Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

^arij ^L� m 4 Ui^u^ ju^tpnvnbsp;iansy^yjtrp�ia^nbsp;fnr^ ^0 ju^lt;3arnbsp;� J:n:nj^'yii;nptwnbsp;ynbutC2 ym a^ qnbsp;UI ^^nptzuunbsp;um^ntwjnbsp;( jttvijxirnlnabjijnbsp;hnttrnbsp;kngt;nbsp;�iUif^nu'C�^inba �jnbsp;awumnbsp;ilpv ^tujnj.iMprnbsp;liAiUii laiu unui^nbsp;u^piuni rydx^;?,nbsp;fccyjii^c? UMuttx-gt;?nbsp;m ^iu JATibrpd^nbsp;tVqMUU�^p^UlJ� jnbsp;t jnxtu^ 'Wuinbsp;?p :^UUfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

UI imuK pi�htjtuuu lU

U ^IU1Kgt; UI jwui^

tuvifmb(ri *1 y iqtui riirtuj^nS�^Siy^niuta Inbsp;' Uitput utvuuitv 1nbsp;jttujiiJnb auvqnKLanbsp;jwumxy :3�uiri t^ui titimt a -3 Inbsp;'OUUMtl^ tUU3Utnbsp;lamdri Tiutu� ijmbnbsp;vnunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tMUUtV?

^na^ui uau vjdt tun^ . 4jamp;�jha�u'^purin^lt;gt; ^2�tX'^nbsp;�pntttMy^nuatnb

�Ss -.u oiicn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IL JtpUi^

eiJTUCJjiq wutjpo�iiig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tU.;ltl^U.

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ntvriSni ^)

V M amp; tuis litcris, amp; iis, quibus me inter tuos Libcllorum intuo Pr�to-rio Magiftros vitro retulifti, Codicillisnbsp;inuitatus, Aurelia, fecundo Ligeri bucnbsp;properarem, libellos quofdam bonosnbsp;amp; eruditos circumtuli, veteres dico

Panegyricos,non iniucund� illius me� nauigationis iucundifl�mos comit�s : qui mihi no modo amcnif�-mumlittus Ligerinu legenri fuggereretjquod maiortnbsp;cu voluptatelcgercled etiam velutipr�irentfollicitcnbsp;quaerenti,ecqua vel gratiarum a�tione,propter honorem mihi delatum, priuatim te falutarem, vel gratu-latione publice te exciperem,in hac tua vrbe laureatanbsp;veluti triumphantcm,vel denique cohortationeinci-tarem dcliberantem de tuaIuris Academia inftauran-da. Sic itaque in via mihi ftatim adfuerunt, qui prac-ftarent, quod qu�rebam, primum Aiifonius cum fuanbsp;Grariarii A�lioneadlmp.Gratianuzdeinde Nazariusnbsp;cu fuo Pancgyrico ad Conftantinu de vi�to Maxctio,nbsp;amp; Pacatus cum fuo adTheodofiu de Maximo trium-phantc:poftremo lumenius c�fuaOrationede Scho

lis, amp; C�ftantii erga cas liberali fauore ad V. P. Gallias Pr�fidem.Ergo quatuor illos Gallos Oratores di-fertifsimos Eumenium, Nazarium., Pacatum , Au-fonium,in non difsimili caufa ad te legare tam opor-tune pode videbar, quam optabam exiis etiamte in-telligere, quales olim fuiflent, quos defcribunt, Con-ftantius, Conflantinus jTbeodo�us, amp; Gratianus.In bis cnim quatuor Principibus, cutn 5c tu multa, innbsp;qiiibus, tanquamin fpeculo, te rccognofcas, lubenter relcgcres, turn ver� exprcHam haberes perfe�linbsp;Principiseffigiem,in quaml�mper intuearis. Sed nenbsp;longior nunc cflem, vifum eft tnodo,de duobus ad tenbsp;quippiam referte, quod olim Gallia pr�dicauit, nuncnbsp;minus eftfortaflenotum Francia: tu�,amp; ad id ramen,nbsp;quodqu�rimusagim�fque, propius accedit. Itaqucnbsp;delegi quod Latinus Pacatus Galli� fu� Legatus,antenbsp;annos prope M.cc.Rom� dixit derheodofio Magno,nbsp;adeumipfum, de Maximo Tyranno Galli�, velutinbsp;triumpliantem : quodque Eumenius ante annos prope m. CGC, in ampli�imo Galli� foro de facris literisnbsp;Conftantij Cel�ris, Auguftodiinenf�m fcliolam reili-tuentibus:vt quicquidilludeft reliquumex eruditanbsp;Antiquitate literac� Galli� ad te referretur,interea dunbsp;tu,quod pr�terea requires de duobus lufce Principibus, amp;aliis duobus, Conftantino Conftantij filio , �cnbsp;Gratiano, qui Theodolium veluti in pattern adopta-uit, (nam 5c liofce duos, tanquam fua decora, Gallignbsp;tua tibi offerre vult) audies ab iis, quos voles haberenbsp;interpr�t�s, amp; teiilquedignos veteris memori� Ma-giftios. Quo in genere, honoris cauf� eti� appellabo,

R E L A T r o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

duos ampli�iraos viros, Pr�fe�los tuo Pr�torio fine armato uuetogato, Fran. Carnaualecum Equitem il-luftremjgenerofum, amp; (quod nunc rariim cft) licera-tum: amp;PhiI.Huraldum Iiirifconf clarifs. Cancella-rium tuum. Quidni enirn, quoshabes tuorum conf�- vnbsp;liorum in rebus maximis Magiftros/crumqueabs tenbsp;geftarum gerendarumque au�lorcs, no vircute modonbsp;amp; f�pienria amp; return vfu,fed etiam do�hrina pr�ftan-tes,eriamveterum illuftri�mqueexemplor� egregiosnbsp;liue indices,i�ue indices non haberes? Quod fi amp;me,nbsp;quem inter tuos facr� memori� ( vt leges Eumeni�f-queloquuntur)Magiftros retulifti,amp;legum interpr�tera in tuo auditorio Iuris efle iubes, conferre ali-quidiubeasad le�lione illorum Gallorura veterum,nbsp;quos ad te n�c refero : etfi in bac percgrinatione, finenbsp;ocio,fine libris, minime comparatus fim ad aliquatnnbsp;fcriptionem:ramenquiaMagifter(vt dicitur) mcrao'nbsp;ri�officiodeeflenonpoteft,dicamquod dere pro-Z pofita,brcuiterrcpetcre Sc confequirecordatione pogt;nbsp;tero: pr�dicamque, Pacatum,quem tibi offero, amp;:nbsp;quemrurfus ex Gallia Legatum, vc Vi�lorigratule-tur, miflum efle putabis, ruura efle, hoc cft, Galluninbsp;fuiflc:ncque, quod inepte quidam fufpicantur,quianbsp;Latinus amp; Drepanius dicatur,fiiifle auritalum aut Si-culum.Non enirn diflimulat f�fefuifle Aquitanum:nbsp;tantoquc proptcrea magis Aufonius Burdegalenfis,nbsp;vicinus illius atque familiaris, agnofcit fuum efle ma-giftrumjProconful�mque vocaCjamp; virum do�liflimunbsp;fuifle teflatur .Miflus ergo ex Gallia Legatus eft Ro-raamadTheodof�um Magnum de Maximo Gallise

tyranno vi�tOjVt dixi,triumpliantcrn.Natn ctfi in bei-lo Ciuili vi�loria triumpho celebrarinonfoleret,tarnen Theodofius ira fegeiTerat contra Maximum, vt Pacatus profiteaturhoc demum fuiflc bellum Ciuilc,nbsp;cui decernipoflettriumphus.Vi�lum �Theodof�o amp;nbsp;debellatum fuii�e Maximum ilium prope Aquileiamnbsp;xxvn.die menfis Aug4jfti,Thcodofio A.ii.amp;Cynegionbsp;Co�.teftis eft Socrates hiftori� Ecclefiaft. lib.v.Eumnbsp;autem fuifTe annum vndecim� Imperij Theodofiani,nbsp;Cedrenusait.Ego addojChrifti annum fuilTe ccclxxx-viii.Anno aut�f�quentiTheodofius triumphans Vr-bem ingrefTus eft, Idib. luniis. hoc eft, poft viiftoriamnbsp;menfibus deccm.Quo temporePacatus oportunead-fuit,ex Gallia miflus,qui gratulatorio Pancgyrico,cuinbsp;EpinicionincftetjTheodofium cxcipcretin ipfo Sena-TLi. Nam ncque prius commode id fieri potuit, amp; ftranbsp;(vt ait Cicero ) gratulatio reprehendi non folet. Quidnbsp;dicam,viftori�Thcodofian�,qu� merito vifa eft maxima,amp; imprimis fialutaris, dicm amp; memoriam, muleis eti am poft annis faepe occurrifle ? Nam didiciexnbsp;Procopij lib.i.de bcllo Vand.Romanos quotannis dienbsp;feftum cclebrafle, quo Maximus � Theodofio vichusnbsp;fuerat. Adeo vifaeft magna,amp; memorabilis,amp;fauftanbsp;hxc vi�oria. Qup quidem exemplo quid de tua dicinbsp;ftatufue pofsitac debeat,amp;quid tu proptereanuncnbsp;expedare debeas � Gallia tua,pluribus verbis dicere,nbsp;nifi fi ad te fcriberem,poflem. Priufquam autem Pacatus Oratione fua t�quam preconio quodam celebretnbsp;vidoriam Theodofianam (quodhuius orationis pr�-cipuum argumentum eft) deftribit, qualis in Gallia

fucrit Tyrannis Maximi,annis quinquetin e�quenon minus feite depingitrerribilem fpeciem immanis Tyrann! ,quam in Theodofio perfe�lam effigiem Prin-cipis Opr. Max. Exhorrefeimus, cum legimus, qualisnbsp;Rom� fuerit aliquis Caligula,Nero, Domitianus;nbsp;quorum quidem damnaram mcmoriam extare Deusnbsp;voluit, vt qui in cos intuentur, deterreanturabiraita-tione ; ficuti olim Laccdemonij ingenuis fuis adole-feehtibus exhibebat fpedados ebriostemulent�fquenbsp;fuos Helotas.Sed cum triah�c moftra portentaq; (nonbsp;enim Principes appello ) audies in Maximo Galliamnbsp;vexante, veluti renata fuilTe : ecquid partim indigna-tione,partim dolore,partim mifericordia diftra�lusnbsp;commouebcris? Ecquid hoc tempore rurfus Galli�nbsp;tn� quafi fatalibus �rumnis afficieris ? Cumque audies Pacatum illius fu� narrationis atque deploratio-nis hoc principio vti, Vndeordiary nifi �,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,mea Gallia,

tnalii, qua ex omnibuiterrk, quo/S iUa peflts wfederat, hauet, iniuria tibi vindteas priuilegium miferiarum ecquid rurfus tali exordio nunc ingemifccs ? Lib�tne de Maximo illo plura audirc?Exvno Sulpicio Seuero Gallonbsp;didici. Maximum hunc appellatum elfe Clementem.nbsp;, Nomen ergo erat (peciofum, fed fine re.Sulpicius il le,,nbsp;quide hoc Clemente Maximo multa narrat in fuoli-bello hiftori� (acr�, nunquam cum vocat Tyranum:nbsp;fed femper Principem,Regem,Impcratorem. Credo,,nbsp;q[u�d regnantem metueret .Sed amp; Orofius Hifpanus.nbsp;audet dicere, ftrenuum amp; probum, amp; Augufto dignum fuifle : addit tarnen hanc exceptionem; nifi con^nbsp;teaficramenti�demper tjirannident emerfijj�t.Er^o haefal-

tcmratione tyrannum fuifle fatetur �.vtamp; alioquo-que modo rurfus Tyrannum fuifle Pacatus nofter, amp; B.Ambrofius probant. Notum efl:, Principes Regef*nbsp;queimprobos,iniufl:os,crudclcs,auaros,barbaros,di-ci Tyrannos. SedTyrannietiam in noftrisLegumli-bris dicuntur,qui perduelles funt,amp; alienum regnumnbsp;iniuft� occupant: quantumuis iufte deinde amp; bcn� amp;nbsp;dementer r�gnent. Ergo amp; B.Ambrofius, vt Valcn-tianum luniorem, quem d�fendit Thcodofius, vocatnbsp;Imperatorem , fie cius aduerfarium Maximum aitnbsp;fuifle vfurpatoremimperij, amp; quidem addit,impiumnbsp;perfidumque fuifle. Atqui Maximus profitebatur fefcnbsp;acerrimum efTe amp; Ecclefi� rcligionifq; defenforem,nbsp;b�reticorum hoflem, imo amp; vindicem public� di-feiplin�. Sed hypocrifis h�c erat ad falicndum corn-parata. Hic tarnen oper�precium cft,obferuare, vidif-leid quidem B.AmbrofiumMcdiolancnfcmnon minus qu�m Theodofium : fed �.Martinum Turonen-fem Antiftitem parum cauiflTe videri, multofque Gal-Ji� amp; Hifpani� Antiftires, mulrominus, cum Maximum pr�cipites fequerentur. Adeo verum efl, quodnbsp;amp; profanus fcriptorRoman�fquc Hiftoricus olim dixit,nihil elfe faliacius fpecie religionis. Sed c�m fit o-per�prccium paulo akius, qu�m Pacatus faciat, re-petere hiftoriam Maximi,amp; id tarnen in tanta illorumnbsp;temporum caligine difficile fic,diu inueftigandodi-dici, Maximum hune militi� ducem ab lmp. Gratia-no in Britanniam miffum fuiffe aduerfus quendamnbsp;Odauium perduellium duce : fed fu� perfidi� fpeci-men ftatiinedidifle. Nam cum eo collufifle, ei�fqucnbsp;filia

R E L A T I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

�Iia vxorcdudacum illo iam fuofocero coniuraffe aduerfus ipfum Grarianum: qucm amp;, cum fuorumnbsp;militum fauorc fubnixus etiam diadema flio capirinbsp;impofuiflet, amp; cx Britannia rraifcifl�c in Galliam, in-fidioi� trucidari curat : tarnen tamaftute fimuJatnbsp;ftudium rcligionis amp; odium h�reticorum, vt Ga��iasnbsp;Hiipani�que Epifcopos non minus quatn Britannia?,nbsp;fuis partibus adiunxerit.Eigoini�cerdotibus illis crunbsp;delitatem fanguinariam accufat Pacatus, quam nonnbsp;minus Martino noftro amp; Ambrofio difplicui/I� confi�t. Sed illius audor erac quidam Iracbius Epifcopusnbsp;Hifpanus pr�texens odium b�rcf�on. Eratctiam Hi-fpanus Tbeodofius : fedfcitum eft hic obf�ruareexnbsp;di�imilitudine ingeniorumeiufdemgentis, tantumnbsp;in hoc Principe fuillc amp; fidei, amp; i�pienti�, amp; clemen-ti�,quantum erat amp; impotenri� intemper�tis �c feuacnbsp;feueritatis inillo Epiicopo.Vtautem melius intelli-gatur,quid fibivelitPacatus,c�minuehiturin eos,nbsp;quos nominibus quidem Antifiites,reuera autem fa-tellites atqueadeocarnifices fuifleair,occurric Sulpi-tius ille, qui amp; de accuf�tione, damnatione,fiipplicionbsp;Prifcillianiftarumin Treuerenfi Maximi Cpnfiftorio,nbsp;diligenter fcribit : e�queetiam pertinet, quod ipfcnbsp;AmbrofiuSjCpift. xxvii. amp; ProfperinChronico at-ringic. Magno quidem certe iudicio legenda eft talisnbsp;hiftoria,pr�fertim hoc tepore.Sed tarnen Reip. valdenbsp;inrcreft,Principem,quiConfilio Regio pr�eft, redenbsp;quicquid illud tandem eft, intclligere. Speciofus qui-d� certe color .erat Maximi,c�m au l� Valentiniani iu-nioris, Arrianis operam daret. Ver�m vnus faltem

Ambrofius, quamuis amp; ipfe ab ea vcxaretur, tarnen banc non cfTc caufam defer�di fui Principis,amp; Tyran-ni confirmandi vidit. Maxiinus ram aftut� agebar,nbsp;cum viam gladiatorjo tarnen animo ad Regnum Ita-li� afFe�taret, vt non dubitaret per Legatos ad ipfumnbsp;Tbeodofium referre quod prxcexebat : amp; Tbeodo-fius videns profligatum amp; fugientem Valentinianumnbsp;confefTus eft, iufto Dei iudicioid fieri. Sed tarnennbsp;propterea neque Valetinianum deferuit, neque opemnbsp;imploranti aduerfus vim amp; infidias Maximi defuit.nbsp;Quam hie multa funt,qu� pr�clar� amp; grauiter amp; fa.-pienter amp; oportune Anagnoftes cuus tibi exponerenbsp;potcrit, fiqualem habere debes, habeas? Sed cum Pa-catustibinarrabit,quibus militibus armatus Theo-doftus Maximum ilium depuleric, Valentinianum-que reftitueric,nolo preterite quod Ambrofius denbsp;tuis Francis indicac, per eos ^inquam)Rhcnum etiamnbsp;trafgreflbspriusprofligatumfuifle Maximum ilium.nbsp;Minim vero : Galli Antiftites neftio quo errorehu-ius partes fequebantur. Et ecce Franci milites talemnbsp;perduellium ducem perftquuntur , amp; fufum fuga-t�mque profligant. Nolohanc veterum Francorumnbsp;cuorum fidem, fidelitatera, amp; virtutem fupprimhno-lotale exemplumhodieftpeliri. Imo addam amp; al-terum amp;: quidempauloanriquius. Franci enim qua-vis antea fiiiftent holies ipfius Conftantini, tarnen hu-ius deinde figna amp; caftraaduerfus Licinium'tyranumnbsp;ftcuti funt. Ag� : properas fortaffe vt pr�lii Theodo-fiani amp; vi�lori� hiftoriam audias ex Pacato. Nullusnbsp;eerte eft , � quo earn meliusrepetas: nullus etiam eft.

R E L A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

lt;j�i te melius fcire pofsit, ecquid vcl fimile vel difsi-milefucrit intua. Saltern fatebris,cxpertum quoque eflctcjinreprcfcnti, quod ille Theodofiiim in fii�nbsp;praelio expcrtum efle narrat de auxilio diuino ; vt amp;cnbsp;Nazarius ad Conftantinum de Maxentio vi�to loquesnbsp;fimilc quid narrat. Sed amp; in altero'ciufdc Thcodofiinbsp;praelio aducrfus Eugenium alterum perducllium du-cem Antiquitaspr�dicauitmulto magis:amp; Claudia-nus co tempore fuis verfibus, qui amp; nunc in omniumnbsp;ore funt,expre{sit,exclamans,

Intereft profc�to,amp; tc, amp; qui tibi fimiles funr,nun-quam obliuifei Vi�loriam, donum Dei efle. Ergo quodPacatus dcThcodofiii virtutc amp;fortitudinc amp;nbsp;prudentia in dcbellando Maximo narrat. Deus ipicnbsp;apud Ambrofium fuacprouidcntiaeaicribit : amp;:Tbco-dofium compellans, ne huius benefiefi vnquamobli-uifcatur,rali orationc commonefacit. E^operturbauinbsp;hofiii tut confilia, njtfie ipfie nudaret. E^o ipfitm 'vjurpatoremnbsp;ImpeTij ita �vinxi^acmentem eins li^auh^ ettm haberet ad-hucfttgiendt copiant � tarnen cum omnibusfitis^quafi mettiensnbsp;ne quit tibi periret,ipfiefi clauderet. Ego Comitem eins at-qne exercitumiCX alteraparte natur4,quos ante difierfiram,nbsp;fie ad belli ficietatem coirentf adfiupplementum �vii^oria tibinbsp;Ego exercit-um tuum ex multis indomitis natio-ntbus colle6lttm,^nafivninsgentis tfidem tranquillttatemnbsp;concordiamfieruarepracepi.Ego^cfimpericulitm fiummumnbsp;efifieti ne ^lpes infida Barbarorum penetrarent confidiadntranbsp;ipfitm ^lpium �vall�m �vi��oriam tibi contuli i vt fine dam-are fieci de inimico tno.

Hacc Dei ipGus apud B. Ambrofium verba funt ad Theodofium, qua? Pacati Oration! adiungi, valde o-pcrxprecium eft, Sic amp; cum ventum eric ad grauifli-mam inillius viclori� deftriptionc fententiam Pacati� amp; admonitionem iltam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purpura quan�oque

regali^eflire humeros cogitabitjamp;c. adder Ambrofii Oratio grauiorcm,amp;:vclutifulmineam infultationetn arquedenunciationem. e^^tJvZw^M^^inquic) ^Eugcn�us 'm Inferno docent exemplo m'lfirabil't qu�-n durumft-, armanbsp;/�� principtbtes irr Ogar e. Eodem loco vtrumque coniun-gitjVC vcrunqueTheodolius vi�rum percu�t, cum alter Imp. Gratianum,alter deinde Valentinianum fu-neft� latrocinio necaflet. Ergo licet Maximus reli-gioniscaufam agere fe diceret,Eugeniuspaganifmonbsp;veterioperam dater : tarnen vtriufque eadem mens,nbsp;cupiditas, Sc Icopus idem erat, dico Tyrannidis affe-(ftationem. Vt aute ad deterrendos perduelles talianbsp;fulmina perfbnarc veile eft, fie eft opereprecium tibinbsp;inculcari, vt taquam inipeculo recognofcas animumnbsp;tuum longe lateque pr�dicarfquamPacatus fatisnbsp;pr�dicarc vix fcpolTe pucac, Clcmentiam Theodofiinbsp;poft vieloriam. ltaque etfi exquifita oratione idfa-ciat,tamen vt magisarque magis inculcetur,Claudia-nus eodem ftciilo grauifsimis rurfus verfibus idemnbsp;exprefiic.Sic enim de Theodofio cecinic:

Partibt44 infemttir.non infkltare iacenti 9^ allebat,mitif prectbus,pieeatii abundanSynbsp;Pccna parcui erat:pact non tntulit iram:nbsp;Pofl acies,odf idem,qui terminus ar mis:

Sed amp; ip�c Ambroffus in orat. funeb. 'T'incere in-cppt\.z}y^olebdtinonple��ere'. AEcpuitcitis iudexnonpcen^e arbi-ter:(jui nuncjuxm ^�eniawconftenti negaret. Dilexi mi^ Jericordemjoumilem Jmpcrio,pe^ore rnanfaeto pr�dit�.Q^^'inbsp;(juodpneclaram �deptie^ vi^oriam, tarnen quia ho�'es tn acienbsp;firatifuntjabflinuit � confirtio Sacramentorum^ ^c. Scd adnbsp;Pacari orarionem propius acceditquod Auguftinusnbsp;lib.v.deCiuit. dei fcribic deeodeni Theodofio, bisnbsp;verbis. In neminempofl yiicloriam priuata^ inimicitiof quot;valere permifit.Bellaciuilia/ion�cut Cinna Adarius S)d-la Cr- alq taies, qui necfnitafinire voluerunt,J�d magis doluitnbsp;exorta^ qu�m cuiquim nocere yoluit terminata. Inimicorumnbsp;juorumfilioi^quos non ipfius iufi�s,f�d belli abflulerat impetus,nbsp;etiam nondum Chrifiianos ad Ecclefiam confiugicntes, Chri-fiianoshacoccafione fieri voluit: nec priuauit rebus, fed auxitnbsp;honoribus.

Vt autein Sz ex aliis Pancgyricis,quos Pacatus imi-tatus videtur, aliquid adfcram, quod cum eo nimc o-portune confcratur: Nazarius de Conftantini poft vi-dum Maxenrium dementia fie loquitur: O tandem felix Ciuili Pornti yiltorial Irrupit olim te CinnxfuriofuSi �gt;nbsp;Mariusiratus,quinon�lo� Oliauij Con�l�fanguinefatia~nbsp;runtfed luminibus ciuitatisextinllis, exempla^ qu� nunc totonbsp;fixenniopafia esy reliquerut. ^icittibi ittrum ante portam Col-tinam Sy�afelix�fe parcius quot;vindicafi�r.f'd mult�s capitibi'Unbsp;roftra repleuit. Conflantinus quot;viclorie licentiam fineprelij ter-minauit. Gladios ne in eorum quidem fanguine diflringipafnbsp;fus efl,quasadfipplictapofebas. Deditamfibi idem Syllaex-armatdmque Legionein vUld publicatrucidauit ,perculfumqiienbsp;b iq

BALD V IN I morientum gemitu Senatum monttit, ne tlme�et quad, �ert mf-�j�t. -At ifle^t^crncn modo ho�ium ^fid etiam 'v�^toritjM^nbsp;quicqufd mtlaumbello�ipirfuit^tibi refi�uMut. H�cNaza-riLis Panegyriftes. Sedamp; eiufdeni Conftantini poftnbsp;MaximianumMaflili� oppreflum clementiamrurfiisnbsp;laudat alius Panegyricus : qui tarnen interca ctiam il-lius contra Francorum quofdam Rcgulosin acicca-ptos feu er i tarera commendat,nbsp;nbsp;nbsp;cautior (inquit) /�erf

�t^qut den in il os habet per t/eniam perdueUeSifortior tarnen eSi qui calcat iratos. Et compendium e� deuincendorum hoflium,nbsp;duces/d�uli�e. i

DeniqueEumenius inalio Pancgyrico, Conftan-tium Conftantini pattern laudat, quod poftcaquatn Britanniam, qu�rebellarat, recepiflet, vi�loriam ( fi-cuti ait)mifcricordia tcmperauit,vt multos culp� co-fcios,ad poenitentiam reuocarct impunitos. Exiftimonbsp;clemcntiam tuam delcdari talibus amp; cxcmplis amp; fuf-fragiis. Ergo etiaminculcabo verba ipfius Ciceronis,nbsp;quem hi Rhetores imitati funt : vt ilia pro Ligario adnbsp;C�farcm: Cognita cl^entia tua,qu� no earn ViSioriamprobity in qua ocetderitnemot ni�armatttf. Item pro Marcello,nbsp;Vidimus viHeriam tuam pr^eliorum exitu termin�t am *gla~nbsp;dium 'pagina vacuum in Vrbe non Vidimus . Q^s amt�miunbsp;ciues^eos vis Martispcrculit, non ira viB:or�. Sed^multo vc-rius h�c prxdicauit de fuoTheodofio Pacatus no-fter,quam de fuo C�f�re Cicero. Tibi quidem certcnbsp;cxillis Africalibris,quos Robertus Andegauenfis,nbsp;Rex Ncapolitanus,qucmlubeter monitorcm audics,nbsp;laudauit,recitabo,quod de lulio Cxfare iniisicri-ptum elL

J^efciet heu noletejue m'tfer'.fed turbine mentis yiUricesper cunbla mnnus in publica wertetnbsp;yi�era^ciuili fedans extrema cruorenbsp;Prelia,e^ emtritas indigno MarteTriumphos.

Cumhos verfus Fr�n.Perrarch� audis,audis amp; illius tui Roberti Regis verba amp; indicium .Vc ver� reipf�nbsp;probcm quod Pacatus de Tbcodofij vi�loris dementia iadat, exempli caufaadiiciam, quod Socrates hi-ftori� Ecdefiaftic� lib.v .narrat,eum ignouifle ipfinbsp;quoque Symmacho perduellionis reo, qui Maximinbsp;partesfecutuserat. Sedcum reputo,hunc Symma-chum Maximo afTentatum elTe, cum tame eriam Ido-lolatri� cauf�m ageret in Confiftorio Valentiniani,.nbsp;dubito,num laudari poflit TheodofiuSjqui talem im-pietatis amp; Tyrannidis patronum, amp; Ecclcfixbortemnbsp;non modo venia,(�d amp; honoribus auxit. Nam amp; Co-fulem poftcafadum efl� obferuaui. Certe licet do-di�imus lurifconf. fuerit Symmaebus: tarnen virumnbsp;bonumnonfuiflefufpicor. Quid vcrodicadeTheo-philo Alexandrino AntiiHce, qui duabus veluti fdlis-fedens, Maximo non minus quam Thcodofio clamnbsp;aflencabatur,acqueita cum vtroque colludebat, vcnbsp;quicumque vidor effee, ei fefe dare inftitucrct perfi-dioiaquada amp; feruili aftutia.Maior erat buius Tbeo-pbili in Ecclefia audoritas,qua VC facile potuerir pro�nbsp;pcereaabdicari,amp; fuis ille aboqui virtutibus non minus quam dodrina excellebac, fi B'. Hicronimo cre-dimus. Sed melius adum fuiflet cum Chryfoftomo*nbsp;amp; Eccleba Conftantinopolitana, � Tbeodofius bunc

Theophilum perduellionisrcum tcmpcftiuccaftigaC-fet. Difficile quidemccrte eft, vt nequecft mcum,ali-quid in vniuerfum hie prsecipere fine de venia, hue de p�naffiue de clemetia, fine de ftueritate.Nam fecun*nbsp;dum caqu�proponuntur, in hypotheft, exeius cir-cunftantiis iddefiniendum eft. Sic olim Rora� lexnbsp;Lutatia de vi aduerfus eos, qui Lepidi partes fecutinbsp;erant, feueriftima fuit : poftea lex Plotiade iis exu-libus reftituendis fuit indulgentifftma.

Illud porro in parte Clementi� Theodoftan� poni lubenteraudies,quod Pacatus laudat, nullius bona�nbsp;Theodofto publicara ftue � Fifeo occupata,poft vidonbsp;ri� fuifte.Nam Sc ftcuti qua crudelis fuerat Maximus,nbsp;tanicfte voluit clemcns Theodofius : fic quam ilium 'nbsp;cumfuoFifeo rapacemfuifleoftendit Pacatus, ramnbsp;fuifle rheodoftum alienum abs Fiftali au aritiaSc omni cupidirate alieni, indicate voluit. Ergo lubenternbsp;adiicio,qLiod obferuaui,primis ftatimannis fui Impe-rij legem latam � Theodofto efle de bonorum petitio*nbsp;nibusfublatis.Indicarid fubferiptio Cofulum inillanbsp;Coftitutionc.Quid enim?AudiebatTheodohus quodnbsp;Ammianus Marcellinus lib. xvi.pofteaquam dixit innbsp;caftris Imp.Conftantii per ftmulationem tuend� Ma-ieftatismulra infanda perperratafuifle,irafcripftt:Innbsp;�,ahantha� maloruw Cimbum buccina^. Potentes in quot;K^gia/Anbsp;rCi yit damnatorttm bonn petita�iis aecorporarent. Ergo vtnbsp;his malis amp; infidiis occurrerer Theodoftus, tempefti-u�jquoddixijedixitjVtinhiberetinuerecundam (ftcuti in fua Conftitutione loquitur ) perentium inhiatioquot;;nbsp;nem: ftcuti amp; Theodoftus alter altera fua non dflsi-mili

mili lege profeflus cft, fefe ftirpitus eruere veile omne fernen hominum ali�nas fonunas appetentium : pro-ptereaque ctiam puniendos ell� Palatinos Officiales,nbsp;qui talcs pctitioncs inftrucrent.

An non Galli� intcreft, amp; te, qui Confilio Regio pr�eSjh�c quoque non ignorare, amp; Theodofii exem-plum leg�mque hancaudire ? Verum quis erit finis, finbsp;quiequid amp; in Theodofio laudandum eft, amp; in te, finbsp;imitcrisjlaudabitur,commemorate velim? Illud nuncnbsp;tam cupide audies,quam ego lubenter pr�dicabo,nbsp;qu�d Pacatus in Epilogo exclamat, Ilium fuiflePrin-cipis Valentiniani Vindieem 8c Reftitutorem, Sepro-pterca veluti Pattern.

Fuitcertc excelltns iliaTheodofii fides,qui non tam fibi,quam Va�entiniano Iunioricolleg�fuo,vin-cere voluit. Fuirb�c rara qu�dam lufticiacontinen-tiaque Vi�loris. Sedmaius quippiameft, quodAm-brofiusinea etiam laudat Epift. xxxiiii.NamTheo-dofiumimprimislaudat,quod nonfolum (vtloquitur } Regno reddiderit Valentinianum : ver�m etiamnbsp;(qu�d amplius efTeaif) fidei amp; pietatis difciplina eumnbsp;inftituerit. Sed nifi amp; id fecilTet, quorfum vicerat?nbsp;Qmdnienimpatiatur,Maximum,puIfoValentinianonbsp;regnare,poriufquam c�fo Maximo Valentinianumnbsp;ilium, fiquidem qualis,cum pelleretur, crat, maneat?nbsp;dico Arrianorum patronum, fidei amp; pietatis hoftem,nbsp;errore licet amp; imperitia fortafle talis eflet .Neque tarnen Theodofius hoe beneficio contentus, curamnbsp;Reipub. Imperiique Occidentalis reiecit in eius prin,nbsp;cipem Val�tinianum, quem fuo folio reflituerat.Im�

ver� nihil egifle fe fen fit, nifi fimanum admoucret oeccfTariae (vt vocatur ) reformationi, neque Reipub.nbsp;modo,fed amp;: Ecclcfi�: cum vcreretur, ne Valentinia-nus negligentior effet. Et veto fi Maximus ipfe legibus Rorham mifsis videri voluit vindex public�di-fciplin�, vt Ambrofius ait: multo magis Theodofiusnbsp;is elfe debuit vi�lo Maximo : neque,quia Maximi A-�ha refcilfa flint, propterea non debuit imitari Theo-dofius, Cl quid rede amp; pr�clare ille inftituerat. Certenbsp;hilloria Ecclefiaftica r�cit�t, qu�dam Theodofif po-fteaquamde Maximo triumphalfet,cdida pr�claranbsp;aduerfus turpes qualdam amp; vitiofis confuctudines,nbsp;qu� Rom� inualuerant. Ego addo Gonftitutionesnbsp;Thcodol�anas,qu� in Codice extant,datae Rom� Ti-mafio �cPromoto Cofs.hoc eft,eo poft vidumMaxi-mum anno, de quo nunc ago� Et vt vno verbo dicamnbsp;quod primum amp;: maximum eft,dico Sozomenumnbsp;hiftori� Ecclcftaftic� optimum fcriptorem liquidonbsp;teftari,Theodoftum, pofteaquam Rom� de Maximonbsp;triumphalfet, res Ecclehafticas in Italia rede confti-tuilfe. Non eft exprelfum, qualis ilia fuerit Conftitu-tio. Sed non dubito, quod inftio Oriente primis fuinbsp;Imperii annis Thodofius feccrat, Ecclefiae caufa :nbsp;quodque in fuo ConcilioConftantinopolitano decer-ni curarat : amp; denique quod ipfe edixerat, in L. cun-dos populos C. defummaTrinit. multo magis Rom� id repctiiffe, amp; talem ftiam legem oppofuiffe im-pio Edido luftin�, amp;: infidiis Concilii Ariminenfis.nbsp;Ac ne quis miretur ,Thcodofium tam conftantem Scnbsp;afsiduum vindicem rcligionis fuiffe, dico ne quidem

R E L A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO

cum moriebatur, banc curam abiecifle. Imo Ambro-fius teftis eft, eum, cum animam agercr,magis de Ec-clefi� quam de anim� fu� f�lutc follicicum fuifte. O Regem Chriftianiflimum.'Ego quidem cert� non poftnbsp;fum noninculcare, nullam alioqui effe ftalutarem vi-�loriam, nullum triumphum glo riofum, nift ft finemnbsp;triumphi amp; fru�lum vi�tori� videamus in Reip. me-liori aliqua conftitutione.Nam quorftim alioqui, autnbsp;boftcs vincimus, autde iis triumpbamus, ft hoftibusnbsp;meliores non ftumus ? vel Reip. melius quam illi, nonnbsp;conftulimus?An bellando amp; vincendo illud iblumap-petimus, quod olim Pyrrhus Cyne� fuo ftolidcre-Ipondir, qu�renti,quorfum tantum inbello laborumnbsp;amp; periculorum ? Atqui Cyneas f�pienter rcplicauit,nbsp;ft vira aliqua Sardanapalica, finis eft vi�tori�, poftenbsp;tamindignam voluptatemftne armis autbclloamp;cilcnbsp;parari. QHin potius hoc eft � viciis amp; ftipfo vinei,po-fteaquam hoftes vicerimus. Et quid tandem aliud di-xerim,c�mThemiftoclem ipftum poft Perfteas vi�lo-riaslego voluptatibus diffluentem, amp; currui, quemnbsp;meretrices nud� per medium forum trahebant, inft-tlentem? Anft tafernhodiepiduram viderimus ,nonnbsp;exhorrefeeremus ? an non dcploraremus, eo reciderenbsp;potuifte talem tantumque Dueem ? Equidem fateornbsp;amp; Theodoftura, paulo poft ftuum de Maximo triumphum (nam tempus in hiftoria diligenter notaui)pr�-cipiti quadam iracundia, amp; quodam quaft furore vi-lt;ftum,c�minThefl�loniccnfem multitudinem car-nifices immifte, commiftflequodvix ipfc Maximusnbsp;Tyrannus inGallia commiftflet. Vcr�m, vt p�niten-

ti� hanc vit� fu� labern deleuit, fie etiam documen-to fic,vt magis fibi caueanr, quitriumphanr.Iuffus eft ab Ambrono;ancequam abfolucionetn impetrarer,legem,qu� etiamnum extat, ferre,ne ludiccs ftarim obtemp�rent mero Imperio Principis in aliquem ani-maduerci iubentis:amp; bac fua Icgereprimi i�pofteanbsp;pa�us eft, GLimin multitudinem Antiochenam, f�di-tioniscuiiifdamream, incanduiflct.Namamp;dcprecagt;nbsp;tioneFlauianioptimi Anriftiris Antioclieni facile planbsp;c�tus eft. Sic igitur ab eo vi�lus bene criumphauir,.

Sed vr quod de Themiftocle dixi, magis cauearur,aa nonetiam op�re pra^cium eft,grauem amp; verec�damnbsp;admonitionem fapientiftimi adolefcentis Scipionisnbsp;Africani ad Maftniflam Regem, focium fuum, quemnbsp;captiu� mulieris forma vicerat,

(inquit ille apud Liuium lib. xxx. ) amp; contineneiam hidinum ad cateroi tuas eximias virtutes Ma�nijjat te ad-iecijj� 'velim. Nam non efi�mihi crede) tantum ah h�fiihu^nbsp;armatk atati no�rapericuli, quantum ah circunfu�s vndi-que �ihidinihus. Qj� easfua temperatiafrenauit amp; domuit,nbsp;multo ma�us decus maioremque'vi�oriam�hi ^eperitj quamnbsp;nos, Syphace^vi�lo, hahemus, l^inceanimum: caue,de�ormesnbsp;multa hona, vno 'vicio, ^c.

Vt autem lue admonitio, qu^ excepta ex orc ado-lefcenris Scipionis non poteft noneft� gratiftima,gra-tior etiam f�t: ecce, ab Rege Roberto illo tuo Ande-gauenft feuius amp; paulo antememinij amp; magispaulo poft meminero^ confignata amp; confterata quoqueeftnbsp;bonis verftbus , quos ille abs fuo Poeta Scipioncmnbsp;Africanum deferibente coraponi iuftit amp; compo�t-

R E L A T 1 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II

Euboictenon �cftfndogrants a�w ah imo In cumnlos�urgentis aqua metuenduSy 'vt i�a efl,nbsp;Turha 'voluptatum, qua circunfufa tenet nos.nbsp;Pracipue tarnen hac nitidaflufle^a luuentanbsp;Peflis, qua atatipratendit retia noflra.

Minus veroTheodofius abillcccbris huius volu-ptatis fibi metuebat, quia eriam adolefccs eas domu-erat. Nam amp;, fvt tranfeam ad akeram Pacatianx o-rationis partem, qur prior eftj bine Pacatus orditur laudes Theodofii,amp; eius adolelcentiam talem defcri-bitjVtin earn intueri Principes adolefcentes, valdenbsp;Vtile fie. Turn verdreliquas eius virtutes ira laudat, vtnbsp;pcrfe�lu m Principem, hoc eft, optimum maximum,nbsp;effingere voluiffe videatur. Quid dicam, rarum hocnbsp;cxcmplum efle amp; admirabileftlauius Vopifeus in fuonbsp;Aureliano,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finquitj 4patre meo audiui, Diocletianu

Principemflampriuatum dixiflfl. Nihilejje diflfleitius,quam hene Imperare. Cur hoc illediceretjCau fas eriam expo-fuit : fed experientia magis probat. Ncque tarnen efienbsp;aliquid impofsibile, Pacatus inTheodofio oftendit.nbsp;Neque quia tarn rari olim fuifle dieu ntur boni principes, vt quidam f ficuti referr idem Vopifeus ) dixerit,nbsp;omnes in vno annulo dcfcribi amp; depingipolTe, pro-pterea fingedus aliquis fuit,qui nunquam reuera fue-rif.ficuti fingituridasaperfedioratoris.Vere enim dirnbsp;cere licet,Tneodofiu proximead cam excellcntia ac-celsifle, fiquis vnquam princeps in Rep. Chriftiana ad

B A L D V I N 1 cam accefserir. Et tarnen interea vtile eft fimul intel-ligere,hominem fuifle,humanis quoqueviciis obno-xiii. Qupdquidera Deus plane oftcnderc voluit,cumnbsp;pafluseft, eum,vtiam dixi, in vindicando tumultunbsp;Theflalonicenfi intemperanter committere,quod publica deinde p�nitentia vix expiari potuit. Cum itanbsp;rueretTheodofius, cafus profe�lo fuit horribilis.Sednbsp;vtilis tarnen eft,vt difeant principes fef� efte homines.nbsp;Legimus quidem in Pacato,vtin eiusfcculi fcripto-ribus amp; legibus, perftpe fieri mentionem adoratio-nis cuiufdam, qu�principibus, quorum amp;numennbsp;quoddam efte fingebatur,deferebatur.Sed vt non om-nino excufo talem vel confuetudinemvelorationemnbsp;illius feculi, fic etiam profiteer, tarn rem non fuiftenbsp;intemperantem, quam verba pr�f�ferunt, Sed nequenbsp;non agnofeenda eft, qualis Rhetorica fit in Pacati pa-negyrico, qui eft encomiafticus, repetito quodam �nbsp;Gra cis exemple, vt nomine ipfo : cum amp; noftri filesnbsp;principes arabitiofb quodam pr�coniocertatim laudarc veilent, fed tarnen eo modo amp; morevt hyper-bolic� ill� laudes intclligerentur efte quxdam ad vir-tutem bland� cohortationes ; amp; qui tam valde lauda-batur,interea verecund� tacit�queadmonerentur fuinbsp;officij : vtquales efte dicebantur, tales ft efte debere,nbsp;fi nondum eftent, intelligerent, qualefcunque debe-rent efte, audirenr. Et vero effufa ilia Principumlaudatio, abs Gnathonica aflentatione ali�na non fuerir,nbsp;nifi fi eius generis qu�daphilofophicapar�nefis ineft�nbsp;inrelligatur: amp;:Placonialioquifubfcribere,qui Rhc-tores jPafafitis fimiles efte ait. neque negauero nihil

R E L A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12

foreputidiuseius generis aulicis palponibusrnihil ctia pcrniciofius.Inflat enim �c infatuar mifcros principes.nbsp;Sed ThcodofiusnoneraraliquisThra{o,qui talibusnbsp;mancipiis dele�larecur.Imo vcr� dc illo loquens Am-hroCius,Di/exinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argnentem^quam

adulantemgroharet, Sicilli fortafTe fuir hoc Pacati Pa-negyrico gratior illa Ambrofiii de p�niccntia Con-ci�, qua paulo poft grauiter caftigatus cft, c�m deli-quiflet. Saltern dicam Pacati oration�eo animo legi pofte amp; debere quo legitur ipfius Ambrofii orationbsp;funebris, dc Theodofio : tametft verecundior fueritnbsp;mortuiquamviuentis laudatio. Siquis obiiciat Pane-gyricis,quod Cicero amp; Liuius ftribunt, funebribusnbsp;orationibus hiftoriam fa�lam efle mendofam:refpon-debojipfum Pacatum tarnen tam fuis afte�hbus hicnbsp;nonindulfifle, vtetiam bon� fidei, veritatis , inge-nuitatis obliuifceretur.Nam amp; fuam hanc orationcmnbsp;hacclaufula concludit: A me fidemfimet hiftoria.

