-ocr page 1-
a
-ocr page 2-
f
AlS[DREiE ALCIATI
EMBLEMATA
CVM COMMENT^RIIS
CLAVDlf»MINOIS I.C. FRANCISCI SANCJlI BROCENSIS,
. & Nocis
LAVRENTII PIGNORII PAT AVÏNI.
Nouifiimctbac editionein conümamvnim CommentarijferiemcongeHk,incertas qua[~
dam qnafi Clujfes difcofttis , &.plu[quam dimidia parte auSiis ..
OPERA ET VIGILI1S* .
IOANNIS THVILII MARIAEMONTANI T'lROL.
Phil. °r Med. D.atq;olim in-Archiduc. Friburg. Brifgois
\ tuerfitate Hiimaji.ikèr. Profefforis ordina/ij •
Opus copiofa Senreiirianim, Apojlicheginatum Adagiorum. Fabularum, Mychologiaru m, Hiero
glyphicorum, Nliimmoriim , Pithirarurn & Linguarum variecate inftrudum & eioiiiatum :
Proinde omnibus Anticjuicatis & bonartim literarum ftudiofiscum primis vtije.
Accejpirunt in fitte Federici Morelli Prüfefforis Regij Lorollatia ér
Monita , ad eadem Emblemata^..,
CVM «ÏNDICE TRIPLICI.
Patauij apud Pqtrum Paulum Tokzium,
Sub S.igno SS. Nowims IRSV. i 6 i'i.
-ocr page 3-
V
Reuerendifsimo Fatri, ac Domino
D NICOLAO DE ODDIS.
Monaftcrij cclcbcrrimi Sanöi Benedi&i Patauini
Abbati optimè merito,
Petrus Paulus Tozzius Bibliopola S.P. D.
A eflf^euerendilJtme Pater'^excellent'Ium tuarum vir
tut urn Ulecebra^ea morumfuauitasfptplaneferrem
fit^qm Te,<T>elfimelallocutuf3non admiretur3colat3
atqs ipfisferat in oculü. Ego veroplumbeus firn
, fi
totiesaTeomm humanitate exceptPts^acprouocatm^nd conertfuo-
quo modo poffum^publico aliquo indicio3meaergaTe obfèruantiam3
acpenittts addiSium antmutn tefiari. Hoc <ut efficiam3non incom-
modamoccajivnem prabent &ANDREJ5 &ALCIATI Kti.Qlarif-
Jimi><&* Poeva optimi EMBLEMATA pene diuina, qua quidem
egofummofludio ac diligent ia recudenda curaui}cWnouo, eoq\ om'
wibus numerü abfoluto (j>mmentario:in quoquidpruefiitumft ab
eius AuSiore loanne Tbuilio Getmano3Viro erudittfJiwo9ac tui &tt-
diofffimo^malö doEtiperfe cognofcant 3quam nut ego nimis laudan-
dojveüe videar venaies^t ivquit tiïe>merces extrudere.Hoc vniï
ajfirmare aufim3do£tiJ]imorum yirorumfretm tejïimonio acpericu
ie}quaciwqi in ahorum adhanc y/q; diem editü Qomentarijs defi-
der ari poter at3 'm hoc ynüfummo tudicio ac delecïufuifie congéfta,
ac noua methodo digeHaiaddito infuper ab eode'Tbudio mfgm au~
éïarto-ex Gr&cü Latinüq, Au5ioribm cocinnato, quo tanqua regia
clamEmblematum arcanafenfa,($f interma myfieria rejfèrantur.
Hoc igitur munus,Jtue Auïïoremjfiue argumetum,Jiue labores
in eo enucleando
, acplmquam dimidta parte augendo exantlatos
/peBes^mnimè leuejcuipottiis quam Ttbi3Reuerendi@ime0 Do-
tlifjime Pater^de/iinarem^qui acerrimo wgemopr&ditus tanta be-
at
5 fiATum
-ocr page 4-
VI
narum artlumfcientlam^ tantum bummiortmlittcraru-mfupelte-
cïilem Tibi comparaflh^vt inter religiofifiimiiftius Ordmü miros,
perpaucos habeas,qui tecu altqua ex parte compararipoffint) fupe-
norem omnino neminem.Quü enim tgnorat ,Te ïnfubtiliorü Phdo'
f<>phi<e}Tbeologi<e,acfacrarum htterarum/ludifs (qua tuapropriu
profejjloefï) itaeffe i>erjatiï>vtintüü mftgniter excellas?G)uibus
tarnen non e'badhafifiiy^vt non etiam 'm Utos atq\ yberes Ethices,
Tolitices3& Hiftori&cXpos excurrerüsimo ^uero m ampia Mufa-
rum ac Poefèos vireta diuerteris.Harit rerum tefïes babeo multosr
doSlos acprobos virosyquiperfepè mihi affir mdmnt,fè a confuetu-
dme congrejfuqj tuoyomnieruditionü acfuauitatü genere conditoy
femper doSïiores acprobioreseuafeJfe.Neqi tamequü exiflimetyle
at atem ita in liter is contriuifieyVt nullam attigerü eius vita par-
temyqu&in a^iionibm;acremagedarmn vfu verfarifolet.Etemm
TrincipumvirorityffipurpuratorumaAntiHitUyquibmcarus es,
amhitttiihonoresq; acmagijïratm a tui Ordinis Patribusfrequen-
ter Tibi crediti &comi{2i,fatü declarant,quanta prudentie laude
ftore<zs,quantumq'y yaleasin muneribm obeundüiadquorum fum
mufaflïgiumTeiampridemoccultis amoris & iudicij fuffragij s
proueclumyuemo Qomitiorum <-ueflrorum confcius ignorarepotesl,
Jguamquam anim'i tui magnitudo dignitatum culrn'ma mereri ma-
gisyqudm confèqui exoptat;cumfatfcias}honoribus non minus dU
gnos effe^quimeritifunt njt potirentury quam quifotiuntur .
Sed i>ereorprofe£2u3ne harum rerum commemoratione offende-
rim eximiam tuam modeflu}qu<e potius ftiarum virtutum ac me-
ntor um confcienttayquam Uudumjicet yerarumytitiUationedele-
cletur.Fmem itaq, epiftoU imponam,ftprius humantjfïmU Genium
tuuemxèdeprecatusfuerOyHnonta munus}quod ex bibeturyqua
exhtbentis annnü TibidemnSiiJJtmureJftciatsquem ene munerum
eptimuMynon\ minus rverOyqua,elegantiprouerbio traditu^ eU.Va-
ie^ac dutfeli x rviueiBenedié7im Ordinis columeac decusfingulare»
Pjgfajio
-ocr page 5-
VII
PR AE FA TI O
IOANNIS THVILII MARLEMONTANI TIROL.
DE N0V1SS1MA HAG SVA EMBLEMATVM
Alciati editione.
Culeataverborum licentia paflïm abexterisvellicamur
nosGermani( Lector candide)& mordaci fale peifr'ca-
.mur,acfïnihilnoftro Marte inuenire,nihil noftro ftylo
& fïfo cexere nobis datum fit, fed folüm opeta aliorum.
colligere, aliorum inuenta feruili labore corrogata in lu-
cem protrudere. Vnde fcriptor quidam Italus hac opinione imbutus,
nihil dubitauit falsè de nobis pronunciare, Germanos cersbrum in dorfo
geslare.'id
eft, fcripta proferre magis labonofa quam ingeniofa. Verüm
nx illi finiftrè de nobis iudicant:Nam prxterquam quod ingenfoiiflima
ttionumenra, Germanorum genuinos partuSjItalisjGalh^&cuiuisalte-
ri Nationiabundëreponerepofïèmjvideasea, qua:a Germanis indefef-
fo labore ex 'alijs colliguntur (vt hoc aduerfarijs demus) plerumq; elegan
tiori methodojadde & cultiore vefte in publicum prodire. Nee minoré,
me iudice, meretur laudem accurata Difpofitio & Elocutio 3 quam tu-
multuaria Inuentio.Sed quid?vbiiam ampliusapud exteroseftl heolo-
gus,Iureconfu!tus, Medicus,Hiiroricus,Poeta,aut alias grauis Autor,qué
non muliercula- & cerdones fua lingua redditü IegantïEcquid hoc alrud,
quam aliorum fcripta recoquere,&: peregn'na vefte,foftè etiam Minerua
6^omnibusGrati)sinuitis,induere& inducere?quod certè Germanis nÓ
tam t cqiens& fblenneelt.qui malunt Au&ores natiua Venetedecoros
Véneran,qiiam adfèiticio fuco tam turpiterrudi plebeculx proftituere.
Ql:ü 1 firemoto velofenfummcumhberiüs oftendere licet (ücebitau-
tem b< naeruditorum pace) aliudfubeflereor,vnde nobis illud'cöuttium
impingacur; nempe fincerus candor,& Germana fides.Siquidem Germa-
ni memores,^»^»*iw & plenum ingenaipudorü ejfe.fateriper quos pr-o-
fecerüiCuutu
cuiq; aflèrunt>& quoad fieripoteft, candidè indicant, dum
interim ilJi,qui nobis idobtrudunt,egregiediiïimulantes aliorum vigilijs
in{ïdiantur,5t labores fuffurantur,paffimq; illud ëvpwa., h?wt, Archime-
dis,inftargracülantisgallin#,qua?ïö*igum peperitouum, ftentorea voce
ingemina'nt.maluntq; fopein plagiodeprehendi ,«quam mutuum red-
dere,'aut inuentionisgloriola priuari.'
a 4 Sed
-ocr page 6-
VIII                  IOANNIS THVÏLIÏ
^"edquorfumifthaxtamcalidè?inquis.Quia prox'wwardetVcaU-
gon
: ad me fciücet, &c Commentarios hoXce meos non-meos,quos fi fub
tam rigida cenfura vocaueris, nonefFugient conuitium illuddo&iffimi
cuiufdam GaWi,Libramefle Germamcum.Qmd turn poftea? Sanë hunc
qualemqualem laborem non ideo vilioremcenfendumeifeexiftimoj
<]uod ex alijs libauerim,vt apesrilcut nee aranearum textura ideo melior
eft,quödilla:exfe filagignant. Sedpropiüsadrem.
Dum in peregrinatione mea crurum debilitate & ablceflu periculo-
iHiuÜ'edi ftttimo Venetijs & Patauij ferè integro triénio Ie£to affixus detinerer, &
nmiL ta?dio pene contabefcerem, ftudiis feucrioribus aliquandiu nuncium re-
mifi)&: cum amcenioribus Mufis denuó 'm gratia redij,cepiqrper Iatos &C
Jajtos Philologiq campos toto animo (quia corpore prohibebar) liberiüs
euagari5quo tempus ab amicorum alloquio &: deftinato ftudio vacuüm
fallerem.Neq; tarnen vnqua eo fine,vt aliquid in lucem produceré; cer-
tus, id nonnifi elumbe &c enerue,quippe ab imbccillo 8>C iacente profe-
eliumjfuturum.Interea Emblematum Alciati nouam editionem medita
tur Pettus Paulus Tozzius, vir fanè induftrius, qui ad rem litetariam
iuuandam & exornandam nullis parcitfumptibus: isinftat& vrget, vt
opus mea lima politum lucem videre poflit.Huic tam laudando conatui
religiofum vifum eft non annuere. Quapropter ex diueriïsCommenta-
rijs Claudij Minois,Francilci San&ij (Sebaftianum StocKhamerum vix
Commentatoiisnominedignor, quia in fola epigrammatis refolutione
occupatur,pauciffimis,ijsq; fatis vulgatis fententijs & fabulis additis; ad-
hsc vix mcdiam Emblematum partem hocfuo more explicat) & Notis-
Laurentij Pignori/ha&enus editis v num continuü textum exorfus futru
cum quodarbitrarerpenfumefièanienon prorfusalienum ; turn vero
<]iiod fato quodam ad me deuolutum augutabar . Nam ad MinoisGalli
manum &; induftriam3adSan£lij Hifpani ingenium,ad Pignorij Italie-
ïuditionem/olümalicuiusGermani videbatur requiri labor& conne-
xio. Vnde fa&um eft,vt fufceptum opus nefcio qua lubentia fub manu
-excreuent,& vltra quam promiferam,&: meum erat inftitutum>au&um
fuenr,prxfertim cum viderem laborem hunc meum ijs probari,quibus
ipfe proban temper ftudui.Tra&aui autem Emblemata prout mihioffe-
rebantur3&: vt hei ba? quidam fine ferentis cura furgunr,ita & hoc in in-
genij mei agcllo opus,dumdiuerfosfcriptores fuccifiuis huris bbo,&: ea,
qua; inle&o le£t,a,diligentiusruminor.
iktho. Vt autem & labons aliorum,& mea? induftrie & methodi conftet ra-
mus i
bIer DOjnevènKaliquisIegeplagiariUcoftueüirepoiTi^tribusverbis te, Le-
dor
-ocr page 7-
PU AE F A T I O.
IX
dor beneuoIe,edocebo.In primis fingula Emblemata in quatuor Claflcs
diftribui,quas numeri in margine appofiti vbiq; indicant. I. In primam }>
ClalTem ea congefïï,qu<£ ipfam piéturam refpiciunt,n"ngendo,fbrmando, c/«X.
iuuando,exornando,aut etiam corrigendo.Idem praftitit in elegantiiïï-
mis fuis Emblematis Hadrianus Iunius,fed in Alciatinisante me adhuc
nullus:nill quod Pignorius plurimasfigurasex venerand.£ Aijtiquitatt's
monumentis paffim correxit, & felicirer reftituit, cui fanè hac in parte
multum debemusJI.Secunda Claffis fontem &: originem Emblematis r *•
indicatsvbi plerumq; ea adducuntur, qua; ad elucidationem totius Em- s^nfs*
blematisfaciunt,vt Hiftoria?,Fabul«,Mythologia?,& varia; varioiü fen
tentiaz.In qua quidem Gaffe egregiê ccrtarunt Minos & San6tius,!ta vc
dubium fit,vtri palma meritodebeatunftridius quidé ferit fcopum San
tliussfecurius Sc fufius Minos. Nee ego fum hic totus Arvpfaxit. 11I.Ter- l [l-
tiaClafllsCotacircaexplicationem epigrammatis, & inueftigationem JJj*.
thematisoccupatur. In qua Gaffe fatte pareus fuit Sanótius, copiofior
multö Sc accuratior Minos; ego verö poft Pignoriu latius fum exfpacia-
tus,& potiüs tyronibus qua emeriti sea opera confulere ftudui.I V.Quar tv.
ta Gallis omnium maxima, Emblematis finem oftendit,moresinfor- ^j?*
mat, falutaria monita vndequaque petita fuggerit, Sc fa?pius in difcur-
fus pios, &qui Chriftianum hominem ad virtutis amorem &pecca-
ti odium inflammant, fe diffundit. Quam me,pratter ea, qua; Minos
communia fecitjtotammihi bono iure vendicare poffe , iudicabunt
ij, qui meas cum aliorumJucubrationibus conferent. Hax de mea
methodo.
De fide vcró,eam in excerpendo,coIligêdo,&afFerendo quam pomi jJJjJ'J'
adhibui rnaximam:ipfa verba Autorum obftinatè retinui,necfacilecu-
iusquam fententiam verbis meis amplifïcaui vel ornaui, fed lectori
nudam proftituijficiirinulliuslaborernincompendiücoegi, nifivbifbr
tè prxftitit feligere quam colligere. Hinc videas f#pe locos addu&os ad
faftidium vfq; prolixoSjfic enim in fundo^ndededuxi.inueneram.lècu
rustitulijquo quisq; in poffeffionem illius venerit. Neq; vllius di&a aut
faftidiosë neglexi,aut odiosë vellicaui, autalieni Patrisramiliasfupelle-
ftilcm alteri iciens adiudicaui. S#pe etiam aliquid annotaui, quod non
valdè" opus,ne fiquis apud aüos fortè in id incidiffet, meam induttiiam
accufaret,&: culpam negligentix impingeret. Oftendiquoq; plunma ex
ijs fontibus haufta,qui publici funt,& qui mihi a?quë atq; alijs patent,ea-
dem etiam meo vafe,ri non a?què capace, faltem non minus püro,hauri~
te poteram:quia tarnen alii occuparajit, induftria:, laudem potiüs eorurn
efie
-ocr page 8-
IOANfNIS TH VI Lil
X
effc volui quam meam.Itaq; fubaliorum nomineplu/cüladico,qu«po*
teram etiam meo,praefertim ea,quann libris,quos do£ti ab omni aruo pu-
blicos cflb voIuerunt,habentur.In fententiarum difcrepantia non nifi ra-
riffimè iudicium,aut conie&uram meam interpofui, quia mihi placear,
cuiuis iudicium efle liberum debere: deinde quódpleraq; in hoc genere
finthuiufmodi.vt fine detnmento Reipub- fecusientireliceat :Deniqj
nedum inter GallumjHiipanum,& Iralum Agentes populariodio diffi-
dentes) egoGermanus me arbitrum ftatuerem,potius partibus quam rei
veritati ftudere cenfear; &: dum huius fententiam probatum eo, illius
improbatum,Flaccusin me illud torqueat:
Nilaqtt inter pres, qai litem lite refoluit.
Amicorum &faurorum meorum nonumquam data opera honorificam
interfero mentionem , vtgratam eorum recolam memoriam, & vteo-
rum ad pofteritatem tranfmittam nomina (fi quid tarnen ex mepofteri-
tate dignum) quibus aliud reddere mea prohibet tenuitas.
occupa- Ridebunt fortafïè ij,qui in periilylijs anfati ambulant,& quibus
elegante liteiarummera: namia?pra?ficatum£mt,quöd centonem exhi-
beam füo cuiusq; auton's filo & colore tam curiosc rbrm atum. A r rideac
& irrideant quantum velint:Ego fane, fi me meo metior pede, Germa-
nus fumj&proinde (quod etiam ipfi volunt) meliorin aliorum fentetijs
& laboribus colligendis,qium in nouis inueniendis.Finge tu ribi vnutn
aliquem è prima claflè Iiteratorum Alciatum commentari,an tu,veJ ali-
quis mei fimilis propterea rem faftam habere exiftimes ? mininië verö:
quippe felices illa? &c erudita: anima: ex ingeniorumfuorum acumine
do&rinxq; copia alios ferc a?ftimant; & quod nos nodum Gordium, &:
Sphingisaenigmacenfemus,id illi tanquampueris & anieulis notunvis
verbulo quide/n dignantur.EttalesquifuntjeduntplerumqJlia tarum,
nimium feruile rati in fententijs aliorum corrogandisoperam ponere, e-
tiamn" ad lucem Autoris facerenon ignorent. Quare fi Commentatoris
nomen mihi inuidéanr,quod id maioris ingenij & dodrina? fir,ialtem fi-
delis Eclogarij partes cgiflê me,negare non poterunt. Id licet fit medio-
cris iudicij Sc eruditionis, tarnen eft labons txdiofiilïmi, & fupra fidcm
non expertijquem fi ab initio vel per nebulam praruidiflèm, fubdubito,
an aliquis pater patratus hancoperam a meimpetraffet.
Qfatfg. Sed video quofdam hinc & inde in me arietare: hi quideflij quod ni-
ritm folit mius hm in auctorum citationibus,cum potiüs ipfos locos adduxifle opor
teret.-ilii verö contra de tcediofa locorum enarratione conqueruntur,vbi
locumobiterindicafTe latisfuifïèt.Ycrinq; valium obijcio. Illisquidem3
me
-ocr page 9-
P R AE F A T I O.                     XI
me non tatoabundareotiojvtiingula exfcribere poflemjprafertim cwn
ea ratione Opus in immenfum excreuiflèt: parcent itaq; homini alijs re
bus occupato,& boni confulentlibri commoditatem,cum prefertirn ni-
hil omiflum fit, quod ad Iucem Autorisneceflariö requirï videbatur.Hi
verö arquo animo fuftinebunt prolixitarem, qua? in multorum bonum
confultöameattentata:quotus enim quifqieft) qui tantum laboris in
iftam curam impendat,vt fingula inueftiget?imö qui omnes auctores in
parato &: tanquam numeratohabeat?Ego ficexiftimo, vix centefimum
quemq; acq,- inter doel:os & diuites,ne dicam detenuioribusdiabereom.
nes.a quibus lucem & ornatum noftro Alciato fumus mutuati. Neq; e-
nim ignoro,quid ipfe laboris deuorarim,dum Iibros, quos hiclaudo, ex:
Bibliothecis&tabernislibraiijs eruo,& amicorum Mufa-a &pluteos
excutio. Qua in re prater Bibliothecam, quam Nationis Germanica:
membra hic Pataui j comportarunt, & pofteriorum liberalitas indies au-
get.muItumdebeoMufajoD.Ioannis Andrea; Cioli,D.Ioannis Bapti-
ftq Canclini,& Francifci eiuföem filij,amicorum longo vfu probatorum;
maxime verö neceflari jcuiufdam mei & pene domeftici, cuius finceius
candor & cum probitateconiuncla modeftïa3hicnominari non vult,fed
in pra?cordijs meistam iolidum fixit Robur, vt inde eueJÜ falua hac vita
nunquam poflè Sperem. Horum itaq; benignitas & hic,& alibi Temper
mihi patuit>laboresq; meos non parum promouit.
- Verüm enimverö quisjqusfodu'c feruet modum, quiarquêgratus fit zxcuj-a
omnibus?cüm prafertim aliud vulgus,aliud doelt ament. Quisingeni; 'tïo.
fbrtisq; tam felix,qui vbiqj rpis é'|/2«AA«>Sapientiilïmos quoq; viros,fapies.
Romanusait,multa delinquere, & neminem eflè tam citcumfpeclum,
cuius diligentia non aliquando fibi excidat,& Cu veluti perdat»in rebus
arduisconattisinlaude,effecl:usincau4eft.Mihiquidemconfcientiapro
teftimonio dicit,me bono Reipub.& literarum omnia, qua; po m T vo-
luifle. ruit verö (ne 8c hoc nefcias) in opere hoc excolendo eadem cura>
qux in pi'oducendo,nimirum iecura. Non enim mihi in ipfa ftudioi um
incudepofito,& reifamiliarisanguitialaboranti tantum onj,vt in vnius-
operis cultura totos dies confumere liceat, ne mihi contingat quod Ly-
fippo,quem ftatua; vnms lineamentis inhanentem inopia extinxit.Ideo-
quehorum laborum veniam fperodaudem certe non qtucrojinio
£t vernam pro Lande pets Jattdatw abunde ,
Non fafttditm fi tibiykclor, er o.
Neque errare mihi tut pe duco, e ft enim initium (apientiar. Infignis poe-
U Accius,xtate & ingenio maturo Pacuuio Tragediamiuan^cui Atreus
nomen,
-ocr page 10-
XII lOANNIS THVILII PRAEFATIO:
nomen.cum Tarenti recitaret', exclamauitPacuuius: O canofutn fcri»
ptum& pöetici ipiritus,magnificentia turgens; verüm
Carmina nulUprobas, molli qu& tratnite currum %
Sed quxper falebras
, altaqi ptxa cadunt.
Refpondit placidè Accius,id veriflTimum efle, ingentiqüe fe ideo Ijetfcïa
perfundij fpetare enim fe qu©d deinceps elaboratiora producat. Ingenia
namque humana efle vti poma, qua acerbiora felicius tempeftiüiusque
matureicant,molIiora citiüs putreicant. Quare & mihi>fi quid minus ad
prudentie Solem co&um do, condonandum, non enim ex ijs fum, qui
perfe&ifllmè me fcribere cenfeam,fed in eorum numerum me repono,
qui & fcribendo proficiunt,& proficiendo fcribunt: Nihil enim fimul Sc
inuentum & abfolutum eft.
Accipe igitur, Le£tor candide, has meas lucubrationes, velut prsemii*-
fum ad incerta viarum exploranda nunciumi cuius periculo fi cognoue-
ro, mihi paucos duntaxat hoftes eflè (-omnium enim morfum autinful-
tumeöugere,quisin tanta Rhinoceroturn, &in alienis fcriptis male
ingenioforum multitudine fibi promittere aufit?) maiora pofthac fiden-
ter in Famse campum producam.
Viderit isla Deus, quinunc mea peel ora •verfaf.
Nefcio quid eer ie mens meamaim4git-
Itaq;qu£ mea mens ruit in hoc labore fubeundo,in agendo fides>eadem
tua fit in fufcipiendo & iudicando, vt tua legentis beneuolentia crefcat
fcribentlsfacultas. Vale.
Vt ea,qu4 fuprtt de Metbodo & Clafiibus diftafitnt, magtt elucefcerent, placuit
Emblema effingere, & rationis mea aliquod fpecimen pr<ebere, quo paratior ad c#te*
rorum Commentariorum leflionem accederet sïudiofm. Hoc autem quidquid esl,fa~
cYum efle volui ei,cui Liber ipfe dicattoeft , cüm nonbabeammagis dignum fiudio-
tfttnineommatifpicem, qui tutiüs nliquumagmmmibidMat»
N ullius
-ocr page 11-
XIII
Nullius indiga virtus ?
EMBLEMA
IOANNISTHVILII,
Ad Reuerendiffimum Patrem ac Dominam D. Nicolaum
de Oddis, Abbatcm.
T) R&fcribit Medicus pilulas> vt vifceraparget,.
Quasparat artifici Pharmacopola manu.
Hos demum argenti
> velbraclea contegit auri»
Nonvim,fedformamtegmen atilludhabet.
Vera itanulUmfit quamuü indiga Vittw
,
Nil tarnen externisperdit operta bonis.
COMMENTARIi.
IN officinaPharmacoposi probè inftru- runqj bracteis au reis obduci folent, libel-
cla ftet rotundum monopodiü, in qHO lum,quo huiufmodi brafteasaflêruanttir,
pyxis feu arcnla,vulgo 5'catula diéïa cum & cultellum ad vfum appingi ctirauimiis.
operculo remote pingatur, contincns pi- Pofleflbrem Emblernatis indicant infignia
lulasnonmiJlas formatas^& quia hsple- gentiiitiatrapczophoiojnfeulpca; vti-ecia
ei.uiH.era
M
-ocr page 12-
XIV I O A N N IS THVILII
& fempiternas.foliq; (quod eftproprium
diuitiarurn) contenti func rebus fuis. Te-
fteenim Sophocle,
K'firns gifia-tcu «Te ««V «« *T«trw /*«-
Vat .
Virtutufila conftans perpetuaq-rpoJJejftt.
Diuitiasergo fine diuitum êile , tu veto
virtutem pixferduiitijs.-narn ü voles vir-
tutem cttm dmitijscomparare , vix fatis
idonex tibividebuntut diuitix>quse virtu
tispediiïêqua; lunt.
FRMSCRIB1T Midicus] Pr?cipit,con- j j
ftituit.imperac Pharmacopceis.
Pilulas] Pilulaj.medicamenti genus , a. pilul*
parus püa; vel globuli forma iibi nomen
adoptauerunt;qus quod nonedaiitur.nec
liiigantur,fed integra: deuorentur,Gta:cè
"x*T<*TcT/ct dicuntur , «W tb Ko.T0.7ri- no.To,f
VHV-                                                                       Ito,.
Vtvifcerapurgei] Hiimores peccantes .. . ;
ciufdem cognomen ipfa; pilula:, turn intc-
gra:,tum comprefla: obfcurè produnt.
Midicinae Coryphajorum pla-
citum eft.vt Medicus lautus & elcga's non
modo citö & tutö.fedetiam iucundème-
dicinam faciat.Q,uaproprer vtasgrotantiu
ii.
Piluïit
on & palato confulacur.pro pharmaus a-
cur tnuè cnbiis,foetidis,&amaris dcglutieiidis, ars
'* • . piIulas«icogitauit,qiia2 plerunq; exaloe,
colocynthide,agarico,opopanace , fagape-
no,& alijs purgantibus guftui infuauibus
fieri confueueriiut.confiftétia folida,figii
ra fpha:rica,& parua quantitate. Ad hard
Cur cturo vCró pilularü infuanitatéiegendam &fal-
ebducan- ]endam,ea:auro vel argento foliato extrin
tur.
fecusarcificiosè velautur.non vtinde virtu
tem aliqu3m re:ipiatit, fed folum vt gra-
tiamaior oculis & palato coucilietur. Na
(i paulifper iuore ftabulentur.atq; denti-
bus aut lingua comprefïuis attingantur,
non tantum quendam triftitie^ fenfum gu-
ftui excitant, fed velu; horrorem & venrri
culi fubuetfionem prontant ■ Nonfecus
vera virtus nullaad fui confummationem
re ii)Jiger,fed feipfa conientaefb imoeo
plurisaïrtimanda.quo plu ra conremnit. Et
quamuisamiciatui bonis externis , diui-
tijs,hononbiis,digiiitate,amiciria, valetu-
dine,forma,viribus,& his fimilibusjnulla
ramen ei ficacceiïio aut fupplereientum ,
nifi fortèin fpeciem.atq; ad difficultatem
(fiquidem ad ardua tendit) aliqua ratione
mitigandam. Reiitè itaq; lenfit Romanus
Orator Tullius,dumei,in quoiit virtus,
nihil deeflfe ad beate viuendum putat. Et
alibi inqnit:Pr«(idij ad viuendum in vir-
tute fatiseft. Cui (ufFiagatur quoqj Co-
ex
ma
ellat.-hinc pUulajalia:dicuntur phleg- ,._. .
agogac.qua: pituitam; ali* cholagoga:, ." r
quasbilemjalia; melanagoga;, qua; iuccü
melaucuolicum decuibaut.
Artifici mcmu\ fecundum artern, non
temere .
Bratteacontegit tturij aurtim & argen _ - ,
tumfoüatum, & njalleo dudtum bractea . j
dicipoteft . Hnic Btaclearius,qiu luuul- «
modi bradcas facit . Dicitur auté bi'aftea
*7ro T* @po.yyeiv,<z refonando.&c difFert a
lamina , quod hxccraUior, iila fubtilior.
Non vim,ftdformam] nullas aJdit vi-
resfoliumaunpilulis,lèd tantum pulchri
tudincm,& forma; gratiam conciliar, pa-
lattimq; fallic .
Tegmm] quidquidaüud tegit: dicitur Xeemè
ctiateginien,tegumén,teg«jemum, tegu-
menttim,tegulum,tegiilum,dimiiiut.
Nulliusjit quamuis indiga virtus] Em-
blematis epigraphe.Lucretiuslib.i.
Ipfti fuispollens optbus nihil indiga noftri,
NU tarnenperdit]
nullum dammim vel
iadluram patitur.
Externis opertn bonis] amidta & ornata Sw* ^
bonis fortuns.Externa bona funt omnia , terna,
qua: a forcuua dependent.vtdiuitia;, glo-
ïia.amicitia, &c.
V 1 R T v r e M fe ipfa contentam eflê, IV-
fupra dixi; nee taincn bona externa pror-
fus rei jcere • Ita eft.-erenim virtutis verae
comités ferè perpetui funt bona corporis
& fortutie.,non vice verfaifiquidem finga
lari Dei nutii ptoiufum eft.Ytaniaroihu-
iiis
loxs Bm-
bletnatis.
micus ("vndenos noftrum Emblema erui-
mus) in Amphitruo :
,____Virttupr&mium esl optimum.
Virtus omnibus rebus anteit profecTo .-
Libert(i*,faltts,vita,res,pare>3tes ,
P/itria, &progniiti tut.zntur,feruantttr :
Virtus omnia in /e habet ■■ omnia adfunt
bona,qitem pen es eft virtus.
Nee abltidic Siilius Icaücus lib- 3 .
Ipfa quidem virtus febimet pulcherrima
merces.
Q^iaiuiigiturasftimanda eft virtus , qua:
neceripi, nee lurripi poteftïneq; naufra-
giojiieq; incendioamutnur,nec tempefta
Qui verè ruin,nee temporum permutationeniuta-
diuitë. tu r? Qua praediri qui fuut, foli fuut ditii-
tesjfoli enim poflïdent res & frucluolas ,
-ocr page 13-
EMBLEMA»                XT
arferunt Sodoma Sc Gomorrha terribili i»
cendio.vindicante curpitadinë reiflaroma
& fulphure diuinitiis imeclo.quomodo igi
tur de occupando cejo cogiter,quüjfdcm
fordibusinquinatus.promifcuaaiumcefta
fe Venere polluitJAurquomodo recipiac
fedes ille, pettufum aliquod-'dolifr vinipei-
da: ventris.craffi & pinguis.cü integras vr
bes dcglutiuerit ia olim prodiga vinoficas?
Submitti debet collü & curuari poplesad
terra rfq; fiinvotiseftautfpeliberperil
la limina trau(itus:rependiï intro macera-
tocorpore Sc attenuato prius falutaribus
ieiunijs.non diftento,nec iinnolécrefcente
a laxiorepaftu & fagina.H?cclauis prima clauatti
ius radicis, bbk ta dulces & ptecio "os pa-
rit frudtus.faltem aliqua dulcedinepermi
fceatur , nc primo ftatim aditu feclatores
deterreatut:Atfemel perfeftè poflëfla vir
tus.externaomnia vilipendit, quippc quas
nullius reiindigeatdiuitijspotior, vtilior-
quegeneri5fplédorejvtporeque,iblaeófc-
nefcat meiitibiis.cü quibusbonafide coa-
liierit.Ad tuü tribunal appeIIo,Pre/ul Re-
uercndiffimejciireinm nóad Iuftitia plus
quam Prienenfemappellem?imo teteom-
nium trirtutum viuum exemplar ftatuo .
Verum antequa ad culmeii virtutum tua
rum veniamns.age mylHcumilludintrer
mus biuium,ab omnibus decatatum,quo
fecuriori paffii tna legamus veftigia.Notti
eft.quam fpaciofa ac patenti femiea perue-
niatur ad perditionis vaftü acformidabilé
fpecum:ad arcem vero virtutis caïlaram
fïderibus.radiaiitem & fulgida.ardra.pref-
fa ac lubtica, vbi ez legiouehominum aut
myiiadeintegra vixdecimuspericult feciv
rus tucö pertranfeat.Ex Delphico pronun
ciatum hoc tripode.nec ex cortina Sybille.
certius oraculü; diuini enimoris teflimo-
nio com probata fenteiuiaeft,cui adftipula
tur confenfus dodtorum & vniuerfa Chri-
ftiana:profe(fionis antiquitas.Etdedüpli,-
ei porra non aiimis.-ilcera,qug mortis re-
gia intrantibus apcrit,capaci &amp!a:a!te-
ra,qua; vita:,nirnis anguita illaquidemac
humili.quó gigantes ifti terreftres,& gran
dia fpitantes Polyphemi non inferuiic pe-
demjquö neeSardanapalus peuetrat, nee
Epicuruscum turgido faginatifétris (ui
tympanotvbi crumena talentis prxgpans,
& recenti crapula fumans ing|uuies,& bul
lientis cholera; tumor, & fpurna libidinis,
circum praecordia efferuefeens,& picatus
ftertentisignauiaskntoraditu uufquam in
ueniuw,& in primoilanmveftibulo cum
dedecore retundiintnr.Cur enim non pias
cludatiu monftrisiftiscoelèftis ianua?cur
a foribus repelli & exclndi colhuiiem for-
didaac peftilentem noncöueniatïSic enim
faepemecum difcurro:Superbi? tumor ex
altis illis fedibus detiwbauir iuflatum Lu-
ciferum>nefas igitur, fperare accefl"umsqui
bus arrogatie, ventoinflaturfc proriiberat
pettus.Generalécataclyfin introduxit fo-
la libido.Sf circumfudit orbë fatalibus vn
djs.non igitur fperandiis libidinofis per il-
'5 portam tranfuus. Q_uia peccatum eftin
*»<ura fneenbis mis & muli^iia paffis ,.
fuit ad recludendihac ferara.laborü nimi
rü & inedia: tolerantia voluntaria.qua pre,
portutt*
coeli
o
iuit eleftis fuisftupendo magis qua imitan
dbexemploifpecuïii patientix & humilita
tis Chriltus.. Pluresaccingunt fe animosè
ac virilitcr ad illud iter.fed afperitate de-
tenitii reuocanrpedc anrdeficiunr,&con-
tingit illis quod olim. Hebrjeis,peEvaftifli
mas folirudinesad1 promiffionis terracon-
tendentibus,quamjduobtis exceptis, è tot
miHibus urne nullusapprehédit.Pótcft &
nobis euenire hauféacorreptis inter fentes
illos & fpiueta.Ucarnibusaffueti.müdanK
yanitarisiii medio laboriofas peregïinario-
m'Jsd€fcrto,refle(5tarnus oculös fepiüs , Sc:
refpicümusad ollas Atgypti. Nonfictu,,
Pr^fiildigiiifliine,qui ex turbuJentismiin
danarïïillècebraruprccellis fortiterenauj:
fti,& infècuro Religiouis portu. taquam
inarce&faftigio virtutfi.acquicuifli. Hic
lüxttia;viuaci,virtu.tü flama3ccenfa,vejut
inmotepolïtaftatim radiosdiipergere Ion
gë lateq; c^pir, adéo vt ad diueifas profef
fionis tuedignitates f^pius vocatus.amplif
(lmismagiftratibuscondecorarusfueris,&
tantiï non honoris apicé'afcendèris.-. quem»
plurimoru vota iam dudü in te transfer«
couati funr, nifiingenita tuamodeftia po-
tius refugiflet qua aiFe^raflct-Sed fcis.gló-
riaeflecrocodyluro.'Etenimqiia huicmu
neriaptus fis vel vnfv tuum monafterium;
hicPatauij abundè teftatur, q<f nonmodó)
magtiificis xdificijs adornaftii fedctiïno*
uoiuuenii feminarioA crefcente.Religio
nislbboklociiplctaftijqua tanta folicirur
dine,tanto ftndiobonis literisimbuendam;
curas.vt fub graui curarum dbmefticarü
mole nulla hac potior vidcatur:liem,quari;
tns ergo hinc: maturitatis fruclus expe-
élandus?
Nicolai
de Oddn
"on
U>nti
Per
Semin&~
rium in~
fiitutnm,
-ocr page 14-
XVI         ÏOANNIS THVÏLII EMBLEMA.
clos fuiflêcum primis Italia: familiis,Co«.'
lumnarum,Bentmoloruni,BalIionorum,
&aliorum Romanorum . legimus apud,
Kiftorjcos fide digmilimus Guicciardmü
& louuirn:& ex his Oddis Perufinis An-
no Chtiftiano ii?8. quidam hic Patauij
Prauono praefuitxcguoniine Vngarus , a
quo Oddi Patauini originem fuam traxe-
runt. Nee folüm Perufinis & Patauinis ter
minis concluiiim ftetit ftirpis tua: decus,
fed Francifcus frater tuus fede Neapoli
fixa,opibus &honoreclarus,inter nobiles
Ceutuniviros, quos Concinuos vocat,vt
que ad annum igi y. vixit, ea dignitate ad
filios Sc nepotes propagara.Nimius fim,(i
in enuroerandis totiilulhibus viris,quiex
hac Oddorum familia prodierunt,& fatis
propria virtute innotueruut,inha;rerem .
Nihil deniq; detra'iitornamento tuarum
virtutum.imó plurimiim auget amicitia, JimUl>
qua: tibi tiou modo cum multisexpurpu
ratorum ordine in te ree (fit, fed e ciam cum
viris totiorbi claris:inter quos merite ha-
betur Torquatus TaxuSjpoetarum Italo-
rum facilè princeps,qui nobis Hierofoly-
mani tam eleganti poemate ab obfidione
barbarorum liberauitjiïmulq; lingua; Ita
lica; fimin nitorem reftituit ; cui tu non
modo amicitia,fedetiam cohabiratione als
quandiu & contubernio iumftus fuifti.
Q_uisetiam amicitia interte & Reueren-
diirmium Abbatem Augelum Grillum ,
illud Italia: decus,nefcit? Laarentium Pi-
gnorium itidem,& Martintim Sandelüii.
dlios eniditoriim Patauii apiceSjtibi natale
foiü &cómunia ftudiamagnoliterarü bo-
no & patrif honore cóiuuxci ut.Taceo lil»
li£ïCa:farem Capacium,Andrea Chioccu
Medicü Veroiiéfem,duo litcrarü lumina,
quorum neceifitudinis tecum docla pro-
ftancmommentr5,ieciproca; veftra:epifto-
la; typis data;. Ecquisnam tuam nonam-
biat,uonamplectatur,non emat &amet a- AffMU
micitiam.quam tam iucundis.tam erudi- t(u.
tis,& cedro dignis cödirc foles colloquijs?
ego fanè fine aflèntatioue gloriari pol-
(um=me miroquam abs te, nifi doftiorem
difcedere. Sed ne tua -virtustneo encomio
ifidigere videatur,hk
defino.quia orauo,
non materia.me deferitjfed fnftinet oiïicij
rnei pieras, qua; verfu concludereiubet:
SipietMsdoétrinajfidesJi candida -virtus
Efl mundo reliqua , hanc inclitas Od-
dus habit.
IVDI-
iflandus? Qnid'dica de uumerofiftima !f-
■ ., brorum ftipeüectile , oiiam in nouam abs
te imuturara B:bliothecarr> comparafti&
intulifti.eoq; ordme & elegantiadifpofui-
ftvvt vei ptuiio intuitu cniJibet Andoifi
firjgulorum cccurrai noticia. Eccequan
tum tibi debeat commifia familia'qtia ita
gubernas,cui ita virtute pr?is,vt quisquis
tniim ingrediatur monaftetium.fibi vjjca
.-. .. tur omnium virtutum theacrum fubire .
Jjijctp.i- j_jjc £njm te ptaffu|e humiliras nihil finit
na dame- aj:urn fpjrare,vela contrahit.nec laxat rtir-
fticA . geoti vento. Ntifquam 'itillatio lafciuiae
aiiqua,autoccultus ignis fe prodir.qmsad
regnlam facra: pudJcitiae & honeftatis om
nia decenter attemperas.ybiq; moderatio
cft inijs,in quibus vitaconfiiiit, & corre-
clio excefïijs; vbiq; cupiditas ad natura; le-
ges fr^nata,qua; parfimonia:amica faftidit
fietsu- copiam.De tua in Deum pietateiam diiif
feopo:tuiirct,qua;alpha eft &caputca:te-
rartun virtutum, duponitq; cor & feratn
reckidit intraturisalijs, quarex his muii-
aanisabripitad florida il!a bcatorü auia .
ïiherxh- Ingratus firn ciiculus.fi tacitus praueream
t'U&ca.- Jiberaliratcm,qua tot egeltje pre/Tosfub-
tcr£ vtr- leuas , nsc vnquam vrgente cafu manum
tHtés. ciaudisaffliftis: ceuè hancegodomi ple-
noanimo mihicommentari foleo,& pleno
ore foris pre,dicari non defiiia. Qmsigittir
«egetjin te,ceu in ppomrw/>7«i>,perfec"tum
virtutum circulurn eomplstum indiescer
niïvbiiuftitia quserit, prudentia imienir,
fortirudo veudicat.temperantiapaffidet,
ita v tiuftitia fit in afFeiflu,prudentia in in-
tel'ciSUijforritudo in erFectn, temperantia
in vfu.De rara tua docTirina & eruditione,
affabilitate,& Neftoreo eloquio, manfue-
tudine.morum elegantia,& candore fince-
10 (qui me ftatim primo congreiTu itace-
pir,vt faspius exclamare cogar:o reliquii
prifca:finceritatisgermen) nihil dicam,ne
pro Emblemate panegyrim inftituiflc vi-
dear.Sed videquö te,Reuercndiaime Pre.
fnl,deducam?Cum has omnes virtutes ira
in numerato habeas & poffideas.nulla me
Hercle realiaindiges ad beate viuendum:
de his tarnen tam raris docibus nihil mi-
ntiunt amplx opes, quibus fortuna mater
te ditauit; nec'generofa profapia & maio-
Eius iüu- rum ?t^cx 'mag'ncs > quos abhinc quin-
êrtiUmi gentisctrciterannisex Vngariaprofeftos,
n
             Peru(ia:iiiradedifre& rerum ibi potitos,
iriió pace Sc bello daros, cognatione iun-
-ocr page 15-
IVDICIA ET TESTIMONIA
VIRORVM PR^ESTANTISSlMORVM DÉ HAC
NOVISSIMA EDITIONE EMBLEMATVM
A L G I A T I.
Martino Sandellio Laurentius Pigno-
rius Salutem.
Vsris ex me (amice) quo potilïïmum Iitterarionegocio fal-
lam ocium hoc ajftmumjiifce prarcipue diebus, queis
Exoritarp CanisJatratq; Canicula flammans ,
Et rabtt-, ignefuó geminans incendia Solü .
, Ego verö oble&o me accuratiflïmis lucübrationibus Thuilij'noftri,
J? Emblemata Cl. Viri & nunquarh fatis laudati ANDREAE AL-
n *' *"aS Vt nakeam 2 Pra^° Penè recentes curat honeftiffimus
Vir Petrus Paulus Tozziüs,cuiusinduftria:&; impenfls debebunt quan-
oq; Itudiofi non minimam pfofeólus fui parccm . In illis(fi haec fcire
ues) elucet eruditionis apparatus & concinnitaseafanè copia, vtpof-
" appellate Menfam Apollinis & Mufarum * Indicatn Soliss fabülarum
* ngmentorum plenam , magna veritatis mole opprimentem , &: non
tfubic obmentem . Sunt hxcquidem & ab alijsdi&a :athic nofterin
e3ninou«£ methodi fencm redegit, vt Colcliidem illam fatis iamde-
cantatamaemulatus, vetulum Aefonem recoxerit, reftitueritq; primae-
ü* & quidem vegetx iuuentuti. lam veró qua: ipfe de fuo addidit,
S^am pulchra > quam acria,quam limata ïuiit? ftylus ipfe acutus, inuen-
10 & difpofitio elegans, aculei molli vrbano illitij quos nemo-decli-
nec,imö verolubens excipiat, admittatq; Mihi fanè Emblemata hasc
^ünc demum verë Emblemata vider.tur. 1 huilij enim lucubratio-
es inftar auiei vafis mihi funt, &cuidcmttiagni ponderis, quod ha?c
'ciatina toteumata aptè conueftiant * ornatum non modo commoda-
^ exfe ipiis, verüm etiam fplendofem ab auro obryzo fumptura
^Uum, magna cum ingentisptecij acccilione . ïü cum primum hax
lc>eris, ibis fat fcio in fentenciam meam; tu Patauina Sacn,
JQui folas legii
, ac facis difertos .
, Vale & hcim arftumqjres füas fïbi habeant,res fuas fïbi agant,iu-
beto.Ex Bibliothecula noftra,XIV. Kal. Aug. MDCXX.
b IOAN-
-ocr page 16-
XVHÏ
IOANNI THVILIO MARINE-
MO N T A N O PhY fico-Mcdico Poly-
mathiainftruaiffimo,QVI ALCIATI
EMBLEMATA fudato cemmnali la-
bore &; improbo ex Cimmerijs tenebris vin-
dicata,eruditionis varietate, linguarum ele
gantia emendauit ; Aliorum Hypomnema
tibus auxit; maiori cultu, nitore multiplici
illuftrauit,ELOGIVM hocceteflera?in
ftar REDHOSTIMENTI impensè
magis PETRVS PAVLVS VEN-
TVRINVS fiftit. MaaeVimmMA-
XVME hoc TVO GENI» INGE-
N I Q. vigore.
AN-
-ocr page 17-
ANDREAE EMBLEMATA ALCIATl
S V V M
IN NITOREM IN CANDOREM
ELEGANTIAE OMNIS IN GERT AMEN
REVOCASTI
IOH ANNES THVILI
A C
IN TAETRÖ IACÈNTlASlTV
AD VENEREM RED1ERE SVAM
VOCES HINC INDE ET VOTA
^ V O TACITVRNI.ORA HAEC
AD STVPOREM
EO CONTENTIOSIORES ILLAE
AD PLAVSYM
A NVLLO AETATIS INGENIQ^FLORE
FAVORE ET FAMA ADSPIRANTE
I S T H AE C
Q^V AM A T V O
THVILI
VIRTVTVM ADMIRANDË PROME
b 2
-ocr page 18-
XX
PRO COMMENTARIIS
IN AL Cl ATI EMBLEMATA
SCRIPTIS COLLEGTIS EDITIS
A lOANNETHVILIO
PHILOSÖPHICAE SCIENTIAE ARTISQVE MEDICAE
DOCTORE EXCELLENTISS.""
C A R M I N A
A 'AKI A'TOIO &$hoi(rtv, ivjs E'M B AH'MA 0' ê ypa,^ ,
Tlokkot Trahk' dy&day 'É'^dkov tvppavi&e
£?V 71V&S t\iani*Mi y.cLhhïV vvkhi^a.70 ,
e'ttJWV,
TLhHvis I'.ft A'NN HS , K3* itpoaiSnyl iKatd.
Ühkoyifjiaf , QctvtfiïsTt op.at rdS'e
tot' i7tktanv
A'AKIA'TOT 7tvy*r K'hK&p t%ar tivv7ov.
A'N APE'OT fa 7t A.'vi!p , ex. 7 K'kki^s A' AKIA'T 01 O ,
HV QÓos 'i'x> Ta pdw, (pa; (j.tym. <pco7l mopav'
"üaov ATrosihGw 7t vóa , ffthdav t' zwétan ,,
IC'' oJ'ƒ'ivos■ in,pxviav J^impos av lAipóirar ••
Ë/nstci 7' d[j(,$o7ïpav ioSkmv , yKaosys re tppevis T»r
'É'hKA^iV «7pSJ«W KvS'iOf OvpAtin .
€)"tt/ JV tvippa.fiy x.oy.4? %gi <piyyü ka,[jt.7rp£>
A/êV V7reïp «\kti{ inpe-jr' civa;y.0tkóya{ ,
Cvfiv Savy.* irikw
• ks" y£p © OT7 AI o' 2 eVi
TT' AAI OS, 0i © ê-OT H"AIO S *£ TêAs'Sf*'.
Be
-ocr page 19-
XXI
De Commetitario luculenco in Alciati Emblemata,
a IOANNE THVILIO, V. Cl. in lucem edito.
SI fortunatos quondam>fua Ji bona norint,
sAgricola* s pleno protuüt ore Maro 3
&(unc
j qmbiis lAlciAti Tbuilws ejfe fequeHer
Contigu, Anne illos fecula doföa manent ?
Grammatkos bonafecla manent, bonafecla Minerua
Symmy^As, Themidos quofee perurit amor .
'Neritio quü ^Moly Duel, Amuleta veneni
£Alercurïum JE&i mira dedijjè putet ?
Mendaci quondAW fingebat Gr&cia fama
TaliA, qu<z grandipangis Homerefotio.
*4uSïor hie en <~ueram Antidotum tuIit3zAitreacbartis
Saccttd defcribens ^Ferrea fecla Jtmul:
ZHjgrantes fcelerum radices n/ellit 9 & alma
"Uirtutü fiores 3 laSiea dona ,parat.
^Munere fic Dmum3 diumi's nj'iribm aucius
Alciato ïmmenfum robur inejfe docet >
Hïnc, qua feftiuis Emblemata cuderat horis ,
SeriA virtutum Hemmata fronte gerunt .
And. Chioccus Med. Veronenfis.
DE E O D E M.
E
Xcuüt ^Alciati folers Emblemata Minos;
Sanétius 6^ nvires exerit ingenij •
Pauca quïdem 3fed docJa tarnen Pignorius addit,-
Vltimm aft punfïum T H VI LI VS omne refert.
Gallus & Hifpanus eert At 3 certatj-, Latjnus,
Soh at GERMANO palma decora dafitr.
Beiieuolciitiffi ac fi:,gularis aiïecliciiis graria accinebar
Beruhardus Langvvel Han>burga-Saxo, Indytae Nationis Germanica: DT:
Thcolcgorum, Medicoruro ac Philoft>plwmin> p. t. podfÜiarius •
b 3 Air-
-ocr page 20-
XXII
AH'Eccellentifs. Sfg. Giouanni Thuilio
Per TEmblemi dell'Alciato da lui commentatu
Madrigaledi
Gio. Maria Auanzi.
VeHe carte dtuinz_j
Ocean difcien^e
, e di dottrinc->
Qmtengon quant* accolfeTolomeo^
Nel celebre éMu/èo.,
Penna non pur rviuac<^_Jy
éMaeterndyCon lor pdcc^jj
T'iit tu riinfegnifbU
Lïcei% l'tAcademie^e, ogrialtra. Scola-
E I D E M.
Q
Orma; dat: ejTerei; minor eft' yqu&fitfcipit ilUm y
^Materies
,• nullu-s mi negat hocce Sophns.
Materiam aAlciaim libro huic, dat TH VïLIVS omnem;
Vormam-
> erït hinc maïor T H VIL IV S sAlclato,,
Honoris & amicitia: ergo
ludebat
Ie hannes VVolffgangus Beer
Auguftanus >Xonfiliariu*
Bohemicus,..& Nat.Gerni'
BibJiotlieeanus.
1QHAN-
-ocr page 21-
xxni
iohanni thvilio
pHlLOSOPHO, MED1CO, PHILOLOGO
EXIMIO,
A. ALCIATI EMBLEMATA
n priftmam natiua.mq;iepoftaOrcheftramJnouo eoq; lautifsimo amidta
habitu producenti.
