CHRONICON INS! gnc Monafterij Hir/augicn-'nbsp;fiSjOrdinis S.Bènediftijnbsp;PER

lOANNEM TRITEHEMIVM abbatem spanheimensem, virvm svanbsp;ætatc doélifl? confcriptum, ac diu haftenus à multisnbsp;defideratum, nunc ueró primûin innbsp;lucem editum.

cuiM Militate, amp; qua in eopot'^imum oljèruanda Le» Barißnt, ex ‘Prajatione intelli^es.

AcccCsit locupks rerum uerborum in toto Opéré memorabilium INDEX.

Cum gratia amp;pr/uilegto ad decennium.

REVERENDO IN CHRISTO PATRI AC DOMINO, PETRO LOTICHIO, ABBA*nbsp;T 1 SOLITARIENSI, G V I LI E L H V S

RADENSIS S. D.

lum monumentis in omnium literarum 8c artium gencre adiones, quæ maximè in uita Humana,in uero cuitu Dei, in rcrum iudiciis,iiinbsp;uirtutum offices neceftarig funt,rede inftitui,dirigi expediri nc*nbsp;«jueunt. Eftep barbaries,rcrumcp piarum honeftaru ignorantia,nbsp;longe perniciofîor tum corpori tum animæ,quàni inopia ÔC extre*nbsp;nia famés»

Eftaûtioannes TrittenHemiuspropter infîgnem cruditionem, uariarum rerum noticiam,celcbris authortamp;optandû fané effet,nbsp;cius monumenta omnia,quæ qufderrffèripiît prürima,extarc» Na*nbsp;’^usaûtfumquorundâ amicorû opera amp; bcncuolentia, quoddamnbsp;ciusChronicon Hirfaugienfc,quod hadcnustypisquidêeuulga-turn non eft,amp;: â multis bonis uiris defideratû fuit.Eas quafî pracclanbsp;»¦asHuius uiri reliquias no tantum mihi colligcndas amp; afferuandas,nbsp;fed rurfus proferêdas,ac toti Ecclelîæ proponêdas putóui:ne quafînbsp;granarium quoddam in fame côtra omnium delîderiuclauderem».

Etfî autem non pauca in hoc Chrom'co uarios nscuos Ipirât amp; pa tcfaciunt,qui in Ecclefîa Chrifti extiteruntttamen cos ipfos cogno*nbsp;lcere,amp; iam cum ueritate patefadi Euâgelq côfcrrc, no crit inutile,

Prçterea, quod uel in primis coniîderatione dignum eft,Tritten HemiusinhocChronico fatis clarcdocet,ÂntichriftûRomanumnbsp;mille 8^ amplius annis non tanta crudclitate ac tyrânidc in ipiîs monbsp;nachorû delubris omnia occupafle, ac pro arbitrio ftatuiffe amp; egil*nbsp;fcjUt nunc,proh dolor,fit.Recitat cnim hic autor hiftorico ac conti*nbsp;nuo filojillorû nomina,qui Scholis monachoru per multa temporanbsp;præfueruntjCostç Scholafticos appellat» Vnde fàtis liquet, monanbsp;fteria olim aliud nihil fuiffe Ç Chriftianas Scholas, ad f tatem iuue*nbsp;a i nikm

E.PISTOLÄ

nilem in omni generc literaru amp; bonis moribus uicç ad annos turioris gtatis inftituendâ:quæ quid? nunc triftifsimi carceresnbsp;funt, in quibus tenclli animi legibus, ui ac uerberib. ad idololatria,nbsp;impietatêjfuperftitioncSjContemptûac blafphemias Dei cogutur»nbsp;Exponit etiam, quf monachorüi ftudia fuerint:nempc afsidua acnbsp;feruens Bibliorum facrorum ledio:cui etiam aliarum liberaliumnbsp;tium ftudia adiunxerunt. nam Vuindichinu Corbeienfem mona^nbsp;chum,quifubOttoneprimocircaannü Dominipjo claruit,nbsp;ginradi Scholaftici Hirfäugienfis fama celeberrima excitum,eóut^nbsp;nifle fcribit,tantumcp ibi uidifle ardorem difeendi iacras potifsim^nbsp;literas, imo etiam tot ibi reperifle dodifsimos uiros, ut fatis nequ^^nbsp;uerit admirart ipfumqp præcipuis laudibus celebrarit, fcilicetnbsp;ginradum Scholafticum efle alterum Hieronymum ,amp;nulliuc^^^nbsp;rum eruditione inferiorem.

Monachos infuper ftudia linguarum coluifle, non uno, fed rimisin locis teftatur.Scribit enim,in monafterrjsHebraice,GrfC^»nbsp;Arabice amp; Latine monachos dodos fuüTe : quoru præclaranbsp;éx fequentium ignauia interijlTe.inlç eorum loco barbaricafenp^’nbsp;remanfifle queritur.

Fuifleautemnonin ünoaliquomonafterio,fed in omnibus^^’^ ordinisjpublicas Scholas, prolixe hisuerbis teftatur : De diut^'^®nbsp;quoep noftri ordinis per Germania monaftertjs, monachi adnbsp;tiam feripturaru hauriendam Hirßugiam mittebatur: quia tailsnbsp;pleniori eruditione côfequènda, fi qui uideretur idonei, ad diucrW

omnibus enim noftri ordinis coenobij s.inGermania ScGallia maxime,monachorü,fchohÄid^’^nbsp;monachis habebantur, qui iuniores quoftß amp; ingenio praeftatts’*^,nbsp;primitiuis literaru feientqs erudirent: amp; poftea qui habiles inueP^^nbsp;fuiftent,ad altiora tranfmitterent.In folis aut famofiorib.coenob^s»nbsp;quibus SCabundätia rerum temporahui erat copiofîor,amp;:nbsp;rum numerus maionconftituebanturad officium docedi alios,

laribus literis eruditi: ad quos ex inferiorib. gradus coenobijstni^* tebantur monachi altioribusdifciplinis inftituedi. Quicuntç uefPnbsp;inter eos maioris eruditionis famam in ordine acquifierat, etiä pl^^nbsp;resadfemiffos difcipulosaderudiendu monachos habebat. Int^/nbsp;monafteria aut hunc morem ftudioruhabentia,hoctêporepra^^*^nbsp;nua fueruntrMonafterium Fuldenfe,S.Galli,Auoienfe,HirsfeId^^

N VNCVPAT ORIA»

Quorum coIIegiOjin finguh's ccenobijs, unus cf tens in fdentia fctl pturaru cxcenentior,fchoIafticusponebatur.HaétenusTrittenh,

Quod fi cum iftis noftroru monachorum mores amp; ftudia contd Jeris, unde nuc tâta barbaries in monafterijs regnet, mirari defines*nbsp;Nam nunc nemo ferè eft (aut faltem paucifsimi ) qui uel à limine fanbsp;ffasliteras in monafterijs,ab Antichnfti fermento no repurgatis,{ânbsp;lutarit,nedum profiteatur Jmd fi quis fit qui Biblioru ledioni intennbsp;datjin'c^ ufum trâsferre uel faltem cogitet : hune ftatim hæreticum,nbsp;^chifmaticum,inobedientem,apoftatam,ac Lutheranum proclaminbsp;tantjconuicrjs mille profcindût,uerberibus ac carceribus ad impie*nbsp;tatem amp;ignauiam,feu (ut ipfî uoeât) obedientiam cogunt.Autoresnbsp;tonos exurunt: monachos rudiores compellût, ut loco fàcrorû Bigt;nbsp;tliorûjDormi fecurè,Parafitos( Paratos dicere uolui) Difcipulos,nbsp;^alios obfcuros iermoniftas,qui nihil præternugas côtinct,legâunbsp;ïinóadeóillos infeitiæ nonpudet,utquidâ ordincsperuerfisfuisnbsp;(conuerfisdicere oportuit ) omniû librorû ledionem iam aliquotnbsp;ftcülis penitus interdixerint.’publicocp decreto iàncierint,orationinbsp;tusDominicisamp;A VE MARiA,utuocant,horascanonicasabipfîsnbsp;ptrfoluendas.Et in Italiajgnorantiæ ordo excogitatus ac confirmanbsp;tus eft: quafi aliâs no fatis notû eflet, ipfa ruditate eos rudiores efi'e*

Linguarum amp; artium liberalium adeo nullam noticiam habent, utmultosreperiasquiin monachorum lupanarib. multos egerintnbsp;®nnos, ac plane cofenuerint, tarnen uix Latina feripta legere poßnbsp;fînt.Nec pudet Epicuri de grege porcos,tenellis monachorû pedonbsp;fibus inculcare,ipfos plus fatis doftos elfe,fi modo feiant preces nô

atlt;Ç ita egregiè eorum infeitiam ÔC ignauiâ, ad quam alias Uatura plufquam fatis propenfi funt, côfirmant. Hinc fit, ut interronbsp;§ati,Quot fint genera uerborumC refpondeât,tres.jpfi alios de pfainbsp;tftio interrogaturi,dicant,Eft PfalteriusC Audiui aliquando abba*nbsp;ttm quendâ,qui fibiad miraculû dodus uidebatur ( quod olim Li*nbsp;pfiæBaccalaureus creatusefiet)facetiam quandâ recitantem,utcpnbsp;ftuditionem fuamjoftentaret,adricientê: In uerbis,herbibus ( notanbsp;lt;fîegantiâ) amp; lapidibus magna eft uirtus. Poifent multæ taies hifto-ftolac recitari: fed quid opus eft, cum nunc cum impietate eorum i*nbsp;gnorantia deteda fit^

Patet etiâ ex hocautorc, monachos olim nô fuifle perpétua Ab* Datum mancipia,proptcrimpi)fsimum illud inobedientiæuotum^nbsp;Ut nunc. Nam in omnibus ferè, utita dicam, pagellis hic autor in*nbsp;dicat, monachos exmonafterrjs cxemptos,ad epiicopatus,abba*nbsp;tias,amp;r alias dignitates feu prælaturas in alqs locis euedos eife, Id ftnbsp;uuncfiat,boneDeus,quæimprecationesac dira contra huiufmodinbsp;«ffrontemapoftatam fièrent; quæ nonperfcquutiones,uinculaae

« 5 carceres

EPISTOLA car eer es huic minitarctur ? cum nunc Gnathones illi monaftici,nbsp;pueris erudiendi's preficiuntur,impudenter ÔC fine fine uociferetufnbsp;ac clamitentjVocum illud monafticum ÔC Antichhfti charadcrei«nbsp;aded efîë indelebifia, ut fi omnes Rhem amp; Albis aquae in unumnbsp;defragum monachum efFunderentur, elui tarnen non pofsinu

Romanorum quoep amp; aliorum pontificumfcelerateterriniare' citat,præfertim autem loannis Papæ,eius nominis i3,qui ab Otto^nbsp;ne primo Romam uocato, lacrilcgij, inceftus ac ftuprorum, homiquot;nbsp;ddi),periurij amp; aliorum nefandifsimorum fcelerum coram tota Sy^nbsp;nodo accufàtusjdepofitus eft : Leone, huius nominis 8,in locûnbsp;fubftituto* Hattonem etiam Moguntinum epifcopum,ob crudenbsp;litatemeius inpauperes nimiam,àmuribus confumptumrefert»

Infignem autem,memoriacp dignâpapifticæfidelitatis ÔC faftus hiftoriâdeSiphridoCoIoniêfî archiepiieopo récitât: nempeciuo“nbsp;poft icptenniu fug captiuitatis,multo precio de manu comitisMo^^nbsp;tenfis liberatus, non diu poftea arteamp; induftriaufus, contra iura*nbsp;mentum foedcris,ipium Comitem nil tak metuentê cæperit, èC duquot;nbsp;ro carceri incluferit amp; mâcipaueriuCaptû Comitem, amp; in maxin'*^nbsp;afflidione detentum,omnia k reddituru archiepifeopo, quæ ab eonbsp;cxtorfcrat,maioracp pro fui liberatione additurû,liberaliter ac fpO'nbsp;te promittentem,pontifex non folum non exaudiuit uel dimifi*^’* jnbsp;infuper ex magno faftu Sc arrogSLntia pontificia taie refponfumnbsp;didit : Habet â Petrus, quo fine tuis rebus promifsis fuos enutriatnbsp;famulos:ideo'cpme uiuente non dimitteris, fed mortemnbsp;fubibis : difeesep, quomodo archiepiftopu debeastenerecapti^^*nbsp;Sie'ep Comitem, nulla confolatione ab epifeopo, feu potius archilanbsp;tronc Colonienfi accepta,mortuum effe referu

Quod autem fuos monachos aliquando nimium laudat, quanlt;? fæpè ctiam fatis acriter eorum ignauiam incufet,amp; alia uitia intf^P*nbsp;de taxet: quod Hildebrandum etiam,feu Gregorium,eius noin*”^nbsp;7, Papam nimium commendat, quod fui ordinis monachus fueU^nbsp;(quern alf) fcriptores iftius temporis, propter Antichriftianakai«nbsp;religionem, longé alfjsac uerioribus coloribusdepingunOideii^®nbsp;affedibus,8d fui temporis tcnebris,pij omnes acDeum timdesa ƒnbsp;fcribant Sc imputent : agantq? ipfi gratias Deo, quod nunc ad lai 'nbsp;dium pene fpiritali manna pafeimur, rcdec]^ de omnibus ex ucrnbsp;Dei iudicare poffumus.

Continent hæc Chronica amp; alias memorabilcs hiftoriaSjfnh*®^^ das.rcgionumamp; imperiorum mutationesamp;uaftationesthoi'f^*'nbsp;dacp prodigia,quæad timorem Dei,ardentemlt;::^ inuocationep*nbsp;omnes exci tare debent»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tuæ uerd R^P.muItas ob caufàs hec Trittenhemij Chronica dicare uifum fuit.Primum, propter infignê eius pkwtc,libcr2h^^^^

NVNCVPATORIÄ*

in pios ac dodos omnes, eruditionem ac ueram dqudicationem fummorum Chrifti'anæ pietatisarticulorum,amp;^grauifsimaruminnbsp;Ecckfia controuerfiarum, qua eam non folum ab alrjs pafsim com^nbsp;mendan audiui,fed ctia. ifta omni’a coräm infpexi Sd intellexi'jquanznbsp;do fuperiore anno bonæ indolis adolefcentem,Chnftianum Glau*nbsp;burgium,darifsimi L L» Dodloris Hieronymi Glauburgq filium, vFh.*'nbsp;amp; melFrancofurdia uenicntcs cxcepit»

Deinde etiam,quia in eius monafterio talem fcholam uidi,quales bicnofterTrittenhemiusmuItas oliminmonafterijsfuifleindicat:nbsp;imoetiammagispiam Chriftianam, nullis Romani Antichriftinbsp;aftridam legibus, in qua tenera iuuentus rede in pietate bonisnbsp;moribus educatur amp; inftituitur, Vtina alrj abbates ex bonis Eccleznbsp;fic 8gt;C piorum eleemoiynis luxuriates, illud eius fludiu imitarentur.

Tertio ac poftremó,ut, quia hoc noftrum Cbronicon Trittenhe tnius non ad eam metam,quam in fua Prçfatione promittit,perdu*nbsp;xit:autcerte reliquo carere cumalijs bonis uiris ac tora Eccleßa in*nbsp;üitus cogor:tuaR.P,profuafummahumanitatemibi auxilio fit,ucnbsp;que defunt,aliunde impetrari pofsint Jtem,quia hic autor Spanheinbsp;uienfismonafterrjChroniconedidit, quodfimili modo prodeffetnbsp;«xtare.’prgterea aliorum bonorum authorum fcripta plurima non*nbsp;duin imprefla recitat,quorü multa tue R.P.uifa non dubito, eius'cpnbsp;auxilio Scconfilio euulgaripofle confido. Hisalrjsqj rationibusnbsp;pfrmotuSjtuæ R»P.meum ftudium ac officium declarareuolui,nbsp;Quare uttua R.paternitas,honefta uoluntate addudumme hæcnbsp;Chronica fibi dedicafle exiftimet, meumcp ftudium boni confulat,nbsp;^tiam atcp etiam rogo» Deus æternu spater liberatoris Domini nonbsp;ftri IE S V Chriffi',tuam R.P.feruet ad gloria fui nominis,amp;S ad falu-tem Ecclefie quam diutiisime incolumem:eiuscp confilia SCnegotianbsp;fortunet. Ex Magdeburgo, Anno Domini 15 5 9,tertio Martij die:nbsp;quo extrudum eil de integro templum Hierofolymitanum poft e^nbsp;ï^ilium Babylonicum, abfolutum anno fexto regni Darij, magnanbsp;telebritate facrificiorum amp; lactitia populi dedicatum, eft i Efdn 6,nbsp;snnis ante Chriftunatum.Fueratautem ædificatioàuicinisSanbsp;uiaritanis impedita,a fecundo anno Cyri,ad iecundum annum Da*nbsp;*¦0 fedecim totos annoszquo exempio Deus,uelut illuftri ÔC inßgninbsp;teftimonio,ingentem fuam mifericordiam erga fuam Ecclefiam,nbsp;potentiam erga eius hoftes declarauit, quod non uelit eam in tantonbsp;odio diabolorum ÔC furore aduerfariorum deleri,ftd

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JliOMÄST» HÏRSAVG1ENSIS

parcs /nddamuspoenas^quasilli dedcrunt.Adde, quod prudetitia per ciw, penenuam multarum rcrum dataxat appreheiidi à nobis pofeft, ad quatn,nbsp;arie longa,uita^breuiexiftentijnullifacilior patet acccffus,quam illi quinbsp;ueritatisamorequotquoiinucncriihiftoiiasiranfaditcporis folerd menanbsp;tis indagattone pcrcurrit.

Qiiæ cum ita fint,non uanitatis ftudio.fed diuino potius afflattim fpi“ n'tu te crediderim optime Blaß,Hirfaugiêfis monaftertj infignis Abba,quinbsp;me tot importunis precibus,imo tot magnificis bénéfices horiarinon ccßnbsp;fas ut hilloriam ipfius Coenobq,cuifauenteDeo praefidcs,ex fchedis mo«nbsp;nimentiscp per te mihi oblatis,amp; ex diuerfis noltrorum Chronicis,qualt;nbsp;rum ingens apud nos copia eft,confcribere uelim,8C ad pofteritatisnotitiSnbsp;fratrumcp tuorum confolationem Öt^tanti cœnobq honorem immortalein,nbsp;in lucem edere non omittam.

Res magna ÔC admodu difficilis eft,mih( crede pater,fericm rerum rumcœnobij iui,àfcptLiagintaannis lupra fcxcentosnimium turpiter ne^nbsp;gledarum repctere,amp;in unum opus continuum,feruataubiqp integritatenbsp;ueritans,ordinäre.

Nam inter multa,quæ dantur hiftotiam feribere uolentibus, pratcept^» ‘ duo funt potifsimum cuftodienda. Alterum,ut in narratione ubitjp ueritasnbsp;inuioJata permancat:altcrum,utipfa narrationisintegritasaptifsime pto^nbsp;prijs Sc concinnis ucibis exornata,fua uenuftatcalliciat intuentesJn pr”'nbsp;mo quidem fatis me fatHiirum ÔC pofle 6C uellcjnon abnuo: quippe quf’’’nbsp;Seprofefsioipfa monachicajimo Chriftiana fides non permittit elTe men*nbsp;daccm:fdcraattellantefcriptura,quaedicit,Os quodmentitur,occidit ani^nbsp;mam.se amator ucritatiscùm fim,nulla menecefsitas urget ad mentien«nbsp;dum.Infecundoucronon me polliceor obedientemfuturum,nififorteie*nbsp;pida fufhciatuoluntas,quaemotarationefraterna,nec fatis uelit,neenbsp;piat,multum pofsit.Hisenim quibusfum fcripturushiftoriam,amatorjbusnbsp;fimplicitarismorem gcrerCjSC proptereorum utilitatem uoIui,SCpropt^fnbsp;meam rufticitatem,quodomnesiudicabunt,facilèpotu/.

Suntautem tria hifioriarö genera.Vnum,quod generale dicitur,cópl^^ Aens feriem rerum geftarum,totiusorbisfeu multarum prouinciarumjt®nbsp;gum SCprincipumiquogenerefcribendiufi fuerunt Titus Liuius,Or0*nbsp;iiuSjEuiebius Pamphtli epifcopus, Cornelius Tacitus, Cafsiodorus,Fr^'nbsp;culphus Epifcopus,Vincentius Beluacenfis, Marianus Scotus monachusnbsp;Fulden{is,Martinusprædicator,Antoninus Archiepifcopus,Hclinandusnbsp;monachus, Rupertus monachus,Hugo Floriacenfis monfichus,Iohann^®nbsp;de Columna,lacobus Philippi Bergomenfis,Marcus Antonius Sabelli*^'^®nbsp;Venetus,Harmanus Schedel de monteNorico,SC altjcôplurcs.Altctumjnbsp;fpcciale,quod unus aut paucorum rcgnorum,prouinciarum feu getis tc®nbsp;gcftasdefcribitiquo genere ufus eft lofephusSC Egefippus Iudaei,Bedanbsp;in geftis Anglorum,Gregorius Thuronenfis Epifcopus, Vuindichinn®nbsp;monachusCorbeienfis Saxo,Regino Prumienfis Abbas,Otto Frifinge*^^nbsp;fis Epifcopus,Marcus Antonius Sabcllicus prçfatusinhiftorlaVencto^’nbsp;fîCmulti alij,quorum incertuseftnumerus.Tcrtium uerô genus hiftorö^nbsp;rum,topicum fine locale dicinir,quod unius ciuitatis familia feu loci njf'nbsp;rat hiftoriam Hoc genere ufi funt Bedamonachus,Sigebcrrus Gemb«'nbsp;cenfis monachus,StrabusFuldenfis,Sc complurcs alij,qui monaftenorun^nbsp;fuorum hiftoriasconfcripferunt.Hocipfoquoep fcribcndi genere ultim®nbsp;pro Hirfaugienfium fratrum amore, hiftoriam tex€re,nimia corum cbar*^nbsp;taiÇ

z

CHRONICA IO. TRITEMli.

tateimpulfus ftatui.Cuictfi nitorcm. cloquentiaadhiberencqucam-ueii^ tatcm tarnen in omnibuSjquantum ad confcieuam meam pcrnnet,mc polgt; Exlt;;«;6aj/«w«»nbsp;Iiceorobferuaturû.Eorumucrôquæfcripturus fumjteftcs compluresad«nbsp;ducerepoflumgt;ex quorShiftorijs tranfumpta funt,quorujfl;a funt nomf^nbsp;na.Ex annalibusIttens 6Cpriuilcgtjsprædfdi monaftertjHirfaugienfisndnbsp;minaamp;i fuccefsionesabbatSjCum eorundem rebus geftjs acccpi.Item mubnbsp;iaexdiucrnsautoribus,hiftorij's,legcndisfandorum èC cpiftoh's confecu«nbsp;tus fum.Auhores autem funt Vuindichinus monachus in hiftoria Saxo=nbsp;alius quihiftoriam ipfamcompleuit,Rcgino Prumienfis abbas innbsp;faiftoria MetenßumjBerno abbas Augienfis in hiftoria AlcmanorUjTheosnbsp;’iericus monachus tn hiftoria Treuirorum,Go.lfchcrus monachus in gc«nbsp;ftiseorundem,MarianusScotusmonachusFuldenfis in omnimoda hifto=nbsp;Germanica,OtthocpifcopusFriftngenfis inhiftoria fua,Andreas mo=nbsp;nachusS.HemeraniRatifponenfis in gcftisBauariæ ducum,Henricus denbsp;’'•s Præmonftratenfts in omnimoda hiftoria fua,Hugo monachus Floria=nbsp;’^^nfisjohannes monachus Caftellenfis in libro deuirisilJuftribus noftrinbsp;®fdinis,Eneruinus monachus Scgenburgenfis in chronica fua,Bernardusnbsp;’’Monachus Corbeyenfis in fua hiftoria Saxonum, amp; Bertrandus mona^nbsp;in hiftoria Hirsfeldenfium.MuIta quoq? exalijs diuerfis hiftortjs Ba-^’’¦orum,Sueuorum,Moguntinenrium,Spirenfium,0d ex geftis comitumnbsp;*^®Iatirtorum RhenijperquendammonachumLauriffènlîscœnobi] defcrinbsp;inde non fine magno labore inferui,quae mihi ad ratiomtn hiftoriæ pertinere uidcbantur.Denicp multa per digreflum iparfim innbsp;'^^rinania faefta hiftoriaî noftræ olacuir inftrcrei auo non modo Hirfaus

‘8nftialaterequeat,fe*d hominum ftudio(ne dicam curiofitatc)tandem ^xtraduminplurimorum manus perueniatexaminandum.Vtergonbsp;Uacuum nufquam progrediatur,nullicp fiat or.erofum memo-rabilioribus illud claufulis rerum in Germania geftarum,nbsp;cxornarc moderamine certo uolui. Quatenus QCnbsp;uarietas rerum iucunda fitlegentibus,amp;pro=

CHRONICA lO. TRITEMIb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

At ucrôNottingusepifcopus,parans omnibus quæ ad rationem itineris Peninereuidebantur,cx familiaribus fuis bdeîiores quofdam in comitésnbsp;tantæ peregrinationis aflumpfit,imponens^ iumento farcinulam facrasnbsp;Aurelq reliquias continentem,itineris duce optimo comitatuspropofitamnbsp;üiam ingreditur.

Quum^GermaniamfelicitcringrefluSjpoftaliquotdies patriam intra« *^Çt fuam, magna fuorum læiitia exceptus eft:ô^ quantum inferret regio«nbsp;nithefaurum, abfens fcriptisjpracfens uerbis S)C operis exhibitione,patrinbsp;Çæteris^ omnibus terræ incolis demonftrauit.Verùm quum non eiTecnbsp;promptu locus munere benedidionis confecratus, tanto hofpite dtnbsp;gnus,nolenteslt;p tam uencrabiles reliquias ultra criduum commorari insnbsp;Cer homines peccatores,commuai deliberare confilio cceperuntjubi habitsnbsp;*3culum Chrifti confelTori pararcnf.Erat co tempore non ptocul à cafteUnbsp;*0 comitis Erlafridi capella in honorem S.Nazarq confecrata,quæ nomennbsp;’’^oatijin quafitafueratjindiditufcpin pracfentem diem.Placuit itacgom«nbsp;*^ibus,qui confilio intercrant, corpus fandipatris Aureltj in earn reponc=nbsp;^fjdonec de conuenientiori loco prouideretur. Poftera die manc confur^»nbsp;Sentes Nottingus epifcopuscum familiaribus fuis amp;:ErIafridus pater cumnbsp;jlterofiliofratrepontifîcisErmefridOjConiundisquàm plurimis ex nobfsnbsp;•ioribus amp; plebcis,quos comes ob honorem tantorura hofpirum feccratnbsp;^flepræfenteSjdifpofitiscp necelfarîjs pro reuerentia fandijCorpus facrumnbsp;per decliuum montis circumgyrando ad praefatam diui Nazartj capellamnbsp;»erre cœperunt.Venientesautem in eum locumjubi hodiemonaftcriumnbsp;*’ndi Aureltj conftrudum eft,ccce cæcus quidam in medio turba: facrisnbsp;’’ffiqutjs obuiuSjCiamare cocpit uoce magna dicenSjlllumina me fandifsi=nbsp;cultor Del Aurcli,precibus tuis, quemadmodum pollicitus es. Adnbsp;quem Epifcopus dixit:Vbifandus Aureliuspromifit fete illuminaturûî’nbsp;Qyiait,Dominehacnodedormienti mihi,in anguftia mentis mcæ fansnbsp;ifte apparuit dicens, Cras in nomine lefu Chrifti illuminaberis. Etnbsp;dixùDomine,quises tuÆgo fum(inquit) Aurelius epifcopus^noiius ho«nbsp;^pesin Germaniagt;quem filius domini tui comitis Erlafridi pridem addusnbsp;^’f’His didisitcrum clamauinSande Aureli,adiuua mc,ut uidcam te.Stanbsp;‘im^aperti funt oculieius,amp;: uidit pcrfedè.Omnes autcm qui aderant,nbsp;^gt;fo tam infolito miraculo magnifîcabant Deum dicentcs:Laus tibi do«nbsp;*’^iaelefu Chrifte,fiii Dei uiui.Dixitép unusquifc^ ad cohærentem late«nbsp;^*f«o:0 quàm magnus efiiftefandus, qui etiam cæcos illuminare poteft.nbsp;^ottingus uero epifcopus dixit Erlafrido patrûHunc pater locum fandusnbsp;Aurelius in manfionem elegif.concitatocp gradu montem afccndentes,nbsp;pontifex immolato redemptionisnoftræ facrificio,reliquias iàcras ad lo=nbsp;præparatum repofuit.Deinde poft dies paucos Nottingus epifcopusnbsp;?Xpofuit Erlafrido patri fie Ermefridofratri uotum, quod dudum fandonbsp;Aurelio hortante in fomnis mente conceperat ,monens,orans ÔC obte-fianseos.quatenus ob amorem omnipotentis Deijin honore beati Petrinbsp;ptincipisApoftolorum ôi. fandi Aureltj epifeopi monafterium leruorumnbsp;Dei conftruerentjin co loco,ubi cæcus fuerat illuminatus, promifit^ fenbsp;pto uiribusfuis huic negocio non defuturum.Et facile quidem periuafit,nbsp;non modo fuis exhortationibus,fed uel maxime confideratione miraculinbsp;quod uiderunt.Erat enim pater alioquin deuotus,timens Deum, fie misnbsp;^iftranspauperibus,qui iamdudum rerrenis cœleftia præpofuerat: fie obnbsp;*d nihil hæfitans.fecunda fadurum unà cum Ermefrido filio,fine moranbsp;^pifeopo promifit.IgiturNottingo pontifice ad ecclefiam fuam VcrccU

A 3

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONÄST’ HIRSÄVGIENSI s

lenfempoft duos menfes reuerfo.Erlafndus comes promifsfonfs non Irti* Hjfßiitgiti f‘(»' memor fuaCjmonafteriû fando Aurelio in loco prçmilîb çdificareco2pit:8^nbsp;iiri («pit. codem anno,quo facraufsima eins pfgnora per Hhum tue runt allata,in3nbsp;choauit:quifuit ab incarnatione Domini noihi lefu Chrifti odingenK*nbsp;fimustricefimus annus,Ludouici imperatoris primi feptimus,à tranfin*nbsp;fandifsimipatrisnoftdducentefimusatcp tricefimus pnmus.quod celet^nbsp;per fedione in feptem annis féliciter conlummauit.Copiain liquidem »n*nbsp;lapidum quàm lignorum in gen tern terra ilia profcrt,ita ut non fit opus ibnbsp;la aliunde quemadmodumnobifcum adduci.lntereadum hæc agerentWnbsp;Nottingus reuerendus antiffes,ut tarn fandi operis fe faceret parrifipc*”«nbsp;magnum pondus auri argenticp mißt ad patrem,quo nonfolùm inccep^nbsp;operis iuuaretur intentio,uerùm Ôi. monachis inibi coadiuuandis de ui«nbsp;tacnecelTarijsadferuiendum Deo liberius prouideretur-jMilit etiam niPnbsp;ccsaurcasargenteascpamp;calicfs in minifteriumdiuini cultus,librosnbsp;que amp;diuerfaornamentaaddecorem domus Domini,quac omnia adbffCnbsp;nouerateireneceflTana.Erlafridus autem ccepto perftabatin opcre,ncfef«nbsp;farium indicans confummationis gratia fcftinare,ne fi(quodnon uideba^nbsp;tur impofsibile) ipfe pracuentus morte decederet, opus impcrfedurn autnbsp;tardiusperficcr«tijr,autintermitteretur penitus.Nâ amp; fi Ermcfridiis filiu*nbsp;cooperator patri in hoc operefandoextitii,non tarnen propter iuucnile*nnbsp;ætatemtantusamorisdiuinizelusin iploardere uidebatur,quantum tai®nbsp;negocium requiebat.Annoigitur feptiino polf quàm cccptum eft mona^nbsp;fterium Hirfaugienfe conftru!,perfeCium eft,qui fueratà natiuitateDo«nbsp;mini 857.indidione i5.per indefelfam Erlafridi comitis diligent/am.quinbsp;nullisparccbatimpenfis,ut hoc perficeret quod menteconccperat.Etatatinbsp;tern ecclefiafatis pulchra more antiquorum fine columnarum fuftentatio-nefabricata,amp!a,amp; fuperiusligneo tabulatu cooperta,quatuor alcaribusnbsp;intusornata.Porro difpofitioclauftriimitationeuetcrum,ampla quidcuHnbsp;fedfimplicioris ftruduræ fuerat,ligneo tabulatunihilominus defiiper o*nbsp;pcrta,ô^ tails quae non adfaftum,fedad deuotioncm monafticamfatis ui^nbsp;debatur idonea. Cætera monachorum habitaculajper^ gyrum clauftridj’nbsp;fpófita, quantum ad confuetudinem iftius temporis attinebat, fatis pulchra ordinata fueruntiquanquam fi noftrimonachihodiefimilibusin^nbsp;cluderentur cellulis,fe mandpatos uinculis ôi. tenebris clamitarcnf-H^nbsp;ius rationem dabimus.Veteres olim monachi ceilas quidem,ecclefias0Cnbsp;alias manfiones humiles habebant amp; tenebrofas,fed corum corda étantnbsp;lucida ualde in amore Dei oiTinipotentis,amp; in fcientia diuinarum ftdP'nbsp;turarum. Nortri autem ecclefias,cellas, domos^ SC omnes manfionesnbsp;iam lucidifsimas fabricant,fed corda corum uictjs SCdefidia plena, tencbronbsp;fa funnquoniamnec Dcum ficutdebuerant,diligunt,nec ledionibus fn*nbsp;pturarum animum intendunt.Ita quoq^ quum calices olim ertent cupr«»»nbsp;facerdotes aurei fucruntihodie autem calices funtaurei, Ô^cuprei facerdo*nbsp;tes.HocueromonarteriumabErlafridoconftrudumin eo loco fiierat,u^nbsp;bi ÔC cæcum illuminatum diximus,amp; ipfe propter uenationcs fuas dn^nbsp;mum faltus habebat.Qiiod tarnen port annos ferme ducentos triginta,nbsp;quaruor(utin fequentibusfuo loco loco dicemus)abAdeIbertonbsp;comitedirutum,amp;^in cam formam qua hodie cernitur,nbsp;extititreformatum.Priorisenim monarterij hodicnbsp;nullum pcnitus manet ucftigium,quamuis

utriufque locus fit unus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

QuantU

enRONlÖÄ ÎO. TRITEMî Î4 cvv Ando et vnde primi mona^nbsp;clgt;i ad Hirfiugiam fuerint introduéîi,amp; tjuis primus ear umnbsp;abbits fuerit conßitutus, •

T)Oftquàm Erlafridusnobifilîîmuscomes confummato taminfignî os A P^rpjpropofitum fuum ad cfFedum,non fine maximisimpenfis per-duxcrat,moræimpatiens,quippe qui nihil plus feoptare dicentquàm ihnbsp;lumuiuere diem,in quo chores monachorum in fuo prædiolo collaudan-ïesDeum cernere potuifict.Coepit anxia mente reuoluere,unde in nouiïnbsp;coenobium à fe gloriofe fundatum,ucteris conuerfationis monachos,ad renbsp;^lam fandiflîmi patris Bcnedidi religiofeinftitutos poflèt acquirerc,quinbsp;««pfi effent in conuerfando fanâiflîmi,SC idonei in idem propofitum,uennbsp;ïuros etiam alios informare. Viguit co tempore in monafterio Fuldcnfinbsp;Jpaximareligio monachorum fub rcgimineRabani Mauri abbatis, quænbsp;•fpertotam Europam fama præuolante diffudcrat inora omnium,cratepnbsp;memoria Fuldenfium monachorum apud împeratores, Reges Ôdnbsp;»^nneipes in magno prccio,nô folùm propter fanâiratcm uiræ,fed etiamnbsp;propterincomparabilem feientiam fcripturarum,qua Fuîdenfes mcnachinbsp;fo tempore præ cætcris multisdiccbantur eruditi. Vnde multi ex cisj'nnbsp;^erfis ecclefiis ad apteem pontificatus fueruntaffumpti. Ad huncigiturnbsp;^^baniim abbatem Fuldenfem Erlaß idus habitofociorum confilio lega=»nbsp;^®smifit,mandatis Otgartj Moguntinenfis eo tempore archiepifcopi ad-’^odisjpoftulansfibiconcedi quindccimmonachosamp;;abbatem,monaftenbsp;**ofiioquo4æj,flican(.i.atj-nferendos: promifit^ fe faâurum omnia,quæ-'^nqueillorum iudicio ad monafficæinftitutionis uriJitatem oportuna ufinbsp;^rentur. Etant corempore in coenobio Fuldcnfi ducenti £C feptuagintanbsp;^onachi uiri rcligiofi, fit' pro magna parte in facris Scripturis dodiiifimunbsp;‘^osergoRabanus audiro nuncio Comitis,conuocans in unum,manda=nbsp;Î,^oi0tgarq archiepifcopi,ac preccs Erlafridi coram eisexpofuit:âi quidnbsp;^’'tirentipfi in hoc negocio fecundum rcgulam fandilfimipatris noftrinbsp;“fneditSi requifîuit.Qiii unanimi affenfu conclufcrunt,tam fandurn Conbsp;’’litis defiderium non etTe fpcrncndum,quod amp;placitum nullus ambi^e»nbsp;’^^’omnipotenti Deo,SC infalutem multorum fperaretur clTe futurum.Elcnbsp;Slt;'nintcrgo ad hancprouinciam fubeundam quindecim frames, qmbusnbsp;l^’Çfeceruntabbatcm Lindberturn ucnerabilem fenem,quifucrat frater Bunbsp;J’unis abbatisHirsfeldcnfiSjUir nôbilis fecundum feculum,fed muho no«nbsp;^üiorfecûdum Deum. Anno igitur Domini 858,indidionc prim^Lindînbsp;. ^ttiis abbas tum LJliniULXlill lilUlldViua ui^niLlIl a lllidUgi*Siiljinuiujnbsp;5^oanum Fuldenfcm abbatem.Cornes ucrô deuotilfimus Erlafridus ab=nbsp;^femipfum ÔCmonachos fibi defl:inatoscumingentiexultationeiufci=nbsp;P’^ns,adnouum monaft:criumlætabundusintroduxir,cislt;p deuitænecefinbsp;copiofe præuiditjôd omnia quæ in mente difpofucrat,cum eorû con«nbsp;j^i'o deinceps pcrtradabat.Eo tempore corpus fandi Aurelt) adhuc ferua«nbsp;^’urin capella beatiNazarif martyris,eccîefia monaftertj nondum confe*nbsp;ff^^'^gitur poft paucos menfes,ut omnia defideratum confequerentur cFnbsp;P’’’’’joomes Erlafridus ad curiam imperialem apud Francfordiameumnbsp;»isprincipibus multis euocatus,tcrminatis^ caufis impcrij,pro quibusnbsp;^onuocatio principumindida fuerat,Otgarium AToguntinenfisccclefiænbsp;*rthiepifcopum,qui tum præfens aderatcum multis alqs epifeopis, adeonnbsp;^frandumnouummonafterium rogauiqinuitauit ôfobtinuit.Quemadsnbsp;’^odutn uerô ifta confecratio fada fit,confequcnter eft dicendum.

A 4

JW.ONAST. HIRSA VGIENSrS Ct,VANDO, PER Q.VEM, ET Q^VIs*nbsp;fc«s prafentibuSjfa^A fit dedicatto amp; coufecra*nbsp;tio monafierii Hirfau^ien-fis primi.

CVm co tempore inter Ludoyicum Impcratorem 8C fili'os efus

uis propter imperium ageretur diflenlio,contigit earn conuocatio^ nem principum,ad quam Erlafridum uocatum diximus à Franckfof^nbsp;Cûftitintus prirt- dia, Iransfetri ad ciuitatcmNemetertfem,quam Spiram ufitato uocabu^nbsp;(ipHminspiroi lo nuncupamus : qua: quum non procul abHirfaugia diftet, quatcniiJnbsp;cum maiorc foicnnitate nouiter fundati eœnobq dedicatio fieret, caU-fam Öd oportunitatem comiti Chriftianifsimo dedit. Conuenerant enii”nbsp;multi epifcopi,abbates0d principes, ad Imperialem fynodum conuo^’^nbsp;ti,e quibuscomplures inuitantcErlafridocomite,dedicaiionisofiicio«’^nbsp;mond, terfuerunt. Anno igitur Domini 838.indidionc prima,menfe uero 3^*nbsp;Hr/««, ptembrijOtgarius reucrendifsimus Moguntinenfis ecclefiæ epifeo/^^nbsp;Erlafrido Comité öd eius filio Ermefrido poftulantibusjmonaft^*^'^nbsp;conCccrsuit fub honore principis ApoftolorumPeth^nbsp;lt;Si Aurelij epifcopi,in praefentia multorum principumjepifcoponJinnbsp;Abbatum, qui curiam Imperatoris eo tempore fequebantur.Adera*: * ^

Bremenfis in Saxonia, Ebo epifeopus Hildeshemenfis, Thiagn'us fcopus Halucrftatenfis , Rabanus Maurus abbas FuldenfiSjBcnno^.nbsp;basHirsfeldenfis frater Lindberti abbatis huius primi Hirfaugienß*gt;ynbsp;deuinus abbas fantfîi Dionyfq facri palattj archicapelIanus,Hennci!S ’nbsp;Bernhardus dux,Bruno dux,LudolphusfiIiuseius,Erlafridus comfnbsp;dator monafterij ,Ermefridus filius eius,Ortrungus comes, Adelb^inbsp;comes,öd alq complures,quorum nomina cum pratferiptis innbsp;rum Otgaitj epilcopi non funt impofita,feu forfitan ex incurianbsp;rumomifla.CÔfecrationeautêEccIefîæ folenniter(ut moris craÇp^5®L jjsnbsp;Otgariusarchiepifcopusunàc3cçtcrisepifcopis,abbatibusSdpnnf‘Pnbsp;corpus fandifsimipræfulis Aurelij de capellafanâiNazarijxûmag’i^^j^nbsp;uotione allatum , fummo altari honorifice inclufit,per cuiusnbsp;multa miraculafiebantSedcum poftannosquinquagintatrcsfubAgt;^nbsp;do Imperatore Nortmanni deuaftarent Vuormatiam, abbasnbsp;metuens,netamfanâæreliquiæ quauisfraudeaut uiolentiainnbsp;uenirentexterorum,accedentead hoc fratrum confilio,teftiHlifa‘^^nbsp;in ecclefia fubterraneam,in qua corpus prccioß Chrifti confeflbusnbsp;reltj in farcophago lapideo repofuit,cum inferiptionenominisnbsp;tatiSjipfamcp cameram itarurfuscooperuit humo,tit nemo dcincep^^^jj^nbsp;tuerit fufpicart aliquid ibi effe occuItum.Manfitautem hie tantü^nbsp;quiarum thefaurus ita fub terra reconditus per annos ferme ceot'J^nbsp;feptuaginta,ufcp ad tempora comitisAdelberti, qui fub Henriconbsp;ratorc quarto renouauit Hirfaugiamzita ut pene in obliuionemnbsp;la fama à proauis delatain nepotes,corpus fandi Aurelij quiefeerenbsp;làmlertusfit lib naftcrio Hirfaugienfipracdicaucrit.Etde hoc latiusfuo loco dzcemn^ipijnbsp;I« in Hir/rt«» cratifsimo itacp Aurelij corpore per Otgarium archiepifeopumnbsp;altari, ut præmifimus, cum maxima reuerentia incIufo,Lintbertusnbsp;lum paftoralis curæ,comitéErlafrido 6d monachis petentibus,abƒnbsp;Archiepifeopo in confpedu omnium fufeepit. Deinde, accedenbsp;altare Comes Erlafridus cum filio,coram omnibus qui aderanf?nbsp;dit omnipotent! Deo,eius^ Tandis Petro Apoftolo öd Aurd^’

CHRONICA I O, T R I T E MI I,

tifîdmonaftenum ipfum quod conftnixcrat,cum uiculis fyluis,pafcu!s, Dcnfiiomomffc aquis,aquarumÓ3 dccurßbus,a2;n'scB ôi. pratis circumadiacentibuSjôC om=nbsp;nibusuinbus £lt; prouennbus,quos illi aisignauerat fecundum tcnoreninbsp;^^’ogngt;9^’od fuperaltare pofucrat,fecundum confuetudinem Ecclefiænbsp;«tholicæjinquo præter generalem donanonem tonus nernon's,terræ acnbsp;uiculorum in circuitu,eriam ifta fpecialiter continebantur expreflà.Ecclesnbsp;ßa in Stamheim cum magna parte eiufdem uiIJæjCum uiculis ad earnnbsp;pertinentibus.EccIefia quoq^ in Dcckenpfrum cum omnibus quæ jbûnbsp;dem habuit Dédit amp; inGilltein duodecim hubas.InMeuchingen duo» Nowïki« uillut^nbsp;decimhubas ÔC ecclefiam.In Muechlingen prædium bonum.In Toffîn=nbsp;genecclefiam.Ethæcfunt nomina uillarum eulogioinfertajquæ fando 1quot;» ** b*nbsp;Aurelio cadem hora tradidinLutzelhart, Altburg,Luzenharr,Ebcrsbuel, /•'•* ”’•'quot;1 •*nbsp;Kallenbach,Kugclbach ,Nagalihart,Ottcnbrumen,Hugcftetcn, Gum-prechft,Vuilar,Altiburan uillam dimidiam,ôdaliamulta prædia Â^bona,nbsp;quæin libro donationum fuerunt exarata.Hanc donationem folennitcr Coußrmaiio ie-fa(Äam,Otgarius Archiepifeopus præfàtus, uice Apoftolici domini Gre^ «(ttiwn.nbsp;gotîj papæ quartijôC pîjfsimi ImperatorisLudouici primi,banno perpetuaenbsp;ßabilitatis communiuitjipfum^ monafterium cum omnibus deuotatio»nbsp;nibus fadis,amp; in futurum rite faciendis,tradidit in manus præfati Lints'nbsp;^trtiabbatiSjôif fucceflbrum etus canonicè fecundum regulam fandifsi=»nbsp;patrisnollri Bcnedidi conllitucndorum,in perpetuum pofsidendum,nbsp;Eauidelicetconditione.quoduitamonafticaiuxtanormam præfatipatris ‘nbsp;^undisdiebus in eo uifforofa oermaneattÔd ouoties monachos orbart

*igt;dum,fub ea uidelicet conditione,ut mortuo pâtre,fi'lius in aduocatione non fuccedatj'nifi fuerit ad earn per abbatem ÔCmortâchos,quipro tempo.nbsp;’^efuerint,libera amp; fpontanea eorum uoluntate aflùmptus.Verebaturnbsp;nim deuotifsimus cornes,ne monafterium poft mortem fuam per filtumnbsp;fine nepotes iniuriam aut uiolcnriam aliquam patereturfquod hodienbsp;apud multos fieri cernimus )fi aduocatia hæreditario iure deuoluereturnbsp;adpofteros.Idcirco ftatuinin abbatis uoluntate pendere fuo monaftcrionbsp;quem uoluerit idoneum habere aduocatum.Et hæc libcrtas,rnulns pernbsp;fiicceflum temporis confirmata priuilegfjs,tam Apoftolicis quam impe-tialibuSjufcftin præfentem diem, in Hirfaugienfi coenobio inuiolata per^nbsp;ûüerat.Eodem quoœ anno hæc dotatio ÔC priuilegiatatraditiofada pernbsp;fomitem Erlafridum,ab Imperatore Ludouico ptjfsimo confirmata eft,nbsp;^eradis enim omnibus, quæ ad folenne dedicationis officium pertine-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im

fiant,finguliscp ad fua reuerfus,comes Erlafridus Lintberto abbate fecum affumptOjUnàcurnOtgario uencrabih archiepifeopo dC quibufdam altjs,nbsp;adimperatorem Ludouicum in ciuitate Nemetenfi,cum filt|s,eo tempo-ie(Gcut diximusXuriam tenentem properauit,amp;: ledo coram eo donatioi« ttifsenbsp;»lis euiogioperpetuam ab eo omnium confirmationem impetrauiî.Not- 'nbsp;»ingusautem Vcrccllenfis epifcopus,qui fundationis Hirfaugienfis mo»nbsp;hafterq primus author fuit,multa prodecore domus domini miferat,crûmes aureas âCargêrcas,calices,hbros,ôiuaria diuini miniftertj ornamêta,quinbsp;Utruhuicdedicationiinterfucrit,incertflhabemus.Sed iam ad têpora qui-

pr^fuit monaftcrio Lintbertusabbas primus calamum direduri.ui»

10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

tam fanAifsimi pratfulis Aurelijjqui omnium iftorum caufa fuit,fub brcu^ compendio duximus præmittendam,utquicunlt;pifta leduri funt,cui^nbsp;meririuir fuerit apudDeS, intdIfgSt.Et ne prolixioresinueniamur qu^mnbsp;ratio huius opens expoftulat,ita conuerfationis eius hiftofiam uctcrö®nbsp;nobis oblatam percunimusjUt uerborüm quidem plurimum,fentcntiagt;^”*nbsp;ucro aut nihil aut parum obmittetemus. Natus igitur in Armenia beat“*nbsp;Aurelius exparcntibusChriftianisatc^ nobilifsimis,ubi primùm per^ttanbsp;tem licui tjlitcris traditus fuit. Quiprouidentia diuinainftruduSjbreuin“”nbsp;mediocriter in omni fcripturarum eruditione proficicns ,uniuerfaq“^nbsp;uel difcere ucl fcire potuit in exercitium diuiniconuertit amorfs,node*nbsp;dies^ meditator diuinæ legis exiftens,animumà terrenis penitus coepj^nbsp;auerterc,ô^ infupernorum contemplationem dulciter eleuare.Crefcent*'nbsp;bus annis omnibus,exornatusuirtutibus SC fanditate prajcipua fulgel^^^’nbsp;norma exemplar Chriftianæ conuerfationis cum uniuerforumnbsp;tionefadusiutpote qui aetate quidem iuuenis,moribus ÔC fapientiam“'^.nbsp;fenibusfenforapparebat. Vndeper omnes ecclefiaftici ordinis grades ƒnbsp;pontificatusapicêinciuitateRedicfanamaximopopuli non minus q“^*”nbsp;cleriapplaufujquamuisrenitensjafcendere merurtn'n quo conftitutus,“‘Lnbsp;note maioribus quam hadenus uirtuttbus clarior elFulfit. Forma“’,nbsp;gregisdominiciirreprehenfibilemexhibutt,amp; non minus exemplo q“^*’’nbsp;fermone populum ad obferuantiam mandatorum Dei concitauinb’^^nbsp;pater pauperum, 0^ plus confolator uiduarumiqui quicquid haberePj’,^nbsp;tuitjtotum in ufus egentium miniftrauit. Tam fandae irreprchenß“”’^nbsp;conuerfationis extitit, ut nemo fueritillo tempore in Armeniajqn’A^nbsp;relium epifcopum Dei famulum cum laudis præconio non timeret.^nbsp;mnis diœcefis Rcdicianae uiculos circuire monendo amp; prxdieandonbsp;fandifsimainperfonafolebat,cundis miniftrans uerbum falutis.Et^“'nbsp;bat infcioSjConfortabat pufillanimcs,deiedos erigebat,bonos 0^nbsp;les hortabatur,quatenus in melius proficerent,defides pungebatjfuP^*^^ snbsp;ÔC inquietos ad poenitentiam reuocabat.Intcrea dum his fandis^P^;^nbsp;bus inftaret,contigit beatum Dionyfium Mediolanenßs ecclciîaî arenbsp;epifcopum ab Arrianis in eorum blafphemias fubfcribere nolcntefi)’nbsp;peratorumiulTuin Armcniam exilio rclegari,in earn uidelicet ciuii^^^nbsp;Rcdicianam,cui fandus Aurelius pr.xerat epifcopus.

Haecautemrelegatiofandifsimi uiriDionyfij fada eft ab tianæfadionis epifcopisfub Conftantino,Conftantio 5C Confiante 1nbsp;peratoribus,anno Domini noftri lefu Chrifti 5^».Libcrio papal^*’’’’nbsp;nae ecclefiæ præfidcnte,qui amp; ipfe eodem anno in exilium mittitur.At “nbsp;to fandus Aurelius uenientem beatum Dionyfium in ciuitatem fua^nbsp;dicianam,utuerum Chrifti difcipulum cum ingenti lartitiafufcepitAnbsp;gnitis caufis fuiaduentus iterum atque iterum complexans uirum,0e c ,nbsp;iachrymans eum cofolaretur audiuit,Lachrymas frater compcfce,Domnbsp;eft’ terra 0^ plenitudo eius,omniscp orbis Chriftiano patria eft* pnbsp;ma Dionyfius epifcopus à beato Aurelio reucrcntia fufceptus,nccnbsp;nore humanitate hofpitalitatis ÔC munificentia ab co procuratus,m,f^jnbsp;dem ciuitate ufque ad mortem,exilio relegatus permanfit.Mutuae^|^^nbsp;conuerfationis introduda confuctudine,magnainter cos amicitianbsp;miliaritasintercefsit,quæ tunc cœpitin tempore ÔC iam manetnbsp;citur in ptemitate.Tanta uero amborum fanditasfuit,ut totam Arme^^^^j.,nbsp;fama eorum trâfcurreret,6lt; omnes homines in îtdmitationcm pcr^^^g/

CHRONICA 10. TRITeMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Cohfliicbaftt/nfirmiad cos 8C curabantur à languoribus inuetcfatis,ob« «fsi quoep à datmonibus ipfis orantibus fandis liberabantur.Tanta fiqut-miracula omnipotens Deus per hos feruos fuos operari dignatus eft,nbsp;^tArmeniamtotam uirnite amp; dodhna eorum ad cukum fui mifericorsnbsp;paterconuerterit.Sanftusdenic^ Aureliusdodrina amp; praedicationefua finbsp;quofcp diligcntifsimè præmonebat,Arrianæpeftemhærefeos fuge-•¦fjôiinfide fandæ Trinitatis cum eccleßa fandorum pcrmanerc.Quams^nbsp;'’’S autem beatus Dionyfiüs fub cuftodia teneretur,freut relegati feruarfnbsp;«0 tempore folebant,patuit nihilominus ad eum quandocunrp uolebatnbsp;jando Aurelio acceflus,tantacp fibi inuicem diledione coniundt funt,utnbsp;‘’nrul ÔC, cohabitare uiui Si confepeliri mortui condixiflent. Verum poftnbsp;’•’quotannos eiim felixDionyßus mortem fibiinftantem cerneretjbeäsnbsp;'Um Aurelium bis uerbis alloquiturjdicensrScio fratcrcharifsime,finemnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;’’’’hiadeße in hoc mundo uiuendi,tempus^ refolutionis meac iam inftat,

'urfumconfummauijfidemferuauijreliquuminpraefenti feculo eft unum quodatepetOjUt cum morruusfuero,quam primum potes,corpus meumnbsp;a^lecclefiam meam Mediolanenfem referas,ut quæ me uiuum haberenon,nbsp;Putuit,mortuum faltem habere mereatur.NecpIongi itineris incommo-'lo terrearis,Dominuserit tccum,mcrces tuamagna nimis.CuiS,Aurelius,nbsp;’quot;uiia eiusdiledione amp;amore deuindus confenfit,fe^ rogata fadurumnbsp;Pfomifit.Itac^ fandus Chrifti confeßbr,imö SC martyr Dionyfiüs confum=nbsp;^ato uiuendi ordine moritur odauo ealendas luntj anno domini 57^.nbsp;^untqui fcribunt cum relegatum in Cappadociam,ibicp mortuum,öC canbsp;Jpsreliquias per S.Bafilium epifcopum Mediolanum ad diuum Ambro=nbsp;’ymfuifferemiflas.Sedhaecopinionum diuerßtas,apud eos quinouerütnbsp;’’ftorias,facile poteft concordari.Sandusitaqj Aurelius uirtutum a:mira=nbsp;^’’’oriim gloria inßgnis,tum ut laudes hominum ex his nafeentes dedt=nbsp;^'ct,tumutdefundofatisfaceretamico.Poftpaucos amos reliquias beatinbsp;^’onyfijariedeßccatasnauiimpofuitjSC ponto féliciter tranfmilfo,Medionbsp;’^nenfibus mûris poft longi fpacium itineris,S.Ambroßo epiftopo cumnbsp;®nini clero 8gt;C. populo inciiis occurfum extra urbem properante gloriofusnbsp;’’’«exit.Chanta exukationc omnium facrum cadauerfuerit cxceptum,ne Cerpus Dkny.nbsp;’'’^facile dixerit,quippc quod omnes ut cozio remiflirmducebant reue« fyMeHoianivf)nbsp;kntia dignum. Diuus autem Âurclius(ut breuior ßm)perado pietatis introduâtur.nbsp;’^®cio,cum ad fuam redire cogitaret ecclefiam,hortante Ambrofio, cuinbsp;'°ntradiccrenefasducebat,remanfit,5C Mediolanenfes non minus quàmnbsp;P'oprius pontifex uerbo ÔC exemple ad amorem cœleftis patriæ doccrenbsp;7’nflammarecurauit.Cumcp inorationibus quotidiantsfuam peregrina^nbsp;^nem Dominodirigendam commendaref,poft reuolutioncm anni quonbsp;^^diolanumuenerat,apparuit eifandusDionyfius dicens,Exauditæfuntnbsp;’’¦'ationestuæapud Deum frater Aureli,ecce Domino te ad æternæ felici^nbsp;gaudia uocante morieris,amp; iuxta corpufeuli mei facellum optatamnbsp;I kcipiçs fepulturam.Confeftim febris inuafit S.Aurelium,qui difpofito tenbsp;âmento ualedicens fratribus,inter manus diui Ambrofrj epifeopi Medionbsp;^henfis commendatum,Domino fpiritum emifit odauo calcndas lunîfjnbsp;ödem uidelicet die,quo amp; fandus Dionyfiüs ante tricnium in Armenianbsp;£*kelTerat,anno Domini trecentefimo oduagefimotertio,Gratianocumnbsp;Jatre Valentiniano imperante. Sepukus uero eft in proprio iàrcopha=nbsp;50 ad latus S.Dionyfq inEcclcfia Mediolanenß. Cuius exequias bea«nbsp;'’simus pontifex Ambrofius cum multis lachrymis profecutus,ilium fer-”’önem infignem fecit ad populum,qui incipita Anjjfimus fratrem SCpa- fnia/icAitrei!^.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftorem

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

ftorcm dulcifsimum,imô præmifimus aduocatumun quo laudes corna ipfius fandi præfùlis Aureltj,magnjs eloquentïæ uiribus effcrtifnbsp;coelum.Manfin'taque corpus S,Aureltj ibidem fepultum multisclarcfc*^®nbsp;miracuîiSjàtemporei'mpcrij Gratiani ufepad imperium Caroli Impc^^to^nbsp;risMagnijper annos ferme 457.quoufm Nottingus V erccllenfisnbsp;pusmagnisillud precibus ab Archiepiicopo Mediolanenfeimpetratuifl»nbsp;anno quinto Ludouiciimperatorisprimi, ad fuam eccleûam tranftul*^^'nbsp;Quod non longé poftea fub eodem Ludouico,in Germania patriamnbsp;cuedum(ficutprædiximusin Hirfaugienfe)monafterium coHocauitj^^nbsp;ufi^ in præfentem diem mentis eius omnipotensDeus multas uirtut^^^nbsp;gna operatur,

DE LINTBERTO, PRIMO HViVS njonaßerij abbate,i^uipretfuit atinis X V U CZ 4e conuerfationenbsp;eiui,^e/lis^ illiKS temporis.

ANnoitai^ Domini858.fubLudouico Imperatorepijfsimo,Lii’'^ . tus monachusFuIdcnfis,primus huiusmonafterijabbasjcon^*^nbsp;cledione fratrum,qui cum eo ucnerant de Coenobij Fuldenfis • ’nbsp;per Orgariumreuerendifsimum Moguntinæecclcfiæarchicpifcopt’’^ . .nbsp;culopailoralidonatuseftjamp;præfuitrcgimini huius Coenobij annbnbsp;cim.Natuserat parentibus non infimis,fecundum feculi dignitai^^’^inbsp;Sueuia,frater Bunonis abbatis Hirsfcldcnfis,qui ôi. ipfc monachusnbsp;Bonifactjjfub abbatc Baugolfo multisannis extitit.Porro Linibcif^’’nbsp;infantia dcuotus Deo,monachus fadus eft in coenobio FuldcnfiiSi’^^i^^nbsp;tatis fuac odauodecimo, fub praefatoabbateBaugolfo,qui fandonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,•,

ni fucefleratjamp;^ per incrementum aetatis tarn fub ipfo Baugolfo, lone âf Rabano fucceflbribus,moribus fanditatis, QC feientianbsp;multum profecit.Itacp monachum induit anno Domininbsp;quarta.Ad Hirfaugiam uero mifliis Abbatiamfufcepit,anno don^”* /f.nbsp;cut prædix{mus)838.ætatisfuæ éo.conuerfionis ueró quadragf“”^ .jdnbsp;cundo,amp; rexit annis 1 ó.Era t autem uir multum reuerendus,regibiisnbsp;cipibus notus Äffamiliaris'.qui femper ex eo,quo monafteriumnbsp;eft,non foltim irreprehenfibiliter uixit,fed quod amplioris cenf‘^f'J’^^^(ilt;nbsp;tutis,tantæ fanditatis emicuit,ut omnibus ueræ perfedionis innbsp;uerfationepræberetexempIum.AdhuncRabanipræceptorisfuinnj^pjnbsp;la infacrisliteris feimus extare fynthcmata,quæ ftudiofî uiri ingc^*,*^ Qttnbsp;ftulafte uidctur.Legifub nomineLintberti abbatispulchcrrimtininbsp;ticacanticorumS3lomonisopufculum,in quofidelisanimæ Dentnnbsp;fiticntisdefidcriu amp; ftatum,tam pulchrc,concinnè Sgt;C propricnbsp;nullusmeoiudicio,qirêIegerim,dehacmateriaclerius unquamnbsp;ht.Anuero huiusauthor operisidc fit,abbas nofter Lintbertusnbsp;non fatisprobatiï habeo.Verum perfuaderi poflTet amantf,quianbsp;tandem fucrit,fub Lothario ImpcratoreLudouici filio fcripfibQ^^^b’^nbsp;pfius operis prænotationc conftat.Cùm autem Lintbertus hic noiinbsp;basRabani Fuldenfisdodifsimi per omnia uiri ,multo tempore 2nbsp;Sc condifcipulusfuerit,non cumnifieruditifsimum euadere potuinbsp;dendumeft.Tenucratenimipfe Rabanusadhuc monachus fchola^f,^^?*nbsp;nachorum publicam in coenobio Fuldenfi,quam etiam ^bbas eonbsp;uit:in qua monachos non folum in facris fcripturis, fed ctiarn innbsp;buslitcrisomnifariàm erudiuit.Necfolùm Fuîdcnfis coenobijmonnbsp;fed ctiarn exdiucrfislocis alrfs ad fetranfmiflbs,multos in omninbsp;drinaedifcjpulos inftituit,Ex his complûtes poftca fuceflu

CHRONICA ÎO, TRI TE Hit

Wagnasdfgnitatcs promotifont.Præceptorem habueraccxdifci'puî/s Bes lt;îaE Anglici monachi reuercndjßimum ui'r um Albinum monachum amp; Abnbsp;tatcm monaftcrq Gndi Martini Turonenfis, Magni CaroÜ Imperaton'snbsp;quondam didafcalum,à quo ipfe hauferatin Gallia,quodà!ios in Germa-ï'âpoftmodum docebat. Atucro Lintbertus Rabani primùm condifc^u-lus ÔCpoftremùm auditor,quod à bono præceptorc didiccrat monachus,nbsp;abbas non neglexit.Erat fane rcgularis difc plin^* ftudioüfsimus cükor,quinbsp;Jjonfolùm uiuere fecundum normam iàndifsimi patris noftri Benedidinbsp;»ubditosfîbimonachos uerbodocuitjfedctiamin omnium uirtutum ple=nbsp;^'itudineconuerfandOjOucs fine reprehenfione præcedenSjUf bonus pa^»nbsp;ftorexemplobonioperispatuit.Eiusfiquidcmrnediratio die ac node innbsp;^ge Domini continuata femper exiific,qm fineintermiftione orans adnbsp;Do.ninum,uerusChriftidifcipuIusin finem pcrmanüt.faina fanditatis SCnbsp;^fuditionis efus feperomnem circa regfonem di(îijndcnte,mulri uiri no= ,nbsp;““fsfihos fuos magifteho eiusinftitucdos rradidvrunt.CompIurcs etiam inbsp;^^bisqaf clariapudhomines infeculo uidebantur,ultrô fe iilius difcipîi^nbsp;’'æptopteramorem regni cœleftisfubdidcrunt,undenumeriisfratr5 brc;«nbsp;^’audus ualde cœpit excreiccre, 5C fubftantia temporalis SC multorumnbsp;®bUtione düatata fuit.Hifdcm temporibus monafteriumCorbciêiêin Sa=nbsp;J’nia liib régula fandipatris noftri Benedidi,nouitatis fuæ fumpfît cxor=nbsp;^',^'îigt;quod mndaricœptum eft annoDomini SiUndidione 15. quodpenbsp;î'fjodem tempore cum ifto monafterio diuiAurelijpontificiscompktumnbsp;’^babitari cœpit.Eodem fermé tempore monafterium fandorum Mar=nbsp;j,'^‘liniô(^ Pétrimartyrum ,in loco qui diciturSelgenftadtin Moguntinen»nbsp;*p3roechia, fub régula diui patris noftri Benedidi fundatum perLudoui=nbsp;Jmperatorem primùm cxtitit,cooperationeuenerabilisuiri Einhardinbsp;. *’^CancelIarîj,tuncautem monachi amp;:primi eiufdem ccenobtj abbatis,nbsp;corpora prædidorumduorum martyrum Marcellini 8C Peîti, an=nbsp;'^Bomini8i8,àRoma,procurationeImperatoris menfeNouembri allanbsp;’^norificé repofitafunt.Temporibus Lintbcrti abbatis primi fandi Aunbsp;Hirfaugicnfis.circa annum Domini 84o.Sub Ludouico fmperatorenbsp;P’Hsimo SC ftlijs eius claruerunt in ordine noftro benedido mufti cekber=nbsp;j'‘b'uiri,randitate à^eruditioneferipturarum infigncs,qiii ueîut aftracœlinbsp;j^'^fatncccJeßarn moribas SCdodrina mirum inmodum liluftrarunt.Raba tabanusnbsp;Maurus abbas Fuldcnfis,de quofupràdiximiis,his temporibus apudnbsp;in precio habt batur,propter integritatem uitæ ÔC inaeftimabilemnbsp;k^.'^be difciplinam Qui quantafcripfcrir,tam in libro noftro deEccIefia’*nbsp;^•sfcriptorjßus qu^j^jpjfgeundo delilufthbus uiris ordinis noftri, ma^nbsp;lt;^^quot;iôftrauimus.Deni(çanno Domini 84.x.quiabbatis Lint:«nbsp;erafjdeFuldcnii monafterio per ftaudes quorundamnbsp;’^Ohfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ludouicum,filium Ludouici fenioris Imperatoris

^îogûtinenfis,qui eum ^*^^fP’'opt'^’’9uam nefeio caufam,quafiexulremâfit.Sedpoftannosnbsp;Rabanus archiepifeopusin locum eius fuffeduSnbsp;•”'**'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10.omnium fuffragio fedit annis nouem#

moribus ÔC feien«« *^0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Glaruitetiamtjfdem temporibus in Saxonia Hay=

monacho Hirsfeldenfis cœnobtj.tertius epifeopus Halberftatenfis, 3nno Domini 84o.indidionc ^.in epifeopum ordinatus præfuit an«nbsp;{jç 5-ïn Omni fanditatc SCdodrina.qui multa pracclara uolumina fcripfit,nbsp;'iyibusinpræfatislibrisnoftris fecimus mentionem.Einhardus quom

B

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uM,ONAST»HIRSAVGlE«SlS

ex impcnali cancellano monachus,8C ex monacho primus abbas in ScÏ^ genftad,uir dodus amp; religiofiffimus,intcr alia eruditionis fuæ monimen«nbsp;ta feripfit gefta Magni Imperatoris Caroli, in unouolumine. Hiftoriatnnbsp;quoep fui temporis,ÔC quaedam alia,quibus fe non modo Latina: lingux,nbsp;uerum 6C Græcæ peritum oftendit. Freculphus monachus Fuldenßs»nbsp;qui feripfit ab origine mundi ufque ad incarnationem Domini chronunbsp;cam ualdcinfignem,quamdefcptemactatibus mundi prænotauitiepifco^nbsp;pus Lexouienfishistemporibus claruit,qui ftiapraedicationeamp;^ fanditatcnbsp;multos in agnitionem ueritatis erudiuit. Floruitetiam circa hæc tempo*nbsp;ra Hedi ex abbate monaftertjMedioIanenfis,archiepifcopusTreueren:inbsp;fis,qui fundauit(monente fando Materno infomnis)monaficriumcano«nbsp;nicorum regularium in Conflucntia,ubi uidelicet MofellaRhenum in'nbsp;fluit,in quod corpus fan di Caftoris de Cardona transférés collocauitSednbsp;canonici fandiCaftoris antepluresannosregulam abiecerunt.Idem uclt;*nbsp;rd epifcopus anno odingentefimo trigefimo odauo,quo Hirfaugia fun=nbsp;dataeft,moritur:amp;apudfandumMathiamextraTrcucrim fepelitur. Wbnbsp;deuinus quoep abbas fandi Dionyfii Parificnfis,uir undecunquedodilTi*nbsp;musjdeferipfit uitam Ôlt;fpaiïîonem fandiDionyfii,adLudouicumimp^’^^Jnbsp;torem primum.Qiiianno Domini SlSjolfa fandimartyris Sebaftianianbsp;Roma tranftulit in Galliam:cuius caput poft multos annos in monaftc'nbsp;rionoftriordinisTreuerenfis dioecefis,quod Viridifaugia nuncupatutj^nbsp;fundatore ipfius repofitum eft. Eodem tempore apud Gallos magno foilnbsp;inprecioTheodulphus,ex abbate Floriacenfis monaftcrij epifcopus An»nbsp;reliancnfis,non minus fanditate uitæ,quàm eruditione Scripturarö omninbsp;populo uenerabilis.Hicà Ludouicoimperatore pofitus incuftodiamX'nbsp;feio ob quam fufpicionem coniurationis ad filios à patre tum nimium difinbsp;fentientcs,hymnum quem in die Palmarum,in ftatione cantare folemnsnbsp;compofuiequem quum eo dielmperatore prope cuftodiam in procelß®'nbsp;ne folenni tranfeunte,dulci melodia uoce canoraperfonaflet,delcdatnsnbsp;lt;11 e amp; uiri conftantia ÔC dulcedine fymphoniæ,mox cum dimitti praefo*'*®nbsp;uocemandauit.incipitautem hymnus ipfeconuenienti carmineeditus»nbsp;Gloria,laus ÔC. honor fit tibi, SCc. Strabus quo^ monachus Fnld^^h^»nbsp;Rabani auditor amp;fcriba,nfdcm claruit tempcribusjquimultaö^nafmlcrtnbsp;pfit,ficut in alqs libris de Scriptonbus,editisdeclarauimus.HioF^^^^^ *^nbsp;monafterq Chronicaminchoauit,quæ per alios fuccedentes continuât^nbsp;non paruum nobis in editione huius operis,iuuamen praeftitit, Sednbsp;Angelonus monachus Luxouien fis cœnobîj,in exponendis Scripturis dlnbsp;uinis,hoc tempore dodiffimus apparuit.De quo alibi fecimus mêtionem.

Anfegifus ex abbate Bobienfis monaftertj archiepifcopus Senonen^ fisjUirin Scripturis dodus,amp;in conßltjs regum magnus amp; celeberrimusinbsp;plura feripfit,quorum alibi ratio habetur. Johannes abbas Vercellenlis,nbsp;nationeScotus,Græcè ÔC Latine dodiffimus,his temporibus claruitnbsp;iubenteCarolo, Ludouiciimperatoris primi filio, libros fandi DionyWnbsp;Areopagitæ in Latinum primus omnium tranftulit,amp;commentarijs no«nbsp;fpernendiscxornauit.De Naturae quolt;p diuifione,librum multæ fubtili^'nbsp;tis,cum plerifque alqs quæ non uidimus,compofuit, Aldcricus mona*^®nbsp;rq Ferrarienfis,noftri ordinis abbas poft Hieremiam,fed ante Anfegnuranbsp;immediate archiepifcopus Senonenfis, his temporibus fadus eft. o’’“nbsp;pora quoc^ iandorum Seueri cpifcopi Raucnnatenfis,Vincentiaedxori9nbsp;ÔC Innoccntiacfiliaeeius,per Otgarium archiepifcopuad Maguntiain^^nbsp;honore maximo translata funt» Hcriolusrex Danorum cum uxore *nbsp;. ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjS

CnROn\CA 10. TRITE

•MSMagUft tiac baptifaturjtempore huius primiLintberti abbatis,Sf magna pars Danorum ad fidemChrifti conuertuntur,permonachosCoi bcienfisnbsp;ponaftertj,quiamore fupernæ felicitads,ad praedicandum Euangeltumnbsp;3nCiumgentjbus,Daciam ingrefsi fuerant.AmuIariusFortunatus mona .nbsp;^tisLuxouienfis,poftea Treuerenfis Archiepifcopus,ac deinde fandænbsp;^onranæ Ecdefiæ Cardinalis/cripfit his diebus ad Ludouicum Impera=nbsp;Jotê libros de officqs diuinisnbsp;“cttoprimo huiuscœnobq abbate,Nortmâni ad fînesHollandiæamp;Galbçnbsp;Ppmum applicueruntjqui multis pofteaannis hincindccum ualido exer-^fuuagantcsjinfinita mala perpetrarunt.Anno Domini 858.qui fuit pri=nbsp;annus Lintberti abbatiSjijcalêdas Augufti fandus Fridericus ecclenbsp;Traiedenfis odauus cpifçopusjinarmario eiufdemecclefiæ,poft mipnbsp;folenniajdum orationi deuofus incumberet.à duobus fatçllitibus ànbsp;impératrice mcrcede condudis,crudeliier nccatus.martyr fummænbsp;J^^f^tatiseffeduseft.Dixeratenim ad Impcratorem epifcopiiSjNon licetnbsp;habere Judith filiam ducisBauariæjibi fanguine proxiinam,pro uxo-î^*^utabt}ceillam,aut egoteauthoritate omnipotentis excommunicabo.nbsp;*2*^ Herbis impia ludith exafperatajpræconem ueritaris non poftmultumnbsp;5PoHsinterfecitHocimmanifceIcreauditoGregonuspapaquartus,Lu=nbsp;j'^^icumlmperatorem pro agenda pœnitentia in monafteriSSuefsionennbsp;^’’’pofuit. Etiefieepifeopus AmbianenGs ludith imperatrieem alteramnbsp;^^’’odiadem ueloimpofitomoniaîem fecit.Ex han'mperatrice Ludoui*nbsp;^filiumhabuitCarolumcognomêtoCaluumjqui poileaanno Domininbsp;^^jimperatorfadus eft.Huncconflituitducem BauarisCjSueuiæScBursnbsp;^^diæ.alqs ex prioreuxore filqsid ægrè fan's ferentibus.Demum annonbsp;p’nini840jdm” Ludouicus Imperator pœnitentia perada filiumfuumnbsp;^^dîarium patri rebellem perfequitunueniensep admonafterium Hirsfelnbsp;i^ffgrauitcrinfîrmatur,ô^curruarcpnauigioadlngeînheimimpcrialepanbsp;ftatim moriturîicalcndaslulifjanno Imperijfufccpti2lt;}.Cuiusnbsp;per Drogonem fratrem,epifcopum Metenfem,Metis in cedefianbsp;Arnolphihonorifieéfcpultum eft.Drogo autê iffe filius Caroli fuitnbsp;j..^§ni Irôperatorisôdfrater LudouiciprimijUfr dodus ô^amator religio«nbsp;monacho fadus eft epifeopus praefatæ cedeGæ MetenGsjpro cuiusnbsp;j.^'^ore multa fecit.Mortuo Ludouico Imperatorc pi}fsimo,Lothariusfî«nbsp;eiusfuccedêsimperauitannis i^.Habuittres fratres cxpatre:PipinS,nbsp;Aquitaniaî;CarolumCaluum,cuicefsitin diuifione panbsp;tt?’’^^§'ïumoccidcntaleàBritahnico Oceano ufqj adMofam fluuium;

occidentale,omnem uidelicetGermaniam ufcp b|^henifluenta,cum quibufdam alijs ciuitatibus adiacêtibus pagis transnbsp;propter uini copiam forteconfecutus eft. Jpfe uerôLothariusnbsp;‘OïnatUjimperatoris nomen cum toto regno, quod ufipin hodiernumnbsp;exeius nomin'e Lotharingiam appdlamus:quanquam modo fitnbsp;^^5tus,ô(:totaprouincia,necnon omnia régna Italiaecnm ipfa Vrbenbsp;accepit. Vxorcm habuit Egillam,régis An-’hiDnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quae peperit ei duos fiIios,Lotharium ÔC Ludouicum poftea

temporibus AItfridus,ex monacho Corbeienßs Ppifeopus Hildenshemenfis quartus,uir Deo uercdiledus,amp;innbsp;fandtfsimus,quirexit Ecclefiam fibicommiflamftrenue an*nbsp;maiorem ecclefiam præfatae urbis,jn quaS^fepuknbsp;autem cledus in epifeopum annoLintbertiabbatis nono,quinbsp;Dominica: incarnationis 847,indidioncdectma.Rabanus arcbicpt=

I

lt;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J«. o'N AST. H I R S A V G I E N S I S

fcopus Moguntinusjiuflti Lothartj Imperatons fynodiim apud MogUft^ tiamepifcoporum SCabbatum conuocauit,anno Domini 848,indtdioncnbsp;undecima,in qua haercticum qucndam,nomineGodfchak£rprcsbytcrtJtrtnbsp;condemnauit, 6;^ multa ad decorem 8C utilitatem ecclefiafticam confti-Eptpopi ç^di- tuit. Fuerunt inter alios ibi prazfentesccleberrimi uiriepifcopigt;Hedi ar-([ui inter, chiepifcopusTrcuereßs,Hildeboldus archiepifcopus Colonienfis,AItfri^nbsp;fucr.tnt jyne a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cpifcopus HiIdesheimêfis,Haymo epifcopus HaluerftatenfiSjLuderf

cusepifcopusBremênSjLintbertusprimusifteabbasifandiAurel.^Hirfail demfynodofuit. gienfis,VuaIdo abbas Fuldenfis,Einhardus abbas Selgenftetcnfis, Brun^nbsp;uuart abbas HirsfeIdenfis,Bertolphus epifcopus Mediolacenfis: Aduentunbsp;tius abbas Metenfis,poftea ibidem epifcopus;Radulphus abbas S.Medarnbsp;di Suefsionenfis,poftea Bituriccnfis archicpifcopus.Et alrj multi epiftopi»nbsp;abbates ÔC. monachi,inter quos complurcs erant uita ÔC dodrina famofiftnbsp;ErrorpfraJopronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;His diebus quaedam mulier fingens fibi angelum Dei apparuiflè,

pbrti/k. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui nouiflimum diem iudicij mox inftare pronunciaflet,multos tatnex cic

roquàmexpopulojper diœcefin Moguntinam decepit.Qua: tandem per Rabanum archiepifcopu comprehenfajConfeffa eft,fuifle fe percofiliutnnbsp;cuiuldam presbyteri ad hoc quæftus gratia indudum. Anno Lintbetdnbsp;abbatis ii. corpus fandæimperatricis Helena: matris ConftantiniMagn*nbsp;perTheogifum monachum à Roma transfertur ad Galliam,0(f in Remenßnbsp;collocaturparoechia,cuius caput hodie inTreuerenfi ecclefia oftenditur.

Anno cnim decimotcrtiOjfamcs præuahdaGermaniam itauaftauit,«*: pater filiuminedia mortuum,ad ignem codum mâducarc uolucrit,fipe^nbsp;uicinos cafu non fuiftet interceptus.His diebus Lin tberti abbatis præftat*nbsp;tiflimijin pauperes dementia magnum ÔÔ einomen QC monafterioHirfaUnbsp;gienfi profedum accumulauit.i^anto enim plura inufus pauperutndPnbsp;ftribuitjtanto maiora recepit.Raban^ls etiam archiepifcopus multam ea fanbsp;me perdurante pauperibus munificentiam exhibuit. Circa hæc temposnbsp;rarexChriftianiffimus AngliæAdelolphus Romam pergens,fub Leonenbsp;papa quarto, ex maxima deuotioneRomanæ ecclefiæ tnbutariam fecitnbsp;prouinciam fuam,inftituens,ut ex fingula domo fingulis annis fandoPe«nbsp;tro nummus folueretur argenteus. Anno Lintberti abbatisdecimitcr:*nbsp;tij,Lupus Seruatus presbyter,uir dodiftimus,ad quern Rabanus adhucnbsp;abbas fcripfit olim odo hbros in Epiftolam Pauli ad Romanos,migrauitnbsp;ad Dominum,Is ante biennium præfens in fynodo Moguntinenfi presby^nbsp;terum ilium Godfcalcum de libero arbitrio,pra:deftinationeamp;^ fanguincnbsp;Chrifti,malè fentientem acmultos conturbantemjfortiflîmadifputationenbsp;coram omnibus qui adorant, màhifeftè uicit amp; confutauit.Qtn etiam adnbsp;euidentioremdeclarationem ueritatis, inter alia quae fcripfit, de bis quolt;^nbsp;rebus tradatum pulcherrimum compofuit. Anno Lintberti abbatisdesnbsp;Kdymocbtjt. cimoquinto,qui eft Domini 855.obqt fandus Haymo,tertius epifcopusnbsp;Haluerftatcnfis,ex monacho Hirsfeldenfi,uir per omnia Deo diledus,qulnbsp;uerbo,fcripto ÔCcxemplo,multosad femitas tuftitiæ rcuocauit,ô^inmaio^

- - - - - - ------ - -, fucceflît annis ferè 54. Claruit his temporibus fandus Anfcarius,exin^gt;nbsp;nacho cœnobif Corbeienfis primus archiepifcopus Bremenfis,ante quen»nbsp;tres fuerunt cpifcopi,uidclicet Vuilhardus,Vuillericusnbsp;nbsp;nbsp;Ludcricus,fub

archiepifeopo Colonicnfi. Sed Lotharius imperator deftruda per Danos ciuitatcHamburg,archicpiIcopatum qui turn erat ibidem tranftulit in Brenbsp;mam,cui fandum ipfum Anfearium pracfecit,qui fedit annis trigintaquaanbsp;tuor,uir dodws atquefan^iffimqs,qui multis in uita SC poft inoytem mita^

CHRONICA 10. TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7

^ulis claruttScpultus eftin cccIefiaBremcnfi.Fcftum etus tertio iioftasFc ‘’ruarq colitur. Floruit etiam hoc tempore Leo papa quartus,ex mona?'nbsp;®ho coenobfj diuiMartiniinurbejtuncordinisnoftri primû presbyter carsnbsp;Q^nalis tituli Sandorum quatuor coronatorum à Sergio pontifice ordinanbsp;mortuo fuccedens in pontificatu fummo præfuit annis odo,mennbsp;tribus,uir dodus uita fandiffimus,quimortuus in catalogum fannbsp;relatus cftxuius feftum 16 cal. Augufti colitur.Lintbertus autem abnbsp;ps primus,uir ualde uenerabilis, poft multos labores pro Dei amoreinnbsp;‘^dareligione habitos,feniocp confedus,adChriftumtoto corde fufpisnbsp;*®nsmoritur tertio iduslunq,fub Lothario imperatore,anno Domini 854nbsp;^didione2,actatisfuæ 76,lufceptiuerôregiminisabbâtiæanno té non-completo:qui monafterio huic laudabiliter ÔC utiliter prçfuit, SC mulnbsp;p’Perfuam conuerfationemfandilïîmam donatione fidelium bonaacquinbsp;^^’tîcuiin abbatia huiusmonafterij,Gerungus monachus fucceffit annisnbsp;^obus Sc triginta,de quo poftea dicemus.Hoc ipfo anno reucrendiffimusnbsp;^bbas Lintbertus obqt,Nortmanni Britanniam,Galliam ÖC Franciam crunbsp;^elfter deuaftant,ciuitatem Nammetenfem fubuertunt, SC epifeopum innbsp;^bbatofando baptifmiconfecrationi intentum cum toto clcrooccidunt.nbsp;*^nipla quotp fandi Martini Turonenfis concremant.Sando papa Leo-mortuo eodem anno loannes Anglicus fucceffit duobus annis ÔC mennbsp;^büs tribus,quern ferunt quidam fœminam extitilTejSC unifamiliari folinbsp;î’Q§nitam,ÔCab eo compreflam peperifle in ftrata publica.Et ob id nonnulnbsp;inter pontifices ponere noluerunt,quafi indignum facinus abhor-Sed nosiam curfu uenerabilis Lintberti confummato,ftylum adnbsp;^ccefforem uertamus.

ÛE VENERABILI GERVNGO, SECVNDO ABBATE, pneßtit annis trigintaJuobus,^^ t^Halia temporibusnbsp;fuisgeßafunt,

jViTOrtuo igitur atque fepulto reucrendiffimo abbate Lintbcrto,nort i fine magna triftitia fratrum,quippe qui maximo eius tenebantur as*nbsp;pQreimox ad eledionemnouipaftorisconucnientes.uenerabilem uirumnbsp;J ®ï2gum in demortui patris locum conftitucrepaftorem,anno Domininbsp;?54,indidione fecunda.-Lotharqprimiimperatorisanno i4.qui præfuitnbsp;monafterio annis x^.Is uero Gerungus in Fuldenfi coenobio mona=dnbsp;^’’UsfacausfubRabano abbate,cumLiniberto abbate 6C alijs fratribus innbsp;P’^incipiofundationishucmilTusaduenitjquife dignum fandi Benedidinbsp;P’^isfilium femperexhiberecupiens propofitum monafticum,quod fc=nbsp;pro Dei amore fumpferat inuiolatum,ufque ad mortem cuftodiuit.nbsp;. Me cum Lintberto mortuo multi paftorali cura monachi in hoccœnosnbsp;,’o effent digni,tamen inter dignosdignior ifteapparuit,qui ut Aioth amnbsp;.,*^exter,itaadcuramuidebatur rerum temporalium idôncus,ut fpiritua»nbsp;curam anteferre omnibus SC uellet SC poflet. Audiuit Rabanum innbsp;c^menfi monafterio Iegentem,quo in abbatem fublimato eius difcipulusnbsp;trabus fcholæ publicae prælatus eftjqui hunc Gerungum tunc adolefcerlnbsp;emRabano præcipiente fingulari diligentia profequutus eft.Mos erat innbsp;rtaefatoFuldenfi coenobio his temporibus monachos nonfolumin Scri^nbsp;P^ris fandis inftituere, fed etiam in omni fecularis feientiæ literatura adnbsp;^^num erudire.Probe enim iudicabant fapientifsimi uiri diuinas fcriptu»nbsp;^^tïcminê polTe perfede intelligere,quern literas fecularis dodrinæ con«nbsp;I S’ffetignorare,Extant multamonachorumiftius temporis præclara uo=nbsp;Mna,in quorum comparatione ca,qua: hodie cuduntur à pleriique tan=nbsp;ß 5

iS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW.ONAST. HIRS A VGIENSI S

quatn paleæ uikfcunt.Rcperi autem inter alia S trahi huius opufcula,lïbe^ Inmde Arithmetids dimenfionibus,quem fcripfit adiftum Gerungû ab-batem fan Ai Aurelq.cui præponitepiftolam fie incipientamp;Reuerendifsianbsp;mo merito patri,ætate filio,litera difeipulo,gratia magiftro,Gcrungo abbanbsp;tiacternæ beatitudinis præmiumpofsidcre. Ex his intelligere poifumus,nbsp;Gerungumabbateminomniliteratura fuiffe ftudiofum,quia nifi extitiPnbsp;fet do Aifsimus,nunquam uir tantus de tam fubtili difputatione fcripfiflèt,nbsp;maxime in tanta dodorum uirorum copia ad ignarum. An uero etiam Genbsp;rungusipfe aliquid feripferit,incertum habemus;qucm tarnen fuifle doâifnbsp;iimum.poftquàm tantos audierit præceptores,non dubitamus.Longa esnbsp;nim intercapedo temporis,utpote plufquàm fexeen torum annorumjmuhnbsp;tapræclarè gefta monachorum SC abbatum Hirfaugienfis cœnobtj in ob^nbsp;liuionemdeducensjuenireadnoftram notitiamnon permifit.Fuit autemnbsp;Gerungusuirftrenuus,Ô£^ maximusregularis difcipulatusamatonqui abnbsp;ineunte ætate à bonis præceptoribus in timoré Dei fundatus,bonum fe panbsp;ftorem ouibusfibicômifsisoperefîC fermoneufcpaduitæfinem cxhibuiCnbsp;Qiii quamuisin conuerfatione fpirituali fuper omnes effet diligens ôé ftu-diofuSjCuram tarnen rerum temporalium non neglexit,quinpotius eo prgnbsp;fidentemonafteriofubftantiatcmporalismiruminmodum auda fuit.nbsp;Histemporibus Bruno duxSaxonum conftruxitmonafteriumilliidquonnbsp;dam celcberrimumin Saxonia,quod Gaudersheim dicitur,in quo moniales fecundum regulam diui patris noftri Benedidi uiuentes,pofuit.Foftnbsp;cum filiuseius duxLudoIphus qui opusinceptum à genitorefuoperfecit’nbsp;Primaautem eiufdem monafterij abbatiflà fuit Hadmodis eiufdem ducisnbsp;Ludolphifeniorfîha,quæpræfuiîChriftiuirginibus annis duobus ôinbsp;gtntigt;in muîta uitæ ôd conuerfationis fandimonia.Qiia mortua/oror eiusnbsp;nomine Gerburgis in abbatia fuccefsit annis i4.uirgo ÔC ipfa fandifs/m^»nbsp;quæ multis effuHît in uita ôi. poft mortem clara uirtutibus Qua tandemnbsp;ipfa de medio fublata,tertiaducis Ludolphi filiain abbatifsam eledafdtnbsp;nomine Chriftina,quæinfando uirginitatis propofito religiofe conuf*^'nbsp;fandojâfanditatepræcedentiumfororum non receftitJdem quoçnbsp;dolphus duxconftruxit amp; aliud monafteriumuirginûin Saxonia didu^^nbsp;Brunteshufen,ÔCutrluftp confirmationem àpapaNicoIao cum multis lannbsp;dorum reliquqs obtinuit.Claruerunt histemporibus ex ordinemonafticlt;gt;nbsp;multicxcellentifsimipontificcs,fanditateamp;fcientialiterarn infignes,Ab^nbsp;bates quoeç SC monachi tam uita quàm eruditione feripturarum celcbern-mi,quimulta 8C uaria ad ædificationcm pofteritatis in re literaria, uolum*^

, na ediderunt.Abbo ex abbate monafterijfandiGermanifit cpifcopUsAi iifiodorenfis,fratcr Helibaldus ante eum ibidem epifeopus extirit,ambonbsp;ri ftrenui atqp fandifsimi, ôi^tam in diuinis fcripturis,quàm in fecularifeici*nbsp;tia nobiliter eruditi.Chriftianus qui ÔC Druthmarus monachus Corbeien-fisuenerabilis presbyter,multahis temporibus inexpofitione diuinarUJ^nbsp;feripturarumuolumina componit,Dequonos inaltjs librisdeScriptor^'nbsp;bus ecclefiafticis,latins fecimus mentionem.Egil abbas monafterijnbsp;mienfisin Treuerenfi parœchia conftitutus eft,primo anno Gerungbi’*^nbsp;nobilisattp dodifsimus,amicusrcgum Ô!:principum,qu{in regulari cobnbsp;uerfatione maximum nomen laudis acquifiuit. Anno fecundo Geruf^nbsp;abbatis,qui fuit domini 8 5 5.Lotharius Imperator fenio confedusconunbsp;caris primoribusregni,imperium intcrfiliosdiuifit;amp; Ludouiconbsp;Italiam tradtdiqeum^ imperatorem conftituitiLotbariq

i

CHRONICA IO. TRITEHIh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ip

^Hod à fuonomine Lotharingtam uocari diximuSjConcefsit.CaroIo «cro ^uiiiinior natu erat,rcgnum Prouinciç dedit.Qinbusritè dj'fpofitis,ualcdinbsp;fttisfuisfeculumrcliquit,amp; Prumienfemonafterium fiib prafato abbatenbsp;^giloncingrefltiSjmonachusfat^useft’jqui in fanda religione fecundumnbsp;*«gulamfandifsimipatrisnoftri Benedidilaudabiliterperfeueransufquenbsp;Jdfinetn, tandem optime confummatusmoritur cal.Oäobris,ibidemnbsp;‘fpukus.Poft Lothaiiumitacp monachum fadum Ludouicus eius filiusnbsp;’^perauitanno uno SCuiginti.Anno autê Gerungiabbatis tertio,qui fuitnbsp;quot;Omini 85Ó.Lotharius rex frater LudouiciImperatoris duxit in uxoremnbsp;Thiedbergam filiam patruifui Caroli Calui poftea Imperatoris, Sed nonnbsp;Mto póft repudiauit earn, 8C fuperduxit Vualdradem concubinam fuamnbsp;Pttftinam,fororem Gunthcriarchiepifcopi Colonicnfis,ex qua coiundionbsp;quot;^wultamala non folum ini,fedciiamomnircgnoeiusfubortafunt.Eo=nbsp;^^WannoRabanusarchiepifcopus Mo gun nn us moritur,0d in monafte=nbsp;’’ofandi Albani,non fine fanditaris opinione fepelirur,uir dodusfiCinnbsp;mifericordifsimus:quippe qui tempore famis, quæ anno Lint=nbsp;®«niabbatis 15 totam Gcrmaniam opprefferat,multorum inopiam rele=nbsp;^^UitMotabatur enim eo tempore inquadamuilla parœchiç fuac,cuiuo:=nbsp;^^ulum eft Vinicella,nuncuerocorrupto nomine Vuinckel appcllatur,nbsp;^Paupcres de diuerfis locisucnientes fufcipiens,quQtidie plus quam tre.»nbsp;alimento fuftentabat,ex his qui in præfentia illius afsidue uefee»nbsp;J^ntur.Venitautem die quadam inter alios mendicantes muiter quædamnbsp;peneconfumpta,cum puerulo paruulo.quæpriufquàmad limcnnbsp;^°*^tatdomus epifcopalis pcdem imponeret, præ nimia imbecillitatc cor^nbsp;fpiritum exhalauit. Puer autemmammillam genitricismortuae ia=nbsp;tanquam adhuc uiueret extrahens 0^ fugere tentans,omnes insnbsp;^^titesgcmerc ac Acre coegit .Succefsit ei in archiepifeopatu Mogun^nbsp;Carolus annis feptem. Circa haec tempora Nortmanni cum Da»nbsp;^'^gt;Holîandiæ cum ingenti multitudine clafsibus applicantes ,Duerfta=nbsp;'^^’’'uicum nominatifsimurn,in quo parochfalesecdefiae futfie memo-quinque fiCquinquaginta,penitus dcftruxerunt,interfedis omni*nbsp;ƒ habitatoribus ctus.Deinde ciuitatem Traiedenfem capientes deftru^’nbsp;J ‘’ntjfunditus omnem populum cum dero uniuerfo crudditer necan-Hungerns autem Traiedenfiseo tempore præful,cum paucis Casnbsp;P°gt;’!cisfugalapfus,uenit ad Lotharium quondam Imperatorem in monanbsp;Prumienfe. Anno Gerungi abbatis Hiifaugienfis fexto, claruitnbsp;^’¦icbertus ex duce monachus,amp; abbas monaftertj fandi Richartj,fraternbsp;^^*Jedbergærcginæ,uir fapics SC ftrenuus,cui Lotharius ducatum inter lusnbsp;I’’^ô^montem Veneris regendu cômifit.Verùm cùm Lotharius Tblcd:» exduce.nbsp;^^§ani reginam fororem Hueberti abbatis poftea fuperinduda pellicenbsp;^’dradaabijceret,abbatem fcnfitinimicum,quo procurante tandem fo=nbsp;°’'fmreciperecoaduseft.AnnoGerungiabbatisfeptimo,quifuitDomi-Odin gen tefimo fexagefimo.Ludouict uero Imperatoris quarto,in ciuisnbsp;?teMoguntinenfi diabolus nequitiam fuam Sd odium ergahominemeuinbsp;exercebat.Lapides de feneftris domorumiecitin homines,percuGnbsp;die quafi mallcisquibufdamfortiterparietcs,pulfabatmultorunbsp;j^oianiiasjindc manifefteloquendo furta pafsim prodidit,amp; magnam internbsp;Otnines difeordiam fcminauir.Dcinde animos omnium contra unum honbsp;pnem concitauit, quafi pro illius peccato caeteri talia paterentur,cuiusnbsp;y^§esinunumcoaceruandasinccndit.VbicunqueintrafletiIIehomo,fta=nbsp;domus per darraoniwm illud inccndcbatur,itawt diam nifi in agni

B 4

nijUir fandusatq^ dodiffimus,cuius conuerfatio Qi ftudiumeandcmccdc fiam Moguntinam mirifîcè illuftrauit. Hoc eodem anno fandus Megit*nbsp;radus,ex monacho coenobtj Augfenfis eremita in Nigra fylua,noduin cdnbsp;la fua à duobus latronibus,magnam fe pecuniam apud ilium rcperturosnbsp;exiftimantibusmartyrizatur ix calendasFebruartj:cuius corpus ad mona^nbsp;fterium Augienferedudum Qi fepultum infinitis miraculis multo tempo’^nbsp;re corufcauit.Porrolatrones duobus cöruis,quos iandusMeginradusnu«nbsp;trierai,infcqucntibus eosproditi,fecundum leges patriae rotatifunt. Cknbsp;ruit his diebus Egilo,ex monacho Senonenfis poft Vuanlonem archicpi^nbsp;fcopus,uir omni bonitate côfpicuus,amp; dignus ouium Chrifti paftor. Eonbsp;tempore fames Qi mortalitas magna per regnum Francorû efferbuit,^^nbsp;xime per Aquitaniam Qi Burgundiam,ita ut præ multitudinemorientiut”nbsp;non effet quimortuos fepeliret. Eodem anno Egil abbas Prumicnfis ab-batiam fiiam fponte refignauit,cui Ansbaldusin rcgimine fuccefliGuirontnbsp;ni fanditate ÔC bonitate confpicuus,qui uerbo Qi exemple multosadamonbsp;rem coeleftis patriaeconuertit, Claruitijfdem tcporibusMico monachusnbsp;fandi Richartf,uir ftudiofus Qi ualde dodus,qui multa Qi uaria fciipfi^)nbsp;fam metro quam proia excdlentercdita.E quibuslegimus librom diug-forum Epigrammatum.Excerpta quoquePoetarum,librom etiamÆ/nbsp;nigmatum,amp; quaedamalia, Notgerus ex monacho GndiGalliepifcopusnbsp;Lfodicnfisjhis temporibiis inter Ecdefiafticos fcriptores clarus habewr,nbsp;quiprimusufumSequentiarum adinuenit,quascantari in ccclefia cis A*’nbsp;pina Nicolaus papa primus confenfft.Huius Notgeri difcipulus fuit Salomon,ex monacho Conftantienfis poftmodum epifcopus,qui Qi ipfc non^nbsp;nulla ingentj prædari pofteris monimenta reliquit. Vuandelbertus quO'nbsp;que monachus Prumienfis coenobtj fub abbateuenerabili Ansbaldojbocnbsp;ipfo tempore claruinqui inter alia ingentj fui opufcula uitamamp; miracuwnbsp;iandi Goaris presbyteri Qi eremitae iuxta Rhenum in Treuerenfi pa’O^nbsp;chia quiefcentis,in duobus libris compfehendit. Anno autem Gerunginbsp;abbaiis odauo,Vualdo Fuldenfis abbas deponitur à Ludouiconbsp;tore,cui Thiode fuccefsit. Anno autem eius lo.qui fuit Domini So?»nbsp;obtjt Carolus Moguntinenfis:cui Lintbertus fuccefsit.Ad huncLint-bertum fcripfit Otftidus monachus Vuiflenburgenfis,quondam Rabannbsp;auditor quatuor librosEuangeliorum metrics in lingua noftra ThcUtorti'nbsp;ca quibufda regulis formatait paucifsimi hodie reperiâtur,qui eius fcrgt;P ®nbsp;intelligant.Scripfit amp;falia plura,dequibus in minori catalogoGermao^runbsp;fecimusmêtionê. Vuerenbertus etiam monachus S.Gallf,uir innbsp;entia tarn fecularidiuinadodifftmus, his têporibusirtterfcriptores cnbsp;rus habetur, qui multa ingentj fui monimenta pofteris legenda

CHRONIGA IO, tri té Mit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^1

. Ruthardus quocp monachus,huiuscœnobjf Hirfaugienfis unns ex pn'^ Rirfhirittó, Ws à Fulda, Rabani amp; Strabi monachorum quondam auditor atcpnbsp;^ifa’puIuSjUir undecunçp dodifTimuSjmetro excellensamp;^ profa,inter fcrt^înbsp;horeshuius tempeftatis celeberrimi nominis fuit.Qui(ut fcribitMegin=nbsp;*fidus monachus Fuldenfis in Chronica)uir in omni fcientia 2G fanditate 'nbsp;^onfpicuusjtantæ fuit eruditionis Si. probitatis,ut quum Ludouicus impenbsp;eum poft mortem Haymonis epifcopi uellet in locum eins Hakiersnbsp;'wtenfis ccclefiæ ordinäre pontificemjcon fen tire noluir,dicens notabilenbsp;^ftbum:Da epifcopatum alterijqui fit idoneustego quietem uitæ régula^nbsp;**S)amp;ftudium Scripturarum,omnibus diuitijs Ôf honoribus mundi incomnbsp;Pîtabiliterduxi præferendum.Scripfit autem inter caetera in genq füi opünbsp;. ^’P^ff’onem fandi Bonifactj archiepifcopi heroico carmine pulchcr«nbsp;pille in duobus hbris.Hic primus inter omnes quos ego legcrimjregulamnbsp;«ndiffimi patris noftri Benedidi commentario gloflare auifus eft:cuiusnbsp;5’^poGtionis proœmiû fie incipit,poft exordium ipfius reguîæ : Tres enimnbsp;“ntEcclefiafticædifcipIinæ:primaphyfica,idcftnaturaIis:fecurtda ethica,nbsp;*'^ftmoraiis:tcrtia logica,ideft rat(onalis:nâphyfica,deriuaturab co quodnbsp;^‘tphyfis,natura,amp;fc. Scripfit infuper demufica,geometria,arithmet»ca,Ôiinbsp;J^eterisartjßushyfnanjtatis plura opufcula.Ipfe enim primus in cœnobiônbsp;•^ndiAurelq.utMeginfridus tcftiseft,monach!s diuinas feripturasSG fe=nbsp;p^hres literas legere,more Fuldenfium cœpit.Tam uero eruditusin omninbsp;5*entia{uit,utnonfolummonachidealqs cœnobqsad audiendutn ilium,nbsp;5« ctiamfecuhrcs certatim confluerent.Moriturautem plenus dierum etnbsp;^nctitate,anno Gerungi abbatis ii.qui fuit Domini 865.!ndidione tq..nbsp;^Pultus in eccleßa fandi Aurelij,odauo cakndas NouembriSjCui Rich=nbsp;°do monachus hoc epitaphium pofuit:

Hoc per iter,rogito,qui pergis rite uiator,

Paulifper fifte gretTumjhunc tituiumcp lege: Ipfum perfpedum fupplex memorare fepulti,nbsp;Ruthardicp pius,dic Miferere Deus,nbsp;^artmondus præterca monachus fandi Galli,uirftudfofus amp; dodus,nbsp;^^4wcmOtfriduspræfatusVuifrenburgenfis,ô^nofter hicRuthardus failnbsp;?*^urelq multas epiftolasfcripfcrunt,ingeniû fuum uaria edendo acuit,nbsp;P poft Notgerum publicæmonachorSfcholæ præfedus,complurcs poftnbsp;^^ifcipnlos in omni fapientia dodiftïmos rcliquit.Sandus papa Nicolausnbsp;Pknius Lotharium regem,fratrem imperatoris,propter Thiedbergam re^snbsp;l'^am iniuftè repulfam.unà cum pellice Vualdrada excommunicat ad inanbsp;J’^tiam fratrum reginæ,qui caufam ad apoftolici audientiam detulcrunt.nbsp;g beandem caufam GuntherusColonienfis,ôlt;Thiedgaudus Treueren«nbsp;?^i’chiepifcopi,abeodem papa dcpofici,ufq; ad laicalem ftatum dignamnbsp;*^'9oitatis fuæ mercedem acceperunt. Qiiippe qui falfis criminibus artenbsp;innocentemdamnare præfumpfcrunt, Adafunthæcnbsp;Gerungiabbatis tredecimo,qui fuitDomini Séó.Ludouici autemnbsp;’’’’Peratoris fecundi undecimo.His temporibus imperator Bulgarum cumnbsp;°^ni gente fua ad fidem Chrifti conucrfus,fttmonachus.Sed quum filiusnbsp;iuueniliter agens,adcultum gentilitatis redirecogitarct,pater cingu^»nbsp;cultu refumptOjCum infequutus ccpit,oculiscp effoflïs in carcc^nbsp;trufit.J\ïinorecp filioinregnum locato,admonaftcrium rcuerfus ufepnbsp;^•'lortcm in propofito monachico permanfit. Anno Gerungi abbatis 16,nbsp;'^PUs fandi Mauri difcipuli diui patris noftri Benedidi abbatis,propter sandtu Maurntnbsp;NortmannorSjà Glandifolio ad monafterium Fofiacçnfe in Bur trlt;msfcrM.

gundiain

JÄONAST. HIRSAVGIEHSIS

gunj/am traftsfcrtur. Florutt his tcmpohbus apud Gallosmagnoin

CIO Hincmarus Archiepifcopus Remenßs,ex monacho fandi Dfonyßi

Parificnfis.ufr in diuinis fcripturis eruditiTsitnus,qui muka fcnpfit cgtc* gsa uoliimina.quibus mcntionem alibi fecimus. Anno Geningi abbatilt;nbsp;tfriMplu) « iS.poftdepoflcfonem Thiftgandiarchicpifcopi,Blt;TtbolfijsabbasMcdi£gt;«

Ï3nenfisnoftnordinis,fitarchicpifcopusTreuercnfis,uiringcnioacer,qui priuilegiaecclcfiacfuac nee in minimo pafllis cft uioIarÉcuius temporcTrenbsp;uetenfesomniaornamenta fanâuaria ÔCreliqufasmetu NortnanorS fub=nbsp;terraneis camerüabfconderuntAnno autem Gerungi abbatis i^.fanâusnbsp;t-lmunlusm Rex AngloruihEdmundusNortmannismartyrizatuSjinfinitisclaroitm*nbsp;tnanmur. raculis. Anno uerô eius xi.qui fuit Domini 874,10 Iialiæ rcgionc ciuitatenbsp;pïuït i Bi-ixicnfi per tnduum fanguisplukè cœlo,amp; Nortmannimuita malaChrinbsp;*“‘0’ ftianis faciunt. Claruit bis temporibus Vualfo poft Chnftianum mona-cbum,6d ipfe exmonacho Altifiodorêlîs epifeopus/rater Anfegifi archienbsp;pifcópiSenonenfiSjde quo longe fuprà diximus,anno Lintbcrti abbarisnbsp;Vlt;t7a fx wo«- primo.Ifte Vuallo fuit uir feientia Sgt;C moribus clarus, cuius maxirnû eratnbsp;ftudium magiftrosafprofciroresliterarum chantatiue amplcâfcorum^nbsp;confilijs uti alloquqs perfrui,amp;ffuo illos conuiuio crebrius rec reareJn oni«nbsp;ni conuerfatione fua femper ex clero quofdam habere fecum uoluit ne ue^nbsp;modica laicis daretur occaGo detrahendnunde folitus erat diccre,Nefcianfnbsp;latei quid faciant clerici,pares paribus focientur. Anno Gerungiabba*nbsp;tis xj.in menfelunio,fubita ôi nimia aquarum inundatio faâa cft ,iwnbsp;VÜk’Mfiiii U- uGla quaedam in Saxonia,longé à torrentibus Ôé fluminibusremota,ininonbsp;mento cum homintbus ÔT bellijs,cum arboribus dC ædificijs cum cccleßinbsp;ôC altaripenitusabrorptaßt,itaut nullum habitationis ueftigium penim«nbsp;rcmanferit. Circa bare tempora claruit Ericus monachus Altifîodoren-Cs,Vuallonisepifcopicapcnanus,uir undecunque doëtiffimusjquimulwnbsp;SC uaria conferipOt opufcula métro â: profa,de quibus in Cataîogonbsp;ptorum fecimus mentionem. Anno Gerungi abbatis uigcfimoqwar*nbsp;to, Domini uerd odingentcGmo feptuagefimofeptimo,ind(Aione deci^nbsp;LuJuulcusitipe: ma,quintö calendasSeptCuibris,Ludoutcus imperator fecundusnbsp;r«.’rtur apud Francfordiam,amp;: in monafterio LauriftenG tune ordinisnolW»nbsp;non longe à Vuormatia fepelitur.Cui Carolus, qui dicitur Caluns./iie»*nbsp;ceftit, filius Ludouici imperatoris primi. Claruit bis temponbns

Miîo owucbMj. gnæ eruditionis SC opinionis apud omnes Milo,monachus faritSiAmin= di,qui uttam eiufdem fanâi,pulchro carmine ediditAIibrumdeSobrics«nbsp;H'^nibiîius mi. täte, ad imperatoremCaroIum Caluum. Hutus neposHunibafdus mosnbsp;Mfbiu. nacbuSjôi ipfein coenobio fanât Amandi,fub difeiplina patrui conftitii^nbsp;tus,in feprem artibus.quasuocant Liberales,mirum in modu proficiens,nbsp;multaingentj fui opufcula compofuit.QiiiœummaximuscIfetmuficus,nbsp;de fanâo Dauid,amp;: altjsmultis,cantus dulcilbmos eompofuit. Hugbabnbsp;Hu^aaUufmimi dus quocpmonachus EIuenenGs,poeta SC rhetor fui temporis omnium cenbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leberrimus,de laude Caluorum,opufculum miranda inuentionc compo*

fuit,in centenis uerfibus,cuius omnia uerba incipiuntabuna litera C,üt Carminaclarifonæcaluiscantatecamœnæ.