Ergo amp; exmultisTheodofti virtutibuSjquasPaca-tus laudans adimitationcm aliisprincipibus propo-nitjiuuat nunc illam imprimis commendare , qua Theodofium, vtvcracem,amp;qui verba dare ncfcirer,nbsp;amp; ab omni ventolamcndacique vanitatealienus effetnbsp;verifsimegrauifsimcque laudat. Legerar,quodMa-mertinus Confulinfuoadfuum Imp. lulianum Pa-negyrico,5�er�i/��(inquit)mendacinmquot;. cum-quemedaces homines ant inopia am timorfaciar-.Imperator,nbsp;qttimentitm, fortune�iix magnitudinem ignor�t. Itaqucnbsp;vanitate futili minui Maieftatem, Principes fempernbsp;meminerint, qui fuam minimeminuivellcnr,merir�-

que id nolunt. Sane Gregorius Nazianzenus, cum non difsimilem, quam Mamcrrinus fcntentiam edar,nbsp;tame tarn ab ilia laude Iulian�ill� abfuiflc fignificar,nbsp;quam Mamcrrinus fingic proximcad cam acce�ifle.nbsp;Sed an Mamcrrinus vaniratcm accufans, vanitatis ar-guipofsit,nonqu�ro,SaItem cum ingcnuitatis veri-tatifque ftudiumlaudauitin Tbcodouo Pacatus,vcrcnbsp;locurus eft:amp; qui fciunt, Fracice loqui, id� olim fuifle,nbsp;quod ingenue loqui, nihilquc fingere,optabit Fracosnbsp;veteris liuius fu� gloriac cfie memorcs.

Sed amp; quod Pacatus in Theodofio pr�dicat de amicitiafincere ferioque exulta, eiufdemgenerofita-tis eft,neque minus Principibus inculcandumirepeti-tumautem videturex PliniiPanegyrico: cuius verbanbsp;cum Pacati verbis conferre iuuat. tarn (inquit Pliniusnbsp;ad Imp.Traian �) inpriuatoru anim� exoh uerat pri/ctinbsp;lt;t^ortaliumbonnm^ j^micitiaxuiui in locum tr.igratKrata�-�ntationes, blandit�ct peior odio, amoris�gnificatio. Ete^nbsp;nim in p'/incipum domo nomin tantum amicui� inane irn~nbsp;fumquemambat.Tu hancpul�am amp;erranttm reduxifli.ep^c.nbsp;Malus quippi�efFeccris, fi reuocare amp; reducere nuncnbsp;poflis fugatam amp; cxulante, imitatus quod amp; a Theodofio in eo genere fa�lum olim efte audies.Nequcnbsp;vero minus laudabis, quod eum quoque obleruaflenbsp;Pacatus ait, inMagiftratibus certoiudicio mandan-dismeq; laudabis modo, fed eriam imitaberis. O remnbsp;tarn fiepe laudatam, quam iampridem fruftra expeti-ram.O legem tarn hodie neceffariam, quam nimis in-pudentcr �e indigne reiedam. Qua potuit vel iplcnbsp;Maximus miferam Galliam, cuiincubabat, indignio-ri iniuria

R E L A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13

riiniuria peffundare�Numquamne Gallia rurfusdi-ccrepoteritjqiiod amp;de temporibus filiorumThco-dofii cecinic Claudianus,

Cumquefuo demens e^^pellitur Ambitus aurOf d^on dominantur opes^non corrumpenlia/cn�i^nbsp;Dona aient'.tmiturfola wtute potoflas.

Sed frulira Sc inepte moleftus fuero, fi quam omnes boni fruftra iamdiu d�plorant horutn tcmporum velu ti fatalem in Magiftratuum turpi nundinatione mfnbsp;feriam, longiori querimonia penequar. Illud modonbsp;mihi liceat, vt quid no multo ante Theodofium fimbnbsp;liter fecerit Imp.Iulianus,qucm Galba gubernatoremnbsp;babuit,amp; quid anteeum fieret,magis intelligatur,ob-teflari, vt relegatur Mamertini Confulis Panegyricusnbsp;ad ilium Iulianum.Tum veto patiar vt me� queriinornbsp;nixobiiciatur,quod Flauius Vopifeus in Aurelianonbsp;fcripfit. FaBum ^(inquit) K iam diuitiarum pt^ non homi-nu Confulatus.Perier�t taftailla tepora^^ magis perdura font�nbsp;verojfatalis buius mali oblitus, trani�o ad alteram , quam ad te referre inftitui, veteris tuas Galli�nbsp;Orationem de feholis, hoc eft, � Pacati Theodofio adnbsp;Eumenii Coftantium. Et tarnen abs Theodofio quo-que ei�fque collega Graiiano repeterc licet, quod eonbsp;nos veluti manuducat. Nam amp; lmp. Gratianus valdcnbsp;etiamnum adolefcens,amp; ea,quatu nunc cs,�tatc,pri-mifqueftatimfui Imperii annis,vteius fundamentanbsp;firma amp; diuturnaiaceret, edixitad AntoniumPr�fe-�lumPr�torio Galliarum,in omnibus Galli� Metro-polibus excitanda alendaque elfe ftudia litteratum:nbsp;clique hoc Referiptum relatura in Theodofian� Co-

dicem Conftitutionutn. Et de ipfo Theodof�o, quod Pacatus pr�cerierat, fcripfit Aurelius Vi�lor, Euni a-tnalTe fimplicia ing�nia,amp; admiratum efle erudita,nbsp;fed innoxia. Re�tc profe�lo amp; fapienter : cum fen�cnbsp;eflequandam cruditionem noxiam amp; prauam, qu�nbsp;odio dignafit. Sed do�trinam liberalem amp; ingenuamnbsp;amp; cum virtutc coniun�lam, quicumque velodir, vclnbsp;non admiratur Sgt;c colit, tarnbarbarus. eft, vt belluamnbsp;efte dixerim, non hominem, nedum principem : tam-que hoftis mihi videtur humani generis,quam qui fo-femde mundo tollere vellet. PofTem holographamnbsp;Tncodofii ad Aufonium epiftolam laudare, teftemnbsp;Theodofian� erhallt eras bonasfiue obftruantiaefiuenbsp;reuerenti� . Verum nunc Conftantii C�f�ris facrainnbsp;Epiftolam, amp; Eumenii de ea Orarionera y agentis de.nbsp;reftitutionefcllol� Auguftodunenfis, hoc eft, veterisnbsp;in tua Gallia Academiae, potius laudare coram tein-ftituo, vt earn legens, amp; quae ad earn de hac caufa dicinbsp;pr�terea poflunt, audiens ab iis, quos f�picntes habesnbsp;monitores, facile, velmetacente,fentias, qua gratia-rum a�tione,quo pr�conio,celebretur pr�clarumnbsp;de inftauratione Andegauenfis tu� {chol�,pr�l�rtimnbsp;eiuilis,confilium tuum:quo quidem amp; tu iacies nouanbsp;qu�dam fundamenta Reip. in integrum reftirucnd�,nbsp;�c excitabis quoddam eorum, qui earn d�fendent at-que tuebuntur,f�cundum feminarium. Credo equi-dem, ftatim arque audies Epiftol�illius Coftantianxnbsp;principi�,/Wermf�rAotGalltno�rtyamp;c.Ci intellexeris,nbsp;cur amp; quorfum id dicatur,amp; quid dici hodiedebear,nbsp;commoueberis, Sed quod de Conftantio C�farc,

cuius exemplum tibi comnicndo, qu�rcre poteris,in rcpr�fenti tibi melius exponet bonus anagnoftes; amp;nbsp;vt magis id p!acear,adiiciefj quod Aurelius Vi�or o-limfcrip�tjConftantinum magnum,paterno (credo)nbsp;exemplo commotum , nurriifle artes bonas : vt amp; canbsp;laude, non minus quam rerum geftarum gloria, magnum fui�e feias : amp; cum eins pattern Conftantium,nbsp;Galli�fu�, quam rede regebat, amabilem fuiffc audios exEutropio,intenigas, caufam fuifle, quam dixi:nbsp;amp; quod Vopifeus narrat Gallicanas Druidas Imp.nbsp;Aureliano pr�di-xifle, Claudii pofteforum nomen innbsp;Repub. clarius futurum efle, quam cuiufdam fuifTet,nbsp;merito ad noftrum Conft�tium, referri. Erat quidemnbsp;oerte Casiar tantum, non etiam Imperator, Imperan-tibus Maximiane amp; Diocletiano Auguftis.Sed vt tannbsp;tb admirabilior fuit illius f�pi�tia amp; f�licitas, qui fubnbsp;talibus dominis maioribus potuerit Prouinci� fuamnbsp;bene amp; f�nde regere, amp; fanguinariam tempeftatemnbsp;aduerfus pietatis amp; religionis Chriftianae profeflbresnbsp;toto orbe tunc excitatam ,a Gallia au er tere: fie tantonbsp;laudabilior cius fuit totius Reipub. procuratio benenbsp;tempcrata. Illud veto nunc vrgeo: Ncque de receptanbsp;Britannia Batauiaue, Imperioque Rom.rcftituta, ne-quedevidoria Lingonica repreflifque amp;profligatisnbsp;Barbaris in eo Galli� limite, neque de caftigatis innbsp;media Gallia feditiofis Bagaudis, tantum laudis re-portafle Conftantium, quantum ex literarum ludisnbsp;fiudiifque liberaliter excitatis atque reftitutis. Cumnbsp;enim Auguftodunum, nobilifiimam Vrbem Heduo-rum,cuiufdam Batauic� (vt ait Eumenius nofter) re-

B A LD V INI bellionis latrocinio euer fam erigcret * fenfit nihil agi,nbsp;nifi fi amp; fcholam, qu� non modo auditorii ruina, kdnbsp;amp; interitu optitni do�toris, conciderat, attollerec.nbsp;Quid?Legirfe poruerar,quod amp; olim Cor.Tacitusnbsp;feripferat, illic nobilifiimam Galli� fobolem operamnbsp;dedilTe ftudiis liberalibus. ludicauit ergo minime bo-num Galli� gubernatorem fc fore, fi il la m veteremnbsp;ftudiorum federn non conferuaret,tuerecur, inftaura-ret. ludicauit etiam, in eius ruina extare funeftifsimunbsp;quodd�portentum amp; tnfti�imum prodigium,qu�dnbsp;denunciaret impendentemruinamtotius Reip. Ide-nim iampridem grauiter pr�dixit �pientifiimus amp;nbsp;antiquifiimus feriptor Herodotus, tanquam Vatesnbsp;quidam, teftatus, Deum euerfion� Rerump. pr�nun-ciare tali figno,tanquam prognoftico. Ergo Conllaii-tius, vt talc tantumque malum auertat ,ftatimoc-currit: nihilque antiquius habet cura bonarumlitera-rum, amp; reftiturione ftudiorum. Et quidem in ea Eu-menius potifiimum tria pr�dicat:dico talem tant�m-quefuifle huiusrei curam,vt ne bclloium quidemnbsp;occupationes earn infregerint : amp; honorarii duplica-ramfuifleliberalitatcmin tantis alioqui �rarii angu-ftiis : �c denique amplimdinem honoris arque dignitatis Magifterio Icholaftico de�atamefle, qu� Palatino deferebatur . Imprimis ergo tibi inculcabitur,nbsp;quod Eumenius ipft imprimis obftruari vult, Con-ftantium maximis bellis diftradum, in mediis ctiamnbsp;caftris,talem rantamque ftudiorum curam gefsifle.nbsp;Quod vt magis admireris,reputabis,nonmodo,quodnbsp;jam antca indicatum eft de Britanni� Bataiii�que rc-

R E L A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

bellione, cuius contundend� difficukas diu Conftan-riumexercuit, (cd amp; ipfius Galli� tumulcuantis do-mefticas feditiones, cum ruftici ilk Bau cad a: vel Ba-gaud�fvc vocabantury^ c�lumter� mifcercnt quana fediciofbrum hominum colluuiern, eodem nomine,nbsp;in cadcm Galka, ducentis propeannis poft Conftan-ium, etiamnum inCaniifTe, ex Saluiani Maftilienfis kb,nbsp;V. de prouident. didici^ amp; deniquc Barbarorum finesnbsp;Gallise vndique incurfanrium vim f n� omnes Barbaras nationes vniverfic Galkr excidium eo temporenbsp;minabantur, vtait Panegyricus Maxiraiano diiftus^nbsp;Etvero, ne longius difeedamab AuguftodunoHe-duorum,de cuius Scbolarefticuenda agit Eumenius,nbsp;meminerimus,prope Vrbcm Lingonicara, Conftan-tiuminnumerabikbus koftium amp; Barbarorum millibus obfeffum amp;prope oppreffumfuifle, vtEutro-pius narrat, Eo tarnen tempore nihil eura remififie denbsp;fuacurainftaurand� fchol� Aiiguftodunenfis, quisnbsp;nonamp; mirabitur amp;laudabir?Dekberalitatequid di-cam?Vereor ne fidem excedar, quod Eumenius narrat,iufsifle Conftantium numcrari quotannisprofePnbsp;fori fexcetafeftertia. N� h�c fumma eftimatur duo-decim milkbus aureorum noftratium.Ver�m ex tem-porum noftrorum barbara amp; illibcrak conditione nonbsp;eft eftimanda vetus conditio Galli�.

Liberaktatem veto Conftantii ralem tantamque etiamnum hacin re tunc fuilTe, rurfus magis atquenbsp;magis admirabimur, ftreputemus,quam effet belkcisnbsp;fumptibus exbauftum �rarium, amp; quam tarnen Con-ftantius ad id replendum Prouinciam fuam non ex-d �j.

hauriret:vt qui publicasopcs invfu fuorum ciuium �He,quamincludi inFifco mallet, amp; proptereanonnbsp;tam huicjquam corum diuitiis amp; commodis,confulc'nbsp;ret,ficuti fcribunt Eucropius amp; Eufebius.

Neque ramen in pecunia tantum numcranda confi* ftit eius cura, vel honor, quem litcratis ftudiis detu-lir. Imo vero ex fuo facro Confiftorio repetit, qucmnbsp;prxficiat Scholaftico auditorio. Sic enim Eumeniumnbsp;facr� memori� Magiftrum hic audies,faluadignitatcnbsp;amp; duplicaco honorariojpr�fici Profefsioni. neC-cit, Magiftros facr� memori� fuifle, qui amp; olim di-cebantur amp; nuncdicuntur Magiftri libellorum,ignor�t verba legum. Quidni veto Magiftrum facr� memori� in Palacio, fimul in Schola profeflbrem fuiflcnbsp;dicemuSjC� amp; Leges ipfe tan d� Profeftbres donarintnbsp;Comitiuaprimiordims (vc vocant)amp; Vicariailla di-gnitare, qu� iis, qui prouincias rexerant, defcreba-tur.Etantenim, qui tune vocabantur Vicarij, maio-res Pr�f�dibusProuinciarum, cumquidem ira dice-renrur, qui vice Pr�fedoru Pr�torio � Principe mit-terentur ad gubernandam aliquam di�ceftm multa-rum Prouinciarum. An id Gal�ia nunc miratur ? Me-minerit ipfos olim fuos Druidaspr�fuifleprofefsio-nibus arcium,vTgubernand� Reip. fciarqucplatonemnbsp;voluiflTe Rerumpublicarum Rc�toribus mandari, vtnbsp;Magiftratus,ficamp;Magifteria artiumzquod hoc fitnbsp;pr�ftantiuminRep,feminarium,in quoplant� amp; ftir-pes tanto exc�llentiores futur� funt, quanto nobili-ores amp; honorabiliores fucrint,qui iis excolendis pr�-f�cerenrur.

RE 1 A T I O - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l6

HiCjC�ai fentiam aliquid efle caufe,cur tibi gratias agam, eriam cogor, maiori obtcftatione te vrgere,nbsp;vt cum de profeflbribus Iuris agetur in Gallia �magisnbsp;arque magis hocagas, ij demum vt fint,qui maiefia-tem non minuanr ipfius lurifprudenri�, neque toga-t� Galli�opprobriofint. Conqueftus eft pa�l� poftnbsp;�tatem Conftanrij Mamerrinus C�ful in fuo ad Imp.nbsp;lulian�um panegyrico, iuris fcientiam fic euiluifte, vtnbsp;libertinorum horainum efteartificiu diceretur. Q^idnbsp;nunc diceretjfi quofdam t�quam Mediaftinos; feruosnbsp;opifices videret in nefcio� quo Megalopoleos ludonbsp;proftare, vt lurifprudentiam conftuprent , amp; quianbsp;Dupondij funt (ficuti olim vocabantur) earn faciantnbsp;( vt loquitur vetus po��ta ) quadrancariam gt;Imo veronbsp;aut abolcatur iuris interpretandi profe�io, autiis de-fnum mandetur, qui earn fuftinerepro fua dignitatcnbsp;poftuntme decus Togat� Galli�, qu� gloriari poteft,nbsp;fefealiis Gentibus in hoc genere facem pr�tulifTe, amp;:nbsp;Iuris interpr�t�s Profeftbrefque dediflb, qui illam prbnbsp;miexcoluerint, nunc aut imminuacur aut inquineturnbsp;irnpudentia amp; indignirate quorunda nugatorum, fal-fis etiam infignibus (vt verbo legis vtar) vtentium, vtnbsp;in alienam fpartam inuadant. An lurifprudentiatamnbsp;indigne l�{�,violata, interpolata, magnum aliquemnbsp;vindicem non appellaret�Equidem cum Conftantiinbsp;Epiftola Gera polTem hic coniungere qu� in libris le*nbsp;gum amp; Codice Conftitutionum leguntur Edi�fa, Se-natus conlulta, Referipta de Profeflbribus. Sed hancnbsp;cauGm alias agere licebit in Pr�torio tuo.Interea mi-*nbsp;hi fas fit, obiter laudare q�od non minus eft quam.

Conftantij,liberale Refcriptum AtbalariciGothorum in Ita�ia Regis, amp; extat in Cafsiodori Commentariis.nbsp;Dico ilium Athalaricum etiamnum pucrum : fed quinbsp;partim confilio lmp. �uftiniani noftri, partim tutelanbsp;optim� amp; fapientifsim� amp; dodifsimac matris fu�nbsp;Amalafunrh� rcgebatur. Eiusautcm meminifle nonnbsp;pofl'um,quin confitear, quoddeplorandum eft, eunbsp;Gothorum quidam proceres nimium barbari, pupil-lum hune Principem optim� amp; maxim� fcei abs matris euftodia amp;: literatorum conlbrtio auuffiflent,cla-mitantes Gothorum Regem � literis alienum elfe de-bere : voluptatibufque impuris immerfifl�nt : luxunbsp;perditum extindumque ftatim periifle.Scd cur id difnbsp;fimularetn,c�m amp; oper�preciumfitteex Procopionbsp;ralem hiftoriam audirc?

Redeo ad Eumenium, vt pr�inoneam, quod valde obferuandum eft,exeo te difcerepofle,C�ftantiumnbsp;C�farem,honoriscaufi,ctiam didum efleantiquonbsp;verbo, Principem luuentut� : credo, propter Principalenbsp;curamluuenilis inftitutionis Hicaut�illeTitulus cft,nbsp;quo amp; te ornare vellet Academia tua : amp; tu , Prin-ceps militiXjDux amp; Imperator Regii exercitus, amp; fi-mul Princeps facri Senatus, cum Regio Confilio pre-fisnonrccuiabis.Nonenim nullaeft glori� acceftionbsp;ex tali PrincipatLi. Scio fie olim didos elfe adolefcen-tes C�(�res,qLiipr�fueranc ludicro certamini Eque-ftrium turmarLim;qucm Troianum/uuentutisludurnnbsp;vocabant. Sed fcio etiam poftea placuifte, vt C�l�resnbsp;nondumAugufti,proprer rem pr�clare amp; fbrtiterge-ftam fie appellarentur:ficuti olim Duces in bello pro-

R E L A T I o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17

pcerinfigncmvidoriam diccbacurlmperatores. Scio dcnique Conftantium, ctiam in toga , propter eam^nbsp;quam dixi, cauf�m, cumiilatum efl*e hoc agnomine.nbsp;Quidni amp; nos hoc exeplo tuis id quoque TicuIis ac-cedcre non optarcmus�Non ingcro inuidiofum illumnbsp;verficulum Cedant arma toga. Sed quis mihi non igno-fcatjfi to^atae luucntutis Ciuilcminftitutionem nonnbsp;minus quam Caftrcnfem difciplinam,Principi(apien�nbsp;ti non minus quam forti, curae eflc debere dicam, quinbsp;etiam profitear hanc curam Principalem, acerrimumnbsp;fore calcar amp; veluti clafiicum ad inflammanda, quacnbsp;languent, ftudia? Vetus eft illud rlinii de veteri agro-rum vbertate loquentis ; Olim manibus Imperdtorum^co-lebantur a^itgjudenteterra vomere lattreato, triumphalinbsp;aratore.Q^id muItis�Ex Eumenio noftroaudies,Con-ftantium non modo principcmiuuentutis dici,{ed amp;nbsp;pattern ingenu� fobolis fuarum Galliarum, quia eiusnbsp;ftudiaadiuuabatficutiamp; plinius Traianum vocabatnbsp;Patentem publicum. An minus gloriofum id fuerit,nbsp;quam dici Pattern patriae?

Quacunque fc parte tibi vel Conftantius vel Theo-dofius fiftetamp;oftendet, femperaliquod exemplum, in quod intuearis, amp; aliquem lempcr ad gloriam gra-dum,quoaltius euadas,oftendet.Faciam breuius:ecccnbsp;inEumcnii Orationc leges Romani cuiufdam Ducisnbsp;magnitudinem inftituilTeTemplum virtutisamp; Ho-noris : quidcm aliunde inteiliges ita conftru�lumnbsp;fuilTejVt in �dem Honoris non nifi per Virtutis,aditusnbsp;eflet : meminiflcque potes, in Comitatu fratris Regis,nbsp;Baionenfique congreflu,antcannos minime multos,nbsp;c

tuis fignis appidam illius templi effigiem praelatatn eflTe cum fuo Symbo�� amp; hac infcripcionc H A Cnbsp;I T K R,. Ergoiam fcit� amp;Theodof�um amp; Conftan-t;ium, de quibus ha�lenus dixi,amp; Maiores illos tuos,nbsp;quorum te exempla excitare quoquc pofliint/vcThcnbsp;miftocl� adolefcentem nonpatiebantur dormire tro-phea Milciadis ) cibitale Iter ingreflb amp; corum vc-ftigiis infiftenti, certatim acclamare, modo illud,

Senties tu quidem taie iter ingreflus, bac pr�fertirn a rate, multas tibi obftare Circes amp; Sirenes : multoC-que ru� glori�inftdiarijhoftes virtutis, vtin diftortanbsp;diuerticula abducant gt; qui virtutem numquam nenbsp;pi�lamquidem viderunt:��proDterea ncquid�quidnbsp;honor verus fit, fciunt. Sedtaies aduerfarioamp;feriet v�tus b�c imprecatio,'

Non recito pr�cepra ,quibus amp; C�ftantius. C�f�r fi-liu m fuu m Conftantinum jcft'ecit magnum, amp; Tbeo-dofius,adolcfcentes fuos collegas, Gratianum Si Va-lentinianum communiit.Scd qu�filiis fuis etiamnum pueris, Honorio Si Arcadio � o Catechelimfiepe in-Gulcandam adolefcenti� iuniorum Principum}incul-cauit ; Ciaiidianustam fuauiterexpreisit elegantifft-

mis vcrfibus, vt nimis faftidiofe delicatus futurus fir, valde etiam � virtutc amp; veragloria auerfusjX^ui tale �-bi carmen occini nollct.

Nuncigitur procoronidememori� Theodofianse fas mihi fit tibi ad att�tionem excitaro recitare diui-num Theodofii tui veluti de c�lo tonantis, ad Hono-riiimfilium Sermonem, quem tanquam oraculura,,nbsp;quod ad te quoque refertur,religiofe excipies.

5*/ tibi Parthortim folium fortuna dedijjet Qhar 'e Puer, terr� queprocul venerandus Eoisnbsp;Barharus Arftcioconfur^eret oreThiardSynbsp;Sufficeretfublime^tnu^duxuquefluentemnbsp;E)e�de,nobiliraspojjct tefola tueri,nbsp;Altera Komanteion^e reaor�bus aulanbsp;Conditio :yj R. TKT E de eet nonfinguine niti, x

Tu licet extremos late dominereper Indot^ Te Meduije mollis ^rabs,te Seres adorent;

Si metuis, �parua cupis,�duceris ira, Seruitqpatiere lu^um, tolerabis iniquoinbsp;Interius leges: TJ^NC omnia iure tenebis,nbsp;poteris rex ej�e tut : procliuior �v�t^nbsp;Jn peiora datur ,�tade'tque licentia luxum,nbsp;jUecebrisejfrenafauet�.TP'C 'viuereca�enbsp;AJjgt;erius, quumprompta Pquot;mus : tunc durius iranbsp;Con�tlimus,quumpcenapatet.�d comprime motusnbsp;�^ec tibi quid liceat, fed quidfecijfe decebitnbsp;Qccurrat, ment�mque domet rejpe��us bone��nbsp;Edoc tepraterea crebro�rmone monebo,

Vt te totifti medio tellttris in orhe y'iuere cognofids : cundis tuagentibus ejjenbsp;Fa�la palam, nee pojje dari K^egalibtfs 'vjftamnbsp;Secretum 'vitiis : N A Mlux altt�tmafatinbsp;Qccultttm nil e�e �mt, latebrafjue per omnesnbsp;Intrat amp; obtru�s explor�t Fama reee�ts.

Sispittsinprim�iNAF ^uum'vincamurin omni AAunere ,�la deos aepuat dementia nobis.nbsp;Aden dubie��edus agas^ neufal�is amicis,nbsp;Rumorumve auidfis : qui talia curat, inanesnbsp;Hotrebit flrepitus, nuua non anxius hora,nbsp;^on�c excubia, nec circun�antia pila,nbsp;tutaturamor. non extorquebis amari.

Hoc alterna�des^ hoc�mplex^atia donat. Nonne'vides operum quo� pulcherrimus ip�nbsp;Mundis amore ligat?nec vi connexa per auumnbsp;Con�irant elementa�bi? qui limite Ph�busnbsp;Contentus medio,cont ent us littore pontus.nbsp;Et quiperpetuo terras ambitque 'vehnque,nbsp;Necpremat incumbent oneri,nec ce�erit aer.nbsp;Q�� I terretiplus ip� timet�ors i�a tyrannisnbsp;Qonuenit, inuideant claris,fortejque trucidentjnbsp;Muniti gladiis 'viuant�ptique venenisnbsp;Ancipites habeant arces, trepidique minentur.

Tu ciuem patremquegerasju con�ule cun�lis'. Nec tibi, nec tua te moueant�edpublica vota.nbsp;In commune iubes� quid ,cen��que tenendum,nbsp;Primus iuf�a�bi : tune ob�eruantior aquinbsp;Fit popu!us,nec�erre vetatiquum viderit ip�mnbsp;Au�lorem par�re�bit COMP ONITKR.orbisnbsp;Kegis ad exemplum : nee�e infledere�enfus

en tibi tradidimi/s docilesferuire Sabaos, tj^tmenia dominum nec teprAfeeimus ora.

^mAni,qui cunBa diu rexere,regendf, Q^nec Tarquinij fa�iu,nec iura tulerenbsp;Ca/�ris.annales yseterum dehEta loquuntur.nbsp;Harebunt mAcula.quis non per/�cula damnatnbsp;Cafdreaportcntadomtuiquem dira l^eron�nbsp;Funera,quem rupes Caprearum tetra latebtt

-viadiffi�iliifiditfijncenibus hofi�, Tum tibi murait Ubretur machinapulfis,nbsp;S axa r�tet praceps aries,pratelldque portas

pey opertafoli.fi longa morttUK ObfdtOytum '}?ota cauefcura lewirtoftnbsp;Inclufunrve putenM. vltis �Mnw�ifucTCnbsp;Gaudia�ifferfi pereantfwnoqueflati.nbsp;Sapius tncaata nocuit ViEloria tarba.

^ea tibi l(egifcii tentoria largaredundent J) eltci�tn�ve imbelles adfgna miniflrosnbsp;Laxaries armata trahaf.nea flaniibas aaflrisnbsp;Nea plaatis cedasjneadefenfara caloremnbsp;jiareafummoaeantrapidos quot;STrnbracala�les:nbsp;Inaentis '\?tare eibis�lafere partesnbsp;aieeiualifadore taaf�.� collis ini/juastnbsp;Primas ini�laamf c^dere proaocat yfaSinbsp;Ne pudeat�impta qaercum fitaaijfe bipenni.nbsp;Calcatarfi pigra palus^tuus ante profandumnbsp;Prtxtentetfonipes�aaios ta protere carranbsp;H((rentesglaciefiquidos tafeinde natata^nbsp;Nunc ecpaes in mediae equitum te con�re tarmas,nbsp;�Nunc pedes a�iflas pediti'.tum promptias ibuntnbsp;Tefociopam conlficaas gratd�quefcretarnbsp;Sab te te�e labor. Diblaram plara par enternnbsp;Voee�bit. Equidem faaeant modo namina coeptis,nbsp;HiCc fffi'Ela dabo'.nec mefatrlque tibtqaenbsp;Dt�imilem populi commi�aque r�gna ystdebunt:nbsp;Sedcur non potias,Verbis qUig di�eris,y�fnbsp;Experior'igelidas certe nunc tendis in alpes:nbsp;Luc tecum comitem�gant�ne no�ra tyrannumnbsp;Spicalapa�e�at ncflro�ne Barbaras area.nbsp;Italidmneferamfuriispradonis acerbi

Indolis agnofco.fertur Pe��us Eoam Quidomait Porum^c^aum prosper a/�pe Philippinbsp;^^diret�atos inter flettiJJe/odaleSjnbsp;^il�hi vincendum patris quot;Yirtute relinqui.nbsp;PPos yideo motui�as�tpromitterepatri^nbsp;Tant us eris/io�ro nec debes r�gnafauori,nbsp;tibi iam natura dedit�c moUibus olimnbsp;Stridula duPiurumpratis examina regemnbsp;TPafientem yenerantur apes,'^ publica mell is

Tos celer Euphrates timeat�it^'ilus ybtque blo�er yClft* emif�o qwc::juid�l imbuit or tu.

Ju/lior euentuSiddertifparteJ^fie receptor Sufcipies^animo�t tiMf yt Gallid legesnbsp;^gt;4tidiatify^ no�ros aquus modereris iheros�nbsp;Tune ego �ecuruA fatijlatu/que Idborumnbsp;Difeedarni^^ob� 'iftrunlt;jue regentibui axem.nbsp;Jnterea mu�s animus dum mo�ior in�et:nbsp;Et qu^e mox imitere legos, n e c de�nat mquamnbsp;Tecum Grata loqui,tecum Romana ^etu�as'.nbsp;Antiques e�olue duces ^�ite�e fittur^nbsp;ti^iditiOiLatium retro te confer in ouum.nbsp;l�bertao qua�ta placet,mirabere quot;Brutuminbsp;Perfidiam damnao,'Metij fatiabere peenis�,nbsp;Tri�e rigor nimius,Torquati de�ue mores:nbsp;APors tnapenfa bonum,D�cios 'yenerare ruentes:nbsp;Velfilus quid fonts agat,te ponte�luto

CocleSylAutij teflamma docebit, Q^td mora per�eiat,Fabius,quid rebus in ar Bisnbsp;Dux gerat,oftendat Gallorum �rage Cami�us.

Dt/citurhincnullos mtritis ob��ere cafus, Prorogat aternant feritas tibi Punicafamamnbsp;Regule,�cce�us�fperant aduerfa Catonis,nbsp;Di�itur inquantum paupertas�bria po/cit,nbsp;Pauper erat Curiiu,reges quum yinceret armis:nbsp;Pauper Fabricius,P^rrhi cum�erneret aurum.nbsp;Sordida Serranus flexit diBator aratra:nbsp;Lu�rat^ liPlore ca�efafee�quefalignisnbsp;Po�ibus aj�ixiiColleBa con�ile me�et.nbsp;Etfulcata diu trabeato rura colono,

B A L D V I N I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/

(vt dicebatur)Diui ad filium Honorium.H�c pr�cc-pra funr,qu� qui dabat, ea ipfe iamobferuauerat : fi-cuti ralem pr�eceproretn cxcmp�o SiC fa�lo pr�iuifle oftendit Pacatus. Haec oracula funt, quibus amp; auresnbsp;tuas circunfonarevtilefit, vtexemplafunt, qu� tuisnbsp;femperoculis obuerf�ridebeanc:vtliceat �cdlude-iufdem Claudianiaccinere,

Vertun exempla requirens,in qu� intuearis,ecquid tarn longe rcpeto vetuftas imagines vel Conftantiinbsp;VclTheodofii, qu� tibi exhibeantur? Domefticas babes,qux te magis etiam afficere poflunt:dico ipforumnbsp;etiam Principum Andegauenlium,rui {�nguinis,ei�f-que famili�iqu� c�mmultis aliis viitutibus laudi-bufque excell�t, tum veto quatuor tanquam fibi propria decora ver� amp; gloriofe oftenrare poteft : dico,nbsp;quia R�gi fuo Franco perpetuo bdelis fuerit, femp�r-quiiili meruerit:qu�dque aliar� g�cium regno amp; dia-dematecumulara fit: neque in Gallia modo,fed amp;nbsp;tota Europa, im� amp; toto orbe, fu� virtutis amp; fortitu-dinis, �c rerum bello pr�clar� geftarum troph�a crc-xerit. Poftremo(quod primum efleduco)qu�dar-tium �c litcrarum curam patrocini�mquc fufceperit.nbsp;Quid ergo,quid,fi,vt Romani Imagines fuorum Ma-iorura ,eor�mquevultusccraexprefl�s oftcntabant,nbsp;amp; �gyptii integracadauera fuorum,tanquam etiam-num fpirantia cryftallo includebant, vt fpedanda datent fiilcr�ntque, nunc ex monumento, quod bic vi-

dcs,eruatur Ludouicus i. Dux Andium, frater amp; vin-dex Caroli V. Regis Sapientis, qui morcuus quidern eft in fuo Regno Neapolitano, fed hic tarnen eft f�-pultus, vr in ruos oculos propius incurreret ? Quid l�nbsp;amp; cum eo fiftatur ille muk� antiquior Carolus Prin-ceps Andium, frater quoque amp; vindcx fratris fui R�gis S. Ludouici ? qui etft ante annos prope trecentosnbsp;fepuirus in fua Neapoli fi,t,tarnen nunc tibi pr�fto cf-fe putandus eft. Qualia duo illi Horoes fortitudinisnbsp;cxempla tibi dabunc,c�m fc tibi oftendcnt�qua��fquenbsp;iniisfaudebo dicerej Scipiones afpicies ? Saltern ahe-rum fcies dici debere Africanum, alterum, Bricanni-cum. Atque hic quidem oportune fe tibi oftendecnbsp;qualis fuit fratris fui Regis Legat us,in Rupella Anglisnbsp;eripienda, amp; feditioneMonpeffulana comprimenda:nbsp;ille, qualis erat, c�m in Africa vltor fuit c�dis fui .fratris Regis,amp; in�gyptOjCaptiuitatis; c�mque Iraliamnbsp;amp; Siciliam primus Principatui Andegauenfi fubiccit;nbsp;amp;huius maieftatcm,iurcamp; tituloRegni Hicrofoli-mitani ( in quo amp;: olim meminerat Comitem Andc-gauenf�m, gcnerum Balduini, patr�mq; alteriusBal-duini regis triumpha(re)cumulauit,amp;: imperium Ger�nbsp;manicum reeufans, Coftantinopolitanum terruit, cuius diademalmp.Balduinus illi detulit. En quales fta-tim tibi dat fiftitque Duces memoria tuorum�Et licecnbsp;vtri�fque exitum audies triftem amp; infelicem fuiffe,tarnen is non obftabir,quin audias ab illis duobus, quosnbsp;dixi,illud,

Tu revere Tmpcr�o popuhs H ennee memento {Ha tibi erunt �rte�)pacieiue imponere morem,nbsp;Parcere�ihie^is, debellare/uperboi.

O artes pr�clara^zfed difficilesjamp; ita difficiles, vt Li monicores di�furi tibif�nt, fefe etiamaliquando earunbsp;oblitos parum cauifle videri.Certe Carolus ille no ne-gabitjfefc aliquando neque debellatis neque fubie�lisnbsp;iatis pepercifle. Dicct eti�,quid indc acciderit,amp; quinbsp;fa�tum fitjVt Siciliam, in qua Fraci ad internecionemnbsp;deleti funt,amiferir, atque ita amiferit,vrearn deindenbsp;nunquam Andegauenfes recuperate potuerint.

Sed cum ex Caroli illius cafu magis difees, quid in gubernatione populorum opus fit fa�to:amp; Ludouicinbsp;in Gallia quidem fortem prudentiam, fed in Italia, innbsp;poftremo tanquam a�tu fabul� ,infelicem fortitudi-nem fuifle audies:fi caufas inueftiges, Felix eris,quemnbsp;facient ali�napericula cautum,vt eftin prouerbio In-tereaquodin vtroque defiderarut multi,dico dolt;ftri-namftudiumqueliterarum,amp; exemplum Principisnbsp;ca gloria praeftantis,inteiliges cumulaterepetipoflenbsp;abs Caroli nepote,Robcrto:quem propterea cum auonbsp;fito nunc tibi occurrere cogitato, multa bene moni-turum,fi audias fandumiapientemquefenemdctcnbsp;fbllicitum,amp; f�piusacclamantem illud tibi,

I ynute exuperetf/anto me impen�us atjuum e�^ConfitUn. Dico Robertumillum AndegauefemRegem Nca-politanum,Regem do�iiffimum,fapientiffimum, hu-manifsimum : denique(vt di�lum Fui fie teftis eft eiusnbsp;f�culi do�lifsimusFcriptorlib.x. Epift. Senil.) Regemnbsp;f ij

Regum.Hic vero non pr�lia tibi fua,{edftu,dia narra-bit : docebicque, p�ura fe pr�clarc efFccifle pietate �c lLiftidajamp; licerarum pr�Gdiis (quas etiam Regno fuonbsp;antcponere fe dicere folebat)qu�na eius auus Carolusnbsp;fuis armis. RecitabitiJLle tibi,q.uos de Scipionis Afri-canifomnio Ciccroniano verfus componi iu�ir,vcnbsp;qu� Scipio ille etiatnnumadole.fc�s, Sgt;c ea,qua tu n�cnbsp;conditione,dicitur tamauide acccpifTediuinamandata, fan�hilsima.que pr�cepta ab auo amp; p�tre, velutinbsp;legatis cxiO proptereademilsis, eadem tu nue audias.nbsp;Longa eft ilia exhortatio : fed G eius iam dclibare ali-quidvelis ecceex ea tibiRobertus auctor, monitor:nbsp;illc tuusjimprimis recitabit hoc caput,.

C�n�li^ qui��imma velit : tu/acra�tiemque lufiitiamque cole t vt piet^�tpe�loris ho�esnbsp;San�iit tui, mor�mque comes : qua d�bita ^irtu^nbsp;^agna. patri jj} atria maior : �d maximafummo.nbsp;�cperfeC�aDeo.

Qui celum terrafque regit^dominoquepatrique, A��ibus ex nofiris, qu 'am iuflis legibus, l^rbes

Hate, 'viam, tibi quam�iperardua mon�ro, Jngredere, aut potius ceptum ne de�ere cattem.nbsp;Publica res duce te vigeat^ vi�irixquefupremonbsp;Cardine�ortuna�deat :�e^labit ab aflrisnbsp;QuicquidageSfplacidus Kexcun^laregentis Qlympi,nbsp;Latus honore tuo ifed nu�o latior aPlu,..

R E L A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23

Qjum quod te qgt;atria baculumfipere� lab anti Nomen hoc men to Scipionis habere 'videbit.

Hase amp; huius generis plura Robertus ille tuus,qua� ex Somnio Scipionis ttanflata di�tauit fuo Poet�,nbsp;ex optima ilia Antiquitaterepetet, quae nunc rurfusnbsp;tibi occinac, cum(etibi,vtilli Scipioniauus parer-tjuc, fillet. Neque verb tacebit ,.fe nihil pr�ter-mil��,vt Reipublic� bene gubernand� feientiam,amp;nbsp;�qui bon�que artem illullraret arqueIpropagarec.nbsp;Non potuit quidera ad fitam Academiam pertraherenbsp;Bartolum eo tempore in Italia principem interpret�nbsp;Iuris Ciuilis. /s enim fequebatur partes Gibellinasnbsp;lmp. Henrici.Sed non propterea minus lurifpruden-tiam Ro. excoluit Robertus, qui amp; Romamliberauirnbsp;defendicqueaduerfus vim Gjermaniillius Imperato-ris, cum quo ctiam de ludicio Maieft'atis grauiter c�^nbsp;tendit.Imo veto tam amp; Iuris amp; lurifdi�lionis lludio-fusfuit,vtetianiquo die Carolunijfilium vnicum,nbsp;maxime Ipeiadolelecntem, vnicamque Ipem Rcgni,nbsp;amiferar, nullo lu�lu, qui acerbiflimus erat, debilitarinbsp;potuerit ,quin codem die fvc amp; tellis eft amp; ait file, qui:nbsp;aderat amp; quem i�f�pius laudo, dodifsiraus illius fe-culi Scriptor) amp; Regni n�gocia cxplicuerit, amp; quid innbsp;re qualibet opus effet fa�to,cdixerit,nbsp;nbsp;nbsp;lires audierit

atque dircmerit. luuat quidem cert� meminiffe, quid in caul�Principatus Saul�uerini retSle amp; acute iudica^nbsp;rit de controuerlb iure l�gitimas fuccefsionis , an nernbsp;pos ex filio feniori pr�f�rretur fuo-patruomeque quianbsp;contra feipfum iudicarevidebatur,. lus ciuile negiernbsp;ff iij

xir. Erat autem h�c ilia nobilis qu�ftio Iuris, quae eo f�culo ( vt ait AEmilius) fuitorigo ingentium totonbsp;orbemotuum. Ego vei�potius dicam ignorantiamnbsp;Iuris, quod varie amp; imperitc fcpe dicebatur, tanto-rum malorumorigincmfuiflc. Quidni ergo mcritonbsp;optarimPrincipibus /urilprudentiam propterca curxnbsp;efle? Cum ipfe Robcrtus Regnum adeptus eft, motanbsp;fuit h�c ipfa qucftio,in qua amp; Pontifex appellatus eftnbsp;mortuo Roberto, cum de eins luccefsione rurfusnbsp;qu�fit� eft, rurius illa Tragice agitata eft.Sed amp; quonbsp;anno Rex Neapolitanus itafa�lus eft, eodemanno innbsp;Gallia Rex Philippus P�lcher fimiliter appellatus eft,nbsp;iudex, vt amp; deinde Philippus Valefius, in caufa Prin-cipatus ArtefienfisjCum qu�ftio effet inter Robertumnbsp;ne.potem ex filio, amp; filiam defun�li. Horrefco repu-rans,quidacciderir, cumacutiores Zurifconfultire-clamarent:ficuti �c cum idem Rex Valefius aliter quanbsp;in Artcfienfifecerat, pronunciaffet in caufa Ducatusnbsp;Britannia; inter filiam fratris amp; confanguincum fra-trem defundi : vt amp; pauld ante cum in Gallia de Co-mitatus Flandri� fucccfsione qu�reretur inter filiumnbsp;fratris fenioris amp; quend�Robertudefundifratrem.nbsp;Quid dicam illam ipfam fuiffe qu�ftionem Iuris internbsp;loannem amp; Arturu'm litigantes dcRcgno Angliae amp;nbsp;Principatu Andegau�fi� Q^id dicam in Hifpania quonbsp;que de RegniCaftcllae iure qu�ftionem fuiffe que Ro�nbsp;berti Andegauenfis fuit de regno Neapolitano amp; an-tca in Germania , tempore /mp. Othonis, vif�m cf��nbsp;taminexplicabilem,vt commifl� fit Ducllo, fine gla-diatorio certamini?Addamamp; de regno Angli�fubti-

R E L A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24

liorem ctiam fuifle, fed nimisTragicaminterfami-liam Lanclaftriain amp; Eboracenfem, vtrum filius (o-roris, an filia frarris potior effet : qu� quidem rurfus qu�ftio fuit Ludouici tui Andegau�f�s de Regno Ar-ragonico, qu� � lurifconfultis ad monachos nefcionbsp;quo modo in Hifpaniareie�lafuit.An non harum re-rum memoria te excitaretad /urifprudenti� ftudianbsp;amanda amp; excolenda? Annondum fentiuntPrincipesnbsp;quam opus habeant,n� dico, ambitiofis amp; impuden-tibuSj�e indo�lis leguleiisjqui ne quidem quid in xii,nbsp;Succe�io f�cautfignificet, fciunt; fed bonis, fed cru-ditis i f�d cordatis lurifconfultis?