(Vicquid carm'me finxit ULCIATVS,
, Qiixque Emblemata pmxït ars \aPELLIS>
Hxc T H VIL IVS
, Herculü labore
Qaro reflituit Ltbro hoc nitori.
Euetlus fuperas Ltber fub oras
E>ü litern at que Deabus excitauity
Quisnam plus mereatur inde laudiSy
Jnuentor
} Graphium , W Explicator f
Tandem, ^0fï njarias op'wionés ,
Hermes ^endicum lemns bacillum,
t>is pUudentibus (gr ^Deabus, haccc^j
Rixas compofuit foluiione:
QuodJimtelligeretis ,tcquü effep
Gradu dtgmor altiore laudis 3
Aurum qui eruit abditum fodims>
*Aut qui cudity %) 'mdmtfigurayaut
Vti hoc deniq-, qui facit frutq^
Ambabus rnanibm mihi dar et is t
Maiori qttod in ajïimatienz^,
Commentaria fint THVILIANAy
Quam > qua carmina finxit ^4LClATVSy
Qvaqi Emblemata pinxit ars AP EL LTS.
Applaudcbac Verona' in itinereTheodoricus
Reichingeder Neopyrgo-Pal.
b 4          AD
-ocr page 22-
XXIV
A D E V N DE M.
COntendere diu Itbri de AuStore nouati
Disjaribus <~üOtis
, turbo, nouena , De*:
tA t\D*\E A
«T cecinit; quid turn ? dixere priores:
Altera, pars, facilü fed fAJ^ VS expltcutt,
Wc opus
j bic Ubor eH, qu<e non componimm, il/a
Et bene percipere, O* rite docere rades .
Piendum Tröfes yeniens ad iurgia Tbcebus
(jompomt litem , conciltatqi animos .*
ïungite fcedus (ait) ïAlupz concordtter; <t,4uSior
Sit J ANVS-*ANDKêASy dignm <-uterquecedra,
AmicitiiE nunquam intermoriturx hocpignus apponebat
Fr; nritcus Canclinus Yenetus.
E I D E M troM[j.ti$«'.
luerfïs dtuerfa placent: non omnibus idem
EB Bomachus natus qmmlibet ejfe ctbitm*
Esgratw Orator
, lepidusq-, Poetay T H VIL I,
Hifioricus , ZMedicus yMuJicus} atq; Sophus:
Dcte nites '-varia s qiün es aptus ad omma . Si non
Hijce p/acerepotes y nemaplacere poteft*
Idem e klem.
Vm nomen tent o proferre 3T H VIL IVS s ah
TV LLIVSi errorem non male Itngua facit
»
Honoris & obferuantia' ergo alludebat
Ioan-Bapt;flaVVindthicr Sehonganus Bauarus Medi-
cina? in Patauino Lycco iludiofus ..
Y.C
-ocr page 23-
XXV
V. c.
ANDREjE ALCIATI, I G
MEDIO LANENSIS
V I T A,
PER CLAVDIVM MINOEM
IV RISC CONSCRIPTA.
\NDREAS ALC1ATVS 'm pago Akiato feu Alyto Akiati
Mediolantnfi natm, è nobili Alciatorum familia , lurifconfulto- folum
rum & politorum hominum gloriam incredibili fiudio ac virtute Pattium«
longo pos! fe reliquit intemaUo. Is adolefcens turn primum itige-
nij cultumcapem,non pcenitendos inftitutores, d quxbm cdccere-
... . ,
           tur,nablus esl,fed maxime lanumTarrbafmm,qui t{cm<e ac Me- ]>:xce.
iioknilittera*humamiores fummo omnium applaufu docuit.Easprimas artes Al- ptor a1-
imws auidè arripuiufequeijs non kuiter tinxit, earum tarnen vfum emnen. ad pe- ciati Ia'
ntiamium,CMJetotum addicebat, cptimhefcrendumefjeduxit, vteafiudia , in "hafius^"
tjuibtts alij, tanquamapudsireniosfiopulos confenefcuntMic vni ancillarentur.lUe
Uaqtte quod ferio & percupidè eam iurit fcientiam perfequeretur, brem admodum
Fpatio temport* ita prom0uit,vt dignm exislimaretur,qui Doftorü inftgnibus cobo-
Alciatut
tojlaretur. Eo primum bonore dondtm fie ab omnibu* fufpiciebatur, tantamque de IJj2«.
/e admirationemconcitabat,vtde rebm etiamgtauitftmis,& quatnonnifi veteranis,
& lopgo yfuexercitatis vim propdni foliu effent,argmè polïiique refponderet. Re-
l«tUA enim d Qmfitore,quem appellantMretic* prauitatis
, de re admodum per-
Pkxa
e&" dubia, qu&que iam ante multosfanè doftos , turn Theologiae reiperitos, Ingenio-
*«M iuris profeffores exercueratjtafatitfecit, vt Qux(itor itte non tam ab bomine, ^d^£*'
Wam ab ipfo edoclus oraculo abierit: agebatur de fupplicio Lamiarum , & earum C '
tn*lierum,qu& venefic* aut fortilega vulgato vocabulo nominanwr:Jcd cüm Lamid-
*"w feu ftngum non efiet vria fpecies,ex qfq; ali<e dicerentur in Ctucem imminxifie,
Q HRIST/U M Deum abnegaffe,pr<efentcs ipfets & vigilantes, vènêfitp atq±
^otionibm infantes extinxiffeialu nonnutia aliquando matribus interminata, no-
"" ad earum filios>quamuis foribus obferatk,valuifque occlufisirrepfffe, eos fafci-
^preftiffe: quos pueros conslabatworborepentinocaptos , &med«is nencognito
*eceJf}fle.Refpondit in bas Masqué Quafitorem debere fuo fungi munerc Quanquam
tüim (dicebatj ex ijs alu reuera,& vt vulgus loquitur,perfonalüerhon auefsiffent,
tetiienid Lemnribmfuk videri mandajje. Q^&iam eliam nihil vltrdeg'fje a>gue~
. bannab
-ocr page 24-
XXVI                     VITA ALCIATI
bantur,nift quodfub arbore Tellina cboreas duxifient,quod tarnen b<tnegabant> Et
ea quidem vnafufëicione>quamquamfolo vulgi rumore vagaretur^eas tarnen vole-
bat Quttfitor tormentis fubijci,eo quód in fauoremfidei,confiiorum & confceteratO'
rum teflimonium admitteretur. Alciatm contrdjd verum efie deijS,qutevigilantet
vidi($ent,non qutedormientes &infomnis,multaq; alia praclarè, quibüs totam banc
qu<eJlionemfoluit,vt nihil ad etm dubitationis relinquerlet -
Ergo Afediolani per triennium moratns<fefeforo parabat,munusq; aduocationtS
curn alïqua laude,certè fnagna fide ac religione fuftinebat,cüm nomen ccepit eius ad
exteras nationes,nedum fuos Halospropagari. Accitm enim eïï ad publicumprofi-
apu/ A- t£ndimuniiA <tb Anenionenftbus,propo!ito ei slipendio[excentorum , cum nunquant
nenionen ad eumdiem cathedram,quod ipjê ait.confcendiffet. Qua in vrbsper aliquot annos
fes. ita ingenium fuum & indufiriam probauit, vt vnus pene inter laudatos iuris inter-
pyetcsjolusqueegregiè doftus prsdicaret ur. Ea hominis fama exatatm FRAN-
Ad Bit» CISCFS l.ingeniorumfolers Ü? munificus <sflimator,Alciatumad Biturigum A-
rigeseuo cademiam vocauit,Anno Chrisliano i^ip.honorarioilli duplicato,adeo vtprofex-
catus. centis,faundofuiaduenius anno,mille & ducenti pr^flarentur. Qua in vrbe Gaïïiit
celebri,& qua nobiliumauditorum frequentia,quantum ille laborum fumma fua lau-l
de pertuleritjdque quinquennium explerit, quofuit in GaUia,fuperfunt etiam hodie
teftes longè multi,laudaii viri,qui Alciatum docentem audiuerunt: teiles etiam li-
briediü <eterna dïgni memoria,quos ille fucciftuis hor is futnmo studio .parique inge -
nio reliquit.Cum enim ad laborem,non adotiumfe vocatunt d magno Principe,& in
Aeademia GaUiarumftorentijJima inteliigerct,ns quidde ea laude.quam multis ma'
gnisq; vigitijs covfecutws erat,imminui pateretur, initium duxit ab ea Conflitutio-
ne,qu£ esl De quinque pedum prafcriptione .magna omnium, fanèq; doftorum ho-
minum admiratione,eoquefucceffu lakdis,vt is labor,vel potius indefeffianimicon-
tentiojanuam fam<e nunquamintermomuns aperutrii. Non efl mihianimm ftngu-
la percitrrere,qua magna dotlrinte laude, parique dignitate toto eo quinqutnntoper-
fech;eius orationem vixpoffum tran[Uire,quam ille habuit ex tempore,iu FRAN-
C1SCVS Rex auditorium eim ingreffus,pr*[ens interefiet. Eam vnamlaudemè
multis non vltimam fuifje cenfemm,tanto Principiplacuifie, eim auditoris animutn
demulfiffe,vt quaft Regia Ma. maiefias lurift>rudenti<e in fuofedenti folio fafcesfub-
mittere videtetur .
Ea viriadpub'icam vtilitatem nati vinus , cumin dies incrementum caperet ,
F RANCJSCFS SF0RT1A Mediolanenfium Buxjui populavs amo-
re ac gloria captus^eum moras netlentem , penèque tergiuerfantem ad patriam re-
Ticinido vocauif.vtquc omnern excufationis remoram interciperet, fenatorïa dignitate orna-
ccc. «">& vt Ticit.i docendi partes fu{lincret,ab eo impetrauiu Orationeea, quam pu-
bliek Ticini babmt, fatetur ipfemet fe de longinquis regionibus d principe sfortia
fola vinutis commendatione agnhum,fui[[e reUcatum , & fumma dignitaris codi-
cillis ornatum,amplo tthm donatum honorario,vtprofeffiom? munus obiret
. Pauld
Bonom$. p0Q certfS fc caufJS £0lior}inm,sludiorum omnium dtricem petijt,in qua totos ma-
tuor annos ea cehbrhate ius duik docuit
> vt nullus fatti dottm èfibolis redire pu-
tareturt
-ocr page 25-
VITAALCIATI
XXV il
retur,mftqui Alciatum audiuiffet.Quod quoties animo comptecJor,fuccurrk illud
Nampmereloquentiam,quaiUevnwfua<etateprudentiam mm iUuJbabat, lin-
%h "" h*n•Bco^n^onem' quafuos teqmles omnes anteibat
, ingenio adeo felici &
ejehmomm omnem vetttslatis bauferat& exprejjerat,vt nibilpenïtm ignorare
ideretur.iuris labyrinthositaingeniosè penetrabat,ea mysleria pure diferteque tra-
S!üatjw' veterum laudem pene ad<equaret, recentium induslriam facilè fuperaret.
*Kinureuocatm,itaiubente CAROLO 1 MPERATORE, per annos
Ticinum
««<?(<<« illic refedit,nihil de incosptis laboribus remifihgloria,quam tot vigiliarum im reuoca-
Penfts mercatm erat, auxit,vt putaretftbi exëplarpropofitu HercuHs,cuiapud tragi- tus
Htfitm vnim laborU^adfequemtmgradm pararetur.Ferrariam deinde inuiftt,Ducis Ferrari»
HERCPL1S honorificis: adduflusconditiombus, & prottrata Acadcmia eafolertia docet.
extulit,qua ceteraseuexerat, peneq-, excitaraf.Ea in vrbe,vt in alijs.quas incolue-
rat,non modo vim voce profitendo,fed& permulta variaq; fcribendo id effecit,nevi-
*k & pYxfentibws modo confuleret,fed & pofteris idem multb cumulatim pneslaret.
PoH multos tandem peregrinatiommlabores, Ticinum repetijtjn eaq-, vrbefua- Ticinum
*»» fortunarum tabulas pofiremo coUocauit;docuit tres, quatuorvè adjummum an- rcdir.
°f >*«" qui nullü <etatis difficultatibus,neq; quietü alicuim, quam capere poterat,
anditijs deüniluSid ccepto opere ac fludio ceffauit. Be qua tarnen adeö frequenti
toncurfationerfitam plerifq; jufpeBam pr<efentiebat,feipfum publicè itapurgauit, vt
_ , .,.
«o» temere rationem probabikm reddiderit. Quidenimfi Auenione primüm,quid q^"Bfisrc
J* TianhB&nonUyBiturigibm profeffm fit,tanquam qui nufquam pofiet confislenl peregii-
P*°Mpta:enïm excufatiohcec iUi fuit;namdumbetlicos furore*fubterfkgeret,mam- uationis,.
Yefuvt quietemfiudijs perquheret,diutijfimè peregrinatum,principumq; iuffionibtts
buc atq; illuc agitatum cenamfedem tenere non potuifje duit. Enimveró mtmine-
*at Plautini verbi,Dij nos tanquam pilos^homines habenf.itafe raptum inflar ligno~-
*um,qu,e profluBüum impetu feruntur,varieqyagitatum:quicquid tarnen erroris hoc
weritjn publicam femper vtilitatem cejftfie.Alijs etiam rationibws inconslantm hu-
'«* culpam deprecabaturmminem effe dicebat,qui Sokm vituperaret,quoddum ra-
Bqs & calorefuo cuntla viuificet,ambitum terne omnem circumquaque percurreret;
nec quemquamyqui eo animo fixas Hellas laudaret>vt errantes improbaret.Cekbra-
**» Homen carminibus Vtyficm, quod mores haminum multorum &vrbes vide-
lt>fed & pbilofophos veteres,vt Pythagoram,Platonem,ApoUonium,aliofque mul-
t6s,dotlrina caufa,peregrinationes maximas fufccpiffe: Dionem Pruftenfem, qubd ad
Celtas &Sarmatas fe confdifiet,tawtidTraiano Imperatorefaftum
5 vt reuerten-
•fW aureo curru exceperit:& Arifiotekm, ei quïcïmlis adminiflrationüs sludia pro-
weretMrfdmodum conuenireperegrinationem^exislimaj]'e,idque Hippodami Adile-
*p exemp lo}quidiuper multas vrbes erraiit, pxïufquam aliquid fcribere fit aggrcf-
Itos.ldem de Lycurgo,Solone,Zaleuco,Tbilolao,multisq;pr#terea alijs prodiiu,binc
uud apud Sopboclem , oikoi yAvnv S'tt tov x.o.kZ; évfcuuov*-,
dotni manendunv
eUncUcui iiinr profperaj/^/eBfgtde^in^ii^cdaBU^tiijH'' pnuatim vitam>
agercr.ty.
-ocr page 26-
YITA AL Cl ATI
XXVIII
agerent,quiq; dornl & in otio marcefcere citra publicum incómmodumpoflcnï: alii'
quipublicoliterarumprofeffori,qui verfaretur in hominum luce & frequentia,haud'
quaquam conuenirejinguam qute plurimis Academijs prodefie pofjiuintra. vnim U'
ei cancellosjn quo propter beUorumflrepitm & honores gymnaftum nullumfit,cofr
cludere;multiim profecifle hac ratione profeflores alios: fibi peregrè agenli fimijfintti
femper fuifje in doBnna praftdium, legakm banc profejionem ftbi tanquam TalU'
dis <egifer<e elypeum,quo fuperatas Gorgoncs,id efl
> monflra omniafabuU prodidc
runt.Ethtec quidem illcvtpa/firn mttlta defua peregrinatione:quam tarnen tam ert'
bram locorum mutationem nihil moramur
> quin potius eximiam bominis foltertiart
admiramur./lle dijciplinarumliberalium, Hifloria omnis, Gr#C£ & Romana tin'
gu<efretm fubfidijs,iuris(ludia nitori priHinofceliciter reflituit > amulatm vetere!
quofdammagni nominis Jurifconfultos,Herennium Modeüinum,Antiflium LabeO
nem>Atteium Capitonem,aliosq; qui pares fuere in vtriufq;linguxcognitione
3 ar-
tiumq; meliorum facuhate.
lam verbfi quid aliquando inter dijputandum pronunciarit aduerfm receptas i
maioribm opiniones>hoc non eo animo fecit
, vt leBorem etiam reluBantem in fuatfi
Jentenliam p:rtraheret,ficuti obieBumilli fuit d quibufdam maleuolk,qui ornnia e'
im confilia (iniilrè acciperent.Afulta enim dum doceret, varia quaft fercula, vt 'rt
apparatiffimo conuiuiojfolitm erat apponere,ex quibm quod magis faperet, vocatl
conuiua profuo arbitrattt eligerent.ln quatentanda iudiciorum alea,qudmfepwdeti
ter & circumjpeBègefferit id argumento efl,quod fe ad vtrumque comparant: vtfl
forti populari aura exciperetur,non ideo tarnen exultaret;didicerat enim ex BiantCt
plurei effemalos;& non quicquid continuo multis placeret, id fapientibm arridere'
contrdft paucisprobaretur,non ideo remlttendum animum,cum, deferto ab omnibttf
auditoribmdifcipulo,Antlgenides
,mihi cane & MaGs,dixerit. Sicenim aduer-
fm infanam hominum quorundam petulantiam,adeoque caninam facundiam fefe ob'
firmabatfVt neq; cauillis moueretur
, neque conuicijs xb inccepto curfu reuocareW
Qua de re tarnen maturim paulo pofl .
Duodecim poft anhos cum ciuilis & Pontificij iuris profefforijs infignibm dona*
tm effet,Varadoxa & difpunBiones in publicum emifit,opm, vt ipfe dicit,elabora-
turn boris fuccifiuis,ü- d candidato adhuc & tirone. Quoties enim ea,qu<e d fuis do-
Boribmacceperatjiudtoipfefecumperpenderet, ftquaïffent, qua probabilibm ar'
gumentis digna rcfutatione viderentur, ne quodocemrebat, memoria protinm exd'
deret, quibufdam quaft aduerfarijs defcribere confueuerat : qua omnia turn in manu*
accepta.cumpaulo accuratüsexpa!ifjjet,in codicem verasq; tabulasreferenda duxit>
tandemq; fludiofis omnibm
communica.uit.Quod opm non tam vtgloriamscuim iU
<etasfoleteffeawd>lfima,captaret,dfef(iietureditum,qudm vt ratione aliqua Dofic
mm,qui lumfludia iuris profittbantur,iudicium conueÜeret,quibonarumliterarutf
cognitionem non modo lureconfulto non neceffariam vbiq; affeuerabant ,fed contra'
riampotimi& ferijs omnibm ftudijs blanda queedam & itlici voluptate repugna«'
tem-.quapropter nonfecm qudm a nauigantibus Homericas illasSirenes
\euitadatfli
plyfjisy> fequendum exemphm,qui femalo nam alligafJet,focijsq\ aurescera iüS'
ttiffeh
Cur aiï-
quando a
commu-
nibiis opi
lïioiiibus
difTcnfe-
fit.
Alciari
paradoxa
in lilcem
edira.
Operis
illiiis oc-
caüo , Sc
Ünis.
-ocr page 27-
VITA ALCIATI                     XXIX
uffet, Mvocummodulationecapti d cwpto curfu aberrarent. Qu<e tarnen quk diti
üorrqHtïrmnm TH almfceb^1^ eafacüè afpernarentur, qua affequi ipfi non
terd"mtaP t0non.dlfceciebat>nibiloq; feciüs induïlriamfuam excitabitln-
nt pro obr6n e?mrncomicia nonferebat, qui quod eleganüm qudmcxteri dijputa.
caliï
           mcefiebatur vulgo, adeó vt imperiti auditores ceu noBua ad Solem
Quod mn etkm al!1mndo inchmarent , Indoótius loquare, fed aperrM't?.
^ «tarnen non tam auditorum,quam Profefforum iudicium fuit, qui crefcentiglo-
t0ft,laPmèimiderent • Ex ijs DoBoribm neminem in pretio fuifie habhum
wit Urun? mt alter° excePtii)
<?«' «o» omnium aliarum art'mm rudis ejJet.Satis
fatr ■ ■ m 60 tmp0re arhli^ha^^ fifum literis humcmioribws honorem A
J'*a//et*!MW easjuaatate fapientk Hudijs pofie docuiffet.Quod dum viua voce, Lt?*\mptis conatur,iuris DoBores tanquam transfugam eum infeBabantur, ijdemq; pr
Iciatus
uidia
s .■
ris editts kceflere non defmebantxapud Humanitatis verb profeffores, tanquam
mnmo akenm ej]et>nec ftbi lovm,nec ratio vüa conslabaf.quomm dij eum tanto <e-
riJoluendo non efle,alij pradijifpradibmq; nonfatü idoneum,dij dia comminifieban
™nquo faftum,vt maximamapud omnesinuidiam,gloruloco,adeptus ftbi videre-
»r>& huim incajfum cceptitonatws Uderet, vel potiiis mak edoBm laboris eum
Pvnittrettdonec paulatim libri,quosemiferatin pubticum,& docendi ratmquamfe-
Webatur in müth gymnasijsfefe inftnuarint
.
A/ec verb ipfe,quoties occafio fert,dij]imulat,fe reieBa feculorum aliquot ante la-
Pl°*um confuetudine,quamiuuenis erat amplexatus, ad imitationem & pmfcriptam
retH™ lH*U e?Plicandi rati°™™
<>»»»» conatu jludioq; reuocaffe.Sed quod obferua-
^ejje quibarbaras & impolitas interpretationes elegantioribus pr<eferrent,& tri-
ico neglecto eum atauis vefcimaÜentglandibm,cum primümbanc difciplinam pro-
' ten capit, eo quodnondum ftbi tantum auBoritatis comparafiet ,feruhe fcenx ac
««ƒ ori cogebatw\quantumq; fieri poterat ,jludia fua difcipulorum auribm accom-
nodabat. interea tarnen detrita vulgataque docendi ratione identidem querebatur, faif
J»osq;monebat,ad vtilitatem publicam valdè peninuiffe luïiiniani ediBum obfir-
Jndi M
wi>&eamJtudwmmfequimethodum,quam ipfe proeemio Digeflorum prtfixifiet. ebti.
Humana quadamcuriofttate deceptos longè multos modum nontenuiffe>& eb planè
tu^n-Hm'Vt ^Clatm ipfi»quique in eodemftudio verfarentur, dare manm confue-
lnipndem recepu cogerentur,non enim <zqmles\non auditores,non gymnafiotum
tu
         omninbpermifiuros antiquatum&obfoletum moremin vfum reuocari;pltt
iutr0ifycere ccePtam ducentis abhinc annis docendi viam,qudm legislatoris ipfjus
Uitm-.itaq; fe ea de re fecurum fore poflhac , neque moturum ea nomine controuer-
at»U(/ nihil effe aliud qudm aduerfm torrentem natare , eiquefe difcrimini permit-
ere> vt qui
r» ,rtur e<Juls auriga » neque audit currus habenas ,
im^U0-CUm d'lu^m b<efij]et>nondeflith tamen,quinfe totumcomponent ad veterum
%tationem:non tamen,in tanta opiniomm varietate acdi(fenfwne,dicuiftB<e no-
hm r tiClU? m a^cu^m mt&ftri verba wauit,qubdoptimè cenferet, vtin omnï-
wijs artibm,fic inea maxime,quamprofitebatur,primas partes tenerefanm h-
dkiurn;
-ocr page 28-
XXX                   VÏTA ALCÏATI
dicium;vix quoq; feri poffe,natura dub'ae fanhatis ejjetjdem legalisfapientia eev0
doBor euaderet. Nee verö esl quod quts exiftimet &v$&£idt.s aut etiam fi^dvTiat
A''c'a" eum Httdio captum quadamfuo tempore innouafie , aut fectts döcuijfe qudm qui ftt'
& indu- periore feculo floruijfent,fi quibm locis errajfe veteres doBores animaduerteret, eO'
Aria. u::n mminibus parcebat,fed tanquam al'md agens oftendebat quatenm eisflandurt
ejjï:f;in quofuum candoremcertè laudandum exbibüit.Nouerat enim tributumfuijfi
vitio Ansloteli^quod qux. compila(fet,eis accepta non referret, d quibm acceperat '•
contra vbieos peccaffe animaduertijfet^nominatim carperet atq, infeBaretur.fibi JU'
ris interpreti agendttm effe mode(Hus,quia moralis quant profitebatur fapientia,bo(
ceu irihumanum & induik nonadmitteret\altercandi[iudium eiufinodi ad nihil ton'
ferre aliud qudm art is opprobrium,nec tedere inlaudem altercantis.Eo confüio Al'
ciattis fua (India pubiica vtilitaü prodefie voluit,& citra omnem ambitionem bont
Qi10C fide fuos auditores docuit. Videbat bominum varia effe iudicia,& quot capita tot
"f fen- fenfm-.effe quibreuitatemeam affeBarenhquam veteres Dynus, Öldradm, Rainc
fe. rins <etate fua fecuti funt;alios,qui copiam maiorem vellent, etiam citra acumen vl'
lum,qtsalis in Barbatio,Feiino>alijsq; nonnuüis agnofcitur;quofdam fubtilia per qui'
rere>& cum Areüno,Socino,Ruino imagimri malle,vel depo/Sctréüv,^ veptypovêtv rït
fciov, per aera inccdere,& citra Solem fatagere, quod de Socrate Arislophand
ait.Sed ipfe longo vfu didicerat,neminem vnum fequendum effè,at optima qu<eq; d(
ftngulis decerpendaiquod prudentie opus planè fmgulare ab eodem perfecutum, nC'
dum tentatum->quo fuum lurifprudentite lumenredderet. DeeleganVa vero& politf
genere dicendi,quam in iuris DoBore non ferebant morofi quidam veterani, vt qui
dfuis magislris perJuaft,errorem vfu confirmatum mordicus tenebant, ille quddatf
diff>utauittidq;fuis vigilijs confecutus eft, vt vinBa barbaries d fbilofopbxx & Iw,
ris iatifundijs ablegaretur.Quod cum faceret,non tarnen veterum,doBorum fanè h0't
minum,auBoritatem eleuauiv.de ijsfemper candidè fenfit: eorum doBrinam magtfl
fecit,quanquam (ermonis elegantia caruerinf.idenim vhium non bominum,fed tent'
pomm fitiffe perfficiebat. Conuenire quidem lurifconfulto oratoria artis facultaterf
cenfebaf.faciliorem enim aditum ad iws Quiritium pr<esJare, non tarnen corpus effi'
eere,folam eius fuperficiem colorare,maximos fuiffe lurisconfultos Bartolum, Bal'
dum,Caftrenfem,Accurftum, quos conflat nefummis quidem labijs politiores anti
atligijje-.eorum non ferendamcenfuram , qui fupercilio grauiffimo in eos inuehuntut
CO vno nom;ne,quód bonarum literarnm rudes extiterinuid enim perinde efie,ac ft'
quis minoris Aslrologum faciat,quod Muficam ignoret: Galenum praftantiffimufi1
medicum nulh habeat in numero, quod Euclidis Geometrie nunquam cirtinum ft
rnanus fumpferit.
Alciati £0S itaq-y fummos iuris DoBores euoluebat, quos propter inftgnemperitiam CO'
lebat imprimis,neq; ob lingu<e minus poline horrorem dedignabatur: interea tamelf
quicquid ex eorum fertilibus areis adfuum excolendum fludium colligebatypuw La*
tinxq; locutionis fiuuijs irrigabat.Quod apertiüs qudm antea fibi faciundum cefuit >
accitus in fcbolam Biturigum,cüm tertim PandeBarum tommpro lege Academie
efjet explicandm : titulum enim De verbomm obligaüonibm , ad explicandum eft
«ggreffw,
-ocr page 29-
VIT A A.LCIATI
XXXI
*&grejju!!,in quo non pmermhtebat, qux k Bart oio 0 recentioribus copiofius & a-            {
Mms ob materu fubtilitatemexplanatafuerant,qualiafunt, qmadmo?<e purga-
Wmern,qita aipcenalisfUpulatioais commifiionem,qux ad renuntiationem ftdeicom-
JJjorum pertinent.Et profitenti frequentes aderant nobiliffimi ex Gallia , Gertm-
l
'*?' a<ioiefcentes,quieius doftrinjeillicio capti,eaq; Suadx medullanon kuiter al-
fh) ^m
CKW1 Vnis doftiffimis,qui ei frequente! aderanumirati tarnen eum tritam in
°"S (5 nimium patienter approbatata docendi rationem confeüiri ,s7;mulos UU
wouernnt,neidquodfciretmeluts & politiüs eos ita celaret, vi inuidere videre-
*r-Cumergoincufabant illi.vt qui ceu Vlautinus Euclio,quos in peiloris penuthe-
>*<*ros baberet,occluderet,nec in apertum referret,dicebant nihil abfurdius,quant qui
Stimuji?'
y'"2* queq; haberet in manibusM imitandum ea non proponere;obfemabant eum j^!^
. 'ptfus legum fcita,qu(e tratlaret ipfe, non folum facere > fed & recentions alios tlu Alci*
JJlJ]e luiliniamm x,a,Ta. WJ* interpretationes fieri, nibilq\magis femotum ab an- tus ad
'HHOrum vju £? confuetudincqudm toto anno decem leges magno apparatu explica- "lutant1.*
^'ïerbosèq; commentarios conficere-.ceepiffe quidem Vyleum.yiccurfium.A^onem, ^jong',
yGkf[ematumfcriptoresalios>quodinfefuit,legesadlitteramexplicare,necideis
nfrliciter ceffifle negotium.fiibfecutos Bartolum,& qui didafcalicireclè nominantur,
lfunt CaJlrenfts,Alexander
, Jafon, qui certis dotlrinx limitibns & cancellishis
Jiclu\ere,bos non parua laude dignos ,fuoq; fieculo principes habitos, non putabant
Jue fequendam nouifjimxm opinioforum feëlam non multis ante annis enatam , qua
Hum omnem excejjifjet,qujq> iam in ïiudiorum perniciem retineretur.bos ejjè rS
perinos fgtas parentibus exitiales,vt qui atateposleriores feniorum fententijs ad-
narentUYtOmnemq; boram qmm doürina impendiffe debuerant.contradicendo in-
toere^e Bartoli verbis,aiebantynon debere Docloremita anxiè foUhitum in mul-
1 & apropofito alienis immorari,fatis effe quodfentmt intelligi, & breuiter ad~
Oneri,clarioreq; ordine qitam fecijkt ipfe
: non Mins tantum,fed caterorum fenten-
Jas>fiqu£ adrem facerent,adducendai viderite minimi probare fatebantur Doélo-
.es eos ,qui fuggeïlus paffim occuparent,quatuor aut fex adfummum leges toto anno
te*pretari folitosiAlciatum centiï pojfe:& quotilli Conftitutiones,eum totide inte-
* 0j cufuis titulis traftatus:illos,viros quidebonos.fed non fatis eruditos,folahrubri
*W menfes infudare;qm ex letlioniï pompa neminèferè doéliorem redire domum-t
lt°s,fed ignaros,Dociomm laboremadmirari;paucos qui inde aliquid proficerent

^ eiJ quidem fanè vehementi &acuta auditorum oratione permotus Alciatus,
p V*l
omnibus vtilem & morigerum doftorem praslare cuperet, poïlea non nifi
,. Jpicita & luculenta oratione docuittnon nifi qua optima effent propofuit.immo iu-
0
ö1 ratione fuis ea conuiuis apponi voluit,qua conferrent ad valctudinem , non
j\* Cl*iq\ fuerent ad slomacbum . Jam vero eum ipfefuo muncredefungï pojjet v- _ .
1 J"0*'*jpatio,maluit tarnen clepfyiras duplicare:nempevt viua vccejntegrabo- C}fflCï0"
nuaCe!et^tem ver° diBaret,quó qui pofient, aut etiam vellent exferihere , ld ceu
docentii
Uit (frtHm ab eo confequerentur.Opportune id quide m & ingeniosè cogitatum ab eru -
°bomine>qui citrafucum omnem doceret, intelligcbat enim lurifconfulto memo.
maxime necefiariam
> quant non pawm obtmderet aut etiam mmimeret
anxia
-ocr page 30-
XXXII                VITA ALCIATÏ
anxia ilkcogitatio,qux circa iaris fubtiles quafliones implharetur.Poft auditioftti
ideö afjiduam & diligente nonpoffe leuari meliü(,qudm fcriptione obferuabat'.qué
quamenimefient aliquUqui vakrent excellenti illo naturabono,memoria>tamen ê
temporis interuallo,& curisinterdum hebetarhquadam in ipfo orationis curfu miniï
ab auditore percipi,qu# ex commentario facilè intelligent*Quam praclaramfanè €
commodam docendi raüonem pleriq; posleafunt omni conatu perfecuth fed nefcio $
ex multis pauci fint affecuti
.
Exbocflagranti Sïudio,fummaq; animi contentione ad id gloria peruenit, quati
nunquam ante fperauerat
, id nonjemel faffus eïi, vt ad idem sludiorum iter ingrt'
Bellkis diundum adolefcentes excitaret.Bellica primüm clade,afftiHo eenfu,cüm nujquam ïï
buTa»ita Patria pcdemftgere tut o pofieUad profeffionem iuris, quam facram ancboram vocah
tus Akia (e confugifie aif.ab eafalutem, honorem, opes, fummum denique decus efie confecti'
tus. tum.Vtq: Zenonem dixifle ferunt,cüm naufragus enatafiet,fe nunquam feliciüs nt'
uigafie,quamcum rebus amiffïs vacare Pbilofoph'ne ccepifiet: ftc -dlciatum , cüm
/"
pauia nimio otio marcefceret,atrocitate betlomm tandem excitatum ccepiffe peregri'
nari,& addifciplinam confugiffe,qu<eillifuerit vt Myrtili clypeus'.fuifie illum iti'
gemis animi militem,fcuto dimicare folitum>quemicum ad expeditionem maritimafi>
nauigaffet,fubmerfa fortè naui}eidem clypeo innixumjn tutumfe recepiffe . De bot
legitur epigramma Gracum
, quod ipfe retulit in clajjem Emblematum. ld eiuf'
modi esl'.
Vide Era ^ina pericla vnis erfugi Myrtilus armi'S ,
blema
             Cüm premererque foIo,cum premererque falo .
l6%m            Incolumem ex acie clypens me pra:ftititj idem
Naiiifragum apprenfus Ürtus ad vfque cuiic.
FrofeBionis autem ad alias nationes occafto quanquam non vna effet, eam tarnen *
multis exteris approbari voluit,nonfe vltrè,vt omnis egentem opis}erronem-,& igtiO
turn obtrudere.Hic ne quidem poffum tranfilirefanè lepidum ea de re carmen Albti'
tij Aurelianenfis ad Mciatum,quo eum monuit
, « de tutnultibus Italicisfe fubdti'
ceret,in Galliam concedereUillicq; profiteretur,in quo matenam fumpftt d pomi Per
ftcitranslalione,quodfuo infolo noxiumjn exteris confttum tandem baberi capit iï
pretio.sic ergoille'.
Vide Em Quas dedit hos fructus arbor,ccElo aduena noftro ,
blema
              Venitsb Eoo Perfidis axe prius :
"'            TransJatu facta eft melicrs qux noxia quondam
In parria, hicnobisdulcia poma gerit.
Ferc folium üngua:, fert poma fimillima cordi;
Alciate, hinc vitam degere difce tuam .
Tu procui a patria, in pretio es maiore futurus :
Multiim corde fapis, nee minuii ore Vales.
Scripta Sua qttedam conexit <etate maturior > qu<e fibi adokfcenti fatetur excidiffe, ex eo l
iua corre
xit
quibufdam reprehenfusjd fe feciffe maxima ratione, nee fine exemplis innuit. Curf
enimfum* fu<t confuleret, noluit in publkafludiorum caufa prxuaricari. idem f*'
Hum
-ocr page 31-
VI TA ALCIATI             XXXIII
««««ft Hippocrate,MedicorumPrincipe,qui ne pofteri errarent»quidam male i
/e ttadita primuscorrexit.Fecit M'Tullius,qui cum libri Rhetorki>quosadolefcës
*mijerat,parumprobarentur,aliosoratoriosadornauit,&dfe ante traditadamna-
uity&earmrerum occaftonejn quibm lapfm efiet>nouü libris editis fuamgloriam
permultum auxit .Eodem etiam modo Fab.Quintilianm, duobm dfefcriptis libris
tte Rbetorica,quodnec fibi,nec alijs placerent,duodecim Mos magna cura elaboratos,
fingulari doftri»<e laude confetHos edidit. Quod ergo alijs gloria datum eft,fraudi
non debuit eflè
Alciato-.da.ndam hanc firiptoribm veniam, hocq; prmxo ad. SiudU
lHuilranda,vel etiam quoquo modo efie alliciendos, in quibm emendatio fit erranti
t%oncefiai& noua,quod dicitur,permittenda lima,qua niteant & polltmturea,qua aut
'ncuria fuderit,aut bumana natura parumcauerityVt ait Flaccm.JNtc vero mficia-
'W tft,reiïè ab eodem fuafum > vt in nonum annum fcripta premantur, qua diutim
durare velimmxfed ferènullumefle ex omnibus , qui fit prxceptumhoc ad vnguem
Jfruaturutiquofdam enim,quiex tempore, qudm d cura pratlantiorcs habeantur; a-
«or quific ingenio fuo indulgeantyVt compefcere nimiam licentiam non poffint; non-
n<illos etiam reperiri,qui dfe confcripta femel approbent, corrigendi tadium nonfe-
raM;dixifle Ouidium decentioremefie faciem,m mum inefiet aliquis.
Hac celebritate j:am<e notus Alciatm >vt d viris folidè doBis cultus eji (miflbs Alciatia-
tobensfixcio exteros) imprimisq;lacobo Minutiojoanne Selua,Petro d Stella>mul- mKl'
l*q; alijs,qtii verèfanèq; de ingenijs iudkare poterant •• fic d quibufdam certè male*
Holts & inuidis obtreüatoribm male acceptus,& nonnumquam exagitatm tjl.Lon-
gottallium infeftutn habuit,hominem interdum fine menteac fineime tumultuatem,
Alciato detrahentem, alios etiam in eam contentionis rabiem velis remisq, pertra-
Maleuo-
bentem. Fuit etiam Mi <emulm,& w^o/w in ltalicis AcademijsyDoBor quidam Jj'&Smu
l
*ri$mmine Alexandrinm,d quo non femel prouocatus>fapèq; conukijs impetitm
'bil reIpondif.vt tarnen interdum fokt ejje acrior viri boni iracundia
, indignè tulit
eu*n quafifibi oppomp in eodem fuggeïlufuccelTorernnominari, quod oftendit hoc
termen
:
Altiuolam miluus comitatur degener harpam
E t prasda; partera fajpe cadentis habet:                                               1\em* m
Mullum prolequitur,qui fpretas Sargus ab illo                                       i4i.
PrEtetitafqiauidus deuorat ore dapes:
Sic mecum Oenocratcs agit: at deferta ftudentum
Vtitur hoc lippo curia tanquam ocuio .
* Ufus fibi temperabatyfed tarnen ne foro cedere prorfm videretur,muriam acce-
P am interdum vlcifcebatw.quod idem fecïtprouocatusmtolerabili planèq; indigni
rancifci Floridi maledicentia,qui Za^iumyBudaumyAkiatumyVircisincomparabi-
s herat aufm lacefjere ipoflquam enim bominü infaniam,petulantiamyOrifq-y duri-
am pertnlijfet,ipfequiflyli atumine facileconfodere Floridum poterat,fatü habuit
°f vibrare fatyriconynominepaululum immutato,verfoq, in RauifcumOlidum
.
Audent flagnferi matu!ar,ftupidique raagiftri
                                         VideEtn
Bilcrn in nos olidi pe&oris euomerc.                                                  ,/™a
c Redde»
-ocr page 32-
VIT A ALCIATI
XXXIV
Reddemusne viceraopprobrijs? fed nonnecicadam
Ala vna obftreperam corripere iftud eritï
Quid prodeft mufcas operefis peilere flagris?
Negligereeft fatius quod nequeas regere .
Ai Bitu- faiiftjf Biturigibm Italiamxepetens, vrbem eam in [e beneficam> boe tetrafiicbol
Kien.Cai &rat' «'Xiimi tefle,donauit i
Vrbs Biturix inuitusamans te defero amantem,
Quinq-, per xftates terra habitata mihi:
Nunc opus ad vitulos eft a vcruecibus ire »
Ergo vale, & felix fit tibi lanicium.
Quod tarnen ab homine candido eandidè fcriptum earmen mate diens quidam nugator*
. Mciati nomini nefcio qua caufa infenfmjtafugittauityVt totidem numsrii ei calum
(urn?"" n*ose oecineret t
Non nos,fed noftrosnummos Alzatus amabat ,
Qui tacitusfpretis vanuit hofpitibus .
IJle ergo valeat vitulos pafturus: at illum
Noftra vel horrentem frigorelana teget»
Ex quo illud verum 'mteUigimm vfurpatum iam olim ,felicitatem omriem inuidia
ebnoxiam-.folam miferiam carere inuidia. Qua tarnen mgacitate minimè deterritm
Mciatm,perinde fe gefjit vt Hercules Uk in ruïïicum Lyndium, cuim infanas vo-
cescontumeliarumpknas non magiscurabatac mufcasiaut vt Hecate, quacamm
latratm nihil moratw-Ea rationefacilè conijdmm fcriptum Emblema aduerfm 'ma-
VrcïeEm mm HUOYmdam impetum:
},jenia         Lunarem noétu vt fpeculüm canis infpicit orb«m >
i6.f'               Seq-, videns>alium credidit effe canem,
Et latratrfed fruftra agitur vox irrita ventis,
Etperagit curfus furda Diana fuos . '
Alciati Sed& Dotlor quidam mum, & Cifalpinm profetim in Vniuerfttatem TeBofa-
detra- glm ^ea e^ fh0lofa) in ea peregrinationenon folum ltalotum vitiatqui quorundam
«Jam?ul" tnos,fed& virtutes Je addidkijfegloriatm, cuiufdam legis aggrejfm explicationem
in eum fermoneminciditiVt diceret,aliter dfelegum nodos intelligi quam ab jikia-
to,qüi nihil apudnos,/»^««,facir,quam quod florettat iura.Do&i turn quidam
aderant,qui bis auditis,feu hominis arrogantiam peroft,jeu rifm captandi caufa, di-
xerunt:-qax Alciatus florettat iura,ifte oktat.Eafuit magna &praftantisf anè
virtutis comes inuidia, qua virum omni genere laudk admirabilem toto prof"tffionk
temporecontinenter exercuit.
mo b"s *S 1mneiuam fano'tviuidoq; habitu corporis d natura conformatm» quo tempore
mors, & deminuendis laboribm,quos multos grauesq, pertulerat, ob atatemingrauefcentem
fepultu- cogitaret,neq; dum excederet annum atatü oftauum £? quinquagefimumdokre pe-
s         dumprimüm kuiter correptm,deinde paulo graum & ctebriw > adeo rt continu*
febrit fymptoma illi morbo adiungeretur, paulatim confeBm intra decem & quatuot
difs>integrit fenftbust(mimm Deo reddidj^ineunte anno ChriSiiano,ad Roman* en-
ti<6
-ocr page 33-
V I T A AL Cl ATI           XXXt
rrt C£fr7lX 519-Ticinif<P»ttus bonorificèinBafilic4Wbu,virtui(ai,fnttdu*-
Patam i,U P?!m,clllam lPfe PatrU debeat: vnusqiti multis annisobfitam Qf occti-
dentiam T ^ 0Pïniommfentketi'> & vinaambatbarialaqueis lurifcr*-
timnaU^Tt^miWMiUper^JtrS''ljlititiuefn 1™Per/irinxemnt>
«« inuidi, aute-
ittsa- dnn ■ qiil pmiÜS klidmm> Pmm eandidhqui pro dignitate coluemnt, e-
pr*kiterun*m vtUemfmt amplexati, gratósfetf probos, nee kuiter etudhos
ad^,lCrymt0Uhj0^k 0mni laude poft"'**1'* dignifmi non pmermittam , <m& Al'ia»
^»milhusdoamamvimtmq;pradicattdam non parum pertineant. Fnum fymho'
mt gmtlitiumm ipfe in Embkmaüs teslatus efl,ad nomen Akiatorum famili* al- '
«ensjnjcutiplamtie depifta confticitur Alce,fera Germanica,qu<e vnguibus met
pgramma,
^„jw ès*&*>,K»lj.ws. cuius fymboïi explkationem ipfemet edidit Em-
"ttrnate m ordine 3 .ad hunc modum:
Alciate gemis infignia fuftinet Alce,
Vnguibus & n»Mv fert im^Ko^m .                                              ï£aE?
Conftat Alexandrutn fic refpondifle roganti,
Qin tot obiuiflet tempora gefta breuiï
N"nquarn,inquit,dirTerre volens: quod & indicat Alce,
- Fortior hsc dubites, ocyor arme fiet.
Jterumfymbolum fibi ipfi proprium & praclarè fecit, vti me pridem Taulus lo-
triar-Ur' C° Ubetl° fatti Vmïio^m de fymbolis armorum & amorisMngua ta-
hac 'J*' Caduceme^ Mercmri/ inter duo Amaltbe* cornua
, cum inferiptnne
!lac^/jos- ƒ/«,*/(, H&pnjf iKdvi^vTTcu.huiusb<eceHfententia:
Anguibus implicitis gem inis caduceus alis
                                              v-^e Em
Inter Amalthea: cornua re&us adeft .                                                  blema
Pollentes fic mente viros, fandique peritos                                              n?«
Indicat,vtrerum copia multa beet.
Jj ea tarnen icone Akiathad viuum exprefia,qua me nuperdonauit ANDREAS
inPE^rTJ^Sy CofmlmPhm Regius>virIe8iffimus,jubtus exprefiaoilenduntur
Infig«a
^ l'gniafamilix Akiatorum: quorum alterum gentilitium efi, cuius pc feplanities gcnraJMa
«■bet d Uua, turricula , in qua ereiïa Hans aquila corona infignitafummo in apice Aleiari.
Qnfpicitur -d dextra,repagula quatuortfupra ficuti planitiem,gaka (ftgnum dignita-
*e<]ueslris)fuperius etiam cerüinum caput, porre ftis & eminentibus amerioribus
sTi"P.edibus->in aPiie fe»tentia ejï,de qua dixi, iwïh ivttfaKKÓpms
. Qua fin-
* '«/ï quis attendat accurate, facilè percipiet, abingeniofo & fokrti bomine nibil
tcogitatum aut pmermifium , quod ad iUuslrandum nomen fuum (vtoptimi ca.
■/?' gkria ducitur) autaugendam rei literaria dignitatem conduceret.
■c ï IVLII
-ocr page 34-
xxxvi.
IVLII CAESARIS SCALICERI EX
LIB. POETICES VI. DE ALCIATI
Emblematis IVDICIVM.
A L GI A T I, prater Emblemata, nihil mihi viderecontigit: ea yero
taliafuntjvc cum quouis ingenio eertare poffint.Dulcia funt, pura funt,ele-
gantia funt:fed non üneneruis.Senteatix verö tales, vt eciam ad rfum ciui-
lis vitas conferant.
LILIVS GYRALDVS LIB. II.
DE POETIS NOSTROR.VM
tempor urn.
ALGIATVS poreft inter poetarum collegium & confortium reponi,
eo quod eius extant carmina plurima diueifis in vrbibus iam impreffa , vc
funt Epigrammata & Emblemata. De hoc enim illud verifïimè daci poteft,
quod eft apud Ciceronem de Scsuola,Iurifperitorum eloquentiflïmus, elo-
quentium lunfperitiffimus:addam egp,&polyhiftor,bonusq; poeta.Sed no-
ftra coramendationenonindiget Alciatus, qui fuis fcriptis iam toti orbi ii-
luftris & clarus habetur.
BARTHOLOMAEVS ANVLVS,
Libello, cui nomen fècit De lurifprudentia a primo fui ortuad
Academiam fiiturigum deduéta.
ALCIATVS tandemtAlcidesntelutalter3&*tAlce,
tAdGaliosrvenit tantoeiusnom'inemotos,
*Appemitq> ij'iamrttptasper n/t Annibd
\Alpesy
Jzhtafnajidit comex jfurijpmdentiayrerttwi
Keghay adregn't tranfeenderetintima, FrancL
HuncBitur'tXy medUm qmm tot* ampleBiturrurbem
Franciay éMetropolii gremh felïce recepit s
Htmc Bitmix magnü excepit honoribus) ampU
Et
-ocr page 35-
XXXVII
Et mercede3prmt quantam nonceperat tjÜm ,
*Ae Saluatori (quimunerefuniïus honeHo,
ïamque fenex er at emeritus) fucce der e fecit
Primus ab tAufbnijs leges regionibus tllz^t
TranBttlit ad Gallas doctor clariffimus ar ai y
Docïrina humane pariter, lurüqueperitus
,
Eloquio pollens, hngua ($f polyhiftor rvtraque ]
Primus ffi iüe tuba ^velutt clangente <Tjocauit
£Militiam adiurü sludiofos ^vndique mundi
Partibus ex <-uarïjS turba coeuntejrequentes
,
sAuribus appenfos dicentü ab ore dijerto,
*Mirantesque nj'irum tantumfua nterbafonantem
IO. M. TOSCANVS SVO
Italis peplo.lib. 3.
C
Hara mihi ante alias yrbs no(tr<egentü origo ,
Et ctü debentur tenerü documentafub annü
Prima meü, quam natalipr&poniwus ora $
hifubrum regtna tibi quo mttneregrates
Vberitu referam, quam Jj quojtdera adibas
tAlaati aternü intexam nomina cbartü ?
Qlarius hoc non prifca tibi, non n>ltimafecla
fyncejfere decusx princeps poüuta negando
BarbariaJancJa heu legum myHeria mon/lro
Hercu/eapurgauit ope, ftj vtuaciaferro
Qolla renafcentüfuperauit & ignibus Hydra.
Hic quam compedibus mtferè conjlrinxerat audax 5
Infcelm omne dolüfucans violentia reclurn,
c 3 jusTakm
-ocr page 36-
XXXVI1Ï
luflitiam cceco produxit carcere in aura*,
Fal/endique artesfublata ambage retexit.
éMargine qua Sïculo tellus ad üttus iberum
Porrigitur3 quaque Aemoriias declwat ad ArSios
In Scythicum yelagusjripamque bmomims Jflri y
üiojjè quïbus labor esl ijeterum decreta ^uirit»mt
Hoc duce facrapetuntprifcipenetralia iurü :
Hoc fine tuta Via eB nuüi 3 <-veHïgtafi quis
eAlteriuspremat> inpraceps hunc deuius error
TranJuerfiiM trahit^ & fyeratofruftrat honore*
A ndreas in AIciato,Mediolanen/ï pago natus, fexcentos ante annos
abarbarishominibuscaptiuam detenram Iurifprudentiam primus in
libertacem atseruit. Ab illis enim eleganciflïma veterum Iureconfulto-
rum refponfa,fo£dis & ineptis commentarijs deturpata , locis etiam in-
numeris ob infcitiam deprauata reftituit>& priftino nitori reddidit, fu»
ea doétiffimis^quèaceleganti/fimisnotis iltuftrans. Teruntur quo-
tidiedo&orum manibus numerofaeius deIure Ciuili volumina, qui-
bus magiftris apud Tranfalpinas nationes illuftres emerferunt lurikon
iultijDuareni^uiac^ZazijjHottomanni» velalij, quorum fama per-
uulgata eft.Poeticam fceliciflimëeum attigifse argumento funt Emble
rnata toties Typis recufa > atq» in ItalicamjGalücam>&: Hiïpanicam
lingaam conuerfa.
CLAV-
-ocr page 37-
^XXIX
CLAVDII MINOIS
E P I S T O L A
priorum editionum.
ROTOGENEM piótorem fua anate nobilem, tam
improbo fuifle ftudio> tamqj indefelfa pmgendi cura dili-
gentiaque,memoria: proditum eft.vt Apeliiparem fn om-
Aibus futurum dicerent,fi manum de tabula tollere potuif-
ïeuadeö vtile in omni vits humane inftituto vulgatum il-
ludj^w/eV Zyav, vt Ifocrateain compofitione cura diligen-
t'Or aplerifque reprehendatur . Quodideöa mediétum voIo,amice Leclor,
Vt planum tibi faciam , quis mes commentationis in ha?c Emblemata mo-
^us a me fit adhibitus:io quo nimitum è multis,qu£ facilè cogere citra ne-
8°tiumpoteram,ea duntaxat in fuos locos contuh , qua: ad rem prsfentcm
jflagisaccommodata viderentar.In quo.malui breuius omnia perfequi, 8c
kuiter ajtingere, quas nemini efle ignota fufpicabar, quam quafi ptt^uj-éïv >
petque locos commuaes identidera exfpatiari.Sed ne te pluribus morer,non
^t't alienum.fi re ab ouo ductajqtiod^aiunt, huius mexïucubratioais conii-
lUtn exp!icem,vt eadem via compertum habeas,quid quantumque in üteris
?OQCenderim,quofq-,kbores haótenus incredibilifacultacum penè omniura
Jtiopialaborans, in ipfis pueritiae mea rudimentis fum perpeffus. Qua tem-
pore cum fperarem mehberatum iri difficulcatibus,&,penè dicam,miferijs,
quibus exerceri & interdutn obrui pupillus folet omni parentum ope defti-
^tus.manendum quifi aliqua in vigüia mihi fèatuebamj neque animum ita
^'jciebamjVt a liberalium artium ftudio peoitus auocarer: tametfi neq-, for-
^na,neqj alia melior occafio hunc mihi fru&um, quem Dei beneficio vi-
*jcor confecutuS) haudquaquam polliceri videretur. Nam me (anno astatis
'lodecimo) per feptennium ferme ad inferiores relegatum fcholas, & no-
. ls>quibus me expedire non nifi lero admodum potui,detentum conftrinxit
'mica & certèmoleftafortis conditio,qu£ ftudia mea nefcioquo veterno
"uafi fopita & ferme extin&a leddidit. Quibus camenin «erumnis fic ani-
Us occalluitjvt feptem anni citiüselapfi fint j quam meum rae otium tam
a'ccollocaffefenferim.Quae quanquam vera /inc,tamen cam exantlatos a
e 'abores in memoriam reuocojeft certè quod fummo & praepotenti Deo
mortaleshabeamgratias,qui me hoc veiutigyro includi primüm volue-
:atq> mc.quanquam ea xtate nimium rudem,Dec dum fatis confirmatum»
r ouinciam fufcipere conceffitjad quam partim scatis imbecillitate, partim
'ann'ngenioli modulo ac captu omninö eram ineptus.Poftquam enim lin-
ö«as Latina: & Grscaï,Mathematum & Philofophia: Perïpatetics rudimen-
c 4 ta de-
-ocr page 38-
CLAVDII MINOIS.
