CLAVDII ÄESELtn, V I R I PATRICIAnbsp;DE REPVBLICA CAD«nbsp;lise amp; regum officfjs,

Libri duo» loanne SIei'dano,Interprète»

Adiccîla eft fumma doÂrinae Plato* oisjde Repub» Legibus»

ARCENTjOR ATI, 1 H tdibut Yutiultlini Kihtlif.

Mno M, D. XLYIIL

SER ENIS SIMO Principi,Eduardo, ei us nominis fç*nbsp;' xto,AngIiæ,FranciæSiHi*nbsp;» berniæRegijIoannesnbsp;Sleidanus

S» D»

NTER ALIAS PHfe ^lofophiæ parus, quinbsp;SI dodrina reliquisnbsp;mnibus praeftitcrunt,nbsp;Plato amp; Ariftoteles,nbsp;hanc edam diligenter atcp copiofdnbsp;tradaruntjferenifsime rex,quæ diij

ad fynccram atlt;^ perfedam animj turn uoluptatem turn confoladonnbsp;nem pertinent,fed elaborandum ednbsp;am fibiducebant, quemadmodumnbsp;publicèprodenenr,amp; eam qua praç

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F AT 1 o.

diti crantjfacultatem ex umbra in a* pertum folem proferrent» Huncc*^nbsp;nim ueliiti fincm fuorum ftudiogt;nbsp;rum atc^ fr udû efle uoluerunuMonbsp;uiteoshauddubie, quod paflim innbsp;imperijs amp; magiftratuillaudataconbsp;fpicerentexempla, quôd plæri«^ ÔCnbsp;ambitioni ÔC fuæ priuatim cupiditanbsp;ti maiorem,quàm utilitati commuanbsp;ni opérant darent,quôd fuis emolu*nbsp;mentis omnia metirêtur,quód fauonbsp;rem, odium, gratiam, inimidtiam,nbsp;magis quàm iudicium,rationent acnbsp;çquitatem in confilnim adhiberent;nbsp;quod fimuiata Qpe dementia liber*nbsp;tatem hominibus eriperent, ac re*nbsp;gnû malis artibusoccuparêt, quodnbsp;de dqs atc^ religions tum tempo*nbsp;ris nota amp; ufîtata, impie ac irreue*nbsp;renter ièntirêt,quód literis atc^ uir*nbsp;tuti minimû déferrent honorê.Hianbsp;illi caufis exdtati,quod amp; uaria do*nbsp;ânna,amp; longo rerum ufu, côfuçnbsp;(udine

F R AE F A T I O. tudine atc^ ronuidu bonorum, amp;nbsp;natura duce prfftantifsimum opngt;nbsp;mum(^ elTe iudicabant, memoriaenbsp;prodideruntjCt cuiufmodi efTe debcnbsp;at reip.forma,definierunt,ut etiam*nbsp;fi fui temporis condicionem atlt;|5 ftanbsp;lum non emendarent, tarnen pofte^nbsp;ris relinquerent fempitcrna fui iudigt;nbsp;ci] monumenta » Nam hi ipforuntnbsp;Iibri,quoniam optimis atcp fandif»nbsp;mis referti funt prçceptis,magno cûnbsp;frudu ÔCadmiratione leguntur,ÔCnbsp;quandiu ftudqs literarum fuus cônnbsp;ftabit honos, in doctor um homi*nbsp;num no bibliothccis modo,uerum*nbsp;etiam fermone,infignem locum ob*nbsp;tinebunt. Cum cnim naturae homi*nbsp;num amp; uitæ ciuili nihil Gt conueni*nbsp;cntiusaut optabilius, quam legiti*nbsp;moamp;aequabili imperio contineri,nbsp;quia uim atcp leruicutem omncfnbsp;oderunt: illi, quid magilbratum dc^nbsp;ceat, amp;Ç quantopere ipfos opprteat

»*•

Ml AE F A T î Ó.

omni uel fufpi'nôe tyrannidis rtiâ lîîiçq^ potendçalienos efle, demonsnbsp;ftrantjamp;J ad moderan'onem at(^ iu*nbsp;fticiam amp; popuii tutelam perpetuönbsp;fiortantur, quibas indierjs agno*nbsp;fd debeat tyrannus, dilucide often#nbsp;dunt,0^ cos, qui liberum nadi po#nbsp;pulum, in feruitutem redigunt, autnbsp;alioqui non ftium fadunt officium,nbsp;acerbe grauiterep reprehendunt,nbsp;non hominem fed ferampotius at#nbsp;que beluam uocanteum, qui fimu#nbsp;lato paftoris atep parentis nomine,nbsp;ciu'itate exhaurir, in eolt;^ canto plusnbsp;fcelcris efTe dicunc, quo magis ocgt;'nbsp;cultae ftint atep tedj rationes illius,nbsp;,qui damnum rcipub»inferc»Veruninbsp;hacc aliquanto prolixins cgo,quâmnbsp;inftitueram : nunc ad propofituntnbsp;reuertar. Prsetcr eos, de quibus digt;nbsp;xijPIatonc Si Ariftotelcm, alq qui*nbsp;dam in fimili uerfati funt argumen*nbsp;to j Si fuperioribus aliquot annis»nbsp;Claudi*

P quot;R AE F À T I O-quot;

Oaiidius Scfellius non infcelfceni-operam in eo nauaui't, Fuie biena-tione Gallus,amp; iurcconfukus ualde Celebris,póft etiam, Epifeopus Mafnbsp;filienfis , amp; Eudouici duodecimi,nbsp;GaIIia?regis,ad Leoncm decinium,nbsp;Pontifieem , aliquot annorumnbsp;gatus,uir cum primis dodus,ÔC eu*nbsp;ius extant non paucæ lucubratio*nbsp;ncs» Nam Ô^Thucydidem,amp; quæ*nbsp;dam Xenophontis , ÔC biftohamnbsp;Ecdefiafticam, amp; alia multa Gai*nbsp;lice ucrtit,adeo quidem faliciter,uenbsp;etiam n,qui Graecæ linguæmagnunbsp;ufum babent, plurimû ei tribuant:nbsp;fed in leges etiâ atep ius ciuilc quæ*nbsp;dam fcripfit ac in lucern emifit. De*nbsp;fundus autem multis uarqG^ ne*nbsp;gocijs publicis, amp; inftrudus plurigt;nbsp;marum return fcientia,tanquam fu*nbsp;pelledilc quadam pukberrima, connbsp;tulic fe ad ocium Si quietem, ut Ôinbsp;Eedefîx» cui præfedus état, offîck

a .un

P R AE P A T I ©? , om fuum præftaret, amp; reli'quu tem*nbsp;pushoneftis li'terarum ftudqscon-*nbsp;fumerct. Poft mortem ueró Ludogt;nbsp;uici regis, librum hunc,de monar*nbsp;chia Frandæ, ficenim ipfe uocat,nbsp;Gallico (èrmonc confcripfit,amp;Frannbsp;cifco primo,ad quem nuper erat,ex*nbsp;tindo Ludoüico,delata regni fum*nbsp;ma, dedicauit Nâ etfi à curia fe re*nbsp;mouerat atcp foro, tarnen,ut fuu er*nbsp;ga rcmp.atcp patriam, amorern de*nbsp;clararet,ab(èns etia regi fuo prodeftnbsp;(è uoluit,eolt;^ magis.quodaulicç uinbsp;tgmoremomnem atcpftatu babe*nbsp;bat exploratü,et quam muleis adulanbsp;torû illecebris atep corruptelis exponbsp;fiti fint reges,præfertim ætate minonbsp;i*es,non ignorabat. In hunc ergo li*nbsp;bru,quicquid eft optimorum præ*nbsp;ceptorum comportauit, èC fingula*nbsp;rem quandam rationê fecutus, quaenbsp;fuperioris setatis atc^ etiam noftrinbsp;fieculi uiri dodi tradidiflènt, nonnbsp;fibi

» R. AB T A T I O.

fibi putauic hue accumulanda,(cd prxfenci rerum condidoni atep temnbsp;pori totum accommodauit fèrmo^nbsp;nem, quod ufu co m per tu m habenbsp;retjdih'gêrifsimc cxphcauiuEc quannbsp;quam Galliæ régi peculiariter hæcnbsp;feripea uidentur, tarnen ad omneisnbsp;fquè reges pertinent* Sunt cnim regt;nbsp;ges omnes monarchæ, paucis qui*nbsp;bufdam exceptis, 3^ (icut nullius imnbsp;perium agnofeunt, ità quoep fum*nbsp;mam merencur laudem,quando le*nbsp;gum uincula, quibus populumco*nbsp;creent, fibi etiam induunt ipfi* Hæcnbsp;autem funt ea,de quibus illc oratio*nbsp;nem inftituit,odicia,quæ regê prinnbsp;cipem^ uirum deccnt,quæ fi neglixnbsp;gat,nequelcge(è putetulla tenerf,nbsp;îplendorem atcç gratiam omnem,nbsp;6^ decus nomen ipfiim regium a*nbsp;pud uiros bonos amittit» Tribus aunbsp;tem uinculis authoraquicquid eft ofnbsp;ficij, quod regem oporteatpræfta*

a V

P'KAlfÀ'1* ï ö';

re,complcditur, Rdigtonc,Iunsàigt; ôionc,Polîti'a, amp; hæc quidem ordinbsp;necradac, cotum Übrum abfolnbsp;Quod fecundum eft atcp tcrti*nbsp;um^adeo copiofè,dilucjdc, prüden/nbsp;ter explicatjutcuiuis «iam,mea fen^nbsp;tencia fàrisFecenc: ad primum uerànbsp;quantum pertinec, erunt fortaflfc,nbsp;qui nonnihd in co dcG'derenuiêd bisnbsp;cogitandumcft, qua uixerit xcatc.nbsp;Scrip fit cnim hæc ante annoscirci*nbsp;ter triginta treis, cum in dcnfiflîmùnbsp;adhuc tenebris, Si illo qucm Platonbsp;defcribit atcp h'ngit, fpecu detinerennbsp;turhominum mentcs.Quod igiturnbsp;iUeicribit» rcligionem cHc rcgibusnbsp;diligenter coicndam, amp; hærefim o*nbsp;thnem profligandam,amp;Ecdefîafti*nbsp;ci ordinis homines in honore habennbsp;dog,8^ Apoftoïicam Ecdefiam prç^nbsp;ripuê colendam amp; obiêruandam:nbsp;ucra funtifta,fi rcftequis accipiat.nbsp;lUe quidcm,uc turn fuit reru ftatus,nbsp;intdkxit.

P R AP A T 1 O. -fntencxit,quemadmodum hodi'é complures intelligunt, qui Dcumnbsp;exiftimanCjUnum aliquem locum;nbsp;atque perfonam in Ecckfia uoluiflcnbsp;præ Gcteris cminere amp; efTe illuftrê,nbsp;Nosautê uerèac generatim dere/nbsp;bus atq^ perfonis omnibus interprenbsp;tcmur.Nam amp; religionem reges conbsp;Jere debent, amp; hoc offidû inprimisnbsp;requiric ab ip fis Deus : ut autem uenbsp;ra fitjoon fucata, non ambitfofa relinbsp;gio,fed tab’s, quæ Prophetarum amp;nbsp;Apoftolorum habeat teftimoniumnbsp;perpetuum amp; immutabile, prOui#nbsp;dendum eft ip fis ? Hærefim nullamnbsp;reges aut falfum dogma fuos intranbsp;fines admittent: rede. qu| fit autemnbsp;hærefisjUt nunc quidem eft eius uonbsp;cis ufurpatio,non ex uulgi,uel eoranbsp;qui fufpedi funt,clamore ac præiu^nbsp;dicio ftatuent, fed ab rjs libris iudicinbsp;um petent, qui teftimonium ac fuf*nbsp;fragiu habent ipfius Chrifti, quodnbsp;àfpiritu

t

t R. AS r A T I O. àîpirîtuinouericommôftratore dinbsp;ôatî fine, UC ad omnem uicam nogt;nbsp;bis præluceant. Viris Ecdefiaftidsnbsp;honorem deferent reges : pukhre,nbsp;fi faciant quod eft ipforum profeftnbsp;fionis amp; ordinis. Nam alioquin ucnbsp;régis eft,do(ftos et pios EcdeG'ç prg*nbsp;fedosamoreac beneuolentia com*nbsp;plelt;fti,fic eciam cius eft prouiderc,ncnbsp;quid populus aliéna culpa decrimecinbsp;accipiat»Ecclefiç,uel ut nunc loquu^nbsp;tur, ftdi Apoftolicæ primusacquenbsp;præcipuus debecur lionos,inquit ilfnbsp;le» Audio: ftd ad perfuadendum remnbsp;tantam nullum adduci pofsit ar*nbsp;gumencum effi'cacius, quam ft eiuQnbsp;modi dodrina amp; uicæ fandimonianbsp;amp; dikipling ftueritas confpicereturnbsp;inqs quibuic loco præfunt,qualisnbsp;fuit in his, qui Silueftrum eiusno*nbsp;minis primum ancecefterunt» Ex qsnbsp;enim, utquifc^ fuitô^ doeftiGimusnbsp;di- innocentiGimus, itâ minime hogt;

norem

P R. AE F A T I O.

norem hune affcdlauit. Hæc igicur et id genus loca huic libro admixta,nbsp;neminem ofFendant, fed commodênbsp;interpretemur : ità nihil erit abfur*nbsp;di.Id autem eo magis faciendum cl^nbsp;quod ipfemet author, fui temporisnbsp;infeitiam amp;luxum ambitionemnbsp;grauiter reprehendit,nbsp;nbsp;quam nul*

lus officium fuum faciat, demon* ftrat,amp; reges ipfos incufat,quód in*nbsp;dignos populi curg prçficiant,quôdnbsp;ambitio, fauor, gratia, corruptelâ,nbsp;primum locû fibi uendicant in hi*nbsp;Ïce rebus,non fecus imo plusetiantnbsp;quam in ciuilibus prgfedluris.Cumnbsp;igitur ad eum, de quo dixi,locum,nbsp;uenietur,non erit fubfiftendum,fcdnbsp;quac fequuntur, antecedentibus ac#nbsp;commodareoportet.Satis enim manbsp;gnam laudem meretur , quod eonbsp;tempore tantum amp; uidit aufusnbsp;fuit pronunciare. Atep his ego denbsp;caufis optimum (criptoremè Gaignbsp;lico

lico ferm one Latinum fed, ac tuo potiiTimuni nomini,rex Eduarde,nbsp;dicandum efle putaui. Quamuisnbsp;nim pulcherrimi regni pofTdTio acnbsp;hæreditas, à pâtre tibi rdiéla fit, tanbsp;men hoc nomine cumprimisesbe^«nbsp;atus, quod in hac tenera ætace, nianbsp;quæ ueré funt et dicuntur bona,tibinbsp;comparas, eruditione, optimarum?nbsp;que rei'um feien tiam. Accedit,quódnbsp;cum habcs à pâtre tibi datum euftonbsp;dem ac moderatorem, qui proptetnbsp;infignem uirtutem ac ftudium pie/nbsp;can’s, maximam eft, apud exterosc/nbsp;dam, confecums fama ? Qpod cumnbsp;ita fitjciaborandum eft, ut quas do/nbsp;•tes Sc adiumenta SC præfidia tibi larnbsp;gitus eftdeus,naturæ,ingenfj,forcunbsp;næ,educationis,ca omnia iemper adnbsp;nominis ipfius gloria SCpopuii tuinbsp;(alutem conuertas. Plura non dicâ,nbsp;neep prolixius exhortabor,nctuitnbsp;‘dodoribus, ornatiflîmis uirisprq^/nbsp;fcriberc

F R AE F A T I a

{a’iberc altquid utdear, Hocunfim pecOjUC rjs.quos rrnrco,Iibris,Cominbsp;næo atc^ Scfellio,quoruin unuscftnbsp;hiftoricus, aleer poHncus, amp;nuncnbsp;aliquid temporis impendas, quan*nbsp;do ftudqs literarum totuses addi*nbsp;dus, amp; in pofterum, ubi grandiornbsp;fadus, rempub. ipfegubemabis, u*nbsp;trunq^ tibi familiärem facias» JSîecnbsp;enim poenicebit operæ, Si nelcioannbsp;ulli extent Gallice conferipti libri,nbsp;cum his conferendi, quodamp; ipfc,nbsp;cum maius acceireritiudidum,ali*nbsp;quando ficarbitraberis.Valcrnbsp;Argentorati,menfe Iult;gt;nbsp;nio. Anno Dolt;=nbsp;mini,M» D.

XLvm

CLAVPII SB SEM lij, dçRwublica

ofueqs,L,ib« primus,

MISSIS PHIEÖSO4 phorum proh'xis diTpiunbsp;tatiombus, rem ipfamnbsp;blicac tria fünf genera»nbsp;quum uni tantum rei funtma permitii«nbsp;tut, Monarchiam ; quum pluribus atepnbsp;præcipuis pppuli gt; Ariftocratijim:ub«nbsp;Uero multitudinis eft imperiö, Democrinbsp;tiam uocantEx ijs pptitnum ftatum eflenbsp;p.utantjMonarchiamjquandoprincepsnbsp;eftuirbonus 3^ prudens 5lt; reip.amans,nbsp;Quiauero diftiqllimum çft in tanta po»nbsp;teftate/eruare ^quiratem : alterum ge^nbsp;nus, quod eft optimatum oChominumnbsp;deletftorum, uidetur eflè præftantius ÖCnbsp;tolerabilius, ôC firmiore fundamcntónbsp;fubfiftere, quando uidelicet ex omnjnbsp;muftitudineij præftciuntur ,qui uirtutçnbsp;ingenio maxime antecellgnt, namnbsp;qui funtin his uitiofi, reliqüorum impenbsp;lio^facilccohercentur, Tertium genus^

DE REP. a A L L I AS quod ad promifeuum uuîgus pcrtinrt,nbsp;feroper habitum cft tumukiiofum,ô^ penbsp;ricuM pIenum,ÔCuiris præftantibus ini*nbsp;micutn. Fitautem,ut Ariftocratia cornnbsp;mu têtu r in Oligarchiam, qui pauco«nbsp;rutn eft dominatus,quando ex optima«nbsp;lt;ibusamp; primi's duitatïs pauci quidam,nbsp;uelut côiurarione fada,honores QC. emonbsp;lumenta omnia inter fê partiuntur, ÔC fixnbsp;as priuatim fortunas amplifteare ftuMnbsp;dent,negledacommuniutilitate,quainnbsp;fôlam amp;inprimis curare debebanc.Renbsp;linquiturergOjUtex tribus nullum gclt;nbsp;nus fit perfedum atep perpetuum. Temnbsp;poribus enim omnia mutantur dC. deterinbsp;ora fiunt.ac tune inprimis, cum auge«nbsp;feunt 8C maxime florent. ne^ rard fit, utnbsp;perturbatione quadam alterum altertnbsp;fuccedat. Exemple eftrcfpublica popunbsp;li Romani, quæ totius orbis terrarumnbsp;longe fuit amplifsima.Eam initio^ubernbsp;nabant reges, inde confules,pofleade^nbsp;lt;emuiri,iêdô^ tribuni plebis,ac poftre'nbsp;«ndCacfàres. Confulum autem attp Senbsp;natus imperium cçteris fuitpræfiantiusnbsp;ftd/uturnius. Tune enim audafuit ci*nbsp;Qit^ perpetuis incrementis, cuiusreinbsp;caufafuit,mixta CCbene têperata gubernbsp;natio«

liber P R1 M V s, » natiO.Confules magnam mplxrifcpre*nbsp;bus authoriwtcm obunebant, præfer«nbsp;tim foris, deinde fênacus, qui ex oprianbsp;mis ledi/simifcp uiris côftabat^iummanbsp;return moderabatur, Ôetanq guberna*nbsp;tornauisi clauum tenebar, quicquidnbsp;alicuius «flètmomenti,ad nus cognitjnbsp;Qnem penincbat« Populo etiam fua connbsp;ftabar dignitas in fufiragationibus QCnbsp;diftribuendis muneribus publicis.’item,nbsp;çum depafCjbello, ÔC id genus alijs rcnbsp;bus aliquid ftatuendum erat, ea^ denbsp;caufa creabantur tribuni plebis,quotanbsp;fineconfcnfu acuoluwatenonerantfir .nbsp;«na fenatufconfulta, in eo^p iènatus acnbsp;populi imperio, potifsima pars orbisnbsp;tcrrarum in ipforum ditionem peruénit»nbsp;Et tarnen, fi quis omnia diligenter ani'nbsp;V tnaduertat, comperietnon fuiffc perfe»nbsp;tîhïsimam reipubb'cac formamÆx mul*nbsp;tis unum recitabo, quod paru ab eis pr«nbsp;denterconftitutum,labet3lt;fîauit amplifnbsp;ßmum imperium,amp;ad unius domina;?nbsp;tumdenuo perduxit,quietipfe tandemnbsp;concidit,aç uixnomcn adhuc fuum'tue-tur« Initio, poil eiedos reges,quum fenanbsp;tus attp nobilitas nimis magna fibi pq«nbsp;leftatê auogarent; populus qui nullo flt;nbsp;b g:

D equot; rep. ga L r AE

réin numero tum erat^grauifsime coftcï tat LIS ot fui contemptum, fècefsioneninbsp;abillis fecit, Ô£. imperium detredabat;nbsp;nei^pritis réconciliari potuit,qua'mfuinbsp;quoqj ratio haberetur, ÔÇ ut placari poünbsp;(èt,mukó plura iènatus illi, quam opor«nbsp;teretjconcefsit.ex quo deinde fonte ma'nbsp;narunt diffenßones omnés atc^ diieoranbsp;diæ ciuiles , quæ perpetuæ fuerunt, fie,'nbsp;utetiam exortis bellis contrai fînitimos,nbsp;uixconquieicerent. quo.^ inregum im-perio nunquam accideiar, Sicenimnbsp;paratumefi, ut homines uni ibli muftdnbsp;bbentius quàmpluribus obtempèrent,nbsp;quibus fefe putant effe pares Jam ƒ1 paiinbsp;IulummodQipfîstribuaturgt;fènfirh plu^nbsp;rafibifumùnt, exeo^ magna póft onXnbsp;tur perturbatio, quod in populari ftatunbsp;urbis Roirai feim us accidiftè, ubi nimi-um plebs laiciuieban tum propter trib .nbsp;norum poteftatemqui optima fæpecotinbsp;(Ilia euerterunt, turn propter publico»nbsp;rum munerum diftributionem ÔC iusnbsp;fuffragiorûjquoties de rebus arduis de*nbsp;cernendum aliquid erat. Nam his in re*nbsp;bus omnibus plurimum poterant largf'^nbsp;tiones atcpfadioncs ,quófiebat,utqu(.nbsp;donis ÔC pollicitationibws multum uale^nbsp;rent,

TIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

bonis amp; reipublicaeftudfo* Hi deinderccuperansnbsp;dicaufaquod profudiflèntjôCutadlarÂnbsp;jgiendum ftippcterent copiæ ,lbcios fiCnbsp;amicos popiili Romani expilabant, QCnbsp;bellipræfedis atquemilinbus,utidcmnbsp;faeerent,permittebant ^partim emeren^nbsp;difauoris caufa,partim metix,quódinnbsp;eadem ipfi effent culpa.Sicigituruitiatanbsp;fuit öd omnind diffoluta uetus reipubli«nbsp;cac forma, quara integerrimi piudentif=nbsp;firaicp uiri olim inftituerant ,ói. multisnbsp;fæcuîis,ad pofterosueluti per manusnbsp;dedudam, (cruarunt incontaminatam,nbsp;donecaüÆistâm priuatis quam publiénbsp;cis facultatibus ,omne uitiorum genusnbsp;paulatiminundauit .öd ciuilibus bellisnbsp;materia fubminiftrata fuit . Nam quinbsp;Virtute Öd meriiis nonporcrant hono^nbsp;resatep dignitates inrepub.çon(cqui,îjnbsp;multitudinis cupiditati öd auribusfer*nbsp;uiçbant, QC multa communis utilitatisnbsp;mentioneFaAa, hoc fblum (fjeAabant,nbsp;öt plebem in fenatum inflammarent ac»nbsp;ipTi,per eam occafionem opprefsis alijs»

‘^‘“^’^P®’^^nf*Hanc rationem fê^ cuti lunt Gractbi Jegis Àgrariæ innen*nbsp;-tores ,qu3c niägnas exdtauitrurbalt;cxnbsp;b »tj

de rep. GALLI AÉ eacp pofteanatumcftillud inter Mar/i*nbsp;um Sinam,difsidtu(n,quo uchemen^nbsp;ter fuit adflida refpublica. Nam SCdi^nbsp;fciplinaomnis ihilicahs,eticnatus pote«nbsp;ftas,quam in belli duces atqp legioiielnbsp;habere confueuerant,hoc iplb interijt,nbsp;eocp deduda res fuit,ut qui uirib us etnbsp;mis plurimûpoffcntjijfuo arbitrio remnbsp;gererenntion railitiactantam,fed dominbsp;quoc^Sf inurbe,neqßiam fcnatui pare^nbsp;rent,et quos inimicos fibi crederent,eosnbsp;omnigenere acerbitatis diuexarent.. enbsp;cerunchotSylla} Marius,C.Cçlar,amp;conbsp;fublato» Marcus Antonius, Lcpidus,nbsp;Odauianas,triumuirigt;et hicqUidem funbsp;os collegas non deftititperiequi, doneenbsp;ipfiseuerfisjimperfj fiimtnarrt ad fe u*nbsp;numtraduxiiïêt. quo quidem in prinu*nbsp;cipatu multa defignauit in pernfeiemnbsp;reipublicæ,ac ipfîus exemplnmfecutinbsp;funtpofiea reliqui propeomnes Cxfa^nbsp;res* Hçc igilur incommoda nata funt innbsp;illo popularf reip. Roman» ftatu, ca^pnbsp;non paud prudentes ac dodi uiri, mul^*nbsp;to ante quam accidiflènt,prçuideiTÎt,nbsp;feriptisquoep funt ttftificati,fedimpef*nbsp;dentibus mal is nôpotuerürttmedert.îâ’nbsp;tgicur quern dixi, flatus,quamuis fit mf*nbsp;xtusiuoa

tiBÈR PR I M VS. 4 ^tus,nonpoteft cflcperfedïus.quàôdonbsp;fumrna rci eft penes mulntudinem, acnbsp;longe p^ftat Ariftocrat/a,cuiufmodj uinbsp;detur efte V enetorum refpuhlicajquamnbsp;certus pnmorum eiuium numerus ad*nbsp;cniniftrat,tneac^fummus prçfidct Ma-’nbsp;gfftratus,quem Ducemappellant.quodnbsp;ipfttm dd Monarchic ah'quo modo per«nbsp;tinere uidecur. populäre uerd nihil eftnbsp;ibi. Necenimullam ibipoteftatê plebsnbsp;obtinetjUerUm fenatuiparetinrebus o-«nnibus, ÔC feucris cohcrcerur legibusnbsp;atep decretis,Hacrationcin tantam ctc:snbsp;uit amplitudincm duitas, ôd contranbsp;potentifsimos facpeprincipes imperiumnbsp;luum ad hoc ufcp tempus défendit. Neenbsp;enim perfediiorem rctnp. ulla uidit æ*nbsp;tas, ÔC qui rationes ipforum perfpexerit,nbsp;idem quod ego,fentict. Nec^ tarnen eftnbsp;nihil quod ibi dcfidcrcs, óiillud quidênbsp;tanti momentijUt SC in fummis aliquan®nbsp;dofuerintanguftqsob hocipfiim,etdenbsp;inceps quoep eflc pofsint,nilï caucant.nbsp;Nam ficut corpus humanSex quatuor'nbsp;eóftateiementis atep humoribus inter (cnbsp;conträrqs, et quoäd rcdlè fc aggregate*nbsp;rintilli j ualetudin? tuetur SC augetetiS,nbsp;paulatim ucro, cü exq s unus aut alter lunbsp;b «n

bè Rfek GAtLJÂfi î StuYiari cœpi'tjquod temporis loginquUnbsp;täte fieri neceffe eft, in ægtitudinem in«nbsp;cidit ex illa diffbciatiöhe ÔC inâequalità*nbsp;te,cuni^ uni membro medicinam fact*nbsp;iPUSjalterum laedimüs îàd eundê quoqinbsp;tnodum, humana focietas,quam ciuitaJnbsp;temappellathüS j Si corpus reipublicaenbsp;coftitütum legibuSjini«,nbsp;tio quidem crcîcit Si amplifîcanir, poft*nbsp;ubi adfummameuafitjih tqdem ftatunbsp;confiftitaliquandiii, tandem uero prO'nbsp;pter difparem SC contrariam eorum,exnbsp;quibus conftat,naturam,inftituta,mq-tes, dilabitur SC plané corrüit. Vulgonbsp;toumerariTölent quinCp gradus humaanbsp;n» üitâè, jnfantia, adolefcentia, uirifisnbsp;Sétas,fcnei^üs, SC aetas decrepita. bl unenbsp;ad mods uih' quidam dödi parti» funtnbsp;imperium Romanum, âfctrte cuiusii*nbsp;bet ciüitalis àUt imperîj confimilis ui*nbsp;detut efle conditio.Atqj ut ad inftitu*nbsp;tumïeucrtâmur.runtin repub. Vene-tofum, quai nift emendentüf,allaturanbsp;fînt aliquahdo rnultum incommodfinbsp;Ex ijs pr^cipüum eft,quôdïôli nobiks»nbsp;tnunera publicâ, in quibus aliquid eftnbsp;dignitatis SC émolument, othnia feré)nbsp;aut tnaximam iilorum partem ob tin enhnbsp;quodreS

r lieer E R I M V sgt; , j ^uod reliqui dues, in quibus pludtntnbsp;funt facultatibus .QC ingenio præftantes^nbsp;grauiter ferunt, eocp magis,quô nupênbsp;eftarppliorfacflus nobilium numerus»*nbsp;gt; Qui ueró in reliquis ipforum ditiQîû'snbsp;oppidis habitant uiri nobiles, ij nu)ïb fcnbsp;té funt in numero, £lt; publicè minimumnbsp;poilunt. quo d çd Uidctur inftitutö effè,nbsp;ne ficum impcriofintjmotum aïfqueinnbsp;excitent.lam, qui Venêtias ineoluntdtnbsp;ues jconfequendi aliquod munus autnbsp;praefeduram , ipem nullam prope ha?nbsp;bent,eó quód aucto, ut diximus, nobi«nbsp;liSqumero, uix fatissft,quodinhosdinbsp;ftribuatur, Altetiim eft,ne^ parui idnbsp;momenti,qiiód cumin continente bel*nbsp;lum eft gerendum rei fummæ prae'?nbsp;hciuntextcrnos, non autem iuæ gentisnbsp;hominesiueriti, nequicxercitum habe*nbsp;at in fua poteftate, regnnm Occupet Sinbsp;dominatum inuadat» Natura quideihnbsp;illi ÔC uitæ inftitutö plus mercatur^ ftu^nbsp;dent quam fcientiæ.bellicæ» qvó. ftt utnbsp;pau.ci repcriantur in re militari pracG^f*nbsp;ics.Verum in eo quod diximus, hóe eftnbsp;fnahtquód externi,q,uos mercedeçon*nbsp;ducunt,non æquè funt, erga rempub»nbsp;affedi atep ciucsgt; quorum ibi falu» 9^?«

êï REP. «SALUAS tur.Etquan^tmpcratori femper adiüflnbsp;gunt legatos, qiios fua lingua prouifo«nbsp;res appellant, ad quos omnium cöfllio«nbsp;rum belh fumma redit, ÔC quorumabfc^nbsp;tJoIuntate,nihil ille,quodalicuius fît monbsp;mentf.conÜituerc potefî, tarnen non eilnbsp;idoneuffl iftud remedium.Nam quoni^nbsp;am hi, quos diximus, legati, plæruncpnbsp;font homines imperiti rei militaris,per«nbsp;facile eftjUtgrauiisimcerrcnr. Deinde,nbsp;exercitus imperatores, quum illorum fcnbsp;potefîatideuindoSjâdipfîs parendumnbsp;lt;ireuident,nonea font a]acritate,neqinbsp;fidelem operam præfîantS«^ indignitatenbsp;^uadamcommorimon raro cupiunt manbsp;Icrem adminifîrari,eiufcp rei doeumeno*nbsp;ta quidam profcrri pofsint. Sed 8^ internbsp;nobiles ipfos exiilunt fîmukates. Namnbsp;quioriginem ducuntexprimis illfsrei^nbsp;pub^authoribuSjtj multo fe debere prç«nbsp;ferri putant alijs, qui poilea font ineumnbsp;ordinem allcdi, ac nuncmultitudincnbsp;fopcrant.Hæ duc fadiones,dc dignita«:nbsp;tegt;deép potioribu^reip» præfecfoiris itanbsp;contenduntjUtixpe graues inter ipfosnbsp;orianturoiFenfîones, dum fois cupiditanbsp;fibus pins quàmutilitati commuai fet*nbsp;uiqnt, Nara animf pcrturbationibu5 æ-que

* nbsp;nbsp;11B E Ä P R. IM V S.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

que ac rehqui hommes, adffc/ufttuf. Ô.uam uis aut nullum adhuc ex ea rc manbsp;gnum incômodum hacflcnus apudillosnbsp;extittt, quod prüdenttæ quorundam ÔCnbsp;cximix uirtutf tribut debet : tarnen me*nbsp;tucndumcft,netandem,ubi eoporïsbtxnbsp;mores,ut antea dernonftrauimus, nimi*nbsp;um audit fuerint attp corrupt!, morbusnbsp;fefeprodat, SC adeo qutdé uchementcr,nbsp;ut medfdnç non fitfuturus locus.Ethçcnbsp;quidem noneó pertinent, quaß autme3nbsp;fit,aut mihi fumam,aliquid in ipforumnbsp;repub, uituperarc : qua:, mco iudicto,nbsp;longe eft omnium præftantifsima, eiusnbsp;qutdem generiszfcd utdemönftrcm,fic'nbsp;ri non poifc, quin ciufmodi in ftatu attpnbsp;forma reipublicç,pràîfertim fi ampla fitnbsp;ciuitas,plura. quam in Monarchia, dc*nbsp;fiderentur. Nam fingularis aliquisgt;quinbsp;fblusrerumpotitur,facilius mederi polt;nbsp;tcfiinccmmodisgt;quàm multi fimul’granbsp;du dignitate pares.natura ettam comnbsp;pararum uidcmus,ut unum aliquê excelnbsp;lent!dignitate,plus reuereanturSCob*nbsp;fernent SC metuant homines quam coä'nbsp;dium aliquem numerö deIcCTOrum, quinbsp;tempore cömutahtur.Ratio quolt;p p ræ*nbsp;fcribtC, in omnibus rebus ad unum alt*

quem

, feE REP, .ÔALLÏAÉ jUelut ad capyt atcp fontem necef#nbsp;far(o confugiendiim » ÖC rem eflè ple«nbsp;bamincpmmodi alcp pçriculi, cum plu^nbsp;resfîmul imperium obtinent. quineti^nbsp;âm dóceri poteft, Monarchias. etiam finbsp;Uel interim principum,uel a!ioquopi«=nbsp;àmhumano cafu fuerût im mutât diUßnbsp;turniores fuilïèSC tranquilliores, quamnbsp;ucl optimatum uel populärem ftatum,nbsp;ut in Afsirqs SC Äegyttjs , ôi. Parthis,nbsp;imo, utpropioribus utamur cxemplis,nbsp;tn Britannia,Hifpanfa,Gallia uidemus,nbsp;quibus fane prouincijs nullæ aliæ ref?nbsp;ÏiublicàCjtemporis longinquitate con*nbsp;èrri pôisunt.Deihde,qug régna fuccef»nbsp;(îonis aüt hæreditàrio iure transferun«nbsp;tur.mùjlomagis florent, tjs .ubifuffra«nbsp;gtjs èC op tions res agftur, ut in Im perionbsp;Romanôlatis apparét. Cuius reihæcnbsp;cftcaufa.quod malis ferc artibus plat)*nbsp;ricp ad faftigiumiïlüd enituntur,ÔC uimnbsp;faepefaciunt,quod non femel accidiflenbsp;confiât,quum Cæfare mortuo,nôuüsnbsp;erat deligêdus, Ackceret Deus,lit nortnbsp;cifdem artibus ad Pontificiam digni*nbsp;(«tftem, altofcp honores Ecclcfiafticôâ,nbsp;ubifcÆauirtus locum habére debet,mulnbsp;ticpntcnderentHis igituralijfipdc cau

LIBER P R IM VS- 7 fis^quas uitandæ prolixtratis gratia ptg»nbsp;termitto, iàtis conftare puto,uhiusïm^nbsp;pcn'um multo effè reliquis præfctèflJnbsp;dùm. Galliam uero cactcns regionitusnbsp;piacftare,ac non folutn ad diuturmtà-tem, ucrum etiam ad incrémentuiti 8£.nbsp;amplificanonenv, optimç clïè contïitu*nbsp;tamjdemonftrabOjß nonnulla, de qapnbsp;bus poftea dicemus,efnende^tiir, quodnbsp;elifadu non difficde« Et primo quidetnnbsp;flrigulareeft iUud,quod adfolosriiâfciinbsp;lûs GaUiæ defertur imperium. Salicamnbsp;üocant cam legcm,qaa iftud cauetuT,Sdnbsp;optimd quidem confilio.Si enîm fœtnî»nbsp;n^fuccedantjfieri polïèt,utin externiaKnbsp;cuit^ potcftatem rerum fumma pcrue*nbsp;niât 3 in quopermultum fit futuramihjcnbsp;cönipwdü Nam iscumô^ educâtioncnbsp;ÔCmoribus ÔC lingua ô^ingenio différât ,4 natura ipfa diligere quodamnaddoinbsp;co^itur, ÔC in rébus omnibus praefcrtef^nbsp;uiænationis homines » îjfcp honores’^nbsp;pfæfeduras amp; ubi cuncp eft àlK|UÎilt;îi^nbsp;mplumenti, cômmunicat*qua ^de(rtnbsp;exreneceffe eft , graues oriri offerifiûî?nbsp;nés,ac inuidiam, tum multitudinis,tunl-nobilitatis, Cum uero foli mafculi lo«nbsp;cumhabent,cenus ac perpetuus éft has

KSf

DB REP. GADLIAE r«,quoniamqui genere proximusnbsp;ts indubitató fuccedit, cu^ populus re^nbsp;ueretur Si^ colit, ut magiftratum fuum Ienbsp;gitjmum, etiamG remotion' gradu di«nbsp;ftet ab eo,qui deceßitzquod nuper uidi«nbsp;musmortuo Carola odauoatqp ctiamnbsp;Ludoutco duodecimo.Etquan^ fupejinbsp;riorib ws annis,ac pauïo fupra hanc mea»nbsp;mofia, «ehcmêtifsimgdiïïènfiocsgra'nbsp;uiOima^ Bella aident ob earn rem exti^nbsp;tiOè : tame non obfcurûeft,eam caufam,nbsp;quod ueri Omilitudinem aliquam habenbsp;retjObdudâtunefuifTe. Nam ÔCius tannbsp;dem obtinuit.eo^ res deduda, dC legi^nbsp;bus ad eummodum eß côfîrmata, nihilnbsp;ut pofthac turbae Gt iddreo metuen«nbsp;dum, nulla cn'am ut dubitatio reGderenbsp;deinceps pofsit. Atm ut doccam, quodnbsp;fadurummc dixi,Galliamprud«eracnbsp;beneprx exteris gubernari.’pracfenten,nbsp;reip.(tatumgt;ac ueteres etiam leges, qui*nbsp;busuiâ £uitgt;explicabo lilud inprimisnbsp;magni eft momenti, regiam potefta*nbsp;tan,acreliquos omnes regni ordines,nbsp;adeo comodis et çquis rationibus internbsp;fedeuindos efle,ac uelut coagmenta*nbsp;tos, uixut ullum poftit inter ipfos ma»nbsp;gnum diftidium oriri .Scio cquidem ni*nbsp;hilefte

LIBER P R IM V S.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

htJ eflefirmum, nihil perpetuü in rebus humanis, fore uti regnum boe quantnbsp;tumuis amplum ae potens ,aliquandonbsp;corruat,quod omnibus ahjsimperqs eanbsp;ueninèconftatjUtfupr^ diximuszueruninbsp;uthomines, quo funtmeliori corpoanbsp;rislt;óftitudone ,e[ quó funt in uidu remnbsp;perandores »eóh'rmioriutuntur ualecu«nbsp;dine:adeundemquo(p modum,régna,nbsp;quo pnidenn'us adnainißrannirnbsp;nbsp;nbsp;quo

melionbus utuntur legibus,ed confi* Hunt diutius. Atquiin Monarchijs,ttfnbsp;bi fuecefsionibus«ß locus, uc in Galanbsp;lijs, plena detrimenti uidetur efle illanbsp;principum mutatio » Fitenim fæpenuanbsp;iTiero, ut prxftandfsinio regi fuceedatnbsp;aliquis ineptus ÔC uitiofus^autetiam x»nbsp;täte puer, in quorum utroque mukumnbsp;inefle poteft incommodi uel propternbsp;illius,qui folus imperat ,ueleprum,quinbsp;tutorio nomine rempublicam procuanbsp;rant, nequitiam . In eum uero cafumnbsp;resdeuenirefolentyCumDeus aliquantnbsp;pr0.uinciatn,proipüus merito atcç fcelenbsp;re, ulcifci conftituit, quodubifit,nulanbsp;lus eft amplius humanæ prudentiar autnbsp;lt;ationilocu8,ac tunç ferè folet euenire,nbsp;euxn régna maxime florent, cum adnbsp;fwmmam

DE REP. G A L r I AE fiïmmam fcchdtatem ÔCaniplïtudinemnbsp;excreuérunt, ÔC cum propter potentiam 'nbsp;nihü èiûfmodi'metüitur« quodeofit^utnbsp;homines fecunïacuelut cbrij duîd for*nbsp;tuna,return hirtnânarùm mobilitatem»nbsp;inconftäfttiam ôdimbeciJîitatem perfpi*nbsp;dant,^ Deuni’reuekantur, à quo fa lusnbsp;6d ihtériWs rerum omnium dependet*nbsp;lam\'6quii etufmodi téimpeftas riobisnbsp;metlrenda fit in GâHqs,'quod Deusa^nbsp;ûertâf^fn’promiîcu fixnt remédia,quii»nbsp;6ûs'amp;regem immoderatedominâtëm,nbsp;S(ririus 5*tjdiper ætatem regere non po*nbsp;teft^tiürtfitios amp; procufatores,coërcea^nbsp;muSjitaijdidem ,’utregi conftet fua di^nbsp;gnitas,^ non quod lïbet, fed quod iurinbsp;acaequftati çotifentaneum eft,et liceat*nbsp;Optimis cnim legibus fandiiftimifepnbsp;dccrctis huje rei profpeâum eft, qu«nbsp;jïonifi magno negociouiolan poffununbsp;tametfi uis nonnunquam intentatuf»nbsp;Sunrautem tres tanquamfreni. quibu«nbsp;GrHiæ regum fummÿpoteftas tempef»nbsp;lt;uf, Rcligtô, furis didlio, QC politia.nbsp;prtmünl quantum- pertinet, Galltnbsp;pefnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cæteris iraide fueruntdediti

ligionibus etiam tune, cum Dei nulîa*^ (iabVfèritnoticiam,5lt; Druides,qui ipl^*nbsp;rum

LIBER PRIMVS.' si turn trant facer dotes atque potitifîces*nbsp;præcipuaLm habçbani avithoritatem, utnbsp;Cacfarcommémorât.Vbiucro Chrift»nbsp;dodrina cœpit innotefcerejprimi omni«nbsp;um inter longinquas natiôes, eam fun? \nbsp;complex!,Slt; femel admilTam magno ftnbsp;dio tuentur acrctincnt, in hodiernutnnbsp;ui’cç diem,ncc ullam patiuntur hærefininbsp;apud fejefidcre autinueterafcere,quo4nbsp;£lt; Hieronymus memoriae prodidit.Etnbsp;adeoquidem in hac parte cxteris ante^nbsp;çelluntjUt et Britanni et Germani et HiÇnbsp;panifuas Ecclefias ad Galliæ præfcria«nbsp;ptumatcp regulam non femel conftitu«nbsp;crintac emendarint.Noftrorumquoc^nbsp;rcgum Temper maxime fuit infignisaçnbsp;memorabilisdiligentiaôC afsiduitas Si,nbsp;Srdorinprofligandis hçreticts amp; deferinbsp;4endaEcclefia:ÔC ad hocufcp tempu?nbsp;reliquæ nationes omncs, Lutéciam Pa*nbsp;tifiorum,uelutad uberrimum fontem,nbsp;confluant, diftendæ caufa religionis^açnbsp;his,quas dixi,dccaufis, Chriftjanifsim|nbsp;cognomen,efthuic regno attributum.nbsp;Qui igitur acceptus effe populo,fuumcgnbsp;ftudium illt uult approbare, hune opor*nbsp;çae religionis diligentiisîmum elle cu^nbsp;0od?n* * ^'i^û^nimhoc interijeniatpQ#

Dï RSP. GALLIAS puilde fpfb iudicnim,minus amant,nbsp;inuinTsimi dido funt audientes Ói ftnbsp;qua calamitas regnum affligat, totumnbsp;hoe régis rribuunt impictati, ut non fe*nbsp;mei eftcompertum.tametfi nonnung innbsp;alijs potius quàm in rcgibu» culpa refi;*nbsp;derefolet.Cum autemad præcepta reUnbsp;gionis UI tam accomodat, nihil agit (ii*nbsp;perbè, nihil auare, nihil iniuftè: fin mi*nbsp;nusjiamcuiuis Epifcopo uel Ecclefia^nbsp;ftid ordinis homini, qui fit inculpataenbsp;jiitæ Sc acceptus multitudini, reprthennbsp;dere illum amp; palam admonere fui ofE^nbsp;cij concelTum eftjabfi^ ullius metu peri^nbsp;culigt;quandoquidem régi uerendumefi^nbsp;HC fi quid grauius inillum ftatuat, po^nbsp;puli uolUntätern alienet. Eiufmodi li«nbsp;bertas nullo eft, in alio regno, quod (ci^nbsp;am, aut certè non æqué magna. Sed ànbsp;paruulis Qi. ab inèunte ætate reges itànbsp;re inftituuntunut et Deum reuereantur,nbsp;SCordincm Ecclefîafticûin honore ha^nbsp;béant. Atep iftareligionisopinio, cuninbsp;uidclicet perfuafiim eft uulgo, princi'nbsp;pemuti propitio Deo,magnamipfî be^nbsp;ncuolcntiam atep gratiam apud omneisnbsp;condliat. Alexander Macedo, qui pro»nbsp;jHCrxcrum geftarwm amplitudinem ap«nbsp;pellatur

LIBER. P R IM V S.' W pellatur Magnus, loue parente natumnbsp;îe prçdicabar.Qui per Grædam olim fiinbsp;erunt fortifsimi duces, opginem fuâ adnbsp;Deos rcterebant» Numa Pompilius,al?nbsp;t,er Ronianorumrex,quia eolIoquiS fia»nbsp;bi etïè cum Aegeria Dea fingcbatgt;mul«nbsp;to obfequentiorépopulum inrebus Q((nbsp;nanibus efFecit, quâm Romulus ui ar«nbsp;moröetdifciplinamih'tari.Scipto Afri«nbsp;canusidem teciffedtdt.Exqsuero,quinbsp;Chrifti dodrinä funtprofefsi, Conftannbsp;tuïusS^ Theodoüus Carolus Ma*nbsp;gnus et alq quidamfœlidfsimoshabuenbsp;runt progreffus,et Fortuna funt ult maxinbsp;mèfecundagt;quôd religionis nomine acnbsp;opinioncmtütitudini erantcômendatûnbsp;igiturGalliç,qüia perfgafipnem,nbsp;iftam populi uident fuis rebus clîcne*nbsp;ceflariam ad deuinciendos animos,eti«nbsp;amfi forte natura SC fponte fua minusnbsp;ad pietatem inclinent, tarnen diligenternbsp;cauere folent ne quid publica reprc*nbsp;henfione dignö admittant. Et hoc qui*nbsp;dem eft primum,ut dixi,ff enum,quo reinbsp;gö fuprema poteftas inhibetur. Alterünbsp;eftjluris didio, quae in Gallijs maximenbsp;inftituü Senatusatcçnbsp;fudida^que npftra lingua uocantur par*nbsp;Ç 4