Quod opus imperatort Carolo Caluo dicauit. ScripGt etiam ad archifp»-feopum Moguntinum Hattonem de MuGca, non fpernendum opufeua ««bl«. ** lum,amp; quædam aIiä.Bed SC Bertrammus monachus,in omni literamranbsp;doAiftimus,fcripGtad Carolum Regem de Prardeftinatione.Item de cor«nbsp;luiaus ntagiu pore fangutnc Domini, cum altjs multis, quae ad notitiam nofirx lesnbsp;feat, ^iojxis non uencrunu Anno Gerungi abbatis uigeGmofexto,fuit Domini

CHRONICA 10. TRITE MI I.

feiiif oAi'ngctttefimo fcptuagefimofextOjfuit quidam luda’us nomine Se dechiaSjOlim (ut fama eft) phyficus öi. medicus Ludouici impcratoris,maanbsp;gicis difciplinis imbutus,qui faciebat multa miracula Slt; ftupenda ludibnanbsp;publice coram principibus ôdquibufcunquealîjs.Egitnanque arte fua,nbsp;Ut hominibus uideretur deuorare hominem armatum cum equo amp; om«nbsp;uibus armis.Currum quolt;^ onuftum fœno cum ipfo foeno equis amp;: aurissnbsp;ga-Amputabat hominibus capita,manus aut pcdes,quaf pelui coram ims»nbsp;pofita,cum fanguine defluente,omnibus uidcnda præbuitiquæ ftatim adnbsp;^oca,unde uidebantur abfcifla,fine detrimento hominis rclocauit. In ae'renbsp;h’anfiens uidebatur amp;audicbatur ab omnibus,qui ucnationes,curfus,ô^nbsp;3^*a quæ homines fuper terram exerccre folemus,in nubibus amp; acre face^nbsp;•^cputabatur.Tam multas Ôi uarias ludifîcationcs feciebat,ut omnes ultranbsp;Suam credi poteft,mirarentur. Anno Gerungiabbatis trigefimo,Nort» Cc/sw^.c« al-Jsnbsp;*uanni cum inæftimabili multitudine Coloniam, Traicdum, Tun gris, • * ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Gunnarn,cum omnibus uiculis ÔC caftellis adiacentibus comburunt ÔC de* ftruunt.Palatium quoque Aquenfe,0d monafteria nöftriordinis,Stabu^nbsp;*3tis,MaImundarium, Prumiam,fandi Valarici amp; Richartj,ferro0i ignenbsp;deuaftant,nulli parccntes fexui,nonordini,non aetatf,fcd omnes interfitnbsp;'ientes quos inuenire potuerunt.PofthæcTreuerim incendunt,ciucs in^nbsp;^ctficiuntjpraedam abducunt. Ad Metenfem urbem procedenies habitonbsp;Cum ciuibus prælio uidores exiftunt,tn quo Vualo epifcopus Metenfis,nbsp;cummultis alqs occubuit.Treuerenfis autem archiepifcopusBertolphusnbsp;^ugalapfus euafit,qui tarnen anno fequenti obtjt. Eodem anno Carolusnbsp;UuperatorCaluuSjCx Italia proficifcens in GalliamjUeneno potatus morisnbsp;tur.Iohannes autem papa odauusLudouicumBalbum filium eius unxitnbsp;*^peratorem:unde common Romani,cuftodiripapam utcaptum,iubent:nbsp;^Carolum cognomcnto Grofium,imperatorem eligunt: fimul^ ambonbsp;’*uperatorisnomen tenueruntannis duobus,donee affumpto uencnoLunbsp;^^icus Caroli Calui filius intcrtjt.Et Carolus ifte GrolTuSjfolus impera-JJ*tannisduodccim. AnnoDomini SS^.indidione tcrti3,Gerungus abs Gmmgus abbai

Hirfaugienfis fecundus moritur,anno regiminis fuitrigefimo fecûdo, ^tatisueró fuæ 7.1. prima die menfis Augufti.fcpultus in ecclefia fandinbsp;^Uteltj,iuxta Lintbertum anteceflbrem fuum. Fuitautem uir per omnianbsp;^codeuotus,amp;u non minus in tcmporalibuscircumfpcdus,quamin fpi=nbsp;utualibusdifponendis idoncus.CuiReginbodo fuccelfit,cuius temporenbsp;^ortmanni Vuormatiam fubuertunt,ficut dicemus.

de REGlNBODONE TERTIO HVIVS M0NA = ßerij Hirjaugienjis abbate,(jui pfiefuit annis fex,amp;denbsp;ßis illins temporis in Alemania,nbsp;f^Erungo uenerabili huius monaftcrq fccundo abbate mortuo atquenbsp;\J fepulto,conucnientes in locum ad hoc deputatum fratres,quorumnbsp;*3mmagnus erat numerus,elegerunt inabbatem quendam fenemmona^nbsp;^hum,nomine Reginbodonem,hominem quictum,pium fiC mifericor’'nbsp;Pfæfiiitmonafterio annis fex.Eratautcm(ficut Meginfridus teftisnbsp;m Chronica) nationeBauarus,ex notabili familia ortus,qui cum in iu^nbsp;tientute à parentibus ad difcêdum Iiteras,magiftris traditus fuiiret,dodusnbsp;^tini tempore in omni feiêtia tam humana quàm diuina euafit.Deinde ca;nbsp;honicus in Confiantienfi ecclefia fadus eft,in qua multis diuittjs affluens,nbsp;ctiam animo deflucre ccepit.Tandcm reuerfusad feipfum,uanitatem præ-’cntis uitæingemifccre cœpit,Slt;^ quàm breuis in hoc mundo fit incolatusnbsp;S«minis,cogitare.Tandem poft multos anfradus fluâuantiû cogitation^

ucnit

*nultiscorufcansmtraculis.Claruit etiam circa hæctêporaAlmamus mo? ’'achus Altuilarenfis uir undecuncp dodifsimus,qui multa ingenij fui prænbsp;‘^l^ranionumenta rcliquit,dc quibus alibi fecimus mennonem.Adreualt

ÔC Adelbcrtus monachus Floriacenfis,uir in omni fcientia eruditus, 9^iófipfeuiuacicatemingenijmultimoda editione librorum oftendit,his Remi^w.nbsp;*Pfis temporibus inter monachus clarus habctur.Remigius quolt;p mona»nbsp;AItißodorenfis,amp; poftea cuiufdam ecclefiae,ut ferunt epifcopus,uirnbsp;diuinis fcripturis eruditifsimus,6C in fcientia fccularium literarum nobinbsp;«ter dodus,haîc tempora docendo ÔC fcribendo iiluftrauit,de cuius opu«nbsp;¦culisi'n fecundolibroilluftriumuirorumordinis noftri fecimus mentio?'nbsp;’'^m.AnnoReginbodonisquarto,quifuitDomini889,ind(lt;Sionc7,mo-titur Richbodo monachushuius monafteri]',qui ftholæ publicæ apud Aunbsp;J^^lium poft Ruthardum magiftrum annis ferme 24 præfuit,amp; in omninbsp;^fientia difcipulos probe inftrudos complures reliquit.Poft quern Hardenbsp;Mus monachus nationc Francusdocêdi officium accepit,quod uixBiennbsp;’’gt;0 implens in abbatem affumpius eft. Anno abbatis Reginbodonis quinnbsp;'OjCarolus Imperator cognom ento Groflus,poft multa quç gefferat bellanbsp;forpore fiC animo debilitari coepit,qui ueniens Triburias amp; couocatis prinnbsp;^’pibus,paulatim ab omnibus miferabiliter derelidus cft.In cuius locum Armlphis.nbsp;^tnulphus filius Carolomaniimperauit annis 11. At Carolus nonmultonbsp;t’oft moriens fepultus eft in monafterio Augiêfi pridie id«s lunij.Eodem s/mJacHw.nbsp;^^ocßanno moritur Lintbertus archiepifcopusMoguntinus,cui S,Sun?nbsp;^^’’oldus monachus Fuidenfis fuccefsit, uir omnifandita/c religionenbsp;'onfpjcuus,quern Nortmâni paulopoft occiderunt.His temporibus mor^nbsp;M Impcratore Carolo,Itali regnum diuiferunt,quorum una pars Bercnganbsp;j*^mfiIiumEberardi,qui ducatum Foroiulianorum tcnebat,aiiauerô Guinbsp;®^iomon ex monacho fandæ Conftantienfis ecclefiæ epifcopus hoc anno salamon.nbsp;Mritur,cuifucccfsiteiufdem nominis Salomo abbasûndi Galli,uir nonnbsp;nobilitate,uerùm etiam prudentia ac fapientia infignis,qui praefataï Ep

*’fbis tertiuseiusnominisdignofcitureflepontifex.Eodem anno Amol? ‘“’¦’quot;^'2/'’’ f’^UsepifcopusHerbipoIenfis in Saxonia,occifuseft intermiflarum folen*

I

2-6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0 N AST. H 1 R S A V G 1 E N SI S

rüm cti'amcunâifratrestantami'n fe pœnitcndi conftantiam ui'tæ aiï^ thontatemnonagnofcentesjdefenisferuoremiîirum admirarenuir.Rigonbsp;ïemfiquidcm monafticçconuerfanonis ufqs ad mortem,quem femelaffnbsp;fumprerar,non reliqujt.Erat in oran'oneSC compundione mentis conn'snbsp;nuus, fecp ufquc adeô uigiltjs ôi. ieiuntjs pro amore cœleftis patriæ af*nbsp;fiixifjUt omnes grandaeuus impsraret iuniores. Interrogatus aliquandoinbsp;fratribuSjquarefe tantum aft’iigeret,qui tarnen nullum enorme peccatuninbsp;inrelîgione commififletdcfpondit.Étfi gratia Dei me protegente ex conbsp;die quo monachus fadusfum,nunum enorme peccatum(ficutdicitis)congt;nbsp;rniffffe me memini, multa tarnen interea boni open's excrcitianegligenternbsp;omifi;amp;:ex co maxime tempore,quo Abbas efle coepi,maionbus me nesnbsp;gligentqs inuolui. AfFerrc enim plures negligentias,quàm uirtutes,noftn'snbsp;dicbusprælatura confueutt .Oportet ergo nos fratres,quamdiu ut'uimusnbsp;poenitentiamagere,SC ufque ad mortem à bonis operibus non ceirarc.Etnbsp;jpfe quidem ucnerabilisfenex Reginbodoinfandaconuerfationefuafisnbsp;mus conilans perfeuerauit ufc^ ad mortem.

DE HADERADO QJZ ARTO, HVIVS MON As /îrrij HirfAUviegt;ißsuenerabiliabbate,quipr(efuitßrenwenbsp;annis oéîodecint,

T)Oftrefignationcm uerô Reginbodonis fanâifsimi uiri,conuenien'» X tes in unum fratres, unanimitcr elegerunt in abbatem Haderaduntnbsp;ucnerabilemmonachum,qui fcholis fratrum praefuit,annis quidem iuuesnbsp;nem,utputa triginta annorum,moribus autem amp; prudentia multis (eni^nbsp;bus feniorem. Eledus eft ergo dominicæ incarnatfonis anno S^o.indi-dionc odaua,eodem uidelicctdie tx.calend.fcptembris,quoantcceflbtnbsp;eins rengnauit,6Cpræfuit monafterio annis uigintiodo.Fuit autem natio=^nbsp;neFrancusjhoneftisparcntibus genitus.qui ordincm monaftieumnbsp;uerat fub GerSgo abbateadolefcentulus:SCtam piercligfofe^uixeratadnbsp;oemnem obed/enttam parafus,ut alter Placidus ab omnibus uocarerur,necnbsp;immcrito.Eratfanetam placidæ metis,ut nemo unquamiraperturbatumnbsp;ilium memincn'c.TamueroftudiofusinfcripturisfujtjUtpoft magiftd fnlt;nbsp;Richbodonis ucnerandi dcceffum,in locum eius fubrogatus,publieatnnbsp;fcholam monachorum in hoc monafterio fandi Aureltj ftrenuè regeretur»nbsp;quodilloin tempore pro magno honore habebatur.Monachus enim adnbsp;hoc officium requirebatur dodifsimus.non folum in fcripturis diutn*s,felt;dnbsp;ettaminliteris fecularibus.Eratautem his temporibus in monaffertjsnbsp;ftri ordinis (alterius in Europa Germanise ôd Galliæ nulla fuerunt)hælt;^nbsp;confuetudo celeberrima,ut fcholæ monachorum in ffngulis pene ccenO'’nbsp;btjs haberentur,quibusnon feculat es homines,fed monachi moribus amp;' e«nbsp;ruditione prpfîciebâtur ornatifsimi.-qui non folum in diuinis fcripturis do^nbsp;di effent,uerum etiam in Mathematica,Aftronomia, Arithmetica,Geomcnbsp;trica, Mufica, Rethorica, Poefi, amp; in cactcris omnibus fecularis literaiur#nbsp;fcientqseruditifsimi habercntur.Ex his multi non folum in Romana liO'nbsp;guadodi erât,fed etiam inHcbraica,Grecaamp;Arabica peritifsimi,quode’fnbsp;eorumopufculis facile dinofcitunquanquamuitio fcriptorum,qui à prii« ênbsp;uainftitutionepraeceptorum paulatim degenerate cccperunt,pauca ex^’’'nbsp;plarianoftris temponbusemendatareperiantur.Q.uotiesaurem idoneu*^nbsp;kewttwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhancfubeundam prouinciam in luocoenobiomonachum abbas

mchabuiiTetjde aliquo alio monafterio petere aptum,non erat uerecuO^ dnm.Maximum enim dedccus iudicabant,dociles animos monachoru«^nbsp;negligcrc,quos ut monbus ÔÇ litetisbçïiç infttwerc poflçnt,nuUis labort*

CHRONICA lO.TRlTEMIt, bils,nunisparccbantimpenfis.Si'cnancpdodifsimus ille monachus Gemnbsp;blaccnfisSigebertus ,multo tempore in cœnobio fandi Vincenttj Meten«nbsp;ßimonachorum præccptor,quanquam de alto monafterio futt.ItaStrabusnbsp;•nonachus Fuldêfis tn HirsfeIdia,Notgerus fandiGalli in Stabulaus, Albi-nus monachus Anglicus in Fulda,MiIo fandi Amandi in Corbeia,atlt;j alrjnbsp;complûtes in alqsmonafterijs,docendi ad tempus tenuerunt officium jubinbsp;conuerfionis primordiafumpferunt. Hæc autem confuetudo fandifstmanbsp;phmûm in Anglia cœpitjubi uenerabilisillemonachus presbyter Bedanbsp;’’'onachorum inftitutor fadus,multos poft fe dodifsimos reliquit difeipunbsp;los.Quantum uero hæc monachorum inftitutio ordini noftro profuerit,nbsp;ignorât,qui ueterû hiftoriasftudiofius reuoluit.Multienim exmo«nbsp;•lachis propter feientiam literarum incomparabilem,ad epifeopatus hononbsp;fublimati funt,qui ordinem noftrum uita Si dodrinamtrabiliter illunbsp;ß^carunt.Nam ettamüftudium literarum nihil conferret ordini, quam utt^»nbsp;^cm occupationem monachorum,cflet nihilominus maxima ucnerationenbsp;®nobispromouendum:quianifï mens hominis clauftralisaliquocxercitionbsp;^ccupetur dcledabili,in multas amp; uariasmiferiasdilabitur.Quodfandinbsp;pâtres probe intefligentesjedionem fcripturarum monachis omntno uo=nbsp;’ucrunt efle familiarcm.Huius fandæ confuetudinis amator Haderadusnbsp;*'ofter,de quo nobis eft fermo,ftudium litcrarum adeócomplcxuscft,utnbsp;^cui in omni literatura tam feculariquàm diuina,dodifsimum euaferit.

poftquamin abbatemfublimatus eft,fcholæ monafticæ præfecit con ^iicipulum olim fuum Linthclmum,dodifsimum in omni fcientia mona=nbsp;’¦ßnm,nätione Sueuum,ex humilibus quidem,fed honeftis parentibus na«nbsp;^tirii;qui tan tam in docendo monachos diligentiam fecifle Icgitur,ut mul=nbsp;^ostam deinceps propter inæftimabilisfcientiæ prærogatiuam, ad diuerfanbsp;'Qenobia monachos Hirfaugienfis congregationis abbates Si plerofip e*nbsp;epifcopos fieri contingeret. Circa hæc tempora Haderadi abbatis,nbsp;2’^nulphusimperator,Notmannorum exercitum fuperans in bello,penènbsp;^«euinqui tarnen refumptis uiribus,multain impcrio poftea perpetraruntnbsp;^^la.Nam anno fequentijqui eratDominicæincarnationis 8^i,ciuitatemnbsp;gtiormatienfemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viinitwuo »ruvuioiiiiA

quot;®Iubitatoribusfubuerterunt:amp;;fandnSonderoldumex monacho archie P'lcopum Moguntinum,uirum uita SC dodrina reuerendifsimum,6 cal.nbsp;^,“lgt;quæ fuit dies fabbati,occidcnrcs,martyrem fecerunt.Haderadus ue^nbsp;abbas audiensquæ Nortmâniin Vuormatiafeciflent mala,metuens nenbsp;^heno tranfmiflb omnem circa regionem deuaftarenf, ufus confilio fra=nbsp;tüm teftudinemin ecclefiaS.Aurehf fubterraneamfecit,in qua corpus isnbsp;Pßus fandijcum tabula inferiptionem nominis Si dignitatis eius continennbsp;^^amfubtiliterabfconditjUtrepcriri ànullo hominum potuiflettquodibinbsp;ufe^ ad tempora Adeibcrti comitis omnino incognitum.Namnbsp;’’On longé poftea Nor tmanis ab impcrio expulfis, Vngari Bauariam,Sue=snbsp;ôi Saxoniam deuaftare coeperunt,quibus cum alia atep alia fucccdesnbsp;ont in Omni prouincia Germaniæ prælia,corpus iàndifsimipræfulis innbsp;Uto reconditum neceflàriô remanfit.Fecit etiam Haderadus alias quaFnbsp;^lubterrancasfoueasinfecretioribusmonafterff locis, in quibus calices,nbsp;^’'nces,0^aliadiuini miniftertj ornamenta potuiiïënt abicondi,fi contigif.nbsp;^’Nortmannospropius accefsifle.Sando autem Sonderoldo per Nort^:nbsp;^^nnos(utprædiximus)occifo,Hatto Augienfis abbas in archiepifcopunlnbsp;.^oguntinenfem eligitur,uir quidem obfcurus gencre ÔC. nulla nobilitajenbsp;’’‘‘gnis.fedacutusingeniOjdc quo fit iudicaredifRcilé,melior confilio fue

C z

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JHOHAST* H 1RS A VGÏENSIS

ricne.anpefov.Praefuftautcm eccleflse Mogunnnæ uno âîuigintUtî nis. Anno tertio Haderadiabbatis,qui fuit Domini 851z Vngari Carinthi«nbsp;am inuadunt, SC in fabbato fando pugna commifl'a uincuntur 8i. occi~nbsp;duntur. Eodem anno Nortmannimonafterium Prumicnfeiterum inua*nbsp;dunt. Abbas cumfrathbus fuga lapfusuix cuafit,«ngrcfsi coenobiSquof*nbsp;dam ex monachis intcrficiunt,plurimamcp familiam trucidantes, reliquosnbsp;captiuos abducunt.Eodem anno Farabertus abbas PrumienGs,annuentcnbsp;rege Francorum,abbatiamfuamfpontereGgnauiticui Regino monachusnbsp;ciufdem coenobij fuccefsit,uir uita ÔC cruditionecelcberrimusiqui inter egnbsp;teraingentj fui opufcula tranfadi temporis Chronicon fcripGt,adAdeIbe^nbsp;roncm Treuerenfem Archicpifcopum,incipiens ab origine mundi uGçadnbsp;tempora fua,opus profeAô ceicberrimum ôC ledione dodorum uirorumnbsp;digniisimum.Oaruitcircahæc temporaapudMoguntiam in monafterionbsp;fandi Albani Rupertus monachus undecunq^ dodifsimus,Græcæamp;La=nbsp;tinxperitus,quifcholae monachorum in eodem loco publice pracOdens,nbsp;multa ingcnt| fui monimenta pofteris rcIiquit.Extant cius Homiliæ ô^Sernbsp;mones non inelcgantesiuitam quoep amp; pafsioncm fandi Albani metri«nbsp;cèdefcripGt.Dc MuGca proportionenonnulIacompofuit.Sebuloqilotpnbsp;abbas fandi Dionyfq uir nobilis potens,apud Gallos habetur in prerio,nbsp;quern etiam reges propter fapientiam prudentiam^ admirabilem timui'nbsp;runt.Qui cum caftrum quoddam in Aquitania Gtum ardentius expugna^nbsp;retjidu lapidispercuGTusinterijtannofequenti.Circa bæc tempora floruitnbsp;Eutrandus Ti cinenGs diaconus,uir Grarep ÔC Latinæ pcritus,^ in fecularinbsp;bus literis non inflmè dodus,qui inter caetera ingenfl fui opufcula hiftoriänbsp;aduum Berengartorum edidirquam Græco uocabiilóAntipcdoCn,idcftnbsp;retributionem appellauit.Retribuit enim Berengario Tyrannoin ItalUnbsp;contra imperium fæuienti fcriptis, quod expulfus ab co in exiliuni irenbsp;coadusGt.Inchoauit ipfam hiftoriam fuam in Franckfordia non longe »nbsp;Moguntiaco,8C inGraecia compleuit.His etiam temporibusclaruitinßufnbsp;gundiaBcrno ex comité fundator amp; primus abbas.GigniacenGsmonaftcnbsp;rij.uir fanditate fiCreIigioneucnerabiIis,qui etiam dono ÔC impenfis auiaenbsp;comitiiTacCluniacenfe monafl:erium conftruxitjcui præfecit in ahbatemnbsp;primum fandum Odonem quendam MuGcum Thuronenfem, uirumnbsp;dodumatcpfandifsimum,qui fcripGtnonnuIla ingenrjfui praedara opn*nbsp;fcula,de quibus mentionem iam fecimus in fecundo libro de illuftrib^’nbsp;uiris noftri ordinis.PafcaGus quoep Ratbertus abbas CorbcienGs hisnbsp;bus clarus habetur,qui feripGtad Placidû abbatem de facramento all^n®nbsp;libellum non fpernendumiuitam quoque fandi Adelhardi: in Threno®nbsp;quoque prophetæ Hieremiæ pulcherrimum opus.Qui cum Grarcaenbsp;guac non efletignarus,etiam tranftulifle qut^damLatinæ perhibetur.oan*nbsp;dus quoque Adelgarius,ex monacho CorbeienGs cœnobq archiepiflt;^^lnbsp;pusBrcmenGs,histemporibus claruit,amp; xo annis ecclcGam fuam ftrenj^^nbsp;gubemauit,uir dodus atque fandifsimus,cuius fcftum idibus Maîjnbsp;tur.Histemporibus fub Haderado abbate QC Luithelmo fcholaftico fynbsp;ruerunt,multiftudioGatcp dodifsimi monachi in hoc monafterio,ènbsp;bus unus nomine Sigifmundus in epifeopum Haluerftatenfem elelt;^^ .nbsp;uerbo ÔC exemplo, populo Gbi commifto ftrenuèpraefuitannis fermenbsp;iacet^ fepultus in eadem eccIcGa.Cuntzigo quoep monachus ualdenbsp;nerabilis,imperante Arnulphofadus eft abbas monaftertj fandinbsp;»ij in Lawhfla VuormatiçnGs diocoeOs,qui tarnen uixuno 3ijno

CHRONICA IO. TRiTEMIb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^

*”prifiir,0^in eodem monaft-erio fepcIitur.Fui'tetiam tntér cos monachus ®*‘usnomineHerdericuSjUir inomni literaturatam fcculariquam diuina HcrJfmus.nbsp;'’°‘î^ifsimus,qui muka 6C uaria confcripfit maxime in mußca,amp; cantusnbsp;Pulcherrimos in honorem beatæ Maria: SC diiierforum fandorum,mulsnbsp;^’ctiatn diuerfi generiscarmina icripfit,equibus ego non uidi quicquamnbsp;P’'ætcrhos duosuerOculos.quosMeginfriduseiin Chronica adfcripfit,fuanbsp;bcnedidionem cibi ÔC potus dicendos,

Appofitis Chrifti benedicat dextera donis, AlmaDeinoftrum benedicat dextera potum.

^•'noHaderadiabbatisfextijqui fuitdomini Spójindidione i4’lfyt^odus celebrata eft apud Triburias,in qua fuerunt uigintifeptem epifeo^^nbsp;multisabbatibus Saxonie-Bâuariç,Sueuiæ,GalIiæ,Lotharingienbsp;prouinciarum.Intcr epifeopos autem ifti fuerunt lamofiorestHatnbsp;’rehiepifeopus Moguntinenfis noftri ordinis,ex abbate Augien.Rat=nbsp;^olt;loarchicpifcopus Treuerenfis noftri ordinis,ex abbate Mediolanenfiinbsp;*^^rniannus archiepifcopusCoIonicnfis: Adclgarius archiepifeopus Bre=nbsp;noftri ordinis,ex monacho CorbeienfitSigifmundus epifcopusHalnbsp;ÎJ^fftateniisnoftri ordinis,ex monacho huius cocnobij Hirfaug«en(is:Rat=nbsp;“Odo epifeopus Traiedenfis uir dodus atque fandifsimus:Sigehardus e=»nbsp;P*fcopusHildesheimenfis;Ludhelmus epifeopus Tullenfis noftri ordinis,nbsp;’^monacho fandiMaximiniTrcucrenfîsiRudoîpbus epifeopus Herbi=nbsp;Po’enOs.'SalomonConftantienfis epifeopus noftri ordinis,ex abbate fan=nbsp;p*fialIi.Porrô in ter abbates ifti erant praecipuijHerigerus abbas Fuldensnbsp;'^iHarderadus abbas HirsfeldenfiSjHaderadus abbas fandi Aurelij Hir=nbsp;^^gienfisjBurchardusfandorum Marcellini ôi. Petri Selgenftatenfis,A«nbsp;^^æertus abbas Corbeienfis,Vuilhardus abbas fandi Albani Mogunti-’'^fisjBertulphusabbas fandi Ferrucij Bildenftatenfis.In hac fanda fy=nbsp;r'^do reßdentes epifeopi cum abbatibus monafteriorumjmuka pro uti^snbsp;ecclefiafticaftatuerunt, amp; maxime contra quofdamfeculares, quinbsp;^^^horitatem epifcopalem deprimereÄ^minuere laborabant.Super his er^»nbsp;multisakjs décréta fanxerunt,quae fubferiptione com muni, tit mO-eft, joborarunt. Clarus habebatur his temporibus Elfredus rex An^ zlfi-ciusrcuAnnbsp;, qui anno decimotertio Haderadi abbatis regnare cœpit,ô^ 40 gî«’r«m.

^Onis regnauit,uir in omni conuerfatione fua Chriftianifsimus, prudent eruditionefcripturarumquoqueceleberrimus,quihorasZ4diei nonbsp;in tres partes diftribuens,primas odo horas in Jegendo,fcribendo,nbsp;^oditando ÔC orando expendit,alias odo in difponendis regni negottjs,nbsp;^/cliquas odoincuracorporisfuiprudentifsimadiftributioncconfumanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

P‘*f*Anno Haderadi abbatis nono,Regino Prumienfis abbas,quemad-’’^oduinfua chronicaftribit,dcpoßtus eft:caufas autem depoßtionis non -^^prefsitjfed itadicit,anno domini S^ji^æ^^rius abbas monaftertj Pru= ’’^ienOs conftituitur,qualiter autemerga me adum fit,idcirco hoc in loconbsp;’janotarediftuli,ne forte iniurijs prouocatus, ultra quàm Chriftiana pa-permittit,pcrfecutionis meac caufas exaggeralTe uiderer.Ex quibusnbsp;^erbisconrjeere poffumus,cum cum iniurijs abbaria dcpoßtum,quäquamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’w*

’Ufas ignoremus.Eodemanno Arnulphus imperator moritur 5 calend. - , . . ^cemb.fepultuscp eft honorifice in Odingas in Bauaria,ubiô^ pater eiusnbsp;.^uiuJatus iacet.Cui filius eius Ludouicus,procerum elcdione iuccedensnbsp;’’’perauit annis ix.uerùm poft mortem Arnulphi imperium confundi=nbsp;^•¦»dolcntibus Romanis at^ uniuerfis Italiac populis,quod inGcrmaniam

C 5

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JVIONAST. HIRSAVGIENSIS

translatiim cHct, Quamobrem ncc à Romanis , ncc à fummo ponrificê dei'nceps infigniti (unt Germamd imperatoreSjufquc ad primum Otsnbsp;tonem.Vndeinitahaquidam ßertngarij ufurparunt imperium.

AnnoHaderadi abbatisdecimo,qui fuit Dominica naciuitatis nonin« gentcGmus annus, Vngari,morte Arnulphi impcratoris audita, maxisnbsp;mo cxercitu coiledo , Bauaricæ fines inuadunt, caftdla diruunt, Ec»nbsp;clefias igne confumunt,populoscp fine difcretione fexus,aetatis uel orsnbsp;dinis interficiunt:Sc quo magis timorem fuper omnibus incutiant,in*nbsp;terfedorum fefanguine potant.AtLudouicus imperator,fuorum depo«nbsp;pulationem non ferens, conferto cum Vngaris prælio,iuxta flumiumnbsp;Auguftam pra?terfluentem, qui Lycus didus eft, mille fermé ex eis in»*nbsp;tertecit, Sed Vngari,pofitisinfidijs tandem uidores euadunt,ac deinde Bauarorum, Sueuorum , ac Francorum régna percurrunt, cunda^nbsp;uaftando incendunt.

Claruit his temporibus Ambrofius,qui ÔC Ansbertus eft didus,moa nachus noftri ordinis , uir tarn in diuinis fcripturis quàm in fecularibusnbsp;literisdodifsimusiqui fcripfit in CanticaCanticorum infigne uolumen;nbsp;in Pfalterium quoquc,0C Apocalypfinbeatiloannis ApoftolûdeCupidi»nbsp;täte quoque non contemnendum opufculumiSC quaedam alia, quae nosnbsp;bis ad memoriam non recurrunt.

Anno Haderadi abbatis decimotertio, Falco Remenfis archiepifeo* pus,à quodam fatellite Baldeuuini comitis FJandriae crudelifsimèinterfî-citur,propter abbatiam fandi Vedaftfquam uterque habere contendernbsp;bat'.Epifcopus ex donationeCaroli régis Francorum,comesnuIIo fibi connbsp;cedendam iudicante.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Anno codem,Adclbertus comesBambergenfis Rudolphum epifeo» pumHerbipolcnfem de fua ecclelia fugat,SL totamdioecefindcuaftat.

Anno autem fequente.Conradum ducem Lotharingiæ, patrem Con* radt primi imperatoris,qui erat frater iftius imperatorisLudouici,quefn»nbsp;admodum iam fuprà diximus ,idem Comes Adelbcrtus in bcllo quosnbsp;dam in Hafsiaiuxra Fridislariam interfecit,tertio calendas Martij «Eratnbsp;enim imperatori Ludouico comes idem 3duerfarius,propterea quod pa»nbsp;tereius Conradus dux,fratrem fuum antea intcrfecerat.

Eodem anno Haderadiabbatis decimoquinto,in menfe lulio,Ludo^ uicus rex generalem cortuentum principum h3buit,apud Tributias uillanbsp;regia j non longe à Moguntiaco, fuper Rhenum,quæ modo deferta nubnbsp;lum priftini honoris ueftigium tenet, præter muroscaftelli diruios.Eftnbsp;auem inter ciuitates Oppenheim ÔC Moguntiam, per Rhenum defeen*nbsp;dentibus ad manum dexteram ,locusubi quondam haccuilla imperialisnbsp;cum calfro amp; monaftcrio pulcherrimo fita fuerant,pauculas modo ha»nbsp;bens domunculas rufticorum . Inde Ludouicus mouens exercitum ptlt;nbsp;Franconiam ,caftrum quoddam comitis Adelbcrti,quodappellaturThasnbsp;rifta,00eftnuncImonafterium noftri ordinis,in dioecefi Herbipolenfi,cin*nbsp;xit obfidionCjSii cepit. Adelbcrtus autem comes non erat in co,fed cuu*nbsp;exercitu fuo ualidifsimo in caftello Bambcrgenfi,quern dolo ÔC deccP'nbsp;tioneHattonisarchiep feopiMoguntinenfisad fe dudum.capite tnin*nbsp;cauit,quintoiduum Decembris.Porro caftellumillndTharisinmonaft^*nbsp;num ordinisnoftri commutatum eft,in quo ÔC idem comes Adelbettusnbsp;perhibeiur effefepultus.Diftat autem àBambergaper defeenfum Mog^

Èodern anno Hadcradi abbatis dccimoquinto, qui fuit Dofhini no= Hingentefiino quinto, poft mortem Bcnedidti papæ quarti,Leo monasnbsp;«hus noftri ordinis de Brandalo,in fummum pontificem eius nominis L«mo««Wnbsp;quintum eledus, fedit dies quadraginta. Habcbat domi Chriftoplio*nbsp;lum quendam presbyterum, fubdolum, qui dominandi libidine dudusnbsp;p3pam coniecit in uincula,ubt.non multo póft ex animi dolore moritur.nbsp;^nuadenfque pontifieatum , quem ficut male acquifiuif,ita poft menfesnbsp;fcpteai turpiteramifitgt;trufus^ per Sergium in monafterium,nolens mo=nbsp;Hachusfaduseft.

Anno Hadcradi abbatis decimonono,Vuymo monachus Corbcien^ sv«gt;f»o. ^sin Saxonia noftri ordinis, uir dodus SC fandus, in archiepifcopumnbsp;^'¦emenfem elcdus præfuit annis ododccim,qui poftca proDeiamorenbsp;^othiam ingrcftiiSjtllis populis uerbum Dei prædicauiqô^ poft aliquot annbsp;Hos ibidem mortuusS^ fepultus multis miraculis corufeauit.

Hifdem temporibus claruit ineodem cœnobio Corbcicnfi,uir ualde si^bertuh ^odus Sigebertus,-monachus,difcipulus praefati Vuymonis fandifsiminbsp;Pontificis focius pcrcgrinationis,qui mortuo illo in Gothia, ad mo«nbsp;Haften'ijin reuerfus uitam eius gemino ftylo dcfcripfit, hoe cft metriconbsp;prcfaico.Scriplit etiam quædam aliajquorum inlecundoilluftriumuis'nbsp;noftri ordinis libro,iamdudum fecimus mentionem.

Anno Hadcradi abbatis uigefimo,qui fuit Dominicæ natiuitattsnos VKs;'''«r»i.7 ji Hingetuehmo decimo, Franci orientales ôd Saxonesmilita cum Vnga-lis belli gefferuntjfcd parum profecerunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aieihera.

^i Albani prope Moguntiam,ubi magna tune multitudo uiguit menas ^^onim;ques quum gloriofè in omni feientia feripturarum tam fcculasnbsp;quam diuinarum inftrueret, magnam eruditionis fuæ famam â=nbsp;omnes in circuitu homines acquiliuit, qui poft paucos annos pernbsp;’fthiepifcopumHerigcrum abbas fandi Ferrucq fadus eft, Erat enimnbsp;^“¦dignis honore,non folùm propter ineomparabilis feientiæ dodri=

‘0, elt; Domini noftn lefu Çhrifti anno nonningentefimo ÔÇ decimod

4

JW.ONAST. HIRSAVGIENSI^ quarto Impcrij Conradi fecundo,Vngari gladio dC igne iterutn dcüaftanfnbsp;totatn Alcmaniam juenierttes ufque ad Fuldam, Alfadam ói. BaÜleam,nbsp;HistemporibusBettomonachusnoftfiordinis amp; praepofitus monafterifnbsp;fandç Columbæjfît epifcopus AltifiodorenfiSjUir dodus ÔC rcligiofus,quinbsp;à pueritia fua mónaftids difciplinis optime inftrudus fuit.Anno uigefis'nbsp;mo fecundo Haderadi abbatis Hatto archiepiicopus Möguntincnfis monbsp;ritur.’cuiHerignus fuccefsit.Annoautê27.abbatisHaderadi fandus Rat-bodo Traiedenfis epifcopus migrauit ad Dominum tertio calendasDe^nbsp;cembris.qui fuituirdodusatquc fandifsimus,fpiritu prophetiæ plenus:nbsp;fcripfit quoqtmultainlaudibus fandorum opuRula.Requiefcit Dauen^»nbsp;triæ miraculis clarus.Circa hæc tempora claruic Vuipertus uir nobilis,di^nbsp;uesamp; potcnsinfeculó,quifundauit monafterium ordinisnoftri in diœccnbsp;fi Leodienß,nomine Gemblach,Cuius cum ftruduram perfeciffet,introsnbsp;dudismonachisamp;abbatCjipfe depofitofecularihabitu,monachus in cosnbsp;dem cœnobio fadus,uita di. conuerfationeclarus effulfit.Claruitetiam bisnbsp;diebusapudmonaftcrium fandiGalli Vuiberadisfandimoniab'sfcemina,nbsp;quæ pro Dciamoreinclufa,dienoducp orationibus,ieiiinns,amp;fandis tnenbsp;ditationibusinftansjprophetiæfpiritu meruit illuftrari.Ipfa prædixitfan-doVdalrico tunc apud fandumGallninter monachos conuerfanti,qu0dnbsp;futurus eflTet epifcopus in ecclefiaAuguftenfi,quod ucrum poftea rei prosnbsp;bauit euentus.Anno Domini ^iS.indidione ë.Haderadus abbas huiusnbsp;coenobtj quartus, moritur quarto iduum Augufti,anno regiminis fui 18.nbsp;cuiinabbatiafuccefsit Rudolphus monachus,quipræfuit monafterio ödnbsp;fra tribus annis quemadmodum dicemus,uir grandguus,amp;: non multumnbsp;ad regimen utilis.

DE RVDOLPHO, Q.VINTO HVIVS MONASTE? ßerij abbate^^uiprafuit annis feptem er quibufJam geßisiÜtMSnbsp;temporis in Alemania,

Ortuo Haderado uenerabili abbate,ficut diximus4 iduum Augiiftt, atep iuxta morem honorifice fepulto,Rudolphus monachus quidam

CHRONICA 10, TRitEMli.

^inas amfcoru[m,quos partim fanguinCjpartfm munerefibi feccrat ôif ha= ^erat dcfenfores.Vnde coadi paiicntiam habuerunt,qiio ufep dominusnbsp;Oeus aliter ordinäre negotium difponerettEodem anno Adelbero mo«nbsp;Jjachus huius cœiiobltMuf anrc aliquot annos apud S.AlbanS Moguntiaenbsp;^cholafticus monachorum conftitutus fuerat, eledione fratrum ÔC pro=nbsp;®}otione archiepifcopi Moguntinenfls fit abbas monaftertifantSi Ferru»nbsp;^•l’9uodalio nomineBlideniladt appellatur.Hoe ipfoannoLuithelmusnbsp;’’’onachus ÔÔ fcholafticus apud fandum Aurclium moritur,uiruitaamp;^ erunbsp;4itione clarifsimus^multos poftfedodifsimos relinquens di(cipulos,quonbsp;jUm multi in diuerfis monafterijs funt fadi abbates ÖC quidam etiam epi^:nbsp;‘^optHis ferme temporibuSjmonaftcrium noftriinSaxoniafundaturordinbsp;’quot;Sjquod Ringclheim uocatur,a Theodorico comitéeiufdem loci.Huiusnbsp;^Qt^itis filiamMecfatildcm^Hen ricus imperator primus duxituxórém,qugnbsp;i^î^iteitres filt'os quatuor iyias:Brunonem,qui fuit poftea archiepifeonbsp;I^ Colonienfîs. öttonem imperatorem primum,ô^ Hcnricum ducemnbsp;^^Uariat.Mcchtildisprimafilia fuit abbatilÈnoftriordinisinQuedelburgnbsp;'Jctburga fecundafih'a primo nupfit Lothario régi Franconim,quo mor=nbsp;*^oitcrum nupfitGifelbcrto duci Lotharingiæ. fertia filia Rixa nomi!’nbsp;’'^»nupficRudolpho duci Bauariæ.Quarta nomine Haduigis,nupfitHu=nbsp;Soniparißenfi comiti,qui poftea rexFrancorum fa dus eft. Anno RudoFnbsp;abbatis quarto, Henricus rex Vngaros Saxoniam exigendo tvibutumnbsp;P^’'Uagantesdcft'nibus fuis expulir,cæ{îs eorum exercitibus.His tcmpori=:nbsp;^spræfuit in monafterio poft Luithelmum fcholæ publicæ monacho.nbsp;*'^01 Diethardus monachus,uirinomni literatura tam diuina quàm feculanbsp;^^odifsimus,quf nonnulla ferturfcripfifleopufcula,fed ad notitiam no=nbsp;nonucnerunt.Claruitctiamhis diebusGildcricusexabbate mona-fandi Germants noftri ordinl epifeopus Altifiodorenfis ccclcfiae,uirnbsp;JPofibus amp; dodrina ualde uenerabilis, qui multa bona præfatæccclefiænbsp;“'«laboribus impendit.RutgerusquocpTreucrcnfis eccleltæ archicpifco=nbsp;P^s poft Rabbodum his temporibus clarus habetur,qui inter caetera in»nbsp;fui monimentalibrum decretorum compofuit,qucm in Synodo cos’nbsp;?'iifufFraganeis fuis apudTreuertmproducens in publicum approbauir.nbsp;^^nricus imperator circa hæc temporafundauit eccIefiamMifnenfem,ÔCnbsp;P^fuitin ea federn Epifcopalem,eius^ pontificem magnis priuilegtjs hos»nbsp;®*‘auit,deditcp illi terras multas,uicos,uillasamp; caftella,quatenus per eumnbsp;Vngarisincurfantibusterram,facilius poflet reftftereJnterea etiamnbsp;’•’ipernouem annos pacem fecüTetcum Vngaris,multas in Saxonia ci=nbsp;mûris à^foflàtis munitifsimas fieri-pjecurauit.utfi hoftes denuônbsp;j^’^^erent,Chriftiani rhurorum fe pcæfidio tuerentur.Anno Rudolphi ab-^dsfexto,qui fuit dominiez rvîtiuitatis ^i4,mortuus eft monachus qui^»nbsp;huiuscœnobijnomine Adelhardus,quifub Haderado abbatequortnbsp;in feripturis diuinis Ôi fecularibus ad plenum inftrudus, nefeio quanbsp;.^^’JionçtAUianixÂpûifiiaaditmoIeftiamjUt poft biennium cæcus fieret,nbsp;miiToautemlumineuifus,doloretiam capitis ceflâuit,amp;:fadus eft hornonbsp;cateitatem fanifsimusiinde cùm iam cæcus fadus, præfentis uitænbsp;^ftedinem magna ex parte amififtet, fecit ex necefsitateuirtutem,fecpnbsp;J. diuinisexercittjs mancipauinÔL omni quam potuituirtute fidelemnbsp;'f^eicultorcm exhiberc ftuduit. Nemo ilium deinceps mundanis un«nbsp;^^’muiditnegotqs intenrum,non moribus Icuem,nonuerbisociofum,nbsp;^'’iper aut orationiautmcditatioril,crcbrius tarnen contemplationi eratnbsp;^«ntus.Tânt» «erô compundionis deuotlonis extitiffe perhibctur,ucnbsp;I

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW. O hast. HIRSAVGIENSIS

DE DIETMARO, SEXTO HVlVS CŒNOBII abfcatfj^Kipr^ffnit annis uiginti/eptem.Gr de dtuerfisnbsp;gfßu lilius tempons in Alemitnia.

îbilJinÇwft in T)01t mortem Rudolphi abbatis,magna in delegendi fuccefforc inter tlcdisne.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fratres difficultas fuborta eft.Nam aliqui ex fenioribus,quibus cordi

cr^t difciplina uitacregularis,talcm habere paftorem optabant,qui priftk num ilium monafticaereligionisfcruoremiam pene extindum m niona-fterio ifto,uerbo amp; exempio refufeitare amp; uelkt ÔC pofTencontramaiornbsp;quidcm,fed nonfanior pars fratrum,qui prauo Rudolphi abbatis excm=nbsp;ploremifsiores animo iam fadi fuerant,abbatem fuis conuenientem mo=nbsp;quærebant.Tandem poft multos tradatus,confilium interponentenbsp;Dietbnwusft uenerabili Hildeberto,FuldenGs monaftertj abbate,elegerunt una=nbsp;«ààw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimi confenfuDiethmarum monachum fandi Galli,iam antea eisaliquan

do notum,quippe quiLinthelmo fcholam fandi Aurelij olim tenen te per biennium apud eos commoratusGt.Hunc ergo in abbatem eligentes 18nbsp;calend.Matj,demonafteriofandi Galli honorificeaddudum fufeeperuntnbsp;eodem animo,quo Rudolphusuitam uniuerfæcarnisfuerat ingreffusjananbsp;no uidelicetdominicacnatiuitatis ;gt;X5.indidionei5,Henriciregis Romagt;nbsp;vîM DifibzÄwri norum anno fexto,præfuitannis X7«Fuitautem exSueuia oriundus.patrcnbsp;abbtuii. genitus Arnoldo,matre Heluuige, fecundum feculi quidem dignttatetnnbsp;nulla nobilitatisprærogatiua infignitis,fedqui humikm progeniem Chrfnbsp;fti amore redderent claram. Filium enimhunc fuum adhucparuulum/nnbsp;monafterio præfato fandi Galli omnipotent! Deo feruitiirum obtiilcru^nbsp;per cuius mentum fe Deo quolt;^ reconciliari pofte confidebant. At neronbsp;puer femel Deo à parentibus deuotus,quaG alter Samuel coepit in omnPnbsp;bus quæ ad religiofam conuerfationem pertinebanc,ftudiolîusagere,ôinbsp;OntritenJbiiw à fenioribus dicebantur diligentifsimè conferuare.Fu/t eo temporenbsp;”'°nachus nomine Hartmondus, qui poft Notgerum fcholac monachosnbsp;rum apud S. Gallum multis annis pratfediqcuius in fuperioribusiamdu*nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dunx

CHRONICA IO. TRITÊMÎÎ.

Öum fecimus mentionem, Is cùm gratiam docendi haberet fingularcm Diethmarum pucrulum rum alqs inftttucndum fufcipfens, brcut dlumnbsp;coæiu's reddidit doAjorem.Eratfanèmgeniodocih'sjantaqïin'uadratemenbsp;nionæ adhucpuerulus ingebatjUt pro miraculo haberetur.Mortuo nonnbsp;poft multos annoSjHarrmundo fuccefsit in rcgiminelitcratoriæ inftitutio-•lis Adelardusmonachus ualde dodusjqui Diethmarumamp;; Hclgcricumnbsp;fingulan' præditos ingenio,Gngulari quoquc diligentia docebat.Diethmanbsp;ïusergoin omni fcicntia philofophiæ tam mundanæ quam ecclcfiafticænbsp;^oâus euafi'tjnon minus intcgritatcmonafticæ conucrfationis,quàm eru-^ftionc literarum infignis.fcptennis in monafterioà parentibus traditusnbsp;‘^it.AnnozS.gradum facerdotq accepit.Etpoft feptennium cum eflëtan-»'orum 35.hocipfo anno in abbatem huius monaftertj fuit affumptus.Vi=nbsp;'^tontinentifsimçfuitjincibo pareus, in potu parcior, quiregulärem difeinbsp;P^'namin hocmonaft-criopenè collapfam prudentifsimo moderamineadnbsp;V^iorcm ftatum reuocauit ln agendis quibuslibetnegottjsprudcnter fe genbsp;’‘^^atjô^ omnipotcnsDeusbenediâionis fuæ gratiam ci multipliciterim-f^odit.Erat non folùm dodus,fed etiamtam in Romana lingua quàm innbsp;^'cniannica eloquenrifsimus,2Ctam idoneusad perfuadcdum,uteius fennbsp;J^dixrarus firent qui contradixcrit.Fratrum fuorum infirmitatesita pru^nbsp;ytiter ôCpatientertuliRutnullustaminfolensunquam uifus fit,qui pere«nbsp;^^longanimitatêprudêtifsimam ad mclioranonprofecerit.Anno eius ô,nbsp;I^figerus archiepifeopus Moguntinus moriturcalend.dccemb.eui in ar*nbsp;^ftpilcopatufucceditrcucrendifsimus ille abbas Fuldenfis Flildcberrus,nbsp;^^UercFrancuSjUir miræfanditatis,amp;præter naturalem fapientiamaniminbsp;quoep feientia fan's illuftris,qui inter cæteradona gratiarum,fpi;

/^•nquoque prophetiæbabuiiïe mcmoratur.Hic eft Kildebertus ama= *‘gt;sDeo pontifex,cuius confilio(ut prædiximus)Dictlimarus ante bien=nbsp;'^min àbbatem huius monachicç habitationis de fando Gallo fuitalTumnbsp;autem eccclefiæ Moguntinæannis iq-Ifie uenerabilis anti^nbsp;j^'^Ottonemlmperatorem primum unxit in regem,anno Diethmari ab^nbsp;4.Henricus imperator pugnans cum Vngaris,Danis fiCBoemis,nbsp;*^oiphatorcuafit,intcrficiens quafi uiginti milia ex eis,ducenscp non^nbsp;l^toscum prædaingenti captiuos.Hisdicbus Diethardus abbas monanbsp;/•¦ilHirsfcldcnfisjfaduscft cpifropusFIildêshemenfis in Saxonia,nonusnbsp;^°’'dine:Slt;præfuitecclefiæ piæfatæannis uigintiduobus,in cuius locumnbsp;j^^i^chardus fadus eltabbas.Claruit circa hæc tempora Ratherius ex monbsp;fçHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœnobtj epifeopus Vcroncnfis,uirnimiar fimpÜcitatis,

^ftudit/onetamfccularis literaturæquàm ecclefiafticæ nominatus,qui 'ftisabcpifcopatuPapiæjincxilium ab HugoneregeItaliæ,quia Ba=nbsp;fauebat: £C iterum in priffinum honorem «elb‘tutus,librum de fuisnbsp;i, luculento fermone compofuit.Sch'pfit amp; alia multa Icgentibusnbsp;^‘*3,quorum altbi menrionem fecimus.Multum laborauit feribendo fininbsp;contra hærefin Anthropomorphirarum,quaî fuo tempore innbsp;jj,nbsp;nbsp;nbsp;epullularc cœperat dicens: Deiim corpore ôf membris conftare hua

claruit Hildeuinus exabbate Bobienfis coeno^ . Vpifcopus Veronenfis ante Ratherium immediate,ac poftea archiesnbsp;j^^^opus Mediclanenfis ab Hugoncrege ftaliæconftitutus.Anno Diethnbsp;r ^i abbatis ç.ianccam mirandi operis ,6C clauis lefu Chrifti crucifix!nbsp;^'''ftifieatâ,quedicitur primi A-'magni ImperatorisCondantini fuiflejquânbsp;^’’tfon cornes Rudolpho régiBurgundiædonauerat.Henricus impera^ Lj««dtó«ïidnbsp;prccibus,minis ôiimmenfismuncribusab eo extorfit,q«âad infigne

tuta-

ÔC tutamen impcrîj pofteris reh'quit:hanc ueronoftristcmporibUsNurea bergenfes fè habere cum caeteris Caroli Magni infignibiis profitentuf,nbsp;quam SC uidimus.His quocp tempotibus Henricüs imperator conftruxicnbsp;illud famofum coenobium monialium fub régula fandi Benedidi in Sa=«nbsp;xoniajquod Quclenburg nominatur,in honorem beati ScruattjTungronbsp;rum quondam epifcopi,in primam abbatiflam conftituit Mechtildem fi'nbsp;!iam fuam,quacfuituirgo multisclara uirtutibus.foror uidelicet Ottonisnbsp;imperatoris primi ÔC Brunonis archiepifcopi Colonienfîs.Anno Dieth«nbsp;mari abbatis odauo,in ciuitatc lanuenfi fonsfanguinislargifsimè effluxit,nbsp;portendens forte ipfiusurbis imminente ruinam,qua£ eodem anno fubfe^nbsp;cutaeft.Nam ciuitas ipfa,ab Aphricanis infidelibus cum multa clalTc ad-nauigantibus eodem anno capta eft,ciues omnes aut trucidati aut captiu»nbsp;abdudi funt.Eodem annoBurchardus abbas Hirsfeldenfisfadus eft cplt;*nbsp;fcopuspoft Diedonem in ccclefiaHerbipolenfi,cui in abbatia fucccfsifnbsp;uir ftrenuus ÔC morum honeftate infignis.Anno abbatis Di^etbnbsp;mari lo.qui fuit dominicac natiuitatis 5»5$.magna fynodus epifcopof“ oCnbsp;abbatumapudErphordienfem urbemThuringiaccelebrata ell.Mubahocnbsp;anno mortem imperatoris HenricirairacuIapraeceflêrunt.SoI fereno coe'nbsp;ïoobfcuratur, perfeneftrasdomorS radios immittens fanguineos.MonSnbsp;in quoHenricus poftea fuit fepultus,flammas in multis locis cuomuit.Ho'nbsp;minis cuiufdam finiftra manus ferro amputata,poft annum ei dormiff’“nbsp;ad integrum reftituta eft,8C pro figno miraculi remanfit in loco coniun*nbsp;dionis linea fubtilis fanguinei coloris.Anno fequente HenricUs rex pc*“^nbsp;domitiscircumquacpgentibus,cùmRomam proficifciftatuiiret,infir’’^‘f’nbsp;te correptus iter intermifit.Qui cùm fe moriturum ccrneret,co«ôcadspriflnbsp;cipibus SC Omni populo,fîlium fuum natumaiorem Ottonem impe^'^^o*nbsp;rem defignanSjCæteris filîjs prædia cum thefauris diftribuens,nioritur4nbsp;nonarum Iulij,anno ætatis fuaeferme éo.regni autem iS.fcpultus inmO'-nafterio monialium,quod ipfe inchoauerat, uxore perficiente, in Quc^^*^nbsp;burg.Cui filius eius Otto primus fucccdens,annis58imperauit,cuiusan^nbsp;no primo VngariFranciam,Alemaniam,Burgundiam 6C Galliam ufq’^^nbsp;adOceanum deuaftantes,pergyrum intrantes in Italiam, redierunt tan^nbsp;deminfuacumingentiprçda.AnnoigiturDiethmariabbatisii.quifiiitnbsp;minicaenatiuitatis.93 6 indid. décima,Otto primus permanus Hildebcï^nbsp;archiepifcopi Moguntini Aquifgraniin regem unduseft.Cùmenim dn^nbsp;pontificeSjTreuerenfis uidelicet ÔCColonienfis inter fe contenderent,nbsp;hocmunus confecrationis uerè peragere debuiflet, procerum iudicio,a«nbsp;HildebertumMoguntinumpontificem delatum eft.Qiiiaccedensad al*nbsp;tarCjSCfumensindegladium imperialem cum baltheo, conuerfus^ adnbsp;gem,ante fe gcnua fledentem dixit;Accipe hune gladium,in quo deijctasnbsp;omnes Chrifti aduerfarios,barbares ÔC malos Chriftianos,tibi authorita^nbsp;diuina traditum,cum omnipoteftatetotiusimperi) Francorum,ad fi’'^^Lnbsp;ftmam pacem omnium Chriftianorum, Amen.Dcindefumptis armillisnbsp;chlamyde induit eumdicenSjHis cornibus humerotenus demifsis,tnon^’nbsp;ris quo zelo fidei ferueredebeas,ÔC in tuenda pace ufcp in finem confi^^®nbsp;perfeucres.Exindefuraptolceptro bacuIo^dixir,Hisfignismonituscn‘’*nbsp;quatenus paterna caftigationefubiedos corripias,primumip te D«nbsp;ftris,deinde etiam uiduis, orphanis ÔC pupillis protedorem ac defenfotcfl’nbsp;femper exhibeas,eis^ manum mifericordisc dementer porrigas.Poftb^nbsp;fufofuper caput eius oleo confecrationis ait, Vnxit te Dominus in reg^,nbsp;per populum fuum,ut nunquam de capite tuo oleum miferationis defidaf’

CHRONICA 10. TRlTEMlî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

*luohîc Si l’nfuturo mifcncordiam ab ipfo crcatoretuolt;onfequaris Amê. PoftremôimpofuK capitieiusrcgalem coronam dicens:Coronauitecoronbsp;’'â iuftictæ,qua monearis te miniftrare tufticiâ deberefubdins,quatenusnbsp;hoc ornamêtoregalipræmuniruSjamp;tuis reucrendus, amp; im'mias lerribilisnbsp;^PpareaSjôCpoft huiusuitæ terminum fcmpiterno cum angelis prçmto conbsp;’^oncriSjAmen.Completa bencdidionepôtificiSjregem in folium regalemnbsp;cum omni lactitia pofuerunt. Anno Dfethmari abbatts iz monafteria S.nbsp;^alli inSueuia,Bonifactj inFulda,SC Scotorum,igncconfumpta funt.Eo=nbsp;anno dux Euerardus cepit Hcnricum fratrem impcratoris, quernnbsp;P3terexpulfo Arnoldo Bauariaeduccm conftituerat,fed Bauaris mox pernbsp;^ttoncmdeuidiSjfraterdecarcerc foIuitur.Claruit his temporibus poftnbsp;^•Odonem, Adamarus abbas Cluniacenfis,uir fanditatc uitæ Si erudi no-’'efcripturarum fan's præclarus,qui tandem oculorum lumineorbatus,innbsp;’’icdio fratrum fuorum magnum paticntiac fepræbuit exenipIar.Htc tan=nbsp;^cmconfummatopræfentis uitæ termino,in I'andorum catalogo rclatusnbsp;^gt;cuiusfeftusagiturdies idibusSeptembris.AnnoDietlimariabbatis 15nbsp;Bildcbertusreuerendifsimusatquefandfifsimus noftri ordinis quondamnbsp;^obasjut fuprà diximuSjarchiepifcopus Moguntinus morituncui Fride-hcus fuccefsit,qui conftruxit monaftcrium S.Petri Apoftoli extra murosnbsp;^oguntinenfes ad Aquilonem.Anno Diethmari abbatis 15 fundatum eftnbsp;’’^onafterium noftri ordinis in ciuitate Magdeburgcnfi,in honore S.loatinbsp;co loco ubi hodie maior eccIeOa eft pofita ,ipfo monafterio pofteanbsp;'’^traciuitatem in monte translate,quod appellamus Bergam.Hanc au=nbsp;^^01 fiindationem Otto Imperator primus incœpit Si perfecit,primus au^«nbsp;cœnobtj abbas fuit Anno,monachus cœnobq S,Maximini Treuerennbsp;uSjUirin ftripturis tarn diuinisquam feculanbusmultum eruditus,0C nonnbsp;Jp'nusintegritatcmorum quam feientia uenerabilis.AnnoDiethmariab-hätisiS.qut fuitdominicænatiuitan's «gt;45,obift Diethardus monachusfiCnbsp;^cholafticus huiusqui præfuerat fcholæmonachorum publicæ annis 2Znbsp;poft Luthelmum monachum,uir in omni feientia feripturarum dodifsi^nbsp;^^^Sjö^non minus conuerfatione quam dodrinainfigniszdecefsit autemnbsp;’^calend.Odob.indidione i.cui in officio docendt fuccefstt Meginradusnbsp;’’’onachus multum uenerabilis,quiLinthelmi auditor in iuuentutefuerat,nbsp;^OodefundofubDiethardopraedido monacho,in omni feientia tarn disnbsp;^gt;na quàmfeculari ualde profecit,ödmultosauditorespoft ftdodifsimosnbsp;’¦cliquit.Claruithifdem temportbusin monafterio S. Galli,uir ualde dosnbsp;in omni feientia bonarum artium Helpericus monachus,Diethmarinbsp;^oondam condifcipulus,qui poft mortem Adelhardi monaehi 8i fcholaftinbsp;præceptoris fui,docendi officium in codem monafterio na(ftus,multósnbsp;P’^Äclaros difcipulos in omni do Arina eruditos poft ie reliquit.Qiti quan-conferipferit opufcula,alibi ubi de feriptoribus traAauimus,fatis ex=nbsp;Pgt;'efsimus.Hoc ipfo eodem anno moriturEditha filia régis Angliæ prima,nbsp;hxorisnomen fortitaOttonisimper.mulierfanda amp;Chrifto ualde deuosnbsp;^3’fcpiilta in prarfato monafterio Magdeburgenfi, Hæc peperit Ottoninbsp;uuosfilioSjLudolphumdueem Saxoniæô^ Vuilhelmum,qui poftFride-^¦cumfiiit archiepifcopus Mogutinus.Ex hinc duxit Adelheidem filiamnbsp;OUcisBurgundiacuiduamuxorem,ex qua item duos filios fufcepit,Otto-•'em qui poft pattern imperator faÂus eft,ÔC Mechtildem quæ fuit ordinisnbsp;*'oftriabbatifla in Quelenburg.Eodem quoep anno obftt mater Ottonisnbsp;Phmi Mechtildisinperatrix,ô^ in praediAocoenobio monialium iuxta manbsp;hiutn fuum Henricum fepulta eft.His diebus princeps Bohemia: VenceG

D

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jfl-ONAST. HIRS AVGIENSIS

ïaus in’r fandus amp; Chhftianifsimus àfratre martynzatur,ambftionc prind pandifæuiente.In cuius ukionem Otto imperator bellum Bolislao fratri*nbsp;cidç ind(xit,ô(^ longa per annos i4.inter eos concertatio fuit.Circa hçcteninbsp;pora Arigandusabbas Monaftertj S.Petrün Francia,religione öd fanäita«nbsp;te clarus habetur in ciuitatcScnonenß,qui uitam monafticam in eodem lonbsp;CO magnifiée reformate non minus exemplo quam uerbo curauit.His c*nbsp;tiam diebuspoft Vuilhelmum Gerlandus monachus S.Germani Altifio*nbsp;dorcnfisnolhiordinis,fitarcbiepifcopusSenonenfis,uirdodus Ödreligiosnbsp;fus,qui cùmSenonenfem aliquot annisftrcnucrexifretecclefiam,migraui6nbsp;ad Dominum,öd in monafterio fuodiuiGermaniundeafliimptus iaetitt’nbsp;fepultus eft.Poft quem Hildemannus monachus S.Dionyfij Parifienfisnonbsp;ftri ordinis,uir ualde dodus,archiepifcopus Senonenfis fadus cft.Annonbsp;Diethmanabbatisxi,famesin Gallia magna præualuit,Vngari cum Ba*,nbsp;uaris Qi. imperatorepugnant Qi fuperantur.AnnoX5 Imperator Otto Da*nbsp;nosuicit,öd Gotfridum regem corumeum omnigente Cbriftianum feci^’nbsp;ödcpifcopatumSclefuicenfem ödRipenfem de nouo erexit.Erexit infü*nbsp;per archiepifcopatum Magdeburgenfem,ipfamtpciuitatem conftruxitjö^nbsp;multa cœnobia fundauit.AnnoDiethmariabbatis x6,quifuitlt;gt;5i domin*nbsp;cæ natiuitatis.Otto imperator nuptias cum Mechtildefecunda uxore fu*nbsp;inciuitatePapienfi celebrauit,cum maxima pompa öd folennitate,quainnbsp;prioreannOjBerêgario dcuido,exuinculis eins liberauerat.Anno fcqufigt;nbsp;le,qui fuit ultimus Diethmari abbatis, Beren gan'us tyrannus præftiti fa^nbsp;cramenticontemptor,Ita!iam denuó grauiter afflixinundc imperator itt'nbsp;ruminuocatusab Italis attp Romanis,Italiam cumingenti excrciiu con*nbsp;traßerengarium fccundôingreirus,uicit,ôd fuperauit eundemjattpdel»'’nbsp;lia fugauit.Qui non inuenicns ubi requiefeeret pes eius, tandem apud Ai*nbsp;guftam fe cumuxorein deditionem imperatoris fubmißt,mifrus^ 10nbsp;ftellum Bambergenfe ac eufiodiæ mancipatus,non multo póft d iem dau-ßt extremum,cuius bella,fraudcs Qi gefta,Eutrandus diaconus Ticinenlisnbsp;luculentofermone deferipfit,Magni hoc anno terraemotusin diuerfis Gefnbsp;maniaî Galliaîcp locis fadifunt.Eodem annodominicacnatiuitatt5?5^/*ynbsp;didionc decima,quarto nonas Martij, obtjt reuerendifsimusabbas Dietquot;nbsp;marus,huius monaftertj ftxtus in ordinc, anno fufeepti rcgiminisX7.stta-tis uero fua: 71,fepultus in ecclefia S. Aurelij,uir per omniaDeodignuSjqiï*nbsp;regulärem obferuätiam in hoemonafterio penècollaplâm,uerboôdexeiO'nbsp;plo magnificereformauit.Nec folüm in obferuantia regularis difciplæ^nbsp;ftudiofum exhibixit,fedetiam in conferuandis poflefsionibusnbsp;ampliandis^,magnam diligentiamfecit.Locum enim hunc librisa re 1-quijs fandorum ualdenobilitauit,öd multis ornamentis decoraiiit.Magn*nbsp;multitudo monachorum fub eius regimine in hoc coenobio claruit,nbsp;rum aliquifanditateuitçualde fuerût inßgnes,pluresautcmpro^rictnbsp;tiam Qi dodrinam feripturarum celeberriminominis habiti funt.Dco*^nbsp;fis quoquenoftri ordinis per Germaniam monafterijs monachi,adnbsp;tiam feripturarum hauriendam hue mittebantur, quia talis eo tempornbsp;confuetudo in ordine noftro feruabatur.ut monachi pro pleniori erudihnbsp;neconfequenda,fi qui uiderenturidoneiad diuerfa monafteriainftrue^hnbsp;mitterêtur.In omnibusenim noftriordiniscoenobtjs,in Germanianbsp;lia maxime,monachorum fcholaftici exmonachis babebantur,quinbsp;res quofeg ödingenio praeftantes,in primitiiris literarü fcientrjserudicrc »nbsp;öd poftea qui habiles inuentifuiflentjadaltioratranfmitterent.In fonbsp;famofioribus coenobtjs,quibusöd abundäüa rerum tempoM^rum ¦

CHRONICA 10. TRITEMII,

P'ofiorjSCmottachorumnumerusmaiorjConftituebancuf ad ofFici'um do«» ^endialios,monachiomntudodifsimi,Slt;^ non folum fn djuinis,fed eriaranbsp;’’'fecularibus literis erudttijâd quos ex infehoribus gradus cœnobqsmittenbsp;monachialtiotibus difciplinlsinftituendi.Quicûc]^ ueró inter eosnbsp;’^aioris eruditionis famaminord/neacquifieratjetiam plures ad femiflosnbsp;'^*^ipulos,ad erudiendûmonachoshabebat.Inter monaften'aautemhuhcnbsp;^oretnftudiorum habentia,hoc temporepræcipua fuerunt,monaftcriumnbsp;^^ldenfe,fandi Galli,Augienfc,HtrsfeIdenfe,noftrum Hirfaugienfe^Pru^nbsp;^’enfejMediolacenfCjS.Dionyfii Parinehfe,fandiMaximiniTreuerehfe,nbsp;^fnicnfe,AItifiodorenfe,Turonenfe,Stabulenfe,SC VuilTenburgenfe : innbsp;^üibus omnibus erant monachi ÔC multi ÔC Ualde ftudiofi,è quorum collesnbsp;S'oinfinguliscœnobqs unuscæterisinfcientia fcripturarum excellentiornbsp;^cholafticus ponebatur.Abbates autcm qui monachos habere cupiebantnbsp;•ƒ! Omni feientia eruditos,addiuerfamonafteriaex fuis quofdam mittebatnbsp;•^ftituendos. Vtinam tale ftudium hodie in noftris haber etur monaßcrtjs,nbsp;Sl^ammulta bona ficrent,infinita mala prohiberentunfed non omnibusnbsp;Jneftamorfcientip fcripturarum:proptereanofter ordo facratifsimiis qua*nbsp;fifine honoreiacetfepultus.Duo quondam ipfum ordinemnoftruglorionbsp;*Uttirediderunt,uitæ meritum,8C eruditio fcripturarum:quorum dumaUnbsp;*fnimintermittitur,ad alterum raro pcruenitur.Hoc his temporibuspaucinbsp;’duertunt,quorum qualis fcientia,tahs Q(. couerfatio quæ ifta nefciunt.Sednbsp;”05 ad hiftoriæ ordinem redeamus.Diethmarus autem fellcis recordationsnbsp;abbas,de quo loquimur,feiens utilitatem fcientiæ fcripturarum monanbsp;’^hosfuos fummo annifu in omni do Arina literaria erudite ftatuit:0(^ ob idnbsp;•Hagiftrum eis do AifsimumMeginradum monachum,de quo fuperius di-^5 eft,fcholaftic3 præfecinad cuius eruditionis famamVuindichinus monbsp;•'achus ô^fcholafticusmonafterfjCorbeienfis in Saxonia excitatus uidesnbsp;’^fjaudircamp;alloqui tantum uirumdefidcraflefedicit,quem amp; uidic,0C fu*nbsp;Pra quam dicere potuit.admiratus fuit.Qui Vuindichinus quantus fueritnbsp;•Oeruditione fcripturarum,poftea dicemus.

De SIGERO, septimo HVIVS CŒN0BII ABBATE, ^uipr^efuit amis ferme ^o,moribuseius,amp;'geftis qmbuf.

dam illius temporis,

MOrtuo autem Diethmaro reucrendifsimohuius monaftertjabbate, ficut prædiximus,in locum cius moxeleAus eft Sigerusmonachus,nbsp;So* decanigefferat officium,uir moribus SC uita reuerendus, ÔC tarn in diuinbsp;’^‘sferipturis quam in fccularibus literis egregiè do Aus,qui huic monafte-**o prgfuit annis ferme 30,in omni Ian Aitate amp;religione.Fuit autem in absnbsp;“atem eleAus,code dic,quo anteceffor eiusobierat,4 uidelicctnonas Marnbsp;*4gt;annodominicænatiuitatis 95X,qui fuitimperatoris Ottonis primi an-Kj.HicSigerus ex Moguntiaco natus,cùm effet annorum quatuor 8Cnbsp;^8*nti,ÔC multis in feculo polieret diuitt)s,honoribus^, omnibus fpretisnbsp;contemptis pro Dei amore monachus fa Aus eft fub abbate Diethmaronbsp;praedeceflbrefuo,in tantum^ profecit in fanAæreligionis conuerfatione,nbsp;^P’^’’haamp;fcientiafcripturarum,ut Diethmaro uiam uniuerfæ carnis in=nbsp;SfcffOjipfe unanimi omnium confenfupaftorouium Chrifti fit conftitu=nbsp;fp fubditis fuis exhibuen't,quàmzelofum pro difciplinanbsp;*^egulari,quapi5 bonis,amp; feuerS ncgifgentibus, nemo fcribere melius pof unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bû.Ms'

*’ftgt;quàm qui uidere ilium fiCconuerfari cum eo in coenobiomeruiLlnomsä J'lbusfane follicitusfuit,utfe bonisoperibus uirtutu fubditis femper præ:nbsp;®«et uiuum excplar,ne autbona prædicatisopere femetipfum negligeret,

D z

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW-ONAST. HIRS AVGIEN51 S

fi aliter uiueret,autdoi5ln'nam uerbifubtrahcns inutilis paflor fubditis/ai niscpmutusnonualcns latrare uidcretiir.Vndequicquid exemplo non donbsp;cuit,nemo alius potuit operari. Anno primo Sigcri abbatis ImperatorOttonbsp;primus ciuitatem Moguntinamobfidionc uallauit,Secundo autem annonbsp;qui fuit Domini ^54, Vuifridus archiepifcopus Colonienfis l^.annopolinbsp;tificatusfuiobtjt.Porrôdeftitutus clerus amp;populus unamini deliberationnbsp;ne in uirum DominiBrunonê fratrem Ottonis Imperatorisprimi confpi*nbsp;rauitjquê mifsis primoribus cede fi æ ipfius,6C petunt Qi confequuntur cumnbsp;pontificem,cuius monimenta uigilantiæ in ædificqs amp; ornatu ecclefiaruntnbsp;uflt;4 in hodiernum diem multipücia Coloniæ uifuntur.Eodcm annoFridenbsp;ricus archiepifcopus Moguntinus obijt,cui V uilhclmus filiusOctonislm-peratoris pnmifuccefsitjquideipfoitain Chronica fcribit:Anno iriquiesnbsp;domin{cæincarnationisp5 indiâioneixbeatæmemor!çdominus Fridenbsp;ricus S. Mogûtiacenfis ecclefiæ archiepifcopus,8,caI.Nouêb,obqt.Eodcnbsp;uerô anno ego Vuilhelmus tanta fuccefsione indignus,loco eins,cum counbsp;fenfucleri populiciufdcm fandæ fcdis,rô.cal.Ianuarq,in loco Arnftedennbsp;fum eledus, cal.Ianuarq Maguntiæ ordinatus.Hæcfunt uerba Vuibnbsp;hclmi.Claruit hts temporibusinSaxonia VuindichinusmonachusS.Viquot;^nbsp;tt in Corbeia,uir in diuinisferipturis doduSjfiC in fecularib.eruditifsimus,nbsp;qui fcripfitadMechtiklem filiam Ottonis Imperatoris primijabbatilTanînbsp;uidelicetin QLieIenburg,ficutfupràdiximusdegcftisHcnriciprimi,Ottonbsp;nts primi, ÔC origineSaxonum hifforiam tribus libellis digeftam. Vitamnbsp;quoc^fandiPauliprimicremiræ,SCpafsionem S.Teclæ uirginis geminonbsp;ftylo,profaicouidelicetamp; metricOjfed S)C alfa multa,quorum alibi iamdunnbsp;dum fecimus mentionem Hicmulrisannisinpræfato monafterioCorbesnbsp;ienfifcholæ monachorum publicè præfuit,amp; complûtes difcipulos poftnbsp;fe dodifsimosrcliquit,cxquibusmultiadepifcopatusamp; abbatias diuerfasnbsp;poftea fuerunt aflumpti.Hiceiiam ine,ôlibello,quem fcripfitdeftudijsucnbsp;terum,fateturfefamaMegtnradi fcholaftici amp; monachorum S.AurcIij'innnbsp;citatum ueniffé adfdirfaiigiâ amp;fcumeisdfebusmulrishabuiflecolloquiu,nbsp;tantumep ibiuidiflTeftudium ô^feruorem monachorum ad feientiam ferbnbsp;pturarum,tanquâ dodifsimos reperifleuiros, ut fan's nequiuefitadmirari,nbsp;ipfumcp Meginradum fcholafticum prçcipuislaudibus cfFert d:ccns,Euinnbsp;elle alterumHieronymum,Ô^nulliuererum eruditioneinferiorê.Ciicahçcnbsp;tempora claruerunt Gregorius presbyter filius regis Angliæ, pro Chriftonbsp;peregrinus,SC Euardusmonachus,ambo folitartj in lÿlua Nigra, iuxta cellsnbsp;S.martyris AugienfisMeginradi.Quorum primus Gregorius cum eflet finnbsp;liusregis,pattern,regnum,patriam Siomnem porripam feculi.amoreregninbsp;cœleftis contemnens,clamcp aufugicns,ufque ad mortem inprîtf-ito lotonbsp;Domino in magna fanditatehominibusmanfitincognitus.AlteruerôE*nbsp;ueradus cùm eflet dccanusecclefiæ Argentinêfis,diuina infpiratioricconnnbsp;tempfitmundum SCangcloDei reuelantelocum præfatumjiitam fandifnbsp;fimam ufque ad mortem in eo cum S.Gregorio peregit.Hic fandifsimusnbsp;Eiierardus beato Vdalrico Au^uftenfi epifeopo multum familiaris dilenbsp;dus fuit,à quo fæpiusuifitaricofueuit.Tanti uero apudDeum meritifuir,nbsp;ut uiuus Si mortuusmulfis claruerit miraculfs ,mortemcp fuam præfatonbsp;S.antifliti Vdalrico longe antè prædixit.Ab hisduobus fandifsimiscre«nbsp;mitis,locusideminquonunc monaflerium noftri ordinis efl,non multonbsp;pofteaconflrudum, deinceps ufep in hodiernum diemad eremitasuoca»nbsp;tus eft,ad quem à multisretro annisconcurfus populi magnus fieri confusnbsp;uit,licet monachi finthis temporibus inibi degêtes difTolutifsimg uitç.Ch^nbsp;niti

CHRONICA IO. T R 1 T E M 11, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4t

wit etiâ his diebus S, V dalricus epifcopus Auguftcnfis,uir Deo clarus,qui wultis miraculisin uita S^poft mortem clarus efFuIfii.Hiccum adlnic effetnbsp;Wucnisin monafterioS.Galli fuit nutritus,in fcripturis neceflàrtjs inftis=nbsp;Wtus.Tandem faduseft epifcopus Auguffenfis,fundauitcp monafteriumnbsp;noftriordinisincadem ciuitate,in honore S.Affrae martyris,in quo ÔC ipsnbsp;fetandem monachus faduseft.Mon'tur autem ibidemfcpultusjanno do=nbsp;975 .qui fui abbatis Sigeri annus xi.indiidione prima, 4 nonas lufq,nbsp;’’'no ætatîsluæ 85.cpifcopatus uerd affumpti ^o.fub Ottone imperato=nbsp;fecundo.Sandus quotp Maiolus quartus Bluniaccnßs mcnafteni ordûnbsp;’'isnoftrijtjfdem temporibus dodrina ÔC fandirateclarushaberur,qui fcxnbsp;^oanno conuerfionis fugS.Ademaro propter imbcciliitatem corporisct^nbsp;®5ulorum omifsionem cedentedominicigregisjpaffor conftitutus,muisnbsp;ç’^uirtutibus clarus enituit, cuius dies feftus agitur 5 idiium Matj.Annonbsp;“igeri Abbatis 5, Otto Imperator magnus.Vngarosci’m magno fui fuo:nbsp;periculo magna cçde proffrauif,in loco qui dicitur Leciife’dtJion jÔ-8^ ah Augufta,in quo belloConradusduxcum muleis altjscecidit, Henrisnbsp;^squoqj dux Bauariae frater imperatoris,eodê anno obrjt.Anno fequentenbsp;“ademarus abbas Fuldenfis obqt, qui monafteriûfuum dudû incenfumnbsp;*^3gnifico opère côftruxit,cui Hatto filiusfororisfuccefsit,quipoftcaar=nbsp;‘•^iepifcopus Moguntinusfadus eft.Eodëanno moritur Rupertus archienbsp;P'^copusl rcucrenfisjcui Hcnricusfuccefsibquiregularcsofficinas QC claunbsp;WntfandiPetri circa ecclefiam conftruxit,amp;régula Canonicorû ibidemnbsp;°feruaricœpit.Hçc eft maior ecclcfiaTreuerenfis,in quam hoc tempore,nbsp;Wt ödin caeteris antiquis ccclefiis,canonici fecundum regulä cis pracferi-P^^tnincommuni uiuebanqunam habentes mcfam,un3m burfam,unu^nbsp;^onintuncdormitorium,ficut hodie internos iuxta normam nobis proposnbsp;^ant cÔuerfamur.Anno Sigeri abbatis ^.quifuitdominilt;gt;58 Qi. regni Otnbsp;°Wsimperatoris magni 21. cruces apparuerunt in ueftimentis hominumnbsp;^^iiïmltos terrucruntjôC ad falutarcmpœnitcntiam rcduxcrunt.Qiiorunsnbsp;etiam ueftes quafi lepra refperfae maculisep infedç apparucrunt.Cir»nbsp;quoep têporamonafteriû ordinisnoftri in Saxonia fundatur,quodnbsp;«desleuen dicitur,multacp cœnobia monialiû fub régula diui patris nos^nbsp;j!’Benedidijin diuerfisregionibüsin Saxonia praecipuè conftruda font.

Q^ctiamanno Vuillauxor quondâregis Bcrengarii,illo,apudBambers imperatoris mortui contempto fcculo monafterium iivnbsp;Sfedituf^gj'fyjj habitu fandæ religionis religiofedeinceps conucrfatur,annbsp;fib’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad regem Ottoncm petentes

dodum,qui eos uiam ueritans inftrucrenquibus mP « ^delbertum exmonacho Corbeiêfis coenobq epifcopû,uirum dodumnbsp;. ’^dum.quiuixeuafitmanuseorum.OttoimperatorannoSigeriabbanbsp;'o.inuitatus àRomanis contra infolentias loannis papæ 15.Romam pernbsp;^Wcum^ eum papa gratanter fufcipienshonbrificè fupra cathedram Aunbsp;^ualemponereqSCper benedidionem folcnniter in Imperatorem confcnbsp;, ’^^^»nionitopôtifice fuperobiedis acemendationempromittente,cumnbsp;E ’^’^’^l'cuerfus eft in Germaniam.Vcrùm cùm papafidem promifsam uionbsp;^hftmpercp deterior fieret,imperator fecundó inuitatus à Romanis an=nbsp;‘^quenti denuô Italiam ingreditur,ad cuius introitum papa fugit.Ma.nbsp;^^igiturfynodusiubentelmperatore Cardinalium,epifcoporiim,abba=nbsp;clericorum Romæ fadaeft. Vbi palàm recitatis papæ criminibus,nbsp;Wrogatus.citatus monitustp per litcras,primùm comparcre,fc^expur=nbsp;* coniemnerctjimofynodumfe excommunicatiirû mmaretur^decreto

Û 3

41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J«LÔNAST. HIRSAVGIENSI 3

Imperatorisô^ omnium præfentium in fynodo patrum depofituàcft 1Ö. , caIend.decemb.EtLeoS.R.omançfedisprotofcriniarnis, in'r uenerabili»nbsp;SC approbatuSjin papam unanimi omnium côfenfu eledus eft,dult;Sus^adnbsp;Laterancnfe palatium collaudantibusfadum Romanis adfummum facernbsp;doriumconfccratur.Capitaautem criminum,pro quibus loannes depofi-tus eftjifta fueruntjmiiTamcelebrauit Si non communicauitJtemBenedPnbsp;dum patrem fuum fpiritualê iuminepriuauit,qui ftatim rnortuuseft.îtcmnbsp;loannem cardinalem fubdiaconumuinlibusamputatisocddit.Item adul-terium Si fornicationem pcrpetrauitjSC in caftrum cum uidua Reineiijnbsp;Stephana partis concubina,cum Anna uidua Si nepte fua Si multis a^nbsp;ItjSjfandumcp palatium lupanar Si proftibulum meretricum fccit.Iteminnbsp;ecclefia Tudertina epifeopum ordinauit puerum deeem annorum.Iteninbsp;ordinationcsfaciebat pro precio.Item diaconum ordinauit in ftabulonbsp;quorum non debitis etiam temporibus.Item facrilegus fuitjCruces SC clc»nbsp;nodia fanduartj meretricibus diftribuit.Item uinum bibit inamoredia^nbsp;boli.kem inludis aleæ Venercm lunonemi^ alioscpdeos gentilium ßb*nbsp;adiutores inuocabat.Item uenationem publiée exercebat.Item roaWti*nbsp;nas amp;alias horascanonicasnoncelebrauitjUec muniuit fe more Chrißi^*nbsp;norum Ggno fandæ crucis.Item uiduas mariratas Si uirgines ui oppt^Gif»nbsp;Si ftuprauit multas. Item homicidt},periurtj ÔC facrilegij reus aceufatus en,nbsp;inceftumin propriam cognationcm comifitjeum duabusquocp fororib^’nbsp;fe cômifcuit.Item lorica SCaltjsarmis indutus quafi dux procefsit contranbsp;Imperatorê adbellû.Aliacp mukaS^horrendacoraimperatoreinfandai?nbsp;nodo percardinalesjcpifcoposjdiaconos Si alios boni teftimontjuiroslttnbsp;iureiurâdo publicè delata funt,Multi fueruntin hac fynodo epifeopi;^nbsp;ipifeapiexAte- noftris ibi fuit Henricus archiepifeopus Trcuerenfis,Otgcrius epiß^oP^^nbsp;wanwpr^oîtcj SpirenGsjAdaldacus archiepifeopus BremenGs,6C Lädohardus epifc^pt^nbsp;otjepo^uionepa fvlm-denGs inSaxonta.Erantautem omnes epifcopi in fynodo40-^ ,nbsp;nales,presbyteri,diaconiôlt;:fubdiaconi48.numero:quiomncs cumP’’’”''^nbsp;ribus Romanis amp; uniuerfo populwno ore lohannem deponent«^^^ P^Pnbsp;tUjtanquam monftrum amp;diaboli mancipiû unanimi uoto Lconcmnbsp;nominisS.infummum pontiGcem elegcrunt,iurantes fcnunqtjamaonbsp;difceiruros,nec papam deinceps Gneimperatoris filijcp eius confcnltinbsp;duros.Hisita peradisS.imperatornolensRomanos excrcitu ni^*® §nbsp;uare,fimulcredensillosin GdepromiGà mâfuros,multis abeundinbsp;concefsiuquod cùm loannes depoGtus refeiffèt,feiensinftabilitatc*’^nbsp;ritiam Romanorum,miGtad eos clam nuncios.promittens fenbsp;cleGæthefaurosillis daturumjGimperatorcm cum S.papa Leone^^nbsp;rent.Romani quàm ftatim exercitusimpcratortjpaucitateconfiujötPnbsp;niarum promifsioneanimati,buccina concrepante fuper imperatornbsp;cum occidantfeftinantercontendunt.Qiiibus in ponte TyberiSjqti^oi^^j,^nbsp;maniplauftrisimpeditum habebant,fandus imperator occurrit,cuiusnbsp;tifsimi milites affuefadi in bello,in eos audader proGliuntjquaGnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; or*

auium muItirudinênunoreGftenteperterrêt,nonlatibula,non corbe concaua ligna,non criptæ fordium receptacula fugientes tueri

Occidun tur itatç Romani fine numéro,Gne mifcricordia,Gne P^“^pc.» deledu Necunus quidemex omnibus remanfiiïèt fuperftes,G nonnbsp;rator prjfsimus,mifericordia motus in eos quibus miferieordia nu anbsp;batur,militesfuos adhucinterficereGticntes retraxiGTctinuitosJtaq?nbsp;ratis omnibus.de caeterisep qui remanferant obGdibusnbsp;papaLeo ad pedes imperatoris prowolutus,rogat obGdesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

CîÎRONiCÀ 10. TkiTfeHtl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niorum fidei commcndctxuius rogatuS.ïmperatof motus, obfis»

^^sreddiditjipfum^papam Romanorum fidei feiens quod futurum erac, “Cutagnumlupiscommcdauit.Hisgeftiscefsitaburbc. Interea mull'ercsnbsp;quibus loannes quondam papa uoluptates fuas implcre folebat,amp; nunbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;^eto plures amp; gencre non penitus ignoblies, concitauerStRomanos ut

' ^^onem papam quem ipfi uocc concordi elegerantjinterficerentjSC Ioan« urbem rcuocarent.Quæ cùm fcdffèntjLeonem^ occidendum canbsp;Pf’'ctjdcmanibuseorum(Dco miferante)cumpauciseuafic,ÓL adimpcrasnbsp;^Qtempijfsimücalamitatem fuam expofiturus accefsit.Moxin urbemloannbsp;reducitur,in fummi^ Apoftolatusfedêrcponitur,ftatimcp inter cæsnbsp;crudelitatis fuæ facinora loannf diacono cardinal! manum dextrâ am-Pdat,amp;Azonifcriniario linguam duos^ digitospr^cidenSjCtiam naribusnbsp;^'¦'^ncat.His cognitisimptrator/antas ultuiusiniuriasferuorum Dei repanbsp;*^^10 exercitu Romam quantocius redire difponit.Inierea loannes olim panbsp;P^'fediam Apoitolicæ fedis temerar!usinuafbr,nihil prauitatum fuarumnbsp;^fnendanSjdum fecumuiricuiufdamuxoreoblcdaretjper diabolüin temnbsp;Pofibus grauitcr percuITuSjOtflauo die mifcrabilitcr fine uiatico corporisnbsp;Sanguinis Chrifti diem claufitextremû.QuomortuOjRomaniomnisiu=nbsp;Jänientorum ôôiurifiurâdi obligationis immemores,Benedilt;5umcardinanbsp;diaconum in papam conftituunt,fccp ilium nunquam dimiiïùroSjimônbsp;’¦^•^traimperatorem defenfurosiuramento promlttunt.Quoauditoimpenbsp;^^torurbemuallauit,nemtncmquinonmembris truncarctur,exire perminbsp;‘•Gmachinis SC fame ufqj adeo Romanosinfidelesafflixitjdoncc ciui tatemnbsp;^^¦olenterintrauit.Leoncm uencrabilem papam proprie fedireftituit,ac Benbsp;’'^didum fummi Apoftolatus inuaforem ad eius pedes præfentauit. Qiiinbsp;Poftfufeeptam cöfufionem,in publica fynodo,quam mcruit,exiliorelega-in Saxoniamubimortuuseft.Sandusitaqj Leo in federn ApoftolicuLnbsp;*^int's repofitusfedit anno unomenUbusquinlt;^,felicirercpobijt.Imperatornbsp;f^näifsimus fumptode pnncipibus fadionum fuppliciOjacceptisq} obfidtnbsp;“^iSjinGcrmaniam reuerfus elf. Anno autemSigcriabbatisii.quifuit do«;nbsp;^dicæ natiuitatis lt;)ó .Rtuno arcbiepifcopus Colonicnfisfrater Ottonisnbsp;”^peratorisprimi,monan;crium S.Pantaleonisin Colonia fundarc coepit:nbsp;^biinter fodiendum corpus S.Mauriniabbatis ÖC martyris inucntum,mulnbsp;^‘sclaruitmiraculis.Primus eiufdem coenobqabbasChriftianusdidtuself,nbsp;^^•usuitaconcordabatuocabulo.VencrabiÜs iffe Bruno Colonienfiumnbsp;^tchipræful inter mul ta pietatis fuæ ftudia,corpus S.Eucrgiftipontifitisô^nbsp;’'^sttyrisdeciuitatcTungrcfiColoniamtranftulitjÔdin monafterio S.Ce=nbsp;^diæ collocauit.Itcm fuperiorem partem S.Petri apolfoli,baculi cate^nbsp;^3in qua uindfus fuit,cum multis altjs reliqutjs.de ciuitate Metêfi reduxif,nbsp;cathedrafiecclcfia rcpofuit.Item corpus S.Proculi martyrisa Romanbsp;*’'3nslatum ad eccicfiam Sufatienfen in Vueftphalia dedit.Item corpus beanbsp;fifsimimartyris Eliphq,in monafterium S.Martini Scotorumnoftri ordpnbsp;^is in Colonia repofuinfed amp;corpusS.Gregorq Spolctani epifeopi à Ro-S.Agilophi à Malmundariorecipicns,ad Coloniam tranfuexit,An=nbsp;*30 15Sigeri abbatis,qui fuitdominipé5.fandæ memoriæ Bruno præfa^nbsp;lusarchiepifeopus Colonicnfis moritur,amp;in monafterio S.Pantalconisnbsp;9^îod anno precedente inccpit,ac in extremis pofitus côfummari mâdauit.nbsp;Sepultus eft annopontificatus fui 12.qui multamirandafuo tempore fecit,nbsp;bmep prudenterducatum ab Impcratorc fratre fibi commiftiim pro pa=nbsp;fidelium rcxit,ut officium Epifeopi propterca(ut multi faciunt)nonnbsp;^bmiferit, Huic in archiepifeopatu fuccefsit Vuolmarus annis quatuor.

Anno

44. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW.ONAST. HIRSAVGIENSIS

Anno i5,Sigen abbatis,Ottofecundus Romæàloanne papa petente,amp; helmus fîhusimperatonsarchiepifcopusMogunünus,in cuiuslocß Hattonbsp;fertur tempore lann's magnam multttudincm pauperum mêdicannuniiftnbsp;uno horreo concremafle,quafi ipfi inducerent famem fuper regionc fuafflnbsp;mendicttate ÖC ociOjUoIensin hoc confulere tarn eorum inoptæ quam utiHnbsp;tat! communi. Vnde aiunt quod tertio anno nondum completo,in archienbsp;pifcopatum diuinse animaduerfionisuindida in eum proceîîèrit,eum^ na*nbsp;rabdi amp;prius inaudito multis genere fupplictj duré fan's punserit.Tanta e*nbsp;nimturba murium undequacp prorumpensineum glomeratairruifle diönbsp;tur,utquocuncgfeuerteret,iftiufmodibcftiolarum morfibuspremeretununbsp;erat in ako uel eminentiori quolibet loco,mure« per parictes afeendebant:nbsp;fi uero inclufusjper rimulas intrabant,cumcpinfinita multitudine obructesnbsp;mordebantjlacerabantac deuorarepenitusgcftiebant.Quarum tanta fu»}nbsp;importunitaSjUt quanto repellerentur impetu, tanto maiori furoreincurlanbsp;banncum^fenufquam in terra tutum confpiceiet,pontifex iamnbsp;dusaqiiarumfemuniminecinxit,aciuxta oppidum Bingtonum turnin’^nbsp;medio Rheni,ad cuftodiam patriæ olim conltrudam,fcapha fubuedusa*nbsp;fcendit,fperanseo loci mures per undofi fluminis raptum nullatcnusnbsp;uenturos’.fed non eft locus quo fuam diuina poteftas prohibeatur exercer^nbsp;uindid:am,natates per aquasinfinita multitudine denuo mures turrimnbsp;muros afcendunt.intrantjpontificem inquictantjroduntjinfeftantjtande^nbsp;nimiaeorummultitudine obrutum miferabiliter necant.Kuic nos fabul®nbsp;authoritatem nec damus,nec rurfus fubtrahimus,quam ufep in hodietn^’”nbsp;diem S(^a ueteribusdefcriptälcgimus,£t; ab incolis terræ,utà proauisnbsp;ceptam auditu ad nepotesreferre non ignoramus.Turris auteminRbe®*nbsp;pontifex ab ipfis confumptusbeftiolisperhibetur.HocipfoannoMeg'^nbsp;dusmonachusödfcholaßicushuius ccenobtj eruditifsimus,in bonanbsp;dure moritunuir cui Hirfaugia in omni feientiaferipturarum uixnbsp;habuit,quiin omni genere difciplinp tarn petfede fueritinfticutus,Det^**nbsp;fit autem 14.caLNouemb.anno domini2Ó8,indidioneti.Hujcin reg*”’*nbsp;nefcholæ monafticæReinhardusmonachusfuccefsit,uir quidem^”®nbsp;dus,fed ad praîceptoris fin' menfuram non perueninnec^ tanto docend' rcnbsp;uore monachos ea quænouiflêt,agebatur,ut dodos poft fedifeipul®®nbsp;durus fperaretur.Fuerut tarnen ex inftituticneMeginradi fcholaft*^^”^nbsp;pluresdodimonachi,inpræfenticoenobio,èquibusunusnominenbsp;duSjinquadamecclefia Saxoniaeepifcopusfaduseft.Vuuernerusadb'A»nbsp;banum Moguntiæ,Bernolphus ad monafterium S.Michaëiis abbat^® coï*nbsp;ftituti funt.AnnoautëSigeri abbatis iS.qui erat dominicçnatiuiwt*®?^®nbsp;TheodoricusMetenfis epifcopus,confobrinus Ottonis imperate”'*^””*nbsp;daui t monafterium noftri ordinis in infula iuxta ciuifatem Metenfis epne®nbsp;pîj,inhonorem fandimartyris Sd LeuitæVincenttj,quodmultisprædi)setnbsp;ornamentis egregiè dotauit.Hoc tempore Bulgaribusimperabantduoh*’nbsp;Iq Simeonismonachi Petrus Baianus, quorum Baianus in arte Mag”^^nbsp;dodifsimus erat,Öfper earn mukamirabiliafaciebat.Quotiefcunt^aiit*!”^nbsp;docuncT^ uoluir, mutauit fe in lupü,uel in cuiuslibetalterius beftiænbsp;uel ut penitus à nullo uideretur,SC alia miranda Sgt;Cpotuit Öi. iecit^de qni usnbsp;hominesmagnäin admirationcpcrducere confueuit.His temporibusc *nbsp;mit Richardus ex monacho S.GermaniAltifîodorêfis epifcopus

C HR O NIC? A lO* TRI té Mil* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

li^plicitaris ÔC minons induftriæ quam bæc tempora extgere uidehan-tarnenmerito ô^zelo religionis multumucnerabdis.CIaruitttiani Ws temporibus dodifsimus ille abbas FloriacenGs nomine Abbo,uir uitanbsp;^zelo difciplinæregularisclanfsimus,quifcripfi'tinrer alia ingentj Cai o=nbsp;P^fcuUjfuper calculo Vidorq non abijeiendum b'bellum* Tandem in Va=nbsp;ponia uerbum Dei prædi'cans gentibus martyno rubricatus afcêdit ad coesnbsp;WmAymonius quoej monachusFIonacenfis fubpraefato AbbOnc tjfdemnbsp;^^’^poribushanc feientia öt? conuerfatione illuftrabat ætatcmjqui ienpfitnbsp;*^niandatoeiufdem abbatisfui Alibónis deincremehtis amp;? inittjs Gallo«nbsp;fatis pnlchrum opus,De miraculis quocp Gndiis/mi patns nofth Be=nbsp;libdlum ÔCquædam aliajde quibus alibi fecimus mentioncm.Hchanbsp;^^’'usquoep abbasBobiehfisjCuiusmcminitBerno abbas Augienfis in lianbsp;Wô deaduentudomini,tjfdem claruittempohbusimulta fcripfit, quorumnbsp;L^^’onem fignauimusinfecundo libro uirorum illullrium noftri ordinis.nbsp;^’^^tfancuir uidecumj dodifsimus.Si^ tarn ratione conuerfationis quarnnbsp;^^lt;Srinæ ualde famofus.Circa hæc tempora etiam claruitS.Volfgangus c«nbsp;f'fcopus Ratifponêfis in Bauaria^uir magnæ fanditatis amp;i patrator multo*nbsp;Wniriiiraculorumjqui perhibeturante pontificatum fuifle monachusTre^'nbsp;p^enGsordinis nolhi HicS.Vdalricum Auguftenfem cpTcopum eccle^nbsp;^fticat tradidit fepulturac. Claruit etiam hoc tempore Rofuida monafterijnbsp;^^ndesheimenfis noGri ordinis in SaxoniajUirgo fandiimonialis,jn diui=nbsp;j^^fcnpLUfismultumftud.ofa amp;?crudita,fecularium quocpliterarum nonnbsp;|fi'^ara,metroexercitata ôC profa,qLiæmulta fcripfit non iniucunda opufeunbsp;Quorum memon'amin præfatolibello uirorum illuGrium fccimuslatiosnbsp;Anno xo.Sigeri abbaris.quifuit dominilt;J71,Volimarus archiepifeonbsp;Coloniêûs moritur.cuifuccefsit Gero filius Chriftiani comiris amp; Vuinbsp;fororis comitis de Magdeburg.Iftc Gero archiepifeopus cum fratrenbsp;.^^ ûiethmaro comité fûdauitmonafteriûnoflri ordinisin Saxonia,quodnbsp;j^‘‘-*^r,monachorûm nouum caftrdm,quod nos uulgariter Munchucn=nbsp;^'^’'§)Ufic3to nomine apellamus.Circa hæc temporaHermannusSaxoniænbsp;^conftruxitmonaftcriurn Lunçburg,in Saxonia,in honorem S.archannbsp;g *Michaëlis,in quo monachos noftri ordinis pofuit,quibus præfecit ab=nbsp;^^frn primum monachum de cœnol^o S. Pantaleonis Colonien,afîüm=nbsp;nomine Liidcricû,uirum monpiisamp;?cruditioneuenerabilem,annonbsp;. S^riabbatiS 2i,DomihicænatJuitatisp74,indidioneX.Otto imperatornbsp;^”^05 moritiir,anno regni fui 58.Impcrtj uero 15.cuius corpus cum ma=nbsp;çW^lügentium exequtjs in ecclefia MagdeburgenG quant ipfeconftruxit,nbsp;fjj.Wmulatum.Ottoneimperatore primoGcut prædiximus mortuo,Otronbsp;ijWsciushuiusnominisfucccfsitjSC fermé annisio.poft patrê imperauir,nbsp;p^femduxerat adhuc pâtre fuperGite Theophanam filiam loannis îm=nbsp;L ^^onsGræcorum,ex qua genuitOttoncfilium,quipoft pattern tertiusnbsp;J ^gt;'auit.Fiiiasquoqjtrcs,Sophiâ,quæfuitabbatifranoftriordinisinGannbsp;g^j’Wm,Adelheidc,quçenam fuitnoGriordinisabbatiGa inQuelenburg:nbsp;Bohemiæ duxif uxorcm,rapicns cam uio*nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monialiLim in Ratifpona.His quoque tems

! Q Gero archiepifeopus Colonicnfisfundauitmonafterium infigne Roftri in diœccG fua,quod Gladbach nominatur,uno duntaxatnbsp;3b oppidoHufsienG, quod multis prædtjs ÔC ornamen=nbsp;‘ autern ciufdcm ccenobij abbas fuit Sanderadus uirnbsp;jj^^'^ifsintus uitæ,amp;: regularts difciplin3e,tam in fe quàm in fubditismaxj-® Editor,qui multis uirtutibus èc Ggnis clams in nita â? poft niortemnbsp;fanâoÂ

CHRONICA lOiTRITEHlb î^ifcopus cum mulns altjs cpifcopi's,Otto dux cum multi's nobilibus,Slt;:nbsp;Vuernerus abbas FuIdcnfiSjCum multis altjs occi'fi funt,amp; imperator na^nbsp;pndouixeuafit.Claruithis tcmporibus Adelbertus exmonacho Fulden«nbsp;‘s cœnobîj epifcopus Pragenfis in Bohemia,uir dodus amp; fandus ac /^ddlcrtusinbsp;^^iCatholicae propagator cximius,qui poft multos proChrifto laboresnbsp;quot;âbitosjà Prutenis pro fide Chriftianamariyn'o coronatuseft,SC in catalo=nbsp;ßofandorum relatus,cuius feftusdies agitur cal.Matj. Ofiiualdus quo»nbsp;ex monachoFloriacenfis ordinis noftri cœnobij,archicpifcopus Eboxnbsp;J?fenfis,uir dodus ôi fandus,nepos ß.Odonis Cantuarienfis archiepi«nbsp;¦^opijhis tempotibus clarus habetur.annodominiez natiuitatis ^SXjin»nbsp;quot;^ione lo.die uero lo Calendarum Septembrium,Sigcrus abbas huiusnbsp;^®naftcrtj7,diem ciaufit extremum,anno aftumpci regiminis fe-P^'tusante altare S.martyris Laurenttj,inecclefiaD.patrisAurelij,uir de«»nbsp;^otusót^religiofusxui ufquead S.Vuilhelmum, fimilisinabbatia Hirfau^nbsp;^’^nfînon fuccefsit, Lupoldus fuccefsit.