XL
ta deliba(Tem>earumq; difciplinatum cognitionem aliquam cercé mediocrem
percepiflem in paheftra vin liceratiflimi L.Baezï,Hifpani hominis (cuius in
Logicis & Aruhmeticis commentaciones in lucem edita? a do«5lis commen-
dantur) opporcunitarem aliquam fum na&us ea omnia recoquédi fedulius ,
qua? per triennium & eo plus in Philofophico ftad'.o primüm hauferam.In
quo quidera diucurna certè,parumq; vtili medicatione rerexehdo.ha^redum
mihi diutius fu'.t quam vnquarn cogftaiTem, vt qaafi fcopulum Sifypluum
toto ferme feptennio effractis pene viribus voluerem. Qua? tarnen a me
dicta , noh'm a quoquam fic accipi > ac fi quas in ftudijs srurnnas pertuli,
tam moleftè ferre debsam : nihil enim eft quod tanti faciam labores nefcio
quos.autfpontaneasillas moleftias.quae ftudiofoscomitari iolent:quaquam
tarnen (vt id ingenuè ac liberè) dubius firn an ratione aliqua conqueri mihi
liceat,quödfortunam non tam iniquam habuerim , quam ingenium inani
admodum & rufticano quodam pudorepr«epeditum.Dei enira Optimi Ma-
ximi beneficio (cuius munereac donofumid quod fum) recreari paululutn
occepit ingenij mei languor:& ita hucufq; perueni,vtnunquam me pcenitue
rit tantillis labotibus adeptum ftudiorum frudtus vberiores quam vnquam
cogitaflem: non quöd ingenio me vnlere iactem (quod in me qua m fic exi-
guum,planè fentio) fed quod mihi nafci contigent tempore feliciore , quo
inciderimin praeceptorem cordatirTïmum>multiplici rerum cognitione locu-
pletem, Sc, quod in maximis duco, cui meum (tudiüm probari haud dubiè
perciperem. Exeo itaq; cüm excelïï, quantum in me fuit, bonorum aucTro-
rum Grajcorum Latinorumq; pomceria libero &quieco animo paruoluca-
ui,ecac enim mihi ocij fatis.-bibliothecas virorum aliquot eruditorum adij >.
quantum mihiconceiTum fuit,& eruditionis alicuiuscomparandginftrumen
ta quam plunma perquifiui,eaq; auidè arripui,quafi diuturnam ficim expie-
re cupiensjvt ea mihi nota eiTent, quorum poftea vfum aliquera,quanquam
admodum mediocrem,fum diligentia & ftudio confectatus.In hisitaqjcum
mibi viderer aliquanto implicacus,deq; mulcis multa confultarem, commo-
de incidic in manus meas Alciati Jiber Emblematum , quem recens nobis
Lugduno aduecl:um,8c aliquoc annis ancè Parifijs excufum,noueram a. Phi-
lologis omnibus non minimum commendari. Quem cüm de manibus ferè
nondeponerem, & multa in eo perobfcura deprehenderem, in quibus hazre-
bam diuciüs,& in multis nitendo fudans , quöd tune quos vellem imprimis
libros nonhaberem,fcifcitabarex Leodegario Agathochchonio, Benedicti-
no Diuionenfi.homine verèpio,& in Hebra;a,Grsca, Latioaq; lingua nor»
mediocriter verfato , vnde mrhiomnes nodi & fcrupi diflbluipoflent. Ille
quidemde nonnullis meliberèadmonuit,fed hoc maxime,vt fontem ipfum#
fi fieri poflet,adirem , ex quo nimirüm Emblema quodque fumpcum efFe
conftarec:& Alciacum Alciaco interprete , quoad eius maxime fieri poflet»
enarrarem:id eft,Alciati fcripca alia.quö id prsftarem commodius.fedulö SC'
accurate voIuerem:vtqj ingenij vires periclicari patererjraeq; nihilo fegnius
exerce-
-ocr page 39-
EMSTOLA.
XI.1
ezercerem, cüm ftudia mihi alia grautora non fuppetcrent, ipfa omnia Em-
blemata fcholijs &commentarijs ïiluftrarem . Cuiusviri confilioprimüm
non leuiter inflammatus,primas lineas (quantum peranatem certè tensllam
& confilu' inopem licebat) ducere incepirin quo primo impecu fatis mihi fum
coniciusjöicnon fecusatq; vrfinum faecum incondkum planè & informem
peperiffe . Quod enim mihi hic au&or impenfiffïmè placeret , cum fum ma
perlegi auidicate:cuius opes adrairabiles vt accuratius & meliüs aperirem mi-
hi»alios plerofq; qui ad hoc argumentum tam plaufibile facere videbantur,
deuoraur.perque multas Phiiologia: areas loeupletilfimas furama cum volu-
ptateexfpatiatus, adextremum id mihi lucrifeci.quod nunquam fuiffem con
fccutus.nifi animumadhancrcrumexplicand-mdifficultatemapplicuiflem.
Et quidem non potuit hic liber vel ob argumenti fplendorem varietatemqj
Vel auctor is nomen clarifïimutu apud omnes,quinon funt alienia Mufarura
*mo2niorum choro.non gratiffimus effe : cuius lepores & concinnitatem có
P'urisfacio,quo video maiorem cum voluptate vtilitatem in eoconiunctam>
quam alijs pene innumerabilibus, qui quotidie manibus teri confueueiunt.
Quis igitur mihi iure fuccenfeat,aut pauloetiam iniquius frontem corruget,
quöd aliquas horas in eo explanando collocarim? Nó enim meam qualem-
cunq> induflriam & ftudium ab hoc genere fcripuonis pucaui vnqqam alie-
numeffe debere, quanquam non parum in eo effe difficultatis agnokerem ,
qua: nifi ab homine & otio & literis abundante , vix folui poffe videretur .
Qnpd fi quis.vt funt varia & iniqua ferè hominum iudicia , animo reputet
commentarium nullo labore a nobis abfolutum,cenfeatq; id opcris quibus-
libetaat etiam Grammaticulis committinon minus quam raihi potuiffe,ve-
hementer errat. Quotusenim quifq; eft(abfit arrogantia dicTro) qui vel E-
thicaidifciplinzauc Pbyfiologia: ignarus,nedicam hiftorise aut linguse Grae
ca prorfus infcius.qui vnum aut alterum Emblema pro dignitate enarraritï
At vt ifthasc miffa faciam,quis nofter in eoexplicando&illuftrando libello
conatus fuerit & induftria,vt erudicos non latuerit, ita imperitis non poteft
öon effe perobfcurum & vaidè ignotum , qui non plus ea de re quam caci de
coloribus ïudicent. In quo fi non ingenij dexteritas aliqua vel rerum peritia
melior eiucefcatjcertè diligentia quidam obferuari non obfcuiè ab ijs poteft,
qui funt squi rerum sftimatores . Id verö maximè,nifi fallor, perfpicuum
ec't in obleruandofonce& origine cuiufcunq; Emblematis, in comparandis
vtriufq- lingua* auctoribusjqui magnum videbantur adferre adiumentum ad
«agulas notas & explicationes,vt deniquein curuulandis ijs locis, qui fpar-
"^apud Alciatum in fcriptis alijs prolixillioiis habeamur . Qj_ue cüm dico,
^cioequidem quid rnihiobijci hoc loco poffn:quafi qui velim diiigentiam ab
omnibus approbari meam , vt nihil omninocor.cedam ijs, qn'. in eo Hbeilo
primum enarrando elaborarunt,fuamq; nobisuviuftriam piübauerunt.Cer
^.vc verum fatear.modeftius de me fentio, quam vt velim incidere in mini-
em, arrbgantis fufpicionem:led vcaliorummgeniorum fumcandidusa:(li-
mators
-ocr page 40-
XLII             CLAVDII MINOIS
mator.ita velim boe mihi tribui coneedique,vt de me non falfa iaérantijiai-
hi crcdacur.Ne enimdiflfïmulare videar,fcio ante annos oc"codecim,Sebaftia
num StocKhamerum Germanum in aliquot Alciati Emblemata fenpfifle
coramentariola (fic enim appellat} familiariter admodum & ftudio facilicon
cinnatarfed an fuerit auóboris mentem,&: argumenti fplendorem fecutus, a-
Iiorumefto iudicium.Loquor de Tornefij Lugdunenfis Typographieditio-
ne,nondealia quadam, quam ante aliquot annos adornauit Plantinus, hac
nolira anatediligentiffimus Typographus:ea er.im aliquot acceflïonibuslon
gè aliaeft quam prionquod non eritobfeuruen ei.quieditionern vtramque
conferre volet.at vel pofterior,vtut fit,ea eft tamen>vt eruditorum oculis non
fatis digna videatur.Sed efto; fcripfit StocKhamerus ille in aliquot Eroble-
mata,non tarnen attigit omnia : fiquidem fortè diuinare non potuit quid in
alijs auctor fibi vclletjita quxdam perobfeura funt, vt vel multa rerum co-
gnitione,veI Delionacatorefit opus ei, qui ea commode velkexpücare.Ad-
hxc,etiam fi Bartholomïus Anulus,vireruditus,breuibus verbis, omnium
ferè Emblematum fententiam complexus fir,eum tarnen non puduit aliquot
intacla omninó pr£cermififTe,quam obcaufam nefcio, nifi quod vcriilïmum
effe video quod vulgo dichui'.DoBi efl etiam quadam ignorare:vcl,vt cum Poe-
ta,A^» omniapojfumns omnes. Nihil enim moror Iefuitana; familie fodalem
aIiquem,quemaccipio ante annos fcx in hac Academia publicè interpreta-
tum hsceadern Emb!emata:fed tarnen qU£edam,nóomniaattigit:quamnam
obcaufam nefcio,nee vt fciam fum admodura follicitus: me tarnen ponfu-
git,fi perfecuturus eflet quod inceperat, aliotum quorundam induftria ei
fuiffe vtendum,aut cettè vigilias maximas eum impenfurum in explanandis
rebus tam vanjs,tamq; ingeniosè ab ingeniofiiïïmo Iureconfulto excogita-
tis aut efformatis . Quod tarnen dittum noIim,vt Iefuitaj illi quicquam de-
trahi velim ('quandoquidem lubens faueam literatis omnibus, cuiufcunque
profefïïonis & inftituti habeantur) non bocdico,inquam,vt mihi canere vi-
dear,qui nihil aliud poflim de roe aflerere, quam quód ingehio pene nullo
üm:& fi quid fir,illud diligentia? cuipiam velim tnbui pocius quam acumi-
ni aut dexteritaci. Ac fi ad iuftam carminum tam lepidorum explicationem
mult;i dcefTc: obiccerir aliquis:dico,nihil efle quod omnibus numeris abfolu-
tum Jai & perfeétum poftu.Sum equidem,vt veredicam,quodpotui, con-
fecuius, nuliumq; vnquam laborem in boni's auctonbuseuoluendis , quün
boe mihi poffeni die cornmodiores, effugi, vtipfam auctoris mentem elice-
rem:quam fi nondum aftecurus omni parte videar,tamen quantum a mefie-
ri potuic.conacus (um;vteo nominenoftram qualemcumquediligentiam do-
i!tis non nimmm morofisprobacum iri confidam.Quam fi gratam ftudiofis»
vt vtilem fpero, & «iiqua dignam approbatione intellexero , efficiënt profe-
cl:o>vc quaiifcur q; uuftta induftria excireturad eam commentationem non
modo il]uitr.ndam,(ed etiarn locupletandam Quid enimdefperem ftudium
eiufmodi gcatum fore,cum res per feiucunda & fruftuofa mirabiks amore*
in ani-
-ocr page 41-
E P I S T O L A.                     XUU
toanimis eorum,qui kmt ingenui &liberales,eXcket?Laudatur anobis 0;a-
tor,Poeta,Hiftoricus, Philofophus, aut aliquisalius fcriprar,fi yvup«*siuCt-
gmoribus tanqaam fteliulis efrulgeat& fpleadcfeat: qua: cum alicubi legun-
tur,digito aut tranfuerfo calamo notari folent, vt memoriam comruodus in-
ngantur, & citius occurrant, cum ijsopasedt. Atqui has fententias ncn
p "ni,nec fetnper,nec vbiuis reperire eft facile, cum nulium fit Emblema ,
quod pra:ter fententiaro non afficiat animum rei noukate,& egregia quadam
antiquitatis cognitione.Adhxc yvaptti fust mterdum obfcuriores , neq; om-
nibus peruia: effe poffunt: Emblema aut fubkcta: pictura: caufa,aut catminis
'/Twwst.aut i7riyp*tpn, aliquam facilitatem habet , in qua' poffitanimus con-
quiefcere.Proindenon mirum videri debet, fi hoc fcribendi genus & Alcia-
£o,&viris plerifq; grauibus admodum placuetit, vtaliquid eiufmodi lud's
etüditis confequi poffent.quod ftudia grauioradulci(vt ita dicam)Ienimen-
t0 teficerec ♦ ld enim fimile prxftitere poft Alciatum Gulielmus Penerius
*holofas,qui Morofophiam centum Latinis Sc totidem Gallicistetraftichis
e°nfcripfit.Hincpegma Coftalij habuimus,hinc Bartholomsi Anuli pitcam
Pocfim egregiè 8c folierter elaboratam:mittoenim Bocchij laudatum inge-
n,Um,quün hoc genere fummamfe artificemprsftkitrpoftremcq-, omnium
°ptimè poft Alciatum, fi quid mihicredendum fit, Ioannes Sambucus, &
■"drianus lunius, fua nobis Emblemata cudetunt, qaibus nihil ingeniofius
'Ut accuratius adinuentum,nihil diligentius elucubratum aut abfclutum efle
conftat.Sed vt fuperior anate Alciatus fuk, iia,m falior, fe priorem & ingc-
n'j follertia,& dc&rinas laude praeftitkiquem cum hoc in genere primas te-
lere dicam,quas fuo iuremihi repetere videatur,non eft quód quisiufpice-
lur me nonnihil fam*e do&iffimorum huius fecuh virorum Iunij,Sambuci,
•Achillis Bocchij detraxifle . ld vero ftudij genus nifi fuiffet liberale cenfen-
dum Sc dofto homine dignum,noluiffent ipfi profecto vjri tanti fuam indu-
ftriam contuliffe,aut bonas interdum horas collocaffe in ijs,qux nihili faciea
da cffeduxiflènt. Sed de his iam fatis.
t Supereflvt breuiter totam noftr2cammentationisrationernexpIicem,ijs- Cenfifcö
qnerefpondeam,quos ad obtrectandum citius quam imitandum paratosfo- & n>«h»
te prsfentio.In hac tota ineunda ratione nihil magis obferuandum efle du- ml'esnra°r^
x,»quam fcrupos oraties & roatandros difficiliores , vt loctos etiam obfctuos mm j^j.
et>arrare, & Emblematumpenè omnium originero ex fuofome duCbam re- nois*
Petere,poftremoqj vfum cuiufqj loei Sc fententiat facilem pro vkih partc sd-
'Kere.Quam verö perfpicuè & commode id a nobis tentatum fit , non dico
Petfeftum,alij viderintraliquid certèlaboris & diligentiae obferuari nonob-
*cürè poteft,do6trins nullam mihi tribui darive laudem pcftulo: in quo ta=
^en ab ijs,qui feriödoöti funt,& lkerispolkioribus exculti,faciliusahqiiara
gtatiamimpetrare mihi videbor,quam imperitis Sc quibufdam nebuloni-
pus.qiii omnia non modo temere vellicant,fed>quod ait Comkus,nifi quod
}Pfi faauntjnihilre&ura piitanc. Nulium adhuc fcriptorerci legi.qui cwiübes
" .........
                                                                      inoaiui-
-ocr page 42-
XUV          CLAVDII MINOIS EPISTOLA.
in omnibus fatisfeccrit. Nam in mulcis cura autlabor defideratUTjin aüjs in»
genij dexteritas,aut Grajcslinguz peritia, vel Latinzproprietas: inaiijs de-
r.iq> multorum aucT:orumle<5tio,authiftoriarum cognitio : quafi verö virtu-
tes hffi omnes finguls in fingulis tam facilè deprehendi poiTent. Nonenira
melatet in Virgihj pocmate, Seruij Grarnmatici diligentis & accurati ope-
ram farpenumero defiderarirquemadniodum nee defunt,qui idem in Porphy
rionis & Acronis commentarijs in Horatium obferuent: fed certè hi mihi
videntur moleftiffimi cenfores,qui cüm nihil faciant, nul oq; fe labore nobis
commendentjimportunè tarnen de aliorum fcripris conqueruntur. Non ta-
rnen vt meaqualicunquecommentationeprau'udicatum a/icui velim , quafi
mea tam vnicè probem>vt nolim aliquando vel emendari, vel caftigan . A
qua fufpicione quantum abhorrea m, qui me propius agnpuerunt,facilè libe-
rabunt:qui nihil aliud a doctis requiram , quam vt hafce minutias Aia repre-
henfione,in quibus erratum fuent, aliquando dignentur: vt in ijs recogno-
fcendisparem diligentiam atqjoperam impertianr. Non enim noftros erro-
res emendari feremus iropatienter;neq; nos vllo modo pigueritandirepotio
ra fuggerentem Sc meliora:vtnec moleftum eritpriorem fententiamcommU
tare,fi quid minus accurate traéfcatum aut expenfum a nobis quifpiam con*
queratur.Quod dum facio,videri nolim in publica literarum caufa pr«euari-
carijflc ea docere,quje aliquando putem dedocenda. Quod tarnen nee fine e-
xemplis nee rationibus meprJeftiturum intelligent, fi modo adfit aliqua in
iudicando 2quitas,cum nemini dubium fit.pofteriores cogitationes mehores
efle:& in monumentis veterum legamus, Hippocratemartismediczpcinci-
pem quidam a fe non fatis diligenter tradita,primum emendafle, necaeteri
ctiam in idem impingerent . Idemfactum a M.TulJio meminimus5qui cum
Rhetorici libri»quos adolefcens fcripferat,non fatis placerent, vt minus elu-
cubratos damnare magna parte maluicquara corrigere;fcripfitq;aecuratius
libros alios Oratoris,quos tantifieri a doc"tis agnofcimus. Sed & Fabius
duos Übros a feprimum De artedicendi fcriptos, quöd non fatis probaren-
tur,expunxit, & duodecim illos vtiiiilimos nobis magno ftudioforum om-
nium applaufu deditjin quibus videtur & priores emendaiTccV petfedbius a-
Jiquid reliquifle . Quod illis igitur tantis viris laudi datum eft in fuis retra-
öandis,non debet nobis effedamno vel fraudi, vt meminerint quorum ma-
xime intereft,docl:iores permulta fcire,non tarnen omnia. Itaque vtfeuerio-
rem omnem obiurgandi anfam pra:cludam,fubinde Horatianum iftudapud
eum,qui fit teprehenfurus,oppono,vt Sc feipfiim norit,& errata mea me non
deprecantem luftineat:
Si quid nouiïii re8ita i/lis ,
Candidm imperti: ft non, \m vtere mecuni •
Lutetia,M. D: LXX3^
SYN,
-ocr page 43-
XLV
SYNTAGMA
DE SYMBOLIS,
STEMMATVM ET SCHEMATVM
RATIONE, Q^AE INSIGNIA SEV
arma gentilicia, vulgo nominancur.
Deque Emblematis.
Esymboiis & re-
turn notis nonnulla pleri-
quefcrtpftrunt.-eorum ta-
nien nemoeft adhucquod
fciarn > qui cam rationem
& argumeiitum fit accu-
ra ca difputatione perfécutus.Id vt prepa-
re quodammodo poflim.quöd videam eas
parces hoc loco mihi demandatas , de in-
Uentione lymbolorum,eorum«j; vfu & fi-
riequardam.fi nouaccurate,atcercè bre-
uiter dicenda mihi videntur, ne fubinde
cogaranxiè repetere qua: femel dixiflèla-
tis erit.
Qutfuerit inuentioprima, Symhotorum.
Comp ERTvM quidero nobis eft
vel folaconieifbutSjprimos illos homines,,
fed potiffimum AEgyptios & Chaldaos,.
qui in fchola Mempliitica philofophati
fitncimö anteexpreflam notatum au t cha
racterum inuétionem &fctiptura;vfum*
repertflè fymbola quadam rudia, vc ani-
malium.vel fiderum>vel return al ia rum,
^uxhpoyKutpiKti, id ed,fculpturns facreu
appel latuncquod primum ab hisfröum
efiè conftat , ne ab impenra multkudine
myfteria & arcana fafientia:» quam cole-
bant puris animisac manibus,r"aeilè pro-
fanaientur, fedab ijs duntaxac intellige-
rentur , qui facrisijfdem initiatieflenr.
Qiiariim rerum initiaprimafuifie admo.
dum rudia & fimplicia nemoambigit »
qualiafolenteflè rerum penèomnifi prü>
cipia , qua; a rebus minimis orta tandem
progrelium ampliorem , & ceitè maio-
rem confequuncur. Qiiod nobis planum
eflTe potcric, fieam inueutionem, quam,
AEgyptijs «fcChaldsis, acceptaja tiibui-
miiSjConferamuscum ornatu.&accurau
expolitione,quam huic prasclara: inuentio
ni Gra:ci adiecerunt, tanta profectócum
venuftate & apparatu,vt pofteriores G tas
corumcogicationes prioribus his, & fet-
ïnè inculcis ABgyptiorum fignis pra:fer-
lenondubitemus. Eoenim factumerTe
crediderim^qu èd etiam inuento fc riptu r?
vfu a curiofis quibufq; ingemjs, fcd ma-
xime Phitologis , Impetatoribns, Duci-
bus, & alijs etiam, quibns politior qua>
dam literarum cognitio, rerumq;melio>
rum efegans & culta natura placnit » au-
Ctns fit &aflèruatiis non fine literarurr»
politiorum ornatu , is ItpciyhviptKuv v-
fus.Adquam Philologi? partemquodam
modo hoc Syntagmate declarandam (non
enimmei pudoriseft magnum quidpiam.
de me polliceri. quicquid fit, vcfim ftu-
diofia;quiconfnlanr:namalijsfortaflêtra
dolampada.quiperficientquod hic alt*
inchoatum potiusquam perfectum) fin-
gamus primüm nobis aliquem ordinem
familiarem,vt eruditos homines,& maxi-
me rerum antiquarum ftudiofos hac qu*
licunqtie,fcd tarnen familiari cornmenta,-
tione iuuemus-
Qmd Symbolvm ,&quctujiUxJït
huitu tjock acceptio .
s Y'M B o L v M ita Grxci^definiunt r $ymMw
aufs.@oKov èflvi^i fciv «fjLO.^ o-vpféeiK- quid.
htiv xsu yviïvcu- tfl id , quo aliquid conie-
Bamtts& cogriofcimus ..
Vocabuli huius
rnultx' figniffcationes ocurruut.ex qui-
bus hx funt in ptimis .
Symbolü accipi vulgareeftprofigno ,, SfwbólS
quod epiftolae.vel vafi.aut dolio,auc care- prw figtl-
riaeiul'dégeneiis vafisimprimitur ne rcfi- &.
giiaituc.'
JCbzl.
■ *lPnmi
••e,
hl,
ento-
Sym-
"2«
enta
*Hnt.
-ocr page 44-
i)Ë SYMBOLIS
XLVI
bus A Egyptijs fymbola primum fuifïè y- Symbol*
furpata illa , quaj/s/isj-Ai/p/rttfnuncupa- turintt
bant,quibus fuam xaramillam quidem & t*
reconditam fapientiam folis ijsagnitam
ciTe volebant,qui ea fe dignos prxitarent.
Abeaenim confultö & prudenter hifce
ingeniofis & eruditis fymbolislvei iam ad* cleme^
moimi, profanum vulgus arcebant: eoq; 4lexitfP
modo arcana illa do&rina: rertera prima: drinM^
& ardua?, caftis beceqj rotundisauribus, mbolti'
& prajparatis animis excipi volebant • In*
figtiiseft, apud Cleroentem Alexadrinum
locus s-Strom. quo loco ait,Aigyp-tios&
Hcbrxos fymbolis vfos fuiiTe reconditis,
vtfapientia: diuiiia- eos participes effice-
rent.qui rebus facris initiati eflent. Addic
etiam nefas exiftimatum PIatoni,eum,qui
minimè puruseflêt, ad purum quidpiam
attreftandum accedere.-quam'ob caulTam
facra varicinia ^nigmatis redditaolim fuif
fe conftat,nec vera myfteria oftendi iis fo-
lita,qui temere & impudenteraccederér.
fed qui primum puigatie/iènt.feicquedi-
ligeuterprajpararent. Obiéru3tidem,eos,
qui ab AEgyptiis docerentiir , primum
arripuifle viam Sc rationem, qua; vocaba-
tur iTrt?oKoypa.<piK»M cft , ad epiftolas
fcribendascomparata methodusialteram,
qua facerdotes vtebatnr,id eft,«E/io>f *•/-«.
f/.ttTHs. tertiam & poftremam 'npoyKwpi-
Kiiv
iiominabaut.id eli,facram quandam
fculpturam vel ca:Iaturam:ex quibus ma-
xime celcbrisfuitea , quxuvy,^oKiKri di-
cebatur. Longior eilèm.fi exempla Cle-
meutis vfurparem, qua:eadem pene funt
apud Orum Niliacum.Sed vnum id dun-
taxat.Omnesquotquot vetuftis rempori-
bus de rebus diuinis aliquid fcriptis man-
darunt.tam Barbari,quam Gra-ci.rernm
principia occulta efiè voluerunr,& ipfum
verum (too.m9ü, £nigmatis,fignis,'ym
bolis,&alJegoricisquibufdam figuris tra
didernnt.Eademfuerecelebratailla Gra:- Plutaf
corumoracnla: quaicaufaeft cur Apollo chu4.
Pythiuscognomen Xot'icLs habuerit, eö
quöd obfcurè ac obliquè refponderet.
Cum CJementeillo polyhiftore vna con-
'Pro figno
lAlico ,
gnentur a quibus minimc oporteat: idq;
dos vulgarilingna Marqua nominamus.
Deinde pro bellico figno, quam Tefle-
ram vocanr,Gallis Mot du gunt • Nem pe
vox hasc Symbol um , pr© bell.i figno feu
teifeta, quasdatur miütibus pugnaturis,
quod in bellis ciiiilibus olim etiam foiem
nehabitum.-quibusquomam & armorum
habitus par , & fonus idem vocis , & mos
vnus.atq; eadem belJandi in(tituta,iie qua
doli fubreptio fiat, fymbola dux quifqne
fuis miütibus diftincta dat,vt il fortè quif
piam occurrerit, dequodubitetur, fym-
bolum edat, & ita fi fit höftis ve) focius
facilè agnofcatur . Quare tempotibiis
motuum citiilium, & /èditionum iutefti-
nartim.C.Man'j fymbolil fiiit,Lar Deus;
L. Syilx.Apollo Delphicus; C.Iulij Qx-
fdïis.Venusgenitrix.Iti vigilijs etiam ca-
ftrenfibus fymbola id gemis dari confue-
iierunr,vtPalma,Virtus, Victoria . Qua:
tarnen pra:cepta ex vfu difciplinajmilita-
ris quotidie variari debent, ne hinc detiir
hoftibus occafio infidiandi, & explorato-
resimpunc verlentur .
Tertio idem fonat ac collatio vel pe
cunia , qua pluresin vnum conferuntad
epulas & conuioia celebtanda: quo fenfu
pleriq; viri eruditi etiam fymbolum , &
lymbolam, vfurpant neutro & fceminino
genetibus, & quibufdam rationibus con-
ntmamt.SymMam dedi,apud Terétium,
non Symbolum dedi,e(k legendum .
Quartó,Symbolum nuptiarum annu-
lumfignificat.
Quinto, conieifhiram feu indicium ,
quo pramofcimus aliquid,vel coijcimiis,
velobferuatione diguum putamus, quo
fenfu ad res varias transferriteftanturau-
Ctonim monimenta-
Sextö, pro Principis numilmate fumi-
tur •
Septimó,proargumenro,feuetymo,feu
denique vaticinioaut nota quadam , qua
qnidpiam occultatunfed tarnen doctisau.
Propecu?
nis, coün-
tione^.
Pro annti
lo nuptid>
li.
Pro indi
cis
.
Pm num
mo
.
Pro notx
qutiAfn.
ribusintelligendum proponitiir;quo fen
fo poftremonosSymbolum ad Emblema
ris naturam accommodamns,& veluti ad iungam Plutarchum.qui difputatione«■
finem noftri huius Syntagmatisexp
ie conamur.
Dg Symbolu Mgy-ptiacu.
Obssrvamv* itaque a /apientt-
pi l'fiJ'of ing! O'erlpiJof idem omnino do
cet,interq;alia ollendit,hoc veterum At-
gyptiorum inltitiuum fuifiè.vt abijs Ie*
gerentur reges.velex ordinefacerdotum,
aut eorum,qni militia:nomen darent: eo
quod iJli ob fortitiidinem , vcro ob fa-
pien-
-ocr page 45-
DE SYMBOLIS.
XL Vil
pieotum magmac celebres haberentur-Si
quis e bclhcofis rex createtur , ftatim fe
facerdotibus erudiendum dabat.idemque
lapieutia: particeps efficiebatur,eius in qua
«pientif.quaïfabnlis-pleraqioccu-l rabat,
« oblcuroquodam verborum taao fucro
Comple^ebatur. Ha^eiusjerba.-Et/Si/V e-
yiHTo TW hp£w,xgi /AiTÜ^i thV <p/Aos-a-
$ltt,{ iTriKiKpV^tVtlf T« TOAA* /AV^Olf
J(5U kóyots , dpvfpdt è[Apd<rti; jtit «A«-
Seictf >^i^ta.pci3-Hs.i^s/»(. Quod certè
ipfi notant, cum Sphiugesad templorum
litvina !ocant:innuunt enim eam,quam de
rebus facris do&rinam profitentur, ea fa^
pientia conftare.qujeobicura fit,éc imiolu
crisquibufdam lateat:de qua re vide Em
blemai88.
Certè antiqua illa Pythagoras fymbola
hiiius Philofophias vfura non minimum
prxbuere ; qua: cum aTyrrhenijs (apud
quos fuic educattis.tefte Plutarcho) aut ab
Asgyptijs-, vt relatum eft ab Iamblicho
nobili Philofopho>accepi(ret,ita excoluit,
vt magnam Cax do&rina: partem hifce
«rjyfterijsoeclufamefle voluerit. Tradit
'Sytfi. enim idem Iamblichus,eos olim defignaf-
'*m. fe per nauis gubernatorem , fiipremum
Deum,primum motorem, & primam illa
caufam rerum omnium; vtoftenderenc
omina Dei p rouidentia curaqj adrniniftra-
ri:vt permundi lutum, materiam aptam
adgeuerandum, ipfumq; corpusintelligi
volebant.Atqui & interdum nonalio fym
bolo Deiim defignabant, quam oculo de-
picto, cui& baculum feu fceptrum fub-
ftituebant:quandoquidem Deus vnus eft,
qui omiiia videat, & penes quem fit pra:-
cellens & regia dignitas. Nonnulli tarnen
ftantcm baculum ad aliud referunt, nem-
pèad natu ram diuinam èLtpS&prov xj drJ-
v»Tov,id eftmiutationi minimè obnoxiam,
& qua: nunquam labefa&ari aut imminui
.            vllo vnquam pavSo poffit.
J^olo. Hanc AEgyptiorum Phüofophia Cha:
i^fcri. rem on complexiiseft , vt& Orus Apollo
ft"Yes g, Niliacus;auxit Pythagoras , illuftrarunt
*Wej excellentes quidam Philofophi,& fcripto-
' res nobiles^thetmis, Clemens & Cyril-
lus Alexaudrini, Paufanias, Porphyrius,.
Pltnius, Apuleius, Plu tarchus: quam que
noftra state pene intermottuam rnaguo
labore ac induftria , imö vero admirabili
peneqjdiuino ingenio excitauit, fuisquë
feriêtinjiurieris Pietiiis Valf riaotis, ma-
gnis illis Hieroglyphicaii Commétai'ijs..
Cunis prima: fapientia: vfum , ne id diili-
murare videar,retinueruut roulcö antePy
thagoram Mofes, Salomon, aLi jque He-
bratorura fapientes- Simt & qui de Chal-
dxor.um fymbolisexPfelliconimeütariiv
quibusmagicaoracula feu ChaldaicaZo-
roafttes exequitur,nonnulla poftetw reli ■
q.ueruBt. Sic enim in figura ptantarum ,.
florum^nimalium,(lellariim,rerumqi a-
liarum pleraque inuoluebant, vt minimè
putem commodius fapientia: veterii quaf-
dam reliquiasad noftra vfque tempora,
tranfmitti potuifle . Id vero fi quis velic
oftenfum efle aliqua exemplorum farra-
gine,ftatim colliget, pro fertilitatis fym-
bolo Papauer vfurpatum ,CupreJfum pro,
morte, Oliuam fignum pacis, Lnurum Sc
Bederam ingeni)
femper virentis, Malum.
cotontum.
connubij notamiifdem habitam.
fui/Te, rtStttyrumvei Gapram libidinis k
Leonem terroris, iucundia:, dominatus ,.
Solemaimi, Lunammznüs ^&ca:teraali3
longè multa, qua: immenfo labore pai'iqj
dodrina idem Pierius excciuus eft.
De tythagorétfymbolu obiter qu&dttm ..
V e R. v M quia de Pytliagpra; fymbo-
lis meminimus, placet quxdam hucadii-
cere » qua:ad.id-argumeuti genus fbrtaflè
conducaiitiqueqj icmm antiquarumftu-
diofi non auerfentiu.Fuit vnus ij Ie Pytha
goras , primus modeftia: magifter ,.& qui Tythago
prior (piKojópa maluit, quamropSnamë. f* lans
fibi tribui.&quiadfobrietatem, primum
fapientia: omnis humanasfundamentum ,,
fuifaecuühomines reuocauit. Cuius Do-
(ftoris fanè prjEftautis,& omnium indicio
magni.fentenria: prxdara:, qua: fymbola,
vulgaro yeibo dicuntur.notis exprella fub.
obfeutis,placet obiter enarraie,& aliqua,
interpretationis himiiie infignire.
Prius illud occuirit , Ns degv-
STAJH EX 1IS Q_V I B V S E $ t
HiGRA CAv DA .] p.» yiuurZcu y,%-
K&vipw, Melanuros ne.guHatoi
fic enim.
malumuscum Gyraldo reddi: non vt Fi-
cinus& Guarinus Veronenfis.qui non ad-,
uertebant Melanu ros effe ex genere pifciu, ,
quod poftremó Erafmusex Pliniomemi- Me^"f'i
nit.Similefuita:nigma Antiphanis Comi- r"st-lcl!
ci.a Melanuro Sc Mugilc cauendum.Mo-
uetitaq; fcier^tsrPythagaras animal nigia
«auda..
-ocr page 46-
XLVIII           DE SYMBOLIS.
pofitum in facultacc futim cuique tribucn
dijakerum veto inpuniendisfacinorofis .
Exempla eorum qui ftateram cranfiliennt
poflem adducere Imperatorum rurpium,
&eorum;qui non principes,fcd peftes fuc,
reipublic;efueie, vt Neronis, Domitiani,
He!iogabali,Caracall?,Camby(ïs,aJiorurn
que nimis multoruniiled ha:c fatis. Inte-
rea fuifl'e viroseruditoscum LiJio Grego-
rio.qui ex vno hoc fymbolo duo fecerinr,
Graïcadeceptos lectione,in quamodóiu- jMh$
gum.modó ftateram,leginuis Nam apud *,Uct$
Plutarchiï Sympofiaco ita enunciatur,/t<»
ffdpov v7repl2d.iveiv-quo loco ea.pov quida
pro^t/j/oi' pofitum crediderüt.Sed nemül cipot
ta;<rdpo(,
vt Iulius Pollux exp]icat,eft in quid-
ftrumentü,quo pauiments & aree. verrun
tur.a vetbo <Teüpco,<ra.p2- Itaqj vertédum
fuit,Scopoi non tranftliendum;\\oc eft, ne
fimusadiracundia proni,nevè leuidecau
fa a ratione abducamur.Ita in carminibiis
aureis Pyihagorseprajpipitur.ob leue erra
turn aliquod amico non eflè fuccéfendum.
/MIJ ï-^tAtpi piKv^pl) dlx.ttpTÓJ'o! H9ÏKO,
fj.ix.ptis .
&qua: multa Trtpi (J.ZTpiÓTtiTo( ab aliis
difpiitantur.
Chcenici ne infideai.^-^lviKi y.)] (tti-
KetSivcu.
Choenicem Clearchus hemero- ebde»'**
trophumnuncupat,id eft.diurnuni cibü, quid-
Sc
demenfum,quod in dies alicui impen-
ditur:a recentioribus Latinis Sportula &
5alarium. Rhemnius Fanuius, aliiq; non-
nulli, choenicem menfuiam aiuiit efte qua-
terni fèxtarii:
Qui qttater ajfumptw'fit Graio nomine
Choenix.
Picus Mirandulanus in quadam oratione
ficexpofuit, vt omnia nosanima ratioiiafl
metientes, ad menfuram & regulam cun-
da dirigamus.-.itenim;Pra;cipit Pythago-
ras.ne ftiper modium fedeamus.ideft, ra-
tionalem partem, qua animacunifiameti-
tur &examinat,ne otiofa defidia remitten
tesamittamusjèd rationis exercitationeac
regula & dirigamus afliduè.&excitemus.
Hscille.Itaqjmiferooriovita tradneenda
         J
non eft, fed id penitus excutiamns. Rede Otit^j.,
Plautinus ille kwx.-Adolefcens tïïmfis,& giï&&
cum esJ fan guts integer
, reitus. qu&renda
conHenitoperam
«/^re.Itemq; Nimtt homo
nihili eft quipiger eft,nimisq-yid genut odi
ego m aïe.V'igilare decet hominem,qui vult
cauda non eflê attingendum.-innueiis, efle
declinandum vitium. cui fuccedat mentis
nigredo,& voluntatis confliclatio molefta;
fiquidem vitii facilitatem vita: mox mife-
rabilis confequiturdifEcultas • Apud La-
tiiiosatrum nigaimqjpro malo&impro
boaccipi,aliis Iocis dicerur commodius .
Melanu 5l)nterg0 Melanuri, dolofi.fraudulenti ,
" 1Hiinfidiatores.ii denique omnes, quLaliud
in pre promptum habent,aliud in peétore
ce!ai>t;ficutieriamfallaces,pr;eft giatores,
quiqjcalumniisrem fuam agunraliorum
difpendio.etiamq; interdum exitio . Sui-
das , & alii quidam a Melanuro abftinen-
dum eflè cenfuiflè Pythagoram fcribie,
caufamq; reddit occultiorem, de qua hic
nihil attiiiecdicere. Obferuaudum adhxc,
non bene abErafmo fepiam poni pro me-
Jamiro ; eftenim non re&è fecurus inter-
preten! Laertii.-vtetiam in ptouerbio, Se-
. quiturPerca Melanurum.
Stateram ne tranfdi(vs-'\ f/.ij Qyiv UTtsp
/2&lm\'
Sateritfemeladmonuilïè,vnius&
eiufdem fymboli.vt adagii fententiamcflè
prima quidem fionte generalem, qua: ta-
rnen ad varios vfus Sc fignificatus traduci
Varia hu y0ffn. Cyrillus Alexandrinus, Stateram,
iutfymbo ia(\W\t,netranfilito,\\oc
eft.auarusneefto.
li expo- jtem & Athenauis.qui hoc fymbolo ttAio
f'*'0
yê£/«i>,auaritiam fugiendam efle cenfet,&
squalitatem fectandam . Sunt ramen qui
praicipi putent ftudiisin omnibus mode-
rationem & temperameimim adhibédum:
alii fimpliciter ad pondera & menfuras
referunt.quaïiufta; debent eflè.-nósdeom-
ni potius a:quitate intelligi, vt fit hoc tan-
quam ad reges principesq; monitum ge-
nerale,vtetiam iudicesprouinciariim, a-
liosqueomnes,qui rempublicamadmini-
ftrant,vt legiim feruata auclqrirate fe ge-
rancpopulosq; fibi cemmiflbsiuftè &Ie-
gitimè inofficio contineant. Nota eft Iu-
üitia: pulcra defcriptio ex Catneadislibr.
we/s/ KtthSi^ iifovnf apud Geil.14.& Ci-
ceronis verba il Ja magnifica ex oratione
pro Cluentio : Legum'miniflri magilïra.'
tuf.legum interpretes iudicesdegum deni-
que ideireb omnes ferui fumtti,"vt liberi ef-
fepoJfimus.Sed
ptopiuseft veterum emble
luflitU ma,qui Iuftitia & Nemefïm ita pingebat,
& Neme vt ftateram manu altera,& gladium altera
fis emble oftentaret:nimirum vt indicarentduopra:
ma.
         ftantiffima Iuftitia; munia, vnum quidem
-ocr page 47-
t> E SYMBOLIS.
XLIX
fita ietnfon tonficere negotia: qui dortnit
libenter ,fine lucro & cum mulo comefi.
Monet itaqj ne fimus npttpóJSioi,fedexem
plo formica: futuris profpiciarmis. Vide
Emblema 8i.Coeüum Rhodig.lib. ifi.va-
riar.left.cap.17.
Ne cuiuis dextram iniecerü-] pj.ii ttavti
i[AB<tKK»v S^i^tciv
.Edocemiu id noto ver-
fïculo:
Nee eiib defifio,nec temere incipio.
Caetériim porrigere , & da re dextram , eft
fupperiasopemq; ferrejdare manus,vi<ftü
fe facerijmanum iuijceie, vim infcrrejnia-
nus addercderidere.Monet autem,ne terne
rè quemlibet in familiaritatem admittas,
fed deligas quem diligas:quod comienicciï
Solonis apophthegmatc a Laertioex Apol-
lodoro telato. Amicos ne citö pares,quos
auteifi paraueris,ne reijce. Apud prifcos fi
quid firnium & illibatum eflè vellent, id
dextra fai)ciebant,vt tradit Aurel.Probus.
Accipiebant item dextram pro parte feli-
ciore, religiofiore & famftiore; &dextrum
profelici & profpero , vt Nonius retulit.
Multuseflêm.,& fortè nimius.fï hiic locos
congererem de dextra porrecla, pro fidei
facramenro:adaIia iraq; veniendtim. Vi-
de,(ï placet,Emblemata J.& 3 •>•
jirBum annulum ne geftato. ] pui $0-
féïv
s"£ vov <Po,kt6kiov. Idem & Plutar-
chiis.Fiamincsetiam Diales apud Roma-
nos ea ratione vtebautur pemio & caflo
aiinulo . Plautiniim illud fymbolo huic
qnaAxzt,Libero funt xdes , lieer /urn ego ,
libereme <vti volo .
Adeö libertas res eft
inarftimabiliSjVt cenfentiuris audores.Sa-
nè aniiuhim pro hieroglyphico poni fcr-
iritutis,qualis eftmaritalis, conftatex ve-
teribus. Nam etiam quantum etymo no-
minis annuli colligirous.deducitiir ab AN,
particula,quje circum fïgnificat ,idcoque
compedum vel mamcarum ceu vinciilum
a,niiulusnotamhabet.Ex hoc ergo 1'ytha-
gorei videntur monuilTe catiendum,nenos
ineam feruittitem coniiciamus, quxdtua
fit & incommoda, qualis eft connubii ib-
cieras & quaficolligario , du ris implicita
rooIeftiis,iolicitudinum mcrfibus,& qua-
filaqueis , a quibtisnos expedireminimè
poflTumiis, poftquam volentesuigum rra-
herecoepimus.
Ignem ne gladio fodito,] ■xxjp ciJiiptp
(*n
fitaA.ei/Hc.Porphyrius ignem fymbo-
templis aflèruari.capitalecj; fuifTé.fi lacer-
dotes ignem ipfum extingui paffi effent s
quopaftoapud Romanos,virgines Vefta-
Ies,&apiid Perfasignipr^ficiebanturrqua
de realii, & Clemens non pammmulta •
Symbolum igitur ita placet explicare, di-
uinam nattiram.hoc eft, Deum immorta-
lem,non gladio impetenduni) hoc cft,liii-
gua: acumine&roaledicentia.Pleriq; hoc
fignificaridicunr, potentiorum iram non
effe di<ftis Iaceffendam ; quod id non nifi
communi, aut certèmuJtorum periculo
fieri poffit. Etenim periculofum eft in efi
fcribere, qui poffit profcribere. Ex quo
quidam cüm ducerecur ad regem Antigo iocus ;n.
num.reus flagitii capitalis, qui ducebant, temte/f:
hominem bono effeanimo monebant.futu ^
UHt.
rum ciirni vt folueretur, cum ad regis ocu
los peinenirecAt.inquit ille, Cyclopimc
crudum vultisapponere ? alludebatad re-
gem lufcum . Q\iod cum regi delatum
eiTet,hominem iuffit interfki.Ita in fuam
perniciem mifer illegladio ignem fodica-
uit.Qj3od deprincipibus diiftum eft.idem
dealiis omnibus dici poteft, neminem fci-
licet vel diclo vel. faifto Isdendum , aut
prOuocandum,quod iracundiam excitet.
Nam & fapienter accepimus a Salomone,
moderatusfermo frangiciracundum ani-
mum,atdtinis furorem arceffit. Et hoc
quidem fymbolum vnum ex iis eft, qua:
AndocidjePythagoreo aGrxcis fcripto-
ribus , non Pythagora: ipfi afcribuntur.
Politianusaliter legit.^riJyj triJ'itpa (jlvphci.
KivHf. ignemferro nefodicato .
Alii wïp
[s.cLyitip<t [A» CTKethivHV. ignem gladio ne
fcalpito . Sao
& alios efle prouerbii fen-
fus.exquibus quidam ita obfccenè conce-
pti.vt pudeat dicere:quod ad morum cul
tuin,vel honeftam doclrinam facit,magis
placet , & iis finibus noftra iiudia termi-
nal) tur .
Corne edito.] ja» iaSi&v TÏiv KetpS'tAV.
Cicero de Bellerophonte , vertitex Ho-
niero :
Jpfefuum cor edens rampu errabat Alen .
Et Phocylides, apud ignem fedentem cór
fruftra non minuendti,pr?cepit hoc verfu:
[At] tfj [s-Ó-tm ïvi mup KctSis-df //./ci/.S'jfy
^i Kot'f) po f .
reöè quidem:uam prxterquam quod tri-
ftitiarum moIes,& curarum edacium oiius
aduerfam valctudiiiem 4V corpori infefta
adducit.nec cogitationum quoque ftudiis
d libe-
1»id f,.
Znifittt.
res intfii
b°lum
lum efledicit natura;,eam
Jqueob rem in
-ocr page 48-
DE JYMBOLIS.
L
ede obtrectandum vel ablcntibiis.ratioip-
fa fuadet. Amicum enim & cor, & corcu-
lum.blandiendi caufla dicunt: vtque fine
anima & corde viui, fic fine amicitia com-
mode vita traduci non poteft .
Afabtsabjlineto] Kva.jy.ava.7réyit?QcU'
libcram permittitefle aniraum. Non eft
igitur cor edeodum , fi fiir.ul & fapcte &C
valere cupimus.Smit etiam qni hoc fym-
bolo .'fum Pythagoram fuifTe aflèueranr,
quödcordis caro comefa, fnapte natura
non faciiè concoquatur . Ex Cyrillo didi-
cirrms , cor fupracraticulam impofitum >
prunisScigne fuppofito, apud AEgyptios
figaificareiramfurorraicj; quöd cor eden
dun» vetait j?y rhagoras, eadem rationece
rebrum non edeudutn vetuit, hoc eft, vc
Gixtè. Skitu:,y.ii èfSiHV éynétpctKov, ce-
rebrum ie mxudito-.quoi
ab alijs exponi-
turdeobliuione fugienda. ExquoApu-
leius ait: Homiaes funtanxijs mentibus ,
Humitnit briuis corporibus, vita querula. Re<ftè
conditie qnidem & verè: nam quot in homilie fuut
perturbationes, tot regnant quafi praïdo-
nesinfetti.&cruenticarnifices.quinunqua
conquiefcere miferura animum permit-
tant. Ea rationede hominum conditione
conquefti finit Philofophi longè multi.Si-
lenns enim pronunciauit, optimum non
nafci.aut quamocyfllmèmori. Huc re-
ferre po(Ks Heracliti lacrymas de homi-
num miferijSjTimonis pta&vfyómt foli-
tndines.Poetarum & Philofophorum faty-
iicos acuteos.Saluberrimum itaqj hoc ora
culum Pythagora; fapientis, in quo bona
parsPhilofophiajmoralisoccupatur.tenen
rtum mordicus,vt quifq> noftrum memi-
nerit, fenanpariim profecifle , qui malis
afïèctibiis fèueram legem indixerit.Sit er-
gOjVt Flaccnsmonet,,
JUtiM in pr&fens animul, quod vltra e!i%
Oderit curnre&amarti Uto
Ttmperetrifit..
Nam &Chry(ïppus küttw, quafi hvrir
hominis appellat; etenim qui triftatur &
mcetoreconfiritur, quafi fenefcit mifer ,
macietnq; & pallorem contrahir.Ideoque
Galenns hoc vmim praecipit ad tutandam
valetudiuem,a curis acrioribus & a ïnoera
reanimum fubtrahendum , eoquöd inde
morbis affti&antur humana corpora, fie-
riqj interdum vt fanguis intra pra?cordia,
quafi viquadam trufus, confeftim extin-
guat infitum cal&rem,ex quo tabes,aut e-
tiam mors confequatur.Sed vtvult lam-
Cor ö» blichus, corideo & cerebtum mandi non
eerebrum permifit Pythagoras.quöd quafi duo fint
cur non duces,& tauquam gradus fedesve viuendt
manden- & fapkndi. Quidam etiam funtiqui fym-
dnm.. bolum id ad amiccis. traducant,quibus. non.
Timycha Pythagorica, ciirn eam Diony-
fiuscogeretid myfterij patefacere ,ipfa
Timych*
arcatram ne proderct.mordicus'fibi lingua Pytha^
praifcindens infaciem tyrannidicitur ex- tic»
pnifie : quod idem fcribit Iarobüchüs &
Olympiodorus hisferè verbis in Platonis
Phaedoiie:Mniier,inquit,Pythagoiica co-
acta eminciare, cut fabam non comeifet,
dicit, pó,yoi/j.( a.v, ij tTroifj,/ civ • Rurfus
coaiflacum eiTet.ait, i/voi/ti a,v,»<pó.y 01^.1
awEtdemum linguam fibiabfcidir.inftru
mentum fcilicet & loquefidi,&guftandi.
Tametfi abditum eft (wquamj-faba:my-
fterium , Antiochauisinijs.quxdefabat
natura fcripfit,ad Michaelem Byzantium
Curaf*,
buabfr
Imperatorem,ait,fabasmalumfuccum|fer
re,infomniaturbulentafacere,eamque ob »*»»'""
rem Pythagoram fibis abftinuiflè. Idem
Pliniusmemorix tradidir.Herona.rei ru-
fticx exGeoponicis Didymi, idem eum
Suida & Plinioi led dicit in fabarum fiore
aufpicium quoddam lugubre reperiri.
HoratiusSerm. i.Satyr-6.
O quado faba Pytbagort cognata, fimulq;
VnftttfAtPspinguiponêwr olufcttln turdo?