DE REP. GA LIAS lamenta. Ut ne plus, quam iure conceC«nbsp;fumeftjilij's liceat. Èorum enim iudi*nbsp;cum IS t ft numerus,eaqj poteftas, ur dc«nbsp;ctctis ipicrum rex quoep pareat, öi innbsp;controuerfiis aliquando caufa cadar,nbsp;neepiuisaduerfartjs quibuftumlitigat,nbsp;præîudicarcpofsit. Ab bis etiam expennbsp;dunturlitcræ régisac intercefsiones, öinbsp;ft quid eft in i)s uitiofunt aut fufpedlum»nbsp;repudiantur. Quantum ad crimina 0^nbsp;maleh'cia pertinet, etiamfi rex alicuinbsp;gnofcatSlt; pœnam remttfaL tanta eft tanbsp;men iHorum in bis rebus ftueritas, utnbsp;fpeiinpetrandcgratiaTjnemo fere aude^nbsp;at aliquid grauius defignare. Quamuisnbsp;entm uicli aliquando regts autbontate,nbsp;nimiocßtauore, difsimulare ÔC adionenbsp;intermittere cogantur: tarnen ubi fauornbsp;illepaulatimdeftjt,eum qui deliquerif»nbsp;grauius mukd puniunqquamfi internnbsp;cefttonem nullam obtinuiiîct, Accedit,nbsp;quod perpétua eft ipforum fundio, ÔCnbsp;nifi propter atrox aliquod facinus nonnbsp;rcmouenturloco. quod cum obifcitur,nbsp;ad rcliquum fenatum eius rei quæfti®nbsp;defertur. Quod ft forte nonferuata cii'®nbsp;f-is formula,de gradu quis detjeifur mat»nbsp;4ato regts,t«m quiwel det«b't,uel qui Ionbsp;cum

L IB K R P R 1 M V S. 1’ eum alterius uacantem occupauit, nonnbsp;eft quûd folidum ftbi gaudium illudnbsp;polliceatur ,nam ut fui fadi rationemnbsp;accuratifsimam aliquando reddat,opornbsp;tet ? Quo fit,ut propter hanc munerisnbsp;perpefuationemjquando fciunt,nihil fi«nbsp;bi polTe, praeter lui ipforum maleficia,nbsp;fraudiaç detrimentoe{re,maioritum fi«nbsp;de turn diligentia iusreddant-Eftignufnbsp;fummaper Ganiam,utdixirr,us,autho=nbsp;ritas iuris, quæ flecti quidem amp; uanarinbsp;gratta fortaffè poteft, euerti autem 3d a«nbsp;boleri tota non poteft: tametfi habeat funbsp;as macu'asatep uitia,quæ certe requi«nbsp;runt emenditionetn,ut eftrerumniorfnbsp;talium conditio.T ertium frenum cft,utinbsp;demonftrauimus -, politia. Hae funtle«nbsp;ges atep décréta, quæ Galliæ reges.alqnbsp;poft alios,fecerunt ac confirmarunt finnbsp;gulis tcmporibus,neqj temere illis dero«nbsp;ganUac fifaciant,populuna non fint ha«nbsp;bituri obfequêtcm,in pritnis, quantumnbsp;attinet ad ipforum,hoc cft,regni Galliæ,nbsp;patrimcMiium.quodipfis alienare nonlinbsp;cetmifi magna cogantur ncccfsitate,quçnbsp;multa fenatus dcliberatione adeo curinbsp;ofe examinatur ôd difquiritut, ut pronbsp;pur incerlitudinem uendiuonis, paucinbsp;c iq

b E REP. G A L L I AE fatum rcrum aliqui'd fibi cmendS^Ô^ ftï*nbsp;beundum cflèpcriculû purent, Quan^nbsp;fenim fCgibus conceflTum eft uti frui poónbsp;fêlsronibusacfacultatibus regni/uo arnbsp;foitrio: tarnen omtn'um expenfarumran'i^nbsp;ones referuntür ad quæftores ac ærarjnbsp;prçfedôs,quitllos mtnuendi poteftatenbsp;habent,fiuel tmmóderatos cflê uelin^nbsp;Utiles cogrtouerint.quod fumma profc*nbsp;Öo çqüitate nititurjet cómunem utilita^nbsp;temattingit. Nifi enimconferuenturnbsp;rede diftnbuantur pubÜca rcgni uedbnbsp;galia, SCànnui prouentus,iani olimrc^nbsp;gibus attributi,neceffe eft, cum bellumnbsp;aut aliqua uis maior incidit» ut popuquot;nbsp;lus magno fuo detrimento pccuniamnbsp;tonferat. höcigitur, lielutifreno, ni*nbsp;mia reguttjliberalitascoê'rcetur- Mul*nbsp;tac quidem funt aliae regni noftri leges,nbsp;quas breuitatis caula non tecifo, aeft'nbsp;tis eft mihi, praecipuailla dixiffe, qui^nbsp;bus regöauthoritas temperatur, quoHnbsp;ad ipforum laudem inprimis pertinet,nbsp;Nam ft quiduis poflent, multo eflêmnbsp;imperfediorës : ac ficut Deus omni»nbsp;potens, nonidcirco, quia petcare nonnbsp;poteft, iudicatur eftè minor, fed illu*nbsp;ftrior fit dus ,hoc ipfo, SC admirabiliojnbsp;perfedio

ttsfck Pkriîvî. n pêrfeó’io : ßc ctiarn reges, quum fuisnbsp;pß legibus obtempérant, muko maio*nbsp;remlaudem merentur,amp;r ad perfedio«nbsp;nem propius aecedunt, quam fi ad nu*nbsp;tum ac uol Untätern fuam iubeant omniànbsp;fieri, amp; ad hunc modö temperata ipfo#nbsp;tum poteftas,proximead Anftöcratian»nbsp;acecdit,5i fi'rmius confiftit.SuntinGaknbsp;Iqs ctiam tres præcipuiordines, Nobi*nbsp;Iitas,populus,uulgus « Hi linguli,pronbsp;fita qutfqueconditione ,fuashabent,’c#nbsp;ges ac initituta, quibus utuntur,SCnbsp;deocommode funt inuicem aggregatßnbsp;Ut ârgré facultatem habeant ,alti aliosnbsp;opprimendi, autenäm aduerfus regemnbsp;coniurandi. De Ecdefiafticorum ordi*nbsp;ne poftea fum diclurus ? Nobilitas igi*nbsp;tut Galliae fiue equcftris ordo maximisnbsp;fruiturcommoditatibus ac priuilcgtjs,nbsp;eocpfit»ut magno quodam afFedu re*nbsp;gern complcdärur gt; et uium quocp pronbsp;ipfius ac patriae falute profundant N ecnbsp;cnim ullum pendunt tributS,et armatisnbsp;liect ipfisefle quocunep loco » SC multanbsp;habentuifç pracßdia,fic utnon fit opus,nbsp;illiberalem aut quatftuariam aliquantnbsp;artem exercere, Hoc enim noßris mori^nbsp;bus minime iUis conceditur, nifi fo»nbsp;c *«»

DE REP. CALLTAÉ èèdomi maneant,ac rei famtiïari ßüäcinbsp;, ant. Sed fi regem fcdari iielint, habcntnbsp;lt;n[uo fehoneftèabnt.Plurima enïm funtnbsp;domus dC aul ç regiac mihiftetta,qug fo*nbsp;lis nobilibiis attribuuntur,quifinguH*nbsp;partcm aliquam anuijin tjs procurandisnbsp;tonfiimuntjSCrehquum tempusiiacii^nbsp;üm habcnt ac liberum rebus priuatisnbsp;ique domefticis admiriiftrandis. Hinbsp;Innes annuum accipiunt à regeftipenjsnbsp;jdium,ô(^ ampliora fperandi magnas ht-fnbsp;bentoocafiones. Principes autemuiri,nbsp;ac maioris dignitatis proceres,quoriiamnbsp;6C ipfi régis bencfi'centiâ experiuntur,acnbsp;hartem reipublicæ procurant, nobiliä^nbsp;bus J qui funt re familiari minus buta,nbsp;üitflumôialiaiæpc communicant, Dc^nbsp;inde,reges perpetuum alunt SCamplifynbsp;fimumcquitatum,exerccndæ ÔC alendàenbsp;Caufa nobilitatis, acin tantoequitatusnbsp;humero, pi urimg fùnt prxfecfluraj, qua:nbsp;in illos diftribuuntur, eaep ratio non mlnbsp;hus pads quam belli tempore durât*nbsp;Maioris quidem loci hobiles, pro füinbsp;qu’fcp conditione acüirtute, præficiun^nbsp;turequin'busï cxrcliquisautem altj funtnbsp;legatfalq figniferijalïjéquités cataphranbsp;¦^ha’tjfagittanjjSC qui per ætatênô pofnbsp;fùtw

LIBER. PRIMVS. ij font ferre arma,rcliquis fartiulantur,S£nbsp;cum nul’um iniercedit bell5,licet ipfisnbsp;manerc domi, fuicp ft ipcnd i) partem n5nbsp;tnediocrem par finn onia conferuare. Adnbsp;bæc,nemo credat. quàm multæ fint pernbsp;Galfiam præfedure, ut ficdicam,urbanbsp;hæ, quæ foil nobilitati committuntur.nbsp;nam aitj prouinçns,alii ciuitatibus» ali)nbsp;oppidis,altj finibus,alrj caftellis SCarciünbsp;bus^alij mds prxfidunturjUt interim ninbsp;hil dicam demaioribus illis muneribus,nbsp;^u^e principibus tantum tribui fólent,nbsp;cuiufmodiftint, qui noftra lingua di*nbsp;cuntuqConneftablij, Marefcâîli, Am^nbsp;miralij SC id genus al ij, Sed ôC annua pcnbsp;cuniam, uelut honorarium quoddam.nbsp;reges ,liberalitate quadam elargiri fo»nbsp;lent in multos nobiles,qui nuUi font ad^nbsp;didi minifterio :hi appellantur noftranbsp;lingua, penfionarq. Satis igitur ex ijsnbsp;quæ diximus apparet, ordinem equc^nbsp;ftrëualde hónefte 6CliberaliteHn Gapnbsp;lijshabcri, 8C re(ftèquidcm,nam SC pa*nbsp;triam ab hoftibus dcfendunt, SC naturanbsp;fere ceteris antccellunqetno folamipfis,nbsp;uerumetiammaioriim ipforum meritiïnbsp;atc^ uirtuti iftud tribuitur, Altct orddnbsp;. foas etiam habet commoditarcs, nolinbsp;c V

DE Tv EP. ÖALLIAÈ eîctgùas .ad hünc pertinent mercafóreirynbsp;quieófaduntmaiorem quçftû,quod ttïnbsp;to ipü's perGalliam profiafet ac negodnbsp;JUi 1 icet,tum, quód nobiJes SC m crcattï^nbsp;ram nulla exercent, ôi^fplendidèferèacnbsp;fumptuole ueftiuntur. Hufe etiam ordinbsp;lit cönuentunt ac fcrètribuuntur quçftitnbsp;rät âdrationes nummariaru’tem præturaenbsp;Si quicqm'd ad iurifdiÆonë pcriinet,nbsp;4txa fanéinrcplurimum cft honoris aCnbsp;etnolumenti. Sunt cnirh inGaiha lu*nbsp;risadminiftri,indices,aduoeâti ciuCsfnbsp;farum,procuratores, fcn'bæ.Sii^ id gcniïSnbsp;a!ij,multô p}ures,mea quidem fenten*nbsp;tia, quàm in rchqm's omnibus orbisnbsp;Chriftiani proutncqs,quod peropporquot;quot;nbsp;tunê illis accidit, qui relida mercatu*nbsp;ra , his rebus operam nauâre uolunf»nbsp;Et adedquidêeft fruAuofus hic ordOjnbsp;Ut nobiltte etiam inuid eant. quanquatflnbsp;certe dfgnitateatque fplcndorercliqu^^nbsp;praeftarit, QC qui funt alterius ordinis»nbsp;¦crè ftudent ad hune peruenire, ut po*nbsp;fira fum d^lt;^lurus, In tertio gcncreeftnbsp;uulgus Qi promiicüa hominum mulrio*nbsp;dó, qui agros colunt, omnis gen^*nbsp;ris artificiatradant. Vtautem hi uel ni’nbsp;wia utantur lihcrtatc , uel admodu^*nbsp;finï

LiBÊk P Rih VS, 14 lîrttdfuites, uelmarmis ctiam cxcfdtàanbsp;ti,rtoneftconfultum. Nam quia condinbsp;tionem feruitutis oderuntomnes,ÔCnanbsp;tura fuas fortunas ampltficare ftudent,nbsp;facile fit,ut arma captant ÔC potentio*nbsp;tes opprimant, quod ÔC in Galltjs ôi a«nbsp;lijsinlocis non femel acctdifïè confiât*nbsp;Vtautem eiufmodifintordtnes,ac ue*nbsp;luti gradus inomhi fépublica, neceflcnbsp;«it quemadmodum in corpore huma*nbsp;no uidemüs infirmiora Si. ignobilioranbsp;mêbrafubminiftraredignioribus.NecVnbsp;tarneneft,quod hi fuum fiatum deplo*nbsp;tent ac indigné fcrant,quoniam ÔC tusnbsp;cômunicaturipfis a:quabilitcr,a: quantnbsp;niaioribüs accepcritnt, cà utuntur liSnbsp;bcrtate, Si multis etiam rcipublicae mt-nifterrjs adhibentur, SC fola uirtutc acnbsp;induftria amp; afsiduitatc poflunt ad fc*nbsp;cundum ordinem emergere, quod (e-cundo nonîicet, ütad primum uidcK*nbsp;cet euadat, nifi regis benefîcto fîhgülânbsp;ri, quod ille foletijs inlpertiri, qui aiïtnbsp;tam feccrunt,aut pro rcpublica uidcn*nbsp;turpoflealiquidfacere egfegié. Et pritnbsp;ddnter quidem ifiud eft inftitutuni, pfinbsp;mum,ut ordo confcruetur equefttis,nbsp;qui propter belli exercitium fere milt;nbsp;nuitur»

ÜE REP. «ALtlAÊ tluitur.öC fumptusuix tolerat,4efnde,nbsp;ut hommes tanti.s excitati præm i}s,uirinbsp;tute contendant amp; ad fuper/orem gra*nbsp;dumdiidientur, Hac etiatn fpeconfifinbsp;qmfuntplebei ô^infîmi ordinis^afpi«nbsp;rant ad fecundum, ÔC cum in eo uetfatinbsp;fuerintaliquandiu,ad primum.Itacpht,nbsp;ut minus fit inter ipfos inuidiæ ac ma*nbsp;leuoIentiaCj quando uiderst, mentis acnbsp;uirtuti patetadamefleuiam adampliGnbsp;nmoshonores,amp;propofitum eflcperGnbsp;culum,fi malis rationjbus eofdem obti*nbsp;nere ftudeant Quod fi uel conatus nigt;nbsp;mium difficilis uel fpes nulla efset am#nbsp;pliora coniequcndfitum qui fuht medGnbsp;ocris öi^infimigradusjmaghi pr^reriimnbsp;animijcaufam reperircnt SCocvafi'ontmnbsp;cxcitandi motus, ÔC fuiordims homi^nbsp;nes contra potentiores armandi. nuncnbsp;^autem minime difficilis eft ratio jamp; uGnbsp;demus,quam multi exhUmi’ifapelo»nbsp;coadfummu faftigiumeuadantHanCnbsp;quolt;^ rationem diligenter olim (èruà*nbsp;bant Romani.nam à popular! ftâtu gta^nbsp;dumfacicbantad ordinem equeftrem,nbsp;amp;hu)c deinde ad patritiam ÖC fenato^änbsp;riam dignitatc patebat adkus, Eft præ^nbsp;taa otdo Ecclefiafticus,nulli non com«nbsp;munis.

LIBER P R I H V S. if munis 5 qui modo animum hue adrjer^nbsp;at,à: pro Galliæ confuetudine non raionbsp;aecidit.utcn'am homines plebei.uirtutcnbsp;accruditione praeftantes, amplifsimosnbsp;in co gcuerecöïcquantur honores,Car-dinalatumaliquandOjuelPontificatumnbsp;etiam quæ fane res ad uirtutem ac lite*nbsp;rarumftudia homines inflammarepo«nbsp;teft . Quare ad reipublicæ utilitatemnbsp;femperexiftimaui pertinere,ut mos illenbsp;feructur , conferendi facerdotia ÔC Ec«nbsp;fiarum facultatesijs ,qui fuæ diligcntiacnbsp;ac literaturæ documentum aliquod tunbsp;gregium dcdiffent. Nifienimitafiat,ponbsp;ïifsima pars earum facultatum crii in ponbsp;teftate principum acEpifcoporum.quinbsp;fuis deinde familiaribus atep feruulis eanbsp;dirtribuunt:reliqui autem,qui Romac etnbsp;apud regem nullos haben! amices arepnbsp;folhcitarorcs jfruftra laborem omnem fiinbsp;munt. Neep tamenhocita uelimaccipf,nbsp;quafiinea iandione SClege, quam pra«nbsp;gmaticam noftriuocant, nihil fit uitij,nbsp;non enim hoe mihi fummo difputan?nbsp;dumtfed quod publice mihi profi|t^«nbsp;rum eflreuidetur,expono, Vellem equi^nbsp;dem inuenirj poffe aliquam in to yatioünbsp;ftem,qug ÖC reip«b,GaIIüe,ölt; Romanac

quot^

DB RB P- GALLI AB quoCpcuriæfitnon incommo da,fed pli?nbsp;rade eonon fum didurus in hoc loco*nbsp;Quae aut dixi omnia, eo pertinent^ nt oinbsp;ftendam,quam apte amp; uenufte inter fenbsp;cohæreant omnes regni or dines, è qui-bus fi quis aliquid delinquat, fgeilis eftnbsp;medicina. Nam fi nobiles iniuriam cse*nbsp;ten's faciant, coercentur ab Qs qui iusnbsp;reddunt, quorum eft tanta authoritas,nbsp;ut quantumuis magni principes eo^nbsp;rum cogantur parère decretis. quod finbsp;populus etiam atcç uulgus aliquidmolinbsp;atur, ut nonnunq accidit, non eft diffi*nbsp;cilenobilitati, propter potentiam,0du^nbsp;fum armornmjillos ad acquitatem oamp;nbsp;fidum adducerc*eocp fitutfuarumrp^nbsp;rum finibus acueluticanccllisftftcon#nbsp;uneant omnes . ae pacem alij cum alijsnbsp;colat.quando nec^ caufam habent,nec|fnbsp;facultatem etiam aliquid conandi, SCnbsp;periculum fti eo fummum efle uident.nbsp;Itacp regem tanti benefictj authoremnbsp;com pleduntur QC amant omnes,àc cumnbsp;tempus incidit, libentiftime impera'/nbsp;ta faciunc, ôd publicis necefsitatibus manbsp;gno Audio fubueniunt ? Quod fi pri^nbsp;uatim aliqui ab officio difeedant, para^nbsp;U fwnt jremedia, fic,ut malum non pof“nbsp;fit Ion?

LIBER P R. ÎM V S’ fit Iqngius progredûEthaecquidcmfa«nbsp;tiseftdixiffc, ut demonftrem quodfu«nbsp;prà diximus, Galliam optimè conftituenbsp;tameffe legibus. Nunc ad alteram par*nbsp;tem ucniOj quç plurimum habet,ut dif*nbsp;ficultatis.itâetiam utilitatis.nam ÔC quacnbsp;fint noftrae reipublkæ uitia,8lt;quem*nbsp;a dm O dû ea debeant emendari» comptenbsp;lt;htur. Ac fane magnitude rei no uniuanbsp;modo fed multorum peritifsimoruitinbsp;hominum fenteniiam poftulat ? quodnbsp;tametfi itàfit » tarnen ftudium ÔC amocnbsp;teipublicç perfuadentac propemodumnbsp;impelluntjUt quicquid ÔC laborcnbsp;genio ÔC rerûtralt;5lationc atcpufu,mi|l«nbsp;lis nunc annis ,quos publicis négociasnbsp;impendi, cognitû atcpmediwtôhabeo,nbsp;proferam. Neminiuerô legem autmo*nbsp;dum hic uUum præfcribogt;tcd quod connbsp;ueniens ÔCutile mihiuidetur,expiano,nbsp;qs quimelius rem cognofcuntdudicinbsp;um permitto Et quoniam in ciufmo*nbsp;di republica, qualis eftnoftra,iotum inbsp;rege depcndctjprçcipuum aefummutnnbsp;effe uidetuT , ut fituir bonus atçp pru-dens*Narn{i populûhabeatobfcquenquot;nbsp;tem, facil e efficiet, ut quæ bonac funt ôtnbsp;(^qtare* leges »figeant atquç fer^civgt;nbsp;sur.

DB REP- GALLIAS fur,qu«uer0 minus,hæ ut abrogentur »nbsp;De'nde,cumrcdeuiram mltituitjmor»nbsp;busÄ^oicmplo fuo prælucet omni po*nbsp;puîo, S)C adniiimitatsonem incendie,nbsp;cumrcipublicæftudium in co apparet,nbsp;reh'qua præfedorum turba minimumnbsp;audetabofFido rccedere, Si. promifeuenbsp;omnes élaborant, ut ne quid animad*nbsp;uerßonedignumfaciantJam uerG,fi il»nbsp;regibus hæ quatuor inelfent uirrutes»nbsp;ingeniü,experientia,prudcntia,amp;amotnbsp;reipublicç, nihil defiderari poflet ampli*nbsp;us:iêdquoniâ uixpauci reperiuntur ta*nbsp;les,et ut fortaflè reperiantur, tame q uo'Anbsp;niam imperrj non uirtutis eftharedi'nbsp;tas,quia uistota inadione confl ftit,'nbsp;ueniendum eft nobis ad earum rerun,nbsp;quas in bono principe rcquirimus,nbsp;plicationem, quodet Ariftotelem, Ale*nbsp;andriraagni præceptorem, amp; alios cou»nbsp;plures dodos SC cxercitatos hominesjnbsp;fecifle confiât, traditis totius uitæpræcenbsp;ptis.Quomodo autem regenda ficRef^nbsp;publica, QC tjuibus uirtutibus oporteatnbsp;principes uiros efie ornatos, de hisnbsp;bus omnibus adeô luculenter SC copio*nbsp;fè multi icripfprunt, tam Græci quao*nbsp;I.iiûni,atcKetiamnofir«e linguæhomi*nbsp;nes, ut ’

LIBIR PRIHVS. pcs.in nimis prolixum ac plane fupcruanbsp;çançum fit ea omnia congercre, terneratnbsp;tium autem , uellc aliqiiid qs adtjcere.nbsp;NuUa enim noua ratioinueniriporeft,nbsp;quam non fuperioris aetatis hominesnbsp;;dempnftrarint ,fed dialogis nonnulljnbsp;rem tradarunr,ut Ariftoteles 2lt; Xenoànbsp;crates^Thomas Aquinas, alij uero hinbsp;ftonce.ut Xenoph on ,in eo libro,quernnbsp;inferipfit Pædiam Cyri, que regem de*nbsp;fcribit, eiu*^cp uitam SC mores SC resge*nbsp;ftascommemorat, non quidem,quódnbsp;reuera is fuerit,fed quod talem effc opornbsp;teat,qui boni principis perfonam fufti^»nbsp;nere ueliuEft enim Cyrus ab ilîo non adnbsp;hiftoriç fidê fcriptus,léd ad effigiem iu*nbsp;fti imperij, Ali] orationibus aut panegynbsp;riçisrem demonftrât,uçCicero,dû Pontnbsp;pci laudes récitât. SC Plinius, dû Traia^nbsp;num Caefarem prædicat, eiufcp generisnbsp;quædam côfcriptafuntetiam noftralinnbsp;jgua.Sunt alip qui cum principum fz»nbsp;lt;5ia commémorant, uirtutes eorum celcnbsp;ßrant, yt rejiquos ad exemplum inui'inbsp;y/ÿa.qùçcp grauiter ac odio fè refnbsp;pr^l)^^WWj»fthomines deterreant» quonbsp;iquidcni iy argumento præftat Valeri«nbsp;fis Maximus,quinonmodo Romano*

! ...

DE REP. GALL ï Al

rum, fed SC exterorum preclarè atc^ etï^ am improbe turptter^ faSia diligentif’nbsp;firne confcripfit. Quod ft uiriprincipesnbsp;uel legerent ipfi, uel ab alijs audirentnbsp;«ufmodi libros recitari,SC menti anigt;nbsp;mocp infigerent optima, quibus ij Iibrinbsp;funt referti, ptæcepta, non eflct ijsnbsp;pus u'la inftitutione maiorfticd quonigt;nbsp;am carum rerum omnium recordationbsp;fîCufus difftci'is eft, propter prolixita^nbsp;tem ôCmukitudinem, turn ctiam pro«nbsp;pter humani ingenij attp naturçinftrm/nbsp;tatem, inprimis autem.quoniam prindnbsp;pcs Sc qui magiftratum obtinent,ft ftinCnbsp;prudentes, grauibus implicantur negönbsp;cijs, SCparum habentuacui temporis»nbsp;autfi funt ætate minores, delitqs att?nbsp;uoluptatibus fere fe traduntlhis decai*nbsp;fis, quæ mihi uidentur ad bene gubei^nbsp;nandam Rempub» Gallig inprimis çct*nbsp;tinere, pauds comprehendam ? Ita fi*nbsp;et,ut nee iiios, qui ferqs rebus occupât*nbsp;tur,ab laborc SC induftria reuocem, necnbsp;ijs,qui feria parum curant, molefttanjnbsp;aut faftidium adferam. Atep iftud eonbsp;paratius aggrediar, quód regem, qlt;^dnbsp;nunc prçeft,ea bonitate ingenij cftTs co**nbsp;fido, «tqua: optima eflè cognouerftji«nbsp;benter

bcntcr fit aniplexurus,ÔC Dcum habitua tus propittum, qui cum corda rcgum irgt;nbsp;fua poceftatehabeatjOrandus eft, ut {à^inbsp;' na confilia magiftratui fuggerat « Prianbsp;mum ergô generatimde ijs , quac hucnbsp;pertinere uidebuntur,uerba faciam,ananbsp;te^ alla quac fubipfo genere latent, iqinbsp;medium adferam, medicorum exemJnbsp;plo J qui cum aliquid in aegroto deprc=tnbsp;¦hendunt, quod caufam aUcuiusmagninbsp;,xnorbi adterre pofsit,folent ei tantû ma»nbsp;lo prouidere atcç confulere,interim au?

• temde eo,quod totius ualetudinisreçu pcxationem attingit, nihil ad tempusnbsp;praccipiunt. Inptimis cauendum eft re»nbsp;gi, ne quid immoderate aut pi æcipitannbsp;ter uUa dereftatuatjledfuorym utaturnbsp;confilio, ficut prscftantifsimps fempernbsp;’ uiros in rebus magni momenti feciflenbsp;confiât. Nam 2^ Mofi Deus attribuitnbsp;homines prudentes, ex tota multitudi«nbsp;” ne delelt;fios, quorum adiutus confiliisnbsp;' • rem adminiftraret ? Fieri enim non po*nbsp;tefi, ut unus aliquis, aut etiam paucinbsp;quidam, quantumuis excellentes, tan^»

gt; tamimperijmolemfuftineanr,imô,neB gocioru multitudo caliginem quâdarnnbsp;fnentis obducit ijs, quinimium infete*

DE REP. GALLI AE dpfunt.quiancctngen ijfatis habere pögt;nbsp;flint,neeeham tempons, utidonecre^nbsp;omnesconfiderent, ÔC ualde petcaiur,nbsp;cum fubito actumuluofeah'qujd agiiur»nbsp;Sed proLiidendum eft etiam, ne quod tanbsp;CHum amp;arcanum cflc oportet, cumplilnbsp;nbus commum'cctur , Sæpecnimfif.nbsp;ut nonnuih' propter locum ac digm'ra*nbsp;tem,quam obiinent, fint adhibendi connbsp;fultanonibus, ÔC quod maion' paru ut^nbsp;fum fuentjillud ferèdecernt ac recipt fi)*nbsp;lenfedin eofçpe f en'culum efiè potefi,nbsp;quontam ex multis perpauci, ingcmnnbsp;fimulôtufurerumaicpiudieio Proliant.nbsp;Cum ergo magna fittneo difficultas,â^nbsp;q uia confihartjs carereprincipes omni'?nbsp;nô non pofliint, opus eft, meaquiden’nbsp;(èntentia,ut præter iun's adminiftros,dcnbsp;quibus anteà dixtmus,rex l'nftituat trcilt;nbsp;(enatus. quibufeum derebus omnibu«nbsp;dehberei,exemplo fèruatoris noftri,quinbsp;præter leptuagmta duos dilcipulos.ha*nbsp;buitapoftolos duodedm,in rjf^ foluo*nbsp;trcis maxime familiäres,loannem, Iacogt;*nbsp;bum,Petrum, quibus ôi fuam diuinita^nbsp;tem (eparatim oftendit, SC de morte atc?nbsp;cruciatufuo, quum iam eiuscogitatio*nbsp;neuchementtisttne perturbaretur, plu^

rima

LIBER F R IM VS. - if tfina dixit, quinetiam in hss tnbtisjo«nbsp;annem præcaftchs ualdecompicxus funbsp;it, ut «âcræ literæ tcftantur. Ad eundemnbsp;quoc^niodum.de publias ncgoctjs rexnbsp;cumirequcnti concilio communicabit,nbsp;cui interfint principes, Epikopi, cubi*nbsp;cularrj idgchus all) prarfedidomeftinbsp;d, acli res ita poftuler,ienatus ac ludi*nbsp;ciorum præfidesjac prkni nominis con«nbsp;liliartj, 5i omncs in quibus aliquid eftnbsp;dignitatis atcp confilq. SC fi forte abfint,nbsp;euocandi erunt 4 quod tarnen raroacnbsp;tunc folutm eft faciendum, quando denbsp;fumma rlt;rUm agitur, cum uel bellumnbsp;eft fufcipicndum,ucl ferendæ nouæ le«nbsp;ges, aut aliquid fimilc. Tunc enim exnbsp;praccipUis regni ciuitatibus adhibendinbsp;font prudcntiorcs, SC hie quidem fena?nbsp;lus non eft perpetuus, uetum tempora«nbsp;neus,illud uero dicitur perpetuum ctornbsp;dinarium concilium, cui adhibentur n,nbsp;qui regem fêté cemitantur, in cccp con,nbsp;cilio traClari dcbcntca,qu2maturâquinbsp;dem ÔC grauem dclibcrationcm,fcd ta«nbsp;men nullam rcquirunt taetturnitatem.nbsp;Sarp usaiitem cogi debet hoc comili'nbsp;um,cuam 4 ne godorum magnitudo n5nbsp;fiagnei. ax untoenim regno fieri nonnbsp;d it)

f(oteft,quin nouæ quotidie res ófïc* ' rantur,qiiæ conlültati'onem reqiiiranf«nbsp;Quod etiamfi nihilferè in deliberationênbsp;tieniat:tamen ipfc conuentus per fc lau»nbsp;dem quandam achoneftatêhabetjetin*nbsp;cidit femper alicuius rei mcntio^quæ funbsp;turis etiam acfiionibus accömodari pofnbsp;fit. Ad hoc aût munus allcgédi funt uirinbsp;boni ac prudetttes, ÔC reipublicg amannbsp;tes:necß ad gerieris rtobilitate aut condinbsp;tionis amplitudinèm, fed ad folam uir-*nbsp;tutetn ac irttegritatetn refpicicndum eft»nbsp;quoniam rcipubifcæ falus in eo uerti^nbsp;tur. Hi numero eflèpoffunt, ad duo denbsp;cim,autetiatn paulo plures.fi modoquinbsp;fintidoneiireperianturînccullijqui nonnbsp;fitin huncnumcrum afscripcus, conce^*nbsp;di oportCt, ut fefê ingérât, nifi forte alPnbsp;quid fit oblatum , de quo alius extr»nbsp;concilium hôc,plura ÔC certiora cogno«^ 'nbsp;fcât.fèd raro faciendum eft ità, âf non ni 'nbsp;fi graui de caura,ne paulatim alij minus ‘nbsp;apiifefeinfinuent. Atlt;p ut fingulaorgt; 'nbsp;dinegcrantâr,ncccffècft,utuel rexipl^nbsp;confultationibus profit,uel ex omnibusnbsp;àliquem conftituat pratfidem , cuius egt;nbsp;fitttirtus , utreliquij non tam propi^l'nbsp;«um gradumac dignitatem) quàm pt°*nbsp;pter

LIBER ÎRÎMVS. »« pteriftgenium, in honore tpfum habe«nbsp;ant, Sed profedo utihfsimum eft ,utcinbsp;concilio frequenter interfit ipfe , pvæ'nbsp;(crtim quum arduis de rebus agitur.Nenbsp;quecnitn fatis eft,ut deevetutn ci recite«nbsp;tut, quod plenè perfeâecp intelligerenbsp;nonpoteft,nificoràm audiat difeepta^nbsp;ri. Qitutn etiam adeft ipfe difputationnnbsp;bus.ingeniafuorummehus cognofeit,nbsp;etquibus optimC uti pofsit,intelHgit,amp;Cnbsp;ftudiutn in iUis excitât, ut ôd diligenternbsp;omnia pondèrent,neep fraudem ad mit*nbsp;tant,quarido ilium fuxeruditionis ôd a-nimi teftem atep iudicem prçfentê-con«nbsp;fpiciunt. Ex hoc autem numero tres autnbsp;ad fummum quatuor, quorum uirtutfnbsp;plurimum tribuit, fibi deliget, quibufenbsp;cum de rebus obîatis.antcq ad conciliénbsp;um deferantur,communicet, Vieri enimnbsp;poteftjüt aliquid occurrat,quod nono*nbsp;porteat àmultis cognofciac delibcrari,nbsp;uel ideo eptôd filentio tegendum fit,uclnbsp;quod adaliquem eius concihj propriènbsp;pertincat. Cum rjs re difeeptata, cogni#nbsp;tifepeotum fcntentqs multofacilius ôtnbsp;perfeÂius , quale fit reliquorum iudi«nbsp;cium, aeftimabit . Cum etiam in fre«nbsp;lt;^u«ntiori côcilio dccrctum eft aliquid, /.

' . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d iiq

DE REP, GALJCIAE (eparatim cum tjs,quosdixi,paucis,aenbsp;feó coVoquetur nec enim fiatim opt('nbsp;inumeft^quod maior pars iudicaueri^nbsp;Quod fîuel diftidere«pfos,ÔCopgt;nio*nbsp;nibus uanareuideanuel comrriünèm il*nbsp;lorum fciîtehtiam non per omnta pro*nbsp;bct.nihi’ l’n prælc nti'à décerner, (ed gralt;nbsp;in'ori cogîtariohi rem feruabüiâC fi Rr*nbsp;inam habet (ui l'udicij rationem, lenicernbsp;ac fine ullà rcpfæKehfione, tn proximonbsp;deinde conuentu gt; caufas proférer,çur'nbsp;aliter, quam ipfi arbïtrentuf, faciat, a utnbsp;fi fîlentiümrcspôftulabitjdiucrfum ahnbsp;feófiini fcntcritia facièt, àc tuhc cie ; lt;nbsp;fui fadi fàtionèm illis éxph'cabir. S inbsp;rarô,ac tiori rtifi grauifsima dé caùnbsp;difccdcnduni cftäb opihione comma'nbsp;ni, quoniam Si pcricuiùm ineô efle po*nbsp;tcftjôd illijfirépûdiari pîæruricp fua dnbsp;lt;Sa üidcaht,ofFcnfiphis caufiim habituénbsp;fint, QC ftudium diligentiam^ remitsnbsp;tent, prùdentiam igitur adhibebit canbsp;treat, ne his aüthoritatem omncm,iUi3nbsp;ucrô nullam tribuât, inprimis aiitem,nenbsp;îïnguiarèrri aliqùent in ^anto habcat honbsp;höre, ut reliqoi difsimüîarc,SC illius oi«nbsp;^hia diAà faélacp probate cogaritûr»nbsp;ïsjamalibquiferuitütcm fibi comparai»

LIBER P R TM VS. i» bit ipfc, ÔC author illi fit futurus ,ut fuinbsp;Commodi priuati caufa,reipub.pluri«nbsp;mum noceat. Acquitatem enim uix eftnbsp;utferuet,quifummam rerum occupât,nbsp;quantumuisetiam natura fit bonus SCnbsp;integer. Vbi ucro præcipuam alicüiiisnbsp;uirtutem atep fidem perfpexerit, rtôh té^nbsp;tnerê fidem ijs habebit, qüi de illo al#nbsp;quid deferent, SC dëlatórt, fi falfum effènbsp;compererit.poeoain denunciabiqet tan»nbsp;eius qui aceufatur, quàm qui aceufat,nbsp;perfonamatep caufamtotam diligenternbsp;confiderabit, SC fi fidum cffciudicabit,nbsp;eum qui detulit, grauiter atep feuere ca«nbsp;ftigabit,3d dclatum interim certioremnbsp;facietïtacito altérius nomine,utuideatnbsp;qiicrrtadmodum fefe pürget. Quod finbsp;crimen fit eius gehens, ut ad ipfum autnbsp;adrempub.pertineatjdifsimulantercS,nbsp;qui delatùserit, obferuabit, amp;fi fortenbsp;qui detulit,fidem facere uelit eius quodnbsp;dix; t,non eft repudiandus. N 3m fi (ecusnbsp;fiat,hoc fit aditum prçcludere tis,quirc^nbsp;gem dcfuafaluteuclint commoneface*nbsp;re. Ac ficutleuitatis eft,omnibus indiffenbsp;renter habere fidem, qui aliquid defe^nbsp;runrita quoep imprudentiaï eft, repu*nbsp;dïare omnes gt; qui quaep de re aliqutdnbsp;d V

DB Rt P- ÔALt iAi enuftciarc udint* Mediocritafcm ergdnbsp;fouet jôi^quibus authontatemthbuj'qnbsp;jjj non fie indu!gendum eft,ur purentnbsp;bi quiduis tmpunèhceie, fed continentnbsp;di funtinmetu , ut indubitatófciant,finbsp;quid praeter officium fecerint,pœnamnbsp;daturos» Vtautem ex omnibus unumnbsp;altqucni habeat fibiprae reliquis fami^nbsp;barem j quicum de rebus priuatis atqu«nbsp;domeffi'cis loquatunnó rcpugno,etmanbsp;gnafcelidtatis pafte careat,hoe ei fi nonnbsp;cflèt concefsum : led in rebus arduis at#nbsp;qucfcueris minimè iftud recipiendumnbsp;eft. Nemoenim «nuscunâa regnine*nbsp;gocia fatis aut nouifse aut procurare ponbsp;teftjôf quo quifep prudentror eft,lt;ó mi#nbsp;nus tantttonusinft recipcreuokt, nifinbsp;forteambitioncSC arrogantia fit demennbsp;latus. Nulls rem igitur maioris momennbsp;tl rexoccultam habcbit.fêd quibus plu*nbsp;rimS fiditjijs totum fe patcfaciet. Nonnbsp;minus enim eft aliquando in tacendonbsp;uitij attp periculijqua m in efferendo.C*nbsp;treat autem ,necuiitafitfamiliaris, ut innbsp;rebus magnis polliceatur, eius,quodnbsp;occulte per indidum cognouerit,nihilnbsp;lt;è didurum dijs.Nam qui fiint improblnbsp;le fcclcrati,facile fie occafionem arri*

LIBeK PRI M vS, ' u plant ftrucndae calumniac, ac futurum'nbsp;fit,ut delata re ah'qua, SC per inuidiamnbsp;fæpe ac odium excogitata, fufpitionemnbsp;grauiisimam concipiat,óc propter filen*nbsp;tium promifsum, acerbè fe affl igat ipfc,nbsp;nul! a de caufa, S)C aliquid defignet, eu»nbsp;ius ipfürh poftea pudere ac poeniterc o»nbsp;porteat,Prius ergo ,qudm familiare* iknbsp;los fibi faciatjfidem eorum ac taciturni» 'nbsp;tatetnexploratamhabeat,utnon minusnbsp;tuto amp; libère cum illis,quam fecum ipfe'nbsp;loqui pofsit. Muka enim magna Qd prç«nbsp;clara fæpe négocia intcricrunt,proprernbsp;non præftitum filentium, ÔC acciditnonnbsp;raro, ut qui utilitcr ac prudenter ali» .nbsp;quid cxcogitarunt, inuidiæ metu nortnbsp;aufintpronunciare, ueritine non fitta»nbsp;citum.Inprirnis autem oportet,uthu«nbsp;ius,dequoloquimur,cöciltj décréta fintnbsp;quammaxime arcana. quan^ iureiu«nbsp;tando filentium illi polliciti funt: tarnennbsp;cum aliqutd incidit maioris momenti,nbsp;rex per occafionem denuo ipfos fi'dci Q(.nbsp;officij fui commoncfaciet. aefi comperinbsp;etaliquidcmanafTejdabitoperamut conbsp;gnofeat à cjuo fit elatum, öi authoremnbsp;ubfrepererit,pro magnitudine rci uin«nbsp;dicabit « ut alij exemple deierrëantur»

Cum

DE .15?. GALLTAÉ Cumeriam res quæ in deiiberanoncrHnbsp;uenit, eft cius generis, ut fi quod de tllanbsp;dec etutn cftætFeratur,periculum fit,nenbsp;tota corruatô^ cuertatuncuiufiuodi eitnbsp;1x^111 dehberatio: cognins omnium fen*nbsp;tcnttjs ,nihiiillis præfentibus decernet,nbsp;«erum fecutus faniorem fententiam,nbsp;quod animo cóccpit,exequctur.Quan'nbsp;quam fané tutifsimum mihi indetur,utnbsp;uniatep alteri, quibus maxime omniumnbsp;fidit,quid fui fitcôfiln,demonilret,ptæ«nbsp;ftrtimfiparum fe iiidicabircius,deq'ionbsp;ägrtur,eflc peritum, in eoep præftat, utnbsp;fummifsede ie potius, humiliterep fen«nbsp;tiat,quàm utnimium perarrogantiamnbsp;fibi fumat. Hire fere funt, quæ mihi ui*nbsp;demur adpracfens argumentum pertt*nbsp;nere. Nam fiadhuncmodum,ut dixi,nbsp;concilium inftituatumullum poreiltannbsp;tum cuenirc difcrimcn aut incommo*nbsp;dum,quod non facile depe! latiir, quan«nbsp;doquidemnihil ferè inaderepofsit,dcnbsp;quo non antea diu multumcp fit in ofnbsp;mnem partem cogitatum. Quo fit eti*nbsp;minori motu atep detrimento po»nbsp;puli occurratur impendent!' malo oquodnbsp;fiert non poteft.quando in ipfo nego*nbsp;cio confilium repente actumultuoièc»*nbsp;piendum

LIBERPRIMVS- ïj pïendum cft.Quamuisautemeaquaf dinbsp;xijfatis uïderi pofsint: tarnen quoniamnbsp;plæricp,quôfuntdodiores ac prudciunbsp;t:orcs,eómagisdubitarefolcnt,acplu«nbsp;ra femper inuelh'gant,nonnulla fum ad»nbsp;Iedurus,que ad luendum ô^amplificatinbsp;dum regnum pertincncquorum alia donbsp;mefticam,alja uero cxternam admintsnbsp;(Irationem attingunt.Et primo quidemnbsp;hoc mihi uelut fundamentum fumo.nbsp;Res omnes qfdcm caufis côleruari,qui«nbsp;bus ex caufis ortæ funt ac procreataflt;nbsp;lam quomodonatumfit Galliae regnunbsp;£lt; ftabilitum,fupra demonftrauimus:nbsp;ijfdcm ergo rationibus confirmart de*nbsp;inceps magis atcp magis ôf augeri quo5nbsp;quepofsit.fcdquoniam plçracpÔ^ma»nbsp;iorem explicatjonem defidcrant,amp; à nonbsp;ftris ho minibus ferènegleda funt hadenbsp;nus j paulo fum de illis didgi us a ccura*nbsp;tius. Quod igitur antea diximus de tn'*nbsp;bus il ! !^ retinaculis ac ueluti freni s, quaenbsp;regum impetus uehementiores demo«nbsp;rantur atep fiftunt, lotum hoc arquitatcnbsp;nititur,nullamrem enim autDeorpa^nbsp;gis gratam, aut populo magis faluta*nbsp;rem ,aut honeftiorem etiam rex facerenbsp;potsiq quant fi difciplinam iliam feueri

DK REP. G ALLI AE

conferuct.Haccnim uirtuteatcp merits .. fitjUtpopuh' tutor atque pater appelle^nbsp;tur.quod fi uCró fecus agat, SCfuo arbi*nbsp;trio quidujs faciat j uoluntates homt^nbsp;«ninum alienat,et crudelis atep tyrannusnbsp;ab omnibus nominatur.Et quoniâ adi*nbsp;onum noftrarumomniS mitiaetexitu?nbsp;ad Dcum referri debent, Reh'gionemnbsp;diligenter reges procurabunt, Galliaenbsp;rextnpn'mis, quem Deus omnium am^nbsp;plifsimo fruduoGßimocp regno dona^nbsp;Ult,cuius etiâ maiores,cgregtjs atep pr£gt;nbsp;claris fuis fadis, utChriftianifsimidij»nbsp;cantur» elFeccrunt. quo magis puden7nbsp;dum fit, non infiftere illis ueftigtjs, SCnbsp;abipforumdegenetare uirtute . Ope^nbsp;ram ergo dabit, ut fides ac religio Cbri-, (liana fitintiiolata, utnullæhacreics autnbsp;ièdac iam olim damnat«, in populo re*nbsp;fideant,ut nomini iêruatoris noflri nul^nbsp;la fiât ignominia,quod plæricpnimis li*nbsp;ccntiofefaciunt. earn ucró petulantian»nbsp;grauibus exemplis atque pœnis coer*nbsp;. cebit, fiDeum uelithaberepropiciuw*nbsp;permultum enim fceleris eß in ea con*nbsp;fuetudine, quæ noflris iâ moribus proquot;nbsp;penullamhabctinfamiam, EcclcfiaîU?nbsp;lt;9 Apoftolic« magnum inprimis defc*nbsp;rethdquot;’