Vt ad Robertum reuertar, de quo amp; pauld p� fl di-cendum rurfus aliquid erir, Zllud modo dico,nullius-Vel occurfum magis fauflum amp; fclicem ,vel menio-riam magis falutarem tibi cffc poffe. Cefsit ille quidc Principatu Andegauenfi, forori fu� Margarit�, vt eanbsp;bene dotatanuberet Carolo Valefio,quemfilium, franbsp;trem patr�mque Regis Franci appellare licet.Sed non�nbsp;propterea alienus � fua genre amp; lamp;milia exiftimandusnbsp;cft ; cuius quidem ctiam abf�ns rantam curam gefsir,,nbsp;cum, impendere profpiceretpericula belli Anglici, vtnbsp;ad earn tempeftatem auertendam in Galliam ftatim?nbsp;accurrerif.tal�queRegiPhilippo fororis fu�filio co-filium dederit,quod fi Rex ille l�mpcr f�cutus fuiffet,nbsp;non in�idifletin illas miferias , � quibus femel cum c-ripueratfiia cautionef�pi�sRobertus. Eum ergo lubenter audios d� te quoque iam ( vtdixi ) follicitum..nbsp;Credo etiam,non minuslub�terfpe�labis eius filiun�^nbsp;Carolum, maxima: fpei Principcm, fl mors eum patri

BALDVINI �cpatri� non inuidifTct ; fed quitameninfuaad�le-fcentia tam magn� non modo fpeijf�d etiam rei prin-ceps fuit, vtamplifsimum elogium meruerit, quodnbsp;Italia confignauithis dodi�imiScriptoris Flor�tini,nbsp;qui eo feculo floruit,verbis : Roberti magni Keg� amp; Kc-gumKegiivnicus filius Dux Calaher ^ingenti fatna adolei�tnbsp;eximi� wtutis precipuaquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maiorihus enim�iii

dfuides patrimoniumihocvirtutuWjhancftbi partew gloria de-legeratj quot;�t c�wproMus, virforti�imus :auuii libiraU�imus'. pater ^/dpienti�imus habitus e�et : ip�e iu��imus haberetur.nbsp;En qualem tibi fifto gentem familiamque Andegaue-fem?Necdum tarnen eam complexus fum totam.Co�nbsp;iunges ergo cum Roberto illo tres eius fratres,tria fulmina belli, amp; inprimis fratrem feniorem Carolumnbsp;Marteilum Hungari� Regem,qui famili� amp; nominisnbsp;Andegauenfis decus,ad extremos vfque Germani� fines , vt Roberrus ad �tali�, propagauit.

Sed fi t�procul abirc nolis,amp; ad id quod vrgeo,magis domeflicu exeplum requiras : ccce in hac vrbe tua ienbsp;tibi fiftit Ludouicus altcr,Ludouici prioris filius: quinbsp;etfi hicfepultus fitanteannos cetum amp; quinquagin-ta, tarnen adeft, amp; fepulta minime illius eil: memoria.nbsp;Huius c�m quotidie icpuichrum bic afpicias,cogita-to nunc ilium ex CO prodeuntem tibi occurrere,tuonbsp;in banc Vrbem aduentu excitatum, vt cum alia multanbsp;vero imprimis ill Lid, feie,cum nondumnbsp;ca aetate eflet,qua tu nunc es, exemplo Conftantij, velnbsp;etiam Roberti fiii, fufeepifle curam fludiorum pa-trociniumliterarura in Gallia;amp; proptereaancequamnbsp;ex ea difcederet,iturus in Hilpaniam,vxoris ducend�,nbsp;amp;in

K E L A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2/

amp; in Italian!, regni adeundi caufa, in Lac fua Vrbe in-ftitui�TeAcadeiniam optixnarum atrium,imprimifquc /uriiprudentix : quo tempore amp;: RupertusCaeiar Palatinos in Germania fuam Heidclbergenfcminftituc-bat. f id enim c�m earn inftaurarem,didici.) FortaiTcnbsp;vtcrquc proipiciebat,hic,qu2c /mpcrio: ine,qu� huicnbsp;Regno impcndcbat ex bellis ciuilibus caligo amp;vafti-tas,aducrfus cuius barbariem a�endum amp;c conferuan-dum crataliquod literarum lumen amp; fcminari�.Nar-rabir quid� cert� tibi tu us ille Ludouicus, fei�,bacnbsp;tione malui/Te togatum patri� prodelTejqu�m, �icercnbsp;quodfuum patruelcm Zo�.Burgundumarmatum fa-cere videbat eodem tempore, c�m ad Nicopolim in-feliciter amp;: temerepugnando aduerfiis Turcas, �c fcnbsp;fuofquc perdidit, amp; Barbares vi�bores ita irritaijit,vtnbsp;nifi Tamerlanes Tartarus cos reprefsiflet, opprefliirinbsp;Remp, ebriftianam fuiflent. Et quia nunc tuo Confi-lio intereife volet, dcliberati de hac Academia inftau-randa,magisatque magis dicer,quo earn confilio pri-mum inftituerit.Narrabit,fc{e, quamuis adolefcetcm,nbsp;Vidifle qualia fiinefti�imarum diflenfionum feminanbsp;interpatrueles fuos /oannem ilium Burgundum amp;nbsp;Ludouicum Aurclium ia�a eflTent, amp; qualcs ilia pau*nbsp;lopoft turbasdaret, concufsis Audio rum iedibus, Pa-rifienfi amp; Aurelia Academia. Dicct,audiuiirefe,quidnbsp;Kcx Philippus P�lcher anno m. c c c x i i. veluti lege lata profeflus erat de luce Icgum Ro.deque feientianbsp;vfu,amp; dignitate Juris Giuilis inhocRegno;amp; ramen,nbsp;cur cum id faceret,laudarit Maiores fuos, qui in (cho-la Parilie� non modo noluifl�nt efl'c Academiam lu-

ris CiuiliSjf�d etiam anathemate amp; mtcrdic�o Pontifi-cio id prohiberi curaHcnc./udicafleitaque,fefe cfle fa-durum quod valde effet �re Galli�,fi in cranquillo hoc Seceffujillius �uris docendi federn amp; folium col-locaret. /d veto fc tantum inchoaffe, vt tempora pa-tiebanrur. Abfoluereper abfentiam longam nonpo-tuiffe.'Sc quodinftitueratdniquorumfvtfitj temporunbsp;culpa ncgledum deinde cocidiffe potius quam affur-gerepotuiffe. Petet ergo,vt hoc Opus altiustollas,amp;nbsp;quanto plus hoc tempore lucis affulfit, tatoilluftrio-lem /urilprudentiae federn effc iubeas : proptereaquenbsp;cum alia multa,qu� edteimpellat, dicer, turn verb �cnbsp;illud ipfum, quod offero^commendabit, hoc eft, 8cnbsp;Eumeni|Orationem, amp; Conftantij exemplum, quodnbsp;ilia laudar,tibi vt facio,laudabir. Narrabir,qu� fue-rint, amp; quam fubtiles iuris qu�ftiones in familia Anr-degaucn�bqu� fine Zurifconfulcis magnis explicarindnbsp;potuerunt:amp; quia ad eas definiedas fepeadhibiri nonnbsp;fuerint,quales debebant,dieet, qu�eum iniuriae amp; de-trimenti illaacccpcrit. Acne longius difeedat, narra-bit, left litigaffe lt;dc duobus Kegnis, aircro in Ztalia, al-tero in Hifpania. In il Io quaeftionem fuiffe de iure pa-ternaeadoptionis,amp; cefsionis amp;(vt vocant)inueftitU�nbsp;r� .�in altero de fubtiliori iure fuccefsionis vxori�,nbsp;c�m (inquit �milius ) ambigebatur de h�reditate inter amplifsimas �amilias, multiplicicaufa, cognatio-nis,agnationis,propin quitatisjftirpis, capicu iure con-trouerfo. Qualisfuerith�c controuerfianonpoteftnbsp;�milius ille, qui� iuris peritus non erat gt; exponerc. Scnbsp;Ludouicus magno fuo malo didicit, fubtiliorem effe.

quam vt �muhis in tel lige recur, na rrabicq;, Scfe cum in fua reccnti Academia nondum inuenirec ( o penu-riammiferam} /urifconfultos fatis intelligentes,coa-�lumcflcjconfugere ad Academiam Bononicnicm:nbsp;in qua^ncharanum jSalycetum, amp; Fulgofium con-fulucrit. Etfi autemilli dequ�ftionepropofita,vt co-fultoripatrocinarcntur,amp; acute amp; diligenter refpon-derint.-tamen fi facias,quod inftituis, quidni aufim tibi f|K)nderc Zurifprudentiae bene ( vt lex ait ) fundat�nbsp;maius meliufque, vbi opus erit, pr�fidium ? Zntcrcanbsp;diccrcm,quid Bononienfcs illi rcfponderint non mo*nbsp;do de iure vxoris Zolandae, fed etiam de viitutibus amp;nbsp;meritis ipfiusLudouici mariti; dicerem ( quod ex ip-fius Jncnarani Kefponfo didici ) illos iudicalTe iusnbsp;t�te mariti. Verum vt magis {cias,qualem quantum-que Ducem habeas cum Ludouicum, de quo loquornbsp;tibi do quern veliiti pr�euntem fequaris, audios nonnbsp;mca fed Pauli y^emilij verba; /Hum, quod c�terosnbsp;proceres Franci�, prudentia amp; rerum vfu antciret,ta-lum maieftatc potuifTc, vt omnia cius conhlio agcrc-tur,cuius Francos nunqua p�niterct.Eius veto mor-te,mala Francise, quae interquieuerant, rccruduiflc.nbsp;Quidgt;^miht in co'Kex Carolus vii. non iam dicamnbsp;focerum,fed parentem,amp; patriapatrcm,�c Gallia vin-dicem,amp; hxc Academia patronum.Ergo cum iam il-ii fuccelTeris, qualis huius fuccefsionis co di t io, qualisnbsp;expe�fatio fit,audis. Quid pluribus opus eft? Quidnbsp;duos illius filios tibi nunc fiftam 5 Quid Ludouicumnbsp;///, qui etfi in Calabria fepultus ht, tarnen in Gallia,

Bello Burgundico ^nglic�que quale quantumque fuit pr�fidium amp; Regni amp; Regis CaroliVI/.rebus a-lioqui valde affli�tis?

Nullius inhac Vrbe recentior memoria efl: quam Reiiatialterius filii: cuius quidemfolo etiam nominenbsp;h�c ciuitas recreatur.Quid amp; ilium cum patre Ludo-uico tibi nunc occurrere dic�, vt tc magis arque ma-gis fuo quoqueoccurfu commoueat?Etli,quas hic vi-des,mLit� clTcnt eorum ftatu�.tamenfvt ^ndes Jndi�nbsp;DO po'�ra lubenter vtentur)acclamantilludtibi,.

Tu quidem cert�non poteris non reipG oftendere, verum efle,quod olimNazariusad /mp. Conftanti-num,dc cius filiis loquens,fcrip�c : T^apiturad imitationnbsp;nent fuorttm exce�ens quxepie tutura^

Ergo quodam veluti gaudio reuiuifcet ipf� quoque illc Renatus, fi in te tanquam berede fuo, renalci au-diat amp; quod eius morte extin�lum fepultumque fuitnbsp;dccus. Jndegaue�s Principatus:amp; quam fpemimma-turofato Regis Caroli V III, altcrius fui h�rcdis ,,a-mifit : Regem ilium Carolum V / / /. dico, in quemnbsp;f�liciter tranflatum, amp; �quo,quantumuis adolefcen-te,fortiter defenfumius ^ndegauenfium Principumnbsp;' 'fuifle audies, 5c tibiinterea reliquifle pr�claru m exe-plum,qu�d admireris. Si rogas, quibus pr�fidiis? di-cam quippiam,quod in re pr�fcntihic occurrit, amp; licet alii forta�� pr�terirent ac negligerent, tarnen ne-que te non audirc,neque me non dicere,rcs patitur.nbsp;Ecceenim,quain �de Mauriciana hic conditi funcnbsp;illi tujMaiores ,,ineadem �defpedatur monumen*

tumloannrs RclijEpifcopi Andegauenfis : in cuius Epitaphio infcriptLiinellnoniimqaoddam amp; rar urnnbsp;amp; tanto magis metnorabile elogium:Fuifire ilium fuasnbsp;�faris Philofophorum longe primum, virum viciisnbsp;Curialibus impenecrabilem : qui confpirante mentenbsp;procerum Regij fanguinis , Icdus fit, vt pubefcen-tis Regis Caroli vin. pedlus Gn�lilsimum effice-retrquiqueid quantum �icuir, cft'ccerit. Non adfcri-boreliqua:qu� ramen minime vulgare elogium ad-dunt, cum aiunc, cum Chrifti memorem, immcmo-rem fu� fcnedutisjduinardenter euangelifat amp; Gre-giinuigilar,occubuifle. Sedbocdico : c�m Ecclefianbsp;Andcgau�lis talem cuftodem (cuius impenetrabilemnbsp;vigilatiam vocare poirum,qualem Scipionis Afiaticinbsp;fuifIcaitMarcellinuslib. xvii} Regidedic, Francinbsp;gunt fuum Pelidem : fed tarnen tam adaman-tinum prxfidium amp;: R�gi neceflarium, bic inuen-turn efle cum lapides ip�fateantur, tua inteteft no ne-fcire. Ego non laudabo hune Reli� quod maiot au�-culus meus fuerit, ( tametfi laudanti pr�dicantiqucnbsp;talem, quem inter domefticas Maiorum meor� Imagines referre poflum, virum,nemo non ignouerity^fednbsp;quod magni Regis adolefceniiam re�t� rcxcrit, �cnbsp;renerum pe�tus fandi�imis virtutibus armauerit ad-uerfus vim Aulic� nequiti� : cuius quidem aciem re-tundi pofl�jiiouo fuo exepio amp;: reipla doccbat:qu�d--que cum � Rege impub�re coa�la effent magna ilia*

Comitia Turonenfia, rogatiislccl�fque vt oration� pr�iret, exorfus � commendationc concordix^quafinbsp;longe profpiccrct hxc tempora, veterem ilium ver-ficulum,tanquamoraculum, vel potius vaticinium,nbsp;(ficuti didici ex Adis illorum Comitiorum j ingc-mifeens repctiit,

quodque c�mRex comitcmEabcrc voIuilTct profi-cifeensin Italiam ad Andegauenfium Principum ius aflerendiim, literata illius legationeperfecerit, quodnbsp;vixvllisarmispotuiflct, vt Roma Regi Franco pate-ret.Sed quod nunc magis dicere volo,illud eft, quodnbsp;Reliusnofter, vt Regem adolefcentcm tanquam denbsp;fubada Italia triumphantem exultantemque grauiternbsp;monerer, oftendit in Neapolitana �de S. Clar�f�pul-crum marmorcamque effigiem Andegauenfis Ro-berti Regis clariiT. amp; quod in eius fepulchro inferiptunbsp;Jegitur,

idemfepius ingeminans, copiofe expofucrit, cur id merito diceretur: quibulue virtutibus,qua pietate,nbsp;iufticiajlapienria,dodrina,literarum praelidiis cinda,nbsp;ibi placide R^obertusregnaritannisplufqua XXX, vbinbsp;alij Franci vix paucis annis coliftere potuerunt:amp; Ita-li� ra fuerit cliaruSjVt amp;Florcnna Relp.quantuuis amp;nbsp;libera,amp; fuae libertatis amans,talc dominii habere op-tauerithabuerirque.FuilTe quidc fortaire,auito exem-plo, nimis vehemente Guelph� fadionis patronum:nbsp;ver�megregiam tarnen fuilTeThcfim, quamlequc-

R E L A T I 0., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

batur, Ecclefiam cffe defcndcndam, cique fuccurrcn-dumcfleztamct�fortcaliquandopotueritfvcfic) in hypothef� vel aberrare vel modum non tcncr�. C�re -rum in amore virtutis amp; do�lrin� amp; legum ciiiiliumnbsp;mirabiliter excelluifle.

C�m aiitem non procul a ^oberti fepulcro fpe�la-rctur recens monumentum Alphonfi Arragonii, qui etfi aduerfarius y/ndegauenfium fuerit, eofque denbsp;poflc�ioneKegniNeapolitan!deieceric, vtillius ne-potes eiiciebat Rex Carolus,tanien quia f vtait v�tusnbsp;poeta^ fas eft amp; ab bofte docer�,amp; in aduerfario quo-quelaudanda virtus �cdodrinaefty oportune c� z^l-pbonfoillo comparabaturRobcrtus, amp; vtriufquein-credibilis cura literarum commcndabatur;Et quoinbsp;-�^Iphonfus centum poft Robertum annis iliicineonbsp;gencre fecerat,vtRobertum inairarerur,ficuti Robertnbsp;tus, quod centum ante feannis lmp. Fridericus 2.nbsp;Neapolitan� y^cademi� fundator fecerat,imitatusnbsp;erat, egregium dicebaturdignumqueex�plum,quod,nbsp;Rex quoque Francus fpe�aret, admiraretu r,fequcre-tur,fuperaret: cdmque inRoberti Infignibus Jnde-gauenbbus Lilia Franci� lubenter videret, turn veronbsp;gt;^lphonfi illius Infignia librum appi�um no temerenbsp;pre fe ferre i nt eiliger et- /^tque turn quid� fada quoque mentio eft altcrius. y^flphon�', dodifsimi nempenbsp;illius Hifpani� Regis^quem decimumvocant quem-que alter illc odauo gradu inter fuos Maiores nume-rabat,amp; Robertusnofterpropius cognouifle pote-rat, lubenter (credojimitabatur. Qmd non autemnbsp;ille z^lphonfus fecerat, vt magno amp; Regio animo ar-

tes amp; difciplihas excitaret,conrctuaret5illuftraret?O fi quod inlurifprudenti�nouo corpore colligendonbsp;in Hifpaniainchoaueratj Vt Pidcdas centum ante an-nis in ^ppulia repertas etiamfupcraretjVelRobcrtusnbsp;vel Rex Francus in ipfa quoque Appulia ius dices ten-taffet feliciufque abfoluiflet? Sed vt monumetum Ro-berti memoriam talium Regum cxcitabat Regiqucnbsp;Carolo prolixe commendabatjfic non fuit praetermiCnbsp;fum,quod eo tepore prafens crar,mcmorabile exem-f)lum Mathi� Coruini in Hungariarcgnatis, qui pau-0 anteaduentum Regis Caroli,vxorem duxeratBea-triccm Neapolitana,amp;; extin�la familia Robert!, Pannonia? Regnum non do�trina minus quamarmis tue-baxur ornabatque. Tantaquidcmcerteillius Coruininbsp;admiratiotunc concitata eft, vt Rex Carolus eum nonbsp;multo poH, per legatos amplifsimos ad amicitiamnbsp;cupidiftime inuitauerit. O fi de leguleiis Iuris deco-�loribus atque cotortoribus ftatuiflet, quod Mathiasnbsp;ille detalibus dicoraphis, qui eum ex Neapoli fecutinbsp;crant in Hungariam,fapicnter forricerque ftatuit�N�-dum dixi, quod minime hic aut pr�tereundum autnbsp;diamp;mulandum eft.

Relius illc nofter narrare folebat ( quod abs �atre meo,qui iliumaudiuir,accepij c�m ad fepulchru Robert! expoftra eftent,qu� de eo Rex Carolus audirc denbsp;bebat,prolatum fuifteFrancifei Petrarch�librum re-rum raemorand�v�:ex eoque verba R�gi recitata efle,nbsp;qu� longioris f�rmonis argumentum dederunt : diconbsp;h�c illius Francifei de Roberto verba.

�to eum ri�ta�tm : incidit nefcio quo modo Francorum wen�o^interrogante eot^ftiquam ne in iUi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fni�cm^.re�'o-

dig I^ecynquam(juideminecogitai�eeade re. Suhridenteeo, rationemflagitante^Quiaiinquam ) illiterato Kegi inutilifnbsp;infufer onerofuamp; effe no�placuit, dulcius rrnhi e� cum pau�nbsp;pertate meafadut ratumferuuret quam tetare Fegum limina,nbsp;in quihus nec qutnquam int eiligere nec inte�igerer d quoqudm.nbsp;Tune adiecity e^udqffe߻ qu�d primogenitus F^g�, Itterarumnbsp;�udtum fton negligeret'.Cui ego idem meandqj� relponditVerunbsp;id patri moleftum.amp;�runt eum�lij praceptores pro fuis ho�i-husducere. Q^od an Vcrum�t^ neque nunc a�ero^ neque tunenbsp;a�erui. Sed itafamdloqui'.atque id mihi omnem adeundi eo-gitationem veltenuempr^ccidi� narraui, Qw audito i�ege-ncrofui l'piritus in�emuit3amp;* toto corpore eohorruit :nbsp;nbsp;nbsp;po� a~

liquanrum �ieniij �xis in terramoculis^egt; j^t�ons te�abatuti non�ne magna tndignatione (�ngula entm ac� pr.� oculis ha-heremjtcneo�aput extulitiamp;^ ait mihhSic�nt iudicia O^flu-dia^e^ 'fioluntates '\gt;ariie. �t ego iuro�ulciores amp; multo ch(i-gt;nbsp;rioresmthi liter as e�e quam Fegnum: amp;*�alterutro carUumnbsp;�tf aquanimius me diademate quam Uteris cariturum,O'}gt;oxnbsp;tfei� philo�phica^O omnium�udio�rum hominum '\gt;enera~nbsp;tione d/gn^ima^quantum mihi placui^i^quantum�udiis cal-^raddidi�i?

Qu�q^uidetn cum in rcprefentieflentrecitata,interpr�t� prefertim Relio noftro, adolefcctem Regem Carolum,qui audiebat,amp; proceres,qui ei aderant,mi'nbsp;rifice commouifle dicuntur.Falli cos,qui notari puta-bant Regem loannem eiufquefilium Carolum,quemnbsp;amp; poftea Sapientem appellarunt, amp; literarum ftudiis

va�de fauifl� verum eft,indicabat ratio temporum. Morcuus eft enim Robertas aliquot annis antequamnbsp;loannes Rex Franci� fucrit. Regem ergo Philippumnbsp;Valefium, amp; eius filium loanem tune Principem An-degauefem,indicarijadmonuitReIius :tamctfi quamnbsp;de eo Rege famam efle narrabat Petrarcba,vt menda-cem refutaritjficutiFrancici nominis interfuit, talemnbsp;infamiam refucari. Et vero quis credat Philippum ilium auunculofuo Roberto tam difsimilem fuifle*nbsp;Ego quid� cert�nuper quoddam eiusRefcriptum legi de /uris Academia Aurelia,in quo illelaudatpatruinbsp;fui Keg�s Pliilippi Pulchri liberalem curam fchol� e-rudit�,legumque Romanarum.An non potius boftesnbsp;effe fuos iudicafl�c, qui ralium literarum ad guberna-tionem Regni neceflariarum, imperitum efle voluif-fent filium amp; h�red� fuum? An vnius Tlaeodofij fuir^nbsp;quod c�m filio fuo Arcadio pr�ceprorem daret Ar-fenium virum fan�liiT. tamvalde prxceperit, ei vtpa-rereturjt�mque valde voluerit filiumre�l� inftitui amp;cnbsp;crudiri,quanigraLiicerpronunciauir,Regno amp; Impe-rio indignum fore,ni talis effet. Sed fuerit (�n� Philippi Valefiialiquis error amp; imperitia,qualis eft mul-torum:tamcn illud faltem admirabile tanto magis eft,nbsp;qiiod eiusnihilominusfilius loannes literas amaret.nbsp;An quia EXux Andium erat ? Sic i�ne huic Principatuinbsp;hoc veluti proprium amp; quodammodo fatale.

Ad RobercumR^egemreuerfa oratio adiecit,quod idem Petrarcha in quadam Epiftola fcripfit, eum ge-minis ram bellorum qtmm ftudiorum laureis orna-tum fuiffe.Age veroiqu�m.valde t�c Academia Nea.--

politana, Carolo Kcgi,qui amp; Imperatoris Conftanti-nopolitani titulo amp; diademate tune donatus eft, Ma-icftatem Zmperatoriam, ex fui Zuftiniani formula c�-mendauit non folumarmis decoratam, fed etiam legibus armaram;tam amp; eadem tibi optabit fchola haec tua:vc amp; Roberto etiaillo maior�s,fi vt armat� tu�nbsp;vi�fori�, laurcarum in bac laureata tua vrbe currumnbsp;amp; triumphunitibidecreuere:Studiorum ciuilium re-ftitutio, adiungat quandam cum myrto ouationem:nbsp;quae altera fuit velutitriumphi cuiufdam togati fpe-cies./tacft profedo.Robertus cum fuis Florentinis a-liquando vi�tus audiuit,fua vexilla, in quibus fpe�ta-bantur Lilia Cyanxo in campo cum rubentibus (vtnbsp;ait Scriptor Nouocomenf�s ) raftrellisjhoceftjAnde-gauenua inf�gna,inuerfis battis fbl�m verrentia,innbsp;triumpbo portataefle � Cattrucio quodam Lucenf�,nbsp;barbaro imitatoreJ^omani moris triumpbandi.Tu eanbsp;n�c figna vidricia ta alte futtulifti de bottibus triura-pbans vt amp; Rpbertus vindicem teagniturus f�t. Sednbsp;qua illc laurea triumph�mque pluris fecit, oprat eiusnbsp;quoque gloria te cumulari. Denique vt ineiusepi-tapbio ipii lapides acclamant (f�cuti dixi)ittudnbsp;^ohtrt�-.�ic illius Manes de te lub�ter illud praecinunt;nbsp;in�gniij^oli^ Marcellt� opim�nbsp;lngreditt(.r,-\fi^�rque Viros�tpereminet omnesnbsp;Hic rem K.omanam magno turhante tamukunbsp;St�et �ques:�emei P�noSiGa�umquerebellem.

Sed vtantcaMarcellacumT�plum Virtutis amp; Honoris,quam viam ingredi debeas,mdicauit,fic Rober-tusadiicietjMarcellum ilium ne in expugnatione qui-h ii

dem SyraeuGna oblitum elTe, quantum fludiofis ar-tium amp; literarum deberct : placidamque myrtum O-uationis, Laureato currui TriumpEali antepofuifle. Laudabit etia,quod in eadcmEumenii Orationc lau-dari leges, Teplum Herculis amp; MuGrum; quod Ful-uius Nobilior excruxit,amp; abs ce quoque attolli volet.

Logior hie fortalTe fum quam deberem. Sed me ta'-men cauG bona iuftaque affe�tio fecit longiorem. Fi-nem faciam,fi verbum vnura addidero. Vt in Roberto r�gnante agnofcirausfingulare quodda decus An-degaue�s nominis amp; Gnguinis, coiu�lum cura^eip. Glutari prad�dio, quia cum mul.tisiam Gculis liter�nbsp;omnes Gochicis tenebris obrutx e�ec, primus ille casnbsp;in /talia excitaric,primufquc tota Europa rurfus earum lumen accenderitrfic, Roberto extindlo funusnbsp;quoddam earura fuilfe, idquehorribrli illatempefta-te,qua illo tempore, hoc eft, anno m. cccxliii.nbsp;cocuftam amp; propcexaniraatam Neapolim fuifle pro*nbsp;ditum eft,teftatum efl'e fatemur. Denique vt mortuonbsp;Theodofio pr�dixit B. Ambrofius ruiturum Imperium �^ora.f�cfubrato Roberto Solem extin�tumde-fecifle videri, verefcripfit eius Gmiliaris Florentinusnbsp;Francifeus zquod quidem de morte Platonis dixeratnbsp;.Zfntiquicas. Bene ramen habet.Nam idem fcriptor,vtnbsp;ft amp; alios con�c)laretur,libronono fu� 24fric�,vatici-natus eft,fore,vt aliqui tarnen Nepotes ipfius Rober-ti aliquando lumen illud rurfus accendcrent. Quidntnbsp;ergo amp; in corura numero principem amp; ducem te eflenbsp;omnes boni optent amp; fore augurentur ? Profpiciebatnbsp;vates ilie^quales-futuri erant, proximih�redes Rober?

R E L A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jr

rijquantumquetenebrarum amp; barbaric^ confiifionis in familia Tragicis parrickliis difcerpta orirctur, Scdnbsp;tarnen hocfenbsp;nbsp;nbsp;alios vaticinio confolatiis eft,

�t po�me 'vi��ura aiu� meliora�^er�nt Secttla : mf� omnts veniet Lethaus inannosnbsp;I�e�^or : poterunt di�t��s forte tenebrUnbsp;^^d purum pri�umque iubar remeare Nepotes.nbsp;Tunc Heliconct noua reuiremem�irpe videbis.nbsp;Tunc lauros fronderefacraSttunc alt a re�r^entnbsp;Ingenia atcjueanimi dociles.

Equidem potiufquampatiarid dici pr�didum elTc de Alphonfo Arragonio : ( qui tarnen in Academianbsp;Neapolirana fuit veluti alterRobertus : amp; videri poffer fuiftc ex poftcris iftips Blanc�,qu3e Roberti noftrtnbsp;foror, lacobo AtJ'^gonio nupfit, coa�ho repudiare^nbsp;qu�m habere vokbat vxorem filiam fu�forods)qu�.nbsp;ram in tua familia amp; genre Valefia,qu� ex f�lici con-iugio Margarit3e,(qu� alt�ra fuit foror Roberti Prin-c�pfque Andeg.) amp; Caroli Franci ortaeft, aliquosnbsp;Roberti nepotes,e�fque rurfus Andeg. ad quos id re-feratur. Et quia Ludouicus ille, de quo dixi in folid�nbsp;forte non preftiterit,quicquid Roberti memoria de-ftderabat ;oprabimus fperabim�fque forcgt; vttua amp;nbsp;'accefsione amp;fticccfsionc idimpleatur. Interea vetonbsp;dum h� c fpcsGalliam tuarn recrear,tot alioqui crum^nbsp;nis afflilt;ftam,tamt�que in iis defperatione debilitar�,nbsp;pet�, vt coiungas c� �sde quibusdixi,tuoru Maior�nbsp;Imaginibus, qu� co te incitant, antiquiores veterisnbsp;Galli�vindiccs-duoS jTheod�fLum amp; Gonftantiura,nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h i�

quas illa olim de vtr o que o rationes Eabuit,vtad te cas refero, accipias eo animo, quo Robertus ille tuusnbsp;Scipionis fui Africani hiftoriam ab fuo illo vare Fran-cifco dcfcriptam,fibiqueoblatam, datam, dicaramnbsp;accepit.

De Andium Principibus,amp; eorum magnitudinc at-que amplitudine ,qu� tanta fuit toto orbe tetrarum, VC verc cecinerit,

regio in ttrris no�ri non plena labor is} dicecur alias magis copioic, quod illius dignitas no-bilitaTquemeretur. Non enim illius Maieftatem velnbsp;obliuione vel ignorantia minui ferendum eft : amp;nbsp;qu� occurrunc difperfa ftemmata , colligenda funt:nbsp;amp; pr�ter id quod ia delibaui,Ludouicus ille magnus,nbsp;non modo Hungarian,fed amp; Poloni� Rex,(quern quinbsp;ignorant Andegauenftm fuilTe, ignorant raagnu rur-fbs Dccus ftirpis Andeg.quod ipfos quoqueTartarosnbsp;perculitjeoniungendus amp; comparanduseritcum al-tero Magno Lud.i. Duce Andeg. eiufde temporis:amp;nbsp;Cracouiefis Academia in media Polonia eodem, quonbsp;li�c Andegauenfis,annoinftituta aufpiciis mulierisnbsp;-lt;lt;^ndeg. quae filia illius fuitjiiouam tu� Gentis pr�di-eandae materiam fuppeditat: vt amp; liceatfamilia Con-ftantianam vel Thcodofianam cum tua comparare.nbsp;Sed maius ea rcs volumen rcquirit:quod vbi tu requi-res,opcram dabo,vt quanto huius -/Indeg.Principatusnbsp;inaieftas olim fuerit,magis incelligacur, qu� de tuonbsp;concitataproptercanunc expe�tatio fit, magis feiasnbsp;Quid prercrea? Dixit deTheodofio Pacatus, vt Rhetor,amp; pro parte tantum dixit, vnabreuique oratione:

R E L A T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52

de quo f�militer Claudianus dixit vt poen. Egoamp;vt iurifconfultusjamp;infolidumjdeeo dicere iufto Com-mennrio, � tantum ocij mihilargiaris,vellem : nonnbsp;modo, vt eius hiftoriam toram, qu�eftannorumnbsp;XVI.fuo ordine,{ed amp; illiuslegcs �ngulas, qu�multasnbsp;funt,amp; preclar�amp; tua cognitionc profcfsion�quenbsp;meadign�, exponam, vbi vbi liccbin

Hinc proce�il anus, ctti poflAr�loafrementi Cla�ica,Ma�il4Sadnexuit ^Africa Uaros..nbsp;l�e Caledontis po�tit cjui caflra pruinis,nbsp;0^ medio Libya�b ca�tdepertu�itnbsp;Perribilii Mauro^debellat orque Britanninbsp;Littoris, acpariter Borea vaflator, amp; Aufirr.nbsp;Q^d ri^or aterntts cali quidfiderapro�nt?nbsp;Ignot�mque fretum^ maduertrnt Saxone fu�nbsp;Orcades:, incaluit Pi�lonum�nguine Thule.nbsp;Scotorum cumulas fleuitglacialis Hybeme^nbsp;Qj�s calor obfifiu�orti? pef �vafla cucurritnbsp;AEthiopum cinxicque nouis AtUntamanipliSynbsp;�^irgtneum Tritona bibity�ar�ojque venenunbsp;Gorgoneos vidit thalamoSi amp; vile virentesnbsp;Lie�eridum ri�t, quos ditat fiabulayamos.

SubdiditOceanam �eptris^^ margine Citli Clau�e opes,quantum di�anta Tigride Gades^nbsp;Inter� Tanais quantum Nil��que relinquunt.nbsp;Htiec tarnen innumerts per�e qua�ta trophtdiynbsp;iNongeneris dono,non ambitionepotitus:nbsp;D IG N /4 legi virtus, 'vitro fepurpura�tpplexnbsp;Qbtulit, amp;�lui mcruit regnare rogatus.nbsp;Nam quum Barbariespenitu^ commotagementemnbsp;Irrueret l^hodopen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mixto turbine genres

Ni Pater ille tuus iamiam ruiturafrbtffet Pondera,turbatamque ratem, certaque leuajfetnbsp;Naufragium commune manu. J^elut ordine rupto,nbsp;Qt^m procul in�nc( traherent Pbaetonta qunbsp;Sauiretque dies,terramque amp; �agna proptnquinbsp;Haurirent radii, folito cnm murmure toruus -Soloccurrit equis, quipo�quam rurjus herilesnbsp;Agnouere�onos, reaqt meliore magi�ronbsp;Machina, concentujquepoli, rurfufque recepit

RELAT�O. �mperium,^amm�^niodum .Sic trad�tir i�linbsp;Seruatw^eiue Oriens:�t non pars altera rerumnbsp;Traditudj�s pojjejj� manu^h� parta pericl�.nbsp;Perygt;ariumpemini/ielus irrupere Tpranninbsp;^TraEltbus occidu�:hunc/^ita �Britannia �tdit^nbsp;Hunefibi Germantes famttlum delep^erat exul.nbsp;vterijue nefas^domini rej^erj�s 'yterquenbsp;Jnfontis iupulo'.nouita^ audere priorinbsp;Suadebat,tantutnque dabant exemplaj�quentknbsp;Hic noua moliri pracepsjoic ejuarere tutanbsp;Prouidus^hic fufis^coUe^is viribiisiUe,nbsp;Pfic \agui excurrens/jic inter clau�ra reduHui^nbsp;I^i�imiles ,�d morte pares^tuadere neutrinbsp;P^edecuSiOut mixtis lictat procumbere tel�\nbsp;^mi�a�ecie^raptt�jue inpgnibus ambonbsp;in xultus reditrefuos/nanib�fque reuin^l�nbsp;Dblati^ladi�/ubmittunt colla pararitnbsp;�t Vuam -venidmejue Progant .roh damna pudorii^nbsp;^^modo tam dinfas nutu mouere cohortes^nbsp;innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarn dubiusJefe Itbraueravorbif^

^onljo�es 'ifi^orecadimt�diudicefintes Damnat voce reas:petiit ejuos Bdarte tyrannoilnbsp;c^mborunt periere duces Joie�onte carinanbsp;Decidit influons :illum �uus ab�uht en�s^nbsp;Hitnc Alpesyhuncpontus habtt�latia ca�snbsp;Fratribus'.hac vltor tribuitinecis au^lbr vtereptenbsp;Labitur tAugu�as par quot;Viblimci mitigat vmbras,nbsp;Hasdedit inferioi tumulis^uuenum^ue duorun,nbsp;Purpureas m�rita placauit fangutne manes.

Pr^fentes doettere cleosjnricfecala d�ant Indomitum nihil e�e �o^tutum^e nocenti,nbsp;�^an�M ipfef�� lon^as incognitt� egitnbsp;Pr^etiento rumore vias^inopinui '\?trum(juenbsp;Perculit^ amp; claufis montes \t plan^ reliquit.nbsp;Extraite immanes fiopulos^attoUite turres^nbsp;Cingite vos fluui�,va�as opponiteJyluas^nbsp;Gaiganum Alpinist Apenninumque niualemtnbsp;Permixt�fo�ate iug�yamp;rupibas Hernamnbsp;Addi te Cauca�isdnaoluite Pelion O�e,nbsp;Non dabitis mururn�eleri.Qp�yindiCAtdbit,nbsp;Omnia�b�dent meliori peruia eau�^.nbsp;Nee tarnen oblittts einem cedentibus atroxnbsp;Partibus in�emuit.'non in�lenre tacentinbsp;�^allebat^mitis precibuspietatis abandansynbsp;Ptsna: pareus eratpaci non intulit iram^nbsp;Poft ac ies odiis idem qui terminus ar mis,nbsp;Profait hocvicente capiymutto/que�haElosnbsp;A�era laturte commendauere catente.

^^agnarum largitor opum,largitor honorum Prontis,^ in meliusgaadens conaertere fata.

Hine amorfthine validumideuoto milite,robur. Hine natis man�rafides,hoe nobilts ortunbsp;Na�eris,aquaua eum maieflate creatus�

R E L A T I o. Pioh cr�menfu^er�m?proh longi dedecasnbsp;Parharus He^erh/s exul po^ederat vrhesynbsp;Sce^traque deie�lo dederat KomAnaclienti.nbsp;dam Princess molitur iter gent�fque remotasnbsp;Colligit Aurorae,tumidus quafcdnquepererratnbsp;Euphratest quasluflrat Halis,quas ditat Qrontes^nbsp;Thuriferos Arabesjaltus,pada Cajpia Moedignbsp;^rmeniij Ph afin, Parthi liquere Hyphaten.

tibi tunc Martis rabies^ quantufique fequendi Ardor erat ? quanto flagrabantpe^ora voto?nbsp;Optatas audire tubas, campique cruentanbsp;Tempefiatefirui, truncifique immergereplantas:nbsp;b^t leoy quern fulua matrisJ^elunca tegebat,nbsp;b^beribusfiolitumpafci quum crejcere/enfitnbsp;b^ngue pedes, amp; terga luhis,nbsp;nbsp;nbsp;dentibus ora:

Jam negat imbelle epulas,amp; rupereli��a Getulo comes ire patri ,jlabulijque minarinbsp;AEfluat, c^fi terga abfiorbere iauenci.nbsp;JUevetaty rerumque tibi commendat habenas,nbsp;Etjacro meritos ornat diademate crines:nbsp;Eantaque fiepietas rudibus orient�t in annis,nbsp;Sic atas animo ce�it quererentur vt omnesnbsp;P^perium tibi fiero datum, 'viSloria veloxnbsp;Aujpicijs e^-e��a tuis,pugnafiis -vterque:nbsp;Tu fatis genit orque manu, te propternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alpes

Inuaditfiaciles, cauto necprofuit hofli Munitis hafijfie locis,figt;es irrita 'vallinbsp;Concidit, fcopulis patuerunt clauflra reuulfis^nbsp;Teproptergelidis Aquilo de monteprocellisnbsp;Ci bruit aduerfias actes, reuolutdque tela

BALDVINI i^ert�t in aatlores turbine rep^ttlit ha�ai,nbsp;0 nimium dileSie �eo, cut fandit ab antrisnbsp;\A Eolut armatas hj^eweStCui milit�t aiher^nbsp;Et coniurati veniunt ad cla�ica venti.nbsp;Alpine rubuere niuei^amp;*'frigtdus amnisnbsp;Jidutatis fifwauit aquisy turbaquecadentumnbsp;Star et ni rapidustuuijj�t flumina/anguis.nbsp;At firus inutntorfcelerum^tr^tiecerat abut�nbsp;EJcn -vno mucrone tarus �uple'xijueTepebatnbsp;En�iat^ vltricei m/eccnuerteratirof.