LVPOLDO, OCTAVO HVIVS CŒN0B1I ABBÄTE, quiprxfuitannis 4 tdutHm,«/? monbus eutj ZTgeflis iHius temporis.

\fipiilto reuerendifsimo abbate Sigero , quemadmodum pracmiCmus, ^eonueneruntin unumfratreSjUtfibide paftorefecundum regulam fan-•binii patrisnoftriBenedidiprouiderent'.qui poft uotorum iüationem,nbsp;”erifolet,in unum Lupoldum monachum ex fuis in abbatemunanimünbsp;felegerunt,d.caIend.Scptcmbris,annodomini ^Sx.indidione lo.Otto*nbsp;imperatoris X anno S.uirumfencm admodum èC uenerabilem,quinbsp;^‘Uithuiemonafterioannisduntaxat 4.menfibus5.Hic Lupoldus gennbsp;“*tBauarus,nationeRatifponenfis,ex parentibus mcdiocribus,fcd ta®

• ^honeftis genitus^qui ordinem monafticum fub Diethmaro fexto hu= nbsp;nbsp;nbsp;LupeUi.

j^.\*^onafterii abbate,intrauit adhuc iuuenis,in quo plus quam 40 annis ^‘fteligiofifsimèfine querela,ambulas ante faciem fuam in pace ÔC trän«nbsp;^J’'‘Htatefpiritus,nullimoleftus,nullionerofusieratenim homo nimiacfirnnbsp;j 5‘^tis,ó(^ forfitan plus quam mores fubditorum amp; hacc temporarequi«nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quietus,qui monafticç conuerfationis exemplar erat,non pracdica«

%4m'ppe quem uita fanda commendabat propria,ôiS nulla commoue« ^.^^'npietas aliena.His temporibus poft Geronem archiepifeopum Colo=nbsp;'^’^fctnfuitVuarimus pontifex ecclefiæ,annis ^.qui monafteriu S.Martt= Coio«,«/»nbsp;J ^’’dinis in Colonia(dc quo fupra diximus)noftri,renouauit,magnificecpnbsp;'’fauit,ô(:Scotispofsidcndum in perpetuum tradidit,fubrcgula fandifsinbsp;1^‘Patris noftri Benedidi.Claruit circa haec tempora Erhardus monachusnbsp;J. ^Hebergenfis in Saxonia,in diuinis fcripturis ftudiofifsimus, ôd feculariSnbsp;non ignarus,qui multa ingenij fui opufcula poftcritatireliquit legénbsp;, J'^npfit enim inter cçtera exquifitç lediôis cometaria inGenefin,in Exonbsp;Lcuiticû.fitl in alios Biblig plcrofcp libros.Algerus quoep monachusnbsp;h'Saxonia,Ölmultis annis fcholafticus,ante cóuerlionêfecula^nbsp;Cüinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monachoru,uir tarn in diuinis fcripturis quam in fe^

gt;in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bteris dodifsimus.Hifde têporibus daruit,qui inter caetera inges

altarisamp; de libero arbitrio,non fper lia knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftro moreGermanico,Arnoldusmo

^hus huius coenobij,his diebusfcripfit metrics opusfuperProuer.Salo-^^'^is,0lt;: licet nobis non cóftêt reliqua ingenij cius opufcula,nihilominus alia fchpfiflenondubitamus.Necp enim unius editioneopiunbsp;^‘itâtum hominis ingeniû prouocari ad feribendS potuit uel ceflTare.Hisnbsp;diebus clatuerunt 5,monachi ordinis noftri,qidçIicetBencdidus^

Natbä«

Nathanscl,Ioannes,Ifaac,£C Chnftianus,di(c(piin B.AckIbcrtt Pragenfirf epifcopi martyriSjdc quo fuprà dïdum eft :qui poft multorum conucranbsp;fi on cm homirtum in VngariajPrufsia ôi. Polonia,fua prædicatione Domi=nbsp;no adiïiuantc pcradam,tandem in Polonia pro Chrifti nomine martyrionbsp;coronats lunt^caftnd.Maq.Claruit amp;his ferme temporibus Libatius monbsp;nachuscoenobn S.AlbanimartyrispropeMoguntiam,uif moribus amp;fconnbsp;uerfatione fandifsimus,quem Benedidus papa 7,propter incomparabi-1cm feientiam feripturarum Si zelum fidei Chn'ftianaf,in epifeopum ordi^nbsp;nauit,amp; ad prædicandum euangeltum gcnfibusinRufsiammiüt,ubi uernbsp;bo Se cxemplo innumerabilem Chrifto populum acquifiuit.Otbuuinusnbsp;quoep decimus epifeopus Hildeshemenfts ex monacho coenobtf Magd*nbsp;burgenfisnoftriordinisin Saxonia,dodus ô(f zelo rcligtonis feruidus,hisnbsp;temporibus clarus habetur:Slt;^ praefùit ecclefiæ Hildeshemenfi annis fertnbsp;mèxp.Odo etiam abbas Corbcienfis,in Francia epifeopusBeluacenfîs fasnbsp;dus,circa haec tempora claret,qui tam eruditione feripturarum quàminte-gritateconuerfationiSjinmagnaapud omnes reuerentia habcbatur.apo«nbsp;ftoliCiscpôi^ tegalibuslegationibus complûtes fundus,in maxtmis negolt;«nbsp;trjs fuis.Claruit his quoep diebusBruno ex monacho Corbeienfis coeno=^nbsp;bijin Saxonia epifeopus Verdenfîsjrater Hermâni ducis ,uir praefule di-gnus,quippequi tam monafticis inftitutis quàm ecclefiafticis difcipbn’Snbsp;nobiliterimbutusfuiffcperhibctur.GebhardusetiamepifcopusAuguft^’’nbsp;fis,ex abbatc monaftertj ordinis noftri quod Eluangen dicitur,in eademnbsp;diœccfi conftitutum,hisfloruittëporibus,qutmoribusamp;J icientia utruncpnbsp;cornualtarisornauit.AnnoLudolphiabbatis primo,dominicæautcm nanbsp;tiuitatispS3,tndidioneit,Egbertus archiepifeopus Treuerenfis inft»uitnbsp;ieiuniumbanniîum tertiahebdomadepoftfeftum pafehatis celebrâdum»nbsp;propter ficcitatem nimiam,quæ omnemregionê uehementerafflixft'A’’nbsp;nofequente,qui Lupoldiabbatisfccundus,Otto é iduum decembrisRonbsp;mæ moritur,ÔL ineccIcfiaS.Pctri principisapoftolorum honorificcfcpcl*^

tur. Cuifilius eiufdem nominis Otto tertius fucccdensu'mperaiiitannisnbsp;mè iS.Vxorem habuit Mariam tegisArragoniç filiam fterilem,unde pro^’nbsp;1cm non fufeepit Anno Lupoldi abbatis 5,obtjt Vuarimus archiepifeopusnbsp;Colonienfis,cui Euergerus fuccefsit.Claruit his temporibus Lubentius ar^nbsp;chiepifeopusBremenfisin Saxonia,ex mônacho Hirsfeldenfi,uirin ferip^nbsp;turis Tandis ftudiofus,qui praefuit populo fibi commiflbannis 25,ftrenuC'nbsp;Ofdacus etiam exmonacho Aügiêfis cOenobtj poftOthuuinumepifcopusnbsp;Hildeshemenfis fadus,cirCahæc tempora clarus habetur,rcxi(^ commitnbsp;fam fibidiuinitus ecclefiam uerbo Si cxemplo ftrenuèannisxp.Clatuithi^Snbsp;quoep temporibus in Anglia Osbemus monachus Glafcouienfjs cœnobijnbsp;ordinis noftri,uir tâin diuinisfcripturisquàm in fecularibusliteriscckbcr^nbsp;rimæ eruditionis,qui Icriplît inter caîteralucubrationum fuanim opufeU'nbsp;la,uitamS.DunftaniarchiepifcopiCantuarienfis,Dcmufica quoqueuart'nbsp;oscpdulcicompofuit modulamine cantits:fedfi^ alius noftri ordinis mofl^nbsp;chus cœnobij Remenfis Flaualdus nomine haec têpora cruditione fua ill^'nbsp;ftrauit,ôi^multafcripfit.Intcrplura uerô extatinfigne opus,in quonbsp;Remenfium pontifîcum ab initio ipßus ciuitatis orfus defcribininferendonbsp;uitam feu pafsiones complurtum fandorum.Hifdem quoquetemporibusnbsp;apud Moguntiam in cœnobio S. Albani martyris noftri ordinis,clani^nbsp;Theodericus monachus, in diuinis feripturis amp; fecularibus multum eru »

tus, qui feripfit fuccefsiones Si gefta Moguntinorum pontificumJn C^n unbsp;quotp canticorutn commentatus eft: in Euangelium loannis fimihtcf

CHRONICA IO, TRITEMH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45I

Commentaria perpulchracompofuitScd aliapleracpingcntj fui præclara pofteritati monimcnta reliquit,quorum tiiuli iam memoriçnon occurrûr.nbsp;codent quocp annoVilligtfus archiepifcopus MoguntinêfisOttonem ter=nbsp;C*umunxitinregem,öifpoft trienniuma Gregoriopapa 5.Roniæ inimpenbsp;^torent confccratus eft.Lotharium regem Francorum Lotharingiam infenbsp;«atitemapud Virdunum fupcransfugauit,amp;ad reftitutionem omniü absnbsp;“Storuntcompulit.CIaruiteriam circa hæctemporaBrunomonachus coenbsp;JJobijS.Viti Gladbacêfisnoftri ordinis indioecefi Colonienfi,uirmultumnbsp;*cudiofus,ÖCtamin diuinisfcripturis quàminfecularibusiiterisegregiè donbsp;qui mul ta quidem fcripfiffe diciturjfed pauca eorum ad notitiamnbsp;’'oftram peruenerunt,de quibus alibi fecimus mentionem.His etiam tem*nbsp;P^dbus claruit in ifto coenobio Hirfaugienfi uirnobiliSjftudiofuSjSC innbsp;®*’ini uarietate fcripturarum egregie doduSjpresbyter Sgt;C monachus nominbsp;d^Adelbertus,qui propteruitæmeritum ô^eminentiamjdodrinâ ôf phisnbsp;^Çophiam opinionisinabbatem Clingêfismonafterij aflumptus fuiCjquinbsp;J’d'nam huicmonafterio pracpofitusfuillct,forfitan nuquam in tan tarn defonbsp;^donem ÔC ruinam cecidiffet ftatus coznobtj Hirfaugicnfis,de cuius mife=nbsp;d^poftpauca didurifumus.Praefuitautem monafteriopræfato Clingenfînbsp;dénué annismultiSjUerbo Sc exemplo dignum feobedientem^Chrifti uinbsp;^’dunt exhibere in omnibus curâs.Èrat autem in omni Germania nomennbsp;dlls Celebris famæ,tum propter fcientiam eruditioniSjtum etiam propternbsp;djtaeintcgritatem.Vnde Sé principes ôï^ecclcfiarumpontifîcesmultum innbsp;d^sconfilio pendebant.Anno domini28^indidionei4.LupoIdus annonbsp;dlceptiregiminis 4completOj6Ctribusmenfibus5moritur S.cal.decemb.nbsp;ecclefia monafterif S.Aurelif fepelitur,uir quâtum ad fuam perfonamnbsp;jPdnius, cut nihil dulcius quiete monaftica,ßlentio ôi. contemplationenbsp;^d.Erat tarnen circa aliorum cohercenda peccata aliquantulum remifsiornbsp;^^dttiifericordiam promptior.

DE HART F RID O, tX. HVIVS MONAST Ea rij abbate,qui pnefuit annis dnntixat duobus,amp; certisnbsp;geßis tllius temporis,nbsp;r^itur mortuo abbateLupoldo ac tradito more Chriftianorum ecclefia-¦tftieç fepulturæ,monachihuius cœnobij paftoredeftituti,poft longas in«nbsp;dtfehabitostradatusrandem clegeruntfibiinabbatem Hardfridum monbsp;l®^hum,tuuencm quidem inannis,fed talem prudentia 6Cmoribus,de quonbsp;P^soptimipaftorisnon modicahaberetur.EIedus eftitacp anno domini«nbsp;natiuitatis pS^.eodemdiequo Lupoldusdecefsit8.cal.dec.5C praefuitnbsp;duobus annis.Erat autem natione Sueuus,annoru ferme fex SC triginanbsp;®tatis,moribus coenobiticis apprimeornatusjfn omnieruditione fcrip^fnbsp;^’^SrQnon infime dodus,facie decora,uirilicp ftatura proportionabiliternbsp;^Uatus,ingenio acutus amp; difertus cloquio,0^ tail's qui facile auditoribusnbsp;^^PuclletjUidereturpofleperfuadere.Et reuera nifienimmaturamorsantenbsp;pus rapuiflètèmediOjhaclocûab extremis periculisSCmalis,quibus nonnbsp;•tf • ^dos inuolutuseft,Domino adiuuâtcpreferuafièpotuiflet,quod exnbsp;J. ’dorçgiminiseius quàm facile potuit aufpicari.Quam primSenimfub*nbsp;^3iUs,inabbatemextitit,totiscurauiruiribus,ut fecûdum puritatem re=»nbsp;^'æfandifsimi patrisnoftri Bcncdid/,omnes in monafterio uiuerêt moanbsp;J. cni:8cfiquem aliterreperiffetcouerfantem,non fuftinuit,fed monitumnbsp;coram omnibus iuxta normamnbsp;fç.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;punire confueuit.Et ne quis corrigetem poftet argucrc,in omnibus

‘deprehenfibilemfedatorembonorumopcrum amp;uiuum exemplar uir E

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JAONAST. HIRSAVGIENSI^

tutu fubfedis ftuduit exhibere.Anno etus primo,Otto impci'ator terti'ui Bohemiamcumexercitu ualido ingrcditur,Ói^ diicem eius cuin uniuerfanbsp;gente ad deditionem coëgit.CIarutt his temponbus Adelbertus ex monafnbsp;cho Bobtenfi noftri ordinis abbas Gêblacenfis,præccptor BurchardiVornbsp;matienfis dodifsimi,po(lmodum epifcopf,uir in diuinis fcripturis dodus,nbsp;Sein fccularibuslitcris ualdeeruditus,cùmadhuc monachuscfîetin præfanbsp;tocœnobioBobicnfîpublicammonachorûfcholamtcnuit,acnniltospoftnbsp;fe difcipulos eruditifsimos reliquit.Ingcnij quoq? fui multas lucubrahonesnbsp;pofteritatitrâfmifit.Floruit etiamhis temponbus Engelbertus monachusnbsp;coenobqS.EucbatnTreuercnfis,quod hodieS.Mathiæ apoftoli uocabu-lo nuncupatur,patriaMofeIIanus,uirundecunque excrcitatus metro,do^nbsp;difsimusôC profa,qui fcripfit inter caetera indent) prçclari opufcul3,uitatnnbsp;amp;pafsionesduodecim ApoftolorummetricCjde muûcaÔ!^ decompofîtionbsp;ne monochordi quçdam fyntagmata compofu!f,amp; plcrac^ alia quae ad manbsp;nus noftras non uenerunt.Hic poftea in abbatem monafteiîf,cuius nomennbsp;reperire non potui eledus.poft annos aliquot in Domino requicuit iz.cal»nbsp;Martij,ficut in cius Epitaphio patet fubiçdo:

Hocrecubat bufto femper memorabilis abbas, Engelbertus ouans,fp{ritus aftra colit:nbsp;McnfisMartqobtjt,bis fenisipfe calendis

Conftruxit templum,quod retinet tumulum.

Anno fecundo abbatis Hardfridi maxima pelblentia,fames St' mortals tasper totamGermaniam nimis inualuit,ÔC tanta ficcitas,quod penè genusnbsp;omne frumenti in terram fati pertjt,prae nimia ficcitatc,quia non habuit hiinbsp;morcm,quocrefcerepotuinet.Intereadumluesipfapcftilentiçinomnicirnbsp;caregione nimium graflaretur,morcreturcpmukitudo hominum maxi=*nbsp;ina,etiam monafteriumS.Aurelq Hitfaugiêfenoftrumheu crudeliter in-uafîtjô^ totius deftrudionis eius,quæ paulô pôft fequuta cft,ut nobis appanbsp;ret,occafiofuit.Nam in breui tempore,utpote quatuor mcnfium,tammifenbsp;randa clade,éo.huiuscœnobq mcnachiconfumpti funt,qui oinnesinhacnbsp;peftilentiçmortalitateobierût.Nouifsimèucrômortuistotfratribus, cuinnbsp;finis putaretur adeiïê periculi.paftor oues fecutus cft.Nam eodê anno,quinbsp;fuit dominicÄ natiuitatis pSS.Hardfridus huius monaflerij abbasnonus,nbsp;obqt5.nonarum Dccembrium ,anno aetaris fuæ ôS.alTumpti uero régiesnbsp;minis fecundo.Poft cuiusobitum,mox huius monafterîj proximæ deftru^nbsp;dionisfeminarium proh dolor inextinguibile furrexit.Remanferunt au-temdefundismonachiin hocfuperftitesix.in quibus fumma conllituen-di abbatis in locum demortui refidebattqui utinam rebus prudentius con»nbsp;fuluiiïènt fuis,amp; non per contentiones amp; fehifmata locum Deo confecrasnbsp;tum in manustradidiffent cxterorS.Monachorum fumma uirtus humilbnbsp;tas,maximumcp uilium fuperbia:quia dumalter alterûlibidine dominan-diexcellere nititur,monafterium feruorumDei in foueam dçmonum comnbsp;mutatur.Talemonaften'ohuic malum his temporibus poft mortem prae^nbsp;fatiabbatiscontigit,quoniam dilTenfio fratrum in cledione difeordâtiumnbsp;illudfunditus,utira dixerim,deftruxit.Vnde hoc malum huicloco tameenbsp;Ieberrimo,domine Deus,in quo tot fandifsimi uiri nomini tuo pauloantenbsp;feruientes tibi plai uerunt, Ecce,meliores qui zelum habebant difcipli”nbsp;næregularis,dem ;dio translati funr,0(^ reman ftruntmonachi inutiles, fui«nbsp;perbi,elati SCcarnales,utdeftruant fuisfundionibuslocum celeberrimumnbsp;nomini tuo confecratum.Quare hocita fieri uoluifti,domine Deus,qui innbsp;ftc iudicas^Nunquid utpraeuakrent imptj,iuftoscQnfumerc UoIuiftiïAbM

ficut diximusjde conuentu,duodecim fupcrftites remanferunt: qui poft tres fermé menfes ad eligendum abbatem in locum unum conuene-JOtit corpore,qui tarnen mête(utftatimapparebir)longéabinuiccm erantnbsp;feparati.Duosenim in diffènfione cîigentesConradum,qui munus confir digj-’î'ationisabepifcopofufcepitjô^Euerardum profugum,qui monafteriumnbsp;‘Poliauit,feminariumamp;materiamdeftrult;Sionishuiusloci prohdolorimnbsp;^s præbueruntîuna ftquidcm pars adhærcbat Conrado tanq’uam legitimenbsp;canonice eledOjaîia Euerhardum uerum ac Icgitimumjfecundum pri=nbsp;’’’3snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praîdicabat cfle paftorem.Prxualuit tarnen iure Conradus

^tanquam à faniore parte fratrum eleduSjOrdinationem à pontificefufcc= Pft.Intereadum ConraduspromunerebenedidioniseftfolIicituSjEuerarx turomnia or»a~nbsp;'lus fublatis thefauris omnibus,calicibus ,crucibus ôi ornamentis ÔC quic^ menta wlcfix.nbsp;Suid fubripere potuit cum duobus monachis fuç partis,ad comitem,qui asnbsp;’’oquiin monafterio iam ^rauiter erat infenfus, petiturus auxilium pro=nbsp;P’^rauit.Quem ille nonfolumlibenter,fed ctiam ualde gratanter fufeepir,nbsp;^,3iiifus(ut poftea liquid© patuiQoccafionê fibi daram,qua bonis monaftenbsp;’’Idudumhiantemanimum inferret,nunc tandemfatiandum.Statim latronbsp;Poflefsiones monafterij Deo ÔC fando Aurelio dudum oblatas à fidcîibus MoKf/îfn««w»nbsp;^hriftijtruculentusinuaditjdiripit, ÔCinftipêdiumfuismilitibus quafiuis «’«*¦•nbsp;^’Isitudine impenfæ feruitutis diftribuens concedit. Inuadituillasjcurtes,nbsp;’8’’os,domos,quicquid ad monafterq ius pertinere cognouerat,Ô£^ fubnbsp;P,^aetextuiuftædefenfionisEuerardi(utipfe dicebat)abb3tis,res monaftenbsp;paulatim fuisufibusinfifcauit.Quem in his omnibus monachi defenfo-non habentesjinuocare protedorem potuerunt,cùm omnes,aut posnbsp;fpoliorummonaftertj ducêretur cupidita=nbsp;^^PrætereaEuerarduSjdatus in reprobum fenfum,6C alienatus mente,ad LuerarJi crn-’^pinam militesincitabat,fedicens efle abbatem,fibi licere monaftern fui délitas.

5X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW-ONAST. HIRS AVGÎENSÏS

indies crefcebat,cuin Obi ticcre à parentibus obîata repeterejiam coittes piî blicè fateretur.Beata illi omnis uidebatur occaGo,qua de fpoîtjs rnonacho*nbsp;Conraduf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auantiam in quam inciderat,grauitcr fatiaret.Conradus itasp pauper

iam Qi. miferabilis abbas cum paucis monachiSjUec omnibus quidem fideW bus,in cœnobio,maximo timoré metucp percuIfusreGdebaf,uix habêsun*nbsp;de fuoscp paiceret ac ueftiret.Eledus autem fuit anno dominiez natiuitatisnbsp;^Sp.indidionc fecundajduodecimo caIend.Marttj,0(f præfuitmonaOerionbsp;in multistribulationibus amp;mifertjs annis quafi ix.Erat autê natione Fransnbsp;cusjhumdiprofapia gcnitus,0L propterea minusidoneus tantis malis totcpnbsp;tyrannis refiftere.Vir bonus fuit ôi (implex,plus ad myfteria rcligionisnbsp;tradanda natus,quam monafteriumin tantis turbationibus proin'dè QC utinbsp;liter gubernare.Porró pefsimus ille apoftata Euerardus,cum feminareturnbsp;monafterium in manu ualida breui intraturum,Conradumcp abbateminnbsp;carcerem coniedurum,morte prçuentus intertjt.Monachi autem qui cumnbsp;eo coenobium cxiuerant,profugi feme! fadi,manferunt,âfampli«s admonbsp;nafterium non (unt reuerO.Et quidem Euerardus hunc fincm malitiac fuænbsp;dignum accepit,qui deftrudionismonafterqhuius author amp; occafiofuit*nbsp;Quomortuo iam Conradusabbas,Ô^monachi qui remanferantjmaiotipnbsp;ce ac fecuritate in monafterio uiuere potuerunt,cum is qui totius tnalinbsp;ceps fucrat,de medio elfet fublatus.Eorum autem quæ de monaftedonbsp;per apoftata,Gue per comitcm,aliostp illoru miniftros fuerunt ablata,nih«nbsp;reftitutSomninofuit:fed potius quoad Geri potuit,plura fçmperdiftradanbsp;in manus feculariudeuenerut.In hac miferia QC afflidione Córadusabbasnbsp;CÛ fratribus fuis,in paruû iam numeru redadus,quamdiu uixit confent*’*^’nbsp;quo poft annos ix.mortuo(Gcut dicemus)expulfis monachis,per cotHit^t”nbsp;feculares introdudi funt.Eodê anno quoConradus in abbatê cligttuif,nbsp;na tritici Qi pifciculos pluifle in Gallia de cœlo ferunt,qui tarnen ad uhh’’nbsp;non ualuere humanum,propterea quod intrinfecus corrupti nimiui”nbsp;tè fœterent.Eo ctiam anno S.Dunftanus archiepifcopus,euius long^h’P^nbsp;rius meminimus,i4.calend.Iuntj ad Dominia migrauit.Hoc etiaa^*^® uiornbsp;tuo loannc papa li^.Bruno natione Germanus,cognatusnbsp;toris Gt papa,qui didus eft Gregorius quintus.Ipfe Ottonê ad imperiumnbsp;coronauic Romanum.Anno Conradi abbatis fecundo moritur Thcopnbsp;nes mater Imperatoris,amp; in baGlica S.Pantaleonis Coloniæ fepelitut’’*nbsp;abGdemeridionali,quamdum uixitr fummo honorecoluit,amp;rebuspto^nbsp;prijs munißcenter cumulauit.Ipfa ctiam inter alia corpus S.Albaui^3**y*nbsp;ris olim proChhftoin Britannia pafsi,de Italia ad monafterium S.Fata enbsp;nis præfatum adduxit.Anno Conradi abbatis4.qui fuit domiJU^^nbsp;tatis 4.monafterium S.Michaëlisarchangcli in Hildeshem uoftn^nbsp;nis fundari cœpit per S.Bernardum eiufdem ciuitatis cpifcopum,qui^^nbsp;code monafterio fcpultus,inGnitis corufeauit miraculis.Annofequ^*^ ‘nbsp;Adelbertus ex monacho noftri ordinisepifeopus (de quo fuprà diximnbsp;PragcnGs,qui Vngaros conuertitadGdê,à paganism Prufsianbsp;folFus Qi tandem capite truncatus martyrium confummauit,p ealen.inbsp;nbsp;nbsp;*

Gregorius papa quintus congregatafynodo ftatuit,confentientibus a manis ôt^omni clero,Romanum Imperium apud Germanos deberepF^nbsp;tuis futuris temporibus pcrmanere,ita ut Germaniaî principes pernbsp;nemtertiumdcputati,habeantius SCpoteftatêimperatorem chgennbsp;conftitutioiam perannosfex Qi quingentosufqj ad nos,inuiolab* * «oftrinbsp;tare fcruata eft.Claruit his têporibus Gerbertus monachus ord«nisnbsp;ceenobtjFIori4CçnCsjUûinMattiçmatica,Aftronomia,PluIofoph»^^^.^^^

I

CHRONICA 10. TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'$5

inctica,cætcrarutncppcnè omnium fciennarum doAr/nà cruditifsimus, qui multos difçipulos nobilifsimos reliquit,inter quos ctiam fertur Ottonbsp;imperator fuiffenon ulttmus.Hic propter incompafabiléni fciêtiam fuamnbsp;primo fuit archiepifcopus Remcnfis in Gallia per Hugoncm regem Fran«»nbsp;cixconftitutus,deindepulfus:perOttonem imperatorem conftituitur ar=nbsp;thiepifcopus Rauennatenßstac poftremo fit fummus pontifex in urbcnbsp;Roma,amp; Syluefter fecundus didus eft.Scripfit de fphçra pukhrum opus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ïtem decompofitionç aftrolabtj èi. quadrantis.In Arithmetica quorp pul= chras compofitiones fecit. Dialogum quem cum Leone abbate habuitnbsp;nuncio Apoftolico,multi plurimum commendant.Epiftolasplures quasnbsp;^dinquifltioresdifcipulorum fcripfit,uîdimus.Hic eft papa Syluefter,qui ànbsp;Pleris^ padi fœderistp cû dç monibus intti arguitur,cuius rei nos ferre fen=nbsp;^«itiam nec uolumus,necdebemus.Scdit autem in pontificatu fummo annbsp;4»His etiam temporibus poft obitum S.MaioIiabbatis Cluniacenfisnbsp;noftiordinisjfaduseftabbasin Cluniaco S.Odilo eximiæ fanditatis uir,nbsp;W prçfuiteidem monafterio cum feruore maxiinoreligionis,annisfermènbsp;Suinquagintafexlscum effetuir dodus,ferturnonnulla fcripfiffe opufeunbsp;præcipué fermonesadfratrcs,quibus ingentj fui dexteritatem often=nbsp;^it«Anno Conradi abbatis lofueruntmaximi tcrrçmotus per loca Germanbsp;nias amp;totam pene Europam,quibusmulta fortifsimaetiam ædificia pulianbsp;corrucrunt. Apparuit infuper comètes eodem anno,qui multos terruitnbsp;•no aduentu.Anno Conradi ii.qui fuit dominicac natiuitatismillefimusnbsp;®nnus,ofla Caroli imperatoris quondam Magni bucufc^ multisincognita,nbsp;®pud Aquifgranum ab Ottonc Imperatore tertio, quaclita ôi inuenta funt.nbsp;Modern anno obtjtEuergcrus archiepifcopus Colonienfis,cui S.Heriber-^^sin archiepifeopatu féliciter fuccefsit.Qui conftruxitin oppofito ciuita«nbsp;^*®Colonienfisiuxtaflumen Rheni deftrudo caftro,monaftcrium noftrinbsp;®’^dinis in honorem B.Mariæ femper uirginis,quod Tuitium appellamus,nbsp;*nquo abbatem monachosfecundum regulam S. Benedidi conftituit,nbsp;•nultis^ prædtfs ÔC ornamentis cumulauit,Eodem anno Imperator cumnbsp;^ultis cardinalibus,epifcopis,abbatibus,principibus, amp; ualido exercitunbsp;^oloniam uifitaturus,inter alia regninegotia fepukhrum S. Adelberti marnbsp;*yds Pragêfis cpifcopi,nupet(ut fuprà diximus)pro fide Chrifti martyrizanbsp;**gt;qui fepultus in Polonia miraculis infinitisnbsp;nbsp;nbsp;ftupendisillo in tempore

*^oiufcabat.Obtinuitautemeiufdem mariyris brachium unum,à Bolislao cum ingentidcuotione fufcipiens,Romae in ecclefianbsp;“•ßartholomei Collocauit.Idem quoçp imperator ob honorem fandifsiminbsp;’’'^’‘tyris Adclbertijfratrem eiusGaudentium monachum ordinis noftri innbsp;^’’chiepifcopum primum ecclefiæ Pragêfis,ubi frater epifcopus fucrar,an»nbsp;^®nie fummo pontificcSylueftrofecundo conftituiequi cum efletuir donbsp;p^satc^fancSifsimus,multas fua praedicationein circuitu gentesad fidemnbsp;conuertit.Claru»his temporibus Ansfridusex comité monachusnbsp;’^oftriordinis,filt;:exmonacho 18epifcopusTraiedenfis.Alrjdicuntquodnbsp;^^^pifcopo monachus fit fadusin monafterio fandæ Mariae noftri ordi=nbsp;^’SjquQçjj-pfç cöftruxit.Et hoc magis eöfonat ueritati 06 chronicçTraiedênbsp;quæ dicit,quôd annoDominiioo5.tâquam filiuscaftigaxusaDeolunbsp;^Pnoculorum amiferit,âCfacrçreIigionis habitum in prçfato monafterionbsp;;Paulihodiedidum,cuiusipfe fundator extitit fufcipiens,ufcp ad finemnbsp;p‘*infando propofitocum multa deuofione ÔC fanditateperfeuerarir.nbsp;*^’^fuitautcm ecclefiæTraiedenfi annisi5.ÔC multabonamonafterijsnbsp;''^lefiis fuo tempore fecit,Poft hune, Adelboldus monachu5(ut quidam fe

E 5

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW.ON AST. HIRSAVGIENSIS

runt)Bobfenns noftri ordinis ccclefiam Traiedenfem rexitannis iS.ufe doAus ÔCprudent! fsimus,qui fuit Hcnn'd Imperatoris fecundi(dequofuonbsp;tempore dicemus)cancellarius ÔC confiliarius aliquanto tempore,quidexxnbsp;teritatêingenij fui excrcitans,multa fcripfitpræclaraopufcuJatmukaetiara!nbsp;bella prolibertateecclefiaftica gefsit contra Thcodoricum Hollandiæ co=nbsp;mitcm.Circa hæc têpora quidam monachus aHierofoIymisrediens.apudnbsp;quendam eremitam in Sicilia circa montemÆthnaflammas euomentemnbsp;aliquandiu hofpittodetentuseft.Aquocùm audilTetineodcm monteVulnbsp;canijdefundorum animas torqueriflammis amp;^cxhis multas liberari quo-tidte per orationes fidelium, ÔC maxime Cluniacenfium monachorum,nbsp;quod fibi manifeftum teftimonium fptrituum tam bonorum, quam ma*nbsp;lorum idem eremita firmabat. Vndemonachus ad Cluniacum digrefliiSnbsp;hæc Odiloni patefecit abbati,cuius ordinationc memoria fidelium anima*nbsp;rum,altera poft feftum omnium fandorum die,deinceps in fanda ccekfianbsp;Dei cœpit frequentari.His quoc^temponbus claruitapud Treuiros no*nbsp;ftrosTheodoricus monachuseoenobij fandi MathiæApoftoli.ordmisnonbsp;ftri,qui cumefletuir ftudiofus atqj dodifsimusjfcripfitde inuentioneS.nbsp;Celfihbrum unum,quæ per Egbertum archiepifcopum 7 calend.Martijnbsp;in præfatomonafterio fada eftÄ quædam de quibus mentionem alibinbsp;cimus.Claruit etiam ijfdem temporibus Remigius abbasMediolacêfis no«nbsp;ftri ordinisindiœcefi Treucrenlîjuirin fcripturisdiuinisftudiofifsimusAnbsp;infecularibusliterisegregtè dodus,quipublicamin fuo cœnobiofcholamnbsp;monachorum tenuit,in qua non folùm fuos fubditos,fed etiam ex diuerfisnbsp;altjscœnobqs monachosad femiflbserudiuit.Huius uiriftudium SC ferip^nbsp;lafnfecundo libro illuftrium uirorum ordinisnoftri plenius digfls””^®*nbsp;Floruit etiam his temporibus Theodorus monachus S.MarhtæTrcuertn”nbsp;fis contemporaneus,Theodorici monachi fupradidi condifcipulus,uttnbsp;moribus 5C feientia illuftris,qui fcholæ publicæ multis annis in codem clt;X^nbsp;nobiogloriofèpræfuitjôi; uariaferibendoingenium pofteris notumface*nbsp;recurauit.E quibusextant in Apocalypfin loannis nonabticiendækdio-nis fynthemata.Demufica SCaftronomia uariacompofuit.HkP^^’^'^nbsp;tosinfandareligionelabores.ad Dominum remunerandus felixmigts;*nbsp;uit^cui hoc Epithaphium difcipuli pofuerunr:

Theodori monachi paufant hîc membra fepuiti, Qijipietateuigensjfimplicitateelucns

Presbyter officio,quod com plens ordine certo-Feruebatfummi laudibus in Domini,

Prudens ÔC dodus,nulli pietatc fecund us, Totum quod didicit,mox alqs retulit,nbsp;Vtfibicommiffumbenecollaudandotalentun»nbsp;€entuplicct iuftusatcppius Dominus:nbsp;Tranfqtinnonisfelici fine Decembris,

Pro quo pofceDcum,qui legis hune titultiffl.

Anno Conradi ix.Otto imperator expeditionem tertio menens in na fiameum ingenti exercitu Romanos deuaftat.uincitJuperatcp.PorroDnbsp;fccntem,qui principatum Romæ inuaferaqôC multa contra ccclefiamnbsp;fiCuicariosChriftimalacommiferatjCapitetruncari fecit Cumcpnbsp;liquandiu degens remifsius cum Romanis ageret,cum contemptui banbsp;cozperunt.Vndeconfpiratione fada, militum eius aliquot interfeccrt »nbsp;«pfumcp in palatio fortiter obfiderunt.Qui per induftriam Henricinbsp;Bauariac ÔCHugonis roarchionisfimulatopadö,uixextradusaRonw

Chronica io. tritéhiî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

^^ditcomitante papa : 2C quia uxor Crefcentis,muh'er fpcctoGflimajin a= Venereos imperatoridudum confenuensjfpe rcgnandicum fe relPnbsp;^almpcratorem abtjlTcconfpiceretjacdolererjpociilum ei fubordinatue=nbsp;*’enatum,quo illehaufto in Italia inter remeandum moritur. Pontifices aunbsp;qyj cum ipfo erant pn'ncipeSjindutum cadauer purpura arte Com«“nbsp;poRierunt fupcr equ3 acfi uiueret,ncforte tumultus in Italia fierct,fimorSnbsp;J^Ptratoris futlTet refcita,educentescp inteftina reliquerunt apud Augu^nbsp;•«m Vindelicorum,corpusuerôin bafilica Aquenfi lepelierunt.Cui Hennbsp;'¦iciis ex ducibus Bauariac ortus,fed adu Bambergenfis comes,eledionenbsp;phneipum fuccedens,Moguntiæà VilUgifo archiepifcoporegnidiademanbsp;‘Utcepit.Hic eft Henricushuius nominis lecundusimperatorjquiinfancSonbsp;^^catalogum fcribi mcruif.de quopofteadicemusin luo loco,quern hîcnbsp;^ticipando fignauimus. Anno Dominicæ natiuitatis ioox,indidione 15,nbsp;'-onradus abbas decimus huiuscoenobq moritur idibus Februari), quonbsp;f^tfllamcntisfratrSin ecclefiafarufti Aurelq fepulto,uacauitabbatiaHir*nbsp;’^g'enfisannisd5.ficutiin fequentibus perordmem dicemus.

abbatia hvivs monasterh vacante per

(tnnos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^Htbufditn geßis interea mo'iaßerij,ordinis,amp; Alettrattire.

COnrado ucnerabili,ne dicam miferabili,abbate huius monaftcrij de= cimOjUiam uniuerfe carnis ingreftojmonachi numero pauci in hoCnbsp;fuperftites remanferunt.Inter quos quum eftent duo,qui olim in dif=«nbsp;^nfione elecSionisEucrardo adhaeferant,ö^ nec nunc quidem ad uiam ue^nbsp;f*f3ns penitus eftent rcucrfi,maiorem quam catenus fuerantexperti,reliasnbsp;ènbulationem fufeitarunt, Enimuero quum inter fc confultarent fu^nbsp;pfeledione noui paftorisjuicesfuas comes uiolenter öi. manu armata in=nbsp;^fpofuitjfccp daturum illisabbatem pollicitusjne ad eletftionem procédénbsp;’^^'itpenitus inierdixit.Qiii ut monafterium fubfpecie pietatis paulatimnbsp;^'^nachisuacuum,ödauaritiae fuætotum quod reliquum erat,potuilTet rednbsp;^^’¦fjpræpoftto eis fuis ex fimiliaribus ceconomo feculari.quicuramgesfnbsp;’^’¦ftomnium,donee promilfus abbas,quem fe nûquam daturum fcjebat,nbsp;^^niret,acfecundumregulam gubernaret omnia,turn fereftituturum cunnbsp;abftulerat,humilibus uerbis indolo promifit. Reuera, enim hocnbsp;Hiiïrebatjquod non longé poftea contigit, ut monachis uel mortufs,uelnbsp;’^pnlfis,ipfe ad ius fuum uniuerfa reuocaret. Nam poft tr'iennium ferménbsp;^Mam inter fratres dC. oeconomum orta dilTenfione,quod non eratdiffi«nbsp;in tanta rerum defperatione pofitis,nalt;Sus occafionê tyrannus,omnesnbsp;duos,qui Euerardodudum adhæferant,partes^ comitisfemper tu^nbsp;^'lucrantjdc monafterio eiecit.Erant autem numero 4 uel 5 qui abeûtesnbsp;j^rfeprudenti quidem,fed inutili,pcrfuaficonfilioantequâdiuidcrenturnbsp;,’riuicem,abbatem elegerimnqui tarnen ad pofteftîonê monaftertjminfcnbsp;^^Pcruenirepotuit.Difperfi enim in omnem îerrâ,iniurias quas patiebannbsp;^fcun(fiispaftimrcuelabant,fed non eratquiauxilium ferre contra talemnbsp;7gt;'annûautuellet,autetiâpotuiiret.Interïa dû iftiuagâtur de monafterionbsp;J 'aionafteriû,fccp ubi unufquifcp poterat cnutrire,ftabiliret : poft aliquotnbsp;Hnosetiâ duob. illis monachis,qui in coenobio remanerepermifli fuerât,nbsp;ortuisan expulfisnon fatis mihi conftat,clerici feculares inhabitare mosinbsp;^iteriû iuffi funt.Exeoitacp tempore uftpad comitem Adelbert5,dequonbsp;*^01000 dicemus,monafteriûS.Aurelt) monachis uacuum,manfioclericonbsp;ôc proftibulum merctricum fadum eft.Interea fi quid remanfit,quodnbsp;J^^esamp;caîteri furesnon rapucruntjclerici cum fuisconcubints mere=nbsp;‘^ibus ita paulatfm cqnfumcntcs, in nihilum redegeruritj ut nec libris

E 4

Y

$6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JäONAST. H1R«AVG1ENSIS

quorum in gen s copia ibi colleda fuerat, per diligentiam ucterum inofiai* chorum,quosdodiffîmos fuperius oftendimus,parccre potuiflent. Namnbsp;quum illo tempore, quando iniprimendi libres feientia needum fuit innbsp;uenderentur preciOjindodi nebuloncs preciofiffî-hium ilium thefauruth bibliothecae,in paucis annis tam turpiter uenden-do ÔCcônfumendo diftraxeruntiut nec unum quidein codicem alicuiusnbsp;ponderis amp; prectj reliquiflent.Bibliothecam uero Hiffaugienfeni,temponbsp;reillofuiflè preciofam,amp; multiS uoluminibus cumulatam,ex eo uelmasnbsp;ximè conijeere poflumus:quôd quum à prima fundationCjperannos fer««nbsp;mè i8o multi dodifltmiutri per ofdincmfibi fuccedcntes,iheodem menanbsp;ft eriö floruerintjficut ex füpcrioHbus clariftîmè patet:non eft credendum,nbsp;cos uel ad tantam peruenifle dodrinâ QC eruditionem omntu bonarum arnbsp;tium fine Iibris,uelad décoré bibliothecæ,quem maxime diligit omniserunbsp;ditus,nihil fuo tempore fcribehdoappofuilTe.Certû ergo manet apud menbsp;ôC abique omni dubitatione firmiter conclufum,uiros ill os qui mutuô fibinbsp;fuccedentes non foIùfhHirfaugiam,üerùm ÖC Germaniam lotatn fua eninbsp;ditione illuftrabant,maximum fiCprecîolum poftfe thefaurum librorumnbsp;in bibliotheca huius monafterq reliquiflêtuenditis autCm clerici omnibusnbsp;atquediftraâis precium,non inufum ecclefiæ,nequeadconferüationemnbsp;acdificiorum,fed (ficutdiximus)cum luis concubinis ôé meretricibus turffnbsp;terconfumentes,inter paucos annos coenobium negleda reformation^nbsp;parietum ÔC tedorum penitus ruinofumreddiderunt.Super facrofant?!^nbsp;ecclefiç altaria pluit,pccora inter moenia clauftri ftabula receperunt,6iomnbsp;nia penitus ad defolationem feftinare uidebantur,Comes,ifta nonlolut^nbsp;fton prohibuitjfed etiam uehementergauifuseft fîeri,perquænionaft^‘^^nbsp;nomen QC locum breui in nihilum redaâum iri,iuxta defiderium fuumnbsp;cernebat.Nos uero feriem annorum abhincufquead inftaurationemHtrnbsp;faugienfis cœnobtj perdudüri,quum non habeamus monafteriouacante»nbsp;cui tempus adfcribamus abbatem,in his quæ ueldeordincnoftrOjUeld^nbsp;geftis in Alemania pcrftringenda fumpferimus,palïione utemurpro aâu»nbsp;ut feftinantes ad futurum loci paftorem,diu cnifn fcribcrc fine dudorc tacnbsp;diofum breuifiîma occurrentia annis monafterio uacanti,etianiperfahusnbsp;(ut fieri folet)aingnemus,quatenusipfi hiftoriæpromifla non défit integrlt;nbsp;tas.Igitur monafterio uacante anno primo Henricus cornes Bambergen*nbsp;fis(ficut fuprà diximus)per eledionem ad imperium alTumptus eft.Qu*nbsp;buit uxorem filiam Sigifridi comitis Palatini Rheni nomine Cunigûdem,nbsp;cum qua propter amorem caftitatis,iifque ad mortem in fandauirgin*^’’*nbsp;te permanfitjfte fandus imperator epifeopatum BambergenfeiT'gt;’i'nbsp;uincia Moguntina fundauit.cui præfecit Euerardum primumcpiftopütn»nbsp;eumcp à iure ÔC fubiedione, quam pontifices debent archiepiftopis fuisnbsp;cum multis alrjs priuilegtjs conceffis ÔC impetratis à fummo pontifice exe^nbsp;mit.Imperatrix autem fanda Cunegundisde patrimonlofuocœnobiui^nbsp;monachorum noftri ordinis fundauit in monte iuxta Bambergam^in no^nbsp;norem fandi archangeli Michaelis amp; omnium fpirituum fupcrior0,qu°nbsp;ufqp in hodiernuin diem féliciter perfeuerans Mons monachorS amp;nbsp;ÔC habetur,quod multis praedtjs,donarijs ÔC ornanièfttis cumulauitjdenbsp;Henricus monafteriumB.Mariacfemperuirgintsrioftriordinisindioelt;^^^nbsp;Argentinenfi nimia uetuftateruinofum reparando fundauit,amp;nbsp;reparauit,quod à fluuiolo prçterflucnte Schuttern dicitur,amp; praed^ï^nbsp;bus^ pro monachorûfuftentatione necclfarijSjCOpiofcfatisfeciteHe pfnbsp;uifum.Ferui de hoc monafterio incolg monachi,quôd Otto

9

CHRONICA IO. TRITE MH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*?*

^Ïfe tempore beatiGregorq papac Magni,anno dominiççnâtiuitatis Ó05. Francorum rege Theodorico bellum cum Theodoberfo Lothanoqj 3=»nbsp;gentc,amorecœlcîlispatriæincenfus,liminauifitarit Apoftolorum, amp; in«nbsp;^eper AlfatiamdigredicnSjhocipfum cœnobium confilioauxiliocp cuiufnbsp;fandi Pirminq,exdifcipuIisB.Mauritqabbatis eo tempore pötificis,nbsp;primitus conftruxifle,monachos introdu Aos deregula S.Bened; Ai,necefnbsp;Fartjsquoq^prouidifleftipendijs.Vngari bis temporibus ad fidem Chnitinbsp;^uthoritate ÔC induftria Gifilæ,quae fuit foror Imperatoris ÔC nupta Vnganbsp;•¦ormTiregiStephanOjCum rege ipfo fuo cöuertuntur.Ipfa cnim ianda nmnbsp;^fr,inftantia fua regem perduxit,utfe SC totam gêtem baptizari expetcret,nbsp;^uiinbaptifmate Stephanus eft uocatus,tantaç deinceps uitam landita-^^ornauitjUt poft mortem in numerum fandorum rclatusßt.Anno abba^nbsp;^iauacante é.Brunoex monacho noftri ordinis archiepifcopus àPrufsis,nbsp;’’^ultis fupplicqs afiliAus manibusep ac pedibus abfcifsis,tädem capitis ob*nbsp;^’’Uncationemartyriu confummauit.Circahæc têpora daruit Burchardusnbsp;monacho Gemblacenfis coenobq,fiue(ut altfs pIacct)Bobienfis,epifco-VuormatienfisjUii in diuinisfcriptunsdoAifsimusjödfecuIarium liteinbsp;Järuinnon ignarus,Alberti BobienftsmonachijÄ: poftca Gcmblaceßs ab^nbsp;quondam auditor atep difcipulus,ficutinfiiperionbus diximus.Quinbsp;’’’terextera ingenij fui opufcula magnumilluduoiutnen Dcctctoium innbsp;lib.diftinAum,quod cx authorisnomine ueteres Burchardum appella*nbsp;^^nt,ex diuerfis in unum laboriofe Si fatis utiliter comportauit, Claruit e*nbsp;^*5mhis temporibusMeginfridusmonachus Fuldenfis Chronographus,nbsp;S^iuelutrofainter fpinasjtta ftudiofus Si doAus inter deßdcSjCarnales,i*nbsp;S'iaros^ monafterq fuimonachos,clarus emicuit.Is inter cætera ingentfnbsp;opufcula, hiftoriam fui monafterij ab origine diligenter cóplcxus,ab^nbsp;.^tcsßngulos fecundum ordinem temporis ßbiad inuicem fuccedentesnbsp;••iferuiGS^ uniufeuiufquegefta breuitcr annotauit:eor« quoqj coenobio»nbsp;quibus uel monachos ex Fuldenfi miftbsnouit,uclabbates,pari rationbsp;pfmeminir,quorûuel fuccefsiones abbatûôc^ memorabiliorafaAainter=nbsp;’frendocompcndiofê dcfcripfit.Ex cuius uiri laboribus.multa me fateornbsp;hoc opéré noftro deHsrfaugicnfi hiftoria neceflarió commifcuiife.Connbsp;’*^itcirca hæctempora Henriciimperatoris mirabile faAum.Iuuenis qui^nbsp;J’m malcficio duarum uetularum in formam afini mutatus eft,ita ut omni=nbsp;uidentibusaßnusapparerettquod multisimpofsibile uidetur, non in*nbsp;^fhigêtibusquódpermifsioncdiuina fpiritus malignusoculos hominumnbsp;’’^’tandis ludificationibus jlludere poteft.His etiam têporibus,Baldericusnbsp;*PifcopusLcodienfispoftNofgerumimmediatus,fundauitmonafteriumnbsp;akknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo monachos ordinis noftri pofuir.Anno

“batia uacante p.maior eccIefiaBambergenßs, Impcratore cum4ë.epi* Jopis aftante,confecrata eft.Et eodemanno Vuillegifus archiepifcopusnbsp;^oguntinus obtjt.Cui abbas Fuldenßs Erckenbaldus fuccefsit, Si annis ynbsp;P*’^tuit.Circahaec tempora cùm Ezelimus comes palatinus Rheni,fraternbsp;»Eunigundisimperatricis aduerfaretur regi,amp;^ percontinuosdecem an*“nbsp;osjôi eius magnanimitate fiue confirmata ad eins fentêtiam, facramentisnbsp;P^bhea fide ab uniuerßsLotharingqsjomnisregius honor eidereginegarcnbsp;arbitratuSjUirum egrcgiübenefici}splacarc,c^ moleftqsnbsp;*‘ismoleftare,amicitiäeius expofcit:quâconfecutus,infulâ quç eft in Rhenbsp;S.Suitberti cum omnibus fuis appendittjs Duisburg,etiâ atep Salauddnbsp;j^omodica regnifibifubfidia,fuiscp liberis perpétua hæreditate pofsidedanbsp;^’¦gitur.Duxeratifte comes uxorêoomine Mechtildc,fih'am Theophanisnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iinpcra««

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JVLONAST. HIRSAVGIENSIS

impcratricis QC fororcmOttonis terttj,ex qua nati funtei treis filtj amp;feptcm filiæ.H ermannus qui poft Pillegn'num fuitarchïcpifcopus Colonienfis conbsp;gnomcto Nobiîis.Euerardus poftPopponem archiepifcopusTrcuerenCsnbsp;ex praepofito uidelicet Vuormarienfi.Et Ludolphus paterni ducatus fuc=

Adelheidis in NiuellajTheophanen in Eflendïa,HeIuuigis in Nufsia,Ma^ thildïsi'n Didikirchen,at^ VuiUichalda inMonafterio S.Mariæ Coloniennbsp;fiji'n capitolio.Sophia fimilitcr in cœnobio S,Mariae Moguntiae at^ Gan,*nbsp;desheim fandimonialibus fœminis abbatiflç noftri ordinis,eo têpore oni=nbsp;nés funtpraîlatæloco regl'minis.Iftecornes Ezelinus,uir diuesâ^ftrenuuînbsp;conftruxitmonaften'ummonachorum ordim'snoftri non longea Colonianbsp;ïn honorem S.Nicolai archiepifcopi quondam Myrrcorum,qüod Bruuy=lt;nbsp;icrnominatur,quod multis praedtjs amp;: ornamentis dccorauit,in quo SC k*nbsp;pultus eft.His etiam temporibus claruit Reinhardus abbas monafterij Se^^nbsp;nonenûs S.Petriapofl:oIi,uir dodus amp; rdigiofifsimus, qui monafterijfuinbsp;officinasnimiauetuflateruinofas gloriofèinftaurauit,monachostpinregunbsp;lari tramite inftruens,ad priftinae côucrfationis feruorem reduxitScholamnbsp;etiam monachorumpublicam tcnuit,amp; monachos fuosin omnibus literisnbsp;SC fcientijs tam fecularibus quàm diuinis,ad plenum crudiuif. AnnoDominbsp;ni loix,quifuit abbatia uacante annus decimus,cùm Rupertus presbyternbsp;ecclefiam S.Magnimartyr/s in Saxonia prima in nodenatiuitatisDoini»nbsp;ni miiïàminchoanèt,quidam Othertus laicuscum alijs uirisi5.amp;fa’minisnbsp;tribuschoream ducensin coemiterio/ecularibus^ perftrepens cantilenisnbsp;Cclcbrantcm non mediocriter diftradum fecit. Quibus cùm facerdosmannbsp;daretperaedituum,uttaccntcsadhuiufmodileuitatibusin node tam iân«nbsp;dadeGftercnnilIicp praecipienti non obtempcrarent,commotusilleftansnbsp;ad altare facrofandum dixit:Faciat omnipotcnsDcus,ut per annum totumnbsp;Ce fal tâtes manercuos oportcat. Mirabiledidu,quia imprecâtis uocem fe-quutuseftilicóefFcdusnta per totiusannifpatium faltabantfineintermif*nbsp;fione die acnode,non edcbantneq?bibebât,abfq} fomno nianebant,nonnbsp;pluuia fuper eoscecidit,nôfrigus,non labor eos,ncclafsitudo affecit.Nufnbsp;li quantumhbetinterrogati quicquam Ioquebantur,ucnimenra ôlt;^ caleeasnbsp;menta non funt attrita.Etprimo quidem uft^ ad genua,deinde ufqj ad fœ^nbsp;mora terraefub pedibus conculcatæuidebantur uniuerfî.Rliusquoq? ip*nbsp;fiusfacerdotis cùm fororem fuam arrepto brachio de medio faltâtium uebnbsp;fi nihil paflà nec doluit,nec cmifît uocem,necuna quidem gutta fanguinisnbsp;deftillauitjfed choream continuauitcum reliquis inceptam.Anno tandemnbsp;euolutoS.Heribertus archiepifeopus Colonienfis ad ccemiterium uenit,nbsp;amp;faltantcsàmaledidoabfoluit,introdudoscp in ecclefiam Domino relt;*nbsp;conciliauit.E quibus foeminç mox obierunt,uirorum quidam in breuijquinbsp;etiam miraculispoft mortem claruifreferunturgt;quippequiduram fan's pŒnbsp;nitentiam egerunt.Reliqui ucrô quibusuiuere diutiuslicuitjtremorememnbsp;brorum quid paisifuerintjOftenderunt.Cùm circa hçc tempora monachinbsp;Fuldenfis cœnobq propter deformatifsimam uitam in derifum omnipopunbsp;io uenifiènt,fæpiusq5 a S.Imperatore moniti prauos mores emendareeonanbsp;temnerentjCÙm feiret eos nimia diuitiarum abundantia fados contumas«nbsp;ces,multabona amp;pofie(sionesauferri abeis præcepit,amp; alijs monafterijsnbsp;diftribuit.Anno iZ.abbatiaHirfaugienfi uacante,nubesmagnain Flandrianbsp;fubitôcccidit,6^multamiliahominum fubmcrfit.Multa quoqjSC horren^nbsp;da ßgna in cœloeodem anno apparuçrunr,ôlt; fequuraeft mortaJitas ho^nbsp;tninum

CHRONICA IO. TRITE MH.

magna. Anno uero iS.qiii fuitdominicænatim'tatis io2o,Sàndus Hinlgt;ertiif «»1 ^eribertus,archtcptfcopus Colom'enfis montur, ÔC in monafteno Tui^^ lt;«gt;•.nbsp;^êfi,quodipfe fundaucrat, fepelitur.Cui fuccefsi't Pillignnus annis ferè »nbsp;^odêanno moritur Erckenbaidus archiepifcopiis Moguntincniis,cni Arinbsp;DoRiccefsitjUirdoAus ôfmukumuenerabilis.qiiiintercætera ingenij fui ßcpm Meguminbsp;®pufcula fuper 15 Pfalmos graduum,non contemnendum opufculume: r.m.nbsp;^dit.Histemporibusclaruerunt multi excellcntifsimi uiriin ordine no=nbsp;^’^Ojfcientiaôî^fanditateinfignes.Bernoabbas AugiennsjCœnobîj Con^ Eitw.nbsp;^^ntienfis dioecefis,uir in diuinis fcriptuhs ftudiofus SC erudjtus,atlt;pinnbsp;^fculanbusliteriscgregiè dodus,philofophus,rhetor di. miificusinfignis,nbsp;Quiferipfitad Pilligrinum archicpifcopumColonienfem infigneuolumênbsp;niufica:ad Moguntinum quoc^archiepifeopum Aribonem de aduen-^^Domini,de officio mifrç,de iciunio quatuor temporum,amp; alia multajdenbsp;^^ibusinterfcriptoresmcntionemfecimus.Guido quoep Aretinus monanbsp;^'’UscoenobqdecruccS.LeufridijUir undecuntp dodifsimus,amp; muficorunbsp;P’^incepsinfignis,quide mufica pulchrum conferipGt opufculum,per cu^nbsp;régulas difdplinam cantusad facilioremmodum redada eft.De cae=nbsp;J^hseiusopufculis,alibi latiore induftria fcripfimus.Euerbinusquocp ab= E«frî'i««^nbsp;®3smonafterii'Dolcienns,quod in diceGcfiTreuerenfi fub honore S.Mau

inrinriiTnpïiiçrnnfit-irfQiTi-n à Snanhpmrnfi rcpnnbio mm nniirrrt

•'annfmrius ad Popponem eiufdem ciuitatis archiepifcopum.Scripfit '’f’lgefta eiufdem Popponis.Deieiunio,eleemofynaô(^pccnitcntia quo=nbsp;Wnonnullafynthemata.Scholam intheologia monachorum publicamnbsp;’^'^Uitjô^ alia muka nobis incognita ftripfit.CIaruit etiam circa hæc tempo

Anglia S.Elphegus exabbatemonaftertjordinisnoftri quod Baine« *’'’iur,primùinepifcopus VintonienGs,poftea Cantuarienfis archiepifeonbsp;P^^iUir dodusatep fandifsimusjqui poft multos laborespro Chrifti amo^nbsp;‘^^babitosmartyriocoronatus eft,cuius feftumcol1tur15.calend.Marj.Hisnbsp;diebus claruitin ciuitare TreuerenG S.Eimconmonachus montis Si siv/ec«»nbsp;’'^^nationeGrxeus,quernPoppo archiepifcopiisTrcucrenGs rediens exnbsp;P’nibiistranfmarinisfecum adducêSjpro Chrifti am ore in præfata ciuitanbsp;’^'luadam, in turri.ercmitica ducentem uitam incluGt.Fuit enim uir muka

ti-iciarius ex ab bate Viriunettftnbsp;(itnoni^atns.

VlanalleriiUtt S. GoiharMin Hil-desbciwpjötór.

Poppo dr.biepi- eo fepultus cft.His diebus Poppo filius Ludolphi duels Auftriæ,archicpi^ Treairen fcopusTreuerenfiSjde quo praediximus,qui S.monachû Simconcm,à

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nafterioB.Mariæ in Bcthlehem,Treuerimfecumabduxit,clarusualdena

betur,qui Danos ad fidem Chrifti dicitur conuertifre,quemadmocuni geftisTreuirorum habetur,S^Benedido papa canonifationem eiuidemnbsp;S.Simeonisproptermiracülorûm patrationêmaximamimpetrauit,^-'^^nbsp;clefiæfibi àDeo commiflp annis4i.gloriofeprgfuit.obijtautem annoD^nbsp;ininiio57.indidioneio.ê calcnd.Iulias.

Anno Domini lox^.indidione é. abbatiaHirfaugienfi uacâte,annoilt;-' OwjIim« eek-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mogutinus archiepifcopus,idibusAugufti fyn odum epifeoporunj

ncrhseî^^ nbsp;nbsp;nbsp;abbatum celcbrauit in monafterio fandotum Marcellini

fiait. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcnftadt,pro pacccleri ô^utilitate ecclefiaftica,ubi multa fumma prouide

tia fuerût conftituta.In hac fÿnodo fanda,ficut ex geftis ipfiusft§’”’“^’^'L runtpraefentesBurcardusepifeopus Vuormatienfisjde quofupr^ .nbsp;eftjVuernharius Argentinenfis epifeopus,Bruno Auguftenfis epftopn^nbsp;qui fuit frater S.Henrici imperatoris,Eucrhardus epifeopus Bamberg^*nbsp;fis,Meginhardus epifeopus Hcrbipolcfis,nccnon amp;Richardusabbasnbsp;denfisjArnoldus abbas HirsfeIdenfis,Reginboldus S.Nazarij Laur/s inbsp;menfis abbas,Hericho abbas Treuerenfis,abbas S,Maximini,F^^nbsp;abbasDoleianuSjHenricus abbasS.Burchardi Herbipolenfis,Sî^icho 3 nbsp;bas de Schluchtera, Gerber tus abbas S. Albani, Adelberfus alabasdenbsp;genmunfter,ô^ Rudolphus abbas de Blidenftadf,uiri ordinis noftri,o’®nbsp;bus eruditionc infignes.Anno uacante abbatia zz.indidionenbsp;imperator fecundus,5.iduum lulq moritur,ô^ in maiori ecclefia BâDlt;^’'Snbsp;fi,quam ipfe fundauerat,fepelitur.Henrico autem mortuojpriocip^®^nbsp;dores Conradumhuius nominis fecundum,ad imperium elegeruntjg^^,^nbsp;nere Francum,uirum bonum ôd ftrenuum.Vxorem duxerat Gifelam*^ anbsp;dam Brunonis Saxonum ducis,exqua genuit Henricum filium,nbsp;eumimperauit,5CCunigundem filiam,quæin Lympurgenfi monalnbsp;facet,fepulta.lfte imperator Conradus fecundusconftruxit præfatumnbsp;nafterium Lympurgenfeordinis noftriin dioecefi Spirenfi,quod prænbsp;ornamentisjpriuilegqsô^ libertatibus muftis decorauit.Fcrunr,anreanbsp;ftrum in codemloco fuifte conftrudum,ô^peripfum in

CHRONICA 10. TRITEMII.

liachofUm eflccommutatum.Anno Domini io5i.qui fuitmonafteriö üa^ cante xÿ.archiepiTcopus Moguntinus Aribon montur,cuj S.Bafdo abbasnbsp;HirsfeldenOs noftri ordinis fuccedcns xo.annis ecclefiæMoguntinæ pifæ=nbsp;fuit,qui fuit üir dodus ÔC fandifsimç conuerfacionis,arlt;^poft mortem fannbsp;Aotûcatalogo infertus eft.Obqt autem anno Domini io5i.fndidionenbsp;4iduumluntj.Circa hæc tempora claruitThietagus ex monacho Corbe=nbsp;ienGs coenobif in Saxonia ordinis noftri archiepifcopus Pragèfîs poft Gaunbsp;dcntfum,uir tam in diuinis fcripturis quàm in fecuJaribus literis cgrcgiè donbsp;lt;^us,ôenon minus uitçmerito quàm eruditionefcripturarumuencrabUis,nbsp;Anno dominiiô3$.qui fuit uacatemonafterioHîrfaugiêfi,annus 35.obqtnbsp;Pillegrinus archiepifcopus Coloniêfis,cui fuccefsit Hermanus filius Ezelinbsp;’’’icomitis palatini Rheni,de quofuprà diximus.Eodê anno Rudolphusnbsp;®bbas Hirsfeldenfis noftri ordinisfadus eft epifcopusPadebornêfis,uir donbsp;morum integritate uenerabilis.Anno autem monafterio uacantenbsp;55-Qion'tur S.Curtegundis,quondam imperatrix,quæ S.Henrico Impera==nbsp;ïoremortuo,pro amore omnrpotcntis Dei mundum contempferat, ÔC innbsp;, Monafterio Confugienfi fandæ conuerfationis habitum fufcipiens,cumnbsp;I ûndisuirginibus Chrifti monialis,ô^ ipfa uirgo,uftp ad mortem perman=nbsp;fit.Eodem annoS.BardoarchiepiicopusMoguntinus ecclefîam S.Martpnbsp;M Moguntinenfem Conrado Imperatoreepifcopiscp muftis ô^abbatibusnbsp;P’'Çfennbusdedicauit4..iduumNouembris.SandtJsetiam Stephanus rexnbsp;Vngariæ hoc ipfo annO montur,cui Henricus filius fuccefsit,uir fandus ÔCnbsp;diledus,qui ÔC ipfe unà cum pâtre fandorum catalogo infertus eft.nbsp;^dem quocç anno S.Simeon monachus amp; indufusTreueris raoritur,canbsp;*^d.Iuntj,dequoiamfupràfecimus mentionem,qui tantis moxcorufca?nbsp;M't miraculis ut à Benedido papa,2.Popponearchiepifcopo petête ftatimnbsp;poft mortem fit canonizatus.Eius uitâfut antea diximusjEuerbinus ab?nbsp;®3sDolcienfispuIchro defcripfiteloquio.Anno io52}lt;ini fuitmonafterionbsp;'^^cante annus 57,indidione 7.pridie nonorum lunij obijt Conradus Im-Pftator fecundus,ô(: in ecclefia Spirenfi,quam conftruxerat,muftis^ benenbsp;^ctjsdonauerat,fepelitur:cui fuccefsit eledioneprincfpum filius e/usHcnnbsp;*^ftiis huius nominis tertius,ô^ annisi7.poft pattern ûnperauit.Vxoremnbsp;^abuûGuniheldam regis Danorumfiliam,qua fine libetis mortua duxitnbsp;^cundam Agnetem filiam Vuilhelmi comitisPidauienfis,ex qua fufcepicnbsp;flenricum huiusnominis imperatorem quartum,qüi poft cum regnauit:nbsp;^duasfilias Gifelam monialem,ô^ Adelheidem,quæ fuit abbatiifa noftrinbsp;OïdinisinQueteInburgk.Eodem anno moriturEuerardus primus epifeo?nbsp;pus BambergenfisjCui fuccefsit Suuitgcrus,qui poftea fadus eft papa.Rc-^enboldus quocçepifcopus Spirenfisobrjt,cui Sibicho fuccefsit. Anno monbsp;J'^fterio uacante4o.Helias abbas monafteriorum S.Martini S.Panta*nbsp;^nisnoftriordinis in Colonia,natione Scotus,obtjt,uir dodus SC fan?nbsp;^us,qui cum monachisfuis uitam ardam duxerat.CIaruit his teporibusnbsp;yuimodusarchiepifcopus Auerfanus,ex monacho noftri ordinis,uir tamnbsp;M diuinis fcripturis quàm in fecularibusliteris eruditifsimus,quiuiuacis innbsp;Sonq fui multa præclara monimenta reliquit.E quibus uulgaium amp; famonbsp;cftillud quodin tres librosdiuifumperdialogum ediditcum Rogérionbsp;Monacho de corpore amp; fanguine Domini,contra nouos errores Berenganbsp;Andegauenfisecclcfiædiaconi.Idem quoc^Rogeriusmonachus cœnonbsp;de cruce S.Leufridi noftri ordinis,uir ftudiofus amp;' dodus amp; poftea monbsp;^ïchus S.Pantaleonis in Colonia,fcripfit inter alia,gefta Brunonis archie?nbsp;P’ftopi Colonienfis fundatoriseiufdem coenobq,amp; quaedamalia non connbsp;F

(i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kMÔN AST* HlRS AVGIENSI S

temncftdælcdionis opufcula*Claruttctiam ijfdem temporibils Theodôrl ; eus monachus Htrsfelden(is,qui fcripfit de uita Sgt;C laudibus fanâifsimi pa^nbsp;trisnoftrîBenediâiadRîchardum abbatem Fuldenfem quædam opufeu^nbsp;la.Sed àC alia quædanijquorum titulos in fecundo libre uirorum illuftriuninbsp;digefsimus.Sequenti anno qui fuit dominicæ nanuitatis to45.indiâioncnbsp;1 i,Am{chadus monachus Fiildenßs natione Scotus morituFjqui multis annbsp;nisin codemcœnobio proChriftiamore fueratinclufus,uirfanâifsimæuinbsp;tæ,fuper cuius fepulchrum noâuluminauifafuntjamp;angelorum Pfalmo*nbsp;dia diuinitus audita.Floruit etiam circa hæc tempora Clarus monachus co2nbsp;ftobij fandorum Marccllini èC Petri in Selgenftadt Moguntinenfis diœccnbsp;fis,noftri ordinis,utr dodus ÔC religiofifsimæ conuerfationis,quiin coderainbsp;loco pro Deiamoreinclufusorationi amp; contemplationiuacans dieac no-de fpiritum prophetiae confequutus afleritur,cuius feftus dies agitur catnbsp;lanuarij.Engcluotusetiam monachusnoftri ordinisin Anglia his temposnbsp;hbus propter fanditatem uita:amp; erudiiionem fcripturarum clarus habe^nbsp;tur,quipoftea Cantuarienfis eccleOç archiepifcopusfadus,magnafand^nbsp;täte infignismiraculorum atteftatione cuafit. Anno Dominimillefi®®nbsp;p.t '‘t Al ^^^dragefimoquarto,qui fuit monafter.Hirfaugienf.uacante4Xjindiâio^nbsp;u.Anshelmus abbas monaftertj Laurifl'en(is,ordinis noftriprsepoßti^nbsp;ram in honore S.Bartholomci Apoftoli fundauit,prope Heidelbcrgamnbsp;Vuormaticnfis,dioecefi8,in qua præpofitum 6C monachos Iocauit,quaninbsp;pofteaannodomini ii^5,Conradus comes Palatinus Rheni,confenii^o*nbsp;tcSigchardoabbatcLauriflcnfiin coenobium monialium eiufdem nojltf

no domini 1046,qui fuit monafterio uacante 4 4.STGuido abbas Bobijn fis in Italia noftri ordinis ortus,in fuburbanis Rauennæ uilla cafa Maren»»nbsp;uir fandifsimæ uitç,qUi monachum quendam Martinum nomine à nior*nbsp;tuis refufcitauit,ôd alia multa miracula fecit,pridie calend.Aprilis moritur,nbsp;anno regiminis fui 48.cuius feftum celebratur 4 calend.Maij,Eo nanqfCnbsp;die facrum corpus eius per Henricum quartumde Italia translatum^V^^nbsp;ciuitatemSpirenfem,0^in ecclefia eius nomini confecrata

Bruno. pofitum.Claruit his temporibusetiam Bruno,ex monacho coenobi) nichenneuburg ordinis noftri in Saxonia cpifeopus Verdenfisnbsp;comitis frater,uir fapicns amp; eruditus,qu{ccclefiam fibi commiibtn nernbsp;ôd exemple ftrenuègubcrnauit.Anno monafterio uacantenbsp;imperator Italiam ingreflus tres de papatu contendentcs,uidelicetnbsp;dum^.Sylueftrum 3.amp; Gregorium 4.depofuif,6C Suitgerum 'nbsp;genfem epifcopum,uerumChrifti uicarium fubftituensClement^*^ ' I’quot;nbsp;pellauitjà quo coronaImperq indie natalis Domini fufcepit.AtCft*ySnbsp;papa nono menfe ponttficatus fui moritur,SC in choro maioris ecc enbsp;Bambergenfis fepelitur. Anno fequente moritur Poppoarebiepn^^^P^^nbsp;Treucrenfis.cuiEucrardus filiusEzelimi comitis palatiniRheni,denbsp;pra mentionem fecimus,fucccfsit,2lt; ecclefiam Treuerenfemnbsp;Claruit his temporibus Heribertus epifeopus Altifiodorenfis uir donbsp;atcç clarifsimus,qui poft aliquot annos.quibusecdefia Altifiodorcnb 1nbsp;nuepræfuitfeculum deferens,monachus noftriordinis fadus eft in cœnnbsp;biofandiSaluatorisinpago Senoncnfi,ibicp multis poftea annisnbsp;fifsimeuiuensbonoinChrifto fine quieuit.His etiam temporibusnbsp;inmonafterioS.Galliordinisnoftri inSueuiaIdcrmannus,quid«ccnbsp;Contradus,monachus undecQcp dodifsimus,Grece,Latine amp; Aranbsp;titusjphilofophus,rhetor, aftronoinus,poëta,mwfîcus,ô^

C H R Ö N I CÎ A t ö. quot;T R I T E M 1 t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 5

^*^n{um fut temporis celeberrtmusjquf muïta præclara uolumina edtdit, S^orummentionem ahbt fccimus.Ipfc quocß Annphonam idem de beatanbsp;^*’^ggt;ne Mana,Salue regina mifericordiæ,compofuir, Aliam etiam Alma renbsp;'*®mptons,deeadcm facranfsimaDei geni trice fcrfiiredidifTc, Anno dominbsp;^**o 8,monafterioHirfaugdiacante46,anno:BrunoepifcopiisTullenfisnbsp;^^ftinationelmperatoriSjSCeledionc cardinah'um,fit papa urbis Romæ,nbsp;Leo nonuSjôC fedit annis fermé ó.Eratautem hhus comm's de Ebnnbsp;ôt^tnonachus ordinis noftn,iu'r dodus amp; fandifsimjjs,qut cum Ro^nbsp;pergeretad capefeendum papatum,audiui'ruocesangfc'Jorumin acrenbsp;^^ntantium,Dicit Dominus ego cogito cogitationes pacis non affiidionbsp;’quot;s.HicChriftuinfpecie leprofi fuper ledum fuum pofuit.Scn'pfit etiamnbsp;kontrahærefes Graecorum ad Conftantinumimperatorem Conftantino=nbsp;Politanum,Cantus quoep de diuerfis fandis.Huius papæ Leonis inftantianbsp;*^onafteriS Hirfaug.inltaurari cccptum eft, ficuti poftea dicemus.Claruitnbsp;his diebus ex monacho noftri ordinis Hunbertus facrofanda: ecclc-Komanæ cardinalis uir dodifsimus,quern Leo papa fecum duxeratRonbsp;’’'ätrijciuscpconfilio in agendis quibuslibet rebus,ordinis præcipué,utebanbsp;î^’‘‘ûe hums uiri opufeulis in fecundo illuftrium uirorum noftri ordinis li=nbsp;•¦o tradauimus Jatius.Lapcrtus monachus noftri ordinis cœnobtf S.Lau*nbsp;’^®*^ttjLeodienfis,Adelmi grammaticiBrixienfisepifcopiqüondam audi-*°^uircertèin omnifeientia magnifiée dodus, hacquoeptempeftate ordi^»nbsp;^^ninoftrum eruditione fuamirificéilluftrauit.Scripfit uitam S.Heribcrttnbsp;'^Ionien fis cpifcopi,ô(f muhaalia,de quibus alibi diximus.Annodomini^'nbsp;’latiuitatis io5o,indidione 5,fandus Léo papa p.ad componendas resnbsp;ftatumecclefiarum paccm^Gallqs rcddendam,Roma egreflus cumnbsp;^^fdinalibusmulns uenit in Germaniam.Erat eo tempore conies Adelbernbsp;^^deCaluuemqnaftertj Hirfaugienfis aduocatus,fed defolationis patron*nbsp;’'^s.qui non folùm reftituere contempfir,per auos S. Aurelio impie ablas^nbsp;’’’iJerùm feiufto omnia pofsidcrc titulo arbitra tus,nihil minus quàm de renbsp;P^ratione monafterij cogitabat.Contigit igituranno praenorato,qui fuitnbsp;^^olationismonafterqodauusô^ quadragcfimus.fupra millefimum ucronbsp;'^omini(ficutdiximus)quinquagefimus,quodidê Leoiàndifsimus papanbsp;'°‘iittipra:fatofanguinciundus,Romaegrefl'us,Itahacp tranfmiftà per fiinbsp;Sueuorum iter fuum uci fus Moguntiam dirigerenQuod cùm Adelbernbsp;cornes præ fa tus refciftct,auunculum uidclicct fuum fandæ Romanænbsp;^üniuerfalisecclefiæpontificcm fuas tranfiturum per terras,obuiam illinbsp;P^operans humillimis cum precibus deuicit,quatenus in hofpitium nepo^nbsp;’^humilis intrare non defpiccret.Papa turn deuotione inuitantis,tum fan=nbsp;ratione pcrmotus.pctêti aflênfît,caftellum comitis intrauit,qui per=nbsp;^’’laniter exceptus.dodrinæfalutaris uerbum,ut fui moris erat feminans,nbsp;J, fntcshofpitumfuorumadamoremcœleftis patriæ crigere fummoperenbsp;udebat.Qhiadam die pontifexrecreationis animi caufa comitem dextranbsp;’aiplcxus,de caftcllonon procul ad uicini montisucrticêexiuit,ad quemnbsp;ç^^2}°^^^lt;^“:^^3maptusinquitCÔfili)Iocus mihihîc uidereturmôtibusnbsp;.Kuleptus undilt;p,quem ÔTaquarû copia utile ôdfolitudoredditquietum,nbsp;^uofcruorû Dei monafteriû conftrui debeat,qui créa tort noftro laudesnbsp;b?^*^uasperfoluctespro falute multorûdeuotiusexorarent.Cui cornes:nbsp;Kinquit)bcatifsime pater,in uicino eccicfia ab antcceflbrib.meisin hononbsp;j^^^uiufdâS.Aureltî,cuiuscorpusineafertur fcpultû.olim ad monachorSnbsp;^“itaculu cû rcliquis mâfionib. neccflàrîjs côftrudatin qua cû dudû menanbsp;“‘perannosnô pauços omnipotêti deo religiofe feruiuiffetjpoftrcmo^nbsp;F i

, nbsp;nbsp;nbsp;^4,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JAONAST. HIRSAVSIENSIS

à rcgulari difdpiina miferè torpentes cum nullis admonitionibus mai'o»' rum acquicfccrcnt à progcnitoribus meis tanquam fcandalum plcbis indenbsp;proicdifunt.Hïs facratifsimus pontifex auditis ad locum perfonaliter ac-cefsicjibros quiremanferunt,reüôluit,cu[iiensbiftoriçcognofcercuerita«nbsp;tem,Erat ibi clericus inter cæteros fenex nomine Bertholdus,qui olim innbsp;loco uiderat monachos Deo famulahtes.Is pontifici rem omnem fiait ge^nbsp;ftafuerat aper uit, ôdquomodo auuscomitis Adelberti coenobium bonisnbsp;fpoliaflètomnibus,expulfiscp monachispaucosinlocS Clericos pofuiffet»nbsp;Quibuscognitisfanduspracfulingemuit,fedcordtsfui dolorem pruden-

• quacfiuit:quicùm diceret feâ mâioribus fuis aiidiuiiTe facras S. Aurelîj relis»nbsp;quias,tempore quo'NortmâniüaftâueruntGalliam,per quehdam abbasnbsp;tem huius loci fub terram fuifle abfconditas,amp; ufcß in cum diem incognisnbsp;tas omnibus pcrmanfiflTe.Sandus papaaccitis opcrartjsterfam in diuerfisnbsp;ccclefiæ locis fodere cœpit, di tbefaurum abiconditum diligenter inquire’*nbsp;re,fed poftca quàm caflb labore diu laboraflent artifices Ô^nihil penitusre«nbsp;pcriflcnt,coeperuntomncsquladerantdeinucniendo corpore fanlt;îb de?nbsp;îpcrare.Tunc fando in oratiOnibuspontifîceproftrato,ipfos^ cohortan*nbsp;te artifices ne defperentjunus ex his cacteris in arte fua magis peritus,quinbsp;nuperexdôminio Venetorumeum filtjs adueniens,mulio huicloco fuisnbsp;laboribusimpendit bona,indufiriofe perquirens fingula loca,tandem eXnbsp;f epereufsione malleorum deprehenditterram fubtus efle cauatam : ad eu«nbsp;iüs confilium, in eodem loco fodere artifices cœperunt,qui tandem nonnbsp;fine magna difRcultatehumo remota cameram fubtcrrancam inueneruntnbsp;pulchrè fan's formatam,in qua farcophagus apparuitextinfecus admodumnbsp;ornate difpofitus.Qucm cùmfandifsimus papa uidiflèt,magno repletusnbsp;gaudio praecepit,ut omnes ad orationem genua flederent,^ Deumnbsp;côfefforisfuidefiderata inuentionecollaudarèt.Oratione copiera fandusnbsp;Leopropiusaccedensjiufsitaperiri fepulchrumiquo reclufo fuauifiim“®nbsp;odorexalauit,qui omnes qui aderant,mira fuauitate fui reficcret.Inuene?nbsp;runtitaep fandifsimiconfeflbris Chrifii Aurelq facratiflîma oifaferieqs: m?nbsp;uoluta pannis,pulchrè in formam corporis debito collocata ordine,amp;^“nbsp;put eiustabulam explumboifta continentem.Corpus S.Aurclijepu^-^Pnbsp;tempore Arnulfi regis repofitum,Herderado abbate.8 calcnd.fip^^^ Snbsp;Cùm S.papahunc titulum coram omnibus legiflet,ingemuiidiccnsi Vƒ lt;nbsp;lis qui locum hune tanti prxfulis fandificatum,mcîitis 6C praefenua deio anbsp;rünt,SC claufo farcophago,ne reliquiae fandiquouis modo fubtraherentunbsp;cum fuis ad caftelliîcomitiscftreuerfus.Pofiera die cùm S.papaL^® tem*nbsp;pusuidifletintentioni fuae complendæ oportunum,uocatis comité gt;æPnbsp;dido Addberto ÔC Vuiltrudcuxoreeius deuotifsimafbeminainpræf^P^*^nbsp;fuorum cardinalium cacteris cxclufis dixit ad nepotem : Hefternonbsp;die,chare nepos,facrasconfeflbris Chrifii reliquias honore debito fp^“^*nbsp;tas,ipfumcp locum proamorecoelefiis patriae omnipotenti Deonbsp;monafticae religioni,olim a progcnitoribüstuisritè dicatum,multis quovnbsp;annis Pétri Dei famulosinhabitatû,quem tui maioresauus genitor^ Pj quot;nbsp;fiima ôd crudeli auaritia dud«,abbatispoflèfsionibus amp; bonisnbsp;fecerunt:amp; quod omnifcelere fceleratiüs efi,monachis expulfisnbsp;fandarum uirtutum,introdudisdiflblutifsimac uitac fecularibusnbsp;omnium fpeluncam uiciorum commutarunnTu quoep

(Milite« fatri. mhacrens ucfiigtjs,ficuti probato fumus edodi refiimonio,non 1^2» orguit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quac iUi facrikgio polluti à feruorum Dei cœnobio iniuftiahltu

CHRONICA 10. TRITEMII.

fincDeitimoré pofsides,fedtuæfalutis penittisfmmemor,totum quod “ parcêdo reliquiflent intadum rapuifti:deumcp QC. S. Aureîium,imô ciuesnbsp;‘Upernæ patriae uniuerfos irritando tibi aduerfarios fecifti.Necp enim par^nbsp;^Unipeccatumaeftimandumeft,quodinDcum ^fartdoseiuscommittu ii^^repatio duranbsp;J^r,cùtn apud ipfos etiam homines iniufta rerum alieni iuris ufurpatio fce^ p^tnificis m «munbsp;j^sgrauifsimumiudicetur.Eccetuunacum progcnitoribus tuispaduuionbsp;5Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corrupifti,imô adnihilaftifandumteftamentum,

^SluaeilIiomnipotenti Deo fimplici ac fanda dcuotioneproanimarum ’‘^'ï’ediofuarumobtulerunt.TuDeum öi^fandoseiusimpia crudelitate SCnbsp;'Meliauaritiafuceenfusjfpoliarenon timuifti,fadusinimicusamp;aduerfa=nbsp;*^^s,non modó Dei óó ßndorum eius,fed SC tibimetipfi gcnericp tuo hosnbsp;*“sdeclaratusamp;f crudelisantiftesjipfam propaginem ex tuo feminegene-’^ndam grauifsimo fcelere innodafti, quæ quamdiU facrilega hæreditatenbsp;nefdenspolluttur.autin paucis generatiönibus dcficiens exterminanbsp;^*^r,aut in hac uita miferabilis cuadet çterniSjpoft mortem fupplicqs pronbsp;^^nieritis crucianda.Tibi autem quæfpesæternæfœlicitatis confequendçnbsp;Poterite(re(ôfilimi)cùmpertam manifeftû fcelusô^ facrilegium Deumnbsp;^nipotentem cum omnibus fandis fuis inimicum tibi feccris,hoftem^nbsp;^aduerfarium,periculofum eft tibi,pcnituscp damnabiie.credcnobis,nbsp;Peurn habere contrarium,qui etfi patienter iniuriasuideatur ferre fuas innbsp;”Octempore,uindexcumfitiuftus^ iudeXjæternis hanc patientiampoftnbsp;’’’Ortern fnpplicijs non dubites uindicabit.Nos uero quibus cura faïutisnbsp;tuorumep eft.non modo ratione paftoralis culminis,qua licet immerisnbsp;’'faluti omnium fumus debitorcs ex ofîicio,uerùm etiam ex fanguinis cOnbsp;S’’atione,qua nobis fororenatus intime cöiundus es,te tuosep perire nonnbsp;Patiemur in ætcrnum,quantum in nobis eft. Vnde authoritatc omnipoteri-’’sDei 8C beatorum Apoftolorum eins Petri SC Pauli,quorum gerimus uinbsp;’^®sinterris,te monemus SC requirimus,attpfub æternæ damnationis internnbsp;’’’inationCîpercp diftridum Dei indicium te côteftamur,ac fub anathema-’^diftridè præcipientes tibi mandamus,quatenusprædidum locum,de?nbsp;’*cisexpulfis,quos authoritatc Apoftolica omni bencficio SC refidentia innbsp;Ladern hachoradecernimuspriuatos,inpriftinum ftatum reducere cures,nbsp;’’’onachostp ÔC abbatem fecûdum regulam diui patris Benedidi,quem3nbsp;admodum à principio ibi fuiflcmemoranturinftituas,cis^ omnia öd fin*nbsp;S’ils per tuos progenitores,tecp uel alios quofcuncpablata,lîne mora refti*nbsp;jBastöd fi quid amplius ad hæcperfîcienda requiritur,neceffarium de tuanbsp;‘’’Dftantiafideliterôdfineulla contradidione pro æternæ uitæ amore le-Salitcr impendas.Hæc tibi quantocius perfîcienda unà cum coniuge tuanbsp;’’obis dileda,confummandacp,authoritate omnipotentis Dei,in remifsionbsp;”5111 tuorum peccatorumfcriüiniungimus.Quæfi,quod abfit ,neglcxe=nbsp;’*s,noftrorumcBmandator3 contemptor inuentus fueris,indignationemnbsp;^lïinipotentis Dei,fandorumep Petri 6d Pauli apoftolorû SC omnium ele-Chriftinouerisincurfum,tccp fub anathematis uincüîo,authorita:

^poftolica,conftridum diuini examinis iudicio fore obnoxium grauif: ’’’’is gehennæ tormentis,cum impijs fine fine puniendum.Hac pontificisnbsp;’’rationc compundus,ad genua eius cornes procidit,fe^pecca(re grauiternbsp;lachrymis publiée confelTuSjomnia quæ iuberetur fadurum pro uiri=nbsp;^’’spromittit.Veniam deinde commiiTorum abfolutioncmcp poftulans 3nbsp;^ontifîce audiuitiSi perfeceris ea,quæ præcipientibus nobis te fadurumnbsp;P’omittisjucniam tibi nonfolùm commiflbrum cum abfolutioneimpen*nbsp;^HSjfed etiam præmia fclicitatis æternæ multimoda in cœlo tibi repo*

F 3

££ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄONAST. HIRSAVGIENSIS

lïïa fcpromittimus.HisrftèpcradisbcaafsimuspapaLeo cœptum cofttf-nuans iter ad Mogunttam, cum fuis tandem pcruenit,ubi fynodum prx^ fente Imperatore cum 4Z.epifcopis QC multis abbatibus Qi. clerids celebtànbsp;uit,ôi mukapro utilitatc ecclefiaftica côftituit.Inhacfynodo Sibecho Spinbsp;renfisepifeopusde criminibus quibus accufabatur facta fe communion^nbsp;purgauit. Hine fandifsimus papa perada Synodo Aquifgrani defeen*nbsp;ditibi Impera totem expeditionem agcntcm,contta Baldeuinum comiten’nbsp;Flandriæ,quouique uertetetur, expcdauit.Ifte facratifsimuspapa Leonbsp;multa in Germania bona fecit,ccclcfias,capcIIas,0^aItaria in diuerßsiocisnbsp;abfq^ numero propria in perfona confccrauit,0!^ quod pontificuli plurcsnbsp;hodiefacere crubcfcunt,ad quod tarnen obligati funt ration«nbsp;mus pontifex non obligatos facere non defpexit.Anno fequente uidclicetnbsp;Domtnicae natiuitatis 1051,qui fuit monafterio uacante 45» .Imperator na*nbsp;tale Domini Vuormatiæcelebrauit,ubi Leo papa fandifsimus ei ualedi*nbsp;cens,caufisipecclefiafticismcdiocritercompofitisRomamreuerfuseft.Eonbsp;dem anno Imperator Pêtecoftencelebrauit in Padolbtonnajubinbsp;archiepifeopus Moguntinus ad milTamhabito fermonc obitum fuumnbsp;Rare prædixit,fc^ orationibus fidelium commêdans eodem menfe innbsp;mino quieuit4.iduum Iuntj,cui Luitboldus fuccefsit annos 8. menfes 4»nbsp;Hic archiepifeopus Luitpoldus fundauit monafteridnoftriotdinisiuxtanbsp;mania ciuitatis Moguntiæ in monte fpeciofo,in honorem S.IacobiApo*nbsp;ftoli maioris,quod multis prædqsjdonis amp; ornamentis cumulauir,in qnonbsp;amp;fepuItuseft.Anno monafterio uacante 5x.fandus papa Leo y.obijtRnnbsp;mæ 5 calend.Maq anno dominicae natiuitatis quarto 8C quinquagefimo fonbsp;pramillefimumjUir fanditate ôd authoritatemultum ucnetabilis,quimirasnbsp;culis poft mortem claruit.Hunc fandi fummiip uniuetfalis eccIefixPn^^^nbsp;fieem inter patronos Hirfaugia duos uenerare præcipuos,quo moncnie acnbsp;procurante hodie interabbatias multas inftgnior exiftit,quantum^ P^P’nbsp;cxcellitauthoritatefimplicemepifcopum,tantum tu papa Leonenbsp;ente inftaurata,prim ùm S.Aurekj cœnobium hodie fuperexcellis a Nopnbsp;tingo quondam Vcrcellenfi epifeopo conftrudum.HuicS.Leoninbsp;fitGebhardusEiftetenfisEpifcopus,qui Vidor fecundus didus^^f^*nbsp;ditannis duobasHocipfo anno moritur Sibecho epifcopusSpn^*^pfgt;^^’nbsp;Arnoldus fuccefsit. Anno fequente obnt Hermanus archiepiß^npus Colosnbsp;nienOsjCui fandus Anno fuccefsit.Ifte fandus Anno archiepifenp^®nbsp;ftruxitmonafterium noftri ordinis in diœcefi Colonienß,quod uocatuPnbsp;àfluuiopræterfluente Segenbctg,infigncualde cœnobiumjquod multisnbsp;prædtfs Si poflefsonibus ad fuftentationem monachorum ditauit, in quonbsp;Si ipfe moriens tandem fcpultus eft.

Claruit his diebus Aaron abbas monaftertj S.Pantaleonis in Colonia noftri ordinis,uir dodus amp; maximus,r^ularis difciplinae amator Si cu*nbsp;ftos,quicantumnodurnalem de beato Gregorio Magnoa fando Lwncnbsp;papa nono compofitum,hasin pattesipfo tradente ex Italia ponauit.Cla^nbsp;ruit ctiam his temporibus Fridericus monachus Cafsinenfis,deinde ab^nbsp;bas ac poftrcmôpapa,fientpoftea dicemus,fraterGotfridi duels Lotharingie, qui cùm effet atchidiaconusecclefiæ Romanæ miffus àbeato pa^nbsp;pa Leone,Conftantinopolim quum reuerfus ipfum pontifîcem r^c«nbsp;fet mortuum,contcmpto feculo monachusin praefato cœnobio Calswnbsp;nenfifaduseft.

Anno Domini millefimo quinquagefimofexto, monafterio uacante quinqua»

GHRONICA 10. TRITEMU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

qui'nqtiagcfimoquarto anno.Vidor papa fecundus,egreflus dclfal/auc* ngt;tinGermanjam,amp; ab Imperatore apudGosIariam,circa feftum nati^nbsp;uitatis beatæ Mariae,hononficè,inpraefentia mukorum Pontifïcum,ab=nbsp;fcatutn,principum Si nobilium fufceptus eft. Éodem anno moritur Ar=xnbsp;RoldusepifcopusSpircnfiSjCUiConradus fncccdit. Eodem qüoque annonbsp;Henricus Imperator tertius,quum fibi mortem adefle cerncret, Henricumnbsp;Romani pontificis praffentia,elcdioneprtncipumfegcm conftituit,rc!’nbsp;“Usçp(utpotuit)difpofiiis,obijttertiononas Odobris.SepuItusin eccle^nbsp;Spirenn.Vidorepapafccundo cum roultis alqs cardtnalibus, patriar*nbsp;^^is,epifcopis Si principibus aftante: cui fuccefsit filius Henricus hm'ugnbsp;*ïominis quartus,puer annorum quinque,fiCimperauitannis quinquag/n-*2,cuiusmater Agnes Imperatrixaliquanto tempore prudenter guberna.nbsp;^itimperium.Tandcm fandus Anno Colonienfis archiepifcopus puerumnbsp;^fgem confilio principum matri fubripit,amp;: imperium cum alfjs députa*nbsp;rcxit,quouf(ÇpuerSætas legitimaad regcnduperfeidoneum fecit. Ananbsp;*^0 monafteriouacante 56, indidione n,Vidor papa obtjt, cui Frideri«nbsp;abbas monaftcrtj Cafsinenfis,filiusducis Gothelonis, Si [r^ter Gotfri=nbsp;ducis, de quo fuprà iam diximus, in pontificatu fuccefsit, Si Stephasnbsp;•lUs nonus nomine didus, præfedit menübus dccem. Hoe ipfo quoquenbsp;^nno ciuitasPadelbornenfis cumduobusmonafterifs, feria fexta ante paFnbsp;^asjigne miferabilitcr cremata eft.Eratco tempore in monafterio eiuf-demciuitatis,quod hodie dicitur Aptinekouenordinis noftri monachusnbsp;S^Jidam Paternus nomine,natione Scotus,qui multis annis pro Chriftinbsp;’more ibidem inclufus uitamduxerat folitariam,orationi,ledioni,medi-^tionique Si contcmplationi denote fempcr intentus, qui hoe ipfum in*nbsp;^endiumprophctico Spiritus fandi præcognofeens inftindu,longèpriusnbsp;fieretpraedixit futurum,fi Deum homincs falutari pœnitentia plaça*nbsp;^tneglexiifci't.Cum ucro monaftcn'um mcdqs iam ftaret in f{ammis,ÔGnbsp;«umrratres de incluforio fradis feris conarentur extraherc,noJuit con=nbsp;^entire, diccn's fe dudum diuinæ uoluntati commiGire,nequaquam indu»nbsp;fionis fuae præpolïtum mortis metu tranfgreiTurum. Adhuc uoluebat innbsp;®te fermonem cum rapax appropians flamma fratres uitae propriæ foilici=nbsp;lt;os quantocius fugere compulit. Paternum uerd cum eius cellula con^nbsp;thmpfit.Claruit his temporibus Lampertus monachus coenobq Hirsfel*nbsp;denfis noftri ordinis,uir ftudiofus SC dö?ï^s, q'uilriter cætera ingentjnbsp;ïuiopufculamonaftertj fui chronicam breuem quidem,fed non inutilemnbsp;^^oiTipofuit.Scripfit etiam de rebus impcratorum, pontiÉcum Si princisnbsp;Pum in Alemania geftis pulchrum opus Si non iniucundum , quod ànbsp;^fmporibus Caroli Magni,qui primus ex Teuthonicisimperauiqincipiêsnbsp;^ique ad annum Domini millefimum fcptuagefimûfeptimû,mulra rerumnbsp;J^fipon'a refertum continuauit.Henrici autem Imperatoris quarti latif*nbsp;JJ^Cjquia contemporaneus eidem fuit,res geftasin codem uoluminedc=nbsp;‘^hpüt.Ex hoc ipfo uolumine,nos non parum adiuti fumus. Hifdemnbsp;qaoque temporibus claruit Anfelmus,monachus Remenfis,uir in om«nbsp;htcrarum feientia cruditus,qui fcripfit jtinerarium fandi papæ Leo*nbsp;nonijde quo antea diximus, à Roma in Germaniam Si Gallias,in quonbsp;g^ftaciusjinly^nodisin diuerfis Iocishabitiscômemorat,quantauidelicetnbsp;’^Ifitia Si aurhoritate caufasexaminaueritecclefiafticasjquanta^ diftri*nbsp;^ionepeccantes corripucrit, öfquemadmodum uirtus ei Gteooperatanbsp;^iiiua,Gcut patuit in Epifeopo FriGngenG,quiquum in Synodo con^nbsp;F 4

»:MONAST. HIRSAVGIENSIS tumaciter ageret contra authoritatem Apoftolicam repente in cmniunlnbsp;confpcduobmutuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Claruit etiamhis diebus Bernardus mortacbüs Cluniaccnfis noltrio -diniSjUir tarn in diuinis fcripturis quarrt in fecuîaribus literis cgrcgie tSuSjCcripfit inter caetera irtgenij fuiopufcula,iuflu Hugonis abbatis “nbsp;niacenGsconfuetudineä dC ceremonialia eiufdê raonafterij. Petrus quoÇnbsp;Damianus ex monacho noftri ordinis cpifcopus Hoftienfis,amp;^ facroi^^nbsp;dae eccIefiæRotn.CardinaIis,his temporibus clarus habetur,uir certe » 'nbsp;ter dodosfui temporis dodifsimus,6d non minus fanditate lt;luàmƒti^ 'nbsp;tione uenerabilis. Qui multa ingenq fui praeclara uolumina edidic,lt;ii^°^nbsp;rum titulosaltbi plenedigefsimüs.Hic amore rcligionis fandae epiicoP^*nbsp;tumfuumdeferuitjö^ admonaderium rcucrfus eft.Circahos etiatnan*nbsp;nos claruit Lampertus de Legia,monachus coenobtj S^Mathiac Trcüiren-fis ordinisnoftri,uirurtdecunquedodifsimuS,metro exercitatus Äpto«»nbsp;qui multorum fandorulegendis hiftorias^ defcripfttjtam profa qnàmdi*nbsp;uerfi generis carmine. De his in fecundolibro illuftriSuirorSordinisnol^nbsp;fecimusmentionê.Theodoricus quocp monachus coenobtj S.martyrisynbsp;bani extra Moguntiä his têporibus inter fcriptores clarus habetur,quinbsp;cftetuir dodus,multa fcripfit tarn metro quam profa,quora titulos alib*nbsp;tiusconfignauimus. His temporibus floruit etiamLanfrancusexabb^nbsp;te Cadonienüscœnobq in Anglia ordinis noftri archiepifcopusCatuar^:’’nbsp;ns,qui cum eflet uir in omni feientia feculari 8C diuina fuo tepore omnii^^nbsp;eruditorum teftimonio dodifsimus,0^ apud Gallos Italos^ fcholas pubnbsp;casglorioferexifletannisrton paucis,tandem diuino fpiritu motus,nbsp;contempfit terrcna,0(^ in mortafterioBecCenfifandç conuerfationisb^b»-turn fufeipiens tanta fe humilitatedeprefsit,ut nihil feiensab omnibus?^*nbsp;taretur. Voluit enim uir in feculo magnus,pro Chrifto in coenobio ui^nbsp;! paruus,amp; latere in abicdionehumiIitatis.Vndecdm quadamdiefratdbunbsp;admenfam refidentibus iuxtaregulam monafticam legcrct,0d int^*'^^g^^nbsp;dum quippiam proferretficut debuit,Prior qui nonmultum dodus era gt;nbsp;uoeem legentis irtterrupit,eum^ aliter quam debuit legere neftiens pra^^nbsp;Cepit. At fcruus Chrifti Lanfrancus,quod bene pronunciauerat corripic^vnbsp;dixit,qualiter feiuitnon efledicendum,0^ qui humilitatis habitum attum-pferatjobedientiam omnibuspraeceptis ÔC regulis Grammaticcs humi ƒ'nbsp;ter pracfcrebat.Poft hæCcùm notus in monafterio fadus quis eflet,crudiuonbsp;nem fuam diuinitus non poflet abfconderc,pracccpto fui abbatis obtemp^nbsp;ransfcholam monachorum publicam in coenobio tcnuit,6^ moltOs po‘nbsp;fe difcipulos dodifsimosreliquit.Deinde poft annos aliquot in abbaten*nbsp;Cadonienfis coenobtj eledus eft,0^ poftremo Cantuarienfis eccleflae aî*nbsp;chiepifcopusconftitutus. Scripfit nonnullapræclaraî eruditionisopuftii’^nbsp;la,quorum alibi fecimusmentionem. Anno monafterioHiriaUgienfenbsp;Cante 57,obtjt Lupoldus archiepiftopus Moguntincttfis,7.idus decetn“nbsp;bris in monafterio fandi Iacobi,quod ipfe conftruxerat,fepultus:cuinbsp;cefsit abbas Fuldenfis nomine Sifridus,noftri ordinis,uir magnificus,nbsp;dusamp; religiofus. Eodem quoque anno moritur fexto calendasnbsp;bris Meginherus abbas monaftertj Hirsfcldenfis,uir in diuinis fcripWf^^nbsp;dodus,Sc fecularium literarum non ignarus,magnarum^ in Chrifto ntfnbsp;tutum, 8C unicum hac ætatein Theutorticis re^onibus redeac mona-ftice uiuendi exemplar. Is cum BurchardoHalberftadenfi epiicopo,pronbsp;ptcr decimationes in Saxonia litemtannisnonpaucishabuiccontracunnbsp;improbiW'

CHRONICA IO. TRITEMIÎ.

