I CHRlsVlANlS-

; SIMI REGIS

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PERICVLIS:

H Notata q^væ-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad sfondratæ

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï O N T. R O M.

Litteras monitoriales

AD CL. V. D.

C afparum Peucerunt.

Pfal.54,î9-tribulationei ittfli: ex omnibf*^ kisltberabiteum D o Ml'tî V S.

FRAN COFVRTI officinaTypographica Martininbsp;Lc.chleri,

M D X C I.

DE REGIS GHRISTIA-NISSIMI PERICVLIS: ET N O T A T A QV ÆDAM AD SFON'nbsp;drau, Ponttjici-s Rom. litterm monitor taie s:

KtS^NTA. PtVCEKVM»

VoTIESCVN lt;\V E in Chriftianifiimi Regis vi-*nbsp;tam intucor, venir in me-tem fuperafle ilium æru-mnis fuis, ærumnas, quasnbsp;ratio ; Quare hune, inter tot Principesnbsp;Chriftiani nominis, folum, Satanas Sunbsp;Mundus, petendum fibi impugnan-dùmq; dilegerint.

¦ ' Lubc-t, Peuccrc Clariflime, Màgni huiusPrincipis,grauiffimapericula,leuker percurrcre.Leüiter,inquam:nccnbsp;enim parem me iis explicandis agno-feo, quibusferendis, fuperiorem le il-Ic, orbi comprobauit. Pcrcurram tanbsp;men : vt exemplar habcant adolefccn^

4 De Pericvlis tes principes, piiq; omnes, ad quod fe,nbsp;inter has vitæ lubt icas ambases, amp; fu-biras incurlione» rcciprocâlq; vicifli-tudines, conforment.

Igitur natum altùmq; accipe hune Principcm inter tubas rurbâfque ciui-liumbellorum : Galliæ clauumtenen-tibus iis, qui hbi per regiorum Princi-pum exitiura, iter ad Regnum moHc-bantur. Et Pictatem quidem, vnà cumnbsp;ladc fuxit : Militiam, puer, fub Con-dæo patruo, Se Amiralio Galliæ Coli-gnio, didicit. V t Herculi in cunis,cuninbsp;immiffis abiratalunoncanguibus: iwnbsp;huic puero, cum atrociflïmis monftrisnbsp;decertandum fuit,împietate arq; Am-bitione Lotharingica,quç Satanas tur-bandæ Galliæ, extinguendælucisEu-angelicæinfcris cxcitarat.

Quæ tenera ætate,inter arma,amp; lûb armis pertulit,eaprætcreo. Vnum hocnbsp;comemorabile eft. Intcrfcôlo ad Bal-làcum,contra fas belli Ludouico Con-dæo,nutantibus duce amilTo partibus,nbsp;accurrit ad cxercitumReginaNauar-ræ îohanna, fingularis exempli fœmi-na:

Henrici I y, . J na:filiumH E n r i c v m annum agen-tem X v,exercituififtit. Huncfe, in-quit, quem vnicum habeac, poftquamnbsp;hoftiû (celcrc Condæus Princeps cc-ciderit, Deo amp;patriæ confecrare: vte-rcntur in pofterum audoritate eius,fà-cultatibus, corpore, ad propuliândosnbsp;patriæ hoftes, paeéraq-, publicam,libe-raReIigione,conftitucndam.Ita,ofFc-rcnte marre pientiflîma, accipiete ex-ercitUjHENRievs Princeps,Deonbsp;patriæq-,, volens, deuotus eft. Anni-balemferunt, annorum noue, aris ad-mocum,iureiurando a pâtre adadum,nbsp;fc, cùm primùm poffer, hoftem forenbsp;populo Romano. Inde tam pertinaxnbsp;Annibali in Romanos odium, vtillud,nbsp;non nifî cûvitaarnitteret. Noftro,tamnbsp;conftans,exinde,in D e v m patriamq;nbsp;pietas, vc extorquere cam, non coniu-ratæ Mundi vires, non Satanævctera-toris artes, nonblandicntis carnisfti-muli,potucrint. 111c, ætate infima,remnbsp;generi humano exitiofam, Diis falfisnbsp;iurauerat. Hic, quodætatcadolcfcen-te, adpiorumfalutem, D eo illovni-

A 5

«P

i;

De Pericvlis

Co auélore promifit, nonpræftarct?

Confcâra, anno 1570, pace non pace, ofFertur adolefcenti Erincipi, foror Rcgia , Pontificia ipfa : quæ Principinbsp;partium Euangelicarum dcnupta,fcif-fum GalliæRegnum, in vnum reduce-ret. Conditionem auidè amplcéluntufnbsp;Proceres noftri: matre repugnate; necnbsp;ipfo Principe iatis approbantc. Quidnbsp;faceret, deuotum D e o patriæque,ca-put ? Nuptiis dicitur dies. Lutetian*nbsp;conueniunt ad Regem, Regina Na'nbsp;uarræ , mœfta -, Princeps ipfe noftetrnbsp;dubius ; Euangelici proceres omnesjnbsp;tamquam certâ firmatâq-, pace, exful'nbsp;tantes. Regina Nauarræ Iohanna,vif'nbsp;tutis incomparabilis figacis ingeo’jnbsp;fœmina, inipfis initiis, è medio tolH'nbsp;tur. Pvoceduntnihilominus nupti^'nbsp;A nuptiis, Amiralius fclopeto perfidiO'nbsp;sè iôtus, crudeliter trucidatur. 'Truci-dantur totâ Lutetia, toto Regno, poftnbsp;ddem, imo per fidem ipfam EuangcH'nbsp;ciomnes,abfque vlloconditionis, ft* .nbsp;XUS, aetatisdiferimine. Cædisamp;pc^’^'nbsp;diîB auólorcs Hifpanus Pontifexic^*

Henriciiv. 7 dis incentor patratórque, præcipuus,nbsp;inter alios , Guifius. Principem n'o-ftrum, iam, dcfunéla matte, Regemnbsp;Nauarræ, feruauit ætas: quæ dcinceps,nbsp;amicis amp;confultoribus bonis orba, fa-cilis videbatur futura j ad omnia quænbsp;Regiæ matri Mediceæ colIibuifTent.nbsp;Voliiptatibus amp; deliciis aulicis mer-fumadolefcentem, numquamad vir-tutem cxfurreólurum putabant. Pallor , H e n r I c E, Rex Magne, non zetas t(: tua, quæ alias amp; aJiis laluti fuil-fet •gt; lion hoftium opinio : fed propi-tius Galliæ Devs, Galliæ te tuæ feruauit.

D etinetur, in aula,annos aliquot: in aula,

-----finie cruentis

Intftiopaca.-----

Cogita tu, prudentiir!mePeucere,qui, Optimo Principi, animus fuerit, ver-fantiviuenuq; inter homines, qui nuptias eius, oprimæ Matris nece, tam-quam nupti^i hoftia,inierant;qui tha-lamum, amiciffimorumeiuslanguincnbsp;cruentaucrant: inter homines, quibusnbsp;A4

8 De Pericvlis

nulla fides,quibus nilfacrum iandvim-veûnter quos.vel leuiter traélum fulpi’ rium, aut facies decolor pro criinincnbsp;cflet. Ecvidendi ramen illi cortidie:nbsp;amice etiam compellandi. Sed ira fcnbsp;inter feras iftas , Princeps ad omneiflnbsp;humanitärem faâ:us,habuir,vt no modo , vulgo illorum, fed Régi inprimisnbsp;Carolo, amp;, quodmireris, ipfi Catharina: matri Rcgiæ,cariffimus haberetuf.nbsp;Detinetur, inquam, in aula, tamquaninbsp;apudCircenVlylfeSjannosaliquot.Scfinbsp;non coeleftis regni, non return fuaruffinbsp;oblitus.Semper illi in patriam animus:nbsp;nonhanc Ithaci alpcram amp; faxis horri-, dam, led coeleftem illam patria, quamnbsp;ccrtis Christi promilfis,ccrtus nouerai ip crabatquc. Iraq; euolat,quam-primum data occafio ; amp; fe aulâ Cir-Uebr.ii, ceyeripit: Mâgii eUgensaffligicumpoftt'

lo Dei-, quam temporalispeccati habere cunditAtem^

Exercucrunt eum, inde ad annum 158 Vï mala plurima, publice priuanm-que.Retentata aliquoties arma ciuiliajnbsp;fed Icuiùs. Et cùm ilia ccflàbant,holhunbsp;in hec

H E N R I C 1 IV.

in hoc vnum intcnti animi, vt Princi-pem noftrum in aulam retraherenc. V-xor, ad id,amp; mater Regia artes fua's ca-modare : Hie, aures occluderç, amp; ob-firmare animum.

Ex omni parte beatum, mortalem nulliircperias: Vixctiamquemquamnbsp;omni ex parte miferum: cui nec forisnbsp;necdomi fit quidquam, inquopofiicnbsp;acquiefeere. Noftro, ad fummam mi-fcnamfexternamhancdico, quæino-culos amp; primos fenfus incurrit) nil o-mnino defuit. Nofti illud, ab Cæiàre

Auguftorepetitum: «iû’oçiAovàja/xÆÇTï/t-

FucrunthæCjVelutipræludia, quitus exercitus Rexnofter, grauioribus cettaminibus, pleno iam robore, ad-moucrctur. Iam in eum Reges terraenbsp;infurgunt. Educunturineum excrei-tus validi,tot, quot milites vix illc in conbsp;mitatuhabebat. Terra, marivndiqucnbsp;clauditur: vt nuUa ei ad elabendum patere via, nifiillaincœlum, videretur.nbsp;Vixeredas, vix, nifiquividit, credat,nbsp;quantuminfrcqucntiâmilitum,quantum

io De Pe r Ic Vl r s

tum inopiâ rerum omnium , Regurn optimus'aborauerit, cum erumperetnbsp;anno i j S y, Liga ilia amp; coni uratio fcc-“ lefta: cùm ofto Gmul exercitibus,vnusnbsp;peterctur. Vix credas,Regem,in tantanbsp;fuorum folitudine in tanta rerum o-mnium defperatione, hoftibus vndiq;nbsp;cintlum,iter fecifle,medio die ; flumi-na traiecilTe; cibu fomnumq; cepiflc,nbsp;fuisboris, animo tranquillo:neq;,ciininbsp;aduentare bine illinc, iamiamquead-efl'eboftes nunciarentur, quidquam,nbsp;aut properatius cgille, aut de folito rc-mififfe. Præclarû illud Atbenienfium:nbsp;ifMUjà i5 (Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/'epw, (Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oa-Zau, fytj MSVOf,

woMa». Idem, noftro, animus.