I ojr I s yfntjuamfMtJwp.z^ugufieiqui te pra�nte diauruj ante trepidauerit eumnbsp;profiBo fneejJe,C^ ip/e fentioquinbsp;con�Uum tuumparticipanty^ideripoj� vi'nbsp;deo . I^am cum te femper ^�Itra omnes retronbsp;principes laudari oportuerit nuncporr� vZ-

tra quam alia^spradicatus es^ in ea Vrbe conueniat dicendo ce~ lebrari^ cuius amp; libertate armatus a�iruiflt, �^auxifli dignitatem togatus, quo tandem modo con�qut maiefiatem yftriu�nbsp;que -ve�rum oratione meapoter0 ^hocpr^ecipu� mtimpore^ quonbsp;ambo ita mutuo crcuifl� Vf nee tu fueris adhuc maior^ nee tllagt;nbsp;fdicior.Huc accedit auditor Senat us'.cui cum difficilefit pro a-more^quo in tepr�ditus e��e tefatisfieri^tum difficilius pro in-genita atque hereditaria orandifacultate, non efi^e fafiidio rudern hune�^ incultum Tran/alpini �rmonis horroremjprte-�rtim cum ab�irdlt;e �ni�raque iaSlantite po�it videri ff is o~nbsp;�entare�acundiam^quam de eorumfonte manant em in no�rosnbsp;ffque Tfus deriuatio �ra traduxit. Qwbusequidem cogitatisnbsp;adeo�Uicitorj yjt non eos tantum hodie arbitrer intere�e, quosnbsp;Cernofed a�i�ere obuer�rique diEluro Catones ip/�s^nbsp;nbsp;nbsp;Titl-

lioSf�^ Horten�os^omnefquei�os orat-oresputem^qui me in po-�eris/uis audiunt, Ita multiplici circunuentusmetu, qua�pa-

ru w haheoim timere quod video, video tjuod timea,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo

re deprehendit Adihi verb hi omnes, quihui altrinf�cm iaEiory iffluf^diu ante meditati long�que pro�)e^ifunt: Jed cum admir�t ione virtutum tuarum ab vltimo Galliarum recejfu ^quitnbsp;litttisOcceaniiCadentemexcipit fo�em^de�cien�br/s terrifnbsp;faciale mifietur elementumt ad contuendum te adorandumquenbsp;properajfemy vtbona,qMlt;� auribm ceperam^etiamvifih v�trparerai timuiyfateorypij labork officium impia taciturnitate cor-rumpere�ta dum obfequio interpretorimpudentid,dum in eun'nbsp;dem hominem non puto conueniregaudiumnbsp;nbsp;nbsp;filentiumfluctf

res diuerf�imaaiunxiymetum temeritatem�Qtfn iUud me impulit addicenduyquodyVt dicerem,nullies adigebat. Nonnbsp;enim iam coaBa laudatio expreffie metu voces periculumnbsp;filent�j redimunt. Puerityabierttqucy triflis i�affcundUancil-lantii nece�itaSyCum trucem dominum ^auraa omnes plau�Mmnbsp;fublicorum Ventofi, popularitate captantem mendax affntationbsp;titillabatxum gracias agebant dolentes'.e^ tyranum non prte-dica/fe, tyrannidis acc�f�tio vocabatur. Nuncpardicendita-cendtque libertaste^ qu�m promptumdaudare principem,tamnbsp;tutumffluiffe de principe. Libet igiturrcdditampojlliminiofi-curitatem loquendo experiri'dibet�inquam^quia neminemma-gis laudari Imperatorem decet, qu�m quem minus neceffeef*nbsp;De teigitur mihi fermonis huius au�icium erit, i�e felicitatisnbsp;publica auffex dies y qui te primus inaugurauit �mperio. Nan^nbsp;vt diuinis rebus op�rantesdn earn cceliplagamora conuertimi^gt;nbsp;a qua lucis exordium eft fie ego Vota verborumyqua oUm num-cupaueramfiluturusjid oratione tempus afficiam^quo Rom de'nbsp;naluxcoepit.

exanimatit V^e^Mica, barbar� nationibui ^.omano nomini \elut quodam dtluuto fuperfujts. Sedpar cauf�. replicare cau-fa6^amp; placatum '\gt;lcui offendere.Nam earn per f� Vittax�t re-cordatio calamitatantitum mihi metit^Sj hanegaudior� prefen-tium lucem^ tri�i� comemora�one fufcare. Faciam ergo quodnbsp;faeere praflantet feientia medicoi ^pe quot;vidi^altorum rulnerumnbsp;cicatrices ipo�quam enternfanitate duxerunt^ manu pendentenbsp;traElaboypre�nii�enbsp;nbsp;nbsp;�ngulos yniuerfo�iue rogitaje c�tentus,

an cum inter omnes liqueret�e�� rebus medendumt tali aliquo '\gt;iropMicis gubernaculis admottendo qui Imperatoris -vniusnbsp;tutretur atatemy alterius iuuaret labore, potuerimus huii�mo-di vel optare? Jn integro itaque rem totam e�efaatiamus^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

quodam orbis terrarum comitio quari putemus^quifnam�t i�e, qui debeat tantam molem fubire^nbsp;nbsp;nbsp;nutantia Komana rei fa

tafu�ipere. Nonne is omnium��ragiis hominum Tributim Centuriatimque legeretur^cui�elix patria^ cui domus clara,cuinbsp;forma diuina^cui iCtas int^ra� cui militarium ciuiliumque re-rum -vfus contigi�et?Cun^a igitur � capite propo�to ordine per-�quamur.lam profeB:o conflabit,eum principtm declaratu,quinbsp;O ab omntbus legi debueritjamp;' ex omriibus. Flam primu tibinbsp;Mater,fJt�ania efljCerrts omnibus terra feliciortcui excolendanbsp;atque adeo ditada impetus, quam cateris getibus�ipremus illenbsp;rerumfabricator indulfit : quicnec z^du�rinis obnoxia a�ibus,nbsp;nec Artois �bieEla figoribuSimediafoueturaxis vtriu/quenbsp;teperie'. qua hinc Pyreneis montthus^ tttinc Occeani a�ibusdndenbsp;Thyrreni maris litoribus coronata^ naturafolertis ingenio^ V�-lut alter orbis dncluditur. Adde tot egregia^ ciu�atestadde cul-ta incultdque omnia, 'i^elfru^ibus plena relgregtbus�.addeau-riferorum opesfluminumtadde radiantium metadagemarum.nbsp;lt;Sciofabulas Po'etaru^uribus mulcendis repertas, aliqua non-

gnld'.nec iim excutio ygt;eritatem:�nt^'vt�rihitur^ Gargar a pro-uentu Uta tri�ici, Adenauia memoretar arm-ento, Campania cc�atar monte Gaar ano,Lydia pr^dicetur amne Pa^olo^damnbsp;Hi�anU '\gt;ni,quicquid laadatur,a�urgat.H.ecdari�imos milites, expcrti�imos daces, h.ecfacundi�imos oratores, htecnbsp;clari�imos rates parit: h^c ladicam r^iater, hac principam e�:nbsp;ht�C Traianam illam, h^ec deinceps Hadriana m�t Imperia.nbsp;Haie te debet Imperiitm.Cedat his terris terra Creten�s,parainbsp;loaisgloriata canabalis: ^geminis Delos reptata numinibus,nbsp;amp;*a '.umao Hercale nobiles Theba. Fidem conflare nefzimuinbsp;audais:Deum dedit Hi�pania,qaem ridimus. Erat iaflg com-pen�itionis occa�j , rt qui de patrie tu� laudibas paaca dixif-�mpatrisfaltem virtatibttspradicandisprolixiasimmorarer,nbsp;Sed quid faciam^ noaam quandampatior ex copia difficulta-tem-. qaid Qnqaam)faciam^ Quee Bjoenusaut Fahalis ridit,nbsp;aggredtar ? lam �e mihi Sarmattm cade�anguinetis I� er obii-eiet. Attritampedeflribus pr^eliis Batauiam referam ? Saxonbsp;eonfamptus bellis naualibits offeretur. E^daSlum ad paludesnbsp;�as Scotam loqaarl Compul�isinfilitadinesaaias omnis A-lamanttSyamp; ysterque Maurus occurrent. Cum igiturimpediatnbsp;turba delellum,^ pr^efletge�a in�amma referre,qadm enu-mer�do tenaari,dixiffe�fftciat,ynu ilium diuinitus extitiffe,innbsp;quo rirtutes�mulomnes vigerent,qai��nguU in omnibuspr^e-dicatar, Anfi eins �eculo mos ille rixi�et, quo Fomani Duces�nbsp;Macedonici,Cretici,^umdtini, de rocabalis gentia �abaelariinbsp;adoptiaum In�gne�imebanf.nonne hodie paaciora in Annali�nbsp;fcriniis, qudm in re�ree domus Fitulis cogiiomenta legerentur'.nbsp;Cum ipfeSaxonicasdp� Sarmaticus, ip� Alamanicus dicer e-tur : (^quantum tot a re�abltca habet haflium, tantum yna

teritu dilige�d curio�am^.Patrem. Imperatortuum de te lt;e�i~ met: necdifficilis coiecdatio e�.P^am cum duo�rit^qua darosnbsp;duces facialJumma 'vinuSi (umma f�licitas feite obui� eflnbsp;qua fueritfelicitateprieditus,q tegenuit.0 digna Jmg.nohditos, quegrincige effe decuerit eius ejfefiliu, qui hune R.omaninbsp;folufortitudine atquefapidiafled d�cor� etianbsp;corgotis �t dignitate gotuerit tequare-.'uelut tua hiccforma vc-nerabilis,qudm fortunef�^e garefl? qu�m longe lateque cofli-eua comendat imgeriumlvtplane in ambiguo flt, 'otru te ma-gisnoflris mentibus ,an obtutibus -vultus inflnuet. Non fru-flta plane opinione�pientium , qui naturalium momentanbsp;eaufarum jubtiliusfeifeitati, arcanis caleflibus nobiles curasnbsp;in tule runt, angufli�ima quxque�ecies plurimu creditur tra-here de calo.Siue enim diuinus ille animus venturus in corpus

2vta.ioribus, vt nonfolum in ampli�imif magi�ratil^its adi-pi�endii^�ed in Praturii ^uoque aut^editalihus capejjen-dis atas�ec^atafitpetttorum:nec quifijuam tantum 'valuerit nohilitateijelgratiai'vel fiecunia^qui annosComitialilegenbsp;pra�riptos fefiinatis honoribus occupant. Nec iniuria idnbsp;quidem. nam amp; qui venturifiunt in virtutis adoptionem,il�onbsp;tarnen adolefcentiiC lubrico, vtnon cadantj titubant. An nonnbsp;clari�imos nominis Komani viros, illos Catulos^ Scipiones lo^ lt;nbsp;quor^ aliquantifierfibi luxuria vindicauit ? quos etfi ad por-tummutati in melius reduxerintflatus�.diutamem vitiorumnbsp;turbo ia�lauit,amp; naufragos atque flu�uantes ab illis,quibusnbsp;meY�abantur,erroribuSi agreatas recepit. Bene igitur cun-6ta quadrarunt,amp; ceteris, quceinnumera con^uebant �anninbsp;quoque�uum iunxere�u�ragium : qui�li in homineperfie�li,nbsp;bono duarumpotiunturiCtatumt virtute iuuenumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matu-

nt ate�eniorum. Priusforta�e Imperiu inire debueriSjVt diu-tius Imperares.�d fine exemplipericuloprouidebiturnequid ami�ris vita longiore penfindu,qnod ex pratetitoperdiai�i,nbsp;Parum inter e�, quando caperit, quod terminum non ha-bebit.

Havenus in teprlt;edicata fint Imp.donafatorum:nunc ad eaprofieramusgradum, qult;c tibi debes. PJeque enimtua iUanbsp;prlt;xtenta bellicce reigloria, quamper tot laborum exp�rimenta quafi�i, afiribendafortun^ e� ; cui hoc nomine etiam�c-cen�ripote�,quod quem ficeptro �lio de�inauerat, nun-quam indulgenter habuit. Sed vt�ueripatres,his, quosplusnbsp;diligunt, filiis, tri�iores�nt : ita i�a te plurimts bellis,nbsp;dif�cillimis P_eipublica temporibus excrcuit,dum aptat Imperia� Etprius quidem quam ad l�a veniam, qua aui ma tu-rusegifiiffummatimtuumilludauingamcumpatre diuino

Ca�renfe collegia a��a^�ib pellibits hj^emes,reflates interbeUa �tdatai: dies no�lef^uef/raliando aut vigilando conf�mlgt;tasnbsp;graui�imaspugnas terra mart^uepugnatas. �ltarn pariesnbsp;^phricaniis rudimenta militite�rb Paulopatre tolerauit:necnbsp;pari indole Hannibal puer in tentoria Hi�ana �icee�it:necnbsp;futurarum �ecertiorevirtutumPhilippaaca�ra Alexandernbsp;nondum Ma^us impleuit, quos amp;�plurima laude dotaue-rit ampli�catrix vert vetu�aSinihilplus tarnen blanditapra-�itit t lt;juam vt eos in iis annis�cutos Regu aut Ducu ca�ranbsp;'^ulgaret: in quibus tu itafortitermulta ge�i�i, 'vt ea nonnbsp;tantum Alexander aut ^phricanus aut Hannibal videre,nbsp;dumdi�erent�edparentes atqucin�itutores eorum opta�ensnbsp;facerCidum docerent. Quamte�la�nt�mpercon�lia for-tuna^ quts qua�o tumpublicis rebus non puta�et inimicu tuu^nbsp;iduma�atione Ca�renfiadquierheceptum? Enimuero lUanbsp;futurumprincipem comens, idcirco pauli�cr voluit e�e pri^nbsp;tiatum: autquia iam ad plenum bellicis artibus abundabas,.nbsp;n}�u.s ciuilis experiens�ub ocq tempore reddereris.

Qp�dni egotuiiocium aliorunegotiis anteuerto? Non enim te am�na litorai nec depofiti ad temporu vices habuere�ece�nbsp;fu^ :fid �ue tu agris�ue oppidis tempus dab�s rem amp;famanbsp;pariter augebas : amp; in vrbibus quidem omnium netatum or-dinumque homines iis aut i�is bene�ciis apprehendebas ami^^nbsp;corumcomodaiab�ntiu n�gocia a�iduitateiCon�lio,re inua-has. lam�placui�etfOppidarure mutare : vttu vita oblituS'nbsp;vrbana exequebaris agricolam ? Audio etiam Imp. amp; credonbsp;�epe aliqua te laborum tibi iunxi� ne contraheres corporis veternum^ cuiu�emodi�mperopere in�dianta .oci ter-fi�e rubiginem. Stca^efles �ur�p�cveteres Coruncani^nbsp;�c nomina reuerenda� Frabrit'�t cum inducia he�a�u�en-

quod a^icolas Co�ulares pa�ore�que Traheatos,^ Di�lato-res int�r arment a 've�itos. Sed illos quidem angu�a resfami-liaris addicehat lahori:vt quihus ip��uhurhani horti pracep� que ianiculum, ^ iugera ar�lata pomerio, vomere ej�ent autnbsp;ligpne verjanda : nec tniuria opus reuerteretur ad dominos,nbsp;cum deerant quihus iuherent. Detrahit laudepatientia, ino^nbsp;pia maioris exempli e� lahor�nenece�itate. Gaudent profs'quot;

ci�s ,amp; infe quodam orhe redeuntihus, �mper exercitus es. yix te��a Hifana�cce�eras : iam Sarmawis tahernaculisnbsp;tegeharis. -vix emerita arma fufonderas : iam hofli armatusnbsp;infahas. vix Iherum tuum 'videras,iam Hi�ro pratendeha-ris. Ne tum quidem cumin altiorem proue^us gradum, iu-hcre tantum ^�diuldere cum negociis ocium, parta glorianbsp;�velut repo�tofruipof�s honore,opera remi�fii quin omniumnbsp;Ca�ren�um numeroru munera pnmus ohires.farepro�gnis

J^eciem tantum, yt coei 'pidercr� t�d obnixe dtu^ relut impetraturui^ egifli: ejuippe aberat caufa�ngendi. Nen enim tenbsp;princ tps �luijCc- demi,^ tanquam tentAret^mbibat�d pu-blicCit^ in CimitioyC^ rt aliud iam facere no pojjctpror�tsivtnbsp;ni� Imperium affcBu �mplicinolui�es ^potuer� velle/tcurui.nbsp;Expo�ulari hoc loco tecum B^etpuhlic� rerbii neee�e e�,qua innbsp;fu mma tua cunElatione, in formidinem d media�e relapf� ta-li aliqua te pro�cElo�d quam �olus aiidires^voce eonuenit.

Parum ne m� Theo�o� haEltnui di�ulere fata, ytt infaper tentet moros auger efatoruml An ne/c� rem tuam per mornet anbsp;ton�mi ? Ne��me tibi tutfque decrefeere ? quid �u�ertnbsp;Alantajd olim dtfiderabit Arcadius.Perdidi infortunata Pa-nonios'. Lugeofunus Idlyrici�eElo excidium Galliaru.Princi-pum fenior in tanta bella non�ifficit : alter et� futurus�t ali-qui adhuc Imperaueruntfyit princeps e�espra�iti�i. Alios em-pta Legionum��rdgia,alios ygt;acans aula,alios a�initas regia,nbsp;impofuere Ktipublicaite nec ambitus,nec occa�o^ec propinqui-tasprincipem creauerunt.^am tras d familia Imperator�

alienus, ^Adfci�eharis tertius ^ ti^cogehar� inuitui: muttus {inquAm ) Audite hocfublid parricidiCi qui oblita�deydomirnbsp;norumfiptra cepi��,tgt;periculo non minore qu�m�elere Inbsp;perium vitapaci�entes/dnguinif precio regium nomen em��is.

rat/eprincipemficrit quifuturus eras in Imperatorepriujitust tiififorte in te hodie autpudicitilt;�remfior cultus ^aut minornbsp;Janguinishumani metus �aut ali�na rei m�or e� aq^etitus.nbsp;Idem esyquifui�i, tantum tibi per te licet quantum per le^nbsp;ges licebat.Ius�immumifacultate �^copia commodaniijnonnbsp;�euritatepeccandi experiris .vnum tibi pra�itit principatus,nbsp;Tgt; teer tum huberemus omnes ^etiafib Imperatoribus aliis vixifnbsp;fe te legibus tuis, Ilt;Iam qui nihil facit licenterc�mpote�snun-tptam voluit.Qj�n tibiprimumtey Jmperio deindepra�ieifli^inbsp;T^on contentus ip� yltro vitia reieei�e, alienk vitiis corrigen^^nbsp;discur�madieci�iiidque moderate^ve�taderepotius hone�anbsp;quam cogere videreris. Etquia Velbngo Orient is v/u,Velmtd^nbsp;torumretro principumremi�ione^ tantus quofdam luxus infe-

P A N E G r R r c V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

minuendo, necfilum abundantem re�cendo�uriptum,fed vix necej/arium vjtirp�do dtmen/�m, quod natura difficillim�nbsp;emmda�i \olentes. z^nquts ferret molefeiOd principe fcmetnbsp;modum coerceri ? aut�tbtrafl�jtbi doleret de priuata luxuria^nbsp;ciim videret, Imperatorem rerum potentem, terrarum homi-�nbsp;mimque dominum,parce content eque viuentem, modiconbsp;nbsp;nbsp;cOr-

�renji cibo petunia longa�lantemlad hoc,aulam omnem Spar' tanii gymnafii duriorem,labor�,patientilt;efrugalitatii exem^nbsp;plM abundantem', neminem quot;ynum inueniri, qui �nderet adpe-num regiamflagitare remotorum littorum ptfem,peregriniae-ris Valuer em, alienitcmpor� florem, Id am delica� illi aeflu'nbsp;entes, quales tulitfepe �K^e�ublica ,parum fe lautoi putabant,nbsp;ni� luxuria Verti�et annum: nifi htberna pocul� ro�e innata�nbsp;f�nt : ni� a�iuam in gemm� capacibuiglacitmftlernafregi�nbsp;fint. Horumgulteanguflui erat na�er orbis. ddamqueappo�'nbsp;tas dapes non�apore ,�dfumptu /e�imabant.l�is demum etbisnbsp;acquie�cebant, quos extrtmus Ortens, autpo�tus extra �B^mor-num Colchus Imperium, aut fame�a naufiagiis maria mi�fnbsp;fentiquos inuita quodammodo relubianttque natura loominumnbsp;peri�la rapui�ent. Vt taceam, infamt�epe deleSlu firiptos innbsp;pro�inei� aucupes-,duSld�uefib�gnis venatorum cohortes, m�nbsp;lita�e conuiuiis: nonne cognouimus cuiu�dam retro principesnbsp;non prandia�epe �ed fercula, Se�ertys mille a�imata,patri'nbsp;montorum JBque�rium pretia traxi�e^Tua Jmp.epulie,men�snbsp;communibusparciores, locorum actemporumfiu^ibus in�ru-untur .Hine certatim in omnes luxuria pudor,par�moniie cur-�s inoleuit, cgt; quie�centibus legum minis ,Jubnt quandoquenbsp;priuatim�i pccnitentia.Sice� enim�c e�'.Exa�irat hominesnbsp;imperata correblio'. blandi�tme iubitur exemplo.Sed cum hac,nbsp;C^ad hunemodum catera, mores hominum tlir* in�itutafor-

wtirwti turn nihil ahdicandis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adoptandtjque '^�Ytut�bui

impen�ui cenfio profinjj�,(^ud}n quod h� teyiiritfem^tr dedifit, t^uos affc^are publica deberet imitatio, qudmqt^ facile tibinbsp;fitif�ntf�quaces difipali^tdm cateris expetendi effent maftflri.nbsp;Kt de hiifileam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi primttt ille nafientis Imperq dies ob-

tuliti tdntii yirtutibus pYieditos,Vt non pro copia f�mpti, fed ex copia yiderentur optati : quos tu po�ea qudlejque legifft^ qui-busprouincitrum cu�odidtn, quibus militaris reifwnwam,nbsp;quibus con�liorum tuomm arcana committeres ? Ergo c�mnbsp;duplexfucrit ifle deletlus^V�us exiudicio^alterexfato:incertum ymtliores viros �pientia tudt an for tuna qua�uerit,nbsp;cum tales y el exceptos habeas el repertos vt illime-ruer int tenerinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i�idebuerint cooptari. Ecquis Imperato--

rum vnquam put au it amie it ia cultum in 7{egta laude po-nendum^ Humilis h^ec yirtusidubiumque an wtus Judica^ batur. necpalatijs digna^fedpericulis habebatur. IndefaciUusnbsp;inueneris^ qui pecuntam ex arariot quam qui ex animo fdemnbsp;prompf�rint.Optimus illeditabati non etiam diligebat�.prode�enbsp;noueraitamare ne�iebat.Tu arnicitiamynomen ante priuatumynbsp;no�lum infra aulam ytoca�iy�ed indutam purpuruy auro,gem~nbsp;mif^ue redimitam jfilio recepi�i : neque non ya bis a�erui�iynbsp;principis mentem tanto in�os benigniorem e�e debcrcy quantonbsp;ftfortuna pra�.inti or : cum �de acfacultate paribus agasynbsp;familiaribus tuis Imperator tribuas, quod ^/riiiatus optaras.nbsp;Q^nquam quacapere yota potuerunty quod plerique le principe confecutifunt'i ^ec nunc de his honoribus loquory quosinnbsp;quemeumque canferrcylmperatori neceffee�. Dux aliquis euS'nbsp;hitur ? exegit di�iplina caflrorum. Prafeblus attoUitur ^impo �nbsp;nendum eflprowncia caput. Conflul creatur ? habiturus efl nomen annus : ita(dmmis Ulis pulcherrimffque benefeijs eftali-

quapro�antisvtilitos. ^ienoua hcnignitate is am�c�s ho~ nos halntus e�, qui totus ej�ee i�orumi quihn^ deferebatur'.nbsp;nihilq�te ex eo ad te redundaret, ni� dandi voluntas eutnbsp;c�m ej�ene domi �lij tgemina ille �es ocultque reipub. dila-tis eorum ma^ijbrat�bus amicos confulatu ornauifti^St me hercule virille diuinus,felicitatis publieksauilor , parens tuusnbsp;njiueret, quid aliud expeilaj�et ��lio^ quam vt nepotibus an-te�erretur ? prae�iti�i igituramicis, quo plus nec patri prx�arenbsp;potui�es. O beneuolentix tult;i�ngulare con�lium:au^es tem-pore dignitatemiqune incrementum ex magnitudine non ha-beb at. Kenunciantur amici ante�bos tuos,Con�leStquia nonnbsp;poterantplus ej�e quam Con�les. Eat nunc�ii vetu�as o�en-tatriXfnbsp;nbsp;nbsp;iHa innumeris literarum 'vulgata monumentis ia-

^et exempla : Fyrithoi�dem prtcdicet, amp; decantatum om-nibus�canis Phoceiluuenis laudet o��cium : Pjfthiam etiam (�videtur) dicat amp; Damona: quorum alt er in amici morte y�e vadem obtulit, alter ad diem vadatne mortis occurrit.nbsp;Vthacveraej�e credamus qua: mendaciis vatum in plau-�ts aptata cauearum,�dem tepori debent : numprlt;e�are cre -dendoplus po�umus�quam vei�os, qui amicitilt;i laude cen-fintur^amicorumfuij� quam�i diltgentiores putemus ? Sednbsp;ciirm in�ituertte natura plus fere�lios quam nojmetip�s dtli-gamus j omne vicit exemplum, qui amicos hispr^etulit, quosnbsp;�bi pricferebat. Sed tu quidemad exonerandam debentlumnbsp;verecundiam^quieintuos conferstnon visvideripraflarefednbsp;reddere. Geramus tibi morem,nbsp;nbsp;nbsp;bene�eiorumfummas tuo-

rum, pro tua voluntate ducentes, quiequidfamiliaribus tuis tribuis i non expendi potius �d rependi putemus.nbsp;Enimuerocum leuiter cognitos^aut etiam�mel vifis,iis ho-noribus�mul ditos , quibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amici debent ejfe contenti;

nonneomnibtu v�probare,amicumtibiejj�,^ui bontu ft^ Cuicunque quid publici mandatum fuerit ofjtcq, premiumnbsp;J^ondetur redditur. Sibi humilitatem amp; tenebras �uasnbsp;imputet iacent virtus, qua non obtulit�probandam. Q^d 'nbsp;confcientiatua�tfficit, bonoratus e� qui probattu, Velim tunbsp;dicas, 'vnde cum tantis promij�iper�luas,quid cuipro^nbsp;mi�ris ,fciai? nec te vel reip. cura,'vel ip� i�a tuorum benefitnbsp;ciorumturba confundatt'vt parciortardiorue,tempore quemnbsp;modoue decipiai -Qp�s debitor verecundus ita mutuu ad diamp; \nbsp;reddit, �vt tu quod promittu,appendis? Mec imponi negligentnbsp;tibus arbitrera. Q^tidie in b�n�ficia tua quarimtu,c^ me^nbsp;moriacouenimui,^ ne fingul'ts infidieturobliuio, cum alt�ranbsp;qu�ue confierimus : vnum iuuenire nonpo�umu^,cuius�emnbsp;atque expe�lationerntnon dicamfefiellerts�d (qua delicattornbsp;e� querela)difiuleris.Solam ne me Imperator beneuolentiamnbsp;tuam mirar�putas ? at ego miror etiam memoriam. Nam eutnbsp;Hortenfio Luculloue vel Cafiari tamparata vnquam a�uitnbsp;reeordatio, quant tibifiacra rticns tua^ loco momentoque, quonbsp;iujfieris, reddit omne depofitum.b^'rum te tarnen ip� admo^nbsp;nes,an vt Hit maie�atis tua participi deoferutura�i�erefatanbsp;cum tabulisfic tibi aliqua vis diuinafiiibfieruit qua quod di-xerts, ficribatig^fiuggerat, vt nihilita primoribus labris polli-ceris quinpromiffbfidem�bdas, amp; verba re fiancias. Nemonbsp;iam,nemo beneficia qua dederis, ab eo credit tempore compu-tandaiquo dederis ; quia tarn fint certa, qua�ondes, vt tumnbsp;vtdeantur accepta, cum�ondes. lam idip�m quod ante pro*nbsp;mittis,nonne de�tmmo puri�ima ment'u candore profiei�itufnbsp;Nam cuius e� an imi, nec vota hominumfiatigare,nec adbi-bere muneribus artem difficultatis?feddenunciarepra�an*nbsp;da,vt amp;prolixior�tficn�us bonorum nec repentina�elit�

deprehedat^externat.no t�a Komana pietat� no��im^e mater nuncio mali Cannen�texterritaffilio reduce, qua�e-bat diri^uit in mortem?necparej�-^audio potuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper-

fueratorbitati. Con�ius i^iturc^ele�� arcani naturaliu depo�torum, mauis hominibusJ^erata procedcrei^uam in�e-'nbsp;rata�tperuenire beneficia : necimmerito. Mamque fugitiuanbsp;fiicce�uum repetinorumvoluptoitve occup�t fie relin^uitfie^nbsp;licitas longior efi,expe��areficurum.Itajue cum ha^enusnbsp;natura ejfiet�atutum,vt bonaf�a homines neficirent,nbsp;nbsp;nbsp;tunt

primum inciperet felicitate gaudere cum cepifient effefielices tupromittendoprafianda , inuenifii tempus, quod nobis na^nbsp;tura fitbtraxerat -vt quos adeptafblum iuuabant etiam adi^nbsp;pifienda deleclent. Pari benignitate cum plures honoribusnbsp;aficere velles,quam honoris loca admitteret,Cfangufiior effetnbsp;materia voluntate:nec mentem tuam quamuis difiufam ca^nbsp;peret Imperium, quern nondumaliquo prouexifii ^adu,tamenbsp;dignatione esfolatus.Atque haudfiio,an quibufdam confo-latio iflafuffecerit. Ille cohonefiatus affiatu��e menfa beatufnbsp;dieofculoconfecratus efi.Itaomnibus,qui teprincipefibi iurenbsp;confideret,a�t procefit di^itas,autfittiffecit humanitai,hu-manitas (in qua) quA tarn clara in Imperatore quam rara e�.nbsp;Jgt;Jam cum indifretafelicium pediffequa fitfitperbia,vix cutnbsp;quamcontigit,nbsp;nbsp;nbsp;abundarefortuna ,.�^ indigere arrogan^

tia. Cuius quidem ita Maiores nofirosfemper pertafitm efi vtgrauioremfimper putauerint�ruitute contemptum:eiufnbsp;que impatientiafmt coa�lipo� bellatores Tullos Numafque�nbsp;facrificis, �* Komulos conditores,return vfque ad nomen �*nbsp;dijfe. Denique ipfum illum.Tarquinium execratione po�re^

ma hoc damnauernntmalediclo, hominem �ihidinepra-cipitem^ auaricia cacum y immanem crudelitate, furore 'oe-cordem 'vocauerunt Su^erhum, nbsp;nbsp;putaueruntfufficere con-

uitium. Qjuod�perrerumnaturam liceret^vt i�e Romana lihertatis aJfertor,Re^ij nomini� o�r Brutus ^racaria reddit*nbsp;�vitafee ul um tuumeemeret � fiudiis �virtut'is,par�moniaihu-�nbsp;manitatis, imhutum ac refertum : nuUum toto orbe terrarumnbsp;fuperbia libidinis crudelitatis extare �ve�igium : tarn tenbsp;if�tm ^ua^ublice ^ua ^riuatim 'videret fri�orum duricianbsp;�)ucumiCa�ttate Pontificum^confulum moderatione Pra^nbsp;torum comitate quot;viuentem, mutaret profe^lo�ntentiam tato q^fl�am,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tim Romanam dignitatem ac Itbertatem

probaret meliore in�atu ImlJeratore te ej�^quam Confule� fuffeti neee�ario fateretur� Tarquiniumfubmoueri debuij�,nbsp;non re^num. Sed quodfacere marnas 'vrbesingre�i�lemus,nbsp;*vtprimumfacros ades amp; dieata numinifummo delubra -ui-famust tum fora atque gymna�a,nbsp;nbsp;nbsp;^ro �is exten� portici'�

bus ambulacra amp; clau�ra miremur : ita in laudibus tuis, fan��os Palatij ritusnbsp;nbsp;nbsp;prifeis aquanda ceremoniis in�ituta

'veneratii^adumadilla lgt;roferimus,qua in medio con�ituta adpublicos 'v�ts facientia, non partim,�d in commune con-ducunt,necparietibus�d orbe clauduntur.nec te^o,�d calonbsp;operiuntur:'velutprimum id e�,ne �atim�mma capiamus,nbsp;quod creberegre�u, expe^antibuspopulis tefater'u, nec �vi-deri modo patiens ,�dfacile adiri, �proximo accipis 'ootanbsp;hominumtuorum,'vtquifquis ideconfultor e�, ctiam� me-ruerit(quod e� rarum ) repulfam , ferat tarnen ijt fuinbsp;P4uminis confcientiam.,^t quam alter illor� principum mosnbsp;fuit : quos loquar , notum e�, qui maiePlatem Regtamnbsp;imminui �vulgtiri putabant, nifi eos intra repo�tumnbsp;Palatina

Palatina adis inclufos, tanquaw aliqaos V'e�ale�crttum ye^ neratio occulta con�tlttij�t : nift intra d�meflicam ynihram ia-centes (folitudo proui/d,nbsp;nbsp;nbsp;�lentia late conciliata quot;^aUa�cnt',

ciiten�/que�ibueEihO* den�fima circum�frdqaeiooperti ygt;iroritm armorumqye te�udine i�n�w atqtte ad numeru mo 'nbsp;uebantur: tum longepopulpcs abigebatur^nec ocio� quot;viator� ma~nbsp;ntisplebem y erbere�bmouebat^vt�cretum e�et in publico. Atnbsp;no�er hic omnibui �e^andusoffertur nee mag� communemnbsp;hune diem atque folem^quam noflrum Imperatorem videri li-cet.Qf�n cum yicinum habeant permi�a fa�idium^umquamnbsp;ifie mir antis explet oculos : magis maglfque yi�is expetitur^nbsp;� nouum di�iu } prafins de�deratur. Miremur ne in '\gt;rbtbusnbsp;tu�^e;^ � tuispopulis te y^ideri^quem fere nuUa in folo fuo nationbsp;externa non \iditi idqueita crebro;rgt;tpenetam notus�t barba-ris yultus ifle, quam nobis: nec�uflraj cum aflates omnes foris,nbsp;l^emesdomi ducenSjciuibus hoflibifquepari forteanni�acianbsp;diuferis: Et�quiforte�ntharbarorumi quinondum yirtutisnbsp;tua fubnen exceperint/iominis terrorepereulfinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yelut a�lati

quiefant. Tua enim Imperator au�ieia non ha tantumgentes tremunt^quas ah orbe noftro�luarum interua�a^ y elfluminUinbsp;monte�tediflingunt :fed quas atemis ardoribus inacee�as^autnbsp;continua hyemefiparatas, autinter�sfis aquoribus abiunclasnbsp;natura di�erminat. P/on Oceano JndpcSy nonfrigore Bo^flho-ranusj non zy4rabs medio fole fecurua e�. Et quo y ix peruene-rat nomen ante Bomanum-iaccedit Imperium. Bkam ne ergonbsp;receptos adferuitium Gothos/a�ris tuis militemjterris��iC�-�nbsp;re cultorem? Dicam � rebe�ibus Saracenis peenas pollutifoederis expetitas^Dicam interdi^um Scythis Tanaim? e^* imbelles arcus e�efugientis cAlbani^ Qu^cumquenatio barbaroru^nbsp; c

mentius�ecit^xcufat obfequio, Deniciue ip/e i�e Rex eiWydedi^ gnatiu antea con�teri hominemdAm fatetar timaremyi^ in bisnbsp;te colit templis,in qttibiu colitur, tum legatione mitttnda,gem^nbsp;mis�ricoque pr^bendo, ad hoc triumphalibus belluu in tua e�-feda�tggerendis: ^,fi adhuc non e� feederatusyiam tarnen tuisnbsp;cultibustributarius efi. Nec tarnen Imp. exiflimes cun^ame

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P � N E G Y R I C V s.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

neploiti fecerunt affetlu innecen�um.lnte�igo qu�m difficilem in locum�ogtilo�imque deuenerim, Ndm c�m reuolui id lu-�rale iufliti� aura tult;e rejouant: laudespeiant'glortaque inter-fit^adpra�ntium commendationem bonorumj mala decurjanbsp;reputarif contra quot;Yero dementia fumma beneficiumfi�um malienbsp;imminui^qudmtriflium enumeratione cumulari^necejfie eritmenbsp;quot;veltacentem publica incommoda�pel loquentem,aut ingratumnbsp;'pirtuti^autonerc/um ejfiepietati.Sed tame Imperator exiguamnbsp;finfibustuisiniunge patientiam. I^amfi dulc� in bonis mi�-riarum recordatio efi �medicos iuuat meminijj� morborum*.nbsp;cur non tu quoque mala nofir a audios, 'pt tua beneficia reco 'nbsp;gno�os^.Vnde igitur ordiarfiifi a tuistmea Gallia^ malts ? qult;�nbsp;exomnibtssterrisiquastlla pe�isinfiederat^baud iniuriatibinbsp;'^�indicas priuilegium mifieriarum-.non auribus modo^ quorumnbsp;finfius efi leuior ^fid coram oculisferrecopulfa -pidoriam Ada-ximidnteritum Gratiani.e:y4lta licet'pulnera�quodfidtendumnbsp;efi^proxtmus nobis Italtu^^ contiguus o�endat Hifianusfiednbsp;in dolore�o habetfiuum quot;pterque�latium'.tyrannidem hic nonnbsp;quot;pidit: ille tyrannicidium 'pidit. /^os primi impetum beUu^efu-rentis excepimtss: nos�euitiam eiw^nnocentiumfanguine: nosnbsp;cupiditatemipublica paupertate�tiauimtis.Apud nosfiefie exe-ruit crudelitas tamficuranbsp;nbsp;nbsp;adhuc inops auaritia: Alibi ma

lum publicum aut ccepit ^autde�itit: in Ga�ia�dit. � nobis calamitate contulerit^ Tyrannum, ey* cum ali'ts tulimus^nbsp;^fili. ego refieram quot;pacuatas Municipibus�is ciuita-tes ? impletotfugitiuis nobilibus�litudines ? Qj�dperfundo-rum honoribus fiummis 'pirorum bona publicata^ capita dimi^nbsp;nutdf 'pitam are taxatam'i Vidimus redadas in numerum di-gnitates, exutos trabeis Confiu�ares^ �enes fortunarumnbsp;c ij

�per�ites, �nfantiuw�ib ipjd fiElore ludentium flendatn fecurnatemxum interim mi�ri yfetabamur agere mi�roi: lmlt;ynbsp;emnescogebamur mtntiri beatosramp;' ciim domi e^ficreto�iliinbsp;coniugibui ac Itberis credidijjemui furtiuum dolorem: proc�d�^nbsp;bamiis in publicum nan noflra forttma 'vultu. jiudires entmnbsp;dicere delatorem ; quid it a ille tri(l� incedit ? an quid pauper exnbsp;diuite e�^non enim � Viueregrattdatur : quid ita publicum d^-trattuince�at ? luget {credo}�atrem'.�d habet�lium, Itanbsp;�erenon licebat ami�a^ metu reliquorum. Serenos ergo nubilisnbsp;mentibus -vultusinduebamw : ad illorum vicem, uui deou~nbsp;pradonii explendiatec enim^ w natura fert^ copiam�dtietds�-quebaturxre�ebat in dies habendi fames :Cst*pardndi rahiemnbsp;parta irritabant. Vi agrorum �tim potus accendit: rt ignis d--rentibus non obruitur�d augeturdta coa��a publica ege�ate diquot;

facilitate. Na�er iUepirata quicquid vridecunque conuerre^ rat, id nobii �b'ique periturum tn idam �ecus �i charybdimnbsp;congerebat. Qharybdimloquor?. qua cttmplena nauigia �r-buerit t diciturtarnen reie^are nau�agia,nbsp;nbsp;nbsp;contortoi fun^

do rates Taurominttanis littoribus exponere. Bona no�ra ad ararium vna amp; perp�tua via ibant ; nullas eorum reliquias,nbsp;nulla�ragmenta, velfera vi^afa�idio, i�a communis vora~nbsp;goreuomebat. E�improborumprincipum po�rema defen�o,,nbsp;auferredonandtgratia, inuidiam rapinarum, magnitudi-muncrum deprecari.Qjpa�malum)ratio e�, ab�uli�e om-nibtts, quad nulltts habiturus�t^. Etpriuatorum quidem aua-ritia, licet mala, tarnen aliqua defen�o e� : timetur inopia^nbsp;amp; reponiturfene��utt, amp;pro�iciturharedi. Quam aj�ertnbsp;cau�am concupi�endi, qui quantum vbique e�, habed Q�/�nbsp;e�o ,�faipiumque mortaldgt;tis a�imare cale�ia, nullam ma-iorem crediderim ej� principumfalicitatem, quamfecij�efe-licem,nbsp;nbsp;nbsp;interce�ij� inopia,gfj^ fortunam vici��e, dedijjc

homini nouum fatum. Itaque Imperatoripropriam maie�a-tem a�imanti, non tarn id�um videri debet, quod ab�ulit,. quam quod dedit. Nam cum intra ipfim voluantur omnia,nbsp;vt nie qui cun�la ambit Occeanus , quas�ggerit aquasnbsp;terris,recipit � terris : ita quicquid in dues manat � principe,nbsp;redundat inprindpem,Et rei g^fama bene con�lit muni�-eus Imperator. Lucratur enim gloriam, cum detpecuniam re-uerfura.Sedilliquide�ulta omnis ratio captada laudis vide-b-atur,quiprater in�tupe�imo cuique boni exempl�,�umnMnbsp;f�licit�t em, habendi ac nocendi�ne determinant,non �lumnbsp;vt quamplurimum quareret ,�d vt nihil cuiquar^eliquifa.-

�ceretjaborabdt. Neceninh^ui re^ibtiimos efitcxercendii in-ui�labat metal�ii, 'vtlaten�a naturt^honainnfum areejj�' ret, amp; pararet innoxias nu�opauperiore diuitioi. Parum illenbsp;preciojum putabat aurum,quolt;i de monti� vents, autfluminunbsp;plareis qua�tor B e�us ,Jcrutator Callaicus eruij�t, Illudpu-rius�lendidiufque credebat, qttod dedijfent dolentes : ^uod

fet effo�um. Sic cum immit 'ts tyranni e��ilus timeretur amp; gladius, tran�erat in vota paupertas,nbsp;nbsp;nbsp;vtpojfemus e�^u-

gere carnificem, optabamusfubire feSlorem. Q^d�ille,pro eater is fceleribus fu 'ts minus crudelis fuijfe videtur: ve�rum,nbsp;ve�rum,l^allio triumphalisnbsp;nbsp;nbsp;trabeate Merobaudes,recor-

deturinteritum'.quorum alter po� ampli�imos magi�ratus purpuroi Confulares,0� contraSlum intra vnam donu quen-dam bonorumfenatum vitaffeabdicare compul�ts e�taltetinbsp;manibus�teUitum Britannorum gula domi�aila, amp; inu�anbsp;feminin� mortis infamia, vt malui�e vir ferri amanti�imusnbsp;videretitr laqueoperire,quamgladio.Sed in illosfortajfe�e-eialesputareturbabuijfe odtorum cau�s Tyrannus. Steteratnbsp;enimvterque in acie Gratiani : eS? Gratianus vtrumque di-lexcrat. Qp�d de bis dicimus, qui bonotum ac principum ne-�lj , amp; tantum interfuos clari, nobiles animasfub carni�ce

uidio�que cau�, vt vnco adpcenam clari vatis matrona r�peretur.obiicieb atur enim atqueetiam exprobrabaturmulieri vidua ni^ia rehgio, Ct* diligent ius cult a diuinitaS.nbsp;bocmaius poterat intedere accu�tor �icerdos^Fuit enim,fui^

P A N E G Y R I C V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e,

tem�ttetiitesatque adeo carni�ces i non contend auitis euo-ca�umniabantur in fanguinem vitas premehantreorum iam pauperum. Qj^n etiam c�m iudi-dis capitalihns afiittjjent, cum g�m�t usnbsp;nbsp;nbsp;tonnent a mifero-

rum atsrihus acluminibHS hau�l�ent : cum liclorum arma^ cum damnatorum frena tra�lajj�nttpollutas panait manusnbsp;conta�lu ad�cra referebanttnbsp;nbsp;nbsp;ceremonias^ quas ince�aue-

rantmentibus, etiam corponbus tnquinabant. Hos tlle Pha-laris in amicis habebat : hi in oculis dus at que etiam tn ofcalis �tant : nec iniutia : a quibus totfimulvotiua veniebanttaua-to i diuitum bona cruento, innocentiumpcena, impio^teligio-ttis iniutia. Tande in nos oculos Deus tetulit^nbsp;nbsp;nbsp;bonis Qrie~

obieettfuroremf^vtfadus abrumpete,ius fadale violate) bellum edicere non timeret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego fine diuino Num 'me faSiu

putem)Vt quifub nomine pads ludere� amp; primificeletis panas lucratiquiefeendopotuififet �fecundum tetti�mque vexillumnbsp;lattodnij duilis atolleret? ct'fuperatis alpibus Cottiis luUanbsp;quoque clau�ra laxaret: tibique lmp. imponetetferuata ad-huc veniafinem� vincendi nece�itatem.Agebat eum �credoynbsp;pradpitem vindicanda iamproximo vltore P.ejp.nbsp;nbsp;nbsp;extin-

flus aperto dominus parriddio�penas ab eo debit as expetebat. Non idconfidentia�fid amentia.non temetitas�fed necefiitas-erattnec vitro lacef�ebat i�e te bedofi�d vlteriusfe negate fup-plidononpoterat.,^Alioquiquomodotantam concepilfet aU'nbsp;dadam,vtruereininfernum�^obuiammorti venire� tamnbsp;i^auus �* timens mortis �nderet ? vt quif� non potueritpo-fiea vel vi�tus occidere. Et quidem Imp.Augufie�^d ajfer^-dam R.empub.vfi{rpanddmque vi�loriamfifidjfet� in bella,.

f eZfo/um, 'venire. Nam � olim domini aduer�tm rebellesfer-uos dimicaturiflagra in acte detulerttnt, tantdque 'vis co�te-tiafuit, vt ab inermtbas 'vertereturarmati,^ qui obtulerat mortibus pellora ,darenr terga 'verberibus : nonne tu quoquenbsp;Legionibus ocio�s rem totam 'vi�iscgi^es?�n�i�inere te co^nbsp;ram, �olum oculorum tuorum�erre conie�um illequondanbsp;domus tu^ negligenti�imus 'vernulajmen�tlarumque�ruili�nbsp;fiatarius lixa ^otuij�et? non �atim�tbiil�et bomine prateritanbsp;�i tu'ique repueatio?non ipfifibi obiecij�t, teej�e triumpha-lis 'vir�filium ��patris incerti ? te baredem nobili�ima �a-miltx �e cUentem ? te retro omni tempore Romani exercitusnbsp;ducem �libertatis patronum�e orbis extorremtpatriaque�u-gitittum lam vero teprincipem in medio Reip.�nu, omniunbsp;con�en�prouinciar�, ip�us denique am-bitu Imperatoris optatum�e in 'ultimo terrarum rece�itiLegionbsp;nibus ne�ciis, aduer�s prouinciarum fludiis �nullis deniquenbsp;au�icOsjin id tyrannici nominisa�iraj�e�urtum? Po�remonbsp;tecum fidem,f�cumper�diam : tecum�as, �ecum ne�as'.tecunbsp;iuSt�ecum iniuriamitecum clementid�pudicitiam�religionem'-�cum impietatemdibidinem,crudelitateminbsp;nbsp;nbsp;omnium fiele-

rum po�remorumque 'vitiorum �are collegium ? Resipfits intcrrogemus, ��* C qute certi�ima conie^atio e� } colliga-musgerendage�is.Num f�nde dubitari pote�,quid�uerit eonbsp;pr^�ente �a�iurus,que cu non 'vidit�ugiP.Qj�uis igitur Imp.nbsp;bo�e tall abuteris�nec tarn adpr^eliu co�erendu quam ad�up-pliciu de ne�ario capite�imendu 'venires, co�liis tarne tantisnbsp;tanti�que rationibu^ bellu admini�rabas,vt cumperfi aliquonbsp;decertaturus aut Pyrrbo,aut cuilloip�o Hanibalcvidereris.nbsp;Ndprimu�dem regum, quibus limes Orientis Mnbitur,datanbsp;atq; accepta dextera�rmas-quo �oris �curusagitares�nibdnbsp;�oHiciturtt

. r A N E G Y R I c V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

JoU�chttw ^JuJj^e^andnm dojni re/iquijjcs. Tt-inc copias tucts trifdriam diiiic/is,']^tc^ho�isattdactammulttplicato ter rarenbsp;perceUeres^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circurtifit/�i ambires. Po�remo populis

barbarorum yltroneam tibi operam ferre 'volentibus ^commili' tum mwnus indulpes, �gt; Itmiti mamn [�^pePla decederet,nbsp;�gt; mibti auxiliator accederet. Q^tua benignitate pelletanbsp;cmnes Sc^thica naticnei tant� examinibus con��ebant, Vfnbsp;ijucm rcmi�ras tu� barbarie, 'videreris imperafe delePiam.