LIBER P R IM VS.' lt;4 tet honoré, cocp magis ,quô ïêcundtorinbsp;fiintufifortuna, propter eam pietatê^ôCnbsp;pluribus adfedi bénéfices, ipfius ante*nbsp;cclîores . Vt etiam Ecclefijs omnibusnbsp;perGalliam fua iura acpriuilegiacon»nbsp;ftentjôdut Ecclefiarum pracfedi fuuninbsp;faciant officium, magno Audio prouidenbsp;bitjô^ quod in ea reuitîj dcprehenderit,nbsp;per eos,quorum intereft,cmcndari pratsnbsp;cipict. Ncque cnim fan's eft,quaeredanbsp;funtethon£fta,nouiflè,uerum ad adio*nbsp;nem prodeundS eft,idcp cumprimisde*nbsp;cet eos, qui pracfunt alijs, maxime ucronbsp;regem, cuius nullum fadumobfcurumnbsp;effc potcft.Sd quoniam fui principis monbsp;res fere fequit populus,elaborate debet,nbsp;ut optimis honeftifsitijsep uitae exem«nbsp;plis præluceat .EcclefiafticiaStordinisnbsp;homines,eos prçfertim qui pracfunt ad*nbsp;miniftrationi ac toti difciplinæjin ho*nbsp;nore habebit,fic tarnen,ut fua ipfi maie*nbsp;ftasconftet Multum inearepeccatur,nbsp;turn hic,tum alrjs in locis,quod efi uitijsnbsp;illorum ac impuræ uitæ tribui fortafsenbsp;poteft:ordinitamenjpfi nihilominushonbsp;. nor fuus atep cultus impendi debet : fi«nbsp;• cutregiæ dignitati atep fplcndori,pro«nbsp;pter ipfius regis nequitiam« nihd dcccnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit*

D E R E P. G A L I AE dit Pcrmu’tum cnimcft ubicp uitiortïjnbsp;necullumcft uitæ genus, quod non e^nbsp;mendationem requiratSed reges incu*nbsp;ßripofTunt, qui minus idoneos Ecdc^nbsp;fijsfepeprænctiint.plus enimeftineqnbsp;peccattquàm credi pofsienam ó(mifè*nbsp;rprum hominum falus periclitatur , ódnbsp;plaen^ dumin illosintuentur, remolle?nbsp;icunt,eorumcp fimiles euadunt. Perfua*nbsp;deant ergo fibi uiriprincipes, hocunonbsp;fado peum grauifsirae ofFendi,co^nbsp;magis,quomàiorê iftud apudnosiantnbsp;habet, noftris morrbus, excuiationem,nbsp;rlt;am ßinijs rebus quçpropriead jpfosnbsp;pertinent,magno ftudio ôifollicitudwnbsp;ne conquiruniac fibidcligunnquos innbsp;quacp re maxime excellere arbitranrur,nbsp;coquos,tonfofcsjuenatores,aucupcs,ç^nbsp;quorum domitores, fatellitescufiodiaenbsp;fuæ eau fa, item belli duces ac milituntnbsp;prçfedos: quomodo tandem in aipediinbsp;Dei confiftent,quôd Ecdefiæ quantnbsp;fanguine fuo Chriflus inlibertatem uinnbsp;dicauiqeos pr^ponunt, qui uel flagitiJ»nbsp;ofismoribus atcp uita populum à redanbsp;(èmitadeducunt in præcipitium.uel eti»nbsp;•mfi non turpiter ac fcclerofè uiuanc,ta^nbsp;men Omni dcftituti dodrina, fuum offilt;nbsp;dum

liber P R 1 h V s. «î ciumfacerenô poffuntç'Certè.fi qucmgt;nbsp;admodum nomine,tta quotç rc i pfa uo?nbsp;lumus efle Chriftiani, ÔC fi quidc Euan-gelio ac facn's literis fidcm efle habendnbsp;dam putamusjità ftatuemus.nullam pofnbsp;fe reipub . Chriftianac grauiorem pla^nbsp;gam inflsgi.quicquid enim eft uitiorumnbsp;exeofonte profluit atcf redûdat. Namnbsp;ciufmodi Ecclefi arum proceres,EpifcQnbsp;pi ac id genus alq,inferiores deinde prçnbsp;feâurasac populicuram, fui fimilibus,nbsp;hominibus indoëtis atc^ uitiofis corn*nbsp;mittuntjôC facultates iliac atcç poflèfsi'nbsp;ones,in optimosboneftifsimofcp ufusnbsp;olim contributæ, nequiter ôô indignénbsp;confumunturjôi religio ipfa in ludibrianbsp;um atcp contemptum adducitur « Eçnbsp;quanquamhuic ordini nemen ipfcde=»nbsp;di,tarnen quod res eft,ditam. nee enimnbsp;hoe agitur, utaliqui de fuo ftatu deqei-antur , uerum ut finguli officium fu^snbsp;um faciant, ôC offenfiones è medio toiquot;nbsp;lant,5lt; nô folum eius populi,quê curaftnbsp;dumfufceperuntjfed totius etiam Ecclenbsp;fiac miferiam SC incommoda confide^nbsp;jfent. Vixenim paucos reperire liceatnbsp;lioftri ordinishomines,adqu.os çarumnbsp;frgfTtjmi omnium çmendatio propric penf

DB REP. GALLIAS tinet,qut pofsint ciim dignitate, æ ire«nbsp;lint interefTe Concih'o publico, atcp ibinbsp;quæ necclTana lunt ad communem o*nbsp;mnium falutcm, explicate ac iniredi«nbsp;urn confulere. Quedfi uelmediotrisa-liquis numerus corumjqui ad emfmodinbsp;rem fint ïdonei,reperiretur,dubiü nonnbsp;eft,quin plæraqj omnia com modioremnbsp;inftarum breuiperuentrenr. Veritas e*nbsp;nim aptèpatefadia SCdemonftrata,fem4nbsp;per in fuo gradu confiftit, nee ulla ui ex^nbsp;pugnari poteft,ac Deus immortalis connbsp;filio et ope luis perpetuo fuc£urrjt,ut finnbsp;gulis têporibus, Sgt;Chac quotpmemonanbsp;nó femel obferuatumeft. Parumquidcnbsp;ifta quæ dicü.pro me faciunt,fi fpcctemnbsp;emolurnenta : fed ea uis efi ueritati;s, utnbsp;etiam ij,qui fadis dC moribus illam per-negant,nccefle tarnen habeant, ói. pro?nbsp;pemodum cogantur, fi non fermone acnbsp;palam,tacite tarnen ÓC confeientio. telle»nbsp;illam profiteri.Cum igitnr à noftro ordinbsp;ne uchementer peccatum efie fciam ,nonbsp;grauate culpam agnofco, atqj ita fèntio,nbsp;primum ac potifsimum delidlum in eonbsp;uerfari,quód Epifcopi populo fibi comnbsp;milTonon cohabitantipfi.uerumalij a?nbsp;(ijsde caufis,quæprope omnesabam«nbsp;bitione

LIBER. P RI H VS. »8 bitione origmem dncunt, aut Romaninbsp;ï'ontificis^autregum fedâtur familias.nbsp;Hjic certemalo,quantum meae facul?nbsp;taiis efit,medcbor,ac Deum precor,utnbsp;conatum ac ftudium meum promoueanbsp;at,enjs,quorum adcuram propriè perd?nbsp;net iànare morbos et emêdare uina,cle-menteradfit.Eftenim ofRctj noftrijUtinnbsp;€o diligenter elaboremus, et dctcctis er»nbsp;roribusjnuiamredeamusipfijetalijsjuçnbsp;ad fanitatem reuertantur, fimus autho=gt;nbsp;r.es atcp duces,Quüd fi rex animum huçnbsp;appficaret, ac idoneis in eo uteretur adanbsp;miniftris:fanèquae nunc funt tempora»nbsp;uaîde proficcret.fuiép propofîumultosnbsp;efiet habiturus adiutores ac nihil fa«nbsp;cerc pofict magis aut fandum aut il^nbsp;Iuftrc,neCp Galliæ tantum gt;fçd toiicti.nbsp;am reipub. Chriftianæ magnopere in o=nbsp;mnem partem prodeflet. Si enim,quinbsp;funt uelut deprecatores ac intercefTc*nbsp;tes populi ad Deum, honefteuiuerêtjftinbsp;umçp facerent olFicium,exorarentfinenbsp;dubio fuis precibus Deum. QC côpluresnbsp;ad cmendationem uitæ perducerent, Sdnbsp;placatus Deus,bcnum,peftem,annonasnbsp;caritarem 8C id genus alias plagas, quHnbsp;Ibus nos pro fçelere noftro ulcifcitur,au«nbsp;e î)

DE REP. GALLIAE ferret, fuamc^ bencfi'ccntiam cumulatenbsp;nobis impertiret deinde, maxima uisnbsp;pecuniæ,quam noftii ordinis homines,nbsp;Ecekfiarum præfccli, ambitione qua^nbsp;dam ÔÔ incxplebili cupidttate maioranbsp;confequendi,profundunt,nonexcedequot;'nbsp;ret prouinciarum fines, quæ nuncà Ro'nbsp;mane curiç fedatoribus et alumn is,pr£*=nbsp;teromnemmodum expilantur ac dirPnbsp;piuntur.Hoc autemnonita uelimaccitfnbsp;pi, quafi putem Ecekfiarum proceresnbsp;à Romani Pontificis SC regum familijsnbsp;arcendosefie. minimecnimifiud arbi^«nbsp;tror, arq; ufinam multi fint ea uirtute 8«^nbsp;ingeniOjUt regum adhibiticonfilijs.-punbsp;blicam orbis terrarum faluicm atqj comnbsp;moda procurent. SummamenimJau*nbsp;dem merenti’r, qui his de caufis corumnbsp;feciantur amicitiam, m odo tarnen inte*nbsp;rim Ecclefijs atçp munerifuo fatisfaci'nbsp;ant 4 fed oratio mea omnis ad eos perti-«nbsp;net,qui ueî gloriæ uel am plificandæ for^nbsp;tunac cupiditatc quadam fefe ingerunt,nbsp;SiC adeô nihil in commune profunt,ucnbsp;ctiamuitæ fuæ exemplo mukosofFen==nbsp;dant. Et hæc quidem hadtenus, de pri'nbsp;mo retinaculo regum, nempe dereligPnbsp;one,« qua làlus ipforumomnis dependnbsp;dcc

LIBER P R IH V S, 17 dctProximum eft, utiüs diligenter ad®nbsp;mtntftrent.hac enim fola lahone confianbsp;ftunn'rnpena, qua:,mfî fus obu'neatjla«nbsp;trocinia ucriusdid pofîiint. Etquoni^nbsp;am beneficio Dci pulchcrrimis legibusnbsp;ac inftitutis ornata eft Galba, rex authonbsp;ritate fua gra uirer ac feucrè illas cô fcruanbsp;bit.proximecnirn ÔC fecundum religionnbsp;nsm nihil eft præftann'us, nihil unlius,nbsp;amp;i reges idcirco Deus conftituit, ut jusnbsp;cuicp fuum reddant,amp; plané fit contranbsp;regis officium, fi quo modo iuris ciicti^nbsp;onem impediret autlabefadaret. Sicutnbsp;ctiam tnunerum ciuiiiu Ecclêfiarurhnbsp;præfedtijnifirem fuae fîdci commifTamnbsp;diligenter amp; bonafide curent,nulloiuvnbsp;re Itipendium fibi darf poftuîant,imô,nbsp;fiquideis depenfum fuerit,æquum eftnbsp;ut reftituant: ad eundem quoqp modumnbsp;iudicari debet de regibus,qui ius nonnbsp;colunt. Hoc enim Deus ab ipfis flagitatnbsp;amp; rcquiiit, et quanquam eó fpedîare ingt;nbsp;pnmis oportet: tarnen fiue publicam to'?nbsp;tins regnijfiuc priuatam fuam utilitatemnbsp;confiderent, ipforum certepoteftatisfirnbsp;mamentum inhac una rc confiftit. lu«nbsp;ris enim adminiftratio regibus author!*nbsp;tatem conciliât ? alioqui copijs ÔC excrc»

C 11}

Î3 E R E P. G A L L I AÉ tii pafsim côtinendi fint homines in offïnbsp;cio atcpmetu«fednaturauimomncso^nbsp;dermltsôCa’quitatequouis adJiici pofifnbsp;funtjideocp legibus atqp prçclaris inftitiinbsp;tis multô plus quam ui armorû effîcitur,nbsp;ut omnium tem P or um documenta iàtisnbsp;demonftrant. lam uero, ctfî de iuris dt^nbsp;óione, deep ijs quæ committuntur in eanbsp;feuitijs^plurima dici pofluntjtamen trianbsp;folum, qug ad regem proprie perrinenr,nbsp;ex plicabo.Primé cft,ut uiros bonos atgt;nbsp;que do dos iuri dicundo proficiat,nbsp;quoniam de ijs iudicareipfe non poteft,nbsp;ncgocium alijs dabiquteiufmodi cóqutnbsp;tant, amp;decuiufcp dodrina atep uirtutenbsp;teftimoniQdicant optima fide,ficutnosnbsp;ftris legibus cautam eftjpfos uero iudi9nbsp;ces atep fenatores commonefaciet utnbsp;fyncereagant,alioqui nonlaturos im^nbsp;pune:cumcp fedeceptum eflèintelSiget,nbsp;üind/cabit fadum ,ut fintreliquisdo*nbsp;cumento,Namquoniaoptimis legibusnbsp;Gallia eft conftituta, ut paulofuprà di^lt;nbsp;dum eft, nihil ad fummam fœlicitateninbsp;ei deefte poteft, modo fint fideles aCnbsp;reipublicæ amantes,earum legum ad'/nbsp;miniftrÉqui cum ucl (uas tantum fortuinbsp;nas augere ftudent, uel emerendtfauo^nbsp;ris at«

11 B E R P R I H V S. thatcp gratiæ caufa, ab equitate defle»nbsp;dant, uel ingenio ac eraditione funtnbsp;deftituri,incrsdibilem reipubUcæ per*nbsp;niciem adferant. Controaerfiæ enimnbsp;Cicfcunt ac producuntur in infinitum,nbsp;8C qui litigant, uarqs fumptibus exhau^nbsp;riuntur,^ nemo etedat, quanta fit eanbsp;prouinctarum pcftis ,eoc^ magis,quôdnbsp;horum in poteifiate facultates aliorû uernbsp;fanrur,âd honos ôôcxiftimatiOjinGa’?nbsp;Iqs pratfertim.Itacpfirex.quicuftos cftnbsp;arque defenfor iuris, ut antea diximus,nbsp;hominibus improbis ôC auaris 2lt; ine«nbsp;pus,rem tantam feiens committat,æenbsp;quumeft, ut de damnoSô iniuria,quacnbsp;caicç fit ab illisillata,fatisfaciat, quem*nbsp;admodum praefedtiautetiam mercatornbsp;res, quod ipforum procuratores atep nenbsp;gociorum geftores fecerint,præftare foînbsp;lent.Et quoniâ qui femêl in hune ordi«nbsp;ne allcdb funt,nonrcmouenturloco,ni‘nbsp;fi grauifsimis de caufis,ut antea didfumnbsp;eft; reXjUt eos in officio contineat, fuanbsp;ipfe uoce nonnun^ interpellabitjSd granbsp;ues multcrum de ipfis quetimonias adnbsp;fe deferri dieet,fimul hortabitur feueanbsp;rè, ut quicquid eft uitq, emendent, de»nbsp;nunciata pœnanififacianqôCquosprænbsp;c iiq

DE REP. G A L L t AB tætcn's diligentes, afsiduos èc incotni*nbsp;ptoseflè cognouehtjcos noms ornabirnbsp;bcneh'cijs, achberisctiam illorum præ^nbsp;ftabit amorem,ut mah's tcrrorcm infe»nbsp;rat, bonos in fpem at(^ cstpedatio-hemadducatjnprimisautemdandàeftnbsp;opera,ne largitiones locum habeant»nbsp;quod Éeri folet, cum ij, qui rem non in*nbsp;telligunt, pro alqs inter ccd un t, eo freti,nbsp;quodfacilemhabcnt aditum.fed corn*nbsp;hiendationibus horum nihil mouebi»nbsp;turnihil^ tribuet, nifi légitimas efïè co*nbsp;gnouerit. cuncji munus alïquod eins genbsp;heris uacabit, tacite rem cum fuis agat,nbsp;amp; ubi illorum iudicio rcpercrit idone*nbsp;iim,fua fponte nullocp intercedente be*nbsp;heficium ci conférât.Sic enimcorrupte^nbsp;iam omnem atqp fraudem excluder, öinbsp;qui funt aiFecîi bénéficie,ei folummodonbsp;ferent illud acceptum. Alioquin autlarnbsp;gitioncminteruenire,aut beneficiariumnbsp;luo patrono deuindS elïè oportetjquo*nbsp;rûutruncp iuris officio plurimum inf er tnbsp;impedimentijUt nimis notS efi. Hoc etiänbsp;ualdecauebit »ne ex litigatoribusalten'nbsp;fauore ucl commendatione ullum præ*nbsp;ftetadiumentum, nccpuel minimam ubnbsp;tfus affediis præbeat fignificationem*nbsp;Tanta

/

L I fe E R P R I AI V S.

Tanta eftenimipfius nominisàuthon^ tas, ureiiamfi profiteatunuellcfe, quodnbsp;aequum fît,Heri: judices tarnen eins comnbsp;mendatione common, facile fucciim-bant atcp remittant, præfertim in litepatïnbsp;lódifficiliore ? quod in noftris iudicqsnbsp;eft prodiuius, ubi fecundum id quodnbsp;çquum uidetuVjînagiSjquâm fecundumnbsp;ius fcriptum,pronunciatur.qua quidemnbsp;inreplurimum efTe poteltincommodónbsp;Hane ergo ft quis rationcm fcquatur,nbsp;ueriprincipis officium fecerit, ôi/nteri»nbsp;cefToribus ilh's aditQ atcp fpemomncntnbsp;præcludct, qui femel admifsi, nullumnbsp;fint importunitatis fuefaduri modüat^nbsp;que ft'nem. Et ifta quidê ad caufas ciui^nbsp;les pioprièjfed tame ad criminales etiamnbsp;pertin ent, in quibus durum ièiè ac pro=»nbsp;pe inexorabilem exhibebit, neep temerenbsp;condonabit,præfertim ftfacinus paulonbsp;fit atrocius, ut uidclicct omnes intelli*nbsp;gantjipfum totamente animo ab eiufnbsp;modi flagirijs abhorrere* Quaproptcrnbsp;eos, qui pro fcelerofis deprecantur,nbsp;feuere grauitérep caftigabit. fie enim ÔCnbsp;improborum audaciam reprimet, ôd innbsp;metucontinebit omneisicontra uero, finbsp;faciktn atep lenem fe dedaret, maximas

c V

Br, REP. GALLIAS noccndi ptæbebit occaftones i Muftanbsp;quidem adbucdid poflcnt htiius argii^nbsp;tnentt, fed adalia mihi progrediendmTinbsp;eit. Vnum modo rehat, utfcilicetcom*nbsp;municato confiliocum uiris bonis et pcnbsp;ritiSjd rtip. it udioGs, rationes meat mi='nbsp;' nuendi eontrouerfias, ne in infinitumnbsp;producantur, quod noftris moribus ni^nbsp;mium inueterauit. Multi enimhac Colanbsp;rarione ad fummâ in opiam redadi funt,nbsp;fiCcomplures, qued uel fumptumface^nbsp;re, uel adueriariorum potentiaerefiftercnbsp;fc poffe defpcfantjOptimas aliquandonbsp;caufas deferunt.Ad politiam.quodter*nbsp;tiumeflferetinaculu diximus, quantumnbsp;pertinet, quoniamfub eogenere com^nbsp;prehenduntur Galliæ décréta,legjs,in^nbsp;ßituca, mores atep confuetudines.qui*nbsp;bus in hanc tantam amplitudinemillanbsp;creuit ad hoc tempus: operam rex da-'nbsp;bit,utquicquid eft earum rerum, dih'^nbsp;genter Ct ipfe feruet,ô(f ab ahjs quoep fernbsp;uari prarcipiat, eocpmagis, quod cumnbsp;ad ipfum imperij fumma deferturdurc'nbsp;iurando fadurum ita fc pollicetur. S»nbsp;quid ergo contra faciatjôC De urn iniu^nbsp;fticfïc uindicem offendit, ôi confcienti'nbsp;am fuâ ipfclaeditjôC populi uoluntatemnbsp;aliénât

11B ï- R P R I AI V s. té àii'cnat,amp;fnoiTn'nifuomaculam l'nunt,nbsp;ôf infirmiorem fcredigitipfc.Pn'mnninbsp;âutcm eft atcp ponfsimumjnefuijhocnbsp;éft,Galliæ patrimonij quicquam abc*nbsp;lîct.nifi quantûei moribus atcp legibusnbsp;regni permittitur* Nam alioqui fene*nbsp;ftram aperiet multorum importuniUinbsp;I! c^quum uni aliquid conceßerit, nonnbsp;défunt alij complûtes qui fuis meriü'snbsp;idem benefidum deberi putant.quodfinbsp;tccufet, iilos ut offendat 5 oportet. Hincnbsp;odium arcp fimultas inter eius familienbsp;îîi es,quod minime fit futurum, fi repunbsp;ciatis omnium prccib«s,non fibi licercnbsp;dicat, quicquam earum facultatum lar^nbsp;giri.Et quoniamin tjs quæad politiamnbsp;pertinent,maior quaedam cft difficultnbsp;las: ad earn parte,de qua fuprà dixi,quçnbsp;confociationemanimorum,et omniumnbsp;ordinumregni coagmentationem comnbsp;pleclitur,oratio meareuertetur» Nifi e*nbsp;nim mutua quædam beneuolentia amp; a*nbsp;mor obfcquiu intercédant, nequic^nbsp;derei fumma bcnefpcrabimus.NobPnbsp;litatemergo , qui primus eftordo,magno ftudiocompleAetur,acnonfolumnbsp;ïjs, quæ iam olim habent, priuilcgtja acnbsp;tmmunitatibus uti frui finer, uerum-ctiam

D E R EP. C AL Li AE eh'àmincæteris rebus omnibus ,nbsp;buerefeplurimum ipiïs ó'confidere,8^nbsp;fortunis eorum cupere quam optime conbsp;fultum efle, demonftrabit. Huius eniuinbsp;ördinis induftria Sgt;C fingulari uirtute rei:nbsp;gnum hocói initium habuit,acdeindenbsp;locupletatum eft atcp confirmarum adnbsp;hoe urcptempus,Hifunt,qui rebus du^nbsp;ris et afpen's communem patriam ab honbsp;fte defendunt,qui pro laude ac faiute regt;nbsp;gis nullum recufantpericulum, qui praenbsp;cæteris omnibus regem ualde diligunt,nbsp;obfcruanqcoluntjuencranturjquoniamnbsp;amp;commodiore utunturconditione, SCnbsp;boneflo nattloco iam inde à paruulisnbsp;ad morum ciuilitatem cducati funt SCnbsp;afliiefadi. quo magis etiam conuenit.nbsp;ut cæteris uirtute præftent, SC caueant,nbsp;ne quid fuis maioribus SC geneïe atq^ lonbsp;ro indiguum admittant» Quod cum itànbsp;fit, præfetSarætàmciuiles quam Ecclenbsp;fiafticæ his potius quam alijs debent at^nbsp;tribui,modo fint idonei. Hocenim SC ranbsp;tioni Sc legibus omnibus eft cofentane*nbsp;umtueru fi non funt apti, minime illis conbsp;mittendum eft aliquid, ut ea, de quibusnbsp;antea diximus,incommoda uitentur,Stnbsp;enimnon ad uirtutemS(I eruditionem,nbsp;fed ad

LIBER PRIJÏVS, fed ad generis amplitudincm rex folumnbsp;rerpiciat,2lt; gratie atep fauori omnia tri*nbsp;buat,nobiles plæriqî,contemptisatqucnbsp;defertis bonarum artium ftudijs^ambi^nbsp;tiofé omnia facient, quando earn eflènbsp;primam atc^ potifsimam rationem ah^nbsp;quid confequendi intelligent. Quodfînbsp;autem loci atep familiæ fplendorë, pro*nbsp;pe nihil, doeftrinam uero plurimum a*nbsp;pud eum pofle uideantidaturi funt ope*nbsp;ram,uteo præfidio muniti, uiam 1'ibi adnbsp;honores patcfaciant.Atcçhoclocum hanbsp;bennonin qs tantum præfecluris, quxnbsp;funt utrifep communes , uerum inillisnbsp;etiam.quæ propriæ funt ac folis tribuunnbsp;tisrnobillbus.eftenim difcrimen internbsp;ipfos faciendum ,quoniam alijfunt alijsnbsp;üluftnoriloco natijô^ uirtute ac meritisnbsp;alii alqs anteceliunt. Videat autê, ne ßcnbsp;ßlis indulgeat, tantumcp permittat,utnbsp;uel reliquos ordines opprimant, uel eti«nbsp;am fuæ conditionis obliti, minus ipfumnbsp;reuereantur. Magna enim ex eo futursnbsp;fit perturbatio, ut non femel in Gallqsnbsp;cognitum eft. Quam igitur habet pote*nbsp;ftatem fummam,eam diligenterconfer*nbsp;uet,necp finat ullo padlo minui uel intc^nbsp;hre,quó ipfum uidelicctomnesmt prac*nbsp;cipuum

DE REP. G ALLI AE cpuSac legitim Lim magiftratum agno^nbsp;fcant. Humanitäre quidcm ôC maniuc^nbsp;tudine erga fuos utetur , fic tarnen utnbsp;honos atque digmtas zi fuaconllet,ö^nbsp;quam habet iuris exercendi facultatem,nbsp;ea ut feuere conferuetur , elaborabir»nbsp;eocp fuis prgfedis,quorum ad odiciumnbsp;iftud pcrtinet, authoritate fua aderiunbsp;quod J’uperioribus faecuÜs öti prüden^nbsp;ter inftitutum ,nbsp;nbsp;nbsp;magna Temper dili^

gentia confer uatum eft, amp;C magni refert, utùàliet. Eft enimunum expræçipuisnbsp;pr^fidifs atcp ornamentis, Neqj tanbsp;men fuis interimconcedet,ut procercsnbsp;ac reliquam nobilitafem,in ipforum iu^nbsp;re interpellent aut impediant, niftma^nbsp;gna quçdam fubfit Öd diu multumcp de^înbsp;liberata caufa. Nam fi fernere lidem illisnbsp;habeatjfuiuru cft,utad minimam occa«'nbsp;fionemj nobilibus litem (æpefaciant,nbsp;in iudicium pertrahant, maximocp affi^nbsp;ciät damnOjpropterea quod etiamfi caiXnbsp;fa cadant,fumptum tarnen litis non prg«*nbsp;ftant eo quod régis negocium egerint*nbsp;Vt ne longius ergo quam çquum eft,nbsp;atque oportet,progrediantur, illos nio»nbsp;nebiuAlterum eftjUtæquabiliferadmi^nbsp;luftrato turc , maleficia non dimiftscnbsp;impu-

LIEER PRIM VS;- ?» impuni ta, fed (euere ulcifcatur, nequcnbsp;tcmere ignofcat, ijs præfertimqurmÎMnbsp;litiæftudent acrebus bellicts.Hicnimnbsp;quoniam SC natura, èC infttiuo acuiiacnbsp;genere ad omnemui’m prctpendent,nijnbsp;11 co'érceantur, facüè fint opprelïiirt cat*nbsp;teros. Haec autem feueritas adbibendanbsp;eft qua dam cum moderatione, pro delinbsp;di atquceiusqui commifit, ôdtempo«nbsp;risetiam atqueloci conditione. Remirj«nbsp;lere uero pœnam atcp condcnarc mi-tiimèomnium oportet,uttnetufuppKanbsp;crj deterreantur omnes,acbelHtemporcnbsp;feuerius eft animaduertendum,ut potnbsp;ftei fum didurus de difciplina miïiun',nbsp;Indiftnbuendis etia muneribuspubU*nbsp;cisjrationehabebit naturæ atcptngt nijnbsp;eorum,quos propius nouiffe poteft,ca»nbsp;iufmodifunt uiri principes Ôd id genusnbsp;*11] potent lores. Nam quos animo elatonbsp;Sc feditiofo effe co gnouerit, qanihil ttunbsp;le committet, quouel aduerfum feudnbsp;contrarempublicâ abutiqueant.quodnbsp;quidem illis,fi poteftatem obtineantja«nbsp;eile fit futurum, quando ob leuifsimamnbsp;quanque caufam concitari pofsint Sdnbsp;incendi« Quos autem magtiapuirtutisnbsp;cftè

DE: REP. GALIAE efle comptTtiim habet, cos præ cæterîsnbsp;augebit lïonoribus atque præfecfïuns,nbsp;quoniana ethi facultatem,bene de repu-biicamerendb ÔC popuium habent ob«nbsp;fequentiorem, Neep ramen plus,quamnbsp;maicftati fuæ conuenire uidebirur, eisnbsp;tïibuet, ôCità fecomparabû,utSCilli, ôinbsp;illorum fubiedi rmperio, ipfum inpri«nbsp;mis ut authorem earum rerS omnium,nbsp;reuereantur et fufpiciant,amp; cum aîïquidnbsp;maioïis mementi incident,ad iplumnbsp;confugiant- Nifi enimhanc grauitstemnbsp;interponat, miiîuetur eiusad popuiumnbsp;cxiftimatiOjôiprouînciarum a ijcp ma«nbsp;l'ores præfedhaut ipforum eti'am Icgaibnbsp;proterueet indigne multa faci€nî,8lt; pronbsp;temporumeonditione confiÜa ferfitannbsp;•nibunr,perniciofareipubh'cæ, qticd innbsp;imperio Romano feimus eueniflè. Heçnbsp;autemomnia,nontamad præfentcmnbsp;titem pertinent, quam ut in pofterumnbsp;les bene conftituantur, Prouidendun*nbsp;eftetiam, ne is quem medium eiïè dixi*nbsp;mus ordinem,potentianobilitatem ùinnbsp;cat, eiufcp faeultates atep copias minuat-hoc cnim ad reipublicæ detrimentunînbsp;pertinet,quænequicquam fit ab illisro^nbsp;pem atqp praefidium , exhauftis eorunî/nbsp;fortunis,

LIBER P R I H V S. ?? fortunfs, expcdatura. Sunt autemnbsp;potilsimurn, quæ nobilïum opes uehe^’nbsp;mentçradfligunt.Extjspnmûcft,quôclnbsp;lites atq^ caulæ forenfojaiïæ feruntur exnbsp;alqSjÔCproducuniuri'n l'mmenfum, SÇnbsp;maximos requirunt fumptus, eocp fier»nbsp;üidemus, unuris adminiftn',nobiliuninbsp;pofTefsiones acquirant, et horum copignbsp;iît attenuentur,utcum ordini atcp pro»nbsp;fcCsioni fuæ fatisfacerc non pofsmtjmuïnbsp;ta præter decorum faciant» cuiquidernnbsp;incommcdofaalèpolsitoccurrijfi mo«nbsp;do rex ij quorum utitur conlllijs, ani-mum hue adijcerent: De quæftonbusnbsp;idem iudicium fieri debet. nam etfi ma?nbsp;gnam his autfioritatem tribui oportet,nbsp;colligendæ caufa pecuniæ, quæ in regisnbsp;çrarfum infertur:tamenadhibendus eftnbsp;piodus,nec]gpermittendæ funt illis raanbsp;tiones, quibus ipfi quidem locupleten^nbsp;tur, alrj uero corn p 1 ures, honeftioribusnbsp;nati famihjs -, ad inopiam redigantur«nbsp;Mercatores etiâ, quod eft ex tribus ,quçnbsp;diximus, poftremum, intra certes finesnbsp;co'ércendi funt. înualuitnobilium con®nbsp;fuerudo, utmagnifirèSC fumptuofè ui«nbsp;uant, ôf fp’endid ftimeueftiantur, quænbsp;duac res ÔC priuatim fortunas corum exifnbsp;f

DEREP. GALLI ÄS inaniunt,etpublice quocp plurimum nanbsp;ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cent : His cnim rebus fit,uti maxima uis

auri deferatur extra Galliæ fines, in quo permukum eft incommodi^quoniamnbsp;pecunqs Refpublica,tanq ncruis atc^nbsp;fanguine^confiftitSC alitur. Inhocigi^nbsp;tur genere nihil quicquam rex facercnbsp;poisit utilius,quam ft luxS omnem comnbsp;primat.Nam SC ualdeofFenditurDeus»nbsp;ÔC utftipendia rCx il lis augeat, oportet»nbsp;alio quin enim, quia fumptum uix tole^nbsp;rant,non pofsintobire minifteria,quPnbsp;bus iunt deftinatL lam uero,quo plusnbsp;inhoseiargitur atque diftribuit,eó maanbsp;gis populum uti grauet, necefte eft»nbsp;Hunc deinde luxum, altj quoque noanbsp;biles, ç^ui publice nihil adminiftrant,nbsp;ÔCuulgo magna ex parte ftudent imitasnbsp;*¦*3^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aflcripti militix

SC equitatui régis. Itacp fit, ut qui uirs tute prxditi funt, quoniam illis pro*nbsp;fufionibus uident fuas facukates nonnbsp;efle pares, pnuatam ukam agant:qutJnbsp;bus altj poftea, minime cum his utrtutenbsp;comparandijfuccedunt, qui ftultc plæanbsp;rum^ Sc inutiliter fua dilapidant,eriamnbsp;id quod equisetcomparandisarmisimnbsp;pendeadum erat, SC coptjs deinde omninbsp;busexa

LïBlR fRLÄV.S. Î4 bus cxhaufti, rapints atcp depræ dationnbsp;nibus incumbunt. quod etß grauibusnbsp;pœnis apud nos interdidum elt, tarnennbsp;firoftrà fit 5 quandiu ftirps eins malt nonnbsp;tollitur. fientcum corporis pars aliqua,nbsp;uitiofo corrupta humore adfligiturjetftnbsp;dolor fortafi'e mitigari poteit, tarnen,nbsp;nifi qui caufam morbi dant humores,nbsp;expurgentur.nequicquam omnis adhi-betur medicina, ? Nihd igitur utilius,nbsp;nihil ad earn rem emendandam aptius,nbsp;quàm ut à fe fuifc^familiaribusrex intnbsp;tium faciat, ut alias fadum efïè cons»:nbsp;ftat. Nam certè ueraipfiusgloifanonnbsp;confiftit in çxquifîtis atep fplendidis ue?nbsp;ftibusjimo ftudium eius rci immodicS,nbsp;exifttmationem potius minuit? Neq^nbsp;enim profita conditione atçp perfona,nbsp;quam fuftinet, fatis magnifies ueftirinbsp;pofsiq QC reperireliccat ininfimogenenbsp;re hominum.qui bac quidem in partenbsp;minimêilli cédant. Plus ergo laudis hanbsp;bitura eftmediocritas, quam nimiahnnbsp;fus rei cura. ucrum eft enim, quod uul*nbsp;gó dici folet, Extrema omnia propèefitnbsp;fe uftiofa . Non hoc quidem dico,uçnbsp;immundities aliqua fit et defoimitas fnnbsp;eprum, qui regem fedantur, ueftit«,nbsp;f

DE RÈP. GALLÎAE

fed Ut ne luxus ah'quis appareat.ncuc extra modum fumptu amp; magnificentianbsp;prodeant,ô^ut certus modus, pro fuanbsp;cuiqj condttione âiordme,fitpra?fini*nbsp;tus,Neq?enim promifcueomnibus per#nbsp;mittcndum cft, ut quocunqî ueh'nt rno^nbsp;do ueftiantur, SC hac gt;n parte fada prin*nbsp;eipum imitentur.SaneJî quædam adhi*nbsp;bcreturanimadu^rfio, magno ßtfutu«nbsp;rum ôC publico emoîumëto.nam uthi'nbsp;rudo(ânguinem, ficea,quam dixbpro^nbsp;fufio,neruos ac hrmamentum reipubli^nbsp;cÇjpecuniaSjCXugit.Eft etiâ aliudjquodnbsp;ad mercatores prophepcrtinet . Quxnbsp;funt Gallqsfinitimæ regiones, legibusnbsp;ac morefuo diligenter cauent »nequanbsp;pecunia exipforum fi'nibus deportetuf»nbsp;QC rationem habent, quemadinodumnbsp;ab alff s ad ipfos importetur. Hune mo^nbsp;rem Galba non obtinet, 8lt; fi quid fort€nbsp;eius rei praccipitur, ab qs, quos minimenbsp;omnium decet,uiolatur, idcp fæpe fit,utnbsp;quidem à noftris dicitur, ftudio gratifianbsp;candi uicinis ne molefteferant, fi quidnbsp;cis denegeturin quo tarnen nihil eft ra*nbsp;tionis , Quamenim habeant offenfio^nbsp;nis caufam,fi quantum nobis tribuunt,nbsp;(antundem iplis inuicem permittatur»nbsp;Accedif,

liber prints. if Accedit,quod Galba, propter omniumnbsp;rerum copiain âd agrorum ubcrtatcm,nbsp;facile poteftcxternis adiumcntis fiCim#nbsp;portatioftibusrarere. quoniâomnisnbsp;generis rebus abundac, lie ut uix un-tjuam exhauriri poiTeuideatur,bine eft,nbsp;•quod plæraqînegbgentiusinhac partenbsp;adminiftrantur. Maximam uerolaodênbsp;ad omnem pofteritatc mereatur,qui bo’nbsp;nis Icgibus omneis reipublicar noftracnbsp;partes conftituerer. Turn enim dubiumnbsp;no fit,quin cæteris omnibus regnis Galnbsp;lia prefcribcrcf.quod facile fim dcmontsnbsp;ftraturus,fi resitàferret, ucrumid nonnbsp;eft huius inftituti. Quantum ad uulgusnbsp;fi^promifeuam multitudinem peitinet*nbsp;quanquamexiis quæ fupra'dixi, facilenbsp;eft intelligere, quid ineo fieri oporteat:nbsp;tarnen quoniam maximi re^ eft mom ennbsp;ti,nongrauaborea paucis repctere.Pri-tnurn eir, ut rexqua'mminimum illos trinbsp;butis ÔC pecuniarum exadionibus gra«nbsp;uet uerum ita' (ecomparet.utintelligantnbsp;fuas fortunas amp; compendia ipfi effecu^nbsp;rx. Hocenim ôd. Deo eft gratifsimum,nbsp;ad ipfius quoep falutem animiep trannbsp;quillitatem pertinet. Necenim fine ma*nbsp;ximis iliorum difpendtjs ullam grandis=nbsp;{ itj

tgt;fe REP. GALLIAÈ Orem pecuni'amimperare poteft. Atqüïnbsp;Honnunquam enpitur tniferis,quo carenbsp;• jre omninó non poflunt, quod illis atcpnbsp;liberis.amp;; familiç ad quoridianü uidumnbsp;) eftneceffan'um* inquo certéfummutnnbsp;eft flagitium, neep dubium eft, qutn hu^nbsp;lus iniunæ magnitudo ÔC eorum quinbsp;fie oppn'muntur, gemitus,Deum uehc^nbsp;fnentercommoueant. Hue ergo refpici'nbsp;ant reges, acpræterea cogitent, aliéna«nbsp;jri hominum uoluntates, dutn fuæ cu^snbsp;piditati nullum ftatuunt modum,exnbsp;eoep facile poffe turbas Si. feditiones o -riri, praefertim fiquis grauior cafus rc«nbsp;gnum adfligaL Acceditgt;,quod extrem aenbsp;inopiæuitandæ caufa,locum illiatqircnbsp;fedes mutare coguntur. quod ad ipfiusnbsp;regis detrimentum Si infamiam perti«:nbsp;net. Quocuncp enim perueniunt,ibi denbsp;îniurrjs Si iildignitatibus Si tyranni?nbsp;dç,qua fi'nt adflidiuumorem fpargunt,nbsp;Si famam longe latecp excitant, Si quinbsp;öd egeftatem redadi funt,agricalturamnbsp;deferuntjamp;f mendicando uicltim fibi funbsp;ffcpparât.Sumptus ergo fiiperfluos atepnbsp;ïuxum omnemrexmoderari debetatepnbsp;' ttitare,ut ne priuatoru fortunis calamitanbsp;-tatem adferat « Sed Si ipfà exigendæ pegt; ¦nbsp;cuniae ,

IIBÏRPRIHVS.

cuniæratio noftn'smoribusufitatanio» dum aliquem ói emendationcm requisnbsp;riqColligïtur cm'm mfinita quedam uisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

pecuniarum, neep tarnen ad régis aut rcipublicçcommoditatesimpcndituro?nbsp;mniSjamp;^ quæftores authoritate ac nomine iuimuneris confifi,multa fæpefacianbsp;untauare ac intemperanter, dCex miiê?nbsp;rorumhominumlaboribus atcp refaminbsp;liari fuas facultates amplificant. Opusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

eft quaïftoribus, acfumptum facere o= portenlcio.iedtantumeftin care uiti4'

orumjUt magna quadam amp; exquifita fit

opus animaduerfionc,præfertim,cnm ^dcupiditatem ôiauaritiam quotidieaa

liquid accedat ? In regis au tem uoluna

täte folapofirumeftjUthec omnia emen

détun Alterum eftmerexpermittatuul

gus horninum à potentioribus oppris

niijfedaïquabili iurefimulomnes conti neat.inpritpis autem eft prouidendum,

nequod incommodumillis aut qis ins

feratur ab ijs, qui militiæ ftudent ÔC ars mis*quod tametft muftis noftris legiiî

bus cautû fit,tarnen ad hoc ufeptempus fruftra fuit, in eoep duplex eftpeccatû^nbsp;Nâilli rebus atcpfortunis afflid:is,nonnbsp;poffunt jquodregi debent ftipendiutn

* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ihj

DEREP-éALLlAÈ ârlt;^ uectigal, præfrarc: deinde, gfaüénbsp;quoddam odium in eos conopiunt, 4nbsp;quitusdmexantur,magnifcp pi-ecibusnbsp;interitum atcp cçdem eorum exoptant.nbsp;Pofti emüm cft, u( de ipforüm iure atcpnbsp;libertate nihil diminuatjièdpermittat,nbsp;utartes om nes ipforum ordini conue^nbsp;hientes, exerceant, ÔC ijs quoque rebusnbsp;dent operam, quæ ex hunnli loco ad niinbsp;forcm dignitatem ipfos perducahfc, tuinbsp;iufmodi funt,mercatura, bonarurti lik«nbsp;rarum ftudium atcp dodlrinajóC militia,nbsp;ïntjfcp rebus quos hohefte ÔC cüm iàudénbsp;ùerfari uidebit,eos fauore et gratia comnbsp;pledeturamp; ope fubleiiab;t,utreliqùosnbsp;ttiamad üirtutem incendat Nam unusnbsp;âlïqüis hacratiohe cüedusadaltioremnbsp;gradùm icxcmplotuo complûtesalibsnbsp;ad ftüdia uirtutis cxtimulare poteil,itcnbsp;quoh'die expcrimur ? Et qiio ratioreftnbsp;dodlorum arque prçftantium ùirorumnbsp;proucntusteo maioremopéram rexda»nbsp;bitjUtquibufcuncp ratiônibüs pôteft,adnbsp;üirtutem fuos inflammet, ut uel dodri-na.ucl rei militaris fciehtia üel ncgod*nbsp;andô, üel hauigahdô amp; id genus alijsnbsp;iebus èxceilaht.Quia uero ïalùS ihctcnbsp;tnentum regni dependet à pacis 2lt; a belnbsp;liars

LIBER SECVNDVS. 17 h artibus, utrunque pro tnea uirili de*nbsp;inceps iradabo«

CLAVDII SESEL» lij.deRepublica GalligÖC Regifittnbsp;ofFicijs,Liber ieciindus«

gALLIAE ROBVR s omne ac firmamentumnbsp;) quatuor in rebus potiiinbsp;fimS cofiftit, ut omnesnbsp;ordines mutuaquadainnbsp;beneuolcnria regem ob

ad cam rem quicquid pertinet,fuprafa* tis eft demonftratum. de poftremoeriänbsp;ut pluribus agam, nihilattinet, quoni*nbsp;am fatis per fe darum eft * Nemo enimnbsp;ignorât,quä m fit necefte,habere in fini*nbsp;i

DE REP. ® A L L I AE bus propugnacula qua'mmunitifsima»nbsp;Nàmunû ah'quodoppidS bene muni*nbsp;tum,acrebus necaflarijs inftrudum,adnbsp;tolerandam obfidionem , ad alendumnbsp;prçfîdiamilitSj SCad fuftinendum uimnbsp;hoftflemjdQneceifubueniatjmaximumnbsp;facpe momentum toti rcgno ad. fa lutemnbsp;adfert. quod cum alias frequenter ,tuninbsp;bac memoria non femel cognitum eft»nbsp;ïfthanc ergo cura rcx diligenter incuiTi'nbsp;bat, SC fumptum in earn rem faciat, et penbsp;cuniasad certum tcmpusjinhunc ufumnbsp;impcret,ijs præfertim,qui fines inco*nbsp;lunt,etqui.tcmpore belli reccptum babinbsp;turi fint inea loca,que contra uim ÔC ititnbsp;petushoftium çdifîcantur.Pacisautentnbsp;temporehis rebus uacandûcft. nam SCnbsp;populus multo minus grauatuqet opusnbsp;îpfiim in ocio melius perficitur, ÔC cutnnbsp;bcllu inciditjnon ità perturbantur hominbsp;mes jUt fieri nccefiè eftjcum repente ac tUnbsp;multuofè ad laborem accurriiur, Tu«»nbsp;cnimhoc etiam cft incommodijquotlnbsp;inea feftinatione nihil ad diuturnitaterunbsp;scdificaripoteft. Verum in co fçpe peccanbsp;tur, maximo SC regis etpopuli detrimeunbsp;to : quamobrem, quibus earû rerum eftnbsp;demâdata curadjicertemagnopere pros’nbsp;uidere

LIBER JËCmvS. ?3

tiidere debent, fi funtreipublicæ aman^

teSjUtoportunè fuocp tempore fingula

admi'niftrentur, Qiioniäuerdctnonox

mnes funt ad eiufmodi res idonei,et pie

ricp fuis fere ftudent commodis : Crit ex ufu reipublice,fi rex,cum ei per négocia

uacatj circumipacietur per omnes pro* uincias,et regni fines inprimis accedat,

ut cuiufmodi fiant locorG munitiones,

etquomodo populos gubernetur S)Can

prçtedfin ftio quifep generejoffîdo fun gantur^ipfe cognofeat. Quocuncp au«nbsp;tem acceflèrit, populi falutem fibi efic

curæ declarable, ÔC eos qui quac^ de re

qiierentur, benignè patienterep audict;

et quod iniquum elfe cognouerit,emcn dabit. Nam hoc ipfo beneuolentiam QC

animos homin3,multô magis, quàm fi

iiteristantumamp;mandatisremageretjfî*

bi concih'at,amp; omnis generis præfedos

acbelliduccs/in offiieioae metu contP

net, Stillos, in quorum agros peruene« rit,quefi:uauget. quod infinibusmaxi«nbsp;meeft neceffariu,ut uidelicet homines *nbsp;quia fumptum plus ^rcliqui facere co*nbsp;guntur gt; fint quàmmaxime pccuniofi»nbsp;N une ad illud,quod tertifiefle dixim us,nbsp;defeendam ,admilitiam Qi. adhelli ftu*

dium

DE REP. G A L L I AE diuiHjqtfa quideminretnultumcftdiffînbsp;cultatis,amp;ad cognofcendum ÔC agcn'»nbsp;gum.Suprà didum cft, ufum armoru mnbsp;elle proprium nobilitatis, necp populonbsp;dcbere pcrmiti : fed maiorem difputati-onem res l'fta rcquirit. Prim um cnim nenbsp;gan' non poteft, quin populus afliicfa*nbsp;dus ad arma , facile pofsit ad rebeHiolt;nbsp;ncmincitarijUtrcgis àuthoritatem pro«nbsp;îjciat, ÔC nobiiftatcm omnem opprimât,nbsp;ut paulü fupra hancmemoriam corn«nbsp;pertum eft « E diuerfo, magni rcs cft pe?nbsp;riculiift inarmisnô fitcxercitatus.Cumnbsp;cnim bellum ab cxteris infer rur,niill umnbsp;habemus idoneum pediratumjquota«nbsp;men minime carcrc poflumus, quandonbsp;ucl Angli,ucl Germani ,uel Hduettjnbsp;bellum nobis faciunt. Hi cnim ferè funtnbsp;pedites.ideo^ ftatim ubi deilloriim colt;nbsp;pîjs aduentantibus nunciatur, qùan*nbsp;tumlibct cxiguis,noftri quamlibet mul«nbsp;tij etiamfî cquitum habeant præfidia,nbsp;concurfànt ac trepidant, fuifcp rebus planbsp;ne dcTperantjCumcp timorem ubi uidentnbsp;équités,incipiunt ô^ipfi animo eflede*nbsp;icdo,quandoquidcm abfc^ peditatufdnbsp;untnonfc pofte impetus illorum fufti»nbsp;nere,at(p eô fit,ut hoftibus,qai hacc nonnbsp;ignorant

