dyrraebienfis illincnbsp;folueret ,utConftantino,qui pr�ceflenbsp;ratjfefe c�iungeret, inif rudus armis at�nbsp;quetclis,qu� diftribuerentur ineos,dcnbsp;quor� uirtuteatcpfide compertumhabenbsp;batSed c� ad eum locQmbi illi excuba�nbsp;banquenifTet �captusun�cum famulis,nbsp;euftodiae mandatus fuit, amp; ademptis einbsp;literisquashaberet, Veneti r� omneinnbsp;extjscognoucrunt,reliquis autem in eanbsp;naui permiiTum fuir,progredi. Retulitnbsp;mihideinde Conftantinus, Venctosnbsp;nunciafl� omnia non folum Turc�, ue�nbsp;F �ij

DE BELLO NEAPOL.' �Utn etiam eius pr�fedis, qui funt adnbsp;�ies,Etnifipcrquendam Albanum, adnbsp;ijuem ea nauis pertincbat, qui ipforumnbsp;permiflu,utidiximus,progrefTus erat,nbsp;certiorfuiffetfaclus de eo quod accido�nbsp;ret,in futnmo erat difcriminc/cd ubt conbsp;gnouitjin Apulia mari profugit.Nuncnbsp;uero pofcitargumentum,ut de Venetisnbsp;deepmea legati�ealiquid r�fer�^MiiTusnbsp;�ofui,primum,utgratias agerem, quodnbsp;lani liberaliter et amii e refpodilTcnt illis,nbsp;ijuos ante me rex miferat,deinde, ut�nbsp;omnino poffem irifldeipfos �C amiciiianbsp;contiherem , Nam quod Qi. opibusnbsp;iriduftria, QC adminiftrandi peritia,pbi^nbsp;rimum poffunt,facile ipfis erat inititiPnbsp;turn r�gis per Italiam euertere.Cum a' rc'nbsp;ge difeederem eo pfofednrus,quod fuitnbsp;�ft�,�derat Sfortia, Mediolani Du3lt;,nbsp;quo commendatior effeiti, litefas adnbsp;fuum legatum ,qui Venetijs er�t ,niibtnbsp;dabat, cum eocp multus mihi deindefu^nbsp;It uftis.Huic dabant Veneti centum aU^nbsp;rcos menftruos, Qi domiciiiuminftrU^nbsp;d�,�6 treisna�icul�s,quibus animicflitnbsp;fe uteretunipforum eti� legatus tantuU*nbsp;dem habebat Mediolani,demptis naui*nbsp;^ijsJtef mihi erat pef ipforuhi urbes,�tlt;nbsp;xiam,

liber SECVNDVS. xiam, V eronam, V icentiam, tauium*nbsp;Ht omnes ample �^honorific� excipie-bantjobuiam progrefsi, �i. ubi indiueranbsp;fonum deduxerunt, hofpiti raandab�t,nbsp;ut ipforum fumptu copiofe �iUberalisnbsp;ter omnia fubmtntftraret4Egregia quianbsp;dem Ou honefta ratio : fed qui fupputetnbsp;eaqux in fidicines �i id genus alios c'nbsp;Togantur gt; parum reperietemolumenti.nbsp;Quo die Venettas ueni, obuiam ex i*?nbsp;plis multi prodierunt,ad quinquemibnbsp;�iapaffuum.HiceftlocuSjad quem Pasnbsp;tauio uenitur fecundo flumine�bi inter*nbsp;miffo continente,mare iiicipit, �C parat�nbsp;funtnauicula: uald�commod�j��ftra*nbsp;te intus tegumentis fcricis,adconfiden�nbsp;d�. Mare tbi �alde eft placid�^nifi c� granbsp;uioraliquatempeftas oritur, ideoepo*nbsp;mnis generis pifccsibimaximo num�ronbsp;capiuntur. Val de mirabar cum fitum urnbsp;bis infpicerem, tam multas templor� turnbsp;res^actaht� �dificiorum molem,inipfonbsp;tnari.Nauigiis enim uulgo iturjcorumcpnbsp;eft infinitus ibi numerus .�ncredibile eft,nbsp;qu�mmultafint circa urbem monacho*nbsp;r� collegia,magnifi�e et fumptuof� ftru-(fta.ln ipfauero urbe jpraeter eos mona*nbsp;cfios ,qui � mendicando nomen habent,nbsp;P V-

DEBELLO N E a F o L. Si. pr�rer alia templa funt par�ci�nbsp;Ixxq. In eo quem dixi loco, qui ab urbcnbsp;quincpmillianbus abcft, excipieb�tm^nbsp;�tgintiquincp nobilcs,elegan�rsime culnbsp;tij Si cum propius urbcm deduxiircntiflnbsp;templ� quoddam diuo Andree facrum�nbsp;aderant totidemalqnobiles,cumcpnbsp;legati,Mediolanenfis3cFerran'enlrs,�^nbsp;cum peramic�falufafl�nt,fumpfimus afnbsp;lia paul� maiora nauigia, fplcndtdifsm^nbsp;cxornata,in quib9fingulis c�fiderepor^nbsp;r�tquadraginta ^mihicp locu tribuerunfnbsp;medium inter eos duos legatos, ^d hogt;nbsp;noris cauia facere c�fueuerunt- Eo cornlnbsp;tatu deduceb�t me per magnum riuum,nbsp;qui mediam urbem diuidit ,ea latitudenbsp;ne, ut ctiam triremes ali�cp maiore�nbsp;nauesillac tranf�ant,eocp nihil eft eU^nbsp;gantius.Que funtutrincs domus, uald^nbsp;funt ampla� �C fublimes,� f�xo c�ftrutfl�nbsp;omnes atcp depid� : fed qu� paulo fun^nbsp;uetuftiorcs,ex candido marmore funt �**nbsp;dificat�.quod ex Iftria ad ipfos importa'nbsp;tur.Dici uero non poreft^qu�m habea�}^nbsp;fplendidam �imagni prectj fupclkdi�^'nbsp;Ego fane flor�tiorcm ciuitat� non uitl*'nbsp;iegatis Si exteris hominibus maxim�nbsp;feront honor� jCt fumtna prud�tia Rc��'nbsp;pub. ad*

LIBER SECVNDVS; 33 |�ub.adminiltr�t,�d facra omnia rcIigioMnbsp;fifsim� procurant,eocp potifeimum mcanbsp;quid� fententia,Deum habent propiti��nbsp;Hi, quos dixij quinquaginta nobiles,nbsp;perpetuo comitati,bofpin� mihi pr�bujinbsp;erunt in �bbatia diui Gregorq, PoiW-diec�m accerfitusab illis atcp dedudusnbsp;infcnatu uenil��mjquas�regehabeb�linbsp;teras, Duci Reipub, dabam. Js fummusnbsp;eft ibi magiftratuSjSC creaiur perpetuus,nbsp;eumcp ut regem aliquem habent in ho*nbsp;nore,0i2tametfi per le parum ipfepotelt,nbsp;abfc^communilenatus confiiio atcp uonbsp;luntate, tarnen qui tunc pr�erat, uald�nbsp;magnam obtinebatauthoritatem , obnbsp;finguiarem prudentiam, �C rerum Ita*nbsp;licarum peritiam, amp; fummamipfiushu-tnanitatem.Eo die nihil fuit a�um pr�*nbsp;terea acceptis � me literis,per curiam circumducebant, ut ftruduras QCnbsp;difi'eia fpedarem. Eft ibi templurrrdluonbsp;Marco confecratum, ipfi facellum uo*nbsp;cant 5long� pulcherrimumamp; ornatifsi*nbsp;mum. lneoeftis,quiappel!arurthefauenbsp;rus, toto terrarum orbe celcbern'mus.nbsp;Eafunt ornamenta qu�dam eiustem*nbsp;pli,amp;uniones, ad quatuordecim,omni'/nbsp;um,quos ego uiderim,long� maximi,

DE BELLO NE A POL. non cxpoliti Urnen � tcoron� duodcdn�nbsp;aure�,qutbusfolebantannquitusexor�nbsp;nariad cenos dies ,ton'd�f�min�.qucnbsp;cjfcumueda� more confueto , c�m petnbsp;infidtas effent intercept� � pr�donibus,nbsp;^inariti non deftiteruntillos perfequjjpHnbsp;us,quam eas recepiflcnt,�C coronas illasnbsp;deinde conf�craruntdiuo Marco, amp; fa*nbsp;ccllum ibi conftruxerunt, inqiiodnbsp;natus mgrcditur quotanfiis, quo diefa^nbsp;cinns hocfuitadmiffum.Nibil eft ibi retnbsp;conditae pecuni�, �f Dux, pr�fentc Sc�nbsp;natu mihi dicebat, effc apud ipfos capi*nbsp;taie,fi quisreferai de cogendo thefaurbinbsp;quod prudenter�^ confulto ab eis inft�*nbsp;lutum efl� puto,uitand� omnis contendnbsp;tionis atcp fimultatis caufa. Pofteaddnbsp;duxerunt ad nauale Si^ armamcntariuoijnbsp;quo nihil efle poteft inftrudtum magis*nbsp;ibi uideas nauticam omnem fupcildnbsp;lt;ftilem,5lt;quicquidad apparatum mari^nbsp;tim�theft neceftarium, Eftomninoill*^nbsp;innau quardam induftria �C cupidit^^nbsp;proferendi fines, amp; amp�fi'candi implt;^^nbsp;r�,Slt; nifi cohibeantur, erit tempus, qb^nbsp;uicini omnes conditionem fuam ninP^nbsp;fer� deplorabunt. Cum rexin Italia']�nbsp;;iccederet,non habebanteum ufum

� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;litise,

liber PRIMVS. 559 �iti�, quem mine habent, 2lt; ab co prixnbsp;mum tempore c�perunt multo meliusnbsp;inielhgere rationes fua defendendi, SCnbsp;nunc e� funt progrefsi i ut per Apu�knbsp;am habeant oppignorata circiter odonbsp;oppida,qu� uix unquam reddituri funt *nbsp;utopinor,atqj interim multa ftruxeruntnbsp;propugnaculagt;tum ipfi, turn ali] per Itaxnbsp;liam. Non funt autemeauirtute,uttaninbsp;fubito,quam Romani, crefcant. Ex ipfisnbsp;nemo bellumadminiftrat in continent�nbsp;te.fed habent legatos,quos fua linguanbsp;prouifores appeliant,quiimperatoriexxnbsp;ercitus adfunt, utin commune confu�nbsp;lant Slt; qux funt neceffaria,procurent�nbsp;Mariti mis autem bellis ipfimet pr�funt,nbsp;exnobilitate deledi, S�triremium prae*nbsp;fedi. Qtiod autem terreftri bello nonnbsp;praeficiuntur, eo fit, ne quis per earn oc�nbsp;cafionem largiter pofsit,2lt;regnumoc�nbsp;cupet, quod in repub ? Romana nonfexnbsp;nrel accidilfe conftat,que pacatis undiepnbsp;p opults,auda eorum priuata cupidi t�tenbsp;fie gloria, qui rem bello pr�clar� gefle�nbsp;rant, ciuilibus tandem bellis opprefla,nbsp;concidit ? Uli autem magiftratus omneisnbsp;ita conftitutos habent.ut fadionibus at�nbsp;que difsidqs non poffit ullus effelocus,nbsp;qua

qua in re fumma certe eli prud�iia.Plebs nuil� pendit ibi tributum juecetiamad*nbsp;miniltrarioni resp.admouctur, et foli nonbsp;biles omnia munera publica obeun ,fc�nbsp;bistant� exceptisgt;quifuntplebei. Ma^nbsp;ior etiam pars ciuiunijSC qui ui b.m inconbsp;lunt, funt homines externi. Romani autnbsp;imperij ration� exa�iifsim� tenentjquo�nbsp;modonatSfitjquomodo creucrit, quidnbsp;re��,quid uitiol�in eo admifs�jetn� fonbsp;�� cflaTitiLiuij Patauini feruant,uer�nbsp;dus monumenta etiam ct fcripta diligennbsp;tifsimehabent cognita atcp meditatadiisnbsp;de caufis uident mihi, quod et ante dixi,nbsp;fumma aliquandopot�tiam fibic�paranbsp;turiel�� .Supra diximus, regem anteiucnbsp;alios eo mififle legatos,et quoni� amic^nbsp;ijs tuncrefponderat5 hortati eti�^ut pro^nbsp;grederetur,quod fuit ante^ il Ie dilcede*nbsp;r( t Aftarego qui eins rei mandats habe^nbsp;rc,quum e� ueniffem,gratias illis ageb^nbsp;etc�pi commemorate, qu�m firma feninbsp;peraediuturna fuifl�tamicitia Gallig �quot;Cnbsp;gibus c� ipforum Repub.cumcp prolix*^nbsp;multalocutus elTem ine� fententi�,q�^nbsp;ad maior� conciliations pertiner�t, de^^nbsp;reb� eis Hidrunt� atep Brundufi�,ea^nbsp;ge,qu�d fi rex ampliora per Grgci� ip�^nbsp;dareij

L�B ER SE CV ND VS. 40 darctjun eaoppida nobis reddercnt.Illi,nbsp;quod ext ft i marent regem ,qu i t� era t A�nbsp;fte,n�effepromotur�caftra,ualderefponbsp;deb�t amice,et ipfius inftnut� magnopenbsp;re pr�dicab�t^Quant� adoblatas c�ditinbsp;ones attineret, nolle fe c�mittere,utrex,nbsp;cui gratificari ftude�t,ipfor5 pace aicp a*nbsp;miciti� redemiftTe uidcat.efl� guide ipf�snbsp;neep incommodum neep difi�cile,inferrenbsp;bell�jfed eoie uelle fuperfedere,SolIicitanbsp;bat eos uehementer eod� tempore de aunbsp;xiltjs, Alphonfi legatus, �C ampliff�manbsp;promittebat,ae per e� Alph�fus profite�nbsp;baf,habere quid�ipfos grau� aciuftiff�*nbsp;m�contrafeoffenfionis caulam,fedoranbsp;bat,uti et Reipub.iniuri�, �C dolorem funbsp;is precibus c�donar�t: Quod fi Galli,ienbsp;profligato rer� potiantur, durifsimS effcnbsp;�utur� Itali� ftatum, et ipfos pro fua prunbsp;dentia fan's uidere, quantum in co fit pe�nbsp;ricultjillos in his locis inueterafcere.Sednbsp;Ct TurcarumC�far, miffo legato, im�nbsp;pulfu Romani Pontificis , nifi regemnbsp;oppugnatent, hoftium loco fe habitunbsp;rum ipfos, minabatur,eumcplegatumnbsp;non femel ipfe uidi, Illi placide fingulisnbsp;refpondebant, �6 nos adeo non metu^nbsp;chantinitio,utetiamrideret. Nam Sfornbsp;fia�nuperfadus Mediolani Dux,perfu*

DE B � L LO NE A P � L. iimlcgatumconfirmabatcos , ne clientnbsp;follicititenere feration�jquemadmod�nbsp;pofl�tjUt dotnum redcrfnbsp;aimon eflequod ucreantur,nequid il�cnbsp;per Itali'am occup�e, In eandem iquoepnbsp;fententtam nunciauerat Petro Medices�nbsp;Rempub, adnu'niftranri quod mihi re^nbsp;citauit�pfc.G�mautcm utnep utdcrcntnbsp;aliquot Florennnorum oppida SC arces,nbsp;pf�cipueuero Pifas ,inpoteftateregis,nbsp;c�perunt trepidare �C communicatisnbsp;inter le confilqs, deliberabant, quomo^nbsp;doimpedimentum inferrent.led quoni^nbsp;am ipibrum deliberati�es fer� funt pro^nbsp;lixiores,noftris erat�non incommoduif,nbsp;qu�uellent progredi, Hifpani'ar�quo^nbsp;que rexjFerdinandus, propter Sicilian*nbsp;�CSardiniam jquas tenerer, non parun*nbsp;fibi metuebat,Maximilianus autemnbsp;far indigne eti� ferebat, et ineo fuo imp^nbsp;rio minus honeftum fibiputabatjtanto^nbsp;effe noftror� homin� fucceflus per Italgt;*nbsp;am,eumcp dolorem augebat,quodnbsp;nulli dicerent, regemafFecftare impei'*^nbsp;um Romanum, �C Pontificem, ut idnbsp;pace ipfius Iiceret,interpellan�, uer��]�nbsp;iftud erat confidum SC callide excog'*nbsp;tatum, Itaqp legationem ambo regesnbsp;creue^

liber SECVNDVS- 4� ^cucrunt ad Venetos,Eius,quam ^aanbsp;pctmilianiis mittebat, princcps erat Epjanbsp;fcopus Tridentinus:cumeo ueniebantnbsp;ex nobilitate duo, �C quidam nireconfulnbsp;tus. Hifpani� Rexnobilemqucndamnbsp;�nif�t,egregium uirum,amplo �um co�nbsp;mitatu.ijs magnum deferebat honoreranbsp;fenatuSjOmnemqjfumpt� fubminiftranbsp;bat� A med�olani Duce ueniebant,E pinbsp;fcopus Comenfis, SC Fran�ifcus Bernarnbsp;dinus.Vicecomes. Hi omnes noSiurnonbsp;tempore occult� conucniebant,�C initionbsp;perferibas remtr2(ftab�t�Nam Venetinbsp;inprimis SC Mediolani Dux. cumdef�nbsp;dere adhuc dubitarent, timidius �ge*nbsp;bant,�C ne quid ad regem efferretur,ual�nbsp;de erant folliciti. Qui Mediolano uene-rant,falutandi3C offieqeaufa mg .com=nbsp;pclIabanLallatts etiamlitcris Mediolaninbsp;DuciSjad me feriptis ,eocp f� ueni��e disnbsp;cebanqqu�d Veneti, cum anteafolumsnbsp;modo unum mitterc confueuifsent Menbsp;diolanum , nunc duos mififlent legasnbsp;tos.Hocilli difsimul�teradme,nequidnbsp;fufpicarer, SC inter colloquendum,lon3nbsp;gius progrefsi oratione, qu�rebant exnbsp;me,quid e� ueniflent Maximiliani SCnbsp;E�iipaniae regis legati ? cupere fe Pr inci*nbsp;G

pcm fuu-m de eo ccrtioreqi facere. EgO jam ante cognoiicram, legatum Hifpa^nbsp;n�,mutata uefte,ne agnofceretur/ecil�^nbsp;iter per Mediolanum; i�d 2lt; tllud,Nea^nbsp;politanumlegatum crcbras ab Alphoi*nbsp;fo literas acdpcrcjquas cum ienatunbsp;neto reliqut^ Icgatis comraunicarel�nbsp;H�c ego rcfciueramjUt dixi,cumaba^nbsp;Itjs,tum ab ipfisicgatorum famults�neCnbsp;enim ulli fumptut autiabori in eo par^nbsp;cebamjS^ adeo nihil melatebat.utetiaiflnbsp;quid initio propolitum, �C quoufqu^nbsp;feda effet progre�io, /cirem, Accidienbsp;�utem iftud prius, qu5m FlorentiareXnbsp;difcederet. Cum ergo fcirem iada quae*nbsp;dam effe fundamenta foederis ,nonpUgt;nbsp;tabam eff� diisimulandum amplius, i'�nbsp;deoqj illis refpondebam , quandoqui^nbsp;demadco fimulate mecum agerent,hacCnbsp;effe quae cum ipfis colloqui uelJem.Pri*nbsp;mum gt; non flare per regem, quo minusnbsp;firma fit ipfis nobifcum amicitia.dein^nbsp;de,me paratum effe,caufa regts �fatis^nbsp;facere defiderio Ducis �C refponder^nbsp;iis,quac falfo ad ipfum QC inuidiofe de^*nbsp;lata fint :mihiuideri exipfius ufuacdi^nbsp;gnitateforcjfiin fideac amicitia perma*nbsp;neat; extare quaedam eius erga regcu*nbsp;officia

LIBER. SECVNDVS.' 4t officia atcp merita.non debere commit^nbsp;tcrCjUteorum memoria atc� gratiadejnbsp;pcreat: Galli� regum perpetuu effe monbsp;remjUtne fint ingrati:�^ regem agnofcenbsp;te.quibus ab eo fit affeclus beneficijs,nbsp;amp; fuo tempore parem efferelaturS gra^nbsp;tiaminonoportere idcirco ab amicitianbsp;difcedere,fi quid forte minus pr�den^nbsp;ter � noftris didum fit : effe an.mi ge�nbsp;nerofijC�ntemnere quae uulgushom�nbsp;num effuiiat,filt; utriufcpfalutisinteref=nbsp;fc, utne qua fiat animorum difiundio�nbsp;Pofth�c rogabam,ut fui doloris cau=�nbsp;fam, 0^ quid ipfis in reg^e difpliceretjianbsp;bere mihi dicerent, quo certiorem eunanbsp;facercm, Hoc enim �quum eft� magis^nbsp;qu�m filentio tegere dolorem, �Crepu,nbsp;diata fatisfadion�,uelle inimicitiam ex�nbsp;crcere, Ibi turn illi iureiurando mihinbsp;confrmabant, Printipem fuum nihilnbsp;ciufmodi cogitate, �C magnam pr� fe fenbsp;rcbant,qu�d ad eum modum effem I0�nbsp;eutus,admirationem. Poftero die,cumnbsp;infenatumeius rei caufa ueniffem^relianbsp;quo fermone confedo diceb�,per illudnbsp;focdus,quod ctc� regehaberctiet quoinbsp;cum eius parente ieciffent,non licercnbsp;ipfis quoquo modo noftris aduerfarqs

DE BELLO NEAPOL: adefl�j�� regem fimili condificne i'pfisnbsp;deuin�:um tenen', mul t� minus etiamlinbsp;cereipfis tnirefoedushoc, dequonuncnbsp;frequens admodum rumor increbuif�nbsp;(�t: quod fi fadant,difccdere ipfos ab eonbsp;quod conuenif�ct,amp;^ utolare pada. Cuotnbsp;ad hunc mod urn uerba feaflem,ex con*nbsp;cilio dimittunt,paulo poft reuocant, Iflfnbsp;cipit dux. Non oportereijs qu� uulg^nbsp;dicantur, habere fidem:efle ciuitatemnbsp;beram,neque loquendi modum apult;inbsp;tpfoscuiquam pr�ftribi�nonefl�ipfo'nbsp;rumeonfiftjaut uoluntatis, im'refcedv^nbsp;contra regem,nee u�lam eius rei mentionnbsp;nemhadenus audiff�fted potius etcufl^nbsp;�pfb,�^ cum Maximiliano C�f�re,�:nbsp;fpaniarumrege, cum �tali� princip*^nbsp;bus omnibus, uellc f�dus facere contr?nbsp;uim tyrannidem Turcicam: eiusnbsp;dcris focios gt; pro fuis quenep facultao^nbsp;bus, deb ere pecuniam contribuere: qiJ�nbsp;rccufet,eum SCauthoritate regis,quiex^nbsp;cfcitumhabeat paratum,0Cab ipfiseti''nbsp;am.oportere ad �quitatem� offi'cii�**nbsp;adduct thabere Ce in animo, difeidiufl*nbsp;iftud Qi. offenfionem omnem compon�^nbsp;re � Eius pads has efte conditiones,ir*nbsp;rex accepta raediocri pecuni� fumingnbsp;difeet

liber SECVNDVS. 4 difcedat ab armis, neque bdlutn facianbsp;Neapolitanis : earn pccuniam fe pracro;*nbsp;gaturoSjCakge, utqu�cdam Api�ieop^�nbsp;pida �Ccafte�aipfis oppignorenturlutnbsp;Alphonfus permiffu Romani Pontifi�nbsp;ciscacceptum regi ferat regnumNeapOinbsp;tit�n�,�Z fidem, uti fieri foleatjpr�ftetj�dnbsp;ftipendium annuum pendat,�C ip�usnbsp;poteftatitria oppidapermittat. HaeciUinbsp;tune nobis deferebant, ateputinam rexnbsp;�on fuiffet afj^rnatus. Ad ea paucis rc-fpondebam.non effemei officq nec au�nbsp;thoritatis,eaquac propofui(rent,acce�nbsp;pt�re:fcripturum diligenter omnia re*nbsp;gi : fimul orabam, ut ne nimium in con�nbsp;ftitu�do foedereproperarentjCt ut dolo^nbsp;tem fuum mihi patefacerent jnec in eonbsp;qmcquam,uti Mediolanenfes Icgatifc*nbsp;ciffent, difsimularent ? Tum illi aperte,nbsp;dolerefibi dtceb�t,quodrex,cumanteanbsp;Temper prac fe tuliffet, moliri fe bellumnbsp;aduerfus Neapolitanoamp;tantum �CTur*nbsp;cas, �i. quum ipfis quoep per litcras SCnbsp;nuncios idem confirmafletgt;nunc et Romani Pontificis SC Floreniinorum op'nbsp;pida atep ar ces teneat, 2lt; in bis quoc�Pi=nbsp;(as,2lt; adfe rapiat quicquidubicppofsit.

i ft eo reprcl�cndant, eff�, quo d AureW* rutn Dux,quem Aft� rex reliquent/iJ^nbsp;fpicandi��metuendi cauf�s adfcratpijnbsp;ci Mcdiolanenfi � atcp eo magis quoonbsp;ipfius milites ac famili�res, emifsisnbsp;liquot uocibus ,non tenuem ncc obfc�*nbsp;ram alicuius facinoris,dc quo cogitenbnbsp;fignif�cationem pr�beant : Et licet u^*nbsp;ra fint ifta, f� tarnen nihil el�e moturoSnbsp;prius,quama regemihi fit allatumnbsp;fponfum. Qu�abipfiscognouilseift,^nbsp;wcftigio ad regem enunciabam:fed frig*nbsp;d��C ali�n� mihireipondebatun Vbin^nbsp;derunt confilia fua efle patefada, coe�nbsp;perunt agete diligentius Si quotidt^nbsp;coueniebant.Quod fi hoftes Viterbijnbsp;ftitif��nt, etreg� intra fines ingredi pro^nbsp;hibuiffent, Veneti copias erant milTii^nbsp;ri Romam, ubi Ferdinandum regemnbsp;tabanteffe permanfurum Sed de illicitnbsp;abitucertiores fadi, mutaruntpropofi^nbsp;tum,atlt;^interea Maximiliani SCHifp�nbsp;ni� regis legati, ualde ipfos urgebao*^�nbsp;nt foedus decernerent : nifi faciant.pi'C�^nbsp;f�tebanturfe� quod per menfes quatu^^nbsp;lam effent ibi morati, difceffuros � iH*�nbsp;cum per fuos legatos, qui in noftrisnbsp;rant caftn's,accepifl�nt, regem finetj�*nbsp;loixn''

LTBER SECVNDVS. 44 V foimpcdimento progredi\eti� ef�� Ne*nbsp;apoli,recitabant mihi quidhaberent reinbsp;nou�,et hilantat� al jqu� fi miHabantjfednbsp;arcem Neapoh's nond�captam, amp; egrenbsp;gie munitam effe diceb�t, idcp ad c5 mo�nbsp;dum,quafi fperarent eam polfe tderarenbsp;obfidton�, �dcocp Neapolftano legatonbsp;permittebant,ut fntra orbem manus co�nbsp;geretjcafcp �rundufiirmmftteref. Sednbsp;quum ad ex�tum fei� pcrdudh effetnbsp;ip forum adi o, eer tg fuerunt all a t� liter�nbsp;de deditioiiearcis.ibi denuo lubent menbsp;accerfiri, QC in cubiculo Du ci s ,quitumnbsp;nonnihil argrotabat, conuenerant ciranbsp;citer Cexagintst, Dux initio �jxoratio'nbsp;nis commemorabat quod acerderar, ar^�nbsp;cem Neapolis iam effe in poteftate re^�nbsp;gis. Fingebatilleuultum, nequeuide�nbsp;batur moleft� Ferre, fed reliqui uehec*nbsp;menti fsimg cuiufdam triftiti� figna da*nbsp;bant omnes, �C demifso capite terramnbsp;intuebantur,�!f nul! o ordine ledebant innbsp;�nferioribus fubfelliis , Opinor equ�*nbsp;dem, quo tempore Romam nunc�at� fiinbsp;�tde Hannibalis prop� Cannas uido*nbsp;tiagt; non fuifl� maiorem Icnatus confier^nbsp;nationem,qu�mfuit iftorum.Nam pr�-ter Ducemgt;exipfis nemo quif^ mihilo�

. D E B E L � O N E � P O L; ^Q�batur, nemo refpexit, quod niaxi*nbsp;fii�pere mtrabaf. Vbi qu�d Neapoligcnbsp;ftum erat,expofuit,rogabat,anqug ipiisnbsp;p�rm�rex pr�mififfet, feruaturus efl�t^nbsp;�onfifmabatn illi,ne quid dubitarenf,nbsp;fimul j qu��d e� r� peihnere utdebanf�nbsp;�xplicab�pet ut ipfis amplius fatisfacerc,nbsp;�mne ftudiumac operam meam pol�^nbsp;�ebarjatcp ita difcefsi, Nondum illi per^nbsp;fecerant adionem, Sii. Maxtmiliani Cae^�nbsp;faris legati, qu�d moram iftam grauitefnbsp;ferrent,abiti�riem parabant. Mediola*nbsp;hi Duxetiam, quutriex conditionibusnbsp;�n� diu recufanet,permifit tandem fuis,nbsp;htai��htirentur, �o fado, d�cr�ta fuitnbsp;tonfoederatio, �ntenm dum hacc gerun^�nbsp;turgt; regi nundauera,q�icquid ad ipfutonbsp;iiertineret, QC �fgebam ut uel amicenbsp;Q�onderetad ipforum poftuiata,uel�inbsp;Neapoli maneret ab'quandiu , atcp ib*nbsp;niaiores peditumcopias conduceretj�^nbsp;de re nummaria prouideret,�^ potifsim^nbsp;�lus regni loc� praefidqs firmaret, eo�pnbsp;fado,ft�tim iter ingrederetur, dom�tfnbsp;tediturus, necp moram ullam interpo^nbsp;neret.ne poftea grauiori bello fitoccuf^nbsp;ifendum,�di cum omni multitudinenbsp;fti�m^ qui horidS eontienifTent^dimicai�nbsp;dum

L � B E R SECVNDVS. dutn, Aureliorume�amDudjquicumnbsp;fuis tantum comitibus ac famiUaribusnbsp;crat Aft�,nunciabamjUt oppidum pre=nbsp;fidio munirct: nam fore,uthoftcs ipfutnnbsp;adoriantur. Adhacc,Borbon{a� Ducem,nbsp;quem Galli� per fuam abfendam rexnbsp;praefecerat, cobortabar.ut magna cekriquot;nbsp;t�te copias mitteret Aft am, qui ab boftenbsp;iUam defenderent � eo amiffo oppido,nbsp;non pofte deinde r�gi fubueniri: fed SCnbsp;Monferratenfem uiduam^nobis ualdenbsp;amicam , �C Sfortiae multum infeftam,nbsp;mifsis Uteris orabam , ut Aureliorumnbsp;D uci,cum opus ilU eftet,miUtem fubmionbsp;niftraret, proptera quod Afta deperdi�nbsp;tagt; ipftus atcpetiam Salafsorutnnbsp;ager omnis,maximam effetnbsp;accepturus calami�

IeRFECTO Sl'd�cr�t� foedere, quod fuitfubnbsp;idem ualde fero , poftfi�nbsp;idie^pautd qii�m folebanfnbsp;_______!dtius,adel��me iubent� Cu affediffem, Duxindpit.fedfle ipfo^nbsp;cum Poi�tifice Romano f�dus,

Maximiliane C�farc,�i cum Hifpani^* rum rege, Sf Mediolani Ducc,tribus pOnbsp;ti�imS de ca�fis.Ut Rempublicam Chf*nbsp;ftian�abimmanirate Turcica d�fendit�nbsp;ut Italia pace utatur, amp; ut finguli priua^nbsp;tim locum atcp dignitatem fuam tuednbsp;pofsint, ad eamcp rem auxilia inuicen*nbsp;communicent. monebant autem, utnbsp;regem ifta perfcriberem ,crantcp uald^nbsp;frequentes, ad centum S� e� am pl ius �nbsp;non trifles neep deiedi,ut nuper,cuP*nbsp;de capta Neapolis arce mthi referrent�nbsp;fed alacres 06 eredi.Reuocatos etiam abnbsp;�pfis,qui cum rege efl�nt^fu� duitausnbsp;legatos

�.1BKR TF.KTIV S. 46 legatos , dicebatoljfc� mandatum cf��,nbsp;ut celeriter redeant* iis rebus cognitis,nbsp;uaVde angebar in animo , propter pe*nbsp;licuXum r�gis , quod putarcm eos tamnbsp;paratas habere copias , pr�fertim Ger*nbsp;manor� ? quo d fi accidi��et, regem pro*nbsp;Hibuiffent reditu in Galliam , Eratmeinbsp;propofiti jHon nimium progredi oratiovnbsp;ne : fed quum lUi me fuis uerbis exti-mu\arent, dicebam, pridie eius dici atsnbsp;queetiam fuperioribus aliquot diebus,nbsp;.ad rege omnia me fcripfilfe,qui refpon^nbsp;derit, fe 2lt; ex urbe Roma �C Niediola�nbsp;no de re tota iam ante cognouiffe ? Ibinbsp;c�perunt in me refpiccre omnesjac uulnbsp;tu �gnificabant gt; mirari fe , quod dicc^nbsp;rem adregemmefcripfiffe.Valdeenimnbsp;prac caeteris indulgent fufpitionibus ,00nbsp;fummo filentio confilia fua tegunt, �Cnbsp;per fufpilionem aliquando comprehendnbsp;dunthomines,eacp fuit caufa^quamob�nbsp;rem iftud dicere.Hoc quoq? addebam�nbsp;enunciaffe me Aureliorum ct Borboni�nbsp;Duci.ut Aftam rebus omnibus necelfanbsp;rqs munirent, exi (limans hocipf�m edenbsp;allaturum aliquam moram obfidioni,.nbsp;Nam fi tarn fuilTent parati � rebus 0�nbsp;mnibus , quam iadiabani facile ccpiGnbsp;fent