0 res digna memoratu: ibat Jtib^ducibus vexilh/^ue T^pma-n� hofl� aliepuando Pomarrus^'^�^ai contra qult;e�eterat�-^uebatur�. quot;Vrb�fpue Pannonia, optas inimica dudum population ne y'acuauerat, miles impleuerat. Gothus i�e amp;* PJunnusnbsp;trianus refondebat ad nomen, cgt; alternabat excubias,nbsp;not art infrecju^s ferebat. Nullus tumultus^uUa con�i�o,nudanbsp;direptio,Pt �barbaro,erat: (juin � ejuando difficilior�umenta-ria res fui�t^inopiampatienter ferebat,nbsp;nbsp;nbsp;quam numero ar-

blarat annonam,ccmparcendo laxabat : pro omni pramio om^ nique mercede,id '\gt;num repofeens, 'Yt tuus diceretur. Q^ntanbsp;e� quot;virtas ambitio, Accipiebas beneficium,quodimputares.lAe-morabile putauit Antiquitas, quod APliaco aliquando bcUonbsp;Ducibus mottbuj^ P^manis peregrinaAEppptus arma permbnbsp;�uit:tantumqtie res cr�dita e� habere nouitatis,\t ni��equeternbsp;i�etin literas, apudpo�eros't�ideretur fabli fdes laboratura.nbsp;Na quis Annali�friptorjautcarmin�fleopatr� claj�s c?*nbsp;rata nauigia purpurea eu auratisfunibus Xfela tacuit ? quinnbsp;ita crebro hi� oria recantata e�, magis yt ab qjdtmj^pe diPla,nbsp;qudm'T't ab aliquo intermi�d 'videatur.Non contendam duces.nbsp;Necenimprtncipem no�rum^on dicam vib�us zAntoniusfednbsp;quot;viclor Augu�tis aquauerit. Qg�d in c^eteris falte f mile depre-hcndimus, maxime fi rerum temporumque facies altrinfecusnbsp;d

populoram altor Ndus entif�rat hos minax Cauca/ust O* ri^ gensTaurus ingtnium corporu'n durator Jfler effuderat,nbsp;Jllos tenero pellucente amiEiu vix leue carh i/um v�tandanbsp;Joie tolerantes, alterno concu�d tinnitu��ra ducebant'.hos lori^nbsp;cis onu�os, inclu�ofqueferro, fa^^ yoces tubarum ingentium-epte lituorum clangor acuebat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem coUatiopof�t efe

populorum, etiamf tanta non e]fet di�imilitudo caufigt;gt;�t'im,vt ab illis fuerit 7{omani Imperij appetita captiuitas^ab his repe-tita libert�r. Q^tibi ImtJ. mdtgnius yidebatur, eius

glotnerando fugere^ ^^�inwcem feflin^ndo ear dare : armati, inerfnes-.integri,�w:ij:primi,poflremi(pte mifeert: miles�'\gt;rgerenbsp;e'^iinus, cominus,gladijs, ha�is,punElim ae�in ferire. AUj po-plitibui imminere:altj terga con�gere'. augt;t quos cur� non pote^nbsp;rant contineredaeulis occttpare'.arma,telaihomines ritaperern-ptaprona�ipindijtie corpora,pa�im^yfel in aceruo iacere.llli in^nbsp;utilibus cxci�fque membris, reliqua fni parte fitgiebant: hi dolorem ynlnerumfequebant�r'. i�i mortes recept as infyltMS amp;nbsp;�trmina defer eb ant : illic po�remtim fpiritnm in admiratione

quabantidut obuijs/tidibusindueh�nttir.�iitportai^ (ptas era^ ptionepgt;^tefeceranti ma-i te claudebant. At quorum�f ugdt im~nbsp;peruiusrtpii amn� obiecititrepidddo colle�i^^ alterumqui�nbsp;que complexi^ per abruptaglomerantur :�umdt decolor cntorenbsp;fluutuSiC:^ contantes meitus ygt;ix eluc�atis cadaueribus euoluit.nbsp;Vtque fe tibipo�et �eciali imputare militia 3 ipfum i�um quot;ve-xiUdriumfacrilega fablionis auid� gurgitibus ab�rbuit: ^nenbsp;'mortisfepultura contingeret^cadauer ab�ondit. 'Nonne quot;vtroquenbsp;er edendus tua�uduijje 'vindi^a'inbsp;nbsp;nbsp;adiuuando 'yi'dloriamy^

occupando dementiam. En tibi alteram pt^nam, alteramque ^�ib�oriam. Deleblrts in pralium Adarcellinus cohortes^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip^

�imfablionis nefaria robur, illa be�i ciuilis 'Megara rapiebat� tanto caterisfatellitibus audentiort quanto excellentiorem optquot;nbsp;rammanabatTyranno�raterTj^ranni. Q^quidem maximenbsp;tuusgaudebAt exercities, cumfe-vltro Vtderet lace�i 3 qui nihilnbsp;magis timuerat qudm timeri : adeo quidem 'rtcaflris ad ca�ranbsp;eollatis3 qubd precipiti die manum conferere non poterat3^e -Yi-^loria cum luce venturaperuigilageretjtardum�lem�e�rto-rem diem, annuum no�lis afliua tempus criminaretur. Eccenbsp;lux tAndem3 omnu campus horrebatj diui� in cornua EquiteSynbsp;leues antefigna 1Eelites3di�o�t�manipulatim cohortes 3lt;amp; gr a-du pleno feretes agmina quadrata Legtones, quot;vniuerfa late quanbsp;vifus agipoteratf occuparant. 'Nondum� virtus experiebatur:nbsp;Lm d�iplina vincebat.At po�quam intra coniebium teli actesnbsp;ytraque promouit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hinc inde fagtttarum nimbis res

venir ad capulos ^milites pri�ina virtutis 3'K^mani nominis^ Jmperatorum denique memores, cau�ampublicam manu a-gerc:ho�es venditamoperam3laeeratam Iialiamif^em in ferronbsp;reliquam cogitantes 3 gladiatoria defperatione pugnare: neegra-du cedere :fed yiefltgto �are \el cadere. zAt vbi impul� aciesnbsp;d ij

crotal� lgt;er�nAbant.Hic�hi tridmphum ehorui^ille contu Ty-rannt fttnehres n^nicbs amp;*� carmen exequiale �tcehat.H�cperpetuum ^i^isabiium ille Vi^oribus crebrum opt ab at aduen-tum.lam quo cum ya e tulil]esgradum,�qui,circuncurf�re,pra:-cederep\}{(ts denique^quibuf ferebaru, obflruere-nulb'ts cuiquam /�i tuiuere�ebiusblandam tibi faciebatmiuriam.Qt^ ego re-feram pro m�uibus furs fe�um liber� nobilitatii occur�urdnbsp;con�icuos quot;Ve�e niuea �natorei ? reuerendos m-unic 'tpaU purpura Flamines ? in�gnes apicibusfacerdotes ? Q^uidportas vi-rentibus�rtis coronatas^ quidaulccis radiantes plateas.^ acccn-fifque�unalibtss aublum diem? Qy�d effufam in public�i iur^nbsp;bam,gratulantes annis�enes, pueros tibi longant�ruitutemnbsp;'^ouenteSi matres latas vir^ine�que�ectiras ? Nondum omncnbsp;confecerasbellumdd agebas triumphum.lbatinterim Maximus, actepoflterga re�ebians,. in modumamentisationitusnbsp;euolabat : necu�um die con�lium vllamue rationem, aut de~nbsp;nique�^em, qutiepo�rema homines de�rit, �equebatur : quinnbsp;ip�os via implicabat errores,nbsp;nbsp;nbsp;nune dexter, aut lauus,nunc

've�igiis�is obuius, incertum iterancipiti ambage texebat. Quyties fibi ip�m putamus dixi��e: Qyto fugio ? bellum nsnbsp;tentabo,aut quem viribus totis ferre non potui,parte��inea?nbsp;^^Ipes Cottias obfirabo? Qu�d luliaprofucrunt^peto Afriednbsp;quamexhau�? repeto Britanniam,quam reliqui? credo menbsp;Gallia?fed inui�us�um. Hi�ania commito ?�d notus�m.nbsp;Qp�der^faciam inter arma amp; odia m�dius ? d tergo pre-mor hoflibus.,dfrontecriminibus.Simorerer, cua�ram : �dnbsp;ecce nec animum�quiturmanus, necmanumgladius, labiturnbsp;ferrum, tremit dextera, mens fati�it. O quam dif�cile eflnbsp;nu�eris etiamperire. Ergo vt claufa ca�ibusfera qua�to diunbsp;exitu de�eratoque con��unt, pra timor� noyifugiunt^ita.nbsp;d iij

P A C A T I illeip�, ijuo agit al (It tir, njetualligattis, tnopfidum /�metnbsp;^tj�iilienfe ^r^cdpirat^non vt 'v�tam defenderet rc��endo,nbsp;J�d ne ficenamfrh�rando di�^erret.quanquam quapcteratvl'nbsp;teriore�e dilatio? Cumitave�igijieins ac tergoardens miles in�jieret, 'vt fgt;en� omnem, qua e��ecuta, pompam 'vltionbsp;fe�iuata praceperit. Kedle profe��o ingenioj� ilia pi^o~nbsp;rum pd�tarumque commenta 'vi^oriam�nxere fennatam:nbsp;quod hominum cum�ortunaeuntiumnoncur�us e�,�dvollat w. Ideal 'vltimo Orientis �nu�e/iinatis icineribus rapt usnbsp;cxercitus, tot nationibus relinquendis , tot fluminibus ena-tandis,totfcadendis motibusflatigatus,in alto orbe,el^nbsp;pene dixerim Joiepo�tus�acio lucis vnius, lllyrico cotinuantnbsp;^quileiam. Nihil tarnenflbimet hoc nomine vindicant-.g^nbsp;flquando mirantium circules contrahunt, aut conuiuia noflranbsp;fermoneproducunt, operam omnemJuam flne �lpium termi--nantes, deberifibi abnuunt idarn celefttatem, quod expertesnbsp;laborum perucni�e� 'viderunt, quo ire non �en�erant. Imonbsp;negantfle �uis �veilos e��e corporibus ,�d tanquamperaliquasnbsp;imagines�mniorum�errentur, ab�entes prabui�ege�antibusnbsp;�ventts ocio�rum mini�eria membrorum. Nec�des anceps.nbsp;Nam�olim�ueri credidere Maiores, Ca�orosgeminos al-bentibus equis (^^�ellatis apicibus in�gncs, puluercm cruo-remque Tbe�alicum aquis Tyberinis abluentes, nuncia�enbsp;xiiioriam imputa�e mtlitiamtcur nontua publicaquenbsp;vindiEla con�e�am aliquam immortalis Uei curamputemusnbsp;adnixam ? nt� forte maiorem diuini fauoris operam resnbsp;Romana po�eoat Nlacedonico augenda quam tyrannico exi~nbsp;menda feruitio. Ego vero� calefiefludiumpro dignitate cau-�irum a�imandum �t, contenderim, Equit�s tuos Paga�s:nbsp;talaribuspedites vellos ac Ju�en�s fu�e. Neque enim quia

� diuina mortalihus dedignantarfatcri idcirco r^�a no fnennt, duhitauimus fa^a, cum �tla videamus, ^u^ duhi-tauerimus e�e facienda. ,^nguflefortunamtuamlmp,ex~nbsp;pendit, quifquii id de te tantum, quodfieripote/liCredit.y^nnbsp;ego cum ab Alpibus luliis ociofioferiat�que ferro non prAiumnbsp;fut�e videamfied triumphum, dubitauerim, illam fiecialemnbsp;quandamfelicitatutudt dixi�e milttiam^ Scimus quide Imp.nbsp;ita te cun�la adminifirajfi, vt nopofitntfe tibi imputare fuc-cefius : fiedfateark neceffeefi, quantum te in bello , tantumnbsp;fortunam tuam egi�epofi bellum : cui fivocem demus iu^nbsp;dicem,nonne prolixefuam enumerab it op eramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ^irtu-

tutibus tuii multa conc�d�t ,fibi aliqua vindicabit. Et cur quafo, non demus ? vt accipiamus vtriufque partis a�erta,nbsp;cum fit qua vinceret, tua. ^udio Confiantiam dicere:bellunbsp;atroxpericulofumquefuficepi 'memorarepatientiam, immen-fum itcr,tempus annigraue �emper armata�emper ieiuna to-leraui tenere Prudentiam. Partita�'m militem �quot; multiplianbsp;caui arteterrorem.a�erere Fortitudinemfiis conflixi cu bofie:nbsp;bis vickomnespofiremo clamare,Qfadtibi debemus Fortunanbsp;quamfecimus ?Sedfiilia dicat, Properationem militum egonbsp;iuui,egofugambofiiumprapediui, ego Maximum in murosnbsp;co�gi, quem vos cogebatis mort, viuum domino referuauknbsp;non video, quodpofiit e�e iudicium, quin cum ifia pars imputer Tyranni fugam, ilia cufiodiam, Eeipub. qua vtriquenbsp;pariter obnoxta efl ita vtramque coniungat vt fateatur vninbsp;femet viAoriam, alteri debere vindiFlam. Sed nec tu de-bitamgratiam b�n�fici� inficiator abiuros. Nam amp; fi perte confeceris quievolebas,per fortunam tarnen plus adeptusnbsp;es qudm volcbas. Agedum fi videtur , prateritas cogita-tiones tuas confule vota conueni : num ampliusfieraui-

amoridntcritus horrori e�^�d quatenus aut i�a optaripotc�, aut il�e ^itari.^t� vltima�upra caputfieterit horaiamp; 've-nerit dies nunquam reuer�urus^ ac� con�e�a mors�ueritt nonnbsp;timentur externa,cum certa�unt. Hine reorum 'vjque ad da-nationem metus, po�ea attonitus�upor^ exde�era tione,nbsp;�curitas, ad locum�upplicq uoluntaria, carni�ce non tra-hente,properatio.Ht de hts taceam,qui cumfat 'is 'vel�ortunisnbsp;paci�:entes incert� exitum certo occupaueruntt'vt nihil de�er-uis loquar^qui ijerbera 'vitauere��endio j amp; motus heriles

ne cultus olim tuus^ ac deince^sfratrum futurus fune�ufan-guinem, veldum vindicatur, acciperct:nepo�femo te manus t)lci�:eretur Tyranni, amp; deberes Maximo vel�tam mor^-fttn. Et plane ita cun^a ceciderunt 3 vt non feruata modo yl-^nbsp;tio3fed otdinatayfideatur, �^lamvndetjuafotamrepentinanbsp;conuer�o^yt qui oppetere timuerat,int�ritu non timeret expete^-^e.-O quem induferat m(tus3pro߀rret audacia?Hic nulla tamnbsp;reliquafe�inandis rebus mora:abiutum forti�imi duces inflru '

bet rirest habet nefcio quos internos mens �elerata carni�ces3 aut ip� �bi carnifcx con�ientia efi^aut�quod magis creds)) om-mu�itare potuit3quin confdium omne nudaret� videlicetfauo-ristuiobtendi�e pr^etextum,quod aliternon potui�etatticere

militum�cietates^ nt�� au^oramentitui�nxiffet Au^oren� Egt;t po� hunc tu yiocem non illutn in crucem toHi^noncuUeo injui,nbsp;non di/cerpiinfruflra iu�tflii non po�rewo illAm tanti mcnda-cij linouAW rAdicitus ernt pr�cepifii,cu)n eorum parte Vitalium^nbsp;^orum fuerat locuta commentum ? Qj�n iaw cAperas de einsnbsp;Morte dubitarcy^ deiecercts oculos^ciT^ vultum rubore/uffude-niA potes. Tui te vindicant �gt; inuitum. B^apitur ergo ex oculis,nbsp;ne quid licere po�et dementia, inter innumercts manus fer-^nbsp;tur ad mortem. Tcce iterum Imp. auerter�, iUam Tyran-niciexitus relationemgrauaris. lam iamefiofecurus�.geramnbsp;dementia tua mor em. quod nolui�i ddere, non audies. Uucnbsp;hue totas pq J^ates dodarum nodium concerte cur eus : hoc omnibus lingu� litter�que celebrate', nec�tis de operum ve�rorumnbsp;perennitate�liciti:illaiquampra�are hi�oriis�lebat'ts^ ab hi-,nbsp;�oria 'veniet aternita^.Tos quoque,quibusfecuda �rs ce�it da-tefamam rebus ^artifices, y'ulgata ilia 'veterumfabularum ar-gum�tif de�icitCi Herculeos Ufj^orest amp;*/ndicos Liberi trium-phoSitlst^ e^nguipedum bella mon�rorum'.hacpotiusjoacge�anbsp;�lertesmanusducantjhisfira^his templa decorentur'. hacebo-re reddantur^hac marmore,hac in coloribus y^iaant, hac in arenbsp;moueantur, hacgemmis augeant pracium. Pertinet adfecuri-tatem omnium f(culorum,quod e� fadum,vid�ri,'vt�quu gt;��nbsp;quam nefaria \yo�a conceperit, rnonumentis no�rorum tempo-rum recen�t�peroculos hauriat innocentiam.Qyi�quispurpura quandoque regali vs�ire humeras cogitabit : ��Aximtef ei

____ P A N E o Y R I C V s? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I8nbsp;nou^ndum^m Romamtmfemptr Jmpmumaut tuumnbsp;futurum fit^ut tuorum'. peninet tarnen adgeminam T^eip.�^-curitatcm^ quodfieri no potefitetiam non timeri. Sed ytcumquenbsp;'^irtutis tua opera,curiofi�pojleritatis oculis artificum manusnbsp;Teddet^cum te yel Alpium dorfa�perantemi velflumina obie~nbsp;Ba tranantem vel agmen hofiile triumphaltbtu yefiigij^ dtte-rentempiBorum atquefiBorumaJJ�quetur imitatio : Clemen-tia^ Imp. quo c�lo tua^ quo pigmenta, quo are aur�ue ducetur^nbsp;qua tu tpfius yiBoria viBor 3 ita omntm cum armh iram de-pojui�i^ Vt ceciderit nemo pofl bellum, certe nemo pofl Adaxi--mumpaucis Adaurorum hofleum, quos�cum relut agmen tn~nbsp;fernum moriturus inclufirat,nbsp;nbsp;nbsp;duobus aut tribus furio�gla^

diatoris lani�is in bellt piaculum cafis, reliquos omnes ygt;enia complexa Velut quodam materno �nu clau�t. I^uUius bonanbsp;publicata^ nullius mulBata libert�s, nullius praterita dignitasnbsp;imminutat nemo affieBus nota, nemo conuitio, aut denique ca-fligatione perflriBus, culpam capitis, aurium�ltem mole�ianbsp;luit.CunBi domibus�is,cunB:i coniugtbus ac liberis, cunB i denique innocetia �quod e� dulcius�efiitutifunt, J^ide Imp. quidnbsp;hoc dementia con�eutus fis�ci�i, rt nemo�bi riBus te riBo-re '\gt;ideatur.SpeBabas h�c d tuis coUib^ R.oma,e^�ptena arcenbsp;fublimis cel�orgaudio ferebaris. Tu, qua experta Cirinanosnbsp;�rores, Mariu po� exilia crudelem, Syllam tua cladenbsp;felicem,^ Cafarem in mortuos mifericordem, ad omne ciuilisnbsp;motus cla�icumtrem�ebas: qua prater �ragem militu, rtra-que tibi parte pereuntium, extinBa domi Senatus tui lumina,nbsp;��txa pilo Confulum capita, Catones in mortem coaBosprun-�co/que Cicerones,e^r^Pompeiosfleueras in�pultos'.cuiddnagra-uiora fct�us in partes ciuium�ror, qu�mportis imminens Poe-rtus^t receptus m�ris GaUus intulerat: cut Allse� dte ./Erna�-e ij

thiaJune�ior,Cannis Callina feralior, tarn altof olim relique � runt cicatrices^ yt^auius femper tuam qu�m alienam expertanbsp;'vtrtutemjnihil tibi magis qu�m te timeres.-yidifii ciuile bellum,nbsp;ho�ittm ceede/fiilitumpace, I talilt;� recuperatione^ tua libertatenbsp;�nitum�. yndi�i {inquam'^�nitum ciuile bellum, cw decernerenbsp;po�es triumphum.

ff amenta memet tmp. Ang.pr^ieterieas res tuas attrecla�b fas fuerit, at cum tempus admoneat meminij� prafintium,nbsp;fnemfemionifaceremaluerim, quim ampli�imi OrdinismU'nbsp;nus inuadere, Dabttur rtcumcjue veniapia tem�ritati,�v�tr-pa�e comu'iia, non occupa�ie videamur ali�na. Licuerit mihi.

dies primus inuexerit : quis in Curia fueris, qu� in Ko�risz xt pompam praeuntium ferculorum, curru mod^, modi pedibusnbsp;�ib�cutus^lterno clarus incefu, nunc de bellis/lunc de/uperl�anbsp;triumph-aris�. vt te omnibus Principem ,�ngitlis exhibueris Se-natoremivt crebro ciuiliqueprogre�it non publica tantum Optranbsp;lu�raueris ,�d priuatas quoque ^edes diuinis ve�igijs confera^nbsp;ris,remota cu�odia militari, tutior publici amoris excub�s: ho-rumhaclin^isjjorum �inquam') xoce laudentur, qui de com-muntbusgaudijs, digniiss vtique qu^e maxima-, iu�itUnbsp;poteruntpradicare quee propria funt, Omeafalixperegrinationnbsp;O beriefufepti exhau�i labores ! Qtfbus ego interf�m bonis^ Quibusparorgauilijs?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuer�u vrbibus Ga�iaru di-

�enfabo miraculalt; Quatis �upetium populis, quam multo cir-cundabor audit ore,cum di xero, R,omdvidi,7locodo�umxidi, Ptrumque �md vidi, p'idi ilium Prin�pis p�tre,vidi iliumnbsp;Principes vt^dicem) vidi ilium Principls re�itutorem. �^drt^^e

longinqu� conuenient ciuitdtes, mege^layutn �entm ordt-nemfttluf omnii acciftet, zA me argwnentum Poeticdy�me fidem�imet Hifiorid. Comfenfabo tibiiflumlmp.iniuriam^�nbsp;cum defeip�e t�hib dixerirnquod legendum �t in�rttamnbsp;leg^ntur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixi.

E R T V M babeo, -vir Per�^li�ime � non ^uidem te,qui�mperin omnigenere dicen-dii maximafacultdte'vigui�iy�idcircun^nbsp;fiantiumplero�que mirart,quod ego, qui abnbsp;ineunte adole�entia, �v�ue ad hunc dtemnbsp;nunquam i�o in loco, dixerinij^ quamtu-

^^fncumque iUudeflquodlabore ac diligentia nAeorcon�cU'-tus^i exercerepriuatim, quam inforo ia^aret malucrim : nunc demum�ero quodam tirocinia adin�olitummilntribunal a�^i-rem, 4 quo cgo mefateor,{quanquam�des i�a iu�icia amp; adnbsp;agendum,^ addicendum ampli�ima 'uideretur') dif��nvnbsp;tarnen ingenio^ me ante hac abfui�e, amp; hoc ip�o in temporenbsp;quamuis diuer��tmum d contentione litium genus^ orationit ,nbsp;habiturumt con�cientia trepidatione reuocari.d^e quid igiturnbsp;aut opinioni hominum dubium relinquam, aut interpretationnbsp;tii ex hacpo�ulatione, quam de re�ituend�patrix me^c Me:*nbsp;e �j^i

nian^m'ibi�tmendampotttis^uatff cuiqtidm delegdndamjfft-taui, maim de me aliquid quam^ojje mefentio t videar pro-mittere conre�atam ^e initio dicendi apud audientes 'uolot temporarium me dicendi mttnm, atque idip�m me �ftdiis pe-culiariter commodate non ad incognitam mihi�e^lam foren-�um patronoritm j ali�na laudis cnpiditate tran�re. Nequenbsp;enim tanta me aut negligentia aut con�dentia tenets nit nefcianbsp;quanta�t inter hanc aciemfori tnbsp;nbsp;nbsp;no�ra i�a fecreta�udio^

rum exercitia diuer�tas.lbi armantur ingeniajjicpraliantur. ihi pralu�o,hic pugna comittiturthac pleruque velut fidibmnbsp;faxit,illic�mper telis�ledetibm dimicatur: hicfudore

qua� puluerc �rdidm'-illic in�gnis ornatu laudaturOrator-.'vt � vterque experiundi caufa of�cia comutenttalium quida tu-barum fonm amp; �repitus armorum, alium quida triumphi de-terreat. Scio hac (inquam) vir PerfeSli�ime, neque mefciesnbsp;fadoi idcirco tantum abe�, vt me docendi reli��is praci-piendique rationibus aptum atque idoneumputcm , 'vthocnbsp;'vel quot;vno die atque vna de re inforo dicam, 'veniamnbsp;magiipo�im�erare quamgloriam.Q^nquam in bac oratio-ne vir F erfe^li�imet loci tantummodo in�lentia, non dicen-dt nouitate perturber�quidem idpo�ulo quod non modo con-tradicendo nemo audeat impedire ,�d omnes potim quibufnbsp;diuina Principum lib�ralit� quibus vrbuifiim re�itutio,nbsp;quibus optimarum artium celebratiograta atque iucunda e�:nbsp;�mmogaudio amp; fauore��ipiantjVt AFeniana i�a fcbol^nbsp;quondam pulcherrimo op�r� �udtorumfrequentia c�l�br�snbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUu�ret y iuxta catera^, qua tn�auranturj opera ac tempUt

reparentur. ha quantum mibi trepidationit a�ert locus� tantum releuat cau�a dicendi : quam quidem ego b^ir Perfetli� fmctdu�in partes arbitrer diuidendam, vt prim di�eram,

tiamreformari'.deindequa rationeid po�it fine�mptiiptt-. hlico ex lar�tione quidemPrincipum mAximoru �d tamertnbsp;cum aliquo meo ergapatriamfiudio amoreprocedere.

^nte omnia i^turtl/�iT Peir�e�li�ime tdiuina Im^ peratorum Ca�ardmque no^rorum prouidentia, �ngula-rique in nos heneuolentia, httius quoque Operis in�au-ratione parendnm e� : qui ciuitatem i�am amp; olim�rater--no Populi Pomani nominegloriatam 3 tune demum gra-fti�ima cladepercul�am, cum latrocinio Batauica rebellionisnbsp;ob�e�a auxilium Bornant principis imgaret tnonfolum pronbsp;admiratione meritorum ,�detiampro miferatione cajuum^nbsp;attoUere acrecrearevoluerunt : ipfdmque ruinarum eius ma~nbsp;^itudine immortalibus liberalttatis fua monumentis digna

quas GT nouosamnes, velutt aridisfelfie xirbis 'vificeribus in-fundant. Ex quo manife�um ePb, eos, qui (doloniam i�am,tot tant'ifque operibus totius Imperij erigere atque animate�a-tuerun tf'uelpracipue Sedem illam liberalium literarum nedenbsp;reparari, cumpeculiaremfrequentiam bone�i�ima luuentu-tis,illu�rato �udiorum honore,prouiderint. Cut enim vnquaninbsp;�Det erum principum tanta fuit cura iVt do�lrina atque elo^

mis Dominis ^neris humani^. ^oi ego ^ttidem, quani^um ad 'votum pietatcmqae pertinet Jikerorum no�roru parentes ap'nbsp;pe�are non duhito:qui nohilt�imam i�am indolent GaUiaruntnbsp;�arunt, interitu�ummi Do�lorkt orhatam re�icere dignatifnbsp;�o poti�imum iudicio pr^eceptorent ei moderatorem^ue tri-huerunti^ inter�mperatonas dt^fo�tiones�mmis R.eipuh.nbsp;gubemanda proiti�onibus occup�tes literarum quotpueha'nbsp;buere dele�lum.NetjUe aliter ^uam � E'^ue�ri turma �vel co~nbsp;horti Pratori^con�lendum foret: quem poti�imum pra� ce-rent�ui arbitrij e�e duxerunf.ne ij,quosad�em omnium tri-bunalium, aut interdum ad�ipendia cognitionum�crarumtnbsp;autforta�e ad ip� Palatij maff�eria prouehi oporterct^'velu-ti repentino nubilo in mediis adole�:entiaflu^ibus depreben�nbsp;incerta dicendt �gna�equerentur. In quo ego K P.nihillau-di mea tribuo, fed domini no�ri Con�anti/ Principis luuen-tutis incredibilem erga luuentutem Galliarum�arumfollici-tudinem atque indulgentiam mirari�tis nequeo : qui hono-rem literarum hacquoque dignatione cumulauit,'vt me�lionbsp;potius meo') ad prifiina mea �udia molientem ip�m iu�eritnbsp;di�iplinas artii Qratoria retral�are, amp; huicin Palatio Parentis fui munus iniunxeritt vt mediocrent quidempro inge-nio meo naturdque vocem, cale�ia tarnen �verba cy* diuinanbsp;�n� Principumprolocuturam, ab arcanis �acrorum penetra-liu , adpriuatar� Mu�ru adyta tra�ulerit : non vtique qui^nbsp;mihi que ( quod�ne inuidia dixerim) tata dignatione re�icilnbsp;qudtapro�mmis hononbus debet�fficere fapienti: vellet ali*nbsp;quid impo�ta i�a profe�ione detraherefed vt profe�ioni ip�nbsp;ex eo honore quege�i adderet dignitate.Cui igitur dubiuell�nbsp;quin diuina illa mes C�arisgt;qute tanto�udio pr^ceptore huicnbsp;con-

Conuentui Iuu�ntuttscle^t,etiam locum excrciti��illius de�i-eatur� infiaurart,atque exornari 'vcHt?ciim omna ommtimrs-rumft^atores atquefautoresparum��atiifacere y�otoamp;gt;c�-fcientiacredant,�non ipfaxum^ quM appeiunt^glonarum templa con�ituant.Jndee�quod Athenien�s hwnamta^ aramnbsp;2\^i�ricordia in^ituitquod'^inani Ductianimimagnitudonbsp;tcmplumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cgt; Honorts. Quarum enim artium�ue �r-

nimi affeplionum magnii hominibus ingeneratus ardor fueritf earu etia, confecrata exiflere ad pofleros ntonumenta -veluerunt.

�demHercfd� �quot; A^u�ruin Circo Flaminio Fuluius i�c d^ohilior ex pecunia Ce�ria�ccit^no id modo�eutus, quod ip�nbsp;litcrii amp;fumma Poeta amicitia duceretur ^�d qu�d in Gra-Fta�tm e�et Imperator^accepcrut tHerculem Mufageten e�e^

EVMENII priant cuptat ref�rmari, w cum ad antiijuam�rntitatent cul-'nbsp;tumcfue repar ata �tyntultohiciu�iusnbsp;nbsp;nbsp;yeriia nuncupetur a-

des Hcrculis atque 'Mu/�rum.Ec�me�P^ir Per'feEli�ime�nter efl etiam plor ta,lt;juam tanti principes Jtot yiiilorijs actriumphiinbsp;merenturt'vt ing�nia^lt;p4acanendis eorttm virtutibus excolun^nbsp;tur, non intrapriuatos parietes^fld in publica ofl. ntationctnbsp;ore ^�egetentur. Q^id autint magis innbsp;yntltuque tfliui ciuitatis fitum efl 3 quam hac eadem Meniattanbsp;inip/� tran�itu aduenientiumhue inw^i�imorum Principuntnbsp;(onflituta'� Q^��mfe oeewrfu l^efa iuuentutii afftci^non/oluntnbsp;liberalitatCiquam ipfltribuuntifld etiam lueris, qitibtts me adnbsp;in�itutionem eius cohortantur^oflentant,quinto plus captent vo*nbsp;luptatiSiC�m reparatum videant tpjitm cjnciliabulum.iuuen^nbsp;tut�?Ad hoc,yir PerfePl.�tme^ opus t�ud redditilluflriusc�mnbsp;ipforum Citflarum, tum etiam omnium hominu aflgt;e^uprom-ptius^quodpracipuo efl locopoflitumy quaflinter ip/os oculos ci-uitatisdnter Appolliniitemplumatque CapitoUum. Qj^ma-g� etiamficrofanPda�des vtriuflque Lateris veneranda con-flnio 3 ytriujque Numinis irtflauranda refle^u ; ne fana longenbsp;omnium in hac vrbe pulchtrrima Ubes media deformet : pra-fertim cum mihi videatur ipfltlle,qui Meniana hacprimus ex-truxitddcircoeaillic potiflimum collocajfe^vt veluti cognato vAnbsp;cinorum flbi numinum tenerentur amplexu : cum augu�i�i-ma teEia Uteris dedicata inde Athenarum conditrix Adineruanbsp;conflictret, hinc Apollo m�dius Comxnariim. Igitur tbi maxime amp; oportet fas efl exercere luuentutis ingenia, ybi tantnbsp;propinqua�int numinajamica dobirina: vbi ex proximo iuu ttnbsp;mens dtuma fpientiam,^carminum Deus voeem ,�^vere-e�diam Kirgoperp�tua, ^prouidentiampra/cius futurorunt,nbsp;dbi adolefentes optima dfeant,nobis quaflfilenne carmenprlt;e-

tndtor ygt;Jus e� elolt;jx(fjtf^, iptam vbi ante aralt;f ^^uoditrf�wodo froi�owos Hemde�fcpte audiaepradiidrijltippiterpater^^*nbsp;2Ainervgt;aJ�ciaT^C^ luntiplacata'i

Sattf 'perborumfeci�e arbitrer t^tr Perfebli�imeyde eo quod tnihiaddicendum print con�ttueraw, quam �t ex r�t atquenbsp;officio in�aurari opm illud�udqs,quibni optimi principes maximefauenttdedicatiijin ip/a ciuitatis�onte po�tum/eleberri^nbsp;m� templis vtrimque cuniun^um'.nunc inficundum locumnbsp;di�uli^vt quemadmodum id�nefumptu publiconbsp;nbsp;nbsp;cum lau-

de�era largitionis fieripo�it o�tndam . Salarium me libera-li�imi principes ex huius Pf ip � iurtbns in�xentis milltbns nu-mum accipere iufferunt: non quonia non amplius tribuerefom-modis mets yellent, in quem multo maiora o* prius quam po-�ea^pramia contulerunr.�d Vf tercena i�a�flertiai qu^facnit memoriie Magi�er acceperam j in honorepriuatt huius magt-^nbsp;�erij additapari�rtegeminarent.Hoc ego�alarium^quantumnbsp;ad honorem pertinet tadaratum accipioj o* in accepti rationsnbsp;per�ribo :�d expen/um re�erre patri,x cupio ^(^ad re�itutio-mm huins oper�iquo ad y�n popo�erit^de�inare. Cuius yolun^nbsp;tat� melt;ie ratio et�i a�trenda non e�^tamen �ub hac tua huma^nbsp;nitateC�* circun�antium expeBationCi qua meaudiri�ntio,nbsp;aliquatenmpro�quenda e�.Nam primum omnium in hoc egonbsp;maximos ej��u^us pramiorum puto^Vt digni^quibus tribua-turjoabeamur. Si quidem ip� y�ts pecunm bonis mali�ue arti-bui partespromt�cuiu e^ yilis e�, hone�ts Vt ro rationibuspoffenbsp;adquirere�tmmumy etiam� qult;afiu rcmi�risducrum e�. Ne-que enim Syrus mercator aut Deliacus aut /ndicus ad yberri-ma ifia compendia laudts affirat�d rar/c atque interpauei��-naai opes�nt contenta mentis con�ienti^.Q^ippe hoc ip�pr�-fi)

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E V M E N I I

wij gloria contiuetur^ ne id cupiditate qu^rendi a^eEla�e vi-deamur. quod hoc 'yno affcqui po^uwus^�pro accepta dacAWifj oblatum : \gt;t induflria �tjaj�mcndt copiam prauenirepotuij�:nbsp;continenti^ypraterqj�. An fiforti�imi Viriin�ncris certaminhnbsp;bus�iYnmo labore atqueetiam vit�p�riculo filam 'Yocem pr^-eonij coron^e te�tmoniuwpetunt:ego y^erba iila diuitM cAe-fle�q^e literal, quibus nnhi tan� principes in�ituendam Iu~nbsp;uentutemcomwendare dignati/�nf. non 'yltra omnium Vociimnbsp;potentiam' vener-ibunlus accipiam ? non vitra omnes laurealt;snbsp;CalamiLegesCfga K.P. Tamttfihanc quoque mthi veniam tri~nbsp;bnas oportet.Neque cnim ip�us epiftollt;e facr^e commemoratio-nem�lam�ne obfiequio rccitationis inducere fas e�, Vtperleblanbsp;magis eluceat ,quamum me �udium par�t impendere, w tp�snbsp;modo lit er is,�d etiam amp; templis ac�dibus lit er ar um.

Merentur amp; Galli noftri, vc eoru liheris, quorum vira in Augufto oppido ingenuis artibiis eruditur : Sgt;cnbsp;ipfiadoicfcences,qui hilariconfenfumeum fufceperenbsp;Comicatum , vc eorum indoli confulcrc cupiamus.nbsp;Proinde quod aliud pr�miu�n his quam illud cofer-redebcmus, quod necdarcpotefl: ,nec eripere forcU'nbsp;na�Vnde auditorio hinc,quod videturinteritu pr�cc-pcoris orbatum,re vel pociffimum pr�ficere debui-mus, cuius eloquenriam amp; {rrauitatem morum ex a-tlisnoftris haberuus amp;adminifl:ratioiiecoiTipertam.nbsp;Saluo igicur priuilegio dignicacis tu�,hortamur,vtnbsp;profelTionem Oracoriam recepces,acque infupradi�anbsp;ciuirate, quam non ignoras nos ad priftinam glorianinbsp;reformare,ad vit� mcliorisftudium adolefccnciumnbsp;excolas mentes. Nec pures hoc munere ante partis a-liquot tuis honoribus derogari, cum honefta profeP

fio omet potius omncm quam deftruat dignitatem. Dcnique etiam Glarium tein fcxccntis milibus nu-mum ex Reipub.viribus confequi volumuSjVtintclli-gas mentis tuis etiam precium noftram conftituerenbsp;Clcmentiam. Vale Eumeni charifsime nobis.

Itu nw �vidctur, vir Perfe0b�imefhac taniorum Princii^ii exhortatione, non folum mcM etum ooio iacem^adpri�inMnbsp;artesanimiis attolli i verum veterum quodammodonbsp;Jcholarum parietes te�la conj�rgere. Q^d enim tantumnbsp;Carmen Amphionis ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantaple�lro, �dibu�ue dulcedo?

quam�ecuta quondam /axa perhibentur yvt ducentibus fub'-ue�/a modulis,!:^ adinterua�a carminttmre��entia ,�onte w murum veluf arte con�ruerenturj quanta in bis Imperato-rum C^e�arunt Uteris ine� ad omnes animorum impetusnbsp;cjfe��uPque rerum ciendosvis atquepermotio�qui quod tubersnbsp;po�int��tadere dip^natur.Et cum vel tacitas eoru ac vultute-nus �gnt�catas voluntates�mmipatr��quaturau�ioritas^nbsp;cuius nut�promi�tonemquefirmantii, totius mudi tremor�ennbsp;titip�tarnen vitro imperandt pote�ate,cohortandi humani-t�te conciliant. Qj�netiam laudibus incitant, grauitatemnbsp;worum , dicendi facultatem�biprobatamnbsp;nbsp;nbsp;cognitampr^~

dicantes: Palatini honoris priutlegium Oratoria profe�ioni �luum incolume �eruantes.Q^bus ego diuina beni^ita-tis illecebris, etiam� omnifin�u ante caruij�m, ad quamuisnbsp;pro�eSlo intelligentiam oneris adducerer.Siquide tantosPriu'nbsp;cipeSt vnum hominem tanta laude decorarc, non e� Oratorsnbsp;admonere,�d�acere.Q�id i�tur mihi cum numerata pecU'nbsp;nia? Imo quid cum vllis opibus, aut Mida r�gis aut Cric�?nbsp;autip�us, qui auro diciturfluxi�e, Pa��oli? cum diuina hatsnbsp;te�tmonia omnib us diuitiiS)atque ip�s eorumpramiis antepo�nbsp;f iii

nam'.ni�forte Pythiadostllius excellentem SocratiiJapienti^ 'vaticinata,aut ma^ificentita carmen videtuTtaut CLer�nSinbsp;quod loui^ Hcrculnque pronnnciant : quorum ne nutf�nbsp;quideml)ojfunt, nonmodo dicla � reuocari Quamohrem, vtnbsp;dixi t yir Perfe�i�ime ,�xcenta ilia quantum ad honorerttnbsp;�feciatiaccipiolJortere cenfo^atquevfum delegopairia,nbsp;ip�poti�imum operi,in quo�udia no�ra celehranda funt,nbsp;deor entm mihi� id, quod�cris litteris contineturt^t faluo ho-norii mei priuilegio doceam, hoc manifefliui atque i�u�riutnbsp;retenturtuiVt me dignumtahhus aternorum principum itt-diciisprohemamore Reip. Equidem ipfos patrtadeos te�or,nbsp;tanto meciuitatis i�ius amoreflagrare'vt quocuque oculos cif-cuntuli, ad rc�itutionem operum �ngulorum, ita gaudio fe-rar,vt�iritum identidem meumpro illorumfalute deuoueam,nbsp;quorum iujfu openhufquereparantur. Sed tarnen hoc, quodnbsp;mihiornanda profe�ionis meacaufa trihutumefl, huic menbsp;pracipue�ntio dehere monumeta. Etenim�hello parta Marri dicantur:�mari qua�ta, Neptuno :� mej�s, Cerert, �nbsp;Mercurio , lucralihantur:�item res omnesadcultum refe-runturautorum : vbifai e�, docendipramia confecrare, ni�nbsp;in�de dicendt^pra�rtim cum mihi 'vhra communem cum re-liquu j fludiorum religionem,etiampropriui quidem�t erg4nbsp;Meniana illa ex Maiorum meorum recordatione dileEluf�nbsp;Qj^muis enim ante ingrelfum pueritia mene prlt;etermij�tfue-rit eorum exercendi�udijfrequentatio,tarne illic auum quondam meum docui�e audio, hominem Athen� ortum, R.om^nbsp;diu celehrem, mox in ifla urheperl^e�lum,prohato hominurnnbsp;amore, do��rime atque huius ip�us operis veneratione detett-tum. Cuiusego locum,in quo(referunt)maioroElogenario do-cuit, �ah i�o venerahili�ne �te, Glauce,appelleprafenteftt

^uem videmuSj non emit ate ^tticum,fed elsquio^recoli or-nar'iqueperfecero ; ipfum mihi 'videborad 'vitam tali prof e� fonts�ua�ucce�tone reuoca�e. Q^d quidem mettm ego erganbsp;honorem domus ac familiale mea �udiumnon confterer,l^irnbsp;P erfePli�imCi nif ip fis Imperatorihus Cafaribttfijue nofirisnbsp;gratum e�e confiderem, 'vt publicam eorum in refiituendonbsp;orbe pietatem pro�o quifque captu� in renouandisfiuorum ^e-ftigiis amuletur. Q^s entm nunc fit animo tam humili tamnbsp;abiePlo^tam ab omni appetitione laudis alienOy'vt non �j qua^nbsp;tulamcumque memoriam forum excitare,nbsp;nbsp;nbsp;fibi aliquidfe-

cunda opintonis cupiat acquirere^ cum videat omnia, qult;ief-pcriorum bellorum labe conciderant^hacfelicitateficuli re�r-gentia:tot urbes diu (yluis obfitas atque habit atasferis^infiau rari m�nibus incolis frequentari. �)uod in �Egao mari femel contigitgt;'vt qua opertaflu�iibus 'vagabatur i repente in-fia Delos exifieret, eius nuncfimile,tof orientibus 'vndiquenbsp;ciuttatibui ^tot inf Its ad humanos cultus quafi renafcentibusynbsp;euenire�.ntfiforte non grauior Bntanniam ruina depre�eratynbsp;qu�mfperfuftegeretur Oceano, quaprofundi�imo Pi�lo-rum gurgite liber ata, ad confe��um R.omana Lucis emerfit.nbsp;^ut hac ipfa y qua modo definit e�e, Barbaria, non magisnbsp;frit ate Francorum velut haufta,defiderat, quam fi cam cir-cunfuf flumina amp; mare alluens operui�et. Pd am quid egonbsp;alarum cohortium caflrapercenfeam toto Rhemi^ Iflrinbsp;Eufratis limite reflituta� qua ueris autumniue clementiaynbsp;tot manu pofita arbore coalefcunt, quo calorefolis, tot de-pre�a imbribusfegetes refurgunt? quot vbique muri vix repents 'veterum monumetorum vefttgits excitatur? adeo,vt resnbsp;efi, aurea ilia ficula, qua non diu quondam Saturno rege �vi-gUiruntynuncaternisaus�icitslouis �quot; Hercul'ts renafeuntur*

pum ac�cslicitate recreantur,�nt licetfortaj�e alia ma^nitU' dine at que 'vtilitate potiora,nihil eSi tame admirahilius hacnbsp;liheralitate , quam fouendis honorand'tfue literarum �udiisnbsp;impartiunt. ^vt initio dixi, nudi 'vnqaam anteha-principes pari cura belli munia, huiu�nodi pacis ornamen'nbsp;ta coluerunt.diuer��imus enim ad^tramqueje�lam deflextesnbsp;e�,di�ar natura metium,^ di�repans in ele^ione iudicium,nbsp;ip�rum denique �vtriufque artibus pra�dentium Numinuntnbsp;di�oni monitus, habitujque di�imiles. Qf�tnu�s horu nouanbsp;�amp; incredibilise� virtue, ^humanitas, quainter tata opera bellorum ad hac quoque liter arum exercitia refpiciunt, at-que ilium temporum�atum, quo t'vtlegimus, �omana resnbsp;plurimum terra man ^aluit,ita demum intcgrari putant,nbsp;� non potetia�d etiam eloquctia Komana reuire�at. Deturnbsp;ergo lila mihi ab optimis 'virtutu omniu Dominum tributa larnbsp;gitio.huic Operi doPlrina at que Eloquctia dicata, 'vt quem-admodu catera-vita no�ra comoda apud auxiliatores corunbsp;Deos colimus ita�ngulare eorunde erga litteras dignationemnbsp;in antiqtia litter arum�ede celebremus.E'tdeat praterea in illis

dum calent ibw fewp�rcjue V enicnt tbtii Pi^ortarutn nuncijs^re-w�intw Per�dosfluwinat Lib^'^e arua�tientia, conexa Rheni Cornua^�^ P^ili ora wultt�da: duwque�bi ad hac�n^nbsp;gula inttientium animus a�^ingit, aut fib tua Diocletianenbsp;^ugu�e climent'ia ^�gyptum furore po�to quiefccntemyautnbsp;ieflaximiniane inui^le yperculfa Maurorum agmina fulmi--nantem 3 aut �tb dextera tua Domine Con�anti Batauiamnbsp;Britdnidmquejqualidum capNtJyluis �jt*�u^ibus exerentem,nbsp;aut te'Maximiane Cuefar Per�cos arcus pharetrdfcpcalc�tem.nbsp;^unc enim nuncdemnm iuuat orbem Jpeb�are depi^um^c�mnbsp;in Ulo nihil videmus alienum,

Habes^yir PerfcPli�ime,fiudq ac^otimei profe�ionem: abstepeto fVtcamlittcristuu apudfacras aures pro�quinonnbsp;graueres, Siquidem maximus ac pene flus�uEius e� reBa cu-^nbsp;pientium, Vf 'voluntaa eorum ad diuinam tantorum princi^nbsp;pum f�entiam perferatur.