^mprobi'tatenljCÙm nee forenfes,nee Ecclefiafticæ leges qufcquam uale«« fentjódabbate fepius querimonia in ius relata furdis tributïalibus fabulamnbsp;öarraflet,tandem ad tribunal ïudicis lefu Chrifti prohócauïtQuo breuinbsp;mortuo,cpifcopus diuina ultioné tadus/diruptis uifcëribus iniferabilinbsp;morte fequutus eft:qui tarnen priufquam moreretur eiuians 6C clamans,adnbsp;fe iudicium per abbatem Hirsfeldenfem dixit efle citatum,iüfsitcp de*nbsp;«mas illis reddi ablatas,ueniamcp à monachis per nuncium poftulaùit.Çlanbsp;tuit his quoep diebus Ruthardus monachus Corbeienfiseœnobrj,qui Menbsp;ginhero præfcripto in abbatiaHirsfeldenfi fuccefsit,uir ftudiofus 6d do=nbsp;lt;Sus,quippe qui multo tempore fcholæ monafticac in Corbeia publice prænbsp;flit,fié eruditos poft fe difcipulos reliquit.Hic quondam in eodem rnona«nbsp;fterio Corbienfi abbas fuerat ordinatus, fed quorundam criminum faifonbsp;(utcrcditur)inßmulatus,abbatia amifla,nonnunosper diuerfa monafterianbsp;priuatus exegerat annos,tandcmcp propter eruditionem fuam abbasinnbsp;Hirsfcldia faduseft.Scripßt de tranquillitate uitæ pulcherrimum libel-lum,in quo feipfummultimodarationeconfolatur,diccnsmortasnbsp;lem non debere turbari propter quofcunque euentus rerumnbsp;tranfitoriarum,cùm omnia fint mortis aduéntu termi*nbsp;nanda,in breuiep mortalibusih hac uita molefta uisnbsp;dentur occurrere.Scripfit SC alia hónnulla,nbsp;quorum in altjslocis titulos ïam=nbsp;dudum pofuimus.

DE SECVN^

JW. o N A s T. HlRSAVCrENSlS

DE SECVNDA I NSTA VRATIONE

MONASTERIl S. AVRELII FACTA PER ADELBHRTVM COMITBM OH CALVVBnbsp;ANNO DOMINI M. lIX. INCiFTA,

Nno aiitehi Dominicæ natiiîi'tatis nono ôi. quinquagcfi* mo fupra mincfimum,qut fuit monafterio uacante icptpnbsp;mus amp; quinquagefimus,à fundatione autcm prima hinïisnbsp;locijquae fada eft à comité Erlafrido ôieius filio Nottingonbsp;VercellenfiepifcopOjducentcfimoamp; dccimonono anno,nbsp;__cùmAdelbertus comes,urpoteiuuenis for tis,diucsamp;;fecii . lanbus cuns totus immerfus,uerborum ÔC comminationum fandifsiminbsp;auuncuJi fui p3pæLeonisnoni,promifsioniscp fuæamp;^ iuramenti paiilatininbsp;obliuifci uideretur,amp; inftaurationê cœnobij S. Aureltj Hirfaugienf qiiamnbsp;fomi- anathematis obligationcaccelerandam promiflb iuraucrat,de diepro*nbsp;lijji. craftinaret in dicm:utrita Vuiltrudis uxor eius dcuota,Chrifti famula,fi*nbsp;mulacmetuens ne mora nimium protrada fandiim uirifui propofiîuntnbsp;penituseuacuaret,aut fl ilium mori contingeret,nihil ex his quçS.Pontifexnbsp;præceperat deinceps optatum perducereturad efFedum:uirum fuum cre»nbsp;bris perurgere admonitionibus cœpit,orans ÔC obtcftâs,quatenus memofnbsp;uerborum Ô£f comminationum fandifsimi pontificis auunculicp Leonis,nbsp;SC quàm duram in cumfi neghgeret, fulminalfent excommunicationis 5Cnbsp;ixtcrnx damnationis fententiam,ucrba praefulis metuendéparceret denicpnbsp;propagini fui generis toti,quæ futura eflet fucceflura tempore paréti.fi crunbsp;deliorlibipenituseffe dcliberalTet,eacp quæ fandifsimus uir praccepilTct,nbsp;quantocius exccutionidemandarecurarettfealioquin uehemcter timcrc,nbsp;ne prouocata Deiomnipotentisiuftiiia,inobcdientiam conrra tanfiPon^nbsp;tificis mandata praefumptamjgrauifsimo tandem ôc'æterno fupplicio puninbsp;ret.Hçc â^fimiliahis comitimartio crebriusuxorcinciilcantijacuerbafumnbsp;mi pontificis terrore plenaquotidiead memoriam rcducenti,fc breui fa=nbsp;durum omnia fccundum iulTionem fandi fenioris:ôif monafterium D.Aunbsp;reli) reftiturumin gradum priftinum,uxori cornes promifit.Scd cumS»nbsp;foemina fine effedu uerba côiugis prolata tranfirc dedie in dicm cerneref,nbsp;ymcii imporiu. ôj^femper impedimentisgrauibusacccdcregrauiora.ftatuitimportunitatcnbsp;lenitateÔC manfuctudine non pofle fuperare côfiderauit.nbsp;ïam ergo deinceps non diebus,non nodibus ceflàbat mulier dcuota,ad=»nbsp;moncre, rogare,amp; quadam oportuna uiolentia maritum impcllerc,ucnbsp;quantocius opus promiflum inciperet, ne iram omnipotentis contra fcnbsp;Ûei prouocarct.Qiiadâigituruice iterum aggreflà uerbis comitem uxornbsp;cùm fermonem beatifsimi papac ingemina{fet,uidus ille importunitatenbsp;nimia ftatuit rcdimerenoxam,mifsis(^proartificibus ad opus neeeßarijs,nbsp;cœpitillorumuticonfiIiOjÔL quid mente gereretaperire.AtiIIi cernentesnbsp;ecclefiam B. Aurclrj ligneo tabulatu ueterum more conflrudam,amp; perdenbsp;ricorum negligentia ac malitiam temporû femidirutâ unàcumcçtcrismannbsp;fionibus clauftri non polTe fubfifterc,dabant confili5,ut ucteri ftrudurantnbsp;mium fimplici difiedanouum ex lapidibuscœnobiûinchoaret,cuius firsnbsp;mitas Stquot; pofteritatê fadi admoncret ftabilis.SC impenfas perditum ire nonnbsp;ûqerct.Fuii cnim^ficutinptiina fundatione longé fuperiusdiximus)ecclenbsp;fiaprû

CHRGRICA lO* JRJTEMIb . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7«

^pn'müm per Erlafndum comitcra fundatafans qiiidcmampla,fedmo. üeterum fimpicx niraium ÔC minus firma,quæ non d/u ftare fine penennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie

'^poflèuidcrctur.Igitur comes Adclbertusconfilio tam arclntedorumói; ardfîcum,^ prudentium uirorum in monafterionim dimenfioni*nbsp;quot;lis expertorum accepto,pn'mam ecçkfiatn ab Erlafrido ante ducentos annbsp;*'®sconftrudamfundituspraecepitd€ftïui,SClocumpronouo templo fe-formam fibi à peritis traditam reftituendo purgati.Itîterea lapidesnbsp;uicino monte quadratos SC lign? exteeae^ ad tantû opusneceflàr/a m2^nbsp;^is fumptibus fecitadduci,ô(^ quicquid requirebaturadnouum ædificiûnbsp;^°piofifliniè præparari.Anno dehincaltcro,qui fuit Dominicac natiuitatisnbsp;j°^o.indidionc i3.uacanteautcm monafterio 5S.fundamenta huiusecclenbsp;**^fanâiAureltj,quam modo cernimus,faAa funt,amp;inpaucis annis mo*nbsp;. ^lïcrtj inftauratio confummata eft,prout fuo loco diccmus.Eodem annonbsp;J^ierritorio Parifienfi feruntfanguincm pluiflè de cœlo in feftiuitate oms»nbsp;fandorum fuper populum tempore facrificij diuini miflæ.Conradusnbsp;epifeopus hoc anno obtjt,cult; Einhardus in pontificatu fucnbsp;^^flit.Circahæc tempora comes Euerardus amp;Ida comitifla monafteriumnbsp;'^’’dinisnoftri,quod Schafhaufen dicitur,conftruxer5t in Sueuia,quod manbsp;^is pracdqs SC bonis cumuIarunt.Horum filius Vdo Treuirenfis archiepinbsp;^Qpiisfuit poft Eucrardum^de quo fupràdiximus.CIaruit histemporibusnbsp;'^atianus natione Scotus,primùm monachus S.Pantaleonis Colonienfis,nbsp;finde Fuldenfis,ac poftrcmô apud Moguntiam pro amore Chriftt reclu=nbsp;^^lUir Deo deuotus cC in feripturis diuinis ftudiofus,qui fcripfit ab originenbsp;J^Undi ufep ad annum loSq-.Chronicam fuccindam,annorumnotationenbsp;v^æhrèinterfedam.cuiusledioadcognitionem temporum fatisuulis SCnbsp;’'^cunda effe poterit ftudiofîs.

P Anno Domini lo^q-.qui monafterio uacantc 51,indidioneix,fandus ^Hnno , quem Imperator ad ecclefiam Trcucrorum miferat pro fufei-J^^ndis infignqs archiepifeopatus turn uacantis,martyrizatuseft per Theonbsp;J'^ricum comitem,propterca quod finepopulteledione conftitutus effet ânbsp;’^gCjtertiocp die de monte præcipitatus,ad Domina migrauit.Sepultus innbsp;piinafterio Doleienfi noftri ordjnis,multis ftgnis mox clarefcerc cœpit.nbsp;^Oincspoftca poenitentiam adurus.pro fcelere commiffo Hierofolymamnbsp;^^rexitjôC ibi uitam finiuit.Cæteri omnes confentanei fccleris,mala mor=nbsp;*®breui confumpti pericrunt .Huicfucceffit Vdo filius Euerardi comitis,nbsp;^9110 iam antea diximus. Eodem quoc^ annoSiphridis archiepifeopusnbsp;ç^®S“''finus,Guntherus epifeopus Bambergenfis,Otto Ratifponenfisnbsp;Piicopusjôd Vuilhelmus epifeopus Traiedenfis jCumalqs muftis, ultranbsp;feptem millibus Hierofolymam orationis SC deuotionis caufa pers»nbsp;uix duo milia redierunt.

ri ctiam annoVuormatienfeantiftite Arnulpho uiro pontificalismo fitiaî Slt; fanditatis mortuo,Adclbero monachus fandi Galli noftri ordinbsp;fn^ Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducis fucceffitjUno pede omnino debilis.uir per omnia

Pfctaculo dignus.Erat enim fortitudinis magnæ,edacitatis nimiæ,craftîs; mistantæ.quæ afpicientibus horrorem magis incuteret,quàm admira*nbsp;fnem.Claruic his temporibus Vuilramus, ex fcholaftico Bambergenfi vwlrmi.

JS ®iiachus Fuldcnfisjamp; tandem ex monacho abbas coenobij Mersburgen J’Uirtamin diuinis fcriptuns,quàm in fccularibus literis non infime do*nbsp;j. ^s,qui in Parifienfi gymnafio philofophiam muftis annis gloriofe docuenbsp;/^•Scripfit inter caetera ingenq fiii opufcnla fuper Cantica cantic.tres libelnbsp;' ’metro Scprofadiftindos.Aliaquolt;jnónullafcripfitnobis peedu uifa,nbsp;Bernardus

CHRONICA IO. TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

^oinitemrapuiflèt.Monuitcrgouxordeiiotamahiiim,2Ctandcm perfuas ‘t’Utmonachosnon expedato confumma«onisurmino,qui adhuc Ion=nbsp;Sfuidebatur abeffe.introduccretxum quotum cöfilioperficeref,quod in fto.nbsp;’^onfequendfsmanßonibus ÖCcellis monafticis nondum elfer confumma«nbsp;^^m.Dcdit ergo comes perfuadenti fœminæ confenfum,ÔC unde mona^nbsp;fecundum regulam monafticaminculpate uiuerenr,nbsp;quot;^bcreconfilium.Érat autem in illo tempore monafterium folitariorum,nbsp;S^iod ab antiquo(ficut longè retro diximus) Ad eremitas dicebatur,m Ni-^3 fylua,bonç qpinionis ód régula conuerfationis monacborü inibi degês»nbsp;**Um,præ cæteris Sueuiç monafterqslaudatum,cuiusfamæboniodoris glonbsp;’^*^indudi,comes ôdcomitiflamonachos,CpolTcntimpetrare,peteredecrenbsp;'*^tunt, Mifla itacpadipfiuscœnobtj abbatem legatione cornes Adelber«nbsp;*^srogat,fibi monachos uita amp; conuerfationepræcipuos mitti,qui mona-^'tiumàfefundatumfubregulaS.patrisBcnedidipofsideant.Mifsi funtnbsp;P^Sodemonaftertoprædidofratrcscum Friderico uenerabili uiro,qucmnbsp;*Di praefecerunt abbatem. Veneruntep ad Hirfaugiam,anno Dominicæ'nbsp;’'^duitatis io^5,indidione 3.pridienonarum Decemb.à defolatione pri»nbsp;monaftertj d 5.3fundationc autem prima xx7anno.Quos ut uidit dc^®nbsp;Chrifti famula Vüiltrudis comitilTa, cum incredibili gaudio fufeessnbsp;PMifpofitisep omnibus quæ adfuftentationem feruorum Dei uideban^nbsp;neceflaria, monafterium eis unà cum comité marito confentiens innbsp;PolTefsionem fempiternam tradidit.Sed cùm Fridericus abbas ôd fratres dinbsp;^^enttraditionemhanc nequaquam fufficere,nifi coram epifeopo infacienbsp;matris ecclefîæ,uocatis ad hoc teftibus idoneis ut moribus bonis,nbsp;generis nobilitateprçftantibus fecundum côfuetudinem ordinisfue-’^*^onfîrmata,difplicuit quidem comiti,quippe qui monafterium 6Cmo=nbsp;^'îchos infuam cupiebatredigerepoteftatem.Diisimulans autem exterio®nbsp;**3pparatu mente quam gercbat,refpondit,feconfummatoopere fadurSnbsp;’^•’iniaquæ ratio poftularet.Atuerô depoflêfsionibusquastâipfequàmnbsp;Pfogenitores fui de monafterio dudum uiolentcr rapuerantjCÙm reftituifnbsp;’^taliquas adufumfratrum,pluresreferuauit,6C foriitan nec illas quidemnbsp;i^^ftituiiïètjnifi religiofç coniugis importunitate fuüTet nimia fuperatus. Venbsp;’¦“m poft obitum Friderici abbatis cùm reuerendifsimus abbas Vuilhel®' ‘nbsp;J^usregimini monafterij fuilïetprælatuSjpuritate amp;fimplicitatefua columnbsp;“*nacomitisaftutiam SCmcram cœnobtj huius libertatem,tamà fummonbsp;^ontifice,quàmab Imperatore cum confenfu Adelberti comitis impetra»nbsp;^'tjqucmadmodum fuoinloco pleniusdicemus.Pofteauerô quàm fratresnbsp;’•^poflefsionê monafterij,nec dum confummati fuerunt admifsi,coeper6tnbsp;^’«gentifsimè operamdarc,ut ecclefia quantociusperfîceretur,fperâtcsfenbsp;J^itïcrerum quocptemporaliû neceffariam prouifionem iuxta poUicitumnbsp;^Uatorisnoftriin Euâgelio,diuicp partis monachorum in régula fine du®nbsp;’oaflêqui,eum ante omnia in exhibitione feruitutis Deiomnipotetisde®nbsp;præmiferint famulatS.Erant autem fratres numero duodccim,quos’nbsp;*Umferuorem ô^deuotionem cùmS,foeminaVuiltrudis comitiifauidiflet,nbsp;lt;gt;mniqua potuit uirtutcfatagebatapudmaritumjne quid ad côfummatio«nbsp;^^01 tam fandi operis deefle contingeret. Vnde fuam munificentiam innbsp;^3tres,amp; pietatem in Deum,multis beneficijs oftendif.amp;fquçcuncp ad fu*nbsp;‘^tationê feruorum Domini intcllcxifter neceftäria,nunc manifeftè,nuncnbsp;^ö’ain occulte liberaliterimpendit.Et licet fratres unà cum artificibus,quosnbsp;impenfis fuisconduxcrat,incepto fortiter ac diligenter inftarent o®»nbsp;P^F’jUon tarnen illud tam citô ad perfedionem optatam pcrducere potue®

G

74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄONÄST. HlRSAVGIENSIS

runt.Per annósnant^deccm ferméconfummata fuit cccIeGajUnàcum'caf*. terisquibufdam habitaculis neceffarqSjadconucrfaiionem monachorum.nbsp;Annofiquidemdominicæ natiuitatis lo^o.ficut antea prædiximus,nouanbsp;ecclefia iieteri præcedente anno depofica,ia dis fun da mentis faxeis inchoanbsp;ta eft,amp; tandem anno 1070 perfeda,amp; ficut poftea dicemus anno feptua»nbsp;gefîmopnmo per epifeopum Spirenfem Henricum confecrata.Ânnjsita=nbsp;que decem inconftrudionemonaftertjlaboratum eft.AbbasautemFridcnbsp;ficus confummationem cccleßaegt;cum cætcris manOonibus monaftcrtf,ta^nbsp;^riJertcus albas metfi manuum indefeffam operi apponeret, uidere non potuittquia poftnbsp;«oMMjiîtki p.r triennium faIfisaccufationibusquorundâcircumucntus,Gcutdicemus,dc«nbsp;le wnem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofitus ab offtcio dignitatis fuir,amp; non multo póft obrjr.Huius autê funda=

tionis Sifmonafterq dcdicationem,traditionem SCliberfatcm,quamuisin hoc loco fecundum narrationis ordinem,priufquàm abbatisFriderici geft^nbsp;feribenda fumamus, exponcre deberemus:quia tarnen poft eius mortemnbsp;fub abbate Vuilheimo contigerunt, ad ipGus quoque tempora duximusnbsp;referuandas«

DE FRIDERICO, Xl. HIRSAVGIENSIS MONA** ßer'tj abbate ejui preefuit annis 11 i.Cr ffjontw ei«;,nbsp;ac ^eßis illtus temporis.

FRatribus itaque monachis de cœnobio cremitarum in Hirfäugiam miteAdclberto petente ucnientibus,qucmadmodum iam diximus,nusnbsp;meroduodecim in abbatem primum huiusinftauraiionisprælatuseftFrii*nbsp;dericus,quiab originefundationis monaftertj Hirfaugienfis abbas undc^nbsp;cimusfuit.EIedus autem fuit anno Domini ioé5.indidione 5,anno po^nbsp;fteaquàm uacauerat abbatia tertio ÔC fexagcGmo,ordinatus ab Èirth^rdonbsp;Spirenftepifcopo,SCpræfuit annis 3.menfibus S.decuiusuita amp; conuer^nbsp;fatione,quantum ad huiusrationemopcrisperrinetjpaucafuntànobisprçnbsp;mittenda.Fridericus itacp abbas,de quo nobis fermo cft,natus fuit ex pa?nbsp;rcntibusingenuis,degenteSueuorum antiqua familia,fcc3dum ftculi hn?nbsp;ius nobilitatem non infimis,à quibus in iuuentute ad difeendum liter as ponbsp;GtuSjfatis quantum çtas illi pcrmiGt,in difccndo cum tempore profecit.Ponbsp;ftea uero quàmfapereôt^ intclligere aliquantulumcoepit,ad Deumfe nonnbsp;Gnementis fcruore,in puero quidem admirabiliconuertit, ÔC in monafte«»nbsp;rio eremitarura,apud cellamuidelicet S.Meinradi,manfionem inter wonanbsp;choSjparentum adiutus fufffagio pettjt impetrauit.Ex hinc tempus om?nbsp;nein exercittjs monafticisfiC difciplina regulari fatisquictènonpaucisan^nbsp;niscxegit,nullimolcftus,nulliép onerofus,fed ante faciem tuamin Gmplicinbsp;tateambulansjparumdemundihuius ratione cogitabat.Lotft’ot'* nanquenbsp;diuinarum feripturarum ÔC internæcompundioni à iuuentute deditusacnbsp;magiftrorum folicitudine SCprouidentia probéinftitutusjueluticonfuctu?nbsp;dine quadamintrodudadidicit,cum mundo nullum prorfus habere com*nbsp;inercium.Erâtnempeillotempore monachiin faepe dido monafterio re*nbsp;gularemuitamacpuritatem coram Deo ô(^ hominibus Gne querela opu*nbsp;mam duccntes,quipueros amp; iuuenes,quos in fui confortium fufeepiflent,nbsp;uerbo ÔC exemple non folùm in. feientia feripturarum,fed etiam in mori-biis,ad compûdionisinternæ deuotionem imbuebant.Quibus exercittjsnbsp;Fridericus penè ab infantia maiorum cohortatione ôi exemplis inftrudus,nbsp;uiam fimplicitatis uirtuofæquam femel didicit,ufque ad mortem inuiola*nbsp;biliter cuftodiuit.Poft multos uerô.annos,cùm Adelbertus cornes de Cal*nbsp;uue(ûcu t diximus)monachos QC abbatem ex SoIitan'enGum cœtu fupplexnbsp;expete^

CnRONïCA lO. TRlTEMIi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5!

^etcrct,nullus turn Fnderico melior occurrit,qujppe qui non modo ucr bis,fed edam exemplis corda fubditorum ad côtemptum mundi ÔC amorênbsp;cœleftium fordus omnibus pofleinflâmmare uideretur.Erat enim difpofi- cil]:'o!hiigt;C:rf:nbsp;donc corporis non fecus ac mends quadam maieftate dignitatis teueremnbsp;lt;lus,ftatura medio cns^qui non multum breuis neclongusnimium habere*nbsp;®ur,in facie corpulentusôC plcnus, fords amp;robuftuSinec tarnen craflusni*nbsp;*’’ium,capillisnigriscaniscp hincinde refpcrfiSjamp;f nulla Caluicie depilatits,nbsp;Qyi quum nomen ôi. dignitatem paftoralis curaè fufcepiflet,aut nihil autnbsp;pïrû prioris fandae inftitutionis omifitifed in Orationibusjedionibus fcrfcnbsp;pturarum,mediradonibuscp Tandis Slt;:internorumContemplationi uacansnbsp;die ac node feculariumnegociorum óccupadoncsfacilènon admifit.Va=nbsp;^osquocpdemonafteriodifcurfus non amabat,UigtItjs SCieiunijs corpusnbsp;fiiUm pro Dei amoreindefinenterafficiens.hoftiam Domino fe uiuam Sinbsp;^nimaculata ofFerrc fatagebat»Ad paupercs multum cratmifcricors,quos Pi.7fi«prt«per«nbsp;^^potuiflètproDeiamoreahquantulumcfurientesreficerejfçpiusieiunus [‘'»perfuit-J^cittanens fibi competentiacibaria impertiuit egenis.Vbicunque enim ofnbsp;‘^ndiffetpauperemjmox firtediladóne(quantum potuiOillius inopiæ tarnnbsp;•namidu quam in uidu fubuenicbat»Nam fecundum nomen fuum in omnbsp;dibits erat pacificus,mids,dulcis,amp; quietuSjplenUs chafitateDei amp; diledionbsp;de fratcrna,inceflu grauis,eloqu!o dulcisjamp; pulchra morum grauitate or;nbsp;datus.Adeouero coram Deo fe humiliare didicerat,ut edam in exteriorinbsp;^nuerfadone nitor quidam gradæ fpiritualis fclucens,intcrnam cordisnbsp;dUmilitatem palam cundis oftcnderet.Inter fcriptores nanque reliquos,nbsp;Sdod officiumapuduetercsmonachos eratualde communiter in ufu,lo*nbsp;^uni teuere cum frattibus non crubuitjin quo fe per uices ab otadone ua-^StisUtiliceroecuparet.In habitu fuo nihil djffcrebatä monachis fubdids*nbsp;S'Jieo tempore omni uilitateamp;fexcrcmitateiuXtaregulam contend fub^nbsp;dis cucullisjdefuper uero cappis utebantur.In hac itacp humilitate SC ittrtonbsp;’^entia uitam fuam Fridericus abbas diligenter cuftodiens,prauorum ternenbsp;dtatem tarnen non potuit euaderc,quac bonis uiris ab initio mundi fempernbsp;fuit infefta,fed ufqueadcoiniurijs malorum pa tu/t,ut tandem ab officio di«nbsp;Sditatis fuaî(ficut dicemus poftea) fuerit iniuftifsimè depofitus. Anno Frinbsp;’^criciabbatis primo Siphridus Archiepifeopus Moguntinusde pardbusnbsp;dâfmarinisredifr,decp feptem millibus quos fecum abduxerat,uix duo milnbsp;barcduxit.Eodem anno regnum Angliac perVmlhelmum Nortmanorumnbsp;baftardum mifcrabilitcraffligitur,cuius regem Araldum interficiens pronbsp;*0regnauit.Quimox peneomneseiufdemregni pontifices mifit in exi*nbsp;•¦um,nobiles0f principes interfecit,mediocres in feruitutem milidbus de*nbsp;^tjUxorcsindigenarum aducnis fuis matrimoniocopulauif,öif in ciuitatcnbsp;tboracenfe plufquam centum fupra mille facerdotes crudeliter occidir.nbsp;’dfeftisetiam pafchalibus hocipfo anno cometes per quatuordecim fermenbsp;dodesincoeloapparuit.Anno Fridcrici Abbatisx.quifuit Dominicæ na*nbsp;^^ditatis loëTindiâione^obtjt Einhardusepifeopus Spirenfisjcui Henrinbsp;^dsfitccefsitcanonicus Goslarienfis.tantæ dignitatisuir,dum per ætatemnbsp;JdaturiiSjôf non tameledione derl autpopuli ad haneprofedus, quamnbsp;ddulgctia j-egis cui in puerili çtate fucrat familiarifsime aflentatus. Claruitnbsp;doc tempore Marbodus exmonachocpiicopus RedenGs,uirin diuinis fetinbsp;Pturis dodus Sc fecularium literarum non ignarus, metro exercitatus SCnbsp;^Jpfajquimultaingenfj fuimonumenta pofteris reliquit,amp; inter cçtera fcrinbsp;t’dt infignc opus inCantica canticorum , pafsipnem quoque fandorum

G X

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retlibertatem,ccepcrunteumdiaboloinftigantecontemnere,amp;qùomodo

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tranquillitatem,qua ille uehemmterfe occuparefolebat.non religioni fed pertum irridebant,quippe qui ad corum commodum Si utilitatem in externbsp;fumit carca prauorum ambitio,quæ præfentibus nequiter inhians memo«nbsp;tusindigninon folùm non uenerantur,fed etiam perl'equentes defpiciunt,'nbsp;tasrequireret,uocaread fe debucrant,repellereà fe amp;:abtjccre turpiternoiinbsp;formidant. Comitem Adelbcrtum principes fadionis monachi prorfusnbsp;Deo Si hominibus ingratfadeunttFridericum abbatem fuum inerte igna«nbsp;uum^nonfatisprouidèaeeufatum deferunt,â: quàminutilisfit monafte^nbsp;rio alijsari^ altfsuerbis mendaciterconfingunt.Et quidem facileantmuinnbsp;comitisuiro fando ô(finnocentircdduntauerfum,ütpotequimudanis rebus aifuetus nihil minus quàm internæ conuerfationis quietem cogitabat.nbsp;quôdconfulêtibus idipfum quoœ monachts,ltbcrius quàmilïieratin m«”nbsp;tejtraditionem monafterij pontiticali roborandam authoritateexigere tennbsp;taffet.Vndc fratrum aceufationescontra Fr/dericumabbatem libniteradsnbsp;mifitjôf mox abbatiali eum honore priuaflèt.nifi uxoris deuotifsimæ con-filiofutflctaliquandiuprohibitus.Sednccadeum caufa aceufationis delà*nbsp;ta uidebatur fuffîciens,pro qua abbas deponcreturtnon quod iuftitiç ratio«nbsp;neminhoc attenderet/edneapud homines leuitatis argucretur,fi ad tatnnbsp;leuem querelam monachorum,hominem alioquin bonæ apud omnesnbsp;mæ Si opinionis,à prælatura remouifiet,Interea dum hæc agcrentur,Frilt;nbsp;dericusabbas fandæ fimplicitatisamatorjmorefuocœkftibusinrentus dinbsp;fctplinis,earum machinationum quæ parabantur in fuum exttium penttusnbsp;ignarus,dolos ÔC fraudes fuorum non aducrtit.Cùm autem cernerent ac^nbsp;cufatores iniqui/e hac uianon pofle proficere,ut fandum uirum omntnonbsp;det)cerent,alium modum inuenerunt.Confilio nanque diabolofuggeren«nbsp;te inter fe habitogt;crime fornicationispaftori fuo morbidæ ouestmponunt,

'• ut eum quem uincere non poterant,iniuria fuperarcnt.Hac fama dclata ad comitemjnonexaminauitcaufam fecundum regulam arquiratiSjtton fecitnbsp;produci teftes àfufpicioneiniquitatis,fed uiolentiam uiri prarpofutf,eos^nbsp;teftesadmifit contra innoxium,quos accufatorcs in caufa ad fe non pergt;nbsp;tinente habuerat.Dcpofuit ergo uirum fandum amp;innocentcm iudex praenbsp;fumptuofus, quem accufatum quidem nouerat,non confeflum,non le*nbsp;gitimoteftimonioconuidum.Et quamuisad laicum non pertineat rationbsp;hu'ufmodt adtonis.præfumpfit tarnen ambitio quod uoluitiudicantisjeuinbsp;tempus fauere uidebatur in obfequium fceleris,quo præful erat fccularisnbsp;FriJericnubbat iuuenis Si puer,nomen régis fine regiminc portabat.Depofitus auteinnbsp;(ilt;ÿcn««r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peruiolentiam comitis abbas FndericuSjtHatam contumeliam proDeiamo

re pai

CHRONICA IO. TRITEMIh

re pacntifsime nihil paffusjn omnipatientiaàf manUietudineins ter altos pacificè uixtt, nullicp moleftus in aliquo fuit,n€(ç uicem iniurijsnbsp;ieprehcndit,quamuisnon paucas quotidie ab infirmtoribus irrifiones fu*nbsp;ftineret.Qui cum locum iræ dare potuiffetjnoluit: fed cum his qui odcrantnbsp;pacem,pacificus0^ tranquillus omni tempore permanfit.Sed omnipotensnbsp;Deusiufteiudicans,patientiam pauperis non defpexitin finem,quoniamnbsp;quem tnbulari innocenter permiferat,quàm iniuftè fueritdepofîtus,breuinbsp;pofteareuelauit.Dolinanquemachiniatiopatuit,aperta eft iniquitasjraus MondcWSwrfßnbsp;quoque deteda,amp; innocentia uiri omnibus fada eft manifefta. Nullam «w rfrwcwitwfenbsp;^nimcaufamdeponendieum legitimam habueruntjfed inuidia obcaecatinbsp;Xmuli crimen fornicationisin eum mendaciter compofueruntjicut po-ftea manifefte apparuit. Enimuero quum uirDei effet homo humilis ôdnbsp;quietusjmÿiuscp intenderet rebus amp; adiontbus mundanis,fecp in autho=nbsp;titatepaftoralisfeueritatisnequaquam fubditis reddidiffet formidabilem,nbsp;lt;oeperunteumcótemnere ÔC habere exofum.ipfum tanquaminutilem denbsp;^bbatiacogitauerunt eijcere.Noneftmalitia fupra malitiam clauftraliumnbsp;perucrforum,qui nullum facinus abhorrentes, audent omne quodliuornbsp;^uggeflèrit.DepoGtus autem fuit anno Dominicae natiuttatis miileGmo fenbsp;^ageOtno odauo.indidione autem é,annoregiminisabbatialisaffumptinbsp;ttnio completo Sc menfibus fermé S.Manfit igitur interæmulosfuos (utnbsp;^iximus) uir humilis,quietus,nulli grauiSjUulIi onerofuSjfedinternæ com«nbsp;pundionidedituSjdies nodes^ in oratione Domini confummautt. In=nbsp;tctea adueniens abbas monafterq fand» Nazarfj Lauriffenfis cum/nno=nbsp;mentis uiri deiedioncm cognouiflct,cuius uitam SC mores fandifsimosnbsp;dudum antea noucratjingcmuitzquem inter lupos uelutagnum diutiusnbsp;•Hanerc non fuftinens,ex magna cum pietate fecum abduxif,SC inmötlanbsp;fandi archangeli Michaelis, qui Ebernisberg dicitur,collocauit,ac denbsp;tiecefiârqs quam diu uixit copiofa miferatione prouidit.In eodem ueronbsp;•Honte ufque ad mortem permanfit,orationibuscæteris^piæconuer(âanbsp;•lonis ftudtjs intentus, tantoep liberius contemplationi 6C quictimens«nbsp;tisdedit operam,quanto ab omni cura 6C tumuitu fecularium occupa*nbsp;tionum fuerat remotus.Deniquc non muleis poftea annis euolutisDo*nbsp;•Hino uocanteinfirmaricoepit ÔC fando in pace fine quieuit.Quo mortuonbsp;f’tena ferrea ad nudam carnemeius inuentacft,quam multis annis crc«nbsp;^ttur non fine dolore, quod cicatrices carnibus infixæ monftrare poterant,nbsp;inocculto portaffe.Sepultuseft in eodem loco non fine opinio«nbsp;ne fanditatis, fuper cuius tumulum nodurnis horis lummanbsp;cmiffa.ut multi teftabantur,uifa funi,amp; figna diuinitusnbsp;oftenfa. Et is quidem abbatis Friderici exitus fuitjnbsp;cuius animam coeli gaudqs introdudam con=nbsp;fidimus,quæ Chriftum totisfemper ui-feeribus in came pofita amauit,nbsp;pro cuius amore multa pa»

rienterfuftinuit»

JAONAST.HIRSAVGIENSIS

DB Wilhelm© hvivs monasterii abbate duoJecimo^^ui pnefuit annis uigititiduobuSf^ de ^eßisnbsp;per eum,ttt^ue fgnäißima co»«nbsp;uerfdtione eius.

POd depoGttonem deuotifsimf uiri abbatfs Fridcnd,non paruaintflf fratres concertano fuît fuborta,quis in locum eius idoneus fubfti-ConfjÜKwJcp«- tueretur,qui S)(. uerbo ÓC exemple paftorcm feutilem ouibus exhiberer»nbsp;prouifionem temporah'um rerum(fine cuius adminiculo,religio fubß*nbsp;fterenequ{t)nonnegIigeret.Verebantur enim uiolentiam Comitis,quo-niam cuius auxilio Fridericum à dignitate fua depo fuerant*eius iram fi connbsp;tra fucceflbrem eadem præfumercnt,non inconfultè metuebant.

Erat eo tempore in cœnobio fandi Hemerani Ra«sbonae,monachiiS quidam Vuilhelmus nominCjUir multum dodus SC religiofus,quein qui«nbsp;dam ex fratribus notum antea uiderantjeliqui famam bonae conuerfatio^nbsp;nis eius fatis celebrcm faepe audiuerant,

Igitur pofllongos inter fehabitos tradatus,tandem fapienti diuinitus infpirati confilio, ufi concordi unanimitate concluferunt, non fc aliufflnbsp;eleduros quammonachum prarfatum Vuilhelmum,quemScripturiso^nbsp;ptimè imbutum,ÓC fandis mohbus adornatum,fciebant futurum nonin-utilem eflèpaftorem. Mittunt ergo duos ex fe,cum legationc Comingnbsp;Adelberti, ad monafterium Sandi Hemerani Ratisbonam, qui nominenbsp;omnium,Vuilhelmum fibi dan' in Abbatem poftularent. Nuncijnbsp;tisbonam ueniunt,lcgationem fuam Abbati ô^conuentui (quemadmo^nbsp;dum iufli fuerant)exponunt. Vuilhelmum animarum fuarum paftotentnbsp;cxpetuntgt;S(f(fuis necelTitatibus oftenfis^impetrant. Qui Vuilhelmus dun»nbsp;fratrum Hirfaugienfium uoluntatem cognouifletjnon in fuperbiam fe^^nbsp;tulit,fcd ieiunqs Qi. orationibus caufam omnino DominocommendauiLnbsp;Imperio uero fenion's fui compulfus, poftdicspaucos,cum fratribus quinbsp;miffi fuerant, ad peregrinationem fe contulit, SC comitante Dominonbsp;Hiriaugfenfe monafterium uenit.Magno fratrum gaudio fufteptus eftgt;ötnbsp;mox in Äbbatem,confenfu omnium qui ader^nt, eledus, Cognita ue-ro depofitione anteceflbris fui iniqua, grauiter tulit,exhortari^ Comi-tem,ut uirum innoxium, dignitati priftinæ reftitueret,coepit. Quemutnbsp;obftinatum in fua temeritate confpiceret,redire ad monafterium fuumunnbsp;de uencratjCo^itauit.Hocfratribus quum innotuiffèt,prouolutipedibusinbsp;cius humillime orant, ne defolatos tarn miferé déférât,ipfum Diumo exa^nbsp;mini clamant futurum grauiter obnoxium,fi paftore orbatos,IupisJuo re-celTu permittcret patere deuorandos.Quumcp maximiseum

vaiitow re. uoluunt,acgrè tandem impétrant,Ut maneat.Quinecordinari abepiftopo tmii crdiiMTi. uoluit, nee in loco Abbatis ftare,aut refidere, quamdiu Fridericum ante«»nbsp;ceflbrem fuum,in hacuita cognouit efte fuperftitem.Q.uo,non poft muiä^nbsp;tos menfes,ad Dominum migrante,fuæ tandem ordinationiconfenut.V^^nbsp;rum non priusconfentire uoluit,quam monafterium omnimodo tradere:^nbsp;turliberiati.AduocatinanqueComifes,monaftcriumin ius ftium penitusnbsp;redegerant,SC nullam oblati libertatem,iuxta tenorem primae fundatio^«nbsp;nis liberrimè permittere uolebant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

GHRONICA 10, TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tÿ

Vi'dens ergo Comes Adelbertus Vuilhelmi abban's conftanh'am.quód hïonaftertj regimint fe nequaquam intromittere ueüet, nifi manus tpfenbsp;^eponeret,amp; locum perpétuaItbertate condonaretîfîmulauiï fein omsnbsp;*übusobtempcraturum,quaecunque adliuiufce reinegocium ntceflârianbsp;praeuideret.

Ad inftantiam itaque efus, Cornes Adelbertus pcrrexit cum eo ad cu= riam Regiam, literas præ fefimulatè ferentesjllbertatem cœnobtj aftutianbsp;feculari falfas compofuît:quas muniri ßgillo regio impetrauir, Vuilhebnbsp;»ijo columbina ßmplicitate reuerendo,nihil tale penitus fufpicante. Vc-fuiTi poft annos quinque dolum intelligens, per Dei mifericordiam eui*nbsp;lt;!*tîqucmadmodum fuo loco per ordinem dicemus.

Sandus igitur ÔC innocens quum effet Vuilhelmusjuerax âtque fidc= «SjOmnesex fuis uirtutibus metiens,monafterium à feruitute iam crc=nbsp;dens exemptum ordinari in Abbatem confenfit.

Anno igitur Dominica: natiuitatis mineQmo fexagefimo nono, indis dlioneautem fcptima,in die fando Afeenfionis Domini noftri lefuChri-ftijquæ fuit quarto nonas luntfjmonafterio necdum confummato,VuiI«nbsp;«elmus abbas conftitutus eft:0cin præfentiamultorum nobilium tam desnbsp;*ftorum,quàm laicorum, ab Henricho Nemetcnfi Epifeopo iuxta mo=nbsp;•^eni ordinatus,atquein federn Abbatiæ,non abfque flumine lachrymaanbsp;»Um collocatus» Præfuit autem in magna religione ôd fanditate pernbsp;Ji’inos duos ôd uiginti : in quibus ftatum ôd conditionem huius mena«nbsp;«ertjjtam in pcrfonis,quàm in rebus temporalibus mirificc dilatauit.

Natuseftin Bauaria honeftis parentibus procreatus,à quibus omni?« Potenti Deo in pueritia fua fuit à pijffimis parentibus oblatus in praedi«nbsp;ao monafterio îandi martyris Hamerani Ratisbonenfi, ubi tam mori=nbsp;Oils ad puritatem rcgulæ, quàm eruditione literarum ufque adeô cumnbsp;^ftnpore Ôd diligentia profecit, ut ne dicam in utroque monafterio, fed nenbsp;loaltero quidcm,fua aetate habuerit parem. Ingenium eins fubtiliffi^nbsp;•niitn, Ôd in omni feientia tam Humana, quàm Diuina, eruditum fuit:nbsp;Wmadmodum fua præclara uolumina oftendunt, quæ ôd monachusnbsp;®^demum Abbas edidit, quæ fi quis diligenter cum intellcdu reuolue«nbsp;flt, quanto intelledus acumine prxditus fuerit, feier. A pueritia cnimnbsp;fiia(ut diximus)in monafterio conftitutus, omneillud tempus quod exnbsp;fcoris regularibus ôd cæteris laboribus monafticis fupereffe potuit, autnbsp;^rationi impendit, aut ftudio bonarum literarum. Nemo ilium in cœsnbsp;iiobio uel extra, unquam m’dit ociofum : femper aliquo fpirituali, uelnbsp;literali fuit intentione occupatus. In his ambus, quas uocant Lisnbsp;hwales,eruditiffimus fuit, ut fuos etiam longe uinceret præceptores.

Erat enim Philofophus acutiflimus, ôd in difputationibus adeo fub« flh'SjUt à nemine penitus uinccretur. In Mufica, fingulari dodrinanbsp;fulgebatiquippe in laudibus Sandorum,qui cantus plurcsdulci modu-lamine compofuit. Porro in Mathematica ôd Aftronomia, in Arith*nbsp;jpetica ôd in arte Calculatoria tam eruditus fuit,utquum in omnibus ha-beretur dodifsimus, his quafi fingulariter icientqs operam nauafle iiidc'nbsp;retur, Qiiid autem cdiderit,obiter indicabimus. Scripfit enim de Mu-oca, de Compofitione monocordi , de Aftrolabio ôd eius compofitio«nbsp;’'c, de Compofitione quoque horologtf , de Corredione Pfalterij, ôdnbsp;Ratione Compuii Ecckfiaftici. Ipfc quoque in Sacris Scripturisnbsp;G 4

36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mi'^S AV GlBüSi S

fludioGfsimus fuit, in quarum ledione dulce contubemium ortihf quo ad uixit tempore,habere confueuit. Erat uir per omnia dignus honore inbsp;cuius etiam difpoßtio corporis quendam reucrentiæ cultum ab intuen*nbsp;tibus exigebat. Statura ßquidem procerus, in anteriori corporis partenbsp;caluus,pilos in reliquo raros habebat, faciem cerulei mixti albedine co*nbsp;loris,pulchram aliquantulum^ produdam,manuumi^ digitos pulchranbsp;longitudine fubtiles, ac totum corpus débita proportione ad uirtutemnbsp;fuerat ordinatum . Vox illi grandis atque uihlis erat,qualis cum natu:nbsp;rali quodam ornatu uerborum,optimum quenqueoratorem facerecon*nbsp;fueuit. Vnde in exhortando multum ualuit, ita ut dulcedine uocis,0inbsp;quadam authoritate fermonis modeftifsime præGans, animos audito*nbsp;rum in fua uideretur habere poteilate, dum quicquid dicere uoluiflêt»nbsp;admirabili facilitate pulchritudineç auditoribus potuit pcrfuadere.Incor«nbsp;rigendts uero delinquentibus,amp; fi aliquantulum uidebatur feuerus^miranbsp;tarnen prudentia amp;difcretione utebatur, tanta^ fagacitate morbos am*nbsp;marum difeernere amp; curare nouerat, quanta nullus medicorum corpo-rum aegritudines fanare potuiflet.Summa in Deum charitateferuebat,pronbsp;cuiusamorenullis laboribus,nullis^ parcebat expcnfis,quibus uelDeinbsp;honorem uel proximorum falutem operari potuiflet.Corpus fuum ieiu**nbsp;nqs,uigilqs^ pene continuisproChriftiamore macerabat,tantis9b*nbsp;chrymis fandæ compundionis fe madabat in facrificium Iaudis,uteumnbsp;lumen oculorum cito amiffurum credidifles.Iucundus erat in conuerfa^nbsp;tionefratema,non diflblutus, inerat^ ei cum grauitate paftorali dukisnbsp;affabilitas, qua cundos in fui fauorem facile attraxit. Tantæ uero hu*nbsp;militatis extitit, ut non folum doceri ab inferioribus in his quæ nekitcnbsp;forfitan uideretur, fed etiam corrigi multotiesnon fit dedignatus. Fra*nbsp;tres fuos Qi. in Chrifto filios mirabili diledionis affedu fouebat, fingu-lorumcp caufas Qi necefsitudines, non fecus quam animam fuam curare fiudebat. Nullus unquam fuorum quantumlibet triftis uel tentainbsp;tus, ad eum gratia confolationis accefsit, qui non dulcedine uerbo*nbsp;rum eius abirct magnifiée confolatus. Summæ in pauperes clementixnbsp;fuinomnesep infirmos,egenos,debiles^,quos reperit paternofouebatnbsp;affedu,ufqueadeo utfeueftimentis multotiesfpoliaret fuis, quibus nu*nbsp;ditatem alicuius pauperis operiret. Multa enim pauperibus Qi hofpiti=nbsp;bus larga manu diffribuit, QC tarnen in omnibus curam fratrum nonnbsp;neglexit.ln ea contentionc,quac inter fummum pontificem Gregoriumnbsp;feptimum Qi Henricumregem quartum,in multarum periculum ani*nbsp;marum uercebatur,nulla potuit ratione induci,ut his qui uicarium Chrûnbsp;fti impugnabant,uel in minimo confcntiret.NecfoIùm partes Apofto*nbsp;lici defendere Qi obferuare uoluit, fed etiam quofcunquc potuit uer*nbsp;bo Qi exemplo publicè Qi priuatim non aduertens indignationem ma?nbsp;lignantium,ad eius obedientiam reduxit. Magnæ fuit charitatis ma*nbsp;gnus amator,ut neminemDco feruire uolentem repelleret, non pau*nbsp;pertatem, non imperitiam perfonarum attendit, fed omnes ad obfe*nbsp;quium Creatoris uenientes, nobiles âd ignobiles, diuites pauperes,nbsp;dodos Qi indodos,fine generis autgentis diferimine admifit Jn uieSunbsp;Qi amidu nec curiofus fuit, nec fuperffuus , mediocritatem in omni*nbsp;busamauitJnmenia nunquam cibarqs aut poculis uti fingularibus con^nbsp;fenfitÿfed mox ut quippiam talium fiiiflet ciappofitum,infirmionbusnbsp;diftribui

CHRONICA 10. TR! TE Mît, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ot

^ftribufpræcepit.Omnem notam fingulahtan's in extenoricoftûerfatio-fugiendam monacho ex régula docebat,qui tamen in conuerfatione ’nteriori laudabiliter mukum fingularis erat.Nam in compun Aione cor^nbsp;deuoiione mentis, S)C in feruore diuini amoris multiim fuit fingularis,nbsp;ÿcout fein quotidiano lachrymarum dC orationùm facrificio totum ma-Y^ret Domino, cuius tam fanda,tam innocens,tam^ religiofauttaepu*nbsp;•^‘tasextititjUt fignis ÓC miracul/s magnificis comprobata,omnipotent! Donbsp;nitno gratifsimam fuiflc,non pofsit dubitari.Denitp cum fama religiofacnbsp;J^onuerfationiseius,quac diu latere non potuit,fe per Germaniam ÔC Gal-’’’ni longe latecp difFunderet,cœperunt multi nobiles SC diuites huius fecunbsp;quot;ï’^iagnae^ dignitatis SiC eruditionis uiri certatim ad eum confluere,amp; fenbsp;eius magiftcrio diuino feruitio humiliter mancipare.Ex his cömpluresnbsp;*’)feculo abundantes,multa de paterna haereditatefua fecum ad monafte=nbsp;profuftentatione fratrum,amp;;redituum neceflariorum comparationenbsp;^^tulerunt.Magnam inomnipotentis Dei pictatem omnibus diebus uitænbsp;^fiduciambabcbatjfcó^ talemin fanditatemorum erga Dominum ex-”*buit,quod in nulla un quam ab co necefsitate derclidus fuit.QuadS nan-Wdiecum fratresquibus curam rcrum remporalium commiferat,maxi«nbsp;*’’5 ineuitabil/neceffitatc conftridi quinç^ argen« libras in communemnbsp;’^^idomefticæ utilitatem conuertendas,à pio paftore nullum babente de«nbsp;penitusexigèrent,cöfolarieos uerbis duldfsimis cœpitjdicçns denbsp;’’^ifericordia DeinulIatenuseflcdefperandum.Atilli nimia necefsitate opnbsp;PMsiconfolanonisuerba nonaducrtunt.Surgensitacp dc medio fvatruirtnbsp;^bbas reueredifsimus deprecaturus Dominum pro inftante fuorum necef-•tate egreditur,cui mox ignotus quifpiam occurrens memoratura pondusnbsp;?^fgentiinmanustradidit,amp;iIicorecefsit.Multafunt per uirum Dci Vuibnbsp;^Jnium fada miracula,quai cum in hiftoriauitæipfius habeantur latifsisnbsp;dcfcripta,a nobis fuperflue denuo fcribcrcntur.Claudum duobus fe ba=^nbsp;^^bsfuftentantem in ponte circa monafterium S.Aurelq habens obuium,nbsp;•''’¦‘ftinæ fanitati inuocato Chrifti nomine reftituit. In nemorc quippiamnbsp;p’^Urusoperismultos homines expanibuspaucis magna fide in Cbriftumnbsp;credusfatiautt.Gebhardi monachi,qui poft mortem uiro Dei adnbsp;Mos translato in abbatia monaftertj fuccefsit,toto corpore contradi mi==nbsp;/’’^Sjdextri fanitatem brachn,quo fe ipfumin edendo iuuare poftet,prcci=nbsp;ad Oominum prçmifsisimpctrauit.Appofitûfibi exfurtopifeem quo«nbsp;tempore,nullo inftrudus humanae reuelationis indicio,fcd propheti==nbsp;‘pirituintus edodus refpuit, öd manifeftato fcelere coquos dure fatis re-^Mendit.Vas quocg pernegligentiamminiftrorum fufo in terram uino,nbsp;j,JbitusuacuumfoIo iuftu(utitadicam)ipfoetiam nefciente,optimo rur;

® uino plenum fubito repertum eft,quod pauperibus ftatim diftribui prç« /Pit.Excmplo denique fummipaftoris lefu Chrifti de mifericordia De»nbsp;Mrus.frc.trem dietota fruftra in pifcando laborantem,confifum de pieta^nbsp;‘^ïuatoris denuo exirelaxare^ in capturam rctefuum iufsit, amp;: magnænbsp;i^äntitatislucios odoprimo tradu frater cotpit.Continuo pater fandusnbsp;P?^Pcres inuitat ad cöuiuium,cum quibus donum manducaret diuinitusnbsp;‘ätS.Cum tempore famis paupcrcs larga reficerct manu,ÖC exhaufta frunbsp;t^ntisproptuaria iam prorfus appareret uacua,Chriftiferuus Vuilhelmusnbsp;^^P’^^*5^^9uaquäpropterea minuit,amp; ecce theca frumêtaria,quae ucnbsp;P^tidiligëterreuifainuentaeft uacua,manc denuo per fratres luftrata fru«nbsp;'fisplenafuit reperta.Sedhisnarrandis curinfiftä miraculis, cum oraniunbsp;mirasä

kMONAST. H JRS A VGIENSIS miraculorum maximum fît ïpfîusinftauratio monaftidordinis ftdifdpU*nbsp;næ regularis,cuius nee dum feci mentionemdpfe nanep eftjqui ordinemnbsp;noftruminomnibuspenc Teuthonici ïcgni prouineqs mifere collapfumnbsp;reformare ftuduit.amp;^ inmukisenam coenobtjsminficè rcformauit.Monasnbsp;chos enim quofcunep potuit uerbo ófexcmplo ad obferuantiâ regularisdi«nbsp;fciplinae feruentifsimo/piritus S.ardore (uccenfus,rcuocauit,amp; fiimmonbsp;ftudiopriftinumillumfcruorem fpiritus,quo fandi patres noftn'Bencdi^nbsp;lt;Sus,Maurus,Pladdus,CoIumbanus,Gallus,Ægidius,Gregorius,nbsp;dus,Lullus,amp; cæteripenêinnumerabiles olimferuebantin Deum,admo«»nbsp;nachos fui temporis reducere mirum in modum cupiebat.Enimuero fep-tem ordinisnoftrieoenobia in diuerfis prouineqs partim per fe in perfonanbsp;propïia,partim ueró per fuosmonachos a tep difeipulos à fundamentis erPnbsp;gens,pro Dei honoreconftruxit,Ex his primum fuit cella S.Grcgortj quxnbsp;Richenbachdicïtur,de cuius fundatione inferius loquemurlatius.Sccun«nbsp;dum eftmonafteriumfandiGregorijmartirysin Nigrafylua Côftantien-fîsdioecefîsjinquopofuitmonachos defuo conuentu Hirfaugienfi uiro*nbsp;probates amp; in omni religione clarifsimos. Quibus in abbatem prxfecitnbsp;Henricum difcipulum fuum 6C monachum huius eoenobij,uirum fpedatxnbsp;rcligionis,qui uerbo amp;excmplofubditosfuos ad cÔtemptum prælêntiumnbsp;amp;amorem futurorumanimauit.Tertium uerô in Bauaria fundauitinhononbsp;remS.Martiniepifcopijubi etiamdefuoconuentu monachosamp;abbatemnbsp;pofuit,qui proculdubio fub pâtre fandifsimo regularibus inftituti difeip^*'nbsp;nisnonpoterantefrenifireligiofîfsimijmaximècùmadnouasplantation^®nbsp;noninfîrmiorem quofîpjfed meliores quoshabuiflet monachosmitt^’'^nbsp;prudentifsima confîdcrationepater Deo plenus confueuerit.Quartüft’'^“nbsp;dauit in Thuringia cœnobium,in ciuitateErphordenfi in honorem fandic»nbsp;rumApoitoIorSChriftiPetrifiC Paulijin quo fimiliterfratres de conuentunbsp;fuo Hirfaugienfî pofuit,ipfum^p coenobium ôi. fratres Gifelberto exnbsp;nacho Hirfaugienfî eo tempore abbati,in Reinhartsbronna regendum^nbsp;procurandum quouü^ eisde abbateprouideret,cÔmcndauif.Vcrùm cumnbsp;fratres,qui hodie monafterium ipfum Erphordiêfe inhabitant,regem Frannbsp;corum Dagobertum fundatorem fuum niiflc dicant,poteritnos forfan alinbsp;quis falfîtatis arguere,quod abbatem Htrfaugienfem Vuilhelmum fundasnbsp;toremeiusaudemusappellare.Idcirco teftem ueritatis hiiloriam uitæ ip^nbsp;fîus in medium producimus,in qua manifeft-è habentur,quæ nos de bac rcnbsp;locuti fumus.Ncc dÜceptationem aduerttmus,quoniam fî primus fundatotnbsp;Dagobertus extitit,VuilheImusnon primus,fed poftruinam prioris eoc'nbsp;nobtj fundatorfecundusfuit.Quintum uero monaflerium ordinisfui pa*nbsp;ter fandus in honorem beatifsimæ Dei gcnitricis amp; uirginis MaiiÇj^ïl Dunbsp;plicem aquamde nouo conftruxit,in quo monachos ÔC redorem ex fuonbsp;conuentu uiros uita ôt'conuerfatione uenerabiles colIocauit.Sextum in ut*nbsp;la quadam,quæ Vuielheim uocata eft,feruorum Dei coenobium pofuû»nbsp;quodpoftcatamcninmontemS.Petri commutatum fuit,ad quod fimili-termonachos ÔC paftorcm dedit.Septimum uerô ordinis noftri monafte=nbsp;rium fun dauit in prouincia Charêtinorum,quod Laucnfedicitur,ad quodnbsp;fratres de fuo conuentu mifît uiros probatæ conucrfationis,quibus Vuet-zilonem monachum uenerabilem præfecitabbatem.Multa infuper ordinis noftri monafteriain diuerfîs Germaniæ prouincijs nimia uetuftate pe«»nbsp;nècollapfa,in priftinum ftatum reformauit, ÖC nonnulla ab altjs incepta,nbsp;ï'ec tarnen confummata,côtinuando perfccit.Porrô monachos dC abbates

CtÎRÔNiCA IÓ, TRITÉMIÎ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§5

^efuoconuefttu ad milita cœnobi’a tam nom'ten'n diiierns locis fundata, Suam ctiam ad pun'tatemrcgulæ infl-auraia ôi. reformata deftinauit,quossnbsp;ïutnmenttonem,quantum adnotitiam memon'æ noftræ peiuenerunt,innbsp;^^quentibus faciemus.Erat eni'm uir magnarum uirtutum,amp; magnæ apüdnbsp;onines æfttmationisjqui cum fimpliçitaie coJumbina prudentiam ferpen^nbsp;*‘spofsidebat,SC propterea paftorem fe fratrum fuorum,non folùm ïn fpi^= inbsp;ptualibusjfed etiam in temporalibus idoneum ÔC utticm exhibebat.Singunbsp;quoq^lucrandi animas gratiam àDomino cui fideliterferuiuit,acce*nbsp;P*t)perbuam multosamp;penè innumerabiles ad Chrifti obfeqmum hompnbsp;perduxit.Nam cùm Adelbertus cornes monaftertj Hirfaugiêfis inftau«nbsp;’^®tor,pro quindccim monachis duntaxat ftipendia prouidifletjfandus pa»nbsp;^^tVuilhelmus omnipotentismifericordia fibi coopérante,per oblationesnbsp;^delium fratrum numerû mirabiliter auxitjamp;^ omnibus neceflària prouisnbsp;^‘^•Centumnanqueamp;fquinquaginta monachosfub fua difciplina quotpnbsp;Dominum laudantes habuit,quibusneceflària uitæ corporalis ÔC fpirûnbsp;*^alis,iuxtà regulam patris noftri fandifsimi Bencdidi frugaliter procura«nbsp;^itSuprahuncmonachorumnumerumhabebat amp;:alios fratres barbatosnbsp;^oplures,quos ufitato nos uocabulo Conuerfos appellamus,qut laboribusnbsp;•^^nuiim infiftenteSjtemporalium curam fecundum mandata feniorumnbsp;®§frent,ÔC monachis contemplation! ôC orationi Temper deditis corporumnbsp;’'fccflària prouiderent.Feruntdcnicg hune reuerendifsimum patrem Vuilnbsp;quot;clmumconuerforumhuiufcemodiufum in Germaniæ cœnobqs primanbsp;'^flinftituiflre,uelpotiusabolitumrcnouafle,quem folùm in primæua mo«nbsp;’^âchorumconuerfationeolimnouimuscclcbrem.O quàm pulchrumfue-^ïtillo in tempore conuerfationi tot Dei famulorum intere{re,qui unani«nbsp;^es fpiritu uoluntate concordes in domo Dei ambulabantcum confennbsp;‘^iquorum S)C fi corporalis habitatio fuerit in praefenti feculo.mens tarnennbsp;^delyderiumuerfabantur in coclo.His pater fandlus décréta fancflæ regunbsp;^*conformia,pro pleniori inftitutione morum ÓCmentium edidit, quænbsp;fratribiis ad Cluniacum,ut illorum confuetudines difcercnt ac re-Portarent,in uno uolumineuaria ÔC pulchra diftindione compilauir.Ha:«nbsp;confuetudinum codex in multis hodie coenobijs habetur,teftis prifeçnbsp;’^^Jigionisamp; fanditatismonachorum H*rTaugienfium,licet per nouarumnbsp;^onftitutionumBursfcldenfium editionem pene ab ufu uidcatur abolitus,nbsp;Libet autem fratrum conuerforum inftitutioncm à S. Vuilhelmo abbatenbsp;^apienterfadam paucisperftringere,utfciat pofferitas quanta foUtcitudfinbsp;’'fjdiligentia ÔCftudio falutem fuam fratres huius monafterq fub paflorenbsp;P’ifsimoquæfierint.Adnodurnas uigilias omnescumfumma feftinatio=nbsp;reuerentia in ecclefiam conuenire,fuas orationes deuotifsime dicere,nbsp;Oniniacpcum filentio agerefingulisnodibusfolcbant.Et quia diuinis la=nbsp;boribus operibusep deputati fuerunt,ne grauarentur fupra uires nimia pronbsp;«xitate uigilarum,breuitereis matutinæcantabantur,quibus expletisliccnbsp;batadftratumredireuoIctibuSjautfimaluiiTentin ecclefia remanerc,quo=nbsp;bfqucnodurnicomplerentur àmonachis in choro.Manefingulis diebusnbsp;‘ummomiflam omnes audiebanr,qua finita conucniebant ad capitulumnbsp;'ulparum,ubi pro commifsis negligenttjs fe proclamantes poenitentiamnbsp;’magiflro condignam accipiebant.Deinde fi cui placebat, cofitebatur cul=nbsp;pas fuasfacerdoti,ut diem feruentiori Dei in amore alacritate perficerct.

ofthæcunufquifque ad opus fibi pergebatiniundum,laborabantcp om jjfscumincredibiliferuorecharitatisjnon fecus quàmfi omnibus necef«nbsp;lariaprouidete fuis laboribus finguli tencrentur.

Habcbant

84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄONAST. HIRSAVGIENSIS

Habebant enirn finguU intra uel extra monafterium iniunda Gbf quæ tam fidelitcrjdiligeritér Si honeftèadminiftrabant,acfi diuini'tus prænbsp;cep ta extitiirent-Sûriia intet eos ferüebat mentis inDeum deuotio,tanta^nbsp;inter fe charitate Si amote fraterno in imitate fpiritus erant coniundi/utnbsp;nulla turbatio nullàcp difplicentia,pacem Si tranquillitatê eorum unquafflnbsp;infirmauerit.In co mm uni uiuebant otnnes,abdicationem omnis propriesnbsp;tatis tam ftridè inuiolabiliter^ cuftodiête§,üt nihil penitus uel fe uelmunnbsp;dum fentire putarentur. Ad obedietitiani feniorum erant promptifsimAal^nbsp;cres femper amp; uoluntartj:ad omnia quaccuncp illi mandate uoluiffentjHonnbsp;Iblùm inlcuibusSCquotidianisaAionibuSjfed etiamingrauioribus,ôi htsnbsp;quæ fecundum aeftimationem humanâ impofsibiliauiderentut.Inter quosnbsp;non folùm côtentiones Si iargia nulla erant,fed nec uerbUm ociofum qui=^nbsp;dem aut rifum prouoeâs ab aliquo eorum poteratauditi.Singülis quatuornbsp;decim diebusin Dominica,feftisquo(^maioribus,6C inuiam dirigêdi,qurnbsp;anteDominicamnonteucrterentur,fingulicommUnicantcscorpusDom»nbsp;ninoftri lefuChrifticum maxima rcuerentia Si deuotione fumpferunr»nbsp;Adcompletoriumfingulis diebuscôuetfi onines unà cum monaebisun»«nbsp;uerfis adecclefiam conuenerunt,quo finito cum fummo filentio iiixtaprxnbsp;ceptum regiïlæad cellas fuas eunte$,patumperq5 compundioni uacantes»nbsp;ad ledos dormitum fe reponeban t,quo ftatutis horis ad noâurnos poflentnbsp;cortfittgereJn omnibus deniqp exercittjs fpiritualibus,quae horninem ebu^nbsp;llralem perfîciunt,6d ad amotê cœleftis patriç incendunt,tam ftudiofcjt^*’'nbsp;dcuotèjtamcp feruentes uitam fuam infiituerunt,ut folo tempore qtudeiunbsp;pofleriores,moribus autê ÔCobferuâtiadifciplinæ regularis antiquif«’’^^®nbsp;illis in eremo Ægypt. mOnachis pares omnino coram Deo Si hofflinibusnbsp;haberentur.Sednunctandêad hiftoriaenarrationem reuertamur,quianbsp;opus cft uitam Si mores uirifandifsimi huicoperinoftto per ordinem in»*nbsp;ferere,quæ conferiptaeinfpecialiuoluminecôtinetur.Cùm itaq;Fridcriconbsp;quondam paftorefratrum importunitateper comitem abdicato Vuühe-^nbsp;mus reuerendifsimus abbas,tandem poft multa impedimenta fuilTet ordisnbsp;natus,necmonaftertjfundatio complétafuerat, nec dotatio neceflâr^petnbsp;ipfum comitem ,per confuetudinem temporis legitime confirmât^«nbsp;DE CONSECRATIÔNE N O V JE BaSILK-®nbsp;S,AMre/ij,lt;iot4tioHe,w4mi^iojjf amp; libertite monafterïj,^Himnbsp;Vuilhelmusprocurauit,

CVm igj'tut ecclefia monafterq needum fuiflet confummataîn^^’’“® VuilhelmusadHirfaugiam uenit, quemadmodû antea dix’uius,ne-que dotatio per comitem Adelbertum faAa,cômunitione necefïariaconsnbsp;firmata,fandius paterunà cum fratribus fuis:quorum turn paruusadhi^nbsp;erat numerus,fumma curajdiligentiâ ftudio monendo,promoucndo ÖCnbsp;cooperando cœpit inftanter agerc,quatenus opus inceprum quantociusnbsp;compleretur.Cùm autem diligentifsimè inftarent operi coepto,Adelbertonbsp;comité Si deuotifsima coniuge praebentibus impcnfas,non minus quotpnbsp;t.ecleßnperfe3anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidelibus nobilibus ÔC ignobilibus largitione eleemofynaruii*

concurrentibus,breui totum ædificium fuitconfummatum.Anno nantp Domintcæ natiuitatis loTi.indidionep.ftruduraecclefïaeantcde*nbsp;cennium ferme inchoata,perDciauxiIiumconfummataeft,unà cum re t-quishabitaculismonachorum eodem tempore inchoatis.Eodemitaf^nbsp;Ectlcpn cofecra nOj^uifuit Vuilhelmiabbatis annus fecundus,pridie nonarum Septem^nbsp;lt;«r per epifeopü brium,cadem ecclefia dedicata per Henricû epifeopum Nem^emem or^nbsp;spirenfem. dinarium,in cuius parœchîa monafterium eft conftrudium, Adclberto

CHRONICA IO. TRITËHII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

tftiteeiuscpuxorcdeuotifsima Vuiltrudiatcp Vuilhelmg abbate petentû bus.Hïsigtturfadiscùmamatoruentads Vuühelmus monafteriüm om=nbsp;nimodælibertati iuxta promifsionem comitis traditum æfttmarct, nihîlcpnbsp;fufpicaretur fraudis,lætus in DominOjpropofitumfuum,iuxta rcgulâ fan=nbsp;ûifsimipatnsnoftriBencdidiexequitur.At uero paucis annis tranfadisnbsp;deuofifsima Chrilli famula Vuiltrudis comittffa aiidiens ex marito quàm Frauscowitif ßnbsp;‘iolofe ôC frauduicnter fandum uirnm inliteraruni imperialïum pro monanbsp;nbsp;nbsp;innetefcit

fterijlibertate datarum circumucnerit,quàm fecretifsimè hoc ipfum abba **VuiIhelmorcuclarecurauit,fi quo modo reftringeredolofî fraudes pof=nbsp;^^tjadmonens,ô^nouasliteras prionbus cancellatisfuper libertatc mona^:nbsp;fterif extrahcre,fecp daturam non fegniter opera ,ut confentiente uiro nul=»nbsp;‘Usfiliorumcontran'um fe ponerer.Quanta cum triftitia amaritudincnbsp;J’jr fandus fraudem non fibi tantum,fed Deo fadam ingemueritjnon factnbsp;*^dixcrimjC^uippe quiiam comitîsanimum nonredum erga cœnobitî fo=nbsp;J^tnanifefte dtdic£rat,ex quo in feruifutem dcnuô redado feruorum Deinbsp;quot;îbitaculo,nihil aliud quàm cita cultus mofiaftici inftare uiderctur euerfio.nbsp;Mcùmdeccptumfemifcrabilirercerncrer,nunû^ apud homines rcme=nbsp;^UiTitnucniretjUidcreturcpturpifsimum poft ordinarionê epifcopilocutnnbsp;^fratresdefererCjnec minus graue cum periculo regularis difciplinæ fru=«nbsp;fub tyrannica fcruitute ad pofteritatis commodum uelle laborarcjadnbsp;tota fe mentis deuotione conucrtit,Ô!^ quodobtinere per hompnbsp;ab homine fraudulento fepoflc defperaueratjfacilèper Dei mifericornbsp;'ïtnreccpturumfefciebat.Etecceomnipotens qui preces ÔC lachrymasnbsp;P5uperumfuorumnondefpicit,tâtiscomitem fubitô aducrfitatibus intusnbsp;^‘^isfiltjs ÔC propinquis.fon'sabextraneis tribulqri prouida difpenfatiosnbsp;?*-permifitjitautomnihumano penitus confilio 5C. auxilio deftitutuSjUisnbsp;’»aliud quàm extremamrcrum S^uitacdefperationemcogitaret.Admo:«nbsp;^’’Us tandem uxoris deuotifsimæ confilio,uirorum fpiritualium fulFragianbsp;!*4’Jirit,qtn i^on aliter cuafurum ilium calamitates quas patereturjuiro(ucnbsp;’f^lt;licam)oreconfirmabant,nifi monafteriüm Hirfaugienfe quod iniuftènbsp;J'’Cüpaucrat,reftitucret omnimodæ libertati.At ille nihil möratus omnia Comtsnbsp;® fadurum promifit, uocato^ ad fercuerendifsimo abbate Vuilhelmo rw in pcrpetuHnbsp;^’’^nimodam libertatem monaftcrij omniumcpad ius monafterij perti==nbsp;î'^’ïiium abrogatis ac penitus cancellatis prioribus literis, in manus e=nbsp;’'^sobtulit : omnim iuri aut proprictati ratione aduocationis uel alteriusnbsp;f^’ufcunque iurildidionis feu maioritatis pro fe fîlqscp ôê haeredibusnbsp;^’sin perpetuum firma conteftatione coram uxore,filqs ôi. multis alqs re«nbsp;’’Heiauit. Deinde prateepit abbati, quatenus literas uel per fe uel pernbsp;^’^ofeunque alios fuperhacipfaperpétua libertate monafterq conficeret,nbsp;^^^cuncp forma SC tcnore,fibi melius uideretur expedite,fequando uellctnbsp;eo adregiam præfentiam fine moraiturum,ÔC omnia quæ ad huiufeenbsp;®*Pertinercnt confirmationemfinedolo fidelitereffefadurum.Itacç poftnbsp;dies abbas Vuühelmus gratiasDeoperagens débitas,formamlite«nbsp;cum confilio prudentum uirorum pro libertate perpétua concepit,nbsp;cum Adelbcrto regem pcrfonaliteradtjt,SCpaginam teftamentanbsp;quam conccpcrat,figilli rcgalis munimine in manusipfius régis Hennbsp;quarti obtulit corroborandam.Et quia totius libcrtatis,ÔCdotationis ^exconfirmaitenbsp;^^’Cut proprië dicamus) reftitutionis monaftcrij Hirfaugienfis perfçpe di

'^’ïïcomitem faAæ,in eifdem literis plenius dignofeitur fummacôtinen,

V crit inutile fi formam ipfius inftrumcntiregalis de ucrbo ad uerbum “‘«operinoftrofideliterinferamus»

JW-ONAST. HIRSAVGIENSIS PAGINA TESTAMENTARIA LIBER TA.TiS»

IN nomine fandæ dC indiuiduae trinitatis,Henricus diuinafauentedes mentia ReXjOmnium fandae Dei ecclefiç fideliû,præfentium fcilicctacnbsp;futurorû cognofcat induftria,quôd in regno noftro reguläre quoddâ mo-nafteriSfitumeG;,in prouinciafcilicet quæ diciturTeuthonica Francia,innbsp;epifcopatu Nemetenfi,in pago Vuernigau dido,in comitatu Ingcrsheim,nbsp;in fylua quæ dicitur Nigra,iuxtafluuiû qui dicitur Nagaltha,quod Hirfaiïnbsp;gia.fiue S.Aurelij cellanuncupatur,ubi âfidem fandus corporercquiefcit'nbsp;quod têpore Ludouici ptj regis,in honore S.Petri ôi. Aurelij epifcopi connbsp;ftrudum honorifîcè ôi. Deo dicatum fuit ab Erfafrido quodam nobili fenanbsp;tore amp; religiofo,amp; à Nottingo filio eius reuerendifsimo Vercellêfi epifconbsp;pOjalqscp parêtibus Adelberti comitisdecaftclloCaluuejfed deincepsà ponbsp;fteriseorûdifsipatumeft.Nunc autemidcm cornes Adelbertus inftindnnbsp;Dei tadus,necnon coiugisfuæ Vuiltrudis crebris precibus adhortatus,fflonbsp;nafterium ipfumiam reftaurauit,ô^ quæaliquâdiuinibidefccit,uit3 mona^nbsp;chicam reparauit, Sgt;C prædia quæ illuc antiquitus à parentibus fuis traditanbsp;funt,fed partim à pofteris eorum inuafa,partim SC à fe ipfo quafi iurenbsp;ditario poflèflafunt,reddidit,ô^ infuper de proprijs tot ac tâ tas prpdioröil^nbsp;Iucimpenfas,côtradidit,quoferuitiûDeinQcàquindecimfratribusfubresnbsp;gula S.BenedidiinibiprocurâdisgratiaDeiperagi ftabiliripofsît/o’^'nbsp;luge ipfius prænominata,fîlijs Brunonc,Adelberto.Godfrido,amp; filiabusnbsp;Vta amp; Irmingarde fibiin hoc ÔCin omnibus his inftitutis côfcntaneis,ôlt;^n^nbsp;primis ipfum fcilicet locum Hirfaugiam,cum omnibus nunc in præfcntia«“nbsp;rum illuc collatisiuftitijslegitimis ÔC pertinentijs prædiorumjfeuquar^*”quot;^nbsp;cuncp rerû ex toto fuper altare S. Aurelij reddidit,delegauit QC côtradid/tnbsp;Domino Dco,fandæMariæ,fàndo Petro Apoftolo,S. Aurelio epifcoponbsp;6CS.BencdidoinpoteftatêôCproprietatê,amp;prçdidimonafterijabbannonbsp;mine Vuilhelmo,eius9fucceflbribusin difpofitionê libéra cellæ^ necefnbsp;ûriâ,fratribus^ Deo, fub régula monaftica inibi feruituris ad utilitatê.Efnbsp;ne unquam à pofteris fimiliter ut à parêtibus fuis,Dei feruitiS deincepsiUicnbsp;deftrui pofsit,prudenter prorfus decreuit amp; inftituit eandê cellam cum omnbsp;nibus fuis pertincntijsnunc collatis amp; dehinc deferendis ab hac die ÔC de=nbsp;inceps omninonon fubdi,nec fubefle iugo alicuius terrenæ perfonæ nelnbsp;poteftatis,ntfi folius abbatis domination!,ordinationi ÔC poteftati,6(^ fienbsp;tiuslibertatis iureSi priuilegioearnadampliauit,amp; obregni cœleftisb^renbsp;ditatê in Chrifto omnimodis ftabiliter fublimauit.Dehinc omnipoteft^'^^’nbsp;feruitiOjiurCjô^ proprietateprædidi monafterij,ipfe cum coniuge,fil»js^nbsp;filiabus fupradidis fefe omntno fîdeliter abdicauit» Sed hoc totû reucra fesnbsp;lixnegociatorprudentereffecitjprimùmob fpemacpræ’mium uitænbsp;næjob rcmifsionê peccatorû,ob falutêcorporû,amp;fempiternârequiein aninbsp;marum,SC ob quotidianâ memoria fui ipfius,côiugis fuæ prænominatæ,nrfnbsp;liorû Si filiarûfuarû,necnôomnin parentû,pofterorû,côfanguineorû,arninbsp;côrûcp fuorû Si omniû ad cura fuam pcrtinêtiû. Ob memoria quoep reg^nbsp;epifeoporû,principe, SC omniû prædidæcellæftatum ÔC honoré diligêtiunbsp;acdefendêtiû omnium Chriftifideliû.Et quod prout pofTefubeht cunnbsp;dis Chriftipauperibus beneficia femper illic patefiat receptaculû.Adl^hçcnbsp;etiâut fratrescœnobijipfiusnôcinibicôgrcgati,adhucq3 inChrifto cogrenbsp;' gâdijtutius aeliberius Domino Deo in fandç profcfsionis fecuritateferuinbsp;repofsintjhuiufmodi libertatis eos munere dotauit. Vt quandocuneppatr^nbsp;fuofpiritualiorbatifuerint.ipQhabeantliberam poteftatê fecundû 5nbsp;S.Benedidiinter fe uelundecunq^ ubiopusfueritabbatemftbinon onbsp;eligendijfedenâcôftituendi.Quêcûfratres regulariterekgerint,dchii^cut

CHRONICA 10. TRITE MIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

folet, adcofh'tircndiim cum mchorum tnonafterq conuefu'ant,âfunàcle-roaduocato populocp in fanAuario praefentibus, dccanus ucl quiciinque Likrtase^fîitaê prior fit locupüusjaccipiatuirgam regtminis de altari fan Ai Aurelij SCabfnbsp;Sue omni prorfus contradiAtone tradat in manumipfius,quern totafra^nbsp;trum congregatio fibi elegerat.Hic fubindc canonic? abbas ordtnatus,finenbsp;alicuius perfonae dominationc dC impedimento fufeepturn miniffcriumnbsp;luum propofle amp; fcirefuisimpleat,folicp Deo fecundum ordinem fuumnbsp;’*ber fcrutatdiberam^ omnium rerum fibi commiflarum in Chrifto depo-’^endarum intus ÔC foris poteftatemhabeat.Quinififortèpræternccefsi?nbsp;’atem monafterij â^communem fratrum utilitatem facrilegus,quod abfit,nbsp;’icentiofè ÔC feculariterabutiprçfumpferitinftituta libertate,fami!ia,bonis,nbsp;febusuefanAu3rtj,amp; ob id fratrum pracmonitiones contemnensad fuamnbsp;fuoruni'ue priuatam cupiditatem ÔC libitum temerè ea difsipauerit,ud ßnbsp;beneficia qutbuslibct perfonis nifi ncceflarqs monaftertj ipfius fcruttoris’ .. .nbsp;“Us præftitcrir. Aut fi regtbus,cpifeopts, feu quibufcunc^perfonis confen«*nbsp;^neusannucritjfi forteiibertatem monafterij pcruertere,fibicp locum fan ter«/êrltw.nbsp;’Sum fubtjeereattentauerit,fine aliquodferuitij ftatutS inde fieri fibi exeanbsp;8crint,mox poftericomitis prædiAicum fuffragto fratrum,aduocati,cler/,nbsp;*otius^farniliae,3C omnium bonorfihominumritèàfratribushuncaccufanbsp;^Um,tuftetp ab cis conuiAum,à dignitatefua abîjcianr, pracficiantcp aliumnbsp;*Uxta prædiAjm îibfrtatem,fîC S.Bcncdi Ai regulam,quem fratres libi elesnbsp;gertntâ: abfq; omnt contradiAione pro ilIofubftituant.Concedit etiamnbsp;cornes prædiAæcella: aduocatumaliquem de pofteris fuis fieri,fitamclo=nbsp;ciipfiusabbascum confilio fratrumtalem inter eosinuenerit,qui fient ip=nbsp;‘Ccorncs nunc,non pro terreno commodo,fedpro£cternamercede follici=nbsp;’Us 8cftudiofus bona confiitutammonafterij libertatem ôi. iuftittamdenbsp;fenderc uoluerit.Sin autcaptum ÔC utilemaduocatum undecuncp fibi plasnbsp;cueritjCligant.Hic deniep abbatc petente à rege accipiat bannum legitimu,nbsp;ter in anno fi necefiefucrir,aut in ipfam cellam,aut ubicunc^ uel quandonbsp;’bbati placueritinuitatus ab illo ueniat,amp;: ibi placitum iulTum pro caufisnbsp;necefsitatibus monaftert) rite peragat,Nullum autem feruittumaltud,nbsp;’Usant beneficiumfibipro fiocconcedirecognoicat,nifi tertium bannumnbsp;^confuetudtnariam iuftittam ÔC Iegem,quamcæteriaduocatiinalqs Itbenbsp;fismonafterijs habent fuperfures,proteruiam,Ô!^ Cenfuales,ô(^cætera talia,nbsp;Etinillistrium placitorumdiebusin unoquocpunummaltrum de frumennbsp;’U amp; unum frifcingum,ôi^ unumficlumde uino QC cætcraadhæc pertinentnbsp;^.Præterca item conftituitgt;quôd nifi abbate uolente SC aduocante bonanbsp;“^Joca monafterij fuis frcquenttjs temerarijs, SC fine caufa minime adeatnbsp;contingat.Nec præfumptuofus in eis placitum quodlibet uel perno=*nbsp;’Sandi licentiam habeat.Ncc fubaduocatum pro fc faciat,nec omnino ali=^nbsp;SUam abfc^prationccalumnlâ perfuafionemautiniuriam monafterio ,ab*’nbsp;fiait uclfamiliæ faciat.Siautem non ut aduocarus,fed potius ut calumnia«

amp; peruafor monafterij fuerit,omnino poteftatê habeat abbas cum con fiuo fratrû hune reprobare,amp;^ alium fibi utiliorem undecûcp eligere.Con^nbsp;ftituit etiam amp; hoc cornes præfatus,amp; nosipfius petitionefîrmitcr ftatui^nbsp;quod fi quifpiam pofterorum fuorum ,ucl quarumeunque homonbsp;pcrfonarum,unam uincam ,unum manium , unum molendinum , uelnbsp;(altern unum mancipium,fiuealiqutd taie à fupradtAa cella temerarius in«nbsp;’uftè abftulerit.ut noftrinoftrorumcp fuccelTorum regia poteftatecoaAus,nbsp;auri talen ta ad ærarium regis perfoIuat,primitusredditôecclefiequ(J

H l

S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄONAST* HIRSAVGIENSIS

inuafèrat.Si ucróquislibetillonimlt;quod abfii)cortem ucÏaliqnam uillarti indeutolenter abalienaueriCjfiucmanifeftusinuaforbonorunnpßuscellainbsp;exhteritjUel fihoc tcftamentumtradirionfs Ô^Iibcrtatîs quocûcç ingenionbsp;feu argumento legum fecularïum pcf uertere uel infringcte tentaiient,ccitnbsp;tum auri libras adregiamitcfti perfoluat cameram,ó^ rcddat primitusccïnbsp;ckliaCjSC fecundum leges item componat,quodablatum fuerat,ôi^ ßcinquot;*nbsp;Lexm!ni{lri)rS tetitio illius omnino irrita fiacMiniftris quotp ôi. familiaÈ fattduarij ean«’nbsp;crfamiiiariümo demconceditlegcm ÔCferüitutenijquamcæteriinregnonoftro liberæab-n»{ierijbiûtU‘ batiæ habent,ut tanto fideliores prælatis fuis per omnia fcruiant.Supernbsp;haîcomnia cornesfæpedidus Apoftolicum priuilegium acquilîutt 8gt;C connbsp;ftituit,ut unus aureus quem Byzantium dicimus,fingulis annis RomS adnbsp;altare S.Pctri ab abbate prçdidi moilafterif in pafeha perfoluatur eo pado,nbsp;utlibertatisiftiusôdtraditionisftatuta tanto perennius inconuulfa a.mO'nbsp;dopermaneantjô^ ut prædidum cœnobiumjfub RomanæecclelîæMun;nbsp;diburdio ôi maieftate fecurum femper ftabiliatur Ôif defendatur.Sinbsp;quifpiam regum uel polterorumeius,feuquarumcunqj homo pcrfona^nbsp;rum(quod abfît) teftarnêtum hoc ullo ingenio intirmare uel infringere P’’^nbsp;fumpfcrit,fiautemid(quodabfit)â quolibeteorum inftigâte diabolonbsp;obfecrat cornes idem amp; omnino teftifîcatur Apoftolicum pontificeninbsp;CcntejiaiioeoMt. Chhftum 8i per S.Peirum Apoftolum amp; S.Aureliüm epiftopumAnbsp;tuad/uv/nu»! omnesfandosDcijamp;pertremendiiudicij diemjUtiilum Dei Äfandoru”^nbsp;I*«'?«®* contemptorem ôi. teftamentariac huius conferiptionis deftrudoff”'nbsp;nili refipueritjtradat omnino fttanæ,fiC anathematizet cum,ac propban^nbsp;àconfortibusamp;ffiftjsccclcfiæfandscDeiôd hæredibus uttæ æternafjU^^nbsp;auferat Deus memoriam illius de terra uiuentium,ôi: deleat nomen eii^®nbsp;Übrö uitæ;ÔC ut cum Dathan 6C Abiron, quos terra apertö ore dcglutiuif,nbsp;amp;uiuosinfernusabforbuit,perennemincurratdamnationem,EtütHcro-diSjPilatijâC ludae fociusfadusin aeternurh difcrucieturjamp;f cum Sodomie’nbsp;Gomorris ignis ÖC fulphuris imbres hic cxperiatur,óC Heliodori pI^S^^nbsp;öifucrbera hic perpetiatur,ó^ Antiochi tormêtis.uermibus fcilicetfcawriés»nbsp;Äcum fcetorecomputrefcens miferrimè conteratur.Etnifi refjpiPf^^’Pp'nbsp;trum regni cœlorum archiclau/gcrum cum S. Aurelio 6C tota coeleftilt;^‘“'nbsp;tia portai Paradili obftitorem habeatinæternum. PrædiaautemliruuiH^nbsp;ad prædidum monafterium antiquitus pertinentia,Ölt;: ab eoderti corntknbsp;nuncreddita.hæcfunt.In primis ipfe locus Hirfaugia cum tribus uilluiiS,

• nbsp;nbsp;Lutzenhart, Altburen,Nagaltharf,Hufteten ,Deckenphrû,amp;^ qugnbsp;nbsp;nbsp;funt

ad Gilftein,Stamhcim,cum uillulisitem tribus Summenharr,Lutzenbarh ad S.Candidum,ad Mettlingert,ad Meuchingen,ad GretzingeOj^d Muobnbsp;!ingcn,ad Mercklingen.Tres hubæ,Gumpertzuuilerdimidiurt’’f^æ‘^nbsp;tem comes prxdidusdefuisfuperaddidirpr£didis,Ottenbnt,0lt;^lt;1UÇP®^nbsp;fidebatad Vuile,en uillulis binis Gretzêbach ô(^ Blâda ad Biberbach,adnbsp;Bottênach,ad Thâbach,adVualaheim,adDuashubas,ô^ fextugeraumcanbsp;rQ,adGijprechtzuuiler dimidiSjÖLeccIeftä adToffîngêôCadMalftha.nçenbsp;fcilicet praedia cum manciptfsad pr^dida loca pertinêtibus'reddidit ôdeonbsp;tradiditad prçdidu ccenobiûjCû ecclefifs,fabricis,uinetis,agris,pratis4^nbsp;uis,palcuis,aquis,aquarûcp decurfib.pifcationibus,molëdinis,cxihbus,ôtnbsp;redditibus cultis ôd incultis cû marchis ôdterminis legitimis.Statutanbsp;ôdiuracêforia cum omnimodaintegritate legitimorûfuorQâdutilttatenbsp;feruitqs,quæ ullo modo inde prouenire uel excogitari poterût.Vt antenbsp;prædidç traditionis ôd libertaus ft«us,ôdomniaprgdida ftatut3,ea

CHRONICA I 0. TRlTEMtr.

‘lèquaDeoamp;Jfandis eins deflinatafunt,ab haedie omni aeudin Chrifto ^«aamp;inconuulfa permancant,hancchartam teftamenranam pracdiAico-*’iitisrogatu,confcnbi,manu^ propria corroborantes figilli noftri j'mprcfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi

ûonciufsimus communin'.Data eft7.iduumOdobrts,anno Dominkac ^ticarnan'onis io75.indjdionei5.

Huiufcemodi ergo tenon's chartam,reftit«tionis,traditionis,donatto^^ •'isjibertarisamp;immum'tatismonafterfj fui Hirfaugiêfis reuerendifsimusnbsp;’bbasVuilhelmuSjmanu ScftgiUo regiæ maieftaris munitam cum impersnbsp;^f^ctjgratias egitDeo,qui non deferit in mifericordiam fiiam fperantes.

quot;•^Pit.Deinde priuilegium regale,cuiuscopiam præmifimus authoritatê ^Poftoltcaconfirmauit,tertiô tale (üper omnibus his priuilegium dédit.

PRIVILEGIVAI GREGORIl

Plt;‘Pæ vn.

r^Regorius cpifeopUs ferUusfcruorum Dei,diledo filio Vuilhelmo Vlabbati monafterq fandi Aurelrj,quod dicitur Hirfaugia,in epifeopa.nbsp;p^Spirenfi fitum,eiusq} fuccefforibus in perpetuum.Cum omnium eccle«nbsp;jJ^filiorum faluti ôi. fecuritati fanda fidcs Apoftclica ex generali paftora*nbsp;caucre Q(. confuleredebeat,turn uero alacrius

£ P^nfius piæ intentionis di. religiofae deuotionis uota fufeipere ac faluti^ tiJ'^.^^^‘^^»’’3nciparenecefiecft,utgratanterbonorum ftudiorum petk .....

J^ibus occurrat,0C quæadlaudem di^loriam diuininominisfunt infti* Connus pâtui

JAO NAST. HIRSAVGIENSIS

eonßderans,quia dum àfandæ matris ecclcfiæ fidch'bus,bearis Apoftoîi$ Petro amp; Paulo,honor amp; metus obedientia exhibctur,quod corum desnbsp;creto öi. nomine folidatum dC roboratum fuerit, nullius eiierforis illidta

Siarcendosinfeftantium impetus diligenter obferuandos, ftatuimus hos duntaxat,qui canonicisfandionibusnonobfiftuntjUtncc permifsisnbsp;bet negligatur,ncc de uetitis quodlibet irrogctur.Haec igitur quae huiusnbsp;præcepti decreiicp noftri pagina continet, tam tibi quam cundisquünnbsp;quo esordine locoqj fucceflerintjin perpetuum feruanda decernimns«®*nbsp;quisucro regum,facerdoium,clericorum,iudicum Si fecularium perfooa’nbsp;rum hancconftitutionisnoftræ paginam agnofces contra earn uenir^’t^’'nbsp;taucrint,poteftatishonoris^fui dignitate careatj, reumcp fe diuinoûidt’’nbsp;cio de perpétra ta iniquitateagnofcat.Etnifiea quçab illofunt male abîaf’nbsp;rcftituatjueldignapœnitentiaillicitè ada defleuerit àiàcratifsimoco’^P®'nbsp;re Si fanguine Domini redêptorisiciu hriîhalienus fiat,atcp in extt‘^?’®nbsp;examinediftridæ ultioni fubiacear, Cun tis autem eidern locoiuftanbsp;uantibus,fitpax DomininoftriIcfu Chrifti,quarcnusamp; hic frudumb'^’-naî adionispercipiant,ô(^ apud diftridum iudicem praemiaaeternx’'^*^*^**

CHRONICA lO, TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿt

mine multo poflèt enutrire.CoHegit ergo quofcunque Deo ferin're in ue^» ïitatecupientes,nobjlesô(^ignobiles,diuites amp; pauperes,dodos ôi. indoanbsp;Aos,fine deledu perfonarum, QC cùm monaftenum ab Àdelbeno comiténbsp;pro I5.monachis à principio effet dotatum,ipfe centum quinquaginta monbsp;nachos prærer fratreslaicos,quiappelIabanturBatbati,fub Rio magiftenonbsp;*^gitur habuifle» Vnde cùm locus monafterij S, Aurelij nimis pro tanta canbsp;P’cndamultitudineuidereturanguftus,nouum trans pontem cœnobiumnbsp;*apideo tabulatu conftruxit,de quo poftea dicemus.Nunc autem poftea=«nbsp;Huam confecrationcm,dotationcin,libertateffl,amp;cætera monafteti) priui-^fgia per abbatem Vuilhelmum impetrata,unà cum fundatione comitisnbsp;Adclberticonngnau(mus:ordinem hiftoriædiu intermiffum refumamus,nbsp;’ncipientescp à primo Vuilheimi anno,feriem temporum SC notabilioranbsp;*n Germania,maxime circa ordinê gefta, breuiori ratione perftringamus :nbsp;na uidelicet intenti ahenis,ut tarnen huius abbatis ada ÖC monafterq in=nbsp;^remcta fub-eo non negligamus.Igttur anno Vuilheimi primo Petrus Danbsp;jniani ex ordine noftro facrofandæ ecclefiæ Romanae epifcopus cardina=«nbsp;' «s,de quo longe fuperiusmentionem fecimus,à papa Alexandro fecundonbsp;•cgatus ad regem Henricuin inGermaniam mittitur,amp; apud Franckfors^nbsp;in pracfentia multorum principum fedis apoftolicæ mandata régi eumnbsp;’uthoritatc magna ÔCfapientia exponit.Eodem anno Megimuuardus ab=nbsp;nas Hildenshcimcnfisablîatiamfufcepit Augienfem,patefadoin earn pernbsp;niultam largitionem pecuniarum aditu.Hisenim tcmporibus qutbusHennbsp;«eus quartus regnabaf,epilcopatus,abbatiar,præpoliturae cCcæteraedigntnbsp;*3tesccclefiafticæ,non per eledionem dignis conferebantur,SC haerefisnbsp;•noniaca totum penèregnum Teuthonicû fuaprauitatemacuIauit.Ex quanbsp;*nulta in Germania orta font malajquiarexpropter hæc SC aliamulta pernbsp;^hrifti uicarium excommuntcatus,rebellis ÔC contumax fummo pontifie»nbsp;*üit,omnes^ illi obedientes ufcp ad mortem perfecutus eft*

Anno fequente, qui fuit dominicac natiuitatis 1070 annus,archieptfco* pus Moguntinus Sifïidus,archiepifcopus quoep Colonienfis HiJdolpbus,nbsp;^Bâbergenfis epifcopus Flermanus, à papa Alexandro euocati Romamnbsp;'^cnerun t.ibi epifcopus Bambergêfis accuiàtur, quod per fimoniacam hçsnbsp;’¦efindata pecunia epifeopatum inuafiffet,adeô muneribus placauit Ro-nianum pontificem,utnon folùmimpunitus,fedetiam pallio quafi archienbsp;P*fcopusrcmuneratus,ab eoin patriamlîtreuerfus.Adelbero quoiçVuor-’natienfis epifcopus ex monacho S.GalIi fadus,quemadmodunifupràdinbsp;^*inus,hoc ipib anno propria(ut ferunt)crafsitudinepræfocatus obijt,cuinbsp;Adelbertusfuccefsit.Anno Vuilheimi abbatis fecundo rexHenricus Dusnbsp;^3tum Bauariæ Ottoni abftulit,quem illi mater eiusimperatrix antea de^«nbsp;«ùjpro quo conftituit Vuclphonem uirum ftrenuum SC bellicofum,natio-ne Sueuö.Vnde dux Otto fugiens ad Saxones,contra regem dux belli fasnbsp;Aus eft. Anno fequente multi principes coniurant contra HenricGregê SCnbsp;^ones,acerrimo in eum animo multa contra eum praelia gefferunt.HoCnbsp;tempore Sifridus archiepifeopus Moguntinus ,caufa orationis in Gali-t*am adS.Iacobum perrexit,0Cin reditu ad Cluniacum diuertens,ibidemnbsp;^anerecontemptofeculoftatuitjSCin dominica quæ feftum S.Michaelisnbsp;A^changeli præcefsit,denuô profeffuseft obedientiam regulärem publicnbsp;A coram omnibus in manu abbanXSed dum mercenary Moguntinumnbsp;’pifeopatum precio compararearegeconarentur,per obedientiam abba,nbsp;^quam illi fub régula S.Benedidi promiferat,compulfus,ad fedem fuaninbsp;H 4

HOMA5T» HIRSÄVGIENSIS reuertitirr,amp; S.iduum DecernbriumMoguntiam regrefllis eft, fedemtpnbsp;fuam adhuc ix.annis gubernauit.Iftc archiepifeopus Sifridus monafteriunbsp;pukus eft.Abbas autem eiufdemcoenobif primustuit Gifelbertus mona*nbsp;chus huius raonafteri) Hirfaugienfis,quem abbas Vuilhelmusad inftan^nbsp;tiam Sifridi archiepifeopi Moguntini cum toto conuentu neceflario,adnbsp;eun Jem locum deftinauit.lfte Gifelbertus uenerabilis abbas fuit,uir literisnbsp;bonis eruditus ÔC morum integr/tate côfpicuus,maximus regulan's difdpUnbsp;naeamatonquimukosinbreui tempore monachos ad coenobium praefa**nbsp;turn feruituros Dominotollegit. Veiùm cum Henrico regi poftea excon»nbsp;municato à fummo pontifice Gregorio 7.confentire minime uellenr,om*nbsp;nescumabbatefuntdemonafterio expulfi,qui plufquam ^o.numero adnbsp;Hirfaugiam ueniêteshonorificè à S.abbate Vuilhelmo fufeepti funt,quosnbsp;aliquanto tcporefecumdetinuit.ôt; pofteacellam S.Gregonfeispro ma*»nbsp;fione afsignauit,quemadmodumfuo loco plenius dicemus.Conftituknbsp;tiam idem archiepifeopus clauftrum B.Mariae femper uirginisad grades,nbsp;inciuitate Moguntina,quod mukis prædtjs SCornamentis dotauit. Annonbsp;Vuilhelmiabbatis quarto,qui fuit dominicçnatiuitatis io73.mortuo pap^nbsp;Alexandro fuccefsit Hildebrandus abbas S.PauIi ordinis noftri ôi. Roma-nacecckfiæarchidiaconus,ÔCpraefuitannis ix.diduscp eft Gregorius bu*nbsp;iusnominisfeptimus,uircertemukæ dodrinae,ibagnæ^ pietatis,prüden^nbsp;tiæ,iufticiæ,conftantiæ,amp; religionis,quimuka pro defenfionelibcrtatis^*^nbsp;clelîafticæ QC fecit bona,6lt; fuftinuit adwerfa,Hic primùmfuit monaebu«nbsp;CluniacenftsjÄ: à Leone papa 9. fandae Rom.ccclefiæ archidiaconusnbsp;monafterium S.Pauli ordinatus.hoc anno poft Älexandrum,omniumcortnbsp;fenfu fummuspôtifexcreatus eft.HicRomæcelebratafynodoftatuitfu*’nbsp;magna excommunicationis pœna,omnibus presbyteris,diaconis,utnbsp;cubinas ô^omnesmulieres,prærereas quas regulæ ôd fandafynodus ad^nbsp;mifit,à fe quantocius eqciant,ôf fecundum canones cafte uiuant.Dcniq^^nbsp;laicis interdixit,ne miflasfacerdotumconcubinas habêtiumaudfrepi'aî*^*nbsp;merent.Omnesetiam uendentes cmentes cpifcopatusgt;abbafias,pi'fP°'nbsp;fituras,decanatus,canonicatus,præbcndas,presbyteratus,dtaconaiuS)fut’*nbsp;diaconatus,decimationes,cæteraq5 officia ecclcfiaftica,in eadem fyuodonbsp;excommunicauit.Henricum quoep regem accufatumapudfedemapo^O'nbsp;licâdefimonia fiC altjsmukiscriminibusfiC malisperpetratis,crehffs nun-ctjs ÔC epiftolis Roraam ad fynodalia refponfa uocatum, ÔC uenire conten»nbsp;nentem excommunfcauit,unde in regno ôi^ecclefiamultiplicata funtma*nbsp;la.Claraamp;celebrisualdehistemponbusper Germaniam dC Galbas eratnbsp;memoria S.Scbaldi in Nurêberg,Ô^ S.Heimeradi in HafungenA »»»^gnonbsp;populorum concurfu quotidie frequentabâtur propter opitulationes quænbsp;diuinitusilliclanguentibus fæpenumero conferebStur.Quorum ukimusnbsp;uidelicetHeimeradus presbyter fuit fandTsimæuitç,qui obfjt anno Domini 101 indidionc 2.4 calend. Iultj,fuper cuius tumulum Sifridus ar*nbsp;chiepifeopus monafterium noftri ordinis(ficut diximus)conftruxit,cuiU8nbsp;patronuseft S.Hcimeradus,quimukis ibidem miraculis coruftauit.

Anno VuilhelmiabbatisfextoRex Henricus Saxon es bello aggredi^ tur.ôf multis abutra^ parte occifistandem uidoriapotitur.Eodemnbsp;obfjt H ’nricusepifcopusSpirenfis.cuiHutzmannus fuccefsit, AnnoVuinbsp;helmiabbatis 7.qui fuit dominicæ natiuitatis 107^.10 menfe Martio,rexnbsp;Henricus confilium 24 epifcopoîum,multorura quocß abbatum 0^ o^r^

CHRONICA IO. TRITEHII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

^orumapud Vuormadam gt;ndixit,cuicriam perfónaliter mterfuft,animo ß^intennone contra fummum Chriftt uiéarium,àquo iuftèfueratexcom:nbsp;*nunicatus,iniLiftè penitus confpirandi.Irtterea fuperucnit quidam ex Ronbsp;’i’aniscardinahbus Hugo cognomêto Blatlcus,quem propter mores ine=nbsp;ptos papa depofuerat à cardinalatu,plenusminarum,deferens fccum de uinbsp;^^Ôt^inftitutionepapæfcenids figmentisconfimilcm tragœdiam, fdlicetnbsp;Undeoriundus,qualiter abineunte actateconuerfatusjquam peruerfo ordinbsp;federn apoftolicatn occupauerit,quæ ante epifcopatumgt;quac poft acce*nbsp;ptum ponnficaturnmemoratu quoqj incredibilia flagitia commiferit.