DE BELLO NEAPOL. felt Oppidum J quod ncc� tum erat,ne(^nbsp;fisiultis poft menfibus fuit inftrudum�nbsp;Ad haecilli,fe non oppugnandi r�gis,u^nbsp;�um fui defendendi caufa f�dus hocnbsp;�iijffc, copias conducere dicebanUnbsp;mon fe pof�e ferre ilia uerborum ludi^nbsp;Sgt;�ia,finxifl�regem,quafi praeterNea^nbsp;politanum regnum nihil aff cctaret,ut eonbsp;commodius deinde bellum inferrer innbsp;Turciam : nunc autem quid fit ipf�u^nbsp;eonfriij-/atisapparere: hoc cnim moh'fi^nbsp;ut Mediolani Ducem, Sgt;C Floret�ti^nbsp;�amremp �opprim�t ,amp; Ecdefi� r^ogt;nbsp;Kian� poi�efsiones inuadat T�m c��nbsp;go , Gal�iarum reges ea fcmper fiiilTcnbsp;religione,utEcclefiam non folum ma�nbsp;ximo fuo labore atcp periculo defend�^nbsp;rintjuerumeti� amplifsimis facultatibtisnbsp;auxerintatcp ornarint : hune etiam adt�Onbsp;non degenerare� fuis maioribus, ut Ec^nbsp;clef��fit daturus aliquid potius, quart*nbsp;adempturus:non banc efle uer� dolori^nbsp;caufam,fed eo fpedarcipfos,qu�admrtnbsp;dum8� Itali� omnem periurbent,amp;nbsp;cafioneifiafu�imperi�amp�ifie�t.Etirtinbsp;l�rmonem grauiter tukrunt,ut pofte^nbsp;cognoui�Qu�m autem nihil finxeritrt�nbsp;autiracimdidixeriniiuelex eo fatisui�nbsp;deri

n BE R TE RT I VS. 47 idcri poteft,qu�d Ferdinando,�lphonsinbsp;fi filiOjTedimenda fuit i pforumamicitia,nbsp;Apuli� oppidis,nbsp;quaead hoc tempus tenent ,utei contranbsp;nos auxilia ferrent.Cumlocntusadeuinnbsp;tnodum difcederem ,iufsusabillis,�c^nbsp;Tum aiRdi,atCp ibi�ux rogabat,numnbsp;pacis rationem aliquant aperire uellen�Snbsp;Hoc ed qu�rebat, qudd pridie aliquantnbsp;cius rei mentionem fecerant. Vcrum i�nbsp;fuerat fub conditione.ut diffierrentfcilisnbsp;cet, necp de f�dere prias -qu�m �regenbsp;mihi rcfponfum effet .aliquid decerneanbsp;rent, His inter nos commutatis uerbis.nbsp;abq, Moxilli conf�deratorumprinci*nbsp;pum legatos adef�e iubent.Egredient�nbsp;occurrebat mihi Neap0litanus,Tnaxiro�nbsp;hilaritat�uultupr�feferens� Amexidkgnbsp;hi quos dixintus, l^^ti-omnes ,�tigre�snbsp;fi nauiculas �gt; animi uoluptatifcp caufa,nbsp;uehebantuT hue il! uc per urbem, quoinbsp;ibi fieri confucuit fumptu ReipuHl��ap.,nbsp;Etant autem ad quadraginta ciroiTernasnbsp;tiigia,nitid��C eleganterinftru�a,exnbsp;quibus, eorum principum , euius efi�snbsp;quifcplegatusun�gnia propendebant�nbsp;Letitiac pkna �tant omnla, quant amp; as�#nbsp;lundi fidicines ntagis excitahant.E di*nbsp;-uetfo�

DE BE LLO NE AP� L? ucrfori] mci fencftra fpe�tabamnbsp;nauigantes,amp;: ex Mcdiolanenfibus Icga^nbsp;tisaller,cum anteaualdemihifuiflet ta-'nbsp;mjliahs , fimulabat mm non nouiflf�nbsp;Triduo me conunebam domi cum tai'nbsp;mulis, quanquam certe nihil interim uelnbsp;in me uel in meos indigne fuit admiPnbsp;fum.Sub nodcm uero, publicam �C [o^nbsp;lenneml�titiam fignificabant tormengt;nbsp;torum tonitru,�d excitatis ignibus atcpnbsp;facibus accenfis in templorum turribus,nbsp;�C �diS faftigtjs, tcp ut hgc omnia me�nbsp;liusipedarem,multaiam node nauiga^nbsp;bam propiusadillorum domicilia,fednbsp;nemo credat, quantus ibi efletconuiui-oiumapparatus. Nonfuitautem eodicnbsp;dtuulgata conf�deratio .Pontifex enitunbsp;Romanus iufl�rat differri ad diem ufcpnbsp;Dominicum,qui proxime Pafcha antegt;nbsp;cedit,quem ipf� Oliuarum diem appebnbsp;lanr.Eum conftituit, quo SC perHifpa^nbsp;nias,�� Germania,amp; Venettjs pronun��nbsp;ciaretur foedus, ac iufsjt ut �C principe�nbsp;ipfi conf�derati atque eorum legati.nbsp;ramum oleac circumferrent finguK,nbsp;quod pacis attp f�deris indicium efl*nbsp;confueuit. Interim fenatus uiam iufs�^nbsp;extrui QC materia muniri, inde a cii*nbsp;riaufcp

LIBER TERTI VS. 4t Tia ufque ad extremum forum dim Marnbsp;ci,�C conftitut�die,cumlegatus Ponsnbsp;tificis facrum feciflet, �jft� omnibus,nbsp;qui interefl�nt, peccatorum expiatio�nbsp;nem communicafl�tjfada fuitfenatusnbsp;�C legatorum omnium,ad templadeo-rum fupplicatio, amp; legatis quidem adnbsp;earn rem fplendidifsimas ueftes praebu^�nbsp;erat fenatus. Exhibiti deinde fueruntnbsp;ludi quidam atc� fpedacula, QC certo lonbsp;corecitammf�dus, Erattum Venetijsnbsp;Turcarum C�Eiiis legatus, qui tametanbsp;fi dimifsus^rat a fenatu , uolebat ta�nbsp;nicn occulte eius rei fpedatoref�� Isnbsp;podu dam ad me uenit,�C per interpre�nbsp;temgt;hominem Gr�cumjdiumultumt�nbsp;locutus, uidebatur magnopere opta�nbsp;rCjOrmam cf��regi cum fuo principe aanbsp;micitiam. Inuitauerat me fenatus, utnbsp;fupplicationi intereffem :ego autem exanbsp;eufabam, �C totum menfem poft illudnbsp;tempus ibicommoratus,ubircxmerei�nbsp;�ocauit� difeefsi, honorific� dedudusnbsp;ab illis Ferrariam ufcp, Eius Dux ciui^nbsp;tatis ob m'a m mihi progrefsus ,amam�nbsp;ter excepit. idem fecit Bononi�,Io-ann�s Bentiuola. Poft Florentiam iui,nbsp;^cerfitus ab illis,atque ibi r�gis aduen�nbsp;tum

DE BELLO NEAPOL.� ttrmexpe(Sab�,ad quem nunceftrcuo-snbsp;candaoratio, Is quandiu Neapolifuit,nbsp;pr�terdelitias�^ iocos nihil curabat^utnbsp;�upr� diximus, Sc qui gratia plurimumnbsp;apud eum poterant, hoc folum fpeda^nbsp;bant^quemadmodum ibi fuas facultateSnbsp;amplificarent.Ipfe quidem propter �ta-'nbsp;tem Cxcufari forraffe pofsit : illi uero mPnbsp;nim�j quorum ipfe fideiadminiftratio^nbsp;nem omnem commiferat.Quod fi arceSnbsp;aliquot r)s lods munijfset, Neapolita��nbsp;nam inprimis,non cxcidiffet regno : fc3nbsp;illorum erat h�c omnia pr�uidcre �C gi�nbsp;bernare.Pofteaquam ergo de fadof�*nbsp;derecognouit,delegitad quingentosnbsp;taphra��os �quit�s,item Heluetioruf^^nbsp;Ct peditum noftrorum cohortes aliquo^^*nbsp;His ad regni defenfionem reliCtis,nbsp;cum reliquo exercitu conftituit redir^nbsp;domum, eadem qua uenerat, uia gt;nbsp;confoederati iam cogebant manus,�^^nbsp;tranfituiDlum nrohiberenr.Anr� niiaO�

LIBER T E R T I V S. 4-0 pufarctepsiann appub'fle, mih� pr�djinbsp;Xerat. Fadl� tum noftrisfuiffetjarcetnnbsp;eiusloci occuparejpr�fertim eu ni op(?i-danief��nt�nobisnonalicni.�fed quo4nbsp;nullas fer� copias rex rjs loci's haberer,nbsp;aduerfarij non Calabn'am modo,fed �inbsp;Apuliam, addudis � Sicilia pr�fidijs,nbsp;muniebant. Hidruntini etiam ,ubi denbsp;f�derefadorefciucrunteiu�d Brunnbsp;dufio �C Gallipoli elTcnt finuimijnequgnbsp;copias ullas ad fui defenfionem �ondu=nbsp;cerepolTentjdefecerunt� nobis,�C Fri??nbsp;dericus Alphpnfi frater, qui tumeratnbsp;Brundufrj,praf fidiS ipfis iin pofuit.Brcsnbsp;uiter,omnium propefuit immutata uosinbsp;luntasj�C pr�pter f�dus,SC regis abitio//nbsp;nem, �l oppidorum,quae noftri jener�t,nbsp;infirmitatem � Legatumfu� rexibi con^nbsp;ftituitMonp�l�rium,exfam�Iia Borbo=nbsp;niorum,egregta quidem U!rfute,fedp^nbsp;rum dilfgentcm.Ca�abri� pr�fecit Al^nbsp;binium Scotum,fortifsimum uir�^eiepnbsp;Conneftabulat� eius regni, �lt;f quoruri?nbsp;dam nobilium, qui profugerant, facultynbsp;tes attribuit. Stephanum Verium pr�?nbsp;�fleuoluit Caict� SC totius regni qu�?nbsp;ftorem fecit, ac plus oneris impoluit,nbsp;qu�tn ferre poffet. Ad hune mod� paOnbsp;H

fim confiifuitpr�fedos, �quibus plat* ricp cupide �dauar�,nonnulli etiam pa#nbsp;rum bonafide rcmadmjniftrabant. Tanbsp;rentini erant nobis ualdepr�cetcrisad^nbsp;d�Ai i QC in fide pennanfcrunr, doneenbsp;rnni� rer� inopia adduc^i dedin'onernnbsp;facerent. Cum Salcrnitanoet�ifigmagt;nbsp;no rex liberahteregit, fiCipforum quPnbsp;dem merito, nam ufus eft bona�u fideffnbsp;ipforum opera. IdemjudiciS feceratd�nbsp;CoIumnenfibus,eorGcpfidei atqj cuft^�nbsp;dieplnrimapermif�ratoppida,qu� fi d^nbsp;fendiffentji^d iureiurandp promiferanOnbsp;fuiflet maximo jpforum emol umentonbsp;honore: fed prius,quam rex ilh'nc dPnbsp;feederet, occult� fiia confilia cumnbsp;diolani Duce communicabant; erant tnbsp;nfm partium Gibellinorum�cumuer�nbsp;tantis effent ornati benefietjs � rege�nbsp;non debebant profedo � fide diffedere *nbsp;Nam amp; in ipforSgratiam rex captiuo^nbsp;ducebat Virgilium Vrfinumamp;Comi^nbsp;fem PetiIianum,nuIJa quidem decaufa,nbsp;Quan^ enim capti fuerant, ut fu pra di^nbsp;ximus : tcx tarnen non ignorabat,inter-*nbsp;pofita fide cautum eis fuifle, ideoepnbsp;gitabat A ftam uftp folu deducere ipfos,nbsp;etpoffea dimittere.Quod a�teoui^nbsp;cumdu^

LIBER TERTIVS. 59 cumduceret) faciebatrogatus� Colum^nbsp;nen�bus, qui tarnen priufqit�tn rex A,nbsp;ftam ueniret, ab eo defecerunt omni�nbsp;ym pritni, nec uUam,cur it� facerent,cai|nbsp;fam adfercbant, Rex^piocuratisrebu�nbsp;omnibus ad hun� modum, ingreffus ef^nbsp;tter cum exercitu. Hi grant circiter non�nbsp;genti �quit�s cataphradi, Heluctqad.nbsp;duo millia quingenti, 2lt; qui fequeynbsp;bantur caftra , circiter mille , QC quin^nbsp;genii,ad pugnam utiles. Petilianus,quinbsp;diligentius qu�m ego , numerauerat,nbsp;fumm� omnium e�e dicebat ad nouernnbsp;rnillia.fuit hoc � pr�lio, cum mihi dice�nbsp;ret, de quo fumus diciuri poftea. Ad�nbsp;uentatrte rege^Pontifex decreij�rat pro�nbsp;ficifei Patauium,ac paratumfuit ci do�nbsp;micilium,fedmutata uoluntate,Oruianbsp;etum, ac inde Perufiam feferecepit.Carnbsp;dinales a�t, qui regem exciperent,igfsicnbsp;manere. Legatum rex ad eum pratmife'nbsp;rat, orans ut fe cxpeciaret,eratcp dubio�nbsp;procul honorem illi ac bcneuolentiamnbsp;omnemprafftiturus.Rom� nondiufunbsp;it moratus,acfine ullo maleficio tranftjt�nbsp;Accerfitus ab eo literis, in itinere ad i�nbsp;pfum ueni. Vbi uidiflet,fubridens qu�?nbsp;tejo�it� aix obwiam fibimitterenfi

qui excipcrcnr. Noftri homines per af* tatem �C impeririam non intdligebanfnbsp;perieuh' magnitudincm, SC magnamnbsp;bi authohiatem magnoft^ fpiritus in renbsp;militari fumpferant. �go, quid meculonbsp;cutus effetfenatus Venetus,eir�cita^�nbsp;bam,hocCcilicetjforejUtipfi cum Me^nbsp;diolani Duce,exercit0educantad qua^nbsp;draginta hominum millia, non qm demnbsp;ipfius oppugnandquerum fai defendcHnbsp;dicauia. Nam quo die Patauio difeefsi,nbsp;exipforum legatis alter,ad bellum iffudnbsp;deledus , mihidixcrat ,qu�d fi abellonbsp;contra Mediolani Ducem rex abftine'nbsp;ret jipforumexercitum noneffe tranfi^nbsp;turum Oliumflumenquodeftinipfo.''nbsp;rum finibus,non procuIaParma.Ita^Fnbsp;rationem certam tune iniuimus, quem'nbsp;admodum liter� Sgt;C nuneq inter nosnbsp;commearent, fi res ita ferret, pacis tra��nbsp;(�land� caufa. Namqu�d cogitarem�nbsp;multa pofl� regi euenirc inc�moda, uo�*nbsp;lebamoccaflonesomnes pacifi'candinbsp;uare int�gras. Habebam defcriptum il�'nbsp;lorum exercitum omnem tam eqm'tumnbsp;quam peditum, SC Stratiotarum, Ced Sinbsp;nomina ducum. Ex ijs autem qui reginbsp;familiareserantiuixpauci fidem habe^nbsp;bant,ctim

liber te RT I V S. $ bant,cum ifta rcfeirem, Vbi per bidu*nbsp;um rex Sen� commoratus effet,reficiennbsp;difuicaufa, ua�de urgcbamut difcede*nbsp;ret. Noadutn enim hoftium copi� om=nbsp;n�s conuenerantj�� Germanorum adinbsp;uentum magnoperemetuebam,tametrinbsp;Maximilianus'Cefarlent�acremiffead=nbsp;hue ageret. Rexauteinduoqu�daminnbsp;conciUum adduxit,primuni,an Florennbsp;tinis redderet, que ab ipGsacceperatopnbsp;pida �i arces. Nam illi ut hoc impetrasnbsp;rent,parati erantmutu� dareadfeptuanbsp;gintaaureor� milUa,et quo minus tranfinbsp;tu piohiberi poffctffubminiftrare ac fu�nbsp;fumptualerc ad trecentos �quit�s cata*nbsp;phrados, �C duo miilia peditumj ducenbsp;Francifeo Cicone,uiro fummae uirtutis,nbsp;�C cuirex plurim�m tribueret.Qui cumnbsp;ipfo eramus pl�ricp,conditionem hancnbsp;accipiendam, �� Liburnum folum retii�nbsp;nendumeffe dicebamus,qu�d �C it� mtnbsp;liti fatisfacere poffet,�Chabituruseffetnbsp;pr�tereajqu� placaret exhoftibus non^nbsp;nullos,2C ad fuas partes traduceret. fednbsp;confilium hoceuertit Cornes Liniacus,nbsp;regis confanguineus, adolefcenSjS�^ fuinbsp;propofiti nullam habebat firmam autnbsp;idoneam rationem ,nin quod Pifanoru

b� B�tL� NEAP�t; (niunamatcp cafum dolere fibi di'cercf�nbsp;Alterutn deliberationis caput ad LinPnbsp;acLim proprie pertinebat. Mult� funtnbsp;Senenfi�tadiones,qu�fit ut ualdein*nbsp;fcienter dC tumultuol�pre caeteris Rein*nbsp;pubh'cam adminiftrent. Hi Liniacuninbsp;pofcebent, eicp rerum fummam et fu� etnbsp;�itatisimperium deferebant.Rc ad cotinbsp;tiliurt�introduda,quum primus cl��mnbsp;togatus f�ntenttamjtefpondijnon elTenbsp;qu�drexadciufniodi conditiones oblanbsp;tas ariimum adtjdat,in quibus nihil fitnbsp;firmfetqu� adleuifsimam quanc� oceanbsp;f�onem pofsint cucrti : deinde,efle cantnbsp;ciuitatem i'mperij Roman�fi quid � no*nbsp;bis ibi tentetur, hoc e� pertinere , ntnbsp;�mperi) principes,qu�d ipfos in fuo iitnbsp;tcintcfpellemus� grauem habcant S)Cnbsp;ftam contra n�s of��nfionis caufam�pri^nbsp;denter it�c� fadiir�,fi ijs omnibus repu�nbsp;pudiatis,magna diligentia progrediaf*nbsp;Et quamujs ea fententia uincerct,tamednbsp;aliter decretumfiiitj�^ Senenf�s Linia^nbsp;cumfu� ciuitatt pr�fccerunt, �(^annU=^nbsp;am p�cuni'�m protnittebant,amp; rex ea denbsp;cauia commoratus ibi ad fcptem dies*nbsp;fuc�nd� amp; fuauiter uiuens, quum dgt;^nbsp;(cederct, ad trecentos milites ibi reit'*nbsp;quiq�d

LIBER TE RT I VS.�� quit, alicnifsimo tempore fe ipfumnbsp;infirmiorcm efFecit ,inde Pifas contcn�nbsp;dit.Quos autem ibi* reliquerat milttcSjnbsp;ij menfem unum poft , eictftt fuc�untnbsp;omnes. Pene oblituscram eius ,quodnbsp;deFlorentia dicere conftitueram ? Eratnbsp;ineaurbe Dominicanus quidam, Hic*nbsp;ronyraus, utr intcgerrimac uit�,ut pl�rinbsp;queomnesprcdtcabanc� Is mult�antenbsp;pv�dixeratjGa�li� regem effe uentu�nbsp;rum cum exercitugt;SC exdtatum � Dco^nbsp;utltaliae tyrannos mullt;ftarct, ideocpfi*nbsp;crinon pofte,ut ei refifteretur Pifasnbsp;quocp uenturum dixerat, 06 fore,ut 14 onbsp;rentinaereipubUcce ftatus immutaretur,nbsp;quodaceiditproftigatoPetro Medices,nbsp;de cuius eti� patris Laurenttj morte,loxnbsp;cutus antea f uerat, Adhec,diuinitus fib inbsp;patefadum eftc dicebat, oportere ftat�nbsp;Ecdefiafticum per uim armorum emennbsp;dari? Nondum quidctn iftudaccidit,nbsp;fed tunc temporis prope crat, ut fieret*nbsp;Etquodadeum mod� �oqucretur,pl�-'nbsp;ti�p uituperabant, afij fidem babebant*nbsp;Senatus autem plutimum ei tribuesnbsp;bat, SCipfius permoti concionibusnbsp;h� fibi contra regem fufcipiendum cG

� ��LL� NEAPOr-ipAitn inuiTefem, dum efl�m Floreriti'aE?, C�nittatus Joantie Frandfco , homincnbsp;h�ftrate,uiro prudenteSC bono.Cumnbsp;�d colloquium uenifl�m, rogabam,an Inbsp;putaretregem polTe incolumem tr�firc/nbsp;quandoqmdc Veneti tam n�merofumnbsp;et inftr�d�habcr�ntexcrcitumt' 111e,nbsp;de VeneiiSjamp;^initof�dere, deep retot�nbsp;inult� plura,q��m ego, qui recens iilincnbsp;�eneram jfciebaqSt^ regem quidem, nonbsp;abftp labore �d dilFicultate, i�d tarnennbsp;euafuru eiFedicebatjetiamf� minimurrtnbsp;babcretcomitatum�eiredeumquiillunlnbsp;duxerit ad hoc tempus,amp; domum quo*/nbsp;que fit rcduclurus : fed quod cflFiciumnbsp;fuumnon feciflet ,qu�dEcc�cfi� ftat�nbsp;nonemendafTet^quod fuosabiniuriaetnbsp;maleficio non prohibuifsct, fore, �C brenbsp;�i quidem,ut incommodi aliquidacd''nbsp;piat: qu�d fi a�tem ad fanitatem redeatjnbsp;�C ih fuos pro m.agnitudine facinotisnbsp;himaduertatj�d miferorum hominumnbsp;�utem accommoditates procureqDeutrt inbsp;mifericordiain ipfum e�Te ufurum. JVlo' 'nbsp;llebat eham, ut ifta r�gi dicerem, �C cui^nbsp;in colloquium ipie ucnilTet nihil horun' !nbsp;ad euni difsdnulabat, �d lit Florentioisgt;nbsp;qu� bonafide ab ipfis �cccpilFet opp�^nbsp;dajefti*!

LIBER TE R TI VS. 55 da, teftitueret, hortabatur. H�c omni'anbsp;eo pertinent, ut demonftrem, profedtonbsp;nem hanc� Deo gubernat� fuifl�.quodnbsp;honfemel antea d�xtmus. Int�rim duntnbsp;rexPifiserat,oppidani fientes imploranbsp;bant nofiros homines ,quibus fingulfnbsp;preberent hofpitium,ut apud regem in^nbsp;tcreederent ac eff�cerent, ne fc in feruitiinbsp;temdenu� Florentmistradcret. Eratcernbsp;teiufta ipforum querimonia, �i. pl�ricpnbsp;�ltj pcritaham populi ad eummodumnbsp;tradaniurab qs,quorum funtfub impenbsp;rio. Fuit autem Pifanis cum Florentinanbsp;Rcpubiica difsidium per annos tree�n�nbsp;tos,ante quam fubigerentur. His lachrynbsp;mis atc^ precibus noftri commOti,etob-!itiiurifiurandi,quorexFlorentinis eratnbsp;deuinduSjUolebant il lis omnino gratisnbsp;ficarijfic^�t etiamuulgus militumprosnbsp;mifc�e,�^ Heluetijeam remcur�habe*nbsp;rentj�d iis, qui pacta feruanda efle dicesnbsp;bant,minarentur. Jn hiserant Brifso^nbsp;netus,nuper fad�us Cardinalis Maclo-dienfisjSC Marefcallus Gius,et Gann�snbsp;us-qui uim �C iniuriammetuens, tridu^nbsp;um rorum 1 atebat. Liniacus autem ma'/nbsp;gnopere illis fauebat, �d quodam die, clnbsp;Mes tnultis c� lacrhrymis ad regem ue�nbsp;H V

Itcruntac fuppliccs orabant, utipfonirfi Rn��reretur�Triftequidcm�ulanienfagt;nbsp;bile fpedaculnnijfi modoabfcp alreriusnbsp;initiria potuifscnt liberarf, fed noftrinbsp;adeo uehementer corutn faluti ac tpnbsp;bertatt ftudebant, ut ex nobilitate cif*nbsp;citer quinquagirtta,regem, cum � pran*nbsp;dio�uderet al�a, circumfifterent arma*nbsp;ti,S^ nonnuHosex ipftus familiaribus�nbsp;^ui rem iftam impediredicebanturjualnbsp;de ineufarent, �lata etiam fufpitionsnbsp;proditionis, Rex autem idonee �C masnbsp;feule illis refpondit , 06 commoratu^nbsp;ibi ad dies feptem,nouos milites prac'nbsp;fidioreliquit� Entragium quendatu,nbsp;cxdomefticis Aureliorum Ducis^ho*nbsp;minem barbarum ac uitiofam,ci ciuitarinbsp;86 Petr�fand� 86 Librarfad�pr�fecif'nbsp;Sarezanellam uero arcem alij cuidatflnbsp;iradidit, 86 pr�fidia fingu�is locis imp^nbsp;fttitjCum magnopere il� quibufeun^pnbsp;opus effet auxilijs, Qtias autem Floren*nbsp;lini propofuerant conditiones ^cas re*nbsp;pudiabatjSif priufquam Sena difcedlt;^^nbsp;rctjCertiorfadus erat, Aureliorumnbsp;ccm occupaffe Nouariam, MediobnJnbsp;ducis oppid�.Quo minus ei dubitand^�nbsp;cratde Venetor� contra fe bello .Na'�nbsp;illi

liber TERTIVS. flli per me nunciauerant � quod fi M�^nbsp;dtolani Ducibellum faceretjlenoneffcnbsp;negleduros cius , qui fodus eiret acnbsp;conf�deratuSjiniunas, �C tanfi paratumnbsp;habebantexercitum. Mediolant Dux,nbsp;cum fcedus iniretur,ueneratin fpem caanbsp;piend� Aft�,uer5 id fruftr� fuit.Nam etnbsp;Rorboni�Dux admcnitusmeisliteris,nbsp;et Salaffiorum Marchio,copias aliqudtnbsp;equitum �C peditum celenter mittebant,nbsp;qu� im pediment� attulef unt hoftibus,nbsp;qui non long� abera�t,quorum erat pr�nbsp;fedus Galeacius Sanfeucrinus, Accefi�nbsp;ferunt quotp poftea t�mnoftri �quit�snbsp;cataphradi, qu�m pcdites �C Heluetqnbsp;ad feptem hominum millia et quingcn'-tijfed hidiutius in itincre commoratinbsp;prop�nulliuser�tufus.Cumenimidconbsp;efsent condudi, ut r�gi fubfidio uenianbsp;rent ,commutata fortuna,ineas deue^nbsp;nerunt anguftias, ut regem ipfis auxili*nbsp;um ferre oporteret. Nunciatum fueratnbsp;AureliorumDucijamp; reliquis militumnbsp;pr�fedis ,nc quid aduerfus Mediolantnbsp;Ducem cxpcrirentur, fed utoppida pr�nbsp;fidio ��rebus neccfl�rtjs munirent,nbsp;obuiamre^� proc�d�rent, ad Ticinumnbsp;Ufque fluuium, qui folus im pedimentonbsp;erat

DE BELLO NEAPOL. erat. Ille au tem eo neglecto mandate!�nbsp;Nouariatn cepit, quod Mediolano de�^nbsp;cc�n abeft mjlUaribus. Ineaaucem reh'^nbsp;delem 5^ egregiam operam ei nauauitnbsp;uidua i\lon ferra ten fis ipfecp magnanbsp;omnium congratulationereceptusluit,nbsp;��Ti � Guclphis, qu�m � Gibelh'nis, �Cnbsp;�iriduo poftjqui arcem tenebant^dedifiO'nbsp;nem quocpfccerunr. Quod l� capta Nonbsp;�ana fta�m contendil��t Mediolanuflrt�nbsp;aut fuos eo mififlet, publtca fuiffet O'*�nbsp;�nntS admifsus I�otia^quod expr�cjpiinbsp;�s eius �oei poftea cognoui.T ribus certenbsp;primis dtebus,abfcp peiiculopoteracn�nbsp;quarto demumdie,poftcaptam Noua^nbsp;riam, hoftes reuerterunt Mediolanuni'nbsp;f�d fortafl� tjs , qu� ad ipfum d�f�r�^nbsp;bantur,non habebat fidem. Rex Pifisnbsp;Lucam prolcd us, �� biduo�bi commonnbsp;rat us, Petramfand� iutt, nihil de hoftenbsp;follicitusjnecetiam eiusfamili�res.Innbsp;ter eaoppida faciendum eft iter per lo'�nbsp;caualde angufta.qu� minimo negocionbsp;pauct admodum pedites defendantnbsp;Vnum laius tegunt pr�alt� rupes,ab alnbsp;teraparte funt ftagna ualdeprofunda, |nbsp;cacp eft eius natura loci, ut ft carrum ali'nbsp;quisibi iranfuerfum obtjeiatj �ilunun'nbsp;atep

LIBER TERTIVS. yj atcp alterum habeat torment um, pa ruanbsp;manu,quemuis numerumhoiHiimtrannbsp;fitu prohibere pofsit, Quo magis mi*nbsp;rum eft,eum adtium non fuiffe ab hoft wnbsp;bus pr�occupatum : fed cogttandumnbsp;eft, ucr� fuitfe Hieronymi fermonem,nbsp;de quo fupr� diximus.Cum rexeas diffinbsp;cultates fuperaffet, Cardinab's Oftienfisnbsp;c�pitfuadere,mittendas eflenonnullasnbsp;cohortes , quae Genuenfes ad rebeliios!nbsp;ncm excitar �t.Re deltberata in frequcnanbsp;ti conciliojplacuit nihil efse tentandum:nbsp;propterea quod fi rex pr�lio uinceret,nbsp;Genuenfes u�trd fatftuti effentdeditio=nbsp;nem: quod fi uincereturautemjnoneffenbsp;quodibi quic^ experiac. Ac tuncprimunbsp;audiebara,efte,qui crederentcumhoftcnbsp;dimicandum. Rextamen ea repudiatanbsp;fententia, Genuam mifit ad centum 2Cnbsp;uiginti �quit�s cataphratftos �Cfagittaanbsp;rios quingentos, qui nauigio recensenbsp;Gallqs aduenerant. V aide mirabar mesnbsp;tnincm effe omnium, qui ilium fui pertnbsp;culicommonefaceret, quodadeummonbsp;dum auxilia fibi detraheret,ac infirmio*nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem fe redigeret ipfe Mihi quidem,ut id

DE BELLO NEA POL.' omnia fidem,cogcbar multa de�imuUnbsp;re. Ad hoc fere tern pus, triremes aliquotnbsp;nortr�jcirciter odto, Neapolim uene-runt in Oram Liguria:, atcp ibi deprelTaenbsp;fuerunt eodem in loco, quo noftri copias �lphon� nuper fuderant, S)C ab ij?nbsp;ipf�s deprei��, qui noltrarum tuncfue^nbsp;rantparti�jLudouico Flifco, St^Ioann�nbsp;Adurno, Qui � rege mifsi fuerunt Ge�nbsp;nuam,locum fibidelegerant infqbur^:nbsp;bijs,ca fpe �CconfiliOjur qui nobis faue^nbsp;rent, arma caperent : fed Mediolaninbsp;Dux multo ante huic rci pr�uerterat,nbsp;�tacp noftri in magno turn er�t periculo,nbsp;neamp;^ipft,quemadmodumclaisis,proflinbsp;garentur. Adurni,5Cqui erant ipiorumnbsp;ooniurationis cogitabant quidem eij*nbsp;cerefeinfuburbium �C impetum inil^nbsp;(os facere,fed uerebantur, ne Frcgo�,nbsp;qu� eft altera fatftio, portas interim oc^nbsp;cuparent, �C ipfos reditu interclud^*nbsp;rent, eacp fola res,magnumattulit no^*nbsp;firis ad falutem momentum, qui uix ta^nbsp;de elapft 5 peruenerunt �ftam,Sare2a-*nbsp;na rex Pontremulum contendit, qunbsp;oppido erant circiter quadringenti pedi (nbsp;tes. Pr m� noftr�aciem duceb�tMaf^*nbsp;(callus Giusetla�obus Triuultius, ui?

cxceUenti uirtute , �C r�i bellicac peogt; tifstmusj quem eiedum � Sfortia, amp;r�(jnbsp;dum � FerdinandOjCum l's Neapolj pronbsp;fugeretj�n fuam clientelam rex afl�m�nbsp;pferat.Eius opera et intereefsione,qu�dnbsp;in ea regione natus, multos ibi habexnbsp;retamicos, oppidum in pote�atem rc^nbsp;gis ilic� uenit, nulla fada oppugnationbsp;ne,ac ijs qui intus erant, fada fuit abeundi poteftas. Supcriori libro dixi-mus de contentione qu� tunccum rexnbsp;�l�c tranCiret, Neapolim profedurus,nbsp;ortafuit inter oppidanos dC noftros HeJnbsp;uetiosjex quibus turn interfedi fueruntnbsp;ad quadraginta. N une igitur,curaeonbsp;reuertifl�ntjtametfi compofita reserat,nbsp;tarnen ut iniuriam ulcifeerentur , ci�nbsp;ues omnes interfi'ciunt, �C oppidum,nbsp;ubi diripuiff�nt, incendunt,�6 tantusnbsp;fuit eorum furor, ut Marefcallus co�nbsp;biberenon poff�t, deinde areem obi�*nbsp;derunt.uteos qui intus el��nt,cape�nbsp;rent. Hi autem erant quos pr�fidio rcnbsp;cens ibi collocauerat Triuultius,cutnnbsp;celiqui deditione fadadifeederent ,nc*nbsp;que uerd prius deftiterunt, quam re*nbsp;gis interueniflet authoritas, Cum op�nbsp;pidiitn incenderent, ex ipfis interie*nbsp;runtdamp;s

runtdecem, qui fiammfs imphtati fue* runt ebn]gt;necp f�poterantexpediic.Di?nbsp;plexinea refuit peccatum, �c quod ns,nbsp;qui fua fponte dedittonem fcciflen tjUGilnbsp;fuit feruata fides,�C qu�d ma^na uis co9nbsp;meatus at�p frumenri eo incendio fuitnbsp;abfumpta,cum nos int�rim in magnanbsp;eff�mus rerum necei��narum diffi'culranbsp;te, Nofth homines ,quacunq3 tranf�*nbsp;rent, multa proterue amp; inremperanrefnbsp;facieb�t, licet fuis moribus populurnnbsp;ualdeoffenderent,tarnen fi rexconfili^nbsp;um Triuulttj fccutus fuifret,ex nobilita^nbsp;te compl�t es S� alij magno numero a3nbsp;ipfum defecilTent. Joannes Galeaciusnbsp;Medio�ani Dux, moriens reliquerat fi'nbsp;Iiolum,quem Sfortiainfua potcftareh^nbsp;bebat. �ratergo confiliumTriuulttj)^?nbsp;per�nfubriam �Comnem agrumditio'*nbsp;nis Mediolanenfis 3 �cx proponeretue'*nbsp;xillum �C infignia eius puert, quo fad^nbsp;maximam hominum partem ad fe tr^'nbsp;duxiflet.uerum ingratiam fui cogn�t*,nbsp;Aurcliorum Ducis ,qui Mediolanii**^nbsp;8C. Infubriamadfe pertincrediceret,no='nbsp;luitaffentiri, QC PontremulodifcedenS�nbsp;contulitfeinconuallem quandamnbsp;guam,ubiuix decem erant �dificia,�r

LIBER TERTIVS. 57 ibi per dies quincp, nulla de caufa moranbsp;baiur, cum interim exercitus uix ha*nbsp;beret, quo famemtoleraret. Pracmiferacnbsp;autem primam aciem,quac circiter tn*nbsp;ginta tnillibus paflTuum � nobis ab*nbsp;erat. Aureliac Dux,capta Nouaria, �dnbsp;diebus aliquot ibi fine frudu confum�nbsp;ptisjVigefium,quod eft ad Ticinu flu*nbsp;men oppidulum ,proficifcitur. Ibi cumnbsp;effet j��isfuitfollicitatus �Papienfibus,nbsp;qui fe ineius fidem permittebant : ipfcnbsp;ueromaluit oppidum �lud obfidere,u*nbsp;bi cxcrcitum fuum habebat omnemnbsp;dux Mediolani,cui fratres illi Sanfeue*nbsp;rini pr�erant. In eo flumine pontem il*nbsp;liexnauibus effecerant, 8lt; caftellumibinbsp;conftituerantjUt noftros tranfitu prohi�nbsp;berent. Verum fl paululum modo no*nbsp;ftri fuilTent progrefsi, trans flumen illinbsp;fe recepilTent. Sed Aurcliorum Dux,nbsp;qu�d eos natura loci confidere puta*nbsp;ret, fatis etiam SC ad laudem �Caduti*nbsp;litatem perfedum arbitratus.Treciumnbsp;fe reccpit, auo in loco uenerunt adi*nbsp;pfum Icgati Reipublica: Mediolanent?nbsp;fis.quidicerent ,ciues omnes potentio*

' tes uellc ipfum urbe recipere, c�terifc� tebusiuuare gt; liberos dare ob�des.