Origenes in eo, quem ipfe <piKo<rap<nt.imv
infcripfit.Zaretham ait Chaldautm has af- Mira $
ferre caulas,cu r a fabis abitinendum eflët, fabu -
quöd faba fi macerata ad Solem per ali-
quod temporis fpatium dimittatur, femi-
nis humani odotem contrahat. Clarius e-
tiamhocexemplum profert, quodea flo-
rente,vnacum flore in ollacirciimlutata
(i concludatiir,humoqi obruatnr,& poft
aliquotdieselFodiatur.pudendimuliebris
effigiem habete reperietur, & mox etiam
puerilis capitis. LiicianuseoDialogo.cui
(üavirpaats nomen,illud prjcipuè notar,
fi viridem fabam folliculo exuas, appare-
re virilibusgenitalibus fimilem : coftam
autemfinofturnotemporead Lunam eer
ro fpatio dimiferis, fanguini perfimilem
fieri.Acron,Afaba,inquit,Pythagorasab-
ftinuiT,quód viridis in pyxidexreaferua-
ta.vertitur in fanguinem. Memoratur &
illud Pythagorae tribu turn apophthegma»
qui rogatus , quo tempore Vencri opera
danda eüèt; Cura te ipfo fieri debiliorem
&ira-
-ocr page 49-
DE SYMBOLIS.                LI
& imbcdlhorcm voles.inquit.Plutarchus
de uutitiuione liberorum.abftinendum in-
r/P/utatUr k fuff«g»js.qu*per bicolo-
ws tabas vt plurimumferuntur: id quod
« Athemenfcs inprimisfeciflein principi-
ous Sc magiftratibus fortiendis , teftis eft
i-uciaiius. Et Kvtt[j.oTpa%, apud Grxcos
pronerbij vicediciturin eum.qui inde vi-
«itat.hoc eft, in dandis prajftandisqjfuf-
iragijs.qiiafi Larinè dicas.FaUro/or.Scti-
bit Paufamas, quöd Pheneuta: Arcadia:
populi, fabam ideo immuodam & impu-
iam exiftimant, quöd cum ilüc Proferpi-
nam quacrens Dea Ceres diuertiOèt.omni-
bus.qui eam hofpitiofufcepiflTentjlegumi-
na pra;buit,pra:terfabas.- quoaigumcnto
cam itnputam efleagnouere, atqi idcitcö
eam Pyrhagoras prohibuit. Marcellus Vit
gilius\K.uct/Aotjf,oua eft incerpretatusjcya-
monqjquafi Kvnriv, fceturam & conce-
ptum animalis |ntelligere maluit.ac fi per
ipfas fabas Philofophus uoii minus ab ani-
malis principto fcmineque abftinendum
iunuat.qu^m ab abfoluto iam&perfe-
fto auiroali. \Ue multö pluiair» Chi-
liadibus.
Cibumin matettam ne immittas.] 2/-
T/oi- fit a.y.iJ'et p,}e^rtA^w.Amis G tx-
ce, vasiiiqnoviina & excrementa depo-
nuntur. Symbolum ita quidam interpre-
tanrur:fordidos& inhoneftos kominesnó
eflenucriendos . Sed placet interpretatie»
Plutarchi: ne fermonem vrbanum immit-
tas inanimum hominis improbi. Nam o-
ratio cibus eft animijis corrumpitur & pu-
trefcit, fi in animum infyncerum incide-
nt.Nonigmirfunr (vtetiam infacrispra:
cipitur) inter fues leminandx roargarita?.
Vt enini fubigenda , & ctiltu perdiligenti
eft paranda tellus.antequameifemen man
des:itanon nifi rectèpureqjpraeparatisa-
nimisdoótrinahoneftacómittenda.Quor
ium enim HoraüasfNuneadhibepftrope-
8ore verba puer.
Quod idem ipfum ver-
bis alijs inculcat Clemens i. Patdagogi :
a?7ripiv Huif.
Adfinem vbiperueneru, ne retrouerta-
re-] fj.ii èm?pspz7$cu,è7ri KsapvsihSóv
T&Sk
Suidas: ctTrofiifjiZvTa. tv roltapois
MiwirptTTTHV.
Hieroiiymus ficenunciat:
Cttmprofectiufueris,ne redens. Exiftimat
emm Pythagoramanimorum immortali-
"tem oftendiflè, nee aliud quam y.m^
•^iy^vtvt antvctKiyyivtri&v fignificat.
Monebatigitur.non eflê vitam expetédam
poft mortern.vtHieronymusexponit.Plii
tarchus de liber.educand.Cum moriendu
eft, inquit, & vitse terminum in proxirao
e Hè videamus , id xquofetreanimo debe-
mus.Suidas vero; Cum peregrinatum eft
in fiuibus,uou rettoik&endum; vel,quod
idem fert.apud Diogenem.In finibus pe-
legrinanti non redeundumj hoc eft,nou in
concupifcentijs & defideriis, mutata iam
vitat ratione.viuendum e(Te,neque iis qui-
dem voluptatibus, nee illecebris , quibus
antea.AlioprouetbiodiciturM carceribus
admetam.Sic
ergo componendavha: ratio
eft , vt cum iam vitse bom pars tranfacla
fit, noncapiat nosad pueritiam redeundi
iuers vanumqi deflderium;fed Deo,& na
tur?pareamus,& nugatoriam omnem fpc
ab animo propellamusjimö nequidem fpc
renuis.tiifi quod liceat.
Superti imtari numerojnfertsparïfacri- jn nume,
ficandum] Ttfis {/.iv ipttviait 7ripio-e-d &ü- f0 impari
HV, èipTitt i'èio'ny^ovion-'Ei
ratione (vt myfleri^
id obiter) quidam putant Pythagoran» ab-
ftinendum iufllflè trigla pifce, quod pet
eam tetnionis numerimyfterium coleret.
Iamblichustanien Pytbagoram ait Apol-
liniex ternario numero facrificaflTe , pro-
pter tripodem.vt ait.Veneri ex fenione.Ec
Theon SmynicusPlatonicus , teruariiuri
numerum in libaminibus ea caufa folitum
adbiberi fuiflè.quod primus ipfe inter nu-
meros dicitnromniaelTe.Sic & apud Grae
cos in compotationibiis tertiuscrater loui Seruatori
fofpitatoti,fecundus (émideisSc dxmoni- tertius,
busttibuebatur.HucfpecTatillud tritum, adagiü.
Gaudtt numero impariDe««.Multa de ter
nario numero Proclusad initium Timai
Platonis, & paflïm apud auctores veteres.
Perpublicam viam ne ambulet-\ A/*
7ns htatpópx (jl\\ @a.<Pi{fW • Sic Olympio-
dorus retulit.f ivyc-tï t«V ^ieopipü{ Fugié-
das vias publicas, vel a publicis viis defle-
ftendum.Ficfnus: Populares vias fuge.per
diuerticula Vadito. Politianus: Regiam
viam declinito , per femitas ingreditor»
ld traduci placet Gyraldo ad vitam cce-
nobitaium , quam bene , ipfe viderir.
Quidam per Y,literam a Philofopho de.
fignatam voluntfuiflè.de qua multi mul-
ta.D.Mietonymus exponit: Ne vulgi 1c-
quaris ertores . Nunquam enim tam bene
cum ïebus humanis adum eft, vt optima
d x plu-
T/i*; $d,
4mtsgd.
oratio
c'l>ttt ani
hoc vs~
r'è enun.
c'*tum
.
-ocr page 50-
Lil                 DE SYMBOL.IS.
piiwknts placüertnt. Huc pertinet Eua'n-
gelij praecepejim. : N« in viam gentium
dbieritu .
Tollenti onus auxiliare , deponenti ne-
quaquam]
Alij legmit <pópriov <ruyKttSctl-
péïiv, y.ïi
tTè euvcLTQTtSivau . Ficinus fic :
Vitoqui pondus ekuat, auxiliare.non ta-
rnen cum eodeponas.Sententia hasceft,Si-
mul quidem tollendum onus , non firn ui
tamen deponenduni.In eosfymbolumdi-
ci poteft, qui pridem aliquot vitas fanftio-
ris inftitimim profeflj,ad laxiorem demii
fe viuendi normara, feu licentiam verius,
contulerint.Olympiodor.inPlatoiiisPha:-
done ita legit: y.ij aTroTtQivcu, aAA« <r\>v-
tviTiSsvcu /3ó,pn.Non deponenda,fed vna
fubeunda. onera
. Quod ipfeita exponit :
Simujin vitaoperandurn,nonautem con-
trafaciédum.hoc e{t,o,i//*7r/>«TTHe Tjï£&)»,
vk a.i>Tiïrp&7mv. Cum co fentit Cyrillus :
Non oportet (inquit) coopetari cuipiam
ad|ignauiam:fed ad virtutes & labores.Idé
Plutarc. Sympofiacis .
OÜ.& vefiigium in cinere cehfunde.] Poft
inimicicias ira; meminiflè maloium eft,ait
ille. Sic habet Propheta: vaticinium: Olla
ïgne& carbonibus fuccenfa ; hoc eft, cor
plenum cutis & follicitudinibus.Olla pro
corde,cinis pro poeiiitentia interdum fumi
tur a facris Dofloribus .
Vnguium,criniumq; pr&fegmina vrina,
non^inSpergendet.] A'novv%i<ry.a,rt Kffi hk-
pa.it y.» éxvpéïir . Quid verö dicas,fi non
calcandarn , nee penitus negiigendam re-
rum extremartim curam Aio hoc fymbo-
lodocuitPythagoras ? Ideo,fcribit Iam-
blichus.in die fefto uec vngues fecari.neq;
comas tonderi volebat. At coiurarius eft
fyraboli fenfus, fi ( vt Ficinus tranftujtt)
cnunciecur: Capillomm & vnguium fu-
perfluitates poftquam abfeideris, peffun-
da:ac fi innuatjde externisminimè ciiran-
dum . Theodoretus capillos mortalitatis
haberefymbolum dicirjmortiiienim funt,
nee doloris feijfum habent. Aliter explicat
Parcemiographus.
Qua vncts funt vnguibm non nutrien-
da,
J TcLi/.^,d>vvya, ^ ipitpnv- Monemnr
hoc fymbolo, vt rapaces horaiues fugia-
mus, neve inter familiares & domefticos
habcamus:quoniam rapiendi deu"derio,in-
fatiabiliq; auidirare omnia confundunt Sc
conturbant. Quod prascipuè in aulis prin-
cipum eft yidere,& quibiis fetè humfmo-
di reirimiliaris magiftri prxficiuntnr <Je
induftri3.quiampliiisaliquidconcedere&
conferuare dominisoftentat.vteoamplius
ipfo rapiant & fiirentur. Vngiïicuruia igi
tur non nutrienda.nec domi habenda. Alij
verö fignificari volücomnem rapacitatem
è citiitateexterminandam efle.quod & fen
fit AEfchyIus,quileoniscatulum noneife
alendum in Repub.fcripfit.
Oil^p» KiOVlOS 0-KÓ/y.VOVSV TOAH TftQM,
MceA/fei [Av Mivra. [AÜv irihti rpétpetv i
iiVi'i tK7pO$-fTlf,Tol(TpÓT0lf V7Tt)pljèiv •
Catulum leonvi alere in vrbe non iuuat,
Sed mage cauendum ne leonem nutritu ,
§luem qui educarit, eiut & mores ferat .
Quod de Alcibiade Poeta intellexit tum
temporis adolefcente in primis fac~tiofo >
rerumq; nouarum appetente.
Aduerfiu Solem ne loqttitor. ] Trpès ToV
HA/op (MMAstAftf. Vfucomprobatumeft,
euro in difciplinis reliquis, nedum in pri-
ma relitteraria,non multuni profeduru,
qutmanifeftxveritati cótuniaxrepugnat. Solpr»
Sol pro Deo interdum accipitur. Ergo Deo,
aduerius diuinitatem loquendum non eft.
Aliter etiam efFetturfymbolum.^aoy^
Solem ne meijto. Quo cómendatu r verecun
dia-Apud Hebr«osis loquendi mcseft.vt
aliquid contra Solem fieri dicant,quod in
cófpicuo&apertofïat.vtertapudMofem.
Hirundinem fub eodem teflo ne hetbe-
to.] ó (jLapopK; yihiS'ova.s p.i\ïyHV-
Apud
varios fcriptores varia eft huius fymboli
expücatio: Domefticas birundines ncha-
beto.-Ne domi patere hirundines. D.Hie-
ronymus reddit.Hirundinem in domo non
fufcipieudam. Alius: Sub eodem teflolii-
ruiidinem ne habeto.Marfilius Ficinus:hi-
rundinem domi ne fufcipias. o/Aapóipios e-
nimeft eiufdem vel teeti vel culminis.Si- Amieift*
gnificatur, admitte^dosnonefteincontu- cati non
bernium ?.micos illc- fucatos,qui fni com ddmitteP
pendi jcaufacolant rfhaicitiam. Auftor ad di.
Heiennium.-Vt hirundines ajftiuo tempo-
re prajflo funt,frigore pulfa: deceduntsita
faifiamici.fereno vite; téporeadluntjfimu
latq; fortiina immutata eft, deuolant om-
nes-Alij tamé degarru!is,& fufpicacibus
dici malunt. Qu^o fpeflat illud Horatij : yMe -£0
Per•cunclatori fugito,nam garrulm idê eft. blemn
Alexander Myndius, & Dionyfins Helio. ^0>
polites, hirundinem in fomnis malum fi-
gnificare prodiderunt : vtnon temere vi-
deatur Pythagows hiruudinum conlue-
tudi-
LttloYM
tibus fiic
curren-
ium ,
non otio-
fis.
öïïa & ei
nu quid
in fit cru.
Capiïïi
mortali-
tatufym
bolnm .
JErttfcit-
tores au-
lid
»
-ocr page 51-
DE SYMBOLIJ.              til!
tatl?ullTJ^?tXCe?[CCr ïi \   ^/^aeafrenrarioneb!anc!ienm.mdid
TiSï£rP-* ClrcHM? hiet°l    vidett, r.Et,0/«» ferre in „uricuUm.
■(ai°Gmlfi8°/ Ctedlderxm P°"lls   «***• CyriliuWeronymus.alijque
Pet fim™dus).vtP»»«a*qi«pcditi «*»   tradunt.Pythagoram eofymbolo mormif-
pereS,'!11 lqixT° Proc,»ia»'tanclu?m   fe difcipulos , ne vrbmm & tintend. in
ffl£ra„H»ï*                «neaftris,cmn   qmbuseosefle contingeret, leges decreta-
Semper
id migra,
Aura nos
paratos
effe opor-
tet.
& colligata,conuafataq; folemus. Adani-
mum tarnen conferri poceft.ac fi ab hac
morcalitatefïr migrarjdum, ne nos impa-
ratos mots ofFendac • Q^iafï nos moneat,
q\ie contemnerent, neve violarent, fed ea
' n. 1: ......
ciiftodirenc ac inuiolata feruareiit : neve
magiftratusprincipesquevrbium.qni & Coron*
hodie per coronarum & diadematum hifi- pro magi
gniaïïgniricaiitiir.laceilendo prouocarent. slratte
ld quod & Chtiftianis legibus prgcipittrc
c
„„_ i i „ TT "■"•■""■ «•«"««-   
"mm nStT'* Va"J Plcrumclue"fus   Pindarus rediffimè dixu, legemcJuum
.mmineant atqjunpendant.vc parat. tem-   effe dorainara cui Deo °rendlim . fc
£3lClUn(Ii 71"1? Peregnnan   Ariftoteles.aluq; multi prafceperu.n.- qua
dumlu.Iedesq; muraiida::nofque ui nobis   rat;n,» pi,. - j- : •
ipfis omnia no'ftra pofiu habere, ornnesq;    ™ Sau^™ u™" ^ JT ViT*
fortnn* cafuslongè vircure mfenores ellè   ^£Srf -ag.ftut.bus , fed leg.
duceredebere;* demum caleselfe,anales  l^S^^^T^Z^t
£
direptione ferre aflèuerabant.
13"1 PaCnX  ?
glo taftigio, ipfaque adeö nomophylacia
g
In ctnnulo T>ei\figumm ne geftato] In multos fanè auétoresadnotarfè , quorum
nnulo Dei imaginem ne circumferto. Sic rationes.quia fatiscelebratasexiftimo, hic
enirnlamblichus explicat, iv ^etun^io)
£ék èKÓva, y.ij ■Trip/aép&v. eafciücer ratio
rie.nepolluatiir.CyrilluSjDeorumimagi-
nes.inquitjneferas ui ainiulis.in hancfeu-
tentiam, & figthficationem, de Diis nefa-
cile diuulges. Sed CaliusRhoJiginus (ie
ïnterpretatur.non eile animam,qux iinago
Dei eft,merfandam incorpus.quo planè ,
vti annulus gemma, anima: vis contineii
videcur.necmancipandam.SedjVt Gyral-
dusait.fymbolum nos monet, nein deli-
tijs & propatulo Dei effigiem ac memo-
riam habeamus:nam non temere,& vulgo
Dei nomen pronunciandiim Hebra-'is, no-
non recito.
^«*ceciderunt ne colligito.] 'JiCoy-
ta. y.rj a,vcupH7bcu.
ld & fnperftitiosè ho-
die a quibufdart) obferuari monuit Gyral-
dnstquem tarnenniorem fiadanimum,&
animi cibtim conuertamus,nihil fuperfti-
tionis erit mctuendiim. Saidas huius me-
minit.ad hunc modum: to, ttÏttovto, <£-
7To Tiis Tpa.Txitys /tij civcupéiffS-cu.Sc
eadc
ferme qu^ DiogenesafFert.Sunt & qiu fic
erTèrunr: fj.ii yivttrftcu 'cLtt' «V «VtoV th?
rpa.'prt^iif KttTetTTSjrii ■ id eft ; Ne guSiato
qu&cumqiinmenfa deciderint ■
Snnt qui
paulo populanus explicant i g#« decide
**»» ajfu
"*« no~
»>en Dei
'* vanii.
runt,ne tollito;haceft.non decet quéquam   'Explicsi-
fip/U^tZ.''" .ia r T „■ r/ . fraiumrerumefleauidioreni.vretiam vi-   ih hm-
sltèT -' 'l abnlr^ } ƒ W'> «' lem M, demittat ob atfem , quod Hora-   Mi.
nos moneri, vtamicorum omnia itacure-
tiusait. Nifiquismal.tad fuorum mor-
„„ /•             '       »J                                     I
„,„.,, . .....—. w-».""*»»».-   
tem reierre,qiiosardeiums appeteie , vel
nuisatqjpropnaaieque blandii verbis, &    req„;rCre, pra-ier humaniiudicii modum
lermonum hico placeamus, fed veri ftu-    eft. Video & qui non male ad lites accom-
a o:ledesenim amuitix verkas eft, non a-    modent,quas feme! extii.flas.iioiioportet
>u.iacio.^uid fa nos ita ïmerpretemur, vt    reuiuifcere.vt lurifconful ciafi'eueraüt.
**<Loy pro throno Sc cathedra,vt Latini fe       jgallo candidoabiimem.} h'htKTw-
«m&lellamprofoho&ttibunali.ideft,    vos u» èbntaGcu kivkS . Latitius
P»oimoeri<-> Rr iTiaoiftror,, ^^„.„«.ini..-.     
das fciibuiit.galliim album non atcingen-
dum,quod loui facerfit, & Luna:,atq«e
horarum nuncius & diei.Men1init4.Sym
pof. Pkir. fed caufam non aftett. Scnbit
ï'aufanias in Laconicis.in Me-thanaad Iftl^
d 3 mum
°le* Pro
u°ne .
proimperio&magiftratiiaccipuun'Oku
pto aiïentatione poni.ex facris litteiis pro-
ditiim.vt & pro Mis fermouibus palpo-
q.iervtillud Dauidis-.Oleum pecextomno
{tnguefaciet caput menm.&
Proiv Ohum
-ocr page 52-
LIV             DE SYMBOLIS.
mum vrbe.ciues contra Africum -vitieis
florefceatibiis acgcrminantibus infcftuni,
galli peiinisalbis ae niueis lemedio vfos
fiiifTe , quem gailuin homines in duierfa
trahentes difcerpebant ,per vineas difcur-
rentes,demnm ineandemlocum redeun-
„ ,
        tes, vbi difcerpfetantgallumfepeliebaut.
Pythago- Dluer!l hifuerea Pythsgorue inftitutis ,
T'"ft quem tiadunt gallum album adeoamaf-
l2?1 &>'* n qnem videret, fratris germajfl loco
fpitibus ante alioscibos, quo'amicitixftr-
mitas figniricabatur,vel quia conferuat &
producit rerum multarum corpora, vel
quia ex aquismultis ,& fufïlibus lalcogi-
tur,&in folidum quid & vnum coalefcit.'
ita ex dinerfo conuenientes animi coniun-
             ..,
guiitur. Sunt qui hoc fymbolo iuftitiam Pro lur
fignificari puteutmam fal.inquiunt, nota '** •
modeitix, quoniam in cibaru hominisad-
mittitur,necplurimus nee minimus.nam
             ■>
vtrumq; refpicitur. Sed & falem myfticè p™Sar
fapientiam prudentianiq; legrjmis: itaque tia'
dices in comtnuni (ermouc > omnibus in
rebus falem adhibendum.Etfacetoniorda
cique lepore quodam dida, (alein & fales
noftrifaepedixere. Qmi>& ptoacrimonia Pro acfl
falponitur,vc oleum pro molliria. Scribi- monia>
tur a Platone,falem diuinis rebus maxime
conuenire : ideireó ab Homero diuinus
fal appellatur:quodab Heb rans Platoacce
pifTe videri poteft , apud quosMofesom-
nia,quxin facrificiQOfferunttir, fale con-
diri praccipit.cijmait^'yali'i^iS^oi'S-iisr/etï
U[xav dhtStinrcu- InEuangelica hiftoria,
fed alio fenfu dicitur,OwzK •uiBima falie
if«r.Apud gentes ad placandos deos fal ap-'
ponebarurOiüdii) Faftis:
Ante detf homines quod conciliare valer et y
Var erat,& puri lucida'mica falu .
In via ne/eeet ligna.] iv o£cj> {/.>} <r)A.
Qtv %Ch*
Via , vita: huniacx curfiim j &
ligiHim,fortemanimttm,etiam infaciisli-
teris videmus fignificare.Malim tamé nos Public^
moneri,ne pubtica,& qua: funt vniiier/ita «on tH('
tis,turbare velimus.Ad eam rem tit.iuris» ianda>
Ne quid in loco publieo.&fimilia Pra:to-
risinterdiiSa.
Ne ItberDiji ex-vitibm non amputatu\
Mn trTsivi'ny Stoïs
e| AytsniKcov «t^»-
Taif.SalomQ Rex maximus & fapics.vinea
fêu vitem, hominis ftulti vitamintelligit, y;t-.»o^
quae fine dodrina eft bonisq; aftionibus. tutafn,
Etidnonvnius Pythagor? fuispr^ceptu, \ominis
fed Stantiquorumjegibuscautum» vtme nu\t;fatf
minit Plinius Seruius Mautus in facris -
diciait,vtis furore corripiatur,qni devi-
nofacrificauerir.qiiod devitibusefTer im-
pntatis. Romanietiam louis facerdotem
(vtait Plurarchus^ fub vitem ingredi no-
luerant.quodenm fcilicet ebtium fieri nó
deceret .
Nefacrificatofinefarint. ] /x» 9C&V cL-
Ttp ikeirav.
Hoc eft, vt nunidi ac mente
candidaj,& expurgata confcientia,piobeqj
expia-
atnor.
Cilutaret.&apud fefcabercufttis ramen fe-
c"tatoribus,qui politici dicti funt.permifif-
feai: iambltchnSjYt gallam,agniim>& a-
lia quasdam panllo ante nata, prseter vitu-
lum,rede facrificarent-Idem feièSuidas.
Panem nefrangito. ] A'pTov y.iiKO.70.-
^i'u/Hi/.Pleiiqnefic interpretantur, vt di-
cant,hominis vitara difttahendam & eon-
fumendam n6e(fe,eafcilicet tatione.quöd
Cocordia
non vio-
landa
.
panis fit hiiman* vicaefubfidium.Alii ve-
iö ita.vt ad cócordiam & communionem
conferuandam inducamur. Nam vt ex
multis gtanisvnus panis conficiturjfic ex
multorurn voluntate & confenfucommu
Dio & concordia conflatut:quibus ita par
uasres crefcunt,vt contra maxime, dilaban
tut.Ab eaPythagotea fnperftitione Chri-
fliani funtalieni maxime, quorum religio
in fradione panis praecipuè fitaeft ex Do-
minico infticuto,hoc eft, ChritH Seruata-
ris, quo Deus fefè verè ipfum nobis exhi-
bet. Apnd Pliuarchum Sympof.Lucius
Tyrocheus ecs Py thagoreos reptehendit,
quiin amicorum fociorurnq; c^nis panem
Alexan~
der pan e
gladio
Aiuifit.
nonfrangebant. Apud Q.Ciutium.ctim
Alexader Macedo Roxanisamorecapcus,
eam vxoreni duceret,in medio cupiditatis
atdareinlfit afïèrri patriomore panem:
quod erat apud Macedones fandiffimam
conuidatum pignus: qucm panem diui-
fum gladiovterq; libabat. Credo (inquit
Cnirius) eos.quigccis mores condiderint,
parco &paiabili viftii oftendere voluiilè
iungentibiis opes, quantulo coutenti effe
deberent.
Salem apponito.] 7ov kka.Tra.pa.iiSt-
Sal pro
c$cu.Quia fal apucrefadione feruat om-
ttmi'citia. uia>& ex puriffimis liquidtffirriisqicoiiftat
rebus.aquamariq; proamicitia; fymbolo
falevfi veteres PyrhagoreuHuic fymbolo
nonnihil congriüt Prouerb, Salem & men
f*mnepr<itertto.
nam fale & menfaamici-
tia fancirur.vtex fequentibusiutelligitur.
Antiqui falen) a pponebant iu couuiu us ho.-
-ocr page 53-
DE SYMBOLIS.
LV
teentepu
**Deofa
crifican-
dum.
«piata.Deo facrificemus. Itaq; Scgentes
mola, qua: ex fariaa & fa!e C0Ilhf lcbatur,
yictimarum capita.antequani maftarent,
inlpergerefolebant.Et Hebrzi eadem cau-
ia.vc conijcimus.fua pleraq; facrifïcia.fa-
«na&oleocoiifperfa Deo ofFcrre confue-
uerantjvt eftapud Mofem, Philouem.Io-
upnum a
Adorato circumadim.\ Hpoo-KMnv we-
piptpóptvof. Vertiguie actus adorato. Plu-
tarch.videturhoeadfcriberc Niimz, non
Pythagorz, qtii & mnlta fcitu dignade
vertigine m iacris affert. Aiunt quidam c-
ruditi, hoc fymboio prudentiam circa di-
umas preces voluiflc indicarc Pythagora ,
neinnos videlicetiure retorqueri poflèt,
Nefcitps quidpetatu. Scio hac de re jriulra,
fcituq; digna poilehuc conferri .• fed quia
Theotogouim verius,quam Philologo-
rum penliim eft, ad alia facio tranfitum .
Interim vide Parcemiographum .
Adoraturi fedeant.] KctSijg-^cu vrpaa-
ttuwopTa^Exponitur fic:Oporterecerta
vota concipere, & in his, qua: optimafue-
rint, perfeuerare . ld didlum ea ratione ,
quód fedeiitesmeliorem pacatioremquea-
nimumatfequi exiftunantj Cnam fedendo
& qiiiefcetidoanimiis melior fit.teftejPhi-
lofopho) eaquecaufa redius de requaque
ceniere.Ergo iudicem,dum fente-ntiam eft
dic"curus,protribunali federe.tanqua Deo
facra fkfacïurus.Iegibuscautumeft.Con-
fule Emblema 145.
Surgens è letto zrejiiiium corpons confun
dito ]
AVaraV e| i-J/yS>s,o-vvTct.pdrTnt ia.
sparenet
. ParcemiographttS hicfalluur,
qui puratideni eflê hocpiouerbium.tt^-
gulafemper conuolutahabeto. cum hoc, E
UBofurgensjpfa contnrbes iïragula.
Plu-
tarchusSymp. hoc ait pertinere ad pudo-
rein thalami & reuerenriani, quam tectam
& illibatam eifeoporrec Sic Gyraid- Sur-
gens e le&o, ftragulaexp!icato,exponu è
lomnomortalis iuiius vitz erige teaddïei
lucem,&ad cosleftium.diuinarumque re-
rum contemplarionem : coiporeos fenfus
deferito, & periudecorporis veftigium &
ftrag.ila confundiro.-hoc eft,ne ad momea
tanea & mortalia, fenfiiiqj obnoxia icfpc-
Xc£is,eorumveraemineris. Non poterit er
go rectè philofophari. qui fluxariim reriï
curam non abiecerit.Nam & facriinterpre
r« per lectum.feu cubile, carnis volupta-
tes incerprerantur: quod & poetz feculi,
leclum feruarc pururn caftumqj leclum
non polluerciecïum foedare dicunt.
A pifcibus abflineto.] l'%Sua>V p.H yi-
t/ei79«<.Quolocodicit,nuHum piicern ido
neum ad facriflcium.de AEgyptijs intelli-
geudum:nam & apud gentes quafdam ve-
teresde thynno& anguilla rem facram fa-
ciebant,quod pluribus oftendit Athenzus
in 7.EtM.Varrolib-j.de re ruft. decertis
pifcibus rem facram fieriapud Lydios fcri
bit.Non tarnen exiftimaiidum eft,omnige-
nere pücium Hebrzos abitmuihé, quippc
qui tantum vefci ijs prohtóici eifent , qui
piunulis & fquamis carerenc, vt eft apud
Mofem.Sanè przter Asgypuos, & Syros
abltinuiflepikium vfu legimus. Itaquea-
pud eos Atcigatis Deacolebatut, quz fic
dicebaturjquiafiue pifce eflet, qtuppeSy-
rorum _lingua,^f«\priuatiuaeft d'i<3io,&
Gatts pilcem fignificat.Homerus etianj vi-
detur abftinentiam pifcium aflèrere.quöd
nufquam fuocainune pifcium efun. often
deret : quod jdem Plutarchusmeminit.
Meleager tarnen Gadadeus&V ■^a.ptat tra-
dit.Hometum, cüm Syruseflet.iiixta pa-
trium morem feciflè , vt prifciilli heroes
pifcibus abftinerent.Sed potuit eaquoque
ratione Py thagoras pifcium vfum interdi-
cere vpluiflTejquod fortaiTeab Hebrzisdi-
dicillèt, pi ces ignobiliflima eflè animalia.
Ttadic eiiim Philo in fua cofmopceia.inter
animalia piimoi eflecreatos pifces , quia
videliceteoruro fit anima ignobili(lïma,vt
hominiseft acutiflima:quzautem ambo-
runi eft intermedia,terreftribus & volueri
bus data efhmagis enim h?c fenfilis quam
in pifcibus: hebetior veró quam in homi-
nibus . Etgointeranimantes.DeuspifcfS
primos condidit, magiscorporis fubftan-
tiz, quamaiiimzparticipes ,& quodam-
modo animalia & non animalia,mobiliain-
anirra,;)tqi ad ipfam folani corpons con-
fernaiionem Deus ilJis indidit fpmtum a-
wn)alem,feu (vt dicitur, fai carnibus in-
fpergitur ne facilè pimefcant Vide P!u-
Michuin Trtpi actpKO(paLyia,;,ii H.Steph.
ibidem. Coi.fule etiam Adagiographuin,
quimultaiii fymboluni Apifaïtaabsii-
netocougziïit.
Vnde profeBut Stemmatum vfttf •
Ex Qvo fadtum eflè confrat, vt fa-
pientes quiq; pofteriinuentioni huic tam
d 4 'nge-
Pi/cibm
a» facru
fierent
-
*nfacrts
Gêtes qu*
pifces non
edebant ■
SedenAo
"nitntcs
fit mt.
Hor,
Pifces
qualia-
anima-
lia.
■Thalamo
de&etur
r'*eren.
*ia.
e"rau vo
lhptates.
-ocr page 54-
DE SYMBOL IS.
LVI
ingciiiofiemiiltum ornamenti adiecerint
fuis tum libris,rum difpurationibus:fice-
tiam permulti nobiles & generofi,virique
principes,qui bellicisolim negotijs pr^fe-
öi funt,vt etiam hodie,qui eundem digni-
taris gradum obtinent, quo fui nominis
atquefamiliajfplendorem quam latiffimè
propagarei)t,(tcmmataqua:dam & fymbo
Ia fibi vfurparunt.Et certè omnibus pene
gentibus in more pofuum fuit.vt fpeciale
aliquod fignumrnilirarehaberenr.quofa-
cilius cogi portent, & in vmim comiocari
locum milites.qui vel fuft vel fparfi extta
^ eaftraeflenr. Occurrit mihi quod Diodo-
Tiucubel rus siculus j. BrgAie9. retulir, quoloco
hcorum injtjurr) eiufmodi fchemarum videtur repe
•varia m tere a tem poribusOfiridis, his planè ver-
Jignia . j,;s . T0* ƒ■ gvv o'n'f/A tnivtsp&TivirSai
S'vq xiyxinv vtvs A'vxjSfo
té i£ M*>csJV-
Vtt, tPia.pépovTd.1 a.vö'pma. tty.(so7épiif%pn-
rctaQcu rolt ivritriifJioTtiTVit ottKok ojtso
Tivosv i^aarvix. AVoiKeioJV t»'Tttpi
a'v7sV et/
7M/u/a.Pindarnsenim teiüs eft.Amphia-
laum in expeditioneThebana picluni dra
conem in ciypeo circur»tuIiiTe:Statius Ca
pancum hydratiPoIynicemSphingisirna-
ginevlosin fcutisfuifTe. In bello Troiano
Agamemnonpidtum habebatin fcuro Leo
nem vnacum epigram mare, iioi [x.zv <pó-
/Sor iri fipoTai'. Vlytfes delphineni:Ty-
phonem Hippomedon ore fumos efflan-
iem:Perfeus MeduCq vel Gorgonis caput-
Virgil.7.AEiieid-ad finem.graphicè nobis
exhibec arrnaTurni pifturis elegantibus
& ingeniofis confpicua.his omnioo verbis:
lp/e inter primas prtjlanti corpore Turnut
V ertitur arma tenens
, & toto vertice fw.
pra efi :
Cui triplici crinita 'mbn galea alta Chi-
m&r&m
Suftinet,JEthn&osefftatemfaucihusignes.
AtUtiem clypeumfublatit cornibuslo
Auro infignibat, inmfetu obfita,iam bos-,
(Argumentum ingens)
ö* cttftcs virg*nis
Argus ,
C&lataq; amnttn fundent pater Inachus
•vrna.
Pofïes o- ^cnlan>s in more pofitum olim poftes
lim lbo- fy0tysnoa'1,umer°rnare- Verba hatc Poly
lijs oma- b'j'** ri T,*^f °'x-i*if «tfT* nikimpttvz
Wt            ï&TOVf ToVöf T/9êetsr; T« 0-gtfA.A'- VJrgiU
i.Aïïu'id.
liarbaricopojles auro ipolijsq; fuperbi,
Multaq; pr&terea facruinpotfibnsaxma. t
Captiuipendent currus, cttrutq; fecuret.
Et crifla capitum
, Ö> portamm ingenli*
clauBra ,
Spiculaq; elypeiq; ereptaq; rolïm carinis.
Neq; enim dubiü poteftelTe,quin&cx
teri Nobiles ftia: infignia familia;,feii fym
bola quaïdam propria fibi vendicarinr. Ho
merusalter 8.AEiieid id minimèfibi praï
termittendum purauit, cum Tnrni auxi-
liares copias memorat, quorum hominS
armafïgnaqjdiligencer & ftudiosè perfe-
curuseft.Cimbrorum & Tentonum bel-
lo illo hombili.quod in Mario Plutarchus
defcribit, id memoria dignum notat, eos
populos.quanquam irnmauitatebarbaros,
fuisin peltisjfcuris, alijsq; id genus beJli-
cis inflrumcntis.non modo nirorem armo
rum habuifle,fed & depidas ferarum ima
gines.Noninilliptitant Marium prinuim Aauil*
Aquila pro fchemate vfum.vt praeter ca:- quis pri
rcros teftis occurrit Val.Maxinnts.Primis mus *rt
enim imperij Romani temporibus.inexpe figno v-
ditionibiis bellicis cum educenda eflèt a- fm .
cies, au t etiam manusconferenda;,pro fi-
gnoifceni manipulis vtebantur.- vnde legio
nes manipulares primo appellataseflecon
ftat.Sed cum incrementum aliquod cepif-
fet imperium, fignaalia fibi finxeri'nt,qua
Iia fiiere Lupi,Equi,Apn,Minorauri,pio-
vario Principum arbitrio , quimilitibus
pr«ficiebantur • Sedvteadcmum Aquila
vfurparicsptaeft pro publico & perpetuo
imperii Romani lymbolo ; fic vfus inua-
luit.vt quajeunq; legiodiftiniffas infigniil
noras haberet.- quod pofteris ita tranfmif-
fitm eft , vt eins rei memoria, qnanquam
foaga temporum iutercapedi!ie,longoqiie
fpatio,& pene vetuftati» obliuionedemet
fa, fcriproi'iim benerlcio tarnen nondum in-
termori potuerit. Dio tradit in Pompeii
Magni annulo expreiTa fiiille trophea rria,
vt ante idem Sylla diftator fieti fibi cnra-
rar.Plutarchus veto ait, ineofummipre-
rii lapiilo.qui Pompeii ftiir,quiq; poft mor
tem eins, Casfarem coegit ad lacnrymas,
Leonis cöfpicuam fuiflèimaginem enfem
tenentis.Quod genus doclrina: reconditio 'Princït'1
ris qnanquam pleriqm- ltidiciumeflè een- quale »•
feant,anfim tamsndiceie,id fapientibus o- /,"w fttt-
lim hominibus familiare habitum , pro dium*
cerro conftare: quod declarant erudita &
literata rlla fyinpofia.-quo maxime nomi-
ne Principibus digna videri debet eaexer-
citatio,quos.Il vcrè Principes agant, lite-
latis
-ocr page 55-
DE SYMBOLIS.
LVÏT
MtiSco|IoqUusfl,as epulascondir epareft:
rZfVV,nftCS q«id«naulici.& {quod di-
»ii ij! !i ' 2-"""iu aureo velleie • qi» ia-
E i tC , vr,s' <llli cnbis.& foliorum lti-
ju non modo totos d.es terant, in quibus
t i T{ quidem'fed »"«« permultum o
* J « pecmiiarum impenditur, multoquc
PI«S temporis infumitur.quam neceflVef-
letjcura m ea fymboiorum doftriua exer-
cenda,& Iiberis hominibus dignaco<»nitio
ne.non mediocris vtihtas capiatur,ingemü
intendaturjiudiciumaugeaturjexerceatur
memona>rnlrlficaobIeftatiocapiatar.Sed
luecmiflafaciamus.
Qua enim fuperioribns anteaiftis fjecit-
iis Ine fymboiorum vfus magnis quibulda
vnis arriferit, eiemplis innumerabilibus
teftatum habemus.- Qmn id antiquaiïj &
ftudiofi logé ante.Sc hoc noftro f?culo dtli
gentetobfeniaruntinqnibufdamprifcorü
temporum mimifmatis aneis &argenteis,
tü faxis &a:dificijs,longafa;culorum cali
gine, & quafi fènio ferè omninö collapfis,
ex quibus illorum veterum horr.inum ftu-
duim agnofcuntin obferuandis famihjs,
velgentis alicuius ftemmatis,aut effingeu»
dis ris.quaeipfï fuo arbirratu conceperat,
qua:q; vel multis.vet certè paucis.&qui-
dem eruditis atq; ingeniofts propo/ira e(Te
ciipiebant.Siqiiidem.vtèmulcispaucafub
legam, Alexander Magiuis Serpentis ima-
gine vfus eft.quod fe a Ioue Ammone pa
tre fub forma ferpentis efle natum credi
vellet. Auguftus Carfar magnam fuiani-
mi moderationem,alienumq; abomni te-
meritateiudicinm, ideft, maturitatem in
rebus gétendis oftenfurus, in altera mimi
aurei parte , quod aidetidum ea maxime
eaufa iuflerat,Papilionem vna cum fluuia
tili Cancro caslari voluit j altero qtiidem
tarditatem , altero verö ceieritatem in tel.
jigebat.Eundem& Sphingisimaginem in
figillo feu fphragidio fumpfifle memo-
rant:quo pleriq; coiiiiciunt.euni defignaf-
fe fuam in rebus obfciuis illuftrandis , Sc
conficiendis negotiis alioqui perplexis ad-
mirabilem folertiam.quod tarnen figiium
commutaiiit Republ.primüm compofita,
& imagine Alexandri Magni polleafertur
vfus, fortafle vt Monarcbiam , qua fe di-
gnum putabat,intelligeret: quam vbi naa«
g'M,planeq; inauditafelicitateconfeciitus
cft>nonalia deleftatus eft imagine quam
fua.Majcenas eques Augufto familiariili.
mus.Ranam vfurpauit.fortafTe Seripbia,
vtquibuüam placer,ad arcaitifidé.quam
vnicè obferuabat ille, delïgnandam. Titus
Vefpafianus Auguftum semiilatus, pro-
prium fibi ac peculiare febema vei fym-
bolum habuit-.quomarurandum eftï prx
cipiebat, Delphinumancnojxalügatum,
Narraturhi(toriisEccle(I."iiticis,& D.Hic
ronymi Commentariis liteijiti Hebraica
r^K.falutisfuidcülini {ïgnum,etiani Pa-
ganisipfis habittim, quod paritnL :r. tcm-
pliSerapidis paifira vifumfuit.Nuliustflr
exnoftris.quin audierit aut kgeiit memo
rabilem illam Conftantini Magni expedi-
tionem aduerfus Maxentium , qua maxi-
me fignismilitaribiis fïgmim Dominicar
Crucistum primumcspit.Et certè Crux
meritö pro falutis nota vfur pari c?pta eft»
quod T,liter*, quod fuicolim ablólutio-
nis figiium.videatui- refpondere , ii piótu-
ram & lineas fpeftes. Videqux fubuuixi-
mus de S. Cruce,Emblem. ijo. & iyi.
Qjjid enim,vt externailla, qua; inim-
mcrabilia funt.tranfiliam.vt qua; leguiitur
de Athenienfium Noc>ua,Perfari!m Aqui
la aurea,vel Solis effigie , aut ignifacro ,
Thebanorum Sphinge.Ofiridis Cane.Cy-
ri Gallo aureo,&aliisetiam pluribus, de
quibus fidem fcriptores facimit ? Sed ne-
fcio quo modo nos magis deleiftant & arfi-
ciunt domeftica , vt eit nauis illa , quam
pro ftemmate habnerunt Franci veteres ;
ficuti Sidonius Apollinaris & Panegyri-
ftesille Pacatus teftantiu : quod idem (I-
gnumParifiorum eflê adhucapettè vidc-
mns: vt tria illa Repagula rubca feu ve-
dtesJ|pquibus in publico ftemmate Rutgiin
diones vfi funtjvt Vrfi.quibus Heluetii :
vt Leones,quibus GermaniquiJa duces t
vt Igiiinium vna cum filice, quoequites
illi torquati.qui a Burgundo Duce pri-
muminftituti funt'longum enim eifet ia
fingulisimmoiari.&adea omnia explica-
tionesadiicere.Qiud.inquam.nuiiCHiem»
rem veterum illorum Gallorum ftenima-
ta & infigiiia.qua; fibi vel ingeniofi. finxe-
runt , autaliqua nafti funt occafione,vel
taiiquam hsereditario iure pofteti vftir-
parunt ?
Q_uia tarnen multus effem , imo vero
fortafle nimius in ea renim veterum cora-
niemoratioue , quas fubinde fateri cogi-
mur longa vetuftatis obliuione nobispenè
deietas &obliteiaiias:f3cilinsYidett!r,me»
«Wiideö*
M&cena~
tii.
VcFj>*ftit
Hl
da
frin.
tlt»n,
Ciuiiafg
quaru/2-
dum iftS
gnin.
TÜmho
4
tw.
-ocr page 56-
LVIII            DE SYMBOLIS.
Caroli
IX.
lus ïx-duascolfmas in fe eomplicatas vna
cum, Pietate et ivsiiiu,
defcriproepigrammaterhaud dubiè fïgni-
ficatum hoc fymbolo duplici, principatü
orhnem Chriftiannm duabus niti quafico-
lurnnis firmiftimis,pietate feu religione,
qua; Deo iügit:& iultitia.qua: tocictatem
tuetur,homiuum,&.concordiam citiili vin
culo firrnat, vuaqne homiifes hominibus
confociki.He;,ritus iji, GalücoSc Polo-
nico regno poiicus,fymbo!o truim corona
rum fpeciofodonatus,exqiiibusdu£?qua
liter iunfta; vifunrur, rertia v.ero fubli-
miorac fuperior^ddito fubtus emblema-
te, M A N E r VITIMACOEL O. Heil
ricus i i i i. rexnuiidiiïïmus,& Gallia-
rum bono finguiaii natus.vel cuius heroi
ca; virtutes laudationemomnem fuperac,
inter multa fchemata,quibus certatim ex-
ornatura viris eruditis,hoc ferè primum
euulgatum.vt fceptra duocolligata, enfc
intermedio fimul adnedantur, ad regni
Francifci & Nauarrici ius defignandum ,
addito verbo, Dvo protegit v-
n v s Sed id quidem pauim,fi tanti.tam-
que ïnuidiPrincipis res geitas cum fum-
naa omnium admiratione velimus asftirha-
re, quem Thrafybulo,& Camillo fupeiio-
rem cenfère non dubitamus , imo ex no-
ftris, Carolo Magno, & Philippo Au-
gufto vel parem , vel certènufquam infe-
riorem cognofcimus ; qui tantum nobis
profuit.vt meritoiureilli falutem.vitam,
ornamenta dignitatisomnia.übertateni de-
beamus- ld nifi fponteconfitemur.indigni
luce communi fumus.Pacem Princeps bo-
nus armis quxiijt.imö qui nunquam nifi
laceflmisadarma profilijt.Etquis in ma-
gna etiam armorum licentiaeo principe
manfuetior? quis paria vidoria infuppli-
cesac vidos clementior'quis in paétis con
uentis.inuiducijs.f^deiibus.promiilis om
mbus conllantior ac fidior ? Commuui
quodam errore iapfos fe fatentur,qniad-
uerl'useuniconiurarant, poftquam agno-
uerunt quis.&quanrus edèt.arnia fpontc
abiecerunt,manusq; dederunt: illi autem
vicerunt, qui fe viftos fa/li fimt j ipfeque
Princeps duplici vidor noreine, qui fcfe
vicit in vidoria. Catharina Medicea, Re-
gum mater, hidem ü u cceleftem arcum t
adieclo fymboli arguraeüto.tpa; pépnijfe
j/aA^H^AniiasMommorancius,rnilitum
niagifter , nudum Eufem, vna cüm ver-
bo
qiiidemiiidicio,in ijspedem, vtita loquan
figere,qua: nou tam prifcortim homuium
libris , quam ipfo noftrorum patrum , &
qaidem huius jetatis hominum exemplo,
planèattiiiguncur . Icaque prsteipubli-
cum & folenneimperij Germanici ftem»
ma , quod Carolus V. fuperioribus annis
pro imperatorio iure habuit , fymbolnm
etiam peciiliarc fibiveudicauit,duas Her-
culis Columnas, vr.a ciim fymboli anima
Vlterivs. Lodoicusxi cantequam
ad regnum euectus eflèt.aliqua ratione Hi-
ftricem.qnerh Porcum fpiceum vulgus ap
pellat.Francifcns i. felicis memoria; Prin
cepsjtria !i!ia, quibns alij Reges regio no-
niine fuerunt vfi ad harenoftravfque tem-
pora , & Salamandram aliqua caufapro-
priam fibifecit. De Saïamandra Francifci
i.hoc placet adijcere,quod pauci.aut nul
]iexfciiptoribu$ attigerunt vel exnoftris,
alioqui curiofïs,&cruditis;fortè qui« fen
fum Principis aüèqui nonpotuerinr, aut
qtiia noluerint teneros amores,quibtis ille
deleflatus ferturimpenfius,fuis celebrare
commentarijs . Accepimus enim a patri-
bus, principem reuera maximum", a qai-
bufdam familiaribus nnn femel moiiitum,
abftineretab vfii aniorum nimio,oppofnif
fe confultoribus alioqui bonis fuatn Sala-
mandram.qua; (feu faxum,feuanimal fit,
non eft hoc loco quajrere,) coniecla in fo-
cum crepitantem.dicitur algore fuo flam-
mas reftinguere ■ Adaltiorem tarnen feu
fum traxit Salamandram regiam auctor
diftichi, quod Iitteris auteis exferiptum
vidimus in regia Callirhoes,ideft . ad fal-
tum Foutis aqux bella; , his omninó nu-
meris:
Vrfm atrox,aqteiUj^ leues,& torülts an-
guu ,
CeJJerunt flammn. iam Salamadra tui.
Ceiebratur Francifci vidoria de Helue-
tijs,quorum fymbolum vrfus.quod & in
numifmatis ipforum videre eft : item de
Germanico Cxfare.Carolo V. cuius inil-
gneAquila, ratione Imperij: deque Duce
Mediolanenfi , cuius gentiütium ftemma
Serpens, dequo nos fpeciatim ad Emble-
ma prinmm. Henricus ii.eiusfiüiis.cre-
fcentem Luaaètt vna cun hemiltichio,
DoNECrorvM impleat o It.-
B e m . Margaris Nauarra:a Regina.ma-
gni Francifci foror.Heroina verè il hl ft ris,
Heliorropiiï non fine caufa fibilegit. Caro-
Symholü
Caroli V-
Henriet
lil.
Lodoici
XII.Gal-
lu Regu.
Henriet
IV.
Salaman
dra Vran
Jtifei i.
■Eiufdefl
latei.
Henriet-
11.
Cath/t'j:
n& Me»1'
cea.
Mom*'1'
ra»cjj'
-ocr page 57-
DE SYMBOLIS, . LIX
bo A n A A N O S : qno innuebat, feab
omni fraudeaIienum,operam fidam ac ftu
dmm m fiimmo magiftratu prajftitiflè.
Marefcallus Santandreus nodum Gor-
auun.Pleriqj ,dem tnbiuint Regi Catho-
%' vt Iol»usipie.Cardinalis Eorbouiiis,
paftoricia; dignitaris notam , Enfem feu
gladium flammmm habuit, quo verbi di
uiiii vim intelligiainnt. Carolus Lotha-
tenus Catdinalis Hederam altaf pyrami-
di hasrentem , vna ctim verficuli parte al-
tera.T e stante vireb o. Fran-
cifcus Turnonius Cardinalis ceiefte Man
na . Chriftophoriis Madruccius Cardi-
nalis Tridentinus , Phoenicem ièigni com-
burentem, vna cnm fententia , P e r i r
v T viTAr: Ferrarienfisdeuiqj Cardi»
nalis Hefperidtim mala ab infomni non
cuftoditadracone, quo virtutes fignificari
conftat . Alphoufus Aiagonum texlibto
aperto.ad libertatem defignandam.vtima
luit. Francifcus Sfortia eürn Ducatutn
Mediolanenfèm obtineret,Canis flbi fym-
bolum pingi fingiqj curauit,vna cumept
grammate, N e m o qjt i e t v m i m-
pvnb iacesset. Duo iiiter cajtera
Principum Italorum fymbola > eruditis
homiuibus placuerunt.nempevnum Lau-
rentis illius Medicei,& alterum Profperi
Column^.'IIIequidern tres p kim as habuit
colore triplici diftiiidtas, albo,viridi;, ru-
beo , vna cum Sempik, adiefto voca-
buio , quod eriiditihomines ad virtutem.
triplicem,Fidera,Spcm,1Charuatem1retu-
lcrunt:Hic veró Columna , quo tempore
Rauenuati Rei pub. praefeftus, vrbem ob->
feiramdefendebat, duplicem ramum com
phcatum pro fymbolocircumculit, alte-
rum è Cupreflb. e Palma vero alterum ,,
vna cum fententia adiecla abeo eloquent!
homine Antonio a Cafanotia , E R i t
altera M e R c e s . Illum quidem
tamum.mortisjviftona; huiicedè notar»
volebatrvt figniffcaretiu eaexpeditione-iï-
bi certiffimum eiTfrinori>vel vincere-GhiK
bus profe&ó notis & fignis illuftribus roa.
gni Üli heroesac Principes excellentem a-
liqiiam fuorum animorum cogitationerrii
non obfcurè oftendi voluerunt.