Nc quidautemad eum percellcn-dum prxtermififle vidcrentur, ctiam Acberonta mouent. Pontificem Six-turn v. concitant, qui, aucboritarc, fei-licet, Apoftolica, Hæreticum, Rcgninbsp;Francorumfiicccibonc indignu, pro-nunciet ; prouincias eius, bonaq; pro-fcribat, amp; primo occupanti cocedat.nbsp;Addunt calumnias, amp; ex lefuitaruntnbsp;officina, famofos libellos. Mcmini-ftb

H E N R I C I IV. ' lî fti, Peuccrc, de Rege oprimo amp; inno-cenffimo,inter noftros Scanoftris fj^ar-fa: Noftris, nonaures tantum,fedlin-guas etiam Satanæ commodantibus-.nbsp;Ad hæc ficarios veneficos fubmic-tunt. Tandem Regiam ad eura matrem ablegant Catharinam:

¦-----CHI trift tn bella

crimtnA noxu cor di-, amp;c.

ht, ilia quidcm, contemptu ellifir. SedCatharina, modo earn minis ter-rere; modo auxiliorû, quæ exfpeélet,nbsp;defperationéproponere-.modóingen-tibuspromüTis, Scblanda nouarum nu-ptiarum fpe tentare.Exccpit amp;ifta,feiinbsp;minas, feu pollicitationes, immotus.

Poftquam fruftra eife artes fuas il-livident, pergunt, nonintermiflam; vimapertam excicerc. Sed doloseo-rum iuxta ac vires omncs, Noftcr vnanbsp;virtutcfuperauinCertainDEVMFide,nbsp;Vincithoftê,fternKq;,vbivbi obuiumnbsp;habet : inuiftus ipfe, amp; illæfus. Hominem , qui, tot continuos annos,ma-num cottidie cum hofte conférât, mi-rcrisintcgro eife corpore. A-TfaîiTia/Af

f

ïi De Pericvlis

SiS» : non Stygiapaludc tinóti : lcd D tutclârcéti.

Vincitjinquam, hoftes: fcdviciflc armisparùm habet, nifiSi Clementienbsp;vincat. Conftat,præcipuis inter coniU'nbsp;ratos, non femel vitam donafle : qoinbsp;poftea,ingratiflimaamp;lacerruma capfnbsp;ta, armainipfum crudeliflîmè refund'nbsp;plèrunt. Et accufàri cum ob nimiaU’nbsp;Clementiam amp;lcnitatem,audio àM^'nbsp;gnisviris. Iniuriâ. Laborat, tamquaP^nbsp;bonus agricola, cura cukùq-, fterilit^'nbsp;Stneca. tem loci vincerc. T^neïitnAgniantmhnbsp;Hare drferdere.Hoc eïi magni antmiyPef'nbsp;dere dr dare. Principem Auftriacs fe'nbsp;miliælmp. dicere folitum lego : Seul'nbsp;ritatisfepaenitutjjinon fente 1-. Clententi^^nbsp;numquant.

Sed,quidquidNofter agit, crefeu*^ per damna fua hoftes : Nouas illis viresnbsp;Mundus fuppeditat. Noftro, externi enbsp;Germania auxilij fpes,vtaftulgcrc c(S'nbsp;pit, vt extinôta eft. lam poft crebras vi-dorias, extre ma adeft rerum om niuirrnbsp;dclperatio. Vires confumptæ,ærariumnbsp;exliauftum : fegnes fociorum volunta-tes,

Henrici ïV.

tes, exterorum alienati animi. Comité interim Blçfis habentunOrdinuin-4UC fiiprema iententia, iamiam fupre-tïia Guifio Duci poteftas decernitur; lam ipie Princeps nofter, iure fuccef-fionis Rcgni pellitur, Dum iacent o-tttnesjamp;nefcio quæ confilia,animo an-) volutant : folus Nofter ereftus ipi-tatjfpcratq-, : diuinumilludlobirumi-iians : Etiamfioccideritr»e,tamen J}gt;erahonbsp;i»eo. Cùm fiibitó nunciatur, interfc-madante Rege, cum fratee Car-dinalijGuifium Ducem. Vides,vtdul-ci guttula, lalfiim hoe mare, De vs mi-fteat ! N uncium hunc, grauis, amp; cuili-bet alij læthalis morbus excipit: amp;fu-ifleRegem, fatnä'uolat-. Seperuencratnbsp;ad portas mortis,cùm damans ad D o-MIN V M, bono publico, feruacus eft,nbsp;amp;mortiereptüs.

Mortes Guifiorum, hofretida fc-quiturin Regemrebellio ; quæfincm Regnofeciflet, ni properePrincipemnbsp;noftrum. Regem Nauarræ,aduocari,nbsp;Devs auftorimpuliflet. Vocacus ac-currit: amp; fefe Regis, paullo ante hoftis.

14 De Pekicvlîs fidei committit. Totum bellicæ reio-nus in fe fufcipit : amp; ita adminiftrat, vCnbsp;quod imminerc Regi,Regnôq; exitiunbsp;modo videbatur, hoc ia coiurata capita premeret.Eo ftatu res crât,vt déditsnbsp;Lutetia, Rege reftituto, recedendutnnbsp;fortafl'e longius ipfiRegi noftro fuiiTer.’nbsp;cùm Monachum fubornat hoftes,quinbsp;Rege, per fummû fcelus, fublato, Regem Nauarræ Francorum Regemcf-ficerc t. ijuûdminime exj^e^asy ex tufnbsp;uerfe fit : amp; fiuper nos 2) E v s negotittf^nbsp;curAt.

Vt Nofter, orani iure Francorunt Regnum adeptus eft, exiftuntrepcri'nbsp;tè fubditi, qui Régi fuo de Religion^nbsp;controuerfiam facerent. Hos illenbsp;rationibus amp; inuiôlâ conftantia repü'nbsp;lit: nihilominus,vt conftantem fe, netsnbsp;pertinaccm probarèt, lequi fe para-tum prohtetur meliora, ß moniîta'nbsp;rentur.

Horum fedatisanimis, vtDiepaiï' cum exigua manu, ad tes in Normao-dia componendas feceffifle cognouitnbsp;Mænius, cum nuraeroio ß^recenti e%-*nbsp;ercitü,

H E îï R I C I IV. 15 crcitu, adiiolatjinifto angulodcftitu-tum opprefliirus, Manum bîc quiuisnbsp;dediflet. Nulla, niß in fuga, fpes : amp;nbsp;hæc, folo patebat mari : quod ipfum,nbsp;fuiflet, poireffioncRegnicedere. Scd.nbsp;magiii animieft, amp;Chriftiani, Sperarcnbsp;fimpert nec vllimalo cedere : amp;quodnbsp;de Magno Alexandra narrant , fi erc-fto non licet, de genu pugnare. Re-I gi congrcdi cum hofte viribus æquis,nbsp;autiuftaacie certare, per fu or urn pau-lt;îitatem nonlicebat. Itaque vrbe amp;nbsp;caftris, pro tempore, communitis,nbsp;velitationibus amp; leuioribus prceliis fa-bgare tantam multitudinem, amp; car-pete aggreditur. Incredibile eft, totnbsp;ad bellum egregiè comparâtes militates viros, à tam exigua amp; pænè ca-ptiua manu, non folum inhibitos, fednbsp;toties etiam pulfos, fufos,cæfbs. Rexgt;nbsp;^inpcrinterprimos,imoomniumpri-Rius, fuosvoce manuque accenderc:nbsp;Pugnam ipfe ciêre amp; regcreiconfertosnbsp;tûhoftesfefe immittere: Ducis pru-dentiffimi, fimul ôr militis fortifliminbsp;tnunia obire.

xé De Pericvlis

Ingentcmhîc tibi, Cafpar Peuccrtfj perfi Jiam militis mercenarij Germaninbsp;narrabo : Nihil enim tarn integrum,nbsp;fynccrümve, quodnon ncfarixiftmsnbsp;Ligæ confuetudo corrumpat.Non pü-gnarcapLidillos, amp;aduerfumhoftcmnbsp;nnlitantct ferire : fed per infidias .nbsp;dolos, pcrHdioscviros Fortes aggredlnbsp;condiicunt. Cum ad diem xiii. Se-ptembris varium amp;anccps initum cf- inbsp;fet prcclium , noftris appropinquan^nbsp;Germanorum peditum ligna aliquot:nbsp;velut delperatis rebus, deditioncm fi'nbsp;raulant: aproximis intra foflam reci-piuntur. .(^i longius aberant, vt voü'nbsp;tantia intra vallum hoftium ligna vidc'nbsp;re, arbitrati occupatu ab hofte locum,nbsp;accurrunt : impctum faciunt. Hivoccnbsp;gcftuque fignificarededitiosfe : Reg^nbsp;militare veile. Itaad Regem vlq;, ali^^nbsp;curantem, penetrant. Is, adlignoriimnbsp;hoftilium confpedum, irruere in illosnbsp;parat. Eadem fimulatione luditur. Plc 'nbsp;rifqueconclamantibus, perfidos elfe,nbsp;amp; occidione delendos,nihilominus innbsp;fidem accipiuntur; làcramentumnbsp;ftant-

Henrici I y. 17 ftant.Rex ad alia belli difcurrlt. Illi innbsp;ftaudem intend, vbi adefTc fuorum e-4’^itatum vident, velut fignodato,innbsp;^utmamillamequitum, cuipermiftusnbsp;^ex crat, globulos fclopetis omncs e-^ittunt:vano conatu.Poftquamfrausnbsp;patuit,magna accepta, nonulla etiatnnbsp;^ataclade, loco pulfi,ingentifeelersnbsp;^equïquam patrato,fe ad fuos recepe-’^Utit. Quæ te fortes,ChriftianifTimcnbsp;^egum; quæ te, inter volantes globu-car mina illæfum feruant? Dicam,nbsp;^eucere præftantiffime: imo dicam ti-^ijLeótor : amp; arcanum hoc tibi rete-Peucero notum, probatumque.nbsp;barmen Dauidis nofti : Tu es, D o M i-Egt;]}€S meA.Alttßimum fsßttßi refugiumnbsp;Nonaccedetadtemalum-,amp;flagel~nbsp;l^m non apfgt;rojgt;in^uabit tahernaculo tuo-. amp;nbsp;fequutur apud Diuinum Regem.nbsp;^occarmê,nolim,fuperftitiofus,charnbsp;ïæinfcribas, collo appendas:fed,pius,nbsp;^cnti infîgas, fide appréhendas. Tu-^^^^r[^.Suf)eraß)idem,amp;baßlißumambu-labis, ç^calcabss Leonern amp; draconem fi-fvrui.