LIBERSECVNDVS. ignorantjmultô maior accedat alacntasnbsp;oppugnâiidæ Galliæ,quod minimèficnbsp;futurum,fi popuio,qui eft frequenttïsi'jsnbsp;mus concederetur uîüs armorum.Faœnbsp;le quidem eft régi,propter potennam etnbsp;opeSjConducere manus pedjtum exte-rorum, quos confedo bello ditnittat,nbsp;quod abfcp magno fuorum difpcndionbsp;facerenon pofsit,fi milite utaturj'n Gal^nbsp;lia côfcripto,Faieorcquidë,fcd pchculinbsp;plenum amp; farpe fuitjamp;eflè poreft ho9nbsp;die,unexternis auxifijs. Primumenim,nbsp;ingentem pecuniæ uim extra Gallia: fianbsp;nes 1111 fecum afportant, deinde,fieri nonbsp;poteftj ut eis,præftrtim fiumilis condianbsp;tionis hominibus ,cuiufmodi fere funtnbsp;pedites, tantum tribiiatur fidei,quananbsp;turn incolisregni, netç fie ad officiumnbsp;cogi pofiunr,nec obfèquentiam illam,’nbsp;quamnoftri homines,praeftant, amp; cumnbsp;ftipendium perfoluitur,fatisfieriuix ihnbsp;lis poteft.S^ fi quid deliquerunt,uindisnbsp;can non poffiintjquum aliquo funt manbsp;iori numero, Atqui delidum poffit eiusnbsp;effe generis,ut fumma calamitateregnÖnbsp;uniuerfum adfi dat, fi uidclicet ipforumnbsp;culpauel prçliumfitfadum aduerfiim,nbsp;«cl oppidum aliquod amiffum.Sed ÔCnbsp;hoc

DE REP. GALLIAE , hoc metuendum eft, ne R tnïibus5C niî^nbsp;mero fuperent ,aliquam regni parîemnbsp;occupentjUtnonin Gallijstantum,lednbsp;altjs etiam in locis aliquando côpertutnnbsp;cft.Fiehetiam poteft,utillis autuolunj!nbsp;tas dcfitautfacultas, in tempore fuccur^nbsp;rendi, atque intérim hoftes m.i xi m o ali*nbsp;quo damno rcmpub,afficiant.Aftuefalt;nbsp;cere autem hommes natura bellicofos,nbsp;ÔC pracmîjs ac pollicitationibus allice^nbsp;re,permultum eft ineo periculi,Namnbsp;noftrum belli gerendi moremô^feientinbsp;amomnem, Ôl fi quid in nobisdefide-retur,item promifeue multitudinis infîrnbsp;tnitatem acinfcientiam.Ôd quécloca fintnbsp;munira, quæ minus,breuiter,portus dCnbsp;aditus omnes ufucognofeunt, fimul,nbsp;quantæ fint Galliæ facultates ac opes,nbsp;pcrfpiciunt, ijfcp rebus omnibus ad beftnbsp;lönobis inferendum, extimulant.quodnbsp;muftis alrj s regnis,ô(: huic quo£ç,recen^nbsp;ti memoria,feimus accidifte Hisergonbsp;de caufis mihi uidetur, quod adeo fit ingt;nbsp;eptus ad arma populus, utexternis femnbsp;per utendum fitauxilijs, magnum ineonbsp;eflè difertmen . Muftis enim hiftoria^»nbsp;rS teftimonijs demonftrari poteft, eos,nbsp;qui numerofo milite fuiit ufî peregrino,nbsp;tandem

liber s ec Vnd vs. 40 tandem in fummas ob hoc ipfum ind*nbsp;difTe calamitates. Qimm igitur pericult;nbsp;lum fit utrobicpjconfiiltifsimum eifeutsnbsp;detuninftitucrerationem iJIam, deqi»nbsp;non femel eft deltberatum, ut per o*nbsp;nines regni prouincias, ex pkirimis pannbsp;ci quidam deligantur, quam minimumnbsp;uitiofi -, qui ad militiam uidenturô^ natura eflc tacit, ÔC optime pofleaffueßc«nbsp;ti.His autem præficiendi funt eiufdemnbsp;rcgiom's homines, qui fingulos norint^nbsp;ac fidem fuam pro illis interponant,nbsp;cofcp militum præfedos oportet cffe u»nbsp;ros intègres , Si minime auaros, qui fa*nbsp;uori SC gratiæ nihil tribuant,in ijs prælèrnbsp;tim,quæ ad regem remcp publicam per«nbsp;tinent, qui mil item ad difeiplinam SCnbsp;temperantiam inftituant. His ipfis ueronbsp;præërunt maiores illi præfecfli, Connednbsp;ftablius , SCMarefcalli ,eorumcp lega«nbsp;tijac prouinciarum præfîdes, operam^nbsp;dabuntjUt pacis temporein armfs exer*nbsp;ceantur , ad eamcp rem utentur militienbsp;bus aliquot externis ueteranis,qui do*nbsp;ceant,quisordo feruandus,quomodonbsp;inrtruenda actes, atep pugnandum üt^SCnbsp;qmcqutd efteius generis , cumep dele^nbsp;lt;jius habebitur/eueritatem adhibebunt,nbsp;SC ne

1

OB REP. G A LLI AE et ne qua fiaus otnnino interuen/aLprcMinbsp;Uidebunc, inprimis autcm, ut quammi'anbsp;ntmo popult detrimcto iftud fiatjdeocpinbsp;bellt tempore ftipendia illis,quantum lanbsp;tiserïtjpræbebunt, in ocio autem, nenbsp;qui4 eis ad mediocritatem défit, cura^nbsp;bunt»lntcrim uerodurq noftridifcunt,nbsp;amp; ufum armorum fibi comparant^] quanbsp;necefsitas inciditjicebic aliquam exte''nbsp;rorummanum conducere,quibufcumnbsp;noftri militent. Neep uero tune etiam,nbsp;cum erunt exercitati, alicnum fuentjcxi«nbsp;teris utijpartim, noftros fubleuandi caUnbsp;(ajpartimjUtipfo peditatus generepræ?nbsp;ftemus,partim, ut ex qua gente militemnbsp;conducimus,ea nobis concilietur,ô^ be»nbsp;neuolentia quadam adiungatur. Sed innbsp;eo uidendum eft gt; primum ,utijs uta^nbsp;tnur.quos maxime fidçles arbitramurnbsp;nobis fore, deinde, ut numero fint no^nbsp;ftris pauciores. Ita enim nullus eritof'nbsp;fenfioni Iocusgt;amp;facultas illis deeritgt;op^nbsp;primendi noftros,et fi quid grauius ad^nbsp;mifèrint,abfcp magno negocio potcruntnbsp;coherceri, ÔC cum non equitatum modonbsp;noftrum,qui multo tam ufueft omniSnbsp;longè cxercita(simus,fèd peditatum efi»nbsp;am uidebuntin armis excellere, nonnbsp;lumuim

SECVNDVS. 4* Ium uïm nullam inferre audebunt,fcdnbsp;ne qua ipfis infératur uïs,metuere e«an|nbsp;cogcnturjdeocppacem nobifcum per^nbsp;petuó colent,ac magnopere cauebunt^nbsp;neoffendant. itacpfietjUt pecuniæ nonnbsp;mum grauetur, neep fit uilus grauiornbsp;niotus pertimefcendus. Nam qui pernbsp;fingulasprouincias conducentur milianbsp;jtesjquoniam Si pauci erunt fingulis innbsp;lociSjSC interiedis fpadjs dirimentur,nbsp;nó poterunt autexcitare alios ad rebellinbsp;pnem, aut coniurationem aliquam in^nbsp;ter fefacere,neepueró caufam habiturinbsp;funt cur faciant,audi ftipendqs alijfcgnbsp;priuilegrjs,præ cæteris fui prdinis hominbsp;nibus. imó, quoniam bis beneficxjs or»nbsp;nantur, mul td erunt obièquentiores, acnbsp;diligenter, ne quid animaducrfione dï*nbsp;gnumadmittant,cauebunt, ôf cum exanbsp;equendum erit aliquid iniudictjs defininbsp;tum, præfto fern per erunt. Hæcautemnbsp;non fie accipi debent, quafi putem eos,nbsp;qui funt ad regni fines,non oportere manbsp;gis eile in armis exercitatos,quam quinbsp;longifsime à finibus abfijnt. Minimenbsp;quidem iftud : uerum ità fentiogt;qut funtnbsp;prsefedifinibus, debere illos allicercac

DE REP. GALLÏAK propoßtispraemijs inuitare,irt fagittis,nbsp;3C arcu tormentis, QC haftfs ÓC gladijs,nbsp;idcp genus alijs armis di: igenter (e exer*nbsp;ceant,non quidem omnes indifferenter»nbsp;fed rj cumprimiSjqui corporis figuranbsp;natura uidentur eileidonei. Nam centnbsp;opus eft .ut qui fines incolunt, haheantnbsp;quibus ft fuacp defendant, arma, ne a' ainbsp;cimsôCfinitimis opprimantur. Multxnbsp;cnimorirt foJentde finibus contentionnbsp;nes,eocp,fi exionginquis fint euocandinbsp;milites, quirefiftant, maximo fit futu^nbsp;rum eius regionis, cui fubfidio mitrunnnbsp;tur, detrimento , Naturaetiam,atqucnbsp;morcita comparatumeftjUtquiadipfosnbsp;regni fines habitant, pro laude atquenbsp;çommodo fui principis, maiori ftudio.nbsp;qua'm ahj,contendant,ideocp ferètribernbsp;ta àC uedigalia, quç rel iqui dependant,nbsp;ipfisrcmitti (blent. quan^amp; hoc alio*nbsp;qui fieri æquum eft, propter fumptumnbsp;quern pro cæteris factunt,SC rei familia*nbsp;risdifpendium, ac uaria pericula,qui*nbsp;bus bl Hi tempore funt expofiti. Nam elt;nbsp;pracfidia mihtum alunt, exCubareftnbsp;p(bs,atcp locorum munitionibus defer*nbsp;yirc oportet. De cl a ffe amp; expreitu marinbsp;timpinftituendoipoftea fum diblurus»nbsp;Stquoiff?

LIBER. SECVNDVS.

Etquoniam in hoc gencre prædpumn ch, ut làmequitum quàm peditutn co«nbsp;piæaddifctplinam militarem ,non ml*nbsp;.nus pacis quàm belli tcmpoyç, dpminbsp;pariter acqueforis affuefiant: ex hoce»nbsp;nim lonte profluit quicquid c bellinbsp;dijs commodi fpcrarç licet, idcitco pau*nbsp;ca quædam dceo fum di(flurus,2lt;prohquot;nbsp;Xitatis uitandæcaufa,quae Valerius ôfnbsp;quac Vegetius copiofcdeins rebus tranbsp;diderunt,pr£tcrmittam,acealblumjqugnbsp;noflræætati maximeconueniunt,expônbsp;nam, quid uideiicet dctrimenti refpub^nbsp;acceperic proprer neg’eçfram difciplianbsp;nam, ôC quomodp in pollerifm huicrejnbsp;facienda fit medicina ? ijs explicaris,nbsp;quod reliquum eft,prudentiæregis,nbsp;eorum fidei, quibus aurhoritatem rexnbsp;tribuit,commitemus» Primum igniif,nbsp;quantifie momenti hæc,de qua loqui*nbsp;mur,diieiplina,nemo qui cognitas habenbsp;athiflorias QC res geilas, Romanorutnnbsp;præfci tim , ignorare poteft » Hi enininbsp;prac cæteris diligentiisimè illam icrua«nbsp;runtjamp;cius adiumento potius,quàm tonbsp;bore aut ui armorû, ad earn imperij manbsp;gnicudinê pcruenerunt.quod Va eriusnbsp;MaxiinUS aliicp multi teflâtur,Ô£^ duce^

DE REP. G A L L IAE

aliquot popuh Romani nommât,qui ad ueterem diïciplinam reuocato ÔCinftitunbsp;to milite, uicerunt hoftem antea uido^nbsp;rem ci'us populqob proiedam atqj defernbsp;tam difdplinâ : Ôi:lt;^d de Scipione Afri*nbsp;eano bellQ gerente in Hifpanijs commenbsp;morâtjualde cftprecçreris iliuftrc. Hocnbsp;igitur S)i. id genus alia documenta, prinsnbsp;cipum animos ad imitationem excitarenbsp;debent.Duabus autem in rebus ea difcinbsp;plina potifsimum confiftit, quæ fimulnbsp;cohaerent necpfeparari inuicê poffunr»nbsp;Primum e(l,ut qui præficiunturcopijs,nbsp;uirtute, alterum,ut militesnbsp;diclo fint audientes « Nam ß 0^ exercünbsp;tus imperator eft idoncus,amp;r reliqui fubnbsp;eo præfedi, triburii,centuriones,ac uul-gu$militum,eius prarceptis obtempc^nbsp;r5t, dubitari no debet,quin reifte omnianbsp;proçedant • Cum autem ex tjs alterumnbsp;deficit,fieri non poteft,ut aliquid laudenbsp;dignum perficiatur.Nifi enim belli duxnbsp;niulio ufu comparatam habeatrei mili«nbsp;tarisfeientiam ,nifi exalt;fteteneat,quosnbsp;modo res in omnem euentum atque ca*nbsp;fum adminiftrari debeant, QC nifi ea fitnbsp;uirtute, prudentia ÖC. animi fortitudine,nbsp;ut quod optimum in concilio uifum fu?

it,na»

LIBER S E C V N D V S. 4; ît,nauiter cffîci’at : dcfpitictur non à fuisnbsp;tantum,fed ab hoftibus ctiam, ôc cumnbsp;aliquid agere inftituit,milite utetur inuinbsp;to amp; trépidante: quodßautcm uirtutisnbsp;opfnionem haberet, al acres ac fiduciænbsp;pieni milites, nullum laborem atep péri#nbsp;cul um fint rccufaturi.Dici enim non ponbsp;teft,quàm multa fecum trahat incom«nbsp;itiôda,belli duxaliquis autignauusatcpnbsp;timidûSjaut imperitus. Nihil cnim cir-cumfpicit,nihil prOuidet, nihil opportunbsp;ne coilftiiuit, amp; facile circumuenitur abnbsp;hofte ,S)C fæpenumero fallitur ôi errat,nbsp;in quo reipublicæ iàlus nonnunquaranbsp;totaperichtatur. Netp uero fa fis cfi, attrib ucre ill i hominesidoneos atepperi«nbsp;tos,qui in cômune confulant: fed ipfumnbsp;oportet ingenfo ac prudentia ualeregt;utnbsp;rcm,quacindehberacionemuenit,intcUnbsp;ligatjfiC inter m ultorum opiniones iudi^nbsp;ciumfacere pofsitjUe quod pefsimumnbsp;eft,el igat.Qua quidem in re tanto maionbsp;ri eft opus animaduerfione atq; indu^nbsp;ftria ,qucdnon raro fieri folet, utcumnbsp;pauci quidam apud imp erator cm excr*nbsp;citusomnia poisuntZreliqui indignentnbsp;tur aîq; molefte^ ferant, amp;Ç quæcunqp resnbsp;incideritjijs ipfis,quos præferri fibi do-g ‘11

DE REP-^GALLIAS lent, contraria fcre pronuncicnt. Septnbsp;etiamfitj ut cxercttus praefedriqui uelnbsp;per ætatcm uel altoqui uix tcnuem hâtent rerum ufum, homjnibus idoncisnbsp;Si excrcitatis anteferant eos, à qutbu»nbsp;uel a paruulis educati funt,uel qui auri»nbsp;bus ipforum atque uoluptatibus icrui*nbsp;Uiit, Vtautem belüduxperfeipfe fapi^nbsp;at, uel ideó eft neceflè , ut cum âhqmdnbsp;repente incidit, quod aut ddibcraiio?nbsp;hem atrnoram bon paiitur, uel que dnbsp;ftlentio legi oportet,idont’e,quod opusnbsp;eftjCOnftituat èi. agat. Nam etiamfî prunbsp;dentifsinlorum hominum utatur confiî»nbsp;f 10,tarnen,hifi reipfauirtutem repreiên»nbsp;tel ac militum animos fibi deuinciac,nbsp;parum profeceriti Quid autem opus eftnbsp;pluribus uerbis-^Quia no Temper ad uir«nbsp;tutem animiep pratftantiam refpieitur^nbsp;ftd fauoreattp gratia res agitUr 5 èi. quinbsp;tomodum aliquem nadifuntintercef-forem , aditum ferthabent ad eiuftno*nbsp;dipræfeduras, idcirco tantæ fatpe cala:»nbsp;hiitatesin rcmpublicam noftram inun*nbsp;darunt, utin homirium quotidiano ftt*nbsp;tnone nihil fit frequentius SC ufitatumnbsp;hiagis.Itac^fiquis præditus effeti^so*nbsp;Minibus jquas dixi,uirtutibus,magnônbsp;fit ret

Liber se cv nd vs. 44 fit tcdimctidus , ac omnibus alijsprafi:nbsp;ferendus , ÔC illuftri loco nati pnnci*nbsp;pes,non fint ægre laturijfi uoluntate rcenbsp;gis jimpcrio illtus obtempèrent. bednbsp;quoniam difficile eft iniienire.qualemnbsp;defideramus , relinquiturgt; ut eos,quinbsp;proxime âd perfedionem accédant,e.'nbsp;iigamus . Cicero pu tat in fummo im«nbsp;peratore quatuor has res ineffe opornbsp;ter?, feientiam rd militaris , uirtutem,nbsp;authoritatem , foeltcitatem . Ad hæci'/nbsp;girur refiiciendum eft, cum aliquisnbsp;deligirur jtametfi quod de autboritatenbsp;dixit,fuperuacaneum effeutdetur Namnbsp;qiti du J ilia folum habet, quae primonbsp;locodicuntur huncneceffano fere cosnbsp;mitatur authoritas , fi modo rex illiusnbsp;utrtuti tribuit quantum oportet. Exnbsp;hts aurem duobus utrum anteccllat,nbsp;nunc di'piciendum eft. Quæriiuresnbsp;Dim, cum duo funt,quorum unus feien^nbsp;liarei bellicæ,alter autem uirtuteexcelsnbsp;kt,utcrfit prapferendus. Cicero uideturnbsp;itafentire, utexiftimet uirtuti efle præ»nbsp;ferendam fdentiam : nobis autem ffsnbsp;eus a narct. Virtuteenim, quae fit ad.nbsp;iuta fideliconfi’io, longe plus effid poJnbsp;tcft,qu3mfola feientia, quacuirtute ca«nbsp;g hi)

DE REP. GALLI ÂE ïéat» quod in Alexandre, Hannibaîë,nbsp;Scipïone,fàtis demonftran potèftjqui lüinbsp;iieniltbusannis præfedi fummae impe*nbsp;rij,non poterant per ætatem,tantis re«nbsp;busgerendisidoneam a ut fans magriänbsp;habere fcienttam : fed quoniam innatânbsp;fuitipfis præftannfsimaquaîdam uis a^nbsp;himijmulto fccerunt liluftriora, qtiàninbsp;alq^namus quidem SCufü tntlitan plugt;nbsp;/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rimis anriis exercitati, üerum ea, qiiaiii

ÜiximiiSjUirtutedeftitün'. Duobus igif iurin mediumaddutQis,quorum alternbsp;fit rei bellicæ pcritifsimus,uim autem iUnbsp;iamanïmic^ fortitudinem non habeahnbsp;älter ucro nonmagnum quidem liabeatnbsp;Ufumärmoriimgt;änimo uero fitexcellennbsp;ti, 0lt; ad oninia fubeunda parato : bundnbsp;certe longe illi pfarpofucnm,tû propternbsp;ea qiiac diximus turn qtiod hie feienti«nbsp;äm excrcitatiöne,ilieautem robürani«nbsp;«niep præièntiam uixüllo tempore libinbsp;compararè polTc uidetur.Sed qüoniamnbsp;üix ell,ùt qui ploribus ànhis militiæ ftü»nbsp;tluit,èdremomnem pctfpedam habet,nbsp;non fîtetiàm animofus, ÔC quia multi utnbsp;cifsim reperiuntur» animo quidem pa#nbsp;ratiadquidui« 5 minimeuero periti reinbsp;thilitaristhancefle putocaufanii,cur Ci^

LIBER SECVNDVS- 4t cerofcientiamillam interca,quæ inim«nbsp;feratore requirit, primo loco numera«nbsp;ht- Dignitasautematqj fplendorfami«nbsp;miiiæjmagnamtum authoritatcm tun»nbsp;beneuolentiâimperatoricôciliat. Cumnbsp;ergo uirtute præditus eft aliquis illuftr*nbsp;loco natus,præferri debet alîjs inferior^nbsp;bus ! quod tarnen fie accipiendum efi,!»nbsp;in uirtute nihil fit temeritatis, quæ fapi*nbsp;entum ôi peritorum hominum confilianbsp;lepudict- Inco enim tanto plus eft peri«nbsp;culi,quanto maioi é ille poteftatem obtt«nbsp;net. Verum fi moderato fît ingenio,ÔCnbsp;quos peritos efle cognouit,eos libentcrnbsp;audiat diflerentes de rebus, amp;fî iudid«nbsp;um hâbeat, utdifeeptata caufa,quodnbsp;Optimum eftgt;eligat,ei^ facultati uin»nbsp;etiam animieppromptitudinem adiunfnbsp;gat:omnibus ahjs,mco quidem iudi^nbsp;cio, debet anteponi, ei^ funt attribuentnbsp;di uiri prudentes, qui quod in eo forfî*nbsp;tan defïderabitur gt; fuppleant. Et quantnbsp;quam hxc propiè ad legatum regis per*=nbsp;tinenqcuidemandataeftfummarerum,nbsp;tarnen, cum rexipfe bello interent,eti#nbsp;am fi magna fit præditus cxperientia,ualnbsp;de cauebit, ne rem ullara maioris mo#nbsp;taentfinifî communicato prius confilio,nbsp;g

DE REP. GALLI ÄE faciat. Akerum. quodfnbelli duceirt*nbsp;clïè oportet ,in GUlrjs fere contetnni^nbsp;tur, ut fit eloquensA om nis generis hi*nbsp;Itorias t4m tieteresquàm récentes habe'nbsp;atcxploratas . Cum cnim grauius ali*nbsp;quod tempus inciditj cû magne res dif«nbsp;fîcultatis atquepericuli obtjeitur, cle*nbsp;gans atep prudens imperatoris oratiOnbsp;ttvhemêter inflammat militum animosînbsp;quod fiuero nihil eiufmodi interucni«nbsp;at. remollelcit eorum uirtus , Ut in C,nbsp;Carfatis commentarijs non uno loconbsp;lüde re licet. Quid enim oratio pofsitnbsp;fi'nnis adiuta fententijs,declarauitidemnbsp;Cæfàr, cum ad Vefontionem Sequa^nbsp;norum oppidum, aliquandiu moratus,nbsp;aduerfus Ariouiftum Germanorumnbsp;regem , cum exercitu proficifeeretur.nbsp;Hoegenus alia teftimoniamulta repelsnbsp;riuntur in Xenophontis libro, qui denbsp;Cyn profedionein Perfiam eft conferi*nbsp;conuerti:reperiunturitcm quam plurPnbsp;m3 in Saluftio, Tito Liuio, Q.Curtio,nbsp;omnibus paritcrbiftoricis. Quamob^nbsp;rem itâ ftatuo, quod ficonfuetudo ill^nbsp;uctus concionandi ad militemnbsp;caretur tn ufum t QC ab imperaiohbu#

LIBER SEC VNDTS.' 4.6 gt; noftris recokretür,non mediocrcmeknbsp;ea re commoditatem poflè ad Remp««nbsp;blkam redire» Et hæcquidemdeim«nbsp;pcratoris aut Icgati rcgis officio fansnbsp;dida fint: nunc uero quid regem in«nbsp;üicem facere oportcat, pauds demon*nbsp;ftrabo . Quem ergo fuis copijs præfe*nbsp;citjhuic omnem authoritatem admini*nbsp;ftrandi belli tribuet, fic ut nemo fit innbsp;caftris atque exercitu,qui non ei pare*nbsp;at. qui ueró fecus fecerint, in eos gfa«nbsp;«iter uindicabitjód quó maiori cft pó»nbsp;tentia is qui detredat imperium, fie quonbsp;plures ad idem facinus impellere po*nbsp;rcftZeo feueriori poena mulclaridebet,nbsp;Nifi enim authoritatem belli dux ob*nbsp;tineat, fie nifi in honore ipfum habe«nbsp;ant,acdido ßnt audientes mih'tcs,nf*nbsp;htl unquamlaudedignumeffi'cict.Hincnbsp;eft,quöd fupra diximus,nonproba»nbsp;ri Venetoruminftitutum »qui cum in* .nbsp;continente bella gerunt, legatos adiun^nbsp;gunt, qui exercitusimperatori præfcrii*nbsp;bant. Sipræh'ofitdimicandüm,fiquodnbsp;oppidurti obfidcndumjfi mittendà fub»nbsp;fidia , fi dimittendi milites aut ctiamnbsp;condiicendi ,fi facienda fit oppugna*nbsp;tio , fi deditionc capiendi qui obffden^nbsp;tmr

DE Iep- g a l l I ab ton. fi puniendi fadnoroG' .firetnuné*nbsp;«ndi ÔC præmtjs ornandi aliquj pro«nbsp;ptcriitrtutcm, fl conftituendi pracfedi,nbsp;in his rebus omnibus , quid agendumnbsp;fîtjtllt prçfîniunt.In quo ûnc uald e pec-catur. ncc enim ullum aut collegam autnbsp;maioris authoritaxis aliquem,qui nonnbsp;fit in re bellica cxerdtatus ,atthbuere o*nbsp;porter impcratori. Quantum ucro adnbsp;reliquam adminiftrationem attinet,n5nbsp;«nelaret,opus eflè pluribus,partim utnbsp;belli dux non diftineatur alijs occupa*nbsp;tionibus,partim, quod ciufmodi munc*nbsp;raGint ab cius remota profeisione.namnbsp;abj funtad alias res magisidonei. Sednbsp;eius tarnen, qui fummac rerum prxfici*nbsp;tur,authoritas, intra hos fines indudinbsp;debet,ut quoties aliquid maioris incidicnbsp;momcnti. quod celeritatem non rcqui*nbsp;ïit.abipforcgc petaturconfiliü.In eiusnbsp;quidem potcftatenoncrit.nouum ali*nbsp;quod cxcitare bellum,aut pacem inducinbsp;afuè longiorcs facere cQ hoftc, nifi iufliinbsp;ac uoluntatc régis, aut nifi magna quç»nbsp;damintcrueniatnecefsitas. Tunc enimnbsp;licet, atcß ut paucis abfoluam, pro con«nbsp;ditione hominis,atcpcaufae.SCpro ma«:nbsp;gnitudine interualli, tribuenda efi illinbsp;potcftas.

LIBÉR SECVNDVS. 47 poteftas. Siccnim Romani, confulibusnbsp;ad longinqua bella proficifcentibus,manbsp;ïorem concedebant poteflatem, quatnnbsp;cum in Italia bellum gcrebatur:ßepecti#nbsp;am,pro eiusjqui mittebatur,uiriutejplusnbsp;minufue tribuebant. In fummamueronbsp;difFicultatcm rebus addutfiis, creabantnbsp;Didatorem, penes quem eratomnear^nbsp;bitriura.QLii plura uoleteognofcerc denbsp;his,quæ in belli duce reqiiiruntur,facilenbsp;fibi ipfe collegerit ex placrif^ libris eanbsp;dereicriptis,etexhiftorijs,tjsprglcrtim,nbsp;quæ clariffimorum hominum res geftasnbsp;commémorant, cuiufmodi fuerunt Cy^nbsp;rus, A lexand er, Pyrrhus, Hanibal,Marnbsp;cellus,Fabius,Scipio,Themiftocles,Lilt;nbsp;fander, C. Caefar, Sgt;C id genus ahj, quolt;nbsp;rum facitmentionem Plutarchus. In ijCsnbsp;dem quocp libris reperire licet abunde,nbsp;quicquidad difciplinam militum perticnbsp;net,quod eftalterummei pröpofitica«nbsp;put.^quanquamà fupcriori dependet;nbsp;tarnen ieparatim de eo loquar,non mul=nbsp;ta qutdem,fed ea fölummodo,qua: adnbsp;noitrütempus propricpertinent, quçtpnbsp;amp;ipieuidi,amp; ab hominibus earumreenbsp;rum peritis cognoui.Sunt autem tria ponbsp;tifsimum eius difciplin» præcepta : exnbsp;qspri«

DB R B P. GALIzIAE primum milites imperatonfoonbsp;pareani, de quo fans antca. Scjpion snbsp;Afncani didum celebratur, Mille mi^nbsp;lues obiêqaentes, præftare decemmil^nbsp;libus non obtcmperantibus, Ab ipfonbsp;BUtem duce pcndet hæc obedientia»nbsp;Nam fi nomini ac profeisioni fuæ rc*nbsp;fpondet, G rcxilli,quam oportetautho^nbsp;ritatem rribuitjnon dubium efi, quin dinbsp;lt;fio fit habiturus illos audicntes.Nec egt;nbsp;nim ulla repentur hominum natio tamnbsp;’¦ barbarajtâ efFerata,que legibus atcp pœnbsp;nisnonpofsitad officium à^equitatemnbsp;adducû Hæcaurcfcueritas inprimis efi:nbsp;neceiîàna militiac« nifi enim interueni*nbsp;at, tumultuofï ac perturbate omnia Üfnbsp;cnt, qua quidem in re quantum fit ma'nbsp;lorumgt;quis omniû ignoratp Valdefuntnbsp;igitur reprehendendi prarfedûqui con*nbsp;cihandiîauoris cau/â.uel utbcnigniat*nbsp;que detncnrcs uidcantur , nimis leui^nbsp;ter militibus ignofiunt, ac fæpectiamnbsp;dclida dißimulant, in quo tanto magisnbsp;pecca ur . cum uel imperatori non efinbsp;obtempéra turn, uel aliquid contra legesnbsp;aut militia? morem admittirur:qua?cuninbsp;dimittuntur impunita, fiimmam adfelt;nbsp;tnatlicentiam gt; ac difeiplinam omnemnbsp;eneruant*

LIBER .S E C V N P V S. 4® encruant. Seucritas entm tnagis,quàiiinbsp;facilitas atque mobilitas imperatoren^nbsp;decet. Erat Iulius Cæfai in cæteris ïCenbsp;bus omnibus ckmentifsimus : belli uecnbsp;rô tempore non item, netß tarnen idetr«nbsp;to milites eum o d era nt ,imo uehemen«nbsp;lilsime amabant, fercenim fit, ut qui ni«nbsp;tnium militibus indulgent, eblandien«nbsp;difauorisatt^ gratiæ can'a, tandem obnbsp;hoc ipfum uituperentur ô^inodia plu«nbsp;rimorum incurrant î qui autem in ofFi«nbsp;CIO illos continent hi et amentur,â^ ma«nbsp;gniscelebrentur laudibiis. Vt ergo le«nbsp;gibus pareant, ôd pro fcelere ipforutnnbsp;pumantur milites, imperatoris eft pro«nbsp;Uidere,tuncinprimis,cum uel fingula«nbsp;ris aliquis, uel complures eriam priua*nbsp;ti, aliquid animaduerfione dignumad«nbsp;miftrunt, Cumenim auttoms exerci«nbsp;tus ,aut pars eins aliqua deliquit,diisi«nbsp;»nulandumeftnonunquam protemponbsp;re 3 maioris uitandi moms caufa: ueenbsp;rum ubi nullum eft amplius periculum.nbsp;dabit operam,utaut ulciicarur fatftum,nbsp;autidft comparer, ut omnes intellûnbsp;gant, iniquiisimo ie animo ferre,quic«nbsp;^uid contra maieftatem imperrj ,remcpnbsp;Publicam admifsum fitjneque in pofte«nbsp;rum

ós KEF. GALLIAE rum cfufmodi petiilantiam cfle dimi'fTtfnbsp;ruminultam,CauebitetRm, nequam gt;nbsp;militibus det caufam feditionis : quodnbsp;crit.fi deipforumiurenihil diminuat,finbsp;nihil cupide nihil auarecommittat,fi li*nbsp;befalitateiuueteos, qui uidcbunrur elTenbsp;digni.fcd inprimis cauendum cft, nenbsp;quam fraudem in ftiptndijs faciat,amp; utnbsp;ad certum diem ea dependat, nec^ folu«nbsp;lionem différât, ÔC cum inpromptunonnbsp;erunt pecuniae, dolerc fibi demonftret*nbsp;ßmul operam det,ut accelerctur,atcç in=nbsp;terim omnem humanitärem iliis præj»nbsp;ßer. Si qua uero fitcommeatus inopia,nbsp;confirmabiteos,quibufcunc^poteritra^nbsp;tionibus,aclequocpineadem efïè difii-cultate oftendet, incß rebus omnibus a*nbsp;morem fudm in ipfos declarabit, eo»nbsp;rumc^ incommodis non (ecus atq; pro^nbsp;prijsaffici atcß commoueri fepræ le fcgt;nbsp;Tctjfic tarnen,ut fui muneris arqj locj dignitatem feruet, necß nimium fe demit«nbsp;tatjadillos praefertim, qui funtfediiioßnbsp;amp; minus obtempérantes. Duces aut cmnbsp;atc^prarfedos,ölt;centuriones præci*nbsp;puos quoep milites,amäter aefamiliari*nbsp;ter habebit.ô^ ex omnibus copijs unaninbsp;aliquam cohortem t de qua rnaioremnbsp;uirtit«

liber SECVNDV s, 4^ Vfrtutis opinionem habebit,fingularinbsp;beneuoienua compledietur, ÔC quantinbsp;earn faciat quantum tribuat,fignificaj!nbsp;bit, quod tarnen ca dcxtcntate neri de*nbsp;ber,utrekqui non inuideant.fed adnbsp;niulanonem exdtentur ac uirtute cumnbsp;ilhs coniendant. Facile hoc efRcïetacnbsp;confequetur,ß tnehtis honos ille acbe*nbsp;neficentia tribuatur, ficut C.Cæfàrcmnbsp;fecillè conftat,nbsp;Hanc rationem (i (èquatur imperator,nbsp;non temerenaicentur lèditiones, aut nanbsp;tæ,minimoncgot7'o cornponentur. AUnbsp;terum eius difciphnæ præceptum cft, utnbsp;milites honeftèacfobn'èuiuanL quorûnbsp;illud ad pietatem ô^adRempubücarnnbsp;perrinet,ne uideLcet Deum offendant*nbsp;Noneftergo concedendum illis, ut noquot;nbsp;mini diuino contumeliam ullam facUnbsp;ant : nequauisetiamfacrisinferatur lonbsp;cis âC Ecclefiafticis ÔC uiduis ÔC pupillisnbsp;et alijs id genus calamitofis hominibus,nbsp;imperator is eft prouidere,fuofcpà libi*nbsp;dinibus raptu SC ftupris,magna côftinbsp;tuta pœna, prohibebit. Eiufmodi enimnbsp;maleficijs irrita tus Deus, graues non«nbsp;nunquam p(agasimmittit,uttam facrænbsp;quàm prophanæ hiftorise teftâtur»Scornbsp;h

DE REP, GALLI AE tis l'giîur nullum in caftn's locum permitnbsp;tet,utScipionem Afncanum inHifpa#nbsp;ni]s feciffekgimus. Quod fi autem gr?.-in'oris incommodi uitandi caufa conce*nbsp;dendum eft.quemadmodum in ciuitarinbsp;bus fieri uidemuSjCurabittamen.nenuinbsp;mcr us m 0 d Û excedagct turn ucrbis turnnbsp;reipfa mihtibus dcmonftrabitjimpurunbsp;iîluduirçgenusdifplicerefibiuchemennbsp;ter,ÔC qui co funtcontaminatijeuiter æ»nbsp;ftimab.t, eos ucró qui temperanter QCnbsp;honeft e uiuungmagni faciet.Quia enimnbsp;maximam tem poris partcm in uitæ périnbsp;culo ueriàntur, idcirco decet cos pietasnbsp;atçp modeftia, fed amp; uchementer in eonbsp;peccantnóftri homines,prçrertim pedi^nbsp;tcs.acuitæ turpifudini hoceiiam fcclusnbsp;adijciunt,quôdmagnis iniurtis nomennbsp;dîuinû afFieiungidcp adeo nunc obtinu^nbsp;itjUt nullius ferè fit pretij,et ignauus elîènbsp;putetur, quinonin eomaximeexcellannbsp;quo minus debet uiderimirum,quod ninbsp;hi! egregiè perficiant.Cauendum eft etbnbsp;am.nequafimultas inter ipfos oriatur,nbsp;uelut orta ftatim lèdetur, uitandi cauftnbsp;maioris periculi^ quod maxime turn fo^nbsp;let euenire, cû in exercitu fiint non uniusnbsp;gentis atcplinguæ homincs, Optimun»nbsp;igtfiir

LIBER SECVNDVS. 5« igi’tur efi.ut qui mohbus ei lingua çt in^nbsp;(t)turis inter (c difFerunt,non tonuneannbsp;turijfdem caftris, uerum ut alq feparennbsp;turabalqSjnec ull a præbea ninp fis oc catnbsp;lio mifcendi fe, quod fieri cöfueuif,curnnbsp;ucl annonadiftribunur,uel ad dircptit^nbsp;ones attp prædam concurritun Ad earnnbsp;rem ualdeconfcrt prefedorum atcp ceqnbsp;turionum mutua inter ipfos notitia ÔÇnbsp;beneuoîentia.Continenteretiam an^'onbsp;bneuiuendum elle militibus, antea di«nbsp;Ximus,utfdlicetinutdu quoridiano ôinbsp;ueftibusomnemluxum dcfugiâtjnecpnbsp;(è mollihei dedant, quod nunc per to«nbsp;tam fere Europam fieri uidcmus, maxi«nbsp;meuero per Galliam,ubi fic afiueuc«nbsp;runtdelitfis,utin caftris non minus co*nbsp;piofèfiÇ laute ôd molliter muant, quam finbsp;domi effent- Ex ipfisplçntpnunquaninbsp;ferunt arma,nffi cû neeeßiras urget,cumnbsp;uel metuuntjueldimicandum eit prac*nbsp;lto,et ne tune quidem laborem adhuc funbsp;beunt, fed armorumpartem tnaioremnbsp;fuis calonibus atep fcruidis ferêdam tra^nbsp;dunt.quaquidem in remultum fanèeftnbsp;incommodi.Primumcnim,rcmittiturç«nbsp;orumuirtus, ac relangueicunt animiô£nbsp;«ffcBminâtur,quod Hannibali eiufcp cq

DE REP. GA LL I AK pijs.dum Capuæacinrcliquis Campa*nbsp;niæ lods moraretur» fcimus acadilFe»nbsp;Deinde,maximo commeatu opus eft il*nbsp;liSjCtfumma rerum copia.necp enim re»nbsp;bus ad iiidum ncceflarijs contêti funt,nbsp;fed exqniütifsimosetiam cibos requi*nbsp;runt, amp; fi quid défit, agunt feditiofe, âCnbsp;propter mutatum uitæ genus confue#nbsp;tum J incidunt frequenter in morbos,nbsp;quôd minime fieret,fi fobrietatiperpe*nbsp;tuo ftuderenLÂd hçc,propter calonumnbsp;SC iumentorum multitudinem, quæ ci*nbsp;baria SC impedimenta perferunt, anno^nbsp;næ caritatem ÔC inediam excitant,ÔC belnbsp;li adniinifirationem impediunt, SCcùmnbsp;prælio decertSdum e(t,magnis funt de*nbsp;îendendi praefidqs, ÔC. nonrarofit, utc*nbsp;quite«, quLim fuarum rerum iaduramnbsp;metuunt, ordinesdéférant,SC fuis, quinbsp;funtcum impedimentis, auxilio profî*nbsp;cifcantur,Poftrcmo,fumptibusexhau^^nbsp;Ûi milites,quando è if ipendijs nihil ha*nbsp;bentreliquum, prædçftudent attp rappnbsp;nis, SC populum quem defendere debe*nbsp;bât,magnisadficiuntincômodis,ideoc]^nbsp;uulgo îuntodiofijSC cum bellum inci*nbsp;diL non minus quàm hoftes ipfi metu^nbsp;unXur,âChominibuscaufàm iæpe prx^nbsp;bent

LIEES. S EC V ND VS. J’ bentdeferendi Cedes,aliocp comm/grannbsp;dl. Huicautem malo faciendaeftmcdinbsp;cina,ut ne uokintates homi'num ah'enennbsp;turncueali) deternti noftrum imperünbsp;um detefteniur SCexhorrefcant, totifcpnbsp;uiribus hucincumbcndum cft,utnoftrçnbsp;lenitatis acmoderationis famajongèlanbsp;tecp apud finiti'm os cxcitetur. neep emmnbsp;dubium eft, qui'nbene confti'tuta repu«nbsp;blica.plericpomnes noftrum imperiumnbsp;quibufcunqp aîrjsantcponât.Poftquamnbsp;ergo de republica tam domi quam forisnbsp;adminiftranda, diximus, reliquum eft,nbsp;utquemadmodü rexcrgauicinos prin-dpes atq; populos gererefedeb€at,tàmnbsp;pacis,quàmbelli tempore, exponamus,nbsp;quoquidem inargumentopluseft difftnbsp;cultafis, qua'm incæteris. Quomodo e*nbsp;Him domi gei enda fint omnia, dC quænbsp;fint cius rei rationes,nonpauci præftamnbsp;tesuiri cognitum habcntatquepei fpc^nbsp;tftum : fed magnæ prudentie eft atq; in=nbsp;duftrie,cognoiccre,quomodo fint in a«nbsp;micitia retinendi populi exicrni, qui*nbsp;bus Gallia eft undiep cindta,Itali ^Saquot;nbsp;baudi,Keîuetq,Angli,Belgæ Hifpani,nbsp;Germani. Tenere enim rationem atepnbsp;modö gubernandi quos noueris, quiepnbsp;h li)

CE REP. GALLTAÈ ttio Pint fubiedi impcrio,nontJim eft d/fnbsp;ficik,quàm pacem pofte colere sutnqs,nbsp;quorum mgenianon fans perfpexeris,nbsp;éi- in quos nullum habeas tmpehû, Atqpnbsp;interim tamen hæcratio ficeftnecefsa«nbsp;ha, ut ad regni falurem inprimis perti^nbsp;neat. Habet autem dtfRcultatem masnbsp;gnarri non ad agendumodo, led ad co«nbsp;griofcendum etiamgt;ut uidelicctredèalfnbsp;quis idoneèpræfinire pofsitatcpdoznbsp;tere,quid ineo maxime coucniat. Namnbsp;ad exterorum mores, ihgeniû,negoda»nbsp;tt qtiç fepe incidit in his omnibus,mutanbsp;tiortem,accommodand3 funt confîh'a:nbsp;hcc^rarô fit,ùt qmbus aliquando fumusnbsp;üfi pacatis ôd amicis, ab ijfdem nunc, utnbsp;ab hoftibu.s.taiiere nos opcrtcat’côtrà,nbsp;qùôs ohm fumus experti nobis aduerlà*nbsp;hoSjàtqs fsuorem acbcncuolentiam o-iiinem præftemus.Erquiafitfuturûodlnbsp;bfurti, fpedatim de his rebus loqui,qua:nbsp;hieà fît fententia, in genere proponam*nbsp;i^rirtnim fgttur eft,utqui principaturtinbsp;bbttnencpacêTi cum uicinis omnibusnbsp;êC çxteris colant, nifi forte ucl naturanbsp;genlis ucl religio diuer^a repügnet Semnbsp;|jër ehini pad confulcrtddm eft,quae ftr^nbsp;hià fit at eg conftans J St quae nihdhabitdnbsp;ta fit

Liber s b c v n d v i ra lit fnfidiariim,SCfnhjfcipicndo bd!onbsp;nihil tubuendu eft ambi«oni,nihil giO=:nbsp;n'g cupiditatj,ni'hil animi perturbationi^nbsp;bus J fed cum noftrauel reperimusjuelnbsp;»niunam aliquam ulciTcï ecgitamus,nbsp;ad uim côfugiendurn eltjfi difceptatio«=nbsp;neunnonlicet.item defendendi caufanbsp;ukinos 0^propinquosetamicos,aduernbsp;fus uim iniuriam jarma en'am capi^nbsp;mus. Inprimis autem uta nobis ipfis SCnbsp;abqsqui noftro fubiedi funt impcrio,nbsp;uim propulfemus. Qiio ingenerequidnbsp;fitobiêruandum SC agenda prius,quamnbsp;ad armaueniarur,inprarfentia nondknbsp;cam, quia non eft nolhi propofiti. Sednbsp;quoniam homines natura funt uitioGjSCnbsp;in principibus uiiis plæruncp exiftuntnbsp;honoris,imperq,potentiç SC gloriç cupinbsp;ditates » diligenter obferuandum eft,nbsp;quid agant aut moliantur uicini,SC pro«nbsp;uidédum, ncfacultaternhabeantullamnbsp;nocendi, in ea^ re pro tempore SCloco,nbsp;fiC cius quern metuimus,eonditione, aginbsp;oportet. Nam qui ad faciendainiuriamnbsp;inftruduseft ,quiuel adionein contranbsp;nos habet, uel alioqui ueteres nobifcûnbsp;exercet fimultates , ab hoc mulrô dift'nbsp;gentius cauendum eft, quàm ab co,quinbsp;h iiq

DE REP. GALt-IÀÉ heip magna potenna pra-dnus eft, héc^nbsp;nialeuolcnriæ taufam ullam habet, autnbsp;cxijs aiterodeftituitur. fie etiam,ab eonbsp;qui uerfutuseftatqjcallidus, tn quónbsp;tuptdttas ambitiöcp domtnantur,magtsnbsp;ut nobjs caueamus oportet, quam abnbsp;eojjtiqùo ntillaeft fraudis intunæcpfunbsp;fpicio, de qui non eft ea uci uirtuteuelnbsp;potentia, ut uim uHam nobis inferat.Ciînbsp;illis igitiir à quibusiniuria merüifur.uigt;nbsp;uendfl eft amice,pacis tcporcjîc, ut nulnbsp;lam Habeant dolor is caufam, de agendanbsp;(ibèrâliterjUtintelligant plurin-ium ipfisnbsp;tribui de confidi.Qüod fi ueiô callideô^nbsp;fimulate nobifcüm agere, amp; fi fa euh ànbsp;tesatcpuireshàbeant, aut eriamob’arànbsp;bccafîone, damnurti allaturi nobïs arq;nbsp;bellum folcepturi ütdebuntur,impedi^nbsp;endi font qüibùfcühtp licet honefiis ranbsp;tionibüSiidenim iuretàm diuino quàmnbsp;humano conceffüm eft, Cutufmodi aunbsp;tem fint hæ rationes, breuiter exponam;nbsp;non quidem omnes, uerum eas, quarflnbsp;in hoc tempore meminifle poirum,e3£nbsp;ijfqp rèliquaseritnon difficile intclligo»nbsp;re.Primum ergomoh eft permittenduninbsp;ijs.quos diximus, uicinis, quantumuisnbsp;étiamuideantur eflèamici,utinGalIrjsnbsp;aliquid

liber se C VN D V s. 5Î âiiquid fadant aut fxpcnanrur, quodnbsp;ipfisoccafionddej'nde præbeatmuniennbsp;dt fe adaerfum nos . Eins generis funt,nbsp;rie iptîs aut tranfire cum copijs, aut vontnbsp;moraridiutius , autannonam arma,nbsp;præter modum exportare Iiceat, neuenbsp;concedatur, ut ni mis magnumhabeantnbsp;ufum ac familiaritatem, aut fua confiîfanbsp;communicent cum noftræ ditionis honbsp;minibus, tjs præfertim, qui fines inco*nbsp;hint amp;præfelt;fli funt oppjdorum euftonbsp;dqs. Alterumeft, ut fines benemuniannbsp;tur,nequauisinopinâtibus adferatur.nbsp;Nam occafio ÔC facultas perfidendi, facnbsp;pe homines inuitat,eos præfertimjquinbsp;propter cmoîumentum non dubitantnbsp;uiolarefidem,amp; anicit,ut aliquid ren.-=nbsp;tent fie audeant, qiiod alioqui minimenbsp;fintfadurijfi propofita difticultate/ru*nbsp;ftrà fc conaturos uiderent. Tertium cft.nbsp;ut eos, qui fidelem operam nobis præfttnbsp;terunt, rebus afperis^non defèramus iilnbsp;lo tempore, tuncinprimis,quando cumnbsp;hofte pacifeimur, neep predæ aut pericunbsp;lofortunas eorumattp falutem obfidasnbsp;mus, uerum tjfdem conditionibus comnbsp;pledamur, quas riobis ipfis padinbsp;mus. Nam alicxjuin ÔC facultas il lis au-h V

DE REP. «ALLIAÉ fcrtar opiiulandt dcinccps, ac fimul ca«nbsp;la pracbcwrjUt à nobis dcferti atcß prodinbsp;rationes meant, quemadmodumre*nbsp;conciliai ad hoftem tranfeant . in coc^nbsp;quantum ßt incommodi, facile quiuisnbsp;intelligit. Nam Qi. inimici conhrman'/nbsp;tur, ôi complûtes airj exemplo perterri^nbsp;ü, receduntab amicin'a, niiï imperio autnbsp;necefsitatc prohibcantur.Hæc etiam eftnbsp;caufa,^uamobrem populi imurias rexnbsp;minime negligere debeatjcotum præanbsp;fêrttm qui funtin finibus * bosenim a^nbsp;cerrimèpropngnabitjUtad uinutcm in'/nbsp;flammet, ÔC ad oraniaftii caufa pcrferennbsp;da red dat alacriores ? Quartum eft, utnbsp;ci, quem diximus, uicino fufpedto im«nbsp;pedtmentum fern per aliquod infeiatur,nbsp;ne nouis amicittjs arque facultatibusnbsp;creftat. Cum enim pcriculum eft,ne nonbsp;uis acccfsionibus amplificatus , nobisnbsp;noccat,impedireconatusillius licet at-que tardare.Et ficut Paulum fecifte connbsp;flat, excitata fimul täte atque difsidio in«!nbsp;ter ludeos, qui in ipfius pcrniciem con«nbsp;iuraucrant : ad eundem quoque mo*nbsp;dum licet occulte fadionesöi dilFidcntinbsp;am ÔC diisidium alere inter eos, qui connbsp;ciliati amp; amicitia coniutidi,nobis iiv*nbsp;commo da«

11 B È R. S E C V N b V S.' jf4 tommodare poflent,nccid modo,«elt;nbsp;rurhctiam in ipfo, quem fufpedtum ha*nbsp;bcmus, Ciulcp populo idem tft facien*nbsp;dum, lictamen uinuUum turpeuel irn*nbsp;mane facinus interucniat ? Necp uerè fonbsp;lum impediendus cft.ume porentior c.'nbsp;uadat:fedineundæ funt etiain rationes,nbsp;ut fum;quot;tibus exhaunatur, fêipfumnbsp;infirmioremreddat,SCutamicifiæ illio*nbsp;mnes atcp præfidia^quibus ad noftraninbsp;pemitiem uti pofsir, detrahantur « In^nbsp;primis aurem daborandum eft,uf quinbsp;iunt in eius familia uiri prçftanres conflnbsp;lioetUirtute,ad noftras traducantur parnbsp;tes. quod quidèm netno facilius quantnbsp;Galliæ rex. cfRcere pot’ft, propter o*nbsp;mnis generis pr^fedturas,S(^muncra punbsp;blica, quorum infi'nirus eftnumerus, f*nbsp;deocp fit,utexteri,pofteaquam copias «nbsp;emolumenta Galliæ femel expert! funt,nbsp;inuitifsimi redcantad fuos, imOjnon fefnbsp;mel compertum eftullos.quum pro uir*nbsp;tuteac meriro honefte SC libcralfter cf*nbsp;fent à nobis habiti, non minorem nobi«nbsp;fidcm præftiti ITc, quàm noff re originisnbsp;atcplingùap hommes. Bcneft'cijs enitnnbsp;noftris et humanitate eapti, agros et pofnbsp;feflîoncs,quas dorai habent. fere relia*nbsp;quunt.