Facile lilt quod cogitabanr.pcrfecilTcnL Nam ex nobihiate pl�riqueomnes, ailt;'nbsp;quectiam uulgo graui�sim� oderantfanbsp;mih'am Sforharum , cccupata urbe,nbsp;Mediolani Dux,tempore�xclufus,nonnbsp;potutiflet conducere copias ad tol�raitnbsp;dam obfidionem arcts� Vcruni ab epnbsp;c�filio Dux Aurehor�deftitiqetqupdnbsp;tutonon polfct Hdcre ijs quae proponenbsp;rentunamp;f qu�d hominfbusidoneis carenbsp;ret, Sc quod belli duces non idem fcnngt;nbsp;rentomnes. Hoc mihi deinde retulitPnbsp;pfe. Adeashofti� copias interim ucne^nbsp;runt Germant pedites, ad duo millia,�^nbsp;equitescirciter mille, quos Maximiliannbsp;nus C�far auxiiio miftebat, eif�^ Fride*nbsp;heum Capelarium pr�fccerat. Eorurnnbsp;aduentu Iludium pugnandi hoftibu^nbsp;accefsigqui T recii� profcdijCt inftru(?�^nbsp;acie,noftris,fi prelio uellent contendere,nbsp;poteftat� fecerunt.Sed licet numero n^nbsp;�lri ftiperarent:tarnen pr�lio fiiperfede�nbsp;dum efle putab�f,hanc rationem feciithnbsp;qu�d fi quid grauius accidifl�t gt; ijs annbsp;mifsis copijs, in fummum difcrimennbsp;gern effent adduduri, de quo nullui�nbsp;haberent certum nuncium ,obfefsisO^/nbsp;mnibusuijs ? Relinquebaturergo , Uf

liber te R TI vs. 0 Nouariam fc reciperent, quo cum ueanbsp;niffent, de frumento reliquocp comanbsp;matu parum diligenter prouiderunt�nbsp;Tune enim fine ullo fumptu facile potenbsp;rant importare qnicquid uellent� Ho�nbsp;ftes inlecuri illos aliquanto p�ft , nonnbsp;procul ab oppido caltra pofuerunt. Abnbsp;ea u�lle, in qua rex aliquot dies permaiinbsp;fit, ut fupr� fcripfimus, afeenfus eratnbsp;maxime arduus ad culmen Apcnniuinbsp;mentis. Heluetij autem,quifacinoreil-lo nuper admifso Pontremuli, regemnbsp;ualde offenderanqnunciabantei, quodnbsp;C ipfis ignofceretjuelle fe tormenta oanbsp;mniain fuperiorem Ipcum perducere,nbsp;qu� cr�t circiter quatuordecim, maximinbsp;ponderis. Vbi rex liberal iier refpondit,nbsp;illi funibus colligati, bini fimu�, �^cir�:nbsp;citer ducenti, eodem tempore amp; comanbsp;meatu, cum aliquoufcp effent progref�nbsp;fi , defatigatis alrj fuccedebant inteanbsp;grisuiribu�� Adiumento quidem illisnbsp;erant equi gt; ad eam rem deftinati, fetfnbsp;pr�cipua fuit ipforum opera, quae nifinbsp;interueniffet, defperatifsim� erant resnbsp;noftr�. Turpitudinem ergo illius fa-?nbsp;cinoris noua uirtute delebant : fed innbsp;dpfcenfu non minus erat difficultati�

DE BELLONEAPOL. atc� molefti�, propter afperitatcmuiaf,nbsp;amp;adleuifsimum q�encp jmpulfum,c3nbsp;aut ruptumaat luxatum aut diftortuntnbsp;cfl�t ahqm'd confiftendum erat, �C ad*nbsp;hibendi artifices, qui reficerent, ideo^nbsp;pl�ricp fuadebani comminuenda ef�enbsp;maiora tormenta : Rex autem, ne id fie*nbsp;rct, interdixit. Marefcallus GiuSjqutnbsp;primam aciem ducebat, �i. tringinta milnbsp;IibuspaiTuum aberat, crebro nunciabatnbsp;r�gi, ut propcrarct. Hoftes enim nonnbsp;procul abeo conf�derant in magna pUnbsp;niciCjCt � fuifl�nt adorti Jactl� expugnafnbsp;(�nt.llleetiamprogreffus,ad Forum nOnbsp;uum ,qui eft uicus ad radices Apenninnbsp;nijCaftra po fuit, ut neinmontibus imp^nbsp;t�illiin nos facerent: uer� ipfi ,qu� ma*nbsp;ioretcertior efl[�tuidoria,�Cne quiso�nbsp;mni� poffet elabi,aduentum noftrum innbsp;ea planicie cxpedab�t, Quod fi in monnbsp;tibus adorirentur,metuebantjne plafrii?nbsp;infugam conielt;f�:i,Pif�s,aut in Florentinnbsp;numagrum,qui tune nofter erat,fefere^nbsp;ciperenu In eo autem ualde errabantnanbsp;longifsimum erat interuallijm,amp; ipf�s,nbsp;qui uias omnes atep aditus nouifl�nt,fa' fnbsp;cilc erat nos in fuga perf�qui etoppritn^nbsp;reled tot�nihoc Dei benef�do tribuen*nbsp;dutn

dum eit,qui eins con�lq author ip�s fu it.Gius deinde regem ccrtiorem fccit.fcnbsp;fuperatis montibus traduxiffe copias.nbsp;Sc �quit�s aliquot emifilTe, fpeculandinbsp;caufa, qui de hofte aliquidcognofceenbsp;rent. Eos autem excepei unt Stratiotsc,nbsp;�C cum ex ipfis nobilem quendam in=nbsp;terfeciffent,pr�fciderunt ei capuu�C af�nbsp;tixum haftae deportarunt ad legatumnbsp;Venetum . Hi funt milites ,cuiufmodinbsp;funt inTurcia, quos ianizaros appel�nbsp;lantjUeftiti more Turcico,nifi quddlianbsp;teum illud faftigiatum capite non fc�'nbsp;runt^homineslaboris pati�tifsimi,et cioanbsp;ercitatifsimi in armis ? Erant hiomnesnbsp;Gr�cijCxijslocis.qu� per Gr�ci� Venenbsp;11 pofsident,8C ex Peloponnefo.�C Albanbsp;nia �C Dyrrachio euocati.Eorum operanbsp;frequenter utuntur Veneti ,multum^nbsp;eis tribuunt.Equos habent Turcicos amp;nbsp;ualdepraeftantes�Eram Venctqs,cumilnbsp;lue appellerentjCirciter mille �C quingennbsp;ti,�C fpectabam cum ipforum habereturnbsp;delet�ius �. Equeftribus pr�ltjs plurimunbsp;ualent,0Choftem fuis incurfionibusualnbsp;de defatigant. Hi quS noftrisequitibusnbsp;fpcculatoribus occurriffent, fado im�nbsp;petuinfugam coniecerunt, �C ad cadranbsp;1 in

bi BELLO NEA POL. fifqueperfecutijGermanos aliquot nonbsp;fttoSjqui pro caftris in ftatione crant, irinbsp;kerficiunt, eorumcp capita fuomore adnbsp;legatumdeferebant. Quoenim temponbsp;i-e Turcarum Gaefair, Mahometus, quinbsp;Conftanttnopohm cepit, beilutll facie*nbsp;bat Venetis, mandauer�tfuis, ne quemnbsp;�mnfno caperent,et ftudq �xcit�ndi cattnbsp;fa,in fingula fcapita, qu� quif^ referret,nbsp;dabataiireum.�dem tuncfaciebant Ve*nbsp;heti J eumcp morem fn hoc ttiarti bcllonbsp;feruabant,utterrorem nobtS ihfcrrcnt*nbsp;Cum ad noftra illi caftr� proptus ade*nbsp;iqm'taf��nt, cxtern'ti torm�ntts q�odnbsp;Infolens t�fis er�t, fitga; fcfc manda*nbsp;runtjSC in ittnerc,ex noftns Heluetij^nbsp;quendaih, qiti tonfcendefat equum, utnbsp;de ipf�r�m abit� cogn�fceret, graui'retnbsp;�ulnetatum ceperuriq� ad Marchionsnbsp;J�antu�j Venetor um exercftui imperanbsp;corem pertraXerunt.Nondu tuncconu^nbsp;nerantomnes hoftium copi^,etnifi relt;nbsp;Initinere pafsim morat�s f��fl�t,utfu'nbsp;pr� diximus, habebat temporis etocijnbsp;itis,rcdeundi d�m�,abfcp pcricuIo.M^��nbsp;tefcallus Gius , c�m aliquandiu fui'^nbsp;�et ininfima uallc^et oppugnationcmnbsp;teretiif ,in fuperiora loca fefe recep�f'nbsp;Copi�

L IBER TE Pv TI V S. 6o Copia illius erant, circiier centum SCnbsp;fexaginta eq�itcs cataphiadi, amp;C Hcl-uetr) odingenti. V t autem nos illi fubfi*nbsp;dioefTemus , fieri non poter at, pro ptc=nbsp;rea quod impcditi tormentis , biduonbsp;p�ft,primum aduenimus atep interimil�nbsp;11 cum in monte confedifsenn �d nos cunbsp;pidifsim� expedarent� inmagnis crantnbsp;anguftqs,uerum bcneficio Dci res benenbsp;ccisit. Gaia:::iuscnim, qui Heluetiumilnbsp;Ium captiuum nouerat, qu�rebat ex eo,nbsp;quanta cftent copia primiagminisC Isnbsp;confuko refponditj efle ad irccentos c'inbsp;q�ites cataphrados jitemmilleet quincnbsp;gentos Heluetios. Tum die, mendaeqnbsp;eumihfimulans,dicebat non efte creditnbsp;bile^cumin toto noftio exercitu folumnbsp;eftent tria Heluctiorum miUia , dimt-diam partem attributam efte prima acigt;gt;nbsp;ei. Nam quod noftrarum partiS antea funbsp;erat,qua noftra eftentuiresatc� ratio�nbsp;hes,n� minusqu�m nosipficompertSnbsp;habebat.Re inter ipfos communicata,nbsp;plaric^ fiadebantimpctum eftefaciensnbsp;dft. Sed Marchio Mantua, cum fidemnbsp;haberet c�ptiuo , nolutt pcriclitari for�nbsp;tunam jiUata caufa, quod 8d pediratusnbsp;generc � nobis uinceretur, �d quod foci)nbsp;� iii)

DE BELLO NE APOL. nondum conuenifl�nt otnnes, quitnisnbsp;inturiam fieri dicebat.fi tpfis �nexpeda-tiSjpr�fium committeretur. Qu�d fi' etinbsp;am aduerfi aliqm'd accideret, fenatumnbsp;Venetum grauiterefl� laturum : tuti'usnbsp;atcp uttlius fibi uideri,ut caftris fefe con�nbsp;tineant, �^hoftcm ibiexpedent,quii*nbsp;terhabeat nullum afi'ud� Eamfentenrij*nbsp;amlegatiambo Veneti comprobabant:nbsp;all} uero minime difFcrendum cflecon-tendebantj eo quod prima acie profliganbsp;tajregemeflenthabituri j'nfua potefta*nbsp;te. Poft multam difputationem uicitaPnbsp;teraf�ntentia,�d placuit non efle promonbsp;uendacaftralt; Quicquid efteiusrei,co^nbsp;gnouipoftea exijsiplis , quos dixi^quinbsp;ad eum modum Gio ct mihi,quando panbsp;cis tradlanda� caufa conuenimus,recitalnbsp;runt. Interim amp; nos progredicbamur�nbsp;�C reliquae fociorum copi� in caftra ue^nbsp;neruntj�^cum iam ex Apennino defceOnbsp;derem us, erat nobis in confpedulnfu^nbsp;briajOmnium regionum longe pukhcr*nbsp;rima�^frult;ftuofifsima,SC quod toto in*nbsp;ncrc, inde � Luca uftp ad cum locum,innbsp;maxima eramus ueri�ti commeatus in^nbsp;pia,gratilsimum nobiscrat,agrumiH^nbsp;tarn amoenum �^frumentari�afpiccrc�nbsp;Sed

liber Te R TI V S; 6i Scd tormenta,cum �am per locadeck'nbsp;uia �dabrupta SC falebrofa deduceren^nbsp;tur,ualde nos impediebant, eamcp molenbsp;ftiam augebat enam, quod hoftes �amnbsp;haberemus in confpedu, quorum mubnbsp;tttudinem caftra atc� tabernacula fignianbsp;f� cabane. Erant autem �quit�s caraphranbsp;di ad duo millia amp;fexcentt, totidemnbsp;quites fagittartj, item ftratiot�SC leiusnbsp;armature equites.circitermiiliaquincp,nbsp;reliquiomnes pcditcs,6C caftrisidone�nbsp;um locum delegerant -, eumep op�re �Cnbsp;tormentis munierant. Multusiameratnbsp;dies ,cum in uallem rex defeenderet, QCnbsp;boronoui hofpitio fibi locum delegit,nbsp;adquintum diem Itilfj. Erat ineo uico.nbsp;farin� �d pabuli SC uini fan's: fed cum ornbsp;ta qu�dam effet ueneni fufpitio, noftrinbsp;initio fibi temperabant.Suipicandi eau�nbsp;fa fuitjqu�d Heluetij duo, cum exitinc'nbsp;re defatigati �C feruidi adhuc, immodexnbsp;rat� potaflTent in cella uinaria, refrigerannbsp;di fuicaufa,extindieff�nt. Antemedixnbsp;am nodem periculumfuitfadumanexnbsp;quisjcumcp nihil deprehenderetur, uul�nbsp;go fefe reficiebant. Maxima certe fuitnbsp;ualor� fides ineo toto iunere.nihil enimnbsp;ueneno tentarunt gt; quod facile tarnen i�

D� BEL LO N�AP�L. p�s erat. A mendie ftatim in nos extiif^nbsp;��ones fccerunt Stratiot�,magno exdnbsp;tato tumuItUjquoniam noftiis homintnbsp;bus j�nfrcqLiens erat ipforum militi�g^:nbsp;nus � Hoftes deinde triplici acie inftrdnbsp;lt;��a,fuascopias omnes �ea�ris produxcnbsp;lrunt,modic� interiedo intcruallo ,ut 1�nbsp;uicem auxilio fi b i efl�nt, cumcp ad etimnbsp;modum aliquandiu conftidflcnt,in m�nbsp;nitiones fuas iterum lefe rcccpcrunt�nbsp;Inter utfacp cadra exiguum erat fpatigt;nbsp;um,qu�facihus erat illis pertuib�re rionbsp;ftros, iriimifsis aliquot Stfattotis, quinbsp;quod locus erat (�lueftris, occulte po*nbsp;tcrant �C de improuifo ad nos peruc*nbsp;nire. Ab utrocp latere eins uallis, ubinbsp;ftra pofuimus, erant colles, peicp medinbsp;am uallem decurrit flumen,Tariimapnbsp;pcllant,quod pedibus tr�nfiri poteft,nbsp;nifi dum crcfcft, quod �js in locis repel'nbsp;tefi'eri confuciiit. Eatota uallis eratfa^nbsp;lebrof�, SCequitibus ualdc incomtn�*nbsp;dadatitudinc non magna. Dextrum co�nbsp;lem infederant hoftes, ncc aliud erat

bis itcr,qu�m ut praeter ipforum cafti� tranfirem us, intcrlabentefi umine. A�nbsp;finiftram quidem licebat nobis defied^nbsp;regt; uerum eafuga: confimilis mfa f�ll'*nbsp;fetpro-

LIBER T E R T I V S. �t fet profectio. Exnoftris quiprudcntio-�'nbsp;res erantjtunc demum c�perunt crcpiinbsp;dare S� concurfare,milucp ncgocjum danbsp;bant,ui cum hoflibus in colloquium uenbsp;hirem,2lt; aliquem,qui dcipibrurn numcnbsp;ro acrationibus cognofceret,mecum denbsp;ducerem. Hoeautem quoniamnifi in�nbsp;terpo fi ta fide^mihi non er�t integrum:rcnbsp;fpondi,quum Parauio difeederem, rnihinbsp;cum legatis Venetisita conuenifl�, utnbsp;cxiftimem illos,quo minus ad medi� allnbsp;quern locum ueniant, non effe recufatu'nbsp;ros : quod fi prior ad ipfos tranfeamjo�nbsp;re,ut �lismafor qu�dam accedatalacri*nbsp;tas, �C nimis iam fero cius ret mentio-ncm inferri.Mifsis igiturliterts, legatosnbsp;orabam, ut ex ipfis alter ad colloqui*nbsp;urn ueniret, quoniam prius inter nosnbsp;it� conueniffet Jlli excufare quidem itiii'nbsp;tio.propter bellum mot� Duci Medio�nbsp;lani, fed tarnen alter uenturum fe pro*nbsp;mi tteba t ad locum medium inter utrae�nbsp;cafi:ra. De quibus illorum literis atep renbsp;fponfo, quum ad concilium rctulifiem,nbsp;exnoftris pl�ricp dcfpiciebant. Itaquenbsp;tametfi ualde fbllicitus eram de perictinbsp;1 o r�gis,tarnen adionem tunc intermifi,nbsp;ticriius, nefinimiumurgeremoignau'�nbsp;alicui

allem' aiqjn'mo�i triblicretur.Circa in edi am nodem Cardinahs MaclodienGs,nbsp;�uxta quem meum tabernaculum erat,nbsp;cum�rcgciam prim um ueniflW, dicesnbsp;bat mihi,ilium conftituiffepnma luce dinbsp;fcedere,�^ pr�tcr hoftium caft/a copiasnbsp;tra duceie, �d tor mentis inipfos emifsis,nbsp;belli fignum dare, ac deinde nulla intersnbsp;pofita mora progredi. Confilium hoci*=nbsp;pfius fuil�� puto,propter inicientiam rclnbsp;mill tans, fed certe pr�fentis periculi m�nbsp;gnitudo pofeebatut rexcum belli duci'nbsp;bus �dhominibus idoneis re commun/*nbsp;cata , defua�d cxercitus falute aliquidnbsp;decerneret� Adeumiermonem refportnbsp;di, quod fiinhunc cafum res dcducere*nbsp;tunfore^utilliaciem inftruant,6d init/onbsp;quidem leuioribus praeltjs , mox ucronbsp;fummis copijsnobifcum decer�cnt:mulnbsp;to aliteretiammihicum legatis Venetisnbsp;conucnifle.Dolebat milii fane uebemeflnbsp;ter fpfius ref indignitas,uerum id fatingnbsp;tneum crat,hoc rege,ut timidius et rett�/*nbsp;flus agendum mihi efleqne illos,quinbsp;�niliariteripfoutcb�ntur,oflfenderemgt;^^nbsp;quod nimiam illisauthoritatem tribue*nbsp;ret� Stratiotae ea node bis per interua*^nbsp;lum maxhnos excitarunt nobis turnul''

LIBER TE RT I VS. tus,duflt;p reicaufa fuit,qu�d noftri nonnbsp;fe communijfTent idonee,ficut fieri corunbsp;fueuit aduerfus kuisarmatur� �quit�s.nbsp;Namcataphra�i noftrates perpauci,conbsp;mitati fuisequitib9 fagittartjs,max{masnbsp;flior � manus atcp cohortes facile pcrturnbsp;bcntatc^ difijciant.Eranta�teanodecanbsp;iufmoditempcftates ac imbres,tantacpnbsp;tonitrua �d fulgura, ut coelum terr�, �nbsp;fumma profundis uider�turc�mifcer�nbsp;Quod etfi in eoanni tempore naturalenbsp;habebat caufam^tamenjquodtam paucinbsp;eramus pr� numero multitudine illo*nbsp;r�,et quod inuna uirtute fpes omnis fainnbsp;tis confifterct, terrificumerat �C pauorisnbsp;plenum.Poftridie mane accerfitus are�nbsp;gCjCumuenil�cm, reperi infidenteme�nbsp;quoledifsimo,mediocri ftatura,quernnbsp;Sabaudiae Dux Carolus, dono dederat.nbsp;Armatus erat toto corpore, �C mirantnbsp;quandam dignitatem inomnifermoncnbsp;atcpgeftu praefe ferebat.ac plane uidebanbsp;tur eflealiuSjideocp tunceius,4d Hicronbsp;nymus Florenti� dixerat,in mentem minbsp;hi ueniebat.lpfe nonlongiore orationcnbsp;ufus eft,quam, li placeret noftris c� ho�nbsp;fte colloqui.ut ijs me coniungerem.Re�nbsp;fpondtjlibenter quidemfadurum. fednbsp;yix

DE BELLO N E A P O L. uixunc^'uidifTc duos exercitus, qui l'ttnbsp;ea proquinquitate non conf�r�rent ma^�nbsp;nus^Hoftes iterum produits �optjs,trinbsp;plicicp acteinftruda,nos expedabant�nbsp;�bi Madodienfis et ego collocuti,literalnbsp;mtfimus ad legatos Venetos ; ille,qu�dnbsp;fui ei��t olRcq ac profefsionis, tracta^*nbsp;re c�f�lia pacis:ego,qu�d nuper ab ipf�snbsp;tedtjflemlegatus: Kcgi effe in animo,nbsp;iter iliac facere , fuaf^ copias abfquCnbsp;ullo maleficio et iniuria traducererqu�dnbsp;fi uelintincollocutioncm uenire, uti prinbsp;die didum fit, nos et negocio non ellenbsp;defuturos^Sediam omnibus inlocis ccxinbsp;ptum erat leuioribus pr�lqs contendsnbsp;cumep no (Ir� copie pr�teripforum ca^nbsp;ftra tranfirent ,ac flumen folum inter.�nbsp;cederetjilli partem aliquam Stratiota^nbsp;rumgt;�C ��gittarios �quit�s cum nonnil�nbsp;lis cataphradis emittebant, qui ted� 3^nbsp;occult� ad e� uicum, undenoseramU^nbsp;digrefsi.uenerunt� ibi^ flumen tranfie*nbsp;runt,ut in impedimenta no ftra, qu� pi Jnbsp;fimaerannimpetum facerent. Ad fini*nbsp;ft ram, March lo Mantu�, �� patruo funnbsp;RodolphOjS^ circiter (�xcentis catapht^nbsp;�isjledifsima iuuenum manu,SC cum l^nbsp;Uts armature equitibus, � tergo nos^*nbsp;doric-

LIBER TERTIVS, ^4 dorkbatur. A fronte erat Gaiazius,nbsp;crim quadn'ngentis cataphradis amanbsp;plifsimo pcditatu,aduerfus primam nonbsp;itram acicm,0C habeb�t utrerep pr�tereanbsp;cohortes aliquot equitSauxiliares,fednbsp;parum excrcitatas inarmis. Venetie-nim, quod omnia fimul periclitarinolsnbsp;l�t, partem aliqu� cxercitus in caftris conbsp;tinebantjUtex ipfis poftero die cogno?nbsp;ui.Quod tametfi ratione non careba^nbsp;tarnen , quoniam coufcpiamprocelle-rant,Iongcpr�ftitifl�t omnibus copijsnbsp;�C fummis uiribus dimicarc.Interim d2nbsp;kgati V encti cas literas.de quibus dixi,nbsp;IcgerentjUoftri c�perunteiaculari torsnbsp;menta in ipforumcaftra, quod ante idnbsp;tempus nondum feccrant � Illiremiflbnbsp;pra�cone,nunciabant cuperefequidemnbsp;coUoqui, modo per tormenta liceret.nbsp;Fuit igitur imperatum uirincp,ut ceiTatrnbsp;retur. fed paulopoft, denuo c�ptS eft,nbsp;ac uehementius quam antea, cunep duonbsp;ho�ripr�conesin ipforumcaftrainte*nbsp;rim uenifsentjcapti fuerunt, amp; ad Mar*nbsp;chionemdedudi, IbiGaiazius c�pitnbsp;cohortari fuos ad pr�lium: non efteiamnbsp;qu�ftionis aut colloquendi t�pus,ac minbsp;nimo negocio pofte nos expugnari. E5nbsp;fententic

DEBELLO NEAPOL. (�ntentiam exlegattsalter probabat,0^nbsp;idem erat Marchionis iudid�zfedeiiisnbsp;patruusRodolphiiSjUirpruden^ 5lt;nonbsp;itri �aide ftudiofus,magna contention^nbsp;refiftebaL Omnem fpemfalutis rexha;*nbsp;bcbat in prima acte. Hi erant treccnti di'nbsp;quinquaginta �quit�s cataphmcti, Hebnbsp;uetiorum ad triamilliajquibus adiunxifnbsp;trecentos dCco pluresfagittarios; quosnbsp;cuftodig fu� cauia habere c�fueuitjeifc^nbsp;detraxit equos, amp; peditcspugnareiubnbsp;fit, fumma, quicquid eratpeditum,alt;inbsp;earn aciem refci ipfit. In eo peditatu er�tnbsp;Engehbertus frater Ducts Cliuenfis,0^nbsp;pr�tor Diuionenfis,Heluetiorum prac'nbsp;fedus. Eos proxime antecedebant tot*nbsp;mcnta.Hic cert�,quos Rex tn Florentbnbsp;norum agro reliquerat, dC Genuam mbnbsp;feratcontra plurimorum fententiam/lnbsp;nobis potuiffent in co rerum ftatu bo*nbsp;nam operam nauaffe, Prima noftra ad*nbsp;cs tarn peruenerat ad il lorum fereca�r^�nbsp;fic,ut initium pugn� futurum ab ijs piJ*nbsp;taretur. Rcliqu� autem duaeaciesah*nbsp;quant� longius inter fe diftabant,neqn^nbsp;t�m idonee,qu�m pridie,fucruntinft�'�^nbsp;��jUt fibiauxilio inuicem effent-chio Mantu� cum tjs,quas fupr� dtxlt;,nbsp;copijs

liber TERTIV�. coptjs flumentranftjt, amp;minimo inter/nbsp;uallo poftremum noffrum agmenpiaanbsp;cid�fequtbatur. Itacprex,quimediumnbsp;agmen gubernabat, nccelTc habuit adnbsp;pnmam noftram adem obucrtcre tefanbsp;gum, hoftcm aduerfum fpcclarc.acnbsp;nouifsimo agmini fefe coniungere. Etnbsp;hadenus quidem Cardinahs0Ccgo,c2nbsp;� legatis refponfum expe(fraremus,ex3nbsp;tra ordines morati fuimus : uerum ubinbsp;rem eo dcdudam efl� uidi, regem peteanbsp;bam.Imtineretreis famulos , qui inters�nbsp;,'edto aliquo fpado me fequebantur,aminbsp;fi, �C uix centum pafsus procefseram,nbsp;cum ineo loco, unde ueniebam, ingensnbsp;clamor amp; ftrepitus exaudirctur. Hi er�cnbsp;Stratiotac, quiin calones acimpedimer�nbsp;tanoftraimpetufado, multifcp inter fea:nbsp;dis acuulneratis, carros �C quicquid e-rateius generis ualde perturbarunt. C��nbsp;ad regem ueniflem,reperi occupatumnbsp;creandis Equitibus,quod in eiufmodinbsp;periculis �C angiiftijs fieri confueuigexsnbsp;dtandi ftudq �C uirtiitis caufa� uerumnbsp;quodhoftes iam erantin propinquouc^nbsp;uocatus fuit ab eo ncgocio, �� quibuf�nbsp;dam fuis familiaribus, quibus multutnnbsp;fidererattributusfuttei locus antefigninbsp;K

fcrum, jta quidem,utex noftris,pr�tef unum akerum jUemo propms hofte,nbsp;quam lt;ple,coiilifterct. Nouilsitn� enii�nbsp;agmen noftrum, cui fubfidio iple ueni�nbsp;bat, aberat pau5b longius ad dextrurrtnbsp;latus� Iiscataphraclis qui cum rege e#nbsp;rantjconiunxerunt fe Scott �gittarijnbsp;quites, Impetu igitur fado concurri^nbsp;tur utrinque magna ut. Stratiot� uero,nbsp;qui illos proxime i�quebantur, quumnbsp;impedimenta notlra pcrturbata,nullisnbsp;ordtnibus deferri,et adprimam no�ranbsp;aciem contendere, �C fuiordinis homi^nbsp;nes,quos fupr� diximus ob e� rem emifnbsp;lbs,pr�dara fedart confptcerent,relidonbsp;equttatu.cut Ribfidio elle debebant, adnbsp;pr�dam euoJarunt� Eares maximun*nbsp;nobis ad falutem attulit momentum�nbsp;Nam fi fuis illi gladijs,quos habentpr�nbsp;ftanti(simos,nos adorti fuilTetjplan� denbsp;nobis,propter paucitatem noftrorum�nbsp;adum erat. Equit�s ergo ftatim � primonbsp;concurfu terga uerterunt,�^ pedites eti^'nbsp;am ad alterum latus elapfi, fuga fallt*nbsp;tem fi bi petebant, Eodem fer� temporisnbsp;pundo, Gatazius � fronte mftabat,�^nbsp;p^m� noftram aciem inuafit,fed n� tamnbsp;comtnusnet��atnacriter pugnatQ fuit,nbsp;qu�m�

LIBER TE R T I V S. 66 qu�m � nobi's � Nam illi fub tempus pienbsp;lifj �i priuf^ concurreretur, percernri�nbsp;in fugam fe coniecerunt. Quomi'nus aunbsp;tgm noftrt perfcquerenturfugieutes, tnnbsp;eaufa fuit, quod Gius magnas hofti'umnbsp;copias non procul � (� animaduertir,nbsp;idcocpfuos continuit.Sed qui cumregenbsp;fucrant, magno ftudio confcctabanturnbsp;fugient� hoftem. Noftri etiam calonesnbsp;atcp feruu�.i maximam illorum partemnbsp;conciderunt, arma� fecuribus, quas cirnbsp;cumferebant adc�dendum materiam,nbsp;conftruendis cafis atque tabernaculis�nbsp;Nam ilii cum efsent grauis armatura;,nbsp;uix magno negocio potcrant interfici,nbsp;ideocp plurcs paucos circumfifteb^ljCtnbsp;magna ui pcrfrad�is galeis,cxpugnab�c,nbsp;ad eamcp rem adiumento etiam �tantnbsp;pr�longi noftrorum fagittariorum gl a�nbsp;dij. Interim d� noftrihis rebus occupannbsp;iur,rex cum paucis quibufd� in eo loco,nbsp;ubi commiftum fuit pr�li�, remanl�rat,nbsp;necpfe adprimam noftram aciera rccisnbsp;pereuolebat,ncfug� c�fimilis ca profenbsp;dio uidcretur. �biexhoftibus nonnufli,nbsp;qui diuerft difsipati^ in omncs partesnbsp;fugieb�t, cum eo forte effent deiati, 9nbsp;idefenldnbus uacuumeum locum uidelt;nbsp;K

rent, impetum fecerunt in regem,uno tantum tamulotunc comitatum ? Ipfc,nbsp;quodequo utebatur longe pr�ftantifcPnbsp;mOjforiiter fefe defendebat, donecreli'nbsp;qui comit�s, qui nonnihil diuerterant,nbsp;fubfidio ucnirent. Eorum aduentu pcr-=�nbsp;terhti hoftesj ug� fefe mandarunt.ReXnbsp;eo periculo commotus, ad primam act'nbsp;cm contendit. Ea non fecommouerar lonbsp;CO, quod r�gi peropportune accidit�nbsp;quanquam fipaululum modo fuifl�ntnbsp;progrefsi,ncmo omnium reftitifl�t, eaepinbsp;de remagnafueratinternoftros contritnbsp;tio, Qu� fua fuilTet eius diei fortiina,c^nbsp;fub uefperum in munitiones reuertif*nbsp;��t,mihi recifabat,ijsquos fccum elfe uonbsp;luit, pr�fentib us. Initio pugn�,nonduii*nbsp;difiedo hOftium equiiatUjUiginti cird^nbsp;ter pafsibus abeo ,captus fuit quidaO*nbsp;militum pr�fedus,qu� magis indere W'*nbsp;cet,in quanto ipfe fuen't diferimine falu^nbsp;tis.Exhdftibus omnium primus occti^nbsp;buit RodolphuSjCX Mantuanorum fa*nbsp;milia.Equitatus nofter fugientes illosnbsp;confedabatur, prop�ad extrema ul^nbsp;ipforum caftra, qua� adForumnouito�nbsp;fpedab�t, Jbi tandem, cum ex duabu^nbsp;quidam magna uocedixiff�t, ad regen�nbsp;e�e

LIBER TE R TI VS. 67 effeteuert�dum.omnes conftiterunt, utnbsp;equos, qi.iicurfuSxLlabore erantexani-inati,reficerenr.Dijm ibi mcramur,pr��nbsp;ter nos fugsebant cx hoftibus ctrciter trinbsp;ginta�quit�s. Jneos autem coufulton�nbsp;fuitfadus impetus.Recreatis aliquantunbsp;lum equis �labore,ad regem contendi^nbsp;mus, de quo nihil initio nobis confia-bat: progrefsi aliquouiq; proctil tanquot;nbsp;dem animaduertimus ubieiret. lacebatnbsp;hurni plurim� iliorum hafte, picl� qu�nbsp;dem 3C elegantes, fed tnh'rmgatqpleues,nbsp;easiufsimus�famulis tolli afportarf,nbsp;IntereundS occurrebant nobis aliquotnbsp;illorum cohortes pedeftres. in eos fadlonbsp;impetUjS� compluribus interfeclis, re�i^nbsp;qui per flumen fuga euaferunt.Dum�nbsp;conflidu hoftem infequimur ,ex no*nbsp;ftris aliqui monebant, ne cupidius pro,nbsp;grederemur, uerbulo uno mentione fada cutufdam pr�lq,interLudouicumnbsp;undecimum �? Maximilianum C�l�*nbsp;r�,qui uidoria tuncpotituscratjquodnbsp;noftri pracd� ftuderent. Inftrumentumnbsp;omne mi' itare,SC quicquid erat impedi�nbsp;mentorum regis amp;ipfius familiarium, jnbsp;Stratiotisdireptumfuit, Sed �C noftrinbsp;pattern aliquam fraudatunt.multi enim

DE BELLONEAPOL. ad pugnaminutiles �C impun hommesnbsp;caftra fequebantur. Paucos in eo pr�liOnbsp;defiderauimus Ex ipfis interft�di fac^nbsp;runt trecenti �C quinquaginta �quit�snbsp;cataphradi,etquod raf�folet in pr�ltjsnbsp;euenire, nemo fuit captus * Stratiot^,nbsp;quodad pted� dccurrifsent, pauciinte^�nbsp;tierunt. Summa omni� interfedoruo^nbsp;fuerunt ad tria millia et quingenti,quo dnbsp;exipfisnoftnulli mihi recitarunt,ԣ: uid�nbsp;defcript� nomina, in quibus erant circfnbsp;terquincp, exfamilia Gonzagica,prc^nbsp;pinquietnecefsar�j Marchionis Mantdnbsp;�^quiexTuaetiam nobilitateamifitadnbsp;xaginta.�d in occiforum num�ro,nulltisnbsp;fuitrepertus pedes, �C quod mirum eft,nbsp;omnes manu �i cominus pugnando f�^nbsp;runtoccift\ Tormentis enim uix decentnbsp;opinor utrinq? fublatos fui (le, Qi. mini^nbsp;m�temporis fpaci� durauerat pr�liuni'nbsp;Statimenim� primo concurfmilli cin^nbsp;aut perftegiirent,aut proieilTcnt haftas,nbsp;fugam petebant, in perfequendonbsp;horam c�f�mpflmus, Itali autem long�dnbsp;alia ratione ac nos pr�lianrur.fingul�^^nbsp;nim cohortes cum fi'ngulis contendn�^^�nbsp;alif pofr alios, cocp fit,uttot� a�iquand^nbsp;diem �qua uidioriadecertct.Magnafd'nbsp;it ip fo�

liber QVARTVS- lt;^8 itipforamtrepidatjo : nam SC cataphranbsp;�idrdtertrecenti etplen'cpomnes Stranbsp;tiot� in fugam c�icdi alrj Rhegium Lenbsp;pidijParmam ali} petebanLoclo drnbsp;dur millianbus ab eo loco.