Dequaquidem Philologia: parte , ue-
c°gar fingula percenfere, ciim quofdam
viros excelleuti doclrina , & antiqiiitatis:
vel maxime ftudiofos aliquando difpura-
icaudiebam, memini vltiö ciiroqj habi-
toseade re fermones eruditos, ex quibus
tarnen ad extremum.vt vuo dicam vetbo,
nihil ferè pra:ter coniectanea roihicoru-
paraui.Nam vt prifca illa & externa pra:-
teream,quidam aufloi'es funt non omninö
mali,a quibtis accepiinus.prioiurn Gallis "Regum
Regum.qui a Pharamundo profe<3i fint, Gft'dU art
infignia fuiffetres Bufones aut Rubetas : tiqtta m~
nonnulli tresCoronas malunt; alij Leo- fignia ■
nemqui Aquilam ad caudam habeat. In
quo illi bonifcriptores temere interdum
&fineiudiciocaligant; quippè quiquod
Regum qiiortindam peculiarefymbolum
fuerit, adalioietiam tanqiiam commune
omnium referant. Vidcri autern certius
poteftjtribus Lilijs primum Clodoueum
fuiffe vfum.cum primum fuadente Clotil
de vxore kcTu'ffima , religioni Chriftiana:
nomen dedir : quodliliorum trium ftem-
ma pofteri etiam Reges ad noftra vfque -
temporaretinueiiiiic.PoIydorus Virgilius *^ <■
inAi'glicahiftoria,quo loco vitam Guliel „"% '*
mi Nothi perlequitiir,auctorelt, Reges
Anglos ad eam vfque regis illius astatem
certas inffgnium notas minimè habuiiTe»
fed pro regum varia fuccefllone, etiam fi-
gna illa fniflè vatia ■ In quibus omnibus;
primo excQgitandis,effingendis,exornan-
dis, aliqua ratione pingeudis vel fculpen-
dis.non video quid veri certiqj ftatuicer-
to poflit ; irifi dicamus pro animorum Sc
opiniomim varietate miram femper pene-
que incredibilenv fymbolorum eiufmodi
varietatemextitifre.EiTet qtiidem iroperi- — -
tihominis,parurnq;inrerumveterumhi-
ftoria exercitatiiquiauderet afErmarenut
lamfubefTe fententiam in ea ingeniofa in-
uentiojie ftemmatum , fchematum , infi-
gniuni & fymbolorum ;. qua; veteres ip(i
non ram ftudiosè afFecla/Tent, nifi fuï do>-
ifttins folertioriSjfiiK laudis & gIoria;,fua;
rumqnecogiiationiuTi aliquam non mini-
mar» partem alijs notam eilè voluiffent,.
Symbolomm trin genera-..
Cast i r v m ne hoc quidem pr<e>
termiflum velim Symbola & Emblemata,,
de quibus hoc agitur Ijbro.multiplicia ef.
fe& varia: quorum tarnen rationem mui-
tiplicem ad quofdam. quaficancellos reuo.
carepoffumus. Quxdam em'm hiftotica c„^.r ,.
r. . >■ i r >• I- o vu Symbol»,
lunt,alia phyfica, alia ethica, & certe alle. r.-.,-
gorica, quibus aliquid petitum a.. fabuüs um"
aak
c*rdina-
lts.
c"roli Lo
P,h°>-i Ma
■*lphonfi
sfonu
.
-ocr page 58-
DE SYMBOLIS
LX
quealiquis è propiiiquisaiteaffinibusraoï
tuuselatus e(Iet,in funerecircumfereban-
tur,addito,vt magnitudine quatn fimilli-
miapparerent, reliquo corporistrniico»
Eas demum cereas fui/Ic me locusadmo-
netPlinianus,quem citaui proximè:vtin-
deappareat niaiorum imagines potteris e-
tiara temporibiis nominatas , fed non ita
tarnen vftirpatas. Nam infignia Nobilium
imagines habent i]las quidem,fed non hii-
jnani vultus, vtfuereolim Romanorum.
Proquibus certè imaginibus pofteriora
fxciila coeperunt haberefua iIla,qii?Vul-
gö Arma vocitantur, id eft.infïgnia genti-
liciatqHa: vtad honorem & gloriam vete-
ribus vfurpata funt.fic certè, vti credibüe
eftjfuere poftea virtutispratmia, & rerum
prxclarè geftarum aperta ceftirnonia •
QuptyeBenturin fimbolif.
A D extremumitaque quid ad confi-
cienda fymbola in primis obieruandum
fit,adiiciam,vt tandem (éorum gratiama-
xime.quihanc liberalen) Sc ingeniofamco
gnitionem coiuntj formulam qusndam
apponam fymboJorum .confïciendorutn ,
expeditaro illam quideni & facilem, iuita
louiidotftrinam, quiiionmodö uotas he-
roicas Principibus multisexcogitauit, fed
&artem quandam apertam & compendia-
riam admodum inchoauit potius quam
perfecit.
Symfeolorum id proprium &peculiare
eft,vt gyris quibufdam & ma;atidris,nem-
pèobfcuris ièntentiarum inuoluciisobte-
gantur . Si enim tam aperta & popularis
eflèt inuentio, nihil docTirinxautgratia; in
iis eile videretunquod fymboIisAEgyptio
rum,Chalda:orum, Py thagorajorum .G rae
corum, & aliorum ante quadam ex parte
demonftratum eft.
Deinde,in eo vc. maxime fïta eft Sym-
boloium ratio, vt cum grauitate breuita-
teq; quadam plurimum ftntentia; conti-
iieant:quodobferuadum notatau&orgra
uis & acutus Demetrius Phalereus .
Id prauereaobferuatur vt plurimum ,
rt fymbolum habeataliquam cum adagio
feu parcemia fimilitudinem . Et quidem
fa;penumerofit,vt fymbolorum & adagio
rum eadem natura efle appareat, quan-
quam inter (é raiione quadam differant.
C^uod Plutarchus diligenter obfetuauic
in
aut rcfüm natura > ingeniosè ad mores vt
plurimum traducitur. Hiftorica funtea,
quasducuntur exhiftorijs, vt JLeajna: fta-
tua a:rea in Acropoli Athenienfi pofita, de
qua i3.Embleraate • Triumphus M.An-
tonij triurauiride M. TulliointerfecSo ,
ij. Emblem.Hunui S'cythici defcripcio,
EmbIem-3 7-&c.Phyfica veto , vt Bacchi
& Palladis fimulachris eadem ara erectis,
Emblem- ij. deCiconix*'vTivre\a.pyi&.
Emblem. 30. qua; tarnen ad moresomiiia
mihi reduci pofte facilè videntur» quia es
ijs omnibus,quanquam nou Temper ita per
ipicaè>moraIis feutentia eliciatur.
Differre in ter fefchemata, imagines ,/ttt
infignia,&fymbola.
Q_y o D cumfortaflè pluribus often-
do,nolomihi quiipiamfuccenieat, vt qui
nullum planè difcrimen conftituam inter
fchematailla feu inlignia , ve) arma , qua;
yocantur gentilitia,imagines,& peculiaria
hominum,vel publica iiatiomim aut ciui-
tatum fymbola . Scio equidem.vt primo
de fchematis.id facilè vel tacenterneintel-
]igi abijs.qui omninó non funt obtufiaiul
luni (lemma efleputo , quod fymbolo &
nota non conftet.ied tarnen non omnia fym
bola ftemmata eflè poiTunt:Alterum enim,
nempè fymboJum,latiiis:ftri<ftius veró &
fpecialius alterum a-ccipi compertiifimum
eft.
Aliaveró imaginum ratio, quamquam
ad eurïdem fortaflè finem olim Romaui
fumpfiflè videauturimagiues , vt poften',
& hodie Nobiles fua illa ftemmata.I j cer-
tè nobiles erant, qui fui generis imagines
poterantoftendere, tefte M. Tiillio: qua:
catifa fuit, vt fa:pè imagines pro nobilita-
te vfurpari familiare fit auctonbus. Eas
Roma; patrici j in primis fïbi tribuerunt,
& qui foli maiores niagiftrarus, nempè
AEdilitatem niaiorem,Pra5turain, Cenlu-
ram.Confulatum obtinebant.Q_ua: imagi-
nes qualesfuerint, lib.6. Polybmsme do-
cuit, Plinius 35'.vtetiam M.TulIius per-
mulcis locis,& nosiufra Emblem. 137. &
184. Erant enim fimulacraqux'dam oiis
limilitudinem artificiosè ficlam.coloribus
& pigmentisadumbratam refeientia.quas
iniougniore domus parte pofitas armaria
lignea includebant.Eas autem imagines die
bus feftis eiornabantapertisarmarijsjcü-
UiSieri-
l'hyfiea.
Ethica .
HisfubP
tutaar-,
ma gerf'
litia.
O mi; e Bè
ma fym-
bolo con-
ftat
, non
vice ver-
Imttginu
ratio •
Symbol*
inuol»'"
fitofot'
tet.
Sit 6r**_
Imagines
■veterum
qua les .
sitfitm
adagio •
-ocr page 59-
DE S Y M B G L I S.
LXI
in qnibufdam ; & pra;ter Clim Apuleius ,
qui etiam exemplum apponit.vt cüm olim
diceretiir, Ex quocunqtte ligno Mercurium
aawjwi.figiiificabant omma & quauiisin-
geniaminimè ad doctrinaro capeflèndam
idonea, nequecuiufque animum itaelTe a
naturainformatura,vtiiigeniicultum tam
commode capere poffit.
Qua; tarnen forrafle magis attinentad
ea fymbola,qua;oratione viuaq; voce vfur
pantur, nonea quasw^asr»;//* Scatpava.
auy.£oKct
nominantur. Certè inter vrra-
que magna poteft intercedere fimilitudo ,
vt nufquam efle non poflit inter res & ver
ba non minimacognatio-.au tfi magis pla-
ceat.vt a;nigmata,nc fymbola funtalia in
verbis,in fententiis alia.- qnxdam etiam in
Vtroq; imö interdnm literis atq; fyllabis.
Quod pluribusilluftrarem.fiputarera id
ftudiofosalicjuo tandem modo rcmorari.
■drs qu&dam inumhndsrum & excogitm
dorum fymbolorum
.
^*xim\ E i itaque, qui fymbolum aliquod vel
fe&iïdci fcuema commode volet erEngere.fpe&an-
»* fy»6o da_hasc primum proponuntur, vt iufta fit
f *Htte+ animi& corporisanalogia (per animum ,
*'«id« p fenteiitiam vno, altero , vel certè paucis
1« comprehenfarn verbis intelligo : nomine
i, corporis» fymbolum ipfum defignari pla-
cet.) Deinde.ne ita teiiebricofum fit&ob-
3- fcuriim, vc Delio natatore opus habeat.
Terrió.vtfacilèconfpici&dijudicaripof-
litjfi fortè aliqtiid interiectiirn habeat: vt
interdum funt fidera, ftellx, Luna.Sol, i-
j gnis,vnda,nubes,u'luae,rupes,fpelunca;,&
alia innumerabilia . Quartö, ne qua hu
j, manaforma,nifiadmodumrarö,depinga-
tur. Poftremo,adhibeatur interdum ani-
ma il la fymboli lingnaqiiadam nobilimi-
nimeq; vu!gari,vtid ireyidMifjiov >$ ay&K
M*>ingeniofacjueinuentio, quascogitatio-
nem rcquirat, &eam quidem eruditam ,
multo plus dignitaris habeat Scgrauitatis.
ld autem fieri ab eruditis,vel üs, qui a li-
berali & polita literarum cognitione auer
dim animum nonhabeant.Grxcèauc La-
tinè commode folet:autdenique, fi magis-
pUceatextera quadam lingua »idque fen-
tentiabreui,arguta,graui,vel adagio , aut
ttiam hemiftichiojintegro verfu noiinum-
quam.qni vel recens natus,vel aliunde pe-
tjtasfit, dummodo argucianim. aliquid
Sc falis eontineat.
De fymbolis.fchematis, & ftemmatum
rationeiamfatis: nunc tandem deEmble-
matequasdam commeiitemur.
^us.dnm de fymbolu exempltt Typg.
grapborwn.
Non tarnen mihi tempero, qnin ani-
micaufla, quorundam reiTypographicas
peritorum hominum huc adiiciam eico-
nas.quibus ingeniosè vti foleant in fuorum
librorum frontifpiciis.quibus fevel inge-
nio , vel arte, meliorum littcrarum adm-
mento neceflaria commendent. Vnus ia
primis habitus literis primüm renafcenti-
bus, qui pure ,nitideque typographicam
illuftrauit , AldvsManvtivs SymbolS
Romanus, qui pro nota fingulari ac pro- /ildi Ma
pria fibi fumpfit Delphinumanchoraïal- nutü .
ïigatum.fortead laudem matumatis.quar
medias partes teneac inter nimiani ac pra>
cipitem celeritatem,& tarditatem; dequo
nos ad Emblema lo-cuius epigraphe,iW#«
turandum.Sc ïionnihil Embleni. 144. Ex-
cidit rmhi memoria typographi ex folo
Italico , qui etiam ante /Hdiaetatem Sire-
nem rubuicqua vfusinfuorum fronte vo-
luminum, ad cloquentia; (nifi meconie-
ftura fallit,) fimulacrum oflentandum .
Alioqui men"u fugit Sirenum nomen ad
alios flefti fenfus, de quibus nos etiam fuo
loco .Ssbastianvs Gryphi vs Sebaftia-
Lugduni eam artem peruigi'li ftudioillu- ni Gry.
ftriorem fecit, fuamque follertiam nobili pljq.
fymbolo patefecit.captatofui nominis ety
mo, velallufionepotius . In rabe/la; pla-
nicieGryphis eiïïgies, qui vnguibus pedis
dextri faxum quadratum attollat: fubtus
orbis.feu figura fphasrica, ad cuius partem
vtramquetotidem ala:,feu plumxadfix?:
addito noeraate , Virtvtb Dvci,
Comité Fortvna. Quje verba
duo vim fchemaüs ingeniofi concipiuiit.
Apud Germanos , Bafilea;, Frobenius, ~Erohm%~
artis eiufdem apud fuos Rofcius, (lemma
libris editis affixiteredü baculum duab'us
arreptum manibus,in cuius apice.auicu-
la, & ex partevtraq; duoferpentescopü-
cati.fed nullo addito vocali fymbolo.Cre-
dibileeft virü follertem his notisbenedi-
cendi arté.quxbaculo iniiuitnr.quaM fepi
riaccoüigarilapiétia.quf apud veteies feï
penüsnoBiinefignaretur,iignificaflè.Ioai).
Opo-
-ocr page 60-
DE SYMBOLIS.
LXII
httnnii
Oporini
Oporiniis.eruditus fanè vir, nedum typo-
graphus, Delphinoinfidentem Ationa ly-
ix ndes digitis attreétantem fibi legitjfor
te indicans litteratorum yironim falutem
inmedijs ac reropeftuofis vitae huius fiu-
ftibus tutam ac fecuram:aut etiam erudi-
tos hommes a fuis nonnunquam male ha-
beri,ab extraneis excipihtimanius.Nimis
mul:useiTem,fifingulanim vrbiuin Ger-
maincarum velim colluftrare officinas :a-
lioqtii fateoriBgenuèpluresefle vel Colo-
nia; Agrippina^vel Francofurti.vel Spizq,
ali jsq j celebribus Germanix ciuitatibus,
quarutn typogtaphi erudids fuis fymbo-
lis non minus fefe orbi Chriftianocom-
mendarunt •
Sed ad Gallos venio.qui fefe ijs fuperio
ribus asquarunt, velcertènufquam infe-
rioies habiti funt.lnter eos nemömihi oc-
ciuritilIuftrior,vel liio auio peritior, aiu
diligentiorRobertoStephano, qui pro fa-
nüliari fchemate arborem habuit in ramos
porrec"tam,additarTgurafpeculantis homi
nis, verboaflcripto D. Apöftoli, Non
Aitvm S a P £ R £: quanotavifuseft
arguere nimis curiofam de rebus obfeuris
ac diuinis inueftigationem,& do&rina; cui
cumqj apponendum modum.Simonis Cc
lina;i,póliti hominis.laudata noftn's & ex-
terisinduftria,qui vt Jittcias,earumqjglo
riara nequidem temporeinrermorituram
Aio agalmate repr;efenraret,Saturnum fal
cemetentem bmniadepinxit.addito verfi
culo vt fymböli anima > Vuns So-
L A AC IÉM R.HTVNDIT ISTAM.
Non prxtereo Andrea; V Vechelijequum
Pegafum,de quo in fabulis, quod fignum
immortalis nominis per do&rinam compa
randi.Elegas & bene fubaflum ingeniuin ,
Judicium par,nioresincuIpati FedeiiciMo
lellijcuius infigne, Fons,perennes fluuios
dodtrinxomnis iugenua; ac liberalis figni-
ficat.Qiii vireüm in viuiseflèt, bona fide
pi^fhttt quod artis fuit,& reliquit liberos,
qnieandem palmam extendun: in dies vbe
rius.neC vnquam Foneem illum finuntare
fcereSebaftianum Niiiellium, probum Si
honeftuni virum,fuasiamdudum Ciconia;
deledatunt > notum fignum rïïi hmri-
httpyidis.Et Iacobü Puteanum, fua Sama-
ritaua purso proxima, non ad alium qua;
fita finem.quam vtaliuderet ad fuicogno
minisaÜquarh rationem.NicolaoChenel-
lo,feu Q,ucrcuIo placuit Quercus, & te-
lorum feu arundinum fafcieulus vnacolli-
gatus,& arboriappenfus, affixo epigram"
mateio, Vn Niku Vinci.
Quod exScylluri petitum monito ad fi-
lios i ciim morti proximus concordiam'
fuaderet.Chriftophori Plantini.cuhis me-
moriam fanctè colo, fignum familiare ac
proprium>circinus>cum erudita Gnoma >
Labore Er Cónsiantia.
Circulus in fecircumaduslaborem inde-
f«iïum:idem in pundlö hajrens.conftans a-
nittii propofitum nötat. ld fanè Plantino
fphragidion conueniens, quohomine nul-
lus laboris patientior, nullus in vitajomni
propofito tenacior fuit, pfaïter eam morü
facilitatem , qua fefe orrftii hominum for-
ti ptobauit. AEgidius Bey-fius , Flanti-
ni geiier > vircertè bonus, idemqueindu-
itrius.conatus foceri ftndia a;mulari,Iabo-
riosè & conftanter fefegeflït, & pra:pro-
peramortedéfiderium (ui reliquit. Is.cii
anteannospene fedecim fymbolum fibi pc
culürracpioprium qua;reret,me percon-
tatus,togauitaliquid reperirem, quoda-
lijs ita commune non foretiegö illifertum
albililij lubensexhibtii.additöboni Poeta;
hemiftichio, Casta PlAcbntSv-
P£R i s. 5ymbolum moribushomiuis
accommodum , qiiem notam ab omni-
bus illecebris turpium voluptatum iopri
mis abhorrere.Nec veró pofiiim tranfili-
ChriK
tboriW
tint •
Beystj
Roberti
Stephani
Simonts
Colinti.
loant»*,^ ,
Richefl' j
re Ioannis Richcrij Arborem virefcétem,
cum fentctiofa i\ou,oX/2io{ af7«/5Ki/V.que,
tamén parumadmodum refpondetarboti
ei virenti.fi bene corpus fymboli cum ani-
ma asftimemus . Grauiusfanè &melius,
meo quidem iudicio,Stephamis Tafletus,
Richerij focér , ante vlurparat arborem
virorisplenam, addito verbo ex Dauide,
FouvM Non Dbiivü. Hoc
efhmetuëci Deum nihil defutu rum. Qu^
omnia quafi per fatyram conijcio.non üa
gula perfequi cogito.qua; vtadgregare dif
ficillimum eflèt.fic non perinde frugiferü.
Alioqni memini me.cum quidem plus o-
tioabundaiem, vel antequam me publici
muneris ratio totumoccupaflèt, felegifle
Iibrum fymbolorum,qu:e vulgus noftta-
turn deuifes nuncupat,n5 tam geniomeo,
quam voluntati aliorum feruiés Seotfum
etia , dum ftudijs grauiotibusqu^romihi
folatium, non pauca fcriplï emblemata.in
quibus cecini mihi haclenus ac Mufis,de
que ijs edendis uó sü magnopere folicitus.
De
Andrei
VVeche-
lij.
Federici
MoreUi.
Steph»*1
Tajfeti'
Sebasiia-
>ii Niuel-
lij.
lacobi
Puteani
.
Nicolai
Chenetti .
-ocr page 61-
DE SYMBOLIS.
LXliï
De Mnigmate & Anagrxmmutifmo.
.Et is fanè locus me admonet, ijs fa-
cum fatis.quipridemmihtaurem vellica-
tunt.ad hac difputationis inftitutarde fym
bolis perficiendam rationem, de affinibus
iymbolorum AEnigmatibus.atq; Anagra-
ïnatifmis , feu onomaftrophia, quidpiam
adijcerem.Yerum degryphis.ièu ainigma
tiSjiioneft neceflè hic commetari aliquid»
&id nodi genus facilè permittoiis,quibus
plus otii fuppetat,& ingeni f, vt qui in re-
bus obfeuris enodandis opetam cum frii-
ge aliqua locare poflint. Quanquam enim
emblemata longè multa videri asnigmati-
ca poflïnt,eo quód doftiinx reconditioris
aliquid in fe contineant:abfunc ramen non
patum ab aïnigmatis, & ficuti res a verbis
differunt- Alioqui de xnigmatnin omni
natura difpiuationem adomare, hominis
eft velegregiè folertis.vel non paruman-
tiquarii,quivenonaIiundeoccnpatuspof-
fit ingenii aciem inafpeclum lucemq; pro
ferre.Tantumdem penèdixerim de tranf-
mutatis nominibus >. inquibus bona pars
ftudioforum hominum nimisoperosè oc-
cupatur:& docti, indoctiqj his capiuntur
aurium atq-t oculorum illiciis » vt quam-
quam falli ft: interdum fentiant, ludicro
tamen,& ferè inani errore deledtantnr.Ta
men inanagrammatifmisnon paiici fudat
nitendo;alii poft longam.certeq; faftidio-
fam ÓKViipictv,(ea Ttpnpyletv, qiiam ftre-
nuaminertiam Flaccusait,mhil tarnen pro
ficiunt. Quid enim de iis, qui nefcio quid
doctrinajreconditajiiieiufmodiputantef-
fe litterarum metathefi? Eqiüdem nou
prorfus probo vel improboingeniofam i-
ftam litterarum mi(rionem>dum quid yv»
[AiKovmCe
habeat: fed non ex eomihi de-
pofcam palmarium,quia fieri poffit, vte-
iufdem nominis Sc cognominis element»
fledti in contrarios fenfus omninó poffint .•
cuius rei exemplanon pauca in plerifqiie
virorum ptincipum nominibus,nedum a-
liorum,inquibus variè contorquendisna-
fiiti quidam & nimis otiolf liixuriant. Et
ha:c fajculi noftri fcabies.vel opinio aflènta
'rix, vt delicatus quifq; ac nitidus fuas Iau
des magis puret e(Te proprias ac peculia-
res.exfuoqu^fitasanagramatcquafi qui è
fuofundofnigescfTe meliores arbitretur*
.-----trahit fua quemq; voluftas
Necfaftidiaaliorum ftomachum,meo dif
fifus ingenio.-fed vereor ne rnmia illa cura
anagrammatum , nihil ferè aliud habeat
quam affèctationer» , & ftudium vanita-
tis - Hic defifto,& ad alia, qua: magis in-
ftant,prop«o.
De em b i em atb.
Piïri Qjr e funt non fatis acutï *
qui Emblema cum Symbolo,cum AEtiig-
mate, cum Sententia,cnm Adagio temere
&imperitèconfundanc. Fatemur Emble-
matis quidem vim in fymbolo firam effe .•
led differunt, inquarm , vtHomo& Ani-
mahalterum enim hic maximegeneralius
accipi,fpecialius vero alrerumiiioruutom,
nes.qui aliquid iudicii habeant.
Emblema ainigma non eft , quanquam
interdum cum arnigmatealiquam fimili-
tudinem habeat; Ratio enim quajdam eft
apertior in Emblemate.proptei- notas,qu?
aperta: & perfpicnajfunt; AEnigmaveró
in verbis ambiguum eft & obfeurum , vc
etiam viros alioqui folertes & ingeniofos
interdum longa mora teneat.At Symbolo-
rum Si Eroblematum (de quibus maxime
hic agimus) ratio debet efle clarior & aper
tior:vt quemadmodum ab iïs imperiti ar-
centur,fic do&i homines aliquid habeant,
in qup ingenium exerceant •
Neqi Emblema eft yvaiy.n feu féntétia»
quanquam fa;pe Emblemata fententias in
fecontineant.-niliförtalTequa ratione^Em-
blema fumiturftSTtact/^«<x,Sir)pro epigta-
mate feu explicatione Emblematis. jWjuh
enim verbis cxprimitur:&,nififallor, ali-
ter j-w^o eflem mime poteft , nifi pro e»
vfurpetur, quod h^vmfJ.0. diceremus.
Emblema enim fajpenumeró eft a.<povav.:
nee femper neceffeeft in Emblemate ede
adieifhim epigramma. Deniq; vt vno ver-
bo,Sei]tentia& Emblema videtitur mihi
diffèrre vt verba & res,feu fignaqua:da(ni
ierum,& res fignara; ^
Deniq; non eft Adagium vel par?mia .-
quia Emblema: eft aliquid ingeniose ab,
ingeniofïs excogitatum.vt ita dicam: adaf
gium verö feimoeftinoreomniü verfans-
In quoaduertenduni.anii acute vidennt,
& non potilis aberrarint.qui quafciinque
ièntentias,adagia,fimilia,apophthcgmata»
hiftorias ad Emblemara poflc reuocari een
fuerun/,quafiex re quauis Emblema cudi
Sc confici deberet.
Supet-
Zt»Ue.
mam &
Mnigma
tts diffe-
rent i(t
.
~Emblt'-
matK &
/enter, ti &
differen ■
tiet.
Ad'Agif
&~Embla
mattt dz-
/crtKen
_
-ocr page 62-
LX1V            D E SYM B O L I S.
Supereft itaq; Emblematis nomen ex-
plicenms , fi prins Alciati verba ex Com-
mentario iti tir. Derer.& verbor. ■fignific.
ippoCueiimus.Verèaftgnificant.inqaityres
fignifcantur-.tametfi & res quandoq-yfigni
ficent , vt Hieroglypbica apud Orum &
Ch&remonem,cMmargumenti& nos car-
tnine llbellum compofuimui, cui titulws efi
EMBLEMATA. Hxcille.
E M BiiMA quid, vnde dicatur;&quo-
modo id nomen proprie . quomodofi-
gurttte accipidtitr.
D i c I T v R Emblema, quicquid in-
rerfêritu r ornatus caufa.non modo pariet!
bus& pauimétis.fed & rebus aliis permul
tis, vtvaiïs, pateris, veftibus: cuiufmodi
fiintclauiculi, aut imagines aurea: vel ar-
gentei.vniones & gemmx.crteraq; gene-
lis eiufdem . £aarov vel S'a.iS'a.Ky.a. dici-
tur Euftathio,nempè ornamencum exem-
ptile.quod innoxiè demi poteft vafisau-
reis vel argenteis, idemq; reponi. Id enim
nomitiis deduclum efl'e conftat vénpè, tk
iy.CóhKzvS-ai^m è<®ty,t2Kii<r&cu,q\iod cft
inlèrere,interponere,vel iniicere- Antiqui-
tusenim lapillis quibufdam quadratis &
minutè fe<ftispolitisque,in quibus cicones
quasdam intertexta:efrent,£des magnatum
& Principum regia; vt plurimum ornaban
tur,vtcolIige reeft ex Paufania.Plutarcho,
Apuleio, Philoftrato ,& aliis pleufqjcu-
iiiseciam reivfum aliquem videmus in qui
blifdara templis, turn xdibus publicis &
priiiatis.vr noftra ha;c «etas antiqaitatis a>
mula pi'idem efte ccepit. Itaq; /xs7ct<popi-
y,at
hic Emblemata vocantur carmina,qui
bus imagines,3galmata>pegni3ta, &id ge-
nus alta fcitè adinuenta , variè & eruditè
expÜcantur.Sed & oratio variis verbarum
rerumq; pigmentis & lenociniis Rhetori-
caiartis elaborata,Emblematis refertadici
figuratè poteft.Notum enim illudM.Tul
lii ex Lucilio :
Quam lepide lexets compofit vt iefferuU
omnes
Arte , pauimento atq; emblemate vermi-
tuluto .
Verba funt Liicilü Poets Comici, apud
quem Scanicia exagitabat Albutium , qui
nimiusefiet in ornatu & ftru&ura veibo-
fnm:ifl quo non vitabatafFcftatum dicen-
di genus doöis auribusodiofum.Non pof
fum fubticerea M.Tullio Verrem repi'e-
hendi acerrimè, quod emblematum vim ,
qua; eflèt in Siculorum vafis, abftuliflèt:
quodq; Suetonius ait,Tiberium elegantie,
verborum ftudiofiorem , emblematis vo-
cem afpernatum in quodam patrum decre
to: commutandum enim verbum cenfuif-
fe, & pro peregrino Romanum conqui-
rendnm .
Emblema,vt accipitur a M- TuJlio, &
Vlpiano I. Cornamentüexemptile,quod
pro homimim placito va/is argenteis, vel
aureis citra incommodum demi, uufusq,
reponi poteft.-cuiufmodi figilia, aut rerii,
vel flofculorum, colorumvefimnlacrafa-
brefada-Nempè è'/t/iAiipct,, £WroV>(fW-
S'a.hpi.d. attachépourorner les vaijfenuxd'
er ou d'argent,
vti rectèdocTus Hadrian.
Iunius.^vs-erJWajMartialis, vafaex ati-
ro illigata,qna; cruftas habenr,aut toiques
exauro neules,vtapud Baiiïum . Turnc-
bus Jïefttrgemmata vafa , qua; eonfertas
auro gemmasjhoc eft, KiS-i<TKov( ^jpveiy-
<fsTovf
teneant,exponit Xpvo-évféTa ■
Caïterum pleriqj vel lhfpicari,vel obit-
cere poterunr, hic abAlciato Emblemata
impropiiè dici.cum ea carmina videantur
potius expoiïtiones eftè Se explicationes
Emblematum,id efbeorum fymbolorum
vel /imiilacroninijquxabantiquispetita
hicmagnaparte repra:ièntat,& horum ra-
tionem tradit. Sed dicimusadiuuclanon
temere aliquando (bbiedorum habere ra-
tionemmetonymicos, & fententiam vel
epigramma dici pofte , cjiiod Emblema in
fecompkiSatur .
Emble-
ma quid
AD
-ocr page 63-
A D
ALCIATI EMBLEMATA
LAVDATIO,
Vice prafationü ad Emblema.tHtn explanationem
"abita Lucetia;in regia Burgundionum fchola, ix. Kal.Maiasi 157e".
TSl, AFDITO RES optimi, non eü mea confuetudinis, quo
tempore ad aliquem egregiumfcriptorem explicandum aggredior,ini-
tio me<e profefiionü tam anxiè rationem reddere,cur huncpotiüs qudm
illum fumam in manms propterea qubd fludiofts omnibus meam indu-
tlriam & conftlmm in officio meoperfoluendo, req-, litteraria iumndct
ptobari iri confidanr.tamen in boe auftore certè nobili &acuto,fed recenti nimtsfor-
auetvt mibi obijcitur,caufa proponenda efl,cur hunc enanandum publicè,meisq> com
jtntarijs iUuHrandum inftitucrim,ne quid d me temere & inconfulto faflum ejfe vi-
**tur. sunt enim notinuüi,nm qtiidem mali & imprcbi}neq-, alieni d literarum me-
'Www vfii & dignitate,qui dicant me nonfacerefatis conslanter, qui nefcio quoani-
**° intetmijfis antiquts au&oribtts,& ijstdquibm folida puraq; doBrina petitur,mu-
*to priore confüio, ad recentiorem islum diuerjam: ac fi prifci iÜi fapientes, & iam
*ng*fxculorum diuturnitate probati mihi non fatü arriderent -Ego, Auditores, de
*J nihil poffum excellentaut magnificum poüiceri-.fed aufim tarnen dicere,me non ito,
*w'plumbeum,vtpulcram & vlilfm veterum hominum doélrinam tam parui faciarth
1?' nullis vnquam laboribm & vigilijs peperci^vt ex eorum qua ft pomcerijs& ferti-
}OHs agrü,fludiorutn aliquem fruBum tandem aüquando demeterem. Quia tarnen ah
n**ntt atate cognitionem mum & antiquitatk (nedum verborumfiofculos,in quibtts
ypermulti atatem exigunt)mihi primüm comparandam efje duxi, opera pretium
e faüuYumputauifft per varias meliom notafcriptorum areas,libcro & quieto ani
° £xjpatiarer:mlloq;auBore infalutatcqui aliquid fekBicm dettrinababere vide-
'">", copiam quandam vberem mum>qux ecgnitione digniffmafunt» mihi compara-
*m>P è meliorum maximèq- locupletum, primaq; dignitatis hominum Gr<ecorum&,
%Xlnorutnfonlibm,meos bortos irrigarem . In quo negotio conficiendo nunquam in
itnuminduxi meum,vt veteres potiüs qudm veterd'confeBarer, atque ita quorun-
f^j^gioni me addicerem, vtnullo ludicio m cuiufdam magiftrivetba iurartm. E
f Jj*1 tarnen quofdam delibandos.non omnino deuorandos efje iuduaui : &, ex ijs ea
tegenda vidi,qu<t ad ïludiorum liberiortm p^cgrtfjurrifacerent : non modo vi qui
cJ*nas adium tomplent,quibu4 tmum sluiium < ii,vt ta->qt<4 funt htuka ibiurent;
3 *< locupletts lautiq; bomines,qui ium bubtavt quod /ft Jaiü & quibns vita ipja
ïe*e tamfacilè non pottfi.abundant tttam ihhum)*büi,taque varia mum upa»
t         quippè
-ocr page 64-
LXVI          ORATIO MINOIS
quippe quiex magno acemo quidpiamfttmere patent effe multo iucunditts.Quidchiï
dkere apud vos inftituo,fcio certè qudmfacilim fit ea de re initium pmfandi reperirt*
qua exhw.tamen ne videamur in immenfum tela iaculari,& de rebtM,qu*adinslitutt
boe noïlmm fiudiu non pertineanulongu & odiofum pro^miu texeremeamomnë oratiï
nem in duo capita confewquoriïprimo,de Akiata qu<e dicenda hoc tëpore arhitror-al'
tem veto de meoipftmjludioatq\ cofilio paucafum dic~lkrm;qit<efo diligenter attedite»
ST'AT' 1M vbi primum ex puerkexcejfit Andreas Akiatm, itqi easdife'f
plinas ccepit imbibcre,quèbm teneüa atas ad bumahitatem folet informari, ad im ei'
tule animum applkauit,primüm quidem Mediolani (aam ibi natm eï~l loco nobili,d
cekbri vrbe & copiofa,doSlkq\ hominibm afftuenti) natura bonitate celeriter omnh
bus antecellere ingenif gloria vifm esl. Erat Italia bk temporibm plena liberaliuiï
artium,in qua nempèfludia omniayquibm ingenij cultus capitur>mirificè turn coleban-
tur. Jtaq\ cum Alciati iamfama in aperto efiet,ad quamcumq; fe Academkm nobi0 f
lem conferre vellettfic eim aduentmcekbrabatuYyVt famam ingenij expeBatio homi'
nk>expeclationem ipftm aduentm admiratioq; fuperaret. Quapropter hunc magnt
laude & fumma omnium obleBatione apud fe docJorem habuere Bononier.fes
, Terra'
rienfes,Ticinij),eumqsampliffimkpr#wijs donauerunt
: & omnes quotquotin EuropA
de ingenifs, aliquidiudkarepoterant, cognitione atq\ bofpitio dignum exislimarunt;
Hac tanta nomink cekhritate cum efjet etiam exterk notus,patriam primum fibi ch*
riffimam, armk & facjionibm oppreQam ad tempm deferere cogitauit, & Aueniont
moras trahere maluitiqmlocoprofitendi munmfibi demandatum,ïlipendio fexcento*
rumornatuStmagnafua laude fuslinuit. Deinde d Biturigum magifl*atibm accitm
»
ipfo etiam Rege Chriffjaniffimo procuunte,fecundoqudm eo venerat anno, duplicatutfl
habuit honorarium
> & mille ducentk esl donatm. Fait illk temporibm iucundu*
Antonio i Prato Galliarum Nomophylaci,loanni Selu<e principi Senatm ampliffimOr
multüq; legationibm inprimk illuflri ac nobilkcultm turn d Budao,tum ab Erafmo,
quorum alterum rariffmum Franc'ue litmen non iniuria ptffumm appeüare; alterum>
liteyatorumhuim tempomin Germania primum'-adamatus a Bembo» Cardinalè dO'
Brin<a laudecommendaüjfimo-cultm deniq; ab omnibmifs,qd virtutem
Öf literawtlt
gloriam adamabanl;quosomnes,quamdiu vixit,deuintJ.os fibi confueludine tenuit-Sel
eonfeèlo tam longo itinercdfuo tandem Principe reuocatm (fèrè fit enim,vt ipfa'vir*
tmin ptoprio & natali fob non niftferö admodum cognita, ad. extremum excipiatur t
exceptareficiaturytefetla. pramijsexornetur) dfuo,inquanisTrincipe in patriaiï
reuocatm t pofl ancipites, variusque cafm, & labores nomine publico, exantlatot , i*
ordinem Senatorum bonorificè cooptatm esl; quam acceffionem
, vt ipfiaffirmahatt
ne quidem cogitans, honoreomnimdximodignm, impetrauit. EamveropMSÏantit
ingenij tgreruditionii')camam permnkum auxit librkeditk, quibm & fu&Matk bo*
minïbw&posUrk confulere(ibi propofuerat
. Et quidem intelligehat eos, qui ve4
4oéiiejfent,no»folumcumviHifiintacpreefenies,sltidiofos difcendi erudire atq; doce*
tejed hoc idem etiam pofl, moreem monumentk literamm affeqtti . In qua fuam fidetft
0Jludium tarn mirificè probauityvt nuüm hodie fit tkganti & polka cognitione t&
ffett.quinhalm. ingeniamfufêkial. Neqfprofecto hacpxrtc video,'qiidm fit-*quulH
opinio*
-ocr page 65-
AD ALCIATI EMBLEMATA.        LXVII
*pinionemfequi rel At. Antonij Oratemm C Lucilij, tametft doüm & vrbanu*
_M'Tuüio nominetur: Alter enim curfuas orationes edi nollet, probabikm ratie*
«etn redderefolitm,id jfe ita fieri dicebat, vt ft fortafie quidam minimè alijs place-
en^i»Ptiariipoffet:alter vero,qtnsfcriberet>neq; d do8U,neq; ab imperitis legi vette'.
1*H iUi melim qudmfeM autem nihil ihteüigerent. At quafronte aliquis nofirum
rtlfai büic tam laboriofofuccenfere aufitï quis candido animo fcripta non exceperit,
iucunda,& indoSÜs profutura funflNeq-, enim exiflimandum nobis efi,
eriora iOa & ftmpliciora cenfenda,qu<s viua voce dicuntur,quneq; fimulari, fmgique
PWunttqudm qua omnium fubietla oculis, quafi ad publicum quoddam examen pro-
P°nuntur.Et bxc quidem,Auditores humanijjimi, necejfarib primum dicenda videban
Ht>ne quis fortè putaret,me iüotis.quod dicitunmanibm aggredi auclorem veile tam
ePidum,tamq; terfum ö? egregïè doftum, eumq; fiuiiofts adolefcentibusproponere,
V' iuflam aut certè probabüem confilij mei rationem primum redderem. Occurrunt e-
jfti viri nonimperiti quidem £$ignari rerum,fatisne conjlanter facere videar,quire-
l^is,aut certè jèpofitis v\s auHoribus,quiprifco & meliore feculoflomerunt, vnum è
tecentioribu4 aftumam potim ,& ad eum explanandum aggrediar, cümaliospenè in~
""Merabilesrfosq; maxime,quos pofteritas communi confenfu approbauit,explicare boe
etopore,pro mea cmjueludine & ex officio,debeam.Ego verb,Auditores,non fum is,
1"* veterestVti iam dixi, potim qudm vetera eaq\ prtedara ynquamprobarim: ac ft
nttquam & recoclam do!rlrinam,temporum ratione citiüs,qudm dignitate & vfu &Üi-
^arem, Quu enim tam alienm efi d reStt ratione & iudicio, qtti bominum <etatibus,
"O* autem fuo pretio aliquid tefHmandum,magmq' ducendum puteti Sed eb prolapft
ei} bomimminuidentia & aeca opinio,vt noua pene omnia,quamquamfapientum iu-
*c« pr<eftantiffim*,nonmodbfajlidiant,fed etiam aperte damnent: quod idem fuo fe-
Wonon temere videtur ille conqueüus:
Efle qaid hoc dicam [inquit] viui's qirod fam a negatur ,
Ec fua quódrarus fecula le&or amat?
Hi font iavidixnimirura, Regule, mores,
Praïferarantiquos femper vc ilJa nouis.
<0* qmmquam nos interdum moueant,retinenda tarnen efl cum re&tfentientibm per
P,ef«« con(enfio,vt nunquam iniquis imperitorum quorundam opinionibm nos abdu-
Htiarmr. Quis enim Ennium,vel TacuuiumVirgilio
? quis Lucano Andronicum
'uiumfquis Af.Tullif orationibm omni dicendiiepore accopia liniïis ,forenfesac
^rridets aHiones Af.Catonis feniorit antepontföEquidemfcio qudm non facilè fe no-
lttts apud quofdam inftnuet,vt bonorificum aliquem loc urn obtineat: adeö
-—nos noftraq; liuidus odic.
—Sc nifi qua: terris femora, fuisqj
* etnporibus defunfta vide%faftidit& odi't:
* Ifbdrecliut in ea re iudicium adhibeat>neq; qubd eo modo literarum dignitatem
&e*i Pelitifedquia non nifi<egrè patiaturfe vltimo baberi
loco.fi res in certamen ve-
*['•& induflriam excitarefe nibilo pltopoffe fteret
. At idqudm ab £quo & bono,
™*0» d recla ratione alienumi
e 2 Nam
-ocr page 66-
LXVIII             ORATIO MI NO IS
Nam fi tam, Gta:cis nouitas inuifa fuiffet ,
Quam nobis, quid nunc effet vetus'auc quid baberet
Quod legercc, tererecq; viritim publicus vfusi
Qudm multi multa po/Sint obijcere,vltro mihi in mentent venit:exijs enitnmorofi qui
dam & tetrici cafligatores,qu#cumq; fe vetuRate commendant,ea pene fola & in pri-
j mis omni bonore babenda putant-.nouis auéloritatem omnem fidemq; detrabmt.ln quo
\ vt fibi mire placentMa Plautinam cautione m in pergulis,in conuïuijs,in balneis, pe~
neq; dixerim medio ipfo foro perfonant:
Qui vtuntur (inquiunt iüi) vino vetere, fapientes puto ,
Et qui libenrer veteres fpeclant fabulas :
Antiqua enim opera & verba cum vobisplacent,
Aequum placereeftantiquas fabulas .
Nam nunc noua: quac prodeunt com^dia: ,
Multö funt nequiores quam nummi noui.
Agnofio,inquam,ego Comici verba,teneomentem) ni faüor: non tarnen boni iUi virf
mihi vnquam perfuaferintM in omne fcripti genus ejfe torquendum,quod defolü fa*
bulis Voeta itle perfricuè & aperte pronunciauit. Quibm nimiumfeueris iudkibus vt
non minus grauem qudm argutum opponam teftem>Lyricowm principem Tindarumt
qusfo,audiant:
                               «.vbio, <T* vnvav vi&rrépav • ZJinum vetus laudan
dumeffe vult,ai etiam recentiorum flores bjmnorumfuam quoq; laudem mererigra-
uiter acverèteilatur.lta quidem doBrinam veterem ac emditam nullus non laudaf-
quii tarnen ftoridas,vt ita dkam,recentium quorundam hominum fcriptiones,& quafi
teneUas nouasq; Mufarum coroüas labore ac ftudio concinnaias non aliquo putdbit
bonoredignas,non etiam debitafua taude ornandas exifiimabitlVullis itaq; vnover-
bodicam quod fentio,Auditores, non pofium facilim quam Plinij lunioris arguta fa-
nè & opportuna fententia-.Sum ex ijs,qui tnirer antiqttos,inquit ille; non tarnen ita vt
ingenia noslrorum tempomm defciciam
: neq; enim in gignendis optimis laffa ejl &
■quafi effeta natura.Sit ergorecens Akiatus,dumtarnen antiquam eius doftrwameffe
tonjlet.Quid enim excellentem ittam,& eruditorum omnium calculis probatam pw-
dentiam luris,quideloquentiam,qua alijs pr<eslititjn medium adducamïSic enim 'tam
«Hm non temere didkimus banc pukberrimam lurk dicundi facultatem reuera vrohw
l**SUv efle,($ multiplkem atq; vberem rerum optimarum peneq; innumerabilium CO'
gnitionem,veram profeflb & in aftione pofttam»non vmhatilem quandam
£? in pul'
ttere latentem decertatiönem,fed in omnium oculis ac luce pofttam fapkntiam
« Quid
loquar de Akiati admirabili dicendi peritia, deq; Uterarijs monumentis ab eo editis
» ^
qu<e omnia non augeri verbis .nedum illuftrari pofie certo fcioi Quanquamenim qui'
dam è veteribus eleganter & acute dixerit,faciUimum ejje laudare Solem, cum vbi»
que praflo & femper ej]e poffint laudationum argumenta pene innumerabilia- Ita cu0
dijficik non fit hominem commendare ,in quototegregiteanimidotes eluceant
: mihi
tarnen verendumeil,ne quis obijciat illud olim d Pbauorinonobili philofopbo vfurpd'
tum>Vituperari fatius efie,qudm remifiè laudari.Adde
, quod fi mihi aliquando ÜA»
tuendum efset>vt Alcjatum qmdam infignimerUafy laudatione exornarem, putarct*
equidem
-ocr page 67-
■■■■■■■^■■■■■■■■i
AD ALCÏATI EMBLEMATA.         LXIX
tquidem non alio eloquendi genere mibiopmtfie, qudm eo.quo celebritatem nomink
Alciatm eH confecutmivt qui olim ad kudandum commode Vindarum,non alia qua
Pindari lyraftbi opm ejfe cenfebat.Quamobremft certè ieneam,nunquam,aut raró ad-
^>odum,parem gloriam effe in dicente vel (cribmte.atq; in eo,cuim taudes oratione ce-
ltbrantM'.tamen rei difficultate nullo modo detèrritm,non poffum quinpro ingenijmti
tenuitate Alciatum commendem'quod ipfum tamecum pro tantiÜa meafacultate vix
ctofequor,vt certè cuperem,huimme£ vocis teiles aduocabo potentijimas & nobilif-
lltnas in Europa gentes, d quibm raram & exaélam Dotlom buim ornatiffimi erudi-
toonem probatam fuiffe d patribm accepimm.Primüm,teftis eil Jtalia, bonoruminge-
n'Of«w parens,qu<e bunc FerrartitBononi&TiciniJumma omnium admiratione defug
Zefiu fulminantem,im duik magno applaufu, pariq; auditorum concurfu grfrequen-
**« docentem audiuit Ttflis Gallia,qu<e eum Biturigibm per quinquennium aluit regijs
ipendijs.Tefiü Germania,qttte pr<e cateris femper induftrios & joUertes ba-
THtnes babuitquorum opera fafium,vt titerarum cultus
C? exercitatio,pridem extin-
Gothorum incurfionibm,caperit bac tandem mundi feneclute reuiuifcere . 7'eflts
*xter<e nationes omnesjn quibm tarnen eslaliqua bumanitas atq; inilitutio liberalis:
?"* omnes vno ore,vnoq; confenfu Alciatum excipiunt;ambabm,quod aiunt,vlnis am
PkxantUYsadamantiexornant-Et certè eafuit egregif bominis Suadela,vt etiam popu
'Qs immanitatè barbarcs,multitudine innumèrabiles ,ftc etiam exterosabfentes demul-
i*nt,vt mirer boe pene vno Italo iuris sludiumfuifie diuinitm excitatum. Qu<e turn
"lCo,non e si quod veslrum quijpiam exjpeclet d me,vt nobiles buim noftrte xtatis lu-
fl* doüores inter feconferam,neq; enim id meum eü
: & quamquam mibt permiffum
*cconceffum effe videretm,tarnen fiio inprimisid & permoleftum ö" odiofum ijs, qui
J£feposlponi alijs non tamfacilèferunt,quiq\ vel ingenio,quod ait ille,cedere nolunr.in
1»o ft putarem eos ne verbo quidem mibi fore moleslos , tarnen vt verè & ingenuè
*qteart                       ------noH mcus audec
Rem rentare pudor,quam vires ferre recufent.
Sedquid immoror intjsyqtne omnibm eruditis bominibm probata efie confidoi Enim-
Utro, Auditores, non eïl mibi animw cahulum adijcere mium ad eas diftutattones ,
Was magnafua laudefiripfit Alcïatm ad lm iüuürandumf de Embltmatum libeUo
"nc temporis habeo dicere;de eo inquam libeUo qui,vt vident omnes,perexigum eft,
i' ntoler» firipti conpderemm;at magim certè & locuples & ornatmji pieuuwji di-
**lt<>tem,fi officinam rerum omniumfekclifiimarum,quatq; iludio & cegniüone ornni-
0 "'gn# funt,egregiè ini~truclam:fi,vt vnodicam verbo bonorum mare aduertarnm.
**ufm equidem affirmare,nibil omnino efie quod pbilolcgi alioqui moroft in eo dtj'ide-
ent'Sunt enim nonpauci,qui lengiores verbotum ambitm,quiptodigiofas, vt jicai~
<,n>>foliorum & paginarumamphtudines , qui ptolixam in dcéirina fanagintm non
\er"erè faWdiant .QuU enim tam patienti animo eam librorum molim euolutrit ? An
"*tum nobis relitlum eft temporistan otijian vit<e denique, cuam tarnen brcwjjmtam
ye datam nemonon conqueritur,vt adalia etiam prwlara, & mquibm plm vtüita-
* e0e intetligimm, non primo quoque tempore ptopercn.m ï Rtëè Caüimachmiüe
®tllmimticHs,& me quidem diubatimagnum Itbrumjmagmm efie malum: vt inteU
e 3 Ugamus
-ocr page 68-
IXX               DR ATIO MINOIS
ligamus bomines infignireuera magmq; damno mulBari,quibttslibritammulti atq>
arnpli moluendi proponuntm.At vtpermulti funt,qui prolixitatem auerfentmftc prt
feftö alij quidam nominarihoc loco pojjent nonilliterati,non inertes, neq; pofiremo in
numero ponendi, qui ftmilitudinem,fatktatis matrem ,vtcrambènbis male recoBaffl
planè refugiant. Quid enim de ijs loquar , qui agrè admodum femnt fibi quafionuS
quoddamgrauiffimum impofttum bumerisM è multismulta conquirant,® non nift U'
boreindefejj) moksloq, (ludia perfequanturiSunt etiam ptrmulti auBores,qui mani'
bmtemmuHin quibus (ingulis non nifi f onaffe ftngulas virtutes reperire efl: adeo ni'
bilab omni pme beatum,aut omnibus abfolutumiperfeBumq-, numeris reperiridnO'
bispotcfl.Scioalios quofdam doBos & niks effe libros, è quibus res memoria dignai
exprimimus:aUos,qui- verborum puritatem & elegantiam doceanf.alios deniqy qui non
nunquam vtik duld pemifceam.Nibil dico de ijs,qui nihil nifi (pinas babent;aut ijs>
qui propter obfiurum dicendigenus
, aut infrerfas opiniones erroneas pium & corda»
turn leBorem fapenumero d legendo
reuocant.Qu.is verb in hac Embkmatum officina,
& quafi locuplete rerumoptimarum penu breuitatem non lauden quis varktatem n-
rumiucundi(Jimam>& exaBam pukramq; copiam non amplexeturi'quis multiplicetn
vmus libelluli tbefaurum sxigua mok comprebenfum non putabit excokndum,
Öf no-
fiurna diwtnaq; manu verfandumWt enim de prima illa virtute,qua breuis esl,primO
locoicertè Homerus ingeniorum vertex,quos egregios & fapientes viros effingit> eof-
dem etiam in dicendo parcos efie dich'.quantumq; mea mens diuturna leBionerepetere
poteltt& vettremhiftoriam recordari,non agrè reperio,quamdiu manferunt incorrupti
bominum mores,fermonem fuifieparciffimum & breuifiimum. Quod ijs perjpicere fa-
csllimum erit,qui priörum temporumauBores cum ijstqui po@erifitccefierunt,vnd con-
ferre voknr.vt Orpbeum,Linum, & alios cum Homerojum Hefiodo;Socratem,vU
tonem cum Chryftppo\cum Gakno Hippocratem. Veterumenimfapientumfuerefen'
tentU perbreues,quaft decreta quadam & placita, vt illa celebrata omnibus Pytha-
gor<e fymbola,Socratis,& aliorum quorundam fapienter & argutè, doBè grauiterque
rejpQnfayqu<ebodiecircumferuntur,quibu4 quid eruditiuslquid neruofiusl quid admira
hüxus
2 JMibildico de Soknis legibm Athenienfium,Lycurgi Spartanorum; nihil de
duodecim Tabulis}quibus mira breuitate contraBis tam diu Romani vfi funt, vt non
videamquid amplim pofieris accefferiucüm Pbilofophia primumloquax efie capiï.vt
ad rem Toet* illudboc loco exclamare lubeat
,
——laudato ingemia rura ,        Exiguum colito .