DÉ RÉ P. ÖALLIAÈ cjininfjCt nobis fefè totos traduntjCt pcf-rpelt;fla eorum uirtutc , grauifsimas sU'nbsp;quando prçfeduras à regibus obtinêt,nbsp;ÔC prouincijs finibufcp tucndis prarpo*nbsp;nuntur,ó^ praeclarcde repub»fxpcmc«nbsp;ritifunt:acdocerc pofsim,qijibus tcm^nbsp;poribus illi, quum fuam operam nobisnbsp;detulißent, repudiati, m aximis inco m«nbsp;modis Galliam adfecerint.Hoc autemnbsp;noneo pertinet, utexiftimem ab initionbsp;ft atirn ill is fidendum, aut utl am rem manbsp;ion's momenti commifendameftèîuc«nbsp;rum ut bencuokrecfpianttir, 8^ ubi fua:nbsp;uirturis ac probitatis fidcm fecerint, or*nbsp;nentur amp; augcantur. Hæ ferè funt ratiä*nbsp;ones ,quibus utendum efle puto pacisnbsp;tempore erga uicinos, quorum de fidenbsp;amicitia dubitamus,ineocp fic agen*nbsp;dum eftjUt quàm minimum ofFendan^nbsp;tur.Cum autein ad uim ilJos ÔC. inferen*nbsp;dam iniuriam fpedare uidebimus, cumnbsp;iefcmunient, ÔCquae necelTaria funtadnbsp;bellum, præparabunt, prim urn moncn#nbsp;difinit=utab armis abChneant, QC aequi-taterem gerant, QC adhibendi uiri boni,nbsp;tanquam arbitti,qui cOntrouerfiam mi'nbsp;nuant. Qui enimhancrationcmfèqui^nbsp;tur, quoniam fibi diiplicerecontcntio’’nbsp;nem

liber secvn-dvS; j, nemomnem,SCpads cupidumfèprofi«nbsp;tetur, is ÔC Deum fi hired dit propitium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i|

Ôi^hominum beneuolentiam conciliât, Sgt;C popul um fuo fubiedûimperio promnbsp;ptum efFicit et alacrcm,eiamicoà omnesnbsp;habet fui propofiti adiutores^amp;aduetJ!nbsp;fariorum animos impetumep refringit*nbsp;Nihilo fecius tarnen interim fefecom«nbsp;muniatjUt à rebus omnibus fitparatus,nbsp;ÔC ut non modo bellum illatum defen»nbsp;dat,uerumetiam5fi fit opus,inferatôd honbsp;ftem laceflàt. Nam ad impetrandam panbsp;cem nihil eftutilius,quàm ut ad bellumnbsp;ah'quis habeat omnia parata dC inftru«nbsp;da , nee ullam fignificationem metusnbsp;præbeatjnfirmitasenim uirium ani«nbsp;mi imbecillitas inaliquo deprçhenfa,ucnbsp;hementer ad inferendum bellum exci«nbsp;tarefolent.Cauendum eft ergo regi, nenbsp;ad hoftem timide fe atep demilsegerat,nbsp;prgftrtim.fi qua fit affedus contumelia,nbsp;neuepacêibllicitetmifiextremacoadusnbsp;neceisirate. eocp magis cauere debet, c3nbsp;hoftis eft aut cupidus aut ambitiofusnbsp;aut fuperbus » Huicenim aogefeit ani*nbsp;mus ilia demiftione, fidalij cum timorénbsp;rem animaduerterint, relanguefcunt.funbsp;ifep rebus incipiunt deiperare, ÔC duriamp;

fimis

DB REP. GALLI fÆ. fimls ferè conditionibus pacikendumnbsp;eft, quotics ad hunc modQ pax ambi*nbsp;tur acueiuccmcndicatun Eius rei docixnbsp;menta pcti poflunt ab Athenicnfibus,nbsp;quando Perfarum rcgcs bellumipfis ininbsp;ferebantjetàRomanis^quûgrauifsimisnbsp;eftèntiniplicatt bellis, præleitim aduer^nbsp;fus Hannibalem, In fummls ensmangunbsp;ftijs eôftitutimagnâ fcmpcranimi for^nbsp;titudinemat£5 conftantiam præfelerexnbsp;bant,necß turpem uPamaur indignamnbsp;pacis conditioncm admitttbant. quænbsp;ianè uirtus animicp magnirudo regemnbsp;autprincipem uirum non paulomagisnbsp;quàm duitatcm autpopulum ah'quetnnbsp;decet. Praeter id, quod diximus,de mu^nbsp;niendis lods, uidendum eft etiam,quo:snbsp;modo illiquàm plun'mumnoccri pof-fit,ante bellum. Nam ßcut ignauiætrûnbsp;buitur, fi trépides achoftem metuas : itanbsp;quoque temeritatiseft, tontemnere il*nbsp;lum,Sdimprudenttæ,non prouiderefu*nbsp;lt;s rebus in tempore. Valde enim eft in*nbsp;decorurn,ubiptçreropinionem aliquidnbsp;accidiqdicere uu'gatum illud.Non pU'nbsp;tarant, præfertim fi resluiteius gene*nbsp;fis , ut pratuideri pollèt afque caueri*

Uerôdubtunieft,quin confiliutn tdonec

LIEER SECVNDVS.'

»donee fufceptumgt;amp; diu multumcp de* hberatum in rebus belliciSj tan«'aut eu*nbsp;am maion's fit momenti, quàm roburnbsp;ipfum Sc Ill's armoröatcp copiaru. Hacnbsp;enimratione bellum non modo defen«nbsp;dijucrumeuam alió,ac inipfumquoepnbsp;hoftem deriuari poteftjquod ad regni fanbsp;lutem inprimis peitinec. Nimis enimnbsp;multa funt pericula, quum in noftris fi*nbsp;nibus Sc agris bellum gcritur. qudd finbsp;uero bellum ipfe inféras, amp;(. hoßem in«nbsp;uadas nihilearumrerum «bi ßtmetuennbsp;dum . Animaduertit hoc Scipio A frisnbsp;çanus,qui Carthaginem deleuit, âf au*nbsp;tlior 1 uirRomanis,tuncuehemen,îcr af«nbsp;flidisab Hannibak=utin Africam pro#nbsp;fedii jCarthaginenfibus bellum face*nbsp;»¦ent, qua qiiidcmreiacrumeft,utomn»nbsp;depulfo ab Italia periculo,Romanumnbsp;imperium gt; uires ac dignitatem prißi*nbsp;Uam recuperaret, illaueropopuli Ro#nbsp;»uani æmula ciuitas funditus euertere»nbsp;»ur, Hocipfum deinde Hannibal, An*nbsp;tiocho ad quem profugerat, bei*nbsp;Inm gerenti eum Romanis , fuafit, SCnbsp;prudenterquidemded illecum nonob?nbsp;temperaretjin maximas incidit cälamt*nbsp;*»tes, atqui nihil eß opus antiquitate,nbsp;adea

DE REP. GALLI AK adea demonftrâdajquando noftn femçnbsp;pons exempla fans declarant uerum c0nbsp;ie quoddîdmtis.PutantnonnuIii,libelnbsp;Imnfuftineaturin h'nibusregni per an»nbsp;nos deccm, muko id elie tolerabiliusnbsp;minus perniciofum reipublicac, quarnnbsp;fi tons ÔL apud exteros uno tantum an;»nbsp;no geratur, idcpfic exiftimant propternbsp;pecuniae magnuudtnem, quæ protun^nbsp;ditur amp; e Gallqsexportatur: fedeorumnbsp;cftiampndemexplofa amp; repudiatafennbsp;tentia, Sicenim omnes propcliaruunt,nbsp;decëannorum bellû. adminiftratûànonbsp;bis in Italia, multo minus reipublicx nonbsp;cere,quam fi perunum duntaxat annunbsp;in finibusgeratur. Nonnegoequidem,nbsp;uniusardsautoppidi polieisionem ac'nbsp;quifitamjnfinibuSjmodo ut fieri pofsitnbsp;abfqi grauiori motn,magis efTe comm onbsp;dam opporrunamreipublicæ,quàmnbsp;fi forts ÔC longé à finibus multa fimus a^»nbsp;depti. uerum ea de re poftea fum didu^“nbsp;rus, Qtii igifur ÔC authoritatem ad uid^nbsp;nos rctinere, ôC illis uolet uti pacatis.or^nbsp;dinem rebus omnibus adhibeat,ôi^ fit innbsp;omnem euentum atcpcafum,fiue repennbsp;finum fiuedeliberatum jinftrudus atc^nbsp;par-UUSjÔC amicitias conferuet, ôC ratio*nbsp;nés

îziBER SECVNDVS. nes incat.quibus autbellum alió tranGnbsp;ferat,autisqoi mm inferrecogitat.tar-rnbsp;deturóC impediatur. Et quan^ Gallignbsp;prac ceteris regi'onibus facilçpoteft infgnbsp;rentibus bellum rdîftçre,partim pro«nbsp;pter omnium ordinuni pbfequentianinbsp;ÔdafFedum çrgàrcgem,partim propternbsp;colligcndæ peçuniæ facultatemjpartintnbsp;etiam propter amplifsimum Sc perpetiinbsp;iim equitatum : pmen ex ufu ÔC digni*nbsp;täte rei'pub.fit futurö , fi mari quoqp plijnbsp;n'mum poflemus,quandoquideni ô^adnbsp;Oceanum dC ad mediterraneum marenbsp;Gallia pertinçt. Sic enim b'erct.ut norrnbsp;modo ciuitates aepppuli maritimi,ual»nbsp;de locupletes arqj copiofi,régis impe«nbsp;rio fubiedi, fèd uicini quoi^pmnes,nbsp;metu periculi,in fide amicitia perma*nbsp;nerentimercatpres et/am multo liberiusnbsp;ateptutius cômearent, Sf. maximas rei=-public» commoditates adferrenqôi or^nbsp;tobello,nauigatione hoftes facilepofquot;nbsp;fent proprer nofiræ clai^is magnitiidt?nbsp;nem5prohiberi,Slt; omnibus in locis,quQnbsp;noftris nauibus paterct aditus milituninbsp;præfidia difponere,amp;^ fumptumfacergnbsp;cogerentur , noftramcp oram mariçf#nbsp;Pîam minime auderent diuexare*

DE REP. CALLIAB

una folum claßis bene m unita rebus nefr ceirarijs, proprer commoduarcm naui*nbsp;gatioms iifuj Qc auxilio cflcporelr mulnbsp;tisregioxii bus,longo leparans inrcrualnbsp;Io,qüodterreltnsexeratus inlt;niinc po*nbsp;tcft.Etenimnofira ætate quomodo Vcnbsp;ncfi ac Genuenfes creuerint, fuofcp fi*nbsp;nes drlatahnt fdenha öi. ufu rei mantiXnbsp;mæ,nihilattinet commemorarejCt hiltonbsp;riæ plærçqi teftantur^eos qui man plu?nbsp;rimiim poflènt,edentate öi magnirudinbsp;nererum geftarum, præftitifreah)S, quinbsp;in conijnente iblum a’erent exercuus,nbsp;Exemrlo funt Athenienfes, Carthagf*nbsp;nen’es, Romani, qui tune dem um, ubinbsp;mare fibi patefecilTent juehementerfu*nbsp;urn auxerunt imperium, longifsime^nbsp;funt progrefsi,Cn, Pompeiusinprimis,nbsp;ludmareapraedonibus liberauit, ÔC ci»nbsp;uitatibus omnibus atque focîjs populinbsp;Romani tutam præftitit nauigationem,nbsp;eu m a nte i d tem P us, ita ip fo P ro P è eon*nbsp;fpedu urbis Romæ, piratæ gralfaren^nbsp;tur,necquirquam,nifi illorum benefitnbsp;cio a tque permi iTu, aufus elïèt m a ri feicnbsp;Con tTuttere * Terra certè nihil eiufmo*nbsp;difivripotwiffei» nifî plwrimis exercid#

r 15 s R. SECVNDVS.' f» bus Sd iongiffimo tempore , quo m agisnbsp;uidere I cet,quanti fint momentinaui=nbsp;gationesiUç, Nam qquosd^ximuSjpi^-“?nbsp;doues, etfi humilis erant condifionisnbsp;arque fortunae: tarnen fretifua fcicntia,nbsp;non (ocios tantum popuîi Romani, fednbsp;ôd ipiàmurbem Romam.ineasredege#nbsp;rant anguftias atcp difficufrares, utnifînbsp;Pompei uirtus arcp foelicitas interuenifi«nbsp;fet , icnipefias ilia uix ægrC propulfarinbsp;potuiffèt . Non me quidem la ét,ma«nbsp;ximos ad earn rem fumprus çequjri,âinbsp;fore, ut poouli fiat difpendiO, proprernbsp;nouas exadliones: uerunramen,fi quodnbsp;bellum maritimum incid^r necpffe ericnbsp;utiwfiat- haccenim aet^s atepmemonanbsp;docerc nos poflunr,quantô fit fadîumnbsp;•¦eipub.noftre pcri'culo incommode,nbsp;quodidoncam ad refiftcndumplafièmnbsp;tiullâ haberemus, Qupd fi belli non iitnbsp;ulJa rufpiti9,fateorautnullum,3ut nonnbsp;»naiorem fumptum fis loçis faciendumnbsp;efiè,quàm populus pommode fenepofnbsp;fit. atprofedüd, quemadmodû equiratusnbsp;ille perpetuus efi non fol5 ornamento ÔCnbsp;prçfidio tori regno,fed hofiibus eriâ tcr^nbsp;forirad eundem quoqj modS^ficlafTeninbsp;haberemus infiruclâ femper gmplam

i n

DE REP- GALLI/B

pro magnitudine facultaribus no# ftns.tntam arcp pacatam undicp fi mu snbsp;habituri Galliam, fi^ad fummam per#nbsp;uenturi potenfiambreuitempore.Namnbsp;SCadrégis facukates maxima fieret ac-cefsiOjô^ pn'uanmad uniuerfum popu*nbsp;lum ingentes redirent commoditates,nbsp;mercaturæ ftudïogt;quod plæricp.depuPnbsp;fononfolum periculo, fedmetuetiaranbsp;pen'culi, fedlarentur* Iamuero,quotiesnbsp;aliquid de tumultu amp; incurfione repen -u'nanunciaturab oris maritimis,magnanbsp;trepidatione concurfatur, ÔC no nifii manbsp;ximo fumptuuix tandérefiftifur. Hocnbsp;autcm incommodum,parata clafle.factanbsp;lèpofietmtari 4 Aut enim ab l’niun’aâinbsp;maleficio abfttnerentomnes.aut fi quidnbsp;conarentur, minimo negocio poflcnt,nbsp;antequam nocercnt,pronigari. quod (inbsp;eti'am plures conmrationc fada nos la#nbsp;cédèrent, ex qs finguli à nobi’s correptinbsp;ÔC cxagitatfinon pofsint auxilto alrj afijsnbsp;adeflè. Quare fie ftatuo, ctfi l'nitio qui#nbsp;dem populo uidetur futurus effè gralt;nbsp;uis hic apparatus : tamem ficommodanbsp;fpedemusôC emolumenta,non deberenbsp;quenquam eiusfumptus pœnitere.Sednbsp;intérim hajc effet adh'benda cautio, ufnbsp;mariri«

liber SECVNDVS. fnarin'mæ ciuitates SCilltad quos maxi*nbsp;ma pars commoditatum atlt;ç quaeftusnbsp;rediturafk,maiores etiam fumptuspar«nbsp;tcm fuftmeant, amp;: amplius contribuant,nbsp;quàm qui mediteiranca loca incolunt.nbsp;fumptus aût pro inagnitudine belli SCnbsp;tcmporum condinone crunt modérantnbsp;di.Quôd fi enam praeter pubh'cam clafi=nbsp;lem,fîngulæ priuatim ciuitates mariti^nbsp;mæ.naues habcrennnftrudas, ualdcfitnbsp;profuturum in commune. patcfa^Sis c*nbsp;nim omnibus uijs, ÔC fublatis pcriculis,nbsp;multi cxêpio QC ! ucri magnitudine pro//nbsp;uocati, naues ad exercendam mcrcatu«nbsp;ram conftruerent, quarû deinde fitfutunbsp;rus etiâ ufus ad bellü. DiligenterhocÔ^nbsp;ftudiofe quibufdam à populis fieri uûnbsp;demus. Et ut nenimium res diflFeratur,nbsp;optimum fuerit, fi rex cômunicato con«nbsp;fiîio cum hominibus carum rerum peri«nbsp;tis,rationem ineat quàmprimum infti«nbsp;tuendi opcris . Quantum ad meperti^nbsp;net, nec^ ullam in eo fcientiam miht ar«nbsp;rogarepoiTiim , ncqp etiam cfi: inftitudnbsp;mei, utprolixius de coloquar gt; amp;funtnbsp;alij comp’uresjqui recftèin medium connbsp;fulerepoflunt. Vnum fcîummodo di«nbsp;cam,quodufitatum efTeuideouici«

i Hf

b E R E P. G A L L I ÄR his drcôm populis ô^à rege mul to pof«nbsp;fitcommodius, quam ab tills, fieri. hoänbsp;àutem eftciufmodijurrexnullu m genusnbsp;annon^ uel mercium cxportari nauibusnbsp;permittau Ertenim co pi fa et rebus Ojinbsp;ir.nibas abundans, Galîia,f!c üt altcJnbsp;ïum commerces multó fadlius,qa£milnbsp;ii noftris, carere pofsit, Quod etiam il*nbsp;11 nobis denegant,quànam rationcpo*nbsp;ftulent hoc fibi à nobis conccdi'Z’nifi for^nbsp;te padionibus aliter fit conftitutn, quannbsp;quam lane hoc emendari pofsic. Galanbsp;liacnim multas habet agendi facultates,nbsp;quibusaiiae regiones funt de0itutx,acnbsp;fan's eftmihi, uel leaem aliquam eius retnbsp;tnentionem intuliffe, ut qui funt peri#nbsp;tiores, occafionem habeant diligenti^nbsp;us de eo cogitandi.Nam fi animS femelnbsp;rcxadijciat, multos cfthabiturus confixnbsp;lij inftituti fui adiutores ?Rcliquumnbsp;ell, ut exponam, quemadmodum extranbsp;Galliæ fines belle fintacquirchdæ pro^nbsp;riinciæ confcruandàe, quicquid enimnbsp;hadenus didlum eftjad regni folû admi»nbsp;niftrâtioncm pertinct, Quia uerd rem=’nbsp;pus notïnunquam incidit, ut rexaliquanbsp;graui de caufa bellum fufeipiat, longenbsp;afinibus , a: quoniani hoiï hoc fôlun»nbsp;tempore

LIBER SECVNDVÎ- éo tempore,fed paulóetiarnfupra hancmenbsp;monam, id genus beliajmaximis la óf tins tacu'tatumSt multorum praeftann'inbsp;Um u!rorum,ànobisferêadmtniftrâtur,nbsp;deinde, quoniam occupatasfeperegPnbsp;ones,faah momento rurfus amifimiis,nbsp;non abfe^ ludibn'o £lt; ignominia: n snbsp;pfa poßulat, ut demonftretur quid anbsp;nobis peccatum,£Cquid dcincepscauennbsp;dii litatqjagendüjfiforte uel amiflarcisnbsp;cuperarc cog tamus, uel etiâ noua comanbsp;pararc. A ique ut fupràfecimus,genera'nbsp;tirn de his rebus omnibus loquar,necufnbsp;lius h anorem autexiftimatiôem Içdam,nbsp;Inprimis ergo diu mu!turnqj rex delibenbsp;ret,an graues atep ueras habcat fufeipi*nbsp;endi belli caufas Ä fuorum audiat de conbsp;fententias- Nifi enim Icgitimafubfit cannbsp;fa,non eft quod fperemus,0eum iufti*nbsp;tia- uindicem, adfufurum effe noftris conbsp;natibus.qut ctiamfi fortaflefœlicem fucnbsp;ceftum atep uitftoriamconcedat, ÔC cosnbsp;quibus beHuminfcrtur,pio fcclcrc ipfo^nbsp;rum ulcifcatur, amp; finibus omnibus aWnbsp;que poflefsionibus cijci ptriniitat : ti.*nbsp;men illosgt;qui iniuftamufm adferunt,Sdnbsp;alforum facuftates occupant, non di*nbsp;tnitiit impunttos , uel in hac mofah',nbsp;i «4

b E REP. GALtiÀè Uci in illa fempitema üità , Poftqtiàfitnbsp;Üerô decaufa belli conftjtent, proxtmdnbsp;tftjUtdeliberctür, quomodo fit agen»nbsp;dum, an aliquid impediât^ an abfcp mainbsp;gno difpendio fieri pofsit, an uéroplusnbsp;in eo fit metuendum pcriculi,qüàm fpe*nbsp;tandiim emoIumeritÉMaioris ent'm ah'^nbsp;quando detrîtiienti üitandi caufa, nc^nbsp;Ceflfè eft tentarefoi'tunam, praefertim, finbsp;quid iftiid àd i em côferrc uidebitur. Vénbsp;tum ubi nulîà cogîtnecefsîUs. amp;quan«nbsp;do üoluntariüm eft bellu,ÔC folum cornnbsp;tnodum attp Iitcrum eft pfopofitum, ni#nbsp;hil témere tefttandutnefi-. nifi probab ifnbsp;le fit,perficipofiTe qiiod irtftituimüs. nulnbsp;lum enim belliim geri poteft, in quo nônbsp;fit périditàftda fortiirta: cume^^ res iiinbsp;eum cafürft ifteidit,longé præftat diiFer#nbsp;tCiquàm fèftinare niniiüm atcç celerirernbsp;^rociirrèrt« Cùmâiitemrton commo-dum,ied hortOs àgitur 5^ exiftimatio ,cünbsp;fus facienda fit ia dura,fi nimiiimres difnbsp;feratur: tum cérte, qüemadmodum rcli#nbsp;quas iniufias pcrfeqüimùr ôôùimàno»nbsp;bis depellercfolemusjtnintoe cundan*nbsp;dümeft:honorisenim àtcç famac rnul»nbsp;to graüiuseft,qùàm opùm àtep bóno^nbsp;tUittÿ difpcndium.Idem faciendum efflt;inbsp;tputdt

llBÈR SECVNDVS. ét ^üro, cum pen'culum eft, ne mora dila*nbsp;tio^belli magno aliquo damnoremp.nbsp;adHciat,cum uîdelicet metui oportet,ncnbsp;quis alius earn regionem, quam nobisnbsp;adiungcfe cógttamus, pracoccupetjCXnbsp;eacp pliirimum deindenobis incommonbsp;der. Hæc autcm omnia conliftuntina^nbsp;dione, net^tarn dodnna,quam ufunbsp;experientia opus cft,ut fdlicet rex co«nbsp;gnofcat, quid à fuis, quid ab amicis exsnbsp;pedaredebeat, quo fi'nt ingenio, qai^;nbsp;busfacultatibus atcp uiribus hoftcs eo*nbsp;rumcp foci}, item quanti fint faciendinbsp;fumptus, quomodo cortogandar pecuJnbsp;niæ, qu:e fit eius rcgionis, quam debel«nbsp;iareinftituit,natura, qUae loc3,quiadi*nbsp;tus,0^ id genus alia multa, quæ rei bel*nbsp;licæ periti homines intelligunnCaueatnbsp;autem, ne temere fîdcm habeat uel eau«nbsp;fis parum firmfSjUel hotninibus aliquonbsp;perturbatis affèdu ô^imperitis:item,nenbsp;quid fua: priUatim cupiditatt atep défi*nbsp;derio tribuat, fed omniapotius metuaf,nbsp;plena diffïcultatis atqp periculifibi finnbsp;gatô^ perfuadeatipfê« cùmtp i}s rebusnbsp;ad concilium delatis, ex ufu reipub. ui'nbsp;fumfueritjUtad adionem ueniatur,connbsp;fiderandum eft,an regio,eut bellum fa«

t V

‘Or REP, CALtlAE ccrédct.feuit,defcndi pofsit,item aniVnbsp;dönca fit Ô; opuknta fans, ut fe ipfa fuisnbsp;ucAigalibus atquecopijs tueatur. Namnbsp;ff cóftat eam dcfendi non pofle atcp rettnbsp;tiert, ualde fitïneptum S)Cinconfultum,nbsp;tubfredilpendïum rei familians Ó^tem'nbsp;ports etexiftimationis. VïdcndScftï^t^nbsp;.*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tut, an impcdimentum ilkidjante quam

ad arma defcendituf,uel enam belli tem porc pofsir aufcrriiquod fi tol! i non po'nbsp;teft,defiftendumeftnegocio SCcogitannbsp;cJurrJ dealtjSjUndcplusemoluinêti atcpnbsp;g! ?riac fperarc liceat. fic quocp factendünbsp;eft^quum aut belli fumptus, aut ipfa loanbsp;C« defenfio uidebit exccderefrydlus an^nbsp;nuos atc^eommoda,quçquocunq5monbsp;do percipi poßintNam etliacdecaufanbsp;Romani Qpc rcpudiarunt prouincias,nbsp;quç in fidê ipfbrö ulrró fefe pcrmitrerêt.nbsp;ïbixi aût decommodisnonfimphciter,nbsp;(èd quarquoquomodo prouem'rcpof»nbsp;fint. Fieri cn’m poteft,ut fumptus rnaio«nbsp;»cs fintfru Abus,ct tamê regionis natu#nbsp;»a fitufqptantifint momenti j uel ad reif*nbsp;quamregni pattern tuendam,uelcom*nbsp;meatus aditufcpcaufàjUt impenfac rationbsp;nem habere non oportcat. Deinde,cun*nbsp;alkuius regiois occupatio uel defenlio*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnis

tÎBER SECVfïbvi inagnis iactuns conftitit/pcsaSteOvenbsp;uf pofi tempore, fumptus poflè mïnùt»nbsp;fruclus aûîarnph'fîcarb noneft anxtèdénbsp;Co,qnod im pêdittxr, cogirandutn. Htxcnbsp;enimßqutsrefpiciat, nihil unq; acquîtnbsp;fitttrus fit bello, propterea quôd initionbsp;fradus pigruncp non refpondent fam*nbsp;ptuam magnitudini, Breuiter,etiamflnbsp;quod inftitaimas/aciî e fada aideturttanbsp;reen non prüfens modo tempai» aetnmnbsp;etiam futurs, necp tant qa d utile,quamnbsp;quid fit honellum confiderandum eft,nbsp;ac omnfnà faciendani ut folent ij, quinbsp;agrumautprædium fibtcomparant,autnbsp;præfecturamaliquam atq; faccrdotiutnnbsp;arebiunt. Hiénimnôfolutn magnosfitnbsp;fcjpiuntlabores juerumetianijan quoinbsp;cupiunt, fint impetraturi, ÔC ubi ira«nbsp;petrauerint,ah fine lite Si controaerfianbsp;pofsint cùfrai,in dubio ucrfântur.Poft^nbsp;quam ergô re omnidtfeeptata , placuitnbsp;fufeipiendam efle bellum, nô eft amplinbsp;us differendû, fed rebus ncceffàrqs pro^nbsp;curatis , ad adionetn ilicô üeniendamnbsp;cft.Naminterieda mora, fpâciû et terr«nbsp;pas datur hoftibus communiendiiê Sinbsp;conciliandi àmicos,amp; quod arcatiu elTènbsp;oportuiqefFcrtur in aulgus, Slt; relangucnbsp;feunt

DE REP. GALLiÄÄ fcunt animi, QC augetur fumptus, feinbsp;bencgerertdæoccaiîo amitiitur,necp vanbsp;rô fît,ut quodinfti'tutum eft,prorfiis co-ddat i Nec^ tarnen tumultuofè autfn«nbsp;confiderateagértdurtï cft, ucrum ubi adnbsp;quemlibct cafum inftf uda erunt atcp panbsp;rata omnia, tota tncntc 8i animo jncumnbsp;bend urn eft adioni,amp; utendum hom i^nbsp;nibus peritis atcp induftfijs, iaeoflt;^ dûnbsp;llhbuendæ funt praefeduræ ac reliquanbsp;munera, fic ut alter alterSnon im pedisnbsp;at,óé deligcndus imp:rator,eicp tnbucnnbsp;da poteftas $gt;(. authontas,utfupra dixi^nbsp;mus.Quód fi rex non intereft ipfe admtnbsp;niftrationi belltquofdam é fuis deligef,nbsp;ijfcp ncgodum dabit jUt poftpofitis o»nbsp;mnibus occupationbus, in ea folum rcnbsp;ftudium ódoperam omne ponant, cun-que aut rcfpondcndum erit aut agen^nbsp;dumaliquid maiorismomenti, coniunnbsp;get ft illiSjö^ re una cognofcet, ut prom?nbsp;ptè QC idoncè fingula geianturjquod innbsp;bello maxime rcquiritur. fneundae funtnbsp;autê quçcuncp rationes j uthofti quam*nbsp;pltirimum noceatur, nec ullum fubftd t)nbsp;genus reqciendum eft, ut te commuénbsp;nias,ilium autem infirmiorcm redigas»nbsp;necp uero fumptui parcendum eft, SC

LIBER ÎECVNDVÎ. quo ccknus rem conficias,dupljcandaenbsp;funt potius impenfæ.Nam ut de pen'cu*nbsp;Ifs uartjsincommodiSj quæ/blente*nbsp;uenire,cum interponjtur mora,nthil di*nbsp;cam, multd funt ctiam faciendi maiore»nbsp;fumptus, Galli autcm inpn'mis opérantnbsp;dabunt ,ut confeftim expédiant quodnbsp;propofiiöhabent. eftcnimipfisinnatanbsp;quçdam alacn'tas et ardor,qui paulatimnbsp;relanguefcit prope extfngintur. Cùmnbsp;igitur pecunijs Sfdonis polliatatio-snbsp;nibu5 aut id genusalijs artibus conficinbsp;res poteft, eo eft utendum adminiculo,nbsp;net^differendum, donee ui confequa«nbsp;risquod optas. Et quanquam hominesnbsp;earum rerum periti, quid in co fit agen^nbsp;dum, fatis inienigunt: tarnen quoniantnbsp;hac memoria fæpius in eo grauitercpnbsp;peccatum eft,magno eu reipublicç detrinbsp;incnto,putaui aliquid de eo mihi die en*nbsp;dum eflè. Nunc deinceps »quomodonbsp;fint tuendæ acconièruandæ prouindç,nbsp;bejlo acquifitç,explic5dumeif. Quam«nbsp;ïï/s autcm ex ufu SC tradatione rerumnbsp;pr»tcritarum,amp;exmonumentis libro«nbsp;rumarcp hiftoriarum, quas diximus,fasnbsp;eile cognofei poteft, quid fequi oporre«nbsp;at : tarnen feeutus morem meum,quo(inbsp;cnihi

DB REP. G A L L I AB mihf mdcrurad prçfcntcm çtatem con*nbsp;griierc,ô^ qu d incofæpenoftrihomHnbsp;nés peccauerint,amifsis,qijas bello aicifnbsp;fcnt/eg onibus,breuiter exponam* Vtnbsp;j'giiur parta confeiuemuSjduabusinre'nbsp;buspofitumeftjinannis atqjîegïbuSjEtnbsp;armis quidem opus eft initio,ncq; difcePnbsp;dmdû eftabijs,eriatnft populus magnanbsp;|)rçftetobiequcntjarn,eocp utendum eftnbsp;prefidio, donee pacataerunt omnia,ÔCnbsp;ineûcafum res deducia uidebitur,nunanbsp;Ut fit deincepsmetuenda rebel h'û.Cüftinbsp;tuta deinde republica bonisîegibusnbsp;adminiftratione iuris , dimitttndus eftnbsp;exercitus 5 uitandi iumptus amp; recréantnbsp;deregionis caufa.uerym intérim,quoadnbsp;de populi uoluntate compertû fii,ôlt; pa^nbsp;catiomnes circûm uicini, prefidio funcnbsp;relinquendæ nonnullgcopie,partim,finbsp;quanouares oblata fît,utrefiftipofsit,nbsp;partim, ut prçfedi omnes in officio connbsp;tineantur. ’nipfàuero iurisdidione,m3nbsp;gna quadam opus eft diligentia SC feue-'nbsp;»¦’tatlt, quoniâinunus hoceft perpetuiï,nbsp;ab eoœ reliqui omnes ordines dépens»nbsp;dent.Quç ueto fupra' diximus, de côfer^nbsp;uando regno, deep difeip’ina militari,nbsp;hue etiâpsrtipent, ideocp non yepetam.

liber SECVNDVS. éjf fedutprouj'riaam nupvradiunlt;Qannugnbsp;dtuoni, tucaris, incopluscftdiff.iuîra*nbsp;lis, quàm utuerus pathmoniSai hçrtdinbsp;Utem confèrues,Primu T! igitur cöüde«nbsp;randafuntomniapericula âi. cafus,qui*nbsp;bus amitti pofsit, quodnuper acqu fisnbsp;lum eft,et proui dendû in tempore,quo^nbsp;modo ijs occurri debcar,«inter aba coqnbsp;fiderandum eft, anqui fuis fimbus vx*nbsp;puifus eft,aut ipfe adh uc fuperfit,aut al Jnbsp;quein fug ftirpis atqp familie; fuperftiten»nbsp;reltqucTn,qui lirem arque rurbam txci*nbsp;tare pofsit : an deuidæ regionis popu«nbsp;lus uniuerfus cam lamilfam amct.an ue«nbsp;rô parsaliqua populi, amp; quotardeinde,nbsp;an uicinji artûm principes arque popu^nbsp;ii,fintainict,necne,an uero neutri par*nbsp;iiftudeant,anregiofitnatura Qi. opercnbsp;niunita,an frumentaria Qi copiofa.cgtc«nbsp;fdcp rebus addefenfioné neccflarijsja«nbsp;bûdans.poftrcmo,anfînitima fit Sémstnbsp;L’disaux Iqs opportuna,anucrô longenbsp;• tuis fîmbus remota.His omnibusani*.nbsp;thaduerfisjfi ad eins tuitionem uideturnbsp;nihil opus effe magna cuftodia, dedus:nbsp;tendifunt milites,amp; qua'm minimfî ibinbsp;telinqui debet prgfîdiorû, par tijn mini»nbsp;*txdi fumptws caufa^et ocpopuJus nimî«.

wm

D E R E P. G A L L IAE nm grauetur, utanreadiximus,partftnnbsp;ut ne qua uis atcp turba moueatur, Mi«nbsp;lires çnim natura funt contention,amp; ui^nbsp;tam bacratione tolerant, ideocg perfacünbsp;kfitjUt uicinis caufam aliquam offenfisnbsp;onis prxbeantjUnde pobea fit oriturumnbsp;graue aliquod bellum,deinde, etiamfii 1(nbsp;beralitercum ipfis agatur,uix tarnen abnbsp;iniurijs â^malçficio fibi tempérant, Ô€nbsp;nutba proterue ac libidinofe raciunt.brcnbsp;uiter, ità fefe comparant, utnifi fummanbsp;inneceßitate, nemo focietatem eorumnbsp;expetat. Sin autem abqua ftibeftcaufa,nbsp;quamobrem fit opus magno præfidioînbsp;certus eftadbibendus modus atc^cau*nbsp;tio . Nam fi frequens cft eius rcgionisnbsp;populus, Sii. exercitatusin armis,autfinbsp;uicint funt potentes ac inimico in nosnbsp;animo, collocandi fiint in præfidijsho*nbsp;mines externi. quæ fane res maximosnbsp;fumptus requit it,ac multas adducitin^nbsp;commnditates-Exhis cnim^qui rem familiärem auxerunt, ÔC militia: fa cl; funtnbsp;diuites, cupiuntièmper hoe ipfum,^dnbsp;adepti funt)afportaredomum:qui ueronbsp;funt tenuioris fortunæ,quando legibusnbsp;ac inftitutis, quod inprimis eft necefle»nbsp;oiuere ipfos oportet, quia ftipendiun»nbsp;non

LIBER î E C V N D V S. pon fans eft ipfisad uidumjftationen?nbsp;ferè deftrunt, amp;:fi forte pudore addudinbsp;nianfen'nt, tarnen honeltè dïfcedendi ocnbsp;çafionem circumfpicmntA totnis regtfnbsp;onis laduram arcp defedtoncm kuiternbsp;ferunt.Popglus etïam, eum inm'tps illosnbsp;apud k cofnroorari,amp; mokftiç plus ad-ferre quàm emolumentï, animaduertif,nbsp;non folum ab illi's lïberari cupinuerum^nbsp;etiarn aduerfarîjs pperam fgam, ut ilIinbsp;prpfligentur,prgftat. ôi. qu^nquam hpcnbsp;ipfo maiorem ahquando feruitutemnbsp;bicpmparantjtamen excæcati pdio uixnbsp;tandem agnofeunt Eft igïtur fummasnbsp;tes dtfFicuitatis,eiufmpdiprPuincias al?nbsp;hoftibus defendcrejCuntçpreuiden' pp:»nbsp;teftcadiffîcultas jnecgfpes apparet ullanbsp;iuendacregipnis,ablcp perpetuP pr æftanbsp;dip,confultius foret npnfufqpere bel^inbsp;îum,kdpacifcï pptiuscum aduerfarîp,nbsp;Uel pccupatæ prpuinciæ dominum alknbsp;quem præficcrc, qui tibi fit propter accçnbsp;ptum beneficium deuindus»quod Ale?nbsp;Xandrum Magnum,populum^Romanbsp;num mukis in Jpci's feciffe coftat. Quodnbsp;ft uerô patrimonii et regni tui ialutis caiinbsp;fa, neceffe eft regionem ill am habere innbsp;tga poteftate » faciendus eft quantuml/«nbsp;k

DE REP. GALLI AE betmagnus fumptus,SC ineundae ration*nbsp;nes ut quicquid eft impedimcnti, quan'/nbsp;rum fieri poteft,toilatur, Exijs autcmnbsp;prunam eft, ut ex miiitibus plgricp ÔC ponbsp;tores tncipiatamareprouinciam.quodnbsp;fict, 11 uel poflefsiones lilis dentur, quasnbsp;ucndere non liccat, aat uxorcs. quodnbsp;Guhelmum Normanniæ Ducem,ocÆnbsp;cupata Britannia,fedftè legimus, ma«nbsp;gna parte facultatum ÔC agrorum in fi*nbsp;os diftributa. quo fadum eft,ut hi ipfinbsp;magno ftudio ôC alacntateregionem il«nbsp;iam tuercntur. Idem à Romanis atqucnbsp;Gra’cis fadum eireconftat,qai deuidisnbsp;prouincijsjinea ferè parte,quæomni«nbsp;um maxime uidebaturopportuna etfrunbsp;duofa, cxædificabant urbes, eocp tranßnbsp;ferebantfuac gentis attporiginis homi^nbsp;nes,eifcp domos agros attribuebant,nbsp;quoscolerenn Hi confuetudine ipla SiC.nbsp;conuidu moremeius regionis omncmnbsp;condifccbant, amp; benignè left ergà uici« ,nbsp;nosgerebant, ftcinterimanimo parati,nbsp;utquæcunc^ Fortuna incideret, eorufflnbsp;a quibus erant milsi,dignitatem atqucnbsp;falutcm defenderent. Idem erat ftudi«nbsp;urn attp uoluntas aliorum, qui cohabi«nbsp;candi caufa feft ipfîs adiunxiffent ,pro’nbsp;pterea

LIBER SE CV ND VS.’

ptcrea quod eodem iure, ijfdem uteban tur legibus, ô^eundem fefcpopulumef»nbsp;lè cum illis iudicabant, Alq quidam,nbsp;cum de populi nuper deuidi uoluntatenbsp;crgafedefperarent, migrare illos atquenbsp;fcdesalió transferre cogebant, SCautiuçnbsp;Imguae Sgt;C ditionis homineSjaut etiamnbsp;exteros aliunde afcitos ibi collocabanc,nbsp;quod Alexander magnus, ac ipfiusnbsp;deinde fucceiforcs multis inlocisfece«nbsp;runt.ièdnon modo inhumanumeftianbsp;ftud, uerum facfïu quocp difficile : alteanbsp;rumautemmulfó eftcommodius.Quianbsp;ueró paruin fit futurü in cis praïfidij, adnbsp;fuftinendam uim ullammaiorem,præ«nbsp;mijs ac pollicitationibus inuitandi füntnbsp;a d uirtutem atcp conftaniiam:interim tanbsp;men jn eos.qui uel non impctrata dimifnbsp;fione difcedunt, uel alios ad difcedeninbsp;dum follicitantjgrauitcreft animaduernbsp;tendum. Et hæc quidem demilitibus,nbsp;qui praifidio relinquuntur, Adinco»nbsp;las ueró quantum pertinet, ijs perfuasnbsp;dendum eft, ut impofitum onus æqucnbsp;fcrant,et defiderium fuum leniant emo-lumentis : ad ipforum pertinere falutemnbsp;ca militum præfidia, ne uidelicetab ini«nbsp;itjicisdiripianturîubi fiderafuam atcpnbsp;xk ij

DE REP. G A L L T AE bcncuolennam femel approbarintforenbsp;ut liberentur. Jpfius au«em praleói fiucnbsp;legatJ comitas ÖC manfuetudo plurimanbsp;eó conferetj fi amorem ill s prafftet,óinbsp;ipfbrum i'niunas minime fe negledu«nbsp;rumefle demonftret, neep pafsurum,uCnbsp;aut ipfis aut ip^orum liben's ÓC uxorigt;nbsp;bus èi. facultatibus ulla uis inferatur.nbsp;Quodfi rexetiam ipfe perabquod teninbsp;pus ijs in locis moraretur,iuamép benganbsp;uolentiam hominibus declarar« aiqucnbsp;teliatam faceret, non dubiumeft,quinnbsp;vehementer commouerer,ad fuiepamo»nbsp;rem inflammaret, Apud uetcres mosnbsp;cratgt;ut ijs populis, quos bello uiciflent,nbsp;obfides imperarentjpro cuiulcp ciuitaiisnbsp;magnitudine,quó reliquos in fide et aminbsp;citia continerent. Hac etiam ratione nogt;nbsp;bis uti.S^ honeftam aliquam eaufam in*nbsp;venire liceat, cur ità fiat, linguae fcilieetnbsp;perdilcendæ caula , uel fimile aliquid.nbsp;Atep his remcdtis utendum eft, cum illinbsp;autrcbellaturi uidentur,aut bello funtnbsp;inutiles.uerumfi fpes ulla fit,permanfiinbsp;ros in fide,ftipêdtjs excitandi fiint, meonbsp;quidem iudicio, éc attribuendi reliquisnbsp;copijsjut noftrum militiæ genus condi«nbsp;(cant,noftriftpinorib«s paulatim aftue^nbsp;fcant.