18 De P e r t c V 115

Hîc video viros bonos plcrofqu6 de Regis optimi capite follicitos, ru-entem ilium in pericula animum, ani-maJq; magnæprodigurn reprehendc-re.NecegoprobaueriminaliOj quetnnbsp;autinanis cupido gloriæ, aut fuusfuror,non Dei Spiritus agitet.Innoftro,nbsp;impetus efle diuinos, notarunt, nonnbsp;obfcurè, qui eum intentius obferua-runt. Necquidquamaggreditur magnum,quin inuocato N umine jiam denbsp;exitucertus efle videatur. Itaquenortnbsp;tam quid palîurus fit, quàm quo tédat,nbsp;cogitât. Annos fuos in numeratonbsp;De V M habere.- cos, feu pauci illi, feonbsp;multi fint, Deo impendendos pa-triæ.^Vi?» eH res magna.y'viuere'. Omnesivt'nbsp;¦^robi ’vitittntyOrnnta animAlia,nbsp;griA 'vero res eii^ hcnc Ajiuere^ beneßenbsp;Iraque corporis euftodes, ad dignitatem potius,quàm ad tutelam adhibet:nbsp;amp; iiullum ferè cubiculo,nullum iiicn-fàpVohibet: ne eos quidem, quosfu-fpedos habere meriro poffit. Andto-nicum Irnperatorem hiftoriç narrant,nbsp;tanta, tam conftanti in Dévm fid®nbsp;fuiife«

H î. y k I c I IV.

Fuiffe, vt plerumque incuftoditus age-ret: fæpè etia quos infidiarifibicom-pertum habcret,amp;:in çdes admitceret, amp; menfæ participes faceret. Diccbatnbsp;enim,vt eftapud Grcgoram,Hominisnbsp;vitam in manu Dei efle ; quam vt re-traxiflet, aperiri Continuo periculisnbsp;omnibus fores. Certe hac hominumnbsp;perfidia, nite Devs feruet,fruftràtcnbsp;obferues ipfe : neque te tutum centu-plexmurus teneat. Animata omnia at-que inanima, fuis armis natura inftru-xit; Nosfolos, nudos expofitofque in*nbsp;iuriiSjdcftituit.

lt;pult;ri« xîgjt'St'SuJpoiç,

nofticætera.

Et bis hominibus, calliditatê dolofq;, robur, opes, amp; externa ilia omnia tribuit. At fuis, quid dédit DEVSjquönbsp;tutiedent? Eidern :

A»t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aOT.(7»v,

Avt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ATmiitiiV,

Nix.« Jt i(5t] KaÏTup.

fidem enim illi^'victrunt Rei^na^operAti Hebr.i i. funt iußitiamadeptißtnt rcpromißioncs-,nbsp;obtuvAuerunt orA Icof/um : Extinxerunt

B 2.

lo De Pericvlis vnfetum ignisiejfugerufit acientglad^,(tH^'nbsp;tiùiierunt de injirmitdte, fortes fellnbsp;, in bcUojCaßra quot;verterunt ext er or u.

rari itaque amp; reprehendcre dednant boni, inuiélum Chriftianiflimi Rcg'^nbsp;animum : amp;adillius nomen jliorrcf^nbsp;difcantimpij. ®

lam ingens hoc periculorumopf*' mi Regis æquorfnperafle mefcribei’'nbsp;doarbitrabar: cum retrofpiciens,nbsp;mefoluiire portuvideo. Necpcrgc’’®nbsp;animus eft, cum marc turgidumnbsp;ftos aquarum montes intueor. Ta^^nbsp;pertinacem plebcculæ furorem :nbsp;vndique turbantes ventos : amp; iftos ?nbsp;Hciperiâ,nimbos. Totarces,oppi^^’nbsp;vrbes quas fingillatim obfidere, opP^'nbsp;ncn te om nia amp;componente.T ot cc'^'nbsp;taminaquæ inire Regem præfentei^’nbsp;primumqueneceflTumfuit.

Prœlio,quo,cæfo Egmondano,ttgt;*^' pern in fugam aólus eft M.Tuius, p*'*’nbsp;currifle, èc equû medios inhoftes, t^'nbsp;liétis longo poft fe interuallo fuis,

H E N R I C I IV. Il turn fecifle,Regem,conftanamp;fugien-tcs hoftcs, cum pauciflîmis ad mulranbsp;tt'iiliaria perfecutum, muka nodle re-iiertiiread fuos ica ciiiótunfhoftilifaii-giiine,vt coopertum vuinerib’omncs,nbsp;pallentcs iudicarent : nulla amiffa fan-guinis fui gunula:Rcgium,fublata voce, Pfalmum canticautem, Dominuinbsp;Regnat : contiirbAntur popali, amp;c. Akeronbsp;diCjintetis in tot funera oculiSjdixiife,nbsp;Rece manus D o M i N i • vi^rtxfiks.nbsp;^ec ilium putes,difTimulato, aut cumnbsp;alio communicato habitu, bellum in-gredi. Confpici amp; dinofci vuk abo-mnibus-.vt amp; clues fciant, que fequan-tur,amp; hoftes qucm fugiant.

Quid hic tibi obfidione cinólam, amp;advkimum malorum,fàmcm,ada-ftam Vrbium matremreferam?Quidnbsp;virtute prouocatum , prudentia tra-ftum Parmefem?amp; vnabora, fine fan-guine,recepta,quæ Poliorcetes ille, a-liquot mcnfibus, muko fuorum fan-guine,vixceperat î Q£id fumma vi,nbsp;magno Regis ipfius vitæ difcriminc,nbsp;ad dcditioncm copulfum Carnutumînbsp;B 3

ii, D E P E R I C V L ï S QuidcæG,adNouiodunumjprçcipüânbsp;aliquot Coiurationis capita? amp; vrbcni)nbsp;inlpeólante,nec fe commouentenbsp;nio,captam? Saltim, auertiflet afociO'nbsp;rum calamitate oculos ! Aduolauetat?nbsp;vile illud mancipium, fuis alienifqu®nbsp;paritcr vilisjcum exercitu ad quartuo^nbsp;Japidem, vana vomens incendia: futU-rus Rcgix virtutis tcftis:fimulque fof'nbsp;tioreminimicum Regem, quam fenbsp;micum,fociisprobaturus.Simuladue'nbsp;nitjiimul eûfamiliaris inuaft morbus*

Quid tibi, vndiqueaccitos, vndi' que in Regnum immiflbsexternosnbsp;exercitus? amp; proditam Hilpano p^'nbsp;triam? Quid magno huic Leoni, obl^'nbsp;trautes caniculas, Lotharingumnbsp;baudum commcmorem? (^idcuU'nbsp;fulmine fuo, bullis Sfondratamnbsp;pam’Quid cum exercitu Papali,SfoU'nbsp;dratam ducem?OminofumPontiliuiÇnbsp;dominationinomen.

Merito cumDauidc, autcutnip*^ Magiftro.exclamet Rex optimus. Cir'nbsp;cttmdedertint me canes mudd : concilitiff^nbsp;malignantiumobfeditme.

Inûgneiîi

'H E N R I C i I V. ij

Inßgnem hîc,nonledam, nonau-ditam ingratitudinem noto. Pontifex., cui auôloricas imperium q u e à Fran cis,

• Francorum Regnum, clauibus, gla-dioq; \.mip\xÿt\'ax..Htfgt;aniarum Rex^'[ cuius olim maiores, Francorû, Borbo-nij quidé Principisvirtute,quod hodie tenent Regnü obtinucrunt, Regnumnbsp;Francorum amp; ipfum Barboniæfamû.nbsp;liæcaput, petit. Lotharingus, cui falusnbsp;âliquando, dignitas fæpius a Francisnbsp;contint,Reçnum Francorum,latrun-culusinuadit. Gvifij, quorum dignitasnbsp;omnis à Borbonia affinitatc cœpit,nbsp;l^cgumque liberalitatc. immenfumnbsp;creuitjRcgnum Francorum,Fcelerati^nbsp;\a.ccrâ.Y\t.SAbaudus, qui amp; ipfc, Franci-ca affinitate. Francorum Regum libe-ralitate, habet quidquid habet, parti-culam fibi de Regno, ingratus latro,nbsp;pofeit. .^^i reddit maU, pro bonis, non Prôner. 17.nbsp;reçedçtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de domo dus :inqui tS ap ie ns,

H E N K I C I IV. IJ lium —velut 'unda ^fuperuenit undam.nbsp;Itaquc, antequam me ferant in altum,nbsp;nouifluâus, vela conuerto: amp; ad idnbsp;quodprimu propofui reuerto: Supe-rafle Chriftianiflimu Regem ærumnisnbsp;fuis,ærumnas Herculis. Manus quidc,nbsp;cumferis non c.ox\x.\^\\.-.quascon^eclariynbsp;venatorisagrefliJtjuee^i-.nQc inferorumnbsp;cuftodemtricipitem Cerbcrum, do-n\uit:nec coelum humeris fuftentauit.nbsp;Sedcumiftorum, quos dixi,Hifpani,nbsp;Guifiorum, Lotharingi, Sabaudi, im-lïienfa habcdi cupiditate, malo multiform i: cum ilia,multorum capitubel-foa,furente plebe,congreflus eft: Trknbsp;faucis Potificis latratus,cötempfit: neenbsp;foperftitioni,Tartareomonftro,ceffit:nbsp;cadens Francorum Regnum hade-’^üsreünuit.