V P R A diximus de Pc ttliano Comit� �C Virsnbsp;gdio V rfino, quos rexcanbsp;ptiuosducebat, tjprofunbsp;g�rant ambo port incc-

ptutn pr�lium, �C Petilianus, qui FIoj rentinis ac Ferdinando R�gi militaue-r�tj amp; in hoftium exerdtu erat non fgnonbsp;tus,red� contendit ad illos longtfsi-ine iam fugientesgt;cumcp propius ueniGnbsp;fet,edito fuo nomine, c�pit �cefamarenbsp;fiChortari, ut fuga defifterentdpforumnbsp;effe ui(floriam,et c� nonnihil conf�rmafnbsp;fet, maiorem partem reduxit. Qu�d ntfinbsp;bic Cftfiis interueniffetjOmnes fuganbsp;L \uj

bi� �lutem petijfl�nfjtametfi profedo pa r3 eratin ea refolattj atqj pr��'dij, quodnbsp;ab illp qui in noftiis fuifl�t caftris,reuo'/nbsp;carenturadpr�lium. Erateius confili'^:nbsp;um �gt; no(fle illa faciendum eHe in nos imnbsp;petum ,fed rcliqui non probabantjUtexnbsp;ipfo deinde �C ex Alan, Ir one Alantuaenbsp;cognoui. Quod nifi aduirtutem ipfcult;nbsp;nus fuilTet eos cohortatus, omnes ea nonbsp;die profugiflent, Poftquim ad regemnbsp;conuenimus omnes, apparebant nobisnbsp;aliquot hoftium cohortes, pro caftris,nbsp;magno numero inftruda acie,ac folonbsp;capiteatqp haftis extabant. Hi non comnbsp;mouerantfeloco, neep pr�lio interfuc^nbsp;rantEratautem opinionelongius internbsp;uallum J �C tranfeundurn erat flumengt;nbsp;quod fam paulatim augefeebat fuperionbsp;ris noclis atep etiam eius diei tempeftatenbsp;01^ imbribus. Rex ad concilium detu^nbsp;lifjimpetum nc fieri placeret, an minus�nbsp;Erantcum eotresmagn� uirtutis Itali�nbsp;lacobus Triuultius ,Francifcus C�ctis�nbsp;annorum circiterfeptuaginta duoruff�nbsp;amp; Camillus Vitellius,cum tribus frati*nbsp;bus. Hi fuadebant adoriendos efle.

ftri ucro,quod magna pars dieiconfuro pta erat, confilium hoc improbabann�^nbsp;fatfs eo

fall's co die perfcdurrij QC. cafths deligen dum efle locum dicebant. Illf cohtr� manbsp;gis inftabant, �C Frandfcus inphrn/s,nbsp;quietiam manu commonftrans ilJos,funbsp;gientes Parmamgt;in quod oppidum pronbsp;ximum habebantreceptum, ualdefollianbsp;citabat pr�lium. Quod fi eius ualuiff�tnbsp;fentenna/ug� fefe mandaffent omnes.nbsp;quod pr�cipui ipforum duces pofteanbsp;ad me nondifsimularant, Jnflgnis fu*nbsp;iflet ea maxi micp momenti uidloha.Nanbsp;eius nomine atcp opinione, res omnesnbsp;erant nobis futur� fecundiores, Medi^nbsp;olani Ducem ualde oderat populus,ne�nbsp;que difFicile fuiffet, ad nos inclinantenbsp;fortuna� finibusillum expellere , Jnea^nbsp;dem caufa fuissent etiam Veneti, pro�nbsp;pterea quod nifi intra fuos fines atep di�nbsp;tionem3quamhabentincontinente,nulnbsp;Iam|habuiflent facultatem conducendinbsp;nouas manus,qu� minus etiam de Nc*nbsp;apoli nobis timendum fuilTct. Verumnbsp;accidit quod Hieronymus mihi pr�di�nbsp;xerat fore,uteius belli gloria penesnosnbsp;confifteret, nulla noftrauirtuteautmesnbsp;rito. Turn quidem adeo nihil erat apudnbsp;nos raiionisaut c�filiputuiAoriajfi quanbsp;contigifscqnon potuilfemus uti, Dum

DE BELLO NE A P O L. adeummodum,u( samdixt, d�lib�ra*nbsp;muSjinteruentu noctis, ilh' fein fiias munbsp;nitianes redpiunt,nosetiam non pro*nbsp;cul illinCjUbi pr�lium commilTum erac,nbsp;locum nobis delegimus, non quidemnbsp;cerfa ratione uel ordine , uti fieri con*nbsp;fueuitjfedquam quifquc iopanem prrnbsp;�n�muenifl�t,eam occupabat� Quibusnbsp;eratquodederentjtjfefc nonnihil refieinbsp;ebant.Cubabam ea node humi in uineanbsp;quadam, ualde angufi�,fine ftratis atcpnbsp;pallio ? Rexenim utebaturmco,quiinnbsp;pr�di� quoddamuicinum, inc�modcnbsp;edif�catum,diuerterat.Mulrum larn no*nbsp;ftri homines de fua ferocia remiferant,nbsp;necp tantos fpiritus fibi fiimcbant, utnbsp;fuperioribus diebus , Exipfis quifau*nbsp;c�j erant, nonnulli curabantur in cubi*nbsp;culo regis , Heluettj noftri diligentefnbsp;ca node excubabant,eifq� dono rex da*nbsp;bataureostrecentos.�nterim uero defa*nbsp;lute regis ualde eram ibllicitus , Si. utnbsp;luto progrederetur,c�nftitui intermit'nbsp;fam pacis adionem renonare , fednbsp;�gre liccbatinternunciumaliquemnbsp;perire,quiad ipforum caftra proficifc^quot;'nbsp;tunNaminipfo pr�lio nouemilloru��nbsp;pr�cones, cum non agnofcercntur,nbsp;erant

LIBER 'Q_V A R T V S. 76 erant intcrfc�t, �C illi ex noftris quen=gt;nbsp;dam in uincula c�iecerant, alium etiam,nbsp;qui � rege mifliis fuerat ante pr�lium,nbsp;occiderant zVbi tandem effet inuen^nbsp;tusquiiret,miff� fuerunt ultrodtr�c^nbsp;�iter�,quibus idone�cauebaturuentus:nbsp;ris ad colloquium,quod illi �quofpanbsp;cio ab utnfcp'caftris haberi poftulabannnbsp;Et quanquam difficultatcm ineoineffenbsp;uidebam : nolui tarnen interpofita caufanbsp;colloquium toi li.Rex ad earn rem dele^nbsp;git Caidinalem, Gium, Piennium�Cnbsp;meriili uero Marchionem Manru�,Ganbsp;iazium,et legatos Venetos. Vbi ad flunbsp;men uenimus, miffo ad ipfos qui longi�nbsp;us abcr�t, caduccatore,utprogrederennbsp;turjhortabamunllli� quod fore fufpica�nbsp;tus er�mjrefpondebantjdid�effejUt lo*nbsp;CO medio conueniretur: feiamlongiusnbsp;qu�m oporteat procefsife : adel�e pri�nbsp;mos toti�s exercitus , necp ueile tan^nbsp;turn infe periculum recipere. Eademfcnbsp;re noftridjcebant, �d addudis rationisnbsp;bus , cur non progrcdercntur, c�pe�nbsp;runthortari me ut tranfirem, necp tarnennbsp;quid ipforum effet confilrj, aut quidnbsp;ucllent proponi,monebant. Refpondi,nbsp;uelle me tcftem habere ei�s quod agcr�,nbsp;nccpfo'

D� BELLO NEAP�L hcCp fo him cff� iturum. Comicarns igPnbsp;tur Roberteto fchba,cui rex plun'mnmnbsp;tribuebatj�d caduceatore^ SC famu�o f�anbsp;men, quod iam creuerat, tranfinifi, uelnbsp;CO folum^uripfisgt;qui meo rogata SC im^nbsp;pulfu ilkicuenii��ntjfatisfacerem. Adnbsp;phmum congrelTumjUbt fahitaflemjn-cufabam.quod non fans el��nt progrelgt;nbsp;fi, �C hortabar, ut fairem ad npam ufcpnbsp;fluminis proc�d�rent. Nam f� eoufepnbsp;peruemrentjfperabam non nifi collo*nbsp;qufo habi'fo difee�uros. Verum ill� ex*nbsp;cufabantjlatum ei��flumcn et rapidum,nbsp;tiecp fieri pofte,ut n utrinqjinripa con-fineremus,aHi alios intelligant,fonitiinbsp;enim fluminis atep curfu fermonem im*nbsp;pediri:petebant ergo,ut conditionemnbsp;aliquam pacis ofiendercm. Ad ea pau*nbsp;cisrefpondi, me,qui folus efl�m,nihilnbsp;amplius didurum ,necp ullum eius reinbsp;mandatum habere: Quod fi rationemnbsp;aliquam compofitioms ipfi prof�rant�nbsp;adregemeff�relaturum. Dum it�eoftnbsp;loquimur, ex eaduceatoribus noftn'snbsp;quidam equo admiflb celeriter accurrit,nbsp;mihicp nunciat, collega s nolle diuiiusnbsp;morari:fi quid omnino uelim agere, �tnbsp;id ftatim perficiam Jd uero minim� comnbsp;mitten*

LIBER CgV A R T V S. 7� mtttendum effe tnihi putaLii,tum,quo4nbsp;illi, qu� 1cgi s mens effet atcp noluntas,nbsp;non paulo mekusquam ego,fcirent,epnbsp;quod eifenc fimihares ,turn,quod exnbsp;ipfis nonnullgeodem die, mane,cum hanbsp;beretur concilium, occui te fuerant cumnbsp;rcgelocun\Marchio Ma nt nag cum innbsp;pugnae mentionem i ncidiffet,qu�d fi canbsp;ptus fuiffet in eo pr�lio, an capirerex i�nbsp;pfum muldaflet, qu�rebat, Refpondi,nbsp;minimefadurS fujffe:nam quod cumnbsp;effet adoitus , magnam ipfi condliaffenbsp;gloriam. Pro captiuis poftea deprecabanbsp;tur,qui tarnen nulli erant, ut fupra dixi=nbsp;mus, in primis autem pro fuo patruonbsp;Rodolpho, quern adhuc fupereffe pu?nbsp;tabatj�? ut ipfi Us haberetur exquifita cunbsp;ra.petebat.SCcumexnoftris illi nonnul*nbsp;Ips commendaffem,conftitui me redisnbsp;turum ante nodem, �C. ad illud tempusnbsp;padacfueruntinduci�. Reuerfusad nonbsp;ftrosmbi quid adum effet, commemosnbsp;raui�.rcxindido concilio coepit delibe-rare. fed al q in alios refpiciebant, ut fie�nbsp;rifoleLrebus infummam difficultatcmnbsp;addudis. Et cum in aurem aliquid rexnbsp;immurmuraff�t Cardinali, iufsit ut adnbsp;hoftem reuerierergt;0^ quid ipforum eff�tnbsp;uol�n=

DE BELLO NE A P O L' �oluntatis,cognofcerem,Cardinalis etpnbsp;am, ne quid omnino decenierem, mans�nbsp;dabantratfane uthufcpmandat� ualdenbsp;ah'enumacpreterrem. Nam quod eiusnbsp;coUoqurj author eram, dubitai i n� potenbsp;rat,quiniili fermonis initium a'me h'e�nbsp;ri uellent : deinde, ne quid decernednbsp;rem, metui non oportebar,e� qaod retnnbsp;null�jde qua ucrba facerem,mihi pr^ccj:nbsp;peranLicd occa�oncm nullam paciicennbsp;dipr�termittere uolcbam,ac certofds:nbsp;ebam , etiamfi nihil efficerem, caufamnbsp;tarnen noftram me non elTe fadurumnbsp;deteriorem. Accefsit, quod quo elTentnbsp;hoftes animo,cognofcere mepoffefpeigt;nbsp;rab� ? �t ant cnim non minus,qu�m nos,nbsp;perterritL Cogitabam etiam inter collo*nbsp;quendumfieri poffe,utaliquid illisex'nbsp;dderet, qnod noftris rationibus effetnbsp;non incommodum. �am nox fiiberat,c�nbsp;ad flumen uenirem, eoep ftatira accurritnbsp;quidam dtato equo, mi fsus ab illis quanbsp;tuor,quos fupr� dixi,quinunciaret,nenbsp;longius , imminente iam node ,nbsp;cederem:Stratiotas enim excubare,qifjnbsp;nullum hominem norint,�(^ promifcu^nbsp;l'n omnes impetum faciant. Volebatnbsp;illequidem pff�djeaufa mecomitari:fc^nbsp;ne

LIBER Q V A R T V S- 7� ne-quid ea node fpeculando de r�busnbsp;noftn's cognofccrefjtumetiatn qu�d denbsp;fententia regis nihil habebam comper�nbsp;ti,propter cas, de quibus diximus, oc�nbsp;cuitasfufurrationes ,remittebam ad fii�nbsp;os in pofterum diem adhoram oda�nbsp;uam iufsi ut ad flum� me expedaret, eonbsp;me uenturum, aut fi quares noua intersnbsp;cederet, rcnunciaturum per caduceato^nbsp;rem. Reuerfus igitur adnoftros,quidnbsp;aecidiffet, expolui. Id erat fub c�nacnbsp;tempus , deinde quieti fef� dabant 0�nbsp;mnes. Poft mediam nodem reuertor adnbsp;regem.eius cubicularij iam erant paratinbsp;�d iteismihicp dicebant, eum e�ftituifl�nbsp;celeriterproheifei Aftam,�C in agrumnbsp;Monferratefem, fimul hortari meccepenbsp;runtjUt manerem, colloquendi cum ho-ftibus eau fa. Verum excufans dicebatnnbsp;non me futurum in poftremis,nec;p uitxnbsp;periculum uelle me ipfum createmihi�nbsp;Non mult� poftjCxpergefadus rex^er;nbsp;ado facro,confcenditequum,horam u�nbsp;nam ante quam illucefceret � Tuba fi�nbsp;gnu^m fuit datum excubitoribus ut fu�nbsp;um facerent ofFicium,nec aliud fuit innbsp;caftris enundatum, quod fan� ad terro�nbsp;Kcm mtlitum peninebat ,inea propin�nbsp;quita�

DE BELLO NEAPOL.' qui t�te hoftis,�� quod iter nobis fadertnbsp;dum erat per loca fylucftria Si impedi^quot;nbsp;ta. Nam �C � uia aberrauimus,amp; audiui,nbsp;cum�fignileris qu�reretur, ubi effentnbsp;itineris ducesC Quod nifi Deus rem oanbsp;mnem gubernaffet, quomodo fit cr�ditnbsp;bile, regem ade� potentem, abfc�com�nbsp;monftratoreui�, nodurno t�porepro?nbsp;fedurum fuiffec' Verum in eo maximenbsp;fuit illuftre Deibeneficium, quod ho�nbsp;fies profedionem nofl?r� tiincphm�mnbsp;fenferunt, cum mu-tus iam effet dies,ar^nbsp;bitrati uenturosad colloquium,utpri^^nbsp;die conffitutum fuerat. Flumen etiam,nbsp;quod inter nos erat medium, aded cre^nbsp;uerat, ut ante uefperum nemo �nderetnbsp;tran�re,ac tunc primum Gaiaziuscumnbsp;ducentis circiter equitibus leuis arma*nbsp;tura� tranfijt,non fine periculo ,propternbsp;�qu�uim SC rapiditat�,atqp�fuisunutrtnbsp;Si alterum amifit. Confeda fexmilliari*nbsp;um uia,per loca impedita SCangulta, u*nbsp;bi fingularibus progredi�dum erat, de^nbsp;uenimus in planiciem Siam�nifsimosnbsp;campos,ubipn'ma noftraaciescum in'nbsp;pedimentis omnibus nos expedabat�nbsp;Erat ineo agmine lacobus Triuultius�,nbsp;quoniatn eius infignia crant prop^nbsp;confi�

L IB E R Q_V A R T V S, 7J conf�mij�a r}s,quibus Marchio Mantg^nbsp;UKbatur,noftri, c� uidtflent,uehemciijnbsp;ter pcrtern'ri fuerunt, ac hoftium copiasnbsp;ibi c� fedifl� P utab�t:f�d ptilli uicifsim,nbsp;quiim non redo itinere,f�d per loca d�nia nosaduentareconfpicerent in confinbsp;mili erant metu,amp; inftrudautrincpacie,nbsp;c� �quit�s hu�ill uc excurrerent acfe in--uicem agnouifl�nt, detedusfuitenor�nbsp;Progrcfsi aliquantulum,refecimus nosnbsp;quodam inoppidulo,ubide induftrianbsp;fuit conclamatum a d arma,ut�dircptiinbsp;One auocar�rur Hel uetiorum anim i, Ponbsp;ftcro die^non procul � Placentia,Trcbisnbsp;am flumen tranfiuimus, relidis ab alte?nbsp;ra fluminis parte diiccntiscquitibusca?nbsp;taphradiSjitem Helucrqs atcp tormentsnbsp;tis prop� omnibus* quodmilitum eau-fa rexfaciebat, ute�fefecommodiusfiCnbsp;laxius reficerent. Flumen illud,maximanbsp;temporis partem,�ftate pr�f�rtim,eftnbsp;exiguum,fedad decimam horamnodisnbsp;adeo creuitjUt ne �quit�s quidem au?nbsp;derent tranfire,quod in ea pro pinqu irate hoftis erat periculofiisimS, ac multacnbsp;fuerunt ca node rationes initac, ut illos,nbsp;qui trans flumen erant,traijceremus/etjnbsp;fruftr�fumpiusfuit omnislabor,�: ex�

DE BELLO NE A pol;., pedandf� crai, donee decrefceretgt;quo4nbsp;fuit mane fub horam quintam. Tunenbsp;in utrancp ripam tenf� fuerunt funes,nbsp;qmbus adiuti pedites tr�f�eruntjacfolonbsp;peefiore ex aqua extabant. Poft eos trannbsp;ftjtequitanis cum torm�ns. Alediolantnbsp;Dux roagnurn habebat prgftdt� Placennbsp;ti�,5C GaidZius recens e�perueneraf�nbsp;quomaiuserat periculum noftrum,qutnbsp;bus � tergo i-mnnnebatho�is,PJacend^nbsp;niautemed fpe�iabantjUt regemurbenbsp;reciperenqatcp illiid fieri uoiebant no^nbsp;mine eaufa eius pueri, quem loannesnbsp;jMediolani Duxh�redem reliquerafjUtnbsp;fupr� dixiraus, Eo fi rex uoluifset ani*=nbsp;mum adrjeerc, multiahj per �nfubriatanbsp;defecif��ntjimpulfuet operaTriuult�f�nbsp;qui�tf ortum exijs locis habebat, ualnbsp;de erat aeceptus multitudini :fedrexinnbsp;^ratiam fui patruelis, Aureliorum Du^'nbsp;cis ,reeufabat, lametfi huius facultasnbsp;tes nGlletnimiumamplificari, ideoquenbsp;litem illam de Infubria non magnoperenbsp;etiam curabat,de folo tranfitu follicPnbsp;tus^Continuata profedione,quinto dienbsp;Dertonam peruenimus. Qui erat eiusnbsp;cppidi pr�fedus ,cum ex noftris qU^nbsp;prafCcfleranfjaudiiTetjegi effe in animpnbsp;iteril�

iter iliac facere fine malefi'cio,frumen* turn 0^ quicquid efi�etnecefl�rmmjfubsnbsp;mintfirariiutsitj�^ obuiam progrefiusnbsp;piirgabatferegi,qi�od oppido nonreanbsp;ciperet. Is eratex familia Sanfeiierina�nbsp;frater Comitis Gaiaztj, �C cum Neapoanbsp;limrexiret,nobis militaucrat. Dcnorianbsp;rexNtisam perucnit,quod eft ad Tana^nbsp;rum flume,ditionis Monferraten'is opnbsp;pid�,et quodinamicoium iam edemusnbsp;agro atcp finibus, magna fuit milit� J�tinbsp;ti�.-Gaiaziusenim c�tinenter nobis inanbsp;ftabat � lergo, QC primis ^liquot diebusnbsp;magna nos aflecit mo�eftia.Ex noftis o.'nbsp;quitibuspauci uolebantinpoftremoa-gmine uerfari,et quo propius ad Gallianbsp;acccfsimus, eo minorerat iliqr� uirtus*nbsp;itacpred�illi,qui GallorS animos ad funbsp;fcipienda bella promptos efle et alacres,nbsp;uer� reraollefcere pau�atim,amp;ad perfesnbsp;rcndas calamitatcs minime refiftcrcd�nbsp;Xcrunt.Heluetij autem,qui poftremumnbsp;agmenclauderent .circitcr trecenii, mi�nbsp;noribus fuis tormentis , qu� circum�nbsp;ferebant, impetum illorum tardabantinbsp;fi� Stratiotas, qui reliquisequitibuse�nbsp;tant permixti, facile retjciebant. Ho#nbsp;fiium reliquus exercitus� qui no.bifcui�

DE BELLO NEAPOL.' dimicauerat,magno quidem ftudio nosnbsp;pcrfcquebatur; kd qu�d nerdici pr�*nbsp;cefsjmusj�^ quod ipf� graujoribus e�nbsp;quis impedirentur, non poterant, quannbsp;tum cupiebant, progredi, re defpera*nbsp;tajNouan'am contendebant,ubi Medi*nbsp;olant Dux aliquot habebat copiaSjUt annbsp;tea diximus.Quod fi nos conf�qui pontnbsp;iffent, credibile eft, f�hcius mult� quanbsp;jM�usjem gefturos fuift�: at bellum hocnbsp;Deus adminiftrabat. nam eo toto itinefnbsp;reuagabamurabftp ordinefer�,�C quenbsp;quifc� poteratjhofpitij locum fibicapie*nbsp;batj� in magna eramus inopt'a commenbsp;atus J amp; perfacile fuiflet Itah's, uenenonbsp;corrumpere quicquid erat cibariorum,nbsp;puteos etiam �6 omnem aquam. Tan^nbsp;tusenimerat teftusfolis^utnoftri mili^nbsp;tesgt;quoc�cp ueniflent, pafsim in ftagnfsnbsp;ct oppidulorum fo�iSjmagno concurfitnbsp;et auiditate fitim reftinguerenr,exan!m3nbsp;tilaborettinens. Namante luc�ortamnbsp;rex dabatfein uiam,ԣ:in multum afc^nbsp;diem progrel�us,nonnthil (�reficiebat,nbsp;�Cpabulum equorum deportandum nonbsp;biseratmagnolabore.quod�� ipfefednbsp;non femel, �C biduum fui, cum praeter

LIBER QVARTVS. 7$ qaod edefem.His autem difficukatibusnbsp;unareseratfiibfidio,militum uirtusQC.nbsp;laborum tolcrantia. Nam aequifsimisnbsp;animis h�c omnia fcrebant, 0(. did nonnbsp;pofs!t,quam f�ehtomnis generis mole�nbsp;iri� plena profedio. Malta quidem tu*nbsp;lifub CaroloBurgundix D�ce,ueruninbsp;nihtl ad ifta. Lente nobis progrediend�nbsp;crat,nonlongius,quam maiora tor�nbsp;tnenta deducerentur, ubifubindeconfi*nbsp;ftendum eratatep morandum,cumali�:nbsp;quid effet perfrad�autluxatum. Quodnbsp;autem dixi ,noftros perturbate nullocpnbsp;ordineatcp confilio pleraqjadminiftrafnbsp;fe,non ed pertinet, quaff nulli effent innbsp;caftris egregia uirtute amp; confilio uirf*nbsp;Erant quidem certejed corum hoc eratnbsp;fatum jUtexiguam haberentauthoritaenbsp;tern apud regem adolefcentcm. Septilt;snbsp;mo die poftcommiffum pr�lium,nonnbsp;procul ab Alexandria confedimusfibi�pnbsp;diligenter difpofitis excubtjs , pofteronbsp;die de node profedi Aftam perucni�nbsp;mus. Rex cum fuis familiaribus oppi*nbsp;dum ingreffiis ,reliquis coptjs manda�nbsp;bat,ut in uicino agro fefe reficerent. Manbsp;gna fuit ineo oppidorepertacopia comnbsp;meatus � quod noftris ualde opportunenbsp;L iq

D� BE LLO NEAP O L.' �ccidjt,qiii fame SC �ti SC �ftu 2^ uigiltj�nbsp;crant uehementer afHidi, deiritis euaninbsp;�lt;laceratis ueftibus, Ob�debatur tuninbsp;Nouari� D�x Aurehorum , fed nonnbsp;t�m angLilt�,qiiincxitnsilh patcret. Adnbsp;ipfum igitur eodem die quo peruent*nbsp;mus A{lam,min Philippum Coldreumjnbsp;nobiligenerznat�, quinunciaret,internbsp;reg�et Mediolani Ducemagidec�po�nbsp;fitione, mecp ipfum ad earn rem adhibi^tnbsp;t�a rege,uti opera etintercefsioneFerr�nbsp;ri� Ducis .�id�ocp medm ei�e confiliurajnbsp;Ut confirmatiseorum animis, quosibinbsp;pr�fidio collocafset, qui erantfupr�(cfnbsp;ptcm millia ledifsimorum militum,uei�nbsp;hiret ad regem,ac fpem illis'ficeret fu�nbsp;feditus,aut folucndae obfidionis.Posnbsp;Jin�die cius djei qu�m rexe�uentt, tn�nbsp;ter al l�s nund�bat ei Dux Aureliorum,nbsp;ambos exercitus hoftiumcircum�dercnbsp;JSJouariam, ��quia non multiim fuper^nbsp;�rat,quo famem intus tolerarent, ora^nbsp;bat ut auxilio �bi ueniret ? Supr� divnbsp;ximus, quomodo pafum diligenteril*nbsp;li de commeatu prouiderant.Nam � friinbsp;mentum SC a�a matur� comportafl�ntnbsp;in oppidum,faci!� illud ab hofle defcn^nbsp;�i�ent, AH� rex commoratus aliquotnbsp;dies,

LIB�R -VAR-TV�. 7^ dirt, Peionem Baflum ableg3u{t,qutnbsp;dafscm pararct, QC copias conducereGnbsp;qu�noftris homtnibus pcrregn� Neaanbsp;politanvrmeflcntfubfidio, IHe re omninbsp;procurara,clafsi pr�fecit Aibanum, quinbsp;profedtus ad oram ufcp Neapolis,cumnbsp;non procul effet ab hoftihusjempeftarenbsp;prohibitas fton potuitpropiusconfifte

L jburnuredqt.ubi maior pars milt turn egrcfsi in ccntinentem, profuge^nbsp;runt jdefertisnauibus . Hoftium ueronbsp;claftis if� portum quendam, non proculnbsp;a Plumbino, appulit, ibiqj pcrmenfcsnbsp;duosmorabatur,atc^ interim noftrisfuinbsp;iffet non difficile progrcdi, amp;fubueniiinbsp;re Neapolitanis , propterea quod eiusnbsp;portas, qucm hoffes tcnebant,ea eft na^�nbsp;tura,ut niff uno Coin uento,qui temporcnbsp;byberno ualdc eft infreqaens, non pof*nbsp;fit inde fo lui. Efat quid cm Arbanus �=�nbsp;gregiauitute,fedparum peritusrci ma^nbsp;fitim�. Aftaprofeeft js Taurtnum rexuenbsp;nit. Htc multa fait adio pacts, amp; uiduanbsp;quot� Sabaudi� domina,earn rem curgnbsp;habebat. Sed amp; ipfe diligenter follicitainbsp;bam decompofit{one,quod ualdecupinbsp;tbant primi nominis hoftes,q,quos nortnbsp;femelanteadiximus,eoc� milsis literis,nbsp;L iiq

Mone� m�ht cauebanr. Sed.qu� in tTl74, fenorutn pnndpum familtjs rcgnar� fo^nbsp;leM'nuidia,Cardinah'Sadionem m�amnbsp;cuertitjUtilludaquod Saba�di� uidu�nbsp;inftitueratjpef ft'cereriir .Hoc autem tri^nbsp;buebatfuo hofpiii, quo Taurini uteba*nbsp;tur� hotninf pf�dcnti,amp;cius rcgiottisnbsp;qu�ftort Curicp longior q��dam mo^nbsp;ra hm'cadiont interuemreqpr�torDi�nbsp;�ionenfis ad Heluetios fuit milTus � rcnbsp;ge,ut copias conduceretad q�ittt^cirdnbsp;ter millia. Paulo ante dixi, quemadm��nbsp;dum clafsis noftra tempeftatibus detcrtnbsp;ta nihil pot�iteffi'cere. Eare nunciat�#nbsp;JWonpcnfen'us, item princeps Taienj�nbsp;tinus, Steph�nus VenusSC multialtj,nbsp;telidis pr�fidtjSj pto num�ro amp;exigui*nbsp;t�te comnic�tus, Nea poli difccflcrunqnbsp;quod grauiter tulit tex Ferdinandus, QCnbsp;padum eos �iolaire,ac poteftatem habenbsp;te� dicebat inter�ciSdi, quos dcdificntnbsp;obfideSjin quibus erat Comes Marchi^'nbsp;anus J Arduertn� fylu� incola* N� treiSnbsp;circiter menfes ante hoc tempus, rex Fetnbsp;din�dus �partim fauore fuor�jpartim innbsp;diligentia noftrorum, Neapolim ingrefnbsp;fus erat. Q�od tamet� occulte agerctur;nbsp;no fl ri tarnen priufi� accideret, pr�icn^nbsp;ferant*

Liber q.v a r t v s. 77 ferant.Multafunt qu�deeo dicam,fednbsp;qu�cor�m iplc nonuidi,ca nonfolconbsp;prolixecommemorare. Int�rim dum ef.nbsp;f�t in urbe^allatum fuit de moric regis,nbsp;amp; Mediolani Dux,fcriptisliteris confirnbsp;mabaLcum in pr�lio ad Forumnouum,nbsp;occubuiffe, Huiefam� noftri fidem ha�nbsp;bebantj�^ Columnenfes ctiam,qui alio�nbsp;quineo fpedabant,�t potentioribus l�nbsp;fe coniungerent, idcoep ftatim � nobisnbsp;dcfcccruntjtametfi plurimis effent � rcgcnbsp;�^amplifsimis ornatibenef�cijs Noftrinbsp;ergo eu in magna effent cohim��tus dif�nbsp;fieuhat� y rebus omnibiis amifsis, quasnbsp;in urbe haber�t, obl�fsi iam in quartumnbsp;fer�menfem , padi fuerunt cumhofte,nbsp;fexta die Octobrist quod nifi rex intranbsp;certum tempus fubfidia mitterct , redi*nbsp;turos in Galliam, neep bellum deincepsnbsp;Ullumuel terra uelmari faduros Nca�nbsp;politano regno, eiufcp reicaufa dabantnbsp;obfidcs.Et quoniam ante pr�finitum dinbsp;em difeefterant� Ferdinandus contendenbsp;bat,fidem ab ipfisnonfcruatamefte^Hlinbsp;uero contra,nihil � fefadum effepr�ternbsp;ofFicium,dicebant, fed obfides interimnbsp;inmaximoerant uit� difcrimine.Pru-denter illi quidem �d caut� quod ci pa�nbsp;L V