libersecvndvs. (gt;7 fcantjÔC gentem noftram adamarc incicnbsp;plant, qui funrenarn exipOs prirniordjnbsp;nis 0£^maions dignitatis, amplificandinbsp;fint prvfeciuhs Necenimij fo!um,qui*nbsp;bus datur ItipendiS, fed ipforum quocpnbsp;nccelTari] 3Camici,hac ratione concili«nbsp;anrutjó^ alq in fpem ueniunt eadetn coiinbsp;fequendi, quia fidem libi haben in*nbsp;teïiigunt, uaide adficiuntur.huc acccxnbsp;dit,lt;quödminori fripendioôC detri*nbsp;mentoaliorum,uitani tolerare pofTnnt,nbsp;qnàm exceri. atcp nt initio non fint no^nbsp;ftris nurture ôi exercitationeconferendi,nbsp;paulatim tarnen maiorem ufiim armo^nbsp;tum fibi comparante nobiles præièrtim,nbsp;fit' quiciincp lunt honeftiori loco nati.nbsp;H a nc ra ti ö n ê fecu ti funt Ro ma ni,Græanbsp;ci,ÔC quicuncpaiij rebus geftis clarue^inbsp;tunt. Necp enim uideo , quemadmo*nbsp;dum prouincia ulla,ubipræfidîjs opusnbsp;€ft,diuconicruari pofsir,nifi incolas etjnbsp;am tradiîtamus ad noftras partes,co«nbsp;•¦umcputamur opera. VidithocTurca*nbsp;rum Caplar,eius, qui nuncpræeft,auus,nbsp;ideocp deuida Grarcia multilcpalijslo«nbsp;cis captis. cum animaduerteret non fenbsp;potTeilla tueri fiiis copîjs.noftræ religt*nbsp;onis hominu hberoidelegirin ijs iplis,nbsp;k it}

DÉ RÈP. SÄLLIAE quas cxp ugnauent, prouincijs,cifcp adnbsp;(üam tniliuam afluefadlis, utebatur. Hinbsp;funt,quos uulgo lanizaros appellant,nbsp;fedcruddeefthocinfiitutum amp; imma*nbsp;ne, amp; futurum aliquando perniciofumnbsp;exitiale Turcico imperio. lanizan'nbsp;enim milites, pertæfi tandem domina*nbsp;tum ill um tyrannicum ôd inhumanum,nbsp;excitata rebellione.fummam impcrij in«nbsp;ter le partientur olim ,idcp eo magis,nbsp;quod nullas habent polTefsioneSjSd fti»nbsp;pendtjs tantummodo uitam tolerant,nbsp;Illa igitur,quam fupradixi, ratio, muUnbsp;to eft Sdhumanior Si addiuturnitatemnbsp;utilior, Alterum eft, ut quae locauide*nbsp;buntur pofte defend!,prçfertim quæponbsp;fitafuntin fimbus, munianturrebus o-mnibus neceftartjs,utueltotum annumnbsp;obfidionem fuftinere pofsintjin eocpnbsp;magna eft adhibenda diligentia, Si ftnbsp;quid negligenter adminiftratum crit,innbsp;cum,cuius culpa fadlum eft, ftuere uin^nbsp;dicandum. Eiufmodi locis praeficicndlnbsp;funt egregtj duces Si. imponendi mili^nbsp;tes,quantum fan's uidebitur, exercita-ti quidem iUi, fid ad omnia ferenda pa*nbsp;rati, qui deditioncm minime faciant,nbsp;quandiu fubfidij fpes ulla eric reliqua,

amp;qui

USER SECVKDVS. ^3 ôfqui conditioncm nullam ab bofte rc^nbsp;optant, nifi extrema inopt'a amp; nccefanbsp;fitate addudt, Quapropterexrernomtnbsp;lite utendumeft:,qui nullas babeantijsnbsp;lods facultatesautagros. hienitn fraunbsp;dt atque corruptclae minus funt expofi »nbsp;ti« Ipfum uero ducem oportet magnanbsp;præditum eflè uirtute,quem milites ob’nbsp;feruent èC ieutreantur,quem perittæ retnbsp;mib'tans nibil lateat. Sunt entm qui ex^nbsp;«liant, quum præbo dtmicandumeft,nbsp;qui tarnen ad tolerandum obfidionemnbsp;é(. procurandum ea quaefunt tnangu-ftijsneceffària, minimèftntidonei, Sednbsp;præteream,de quafæpe fam diximus,nbsp;cxperïentiam ,requintur ctiam in ducenbsp;prudcnita, ut îjs^quæad quancp occaft^nbsp;onem inciderefolcnt, meden' pofstt. utnbsp;tnibribus animum addat, eofcp ab ofnbsp;mni fadioneatcß turba prohibeat.utan?nbsp;nonam a tcß o'baria retfté et idoneè diftrinbsp;buaqamp;fid genus alia procurer, Ltberalinbsp;ter autem babendi funt duces,ne uel i'nonbsp;piacoadi, uel per iracundiam,turpiternbsp;ab'quid faciant, SC prouidendum cft,nbsp;ne ftnt cupidt' ödauari. nam id genusnbsp;homines, etiam ut fortalTe non turpemnbsp;ahquam deditionetn faciant, pccunqsnbsp;k »fti

DE REP. G A L LîAÉ fôrrupti, quod jnprtmis eft metdéhÉnbsp;dum:tameri quia funt ad rem familià-*nbsp;rem mtenti, fumptus neceiïàrios faepënbsp;jjrætermittuntjSC minus accepti funt minbsp;lifibuSiSCanrpliKcandi fui caufadons etnbsp;adhoftemmülta fàciunt, quacperkulonbsp;bon carent Nihiligiturhis,pratterlocinbsp;defenfionem, committi oportet, nequënbsp;toncederidum eft ,ut in ciuili admini*nbsp;ftratiohe aîiquid fibi fumant, imo cortinbsp;fultifsimurri erit,ut ÔC ipfi milites, nilînbsp;g;rauide caufa,non prodeant longiüSjnbsp;et minimè fînt familiäres oppidanis,necnbsp;in fuas munitioncs quenquam admitinbsp;tantgt;nifi quanta opus erit ad ufum quoJnbsp;tidianum - CongreflTus enim illi ôd coUnbsp;loquiamagnis faepe incommodis occanbsp;fionem præbént. Et bare quidcm hadeânbsp;hus dida fint, quomodo ui ôd armisnbsp;tonfértianda fint quae bello cepimus:nbsp;hûncaütem de legibus atqueiùrequæ*nbsp;dam nobis dicerida reftant. Hæceftimnbsp;difcipiiria in eiufmodi proüincqs, ihül*nbsp;ip magis, qiiàm in prifeis attp aûitis pofnbsp;lêfsionibus eft neceftaria, tametfi diuernbsp;ftimfcrèfteri uidemus. Et quànqùartinbsp;Éx ijs, quæfupra commémoirauimus, fânbsp;tiâ intèîligi potefti quomödo fit admihinbsp;fttahdi

liber secvndvS;

Ht âda iuris didio, quomodo aiïùcfacis tndi addifciplinam milites»quomodonbsp;d c CO m m eat U cæterifcp reb us p roui den-dum, ÔC exercenda mcrcatura, ÔC minuffnbsp;endæ controuerfiæ : tarnenfpecianm SCnbsp;diitinde qu’dam mihi funt explicanda.nbsp;Generale praeceptum eft^quôdcp iatifsinbsp;me patetjUt multitudinis SC populi cornnbsp;moditaiibus inferuiatiir, quantum qui«nbsp;dem abfcp regis SC OccUpatæ prouinciçnbsp;detrimento nefi pôisit, Primo igitur,nbsp;cum lus redditUr,nihil eft tribuenduinnbsp;perfoniSjfèd æquabiliter omnibus illudnbsp;eft commun!candû,ad eam£p rem comnbsp;ftituendi funt homincs idonci. Hoceanbsp;nim SC ad placandum Dcumjô^ad cotinbsp;ciliandam multitudinis beneuolentiamnbsp;pertinet,eorum etiam, qui priuatim fibinbsp;aliquid tribuijâC ab æquitate defledi uonbsp;lunr. Nam hi cum non impétrant,quodnbsp;cupiebant, errorem fuum agnofcunt, SCnbsp;l'udicem propter integritatem magnifanbsp;ciunt. Alterum eft,utin tjs rebus, quacnbsp;nihilaut parumadprincipem (pédant,nbsp;populo côcedàtur uiuerefuo more,prçJ*nbsp;fertim initio , netp cogantur affuetutnnbsp;üitæ genus mutarejimoconlultum erit,nbsp;ütexteri,quicumipfis uiuunt,eorumnbsp;k V

DE REP. GAL 1.1 AB

(cfe monbus uitæcp modo accommo« dent, quantum pofsjnt,nifi forte ïlh fitanbsp;Iponte noftrïs inftitutis fefc tradantlt;nbsp;Hancrattonem fecutus Alexander manbsp;gnuSjfummoperefibiconciJiauitatqucnbsp;deuinxit animos eorû, quos bello uiciG»nbsp;fet.Cumenim ipforum ingenijs atep naanbsp;turç conuenienter fefe gereret, hoc effe^nbsp;cit, ut illi quàmplurimum fibi ab eo trianbsp;buf magnoperefe diligi ludicarent,nbsp;Vcruntamen fi temporis condiiio ferct,nbsp;fenfim reuocandi iunt comitate qua*nbsp;dam ad noftrum uiuendimorem,utf«çnbsp;confuctiidinis obliti, æquabiliter nobianbsp;feum uiuantgt;quod Romanos feciffè connbsp;ftat, Quod fi régiipfi non fit integrumnbsp;diutius apudeos cômorari, prefeferetnbsp;tarnen fitum atep naturam regionis uaUnbsp;de fibi placcre, ÔCquandiu per occupaînbsp;tiones atque négocia fibi liceat, libenrernbsp;ibi permanfurum efle,SC pro ipforum fa

* lute, nulli fe labori, nullis impenfis ata que periculis uelle parcere . fèd inteanbsp;fimtjslocis aliquem praeficietgt;cuiproanbsp;pter uirtutem plarimum polTe tribuinbsp;confidit. Hic autem prouinciç præfcanbsp;lt;Qus,utfit libcralis Si fumptum fadat,nbsp;uttp fibi familiäres habeat kdifsimos utnbsp;ros

liber SECVNDvS. 70 ros, oportet, qui tàm pads quam bellinbsp;rationes inteliigant, fîCconfilio iuuarenbsp;pofsint, Huicctiam utampla tribuaturnbsp;authoritas à rege, necefle eft, ut obfe'nbsp;quentem ôC oftidofum babeat populff.nbsp;etin reb us non magnis ind ulgcre pofsitnbsp;atque condonare ijs qui deliquerint*nbsp;cum enim eiufmodi eft fadnus.quodadnbsp;rempub. pertinet, régis arbirrio refersnbsp;uandS eft utfupra' quoeg diximus.Coninbsp;ftituendi funt autem uiri piudcntcsat=nbsp;que boni jlegumqj peritiamp;confuetudinbsp;nis patrice, qui ius dicant. Etquoniatnnbsp;exteri non tarn facile regionis morentnbsp;SCinftitutaperdpiuntues ipfapoftular,nbsp;ut ex incolis eligantur, qui probitatisnbsp;atep doclnnæ laudem inprimis ha bent.nbsp;His omnibus prefidédus eftaliquis ex*nbsp;ternus, qui fitmagnæ uirtutis, quireli^nbsp;quos in officio contineat, nec ullius ho^nbsp;minis caufa uel pcriculi metu,ab acquitanbsp;te defledat. Hunc SC rex ipfect regionisnbsp;præfedus fauore SC ope fubleuabunt,nbsp;necullo modo iurisdidionem impedi*nbsp;ent, Sc cG opus critgt;authoritatem quotpnbsp;fuam interponent. Hac enim rationcnbsp;condliatur hominum uoluntas:quód ftnbsp;ucro negligenter atque remifle agttur,nbsp;auc

DE REP. G ALLI AB ait fi indices præfed cp fuis pnuatintnbsp;commodis, plusquâmrcïpub. ftudent,nbsp;magnus oritur populi non fremitus monbsp;do,ied âf contemptus,Tertiumeft,UCnbsp;rcxcætericp prgfedi,honore SC omni hunbsp;m^nitatis genereadficiant ciusregionisnbsp;incoias.eos prçiertimjin quibus aliquidnbsp;cft dignitatis arcp confilij,SC quorum o*nbsp;peram fperantuulemipfisfore. Inhosnbsp;aut in ipforum liberos, propinquos SCnbsp;ut ro iunt maioris momenti, quæcp adnbsp;reipub. ialutcm ac dignitatem inprimisnbsp;pertinent,cas nonnili probatifsimis uisnbsp;ris,qui populo fintaccepti, tribui opor^nbsp;ter. Si qui funt etiam præftantes ineanbsp;prouincia,ac bene de repub»meriti,ho^nbsp;mines idonei acpopulares,îjs reSlè cornnbsp;mittentur maiora quædam munera,uelnbsp;etiam fumma rei,quandiu ipibrû operçnbsp;atquefidei nosnô pœnitcb it. Naturae*nbsp;nim fie comparais eft, ut ei, qui fit eiul*nbsp;dem onginis atquelinguæjquieifdemnbsp;afliieuerit legibus atep inftitutis,multô linbsp;benrius omnes, quamexternis,obtenirnbsp;perent .uerum inddit aliquando tetnlt;^

liber SECVNDVS. 7« pusjutlecus faciendum fit* Suntenimnbsp;quibufdam in popuhs tadioncs , eoc^nbsp;fit, ututricpmalintexternialicuiusdoÂnbsp;ininatumfeire,quàm altenus partis le*nbsp;gitimofubefiè impeno. Cumignui ninbsp;eum cafum res deucnit,preficiendus eitnbsp;ali quis exter nu s, îjs ,q uas anteacomn^e»nbsp;moraui præditus uirtutibus,aut ad casnbsp;quàtn proxime accedens.deinde,oj e*nbsp;ramrexdabitjUt ofFenfionem omnemnbsp;tollat,ô^utrantpfadionem fibi concili*nbsp;et,fi quidem fieri potcft. fin autem, pro*nbsp;uidebiqneillorum odiaprorumpât,neanbsp;üereipub.noceant.Neutris uero lefedanbsp;bit, fed in quibus maiorem fidem arquenbsp;üirtutem perfpcxerit,eos magnifacut,nbsp;hocquidem,cumabutrifcp amari fcnbsp;intellexent. Vcrum fi eernsindicqs ço*nbsp;gn ofcat, non efle ipforusp eandem erganbsp;fe uoluntatem,tum c os, qhi animo funtnbsp;beneuolo , modis omnibus amplificainbsp;bit, fie tarnen ut necui faciatiniuriam»nbsp;Amplificandi autem Qi. ornandi hç funtnbsp;rationeSjUt præfeduras ÔC honores SCnbsp;emolumenta in ipfosconférât,ÔCagrisnbsp;atep pofleisionibus augeat, pro cuiufcpnbsp;meritOjôf quanti ipibs præ cæteris faci*nbsp;at^nonobfciire declaret,Qua tameninrenbsp;hæc

DfiRËP. GALLIAK hæc cftadhibcnda moderatio, ut nihilnbsp;aïFedui nel ftudio priuato,fed mentisnbsp;atqueofRçîjs omnia tribuere uidea ur*nbsp;nam (î qui funt alterius faÆonis nonnbsp;niali, ijs conlimilem quocp beneuolentinbsp;am præftabit, ut rcfiquos ad fe pelliciar.nbsp;incætehs autem rebus omnibus paruinbsp;momenti, praefertim, in iuris adminûnbsp;ftraiione, feruabitaequabilitatem, quûnbsp;bus auteminrebusplurimumeft hononbsp;risatqî commodi, in tjs pratferet quosnbsp;maximè fibi fideles arbitratur. Earn e*nbsp;nim fadionem,cuius explorata fit fides,nbsp;fîdà qua certum fubfidium expcdatur,nbsp;in amicitiacontinere, alteram uerô quacnbsp;fit inimica, humilem atqueinfirmamnbsp;redigere,ne pofsit nocere,multo prac«nbsp;liat,quàm illam deferere, debilemqjef?nbsp;ficere,hanc uerd.quam adiungere tibinbsp;non pofsis, quæcpalieno fit animo,patinbsp;(uperiorem exiftere. Nam fi utricp eau-fam habeant ofFenfionis, futurum fît a*nbsp;liquando , ut reconciltati coniuratio^nbsp;nêaliquam faciant. Opusigiturhiceftnbsp;non mediocri dexteritate, ÔC quod Ca'/nbsp;pra quoep diximus,neutris adhærendiînbsp;cfî,nifi quantum reipub, falus requirit-Confîderandum efî:etiam,an quç nobisnbsp;aduerià«

LIBER SECVNDVS. 7* aducrfatur factio, plus quam altera poPnbsp;fit. an uero minus. Nam fi eft infirmier,auttjs , quas expofui, rationibus ,adnbsp;officium Sc aequitatem facile adducetur,nbsp;autfirecufe(,nonmagnam nocendinbsp;cuUatem habebit* Verum ft opibus SCnbsp;poteniia ftiperat, nequebcnignitate ad'nbsp;iungi poteft, turn certe altera facSio ficnbsp;eft cohoneftanda benefieijs , uc ÔC hi,nbsp;cur in officio permaneant, ÔC illi,curalt;lnbsp;tuas accédant partes,caufam habcant,nbsp;atep interim tarnen ita funt areftandi, li«nbsp;cet difsimu!anter,ut minimum nocerenbsp;pofsint, amp; obferuandi ftudiofc, quidnbsp;agani,quid moliantur,quibufeum fuanbsp;conftlia communicent,præfèrtim quan»nbsp;do tempus metu atque fufpitione nonnbsp;carcbitiac ft quid animaduerfione dianbsp;gnS admiicrint, feuere funt uindicandinbsp;Quod fi etiam probarifactum non fan'snbsp;idoneepofsit, interim tarnen graues inanbsp;tercedant fufpitiones,licet illos uelreanbsp;ïegare aliquo, uel iubere fatisfacere atanbsp;que cauere, dans fideiufïbribus, ÔC oc»nbsp;cupatis ipforum ,ft quas habent muninbsp;tionibus: uerum ità, ne quo adfidan*nbsp;tur damnOjfi nihil in eis refidebit culpç*nbsp;Attp hæc fen funt, quç in adminiftraanbsp;none

DE REP. GALLI AE tione reipub»noftræ confideranda rnibinbsp;uidentur.quac quidem pracccpta firexnbsp;imitabitur atq^ fequetur gt; non dubiumnbsp;eft, quinfuorum matorum gloriam fiçnbsp;obfcuraturuSjac fperare licet,eo rem de'^nbsp;duel pofte,ut quas prouincias no«nbsp;bis en'pueru nt religion is ho«nbsp;ftesjhçbcneficio Deinbsp;recuperentur,

€

MAG NIFICO ET S P E C T A B I L I VIRO, D. GVIL«nbsp;hçimo Pagero , Serenifsimi rcgis Än^nbsp;gli®,confih'ariogt;Equin,amp;: pnma=nbsp;rio regix domus ceconomo,nbsp;loannes Sleidanus,

'jf’ VIS

'naturÇjdiiïinûus accea ’ Cum in animishominS,nbsp; 33}amp;^quoufque ratio proanbsp;gredi pofsrt, uir amplifsime, manifeGunbsp;nobis fecitDçus,cum inalijs nonnu 11 is,nbsp;tum in Platone potifsimS, qui Dei quiî

fabricatore Deo, SC animg immortalita^ le? quis autem fandiora dedit inftitu*nbsp;éndæ uitæ pra^cepta ,cum priuatim turn

I

P R AE F A T I O.

publice» fi paucula quædammutenturî* quis de fupplûtjsmalorum ôd præmîjsnbsp;bonorum,poll hoc uùæ curriculum, manbsp;iori grauitate fcripfK;quot;'planè relucet inünbsp;geniumex oranone,acuidetur magnonbsp;quodam afFedu er dehdenojbeatioremnbsp;fcdcm ,ab hac erumnofa uita,expedaf=gt;nbsp;ft. Quod cum ita fit,nos certe maximasnbsp;immortali Deo gratiasagercdebemus,nbsp;quijdifiedis tencbn's ài. diffipata caliginbsp;ne,quæ præftantiffimorum hominumnbsp;mentes obtexerat.SoIem ipfum ut intu^nbsp;eamur, nobis eftJargitus:itaquidem,uCnbsp;licet Platonis etaliorum acumen,uidcanbsp;tur admirandumrtamen,quantum ipfisnbsp;ad ueram atc^ perftdam cognitionemnbsp;defuerit,facile perfpicere pofsimus» Manbsp;gnus eft campus,5lt; multa hie copiofedinbsp;ci poflent de noftra fcelicitate,quibusnbsp;tantu beneficiû Deus impertiuit: ftd hanbsp;benda eft mihi ratio rui,ad que ifta ferftnbsp;bo, qui muko redius haîcatep plenius.nbsp;quam ego» cognofeis. Jam ueró,quan^nbsp;Chriftiphilofophia nobis ad omnem uinbsp;tae rationem prçlucere debet, tarnen quÇnbsp;funtetiamapud Ethnicos, morum att?nbsp;ciuilis uitac præcepta , minime funt 3^nbsp;(pernanda,cm'ußnodi flint Platonis» denbsp;republfta-

P R AE F A T I O.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

repubhVa dC legs bus, hbrt quos {nopult;» fculum iRud contraxi,SC quæ pohfsim^nbsp;funnn ijs, acrebusgerendis accommo=nbsp;data d ogmata.breuiter a nnotaui, Tibinbsp;autem Magrijfice Domine gt;djcand^ntnbsp;effehanc qualemcuncpoperam putaui,nbsp;lanquam munus quoddarn ordini ac c5nbsp;dm ont tuae apti'Gim 3. Propter eruditionnbsp;nem enim ac fingulare m'rtutem, Hensnbsp;ricus Anghaerex,ocf}auus,optimum denbsp;te indicium fecit, Si quandiu uixit,internbsp;paucos ualde habutt familiaremimo^nbsp;hturusetiam jUtinfignetn locum apu4nbsp;filium regem obtineres , rcicp publicasnbsp;partem non minimam adminiftrares,nbsp;diligenter cauit, Vtigiturfcriptum hoçnbsp;boni confubs, tibicp proprium eflè pu»nbsp;tes ,acuelutteftimonium quoddam ac#nbsp;cipias meæ crga teobferuantiac, quangt;nbsp;humanitati bencuolentiæcp tuae debçfnbsp;beo^magnopereoro. Vale* Ar*nbsp;gentorati,men *c lunio,nbsp;Anno dom ininbsp;D* XLVJIL

I Ä

quidnâfitfHud, quod luftum appellat tur'’p!çrilt;^ ßcdefiniebanqut dicerent lunbsp;ftitiamcfTe uirtutem quçfuûcuicp redsnbsp;dat. Earn definitionê im pugnat Socra^nbsp;tes,etait ad iuftitiam pertinere,depofiti5nbsp;redderclled tarnen furioib minimered-dendum elïè quod depofuit» non eflenbsp;igitur idoneam fan's atquefirmam bancnbsp;definitionem.EratquidiccretJufticiamnbsp;elTe ,quaï bene faccretamicis, male ausnbsp;tem inimicis. Hocipfum quocp Soera»nbsp;tes refellit, ôi. more fuo per minutas in*nbsp;terrogatiunculas colligitatque demonnbsp;ftra t,efle prçtcr officium uiri iufti .noce^nbsp;re cuiquam,Tertia fuit fententia Thra«nbsp;fymachi Juftumeffenihilaliud^quàntnbsp;quodhomini praîpoteàti, amp;quimagrnbsp;1 îij

SVMMA PLATONIS (Iratum obrineat,fitutile. Socrates a ’asnbsp;tem hoc euertit^acmulds in medium ¦ dnbsp;dut^lis atgumentis oftendit, uirum b «nbsp;hum,qui fit cum magiftraru, non fuamnbsp;Jariuatam, fed communem co rum, quianbsp;hus præfi't, utilitatem fpcdiare , Cunc^nbsp;Thrafymachus inca!uifïèt,ac fuç opinionbsp;nis confirmandae caufa diceretjniufiitinbsp;am eflx firmiorem iuftitia, dC hominemnbsp;iniuftum ex rebus omnibus perciperenbsp;jjlus emolumenti quam iuftum : Socra^nbsp;tesne hocquidem concedit, SC exponitnbsp;qucmadmodum quiiniufteagunqcon-fiftercno pofsint, acneceflario tandemnbsp;corruant* ConfutataThrafymathtnbsp;(èntentia,Glauco SC Adimantus fratresnbsp;multa difièruntpro iniuftitia,etille qu.^nbsp;dem ait omnes homines natura eo pro*nbsp;pendCre^ut iniufièagant: et per occafio#nbsp;nem récitât fabula de Gyge pailore Lynbsp;dio,cuius SC Cicero meminitinlibris ofnbsp;ficiorum.Ädimantus uero lufiitiam abnbsp;Omnibus laudari dicit propter honoresnbsp;pi'Çmiaj quçtarnen uberius multonbsp;f oniequatur is,qui iufticiæ folum opininbsp;onem habeat,re autemipfafit uerfutusnbsp;fttc^ callidus’ Hæc autem ideo difputatinbsp;ttir ab eis, ut Socratem ad ampliorem ii*nbsp;ftkiæ

SE REP- E T LES. 76 fticiac defenfioncm excitent, quod illenbsp;quidem dih'géter facit, actandem oftennbsp;dit, quomodo conftituatur ciuitaSjSinbsp;quam uarqs in ea fit opus artificibus,nbsp;quorum altj fint neceftarijjalij ueió adnbsp;uoluptatem compara«, crefcente ciuianbsp;urn luxu atcg mollitie , qua quidem exnbsp;re dicit on'ri bclla, quando fciiicet autftanbsp;multitudinefines noftros dilatare uolu-tnus.ut ne quid ad omnem luxuriam nonbsp;bis defit, facta deinde quadam digrefltnbsp;one,explicat quomodo lint inftituendjjnbsp;qui rempub. aliqUvâdo procurabunqiçjinbsp;Gymnaftica nimirum ÔC Mufi' ca;nbsp;bro tertio utrunc^ declarar,Ô(^ adolefcennbsp;tum inftitutionem co refcrendam eftenbsp;dicit,ut de Deo bene fentiant,eumcp bonbsp;norum,nonetiam malorum authoremnbsp;cffe purent. Ex Poetis igitur altj ftp fabunbsp;iis ea folum efte proponendaiuuentuti,nbsp;quæipfosreddant audaces,8Cad fubeanbsp;undû uitç difciimê intrepidos.quo qui-?nbsp;dem in loco m ulta récitât ex Homero,a»nbsp;Iqfcp poetis, à quorum Iccftioneuult ab^nbsp;ftineri adolefcentes , nc tcneris annisnbsp;ullam deprauatam fententiam imbi=nbsp;bant.Muficam dicit conferre animis adnbsp;uirtutemformädis, Gymnafticen ueronbsp;I «4

SVMMÀ P L A T O N IS tôrporis ua!ctudini,quam ut confcCjitâinbsp;Inur, ad continentiam atc^ fobrietatemnbsp;liorratur. Nofthscnimmoribus atcplilnbsp;5cu fieri, quod animaduerforibusnbsp;nbsp;nbsp;Me

dicis carerc non pofiumus, ÔC fignum ef Ce male cônftitutæ rcipublicæ, quæ làmnbsp;Inultfs ôpus habeat curatoribus. V triinJnbsp;que uero flu drj genus pari ter excrcendûnbsp;tflcpræcipit-nam eosqui Gymnafticænbsp;tantum ftudcant, euadere ferociores acnbsp;induere mores agreftes î qui üero folamnbsp;fedêtur Muficen,remol lefccre ac quo«nbsp;dammodoeffœmmari'. Jucündo deinsnbsp;defi'gmento demohftrat,alios effè natosnbsp;ad imperandùm, alios ad auxiliandum,nbsp;alios ad agricultiîram èi. attifîcia, eôfcpnbsp;omneis diftingutt per aurum, argentum ,æs atc^ferriim, ôi non raro fieri dtnbsp;citjUtexaüreo patrenafcaturferreus^Ôt^nbsp;nonnunqUam c ferreoprocreeturaurc=nbsp;Us, Diligentem itacp curam in eo adhi^nbsp;be ndam, di accommodandos efie 1 ibegt;nbsp;ros quam ad rem maxime uidêtur efiè ànbsp;Deo ÔC à natura formati, Prçfecflos etiânbsp;ircipublicç iubet ex çrario cômuni toléranbsp;te uitam,nihilcp pofsiderc proprium,utnbsp;rie,dum reifamiliaris amplifi'cationi finnbsp;déqc iuitatis negligantßlute»nbsp;nbsp;nbsp;Eo qu»

fequitur

b E RE P. ET LE 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

fequiturlibro refpôdet,Adimanto,quj hæc impugnauerat, ôi. oftendit medio-crem fortunam omnium effèophmam,nbsp;ôi^inopiam non minus quàm copiamnbsp;atqj opulentiam habcrc fuaincommo-daiexiliaenimnafci malefi'cium ôi^illi#nbsp;beralicatem,exhacautem deütias ÔC de-fidiam amp; feditiones rerum nouandanbsp;rum ftudium . Inprimis uero curant«nbsp;dum effè dicitme duium mores dcpra«nbsp;ucntur : cius autem rei fummum ac prg''nbsp;cipuum momentum efle pofitumine®nbsp;ducatione. Poftea defcendit ad definiti»nbsp;onem Iuftinaî,prûdentiae,fortirudinisnbsp;ac temperantiæ, èC colîatione fada, quisnbsp;prudens,fuftüs Jortis atcg temperans hanbsp;beti debeat, irem,quæ ciuitas ab his uiranbsp;tutibus laudandalît, demonftrat. Po*nbsp;ftremo.fundamentum reipub.dicitcfle,nbsp;utquifqjnaturâfequaturducëjâ^quamnbsp;ad rem natus elfe uidetur, in ea pluri^«nbsp;mùm ut élaborer,nccp nature répugner.nbsp;Poft hec admonitus à Glaucone, quodnbsp;fuperiorilibro dixeratde communionenbsp;i erum,explicat, amp; ait ftxminas,etfi natunbsp;ra fiat imbecilliorcs,tamen eflenon in^nbsp;eptas ad ea difcenda amp; peragcnda,qua:nbsp;uiri difcunt dC faciunt, ad JMufieam ui«*nbsp;I V

s V H H A P L A T O N1 S delicet,ad Gymnafticen,ad rem milita^nbsp;rem * Et quo duitatifemper fuppefàntnbsp;uiriac mulieres egregq, cenfetexomninbsp;numero deligendoselîèopn'mos luuc-nes acfpeciolifsimas fœminas, qui libe^nbsp;ris dent operam :fcd earn eommixtionênbsp;debcre per magiftratum indici,acfubinbsp;till quadamratione per fortes ftà difpo*nbsp;nijUtrobuftifsimi cum optimisjdeteri»nbsp;ores uerô cum fui fimilibus conueniant:nbsp;fortibus autcm utendumefle, uitandaenbsp;caufa ofFenfionis, Maiculos iubetlibe^nbsp;rorum procreationi ftudereab anno tn'^nbsp;cefimo ufcpad quinquagefimum quittanbsp;tUjpuellas aStabanno uicefimo ufcçadnbsp;quadrageßmum* fimul modeftig ac ueanbsp;rccundiç maximam eflerationê habcnenbsp;dam dicinet quicum quibus rem haberenbsp;’ pofïîntjexponit.Liberos autcm ad hunenbsp;modum procreatos^publicô fumptu nunbsp;triendos eflè in ciuitan's parte fepara*nbsp;ta; qui ucro nati fint ex deterioribus, 1nbsp;nô eue uni cum reliquis educandos, ôi.nbsp;cuicp fuum uult ignotum efie parentem,nbsp;Âmatribus quoep filios,promifcueau^nbsp;tem ab omnibus ufurpari nomenpatris,nbsp;matris, filjj atque filiæ, pro aetatis cu*nbsp;iusep rationc ? Sic enim fore, ut maxi*

mus

DEREP. ETLEC, 7® hius onatur amor atqp confenfus I’ntefnbsp;eiues, quando qutdcmquoduntaliGuinbsp;accidinomnes ad fe pertinere putabunt,nbsp;ficutin corpore humanofi^d membranbsp;malefîtaffeclûjCÇtera dolorem hiincadnbsp;fe proprie pertinere putant, operamq}nbsp;dant ut lilt fubireniant. Ciuitatem uttnbsp;to m eli'us coftitui non po (Te, quam ut tanbsp;Il's perp er uo fit inter ciucs confenfus,nbsp;Vtendum etiam ipfis inter fefamilian',nbsp;bus et «mtci's appellationibus,et qui reitnbsp;publicæ prarfunt non principes, uerumnbsp;auxiliatores ac feruatorcsaciuibusno*nbsp;minandos effe,ciues autem ab illis,praflt;nbsp;bitores arque nutritios » Vult enimnbsp;quod QC fuprà didû eft ,reip. præferftosnbsp;nihil habere proprium,fed a!i expubli*nbsp;co,necupiditate ÔC auaritiaaddudi. cinbsp;uitatem perturbent 6^ exhauriant Muinbsp;taspræterearefert commoditates,quænbsp;ex ifta rerum com munione proueniunt,nbsp;tnprimis autem, quod conrrouerfiacxu»nbsp;iùCmodf folent oriri plurimæde agris,nbsp;poftefsionibus,liberis,propinquisgt;nul^nbsp;lar prorfus exiftunt,ncc etiam uis ulla,nbsp;quando pudor et metus in officio fingunbsp;loscontinent. Monet etiam,utuiri unanbsp;fecûad beUüeducantinuIieresaccp adonbsp;kfeentes

SVMMA PLATONIS lefccntcs, quQ fint fpedatores ipforumnbsp;«trtutjSjSCa puenlibus annis ad mifitiaenbsp;laborem {e(e durent.Pofl: hçc addit qug«=nbsp;dam praïcepta,adrem militarem atcp dinbsp;(ctpfinam pernnentia jde non deferentnbsp;doordine, de non abqcicndjs armïs, denbsp;fortitcr pugnando,nec^dcdcndo feho»nbsp;fti uiuum, de cohoneftandis ijs, qui fornbsp;titer in hoftem pugnando cecidcrunt«nbsp;Sed belli genus diftingüit. Aliter enimnbsp;cffè dimicandum aduerius exteros, alianbsp;leraduerfus Gtæcos:ô^ adeo quidemnbsp;detnens uultefle Græcorû inter ipfosnbsp;bellum,utne bellum,quidem appdlarinbsp;debeatjïêd icditio, arcp ità gerendumnbsp;ipfisefie bellum quafi non multó poftnbsp;futuri fint amici. Græcosenim omneisnbsp;nccefsitudine quadam contincri Si in»nbsp;ter fe deuindos effè : uerum exteros atünbsp;que barbares natura efle hoftes . ïtac^nbsp;natodiftidiOjUel ca, quam diximus,fe*nbsp;ditione,abfiinendum efte à dcpopula^nbsp;tionibus agrorö,abinccndijs Ü alijs idnbsp;genus immanibus fadis. Interpellatusnbsp;deinde focrates, diffîcilh'mû efle, talemnbsp;côftituerercmpublicâ,refpôdct,utmaxinbsp;tne fieri non pofftt,tarnen praeclaram fo«nbsp;re eiuitatem quac ad cam formam,quamnbsp;ipfede«^

DE REP. ET LE- 7? ipfedefcribatjproximeacceflèrit,necuWnbsp;Il reip, bene fperandum elTe^quam nonnbsp;regant philofophi.fimuljqui fît philofo^nbsp;phus, définit, ôfaiteum efle ueritati«nbsp;cupidum,ôi amarefdentiam,qua notûnbsp;or ei Üsitea natura, quac fcmper eft, atcgnbsp;permanet, necp generatione uel eorr««nbsp;pttonc mutatur »nbsp;nbsp;nbsp;Libro fexto philo*

fophi naturam prolixe defcribit, qui cor poris obleiSamenta contenmatjaniminbsp;tantum uoluptates quærat, qui fit tem*nbsp;perans etmoderatus in rebus omnibus,nbsp;ac minime auarus, denicp, qui ueriratisnbsp;diligentifsimus fit inueftigator. Huicernbsp;go remp ? poffe redifsime cômitti Sednbsp;Adimantus ûbijcit,philoibphig dedi*nbsp;tosconfenefcereineo ftudio amp; inutilesnbsp;uadere ad remp. gubernandam. Ei rc*nbsp;fpondet SocratesA fatetur uerum qui*nbsp;dem effCjipfos autem Philofophos nonnbsp;cfTe reprehendendos, fedillos potius,nbsp;qui philofophis nonutantur« Minimenbsp;enim illos eflegloriæ cupidos, nec face*nbsp;realiquid adoftcntationemjdeocp la*nbsp;tere ae prope contemni. Cur etiam innbsp;philofophiar ftudio nonnulli nequioquot;-res euadantjoftendit, èC uitiolâm edu*nbsp;cationem in caufe eflè diaXubi fimul ô£nbsp;ftatum

SVMMA PLATONTS ftatuin fui tempons «mores corrupt! fltnbsp;mos perftringit ÔCnifi diuino quis be^nbsp;neficio conieruetur, uix po(ïè tien,ut innbsp;i]s monbus ÔC temporum cófufione launbsp;dem probitatis renneat. Opes etiam ôinbsp;ea que uulgóbona putanqtmpedimensnbsp;tumadferre philofophieftudiofo quemnbsp;liberumeffe oporteat ab omnibus alrjsnbsp;occupationibus, natura duce pcrfe^nbsp;uerare in his ftudqs,necßf rmonibus honbsp;minumabinftitutoreuocari, Tandemnbsp;côcluditjutanteaquocpnifiaut Philofonbsp;f hiciuiratibusprçfînt,aut qui prçfunt,nbsp;philotophiæ dent operam, non fore beanbsp;tam remptPolt hçcdifputat de eo,quodnbsp;appellatur Bonum ,neçp tarnen dcHnit,nbsp;tantum hoc diciqSolem elle filium fum#nbsp;miillius boni ,rerum omnium authosnbsp;ns, Ltbrofeptimo fimilitudinemadanbsp;ducit de fpecu fubterraneo , in quemnbsp;modtcum lucis illabitur,cuius inhabi*nbsp;tatores nullam effè purent beattoremuinbsp;turn,è quo fi quis in apertam lucem edu#nbsp;dius fit, argerrime pofsit intueri folemînbsp;ubi uero paulatim affueueritjadmoduntnbsp;deploret eorum miferiam , qui in fub^nbsp;terrancts illislocis uitam degunt. Earnnbsp;uero fimiiitudinem accommodât adnbsp;animum

D E R E P. E T L E C.' lo anïmum, qui cruditione exculms.cafoÿnbsp;lum cogitât meditatur quç longé fünfnbsp;fupra res humanas, corruptioni obno*nbsp;xias.Exponit demde,que potißimüartfnbsp;tes neceirariç fint uolêtibus ad perfedt«nbsp;onem hanc peruemre Ponitaût Arith««nbsp;meticam,Geometnam, Aftronomi'am,nbsp;ÔC poftremo , Dialedicenj quam ualdcnbsp;tnagms extolfit Iaudibus,eamcpfinemnbsp;elTe dicit ac ueluti fummam reliquatnbsp;rum artium ,tdeocp non nifi poftremonbsp;locotradcdam cfteiuuenibus ïam natiinbsp;grandioribus Diligenter aufem præjinbsp;cipitut adolefcentes fiberafiter, ôi. nonnbsp;coafti,fed uclutt pcrludum infti'tuan^nbsp;tur, quod liberum Ingenium non decelt;snbsp;atjartem aliquam more ftruili condi*nbsp;fcere , In Dialcdicis autem reprehen*nbsp;dit morem ilium captiosè atcp fophifti*nbsp;ce difputandi Quare non omneis indifnbsp;ferenter hue recipiendos ait,fèd uirosnbsp;tantum graues ac moderates, qui ueri^nbsp;tatiftudeant,non autem id agant, ut ca^nbsp;ptioièomnia fubuertant,Qui enim conbsp;fint ingenio præditi, hoc eft,qui uerfu-teacinfidiosè difputent, fluduare ani*nbsp;mis,nec ullam tenere certam fententi«nbsp;am» El quemadmodum adolefcentes,nbsp;ità

ïtàquocp puellas inftitui iubetatcpfor^ mari, cas nimirum quæ fint his rebusnbsp;idoncæ. Libro oclauo recenfetfor^nbsp;masteipub.ôi^prçüantifsimam quidenanbsp;ciîe didt optimatum gubernationem»nbsp;(èdhanc facile degenerate in Ambitio.nbsp;iam,ex eaep deinde nafci paucorum pocnbsp;tentiam, quam didt eflèplurimis malisnbsp;plenam rempublicam exifta deindenbsp;adtniniftrationem populärem feumul-titudinis,exeacp demum tyrannidem,nbsp;quartum ciuitatis QC extremum mor^nbsp;bum* Pofthæcinterpellatus Socrates ànbsp;Glaucone,qui dicereteiufinodi remp:nbsp;qualem antea deferipfent, nô facile po fnbsp;fein fuoftatuperturbari ; refpondetidnbsp;quidemeffeuerum,(èd quoniam omnenbsp;quod genitum eft, corruptioni fît ob-noxium,ideoquocp talem reipub.conanbsp;ftitutionem non poffe perpetuam efîe*nbsp;Turbari autem refpublicas SCcommo-ueri per feditionemjCuius originem efïênbsp;dicit ex difîimilitudine morum ài. ingcnbsp;tiiorum* Liberos enim pîæruncp degcnbsp;nerare, quod parentes aptum atep legi;’nbsp;cimum procreandt tempus non obfcr^nbsp;uentJtacp fieri, ut ex aurco pâtre nafea^nbsp;lur aenea uel ferrea proies? atep banc efl^nbsp;caufam»

PE R £ P. E T L E G. 8| f:8ufam,cur dmtatum conditio fempc?nbsp;fuadatdeterior. Ambitiofam guberna#nbsp;tionem uocateam quæ eft media infesnbsp;oprimates ac paucorum potentiam, Ôdnbsp;Ubicuncp ea nafcitur, ait iliam qtræ fuiçnbsp;àntea, rerum communionem dtffîpari*nbsp;ÔC unumquentpid operamdare,utfta:inbsp;rtmâC quam plurimum ditefcar.Ex ednbsp;deinde feqni Oligarchiamiinqtra Ma«nbsp;gïftratus etmunera publicajpro màgni«nbsp;Iodine çenfus Ô^opum diftribuatur,ex«nbsp;clufis omnibus , qui funt re tenuioriînbsp;eïufmodi autem remp, ncc bonam effenbsp;pöffe nec diuturnam. Quemadmodutn:nbsp;enim (î naui præficiaturaliquis locuple^.nbsp;tfor,imperitus tarnen, uedores in maxnbsp;gno fint fururi pcriculo : fie etiam nonnbsp;po (lè non infœliciter adminiftrari duita.nbsp;têm,in qua non uirtuci, fed opibus fit adnbsp;honores patefada uia. Sic enim fieri, utnbsp;dum pauci quidam ftudent quocunq^nbsp;modo fieri quàm locupletifsinii, com*nbsp;ptures abj redigantur ad inopiam : Inter-eosautem, quifunt re minus huta,eflè-conipluresjiqui furtis.latrocinqs, fàcrilc-genus alijs flagirifs deintopc.«ïnbsp;ram: hos tandem indigne ferreiuamfoi«;nbsp;tijnam,ô^ quoniam mulntudine ac; nips.

m ¦'

SVxMM A PLATO NI,Î merouincuntjOligarchis ilh's aut nec«|nbsp;tis auiin exilïum cieciis,reinpub. inuTnbsp;(è partin,aic^ huncefle populärem fta*nbsp;tuminquofumma fit ac propemmia ii-bertas,propter fcelerumimpunitatem,nbsp;eocp nommercprehendit Athenas. Etnbsp;ßcut m oliganhia præcipuum bonumnbsp;eiTeercdKur.ciiuitiaruni copia,fie in de*nbsp;moerattalibcrtatem ab omnibus fiagi*nbsp;tari: Eius uero fiatus exitum efiedidt»nbsp;tyrannidem. populus enim »tnquitiucnbsp;ljs,qui nimia frcii libertate, fuis planenbsp;feruiunt commodis, refiftat, ex omninbsp;multi tudine Übi aliquem deligit,eumq^nbsp;facuiiatibus amplificac. Jsdeindelupinbsp;naturam induit, QC prinçipio quidê ex^nbsp;fogjtata calumnia, tollitemedio quosnbsp;timet, ac quo tutior fit, corporis fui fanbsp;teUites à populo requiritac impctrai,fitnbsp;blandus ÔC manfuetudinem fimulat adnbsp;tempus, muftis aliquando benc facit,nbsp;utgratiam fibi concilier ,fed QC operamnbsp;dar, ut excitaris bellis, ipfius opera ma*nbsp;»me fit necelTaria, quibusin bellis cosnbsp;intérim obijcit hofti, quos uidet libex»nbsp;ralipræditos ingenio,quofcp fiium im'nbsp;perium detredaturos putat. Diligen«nbsp;ter enim prouidere ipfiim oporrer, nenbsp;quem

DE REP. ET LEG. 9t qaem bonum et prudentem u rum, à eunbsp;lus uîrtuteGbi metuere poflît, reîïquutnnbsp;ftdat,planedtiïîrnilis d medicorum in*nbsp;ftttuto , qui quod uitiofum in cor«nbsp;pore , folummodo tollunt t nifî cnimnbsp;ita le comparer, non pofîît dominari:nbsp;Sed ôi ftipatorum atque fatcllitum fiMnbsp;orum auxilio, duibus eripit omnia te«nbsp;ta,qui nimium fero fortynam fuam tan*nbsp;dem déplorant amp; intclligunt,quàmuigt;nbsp;ruêltam bcftiaeducarinr infinu,quan|nbsp;pon temere poflînt, cum uolunr,excu«nbsp;tere* Nonolibro demonftrat,ty*nbsp;tannuHiefîe ompium hominum longénbsp;miferrimum, amp; ^uô diurius in tyran«nbsp;Pidc uiuaf ,e0ßen deteriorem, amp; agita#nbsp;Ti perpetuo uarijs mukiscp timoribusnbsp;amp;eapiditatibus,acucluticarcere clau^nbsp;fum côtinere fe domijntra muros : itaqjnbsp;were feruum eflè dC expertem om nis hijnbsp;manitatis ac bencuoleniiæ : quod fi eti#nbsp;am ipfius flagftia latercpt deos Sd homines tarnen eflemiferrimum. Póftnbsp;îngreditur in locum philofophicum ÔÇnbsp;4fOmmunem,ofténdeRs,neminem tryinbsp;fincera ‘uolupratc,nifi uirû prudenteninbsp;S£ femperanteiTi : eos uero qui eprporianbsp;y^hiptatemftquantur,omnium effemi