Et me quide inter tot RegisChriftia-tiiffimiinfandos labores, iuuat audire '’eras optimi Regis de hoftiumore ,vinbsp;'^ctitatis expre fois, laudes. Iuuat vidc-te faniftum Sz integrum Principis in-’^ocentiflimi animum,rcclaquc confi-reteóla. I uuat intueri ad tantum lu-

De Fekicvlis lïici oGulos aperientes Principes pios-Si ad comune propulfandumpericU'nbsp;lum, paulatim affurgentes, Paulacii’^'nbsp;namque Hoftium ilium caloremno»nbsp;æquamus. Aduolant illijamp;inftant ardentes operi. Noftrijlétoadliucaccc-dunt pede: amp; fummis digi cis onus ran-

\ï mala,prompt! amp;expediti currimus. V 'nbsp;bi quid boni conficicndum, cochle^snbsp;vincim® tarditudinc.

ipero piosPrincip^^’ qua funt prudentia, temerè reuocatu-ros, quod mature nimis amp; nccellarionbsp;confiliocœperunt. Imo vtcœperunbnbsp;pergere necelPc eft. Nec iîftere gr^'nbsp;dumnecreuocarcjco progreffis,licet.

Quareautem, haftenus pr£C exte-ris, Rex Chriftianiflim us, tot amp; tantä ncgotia,fuftineat vnusiquare onus pu-blicüjferat folus: Quarc tot eu pericu-lis,D E VS obiieiat: Quarefolumillun^nbsp;Pôtifex, Hifpanus, amp;cæteraturba ty-rannorum, impetant : quæro abste,nbsp;Peucerelâpicntiffime.Faciam tarnen,nbsp;quod apud magiftros difeipuli folent :

H E N R I CI I V. 2-7 cxplicabo Icnrcn^im mcam. Tu-, finbsp;aberrojdocebis, amp;reduces inviam.

Et primùiii quidem illud , Quare tot eum periculis D e v s oderat, tocnbsp;laboribusvrgeatjfacilefoluo.Herculisnbsp;fililabores, quos Poëtx celebrant, abnbsp;itatalunonc:hià D e o propitio funt.nbsp;Ica eniedat fuos,ita exercer,ita probat,nbsp;ita oftentat. O^eruum ilium heatum^cuius TertulLdonbsp;emendationi Devs in ft at, cui dignat urf^dentia.nbsp;i^afcî, quem admonendi dtßimula^iöne nonnbsp;decifit. Dauidem pucrum,Leo vrfusnbsp;inuaferunt : Adolefcentem, Saulis in-üidia preflit: Regem,deccm tribus re-pudiauerunt : Rcccptuni , filius ipfenbsp;perfequitur. Et vix alia, nos in cœluranbsp;I via, Devs deducat. Plano adiri cx-celfa,contranaturamcft. Patimur-.nonnbsp;elt pœna,militia eïi. Pcrrumpcnduin eftnbsp;in cœlum : amp; vis tacienda obftantibus.nbsp;Nefcio quomodo,airurgere mihi, prænbsp;cæterisillis fapiétibus videtur Seneca:nbsp;amp; per illud obfeuru naturæ velu, vidif-fe multa,quæ hodie pleriq-,, in clarifll-maluce,non cernunt. Oratio ei pra:-tereaaptata rcbus,preflajamp; viriEs. Ita-

ftuc

18 De Pericvlis que eins amp; leclio m^ehcmenterafli-c It, amp; verbis, quantum licet, lubenternbsp;vtor./’Ä/^,inquit, D e vm dicere-.^f^nbsp;i)Jbeüs^ (Jnod deme e^ujeri poßitü j'uos^nbsp;bui reel A placuerutit ? ^liU bonafalfi cit''nbsp;cumdedt, edr animos inanes : Velut lon^»nbsp;fallaciq^ (omni o-, lufi : Auro illos, argent o, amp;nbsp;ebore adornaui: Inti/s, boninthiledt. ißhnbsp;quos profelictbus afpicitis^fi^ non qua occur'nbsp;runt, ßdqtta latent •viderit is mifirifuttl jnbsp;Jordidiy tiÿrpes adßmilitudinem pariettitttnbsp;Jiiorum extrin(ectts culti. Non eli iß aßlidit^nbsp;çd-lyncera félicitas : crußa elinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quide^

tenuis.Itaq^ dum Ulis beetfare, amp; adarbi • triumfuum oßendt nitent,nbsp;nbsp;nbsp;imponuntquot;

ciim aliquid incident quod difiurbet amp; tegat, tune apparet quantum alt a edt“ 'vrr‘tnbsp;fœditatiSy alienusflendor abßonderit.nbsp;hisßedi bona certa, manfura: quanto magi^nbsp;•verßuerit aliquisy ed”vndiqueinßexerit-,nbsp;tanto videbitmeliora,maiora\(qua. per mißnbsp;•vobis: metuenda contemnere tcupiendafi-fiidirefN.onfilgetisextrinfecus: bona ve^nbsp;ßraintrerfasobuerfaßnt. (fc. Hæcau-tem iplà bona,vt oftentet D e v s,amp;: innbsp;apercum producat, coramittitcuhocnbsp;mundo,

Henk ICI iv. mundo,cum huiufmodi monftris, vi-rosbonos. Vires, ipfc fuppeditatau-getque, vt ferre, vt fuperare externosnbsp;iUos impetus valeanr.

— defeffaiuhendo eïi

Sxua louk coniux: Ego ßim indefejjtis agendo,

inc^uit apud Poetam Hercules : cui, quaminiqua Iuno,tam æquusluppi-ter.Bonis viris,corrupta hçc natura rc-rum,Nouerca eft; parens, D e y s, In-pugnat ilia, hie défendit : ilia impellit,nbsp;hiefuftinet. Dat laffi 'virtutem:amp;his,nbsp;non Juntfortitudinem dr robur multi-flicat. Deficientpueri,amp; laborabunt:amp;iu-uenes in infirmitate cadent, ^u^i autemnbsp;fierant /»Domino, mutabunt forti-tudinem:ajfument penat,ficut Aquila', current, dr non laborabunt-.ambulabunt, drnbsp;non deficientftare tS fragiles pu-trefq-, poflimus,ninosD Evs teneaünbsp;MilliesRegiChriftianiflîmo genua fuGnbsp;cidiflennmillies onus,defperabundusnbsp;abieciflet,nifi in cœlum intuenti, Spesnbsp;cœlo delapla, animos virefque addi-diflet.Filius terræ Antçus,robur à ma-

3ô: nbsp;De PericVlîs

trc terra,accipiebac,quoties earn cort-ligerat. Quanto ccrtius è cœlo, D Ei filij, houum inuiclumque accipientnbsp;robur’Etfiquando, labafcere videfl-tur, atque dcficere viribus (quodfit,nbsp;D E O permittenre:ne fortisfuæoblitijnbsp;nimium c-fferantur)voluntatcm fuarnjnbsp;Diuinæ voluntati volontés fubmittût:nbsp;In Regno natos, fe cogitant, in quo,nbsp;Seruire D E o, régnere fit. InterimJoU-tium mis esi,pro honefio durdtiderarcamp;âdnbsp;CAuÇam àpattettarejpiciuttt. Et,fi ita Deonbsp;vifijmfueritjiuuabitetiam, pro iàlutenbsp;publica occumbere : Sz effufo langui-ne fuo, aliis, qui defides fpedant, làn*nbsp;guinem fufiundere. Non cft igitufnbsp;quodmiremur,fi ita Regem noftrurnnbsp;De VS habet, vt difcipulum, prxce-'nbsp;ptor; vt veram progeniem lu am, feuerns pater. In æternum virtutis exemplar, eumeducat: fibieumeducarStnbsp;præparat.

Alterum nodum, cadem manu fol-uo. Deo carus cft : D e i membrurn eft .Hoftem ei elfe Satanam Mudum-que necefle eft : amp; Satana: Mundiqnenbsp;membra

/

Hen r rc i i v.

tncnibra. Altum.eft hoe odium,amp; in-ueteratum.Z»;«?/czzzlt;?f po num int er te amp; mulierem y inquit D E v s .• inter fernennbsp;? tuum, amp; [enten illius. Si de tnundofuijfetis,nbsp;inquit D o m i n v s, MunduSy ejuitdfitumnbsp;ff et diligeret : fnia. ‘vero de Mundd nonnbsp;ffltf fed ego elegi vos de mundo ¦. propt er eunbsp;tdttvosMundus. Sirnul vt audiuic Satan, de ore Dei: Nutntjuidconfderafinbsp;feruum meum lob ? amp;c, In uidia amp; odionbsp;accenfus, poteftatem fibiin ilium petit. V t data cft,quid non ille eommo^nbsp;uct? Sabæos,Chaldæos,aërem tempe-ftatefque,quidquidmorborumeft, V-xoremipfam Sgt;c amicos, in ilium D e inbsp;Athletam concitat:qui opes auferant,nbsp;hberos opprimant, corpus torqueanr*nbsp;Âimum dolore faucium excrucient.nbsp;Fert ifta lob paticter, tamquam importa àD E O. jBözzäz»,inquit 4 D e o xccz-piemus-. çf maU nonaccipiemus? Selt;iï\x*nbsp;uat tandem viétum, patientiâ vidercnbsp;Satanam: amp; hominem nudum, incr-tnem, deftitutum y videre de huiusnbsp;Mundi Principe, trium phantem.

Ad odium Satanæ infl^mmiinduffl,

31 De Pericvlis

damveheinentiusexardcfcir,quosHi' uinitus excitatos iudicat : q uos diuin*'nbsp;tus agi rcgiq; videt. Ab his,(ibiRegnO'nbsp;quefuo metuit. Quidquid, veteraco^’nbsp;caller,in hos explicat: vim omnefu^^nbsp;viréfquc in hos eßiindic : ôc mouecnbsp;barque omnia, vr eos oppriniar,nbsp;raq;, fi poflir, diuinis conliliisnbsp;accelerare, aur proferre nemo poil^^'nbsp;V t narum Regem vidit, fibi fuifq;nbsp;fit impendere ab eo periculum.nbsp;itaque, bellorum ciuilium, velutinbsp;cellis obruere tentauit:

JïtZaLi 3 Tti otJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißsv. In aulam mins

bus induxit: Sed mutare aut retin^^^ cum,neq; Circes pocula,nec Sirefti^^nbsp;Cantus valuerunt. Veneficos ßcari^r^’nbsp;immifit : Sed his, autanimus, autnbsp;ceflus defuic. Calumnias de eo imf^'nbsp;dentiffimas iparû't: Sed has Regisnbsp;ftrifplendordifcuflît. Totum deniq*^^nbsp;incum.armauitMundum.Guifiospr*'nbsp;mum,qui rem Gallicam turbarent, ii^'nbsp;pulit; Sabavdum deinde, amp;:

H E N R I C 1 ï V. 3} ringum, quiRegHum carperent, eîtcknbsp;tauicTandemHifpanum, Regum po-tentifTimum, palamin fcenamprodu*nbsp;xit ; qui amp; aur um India, amp; milité Ger-maniâ,Italiâ, Hifpaniâ, Heluetiâ, Bel-gicàfuppeditaretConiuratis, amp;Con-iurationis fe caput profiteretur.Ponti*nbsp;ficem pene præterieram:àquo fulmert.nbsp;olim in Regem vibratum:amp; nuper mi-naces editælitteræ, quæ amp; Ecclefiafti-cos,amp; Principes Proceréfq-„Rcgis ob-cdientiâ reuocant : amp; thefaurorum D.nbsp;Eetri apcrtæ cataraâræ : amp; exercitus.nbsp;Duce nepotCjimmifTus.Sed que piumnbsp;Regem tuentur, excelfa funt, inexpu-gnabilia,nullis aut armis, aut dolis per-Mia. Satanaî, vc marinis fludibus, fuinbsp;limites conftituti, quos fuperarc illinbsp;ncfâs.