DE BELLO N E A f O L.� �ioni p^rum fider�tUed honeftius muf^nbsp;tofuifletj ad conftitutuim diem reddernbsp;rei'lli, quas teftebant arces , Si hbcraisnbsp;obfideSjpr�ferti'm cum paucis poft die*nbsp;bus, qu! pra�fidio reltdierant,dcfper�*nbsp;ta fakite,Slt; incdia coadli, ded/tionemnbsp;facerct.Dum fex Taurini Si in finittnusnbsp;oppidis Hcluctiorumaduenfiim expe*nbsp;lt;ftafet,tcntabat quo modo poft�t c� Menbsp;diolani Duc� pacifd, 2lt;dc Aurch'anonbsp;parum cratfon/citus, tamcrG crebronbsp;licitaretur ab eo de auxdijs. V^ixeni'mnbsp;�am tolerabant famem qui l'ntus eranf,nbsp;Si hoftes ardtius obfidebant oppidum,nbsp;�d�ucfti erant no�o equitaru,circiter mitnbsp;le armatorum , quibus pr�crat Fride*nbsp;ficus Capclarius Firtenfis, m� fumma:nbsp;uirtutis atque confilij, amp;pr�ter Vene*nbsp;torum copias,erant adundecimmillianbsp;GermanorSjin fi'nibus Sd agro Maximinbsp;liani C�faris condudii. Augeftente er*nbsp;gohoftiumnumero,�dcum nulla po�etnbsp;honefta conditio impetrari perfuafumnbsp;r�gi fuit, ut Vercellas fefe reciperet, SCnbsp;occafionertt aliquarrt expcd�aret eripiennbsp;di fuum patrUclem.SC cos qui obfidc*nbsp;bantur,Hort�tusfui Ducem,ut anteanbsp;dixijUenirct ad regem, Si qui ad defeu'/nbsp;fionem

LIBER Q. V A R T V S; 78 fioncm eflent inutiles, eos ut di�mitt�^nbsp;ret. Quodfifecifset,nonfufl��ntincasnbsp;redad� anguftias ip�us copi� /Namnbsp;pr�fens ipfe communicaflet nobifcumnbsp;c�filia,�d finon qualemoptabat,fa(ltcmnbsp;toletabilem aliquam pacem impctraffct.nbsp;Verum Arrhiepifcopus RotomagcGs,nbsp;qui c� ipfo Nouarie femperfueratjetlcnbsp;gatus abeoucneratad rcg�,hortabaturnbsp;cumad uirtut�atqjconftanti�, SCfpetnnbsp;faciebat auxiborum, confifus oratio^nbsp;ne�i^ poUicitationibus Cardina1is,quinbsp;unus omnia imperiaadminiftrabatiEtnbsp;quantp prolixe admodum ille pollice*nbsp;batur.non me tarnen latebat,fruftra fpe*nbsp;rari. Nifl enim pr�lio rex iniercfletpnbsp;pfe,non erat ommS quifcp pugnaturus,nbsp;amp;listant�eratde Nouarta,quam Auanbsp;relianus retinerc,2lt; Mediolani Duxrc^nbsp;ftituiflbiuolebaLVta�tuni omnia cc^nbsp;derent, oportebat ;funt enim in Duca'nbsp;tu Mediolanenfi, n� magno in tcriecflonbsp;fpacio , circiter decem �rbes. Quodfinbsp;Nouariamredderet,�C Gcnu� poflTefsianbsp;one fibi rex perrnitteret^omnia fe fadu*nbsp;r�inclus gratiam Duxpo�licebatur.Fanbsp;l�-nam fubinde noftri homines d�porta�nbsp;bant ad oppidS,fedeius magna pertionbsp;inuia

DE BELLO NEAPOL. in Ufa peribat tnonnunquam etiam if,nbsp;qui ferrent, deprehendebantur,tanracpnbsp;iamctat omnium rerum inopia,utautnbsp;fame mofcrcntut, aut grauifsim� �gro�nbsp;tarcntjcamcp fuam miferiamoccukis I�nbsp;terisatcp notulis,qu�fummo pcriculonbsp;p crfer ebantur,n o bis fi gnificabant. No*nbsp;llri Uero fpe femper illos akbant,in eocpnbsp;certcualdepcccabant, Caufa, curfpemnbsp;illisfacerent,erat,utinterpofita mora,nbsp;paratum rex haberet exerdtum ad pu*nbsp;gnam.Hocquidem erateorum,quibusnbsp;authoritatem rex tribuebat, confilium,nbsp;fed interim non uidebant,neminem elfenbsp;omnium, qui fententiam eor um proba�nbsp;ret. Nam pr�cipui belli duces, QCin his,nbsp;Auraie� princeps ,qui recens adueneiinbsp;ratjcuicpmagnamrex habebat fidem innbsp;re militarficuptebant honeft� pacifeijhisnbsp;potifsimum decaufis,qu�d �C hyemsnbsp;fuberat, dC pecunia nullafuppeterct, QCnbsp;cxnoftrispl�ricp aut decumberent x*nbsp;grotfiaut difcedcrent^akjfponie, akj im^nbsp;pctrata dimiisione.fcd tjs rebus nihil i*nbsp;ft i permoti, nolebant d efi fiere negotio,nbsp;�i Aurelianum hortabantur,ne diicc*nbsp;deret-Nam qui ad Heluetios eratmif*nbsp;fus,pr�tor Diuionenfisjmagnam ipeit*nbsp;iniecc*

LIBER lt;lt; V A R T V S. 7^ fnieceratde copijs,quas efl�taddudu'nbsp;rus.Eareconfifi, magis urgebant fuumnbsp;inftttut�jSC prgtori, ut quantas ouminonbsp;poff�t copias adduceret ,mandabant,nbsp;Breuiter,omiua tumukuof�, nullocp or�nbsp;d�ne aut confilio fiebant. Qui compofi�nbsp;tionem oderant, hancetiam fui propol�nbsp;ti rationem adduccbantnon efle digni*nbsp;tatis ipf�us regis, ut pads initi� faccrer,nbsp;cxpe�fendum eflc, donee hoftes ultronbsp;inciper�t.f�d abillis eademdicebantur,nbsp;atep int�rim magis ateg magis augefee�nbsp;bateorum,qui Nouariac obfidebantur�nbsp;inif�ria,eou(cp ut ipforum iatn Iitdac,n�nbsp;nifi defperatiisima nundarent � Dumnbsp;h�cgerunturjmoritur �idua Monfer�nbsp;raten�sEa res aliquam excitauit fimul*nbsp;taremgt; �lt; de adminiftratione contendc*nbsp;bantSalafsiorum Marchio, �C Conftannbsp;tinusjde quo fupr� didum eft, cius foe^nbsp;minarpatruusjhomo Gr�cus,expuliusnbsp;finibuSj�i fortunis omnibus difpolia*nbsp;tus � Turca.Is �i areem Cafalis tenebat,nbsp;�C filios duos nepotes fuos,� quibus nanbsp;tumaior erat annorum circiternouem�nbsp;in poteftate fua habebat ? Rex igitur,nenbsp;per earn occafionem,alterafadio Mesnbsp;diolaniDucemaccerferetei^ fummatnnbsp;rei

DE EE L L o N E� P o L. reic�rrmteret,mihi negodum dedit,utnbsp;e� profcd�us, conftitiierem quod adnbsp;liberojiUfn falurem clTet idoneum , ��nbsp;quod major homin� pars approbaref.nbsp;Nam agcrille omnis,propter uidniu^nbsp;tem J ualdeeftopportunus Galli�, Sednbsp;uchementer angebat me ta fus eor�,quinbsp;Nouari^ obfidebant urj�^ i�. inftabat h 'fnbsp;,ems, �d uerebar,ne Cardinah's amp; Roto-magenfis Epifcopus regem denuo exdnbsp;tarent ad pr�ii�,5lt;i niQ He� uetiorum nonbsp;u� copi� accedcrent Atidebam non elTenbsp;tutum ei dimicarecum hofte:quod (�ettnbsp;am magno numero ucnir�t.utnoftri honbsp;mines iadabant gt;metuebam ne pcricu*nbsp;lofum el�etgt;eorum faiuti (el� committeenbsp;reidein de, maxima erat ho�iummulti^nbsp;tudo,�^caftris idoneum locum delege^nbsp;r�g�uracp manu amp; op�r� c�m unierant*nbsp;His rationibuscommotusjregem ,antenbsp;quim difccfsij,compellabam,uideri mi?nbsp;hijipfum nulla fere de caufa utile fe co�tnbsp;iljcerein fummum difcrimen. meminif?nbsp;(e uelic in quanto fuerit pehculo adnbsp;Forumnouum : ibi necefsitate addii?nbsp;dum decertalTe pr�lio,hicautem nul?nbsp;lam rem talcminteruenireZnoneflepa?nbsp;cem aliquam honeftam repudiandam,nbsp;nec�

LIEER Q.V A RT VS. 8o tiecp debere ipfum e� moueri,quod n�a:nbsp;nuUi dicant, ab hoftibus oportere pacisnbsp;initium fieri: quod fi uclit,cffecturu me,nbsp;ut ad colloquium illi ueniant, �i utricgnbsp;parti iua confier dignitas. His auditis,nbsp;ut Cardinalem deeocouenircm, iufsit*nbsp;Quifimulatq? rationes et confilium me=nbsp;urn accepitjUalde refpondit ali�n�,Stl adnbsp;pugnam omnino fpedabat, Si quafinbsp;certaiamatc� explorata uidloria, con^nbsp;fidenter admodum loquebatur.Rumornbsp;erat, Aureli� Ducem , fi Mediolanumnbsp;occuparet, promifi (Tecuidam eius filiogt;nbsp;decern aureorum milliaannua. Poftri*nbsp;die, dum eo faluiaturusregem,antea=snbsp;bitura,occurrit mihi Tremoli,us. Huie,nbsp;quod regi erat familiaris, r� omnera ex^nbsp;pono,.fimul,rogo,an ipfura denuo follicnbsp;citandura efie putet i Vbi confirraaC �nbsp;fct,reuertor ad regem -fiC pr�fente Car�nbsp;dinali, priorem orationemrepeto,co�nbsp;hortatus eum ad compofitionem . Ibtnbsp;Cardinalis.eam rem ad fe, quodefset ornbsp;dints Ecclefiaftici , pertinere dicebat�nbsp;Turn ego,nifi ipfe ageret, me profitebacnbsp;ef��acfiur�.atcphoce� dicebamc�f�dennbsp;tius,quod 2lt; regi �C ipfius propinquisnbsp;non ingratym elk feieb�. Cunep deind�

Auraic� principt, qui tonus cxercitug erat imperator, rem oninem commun�nbsp;cafl�m, it�mihicum illoconu�nitjUtfinbsp;quid depaceagerein, ad ipfum diligenter omnia pericriberem. His conftitu-tis r�bus,Cafale, quod iterbiduifcrc dt^nbsp;fiat Vcrcellis, profi'cifcor? Eius fami�i�nbsp;clientes prope omnes, Conftantino fefenbsp;addixerant. Nam ut is adminiftrationtnbsp;pr�elfetjpla�ric^ omnesiudicabant tu^snbsp;tifsimum elle iiberis , proptcrea quodnbsp;Salafsiorum Marchio fuccedendi iusnbsp;in. eo agro habebat. quo maius erat p�rinbsp;culum, fi rerum procuratio fuifset adigt;nbsp;p(um delata, Vbi e� uenif��nt nobilita*nbsp;fis 6� ordinis Ecclcfiaftid �C �iuitatutnnbsp;pn'mij� meconuocati,qu� regis efl��nbsp;mens atcp uoluntas,demonftrabam,bo�nbsp;fcilicet,quam nunc Conftantinus habe'/nbsp;ret adminiftrationem Reipublic�j'n esnbsp;utipermaneat JIIi,qucd �i natura ftu*nbsp;dent Galli�j�^ quod rex ibi cum exerci�nbsp;tuaderat/acileaflcnferunuTriduopoftnbsp;me uenit eo quidam � Al arch jonc Mailnbsp;tu�, deploratum mortem eius f�minsr,nbsp;qu� prindpum eft confuetudo� Cuir*nbsp;CO c�pi conferre fermoncm de composnbsp;nendo bello,fine maiori tumultu.iaiflnbsp;enim

MEER QVARTVS. �J jtnim fua fpontc res hue inchnabant,cx-�citumcp rcxtraduxerat Vercellas,uCnbsp;anteadiximuSjamp;ipfequidcm in oppi�nbsp;dum fercccpir, Auraic� uero princeps,nbsp;amp; Cornes FofTenfis, �C Vindidenfis,�^nbsp;Gius, rcliqui omncs militum pr�fcanbsp;d�tncaftrispermanferant.Spcs toia ex-ercitus amp;pr�ctpuumroburcrant HeUnbsp;uctij qui NeapOH cumregc fuerant.Nonbsp;ftrates cnim milites, propter oppidi pronbsp;pinquitatcm uix poterant cotinen,comanbsp;plures etiam ex qs �grotabant, �i. multinbsp;quotidie com migra bant ex caftris. Lesnbsp;gatum ilium,de quo dixim us^�pi mo-nerc,quamobrem Marchio pads conl�nbsp;lia fequi deberecfcire ipfum, quanto innbsp;periculo fuerit,fuperiori pr�lio.Qu�dnbsp;etiam iis militer qui ipfius �irtutiac mentis non r�f�rant parem gratiam, multos ualde mlrari : hortabar itacp ut padsnbsp;rationem habcrct, atcp idem fadururnnbsp;cffe me profitcbar. �l'e,Marchioncm abnbsp;eo confilio non quidem alien um cff� dinbsp;cebatjfed oportere, quod alias quocp dinbsp;dum fit,ut � nobis fiat ini(ium,e� qu�dnbsp;Rcipanus Pontifex,SC (Zl�far Maximi-lianus, SC Hifpaniarum Rex, �C Medi-' olaniDux,confocdcrati,authoritatc acnbsp;M �

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potctina Regem anrecedaht. Ad ea rc*

ipondi.meptum e(�egt;tantujis rebus int� pediri : quod fi antiqui�imum quodt�nbsp;tempus atqj morem fpedlari oportear,nbsp;ab ipfis debere ponus,qu�m � nobi's ininbsp;num fieri, propter r�gis pr�fentiam�nbsp;quos autem nomina flfet, ij fol um per le*nbsp;gates agerent * Qu�dfiipfi ita uidea*nbsp;tur, nos ut interceflbres utrinque fa-duros initium , modo ut in fententi�nbsp;Mantug princeps peimaneat, �C c�ftannbsp;teragac�d cum mod� collocuti, placUnbsp;lt;t,ut poftridie literas darem ad legatosnbsp;Venetos. qs litei is, quid inter ipfum �Cnbsp;me eonuenifset, rccirabam , occafiencnbsp;fumpta ab co, quod Patauij mecum il*nbsp;Il conftituerant, ut non femel dixi. Namnbsp;�drex operam meam probabat, �C re^

gt; rum noftrarum conditio pacem ali* quam flagitabat � Facile qui dem reperi*nbsp;untur,qui rem aliquam perturbent�nbsp;difsidijs materiam fubminiftrent : quinbsp;uero dexter itatemillam habeant� amp; uo*nbsp;luntatem ctiam , conediandi animosnbsp;amp; componendi fimultates,uixpaucosnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inuenireliceat� Necenimeft omnium,

caqu�ineiufmodi adionibusdicicon fueuerunt�^ obijci, patienter ferre. Ac*nbsp;cepti�

LIBER Q.VARTVS. Sx .ccptis mets li'teris , legati magna fue-runt affec�i l�titia, fimul nunciabant,nbsp;fe brem' refcripturos , �C. cum ad fcna7nbsp;turn Venetum retuliff�nt, paul�p�ftnbsp;rcfponfum tulerunt. Adexerdtumnos:nbsp;ftrum deinde uenit e Ferrarienfi famtanbsp;lia quidam caufam aditus habebatnbsp;per lacobum Triuukium, Is, cum prin^nbsp;cipe Auraic� uelle l� colloqui, dice�nbsp;bat, quod inter legatum Marchionisnbsp;amp; me conuenerat, eocp femifsum cflenbsp;profitebatur, utidonee caueretur Maranbsp;chiont, �C tjs quos ille fecum edetaddunbsp;durus, colloquendi caufa cum tjsgt;quosnbsp;rcgi placeret ad earn rem conftituere�nbsp;H�c cum palam dixilTet, priuatim c��nbsp;pit adliortari regem,ne pacificaretnbsp;timorem hoftium propofuit, ac breuinbsp;moturos illinc caftra , domumque reanbsp;uerfuros efle dicebat. Ei fermoni in-tererat lacobus Triuultius , qui Me�nbsp;diolani Ducem grauifsime oderat, isnbsp;deoque bellum potius quam pacemnbsp;fuadebat ? fed 0^ Ferrari� Dux , odionbsp;Venetorum , qui fertilifsimam agrinbsp;partem illi ademerant, ut fupra dixi*nbsp;muSj bellum ipfis inferri cupiebatAusnbsp;dita eius oratione , rex me iubet ac�nbsp;M n

eer fin�, �C ad concilium defert, an ijs qui ad colloquium uenturi diceban�nbsp;tur,caueri opoitcret i Ibi pr�ter laco^nbsp;bum Triuultium ,a'fjefiam,quosf�pcnbsp;dixGgi atif�cantes, ut ipf� qtndem putasnbsp;bant, AurdiorumDij�ijpr�lium po*nbsp;RebantjS^ qijibus client in angulirjsacnbsp;rerum omnium inopiahoftes,mu!fa lo^nbsp;cuti,confirmabani, eos paucis p�ft dit'nbsp;bus migraturos. At�ph�ced confidentnbsp;tius diccbant, quod rdiquis omnibusnbsp;excitatis, longcipfi poftprinnbsp;cipia ftbt cauiircnt. Alt�ra erat corumnbsp;(�ntentiajin quibus �C. ego fui, qui dice*nbsp;rent,nobis metuendum efle potiusabnbsp;inopia commeatus, qua�m illis, qui ftionbsp;inagro dirione caftrafecilTent, amp;nbsp;mioremeftc ipforum exercitum,qua�mnbsp;ut ud � nobis expugnentur, ud rebusnbsp;defperatis fugiant: qui eiufinodi illo^nbsp;rum difticultates proponantgt;eos udle renbsp;gem fuas fortunas omnesin periculumnbsp;dcuocare� Qu�i�ntcntia cum in conct-lio uiciffet, cautum illisfuit per literas,nbsp;amp;nundatum,Auraic� principem, Gilt;nbsp;urn, Piennium,SCmc,poftcro die uentifnbsp;ros ad locum medium inter utracp cas�nbsp;�ra,colloqutjcaufa, Poftquameodeucnbsp;nimusi

LIBER C^V A R T V S. 8; tiimus,magno ci� f qiiiraru,adcrat Mar�nbsp;chio Mantu�j�t Venctiisquidam,Stranbsp;tiotarum pr�fetQus, cumq; peramtc�f�nbsp;lutawm efll tutnnlt;�,placmt, quo comsnbsp;modius �dexpcditius agi poikt^utexnbsp;ipfis nonnulli poftridie ad nos tranfi*nbsp;rent,arcp idem � nobis inuicem fieri o-^ort�re. Ad conftitutum tempus,uentcnbsp;� Medio��ni Duce,Htannfcus Bcrnar�nbsp;dinus Vicecomes ciim co quidamnbsp;Matchionis Mantu� fchba Cardinalnbsp;lemrex nobis adiunxerat gt; �C ubi ucn�nbsp;turn eft ad colloquium, Nouariam,innbsp;quatcnebaturob^eftus Aurelioru Dux,nbsp;�c Genuam,qu� pcrtinerctad dirioncmnbsp;Galli�,poftulauimus, Adh�cilli,nihilnbsp;fc contra regem,ni fi d efcnd end i fui cauznbsp;fa, feciftc: Aiirelianum eripiiifl� Noua�nbsp;dari�m Mediolahi Duci, �� noftris auxinbsp;lijs belli fecifte initium : poftulata no-ftra lecipi non poff�, quantum ipfi qui-dcmexiftimencinc�teris r�bus omnibus cupere fe r�gi gratificari � �iduo a*nbsp;pud nos commorati, reuerterunt ad f��nbsp;os, �Cnos deinde ad ipfos profedi, utnbsp;conftitutuift crat, de Nouaria diligenter follicit�uimus,amp;faltem e� rCmde9nbsp;duci Opt�bamus, ut Maximiliani C�fa�nbsp;M lt;4

fis fidci permitteretur , e� quod Infu� bna,cuius eft oppid� Nouaria,Romani eft Im peri] prouinda. H�ccnim folanbsp;ratio nobis uifafuittum idonea turn honbsp;nefta. Interim dum fic utrincp com me�nbsp;ant internunctj atque legati, rex uoluitnbsp;iTt in ipforum caftris manerem,actan.nbsp;dem collegas etiam eo redire iulsit,6dnbsp;Ambianorum pr�torem atc^ Gannac^nbsp;umiureconfultum adiunxitjUt is latinenbsp;uerba fa ce ret. nam eoufc^ locuru; eramnbsp;litcuncpltalic�. Fuit autemad huncmonbsp;dum actio inftituta. Simul ad Mediola�nbsp;ni Duds domicilium peruenimus ,iplc.nbsp;cQuxore nobis obuiam progrefsus,exanbsp;cepit* Indus cubiculo erant duofedi-lium ordines. in eorum altero fedebantnbsp;Maximiliani C�faris �C Hifpaniarumnbsp;regis legati,de Marchio Mantu�, amp;le*nbsp;gati Vehetijpoftea Dux ipiecum uxo^nbsp;re , ac deinde Ferrarise Ducis Icgatus�nbsp;Contra ipfcs.ab altera parte,nos confernbsp;dimus, Pro ijs Dux tantum uerba fecinnbsp;�Sipforum eft confuetudinis.ut placidenbsp;diftindleloquantunnos autem tumulnbsp;tuofius fere, nonnunquam biniautnbsp;ternifimufiidcoc^ Dux aliquando inter�*nbsp;pell�ns monebatjUt f�nguli cum fingulisnbsp;ordine

LIBER Q_V A RT V S. 64-ordinc loquerentur . Qu�quid inter \ nos conuenifset gt; ftatim fuit exceptumnbsp;amp;literis mandatum � fcnbis, qui .prtufquot;nbsp;quam dimtttcretur condlium , redra:inbsp;bantquod it� fcripfifsent,Italk� unus,nbsp;alter uero Gallice^atque cademin prosnbsp;xtmo conuentu relcgebant, ut eo ceranbsp;nus atque faci'hus omnia perficercn��nbsp;tur. Eft autem ea ratio ualde idonea,nbsp;cum magni aliquid tratflatur. Q_uinde=nbsp;cimdicsinearc conrumpfimus,acpri=nbsp;moftatimdie padum fuit,ut Aurclio-rum Duciliceret ex oppido prcdi�re,jgt; -d.eoc^ induciasfeumusinc�diem,qu�,nbsp;paularim deinde produd� fuerunt ufc� gt;nbsp;ad pacificationcm. Et ne per fi dem Au� ,nbsp;relior� E)uxcncumueniretur,obfideninbsp;fefe conftituit Marchio Mantu�, ma-gis ut nobis gratiiicaretur, qu�m ubnbsp;lij�. caufa metus . �nprimis autem iu-reiurando nosadcgerunt, utprofi'ferCisnbsp;mur, nihil � nobis callide ucl inftdiO�nbsp;f�fieri,nccpcompofitionem nos eofacenbsp;re ,ut ilium ab obfidionis periculo Hnbsp;beremus , ucrum agere liberaliter , �i.nbsp;quicquid pcpcgifsemus , uclle feruagt;nbsp;re. Quo fado, Marefcallus Gius , �d *'gt;nbsp;cum eo quidam mifsi � Mediolani Du?.,nbsp;M iiij

D E B E L L O NE AP G L. c�jNouariam profedi, Aurclianum�*nbsp;uocarunt ,qui paruoc�tn com�catunbsp;greiTus, magnatn teAabatur l�tictam.nbsp;Sed qui intus erant, ade� iiehementefnbsp;gam affligcbantur m�rbis �Cinedia,ucnbsp;Gius nepotcm fuum cogercturillis darenbsp;obfidem,pollicitus fore, ut proximo trinbsp;duoomnes illincdifccdererit. Supra dj#nbsp;ximusde pfxt�re Diuionenfi ,qui adnbsp;omnes H�l�etiorum pagosmilTuserat,nbsp;uti copias conducefet,ad quinqj milliainbsp;Is nondum reuerfus erat,cum Aurelia*nbsp;nus opp^do excederedalioquin dimica*nbsp;turn praclio fui fl�t,ut mea fert opinio. Etnbsp;quanquam certo nobis c�nifabat, mul*nbsp;to pluresjquam idfsi erant, uenturos:tanbsp;men propter inci �dibilem mifcriam eo*nbsp;rum, qui �bridcbantur,nonpotuit uil anbsp;�nof�intefponi. Mof jui enim funtiueanbsp;obfidi�nCjpaftim inediagt;partim afgririx*nbsp;dine Sc morbis, ad duo circiter m�lia.nbsp;rcliqui uerot�m erant exhaufti uinbusnbsp;atcp deformes, ut non uiui,fcd mortuinbsp;potiusuidefentur. Etpr�ter Hi�rofo�nbsp;�ym� obfidioiiem , opinor nullos un^nbsp;quam homines in tanta fuiflerer�mne�nbsp;ceil�n'artjrn inopia. quod tarnen ipfo*nbsp;riitri indil igen�jc tribuendum �ft,utn5nbsp;femel

LIBER Q.V A RT VS. if femel antea dixirnus.Thduo poft quamnbsp;Aurelianus prodiftet.padum fuit, ut qsnbsp;etiam qui prafidiointuscrant.egrcdilinbsp;cerct. Marcliioni autem Mantu�ac Ganbsp;leaci� Sanfeuerino datum fuit negoci*nbsp;umjUt illos ab iniuna dcfcndereht, ac innbsp;locum tutum dcducerent, Oppidum innbsp;fide ac cuftodia ciui�permanfit,inter*nbsp;pofita fide,ne cui iradtrent prius ,quamnbsp;de rebus omnibus conuenifl�t. Adar�nbsp;cis defenfion� re�id� fueruntcirciter tri*nbsp;ginta milites , quib�s Mediolani Duxnbsp;annonam permittebat, quantum indiesnbsp;fingulos fatis elTe uidcbatur. Erat mife*nbsp;rabiiefpedtare illos, qui oppido exirenunbsp;namftc erant afflidti �^exinaniti,ut cumnbsp;circiter milita quincp prodirent, uixfex*nbsp;centi eflent ad pugnam atque defenfio*nbsp;hem utiles. Equos prope omnesinillisnbsp;anguftijs dcuorauerant, � ubi iam pro*nbsp;diffent, in itincrc,multi pafsim ,exani#nbsp;matilanguore,cum progredi non poftnbsp;fent, moribundi procumbebantjficutnbsp;etiam hoftes mifericordia in illos utcrennbsp;tur. Nouaria petebant V crcellas,ubi rexnbsp;erat cum excrcitu, ut antea diximus.Innbsp;terueni, cum ex noftris nonnulli refice^nbsp;rent drciter quinquaginta,decumbent

DE BELLO NE A P O L, tcsquodaminhorto,qui omnes modf^nbsp;copanejquemiuf��ram illis emijccrca^nbsp;tifucrunt. Vbi Verce�las ucnerunt,rexnbsp;aliquam pecuniae fummam dono degt;nbsp;ditj�^ftipendia omnibus perfoluiiul�nbsp;fit,etiam tjs qui decel�cranf.Heluetrjsnbsp;quoque �tisHcri mandauit , ex qurnbsp;bus pericranccircitcr quadringenti.fednbsp;quantumuis am�e illis adminiftrate?nbsp;tur, extindi tarnen funt Verteil is cir-citer trecenti,partim auiditate nimiat�nbsp;bi gt; partim altjsjincommodis, ac paf^nbsp;fim in oppidi fterquilinijs multi ui^nbsp;tam finierunt. Ad hocfcr� tempus ad#nbsp;uentarunt Heluettj nupcrcondudi, adnbsp;decemfer� mil lia, amp;iam erant in exerfnbsp;cituduomini3,qui cum Rege Neapo�nbsp;Il fuerant5pr�tereos,qui Nouari� to#nbsp;lerauerant obfidionem. Confultumernbsp;go r�gi fuit,ut eas manusdiftineret,nc#nbsp;que fineretconiungi. V ix enim unquamnbsp;CO numero fuis finibus excefs�tant, ne#nbsp;que cohiberi potcrant,quo minus ueni#nbsp;rent, SC nifi in Taurinis aditu fuiflentnbsp;prohibiti, quod facile eft iniliismonti#nbsp;bus J opinorcum uxoribus atque libe#nbsp;ris e� fuilTe commigraturos. Ludouianbsp;eus rex, Caroli pater, multis cos orna#nbsp;uerat

LIBER A R T V L 8lt;^ ucratbencncijs, occafionem jpfis pr� �nbsp;huit comparandi nominis atqj glon�,nbsp;eamcp nonnulii cault;am effe putabant. -curtanto fvudio �t; alaci jtate nobis ue=nbsp;nif ent auxiho. V erum quidem e(t,a duenbsp;nifse tune nonnullos ueteranos acnbsp;litum pr�fedos, annorum circiter Ixxij,nbsp;qui Ludouico r�gi contra Carolumnbsp;Burgundi� Ducem militauerant : fednbsp;luen fpesatep prxd�, quia remfamilisnbsp;arem habent plaericp omnes exiguam,nbsp;inciiaucrat �os , ut laborem �Coperamnbsp;quotidianam militia commutarenc Esnbsp;rant auterri ledtifsimi uirijquos nemo fanbsp;cil�,meo quidem iudicio,nifi perinedisnbsp;am aut confimilem aliquam necefsiiasnbsp;tem expugnafset, Aurelianus, ubi fcnbsp;per aliquot dies refecit, �C animaduetsnbsp;titjnonnullos mirari, qu�d,cum tantasnbsp;haberet copias Nouaria?, de commesnbsp;atu non fans diligenter prouidifset: c�nbsp;pit mentionem facerecommittendipr�nbsp;li). atep eiusadiuuabant fententiam Conbsp;mes Liniacus SsC Archiepifeopus Ro*nbsp;thomagenf�s , quo ualde utebaturfaminbsp;liariter, �C cum his altj quidam hum ilisnbsp;conditionis homines ? Hi fummittcanbsp;bantquofdam Heluetios, qui dicerent,nbsp;uelle

de BELLO ne apo t. iielle fe c�fl jgere cum hofte, neqj tamennbsp;fui propofiti rationcm ullani adfcre?nbsp;banc� R�gi enim licebatuti pacCjUeco#nbsp;pus erat et pr�lio devertarc,ni fi ut ipfumnbsp;obfidioricliberaret.Hoftes ucro non Ibnbsp;lum mukit�dincet num�ro fupcrabant,nbsp;pr�ferttm eqiiiratu , ucrumetiam itafenbsp;c�miiniuerantfofsis ar�p ua�lo, ut nocC^nbsp;xi ipfis nequaquam pofTet, SC fol uta iamnbsp;obf�dione,nonerat quod eruptioncmnbsp;ullam ex oppido metuerent, �C nobi^nbsp;fcum illis tantum res erat. .A urelianusnbsp;autem, amp; quibus ipfo perfoaferat, uide^nbsp;bantureofpedarcjutin ipfis caftrisatt^nbsp;munitionibus hoficm adoriremur: fednbsp;inciditgrauior qu�dam deliberatie, nenbsp;uide�icet Heluetij, coniundis omnibusnbsp;copijs=regem, qui pr� ipfis erat infi'rminbsp;or, �f primos exefeitus comprehend inbsp;rent ac captiuosabducercnt.nec�rcmcnbsp;refuit ea fufpitio, ut poflea fum didu*nbsp;rus.His rebus inter nos difieptatismonnbsp;abfcp magna contenttone , amp; coufqp,utnbsp;Aureliorum Dux Auratc� principiconnbsp;uiciumfacerct,ac mendacium exprobranbsp;ret: Gius,Pienntus, Gann�uSjMoruilnbsp;Icrius,Ambianorumpr�ior,Carnutumnbsp;pr�fedus �^ego,reuerfiadhoftium ca*nbsp;tira.