Pratermiferam EpiBetum,in quempermulta confertur laus,quod duobus verbisM*
y? Ysla.iriy*> vniuerfam Philofophiam compkxm efi
. Quod tarnen ha nolimfeuefè
accipi}Vt Qtnnino exulare vdim dicendi copiam, non vtikm modo,fed etiam necefla-
riam-.at vt yeslrum quifq; inteüigat, Akiatumfua illa breuitate concinnum &gw
turn omnibus non iniuria videri.iam ver6 quis breuemillam&argutamprifi* dofte
mfyluam non pluris babendam ducaUqudm immanes fcriptorum quorundampaginas»
qute mthi perinde videntmac cibi nefcio qui,ex quibm alimenti minimum
, reliquia-
rum multoplus,vt in cochkis & tesludinum genere,capitun Sed pergamus quafoad
varietatem il lam tquafe comwndat>qua in delicijs babewr, quaftudiofos' pajcit anh
mos,
-ocr page 69-
A D A LCIA TI E M B L E MA TA.         LXX1
ws,quttemditm cogitationem fulpenfamtenet Quodcum meditor vnd mecum, exi-
flmo eosineptos ejfe minimeq; diügentes.quifemper idemautlegunt, idemq\ femper
anunt,neq; varietate rerum,quam nobis natura ipfa commendauity ingenium perpo-
lttnt.Quidenim mom Seneca,acuti hminis,vita.tamen kflitutoplanè Stoici, moni-
J*fn conftliumq; grxuiffimum\quo non öbfiurè variam teftionem , vt alienam d üludijs
jectaturf Reuera bic magni nominis Vhilofophus non fine iudicio videtur fuam ed de
eftntentiam dixifje.fed nosnattiriecertijfmum quoddam prafcriptum fequimur, eiq\
Parer»m:quo nomine nutimeil,opinor,qui nobis moleïius ejfe deheat.Nam quocum-
RHe ocutorum aciem fleclamus,quamcumq; in partemfefe menshumana recipiat,mul-
lplex & varium non tam numero,qudminfimtate diflinBum depnbendemva.Phntt
rJ"ntnmflorumMrbatUmmagnimq\admirabilisesl in omni genereva.netar.um
l<ierfa animaliumfdcksïeacaloWm certè 'tammer abiliumdislméiio«imb veró ter-
ito ipjam videmus hdcparte niontibus eminentem,illa
va.ti.ibws lacunofam, fontiunt
Wzdamperennkateiftumnumjctcuumyva/laqj Oceauo irriguam>& certè d terra fecre
ttthfVt ipfa/ui maximum omnibus vbiq;jpèbïaculum prabere videatur.Cuimnatu-
Y* turn fapientis & prouida follertiamihomines ingenio m*ximè><&- arte ftUciter amtt
wifunhijspracipuè rebus,qua Utterarummonitmentis-coniinentur.£tenim rtSi/Jimè
PktaHtniingenium bumanurn nonefieita fterile&infecundum,& quafi cancellis cir-
Cttt»clufum,vtfua vi nonwntinerepojfetea omma,quaabundans & opulenta natura
^difcere voluifiet.Ne tarnen vos morer pluribm,Auditores,fi conferre libeat kunc ten-
Wum libellumcumalifs longè phrimis: &" ft mature iudicium.ódhibere par fit
, quit
°>J capietur ddmiratione,vbi obferuarit in eovno innumerabiles opes contineri, qua.
*°"nifimagnadijficultatefummoq; fiudio inpermultis alijs commode obferuaripofjmiï
Vt enim id aliqua parte reuocem quaft ad calculos, in Alciato puram,terfam,& anti-
Ju4tndiftionemmlliis,vtopinor>de(ikerabii:awmen logicum non abefl dpraclara illa
wfoica & inuentione rerum tam multamin: non iudicium & ordo> quo res tam varia
Wigerenturtnen hiftoria rerumpermultaruminon pbilofopbia morum & natura,qua
0f« in omnibus Emblematiscuupatur,vt quemadmodum in Homero pkriq, veterum
^erunteffe difciplinarum omnium officinam quandam locupletem;itain Alciatum v-
^'me conturrunUqua hominis eruditi <&ingemofi laudatam aliqmm ideam pojfini
pngere.Qua certèomnianouideod me dicuntur,vtaliquis vefirumputeume tam U-
er<t&aperta laudatione meós qualefcumq; inbunc aucloremlaboresvenditare cupe-
•qtiodprofeüb qudm alienumfttdmeöfenfu xfacilè qu'wis intelüget, ft verecundum
l^tniuni meum,fiwea vita rationem, ft minimum peneq;nullum iludiorum progref.
^f'tderit.Neq; vero is fum,qui Alciatuviri certè maximi,dignitatem raramq; do-
nn<tm cum mea tenuitate confètre audeam . lüe enim vir TroKvhap w wo\y//*9»V /o-
**dolibere,relaxandoq; animumyEmblemata omm fale& lepere Attico tinBa ejfu-
M: nos induftrïa,fludio>cogitatione,fenfu deniq; omni r.utium non lapidem mouemm,
* fipro éignitdte non poffumus ad vmbUicum perducere qua ecgitamus,faltem tamè*
Wiratione quaddmrapti,conieSianeanoflra qualiacumq; potius,qudmferia do8nva
wftum aliquem proponamus.lUe,vtife res ojferebat (quando mdxime d luris profef-
* °"e boneilam & libcramceflatiotiem'wpetrabat) ir,ï medio fuó otio Kegotiumlitera-
. e 4 rium
-ocr page 70-
IXXII             ORATIO MINQIS
riurn ccnfctfaius*, rem quidem pukherrimam, dignamque omni regio apparatu,erU'
duomm hominum oculk jpeéiandam propofuit: ego vero, vt lïbelli huiiu gufiitm ali*
qutm meo $<bitratu perciperem,innumerabiles pene auclorcs Gracos et Latinos aliqM%
quod certè audto dicere , diligevtia & voluptafe animi deuoraui
, eamque continuant
epcrum in pcrquircndo fixi atquelocaui,vt quiSifyphm verfat faxum , fudans niten-
do,f.d nejcw tarnen an hilum profecenm , Et hac mea certè mens,ea ccghatio,id
i«-
diciumtAuditores, vt tüm ea de re apud vos tam Uberè verba faciam,poJfim adolefcert
tta lipfum dtprecari. Fateor enim nefcio quoatatis feruore ante annos feptem contu~
i'ffe & jublegiQe me in Itbelli quandam formant aliquas minutias , quas cum amicis
aUquot mets ostendiffem, mihi aufïores fuerunt, vt de ijs edendis turn primum eogita-
rern,&m publicam edi iucem paterer.Jd certè,ne quid ego diffimulem,mibi fum valdb
placuit,vt quimmum sludiorumaliquod vel minimum jpecimen non agrè ferrem ftu-
diojistffeconfecratum: ad eamq; remcitius qudm lieebatyneque tammature,vtopor-
tebat, ad Chriflopborum Plantinum , ciuem Antuerpienfem, regium typogmphum
,
fcripferunt amici meonomine > vt quemadmodum isipfemibi coram pro Jua facilitate
primum bic LutetU pollicitm erat, deinde per litteras idem noninuitus confirmarat,
libelluspralo committeretunquod tarnen, vbi exemplar adeum tniftffem,pene omnino
auTlyptttiav, & reuera x.a,KÓypa.ipaV, diutuma & rnolefla negotiomm mole auocatut,
tam citó prafiare non potuit,vt ipfetonfiituerat.Sed ea tandem editafcbolia,immatu
ra pene omnino,neq; dignafatis qua hoc temporeitam eruditisbominibm abundanti*
lucem ferrenf.tamen excepta cum applaufud sludiofis, mibi animos admoummt, vt
quainculta parumq; ter fa efie fciremifumpto quodam otio libero corrigerem.Mea ka'
que pattesfunt.vt cum mihi tamgratos eruditorum hominum animos expertus fim ,
qui pro eo labore, alioqui tenui,gratias mihi non femcl habuerunt, de caïliganda Ma
editione cogitem : turn vt rejpondeam hominum de me bene meritorum exfpeftationi,
turn vt adolefcentum sludia quacwque tandem ratione iuuare pergam. Quod nego-
tium citiüs tonfeeiffem,& akcri sludio matwajjem, nifi prof'Jfionis mea eoniinua cu-
ra &lahoriofa contemio
, in qua ceffatori tffe non iicet, me pene. omnino d fubfeciuis
fludijs abiiraxiffet: nift, inquam ,me toto iam fexennio exercuijfet.Neque vero tam
factie eil ei, qui noflra huim profeffionis munws fuflineat, animumad res tam variat
dr multiplices applicare t quem certè magnum & arduum laborem ft qui tamfacilent
tffe putant,vsber»enteradmodum errant.NuÜHsenim planb animm efl veladeó reftè
d natura informatus.vt boe quicquideft,quod facere debemm ex officia, qui non mode
agendo,verüm etiam cogitando poffit fuflinere. An vosaliam caujjam tfie vllampu-
tatis,cur in tanto bonore,quo maxime artes aluntur, tam pami repertifunt baftenu*»
qui in hae profitendi laboriofa contentione prodignitate ver fat i finti Non efl longè re»
pttenda ratio-.funt enim omittendx voluptates,pratermittenda fludia dekliationis,lu~
dm,iocm,conuiuia,confabulaihnes omniu penefamiliarium deferenda:qua res vt pltt
rimaardua
£jf difficilis,in hoc genere homhes d labore honesloq; conatu fludioru humi
nUatis auocat,& interdu omnino abflrabit.Non longè abiero,dicamq; boe iepore quod
tacitm nuüo modo pratermitterepoftum-.notlra hac profefiio loge grauior eft,mag!sq;
feria>qudmft*ffücari-vnquamautperciperepoflttnt, qui dolium hoc numquam volute
runt'
-ocr page 71-
AD ALCIATI EMBLEMATA. LXXIII
*unt.Nutta ftquidem ars eïi digm hominU liberaliter eduati üuiio.cuim non aliqu*
cognitione oporteattinftum eum efle,qui munm hoc aliqualaude & bominum appro-
b*tioneftts~linere meditetur. In quo ego docendi minere obeundoquanto magis in dies
Pjoutltor, tanto etiam magis intelligo quam abftm d perfeèlione fummorum operum
,
"HiHtq; profeffionis dignïtate: vt quamquam vide/tr plerifq; nunc extra labom aleam
pofittit aliqua mea indujlria & exercitatione, imó vero bominum erudiiorumappro-
b*tione\tamen hauddubiè fateri cogar,me fundamenta,qu<e cogito, nondum bene ie-
c'Jje.Et h<ec quidem quamquam veriffima efjeconflet ,J'cio tarnen quant imperitis &
pirum cautk adolefcentibus arrideant exoterica potim quam acroamatica:quam pla-
C{ttnt,non follertes & induilrij,non laborioft & ingenuidoflores
, fed clamoft quidam
*f intportuni ardelionesyVt etiam fumorumvenditores,qui audacia quadam impuden
tl & intolerabilijuuentutem fibi deuinciunt, eoque nomine literarttmgloriam inftgni
Huodam faflu complere non verentur.Quid enim nos,nos inquam laboriofi & induflrij,
Ho» vbicumq-, faci fcbolailicaprobamuiïquia faiïum omnem pracludimm; quia ma-
wtnns fludere vtilitati audientium quam voluntati; non pendemmab aura populari;
"tic multor urn capitum bellua non obfequimur
» Etbinc ill<e laaym<e,Auditores, vt
temini mirum ftt, eur etiam lupiter ipfe,vt eft in adagio veterene quidem placere om
tibut pofiit.Sed vna tarnen optimè faftorum con(cientia>& doclorum quomndam ho-
winum de noliris sludijs grauijffimo iudicio fuflentamur atq\ animum coüigimm:quam
1u*m nihil ftt quod mepcenitere debeat,vt eorumhominum,qui ab euentu metiuntur
0mnia,fortunam incufare velim.Licet enim minimè gloriari pó{fim>vt ilk,cui mille S't-
tHlit errabant in montibus agn&:neq; cantare audeamsqu$
-----folirus fi quando armenta vocarec
Amphion Dircsus in A&so Aracintho :
tarnen mea ipfeforte content ns, ft fa* esl,ft lice^Auditores^icam ingenut:
Non fum adeó informis:nuper mefn lntore vidi,
Cum placidum ventis ftaret mare.Numquam ego Daphnim
Cantando metuam,fi nunquam fallit imago .
$ed iam nimis multa de mexin qua nimirum commemoratione, vereor ne quis exiili-
net me meas merces alknis nominibws veÜe carim vendere. Quod ft facio, mei planè
'^nirnmemor^vtqui nafutishominibws me ridendumpropinem . Atne patiar vos
,"»c mnfatiatos difcedere,neve aberrem d fcopo,quem mibi primum propofueram,vt-
9"e vnoquaft fafce complec~lar,qutt haclenm d me diBa funt,qu<efo , sludiofi Adole-
ipntes (vos enim iam alioquorjn quorum gratiam noflri hi labores inslituti[unt)qu<%
'°>inqnam,noslri huius autloris antiquam doclrinam diligenter cbferuemus 0 exofcu
e*nunpe ritiam iuris admiremw.eloquentiam confeèlemur: fuccinclum dicendi genus
e°deni cum dottis hominibm confenfu approbemusivarietatem cenè gratijjimam iucutt
^'Iftmamq; venemur.cuim ftngulas easq; admirabiles virtutts ft penitiws intuemur
,
wtfaurum habemmnulloauronullisq-,gemm'vs conferendumimultoq; magis admira-
wkrn,fi eins vniws felecJiffimas do8rin<e gemmas cum aliorum velcertè permultorum
pofculis comparemm.ln quo Emblematum libello mea qualicumq; commentatkne il-
luflr<indQ,nQnputQ me omnino male bonas horas colioca^e-.quAmqnam id diflum nolim%
vt
-ocr page 72-
IXXIV          ORATIO MINOIS
vt cornicibus%quoi aiunt,configam oculos, aut me apud vos efferam impenftus, quod
neq; veflra dé me expeBatio,neq; mempudor vnquam pateretur.Sed boe vnum coth
tendo-.excufetur^qutefo (idenimmihinonfemeldeprecadum) exeufetur,inquam,nimit0
adolefcentu meaferuor, qui iibellumquaft è nido implumëtVt italoquart& vt mmir
tuïum fetum emitti permiferim: excufetur deniq; nimia fortaffe tarditas, qu# effècit
vtnpndumfatii mibi facere potuerimtneq\ fupremam admouere mmum in eo diligetet
cmendando
, eoquod continuümmeammprdeHïonumpenfum abeo, quod'tamdit*
mibi propofueram,me diutim auocarit. Sic enim mibi firmo quodam animi propofito
ïiatuiyVt quamdiu milti liberè ac quiete verfarihacin Academia lictterit, efficiamtvt
qui eruditis hominibus rationem mei ocij conïlare velim. Quid enim verear apud vos
mèas bic fateri delkiastAdolefcentes optimi,
Mufenofter amor Permefïïdes.
Jnquamm ftadio quamquam moleUo & <erumnarum pleno, boneflo tarnen & lauda'
bilitftc me contineo,fmgulari Dei beneficio
, vt müm vnquam fuerit adolefcens > qui
me totoiam fexennioprofitentemde fuggeiluaudierit
, cui tarnen modeftia commen-
data fiticui bonesli cultus tui deniq; humanitatis liters, qui idem mibi ex animo non
fuerit obfecutus. Nihil moror aliorum sludia & laboren Certè multos follicitudinunt
plenosjper me liceuobleclentur alij c<ecis quibufdamcupidiuttbusialij fori iurgia con-
feftentur,bi rei militari,aut mercatur<e faciundtê iotos fefe dedant,alij lucminbient,&
opimafacerdotia vel prece,vel pretio,ftpofiintiducupari non defmant
:
Meverö primüra dulces ante otnnia MaCx ,
Quarura facra fero,ardetiti pereulfus amore >-
Accipiant, cceliq, vias Sc /idetamonftrent.
D I X I.
INDEX
-ocr page 73-
LXXV
I N DE X
ÈMBLEMATVM IN LOCOS COM'
munes ad ftudioforum commoditatem
digeftorum.
Numerut prior ordinemEmblematis > alterfaginam denotat •
7)Ra:fatio                                          i.
4-- Infigiiia Ducatus Mediolaneniis;     9.
*  Mcdiolaiuim .                                     18.
.»; Nuiiquamprocraftinandum.
                23.
DEVS SIVE RELIGIO.
4 In DeoJajtandum                                16.
* .Sapientia h.umana,{tultitia eft apud Deum.
6  FiiftaReligio.                                     40.
7  Non tibi, fedReligioni.                     46.
Qua Dij vocant.euiidum.
                   ƒ 1.
VI RT VTES.
i)L                          F I D E S .
*  «dei Symboliun                                 $6.
*° Focdera
                                              (,0.
llSiIentium
                                           éj.
^Nonvulgandaconfiüa
                         71.
l Nee quxftioni quidem cedéiidum • 76-
j
               PR.VDENTIA.
4Confilio & virtute Chimasram fuperari,
lioceft, fortiores &deceptores.
         81.
J Vjgilantia & Cuftodia                        J8j»
16 Ni/pe, vgl pi [AM? 0.-7T19HV up&pa. rtunA
Tav tppzvav .                                     91.
TRy ma.pi@HV> T/ <T' t(t^ct; 74 pot S'tov éx.
irtKia^w
j
                                    102.
8 Prudente» .                                       108.
in ?ruc'ens rnagis quam loquax.           ia
^Maiiirandum.                                  iU.
■ In deprehenfum                                ïio.
£ ^"fïodiendas Virgines                       121.
3 ^iiio prudentiam augcri.                  119.
^Prudentesvinoabftiiienr.                   ijj.
* Hi ftatuam Bacchi.                           15 8.
l5Gramen.                                         151.
IVSTITIA.
7 Nec verbo.nec fa&o quemquara l?dédum.
l8r »57.
2-^*n^cm tandem iuftitiaobtinet. 161.
,*£t,air»fèrociflimosdomari
                 167.
3l Ak3"3m refctendam                          ^*-
Abftuientia«f»0»w'£wV*/>*7»#*te. 17^
32 Bonis adiuitibus nihil timendum . 179.
FORTITVDO.
3 3 Signa fortium .                                183.
3 4 'A'viftt xsu a.Tt(-)(d.                           1 ?o-
3? Inadulari nefcientem.                      193-
3óObdurandHm aduerfus vrgentia. i?8.
37 Omniamea mecum porto.                103.
CONCORDIA.
3 8 Concordia: fymbolum                      207.
j9Concordia                                       no*
40 Concordiainfuperabilis-                  nj.
41 Vnum nihil.duosplurimum poflè. n6-
41 Firmiflima conuelli non poflè.
           219
S P E S.
43 Spcs proxima                                   224.
44 In fimulacrum Spei.                       217.
45 In dies meliora                                232.
46 Illicitum non fperandum.                23 ƒ.
47Pudicitia.
                                        235.
V I T I A.
P E R i• I D I A.
48 In vi&oriam dolo partam.                ij 9
49 Infraudulentos.                             241
joDoIus infuos .
                                245
yi Maledicentia.
                                  248
$2 In receptatores ficariorum .
             251
ƒ3 Inadiilatores.
                                  15/
y4Ei, qui femel fua prodegerit .alienacredt
nonoportere.                               2j8.
STVLTITIA.
jjTemeritas.                                       x6i.
$6 In temerarios.                                 264.
5 7 Fu ror & rabies.                               2é8.
j8 Ineos,qui fupra vires quidquam audent.
270.
J9 Impoffibile.                                    *7J«
60 CucuJi                                            2.7 j>
61 Vefpertilio ,                                     279.
62. Aliud decoder»
                               281.
<$~ Ira
                                                  i8f,
64 In eum,qui Ilbi dammim apparat. 28?
$5 Fatuitas.
                                  in«
-ocr page 74-
LXXVI INDEX EMBLEMATVM.
rf«s Obliuio paapertatis parens.              ij4-
SVP£RBIA.
67 Superbia                                          196.
«8 Impudentt'a.                                   Jor.
6» flKltUTlO..                                       3Of.
70 Garruliras.                                     311.
71  Inuidia ■                                          3 16.
LVXVRIA.
71 Luxuria                                          )»;.
73 Luxurioforum opes.                       jxf.
74TurauIus meretricis.                       3x9.
7y Inamacores meretricum .                333.
7<f Cauendum a mererricibiis.              3 j fi.
77 Amuletum Vencris.                        340.
78 Inuiolabiles telct Cupiditiis .              343.
79 Lalciuia .                                        348.
80 Aduerfusnaturam peccantes,          3 jj.
DESIDIA.
SlDefidia.                                          \%6.
81 Defidiam abijciendarn .                     3 60.
83 Infacilèa virtutedefcifcentes.
         363.
84lgnaui
                                             366,
A VAR ITIA.
8/Auaritia»                                        3 <??.
86 Iiiauaros .                                       373.
87 In aulicos .                                      377.
88  Infordidos.                                     380.
89 Indiuires publkomalo.                   381.
f o Iuauaros , vel quibus meJior conditioab
extraneis offèrtur.                        385,
G V L A.
jiGuIa.                                             389.
511 Ocnieffigies.                                   J?3-
f] In parafitos.                                    396.
?4 Paruatvi culinam duobus ganconibus non
fufficere.                                      199-
91 Capthiusob gulam .                        401.
96  In garrulum & gülofum .                403.
97 Doélorum agnoroina .                      4oj.
N AT V RA.
518 Natura.                                          409.
95 Ars Natu ram adiuuans.                   414.
Ico In I uu en tam .                                 418.
lor Inquatuoranr.i tempora.               42.0.
ASTROLOGIA.
loiScyphiisNeftoris.                         413,
l°J Q^ia: fupra nos.nihil ad nos.          4x6.
i04ln Afttologos.                               431.
lof Qiualtacontemplantur, cadere. 438.
A M O R.
106 Potentiffimusaffeflusamor.          441.
J07 Potciuia Amoris.                           447«
108 Vis amoris .                                   4jo.
ioi» Inftudioium captum amor-e.          4J.3
1 lOtLvTtfat, id eft, Amor virtutis. 4f7'
iiiai/TtpM.Amot virtutis,alium Cupidinerö
iliperans •                                     4^1«
niPulciaqiiandpqjamara fieri.         4^'
113  Ferè fimile exTheocrito.               4^?'
114 In itatuam Amoris.                       473'
115  In obüuioncm patria:.                    484»
116Sirenes. 487-
117 Senex puellam amans .                    4S>5"
118 In colores .                                     49?«
FORTVNA.
119 Virtuti fortunacomes                   J07.
1to Fortuna virtincm fuperans.
            j n-
in Panpertatem fummisingeuijs obefïè, ne
prouehantur.                                Jio-
ixi In Occafienem .                             JJ)'
H3 Infubitum terrorem .                     sz9'
114 In illaudata laudantes •                   532.*
11j I n momentaueam felicitatem . 53 8»
ix« Exdamnoalterius.alterius vtilitas- 541«
izy Bonis aufpicijs incipiendam •
          j4/>
iz8 Ninil reliqui                                  ƒ48»
12.9 Male parta.malè dilabuntur*         554-
jjoSenafper praïftó etfc infortunia • }J7-
131 Remedia in arduo , mala in prono cflê •
ftfQ.
H O N O R.
131 Exarduis pcrpet'ium nomen. f64-
133  Ex litterariim ftudijs immorralitatcrr*
acquiri .                                       568»
134 Tumulus Ioannis Galeacij Vicecomitis*
j7r.
13 j Optimusciius .                              <fl6'
i}6 Strcnuorum immortalenomen.       j8i-
137 Nobiles &generofi.                       58f*
138 Duodeeim certamina Herculis.      j?i'
13 y In nothos.
                                     eoo>
I40lmparilitas.
                                   Éo3'
141 Indefciicentes .
                             io6-
141 Aïmulaiioimpar.
                        éo8-
143  Albutijad Alciatum,fuadentis, Ttde tu*
multibus ItalkisfciVibdacat,& in Gal-
liaprofiteatur .
                             «ji»
PR IN CE PS.
144 Prtnccpsiubdironim incolumkatem pro
cu rans.
                                        61 ƒ.
14j InSenatum boni Principis .             618'
1 $6 Confiliarii Princrpuro .                    61)'
147 Opulentia tyranni, paupertas fubiecto'
rum.                                            <ji7»
148  Quod non capk Chriftus, rapit fifcuS'
630.
149 Principis dementia.                        $3 *•
RES-
-ocr page 75-
INDEX EMBLEMATVM.        tXXVll
rr0c,, RJ?spV.BLICA
179 Ex pace vbertas.
741.
i7.
641.
^'Refpiiblicaiiberata.
SCIENT IA.
180 Do&os dodtis obloqui nefas eflè.    747«
181 Eloquentiafortitudineprasftantior. 7fi.
18* Facundia dilficilis.
                        758.
183 Antiqiuflïmaquacqjcommenticia. 760.
i84lnfigniaPoetarum.
                        767.
185 Muucarn Diiscura: efle .                773-
186 Littera occidit,ipiritus viiVificat •    7%°'
i87Di(fta feptem Sapientum .
               78/.
IGNORA NTIA.
188 Submouendam ignorantiam .          796.
189 Mentem.non formam,phis pollere. 803.
190 Diues indo<ftus •                             806V
MATRIMONIVM.
191  In fidem vxoriam ,                        Si2.
ipiReuerétiam inmarrimoriio requiri. 817.
193  lufoecüditatem fibiipfi damnofam.8xi.
ij4 Amor filiorum .
                             814.
i?j Pietas filiorum in parentes.
             82.8.
ip6 Mulieris famam.uon fbrmam, rulgatam
eflêoportere.                                851.
i?7Ïn Pudoris ftatuam.                      838.
1^8 Nupta contagiofo .                        841.
ARBORES.
199 Cupreflut.                                    848.
ioo Quercns.                                      8 ƒ 2..
tol Salix.                                           %1S-
lOiAbies.                                           8 $ 7>
lojPicea.                                            85?»
194 Cotonea .                                       8£i>
105 Hedera.
                                        86;.
lotfllex.
                                             868.
107 Malus Medica. ■
                  870.
ig8Buxus.
                                          873«
ioj> Amygdalut •
                                  87J'
iloMorus
                                          879.
111 Laurns
                                          881.
iiaPopnIusalbs.
                                8S£,
If,T .           V I T A.
IrjAnTUamhumanam-                         «4«.
* fl■ ■ « quandoquc falutem rcdimendam.
t.._              MORS.
ict^Um Iaruis non lu^audum .         «/4.
ijgjefMo»e& Araore.                     6,7.
> jntotmofam fatoprasreptam.        6«i.
J 7 In mortem prarproperam.              663
IJS terminus .                                    gé7#
* s Opuienti hasreditas.                      %71'.
,ï0. ... AMICITIA.
Annemaetiam poft mortem duras. 676.
91 Matuum auxilmm.                       eSOk
61 Aiixiliumnumquamdeficien*.       6
l6i Gratia: •                                       
81.
6Si.
HOSTILITAS.
jHlndetraftores.                               gai
*S Inatus impetus .                             g9J
x°s Ahquid maii proptervicinii malü.6<>8
7 Ineum, qui trucukntiafuorum perient
701.                                             *
70;.
70?.
711.
714-
j ? A minimis quoqj timendiim .
'° Obnoxiainfirmitas.
7 r Vel poft mortem formidolofi,
j. ,            VINDICTA.
*7ili,ftavindiaa.                               _,g
^Iuftavltio.                                   7?ll:
'+Parem delinquenris & fuaforis culpam ef-
'Mlmspeecatjaliuspleclirur.           718.
76Infanigiadius.                               -,.'
178 Ex bello Pax,                                ££
KNDEK
-ocr page 76-
LXXVIII
INDEX ALTER
EMBLEMATVM IN ORDINEM
ALPHABETICVM DIGESTORVM.
Numerus ptior Embkmatis, poUèïior pagin* eH.
Defidia
Defidiam abijciendam •
Diiïafeptem S.ipientum
TSiues indoBut
Doóïorum agnomina
Si.     3f*«
81.    36O'
187.    78;'
190.    8o3>
P7-    40/»
ABies                                   ïoi. 8/7-
Abftinentia a muncribus capiundis.
31. i7«.
Aduerfut nntmam peccantes. 80. }f}>
JEmulatio impar •
                      14*-. 608.
JEre qattndoque frlutem redirnendarn. tjj»
Albtttij ad Alciatum,fuadentu,vtdetumul-
tibu-s Italictsfe jubducat,& in Galliapro
fiteatur.
                            14$. tfii»
Aliquid mali propter <üicinnm malum . 166.
698-
Alimpeccat,aliuspleBittty. 176- 7^8.
Amicitia etiam poft jnortem durans . 160.
676.
A minimis quoq; titnendttm . 169- 70?.
Amorftliarum ■                          J94. 814.
AmuletumVenertt.                     77- 340.
Am)'gdalm.                              109. 875»
A'vTtpa(>id eft, Amot virttttu. 110.    4/7.
A'v7tpaf<Amor virtutts alitttn Cupidinemfu~
perans. 111.    441.
Antiquiffima qutq; commentitia 183.    76J».
Ars naturam adiuuans . pj>.    414.
Auaritia 8 ƒ.    369.
Auxilium numqtfam deficiens. j6i.    <s8i.
Bonu a diuitibas nihil timendum* 31.    179.
Bonts auSpici/s incipiendum. 117,    ƒ 4 j-.
Buxtes 108.    873.
Captiuus ohgulam 97.    401.
Cauendum d meretricibtu 76.    336'.
Coneordia. 39,    u0.
Coneordia infuperabilts 40.    113.
Concordu fymbolum. 38.    107,
Confiliarij ïrincipum. 146.    613.
Confilio &> virtute Chim&ram fuperari, hoe
e!t,fortiores & deceptores. 14.      81.
Cotonea 104.    861.
Cuculi ga,    17 f,
C«7» /<* r## »0» luBandum. 1 ƒ4.     dj 4.
Cuprcjjm i99.     848.
Cuflodiendas ■virgines ■ li.    im.
De Morte & Amore Ijy.    6f7.
DoBos doclis obloqui nefai ejffe     180.    747*
Do/ft** «'# 7«^»                              5 o.    14i •
Dulciaquandoq;amarafteri       in.    4*^*
Verefimilè exTheocrito.         113»    4<?9'
Duodecim ceramina Herculis       138.    ƒ 9 *•
%'^pav aJ'aptt J'aptt.               168.    7°J*
Ei,qui femel piaprodegerit, aliena credi noff
oportertj.                             54.    ij*-
Uloquentia fortitudine pnsiatior. 181.    7 J V'
Ztictm ferocijfimos domari             19.    i67'
Ex arduu perpetuum nomen         131.    5^4*
Ixbellopax.                             178.    737*
.£# damno alteritu, alterius  vtilitM • 11 **•
J4I.
•£#litterarum Radijsimtnortalitatem acquf
ri •                                     133.    668»
Xxpacevbertat,                         179.    74**
Tacundiadifficilit                      i8i*   75**/
Tat uitat                                      6j.    a«>x.
R<!7d! Religio                                e.      4q< •
yidei Symbolum                           g.      yó-
Tirmijfimaconueüi xonpoffe,         41.     n*?-
Fceder*                                         10.    <o-
Vortuna •virtutemfupemns.         j 10.     JI *•
Furor & raèies .                            57.    ié8<
Girrulitas                                   70.    311«
Gramen.                                     jg.    ij-i.
Gratiam referenda/»                     )o.     171*
G"*«'«                                        153.    •SS*»
H"fe>'<*                                      ioj.    86 f«
Ignmi.                                       g4.    jg^.
^f*                                           lOfï.    8<ï8'
llltcitum non fycrundum.              4,6.    13 f •
Imparilitat                                I40.    003«
Impojfibiltj                                  j9.    tjj.
Impudentia.                                eg.    joi.
In adularinefcienttm                   \<.    \$)>
In adulateres ■
ij/'
*3'
-ocr page 77-
INDEX ËMBLEMATVM.          LXXIX
amatores merctricum                 7$.     333.
*n*nuimpétus                               jgf.     691-
'n Affrologos                                 I04.     431.
'nauaros                                        gé.     375.
» «M»ros,vel quibm melior conditie ah extra
net4cffert»r.                           90.     $%f.
waulicos                                         87.     377.
**icolores                                        II8.     499.
^Oeolttandum                             4-       aé.
<* deprehenfum                               al.     110.
«»defcifcentes                               141.     606.
«* detraSeres                                164.     tfsi.
y* *« meliora                                4;.     aj i.
** *««< w />«£/,Vo wafo                   89.     3 81.
*e« , quifupr» vires quidquam audent.
ƒ8. 170.
** eum,quifièi damnumapparat.64.     *89-
** eurn,qui truculentiafuorumperierit, 167.
, , 701•
yfacilea virtute defcifcentes         83.     363.
pfidem vxoriam                          191.     81 a.
frcHnditatemftbi ipft damnofam      193.
8ai.
p formofam fato pnreptam,         ï$6,     66%,
y pattdulentos                               49.     a4i.
pgarrulum & gulofum.              96.     403.
iüaudata laudantes                 114.     f31.
'yluttentam
                                  100.     418.
*njomentaneamfelicïtatem.      !!ƒ.     ƒ38.
pmortempnproperam.                 ifj.     66%
f^fthos                                        139.     tfocL
pobltuionempatrié,.                   115-.     484.
Occafionem                               m..    ƒ13.
pparafitos:
                                     93,.     39e.
Pudcris tfatuam                       197.     838.
p luatuor anni tempora
              101.    410.
P reccptatores ficariorum
              ja.     aji.
luflavltio,                                    173.     71 tJ
tafcittia                                           79.     348.
I4»r»x                                            Ui.     881.'
Litteraoccidit,fyiritlttviuifieat. lU,,    78a.
Luxuria*                                         71.     311,
iMxarioforum opet:■»                         71 „    jij-,
Maledicentia..                                ƒ1.     a+8.
Maleparta% male dilabuntuf. 119.     ƒƒ4»
Malus Medica                               107.    870«
Maturandum\,                                ao.     116»
Mediolanum                                   t.       18.
Mentem,non formam.pltu poüen 189.     803.
Mortts                                             iio.     879.
Mulieris famam, nonformam vulgatam ejfe
oportertj.                               196,.     831„
Muficam Dt/s cur& ejfej,.               18ƒ•     773»
Mutuum auxilium                       16 j.     <j8o.
Natura                                             9g.     ^09
Nee qmflioni quidem■ cedendum 13..    76.
Afo verba, net faclo quemquam Udendum *
NMpêjWW^e^w''«srt7»f£pS'fiet.7a,uTaTai-
-■ vptvav «                                   ld. 91.
Nihil reliqui ,                               118» ƒ48..
Nobiles & generoft.                       137. jgj-fc
Nontibi , fed Religioni                  7. 4^
Non vulganda confilia                    iz. 71..
Nunquam procraHinandum          3. 13.
Nupta contagiofo.                           198. 842^
Obdurandum aduerfus vrgentia 36. 198..
Obliuio,paupertatis parens,
          66. a<>4,
Obnoxiainfirmitas.                       lyo- 711..
Ocni effigiet.                                      gj,., j^j,
Omnia meamecumporto •             37^ 103.
Optimus ciuis.                               i^j. ƒ76.
Opulentia tyranni, paupertas fubieüorum»
147. 6a7.
Opulente hureditas
                        JJ9- <?7J.
Varem delinquentie & fetaforis culpam effe.
174. 7af.
Paruam culinam duobus ganeonihus nonfuf-
ficere»                                     94- 35»^«
^**'                                                177- 73 4.
Paupertatemfummisingenijs obejfe neproue-
hantur.                          ui. jio,
hioScUi        .                         17., 101,
<piKa,\nia.'                                       69.    301,,
.P*Ve<t.                                           ao}.     8j9..
Pietasfilioruminparentes..           I9y.   . 818.
Populus alba                                au,     885.
Potentïa Amoris                            107.    44.7,
Potentijfimus affeStus amor.          106.      441.
*»'gladius                              ijs.     731.
ijenntum boni Principis.
I4f. 618,
ia/T " Ducatus Mediolanenfis. 1.        9.
/,7" * Poet ar um. 184.     7 6 7.
,J"»«Ucrum Spei. 44.     „7.
firdidos
ftituam Amoru
*
88.      380.
114     473.
aj.     138..
109.     4/3.
lij-     Ja9.
J6.     a«4.
48.     1^9«
71.     31e.
Ifi.     «4fJ.
73-     543-
<fj.      18 ƒ.
17a.     71S.
fe
lJr'°fi'm captum amore
t Witum. terrorem
? te>nerarios
hH?f?rt4tm dolo partam
hu-"/"* hHmanitm
j^abïles telo Cupidinis .
*"?* vbidiSa
lJr&fatioin Emblemata
-ocr page 78-
LXXX         INDEX E M BLIMATVM.
frineepsfitbd'ttomm incolumitaum precuras
/44- 6is.
Semptrpr&fto ejje infortunilï
Senexpuellam amant.
Signa fortium-
Silentium
Sirenes
Spes proxima
Strenuorum immortale nomen.
Submouendam ignorantiam
Superbia
Tandem tandemiuftit'taebtimt.
Temer il'as
Terminus ^^^^^_           
ïje»
117.
33-
11.
lier.
4*-
13 *•
188.
*7.
18.
SS.
i;8.
1S7'
49S'
183.
6S.
487.
2*4»
J8i.
796.
196.
16%.
161.
667.
134.
1
31».
714.
179.
281.
8J.
xij.
SOf.
450.
ij*.
63».
111.
108.
y;-
tig.
;i.
4ié.
458.
148.
il*
641.
191.
SSf.
*17-
Principis dementia
Trudens magis quam loqmx
Irudcntes
Prudente* vino ttbSiinent.
fudicitia.
§}t/a Rij vacant, eundum
GJutfupra nes, nihil ad nes.
G^uercus
.
                         ^L^^
149.
19-
18.
M-
47-
8.
10?.
200.
§luialeacentemplantur,eadere. tos
Gktod non capit Chriilus , rapit fifcus.
6$o.
Hemedi* in arduo,maltt inprent effi
JLeSptblica liberata .                   Ijl.
Heuerentiam in matrimonio requiri .
817.
Salix
                                          201.
Saluspublie*                              Ijo.
Tumulus loannis Galtacij Victcomitis,
S7*--
Tumulus meretrieis »
Vel poft mortemformidolcfi,
VeSpertilie ■
Aliud de eodem.
Vigilantia & Cuftodia,
Vino prudentiam augeri
Virtuti fortuna cornet.
Vis amoris
74-
171.
éx.
<2.
H'
J19.
IOg,
Sapientia humana ftultitia til apud Deur»
Seyphns Neftoris                          101. 41J
Vnum nihil,duosplurimumpoffe. 41
CL
-ocr page 79-
I
CL. V I R X
ANDREAE ALCIATI
IN'ilBRVM
E M B L E M A T V M
PKJEFJTIO
A D
CHONRADVM PEVTINGERVM
AVGVSTANVM.
"V\V M pueros iuglans> iuuenes dunt tejferA fattit,
"*^ Detinet & fegnes chartuL\pitta viros i
Hac nos fesiiuis Emblemata cudimus hor is
>
Artificum illuBri Jtgna%fa$a manu:
VeJlibus vt torulos
, petafis vt figere parmas ,
Et valeat tacitis fcribere quifque notis.
At tibi fapremm pretiofa ncmifmata Cefar,
Et veterum eximias don et habere mantts;
Ipfe dabo vati chartacea munera vates
,
Sltt£ , Cbonrade , wei pignw amorts habo .
C OM M E NT ARII.
exhibert valeat. Citer urn potentiffimtu iU
Ie Cifar,Germanorum Imperator, te donet
pretiofis numifmatibus, huiufcemodi fpe-
cies éf imaginespr&feferentibut, veterum
olim artificum mira induftria elaborafts :
Ego enim vates tibi etiampoets, carmin*
folum ,piéfos & chartaceos mitto libellos,
fmgularu mei erga te amorts certijfima
pignora-j.
Pkoponityr hoc cpigramma
vice pra:f"ationis,qua (iium libellum Em«
blematum confecat nobili Viro Chonra-
do Pen tingero.Snmpta autem cft quadara
imitationeex oratione Ciceronis pro Ar-
chia poeta , vbi illc fic argumentatur :
Q_uareqiiis tandem me reprehendat, aut
quis mini in re fuccenfeat, R,quantum
exteris ad fuas resobeiindas, quantum ad
feftos dies Judorura celebrandos , quan-
A         tam
HA N c eandem p rsefarionem edirio
StocKliameti habet foltitaoratione,
'n hunc niodum :
S^updpueri nu ei bus ludendu tempus te-
rere , iuuenes cubu vel alen ,grandauiores
•vero defidiofi viri f&penumero chartarum
lufufaüereföhnt:iknos animi etiamre-
creandi caufa , &• fuccifliuu quibufdam
horis in Emblematibus hts componendts,
1ST) peregregijs artificum imaginibu-s ador
nandu infumimus. Vt qttüque ea veftibut
(vehtti inauratos, vt föhnt globulos) aut
ttiampilèts feu galens
( % tfit nitidafcu-
*Mt* in hunc modum exfculpta) ornate in*
firere,fciti & venufii adapt.trepojft: atj;
'
f-'*"2 Per iftiufmodi charaéleres veftigict,
&flgumtos modos,s.nigmatam inflar,pul-
tra. quzque commo,jflrare,etplane,velfine
vu* verborum litterarumq;ferie facih
-ocr page 80-
Aridreas Alciati
tum ad alias voluprates , &adipfam re-
quiem animi & coi'porisconcejitur tem-
poris : -quantum alij uibiumtfiitempefti-
uisconiiiuijs;quantum dehiq;alea:,quan-
tnm pilaeuantum mihi egomet ad hijc ftu-
dia recolenda fumpferolPrirnó? itaq-;: Au-
t«r fuum ftudium laudat ex dfffimilibns:
occafionêm huius opiïfculi canfcribendi
aperit , defcriptïonem Embleiiiatis, eiu'f-
demq; vfum ac finem ponic:& ad extre-
«uim amico homini accitóo Chonrado
idem fuum ofufculum modeftè com-
mendat.
AbChonradvm.] De Chon-
radQ ijloPcutingerd; ctfj hoc opufcuUtm
«licatiim corrftat,tar.tum'ea dïcam & huc
leferam, quxfcriptorum noftri temporis
leclione confequi potui. Andrcas Cratan-
der in Epiftola qiiadam , quam editioni
omnium Ciceronisoperum pixfixit, hxc
habet:Chonradus Peutingerus, eximium
illud Auguftanorum Vindelicotujn de-
cus & fpecimen , qui cum incomparabili
au&oritate, quam in gnauiter fuftiriendis
molibus Reipubl. magna nominis celebri
tate adeptus eft ,egregiam humaniomm
ftudioruni peiitiaro couiuinit. Proqui-
bus quo animo depugnet,vd inde fatis ap.
paret,quöd mihialiquot Ciceronianarum
orationum reliquias , & vcHerauda; vetti-
ftatisexemplaria tranfmifit, tanquam au-
jiiliatricescopias, &c* Hsc quidem ille .
Sed expreftius Henricus Pantaleon Pro-
fopographiac patte j.eiufHem Chonradi
vitam Jaudeïque perftrinxit. Sicautem
ait: Chonradus ille Auguftx Vindelico-
rum ex honefta fafriilia natus, & inomni
genere virtutum ibidem edticatuscft. Is
cum feliciingenioeflet pïxditus, a teneris
annis literis jncubuit, & in primis legum
Ieclionidiligetem operam impendit.Hinc
faftum, vt Iuris Doclor omnium accla-
hiationecreatus fuerit Accedebantmultx
heroica: virtutes,& rerum agedarum dex-
teritas, Itaqtiepatria» vrilis ciuis, & fin-
gulareornameimim exritit, atq; a Maxi-
miliano Cxfareinter fïiosconfiiiar'ios co-
optatusfuit. Qnjneriam lninc Erafmus
Roterodamus pliirinilim ob eruditionem
dilexit,& interfumnios amicoshabuit.
Sciipfit is anno i $06. Sermones comiiua-
Jes, in quibus mukademirandis Germa-
nixantiquitatibusreferuntur.-pranereade
geiuiurn quanmdam emigtatione Epito-
lïjen ,qux Procopio, &alijs hiftoncis i»
editione adiecta • Erat euim .Chonradus
rerum atuiquarum fingularis xftiroator,
qui eiufmodiindagaie,& pofteris propo-
nere magna deleftatione erat folitus:tan-
dém arratcoonfectus obijt, & apnd ftios
honorificè fepultuseft. Haóienus Panta-
leon, qua; omnia pene m'ihi videnturfum-
ptaex iS.Epirt-Eraimi.quam ad euridem
fcripiit.Pixtereaquifnani fuerit Chonra-
dus Peutinger , nemomelius Beniardino
Trebatio Vicetino expofuit. Is enim an-
no; M D X V. Peutingero inferibens ver-
fionem fuam Hieroglyphicorü Ori Ap»I-
linis,hxc habèt.-Antiquitas ipfa nulloma- ,
gis gaudet alumno . Romani au tem Ca:-
fares quem alitim maliut curatorem?noi»
tibi eorumgefta cognouirtè fatis,eos ipfos
fignatos om nes in chartis , xce s argento,
folido auro d«monftras;& quod viui nou
potuerunt, mortui adepti fuut, vt eodem
tempore &iuucnes , & fenes , & in omni
aïtate quales fuerint confpici podliit- 5ed
& ipfï Romani duces, quod non fecundo
perierint, tibi acceptam referunt: tu eo-
rum Epigrammata colligis vndecunque,
&iam vetuftatecol!apfa , dimidiata ferè
re^ituis.acdas, vtpoftquam in marmore
nequeunt.in chartis legantur- Hscille.
humpueros.] DilFimilitudine (hum ne
gotiüm cum aliovum otioconferens, tria
lufunm genera totidem xtatibus apta po-
nit,exadumcT:o tempore,que hoc opufcu
lumfcripferit • Pueri Hucibus deleclan-
tur:hincque vulgo trita prouerbia,ReIi»
quere nuces : Nunquam a nucibiis rece-
dere.-Nucibus indulgere: &,Ad nuces re •
dire:id eft, femper pucrum efl'e • Adole-
fcentes & iuuenes tedèra delecffantui ,
quod eft aleatorutn.Segnes autem,qLiique
corporis motum refngiiint, chartulis pi-
«ftisobleftantur.iiftautem hoc loconotan
da clegansgradatio; pueri, iuuenes,viri,
lugtans^\ Nux.Macrobius lib.j-Satür. Nu*'
c.l8.inquit:NuxiugIaiis,fecundurH non- gin*1'
nullornm opinionem,a iiuiando,& a glan
de di£la exiftimatur- C Baffas vero , in
lib.defign.Terb.hoc refert: Iuglans arbor
difta inde eft.perindeac Iouis glans.Nam
id arboris genus nuces habet.qu? fuut lua
uiore fapore , quam glans. Conftat fa-
nè prifcis 'illis temporibiis , antequam
mortalium genus ad delicias fel'e lu-
ïiimque coBuetteret, maximo in honore
glauden
Argumé-
t im pr&-
fatiouu ,
'III.
Chonra-
tliu Teu-
tlnger.
-ocr page 81-
Emblemata-» i
nv0o{, cnbus , «T8TS Kvütfav, qnod fa»
cillimè prouoluatur,& quafl fèmper ia
capurfaliat- Is enim cum eft iadus,quam
in partera Micubuit.imröotam habet ftabi-
licatem: vt fuut officula, punótisquibui-
darn diftinda, qiixin fritillum feu alueiï
iaciunt 0; T&vhifyvjts (vt Diomedisver-
bo vtar) id eft,tabliz»ntes, de quibus hoc
loco fermo.Hunc teiTèrarum lufum mul-
ti magnoerroreeuudemcum talorum feu
taxillorum lufu exiftimant. Eft enim ta- Tatti*
lusproprieoffis genus in articulo pedis, quid.
ventre emiuens.concaua in vertebra, liga-
tum folidiffimis neruis , quadratum for-
Haa,altera parte concauum,altera ferè pla
num , eftq.; in pofteriore duntaxat fuffra-
gine, minsjuani in prioribus pedibus jnee
eft hominiaut alijs animalibus digitos ha-
bentibus,nec foiidas babentibus v'ngulas,
iedtantum bifukis. Hoc genere ofticuli
lndere vcteves confueueie,non tamen eo-
dem modo,qno ciibis feu reflcris ludebat;
difFerunt enim hi lufus nomine, forma,Sc
iaelu , addo eriam imientore; Nam cubo- Talartff»
rum lufus Gixcis dicitur kv0ha, tajo- & tsfferx
rum verö Ariftoteles i.Rliet. «.$pa.yó.hi- rü lufuf.,
Giv
vocat:illi fex lateribus conftabant, hi dwerfi*
autem quatuorrin ludendo teflèris vteban
tur tribus, talis veró quatuoiiteflèrarum
inuentionem Lydis attribuunt, Palairiedi
fcilicetapud Troiam , talornai Nauctatt
c.uidam Aegyptionim deo-Hanc quoque
difFerentiam animaduertit Cicero in Di-
uinat.Quid eft enim forsJidero propemo-
dum quod micare,quod talos iacere.quod
tefteras. Et ex eaobfèiuationeMartialis:
Non/urn talorü numero.f ar tcjjera, quüfit
Maior quam talu aleaf&pe mihi •
Vide; de lus Macrob- lib. i-in fom-Scip.
Gelüumlib i- cap- io- Ceel. Rhodig.Iib.
20.cap. t4& 17. & -Budajuiu 5.de AiTe..
Dttimt] Remoiatur,& a feujsnego-
tijs abftradtos renet.
Segnes.] Virifégnes diciitur tardt.igua- SeZnK'
ai.fterileS, quafi fine igne; lïcutè contra
diciiutiir atdeiueSipio fokrtibus,diligen-
tibus,& omnis morx impatientibusrkgni
tïem ïianiq; parit frigidiras , qux in feni-
bus vt pliuimum donïina[ur,maxime ac-
cidentibusluimoiibus. Nota hoc locoar-
tifieium Alciati, qui vno epithetoduasie-
liquas aïtates comprehendit , ijsqj lufum
chartariim att.ribnit, viris nempe ociofis
& ignaiiisjttiir) etiam fenibusdecrepitisSs
A i
         inibc-
gjaiidem füiflè,'vt «|n« fola itmplici vita;
atq; innocua: prxbebatalimenta . Quare
cum hunc ftuctum egregiuin , ipfamq;
arborem Deodignam exiftimarenc,deco-
rareeum digna appellarione völentes, iu-
glandem , quafi Iouis glandem nuucupa-
uerunt. Cloatitis autem Veniusinlib-a
Gr?cis rraclatorum,ita memorat.-Iuglas,
di.praiterrnifluin eft , quafï diiuglans, id
eft, A/oV Q&hcLvot- Hanc Gra;ci obexcel-
lentiam etiam bafilicam vocanc.
luuenes,] media; ajtatis homiues . Ser-
uius enim Tullus Rex Romanorutn,tefte
Gellio.anatesdiuifit in pueritiam, iuuen-
tutem,& fene&utem.Quod idem fénfiflè
videtur Ariftoteles j-de Anima , vbiin*
quit: NeceiTceft omnequodgetieracur >
augmenciim habere, ac ftatum , & decre-
jnentum. Commodius tamen nos cum
Auicenna & mediconirn fchola anates
onines in quatuor ordines digerimus, ita
tamen,vt quofdam alios fub fe politos ha-
beant gradus . Aetas prima eft adokfcen-
tia.ad ammm fcrè producfa trigefimüm:
fecunda vcró confiftentiauiuncupata, vel
vigoris,auc pulcritudiuis , adannum ferè
quintum poft trigefimüm :confequitur
indediminutionis occnlta: tempus, qua:
fenectus appellacur , ad ammm fere (exa-
gefimum • Subeft nioxsetas, qua:adma-
nifcir urn nos interitum pra:cipites agit;
in qua , qui diutius perfeuerat, dicitur
vü{j.pa.is /VwA/£,id eft,nymphis»qiï£iius-
Gradus aeiatuna minutiores vide apud
Auicennam i. i. cap. de complex- Gale-
mim 3-Aphor. com.17.30.31.& f.Apho»
rif.com.79. & alibi. Sciendum vero,a;ta-
tum commenfus non vbiq; neq; femper
lüberi eoidem., led euadere diuerios pro
couftitutionis ratiene>aut fexus, vel etiam
regionumac terrarum fi tus,cceliquoq; &
victus temperaméci,& aliorum plurium,
vt probè monet Galenus 6. de fanitatis
regimine • Dicitur autem a:tas media iu-
uentus,& in ea conftmiti,iutienes,aiuuan
do,quod ea a:tas maxiaiè apta fit ad labo
rem tolerandum .
____Neq; enim robuftïor ttas
Vüit.nec -vberior, nee qua, magts ardeat
•vliet—*.
Teffera.] Dicitur tefièra , quicquid ex
Om.w parceqiiadrattim,eft:eftq; corpus ex
«x lateribiis a:quali latitndine planitie-
tüm per quadratum , a Gra:cis dicitur
Hlfio.
"ik
enes
-ocr page 82-
Andrea? Alciati
imbecilbbns.
Chartul* piSla. ] Lufus chartarum :
htine Volaferranuslib.19. Philolog.noui-
tiuminuentiirn efïêfcribir, dignumfanè.
ludicro hoe noftro tempore.