Et, Illi quidem, vident folius Regis huius virtutem obllare improbis con-filiis fuis : co fublato,inundaturos fe ty-rannide fua, Cliriftianum orbem im-^nbsp;punè. Hic veto, Pontifex, eademquanbsp;Satan Galliditatc,ïibi Regnoq-, fuo me-tuit. D E ofàcrum Regem, perdundæ

34 DePericvlis Babyloninatummetuit. Gerte Eccic^nbsp;fix reftitutionem, Romanæ curi;^nbsp;I reformationem, è Francorum Régi'nbsp;bus vni clcberi, amp; vates olim cecinc-runt,amp; fuperiorcs aliquot Reges intel-lexerunt.

EpifeopiPortuefis ad Paulum 1.pp' de Francorum Regno, vaticinium ex-ftat, in lacobi Papieniis ad Fr.Spinn-1am epiftola. Surget -, inquit, nobis »»nnbsp;exI^eSîantibus aliquando Regnumnbsp;nos,ferre non vales inuttle rntniflerium n»'nbsp;ßrum, amp; grande aliquod negotiumfeditU‘^nbsp;exhibebit.'amp;ïi^ittn, Regij SuecorufaO'nbsp;guinis virgo , ab ipfis Pontificibus i»nbsp;beatarum virginum relata numerum»nbsp;inter alia, qux Romanæ fedi comini'nbsp;natur. Rötens eil, inquit, Dlv ^fufttAf'^^nbsp;amp; Francos aduerfiis Eccleßam,^cN tnbsp;qui extuleruntjdeiiciant. Quod affinenbsp;eftiis, quæ nobis in Apocalypfi Spid'nbsp;tus fanólus aperit : Nempe, eos qui po*nbsp;teftatem fuam Beftiæ tradiderant,ean-dem defolatam faóluros,amp;igni crema-turos. Exftant alia claris verbis expreAnbsp;{a,amp; hunc ipfumRegemindicantia va-ticinia?

Hen RI c I IV, ticinia, quæadmanumnon finir. Ca-rolum viiiRegem,Sauonarola, virnbsp;fanótus, miirum à D e o publice præ-dicabat, ad caftigados Icaliæ tyrannos,nbsp;Sc Ecclefiæ ftatum rcformandû. Cùmnbsp;auté excrcicum in Iraliam Rcx admi-vabili fucccflù,perduxifl'et; idq; ipfum,nbsp;ad quod vocatus crac, neglexilfet, eo-dem prædicête Sauonarola,iuflo D e inbsp;iudicio punitus eft. Regnum ab ec ac-cepit Ludouicus x i i.quem populi pa-trem mcrito ferunt : amp; cum Regno,nbsp;perdundæBabylonis animum. Ç^odnbsp;5‘us teftanturnumifmata aurca, cumnbsp;Hacinfcriptione. L v d.x i i.D.G.Rexnbsp;Fr.anc.Dvx MEDioL.amp;alterâparnbsp;tCjPERD A M Babylonem. Scd da-tum hoc illis à D e o non eft : vt necnbsp;F)auidiædificarcdomumD O m i n o.nbsp;At Dauidi datû, hoftes Eccleftæ D e i,nbsp;atniis perfcqui amp; alfcqui, Sc faftas populo D EI iniurias vlcifci. Infignc eftnbsp;9uod Sauonarolam dixifte Cominæusnbsp;fcribit: Viamp; armis Eccleftafticum ftatum,ad emtndationem pcrduccdura.nbsp;Fie quo, hoc loco, non difputo. Mihi

C i

nunc J fjîcrare fàtis eft, vt olim Scipi^' nes Carthagini, ita hodic Borboni^’nbsp;Babylonifutures fatales. Regem cegt;^'nbsp;te noftrum

----maioribui ire per alt um t^ujpiciis^ munifeftafides.-----

Etfidemmihifirmät, ardenseiuspiC' tasvirtulque : admiranda, contranbsp;coniuratoshoftes, conleruatio:nbsp;fummum tandem faftigium, omnei^nbsp;humanam rationem exfupcransnbsp;uedio.

lam mihi videor, Peucerc viroruf^'“ optime, ad id quod quærebam lêcuO'nbsp;do loco,refpondifle: T uum,fuper biîgt;nbsp;indicium efto:meum,ego fulpendo-Attigi fupra litteras éditas elfenbsp;SfondrataPP.adEcclefiafticos,amp;Prii’nbsp;cipes,procereique FrancorumRegnbnbsp;mmaces,quibuseosa Regis obedien*nbsp;tia reuocare tentât,Scad perfidiam cO'nbsp;naturadducere. Adcas,ferente hocnbsp;æftu,notabopauca. Nafingulaexcu-terc no libet : amp; fruftra fit, poft tot ex*nbsp;cellcntes doótrina viros, qui hoc argumentum prxeepcrunt.

Henrici IV. 57

Et vidcamus primùm, vt titulus ad totius orationis contcxcum aptus fit.nbsp;Grcgorium fe dicit (erttut» (eruornm.nbsp;LatctlubhochumilitacispaliiOjfaftusnbsp;ingens: quifcfc tota orationeprodit.nbsp;Nilenimnifiarmatonat; amp; arma nonnbsp;fioium fpiritualia, Sz temporalia,fcd ct-iammilitaria. Mandat:p^æcipit:mina-tur.•fpoliat:poteftatisplcnitudinemia-tlat;amp; loco paternæbenignitatis,fe-Ueri iudicis perfonâ induit. Et tadcni:nbsp;inquit, ornttinohominum liccat hacnbsp;pAginaw noßra requißttonis-,monitionif,ß-fixtonUiaßignationiSt declarattonii. madtt-^orum.decretorum, voluntatu infringe-^tiVelei temerario außt contrair^f.amp;c. Vides vt de feruo, Sc feruo feruorum, répète exiftat dominus Dominantium?nbsp;Quis banc in feruo audacia ferat? A ut,nbsp;fiamp;uus non cft, quidnosinaniludifi-caturnomiHe ? Seruus apud lurifcon-fiiltos necvoluntatcm habet, neciusnbsp;habet. V ndc huic feruorum feruo, po-teftas ? amp; mandandi atquc decernen-diius?

Incipit; Btatifrimi Apoßolorunt Prin-

58 D E P E R I C V L I S cipiiy Petri cathedræy fttper quant D o MI-N V s acredemptornoßer IesvsChri-s T V s, /«4;zz xdtficAuit ec de fiantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De

Principatu inter Apoftolos,magifter i-pfe Christvs, fentétiamtulit.Nec Petrum Principcm, Paulus Gentiumnbsp;Aportolus agnouit. Ecclefiam vetonbsp;fupcr catliedram Petri;i;dificat5, nonnbsp;nouimns: falsó Christvm ar*nbsp;'chiteclinnlaudctSfondrata.

Inde juceeßionem Petris cfipafioralefi^ ctirant., efi a4poßdicunt munus iadat. Re-l}iondeo,quod olim Nicephorus Grc-gora s. Si fie, inquit, Petricathedrte fiiccefnbsp;Jores amp; heredesdicunt, (fi hoe in nes 'vi'nbsp;hrant,tamquam nubeSyfiulmen-. atquetnfinbsp;tridtcant nos cortint quat tpfisvidenturnthnbsp;niftrcsejjè debere : hoe “vero minime curatt'nbsp;dunt esi. E o enim magis cdto amp; auerfatiofi^nbsp;digni flint ; quodfiè non^'vt fidis dignitatet^nbsp;decebat^geßrunt. T^n enim quxettnqidnbsp;'vellentfdocere Clement em (fi allesfueeeß»'nbsp;res itißit Petrus : fed ea ligarfi qux ligand^nbsp;cßenty(fifioluere foluendaJJi'vero pritteritdnbsp;lis qiu omnibus facris Conciltis conßitu^^nbsp;'amp; décrétafunt, ea obtrudttnt quaßlis ipß^

Henrici IV. 59 placentjÇ^c. lam vero videamus vt A-^üftolicis veftigiis infiftat. Nemoglorie-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• î •

\Hrin hominilgus-Àwc^Vi Apoftol’. Sfon-orara Apoftolicus, in Petro gloriatur: que illo ipfo loco nominatimexprcf-fum voluit Apoftolus.

Admoneillos-lxwQ^yxt Apoftolus, Prin- T'd-i-tipihus ^poteßatihusfubditos ejjè. Sfon-drata : rSiu^oritate Apoßoüca præcipien-do mandnmus-, illico omni amp; quacttn^^pofi-poßtamora, exceptione.,Mt excujatîone-,in-tru terminum 'S.x. dierumamp;c. ab codent Henrico, acab eius fequacibui amp; fautoribusnbsp;omntno recedant, tllumque illos prorfitsnbsp;déférant amp; der clinquant. Apoftoli,Ca-ligulis SçNeronibus fubditi ipfi fucrûc,nbsp;amp;fubditosfuoscflevoluerunt. Sfon-drata fuos à Principis Chriftiani, cuiusnbsp;lîdcm,inregritatem,clementiamcon-fenfus hominum prçdicat,obedientiâ,nbsp;quamprimùrniubetrecedere.

Arma militia, noßr^non carnaliaßtnt, i.Cor.19, inquit Apoftolus. Sfondrata: Nos cer-tequacumquepoterimtos, nonßilumßiri-tualia temporaliaßed etiam milttarianbsp;»tixiliapericlîtanîi Religioni Caihelica, ac

C #

?