LIBER Q V A R T V S. �7 ftra, pacem fco'mus omntno talem,utfanbsp;ol� mderem non elle futuram firmam*nbsp;fed noftrarumrerum flatus �^annitemnbsp;pus propemodum eo cogebantjUtflili'snbsp;cef honefla aliqua ratione illinc difce^nbsp;deremus , impetrata pace, quae Jirerisnbsp;mandata, poflet in omnes partes dimit;nbsp;ti. Ad eum fine rexinpn'mis refpiciebat,nbsp;�C in frequenti conci!io,pr�fente Au*nbsp;reliano, q ui d fuac efiet uol untatiSjPflenanbsp;derat. �uis pacis har erant conditiones�nbsp;VtMedioIani Dux Genu� poflefsio�nbsp;nem retineat, fed ex ca urbe, cuius maxinbsp;ma fit opportunitas, regi fubfidium 6dnbsp;auxilia quaecunqp praeftet : ut fuo fum�nbsp;tu naues duas longas infi ruat, qusc Ncjinbsp;apolis arci, quam tunc noflri adhuc te*nbsp;nebantjfubfidio proficifeantur, utannonbsp;poft, tres eiufdem generis naues habcatnbsp;inftrudas, QC fi regem contingat Nea^nbsp;polim redirc,bel'i gcrendi caufa,uttuntnbsp;ipfecomitetur,amp;^noftris coptjs det iternbsp;per fuum agrum atep ditionem ; Quodnbsp;fi Veneti earn pacem intra duos menfesnbsp;non reapiant ,SC familiam Arragoni'/nbsp;cam propugnare uelint, ut �duerfumnbsp;cos regi ferat auxilium,ea tarnen kge,u�nbsp;quicquid ipfis bello fuerit ademptum,nbsp;ei ce*

DE BELLO NEAPOL; et c�d�t, deinde.� quon�am r�gi ad camnbsp;profec^lionem mutuo dederat centum etnbsp;uigint� quatuor aureorum millia, remi^nbsp;fit eius fumm� ad odoginta millia, Cailnbsp;turn etiam fuit, ut ciues Genuenfes duos,et Mediolanenfes totidem,regi darcfnbsp;obf�des.Arx Genu�, Ferrari� Ducis,nbsp;qui ncutnus erat fadionis , fidei com^nbsp;mifsa fuit in annos duos, amp; fumpt�s,nbsp;qui cuftodi� cauf a fi�rent,�quis porti^�nbsp;onibus ambofuftineb�t. Quod ffquidnbsp;exea urbeMediolani Duxeotra regemnbsp;moliretur, iamillilicebareamarceminnbsp;r�gis poteftatern tradere. Quos promisnbsp;ferai Mediolanenfes obfidcs,eos d�dit,nbsp;Genuenfes quoqp daturus,ni properan*nbsp;terrcxabijfset, quod ubi uidit, intulicnbsp;aliquid ad excuiationem . Poftquamnbsp;h�c omnia iureiurando confirmauit,nbsp;rex quoque fidem interpofuit, amp; con*nbsp;ftituit poftero die corn migrate� Sedeanbsp;node Heluetq, qui in nofiris erantca*nbsp;ftris,frequentes ad concilium conuenc^nbsp;tunt, fubfuoquilcpuexillOjUtipforumnbsp;fert confuetudo. Suadebant nonnulli,nbsp;regem, �6 qui cum fpfb �tant, potentio^nbsp;tes omnes debere comprehendi. AItj�enbsp;ro trimeftre ftipendiumab eo poftulai�

LIBER Q.V A R T V S- 83 dum eflc contendebantjquod pater eiusnbsp;padtusefl�tdarc,quotics domo cum fianbsp;gnis exiffcnt. Etant fententi�,qu� dice^nbsp;rent, non ipfum quidem, fed eius faanbsp;miliares oportere capi � Q{. iam cogitasnbsp;bant, quod decreuiffent, perficcre,fednbsp;priufquam inter ipfos conuenit, rexco=nbsp;gnito eorum confilio , ingrefsus iter,nbsp;Tauhnum contendit� Erat inipforuntnbsp;caftris Lorn�us, qui mu�ta iam coni�ienbsp;tudine linguam eorum fciebat,�^copijsnbsp;aliquot erat pr�fedus. Is regem deeonbsp;certiorem fecit , �C mihi deinde rem o=nbsp;mnem expofuit. Iniquum eratquodponbsp;Itulabat. Nam amp; inmenfemunudunta�nbsp;quot;Kat fuit eis promiffum ftipendiQ,�iSan'nbsp;tequ� is exiret, domu reuerterunt,Quinbsp;cum regefuerantNeapoh', comprehennbsp;derunt pr�toiem Diuionenfem Si Lornbsp;naum, ac iatisfieri fibi poftulabant innbsp;dies quindecim, domum redeundi cau'nbsp;fa,Reliquis omnibus promifsum fuit ftinbsp;pendium trimeftre, Qi. cum obfides atq^nbsp;fideiuflbres accepiiTent j nihil ampliusnbsp;moucrunt, Vt autem turbam hancex*nbsp;citarent, noftri homines , qui fadlamnbsp;1 compofitionem grauiter ferebant, illisnbsp;I perfuaferant gt; ex ipforum pr�fedis,nbsp;quidam

DE BELLO N E A P O L. quidam Auraicacprindpem deco cou�rnbsp;monuit ,atcpis demde regem. Vbi Taunbsp;nnum rex uenit, Gium,Gannafum SCnbsp;me ad Mcdioiant Ducem mif�t, ortfnbsp;tumeur ad fe col�oquendtcauf� ucnirct.nbsp;cum mult� efTent � nobis addud�nbsp;ptioneSjineam fenrentiam, utdicercinbsp;mus^nihil abeofieripolFe utilius ad c�=nbsp;firmandam pacem:iile,quamobrem idnbsp;fibi non cfTet integrum, plurima relponnbsp;dit, 6lt; hoc in prim is ,qu�d rum Papi�nbsp;rex effet,inita fuiffent confilia de fe caanbsp;piendo : Comitem Liniacum amp; Cardi*nbsp;nalem Maclodienfcm non hoc modo,nbsp;fed �C alia qu�dam cius generis nonobnbsp;feuredixiffe, Multa qmdem tuncfucanbsp;runt � nortris dierta parum prudenter,nbsp;fed � quibus, me latet.�in hocautem temnbsp;feri^tex cupiebat eiusnbsp;pacem atep amicitiam. Ille quidem nonnbsp;recufabatuenire ad col�oquium.fed in'?nbsp;terpofito fepimento dC flumine eiuslonbsp;ci *, quod ubi rexcognouit,ilico difcef�nbsp;fitjmihiep negocium dabat, ut Venctiwnbsp;asredirem, alios uero Genuam mittcjsnbsp;batjUt nauibus ilh's , quas Mediolaninbsp;Dux datums erat, copias imponerent.nbsp;uerumille,cum north maximos fum?

VIBBR Q.VARTVS. ^9 ptus fecifTent, non folum rcmoratus efl:nbsp;eosiuerumetiam nauesduas Neapolimnbsp;mifibquae noftros oppugnarent.Caufa,nbsp;cur ad Venetosremittercrjhacccrat, ucnbsp;cognofccrcm an ratam uelict habere nunbsp;per fadam pacem,�( qs qu�rex pofiulanbsp;retjfatisfacere, quorum primumciat.ucnbsp;Monopoh'm, Apuh� oppidum, quodnbsp;nobis ademerant,redderent:alterum,UCnbsp;Marchionem Mantu�amp; reltquas copinbsp;aSjFerdinando r�gi fubf�dio miflas, rc^nbsp;uocarent : poftremum, ut pro fiter entur,nbsp;Ferdinandum non effe eius fcederis,nbsp;quod nuper cum Pontifice Romano caenbsp;terifcp feciff�nt,Cum eo ueniffem,excc�nbsp;peruntamanter,fednon �queacfupe�nbsp;tioribus menfibus,cuius ha�ceratcaafagt;nbsp;quod nobis iam cum ipfis bellum inter�nbsp;cederct. Vbi de qs mandatis Reipublianbsp;c� Duxcognouit,dicebat fe communianbsp;cata re cum fenatu breui refponfurum,nbsp;Mox d�cr�ta fuit trium dierum fiipph'�nbsp;catio. Suf in pauperes diftribut�faculta*nbsp;tes, habit�e concionesad populum.etnbsp;ad Deum eff�f� prcces, utquod comlt;*nbsp;modum fit atcp f�lix Reipublic�,con*nbsp;filium fuggerat. Percundando cogno*nbsp;m , hancefleipforum confuetudinem,

'� DE BELLO NEAP OL: quotiesde regrauidel�berafur, Rel/gt*nbsp;onem enim admodum diligenter procanbsp;rantj�Ctemplafumptuofeexornant, innbsp;eocp pares ipfos cum Romanis jCt fandi�nbsp;moniei�li tribnendum e(reputo,quodnbsp;Retnp.habentadeo florentemetampl�,nbsp;digni ccrte tanta profperitate. Vbi pernbsp;dies quindec/m ei��m commoratus/e-*nbsp;fp�deruntjfe nihilcoium,qu� peterem,nbsp;polt;fe pr^ftare^necpuUum ipfis efse bel*nbsp;Inm eum rege, �t qm'cqmd feciflenqnbsp;hoe totum pertinere ad defenfionemnbsp;Mediolani Duds, focjtj et conf�derati,nbsp;quem Rex profligareuelit. Cum ea pu*nbsp;b�e� Dux pronunciafleqiuffus � fenatu,nbsp;foi�us mccum ac (�paratim in colloquianbsp;um uenir, ace/ufmodi conditiones defenbsp;rebat� V t Ferdinandus, praeftita fidenbsp;aciurciurando,regnum Neapolitanumnbsp;regi acceptum ferat, Qc aureorum tnillianbsp;quinquagintaannuajet iam ftatim medinbsp;ocrem altquam pecuni� fummadepen*nbsp;dat, amp; oppida qu�d� aut parte aliquamnbsp;Apuli� ,regi permittat, qui Tarentumnbsp;a�ioqui pofsideat :(� curatiirosutin eanbsp;regni parte unum 6^ alterum oppidumnbsp;illi practerea deturn'd nobis ad beUumnbsp;Turdciim �aide fore opporr�n�. Namnbsp;q�o

LIBER Q^VARTVS.' �o quo tempore primum in Ualiam rex uc;*nbsp;nie, mulcam eins rei mentionem ieccanbsp;ratjideoepbdiumhoe Neapolitanumnbsp;fe fufeeptum efl� dicebat ? Id erat autemnbsp;fimulatum,acmerito noftros hominesnbsp;cius figmenti pudere debeat� Eft enimnbsp;Deus, qui cogitationes omneis nouft,nbsp;nee iili quic^ elfe poteft occultum^Hocnbsp;pretcrea addebat, quod ft beliS rexad^nbsp;uerfus Turcam fuftipiat, ill am Apuli�nbsp;partem fan�s ei futuram : deinde, Itali�nbsp;�rriomnem ineius belli focietatem eftenbsp;uenturam,amp; Maximilianum quoep Cgnbsp;farem,ipfofcp regem authoritatefuanbsp;facile pofte omnibus per Italian) per^nbsp;fuaderc : Quantum ad ipfos peitine:�nbsp;at, uelle fe regi fubminiftrare in eo bei�nbsp;Io,centum naues inftrudas rebus omninbsp;bus, fuoep fumptu alcre equitum milli^nbsp;quinep : Pecunia nero, quam fit daturusnbsp;Ferdinandus,e�femutuoilli daturos;nbsp;quod e�faciebant,utBrundufium,Hynbsp;druntum $� alia qu�dam Apuli� loca,nbsp;in fu� poteftat� r�dig�rent .Eo accepte�nbsp;refponfo, dicebam me relaturum ad re�nbsp;gem.pofteareucrtor ad MediolaniDunbsp;cem, qui tum erat Vigefqjn uenationi^nbsp;bu$ occupatus.Orabamj utpriuatim minbsp;N q

ht eu ipfo colloqui liceret, Grauat� qui'* dem ille primo, fed tarnen concefsit.lbinbsp;turn coepiui gere acfollidtare, ut quasnbsp;nuper euet pollicitus naues, dimittcret.nbsp;arx enim Neapolis nondum deditio^nbsp;nem fecerat� Erat Genu� Pero Bafsus,nbsp;mifsus � rege,ut idem negocium procu�nbsp;raret. Qui ubi de reditu mco cognouit,nbsp;mifsis ad me literis, grauiter de Medio*nbsp;Jani Duce queftus, inf�diof� ill� �C per4'nbsp;fid�ageredicebat,e� quod interim dumnbsp;Cmuletuelle fubminifkare naues, miic�nbsp;rit duas hoftibus auxilio. Nam Genuasnbsp;pr�fedus, cum ab eo denauibus inter'*nbsp;pellaretur,refpondit,nolle i� illas arma*nbsp;ri milite Gallico, neep plures qua'm ui*nbsp;gintiquincpexnoftrisuelleimponcre,�^nbsp;multa id genus alia, qu� ad excui�tio-nem pertinerent, dicebat, temporis ex*nbsp;trahendicaufa, ut interim noftri,difb^nbsp;cul t�te fie inopiaaddudi ,arcis Neapo#nbsp;litan� deditionem facer�t, Sciebat enimnbsp;Mediolani Duxjllos non amp�ius mennbsp;(cm unum poise tolerate obfidioncm^nbsp;amp;quas per prouinciamrcxconduciiufnbsp;(erat copias, eac no poterant idone� fub*nbsp;uenirenoftris, nifi adiundas fibi habe-rent duas illas naues,propterea quod honbsp;ftes

LIBER Q..VART .VS. 9� fles maxima daff�Si^ exerdtu arcem ob^nbsp;fidcrent,adiuti� Venetis �C Hifpania#nbsp;r� rcge-Triduum fui eu Duce,atc� interim re femel ad concilium introduda,nbsp;c�pit ftomachari,qu�d , quantum adnbsp;naues pertinebat, non probatem eiusnbsp;refponfum jUcdiccbat pollicit� fequi-dem, ut r�gi fubminiftraret naues, nonnbsp;autem, ut militem ullum Gallicum tjsnbsp;imponi pateretur. Ad ea refp�di,excuianbsp;tionem hancualdeclTeinfirmam.Qu�dnbsp;fi mulam aliqu� praeftantem c�modatonbsp;mihidaretjUt Alpes tranfirem,atq; interim iuberet, utpedes illamdeducerem,nbsp;tiec^ ufum eius mihi c�cedcrct, an exiftinbsp;metull�ie mihi beneficium pr�ftitii��c�nbsp;Poft multam difeeptatione abduxitmenbsp;in diuerticulum. Ibi c�picommemoflnbsp;rare,quanta follicitud�,qiiantufcplabornbsp;meus aliorum interuenifiet,ut pax c5nbsp;ftitueretur: docebam, in quantum perisnbsp;culum regisfortunas deuocaret,qu6dnbsp;� padis difcederet,�^ arecs illas nobis c*nbsp;ripi pateretur, ad eameg r� auxilia fum*nbsp;mitteret hoftibus : ijsamifsis arcibus,tonbsp;turn regn� � nobis defedurumeffe: co-gitare fecumuclit, quantum ex tare fitnbsp;oriturumdifsidium interipfumatcpre-N ifi

t) E B E L L O NEAf�t. gcw�eius iniuriac pcrpctuam QCnbsp;talem futuram effemertioriam� Qu�d f�nbsp;pada feruct, Tarcntmi agri pofsefs/o^nbsp;nemomnetn poUicebar: �mul demonsnbsp;ftrabam, quantum pcriculum SC fibinbsp;Italfac toti conciliaret,quod mallet ilIanbsp;Apuh'ac oppida efl� imperq ac dittonisnbsp;Venetorum.llle,qu�diceretn,ueraquilt;nbsp;dem efleomnia profitebatur,atcp tnprwnbsp;mis �llud de Veneris, uerum cxitus ei'u�nbsp;orariomseratjUt diccret,nullam f�*nbsp;bi pofle cum rege firmam autnbsp;tutam ef�e amiciriam�

M K t S t* E imp�tratidl adempta,c�pt difcedercnbsp;domum,dedudus ab eonbsp;circiter milliarc unS. In*nbsp;tercunditm �liquidcxconbsp;gitab�tjUt me, qucm

ftem ef�e yidebat, placarct�Et utfolcnt ijqui

ij qui fubtto fententiam mutattt.dkebat ucllefe mihi fingularcquoddam beneficium pr�ftarc,ut tant� gratioreflemnbsp;regt : pofthdie fe mifsurum efifeGalca*nbsp;cium (is cratfummo apud e�loco) utnanbsp;ues Genua dimittat,dlt;reliquisnoftrisnbsp;copijs coniungat : ueVc ic regi ieruarenbsp;iSeapolis arcem,quod ca defcnra,regnunbsp;totum infidepermanfurum effecogno=nbsp;feat, �C ftatim ubi naueseportu folue'znbsp;1 int, fe ipfum mihi fcripturum, ut pernbsp;mc omnium primo rexcertior ea de re finbsp;at,�iinteJligat Iranctam cgregiaraatcpnbsp;fidelem operamme ipfi nauaflie:S� antesnbsp;quam Lugdunum perueniam, adfutu*nbsp;rum mihi in innere nuncium, qui eas lisnbsp;teras perferat ? Ea fpe recreatus ab illonbsp;difeefsi, SC ingrefsus iter gt; quicunquenbsp;poft meucniretceleribus equis Si incitenbsp;to curfu, hune arbitrabar et�e, quem ilsnbsp;Icpollicitus erat .tametfi,quod hominis Ingenium noueram ,in dubio u�rfa�*nbsp;bar . Progrefsus Camcriacum , ubi asnbsp;manter fui cxceptus� Sabaudi� Duce,nbsp;poft jEugdun� perueni menfe Dcccm'znbsp;bri,cS rex ante bimeftre e� ueniff�trQuinbsp;moleft�ferebantpacem nuper fadlam,igt;nbsp;cum uerba nobis effe data uiderent,masnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N iiij

DE BELLO neap �l; gna fuerunt afFedinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^�C. fibil fs atcp

gefticutahonibus mederidebant,ut in ciufmodi rebus fieri confueuit* Quidnbsp;cgiflem J ordine regi commemorabam*nbsp;amp;quas Veneti propofuerantpacisconnbsp;ditiones, eas exhibui defcriptas, uerumnbsp;ipfefilt; Cardinal is pro nihilo ducebant*nbsp;Interiedis autem aliquot diebus,denuonbsp;interpellabam. Vtiiius enim mihi uide^nbsp;batur,illa, qu� deferebantur,recipere,nbsp;quamtotumamittere* Narnquibuso^inbsp;mnem adminifirationem permittebaqnbsp;ij non fotum non erant tantis rebus genbsp;rendis idonei, uerumetiam homines penbsp;ritiores ad lua confilia uix unquam ad�nbsp;mittebant. quod tametfi rex non probanbsp;ret,tarneneo fuitingenio,utquibus H*nbsp;dem attp authoritatem tribuerct, eos nonbsp;auderetofFendere.Huc igitur tanquamnbsp;in fpeculS refpiciantprincipes. amp; afiuenbsp;fcant fua ipfi tradaren�gocia, abor�nbsp;quoep fententias audiat, fuofcp fami lia-res, quorum utuntur confihjs , in parinbsp;propemodum habeant honore, Namfinbsp;quis fingularistantam habeat fidem a^nbsp;pud principcm, utreliqui eum metuerenbsp;coganturS� obferuare: is reuera domi^nbsp;tiatur et regnum obtineqfuif^ rebus tannbsp;turn

LIBER Q,VI.NTVS-tum acfacultatibus confulit,ac publicas �c�moditat^ s neghgit, quod r�gi fdtnusnbsp;cueniffe* Quodfupr� didum eft,non�nbsp;dum deditionemfecerantarces Neaponbsp;litanaf gt; �C quos ibi rexconl�itucrat.paf�nbsp;fim erant in pr�fidijs �Monpenferius,nbsp;Salernitanus,Albinius in Calabria,et a*nbsp;li) alijs in loris,uerum adco deftituti� nonbsp;bisjut uix unquam aliquis ad cos nuncinbsp;us aut 1 it�ra: perferrentur. Et fi quid forte nunciaretur,id totum erat confidum,nbsp;et alebantur uana fpc ac pollicitationi'nbsp;bus.Rexcnim nihil adminiftrabatiplc�nbsp;Quod fi mature fuifl�teis prouifum denbsp;repccuniaria , defendifl�nt regnumabnbsp;hofte:fed intcrpof�tamoradongcmaio*nbsp;tes deinde fumptus fruftra ferimus ,acnbsp;tandem rebus omnibus dcpcrditis,alla^nbsp;ta fuerunt illis ad quadraginta aureo*nbsp;rum millia,qu� quidem pecunia: fum^nbsp;ma,menfcm unum citius deportata,re*nbsp;ftauraff�t omnia,ignominiam illam.nbsp;qu� amifib regno fecuta fuit,a' nobis de^nbsp;pultflct, Eius rei caufa fuit, quod rex ninbsp;hil ipfe procurabat,nec eos,qui de fuo-rumfiatu docerc ipfiimpoterant,audienbsp;bat,amp; quod eius famili�res erant homisnbsp;n�s imperiti QC igmiii, �i; quod ex ipf�snbsp;N V

, DE BELLO NEAP QL; nonnulli ,ut opiner, confiliafua cumnbsp;Pontificecomunicabant* Vbi per men�nbsp;(�munum�^alterum,rexLugduni fu*nbsp;it, nunciatS eft ei de infirma ualetudincnbsp;fuififij,quemhabebatunicum,ac triduonbsp;poft aliatum fuit de cius morte, Deplc.^nbsp;rauit quid�ille cafum,fedleuirer:uxornbsp;autem AnnajBritanni� Ducis filia,granbsp;uiftime tulit, QC. fupra qu�m dici po*nbsp;left, fuit afflilt;fta,�!' uidebatur ci mensnbsp;aliquid finiftri pr�nunciare in pofterS,nbsp;Rcxuero.ut earn recrearet, nobiles aliquot fummifit, qui coram ea faltarcnt.nbsp;quod noftro more fieri c�fucuit,cxcitannbsp;de l�tifi��^ depellendtmceroriscaufa*nbsp;In his fuit Dux Aurelianus, annor� ar^nbsp;citer triginta quatuor- Et quoni� � mor;�nbsp;teregis, ad ipfum, qui generc proximusnbsp;eratjdeferebatur regni fucceftio et fum#nbsp;ma impcri),rcgina fadum hoc ficaccipi-cbat, quafi fihj fui morte I�titia effet affenbsp;�lus, ideo^ c�pit odiflenbsp;nbsp;nbsp;multo p�ft

tempore ab cius abftinuit colloquio, rat puer ille annorum trium,admodumnbsp;formofus, ��in loquendo audax,necp tinbsp;mcbat c a, quae reliqui pueri folent, Re%nbsp;tgitur,qui corporeeratexiguo, ��tnge^�nbsp;mo panim excitato,fed ali�qui placidi^^nbsp;fimis

rifeER QVARTVS. firnis monbuSjCo Icuius mortem dus f��nbsp;tebat^quod mctuerct,negrandi�or iile fanbsp;dus, gratiam �Cauthoritatem fibi internbsp;fuos minueret. Hicautem mihi uidem�nbsp;gnorum regum atq� prindpum mil�rwnbsp;am, qui � fuis ipfi libcris fibimctuuttt�nbsp;Ludouicus undecimuSjCum effet annpinbsp;rum tredecim, fadaconiurationenobi*nbsp;litatiSjarmafumpfit aduerfus parcntemnbsp;fuum , Carolumfeptimum,amp; eumex^nbsp;creuifset,ade�c�pit uehementerabeonbsp;dtfsidere, utrelid� Delphinatu,prouinnbsp;cia fua, redperet fe ad Philippum Bur^nbsp;gundi� Ducem. Et cum deinde grautnbsp;ualetudine adflidaretur, ne filio qui^nbsp;dem fuo, qui tunc eratannorumcirdternbsp;quatuordecim, fidebat, ut in fupcrion'*nbsp;bus c�mentartjs dcmonftrauimus � It3nbsp;ttidelicet comparatum eff in rebus hu-manis, utomnes panter aliquo adficiannbsp;tur dolore* A condito enim mundo,rc^nbsp;rum omniS fabricator Deus,hoc ita connbsp;ftituit.ne� licet cui^ iUius cuitare decrcnbsp;t�* fed differunt inter fe cruciatus. Namnbsp;qui funt animi,grauius urgent, quamnbsp;corporis , S� quibus obnoxtj funtpru^nbsp;d�tes, tj multo funt tolcrabiliores,quamnbsp;tn�pientum , ctff diuerfum nonnuUinbsp;fentiant�

DE, BE LL O NEAP O L. fentiant.hi enim quo fe confolcntur at�pnbsp;fuftentcntjiiihil habenc Quod fi princi^nbsp;pes ac pot�n'ores, qui in maxima rcrumnbsp;omnium copia uitam agunt,nullas acernbsp;bitatcs cxperirentur,efl�t profedo de�nbsp;iperatifiima miferorum hominum connbsp;ditio,qui laborc quotidiano maximifepnbsp;uigiltjs �Cerumnis, uxoremjiberosatcpnbsp;familiam alunt,�i^ magiftratui tributumnbsp;pendunt, (�d longe (ecus qu�m uulgdnbsp;putatur, res habet. Nam fi reeenf�re uenbsp;lim, qu�m multOs nouehm principesnbsp;uiros atep f�minas, annis ab binetriginnbsp;la,quiinfummis angoribus atep triftitianbsp;uixerunt,non mediocrem fim conferi�nbsp;pturuslibrum. Atqj hi tarnen,quum rc�nbsp;bus omnibusaffluerent, �js,quinonnonbsp;UCrant familiarius, uidebantur effe ornbsp;mnium hominum beatifsimi. Neep dicinbsp;potefi:,qu�m tenues acinfirmas pl�runnbsp;que fui mocroris caul�s haberent, Mainbsp;gna enim ex parte nitebanturfufpitioninbsp;bus �d calumnqs. Atep hic eft morbusnbsp;eccultus, quiin familijs principumre*nbsp;gnatj�f plurfmis incommodis materi*nbsp;amfubminiftratjin Gallia quidem adeonbsp;frequens,ut� Carolo magno uixpaucinbsp;Galli� Reges annum aetatis fexagefi#nbsp;mum

liber lt;V I N T V S. ' mum cxcet�cn'nt col! eda f�pc �grititgt;nbsp;dineexfufjjitiornbus �^�js qu�dancunbsp;lum ac falfo effent delata. Ludom�eusnbsp;undecim�s,paul6ante qu�m decederer,nbsp;c� fufpittonibus nimin indulgerennul*nbsp;li prorfus homini fidebat, �iomnes in�nbsp;diari f�bi putabat.Eius pater, c� decum�nbsp;beret acgrotus.perfuafum habebat, paranbsp;tumf�bi effeuenenum, ideocpabomninbsp;ciboabftinmt. Carolifexti e� fuit detc?nbsp;rior conditio ,quod deliraret ac mentenbsp;captus effet, dum qs qu�defercbantur,nbsp;plus quam oportebat, crederet.Prudennbsp;ter ergo feduri fint principes jCumalia:nbsp;quid ad tpfos occulte defertunfi delatolnbsp;remfiftant,amp; fidem fibi fieri iubeantei-�nbsp;us quod fit delatum, Hac enim rationenbsp;multo uiuent tranquillius,quando nul^nbsp;lus e� fit progreffurus amenti�,ut quodnbsp;probare non pofsit, de eo fit alicui fedunbsp;ruscalumniam. Sedfunt ex ip fis non*nbsp;nuUi ade� ftoi�df ignaui, ut etiam iip:nbsp;rciurando promittant,fe nihil enuntiatunbsp;ros^atep interim anguntur inanimis,6dnbsp;ab impuris faepe hominibus perfiiafi infnbsp;cipiuntillosodiff�, quos pro ipforumnbsp;uirtute ac merito debebant amorc acbenbsp;ncuolentia (ummacQmpledi,. Mortuo

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regiS

r�gis tilio,paulo p�ft fuit allatiim, quos Monpeni'erius pr�fidio reliquerat in arnbsp;ce Neapoh'tana,eos deditionem feciffe,nbsp;ot obftdes redderentur,de quibus anteanbsp;didum eft. Aliud etiam accidit,quod adnbsp;regis infamiam atcp dedecus peninebat*nbsp;Cum in Jtaliam ueniff�t, Florentin! nonnbsp;folum maxtmam pecuniae uim ci dona�nbsp;�crant, ucrumetiam in ipfius fidem pernbsp;miferani Pifas,Sarezanam, Sarezanelsnbsp;lam, Petramfandam Si Libramfadam,nbsp;Utfupr� diximus, attp file duplici iureiunbsp;r�do promiferat,feredditurum omnia.nbsp;Primo ,cum Neapolim iret, ac deindenbsp;confcdo bcllOjCum domum rediret, A�nbsp;ft�,quo etiam tempore mutuoei dabantnbsp;triginta aureorum millia, lege, quodnbsp;fiPifasredderetjUteius debiti nihilpcrnbsp;folueret,atcpipftqu� accepifl�nt abeonbsp;pignora, reftituercnt ? T une �i illud panbsp;dumfuitjUtfexaginta aureorum millianbsp;regt mutuo darent, eamcp pecuniam di^*nbsp;ftribuerentin noftras copias, per rcgnt�nbsp;Neapolitans,ad eiufcp defenfionem,trenbsp;centos �quit�s eataphratftos nobis ale^nbsp;rentSed is de quo fupra* dtd3eft,Entranbsp;giusihomo auarus et!nfidus,quem rjs Ionbsp;�is rcxprjfecerat jPifanis reddidit arc^,nbsp;accepta

liber Q_vivrv5. '^6 accepta pecunia, Sarezanamoppidumnbsp;et arcem ibi pofitam ucndiditGenuenfinbsp;bus,Petramfanc7� Lucenfibus.et Libranbsp;fadam V enetis^qua quid� jn re fummcnbsp;peccauir, Slt; GalJico nomini in�gne manbsp;culam inuisit, propter interpofit� iufiu�nbsp;randum, dC hoc effecit,ut regnum Nea*nbsp;politanum � nobis totum deh'ceret.FIo^nbsp;rentini enim, cognita ea perfi'dia, nihilnbsp;eorum dequibusconuencrat, praftitenbsp;runt,et quam mutuo dedetantpccuni�,nbsp;eam�nobisrepetebant� Harum rerumnbsp;omnium caufa fuit,qu�d rexnihUipienbsp;pr�ciperet,filt; fufurrationibus iliis oc�nbsp;cultisnimium tribueret.Nam exipfiusnbsp;familiaribus nonnulli^fuerant authoresnbsp;Entragio,utad eummod� ageret.Monnbsp;penfcrius ergo amp; Virgih'us Vrfinus,�tnbsp;Camillus Vitellius, ahj noftri duces,nbsp;re defperata , colledisjquas habebantnbsp;pafeimcopifs ,oppidula qu�dam occu^nbsp;pabant:i�d rjs occurrit cum excrcitu rexnbsp;Ferdinandus Marehio Mantu�,qucnbsp;Venetinuper eo mii�rant, N�ipfi capenbsp;cunia,quam Ferdinande mutuauerat,ecnbsp;fumptu bclli^ftimato ufi� ad cctaureo*nbsp;r� millia, fex Apulig oppida teneb�t opnbsp;pignorata,in quib�s f�nt Brundufinm,nbsp;Galli�

DEBELLO N EAPO L, Gallipolis, Hidrimtum, Si Monopol�nbsp;lis.Ei fummae uolunt ietiam adijci, quic�nbsp;quidcaoppida feruandi acdcfendendinbsp;caufaimpendunt,nccp ipforum propo*nbsp;fin'efleputo j�tunquam reddant. Necnbsp;enimfolcnfjcum aliquidfemel occupa-rint, quod ipforum finibus commodumnbsp;f�tct opportunum,utfuntealocaqug dinbsp;xirnqSjpofira in ilia ora maris Adriatici,nbsp;Habetquidem Pontifex Romanus ali�nbsp;quot oppida interieda,fcd quicScp ma�nbsp;re dlud nauigant, hi Veneris funt uedi^nbsp;gales . Necp omnes intelligunt,quant�nbsp;ntmomenti, quod earn oram maritimanbsp;fu� ditioni coniunxen�nt, Nam pr�ternbsp;alias commoditates redit ad eos quotannbsp;nis maxima copia frumenti Si olei. linbsp;quos diximus, Ferdinandus Si Mar*nbsp;chio Mantu�jCum nofiros haberentiitnbsp;cofpedu jC�perunt com munire caftra�nbsp;ueritijne pr�lio dimicandum eiret,quodnbsp;hadenus inf�liciter ipfisaccidit. Sednbsp;inter noftrosorta faitfimultas, proptefnbsp;inopiam commeatus pecuniarum�nbsp;Nam equitatui, Si Heluetijs Si Ger^nbsp;manis , multis iam menfibus nihil eratnbsp;depcnfum,atcp hi direptis aliquot oppi*nbsp;duhs jfe fuftentauerant.Quod fi quadranbsp;ginta

ginta il] a aureorum millia, qaae re\ prc^ miferatjmaturefuif�cnt perlata, nihil ac�nbsp;cidiflctihcomtnodi, �Cpr�lio noftri dc^�nbsp;ccrtaflenGquodetiam� fecifl�nt aductnbsp;futn^nontamenadedmultos� fuis de�nbsp;der a (Tent: quam poftea, quando tarn �nbsp;gnominiofas conditiones acceperunr.nbsp;Monpenferius quidemet Virgilius Vtnbsp;fin US omnind fuadebant pugnam,fedFnbsp;altj quidam eisrcnunaabant,cum f�gnanbsp;ferri iu�iffent,non (� fore dido audien-tes.Erantin caftris, Germanidf citernbsp;dingend, qui nuper co uencrant. Hi c3nbsp;pcriculum fuum uiderent,non pr�ftitenbsp;tunt nobis earn fidem atep amorem,qucnbsp;Heluettj J S)^ ad Ferdinandum defece?nbsp;tunt.Etquoniam belli duces inter le dii�nbsp;fidebantoutdidum eftj turpitetcumhonbsp;ftc padum fuit,his conditionibitsiut ponbsp;teftati Fcrdinandi fefe permitterent, ucnbsp;tbrmentaomnia datent,0^ quicquid ocnbsp;cupaflent,rcftituercnt* llleuicifsim pro#nbsp;thittebatfecuraturum,ut mari tranfpofnbsp;tarentur in Taurinos rebus omnibusnbsp;faluis, Eo fado iufsitomnes Neapolininbsp;deduct. An ulliunquam homines tut�nbsp;pius padi Gnt, ignore,neep fimileexemnbsp;plumiegifse me puto, ni� quod Liuius

DE BELLO N E A P O L? fcci'tatdeconfulibus Romanis,qui pre#nbsp;p�Furcas Caudinas,ade� uiles ac indignas pacis leges receperant, ut fenatusnbsp;cas repudiarec,�� ambos, qui padti fue-rantc�fuleSjad lioftem remitterent.Nc*nbsp;apoli fuerunt impoGti nauibus no�rinbsp;railiteSjSC in uicinam infulam deportati,nbsp;ubi cum diutius harrerent, morbis af�nbsp;fedi,magno numero moriebantur.�^ innbsp;his Monpenferius, quem alij ueneno,nbsp;ait) febre extimflum elTe dicebant,quodnbsp;�Cego puto. Breuiter,ex omni eo numenbsp;ro, qui erant aliquot milita, uix mille �Cnbsp;quingenii fuperfuerunt,SC Heluetij cir�nbsp;citer trecenti �C quinquaginta, quorumnbsp;(�ne laudanda eft uirtus atep conftantia,nbsp;quod extrema omnia pati,qu�m � nobisnbsp;ad Ferdinand� deficere,maluerunt,quinbsp;longo tempore eos in �nfula detinuicnbsp;in maxima cibariorum inopia. Qui exnbsp;his in Galliam redibant, eos uidi cumnbsp;appeller�t.Erant omnes afflida ualetnnbsp;dinCj�^exmacie corporisatep deformi^nbsp;tare, qu�m effent multa perpefsi, facilenbsp;potuit cognoici, �i e nauibus egre�t, �nbsp;non poterantfirmiterinfifterc. Virgi*nbsp;lio Vrfino ��. ipfius filio, reltquiscp Ita^nbsp;lis, qui r�gi milta ��tant, lice�jatexpa�nbsp;do re*