V M relegerem Pacati Eumen^ Oratie-neSiCpto/S recudi iu�t emendato�tyrt�nelahef qua eArum leEionem inquinahatt idiofferd^nbsp;tur.cui offerre contaminatoi nefaiejj�t^ obiter priuattmque Itbro meo a^er� qua/d�m^nbsp;occurrebdt^ annotatiunoula^'. fed ecu�ip~

ygt;obi�umdnfamp;rmaui^latione ad Princip�m,pleraque dehba-ui^qualebiionemeitrum Orationum commendarent:?^ vereotf 'vt hanc atatem profe�ionemque minime decedt^ leuiorihui hu-iusgenerii�holijSi^et�ljacproparerg� habeam^ operam dare^nbsp;ma��mquie in Commentarijs Juris no�ri earn ponere. �^equenbsp;yer^ mororquodqwdam occinunt i�ud^ln tenui labor,at te-nuis non gloria.

^on enim laureolam in mu�aceo quarere fbleo. Sed quia tarnen nolui�is hanc qualemcumque appendicem perire : ecccinbsp;adyos cam re�ero, quos habeonbsp;nbsp;nbsp;focios tjfr'auPlores Pflatio-

nis i�tus no�r^i^ir* huius Jntiquitatis humanitatt�que idoneos quoque iudices e�efeioj '\^iros literarum elegantia perpolitos^onnbsp;minus quam Juris inte�igentiapra�antes. Ceterum duo�nt,nbsp;qua breuiterprafari iuuat ^partim yt me excufem,partim Vfnbsp;fiipulantibus aliquid�ondeam. Scitis^me^ex quo ex Germania in GaHiam po�remo rtuer�ssfum^toto iam prope decennia�nbsp;publicispriuat'�que tumultibus ia^atii �toties-^^nau�agiumnbsp;feei�e iaJluram Tf � quid libellorum eripuerim,faJlum idnbsp;�t�quemadmodum olim Julius Cafar in tumultu, cumj'vt ho-SM

lem Seqitanicamprocttl deportatas, nodum mihi redditas ejfe. zAn m.tgiflro fder ie memoria dicetis namefuam debere deejj�nbsp;(qaod 7\hetorille Eanapiits olim

go ycro (xcipiam/d)mn�2. fert �ras:anirn� quoquc.Nunc oblica mihi toe carmina.Jf^^ agit�Jitarnen adpri�inafla-dia Iuris^ad qua me reuocatis^pofliiminio redeundii fit^ ita te-�or�ta affirmomeque Academia,qaam iflie inflauratis,deero,nbsp;neque ad nomen non reffondsbo^citatus � yobis�modo mei lit-ris fuero . Aadebo et�m bona cum ff e praire, Signo alte f�~

A CAT vs Iiac fliaPanegyrica orarionein laudan-do Theodo�o amp; vitupcrando Maximo facie, quod eodem tempore poeta Claudianus fimiliter faciebatnbsp;exquiiitis verfibus, quos etiani appellat Panegyrcs.nbsp;Vellem veto etiam extaret, quem � Paulino nondumnbsp;Epifeopo Gennadius �cribit Panegyricum fcriptumnbsp;faille ad Imp. Tlicodolium poft victoriam (vt ait)denbsp;ty rannis : in eoque maxime, (vt inquit) quod hde iSC

orationeplulquamarmisviccrit. Qupd quidem imprimisetiam,pr�dicat Auguftin. lib. v.de ciuit. Dei cap. xxvi. Sed amp; extant ipfius Paulini verba innbsp;epift. IX. ad Sulpitium Seuerum Vt inquit) �� Thcodo�s nan tarn impcr.itarenbsp;chrifitfirnum ,nan dominAndi�iperbiit ,/cd humanitafefnmnlAtiiipa^nbsp;tente, neeregnoy�dfide Principe O'cprAdtearcm. Addam amp;iplius Hierony-miteftimonium, quiinquadamadliuncPaulinum Epiftol.t , Lihrnmtniinbsp;(inquit) quempra Theadafiaprincipe pruden(er orndteqne compofitum trajinififiinbsp;lubenter legi : Felix Theodafitu, qui it tali cbrifit Oratare defienditur. lUufir�fiinbsp;purpHroi eine, Cf vtilitatem legumfuturiificulis canficrafii. Denique amp; exnbsp;Symmachi^iftoEsnondumeditis fragmsntum ciratur,in quo Symma-chusille aitleciuiles amp; bcllicas laudes Tlieodofij dcicripfillc amp; leges eius,nbsp;bonis pacis admiftuifl�. Nefcio, an non amp; ipl� Auguftinus,qui Rhetor eratnbsp;Mediolanenlis, cum Theodofius vick Maximum de hac victoria d�clamant. Gerte lib. 3. contra Petilian. cap. ay. teftatur fele Carthaginem rcuerlumnbsp;non elle, nifi poft mortem Maximi : amp; Bautoni Confuli kal. lanuar. pronbsp;fua Rhctorica profeffionc Mediolani recitalTc. Cum Pacatus ordiatur absnbsp;die, quo Theodofius Imperio eft inauguratus,amp; quem propterea vocat au-fpicem public� felicitatis, amp;. tribus eum locis celebret, nec tarnen quifnamnbsp;ille fucrit, ahoqui exprim�t, qu�renti de co rcipondebo quod ex Hiftonanbsp;Tripert.lib.xix.cap. nil. amp;cxveteri Chronico Marcellini Comitis dididnbsp;fuifle decimum lextum diem lanuarij Aufonio amp; Olybrio coll, hoc eft,annonbsp;Chrifti ccclxxix. Eum ergo diem imprimis vult Pacatus, vt fauftum amp; te-licern,ob(�ruari; ficutiolim fautilhmusorbi terrarum illuxilleiudicatus eftnbsp;decimus tertius dies ciufH� menfis lanu; rij,quo die Odauius Cxfar,appel-latus a Senatu eft AuguftusiRurfus ante ater merito didus eft fuitque decimus leptimus dies eiufdera. lanuaiij quo die Th�odo�um niortuum cflenbsp;confi�t.

Qmod Pacatus paulo nod ait.2\7rf d-w.nis rebin operantes,inean� edit pld-gd ar J cf�uertirntic,a qua lucn exardiU efijiniiczt mor�,quo Chriftiani no mi nus quam Pagani vrebantur. Vnde amp; fblem adorare vulgo dicebltur. Ter-iuliautis.'ipo.ad Gitzcsfitcptcio ejl fi\i:^.{iz)filcm nos adorare,quad in:sotitcrit adnbsp;s.

Orient is re^ionem pretdri. Sed nbsp;nbsp;nbsp;pleri^ue ve�runtt affeilettttiU tdiqud�it (f

Paulo poft,vbi mcndofe legebatur �w�^�/,rclt;Slccmedatum fdcatum t/leus iam muki obleruanu�, amp;rcsipfaindicat. Et Menauidnbsp;debcrc, vbiantea legebatur Meuania Iciunt, quilcgcrunt Gcographos : hu-iulquc rci me etiam admonuit Fran. Monc�us, forons meat fitius-

Qimd Pacanis dc Theodofij patre, ( quem Aurelius Vi�tor Honoriuni� alij verius Theodof�um vocant) indicat.Ammianus Marcellinus libro xxiX-amp; Claudiani Panegyris in tertio amp; quarto Confulatu Imp. Hononj mag^nbsp;atq; magis illuftrabit.Quod autem mendolein Pacato Icriptum eratnbsp;corteKi Kdhdlis. Sic cnim Cornelius Tacitus lib. fccundptcftaturvocatuionbsp;fuifle alterum Rheni in Occeanum influentis, oftium fiuc cornu, quod aliasnbsp;Mof� eflc dicitur. Et noftris quoque temporibus notum cft vtri�fquc flutni-nis nomen ad Dordrachum Bataui� opidum : cui, cum id anno 15 4 9. in-grederctur Philippus Hifpani� Rex, pr�fixum fuit epigramma, quod ind-piebatjAfe Me�t (y *dlis.

vcl etiam, quod olim Perf� in Rege deligendo dicuntur obf�ruafl�, qui O' gregiam formam corporis,in eo in primis requireb�t,aic, vt Theodofij quoque formam commendet, dnimum venturum in corpus di^num prius metdrinbsp;ho^ttium,t^c. videtur omnino fiimplifl� ex Euroenij popularis lui Panegy-rico ad Inm.Conft�tinum, vbi finiiliter Icgimus, non iruftra dot�ilfimosnbsp;viros dixil�e, Naturam ipfam magnis mentibus digna corporum domicilianbsp;metari. Tertullianus non dii�imiliinjze vtitur metatoris verbo: dequoetianbsp;aliquid dixi ad Optatum.Nam amp; verbum Iuris cfLlUud hoc loco annotan-dum cft, quod Dclbenius nofter, adolefcens eruditus amp; acutus familiaritctnbsp;mihiluggercbat, locum hune Pacati, vbi de patre amp; forma Theodofij agi-�tur,qui antea valde corruptus erat,fic emendari pofl�, Eius e�efiUum, quel�nbsp;principem e�e decuerif.qaia Pacatus videatur laudare patris quoque formamnbsp;dignam Imperio. amp; Regiam formam pro pulchra dici � Plauto amp; luftino.nbsp;Sed amp; placuit quod paulopoftM��er� ��fror,repofitu eil,Nunoerorumune~nbsp;ra.Qmd autem Numeridicantur in Caftris pro noneft ignotum. Sedinfinitum fuerit indicarc onines locos in hac editionc emendatos. lUud f�melnbsp;di�lum efto : fi h�c cum Germanica Beau Rhenani editione conferatur,nbsp;�tametfi alio cxcmplari deftituti, folis conieduris vfi fimus, noftram centumnbsp;Jocis fairem opcram non inanem fuifte let�oranimaduerter.

Q^anideindePaeatuf vocatComitialem lcgem,intelligolegcm,qu�E Annalis dicitur, lata � L. Villio Ann.-ili Tribuno, p. qu� annos definiebat,nbsp;quibusquisqu�quemagiftrat�inComitiis petere pofl�ttDe qua lege Ic-�gendus eft Cicero Philip, v. Sedqnod attinet ad .-etatem Thcodofij,dequanbsp;hic agitur, confi�t ex hiftoria, cum triginta-quinque annorum fuifle, cumnbsp;OrientisprimuraImperator creatus eft.Qu�tarnen�tasab�tate Conf�-

Iari,fi legem Annalcm �pc�es, multum c�amnum aberat, Confularis enim crat annorum xliii.

Ad ca qu� Pacatus fcribit de Theodofij ante Imperium vita priuata adiiciatur quod Am. Marcellinus narrat lib. xxix. Sed amp; quod Ambro-fius : qui in orationc funebri, Ptrtitutt (inquit) iu^nm^raue Thtodo�m �. iu-uentutt quande tn�dubaniur eit��tluti, qtti fatrem eim Triumphattremnbsp;tedderaHf.

Vbi antea Icgebatur Mtnibta ^upu^lus tmaret emendatum eft mtribut cx conic�ura Schifleti Sequani adolefcetis cruditi.Sic Horarius ad Auguftu.nbsp;Mtribus trnei legibus emendes.

Paulo poft VW legcbatury^rrr�� millies, lunius in fuis Mifcellaneis iam-pride cmendauit,3�e/?frri�gt;��f. Vidit cnim prioremfummampropc efle infinitam, vtqnx viciesquinquicscentenamilliacoronatorum aurcorumnbsp;fignificarct. Alteram vcromagisconucnire, qux nonnifi corum millibusnbsp;viginti quinque �ftimatur. Cuius generis �ftimationifque fercula lingula ftnbsp;fex in conuiuio, de quo Pacatus agit, fuifle dixero, re�c adiiciam hie no-tariilludlmp. Veri Antonini prandium,quodCapitolinusfignificat xfti-�T^atumeflefeftertium Icxagcfies. Sane Pacatus in laudanda Theodofij fo-briaftHg^itatcamp; fupcriorum quorundara Principum luxuaccufando vi-detur Mamerrini Panegyricum ad Imp. luHanum imitari.

Qi�gt;d atringit de Gothis � Theodolio fiiba�tis, laris luperque eft ab aliis Icriptoribus olim dccantarum. Sed quod addit de Perfis, vnus Claudianusnbsp;illuftrat in priori fua Panegyri delaudibusStiliconis,amp;inalterade Icxtonbsp;Confiilatu Honorij.

Qtmd ^cripnxm crat petiterum nmitate amp;C ft feni vt cumque poterat attamcn multo concinnius efle vifum eft Fraterum : quia ScConfulum amp;nbsp;Pontificum mcntiohicfa�acft:amp; Praetorcs vt �qui amp; boni arbitros beni-gnos, lie amp; comes fuilic conftat.

Cumluftralelufticium dicir,notatillos quinque annos, quibus Maximus Tyrannus in Gallia per vim fine iurc regnauit c�fo Gratiano. Nam amp; fi infnbsp;tcrca ius dixetik : imfo amp; leges tulcrir, atque eriam edi�la Romam milerit, vtnbsp;vindexpublicie dilciplinae,ficuriait AmDrofius epift.xxix� amp; dcniqucdeco-trouente Ecdefiaftids in Synodo Epilcopos auaicrit,amp; h�reticos Prifcillia-raftais �daiynarit gt; fijpplicioque capitaK attccerit, vt Scueius Sulpitius r�cit�t:nbsp;Htmcn P^�tus totam Inrifdidioncm Maximi, pro quodam lufticio-habet.nbsp;Nath-St in hy. C.Tk. De imfirm. iisqn�l^tyr.Tbeodofiusita loquitur. dentteittditium ^it�d mente eonceptum, inistriam nen iura reddendo,nbsp;Maximus tn�tndi�imusTyrunttorum eredsditpromsdgandstm , damnausmsu..nbsp;FfuUtts igiftsr�bsd^e tMs j nullus istdscio ilandiiatur. Aliud eft in Pancgyriconbsp;Manrcrfini'idlmp. loUanum, temporis moefti deforme iufticium. Aliudnbsp;in Epiftoilis Sidonij Apollinaris, Gallicanumlufticium.

jQuodpaulopoft Icgcbatur apud Pacatumdcitalo amp; Hifpano, Tjran^ ffidem slle tun vidit �. ffilt; Tytannicidium vaW�? :'cmcndaui Tjfrannidem hie

mn viHt : ille TyranntcUinm viJit. Sentit enim Hifpaniam non vidiflc Ty-rannidcm Maximi. Italiam veto vidiflc ccdcm huius Maximi.

Paulo poft vbi fit mtcio infantiumTub ipfo fedorc ludcntium , agnofto fedotis verbum v�tus, pro co qui in vniuerfum .� Fifco emit, aut nominenbsp;Tiici vendit, aut fuo, fi iam emil��t, publicatas res danatorum:vt �c paulo-poft ait Pacatus, Optab^mus fitbire�ihre,vtpojfemtts effu^ere carnificem.M.i�ilnbsp;veto fi amp; infantesipfos Fiftus occupabat,quos vendcret.Credidero potiusnbsp;bona, qua: alioqui infantibus legitimis b�rcdibus dcbebantur.Facio autemnbsp;non inuitus, vt de hoc verbo aduciam, quod Feftus, Sedio (inquit) pcrlc-cutio luris eft. Earn, qui exercer, Sedor dicitur,quod fpem lucri fui fecutus,nbsp;bona condemnati femel adionabatur : proque iis pecunias penfitabat-fin-guiis, quibus reus attinerctur vt ait Afconius.

Quodpatilopoft ait,vnacr pcrpctita via ibanh eleganter fignificare videtur nullam ipern eonim recuperandorum fiiilFe,nbsp;qu� l�mcl Filcus occupauerat. Eftque locutio non diflimilis formais illiusnbsp;imprecationis, qua, alicui, nc rediret vnquam, male prccabantur, vnamnbsp;viara amp; perpetuam efle.Cicero in Piibn. eius mcminir. Meminit amp; pfeudonbsp;plauti Qi^ierolus. Vt autem amp; hoc Pacati loco quippiam huius generis ob-ieruarem atque notar�,admonuit me Gul. Fornierius, vir dodilfimus ami/nbsp;eus amp; collega optimus. Prsterco quam poftca emendanonem neceflariamnbsp;fuid� ledor facile fentiet vbi pro exuifient repofui erui�ent Sc pro Ontmuntnbsp;iufi; imprimi i,Omnium. Sed putidum eft, ambitiofe oftentare fiiam in rcnbsp;tarn exilidiligentiam. Sed amp; li non moneam, ftudiofus facile obleruabit,nbsp;vbi ait Pacatus Tyranni ftylum amp; gladiutn timeri, verbum quoque hocnbsp;Juris eile , cum amp; in 1, fi quis C. de honor, prolcript. legamus ftylum pro-ftriptionis. Et Cicero pro Cluentio ftylum Cenlbrium gladiumque Dida-rorium nominat. Et Seneca lib. i. de Clement. Decretorium ftilum. Sednbsp;non negligam, quod paulo poft Pacatus Icribit de Merobaudc Sc Vallione:nbsp;quod quidem partim ab hiftoria illuftratur,partim earn illuftrat. Merobau-des Confulerat , quo anno csfus eft Gratianus ; coque Cofule edits funtnbsp;mults leges, qus ctiamnum extant in Codice Conftitutionum. Ergo Mc-robaudem T rabcatum vocat Pacatus,cique purpuras confulares tribuit.Sednbsp;cum teftetur, eum, quia Gratianum defenderat,� Maximo ad mortem ada-dum eile valdc miror quod Proiper in fijo Chronico annotar, Mcrobau-dis Magiftri militum proditione vidum csfumque Gratianum fiiilTe, Sanenbsp;Rufinusinfua appendice hiftoris Ecclefiaftics iait Gratianum � Maximonbsp;per Andragathium ducem peremptum efle, ftd fuorum magis proditionenbsp;quamvihoftium Csterum quod de VaJlionc CArnbrofiusBalionem ap'nbsp;pellat ) Icribit Pacatus, cxplicatur abAmbrofio in Epift.xvii. vbi narratnbsp;Iele ihaximo exprobafle quod talem tantumque virum occidiftet..^f tjuen*nbsp;(inquit)z'/r/u�? ^ualem^ beHatercmi' Haccinefna iu�acaufa exitij,nbsp;feratori�to'fidt'm�ruauit?Qu��biparcendumfMaret, cum eccifus�t bellatefnbsp;�renuus, milesfidcUs Canes vdlisl Addit codem loco Ambrofius Maximunbsp;de

rcligionis ream Maximus iuflerit fupplicio affici, venir in mcntcm,quod Sulpicius Seucrus, inter Prifeilliani n�refiarch� turpifl�mi fcdatorcs, quosnbsp;a Maximo nccatos efle narrat,nominat quandam Eutrochiam:amp; proiper innbsp;Chronico,cum cam propter erroris Prifeilliani confbrtium,� Maximo dam-natam amp; gladio nccatam fiiiflc admonct, ait f�iflc vxorem Dclphidij Rhe-toris. Eius Dclphidij meminit ctiam Aufonius in libcUo de profedoribus.nbsp;Itaoue cum apud Pacatum lcgcrctur,c/4r/�4ri� maerDntttfufpic^tus firm me^nbsp;kus legi eZrf� vdtii. Addit autem Profper Sc alteram Prifeilfiani diicipulatn,nbsp;Vrbicam,Burdcgal�,ob impictatis (vt aitjpertinaciamjlapidibuscxrin�amnbsp;ede, (cd per vulgi feditionem. Nefeio an Pacatus non agat nimium Rheto-tice, cum odiofe qu�rcns, quod in hoc gcncre exprobret Maximo, (iippri-

amp; difllmulat multa, qu� hiftoria bona fide narrat. Sicuti amp; cum inuc-kitur in eos, quos Maximi partes (ccutos ait, nominibus quidem Antiftites, ipl� vero carnifices effe.Equidem cum id legerem, fubfhti,amp; diu cogita�inbsp;quorfum id diccret: tand� venit in mentem quod Sulpitius narrat luchiumnbsp;Epifcopum Hilpanum, capitalcm fuifle accufatorem Prifcillianiftaruminnbsp;Palatio Confiftori�quc Maximi,cum Martinus Turonenfis Epifcopus, quinbsp;adcratdta agi nollct,Id autem cum legerem,commod� rurfiis venir in men-tem.huc pertincre quod Ambrofius in cpift.xxvii. narransfefeTreueres adnbsp;Maximum vcniflc.ait fefe noluilTc communicate cum Epi(copis,qtri (vt ait)nbsp;aliosjdeuios licet � fide,ad necem petebant. Sed amp; Profper in Chronico fuonbsp;annot�t Itachium ilium paul� p�ft in Eeelefia cxcommunicatu fiiiflc, quianbsp;ctfi h�rcfiarcham rurpiflimum pcrftqucrctur, tarnen nouo exemple , �pi-fcopus,inConfiftorioRcgis,fanguincmpctctct, .

Quod Pacatus ait Maximum fub nomine pacis lufifle, (uggerit mihi, quod Ambrofius �ldaximo rcuerfus,(cribcns ad Valentianum, luam Rela-tioncmitac�cludit,r*/e Imferatory er e�o tMteraduer�u hrminem itiuilucrinbsp;fdcu bellum te^entem. Sane Nonius Marcellus, vbi dixit inuolucrc, efle implicate,allegat ex Ciccronis ad C�l�rcm luniorcm lib. r. iftud, vidtbam nt-mine pdcis iellftm tnuelutumfore.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Paul� p�ft vbi apud Pacatum Icgcbatur,y?r�4flt;� ddhuc vmidfdem,?^^ tcanus Sc Dclbenius cmcndant��^�^. Sed alter rctinct t/enite, alter (�bfti-tuit Gerte Pacatus diccrc Sc fignificarc vult, Thcodofium non petuifinbsp;fe diutius parcere vel ignofcerc Maximo,cumqucfcruarc.

Quod deinde feriptum erat, te�is eSl Fi�ta, diu me torfit. Sed tandem vt mendofiim locum efle agnoficrem, Sc mendum tollerem, fecit quidam,nbsp;quem tarnen amp; ipfum mendo non carcrc fiilpicor, Ambrofij locus in epift.nbsp;�uux. vbi lego vi^m aliquando � Francis, amp; gentc Saxonum fuifle Maxi-

mum in Sicilia, Siciac amp; Petauione. Vt autcm ibi pro sici^ fcnfi legenda l�i efle sifcidc, fic amp; hoc loco pro Fifci/t, lego sifeia. Eft enim Sitcii nobilis vrbsnbsp;Pannonix ad Sauum fluuium 6c Scgclbcam cius in{iila;n,qua ex Pannoniiinbsp;iturin Italiam.Mcminit huius Siieix Strabo lib.5.6c 7.PIinius,li.}.cap.i5.5fnbsp;ipfe quoque Prudetius agens de Quirini martyrio:Ncqac procnl abeft vrb*nbsp;Petauio:quam vrbcm in Auftria nunc vocant Paftauium.Scd quod additurnbsp;de Sicilia, vereor ne mendol� duplicatUxm 6c repetiruin 6c coniiftuin fit cXnbsp;proximo vetbo sifc 'nt, Auentinus tarnen in fuis Boiorum annalibus confi-denter narrat,vt circa Siftiara � Saxonibus vi�has eft Maximus, fic 6c anteanbsp;circa Moguntiacum � Francis Rhenum tranigrelfis vi�tum fuific in pagonbsp;Rhenano, qui dicitur Sicilix. Sed huius vici quis mcminit� Illud modo etnbsp;Ambrofio obferuo,Francos Germanos, Valentiniano vero Imperatori mili-tafle potiufquam Maximo Tyranno perduelli, quern tarnen Galli anriftitesnbsp;fequebantur,vt 6c obieruat Sozomenuslib.7.cap.i5. Sic �c Franci,quamui�nbsp;antea hoftes ipfius Conftantini fuifient, tarnen Conftantini caftra aduerfusnbsp;Licinium tyrannum iecuti fiint. Sed ante tempora Conftatini, vbi primuninbsp;in hiftoria Romana fit mentio Francorum, hi dicuntur aduerfus Imp. Gal-lieni exercitum defendilfij Pofthumum illum,qui in Gallia tyrannidem ar-ripuerat.

Redeo ad Pacatum, apud quern quod dicitur de Alpibus Cottiis, audio etiam interdodos cStrouerti. Sed interpretem, arbitrii, �c iudiccm bonumnbsp;doMarcellinam,qui lib.xv.^Zpw(inqiiit)Cottitu !{ex ottinififirdiintttis G^l-lijSifiltts in itn^u�iis Lttens, innt�.!]iK licorum dF^iritats confif-�, lentto rnndentnbsp;tHmorCyin amicitiam O^duiani Princlpis receptmihbus magnts extruxit. fnnbsp;his, cjuaritm iniiittm � Segu�ane eppidt e� ,priecel/ttm eri^itnr in^um, niiiliferenbsp;�ne dt�rimine penetrabde^^^^c.

lam fi redeundum eft ad indicem emendationum in Pacato, ecce vbi Ic-gebacur^Z�rz4�J(jfitters ex coniedura Puteani �c Delbennij noftri, emen-datum S^glomentndo. Sicuti �c paulb ante Iqcutus eft Pacatus,per nbritprit ^lemerMtur. Sed �c paulb pbftvbi antea impreftum ctaz'populi tibi immintnbsp;re, f�liciter �c acute Puteanus cmendauitpsplittbus imminere. vt poftea pronbsp;msdicas Ltbcri trinmphi)s,TCamp;c legit Indices. Sed �c paulb ante vbi legebaturnbsp;ne vtdtus elim tuns, rede Delbenius nofter admonuir legendum

1 alium emendationum audores obiter nomino, vt eorum acumen lau-dem. Sed 6c paulb pbft ex Beati Rhenani coiedura padais fum iegi TV.iro��: Nam 6c eins Vrbis in lilyricomentionem facit Plinius:5c in Illyrico vidumnbsp;aliquando fuifl� Maximum fcio. Sed tarnen nondum ilia Rhenani emcn-datio mihi fatisfacit. Audio tame Petrum Fabrura Tholofanum lurifconfs-ad 1.1.de orig.Iuris,de ilia Rhenani emendatione minime dulxtave, �C huncnbsp;Pacati locum de Naronenfium occurfii 6c gratulatione, portas etiam viren-,tibus fertiscoronantium , conferrccum non dilfimili loco Panegyrici Fla-luenfiiira ad Conftancinum, �c altero Marccllini lib. xxi. de luliano Bbno-niamingrediente.Sed �cquihic dicuntur � Pacato Senarores,cfle DecuriO�*

nes,amp; quamp;s corum vocat niucasveftcs,dici � Plurarcho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

�mjX5^5 � ctfi fatcar de Narona ir.e dubicarc, tamen de Aqui-iea, vbi poftrcmo vi�luni c�fumque fuifle Maximum narrat Pacatus, du-bium non eft.

Sed opereprecium eft audire,ccquid pr�terea Aufonius Pacat� sequalis de Aquileia, cecinit in libcllo de claris vrbibus.

S^.aenilms Ct' fortu celeliemma'.fii magis iHisi �tgt;nnet,extrcmo ^tui te�th tempere legit,nbsp;Stlueret exa^lo ctn�ra fiacnla In�rtnbsp;Maximns^armigeri quoniamfub nomine lixse,nbsp;Felix,qua tant!�eilatrix lata triumploinbsp;Puni�i ^u�nio I{titnlgt;iniim marte latronrm,

Armigerum lixam vocat,vt Pacatus lixam ftatarium: Rutupinum dicir,nin3 Britannum fignificare vult. Maximus cnim Britanniam regebat, in qua Vr-btm Rutupias,prope Londinum fuifle,tc-ftis quoque eft Amm. MarceUinusnbsp;1'b.xx. Latronem vocat,quia tyrannus perducllis erat, non hoftis legitimus.nbsp;S�-cpaulb ante dixit ciim attollere vexillum latronicij ciuilis potiufquam bcl-Sic amp; Nazarius in Panegyrico ad Conftantinum vocat latrocinium ciui-le.Et latrocinium Batauic-a; lebellionis vocat Eumenius.Et in altero eiufderanbsp;temporis ad Imp. Maximiniair� Panegyiico, qui incipir si mtht C^/�r legi-mus nefarium amp; indigniffimum latrocinium belli. Denique in 1. vlt.C.Th.nbsp;De bon.prcfcript. vocatur latro nefarius, qui perducllis eft. Sic luriiconiultinbsp;relponderuntjhoftes eflc,qui nobis aut quibus nos bellum indiximus: c�te-ros efle latrones, atque pra:dones, qui iusbclhnon habent 1. ii8.de verb,nbsp;ftgnif.l.2.^ .De cap.amp; poftlim reucrf.Vopifcus in Firmo fcribit,magnos Principes , qui necauerunt inuadentes purpuras, eos appellairc latrones potiuf-quam Ty ran nos.

Pr�terco multa qux in deferiptione pr�lij contra Maximum fiimpta efte � Pacato ex Nazarij Panegyrico ad Conftantinum dc vi�o Maxentio femel admonuifte fit l�tis.

Sed vbi Pacatus deinde laudat clementiam vidoris Thcodofij, tametfi non repetam quod de ea pr�terea dixi in Relatione ad Principem, tamennbsp;iuuat annotare,Qup anno poft vidum Maximum,Theodofius,clementi�,nbsp;quam hic pr�dicat Pacatus,exemplum admirabile dedit, codem paulb p�ftnbsp;anno, c�m bortibilisfeuiti� in populumThcfialonicenfem,pr�dpiti qua-dam iracundia exemplum edidifiet, caftigatum efie ab Ambrofio, amp; in Ec-clefia Mediolanenfi p�nitentiam propterea publicam egifle, qui paulo ante Rom� gloriofe triumpharat,c�m c�fo Maximo ad lenitatem fefe reuo-caff�t.C�m in Nicephori Gr�ca hiftoria feriptum legerctur,poft Eugeniumnbsp;vidum accidifle quod deThcodofijpublicap�nitentia narratur, Interpresnbsp;Latinus pro Eugenio fupponit Maximum.Laudoicmendationem. Nam amp;nbsp;h ij

paul�p�ft ipft Niccphorus fignificat Thcodofium Conftanrinopolim rc-uerfumefle.Conftat autem.Mcdiolani mortuum cfl�poft Eugenium de-bcllatum,ncquc tune Conftantinopolim efl� reuerfum. Itaque etiam repu-dio, quod Zonaras confufc, air,poft bellum contra Eugenium jinchoarum nccdumconfelt;ftum,c�dem Tneflalonicenl�m amp; p�nitentiam Mediola-ncnlcm acddiff�. Atqui bellum illud ftatim contectum, ncque vllo interual-lo interruptum fiiit. Rufin� ergo potius iequor, cui amp; Ambrofium adiieio,nbsp;qui in cpilExxix.ad Theodofium.toquens de eins penitenria, /n

Vbi Pacatus ait nullius pr�teritam dignitatem fuifte imminutam, dicit, praterirant, qu� non a Maximo.fcd ante Maximum � Gratiano aut Valcn-riniano patre collata fuerit. Nam quam contulerat Maximus,conftat imminutam amp; abrogatam fuifle, cum amp; reliqua Maximi adla rel�ifl� fint, ficutinbsp;rcliquorum tyrannorfi.Quod facile intelligitur ex Cod. Theod.Dc relcind.nbsp;bis qu� fub tyran. ge ft a l�nt : vbi amp; rccitantur qu�dam Theodofij leges,nbsp;qu� hue omnino pertinent.Ptior eft ad Trifollium P.P.his verbis.�nbsp;lihtntrem auileat vindicare, juem Tyrannic^ clt;gt;ncef?(t^inlxcia:fid adpri�tn�nbsp;flatum damnatapra/�wptio reiioeetur.Dat-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Theodofia yC.

Cytugiv C�j?.Hiccgp obferuo,eo anno iiique Confulibas,vi�lum Maximum prope Aquileiam fuifte vi.KaI. Septemb. Ergo vno p�ft menfe,eo-dem loco �dita eft lex,quam recicaui. Altera codem anno, aliquot poft dic-bus,editaMediolani,Iudicia abs Maximo promulgata damnat. Tertia,Me-diolani quoque �dita xix.KaI.Februar. Timafio amp; Promoto Confulib.hoc eft,anno proximcfequenti,multo magis id inculcat.Addo quartam,qu� eftnbsp;ipfius Honorij,aitque,cos,qui tyranni Maximi fecuti iuirioncm,fundos perpetui Iuris, non ab ordinariis ludicibus, fed � Rationalibus accepcrunt, co-rum amiftione ple�tendos effc: talefque fundos ad rem priuatam denuo rc-uocari.l.io.Cod.Th.iIlo tit.Dicitur ca lex data Mediolani.v i.KakMaij, �ly-brio amp; Probino Cols.hoc cft,paulb p�ft Theodofij mortem, annis poft vi-diirn Maximum leptem amp; olt;fto. C�m autem fundos priuati iuris, amp; remnbsp;priuatam vocat,fi(calcm fignificari non ignorant,quiin Codice Coftitudo-num vetfatifunt.Noneftprxtereunda Lex Imp. Zenonis. 1.15. C.do facrosnbsp;Ecclef qti� cura cdicit refeindenda efte, qu� tempore tyrannidis contra ve-nerabiles Ecclefias innouata funt,fignihcat alt;fta Bafilifci Tyranni efterc-Icindenda, Si pfeudepifeopos, quos illc intruferar, elle eijeendos. Sed pro-pius ad id quod Pacatuslaudar, accedit altera ciuldem Honorij conftiturio,nbsp;vt dignitates,per Eugenium collat� aboleanturiprius habit� confirmennir:nbsp;ijs,qui tyranno feruicrunt,vcnia detur. Veruractfi id fimilitcr cdixilfetnbsp;dius paul�p�ft Theodofij mortem, tarnen pofteacoa�ti l�nt hi Principesnbsp;agerel�ucrius de perducllium coercirione. Vnde nataeft.1. quifquis C. Adnbsp;leg. lui. Maieft. Qiddam in IcholaBiturigum hilcediebus cam editam cfl�nbsp;fcripfit c�m vix annus � morte Theodofij pr�teriifl�t,amp; recens eflet memoria Gildonianx.fa�lionis.Atquihoceftignorarcprincipiahiftori� Arcadia^

P A N E G Y R I C V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3I

n�. Ipf� C�fulutn fubfcripcio indicat latam cflc tertio poft mortem Theo-dofij anno : ncc dura tune nata erat fa�tio Gildoniana, (�d Rufiniana iam eratreprefTa-Ergo cumillam Icgem in auditorio ii\terprctarcr,dixi,c�m Ru-finuscxtutorc fa�tushoftis Atcadij amp; proditor,fouicitatis Barbaris, cumnbsp;quibus coniararat, conatus effet dciesfto Arcadio tyranidem occuparc pau-I0 poft mortem Theodofij, opprcfflim quidem in eo iiio conatu fiiiffe: f�dnbsp;cum ractuerentur alij Rufini, oppofitum effe tenorem huius Conftitutio-nis. Etfi autem ante annes feptem editus fit�quodam meus Commenta-rius ad leges Maieftatis, tarnen quia diligentius iuuat exponerc Arcadianamnbsp;illam Conftiturioncm, de qua iam tam pcriculofe amp; inperite multi agunt,nbsp;non rccul�bo ftarim atque plus ot� na�tus fuero, edere feripta interpreta-tioncm,quam publice in auditorio viua voce feci. Interea vt facile patior ilium quondam racum (fie cnim f� aliquado in(cripfit)di�cipulum, fuppreffonbsp;mco nomine ex noftris Commentariis dccerpere, quod vult: lie miror, tamnbsp;curiolc aliquid qucrcre,in quo me nominatim nolet, neque iam aliud repe.nbsp;riilc,qu�m vt fingerer,me docere,illam Arcadii legem in Cod.Th.non exta-tc. Atqui eriam profiteor, amp; in libros �ctoi�rzzav amp; ab Hilpani� Rege Al-phonfo in fuas Paratas, amp; ab Impcratorc Carolo 4. in Aurcam ( vt vo-catur ) Bullam effe relatara. Expun�lam tarnen eff� paulb ante temporanbsp;noftri luftiniani in Gothico Codicts Theodoffani (vtvocarur) Breuiarionbsp;quale Alaricus Velbgot horum Rex Tliolol� olim edidir,ne Biturix quidemnbsp;ille negauerit. Sed neque dil�lmulo qu�dara in ea ram acerbe icripta cflcnbsp;tantum ad terrorcm,quor� nulla effet executio: vt Symmachus lib.i. Epift.nbsp;amp; Sozomenus lib.7 .cap.n.atlmoncnt iepe multa feuerifl�me edixiiTc Theodo fium ad terrorem tantum amp; comminationcm quandam.

Hic veto quia in h�c l�rmonem incidi,iuuat aferibere quippia ridiculum �. quod no erit alien� � rc propoflta.Narrabat hefterno die mihi amicus quid�nbsp;meus,qucndam fuum vicinum, non iam dicam Canonift� ( quia nimis iananbsp;tritum 8f v�tus hoc verbum cft) fed ( vt clegantius iam dici ille vult) Cano-nicolam,cx Iuris dcco�oru abortiuo generc,qui c�m force aud�iret,ad d. knbsp;quifquis,alluderc atque accederc quod feript� cft in ca.fi quis,xxii.q.v.amp; in.nbsp;eius capitis inlcriptioncfvt erat lulciofus)legifletnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ugit^ini,Ac

clamauit triumphans, in Decrcto (vt loquebatur ) allegari Ediifta Augufti C�faris,vt in Euangelio.Qmd elegantius,fubtilius,acutius dici potuit ab in-fulfo vtriufquc Iuris pr�cone� Sed c�m , qui hoc mihi narrabat, iuflif-l�t talcm pecudem in luo ftabulo, fi nonfirnum, atcerce paleaml�aminbsp;efle , miratus tam fungos vUos cfl'e homines poffe, qui in eius auditorio federe pofl�nt, rogauit ferib, ecquid fenrirem deillo, quod in Gratianiinbsp;farragine fegebatur , amp; nunc fepe laudabatur,capice.