40 De Pericvlis

Regnoßbminiflrarenon omittemtit-HU,non quæ licet, fed nbsp;nbsp;nbsp;poteft»

promit. ^uAndo nobis cloues Petri nihd frofunt-, age rubiginofkm Pauligladium di‘nbsp;firingamus. Verba funt prædeceflbrisnbsp;eiusIulijinLudouicum, de quo antenbsp;memini, xii. Religioarmis, nequenbsp;i.Tim.1^ propagator,neque defenditur.^’er««^nbsp;Domininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oportet littgare: fed matt’

fietumejjèadotnnes, docibilem,patientetn'-Cummodeßia corripientem eos quireßßu^ •veritatiiLiti^zrc non oportet ; quantonbsp;min’pugnareJCummodcftiacorripe-re:nö armis inuadere.amp;vimadhibcre.nbsp;Mahometicum hoc eft : nonChrifti^'nbsp;nü.D.Bernardus:Pr/^^ö,inquit,7?4^^nbsp;ums pugnabimus'vf^admorte., pro moire noßra,armis,quibas licet, nonfiutis 0*nbsp;gladiisßdprecihusßetibusdad Dev^^’nbsp;Et Romanos Epifcoposlegimus, tum inbsp;cum piçtate Sz innocentia ante omnesnbsp;nbsp;(

erätj Barbaros hoftes, vrbis mœnibus, non manu militari,fedieiuniis,oratio-nib’, humilitatc atq; fubmiflione pro-hibuilfe.EtPetrumipfum, Christvsnbsp;iubetgladiumin vaginamrcconderc.

Prin-

Principes Gentium, inquit Salva- Matt, Tor nofter,^/öwz»4»?ör/zir.c^^«/ maio-funttpotcftiitem exercent in eos.Non it a.nbsp;f^it.,inter'V0Syamp;c. Sfondrata: Diflricienbsp;pfactpifndo mAndamus ç^c. Pœnas ad-dit ƒ/ quisinfiegerit -,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c ont rainer it-, ad-

dit amp; militarem manum quae vim fa-ci«. Vtdubitare ncmopoflit, vnum cum elfe, amp;: quidem præcipuum de il-Hs Gentium Principibus. Seuerietiamnbsp;ludtcis perfinam induit. Apoftolos iu-dicaturos quidem tribus Ifraël Chri-ftusteftatur;fed,f«?»ƒAözzz/- Matt,nbsp;^iiinfede Maießatisfure : Non in hocnbsp;^undo, neque huius mundiarmis.

'^Murum(^ArgentumnoneHmthi^n.-^ 4uit Petrus. Sfondrata, Petri fuceflbr,nbsp;poftquam arceSantAngelimultaau«^ *nbsp;reorum millia a prædeceflbrc fuo Si-xto V. cumulata, prompfit:mittçre pro-ft diem ißuc decreuimus^ inquit, militAresnbsp;topiusHeluetica nationk,‘vni cum equit at unbsp;^on modico, quibtts prteficere in ammo ha-Inbsp;nbsp;nbsp;bemui ijttum ex confanguineis no ft ris inti-

mis HÎC paternus ille eft animus, Idcfpirituslenitatis amp; manfuetudinis,

42. DePericvlis hæc amoris amp; caritatis abundantia,nbsp;quam Stond rata prædicat; quæ Regesnbsp;Regibus, dues duibus fracresfratri-bus commictit : quæ promifcuis cxdi-bus arque incendiis complet omnia:nbsp;quæ denique vaftitatem inducatorbinbsp;Chriftiano. N empe is Sfondratam ha-betSpiritus,qui Pctrum,cùmadeutnnbsp;JD O MIN vs dicetct : J-'adeposlmeSiti-fl A : Scandalum es mihi-. qui a non fàpd einbsp;qiM D EI funt.fèdCAquAhominum- Quinbsp;difcipuloSjCÙm zelo prepoftero inter-•nbsp;nbsp;nbsp;rogarent, Vis dicAmus^ -vt tgnis descendit

de cœlo, amp; confiimAt illos? Qui b us Ch R i' s T V s: Nefcitis cuiu^s jpiriV eftis. Filins h»-minis non 'uenit Animas perdere^Jèd(aIaanbsp;ro.Nifi quod in his, moderatiot : quinbsp;inconfultü Domino, vim facere no •nbsp;îuerunt.

Mulra inlitteris ridicula prætcrco: Quævt {pero,alijnotarunt. Hocprs-terire non poiTum. Caterum, inquit,ƒnbsp;pauUo ait tus prafintium arumnarum fodt-cent quarere 'velimus,'vtiq^ inueniemus^nonnbsp;fnulto ante tempore. Francia Reges, dÜva-riisbcllist'fnplicitiy dominandi cAnfa,fade-racttf»

H E N R I C I I V. 45 rA cum inßdeltbiis -, AmicitiAmcum h^-reticii contraxernnt, evrumg^ AUXtltAACci-ueritnt-,hac potißimum de CAtdA^quAmcjUAntnbsp;Alianondefuerint, Z) e i iramm^epofieróf-quejuos, amp;jubiecïospöpulosprouocaJJè.Yi'i-uinatn irampeccatis noftris promeri-los nos efle no diffiteor: imo profiteer.nbsp;Et inter ea primum maximumque po-no,quod Epifeopos Romanos maio-resnoftriextnlerut, ScintcmploDEi,nbsp;collocarunt: quod Idolum panisado-rarunt. Etpeccatoruin noftrorum numerus non eft. Sed immenfam, infini-tam,inexhauftam Dei mifericordiamnbsp;imploramus : Et Diuinæ eiusbonitatinbsp;gratiasagimusj quod caftigare nos., nonbsp;perdere vult, ludictum à Demonbsp;tr,cipit,vox iliaProphetæ confo-latur: Eccein ciuitateinquAtnuocAtumeJinbsp;nomen meum,, epo tmiptOAfßigere: Et vosnbsp;quoß innocentes amp; immunes er it is ? Non e~nbsp;ritis immunes , amp;'c. Etcnim caUx innbsp;nimDQ MINInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meri plentis-. amp;in~

clinauitex hoc inhoc'. verumturnen fttxe-ius non ed exin unit a : bibent omnes impy tetra. Venio ad Sfondratatn. FrancR

44 De Pemcvlxs

fcum prinium Rcgcm adlatrat Canis-amp;duoobiicitcrimina.Fœdus cûTur* cis ; amp;amicitiam cum Principibus Im-pcrij. Audis, prudenciflimc Pcuccrc,nbsp;vc hic perditionis filiusjcodcm loco fa-cri Imperij Chriftianos Principes ha-beat, quo hoftes Imperij, hoftes Chri-ftianinominisTurcos ? Etdehocqui-dem,vidcrintpotentiflimiipfi Principes. Ad criminareipÔdco. Fœduscunbsp;T urcis non exeufo: amp; velim non faâû.nbsp;Anno 14 8 j.venit ab Impcracore Tut-corum, ad Ludouicum x i Regcm.lc-gatio,multaferehsamp;ofFerens; vnuiïinbsp;petens, vt, captumab cquitibus Rho-düs fratrcmGemem, probe alTcruan-dum Rex curaret. Rex nec audirc,nccnbsp;admictere Icgationcm voluit. Regumnbsp;amp;Principum noftrorum in Saracenos,nbsp;Turcos, Ægyptios, Mauros crebras SCnbsp;foruffimas expeditiones non comme-iPoro.Nec natio alia fit,quç tot numerate pro fide (vt tum erat opinio jfufcc-ptabcllapoflit. Notaiftatibi,harulit-?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terarum, vt ita dica, parenu. Sed poft-

quam Pontificum artibus, (quibus fo-litum

H E N R I c r I y.

litumillis, addominationé fuampro-pagandam firmandâmq„Chriftianum orbem lacerare) amp; aliorum cupiditatcnbsp;improba,coniuratione inRegnû Fran-corum fæpiusfaôta, in fummumperi-ciilum res cft adduda Gallica, adne-ceflariam defenfioncm , aduoeaci adnbsp;auxilium T urci.Non,quod impuden-tcrPapaefFutit,dominandicaulâ: lcdnbsp;adcoërccndam aliorum cxundanrcmnbsp;iniperandilibidincm, amp; tuendes Rc-gni fines. Et faluti aliquotics Rei Chri-ftianæfœdus hoc fuit: pace, Regû no-ftrorum inrerceffionc,Hungariç data:nbsp;Damno, numquam fuit. Hîc verô, iu-dicentcordatiomnes: Quisdamnan-dus, quis cxculândus potius,qui adamnbsp;infe ipfam Chriftianam Remp. hofti-busfidei Chriftianæ, nudamexponit,nbsp;vt turbatis rebus, dicere liccat, Egonbsp;fafunîdf C^far : an, qui pctitusvndiq;,nbsp;feruandi fui caula,T urcû,làlua reChri-ftiana, de auxilio appellat. Habcoamp;nbsp;aliaquæ Papæreferam. Reuocatos ße-pius, amp; prohibitos làcra expcditioncnbsp;Imperatores: proditû infidelibus, mif-

4(î De Pericvlîs

fa ad viuum effiéla imagine, ImperatO' rem: aliâq-,, craôtataaliis. VnumAlc'nbsp;xandri v i. PP. infigne faciniis explic^'nbsp;bo. Imperatorem Turcorum Baiaze-tem, multaofFerentem muncra,vtdfnbsp;ligenti cufhodia Gcmez frateralferua-recur, ne forte Ifoeratus, rc TurcicaH^nbsp;turbaret, Ludouicus XI. repulit.nbsp;Papa, ab eodem eadem de caufa, qu3-dragintamillia aureorum annua, nonnbsp;repudiauit. Idem eumdem GemetO)nbsp;quemCarolo viii,Regi, Turcicun^nbsp;benum,deuiôlâltaliâamp; reformata Ec'nbsp;clefiâ, animo agitanti,coaélus tradide-rat,lento vencno extinxit: inducduSnbsp;vt quidem tradiderunt, ingentibus anbsp;Baiazcte promiflîs, qui inter aliaducc-ta millia aureoru,fceleris prçmi um,ve'nbsp;Lib.z.hi- neficopôtificipollicebatur. VtGuic-ftor. ciardinus, indignatus priuatü fe à Ca-roloRege, annuisillis xl. aureoruii^nbsp;millibus : aut Caroli gloriæ inuidens,nbsp;amp; proiperos eius contra infideles fuc-eelTustjàquibus reformationem Eccle-fiæ ten taturus videbatur,reforraidans.nbsp;EcmiiTum ab eodem Papa, Conftanti-nopolini

H E N R I C I IT. 47 hopolim hominem certum, qui Tur-cicum Imperatorem de Caroli conii-liis redderenc certiorem, Itali ipfi me-moriæ prodiderunr. Hunc vero Sfon-dratam,fcirevclimquare no thefaurosnbsp;hiosamp;militares copias inTurcosvertat. Nempe, Chriftianum fanguinemnbsp;litit. Quare nonHifpaniarum Regemnbsp;pacem àTurcis quotidie coëmenrçmnbsp;vcChriftianos inteftarcliberius poffir,nbsp;inTurcosaChriftianis, litteris moni-torialibus conuertat.Nempe ambo,adnbsp;^rdendum Chriftianum nome, cumnbsp;Turciscoiludunt.