Ftjïiuu horu,\ Diebus genialibus & fe-
ftiitis, qnibus animum remirtebam 3 feuq
rioribus legiim ftudijs ; Vehfejl'iauhoru,
fubci.liio tempore . Sic enim M.Tulliusi
cuni diesaliqui dabqurarad rufticjdum,
vtetiammim dantur iuftitiomni dies Se-
natönbus.ad eorum numenim accoromo
dabatiqu? fcribebat.teftiseftipfe r.de Le-
Mera t o S''JUS- Sumpfitautem hóram pro die,
t. f imitatiis Virgilium,quiait;
^^.Nunquam fe craftinafttlle?
Hora             
Ima ipfum Cicerouern 1. in Verrem :
Hic ru forraflèeris diligens, ne quam ego
horam de meis Iegidmis horis remittam.
Vbi Afconuis.-mire horis dixit . eum dies
fint pi 11 rimi. Et vereLesprajtereahoras ge-
neraliter dicebant,more Gracorum.
ZtnbU-. Emblemata. ] Dicitur Emblema *tto
ma^uid,
ipgdcKKa, quod eft', uiterfetQ.Sunt e-
nim emblemata, vt fupra etia innuimus,
ornamenta exemptilia , qua; ad placitum
vafis argenteis.aureisve tolli & reponi pof
fuut, qnaiia funtfigilla, variaque, vt flo-
fculorum. /ie Sc rerumaliaruni fimulacra
affabrè cslata, vel depifta. Sicaccipitur
id nominis a Cicerone primiim, deinde
Vlpiano- Exl'bris enim Iurifconfiilta-
mm didicimus.nihil aliad emblema effè.
l.cqm aurum,<S idem Celfns,&l.pedicii-
lisargenteis- §.j.fF-deauro& arg. leg-Ea
vol,cum peregrina eflèt, Sc R omanis au-
ïibus rto.i fatis nota.Tiberio Caïfari mini-
mè placijit, vtpfincipi, qui patriam lin-
gnam prxferret externs • Qu_amquam
enim,ait Suetonius,Gra:cofermoneprom-
ptus eflèt, non eft tarnen nifi opportune
Tffus ; abftinuitenim, fedinfenatu maxt-
mè:adeó qnidem, vt monopolium nomi-
natiinis, venia-m prius poftularic, quörl
fibi^verbo peregriuo vtendum eflèt.Atque
etiam in qnodam decreco patrum , curh
fy/2M)y,n recitaretur,vocem cómmutan-
dam cenfuerir, Sc pro peregrina R oma-
nam noftratém requirendam : anr fi non
reperiierur, vel pluribns,& perambiturn
verborum rem enunciandam-Idem in Dia
nisepitome , Ethax qnidem ille. At nos
Embkmacis vocabulum retinemus,vc iarr»
receptum vfu,dignumq, Romana ciuita-
te: eft enim venuftum & elegans, imó fi-
gnifkanriffimiim , Sc ad hanc imitationis
materiamappofitiftïmum. Nee modo va- imbU-,
fisadbjbenturemblemata, led &alijsre- ma t'1'
bus,cum triplici tarnen nominis diftinctio tlex;
nejiiam ea,qua;in parietibnsfiebant, ver-
micnlatafeu mufxata dicuntnr; quxin
lignis,fegmentata;qua;in pauimentis, tcf-
iellata.Interim tarnen ha;caliquando con-
fundiintiir. Dehocinfuper vocabulo plu-
ra Budauisin Annotat.ad Pandecl:. & ele-
ganter Criiiimslib.ii.c. i.dehoneftadi-
Kiplina .
Cudimftsi] A fabris,aurificibus,velalijs
fciilptoribus ttKfaiyspia, cui, meo iudi-
cio.coniuniftacft eïpaveïa., qua facilitarein
fua in his emblematis com ponendis often-
dit. Significat enim te horis genialibus
ha;c lepida carmina conferipfidè , endere
verö feruile eft & magni laboris opus:
Hincmihi hand probabile fit, Alciatum
temporeillo,quo relaxationem a feuerio-
ribtis ftudijs captabat,grauiori labore ani-
mum fatigare voluiflè . Sic & nos Ger-
maniiocanfolemiiSjdum pogtaftros illos,
qui omnibus imploratis Mufis,& toto He
liconeaccito, vix vnum autalterum ver-
fum exinrimis. ingenij penetralibus extor-
quentjCiidere verfus dicimus, Vers fchmi
denjfumpta a fabris ferrarijs metaphora •
Artificttm&c] Hic verficnlus defcri-
ptionemcótinet Twe^iSAo/xaTaif.quade
re iam fatis diximus. Sed hic aduerte ma-
terialen! cauiam.
lltujhi,] clara,celebri,nobili. Sic dici-
musilluftria facla, illuftrisfama, illurtre
domicilitim, illuftres viri.
Emble
Veftibm-vt torulos, ] Finalis caufa em-
blematum,& vfus, Conferenthasc èL<pava,
matu
01
nti f
figna,vt ornamenta. qua:dam vafis, vefti-
bus,pileis, xdium parietibus,aula;is,fcne-
ftris poffimus apponere: vtqj ingeniofi ho
mines tacitis quibufdam notis, & quafi
hieroglyphicis Iitteris animorum fenfa
exprimant. Morisfuit Alciacia;tate , vt
veftibiisaftiierentnr, vel in ima fimbria ,
velinmanicjs, vel in thorace, imagines &
ingeniola difteria , vt videre pqflumus in
piiSuris Ducum & Imperatorum eius
a:ui i &apparetinfolidisaureis Ludouici
5fortia:)& aliorum. Etquidem Ludoiiicj Ludo^1'
illudfuit non admodum vulgare in hoc cus $1
genere,qtiodantiqnalibercateperftringit tin-
MatchaHis
-ocr page 83-
Emblemata».:
Matthxiis BolTti$,ineptftoIaad Iacobtim
Comitem Purliliarum : Itaquoq; & Lu-
douicum multiputantpcenas mifericordi-
tcr , Scdiuinitusdare.quo fefe exploret
atq; aguofcat.qui fupra humanoserrorcs,
fe tantxmeutis cxcitati obftrinxerat, vt
hiimanaatqj diuinaiuxtadeluderet.Nam
pre pulcro & regali nominc (Ludouici)
Manrum Vocari,& proclegantiforma pin
gi nigerrimum atqne terrificun» fefecit»
inuerten tèm-manu orbem terrarum,& cir
ca orbcm hoc a:nigma infcribi, qnod eft
Dei folius andere, FACITÓ V E-
1IM; qmrm fuiflèt ei fatins dicere;
FACIT O po(Tim.Ha:cille.Extatetia
nunc Pataui; in templo auguftiffimo D.
Antonij, propeoftiumiacrarij interalce-
ramanrarum & parietem,imago virimili-
taris , incuiiis inanica legitur patria lin-
gua.TV DIRE\ E MI FARO1;
tndiceSjatego faciam:c]iiod planè thrafo-
nicum iudicat Dn. Pignorius.Quid fi po.
tuis.fubmifle & modeftè?ad flgnificadam
promptam obedientiam, qiam miles fuo
duci debet, ac fi diceret:tu impera, &di-
öum factumq; puta ? Sed nihil affirmo
ficatione dixit Plauttts.eoruhii ttireuï fub
petafo . Et fortè Alciatiis hic allufitad
Magnatum morem noftri temporis » qui
in famulorum veftibus folent addere to-
rulos holofericos diuerfi coloris.quam fit
ipfe veftis:veluti fph?rulam depiiftam ex»
tantem.vel mundum.vel globulum , aut
Iaccrtum,& iTmilia
Feta/is.] pileis , galeris, &c Petafum , Vetttfw
Arcadicum pileum figniftcatione prima- quid,
riaelTe , didici ex HeTychio. vérttrof T»
tm i<p>ÏGa>i>ipop>ifjt.*. tic cuim legendum
in HeIychio,non <ppóvnfjt.et, vt ia vulgatis.
Suetonius ait, Auguftum nou nifi petala-
tum, hoceft.velatocapite fubdiofpatiari
folitum . Certè&Poètarpetafatum Mer-
en rium faciunt. ld nominis a imóa/vv?-
cbat,
pandere.vel exteiideredeflectitur :
quod pilei genus galero non abfimile vo-
lunt.Prndentius %■ inSymmachum:
Nee petafo. infignti potemr Laced&mo-
ne capta
Mercurïus fentare feta* de clade puit-
prat.
Aliqui tarnen fcfoli hoc nomen a verbö
Grasco irreiay.cu , quod eft volo , nafci
volimt, idq; pro calceamento Mercurij ,
hoc eftjtalaribus perperam funt interpre-
tati, cum iJJe apnd PJautum in Amphitr.
dicat:£f>;« hot habebo -v/q; in petafo pinnu-.
i/K-jnon refpicieines ad ea, que alibi apud
eiindem Plaiuum,nec non apud Poetas &
Hiftoricos legiintur. Vnus locusex Sue-
tonio iam adductus fatisfacit,fi enim Au-
giiftus folishyberni impatienserat, caput
tegeie, non pedes debcbat: nam nudis pe-
dibus per frigus incedere.autegentiflimi,
autinlaniilimihominis videtureflè. Huic
rei quoq; (ufFwgatur Suidas.cum inquit:
5reT«o"0ï «JW ü<pó,?[/.a.To{. Emppt^dr-
rav S'pAKoVTl T&ve/AoQériiiTav èBiwAtetV
•MTé-etS ■^■Keiovd.f, ygi ■^travtts, &s d<wo-
•zviyïvcu iv ra Searpej .
Vnde liquido
conftat petafum nonellè cafceamentum ,
(ëdcapitis velamen in modum pjlei ; vel
ctiam [/.trcKSopiKois , quiddam in galeri
formam atdificijs fuperpofitum , vcapud
PliniiimNat.Hift.libjf.
Figere.] affigete.applicare, afTuere. Vn-
de miliriaomi(ia,rniiiresarma figeredice-
bantnr , quiaea in templisfufpendebant,
Tel parietibus affigebant.
Pttrmat,] Paniia feu turn brcue peditïi, Farmat-i.
peltaetiam dicla a Plinio , quamuis pelta Veltx-> .
A 3
          pro-
',
ttc- Contra tantum Céfiarem.Io. Villanus lib.
lo.Hiftor.Flor.cap.fio.de Caftruccio:Per
Jeggiadriae grandigia fece vna roba di fcia
mito cremisi.e dinanzi al petto coii lettere
J'oro chc diceiiano : EG LI E QVEL-
LO CHE DIO VyQLÉ; enellefpal-
,,„,. ledidietrofiniile;$SI SARA'QVEL-
/' LO CHE DIO ?ORRA'. Torulos
au tem appellat eminentias quafdam in ve
itibus,corollis,& a'ijs fimilibus • Cicero
in Oratoreperfeélo , de mediocri genere
dicendi loquens: Addir.inquit, aliqtiosvt
in corona toros , omnemque otationem
ornamentis modicis verborum fententia-
rumquediftinguit. Suntitaque torulij
ornamenta ex auro vel argento , que, pe-
tafis,id eft,pileis,aut pcnulis.veftibiisqtie
adijci folent. Palam eft illud ex Am-
phitrnone Plauti: Turn meo patri autem
torulut ineritauremfubpetaJb.Ybi
Com-
mentatores , atq} Autor Thefauri lingua;
Latina:,fbrtaiïe non intelügetites, quid fit
h'c torulus, (egendüm cenfent, trocnlus:
eó quod torulus a torus ducatur>dimiim
tuiaforn)a,idelt,panuiS torusSed Plau-
ti locumdefèndentes.tori torortini,figni-
ncare dicimus caruem exranrem in bra-
chijs hominuni robiiftorumsinqua figni-
-ocr page 84-
Aadrea? ■ Alciatï
6
propriè dicatiit clypcus Amazoimm > in
mociuin Lima: recuriuis. Virg.
Ducit Amaz.on.idu lunatu agminttpeltu.
Nonius in diftionibus Parma, & Veles.
Mariialis;
Hacqu&fape filet- vinei, qua vincere r*rb,
Parma tibi fiutttm pumilionu er at.
Parma, inquit Varrode liiigua Latina,
dicitur, quod a medio in omiies pattcs
par.Alexanderab Alex-S. c- n. Intclligic
autem Autornureimosaureosgrandiores»
velargenteos inauratos,gemmasq; exc'fas
vel ihc.fasaiuoiiJclu(as,qux omuia ad pe-
taforum ornattim transfèrri etiara mine
folenc,
Et tacitis valcat fcribere qustq; notu,]
Nots hic Zifra: funt, de quibus lo. An-
dreasPalatius, Iq. Baptifta Port»,& aüj j
Sic quoq; fehabent Aegyptiorum Niero-
glyphica, vt etiamnum hodie fynibolaea,
que^rmisjfcutis.fignismilicaribusj&c?»
teris id genus apponifolcnt. De quibus
lepiduni 3c eruditum fcripfic Dialogum
Paulus louiiis. Nos in noftro Syntagma-
re quxdatn adduximus.Tacitis ttotis fcri-
Graierum.-neq; tu pejjima. munerum
Vertes, diuite me fcilicet artium ,
§}uas aut P»rrhafiu4 jftnlit, aut Sc opat,
Hicfaxo, liquidu ille coloribm ,
Solers nunc hominem ponere,nunc deü,
Sed non htc mihi vu:non tibi talium
Res eft, autnnimus deliciarum egens.
Gaudes curminibm
.- carminapojfumut
Donare,&pretium dicere muneri.
&c.
Huius autem dillimilitudinis hxc mi-
hi videtur germana fententia: Po (Turn ego
tibi.Chonrade, Erablemacum quorüdam
filuam Si cumulum ex veterum aucto-
rum bibiiothecis aggregare : at magnus
Imperator (cuies a confilijs) poteft tibi
commode & niunificè fuppeditare vete-
rum artificum ïnanuprecia.ftacuas , iraa-
ginesingeniosèpiclas, folerter expreflas ,
fculpcas,efFormatas: ipfiflimas.inquam ,
imaginesjuoii pic\uram quandam nudam
aut defcripciooem , qualis mea hare eft
chartacea.
fretiofa nomifmata.] Donaria , qualia
boni principes conferre folen toptimis &
fidirtirais confiliarijs.Pignorius non dona-
ria, fed retera numifmaca iiiterpretatur >
Cajfates (yt ait Trebatius) fignatos a;re ,
argentOjfóJidoauro . Dicimus autem nu-
mi(ma & nomifma, <&to tk vó^s, a lege ;
quia cuni ante pe reu (Turn numifma vti
permiuatione homines folerent, lege vfus
nutni introductiis eft.
C<c/»r.] Maximilianus Imperator,cui a
confilijs fuiftè Peutingerum paulo ante
meminimus.
Et veterum eximias donet habere ma-
ntti.]
Tabulas &figna antiquorum artifi-
cum intelligit. Artificum enim opera ma-
nus dicuntur- Martial.lib.i .epigr-iip.&
lib-8 epigr. 50.
Soltu Fraxiteles,manus Scopaq; ■ Idem:
Mitoruh&cma ;ut eft,an Palyclete tnaf
lpfedabo.]
Ta vrpi7rav,in Iibro Poetico
Poetarconfecrato-Non enim modo viden-
dum quid,fed& cui des. Seneca De beue-
ficijs: Vidcnemittasraunera fuperuaca-
nea.vtfceminajarma.ruftico libros,& ftu-
diofo retia.ld enim eft, ac fi ca-ni des pa-
leas,& ofla afino. Sic Martialis 14. lib- fed
non eodem tarnen fenfu:
Non funt munera qu& putaspuellat
Cum donat vQcuctfpoeta charta •
Idem lib-feptimo:
Dimtibuipoterisi4ufaf,elegosq;fonantes
3diftere-t
Tacitis
bere, alio fenfu , & docte quidetnTurne-
j-aciiis ^(is Ad11erC14.cap.vlc.ad finem . Eft au-
fiotisjcrt* tcrntacitjs nocjs fcribere , rem ita per pi-
jbenu,
ma,et*
mifm*'
cturam exprimere.vtnon nidigeat chara-
cteribus: vt fi velis (ignificare , domi ma-
ncndum eflfe mulieri.pingis Venerem.que,
referar muliebrem fexum, apponifq; lub
pedibus teftudinem, haec enim uunquatn
domo fua egreditur. hoc genus fcri-
ptura: apud Aegyptios non fbhim digni»
«atis plurimum habuit, fed etiam vo»
Juptatisnon parum. Nemoenim poterat
callece Hieroglyphicorum myfteriumffic
enim vocabant üli hoc fcribendi genus)
nifï rerum & animalium natnras perfpe-
ftas habuiflèt-Quod non conti git, nifi il
ii,qui folerti cqnrëmpjatione rerum natu-
raliumcanfasefTetperfcrutatus. De Hie-
roglypbicisdoiflitfimc fcripfic lo- Pierius
ValeriaiHis:iccm duos libros de facris li-
leiis fcripfit O rus ApolloNiHacus, Hüc
& Cheremonem fè fatetur Alciatusimi-
tari, in lib-de verb.fign.in princ.
At tibifupremus.] Optatioex.diffimili-
bus. Idem ferè diflimilium locus eft apud
IJorat.Ode S.Jib 4-Carmin.
Donarem paterai;grittaque commodui,
Cenforine,meu turafidalibw :
Qotutrem (ripodm.primia forfiuft
Mait"1'
Heco""
in 0*'
ribttl'
-ocr page 85-
EmbletnatajV
i
Mitterê}pauperibus munera pexa date i
Wem libro éodem.fed aliorfum :
Muneribm cttpiaifi quu eontëdere tecum ,
Audeai bic etiam,Caftrice,carminibus.
Et id quidem reuocat in meiitcm difti-
chon Latimim Iani Lafcaris , doiftiflïmi
liominis, ad Iouiamim Pontanum :
Yer/iculos.Potane, tibi:fic mttnera Bacche
Libamus Bacchi.ftc Cereru Cereri.
Cbonrade.] Chóradus.fiue Cunradus,
idem apud Germanos fignifïcat, quod a-
pud Grxcos Thrafybulus, id eft, «udacis
confilij. Gcrmanienim vetcres nomina
plerunque a ftudijs & exercirio folebant
imponere , qualia noftro adhuc tempore
paffim audimus;vt a venatiotie Leonhart,
Eernhart, VVolfFging : a ftudio paftori-
cio,Henrich, Genferioh, Vichart:a laude
bellica,Sigmund,Hartman, Helderich: a
pace & pietate , Friderich , Sigfrid.Gott-
frid : imö & a vitijs , vt Gebhart, Gott-
hart.GottfchalcK, Eitel; &a!ia propè in-
fïnita, quxmera Germanica funt. Idem
Tidenuis 111 nominibus etiam feminartun,
▼t Hildegart, Konigund, Gertraut, &c.
Quod phirimis inihi aliquando probauit
Fauftus VerantiiiSjEpifcopus Chanadien-
fis.cuiusmanesDeo viuant.
Pignusamorn.] lAe^^nifJLÓtvvav- Se-
neca de Benefic. Beneficia non numero,
neq; roagnitudine cenfenda.fed dantis vo-
luntate. Demofthen.wpoV AsVr/e- O'i/JV
yip tkV />a,@tl>TO.f tyayt i'ytt'y.cu lp
TTKüfyos Tav ypti/xiLTav Sa.vijLé.?cu>aAkd
T»v 7rpo3-vi/.ia,v-
Sed ad rem maxime fa-
cit 75 T/)êT<jy eiiiS)qui libruni coiiiecrar,
& eins cui offert» r. Etenim.vc Ariftides
ait, Orat. ƒ. hpêóv: TouV y.iv vieot toÏ;
&10I; Tpas-ina x.&Sitpouv, roti f
/' 'ct.vi'pa.t
TH( (hKoyijjüsf TV TM fil/Shiav 0.vO,%i<XH
Tiy.a.v. Hoc eft; Templa dijs /acrare con-
Henit.-viros autem egregiot decet librorum
dedicationibus honore afficere.
E x hoe proccmio duo pr^cipuè notan-
aa veuiunt.
I-Seuerioribiis ftudijs aliquando inter-
ponendam effequietem, &a»imum curis
defatigatum honefta recreatione relaxan-
dum : na:n
Quod caret alterna requie durabile no eft.
Quó fortè poflèm rtoii inconciimè il-
lud Democriti attexere, ex Stobxo Orat.
i6- qiio loei air: Blo? dvzópTttTOf , y.ct-
Kpif
g'cPoV a.7ra.vS"ÓKivTo;. id eüiVitaftne
feftiuitatïbusiengn via eft fint diuerforijs^
Et iliud Stad; 4. Siluaruiu :
: „___Vires iniligatMitq;
Tempeftitta quies .-mater poft otia virtus,
Taltt cantata Brifeide venit Achittes
Aerior,etpofitu erupitt Hetloraplechtt.
Vegeta enim Sc ftrenua ingenia , quo plus
recefTus fumunt, hoc vehementiores im*
petus ediint, ait Valer. Maximws lib.3.0
6.Addo Sc illud Xenophontis, fortium vi-
rorum voces &geftus,etiam in viuo,& lu-
fu dignum ftudio & memorata quiddam
prarfcrrc Hinc plurima clari/fimorum
virorum extant monumenta.qn? etfi fub-
cifluis tantum & genialibushörisconfcri-
pta videntur, nihil tarnen hum He -, nihil
vuJgare fapimit, vt vel ex iplis vnguibns
leonem agnofcas . Ex quorum cenfu ego
indicoh;c Alciati EmbIemata,Horas rc-
créationis Guicciardini, Dies caniculaies
Simonis Maioli, & ante «mniadies genia-
lesAlexandri ab Alexandro. Verum non
ira re'axandtis animus, vr ad defidiam iii-
cliner.fêdfic indulgendum orio,vt Scipio
nem Seniorem imitantes, nunquam limus
minus ocioiT, quam cum fumus in ocio :
Nam & occupatis diebus aliquid eflè ageu
dum,monet5eneca Epift.73. Qujiietum
feftis,vt Virg. i-Georg.
§luippe etiam feftu qu&dd exercere diebur
las & iurafinuKt.
Aqua ftans pigro lentore putrefcit pau-
latim,& fqualetfitu:ficmens,quam igna-
uia occupat.vitium contrahit facilfmè,&
corrumpitur. Vigorin motu eft&agita-
tione, quam moderata quies breuibus in-
teruallis interdum interftinguit .
i.Tacitècarpit perditos nortrorum tem Temporif
porum mores,quibus bonas horasmalè iaciura
collocamtis , precium nullum temporis graue da
ponentes , cum tarnen nulla fic turpioria- num .
cluiajomnia enim alienafunt,hoc folum
iioftium , fugacis ac lubrica; rei poficfllo,
in quam nos mifit Natura, expellendos
quaudo ipfi vifum & Deo. Magmtm ple-
riq; Moi'talium incaducishis ac fortuitis
momentum ponunt,& beatos eoscéfent,
quibus ad votum parantur; miferos vbi
querela defeclus & egeftas ; mifèrrimos ,
quibus ludibrio forttina; demanibusex-
cufla Sc ablataiterum,qu^olimbeuignior
indulfit aperro Sc laxo ifïim • Complora
tur hxc iadura, nee remedium confolan-
tis admi ttit.-moificat vifcera, & defcendit
A 4         aldus
I-V.
1**1*6,
-ocr page 86-
Andreae Alciati
fuiido parfimonia.Cui rtidlor aï'aspueri-
libus inepri js inter talos & nticcs deflo-
nrit.qtiam libidinola excepitadolefcentia,
& ad Iufum,hixum,&' Jaiciuiam prarceps
imientus, inviriles annos fcortarionibus
& adulterijsexhauftosdéfinens) qua; tan-
dem fpesreliqua fit puriöris fucci inimo
amphoiKcolligendi f Turb'dam fa:cem
potet neccflè eft hl ipfo vite exitu prodi-
gnff finceriorisa:u!,qiiod amilfum fruftra
refpicitaut reuocat; nam
trur.sijt ^r^,(inquicTibuI.i.eIeg.4-)
§}uam citD non fegnu flat, remeatq; dies t
Gkta citopurpureos deperdit terra colores ,
g^f« cito formoftupopulus alta comcu:
Ghta iacet,infirm& venere vbi fatafenecia,
Qtti prior Molio eji carcere mijfus e-
quus.
Vidi iam iuuenem premer et cuferior &ttur
Moerenterhftultospr&terijjfe dies.
Eiiaiiuerunt , vt fulgitris fulcus [ditii-
dens aereni. Qu_a:re veltigia,uulla reliqua
funt.nifi praui fruc~his,& iniquitatis ope-
ra,dolotis rnateria,&ierninarium imitilis
penitentije ■ O fpina nientis, quani acute
pungis?Difparuiire noftra culpa dies pro-
merendo diuino fauori deftinaros ac debi•■
tos,elapfam mercadx cosleftis coione pul
cherrimani occafioné.affigi & affligi ]e<fto
iam mulosoperii defperatafalute, graues
nobis , inoleftos alijs, inuilos Deo & ho-
minibusjex omni numero toramiortim a
cunis ad canos nihil ftipereflè aliud , nifi
bretiemomentiim efflaudi fpiritus. Q_uot
vota,& quamcalidaconcipit tune , quan-
do pertefus quafi ignauiam fuam langu és
fpiritus, anteacla tempora recolliglt taci-
tèacpercurrit ? O milii preteritos refe-
ratfi lupiter annos ? O fi detur reuerti
adcrepundia, & exordiridenouo telam ?
vtmeliori textu concinnarem omnia.'qua
parcas manusimmrterem thefauro,nullo
labore reparando? Serö, fero,mi homo,
ciim ventum ad agonem;vixifti, nefas re-
gredi. Si ergo'vti vis tempore, autetiam
frui.bono tuo, nuncincipc : dumincipis,
rnoreris.Ghe, tnanumde tabula.
«ItiuS in egt j nillis fomentis blandioris
alloquij, & exferinijs fapientijctradii&i
fanabilis- Nulladies cicatrieëm obducit
vuluiri Krectudefcit ad klmn refricantis
mernori$.Nemodeuorare poteft iniuriam
haiic fortun«,fub quacciam'geiierofas-mé
ces & viriliapeiflorafè iucuruaiit,iiec eri-'
giiiïturqiiibufcunq; rationum fulcris.auc
alTurguncTaiiri videctir,vel in tentii re ,
& lubrico cafiii fubiecta factum femel
ïiaufragiuni ; euro interea praicipitis xui
lapfum,& proiios ad interiul aiinos.quid,
& quancum,& quomododepérditum fit,
pauci fiutqui ad cakulosieuocent. Senti-
mus quotidiè in nobis decederc aliquid de
natiuo vigore, & imminui corporis liane
fabricam deciementis viriurn,Nature laf-
fitudine.qux velut annofa mater ac decre
pita, fterilitate iam fua Ianguere fenflm &
niarcefceieincipit. Depilat verticem de-
forme caluicium fluentibuscomis, niibc-
cula pupillis oberrat & offundit caligiiié,
auriuro tympana furdefcunt percuffii vo-
cum, vallo deutium exarmantur fauces ,
adaffueta naufeat ftomachus,& leute de-
mitticingefta,iênfuum omniumac mem-
brorum remiflïor functio , & manifefta
qiiedam tarditas. Huc igitiir tabole &
rationum codex,computemus , quo abie-
rit,& quomodo , quod fubtra&um que-
rimur,nnm retrahi polir.aut repoiii?num
emendabilis fupimis hic error ? neculpa a
nobis maior.quam neceflïras a fatis & lege
hac Vninerfi videatur, in quo motus fuus
regularis & perennis rotat.aut raptat fingu
laad periodum a prima caufa determiua-
tam,cercoacdefinito tpe.Parcè vtendum
igitur.iiecdifpergendtim in vauos vfus
grande nuinusè Diuina manujin quo vti
liter difponendo & difpSTandocautos nos
cflè decet acprouidos, Imó tenaces maxi-
me & auaros, vt particionis ratio dari
queataliqiiando, & modus ad congnium
finem:ue auferatur vel male agétibus per
libidineni & vitia; a at nihil agentifcfjsfur-
iipiatur inocio & ignauia, qu< ftiresfuiic
temporis. Vetuseftprouerbiuru:Sera in
AD
-ocr page 87-
9
AD ILLVSTRISSIMVM
MAXIMILIANV
DVCEM MEDIOLANENSEMfc
Super infigni Ducatus Mediolanenfis-
EMBLEMA PRIMVM.
"C XI LI EN S infam finuofi e faucibus anguis,
£/? gentilitijs nobile ïïemma tuis.
Talia PelUum gefijfe nomifmata regent
Vidimus, hü% fuum concelebraffe ^enu4:
Dum f e Ammone fatum , matrem anguis imagine lufam ,
Diuim & fobolem feminis efle docet :
Ore exit
. tradunt fic quofdam enitier angues .
An quia fic P'alias de capite orta louis ?
COMMENTARII.
I. T) R o p o N i T infigne Ducatus Medio Principiim Mediolanenfuim, cuius pi&ti
*■ lanenfis, id eft , gentilituim ïigtuim rauotioreft, quam npUiribusexplice-
tar
/
-ocr page 88-
Andre^ Alciati
ÏO
ftis adolefcens illcanimoiïiï, ad omen ge-
mina; viAoria: traxit. hiucq; fadtum tan-
dem, vt ipfe pro fïgnobellico vipcravte-
retar- Et kxc quidem Petrarcha, magni
nominis rara;que eruditionis auiftor: qua
narrationcm.cum adolefcens Eononia: ftu
dijs operam daret, fe fjepèaudiuifl'efcri-
bit . Idem pene Gabriel Simeon Iralus
rctulitjco Corapendio.quod linguaparria
ediditde DucibusMediolanenfibus: cuius
tarnen verba huc conferre minimè atti-
net. Paulus autem Iouius , noftra pa-
trumque memoria hiftorix fcriptor inM-
gnis, cum Alciatoconuenit.eo nempè li-
bro , quo Mediolanenf. Principtim Vice-
comitum vitam eft complexus. Ait enim
Othonem ( facro in bello contra Turcas
& Sarracenos, Bulionio Godofredo dace)
infigiii pietate & m«gnitudine animi vi-
rum,nihil territum Volucis Sarraceni fe-
rocitate , qui medio in campo ad fingula-
re certamen fortifllmum qiiemquecxacie
Chriftianaprouocabat, cum eo fuift*: con-
greflum, candemq;eum nonminoiefot-
titudinequam felicitate deuiciflè : deque
confoflï hoftisgalcaopimum plenumquc
immortali gloria fpolium retuliflè , auri-
tam fcilicet viperam , inexplicatii fpiris
minacirera conocaffidiseredam, &pue*
rum pallïs manibus deuorantem : quod
vnum aufpicata: virturis argumeutum ,
non modo gentilitiaelaudisgeftanien fuit,
(èd & pofteris id infigne audacter vfurpan
tibus, & imperia,& opes , & late gloriam
portendit. Fuerequi exiftiment Volucem
ex ftirpe Alexandri Magni progenirum,
tulifl'e proinlïgni viperam>ex Olympia-
dis fabula, puerum partiuientem , quod
ea a dracone fe compreflam fuiffe , louis
imaginej pra*dicaret. Sic Iouius. Ca:terii
id (lemma nobile & antiquum video . 5«
quis enim veterum ASgyptiorum uotas ,
quas Hieroglyphicaiii iiom-neappellabat,
obferuaiit ex Oro maxime Niliaco, faci-
lè difect eos imagine fcrpentis.Imperato»
rem regemquedefignailè. Quid enimdo-
miuiumorbis,quid prouinci?Principem,
qnid regem optimum & tutelarem fiue
Cuftodem, quid heroem , quid noininis Sc
fama: amplitudinem figura ferpentis ex •
primebant, nifi quod fpedato huins ani-
malis admirabiligeniojcondirionem &di-
gnitatcm Principum eo fchemate ingenio-
fo cruditis horninum oculisproponi vo-
lebant ?
"tnr: Iuclypeo enim ïeu plankie aurea
confpicitur ferpens cceruleus, multisgy-
ris contorcas, quipuerum anniculum ru
borerindtum, expanfis braehijs, euomit.
Mittitautem hoc Emblema ad Hluftrif-
Sraiim Maximilianum Duccm Medio-
lanenfem , Ludouici Filium , Francifci
Sfortia: nepotem . Floruit hic Maximi-
lianusanHO Dominiijit. Decefiit fine
liberis. SaulHus teftatur, fehabere nu*
mifma Mrdiolanenfe , quod ex altera par
te hoc infignehabetexprefllim ; ex alte-
ra erfigiem D. Ambrosij , Epifcopi Me-
diolanenfis .
H v i v s quidem fchematis rationem
adferam , fi prius huc tranftulero ,
quod idem nofter au&or ea de re fcri-
pfit c- 43- De (ïngulari certamine , tc
Akiatus ipfe Alciatiini enarret hac in
parre • Sic enim ille : Celebre eft in Aii-
nalibusOthonis Vicecomitis cum quo-
dam Sarraceno in A(ïacertamen,quem il-
le manu captum confofllimqj galejEor-
namento priuanit , idqtie gentilitijs in(ï-
gnibus fiiis addidit, koe eft,vipera vix na
tum & adhuc manantem fanguinc infan-
tem oreeuomens: nimirum ab Alexandro
Magnoacceptum emblema. Siquidem in
eins antiquis nomifmatis idem figillum
leperire eft , quo Ioue fe natum rex ille
perambages oftendebat. Etenim ferpen-
tis forma pluribus Gra:cia: locis Iupiter
colcbaiur . Suntque in Afia genera fcr-
pentum.quosore parere hominumopinio
ne recepuim eft.Haclenus illc.Celebratur
itaqtieltemniaeiufniodia diuiiu & auti-
qua origine, perennique nobilitatc, è fano
S'apientjx* capite, promanante . Sed iiifti-
tuenti mihi commentaria integra, quo id
eiusmaximè fieri poteft, occurrit praster
alia , qua; de hoc ftemmate Ducum Me»
diolanenfium retulit Francifcus Petrar*
cha, Rerum memorabilium Iib.4-ad ft-
nem : cuius hxc pene verba funt: Azo Vi*
cecomes , qui deinde Mediolani Principa*
turn obtiiniit.magnianimiiuuenis, patris
iuiTucum copijs traufmifit Apeninum .
In ea expeditione cum fortè defcendens
equo requiefcit.ingens viperaiimlloadücr
tente comité , m galeam Principis iuxra
polïtam irrepfit: quam cum moi capiti
reponeretj famofo quidem & hdrrifïco ,
fcd prorfus iiinocuo lapfu, per genas Du
cis iiuerriti fluxit. Eam a nemine Iardi paf
Gahriel
Simeon-
Ptitilul
louiftt;
ii.
Alciati
Ucut
,
Quid f
ferpetelfl
JEgyftij
defignli'
iaizt.
franci-
fcus te-
trzrcba.
-ocr page 89-
Emblemata^'.              ii
lebant ? la&atnm enim fuit olim Gratca
libertatc in potentiores,qui populi difpen
diofuas opes adaugerenc , Anguem , nifi
anguem deglutierit.dracooem non fieri.
Sed & proditum memoria: cft , ferpentes
olim adiuiiiftos leonibus.qui Opis Dea; (I-
mulacrisapponieraiic foiici, quo fïguifica
bantorbis Principatum. Anguis enim cir-
g            culans orbem, Leo vero fortitudinem vi
jSjf per resque repraïfencabat. Q^iöd autem fer-
JJetem pens ita farpèdepiftusconlpiceretiu , qui
^ ca», fibi caudam mordicus ore retineret, pau-
j. "tor- ei funt qui explicueriut.Ea verö mihi per
&ƒ** te~ placet eruditorum qaorundam hominum
*' • couie&ura , qui aiunt eo intelledtum , &
quafi ob oculos pofitum fuiflfe Regem eu ,
qui fiiiem fibi acttomim omnium Sc coii-
filiorum prudenter & accurate propo-
neret, cuique vlcima , inio verö minima
etiam curjeefTent. Eo enim tiomine Au-
guftus, Antoniniis Pius, Traianus, Ha-
driaims, Pertinax , Seuerus Alexander ad
ceel urn euectifunt: contra male ceffit He
liogabalo, Caracalla:, Commodo, Domi-
tiano.Scalijspcrmultis Reiptibl-Romana:
peftibus , quód fimul atq; ad fummum
illum Principatum confeenderunt, abie-
öacura publica.fibi tatumferuirc,fnasq;
perfequicupiditates.quo iure, quainiu-
ria, voluerunt.Cïterum Anguis imagine,
Rei cuftos& tutelarisindicabacur: nam
in bonorum Priucipum monumentis, por-
palus fuuni iu Regem ftudium (cuiusbe
jieficentiam graco animo agnofcebat) non
alio modo pofteris commendabat, quam
ferpente vigili , furreóto vertice , & elato
peiflore. quod Homericum illud decla-
rat: O'j %ga 'u&vvuyjov èi/JW /3etoi<pó-
fov a.vS'pct. : Afo» deeët virum confulto-
rem, qualis Princeps eflè debet, tot* noóie
dormirc-) . Apud Horatium eo quidem
fenfu, (èrpensEpidauriusappellaturj vt
apud Grascos 'ó<pias i'y.[Jt.tt,ad vigilantiam
defignandam. Denique tam fuit infigue
& ce/ebre id Hieroglyphicum fèrp«ntis ,
•ft non temere Imperator clariffimus E-
paminondas vfurparitextttmo ad Man-
tincam confedo bello: cuius memores po
ftericolumnamerexerunt , appenfo cly-
peo, in quofculptus dtaco eflèt. Eiusmo
numcuti rationein afFert Paufanias,quia
is Imperator laudatiffimusex Spartiaca-
ium genere, qtiodThebisantiquiffimum
fiiit,ortum diuilTe pucabaturjquormi» id
gentilitium infïgneciTer, vt qui ab augui-
neisillis dencibus a Cadino celhtri mau-
dacis ciTeiic oriundi • Noirdum mihi tcm-
pero.quin alia quidam ad huius magnifi-
ci ftemmatis arcanum illuftrandum adij-
ciam . Inoftentisenim &pra:fagi js, Au- Anpttt
guc fummi uominis dignicas & amplitu- guid fi~.
do portendebatur, non modo ijs, qui ad gnifica-
regij domiiiatus, auc eciam regni faftigiïi bat.
expec~rabancur,fed & ijs,qui arte quadam
vel ingenio celebritatem quadam fibi com
pararunt. Vteni.n retulit i. De diuina-
tione M. TuUitis: Cüra Rofcius in cuna- Rofduf,
bulis eflèt, educareturque in Selonio» qui
eft campus agri Lanuuini, nosflu lumiue
appofitoexperreóta nutrix animaduertic
puerum dormientem circumplicatum fer
pentisaniplexu,quoafpe(ftu exterrita cla-
•morem fuftulit. p4ter autem Rofci j ad
arufpices retulit:qui refponderunt, nihil
illo puero clarius, nihil nobilius fore. At-
quehanc fpeciem Praxiteles cejauitargen
to,& Archiasexpreilïc vetUbus. H?c Ci-
cero.Spartiauusaudoreft ,Seuero impe- Seuerus
rium praemonltratuni: ei enim in ftabulo lmper.
doimienti fer pens caput cinxit,& fine no-
xa,expergv;fadtisatq; acclamantibtis fami-
liaribus.abijc Ferunt & Anguem porten-
diflè imperium Aureliano, quanquamille AureUa~
mediocriiun forcunartim & parenttim ef- nus Imp,
fet. Nam cüm eius pueri peluim ferpens
cinxifTet.neq; vnquam potuiflèt iuterfici,
poftremö mater eius anguem occidi no-
Ïiiit-Mulierh^c templiSolisfacerdoserac ,
diuinationumminimè ignara.quippè qu?
familiarem hunc ferpentem , tanquamge-
nium agnofceret. Tiberius Cxfar ferpen- Tiberim
tem draconem indelicijs habuit, eiq; fua ctfnr,
manu cibum miniltrauit: quem cuni is
corrofum a formicis obferua(lèt,n)oniius
eft cauendam efle fibi vim multitudiiiis :
formicis enim populum lignificari-Maxi- Maximi-
mini lunioris, qui a patre regni particeps ntu J«».
faétuseft.dormieiuiscaput ferpens circun
dedic.futur? dignitaris prxfagium. Idem
pene,quod de Alexandro Magno.refertur
dePomponia AfiicaniScipionis matre > &
Aftia matre Augiifti Odtauij,qua; in tem- Augufli
plo Apollinis ibmniauit fe cmn dracone matnï,.
congreft'am , inde'que fadum , vt niacula
piifti dr3Conis iucorpore confranterhsre-
ret,qu? nunquam poftea eximipotuit. De
anguis augurio Cornelius Tacittis lib. 11.
fic.-Sedente Clandio Cjrcëfibus ludis.ciun
pueri
-ocr page 90-
Andreas Alciati
iz
& experientia conftat, ït dilacidè probaf
Iulius Caflerus Placentinus.
Sinuofi.] in fimi & gyros complicati: sinuefif1'
epitheton ferpenti conueniens , (iniiofum
cnim dicimus, a longofin 11, quicquid ob
laxitatem fluit. Vi rg. 11. Aeneid-
Sauciuiatferpêsfmuof» -volumina verfat.
Et(juTAfOftKoi apud noftrum Auto-
rem m£ta:Sinuoftinfaucibutantri.
Efaucibus.] Fauces func gula: partes ]?aU(H>
interiores.totanimirum illacapacitas,quc.
ore hiante percipitur. Qu_? regio ob angn-
Mam io&fAisdicitut > funt enim ibiduo
foraminasyigufta fiftularum,cibalis,iiimi-
rum.Sc fpiritalis.Plin.Summum gul?,fau-
ces vocaturjpoftremum ftoniachus.Hiuc
IufFoco,pra:foco,id eft,fpiritum pneclu-
dojvehuiobftrtctis faucibus •
GentilitijS.] vfurpatum a tuis gentili-
bus & maioribusfamilia:: Nam pro ima-
ginibus pofteriora tempora infignia genti-
litiahabuerunt, qua; arma, vel armaria
vulgo dicuntur:qii5 ipfaquoq; ptiraum,
vtfimile verieftjvirtutis fuere prawiiaac
pueri nobifes eqr.is Iudicrum Troixini-
rcnt.interqueeos Britannicus Imperatore
genitus & Li Domitius adopticme moz in
imperiums: ecgnomentum Neronisad-
fcitus , fauor plebis acrior in Domitium
loco prafagij acceptiiseft.-vulgabaturquc
afFuiflè iufantix eins dracones in modum
cuftoduni, fabuloia& externis niiraculis
aflïmulata • Nam ipfe haudqnaqiiam fui
detraclor vnam omiiinö anguem iucubi-
cuio vi(am narrare foiitiis eft. Virgiliiis
non temere fcripfit anguem exijflecru-
mnlo Anchifïs. Veteres enim, vt eft apud
Plutarchnm in Cleomenc.ferpentcs tribue
runt heroibus:cuius rei rationem non vnï
multiafïèrunt. Sicenin» Poeta lib./.quo
Ipco Aeneas patri uifta facit:
Salue faniie parens, iterum faluete recepti
Nequicquam cineres, anim&q^ vmbr&que
paternét..
Non licuitfines ltalos ,fataliaq; arua,
Nee tecum Aufonium (quicunq- eft) qu&-
rere Tybrim-
Dixerat h&c, adytis quum lubricus anguis
ab imis
Septê ingês gyros.feptena volumina traxit,
Amplexus pïacide tumulü,lapfusq;j> aras:
Cxrulen. cui terga nct&,maculofus
©» auro
Squamam incendebatfulgor, cett nubibus
arcus
Mille trahit varios aduerfofole colore).
Obfiupuit viju. JEneoéiille agtnine longo
7'andè inter pater»f,& leuiapoculaferpês,
Zibauitq; dapes,rurfusq-, innoxius imo
Succejfit tumulo-, & dep aft» altaria liquit.
Hoc magu inceptos genitori inftauratho-
nores,
Ineertu-sgeniumq, loci,famuliïneparentU
Xjfeputet.
Scd de his latis ; plura de ferpentibus
qui voIet,adeatPierium Valerian. !ib 14.
& ij.Nuncad fingula verba examinauda
accedamus .
E x 1 1 1 s N s.] Prodiens,extra falies»
faliendo proiumpens •
Infans.] Puer annicuhis, vüirto; yffcli-
fdpióv;
rubenSjVt fgtns ex vtero . Rubet
anten) fijtus receiis natus , ob temiitatem
ciiticula.',qua: a frigore ainbiente conden-
fata ciitemgenuinam tegir,extremirates&
ofcula venarum per cutem diiïèminata
ruin claiideus- Hinc communioreft Ana-
tomicornm lentent'a , cuticulam in vtero
omniuo abeflê, quodfalfum eflê, ratione
rerum prgclaregeftarüdecora- Bud?us-
Stemmf
Nobile ffemma,] Nobilioiesstant, qui
fuigeneris imagines & fteraniata feil fclie-
mata proferre poterat. Budjeus Annot.in
Pandecl:. vfurpaturauté itemnia plerun-
que pro corona;dedudtum veróeft id no-
minis a cévurdcu: vt illud Homeiicum ;
ti/y.//.AT' ï~x^v ét "Xi^oüv ('kh^oah A'ttóK-
havos •
Akiat. referti. Parerg. c.)o. Lege 6-Mi-
fcellan.P. Nannij-
Pell&um regem.] 'ïïtpitppcLViy.uis pro A-
lexandrorvt apud luuenal.Sat. ro.
VnusPe/Uo iuueni nonftefficitorbu:
JEHuat infelix angufto limite mundi,.
Aufonius Pauliiio:
Ocyusill» iugifataln foluere lor»
PelUumpotuiJfe d'.um reor.
Sic
autem didus eft a Pel/a vrbe Ma-
cedonië abiecTriflima, quam tarnen (vt re-
fert Pomponius Mela lib-i.) alumni.Phi-
lippus & Alexa'nder illuftrem reddiderüt.
Hancetiam Pliniuslib. 3y. Alexandripa-
triam appellat.
Nomifm^ta.] 5ymbola in numisjflgnij
militaribiiSjin tempus, locisq; pnblicis ex
pre (Ja , lic enim hic noniifnia crvvm^oyi-
x&ifatcipi videtur . Pignorius arbitratur
hic nomifma edè inimos veteres.Neqiabf-
q; rationej K/W/w«f,enim,quod fequitur
in
Peil***
AlexW
der.
Petton
vrbs.
ui.
V.rtMCUr
rubeat .
-ocr page 91-
Emblemata_>.
3
in carmine, omriem tollit dubitationem.
Alciatus aiitem vetuftatis ftiit obferuan-
tiffimus.
Vidimus. ] legimns apud Hiftoricos .
Re£tèahvidimus,vetbam enim eft i[/.$a,
TiKov
• Sic x.ct^'ii'opletv liycu, vifendi vel
fcieiidigratiaire,vtapudPIutarch. deHi-
ftoria dickiir.
Concelebrajfe.] illuftraflê, cumcelebri-
tatealiquaiacïa(lè,pnb!icaflè.
Suum genus.] fuam originem. Iuftinus
Iibii ait, Alexandrum virum fiipra hu-
manam potentiamrnagnitudine animifnif
feprxditum. De genere Alexandri Plutar
ch.Iuftinus.Q; Curtius,alij miijta,
,.               Ammonefatum,] In Aphrica Cy renais
fe>>1Plié ca prouincia eft.in Cyrenaica Iouis Ammo
"ifto- nis remplum.refte Pomp. Mela ,& alijs
""■          Geographis- Diclus fiiit Amnió.id eft,are
nofus,«////« enim G re.cis arena eft.qusd
ciim Liber pater ,tota iam debellata Afia,
per arentes Libyas camposexercitum du-
ceret, Sc in ficca arena maxima om nes fiti
premerentnr.Iauem patrem fertur implo
raflèjitatim eiapparuitaries , cuius diidu
amceniffimum reperit in medijs areius
fbntem . Hac de caufa Bacchus templo
Ioui conftitutojvbi fons eruperat.fimula-
crumarietinafigiirain templocollocauit,
"*""*»«, & Ammonem vocauit.Celebratiir & aluid
templum Ionis Ammonij,inn"gne& fum
ptuofnm , ab larba Getulorum Rege ere-
c~him,cëturDaris nobile,dequo Virgiliiis:
Templalouu citumlatts immaniarepiK
Centtim araspofuit, vigilemq^fdcrauerat
ignem,
'Excubias Diuum iternas.
Qui &MartialisaIlufit eo verfu :
Diffimuletq\ Deum cornibusarafrequens.
Sed hoc abillo diuerfum reclè putat Po-
litianus : hoc fiquidem fum ptuofnm ,
illnd verö pauperrimum teftatur Lnca-
nus his verfibus :
Ventum er at ad templum,Libycts quodgen
tibus vnum
Inculfi GaramMtes hênt;fiat corniger illic
ltipitcr,i t memorantyfed non autfulmina
■vibrans,
Autfimilts noftro ,fed tortvs cornibus Am~
mon.
Nee iiïic Libyc&pofuerunt ditia gentes
Templa,nec JEotsfplendent donariagêmts,
§)uamuis JEthiopitpopuluSyArabuq; beatvs
Gentibus,atq-, Indut vnusf'tluppiterAm-
mon.
Pauper adhuc Deus e ff, nuüis violata per
Auum
Diuitijs delubra tenens,morumq^priorum
Numen Romano templü defenditab auro.
De his vide Liliiim GyraMmn 5yntag-
riiate i.hift.Deor.Politian.ca- ji.Mifcel.
Lege & Hygin.lib.i. de fignomm cceleft.
hiftorijs, Suidam,raufanlib.4. QXur-
tium, &alios. Alexander Maguus itaq;
ingenudu&us cupiditateadeundi Iouem,
quem generis fui autorem , hand conten-
tus mortali faftigio,aut credebat eflè , aut
credi vo]tbat,nu]lis difficulratibus abfter-
reri potuit,quo minus per ficcas regiones,
& tenaciffimnm fabulum du&aretexerci-
tum ad Ammonem. Q_uö cum peruenif-
tet, maximus natn è facerdotibus filium
appellauit, hoc nomen ilJi parentem Io-
uem reddere affirmans . Plutarchus ta-
rnen aliter hoc refert.cum Arnmonis facer
dos Alexandrum falutatuius liugiia; vitio
prxpeditus,pro ttaiS'iov, filiole,dixiflèt ,
•TraïS'iof, id eft.Iouis fili,illum vocis er-
rorem Alexandrum libenter , perinde ac
omen audiuifle, hinc cceleftisoriginisgra-
tiacaptata,cm initiadedi/Iét error- Apud
Liicianum in Mortuorum dialogis, Ale-
xander fatetur vtile fibi fuifl'e ad resgeren
das, quod Iouis Ammonis filius credere-
tur. Formidandumenim erat, nealiquis
<ibi repngnaret . Id cur fad:iim fit, lege
Auguftin.De ciuit. lib.5. cap. 4.Prxclara
extat Alexandri laudatio apud Apuleiiim
Primo Floridotum.
Matrem angutsimaginelufam.] Olym Ohmpiat
pias A lexandri mater vel putauit,vel fimu Alexan-
lauit (èa Ioue compreflani fub fpecie dra dri ma-
conis, ad tegendamcongreflusigtiominia. ter-
ld enim faftum fuifTe a Mago quodam
impoftorecredibiliusefti vtauftores non
posnitendi prodiderunt, Qua? res amo-
rem, charitatemq; Philippi extinxiflè fer-
tut;adco vt illius perfa;pe concubitus eut
tauerit,fiue aliquas magicas artes,& venc-
ficia reformidaiiSjfiue illiuscófuetudinem
& contubernium cuiquam Deo ex qua^
dam religione pertnitteiis. Poft illa cum
Philippushac de caufa Cheronem Mega-
lopolitanum DelpliosmififTet , a Deo re-
fpowfum eft,vt Amir.oni rem diuinam fa-
ceret ,&huncin primis Deur» venerare-
tur, amiflurumq; exoculis alterum,quo,
die in draconis forma concumbentem
Deum cum. Olympiade per oftij rimu,
lam
-ocr page 92-
Andreas Alciati.
14
Enitier.] proentti.tfd/)*}*»}-» . Enixa: Enrfc
dicunturfe.minaviitendijhoceft, conandi
St dolendi labore periun&as.Nexum enim
dicimusarclum & colligatum • Nonius.
Id quidem ad zone, folutionem referri nó
inconcinnè poteft, qua pareus defcribitui
a poetis,nempe quod omni nexu oportec
miilier foluatur i vt commodias enitatur
& pariat.Callimachus Hymnoin Iouem: , ,
ÏTrit Tti/xof $~i \ pin 'ór' tAvo-a.roy.i- TP'f
rpnVjid eft.quando pepetit.quod & admo
net Grajcus fcholiaftes.Alcimedeapud A-
pollonium Argouaut-i.filij diiceflum lu-
ix'npw nrpZrov thvaa. ^ vfettov .
Qik> loco fcholiaftes ab altero non difc
fidet.quin & adijcit. 'ódw joti Kvo-t^dvilt
4,pTiy.iS*o{ iepoy iv ü^iivouf-
Q_uorum lo"
corum (ait Minos) mihi copiam pro fua
humanitate fecit Ioannes Frater, Baiocen-
fium gymnafïj hac in Parifiorum Acade-
mia ptimarius,vir vtiiufque lingux peri-
tiflimuSj&cum quo, literarum nomine ,
mihi nuperamicitiainrerceilït.