Ego refpondi, nequidem Auguftini illud mihi elfe videri : tametfi amp; in. Gratiani libro, quem nuper Pl�tinus excudic cmendatum abhomine alio-.nbsp;qui non indo�Io, etiamnum Auguftino aferibatur. Vellern equidem effetnbsp;Auguftini :vt oporcunc dicere pollcra, id in Ahicana Eccleha decretuminbsp;h iij^

efle eodem tempore, quo in Oriente non diil�milis lex fcrebatur. d. 1. quif quis:amp;iliudquidcmaduerlus Gildonianam fadionem, vt h�caduerl�isnbsp;Rufinianam. Scd vbi Auguftini Jibros omneslegi, nihil repcri taie : amp; in-Iciiptioncm illiuscapiris proprerca mcndof�m eflelenfi ficuti amp; mcntio Rcnbsp;gis indicat non elle Auguftini,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verba lignificant efle potius Canonem

cuiuldem Confil�. C�m autem foUicic� qu�rerem,cuius ponisimum Con-cilii cfi� pofl�t, commode venir in mentem, quod annis poft mortem Auguftini ducentis decretumfuitinconfilio Toletano quarto,non dil�imili formula, magn�que cum Maicftatc, aduerfus perduelles, principum fuorunbsp;hoftes. EtquidemilliSynodo,qu�idvnum poti�imum cgit,primo loco,nbsp;ftiblcripfift� Narbonenlem Archiepilcopum, in Aftis legimus : ne quis n�cnbsp;dicat Hilpanicam modo, non ctiam Gallicam fuifl� Synod um, qux tamnbsp;diligenter caucre voluit Maicftati,vit� C3piii,amp; faluti ftiorum Regum : Scdnbsp;amp; in concilio Toletano x. repetitum cft, canonem,de quo loquoisSan�lio-nem efle, qu� fvt illi Patres loquuntur)cum legalibus inftitutionibus con-i�ntiat:amp; in concilia Toletano v. cautum fuit,vt ilia in omnibus deinde c�-cil�s repeteretur. Non r�m�r� eft, quod placuit non me do pr�lcnti p�nanbsp;amp; liipplicio Jegitiino deterreri reprimique audaciam perduellium, led SCnbsp;alio terrore dinin� vltionis obftringendas eorum confcicntias efle : amp; mc-morabile cft quod Vlpianus Gr�cus interpres Demoftenic� Orationis innbsp;Midiam, aiinotat,Athenispropc Curiam Arcopagcticam, in qua agebaturnbsp;caul� capitales, fuifl� Templum Eumenidum : vtfi qui effugerent eludc-rcntuc hominum Indicium,ar faltcra fentirent vindices Furiasdituti amp; Cicero lib. I. de Lcgib. cum conqueftus efl�r lepe indicia nulla eile, aut fi flintnbsp;plerumqueeflc.fall�, adiieit, Icmper tarnen adefl� vltrices Furias, vt Icele-ratos torqueanr, non ardentibus (inqpit)tcdis, vt cft in Poetamm flibubs,nbsp;fed angorc conlcicnri� fraudifque criiciatu. Et veto ipfe Ambrofiusin fli�nbsp;oratione habita in funere Theodofij, paulo antequ�m lex Ar�adiana latanbsp;cflet,terrorem,quem dixi,imprimis incuiit.Nam pofteaquam fidei milituinnbsp;amp; Ducum Aulicorumeommendauit lalutem iuniorum Principum Arcad�nbsp;amp; Honorij, tandem intonat illud, Maximum Cf Etigcnittm tj/rannos nitfi-rabdi exemplo apud inferos te�-ari, quam durum fit arma fins Prtncipthus ir-rogare. Sic Pacatus in Panegyrico , viuo Thcodofio, oftendens prxfenteinnbsp;Maximi illiiis c�dem, exclamar. Taie excmplum infpiciendnm ei cfl�, quinbsp;imitari Maximum inftitnerit. Sed c�m mortiio Theodofio vindice, videretnbsp;Ambrofius talem vindi�l� minus i� retormidari,l�lt� propo nit alterum ter-ror� diuin� vltionis ; quo tarnen, cum panl� poft Rulinus reprimi non po-tuerit, quin luo Arcadio inlidiarctur,fa�� cft ftatim milit� ndclium pr�fl'nbsp;dio amp;manu, vt Rufinus illc p�nas dedcrit, quas Maximus amp; Eugenkis.

Ergo non temerc eft, quod fatcor cum lege Arcadian a recte coniungi Canonem Toietanum , qui fulminando aduerius fliorum Principum par-ricidas vcl perduelles infidiatores, grauiterincnlcatdiuin�ill� fanctionem,nbsp;qu� n� oblcure oftedit, quam inuiolabilis Sc^facrotancta lit Regu hlaicftas

Videbant patres illiToletani cum fuo opcimo Rege Sifcnando, quanta tunc cfTet Barbaroru audacia amp; infidelit3S,amp; pr�fercim Gothorum aducr-fus Principes fuos in Hifpania.Nam amp; Annonius,Rerum Francicarum icri-ptor antiquus, lib. 2. cap.20. teftis eft,Got:hosiIlos vitium hoe (vt ait)in c�-luetudinem veiri{Ic,vt fi Rex iis difplicercr,ftanm eum interiincrent.Quai-n-que verum id fuerit, ctiam oftendit Rodcricus Toletanus Hifpanic� Flifto-ri� lib. 3. cap. 20. Ergo ilio fcculo attoniri reges Hilpani� in tali tantoquenbsp;pcriculo confiigerunt ad prefidium Ecclefi�. H�c vero, cui alia arma deerant,amp; qu� fiinul videbat ferocem populum vix vlla lege reprimi, aiit l�gitima p�na deterirri pol�cjiudicauit, iliud fupercfl'e,vt conlcientix aliquonbsp;terrore rcligione conftringerenrmsipfafque etiam manus talis mctus c�-ftringerct. Itaquein concilio Toletano,quanta fieri maxima potuit,grauita-te, de diuino iudicio Epifcopi verba faciunt,amp; qu�nam pol� hanc quoquenbsp;vitam vltio raaneat perduclfcs,exponut,amp; terribile propterea iis anathemanbsp;denunciant, qui impias manus inferrent fuis Regibus. Denique iubent hocnbsp;veluti fulmenibnare fepi�ique tonare in EcclefialUcis Concionibus ad populum. deterrendum amp; obftringendum quodam veluti exemplo illins dc-uotionis amp; ftipulationis,quodTonitru Chriftianorum vocatum luifl� feri-bit B. Hyeronimusin Epift. ad Galatas. Denique amp; in Conciliis i�pe id re-peti amp; exaggerari placuit, vt amp; fa�lum fuit in c�cilio Toletano {exto,vbie-tiam quodam veluti exemplo legis ciuilis amp; Icnatufconfulti Silaniani, dam-nandos quoque elfe Regum fucccilbrcs, qui c�ioruni mortem non vindi-carent,placuit. Neque vero inanis fuit Tolecana' ilia caucio,(an6tioque. Nanbsp;pereamfaftumeilevidetur,quod narratRodericuslib.2. cap. 21. vt eonbsp;rcmporcabomniperturbatione (ficuti loquicurl adeo quiefeeret Hifpania,nbsp;vt nullus in ea infidelis (vtor verbis Rodcrici) inucniretur,qui arma fumetetnbsp;ad rebcllandum.Imo tes e� euaf�t vt iam crederetur inexpiabile elfe hoc crimen, vel fi Rex veniam dediflet : amp; propterea dubitaretur, num in Ecclefianbsp;penitentes perduelles,qui veniam � Rege impctrairent,paccm(vt vocant)amp;nbsp;lus facr� communionis impetrarc poll�nt : proptere�que fuerit�necefle, vtnbsp;in Toletano Concilio definiretur, pofic. Illud interea minime pr�tereundiinbsp;eft. Patres Toletanos pofteaquam de obfequio amp; fide fubditorum ( vt ap-pcllantur)quam ij debent fiiis Regibus diligenter amp; grauiter locuti funt, ad-monuil�c vicilfim iplos quoque Reges fui officii, vt cum pietate amp; luftitia.nbsp;regnent:qu� certe optima eft cautio,rati�que c�tinendi populi. V�tus enimnbsp;amp; illud vt ameris dmabilit e�lo. Et ineptum efle videtur, de vnius modonbsp;partis, non etiam de alterius officio agere : c�mquc de corporis perpetuonbsp;obl�quio multa dixeris, nullum verbum facere de iufto capitis impcrio.nbsp;Certe inter popul� amp; principe eft qu�d� ( vt noftri loquuntur ) vitro citro-que obligatioivt amp; inter vafallu amp; dominum dicitur cite fides reciproca. Scnbsp;quoddam coniugium, vt in libris Feudalibus appellatur.Nam amp;olim le-gc Romana erat inter clientem amp; patronum mutua qu�dam debirorumnbsp;officiorura ratio : fcriptumque propterea in xn. Tab. fuit, vatrmits jl clien-^ffrtiudem fecerjt facer e�ie.

E Eumenio, quamuis cius fiat mcntio inHiftoricis Colle�tancis Suyd�, pauca cx aliis Icriptoribus ha-beojqu� dicam.Sed ipf� de lcipfo dicit fatis multa innbsp;hac orationc : amp; vt plura dc co did poffint, ad�do,c-am pr�terea mihi vidcri audorem trium, quos Beatus Rhenanus ��Jyti/Z�US edidit, Pancgyricorum;di-co illius, qui Maximiniano Augufto didus cft,amp; in-cipit St mti/t Cd/ar duonim,quilmp. Conftantino

didi fiint in vrbc TrcuerorHm,hoc cft,illius,quiincipit,f4�rf amp; alteriusjqui Flauicnfium nomine diduscftjamp; iodpitiJ/ plauiit.

Conferantur ills Orationcs cum hac,amp; efledufdem feriptoris phrafisreC que oft�det, atque adeo commendatio ciufdem ciuitatis,qu�m illc patriamnbsp;hiam vocat.Nam Heduum Ic fuiffe non diffimulat,atque ita Belgarawt La-tinus Pacatus erat Aquitanus:amp; tarnen vterque Gallus. Sed Eumenius mul-tb antiquior . Nam hiefubConftantio C�farc Conftantini parrc, Pacatusnbsp;vero fub Theodofio floruit in Gallia.Intcrfiint ergo anni ialtcm Ixxx.

Fuit autcra Eumenius taiis tantiiique profcflbr artisfvt vocat) Oratorias, vt amp; eius auditorium,lurilprudenti� auditorium cfl�t,amp; cx co tanquam cxnbsp;Equo Troianofquod de Ilbcratisludo dixit olim Cicero) prodirent precla-Ti tanquam heroes ad Remp.gubcrnandam,vt intelligi poteft ex fine Pane�nbsp;gyrici,qui incipit Facerent.Ez licct abhorrucrit � litibus amp; cauf�rum a�tioni-bus(� quibus abhorr�t viri boni)atquc ab illo fordido ftrepitu amp; puluerc fo-tijVt fatetur prindpio huius a�Honis, tarnen indicat ctiam fefe maioribus innbsp;rebus in aula amp; palatio Conftantii, Rcip. operam dediffe : ne quis eum innbsp;vmbrafcholae Rhetoric� confenuifle putet. Et licct non fucritex fchola A-een�um in rebus, (vt eius temporis leges loquuntur ) tarnen, (quod magisnbsp;laudo)militauit in litcrarum pracfidiis, vt loquitur Li.d.Th. de prox. Corn.nbsp;difpofit.Nam teftatur leie fiiifle Magiftrum facr� mcmori�:vt Papinianum,nbsp;V lpianumjamp; fimiles lurilconfultos fcgimus oEm fiiifle Magiftros LibcUor�.nbsp;Magiftros autem facr� memori�.qui amp; Memoriales dicebantur, pr�fuiflcnbsp;iibcUis amp; epiftolis,amp; pcrag�dis,implendis fign�ndifqucrclcriptis amp; relpon-fis facris , ideft, Prindpalibus , intelligi poteft tx /. tts qnt C. deexett^nbsp;fit. tnttner. 1-� C.depetit.htn.�tilat- TnEpift.5-j. Dioftoriad Auguftinanbsp;legoiftud : Zentbiut Ma^i�er memerfifillus e�. Mcmini enam mclcgiflca-pud Marccllinu lib. zy. de quodam Ruftico luliano, qui cum Magifter mc-^ri� cftctj� Gallis ad I mperiura pofccbatur,decumbcntc Valenriniano.

nim.Notas illas V.P. fign�ficare virum Perf�diff�mum, fatis notum cfEFuit aute hie titulus dignitatis, qu� amp; Perfcdill�matus co feculo dicebatur; vtdenbsp;co extat Conftantini ConlHtiitio,! i.C.de Perfeftifs.dignir. Atque ita ctianinbsp;Prxfes Arabi� dicitur Perfedtiflimus 1.4.C.Th,dc p�ni�-amp; de pluribus Per-fedtiffimis, qui militabanrin facrisfcriniis,cxta� 1.7.C.de Palat.Sacrar.Iargit.nbsp;Et hue alludit Ladlantius lib.5.cap.i5. A�ewo(inquir) Perfi^i�imus ni�nbsp;riesgfiidns im�euerit : vt amp; codent tempore Conftantinus dicebat cos Co-dicillis Perfecriffimatus fruicuros, qui impetrauerint, G abhorreant � condi-tione feruili, nec Gbi honorem v�nali fufFragio emerint.1 j.C. de Pcrfedtil's.nbsp;dignir.

Principium OrationisEumenian� fumptumeffe ex exordio Ciccronia-n� de lege Manilia, amp; eius,qu� inferibitur Diuinatio, literatus le�lor,erianj me tacente,facile fcnrier.SeJ magis noua amp; inlblens eft h�c,qu� cum qua-damGratiaruro adhonelaudatfacram largitionem Salarii, eamiplam,nbsp;qui acccpit,Scholis inftaurandisrcpendivulr,amp; id vt Gar,pcriE.

Cur Eumenius Auguftodunenles Icholas appellet Mcnianas, quia ob-Icura amp; ignora eft loci appcllariojfruftra qu�Gero. Sciinus alioqui Mcniana vocari proiedtiones qualdam in �diftciis,dc quibus eft Honoril Conftitutionbsp;l.MenianxC.de �dinc.priuat.Et Marcellinus lib.xxvii.ait prilcis legibus v�tira fuiffe Kom� �diGcari-Fortaflc fchol�, de quibus agit Eumenius, habc-bant eius generis

Principio auteni quatn Eumenius hiftoriam delibar Gi� ciuitatis Hat-duorum, G quis cam magis exponi amp; illuftrari velit, l�gat altcrum Eumenij Pancgyricum pro FlauienGbus:Gcuti amp; quod poftea attingit de fubadta Ba-tauia amp; rccuperata Britannia Francis profligatis,copioGus exponit in aliisnbsp;duobus Panegyricis, altcro adMaximinianum ,qui incipit simiht Cafar^nbsp;altero ad Conftantinum,qui incipit Faccrem. hc quidem qui cos l�gerit, denbsp;Francis illisprimis leget,quod.aliunde rcpctcrc n� poflct.Ego quia alio propere, fatis cfl� exiftimo locum indicafte. Illud modo admonco, in hac Ora-

Pi�los potiuiquam P�nos legi deberc : vt amp; in alio Panegyrico, qui incipit miln, Eumenius ait Britannos afluetosfuiire Pidlis 8c Hibemis boftibus.nbsp;Sedamp; paulbpbft vbi feriptum eft veritate Francorum , nemo dvkitx ellenbsp;mendum:propterc�qucreftituiferitdte.3\c truccmFrancumferinacarnenbsp;diftentum, legii-nus in Panegyrico ad Conftantinum, qui incipit m�t mihi.nbsp;Sic in alio, qui incipit Face rem, Eumenius ait Francos � Conftantio efle co-adtos non Ggt;lumarma,{ed amp; feritatem ponere.Sed 8c Galbas priorum tciu-porum iniuriis cft�ratas,in altcro ad M�ximianum,qui incipit Dtxerunt. Di*nbsp;citur alioqui de Francis in Galliamprofedtis,quod Liuius lib.48idc Gallis innbsp;AGamjPtfrrfrw^inquit^fDfwjd/wfx^tJ�fi-^fc^Ke^/ccf^/fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quie copia rerufff

omnium�t^tnaret'.vberrimo4^ro,mitt�ttno cdlo,clemttilgt;us accolarum ingenuh omnis illa,cumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ventrdnt,manfuefd^la efiferit/u^ Sed quis mihi explicabiti

Qui gloriancurin Gallia, fc fuaru antiquitatum pcricos efl�, �cipondeancxgo poftea quid ca de re i�ntiam,dicam.

lam vero quia quofdam locos in hac Oratione,quos emcndaui,cepi indicate,vt obiter emendationis rationem redderem,addo illam imprimis mihi placere, vbi pro Cenjhntiirrinctfis inuentis,emcniia.�.Frind{gt;is /uuentn-tis.Sic amp; Onufrius laudat veterem nummum,in quo lcgitur b�c inftriptio.

tier. seu.nob. Qttf. Frincip./HUfntut, Hie vero Seuerus fa�lus eftC�far, cum Conftantius fa�tus eft AuguftusJndicat autem ca inftriptio, eo ftculonbsp;C�farcs picrumque e�am di�tos eile Principes luuentutis: Siculi amp; duo illinbsp;antiqui lapides Valenti� in Hifpania rcperti,in quibus Hcrennius Decius amp;nbsp;HoftilianusinfcribunturnobilifsimiC�farcs, amp; Principes luucntutis. Sednbsp;amp; proferuntur antiquiores inl'criptiones,in quibus C�fares C.amp; L.dicunturnbsp;Coniules defignati amp; PrirKipcs luucntutis. Dico C�lares C. amp;L.hoccft,nbsp;Caium amp; Lucium, natos ex M. Aggrippa amp;c Iulia Augufti filia, adopt�tesnbsp;deinde ab Augufto.ficuti amp; Cor. Tacitus teftis cft Tiberiiun viucntc Augu-fto Prindpem �uuentutis appcllatum efle . Sedeo tune titulo donabanturnbsp;adoleftcntes C�lares qui pr�fuerant ludicro illi certamini armat� luuentu-tis,quod Troianum vocabant. Poftea veto hic Titulus videtur abs ilia ludi-cra ad l�riam militiam tranflatus, vt quemadmodum Duces olim poft infi-gnem aliquant vi�loriam diceb�tur Impcratores,fic amp; C�l�rcs diccrenturnbsp;Principes luuentutis.

QupdEumenius ait de Tcmplo Honoris amp;virtutis: conftatilludcfls quod M.Marcclluscxtruxit, amp; de co iant aliquid dixi in Relatione, ficuti amp;nbsp;de Tcmplo Herculis amp; Mufarum, quod pain� p�ft Euroenius ftribit � Ful-uio Nobiliore Ccnlbrc extru�tum elle in Circo Flaminiomunc dicitur Ro-m�efle S.Luci� in Apothecis obfturis.Ouidius lib.3. de arte, huiusTcmplinbsp;mcminit,cum ait Hereuhs ante tculos rirgtnenmqueehorum-.amp;c lib.6.Faft. X)/-

Piettdes, qnt vos addixertt i�t, Qtot d�dit inttita^ viEla nonerca manus^ Quod autem Eumenius ait de amicitia Po�t�, Ennium intelligit : amp; quodnbsp;adiicit de Camenarum fignis ex Ambracienfi oppido traflacis, confirmatucnbsp;�Plinio, qui lib. xxxv. cap.x. ait Fuluium Nobiliorcm ex Ambracia Mufasnbsp;Romam tranftuliflc. Liuius lib. xxxviii. lat� deferibit Fuluii huius Confulisnbsp;bellum aduerfus�tolos amp; Ambracicnl�s:amp; quidem narrat Fuluium ab iisnbsp;aceufat� efle, quod Templa corum Ipoliaflct, amp; ftmulacra omnia aduexiftnbsp;(et ; fed Senatum relpondifle, de his ad Colle^um Ponrifteum referendumnbsp;efle. Vbi in Eumenio legebatur vtrtMfque late numeris, non dubitorede�nbsp;noftro Dcibenio emcnaatum,numinis.

Vbi autem Eumenius ait,Salarium^uantMm ad honerem attinet adoratum accifio, voxif^A adoratum mihi fulpc�la eft, mallem eblatum, quodmauultnbsp;nofter Dclbenius, vel ft propius accedcnditm eft ad veterem le�lioncm, vi-deamus num potius aderatum lcribi dcbea�vt poftea numeratam pecuniamnbsp;vocat Eumenius. Picrumque falaria �tant annonaria� Ad�rari autem dice-

bannir,cumpro iis pecunia numcrabatur. Sic lex Honorii iubet annon�� au�Miniftcrianismilit�tibusinfacris fcriniis,amp; vniuerfis officiis dignitatU'nbsp;ebenwr,ad�rarijcxetnplo milituin,quibus �rarixpr�bcntur annon�.Lan-nonas C. de erogat.milic. anno.

Venio ad facras liccras Conftantij, de quibus pot��muin hie agitur. Alcri-bo casConftantio C�fari : tametfi non dubitem pre ic tulifTe eciam nomen Imp. Diocletiani 8c Maximiani A. A. Eft autem Refcnptuin, imprimis dignum quod in Cod. Theodofianum, vel luftinian�� relatum fuiftet neque minus in eo beneficium Gallia fenfit, qu�m cum Conftantij pietatenbsp;in Diocletiani amp; Maximiniani f�uiria aduerfus Ecclcfia cxcitata eludendanbsp;8c reprimenda fenfit. Qtmmododonftantius id in fua Britanniafquod dif-ficillimum eratjjfcceritjindicat Eufebius lib. i. de vita C�ftantini, Iclem eumnbsp;feciffc in fua Galliaexiftirao. Namamp; apud Optatumlib. i. libellus Dona-tiftarum Conftantino oblatus, r�w (inquitj parer inter cateres imperatoretnbsp;ferficntionemnonexercuit crab hoc fact nere tmmanit efi Gallia. Ssd audia-mus eins de re literaria rcfcriptu,in quo vbi Icgebarur Qj^ernm vitia in .An-clfuienfinm opptdaymcxidoQc vttta pro vtta fcriptuerat. Nam,amp; paulonbsp;poft hic laudatur ftudiu vitx melioris.Sed quod Clntienfium fcriptum cft,amp;nbsp;fi oppidi Cliucru fcio veteres mcminiftc, 8c nunc quoque non ignobile nomen eius eft, tarnen,dixerim potius,fcribcndilm elle FlaHienfiatn. Hie eninanbsp;agitur de Augufto oppido,id eft, de Auguftoduno Heduorum. Heduos autem vocatos elle Flauienfes,vt Auguftodunum appcllarunt Flauiara � Fl.nbsp;Conftantino, alter Eumenii Panegyricus teftis eft.Sedquia id fa�tum vidc-tur poft tempora C�ftantii-.fulpicor cum hic Ictiptu m fimpliciter elTet

quendam, in margine addidift� Flaitien�nm-, c\ixod deinde in contextu irreplcritmeDdol� clmien�ttm.Viz Auguftoduno addo quod Tacitus li.5 .fcribit cti� olim nobiliflimam. Ibbol� Galliar�,illic operara dediflenbsp;ftudiis liberalibus. Paulo poft IcgoWf��*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: Rhenanus anteacx-

cuderat metim Go�antij Ca�tris ex Italia renertentis Cegt;nitatitm.Scd h�c verba Cenflanttj Cafaris ex Italia reuertentis, vid�turirrcpfiftcex m3rgine,cum quidamannotall�t quid fibi vellet wﻻ�- comitattnn^ Eft enirn Conftantiinbsp;hoe refcriptum, tametfi communicctur ctiam, vt tune moris erat, ipfis Au-guftis Diocletiano amp; M.aximiano,quorum quid� ille louius, hic Hcrculiusnbsp;dicebatur;vt notum eft.Vt autem hic aliquid red�dat,fic paulo poft in hoenbsp;rcfcripto aliquiddeeftpoft vzrYtummsritistaif. Qujdfifuppleas.pre��/z*wgt;nbsp;velprecinmdta. coniicit nofter Delbenius,adolefc�s cruditus. Sequitutsia/.*.�nbsp;riumex�xcintts milhbin n:tm:t?n ex {{elpab.virihns.S'�c etiam paulbante lo-quutus eft Eumeniusmec pro viribus fuppono f vt quidam volunt) iuribntnbsp;Extat imp. Conftantii,qui nepos huius noftri Conftantii fuit, lex 1.1. C. denbsp;pr�bcnd. lalar. Nullifalartum trtbuatur ex vtrtbus Rjtip, ni�ettjat tubentiquot;nbsp;lus nibis�eciaUterfaerit con�catus.^i^-z zazem hic vocatur Sexcenta milia numum, paulo ante Eumenius dixit Tcrcena feftertia geminati;amp; paulonbsp;poft fcx,cenrdfeftertia;vtiam minus laborircBudeusdebeat, vt probet 8c

periiiadcat ��cxc�ta feftcrtu cl�'e fcxcenta milia numomm fcfterriorum.Sed cum immenfa h�c fumma fit ( eftbuatur cnim duodecim millibus aureorunbsp;noftrorum ) tantum falar� datum efic Eumcnio non temcre mirari pof-fiimus.Ergo Alciatus noftcr in fuis Parergis interprctatur ampere in�xcentitnbsp;clTe acdpere annuum rcditura,qui confici potcrit ex ea fumma,!! fenori dc-tur : vt centefima vfura cius fiimm� redderet quotannis mille amp; odingcn^nbsp;tos aureos. Atqui Eumenius dicit fibi deferri !exccta,vt antca tercena. Ergonbsp;annua intclligit. Sane Vcfpafianus ,quatumuis aiiarus effet, tarnen primusnbsp;fuit,qui vt ait Suetonius, � fifeo fiioiulfit Gr�cis Latinifque Rhetoribus darinbsp;centena annuaJdem Suetonius in lib. de dar. Gramm, fcribit, temporibusnbsp;Augufti, VerriuraFlaccum Grammaticum accepifle in annum feftertia centena. Et vt Capitolinus fcribit Imp. Antoninum Plum per omnesprouin-cias ProfefToribus annua ftipendia dari voluifTe , fie Lucianus in Eunuchonbsp;ait eum cuiufuis fedt� primoribus ctiamPhilofiaphis dediffe annuas

SedumaddojipfumConftantiiuim partis liuius fui excmplo commotu fiiifie vidcri, cum ita cdiceret:Profejforthus reddi inhemus, qtto fdcihusnbsp;lilxrdltbus fludits multos in�ituant. L. medicos C. de profeflbrib. Obferuonbsp;autem exfubferiprione legem illamlatam efic in Panonia proximo poft vi-ftum Liciniumanno:Nam lata dicitur Sirmii,Crifpo amp; Conftantino CC.nbsp;Goff. Tantb autem magis neccfle fuit, tunc illam cdi,quia Licinius ille, quinbsp;litcrarum non minus qu�m religio nis hoftis fuit, ftudiabona difllpaucrat.nbsp;Conft�tinum autem nutriifl� artes ftudi�quc Iiterarum,inquit Aurelius Vi-�tor.Scd t�tb mftor inaais,amp; indigne fero,quod in Chronico Euf�bii Icgo,nbsp;La�tantium,qui amp; Crifpum Conftantini filium crudierat,virum eloquen-ti!��mum,adeopauperem fuifle,vtctiam neceftariis (ficuti ibi feriptum eft)nbsp;indigucrit:amp; cum Nicomedi� literas doccret,ab auditoribus dcfertumfu�re.

Vt prima pars buius Orationis oftendit admirabile fiiiffe Conftantii hbe-ralitatem ad ftudia cxcitanda, fie pars alt�ra teftatttr admirabiliorcm etiatn. fuifl� ipfius EumeniL Valeat Gorgias illc Lcontinus, qui ex c^u�ftu profeC-fionis fu� Oratori� ftatuam auream e�mquc folidara fibi poluit in Tcmplonbsp;Delphico. An non ilia fuit illuftrior nobili�rque ftatua, quam Eumeniusnbsp;inftaur�do attoll�d�que cruditum auditorium,non fibi modo,lcd amp; patri�nbsp;amp; Reip. amp; pofteritati pofirit?

Si quis iam qu�rat, de fuccefTu amp; exitu adtionis Eumenian� : equidem = vix audeo iacftarc tam diu amp; ftctif�� amp; floruifl� Menianum illud auditorianbsp;quam vclleni,cum lego Eumenii ipfius ad Conft�tinum Pancgyricum no-mine Flauienfium editum,hoc eft, Auguftodun�fium Heduorum.Ex quonbsp;facile c�iicio nouas t�c ruinas amp; calamitatcs illius vrbis prope defert�. Mc-tnini etiam quod Marcellinus lib. xvi. fcribit,lmp. Iulianum vidifl'e Augu-ftoduni ciuitatis anriqu� rauros Ipaciofi quidem ambitus, fed carie vetufta-tis inualidos, Barbarorum repentino impetu inl�lTos. Sed tarnen Gallia pro-pterea non defiit alias liabere frequentes amp; bene cultas co l�culo fcholas...

Tcftiscft Aufonii libellus de ProfefloribusBurdcgalen�bus, Tholofanis� Narbonenfibus. vbi amp; de Tiberii Vi�toiis Mineruii cathedra Burdegalenl�nbsp;lego i�lud,

Ergo amp; Aufonii difcipulus lmp. Grarianus,primis fiii imperii annis edixir� ad Antoni� P. P.Galliarum, vt in fingiilis Galli� metropolibus pr�ficiantulnbsp;erudiend� luuentutijquibus amp; annonarum cmolumen-ta liberaliter pr�beantur.l.per omnem.C.Th.De profcflor.Necdum tamennbsp;andeo affirmare Eumenij Scholamtali Conftimtione rurl�s inftaurataurnbsp;arque reftitutam fuifl�. Et memini quid Aulbnius in Panegyrico ad Gratia-num fignificet de Municipal] (vt vocatjSchola Vifuntioncnfiarque Lugdu-ncnfi.Equidem anno l�periori cum Sequanos, amp; in itinerc Heduos inuil�-rem, cum Auguftodunenfium ruinarum vetera rudcra,qu� in via (pe�tab�,nbsp;feccrcjvt de hac Eumenii oratione cogitar�,dcquc fatis amp; e�ditione Ciuili�nbsp;ftudiorum,tum vero Viluntio Sequanor�fecitjfacitque,vr magisatque ma-gis ientiam, quidnamhoc fit. Equidem cum ibi eflem, docebam reruiflnbsp;f�arum imperitos, quod memincram ante annos quadringentos ibi dc-creuifle lmp. Fridericum Aenobarbum, amp; cum ex Curia Sequanorum innbsp;Italiam venifi�tjcdixiflejquod ibi conccperat,dico non modo fuas de feudisnbsp;leges nouas, amp; Conftitucionem de pace publica, cuius portio qu�dam eftnbsp;lex de l�cramentis puberum, qu� poftea infcrta eft Codicizfed ctiam nobi-liffimam illamquam ipfe in Codicem relcrriiufl�t, conftitutioncm de Icho-lis Iuris amp; earum priuilegiis,hoe eft Authent. Habita. C. ne fil. pro pat. quanbsp;quidem iuuabat cum Conftantij literis Eumenianis coniungere.Scd redeatnbsp;cum Friderico Conftantius,vt rurfus lua d�cr�ta fanciant.Quid dicam,quodnbsp;Marcellinus lib. xxx. Icripfit paulo poft tempora Conftantij, in Oricnte,Iu-ris l�ienti� profedosfuifle veluri vmbras mutas? Tolerabilius id tarnen for-tafte fuit, qu�m quod adiieit fuifle amp; laruas ita rudes, vt nunquam fe Codices habuifie meminerint,amp; fi au�loris veteris nomen incidiflet, pi�cis autnbsp;edulij peregrinum elle vocabulum arbitrarentur. Quid fi vel Conftantiusnbsp;vel Eumcnius in fuis Menianis vel in maiori Galli� metropoli tales vidiflet?nbsp;An eorum profelfione pafl�s fuil��t lurifprudentiam infamari? An iis eic�tisnbsp;,dodos non reuocaft�t? an illos pcena, hos premio non afreciflet?

Hic ego pro coronide iiiftituebam, ad leges de profe-floribus iuftum Commentarium pertexere. Sed horum feholiorum tenuitas eum non ca-pit.Et vero, quid cas leges nunc fruftra appellera, vbi inanis earum vox,nul-Julquc vindex eft � lacent ergo ill�, fi non mut�, at certe contempt� in pul-ucre auditoriorum : vt amp; iampridem defiit honos artes alere. Imo hancin-iuri� �urilprud�ti� faciunt,quos minime omnium oportebat. Scio qu�damnbsp;�fic quorundam indignjlfimorumhominum,quipiofcftorcs iurisdicivo-lunt, led quos tanquaui moriones, ipf� fublellia d�rident, ipi�quc parictesnbsp;auerfantur, facera col luuioncm, qu� indignilfima fit vUo vel honore vel

36 honorario: amp; fit eo contemptu^n quo iacetjdigniffima. Scd cut non abigi-tur ? Cur impunc interea fuis fordibus contamin�t fu�que infamia inquinatnbsp;Icholas Iuris?Cur amp; qui cffcjSc quo loco elle non debcnt,tolerantur aducr-fusIcgcs? Cur aliis intereadn quorum fraudem id fit, fit iniuria? Conquerc-rer bonis eripi premia, qu� leges deferunt. Sed fcio quod Sidonius Apollinaris Gallus4ib.3.cpift.loquens de miferia G alli� fui temporis,olim fcripfir.nbsp;^j^ubUca (inquit) tn extrema hacmifiriarumdefiuxtt, vt�udto�s�ttnonnbsp;remuneretur. Miratur quidem Sidonius, cum dcfint premia re�le fa�torum,nbsp;non declTe tarnen in Gallia fada praeclara, amp; efle fempcr quofda,qui nihil-ominusbene mcreantur de ingrata Rep.qu� (vt loquitur) moratur beneficia, qu� illi merentur. Sed tales neque multos, neque, fi qui finr,diu futurosnbsp;efle exiftimo.

Jit. Sed clepjydra in auditoria feruiendum fuit, bro-uiter properan/ereiue dicendum de re propofta : neque nunc aut ea retraElanda , aut pluribiu fortajjeyn bis exp!tcandanbsp;fuit i ad iudicium tuum facram { Vt loquun'nbsp;tur leges nofra ) cognitionem refrtur '. tametf ncn ne�-ciam t leElori minus quam audttort proban poj�. b�^bi encmnbsp;impetusaElion� ^quee'veluti animOi orationisef dee�^ quid

maior cAufk, propter (ptAWi rbt ap�tur de lurl/ ^cadewtA in�auranda ,in qua lur� prudentie WAte�dinimis iam diunbsp;nimis indigne Ice/d tninutdque Vmdicetur , ai�iciis mdgninbsp;Dticts^ aurore eius^ Cancellariojgenero tuo^te etiatn vindicemnbsp;tequiram : qualtfcunque nunc ohlata e^l, aliquam pte^nbsp;crgA te ob�ruantine �gn�caiionem dem , interea dumnbsp;iorem tnelioremque meditor, Vale.

CATIO L. SI PACTO C. DE PACT. EXCEPTA ex ore docencisjAndeg.nl.Id.Mart. m. d. lxx.

V A M Legem hodie hae hora interpreraturus vobis crat Do�lor vefter,StudioG adolefcentesjcanijvr einsnbsp;loco, nunc interpretarer, rogams fum, idquc fulccpi.nbsp;Etfi cnim non ignorem pofte videri efle hominis te-merarij nimiumque confidentis tanquam cuiufdam'nbsp;Gorgi� autThrafimachi, de via ftatim ic in audito-riumdare,acvelutiinprocin�Eu, inbactumultuarianbsp;diicurfationc Aulica, de iurisciuilis fubtiliflima qu�-

ftione,eaque ab aliis oblata potiufquam � me deleda dicere, cum amp; � libris imparatus fim, neqiic temporis tantum decur quantum eflet necefle Sc adnbsp;cogitandum amp; ad dicendura de rc tanta, tarnen c�m hue venilTem � Principe accitus, �c hanc eius academiam l'al�tarcm, cui amp; gratularer Sc fauftanbsp;omnia precarer, facere non potui quin rogatus aliquid in ea reiponderenvnbsp;de iurcjfi modo de queftione magna Sc difficili breuiter dici poffit..

aduerfarium tuupriimijdffipropiinisyjplaato nonfletifi ft.fiipulati�nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;�ifulatu agens,vel id tjued in eSuentione deuenerat,

vt�at,cm/iijueris:velpa;nam�ifulafionecomprehenjam mare indtciQr� exiges', btna aduerjarif tui inte transferri eitra filtmne ordine,fru�ra deprecaris.

Refcriptuni eft I-mperatoris Gordiani tccufantis quod confultor miles contra lus petcbat ; aliud veto confilium dantis, quale Iuris Regula fugge-rebat.Primum ergo ob(cruabo,quod pofteriori loco refpondet, non licere,nbsp;nc miliri quidem,vel fibi lus dicere, vel Iuris ludieioriimquc ordinem con-tcmncrCjVt bonis d�bitons ftatim maiium iniieiat. Multa quidem priuilcgianbsp;militum funt, vt hifoluantur legibus, fed ciuilibus modo quibufdam ad Ib-lennianonnulla amp; ritus tantum pertinentibus. Permittere vero autlargirinbsp;quiequam miLtlbus,quod fit aduerfus principia Iuris,fas non eft. Inter prin-cipia autem lurilgcntium eft, vt ordo indiciorum feructur, ncque ab exe-cutionc quis a�lionemordiatur.Nam etfiinterdum creditor mictatur innbsp;bonorum pofleilSoncm debitoris, tarnen, id non fit nifi caufa cognita, Sc ex

Nullus ergo color erat cius,quod fibi licere Cxlius miles volcbat. Sed licentia militaiis quid non fibi arrogat�Tanto ergo magis laudandumeftnbsp;Gordiani refcriptum, quo ilia cocrcetur.Hiftoria oltendit.quam alioqui nii-litibus luis obnoxius efl�t adolefccns hic Imperator : qui amp; imperium tandem amifit,c�m ab iis minus amarenir. Sedtanto magiscommendanda^Cnbsp;hoe imprimis tempore prcdicanda eius conftantia eft,qui nee fpc nee metUnbsp;vinei potuitjVt militibus indulgcrct,quod luris ratio negabat.

Legimus Imp.Alcxandrum Seuerum etiam fuo corpore amp; obie�tu fu� purpur�protexiflcl�umnoftiumque Vlpianum aducti�svimirrucntiumnbsp;militum. Nunc dico Gordianum fimiliter dcfcndilTc lurifprudentiam. Innbsp;hune veluti communem locum cxcurrere amp; vulgata de co multa fuauitcTnbsp;dicere,facile efl�t:fed veniamus ad primum pr�cipu�mquc,amp; de quo nunCnbsp;magis qu�ritur,caput huius Relcripti,dc p�nali l�pulationc pa�t�ue ; Nonnbsp;cnim aut tcmpus,aut res patirur aliud quippiam potius enarrari.

Ait Gordianus,Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y�� nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f�biella�f flipulafi�.Si cnlna

hoc padum poenale eff�t folum nud�mque, hoc eft, fine ftipulationc, fed ncquc contra�tui principali inefl�t adie�tum incontinenti, non parercta-��ionem.

Rurfus auccm obligationum magis aftring�darum metu quodamdub-iici iis allas ftipulationcs p�nales qu� conditionales funt, sifrincifalt flti' cito non�etur,

Vt principales, fie amp; p�nales conucnriones,aut lolas Si nudas efte, aUt contraefibus ine(I�,aut ftipulatione confirmari.

4 nbsp;nbsp;Ex nudis non dati a�ionem. Hanc veto dari ex iis, qu� contraftibus

infant,vt amp; ex ftipulatu.

H�c ergo imprimis difeernimus de conceptionc p�nalium conuentionum� vbi iam commifl� funt, amp; de carum vi qu�ritur. Sed priulquam alio pro-grcdiamur,admoncndi fumus.Papinianum aliquando voluiflc,quod tarnennbsp;poftca mutauicjvbi de p�na agicur,fi reuera non interfit, aliquod efl� diferi-men inter pa�lii etiam quod c�tradui ineft,amp; inter ftipulatione p�nalcm.

Regula fane luris cft, p�nam committi etiam fi nihil interfit ftipulantis: neque an amp; quantum interfit qu�ri, fed qu� fit quantitas p�n� prorailfenbsp;I.ftipulatio ifta .�.alteri. De verbo. oblig. Sed Papinianus viderur aliquando qu�fiifl�, an reuera interefl�t, vbi p�na erat comprehenfa non quideninbsp;ftipulationc,fcd pa�lo, quod contra�fui incrat,quamuis id non qu�rcret innbsp;ftipulatione p�nali ;atque itavoluifl� conftitucre differentiam quandamnbsp;inter ftipulationem p�nalcm.Sc conuentionem p�n�, contra�fui incontinenti adictftam.Poftea tarnen variaffe amp; differentiam illam fuftuliire, verumnbsp;cft.Si venditor,cum lcruum vendidilfet ca conditione, ne exportaretur, vclnbsp;vt cxportaretiir(quod cft durius^ftipulatus eft p�nam,fi contra, quid defer-

uo em p ror feciffet, Papinianus nunquam dubitauit, fi contra quid fa�um cf��tjp �n am c�mitti amp; exigi, non folum vbi crat Humana amp; benign a con-ditiojVeluti h�c, �r�ruM exftrtetnr,(ed etia vbi durior illa amp; poenalis,wt nenbsp;in Itnliit ej�r,hoc eftjVt exportaretur:amp; fiuc pecuni�,fiuc afFc�:ionis,fiuc e-tiam folius vindi�� nomine dicat vcnditor iua inter clle,conftat, ieruari legem illam venditionis: hoc cft,fiuevcnditons reuera inter�t, fiuc non. Sednbsp;vbi p�na illaftipulationc comprehcni� non erativerum in vcndendo de eanbsp;tantum padto conucnifl'et fubtali conditio ne : Papinianus, cum non du-bitaret priori caiu, cum ieruus contra legem contradlus exporcatus efi,nbsp;pcti p�nam poflc, quia venditor dicere polfit,fi non pecuni�, at ccrce affe-�ionis fu� bon� amp; human� nomine, fua intercl�� : tarnen in altera caiu,nbsp;cum icilicct fcruus cxportatus non eft, quivenditus crat vt cxportaretur:nbsp;gcrc CO nomine polfit, 1. fi feruus ea lege. De ieruis export. Itaque proprernbsp;p�nam feruo non irrogatam, p�nalem conuentionem non co.mmitti, finbsp;reuera non interfit. Verum poftea variauit, amp; hoc quoque cafu, vt priori,nbsp;p�nam commitri amp;exigi c�felfiis eft,iuperior�mque illam fiiam diftin�tio-nem atque differentiam abiecitd.fi venciitor.�. vIc. De ieruo export. Veilemnbsp;equidcm,fententiam humanitatis plenam non mutaflec. Verum quid egonbsp;malim non qu�rituni�d quid Papinianus voluerit. Noftcr luifinianus in a-lia quadam queftionePapinianum variaiTedixit.l.vlt.C.de furt. Sed in pro-poiita ijjccie ilium quoque variafle tarn non animaduertit Tribonianusnbsp;Pande�hurum Rapiodus amp; Archite�tus,vtnon modo contraria illa refpon-quodiam crat corrc�l:um,collocarii loco pofteriori. Atquifaltem obicruai^nbsp;fetipias, quas propofuit, inicriptioncs vtriufque capitis ; ex quibus confi�t,nbsp;deferiptam efle d. 1. fi venditor, ex Papiniani libro xxvii. Qi^�ftionum : alteram veto, nempe d.l.fi i�ruus, ex libro dccimo. Cut igitur illam pofierio-rem collocat fexto loco,hanc veto priorem,icptimo;Equidem in ichola lu-tis, cum profirear me interpr�tera librorum noftri luftiniani, vix anderem,nbsp;qnafiinduerimpcrfonaraCenlbris, notareS� reprehendere Tribonianuranbsp;noftrum. Sed cum nuper audicrim in Senatu Aduocatum Regium id fecif-fein hac ipfa lpecic,quamuis oblcurius amp; verecundius, atque ctiam edidiflenbsp;indicem illius l�� ccnfiir�, ego tali autfiorc amp; exemplo id nunc facerc au-dco in hac corona clarilfimorum virorum, qui fiia autfioritate in Galli� co-firmare poflunt quodrc�tum eft, amp; quorum plerique in Senatu illo fede-bant,cum id quod dixi,dicererur.Et vero iara eos, quos prcl�ntes hic video,nbsp;appello amp; obtcftor,vttalibus mendis lurilprud�ti� libros hberenr,qu� ctfi.nbsp;indic�tur,tolli non poffunt fine auftoritate.T riboniani peccatum eft, quoinbsp;dixiif�d noftrorum interpretum eft amp; aliud in eadem Ipecic. Nam ad dd.j�nbsp;firnu^ male annotant, pacto nudo fruftra p�nam promitti, nifi reuera in-�erfic. Ignolco,quodTriboniani errore decepti non obl�ruarinr d.L�ptMne

coiTcdam fuifle per prccedentciu in eodemTic. Sed non ignofco, quod tiam fingunt,pa�lum nudum elle,quod ramen contradui incftjincontincn-tinerapc adie�lum,amp;cx quo proptcrca datur a�Ho. Et vero PapinianUSnbsp;quo cafu dicebat, vtx agi pofle, non id dicebat quafi padum nudum cfl�Knbsp;l�d quia eilet inhumanum,amp; vindidam folam contincbat.Et tarnen veruti�nbsp;cll ctiam, Papinianum de vindida non xque dubitallc, cum ftipulationcnbsp;p�na comprehenfa erat : vt amp; alias interdum ftipulationi, plufquam padonbsp;incontinenti adiedo contradibus, tributum clTe videtur, tametu ex hoe, vtnbsp;ex illa, dari adio foleat. Sed longius iterum excurrere vercrer, fiid pluribusnbsp;verbis pcrl�quar. Redeo ad propofitum relcriprum Gordiani. Proponit c�-ditionem p�nalis ftipulationis fuifl� fi pikette non�efur. Et hoe placjtuntnbsp;principale, indicat fuiffe quandam c�uentionem fiucpaduni faciendi. Hicnbsp;�rgo ftatim nodus occurrit, quomodo poena committatur,cum ex pado a-gi non polTe didum lit,amp; vbi adio n� eft aut pctitio,mora nulla elle poll�cnbsp;ide�que nee pcena committi.Boiius Accurfius obleure rdpondet non poflenbsp;quidem hic agi ex pado:fcd cum p�n�petetur,acciderCjVt eius mctu,padonbsp;pareatur.Veriim hoe non eft nodura Ibluere. Namfi ex princrpali pado a-gi non poseft,quomodo p�na committi poteft� Nihil enam agit Accurfiusnbsp;cum allcgat 1. nuda,Cod.de contrair.amp; committ.ftipul. Ego vero ex ea legenbsp;potius probauero,agi ex hoe pado,hoc cafu pofle. Nam amp; ante Accurfiumnbsp;lohannes, an�quus amp; erudicus amp; fubrilis interpres, fic cam legem interpre-tacus eft, vt in ca verba illapropfer motam /zffw,intclligamus, poft raota literonbsp;ex pado principali. Et vero in ca lege id dicirur, quafi exceptio qu�dam fitnbsp;ad rcgulam, qu� in principio eius legis proponitur, non agi ex pado: vbinbsp;cum additur iftiid,�d� fimpernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex/)rfr'?(,,indicatur aliquando agi, ficuti hoC

cafu fingulari, de quo loquitur. Quidigitur? Dico p�nalcm ftipulationcm, fi pertineat ad id quod nudo pado faciendi vcl dandi comprehenfum erat,nbsp;hoc efficere, vt ex eo pa�k� aliqua prius detur adio-.qu� alioqui nulla com-petebat ex pado.Detur autem noc cafii, hac fini, vt fi debitor c�uentus nonnbsp;�der, c�mitzsitpea�.l.nuelit c.�eeeiitr4J}.(^ eommitt.�ipttlaf. Hocenim adunbsp;yidetur, cLim eft adieda p�na. Qjuorlura cnim adiidtur, fi committi nonnbsp;polfit � lex iraque interpretatur conuenilTequod dixi.Et tarnen verum eft,a-dionenr,qu3: ex pado hic datur, infirmam efl�. Poteft cnim exdpcre debitor,ex pado non copeterc, Sed cxcipieudo faltera eommittet p�nam, cumnbsp;fc non patitur conucniri. C�rcrii vt conuentus ex pado, nihilominus com-mittit, an etiam fola praetcritione certi temporis, quod nudo pado faciendinbsp;vcl d.indi adiedum eil, p�na commictetur ? Sublifto. Tandem ramen lub-feribam corum l�ntcn��,qui committi dicent.