De ilia, quam obiicit, cum Hæreti-cis,quos vocar, amicicia, non eft quod multa di cam.Ego earn,amp; Regibus no-ftris ornamento fuifle, fcio: amp;futuramnbsp;Papæ exitiofam fpero. Nec tu ignoras,nbsp;Peuccre,cum nónullo Imperij amp; Prin-cipum bono fuifle. Sed videantPrin-eipes veftri, an Sfondratx ferenda fitnbsp;audacia: qui cos Sc hxreticos profcri-bit, amp; pro Turcis habet. Memini, CL.nbsp;Peucere, cum hæcamp; Pontificis audacia y tyrannorum improbitas opera

48 De Pericvlis leui opprimi potuiffet. Crefcit illairt*nbsp;dies : ncc noftris crefcit animus. Et rc-primi etiâ hodie facile poflît, fi lubeat-Quod fi {pedant diutius,vereor vtnbsp;gno labore confcquantur,quod hodi^nbsp;CaJJîod. alfequi paruo pofl'unt. nttnc 'Vif'nbsp;gultAÇunt, erunt ^fi negligantur amp; robor^'nbsp;Iftaqu^modo facili auulßone dirimuntaf'»nbsp;foßea 'vixfecuribu'iicfafiiccumben^

Sedlitterasvnas, Pontifexinfcrib’^ Regni Francorum Epïfcopis ; altera^’nbsp;eiufdem Regni Principibus,Ducibi*5’nbsp;ComitibuSjamp;c.Publici iuris chartanbsp;fi nemini nocet. Sed alienum feruutfl»nbsp;filium, {ubditumper litteras corruni'nbsp;pere nemini licet. Et Galliæ quiHefönbsp;EpifcopoSjliberos iugo Romano {êö^'nbsp;per fuilTe, amp; hiftoriæ amp;ada publica tC'nbsp;ftantur, quæ aliis colleda, in manibu^nbsp;funt. Cum in Galliam vcnilTet coiH^nbsp;Ludouicum Pium Gregorius 1111 ’ 1 'nbsp;tatn Imperatorem , quam Epifcop«^’nbsp;vtfcrebatur, excommunicartirus: ynbsp;pifcoporum fententiafuit:nbsp;ß 'velU eiti4 'volunta.ti fuccttmbere : fedßf^'nbsp;eommunkaturui quot;veniret excommtini^^

H E N R I C I I Y. 49 tui abiret: cttm aliter fè habeat, antique-Ÿum aucioritoinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epifcopo-

rutnad AnaftafiumPP.epiftola, inter alia hoc habet, contra ipfum Papam amp;nbsp;Italiæ Epifcopos : ^^dficauteriu futtntnbsp;ndhtic aduer^iis noßros ntouere dßonunt.,nbsp;^illicam in Je fiueritatem fintient, quamnbsp;fine cauja prouocant. Non enimfutandta eflnbsp;illemedicus[ani capitis ejfie, qui anteavultnbsp;s:grotos inflammare amp; ferro ficare, quàmnbsp;qualitates^egritudiniscognojcere, amp;cc. Ex-ihtnt amp; Hincmari Rhemenfis epifcopinbsp;ad Hadtianuin PP.ôr alios, fuper liber-täte Gallica,mafculi roboris litteræ. Etnbsp;Arnulphi Aurelianenfis Epifcopi, habita in iynodoRhemenfi,grauiuitna innbsp;Papam oratio, édita eft : in quafeitumnbsp;hoc : A Romano Pontifice, rejjonfa petere^nbsp;marmoraconjidereefl. Ineadenifynodo,nbsp;fcripte ad lohannemPapam ab epifeo-pis litteræ, Papam volunt præcipüumnbsp;quid amp; excelles præftare,^’^ƒ w/»«y,in-quiunt, efiintelligamus, cur inter c^eterosnbsp;Apoftolatum 'ueftrum prteferre debeamus.nbsp;Scdfufficiat nobis Chriftianis C H r i-, STI iententia : Vnus ePi magiflervefler:nbsp;D

50 De Pericvlis omnes Mtem -vos^fiatres eflis.

Principes veto, èc quicquid eft totô Regno, quodvocant, fæculare, idH'nbsp;berum omnino elfe à Papa, èc Réginbsp;ii fubieôtum, fatentur ipforum etiarfinbsp;Paparum refcripta. Et eo nomine,nbsp;me à Papa inlohannam ReginamN^*nbsp;uarræanno 1563 conieôlum,RegisO*nbsp;roli ix.amp;Senacus fententia vanum e^*nbsp;ftitit. EtParifienfisfenatus, annoi58lt;’’nbsp;litteras PP* Gregorij x 111. quibus i^nbsp;genere Lutberanos, Caluiniftas, alio*'nbsp;que communione facra prohiber^ pi^'nbsp;blicariin Regno aut haberi ab epifco*nbsp;pisvetuit*

His autem ad Epiicopos,amp; Princi' pesproceréfque noftros Papalibusli^^'nbsp;teris propofitum eft, Regem Rego^nbsp;deturbare : nouum Regem, Pontifie*®nbsp;Hifpani mancipium, renunciarc :nbsp;confeientias inde fub iugum mittete*nbsp;Régna Regéfque à D e o elle confiât*nbsp;ïn ea qui ius fibi arrogât, D e i iufa vio'nbsp;lant. Et Pontificibus vnde fumma iH^nbsp;auftoritas, video efie abs te, Peucerenbsp;dodiflune, in opéré de Diuinationuflïnbsp;genc-

gencribus, cxplicatum diuinitus. Ec traótarunt hoc argumentum diligenter, Guicciardinus amp;MarchiaueIlus,I-tali, Eaauótoritas, quantos excitaritin,nbsp;Inipcrio Regnifque Chriftiailis furo-*¦£8 /quantum fanguinis efFuderit, clamant hiftoriæ : quas amp; tü in promptunbsp;Eabes,amp; alij,in vnum à plerifque com-pofitas,alibi legent. Ego quædam,nonnbsp;obuia omnibus, vtfefub ftylum dabut,nbsp;Euic charts committam.

ïn Caroli CaluiadPP. Hadrianum ^piftola, hsc verba lego. Reges Rriinco-ex Regiefitnguine »at»on Epi/cepo-Eicedomini, fed terra Eominil'jaiie-fuintMs compHtati. Et vt Leo ac Roma^nbsp;^‘^fnodttsfcripßt, Reges amp; Imper at or es^nbsp;decejjorttm 'veßrorttm, talia man^

» data ,ßcut habentur in lit ter is ex nomine D a

De Pericvlis'

'veßro^nohii dir eci is., decejßores noßros\äde-cejßrihus ueßris acceß^ ntillatenus inue~ niet is, ^c, Poftquam multis oftendit,nbsp;Reges, iure omni, gentibus dominari,nbsp;addit : ^MS igiturhanc inuerßm lege»^nbsp;infernus euomuß? .^ids tart ar hs defuis ab'nbsp;ddis amp; tenebroßs cunictdis eruciauitf'^^-'nbsp;des vndePontificum auóloritatem ducat.

Hinemaru, de quo antea dixi,Rhe-morum Epifcopum,Hadrianus Pap«'’» Caroli Calui Regis ßii communion^nbsp;SiC conibrtio abftinere iullit : RefcriH*:nbsp;prolixa oratione Hinemarus. NutH'nbsp;quam huiufmodi præceprionem abd'nbsp;la fede vlli decefforum fuorum miflaU^nbsp;fui'/Pe. 'Ißecetiam abh^reticorum ‘velfib^',nbsp;tor um ac Regtt-m, qualesfuerunt Corißant^'nbsp;nus Arrianus, ac Apoßata lulianus, amp;nbsp;ximus Tyr annus, yrotfsntia (ßfalutatiottinbsp;fiue collocutione ,fedis Apoßoitca Pontifitt^rnbsp;^vel altj magnx au^oritatis çffan^îit^i^nbsp;Epifcopi,cum locus amp; oratso ac caußa extßhnbsp;(e fuhtraxiß leguntur, amp;c. Bt dicunt,ßdt.' ƒ . ¦nbsp;Uremfiripturadicere, quiaomneRegmttt^

pagatur: ^non ApcftolidyVelEpifcoporum excommunicationihus ohtinetur. Et chnnbsp;poteßatem 4 Ch r i s t ojancio Petro primo Apofiolorum, in ed,/uisßtccefjorihnsnbsp;datum, fid amp; ApefioUs in eis-, eptfiopifynbsp;Pottfictum ligandi dr/olucndi collatum illiinbsp;infimuare volumus Respondent Et 'Vos er-gofills orationibus'uefiris 1 Regnum contranbsp;Poortman nos çfi alios impotentes defiendite:nbsp;dr noftramdefenfionemnolitequarerc'. Et^nbsp;ßvultis ad defienfionem habere nofir urn au-gt;lt;iiltum,ficut volumtis de 'vefiris orationibusnbsp;habere adiutorium y no lite quarere nofir urnnbsp;dijpendtum : dppetite Dominum Apofioli-f^um y ait quia Rex dr Epifiopus fimul ejfinbsp;^onpotesi-, dp(uiantece/firei Ecclefiiafiieumnbsp;^fdinem, quodfiuumePiy dr non Rem/p.quodnbsp;^^gumesiy difpofiterunt y nonpracipiatno-his habere Regem y qui nos in ficlonginquisnbsp;f^^^ttbus adiuuare nonpoßit, contra fubita-

Francos non ivbeatser-cvi NoLVMvs servir e: ifiud itigufnfiti ante ce (fir es, nofiris an-^^^fioribus non impofitcrunt : dr nos illud

3

54 DePericviis port are non pojjumus • qui Jcrtptum effe it*nbsp;fanElis Itbris audiuimus, Kt pro libertate amp;nbsp;hareditatenoftra^ 'ufyue admortem certartnbsp;''debeannis^amp;cAAic^Q^roü. Caluum,fubnbsp;excômunicationis pœna, Hadrianusnbsp;PP. Regno Lotharij fratris, quodfilionbsp;Ludouico dcbericontendebat, arcC'nbsp;re conabatur: Epifcopis amp;fubditiscó-tranitentibus.