Hums uiri apoftatæ authoritatem qui cum rege confenferant,quaß dim* ^nusfibi deftinatam gratifstmè profecuti fententiam promulgarunt,quódnbsp;P^paeflenon pofs!t,necullampoteftatem Iigandi,uel foluendi habeat,udnbsp;^’^^ando habuerit,qui tantis uitam probn's ac criminibus commaculaue=nbsp;^it.Cumcp cæteri omnes damnation! eius nihil hæfitantes fubftriberent,nbsp;^delbcroHcrbipoIenGs Ô^Hermannus Metenfis epifcopialiquandiu re^nbsp;p‘terunt,allegantes canones,qui uetant epifcopum fine audientia fynoda«nbsp;^PofTedeponi.Sedminis VuilhelmiepifcopiTraiedenfis,qui partes epi«nbsp;^opiRomaninimium perfequutus 8gt;C regiss plus æquo defendens infta=nbsp;quot;^ïjCtiam coadifubfcripferunt.Nomineergofynodi literæ Romam dirisnbsp;S^nturad papam plenifsimæiniuriarum ÔC contumeliarû,quibiis cum de«nbsp;^^arantpontificatudepoûtum.PapacolIeda fynodo IiteraS coram patri=nbsp;p^pubiicèlegiCjfibiàperfîdis tranfmiflàs,SCcommuni cpifeoporum connbsp;‘‘io regem denuo cum eo archiepiftopum Moguntinum Sifridum,nbsp;'PifcopumTraiamp;denfem VuilheImum,0i^ epifcopum Bambergêfem Runbsp;J'^numcxcommunicauit.PorrôOttonem Ratifponenfem epifcopu,Burs«nbsp;^^ardum luuanenfem epifcopum,Ottonem Conftantienfem epifcopum,nbsp;^^erardum comitem,V dalricum ödalios nonnullos regisconfiliarios pras^nbsp;^Osantcaexcommunicauerat.Caeteris uero qui in fynodo Vuormatienfinbsp;depoßiioni fubferipferant, diem ftatuitjqua nifi Romam praefentatinbsp;^ufam dicerenthuiusinauditaerebellionis,eandem excomunicationis ui^nbsp;^*pcenam fubirent. Ad hoc confilium malignantium abbas Vuilhelmusnbsp;^laius coenobq Hirfaugienfisuocatusirecontempßt,quippe qui uicariumnbsp;^hfiftifandum amp;innocentem rioucrat,ö^ cum fanda Romana eccleßanbsp;’Uptime fentiebat. Anno fequenti quifuit dominicænatiuitatis 10^7. cir=^nbsp;’^äiS.calend.Odob.colIoquium maximumapud Oppenheim fadS eft,nbsp;*ioipenetotius regni principes Regis fubiedioni renunciabant, caufamnbsp;P’^æbenteSjquôd aduobus ApoftolidsRomam ad fatisfadionem uocatusnbsp;’^°nucniflet,ö(^prohoccontcmptuin Romana fynodo abfens ÔC contij=nbsp;papa excommunicatus eflet.Vndc necefsitate compulfus Romainnbsp;papam difcalceatuslaneis^ ad carné indutusacccfsit,proftratüslt;pnbsp;P^ïerram coram eo ueniam humiliter pettjt,emêdationem promifit,6C ab»«nbsp;Q'utionem promeruittfed non permanfit inpropofito diu,imö crudeliusnbsp;*-ontraccclefiam fæuire cœpit quam antea fæuijftèt.Tandem excommunianbsp;'¦.p denuo à papa fuit,fîC Rudolphus dux Sueuiæ fummo mandante ponnbsp;*hcecontra eum per principes in regem fuiteledus. Claruit his tempo-^öüsS.AnfelmusexabbateBeccenfismonafterq noftriordinis archiepisnbsp;^opus Cantuarienfis poft Lanfrancum in Anglia,cuius olim auditor ÔC. dinbsp;‘'^’pulus fuit,uirindiuinisfcripturis eruditifsimus,amp;: feculanum quötp li^nbsp;’^•¦arum non ignarus,quimulta poft fcingentj fui reliquit opufcula, quo«nbsp;in fecundo libro illuftrium uiroru noftn' ordinis,dudiirti iam fedmusnbsp;tnentionem

MONAST. HIRSAVGIENSIS

meationem.Hîcdutn pro defenGonenirium eccleßae fuse fupra nominatîè Aliat VMîlbeî- ad federn Apoftoh'cam perrexrffetjVutlhelmum abbatem noftrum Hir-musinamicatM faugj’enfemjquemantea pro cofirmatione inflitutælibertatisRomani fubnbsp;s.Aw/tWwwjt Gregorio papa 7.iuil[reiam diximus reperit,amp; in eiusnotftiam familiäremnbsp;aflùmptus.tnagna deinceps amicitia inter eos cofirm-ita eft.Redicns quo^nbsp;que ab urbe Romana idem fandifsimus præful Hirfaugienfe cœnobiumnbsp;praeterire noluitdn quo uirum fibiomninoclarifsimum abbatem rcfiderenbsp;cum fratribus in magno religionis feruorecognouit.Ad Hirfaugiam itat^nbsp;ueniens cum maximo honore amp; reuerentia à S.abbate Vuilhelmofufces®nbsp;ptuseft,ôC per dies aliquot in eodem loco in fumma charitatc quieuit.San?nbsp;dificauit hunc locum fua præfentia primas Angliac,fandifîcatusàDco, uûnbsp;omni laude dignifsimus,tanta^humilitate amp; charitate fe fratribus exhi-CoKacrpijo eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communicabilcm ,ut non archiepifcopu, fed monachum quemlibet

inter fratrts qiü cxtremum credidiiTes.Inmedio fratrum quafi unus ex eis rcfidebat,collo^ l^utailisfuit. quens de fcripturis fandiSjde inftitutionc morS regularium,de amorc Delnbsp;animarumcp falute,amp;.'ad omnia intcrrogata cum maxima bencuolenti3,manbsp;xime de fcripturarum propofitis quaeftionibus reddens omn'bus 6^nbsp;lis conucniensrefponfum.Maximodcfiderio fratrum fe orationibus com-mendauitjUidenscp tranquinitatcm,pacem QC concordiameorum.fuasde?nbsp;planxit curas ærumnas,quas patiebatur,Miferum fe clamitanSjquód P«*nbsp;ritatem internç conuerfationis,amp; contcmplationis dulcedinem,propt^’^^^nbsp;culijcuras,aut maculare aliquantulum,aurp’urimum intermitterecoget^^*nbsp;tur.Eos autem bcatosjer^ felices.quibus in filentio monafticæfohwdi^nbsp;nisufi^ad finem uitç falutareDci cxpcdareconceditur.Poftea uero quàmnbsp;apudeos aliquatis diebus quicuiflct,data benedidionein fua remcauit:eosnbsp;quos hîc uifitauerat fratres,in multa Spiritus fandi confolatione relin^nbsp;quens acdifîcatos.Multas iam deinceps inter fe miierunt epiftoIas,Anieb ,nbsp;mus ex Anglia in Hirfaugiam,ö^ ex Hirfaugia Vuiihelmus ad Angli^m *nbsp;Ex omnibus autem Anfelmiepiftolis,quas fcripGr ad abbatem Vuilhel-mum,uelunamhu{chiGoriac noGræ ad pofteritatis notitiam amp; didorumnbsp;confirmationem,placu(tnobisinfercre,ut quanti feceritmerita fratrum hünbsp;iusconucntus HirfaugienGsuirtantae fanditaris fic præcminentiæ,nulbisnbsp;ignorer poGerorum Nam poft aliquot annoscum comes de Caluueprosnbsp;pter adhaeftonem regi Henrico,cum cæteris muh is à fummo penhficc cx-communicarus fe diuinis ingereret,frarres^ huiuscoenobtj pro hoc quoanbsp;cum fummo fenticbantpontifice non modicum pcrturbatef,abb3s Viiihnbsp;helmuscalum B. Anfelmo cum quibufdam alijsquæftionibus per cpiftosnbsp;Iaminnotuir,ö^eius fuperhis conßlium rcquiGuit.Cuifandus Anfelmusnbsp;in hunc modum ex Anglia rcfcripGt: Domino patri reuercndo abbatinbsp;ffHid Vttilbfi HirfaugienGum fratrum Vuilhelmo,Anfelmus CanruaricnGscccleGaeminbsp;w./wÂfëKir ntfter indignus,inhacuitadiuturnam profperitatcm,öi in futtiraactcrnamnbsp;fau^ienftin. felicitatem.Exeo quo mihi probitas ueftra fui dignata eftpraeberenott^nbsp;tiam,tantameiusconceptdilcdioncm,utueftri fcmper dulcismihifit mc^nbsp;moriaiquodfum expcrtus non immerito Geri,quon(am di uitam ueftrafflnbsp;amore bcreuerêtia dignam agnouiexiftcre,nbsp;nbsp;nbsp;ucftram paternitatemnot»

ßne affedu dufcedinis erga meam paruitatem eflc, Sæpenantp fratres uc-nientcsàuobis,me non folum fanditatis ucftrac relatione aedificauerunt, fed dignationis ueftrac falutatione honorauerunr.Qua in re licet quic^nbsp;quideftinmetoto,minimcpofsittantis meriiisrefpondere,raeum tarnen

CHRONICA IO. TR ITEM 11.

quantum amoris QC rcuercnti'ae poflum exhibere.Scd hæc Deo in no^ “*sferuandaamp; augenda committcns,ad ea dequibusmcam paruuatemnbsp;confuleredignata eft prudcntia ueftra, non præfumendo,fed obedicndonbsp;potius refpondebo,forte quod non materia: fufficiat/ed quod mihi uidc=nbsp;*'^r’Comes quidem uefter,qui excotnmunfcatus uobisdiuinacelebran^’nbsp;Jibus fe immiftet,mihi uidetur humiliter admoncndus,ne contemnen*nbsp;fententiam corum,a quibusamp;f in quibus Deus feconfirmar,audiri cumnbsp;^üdiunturjamp;fperni cum fpcr nunturjfecp ligarc cum lfg3nt,amp;^ foluere cu mnbsp;°'uunt,aggrauet fuper fe Dei iudicium,à quo fugere nufquam homo po=nbsp;^^.QuareilH melius eftcjUt per falubremhumilitatem abftineat ab his,ànbsp;Wbuseumfententia Apoftolica fegregat,quam perpræfumptionis con^nbsp;^finptum fe in gerat in ina,qua: nufquam nifi per humilitatem qucfita pro-femper inordinate præfumpta obfunt,nec debere cum nullo fuonbsp;^onitnodo Si grauifsimo ueftro maio cogere uos,utcùm eum ofFcnderenbsp;^®b'tisjDeum Si Apoftoliciauthoritatcm grauiterirritetis,ad quos paeannbsp;ilium adiutorem habere non pofsitts,facilius quoc^ aebenignius

Poftolicum eius rationesfuftepturum,fi fuam ilium fententiam cognoue **tteueritum. Quod fi comes idem hanc admonitionem refpuerir,fcitisnbsp;^^^aDeusplus timendus eftquamhomo.Quapropterautfecundum iamnbsp;^’’olatam Apoftolicam fententiam erga ilium agendum,aut ipfum Apo=nbsp;^olicum feuah'quem uiceseiusgerentem de hocipfo confulendum arfti^^nbsp;^o-Ùe presbyteris uero qui fe apertç reprobos libidinis cômcrcio Deo re^nbsp;Pfobabiles exhibent,omnino tenendu eft,quod Apoftolicaprouidentia ccnbsp;ƒ fiaftico,iufto^ hgoreconftituit.Nempe nullatenus conucnit,ut ibi rc^nbsp;®''enteraftetur,ubipertinacitcrapertaamp;impudêtilibidinefoetentcs,Deinbsp;fandiorum prohibitione contemnendo facrisaltaribusdeferniuntjimonbsp;^fideferuiunt^ed quantum ad ipfos pertinct,turpitcr comaculannnonnbsp;^^oquis ea quæ traAantcótemncnda,fed ipfos potius tradantes exccran^nbsp;'^^exiftimet.ut qui Dei Si angelorum præfentiam non reuercntur,uel honbsp;deteftatione repulfi facra contaminate defiftant.Ncc ullatenus opornbsp;'^'Utilli fint confortes de altari participantiû,qu{ per immundicia fe fac/i'nbsp;exortesaltari deferuientiu.De lapfis autem facros ordincshabccibus,nbsp;^l^Pontaneahumilitatefecretè quibus debent confitentibus,nequ2qnarnnbsp;p'frendum eft,quod in eifdem ordinibus amplius uti nullatenus poffint,nbsp;'perfacrificium fpirituscontribulaticordisep contrit! SihumiliatiDcumnbsp;P‘5cantes,aduirtuteproficere ftudiofe cotenderint.Namnecapud Deumnbsp;j^^Pfobatur officium alicuius,proptcr culpam quam ipfe ignofcitmec apudnbsp;J^’nines decoloratur facriordinis dignitas,propter perfona cuius ipfi pcc-non cognofc3t:quibusdaabuscaufis,carnalislapfus prohiber ad fagt;nbsp;Qsordinesaccefiumautrcditum.Sed quontam ferme femper occukumnbsp;'Quorum remilfæfintiniquitates Si quorum teda pcccata,quorum ue*nbsp;ƒ *’iinimè,tutius femper eft,confciumfibicriminis arep placitâ perfonamnbsp;p’^Pofeunt per laudabilem humilitatem abftinere, quam perculpabilemnbsp;j^^fUritatem pracfumere.lllud enim femper poteft,Dconon improbante:nbsp;adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hufcfentenria:,quæ

ƒ’acri ordinis officium,redirum poft lapfum concedit,nequaquam ali-^^3rationc,nifiauthoritate fulciatur fcripturarum, uult attribucre con* p’^fum,lcgat eptftolam B.Calixti papæ diredam uniuerfis cpifeopis pernbsp;P’Hiam conftitutiSjScB.GregortjadSecundinum inclufum,ubiipfi hancnbsp;^•'tcntiam fiefirmis ô^penè eifdem rationibus Si authoritatibus confir*nbsp;’’itjut nullatenus aliorum probatione indigeat. Sed quoniam idem B.

Grego*

9Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 0 N A S T. -H l-R-S A V G 1 E N S 1 S

Gregonus id/pfum in aljjs fuis quibufdam epiftolis ftudiafè prohiber,nefid bi ipi.i tontrarius finde apertis quidem prohibuiflcjde occultis uero poftnbsp;condignampoenitentiamconcefsiffeintelligitur.Nam crimen quodneednbsp;Deoimputatur,necab hominibus effe putatur,non reprobar,ncc decolo«nbsp;ratjUtiam dixizcum tarnen in talirc cuiep tutius fiqcoram Deo plus timercnbsp;quam confidere.Prohiberi autem inuitum debere,qui occultum crimennbsp;humili confefsione fponte ÔCioccuItèdetegit,minimèexiftimo:ncmuItisnbsp;obruatur uirtus falubris confefsioni's,qui potius eligerent penitus ufquamnbsp;in mortem occultari,quàm hac occafione in certitudinem ucl in fiilpicio-tionem alicuius criminis adduenVt enim confiteanturilli,peccaturn fuumnbsp;ftatuitur,fed confîtentemabfcçeiusconfenfuàfui ordinis officio ceflare nenbsp;mocogitjfed potius magni criminis reus elle uidetur qui coginquia fie ôinbsp;confitentem pœnitere confefsionis ôd plures nondum confefros,horrcrcnbsp;amp; refugere confefsionem compellit.Nam fatis patet quàm minus malumnbsp;fitjCuihbet peccatori adaltarecum amoreconfefsionis peradæ amp; fpe mi'nbsp;ferieordiæ humili mente accedere,quàm fecum odio eÔfcfsionis defpe*nbsp;ratione ueniæ indurato corde,defiderio uel ctiam adu fumptuofe ingéré*nbsp;reJlleitacp cui confefsio fit nequaquam partieeps æftimanduseftminoj’nbsp;risculpæjin qua alium permittit non confêntiendo,fed maiorem prüden*nbsp;ter præcauendo.Partieeps ucro maioris criminis autorqj efl'e uideiur,adnbsp;quod multos impellir:amp;^ fi non uolendo, tarnen inordinate plus quod mi*nbsp;nus quàm quodmaius erat timendo.Sed manifeftum cft, quiailli qmnbsp;mili contritione fuperbam uerecundiam conculcando,femetipfoscj^ iu^^*nbsp;cantes indicenti ceflationem fponte confentiunqmulto tutius miniftrantnbsp;permifsi,feuetiamiufsi,quàmilliqui cum uerecûdia Humana inter Deumnbsp;^feiufteiudicarerefugiuntjlicetiscuiconfitenturualdepericulofiuspiO'nbsp;hibeatiftosinu!tos,utfupràdidumefl-,quàmillos fpontaneos.

Et cùm utrifin neceffarium fit,uel ad tempus abftincre,puto quia iHi non Hbenter ceiTantadquodnon bene properant,funt tantum relaxan*nbsp;di,ht ucrô qui fponte abftinent,ad id quod non præfumunt ctiam reuoc^nnbsp;di.Nam iniftis fi reuoccntur,obedientiæ tegmine præfumptio palliatutj’^nbsp;illis uerô humilitasobedientiae roboreadiuuatur.Qiiæ rcuoeatio non m*nbsp;differenter,fed magna prælati confefsionem fufeipientis difcretionefaciennbsp;daeft.Sæpenanqj contigic,utaliquisnon perimmifTum criminis fcrpri*'^nbsp;ti horrorem,nc£^ per uim Humilitatishumanam uerecundiàm fupereG^nbsp;per ftultitiæ tenebras 6C impudentiæ duritiam fœditatem fceleris ôf pudo-rem non fentiat,amp; per negligentiam officium fuum non appetaf-Qyi^^^nbsp;temhuiufmodieft,nunquamadracrumofficium autuocandus aut reuo*nbsp;candus eft,fed cùm pro ipfo poenitente fupplicat humilicas,fugg‘^’'’fnbsp;tiOjintercedit uitæ muta tio, tune nimirum fi prælatus non ram de meritisa inbsp;quibus,quàm de magna mifericordia ôi. mulritudine mifèrationumnbsp;ilium confortans,ad fui ufum offîcfj remittataut inuiteqnon tamtemer^nbsp;quàm prudenteregifle uidctur.Eft enim fæpe in huiufmodi præucniendnbsp;pufillanimitasjcxcludenda contemptus fufpicio,oflcndenda bencuolêna,nbsp;exhibenda compafsio.Hoc enim modo qui talcs funt,quantobenignin®nbsp;tanto efficacius ad perfedionem promouentur,â^ tanto ftridius in bon®nbsp;propofîto ligantur.Potui plura de feriptis primùm hisinterfcrere,fcdquianbsp;epiftolarisbreuitas,quænimisfeiamextendircclamat,non confcntit,» ,nbsp;pliciter quid de interrogatis fentircm paternitati ueftræ iuffus expo U •nbsp;OmnipotensDeusnos ôi. in hisamp;inomnibus,quæ nobisagenda unt, 1nbsp;in reditudine uerUatis dirigat, ut pro çis feipfum mercedem retri

CHRONICA ÎO. TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

praefens cflem Coram iiobis,0^ fanda congregatione ueftra,de qua multa bonauidi,0(^ à multis cocordtter maiora quottdie audio, fuppUci mente to-tum corpus profterncrem,amp;utme bonorum quae Deus operatur in ue«nbsp;ftro fandomonaftcrio in perpetuum participem,in fraterna charitate de»nbsp;nuo per amplius concéder etis poftularem.Sed quoniam ego nimiS diftansnbsp;nbsp;nbsp;‘

hoc non poffum,præfumo de meis meritis,fed de ueftra fanditate rogare, ut uos ho c ipfum pro me non humiliato corpore,fed bcnigna mente ab ijfnbsp;demfiiqs ueftris mihi petatis ôd cum illo concedatis.

His bead Anfelmiliteris Qi. conßltjs S. Abbas Vuilhelmus in Domino confortatusacdiuiniamoris totus ineen fus,nec minus zelo animarS pros’nbsp;tiocatus,toto illo tempore quo miferabile fchifma contra Dei ecclefiam du VuMmuscon-tauit impio rege Henrico in uicarium Chrifti fçuicnte,quofcuncp potuit fanbsp;tubriconfilio ad unitatem ecclefiæ feruandam tuendamcp ton's uiribusaninbsp;uiabatEt quoniam puro fimplicicp oculo tarn fando tamqj neceffario ins’nbsp;fiftebatnegotio,quicquid agebar,religioforum omnium animis complacenbsp;bat:quicquid dicebat,cundorum bonorum corda amoris intimo affedunbsp;oiulcebat.Cum fimplicitatc columbina femperin co uiguit aftutia ferpen=nbsp;dna:amp; quia in omnibus non fuam,fcd Dei gloriam quæfiuit,dedit illi gra^nbsp;damfuam Dcus,ut in cundis profperè agcref,ita ut abhuius fcculiprussnbsp;dentibusomnes prudentiauideretur præccdere,amp;^abhisqui diuinâ pro=nbsp;fitebantur fapientiam fineinuidia coleretur.Claruitetiam his temporibusnbsp;in Anglia Gifelbcrtus abbas monafterij noftri,quod appellatur Vueft,B, Gi/dtcrlt;w^nbsp;Anfelmi difcipulus, uir tarn in diuinis fcripturis quam in fecularibus egre=nbsp;gie dodus,qui inter cætcraingenijfui monumenta fcripOt contra ludæoSnbsp;pulchram alrercationemnon ineleganti fermone.His quoq^ temporibusnbsp;daruit Diemo noftri ordinis abbas in ciuitate Saltzburgenfi,qui propter Dilt;«a.nbsp;'xcommunicationcm Regis Henrici quarti demonafterio fuo fuit expubnbsp;fiis,quoniam cum fanda Romana ccclefia fenticns,excommunicads com-municarenoluit. Venit ergofama S-Vuilhelmi abbatis prouocatus adnbsp;monafterium noftrum hue in Hirfaugiam,amp; inter fratres conuerfatus hu=nbsp;niiliter,cûm uitæeorumlaudabilem inilitutionem uidiflet,decreuit perpenbsp;tuo c3 eis in Domino permanere.Itacp monachus denuofadus fub Vuiknbsp;belmo religiofecôuerfabatur,gradasagens Deo,quód tam fandæ congresnbsp;gationi merueritinfcribi.Dcinde poft annosaliquot in archiepifeopumnbsp;Saltzburgenfis ecclefiæ fublimatus eft,amp; de monafterionoftro per obe*nbsp;lt;hentiam compulfusrecefsitinuitus.Præfuit autem ecclefiæ præfatæ ftresînbsp;nue uerbo QC exemplo,multis præbens incitamenta uirtutum. Tandemnbsp;aniorediuino fuccêfuscum alqsmultisadterram fandam ire,dominic3cpnbsp;•nuifere ftatuit fepulchrum,ô(; initinerecaptusà paganis,cum cæteris fuasnbsp;peregrinationis plerifiç foctjs martyrio coronatus eft,cuius gefta habens

Circa hæc tempora RupertusquondSabbas Augienfis perpapam Gre ^.upntus. gori3 7.deponitur,mandatum perferente S.Hugone abbate Cluniacenfi,nbsp;otnnisep illi ordinis eccleliaftici executio interdicitur,præter pfalmodiam,nbsp;quia tertio Romam citatus,ut fe de obiedis purgaret criminibus, ire con=nbsp;^nrpfit.Poftea fummipontifîcisprohibitione côtcmpta,monafterium innbsp;^egenbach à rege Henrico fufcepit,ubidum pro confuetudine fua lucrisnbsp;îcmporalibusimmoderatius intenderct,occifus eft cumalio haud defperanbsp;indolis monacho adolefcente,quieumdc Bambergcnfi monafterio fe=nbsp;'ntusfueratà feruitoribus fupradidicoenobq,côtra quos poflefsionesmonbsp;’'aftertj Qc ius fuum progreflus,ipfe ad uim arcêdam defendere uoluit.His

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAS T. HIRSAVGIENSlS

temponbus Gregorius papa 7.pro caufis ecclefiafticis legatum in Germa ni'am Gallias miflt,uirum uencrabilem,erudirione fcripturarum ac mo-rumfanditateintegerrimumjBci'usfdum abbatem Mafsiltenièm ordinisnbsp;noftri,qui ueniens ad hoe monafterium noftrum Hirfaugienfc, quafi adnbsp;anni fpacium propter diffieultatem itincris confici€ndi,quod uolebatjbïcnbsp;cumfratribus remanfit.Huius uiri confilio S.abbas Vuilhelmus pro piesnbsp;niori monachorum inftitutione perdifcêdajduos ex monachis fuis ad Clu*nbsp;niacumdirexit,acpofteaicerum duos,amp;: tertio nihilominus duos,qui dilisnbsp;gentiexaminationeomnia illius congregationis fecreta rimati funt,ódinnbsp;Icriptisconftitutiones ad Hirfaugiamretulcrunt. Vnde Vuilhelmus re«nbsp;uerendifsimus abbas permifsione Hugonts Cluniacenfis abbatis fandifsisnbsp;mijftatuta ó^confuetudines fibi tranfmiiïàsmutatisiuxta confiderationemnbsp;loci,regionis ÔC. aëhs quibuidam rationabiliter mutandis,induobuslibrisnbsp;ordine pulchro digefsit,fratribus^ fuis ÔC poftcris pro conferuatione connbsp;uerfationis monafticac obferuandas tradidit.

Anno Vuilhelmiabbatis lo.quifuirdominicænatiuiratis Hidol« phusarchiepifeopus CoIonienGs obtjtjCui Sigeuuinusfijccefsit. Hocipfunbsp;anno rex Henricus fortitcr dcbcilat Saxones,cx qiiibus pkircs interierunn

Anno autem Vuilhelmiabbatis ii.iuflu Hcnnci regisapud Brixinam Noricorum ciuitatemitcrumSynodtis ^o.cpifcoporum Së multorumab^“nbsp;batumac clericorum contra papam Gregohum 7 cdebrata cif. Eodentnbsp;anno rur fus bellum inter Rudolphum amp; regem Henricum gerKur,£C ipfcnbsp;Rudolphuscum alijsmukis cecidif,quiMersburgdflatusàfuismoriUUSÔ^nbsp;fepultus eft.Fertiir autem in extremis pofituSjßC abfcifTam dextram inwisnbsp;tus,cum graui fufpirio dixifle ad Epifcopos,qui forte aderant,Eccc batceftnbsp;manusqua Domino meo Henrico fidem facramentofirmautquam heunbsp;uobis urgentibusnonferuauijöt^ ecce uita mifer cum regno dtfererecom^nbsp;pellor.Videte quime contra Dominum meum folium aicenderc fcciftiSjUtnbsp;redauia me ueftra monita fequentem duxehtts.Qiubus dtdis expirauit»nbsp;In cuius locum Saxoncsfië Alcmaniaî principes Herniannuin quendamnbsp;præpotenrem ex Germania nobilem elegerunt,qui breui tam finsquàma-lienis cœpit dcfpedus haberi,pndc poft paucos annos depofito nomine renbsp;gis,adgratiam Henriet' fe contulit.

Anno Vuilhelmiabbatis IX, dominicæ uerônatiuitatis to8i,r^x Henri* cusitaliam cum exercifupctit,Romam^ ueniens in uigilia Pentecoftes,nbsp;refiftentc fibi Gregorio papa cum Romanis,antecaftellum S.Peui cafteUnbsp;la pofuitjubi etiam crebris per biennium incurfibus urbanorum infefta^nbsp;tus,parua manu multauiriliterperegit. Obfeditcrgo urbem cotinuô pernbsp;biennium,quam tandemcepitannoDominiio8î,indid. ^.4 00^^5Iu=nbsp;nij.quæ fuit fexta feria hebdomadæ pentecoftes. Gregorius autem papa ocnbsp;culte fugiens Salernam fccefsif,ibicp u fcp ad diem mortis fuæpermanfitJnnbsp;cuius locum Henricus rexpetentibusRomanis Vuigbertum Rauenatennbsp;fern epifeopum papam conftituit,quem Clementem huius nominis tertiônbsp;appellarunt. Hæcautem inftitutio Vuigberri antipapa?,fada fuit obfi*nbsp;dioneurbisdurante.in fynodo 30 epifcoporum(ficutdiximus)apudBrixinbsp;nam contra Gregorium,Henrici iufluhabita.In hac fynodo S.Ponrificemnbsp;inauditiscriminibusfalfoaccufatum.quod perartemmagicam,nccrom3nnbsp;ticam,SCdæmonum fuffragio federn apoftolicam inuaferif,amp;^ alia complunbsp;ramcnticntes,abfentem depofucrunt.Qiiodaudienspapa Gregonusconnbsp;gregata pontificum ôi^abbatum fynodo, V uigbertum inuaforem fedis aponbsp;ftolicae

CHRONICA 10. TR ITEM Ib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

ftoltcæcum omnibus qui fueruntfn fynodo Bnxtnenfi, Hcnricum qocp regem cum omnibus fautoribus fuisexcommunicauit,amp; fatis terribHiternbsp;maledixit. Eodem quocp anno Vuilhelmi abbatis, uidelicec i2.Mogun=nbsp;daciuitas exmaiori parte cSecdenaprincipali Si tribus monafterijs ignenbsp;confumpta funt. Monafterium quocjBambergcnfe in uigiliafanda pas’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îgne

fchatis combuftum eft. Hcnricus quintus huius nominis rex nafcitur. Ännodomini loSxcumnumerus monachoruhuiuscœnobtj fub reuerêa ‘nbsp;nbsp;quot;

difsimoabbate VuilhelmOjDomino benedidionêfuam largientemultu treuifletjitautloci anguftiaapud S.Aurelium eos difficulté)' præ multiruanbsp;’^ine caperepoffet (Etant enim plus quam centum quinquaginta mena-praeter conuerfos, quorum non minus quam 40 fuerunt)cœpit uir fannbsp;haberecöfiÜum cumeifdem fratribusfu/sde monafteriopræfatoaJi«nbsp;Sl^antulum ampIiando.Sed cùm id propter loci fitumanguftumô^mi^nbsp;*^uscongruentcmjftrudurarumcp difpofitionem Gert conuenienter nonnbsp;Pofletjaccepto confilio nouum monafterium trans fluuium in loco empnbsp;’’entiorialiquantulum,fiCobidfaniori quoque conftruere decreuieffdusnbsp;dam habens de mifericordia Dei magnam:quia qui tot in obftquium fuinbsp;datresinunum collegerat,fumptus etiam pro conftruenda cis manfionenbsp;^eceffaria prouideret.Cumcp ncceflaria ad hoc opus præparare coepif»nbsp;’’^Glignotumcnim ibi ôdlapidum magna copia erat, Domino Deo pro=nbsp;ddente cœperunt diuites ÔC nobiles multa pro Dei amore conferre,ô^nbsp;f^ndum opus propter laudabilem conuerfationem monachorum Si (2=^ ‘nbsp;Warn Vuilhelmi abbatis fine intermifsione promoucre.Fuit eo temporenbsp;9tiidamRîarchio porensfîC diues nomine Hcrmannus,qui diuino fpiritunbsp;3ttaâus,mundumpro Dciamore cum omnibusrebus QC pompis contemnbsp;*rens,occultecp fugicns,nemine præter uxorem fcicnte,ad monafteriumnbsp;Cluniacenfe incognitus diuertit,aflumptocp àfandoHugoneabbatefannbsp;conuerfationis habitu, pro fummi paftoris amore paftor pecorum monbsp;’rafterq eiufdem faduseft. Huius præftantifsimiuiriuxorpoftconiugisnbsp;praîfati difceffum,Deum bonorum fuorum uolens inftituere hæredem,nbsp;ftitnptus amp;impcnfasfando abbati Vuilhelmoad conftruendum nouumnbsp;*r)onafterium inchoatum præftitit.Quæ tandem nefeio qua excaufa ufepnbsp;®deôfuitoffenfa,utfandumopus intermitteretjSCretradis manibus relinnbsp;^ueret imperfedum. Ex bis tarnen quæ antea contulerat, tantum fuperanbsp;fuit impenfarum, ut reliquium penè totum quod reftabat, pcrfîceretur.nbsp;^œpitautemreuerendifsimus abbas Vuilhelmusmonaftcriû maius cons’nbsp;ftruereanno regiminis fui ij.qui fuit dominicæ natiuitatis io82,indidiosnbsp;in nouemannistotumædificiumperfecitjtautdecimo anno cc-fuerit confecrata.Huius autem ædificq non alios artificeshabuif«nbsp;‘^credenduseftquàm monachos fuos,quippe cùm ferme ducenti effentnbsp;Numéro,crant inter eos latomi,fabrilignarq^ferrarticp.amp;farchitedi in om-JJiarte Si feientia architeduræ proculdubioexpcrtifsimi,quftotum opusnbsp;utieadiutorio fecularium artificum egregiotabulatu,ut hodiecernitur ec=nbsp;^^efia,côfummarunt.Cætera nanquemonafterqçdificiapraîtcrecclefiam,nbsp;P^neomnia fucceffu temporisper diuerfos abbates mutata funt. Annonbsp;^quente quifutt dominicç natiuitatis Jo85.abbasVuiIhclmusceIIam fans’nbsp;^i Gtegorq in Richenbach fundauit,cuius fundationis feriem ipfius uer=nbsp;duximushis potius quàm alienisinferere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In nominefandæ Si ins’

^iuiduæ trinitatis.Ego Vuilhelmusnullismeis mcritis,fcd folaDci mi-: fericordia cœnobq Hirfaugienfis abbas, notum effe defidero omnibus

1 Z

100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

tarn fiitutfs quàm pra£fentibus,quód quidâ ïngenuus fcnior nomine Bern, prædiolum fuum in Nigra fylua fitum,fn Io co qui à Riuo,qui ibi Murgamnbsp;influitjRicbenbach uocatür,fando Aurelio Hirfaugiæ in prxfentia ido*nbsp;neorum teftium inaeternam haereditatem tradidit:idunice poßul3ns,uti*nbsp;bidem monafterium conftrui fatagerem. Accepto igitur communicon^nbsp;corditp feniorum noftrorum confilio,mifimus fratres monachos noftrosnbsp;tres, öd laicales quinque in idem prædiolumjnemore denfifsimo hifpi-dum , quatenus fylua eruta,lococp,purgatOjCOnftrucrcntmonaßeriuninbsp;beato Gregorio. Anno itaque incarnationis Dominics loSijfndiäionenbsp;5,circiter idus Maq,cum ueniflent rjdem frarres in prædidum locum baudnbsp;paucisdiebus pro tugurio fruebantur nuda abiete. Horum autem unusnbsp;uocabaturErneftus,uirprobusÖdcurialis,quiiam pridem fe fua^p omnianbsp;noftræ dediderat obedientiæ» quem cum fuis omnibus eidcm locoinad-iutorium concefsimus.Extititcrgo idem Erneftus loco öd fratribus pro*nbsp;uifor,0d quafi pater fccundus,qui ad extirpandam fyluam^ad purgandumnbsp;locumjad ædifîcandum monafteriurajad conftruendas ofRcinas,m3ximcnbsp;fuas ipfe impenfas dedit, öd undequaqj competenter acquifiuit-Eiusnbsp;goparentum^ ipfius,ficut ôd meam meorumcp mcmoriam ibidem ce*nbsp;lebrem haberi dignqm iudicaui,libenscp firmaui. Sane pofitum eftnbsp;damentumeccleßac.anno Vuilhelmi Ripradidii abbatisdecimoquarfo,nbsp;qui erat dominies natiuitatis millefimus odruagefimus tertius,indidionenbsp;fexta , Sd in triennio confummata eft , In prsfato fiquidem monafte=nbsp;rio Richenbach noftri ordinis prioratus eft , qui à tempore fundati'onisnbsp;fusufque in hodiernum diem , abbati huius monafterq immediate,^nbsp;pleno iure ac dominio eft fubieäus,ad ipfum^ pertinet ius inftimen*nbsp;di ac deftituendi priorem ipfius loci toties, quoties opus fuerit,confernbsp;crandi^ monachos ibidem,ac estera faciendi quae hodie de confuetudi«nbsp;nc öd primlegio habet in ufu.Similem quoque iurifdióionem habet fupcïnbsp;prioratu in Schonrein in finibus Franconisfiti,qui fubeft abbati Hirfau^nbsp;gienfi fimpliciier in omnibus immediate, habetcp ius inftituendi defti*nbsp;tuendi^ priorem,ac ftngula ordinandi quæ ad maioritatem prioraiuumnbsp;huiufeemodi pertinere di^noftuntur.Prspoßtura ctiam in Rode Augu=’nbsp;ftienGs diœcefis immediate ad ius monaftertj Elirfaugicnfis pci tinetjCtiiusnbsp;præpofitus abbati HirfaugienG,plcnoiure fiibiedus eft. At ucro fan«nbsp;dus abbasVuilhelmusadhuc plures prioratus ordinis noftri fua fub ittrifdinbsp;dione illo tempore pof5idebat,qui fuceedente tempore in abbatias muta-tijàiurifdidione monaftertj Hirfaugienfis alienati funt. Floruit hoc tem*nbsp;poreordo monafticusinhoccoenobio.nonfolùm numeromonaehorum,nbsp;ied etiam perfonarum conditione,0t: meritorum qualitate uchfmenternbsp;infignis.NamCcut inpraecedentibus diximuSjfama fandifsimimri Vuibnbsp;helmi abbatis longe latc^ per orbem diuulgata,coeperuntadeummultinbsp;conflucre uiri.in feculo nobiles öd diuites.qui contemptis omnibus rebusnbsp;pompis^ mundt, fuaue iugum Domini fub cius obedientia portandumnbsp;fubierunt.Et licet omnium habere mcmoriam noftræ non fit facultatis,nbsp;tarnen ne uetcrum Hirfaugienfiumgloriam nefeientibus, fabulam rcc*nbsp;tafle uideamur ,paucorum è pluribus uel fola nomina dignitatibus,qupnbsp;bus prælati funt coniungentcs,exprimamus. Gebhardus filius ducis A«nbsp;Icmaniæ, öd frater ducis Bcrtholdi, uir non folùm nobilitate fanguinisnbsp;clarus,fed etiam fapientia, facundia öd eruditioneScripturaruminfignis,nbsp;contemptofeculo,pro Dei amore,fub fando patre Vuilhclmo in hocnbsp;noftro

CHRONICA IO, TRI TE Mil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot

hoftro cœnobio monachus fadus cft.Hi'c poftea Conftanticnfis cpiTco^ Pusordinatus,multa huic monafterio HirfaugienG una cum fratre ducenbsp;octthoIdobonafccit.Eiufdemnominis alter Gebhardus uirnobilis QC donbsp;’ïlusjfub eOdem pane Vuilhelmo monachus inhoCnoftro monafteno fa*nbsp;lt;Siis,ipn Vuilhelmoinabbatiafuccefsit,amp; demum cptfcopusSpirenGsnbsp;clefiæconftitutuseftjGcutin fequentibus fuo loco dicemus.Dietgerus e* Dietgerut,nbsp;monachus noftri monafterqfub S.patre Vuilhclmo fadus eft, uirnbsp;wioribus ÔCeruditione praeclarus,propter uitac meritum Si fcicnuæ dodrinbsp;*^atn,in eccleGa Metenfi epifeopus ordmatus eft. Multi ucro de monafterionbsp;noftro monachijtam fub S.patre Vuilhelmo quàm fub diuerfis ciusfuccef-foribuSjdiuerGstemporibus ad alia cœnobia dati fuerunt abbates.E qui=nbsp;busnonnalli,tcmporum fuccefltr,in diuerGs locis cpifeopi fadi funt.Ho=nbsp;quidem nomina tenemus omnfumjicet quorundam tempora igno=fnbsp;•femustproptereajnequos infupputationeannorumcontingatneghgt,ftanbsp;^uitnus uniuerfalem omnium qui ad nos dclatifunt catalogum in hoc Io«nbsp;co breuiter ordinäre.

Sigefridus monachus noftri coenobtj fub fando patre Vuilhelmo si^^efriJnt^ •n monafterio Schaft hufen noftri ordinis, ConftantienGs dioeceOs ,pernbsp;cundem Vuilhelmum abbas ordinatus eft. Quod monafterium uetu==nbsp;ftate penè collapfum, fandus pater pulchro tabulatu inftaurans, mona«nbsp;chis amp; abbati praedido donauit. Hcnricus quoque monachus uir ftre-nuuSjSi rcgularisdifeiplinarzelator integerrimuSjà S.patre Vuilhelmo prinbsp;mus abbasS.Georgq martyris in Nigra fylua,quod àfundamêtis ipfe connbsp;ftruxeratjGcut longe fuprà diximus,conftitutus eft. Ad Petershufen eiufnbsp;dem ConftantienGs diœceGsmonafterium abbatem dcdit,uencrabilem uinbsp;ïUmmoribusôdfcientiainGgnem Diethericumhuiuscoenobq monachû,nbsp;quiregularisdifciplinæ feruiduscultor inftaurator fuit,Si multos uerbonbsp;^exemplo ad mundicontemptum perduxit.

Ad monafterium in Haftungen Moguntinenfts dioeccGs,in partibus Thuringiçfitum,de quo fuprà diximus,abbatem miftt primum ex fuis monbsp;Hachis cum toto conuentu,nomtne Gifelbertum:quem poftea per Hen== Cifelbertut,nbsp;ricum regem quartum,propter excommunicationem fummi Pontificisnbsp;cxpulfum,ad Hirfaugiam cum feptuaginta monachis reuerfum,ad mo*nbsp;Hafteriumin Reinhart2born,in finibus Thuringi3e,eiufdcm Moguntinænbsp;diœceGs abbatem conftituit,qui etiam monafterium Erfordenfe guber«nbsp;Handum fufeepit.

Ad monafterium quoep in Zuuifalten ConftantienGs diceccGs abbatem dcditNotgerummonachum,uirum in difciplinis monafticis optime im* ti^gerus.nbsp;butum,8i per omnia tdoneum,qui monachos uerbis Si exemplis ad nor*nbsp;mam regularis uitac poiTet inftituere.

Ad monafterium uerdin Camburg HerbipolenGsdioeceGs.quOdnunC

®b ordine translatum eft,abbatem dedit Gunthcrum monachum.uirum öuntberus. prudentiaSi religioneuenerabilem,qui ante conuerGonê fuam magnamnbsp;incurialibuscauGsopinionemexperientiac confequurus fucrar.

Ad cellamS.Petri,quamde Vutlheim fuperius diximus transfatam,ab* batemconftituit Adelberonem,uirumtam in monafticis difciplinis quàm AJcItfro.nbsp;^nfecularibusexperientijsnon mediocriter inGgnem,qui fub eius magiftcnbsp;rio totius inftitutionis uitæ regularis fundamêtum cdoduSjplures ad pie-Utem fuoconuertit exemple.

Ad monafterium quoquein Altdorf ArgentinenGs dio2ccGs,dcdit ab«

I 5

tOZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H ON AST. H 1RS A VÖI EN SI S

batemnomi'ncVudchionem,uenerabjkmmonachum,ab optimopræce^ ptore in omnibus difcipb'ntsmonafticæ côuerfationis optime inftitutum,nbsp;AdmonaftcnumquoddiciturBuren,in dioecefi Auguftêfl Azelmumnbsp;uenerabilemmonachum tranfmifitabbatem,qui daro generenatus,nobinbsp;kmprofapûm Tandis moribus adornauit,fe^ paftorcm ouibus Chiiftinbsp;non inutilem exhibere ftuduit. Ad eundem quocp locum Otto mona^«nbsp;chus,non indegans perfona miflus €ft,SC poft Azdmum in abbatcm con«nbsp;ftitutus.Quod an fub Vuilhdmo fadum ftt,aut eiusfucceftore Gebhar-do,nonfatiscognitumhabcmusJdem Ottopoftmoduetiam cœnobiumnbsp;Rinauue Conftantienfîs diœcefis regendum fufccpit.

Ad monafterium fandi loannis Magdeburgcnfis in Saxonia, cuius fundationem longe fuperiusdefcripßmus,monachum tranfmißt in abba«*nbsp;tem Hildeboldum uenerabilem ualde uirum,de quo multa laudum pracconbsp;nia feruntur. Adidem quoque coenobium poftea miflTus fuit fraterHu^nbsp;go monathus noftri conuentusHirfaugicnßs,0(^ in abbatcm ordinatus,uirnbsp;magnaï prudeniiæ jhoneftatis SC rdigtonis.

Ad monafterium uero quod in Conftantienfi diœcefi fitum Ifna uoca* tur,pater faridusin abbatem ordinauit,multg rebgionis 6c deuotionismo.nbsp;nachumfuiconuentus,nomineErckenbaldum,inmonafticisinftitutioni^nbsp;busoptimèinftitutum. Ad eundem locum poftea ordinatus eftin abbatem Bruno monachusHirfaugienfis cœnobijjUirpietate amp; rdigione ue^nbsp;nerabilis amp; multum inßgnis,diuinarumcp fcripiurarumnonignarus.

Ad monafterium autem Lauenfe, quod in prouincia Caren tinorum ter S. conftruxit, quemadmodum fuperius diduni eft,abbatem inftituitnbsp;Vuetzillonem.uirum ftrenuum rdigiofafeueritatereuerendum,tamnbsp;monafticis inftitutionibus quam fcripturarum feientia fatis imbutum.

Segcuuinus monachus Hirfaugiêfis coenobtj,cü praedido abbate Vuct= zilonc miflus in Carentiam fine permifsionc abbatis Gebhardi amp; fratrumnbsp;Hirfaugienfium, abbatiam Rofati iuxta Aquilciam fufeepit.nbsp;fratribus fuis difplicere cognoujflet,ad monafterium Hirfaugienfceüm^nbsp;pundus redtjtjipfamcp abbatiam fuam interea dimifit.Qiiem abbas Geb^nbsp;hardus ad probandam pœnitudinem compundionem eius,in ultimonbsp;congregationis loco federe fecit.Quodcùmcumhumilitcrfufferreuide;*nbsp;ret,cum fratrum confilio proprio cum loco reftituir. Alius uero^juidamnbsp;ex noftris nomine Gaudentius,qui cum illo iuerat, eiiam abbatiam fine franbsp;trum HirfaugienfiumconfenfuadeptuSjadmonaftcrium pro poenitenttanbsp;non redtfe, ôC ideo inter abbates de Hirfaugia miflbs non computatur.nbsp;Manegoldum quoque monachum conuentu Hirfaugienfis,qui fineabba^nbsp;tis SC fratrum confenfu abbatiam Campidonenfem in dioecefi Confiantnbsp;tienfi ab Henrico rege quinto interuentu amicorum obtinuit,de fratrutnnbsp;ÔC. abbatum fuorum unanimi confilio abiecerunt.

Ad monafterium quod diciturBeinuuile,monachus quidam Hirfaivs gienfis coenobq in abbatcm datus eft,nomincEflTojUir moribus ôiuita masnbsp;turusôCreguIarisdifciplinæferuiduszeîator,fub Gebhardo abbatCjquiS.nbsp;Vuilhelmo fuccefsit.

Ad monafterium ucro in Odenheim Spirenfis diœcefis, indeabbatetn dédit Euerardum monachum Hirfaugienfis conuentus ualde notabilem,nbsp;de cuius fundatione fuo tempore poft hæcmentionem faciemus. Gerunsnbsp;gus quoque monachus Hirfaugienfis SC prior S. Aurelii trans pontem,uirnbsp;certè reh'giofifsimus,fadus eft abbas monafterrj cell« Paulin« in Saxos?nbsp;nia Mo=

«I

I WaMogunttncnfis dioecefis,fub Brunone abbate,de cuius laudabili con= 'icrfationecumadannumdomi'ni 1107 ÔC ipfiusBrunonis tempora peranbsp;Wcncrimusjlatius dicemus. Ad eundemlocum cellæ Paulinae poft Gerun=nbsp;gumin abbatemaflumptuseft Vdalricus,monachushm'usccenobtj Hirs vJalr'Kuf^nbsp;' fîtigienfisjUirmoribus amp; uita reuerenduSjfiCnon minus eruditione fcri-( pturarumquam conuerfatione,paftorah' curadignusattp idoneus.nbsp;Ad monafterium quoc^ in Godifaugia Spirenfis dioecefis,abbas direanbsp;ûus eft uenerabilis huius monaftertj monachus nomine VuolpetOjmas yualpeiff,nbsp;gnarum uirtutum homo,Si tarn in fpiritualibus quàm tcmporalibus opti^«nbsp;*gt;ieexpertus. Ad idem quoc^ monafteriu alio poftea têpore in abbatemnbsp;lt;^onftitutus eft Burcardus monächus huius cœnobij Hirfaugienfîs,regular EmarJm.nbsp;’¦isdifciplinaeamator præcipuus,

Ad monafteriu autem Montis monachoru prope Bambergam in Fran*

^‘a OnentaIi,VuoIfranus monachus ad inftâtiâ fratrum ibidem Deo famu Nuolfranus. *3ntiu tranfmiflus eft,ôiin abbatêfolenniterordinatus. Euernoldusmo E«tr«ci(Jw,nbsp;’'achus huius cœnobqHitfaugienfisjad monafteriuBriuernugêfe in abbanbsp;coftitutus eft,uir icientia Si conuerfatione fandifsimus,qui multis innbsp;'•ita Si poft morte ferturclaruifle miraculis,cuius uitaSi conuerfatio cumnbsp;*^iraculis in duobus libellis conferipta larius in praîfato cœnobio habetur.

Drutuuinus monachus huius cœnobij HirfaugienfiSjad monafterium Drufuuinuj. ^oguntinacdiœcefis in Hafsia nouiter conftrudura,cumduodecim mo-^3chis miftuseft,Si inabbatem ordinatusanno Domini inp fub abbatenbsp;^runone. Nomen autem monafterrj Breitenauu dicitur,dc quo pofteanbsp;'^oloco Si tempore latius dicemus. Egebertus monachushuius coenobij Egelcrtuhnbsp;®^Paffauiam miffus eft circa idem tempus,Si in abbatem conftitutus,uirnbsp;^Oninfime do(ftus,0itam moribus quàm eruditione fcripturarum uene=nbsp;•^ïnds opinionis. Ad eundem quoep poftea locum in abbatem conftitu»»nbsp;jUseftuenerabilis huius coenobij monachus nomine Volpoldus, qui Si VoIpo’Juf-.'

’^¦puuscultorerat. Reginboldusmonachus huiuscoenobij,ad quoddam ’’lonafterium quod Nauudiciiur mifi'us eft,Siadinftantiammultorum innbsp;®bbatc ordinatus. Adelbertusquocp huius coenobij monachus poft mornbsp;ipHus Reginboldi,ad eundem locum abbas milTus eft, uir tanto di»nbsp;gnus honore, quippe qui non minus uita quàm feientiauenerabilis fuit,nbsp;Adelbertus alius quoep huiuscoenobij monachus,uir moribus Si feiensnbsp;infignis,3d monafterium in Echlingen Auguftenfis dioece{is,ad inftan=nbsp;^’animonachorumeiufdem locimiiruseft,Si in abbatem folêniter ordinanbsp;^ns.Qui quum effet uir multum religiofus Si prudens,monafterium ßbinbsp;^onimifluminutroqueftatunonmediocriterornandoampliauit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Aï«.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ----- -»•

s,de quo quidam ficcecinit:

Hie homo per mores cun Aorum traxit amores, Quiep pios mores non mutarit per honores.

’^onachorö inibi dcgcntiu regêdüfufcepit,quam ufqj ad finem mtç ftrenue ^'^budabiliter gubernauir. Ad monafterium uero S.Petriin Erphordianbsp;^ogutinenfis diaccefis, poft morte abbatis Ruperti miffusfuit ex hoc monbsp;M«i9Hitfaugienfi,annodomini uzS/ubyolmaio abbate monachusnbsp;I 4;

»04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JAONAST» HIRSAVGIENSIS

uenerabilis nomine Vernerus,qui in abbatem ibidem conftitutus,multa bonaeidem cœnobiofuainduftria acquifiuit.Aquædudüm in monafte«’nbsp;rium mirabili ingenio ÔC impenfis non modicis inchoauir,0if utiliter fatisnbsp;perfecit. Poft mortem quolt;^ Drutuuiniprimi abbatis in Breutennauu»nbsp;de quo fupra diximus,Henricus monachus huius coenobij Hirfaugienfisinnbsp;abbatem eiufdem loci conftitutus eft anno domini 1 i5X.indid. lo.fub Volnbsp;maroabbate,de quolatius fuo tempore dicendumeft. Diethericusueronbsp;monachushuius cœnobîjHirfaugienfisjfub eodemabbate Vuolmaro adnbsp;monafterium S.Felicitatis propeciuiiatem Herbipolenfem,quod Suart*nbsp;zach dicitur,ad inftantiam monachorum eiufdem amp;precesepifcopiHernbsp;bipolenßsmiftusjn abbatem ordinatus eft. Conradus monachus Hit*nbsp;faugienfis uir multum uenerabilis,primó inmonafterio Schonrein fadusnbsp;eft prior,ac deindein abbatem mOnafterij Amorbach Herbipolenfis dicenbsp;ceßs ordinatus, illud ftruduris ÔC reditibus notabilirer ampliauitjegub*nbsp;n'scp difciplinçferuorem iam pene collapfum fuo têporein codem magngt;‘nbsp;Cwfdw alter, ficè renouauit. Eiufdem quocp no minis Conradus alter,monachus huiusnbsp;cœnobq Hirfaugienßs,abbas datus eft ad monafterium Suartzach iuxwnbsp;Rhenum in diœcefi Argentinenß,ad peiitiones ÖC inftantiam fratrumnbsp;epifcopieiufdemloci.FuitautemuiruaIdereIigiofus,SC diuinarumfcrtp^*nbsp;turarum non ignarus. Burchardus quocp monachus genere nobiliSjUUt^nbsp;te morum SCeruditione fcripturarum nobilior,procul ad monafteriS quodnbsp;dicitur Vinea,uulgariter Vuingarten,in diœcefi Conftantienfi;abbas datus eft tempore Manegoldi abbaus.Dithmarus reuerendæ mcmoriænbsp;poft mortem Burchardi ad cundem locum miflus de monafterio iftonbsp;faugienfe.in abbatem ordinatuseft,qui uita ôd moribus dignum ft ouihusnbsp;Chrifti paftorem exhibere uerbo exemplo curauit, Rupertus etiam hunbsp;iuscœnobq Hirfaugienfis uenerabilis monachus,ad monafteriumnbsp;fauSpirenfis diœcefis,abbas datus eft fub Mangoldo abbate,quinbsp;improbitatem fubditorum fuorum tâdem abbatia demifla adnbsp;reuerfuscftjamp;^ poft obitum Manegoldiin abbatem huius locinbsp;no domini né^ indiâione 13.de quofuo tempore mcntionem faciemusnbsp;congrue latiorem.

Ad monafterium quoij Tharis,quod in Herbipolenfi paroechia »tum eft,quintp à Bamberga per defcenfum Mogoni ferme miliaribus diltans,nbsp;in abbatem ex hoc Hirfaugienfi cœnobio datus eft,fub Manegoldouene-rabili abbate Rudigcrus,monachus moribus Si eruditioneinfignis.

Ad monafterium uero quod Beflelbornen dicitur,in diœcefi Augui c fi, miflus eft abbas ex hoc Hirfaugienfi cœnobio Lupoldusnbsp;fecundum parentelam carnis non ignobilis,fed uirtute animi Si fcientianbsp;fcripturarum multis nobilifsimis longenobilior.Diepoldusmonachusnbsp;ius cœnobi),uir multum ftudiofus amp; librorumamator praîcipuus,ad m^nbsp;nafterium in SchafFhufen,Conftantiefis diœcefis miflus eft,abbatenbsp;folenniter ordinatus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* /-• a !

Ad monafterium uero quod Brigantium dicitur,in diœcefi enfijUulgariter Bregentz,Godfridus huius cœnobif monachus inhgibnbsp;mifliis cft,0Cin abbatem omnium fratrum affenfu Si inftantia ordinatus,^nbsp;qui quàm utiliterpræfuerit,monimcntaabeopofitaineodcmcœnobionbsp;quein praefentemdiemmanifeftanr.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ¦

Ad monafterium uero Zuueifaltcn Conftanticnfis ^^^nnbii batcm ordinatus eft alter Godfridus, etiam monachus hums

...

CH RO NIC A 10. TR ITEM IT. . ÏO^ Hi'rfairgi'enfis nïrdignus horiorCjqu/uerboamp;S exemple gtegem fib/com*nbsp;jniffum pafeere dil/gentifs/mè femper ftudui't. Porro ad monafteriumnbsp;^auriflenfe Vuormat/enfis dicecefis,quod Præmonfiratcnfes hodienbsp;^3bitant,datus eft abbas ex hoc monafterto Hirfaugienfi Sigehardus mo-^^chus.uita ÔC conucrfationcpræcipuus,quilocum ipfum in mroque fta=nbsp;niagntficè reparauH.

Ad monafterium quoqne fandi Ferrucij in Bl/dcnftad Mogunt/nen^» ^dioecefis, quod ante hoc ferme trienn/um ab ordine eft translatum,_nbsp;**fnriciishuius cœnobq monachusmiflus eft,0d in abbatem legittmumnbsp;®Td(natus, •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RwdolpiJMs.

Rudolphus quoquemonachusHirfaugienfis,ad monafterium Gotifau ^P'renfis diœcefis (n abbatem ordfnatusjprauosmonachorum mores adnbsp;***Tiitcm regularis obferuantiaé,fua prüdentia ÔC obferuatione ftudiofafolnbsp;‘^itudine reduxit.Megingus huius coenobq monachuSjpropter induftrianbsp;0(^ laudabilem conuerfationem primum prior inRichenbach coh-htutus cft,amp; poftea monaftcrij Vueingarten in dioecefi ConftantienQnbsp;ordinatus gregi fibi commiflb nonociofe pra-fuit.

Ad monafterium in Hornbach Metenfis diœcefis,in abbatem mifius ^Ordinatus eft Conradusmonachus huius cœnobqHirfaugtenfis, ad in;nbsp;^^ntiam monachorum ibidem commorantium.

Ad monafterium uero Gotifau Spirenfis diœcefis,poft mortem Ru= ’’®’phi abbatis mifluseftad petitiones fratrum eiufdem loci Coradus monbsp;’’^fhus huius ccenobij Hirfaugienfis.in abbatem legitime ordinatus.

Alius quoep eiufdem nominis Conradus,monachus huius monaftertj ’’’onafterium Alpersbach Conftantienfis diœcefis in abbatem ordinalnbsp;eft»uir in agendis negotqs mundialibus ualde induftrius Si expertnbsp;^'^^acdiuinaruminftirutionum nonignarus,qui cide^n cccnobio ftrenuenbsp;^^*Riit,8Ctamuerboquàmcxcmplopaftorem fe in omnibusuiilem ex=»nbsp;quot;’I’erecurauit.

Ad monafterium in Suartrach iuxta Rhenum,in diœccfi Argentinenfi, ^^his eft abbas Hildebertus huius cœnobq monachiis,qui moribus 5lt; fci=nbsp;®*^hanon infime decoratus,tali honore dignushabitus eft.

^arquardusuero monachus huius coênobtj, Si ipfe uir multarum uirtu WijqMurJ«/. / Qi. diuinarum fcripturarum ftudiofus amator,ad monafterium in De^^

'^^’’Tgen Auguftenfis diœcefis,ad inftantiam monachorum ibidem com^» ’’’oi'antium mifluseftgt;amp; in abbatem eifdem rite ordinatus.

, Admonafterium quoque in Alpersbach mifius eft pro abbateuencran= memoriae huius cœnobtj Hirfaugienfis nomine Berthpldus, qui ali^nbsp;wnto tempore fuit prior cella: S.Gregorq in Richenbach,uir omni di*nbsp;honore.

Ad monafterium uero in Ottenburen Auguftenfis diœcefis abbas di* eft Vuilheltnus,primo monachushuius cœnobij Hirfaugienfis, ac -vuiibelmus^ •quot;nbsp;einde prçpofitus in Roth,eiufdem Auguftenfisdiœcefis,inde per cpifeonbsp;PQsôr monachos praefati monafterq ad abbatiam euocatus.

Ad monafterium in Schuttera Argentinenfis d^œcefis,dccuiusƒunda= ®helongé fuperius mentionem fecimus,abbas datus eft huius cœnobqnbsp;’^ouachus Joannes cognomento VUedcI, qui primo per annos aliquotnbsp;Ph'of clauftralis in hoc loco exticit, deinde prior in Richenbach fadusnbsp;^^gt;acpoftremó fub Blafio abbate anno dominicæ natiuitatis millefimonbsp;^^^dringcntefimononagefimofecundojindid.io jtnortuo Johanne Phuînbsp;^abbatc

108 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DONAST. HIRSAVGIENSISnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

abbatcin Scbuttcra,qm' rcformationcm noftram BursfeldenffW uu^g^J**^ ter didam primus afTumpHt,in locum efus ordinatus cft abbas,uiringe^nbsp;nio miiis, non tarnen remiflus,in agendis curis temporalibus fatis indunbsp;ftriusjzelo^ difeiplinæ rcgularis,amp; uitæ honeftate coram omnibus eun*nbsp;cognofeentibus irrcprehcnfibilis,qui cûm adhucpræfenti habeatur in ui«quot;nbsp;tajhoncftaïc admonemur religiofa ab eius laudibus temperare.At uero nonbsp;minibus eorum qui ex hoc monafterio ad diuerfa cœnobia â têpore Vud-helmi abbatis ufcp in praelêntem dominicç nariuitatis annum 1501. quo ilt^nbsp;fcripfîmuSjMaximiliano Romanis imperante,fun t côftituti abbates per otnbsp;dinem,quantum adnotitiam noftram perueneruni rite i^natis,quâquanjnbsp;pernegligentiam ueterum,multorum nomina prætermina funt, ad oroinenbsp;alTumptæhiftoriæ tandem nobis eft reuertendum.

Anno igitur Vuilhelmi abbatis J5,quifuitdominica£ natiuitatis 100 ' annus.Henricus rex quartus nominis huius,cum Bertha uxore fua in dienbsp;fandopafchatisRomaebenedidionem imperialem abantipapaClemetcnbsp;, fufccpit.Poftea inde digreflus,Italiam^ tranfiens, Auguftam ciuitatemnbsp;Rhetiorum ab Alemannisinuafam obfedit SC cepit.

Anno fequente qui fuit abbatis Vuilhelmi lé .fynodus magna epi^^eO' porum SCabbatumMogStiæin monafterio S.martyris Albani,iulfuHeu-^nbsp;rici regis contraS.papam GregoriS 7.celebratur,cui ipfecumlegadsan*^*nbsp;papæ Clementis perfonalitcr in terfuir,ÔC omnes contra Gregorium in otgt;enbsp;dientiam ipfius Clementis iurare potentialiter compulit.HuicfynodqP^nbsp;feditVuetzilo archiepifcopus Moguntinus, fucceflbr Sifridi pontifie*®»nbsp;dequopluraiam in fuperioribus nosdixifte meminimus,qui Gregohu*^nbsp;papam depofitum pronunciabat. Eratautem ifte Vuctzilo uit do^us,nbsp;tam in diuinis fcripturis qu^m inliteris fecularibus,eloquio dulcisnbsp;difsimusjtantüscp uerbiDeipraïdicator fuo tempore habitus eft,utnbsp;habueritneminem.Adhancfynodum Vuilhelmus abbas fandifsiniuspe^nbsp;cpiftolasrcgias uocatus,üenirecontempfit,fubtilifeadinuentionetu»tus»nbsp;malens pro defenfione uicarqChrifti rerum corporis^ periculisaudadernbsp;fubijci,quàm prauorum confenfu maculari.Eodcm anno Gregorius pspanbsp;7.apudSalernam moritur,cui pereledionem canonicam primùni fuccepnbsp;fit Deftderius abbas monafterq Cafsinenfis ordinis noftri,qui Vidinr ter^nbsp;tius appellatus eft.

Anno Vuilhelmi abbatis 17. qui fuit dominiez natiuitatis to8lt;J«Henrigt; eus rex Saxontam cum exercitu magno ÔC patriam undiep omnibus iratusnbsp;praeda ôi. incendio deuaftat.Hermânusautem quem Saxones contra Hennbsp;ricum in regem iuflu Gregory papæ conftituerant,congregatoexerdtUnbsp;quam maximo iuxtaHerbipolim'ei in loco occurrit,qui diciturBleichfeld»nbsp;ubi conferto prælio innumerabilis multitudo exutracp parte occubuit.Hc®nbsp;mannusuidoriam obtinuit,SC ciuitatem Herbipolenfcm ccpit,quam ta^nbsp;men Henricusrex ftatim per manum ualidam fuorum recupetauit.HoCnbsp;ipfoanno ordo Carthufienfis in dioecefi Gratiapolitano fundari cœpit»nbsp;quod ftcaccidit.Sandus Hugo epifcopus,tunc Gratiapolitanus,uidtt pcKnbsp;fomnium in folitudine Carthufiæ Deum fuæ dignationi habitaculu^nbsp;conftruentem,ftellas etiam feptem ducatum fibi præftantes inneris.Etnbsp;ccce fanditatis eius odoreattradi,ad ipiiim ucniunt feptem uiri,quinbsp;mnes uno defiderio fuccenfi, locum uitæ ercmiticæ congruum quærc^nbsp;bant,nee dum repercrant .Horum primus fuit Bruno, ex Colonia Agripquot;^nbsp;pina oriundus,magiftcr in Theologia Parifienfts, uir autem ’S'on^

CHkONICA 10. TRITE Mil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'07

fcicntiacjj liter arum famofifsimus,alq quatuor literati ôdduolaici,quos S. craoCetó«-Hugogratanter fufccpit,0L uoticompotesfecit.lpio nanque coniulente, îdiuuante,â^ comitantCjCarthufiæ folitudiacminrranfcs,manfiones fuonbsp;propofito neceflTarias extruxerunt. Circa idem tempus floruit Stephanusnbsp;l-cuita,uir miraculis,abftinentia,amp;^ fanditate clarifsimus,qui ex Auernianbsp;®tiiindus,ad territorium Lemnicenfe demigrans,uitam eremiticam per annbsp;nos ferè quinquagintajCum paucis qui ad ipfum confluxerant, exercuit,anbsp;^iio cœpit ordo Grandimontenfis.

Hoc ipfo anno Marianus Scotus,monachus Fuldenfis,Chronogra* phus infigniSjde quo longe fuperius mentionem fecimus, apud Moguntianbsp;pro Chrifti amoreincluCusmoritur,0^ in maiori ccclefia S,Martininbsp;honore debito fepelitur.

Annoautem Vuilhelmiabbatis 18,qui fuit Domini millefimusodua* S^fimus feptimus, Vidor papa hauftoueneno in facro calice moritur:nbsp;S^od multiinfidtjsHenrici régis,Ôl Vuigbertiantipapaî fadum tradunt.

Poft quem in uerum Chrifti uicariumeledus fuit Otto epifeopus Ho-•henfis.didustp eft Vibanus fecûdus, Sgt;Cfeditannis ix.mcnfibusquatuor. Hic primo fuit clericus Remenfts ecclcfiæ ,poftea faduseft monachusnbsp;^luniacenfis noftriordinis,deinde priorciufdem cœnobij ,ex prfore epi*nbsp;fcopus Hofticnfis,5lt;^ poftremo ex epifcopo fadus eft papa Hermannusnbsp;*^lfo régis nomine depofito,permifsionelmp'cratorisad propria rcuerfus,nbsp;Poftpaucos dies in obftdionccuiufdam oppidioccifusintcrijt. Bertha imnbsp;Pfratrix obijt,amp; apud Mogütiajn fcpulta eft,fed poftea ab Imperatore Spi«nbsp;*îtn transfert ur.

Anno fequenti,qui erat Vuilhelmiabbatis ilt;gt;,Domini autem 1088, *11 Vuezilo Moguntinus archiepifcopus,cuifuccefsit Ruthardus.Hoc i==nbsp;P^oanno Augufta ciuitas infidtjs Sucuorum in coena Domini capitur,ö^ fenbsp;^Undaferia poft feftum pafchatisab eifdê deftruitur. Claruithistempori

Otte,prior cela., rim bums !o(i.

1 08 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JHO NAST. HIRSAVGIENSIS

qui SCi'n abbatia buius monaftertj(ut dicemuspoftea)fuccefsif,de cuius moribus QC unafuo loco dicemus.Ânno Viiilhcîmi abbatis zo.quifuitna-tiuitatis dominicæ io82,Sigcuutnus archicpifcopus Colontenüs obtjt,cu»nbsp;Herma nnus ter tiïiSjCognomento Diues in ordine fuccefsit.

Poft mortem Dictmari VuormatienfisepifcopGquç acciditannoDo= mini 1085,tndidione S.Eppo in epiieopnm ordinatus his têporibus da=«nbsp;ruit,de quomultamirandanarrâiur,amp; annis non paucisin epifeopatu fuonbsp;præfuit.Imperator nuptias Coloniçcclebrauitjquâdam Vdonis marchio«'nbsp;nis uiduam nomine Praxedem,Rufcorum regis filiam,duccnsuxorem,denbsp;quafufcepitfilium nomineHenricum,quipoft pattern repudiate Conra»nbsp;do regnauit,8C filiam nomine Ägneten.Inde Aquifgrani digreflus Conranbsp;dum filium fuum feniorem ungi in regem fecit, quem tarnen pofteanatonbsp;Henrico quinto repudiauit.

Hoc anno peftilentia maxima fuit in occidental! parte Lotharing!?, ul’* multifacroignéinterioraconfummente putrefeentes membris exeûs,in-ftar carbonum nigrcfccntibus,aut mifcrabiliter moricbantur,aut manibusnbsp;autpedibus putrefadis truncati, miferabiliori uitæ referuabantur.Md*^nbsp;uerô neruorum contradione diftorti miferabili tormentorum generc cru=nbsp;ciabantur.Terræmotus magni in diuerfis Europç locis fuerunt.Anno ab^nbsp;bâtis Vuilhelmi xi.quifuit domini 1090.Imperator Italiam rurfus ingt^^l*'nbsp;tutjibicpferèper 7.annosmoratur,Florcntiam obfidione cingitAnbsp;prælia committit.Anno Vuilhelmiabbatis xx.nondum completo,qu!*u!tnbsp;dominicæ natiuitatis lopi.maius cœnobium Hirfaugienfc,quod pater ƒnbsp;fe fandus ante odennium incœpit,impenfis marchioniflæ,per manostrasnbsp;trum fub eius obedientiamilitantium,hoc in loco quo hodiecernitur UO'nbsp;uo,à fundationis initio confummatum eft anno.CôpIetis autem omnibusnbsp;quæ ad ftruduræ huius rationem pertinebant,fandus pater Vuilhelmust*nbsp;pfum templum monafterij per gyrum pauperibusrcplcuit,à fuperioriu*^nbsp;licet partealtaris ufqj ad ualuas uerfus occidentalem plagam extremaSjW-claufisianuis per feipfum omnibus cum maxima humilitatead meniamnbsp;miniftrauit.Iamcp deincepsufepaddiem obitus fui plus folito paiipehbusnbsp;ftipendia erogauit,Eodem igitur anno domini noftri lefu Chriftinbsp;iusnronafterij Hirfaugienfis eccIeiîaperS.Vuilhelmum abbatemà mn anbsp;mentis egregio tabulatunouiter conftruda,ad ipfius inftantiameftoe pnbsp;cata in præfentia epifcoporum,nobiIium,abbatum,6C multorumnlt;^aDi-lium hominum,in honore fandorum Apoftolorum ChriftiPetri amp;Pau gt;nbsp;Dedicatione huiufmodi fada ftndus pater miroæftuabatdefideriogt;uta 1«nbsp;quas de fando apoftolorum principe poflèt habere reliquias,in cuius no^’nbsp;noretamfumptuofum templum conftruxerat.Communicatoigitur con«nbsp;filio feniorum,mint ad Cluniacum priorem fuum Gebhardum uirum do*nbsp;dum Qi. ualde prudêtem,ad Hugonem uenerabilem fandifsimum^ ah anbsp;tem,rogans ut fibi aliquas de S.Petro apoftolo rcliquias trâfmitiere dignanbsp;retur.S.autem pater Hugo abbasCIuniacenfis,fufceptis literis amantilsiminbsp;fui Vuilhelmi.cognitocp fando ciusdefiderio,mifit illicum epiftohs pernbsp;manusipfius Gebhardi prions de capillis S.Petri Apoftoli prcciofifsimasnbsp;ÔC lieras reliquias.Sed priufquàm ad Hirfaugiam rediret Gebhardus,tamu!nbsp;lus Chrifti Vuilhelmus ad Dominum migrauit,quêadmodum fuonbsp;dicemus.Nam poft dedicationem noui monafterij,nouem duntaxat lenbsp;domadibus fuperuixit,unde di. propterbreuitatem temporis congreganbsp;uiuente S.abbate, de cœnobio S, Aureltj non exiuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Igitur

Igitur inflante natali beatiTsimoriim apoftolorum Chrifti Petri Pauli, teuerendifsimum abbatem Vuilhelmum languor inuafir.qui licet debilis Vuilheimusnbsp;effet corpore, nodiurnis tarnen uigiltfs dC diuinis officqs deuotifsima pracanbsp;nbsp;nbsp;inßrmatur, j

fentia interfuit.In die fefto ipforûApoftolorum miffam in priuato ad prin-eipale monafterrj noux altare celebrauit,quæ ei ÔC ultima fuit,fuftentatus ^nanibus fratrû ab utroep latere,cùm ftare per fe penifus non poffet. Cumnbsp;*iiaxima igitur deuocione mentis in Deum,quafi profedurusad cum,cui

31titudineuocis*miflaminchoauit,dicensuerbisbeatifsimiPauIi Apoftoli; Sciocuicredidi,0C certus fum,quiapocens eft depofitum meum feruareinnbsp;ilium diem iuftus iudex.Quarto dehinc die in capitulum fe portarx fecit,nbsp;conuocatisep omnibus exhortabatur eos,ut in melius femper profi'cerent,nbsp;in primis monens eos de continuo dexamorehabendo,de feruore monai=nbsp;ftieaereligtoniSjde obferuantiamutuæ diledlionis,de^ hofpitalitate follx^nbsp;eitè cuftodxenda. Et quafi alter Mofes in Deuteron.replicauit omnia quæ«nbsp;cunqueillos à principio docuiflet.Tertio demum die in oratorium B.Ma=«nbsp;»¦iæ femper uirginis, quod ipfe ad meridionalem côftruxeratplagam,fe denbsp;nuo portari fecit,celebratacp miffa coram eo,corpus Qi. fanguinem Domx^*nbsp;ni noftri lefu Chrifti de manu facerdotis cumingenti deuotione accepit,nbsp;Deinde facroinundusoleoad cellam fuam rcportatuseft,ubx ualedicensnbsp;ftatribus die poftera féliciter in Domino quieuitq-.nonas Iultj,anno do«nbsp;«ninicçnatiuxtatis io9i.indilt;ftione 14-.Sub Henrico Imoeratorc quarto ôdnbsp;ciusfuneraliaconuencrunt duo epifcopi,abbatesquinqî,ôi clerici cum ponbsp;pulomulti,quiperdicsqujncp continuos eius celebrarunt exequias: qui=anbsp;bus completisjin medio ecclefiac nouae quam conftruxcrat,fan£‘ium eiusnbsp;corpus cum honore Qi reuerentia iepelierunt,cuius fepulchrum compej*nbsp;tenti ftrutSura fabricatum ufcp in hodiernum diem inuiolatum perfeuerat.nbsp;Eius tiitam Haymo prior huius ccenobij poft Gebhardiim ,Iaciorinbsp;nxone defcripfir,ficutin fuolocoinfcrius dicemus.Mortuoautem S,abba= vîmwnbsp;te VuilhelmOjamp;^ abfentc priore Gebhardo,magna fratrestriftitia inuafit:nbsp;quia manere diu fine paftore,uidebatur eis plenum pericuIozS«: inftitiicrenbsp;nouum abbatc,priore abfente,penitusnon audebant.Expedantibusnbsp;tern illis cum moerore prioris fui aduentum,eccc poft dies paucos defidera priorGebbardusnbsp;tusaduenit,afferens fecum preciofas prtneipis Apoftolorum reliquias,ca= ciumacocuma^nbsp;pillos uidelicet de eius capite ueros,quos S.blugo Cluniacenfis abbas re^ lÿ* reuertitunnbsp;nerendifsimo patri Vuilhelmo,;.i fignum mutuæ diledionis pro magnonbsp;•nuneremifit. Verum Gebhardus prudenti ufus confilio,ipras bead Apo=»nbsp;ftoli reliquias non ftatim ad monattcrium intulit,fed eas cuidam fideliprefnbsp;bytero in uicinocommorantijdonecoportuno tempore cum honore connbsp;gruoad monafterium introducercntur,feruandascommcndauit.Ad diemnbsp;’giturfeftum eiufdem apoftoli proximum,qucm ad uxncula Petri appellat,nbsp;conuocatis abbatibus utcinioribus Qi aln's relisriofisuiris non tjaucis.ipfc caoilli s.PctA

Ito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

dæ.Et iftc qufdem finis uiuendi in hoc mundo rcwercndifsimo patri Vuil* helmo fuit,quinOn folùm poft mortem,fed ctiam in uita multis legitur ch®nbsp;Tuincmiraculis;de cuius moribus;geftis,0^inftitutisjfi quis omnem hifto*nbsp;riam fcireperfedèdefiderat,uolumen quod omnem uiiam eius continet»nbsp;percurrat.Huius autem uiri fandifsimi famalonge latecp difperfa per orsnbsp;bem,multosctiamquofcuqueuiderat,in eiusamorê pertraxit.MultiquQsnbsp;que redores unàcum fubditisfuiscommifsis,c5fraternitatemcum ipfoô^nbsp;monachis Hirfaugienfibus perpetuam,padis fuffragiorS interpofitis lau^nbsp;dabilemcontraxeruntjdiuerfis diuerfa poft mortem fubfidia orationu dances Qi. recipientes. Ex his nos eorum monafteriorum nomina ad pofteritasnbsp;tis notitiam peruenire,praefentium tenore cupinnis,cum quibus amicitiatnnbsp;inijfte confraternitatisabbatem fandifsimum Vuilhelmum,dum adbucinnbsp;præfentiuiuerct uita,fcimus.

Inter omnia uero primum fuit monafterium illud famofifsimum Clunia cenfe,a quoreformationisfuaeinitium Hirfaugiafumpfit,amp; ob idconfoe==nbsp;derationema Vuilhelmo cum ipfofadam, multis pofteaannis in uiolataninbsp;çuftodiuit. Aliorum ifta funt nomina:

Monafterium in Schafhufen Conftantienfis dioecefis.

Monafterium Diuionenfe.

Monafterium maius Turonenfe.

Monafterium Aug^enfein dioeccG Conftantienft,

Monafterium Corbeienfein Vueftphalia Padebornenfis diœccfis» Monafterium S.Mariæ adcremitas Conftantienfis diœcefis,nbsp;Monafterium in Rinaugia ciufdem Conftantienfis dtoecefis,nbsp;Monafterium Cremmefmunftcr.

Monafterium Petershufen in Conftantta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Monafterium AltdorffArgentinenfis diœcefis.

Monafterium in Comburg Herbipolcnfis diœcefis.

’ Monafterium Ottenburen Auguftenfis diœcefis.

MonafteriumZuueiffaltcn Conftantienfis diœctfis.

Monafterium S.Georgij Conftantienfisdiœcefis.

MonafteriS Reinhardisbronna in Thuringia Moguntsnenfis diofcefis. Monafterium S.Petri in Erfordia ciufdem diœcefis Moguntinæ*nbsp;Monafterium in Beflelbronna Auguftenfis diœcefis.

Monafterium cellae S.Petri in Brifgauu.

Monafterium ccIlæS.Pauliapud Carentinos,

Monafterium S.IoannisBaptiftæapud Parthenopolim Magdebutg^n ßs diœcefis,

Monafterium fratrum de Ritenbuch.

Monafterium in Neresheim Auguftenfis diœcefis.

Monafterium fratrum de Mortbach.

Monafterii^m fratrum de Franckenthal Vuormatienfis diœcefis» Monafterium in Ifna Conftantienfis diœcefis.

Monafterium in Suart2ach Argentinenfis diœcefis.

Canonici quoqj maiorisecclefiac Spirenfisconfraternitatem cutudomie noVutlhelmoSCfratnbushuius cœnobtj contraxerunt.

Monafterium in Schluchtera Herbipolcnfis diœcefis, Monafterium Caftellenfe in diœcefi Eiftetenfi.

Monafterium in HafungenMoguntinenfis diœcefis*

Monafterium S.Eucharn Treuerenfis.quod hodic S.Matthiar dteftw. .

¦ nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- jjonafterium

CHRONICA IO, TRITE Mil,

^onaftcHum S.Pantalconts in Colonia, Monaftcrium inBreitenauu Mogunrincnßs dfoeceßs.nbsp;Monafterium (n Gcgcnbach Argentinenfis di^ceßs.nbsp;Monafterium in Echlingen Auguftenfis diœceûs,nbsp;Monafterium Ameneberg»nbsp;^onafterium ccllæ S.Mariae.

Monaftcnum Etcnheimmunftcr Argentfncnfis diœccG«,

Monafteriurt Godifau Spirenfisdi'oeceßs, ï^onafteriutn Ofenhufen Conftantienfisdfœcefis.nbsp;Monafterium Mcdiolaccnfe T r euerenfis diœceCs.nbsp;Monafterium Bagen^k.nbsp;^onafterium Anhufen.nbsp;^onafterium S.Vdalridin Augufta.nbsp;^onaftedum Brini'ngain Bohemia,nbsp;Monaftedum quod dicitur Nuuemunftcdnbsp;^onaftenumin Claderub.nbsp;^onaftedumS.BIafi) CoftftanticnGs diœcefis.nbsp;Monaftedum Murenfe in eadem diœceû Confiant,nbsp;^onafledum quod appeîlatur Kodeuuicüm,nbsp;Monaftedum Ncuuiladt Herbipolenfis diœcefîstnbsp;^onaftcrium ClingcnmunfterSpirenfîs dtoeceßs,nbsp;Monaftedumin Blidcnftad Moguntinenfis diœcefis.nbsp;Monafterium in Vuiblingen Conftantienfis diœcefîs,nbsp;Monafterium Mafsilienfe,nbsp;Monaftedum S.Leonhardi.nbsp;Monaftedum Sigcnberg€nfe,CoIonienßs diœcefis,nbsp;Monaftedum de Sunsheim Spirenfis diœcefis.nbsp;Monafterium in Bruuuiller Colonienfis diœcefis,nbsp;AbbadflTa quoep de Homburg fimilem confraternitàlcm àS.pattc Vuü

^eîmo QC fratdbus Hirfaugienûbus cum caeteris obtinuit, Monafterium S.Heimerani Ratifponenfis.nbsp;Monaftedum S.Maximini prope Treuerim,nbsp;Monafterium S. Albani Moguntnbsp;MonafteriumLympurgSpirenfis diœcefis.nbsp;Monafterium in Amorbach Herbipolenfis diœcefis,nbsp;Monaftedum S.Vdaldci prope Conftantiam.nbsp;Monafterium in EidenheimEiftetenfis diœcefis.nbsp;Monafterium MonnsmonachorumBambergenfis diœceÛs,nbsp;Monafterium Suartsach Herbipolenfis diœcefis,nbsp;Monaftedum S.Burchardi iuxta Herbipolim,nbsp;Monafterium in Deckingen Auguftenfis diœcefis,nbsp;Monafterium fandæcrucïsin Vuerdea Auguftenfis diœcefis.nbsp;Monafterium S.Nazarii in Laudflà Vuormatienfis diœcefis.nbsp;Sed alia pleracp monafteria fub confœderationis mutUç tituïo,in eannbsp;confraternitatem Hirfaugienfium à fando abbate Vuilhelmo fufee*nbsp;Pia fuerût,quorum nomina ad memoriam noftri uenirc non permifit temnbsp;fimul Ô^ca=nbsp;gkfld ƒ««! tfitii-./gindiuerfis prouincîjsconftituti,principes quolt;p nobiles,ponsf q«it(Uetcapor«.nbsp;’ficesep amp; potentes multi in fcculo,auditaconuerfationefandifsima Vuftnbsp;^lini abbatisjôfmonachorum Hirfaugicnfium,eorumfeorationibusde«nbsp;K Z

»

MONAST. HIRSAVGIENSIS

crederent quicunjç ad eorum confraternicatem fuiflènt admifsi.Nec erat inter multos tunc Celebris ociofa ifta memoranda fraternitas,qua: mifsis Sinbsp;orationibus fandorum cumulata,defundorum animabusgrata,fubfidi3nbsp;miniftrabat.Hoc enim compadafonabât,ut quot/es defundus aliquis denbsp;monafterio fub con fra terni täte praefata fufeeptusjin coenobioHirfaugiennbsp;fidenunciatus fuilTetjConftitutac pro co moxficrentorationes.uigiliæifflif-fæ,difciplinae ÔC clecmofynæ, quas pariformiter Si ab alijs pro fe Êeii poftnbsp;mortem finguli expedabant.Denique fi quandocontigiflet aliquem mo-nachorum de cœnobio banc confraternitatem cum Hirfaugienfibus ha^nbsp;bente,adHirfaugiam uenire,cum tanta fufeipiebatur charitate,ut nona^nbsp;lienus ôiaduena,fed domefticusôd incoîa cœnobq huiuseffe putarctur»nbsp;Similis exhibitio charitatis impendcbatur fratribus huius monafterij Hit-faugienfisad caloca uenieniibus,cum quibus fraternitatis confœderatio-nemhabebant. Sednuncad ordincm hiftoriæ rcucrtamur.

Igitur Vuilhelmoabbate fandifsimo fehcitlt;rmortuo,feptem6Cuiggt;’’ tidiebusabbatia uacauitpropter abfentiam Gebhardi abbatis futur/,tumnbsp;quidem prioris,quem miflâim pro reliquqs S. Pétri Apoftoli ad Clunia=^nbsp;cum diximus.

DE GEBHARDO HVIVS MONASTERH ABBATE XHl.(j«ipr^f«it atinis xiin.menfibKS in.Cr de gefiùnbsp;eins amp; illius tempons.

RÈuerendifsimo atqj fandifsimo abbate Vuilheimo uiam uniucrfte carnis féliciter ingreffb,pofteaquàm abbatia huius monafterij uacaftetnbsp;diebus Z7.adeledionem noui paftoris fratresconuencrunt in unum./pf*^

---- , - nbsp;nbsp;nbsp;----------------- -----/ 1 ----X------r------------

Apoftoliinpræfentiamultorum abbatum,monachorumatcp fideliutri au monafteriumfueruntintroduditfadaepinter fe collationc necciraria,ip-fum Gebhardum priorem fuum in abbatem unanimiter elcgerunt,uiruinnbsp;ad regimen animarum fatis idoneum,natione Sueuum,literis Si eloquentnbsp;tia fingulariterimbutum,qui eledus,ut præfertur,prima die menfis Augiïnbsp;autcm(ficut diximus)exSueuiaoriundus,nobili profapia genitus,ftaturanbsp;corporisnecbreuisnimiumneclongaproceritatedeforniisjfcddcbitamcnbsp;diocritate proportionatus,nigro capillo in circuitu capitis ornatus.corpQänbsp;re crairus,^ pulehra moderatione difpofitus.Cùm adhuc puer cflet,magûnbsp;ftris ad dicendum literas à parentibus traditus fuit,in quibus cum temporenbsp;ufcçadcoprofecit,utinomniliteraturatamfeculari quàm diuina fimilemnbsp;uixhal^ret.Eratenimuirundecuncßdodifsimus Si fingulari eloquentia,nbsp;dus eft.ub/ cum d.uùijs X l.onoribusaudus quÄ in.umcfcerc,,nU!.1nbsp;mmus quamconuernonem cogùabat.Raroenim diuiMbus.maxlmÈelebnbsp;CIS, O eta ^quot;ôoompujndio:quiaquantoplusintenduntfccularibuscur/s,nbsp;tanto minus defuafuntfalutcfoIIiciti.IraôC GebhardusiftcCanonicus denbsp;quo Joquimur,cum nobilitate generis SiaffJuçntia diuitiarum inaniter fu^

CHRONICA IO, TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijaf

pfa feclcuarctur inaltû,paupcribus Chnfti,SC monachts max/me,non fos» *um nihil boni exhibait,fed etiamfpernensSe contemnens, multas iniu^snbsp;•^»aseis inferreconfueuit.Vinumnanc^ quod ex donatione fidelium tra=^ Auf.rtuinuvtnbsp;tribus Hirfaugienfis coenobtj in Alfatia creuit,per uiolentiam rapuit,0C insnbsp;^itis omnibus,in proprios ufus conuertit.Quod eo facilius facere potuit,nbsp;^Uofandum uirum Vuilhelmus cum Romana ecclefia fentientem,nuk

ab Henrico rege defenfionisauxiliumfperaturum fciuicAdmonitus tarnen per uiros bonos fuper hoc temerario fado,cum abbate Vuilhelmo ucnit aMarJutnbsp;^otnpofiturus uenit ad Hirfaugiam tumidus,fuperbus,öi elatus,nihil mi=nbsp;t^ushabitu Qi. geftibusquam religtonis amorem demonftrans : fed Deusnbsp;‘Oinnipotensjin cuius poteftate funt omnium corda hominum,qui Saulemnbsp;perfecutorem fideiChriftianaj Paulum defenforemefFecit,etiam huius ui-tiinentemin aliud propofitumfubito commutauit.Sagacinancp confidenbsp;tatione,fratrum mores SCconuerfationes explorare coepic,difputantemcpnbsp;^econtemptumundifandum pattern audiuit,ölt;: captus in eins ferm one,nbsp;•ando intus agente fpiritu,propofitum fubito mutauinS^ ualedicens pom Gebbardusßt

ÔCcuris feculi,fadus eft in hoccœnobio fub monaftico habitu famulus ^ei.Qni cùm fanus SC incolumis aliquandiu inter fratres laudabiliter consnbsp;tierfatus fuiflet,ut patientia eius coram omnibus probaretur, grauifsimumnbsp;^anguorem incidtt,ita ut membris omnibus penerefolutis manum ad osnbsp;tionualeretporrigere,nccde uno latere in aliud fine aliorum adminiculonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fe mouere.Hac infirmitate plusintegro anno miferabiliter, fed cum multa patientia ægrotauitjquouftp mifericors Deusuires ei reftituit manducan*nbsp;^•jfedendi,legendi,amp;in fcamniolis fuper terram inftar puerorum reptan^»nbsp;lt;li.Præterenim linguam hadenus nullum membrorum fuorum mouere v„jjnbsp;potuit.Quadam uero die.uir domini Vuilhelmus cellam ægrotantis ingrenbsp;ditur,ô^ ut ufum uel dextræmanus à Domino precibus deuods peteret, ferCelfhariliivf,nbsp;Gebhardumiacentern exhortatur.Renuensillecumfummadeteftationc,nbsp;tonfirmansfe corporislalutem omnino paruipcdcrc,utbenedecoda fconbsp;tea purgatus polfet ad Deum peruenire.Pnis autem pater mifcricordianbsp;ototus dexteram illius apprehendens benedixit,orat,deofculaturcp eum,nbsp;ôfpriftinæfanitaticernentibus cundis fubito reftituit.Poft paucos ueronbsp;diesuxor fratrisipfius Gebhardi,ad cum gratia uifitationis cum familianbsp;tnultaaducnit,ad quam in fella portatus geftatoria,cùm interloquendumnbsp;brachtj fuimiraculofam fanitatem proferret in medium,apprehendens illanbsp;dexteram ipfam fanatam,muliebri cam quafi fandificatum quippiam dcosnbsp;fculaturafFedu.Eteccebrachiumipfum miraculofe fanatum,mox ad ta« Eradiitmctusndnbsp;dium foemina:,quamuis deuotæ,miraculofius ad prifiinam rigiditatem re-Jiertitur.Atilledifsimulato quodacciderat,German! falutata uxorc,ad celnbsp;•amfuamreportarife fecit.Vuilhelmus autem fandilsimus pater,difeens

fpiritu fando quod accidit,mox ad cellam xgrotantisuenit dicens,Hæc merepatk s.algt;-poena temeritatis tuae frater,quimanum Deo confecratam ipfiusc^ mi- nbsp;nbsp;nbsp;YwiifatJw».

feratione fanatam,foeminx gloria tadusinani praebuifti ofculandam. Ad= jponitus deinceps, ne fimile feceris efto:iterumcp apprehendens ipfumnbsp;brachium fanda fua benedidione fanauit, quem totum non multo poftnbsp;orationibus fuis adpriftiniftatusualctudinemreduxit.Verunramcn ex easnbsp;deminfirmitate quoad uixit,fcmper uno pede claudicauit,quatenusmesnbsp;tnor eorum quæ fuftinuerat amplius,non peccaret.Nam cùm effet uir tamnbsp;S^neris nobilitatcclarus, quam acrimonia ingenij fublimis,animicp con^anbsp;ftaniia,fapientia,fcientia QC eloquentia fingulari,pra:rogatiuainfignis

K 5

ll4 ' honast. hirsävgiensis

magnae qiiocß fn feculo reputariom's,pia Domini cailigationc flageUatui cft,ne forte omnibus fuccedentibusprofperè,mens inelationis orcum la*nbsp;bcretur.Reftitutusautem fanitaticùm in omnibus religiofè CÔucrfaretur,nbsp;inpriorem huiusmonaftcrn,confilio fratrum à S.patre Vuilhelmo confti*nbsp;tutus cft:in quo quidem officio magnam diligentiamfecit,ö^fratresinom=nbsp;ni humilitate, patientia, charitate ÔC obferuantia regulari femper ftudiofcnbsp;prçcefsit. Poft ea cum fandus pater V uilhelmus in conftrudione notri monbsp;nafterij Hirfaugienfis multum effet occupatus, ipßuscp laboris aflumpdnbsp;cerneret appropinquate confummationc,uolensç S.Äpoftolorum priß*nbsp;cipem Petrum ecclefiæ fuac ordinäre pacronumjingenti cupiuit defidcriOnbsp;aliquasde eius facratifsimo corpore habere rcliquias,quas in nouam â fifnbsp;fundatamreponeret eccIefiam.MifitergouenerabiIcmuirumGebharduißnbsp;prioremfuumcumliterisÔ^epiftoIiscommêdatitqSjRomam ad fummumnbsp;Pontificem Vrbanum x,quialiquandoinCIuniaco monachus fucratjp^«*nbsp;tensfibialiquiddebeatifsimi principis Apoftolorum reliqutjs tranfmitß»nbsp;Veniens ad papam prior Gebhardus,benigne quidem ab eo fufceptus eftgt;nbsp;petitas tarnenreliquiasobtinerenonpotuit.Audiuitautem à fummoipfßnbsp;pontifice Gebhardus de capîlîisS.Petriuerasinmonafterio Cluniacenünbsp;reliquias haben’,dedit^ confilium papa ut Vuilhelmus abbas,tanquam a*nbsp;micus S.Hugonis ex illis aliquid poftularet,quod amp;' poftea fadum eft.nbsp;rumpapancuacuumremittcretmifrum,quorundam aliorum fandorun»nbsp;reliquias ßrato Vuilhelmo abbatiper manuseiufdem Gebhardi,prnch^'nbsp;ritatis munCrc dcftinauit.Reuerfus autem ad Hirfaugiam prior Gebhat^nbsp;duSjUerba fummi pontificis S.patri retulit,amp; particulas reliquiarutn fibtaDnbsp;codem traditas,abbati cum lætitia praefentauit.Audiêsuero S.abbas Vu“*nbsp;helmus de capillisB.principisapoftolorum Petri,apudfibi amantifsii“^^nbsp;abbatem Hugonem inCluniaco contineri aliquid,ualde gauifusnbsp;dens fibi nihil penitus ab eo pofte denegari,cui fe fore amantifsiinum ia^nbsp;muftis bcncficrjsfuifTct experfus.Igirur poft paucos menfesjiterinßnbsp;fuum uocauit priorem,quem idoncum ad quæqj ardua peragendajprænbsp;ten's omnibus clTefciebatjtraditisépliterisadreuercndifsimûabbatem^'^'nbsp;niacenfem S.Hugonem, cum precibus deftinauit ad Cluniacum pro imP^nbsp;trandiscapillispraffati Apoftoli Petri uel paucifsimis.Venerabilis aute«ßnbsp;Gebhardus legationefufcept3,uirtutefandpobcdientiæ armatus,ft qu”’’nbsp;humilimèad iterindidumaccinxiticuiabeuntibenedidioneregu^^*^*nbsp;miftîàjfanduspater fubænigmate dixit,Vadc quàm celerrimènbsp;nifi Petrum prseuenias,amp; Paulum,non mihi,fed tibi laboriofum iter alfu^nbsp;pfifti.His didis Gebhardus abibat,non intelhgens uerba S,abbatis,qui-'nbsp;bus mortem fuam imminere ad feftum apoftolorû prophetico fpinænbsp;dixit.Veniens autem Cluniacum ad S.Hugonem literas abbatis fui Geb^nbsp;hardus prior Sefandum deftderiumexpofuitjà quo poft dies paucos,qui^nbsp;bus ab innere fefTus quicuit,tres crines de capillis B. Petri Apoftoloruiunbsp;principisinferiniolo argenteo B. Vuilhelmo amp; fratribus Hirfaugieniibunbsp;deferendoSjCum ingenti lætitia fufcepit.Qui reuertens cupi feftinationcnbsp;priufquam Hirfaugiam ingrederetur Vuilhelmum reuerendifsimum abnbsp;batem ad dominum migrafrecognouir,reliquias in domo cu^ufdam fac^fnbsp;dotisufepad meliorem deliberationem(ficutdiximus}nonlorige a mona-fteriorcpofuit,amp;f in locum defundipatrisfandifsimi,unanimifratr5connbsp;fenfuabbascledusfuit,Eledus autem in dieprima rnenfis

CHRONICA ÏÖ. TRlTßMlh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^

lt;îiâumefi:)confccrati‘onemfuamurcpad dfem 15 calend.Apnliiim di’ftu« Jitjfuper quo miranttbus fratribus dC ægreferentibus refpondic: Sine be-ncd(dtone confueta hucufque manere fratrcs/dcircouoluigt;ut SC ego uo=nbsp;lismores oftenderemmcos,amp; ueftrum erga me cognofeerem afFedum«nbsp;ïti ueftra igiturnunc uoluntaterelinquo de me ftatuendf quicqu/d uoluerinbsp;*^s,ueftrtcp adhuc fit arbitrij me pro abbate fuper uos uel rccipere uel rc=nbsp;Pudiarexui cum omnes quafi unoore refpondiflent,fede ipfo bene eflTcnbsp;’^ontentoSjamp;^ah'um prçter ipfumnonoptare paftoremjgranas corum defcnbsp;^cneuolentiæ ^gens ordmarf ex more confenfit, Pergens igitur ad ciuf=nbsp;tatcnr Conftantfenfem à Gebhardo eiufdem urbfs epiTcopo cumnbsp;*'’ano Pontifice bene fentfente, in praefentfa multorum abbatum,prixlas ,nbsp;*orum ac nobihum, in paftoremHirfaugienfis monaftertj rite confecra- :nbsp;eft, duodecimo calendas Aprilis, in natali uidclicct Beati patris nos«nbsp;ftfi Bencdidi, inftitutionis fuæ menfe odauo, anno Domini millefimonbsp;*ionagefimofecundo, indidione decimaquinta. Porro in locum fuum,nbsp;^onfiho fratrum , priorem ordinauit uenerabilem monachum nominenbsp;^cymonem , uirum moribus SC feientta probatum, qui in colligendisnbsp;^feribendifque libris pro fratrum utilitate magnam diligcntiam fecit,nbsp;trat fané uir rtudiofifsimus, SC tarn in diuinis feripturis quam in fecu^nbsp;Bribus litcris egregiè dodus , ingenio fubtilis ^SC fan's admodum com*nbsp;Ptus eloquio , qui eruditionis fuae præclara monumenta reliquit. Scri^®nbsp;Pfit inter cætera ingenq fui opufcula uitam SC miracula Beati Vuilhel*nbsp;*’ii fupradidiabbatisiquam tarnen quidam alius frater poflea uolens am^nbsp;PÎiarejbrcuioremreddidit.ScripfitetiamnonnulIos fèrmones ôdhomilias,nbsp;Huæ ut plurimum ex errore alteri cuidam ciufdem nominis Hcymoni,exnbsp;’’lonachoHalberftadienfi epifcopo,uiro æquè dodifsimo, de quo Ionsnbsp;gefuperius menrionem fecimus,adfcribuntur. Itaque commixtaî fîmulnbsp;îmborum Haymonum homiliæ habentur,ut non nifi fagacifsimo ledo«»nbsp;rijcx ipfa pbmfi,licetcum difficultate,pofsibile fitaltcrius ab altcrius di=nbsp;lt;5a fcccrnere.Ordinato autem Gebhardo in abbatem,congregario fra-trum de fando Aurelio,ad maius monafterium eodem anno cum læ«*nbsp;titia tranfmigrauit, cundis benedicentibus Dominum, quod hune diunbsp;optatum fuperuiuerediem meruiffent. Ifte Gebhardus uenerabilis ab’’nbsp;bas clauftrum monafterij SC cæteras offîciijas omnes,quas fandus paternbsp;uilhelmus morte praîuentus uel non incepit uel inceptas non finiuit, im«*nbsp;penfasfibi copiofèprçbentequodam Vufgando,ciuc Moguntino,pro franbsp;^rumneceflariamanfioneconfiruenda pcrfecit.Fuit autemin gubemanfnbsp;’Jarefamiliarimultum idoneus,ôdin omnibus plufquàm crederetur aftu-Jus.quippequirationeutilitatis fæpe aliud fimulabat,atque mente reç/osnbsp;fitutn gerebat. Auditus perfpicacifsimi fuit,ita ut ea quac in loco djcc^nbsp;rentur femoto,facilimo auditu perciperet. Nominatifsirnus fuit ^topternbsp;fapientiam ôieloquentiamfuamintota Germania,non folùm a:pudreli^nbsp;giofos SC fpirituales,fed etiam apud feculares,nobiles amp;C prKicipes:quo=nbsp;riiam quiconque eum uel confulentem, uel perorantem femel audifïêf,'nbsp;fiatim in admirationem dudus, Hirfaugfam prædicabîit fœlicem, quænbsp;*alem habere paftorem meruiffet. Ad publica confilia principum fresnbsp;M^fntcr uocabatur ,in quibus cundis admirabilis Temper apparebaf,nbsp;cum amp; nedarea uis eloquentia: ,qua cundos uicebat,mirandam in eonbsp;fomrnendaret fapientiam :ôd ipfam facundiam admirabilem »fapientianbsp;incredibilis redderet fruduof^m. Sub eius regimine re« monafternnbsp;........ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ¦ K 4.

314 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.JW.ONAST* HIRSAVGIENSIS

temporales minim in modum ampliatae fuenint,auAaprædia,poflefsio-nes dilatatx, cenfus^ ôdredditusannul numero amp; ptecto fumpferunc in« crementa.