S VMM A P VAT ONI S

(ernmosA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua f rui uidentur,«o«

luptatem, eflè fluxam dC umbraulemi Tyrannum etiam »quilegum feuenw*nbsp;temnbsp;nbsp;nbsp;uincula fugit, qui raiionem miqt

melequiturduccmjefferemofum amp;.ali^ enum ab omni uoluprate honefta; ui^nbsp;r m autem prudentem cogitare inpri*nbsp;mis,quemadmodumopnmisrebusnbsp;mum ex-met, nec ullum fufdpiathononbsp;remautuitæ genus, quod animum de^nbsp;prauare, amp; à conftantiaremouerepof-fit. Ridens detndc fubiungit, nullamexnbsp;tare ejufmodiciuitatem,qualem jpfe do*nbsp;fcnbat,amp; hoc'efpcdaretantum,qua*nbsp;lis eHè debeat.nbsp;nbsp;nbsp;Supralibro terho, ubi

de Mufica loquitur, quarti diuiditin o* rat.onem, harmoniatn rhythmum*nbsp;poetarum quocp mentionem faeit,0C o*nbsp;ftcndit quæ potifsimum locafint exijsnbsp;proponenda iuuentuti : necp cnim pro^nbsp;mifcueillis omnia efle tradenda. Éan^nbsp;dem icntentiam repetit libro dccimo,nbsp;propter eos , qui Homerum ôC quof*nbsp;dam alios poetas Tragicos ità com mennbsp;dabant,utad ipforum præCcripta.cunsnbsp;priuatim,tum publice uitaminfiituen^nbsp;damefTe dieerent. Hoc autem refellit,0^nbsp;aithymnos,quibus uel deorum uel ho«nbsp;minutn

bï.RrP. ET.'LECf-. ' nbsp;nbsp;nbsp;8}

Iwïnüm laudes celebrant, admittendos» teiiqua ueró omnia,quibusuanoshoinbsp;«hlnGadfedlus depingunt,adeo nihil cÔnbsp;fërrcad ciuitatis iniütutioncm, utetiatnnbsp;bonorum uirorum animos deprauarenbsp;pofsint, atep.hoe loris aliquot ex Ho*nbsp;tntro defurtjptis oltendit . Hometumnbsp;t^ùoep dicit,nccrempub.ullam bonis lenbsp;gtbus formaiïè, ucLycurgus fecit, netpnbsp;bcneHcium aliquodin ullam riuitatcmnbsp;iöntulilïe»neep confilio bellum ullumnbsp;gu berna ITCjOecp pofteris reliquiflcprç*nbsp;icFara morum amp; oiTiciorum, quæomnjnbsp;Vftär conueniant,praecepta,ricut Thalesnbsp;‘Milefius ôdalij quidam,neep firiflê ah«nbsp;cuius difeiplinæ uitæcp ducem , ut Py^nbsp;ihagoras fuit/ His igitur de caufis con*nbsp;cludit, poeias tantum efle imaginumnbsp;'Wfrtutis imitacores,ad ipfius autem ucgt; ï»nbsp;'»àtis intimamperfeÄamcp Cognitionen»nbsp;.thinimè penetrate. Modefte tamê hunenbsp;^ls^cum tratffatjfibicp petit i nofci, quódnbsp;fententiam foam dilsimulare non pof»nbsp;‘fitleffe quidem philofophis quoddamnbsp;'ürius odium acfimultatera cum poëtis,nbsp;' uéium eó nihil commoucri fe j neep trt-'lium aliquid affedui, ô/indeà puïronbsp;' iiereri fe twmptimis ÔC atnareoptimumnbsp;m iij

iVMMÀPtATONli lUthoremjHomerumîhoc etiam proâ^nbsp;terijpoéüTneflfèuolupiatis èC recreuio«nbsp;nis non inhoneftæ miniftram3amp; hune dnbsp;liusufumelTe pofTejUerumutinremp*nbsp;tecipiatur,5^ jnrebu^ grauibu$autho*nbsp;titatem obtineat, minime committen-dum effe Pofthçeingrcditurdifpu*nbsp;tationem deanimæ immorcalitate, cu(nbsp;poft hanc uitam propoftta fint ætemanbsp;uel præmia ucl tormenta,pro cuiuft^ bcnbsp;neliel malefalt;ftis,ubi ôi. fabulam inferiji:nbsp;de quodam Ero Pamphiho,qiu relufc^nbsp;tatus à morte* tommemorabat homi«nbsp;tiibus, qualis eftet animarum ft tus at*nbsp;que conditio póft hanc uitam,ô^qaem*nbsp;admodum fintadfedç» Libro prim^nbsp;dekgibuSÿCOueniunt Athenienfis^Cto*nbsp;lenfis ÔC. Lacedæmoniusgt;qui de patrijsnbsp;legibus inter icdifputant : amp;C. Athci^nbsp;enfis quidem togat exCretcnficur coq*nbsp;utuia publica,gyninafia et armorumt ranbsp;datio fit apud eos inftituta , Eius retnbsp;explicata ratione, alter diettj in feren*nbsp;dis iegibus SC in omhi guberatiofte fp«*nbsp;dlandum eflê in primis ad ea, quac uo*nbsp;cantur bona diuina, prudentiam lùftt^nbsp;tiam, fortitudincm gt;tempefantiam:dlt;nbsp;(nde uero ad inferiora bona, ianitat^m tnbsp;formaté

DE RE P- ET 1Mlt;S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4

fotmam,ui'res, diuitias ? Paulatîm dein* de accedit ad rem ipfam,ô^ tàm Crcten*nbsp;fium quàmLactdæmonjorôleges ponnbsp;derat« Nam editflo cautum eratne quisnbsp;iuueîtisin kgesinqmrerer,ipfis autemnbsp;fenibus Iicebai remous adolefcentibuSjnbsp;de legum authcritate fermonem ton-ferre acdifceptarc , cumigiUir fbliconnbsp;uéniffent hffenes.oblatam quçftionemnbsp;tradant. Et de compotationibus qui«nbsp;dem intu'o loquitur Athenienßs,decpnbsp;altjs uoluptàubus, Sc Cretenfium mö*nbsp;Tem grauiter reprehenditjqui fouem,nbsp;rapto Ganymede,mah' cuiufdamnbsp;empli ferebant aUthorem fpfis extinffe.nbsp;Hie uero Lacedæmonius abrump« fernbsp;tnonem, fuæé^duitatis moremlaudat,nbsp;quae netp temulentiam nccaliquid prç«nbsp;terea admittat.quod uoluptatis irrita*nbsp;«hentumeffcpöujtjimó grauiflîmè pitnbsp;niât cbrjétatcm.'T'um AthenicnGs,rC'nbsp;dum quidem hunceffe morem ait,fednbsp;tamê in duimodi collocutionibus nonnbsp;ftà fubito ucl laudandum ucl iritupé^nbsp;randumefle aliquid ,6C prius infpfetünbsp;endum^quidqua rationefitinftirufum.nbsp;Et qua muis cbrictatem ipfe uituperet»nbsp;lt;0 quod rebus gcrendis ineptaftt,quödnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m tiii

s V M M A P L A T o N I s fcmnis generis adfectiis uehementiïst»nbsp;tneinflammei,quód memoriatn ôC inxe|nbsp;iigendi ijim omnem ex«nguat,tamen^nbsp;quts cjuium fuorum mores atqucnatu.quot;nbsp;wm^Ieuidumihime noxio experiment^nbsp;tQgqoRere uelit ndiil ad earn rem efl^nbsp;tonu^ient/ns gt; q.iiam cqmpotatione;nbsp;àtlt;ç lîinum, Póftu'nfëritqaldcilluftrcmnbsp;fententiam,et ait eos qutin aliqua re firunbsp;prac ca?ten's futuri cxteilentes,opörtercnbsp;a tenens annts, ad earn rem, ueiuti per,»nbsp;ludum affuefeeire amp; exerceri. Qnod^nbsp;pertinetjUtdemonftret, difciplina ho^tnbsp;ties tid probos efficf qel uùl'ofoSjUt qu^nbsp;irnaxirnam Uitri atque mornentum innbsp;trjnem u.itâadferat. Vini ant hanc diejtnbsp;ifeflfèiufti atep hàturâi utqui bibit, prijppnbsp;fiat al^crior j, deindejquàplus häufet^,nbsp;êôfitàfripliorefpe,tantocp defc prççî'^'nbsp;dus ipfefentiat, SC tandem confiden^rnbsp;acaniroofè quiduis 8lt; dieat faoaf,nbsp;Libro fècundo multam dçnuo mentrq*nbsp;riem fadt Munces,quani,ad çom ppn^nbsp;dosÔ^ formaridos animi motus omnbsp;rio uukreferri'* Poftea fubyjn^it,adolêtfnbsp;fcentibus abfiinendum eflea ulno.adnbsp;ânhum ufep xvitj, nee igni addendumnbsp;tfle ignemi quoad indpiantperferregónbsp;lEUbir^

' DE REP. -ET LES. ' fubirelaborem. Abea demum aetafe,nbsp;uald? moderate utendum elle uinogt;uf(:ßnbsp;ad annum tricefimû, Su magno ftu4ionbsp;cauendû ab ebrietate: PoQ annum ueronbsp;quadragefimum copioGus bibenditninbsp;eire,in honorem diuorumj inprimis .au*nbsp;tem Baccht, qufuinû fît largitushomt»nbsp;nibus,tanquam. remedjû, qiipfenedlanbsp;tis-;rnoleftiæ omnes abftcigi po(smt,ufnbsp;etrèuMjilcere quodarnmodouidCximur,nbsp;gratiiores cogitationes à nabis dèpelnbsp;JamuSjCt ut aniniU%Wino,tanquam igni,nbsp;calefadus S)C cxhiJ^ratus.flexibiUor fiat,nbsp;ficut ferrum uidemus inignimollefcc«nbsp;te» Compotantibus autcm luuertibiisnbsp;©portere quendamadefle, ueluti cufto*nbsp;dem »quimores illorum âCingenia,ib’‘nbsp;brius ipiêjcontemplétur amp;obièruet,S^nbsp;cum indecorè uel inlpudcnter aliquid 9nbsp;ct,corf igatjtunc,quum bibédo ani mt fanbsp;dt fîint molliores ôd obiequentiores.nbsp;‘Brcuitetjita iubet uti uino»u£uerectxncnbsp;fern per meminerimus, ÔC ut corpo=nbsp;Tis uires atc^/ànttas augefcant, Quod ûnbsp;ad cum modum compotetur, nihil eflenbsp;uiti] îut autem omnes promifcuèconues»nbsp;»niant;retnotis arbitris morumq^magianbsp;«6risgt;minime concedendum efïe,ac tune

SVMM’Ä PLATOWtS potius laudandum elTe Carthagfneu«nbsp;liuminorem,ne quis uiddicetin callhsnbsp;uinumbibat.Redcfaduros ctiam ma*nbsp;mfbratus,q«artdo reipubh'cç uacabunt»nbsp;¦iiumo ßbitempèrent,item coniuges,nbsp;cutnlibensdaturi funtopcram.Poftre»nbsp;mo redit ad illud quod ïuperiori Übronbsp;dixetat, Bacchi prris munus nö ità ßmnbsp;pliater aitupenndum eiTc, quaß pro»nbsp;cul edttitatibus eltminandum ßt. La«nbsp;cedsrmonius enimreprehenderat huncnbsp;conrpotandi moremtyö^ altentemalen gt;nbsp;tiam obiecerac , in ipforum republicsnbsp;receptä. Poft hec inquiricet expendif,nbsp;curduitates nonnullat, ex paruis initqtnbsp;amp;humi)i locofadac fint potentes, abacnbsp;uero, poftquam aliquandiu florucrunr,nbsp;redadx ßntad tenuitatem ÔC inopiam nbsp;Kepetit autem paulo altius,nfmirum abnbsp;CO tempore, quo maxima pars orbis tet^nbsp;rarum ingenti illo dituuio uaftatafuit.nbsp;Tum ait inter eos, qui paud admodumnbsp;rebqui fucrunt ex ea ca!amitate,maxFnbsp;«numfuiffcamorem fummam bene»nbsp;uolentiam , propter folitudinem illamnbsp;horrendam paudtatem ipfbrum »nbsp;quando nec in magnis copfjs nec ino*nbsp;pia, fedißouit ulUm baberent occaftonbsp;nein.

OE Rï P. C T LE ff. 8^ Öeni » In quocuncp enim hominumnbsp;tu.necinopianec dimtix finr, ibi iuftjiC«nbsp;finios mores uigere quôdôiiniurïa-ôCnbsp;tnilidentia procul ab fi nt.Ilios ergo tumnbsp;hoiiuncs, utli'terarum SCartium nullamnbsp;habuerunc cognmonem, 0^ ficutabo*nbsp;mni contentioncfueruntal/enijlicquo»nbsp;que fuiflecS pjimis redosö^fimph'cesnbsp;et modellos,^ pn'mis aliquot tempohlt;nbsp;bus habitalTe diuerfos, SiC ununiqucntpnbsp;fiiæ familiæ, uxon.amp;fliberis impera^nbsp;fe , confuetudinem fuorum maiorumnbsp;moresep (ecutum : cum deinde paula«nbsp;tim excolerentur , plures una conue*nbsp;nilTe, qui lundis domiciles,ut à fera*nbsp;tum iniurijs eflent tutiores , lêpimen*nbsp;lis altjscp lê rebus communier int : QC.nbsp;quoniam z fua quifq? domo atep familia*nbsp;tanqjuamcx patria regionedeges Q£. mo?nbsp;èesauitos adferret, neceffe omninô fu*nbsp;«ITejUtcertiquidam , diuerßs omniumnbsp;legibus infpedis ÔC dqudicatis , quodnbsp;optimum eflet cKgerent : eos turn fufnbsp;iMfli légumlatores gt; qui coadae ah'cui ho«nbsp;'jbinjLim mukitudini leges dederint: tan#nbsp;dem ucromukos eiufmodi cœtus dC opnbsp;pida principctn .aliquem uirum fibinbsp;delegifle, a quo rcgcrenturyautetiamnbsp;exiplis

SVMM A • P'tÄTONrS exipfis unum aliquem populum finlTcnbsp;rdfqüis pryfedunijö^inKa inter-ipfosnbsp;fœdera,detuenda libcrtate ÔC propuknbsp;^nda iniuha cômtnuni, ÖC tale quidemnbsp;fœdtïs ait fuiflè inter Lacedæmortfos,nbsp;Argi’üos 0^ JMLefTenioSjPeloponftefidnbsp;Uitatcs Jtaquocp haturâfere compara«nbsp;tume(re dicitjutiêhes adoleicentibui*nbsp;uiri fortes, ignobilibus QCignauis,pa«nbsp;rentes liberis, prudentes fniipientibusnbsp;dominentur • fed ôt ilium principatum,nbsp;qui forte contingit, numera t : eum uerdnbsp;principatùmjquando uiri prudentes re^nbsp;rum fummæ præficunrur , omnibusnbsp;alijsanteponit. Duas præterea gu bernanbsp;tiottum ciuilium ueluti parentes efle di*nbsp;cil» Monarch tamnbsp;nbsp;nbsp;E)etnocratiam :ex

ijsenim rch'quas omncis manare.Et mo narchiam quidem aitapud Perfâs tngu*nbsp;iffè, democratiam autem apud Alheni*nbsp;ènfes.Ingreditur deinde locum pukhernbsp;rim um à plane hiftoricüm, de régi busnbsp;Pcrfàram,Cyro,Ga,mbyfe. Dario^er*nbsp;xcsôC Cyrum quidam bonum fuiflcdu^nbsp;cêiatetur,fed ineo ualde peccafTe, quddnbsp;fi'Iios molliter inter foeminas educariGnbsp;qui grandiores lacQiiä^abaffenratcri-'nbsp;bus coitupti,cSipforô auribus p’arifpnbsp;feruiunt»

DE RE P.-ET LES. - I7 fcru/rent, mortuo paire »alter akerffinfnbsp;lei fe crinc, Cambylès etiam à pucro ui*nbsp;Uvjfeeducatus.regnum propèfubuerrcfnbsp;rii. Poli hune regnaffe Dariumjpopula«nbsp;riter quidem dC làtis modeftè, fed in conbsp;errafle non mcdiocn'ter, quod amp; ipiefi*nbsp;lium Xerxemmolliter educarit.qm'fi«nbsp;milem habuerit, ut Cambyfes, uita? exi'nbsp;tum,ab eoqj temporenullôfuiffePer«nbsp;farum regem magnum, nifi folo nomi«nbsp;netQuodipfum nonfortunæ quidemnbsp;tribuendum fit, (èd deprauato uû^æge«nbsp;neri, quod regum actyrannorum tilij fenbsp;rè compledantur qui neçp pueri,nequenbsp;uirijnecp fcnesadbonamfrugem perucnbsp;nire pofsint,impedit» plurimis uitiorumnbsp;illecebris.Hçc autem eo dicit,ut demonnbsp;•ftretjperûrum regumImperium occi«nbsp;difle»quôdnimis magna fçruitutepopunbsp;lum confiringerent, ÔC Athenienfîumnbsp;»¦‘^mpublicam elle labefadatam, quodnbsp;populus nimis magna fruereturlibertanbsp;te. Nam in utroxç ftruandum efiemp«nbsp;dum,eo^ refert illud pratclarum Heficnbsp;odi didum, Dimidium plus toto, quonbsp;præ ctpit, moderatum elle prgferendumnbsp;imrooderato, 8c tâ in Monarchia quàmnbsp;sdemocratia feru^dam mediocritatem.

• quot; ¦ SVMMA PLAfONIS cocpnominetaxat Melïenam Sd Argïlt;nbsp;uóSjqui nimia libcrtatelafainébant,m4nbsp;nimèfccuti ueftigia Lacedemoniorum,nbsp;qùos magnopeiciaudat, quod in ipfbgt;nbsp;rumrepubh’ca nobilium adminiltrationbsp;cflèt temperata xxvïij,uiris natugran«nbsp;dioribus,acprætcrea ipfisEphons quinbsp;luxunantem principatum cohercercnr»nbsp;Sub finem fuperioris dialog! , Cireten«nbsp;fisdixeratjbonam Cretenfium partemnbsp;ueiie coloniam deducerCjeiuscp rei curïnbsp;xfïè demandatam Gnofijs, Ód fibi Gno*nbsp;fio ciui cum alqsnonnullis datum cff^nbsp;negocium, utcxomnibus Cretenfiuranbsp;legibus,net^ folum ex ijs, iietumctiamnbsp;experegrinis Sdexteris colligerent,qua»nbsp;fudicarent optimas, quibus noua cöio«nbsp;nia inftitueretur. Hoc iguur eft argu*nbsp;mentum ôdoccafio eius colloquij, quo4nbsp;nunc inter fe habent. Et prim 5 quidemnbsp;Athenienfis rogat Cretenfem de uarijsnbsp;rebus , an ea colonia fîtfutura mariti*nbsp;ma, an portuoia, an oppidû al iquèd ha*nbsp;beatuicinum , an regio fitfertiiis,annbsp;bundct materia fabricandis nauibus»nbsp;Cumcp illedixiflèt eâ aliquanto long**nbsp;us à mariabeflè,necadmodum effefrii^nbsp;duofam, fed neep arbores ibi prouenif^nbsp;conftru

DE REP. ET LEG,' W côftruendis nauibus aptas: aker rcfponnbsp;deijbene rem habere, eamcp urbem hocnbsp;ipfo elle aphorem ad m'rtucem, quod,nbsp;quihus uittjs marinmxac portuoamp;ur^nbsp;bes propter eômertïa mukarumcpgenxnbsp;tj um aditus, opportunæ faut, ijs nô Éacinbsp;le corrumpi pofsït QC cfFüeminari.Quixlnbsp;euam ædiHcandis nauibus nuila lit Unbsp;bi materies, hoc eo pertinere, ut ciucsnbsp;forüfsimè dimicent cum hofte, quandonbsp;profugiendi nullam fint habituri com«nbsp;modkatem, atqp eo loco récitât, quao«nbsp;tum Athenieniès à priftina ujrtute degenbsp;nerauerintjpoftquamcqeperuntadomanbsp;ceeiaHèm« quod fuit poft illatum ipfisnbsp;beîlum à Minoë, Reprehenfum quoqinbsp;dicit Agamemnonem ab Vlyffc, quodnbsp;quo tempore Troiam acriteroppugnanbsp;bant Græci, claffèm ipCe pararit. Poftnbsp;bacc rogat,quænam fit illa futura coliu«nbsp;Mio S^turbacolonorumjanomnes Cre^nbsp;f?nfes,an ucró ÔC alij Graeci,his permixF»nbsp;M.Pi urirnum enim referte, an fint uniu*nbsp;gentis armons ôf regionis homines, aanbsp;fponte migrent propter anguftos fines,nbsp;anuero feditiôe coôrta,uel bello pulfi dïnbsp;fcedanc.’ftd hoc,anex omnis generisnbsp;bofliMiibu^ conflati fint ; nam alios a»»nbsp;lijs

.5 S VMM A PLATONIS lijs facilius poflecohiberi Icgib us^Qtie»nbsp;rit eitam ex Megillo Spartano,quæ litnbsp;formateipub ? Lacedaîmoniorum IHenbsp;dubitanrerrefpondefjac tandem conue?nbsp;nitjCfle mixtam, ôdquantum ad i'pho-'nbsp;ros pernnet, tyranmcamt Idcmd'fciC’nbsp;Gretenfis de Gnofo,£lt; ambigue refponnbsp;deuPoftea de Saturni temporibuslo^nbsp;quitur, ôC explicatfabuIam.Saturnum’nbsp;enim, quod uidcret hominem in magi»,nbsp;flrafu pofitum, præfertim regem aliqiïcnbsp;aut MonarchamjCfFeirinimiu,necp pofnbsp;fe tenere modûjpræfecifie aitfuis duita^nbsp;tibus, non homines, uerum Dæmones,-qui prudenteramp; continenrerillas rege«nbsp;rent.N^cenim hominibus uoluifle prç»nbsp;fiGerehominesjuerSprçftantius aliquodnbsp;genus J quemadmodS uidemus bouesnbsp;flCcapras, non ab eiufdem generis ani«nbsp;mantibus regijuerum à nobiliort aliquonbsp;cuftode,nimirum abhömine, Hocaûcnbsp;eodidt Ç fabulam enimefle fatetur J utnbsp;demonltret,eos qui prçclTe debeât reip»nbsp;oportere magnis uirtutibus Sx^eximqsnbsp;dotibus effepræditos , Addit infuper,nbsp;leges debere condi ;non pro falute uni#nbsp;us modo partis, uerum totius reipub*nbsp;corporis caufa,^eo s qui fecus faciant, ''nbsp;non

DE REP. ET LES. 8^ fionefleduesjuerum hommes /èditio«nbsp;fos, ideocp magiftratum appellat leguirtnbsp;miniftrum. Hæc locutus delegislatonbsp;ris offido, acueluti præfatus, oltendit,nbsp;qucmadmodum Icgislator,nouam colonbsp;niam aut populum Jegibus formaturus,nbsp;cohortari ïpfos debeat ad uirtutem, QCnbsp;diligenter ei's inculcare pœnas maloriî,nbsp;praemia uero bonorumjCtiam ab hac ut*nbsp;ta litem, qua rationçôd ordine fint ue*nbsp;nerandi Diui, quis honor parentibus,nbsp;quis amicis debcatur, Poftremo,puisnbsp;cherrime demonftrat, oportere popu*nbsp;lum non minus perfuafionibus quantnbsp;ui autfeueritatequadamad leges obfernbsp;uandasexcirari. Elusrei taie eli exem*nbsp;plum. Mandat iuuenibus legislator, utnbsp;poft annum çtatis tricefimum quintumnbsp;uxores ducàtmifi fadant,mulcftam con*nbsp;ftituit QC ignominiâ • Acerbum eft iftudnbsp;durum: iamqui uolet huic feueri*nbsp;tati adhibere tanquam lene quoddantnbsp;pharmacum, utetur perfuafione : com^*nbsp;mendabtt matrimontum ftudiSpro»nbsp;creandi, tanquam rem maxime natura*nbsp;lem,quænobis quandam immortalita*nbsp;tem pariat»reli(ftis poft nos hæredibus»nbsp;qui noftrttum tmaginemtum memor^

n

s VMM A P LATONli

am repraclênrenr^Hanceffe commodir* Gmam rationem allicicndi populiadaj»nbsp;morem 0^ obferuationê Icgum: fed earnnbsp;djeitab omnibus prope legislatoribusnbsp;pretermit«, quo d reprehendit, monensnbsp;ut Gngulis legibus pratponatur cxor*nbsp;diumaliquod,quo deuinciantur hominbsp;num mentes » Antequam ueniatadfenbsp;rendas leges,prçfatur multa de Ammo,nbsp;quern dicit poft deos maxime colendûnbsp;clîè ÔC honorandum,quod ilJius poftnbsp;feftioGt uerèdiuina : Tune autemue*nbsp;reçoit SiC honorarijquum ex deteriori ßcnbsp;melior, eu ratio prauis afFedtbus dominbsp;natur, cum necuoluptarij fumus,nec a?nbsp;uari,neciniuftb fed modum in rébus osnbsp;mnibus tenemus Exponit deinde,quannbsp;turn COJ ports cultuiôt: bonis fortunç trinbsp;buendum fit, quemadmodum ftnes denbsp;béant uitç morumep innocêtia prçtreetnbsp;tan^ prælucerc iuuenibus , quomodonbsp;Gntcompledendi propinqui amp;coniànnbsp;guinetjquomodo amict et fodalesiquo*nbsp;modo peregrinijquos ab omni tniurianbsp;uulteflè tutos, propter uindicê Deumînbsp;quomodo ftipplices? qutbus parcêdumnbsp;etleiubet,quûmodoabalijs depellendanbsp;iniuriajcum poffumus, quomodo bonanbsp;quæpoftt

DS SSP. ET LE® 9« quæ pofsidvmus, côniunicanda camnbsp;lijs, Duplicem quocp natiiram in IiomfJnbsp;ne,prgfertim in magiftratugt; o po i terein^»nbsp;cffe, ut uidelicetfit feuerns SC elemens:nbsp;quorö illud erga prçfrados, alterum uenbsp;ró erga tradabiles acemendationis cupjnbsp;dos ualeredebeat. Fugicndö effe autemnbsp;nimium fui am o rem, qui enim eouitionbsp;laborent, quid iuftum, quid pul chrum,nbsp;quid honeftö fit, non rede pofïe iudicanbsp;re. fn ijs etiam, quæ in hanc uitam incUnbsp;dunt,tngaudio,mœrore, fimilibufcp renbsp;bus tenendû effe modum.öC quofcuntpnbsp;uitç cafus animo forti perferendos. Re:?nbsp;citât deindcjquantö oporteat cfle numenbsp;ruraciuium,et agricolarü nouç çoJoniç,nbsp;nimirumadquinçp millia ctquadraginnbsp;ta,inter quos diftribuêdifint agri.Quodnbsp;autem Socrates infuarepublica difpu«nbsp;tatde communionererum, idem hic re«nbsp;petit Plato, confirmans nullam poffe conbsp;giîarifandiorem autfœliciorem remp*nbsp;quæue propius ad deorum immortali«nbsp;um uitamaccedat ,quàm eam^'n quanonbsp;inodo rerû omnium et poffefsionum fitnbsp;cômuniOjUerum etiam, in qua quç pro,^nbsp;pria funt ciiiuscp hominis naturae ,com«nbsp;inuniannt,oculi,aures,manus, ut qji^

P fl

s VMM A Pt^ATONlS

Uidet, audit, agir all quidj'n comm uncm ufum uidcat, audiat, agat, ubi rebusnbsp;ijfdem omnes lætentur SC doleant, tan^nbsp;quam ad omnets indifferenter pertmen-tibus, At ucro, quod eiufmodi refp. necnbsp;fuerit unquam,nec^futuia fperetur,connbsp;tentus oftendifleformam ÔC. imaginemnbsp;illius aliquam,tranfitad earn reip.fort*nbsp;mam, quæ inter homines conftitui po=nbsp;tcft. Et pn'ndpio qutdem optimum effcnbsp;dicitjUtciues, alter alterum agnofcanr,nbsp;utquift^fdat, quantum alterius uirtutinbsp;tribuendum fit,SC quosmereatur honores attp munera « Cuitp fuum agrum di#nbsp;ligenter efiè col endum, netp dues opornbsp;tereillû,qucm fupra pofuit, numerumnbsp;excedere. Vtetiam is,quimu!toshabetnbsp;filios,unumaliquem ex ijs, quern uelic,nbsp;poflefsionum amp; domus confi:ûuathx=lt;nbsp;redem, praecipit,reliquos ucro det ad«nbsp;optandos tjs qui liberos non habcnt,nbsp;utcp filiæ matrimonio coIlocentur.MuInbsp;tasautem dicit effc rationes uel prohi^nbsp;hibcdæ uel augendæ procreationis libenbsp;rorum , quando ffilicet uel honor uelnbsp;dedecus proponitunSCfenum ad iuue#nbsp;nes cohortationes accedunt ? Scdcumnbsp;cum,de quo didumcft, numerum exccnbsp;dit fee*

tgt; E R amp; P. E T L E G. 9» dit fœtura ciuium, iubet dedudcoloni*nbsp;am,cuncpuelniorbo uel quautsaliaca^nbsp;IamitatenumerushicimiTiinutuseft,aitnbsp;non temere admittendos eflCjquifuntnbsp;in aliadtfciplina inftnutt » Ciues o*nbsp;mneis uultfordidum Sgt;C infamem quae*nbsp;ftum uitare.fccnerationem adeo impronbsp;batamp; prohibet,utne fortem quidem tl*nbsp;li qutmutuauit, reddendam effe dicat»nbsp;Poft hæCjCorum réfutât fcntentiam, quinbsp;ciuitatêcupiunt eftèquàm ditiisimam,nbsp;ac latèdominari terra maricp, cófirmansnbsp;fieri non pofte, ut probitas dC iuftitia fintnbsp;coniundæ cum magnis d iuitijs,Slt;Z in cifnbsp;Uitate,quacfeditioncm effiigere uelit,o9nbsp;portere nee ’nopiam effe neep diuitias,nbsp;Pecuan'am dC agriculturam ualde pro*nbsp;batjUthoneftos acquirendi modos.hucnbsp;dentcpfpcda^ utdemonftret primuninbsp;animi bona eflè cornparanda,fecundonbsp;loco,corporis bonam uaJetudincm,tertinbsp;urn aepoftremum ftudium oportereef»nbsp;(èpecuniæ: urbem etiam commodolo*nbsp;co ponendam effeamp; opportuno : per*nbsp;«nagnam enimuim, neep leuemomen*nbsp;turn effe pofitum in ipfius natura loei»nbsp;Libro ftxto dicit, etiamfi optimislegi»nbsp;- bus conftituta fit refpub.non pofte ta*nbsp;n iij

s VMM A P LAT ON I S Inen redègubernari neep diu côfiftcfé,nbsp;hifi idoncusfitmagiftratus,qui inde^nbsp;primisannisredèfit inftitutus. Tradilnbsp;poftea,quomodo fint creandt legû prç*nbsp;fedii,quomodociuium nomina confer!nbsp;benda,amp; cuiufquecenfus annotandusjnbsp;quomodo cligendi exercitus duces.ma-giftri eqiiitum,tribuni militum dC ordianbsp;num f)ræfedli. Magiftratus uero creatianbsp;onem debere ita fieri gt; Ut media fit internbsp;uniiis Sc populi potèftatê : fcruos enimnbsp;CCdóminöSjitem probos ÔCimprobosnbsp;no pofiecoalefcerCj fi comunio fit internbsp;ipfos honörum:Laudandam quidem efnbsp;fe æqualitâtem fed illud fic accipicn^nbsp;lt;lum,utillademfi fitueraôCiufia çqua*nbsp;litaSjCunt pro cuiufep uirtuteanimiépnbsp;prçftantia diffribüuntur honores:nbsp;tandg autétii ofFenfioms caufà,nonnulanbsp;lis inrébus ütendiint efle forte, Conftitiinbsp;fcndos etiam ædiles, qui uias 3C acdificianbsp;pubïica y qui portüs ,fora, fontes, deo*nbsp;rû phanà ÔC id genus alia procurent; i^nbsp;tem quæftores atep cüftodes facræ peciinbsp;quot; hiæ,ÔC curatores agrorum atep limitum,nbsp;qui derttoperam,utadücrfus hoftiléimnbsp;petum regio fit munita,fofsis atep uallisnbsp;ïti eum ufutm cireumdudiSjitem utfoft^’nbsp;tes

DE REP. ET LEG.' 9* tes atc^ flumina ^dificqs ÔC arboritnis exnbsp;orncntur « Rerum uenalium curatorcsnbsp;üocat CenforeSj qui fori ordinem legenbsp;fancitum feruant. His omnibus acce^nbsp;dunt MunCCS atc^ Gymnaftices magi^nbsp;ftratus,quipræfint,alt} difc(plinæ,ali|nbsp;exercttationis caufa. lubet autcm ut ogt;nbsp;mnes magiftratus,ofFicij fui QC admininbsp;ftrati muneris rationem reddant. Poftnbsp;hæcuenit ad iud.ces cauiàrum ,quan«nbsp;doquidem, nifi tudicia fucrtnt légitiménbsp;conftituta , ciuitas nulla diu confiftcrenbsp;pofsit, ludicum alios efTedicitjqnidcnbsp;priuatorum litibus cognofcunt, aliosnbsp;qui publica négocia tradanto alios au»nbsp;tem arbitrarios, utriufcp partis uolunsnbsp;täte receptos 4 Ad publicas accufatio*nbsp;neSjhoccftjGUm aduerfus rcmpublicamnbsp;aliquis deliquit, uult omneis admittûnbsp;eo quod ad omneis crimen ÔÊ iniurianbsp;pcrtinetOftcndit etiam,quomodo ma*nbsp;giftratus debeat inftituereattpformarenbsp;adolefccntes,qui poft ipfosaliquandonbsp;prçëruntr€ipublicç,nimirum utmodisnbsp;omnibus incumbant iti., quæ ciuitaeinbsp;fint profutura.quo loco Ôi. illudfandlif'nbsp;fimè dicitjfic erudiêdos elfe ciues,ut glonbsp;rioftjm ethoneftum putcnt,mori pro p»nbsp;n üij

sVMMA PLATONI S tria,ô^ Ut quiduis patiâtur potiuSjqu^mnbsp;Udintaut euerfam uiderepârriam,Ô£linnbsp;feruttutemredigi,uel fuga ipfam delê*nbsp;tere.fed Qc illud redc dicit, nô pofïè ftannbsp;tim ab initio fingula compreliendilegisnbsp;bus J uerum qui fucceduftt altjs jUiagi«»nbsp;ftratus ufu commonefados,, debere fta»nbsp;tuere atcp ëtiam corrigcrCjque 4 maiorianbsp;bus uel prætermiflâ fuerunt ue! minusnbsp;ïdoncë conftituta. Venir deinde ad nu»nbsp;prias» tanquam ad feminarium ciuita»«nbsp;tiSjUbi hoc inprimis côuenire ait, ÔC eHenbsp;ex ufu reipublic« ut iuuencs netç paU-perS affinitatem fugiartr,neqiie diuitumnbsp;ledcntur: deinde, ut ferodores iuuencsnbsp;fil matrimonium ducàttt ièdatorumôdnbsp;quietorum ciuium filias, quo ibboles u»nbsp;triufcp parentis naturam référât» Adnbsp;cam uero rem non cogendos quidemnbsp;ciTeilios, fed perfuâfionibus adducentnbsp;dos»Eum,qui poft tricefimum quintuntnbsp;Âtatis annum,Celibem uitam agir,pecu*nbsp;hia quotannis muldari, Qi in cœtu iu^*nbsp;uenumeiféiubctinhonoratum.Ad connbsp;Uiuium nuptiale paucuîos quofdam a^nbsp;micos 8C propinquos debere conuoca^nbsp;ti,nc defeat impenia, cuncjpperomnemnbsp;uitaniebrietas uitandaftt) aitconiuge^nbsp;operam

DE REP. ET LEG. ftperam daturos libcris,oporterecfïêniinbsp;ni me omnium uino grauatos, ut fern pernbsp;ex quàm maxime fobrîjs SC moderatisnbsp;propagentur Iibcri - Quantum ad do«nbsp;tem pertinetj l'ubet æqualitatemineonbsp;feruarijUitandæ caufa offenfîom's« Vr-bemmbet çdificarirotundam, ÔCi'n lo*nbsp;CO eminenti'ore, quoSCmunitior fit ÔCnbsp;purior. mûris autem non debere cingt»nbsp;quod ea res ad ignauiam SCfecuritatemnbsp;ciui um ual de pertineat,eocp Lacedçmonbsp;niorum moremcomitiendat, qui mûrisnbsp;carebât. PolTcffionum omnium difftcilnbsp;limam ait effe feruos, propter ipforumnbsp;improbitatem atcp nequitiam. Praccipitnbsp;autem,ne nimium uel feuere uel etiamnbsp;molfiter habeantur.tunc enim cuiufq»nbsp;uirtutem etmoderationem maxime pernbsp;fpici, quando aliquis cauen ne quam îjsnbsp;iniuriam faciatjquibus facile pofsitacnbsp;propemodum impune. Obimpotenti«nbsp;am generandi iubet diuortium fierimonbsp;tarnen fubito necg temere. Eo quife^nbsp;quicur libro ait hominem efle animalnbsp;manfuetum, SC ficum natura fœlici re^nbsp;die inftituatuneuadere cxcellentifsimû,nbsp;fin minus,nihil co deterius cxiftere* Etnbsp;ficut libro fuperiori tradiauit de magt*

n V

SVMM A P LÄT ONIS ßrätibas, fta hic agit de inftitutione pu*nbsp;croratn. Nifi enim pnuataredèprocu^nbsp;retttufjnon elle quod pubhca potîè connbsp;fiftcrequis fpcret, Piurimumergo refernbsp;fc^quomodo foboîem qufs donii nutri*nbsp;atjincp remp.emittat.Reda uero educa-donepofïè tô corpusrum an tnûquàirinbsp;pulcherrima ÔCoptima reddi.Corporinbsp;ualde conferre motum .Sufagitationemnbsp;nô labonofam:fed ôé fœtus cum adhucnbsp;in utero geilanfur,uult moueri,nimi*nbsp;rum,utgraUidç frequenter déambulentnbsp;nccocio torpefcantj item^utnutrices cirnbsp;cumferant pueros»donecper fe firmitcrnbsp;jnfiftant, quodad triennium ufcpfadcnnbsp;dumeffedidt. Mox à puerili æiare uelnbsp;infantili potius , iubet illos paulatimnbsp;afîuefieri ad difcendum ahquid,acdesnbsp;Inde cum adoleuerint, uult inftitui innbsp;Gymnaftica ÔC Mufica, quarum lilanbsp;corporis, hæcaütcmanimi difcplinamnbsp;contineat. Inprimis autem monet,u£nbsp;âmbat manus,a tencris annis ,ad otnne«nbsp;«s res pariter QC. acquè exerceantur ,nbsp;alTucfiant : hanc enim ad defenden*nbsp;dumjillam nobis ad cædendum eiTe tri*»nbsp;butâ:itacp neutra oportere uelociofatrtnbsp;effe ud inexercitatam * Poft hæc a git denbsp;Muftca

13 E REP. ET leg. 5gt;4 Mufica,qito quidem in loco peroccafixnbsp;onem interferit infignem fcntentiam:nbsp;omnem uidelicet mutationem, præter«nbsp;quàm in malts , cfle pcriculofifsimam,nbsp;in temporibus, in aentis,in curationenbsp;ualetudinis, in moribus, breuiter,in o=«nbsp;mnibiisrebus practerqua'm in ma!is, Sdnbsp;fimul explicat, quod quemadmodumnbsp;corpus humanû offcnditur noua et infonbsp;lira ratiôneuidîus,iià etiam homines ab*inbsp;horrereànoutslegibus,neqj temere iUnbsp;las mutare,inquibus educati finr,prçicrnbsp;tim fi longo temporum fpacio fintcon»nbsp;fi'rmatæ.à noftritemporis memoriamnbsp;antecedanc, Hæcautemeo dicit,ut nenbsp;permittatur pueris mutareludos et alia,nbsp;quat ad ludos pertinent,à maioribas»nbsp;uelutt per manus tradita, Nameacon?nbsp;fuetudine ipfos fieri inconftâtiorcs,paunbsp;latim eis uctera omnia fordere QC no*nbsp;ua placeretquaf quidem rés maximatnnbsp;pefiem in ciuitatem inferat. In media urnbsp;beiubetcollocari gymnafiorum atdifi*nbsp;cia publica ,ubi iuuentus ad arcum Ödnbsp;telorum iadum cxerccatur, in fiiburbijsnbsp;atitenl öd foris,equeftria.Deihde nonnbsp;uultinparentum poteftate effe,utlibe«nbsp;rosuel difciplina: tradant,uel non tra»nbsp;dantgt;

SVMMA P L A T O NI î. dant ,fcd cogendos aitjUt tradant, quddnbsp;rcfpublica plus habeat iuris in filios,nbsp;quàm ipfi parentes. Idem iudicatdemunbsp;lieribusattp puellisgt;quas in eifdem rc*nbsp;busiubetexercert atc^inil:itui,ut ado*nbsp;Icfcentes, necp permittendum ut dclitijsnbsp;remoUcfcant, et lanificin modo tradentnbsp;fed curandum magis uifciant arma tra-?nbsp;ôarCj fîcut Amazones uc! Saurom ati*nbsp;des ad Pontum Euxinum , id^uel ednbsp;faltem,uturgenteneceßitatejuirisomntnbsp;bus in militiam profedtis, urbem ipfænbsp;mœniacp defendant.Hoccnim eiïè mulnbsp;td pracdarius amp; utilius, quàm fi in ocionbsp;cducatç,imminente bofte atq? pcriculo,nbsp;üatim ad aras ÔC phana deorum confu*nbsp;giant: jtàforCjUtpro fimpliciuirorumnbsp;fubfidiOjdupIum refpublica percipiat.nbsp;Sub gymnafiorum autem nomine comnbsp;plcÆtur omnem excrcitationem SC (cisnbsp;entiam belbcanijSC quicqiiid adeque*nbsp;ftrem difciplinam pcrtinet.In bis omnpnbsp;bus ait dm puellas quàm adolcfcentesnbsp;debere inftitui per magiftros » reipublinbsp;cæ fumptu conducftos. Ad uigilantiamnbsp;deinde bortatur, qudd Ibmnus uale*nbsp;ludinem offendat, Si animi uigoremnbsp;cxtinguat«^ Arithmcticam autem Si ge^nbsp;ometriam

DE REP. ET LEG. j»f ometrjam Aîathemanccn aiteffèdi'nbsp;fcendas pueris.De uenarione poftea lo*nbsp;quitur, eamcp diaidit in aquarilem, uonbsp;latilem QC. terreftrem,« hanc folum pro-batjquoniam ô^equis ô^canibus dCcoi'»nbsp;poris uiribus agitur, reliquas ,utminusnbsp;induftrias S)C piopemodum odofas ôCnbsp;illiberales , minus laudat» Odauoli^nbsp;bro pracdpit,quemadmodumfaçra fintnbsp;facienda diuis,ctiam Pf utcni, tanquamnbsp;ci qui genen' hominum femper faueatnbsp;fit falutaris, eoquod animæ corpoisnbsp;n'stB coniundio, nullo modo fit meliornbsp;qu^ dilTolutio. Deindedocef, quo«nbsp;modo ducs in armis altjscp eertamini«nbsp;bus fint exercendi , Icilicet ut fingulisnbsp;menfîbus uiriû St artis periculS faciant,nbsp;necp enim belli tempus expedandum,nbsp;fed inipfa paceadrembellicam affuefa^nbsp;ciendos.Itaqj uulta magiftratibus inftt«nbsp;tui ludos ÔC facrifieia,inquibus commienbsp;tantur pogne, quam proxime imitantesnbsp;ueraprsclia : amp; fi quis non ft udio hequenbsp;dolo malo, ièd cafu fortuito inijsoctfnbsp;cumbat, iubet eflè impunè pereuflbrLnbsp;pauds enim quibufdam ira mortuis,reflnbsp;liquos eiîè futures non détériorés, ticnbsp;morem etiam in animis ciuium extia-guenduna

STMMA PLATONIS guendumeffe. Quod autem pcrpaucainbsp;auitates hunc morem obferuant,dua§nbsp;adfertcaufas : ex tjsprimam effè dkir,nbsp;quod plæhcpopuin accumulandarumnbsp;tupiditate,remfolû familiärem curanf^nbsp;ijs tantum artibus,unde fperant cmo.nbsp;I um entum,i ncumb une. ! teram eiïe aitnbsp;tpfius reipublicæ ftatum atc^ formam,nbsp;oligarchiam uidelicct aut tyrannidem.nbsp;hos enim ferre non pofle, ut in aliquanbsp;reciues excellant. Cum autem eius colonbsp;niac,quaminftituitJongèalia fit ratio,nbsp;putat gymnica cernminalocum ibi ha^nbsp;bcre,ac in uium reuocari polfe. Hinc dinbsp;grediturad corruptos fui temporis mo»nbsp;res atep libidines,quas tarnen ait polïènbsp;refrenari ijs, quas antca fanciuit, legpnbsp;busgt; turn ^ipfius magiftratus diligentnbsp;tia et feueritate uifçlt;^ exemple. Adulte«nbsp;ros Seid genus alics impuros hominesnbsp;iubet elTc infames, nee uil urn eis hono»nbsp;rem uult communicari, fi modo de fcelenbsp;reconftenpoftea tranfit ad leges agriconbsp;Iarum,inquibus ea prima eft,de nö mo»nbsp;nendis agrorum finiumep terminis,denbsp;pafcuis,deapibus,dederiuandis aquis,nbsp;de percipiendis colligcndifcp frugibusnbsp;QC autumnx frudibusjde non corröpen^nbsp;disfon#