Sed amp; fi p�nalis ftipulatio aduciatur acceptilarionij/� nihilominwpetdtun cf�dc, vt etiam acceptum ferenti reddatur aliqu.a adio,alioqui extinda, vtnbsp;is petendo committat p�nam. RepcUi quidem poterit exceptione, ficutinbsp;poflet amp; vbi nudum fuillit padum non petendi: Sed fi ftipulator agentemnbsp;OOQrcpellat,dicimuscomraictipenara./. vbi pdHum.C.denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ho�

A B t. SI PACTO C. Dl PACT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf

modo rcfcifla, vcluti confcnlii tacito, atxeprilarione, pcenalis ftiptiJatio re-ftiniit adioncm, qtix proptercarcfciflbriavcl rcftitutoria didpoteft. fed a�io cric damnof�, quz (vt ira loquar ) commii�bria cric: hoc clh, p�nan�nbsp;committee, l. tran�^l. Ncque progredietur,nifi p�na ant� cogni-tionem cauf� exoluatur l. vkiId cum in ca lege nouum amp; info-Icns elTc vidcreranoportunc accidit,vt nuper inciderim invetus Inftrumcn-tum cuiufdam tranCrcHonis ex bibliotheca Regia depromptum,qu�le olin�nbsp;Rauenn�, tempore noilri luftiniani, dclcriptum in libro fiuc cordcc fiiit.nbsp;In CO enim id cxprcfTum eft, ante in^rcjfitm litn ex�luenda effi flt;snam,�nbsp;a^erenihileminM velit. Atque itaquidem paucis verbis vidcornbsp;radle cx^cafle d-l.vbipa^lum-.in qualafom pr�fatur col�gi xxix(vt vocat)nbsp;intellcdus : amp; quam ex Fulgofio ait, in textu eile obfcuram,per gloflas eilenbsp;obfeuriorem, amp;c per commentarios Dodotum reddi obfeuriflimam. Mi-rabilevero clogiumpr�coni�mquc. Qu�lernigiturfacem pr�fcrreeumnbsp;dicer, qui vno verbo luccm veram talibus tenebris intulcrit.' Et tarnen nonnbsp;adeo difficile fuit cam luccm rcpctcre ex d. I. palle. De tranfaii.

Cxtcrum dil�imu�are non poffum, mirari me rurliis,illud ipfiim reijxin-him non modo obicurari,fcd alio detorqueri noua quadam, amp; ( fi diccre licet ) peruerf� interpretatione do�tiffimi alioqui lurifconful. Sc mci quondam in fchola Biturigum colleg� oprimi, Eguinarij Baronis.

Equidem Icmpcrprofitcbor facrofandam mihi ciusefle mcmoriam,a quo priraum film in collegium Dodorum cooptatus, Sc veluti inaugura-tus : amp;c vero b�c fchola Andegauenfis non poteft non cam colcre , in quanbsp;illeprima iecitfundamentapuriorisiurifprudenti�,quam deinde (quodnbsp;non fecerat Alciatus) criam in auditorium Biturigum dcriiiauit. Sed tantonbsp;inagis needle eft, norare, liquid admifeuerit inconfiderate : ne cius audo-titas fallat imperitos .Nolo ramen mihi aliquid in cius commentariis Sc tra-ditionibus reprehendenti ftatim fidem haberi. Vos indices cftote,an iurc idnbsp;faciam. Ecce,ille in d.1. pado. De rranfad. cum ibi \c^z^^nilianam ^ipn-latitnempa^l��tbie^lat�e�e,intapteta.zar,p2diodindi ftipulationcm ciufnbsp;dem rci dand� fubiedam efle, vt pariat adioncm. Atqui nihil hoc pertinc-rcc ad Tit. de tranfadionibus : neque Aquiliana ftipulatio h�c appcilarctunnbsp;cum amp; notum fit, hoc verbo potiiis fignificari acceptilationem,qu� Aqui-lian� ftipulationi lubiici fblct : vt amp; in Tit. de Tranfad. frequens cft'amp; ipfcnbsp;Baro ad 1. cum Aquiliana. De Tranfad. id etiam agnofeit.

Dicimus ergo tn d. l.pa^lo, pado non pctendi adiedam fuilTc Aquilia-nam ftipulationcm, hoc eft ,acccptiladoncm : amp; huic rurfiis pccnalcm fti-pulationem,vt hanc adiedam efte Vlpianus ponit in d. 1. pado. Sed quor-liim tunc illa?Hoc (inquic) eft confultius, quia, refii�o fortepa^opana ex Pti-pulatu petipate�. Mirum rurfiis quod Eguinarius noftcr hxc verba re�ei� �paPla, interpretatur de obligationc aliqua principali rclciffa � Pr�torc pernbsp;aliquam in integrum reftitutioncm : amp; addit (quod non minus abfurdumnbsp;efl� videtur) fi padurn ftipuladonc confirmatum, ex aliqua caufa refeinda-

Papinianus adiicit. �it4 cautum�tyVt�l.t peciittid non�lutt htmine de-learnr, tdetn defendendum enf:hxc verba, idem defendendum erit, non. figru-ficant j amp; hominem amp; pccuniam foluidedinterpellatione moram,amp; mo-terap�nalis:p�nain autem commiflam peti,non etiam hominem.Et vero vt rurfus probem quod iam dixi, aliquam hic cfle nouationem, cxpsndonbsp;quod Papinianus hic aiZySoLtm pecuntdm non foluto homing deberi.

Si principalis ftipulatio pura fit veluti duplex, veluti ren� venditara tradi amp; quidem certo die tradi : adie�faque fit ftipulatio p�nalis, fi co die nounbsp;detur : fieri poftet, vt quia lira die res tradita non fit, p�na committaturpe-taturque, amp; nihilominus deinderurfuspetatur,rem tradi./.Lucius.^, i. Dinbsp;empti : quafi p�na promifta fit amp; loluta eo tantum nomine,qu�d fuonbsp;die res tradita non fit : non etiam vt nunquam tradatur. Poteft autcni cXnbsp;quantitate p�n� facile �ftimari,quid a�him fit.

Sed amp; vt obligatio cius quod intereft,fic ii p�na Icpius committi poteft fi (�pius peccetur, amp; fadlum, quo peccatur, fit (vt vocant)reitabile,amp; quod

Nam amp; tune intelligitur id a�t� efle, vt tories id, quod inrcrcft,vel p�na committatur, quorics peccabitur l.� duo. �. w/r. De arhitr. Sed in compto-miftb nifi aliud atftura efle probetur, magis id a�lum efte intellimtur, vt vbinbsp;femel paritum non fucrit arbirrio, compromifl�m foluatur, eiulque p�nanbsp;proprerea non nili l�inel committatur.

Vt Alciatus,amp; qui eum fequuntur, vclquosipfe fecutus cft,malc con--ftituunt dilferentiam, inter id quod intereft amp; p�nam, c�m differentia pO' tius pendeat ex eo,qiiod aftum eft� videtur:fic rurfus male putant in l.�quiinbsp;rem. Dearb itr. amp; rem principalem amp; p�nam concurrere, amp; vtrique con-iun�lim locum efle.

Atqui Paulus eo loco contrarium porius fignificat. Ecee compromi�' mus,addit.a p�na,non difcederc ab arbitro reccpto.Tu nihilominus eo rc�'nbsp;lt;�o rem deducisin indicium ordinarium. Paulus ait, p�nam committi,litcgt;nbsp;tamen apud indieem fuo ordine peragenda. H�c certe principale compromifl�m erat, non difeedere ab arbitro. Solutap�nadam difeedere liberuinnbsp;cft amp; licet. Ergo nonnifi alterum pr�ftatur.Et vt tibi liberum tunc eft agetenbsp;apud Iudicem,fic amp; mihi. An porrb vbi lis ex obligatione prima deducetutnbsp;in indicium, reus, qui p�nam, quia ab arbitro prior difeeflit, foluit, polf�:nbsp;quod foluit, deducerc, amp; imputare amp; detrahere principal!, obligationi,nbsp;qua conuenicnr,quxftio eft,qu� peraner ad l.q.^. idem De exccpt.doh.

Cieterum fi nouura quenda amp; inf�ienr� amp; prope abflirdum mod� qni� reouiratjtjuo ftipulatio altcrnata condirinnaliter.fic coniun�fa fine conue*^'

AD 1. s I PACTO C. DK P A Ct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

ff�Honem, exoluerc p�nam pa�lis inf�rtam, Sc a�lions priuari, Si reruni proprietate carere,amp; enToIumento,quod ex tran/��ti�ne fiierat confecutus.nbsp;Qmbus quidem verbis inrelligo gt; p�nara hicfolui, amp; ramen principale pa-ftiU�Tjquo a�io excludirurjrarum mancrezquafi ftipuiarioni p�nali adiedtanbsp;fuilict claul�laillaj/j^fa nthilsnitnus manente

Quod aurem rcftitui etiam inbctiir, quod tranfaclionis caui� datum e-rat, facile agnolco elfe partem p�n�, nequeid rctineri ab co pol��, quipa-�tum non feruauit. Sed cum tarnen iampa�to flare iubeatur amp; cogatur, conl�quens elTe videbatur, vt quod tranla�fionis caufa datum efl�t, datumnbsp;ntancatjficuti pa�lum ratura manet.Nam amp; id dicerctur, vbi p�nali ftipu-Ittrioni adic�ta effet ciauf�la, manente. Erit ergo altera infolentisnbsp;p�n� infolens curaulatio,cum aliud dici videtur in d. l.Jtquis mutor. Sed vtnbsp;cam Conftitutionem,qu� ad Rufinum ab Arcadio prope ctiamnum pueronbsp;^pta eftjtanquam Rufinianam aufim exagitare ( Rufinum enim Claudia-nus vocatimprobum legum vendicorcm)ali� etiam caul� lunt : non anderem id facere amp; in fchola Iuris, amp; in corona raaximorum, qui me circun-ftunt in hoc auditorio,Iurifconfultorum.Scd quo in iis cft rei intelligcntia Senbsp;aufforitas maior,tant� me magis confirm�t. Bene autem habet,tara fibi ip-fi vil�m ef�� inlblentem illara ipl�m Conftitutioncm, vt non nifi in maiorenbsp;XXV. annis locum habere fe veile profiteatur.Minores,fi fint pubercs,iureiu-rando macis quam ftipulatione obligantur, amp; difficilius vt luos contradusnbsp;iuratos relandant I.1.amp; 2. C. fi adu.vendit. tametfi alioqui lurifiurandi nonnbsp;ca fit,qu� eft ftipulationis,obligatio. Sed p�nalem rtipulationem,fi cum iu-reiurando Maioris coniun�la lit,qu.afi Jefinere eff� conditionalem alrerna-tionera,nonne mirum eft�

Hic ergo finem libenter fecifl�m, quia 5c Gordianus iam me mil��m fecit. Sedfinem facere volenti bonus nofter Accurfius veluti manum iniieir,. cum hic qu�rit poftrcmo, quando committatur ftipulatio pcenalis, de quanbsp;a^it Gordianus. Ac quidem vno fe verbo ftatim lib�r�t, cum qu�ftionemnbsp;reiieit ad ea,qii� ait fe dixill� ad l.etfi poft tres. Si quis caut. Ego non exiftirnbsp;mo fas m ihi eff� tam facile ex hac fiilebra effugere.Sed ncque mihi fatiffacitnbsp;quod illc dixit ad d.l.ctfi poft tres. Ncque etiam eorum aftutam fugam lau-ciabo, qui in fchola amp; interpretatione legum callide dilfimulant amp; pr�te-reunr, quod Accurfius iis obiick, fi id explicate non ppflint. Hic ergo fubfi^nbsp;ftojVt agam b�na fidc;amp; qu�ftionem difficilem hquido definite conabor,fi.nbsp;clepfy dra patiatur.

C�m qu�ritur, quomodo committatur ftipulatio p�nalis, videndura; inprimis eft, quomodo fit concepta. Dico committi per faffum, vbi affir-matiue concepta fiicrit St/ecfrmcommitti veto per moram,hoc eft(fi ira lo-qui licct)per non fa�lum, fi fit neg itiue concepta St non fectris. si ntn dede.-rts. Moram autem non committi fine aliqua inrerpellatione. Interpellatio-nem dico vel hominis, vel temporis, vel rei ipfius. Sufficit vero vna aliqua.nbsp;�uius generis intcrpcUado. Neque neceflc cft duplicem iiteruenire. Namnbsp;B iij.

�fi Cclfu� in l, 2J. Dc oblig. amp; a�t. aliquarJo alterius intcrpeilanonis me-mineritjvbi etiam dies di�his �at : tarnen paul� p�ft indicat illam tune non fuilfe neceflariam : ficuti amp; interdum, vbi dies di�tus non crat, lurifconful�nbsp;de mora commifla agentes n� meminere alicuius interpellationis. Sed eainnbsp;tarnen rcquiti,aliis locis Gepe dixere:amp; alioqui nimis verum �ucrit,quod Al�nbsp;phius ille fcenerator.vt Columella refert, olim dicebat, bona Nomina,fieplt;nbsp;n�i mala non appellando.

Et veto, vbi QJvIucius Scxuola fimplicitcr dixerat, cum hxres penutn legatam dare potuit nee dedit, committi p�nam legato adie�lam sifenutnbsp;run daretur. 1. iq. Dc verbot, oblig. amp; funiliter Vlpianus refpondaat coni-mitri cum haeres ccll'auitl.i. Dc pcnu.lcg. Paului�que aliquando dixiflet fim-plicitccjcum hxres darc nolucrit,cumquc mora fa�ta cft: tandem adiccit SCnbsp;expreftit iamp;ai,citmfnterpeUdtusntn dedit. l.i.�.4.adlcg.falcid. L14. Quand,nbsp;diesleg.ccd.

Cum dico, vbi certa dies dandi vel Eadcndi prxicripta eft, aUara intet-pellationcmnonrequitijdicoquod luftinianusprofitcturfeieconftitujflc� ad lollendam magnam veterum legum diuerfitatem. Lmagnam C.dc con-ttah amp; committ. ftipul. Nam etfi in Pande�lis p�ft editis nuUafiipcrfit, tarnen olim fuiffe aliquam hac de re, vt dc aliis huius generis, controuerfianBnbsp;inter Sabinianos Se Proculianos, non temere fufpicor. Nam amp; cum in l.vi-num. Si eert. petat.legimus Sabinum rclpondiffc, fi didum cflet, quo tem-porc redderctur vinum,prxftari, quanti tune fuiflct-.ft non,quanti tunc,cumnbsp;petitura efl�tdntelligimus ex Sabini fententia, moram committi non minusnbsp;die di�lo, qii�m petitione. Credo Procul� reclamalTe, vt in aliis quibufdamnbsp;qu�ftionibus. Et dubitandi magna caufa erat, quia dies tam diu potueritnbsp;pr�diei, vt eius deinde debitor poffit facile obliuitci: Sc captiofum videatur,nbsp;lupinum(vtilleait)5c ofcitantem nee aliter premonitum opprimi.Deniquenbsp;cum olim, antequam ageretur, debitor dcnunciationc quadam humaniternbsp;moncri folercc,videbatur nimis delicatusfvt verbo Vlpiani vtar)CTcditor,quinbsp;nihil iple dignarctur dcnunciare debitori. Sed tarnen obtinuit SabiniIcn-tentia : Sc luftiniano noftro placuit. Imo adco verum cft, quod luftinianusnbsp;�dixitjvt�ctiam iacente debitoris h�rcditatc, cum nullus eirec,qui intcrpella-ri pofl�t,nihilominus die interea pretcrito committi ftipulationem, lurii��-fulti vetcres tefponderjnt l. ad dient. De verlier. eblig. Nam Sc � principionbsp;debitor ita eontraxit, Sc fub tali veluti conditione. Vt igitur iaecns hxredi-tas non impedirct cuentum alterius conditionis,f�c ncque huius.Fatcor p�nam non comraittijfi non extet, cui debitor fua die foluatl.penul. Dc naut.nbsp;fcen. 1. vit. De lege commifs. Sed aliud eft, vbi non extat qui foluat co dietnbsp;poftca vero extabit. Sic facilius committiturmora Sc poena prxterito die,nbsp;qu�m interpcllationc :�cutivbi mora commilTa eft preteritione diei, nonnbsp;poteft tam facile purgari, quam commifla per interpellationcm. Non enimnbsp;poteft,vtp�na iam per moram c�mifl'a toIIanir.L.Traiccftitix. Dc obligat.nbsp;Sc a�lionib. L. Celfus. De arbitris. Sed vtperl�quar quod corpi, dico, non

modo vbi � contrahenribus ipfis ccrtus dies dithus eft, quo quid dari ficriuc debeat, no efle aliam interpellationem necefTariam ad morarap�n�mqucnbsp;committendam:fcd �c vbi iudcx aut arbiter aliquis eum dixit. C^pd tarnennbsp;Ccifus reipondit in 1. quid ramen. �. vit. De arbitr. ctfi diem arbiter non di-xcrit, aliqucm tacite intelligi, amp; poft eum poenam compromilli commitri:nbsp;dico idintclligi, vbi intcrpellatusnon dcdit,qui damnatus eft. Imo veto amp;nbsp;damnati d�bitons heiedi integrum alioqui etiamnum eiTe, dare, vtcom-promifli pcena non committatur. Non enim fola morte rei,qui non dcdit,.nbsp;cum nondum interpellatus eilet,commitri rclponfum eftd.iDe arbitr.

Vt autem vbi arbiter certum amp; dcfininim diem foluendi exprelllt, alia interpellarione non eft opus,fic amp;c vbi lex ipfa cum defininvt in Empliiteu-Cgt;lcx ipfa fatisinterpell�t l.x. C. de itire Emphy t. Sed quod quidam putantnbsp;ftipulationi opcris faciendi fie diem inefle, vt is fufficiat ad mo ram p�n�m -qnccoramittendamfine alia interpellarione,probare nonpoi��m.Namnbsp;lex, cum dicit, traniatfto tempore, quo opus fieri potuit, ncc fa�lum eft,nbsp;niorampurgari poftca poile, indicct morain aliquara eife commiflam : tarnen ctiam indicat, poenam non efl'e commiiram. Nahi fi h�c commifla fe-nael eilet prxteririonc temporis, purgation! mor� ad cam euitandam locus non eifet.

Facilius c�i�nicro, cuentu exiftentis conditionis, fub qua quid dari pro-rniiTum eft, fatis definiri indicarique diem dandi, vt alia interpellatio pr�tc-rca ncceiTaria non fit: veluti, dahis stichum, St �ituis ex yt�a 'venertt!�St dederistd^tl/i^ eetttuml Tametfi enim fatcar talera diem incertum � principionbsp;eile, neque a debitorc poife pr�uideri : tarnen inefle conditioni, amp; huius c-uentu laris indicari dicm,non repugno. Nam amp; mcrnini,cum initio conue-nilfet fimpliciter,vt cui�ris pr�diis precium venditor reftitueret, relponfuninbsp;dixerim,debitorcm abs ftipulatore interpellari debere, vt poena committa-tur:ficuti amp; vbi pure concepta eft ftipulatio principalis. Si ftipulatio pocna-lis exprim�t certum diem dandi cum conditione, vcluri� I�alendts sttcbnmnbsp;non elederis,dahh decemi�vt tunc certum eft,diem ilium cfficcre, nulla vtpr�-terea necefiaria fit interpellario,fic efficit, vt quamuis ante diem videatur fads commifla conditio, mortuo ante Calendas culpa promiflriris Sricho,ta-rncndiesniliilominusexpe�tetur, neque prius dicaturomnino commiflanbsp;ftipulatio 1. 8. De verb, oblig;. vbi ca in re Proculum amp; Sabinum conlentire

diftenl�rant,vbi dies dandi exprefliis non crat.Scd tune Sabini fentenria -ve-rior iudicatur. Sane vbi exprefl'us dies cft, ficuti dixi, pofl�mus diccre, non tam conditioni qu�m Ibluiioni adiedum diem viderifauore dcbitoris:hoc-que fadum ci�cjVt Stichum daret : quemadmodnm amp; vbi nonefletfolanbsp;nmplexque ftipulatio conditionalis, fed pr�ccderct altera pura amp; prindpa-lis de Sticho Kalendis dando. Si tarnen talis conditio fit, vt dies ei adic�tus,nbsp;non l�lurioni, fed condirioni tantum adiedus efle intell^atur: dicam ftipu-Utionem videri fine die fub condirione fola; vt prius forte commifla condi-tione,dics non expedetui: veluti, St Ttttusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Italiam n�n venerth

decent duits ? Titio ante Kalendas mortuo, ftatimpeti dccem pofliint.1. x. De verb.oblig.Sed talis ftipulatio,dici poenalis non potcft,vbi ad fadiun velnbsp;moram promid�oris conditio non perrmet.

Si fit poenalis quidem amp; conditionalisftipulatio, fedfola amp; fimplex^ �fine die,ve�u�.si stiehunt nen dederts,ditbts deee-m^.de ca quoque commicten-da dilfenlcrunt Proculiani amp; Sabiniani.Nosiam Sabinianos fecuti,dicimusnbsp;locum non eft� interpellationi,quia nulla fit petitio cius,quod in conditioncnbsp;tantum pofitum cft.Scd alia tarnen celTationccaluquc aliquo c�niitti,ncm'nbsp;pe impoftrbilitate dandi Stichi, qui iam deficrit pofte dari, vt fi mormus ficnbsp;priufquam datus fit,amp; pofteaquam dari potuit,1.9.1. �s De vcrb.obligat.

Idem forte dicam amp; mortuo promift�re, priulqu� darct,vcl eriam mof'* nio ftipularorc, priulquam ei daremr quia amp; vbi ftipulatio ira c�cepta cft,nbsp;si rttta non dederrs Stichnm, dabts tniht decem^: Titio mortuo, cui Stichus da-:tus non erar,committitur mca ftipulatio.

Si vero fit ft ipulatio ita duplex, vt fit veluti arn�ptxp 05, veluti, si Titi* Stichum,dederie Sempronto decem dart. Itemfi Sentpronte n� dederis Sttchu,Tt'nbsp;lie decem daril dicimus, non modo altero ftipulatore mortuo,cui datus nonnbsp;fit Stichus, committi ftipulationem, led etiam committi occupata ab al'nbsp;tcro petirione Stichi, qu� hoc calu veluti extraordinem competit, hac fini,nbsp;vt agendo fimul coramittarur ftipulatio,quafi iam dcfierit Stichus pofte al'nbsp;teri dan vbi eum alter petere cepit. Hoe enim a�him inter c�trahentcs eft�nbsp;videtur, nc talis ftipulatio eftet, tanquam inexplicabilis amp; (vt leges vocant)nbsp;�c-mjfo�, neue ludibrium potius clfet.quamftipuiarioI.io.Dcvcrb.obl-Suntquifimiliter voluntin 1. nudaC.de contrail, �ccommitt. ftipuL aginbsp;non ex paclo, fed ante conditioncm ex ftipulatu, vt ita agendo committa'nbsp;tur poenalis ilia ftipulado; hoc eft, quotl aiunt, agi ex fadlo,magifqu�m vllnnbsp;jure. Scdnospaulo poft aliter inrerpretati fumus th 1. nuda,ex fententianbsp;loannis.

Vt iam, cum de committenda ftipulatione qu�ritur, diftinximus intc-rcfte vtrum fimplex amp; fola fit ftipulatio, st Sttchum non dederis, decem durt^ an veto duplex, Stichum ditrt?Si non dederis, deccm dart^ lie etiam vbi de CO'nbsp;mittendo legato ciusgencris qucrctur,ad conciliadam Mucianam cum aliisnbsp;lureconfultis fenrentiam de penu Icgata, amp; p�na afcripta, fi penus nonnbsp;deuir, diftinguimus vtriim fitlegatiim ita couceptum.Z7zr�^xnum duto tfinbsp;tut*

ad L. SIPACTOC. DE PACT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;gt;

Ut� Je�erisjeeem Jdt0; aii vcro ita fimplicitcr, si hares feniim ni� dederis,de-cem data. Nam priori {pccielt;licimus,cum penus legata pure peti potlir, peti-rione moram fieri: arque itap�nam committi. In pofteriori vero fpecie di-cimusjcum penus peti non poflit,qua: tantum in conditione pofita eft,mo-ram fimplicitcr non commitri:atque ideo nee pcenam.

Sed tarnen aliquando tand�mque committi, nempe cum penus legata-rio dari pofl� dcfiit,nec data cft.

lllud poftremo in queftione de committenda ftipulatione p�nali Icmcl dicendum eft,condiriones fic ede indiuifas, vt quamuis principalis obligationbsp;fit diuldua, tarnen p�nalis, qu� conditionalis eft, infolidum committatur,nbsp;tametfi non nifipro parte peccatum fit,vcl ab vno tantum hxrede, qui alio-qui non nifi pro parte tenebatur l.j. �. vit. De verb, obligat. Cum autem idnbsp;fepe criam traditum fit.fa�tum cft tarnen ncicio quomodo,vt in lege precedente,hoc cft, in 1.4. illo tit. aliquid inculcatti fit, plane diuerfiim vel potiusnbsp;contrarium, id que etiara ex ipf� Catone antiquilfirao amp; grauilfimo lurifinbsp;confulto fir repetitum: quod quidera fignificat, fi fit ftipulatio fadi diuidui,nbsp;vclutijRatumhaberi ,vnum h�rcdcm, qui pro fua parte ratura non habet,nbsp;non nifipro parte p�nara comraitterc.

Qiri Pandedas primi interpretati fiint amp; conciliate ftuduerunt in Occi-dentc,vt facile vidcrunt hoc ( vt Grxei vocant ) ai'Tiocpaw��, he acute lenfc-runt, faltem,vtlohannes ante Accurfium, vtcuraque fignificarunt, non te-mercCatoncmdiuififlccomraiflioncm p�nx in ilia fpccie diuidux ftipu-lationis Ratiihabcri : t^uauis alioqui non diuidatur etfi fit diuidua ftipulatio dandi. Illara enim, quara hanc,magis cf�� diuiduam, quia Rati habitio pronbsp;parte,non circiraferteaincommoda,qu� datiopartis:ncquepoiritvnusnbsp;nxrcs,ne fir velit quidem, in folidum habere ratura, ficuti poteft in folidumnbsp;dare. Laudo ingcniolam h�c veterum noftrorura interpretum lolutionem:nbsp;fed nondura abiicio quam ante annos aliquot in Commentario Sccuo-larutn edidi, amp; nuper cum Parifiis de Catoniana lurilprudentia dicebam,nbsp;fqux poftrema foit raca in auditorio Parifienfi prxledio) repetij.Catoncmnbsp;polTe vidcridiuififlcconditioncm amp; commiffioncm p�nx, quia videatutnbsp;agcrc de ftipulatione,pluribus petfonis,inter quas ab initio diuila fit,afcripu:nbsp;quia promiflbr non le modo,led amp; fuos hxrcdcs ratura habituros elle fpo-ponderit.Enumerationc autem pluriura pcrfonarum,conditioneraiis alcri-ptam feindi amp; diuidi confi�t. 1.51. fiquis feruura. �. vit. De condit. amp; dc-raonfirat.

Tempus non patitur, neque fortafle res pofiulat, vt plura ea de re dica-raus:tantum abefi vt Molinei noftri,ad d.�. Cato, folutiones infinitas, (funt cnimdi rede numcraui,propc xxx.)reccnlere vchra. Abfit vt tale excmplumnbsp;implicandx amp; nefcio quibus quifquiliis inuoluendx Iurilprudentix,in nancnbsp;fcholara inueham . Sed neque quam abfoluendx de committenda ftipulatione condicionali dilputationi attexerc pofiem fiibtilifiimamdilputationcmnbsp;luliani de alternata,qux partim impletur,partim non implctur,conditione.

si Mud 4ut itluil,(^c�c qua in I.vtmm.�.i. Dcrcb.dub.noc tempore pcrlc-qui lieer.Et quod ipaciis excEjfus iniquis nunc pr�tcreo, arque aliis poft mc � memoranda relinquo,fupplebit, ftudioHadoleiccntes, diligenria Dodorisnbsp;veftri D.Barberij,cuius funt h� in hac ichola partes.

Sed cum vidcam clariffimos viros, qiios alioqui non cxpeclabam, hue conuenifle�vt aliud fortafl� quippiam audirent, quam quod icholaftica denbsp;lure difputatio tradere poteft, hinc diiccdere, etfi hora iubear, non polluninbsp;quin iis teftibus tanquam �iperftitibus profitcar me finie Academi� graru-lari, qux tandem na�ta fit amp; videat Principcm Hcnricum luum,qualcninbsp;iampridem oprabat, hiturum in ea vindicem lurilprudenti�, vt regni huiusnbsp;Gallixque vindex iam fuit. Seit ille auum fuum Regem Francilcu magnum,nbsp;honoris caufa, didum eile pattern artium atque litcratum.. Sed fadtum elf,nbsp;nelcio quo fatogt;vr cum Rex illc artes onines excoli iubcret, lurilprudentia,nbsp;cuius imprimis fiabenda ratio erat, pr�tenta fit. Sit ergo huius vindicandsnbsp;cura amp; au�loritas nepoti reii�ta, qui hac rationc maior auo futurus fit. Eftnbsp;ilia quidem certc digna principe quoque adolclcente amp; rerum fortiterge-ftarum gloria iam cumuIatoiDigna An�lium Duce magno,amp; Galli� Prore-ge maximo. Non dilcedam longius. Videmus in hac Vrbe lepulchrum Lu-douici.u.Duels Regij,qui hanc Academiam ante annos cetum amp; leptuagiu*nbsp;ta fundalle amp; infticuille dieitur. An non ille excitaret fuum nunc h�redem,nbsp;cui cernend� huius quoque glorix, tanquam h�redicaris, dico amplificamnbsp;dx dignitatis literarum amp; excitandorum in hac Ichola optimorura ftudio-rum excmplura rcliquit � Nondu plenx pubcrtacis erat Ludouicus ille, cumnbsp;fixeillicogitatio diuinain mentem venir. Vocabatur in Hilpaniam,ducen'nbsp;dx vxoris,amp; in Italiam,Regni fui recuperailicaufa. Sed vt patrix relinquc'nbsp;ret,quoddcbebat,amp; fux virtutis Ipecimen darcr,quod amp; Hilpania amp; Iralinnbsp;admiraretur,imprimis lumen litterariim hie accendcrc voluit.Fortallc criamnbsp;fiipientiffimus adolefcens profpiciebat,qux,fe ablente, Gallix pcturbatio,amp;nbsp;vaftitas, qux tenebrx paulo p�ft conlccuture client ex funclfilfimo diliidionbsp;fiiorum cognatorum,f�mili�(dico) Aurclianenlis atque Burg^mdiex.

Tanto ergo magis operam tempeftiue deilit,vt aliquodlemen do�fti* nx Iuris hic confcruarctur aduerlfis impendentem barbariem: amp; ipfe paxil�nbsp;poft expertus eft, quam,opus haberet cciam in priuata fua caula, fed tarnennbsp;Hiagna,Iurilconfultis,cum ius fuum ad Regnum Arragonicum ex fucccliio'nbsp;ncjvxori dclatum,explicarc dcberet.Sed altius airurgcbat, cum lurifpruden-dx fedem hie collocabat. Quidni ergo amp; eum ex I Lio quoque fcpulchro,nbsp;Henrico Principinoftro,hxredi luo, cuius in hanc vrbem aduencu velud te-creatus excitatur, acclamace dixerim, cum alia, qux vobis cogiranda relin-quOjtum veto quod amp; iplcjCumNcapolim vcnillet,ih ilia alt�ra fua Academia , audiebat de altero Andcgauenlis tamilix principe, patte literarum Sinbsp;artium optimarum: dico de Roberto Andegaucnfi,Rege Neapolitano ; cu*nbsp;quide ante annos plulqua ducetos illic fepuki epitaphio ctia audio inferiptunbsp;�iT�iftudj^f lio!gt;erttnn multt* virtute refertum. Itaque amp; hancalteram

AD L. S� p�aCTO C. de PACT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

fenrio Imaginera proponi, in qiiam Princeps nunc nofter intiieanir: vt fi ia totidem verbis concraiatur noftra ad eum acclamatio gratulationi cuidamnbsp;permixta, nuliara elle polie magis idoncam amp; oporcunam intelligunt, quinbsp;incrainerunt, quid de iJlo fuo Rege Roberto, admirabili patrono amp; vindi-ee literarura,ncpote Caroli j. magni,Principis Andegau�ns, Iraliarota iam-pndem predicarit : quid Neapolaana academia Iuris:qind, vt ex multis vnunbsp;teftem egregium nominem, Francifcus Petrarcha.Quid dicam, fi ad noftr�nbsp;Ludouicum redeundum fit,eum hue reportafI�,Senatoris Ro. titulum quonbsp;Roma: donatusfit honoris cauf�,vt amp; Carolus i. Andegauen. immoamp;nbsp;ipfc Carolus Magnus : amp; Anaftafius Imp. Conftantinopol. Clodou�umnbsp;Franci� Regcm,Conlulis amp; Patricii Titu�o donauit. Qradnific nos opre-musHcnrienm noftrumiildem infignibus propter lurilprudcnd� dcFen-fionem ornari.^

Valeant inepti quidam, qui Rom. leges nihil ad Francos pertinerc, hodic clamicabant. Rex iple Philippus Puleher, paulo ante Robemim illum,cumnbsp;Aureliara fcholam inftitueret profefiiis eft, earum fe legum, quibus alib-qui non tencretur, a;quitatem adrairari amp; ampledti, vt Romani earum tabulas � Graecis vitro repcritas accepcrunt. Sed vt magis ctiam admoneam,nbsp;rauito ante Philippum ilium Regem, etiam in hoc Andegauenfi Principa-tu excultam earum mcmoriam fuifte , laudabo quid vetus Chroniconnbsp;Vrlpergenfe narrat de quadamMathilde(vt vocat)Comirifl'a amp; Irnerio no-ftro, primo in Occidentc,interprete librorum Iuris in Amalphi ApuILx tuncnbsp;fone repertorum.Nam tandem didici Mathildem fuifle illam, qu� ex Germania hue venerit, vt qua: antea nupta fuciit Imp. Henrico,nuberet Go-defrido Pulchro Comiti Andcgauenfi.Hiftori�,amp; fi memorabilis amp; ignotanbsp;fir, pluribus non explico:quia tantum temporis nuncmihinon datur:pro-ptercaqu�nec imraorabor,vt vcliplumimp. Gordianum,de cuius fubtilinbsp;refcripto dixi, quique amp; adolelcens tuit Sc virtute pra:ftans,amp; Iuris luftiti�-que valde ftudiofus:illi,quem maiorem elTe opto,ad imitationem'commen-demivcl Imp. Gratianum,iunior� princip� decus,qui fuum in Gallia princi-patu exorfus eft � conftirutione fcripta ad P.P.Galliaru de fcholis inftituedisnbsp;l.i.C.Theod.de profelT.De vno Conftantio C�farc Conftantini magni p�tre, Illud modo dicam : cum Auguftodunenfem in Gallia fcholam reftituif-let, didum efte Principcm iuuentutis amp; Patrem liberorura noftroru, vt eftnbsp;apud Eumenium, amp; veluti Patrem Patriae. Hi ergo funt gloriofi Tituli,qui-busamp;h�c Academia fuum Principemfimiliex caufaornabit, atque cu-raulabit, fi me audiat.

De me,quern ille ad earn inftaurandam acduit, amp; inter Libellorum in fuo Pr�rorio Magiftros vitro retulit, nihil practcrea dicam : neque eft profc-do, quod dicerc poflim. neque fi diet, dicerem : amp; vbi in rem praeicntemnbsp;Ventura erit, magis tempeftiue dicipoterit, quod nuncpr�tcreo. Sed cumnbsp;hie te, tanquam in lure, prefentem confpiciam Vir ampiils. Philippe Hural-dcjCanccllarix magni illius noftri Ducis Audium, orationcm mcam ad tc

conuertam, vt cum audics, te, ficini Vlpianum noftrum Imp. Alexander Seuerus, pareiitem fuum vocabat, vocaripatr� Principis pofl�,qiiicius c�-liJio pr�es, fis il�, quod Mifitheus foccr gcncro fuo Gordiano fuit,fdalqiicnbsp;quid abs tecxpe�tct Relpubl. ^vt quod Princeps illc, qui fiias tibi vicesnbsp;mandat, tcau�lore,pr�clarcfiifccpit, amp; tibi perf�ciendum reliquir,ma-gis atque magis pr�ftcs in hac lurilprudenaae fede altius tollcnda. Scis enimnbsp;mandatum illud non riiinus eile illo veteri, videat C�n�tl, ne ijuidnbsp;detrimentt eapiat. Debet illa quide tibi plurimum,qu� tantum debet Pnnci-pi, fiio vindici, cuius amp; Pr�torio Pr�fe�lus es, amp; confilia fiipienter gu-bernas. Sedillud denuntio : magna manct rurfus te gloria,fi illius aulpiciis,nbsp;hoc auditorium non modo feuero euerriculo perpurges, fed amp; altius tol-las,amp; magisl�cerc iubc3s,quo r�porc alioqui at�um de ftudiis elle videtur innbsp;Gallia,di�c�tis omnibus afiis Iuris ciuilis auditoriis. Illud etiam polliccor,�5nbsp;profiteor : vt lurilprudentia fuis erga te, amp; tuis erga fc officiis beneficiilquenbsp;tibi coniun�blfima cft, fie eius fehoTam minime aut ingratam aut ociol�m,nbsp;aut mutam fore, in prxdicanda lui patron! memoria. Senties tu quid� mul-tum difficulcatis,hoc t�p o re, in Op�r� attollendo,quc)d barbaries vndiquenbsp;opprimere vult. Verum audis v�tusillud oraculum,r��e cede malis-fidcen^nbsp;tr�. andentior �fu.Fataleeft hoc profe�o veluti certamen:h�c perp�tuacon-*nbsp;dirio cuiufdam veluti confliclus inter hoftem humani generis, qui amp; hollisnbsp;legum aclittcrarum eft,amp; inter virespr�llantes.inui�losl�cietatis human�nbsp;def�nfores.

N� fuppriraa quod mibi venir in mente. Bciyt� Syri� vrbe fiiillc nutricc Icg� Ro.ait nollcr Iuft.vt amp; matrem lurilprud�tia� Eunapius vocat,amp; antenbsp;vtrumqueNonnus multo magis. Quid igitur? Tempore Conftantii terrsnbsp;motu, conuullam fuilfc, ait Cedrenus. Sed fiiillc rellitutam, amp; teraporcnbsp;luftiniani nollri floruilTe conftat.Cura verb lullinianus iam illt fuos Iuris chnbsp;uilis libros cxplicandos tradidilict, ccce, horribiliori terr�motucum a�-ditoribus amp; do�lotibus abforpta cft.Tcllis effc Agathias. Sed idem teftis cft,nbsp;co cafii minime deterritum luftinianum fuilic, quo minus illam inftautet.nbsp;Ergo rurfus inllauratam ell� ,quo magis femperextaretfedes lurilprudco*nbsp;ti�.Mirum veto: cccepaulopollinundarione amp; inc�dio iteru vaftatamcll�nbsp;lego. Nam id teftarur v�tus liber Grxcorum Epigtammatum. Needum ta-mcm.cell�runt talibus tempeftatibus, qui afflii�� lurifprudcnti� opem ferre debuerunt. Quid pollremo accident, non perfequor.Dico modo, cuinnbsp;Principes Andegaucnlcsin Syriam traiccerunt, huius vrbis reliquias 5c ruj'nbsp;dera vidifle atque ingemuilTc: Sed quxdamfaltcm fragmenta Tabularnnbsp;Iuris hue referre potuill�. H�c veto illa funt, Huraldc,q-i:c aduerfus omncnbsp;temporum barbariem delcndcda,illullr�da,pcrpoliendietiam none funt.

Age ergo : Et fi terr�motus 5c diluuium, 5c conflagratio, 5c vaftitas 5� barbaries jdelere amp; obruere conetur quantulumeunquc l�pcrcll illius veteris lurifprudenti�itu qui 8c inftaurationcm 5c defenl�oncm rci tam pr�-clate fulcipis,tu nefcdc malis.Ita cft profc�lo. E.xperimur 8c nos nimis nnC

AD L. SI PAC TO. C. DE P A c T. vcrum efl�, quod fuo fecalo grauitcr conquerebatur Tertullianus noiler.

Eius in lib. de pudicit. verba funt hxc : Omne animi honum mit na/citur ant eruditur antCf^itur. Sed vttnala magis vincnnt ( qnA vltimorum tempt-rmn ratio eit^bona iam nee nafii heet : ita corrupta�int femma'.nec emdirnita-de/trta Jitnt�udia : nee eogi : ita exarmata�int iura.

Experiinur amp; quod Cor. Tacitus paulo ante Tertullianum conquere-batur, iis, quibus amp; noftram veluti conditionem deftribit, verbis, in vita Ibccrifui. ATxtHrrf (inquit) infirnutat 'u htimana ,tardiora�int rem�dia quantnbsp;mala : cz vt corpora lente auge�mt^ cito extinguuntur ^�c ingenta �udiaquenbsp;facilim oppre�eru quam reutcatierh. Subitquippe ettam tp�us inertia dulcedo�.nbsp;O' inui�aprima de�dia,p�firemo amatur.Q^idfiper quindecmi annos (�-andenbsp;mortalis cui�acium ) multi �quot; prompti�imi quiqut interciderunt ? Pauci ernbsp;(vt ita dixerim) non modo aliorumfid no�ri�per�ites�tmtu, exemptis enbsp;media vita tot annif, quibtu Juuenes ad�enehlutem, fines ad ip�os exaEla atatisnbsp;termines per�lentium venim�s.

Sed vt ne ca quidem rcrum conditionc ac delpcratione detenitu FuifTe foceruin f�um teftatur Tacitus, quominusamp; in extrema Britannig, cuiusnbsp;gubernationem liilccperat, ftudia bona, cciam Tog� Ro. hoc eft. Iuris Ci-uilis, cxcitarct : fic tu Huraldc cu Ibccro tuo viro aiuplid'. amp; Gallix Pr�fidcnbsp;Max. nulla temporum intemp�rie paticiis teinamp;ingi, quo minus vterquenbsp;veftrum Spartam,quamna�ajseft,omet illlurilprudentia:memoriade-fendenda atque illuftranda.