Multi enim uiri nobiles at^ ditifsimi,6^ fe Qi. fua pro regni coeleftis amo re fratribuamp;Hirfaugienfis coenobij,fub abbatis Gebhardi magifteho tradisnbsp;derunt. Eodem anno quo in abbatem fuerat eledus Gebhardus ifte,tri-busuidelicetamp;feptuaginta diebus anteobitum S.patris Vuilhelmi,annonbsp;vuolfbelmusab. Chriftianæfalutis lo^iao.calend.Maqmortuus eft uenerabilis atcp fansnbsp;twBrwwiiTfnjfu difsimus ille Bruuuilerêfis coenobij abbas Vuolfhelmus nomine,uir tamnbsp;in diuinis fcripturis,quam fecularibus literis egrcgie dodus, cuius fandifsnbsp;fima conuerfatio multis profuit ad falutcm.Magna inter duos iftos reue^nbsp;rendifsimosuiros Vuilhelmum Hirfaugienfem Vuolfhelmum Bruuui»nbsp;lereniem familiaritas,pari fuit fanditatecomparata,quac ufquead mortemnbsp;utriufcp inuiolata permanfit. Scripfit autem idem B.VuolfhcImus abbasnbsp;non fpernendae ledionis opufcula,fed paucaeorum ad notitiS meam per«nbsp;uenerunt.Legi fub nomine cius de Sacramêto altaris,plenum erudiiioncnbsp;libellum,quern fcripfit contra errores M.Berengartj Turonenfis.Carmi«nbsp;naquoque de fandoBcnedido,altjscp diuerfis fandisamp;rebus, cum fet^nbsp;monibus multis compofuit.Hic primo fuit monachus in cœnobio fan=^nbsp;di Maximini Treuerenfis,deinde apud fandum Pantaleonem inColonianbsp;poftea fadus eft abbas in Gladebach Colonienfis diœcefis.Inde^tranf:nbsp;latus ad Bruuuiler eiufdem dioecefis,abbas in ordine tertius ibidem eon=nbsp;Cdw4j««o«4. ftitutus eft.Eius uitam plenam uirtutibus amp; fignis,Conradus monachusnbsp;thus in Bruuui. atque difcipulus eiufdem ueracinarratione defcripfit ad EuerardumBru^nbsp;IndaSilsitnus. uuilerenfem Si Hermannum fandi Pantaleonis abbates, Qui Conradusnbsp;cum eflet in facris fecularibusip literis non infime dodus.amp;àbono do^«nbsp;difsimo^ praeceptore optime in omni feientia imbutus,compofuit Si. alianbsp;quædamopufcula,quibusingenij fuiacrimoniamad pofteritatis notitiamnbsp;tranfmiCt. Claruit tjfdem quoep temporibus in hoc monafterio Hirfausnbsp;gienfi,fub abbate Gebhardo Si quibufdam fucceflbribus eiuSjmonachusnbsp;quidam dodifsimusnomineConradus,qui feientia Si eruditionefua adsnbsp;mirabili,famam confecutus eft immortalem. Fuit enim non folùm in disnbsp;uinis fcripturis ftudiofus Si dodus,uerdm in fecularibus quoqj literis eru«nbsp;ditifsimus,Philofophus,Rhetor,Muficus,amp;^ poe'ta omnium fui temporisnbsp;in Alemania celeberrimus. Multa ingenrj fui præclara uolumina pofterisnbsp;CöwaAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legenda ornatifsimofermone compofuit,in quibus nomen fuum ex humi

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iitate,fub Peregrini uocabulo abfconditJn his prçcellit opus illudclarifsis

mum,quod de fanda uirginitate,fub nominibus Peregrini presbyteri,ó^ Theodorae fandimonialis,in dialogi modum per libros odo diftinguens.nbsp;Speculum uirginum appellauit:opusfanètam utile Si necelTarium Chriftinbsp;uirginibuSjUt fatislaudari ab hominemortali non ualeat.In Euagelia quo^nbsp;que, quae peranni circulum ad milTam leguntur,magnum uolumen puPnbsp;chra uarietate compofuit.De uita,fpiritu,Slt; frudu mortis edidit librum usnbsp;num:0^ alium quern Matricularium prçnotauitn'tem alium quern praetitUquot;nbsp;lauicDidafcaIon:de Mußca Si differentia tonorS librum unum;metricumnbsp;quotp opufculS de laudibus S.patris noftriBenedidi.Sermones etiaplu-res amp; homilias multas elegantifsimas^ copofuit.Scd Si carmina plura Sinbsp;epigramata diuerfa.uarfj generis ornatu fcripfit,quæ ueterurn negligentianbsp;partim in obliuionêdeduda funt.Nemo cum ifta legerit,arbitretur declasnbsp;matorêilium,qui ex eoru ordine quos Mendicates uocant emergens, fub

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peregrini

CHRONICA IO. TRlTEMir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^

pcregnni nomine fermonesad popu’iimcicatricofos fnftar itiodernorurn ^umili compofuit diftione,aut noilrum fuilTe pcrcgriniim,aut ei compa«nbsp;’^ärealiquatcnuspoffcJlleenimmoredeclamatorum hmus temporis,fchonbsp;^äftico fermone depreflus incedens jCrebern'mas introdiicit quotationesnbsp;^‘^npturarum.Iftc autem noftcr peregrinusTullianam fequutus eloquen»nbsp;îiam,uctenimmorefinealleganonibiisfuperfluis lucidarrijfanam amp;C inte=nbsp;gfam orationem continuât. Floruit hifdemquocp temporibus Theodoris rieodcrKutalf^nbsp;abbasmonaftertjS.Trudonis noftri ordinis,uir undecû-^ dodifsimus, s.'Trudmisnbsp;9^1 fcripfit inter multaingenij fuimonumêta,uitaiTieiufdemS.Trudonis,nbsp;^itam quoqp S,Bauonis,uitam etiam S.ReinoIdi,0C uarios fermones ad franbsp;**^«,Claruit quocp hoc tempore Stephanas,qui ÔCHerradus,ex abbate monbsp;’'ällertj Elfenburgenfis noilri ordinis epifeopus Halbcrftadenfis,uir dox

amp; fandus,qui fempcr Henrici quarti fcelera deteftatus cum Romana ^cclefia optime fenfit.Scripfit ex perfona comitis Ludouici fidclis ecclefiacnbsp;^omanæad Vualramum epifcopum Naumburgenfcm,qui partes Henrinbsp;imperatoris 4.contra obedientiam fummi pontificis pertinaciter defen»nbsp;^^bat,epiftolam nó minus elegantem quam prolixam: in qua cundos erronbsp;•^^SjCrimina amp; fcelera ipfius Henrici régis tam aperte deferibit,ut nulla dein Kpißalamfcrip’-^^Pspotucrintexcurationenegari.Intercætcraueroeiufdem cpiftolaîficdi ßt contra Hcnri.nbsp;‘^‘^d Vualranum defenforem regisfchifmatici excomunicati: Audiigi-j«ruera,non fucata;audifortia,non faceta.Omnis qui dignitates fpiritua« scdlt;Taiwperlt;t.nbsp;’’sdiuenditjhæreticuseft. Dominus autem Henricus.quem regem dicunt, tci«.nbsp;^pilcopatus amp;abbatias uenditzetenim Confianficnfem,Bambergenfem,nbsp;Moguntineniemöd pluresalias pecunia,Ratifponenfem.Auguitenfem ödnbsp;«trasburgenfem pro gladio.abbatiam Fuldenfem proadultcrio,Monafte«nbsp;•¦ienfem uero epifcopatum.quod dicere ödaudirc nefas eft pro SodomitFnbsp;^ïimmundiciauendidit.Qtiæ fiimpudenternegateuolueris,teile ccelo,tcnbsp;fteterra,omnesetiamà furnoredeuntes fcioli,concludcnt hoc: Dominusnbsp;Henricushæreticus ell.Pro quibus nefandis malis abapoftol!cafedeex-cotnmun^catus,ncc regnum.nec poteftatem aliquam fuper nos,qu{a cathonbsp;»'cifumus, poterit exercere.Hæcuiri conilantifsimi feripta öd authoremnbsp;fiium in Del fundatum timoré confirmant,öd quanta fuerit in Romanariinbsp;'cclefiam régis Henrici temeritas manifeftant,qui pei fequebatur ufqucnbsp;3d mortem omnes.qui obedientiä Chrifti uicarioexhibebant.Vnde ctitftnbsp;S. Vuilhelmum abbatem öd fratres Hirfaugienfis cœnobîj confiantes innbsp;ï^omani pontificis obcdiêtia,fibi^ tanquam excommunicato conträrtosnbsp;^fiecognouiflet.In publico fuorum principum confeflii præcepit, Hirfau^nbsp;giam funditus defirui,ód fugatis monachis,bona monaficrij in fiipendiamnbsp;3Titlitibus crogari. Ad hoc facinus perpetrandum Vucrnerus e'pifcopusnbsp;^nftitutus per fimoniam ad ecclefiam Argen tin enfem, homo peruerfus,:nbsp;^S.Romanæecclefiæ atrocifsimusinimicus,tanquam obfequium prat^nbsp;ftiturus Imperatori milites cohortatur fuos.promittit prardamr ingentemnbsp;’^efpolijsmonachorum.Cumt^militesdetcfiarinefas tam immanein fa=:nbsp;Jpulos Dei cœpilTentjinfanus pôtifex dixit:Ego uos,ô m;ilitcsfortifsimi\intnbsp;“OCobfequium regis noftri iuftifsimi præccdam,ôd quicunque ueftrûmnbsp;’^efecutusnon fuerit,reus læfæmaieftatis crit.His didisloricam induit,nbsp;9Waindutus,cquum plenus minarum in monachosHirfaugienfcs,afcen^ Epif^pan«;-fubitoep clamans ôd ululans,horribiliter cecidit.ôd morte fubitanca quusmortefitbi-Præoccupatus cundisuidêtibusexpirauit.Cçteriuerôtammiferabilêponnbsp;5ificis intuentes exitû,ualdc timuerût,nullustp eoru deinceps aufus eft con

tra moa

118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J«.o N A ST. H I R S A V G 16 N S1 S

tra monaflerium Hirßugfcnfe finiftrum aliqiiid pertentarc.Fuxott^tnctt Fwor Hcnn'ci régis quem contra Hirfaugienfes femel conceperat,quàm diu ui«nbsp;coKlt;r4 «Æolicûi xit,non quieuitmec Hitfaugiam folam perfequebatur odio»uerüm omnesnbsp;qui cum eccleßa Romana bene fentientes,etus communionem uitabant,nbsp;perdere laborabat. Archiepifcopum Moguntinum Vuezilonem nomiquot;nbsp;nCjUirum dodifsim5,primùmfibi confentiêtcm,pofteaueró contrarium»nbsp;multis iniurijs afflixit.Eius quocp fucceflbrem Ruthardum uencrabikntnbsp;uirum,de fedeMogfftinaexpulit,ipfumip exulare pernouem annosin mlnbsp;feria maxima apudThuringiam coegit.Abbatem Gifelbertum filium hu*nbsp;iusconuentus,cum fexagintamonachis,propter obedientiam quam fum®nbsp;mo praeftabantpontificijde monafterio Hafungen expulit, 8C poffefsion«nbsp;ipiius monafterij mifcrabiliter diftraxit» Multos quoc^ pontiHces de fuifnbsp;ecdcfijs furiofe fugauit,abbates ÔCeorum monachosde coenobtjsexpu®nbsp;111, öd multa monafteria cum ecclefq's fßditus deft ruxinMuItis uicibus ami®nbsp;cis amp;fautohbus fuis pratcepit,utmonaftcriumHirfaugienfe deftruercnt,nbsp;fed orationibus fanäorum,ciusconatus femper impeditifueruntjqucmadnbsp;modum ex uifione fanda quidam abbatiflâ in Bauarix partibus cdoda» renbsp;ferre folebat.Qgamdiuautem Hcnricus Imperator quartus,uixit öd imp^nbsp;rauitjfrequentibusminis öd terroribus fratres fuper deftrudione monaß^'nbsp;rtj hutus,per eumcomminatajinter fe anguftiati fuerunt.Confiß tarnen iirnbsp;adiutorio altifsimi.pro cuius amore terrenum regem infenfumhabebant,nbsp;non armis,fed orationibus caulam fuamßne intermifsione defendetc^^’*nbsp;tagebant

Anno Gebhardiabbatis fecundo,Conradus filius Henriet' Imperawns ex prima uxore Berta natus, patri rebellare incipit,Öd Romani pontifie*^nbsp;perfuafus literis imperium ad fetrahere. Sedoperçpreciû fueritcaufathu«nbsp;lus rebeJIionis contexiflTe principia.Henricusrexpater Conradi Praxedentnbsp;uxore fuam anteannos 7»CoIonix duxerat,quä nimiöcoepitodio habere»nbsp;Ita Ut maius eßet odiû,quàm diledio qua prius cam amauerat. Vnde nimionbsp;in earn odio fuccenfus,pofuitin cuftodiam;amp;conccfsitplcrifcp exferuito*nbsp;ribus fuis,ut uim ei inferrent,ipfo uidenteAd tantam uero dementia pe’’*nbsp;uenitjUt eiiam filium fuum Conradum ad concubitum illius inuitaret'qninbsp;cum thorum patris macularcrccufarct,exhortando eum rex ad uitricx iHi«nbsp;citos amplexus inter extera dixinQuid timide coirc cum foemina tardas*nbsp;qux tibi uitrica non eftî’Non enirn cs filius mcus,quemadmodum putas*nbsp;fed cutufdamperegrini deSueuia principis,cuius amp; faciem manifefte ha®nbsp;besimpreflam.Hisucrbis ultra modSindignatus filius,iram quidem tunenbsp;prudenterßmulauit,amp; poft dies paucos cum quibufdamßbiconfenticn*nbsp;tibus fummum Pontificem Vtbahum fecundum adtjt,à quo honorifîecnbsp;fufceptus,ÔC in regem folenniter tonlècratus ,in Italia ÔC Longobardianbsp;contra pattern regnauit.Erat autemtlir optimus,omni bonitate èC pro«nbsp;bitate confpicuus,humilis,modeftus,ô^ plenuscharitate,ac fumma in de«nbsp;rum monachos^ reuerentia ac pietate.^ed paucos annos poft fuamco*nbsp;ronationem fuperuiuens , immatura morte fublatus eft» Regina uerdnbsp;poft multasiniuriasô^mala inaudita ßbi innocenter illata,Deo miferan«nbsp;te, de euftodia euaftt.amp;^ ad Mechtildam LongobardorS reginam poten tiftnbsp;ßmam fugiendo peruenit.Quat fulceptam cum honoread Vrbanum fumnbsp;mum Pontificem earn perduxit.ProuoIuta igiturad pedes Antiftitis Im«nbsp;peratrix » mifera profufis lachrymis ac intimis fingultibus,omnc fux quamnbsp;pertulerat calamitatis miferiam intlmauii.Papa reginx compatiens,p(^

CHRONICA 10. TRiTEMlh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^

t^fnulcratjCalamitaus miferiam intimain't. Papa re gin æ compatiens,poft ^tba neccflan'æ confolationis fynodum in urbe Roma congrcgatgt;in quo Hsmcajrcx^t^nbsp;^fnricum regem hæreticum,fimoniacum,NicoIaitatum hærefcos princi= (xccm-nuni^nbsp;P^nijfandæcpmarri ecclefiæinobedienicm attçrcbellem publiéedcnun=snbsp;^*3iis,pro inauditis fceleribus in uxorem propriam commifsis iterum exsnbsp;^otnmunicatjipfumç fchifmaticum amp; hoftem Bei ÔC fandæ càtholicæ ecnbsp;proclamât. Reginaautem poft hacc ad patn'am ruam,rcgnumnbsp;^‘delicet Rufeorum rcuerfa,monafteriumuirginum Chriftüngrcditur,in 'nbsp;4^oreligiofifsimè conuerfata,tandem in abbatiffam ordinis noftri ibidemnbsp;^fdinata perbibctur, ÔC ufque ad mortem in fan da conuerfatione per=înbsp;®’3hfit.Eodem anno eclipfis folis fadaeft ^-calend.Odob.horadieiter^nbsp;in ccelo iiifuseft,SC magna peftilentia Qi. mortalitashominumnbsp;^lumentorum fubfecuta.

^nno Gebhar ii abbatis 5.qui fuit dominieæ natiiiitatis lop^.pnma P^ditioHicrofoIymitanafub Petromonacho Godfridode Billion, du=nbsp;^^f-otharingiæ,adrecupcrandumfan(ftum Domini lepulchrum fadaeft,nbsp;f^iTiinfimra multitudine ex omnibus Europe nationibus.Hüius peregri#»nbsp;’'^^ionis acia per multos copiofifsimè deferipta funt, quae huic inferercnbsp;^quot;¦onicac minis effet prolixum Si tædiofum.Fuitautem Godfridusifte conbsp;’’^esinBulion ÔC Lotharingiæ dux,«ir forris amp; ftrenuus,qui amorc codesnbsp;ƒ‘S regni arduam banc pereginationem lubiturus,eomitatum fiium de Bunbsp;*on cum omnibus prouentibus attinentijscp iicndidit epifeopo Leodicennbsp;Protrecentisamp;millemarcisargent!' purifsfmi,quasin candem expedi-'onem hilariter expendit, Vnde uftpin hodiernum diem epifcopusLeodpnbsp;fe dueem de Bulion,non comitcm,ob honorem Godfrido poftea renbsp;S'Hierofolymitanoriimladojfcribereconfueuit.Priiis iierô qtiàm bæcpenbsp;^§rinatio inciperetUT,anno uidelicet Gebhardi abbatis 4.,mulfa figna Ôinbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.Nam circa nonas odobris apparuit comètes ad

P'^gam meridionalem ftans,fuumcp fplendoremin obliquum gbdrjmore P''Otendens.Stenaetiam alia in oriente,fexto calend.Martn uifa eft.quçlosnbsp;fuumlongointerftitio crebrisiàltibusmutaair.Nubeiquoqj iàngui=nbsp;^^astamaboccidente quàm ab oriente furgentes, fibi^ inuicem tn coelinbsp;’^tdio concurrentesjturfumcp medijs ferè nodtibusàfcptentrioncigneosnbsp;'^urgere fplendores,pleruncp ctiamfaculæ per aëra uolitantes,muliHcri-Pbrum illius temporis fc uidiffe tertantur.

ç Non multo ante hos annos quidam iicnerabilis uita: presbyter,nomine ^^•ggerus.in diœccfî Colonicn(i,cuiufdam diei hora ferè noua, duos cqui^nbsp;confpexit in aère concurrentes, diucp inter fe Concertantes, altcrumnbsp;fie crucem non modicam qua pcrcuterc t alterum in manu tenere uides«nbsp;^^Ur.uidorem tandem cxiftere.Quidametiam presbyterGerlacus nomfnbsp;^gt;“ora quadam meridiana cum duobuscomitibus in fylua deambulans,nbsp;S adiummiraclongitudinisuenti uertigine,ignotum undcleuareturin fit«nbsp;deferri uidit.fiC quoufcp uifum altitudo leuaret tam fragorem auri^“«nbsp;^squàm metallum ocuIisdiîcreuit.Rcferebantnonnulli nocîurnishorisnbsp;^‘Uitarem fe in aère pendentem uidifle,diuerfascjp hominum quafi turmasnbsp;’Uerfis ad earn partibus tam cqueftri quàm pedeftri intenderc ordin e pe^nbsp;^s Multietiam crucisfignaculum fibimet in frontibus,ueftibus,uc! innbsp;’I'lolibet corporis loco diuinitus impreffum oftendcbant,ipfocp feftiggt;nbsp;*^ate ad eandem Domini militiam præfcriptos credebant.

MuH'et quxdam duobws annis cQnunwis imprxgqata ,diruptóquc tandem

CHRONICA IO, TRI TE Mil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ul

’quot;Unt. Histemporibiis uenerabilis abbas Gebharduscompatfenslabox. Biblis fratrum,in hauriendo aquam de flumine, habito cum expertifsimisnbsp;’fchitedis confdio,per occultos meatus fubterrancos aquç dudum impennbsp;’*^non modicis conftruendo fecit,6Cin omnes coenobq officinas aquae cos:nbsp;introduxit. Anno Gebhardiabbatis ó.qui fuit dominiere natiuia’nbsp;^’tisiop7.Henricus imperator 4,in die fando epiphaniae Domini filiumnbsp;iuniorem Henricum Aquifgrani regem fecit,Conrado maiore filionbsp;^^cmprius coronari feceratreprobato.Et nifi ipfe Conradus immaturanbsp;’’'QnepraeuentusantepatrcmobqiTetjad imperium Henrtcus $ perueni^»nbsp;’'^non potuiflTet. Anno fequenti Ruthardus archiepifcopus Mogunti^nbsp;^^gt;quiregi Henrico excommunicato faucre noluit,eius gratiam amifit,nbsp;^’nThuringiam fecedensper annos aliquot ibidem quali in exilio pofi=nbsp;^^sdurauit.Circahaec tempora ordo Ciftercienfis coepit,ót primum eiufanbsp;ccenobium in Ciftercio hoe ipfo anno fundatum eft,qui fucccflii temnbsp;t'QnsualdecrcuitjSC tam numero quam diuitqs mirabiliter audus fuit,denbsp;'^^iusexordioamp; profedu multa hincindefcriptainueniunïur.Circa haec orJinis ciRcr-têporanonlongèà Vuormaiia multis diebus amp;nodtbus maxima denfo iniiiumnbsp;’’’ultitudo armatorS cquitum óó peditSapparuit tanquam ad placin' coHosnbsp;S^iiï feubellûprçceflurajô^nunc huc,nuncilluc,quaß perturmas difcurs:nbsp;Jfntes circa nonam horam nodis ad uicinum montem,ex quo prodire connbsp;’^euerant,reuertebâtur.Tandem nodequadammonachus quidamLim« L'wp«r£*nbsp;^^’¦genûscoenobtj non procul à monte diftantis,de quo exire folebant,af=nbsp;‘^niptis fecum quibuldam ahjs,adlocum montisacccfsiumuniens^ fe fi«nbsp;l^aculofandæ crucis,excuntes démonte qui eflent,per uirtutem fandænbsp;P indiuiduæ trinitatis,ut diccrenr,fortitcr adiurauit.Cui unus ex turma re=nbsp;•ponditzNos fumus fantafraa,nec militum uiuentia turba,fed animac ho=lt;nbsp;’’’’num quondam in hoemundo principi terrenorum militantium,nonannbsp;niultos annos in hoc loco interfedorum. Arma,habitus ôf cqui,quæ no

®is dum uiueremus inftrumenta erantpeccati,etiam nunc poft mortem in ’’obis funt quædam indicia tormêti.Omne quod iam cernitiscirca nos, tonbsp;ignitum eft nobis,quaquS uos igncmnoftrSminimeuidcatis.Cumcpnbsp;î^onachus utrû iuuari ab hofninibus polTent inquireret,fpiritus refpondir,nbsp;‘^’unijs orationibus ôi. maxime oblatione corporis ÔC fanguinisChriftinbsp;^^’uuari pofTumus amp; rogamus.Hisdidis, omnisillamultitudofpirituumnbsp;^^aûuna uoce clamabattrinauice:Oratepronobis,Oratepronobis.Or3nbsp;’opro nobis.Mox omnesinignêrefolutiuidebâtur,fed amp;monsipfe quafinbsp;’’¦derct.ignem ÔC maximu fragorem arborû ÔC ftrepitô emifit. His ctiam BurÇutlUa fm.nbsp;*®^poribus monafteriumBurfueldenfein Saxonia Moguntinenfis diœ=nbsp;^ns in honora fandorum Thomæ apoftoli ScNicoIaiepifcopi fundatumnbsp;^fonftrudum eft,per Henricum comitem deNortheim ôô Gertrudem

ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abbatis 8,qui fuit dominicaenati-

^’an's lo^^.Mortalitas in germania magna fuit. Eodem anno Conradus ^’'âieëlenfisepifcopus 8.calcnd.Maq,poftmiflàrum celcbrationem,in fuanbsp;®°*no procumbens in orationibus,à quodam Frifio crudeliter interfedusnbsp;^‘fCuiusinterfedionisiftafuitoccafio.Cûmidem epifeopus in quadamnbsp;P^’'teciuitatispaludinofa,monafterium canonicorum acdificarc decreuif»nbsp;^tjô^propterlutofum fitum ponere fundamentum nequiuiflêt,adfuit in*nbsp;’Or alios Frfßuj quidam latomusperitifsimus,nomine PIoberus,qui fubnbsp;’?’orpofitione capitis ecclefîam fe quadam arte occulta,ad uoluntatem epi«nbsp;’’^opiconftruercpoffe in eodem loco,promifit,Sedcûmimmoderatam fu*

'ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST, HIRS AVGIENSIS

per his paftularct pecuniam.Epifcopus diTsimuIato propofitojargismune ribusfilium ipfius Ploben* drcunuenit,ód arcanum huiusartis difcensabnbsp;eo,moxmchoatam ecclefiam fine ultenon'magifterioperfecit.Qiiâobrcmnbsp;idem Fnfius magnam aduerfus cpifeopum muidiam concipiens,quod fuonbsp;uideretur per eum defraudatus lucro, deinceps occidere eum cognauit,nbsp;quod 0^ crudeh'fsj'mè perfecic.Conrado igi'tur epifeopo interfedo ÔCnbsp;pultOjBurchardus in epifeopatu Traiedcnfisuir piusatep deuotusfucccFnbsp;fit. Eodem quoep anno obijt Hermannus archiepifeopus Colonicnfis,nbsp;cui Fn'dericus fuccefsit. Ifte archiepifeopus Fridericusmonaften'umfannbsp;dimonalium in infula Rheni,quæ dicitur Rolandi, non longe ab oppidonbsp;Bonnenfi de nouo confl:ruxir,in quo moniaiesnoftriordinis pofuit.Ca^nbsp;ftrum quoep uicinum RoIandifeckjÔdaliud quod in ahifsimo fitumnonnbsp;proculà Bonna Vuolkenbergdidum eft,unà cum ciuitate Andernaccn^nbsp;fijô^præpofîtura quadam ordinis noftri S.Apollinaris iuxta Reinmagennbsp;abbati Segenbergenfi immediate fubieda proprijs ædificauit impenf(amp;nbsp;Conradus etiam epifeopusEiftetenfis hoc ipfo anno moritur.pro quo aPnbsp;ter ciufdem nominis Conradus ordinatur.Vrbanus quoque papafeeun^nbsp;dus,monachus quondam ordinis noftri,hoc ipfo anno mortuus cft.Iftep»nbsp;pa Vrbanus 2.anno pontificatus fui 7,ad inftantiam uenerabilis abbatisnbsp;Gebhardi priuilegium Gregorijpapæ 7.B. Vuilhelmo abbati fîC monaftcnbsp;lio fuoHirfaugicnfi gratiofe conatum,£um pleniori gratia roborando connbsp;firmauit.Cuius bullæ tenor fequ.rtur,amp;: eft talis:Vrbanus epifeopus ftiuusnbsp;feruorumDei,diledo filio Gebhardo monafterij Hirfaugienfis abbangt;nbsp;iusep fucceftbribus regulariter fubftituendis in perpetuum. Cum uniuer^^nbsp;fis fandæecclefiæfilqs pro Apoftolicæfedisauthoritateac beneuolétiade-

' bitores exiftamus,illis tarnen locis attpperfonis quæ fpecialius fiC iamiliaf fins Romançadhærent ecclcfiç,quæcp ampliorircligionis gratia eminent,nbsp;propenfiori nos conuenit chahtatis ftudio imminere. Vnde nos beat«nbsp;moriæprædecefforisnoftriGregorij formam fcquentes,cadem tibi tuisq^nbsp;Icgitimis concedimus fucccflbribus,quæ ipfe prædcccflbri fuoVuilbdmonbsp;amp; eidem monafterio ptecibus Adelbert» comitis concefsit ÔC confirma^nbsp;uit.Qui æternæ retributionis amore fuccenfus,in prædio fuo quod dici=lt;nbsp;tur Hirfaugiamonafterium à progenitoribus fuis antiquitusconfirudum,nbsp;nuper amilfa reftituens uenufte reparauit,0if in ufus fratrum intbi ftfnbsp;uicntium pluribus poifefsiOnibus dC redditibus ampliauit. Qiiaui fuaenbsp;iibertatis inftitutionem,nc in pofterum ulla peruerforum hominum auda^nbsp;cia minuere aut uiolarc præfumat,Apoftolicæ authoritatis priuilegio mlPnbsp;niriÔ£;fandæ Romanæ ecclefiætuitione robörari poftulauit.Qi’âobreninbsp;præfatum monafterium fub Apoftolicæ fedis tutela ac protedionefpecia*nbsp;liter ampledentes,perpræfentispriuilcgij paginam ftatuimus,ut quæcunnbsp;que hodie idcmcœnobiu iuftèpofsidet,fiuein futurum conceffîone pon«nbsp;tifîcumjibertateprincipiïjuel obla«onefidelium,iuftc atep canonicèpote?nbsp;rit adipifei,firma tibi tuisep fuccciforibus SC illibata permaneantjn quibusnbsp;‘yicbcn-^acb. liæcnominatim defignandaduximus:ccllulas S.Gregorij,quæ dicitur Rilt;nbsp;vifccbädionna. chenbach'.ÔC S.Martini,quæ dicitur Vifchbachonna;ÔC prædium quod dpnbsp;citurGilftein,quod datum cft procella S.Petri quæ dicitur Vuilheimxonsnbsp;ftitucntes,neueltufîlichariflï'me Gcbharde,uel quiJibet tuorumpræfatasnbsp;cellulas deftrucre,uelea quæ illis iam conceffa funt,feu concedentur,teme-rè Ôi^uiolcnter præfumatisimminuere.PrætereadecernimuSjUt nulli omninbsp;no honiinunjhceai idem cœnobium terne»è pertyrbare,ueleius poflcfsionbsp;nés cou-

CHRONICA IO. TRlTEMsII,

ncs conferrc,minuere,uel temen's ucxationibus fatigare,fed omnia inte* Sraconfcruentur eorum,pro quorum fuftentationeac gubernationeconsnbsp;^^eflafuntufibus omnino profutura. Conftitutionis quoque immunita?’nbsp;lt;»s 0^ libertatis modos,quos præfatus comes illuflris Adelbertus fcripto prii/ilegiw» re^nbsp;ftiæ tradinonisinferuitjÔC regio figilloimprimi curauit,ad pofteritatis eau- gukailcgatur.nbsp;*elam ÔC arcendos infeftantium impetus,diligenter ftatuimus,uti nec denbsp;Permifsis quidiibet negligatur,ncc de uetitis quidlibet præfumatur.Obcunbsp;ïc uero te nunc dus lod abbate,uel tuorum quohbct fucceffbrum,nulsnbsp;‘us ibi qualibet fubreptionis aftutia uel uiolentia præponatur,nifi quemnbsp;ftatres commuai confenfu,uel fratrum parsconfilq fanioris,fecundumnbsp;I^eumôCB.Bénediëiiregulam elegerint. Confccrationesaltarium fine *nbsp;^afiîicarûjOrdinationes quoque clericorum,olcum fandum,amp; cætcraadnbsp;^pifcopale officium pertinentia,ab epifeopo Spirenfi,in cuius cftis diœce*nbsp;fiiaccipietis:!! tarnen catholicusfuent,amp;.’ communionem apoftolicæ fedisnbsp;^abuerit, ôd ß ca gratis amp; line fimoniaca prauitate impendere uoluerit.nbsp;Alias uerô liceat uobis catholicum quem uolueritis adiré epifcopum,6C abnbsp;confecrationum facramenta accipcrc,qui apoftolica fultus autborita^

*fjquæ poftulatur indulgeat. Aduocatum uerô fiue proteclorem uobis Godfridûpræfaticomitis Adelberti filium inftituimus,fi huiufmodi Deonbsp;Ptæftante fuerit,ut ccclefiæ ôd feruis Dei honorem debitum exhibeat,ô^nbsp;Pïædiâi monaftertj utilis amp; ftudiofus defenfor fuerit.Sin autem,in ueftranbsp;poteftate eligere ueftrac ccclefiæ idoneum protedorem.qut fine lucrinbsp;fecularis cxadione,id diuinæ feruitutis obfequium ftrcnuè acreuerenternbsp;exhibeat.Vos igitur filq.in Chrifto charifsimi,oportet regularis difeiplinænbsp;inftitutionibusfollidtius ac deuotius infudare,ut quanto eftis à tumulti^nbsp;tus fecularibus Iiberi,tanto fiudiofius placere Deo,totius mentis amp; ani^«nbsp;»næ uirtutibus anhcletis.Præcipuèfiudcntes Romanæ ccclefiæ décréta uenbsp;beranda leruare,cuius patrocim'o ab omniiugo uiucntium annucnte,IDo^nbsp;biino præmuniti.Ad iudtciurn autem præccptæ huius à Romana ecclefianbsp;libertatis,per annos fingulos bizantiüm aureumLateranenfipalatio per^ Atireujmmwtiînbsp;Ibluctis.Sanefiquisincraflinumarchiepifcopusaut cpifcopus,Imperator «iauiurâpapt,nbsp;sutrex,comes autuicccomes,iudexautpcrfona quælibec magna uel par-ua,huius noftri priuilegtj paginam feiens contra earn temerè uenirc tenta-werit,S^eorum quæconccflafunt uel ftatuta quicquam irritum fccerit,fe-«undo tcrtiôuecommonitusjfi non fatisfadionc congrua emendauerit,æsnbsp;ïcrnofeinnodatumanathematCjôC à corpore Chrifti ÔC ccclcfia,autoritär«nbsp;^cpoteftatis apoftolicæ fegregatumcognofcat.Conferuätibtrs autem hæcnbsp;paxà Deo SiC mifcricordiapræfentibusamp;futurisièculiscôfeructur Amen*nbsp;Datum Placcnttæ,pcr manumioannis fandæ Romanæ ccclefiæ diaco-ni cardinaliSjS idus Martij,indidione 5, Anno dominicæ incarnationisnbsp;niillefîmononagefimo quinto,pontificatus autem Domini Vrbani papasnbsp;fecundi,anno feptimo,

,Ada funt hæc fub abbatc uencrabili Gebhardo,anno eius 4,qui fa^ lt;»Iequod uoluit àfummoPontifice obtinere potuit,cui antcaamp;notusfl^nbsp;«ngulariterdiledusfuit.Necenim latere papam potuif,quàm bcnecumnbsp;Romana fentirent ecclefia fratres Hirfaugicnfcs,quiufquead periculumnbsp;bîortis ÔC deftrudionis ipfius loci,excommunicato régi contradicentes,nbsp;pro Romanæ libertate ccclefiæ conftantifsimè femper fteterunt. Abbas Ailat oréb*«nbsp;3utcm Gebhardus cùm adhuc prior effet clauftralis,ad papam à fandonbsp;Vuilhelmo miffusjficut fuprà diximus,eius Ôi. notiiiam SC familiaritatem

L Z

1x4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JVIONAST. H JRSA VGIENSIS

fuerat coftfequutus, Dcdi't autem öi al/ud pnutlegnim monalleh'o Hin “?Pî*« faugienß uenerabiUs die papa Vrbanus,maioris exemptionis libertatis àC.nbsp;quietis, quod cüm ßt fan's noubilegt;de uerbo ad uerbum illud huic operinbsp;duximus inferendum.

Vrbanus epifcopus,feruus feruorum Dei, omnibus Teuthonic« re= gionis fidelibus.Hanc chartamÖ^hocpriutleg/um in Chrifti nomine dos’nbsp;naturi,non eft abs rcjß primo innotefcimus,qux fit caufa,uel quae necefsisnbsp;tas eiufdem priuilegtj. MonafteriajSC feruorum Chrifti habitacula, quxnbsp;piauoluntateÖ£^ optimoftudio3edificantur,ßnon minus à pofl:eris quamnbsp;à maionbus amp; eorum fundatonbus amarentur,profedó eorum flatus nonnbsp;adeo effet infirmas. Item quiappellantur epifcopi,fi omnes de officio fuonbsp;digne curarent,amp; tam prodeflè quàmpræefTeoperam darentjhoc quoqucnbsp;non parum faceret ad ftabilitatem monafteriorum. Nunc autem fecun^nbsp;dum quodfæpiusfumus experti,quód maiores conftruunt,hocfi eorumnbsp;pofteri non deftruunt,magis omittunt pro humana uerecundia,quàm ptonbsp;Deo.Deipfa tarnen parentum eleemofyna tantum feruitij fecularis cxisnbsp;guntjutnulladignafitfollicitudodeillo feruitio quod Deo debetur.Hocnbsp;quoqueuifum efl non femel euenifre,quod qui Chrifti uidebatur anti^nbsp;fles,per hanc folam occaßonem,qua abbas benediccnduseraiabeojcon«nbsp;gregationi fratrum abbatis eledionem ex toto praeriperefinec alium orsnbsp;dinaret,quàm quem ipfe præcipuè uoluitjuoluntate fratrum omnino poft*nbsp;poßta.Ordinatoautemdecaetcro amp;ipfeimperauit quaßtributario fuoAnbsp;quaß ad hocfolum conftituto,ut fecuIariterferuiret.Nam amp; ilb pefh'smas’nbsp;Iignifsima,fcilicethaerefisßmoniaca, cum authore fuo diabolo ita circuitnbsp;terram QC per ambulat eam,ut nulla ßt ccclefia quæfecura cffe qucatnbsp;de cius uiolentia ÔC inuafionc.Propter qua:,ßngulaquum dominicadi=*nbsp;fpenfatio de mediocritate noftra ita ordinauerit,ut ferui feruorum Dcinbsp;cffe debeamus:non eft dignum,nos omittcre ud negligere,fi quid folattjnbsp;amp; fuffragtj contra tot hoftiles incurßones mifcftcordia Chrifti dedericutnbsp;eifdem dominis noftris conferre ualeamus, Eft quoddammonafteriumnbsp;in pago Spirenß, ödin fylua quae uocatur Nigra,ipßuscpmonaftcri) uocasnbsp;bulum eft in lingua Tcuthonica Hirfàuuc,quod cùm deueniffet iure hae«nbsp;reditario in poteftatem ÔC poffefsioncm nobilifsimi comiris Adclbertinbsp;amp; coniugis Vuiltrudismon eis uidebatur conftare fan's ad falutem anisnbsp;marum eorum,ß ita in ipforum manu retincrcnt,ut eis relitftum erat ànbsp;parentibus fuis. Fuit ergo primitiuus bonæ uoluntaris eorum labor ödnbsp;fru(ftus,quod pro canonicis ibidem prius dcgcntibus,introdu(Sa eft ödnbsp;ordinata uita monachorum.Qiio præmiffo,nolucrunt quoque,utde rc=nbsp;liquo alius effet hacres eiufdem monaftcrtj,quàm beatus Petrus öd eccleßanbsp;Romana, ßeato Petro delegatum eft,öd in proprium confirmatumgt;co«nbsp;rumdeuotione öd oblationc, filtjs quoque fuis annuentibus öd laudantisnbsp;bus. Et ita ut annuatim unum aureum ad federn Apoftolicam tribuatnbsp;pro cenfu,nullicp all) mortalium cuiufeunque reiterrenæfitobnoxium.nbsp;Et nunc quid fupereft , ut à nobis addatur öd finiaturc’Maximede consnbsp;ftituendoabbate,ôd de aduocato uel defenfore loci. Quotiefcunqiie igis^nbsp;tur contigerit,ut abbas fit ordinandus: ad eius eledionem nolumus,6dnbsp;omnino interdicimus,ullam perfonam intereffe,praeter monachos,ödeosnbsp;folùm,qui ad titulum monafterij obedientiam funt profefsi. Quem ipßnbsp;elegerintjaccipiat uirgam paftoralem ab aliquo de prioribus fratrum,nbsp;nec

CHRONICA 10. TRITEMII.

hcc uUa poteftas ad hoe ecdefiaftica ucl fecularis expetatur. Poftquàm habueritinueftituram ofFicij,niûtatuf ex parte congregationis ad quem:*nbsp;cunque potifsimum uideatur epifeoponim,ut pro charitate ueniat,amp; utnbsp;moris eft abbatem benedicat. Decatreris fratribusordïnand/s ad quem«nbsp;libet ordinem huius gcncris,ut eft presbyteriumj uel diaconatus fiatnbsp;quod ma gis fuerit oportunum,utuel in ipfo monafterio ordinentur,uelnbsp;adepifeopum abfcntem ôi ordmes alibi facientem dirigantur. Proprernbsp;quod confratres noftros amp;! coepifeopos, maxime quotquot funt in Ger=«nbsp;mania,omnes pariter appeliamus,amp;^ enixius omnes obfecramus.ut huicnbsp;noftro decreto fauere ÔC annuete non dedignentur. Et fi cisnon eracnbsp;•ndignum in ipfo textu ordinationis fuaz Apoftolicæ f«-di SC ccclefiæ Ro:nbsp;manae obedientiam profiteri,monemus ,rogamus, aut(fi hoc magis uojnbsp;lenr)ex authoritate fedis Apoftolicæ præcipimus , ut quidquid ihatui==nbsp;mus ad hoc »quantum in ipfis eft,aliquo modo inobtdientes elfe nonnbsp;pratfumant. Si quis eorum rogatus fuerit, ut ad benedidionem abbasnbsp;lis ueniatjUenire non obmittat,fi præ ualetudinc pofsit,uel qualibet a^nbsp;iiahuiufmodi necefsitate non impediente .Item ü rogatus fu.rir pro a^nbsp;lijs ordinibus ecdefiafticis faciendis, in hoc quoquè pro uoto fratrumnbsp;morem gerere non omittat. Non curet,fi quis aufus fuerit,præceptumnbsp;noftrum calumniariSC contradicere quafinouum fit, ÔC illicitum quen=nbsp;quam locorum ,ita effe abfolutum ab epifcopali fubiciftione. Nam idi^«nbsp;pfum de quantis locis fadum eft ab anteceflbribusnoftris,ÔC in prom*nbsp;ptu eft, fi expcdiretjSC non Ion gum effet pleraque huiufmodi nomina^nbsp;re.Rècolat quid refponderit ilie pater inclytus fandus Epiphanius Cy^ ^pipianif uerbUnbsp;prorum epifeopus Conftantinopolitano cpifeopo Ioanni,quiquum ca^snbsp;iumniatus eftct,quód in parocchia,abfque fua licentia ordines fecifTet,nbsp;fatebatur fe non in parocchia,fed in monafterio fecifle.Quo uerbo in=nbsp;Huerati^hud ius effe paroechiarum.aliud monafteriorum,aliud ius eorumnbsp;qui nubent SC nubenrur,aliud qui feipfos propter regnum Dcicaftrauesnbsp;runt.De quibus adhuc manifeftius teftatur Apoftolus,Nequaquam effenbsp;fub lege cos, qui fpiritu ducunrur.Qiiæ fententia, fi de omnibus eft uni=nbsp;Uerfalis, quanto magis de ilhs,quibus quadam fpeciali dcuotionis prtcsnbsp;logatiua Deo fcruirc conucnit.Nam quos in praefato locofpecialis gras’nbsp;lia contraxir, ut mereantur ueri filq elle promifs/on/s, ÔC ad promifsio^’nbsp;nis terram uerè pertingcre: decreuerunt etiam modo, pro antiqua pa=nbsp;trum difciplina Chrifto militare,ita ur nuHum patiantur habere commitnbsp;fitonem actatis infirmioris, quam ut olim 6C ipfe quidem, qui eft uer«nbsp;fium,cum patribus loquebatur à uicefimo anno ÔC fupra. Si qui funtnbsp;*uniores,hinimirum ut in colicgio fuo uideanturadmixti,pro nulla pcr=^nbsp;fonarum acceptione , pro nulla ten's æftimationc acquiefeunt. Et hocnbsp;quantum faciat, quantum^ ualeat ad integritatem amp; ftabilitatem reli^’nbsp;gionis animaduertere poffumus, ÔC ex contrario maximo colligcrc,cumnbsp;manifcftè fit habirudo huiufmodi illorum monafteriorum , in quibusnbsp;non alt) Deo feruiunt,quam foli à puerts nutriti. Eft adhuc alia grasnbsp;lia,quæ locum iam fæpe didum commendat, quod illuc nonnulli pronbsp;Srnore Chrifti conucnerunt, huius feruoris, huiusep humiliratis , ut eisnbsp;non tarn libeat haben' pro monachis,quam pro ieruis monachorum,0^nbsp;Ultro fe obtulerint, SC ad monafterium coquinæ, piftnni, QC aliarumnbsp;humanarumnecefsitatum.Quod plané tanto maioris eft meriti, quanto

L 5

CHRONICÀ lÔ. TRiTgMtî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl'?»

fciïc potcft, ad compendium animæfuæ magis expedi're,qiiàm(î pof^ fet in monafterio per omnia pro uoto fuo dominari,

AduocatumautemImperatorem Romanorum,qui noftcraduo« catus eft » præficimus.

Propter multiplices tarnen eius curas ôidifpofittones rcgni,Iicea{ Abbati fratribus de familia de Caluue eligere, fi idoneus inuen;*nbsp;tus fuerit : qui non lucri caufa, ucl pro nccefsitate fua,fed pro remc-dio animae fuæ Sgt;C parentum fuorum , locum fæpc didum uelit de^nbsp;fendere.

Sinautem alias, undecunque libet, liceat alium eligere, qui etiam Uocatus in præfentiam Abbatis amp; fratrum, iurct in facramento cumnbsp;fainiliaribus fuis, quod contra priuilegia Eccicfiæ non ueniat. Sicnbsp;adduAus in præfentiam domini Impcratoris, fimili modo confirmer.

Non folùm autem fuper cellam maiorem licet Abbati fubaduoca= tum conftituere, fed per fingula prædia Si ceilulas fuas : ubi nihil c-tiam fibi iuris a Prioribus illic conliitutis, in bcncficqs prouidendis,nbsp;Uel etiam cccicfiis inueftiendis fubtrahitur»

Aduocato autem ficconftituto, non liceat contra uoluntatem Ab» ban's fubaduocatum ucl caufidicum per prædia monaftertj difponere,nbsp;fed omnia illibata fecundum priuilegia cuftodire*

Si autem non ut defenfor, fed potius ut calumniator Si pcruafor rerum fibi commilTarum extiterit, noftro banno excom municatumnbsp;omninojhabeat Abbas poteftatem hunc reprobare, fiC alium fibi utia»nbsp;liorcm undecunque placuerit,auxilio etiam Impcratoris (fi necelfefuerit) eidem monafterio prouidere.

Hoc priuilegium ucncrabilis Abbas Gcbbardiis, confilio fratrum indu Aus, ab ipfo fummo Poniifice Vrbano fccundo, propria eum innbsp;perfona acccdcns,fauorabilitcr acquifiuit: Si Ruthardo Archiepifeoponbsp;MoguntinOjinfuam perfonam,quantum ad ipfum pertinebatconfen^«nbsp;ticnte,ad ufum amp;praAicam perduxit,

Porro hocftatutum.cuius/n bulla fit mentio,ut in monaftertj membrum nullus ante uigefimum annum completum fufcipcrctur, San= Aus pater Vuilhelmus incoeperat cum confilio fratrum : feiens profe=nbsp;AÓ regularis difciplinæ obferuantiam , non pueris, fed uiris fortibusnbsp;«Ifetolerabilem.Namficutihodicuidemus in omnibus locis,ubi pue-ri ad religionem admittuntur, aut parua,aut nulla uiget monafticæ in=nbsp;tegritatis obferuantia.Metucntesergo uiri huius coenobij præftantifsi=nbsp;mi fratreSjOe fucceflu tempons hæc fanAa inftitutio qualibetoccafio-ne periretjprudcnti confilio ufi,fedis Apoftolicæ approbationc con^nbsp;firmandam obtulerunt*

Fuerunt enim temporibus iftfs,in monafterio ifto,fub Gebhardo Uencrabili Abbate, Si numero Si fapientia magni uiri, qui ordinemnbsp;noftrum ,ficut aftra coeli clarifsima illuftrabant: quorum plen'que an.nbsp;te ingreflum religionis, magni Si nominis Si honoris in fcculo exti.nbsp;terunt. Summa inter eos chariras eo tempore uigebat, tantacp obfer=nbsp;uantia regularis difciplinæ in Hirfaugia cumulata cernebatur, ut om^nbsp;nium fententia hominum confirmaret, maiorem puritatem monafti.nbsp;cæ inftiiutionis nunquam in Germania uei uifam uel auditam. Magni

L 4

nS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

fiqutdem nomfntsjaudisd^ honoris Hirfaugiain ore omnium fuit,æ molt; nachi huius coenobi) uere Dei ferui in uniuerfa terra laudabantur.

Multi inter eos in omni fcientia icripturarum fueredodifsimi,muW quoque nobilitate generis prædpui» complures extiterant anteconuer*nbsp;ßonem in Catliedralibus alijs^ diucrfis ecclefiis.magni nominis prxlasnbsp;ti:qui tarnen poftquàm adordinem funt conudfi,tanta fein mediopau«nbsp;perurn humilitate pro Chrifti amore deiecerunt ac fi cundis uitæ fuacnbsp;diebus idiotæ, ruflicorum famuligt;feu mendici,in mundo miferabiles exlt;«nbsp;titifTent

Ex his nonnulli poft ordinis difciplinam,ad ungucm (ut uulgo diet« tur)imbibitam,ob mentis tranquillitatem,in fummadtuinorum content^nbsp;plationeconferuandamjCum licentia ÔC benedidione uenerandi pafto«nbsp;ris ad uicinæ folitudiniseremum iecedentes,ueterum anachoritarum pro^nbsp;poOtum imitantes, omnia iftius mundi folatia pro regni cœleftis amorenbsp;contempferunt.Hoc arduaî conucrfationis inftitutum, non pafsim qupnbsp;buslibet fubirelicebat,fed illisduntaxatquos uitæ tranfadæ limulôdbel-landt contra diabolum experientiacommcndaflèt.Lcgimus,liorumnon-nullos poft mortem quoquè non caruilfe miraculis, quibus uifio etiainnbsp;authoritatem. Enimuero tam fanda fuit his temporisnbsp;bus uita monachorum Hirfaugienfium,ut nullos in fut confortium niflnbsp;fandos admitterent:uelcertè fufceptos,durius probantes ad regulam fan^'nbsp;dificarent. Nullus inter eos,nift bonus,ód Dcumin ueritate quærens,fub-fiftere potuit ; ubi tot improbitatis fuæ durifsimos necelTarió fuftinuif«nbsp;fet cenfores,quot in coenobio monachos inuenilTet. Omnium nanquenbsp;hoe fummum deliderium amp; maximum fuit, Deum in ueritate quaeresnbsp;re, amp;eum contemptis tranfitortjs fuper omnia amare.Ergo quum om*nbsp;nes uniusatque eiufdem cflènt própofiti,alterius inter fe uoluntatis hosnbsp;minem nulla potcrant ratione iuftinere. Sed nunc tandem cporiuncnbsp;ad aliquantulum intermiffam hiftoriam calamum reuocemus.

Vrbanoigitur Pontificemortuo(ficutprædiximus)anno Gebhardt oda uo,Domini autem millefimononageftmononojin pontificatu eledionenbsp;fuccefsit Reinherus abbas ordinis noftri, qui didus eft Pa=«nbsp;noflrieriinis fchalis fecundus,Italus natus,uir deuotus QC conftans, qui'que eedefiamnbsp;fuiu Romanam fapientia ótf induftria conftanter de prauorum ryranntde li^nbsp;berauit. Seditannis ododecim ,menfibus quinque, amp;dicbus feptem.nbsp;Erat autem ex nobiltbus Romanis oriundus, fandæ conucrfationis SCnbsp;boni teftimontf, qui ex abbare amp; Cardinale fandi Clementis tam de«nbsp;flgnatione Vrbani papæiam in extremis conftiturfquàm fandorumre-uelationibus unanimi confenfu omnium eledus fuit,

¦vtàgiertusMii- Anno autem Gehbardi abbatis nono, qui fuit dominieæ natiuitatis millcfirnus centefimus,Vuigbertus Rauennatis Apoftolicæ fedis inuasnbsp;for 5 mortuus eft, uir utique ingenio,facundia, nobilitate, pcrfonztp resnbsp;uerentia clarus,nec Roma tune, nee Rauenna bene ufus: SC qui fupernbsp;unum papam uiucntem ( quamuis coadus eft, ut afunt)afcendit,ipfe fi-bimet tres alternatim fuccedentes fuperuixit, extorris utraque fede,Ro«nbsp;manæ uidelicet,6C Rauennæ.

Quidam ex fautoribus eius ad fepulchrum diuina micuilTe lumina»« ris in populo teftabanrur. Quapropter fummus Pontifex Pafehalis iamnbsp;didus,zelo Dei inflammaius, iufsit ut effoderctur in Tybenm ia =nbsp;daretur:

CHRONICA IO. TRITEMII.

^sfetur : quod amp; fadum eft. Eodem anno obijtGodfndiisrex Hietu= ^lem, cui frater fuus Baldcuinus»eledionc populi in regno fuccedere GoJfiùJus rrünbsp;^oaduseft. Obijt etiamepifcopusOttoArgentinenGs, Anno fequen=

obijt Hartuulcus archiepifcopus Magdeburgenfis, qui alip nomine iquot;'quot;quot;''quot;' ydodidiis eftjmortefubitanea:de quo circumferturillaterribiiisfenten= .

diftridi iudicis lefu Chrifti, qui in ecclefia praefata Magdeburgenfi CtæccParthenopolis dida,ideft ciuitas uirginis,ante fummum altare cum inbsp;JÎ’ultitudineSandorum adfediiïèjper quendam deuotum canonicum ui=snbsp;eft node illajin qua amp; mortuus mane inueniebatur epifcopus,fen-^^ntiamcp in cum dccollationis protuliffe. Hæc hiftoria,quia fan's no^înbsp;eftjlatioribus uerbis à nobis non uenit inferenda. Eodem anno mo=nbsp;’¦’tiir in Italia Conradus rex, filius Hcnrici Imperatoris , de quo fupes=nbsp;rtus mentionem fecimusjöd inFlorcntia fepelitur, Obijt etiam Rüper*«nbsp;epifcopus Bambergenfis, pro quoconftitutus eft Ottomonachus cœnbsp;’'objj Montis monachorumjcxtra muros eiufdem urbis,ordinisnoftriuirnbsp;^andifsimæ conucrfationis ,qui multis in uita ÖC poft mortem fignis ÔCnbsp;’’litaculis daruit. Fuitautcm in ordine epifcoporum eiufdem paroechiacnbsp;odauusjSC cccleOam fibi diuinitus commiftam uerbo Sgt;i. exempio ftre«»nbsp;’luegubernauit. Eius uita fandifsima,luculcnto fermone conferipta ha»nbsp;^etur,cuius feftum pridie calendas Odobrisperagitur.Sepultus ante fumnbsp;altare præfati monafterij fandi Michaelis,in quo monachusexî®nbsp;htit. Ifte bcatifsimus præful,inter cætera pictatis fuac ftudia côftruxit denbsp;patrimonio fuo,quia filius comitis erat potentifsimi,monafterium quod=nbsp;damprdjnisnoftriin diœcefi Herbipolenfi,quod Vraugiadicitur,in 110«=nbsp;Oorem Sandi Laurentij martyris, quod prædijs SC poflèfsionibus ad fu=nbsp;ftentationem monachorum magnifiée dotauit.Primus abbas huius cœ»nbsp;nobi) Vraugienfîsjà fando Ottone conftitutijfuit Eckhardus,uencra-fcilis monachus fæpe didi monafterij Montis monachorum, uir tam innbsp;diuinis feripturis quàm in fcculahbus literisdodifsimus,Rhetor amp;: Poè^nbsp;tainfigniSjHec minus conuerfatione quàmfcicntia clarus.Qiii inter cæte=nbsp;taingenij fuiopufcula,fcripfit ad imitationemBoethtj amp; præceflbris illiusnbsp;Martiani Capellae, pro monachorum confolationegemino ftylo pulcher=nbsp;fimum uolumen,quinque diftindum libellis,quod Laternam monacho»nbsp;tum prænotauit. Breucm quoque hiftoriam rerum geftarum fui temanbsp;poris comportauit, quam in præfato monafterio aliquando uidimus. Se»nbsp;pultuseft in eiufdem monafterij eeelefiæ medio, non fine opinione fan*nbsp;ditatis. Eodem annomoriturEgilbcrtus,archiepifcopus Treuirorumfe-ptuagefimus nonus,eeelefiæfuæ reparator magnificus,in pauperesnbsp;largifsimus.Cuiin arebiepifeopatu fuccefsit Bruno,natus ex Franconia,nbsp;Muæantiquitùsdicebatur Franconia OrientaliSjArnoldi comitis ÔC Adel-heidis comitifiæfilius:amp;fin Moguntia,idibuslanuarij confeeratus eft.Iftenbsp;ßruno archiepifcopus monafterium fandiEucharij iuxta Treuerimnoftrinbsp;ordinis, quod modo fandi Mathiæ dicitur, nimiauetuftatepenè collasnbsp;pfum,mirificotabulatulapidcoreparauit exfundamentisnouum.Inquarenbsp;paratîone corpus fandi Mathiæ Apoftolirepert3fuit,amp; extune eiufdemnbsp;Apoftoli nomen,eidem cœnobioufquein prçfentem diem remanfit.Namnbsp;antea ad fandum Eucharium uocatum fuit.Idcm quoque Archiepifcopusnbsp;aliud monafteriumordinisnoftri de nouo conftruxit,fn diœcefi Spirenfi,nbsp;‘n pago qui dicitur Creichgauu,in comitatu Bredhcim,iuxta uillam quænbsp;OdenheiiQ

’30 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;-W.0NAST. HIRSAVGIENSIS

Odcnheim ap]pdlatur,anno pontificatus fui 21, Sieur ex Ktcra fundario* niseiufdemcœnobij per Henricum imperatorem quarrum huius nomi-nis,anno Domini milleßmo centeßmo uigeßmofecundo,indidionet5»nbsp;tertio nonas Martij,apud Nuhufen data plenius continetunQuam funda-tionem Pafchalis papa fecundusconfirmauit iub priuilegio annui cenfusnbsp;aurei bizantij, Conftruxit autetn hoc monailerium in hæreditate pa«nbsp;ferna,fratre fuo Poppone comité conientiente amp; adiuuante,ö^ ftnÄo Pe«nbsp;tro Apoftolorum principi ÖC facrofandæecclefi'æRomany,in perpetuumnbsp;tradiditpofsidendum.Multas etiam alias cccleßas SC monafteria repara-uit. Anno Gebhardiabbatis ii.qui fuit dominicæ natiuitatis iiox.papanbsp;Pafchalis multorum epifcoporumöCabbatum concilium Romæ congre=*nbsp;gat,circa medium quadrageßm»,ubi præter an tiqua patrum ftatutareue^nbsp;renter folito more confirmata,etiam illius temporis fchifma inter præci^nbsp;puas haerefescomputatunperpetuô cumfuisauthoribus ÔC fequacibus a-nathemate condemnatur.Histemporibus abbas Gebhardus cœpit padasnbsp;tim modice rcmiflîusagefe,maximèin exhibenda pauperibus eleemofynanbsp;conftituta.Fuit enim aiàntSo pâtre Vuilhelmo communi fratrum conß-lioftatutum,utaliqui exfratribuslaicisad conuerßonemuenicntcs,in do^nbsp;mo pauperumfubhabitufecularipauperibusdcferuirentjuiâum fuumnbsp;amidum,non deannonapauperum,fed de communi fratrum ccUario ue-ftiario^ recipientes. Hoc ftatutum Gebhardus abbas immiirauit,iubensnbsp;ut feruitores pauperum,uitæ fuæneceflària non aliunde quam deelcemo^#nbsp;fyna ipfareciperent.Ex quaoccafione,prouißonepauperumdiminuta resnbsp;dolenda contigit,ut peregrinis egenis^ folita detraberetur mifericordia,nbsp;in tantum quod per gelidas nodes hyemis hofpitio excluß pre famenbsp;gore miferabili clamoreperftreperent QC fratresin dormitorio iacenies faclt;nbsp;piusinquietarent.Superhaec óehis fimilia abbas fæpius a fenioribusad^nbsp;monitus nihil penirus emendaret, fenior quidam fand^ conuerfa«on‘Snbsp;monachusjuiditfe quadam node dominiez afccnfionis per uifumglo^ænbsp;intereflê fandorum,ubi inter cæteros iàndum abbatem Vuilhelmumnbsp;quondam fibi familiarißimum,niueoafpedu habitu^ fulgentem rccos*nbsp;gnouit,ftantem inter duos fplendidifsimos pontificesfquorum alter eratnbsp;fandus Conradusepifeopus ConftantienüsjÔC fandus Vdalricus Augusnbsp;ftenfis alter.Et poft multos fermones inuicem habifos,fandus Vuilhel*nbsp;musad monachumifta uidentem dixicEx parte fummæ maieftatis DeJnbsp;praecipiotibi,ut dicasabbati,priori,cæterisfp fratribus Hirfaugiæ,nbsp;nusfecundum quod à nobis acccperunt,egenis QC. hofpitibus cumomnlnbsp;charitatis affedu feruiant,moresamp; uitamfuam fecundum rcgulam fandinbsp;Benedidicorrigant. Ante omnia,iram,odium,indignationemô^detredainbsp;tionem.quibusaftiduèDeum ofiènduntcum omni malitia abijdentes fynnbsp;ceram ^continuamdiledionem adinuicem cuftodiant:quôd nifi obfer»«nbsp;uent,diuinam proculdubio ultionem ie experturos fciant.His didis relidonbsp;eo cum quo loquebatur abbas Vuilhelmus cum cætcris,altiora quædamnbsp;cœli fecreta petiuit.IJIe uerôfenior,cui hæc reuelata fuerant,cûm perfenbsp;non auderet,per alium quendam feniorem abbati cunda intimauit.QuInbsp;priftinam quidem abbatis Vuilhelmi conftitutionem decleemofynapausnbsp;perum feruariiufsit. Caetera cum quibus monafterium perturbauerat,in«nbsp;correda dimißt. Quapropter fecundum prædidam comminationemnbsp;fandi patris Vuilhelmi,terè ei nihil deinceps proiperum fuccefsir.Namnbsp;poft annos paucos monafterq regimine exutus Sgt;C pontificali infula apudnbsp;Spiram

Chronica io. tritemii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;51

Spiram indutus,omnium aduerfum feodia ineptis moribus concitauit,0C non longé poftea miferabili infirmitate confumptus eft mortuus, ficininbsp;pofteadicemus.Histcmporibusiuuenis quædam nobilis.poflèfsionesmonbsp;nafterij in Villa Almcndmgcnè quodam Vuinthero conuerfo,quondamnbsp;iubabbate Vuilhclmo in hoc cœnobio légitima donatione traditas,poftnbsp;niortemutriufquetanquam proximior hacres inuadens,cùm die quadamnbsp;duasindecarratasuini ö^alia qiiædamabduccrcrjub eiufdem hærcditatisnbsp;Ptætextu temerario aufu,fubitô unius boum qui prædam trahehant, consnbsp;frafluseft pes, Ipfe quoqueraptorjde equocuiinfldebat,repente cecidit,nbsp;^amiflaloquela ÔC uiribus ton's amentiam incurrit. Inde manibus fublasnbsp;*nsalien{s,cùm poft aliquot dies ad mentcm rcuerfus.flageb'um Dei mesnbsp;ïucretjad monafterium Hirfaugienfe deferri fe fecit,ibicp mutato cum mennbsp;te habitu fecularijDeo fidelitcr fe mancipauit,6^ poftpaucos annos in fannbsp;requie fïdeliter obdormiuit. Eodem anno obfjt Hcnricus cornes denbsp;^ortheim,fundatormonafterqBurfeldenfisordinis noftri,de quo fuprànbsp;^idum cft,amp; in eodem cœnobio fepelitur, Eodem anno,Burcardus mo^snbsp;nachus Hirfaugicnfisjfaâus eft abbas in Erfordia ^,idusFebfuarq,qui ftanbsp;ïim in ipfo anno fundare coepii nouam ccclefiam fandorum Apoftolo=nbsp;lura Pétri amp; Pauli,in eodem mote. AnnoGebhardiabbatis duodecimo,nbsp;qui fuit dominicæ natiuitatis HO5.Henricus Imperator qu3rtus,natiuira=nbsp;temDominiMoguntiæcekbrauitïôd filio fuo Henrico 5.rerum fuarumnbsp;fummam committcnsjc Hierofolymam iturum promifit, fed non fecit.nbsp;Henricusautcm iuniorà papaPafchaliRomçimperator confccratus cft.nbsp;Anno autem Gebhardiabbatis 15.qui erat dominicæ natiuitatis 1104^nbsp;Hcnricusimperator natale Domini Ratifpone celebrauit. Hoc codé an=nbsp;no,in epifcopoSpirenfifanguis è panibusfluxiireuifuscft,necnon in lcn=snbsp;ticularum cduIioprodigioferepertus.Ciuilcimôinteftinum beJlum pers»nbsp;tendcrc.fecundum antiquam Romanæ hiftoriæ fimilitudinem conijcie;*nbsp;batur. Hoc anno circa foiftitium æftiuale,commutato in tempeftatcmnbsp;aëre,in pago HerbipolenG decidiiTefertur inter grandinum lapides fantænbsp;»nagnitudinisglacies,utin quatuor diuifa partes,totidem hominibusim«nbsp;portabilisuideretur.

Anno Gebhardidecimoquarto,dominicæ uerô natiuitatis 1105.Henris eus fibus Henrici Imperatoris quartusj'nuafo regno cœpit regnare adhucnbsp;pâtre uiucnte. Voluit autem Henricus Saxoniam hoftilimanuinuadere,nbsp;proptcrcaquodomncsSaxonesut uericatholici cum ecclefiæ Romanænbsp;pontiHcibusbene fentirenttfed non poruit,quia filiuseum deteftabatur*nbsp;quemadmodum fiC cundifidelestquoniam excommunicatusdenunciabanbsp;lura tribus Apoftolicæ fedis præfulibus,Gregorio fcibcct T.Vrbano fe^nbsp;cundo,ÔC Pafchaliæquè fecundo.Inipfa uerô expeditione qua Saxoniamnbsp;nioliebatur intrare,fibus quadam node de cxercituparris cum paucis au-fugit,quod cûm paterinteUcxifictjContriftatuseft,expcditlonem 10=»nbsp;tcrmifit. Fibus autem Sueuiam petens,à Gebhardo Conftantienfc esnbsp;pifeopo ,fedisapoftobcæ Iegato,à fententia excommunicationis abfolusnbsp;tus eft. Qui deinde confibo SC auxilio Dicpoldi marchionisBerengzri,nbsp;eomitisOttonispoientifsimi ducis omnium^ principum, epiieoporumnbsp;abbatumSaxoniæ,Sucuiæ,Bauariæ,Franconiæ,ac cætcrorum uicinoanbsp;rum adiutus,regnû prudentifsimè ordinäre ccpit,8C omnibus popubsmisnbsp;tuminmodumcoplacuit.InpnmisRuthardumarchiepifcopûMoguntinûnbsp;nono anno poftquâ à paire inThuringiâ fugatus eft, proprig fedi reftituit,nbsp;Abos

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JftONAST. HIRSAVGIENSIS

Aliosctiam plures ccdefiarum ponti'fices à patre propter ob edtcntiam fe^ disapoftolicac fugatosreftnuit,SCeos qutper utolentiam patn's fubindu?nbsp;di fucrantjdepofuit.Condlium quocpepifcoporum ÔC abbatum generalenbsp;in uilla regia Northufcn,4calend.Iuntj,ubi fuper eccleGafticçiam nimiumnbsp;deprauatçinftitutionisdifciplinatraAaretur,indixii.In quo conalio fupernbsp;fententtjsinftantibuspatrum decretis primo rcledis quæcp poterant, lau«nbsp;dabiliter corrigebantur ad præfens,quædam quæ grauiora uidebantur adnbsp;apoftolicam obedientiamreferuata funt.

Tandem perada fynodo Henricus 5 pentecoften ceIebraturus,Merf« burgaccefsiGibicp Henricum Magdeburgenlem archiepifeopum dudumnbsp;defignatumjfed ab imperatoribusfidelibus impierepulfum confecrari fesnbsp;cit.Deinde Mogfîtiam obfidione conclufit patre intus cxiGente,acpoftcanbsp;ueniens ad Herbipolim Erolongum quendam,quern Einhardo defundonbsp;pracfulem Imperator dengnaueratjCxpulit,amp;^ Rupertum eiufdem ecclefiçnbsp;praepofitumjtam prius,quam tunc à clero ÔC populo elcdum,pcr Rutharsnbsp;dum archiepifeopum Moguntinum inthronifauit.Polt haec Bauariam in-grelTus,caftrum Nurenberg partibus Imperatoris contra ecclefiam feucn=nbsp;tium obfeditjamp;poft menfes ferme tres profpcrècepit,lndefoluensexer=nbsp;citum Ratifponam fe contulitjubi amp; conuentum principum celcbrauif.nbsp;Huic regali collo quio uocatus Gebhardus abbas Hirfaugicnfium intersnbsp;fuit, qui fapientia ÖC eloquentia fua cundos in admirationem fui pariter ÖCnbsp;amorem traxit. Contigit ucrout loannes epifeopus Spirenfisijfdem tem-poribusmoreretur,quodHenricusrex iuniorcognofcêSjdeconfilioRut-hardi archiepifeopi MoguntinenfiSjRuperti Herbipolenfis,VdonisHiUnbsp;deshemenfis,Henrici PadeIbornenfis,Friderici Halbei ftadenfis, Gebhardt ConftantienfiSjEpponis V uormatienfis,aliorumq} epifeoporu ptin=«nbsp;cipumtuncpraefentium,Gebhardum uenerabtlem huius ccenobij abba-tem tunc præfentemuiduaræ Spirenfi eccleftaedefignauit cpifcopum,connbsp;fercnseiquoc^LaurilTcnfem noftriordinis abbatiâin Vuormatienft parcenbsp;chiaGtam.DeindeperinfidiasRatifpon5num,fugatusàpatregt;rexuenitadnbsp;Spiram,quam cum thefauris patris ibidem repoGtis côfecutusjipfum Gebnbsp;hardum cum magna folênitate in epifeopum confccratum per archfepifeonbsp;pum MoguntinumRuthardum fçpe didum inthronizauit in die omniumnbsp;fandorum,uidelicetin die calendarum Noucmbrium,anno domini 110$.nbsp;indid.i j.Romana eccleGam Pafchali x.regente,anno cius 6.Hcrici4.Itni«nbsp;pcratorisanno48.IpfiusGebhardiinabbatia HirfaugiêG anno 14.mennbsp;Gbus4.hebdomadeunagt;poftelcdionemin Ratifpona fadam,de fua persnbsp;fona hebdomadibus quincp.Ordinatus autem epifeopus pracfult eccleOacnbsp;SpirenG anno uno filt;menfibus4.maiori femper tempore inGrmus. Antenbsp;uero epifeopatum quamdiu fuit abbas huius monaGerq HirfaugienGs,manbsp;gni femper nominis fiCfamæapud omnes pontificesRomanos,Cardina-lesjepifcopos,abbatcs,regesjducesjcomitcs,principes,nobiles,ciues,amp; ru-fticosceleberrimæfuit,atc^ apud uniuerfos homines abbasHirfaugienGsnbsp;uir bonus,religiofusjcruditusjfapiens SC eloquentifsimus habcbatur,prçdi-ccbaturamp;laudabaturcum magnigloria honoris.Vbicuncp cnim nomennbsp;cius inter colloquêtes producebatur in medium,femper admiratio uirtu-turn eiusfapicntiæ,prudcntiaî 6dmtegritatisuitæ,auditores in amorem QCnbsp;laudes tanti uiri pracuocabat.Sed pofteaquam relido monaGerio Hirfau=nbsp;gienG,quod eo tempore SpirenG eccIcGa, diuitrjs, redditibus, fama,amp; ho*nbsp;r'orc non multum uidebatur inGrmius, epifeopatum aGiimpCt, mox eele*nbsp;britatem

CHRONICA IO* TRITEHII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î55

Untätern nömi’nfs famæcp præftantiam cum abbatfa panter ami'Gt.Oinnes nobiks diignobiles,amici ôi. inimici,domcftici SCextranei,conrcm-^lercjdefpicere amp; irridere cce(wunt,tanquam fupcrbum,iianè gioriofumnbsp;^auaruminfipientem^jquippequi monafterium infigne,locumcp famanbsp;^eleberrima gloriofum,ÓÓ filiosobedicntcs ad omnia dcuotos Ôlt; 1'ancfiosnbsp;Ptoepifcopatu reliquiffet.Inmaiorienim reuerentia dC ucncratione habi^nbsp;^usFuit abbas quam cpifcopus.Nam etfï generc nobilis,monbus compofisnbsp;*Us,eloquiocircöfpedus,duIciSjfapiens amp;facundus fuitabbasjtamen moxnbsp;epifcopatum aflumpGt,uniuerfa hæc fimul nefcio qua ratione diuiaænbsp;Çcrmifsionis ita penitus amifit,ut inmoribus rufticiis,fermoncimpcritusnbsp;in conuCrfatione omnibus inccperit effè onerofus.Timendó ueró quodnbsp;bæcomniacum cæterisaduerfisnonpaucisgt;illiproptcrea contigcrint or-^inationediuina,quodàS.pâtre Vmlhelmo per uiüoncm fenioriSjde quanbsp;•^iximus mandata,fibi emendare neglexit,quemadmodum ÊCcóminatumnbsp;^Hifuitpereundem. Namin canticumuulgôiam fadus epifcopusmira=nbsp;bili mutationc uerfus cftjamp;qui reuerebantur abbatCjpontificcm irriferunt.nbsp;f raeterea die quadam cities cum mulienbus ôif pueris eo præfentenbsp;nbsp;nbsp;per te

i'ïeftras uidente ÔC audicnte in quodam loco ubi manebat choros ducebat, ^cantilenas de ipfo irriforiè compofitasin eins contumeliam eantarunnnbsp;ßed noncefsitillisin bcnum.Milites cnim ôi amici his contumelies audi«,nbsp;lt;is in epifeopum fuum concurrentesjfatigatos iKos fubitodifperferunt.

Cum primùminmonaftcrio fratribusmnotuiflet,qu0d pater coiû fpt= *Kualis,alioquinfatis dileclus,omnibus in epifeopum effet clcdus,quæ^nbsp;idam inter eos contentio fuboriri coepit.Quibufdam enim uidebatur utilianbsp;lt;ati â^pacimonafteriémultum poffecoducercjfi eundem abbatem effentnbsp;!habituri,quem ôi epifeopum qui cis non fok'im nullas præcedcntium mo:»nbsp;ïe ponrificum inferret molcftias,fed ctiam authoritatefua inferre uolenti* , . ,,nbsp;tins refiftcret. Cætcri autem faniori conftderatione affirmabant contra^ samorupManbsp;tium,dicêtesepifcopumhabereabbatem,nonefledefenfionisremedium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fed potius deftruâionis monafterq.rerumcp ôC poffefsionis eiufdcm princi plum, præfertim quod cpifeopus multitudine circumfeptus militum, adnbsp;monafterium gratia uifirationis multotics ncceffario ucnturus,uel certe innbsp;prædtjsôC poffefsionibusipfiuscœnobij manltones aliquotics habiturus,nbsp;breui temporepenitus confumeret qusecunquemagna follicitudinc amp;la^^nbsp;tore fratrum repolira inucniret.Hocquoque non mcdiocritereffe timcnssnbsp;dum,neprædia monaftcrij fuis amicisô^ ftipendiartjs pcrpotentiamabla=nbsp;taconferret in beneficium,quemadmodum plerifcp in circuitu cœnobifsnbsp;iam pene defolatis cernerent accidiffe.Interea Gebhardus animos fratrumnbsp;per aduocatumGotfridumgt;8C alios quosidoneosæftimabatadhoc,occubnbsp;ïe fecit occultariamp;rogari,imô amp;^contcftari,ut memores bcneficiorum cf«nbsp;fent quae ab ipfo rccepiffcnt,quorum intuitu obnixe precabatur,ne aliumnbsp;•n locum fuum ordinari abbatem confcntirent,fedipfum ßmul epifeopumnbsp;fuper fe paterentur abbatem,fe multa bona monafterio finguliscp eo*nbsp;mm fatfturum promittcns.HaecS^ his fimilia.non quidem omnibus,fednbsp;bis duntaxat,quosfibiconfenfuros fperabat pcrliteras.per nunciospernbsp;•nterpofitasperfonas fecit intimari.Sed quiaprudentifsimi tUnc inter mo-nachoshuius coenobijuiricornplurcscrant,quiubi occultas Gebhardimanbsp;chinationes dcprehenderunt,ommunicato confilio,uteiusaftutiam allumanbsp;tla præucnirent.iuxta tenorem induin' Apoftolici,eledioqein abbatis ac^nbsp;cckrarunt.

M

t54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. H IR S A V G I E N S 1 S

DE BRVNONE HVIVS H O N A S T E R 1 I ABBA? te decimot^uarto^qui prafiâtannis quatuordecitn,nbsp;menfibus tribus, diebus «lUntidHO^nbsp;busjamp;'ge^iis eins,

IGùurabbateGêbhardo ad Pontifîcatum Spiïcnfis ccclefiæ(ficut dixf^ mus)a{rumptOjatc^uthuiusmonaftertj abbadam ùrnà cum epifcopatunbsp;rennere poïïet multum laborante,fcniorescotluen tus fapientes^deuotifs»nbsp;Diet «îeÆ?««nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norunt aftutïam,ne ab illo quabbet præuenirentur ma^’

ôamp;toflduiwr. chinatione.diem elediontsinter fe iuxta priuilegiurn Vrbani papæ x.eis indultumftatuerunt,ultimum uidelicet diemmenOs Nouembris, qui fuitnbsp;dtesfandi Andreæ Apoftoli.Conuenicntesitacpin unumfratres ô^fcru=*nbsp;tiniointeffeiuxtaconfiietudinem fado ,defingulorum uotis maiorparsnbsp;Brw. éorum Brtinonem monachum uencrabilcm fenem,eodcm die in abbatemnbsp;clegif. Etant autem nonnulli inter eosuota fuaaliorfum dirigentes,qui»nbsp;bus ekdioBrunonis propterea quod fenio grauatus,minus adtantosla^nbsp;boresperferendos idoneus eflet, non placere uidebantur,qui tarnen finenbsp;pertinaeia muîtitudincm fequentcs,numero pauciorcs in eum fine morxnbsp;eonfenferunt, Vnanimi ergo confenfuomniumjBrunofenior in abba^«nbsp;tcm huiusmonaftertj eIeduSjpridiecalendas Decembris,hoceft in die fannbsp;di Andreæ Apoftoli.

AlfbasBru»!) tie Anno Domini miUefîmo centefimo quinto,indidionedecimatcrtia,SCa öwefl. Richardoepifcopo Hoftienfîapoftoücac fedislegato,hie in monafterio,7.

calendaslanuarn,hoc eft in die fandi Stephani protomartyris,ordinatus inprçfcntia côpluriumabbatum,monachorum éc aliorum fidciium,præ^nbsp;Brunonisuita. fuitannis quatuordecim,menfibus tribus,diebus uigintiduobusHicBruinbsp;nofuitnationeSueuus,nobilibus ÔC potêtifsimisortus natalibus,qui poftnbsp;prima rudimenta literarum cùm ætatem attigiflet uirilem,canonicus Sgt;i- manbsp;triculariusmaiorisecclefiæ Spircnfisfadus elf.Vbicùm perabrupta uicionbsp;rum ire multos in perditionem cerneret.qinbus diuitiæ,honores à dcliciænbsp;Spirefißf. carnis occafionem præbuerunt,exadisannisin eo ilatualiquibus,ô(^ tan^nbsp;dem Deimiferationecompundionem afTecutus.mundum cum omnibusnbsp;uanitatibusfuis contemnens,ad monafferium Hiriàugienfe fe contulit,ô^nbsp;fub Vuilhelmoabbatcfandifsimoconuerfusad Dcumin tota mente,ha;’nbsp;bitum cum propofito monaffico afrumpfif,in quo pluribus annisreligiofifnbsp;CerperifdiJJ’o/t- fimcconuerfatusjandemhocanno abbas ordïnatusfuit.Erat autem quan=nbsp;turn ad corporis compofitionem pcrtinebat,ftatura magnus fîC uirili for^nbsp;ma dccentcr proporiionatus , recaluaffer, caput ueneranda quadamnbsp;canicie refperfus. Et quamuis corpore magnus deccnter appareret, nonnbsp;tarnen fortis Ôd laboriofus, fed imbecillitate quadam nimis gracilis cracnbsp;ÔC laborum omnino patiens.Propterea quæcunque in monafterq rebusnbsp;ordinanda uel difponenda uidebantur, non per fuam, fed per fubditos»nbsp;rum induftriâagebantur .Ipfeautem homo quietus,pufillamraisgt;mitisnbsp;n,3nfu[etiis;onera feculariuffl negotiorum ferre non fufficiens,fe ad intes:nbsp;riora contulit ,orationi, ledioni meditationi'que QC contemplationi fpilt;nbsp;ritualium exercitiorum fuum ffudium impendit. Eledus uerô propternbsp;metum Gebhardi epifcopi præfati Sp/renfiis,qui abbatiailfam fibiretihercnbsp;Tr^tfr rti.'xdif mohcbatur,fuit:ut 0quippiam iniuriarûaut uiolêtiæ contra monafterrumnbsp;Bruncnis uirmonachos cius inchoatc tentalTet^per authoritatem fratris germaniip=nbsp;itntißinus. ûusabbatisBrunonis,quieratinter omnes Sueuospotetißiraus,c0primercnbsp;tur.Eranc

chRonica io. tritemii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^

Erant ei ÖC altj complurcs uiridiuittjs,potentia,amp; nobili'tateinfigncs, Janguineamp; amici da contundi,qui conatusepifcopi omnes fuapotentianbsp;*acüe i'mpediuiflent.Sed cum uidiflet cpifcopus qudd fratres alium fibinbsp;ordinafîetabbatcmjægrc quidem iulit,nön tarnen contra eosquiequamnbsp;’’^alitentaïut.Eccleâæenim Spirenßscutis di. negotijs ufqj adeó inuolu=nbsp;*ns St occupatus fuit,utparum de rebus alienis permttieretur cogitare,nbsp;ßvuno itaeg inabbatiamconfirmatus,negotiafecularia fratnbus idoneisnbsp;^*fponenda,commifit:ät ipfecum caercrisintcriora curans,uitam fuam bonbsp;*^orumoperum exempIarfubdidsoftendit.Qutltcetnobilis fuerit amp; natunbsp;læimbecillis,nunquamtamenuelin habitu uelin uidupreciofus aut fin:«nbsp;gulan'sruit. Anno ciusadhuc primo currente,qui fuitdominicæ natiui-latis iic6. Henricus rex iunior ftn'us Henric» Imperatoris 4.colloquiû prinnbsp;’^•piimapudMûguntiâadnataie Domini indixiuubitantuscpifcoporum,nbsp;^fabató ôt principum côuentus fuit, quantus per multa curricula annorumnbsp;*'unquamuifusfuitdbi fuperucneruntapoftolicæ fedis legati, Albanenfisnbsp;^ConftandcnfisepifcopijfcntentiamanathematisinHenricumftnioremnbsp;*mperatorcm à tot fummis pontificibus di altjs cpifcopis fulminatam tesnbsp;ftifîcanteSjipfumcp acomunioneomniumfiddiumabiciiTuma multis ans»nbsp;^isfuifle âteffe proteftati funt.Qiiadecaufa Imperator eonfilio principumnbsp;^puduillamregiam quæ Ingelheim dicifur,Iegatisp3pæoccurrens di cætenbsp;dsepifeopis,tandem reatum fuumcompulfusnecefsitate recognouit,ue=!nbsp;•îiam^poftulâsàlegatis ad examen fedis apoftolicæremilTuselt.Vndeadnbsp;boram côpundus fiiio imperium cum infignijs,cruce uideheet di lancca,nbsp;Jteptro,porno,dicoronacorâ principbius Ôtlcgadsrefignauit,fuæ^ con«nbsp;bilturum animæ inanteapromific. Hocordine Henricus huiusnominisnbsp;5’primumap3tre,deinab uniuerfisGermaniæ principibus,in regem iamnbsp;ftcundo eleÂus ^ft-abApoftoliasquolt;pIegads,permanusimpofitionemnbsp;fatholice confîrmatus,acceptis tam ab cpifcopis quàm à laicis iuxta mo*nbsp;*‘^01 temporis facramentis regnare coepit,anno ücucdiiflum eß natiuitatisnbsp;‘'lotninicæ noë.imperauitcp abhincannis Xo. Eodtm anno Henricus fe*nbsp;iiiorImperator 4 HenriC 5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leodîum moritigt;r,annorcgni fui

^UinquagefimOjimperfj uerC X5.amp;:primo in quadâeccleiîadéferra iépeli-lur,quoufcp interuentu filij à fedis a poft olicæ ponnficeimpetrata abfo’u* ßone,ad Spiram dclatus tumulatur. Verum ut breuicompendio malam isnbsp;ftiusui'ri eompledamurhiftoriam,ea quæ uiteresdeillo fcripferunf,infe=nbsp;•^’*nus.Henricumiftum hominê peruerfum,amp;.' iufto iudicioab cedefia cicsnbsp;^um,omnibus reuera fuo tempore conftabat mani feftum. Vendidit enimnbsp;•pidtualiaomnia,inobediensfuit Apoftolicæfedinn iplt;àm^ federn fugasnbsp;lo Chrifti uicario Gregorio papa ^.idolurn pofuit Vuigbertum Raucn=nbsp;l'atenlèm.In uxorcmlcgidmam honeftifsimam matronam inaudita fcelenbsp;*’commifît,ipfamcp inuitam Nicolaitarum haerefin renouans,multis uinbsp;®Pprimendam proftituit.Pro his Ôt alq's multis crimimbus,à multis Ro-•l'anisStalijs Pontificibus excômunicatus,Apoftolifæfedis maledidio=nbsp;paruipenditjfpreuit di contempfit.Hinc maxima in ecclefia Dei persnbsp;«cutio fubfecuta eft.per inuidiam ôt difcordiam,dum alter airerum per^nbsp;•tquetur ufque ad trîortem : eratep fchifma perniciofum ineccleCia Dei,nbsp;^nibufdam papæ,Imperatori alijs adhacrentibusiApoftolica cenfura pronbsp;^*hilo habebatur, ipfam^ fentenriam cxcommunicationis nemo curabat,nbsp;btquamuis in omnibus bis Imperator elTet pertinactfsimus, ira fedis Asnbsp;Poftolicæ authoritatçm nwHaradoneuelktrccognofcerc^multum tarnet)

M X

1^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRS AVGIENSIS

inofFenfores fuosalioquinclcniês amp;mifcricorscrat.Dum cnimalfquandtJ federet adrequifitanaturç,qiiidâ uolentes etim perforate,ficartj captifunt,nbsp;ÔC in eins confpedum addudi,quos tarnen conuidosôi confeifosjillaefosnbsp;abire pcrmiüt.Multi etiam principes,qui multa in cuni mala commiferSt»nbsp;magnumcp ingeffere contemptum,mox ut fè coram eo profternentes ue««nbsp;niam poftulaflent,omnia dementer induIGt.In pauperes uaîde mifericorsnbsp;fuit ÔC multam cis elccmofynam impcndit,omnibuscp affiidis plufquantnbsp;dici poteft compatiês.Sed omnia hæc bona obfufcauit pertinacia,propternbsp;quam àGregorio papa 7.excommunicatus,QC ab imperio fynodali epifco=nbsp;porum decrcto fuit depoOtus,quamuisnoncuraretJpfeautem pnmuseftnbsp;inter omnes imperatores per papam depofitus. Scholafttci certant, amp; ad-hucfub iudice lis eff,utrum papa Imperatorê pofsit deponeretquam quaenbsp;ftionê cum ad nos non pertinear,indifcuflâm relinquamus.Hoc ipfo quo*nbsp;que anno Magnus duxSaxoniac moritur,6C ducatus comiti Lothario denbsp;Supelingenburg5quipoftcalmpcratorfadusell,hmulcummarchiaconilt;nbsp;mendatur.

Anno Domini 1107 quifuitadhuc primusannus Brunonis 3bb3tis.o* brjt uenerabilis fanda fœmina Paulina,pridie idus Martti,qu3e mukisnbsp;annis uiiam duxit quafieremiticam,pro Chriftiamore indtifa apud Thu*nbsp;ringorum fines,in diœcefi Moguntina. ubi amp; in uita Ô1 poft mortem iu^^nbsp;nitischorufcauitmiraculis.Adcranthuicmatronæaegrotanti Vuernerushnbsp;liuseius,monachushuiuscoenobtj,Gcrungusabbas primus celIæS.Paul^nbsp;næjCtiam monachusquôdam hums eoenobti,cum cæteris fratnbusmulu®»nbsp;qui celebratis müTarum folenntjs in loco ubi aegrotabat,cius traiifituiunbsp;minocommendarunt.Qua tandem feliciter mortua,fandum corpusu^'nbsp;fculoincluiumadcellam abipfa priusfundatam reportaruntjCelfhf^^'^nbsp;cum debito honore exequqs,ante altare S.crucis reuerenter fepd'e’uu^nbsp;Et quia Gorungi abbatis mentio incidit,qui cum monachus nionait^’'*^nbsp;noftriHirfaugfiicritjdrgnum uidetur ut eius mérita altius aliquanfuluui renbsp;petamus.Fuit autem Gorungus natione Sueuus,ex familia Buebaugt^tt^nbsp;fium progenitus,qui pofteaquam in Auguftenficiuitate moresnbsp;aliquandiu didiciiTetjiuuenis bonæ indolis euadens,fub abbate\“’nbsp;moincœnobio Hiriàugicnfi monachus fadus eft.Qtii ufqueadeo in di=«nbsp;feenda ôdeoftodienda difciplina monaftica ftudiofus fuit ,ut ml primusnbsp;uelcum primis in obferuantia regulari femper promptifsimus inuenire^nbsp;tur.Cantoris dehincofficium aliquanto temporegloriofeTatisimpleuit,nbsp;in quo dC. artem uox 5C ars uoeem conuenientia fingularicomendabat Renbsp;gularis quoque difeiplinæ tenacifsimus æmulator extitit,6f ob id a S.nbsp;tre Vuilhelmo bis Cluniacum mifTus eft,addifcfndum ordincm monaftftnbsp;ex conuerfationis.Fuitenim maturae grauitatis,in cenfura monafticingosnbsp;risadmodum feuerus,his maxime qui fafpiusprodamatifupt’' tranlgrePnbsp;Gone aliqua emêdare neglexifTent.Virtute tarnen difcretionis non caruit,nbsp;quippe qui morbos animorum curaturus,aufteritatem rigoris quadamle*nbsp;nitate commifcuittS^ prudenter pcrpendcns fingula,nequaquam in delinknbsp;quentesremiffus fuit.Statura quidem corporis pulchra extitit,proportio’*nbsp;ne difpofituSjUt nee brcuis nimium fucrit,nccimmaniter procerus.in mo-¦’ Ttainnbsp;fecularibusquàm rcligiofis,(îne rcatu fenoueritcoa ptarc. Proptcrea trat«nbsp;bus fuis charus crat,mitis ,dulcis,afrabilis,6C maniuetus, quos uer onbsp;exemple in conuerfationefanda fine inuidia prxccfsit. In feientia ueronbsp;fcriptura*

CHRONICA IO/ TRIT e Mil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^

^cnpturar« nee dodus multuextin'tjnecpenitus ignarus,fed pro fuo ftatut fufFiciêter eruditus.In fcribendis tarnen Si. comportandis ad bibliothecamnbsp;ïibris ftudiofifsimuSfuit,amp;multos manu propria refcripGt.Eratenim fcri=nbsp;ptor optimus.Nouo autem monafterio perS»Vuilhelmum confummatonbsp;lt;^uni illo mortuo congregatto de fando Aurelio ad ipfum coenobiS maiusnbsp;lub Gebhardo abbate tranfifletjGerungusprior fratrum,qui apud S. Au«'nbsp;’¦flium remanferant,ab co conftitutus eft.Tandem elcdione ôi confilionbsp;^tatrumfuorumadpræfatum monafterium,quodcella Paulinçufcpm ho«nbsp;’lftrnum diem appellatur,primus abbas ordinatus,0£^ cumalijsmonachisnbsp;^uiuscoenobifnoftridecem adinftitütionê ordinis fccundum defideriumnbsp;^•Paulinæ miflùs eft.Ipla enim S.Paulina,in eo loco hæreditatis fuae paternbsp;’'æjUbiChriftimilitiamaiïumpljtjamp;annismukisin conuerfationefandiGnbsp;^nia ufepad mortem continuauit.fuis impenfis monafterium fundauit or=nbsp;'linis noftri,temporibus Henriet .imperatoris,quod monachis Hirfaus»nbsp;ßftnfibus tradidit,amp; Gerungum praididum reuerendifsimum uirum innbsp;Pn'rnum abbatem cum fratribus accepit. Fuit autem Gerungus,Gcut di=nbsp;^•nius,homo fandæ conuerfationis, Si cum eccIeGa Romana amp; Cbriftinbsp;nicario bene fenGt, multas perfecutiones Si inturias à feruis Si amteis Hen=nbsp;^icilmperatoris 5.pattern fuum imitantisamp;^ excômumcati tolerauit.Qui««nbsp;•func^autem huiusuiriméritapleniusfcire deGderat,uitam Si geftaS.Paiinbsp;linæ fæpius didæ légat. Anno prædido magna inter Henricû regem Sinbsp;ApoftoIicumPafchalcmcontrouerGadeinueftituraprçlatorumexoritur,nbsp;multorumin eccleGamalorumfeminariumfuit.Vndepapain conci= riegemorüurAf-cilio TrecenG banno fuo côGrmauit,ut nemo inueftituram aut dignitatem fe^fo.nbsp;«cclefiafticam de manu laicali fufciperetjdonec quaeftio hçcinter eum renbsp;gcm fynodalidifcufsionefueritterminata. Circafeftumnatiuitatis fan««nbsp;daî MariÇjfummo mane,in GosIarienG aula dormien te, repente tonitruusnbsp;Ueniens parietem quierat ad caput ledi eius concufsit,inde ui fulminisaliquot clauos de clypeo regis excufsitjgladium^ quemadlatusfuumrexcolnbsp;iocauerat,in acumineambufsit,undenimio terrore ftupefadiis,rex forasnbsp;exiliuit.

Anno Brunonis abbatisti.quifu/tnatiuitatisdominicæi 108.fundatum de nouo fuit monafteriS noftri ordinis in dioeceft AuguftenG,quod Lorchnbsp;appellatunÔC pro fuftentationcmonachorum,magniGcè dotatum perFri=nbsp;dericum ducem Sueuorum pattern Friderici Impcratoris primi. Eodemnbsp;anno Brunonis abbatis ii.acdominiiioS.cùmEpifcopusSpirenGs olimnbsp;buiuscoenobij abbas GebharduscontinuisinGrmitatum uexaretur dolori .,nbsp;bus,ita ut ad difponenda negotia cccleGæ fuæ penitus uideretur inutilis,nbsp;confilio amicorum familiarium ufus,ftatuit epifeopatum cum curis omninbsp;ho defcrcre,amp;ad monafteriumHirfaugienfe unde abieratredire,ut cumnbsp;^uibus abbas manere uiuusnoluit,mortuus faltcm perpetuo manere poGnbsp;fct. Cumcpiam ordinatis omnibus ad iter neccflàrtjs,uiam démonté S,nbsp;Michaelis Ebernsbergdido, ubi manebat,fedcns in uehiculo conGcerenbsp;«neiperet,rumor inter Spirenfes fpargitur, quôd eorum pontifex fugamnbsp;inire eos'quedefcrerc maturaflèt. Concurrentes ergo in multitudineco=«nbsp;piofa,priufquàm iter medium perfecifletEpifeopus, eum comprehendnbsp;derunt,orantcs, ne fe omntno elongaret ab eis.ulterius ne procederetfordnbsp;titer reftiterunt. Econtra rogare multum epifcopus.ne propoGtum cdnbsp;iusimpedircntcoepit,neque feipfos cum diutina infirmitate eius grauadnbsp;te uoluit. Quum'que poft multos ad inuieem collatos fermones cutn

MONAST. HIRSAVGIENSIS abi're ftullatcfius ucllent permittere,furgens unus è medio coram omnibus dixitiNec luftummihi uidetur nechoneft5uinSpirenfes,epifcopuninbsp;noftrum,quem légitimé fufeepimuSjproptcr infirmitatê à nobis dimittere,nbsp;amp;Hirfaugicnfis cœnobij monachoscumeius aegritudine contra fraternçnbsp;charitatis ordinem grauarc. Eligamuscrgo potius in noftraparoechialo=nbsp;cum,ciusinfirmitaticongruum,adhibjtiscp miniftrispaucis èc idoneis,ui?nbsp;tac illius neceflaria quam diu uixerit miniftrcmus. Vnius uiri confiliumnbsp;placuit omnibus,data epilcopo fideiuramenti,quód mortuS cum Deonbsp;placuerif,ad Hirfaugiamdueerent,quemuiuum ire probibuiflèntjcorumnbsp;uoluntati dedit amp; ipfe confenfum. Manfio itacp infirmitati efus conuc^*nbsp;niens fatis amoena inter Rheni paludeseligitur,quac ufq^in præfentemnbsp;I«iritcl/alIHM diem BruchfaI nuncupatur.Ibi miniftns idoneis ôi fidelibus adhibit« fP*'nbsp;fio«ew/ws»rtffe fcopum fecctunt confifterc,cui omnia quæ neceflaria fuerantper cofdemnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miniftrabât.Dehinceodêin locoperfiftens tribus duntaxat menfibus,in^

CtbMus epi- fi’^’^it^nimiumingrauefcentemortuuseft calcnd.Martif,anno Domini f(O£us moritur. t‘o8,indidione i.cuius corpus ad Hirfaugieie hocmonafteriumaSpimn«'nbsp;fibusjiuxta promifsionem uiuenti ab eis fadam reducitur,^in maiorimonbsp;naften'o anteiandorum Petri amp; Pauliprincipale altarc cum ingcnti hononbsp;re fepelitur.Et hie finis Gebhardipontificis fuit, qui poft S.Vuühelmumnbsp;abbatem huiemonafterio annis 14.Ói. tribus mefibus præfuif,ac deindeSpinbsp;renflsecclefiaepracfulordinatusuno duntaxat anno amp; quatuor menfibusnbsp;prçfcdit,cui Bruno qui Si Einhardus fuccefsit. Hoc ipfo anno Ruthardiisnbsp;s. archiepifeopusMoguntinusdefolationemmonafterij S.DifiboIdi

Dijïwidifiiidt. liSjincomiiatu Spanhcimenfl,peranteceflbresfuos antepræfentis tempo ris plures annos miferabiliter fpoliati Si deftrudi aegrè ferens,ciericos fannbsp;dæmanfionis iniuftos pofTefTores expulit, amp; nimia uetufta/e coUapfun’nbsp;monafterium in montem transferensdenuo fundauit.Erat eo tempotes^*nbsp;pud Moguntinos inprecio Burchardus abbas monaftertjS.Iacobiextranbsp;muros,uirprudentifsimus di regahris âifdplinxptxcipuus amatof.Huicnbsp;Ruthardus præfatusarchiepifcopus monafterium S.DifiboIdi cum omninbsp;bus attinentqsfuiscommifîr,amp;: abbatem illius primùm fimul SiS.IacoWnbsp;ipfum conftituit.QuiBurcardusiuflu pracfatiarchiepifcopi ecimpenßsp«nbsp;die calend.lultj,hocanno,primumfundamentilap{dcminprffcriptomonnbsp;tepro nouo monafterio pofuic, acceptisç de monte S.Iacobi monachisnbsp;conuentum iuxtaregulam fandifsimipatrisnoftriBenedidi inftûtiit.ïftenbsp;quotp Ruthardus archiepifeopus praepofituram unam in Rinckaugfaor«*nbsp;dinis noftricôftruxit,non longea Vinicella,in monte quiBifchoffsbergfcnbsp;antiquitùsdicebatur,inhonorem S.BaptiftæIoannis,quam abbatimonasfnbsp;ftert) S.Albani martyrisMoguntinenfîsuoluitefle fubiedam. Ad hancnbsp;pratpofituram Rudolphus cornes Rinckaugienfis amp;:Dancinodisuxor,Lu«nbsp;douico filio eorum confentiente.pracdia Si redditus non paucos pro animanbsp;rum fuarum remedio tradiderunt.Rliusquoçp ipforum prienominatusLunbsp;douicuscontemptisrcbusfeculi,propter amorem regnicœlorQin eodemnbsp;loco monachus fadus eft; Si fecundum regulam diui patris noftriBenedi^®nbsp;di religiofîfsimé uiuens,uflt;p ad uitæ præfentis terminuffl,in fanda conuernbsp;fationeperdurauit.In eiufdem monafterij ambitu,iuxta ecclefiam uidelisnbsp;cetjCœnobiolum pro fandimonialibus prçfatus pontifex coftruxit, in quonbsp;Virgines Ch rift o in fanda uirginitate deuotifsimè feruientes collocauitînbsp;quacunà cum monachis fub uniuspræpofiti,curaconftitutac,iempcrma«’nbsp;nebant inclufac, mundumeum omnibus pompis fuis fupernonim intuitunbsp;contem*

CHRONICA IO. TRITEMII.

^Ohtertcfttes. In hocipfocoenobio,fupradidi comes comittfîàRincka=

^liac Rtcholfus SC DanckmodiSjCtiam filiam fuam Vuerdtrudem omnipo- v/zo-teJ« mt-

Deo feruituram in perpetuum cum parte hæreditatisfuæ obtulerunt.

* andern fucceflbr huius Ruthardi archiepifcopi didam præpofituramjfi-^nt dicemus fuo locojinabbatiam fublimauitjanno Domini ii^o.indidio ’^edecimatertia.

Anno Brunonis abbatis ^.qui fuitdominicænatiuitâtisiiop.îndidio^ *^6 fecunda,undecimocalend.Maijobtjt S.AnfelmusarchiepilcopusCan 5.AnftI«Kj«-*^arienfis,Hirfaugienfium fratrum maximus fautor amp;amator,de quo Ionnbsp;fuperiuscum B.Vuilhelmofecimus mentionem. Eodemannonbsp;ïiatn Hugo abbasCIuniacenfisobijt,5 calendas Maq,pater SC ipfe ama*nbsp;Hirfaugienfium I'ntegerrimus,cuius uitamultis uirtutibusSC fignisnbsp;^laruit. Eodem quoque anno Ruthardus archiepifcopus Moguntinusnbsp;®btjt,cui Adelbertus cancellarius régis in ordfne fuccefsit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t««,.

Anno Brunonis abbatis quarto,magna fynodus epifcoporum 6C abba^ ïnmRomac cclebratur,domino papa præfidente, ubi multa utiliter con^nbsp;ftitutafunt. Rexuero Henricus apud Leodium delponfatam fibiHen^nbsp;ïici regis Anglorum filiam,nomineMachiIdem,duxituxoremjde qua li==nbsp;teros non fufcepit. Anno fequentiRomam ueniens,ab Apoftolico ho^s R«KOfii Ro«5nbsp;norifice quidem fufceptus eft;fed ubi confediflent,de negoctjs eccIeCaftii:nbsp;«isregalibus^ tradaturi,fubitô Romanorum fadione tumultus excita«nbsp;«ur îôC in tantum rex,eorum improbitate anguftiatus eft,ut penèiam fu=nbsp;gam iniret,nifiColonienfis archiepifcopus Fridericus cum ualida manunbsp;fuccurriflètjôC Romanos magna cæde confedos fugere compuliflèt. Po^nbsp;n'tus igttur uidoria papam abduxit.Poftrcmo tarnen inconcordia reuerß,nbsp;Romam iterum redeunrpacatis^ Romanis papa regem in Imperatorem *1** intmprratonbsp;«Onfecrauit.cuiinter communicandum,cumofculopacis confîrmandaî tranbsp;diditpriuilegium,quodipfe poftdifceiTum Imperatorisdeteftando Praui«nbsp;legiumappelIauitjóC omnes rum Imperatorcfentientes Romæ infynodonbsp;centum uigintiquinque epifcoporum habitajContra eum excomraunica*nbsp;Uit: Sc innouata funt mala in Ecclefia. Habcbat autcm in exercitu fuo,nbsp;quum Italiam intraret Henricus Imperator,triginta millia armatorum ho«nbsp;*tiinum,practerferuos Sc altos multos exercitumfîne ordine fequentes.

AnnoBrunonis abbatis fexto, qui fuitDominicenatiuitatismilIefimus centefimus duodecimus,contentiointer principesSaxoniçôCimpcratorênbsp;Iuitexorta,inqua duxVuibertus ÔCSiphridus Palatinus cornes,gratiamnbsp;ïmperatoris perdiderunt. Et Vuibertus quidem capitur,8C Régi ofFertur.nbsp;Siphridus autem uulneratusnon longepôft moritur. Hoc anno comc« contur.M saxtnbsp;tes apparuit.Incadem coniuratione cum Saxonibuscontra Imperatoremnbsp;fucrunt ifti principes,Lotharius dux Saxoniac,RudoIphus marchio,Vui« Aicbertusar^nbsp;bertus dux,praedidusSiphridus,comes Palatinus,qucm diximus,amp; Adel- (hiepifcopusM.»nbsp;bertus archiepifcopus Moguntinus,qui captus proptcrca ab Imperatore, gw tuiw.nbsp;boc ipfo anno per triennium fermé euftodiæ mancipatus fuit.

Eodem anno coniuratio pro libertatc,in Colonia fada eft. Anno Brunonisabbatis7,dominicçnatiuitatisni5.Gcrtrudismarchionbsp;nifra,rclidaHenrici comitis de Northeim,cognomento Crafsi corporis,S.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T e

AuthorisabarchiepjfcopoTreuirorSßrunonefacrasimpctrauitreliquias, ÖC cum magnohonorein Saxoniam flias transferens,cxtra murosBrunGnbsp;'^icenfesin eo loco repofuit,in quo hodie monafterium S.Ægidq confeflb Argüij in Er««/nbsp;bs intra muro^ urbis ûtum eft. Nam quum praefata marchionifla corpus uikjnnd^tur.

M

540 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lMONAST* HïRSAVÖIENSiS

fandi' Authoris ia cum locum ferendo portaflet,repcntè ftetit ter.Vnde confilio prudenn'um uitorum accepto noftri ordinis, in eodeninbsp;loco magnificum conftruxitjn quo corpus ciufdem fandi repofuit. Hoenbsp;monafterium ad inftantiam Lothartj ducisSaxoniæ poftealmperatoris,nbsp;qui filiam præfatæmarchioniffæhabuit uxorem,anno Domini U15 poftnbsp;gloriofam contra imperatorem habitam uidoriam,perTheodoricumfc^nbsp;dis apoftolicæ legatum,SC Rcinbardum epifcopum Halberftadenfem,innbsp;honorem S.Ægidij confeflbrisconfecratum eftjô^ab eo magnifiée dot^^nbsp;turn. Hoc ipfo anno Brunonis 7.obtjtBurchardus abbas S.Iacobi Mo^nbsp;guntinenfisjanno é pofteaquàm abbatiammontisS.DifiboIdiconfeflbrisnbsp;eximperio Rurhardi archiepifeopiMogûtiniregendamfufcepit.j.nonasnbsp;MarttjiCui in monafterio S.DifiboIdi fuccefsit Adelhunus,uir inomni 0^nbsp;pereftrenuus,fiC morum honeftate præclarus,amp; præfuit annis 15.Hoc eo^nbsp;dem anno S, Bernardus annos natus circiter XX. Cifterciumingrefluseftnbsp;cûfoctjs amplius quàm jo.fub Stephano abbate,qui fucceflTerat Alberico»nbsp;Huiusuiri fandifsimi Bernardi præconia laudumjUniucrfa fidelium ft*nbsp;Iennifatecclcfia:euiusuita,miracula amp; gcftaceleberrima.inqtiincçlibellisnbsp;per Vuilhelmum abbatem S.Theodorici fatisluculento fermone conftfi^nbsp;ptahabentur.qutpoftca Clareuallis primus ordinatus abbas,totum mun=*nbsp;dum fanditateôC dodrina illuminauinquipræter I4omonafteriafuiolt;^nbsp;dinisàfecôftruda,impcnfisquidemalienis,maioritamen expartefuain*nbsp;duftria, diredione ÔC follicirudinejetiam præd catione fuajinnumcrabift^nbsp;ad Chriftumanimasconuertit. Scripfjt prætcrca muUa ôf præclaraing*^^nbsp;ntf fui prçftantifsimi opufcula,quorum titulos in libro deScriptoribus^^^-*nbsp;clefiaftio's,magna ex parte fîgnsuimus.

Anno Brunonis abbatis S.quifuitnatiuitarisdominicaî ni4.Hcn’'ft^® Imperatorcxcrcitum grandem mouit contra Colonienfes.Hisfermct^”^^^nbsp;M««43eri/ Llt; ponbusmonafterium Lacenfe noftri ordintSjinfinibusTreuerenfisdiô^^®nbsp;honorem B.Mariae Temper Virginis ÔC Dei genitricis,acnbsp;epiTcopj fundatum eft,non longé ab Andernach Henricus enim comesƒ ’nbsp;latinus Rheni SC dominus de Lacu, Adelheide uxore fua conientien^^’ ,nbsp;dationem ipfius monaftertj in praefatoloco paternæ hçreditatis fuxftcep*®nbsp;anno dominiio^?. indidione prima.Quam morte prafuentus,ptft*^®nbsp;fuo SiphridoeiuTdern comitatus Palatini omniumcp bonorûfuorumhæ^nbsp;redi perfieiendam commifit.Quod cumafiquandiu neglexiflet,ufp°^^‘^quot;nbsp;ueniSjtandempoenitcntia dudus perfecit,anno uidelicet Domininbsp;did.5.præd(js^ SC reddinbuspro fuftentatione abbatis ÔC monachorumnbsp;tnagnificè dotauit.

Anno Brunonis abbatis p.lmperatof ad iniuriam Lotharq ducis Saxo«* num Brunfuich occupâtnbsp;nbsp;nbsp;Halberftaddeuaftat.Contra quern idem dux

cum Saxonibus,adiundofibiFridericoarchiepifcopo 5C Colonienfibus, Friderico quoep Vueftphaliæ comité,cum Henrico fratre cius,Hermânonbsp;quoep deCaluelage,0C Henrico duce de Lympurg,cum Reinhardenbsp;po Haibcrftadenfi ad certamen properat,in loco qui dicitur VuulphePnbsp;holtz,altera dieSchoIafticæ uirginis:quo die bis certamine commino.ininbsp;' .•p!Td'wà jx perator cum fuis terga uertit,0(^SaxoncsgIoriofc tr(Opharunt,inquo præquot;-K ’'.ihusfupm^ lie,ex parte Imperatoris comes de Mansfeld cum multitudine hommuntnbsp;wrw bells. maximacec{dit,6Cipieimperator uix euafit.Inde Moguntiarn digrelius t'nbsp;bidem pafcha ceIebrauit,fiCAdelberrum ciufdem lociarchicpiicopumianinbsp;iricnnio captuni,coadus per principes ciuibus liber urn reddidit»

CHRONICA IO. TRlTEMir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4f

Anno Brunonfs abbatis dccimo,domînicæ nattuttati's milleGmo center nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fimo decimofextOjin nan'uitate Dominijmulti ponrifices,abbatcs,0C prin» Adelbenus ep'r-«ipes,Colonjçconuen(untjConfilto6CauthoritateTheodoricicardi'naIisamp; 8poftolicæfedislcgati,cuius fama lam per regnum Celebris babebatur,denbsp;rebus Ecclefiaî tradatun'.Sed idemcardtnalis in itincre moritur,cuius cor jnbsp;pus ad Coloniam fepeliendam transfertur.