LIBER Q.V I N T VS. $3 lt;fto redire domum. N� mul to p�fteamnbsp;pacif�cationem,Ferdin�dus, quinupernbsp;uxorem duxerat, atnitam fuam, circtternbsp;quatuordcdm annorum puellam ,febrlnbsp;diuexatus,euita dtfcefsit, Horrefcitaninbsp;mus,dum cogitoznecipfe tantum,fednbsp;�Cipfius aliquot maiores,multa contra^nbsp;xerunt eius generis matrimonia. Ab eifnbsp;us morte, fumma rerum delata fuit adnbsp;patru� Fridericum, Viderchiclicetmanbsp;gnam rerum humanar� incertitudin�acnbsp;mobilitat� fortun�, Bi�nio enimquincpnbsp;fuerunt reges Neapolis, Ferdinandus,nbsp;AiphoQfus, Ferdinadus,Carolus Galanbsp;li� rex, �C Fridericus. Quod noftri mi^nbsp;lites diutius quam padumerat, detine^nbsp;banturjatqp eti� durius habebantur, Fcrnbsp;dinanduSj �i poft eum Fridericus excuanbsp;fabant,eocp Heri dicebant,^d Monpen-ferius non luflerat ipfis omnia reftttu�nbsp;Caietam enim et alia quedam noftri ad�nbsp;huctenebant: uerum ille culpa uacabat*nbsp;nam etfi regi erat legatus tarnen ipfiusnbsp;n� erat,ijsgt;quof5 fidei rexcomiferatar�nbsp;ccsamp;S oppida,ineo prapfcnbereautimanbsp;perare.quan^ ft �i jpfi dedition� fecif*nbsp;fent,nullo magno inc�modo rexfuifletnbsp;aiiedus � Nam mifsifuerwntaliquotiegnbsp;O q

DE BELLO NEAPOL? �GalUa, qutfubfidio iplisuenirennbsp;c�mcatu m importarent Caietam,eiurlt;pnbsp;rei fumptus fuit ^Rimatus ad centumnbsp;quinquaginta aureorum millia,ncq� ta*nbsp;men quicquam e� profecimus,Rexdiunbsp;commoratus Lugduni, QC totus occu#nbsp;patus ludis atcp fpcctaculis ut antea di*nbsp;dum eftjOptabat quidem rctincre Caie*nbsp;tam,et quod reliquum adhuc era t,in fuanbsp;poteftate,nec ulli in ea re fumptui paree*nbsp;batjfcd eratfugienslaboris, neep itude*nbsp;batipfe de fuis rebus aliquid cognofce*nbsp;re autprouidere. Pl�ricp enim per Ital igt;nbsp;ani c�perunt cum eo fua communicatenbsp;confilia,�(^ conditiones proponebanr,nbsp;Gaili� futuras non inutiles,qu� cum fitnbsp;locuples atep copioia,fumptus facile to�nbsp;lerare poteft, quod in If alia �eri necefl�nbsp;cft.Sic enim ferunt Italorum rationes,utnbsp;qui ipforum opera uelituti, huncopor*nbsp;leat largitionibus aditum fibi facere, QCnbsp;liberaliter dependere militum pr�fedisnbsp;atlt;pducibus,quorum authoritas amp;gra^nbsp;tia fiatim minuitur, fi nihil habe�t quodnbsp;in alios difiribuantBiennio pofi,quantnbsp;rex domum redtjt, cum nofira effet ad;*nbsp;bucCaieta, QC Mediolani Dux/orum^nbsp;qu� pa�s erat, nihil feruaret; quod nonbsp;c�m

minimendelem foreputabat:conftitu* turn fuit ut Dux Aureliorum magnisnbsp;cum copijs Aframproficifcerctur, /gt;?�gt;*�nbsp;Ferrarig Ducjs amicitia certo nobis connbsp;ftabat ,qui tametfi Mediolani Ducis e�nbsp;rat focer, tarnen ut fuis fortunis confulenbsp;ret, paratus erat fubminiftrare nobis e*nbsp;quites quingentos SC duo millia pedi*nbsp;turn, Venetos enim habebat graues ad^nbsp;U trfarios,ab ijfcp fpoliatus erat quadamnbsp;agri fui parte : �C quanquam fui gebcrinbsp;Mediolani Ducis amicitiam,fibi fuifcpnbsp;liberis atc� populo iudicabat eH� ma*nbsp;gis opportunam: tarnen uerebatur cti�nbsp;am, ut cxi ftimome ille temporum ac fornbsp;tunac iniquitate coadus, cum rege pact�nbsp;fceretur.Marchio Mantu�,qui alt�rantnbsp;Ferrari� Ducis filiam in matrimonio hanbsp;bebat, eu SC de ipfo Veneti nefeio quidnbsp;fufpicarentur , �C ipfe de illis inuicemnbsp;quereretur, erat tune temporis cS fuo fonbsp;ccrojcomitatus trecentis equitibus cata^nbsp;ph radis, atep is facile ei perfuafiffet, �Cnbsp;ad noftras traduxiffet partes, loannesnbsp;Bentiuola? qui Bononiac rerS fummam

�E BELLO NE APO L; ado�iniftrabaLauxilio nobis erat mifliwnbsp;rus ad centum amp; quinquaginta �quit�s, 'nbsp;ac duo illius filij turn equttum turn pedi�nbsp;turn aliquot cohortes adduxilient, dC fixnbsp;glletager ille omnis ualde opportunusnbsp;ad perturbandam Infubriam � Floren�nbsp;tini ,ne Pifas�C alia qu�dam oppida,nbsp;de quibusdidum eft, prorfus amirte�nbsp;rent, parati erant fuofumptu nobis alenbsp;reequites circiterocftingentos �C pedi�nbsp;tumillia quincpgt;decpre pecuniaria pronbsp;tiiderantin fextum ufcp menfcm, Vrfininbsp;amp;Rom� praefeAus, frater Cardinalisnbsp;Ofticnfis,quoniam � rege ftipendiuninbsp;tiabebantannu3,conduxiftentad millenbsp;�quit�s cataphrados.q torn non eft ea?nbsp;dem apud illos ratio quein Galltjs.N�nbsp;�bijftngulis in annum datur ftipendiumnbsp;aureorum centum: apud nos autem eanbsp;(�tmma duplicatur, propter �quit�sfa^nbsp;�ittarios,qui fingulis cataphradis atti inbsp;b�untur.Iis, quos iam diximus,depen�nbsp;dendafuiffent ftipcndia, Florcntinis aunbsp;eem minime. Ferrarienfis QC Mantuanusnbsp;QC Bentiuola, nihil magnoperc a nobisnbsp;cxigcbant, propterea qu�d per Infubri�nbsp;am magna fibi poilicebant emolumentnbsp;ta. His uiribus impetu in ilium fado,nbsp;credi-

LIBER lt;V I N T V S. too Ctcdibileeft jf�h'dtcr rtm adminiftrarinbsp;potuiflcjcocp confedo hello, NeapolPnbsp;canum rcgnum ficili momento in no�nbsp;ftramfuifl^t redad� poteftatcm. Etantnbsp;iam Aft� mifsi � rege,citciter odingcn�nbsp;ti �quit�s tataphradi noftrates, �C pe-ditumad fexmi�lia .atcp in hisHeluetqnbsp;quadringcnii. Sed Dux Aureliorum,nbsp;que toti bcllo imperiocp rex pr�fecerat,nbsp;quicp impedimenta fua omncmcp fa'?nbsp;miliam �gt;C comitatum pr�miferatjmutanbsp;ta uoluntate, regem orabat, ut ad conci-li� denuo referreqan cam profedionemnbsp;fibifufcipiendam effcputarcnt Refe�nbsp;tnelatcp itcrum deliberara, cui concilionbsp;�� ipfe intereram .omnium fuit ea Centennbsp;tia �utdicercnt, omnin�ci proficifeen�nbsp;dumeffe, propterea , quod multi pernbsp;Italiam principes ac amici no�ri, qui- .nbsp;bus iam effet perfuafum, magnos in ci?nbsp;us belli apparatum,fumptus feci��nt,nbsp;omnibus rebus effent inftrudi,aciinbsp;pfiusmodo aduentum expedarent. Illenbsp;uero , quod regem tenuiori ualetudi^nbsp;neuiderct, cui f� quid acciderethumanbsp;ni,ipfe effet futurus fucceffor 1 turn fuanbsp;fponte,tS admonitus amp;^impulfus �qut-buCdam,refpondit,non f�profedurum^nbsp;O iiij

DE BELLO NE AP O L; c�jfuipriuati doloris ulcifcendiautiiiMnbsp;lt;is fepetcndi caufa, uerum ut pro lega*nbsp;to regis �� contendat,non rc�urare. Po^nbsp;i ftridic cius dlt;ei?cum h�ceflbit ad�jFlonbsp;irentint �C. altj quidatri legaU' ua]de re�nbsp;gem folhcitabantjUt ilium diWtttcref.nbsp;Kex �d �� relpondi�,nolle fc inuitum adnbsp;gcrendum bellum extruder�. Ad hiin�nbsp;modum mtcrmifla fuit �a �xpeditio,nbsp;quod ipfum rcxualdegrauiter tulit,quinbsp;fumptus maximos in�am rem fece^nbsp;tat, infummam ipem uenerat ulci4nbsp;fcendi iniuriam� MedioIaniDuce ac^nbsp;ceptam� Nam �C lacobusTriuqltius^nbsp;Aureliofum Dux, procreatus �tamilianbsp;��cdiolanenfi, fauorcatt^ gratia pluri-tnum tjs lods perfeciffent, In hoc etiamnbsp;tempore alia resiiouafuitoblata. Genunbsp;cnfes mobilitate quadam animifei�fiunbsp;dent rebus nouis. lh caRepublicadmcnbsp;9ifiquotfamili� pracftantes/Ex tjs Aurifnbsp;Spinul� funtgen�renobiles, Cam�nbsp;pofulgofi uero 0( Adurni, plebei.Solctnbsp;uut ca ciuitas admitiiftrari aDuce, quenbsp;fibi dcligit conftituit ipfa. Is eft magi�nbsp;ftratus |^ebeiusgt;necp nobilibus commitnbsp;nicatur, etfi creandi duds poteftatemnbsp;(ftthabenu Sum magiftratumgeft�ratnbsp;ruperio�

LIBER QVINTVS. lO� fupcrioribus aliquot �nni's , �aptiftanbsp;Campofulgofus , in f�dionibusnbsp;mult� poteratj�^ magnas habebat dicninbsp;telaSjUerum deceptus � fuo patruo Car^nbsp;dinale Genuenfi, qui Rempub, prodi^nbsp;dit Medio�ani Duel, proferiptus fuit,Isnbsp;igitur infpem ucncrat, perfuadendi fuanbsp;is, ut arma caperenL quodfifieretjnonnbsp;dubitabat,quin inimicis exturbatis, re�nbsp;rumfumma deferretur ad regemiCuiusnbsp;ipfe effet ibifLKuruslegatus4 Eftetiamnbsp;ijs locis oppidum et portus ualdeoppornbsp;tunus,Sauona.Hi cumei��nt in poteftanbsp;te Genuenfium,0^ fcruitutis condition?nbsp;odiffent, ac libertatem recuperate fe pofnbsp;fe fperarent,nunciabantCardinali O�i�nbsp;enfi, qui noftrarum erat partium,tcncrcnbsp;fe firmam ac certam rationem,ut oppidonbsp;ipfum redpiant: quod fi accidiffet,Gc�nbsp;nuenfes in magnis erant futuri angu�nbsp;ftijs, ob prouindac noftr� uicinitatem�nbsp;His de rebus ubi rcxcognouit,nunciajsnbsp;batlacobo Triuultio,quern cum fuis conbsp;pris Aftam pr�miferat � ut Baptiftaenbsp;Campofulgofo iubminiftraret aliquotnbsp;militum cohortes,quiipfum Genuamnbsp;ufcp comitarentur �exdtandicaufa diennbsp;(es illius atep familiares.iten),ut ei,quena

DE BELLO N E A P O L dtximiis, Cardinal! pr�bcre� quoc^ mi*nbsp;Ittem, qui Sauonam ufcp deducerent^acnbsp;fimul rtiandabat,nequid contra Medionbsp;,lani Ducemcxperiretur,necp pacem c�nbsp;CO fadam uiolaret.quod � iuprioribusnbsp;illis mandatis planeerat diuerfum ,fcdnbsp;rta folentres adminiftrari, eu principesnbsp;nullam ipG cur�fufcipiunt,amp; inconl�^nbsp;derate �iteras c�fcribiiubent, QC legatio�nbsp;n�s decernunt pritis,quam de cauia plec

8^ CardtnalisOftienfis molieb�tur,frtJ ftr� fuit N� utpropius ad Genuarti acccnbsp;deretur, opus eratmaximis coptjsjpro�nbsp;pter eius urbis magnitudinem atc�fre*nbsp;quenti�.Nam et Mediolani Dux,et Venbsp;neti,quum defedion�ualdemetucrenr,nbsp;auxilia illis fummiferant. Eadem eracnbsp;conditio Sauon�, nam Qi. ibi militesnbsp;pr�fidio ille collocauerat. T riuultius aanbsp;tem maluifl�t his rebus omi�isjbellumnbsp;inferri Mediolani Duci, necpdubitOj�nbsp;concefl�m � fuiiTet � rege, quin magninbsp;aliquid perfeciflet : �C. iam aliquod eiusnbsp;rei fecerat initium. Nam ingrefsus iternbsp;cum fuis copqs, earn uiam, qua ab Ale^nbsp;xandria Genuam uenitur,in(�dit,utMcnbsp;diolani Ducem,�forte noftris Gcnu*nbsp;am pro�

LIEER QVINTVS. lOX am proficifcentibiis uim faccre ucllet,nbsp;cohtberct.oppidula ettam qu�dam eiusnbsp;agri ccpit.N'! etli Genua a tq? Sauonamnbsp;rex tenrabat, tarnen idcirco nolebatui�anbsp;den' bellum facere Mediolani Duci, �Cnbsp;utrtincp populum fu� ditioni's cfledice�nbsp;bat .Cardinalis.ubi Sauonam uenjt;renbsp;defperata propter imr ofit�pr�fidium,nbsp;difcel�it.Eadem erat fortuna Campofulnbsp;gofi,atcp is quid em in magno futurus efnbsp;fat periculo, fi propius Genua ueniff�t�nbsp;His igitdecauf�s confiftebatomnisbelnbsp;�i adminiftratfOjS^ dimifsusfuit pcdita=nbsp;tus,etreIida,qu�Tnuultiusoccupaue�nbsp;rat,oppidula,n� abfcp difpendio r�gis,nbsp;qui magna pccuni� uim in e�rem profnbsp;fuderat. Attph�cfer�gereb�tiir bi�nionbsp;poft^qu�m domumillereucrtiflet, quonbsp;toto tempore cumipfo fui, �i- partem alinbsp;quam negoctor� procurab�. Lugdunonbsp;profedus Molinum Borbonig oppid�,nbsp;in Turoncs inde contendit, ludis Sgt;C de*nbsp;Itti)s at�p fpedaculis intentus, profuanbsp;confuetudine ,ne�p de re ulla graui folli�nbsp;citus . Inter eius autem famili�res ma*nbsp;xim� erant fimultates Maclodienfisnbsp;nim Stephanus Veriusj utauthoritanbsp;Km renner ent, bellum Italicum fuadcj:nbsp;bant:

bant, Ammnalius autem,qui furatno �o cofueratapudregem,ante eius profesnbsp;dionemin Italiam, magna contentionsnbsp;refiftebateornmconGl�js,recuperanda�nbsp;. caufi� dignitatis. atc� is fuit rerum flatusnbsp;perfefquiannum fcre,Interimrexcrebronbsp;mittebat legatos ad Hifpaniarum resnbsp;gem, qui nos oppugnabat,mari pracfer#nbsp;lim, de magna (ummilerat auxiliaNeasnbsp;politanis regibus,� Sicilia, quae minimonbsp;interuallo �C ardflsimo freto diuiditurnbsp;d Calabria, cuius ad exitum eft Rhegi*nbsp;gium oppidum, d�funt quiputent olimnbsp;�uifle cuntinentem � Et quoniam marinbsp;olurimum ills poterat, miCsis ad oramnbsp;Neapolttanam nauibus, tarn ex Hifpalt;nbsp;6i)s,quam � Sicilia :flebat,ut rex ipfo�nbsp;rum clafsi minime poffet refiftere: quonbsp;tnagis cupiebat illo uti pacato , Terranbsp;ho admodum nobis imc�modabant,ninbsp;fi quod �quit�s,magno numero,pauco*nbsp;irumdieru excurflones feceruntinprosnbsp;ximos fines Gallia: Narbonenfis, catnbsp;(initimus eft ager Rufeinonenfis, innbsp;quo ciuitas eft primi nominis Parpignanbsp;numgt;de oppidulum quoddam,Salfumnbsp;uocant. Exco impetum illi in nos facieinbsp;bant*�O^ ftfe jCuma noftris premeren*

LIEER Q.V IN T V S. 105 tor,recipiebant.Eratautem Narbonen�nbsp;lis Galba: pr�fccflus Borbom'�Dux:nbsp;cius legatus,nobilisquidam Andrea-'nbsp;nus, c�pit rationcm inire captendi eiusnbsp;oppfduli, Sgt;C cum fortuna con�iium ho?nbsp;minis probaret, ui expugnauit, interfe�nbsp;dlis drciter quadn'ngentis militibus, 8Cnbsp;ex nobibrate,magni nominis ad quadranbsp;ginra, �C fil�o Archiepiicopi Compo*nbsp;ftell�, Pr�ter expedationem enim hocnbsp;iilis acciditjecquantos facerent impetusnbsp;noftra tor m enta, n�dum perfpcxerant,nbsp;H�cfuit belli fumma, quod cum ipfisnbsp;gefsimus*qna in re tantoplus erat de�nbsp;decoris, quod illi, pofitis cahris ad mi^nbsp;liareunum ab oppido confederant,0Cnbsp;noftros multitudine longe fuperabant.nbsp;Non erat certe nulla ,qu� nobis fecer�tjnbsp;iniuriagt;et qu� Ludouico undecimo Runbsp;fcinonenfem agru oppignoraffentpro�nbsp;trecentis aureor urn millibus:rex,qui pa�nbsp;tri fuccefsitjSC earn pecuni� fummamnbsp;eis donauit, Qi. regioncm illam omnetnnbsp;reftituit, Qi antiquas conf�derationesnbsp;Galli� Hiipani�cp regum,qu� funt ar*nbsp;ATsim� Qi plen� ofticij, cum ipfis renonbsp;uauit,actum illi tantoaffedi benefidonbsp;promittebantjnec impedimentum uUnbsp;luia

DEBELLO NEAPOL. �um fe illaturos ei bello, quod rex con�nbsp;ftituiflet J neque filias fuas in Neapo^snbsp;lim, aut Angliam aut Flandriam nu^nbsp;ptum coiiocaturos , Et hoc quidem ponbsp;ftremum ukro deferebantnonfollicitanbsp;ti a nobiSjufi in his rebus opera cuiuflt;nbsp;d�monachi Francifcani. Sed limulatc^nbsp;bellum rex in Italia mouerecoepit, nun''nbsp;cios amp; literas in omnes partes dimittc*nbsp;b�tj imprimis autem Venctiasd�derisnbsp;contra regem faciendi caufajde quo mulnbsp;tarn mentioncm fecimus , eoc^ decre'nbsp;to f�dcregt;confeftimnobis bellum fecenbsp;runt, illata caufa, quod de fuis liberisnbsp;collocandis padi fuiffent,id nulla ratio�nbsp;ne aut aequitate fubfiftere, Sed ut adnbsp;propofitum reuertar, cum per Italianrnbsp;nihil iam ageretur amplius,2lt; Rex pr�nbsp;ter Caietam nihil in regno Neapoli�nbsp;tanotencret,atqueetiam in ora ilia Ru*nbsp;feinonenfi nu'lus effetmotus:illiquennbsp;dam genere nobilemgt; �C cum eo Monanbsp;chos aliquot mifertint legatos ad rege�nbsp;Nam id genus hominibusuticofueuenbsp;runt in eiufmodi rebus : quod facerenbsp;ipfos opinorS� calliditate quadam,0inbsp;parfiinoni� caufa . Nam SC. Francifea^nbsp;nusilkregiauth�rfuerat, uteum quetiinbsp;diximus

liber Ctv I N T V �. 104 dixi�musagrumj'pfis libcralifsimered?nbsp;derer. Hi de quibus dixim us legati,prisnbsp;mutn excufabant fe de fuperiorisnbsp;poris confilio, ac regem orabant utnbsp;ius,quam accepi(ret,miuri� memon'atnnbsp;deponerct Ad hune modum deprexnbsp;eau, c�perunt agere de induc�js, in tj{xnbsp;que focios omnes ac conf�deratosnbsp;comprehendebant,amp; r�gi Caietam,acnbsp;quicquid reliquum erat rjs locis utnbsp;per inducias commeatum in ferrer, pernbsp;mittebant. Hoc etiam petebant,ut in*nbsp;dicerctur dies^quem ad diem foctj f�denbsp;den's mitterent legatos, conftituend�nbsp;pacis cauf�,qua impetratajUelleipfosnbsp;intermifsum bellum perfequi,SC traie*nbsp;lt;?lo mari, quod Hifpanias ab Africanbsp;diuiditu'n Mauritaniam prof�cifd di*nbsp;cebant* Superioribusenim annisexpunbsp;gnaucrant Grana tam , eiufque regninbsp;fummam occupauerant: qua cert� ui�nbsp;doria, non fuit ulla noftris temporibusnbsp;illuftrior, ac ipforum maiores fruftr� faenbsp;peillam def�derarunt, Quomagisuel*nbsp;Icm, ipforum quidem caufa, ut eiuf*nbsp;modi tantum bellis occup�t!, firmamnbsp;pacem nobifcumcoluii��nt- Rextjsaiinbsp;ditis poftulatis, remifit cum legatis innbsp;Hilpanii'

t5E BELLO NEA POL.' Hifpanias Clerium Delphinatetn, n�^nbsp;bill gencre natum, Sgt;C pacem cum il lis fanbsp;cere cupiebat aut inducias ,non comptenbsp;henfis corum foetjs. Quod fi condirio-ncs ab eis propofitas tuncaccepiffet, Canbsp;ietam ferual��t.qua fola defen(�,potuif�nbsp;fettotum deinde regnum, ope amico�nbsp;rum,quos ijs locis habebagrecuperare*nbsp;Sed ante^ in Hiipani� tile uenit,ami�nbsp;fa fuitCaieta, �C. reuerfus illinc nouas ranbsp;tiones atep mandata fecum attulit� Pete^nbsp;batHifpani�reXjUtuetus amicitia at^nbsp;quef�dus internos redintegraretur,ntnbsp;coniundis deinde uiribus, Italiafubigenbsp;retur, �^uteibello uterep intereflet.fednbsp;ind ucias primum fieri uolcbat,quae fuisnbsp;conf�deratis cITent c�munes,et in Taunbsp;rinis diem conftitui? quo fociorum o*nbsp;mnium legaii uenirenuCogitabatenintnbsp;ab co f�derc honefta aliqua ratione d�nbsp;fcederCjUtipfequidem prae fe ferebaCnbsp;fedmcafert opinio, necnihil poftea denbsp;co cognoui,ipfius fuifle confilij,ut tem=*nbsp;pus extraheret,ac Friderico regi Neaponbsp;litanofpacium daretrecipiendiie �icolnbsp;ligendi � fuperioribus bellisCtametfi re*nbsp;rum fummam �C eins regni imperiumnbsp;ad fc transferre maluiffet, in quo plus hinbsp;beret iuJ

J^IBER Q_VINTVS. IO� fjeretiqriSjqu�m pofseflTores ipO� An�ienbsp;gauenfium qmdem familia fuum lusnbsp;mnium poti�simumel��ontendit: ednbsp;is eft illius regni ficus, eorum qui in^anbsp;colunt, ea natura, ut mftii uideatur eiusnbsp;cfte,qui o��upare illud atcp tueri pofsir�nbsp;nouis enim imperrjs ualde ftudent. Isnbsp;quem dixi,Clerius,in Hifpaniam fuitnbsp;remiftus� rege, famili� Arragonianbsp;c� nonnihil fauebat, incp fpeni uenera�nbsp;confeqendi agr� �rotonieniem, quemnbsp;Hifpatii� rex bello nuper in Calabrianbsp;acquif�erat� Rcuerfus ab ea legatione,nbsp;quendam Hifpaniae regis legatumadanbsp;duxit, 6C in concilio ,quid adume�nbsp;l�CjSC quid impetrafl�tjexpofuit� Hifpanbsp;nt�regem,qiti jus�^adionem haberenbsp;fe dicat in regno Nea pplit3np,fore �o nnbsp;tent�m Calabria, qu� Si�ili� fit finitianbsp;ma: reliquam uero eius regni partem rcnbsp;gi concedere, ipfumcp uelle intereffe �inbsp;bello, amp; fumptus in ea re fadur�, quartnbsp;tosrex faceret. Aderam �umifta referanbsp;ret,ac complures dolum fubefl� iudicanbsp;banr, ideocp placuit� ut aliquis maior�nbsp;pr�ditusingenio acrerurn ufa,mitteanbsp;retur. Is fuit Bocagius, uir magni con-filii, quo multum fuerat ufus Ludouia

CU*? undeci�Tius. Qui cum Cierio uenei rat ex Hifpanijs legatusjuon confirma*nbsp;batquod illedixerat,(�d urbane excu*nbsp;fans , extftimare fc dicebatullum ,nif�nbsp;in mandahs haberet, non efle didu#nbsp;rum.quo qu�dcm fermonemagis auge*nbsp;bat omnibus fuipicionem . Nullienintnbsp;perfuaderi potmt, Hifpaniae regem,nbsp;aut ipfum ucllc interefle ei bello, autnbsp;pares cum rege fumptus fadurum e�nbsp;iejam enim quinep endter oppfda Ca*nbsp;labriae tenebat, �i. in bis Crotoncm,pri*nbsp;minominis . Vbi Bocagius fiC Cleriusnbsp;in Hifpaniam uenerunt, tributum fu*nbsp;it eis hofpttium,in loco,ubi nemo habe�nbsp;ret ad i pi�s aditum, Si(. ne quis cum eisnbsp;colloqueretur, obferuatum fuit. Rexnbsp;autematqjreginater cum illis incolIoJnbsp;cutionem uenerunt, QC cum �oeagiusnbsp;recitarer.quid ille.nupcr ab ipfis in Galnbsp;l�am rcuerfus, commemoraflet;refpon�nbsp;debant, non quod it� conftituiflent,nbsp;fed quod aliquid eius generis fierinbsp;pofsit gt; locutos efie cum eo familiari�nbsp;USt hoc etiam ad didifie, non fe recufarenbsp;�nolefiiam atque laboremcomponendinbsp;bellijquodnobiscum Neapolitanis in*nbsp;tercedabctlperare^paceni kpolTeface�

LIBER Q^V I N T V L re, cum utilem legi rum honelbm. Re*nbsp;fponfum hoc Clerius grauiter tulit �Cnbsp;conrendebat illoSjadeum modum,utnbsp;pfe in Gallrjs recitaflet, dixil��, Boca�nbsp;gt) tandem opera Si^ diligentia, fac�l�fitnbsp;erunt in menfes duosinduci�. in qiii^nbsp;bus ipforum,non quidem focij foederis,nbsp;fedgeneri �C gencrorum parentes com-prehendebantur. Hi erant Maximilia�nbsp;nus Carfar,0^ Hcnricus Septimus, An*nbsp;gli� rex. Vbi domumreuerfus Bocagtnbsp;us, defua legationerctuldJet adconu* �nbsp;lium, fenfit rex,prudenter a� i� miflum i nnbsp;iffe illum,dubitatione iam omni fubUnbsp;u. Bocagius illudaddebat, pr�tcrnbsp;inducias nihil fe potuifleimp�traie,6Cnbsp;in r�gis arbitri'o elle, uel admittere il^nbsp;las uel repudiate , Ad concilium re in*nbsp;iroduda, rex confirmauit padum, acnbsp;prudenter quidem ? Cum cnim f�pcnbsp;fruftr� tentaff�t et nfoederationem il*nbsp;lam diEoluere, iam illud hisinducijsnbsp;confequebatur. Ventures quoqjpoftnbsp;fe legatos ex Hifpanijs dicebat di�nbsp;feedenti fibi,regem confirmalTe, pote�nbsp;(latem illos eff� habituros, omnino pa*nbsp;ciicendi.cum etiam difcederetiHiCpa.*nbsp;D�f regis filiiim unicum grauiter a^gro#

tafse �Duodecimo fer� die poil, allafae fuut Iiter� ad Bocagium eius caducea�nbsp;tons, quem in Hifpanqs reliqueratde^nbsp;ducendicaufa legatos, quiiliincin Galgt;nbsp;liam iienturt �tant, ut antea diximus, qsnbsp;litens nunciabatur, quod legati,dc qui-bus conftitutumfit, diutfus morentur,.nbsp;fadumed� morte Caftili� principiSjfi^nbsp;Iq regis, quem cafum adeo grauiter acnbsp;immoderate fer�t eius parentes, utme-tuendum f�t, ne regina doloreexpug^nbsp;. nata,uitam f�niat. Fuitcerte longe uehcnbsp;mentifsima omnium eius regni triltitia�,nbsp;Nam ut � legatis poftca cognoui,cefl�^nbsp;turn fuit publice �C priuatim ab omninbsp;Iabore,totos quadragin ta dies, QC lugu�:nbsp;brem ueftem ferebant omnis generisnbsp;homines, necid modo, uerumetiam nonbsp;biles Sc qui erant re lauta, m ulas,quibusnbsp;ueherentur,atris ueftibus integebanr.SCnbsp;omnium urbium ac oppidorum portisnbsp;iuerunt fuperimpofita nigri coloris ue*nbsp;xilla, Margarita, Maximiliani C�farisnbsp;filia,infext� iam meni�mgrauida,pofl^nbsp;qu�m de marito cognouit, incredibiWnbsp;afflidamoerore,peperit ante di�,�SC in*nbsp;fantemedidit mortuum, (^uam erantnbsp;hafc acerba huic famili�, tam �elebri,nbsp;t�mho-

LIBER VINTVS. 10% t�m honorat�, t�mcp poten�,qu� mul?nbsp;titudinc proutnciarum �C amplifsunisnbsp;finibus longe fuperabat altos,qu�Graiinbsp;natam �^agrum �Hum omnemfuac nn=nbsp;per ditto ni c�niunxerat, quaeregem, utnbsp;ab Italia cum exerdtu difcederet,co�git,nbsp;amp;C tpfius euerttt inftitutum Decreueenbsp;rat Pontifex Romanus attribucre illisnbsp;nomeUjUt Chriftianifsimi diccrentur,�^nbsp;�infuisipie literis atq; fermone ficeosnbsp;uocabat: fedcum ex Cardinalibus quinbsp;dam refiftercnt, neqj Galliam uellentnbsp;appellatione illa priuari, Catholicos no^nbsp;minari iuisit* Breu(ter,uidebantur eflenbsp;omnium regum beatifsimi:fed praeternbsp;cam acerbitatem aliud etiam acciditetufnbsp;dem fer� generis* Ipforum fi'lia natu manbsp;xima,habebat in matrimonio Lufitani�nbsp;regis Hlium. Is tertio mcnfepoft nuptisnbsp;as collapfus cum eqiio, in afpediu uxo=nbsp;ris, ccruicem fibi pcrfregit, eo�p cafu ftinbsp;itexanimatus, Non multo poft,paren*nbsp;tes, ne quem omnin� per Lufitaniamnbsp;haberentinimicum, ei qui nunc rerumnbsp;potitur,Emanueli,eandem filiam nu*nbsp;ptum collocabant* Hifpani aute omncsnbsp;natura ualde oderunt Lufitanos S^connbsp;temtiunt �iam.Italt;^,qu�dil!igt;qui nonnbsp;P iij