DE R E P. 'E T leg; 9^ disfonribus. Quantum adopiffcesattinbsp;net, uetat ne quis duo traâet artificia,nbsp;ièduni tantum tncumbat, Proqsquaenbsp;uel exportantur uel imporcancur, nul*nbsp;lum uultdependi uecQigal,Rcnim ex*nbsp;ternarum nihil unit importari, prætcrnbsp;ea,quibus omnino carere non pofsit ci*nbsp;uitas, nihiJ etiam exportari, quod inco*nbsp;lis amp; regioni fit necelîarium,Rebus ue#nbsp;nalibus præficit Cenfcres,qui prouide*nbsp;ant, ne qua fraus committatur« In*nbsp;fequenn Itbro tradaturusde iudicîjsetnbsp;pœnis maleficiorû, utitur prçoccupati*nbsp;one,qualî minus decorum fit atep etiamnbsp;fuperfluum,deeiufmodt rebus aliquidnbsp;præcipcre inea ciuitatc,quaciam fît optinbsp;mis fandifsimisqj legibus informaia,nbsp;vbi non fit credibile,futuros homines a*nbsp;dedflagitiofos,utiis legû uinculis eosnbsp;cohercere fit nece(R,Quoniâ uero dctcnbsp;riorafint tempora,quàm fuerunt olim,nbsp;amp;quia cum hominibus non cum diiiisnbsp;negocium fit,ait hanequoque partemnbsp;diiciplinæ prætermitti non poITc ? Ecnbsp;principio quidem de facrilegijs agit, a'nbsp;liamtpleruis,aliam ciuibus poenam irronbsp;gat.Pofteadefedittofis et legum euerfonbsp;ribus, item de furibus amp; proditoribus»nbsp;SiC fures

s V H H A PLATONIS. ôdfurcs quidem codcm modouuItpU'*nbsp;niri, fine magnum fiueparuum fit iur^nbsp;tum.Cumcp hocnonnihilabfurdum ui^nbsp;deretur Cltmç,exilhmantis pœnam de«nbsp;here infligi pro magnitudine delicti,nbsp;pulcherrimam difputationem ingredi-»nbsp;turdediuerfitate maleficiorum ÔCinm#nbsp;riarum. Attenimquaedam abhomini±nbsp;bus fieri, ui Si aperte,quedâ c'am et fi aunbsp;dulenter quædam confultd, qiiædatnnbsp;inconfulto, nonnulla per iram, Si eamnbsp;qutdemautfubitam cum poenitentianbsp;dti.aut præmeditatam fine pœnitentia»nbsp;Ad hune modûdiftinguitomnia,conanbsp;firmans pro hac diuerfitate pœnam eflènbsp;irrogandam. Póft tranfit adcædem,Slt;nbsp;aliam dicite(reiioluntariam,aliam mi»nbsp;nus,aliam ex ira committi,etea quidemnbsp;duplici. Nonuoluntariâ primo tractat,nbsp;cum quis uel in publicis gymnafijs ali*nbsp;quem,uelmedicus ægrotum,uel libernbsp;feruum, uel ièruusliberum,uel liber liberum jUelciuis peregrinum,uel pere*nbsp;grinus ciuem, uel peregunus peregrPnbsp;num non (ponte interficit* Deinde alt;inbsp;eam,quæ fit per ira, defeendit, in eius^nbsp;cognitione magnam eftè dicit difficultnbsp;tatem,anfit uoluntaria,necne.Quç pcrnbsp;fubitatn

de REP. ET LEG?; $gt;7 rubitâm ôd uehementforem âam fît,einbsp;mitiorempœnâ ftatm'tjfcrimm tarnen,nbsp;qui herum fuum.autfiliurrb qui paren*nbsp;tem fie interfecifTet, capitis |)œnamfubinbsp;reiubet« Voluntariam uero capite ple*nbsp;(Hitjfiue qui s ipfc,fi ue per alios earn perinbsp;petrarit. Parricidium autê cornrniflumnbsp;exinduftria,fic punit, ut poft fumptumnbsp;de percuflbre capitis fupplicium, nu«nbsp;dum cadauer extra urbem protraha*nbsp;tur, atepibiomnes qui funtcum magi*nbsp;ftratu, lapidem in illius caput conijei*nbsp;ant, poft , extra fines regionis pertra*nbsp;lt;ftum,dimittaturinfepultum . Eosqult;nbsp;mortem fibi eöfeifeunt ipft ,uult feparanbsp;timiepeliri» Ignotum bomicidium iulnbsp;bet præconis uoce proclamari, pofteanbsp;ücro homicidam deprehenfum capitisnbsp;pœnamluere. Vbi de cede tradauituenbsp;ttit aduim amp; uulnera,quæ ÔC ipfa dicitnbsp;uel fponte,uel ira,uel timoré aliquo,uelnbsp;hofponte fieri,et peenam horum omniünbsp;augeri,tum experfona eius qui læditur,nbsp;tum ex loco uulneris ? Breuiter,nullumnbsp;facinus atep delicftum uult impunitu dfnbsp;mitn'jfed uel m oxte,uel uinculis, uel ucrnbsp;beribus, uel ignominia ,uel multfta ca*nbsp;ftigarijSiludices, qui de maleficqs coi

•

s V M M A P L A T O NI î gnofcunt,iureiurando,quod Vefiçde«nbsp;præftare debent, aftringit,ut legitime,nbsp;quantûin ipfis ent, pronuncient« Adi)«nbsp;eit ÔC hanc infignemfententiam, opor^nbsp;tcre leges itâ confcribj,utpatris roatnsepnbsp;perfonam legislator reprgfentet, atep utnbsp;fcriptae leges amoris bencuolcntiæcpnbsp;gmficationem quandam habeant,nonnbsp;autem ullius uel crudelitatis uel tyrann»nbsp;dis. ideoep præfationibus iubet demul«nbsp;ceri acpr^molliri hominum animos,annbsp;tequam leges proponantur. Eoseninxnbsp;qui non fint omnino deploratf,uel nonnbsp;deliduros omnino,uel multo certemi*nbsp;nus.partim meta,partim pudore.Qua^nbsp;propter et infanabiles iubete medio tol^nbsp;ii, quod duplex inde commodumadnbsp;remp,redeat:primum,quod horum exj:nbsp;cmploreliqui deterrêtur, deinde,quodnbsp;ab improbis liberatur ciuitas,nequidnbsp;ex contagionc accipiat incommodi. pr(nbsp;US tarnen omnes alias rationes tentan*nbsp;das:modone crimen fi t tarn atrox, ut fitnbsp;nefas, eum qui deliquit, diutius intuerinbsp;fokm.Magnamuero partem dclido*nbsp;rum exeo prouenire dicit, quod homi»nbsp;nes pnmum locß tribuunt diuittjs.cun*nbsp;« animi amp; corporis dotes longe fint an#nbsp;teponeiF

D B R B P. B T L E Ô; 9 teponcndac. corpus enimeffe crea^utnnbsp;animi caufa,dimu'as autem,propter cornbsp;pus. Pofthæc oftendit, quàm Ünt ne*nbsp;ceflaria tegum uincula ? nifi enim haccnbsp;intcrucrüant hominum uitam,qijæquilt;gt;nbsp;dem fint tempora^futurameflè imma^?nbsp;nifsimam. Cmus quidemret hanc diafnbsp;efle caufam,quod nuîlius homim's ingçnbsp;ntum ità fit natura tnfiituturn, ut quajnbsp;ad pubb'cam humanæ uitæ utifitaternnbsp;conférant, fatis cognofcat, neque fi cq»nbsp;gnofcatjtd femperagere pofsit ac ueht,nbsp;quod optimum efic uiderNulla auternnbsp;re magis augeri SC efflorefcere ciuitawnbsp;tes,quàm fi pubfifam falutem procu«nbsp;rent omneszcum uerô priuatum quifqinbsp;fuQfpecflat emoluments, ddabi tilas fiJznbsp;corruere. Quod fupra didum eft detjsnbsp;quifeinterfieiuntipfi,diftinguit, âd awnbsp;trocius efie didt,cum aliquis ignauianbsp;quadam hoc in fe admittit, quàm ciitnnbsp;Uel pudore uel fortui to aliquo cafu imRnbsp;pulfus facit. Es qui uim alicuipuellç fanbsp;citatcp fœminae, iubetinterfici ab eius,nbsp;cuifalt;flaeftmiuria,côfanguineis amp; afßnbsp;nib us, pâtre, fratre ,fiho, marito. Poft,nbsp;cnumerata maleficia QC. horum poenas,nbsp;loquitur de Omni utimuria côtume»nbsp;0 r|

s V H-H APLA T o N f S

Iia,quæ uel in uicinum, iiel in publica Si facra,uel in facra priuata Si fepukhra,nbsp;uel in magiftratûjucl inipibs deos com^nbsp;mittitur.btimpietatem quidcm indcosnbsp;triplicemefïeait. Nam aitjnegantullosnbsp;eflè deos,ali] deos quidem eflè fatentur,nbsp;fed nihileurareHumana ,alïj conceduntnbsp;utruncp,fèd deos, ab imptjs etiâ et fcelenbsp;refis hominibus facile poiîè placarifa«nbsp;crificîjs.Etquoniam huiufmodi opinionbsp;nes maximam peftemin ciuitates infesnbsp;runtj eo quod fceleribus S)C impietati fe»nbsp;neftram apenunt,difputationem ingreanbsp;ditunSioftendithæeqinnia cffèfalfa ÔCnbsp;impièexcogitata* Aeprfmo quidemrenbsp;feliit opinionem eorS^qiii dicebant cor^nbsp;pus efle fatîïum prius quam animam,ôinbsp;demonftrat,eum motû, qui SC (e ipfurrinbsp;ôôdeindealia mouet, eflè omnium moünbsp;tuum nobilifsimum atcç primû : talentnbsp;autem motum efle animam, quac amp; fenbsp;mbueatipfa, Sideinde corpusquoqiïcnbsp;tnoueatétregaqex quo facile colligi pofnbsp;fit,earnefle tnulto prioremcopore, imdnbsp;corpus , anïmæ tanquart» domino fub'/nbsp;îcdumefic* Deum uero dicit effe opti«nbsp;mam Si prajftantifsimam animam, qiiacnbsp;fuis motibus «niuerià ducit, quac in ccenbsp;lojter#

t)E REP. ET LES. 9? ïo, terra,mariuiuuntndeocp deorum plenbsp;tu elle omnia. Quod autem nonnulli dinbsp;cunt,Deos non curare humana,opinio=nbsp;nem hanc ex eo prouentreait, quod in-iixfti homines atcp improbi fœlicifiimosnbsp;habeant faepe fucceffus in rebus omni-bus:necenim deos alioqui permifluros,nbsp;utquifunt impij,rebusomnibusfic auanbsp;geantur di. fpîendefcant. Verum ipfenbsp;dcmonftratjin Deos non cadere uelti^nbsp;tnorem ullum,uel obliuionem,uel neglinbsp;gcntiam, uel talem aliquem afFcdum,nbsp;ut magna quidem curent,parua uero ne:Jnbsp;gligant, fed ex aequo curat e omnia, pernbsp;eam,quç in ipßs cir.prcuidctiani. Cumnbsp;cnim medicus in curando corpore, uelnbsp;archttedlus in ædifîcando, uel quiuis panbsp;terfamilias in fua domo, diligenter pro-*nbsp;uideat,ne quid omnino, quod fuae fitnbsp;profefsionis SCartiSjnegligatrnon opornbsp;terecredijipfos deos,qui fintiapientiisfnbsp;tni.qui omnia turn pofsint.tum uelint»nbsp;eiTe hominibus negligentiores,minufcpnbsp;folIicitosiSic igiturexiftimandum,norinbsp;pofle homines iudicium deorum efFu«nbsp;gerCjfed pœnas aliquando fuorum fce^nbsp;lerum daturos» Atqj ut maxime foelicesnbsp;hie eiTe uideantur impij, tarnen nullamnbsp;o ii)

s V M MA PlAToKîS hanc eflè fœlicitatem, ôi. fore ut a mOf*nbsp;te grauiflimerorqueantur^Eos auteiti»nbsp;qui iacrifictjs poflèplacari deos ab im*nbsp;pitj?,dicunt,non (ecus facere,ac fi deosnbsp;putent elle canes, quibus lupi partemnbsp;aliquam rapinæ concédant, atcp illi in»nbsp;terim patiantur gregem dilacerari,autnbsp;tflêueluti nauis gubernatorem,qut ujanbsp;fii fuauitate captas,tanquam fui oblinbsp;tus.clauum déférât SC nauim fludibusnbsp;âgitari permittat* Quod cam ualdefîcnbsp;àbfürdam,ô(^quoniam hommes uel menbsp;diocn'tcr iufii non patiantur (c muneri*nbsp;buscorrumpi,utias ôtçquum prodantînbsp;fion dcbere ctiam quenquam exiftima^nbsp;re,Deos,optimosfanccuftodes,homininbsp;feus e(Te détériorés. Ad hanc uero difpitnbsp;tationem aitfedefcendi(rc,ut hominesnbsp;mdius reuerenrius de Deo fentiant*nbsp;eum etiam qui de his rebus legem ferec,nbsp;aitfaocuelutiprÔemiodebereuti ad honbsp;m mes, ut impio uitæ gcnere relido,adnbsp;(jietatem fefc conuertant: deinde, le*nbsp;ge cauendum effe, ut qui parum reue*nbsp;renter et impie deDeo fit locutus,ad manbsp;giftratum accufetur ,et pro delidi condÉnbsp;tione puniatur .Cum autem ex tjs tribusnbsp;ôpinionibu5,ab eo confutatis.diuerftnbsp;proueni*

DE REP. ET LEG- 10® prouenianc peccatörum genera, dieft e*nbsp;os non fimiii pœna ,fed alios danore,nbsp;ahos minore eflè affligédos. Quofdantnbsp;enim,tamctfi deos c(ïè negant. tarnennbsp;naturæ quadam bonitate, uirtutem amanbsp;te et improbitatem odiflTeqm tales funt,nbsp;efletradandos pauló dementias, QC. carnbsp;cerecohibendoSjôC fermonibas bono«nbsp;rû in meliorem fententiam adducendos»nbsp;Qui ueró prauç impiæ fènrentiæ ma«nbsp;ios coniunguntmoreSjÔ^ difputationi«nbsp;busetiam fua propugnanr,mal tô graainbsp;US deberepuniri, Itac^proprereos, quinbsp;tàm faciles putant efle Deos exorabi«nbsp;lesetiamimpqs, legem ftatuit,ne quisnbsp;•n domo priuata facellum habeat, neuenbsp;fibi deos aut deorum Géra praeter legesnbsp;fingat,fedutad publica quifcçfacrifi-cia ueniat, quæ palàm facerdotes pera*nbsp;gunt .uerS antequam fupenorem il camnbsp;difputationem ingrcditur,aitcfle ualdcnbsp;irduum.rationibus confutareôd perle*nbsp;, qui receptam ferèab omnibus,dodis panbsp;riter Si indodiSjprauamillamatcç per#nbsp;ucrfamjde dijs et iuftitia,perfuafionem*nbsp;Libroundedmo uaria tradat,ô^primonbsp;quidcmdenonrurripiendis alienis thenbsp;(âuris gt; eamque ueluti rcgulam ponit«nbsp;O fit)

S VMM A PLATONli

Quæ non depofuifti^ne tollas:dcindtf» de non afportando eo, quod ah'cubï reifnbsp;tfiSeft ab aljquo uult em'm eiufmodinbsp;ommaftio locofeli'nqm'jtanquam con-fccrata deæ i'tineris Jubct etiam utliber^nbsp;d fuös patrones oblerucnt ód reuere»nbsp;antur , nimirum ut finguh's menfibusnbsp;ter ad patrom' dotnum uemant, oiFicimnbsp;üm 0(^ obfequium illi fuum déférant,iUnbsp;liufcp uoluntateuxores ducannetne manbsp;lores habeät opes, quam patronus ipfe,nbsp;aut quas habent ampliores,ut cx patronnbsp;no cedartt.Pofthæc tranfit ad emptionenbsp;Ö0uenditionem,ac iubet,ut uendiior acinbsp;cCpto prCcio ref uendi't£,^d modo tiigmnbsp;la drachmas excedat, dece diebus m ur^nbsp;be maneat,et em ptor eius diuerlbriG nonbsp;fgrtoretjfdcß propter uitium rcicmptaî,nbsp;fi quod forte deprehendetur, quo qupnbsp;dem i'n loco profixe agit de Redhibito^nbsp;n'aa(fiiöe,dccp çdilitio edido^et diligcrinbsp;ter diftinguifiquid cui prgftadu fit. Nänbsp;fi medico uel gymnaftç uenditus fit fer^nbsp;Uus uitiolus aut ægrotus, adionem illanbsp;aitnö haberelöcum,fecusautcm,cuninbsp;Carum reru imperito aliquid uenditur«.nbsp;Ipfam autem reticentiam, cum uideli»nbsp;Éét Uenditor emoluméti fui caufa, quod

de REP, ET LEG. to* fpfe feit,id eiim celât, cuius interfit idnbsp;fcire,grauiter uituperat, SCanimaduerainbsp;fione dignameffe, ôC duplicatumpre-cium emptori dicitefle reddendum. Canbsp;uctetiam,ne qui uenduntaliquid,autnbsp;adulterinum uendant ,autrupra iuftumnbsp;predum aliquid exigant : fed Qc com^nbsp;mendatiotiem rei uenalis nullam, necnbsp;iufiurandum etiam uult interuenire*nbsp;Qui uitiatam Sc non fynccram rem uennbsp;ditjcum mercis iaduram facere iubet,nbsp;£lt; totidem catdi uerberibus,quot drachnbsp;misillamuerdidit, his rebus dijudiJ»nbsp;candis conftituit çdiles atq^ cenfores«nbsp;Ad caupones deinde uenit,quod genusnbsp;hominum ait propter auarinam ôC rapanbsp;citatem haben' minus honefium et libel'nbsp;raie,no tàm ipfius rei caufa, quæ fit per«nbsp;nece(raria,quàmipforum hominum ui«nbsp;tio, Sicenim cfTecomparatum în rebusnbsp;bumaniSjUtpauci admodum,etiam na*nbsp;turanon mala praeditiacbeneeducatf,nbsp;cumuelegefiatepremuntur, uel alicu*nbsp;ius rei tenentur cupiditatc, continenternbsp;^SP^*-’^™ediocriquæftu fint conten«nbsp;ti.Quia uero cauponibus omnino care«nbsp;re non pofTunt ciuitatcs , hoc confîlifnbsp;datant quam paucifsimi fint,SC peregrin

O V

A PLATONll ni foluitijatcp hi, quàmminimê mail autnbsp;fordidhlubet autem, ut ædilcs ac rcrutnnbsp;uenahum curatores , ÔC agris praffedjnbsp;«nagiftratusjcollatisrationibusjcmolu»nbsp;menttetfumptuö,quiinhocgcncre uctnbsp;fintur,æquum lucrum 0^ toi erabilccau*nbsp;ponibus conllituant. OpiKcibus hancnbsp;pracicribit Iegem,ut ad conditutum tetnnbsp;pus promiffum opus pcrficiant,item nenbsp;quid cor rum pant, neue pluris qua'm ae«nbsp;quumeftjUendanuFortes ac rei militaquot;nbsp;ris peritos homines, quireipub. profuenbsp;runt,iubet honoribus affichnc iuftamnbsp;habcant ofFenfioms Sé querimoniac cannbsp;fam. Adtcftamenta deinde uenit :nonnbsp;permittit autem libcram teftandi facuUnbsp;rarem, pracfertim ü tcftamenti fadio di*nbsp;lata fit ad extremum ufcp uitæ tempus.nbsp;Ait enim homines moribundos non fonbsp;Ium eile difficiles atqp morofos,ucrum^nbsp;etiam fæpenumero tcftari contra lege«nbsp;atcp mores.amp;f eorum, quos inprimis cixnbsp;rare debebant.utilitatem ,Sé inepta quç#nbsp;dam prçdperc non rare, quando iam c6nbsp;morte ludantur . hæc autem minimenbsp;feruanda ellè.ac fimul reprehenhit pri*nbsp;feos legumlatores, quod morientibu»nbsp;nimium indulferint. itaeç legem ipfenbsp;confir

6É REP. ETLES. t®i cOnftttuic de fuccefsionibus uel cx tóinbsp;ftamento, uel ab inteftaro:« teftatoretnnbsp;ait 5 polTe exfilijs cutn quem udit,haamp;«nbsp;redem inftitucrejreliquisauttn adopti»nbsp;onemdans, aut bonorum aliqua par^nbsp;te legata ? Quod fi fihas tantum ha»nbsp;beatjiubet ut quemuelit gcnerum, e{,nbsp;cui uclit fihaï, adfcifcat, eumc^ haerc«nbsp;dem fadat. Si nullum habeat fiilium,nbsp;pcrmitt t,utqucm ueht,arroget. Cumnbsp;quis moritur inteftatus filias reli'n-quit,uult ut proximus agnatus ah'quamnbsp;cxeisitimatrimonium ducat, amp; hæredinbsp;tatem ad eat. Quod fi nullisrelidis li*nbsp;beris decelTerit inteftatus, proximis a«nbsp;gnatis detert ius fuccedendi. Quantumnbsp;adtutorespertinet,eos qui teftamentonbsp;funtdati,primo loco,deinde proxtmosnbsp;agnatoSjöi^ poftremo, datos à magiftra«nbsp;tUiiubetadmjniftrationê obtinere,nbsp;grauiter commendat falutem pupillo«nbsp;turn,ut qui dqs faduri fint rem longénbsp;gratiisimam,fibene,uehementerautemnbsp;ingrata ƒ{ male ineo munere uerfentur;nbsp;nee cnim minus debere illos compledinbsp;èC arnare, quàm fiios ipfiliberos amant.nbsp;Quod fifilius cmendart nolitô^ fit in*nbsp;tradabilis » iam patri licet conuocatisnbsp;primuni

SVMMA PLATONIS primiim cófanguineis atcp propinqm’s,nbsp;corum^ iëntentijs condemnatum abdinbsp;care,06 z familj'actjcere.Wlio quolt;ç beetnbsp;pattern decoiSûrem modefteac teuerennbsp;ter ad magiftratum tncufarc,qui te co*nbsp;gni'ta ilium cohtbeant, nee ei bonorumnbsp;adminiftrationem concédant. Diuor*nbsp;tiumpcrmittitïjs,quifimul uiuere nonnbsp;poITunt : uerum ita^ut iÏ non habeant li»nbsp;berosjmattimonium denuo eontrahantnbsp;quicum uelint» Nequis cum ferua fiia,nbsp;neue domina cûferuofuo rem habeat,nbsp;graultet uetat, extlq poena conftituta*nbsp;Parentibus iubet honorem impendi,^nbsp;deos hoc ofFiciuma nobis flagitarCjUCnbsp;qui parentum preccs,de liberis conque*nbsp;rentium,dubioprocul exaudiant. Eiusnbsp;rei documentum adducit, Oedipum,nbsp;Amyntorem Ô^Thefeum: namhorumnbsp;filios,propter imptecatioes ipforum,innbsp;(iimmas incidifle calamitates,demon-ftrat.Vcneficos,qui uel hominibus uelnbsp;iumentis ôt pecudibus,quacunq^ ratio*nbsp;tie nocentjè medio tolli iubet Maledi*nbsp;cosô^conuiciatores uult coherceri, Ic*nbsp;gemcp ftatuit,neqiris eonuicietur,uc^nbsp;rum ut res coram indice potius difcc*nbsp;pietur» Attçhicper occafîonemnbsp;nit po '

D E R E P- E T L E 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

nft poétarum comfcorum fatyncorö, qüos etiam cohercet,nifi cum fine ira ôkTnbsp;locofe ndiculum quidproferixnt«Sen'x:nbsp;um aût ÔC ftomachofum, nequaquamnbsp;admittit. Mendicos omneis lubetexternbsp;minari. Si quadrupes pauperiê fecen'qnbsp;dominum iubetpreftare damnum. Te-ftem,eum uideliçetqui teftificari poffit,nbsp;ait cogendum efle ut teftimonium di#nbsp;cat,aui præfrito fureiurando,quódnonnbsp;pofsit,dimittendum,Qui ter falfumte«nbsp;ftimonium dixerit, eumcapite pledit,nbsp;Poftremó, grauiter taxat tabulas forennbsp;fes, quiuel auaritia uel ambitione addunbsp;di^calumnias nedunqóC Ütemexlitefe//nbsp;runt,Quod fi ambitione faciant, iubecnbsp;ill is ad certum tempus inter dici omni a«nbsp;dione: fi uerö auaricia,diftinguit,5C pcnbsp;regrîno quidem exilfj perpetui pœnamnbsp;indicit, ciuem uero capite muldat, atq^nbsp;idem etiam fîatuit de eo, qui bis per amsnbsp;bitioHem pecçaric, Duodecimus SiC,nbsp;pôftrcmus liber liaria quoqp continet, ÔCnbsp;primo quidem iubef,utqui mittunturnbsp;aliqud Icgati, bona fide mandata perfusnbsp;cfarit:qui fecus fecerint, ut îj tanquamnbsp;louis atcç Mercurij contemptores, pronbsp;magnitudine delidi puniâtyr» Furtum,nbsp;fiue

s VH MA PLATONiS Cucparuum fit fiue magnum, pan fiip«nbsp;pli do ple(ftitgt;ô6 non tàmipfum fatfiumnbsp;quâm uoluntatem punit» Seruumautnbsp;peregrinum jfurem.iudids arbitrio per^nbsp;mittit: ciuê omnino uulicapite muicta-'nbsp;ri, quôd in tali repub. infiitutus, tantonbsp;fccîerefecontaminauerit, Pecunijc fur-snbsp;turn illiberale efle dicit rapinam ueronbsp;turpifsimam» Vitam folitariamimpros:nbsp;bat, êC focietatem uulteffè hominum insnbsp;ter (e Adolefcenres ait inde à tencrisnbsp;annis affuefacicndos,ut quàm parafsi*nbsp;me cibo utantur, «tfrigus SC æftû cu^nbsp;bilisduritiem leniterferant, utne caputnbsp;atque pedes, alîjs,quàm qs quæ naturanbsp;dédit,tegumentis corrumpant. Extre^nbsp;ma enim ilia membra, maximas ton cornbsp;çori unes præbereaccômunicare, cumnbsp;a fua natura non dedticunrur.Eum,quinbsp;fubentc imperatorc militiam aut de-snbsp;trectat aut negligit, iubet à corn mil isnbsp;tonibus accufari5atcpita puniri,utnecnbsp;ad militiam ullam poil admittatur, neçnbsp;alios negledae aut defcrtæmilitiæjpofi;nbsp;fit accufare Qui militiae fortitcr acnbsp;præclarè ie gcfsit, uult honoran donisnbsp;ô^coronalaurea ,quam deinde belli dunbsp;fcs in décorum templis cum infcriptio*nbsp;neôf

DE REP- ET LEG. «OA nc S^titulo fufpendant, ut fit pcrpetu*nbsp;urn uirtutis monumentum. Qui mili*nbsp;tiam Sc ordines defen't, quiuè armanbsp;proijcitjgrauitcr punit: iudicibus au«nbsp;tem Sc magtdratui militari uidendumnbsp;c(re,ne quem temere puniât,fed caufantnbsp;proicdionis armorum diligentcrinqui^nbsp;rant. qui enim autcafu fortuite uel co«nbsp;adusarmaperdidit,cumabfoluit. Ex«nbsp;empli caufaPatroclum adducit, quemnbsp;interfedum, armis, nudauit Hedor*nbsp;hune fi quis deinde repertum fine ar«nbsp;mis criminatus fuiflèt ut ignauum ÖCnbsp;defertorem , magna faneaffectflet inia*nbsp;ria . Tranßt deinde ad repetundarumnbsp;iudidum, cuiqui prælîdeantjhosaito*nbsp;portere efîè homines integerrimos. Pernbsp;©ccafionem poftea meminit Rhada«nbsp;manthi, eumep fuifle didt incorruptumnbsp;iudicem,âr celcriter peregiflè iudicia,nbsp;litigantes iureiurando in omnibusnbsp;lt;^aufis adegifle, Magnam cnim tunenbsp;fuiffehominum integritatem, amp;periii«nbsp;rium ill os uehementer exhorruiffcjproquot;'nbsp;pterea quôd de dijs optime fenureat,nbsp;coicp ô^regnarej6Chumanarefpicere,ÔCnbsp;impietatem grauiter punire crederenc.nbsp;JNunc autem longé aliam eiïerationeoinbsp;obferuan«

s V H M A P L A T O N I S obferuandam in iudicrjs , ÔC quia muànbsp;tatæ fint hominS dedijs op!niones,acnbsp;corruptiores fadi mores, ait leges quosnbsp;quemutandas. Nam fi iurarecuicçlices»nbsp;atjforeut plæritp omnes euadant pen'unbsp;rfiludicem ergo non deberepermitterenbsp;litigantibus, ut uelfurent,uel male fPnbsp;bf genericp fuo prccentur uel turpiternbsp;ôCfgnaue fijpplfcent,uelmulicbn' quasnbsp;dam ufantnr commfleratione, uerumnbsp;ut caufam fuam plané dfcant Peresnbsp;grfnis autcm permfttft fufiurandum,nbsp;necenimefle metuendum ,utalioscorsnbsp;rampant, qui in dut täte non pofsint fnvnbsp;ueterafcere. Poftea loquitur de peregrisnbsp;nationibus,etattfieri non poflc,quin honbsp;mines ultro dtroqj commeent:crudelenbsp;enamefleatlt;çiàperbum,uelle huncmonbsp;reminducere, ne uel aduenæ recipian«nbsp;turjUel ipfi aliquo profidfcantur,ideocpnbsp;modis omnibus cauendum elTeme quanbsp;duitasinuitium hoc SC criminationemnbsp;incurrat, ut SC peregrinorum hoftis j SCnbsp;difFidlis SC inhumana uocetur, ncqucnbsp;contemnenda effe alforum de nobis iu=nbsp;dicia, Quaproptereos,quf ocioabuntfnbsp;dantjôd aliorumhominum res atçp mosnbsp;rcsuidere cupittnt,nô uultlege alla pronbsp;hibert

DE REP. ET LEG’; gt; |Pf heben’. Ciuitatem enïm quae fôlitari^nbsp;fît, ÔCqutd boniammahfitapudexte;«nbsp;ras gcntes,!gnoret,a pcrfedioneait Ion«nbsp;giusabelïe Qj^iliommum çognofeen*nbsp;derum caufa peregnnî^ntur , uult eflènbsp;non minores anm's quinquaginta,neqjnbsp;djutius abefle, quàm decem annis. Vbinbsp;doinum redierint, lubet diligenter ex*nbsp;plicarc(cnîttui,quid uel in legibus uel eïnbsp;ducatione uel difeiplina egregium 8lt;nbsp;memorabile uiderintapud exteros, u£nbsp;boc ipfum deinde,fi probatum fueritjinnbsp;rempub. recipiatur ? A duenas igitur 8Înbsp;pcregrinos,ab altjsad nos uçnigntes, iunbsp;bethumaniter exdpi.fed exijs quofdantnbsp;«fie dicit çftiuales,qui tempgs idoncunrnbsp;nadi commeant hue jlluc,alios bona*nbsp;rum artivim caufa proficifei : quofdan)nbsp;uerópubiieè mitt« legatos h'sep magntlnbsp;efle tribuendum honorem a magiftra«nbsp;ru . Quantum ad pofleisiones atnner,nbsp;bà diftinguit » ut qui in urbc,foro,nbsp;cris Si palam aliqyà re fuejit ufus.anninbsp;fpacio,qui in agris, publice, quinquen*nbsp;’u ui be,domi, non aperte, trie ffnbsp;nn, quiinagris domi Si occulte,dccen-ntj tempore,ius in earn rem pracicriptio? *nbsp;pjs habeat, ncque pofi: illud tempus do?

P

s V M M A ? L A T O H l 3 onîno fit integrum,repetcrc, fed extra(î*nbsp;nés regiontsei liceat recupcrare ôôap«'nbsp;prehêdeie,quouisetiam tempore. C^uinbsp;rem furtiuam demi fuae rcceptat ,incoxnbsp;dê eft criminc,quo fur ipfc. Qui proferinbsp;ptum autcxukm rccipit,eumcapite pk«nbsp;dit. quem enim duitas autrefp ànimifünbsp;pronundauitjCum nonUcetuUi dut ha*nbsp;berc pro amico.Cum ud de paceuef bel

• 10 uel inducïjs tradatur, debet intetue»

m'rc communis omnium confenfus. ludiciorum alia didt effe priuata,a\ianbsp;publica, inter piiuata numeraiarbitrosnbsp;uel conciliatores, uicinos ÔC thbules.nbsp;Publica^funt magiftratus jde quibus annbsp;tea dixit, eosep uult memoria tcncrclenbsp;gum décréta, Ümul oftéditeffe quâdamnbsp;affînitatem et uo cis etfignificationis in'/nbsp;ter Fo/xôp Icgem, ôCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, m entern .Mor*

tuis uult fieri parentationesjeorumépfd pulturç iubetdeUgi locum ,nonitikni»

• 11 aliquoagro Jed eiufmodi, qui nulll

prætcrca rei fit utilis ? ncc enim letr^ ma Ws (œcunditatem effe minuendam»nbsp;Sumptus funèbres uult effemoderatos,nbsp;pro cuiufép cenfunlon enimbominê ibinbsp;îepclirijfed fimulachrù hominis^ corpusnbsp;fpfum ô^cadauerîucrutp autem homi?nbsp;neronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiddicet corpore foluU,

DB R B P. ET LE«.' nbsp;nbsp;nbsp;»?lt;

profîcifd aliquo ad deos,openjmfuo* rum ratio ncm rcdditurâ. Atcphocqui-deminlocofincni tmponit Iegtbus.(è(|nbsp;unum ait deß derari,amp; illud quidem manbsp;ximum.Neç cnim fans cfle,leges conftlnbsp;tui,fed oportere, utfirmç fint, a magno,nbsp;ftudio feruentur, ÔC mfitillis qua:dangt;nbsp;uis immutabilis.Caufam uerô mulatto*.nbsp;nis kgum ait efle, quod Icgumlatore»nbsp;no Temper eundem fcopum i-efpidunc.nbsp;Alios enimco fpedare, ut pauci qui*nbsp;dam in repub.domincntur,alios,ut ditenbsp;fcant, fine feruiant, fine non:alios,ut It«nbsp;beri fint, alios ut non folum libertatenbsp;fr.uantur ,fed imperium quoqucfauninbsp;amplificent,SCuicinas urbesfubigant*nbsp;Monet autem,ut rcfpublica fibi propo«nbsp;fitumfemper babeat unum aliquem fi« lt;nbsp;ïiê^quo fuaomnia confilia dirigat.fimulnbsp;bortatur,ut ex magiftratu quotidic contnbsp;weniant aliqut natu grandiores,qui fin«nbsp;gult tuuenem aliquem » tn'ginta natumnbsp;annosfecum adducannÔC ante iblisor-?nbsp;turn prima lucefermonem inter ieconfenbsp;rant de repubfica, ô^utiuucnes ea quasnbsp;fembusprobantur , magno ftudio ditnbsp;(cant, In Epinomi percurrit uarias ar«nbsp;fes atque Ici6ntias,hominum uiui necef«

s VMM A P L ATONIS farias,agnculturam, pjftoriam,architc«nbsp;duramjabrilem, figulmam, texturam,nbsp;namicam,uenatoriam,piftoriam, null*nbsp;tarem,inedi'cam,Iuridicam,ÔCquçcun®nbsp;funtaliæ, fed eas inquit non liocpofTenbsp;præftare,utaliquis cuadat iapiens. Asnbsp;rithmcriccn uero amp; Mathematiccnnbsp;Afironomiam ait effc talcsgt;ut qui innbsp;ipfis bonam opcram nauarit,cum cfFici*nbsp;ant fapientem,ut QC de animae im mortaquot;nbsp;litatedC de dqs redè fentiat. quo qmgt;nbsp;dem nihil Gt præGantius.NuIlam enimnbsp;in humano generc pofle maiorem inue*nbsp;niri uirtuicm,religio nc 5lt; pietate in Defnbsp;um«His ergoxjui GeinGituti Gntjâ^na*nbsp;turam habeant non uitiofam, aitfumgt;nbsp;mos debere committi magiGratusgt; cumnbsp;ad fenedutem peruenerint,et talcs opornbsp;cere effe illos, qui in antelucanum concinbsp;lium uenturirunt,in quo,udut inan«nbsp;chora,falut€m rcipublicæ poGtam cGcnbsp;dicit, Attçutdeorum praeGantiam de»nbsp;monGrenmulta diGerit deanimæpro«nbsp;prietate, Quinep autem ponft corpora,nbsp;ex quibus ait cunda prouenirc, terram»nbsp;ignem,aquamjaerem dC çthera.PoG, denbsp;planetis ôf fyderum ratione uerba facit»nbsp;eam^ dodrinam aità Barban's ad Grf

cos

DE REP. ET LEG. «07 COS cfle déporta tam , ubi Sóhocaddit,nbsp;Græcos habitarc in regionc, ad uirtu^nbsp;tern longc opportunffsimaj quod internbsp;hycmalern naturam 0^ aeftiuam medianbsp;fit : 0^ quod ab aeftiua (erenitatelongiusnbsp;ipfi diftent quam Barbari,idcircô tar»nbsp;dius apud ipfos.aithanc fdentiam cxci»nbsp;tatamcHe : Graccos tarnen,qut'cqm'd 4nbsp;Barban's accepiflent, meiius cxplicafïênbsp;quam iUos.Poftrcmdpn ijs, quæ ad De«nbsp;orum (àcrificia pertinent,non uultlegif»nbsp;latorem I'mmutare quicquam,0^ cauen«nbsp;dum di'dt, ne ad nouum minus cenç re»nbsp;ligiôis eukn homines aifuefîâtjfed quçnbsp;patria lege ucl côfuetudinc,dc facrificannbsp;do confi'rmata funt, ca iubet immota conbsp;feruari. In eo dialogo , qui Minos in»nbsp;fenbitur uel de lege, rogat ex Minoënbsp;quodam Socrates,quid fît Icxt'Illere»nbsp;Qjondet eflè eamgt;quæ fit 1 ege rccepta amp;:nbsp;approbata. Definitioncm hancrcfdlitnbsp;SjcrateSjUtimpropriam àC abfurdam.nbsp;Turn ille, ciTe duitatis inftitutum atquenbsp;deçretum.Nehocquidem Socratesad*nbsp;mittit.quædam cnim elfe bona,quçdamnbsp;ueromala duitatisdécréta, lcd ipfede^nbsp;miim definiens ait legcm efle ueritatisnbsp;inucntionem.Refutatur hoc àMinoë,nbsp;P gt;4

HMMA FLATORI s quod homines non fcmper etfdem utaanbsp;tur legibus.longc enim alias elTe perGrçnbsp;a'am,quam in Africa,âi maiorum kgesnbsp;tnultum elle diuerfas ab tjs qux nuncnbsp;fintinufu.Refpondet Soerates,amp;ait canbsp;lt;ïuç lufta funt et honefta,ubicp effc luftanbsp;cthonefta.Lcgum nerd promulgattoncnbsp;non elTe cuiufuts,ueriim etus tantum,nbsp;quifdat quidin fingulis rebus iuftumnbsp;fi^iniußum ßt,qutteneat ciuitan's ordf*nbsp;nem 0^ gubcrnandi rationem, Idctrconbsp;cnirti effect nominan leges,quod conftinbsp;tuantur ab tjs,qui peritiâ habent:quem«nbsp;admodum amp; medicorum amp; geometriaisnbsp;êC agriculturae leges dicuntur, hoc eft*nbsp;décréta, quae fiuntabhuiufmodi rerumnbsp;jperitis. PofthaEC loquitur de Lÿcurgo,nbsp;qui Lacedæmonijs dederit leges, mutu^nbsp;atuseasâCretenfibus.quohim fiierintnbsp;praefedh' Rhadamanthus amp; Minos, Io«nbsp;nis ex Europa filij . Cunc^ ille diccret,nbsp;Minoem màleaudire,utagrcftem ÔC dunbsp;tum hominem atc]ßetiam iniuftum: So'/nbsp;crates eumobiurgat,qudddeDeo mi*nbsp;tiusrcde ientiat , cumcp dcmonftiat,nbsp;optimum fuiflèuirum,atquc id probatnbsp;Siuthoritate Homeri, qui dicit cum pernbsp;ännos nouem fuifle ipfius Jouis occ^isH^fnbsp;boceft

îlfiREP. ETLEG. ««« liQccftjCollcrcutorcm ÔC aufcultatorern.nbsp;Qui fecus hanc uoccm rnterpretentur»nbsp;cos crrarc.nec cnim fuiffê Jouis aut comnbsp;potorem aut colluforem, ôC grauiter il*nbsp;Ium præcepiffè Cretenübus,ne composnbsp;tarent ad ebrietatcm, non efïcergo crc*nbsp;dibikjUtcum turpem tudicaret tcmu*nbsp;lentiamgt; aliud ciuibus mandant,aliudnbsp;ipJcfecerir:hocenim eflè improborumnbsp;hominum. fed Minoem,quand iu Crc*nbsp;tenfibus præfuit, collocutum effefampnbsp;liaritercum loue, ab eocp leges dididi»nbsp;(è, quibus floruerint Cretcnfcs, ac poilnbsp;eos Lacedemonij, Caufàm uerô, quodnbsp;Minos, ut agreftis QC parum etiam iu*nbsp;ftus ,ma!e audiat Athcnis, ait hanc cffè,nbsp;quôd bellum Äthenicnßbusintulit.ijscpnbsp;dcUidis tributum imperauit ualde in#nbsp;humanum, feptem feilicct pueros ,quo*nbsp;Unnis, Ad hanc autcm fcueritatem fu^nbsp;iffc ilium adadum criminationibus fiCnbsp;conuicfjs poetanim . hos cnim perma«nbsp;gnam habere oim inutramcppartêjCtadnbsp;laudandum 8dad uituperandum,ideocpnbsp;ilium cui fama ÔC nominis exifiimationbsp;cura; fit,iubercauere,ne poëtas habeatnbsp;aduerfârios. Minoem ucro reliquisnbsp;mtiibus pr^fcrijS^ufumcffcdictt Rha*

P «ij

s VMM A PLÂTONfj Hamantho, ueluti legum uindicc pcjfnbsp;Gnofon urbein,TaHöautemjpertotantnbsp;»nfiilam « Hune cnim cim'taics omneisnbsp;tennannoadijflêjàl übicunc^opus iC*nbsp;fet,emendafle omni'a, fculptis idcirconbsp;gibus in tabulam arrcam, ÔC pala'th pro«nbsp;pofitis, ütncqu:s cas ignorarct.FuiHénbsp;quoip uiruth bohum Minocm , cx cdnbsp;|)robat,qücd in ipfius lcgibüs nihil fuc»nbsp;rit immütatSjquod ab omnibus h ; berê»nbsp;lur magna æquitate cfTc confcripfæ Pdnbsp;ftrcmó , quacrit quid medicus prçcipiacnbsp;Ualetudinis ttiendæ caulafciin^ illc dhnbsp;tCrct, nutrimentum amp; corporis agitatwnbsp;ühem àtiç motum, hune remiisioreniinbsp;huhe uenémentiorem:rogat,quid k«nbsp;gislator Â^populi paftor- adhibere de«nbsp;beatjquofiiorumhominüm rnorcs ÔC. a*nbsp;himos meliorcs faciàt i cuncp prækninbsp;refpöhfüni Minos non haberet, ait pu«nbsp;dehdiim ciTe^icire aliquem q uid uaktuenbsp;dihi èi. corpôri fît ncceffarium, quid au^nbsp;lern ànimæ conferat,ignoràrc.In co quinbsp;Politicus inicribitur, üeî deregnOjqui Unbsp;bros de republican: kgibusantcccdit»nbsp;declaraturuSjquam fît infignemunus,nbsp;biraceflè alicüi rcipublicæ, ÔC quibusre«nbsp;DUS oportcat eum, qui bcnegubcrnaré

Uelit

DÉ REP. ET LIG.

bellt, inftrudum dTe.prin'dpfo dfuidit fdentias -, ÓC aliam eflè dicit theoricam,nbsp;ah'am uero pradicam. Eius qui remp*nbsp;adminiftrat, fundionem ait cfïèthco«nbsp;ricatnmagis quam pradicam, Manusnbsp;icntm S)i. reliqua corporis membra pro«nbsp;pe nihil conferrc, prudcntiam ueró QC a«nbsp;nimirobur, quamplurimum : Architc^nbsp;dumeiiam uix unquamuti miniftcrionbsp;manuurn, fed ijs qui manibus utuntur,nbsp;praeeflc. Th co ri cam deinde diuidit innbsp;ludiciariam ôd imperatoriam. ÔC quoni-am plures in repub. funt qui mandantnbsp;aliquid amp; præcipiunt,apparitores,praîanbsp;cones amp; id genus alij : idcirco,qucmadinbsp;modum caupo difFert ab eo,qui propri*nbsp;Um opus uenditjficétiâmà rege inquitnbsp;differre prSccoiftctti -, qui régis mandatanbsp;ahjs ipfe prontinciat ÔC mandat. Po»nbsp;ftea defeendit ad prolixam diuifioneninbsp;Corum omnium quægenerantur. Qu^^nbsp;datncnim,inquit,funtanimatajquedamnbsp;gt;nanimita,dcquibus nihil præterca lo*nbsp;quitur.fed animata partitur in homin?nbsp;amp; bruta, quorum aliud eß; ferum,ahudlnbsp;manfuetum.aliud aquaticum, aliud ter«nbsp;reftre, ÔC in his aliud uolatile, aliud grasnbsp;diens, horum autem aliud folida, aliud

P

SVKiJStÄ PtATO'Nt?

bifida urigula, cornirtum alitid, aliud abfcp cornibus, aliud promifcuè gene*nbsp;ranSjUtequgafinijitiuIijaliud in fuatan-tum genefe : aliud bipes,aliud quadru«nbsp;peSfbipedum aliud pennatu, aliud im-plume,quod adhominêproprie referr.nbsp;Hoc aürin loco diuertit ad fabulam SCnbsp;t€citat,quomodo mundus initio fuit gunbsp;bernât us i dxmonibus,« quàm fœlicianbsp;quan^ aurca tiiric fueruntfæcula, ciimnbsp;nihil ciretincuîtum aut agrefte, cum telgt;nbsp;lus tp(â fponte uidS Si omnia prçberet^nbsp;quum nulla uis,nullum bellum intcrcc*nbsp;derctjCum ablcp legibus hotïefteeC atmi*nbsp;ceuxuerctur. Talcm fuilTe mundinbsp;cm,quo tempore Saturnus uixirab eiuinbsp;ncromorte ait hom ines dçmonû eufto*nbsp;dta 6^ prouidentia dellitutos, cum in omnbsp;mniumrerum conuerfione,mutatis cttînbsp;brutorum rtaturîs Si cfFeratis, expofîtinbsp;«dent uarijs pcriculis,cxcogitaflc in fumnbsp;maneceisitate,quaead tuendam uitamnbsp;confer rent. Sed ne hac quidem in par*nbsp;ce aliquid præftare potuilTè abfque deo«nbsp;rum auxilio» nam à Prometheo fuiffe in*

uentum ignem ,af tes autem à Vukano, rationê colendaîterrac feminumep abnbsp;jhjs demôflratârn elîe.Rcdit deinde adnbsp;propofi*

De rep. tT LEÖ. «9 ^ïopofîtum,6Caitfiinclionem eius, quinbsp;præeft hominibuSjUaldeefle illuftrem»nbsp;et licet multi alij nomen hoc ufurpare fi*nbsp;biuelinLquafi populi fintpailores att^nbsp;nutritij, cuiufmodi funt mercatores,a*nbsp;gricolæ, gymnaftæ,medici,eô quod ui'nbsp;dum fubminiftrentet ualetudini confitnbsp;lant,tarnenei foil proprium effè nomennbsp;illud,qui populumlegibus moribus^nbsp;regit, Eum uerófic dcfcribit, ut dicat at«nbsp;tcquadam imperare,necpreferreanuonbsp;ientibus imperet an inuitis, an ex fcriïnbsp;ptojucc ne, pauper fît art diues, Vt cnhnnbsp;medicus ÔC habetur di. uerè dicitur, quinbsp;Irtorbos quocunquc modo depcllit, ÔC,nbsp;^^rQtos ualetudini refiituii : ità etiamnbsp;qui populi falutêprocurât,eocpfoluntnbsp;refpicitjhuhc aitlegitimum efle princi-pem atqj magiftratum. Pofthaec recen«nbsp;fit formas reipublicac,â(f Monarchiam,nbsp;ficum legibus coniundafitjoptimamnbsp;dicit: qoud fi uero legibus non uta*nbsp;ïur.grauifsimâ effe populo demonftrat»nbsp;Inter légitimas rcipub. formas ,demo*nbsp;cratiam ait eflè dcterrimam » inter ini«nbsp;quas autem,longe optimarn. Pôft régi*nbsp;am alit ciuilem fcientiam proximè po*nbsp;nit artem rei militaris , deinde ludi*nbsp;ciariam

SVMMA PLATONIS cfariam Ó^Oratoriam,quas att kgumnbsp;cflecuftodesatcpminiftras. Quod eti«nbsp;am fopra dixitinlibro de legibus, idemnbsp;hktradatjOporterc uidelicet naturamnbsp;cftèmixtam atcp tempera tam,neep ßn«nbsp;gularem aliquam in nobis I uxuriari.quinbsp;enim ingenio fit nimium pudente atepnbsp;modefio,euadere moliiufeulum :in c|uonbsp;aurem anitni robur Si. audacia paulofitnbsp;gt;naïor,eam ad ferttatem magis propen»nbsp;derequamhumanitatem Jtacp dandamnbsp;efleoperam, uteorum,quimatrtmonianbsp;contrahunt, naturæ fint difparesnbsp;atqp diuerfie,ut quod in uno

. ' uidetureffenimiumjah tcrconiugum mosnbsp;dereturatc^nbsp;leniat»

F IN I S

ERRATA.