Hoc anno magna inæqualitas aëris fuit.

Anno Brunonis abbatis undccimo,qui fuit dominiez natiuitatis mille* nniuscentefimusdecfmusfcptimus,monafterium in Breidenauu ordinisnbsp;noftri Moguntinenfis diœcefis,in Hafîîa fundari cœpit à Vuernero comi«nbsp;rejuiropræftantiflimotquod pofteaquàm perfecitjannodehinctertio ma*nbsp;gnifîcè dotauit: abbatem^ ôi fratres,ficut dicemus, ex hoc Hirfaugienfinbsp;rnonaften'o impetrauit.

Eodem anno,in oAauafandi IoannisEuangeliftaî,terræmotusbis in* ret diem amp;noôlcm, per totum penè orbem terrarum, tam horrendus ôdnbsp;terribilis fuit,ut multa ædificia corruerentjamp;homines fine numero peri=*nbsp;rcntjmaximèin Italia:ubi tam periculofus amp; horribilis fuit.utdiuerfas ciuinbsp;rates, caftclla ôd uillas curn hominibus ibi commorantibus fubito terrænbsp;fiiatuinterirent.Nam SCmontes feiffî funt,amp;flumina deglutiente terra penbsp;nitùs exiccata,ita ut qui uel!ent,pedibus ficcis tranfirc potuifîènt. Padusnbsp;lt;tiam,unus de quatuor Europæ maioribus fluutjs, de fuo loco in aîtum fenbsp;«ngens,ita in modum forra'cis àterra ftabateleuatus,ut inter terram ÔC a*nbsp;quam uia patefeeret tranfeuntibus.Quumcp fie diutius aquapenderet innbsp;3ére,tandem infemetipfam collifacum tanto ftrepitu ab alto dimittitur,utnbsp;fonitus illius per multa miliaria audiretur. His horrendis fignis per uni*nbsp;Uerfam Europam diuulgaris,nihilaliudabomnibus,quàmcxtremus inftanbsp;te diescredebatur. le/unifs autem amp; orationibus triduanis,pcr totam Ita=nbsp;liam ab omni’populo peraëlis,fententiam Domini mitigate ftuduerunt.

Interea dum hæc indiëia ieiunia cum magno timoré agerentur, apud Cremonam infantulus in cunis iacens,pannis obfifus,in prünam loquendinbsp;uoeem contra naturam oS fuum aperuif,amp;maiori fratripanem poftulantinbsp;fletibus,matri^ fuæ efeam illi parend compefeendo ambos,dixit: Ceffatenbsp;mortales efcas parare, ô mox pcrituriæcce fanëla Dei genitrix uirgo Ma^nbsp;ria,ante Chrifti tribunal,precibuscp inftantilfimisfupplicatprp iudicio trenbsp;mendæ fententiæ,quod mundo propter peccata hominum iJdex ipfe iu=nbsp;ftiflimus intendcrat. Et licet hæc figna terruerint emnes' qui uidefuntnbsp;ô^audierunt, paucos tarnen emendarunt. Multa enim eodem anno malanbsp;perpetrata ab hominibus,maxime in Gallia amp; Germania fuerunt,iniuftænbsp;wniurationes,inccndia,homicidia,concremationcsccclcfiarum,fiCabftra=nbsp;«iones bonorum inibi Deo feruientium.Confurgunt ciues contra ciues,nbsp;*cmutuó fpoliant,bonadiripiunt,ciuitates,caftelfa,uillas fit'domos deftru«nbsp;yutamp;incendunt: homines non humano,fcdpecudum more di'aniant fi«^nbsp;rnterimunt. Eclipfis lunæ bis fuit eodem anno.fcilicet decimofexto ca^nbsp;^ndas Iultj,fiC quarto iduum Decembris.MirabiJc quoep fignum decimo*nbsp;feptimo calendas Ianuarq,uarqspermixtum ccloribus,apparuit in cœlo.

Anno Brunonis abbatis duodecimo,qui fuit dominicæ natiuitatis mil* ïefimus centefimus decimusoëlauus,Buggo V uormatienßs ecclefiæ reue-rendiiïîmus antiftcs,qui Epponi fucccfferat,ipfam ecclcfiam fuam Vuor*nbsp;rnatienfempulchrotabulatulapideo renouatam confecrauitu'dibus lunq,nbsp;praefentibus ibidem multis epifcopis,BrunoneTrcuerenfi,Euerhardo Ei^

• ftetenfi.

îî4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW.ONAST. HIRSÄVGIENSIS

t^«€nu,Älbu»no MersburgenfijHartuuichoMifnenfi.E^dem anno’îj.fat j?ebrua.obi}tPafchaIis papa x.quifucrat anteaordfnis noftr/.Cui fucceC*nbsp;fîêkognnesjcxmoriacho Cafsinenfiscœnobij ordfnis noRrï,diaconus car-dms’iù £gt;C archicancenariusjuit cruditfonelitcrarum monxm^inregïiiatenbsp;darifsimusjôd Gelafius papa x.appdlatus,pracfuit ccckßac uno duntaxatnbsp;anno.Hicprimo fubabbatc Odnfiomonachus fuit ccenobrj Cafsinenfîs,nbsp;deinde ab Vrbano x.proptcr admirabüem fcicntiam eius amp; uitae probi*nbsp;tatcm,in ecclefia Romanafccrctarij officium acccpit.Poftca pcrPafchaIctnnbsp;diaconus cardinalis amp; cancellarius faâusjad extremum(ficut diximus)panbsp;pa ozdinatus cft.Cuno fedis apoftolicæ lcgatus,epi fcopus Pracncftinus,adnbsp;regnum Teuthonicorum à Pafchali miffus à laicrCjÔC à Gelafio per epifco*nbsp;pum Vinarienfcm corroboratus Coloniam uenitjô^ fynodum epifcoporSnbsp;ôtfabbatûgloriofamibidcm cekbrauit. SubiftouenerabiliabbateBru^nbsp;nonejfubftantiamonaftcrtf in temporalibus tam per oblationes fidcliuffl»nbsp;quàm per prouidam gubcrnationem,fan's admodum creuit. Multicnimnbsp;uirinobiksjdiuitcs potentes in feculo,pro animarûfuarum remcdiotnulnbsp;ta praedia âibonabuic monafterio têporc dlius contukrunt.E quibusHcn'nbsp;ma comitiflà de Tubingen cum filtjs fuis Henrico ÔC Hugone,pro fe ma*nbsp;ritoep fuocomitcHugonejnon paruç çftimatinisprçdiuminEichenuuilcrnbsp;S.Pctro SC Paulo Hirfaugienfium pa tfonisj'n perpetuam tradidic pofkfsionbsp;nem.Gcba quoep comitiflà ex Francia Orientali,quae tâdcm proregnicœnbsp;ïeftis amorc contëptis rebus mundi ad fandæ religionis liabirû fe côuertit,nbsp;militapraedia,ornamenta,crucem,calicemcp ÔCpecuniasin fumma,no(abinbsp;Il huicmonafteriofub Brunonc abbate contulit,quorum omnium ualornbsp;feu precium adxoo.marcasargcnti ferme afeendit. Luitgardis etiam fo^nbsp;ror ipfius Brunonisin auro amp;: argentonon patum pro remedio anirnx fugnbsp;liuiccœnobiocotradidii.Sed amp; cornes Bcriholdus de Ebeiftefn,unà cumnbsp;uxore fua Adelheide,cum filiorum fuorum Bcrtholdi,Eu^hardi SCnbsp;gonis confenfu,quana partem uillae Eltingen cum omni iure fuolwicmonbsp;nafterio tradiderût,in præfentia Gotfridi comitisde Cafuue,Euerhardi conbsp;mitisdeHeIffcnftein,Hugoniscomitisdc Tubingen ôd VldericideLufte-nauu,ReginbodonisdeTallacker,MafelinidcRupburg,amp;: aliorumcom;«nbsp;plurium fubeodem Brunone uenerabili abbate.Diemarus quoqj miles insnbsp;ter principes Orientalis Franciæ nobilis,diucs,potens,6c famoiifsimuSjinnbsp;dioecefiHet|)ipoknfi,in comitatu Mergintheim,in Rutingcn iuxta fluuittnbsp;Tuberamanfionen^uam habens frcquentiorcm,diuina in fpirationeatta^nbsp;dus,omnia quæ fuiluriseranr,tam in eodem loco Rutingcn quàm in alijs,nbsp;pro remedio animæ fuæparentum^ fuorum foknni donatione huicmo^*nbsp;nafterio noftro Hirfaugienfi tradidit.Et poftremo femetipfum offerensnbsp;Deo ÔCfanâis Apoftoliseius Petro ÔC Paulo,in perpetuum mancipiû fubnbsp;Gebhardo abbate habitum monafticum in prpfenti cœnobio fufcepif,Ô^ innbsp;fandaconuerfationeufep ad mortem perfeuerauit. Fadatft autem hæcnbsp;foknnisDiemarimilitis donatio temporeGebhardi abbatis,anno Domi^nbsp;ni H05.indilt;ft.ii.fub Henrico Imperatoreq-.in dieS.PrifcçuirginisSCmarnbsp;tyris,inpræfentia EboniscomitisdeMergentheim 8gt;C aliorum multorumnbsp;teftium,Alsus quoep non obfcuri generis miles de uilla Merknheim,nomlnbsp;neCôradus, in hocmonafterio Hirfaugicnfi,fubabbate uenerabili Brunonbsp;nemonachusfadus eft:quipriufquàmfandæconucrfationishabitumfu=snbsp;feiperet, omnia bona fua quæ hæreditario iure pofTederatjhuic monafte^nbsp;rio fuperaltare S.Petri Pauli Apoftolorum fada donatione foknni connbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tradidit.

CHRONICA 1 O. TRITEMH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

tradidi't, praefente ipfo Brunone abbate, totaç congregattone cum altjs niultis.Huius donationïs confirmatio fada eft in pratfentia Brunonis epiï’nbsp;fcopi Spirenfis,Egebcrti comitisSpirenßs,Stephani fratnsipfius Conra^^nbsp;lt;lij6C aliorum multorum.

Anno Domini nop rrgnante Imperatorc Henrico 5.Hcrmannus cos Hermannuscd. deLiningencum Adeiauxore fua,6CDiemo comesde Brackfeiden^nbsp;Centum tubas in Rothaamp;^circumiacentibusuillulisinepifcopatu Augu=nbsp;ftenfi,pro feamp;^ omni cognationefua Deo Älbeato Petro tradiderunt in insnbsp;Perpetuum monaftcrtjHirfaugicnfistea uidelicetconditione,ut prouidcn=nbsp;ïceiufdem monafterij abbatejeruitium Deifecundum regulam S.Benedinbsp;ibidem inftituatur:quod Sc fadum eft. Nam in eodem loco monafte«nbsp;fium Opera ÔC impenfis abbatis Hirfaugienfis cum auxilio.in circuitu fide-Jiümconftrudum eftjin quo fratresex ifto cœnobiomifti uitam inftitue=snbsp;^Unt regulärem,habentes fuper fe præpofitum cum ipfis egredientem 0^nbsp;•ngrediêtem,abbatilt;p Hirfaugienfi cum fratribus fuis in omnibus finemenbsp;^io^fubiedum.Inftitutioenimamp;deftitutiopraepofitiinRode,adiusabba jnbsp;ïis Hirfaugienüs femper pertinuit ufeß in hodiernum diem.

Tempore eiufdem Brunonis abbatis erat quidâciuisSpirêfîsnomine Be oo,uir diues ualde,0(:fratrum Hirfaugienßüm maximus amator,qui pro re inbsp;•^edioanimaefuaeparentum^ fuorum miiltahuicmonafteriobona fecit. ’nbsp;Contulitenim diuerfis utcibusuel pro fratrum necefsitatibus fublcuandis,nbsp;pro praedtjs comparandis/am in uita quam in ultimo dcceffu huic mo=nbsp;’^afteriojplus in ualorc argen« puri,quam45o.marcaSjficut in libro dona^^nbsp;ïionumclariusinueniripoteft. Vuilhelmus quotp de Hifsickeim quae=nbsp;dam eiufdem uiüæ prædia non parua: utilitatiSjad altare S.Petri Apoftolinbsp;in hocmonaftcrio contulit,in præftntia Brunonis ÔC totius congregatio-nis. Quam doriationc,ad perpetuam ftabilitatem poftea in Ingersheim innbsp;PUcito fecularium publico jCoram abbate Brunone comiteep Adelbcrtoinbsp;altjs multisdcnuo confirmauit.Comcs etiam Fridericus,frater S. Ottosnbsp;nis Bambergenfis epifcopi,qu3cdam huic monafterio Hirfaugienfi prçdianbsp;lemporeBrunonisabbatisdonatione folennicontulit in perpetuum.lpfenbsp;qiioqj Bruno abbas teporc fui regiminis multa bona,prçdia,cenfus red=nbsp;ditus per martus fratrum fuorü.quibusrerum fummapoftipfum erat cornsnbsp;*nifrajpro huius utilitäre coenobq comparauit. Multi etiam comites^no«nbsp;tilesjciues di. uillanftéporecius multa bona hüte monafteriocontulerunt,nbsp;Quorum nomina in libro donationum cœnobij defcripta,caufa breuitatisnbsp;duximus omiticnda.Exhisetiam complurcs fe amp; fua propter amoremnbsp;’'^gni coeleftis Hirfaugienfi monafterio contradcntes,fandaecp conUerfa=»nbsp;^ionishabitumafllimentcsSC monachi fadi,uflt;p ad mortem tnobferuananbsp;fia rcgulari permanferunt.

Anno Brunonisabbatis 15.quifuit dominicænatiuitatis ni^.indid/os fie n,Drutuuinus monachus huius cœnobtj Hirfaugienfis ordinatuseftnbsp;primus abbas ad Breitenau«, Moguntinenfis dioecefis in Hafsia,de cuiusnbsp;fiindatione fuprà didumeft. Venit^mifsus ababbate Brunoneadpre-Ces comitis Vuerneri fundatoris cum 12. monachis adprædidumcoeno^nbsp;nium BreitcnnauUji$.calend.Decemb. ßC præfuitannis i4.uir moribus dinbsp;feientia reuerendus,régularisé difcipIinçinftitutoGpropagatoramp;fconfernbsp;nator præcipuus, qui multos uerboô^exemplo ad Chrifti amoremcon^nbsp;dertit. Ecdem anno Gelafius papa fynoda in Francia celebraturus apudnbsp;Cliiniacummoritur, ibié fcpulius, cui Otto Vienneqfis archiepifeopusnbsp;fuccedens

144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^IONAST. HIRSAVG lENSlS

fucccdenSjS^Calixtusfecundus nucupatus,feditannisfcx.Ipfe in duitàÈé RcmenG ad feftum S.Lucæ Euangeliltæ fynodum celcbrans cum epifco^nbsp;pi'sôC abbatibusimperatorcm excommunicautt.Adelgos archicpifcopusnbsp;Magdeburgenfisobî|t,cui Rurgerus fuccefllt.lmperator excommunicasnbsp;tus abfente arcbicpiTcopo à Colonienfibusbonoribccfufdpitur.Vndedi-uinacisofRda per ipfum cpifcopum interdira funt.ConuentusImperatonbsp;ris fie principum apiid Mogûttam in fcftiuitatc S.Perri ÔC Pauli habituscft.nbsp;Eodem anno obtjt Osbertus epifcopusLeodicenûsjCui Fridericus fuccefnbsp;fit announo amp; aliquot menfîbus.

AnnoBrunonis abbatis i4.quifuitdominirænatiuitatis iiio.ordoPraî monftratenfis coepitindiœcefi Laudinenfi Jub Bartholomeo epifcopo,rcnbsp;geFrancorum Ludouico,régnante pâtre Ruperto, ucnerandæ fand/tatisnbsp;uirojpfum cum régula S.AuguGinicum i34ocrjs inftitue'ntecircafeftumnbsp;Pafchatis,quemCalixtuspapa confirmauit.Qiiiordoin breui tempore ponbsp;ftea mirabilitercrefcens,ampliatuscft. Eodem annoHenricus Imperatornbsp;Italiamingreifuspaccm cum Romano PontificeCalixto reformauit,ô^abnbsp;excômunicationis fententiaabfolutus fuit- Huius autem inter eceleßamnbsp;fie imperium concordiæ fadæ literas tam papæquàm Imperatorisbuicnonbsp;ftro open'ad notitiam pofterttatis placuitutinft.ramus.Sicitaep papanbsp;peratori fcripfit:

Ego Calixtus epifccpus,feruus fcruotûDei ,tibi diledo filio Henrfto, Del gratia Romanorum Imperatorum Augiifto,concedo eledionescpPnbsp;feoporum fie abbatum Teuthonici regni,quiadregnum pertinent innbsp;fentia tua fieri, abftp fimonia amp; aliqua uiolentia.Vt fî qua inttrpartes di^nbsp;feordia emcrferiqMetropoIitani ÔC protiincialiû confilio ueliud'cio fânionbsp;ri parti alTenfum ucl auxilium préebeas.Eledus3utcm regalia per feeptrumnbsp;à te pcrcipiatjfie quaeexhis iure tibi debet,faciat.Ex alijs ucrô partibusin»nbsp;pertjconfecratusinfra fex menfes regalia per feeptrum à tenbsp;quæ ex his iure tibi debet,faciaqexccptis omnibus qiiac ad Romanam ec=^nbsp;clefiam pertinere nofeuntur. De quibiis uero mihi querimoniam fteerianbsp;Seauxilium poftulaueris,fttundum offîcijmeid«.bttiim,auxiliumtibip’'æ^nbsp;ftabo.Do tibi ueram pace 5e omnibus qui in parte tua fun t uel fucruntjtemnbsp;pore huiusdifcordîæ. Hisà papaliteris Imperator fufcepiiseiufdem teno^nbsp;ris eiJem d-dit: In nomine fandæ ôe indiuiduac trinitaiis,Ego Heniicusnbsp;Dei gratia Romanorû Imperator Auguftus,pro amore Dei fie fanâae K®nbsp;manac ecclefiæ fie domini papæ Calixti, fie pro remedio animae meæ,di=^nbsp;mitto Deo ÔC fandis Dei Apoftolis Peiro fiePaulofanfitçrp ecclefiçcathonbsp;Iicar,omnem inueftituram perannulum fie baculunufie concedoin omni^“nbsp;bus ecclcfijs,quæ in regno uelimperiomeofuntjCanonicam fieri elcdionénbsp;fie liberamconfecrationem. Polfefsiones ôe regalia B.Petri,quæà pr/ndnbsp;pto huiusdifeordiae uftpad hodiernam diem,fiue tempore partis mei,fiuenbsp;etiammeo ablata funt,quæhabeo eidem Romançecclefiaereftituoîquæaônbsp;tem non habeo.ut reftituanturfideliter iuuabo. Poflefsiones etiam om*nbsp;niumaliarumecclefiarum fieprincipum fiealiorum tam clericorum quantnbsp;laieorum,quæ in guerra ifta amilfa funt, confilio principum uel iufticia,nbsp;quæ habeo reddam ,quæ non habeo utfideliter reddantur iuuabo.Etdonbsp;ueram pacem domino papæ Calixto fantftæqj Romanæecclefiæôeomni^nbsp;bus qui in parte eius funt uel fuerunt.Etin quibus fanda Romana ecclefianbsp;auxilium poftulauerità me,fideliteriuuabo:ôe de quibus fecerit miW que^nbsp;«imoniantjdcbitamfibi faciam iuftidam.Hacc omnia aâa funt confenfo ôinbsp;confili»

CÉRONtdA ÏÖ. TRITE M If. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;4^

ÜönGIio pnncipum, quorum nomina fubfcn'pta funt,AdeIbcrtus archies’ pifcopus Moguntinus ,Fridcricus archiepifcopus ColonienGs, H. Ras’nbsp;lt;tfponenfis epifcopus , Otto Bambergenfis epifcopus, Bruno Spiren=nbsp;Cs epifcopus, H. Auguftcnfis epiicopus ,GodebaIdus Traiedenfis CPIs'nbsp;tcopus, Vdalricus Conftantienfis epifcopus,H.Fuldenfis abbas,Hensnbsp;ricus dux,Fridcricus dux, Bruno dux, Dieboldus marchio , Godfridusnbsp;Palatinus comes, Otto Palatinus comes, Engelbcrtus marchio,Beren=nbsp;garius comes, Theodoricus comes, SC alt) complures. Hæc autcmconsnbsp;cordiapoft reditum Imperaton's de Italia SC conftitutioncs Burdtni Ans'nbsp;tipapæ,in Germania fadaeft.Nam papa CalixtusRomamde Apulia re=nbsp;Uerfus , poll difeeflum Imperatoris Henrici, tres ad eum in Alemaniamnbsp;Cardinales mittit legatos pro pace firmanda inter ipfum SC ecclefiam. Quinbsp;cum adeuntes ordinante Deo,pacem(ficut præfati fumus)in publico prin=nbsp;cipum conuentu apudMoguntiam reformauerunt. Ifte papa Calixtusinter cæteraingenri opufcula fcripßtnon contemnendae ledionis libelsnbsp;Ium de miraculis fand« lacobi Apoftoli,quae fparfim legcrat,uel à fideli=nbsp;bus audierat,cùm adhuc eflet fcholaris,ficut in eodem fatetur. Multa es«nbsp;tiamin papatu utiliter conftituit,quorum in Dccreto Gratiani multa ha*nbsp;bentur. Eodem anno obijt Diegerus Metenfis epifcopus. Obqtetiamnbsp;Fridericus comes Palatinus. Claruit his temponbus Sigebertus mona=nbsp;chusGemblaccnfis cœnobqordinis no(lri,uirin diuinis feripturis crudi=nbsp;tifsimuSjSCin fecularibusliteris ualde eruditus,cuius eruditio SC fapientianbsp;ïnagnaeopinionisô^ famæ intota Gallia Germahiaep fuit.Scripfit multanbsp;Uolumina,quibusfeô^ tuncpræfentibusSClongè pofteafuturisutilern fecit, Ex his reperi Hiiloriarum tranfadi temporis infigne uolumen. De ilxnbsp;luftribus quoque uirts ordinis noftri librum uniiin. Vitam fandi Theo*nbsp;^orici Metenfis epifeopi heroic© carmine defcripfit. V’tam quoque Si-geberti regis.Vitam Sipafsionem iàndæ Luciæ uirginis,elegiaco ucrfijnbsp;compo^uit. De translatione eiufdem corporis ad ciuitatem Metcnfemnbsp;contexuit hiftoriam. Scripfit etiam hcroico carmine pafsionem The«nbsp;beorum martyrum. Vitam quoque fandi Guniberti monachi,fiindato-fis Gemblacenfis.Chronicon etiam fui monafterq.Ad Hcnricum Impc*nbsp;ratorem quartum,fcripfit libclRim contra eos quicalumniabanrur mifiasnbsp;facerdotum concubinas habentiurn.Eiufdem rogatu refponditTreueren-fibus de ieiuntjs quatuor temporumJtem de fcriptoribus famofis libel =nbsp;lum breuem quidem , fed non inutilem edidit. In Ecclefiaften quoquenbsp;beroico uerfu triplicem expofitionem compofuit.Epifiolas etiam plu=nbsp;res ad diucrfos SermonesJiomilias, antiphonas, rcfponforia,SC de diuer-fis fandis uaria fcripfit. Ifte Sigebertus, de fuo monafterioadcoenobiumnbsp;fandi Vincentij Metenfis noftri ordinis, propter cruditioncm fuam euo«nbsp;catus , ibidem publice monachorum fcholæ præfuit aliquandiu. Pofteanbsp;•n fuum reuocatus coenobium,omne tempus uitæ fuae in ftudio litera*nbsp;rum difcendojfcribendo Sc docendo confummauit. Rudolphus etiamnbsp;ordinis noftri,abbas monafterq fandi Trudonis,in dioccefi Leodienfi,nbsp;Uir tarn in diuinis feripturis, quam in fecularibus literis egregie dodus,nbsp;oarmine SC profa excrciratus,his temporibusinter alia ingenij fuimonu=nbsp;menta fcripfit contra Simoniacos infigne uolumen , quod in feptem li*nbsp;bros diftinxit, Chronicon etiam breuc rcrum geftarum tranfadi tem=nbsp;pons compilauit.ScdôCalia complura fcripfifledicitur, quænecdum uhnbsp;tliinus.

N

140 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRS a VGIENSl^

Ahfto Brunöhis dedmoquïntó currente, qui fuit dominicæ natiuita;« ti« millefimlis centefimus uigefîmus primus, Vuernerus comes,primusnbsp;fundator ôi. dotator monafterq in ßreitenauu obijt,uir per omnia Deonbsp;deuotus ? Obfjt etiam Fridericus Lcodiehfis epifeopus, pro quo Adebnbsp;bero frater Godfridi ducis conflituitur. Eodem quoque anno Gedc-baldus Traiedenfis epifeopus j monafterium ordinis noftri non longe ànbsp;ciuitate ipfa Traiedenfi in paluftri folitudine fundauit, in honore (ansnbsp;di Laurent!} martyris, quod ufquc in praefentem diem in Oesborchdbnbsp;citur, in quo abbatem ÔC. monachos conftiiuit, quibus neceffaria co^nbsp;piofe prouidit. Fertur quod maxima in co loco congregatio mona*nbsp;chorum fuerit.qui in tanta diftridione monafticae conuerfationis uixe^*nbsp;runt, utipfe locus multo poftea tempore ab incolis terrae, Career reibnbsp;gionis diceretur, flC eflet. Qiii enim in alqs coenobijs emendari non po«nbsp;terantjillueadagendampoenitentiarhmittebantur. Monafterium quo=nbsp;que monacharum fiue moil{alium,coenobio praefato uirorum coniunxiGnbsp;in quo multas Chrifto feruientes uirgines collocauit, quibus etiam de ncgt;nbsp;ceflarijs prouidit.

Eodem anno dominicæ natiuitatis prædido, millcfimo centeßmo uige fimo primo, indidione decimaquarta,Bruno huius cœnobij ucncrabilisnbsp;abbas,poft multos in fanda rcligione labores habitos, fenio^ grauaiusnbsp;infirmari coepit,qui toto Chriftum defiderio concupifeens, tandem exnbsp;hac miferia féliciter migrauit.

Ifto anno decimo,calendas Aprilis,aflumpti regiminis dccimoquartd anno completo , cum menfibus tribus QC diebus uigintiduobus,fepultusnbsp;inecclefia fandiPetri Pauli,ante altare fandi Laurentijmartyris,uirnbsp;certè memoria dignus,ô^ perpétua laudeapudpofteritatem celcbrandusînbsp;quippe totius uirtutis,rcligionisamp;randitatiscxemplarfuit,amp; normarcs*nbsp;di,qui ex eo die, quo fandæ conuerfationis habitum in praienti cœnosnbsp;bio femel aflumpfit, Temper in antcriora proficicns retro non afpexit.nbsp;In oratione fuit continuus , in oblatione corporis ÖC. fanguinis Dominbnbsp;ei quotidianus .Ex eo nanque tempore,quo canonicatum fuum in ec»*nbsp;clefia Spirenfi cum alijs honoribus ÔC multis diuitijs pro Dd amorcnbsp;contempfit, amp; monachus efle coepit, ita fc totum ad interiora contu^nbsp;Iit,ita mundi curas amp; negotia uniucria contempfit,in tantäque humis*nbsp;litate Qi. fimplicitate feipfum propter Dominum noftrum Icfum Chri^nbsp;ftum deprefsit, ut à neftientibus ipfum omnium fimplicifsimus cfic ubnbsp;dcretur.Nemo deinceps ociofum ilium uidit unquam,fed mcntali cx^nbsp;crcitio fpiritus femper occupatus,aut in oratione feruebat cum lachrys»nbsp;mis,aut in ledione diuinarum feripturarum erat intentus,aut meditatio-ne,aut contemplatione furfum ad Deum ekuatus. Et quia uiri fapicn-tis,beati uidelicet Prolperi epifcopi confilium operibusimpleuit, dis«nbsp;centis, Tranquillam öf uacuam curis fapientia mentem imbuit, amp; pla^nbsp;cidi pedoris hofpes ent. Idcirco requieuit fuper eum fpiritus fapicnsnbsp;tiae falutaris,quo animum crus mirabilitcr illuftrantc,inter dodifsimos elt;nbsp;tiamdodior apparuit: 8C in his maxime quæ ad rationem falutis,ad dbnbsp;feretionem uirtutumamp;inftitutionem monafticae conuerfationis pertinenbsp;bant,ram propriè,tam concinnè, tam^ ornate loqui pcrfuadere,nonnbsp;folum fratribus fubditis fuis , fed etiam aJicnis,tam rcligiofis, quantnbsp;fccularibus ,itaut quicunque audiuiffentjin fermonc cius uehc^enter

chronica io, TRlTÊMÏÎi ôbftupefcerent. Vnde per dulcifsimas admonitiones enis, multi lun nö=nbsp;biles Sc diui'tes milites, canonici,ôd in feculo multum honorati, ad con^^nbsp;temptum mundi perdufti font, qui habitum fandç conuerfationis fub eiusnbsp;magtfterio in prçlcnti cœnobio fufceperunt.Totus fiquidem crat internus,nbsp;ardcnsin amore diuino,plenuscharitatc,deuotioneÔ!fpictatc:unde quo*nbsp;ties in cum irruentefpiritu Domini ad proferendiiin uerbum,exhorratio»nbsp;nis auditoribus fuis os apcruit,nonhumana,feddiuinauerba loqui uidesnbsp;batur. Sepultus ergo ante altare beati Laurentq(ficut diximus)pcr an=nbsp;nostrccentos irigfntanouem, fub terra iacuit,amp;^ tandem cxhumatus cæ^nbsp;cum illuminauin

Anno nancp dominicae natiuitatis millefimo quadringcntcfimo fexage: fimo,indidione8.5.caIendasSeptembris,cûm mortuoabbateVuolframonbsp;lt;iido Meiler, fepultura ci in co parereturloCo,ubi corpusD.Brunonisab^’nbsp;bans pra:fati,cuminfcriptioncnominis(utconfuctudohabet)in lapide fu*nbsp;perpofito iaccbat humatumjamp;^monumcntum eius propter loci anguftiamnbsp;cafutangcntcsalatereproparteaperiri coepiffct,tanta mox fuauilsimi o=nbsp;^orisfragrantiaerupitjUtomncs quicircumftabantpauorefimulâf admi*nbsp;tatione perculfijpenè extra fe rapti putarentur. Vix autem fibi^pcrfuadens^^nbsp;tes audcndum,ut ramen caufam huiusmiraculi pcrciperent,tumulum ip^*nbsp;film D.Brunonis alcius fodicntes apcriunt,6d unde procelTeràt tam fua^nbsp;tiifsimusodor fam ccrnenres, uirum fandum quafi integrum iaccntcm innbsp;farcophago cognofcüc.Qiiidam ucró dc circumlfantibus monachts expcnbsp;tiri uolens incorruptioncm quacapparebat,facrum corpuslenitercum ba*nbsp;culo tetigit,amp; mox acre fubintrantc ufcç ad ofla,rcfoiutumin cincres fuir»nbsp;Dum hæcagcrcntur,intcreacafu contigit hominem quendam pauperem,nbsp;caecum amp; claudum adelfein ecclefia, quifuauitatc odoris prouocatuscoe;:’nbsp;pit interrogarciUnde tania fragrantiaproccderef,quidïiefignificarct,Re*nbsp;fponfumcliilli a eircumflam-ibysillic monacliis,huncodorê fuauilïîmutnnbsp;«xtumulo cumfdam abbatisibi ante multos annosfcpuïti,iamcp cxhumaanbsp;tiproccdere,ói^ fanditatis eius mérita fignificare. Aiidiens autem nomennbsp;fanditatis rogauir,fcduciad tumulum,ubiflcxisgenibusorans D.Bruno«»nbsp;nisauxilium cum ingenti deuofioneinuocauit,5t: moxcerncntibusamp;f ftu-pentibuscundis quiaderanr,uifum amp;: greiïum fimul perfedifsimè rccc^*nbsp;pit. Glorificantes ergo Dcum in fan dis fuis mirabilem, omnium campaisnbsp;Harum fonitusincrepuit,fadum^ cft miraculum hoe in omnicirca regio*nbsp;He percelebre,amp; diui Brunonis mérita in ore omnium,laudibus ad aftranbsp;»erebantur.

DE VOLmaRO HVIVS MONASTERII AB* täte dedmotjuinto^quiprafuit annis trigintaquiti^ueftnen^nbsp;Jlbus decent,amp;• dege/Jis eius,ila

lius^ temporis.

Ortuoigitur uencfabiliabbateBrunonc,ficut didiitti cftjatque fè* pulto ,maeror non paruus inter fratresde amifsione boni pafto*

148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAS T. HIRSAVGIENSIS

chum gt; unantmiter j'n abbatem elegerunt,anno Domini millcfimo centefîs mo uigefimo primo,indiAione decimaquarra, fcptimo caknd, Aprilis,quinbsp;ex humtlitate mentis fuædiureludatus eR,damans fe indignum ÔC penisnbsp;tus infufRcientcm ad taie gerendum officium, in quo plus pcriculi metuennbsp;dumfemper afTumentijquàm honoris. Acquiefccns tandemprecibusfra-trum,iniunAum fibi onus cum omni humilitateafrumpfit,moxcp dccimonbsp;dehincdicjhoc eft,pridie nonas Aprilisjin feftiuitate fanAi Ambrof4,Molt;nbsp;guntiæ in monafterio fanAi Albanijab Adelberto archicpifcopo Moguti=*nbsp;tinomunus confecrationis in confpeAu raultorum abbatum ôi. clerico*nbsp;rumfolenniteraccepit.Ordinatus autem in abbatem,diuina proculdubionbsp;prouidentia SC ordinatione pracfuit huic monafterio ftrenue annisnbsp;menfibus decem.Fuit autem in Sueuia liberiori gcnere natus,qui ab in^nbsp;cunteaetatefua,ftudio literarum operam dédit,amp; fan's tam in fecularibusli^nbsp;ten's quàm indiuinis fcripturis do Aus euafit. Natura enim confequutusnbsp;ingenium bonum ÔC docile,ad quælibet difcenda idoneus uidebatur.Fa=nbsp;Aus deinde monachus,in confpeAu fratrum fuorum fine reprehenûoncnbsp;incef5it,regulacfanAifsimipathsnoftri BenediAi ac paternarum traditio^*nbsp;num amator ftudiofus ÔCcultor.Proceræ ftaturæ fuit, ÔC quantum adnbsp;tioncmdifpofitionemcp corporis exteriorem pertinet.quandam maiefta=^nbsp;tem animt in interioribus latitantem,exterior quoqj habitus corporis pr®nbsp;fe ferre uidebatur.In omnibus diAis ôi^faAis fuismaturus exiftens^quan^’nbsp;dam feueritatem animiprtcferebat,ita ut non folùm religtofiSjUerùm etiar*^nbsp;fecularibus quibufep reuerendus amp; metuendus apparerct. Omnenr leui^nbsp;tatem ôd diffolutionem tam mentis quàm corporis deteftabatur,fcinp«fnbsp;firmus,ftabilis,6Cin fua conuerfatione æqualis,nullo^ tinquamtempo*^^nbsp;mutatus ad laxiora uifus eft. In moribus enim fuisita compofitus,nbsp;maturusjita religiofus fern per elfe confueuit,utin eius præfcntia homin^s^nbsp;etiamdiflblutiô^alioquin Ieuifsimi,quafi quodam numine intus uiokntofnbsp;prohlbente,nonnifî honeftatem amp; matun'tatem potuerint exhibcre.lo^nbsp;cundus interdum,diftblutus nunquam eftè folebanipfam^ hilaritatcm lolita grauitate moderari confueuit, ut ridenti cum fan Ao lob, rifum net«®nbsp;crederct.Magna quoc^ faptentia praeditus fuit,amp; non tantum in his qnænbsp;ad rationem monaftici ftatus pcrtinebant,fed in omnibus quoçp negotijsnbsp;mundanis adeo circumfpeAus Si intelligens fuit, ut omnium fapientumnbsp;iudicio prudentifsimus iudicaretur. Natura ctiam fimul Si arte facundu»nbsp;erat. Si tam Latino quàm patrio fermone pen'tifsimus:tantaqî in utroquenbsp;eloquentia clarus,ut fimilem fuo têpore inter Sueuos non habucrit.Quie^’nbsp;quiddicere uoluiffetjtam propriè,tam ornate, tamcp concinnè dicebat,utnbsp;perfuadens ad omnia, animos auditorum habere in fua poteftate uidere^nbsp;tur. Mox autem ut ordinatus in abbatem fuit, omni fe ftudio fratribusnbsp;paftorem utilem exhibere curauit, Si non folùm uerbis in exhortandonbsp;quod egregiè potcrat,fedctiam moribus prçccdendo,quodpaucifaciunt,nbsp;eues fibi commiffas ad uitæ pafeua fedulô perduxit. Viciorum hoftis acer^nbsp;n'musfuit,dclinquentescpfubditos mox fine acceptione perfonarumnbsp;cundum tenorem fanAx regular correxit, Vnde fummo ftudio circanbsp;difeiplinam monafticam tam ad fe quàm ad fubditos omni tempore fuienbsp;follicitus,quos per bonum exemplum præcefsit continue;ô(^ ut fequeren^nbsp;tur,paftorali authoritateindefinenterurgebat.

Videntes autem fratres,quibus inerat amor difciplinaeregularis,zclum, ftudtum,

CHkONtCA lö. tRiTÈMtt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4^

ftudli'um,diligentiam amp; irrcprchcnfibikm conuerfati'onem abtatisVolma fbmagno illum amore colebant,cooperatores fe ilh in omnibus cum hila=nbsp;«¦itatemaxima cxhibentes. Cüm ergo per follicitudirlcm abbatis amp; fra=nbsp;*rum regularis difeiplinæ feruor , in præfenti monafterio per gratiamnbsp;ßeinotabiliteraugeretur,benedixit eis omnipotens Dcus,ó(f per oblatio;«nbsp;*ies fidelium temporalis fubftantia multipliciter augmentataeft.Mukinbsp;principes, nobiles ÔC diuites tempore huius Volmari abbatis, mukanbsp;huic coenobio propter fan Aam conuerfationem fratrum donaria contulesnbsp;*unt, E quibusutpaucosrecenfeamuSjVdaforor Godfridi comitis Palatini non paruac utilitatis prædia S.Petro Sii. Paulo in Hirfaugtenfi monaftesnbsp;tio coniulit,quæ tarnen ipfe Godfridus uiolcnterad fe trabens amp; frusînbsp;tSum eorum quàm diu ufxit percipicns,quumiam moriturus effet,in ma=^nbsp;tius Vuolframi de Vuinsberg rcflituenda monafterio Hirfaugienû co^nbsp;tant multis refignauit.Deinde paruo tranfaAo tempore Vuelpho genernbsp;ïpfius Godfridi comitis non folùm ablata reftituit,fed etiam de fuis muknbsp;tomaiora coniunxit quæ omnia nominatim in libro donationum expref*nbsp;fa continentur.Hildebrandus etiam dcBurbiltingen quædam huic monasînbsp;fterio prædia contulitpro rcmedio animæ fuæ,fpem gerens non modis«nbsp;famin orationibusfratrum Hirfaugicnfiû.Aliusitem clericus quidam no-naine Eucrhardus,nobili profapia ortusjmuîta prædia ÔC bonahuic mona»nbsp;fi^erio tempore Volmari abbatis contulit.ftqî in orationes fratrum humi*nbsp;^kcrcommendauit.ScdScHenricus Dccanus ccclefiæ Vuormatenfisuirnbsp;diucsamp; deuotus, magno fratres Hirfaugienfes profequens amore,multanbsp;^Uic monafterio bona tam in ornamentis quàm irt pecunijs contulit,fecpnbsp;*n orationibus fratrum cornmendauit, Alq quoque multi,multa S. Apoftônbsp;lis Petro ôlt;^ Paulo fratribus^ Hirfaugicnfibus fub V'olmaro pro Dei honore contulerunt,quorii nimis tædiofum SC legibus hifton'æ penftus con-trarium foretmomina per fînguIosrecêiere.Nccfolum de uicino, SCin Sucnbsp;Uiæ finibus comorantes homines beneficia fuaimpenderunt Hirfaugien=*nbsp;fibus,fed etiam ex locisab Hirfaugia remotifsimis,neglcAis monafterqsnbsp;fibiuicinis^dona,muncra6Cprædiain uarifslodstamfubabbateVuolma-to,quàm fub diuerfis alijs,monaftcrio huicmirabili deuotfone fuccêfi tras»nbsp;diderunt.Nam 6C mulier quæda in ciuitate Colonienfi fama fan Aitatis monbsp;nachorum Hirfaugienfîum incitata,nomineLiberadis,domum quam ha*nbsp;l^ebatin Colonia ma gniprectj SC æftimationis,coram ciuibus 8C confula*nbsp;Hirfaugienfîbus pro rcmedio animæ fuæ tradidit in perpetuum poflidetinbsp;tlam.Ipfe quoep Volmarus abbas cùm effet uir prudens 8C tam in feculari=inbsp;fcus negotijs quàm in fpiritualibus a Atonibus expertifsimus,multa prçdia,nbsp;oona,cenfus,ô(fredditus per fuam induftriam comparandoad utilitatentnbsp;fratrum conquifiuit.Vnde resmonafterif fub eius rcgimine,largicnteDosnbsp;*ninofatisampliatæfunt,ÔC fratres famulantcs Chrifto merito SC numéronbsp;^teuerunt. Magna enim induftria utcbatur,amp;^ tam diligenter omnia cura^» mutro/p fiati/Mnbsp;^atjUtfi ftudium eius ad fpiritualia cxercitia uidiffes,nullam ei curam tem= du^riusfuit.nbsp;Poralium rcrum omnino credidiffes. Rurfus fi laborcm SC curam illiusnbsp;Sl^am in procurandis difponcndiscp rebus têporalibus pro fratrum quietenbsp;lrnpendcbat,attendifres,omninoputaffcs impofsibilc aliquam ilium folli*nbsp;^itudineexercitiorum fpiritualium habere potuiffc.Ita enim ficut deAiothnbsp;prouerbiûdicit,Ambidexter erat,utalteri fine akeriusdetrimento rationanbsp;«militer poffet intendere. Anno eius primo côpleto qui fuit dominicæ nanbsp;ïfuitatis millefimus cêtefimus uigefîmus fecûdus,papa Calixtus x Lâpertâ

N 5

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAS T. HIRs'aVGIENSIS

cpifcopum Hofticnfcmiegatum mißt in Gcrmaniam,qui abfolutt omncs ab excommunfcationc generali. Cuno cpifcopus Argendnenßs eodemnbsp;annodeponitur,cui alius nomine Bruno fuccefsii. Gebhardus cpifcopusnbsp;Herbipolenßs conftituitur. Eodem anno Fridericus archiepifcopus Co*®nbsp;loniêfis caftellum Imperatoris,nomine Carpena, Colonicnfibus auxiliumnbsp;ferentibusjobfeditjcepit QC deftruxit. Claruic bis temporibus Hugo, exnbsp;abbateS.Germani ordinisnoftri cpifcopus Altifiodorenßs,nepos 8.Hu^nbsp;gonis abbatis Cluniacenßs,uir feientia ÖC moribus inßgnis,SCaJterna me*nbsp;moria apud pofteritatem celebrandus,qui ordinem Ciftercienfem eo tempore nou2ualdedilexit,ö^ pro fuafacultate multabona eidem fecit in fuanbsp;dicecefi,necefiariacp miniftrauit. Anno Volmari abbatis x.qui fuitdo-minicacnatiuitatis nX5.monafteri}ordinis noftriin Odenbeim Spirenfisnbsp;diaeceßsfundatio,per Brunonem archiepifcopumTreuerêfem fiCfratrcmnbsp;ciusPopponem comitem deBretheimCficut fuprà diximus)confummatanbsp;cft,ubifada folenni dotatione öd confirmatione ab imperatore Henriconbsp;quinto, monaebiintrodudifunt, numero duodccim,mifsiexbocmonaftenbsp;rio Hirfaugienfi,ad inßantiam arcbicpifcopi amp; comitispr:vfatorumgt;qui'nbsp;bus primus abbas prælatus eft Euerhardus buius cœnobtj Hirfaugien®*nbsp;fis monachuSjUir uita 6dconûerfationepraeclarus,qul tam infpiritualibusnbsp;quàmintemporalibusfatis expertus Sd utilis fuit.Hoc monafterium an*nbsp;tebocfermè triennium,ab ordine,monachis cum abbate apoftatantibusnbsp;in ecclefiam fecularem deformatum cftiquod quomodo accidcrit,fuo tempore dicemus. Hoc ipfo anno Bruno cpifcopus Spirenfis moritiir,6d innbsp;monafterio Limpurgenfi ante gradus presbyterq fcpclitur,de quo Ruper*nbsp;tus abbas Limpurgcnfismirabiles uifiones côfchbit,diccns eum fuilfeex*nbsp;communicatum ,fe grauem fententiam apud internum iudicem incidifl^»nbsp;propterea quod eum in ecclefiam fepeliri permifit,uix^ per intcrccfsionesnbsp;îàndorum mortis periculum cuafiflê. Eodem anno feruo Dei Norber*nbsp;to ad quærendas fandorum reliquias Coloniam ucniente, ÔC fuis indidonbsp;ieiunio ôd orationi inftantibus,una de numéro undecim milium uirgmumnbsp;ci apparens,nomen ôd locum ubiiacebat,infinuat,quaein craftinofol^niternbsp;leuata,cum alqsfandorum reliqufjs ad monafterium Præmonftratcnlènbsp;translata eft. Sequente uerô die apud S. Geroncm Coloniæ pernoda^,nbsp;mane fado,in medio ccclefiæ,ubi nullum fignum fcpulturæ appat^*^’ , ®nbsp;diiufsit,6d corpus eiufdem S.Gereonisintegrum præter partem capitisnbsp;inuenit,quodcum ingenti populi lætitia de terra leuatum eft,Ôdpars uironbsp;Dei inde donata.

Anno Volmariabbatis 3.quifuit Dominicaî natiuitatis 1124 *^^*^* ne x.Meginbardus cum uxore fua Mechtilde, Ôd Rudolphus cnni uxorenbsp;fua Richarde,comités de Spanheim, ecclefiam fuam in monafterium con*nbsp;fecrarunt in honore fandi Martini cpifcopi,pcr minifterium Adelberti arsnbsp;chiepifeopi Moguntini,fada^p donatione ac dotatione folcnni,in præfen-tia ipfius arcbicpifcopi,Buggonis quoque arcbicpifcopi Vuormatienfis,nbsp;Volberti abbatis fandi Albani,Vucrenboldi abbatis fandi Iacobi,Adel-humabbatis fandi Difiboldi,ôdaliorum compluriumpr£elatorum,comi*nbsp;turn atep nobil/um,monachi ordinis fandi Benedidi ibidem inthronizatinbsp;funt,ix numero de monafterio S. lacobi Moguntinenfis ôd S. Albani af*nbsp;fiimpti. Primus abbas nomine Bcrnhelmus de præfato coenobio S. Albani Mogunt.uenitôd annis X7.monafteriopræfedit,uir feien tia literarumnbsp;ôd uitaemeritopræclarus.Adafunthæc anno praeferipto fub Hcnrico 5.nbsp;Imperatore

CHRONICA I O. TR ITEM II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151

Iniperatore autem 4.CaItxto papa x præfulantc.^.iduum lunq. Bodem die Bernhelmus abbas eil conftitutus ad iftam abbatiam meam in Spanheim,S.dehinc calend.lulijjquae fuit natiuitasB.Ioannis Baptiftæ,ab eosnbsp;dem archicpifcopo Moguntiæinmonafterio S. Albani,in præfentia qua#nbsp;tUorabbatn,uideticctS, Albani,S,Iacobi,S.Diûboldiô^BlidcnftadenGsacnbsp;»öultorum praelatorum nobiliumcp munus confccrationis accepit. Eo*nbsp;dem anno moritur Bruno Treuirorum archiepifcopus,Fundator monafte«nbsp;’’nOdenheimenfiSjinmaiori ecclefia Treucrenfi fepuItus.Cui Gotfridusnbsp;decanus eiufdem eccIefiaefuccefsit.Magna; molis grando hoc eodcm an#nbsp;*10 cecidit ÿ.calêdas Augufti.Eclipfisfolisfada eft 5.idus Augufti.Magnanbsp;fames,amp;hyems afperrimafuit.Hisctiam temporibus monafterium ordi#nbsp;’ïisnoftri in Saxonia in dioeceß Halberftadenfi nomine Ballenftettcn funnbsp;datum eft,poft mortem uidelicet comitis eiufdem loci, öi monächi cumnbsp;^bbateibide inthronisati funt,dofatione fufFiciêtcprouiû.Circa hæc temnbsp;Poraclaruit RupertusmonachusTuiciêlîs noftri ord{nis,in oppofito Colonbsp;Agrippinç,abbas fcientia ÖC fanäitate clariisimus.Qui cum adhuc monbsp;ï'achus effet in coenobioS.LaurcntijinOesbrog prope Traieâum,æîatenbsp;^uuenis maximum fcripturis diuinis ftudium impendens,propter ingenifnbsp;^arditatem parum difccndo profecit. Vnde perorationes inftantifsimasanbsp;’’latregratiæ uirgine Maria fcientiamfcripturarum quamingenium ncganbsp;^erat,poftulauir,qua manifeftèûbiin quadamnodein uißone Deiappa#nbsp;•^cnte acgratiam promittcnte,tantam in omni fcriptura fcicntiam confe#nbsp;Sl^iutus eft,ut ßmilem fuo tempore non habuerit.Nam propter incompa=nbsp;Jabilem feientiæ maieftatem ÖC uitæ fanditatem Fridericusarchiepifcopusnbsp;^olonienfis eum de prçfato monafterio cxtra(ftum,in abbatem Tuicienßsnbsp;^lt;Snobij,licet renitentem,ordinauit.Scripfit autem multa præclara opu«nbsp;feula,quibus Ingenium fuum exercitans,nomen fuum immortale poftcrisnbsp;eommendauit.Horum quæad notitiam noftram peruencrunt,in librodenbsp;Scriptoribuseccleßafticisnomina titulos^ iamdudum pofuimus. Multis denique in uita miraculis claruit,dc quibus alibi fcripfimus.Rupertusnbsp;Suoep abbas monafterqLimpurgenfis noftri ordinis in dioeceß Spirenfi,dcnbsp;9uofupradiximus,uirtamin diuinis fcripturis quam in fecularibus literisnbsp;^gtegiè dodus,qui philofophiæ multo tempore apud Gallos Parifienfesnbsp;®peramdedit,öd fatis cruditus cuafit.Reuerfus tandem ad patriam fuam,nbsp;^oceft,ciuitatem Vuormatienfem,fecularem philofopliiam commutauitnbsp;diuinam,faäus^ monachus in praefato cœnobio Limpurgenß ac dein-abbas,tanta diftridione,iciunio amp; abftinentia conuerfationem tarn fibinbsp;4tiàmraonachisfuisprætcrmorem eatenus in eodem monafterio obferua -confuetum his temporibus indixit.ut aliqui ex monachis licet numeronbsp;Pauciores decoenobiofugercnt,amp;^ Arnoldum cpifcopum Spirenfem,quinbsp;“tunoni fucceflerataccedentes, grauem illi perfequutionem fufeitarent.nbsp;^tfoduxit cnim eum uiuendi modum abbas,ut non folum à carnibus om«nbsp;ttino fccundum regulam iändifsimi patris noftri Benedidi abftinerent,nbsp;'terumetiamàpiicibus,ouis,lalt;Sicinqscp,ôd omnibus generaliter, quæ uelnbsp;tt’xerütunquam aut uiuere potuiffent/olis Ieguminibus,pifis fiC fabis,ex=nbsp;^^ploueterumfandorS patrum,tamin eremo,quàmincoenobqsquondânbsp;'tiditantium contenu.Vinum extra infirmitatcm,ßcut de S.Martino ödnbsp;*’^onachiseiuslcgimus,nonbibebant. Hunc uiuendi modum Arnoldusnbsp;’PifcopusSpirenßscoadiuuato fecularium hominum confilio,ad delatio=nbsp;fugitiuorummonachorumiudicansfuperftitiofum Rupertum abba

N 4

IJX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JVLONAST. HIRS AVG lENSlS

tem adlûipraefentiam dtauit.Quo coparente unà cum potioribus decongt; uentu monachis in ciuitate Spire n î coram Arnoldo epiicopo,alijscp prae^nbsp;iatis multis, Si clericis diuerfi ordinis uiris, epifeopus cundis audientibusnbsp;Aecufatio epifio dixitadabbatem:Cuius authoritate uellicentiacommunitus cs abbas, utnbsp;plt;fèlt;r(i dbt/atem finenoftro confenfuin parœch»anoftra,cuiauthore Deo præfidemus,ui*nbsp;tam cœnobiticam à fandis patribusdifereta moderatione inftitutâ,amp; tamnbsp;abipfis quàmeorumfucceflbribusfinealicuiusrcprehêfione légitima ul=nbsp;que ad nos laudabiliter obferuatamjUoua quadam fuperftitione audeas imnbsp;mutarejinterdicenshominibusufum earumrcrumjquasnullusfandorumnbsp;unquam legitur prohibuiflèç'Nec^ enim te maiorcm exiftimare debebis fannbsp;dolegislatore tuo Bcnedido,quiin régula quam amp;tuprofelTus eSjintei'nbsp;dido carnium edulio monachis,pifces,oua,ladicinia,amp;f uinum nonuctuit.nbsp;Tu ergo qua temeritate monachis ilia præfumis interdiccre,quae S.uirumnbsp;legimuspermififlèî' Ad hæcuir DominiRupertus cum humilitateintre-RejfenjiQ a tgt;a- pjjyj refpondittAuthoritate ÔC licentia omnipotentis Dei fiC totius eu*nbsp;riaecœleftiscrapulamjdelidasSC dboru uoluptatem Â^uiniufumjmihiôi^nbsp;monachismcis,quipropolîtum meum fua fponte pro Dei amore fequun*nbsp;tur interdixijfdens abftincntiam Deo placcre,ÔC monafticam prxcipuè ornbsp;nareinftitutionem.Ettu domine epifeope,qui /ne hoc quadam nouafu«nbsp;perftitione præfumpfifleexiftimas,amp;mihi SC fandis Dei patribus nofths,nbsp;Exfwp!lt;( j«fro- qui quondam in cremo fimul ÔC in coenobijs,pro amore cœkftis regninbsp;lt;!.(«(«rter«w. j-gri fe,quàm nos abftinentia macérantes,etiam a leguminibus,quac nosnbsp;permittimusjabftinueruntjpane cum aqua SC modico falc contenti.quan«nbsp;taminiuriam irroges,omncs etiam mediocriter fapientesintelligunt.Si c*nbsp;feopus es,fi bonus paftor animarum,fi Dei amator,quod omnino efledebenbsp;bis,nonprohiberefubditorum fuorum parfimoniam,uoluntariè pronbsp;amore fufeeptam,fed cam potiuscondignis fauohbus profequi,amp;^ouestPnbsp;EpipapitP««, bicommifiasnonad laxiora,fed ad ardua magis cohortari, Cur in nobisnbsp;Idtfatis pulcbre, reprehendis,in quo tu nos ut paftor oues præccdcrc omni tempore début*nbsp;ftiç’Abfiinentiâ noftrodiuinoimperio pronoilrispeccatis uolûtariè afluninbsp;ptam, tu magis temeré quàm fapienterfupcrftitiofam ÔC nouam appellat'»nbsp;quæamp; diuinisfcripturiseficonfona,fandorumcp patrum longe antenosnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;authoritateconfîrmata.Vt ergomore fcholafiicorum remomnem breui*

tisdR^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concludam:ifte uiuendi moduscumabftinentia,qucm Deo iubente af

fumpfimus,egoôif fratresmei pro amore regni cœlefiiSjaut bonus eft aut malus.Alterumduorum neceifariôeft uerum.Si bonus cft,nullatenus eftnbsp;prohibenduSjpræfertim cum uolentibusnobis eius obferuantia necimpofnbsp;îibilis fît,nec onerofa,uideatur^ multis in locis facris feripturis non parumnbsp;Ewwpib uetm commendata.Siucrômaluseft,quaretuncin Daniele commendatur cumnbsp;prot4. focijsfuis, quidbartjs regalibus fpretis,leguminibus amore paternæ tra-ditionis uefeebantur, Si inquam malus amp; reprehenfibilis eft ifte modusnbsp;abftincndi,quare etiam fanda mater ecclefia eatholica cum in fandis pa*nbsp;tribus Antonio,Paulo,Macario,Arfenio,Mofe,Bambonc, Onuffriojeæ*nbsp;s MaWîKwepi- terisep multis tantopere commcndatc'An uitam fandi Martini Turonen*nbsp;ßg epifcopijfandorumcp monachorum in cœnobio cum ipfo iftam con*nbsp;ucrfationem ôif abftinentia quam tureprehendis nobis pcccatoribus,mul-toftridius,quàm nos,fuo tempore obferuantium ,quam omnis ecclefiarnbsp;Chriftiana laudibus concélébrât, tu folus fuperftitiofam nouam^ Sé rc^»nbsp;gulæ monafticæ conttariam dicctc Sif reprehendere præfumis cquot; Memento precorepifeopum te eflè, animarum^ Chrifti fanguinc redemptatumnbsp;orainatum

1^4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»AIONAST. HIRS a VG lENSlS

bolo SC angelis eius,in centro gehennæ ftattm abbi'nc nunc 5C. fempcr fine Conie^litiapn' fine tn ætcrnum.Amcn. Et (ubiunxit cpifcopus:Si eaquæ coram nobisnbsp;.. .....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funttibiueraciteràDt’oreuelatajfcdfuntudpcrtCjUdpcr

alium humanitùs adinucnta,confiâa,faifa,diabohca, fubdola/eu phanta-ftica,non penieniat tibi hoc corpus Domini noftri lefu Chrifti ad falutem, ncc tranfeat guttur mum/ed facïatin te iudicium,ÔCmox mtcrficiat te:ô^nbsp;fisauthoricate Dei omnipotentis amp; no(lra,fathanæ traditus in internumnbsp;corporis ôi. animæ in fempiternum,incxperimentum ueriratis, ut difeantnbsp;omneSjtuointeritu praîmoniti,non illudcre uel dccipere fandâecdefiamnbsp;Deû EtrefponditintrepidèabbastAmen.SumptocpuiuificicorporisDonbsp;minici facramento fine difficultatc,cum magna deuotione fidem reuelationbsp;num fuarum aftantibus fecir. Dimiflus ergo,confilio aftant.'um ad mo*nbsp;nafterium fuumeum fratnbusredijt,amp;incboatam abfiinentiam unàcuranbsp;ilÜs conrinuauit. Verùm Arnoldusepifcopusnon folùm reudationibusnbsp;Ruperti abbatis noncredidit,fedeiiam uindiâamin ilium cxcrcere cogitanbsp;uir. Vndc paucisdapfis menfibus uenit ad Limpurg cum fimihbus fibi,quinbsp;dida abbatis tanquamfomniairridebantjUoiensomnino prohibcrc,nenbsp;des i l Iis adhiberetur.Cum multa ergo fupeibia fandum uirum exafperans»nbsp;iterum^ probationem iuramêti ab co fufcipiensJicetinuituSjCrcdere cennbsp;tempfit.Stans ergo Rupertus abbas in præîentia omnium, ad epifeepumnbsp;quail cum quadam authoritatc dixif.Ecce mitrit ad te mandata fuaDcus,nbsp;amp;non cred sihorribilcm probationem fubiui,amp;^ contemnis:unum adhuCnbsp;reft'at,ut quia perfuadere fibi,utuerbisnoftris fidem adhibeas nulla ratio*nbsp;nepolTumuSjdiuino teneceflariumeftiudiciordinquamus. Et hoc tibi Gtnbsp;fignum:Si huncannum tu Arnolde,luperuixeris,non eft Deus in me lû’nbsp;cutus,fed crunt confida omnia quædixûÔC tu,me ut deceptorem pro tuanbsp;uoluntatecondemnabis. Sed Deusinmelocutuscft.SCtuepjfcopchocaiinbsp;no indubitantermorierisjincredulitatis tuae mercedem à Domino nofttonbsp;IcfuChriftOjqui memifit,recepturus. His audiris cpifcopustimuir,amp;^nbsp;mcdafTet foriïtan errorem.hifi confilio fuorum in inftanti fuifict dcceptus,nbsp;qui dixerunt, Abfit à te Domine,ut bine fatuo ÔC ddiro fuisep deliramen*’nbsp;tis adhibeas fidem.Non decct authoritatê tuam fomntjs decipi fftonachosnbsp;rum,ut in fcâdalum 5C opprobrium uenias omni populo,dicatur^ de do^nbsp;mino noftro quôdinftar muliercularum aduniusueiâni torrentisuoeem anbsp;fuofueritmutatuspropofito. Confortants,imôdeceptus hoeprauo fuorum confilio,epifeopusad propria redqtjSCiuxta uerbum abbatis Rupertinbsp;poftpaucos menfeseodeannomortefatisfubitaneadecefsit, Qito mornbsp;tuo cùm Rupertus in fuo propofito confianter perfifteret apud fucceflb=«nbsp;rem ArnoldiSigcfridum iterum perinuidiam aecufatus,mult!S iniurtjs ÔCnbsp;perfecutionibus per annos fere fex ab æmulis fuis tribulatus eft .Tandem authoritatcipfiusepifcopiSpirenfis,deLimpurgenfimonafterio pulnbsp;fus,in Hafsiam miflus tfi:,amp; relegatus ad Breirenauu cœnobium noftri or=nbsp;dinisîcui abbas Hcnricusmonachus quondam Hirfaugienfis,uir dodus SCnbsp;fandus,poftDrutuuinum(quêadmodum dicenjus)tunc præfedit,ut illiusnbsp;informationecorreptus,à fuo propofitoad communem uiuendiordinemnbsp;6C ufum reuerrcrctur. Sed eo in fua obferuantia perfeuerante, 6C omninbsp;quod uixit aut uiucre potuiftet abftinente, cùm Henricus abbas eumresnbsp;uûcaread communianon polfetjliteras epifeopo de finguliscum eo adisnbsp;fcripfinamp;futeum ad monafterium fuum Limpurgenfc reuocaret,ne fra«nbsp;tiesin Breiienawii fua fingularitare mficeret,rogauit.Rcuerfus tandem adnbsp;monafterium

»

CHRONICA 10. TRITEHII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t$$

•^onafteniim(humLimpurgenfe,inabftinentiac propoCto,iinàcum fra= Wbusfuis deuotifsimis uïris,uf(^ ad mortem perfcuerans,multas ab çmu^nbsp;perfecutiones fufttnuit,Ô^non multo pofteam fanda pace qutcuit.Scrinbsp;l’üt autem non contemnendæ ledionis complura opufeula, quorum adnbsp;’^oftram ledionem ifta pcruenerunt. In Canticacanticorum pulchrum ifripfdKttpftinbsp;®pus in quatuor libellis diftindum eompofuit,in quo omnia uerba adnbsp;^äiides beatifsimae Dei gcnitricisôC uirginisMariae fatisproprtè explana=nbsp;Wt. De contemptu mundijlibclli duo. De fando loanne baptifta, unus.nbsp;yariarum quoi^ rcuelationum fuarum,liber unus:Ô^Homiliæ quædam,nbsp;ßue fermones.C'æcera quaî fcr/pfit,ad notitiam rneam non uenerunt.

Eodem annoDomini præfcripto,uidelicer iil4.CaIixtuspapax,obqt, ^üiLampertusepifcopusHoftienfisfuccefsit,6d Honorius X didus,praeanbsp;annis 5.menfibus x.HicPentium abbatemCIuniacenfem ordinis no-^’¦IjRomamad fe uocansjcardinalem S.Romanae ccclefiæ ordinauit, ui^nbsp;’'Unr undecuncp dod!fsimum,amp;^ non minus fanditate quàm feientia illuanbsp;fttem. Fridericus de Arnsberg cornes Vueftphaltaemoritur,

Anno Volmari abbatisq- qut fuit domfnicæ natiuitatis ux^.mdidio^ 5‘monafllt;ri5Schonaugienfe Trcuercnfisdiœcefisnoftri ordinis,qaa=nbsp;tuor fermé miliaribusab oppido Bingfonum,ab alia parte Rheni diflans,nbsp;fundatur,à quodam nobiliuiro 8C diuite nomine Hildelino,qui completnbsp;*0 cœnobiomonachusôC primus abbas in eofadus eft* Adiadum quo*nbsp;Si^elapidiscoenobium fandimonialiumnoftri ordinis conftruxit,in quonbsp;*’'agna deinceps Chrifti uirginum religio uiguif.

Anno Volmariabbatis 5,Hcnricus rex 5.fed Imperator 4 e*nfdemnoi *’iinis,moritur apud Traiedum inhcbdomadePentccofteSjô^Spiram de«nbsp;ïatus fepelitur.Non rcliquit liberos.Inde apud Moguntiam tertio calcn=«nbsp;^as Septembris,eledioneprincipum,Lotharius fecundus,Saxoniç dux» innbsp;ïegem conftituitur,amp; Aquifgraniidibus Septembrisper manusFridericinbsp;arebiepifeopi Colonienfis(ut moris eft)coronatur.

Eodem anno cùm Lotharius rex Ottonem quem ordinaucrat ducern Eohemisintroduccre uellct, hyeme fequente Vdalricus,qui terras illas ocsnbsp;rupaucrat, ducatum fîbi uendicare laborabac. Sed cùm milites ferro pernbsp;^îuam parare fibi uiam fatagUrtt, repente hoftes fuperueniunqôd ipfumnbsp;Ottonem cum multis alijs uirts fortibuS interficiunt.Adelbertus marchionbsp;Raptus cft.Fridcricus Alfa«« dux,noua quaedam contra regem molicris,nbsp;principum iudicio condemnatus cft.Hoc ipfo anno Arnoldus epifeopusnbsp;Spirenfis iuxta uerbû Ruperti abbatis Limpurgenfis,de quodiximus,mornbsp;*iwseft,paucisuidelicetmêftbuspoft ea quameimortem intentauerat.Si=nbsp;gefridus fucccdcns praefuit annis xi.Hartuinus quoqueRadfponcnfis e^nbsp;P*fcopusobqt,cui hocipfo anno fubftitutus elf Cuno abbas noftri ordinisnbsp;•’ionallertj Sigcnbergenfis in dioecefiColonicnfijSC præfuitannis 6.Hen=nbsp;deus ctiam dux Bauariae moritur. His temporibus fuit quidam bæreti^nbsp;susnommé Tauchelinus,inpartibusinferioribus,qui quamuis laicusnbsp;^5^multis tarnen dodifsimisetiamckricisinloquêdoôt difputandoacunbsp;d'or,qui in oppido AntuerpienO populum àfide catholica mift rabilster fe;nbsp;^Uxit/acri ordinis miniftros,epifcopalem SC facerdoralcm gratiam nihiînbsp;®fleconfirmans,corporisquocp amp;fanguinisDomini facramentum fûmennbsp;dbus adfalutem prodelTe ncgabat.Etin predofo apparatu,ac deauratisnbsp;deftibus inccdens,triplici fûniculo crinibus inrortis,uerbisperfuafibilibusnbsp;^conuiuiorum apparatibusfuos,quieum circiter^ooo.armati iêqueban:»nbsp;tur,al*

JäONAST. ÎFÎIRS AVÖ lENSlS turalli'debat,ô(f per eosinrcnftentibus fibi',cædes operando fæiriebat.nbsp;Credebantei AntuerptenfeSjôi^fn circuûupenèomnes, di. reuerebantut*nbsp;eum tanquam fandum £lt; mtfltim à Deo,in tantum ut etiam aquam quanbsp;corpus abluiflêt,pro tnaximis reliquijs afportantesbiberent, Cùm tamennbsp;tantæ inconnnent/æ ciTetnbsp;nbsp;nbsp;impuritatis^iit ßliasin matrâ prxfenda fpone

fasep mantisintuentibuscorrumperetjôt: hoc opus fpiritualeaflèreret.Qui tandem poft multos errores in popuIumdiffeminatoSjÔif multas cædesinnbsp;clerum Ôi. fîdelesccclefîaefadas,dum nauigarctinnaui,à quodam presbyanbsp;tero zelo fidei fuccenfo pereuffus in cerebro moritur. Sed ncc poft eiusnbsp;mortem error, quem feminauerar,tam facile extirpari potuit.Propterquodnbsp;à clericis loci il!ius,ecclefia cum aliquantis redditibus per manum epiftosnbsp;pi ad conftruendum monafterium Norberto Præmôftratenfis ordinisfun=nbsp;datoridataeft,quatenus eiusdodrinaamp;f prædicationehærefis ilia de me=nbsp;dio tonerctur,quod amp;fadum eft. Siquidem ipfo prædicante, cotrtpun^nbsp;di uiriamp; muliercs corpus dominicum quod in ciftulis SCforaminibuspernbsp;decem annos S«: ampliusrepofuerant cxcontemptu ô^tncredulitate^adip“nbsp;fum cumpœnitentia attulerunt,amp;: adredâfidemcatholicamreuerfifunt.

Anno Volman'abbatis d.quifuit natiuitatis Chrifti 111'7. Lotbarius rexnatiuitatem DominiColoniæ celebrauit.

Eodemannorex LothariusNurnbergameum duccBohemiæduobus menfibusobßdentes,fine clFedu recedunt. VuilhelmusBurgundiæP^o-cepsàfuis occifuseft.Carolus qiioqjFlandriæ cornes,fuper omnes prin^nbsp;cipes fui temporis iuftitiæ amator,cultor amp;defenfor,coram altan in oratio*nbsp;nepofitusjàfuishominibus occiditur.

Eodemanno GotfridusarchicpifcopusTrcuirenfis feniograiiatiisepl'“ fcopatiim refignauit,quem bicnnio amp; menfibus decem rexerat,uno^nbsp;no,menfibus quinque ÔC diebus decem amp; fex fuperiiiucs,in Domino quienbsp;uit. Cui Meginherus fuccefsit,qui Romam pergens.abFJonorio pap^nbsp;confecratus,amp;.' pallio donatus eft.Rcuerfusautem in Germaniam extnan^nbsp;dato papæ Conradum dueem Sueuix poftea Imperatorcm huius nominisnbsp;tertium,tum Lotharium fîC imperium eins innuictantem excommunica^*nbsp;uit,quodcinonfuccefsitin bonum.Nam cùm pofteaclericorum fuoruntnbsp;incontinentiamnimiumargucrctjfadus'quc ob idcundis iniqms odto^nbsp;fus, Romam, ut à papa iuuarctur, ire ftatuit:fed ParmiSjà duce Conrado,nbsp;quem excommuhicauerat,clericisfuis prodentibus, captus,incarccratus,nbsp;ôd lumine oculorum priuatus cft,Ô£^ tandem nimia cruciatus miferia ca^nbsp;lendisOdobris incarccremortuus,6^ in eeelefia Parmenfi fepobus.Cuinbsp;Adelberoin archiepifeopatu Treuirenfi fuccefsit.

Eodem anno obierunt complûtes epifcopfiThcodorfcusMonafterieiv fisepifeopus, Vdalricus Conftantienfis epifeopus, Euerhardus Argcnti-nenfis archicpifcopuSjRutgerus Magdeburgenfis archicpifcopus,Padcr^nbsp;bornenfis epifeopusötLeodienfis epifcopus.GodcIboIdusaiitem epifeo^nbsp;pus Traiedenfisfundatormonafterq fandi Laurêtijnoftriordinisin Oefnbsp;brogjdequo fupràdtximus,feniograuatus epifeopatum fuum hoc annonbsp;refignauit,amp;: præfatum cœnobium ingreffus,airumpto fandæ religionisnbsp;habitu,monachus noftri ordinis fadus eft,anno pontificatus fui i5.qu»nbsp;biennio poftea fuperuiuens.pridie iduum Nouembris féliciter in Dominonbsp;quieuif. Poft eius refignationem Andreas in pontifîcatum Traiedenfisnbsp;ecclefiæ fuccefsit.Ad ecclefiam Magdeburgenfem ordinatuseftepifeopusnbsp;Norbertus Pr^monftratenfis primus fundator,uirmira:fandit3iis,amp;:egrç»nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giuspræ»

CHRONICA ro. TRITEMII.

glti^rædicator. Cadi cnim mfrabili accidit ,utepifcoptts fadusfinnam mortuo archicpifcopo præfato Rufgero,ô^ Arnoldo qui cpifcopatum in=«nbsp;Uaferatà duibusinterfedojdcridadimperatorem nundos mittentes,nbsp;pifcopumfibi dari petunt.Cafu Norbcriusifte adfuit,uit fdentia amp; fansnbsp;lt;ïlitatein toto notifsimus orbc,quem cófilio principum Imperator archie^«nbsp;pifcopumdelegauit.Adafuerunthçc,Domini anno nxS.in duitate Spia^nbsp;fdiü. Porro ad ecclefiamLeodienfem Alexander epifcopus ordinatusnbsp;«ft. Ad ecclefiä uero Paderbornenfcm quidam Bernardus nomine conftisnbsp;*iiitur, anno Volmariabbatis 7.qui fuit dominicae natiuitatis nx8. Rupertnbsp;*us abbas monaftertj fandi Pctri in Erfordia,quondam monachusHirfaunbsp;gienGs moriturxui Vucrnerus huius quoque coznobij Hirfaugienfis mosnbsp;nachus,unaminifratrum eledionejde licêtiaamp;benedidioneVolmari ab«nbsp;batisjnabbatiapræfata fuccefsit,uir multæ prudentiæjhoncftatis relianbsp;gionis:qui per induftriam fuamjUonGne magnisimpcnGs aquæ dudumnbsp;primus ad ipfum monafterium cundis mirantibus introduxir.

Eodem anno cum rex Lotharius natale Domini celebrarct apud Hcra^ tipolim/amauolantecognouit Conradum fratrem Fridcrici ducis Alfa*nbsp;tiæregium fibi nomen ufurpaffe. Hac de caufa MoguntinenGs amp; Magde*nbsp;burgenGs cpifcopicum altjs præfcntibuSjCundem Conradum excommu*nbsp;rricauerunt,amp; poftea Honorius papa eandem excommunicationem pernbsp;Meginhcrum archiepifcopum Treuercnfem(Gcutdiximus)conßrmauit.nbsp;Rcxergo Lotharius ueniens cum principibus fuis,Spiram,in qua ipfeConnbsp;radusprçGdium fuum expulfoSigifrido epifcopo collocauerat,obfedir,fednbsp;acceptis obGdibusabcefsit.His temporibus fub Honorio papa z.ucnit Ronbsp;tnam quidam presbyter Arnolphus,uir magnæ deuotionis amp; prædicatornbsp;egregius,qui cum inter annunciandum uerbumDei,cIcricorum lafeiuiam,nbsp;libidine,auaritiam 8C nimium faftum reprehcnderet,ölt;r paupertatem Chri-fti 0^ apoftolorum eius,integerrimamcp uitam ad imitationem omnibusnbsp;proponeret,à Romana quidem nobilitate,utucrus Chriftidifcipulus lau*nbsp;datus eft’.fed cardinalium amp; clericorum odio nimium eft habitus,à quibusnbsp;amp; noducaptus,occulte eft interfedus.Hoc fuum martyrium antca quumnbsp;adhuc efletin eremo.ditiinitusfibifuitreuelatum, quum per angelumadnbsp;prædicandum Romam mitteretur.Vnde amp; publice dixiuScio quod ani=nbsp;«nammeam quæriris,fcio quod mebreui iam occidetis.Sed quarec’uerira=nbsp;temuobis dico,faftum,fuperbiam,auaritiâ,Iuxuriam,nimiumcp ftudiumnbsp;quodcomparandis diuittjs miferiimpcnditisrcprehendo,propterca uobisnbsp;non placeo . Ego teftem inuoco coelum QC terram,quod annunciaucrimnbsp;Uobisea,quacmihiDominus praeccpit:uos autem contemnitis, me amp;nbsp;«reatorem ueftrum, qui uos per uuigenitum Glium fuumredemit. Necnbsp;niirum,n hominem me pcccatorem,uobis ueritatem annunciantem mor-ti tradituri eftistcumetiam G fandus Petrus hodie refurgcrct,SC uitia ue*nbsp;ftra ,quæ nimis multiplicata funt,reprehenderet,ei minime parccretis.nbsp;Cùmhæcaltauoceclamaflet,fubiunxit:Ego quidem mortem fubire pronbsp;Ueritatenontimeo:uobis autem in uerbo Domini prafdico,quód omniponbsp;tens Deus nonparcetimpuritatibusueftris.Vosentm omnifpurcitia plc=nbsp;ni,plebem uobis commiftam præceditis adinfernum.Deus uindex eft.nbsp;Cumcp odium clcri propter ueritatem ineum fæuire cœpiflêt,corum inG-dqscaptus Sefubmerfuseft.

Anno Volmariabbatis S.quifuitdominicænatiuitatisnx^.in partibus nccidentiSjUirismalo ufu comam nutrientibus fubito capilli circa capita,nbsp;O

i$8i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Donast» Sirsavgiensis

multis mfraculofe mcenfî ardere coepcrunt. Rex Lóthaniis eodem anno Sptram fecundó obfedi£,ab idibus lultj ufcß ad caïendas lanuarijjcamtp ce-pitjó^ ducemConradumueniampetentein,adgratiam admißt. Hocipfonbsp;anno archiepifcopus Trcuirenfis Meginherus(ficutdiximus)incarceraiusnbsp;fuccefsit Adelbero. Otto Haluerftatenfis epifcopuSjà canonicisnbsp;fuis Romæaccufatus,conuidus dC confeflus,quód pro confccrationc cu^nbsp;iufdam ecdefiæ 50. folidos accepiflet,ab Honoriopapa depofitus eft,cuinbsp;Rudolphus fuccefsit.Hcnricus quotj Virdunenßs epifcopus à Mathgo Alnbsp;banenfi epifcopo fedis Apoftolicae legato,dcponitur.Bruno ueró epifco^nbsp;pus Argentinenfis quadriennio expulfus,interuentu reginac dC epiko^O^nbsp;rumgratiam régis confequitur.Fridericus etiam archiepifcopus Coloniennbsp;fis,qui triennio contra regem inimicitias gefsit,hoc anno reconciliatus eft».

Hoc anno Philippus puer,LudouiciFrancorum regis ßIius,Rcmis in K' gem ungituriS.calendas Matjin diepafchatis.prçfente pâtre. Verùm cùninbsp;duobusannisnec intégré in Francia, quodam die in ciuitate Parifienfinbsp;equo ueheretur,poreus cafu forfitan occurrens,Ô£^ cqui pedibus fe fubniit-tens,regem cum equo prçcipitcm dédit,qui confraâo corpore mox in co*nbsp;dem loco expirauitjtertio iduum Odobris.

Anno Volmari abbatis .qui fuit dominicæ natiuitatis 1150. praepoß^ tura montisfandi loannis in Rinckaugia ordiriis noftri(de cuius fundationbsp;ne paulo ante diximus)pcr Adelbertum archiepifeopum Moguntinûnbsp;1 fenfu Si permifsione Vuerneri abbatis Si totius conuentus fandi Alban’»nbsp;ad quos iure pertinebat,in abbatiam fublimata cil,cuius primus abbas or^nbsp;' dinatuseftEgilbardusmonachus, præfatocœnobioantea incorporatus»

Eodem anno Honorius papa moritur,cui Gregorius fuccedens,qn‘^ nocêtius fecundus diduseft.Cótrahunc Petrus Leonis antipapa,quorun*nbsp;damfacinorofafeditione creatus,Anacletus uocatus eft.Innoccntius ncr®nbsp;à Romanis Anacleto fauentibus pene deftitutusjin Galliam tranfit, duocpnbsp;concilia célébrât. DeindeadLothariSregêRomanütranfiens,ciusauxiliO'nbsp;ad federn Apoftolicâeft reftitutus,quem Romæ in Imperatorê coronau’t»;

Eodem annocaftrum Nürnberg régi Lothario traditur.

Annoautem Volmari abbatis lo.qui fuit Chrifti iiji.Rex Lotharius cum archiepifcopis,abbatibus, ducibus,comitibus Si nobilibus moins,a«nbsp;curiam apudLeodiumindidam uenit.Aduenientem ibipapam Innocennbsp;tium Rexmagnificè fufccpit,cui Si auxilium contra Meazarem ApoßO'nbsp;licac fedis promifit.

Eodem anno apud Moguntiam concilium epiieoporum amp; abbatu prae^ Rpißcopt multi fente Lothario rege celebratum cft,cuipræfeditMatthæus Albanenfis^»nbsp;fuerunt prafen- fcopus Apoftolicæièdis legatus.Ibi fucrunt multicpifcopi prçfcntcs,S.Olnbsp;epifcopus Bambcrgcnfis, Adelbertus archiepifcopus Moguntinenfis,nbsp;Buggo Vuormatienfis,Sifridus Spircnfis,Embricho FIcrbipolenfis,Au^nbsp;guftêfis,Eifl:etenfis,Hildcsheimêfis, amp; alij plures:huic etiS. concilie Vuohnbsp;marus abbas huius cœnobq Hirfaug.uocatusper archiepifeopû MoguntPnbsp;Friderieus Colo- nS.fimul cû altjs multis abbatibus interfuit. Eodê anno obfjt Fridcricusnbsp;«ic«ßs epifeo. archiepifcopusColoniêfisfundatorcœnobqfandimonialiSnoftriordinisnbsp;f wonlt;«r. in infula Rolâdi,uir per omnia magnificus,per cuius munifîcetiâ a authonbsp;ritatê reuerêdifsimusilleabbas Tuiciêfis magnus Rupcriuspenein nitanbsp;fynthematata côpofuit.Obtjtautêin caftro fuo,quod ipfe denbsp;xit in fuprema mentis altitudine,ÔC propterca Vuolbêbergdido..nbsp;in monafferio Sigebêrgêfî noftri ordinis in loco

CHRONICA to. TRlTEMir. fcopatufucccfsit Bruno Dccanusfandi Gerconjs,præpofitus filius Adol-phi comitis de AIthene,per indicium Impcratoris Lotharrj, principum ÔCnbsp;*rium,cardinaliumfiuelegatorum(edis Apoftolicæ tunc Coloniae praefennbsp;tium contra uoluntatem multorum ordinatus, Eodem quocj anno Vuolsnbsp;*iiariabbatisio.dominicaeuidelicet natiuitatis ii5i.Lothariusrex expedi= ^dauas.nbsp;ïionem mouit fuper Danos dC Sclauos,eos^ fubegit. Eckebertus Mona-fterienQs epifeopus primûm decanus maiorisecclefiaeCoIonienfismori-*ur,Coloniae, tempore quo eledio Brunonis archicpilcopi fupradidi celcnbsp;Statur, amp; reportatusad federn propriam fepultus eft. Cui Vuerncrus fuc=’nbsp;^efsit.His fermé temporibus paulo ante bos annoSjUidelicet Domini noo.nbsp;^el circa,fundata eft nobilis ilia noftri ordinis abbatia Richenbach in Bavaria percomitem Foburgenfem, quammultisprædqsjedditibus ôd ornanbsp;^bus ditans,mirificèfublimaufr.

Anno quocp Domini iio6.Comes quidem diucs amp; potcnsde Mom= “elgard fundare coepit abbatiam ordinis noftriin honorem fandæ VuaFnbsp;Pergis Virginis, in diœcefi Argentinenfi,non procul ab Hagenauu fitam,nbsp;$|uam muftis bonis pro fuftentationc monachorum Deo feruientium cu^«nbsp;*ftulauit.Idcm quoeg Môbelgardiae cornes, in codem nemore circa uillamnbsp;S^acdiciturBibelisadiadum bombardæ,à prædido monafterio fandænbsp;Vualpcrgis,aliud cœnobium fandimonialium noftriordinis fundauit,innbsp;^uoprimamabbariflàm filiamfuam Gutildemnomine,fandamuirginemnbsp;•nftituit.Quae miraculisclaratandeminmedio ciuscoenobialiseccleCx fenbsp;PuItafuit.His quotp temporibus Otto cornes de Scheuren in Bauaria denbsp;ftirpe Caroli Impcratoris Magni ,àquo duces Bauariæ omnes qui nuncnbsp;funt,defcendcrunt,caftriim fuum Scheuren,nimia uetuftate penè collapsnbsp;fum,in monafterium 2C abbatiam noftri ordinis conftruxit,in honorem B.nbsp;^ariæ femper uirginis,cooperantibus ad hoc Conrado comite,Ottonenbsp;lt;OmiteTochauiae,Ottoneaftero comitcPalatino in Vuiddclsbach ôd Ot«nbsp;tonecomitecum aftjsfeptemcomitibus,quiomnesnomen Ôt^infignia ferenbsp;tant de præfatocaftello Scheurentquamuisnulluseo tempore ibidem bas?nbsp;hitaret.Hiomnescum Agnete uxorepraefati comitis,omncius fuû quodnbsp;inipfocaftrohabebâtjCum fummadeuotione bcatæuirgtni in perpetuumnbsp;®btulerunt,conftruentes monafterium infigne,in quo ôC fepulturam fibinbsp;pofteritati fuæconftituerunt. Fuitautem unusinter eos cornes ArnoFnbsp;lt;îusdeScheuren,uir proteruus,ôd fando eorum defiderio contrarius,quinbsp;lt;ùm illos partes eorum de dominio Scheuren ofFerre domino Deo confpisnbsp;^erct,nec multos impedireunum fefe poITecernerct ,proieda in aèrem chi-’otheca partem fuam diabolo coram omnibus obtuIitdicenszVos domi=*nbsp;pi diaboli, partem meam inius ucftrum accipite:ftatim^ dæmones inui-«biles chirothccam uifibilitcrabftuîerunt.quænufquam poftea côparuit»

Anno quoque Volmari abbatisn.qui fuit dominicæ natiuitatis 1152. ôbtjtuenerabilis illc abbas in Breitenauu Moguntinennsdioeccfis,mona=«nbsp;lt;;husquondam huiuscœnobq Hitfaugiêfis,de quo fuperius anno domininbsp;’n^'^^tic’uêfecimusfub D.Brunone abbate,Præfuitannisi5.uir per omnbsp;ftia magnificus HuicautêDrutuuinoinregimine abbatiç prçfati monaftenbsp;*¦1) Breitenauu fuccefsit Henricus monachus huius coenobqHirfaugienfis,nbsp;'luiolim cg Drutuuino ad Breitenauu miflus fucrat,uirfandusamp; tam in fenbsp;Maribus quàm in diuinis feripturis omni fuo têpore dodifsimus,qui muFnbsp;'aÔfuaria tam metro fcripfît quàm profa.E quibusnos in prçfato monaftenbsp;fio Breitenauu aliquando per biduû conftituti uidimusfubieda.Dialogg

O i

MONAST. HIRS AVGIENSIS

in pcrfona diuitisEpuIonis,ô^ pauperis Lazari in (înu Abfaliæ quiefccn^ lis. De contempt« feculi, qui fie inc/pit jinftabilis regni uir amaror.nbsp;Itcmlibellumcompluriumdeuotantm oratiônum,qui fie qtioc^ incipii:®nbsp;aerSnofamcaanima. Item libelkim deConflidu uirtutum ÔC uicior0,qxitnbsp;ficincipinCumuarqs uicijsuirtutS difeere feriptis. Item de iz.3bufibusnbsp;libellum,(îc inciptentemtCôftat abufiua bis fex mundi fore dida. Item denbsp;lapf« primihominisnbsp;nbsp;nbsp;de tædio præfentis exiltj opufculum,quodfîc inci^

pittAdçpeccarc ferpens. Item opufculum de Ciuitate,cuiusrtomê Demi nus ibidem,quod fitincipittQuo nondum fruitus libeat conferibere mu^nbsp;nus. Item de habituuirginisamp;debeatitudine,libellumfjc incipientem;nbsp;Virgo nimis chara,ÔCC. Item de Refurredione fandorum libcllum,quinbsp;ficincipittChrifte faluscunda. Item opufculum deCogitanda mortalita^nbsp;te,quod fie incipinQuidgenus humanum. Item de domino noftro Ht»nbsp;Chrifto libellum ficincipientcm:Pauperior eundis ego. Item de corpore Chrifti myfi-ico opufculum,quod ficincipit: Vrbem cathoJicam. keinnbsp;de Fide catholicalibellum,quificincfpit:FiliuscccIefiaeucrus,quipercupifnbsp;efle. Item libriim,quem Flofculorum ptænotauit,ficincipicntcm:Morcnbsp;meo campo fcripturç. Item Hymnorum complurium diuerfi genetis carnbsp;mine opus,quod fie incipit:Laus tritiei mortuo grano. Item Epiftolarutnnbsp;ad diuerfos uolumen,quod fieincipitiVenerabiliCarnotenfi prsfu)J,holt;^nbsp;elf,pro pafsibilitate. Variosinfuper eonferipfit fermoncs,amp; diuerfaopunbsp;Icula,quorum nee ordinem,nec titulos in mente retinuimus. Erat fanr uirnbsp;dodus ÔC. multum ftudioius,6cnon minus landitate uitjc merito,quantnbsp;,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;eruditioneferipturarum in tota Germania celeberrimçfamçôCopinioni«»

foflZrummt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortem multisfignis Se miraculiseJaruir, Eiusgefta

raculis tlaruit, tisluculcntcr defcripta habentur. Ad hunc Henricum,tanquam uir“*” Kupertui abbai fandum dodum ac probatum in Breitenau« Rupertus abbas Limpurge*'nbsp;Lü»pur£enfu. fis,deq«ofuprà dfximus,propterinufitatænouitat!s abftinentiam mandat

to Spirenfis epifeopi relegät«s fuit.quatenus ab ipfo redudusad coininus nem uiuendi modum àfua finguIaritaterecedercr.De quo idem S.Henri^nbsp;eus abbas in quadam epiftola ad ipfum SpirenGs ecdefiæ ponnbsp;tius facit mentionem.Deniçp propter famam excelkntifsimæ fanditatisnbsp;multi uirinobiles,potentes 6^ honoratiin fecuIo,proDciamorefubS.ab^nbsp;bate Henrico monachi in Breitenau«fadi funt.Inter quos pitrcipuus fuitnbsp;ex co Adelbcrtus comes de Schoenberg,qui contemptis rcbusfeculi pompis,nbsp;tutcaunac ui. efletpotens Sc ditifsimus, pro Chrifio fadus eft pauper monachus,

SC tanta puritate uixit,ut magnac fanditatis ueftigia eSdis monachis in co? dem loco non fine mtraculisoftcnderit. Hoc ipfo anno Volman abbatisnbsp;il.uehementifsima uisuentorum innumeraaedificia fubruit.

Eodêanno fandus Hugo GratianopoIitanusepifcopuSjOrdinisCarthu CraMMpeiita- ßcttfis primusinftitutor,uirinterepifeopos f«i temporisuitaSC conuerfa?nbsp;Miaiaoriiur. tionc fingularis,cui alter Hugo fucceisit monachus Carthufienfis pofteanbsp;Viennenfis archiepifcopus.Cuno quoq^ epifeopus Ratifponenfis in Ba«»nbsp;uaria,exabbafcmonaftcrtj Seginbergenfis in dioecefi Colonienfi ordinisnbsp;-Lpipopat îiih noftrijdc quofupra diximus,hocipfo annomoritur.BertboIdus quocpHilnbsp;ieshtmenlii mo deshcmenfis epifeopus obt|t,cui Bcrnharduseiufdem eccicfîæ propoGtusnbsp;A •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpus fandi Gothardi pontificis,de terra cum magno ho^

w msi:‘cZa leuauit,quod annis ferme centum humatum iacuerat.

„ppartns muita Hij_iemporibus, fpiritus quidani majignus lin dioecefi Hildcshe^ tiiracula fecit, menfi, multo tempore muliïs uifibiliter apparuit in habiiu ruft/co , pisnbsp;leo caput

CHRONICA i O. TRIT EM ID nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

lêó caput opertus, unde 0(^ uulgo pilcatum appcllabant cum rurales,hoe |

Hedecki'n,linguaS; xonica.lfte fpiriu s Hukfn muka mirabilia fes' citjfiC deledaTbatur ciFe cum hominibus, loquês,incerrogâs,ÔC refpondens |nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I*

familiariter omntbus,aliquando utfibiliter,aliquando inuifibilitcr appa== tcns.Neminê lælîtnon priuslæfus,fed inturiarutn feu irriücnum memor, |nbsp;uicemirrogantibus fibi contumcliam impendit, Cum Burcarduscomesnbsp;de Luca per comitemHermannumde VuinfenburgfuiflctinterfeduSjöó Cemit^ius pernbsp;comitatusipfe Vuinfenbergenfis in direpnonem uidercturcxpofiius,prænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;».(upaw^

fatus fpiritus dormientem in lecSo fuo Bernliardum epifeopum Hildeshes’, I menfem accedenseum excitauit,dicens:Confurgeo caluc,excrcitumcon=nbsp;Uoca,quia comitatusde Vuisburg propter homicidium uacuusamp; dcfola- Inbsp;tus,tuo facile parebitimperio:qui iurgens milites fuoscÔmonuit,comita=' /nbsp;tuminua(it,amp;obtinuit,quem ecclefiae HjldcshcmenO de Imperatorisconnbsp;fenfu in perpetuum coniunxit. Eundem quoep Pontificem non rogatusnbsp;idemfpiritusfæpedemultis pcriculisauifareconfueuit. In curiaeiufdcm

praefulisfrcqucntius apparenSjCoquisminikrare plcruncj fatis diligenter ininrivuki^ei-confueuiGcrebrosqj in culina cum ipfis mifeere fermones.Vnde cum iam («r. exconfuetudine familiariter fadus,à nemine timeretiir,puerulus quidam |nbsp;in coquina fcruicns cum defpfcere,fubfannare,amp;f contumelijs afficere coe= |nbsp;pit,amp;:quotiespotuifletimmund:tiascoquinæincumcffudit.Qii(cùm fæ« .nbsp;pemagiftrum coqu(næroganet,utpuerum ab iniurijs luis côpcfcerct,mi= ’nbsp;nitatusfe tandem contumelias uliurum,irridt*turab co,d;ccnte:Tu fpiritus /nbsp;es amp; puerum timesc'cui dæmonium refpondit: Quia pueium tuum ad pes-titionê meam cmendare conrcmnis,ego quantü ilium timeâ,poft dies pau-'nbsp;costibioftenda.HisdiiSis.fpiritus abfccfsitiratus,non multo póft,cùm dienbsp;quadam poftueÿeram puerfolus in coquinafatigatus dormiret,ucnitfpL rjj^uurai/ic^nbsp;ritus QC furfocatö in irufta eonfadir,olla’q; impofitum ad ignemcoquere Ittfpirétus.nbsp;cœpit,quod magiftcr coqu.inæ cum pcrcepiiTctjfpiritui maledicere eoepit, Inbsp;quiexaccrbatusaftàturâpoftero die pro ep:fcopo curialibus ad ignem ;nbsp;inueiubuspofitam comprefsis,defuper bufonibus horrendis ucneno ÖC inbsp;fanguineeorundtmafperfit:rurfuscp contumelijs aifedus,p£rpontemiilii 'nbsp;foriem in foueam deälto ilium præcipitauitjfupra muros ciuitatisSC caftelnbsp;liuigiliasnoâurno tempore diligentifsimèperagens,omnescuftodes ui^ |nbsp;gilarc eoegit. Vir quidam longe profeâurus,cùm uxorem haberet impunbsp;dicam,quafi per iocum dixit ad fpiritum Hutgin:Bone focie tibi comedo RLWopHjZö.nbsp;uxorê meam,donee reucrtamiide cuftodias eam.Cumcp uiro abfete cumnbsp;adulteris mulicr portionê fuam poneret amatores multos fuccefsiuè tésnbsp;taret,itafefpiritus ifteinuifibiliter medium femper interpofuit,pro{ediscp Inbsp;in terram de ledulo uir(^nullum peruenireuel ad taeftum ipfius foeminac, »nbsp;taceo de commixtione iwita,pcrmifit.Sic mulier fingulis nodibus QC fvre ’nbsp;Cngulis toto tcporc horis,nouos femper amatores introduxit,quos tarnennbsp;fpiritus mox ut cam contingcre tentaflet,procul in terram proiecit.Taderanbsp;reuertentimarito,amp;: adhuc longea domo exiftenti,fpiritus cómiflarius Iç- gt;nbsp;tus occurrit dicens:Gratus mihi tuus eft ualde aduentus, quo libérer à tam Inbsp;inquieto labQre,quem mihi impofuifti.Cuimaritus:QuiscrgotuesÆgo !nbsp;fum(inquit)Hudgin,cui pridem abiturus uxorccomififtitucndSiecce eus ƒnbsp;ftodiui earn tibi, heet cum maximofiC continuo laborc ab adultcriofalua, tnbsp;Sed orote,neillam mihi dcinccps cuftodienda traderc uelis.Malo cnimnbsp;totius Saxoniæ porcos,quàm unâ ipfam uxorêcuftodire tuam,tâtis me donbsp;its circûuenircjtâtis utjs totcß modis abuti fuo corpore tetitauitJnnumerjk

O Î

CHRONICA IO. TRITEMIh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^5

Pararc. Eodctn quoq; anno,qui fuit dominicæ natiifitatis 1154 S.Nor- S. KctLer«« e. bcrtusatchiepifcopusMagdeburgenfis,primusinftitu£orPrçmonfl:raten=nbsp;ßsordinis,fandx religionis eximius propagator,8.iduum luitj montur,minbsp;grauit^ ad Dominum,anno epifcopatus fuiS.cui CóradusHIïus cuiufdamnbsp;cotnitis fuccefstt.

Eodem anno Lotharius Imperator Spiram obfediqôd longa iqjedia con^j fclt;flam tandem cepit,6C ducem Sueuiae æmulum regni ÔC Imperij Conra=nbsp;'lumjin deditionem ÖC gratiam accepst.

Anno Volmari abbatis i4.qu{ fint dominicæ natiuitatis ii55.Imperas *0r natale Domini Aquifgranicekbrauit. Hoc ipfo anno corpus fan di ƒ/.nbsp;^athiac Apoffoli,adTreueros,in monafteriofanóti Euciiarq noftri ordù p.nt.w.nbsp;*iisinuentum eft,à quo nomen cœnobjj deincepsmutatuni,ad fanâû Ma«nbsp;’lhiam uftp in præfentem diem appellatur. Bruno archiepifeopus Coio^nbsp;liienfis ÔC Fridericus dux Alfatiae cum Imperatore non bene fentientes.in-®cruentuprincipum reconciliari meruerunt. Ad feftum Penteeofles ma^ C(?»!«cK.‘«xpn«-gnus principum couentus,Imperatore iubente, inciuifate Magdtburgennbsp;ß babitus eft,in quo fuerunt perfonaliter rex Daciac,rex Poloniœ.amp; muli'nbsp;alij principes,qui omnes pacem firmifsimam ad jo, annos iurauerunt,nbsp;quod 6^ caetera facere multitudo compulfa eft.

Eodêanno Lotharius Imperator moniales de cœnobioLutera Haluer^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ko-

ftadêfis diœcefis expuht,amp;: in meliusreftaurato loco,monachos noftri or-^inis de cccnobio Bergen propèMagdeburgam introduxiqconftituens eis primum abbatem Euerhardum prçiati cœnobij uenerabilem monachum.nbsp;f’ûrrôipiamecdefiâinhonorcmS.apoftolorûPctri amp;Pauliconfecrar)fenbsp;cit,amp; multas rcliquias à fummoPôtifice pro illius décoré impetrauit.Hocnbsp;•nonafteriû pro monialibusquonda côftruxerat cornes dcOldcnsleben amp;ûnbsp;ï-uteren auulgo dicebatur.Sed pofteaquàm perregem Lothariû mutatû,nbsp;ôf de nouo inftauratum fuit,Lutcra regah's,ideft Konigslutern ditSum eft,nbsp;ufep in prçfentem diem.His etiam tcmporibus,uidelicet anno domini 1155,nbsp;ecclefiæ VuormatienGsreuerendifsimus epifcopus,ir.onaft€rium

Franckenthael,nonlongea Vuormatiafundauiqinquofratres canonicos ordînit in communi fub régula S. Auguftiniuiuentes coUocauitgt;quibusecckfia denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/îw.

corporisneccffartjs copiofe prouidit.Cœnobium quoep lanâimonalium luk. ciuîdem religionis,iuxta praefatummonafteriumFrâckenthaelconftituir.nbsp;in quo multitudinem uirginum Chrifto in caftitate famulantium,prouifisnbsp;»^ecefrartjspofuinuerùm poft annos fermé trecentos uiginti fex,temporenbsp;Heinardi Vuormaticnfiscpifcopi,ctim de confenfu eius ftatres reguläresnbsp;^leVuindesheim partiuminferiorum,ipfumcoenobiumFranckenthaeIadnbsp;*^eformandum fufcepiftenqôi titulum abbatialem,quo antea femper infi^nbsp;gnitum fucrat,extinxerunt,ô(^cŒnobium foeminarum prædic7um expul-ßsmonialibus monafterio fratrumconiunxerunt.Idem quoep Vormatiennbsp;ßsepifeopus cùm effet uir Deo deuotus,infigne monafterium ordinis Cknbsp;ftercienfis,in fua parœchia quod Schonaugia nominator,in nemoribus,nbsp;*^onlongédiftans ab Heidelberga,fandoBcrnardoahbaic cooperâtefun-^auit,quod multis prædijs ôi. bencfictjs ampliauit.Abbatem fratres denbsp;^onafterio Clareuallenfi ab ipfo pâtre fando Bernardo impcrrauit,amp;^ ipfenbsp;in codem monafterio fcpultus eft.His etiam temporibus ccenobiû fandi==nbsp;•nonialium noftri ordinis in Lobenfeld eiufdem Vuormatienlis dioccefis, LctcnffM hienbsp;in pago quidiciturKreichau,duobus ferme ab Heidelberga miliaribus,o=: funjaturuff.nbsp;Pcraamp;^impenflspraefatiepifcopi Buggonis fundatura eft, amp; fufficienter

O 4

PccUßa JAöguti-tina crematur. fijelberlus obÿt.

^alcndasIunij.CuiannofcquenteAdelbertusiunior(Gcutdicemus)fuccef ^piracrematur. ßt.EccIeGa quoqj SpirenGsmaiotjCUm parte non modica ciuitatfs fiC oppinbsp;dum Goslariêfcjcodem die quo ÔC Moguntia igné conCumptaf funt. Intcnbsp;•^ea rebus in Italia profperè geftis, Imperator Lotharius cûm iam repatria=nbsp;fecœpiflctjtnipfo itinerenonlongèpoGtusà Nôrinberga,inquodam «a=nbsp;ftello ducis Bauariæ Vuelphonis fam fenio quàm infirmitate grauatus dienbsp;lt;^IauGt extremum, x.nonis Decembris,uir egregius amp; digne pater patriaenbsp;^PpelIandus,cuius corpus in Saxoniamrelatumin monafterio fuo Konigfnbsp;lutterajquodipfeconftruxeratjGcutdiximuSjhonorificereConditum eft.

Eodem anno moritur epifcopus AntiGodorenGsjCx abbate coenobij S. German! ordinisnoftrijUirmagnaefanditatisamp;religionis.Hiccum cxtrcnbsp;gt;na argritudine laboraret, fibitp diem fentiret adefle nouifsim0,fratrcs cir^snbsp;«umftantes circa horam nona die!, his uerbisadmonuitiFratres charifsimi,nbsp;boras die! quae fupcrfuntjquas debemus Domino perfoluamus, quia horfsnbsp;finitisin Domino obdormiam Ä^requiefcam.Cantaueruntergo Dominonbsp;Ludes, ÔC. copletorio d!do,Gcut pracdixerat, uir fancGusin pace quieuit,0^nbsp;in eccleGa fancfti German!,ubi prius abbas cxt!terat,fepcl!tur. Poft Huj^nbsp;gonem autcm archiepifcopum Colonienfem,quem in Italia defundum d!nbsp;ximusjAtnoldus præpoGtus fand! Andreæ in Colonia,filius comitis denbsp;Vuida, inarchiepifcopum fublimatur,qui tandem ab Eugenio papa 5. innbsp;conGIio^RemcnG,anno Volmari abbatisxS.quemadmodum fuo loco di*nbsp;cemus,aPontificalis officio fufpenfus fuit.Lothario Imperatofe defundonbsp;(Gcut didum eft)metues Adelbero Treucrorvt cpifcôpus,ne Henricus duxnbsp;Èauariæcognomcnto Supctbus,generlmperatoris,dequo fupra mcntionbsp;nem fecimustcui ab ipfo Lothario dudum regalia fuerant commifla in ge«inbsp;nerali principum conuentu præualeret,qui iam ufcp adeo de adipifcendonbsp;fecurum fe certumcp arbitrabatutjUt null! principum de regno ucrba face*nbsp;»•edignarctur.Egit per induftriamfuammagnam occulté,quod dux Alfa*nbsp;tiae Fridericus pater Conradi Buggo VuormatiêGs epifcopus,unà cumnbsp;ipfo duce Conrado,in colloquium fuum apud Confluentiam conuenirentnbsp;in medio Quadrageftmae,fcde Moguntina uacante:ubi SC Arnoldus archienbsp;pifeopus CoIonienGs præfatus Adelberoni occurrit,ibi^pariter interfenbsp;conGliatradantes, Conradum regem fe iurauerunt eleduros.