�� B�LLO NEA POL: cfset futurus acccptus mukitudini jfii*nbsp;am filiam in matrimoni um dediflent,uenbsp;heriienteripibs pcenituinEt quanquamnbsp;CO dolore ualde afficiebantur : tarnennbsp;per primas regni ciuitatescireumduxe�nbsp;tunramboSjamp;l fidem aciufiur�dum eisnbsp;pr�ftafi ab omnibus iubebant, Qi. ut adnbsp;ipfos ordine ac fuccefsionc deferreturnbsp;lumma impertj, cauebant. Filia pauldnbsp;poft c�pit geftare uterum, coepnuncionbsp;fueruntnonnihi� recreati parentes, fednbsp;ne taniulumquidem gaudium fuit eisnbsp;diuturnum. Nam puerum quidem edi-direiufdem cum p�tre nominis,uerumnbsp;ipfidolore partus extinda pertje� Sednbsp;nunc ad noftra reuertor. Ambofac rexnbsp;crapquodeftad Ligerim Humen,cratepnbsp;eins propoftti, oppidu SC arcem pulch'/nbsp;erhmis �dific�js ornare, Neapoli fc-cumadduxeraipidores, fculptores ��nbsp;id genus alios artifices ualde preftantes,nbsp;�^quicqu�d ufpiam cratelegans atqp ucnbsp;nuftum,id omne magno ftudio compa�*nbsp;tabat. Nam quodadolefcens erat,Ionnbsp;gim �tatem fibi poVicebarur,0dderc*nbsp;ditu in Italiam cogirabat,0C erratum anbsp;fe bfllo fupcriorifatebafuripfe,amp; quidnbsp;peccaflttjfamiliariter commemorabat#nbsp;�dfiquan*

t � B E R Q.V I Sr T V S. io8 �C fi quando amiflTum regnum rccupCnbsp;rarer,mulio fe prudcnnus adminifiratunbsp;rum omnta dicebat,�tequifes catsphrai�nbsp;dos,ad miHc �C qumgentos, per Irai�nbsp;am deh'gcre,eifcp pr�ficere Marchtonenbsp;Mantu�,es Vrfinos,et \irelitos �C Ronbsp;m� prefedSconftiruerat.Eius fumptusnbsp;dimidtam parrem erant depenfuri Flogt;nbsp;r�nnni,tn lex menfes ,arcp bis copijs deJnbsp;creuittnuadcre Ncapohm. Alexandernbsp;Pontifex irarus Veneris,pacemamp;fam�nbsp;citiam ctus ualde follia'rabat,amp;^ occult�nbsp;quendam mifir, qui regem per me adi*nbsp;bat.Scd �i. Veneti n� detrcdabantconnbsp;lurarc nobifeum aduerfiis Mediolaninbsp;Ducem. DeHtfpanifs fupr� didSeft,nbsp;Maximilianus quoq; C�far magnoperenbsp;cupiebat efieilliqu�m amiciistmus, �Cnbsp;e�iundtis uinbus optabat nobife� Jta-ligbella facere,odio Venetorum,qui �inbsp;Auftn'ac� famili��^ imperq quoep Ronbsp;mani poflefsioncs nonnullas occupa�nbsp;uerancHabebat in animo rex emenda�nbsp;rciuris didionem,amp; ordinem Ecdefia�nbsp;fticum, SCremittere plurimum de mbu�nbsp;ris,neepamplius quam proceres regninbsp;decreuiflent, extra ordinem impera-re } cuius pecuni� fumma erani cir�

fci�tcr fexccnta aureoriim millia quotati* nis, eamcp pecuniam deftinaueratcoiiinbsp;'iriodis ac nccefsitatibus R�ipublic�.i^nbsp;� pfe autem cohfucto Franci� rcgum panbsp;trimoniOjqu�deftad aureor�m millianbsp;kjuingenta j fut�rus erat contenrus. quanbsp;fane re pop�l�m ualde recreaffet, quinbsp;hunc admodum grauaiur,SCfupra duonbsp;decies centet�a aureorum millia depeh�nbsp;dit. Monachorum etiam ordincs alfanbsp;ijuot adlcueriorem difciplinam addu*nbsp;ccrecogitabat, exipfis,quiuita; fanenbsp;dlimonia pf�ftare uideb�tur ,fibi habe*nbsp;batfamili�res.De EpiFcopis fra fentie*nbsp;batj�p�rt�re �pfos un� eif� contentesnbsp;facerdoti�j�� f�is pra�feffeEctkfijs.�Cai^nbsp;dinalib�s a�t�m p�tabat aliquaito p4usnbsp;�ndulgeri pofl�.Pr�clara q�idem uolunnbsp;ias illius atep ftudium : fed petficiendinbsp;fumma erat futura difficultas. Ih homigt;nbsp;hes cgeho� �alde crat munih'cus Si ii�nbsp;beraliis, amp;C c�rtis diebuscOgnofeebat denbsp;querimonijs atep caufis omnium, quinbsp;quaepdere aliquidadipfum d�ferrent.nbsp;Squodpaupcrum��miferor� hominumnbsp;taufa inprimis faciebat , Et licet notinbsp;hiulta conficeret, tarnen e� pertinebatnbsp;inftitiitum hoc,ut prefedi ih officio atepnbsp;hietucoh*

X. I B E R Q V I N T V S. lO� metucontinercntur.Sed ccce,cum effetnbsp;Ambof�,�C eos,qui pila exer�ebanturnbsp;in arce, fpedaret un� cum uxore,�ar�jsnbsp;de rebus fermonc inftituit, acinter aii�nbsp;dicebatj fperare,nihil fe fadurumefl�nbsp;dcinceps, quo Deum offendat. Iis pro*nbsp;nunciatis uerbis,�ueftigio c�cidit,amifnbsp;fa loqueridi facultate,5C quo in loco fuitnbsp;collapfus, pcrmanfit, donee e uita migt;nbsp;grafiet, Rccollcgit fe bis terne, �C fufpinbsp;rans implorabac auxilium diuinunij�Cnbsp;uirginis, Mari� S� diui Claudq atqjnbsp;iq,cum��ad eum modum decubutlletnbsp;per horas nouem, decefsit. Quicquidnbsp;efteius rci,commemorauitmihi Ande* 1498nbsp;gauorum Epifcopus,quO ille utebaturnbsp;iacrifico, paucis cnim ante diebus do*nbsp;mum profet^us eram, Atep hicquidemnbsp;eft exitus pot�ntifsirni regis, qui cumnbsp;t�m multatamcp fplendida haberet�edinbsp;ficia, mortuuseftinlocototiusarcis ui^nbsp;lifsimo. Naniunn�faciendac caufaosnbsp;mneseocohfluebant. quomagis uide*nbsp;relicet miferiam noftr� uit�, quam tannbsp;tisdefatigati laboribus 2lt; erumnis co*nbsp;gimur deponere, quocunqp temporisnbsp;punefio Deus pr�ceperit. Supr� dixi denbsp;Hieronymo jqui Fiorentinis inter alia

DE BE LL O ne AP o l. malta prarnunciauerat etiam de r�gisnbsp;aduentu,quem exdtatum eff� dicebatanbsp;JDeo.ut per irimSC arma ftarum Ecclefi �nbsp;cmendaret , ac fimul Italiac tyrannousnbsp;mufdaret, ctquomam dimnnus ca fibinbsp;demonftrata cfl� dkebat, tn plun'mor�nbsp;incurrit reprehenfionem. Pontifex etf*nbsp;am Romanus 5C Florenn� complures,nbsp;c�pcrunteumgrauitcrodil�c. Moribusnbsp;crac inculpatis,quantum quidem per*nbsp;fpid porerat,�d docendo multos ad fa ninbsp;tatem uit�cp emendationem perduxir.nbsp;Pore etiam dixeratjUt Rexin italiam renbsp;uerterctur Si negocium fibi commif*nbsp;fum � Deo, perficeret: nil! faciat, im pennbsp;dcre illi grauifsimas pcenas . Hae ill�nbsp;us conciones typis excufac proftant,nbsp;regem ettam fcriptis h'reris de co comnbsp;monui't- Sed quo tempore � uita rex denbsp;cefstt jFlorcntinfgraufterr'nter fe difsi*nbsp;debant* Regem altj expedabant, per#nbsp;motfconcionibus illius, 0^ ingentesidnbsp;Circo facicbant fumptus tnep fpem ucnbsp;tierant rccuperandi Pifas � reliquanbsp;omnia, qu�noftrac fidci permiferant: a#nbsp;It) tiero magna contenrione refiftebant.nbsp;Si in feed us reliquorum accedendumnbsp;�He fuadebanr.frufir�enim regis aduennbsp;tumexe

LIBER Q.V I N T V S. tO tum expedan �lt; fubeffe doJum, �i. HiCnbsp;ronymum,qui f�t h�rcticus �i. homo fccnbsp;kr atuSjinflumeii effe pr�dpitandum.nbsp;Hec quidemilli tumultuof�, uerumtannbsp;ta erat ipf�us ad uulgus authontasgt;utncnbsp;mo quicquam aducrfus eum moliretur.nbsp;Pontifex autem Romanus QC Mediola*nbsp;ni Duxgt; crebn's hreris inftabant �C hor�nbsp;tabaniur Florcnnnos,ut a�r�gis amkiinbsp;lia difcederent, �C de Hieronymof�jpsnbsp;plicium fumerent, � faccrent, pollicc�nbsp;bantur curaruros. ut qu� in ali�na ef�nbsp;fentporeftate,ipfor�oppjda,redderen-tur. Et ad iftud fer� tempus crcabaturnbsp;Florentiae nouus magif�ratus.quod bi�nbsp;meftri tempore fieri (blet. In qs multinbsp;oderantHieronym�jSC fubmiffus fuitnbsp;ut multi dicebant,monach us Francifcanbsp;nus,qui eum �llo cccpit rixari^�^ fadonbsp;e�uicio.h�reticum uocabat ac impofto*nbsp;rem,qui cumDeo fingeret fibi elTe col�nbsp;loquium. Ea contcntio f�cexarf�t.utdinbsp;ceret.uelle fe demonftrare, efl� homi�nbsp;ncm nefarium �C h�rcticum : nif� faciatnbsp;non recufarc flammas�i'capitis pocn�jnbsp;atc�ha�ccmniacoram magiftratu dice'nbsp;bantur. Cum autem Hieronymus flamnbsp;mam atcg fupplicium rcfugeret.quidamnbsp;eius

DE BELLONEAPOL. ci'us famiharis paratum feet�e diccbat,nbsp;ipfius caufa pericul�fubire,SCex brandnbsp;fcanis inuentus eft ,qui id� profiteretur*nbsp;Ad conftitutum di'em cum amb� ueni�nbsp;fentjComitati fui ordinis monachis, Do^nbsp;mim'canus pr�ferebatmanibus azymSnbsp;paneitt conlecratum, quod corpus do^nbsp;mini u�cantFrandfcani autem maginbsp;ftratus ufg�baht, ut � fcdcponcret; qdnbsp;cum �He pertmadter recufaret, domumnbsp;utn'tp reuerterunt. Ibi U�ro populus in�nbsp;citatus ab aduerfarqs, fado concurfu,�dnbsp;conniuente nouo magiftratu. Hicrony-mum , ��. cum eo duos pr�t�rea com^nbsp;prehendunt , grauifsimiscp fubijciuntnbsp;tormennSj�^ ipfius pr�cipuum amicumnbsp;magne uirtuns uirumjFrancifcum Va�nbsp;lorum inter if�ciunt. Quod ubi Poh�fexnbsp;!fefciuit,mifso legato, permifitilIiSjUt denbsp;caufa cognofcerent Eo fado, crematusnbsp;landem fuitcum foctjs, Supplictj caufanbsp;erat, qu�d mot� diflenfsiones i'n Re*nbsp;pub.cxcitafTe, �^quicquid de rebus fu*nbsp;turfs praenundafl�t, � fenatoribus j fufsnbsp;amicisxognouifle dfcebatur.N�ft knibinbsp;fumo partes fllum autaceufandf autjpufnbsp;gandf, neep fudfcare poi�um, rede annbsp;perperam fit damnatus * hoc unumta�nbsp;men

LIBER QVI NT VS. � m inen affirmare poflirm, multa ilium ue^nbsp;re pr�dixif�e, de quibus nemo mortali*nbsp;um potuifl�t eum admonere. Nam OCnbsp;r�gi pr�dixitJ fore, ut extincto filio,ipl�nbsp;quoquenon diu (upereff�t, atqphasiUnbsp;bus ad regem literas, ipfe legi.Perq t aunbsp;tem rex apoplexia, confeftim ab ei'usnbsp;morte, omnes Aureli� Ducem pete�nbsp;bant,ad quem, propter generis propin�nbsp;quitatem , regni fumma deferebatur,nbsp;Sumptus funeris �ftimatus fuit aduPnbsp;gintiduo aureorum millia � Mortuusnbsp;eft maximo faneeuni dolore fuorum fa�nbsp;miharium. Eratenim omnium homianbsp;num long� bcnigni�imus, nequc fer^nbsp;mone ullum unquam offenditjUtmeanbsp;fert opinio. �nmequid�fuit pr�c�terisnbsp;aliquant� durior, fed tribuebam hoc�Cnbsp;illius�tatij�Caliorum calumnijs. Comanbsp;moratus per aliquot dies Ambof�,qu�nbsp;ad locum biduo proxime ab eius moranbsp;te ueneram , contuli me ftatim ad noanbsp;uum regem, Ludouicum,eius nominisnbsp;duodecimum,cuinemo fueratantea, menbsp;familiarior. Nam ipl�us caul� Sdmaxi*nbsp;mos fufcepi labores , Sgt;C fortunarumnbsp;quoqp periculumfubiui, Sed tunccumnbsp;elTet ad ipfum delata imperq fumma,nbsp;parum

f DE BEL.' NEAP. LIB. Q^VIN.' parum fmtmemor offidorum , qu� einbsp;pr�ftiteram. �x Galh'�regibiis h�c e�;nbsp;quartus,adqucin ex oblique decollate�nbsp;rail gradu regni fuccefsio perue-nit, fupputationis initio Cuik?nbsp;pto,non � Farcmundo,nbsp;led � Meroueo

VAE s V N T in his corn mcntartjs obfcuriora,nbsp;pauds explicabimus,etnbsp;pnmo quidem de Vi*nbsp;cccomirum SCnbsp;rumfamilijs, qu� Ducatum Mediola�nbsp;neniem polledcrunt. Anteannos drd*nbsp;termiHe, hi qui djcunrurLongobardijnbsp;mutatis Cedthus ex Pannonia tranfie�nbsp;runt in earn Itah�ac partem, qu� nunc eftnbsp;lnfubtia,ctab ipfis,qui occuparunt,uulnbsp;go nomen habet, Higt;duccntis fer� p�ftnbsp;annis, qu�m e� uenerant, deuidi � Ca-rolo Magno, facultates omncs atqprc'nbsp;gnumamiferunt, SC inimperij Romaninbsp;poteftatemredadaprouinciajconftituquot;nbsp;tus ibi fuit pracfedus, qui uulg� dice*nbsp;batur Vicecomes , ad eumcp modumnbsp;adminiftrata fuit, donee Ducatus no*nbsp;men attp dignitatem obtinuit. quod fu-it VVencesIaOjC�fare, Is enim loan*nbsp;ncm Galeadum, Vicecomitem,hompnbsp;nemcrudclem ,accepta pecunia. Me�nbsp;diolani Ducem inftituit, fie tarnen ut el*nbsp;(�tiniinperij Romani lideac clientela�nbsp;Huie

Huie duo erant filq, Toannes 3C Philips puSj cognomcnto Mari�. Ioanne3,qu�nbsp;f�ts monbus atcp nequina uoluntatesnbsp;hominum altenal��tjincerfctflus fuit �funbsp;isfamiharibus.�i^qu�dnulloshabcbat.nbsp;liberosn'mpenj fumrna peru�nitad Phinbsp;lippum.Is in matrirnonnnn duxit �oan^nbsp;nis Galli� r�gis fiIiam,Bonam, S)C abfcpnbsp;libcris decefsit.Eius ucro fororem, Vasnbsp;Icntinam, in matrimonio habuic Ludoanbsp;uicus Aurelio rum Dux, CaroH Quintinbsp;Galli�regis,filins, quem Joannes Bur^nbsp;gundi� JDux, Lurcci�, perinfidiasmo?nbsp;dujfummifsis percui��nbus.intcrfecif.nbsp;Ludouicus treis reliquit filios , Caro=�nbsp;�um, Philippum, loannem. Carolo fthgt;nbsp;irsfuit Ludouicus Aureliorum dux, de,nbsp;quop�urimafif in his libris mentio, poanbsp;fteafadus Gal�� rex,eiusnominis dui�nbsp;pdf�tmus, Philippus Virfut�fium Co;�nbsp;me^jabftphberis e uita decefsir, Ioansnbsp;nes Eng�lifmorum Cornes filium ha�nbsp;buit Carolum jFranqTciprimi, Galli�nbsp;regis,nuper mortui,parentem. Ab ilianbsp;igitur,quam diximus, Valentina, Ludonbsp;uicus duodecimus, 6C poft eum, Galliacnbsp;reges, Infubriam ad fc pertinere coWnbsp;tendunt, Nunc de Sfortijs dicendum^nbsp;cftjs quem diximus, Philippus Maria,'nbsp;lertius

fcrtius R�cdi'olani Dux, nullam auf� dem legitim am fobolem, fpd filiam ha�nbsp;buitnotham,eamcp duxit inmatrimp�nbsp;nium Francifpus Sfortia.qucm hi com-mentarq celebrant,quicuip p^etfumm�nbsp;UirtutiSj�d hello muItafecilTet pr��lar�fnbsp;mortuo focero Mediplanj principatginnbsp;arripuit ,qup tepipore heljis afdebat tpinbsp;)ta Gallia,quam hinc Burgundiones,il�nbsp;line Angli ��fpederati diuexabantSfprnbsp;tiae quincp pranf filq, Qaleacius, Ipan�nbsp;nes, Philippus� �fcanius, Ludouicus,nbsp;de quo perpetuam hoc librp mentip-nem author facit,Slt; quemadmpdum adnbsp;principatuu) peruenerit, dilucidecom^nbsp;memorat.Huic deindp b�lJum f�cit Lu�nbsp;. douicus dupdecimuSjGalliacr�Xj�^ pc*nbsp;cupata Infubria, captiuumi'n Galliapinbsp;deduxit. Erantciduo filq, Maximilja^nbsp;nus amp; Francifcus.Maximilianum.qui,nbsp;bellis contra Galliam exdtatis a ppnti*nbsp;ficelulio, Mediolanum recuperauerat,nbsp;ton's uiribuspppugn*ll^lt; fucceflpr Lu*nbsp;douici r�gis,Francifcus primus,� caefi^nbsp;ad Marignanum Hpluctijs, excrcituqinbsp;pmni profligatp,pcpit,captum�� in Galnbsp;tiam mi fi t,ubi amp; uitam il Ie fintjt, uti pa*nbsp;;r�Fr.andfcus au tem, ex fratribus aUw,

uar�js ag�tatus procc�h's , bcneffcto � opera Caroli Qjunti, C�f�ris,poft dm-turnfi bellum profligatis Gallis.tandemnbsp;rcc�pef auit agrum paternum, amp; fuit esnbsp;iusnominisl�cundus Mediolani Dux,nbsp;ae inmatnmoniohabuitCacf�ris eforonbsp;re Ifabela neptcm. Eo demum mortaonbsp;fineliberiSjC�far Infubriam omnem innbsp;fu� poteftat� redegitjCt fupra duodecimnbsp;nuncannoseam pofsidet.Proximw eft,nbsp;ut de regno Neapolitano qu�dam dkanbsp;musjnde � morte Friderici iecundi, Cenbsp;faris, perp�tua fuerunt fuper eo regnonbsp;etgrauifsima difsidiajinter Arragonic�nbsp;Andegauenfem famiiiam.Etre�tera^nbsp;to fubitide bello, quum poftrem� Ioan�nbsp;pa regina Neapolis Alphonfo, Arra#:nbsp;goni� rege, quem prius adoptaueraf,nbsp;repudiato, Ludouic� Andegauenfemnbsp;arrogaffef, uaria fuitac incerta uidoria�nbsp;uerum extiterunt fuperiores tandem Arnbsp;ragonij,Slt; Neapolim tenuerunt, quo* 'nbsp;�deqcerentur � Carolo rcge,o(fiauogt;n*nbsp;cutauthorc�mcmorat:redrecuperaruntnbsp;tandemgt;ut in bis commentarijs uiderc Ifnbsp;cet, ad h oc ufq; rem pus po(sidentgt;acnbsp;Francifeus Galli� rex,^bello cap�us adnbsp;Tidnwm, inter alias pacis conditiones,nbsp;liberam

liberal� eins rcgni poQefsionemCaroI^ C^fari pcrmifit, �lt; ab omni iure atcp afnbsp;(fii�c difcefsit,ante annos uiginti duos�nbsp;Quelphorum ScGibellinor�fadio*nbsp;nes, originem babuerunt Friderico fe�nbsp;cundo,C�fore,primum in Hetruria,n�!fnbsp;que muhp poftjomncm Italiam peruaienbsp;runt.Guelphi funtPpntifictj, Gibcllininbsp;^utem Imperio Romano funt addidi�nbsp;Turcarum Ca^far, dequo Ioquitur,fuicnbsp;Baiazetes, huiusjquinunc rerum p oti*nbsp;tur^SoIymanni j auus. Erat ei frater, Zinbsp;zimus,natumaior,qui grauiter ferens,nbsp;ad ilium efledclatam imperij fummanjnbsp;(quod ope lanizarorupi acc/derat) adnbsp;Acgypnregem tranfijt,ab eocp impeanbsp;tratis auxilijs, coepitmouere bellum,nbsp;fed bis pr�lio uidus,Rhodum profu#nbsp;git. Quodubi �aiazethes reiciuit,mi�nbsp;�slegatisSC amplifsimis donis,Rho�nbsp;diorum ordinis pr�fedum oxabat, ut ilnbsp;Ium diligenti cuftodi� mandaten fi fa�nbsp;�eret ,annuam pecuniam,ad xl, aureo�nbsp;tummillia.fimul intermiisioncm bellinbsp;adiicrfumChriflianos^po�icebat.Quonbsp;minus ergo dilaberetur ille, miflus tan*nbsp;dem fuit in.GaUiam, p�ft dono fuit d^i-ponti�d,ac Rof

ma dedudlus,cuncp Neapohm Carolus rexiret, Alex�der (�xtus,p�tifex Rom,nbsp;cum ex pado reddidit,fed ueneno pn'usnbsp;infcdum.ut pl�ricpdicebant,fiCpaudsnbsp;poft diebus,qu�m r�gi traditus fuit,e uHnbsp;tadecetsit. De lanizaris quia mentionsnbsp;nem author facit gt; paucis rem exponciinbsp;mus. Turcarum C�faris hunc feruntnbsp;eflemorem,utquarto quocp anno,pernbsp;Gr�ciam Si Afiam minorem dehgatnbsp;Chriftian� profefst'onis hominumnli*nbsp;os,Equibus qui pr�ftanriorcs uiden^nbsp;turac pulchriores,eosinpabn5, quodnbsp;habet Conftantinopoh', transfert ,reli�nbsp;quos uero diftribuitper agros in inte*nbsp;rioriAna,utquotidianolaborc fcfe ditnbsp;rent,ac �mullinguamaddifcant. Poft,nbsp;reuocantur Conftantinopolim, QC tra*nbsp;diti magiftris,uaria difcuntartificia, di*nbsp;ftributi deinde inter milites, quum ijsnbsp;a�iquandiu funtfamulatt, aflcnbunturnbsp;ipfbrum ordini, SC �anizari uocantur.nbsp;Interim dum ruri educantur, uidum eisnbsp;commnnicantpatresfamilias,qui �critnbsp;utuntur opera : in reliquesautem,quinbsp;funtConftantinopoIi, Turcarum Cx'nbsp;f�rfumptum facit. Nam ineo, quod dinbsp;�mus� palatio femper alftgt;uti ferunt,cirnbsp;citer

Citer quingentos adolefccntulos, ex oe mni multitiidine ddcAos �utpaulo fu*nbsp;jjr� diXimuSjCofc�rtonminusin h'tcn's,nbsp;qu�m in armis cxerccri iubctj cuncp pernbsp;xtatem idon�i funt, rebus gerendis ad^�nbsp;tnouerttufj �c pra�feduras obtinent.nbsp;HaactaHonem primus omnium infti^nbsp;tuiffe dicitur Amuratlies, eius, dc quonbsp;diximus, Baiazethis, auus ,qui PeIo^nbsp;ponnefum expUgnauit. Meminit ausnbsp;thor Conftantini, hominis Gr�ci,quinbsp;Monferratenfem ditioncm adminiftrasnbsp;Uit i ld aSt fic accidit. Veneti Pelopon-nefum ademerant Turcis,3^ � Corinthtenbsp;acofinu adMegancum,quieftaditusnbsp;regionis atcp fpacium, ubi mare inter*nbsp;mittitjmurum perduxerant, fed Maho�nbsp;iTietus,eius nominis fccundus, Ammu^nbsp;rathis filius.is, qui Conftantinopolimnbsp;cepitjCum ad eum locum ucnif�et, prac^nbsp;lio cum illis dimicauit �d uicit,ac nonnbsp;modoillamGraeci� partem,fed2lt;Eu-boeam infulam,Slt; Lemnum,3i Mitylc*nbsp;nen,amp; Neritum, �d Zacynthum, �C Savnbsp;mum ,0d Cr o iam occupauit, �C. Comne�nbsp;no,patri huius quern dicimus,Conftan�nbsp;tint, Scodram ufbemademit.Carolumnbsp;odauum, regem,uocat confobrinumnbsp;Q iq

io�nnis Galeaci}, Mediolani Duds^C� rolam enim , Sabaudiac Duds filiam,nbsp;Ludouicus undedtnus , alt�ram ueronbsp;f�liam ,Bonam, Galead�s, Mediolartinbsp;dux, ej'us q�em dii^imus j�afiriis,patcf,nbsp;in matrimonio habiiit, Renatus Sicth�nbsp;reXjAndegauofumDux, prouiriCi�cpnbsp;Comesjfrater fuit Ludouid,quem �o�nnbsp;iia regiria Neapolis adoptauerat,utfiianbsp;pr� dtS^imus.Is f�liuhi hab�ic unic�joannbsp;iicm, Calabri� Di�cetri; hutc ftiperuixi�nbsp;ipfc,ideocp b�redcm iriftituit Caroli fra*nbsp;tris fui fill um �Cafolutb, qui fine libe*nbsp;ris decederis, Ludo�ic�m undecimurnnbsp;teftamento fedt fi�redcm. Idem P a*nbsp;tus filiam habuit,matrem Rehs- L ' inbsp;ringiat Duds,dequoftatim initio fibrinbsp;mentionem author facit, fed Sc� fororemnbsp;habuit,q�� mater f�it Ludouid reg �nbsp;undedm�Renat�s Lotharingi� Duxisnbsp;cftgt;qui Cafoliim Burguiidi^ Ducierr�,adnbsp;Nanccium pr�liofuperauit,adi�tiis abnbsp;Heluetijs. V�nctor� D�xj.diius uii tu^nbsp;tempr�d�c�t,eft AuguftihUs Bar�ari-�nbsp;cusjintef�iiis reip � iJuccs, feptuagefi^nbsp;mus ��pttmus � Hune inter 8C euifi, quinbsp;huncpr�eft jPetrum Land�,tres fueruntnbsp;Ducesj Lconardus LoredanuS, Ahto;

nius Gn'mantrs, Andreas Gntius. Mar ehfo Manru�.tunc Venctorum exerd^nbsp;tus imperator, fuit Frandfeus Gonza^nbsp;ga. Ferrante uero Duxtum eratgt;Hercuinbsp;les Eftenfis, cuius alteram filiam Elifnbsp;Zabetham, fs quem djxi, Marchio, intnbsp;fnatrimonio habuit,alteram ueroBca^nbsp;tricem,Ludouicus Sfortia. nam �^au*nbsp;thorutrunep uocat cius gener�m * Fiatnbsp;autetn ei films, Alphonfus , amp; hufc�nbsp;Hercules,quinuncfem adminifirat^Lunbsp;dom�d duodedmi, Galltac regts,ge=:nbsp;ner. Hieronymus Dominicanus, fuit isnbsp;qui cognomento dicitur, Sanonarola�nbsp;rerranen�s , uir dodus, �C cuius extant non pauc� lucubrationes.De eata^nbsp;ph ra dis quod fcribit,ficacciptendumnbsp;eft, utfingulis quatuor attribuanturnbsp;qui� pro confuetudine Galh'ca, Cardi'nbsp;nails Oftienfis , quem faepe nominat,nbsp;fedus eft deinde pontifex Romanus,!�nbsp;lius fecundus . jpamili� Medices, pri-mam celebritatem dedit Cofmus, quinbsp;odogenarius � uita migrauit t anno fa-lutis noftr� , fupra mille amp; quadrin-' gentosjfexagefimoquarto.filios habu*nbsp;it Petrum SdJoannem. Petro filfj fue�nbsp;runt Laurentius Julianus . Laureiiit

l��s i quem author tantopcrepredicati ^li�s habiiit, Petrum Joannem � Iixlia*nbsp;�um^ Ex Joannes, tuit Cardinalis,nbsp;�dp�ftea Pontifex R�manus, appellatnbsp;tijs L�o dccim�sjiilij fucceffor. Virgi-ii�s VffiriuSipoft defedi�nem famili�nbsp;CJ�i�ffi��hf�sgt; f�it tec�ndliat�s Caro^nbsp;l� regi cum aliquandiii fuiiTet captif*nbsp;�us�t�ndeih dihiintis ihilitauitei.q�odnbsp;�dd�hdum �fle pdtai�jj li� quis auth��nbsp;��nt parum fibi co�ftare ptitet Relianbsp;tju� tftjiit de ipf� �utbo^e q��d� etianinbsp;dic��i�s.Ortiiih babuit e Flandf ia,et g�nbsp;Aefc�tt�hecefsitiidine coniuhclus eracnbsp;�ius idei pf�dpuis �iris QC. arriplas ha^nbsp;beb�t t�cUk�telt;j,t�oti ibi tantum i�d 5Cnbsp;ih Hanii�rti�.Form� f�it elegahti,^ ft�nbsp;t�raprdcera:Gallicaling�aoptime ut�nbsp;k�t�hltalic� �erd �C Gef m��iea di. Hif-panica,mcdi�criter. Hiftorias omhisnbsp;generis gallic� confdiptas, pr�cip�e Rdnbsp;tii�tlorunij diligentiisime Icgctat, QC menbsp;jtidria prdp�tehebat.Multus eratei �^nbsp;fus diAi �xt�ris homihib�s : quod ednbsp;f�debatutabtjs aliq�(d,quod priusi�nbsp;gnorafl�t, addifeeret. Teniporis a�ternnbsp;nabebat actiratifsimam ratiohem, necnbsp;tjnquam er�todofus � Metnotia fuit ih*nbsp;figni

�gn�,ac farpenumero quatuorfcribis codem tempore dict�bat res diuerfas,nbsp;ad rempub, pertinentes, tanta qutdemnbsp;fadlirateac prompritudine, acfi iinuronbsp;inodo tradal�etargumentum. Vehe*nbsp;meter �i dolebat per om ne uitam, quodnbsp;� tcnen's anni's non fuifl�t inftitutusnbsp;ifi lihgua latiha, Sd banc fuam infc�l�ci�nbsp;t�tem noii rare deplorabat. Ludouiconbsp;r�gi, undecimo eius nominfs gt; longe e*nbsp;rat gratifsimus, QC quandiii tlle utueref,nbsp;fumm� fuit per Galliam authorit�tis,nbsp;ac demum uxorem diJxitHelenam,cxnbsp;familia Monforell�j tn finib�s Andegt;nbsp;gauorum, L�d�ufcO autem mort�o,nbsp;ualde fuit cxagitatus* et quoniam externbsp;nus eratj��gefeetttc inuidia rcs eo dedunbsp;da fuit ab aduerfartjs, ut Lofc�, quodnbsp;tft oppidum fiCarx Biturigum,inuininbsp;culaconqc�rctur;quodin ijs fieri con#nbsp;fueuit, qui funtfatf� maieftatis^ei, Dunbsp;riter �dmodumin co carccre tradatusnbsp;fuitjUt in fuis ipfccommentarijs r�cit�t�nbsp;fed interim ciUs uxof magna quadamnbsp;follicitudine hocctfecit,ut Luteciam adnbsp;duceretur captiUus. Q��cum �eniffet,nbsp;�liquanto pdft accerfitur in ienatum.nbsp;Aduerlarios autem habcbatualdepo^

tentes, ac magnaetiincaiitfeontatts,Sd cum idci'fc�nui�urripoffet inuertire panbsp;tronum,caufam ipf�fuam egit,�C pernbsp;horasd�as l�eutus, magna ctim attennbsp;tion� omniuin it� fe defendib ut � iudinbsp;dbus tandem abfolucretur. Irttejr alianbsp;commemorabat,qu4m uarios �C grauesnbsp;labores pro rege atq? Repub, fufcepi�nbsp;f�cqu�m propcnfa tuif�et Ludouidre^nbsp;gtserga f� uo�untas SiC rtninifi'ccnria.�n�nbsp;htl autem auar�jmb�l cupide,nibil tn�nbsp;temperanter � �� fadum effe : quod flnbsp;priuatts tantum commodis �i. ret familtnbsp;artsamplificationiftuduiil�t, fuas faculnbsp;tates poffe cum cuiufuis opibus confernbsp;�i dcmonftrabat, Captiuus fuit per �n^nbsp;nos fet�treis.amp;f ahrto p�ft,quam dimif�nbsp;fus fuitjUxor Cl filiam pepcnt,Ioannam,nbsp;quac poftea nupfit Renato, ex familianbsp;Britanni� Ducum,Comtti Pantabri�nbsp;eicp �ttum edi'dit inter alios liberos, Io�nbsp;anncm,qui�C Britanni�pr�feduramnbsp;hodieobtinct,QC.r�gis Galfi�cftpriminbsp;ordinisEques,Sd plurimas habet am�nbsp;plifsimafcp poffefsioneSjatcpin his, EXlnbsp;catum Stampenfem. Quum effet anno�nbsp;rum circiter f�xaginta quatuor Comi^nbsp;n�us, mortuus eff domi fu�, quam in

Pi co mb u's habebat, Argerttonium uos cant, anno falUris human�, fiXpra milknbsp;6^ q^i�g^^fosjnono,menfis Od�brisnbsp;die decimokprimo,amp;illinc Lutcciamnbsp;delatus, in Auguftinenfi um templo fe^nbsp;pukus fuit. Rebus fccundis habebat ft'�nbsp;bi peculiare didum illud Cnobilium bgcnbsp;eft c�nfuetudo) Qui non labor at, nonnbsp;manducet. Quum autem commutatanbsp;fortuna grauifsim� affligerctur,ufurpa�nbsp;batilludjVeni in altitudincm raaris,0Cnbsp;tempeftas demcrfit me*

Qu�rataliquiSjUndc hec de Co* min�o, tibi, homini Germ,ano Dicamnbsp;paucis . Eft apud Carnutes in Galkjs,nbsp;uir cumprimis honeftus SC eruditus,nbsp;Mathxus Atrebas. Is domeftic� nouicnbsp;Comin�umi eicp famulatus eft, ac prac�nbsp;ceptor deinde fuit eins e fi'lia hepori's,nbsp;que pauk') fupra� diximus efte Duccmnbsp;Stampenfem. Legit hic forte alteramnbsp;�ominaci hiftoriam , de Ludouico unnbsp;decimo SC Carolo Burgundi� Dace,nbsp;quamfuperioribus annis Latina fcci,�dnbsp;delcdatusjut ait^argumento, propter hcnbsp;ri fuipreftantifsimi uifi mcmoriam,eanbsp;qu� fupra commemorauimus, per amtnbsp;cum quendam mihi communicauit. Etnbsp;quoniain

quoniam tllius (audes ucrecund� fuo fcripto pr�dicatjidcirco maiorem ei fi*nbsp;dem ihbuendam effe putauijac pcrgra^nbsp;turn mihi fuit,quod eadem fere,qux pernbsp;Galliam fcpe ab alijs audiuer�,ex ipf�,nbsp;quifamiliarius ac proptus omnia nom�*nbsp;(�tjcognofcer�, Haccfiint, amice ledor,nbsp;qu� tibi communic�da eflc uidebantur.nbsp;ut nonnulla, qu� his lib ris continentur,nbsp;aliquant� melius intclligi pofsinunbsp;Vale. Argentorati, fcx*nbsp;to Calendasnbsp;iuni).

	Pd^.	Verf	Lege
�	*	�?	difceptata
C	7	*4	cogebatur
c	8	��3	tantundem
c	8	18	comitatu.'Biduo phS;
c	u	gt;3	Capo. Per
F	7	�3	fcUbant
F	8	6	acciderat
H	�4	3	H^eapoli
N	8	lO	accipere