Solum D E V M, fummi Reges Priæ cipélque agnofcunt, poteftatis fuxnbsp;dignitatis audorcm. Et populi Roiö*nbsp;acclamatio Car o to Avg./^nbsp;eoronato ¦, Magno Pacifico Imp. Pontiß'nbsp;cis, etfi præfcnris amp; corona capitiRC'nbsp;gisimponentis,no meminit. Ipfi vef^nbsp;pontifices quod ius liabcnt, (iurc aOnbsp;iniuria habeant non difputo) hocnbsp;peratoribus amp; Rcgibus coguntur ac-ceptum ferre. Hine illæ, feu fidx Ic**nbsp;verXy Conftantini, Pipini, Caroli, LU'nbsp;‘ douici donationes. Et de Pipino qui-dem, clamat LapisRauennas: PipI'nbsp;NV5 Pt VS PRIM vs AMPLIFICAN-tgt;Æ ECCLESIÆ VIAM APERVIT,nbsp;EXARCHATVM RaYENNATEM

No-

H E N R I C I 1 V.

Notumeft, qüid Attabalipaje^raw terrarHijf^norttmauaritiaaperuitfnbsp;crudelitof exhaußt^ RexpotetißimM^'M.o-nacho refpodent,Pontificis donatio-neminculcanti. Suaueveroinprimis,nbsp;amp; nudaillafimplicitatedignum,quodnbsp;Potifici olim nefcio quidturbädi Valdemaras Rex Daniæ refcripfit. No-tum tibifacimue^ Vit am nos habere d D eq,nbsp;Nobilitatem aParentibus Regnum a fub-ditußdem ab Ecclefia Romana: quamßno-bis inutdes , remittimus per prxßntes.nbsp;Certe Regnum fuum RexFräcorum,nbsp;D EI gratia,habet aMaioribus:Fidemnbsp;aDEOjCuifoli amp; adminiftratiRegni Scnbsp;fidei fuærationem debet. Rifi nupernbsp;cum legerem Catholicu Regem Phi- Fran.Ub.nbsp;lippum,Rom.Ecclefiæ dclicias,amp;mo-

fe Gregorium x 111. Papam, qui fe de Regno Luficanix iudicem ofFerebat:nbsp;Non adiungebat hebens, inquit Hiftori-cus, adexempla vetera yhocnouum., agno-fiendißdem Apoßolicam iudicem Regnorum. Et ipfum Rudolfum Imp. cumnbsp;primumelcdus eflet, audio,Gregorio

5«^ D E »P E R I C V L I s

XIII, per legatos reuerentiam polH' citum; Ecclefiæobedientiam: IpfivC'-róPontifici quam fibiipfîdebcricon*nbsp;tendebatjobcdientiam negafle.

Memorabile eft quod MatthxuS Paris,Monachusamp; hiftoricus Anglu^’nbsp;referc, àConfilio Francorum relpofl'nbsp;fum Gregorio i x Pontifici, qui eX'nbsp;communicato Friderico 11. Imperat*nbsp;Imperij dignitatem träftulerat in Re'nbsp;bertum, Comitem Artefiæ, fratre Lü'nbsp;douici Regis, eins qui inter Diuosnbsp;latus,originem dédit BorboniorV^^nbsp;familiæ. Inquitenim ; Inito conßlio, cif'nbsp;cumße£iA Francorum prudent ia reßondd'-(pint U, atel âufit tenter ar io y Papa tAf^'nbsp;tum Principem, ^uo non e^i maior intonbsp;ianos -, non conuipium ttf'*nbsp;confejjuniße obieSlisßhi criminibus.^ exhc'nbsp;redauit.,amp; ab apice Imperialipracipitautt-.^ui.fimeritiifuis exigentibtts deponendtt^nbsp;dttsiudicaretur. De tranßreßionibusßt^^nbsp;non etlhoßibusßtis fides habenda, quorumnbsp;Papa dignofiitur ejß capitalis. Nobis adhac

Henrici I v.' nbsp;nbsp;nbsp;57

nißri de eo vidimus in fidelitatè ßculari^ velfide Ciitholica..ScimusautemtjuodXyo-M.INO noßro I Esv CHristo,jîi/ie-litermilitAuit.) mArinU amp; hellicisßpericu-ds confident er opponent. Tantum Religio-nis in Papa non inuenimus. Imo qui -, cuntnbsp;debuit promouifie c?“ D E o mtlitantem pro-t exijß^eum conatus eli abfintem conf unde-re (finequiter pr^ecipitare. 'P^olumus nofi-mettpfosin tanta pericula pracipitare^ vtnbsp;ipfumPrtdericumtam potentem impugne-tnus^quemtotRégna contra nosiuuabunt:nbsp;amp;caifii. iuflapraßabit adminiculum..^idnbsp;ad Romanos de prodiga fanguinisnofirief-fifionefiummodo irte (u£ fatesfecerimus? Sinbsp;eiimper nos efi alios deuicerit-, omnes Principes mundiconculcabtt y filmens cornua ia-HantiA amp; fuperbiam, quoniam ipfum Tri-dericum magnu Imperatorem protriuerit,nbsp;Sednein vacuum papale mandatum videa-^urfiifcepijfe- (^licetmagisconfietyhocobo-lt;bum lmperatoris.,quam noß:ri diledlionemnbsp;^hEcclefiaRom.deriuafiè} mittemusnun^;nbsp;ctos prudhes ex nobis ad Imper atorem^qui,nbsp;quomodo defide CatholicafintiatfitUghernbsp;tnquirat, nosJuper hoc certificaturos. fit-,fi

58 D î P E R I C V L I s nihily »ißfAnum, tnuencrmt-, cur infeßäifnbsp;ad Imperatorem légat*’nbsp;poftquam Orthodoxum cognoucrut*nbsp;JVöZ/finquiunt, D evs, 'vmcjuaw^'nbsp;ßendat in cor nofirum^ 'vtabcjuemnbsp;ßianumßuemanifefta caufàimpugnemi^'nbsp;Nec nos pulfàt Ambitio. Credtmtts enii^.nbsp;Dominum Regem Galliiy quemlineaR(^1nbsp;fanguinis ,prouexit adfceptra Francom'^nbsp;regenda^ exceüenttorem effe aüquo Impei'nbsp;tore y quem fola elect 10proue hit 'voluntafi^nbsp;Suffeit Domino Comiti Roberto ,fiatre^nbsp;eßetanti Regis.}Äxc Monachus Angl**^nbsp;refert : digna, quæ Chriftiani Impef^'nbsp;tores,Reges,Principes mcmincrint^nbsp;fequantur. Malta habet Monachi’^'nbsp;lias hin:oria,Papalisaudaciæ exempl*'*'nbsp;nonnullosetiam Principum proiuft^nbsp;libertatc certantium conatus: quXj^^*nbsp;alia,colligenti),quibus relpondercP^'nbsp;palibus litteris propoßtum eft.

Ego,prxftätißSrne Peucere,itafên' tio: Reges, fibonißnt,magna aniit**nbsp;deuotione colendosdi mali,ferendoS;nbsp;Placet Yuonis Carnutenfis EpifcoP*nbsp;Icntentia : RegeSyßaliquandopotfßateßb*

Hênrici IV. P conced'd dhtttuntur nonÇunt a nobisgraui^nbsp;ter exajperandi ; Jed ^vbi facerdotum ad-^onitwnibus non acquieuerttnt, diuinoitt-diciofunt reÇeruandi. Placet amp; ilia apudnbsp;Taciturn fententia: e=^//(?7»öi/oy?erzZ/Z4-autnimiosimbrex, amp;c£teranatnr£nbsp;^iU^ita vitia Dowinantium toleranda,nbsp;manu Domini pot efias terras'.

tilem recioremfufcitabit Juper eam^n tem-fo^e. Is itaque nobis exorandus : hie, interim ferendus.

Nobis veto, vt ad noftra reuertar, fumma Dei benignitate, Rex datusnbsp;eft, quern amp; conftans piotas, venera-bilem omnibus;amp;: inuiélavirtus, terti-bilemhoftibus; amp; certa dementia a-tnabilem cunâis reddit. Quern nemonbsp;impugncr,nifi qui à Satana fit: à primonbsp;rebellionis amp; cædiumault;ftore, Satana.nbsp;Quern non Sfondrata, non Satan ipfcnbsp;Mundufquc expugnent. In adiutorionbsp;Altiflimi habitat: in protedione Dexnbsp;cœli commoratur.

Habes, Pcucere Clariftimc, cpi-ftolamvariam amp; mifcellam; inquam congefli ^romifeue, quæ mihi ven«-

De P ERIC» Hen R. iv;

coamp;arte. Eamvotofinio.

D Evs Optime Maxime Imper auciorftatorcjue Devs;Devs,nbsp;faïutem Regibtti-, qui ^perbosfède deturb^'nbsp;qui Restore hune nabis benign^ dedißi,f^^nbsp;pit insßrua/li : Publica te uoce obteftornbsp;uum tuum: pracingeeumfortitudine :nbsp;manns eins ad^rœüu: Expugna impugn^^nbsp;teseumz Dies ein^ßiebns cumula. Miriß^^nbsp;mißrationestuas. Tu-, quißluosfacisßtt^'nbsp;tes in te. Da roburpopulo tuo-, amp; beneddnbsp;Exßrge^ Domine, adiuua nos, re^'nbsp;menos,propterNomentuum.ExfurgeV^'

FINIT.

Prouerb. xxiiii.

ƒ) o MIN V u3 fill mi, curndetraciGri-hi4seorwn non commifiearis:nbsp;Cfifioniarepentè confitrgetper^nbsp;ditto eorum rutnam ^tri-ufique,quünouit^ *

Pfal. L V11.

Videbunit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut

buntur: ^omnisiniquitaiop^ pilabit osjuurn.

f RANCOFVRTI

ad M O£ N V M

TTPIS LE C HLE RIANl^' Anno Christi

M D X C I,