Anno Volmariabbatis i7.qui fuit dominicænatiuitatis 1158,Coradus ciufdem nominis tertius,dux Alcmaniæ feu Sueuiæ, frater Friderici ducisnbsp;Alfatiae,in regem Romanorum cledus imperauit annisi 4. Verùm contranbsp;iftum Conradum Bauariæ amp; Saxoniæ principes,Henricum Superbum dunbsp;cem,Lothart) Imperatoris generSelegeruntin regem,0lt;^ multiplicata funtnbsp;mala in terramamConradus regalia quç penes ilium erant,per Lothariumnbsp;tepoGta callide acquiGuit,amp; ipfum ducatu Saxoniæ priuare uoluit,datonbsp;eodem Adelberto tnarchioni de Soltuuedel .Hinecædes,rapinæ,ineen*nbsp;diaep per totam Saxoniam fadafunt.VndeHenricusduxfratri fuo Vueknbsp;phoni Bauariæ ducatS cum pecunia dimittens,ualida manu in Saxoniamnbsp;tendit

JÄONAST» HIR S A V G IE NS IS tendit SC ipfum Adclbcrtum fugcre SC exuiare poft regem fecit* Bo*nbsp;dem anno rex Conradus pafcha Domini Coloniæ celebrauit.Indeafccn*nbsp;dens tertia hcbdomadepoft pafcha Moguntiam cum magno fauore clerinbsp;/dcIfrewufjMKi. ôi populi fufceptus.Ibi Adelberius junior defundi fenioris ex fratre neposnbsp;ta- archiepifio- communi omnium confenfu ex præcepto regis archiepifcopus defîgnatusnbsp;fui Niû^nnunufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenior AdelbertusS.abbateBcrnardoCIareuallêfi coopérante,

dum adhucuiucret,monafterium Ciftercienftsordinisin Eberbach duo«* bus ferèà Moguntia miliaribus in Rinckaugia fundauit, in quo ÔC fcpuknbsp;tus eft.

Eodem anno rex Conradus ad feftum Pentecoftes curiam principum in Bambergahabuif,ubi principes penè totius regni conuenerant,praeternbsp;Conutnt:» priM- Henricum ducem Bauariæ.lbi Adelbertus Moguntinus eledus in fabba^^nbsp;tipnntifu/wcr^)t quatuor tcmporum,per S.Ottonem Bambergenfis ecclefiæ potificentnbsp;presbyter ordinatus eft,ÔC fequenti dominica quæ fuit odaua Pentecoftesnbsp;per eundem in epifeopum confecratus.

Csrpw J Difi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anno indieS.Parafceucspoft matutinasapertum eft fepulchrum

boJiepifcopiex- S.DifibodiepÜcopi quondam in Hibernia,quipro Chrifto peregrinus in bu/Mw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundo fadus, manfionem in comiiatu Spanheimenfi,ordinäre Domino

elegitjibicpmonafterium noftricrdinis non muko poft obirum S.patris noftriBencdidiinucrtice monris fund3iiir,in quo multitudinem mona-chorumeongregans,ibidem poft côpletum uiræ curium in domino quie^*nbsp;feens fepultus eft. Hoc mro monafterium nimia antiquitatc collapfnninbsp;per Vuillegifumarchiepifcopum Moguntmum denouoconftrudumeftnbsp;circaannosdominilt;gt;7lt;j.3Cpoftea(ficutd)ximus)per Adelbertum archie«nbsp;pifcopum,ÔC Ruthardum eiusprædeceirorem,annodominicae natiuitatisnbsp;iio8.translatum,in montem de nouo irerum iundatum,quo tandem con*nbsp;fummatotumba fandipræfulis Difjbodi,quam Vuillegifus archiepifto*nbsp;p'jsclauferatjaperta eft,SCrcliquiaein nouum monafterium translatæ,retronbsp;maiusaltare,in nouo farcophago reconditæ funt. Huictranslation!fue*nbsp;runt praefenteSjCuno ipfius loci abbascum rota côgregationc fua.Bernsnbsp;helmus primusabbas monaftertj mei Spanheimenbs cum totacongrega-done fua,quia non procul diftant ab inuicem.Gerardus abbasfantfti^^a^nbsp;ximiniTreuerenfis,SC plcrique ex clero SCnobilibus terrae comitatus.

Annoautem Volmariabbatis 18.Dominicaenatiuitatis .Conrad dus rex natale Domini Goslariac celebrauir, Deinde circa fcftûl^cobi A=nbsp;poftoli expeditionem in Saxoniam mouit contra Henricum ducem.Sednbsp;illouiriliter cum magno exercituiuxtaciuitatulam quæ Creutzberg ap^»nbsp;pellatur occurrente,rex infedo negotio redire compulfus eft. Erant autemnbsp;cum duce Henrico fcnticntes,comites Palatini Rheni,duces Bauaiiæ,ÔCnbsp;Conradus archiepifcopus MagdeburgenGs. Ad concordandos uero diesnbsp;per principem inter regem 8C ducem Henricum côftituta eft ad Quedlen*nbsp;Henrîcttsiuit o. burg,quôcùmduxHenricuscum fuis perueniiret,uitam ueneno(ut ler^nbsp;ty».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur)hniuit,uir potens,bellicofus ÔC omnium fui temporis audacifsimus.Ses

pultus eftin monafterio noftri ordinis Koningslutera iuxta Lothariurn fo^ cerum fuum Imperatorem,cuius ducatum Adelbertus Marchio fupra di*nbsp;dus à Conradoregeobtinuit.Contraquem omnespene Saxoniac prind*nbsp;pesconiurant.His ferèteniporibus cum EmbrichoHcrbipolenGs ecclcuçnbsp;epifeopusad Moguntiam pro cauGs quibufdam peragendis pergerct,irxnbsp;itinereobuium quendam habuit monachum,Chriftianum nomine,genesnbsp;te Scotum,quiflçjci5 in terram genibus ipfum pontificem rogauitgt;yï

CHRONICA IO. TRITEMII. ...

fandiKili'animartyris qui Scotusfuerat,monachts ex Scotia pfo Chri= fto peregrinatibus locum feu hofpitalein ciuitate Herbipolenfi ad manennbsp;’Jutn eoncederet.Qui confilio fuorum ufus prxfatu monachö ad Herbiponbsp;’gt;ni miCtjquonon multo poftea ÓCipfereuerfus,de confenfu totius cbri Sinbsp;PopulijScotis pro monafterio cóftruendo fub régula S.patris noftri Bene=nbsp;^‘dijlocum in fuburbio eiufdemciuitatis qui Girberg appellatur,afsigna=

In quo cœnobium Scotis idem epifcopus conftituens in honorem S^ «cobi Apoftoli capcllam nouam dedicauit 6, iduum lulij, anno Domininbsp;’’^o.indidione ,fub rege Conrado,anno eius fecundo. Primus autemnbsp;ciufdcm ccenobtj abbas fuit Macarius nationc Scotus,uir fandifsimæ uitac,nbsp;^Uiteftimonium fanditatis idem antiftes Embricho perliteras fuo figillonbsp;•¦oboratas prçbuit,quasintégras 6C fanas uidimusô^ legimus. Nam internbsp;3lia quæ fecit in hacuita miracula,cùm à uino pro Dei amore penitus ab^: yinumitta^iu^vtnbsp;ftineret, ôi die quadam in medio magnatum fedens ad menfam habere a» nef Juin-Suam non potuilfet,figno fandæ crucis fado fupra uas uini in menfa cun-’^»s appofitum,uinum in aquam mutauit. Mirabantur qui aderant omncs,nbsp;Suippe qui uinum quod optimum guftauerant, mutatum in aquam fubi^«nbsp;*0 uiderant Fuerunt autem huic miraculo in proprijs perfonis ad menfamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Praefentes,Pilingrinus abbas fandiBurcardi,noftri tunc ordinis:Gebhar« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

^us præpofitus de nouo monafterio,Burckerus,Henricus, Mukolinus, fîC yingus de Zabelftein,cüm multis aitjs tam clericis quàm laicis, Ob cu^nbsp;•us præclarifsimifigni perpetuam memoriamad pofteritatem tranfmittennbsp;^am,præfatus epifcopusEmbrichodecommunitotiuscIeri confilio Sinbsp;fenfujinmaiori ecclefia Herbipolenfi plenam amp; perpetuam præbendamnbsp;^anonicalem,monachis Scotis didi monaflertj eorumcp fucceflbribus innbsp;perpetuum tradidit Si afsignauit,quam dcinceps pofledcrunt Si percipiuCnbsp;yfque in præfentem diem.

Anno Volman' abbatis i^^qui fuit dominicænatiuitatis ii ^O’Obijt Dies ino huius cœnobtj Hirfaugienfis monachus Si quondam prior,uir deuo^nbsp;tifsimus,qui fpirituprophetiacrepletus credebatur.Multaenim prædixifienbsp;fertur,quorum ueritatem certus probauit euentus.Nam diuinisreuelasnbsp;•ionibus ô^confolationibus crebro recreariconfueuit.Sepultuseft in casnbsp;Pellabeatæ Mariæfemper uirginis,non fine opinione magnæ fanditatis.nbsp;Elus depofitioni fandus ille Henricus abbas Breitenaugienfis quondamnbsp;*îtonachus huius cœnobij(dc quo fuprà diximus)interfuif,qui nô cafu,fednbsp;potiusutcredimusdiuinaordinatione prouocatus, pro confolatione fra^«nbsp;^mfpirituali aduenerat.

_ Eodem anno Rex purifîcationis feftum Vuormatiæ ceIcbrauit,SC pa^* •chainHerbipoli. S.OttoepifcopusBambergêfisnoftriordinis hocipfonbsp;®nnomoritur,amp;infandorum catalogum rclatuseff. Gebhard us quo cpnbsp;Argentinenfis epifcopus obijt. Adelbertus autem iunior archiepifcosnbsp;pUsMoguntinusRomam,citatusab Innocentio papa,adijt,ôd ab eo ho=nbsp;norifîcè fufceptus fuit.Cum his temporibus rex Conradus Siciliæ regnumnbsp;contra uoluntatem Innocenti) papac inuadere moliretur,egit cum ducisnbsp;bus Bauariae Henrico ôi^fratre eius Vuelphone ptecibusâ: prccio ponti«nbsp;fex,quatenus aditum illi in Italiam pracclud eren t, quod illieo libcntius prç;*nbsp;ftimebant,quo regem anteainfeftum Si exofum habuerant.Itacp rex Con* üïfcoriiaintefnbsp;•^adusuolensexpeditionem parare in Italiam,adhuc uiuente duce Henrisnbsp;co,dux Vuelphofortitcrreftitit.

Fadum eft itaque bellum grauifsimuinmter ducem ilium Bauariac yuelphonem

1^5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MOSÄJT. HIRS AVGIENSIS

Vuelphonern cx parte Innocenti) papac, 5C Fridencum ducem Sueuoruirt ex parte régis,in dioecefi Auguftenfi,tuxta Neresheim monafterium ordi*nbsp;nisnoftri,ubimultis ab utrat^ parte cæGs,tandem dux Fridcricus obtinuitnbsp;UKSoriam,amp; Vuelpho cum fuis fugitin præfidinm.Tandem poft mortemnbsp;duels Hcnrici,memor damni quod fufteperat dux Vuelpho, congregate»nbsp;magno cxercitu,contra ducem Fridericum denuo bellum inftaurat,iuxtanbsp;uillam quæ dicitur EIlenhofen,non longe à Vuinsberg.in quo ÔC ipfe duxnbsp;Vuelpho ceciditjamp;maior pars excrcitusftrata fuit.Exinde rex Conradusnbsp;urbem Vuelphonis,quæ dicitur Vuinsberg,hocipfo anno obfedit,amp;^ earnnbsp;in deditionem accipiensjhancmatronis amp; foeminis libertatem conccfsit,utnbsp;quæcunquehumeris deportarc poirent,regali eis munificentia liceret»nbsp;Quae negleda fupelledilimaritosfuos Qi uiros quotquot potueruntjbu^nbsp;meris fuicipiêtes extra portas cundis infpedantibus Qi induftriam miran*nbsp;tibus deportarut.Duccautem,netalia fieri permitterentur fuadente,dixitnbsp;rex,non decerc uerbum regium immutari. Porro ducatum Bauariae con-tulit rex Lupoldo marchioni Auftriæ,quern tarnen poftea Fridericusnbsp;peratorprimusjlegitimishaeredibusreftituit. Hoc ipfo anno moriiurlo^nbsp;annes didus detemporibus,qui annistrecentis Qi fexagintauno uixcrai ânbsp;tempore CaroliImperatoris Magni,cuius armiger fuerar,homo temper^'nbsp;tifsimæ complexionis.

Eodem annomortuus eft Hugo canonicus apud S.ViAorcm Parifien» uir religione Qi feientia literarum,Qi in ftientia fcptetn artium liberaliun»nbsp;nulli fuo tempore fecundus,qui multa prædara conferipfit ingent) fui op“nbsp;feula ad utilitatem lcgentium,de quibus in libro de Ecdefiafticis fcripiofiquot;nbsp;bus,latius fecimus mentionem. His temporibus quidam pfeudoimpet’'nbsp;tor in Alemania furrexit,qui per aliquotannos apud Solodorum inreoi“*nbsp;fioneuiuens,acinde egreffuSjHenricum Imperatorem fc efle fihgebat Etnbsp;cum multos feducendo allexilTct fibi in tantum,ut graues pro eo pugoaenbsp;fiChomicidiafierent,alnscumuelutiHenricum Imperatorem defuntSumnbsp;recipientibus,ali)s feduAorem palam clamantibus, tandem declarata eiusnbsp;falfitate,Cluniaci in monachum attonfus eft.

Eodem anno Domini,Volman* ip.in ciuitate Senonenfi in Gallia,fyoo dus epifeoporum ô^abbatum Ludouico rege Francorum præfentc celesnbsp;bra ta eft,contra magiftrum Petrum Abelardum,qui quadam prophananonbsp;uitateuerborum fîCfenfuumecdefîam fcandalizabat ad quam cum citcresnbsp;tur,fcdcmapoftolicam interpellauitiSCficeuadens,non multo poft Cabilonbsp;niadfandum Marccllumobijt,uiringenio fubtilifsimus Qi mirabilis phi-lofophus,qui de fuo matrimonio coenobium fandimonialium in territorionbsp;Trecafino cóftrux!t,in quodam prato ubi legere folitusfucrat,in quo muUnbsp;ras fandimoniales epifcopali authontate congregans,ipfuffl canobiumnbsp;adS.Paradetumnominauit,amp; in abbatifiam quondam uxorem fuamre^nbsp;ligiofam foeminamHebraicis Sabatinis literis apprimècrudiramptçfocit.nbsp;Quaeuerèipfius arnica magnamci poft mortem fidem conferuauii,afsi-duis pro eius anima precibus inftans,corpus eiusde loco in quo mortuusnbsp;fuerat transferens,in ipfo monafterio coilocauit,cuius tumulohoc Epita^^nbsp;phium appofuit:

Eft fan's in titulo Petrus hic facet Abelardus, Huie foli patuit fcibile quicquid crat,

Gallorum Socrates,Plato maximusHefperiarum, Nofter Ariftotelesjogiciquicunque fuerunt

CHRONICA IO. TR I T EMI b

Aut par aut melior ftudtorum cognitus orbi.

Princepsingeniouarius, fubnlisjamp;acer, Omntauifuperans,rationisöCarteIoquendjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •

Abelardus erat,fed tune tnagisotnniauiCit,

Cum Cluniacenfem monachum moremep profeflus. Ad Chrifti ueram tranfluit philo fophiam.

In qualongæuæ bene complens ultima uitæ

Philofophis quenqj bonis feconnumerandum,

Spem dedit undenas Maio renouante calendas.

Anno Volmariabbatis zo*qui fuit dominiez natiuitatis ti4t«Confadu8 ftx Curiam fuam Ratifponæ habuit in fefto pentecoftes,ubi nonnulli Sas;nbsp;sconiæ principes affuerunt.Addbertus Moguntinus archiepifcopus,cumnbsp;Saxonibusaduerfus regem cöiurat,fcdnon longé póft ló.calendas Augtinbsp;fti moritur:cui Marcolphus in archiepiieopatu Moguntinenfis ecclefiac iuc thiepifcopus Mdnbsp;lt;^efsit,qui fuit antea præpofitus eccleftac Afchaffenburgenfis in eadem pa=nbsp;KXchia,amp;: biennium in pontificatu non compleuit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jwp«ra(r»xR».

Eodemanno obijtdomina RtchizaImperatrix,uxorLotharq Impera«» ‘ toris,amp; iuxta maritum fuum in monafterio Luterenfi fepulta eft. Obtjtnbsp;etiam Conradusarchiepifcopus Magdeburgenfis,cui Fridericus maiorisnbsp;«cclefiæ euftos/ratrû elcdione fuccefsit. Henricus quoep Marchio.Brannbsp;tleburgenGs fine libcn's obi| t,Marchiam in manibus régis imperio liberamnbsp;dereliquittquam Conradus rex confilio principum Adelberto comiti denbsp;Solttuedeljin feudum imperiale concefsit.Fratri quoque fuo comiti Henrinbsp;«0 ipfe rex in uxorem dedit filiam Lothartj Impcratoris,reliäam üiduamnbsp;Henrici ducis Bauaria:,ölt;: creauit eum in ducem Auftriæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eipum apad Fra

Anno Volmariabbatis zigt;dominicaenatiuitatisiiqx.Rex pentecoften ckferdiam. apud Frackfordiam célébrât, ubipenèomncs totius regni principes,potifinbsp;cesamp;^abbates conuenerunt:ibicpcelebrata:funtnuptiæ i4.diebus,impenfisnbsp;rcgalibus : quibus fratri fuo phmo duci Auftriae Henrico filiâ Lothartj Im=nbsp;peratorisrelidam,Henrici Bauariæ ducis Gertrudem rex copulauit uxo=nbsp;lem.Ibi Henricuscognomento Leonis,filius Henrici ducis Bauariç,6C Gernbsp;tfudis præfatæ filiæ Lothartj Imperatoris,de manu régis Conradi Saxoniænbsp;ducatumaccepit.

Eodem anno obtjt Marcolphusarchieptfcopus Moguntinus,cut Hen= Mwkw »¦icusmaiorisecclefiacpræpofitusfuccefsit,quiduobuscardinaltbus S.Ro»nbsp;inanai ecclefiæ præfentibus legatis,in Ffanckfordia,regalium inueftituramnbsp;ab ipfo rege Conrado fufeepit.

Eodem anno Hcnricusfandac memoriæ abbas in Brcitenauu( de quo fti prà diximus)quatuor corpora de collegio undecim millium uirginum abnbsp;Arnoldo Golonienfium archiepifcopo impetrauit, quæ fexto nonas lull)nbsp;cum honore maximo ad monafterium fuum introduxtt.

Anno fequente Adelbero Treuirorumarchiepifcopus,monachos dc ccenobio fandi Maximini Treuerenfis,propter inordinata uitamexpuUt,nbsp;0^ alios in locum eorum reftituês,abbatcmSigerum nomine eidcm coeno-bio praîfecit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HyetHsfutialJxi

Hoc anno hyems fuit dura 6C afperrima. Gertrudis quoep nlia Imperato rimn. fis Lothartj.quam Henrico duci Auftriac poftobitum prioris mariti nup^nbsp;tarn diximuSjOb difficultatcpartusdiem claufit extremö,0!: cum patte ma^nbsp;tre^ ac priore coniuge, ducc Henrico, mœrentib» cundis Saxoniç incoli®

lJO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JW.ONAST* HIRS AVG lENSlS

in monaden’o Luterenfi fepulta eft. Celcflinus papa x.obtjttcui Lucius feii cundus fuccefsit.

Anno Volmanabbatisxx,Domini autem millefimo centefimo qua«« dragcfimoquarto,apparuit fando Henrico Breitennaugienfis coenobijrcsnbsp;eft) monachojbeatus Felix papa amp;C martyr,rcuelans ei caput fuum ,quodnbsp;in abfide ipfius ecclefiæ multis annis iacuerat abfeonditumj 3. calendas Senbsp;ptembris.Sandus autem uircaputfandimartyrisdeterracum fumma re-uerentia lcuauit,Öd fratribus Hirfaugienfibus particulam unam pro maxi^nbsp;mo charitatis munere tranfmifit.

Anno Volmariabbatis 2 4,Lucius papa obifneui Eugenius abbas fan^ di AnaftafqCiftercienfisordinisamp;^ quondam monachus fandi Bernardinbsp;fuccefsit.

Anno Volmariabbatisxj.qui fuitdominicæ natiuitatis 114«^, tnagnuJ terraemotusfaduseft 15 uicibus:cometa apparuit, di. fequente anno ma*nbsp;gna peftilentia fubfecuta eft.

Eodem annononisDecembris obqtBuggo Vuormatienfis cpifcopus, uir multarö uirtutum,5C per manus Guntheri Spirêfis epifcopi in Sebonaunbsp;gienfi monafterio,quodipfe in honorem fandæ Dei genitricis di uirginisnbsp;Mariæ conftruxerat di. confecrauerat,fcpultus eft. Præfuit autem eccIcGaînbsp;Vuormatienfi ftrenueannis 5lt;j.cuitn epifcopatu, fuccefsit Cenradusbu«nbsp;iusnominisprimusjquimultasperfecutionesàmultis fuftinuit.Suo nançnbsp;tempore Conraduscomes Palatiniis Rheni,frater primi Friderici Impcra^nbsp;torisjpoflefsiones ccclefiarumuiolentcrdiripuiucui cum nemopofletrefi-ftere,quiadiesmali erant,cogebätur miniftri Domini res ablatasauf ptt^nbsp;nqs redimere,autiniurias cumdäno patientertolerare.Exrat huius Córadinbsp;epifcopi ad S.Chrifti uirgtnc Hildegardem in monte S.Rupcrti apud B**'nbsp;giosabbatüTam epiftola,tn qua fuarS calamitatSquas panrur,meminit,6^nbsp;cius confilium di orationum fuffragia humiliter petit. Cui uirgo fancSSjôdnbsp;uerba fandæ admonitionisdiuiiùtus infpiratarefcribit,ô^ oranonum fua^nbsp;rum ficut petierat, participcm facit.

Anno Volmari abbatis 16. qui fuit dominicæ natiuitatis ri47j^^^'P^ fis folisfada eft 7 calendas Nouemb.circa horam diei penèquartern- Ipfonbsp;anno fames fubfecuta cft.Famem etiam peftilentia di mortalités magnanbsp;fubfecuta eft,SCcundæpofteritatiincredibilis.

Eodem quoc^ anno Embricho Herbipolefis epifcopus(de quo fupra df ximus)deGræciarediens,Aquileiçmoritur,ibicp fepeliiunproqttoSige^nbsp;fridusinepifeopumconftituitur. Eggebertusetiam Bambergenfis epPnbsp;fcopusmoritur,incutuslocumEuerhardusordina(ur. CcnradusrexVn-gariamin manuualidaingreflus.ducem obfides darc compubVttmtpfubnbsp;iurefurando ad fidelitatem coardauit .Inde progreflus Hierofolymâ adqtnbsp;cum maxima Chriftianorummultitudine,anno uidJicct Dominimillefîsnbsp;mocentefimoquadragefimo odauo,qui fuit Volmariabbatis 28,fed nihilnbsp;dignum pcregit,quin potius maior parsexercitus famc.pefte di gladiope*nbsp;rijt.Ditara eft terra Paganorum,ôii repleta de fpolijs diarmis,qu£àRoma:nbsp;noexercituin haccxpeditioneceperunt.

Eodem annomaximus Chriftianorum cxercitus, ab omni Germania, Gsllia,Italia,Hifpania. Anglia, amp;.'Vngaria,imô ex Europa tpta,poft ft flignnbsp;pafcharis ad recuperâdâ terram fandam B.Bernardocrucêex irr^crm tunbsp;genqpapæ contra infidèles prædicantc motus efttquorumexpeditmnbsp;nbsp;nbsp;ge

CHRONICA 10. TRITEMII. fta,cùm à mükiscoptofedcfcnpta fint,noseafilentio tranfire ftatuimus.

Anno VolmariabbatisaS.Éugeniuspapa 5jconuocan's (ss? omni Gcr^« mania amp;: Gallia epifcopis Qi. abbatibus,Remis côfilium habuit^ubi Arnôl Ccnc/üw^^f«'-»nbsp;’lus Colonienlisarchiepifcopusabofficio fuo fufpenditurjqiionia «ocatus brdturKtviù.nbsp;ad fynodû ucnire contêpfit.lbi plun'ma ad utilitatem ccdefîæ tradata funt.

EodemannoConradusRex deHierofolymarediensfî, lium fuumungi fecit in rcgenijnomine Henricum, Aquifgrani,qui non multo pôk obtftt

Ëodem quocp anno S.Malachiasarchiepifcopus LemorienfisinHibe'f*-nia,ueniêsad Glarcuallem/andum uifitare BenihardumjmigrauitadDd rninum 3.nonarum NouembriumjUir apoftolicæ uitæ Ôd totius forma perïnbsp;fedionisexemplarcpuirtutisqui: intercæterauirtutû fuarum infignia mornbsp;luumrefufcitauitjfideminHibcrnia reformauit,ô(f fandam rcligionê rtiünbsp;fificè dilatauit.Huiusuitam fandus Bernardus abbas defcripfir. His fermenbsp;temporibusidemS.abbasBernardus,ad prædicadam contrainfideles cru-Cem Domini,iuflu papac Eugentj pcrambulabat Germàniam,ÔC multisubinbsp;9^efignis miraculiscp effulfitjn territorio nanque Conftantienfi una dienbsp;cæcosundecim illuminauit,fanauit mancosdecem,2C claudos i8.reftitu=nbsp;tisambulandi uinbus ad integrum reformauit. Cum effet in ipfa ciuftatenbsp;ConftantienfijUirtutum Fama undiqj Fe diffundête,mifitad cum abbas Au«nbsp;gienüs monafterij cæcum hominem,quem fuis eleemofynis fuftentabat,nbsp;01^ confeftim uidentem ilium recepit. In eadem diœcefi cæcum natum il=nbsp;Juminauitjfurdumquocp SCmutumànatiuitate auditu 8^ loquela reftitü=nbsp;tisfanauit.In ciuitateßafilienfi cum fermonem haberet adpopulum,obla*nbsp;ta eft ei fœmina muta, amp; orante co loqui cœpit perfeâè.Cæcum quoq; ibidem illuminauitjôd claudo reftituit greffum.lnciuitateSpirenfiGôradorenbsp;geRomanorum præfente,puerum claudumfibi ablatum fanauitjn capclnbsp;la epifeopi eiufdem ciuitatis rege uidente,uifum reddidit cçcæ cuidam munbsp;Iicri,ô^ claudo nato greffum donauit. His miraculisSpiræ fadis Volmârufinbsp;abbascurn duobusmonachis,Burcardopofteaabbatcin Vuingarth'eriôônbsp;Conrado interfuit,fermones uirifandi audiuit,cum eo bibitgt;manducauitnbsp;Ô(^ colloquium habuit.BxSpira defeendit uir Dei Franckofordiam,6(f rex

Romanorumeum co,ubi innumcrisuirtutibuseffulfir,amp;multosdiuerfis i infirmitatibus oppreffos fanauitjôC uerbum Dei omnibus cum fiducia præsnbsp;dicansjuerum feDei famulum oftendit-Inde nauigiö ïleucdus peruenitnbsp;ad oppidum Bingionû, ubi in monafterio S.Ruperti ducis ab altera partenbsp;Nabi fluminis Deo dileda uirgo S.Hildegardis magiftra,dcuotis præfide=nbsp;batuirginibus,fub régula diuipatris noftri Benedidfomnipotenti Domino famulantibusxuiantca per literasuerba fandæ adftfonitionis tranfmiinbsp;ferat,cum cerris munifculis.quæ proreliqutjsin eodemJoco feruâtur lt;Vènbsp;niens aurê adfandâ Chrifti fpSfam uir Dei Bernärdusspoft mutuâ in Chrinbsp;ftofalutattonê,iufsit fibiuolumina quæfpfà uirgo diwinWusinfpirata con?nbsp;Rripferat affcrri,quibusdiligêterrcuifisultra modû admiras,ad circOftan^nbsp;tes fertur dixiffezHæc feripta non funt huraanitùs adinuêta,fed per Sfpiri«nbsp;tûdiuinitusinfpiratamccpotcft eamortaHshomo intelligere,nifi ad Dei finbsp;militudinêintusinanimaueraciterfucritreformatus.'AdhfCCapellanusfafinbsp;dçuirginismonachusdcuottfsimçcôuerûtionis refpondiuRcucrêde pater ueraquidê funt quatdixifti,fed homincs mufti nôfolùmfecularesidilt;gt;«nbsp;tÇrfed etiam religion ôc dodianimûfamulç Chriftiqucwidianisoblocufiocnbsp;nibus mirabiliter cruciant,dum hçc non diuinitus infptr5ta,fcd aut fomnÈanbsp;tnuHcbfiaôC deftrudi cerebri deliraincnta,aut perdsav'.jesiromiffafaU

.Pi

uerumquodS.ApoftolusdixinAnimalishomonon percipit ea quae funt fpiritusDeijftültitiaenimeftilIijó^non potcftintelligere,quia'fpiritualitc^nbsp;examinattir. Omnibus enim in peccatisIuxuriç,auaritiç ÔC fuperbiç,quaGnbsp;doriniendoiaeenübus,diuinæ admonitiones fomnia uideri eonfueuerunt;nbsp;qtioQiam fi uigilarent in timoré Domini, figna diuinarum rcudationumnbsp;ueraproculdubioagnofeerent Quiautemimmittihæcà daemonibus dinbsp;runt,diuinarum infpirationum occulta my fiica figna non mouerunt, fi-milesep tills iudicandi func,qui dominum Ôi. faluatorênofirum lefiim Chrinbsp;ftum eijeere dçmonia in poteftateBeelzebub dixerunt. Ad fandam quoepnbsp;HildegarderndixinEttu filia charifsima,non metuas opprobria hominS,nbsp;Deum habens defenforem,quoniam ficut ftipula penbunt,ueritasautemnbsp;Domini manet in æternum.Nos quoep ob tui amorem operam dabimus,nbsp;ut hacc tua feripta per dominum Apofiolicum kda ÔC confirmata fccurenbsp;proferantur in lucem. Obtulitautem fando Virgo Hildegardis uiro Delnbsp;pofiulantiparticulamreliquiarum fandi Rupertiducis amp; confefiôris,pronbsp;quitus ipfe pofica nonnulla fandorum capita el remifit. Fada iuntnbsp;hæcinmonteS.Ruperti Inpræfentia Meginhardi comitis deSpanheim»nbsp;fubcuiusditionetempotali pratfatumcûenobiumconftriidum eft,in qu®nbsp;amp; filiam habuit fandimonialem nomine Hiltrudem, uirginem fanddsi^nbsp;mat conuerfationis,quç cum beaiaHildegardefubmagilterioB.luttæ innbsp;amore Del fuerat infiituta, Aderantibicum co comitépræfenres Cunonbsp;abbas fand! Difibodi,amp; Bemhelmus primus abbasin Spâhe{m,cum mulnbsp;tls alqs clericis,monachisfîC fecularibus. Ibi tune Bemhelmus abbas prat*nbsp;fatus,per medium fandiBernardi,adinfi;antiam fui ac comitis Meginbarsnbsp;di dextrum crus à genu infra ufcp ad pedem exclufiuè de corpore fandi Rnnbsp;peril duels integrum cum cute Si carntbus à beata Hildegarde Si tota e-lus congregarionefandarum uirginum obtinuit,amp;cum magna reuercn^nbsp;da âf honore ad fuummonafierium Spanheimenfe introduxit, quod uf(pnbsp;fnhodiernum diem integrum habcmus.S.ucro Domini famulus ßernharnbsp;dus ualedicês uirginem Chrifti Hildegardem coeptum iter per dcRcnfumnbsp;lyticuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rheni continuât,df in Bopardia paralytieum in medio populi,roanu Uli im

pofita curat. Inde per Mofellac alueum Treuerim confcendit,amp;^ cosjclaudum unum, Si furdam mulierem in eadem ciuitate omni infpe^nbsp;dantipopuloeurauit.Denicp inCôfiuêtia, in Colonia SCAndernachomuInbsp;ta figna äfmiraculafecit.Nam in eadem ciuitate Colonienfi pertriduumnbsp;mOratus,tx.claudos,mancos duos,caecos quin(^,SCfurdos decem cura*nbsp;Uit,ac tribus mutis loqiielam reftltuit, Si alia Innumera figna fecit. Apudnbsp;«ù Aquifgranûjdum in illafamofifslma toto Rom.orbe imperial! capella S.

pater milTam celebrareqclaudo homini greflùm,amp; caccis quatuor uifum coram multitudinepopulorum refiituit .In ciuitatibusquotp Leodiefi^nbsp;Neruiorum,qu3e nunc Cameracenfis appellatur,multis loquelam,furdi$nbsp;auditum, cæcis uifum,claudisgrefiùm,amp; infirmis quolibet morbo aegro*nbsp;cantibus fanitatem finecerto numéro refiituit.

Anno Volmari abbatis pracdido,dominicænatiuitatis ii4^,indidione duodecima,Crafitocornes de Spanheim,filius Meginhardi fenioris,amp; frasnbsp;ter lunioris, filiam Adolphi comitis Hombergenfis nomine Clemen*nbsp;tiam,uirginemfprciofam,pudicam,amp; Chrifio deuotifsimam-pro uJ^renbsp;defpQnfauinqu^'^ cum Chrifio uirginitatls fuæflorem deuouère

•t..

teligiofe tamcp prudenter conuerfatus eft,utBernheImo defundo/n Io= beim. cum dcmortui abbas fit ordmatus,ßcut in fequentibus dicemus.

Anno Volmari abbatis 2p.qui fuit dominiez natiuitatis ti5o,ignis SC ^ua per diuerfas mundi parteSjinnutneras clades SC damna operantur.Ip^nbsp;fetotus annus plenus miferiarum,fubfequenti praefagium crat.Hyems ua^nbsp;llidifsima SCnimium diuturnafuit.Igneæ in cœlo acies uifae funt.Vrbs Tranbsp;tedenfis tota cum ecclefijs incendio conflagrauit,ubi crux quçdam lignea fistrematw.nbsp;de alto cadens defupercadente rempli tefto cum trabibus illæfa permafit.nbsp;Quaeetiamdiutifsimè in incendio pofita,incorrupta poftmodum inuentanbsp;^ItjClauisduntaxat patibuli ferreis,quibus dominica imago detinebatur,li=nbsp;^uefadis. Hæccruxad memoriam fadi miraculi in templo S.Bonifacqnbsp;honorifice feruatur, His temporibus Eugeniuspapa o.Treuerimuenitnbsp;tum iS.cardinalibuSjCpifcopiSjd^abbatibus multis,inuitatus abAdelbc««nbsp;foneeiufdem ciuitatis archiepifcopo,quipapam cum cætcris qui aderantnbsp;Omnibus per tres menfes in cibo ac potu ex proprijs fumptibus copiofifsi-mèprouidit.lbi papaEugenius ccclcfiam monafterij fandiMathiæ Aponbsp;ftolide nouo reparatam pndic calendasFcbruarij dcdicauit.Synodö quo* Synolus apuinbsp;9uc tarn epifcoporum quam cardinalium ÔC abbatum ibidem celebrauit, '^rinerimbabMnbsp;tibi Henricusarchiepifcopus Moguntinus, SC S.abbas Ciareuallis Bernar^:nbsp;dusipfi fummo Pötifici mirabilia quac Deits operabatur in famula fua Hilnbsp;degardcmonfisS.Rupcrti confeiTorisabbatifla retulerunt.Quibus audi=nbsp;tispapa attonituSjöC rem diligentiusinueftigareuolens Virdunenfem epi-fcopum Adelbertum cum alijsuiris fidedignis mifitad S.Hildegardem,ut tugeniuSinbsp;cumhumilitate ÔC manfuetudine fineftrepitu uel curiofitate,quid rerumnbsp;efTetjabip^ä feifcitarêtur.Qui cum ad monafteriS,in quo degebatS.uirgo,nbsp;deueniffent,SCiuxtacommifsioncm apoftolicam,ucrltatcm abipfa humi=nbsp;liter inquircrctjilla fimpliciter quæ de fe erantaperuit,ÖC legatos cum feri«nbsp;ptisSClibris reuelatisfibidiuinitusdimifit.Quibuspaparccognitis,uoluminbsp;na S.uirginis fibi tranfmilTajCoram cafdinalibus,archicpifcopis,abbatibusnbsp;ÔC omni clcro publice recitari præcepit, per fe kdoris officio ffindus,nbsp;partem non modicam Iegit,per quae omnium mentes in ftuporem uerfæ,nbsp;ac uoces in laudemcreatoris omnium excitatæfunt. Aderat ibi S.paternbsp;ßernardus,quo mediantefummus pontifex cum cæteris monebatur om«nbsp;nibus,ne tarn infignem lucernam filentio tegipateretur,fed gratiam tan=nbsp;tarn quam Dominus fuo temporemanifeftaflet,ipfe fuaauthoritate confirnbsp;«naret. Ad hçc S.Pontifex benigno fauore confenticnsjdeuotam Chrifti uirnbsp;ginem litcris falutatortjs uifitauit,in quibus eilicentiam autoritateApo-ftolica proferendi 8C feribendi quæcunque per fpiritum fandum cognouifnbsp;fet,gloriofeconcefsit,eamcp ut fine timoré reuclata fibi conferiberet, ani=

Uusjdiledæ in Domino filiæ Hildegard! praepofitæ in monte fandi Ru- ai nine^riuM perti, falutcm SC benedidionem apoffplicam. Miramur, ôfîIia,ÔC fupranbsp;quam credi poteft miramur,quia Deu.s noftris temporibus iam noua mi=nbsp;racula oftendit, cum te fpiritu fuo iraperfudit.quoddiceris multa feerenbsp;ta uidercjintclligcre ÔC proferre.Hoc à quibufdaia uendicis perfonis iu

4

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MON A ST. HIRSAVGIENSIS

cffepcfcepimus,quifefatenturte uidifTcôd audiuifle.Sed quid nos dicerc ad iftaualetnus,qui dauern fciennæhabentesjitaquod daudereamp;J aperircnbsp;poflemuSjô^ hoc prudentcrfacere per ftulnnam negligimusî’Congratulanbsp;F^paeoft^diula mur autem gratiæ DeijCongratuIamur 0£. diledioni tuac:amp;; hoc te admo;«nbsp;TxbMaf^^eaiftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fciasjquoniam Deus fuperbis rcfiftit,humihbus uero dat grana,

•d buailiMim. Grattam ergoquæin te eft,perhumilitaremferua cuftodnitaurea quae infpirituproferendafenfcris, prudenter proferas,quatenus üludà Donii=«nbsp;no audiasiDilata ostuum,6C ego fmplebo illud.Quod nobis delocoilfo,nbsp;quemtibiinfpiritupræuidifti,fignificafti',hoc pcrmifsione amp; benedidio«nbsp;nenoftraS*: epifcopi tuifiat,ita quod ibiregulariter cum fororibus ruisui=lt;nbsp;uas fecundum regulam fandi Benedidi.fub eiufdem loci daufura.Ad hçcnbsp;uirgo Chriftifummopontificiliterasrefponfales diuinitusinfpirata remi-fitjin quibus cum de arcanis quæ habebatin corde fuoadmonuir,ô^ diui=*nbsp;N4(!hî'lt;u b HHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntatc ôd bene placnum indicauit. Fuit autem hæc uir«

ie^drdis. S° Hildegardisbeatifsima,oriundaexcomitatuSpanhcimenii,inuilIa qug uocatur Bickeinheim,pâtre Hildeberto ÔC matreMechtilde progenita,iê=«nbsp;poribusHenricilmperatoris quarti, anno domini io«gt;8.indidione ô.cu=*nbsp;îus pater Hildebcrtus uir nobilis,in curia comitis Mcginhardi de Spahcimnbsp;nobilifstmiamp;inotempore potentifsimi militabat,uir diues fîC honoratusnbsp;Q«md«f«Hh al tnfeculo.At Hildegardisanno ætatisfuæ 5.monafticis difcip'inisimbuen*nbsp;mo»ajttrium tra do tradita fuit à parêtibus fuis B.uirgini luttæ in mon te Difibodigt;pro Chrinbsp;drt«r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiamoreinclufæfororipræfati comitis Meginhardi,de qua fuperiusdidix

eft:à qua in timoré Domini laudabihtererudita,nihil aliud quàm coek’ft*^ didicitamare.In eodcm loco omnipotent!' Deo multis annis in humili ca-ftitateferuiuit,donee tandem poft obitum uenerabilis luttæ numero uirginbsp;num augmentato per diuinamreuelationem inftruAa, ad montem fandinbsp;Rupertüuxta oppidumBingionum,ubi Nahus Rhenuminfluit,cum t8.nbsp;gwfundatKr. ' fubicdis monialibus tranfmigrauitnbi comité de Spanheim Meginhardo,nbsp;altjs^fidelibus Chriftiadiuuâtibus,ccenobium pro facris uirginibus ton«nbsp;ftruxit, in eo uidelicet loco ubi S. Rupertus dux cum matre fua Bertha nonbsp;mine,fanda foemina,tcmporibusLudouici primi Imperatoris caftellumnbsp;HiltruJu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manfionem habuit.Sub cuius magifterio inter alias fœminasfacras Fltl-

trudis uirgo deuotiisima,fuit ipfius comitis Meginhardi præfati fpeciofif» fimafilia,dequa fupràdidum eft,quæamorc cœleftisrcgni latum in terranbsp;dominium refpuit,6Cfandæconuerfationis habitum fubdifeiphnafeu^orisnbsp;genitoris fuæluttæ,in môte diui præfulis Dißbodi fufcepit.Ob huiusuir^nbsp;ginis intuitum pater comes Meginhardus fqulta bona ipG cœnobio contunbsp;lit,SC tus loci quod partim ad eccleßam Moguntinam, partim ad ditionemnbsp;Bernhardt' comitisde Hildesheim filtj loannis fratris fui pertin^bat,rationnbsp;neufufruduSjdata pecunia emif,ÖCfan AcHildegardi tradidit,dans SCconnbsp;cedensei omnimodamlibertatem eligendi protedorem quemeunqueuonbsp;luiftet, ipfumcplocuma fuo domino,poteftate ÔC aduocatione in perpcgt;nbsp;tuumabfoluit.Porrofandauirgo Chrifti Hildegardis abinfantia diuinisnbsp;reuelationibus uißtata,cüm præter pfalterium 5C fimpliccm pfalmodianinbsp;Latinifermonis ab hominenecartemdidiciflet,necufum haberet,mirablnbsp;liter tarnen fpiritus fandigratia illuftrata,multa ftripfit,multa didauit,par^nbsp;riWftzws Hit ***” LatinOjpartim Teuthonico diftinda fermonc,quç nonnbsp;digarawpare^ autintellcdUjfeddiuinopotiusafflatu didicit,6C idco non niß a f^'ritualianbsp;ueiaüonet busfcriptaeiusintelligipoflunt.Scripßt autem librum magnum a mu tacnbsp;fubtih'tatis,quem Sciqias pr£notauit,qui inciplt,Et fadû eft in annonono.

fcmedqs omnium morborum humant corporis,opusinfigne,quod Mts» Vietnam pracnotauit compofitam,0^ incipicDeusantecreationemmun«»nbsp;^iabfcç initio fuit ÔC eft.Item alium librumdeNaturis herbarum »quantumnbsp;3d curamhumani corporis pertinent,fan's pulchrum edidit,quern Simplis»nbsp;'Ctmmedicinam prænotauit.Item inregulamS.patris noftriBcnediâi brenbsp;quidem fed utile opufculum compofuit,fic incipiens:Etego paupercu-^3foemina forma,Item ad 3o.fubtilifsimas quæftiones Vuibertimonachfnbsp;per epiftola fibi prçpofitas, per fpiritum fandS edoda,tam profunde,pro«nbsp;prié Äcatholiccrefpodiqut legentesmeritô uertat in ftuporem.Hoc opitnbsp;fculum ficincipit,Charitas qua: cumabftinêtia peccatorum fidem inftruit.nbsp;Scripfit ctiam per uifionem cœlitus inftruda,uitâm fandiDifibodt epifeonbsp;ptHibernienfiSjdequo fupra /am d/ximus. V/tain quoc^ fandiRupeindunbsp;^isÔC confefforis.In odo 6C quinquaginta Euangclia dominicaliaper cir=nbsp;'ulumanni homilias,totidemmultumfubtiles,diff/cilcs £€ prcfundas.Epinbsp;ftolas ctiamad diuerfas perfonas pîufquàm 150. exhortatorias fcripfit, in Ep/pstas fKutta/nbsp;Suibus finsulos deocculto métis ftatu eorum,ad mcliora admonitos facit. Jlnpfit.

^asfcripfit,in quibus futuram eis calamitatem præd/cit.Inter alias etiam ad 3bbatem SCfratres huius coenobq Hirfaugienfis epift olas amp; literas diuinis Ad fraires et äb.nbsp;eeuelationibus plenas fcripfit,imô ÔCfua perfonalipraefentia in hoc monas»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fterio fuit, de quibus mentionemfaciemus quum ad tempora Manegoldi 3bbatis texendo hiftoriam peruenerimus,Extant denique in præfato coesgt;nbsp;ïiobio fandi Ruperti uftp in prxfentem diem copiæ literarum amp; epiftola:» j„peralt;crefnbsp;fum,ad fandamipfamHildegatdem mifTarumjper Conradum Pride p/fenp^eruntnbsp;eicum primumRomanorumImperatores,per^ Eugenium ^.Anaftafium Hildegardi.nbsp;4“Adr/atiumAlexâdrum 5.Romanos pontifices:per archiepifeopos Arehieptficpi.nbsp;Moguntinos, Henricum, Arnoldum, SC Chriftianum, per^ Treuerenfes,nbsp;Colonienfes,Brcmenfem,SaItzburgêfem,HierofoIymitanum,Magdeburnbsp;Çenfemgt;ôdplurcsin Italia: ac per epifcopos,Bambergenfem, Spirenfem,nbsp;Vuormaticnfem,Conftantienfem,V/rdunéfem,Leodinenfem,Traiedcnsnbsp;randos,inpr/misBernardûCIareuallêfem,Adam Eboracenfem,percp E^s HiUwrl Jlt;ri.nbsp;bcrbacéfcm fandiAnaftafij cxRoma,deKeisheim,pcrHirfaugiêfem Manbsp;»legoldum, fandi HameraniRatifponenfem,Montchen Nuuenburgen;»nbsp;tgt;ifibodi,Campidonenfem,Eluacenfem,Mulbrunnen,Montismonacho=nbsp;*um,Blbergcnfem,Zuueifaldcnfem, SpanhemenfemjSalenfcm-Befonisnbsp;UinæS,Martini,Colonienfem,BruuuiIerenfem,Vuetelenfem,HciIsbron^nbsp;nenfem,BcncuaIIenfem,CariIoccnfem,Clarefontenfem,Charitatis,Bethanbsp;niæ,Sprcngcrsbacenfem,Rodenkirchcnfcm3Eluerftadenfem,SaIucIden5nbsp;fem,in Vuadegas,0C alios complures.Per prarpofitos quoep in Flamheim Prapefitbnbsp;»^egularium, in Heyna regularium,in Veftera rcgularium,in Herde Præs»nbsp;gt;nôftratenfium,in Himelauuenoftri ordinis monialium,in ualle Dei monbsp;nialium Cifterciêfîs ordinis,in Cappenberg fandi Vidoris Moguntinennbsp;fis.S.Caftoris in Confluêtia S.Andreae in Colonia,Erfordcnfem,maiorisnbsp;lt;cclefiacMogunfincnfem,fartdiSimconis Treuereniem,in Rueftede,Franbsp;lt;kofordenfem,maiorum ecclefiarumTreuerenf. CoIonieniem,Bonnen=*nbsp;fem,8Caliosplures.Per abbatifTas etiam S.Elifabeth Schonaugienfem no=^nbsp;ftri ordinis eodem fpiritu fcribentcm:per Gandersheimenfem jin Vuech-

f76 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄONAST. HIRSÄVG lENSlS

tersuui'nckel de Altzen noftri ordiniSjtn Altuuich TraiedenGsdi'œeelîsgt; inKrunchenfandæManæRanfponenfem,in Keyfungen fandi Cyriadnbsp;Erphordenfcm,«n Lubbelsberg,tn VuidergoldefdorfF,in Sebach noltri ornbsp;dim's,in GronechtaI,fandiTheodori Bambergenfcm noftri ordinis,in uenbsp;terimonafterioMogutirienfemgt;Oiftatenfem,in fupcriorimonafterioRaïnbsp;tifponenfem,in NuÏsia noftri ordinis,fandarum uirginum in Colonia,innbsp;Didenkirchê,in Adernacho,S.GIodeGndis Mctenfem,inErdendal,ôfpetnbsp;alias complures:fed ÔC per facerdotes,philofophos,amp; magiftros,tam dere-mods quam de uicinioribuslocisnon paucæ,quibus literæ ipGus refpon=nbsp;(ales infpirantc fpiritu S.diAatæ,plenaîmyftertjs ôifarcanis funt côiunâæ.nbsp;Omnibus cnim confolationê fpiritus fantSi ab ea quçrentibus,aut uerbumnbsp;fan Aaî admonidonispoftulantibus,fcripds amp; oradonibus fuccurrcre connbsp;fucuitjô^ nullum unquam quantumcunque debilem,abiedum ucl paupernbsp;rem defpexit.Mulds tarn in uita quam poft morte miraculis claruit,Ä infirnbsp;mos quolibet modo grauatos adfeconfluentesoradonibus in Cbn’fti nogt;nbsp;mine curauit.Eiusuita,conuerfado amp; mirabiliagefta perTheodoricuno^nbsp;ftriordinisabbatem in tribus libris diligenter confcripta habentur.

Anno Volmariabbads 5o,quifuitdominica£naduitads n5i.indidionc i .fexto calendasAprilis obi}tßernhelmus,monafterijmeiSpanheimcn^nbsp;Gsprimusabbas.anno ætan's fuæ quarto amp; feptuageGmo in medio chorinbsp;fepultusjuir laudabilisinftitutionis, ôi. non minusuitç merito quàm erudinbsp;tionefcripturarumuenerandus. Huie in abbada per unanimem fratrumnbsp;eledioncmfuccefsitCrafftomonachuscius ÔC filius Meginhardi comitisnbsp;de Spanheim frater B.Hiltrudis fandimonialis,amp; fponfus quondam de-uotifsimæuirginis Clementiæ filiaecomidsde Homberg fandimonialis a-pud Treuiros, in coenobio fandæ Irmynæ,quod Horreum appellatur.denbsp;quibus fuprà fccimiis mentionem. Erat autem uir in timoré Domini,ual-dedeuorus,SC non minus humilitatc quàm fangu/ne clarus, Jpfe magnisnbsp;precibus impetrauit caput fandæ Irmynæ uenerandæ utrginis.pacronæ ôônbsp;primæ abbatiflæ præfad monaftertj noftri ordinisin horreo Treucrenfl»nbsp;filiæ Dagoberti regis Francorum,quam fandus Vuilicbrordus epifeopusnbsp;Chrifto fponfam confecrauit,ab Hillino archiepifeopo Treuirorum,abba-tifla^ QCtota congrcgadoneipGuscoenobtj,utpote quieis amore caftifsi=*nbsp;mæ fponfæ quondam fuæ,nuncautem Chnfti,Clemendæ,multa bonafe-cerat.dignuscp habebatur cui nihil denegarent.Quod uencrabilc caput ufnbsp;que in præfentem diem in eodem coenobio meo SpanheimenÛ habetur.nbsp;Hoc ipfo anno fames ualidafuit,amp;^ mortalitashominum magna fubfecu^nbsp;ta eft. Arnoldus archiepifeopus Colonienfis obijt,cuipræpoOtuS maiorisnbsp;cccleGæ amp; Cancellarius regis Arnoldus fecundus in pontificatu fuccefsit.nbsp;Obieruntetiam hoc ipfo anno Côradus Landgrauius ThuringiæjFrideri*nbsp;eus archiepifeopus MagdeburgenGs,cui Vuichmannus filius comitis Te=*nbsp;genburgenfis inBauaria fuccefsit,ÔCannisq.x.fatisutilitcrpræfuit,amp; Ru=*nbsp;dolphus epifeopus Halberftad€nfis,cui fuccefsit Vdalricus, qui prçfuit annbsp;nis 55.ôi eft fcpultusinmonaftcrioHusburgenfi ordinis noftri.

Anno Volmariabbads 5i.naduitatis uero dominicæ u^XjConradus rex Roman.tertius apud Bambergenfem ciuitatem infirmitatc decubâs,ôdnbsp;diem mords fibi adefte fendens,Duci Friderico filio fratris fui regalia tras»nbsp;didit,filiumcpfuum Fridericum adhuc paruulum commendauit,ô^ ut pronbsp;regno illiacquirendo principibusloqucretur,rogauit,rcbus^ fuis diipofisnbsp;lismoritur Ji calendas Martn, anno regni fui i4.fepultusin eadem

‘ tcoibe»

CHRONICA IO. TRITE Mil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ITT

Be benediâionem Imperialem à papa non habuic.Poft cuius obttum, lt;:elebrisconuentusprincipum ÔC cpifcoporum,apud Franckofordiam ha- Fn^eww i^penbsp;tituseft:ibifummofauorccundorum pracduAusjex Saxoniæ in regem rrttorprw/wifii.nbsp;^omanorumcligitur,uirftrenuus 0^ muItorumoperum.Gcuc in Icqucn-*n)uspartimdicemus.Impcrauitautemannisfeptem amp;: triginta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

EodemannoobtjtAdelberoarchiepifeopusTreuiror5,uirmagnanimus p.^copuirreîte. ^fînguIariscenfuræ.Hicà Lothario Imperatorein die S.pafchacis Aquif renfisobi^t.nbsp;^rani regalibus fufeeptis, fratrem eius Simonem publice cxcommunica««nbsp;fub Euangelio tantæfeftiuitatis ipfo Imperatore praefenre ecciefiamnbsp;*Xirc coegit. Verum de monafterio S.Mathiæamp;f cæteris cœnobqs mona=änbsp;*^horum,multa per üiolentiamdtripuit,ÖCin ufusproprios conuertit.Suc=«nbsp;^cfsitilli inarchiepifcopatuHillinus maiorisecclefiædecanus,Ô!J praefuitnbsp;^nnis 18. Arnoldas Coloniêûs archiepifeopus Roma profedus à papa Eunbsp;S^nio ordinatur,à quo cum pallioôC honore ad federn fuam remitFus eft?

Anno VoImariabbatis5X. qui fuit dominicæ natiuitatis ii55.Henricus Archiepifeopus Moguntinus ex præccpto Eugenîj papae in die S. Penteco*nbsp;ftesàduobus cardinalibus Gregorio dC Bernhardo deponitur,qui ôi. eodënbsp;AQnocalendis Septemb.mortuuseft, Hanebreuitatem uitæ S.Hildegarsnbsp;^is biennio illi antea prædix{t,quæ in quadam ad eum epiftola Gc dicit; Aunbsp;qui in multis fcrutinrjs me negligis.Cœium deultioneDomini apertumnbsp;nuncinimicisfanesdimifsi funt.Tuautemfurge,quia dies tui breuinbsp;Iunt,ô^reminifcere,quiaNabuchodonoforcecidit,ÔC quôd corona ipGusnbsp;perijt.Ec alij multi ceciderunt,qui fe temerè in cœlum exaltauerunt.Ah tunbsp;^inis,quare non erubcfcisinaltumtefpargere,cùmdcbeas elfe in putredi’nbsp;hc^Henrico ita^ ab archtepifeopo de poli to, Arnoldas cancellarius regisnbsp;ÔfpræpoGtus AquêGs fuccefsit,qui poftea in monafterio fandilacobi exi»nbsp;tramurosMoguntinos fuit interemptus,utfuo loco dicemus,Ad hune S.nbsp;Hildegardis inter alia Geferibinô pater,uiuens lumen,hæc uerba mihi adnbsp;tcdedit.Curnon es Fortis in timoré meoÆt quare zelum habes,quaG tris*nbsp;ticum excribres,itautfeparâdodetjcias,quodtibi contrariumeft^Sed hocnbsp;holo.Dc oculo autem cordis tui,inquietara mentem abftergc:ô£ de popu-»otuo iniufticiam abfcinde: quia tempus bellorumin mohbus hominumnbsp;huncinftatjitaquod necindifciplina,nec in diftridione timoris Domininbsp;funt.TU tarnen non formides eos ad bonum cohercere,quoniam G propternbsp;^octribulationem amp;anguftiamfuG:inueris,ne paueas,quia Glius Dei easnbsp;lt;lempaGus eft.Surgeitaquead Deum, quia tempus tuum citôueniet,

Eodem quoqueanno cùmHenricusMindenGs epifeopuspropter des ttfum quendam quiin ciuitateà fuis,ipfo confentientc(ut dicçbatur^cæcanbsp;•usfueraqfeexpurgare non poGêt, multis pcrtæfus aduerGtatibus coramnbsp;pr^fatis cardinalibus epifeopatui rcnunciauit,cui Vuernerus ciufdem ect::nbsp;cleGac præpoGtus fucccfsit.Eugeniqs ctiam papa tertius obtjt,cui Conrannbsp;dus abbas coenobtj fandi RufG Viliternæ dioeceGs noftriordinis SC cardia'nbsp;halis fuccedenSjAnaftaGus quartus nominatus cG,ôi feditanno uno,mensnbsp;«bus quatuor,diebus 24.Hic AnaGaGus papa literas ad S.Hildegarde uir»nbsp;ginem paterno afFedu plenas, amp; deuotionem prçfeferentcsnonparuam,nbsp;in quibus ÖC feripta illius miriécè laudibus extollit,amp; fe orationibus eius acnbsp;totiuscongrcgationishumilitercommendatjin primo anno pontiGcatusnbsp;fui tranfmiGt,magnis precibus diuinum ab ea refponfum efflagitans. Cuinbsp;fanda uirgo per reuelationem diuinitus edoda, referibens omnia quac illinbsp;pro emendatione uitæ neceflariaerant,etiam occultilsima cordis aperuit.

In qui*

MONAS T. HIRSAVGIENSIS plt;t- Inquibuslitcnsintcrcactcrapracdixit fchifma,quod poft obitum Adn'aninbsp;paAfia/}afia papap,quiAnaftaßo ruccefsit,fecutum eft. Et tu Romajinquitjuelutïnnbsp;prapieMitit. extremis îacens cóturbaberis,ita quod fortitudo pedum tuorâ,fuper quosnbsp;hadenus ftctifti,langucfcet:quoniam filiam régis,uidchcct iufticiam, nonnbsp;ardenti amore,fed quafi in torpore dormitionis amas,ita ut earn à te expel-las. Vnde QC ipfa à te fugerc uult,fi non reuocaucris earn. Hoc anno fuitnbsp;eebpfis fobs.

Eodem annoCoIoniç quidam ex patre Iudço,fcdconuerfo,dumfacra-mentum corporis Chriftiin iolennitate pafchali oretenus fufccpiflet,ôé ec defiaegreflusnefcioquidexindeadurus domum in ferre cogita(retgt;diuianbsp;nitus territus exhorruitjSd nefciês quo fe ucrtcret,foffain cozmiteriofadanbsp;facrofandum corpus dominicum in earn fepeliuit. Superueniens autemnbsp;facerdoSjfiC rem difeens foffam aperujt,S«f infantuli forma inueniês, eumcpnbsp;manibusieuercntcreleuans,ad ecclefiam portarc uoluinfed mirum didu,nbsp;luceccelitusemifla,puerulusmanibus tenentiselabens,in ipfa luce afeen^nbsp;denscoelos penetrauit.

Anno Volmari abbatis 35.qui fuit dominicæ natiuitatis n$4. quarto calendasMarttjo, bijtMcchtiJdJs fandimonialisuirgo in monafterio mconbsp;Spanheimenfi,pro Chrifti amore 2cgt;,annisinclufa/oror Beinhclmipriminbsp;abbatis ciufdem coenobtj.Hacc apud S.AlbanumMogûtiæ primo fuit in=înbsp;clufa per annos 7.deinde cùm Bcrnhelmus frater eins in abbatem Spâhelnbsp;menfem fuiftet ordinatus,propter maiorcm quietem amp;;folitudincm,ad ciufnbsp;dem coenobiumdcconfcnfuarcbiepifcopiMoguntiniamp; abbatis S.Alba^nbsp;ni.fetranitulitjâ: omnipotentiDeo inieiunijsiY orationibus die nodu^nbsp;ufcp ad finem uitæ deuotifsimèfcruiuir Sepultaeftin medio eboriiox«^^quot;^nbsp;pulchrum fratris fui abbatisBernhclmi,non fine opinione fanditatis.Namnbsp;angelorumconcentusin eiustranCtuaud(tifunt,à uariæuifionesoftcnfç,nbsp;cui amp; S.Hildegardisadhucin carne uiuçnti,tcftimonium fanditatis perhinbsp;buit,Circa feftum S,MichaëIisFridcricus rexinltaliam profeduseft cumnbsp;magno cxercitu,lnterea Anaftafîus papa moritur,cui Nicolaus Anglicusnbsp;primo monachus S.Ruffi,deinde abbas,poftea AlbonenGs epifeopus car»nbsp;dinalis noftri ord/nis lîrccedens, Adrianus quartus nuncupacus,frdit anni»nbsp;4 menfibus to,Rex Fridericus in Jtaliam traiedo exercitu,primo itnpetunbsp;Placentiam Æmiitç ciuitatem edomuit,quædam ctiam caftella ob infolennbsp;tiamJMedioIanenfium ÔC Cremonenfiumigne deuaftatidcindcSpoleturanbsp;opulentjfsiinam Vmbriac ciuitatem côcremauficcp uerfus mare cumcxcï-citu pacifice tranfiens, Romam peruenitiubi à pontifîce Romano ÔC omninbsp;fenatu honorificèfufceptus,in lmperatorêconfecratur,amp;fpoft Iblênem or*nbsp;dinationê fada feditione à quibuldâ uulgacibus tempore meridiano,bcllonbsp;eximprouifoimpetitunlmperaior uero ôdfuifubitôarmatijhoftesftridisnbsp;gladijs trans Tÿbcrim repellunt,ÔCtantain ços cæde defacuiunt,ut ipfe abnbsp;ueus fluminis totusfanguineocciforûmutaretuï.Haccruentauidoria, 14nbsp;cal. lulij paruamanu fuorum perpetrata, fequenti die non moratus redfrnbsp;turn inftiruit,SC in pairiamcxercitum incolumem reduxif. His temporbnbsp;bus epifeopatus Lubicenfis de Oldenburg translatusinftituitur,amp; Gerobnbsp;dus primuscpifcopusibidem ordinatur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

gfji . Anno autem Volmari abbatis 34,qui fuit dominicac natiuitatis ii$5. grauc fuit intcr Arnoldum archiepifeopum Moguntfnum,ô(^ Hcïnbsp;cr mannum comitempalatinum Rheni.SedrcuerfusexItalia Fridericuslnvnbsp;teia paiitin'-cn. perator,pcrtuibatorcsregni QC pacis adeo edomuit,ut in breui pax firmftinbsp;fimater-

CHRONICA 10, TRITEMII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7?’

fima terrorc fui aduentus redderetur. Namipfe Imperator Arnoldum ar^^ chicpifcopuconftitueratmultis potentibusfncircuitu inuitis,qujppc quinbsp;nouerant eum uirum iufttim ôC aufterum,corum malts ftudqs mintmè connbsp;fcnfurum.VndeImperatorcm Italia exiTtente moueruntinpontificemar;«nbsp;ma Hermannus comes palatinus, Emicho comes de Lymigcn,Godfridusnbsp;comes de Spanheim,Henricus comes de Katzcnelenbogen.Conradus conbsp;mes de Kirchberg, SC Henricus comes deDideshem,cum altjs qutbufdam.nbsp;Reuerfusigitur de Italia Imperator,natale Domini Vuormatiç cekbrauit,nbsp;amp; prædidis comitibusfimul 8C Arnoldo archiepifeopo praefato,pro eonbsp;quod pacem imperatamuiolairenr,fatisfadioncm pro poenttentia ex cons= ‘nbsp;filio principum indixit.Prædtdienim comitesEmicho,Godfridus,Hcnri=nbsp;eus Sdalq,ex parte præfati comitis Hermanni Impcratore iubente canesnbsp;portauerunt, ÔC fic dominus Arnoldus Archiepifeopus ab excommunia nbsp;cattone eos abfoImt.Ex parte autem iphus eptfeopt canes portarc coepcrut pofatisfaaienc,nbsp;Ludouicus comes de Lohun,Vuilhelmus comes de Glitzbcrg,Slt;^ altj,fednbsp;obreuerentiam archiepifeopiceflare ab Impcratore iufsi funt,

EodemannoBernhardus epifcopusHildesheimenfis in Saxonia,pros' pterea quod decern annis catcus eßet, Ôi. ad regendum inutilis,epifcopat2nbsp;refignauit, fuitep in locvi ciusordinatusBruno eiufdem eccleftae decanus, Brm epifeopusnbsp;Uir fan Aus beatç Mariç femper uirgini deuotifsimus,qui o Aauas natiui tiilJcsbei-ncnftf,nbsp;tatiseiusprimus celebrauit,amp;cclebrandas in fua dicecefi folennitcr inftis:nbsp;tuiucui èi ipfauirgofandifsima eafdem odauas eelebranti,femel in matunbsp;tinisuifibilitcrapparuitjSCgratiasde tanto feruitio illi agens,magnam connbsp;folationem Qi. fpem futuræ retributionis impendit.

Anno Volmariabbatis 3$.currente, Arnoldus archiepifeopus Moguns tinus quotundam iniurqs prouocatus, ad prçfentiam Hadriani papç ucnir,nbsp;à quo fufeeptus honorifice,Apoftol(cam ab co legationem promcruit, in=nbsp;deepreuerfusadMoguntiameum honorercceptusfuit.Hoc ipfo annolm iyeratcruyorS.nbsp;peratorFridcricus Agnetcm principis Burgundia: filiam uxorem duxiqrenbsp;pudiata priore légitimauxoreapud Conftantiam,unde grauifsimum in ccnbsp;clefiafcandalumexortum cft.Hcrmannus palatinuscOmesobqt.cui frater Hirz»rtwn«r cc-ïmperatoris ex parte patrisConradus nomine fucCefsit,homo Dei oblitus, mes obgt.nbsp;ccclcfiis monaftcrtjstpamp;: rniniftiis eorum,maxime Vuormatienfiantiftitinbsp;Conrado,multas iniurias per uiolcntiam irrogauit.

Eodemanno qui dominicænatiuitatis 1156.fuit,Imperator circa feftutn Omnium fandorum uenit ad Coloniam,amp; tam à ciutbus quam ab archiepifeopo Arnoldo fatis honorificè fuit receptus,ubi miles quidam Bernhars=nbsp;dus nomine,quiinnccem Hermanni de Vuinceburgcófpiraflè, à duce Sanbsp;Xonum fuit conuiduSjImpcratorisiuiTu decollatuseff-

Anno fequente qui fuit dominicæ natiuitatis n57 .indidionc $. Volman VoïwiirMj abi^ ïUsabbasquintusdccimushuiusmonafterijHirfaugienfisj^.calendas Fe=*nbsp;bruartj circa primam nodis uigiliam de hoe mundo franfiens,in Dominonbsp;quieuit,uir apud omnem poßeritatem memoria digous.-quippe qui petnbsp;ftiam induftriam,fapicntiam ôi pietatem huic monafterio fuo,muîra bonanbsp;fecitjaugmentauitcenfùsjrcdditusamph'auitjruinofa cœnobtj ædificiare=snbsp;ftaurauit,domos amp; habitacula pro fratrum commoditatc ncceflaria pluranbsp;denouo conftruxit,numerum monachorum Deo feruientium auxit,fecp

uerbo Qi cxemplo paßorem optimum fubditis fuis omnibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

exhibuit.Sepuhus eß in maiori ecclefia,ante

aitare fandi Michaelis.

De Hart*

^Ücnda indicare.At uirgo S.Hildegardis more fu.o ad lumêinüinbiîemêtts fuæacicm erigcSjtaleHartuiligo deditrcfp5fum:Luxuiuêst;bid:ctt,6 he-molmens tua litmihiinüoliihtatemCafubicda,éCnonabqdâtc. Homo c=nbsp;m’m qui mihipatatuscft feiuireprö honore nominismri in pafcêdo animasnbsp;mcasAah'ud non quçrit,in me rhanet.Ego autêfcio quis exmeftat,in prænbsp;laüone,fiC iHûnô deferâÉtquifinemcreghat,h3cegonon aducrto.Tuau=nbsp;têeilo paratus,qüia cito ucnturusfum. Inde ad Hiriaugiârcuerfus,nondiunbsp;uixitjficutidicemus.Erat autê ifteHartuuigusgénéré Fracus,qui adolcfcês »bbatis,nbsp;ad ftudiS litetaru poGlus^fatis dôdüs et crudiius euafitjno folùm in diuinis jnbsp;fed etiâtrt fecularibüsliteris. Crefcêtibus demum annis,canonicusmaiorisnbsp;Ecclefiac Spirêfis faduseftjubifetam fapienter SC religîofe habilitait cofennbsp;Tuomniû primo incameranum,ac deinde in prçpofitûeiufdem eeelefiç fuenbsp;riteledus.Ëratautê homo côfcientiæbonæ,p!acidi cordis,6Choneftifsima:nbsp;conuerfàtionis:quiquâuisdiu{ifjsôChonoribusaffluerettcrrcnis,femper tanbsp;*nen metefurfum ad Deum ereduSjbonis SC Tandis ftudqs operam impennbsp;debat.Licctcnimdiuitrjsabûdaret,cortamêfuumncquaquâappofuit,fcdnbsp;manurn fuamapcruûinopGÔCpauperûneceTsitatibusquantûpotuitpromï jvupmfcn »« *nbsp;ptifsimèoccurritjntercæfcra pietatis opera,cum adhuc uitam agerct fccu= plt;(«pera cr4inbsp;larem,magno adfratrcshuiusmonafterq HirfaUgienfistenebaturaffedu,nbsp;ôC multa CIS beneficia impendit.Crebrèinos Uifitauit,6c quotiesaliquemnbsp;de Hirfaugienfî monafterio Spiram uenirc pro quolibet negotio contigiFnbsp;Tet,non alibi quàm indomopræpofiti licebatnancifci hofpitium.Dotnusnbsp;tiusuelutcœnobium,honcftifsima era£adornataf3milia,inquamnullipc=nbsp;nitus inhonclîo parcbatingrcffus.Moribusfuisbortis ÔC Dcumtimêtibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

cundisfuit honorabilisgt;in cuius præfentialoqui uel agere turpia uel inho-lîefta nullus audebat.IntcrnaquocçdeuotioneomnipotentiDcomancipa CoftuerfMni tus,nullum tempus ocioTum tranfirefincbat,in quo nonaliquid boni ope^nbsp;risad penfum feruitutis fuæappçnderet.In orationibus crat frequens,ÔC irtnbsp;ledionibus ßndarumfcriptiirarum ftudiofus,utpotequi fuerac cxcrcitio^nbsp;turn fpintua’iuiTi frudus ÔCdulcedinem quotidiana meditationeexpertus.nbsp;Cùmautem pîerofcp cxconcanonicis fuisireperabruptauiciorum cerne-tet,medicamêfum fratcrnæcorrcptionis tamrationeofFicq quàm obedien . ¦ r ¦{nbsp;tia dominicipræccpti oppofuit,^ quomodo uiuendum fitminiftris Domi ^^Xf*^**nbsp;ni) mulrimoda feripturarum attefiatione oftcndit.Sed quum admonitio=nbsp;nés Tuas parum in plerifque proficerc ccrneret,tædebat eum in officio præ«nbsp;htionis uiu -’rc, in quo Te uidebat cæteris inutiliter praeefic.Matura igiturnbsp;deliberatione præhabita omnem mundi pompam ÔC honore pro Dei amo-»¦epropofuitdefererCjSCfetotum diftridionemonaftica omnipotent! Dconbsp;inanciparc.Ad quodpropofitum tam fandum 6Carduumfubcundum,ma= Ptrs.Eo-wr-ximècum fermones SC miracula diui patrisBernardi Spirae fada, quibus dm» (ompùÿtutnbsp;infcrfuir,prouocarunf,quæomnibus quàm diu uixit cum deiiotione ma=nbsp;xima narrarcconfucuit. VcnditisergorebusfuismuItis,SCprecio non parnbsp;ùodaropauperibus ad Hirfaugiam ucnit,6C monachusfub Volmareab^nbsp;bate fadus fuit.MuIta quoq; in auro,argcnto,uafis prcciofis,ÔC uariafupel-ïediliTccû admonafi:criûattuIit,quaeomniainmanusVoImariabbatisco-ram rota côgregationc rcfigrrauit.Sacræ autê religionis habitû de manibusnbsp;Volmariabbaiis afTumcnSjtoium Te dcinceps adDeum contulit,fempercpnbsp;Sut mente aut corpore in eius feruitio intentus fuit. IntcrefTe pTalmodiæ ècnbsp;horis regularibustam nodurnisquàmdiuinis,femperilliiocundum atquenbsp;dulcifsimum , omneq; tempus quod feruitio creatoris non impenderat,nbsp;perdidifTe fe gemebat.Corpusf«mnabftinentia,iciynfjs,uigilfjscp in ferui.

iBl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÄ.ONAST. HIRS A VG lENSlS

tutcmfpintuicurauitredigere,0dfeciindis in bonisopcribiis imitabilecx^ hiberejn omni conuerfàtionefua inter fratrcsfuit pacificus,tranquillus ÔCnbsp;quietus,tantâép ergaomnes charitateaffluens,ut mater cogregationis mcnbsp;rito diceretur.Nemo ilium unquam uidit perturbatumjmurmurantem ne^nbsp;mo audiuit Jed ante faciem fuam in uera humilitate gradiens,nullum pent*nbsp;tus contriftauit.

' JSodem tempore Sigefridus deCanus de Phoftsheim,qui muhahuicmo nalleriobona contulit,ficutin libroDonationö habetur, fub Volmaro ab«®nbsp;bate monachus faduseftjUir fingularis eruditionis ôd fapierttiæ informa*nbsp;tione S)C exemploipfius Hartuuigi ptouocatus.Similiter ÔC ahj complûtesnbsp;uirinotabiles,fapientia,genereamp; diuittjsinfignes,exemplo prxpoßti Spt=nbsp;renOsincitatijContemptis rebus Si: honoribus mundi,monachi fub abbatcnbsp;Volmaro in hocHirfaugienfîcœnobio fadi funt,qui pro fratrum ufumulnbsp;tabeneficiacontuleruntHisetiamtemporibusConradusmonachushuiusnbsp;cœnobij ÔC poftea prior in Schoinrein,abbasin Amorbach,confenfu Vol*nbsp;mari conftitutus eft,uir tarn in fpiritualibus quam fecularibus ad regendumnbsp;fatis idoneus. Erat enim in fcripturis fan dis fan's admodum erudituSj^^nbsp;in agcndisftngulariexperientia praeditus.

Alter quoquc Conradus huiuscœnobtfmonachusjeodcm ferme tcm= pore confenfuipfius Volmari abbatis,ad monaftcrium in Suarizach At*nbsp;gentinenfisdiœcefis abbas ordinatuseft.Burchardus quoc^ monachus hunbsp;iuscoenobij ad Vuingarten abbas eligitur.uiraftutus ingenio,amp;inagendisnbsp;multum prouidus expertus. Poft cuius obitum Diethmarus monachusnbsp;nofter,eledione fratrum ciufdem loci abbasfadus eft,qui per fuam indu*nbsp;ftriam multa bona eidem nionafterio fecit amp; acquifiuir.

Eodem tempore quo ex praepofito Hartuuigus fadus eft monachus fub Volmareabbate, prjofclauftralisfuit Manegoldus nationc Francusgt;nbsp;qui poftea in abbatem huius coenobqelcdus eft , de quo dicemus'.quinbsp;Hartuuigum magna charitatediligebat,homo fapies magnificus in omnibus adionibusfuis.Vndein cellarium monafterq promotus,multa fo^^*^nbsp;citudine pro fratrum necefsitate uigilaba t, ôi. bene miniftrans infetiota,gtanbsp;dum promeruir altiorem. Poft eum prior conftitutus eft Addhelmusnbsp;fapientia Ôi. religione ucnerabilis,in cuius locum prior fubftitutus eft Heynbsp;mericus,monachus fenex Sif dcbilis,quo in breuimortuo Gerlachus fuccefnbsp;fit,poft quern Manegoldus denuo prior eft ordinatus,in quo quidem offi^nbsp;cio ufcp ad mortem abbatisHartuuigipcrmanfit.Igitur Hattuuigus in ab=nbsp;batemperfratres unanimiter eledus eft,mortuöVolmaro(ficutdiximus)nbsp;amp; per archiepifcopum Treuerenfem Hillinum legitimeordinatus^oifitatanbsp;S.uirgineHildegarde apud Bingios Hirfaugiam redqt, Sgt;C cum maximonbsp;gaudio fratrum, tanquam paftor integerrimac charitatisfuiceptus fuit.

Hoc ipfo anno inftitutionis Hartuuigi abbatis,qui fuitdominicçnatiui*’ ta cis I i57.Impcrator pafcha Vuormatiac celebrauit, ubi penèomnes Tcu=nbsp;thonici regni principes côuenerunt^ôi: fe cum regeanno ftquentein Logonbsp;bardiamituros,contra rebdlesimperifiuraucrunr.Pofthçcipfo anno Impenbsp;rator per magnaminduftria fuameffecit,utabbates,præpofîti, ÔC melioresnbsp;quidem coplures de minifterialibus ecclefiac Mog3tinæ,in manus amp;: quo*nbsp;runda amicorû cius promitterêt,quôd Arnoldo archiepifcopo qualibet oc*nbsp;cafione decedente,fjne ipfius confilio ÔC aflenfu ahum non uellent eligere.

Eodem annomohtur Arnoldusarchiepifcopus Colonienfis,huius no* minis

CHRONIC A lÔ. TRI T EM H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îSji

ïRinis fecundusjuir ingento acutus,ô^in rebus bellio's expertifsimus,qui fempetimperatoremin Itaham fecutus multapro eius imperio cxpendif.nbsp;ïpfemonafterium Ri'ndorff iuxta BSnam in honorem S.Clementis papænbsp;amp; martyrisconftruxit,in quo amp; fepultus eft:cuiFridericus eius nominis fenbsp;cundus,inordinefuccefsit,præpofitusS.Gregori}CoIoniêGs,ô(^per Adria;nbsp;numpapam confecratuseftRomæjat^accepto pallio ad Go^oniam cumnbsp;honore reuerfus,Contra hune eledus fuit in difftnfione grauifsima Geraranbsp;dus præpofitus Bunnenfis,fed apud Ratifponâ ex Imperatoris iuflu ôi prinnbsp;lt;ipum,cedete Friderico compulfusefi:.

Eodem temporeinterpapam AdrianumSClmpcratorem FridcricS gra uifsimæcontentionesleuioccafîone oriri coeperunt. Innocentius papafe=;nbsp;cunduSjRomæ quondam in muroimaginem fuamdepingifecerat,quafi innbsp;fede pontifîcali refidentem,Imperatorcm Lothariutn complicatis manibusnbsp;coram fe inclinatam coronam imperqfufcipicntem.Quod Friden'cuslmnbsp;perator uidenscùmeflTetRomaejàfuis incitatusægrè tuIit.Accefsithuic(finbsp;dici fas eft)contumeliæaliud quiddam pcrfimile,quod nouç commotionisnbsp;dilTenfionis magnum feminatorium fuit .Imperatore cum primoribusnbsp;ïagniinciuitate Bifuntina Burgundiæ curiam célébrante,duo cardinalesnbsp;literas Adriani papæ perferentesadfuerunt,in quibus inter alia fie confinenbsp;baturtBeneficium corone txbi contulimus,neque poenitentia moucremur,nbsp;fi excellentia tua,maiora à nobis beneficia accepiflet.Quod uerbum fcilicetnbsp;Bencficium,hi qui circa Impcratorem erant,ufualiter interprétantes, QC innbsp;contumeliain ipfius pofitum afferentes,animum eius in tram concitauerût.nbsp;Cardinales iniurifsaffedos à confpedu fuo eiccit,dicens:Quod à folo Deo VuHitiJ opinio.'nbsp;habcmus(coronamuidelicetimperq)non Romano pontifici,fed foliDeO ««niTipfrdWrùnbsp;attribuimus.Primâuocem regiæ elediionis archiepifeopi Moguntini reconbsp;gnofeitnus, regalem confecrationem archiepifeopo Colonienfi permitfi=’nbsp;inus.Impcrialem confccrationêRom^Pontifîcij afsignamus.Deleantur ernbsp;go pidîuræ,fcripturæ corngantur,alioquin interregnum SC facerdotiumnbsp;Concordia Si pax ffare non poterunt.At Romaniindignationem Si iramnbsp;Imperatoris metuentes, aliam interpretationem huius nominis protule»nbsp;runt,Beneficium,quafi benefadum intelligi debere dicentes. His tem=nbsp;poribus claruitfandus Vuilhelmus,ex comité Pidauienfi eremita nomknbsp;natifsimus,qui loricam ad nudam carnem portauit,ô^ in maxima abftinen;-tia corpus fuum macerauit,miraculis multis gloriofus. Hune fandus Berj^*nbsp;nardus cum fchifmaticis contra Innocentium papam pertinaciter fentienenbsp;temj per facrofandum corpus dominicum eonftans adeô perterruit, SCnbsp;adtantamcompundionemperduxitjUtnon folùm pertinaciâomnem de=nbsp;poneret:fcd,quodefi:amplius,comitatufuo derelido,honoribuscp SC diutnbsp;rilsomnibuscontemptis,homines fugiês eremumintraret.His quoqj tem;nbsp;poribus uifioadmirabilisTondalimilitisinHibernia diciturfada,quçcùmnbsp;nbicpfitnotifsima,non opuscft,uthutc operi interferatur. Clarueruntnbsp;his têporibus in ecclefiaDci,multi uiri dodifsimf,qui uaria pro erudirionenbsp;fimpliciûopufculaedfderût.GiIbertuscognomêtoPorreta,nationeGallu3,nbsp;ex fcholaflico Parifîêfiepifeopus Pidauiêfis,uir undecâtp dodifsimus,fcrinbsp;pfit notabilê expofitionê fuper pfalmos:itcm in Euangeliûloânis,in epiftonbsp;las quocß Pauli omnesfin Boetiûde S.trinitaten'nPhilofoph/a multos fubtinbsp;les tradatus edidit.Lucas etiam abbas S.Cornelq ordinis noftri dodifsimusnbsp;inter alia ftudiorû fuoriï opufcula,his temporibus in Cantica canticorû Salonbsp;oionis,non fpernêdçledionis çdidit.Riçhavdws deS.Vidore canonicusPa

1S4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DONAST. HIRSAVG lENSlS

nßenGsiUfr in facris fcripturis his temporibus omniû iudicio longé dodiC» S. fimus,amp; non minus fanditate conuerfationis quam eruditionc litcrarumnbsp;infignis,multa præclara uolumina edidicquorum ledio óf dodis ad eru*nbsp;ditionem,amp;ad compundionem deuotis ualde utilis S)C neccflTaria uidetur.nbsp;De bis quidem opufculis in libro de Ecdeßaßicis fcriptoribus,iam dudutnnbsp;fecimus mentionem. Circa hacc quo^ tempora Petrus Lombardus epi*nbsp;fcopus Parifienßs,quatuor libros Sentcntiar3,cx diuerüs didis fandoruninbsp;Îutrum colligensjpoßeritati träfmiiinqui tantx funt hodie in fcholis Theonbsp;ogorum authoritatiSjUt cæteris pene omnibus in ledionc quotidiana prX'nbsp;ferantur.ScripGt quocç in Pfalmos commentaria,amp; in Apoftolum,quae fanbsp;tis utiles funt.Et quaedamalia quæ adnotitiamledionis noftrænon uene«nbsp;runt. Claruit qfdem quocp têporibus ÔC alius Petrus quidâ,presbyter Trenbsp;cenGs,quem Comeftorê uulgó appellant,qui fcripßt inGgne opus ad Vuil^nbsp;helmum Senonêfem archiepifcopum,ruper libres Bibliae hiGorialrs,quodnbsp;ScholaGicâ hiGoriamappellamus.Etquaedam alia non abtjcicndx ledio*nbsp;nis opufcula, Richardus monachus Cluniacêns,noftri ordinis,intfrchronbsp;nographoshis têporibus habeturin precio:quiintermultaqux fcripfit,hlnbsp;Goriam rerS tranfadi temporis,fatisiocutrdam utilemcp compofuit. Higt;nbsp;etiam temporibus,fubFiiderico Imperatore primo,claruit loachtm abbasnbsp;monaGerq FlorenOs de Calabria,noGriordinis,uir quidem ftudiofusS^donbsp;dus:quitanquam propheta habitus à multis,etiam futurapraedicereconfuenbsp;uit.ScripGt in Hieremiam prophetam,in Danielem prophctam,in Euan*nbsp;geliumloannis,in ApocalypGn loannis:in quibusomnibus,futura fempclt;^nbsp;prædicere tentât.Ad Henricum quotp fextum,plura fcripGt. Item de Se^nbsp;ptem Ggillis in ApocalypG:in Pfalterium decem chordarum,Item librumnbsp;Concordiae.Itemde 15 pontificibus Romanis futurisjfuo tempore,unamnbsp;prophetiam confcripiit.EpiGolas quoep multas ad diuerfos,amp; uaria denbsp;turis temporibus compofuit. Hocipfo anno dominicae natiuitatis 155'7'-Ggnum crucis in luna manifeGè apparuit. Claruit circa haec tempora Cranbsp;tianus monachus BononienGs,no(lriordinfs,qui exdiuerßs fandorutnpanbsp;trum fcntentqs,decretis amp; fcriptis,librum Decretoruminunum compos*nbsp;tauit,3ifummopontifîci confîrmandum obtulit.

Eodem anno DominusHartuuigus,abbashuiuscoenobtf præfatuJj® lendasAprilis,circa prima nodis uigiliam carne folutus,in Domino quie*nbsp;uitjfexto amp; quinquageGmo die inGiiutionis fuæ,adabbatiam Hirfaugi^n*nbsp;fem :fepultus eft in maiori eccIeGa,in abGde meridionali,coram al tari om*nbsp;nium fandorum,uir æterna memoria dignustquem omnipotentis Dei mi*nbsp;fericordia,iuxta deGderiSfuum breui de medio abftulit,ne malitiaimmu*nbsp;taret intelledu eiusifrequenter enimpraelatio.mentern fallere confueuit.

DE MANEGOLDO, HVIVS MONASTERII XVH* A B= prafuit annis Sitnenfibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d, ©r Je

uita amp; eonuerfàtione eins.

HArtuuigo uenerabili abbateuiam uniuerftecarnis féliciter (Gcut cons Gdemus)ingreHb,amp;nonGnelachrymis multis fratrum fuorum fepulnbsp;turæ commendato,neimpedimentum aliquod prauorum inclinationc exnbsp;diutina uacayoneinterueniret,ipfamcp noui paftoris eledionem liberrimänbsp;quomodolibet infirmare potuifiet, mulia deliberatione pra:habita,fratreinbsp;uoces in eledione habentes^ftatim codem die in unum couenerunt,animonbsp;amp; intentionenouum fuper fe conftituendi paftorem.Igitur inuocata gratianbsp;fpiritus S.annoDomini iK7.indid.5,8 calc,Aprilis,horadiei j.uelquaG,nbsp;Friderico

CHRONICA IO. TRI TEH It

Frfdericolfflpcratorc primo regnantCjannoeius é,monacht huius coeno=

bij conuentuaksin abbatem unanimiter ekgenint.ManegoIdum uenera= aiiaiaiteiiZut bilemmonachum,gencreFrancum,excognationcHartuuigt prçdccefloi’nbsp;ris fui procreatum,annosaeta«shabentemferméfexaginta.Qui poft lon=*nbsp;gamhumilemip excufationem precibus fratrum acquiefcens,onus paftosnbsp;rails curæ affumpfir,fed munus benedidionis ufcç in fabbatum ieiunij quanbsp;*uor temporum poft exaltationem S.crucis diftulit,propterea quod fefra^snbsp;tribus bene probandum offerreftatuilTet. Tandem importums precibus spirit eonfeitlt;i.nbsp;fratrum uix indudusjbenedicêdus Spiram magno amp; celebri comitatu pro tur àcumbeno,nbsp;ficifcitur,amp;in fabbatopraefato autumnalis ic)unjij25monachis ex fuis adnbsp;facrosordinesperGuntherumeptfcopum Spirenfem promotiSjipfedominbsp;nicafcquenteab eodem pontifice,fexabbatibus,facns indutis aftantibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

munus benedidionisfolenniter fuftepit, Prxftntautemin abbatia annis S.menfibus 4.diebus6.uirbonaeaclaudabilisconuerfationis,SC multabonbsp;ttahuicmonafteriofecit.Francusgencrc fuiijficutdiximusjioncftisparennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

tibus natiis,quiad literas difcendas in iuucntute politusjfatisdodus ÔC eru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

dituseuafit.Timorem Domini ab infantia(ut ita d(xcrim)imbiberar,unde iron ludisjuondifcurfibus,non pucrorum kuitanbus oblcdari,fedmagisnbsp;ftudio litcrarum £lt;orationibus,quantum perætatem licebat,infiftereconnbsp;fueuit. Natura enim eoniccutusingenium bonum,hauftoætcrnæfapien=nbsp;tiae guftu,nihil plus amare in hacuita didicit quàm fcientia fcripturarum^nbsp;Tandem infpirante Spiritu S.fub Volmareabbatemonachus fadus,tamnbsp;piejtam religiofe,tamcp humiliter in medio fratrum conuerfaius eft^ut pa«nbsp;remin totacongregatione uixhaberct.In omnitranquillitatcmentis o-perationis coram Deo ÔC hominibus inccdcns,nuUi grauisjuulli mokftusnbsp;fuitjfed dignum fein omnibus monachumfecundum regulam fandi pa^nbsp;tris noftriBenedidiexhibuif.Statuta quidcm corporis breuis, fed animinbsp;uiribus magnusamp; egregiusfuit.Denicp poftannos primordiali mon3ftiï=^ säcccntcrfi;

caeinftimtionis cxados,per Volmarum abbatem fuceentor ordinatus, SC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

in co officio pofiusjplufquam éo.uolumina pro bibliothecae ornatu fra=® trumcputilitatefecitconfcribijfumptusadhoc miniftrantibus amicis eins

ÔC cognatis fecularibus. Poft hæc cum in omnibus utilem amp; irreprehen« fibikmfe præbuilTet,mortuoDithonepriore,in eins locum prior ordina= Fieprwr.'nbsp;tusjuerbo amp; excmplo fratribus norma fandæ conuerfationis fuitiin mo*nbsp;nendodulcis,piusamp; manfuetusfuitiincorr/gcndo fcriofus,quippe quio*nbsp;prime nouerat regimen animarumjOmnium artitim effe difficillimam, ôdnbsp;proptcreamaioriftudio excrcendam:bonisamp; obedicntibus,foctum fepcrnbsp;humilitatemcxhibuit:duris0Crcbcllibus,fcuerumfe ac terhbilcm oftêdif.nbsp;Vndefadum eft,ut boni humiles maximo eum amplederentur amore:nbsp;defides uero amp; animarum fuarum curam non habentes.ucluti dominumnbsp;amp; iniquitatisfuæuindicem fingularem metuerent.Dcindc ut in omnibusnbsp;probaretur,pcr Volmarum abbatê maior cellarius conftitutus eft,0d Adelnbsp;helmus in locQ eius fubrogatus,qui non multopoft abbas in Amineburgnbsp;Ratifponenfis dioecefis,acpofteainMcdiolacoTrcucrenrisdioecefis ordi=nbsp;flatus eft. Fadusautem cellarius jmagnam in adminiftratione fui officif ritCelLtrw.-curam St' follicitudinem adhibuit,0(f tarnen internam conuerfationem fpianbsp;ritus non neglexit. Rurfum poft aliquot annos mortuo Gcrlaco priore,nbsp;denuo fit prior,ÔC more fuoregularis difciplinæ selum ftrenueexequitur.nbsp;Primus ÔC. ultimusin choro fempcrcultS diuinac feruitutis cum maxima d|nbsp;ligêtiaampIiauit.Diuinasfcripturas mirabiIiteramauit,omne^ftudiûprQ

9- 5

JHONAST. HIRSAVGlENSiS fcribendîslîbrfsailthentidsfandorumpTtrumquàm diu üixit impehdïtnbsp;Irt((ïit4ï«b£;iwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfitu Hartuuigi abbatis feh'citer confummato,in abbatem hil

iusmonaderq i7.clcduseft,ficutdiximus anno Domini ii57.indidionc 5 S.cakndas ApriliSjSC lo.calendas OAobriSjhoc eftdominica quatuofnbsp;temporumieiuntj autumnalis poftexaltationê fandae cruciSjquae fuit dksnbsp;soMonifeaa--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gunthero Spirennepifcopomiinusbenedidio

igr. nisaccipicnspracfuitannis S.menfibus ^.dicbus é.Eratautcm homo fan-lt;SismoribusadornatuSjmanruetus,placidus,humiIis,pacificus,mitis,amp;afF3 bilis,mentecp ÓC corpore caftus,qui fubftantiam monaftertj fuo temporcnbsp;non minuitjfed aux{t,Gcutin Iibro Donationü patet manifeftè.Nam tem*nbsp;pore eius,multimulta bona pro Dei amorehuic ccenobio tradidcrunt,ó^nbsp;ipfeetiamcomplurapreciocomparauit.lntcr cæterosautem fuit eo tem=’nbsp;pore quidam canonfcus nomine Ruthardus^qui fratrcm habebat in Hit*nbsp;Owwio Rwbor faugia,monachum,refidêsineccIefiaMoguntina,quipro remedio animéenbsp;lt;»•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuac curiam monafterio Hirfaugienfi apud Bingios tradidit.quam frater ip

fiusmonachusiuffu abbatis,pro marcisargenti i^.uendidir,amp; prccuffl iigt; ufus fratrum expendit. Poft aliquanrum ueró temporis Hedericus prae^nbsp;fati R-uthardi ex fratreneposjcanonicusó^ ipfc Moguntinenfis,duodccifl’nbsp;talenta huic monafterio contuliupro quibus Hugo patruus eius Manegobnbsp;doabbatepoftulantCjinGruningentriauinearum iugera monafterionbsp;DottAtwRupcT. parauit.Rupertus quoqjdeTubingê multa bonamonafterio Hirfaugie^’nbsp;fitemporcabbatisMancgoIdi fecit,utpatetin libro Donationü:amp;:fepuPnbsp;turamficutelegcratjunacumfraternitatc pltnaria in hoe loco promeruif«nbsp;Nam interalia 4Z.takntaargentiadufusfratrumcontulit,pro quibusab®nbsp;basManegoldusuinctainSutrim comparauit.Alij quoc^ diuerh molta^nbsp;uaria in eleemofynam fra tribus huius monaftertj eodem tempore contuknbsp;runt, amp; bearos ièarbitrabantur quieujntp in confraternitatem amp; oration^®nbsp;FfligbHirp«- monachorum Hirfaugienfium fuiflent admifsi.Magna enim regularis‘H’*nbsp;fcjpl,naeobferuantia apud eosifto tempore uigebat,ó^ ob id à bonis omnPnbsp;busamabantur.Verùm poftannospaucosgrauifsima difl’enfiointer abb»nbsp;tem Manegoldum fiC conuentum fuum diabolo procurante fuborta eft,nbsp;pro cuius extindione S. Virgo Hildegardis Sgt;C præfens uerbis,amp;^ abfensnbsp;fcriptis,non mediocriterlaborauit. Vnde tam abbas quàm eonuentüsjite^nbsp;ras ad ipfam uirginem fuper hac eadem diffenßone confultantcsmifetunt,nbsp;quibus illa diuinitusadmonita,refpondens ad interrogata,epiftolas remPnbsp;fit,quarum exemplarpaulôpôft fuoordineponemus.

Anno autem Manegoldi abbatisprimo currente, uidelicet domin/caena tiuitatisn57.tcrræmotusingensin Afiafuitindiucrfislocis,quiTripolim,nbsp;Tfrr«wût«t. Damafcum,SC quandam aliam ciuitatem omnino deftruxit. PorrôciuitaJnbsp;Cathanenfîum penitus euerfa eft,in qua multitudo uirorum,mulierum,iu.nbsp;uenum ôCpuerorum maxima,fermead uigintimih'amirabilicafu fuffbca^nbsp;ta intcrijt. Claruit his temporibus inHollandia Sophia Theodorici Hoknbsp;landiæ comitis uxor,mulier fanda Qi. in Chrifti amore deuotifsima,oratio^nbsp;ioofcjd nibus,ieiuntjs,uigilqsô^ cleemofynis continuèinrenta,quæmiraculis tamnbsp;ƒ«««(,nbsp;nbsp;in uita quàm poft mortem claruiftepcrhibetur.Cùm hçc fanda mulier

mina fandiapoftoli lacobi in Gallitia uilîtaturajcrudeles incidiflet latro^ nés,quiearn nonfojùmfpoliareelenodtjs,uerùm eiiam uita priuare uole^nbsp;bant,tanta eos uirtute orationum fuarum conftrinxit amp; ligauitlt;utfemouenbsp;redeloco,uclmanus in earn mittere nullatenus poftent.Vndc ftupentes,nbsp;ueniam ab ea poftulabant,qua accepta fubitô fugientes abierunt.Tandentnbsp;uero

CHROHÎCA to. TRITEMII.

«crô poft mul ta opera pietatisicùniiam tertio ad uifîtadàm faftdum Chri fti fepulchrum Hierofolymam effet profeda,facris locis de«otifsimè perliinbsp;ftratis, d.calendas Odobris féliciter in Domino quieuit7amp; in hofpitaWnbsp;,Teuthonicorum in Hierufaiem fepulta cft.

Anno Manegoldi abbatis x.qui fuit dominicæ natiuitatis iiçS.Fnderis eus Imperator cum principibusTeuthonici regni circafeftum pentecoftêSnbsp;•nmanu ualidaLongobardiâ intrauit,amp; Brixiam ciuitatem cum alqs malnbsp;tis cepit.Inde mouens exercitum quinquagintamillium pugnatorum Me-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exff.

diolanumobfedic,amp;diebusmultis acriter expugnauit,Cumep feMedios Unenfesardaobfidionecircumuallatoscernerêt,amp;nullum auxilium ex?

perator milites fuosTeuthonicos pro maioriparteinpattiam remiGt,ÔC ui f«r. disMediolanenfibuscenfum thbuti annuum impofuit.

Eodem anno Godfridusabbas S.IacobiMoguntinenfiSjamp;^ Burchardus AJucrJar^ af-praepoßtus S.Petri,unà cumclero penè uniuerfo ÔC ciuibus Moguntinis Arnoldum archiepiftopum fuum nimis exofum habere cœperunt, Si im^nbsp;peratorcm contra cum interpcllarunt.Soliautem Creopoli,quos Macellanbsp;tios uocantjpartes archiepifeopi prouiribus tuebantur,undetam ab Impesnbsp;tatore Friderico quàm archiepifeopo Moguntino,qui Arnoldo fuccefsit,nbsp;libertatequadam fingulariacpriuilegio ufepin præfcntem dicm,pro tantanbsp;fidelitatedonati funt,

Anno Manegoldiabbatis 5.qui fuit dominicænatiuitatis ii5lt;gt;.Imperas i„p„ator urii ' , tor coadunato uniuerfo exercitu, Cremamurbem munitifsimam per men crcmtnfen obfi.nbsp;Tes 7.obfidensexpugnat,Cremonenfibus auxilium ferentibus. Tandem diw cofp«.nbsp;cùm uim militum ferre non poflêntjfe fiCurbem poteftatilmperatorisfub-diderunt,fpem nonparuam Mcdiolanenfibusadimentes,

Eodem anno aduerfarij archiepifeopi Moguntini poft feftum fandi Re hiigq iynodum armata manu ingredientes,intcrhcere cum uoluerunt.Scd ^’5**”**™”*nbsp;comitibus cum fuis uiriliter refiftcntibus,turpiter abirccompulfi funt. Quanbsp;decaufa ipfe Arnoldusarchiepifcopus Moguntinus poft feftum omniumnbsp;fandorum Longobardiam petit,Imperatoriquerimoniam inde fadurus,nbsp;quem SC aduerfartj eius haud fegnes fubfequuntur.

Eodem anno Fridericus fecundus archiepifeopus Colonienfis,in Italia obqtxcuiuscadauer in patriam relatum,in quodam cœnobio Aldenbuf-genfi hamatum eft.Quo fepulto.Coloftienfes legatos in Italiamad Impe=^nbsp;tatorem miferunt,Rcinhcldum cancellarium,eius quem elegerât in archie ReMJusßtnbsp;pifeopumab eodem poftulantes.Gauifusautem Imperator, quôd locum ««bnp/fopwnbsp;I^onoris ci deferendiinueniffet,grato animo confentiens, poftulantibusnbsp;Rcinholdumarchiepifcopum donauit.Nec multo pôft idem Rcinholdusnbsp;«cccptaliccntia ImperatorisadColoniam uenitarchiepifcopatum,ÔC om;nbsp;t^ia quæadiliumpertinebant,in poffefsioncm accepit,ncgottjscp breuiternbsp;difpoficis cum treccntiseledismilitibus,in Longobardiam rurfus ad Im=»nbsp;peratorem reuertitur.

Eodem anno cùm Adrianus papa Fridericum Imperatorem pro coniu« gij difsidioexcommUnicare difponeret,morte praeuentus menie Odobrinbsp;ab hac uita difccfsit.Quo moriuo magna in ecclcfia Dei turbatio fubfeeu=nbsp;ta eft.Cardinales nanep ab inuicem diffentientes, duos fibi pontifices elcgenbsp;runtjRolandum canceilarium,quem Alexandrum tertium appellarunt,öilnbsp;Odauianum,quem Vidorem quarrum nuncuparunt.Porro Alexandefnbsp;UenisChriftiaicariuspracdecefforisfui fententiä per omnia approbauit,’

ï88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MONAST. HIRSAVGIENSIS

fed Vidor Imperatori plunmum fauebat. Alexander ifte papa ordinê Car thufienfem confirmauit,certacp illis priuilegia dedit,fiifcipien5 ipfiim ordi-nem fub protedione ac defenUone fedis Apoftolicac fandac.

Anno Manegoldi abbatisprænotatonondum completo,quifuit domï nicae natiuttatis uéo.inchoatusin odauis Epiphaaiæ,Fridericus lmperagt;«nbsp;syiioiits PAiux tor concilium apudPaduam celebrari mandauit,in quo Vidorem præfennbsp;pj.Q pgpjj fufccpit,Alexandrum ueró abfentem condemnauit.Peradonbsp;concilio ArnoldusarchiepifcopusMoguntinuslicentiaabImperatorefusnbsp;fcepta Moguntiam reuerfus eft»Tandem cùm in die natiuitatis beaiis Io«nbsp;annis BaptiftæadmonafteriumS.Iacobi extra muros Moguntinos eaufanbsp;deuotionisexiuifletjGodfridusabbas eiufdemloci 8i. Burchardus praeponbsp;fitusfandi PetrijUnà cum cæteris confpirationis foctjsficariosjdeinfidtjsnbsp;quosconduxerantemittentes,archiepifcopum in eodem cœnobio crude*nbsp;liter occideruntjCiuibus magna ex parte confent/entibus.Scelere perado,nbsp;criminisimpqadoresfcadciustatem cum feftinatione reccperût,ftatim£pnbsp;comités minifteriales intcrempti archiepifcopijUnà cum macellartjs ino^nbsp;nafterium ipfum,uiolenterfugatismonachis dcprædantes incendunt,ô^nbsp;omnesmanfionesmonachorumpenituscu€rtunî.Abbas uero Godfndusnbsp;cum cæteris impietatis fuæ compliçibus fefein ciuitatem contulerat, ubinbsp;RuMpJwßhus âuthores fceleris cum clero, licet per uioiêtiam coado^Rudolphum filionsnbsp;Conradi ducis de Zeringcn pofipofita fide quam Imperatori ante trientnbsp;nium in manus dederant,in archiepifcopumelegerunt, qui cùm placarcnbsp;Imperatorem muneribus de confilio fuorum intenderet,ccclefiam fuo fp®nbsp;liauitornatu. Erat co tempore in ecclefia Moguntina crux preciofifsi*’’^»nbsp;quam Vuillegifusarchiepifcopus Moguntinus tempore Ottonis Imp^*^’^nbsp;ton's5,pro decoredomus Domini fieri mandauerat,cuius patibulumnbsp;cyprefsinum, laminis aureisô^ preciofislapidibus defuper opertuiu.!*’’^”nbsp;go autem magna Sc totade auro purifsimo fabricata,libras auri appenùç^nbsp;bat fexccntasjficutuerfus fculptusineademonftrabat huiufmoditenoiisînbsp;Auri fexcentas tenet hæc crux aurea libras.