Anquiafic-] Hxc non eft interrogatio,
fed modus loquendi Philofophorum in
problematis dillbluendis, qui etiamfi cer-
tiftima proferant, veluti dubitando defi-
niiint perparticulamytf».
Fallus de capiteorta Iouk.] Imitatus vi
detur illudPropert. è lib-3 -
Semina curarum de capite orta tuo.
Martianus Capella iuitio lib.6 de Pallade;
Hinc de patre ferunt fine matru fosdere
natam ,
Prouida confiUa quod nefcit curia matrii*
Poftremum hunc verfum ( quod obi-
ter moneamj vna voce corruptum , Be-
toaldus emendat.annot.ii: Caligulam Sue
tonij,ac pïoconfilia,legi mn.u\lt,confiliiï>
Noscum Iiuetc ita melius & cemmo-
diüs.niiifallitconieclura:
Prouida confiltj quod non fit curia matrii.
lam afpexiftet. Olympiasquoque ({kut
ait Efatofthenes) proficifcenti in expedi-
tiouem A!cxandro,fecretó genituras dete-
xit arcana,proindedignosgeniroreauimos
fouere iuffit.Hasc carptim ex Plutarcho .
Et profecló maius huniana rnortalitate
opus vtero tulit.quam cum Asacidarum
gensab vltimafe.cu lorum memoria,& re-
gimm patris, fratris, mariti, &deinceps
maiorum omnium illuftrauerit:nullius ta
men nomine quam filij clarior fuif. Huc
refero congrefllim Marris (id eft,perfona-
ticuiufdam militis , qui Martem mentie-
baturj cum RheaRomuli & Remi ma-
rre . Qiiid enim huc commemorem ani-
les noftrorum fabulas de Meluluia,deque
Roberto cui cognomen Diabolofecerunc?
Non plura : nam deSuccubis & Incubis
alias .
Diuini ér fobolem femints. ] Deoi'um
non eft propria generatio, fed hominum,
vt rectè difputat in Numa Plutarch. vbi
agitdecoiigielTu Pompilij,cum Nympha
Aegeria. Nam fexus in homine,argumen«
tum eft impotentie & imbecillitatis, qua:
in Deo eflè non poteft,vt LacHtius docet.
Sed multi iiluttres notlii, cum iticertopa-
trenati eflênt, ïetulerunt fuum genus ad
Deosjnoiimalè profecló,fedcautè tamé,
vt Epaplitis Ouidianus Pbcebum pro pa-
treagnouit, quia Sol & homo geiierant
hom mem .
Tradunt fic quofdam enitier angues . ]
Püii hb-8.cap.i3- & Solinuscap.Jo.Poly-
hift-Ampliisb^iias ore parere tradunt: his
enim caput eft geminum.hoc eft,& ad ca-
put & ad caudam-Nemiiiem quidem ftu-
dioforum latere velim, id commode atq;
perfpicuè relatum fcripcis a Pierio if.
Hietoglyph.ne quisme ingratianimi ar-
guat, qui ex tam fbecundo ac copiofo re-
turn feleclifïïmarum pomcerio tot flores
&fni<ftus coljegeiim . Addo ex opitiinne
Anaxagorg Philofophi,cecinii]ê Ouidium,
muftelam oreparere.Sic enim inquit 1119.
Metam-
Qua quia mendacemparientê iuueratore,
Ore parit, noflrMqi domos
, -vt ante* fre-
quentst ■
Hanc opinionem refutat Ariftoteles lib.
de anim. gen. 3 . 1'Jin- quoq; lib- io. La-
certamore pareredicit, quod vulgo cre-
ditur, Ariftoteles negat.Itidemalij de fe-
pijsarHnnaut.
Rhed->.
Melufi-
no—i.
Sobertut
Viabo-
Epaphut,
Amphu.
èxna
.
Muflela
Quod autem Pallasexlouis cerebro na-
cafit, teftis eft Pindarus Olymp.Ode 7.
cuius rei rationem (fed aliam atq; aliam)
reddunt Fulgentius Mythologie. i.Phor-
PallfU
cur e V
uu cei('
bro nttrf'
nutus De naturadeorum.Gyraldus Syn-
tagm. 11. Ouid.Faftor-3 .epimythia ét f na
tr3diu,fedl6gèalijsdiuerfa.Ex his.n.alij
fpeculationem phyficam,alij ethicen, alij
a^'confideraut. Themiftius oratione 10.
rwt Trpao-x.a.Kiïs Tis <piKo<ró^n{. Callo-
qiutur
Lacerla.
i,epi&.
-ocr page 93-
Emblemata.
lf
qnittir Imperatoren] Valenten» ) kav et-
•fftwaTi . Y^i
'oVoVoc erO ypóvov rS IVfey
Tcoy hiyay. 7ols rptntiyS'o'l J*i ol <piKo<jo-
$0VV7if-iyloy irpotfpiiei , yyv[XHf cifj.a.
•è [S'vvé.pz.taf cri Bipet,7nvi<nii . J'ieL ydp
TKTO k) TWI' ASilVav tKTÏif Ki<pa,kt)$ yiVVa
0~lV Cl TTOmleU 7« AlO(,iyJ,HKyvf/.iyoi K&-
^«v art wpoo-MHtt t&v tZa-a-iXiiav /Aihe
Kóyav a.7rpa.H7oy , y.mt Trpé.^iv cthoyoy
ix.(poi7Zy,dhAd
K5" T9V youv ivipyay éivcu,
ngiyipfiv vv 70 fyttrnptoy . Exiftimo
au tem cum Pindari fcholiaftead 7. Olym
pior.figmentum ideffe referendum có,vt
dicamu somnes artes & difciplinas , è Io-
uis cerebro , id eft > fummi Sc prgpotentis
Dei mente & fapientia piodijflè . Perfpi-
cuut» enim nobis eflè debet,vt alia omnia
bona, fic ipfas quoqj ingenuas artes a Deo
nobis effe communicatas . Etqtianquam
Dei benéficio nobis hsec Minertia genere-
tur, duftore ramen & fnagiftro priniüm
opus eft.Adeö nemoeft,quidoc"rrina; lati-
datiffimam i£iv coraparare fibi queat.qui
non boms pra;ceptoribus feCe tradiderit
inftituendum • DeNatali Palladis extat
feftiuus Luciani dialogus,quem compen-
diohucaffcribit.eiq; fiiam fubiungitmy-
thologiam Sanctius.-Laborabat lupiter do
lorecapitis, inllit Viilcanum cum fecuri
acutiflima venire, qni caput diffinderet.
Vulcano totis viribus in caput Iouis im-
pellente fècurim , virgo Palias profilmr
armata.iam nubilis, ce.fia^ulcra , clypetï
faltando concutiens, cum armatis tripu-
dians.haftam vibrans.Addit prasterea Pin-
darus in Olympicis , adaperto Iouis capi-
te, adeo vehementer Mineruam infrenauif
fe,vt toEti clamore perterrefkceret Olym-
pum . Sednonabs re fuerir,quoniam f?-
pe in hoc opere fe nobis offert Minertia,
femel dixiflè , quid ha;c fabula fignificet :
ntilla enim ram vilis fabula eft.ex qua Pla
tononeliciat,aut Aftrologia:!iiyfteria,aut
ad vit^commoda pr^cepra falubria . Mi-
neruaigitur fiue Pallas,eftanium omniiï
&belIorum Dea-Artes & ingenue. difcipli
: n? ex cerebro,ceu eapice lotus, id eft,Dei
Opt.Max- fapientia proueniunt. Scimus
etenim ex facris literisomne datum opti-
mum , & orrnie donum a patreluminum
defcendere-Securi caput Iouis aperit Vul
canus vt Minerua nafcatur • Quid hoca-
liud eft,quani impetii quodaro , cjuadaq;
luifta,& fummoiugenij conatti artem ta:i
dem conquiri ? Nemo enim vittjira'm aï-
tium apicem confêquctur , fi prins non fc
vigilijsjfiidoribus, & algoribus excretie-
rit. Sed quid eft,, quod addirFindarus ,
cejufn & rerrarri clamore Minerua;cöntie,
muiffe ? Nihil aliud eflè reor,quam cce-
luBi,terram,ftellas,mare, ctinc/radenique
fapienria gubèrnarijad cuins imperium
arq; nutum omnia moueanturatqjcon-
tremifcant. Quid tandem iimtiit clamor
ille Mineru? recens nat? ; Iuflitiam , x-
quitatero,itira, leges, focietatemhurr.ani
generis,virtutum pra;mia, fcelerum p«ni
tionem.Rectè itaq; tam pium clamorem
coelum & terra tiinent & reuerenrur. Sed
quoniam & bellorum prefes eft, videamtis
rurfus,anh*c,qua.'diximusJindifciplinis
bellicis etiam poflint adaptari - Eft Dea
belli Palias, haftamq; vibranseffingitiir i
proptereaquöd ilüfb in bellicis operibtis
genint ftrenuè,qui bonas difciplinas cum
artebellica coniunxerunt, vixq; repeiias
in re militari ducem infigneni, qui non
idem fumma prudenria fit prceditus.Na-
fcitur ex cerebro Iouis :quia belliguber-
natioex Deo eft,vt inquit Homerus. Sed
militarisars vfu & exercitatione conftat.-
quapropter Vulcaiuis fecuri caput findit
Iouis, vnde nafcitur Bellona, id eft, ani-
musfortis,agilis,ftrenuus, & conülijs at-
q^ueftratagematis valens. Et quia Iouis eft
filTaipropter Iuftitiam defendendam cla-
mat.-be-lla enim ideo fufcipiuntur,vt in pa
ceviuatt^r. Sed enim cum bellum adeo
res fit ho>renda, vt vix eins calamitas ex-
plicari po/lir.quid mirum,fi c?lum & ter
raconcufianturadhorreiidas Bellona; vo-
ces!Nafcitur Paljas armara, & iam adul-
ta.noninfans: quia confilium ducis , ante-
quam inlueem prodeat, iam oportet efle
perfeftum & integrum,omnibusq; mime
risablolutum.Sed quoniam iam de Palla
decocperimus, canremus iteriim eiufdem
natiuitatem.vt ab Hefiodoacccpinius, fed
ramen breuius. Inquit enim ille :
XiVS £i Si /SctftAiVf tfp(»7)IV ïLhV)(lV
êiTo y.lÏ7iy ,
Vxoremprimam Metimfibi lupiter addit.
(id eft, prudentiam) Q^ia; cum iam efl'et
Minerua paritura,lupiter a Cqlo Sc Tel-
lnre monitiis,filios,quos ex Metide fufci
peret, confilio & fortitudine patrem fupe
iaturos,Mineruam ex veiitreMetidis per
iocüm
Clamor
Minerua,
PaÜMs
Dea bel-
li.
Bellona
quid.
Palias
city arma
tiz nafca-
tur.
SS*
-ocr page 94-
AndreasAlciati.
i6
PorroafTerit Eufta thius z.Iliad- vbi canit
Honierus,delcendifiêdecoeloMineruam,
vt fedarctiram Achillis, ipctvov abauti-
quis pro capite vfurpari, quia caput, ex
riatonit fententia.ad hiftar irmndi.fitfphe.
ricunijvbi Paliascommoratur; qua: nihil
aliud eft,Dernocrito interprete.quam ipfa
prudentia,qua: (vrautor allegoriarum in
Heiïodum tradit) iure dicitur è Iouis ver
:ice prognata,quomain ab experientia lefe
proniit prudentia,experientia veró ex 'en
fibus.qui in capitis ambitu cernuntur.Al-
lufïtad fabulam Terétius in fene feipfum
excruciante, cum iiiquit,- Nonfi ex capite
fis meo nattisitemsvt aiuntJAineruam ef~
fe ex Ioue.Et
Ouid. in Faftis.-
Aut %n de capita ferturfine matrepaterni
Vertice cum clypeo profiluiffe fuo.
Nolim fieii moleftus leclori,ii Ifacij Tzet
zis rationesadiuiixero : cuius hxc ferme
fèntentia ex ijs commeutarijs , quos ftu-
diosècöfcripfitin Caflandram Lycophro
nis.Tritonia Pallas dida, qd in Trito Li-
byx fluuio nata creditur: vel quod tertio
menfisdieorta Ideoenim tertia dies Mi-
nerux facra eft Athenis .• vel quod i'x, ti~u
Tpntss.id
eft, Iouis capite piogenita: rpi-
Tin
enim Bojotum lingua, caput nonairia-
tur: vel quod eadem cum Lima fit, qua;
apparet rertioquoq; acoitu die.-vel quod
eadem fit cnmanima,qua: tres partes ha-
bet, tTrièvyAu.]/, Sv/aov, i% Aoyta-pcv: vel
quod eadeiri cum prud'mia fit.aut ex De
mocritifententia,quod bgctfia pr^itentur
ab anima, bene confulere, reclè iudicare,
iuftè agere,ideft, iC/SovMuny, ttx.pivHV,>$
tCizpirTTCiV .
P R A.E r £ B. ea,qua; fupra in Mytlio I V'
logia Minertia; taciafluit, vuum hoc loco
noto, cscam tiimirum temeritatem eorfi ,
qui conditionis fua; obliti fefe mortalitate
exuereconati fuut diuinitatem flbi arro-
gantes.Nec.n.folusAlexauder hanc infani-
uit infaniam,fed plureshabuitafléclas, ex
quibus aliquos produxiflè non eric abs re*
Antigoiius Rcx in omnibus Liberum pa- Antigo*
trefl) imitatus,hederam capiticircumpo- ntis.
fuitloco diadematis Macedomci,thyrfum
pro fceptrogerens, fi Hciodiano di-betut
fides.-quanquam non defiint , qui hanc in
ipfodiiiiiiitatisaffedationem excufcnt.C. c
^jj-
Caligula non modo nouus Dionyfius fïue 'i
fiacchus appellari voluit, fed Sc vnmer- *
furn Dionyliacuin habitum indutusincef
fit,
iocum & dohtm erutam fuamet aluo con
didit-Subdit inferius; Ipfeautem Iupirer
ex capite proprio Miiieruam progenuir.cc,
fijs oculis pra5ditam,acrem, indomitam ,
veneraiidam,eui bella,& belli clamor erat
cordi. Hm i]Ie. Ioanncs Diaconus Meti-
Hem grauidara a Ioue deuoratam t'cribit
his verbis: >§syx.vovTct'jT»v Tomfó.y.tM!,
KtLTcLTrivH a/jriiv, ha. [AnxKhot
7/Vt«v
8iOV ATTOMvSein TTCtp' «'t/T»? ivAl^if x)
iriaicLKtf. id eft .• quam cum gramdam
fecifjet, deglutiuit, ne quu alius Deorum
nafccretur ex ea impudem acfatuus
. Ex
eo cibomox ipfe Iupiter pro vxore graui-
dus fadus, Palladem armaram è capite
peperi c- Quod quidern monftrum tanto-
pe're contra natiir? c&fkeeiidiuem fiifhini,
nefcio quo pacto primüm xquis aniniis
perferripotuit, neq; fuericciim inaximo
omnium rifu explofum.-quippecum men
dacia,& res fupracredulirateni ü£kx , (o-
leant etiam veris & probabilibu spierun-
que fidem detrahere-Putant au tem Minec
nam dictam a minuendo , quod neruos
miiiuat.Pallas autem dicitu r fvtait Eufta
thuis in princ.Iliad.) ós t? •snjcAAhi' ri
S'ópv,
id eft,a vibrando haftam : vnde a
Poetis Latinis dicitur Armifona.Vel quod
Pallantem gigantem ingiganromachia oc
ciderit. Vel quod ïk rtit th S~iès irvvf
vrójhTQ KtpctKtii-id
eft,ex Iouiscapiteexi-
Jierit. Hiuc , vt ait Hefiodi interpres in
Afpide,di6bae(r,Tritonia, vel Tritogenia:
quoniam lingua A Eolica 7pha>, caput fi-
gnificac; quamquam de hoc nomine ma-
giia eft optniomim diuerfitas. Nam Ho-
meri fchoüaftes lib.Iliad 9. duwt tx 7pt7v,
didam affeiic, quod hoftes pauefcerefa-
ciat. Pompouias Mela lib. i.Superhunc,
ïnqtirr, ihgenspalusamnem Tritona reci-
pit.ipfa Tritonis:vnde & Mineruxcogno
rneninditumeft.vt incoixarbitrantur.ibi
geiiice^faciuntq; fabiila:ei aliqüam fidem,
quodquerrinatalemeius putant, ludicris
virgimim interfe decertantium celebrat.
Hoc fectmis Liicanus, iïc canit de Trito-
nide palude :
Hanc Ó> Fallus amat, patrio qua. vertice
nati—>,
Terfarü prima LibyM(na proxima cmlo eft,
Vtprobitt ipfe calor) tttigtt,ftagniq-} «.ctx
Vultm vidit aqua ,pofuitj;in margine
plantin;
I t/e dileSa Tritonida dixit ab vnda.
AbfurdS
figmeritu,
Minerua
z/nde di-
Palias vn
de dicia
.
Palias
air Trito
nia dica
t:ir.
-ocr page 95-
Emblemata-»:
17
fit,ineo etiam apparatu iudicia exercens,
vt refert Jib.4. Athena:us;& latius Dio Ni
canis Iib.f9.i11 hxc verba.- Caligula inter-
Qiim effaminatiorfpec"tabatur , thyrfum
& cratera tenens; interdum viiili fpecie
clauam & leonispcllem geftabat, fubinde
facie lajuigata & erafa.mox barbata vifeba
tilr;mine tridentem tenens , nunc fulmen
vibraiisjnoiuuinquam Palladi beliicaïvir-
gini afiïmilatus . Bacchi quoq; habitum
cultumq; vfurpaflè legimus M. Antoniu,
quem Velleius Paterculus redimirum he
deris , coronaq; velattim aurea , & thyr-
ftim -seiientem , cothurnisq; luccinctum
fcribit, ciuru velut Liberum patrem re-
ctum fuiflè Alexandria: • Sic Commodns
Imp. Herculem fe, & louis filium nomi-
na n voluit, depofito Imperatotio ciiltii
omni.Ieonis exuuio indutus,& clauam ma
nu geftans, Herodiano hiiius rei oculato
tefte. Non fecus atq; Sextus Pompeius
Neptuni filiusolim haberiambiuerat.Ph?
nicium paludamentum,quo Iniperatores
vtebantur.iiicceruleum co'iuertens. Pro-
deattadem inter latuatos hofce Deosfru
ftumiliud liominis Heliogabalus, qui, fi
Lampridio qredimus, cenios qiiatuor ad
currum iunxit.quo vehebatur,totidemq;
canes, Dianam fe appellans; & quatuor ti-
gtes.Bacchum fe diftitans;& quatuor leo
nes,fe Cybelen vocairs; non tam venatio-
nis&ferarum thidio, quam religionis &
Deorum hominumque contemptu . Sed
quidmirum, fi in prifcos illos tenebrio-
nes,quibus ver^fideilux non affulfit.taii-
tum potuiteorum antefignanus , qui di-
x\t: Similu ero Altijftmo f Si enim impia
licencia,ligna Sc lapides fibi Deos ftatueie
potuenuitjcur non & feipfos, aut fuos,fer
uilia fculptilium maucipia • Nos,nos ma-
net ha:c dignitas, quibus facro Bapt:fma-
tis fonte regeneratis vera: fidei fuigor illu-
xitjnos jternus ille Pater in filios & regni
hartedesadoptione fibi elegit.Glotian ita-
qnefas fithomini Cathofko,& erigerecri
fias hoc vnico titulo (audite cceli & ele-
menta , & vos beati fpi ritus) quia filius
Dei • Quiscum bulla hunc milii.au t fu-
mo,vel vmbra amplius conferat?Prodeat,
quicquid fub Luna,& fupra, nonatquabit
excellentiam homin's & magnitudinem .
Qmd enim propiusdiuimtati.quid magis
diiunum quam fiiius Dei ? O nedegene-
retjo monitaaudiat. Audite & me.odc-
generes: vos appello.qui nominis & digni
tatis veftrajobliti, contemptohoc niagno
patrocinio.quo magnus natura; Autorac
genitor vos ampleftitur,nutrit, & fufteu-
tat liberali manu.tutorem alium &patro
num abinferis qiixntisjapud quosita for
detac vilefcit paterna ha:c benignitas, vt
in media copia return, velut Tantalusali-
quis,efuriem atq; fi timconqiie(ti,magicis
artibusaffluentiam talium mercari vobis
impiè,& licitari pro his cum Stygijs mer
catoribusfruftra conernini,execrabili fanè
coimentione & pactis . Ccelum fufpicito,
nequam genus,ibi panatium noftrum ,&
cella:,& horrea,qua: pafcunt ; eö dirigeu-
dus ocukis,inde prx'fidium expe&adum ,
& quicquid neceilarium vita,"huic,& poft
hanc . Nee verö cogitatio hsc vnquam
irrepat menri, nos idcircoinfsliciores ef-
fe , quia in cataftam hanc laborum & fu-
dorum tanqua^n mancipia damnati.ferui-
Ie dorfum percfytieniis fomuie flagrisfub
mitterecogimur.&pati iniuiias . Certa-
men eftadgloriani.lufta ad triumphum,
vt viiftor aterntirrj regnet, confors & co-
ha:res auguftiilim?polfeirionis,qiiam pre,
potens D£VS , noltèr«maium commu-
nis pater,pra;paiauitdi!igentibusfe. Sci-
mus filiorum patres eiïê & officium,obfè-
qui& audireiiifia pareutiim.-horum, pro
fpicere & largiii neceifaria. O diuites nos,
ó fecuxos a paterna hac cura&cceleftipro
uidentia ?
2?^
B ME-
-ocr page 96-
i8
Andrea: Alciati
MEDIOLANVM.
EMBLEMA II
V>1T V RI C I S. veraeK , Hein is dat fucula fignum
His populis patrix debita origo me ét e si .
£>uam Mediolamtm facram dixere puelU
Ter ram : nam vctm hoc Gallica lingua fonat '..'
Culta Mïnertta fait', mme e si vbi nnmine Técla.
M'utato , Matris virginis ante Domum .
Lanigcr htttc fignum fins eji , ammal% bifarms
;
Acribas htnc fee is , lanitio inde tem ..
C O M M E N T A R I I.
Pïngvntvr operaiij circa fabri-
cam magnifici asdjficij & moenium oc
cupathabhis nou longè fpflfa co.ifpicitiu',.
proiaciendis fuafamelitis fafta, ex qua a-
mmal extrahit'.u.anteriore fui parre Cné,
pofteriore »ero ouem referens ; vndeno-
men Vrbi Mediolanoindirum creditur.
I N D i c A T Alciatushoc Emblema-
te; quodiiam Mediolani vrbis Infubnim
noti/ïïmf, pacriae(iia^infigne fitatq; ori-
go . SuSjinquit.cuiusdimidia pars fitla-
nca, reliquafetacea , parriasmea: dat infi-
gne.indeq; Mediolanum dicitur.quafi di-
cas.diraidia parte. l3nanim,notauoneelici-
taexduarum ciuitauim Gal Hg fchema-
tibus publicis.Biturigum nimirum,& He
duorunv, quorum hi fuculam,illi arietem
pro iiifigni & fymbo.'o habent.Itaq; habes
Medic-
de »f.
nat
-ocr page 97-
Emblemata.
IP
Mediolani 'irvfiiv Sc dcnominationera , a
fue lanato fumpram . Diim enim prima
vrbis huiiis fundamenta iacerentur ( vc
prajter alios rerulit D. Ambrofius) aper
eftrepertus media parte lanatus . Alij a
Medo Infubrum diice nominatum Me-
diolanum maliint. Vrbs eft metropolis
GalIia:CifaIpina:,a Gallis Infubribuscon
dita j ƒ <>. annis ante Chriftum nacum :
quanquam Olanum ducem Tufcia: pti-
mum eandem excitaffe telteen r Cato frag-
rnetito 7.0rigin.Hinc docti pleriquepro-
diere,inter quosnon inflmum,fed merita
gloria certè infïgnem Akiatum iuiead-
fcripferim , qui hocembkraate Mediola-
mim natale foJum non illepidè celebrat.
' Nee vero mihi temperare polïiim , quin
adijciamquod difcendi ftudiofis non om-
uiiio difpficcat . Imperio in Oricntem
translaro, vereriqualï fenefcente Roina,
Imperatores Mediolano capi & dekdtari
cceperuiitjyndeiii tantii excreuitea vrbs,
vc i Proco'pio z. Gothici belli, prima
inrer Occidentis vrbes poft Romam dica-
tur,& facilè cajterisanteire , vt magnicu-
dine,ita & homimim fiequentia.relïquis-
que fortunjebonis.Aufcnius Catalogo il-
lnftrium vrbiurn :
Ut Mediolani mira omnia, copia rerum ,
Innumera cult&j; domus-, facundaviroru
lngenia,antiqui mores: turn duplice muro
Amplificata loei species,fofuliq; voluptas
Circus, &> inclufi moles cuneatatheatri :
Tëpla,palatin&j; arces,opulensj^ moneta,
I-t regio Herculei celebris fub honore la-
uacri,
CunBaéfo marmoreis ornata giftylafignis,
Mmniafe in va/li forma circüdtita limbo:
Omnia qu& magnis operum velut &mula
formts
~Exceür:t ,nec iunctapremit vicinia Romd.
Ad id illuftranduai mulca fuppeditabunt
Geographica Volarerrani& Muiilteri.'iJle
quidem Jib.4- hic veió i. longè plura re-
tulit. Huc fbrtafle qtioque pertii]et,qua:
de iactis fundamentis Mediolani refert
Titus Liuius y-ab V- C. Prifco Tarqui-
*"o Romje regnante, Celtarum ("qua;pars
Gallig tertia eftypenes Birnriges fumma
iraperij fuir, jj regem Celticodabaric.Am
b'gatus is fljit, virtute, fortnnaq; cum
l»a, tum pnblicapr?pollens, qnod in ini-
perio cmsGalIia adeo frugum hominum
1»e fercjlis fuic, vt abundans nuilritudo
vix regi videretur poiTc . Hic magno na-
tu ipfeiam exouerare prajgrauante turba
regnum cupiens.Bellouefum, ac Sigoue- Belloue-
fiim Ibroris n"lios,impigros iiuienes, mif- fus &
furum fe efle, in quas dij dedillènt angu- Sigoue-
rijsledes >oftendit j quantum ipfi vellent fut,
mimerutn hominum excitent, ne qua gés
arcere venientes poifet.Tum Sigouefofor
tibus dati Hercinei faltus.-Bellouelohaud
paulo l?tiorem in Italiam viam dii dabat.
Is BiturigeSjAuernos, Senones.Heduos,
Ambarros, Carnutes, Aulercos exciuic-
profêclus iiigentibus pedttum equitumaj
copüs iiiTricaftiiios venit, Alpes franken
dit,fufisq; acie Tuicis,haud procul Tici-
no fluminc.Cum in qiiocóiederar,agrum
Infubrium appellari audiiUet, cognomi-
nem Infubribus Heduorum.ibiomeucun
c\i kquentes Joci.condidere vrbem , Me-
diolanum appellarunt . H?c ex Liuio-
Hiac iam luxaliqua affulget veilïculis
Claudiaiii de iiuptiis Honorii & Marie, :
la Ligurü terris ffumantiapeihra Triton
Appulerat,hJJbsq; frt tis extenderat orbes;
Continuo fublime volant ad mosnïa Ga/lts
Condita lanigem,outs oslentantiape/lem >
Peruenit•
Aliter tarnen & reclius legit heccarmina
Alciatusin Parerg.Iuris J.oij-Iiliush^c
funt verba : Habebant & ciuitates fua fi-
gna , quibus origiiiem aat cultum tefta-
rentur . Hiiic in iioniifmatis Atheiiien-
lioni plerunque vidimus nofluam. Sic
Claudian
_____ ad moenia Gallis
Condita lanigerafuu oslendentla peüetn.
B i r v R r c i s.] Bituricis poiuit pro III.
Biturigibus per Enallagen. Bituriges au- Bittm-
tem ( quorum ciuitas metropolis Bitu- ges.
rix; Aquitani^populi lunt.quorum fines
ab Heduis Ligcris diuidit fluuius,dequa
lib.8.bclli Gallici CqCar, & Plinius lib. 4.
c; 19. Gallicè, Ie pais al' entour de Bour-
ges. Vrbs eft Academia florentirtima cele
biis , in qua per quinqucnniun) magna
cum lande ius ciuile docuit Alciatus.-
quod exaliquotfuorum opeium locis col
ligereeft facile,tiim vel maxime bis ver-
fibus (quorum copiam fecit ame aliquoc
ainios, vireruditus , qui Akiatum doclo-
rem illic audiuit) quibus Biturigem do-
nauit.cnm Italiam repeteret:
Vrbs Eiturix inuitus , amant te defero a-
mantem,
B i ^«»?i.
ZfoU
lga.
llis
-ocr page 98-
Andrese Alciati
zo
Qujnq; fer tiflatcs terra halitata mihi.
Nunc opus ad vitülos eli a veruecibus ire.
Ergo vctle,&felixfit tibi lanicium .
Hisautemalludicad Bicurigum flérna,
quod nonnihil adiiuiat luiius loei cnarra-
tionem . Qrnbiis Alciati vertïbus contu-
nieliosè refponditneicio quis: qno iiirc.
qua iniuria, non eft meum difquuere.niil
quod exiftimem nihil tam belle fieri,dici-
ve polFe , quin male interpretando poffit
deprauatier. Huius anonymi hoc clinu-
ledicum tetrafticlioii:
Nonnos ,/ed nojiros nummos Al&atus a-
mabat,
§hti t.tcitus fpretts vanuit hofyitibus .
llle ergo valeatvitulospasiurus: at illum
Noffra vel horritem frigore lana teget.
Cajterum ciim ait vitulos.porró Italos in
telligit: ctiius rei caufam ex Gelh'o petas
licet.lib.nempè i t.cap.i.quc. tarnen a me
obiter di&a fint.
Veruex-] Veruecem hic proarietefbr-
raiTe pofuit KcLTA^fiKticasiCed parum fe-
fett. Sic Varrode vita populi Romani
lib. i. Autbouem,aut ouem.aut veruecem
habstfignum . DifFert autem vcniex ab
ariete.vt cantheriusabequo,maialis a ver
re,capiis-igallo, caperab hirco.
Jieduts.] Hcdui,qui & Auguftodnnen
fès,Gallia; popuIi.Sequanis rLiitimi.iu-Du
catu BurguiidiaE . & in Fraiicorum regno
iIti,oliro fratres & confanguinei a Rorna-
nis appellati.Ca-'far Comment.belü Galli-
ci lib.i.GallicèJepaisal' entonrd'Autun
eu Bourgongne. Apud Srrabonem, Ptolc-
msEiim,Stephanum,Melam,& Corn.Ta-
cirum,inuenio Heduos.EduoSjAiduos,
Oeduos,Aidufios, pro ijfdem .
Sucula-] paruafus,porculus. Plaut. in
Riident e: §£uin tu i direHa cum Jucula,
, Ö» cum porculu.
Signum. J publicum ftemma, fymbo-
luni.arma gentilitia.
Hupopidu &>c] Sic Aufbnius, er qno
Alciatns id videri poteft mutuacus.epifto
Ja qua: incipit, Aujomut genitor .•
lp/e ego BurdigaU geKtis diuerfa £ -vrbes
§luf.tuor aiitiquaijiirpis origo mes.
JvkdioUnum veró a Gallis excitatum.fuif
fe.fupia ex Liuio . remlimus. • Michael
Tonfus I. C. in oratione,quam habuic ad
Georgium de Ambafia Card- nomine po-
puli Mediolanenfis, anno ijoo. Cum in-
ter HiftüiicQS conftet Mediolanum, om-
iieniq; Infubiiam, Gallorum rwam pene
coloniam fuiflè.Id quod vel ex hoc facile
colligimus,qiiod vniuerfum hüc traftum
Galliam Ciialpinamadhuc miucupanius-
Sacram dixere. ] Mediolanum Alciati
patriain Italiaefhfedeft & Mediolanum,
lïue Medioianium in Gallia, Gallicè Xain
ctes,quod fanctum fignificat; inde Alcia-
rus dixit, Sacram dixerepueü&Terram.
Vetuthoc Gallia lingua fonat.} Nimi-
rum Gallicè,Milan,dicitur , a mediacim
lanato fuc . Sidonius Apollinaris lib. 7.
epi- r.
Et qua Innigere defue nomen habet.
Veterem linguam Gallicam ait, vel pro-
pter Gallos Infubres, a quibas Mediola-
num excitatum iam docuimus : vel pro-
pter veterem Iinguam.quam longèaliam
ft)iliè,quam qua: nuncell vulgaris, & ve-
rifimile eft,& doifH pleriqj autumat. Hic
de lingua Gallica vetere lubens aliquid
difquirerem.fi aut eruditorum hominum
non fatis inter fe coniêntieutium opinio-
nes aliquid haberent firmaineiui j aut nifi
vetci'a certaq; inonimenta nos in hac re-
tura caligine & ignoratione deficerent.
Nihil enime3 de. re pofTumnscertipro-
nunciare.nifi primo conftiteric non modo
qua; lingua Gallica vetus , (ed eciam qui
veteres,& qua maxime a:tate funt intelli-
gendi. Aüj enim fueiunt ,qui vixerunc
ante tempora I til ij Casfïris , qui primus
de rebus Gallicis fcriptis aliquid manda-
uit:quique veterum Druidaruni farculis,
vel poftea floruerunt. Aüj veteres GalH,
qui fub Imperatoribus Romanis feruile
aliquod paffi iugum : alij qui fub priori-
bus Regibus (vt vetiiftiores pranermit-
tam) Clodoueoprimo,Carolo Magno, &
alijs: quibus tempotibuscredibileelt non
eandem fuidè Gallorum huguam verna-
culam,qualis poftea , qusquehodie ccle-
bratur. Qjiain ïeperquireuda miliiqui-
dem certè videntur ociofa; difpurationes
quorundam, qui veteres Gallos lingua
Grajcafuiilè vfos,vtfa«;Iiari,& pene do-
meftica,contendere aufiiit.-ahi putaut lin-
guam veterum Gallorum eandem fuiflê ,
qux eft hodie Suizenfium feu Heluetio-
rum • Pleiiq;etiam voluut a Germams
Francos oriundos, & linguam veterum
Francorum eandem ac Germanorum ,
qux hodie celebratur. lam qui voluut in-
geniofiores videti, Celtas veteres eadem
lingua
Mediott'
mum
;*
Gatlik'
De fit'
re G^1'
ca lin',
gua
e/'
niones
var'U •
Veruex.
Hedui ■,
SHCUld->.
-ocr page 99-
Emblemata-»«                2,1
Tiugua faiflc vfos sflêuerant.qua nunc Ar    Gallica,qualis hodie, qtiauquam ex Ce lo-
morici Bataui. AIü deniq; (vrlibere. func
    cuples kabundans, habet tarnen permul-
cumfqjopiniones) coniiciunteam iingua,
    tas voces,qua: a G ra:cis deflexa: non terne
quaiis nunc a Gallis Prouincialibus vfur-
    rè videiï poil'nnt. Habet etiam non pau-
patiir , veterum Gallorum extitiflè . Sed
    cas Germatiicas,& Latinas;exqao tarnen
uclcio quo modo,fI fit ftandum ab vnaex
    non feqmtur, maiores nofttos promifcuè
iis opinionibus, quaiputaturfirjiilior ve-
    vel Gijecc.vel Germanicè,Latinèvefcif-
ro.nos poifimus commode extricate.
    Cc Qwd igitur in hac re ftatiiam non.
Q_uis eiiim ea de re certi aliquid prosun-
    habeo , vt prompciim mihi fit quod pof-
ciant, in tanta prxferrim rerum omnium
    fim refellere, quid certiusadduccrepo£
confiifioiie.popiilonim ac gentium migra
    fim,nondum videam. Vnum mihi üiper-
tione,multitudine coloniarum, principfi,
    eft.vtcum doètiilimoSenecaPhilofopho,
ac publicarum rerura mntationc i Quis
    eius maxime loei occafione,quemipfcmi
nelcu,cencum,aut eominorc annortifpa-
    hi obtulit ca-8-confolationisad Albinam,
tio,linguaslnon fecusac resalias,vt variè
    nyflösfaciam alios^qui de gentium migra
traducuntur,autvfurpantur,omniuö,vel
    tionibus,conuerfiotjibus,& cotruptis hn-
non minimaparte variari,aut corrumpi ?
    guis variè difputarunt . Certè hoc loco
Exerriplum jnfigne proferrem in Latina
    Alciatum adpïifcam Celtarumlinguam,
lingii3, iiifi putarem iatis elïè notuni iis,
    feu potius noftrarem Germanicam allu-
qui vcteres libroseuoluerunt,Iongè purto
    fifle conftar,dicit enim : dixerepuells. ter-
rem & nitidiorem fuilièfajculo Varronis,
    ram. Et nos Germani Mediolanum v©-
Ciceronis, Augufti, quam ajtate Catonis
    camus Meydlandjfiue MedeIland;Meyd, Meyd-
fenis,& primi belH Punici temporibus. Il-
    enim nobis virginem , Medel,puellam Co- land %
lud vnum afièuero, linguam. Gallicam ,
    nat,quafi diceres,pueila; terram , feu vir-
quajfuit in vfu temporibus CaroliMa-
    ginis regionem.nempe Mineriia; quódam
gni,nob:s haiftenusinaudiram.planèqj in-
    hic prajcipua religionecultx,cui rei etia
cogimam.Nosenim deficiunt vetera mo-
    Polybiusfuffragatur Huius templum in-
iumenta,vtdiximus,qiiibusliquear,qna:-
    duifto dein Chrifti Euangelio duucum ,
nam ea fuerit; etiamq; adücio , eam, qua;
    & in DTecIa: commutatum eft.que. tem
vnlgariserataureo D. Lodoici principa-
    poribusillis inter fiincTras virginesinfum-
tu.adeo fuiflè horridam & incultam, vt fi
    ma vcneratione fuit, vt in Eufebij Chro-
cum ea>qua: hodie in vfu eft, conferatur,,
    nicis (cribic Hieronymus, & Yerfibus fe«
nihiloplus vnaab altera differat, quarri
    quentibusiunuit Alciatus.
hodie vulgaris Parifiorum fernaoa brito- Culta Minerua&c] Olim eo loei Mi-
nimi oratione populari . De Gallorum
    neruas dmini honores tributi, vbi nunc
quidem vetere Iingua corrupta conftat,
    templum D.Tecla:, ante facram Virgini
led apnd quos Gallorum fermo velut/er-
    Deipara; «edem .
uacus fuerit,nondum üquet. Nam Galli Numine, ] Numen propriè eft Siav Numen .
fetmonem Gallicum dedidicerunt, cum    fahti, voluntas Dei, a nuo, quod veteres
non folü Komana: leges.fed & legiones in    pro volo,vfurpabant. Hic autem fumi»
Gallia conftuuta; Gallos Komaua vd lm-    tur pro poteftate . Cicero 6. PhiJ. Magua
guacogerenr.-vt facilè fitintelligerea Ro-    vis eft, magnum numen vnum & idem
mano tbro, ipfaque Komana nnlitia Gal-    fentientis fenatus.
licam linguam a inaionbus ïllis vfurpa- TecU.] Hax virgo,Paulidifciptila,mar D.Teclit.
tam, pene omniuofuiilèabolitam. Sed vc    tyrij coronam meruitapud Icontum fub Martyr.
Vetera prstermutam , eni poteft efiè du-    Nerone.Huius vitam petc ex Surio, &a-
bium.qum pnfeum Gallorum idionia    lijs Hiftoncisecclefiafticis.
aut non parum fuerit iuunuta tum ,        Matru Virgintiante Domum.] Tem- Bttfilic*
•at etiam adeo corruptum , vt primani    plum.Bafilicam D.Virgitn facram,quam -O. Vngi-
fui faciem amiferit, quo tempore Fran    vulgus vocat.ilDomo. Huius templimo- rwMedio
cl a Germania urumpentes in Gallias    le.fiue amplitudinem & architecluram x- l&ni'
"anfitum fecerunt, & a quibus non im-    diflcij fpeftes.fiue precia materiarum xfti
Petrabaiit fedes, Galios partim expulif-    mes, niliil eft , quod feptem mundi miia-
fe.partim etiam (ibifiibiecifiè 2 At Iingua    culisalfcribas auguftius-Hancerigendam
B ? curauic
-ocr page 100-
22,             Andreae Alciati
curauit Ioannes Gaieatius Dux,anno Do   fidinni, ac i llius pacis oTnamentiiro eflè.
mini i j %S.                                                Que, profe&o res ita Ce habet,ciuitas enim
Animalq; biforme. ] duas forn>as ha-   circumcirca habec colonias , qux iplam
bens,nempe fuis& ouis: ianiger fus,& Ce-   cingunt,quibus imperat,& qua: imperata
tigeranes.                                               faciunt. Hinc iure nomen Magnx pafïïm
Lariiciü- Lanicio inde leut. ] Lanicium idem eft   obtinüit, vtcanit quidam.'
quodlana, feu lana:prouentus . Virg-3.    Vrbs Mediolanum populo/a e B ,magna ,
Geoig.Sittibi lanicium cur&.v\>\ Seruius:           potensq;
Lana,inquit,& lanicium dicimus, quem-    Et Thomas Edvvardus Anglus :
adinodum Fuga,&effugiuin.Hoc deno-   £/?Mediolanum iucundü,nobile magnü.
minequaïdam Nonius, & Turnebus Ad-    Quod idem verfus Italici , qcibus vr-
uerfar. if. cap. 21.11ecju.id addamprs-   bes Itaüa; defciibiunur , eleganter ex-
terea •                                                      primunt:
jy.         Apparet hoc loei pius Alciati   Fama l tra noi, Roma pompofa efanta,
alumniatfèftusinpatriam,quam tam Ce- Venetiaricca,faggiei,c fignoril<Lj,
itiuo Emblemate celebrat.Et reuera fl vl- Napoli odorifera, egeyitil^,
Mediola- la chii'as docliilimornm fcriptis celebrari 1ioren{abella tutti l mondo canta ,
nilaui' meretiu.vnaelt Mediolanenfis: nam (iuc   Milanod'ejfer grandeogn'horfevanta,
originisantiquitatem , feu ciuium nobili- Bolognagraffa. &c.
tatem , loei amplitudinem, aïdificiorum    Hanc igitut vrbis celebritatem & abun- Omen^
magnificentiam,aerisclemeiuiam,folifa;-   dantiam forfan indicare voluit bifor- diglarf'
cunditatem , & omnium rerum abundan-   me illud animal , dumfundamenta illitrs
tiam cófideres.vix vlla alia eft.qiiam h'.lic   iacerentur.repertum . (Liccat mihi qua:-
iure prxponere poflis. Vaftiflimamha-    fo.boua pace , nonnumgTerijs immifcere
bet planitiem.apiicoscolles,amcenosmon   iocos , lic enim placere video temporum
tes,commoda flumina,£ecundosq; keus,    noftrorum moribus.qui uil tetricum pro-
qiia: ilIi onmia alimenta vbertim mini-   barit.&fatuum iudicant,quicquid non|ha-
ftrant; nihil pulchri , nihil boni hasc ara-   bet copiofum afperfum falenij Ouéenim
plillïma & vberrima regio patirurexopta-   integram non oportuit eflè , licet illa fa:-
ri,adeo vt prouerbioferant/So/o in Milano   cunditatis habeat argumentum , tarnen
fi mangia . Hic magua quoq; eft opifï-   plusaiquo fimpIices,tacitunios , & ftoli-
cum omnium vanetas& nuiltitudo.prae-   dos, oues vocamus . Necveró fus rotus
fertim eorum, qui ferrariam exereent,   conueniebat, deillo fïquidem dicitur vul-
cjuodiocofe inuuic Macaronicorum Au-   go iac~ratuni pxoaeibiam: Gran rumor &
ror,dum canit:                                        puocalana.Getrazn.Vilgefchrey -vndwe
Milanüticbtochrefanatcatonefubomni,   nigvvoll , Spraeh der Teuffel, da er die
7)um ferrantftringaStfaciuntfcforamina   favv befchor. Non igitur vrbi illifutu-
gucchti •                                            ram famas celebritatem abfq; vbere copia,
Horum opera,quiabonita te cum reliquis   nee vbertatemabfq; celebri famajin fum-
certant, in Jongüiquas regiones exportan-    ma,non futurunvefle clamorem abfq; la-
tur . Quapropterhaudiniuria Ciceroin   na,anirnal Porcariesominefuo poitendit.
iJhilipp.dicit,Galliam Cifalpinam.&ideo   Sic ego confultu . augur refpondiflem; C\
MedioJanujn»florem Italias, imperij prae-   fallo,nunqiiam me laua fuilla tegat.
Nunquatn
-ocr page 101-
Emblemata-j.
*?
Nunquam procraftinandumj.
EMBLEMA III.
A LC1 AT AE gent is itifignia, fuBinet AUclj ,
•** Vnguibm & nn£\.v fert ccvce&ctMÓiitvos
Conïidt Alexandrum fic rcjpondifie roganti,
Qui tot obiuijfet tempore geBa breui ?
Nunquam
, inquit, differre volens. £)juod & indicdt Alce,
Fortior h<ec , dubites, ocyor anne Jiet .
COMME
DEpingatvr fera illa Septeu-
trionaüs Alce didta, cuius prioribus
vngulisinfer tafint ha:c verbat^w/eV dva.-
8cL\KÓf;.iVt>{-
Aken defcripfit Plin.lib.8-c.
ij.&SoIiiuis cap.ji-Caïfai in Comment.
belli Gallicilib.fi-Etqiio commodiusani-
nial hocdepingi polïit,ip/ïus Casfaris ver-
ba apponam. qu? huius fera; natu ram mi
explicant: Sunt,inquit, quajappelJaii-
t«r Alces, harum e ft confimiliscapris fi-
gnra,& variecaspelliuni.fed magnitudinc
N T A R I I.
pauloanteced£u,mutil£q; funt cornibus,
&crura fine nodis,articu|is<q; habent: ne-
quequietiscaufa piocumbunt.neq; fiquo
aff!idra;cafii conciderint, engere féfe aut
fiib!euare pofllint . His ftint arbores pro
cubilibus.ad eas (e applicant,atq; ita pau-
■lum modo acclinat^ quietem capiüt; qua
rum ex veftigijs cum eft animaduerfiim a
venatoribus.quo fe recipere confueuerinr,
omneseo loco aut a radicibus fubruunt,
aiuacciduntarboies,vctantiini in iiimma
B 4 fpecics
flcv de.
Jct'ttio.
-ocr page 102-
Andreae Alciati
24
fpeciesearum ftantium relinqnatur. Huc
cnm Ce coniuetudine acclinanerinr, infir-
mas arborespondere affliguut,arq; vna ip
fij coiicidunt.Hajc Csfar.Qji? (ï quiscon
ferat cum Plinianis.facilè aduertet,ea tam
facilè non poflèconciliari.Addeex Plinio:
Labrnm ei fuperius pr^graude ; ob id re-
trograditur in pafcendo , nc in priora ten-
dens iiiuohiatur • Idem ait& Soliims.Ce,-
far Alces dixit eflè mutilas & (Ine corni-
bus,at vero Paufanias (AEliano de natura
aniinaliiim teftante) in fupercilijs coc
nuahabere mates tcftatur, faininas con-
tra omninocarere. Retulerunt Germani
quidam,eruditi homines, qn? traduntur
a Plinio de Alce,verioraeflèqAiam qu? a
Ce/are. Iseuim retulit alionitn quorun-
dam, quieamfortaflèferam nunquam vi-
derantopinionem.-at eamefle,qualem Pli-
iimsdefcripfir,experiei]tiaconftare.Defe-
•ra ifta pr?teriam diclos vide Gefnenim in
operofoiilo volumine deanimalibus.
II.
          PsiNCif is& pa tri? havteinis in-
Alciato- fignia quafidepinxitnuuic Ai?iamili;gen
rum fche tilitium ftemma proponit & explicac. Al-
sna-i. ciatos enim ab Aice fera mipcupatos,a fbr
titudine nimiriim & diligentia commen-
dabiles tacitè indicat, fumptoargumento
ab Alces fer? natura,q 115eqtii iobore.cer-
iiiceierkate.&.ni proceritasaurium &cer
liicisdiftingueret.iurnetofirnilishaberur ■
auiutorePlinIib.8cap.if. Q^iod ilhiftrat
eleganti Alexandii apophthegmate , qtii
qu?tenti qua tandem via tanta flbi adeö
celeritercomparaifet,refpondit (quod vu
guibus Alces infertum legiturj y.ilS'iv
ü.va.@a.KKÓ!J.ivo{ ,
nihil differendo aut re-
craftinando. Siquidem optima & acconw
modabellicomeseft reftinatio.-quo fit, vt
qtli imperat.quó rernm difficultates, que;
nonnihil remorando vltrö fefe offerunt.ar
/ cerefaciliiis polfinr, co pedeciciïfimonc-
ce(Tefit pioperare. Sumptum eft Emble-
ma ex Honieri Scholiafte illiad.vtanno-
rauit Erafnius in adagio: Nunc tuumfer-
Tum in igiu efi .
Subfcribam & Homeri
verba,&fcholiaftes > quoniam in vtrifque
non médiocre fubeft documentum.Sic igi
tur inqtiit Neftor:
Mux.t Ti vvv ƒ iïd' »v9/ Ktya{j.ibtt., puft
Ti J'iipóv
AiA.@a^ciy-t9& tpy°v, o
<T« $tos tyyvtt-
a/^h • id ei\.
Ne verba f.'mpxs fugiat, neq; tepore longo
Dijferamus opm,pttlcherrima munera Di-
uum.
Turn fubiungit ïcholiaftes : 'SrpetTnyix,))
S,iSta?x,a,hia„ ypovu tpnS'lo'tycu . xn yap
"TTCtpiK^ÓVTO. O.VcLKcLheurdcU , ÜTi ctlTti-
actvTtts KctBtïv avTov JYW^.s^»- ipam)-
•3w yip A''hi^civS^pos,iro>f Ttj; iKKa.S'ai
•jTtpiiyivx- (jt.uS'iV dva.fiu.AA.ó/j.iiriH, e'tTre-
Idcd.Alilitare firtttagema efi,tempori par
cere . Non enim autpr&tereuntem horan
reuocare,aut comprehendere poffumtu. ln-
terrogatus Alexander yquopa£lo Gr&ciam
fuperajfct: Nihilprocrajlinans, reShondit •
ALCIAT JE gentis.] ftirpis,&fatni-
Ü£ Alciat? . Ingeniosè nomen Aium ab
Alce traducit, quamuis vetus familie; no-
men fuft Alzatus, vt etiam confta.t è car-
minePoet? Bituricenfis:
Non nos ,fed noftrot mmmos Al^atmut'
mabat.
Erin vetevecditione Aufonianaapud Dn-
Pignorium , in quacernitiir autographia
Cl. Viri, legitur h^c infcriptio . Andren
AlMti lieer efï,&amicorxm eiut .
Cete-
rnni Alciatusiiiualuic pro Alzato- Et for-
fan in EiMbIem.63.
Alc&zm -jet er es caudam dixere leonu .
nonnullaelt allufio ad cognonieneruditè
immutatum .
Sttsiinet-\ Pr$fefert,ruftentat,fupra di-
xit.gedldè ïnflgnia •
Alce.] fèrailla Gallica, de qua iam di-
ximus .
Vngui&uf.] pro vngitlis pofuit, vngues
enim funt eorum aniniajium, qu? digitos
habent feparatos; vngula vero eorum,que,
digitis carent, quod pulchrè inpuit Oui-
ditisAIo è botiiseffigie in primam formam
redeui\tem defcribens :
VngulAquainquinos delapfa abfumitur
■ungues \..
Vngnlam'Alcisocvulta proprietate Epi-
leplie medsrr/enint: quid (i etiam liic Al
ciatus bis vngulis remedium animi pign
& retardantis adkibuerit, fcilicet /Atifir
a.va.S'CLKKiijLivos
, quo languentemanimi^
excitet, vtilla corpus morbo.proftratum
erigit?Putare licet.amrmare vix aiifim.
puS'evdiid.lSeiKKÓfjiivaf-] Nihil procra
ftinans,nihil differens in aliud tempus. AJc
xandri apophthegma-
lortiorh&c.} nam «A»»\ d\KU{, fortt-
rudinem figuificat, vnde videctir nomen
hoc dedu ciivm.
Ocyor
Ui-
Jll'
pro
to.
Vngutt'
Vngtti'1'
Vngul'
AU"-
AAX»'
-ocr page 103-
Erob]emata_j.
2-r
Qcyor annefiet.] ld elr,an fortior,ve!o-
ciomelu Alce , dtibium eft. PJinius enim
loco citato,adinfidias capi ait.alias memo
rande, velocitatis .
Hoc Emblema duo nos docet.
i.Quauti monienti fit opportuna cele-
ritas & diligeiitia.pre/ertim vero iu rebus
bcllicis ,idquod AlexandriMagniexem-
plo palam facit. Eam enim ob rem Ale-
xanderab omnibus ferme laudatur,quod
fua prexipitiin rebus agendis cura Sc in-
duftria, Principum omnium celeritatem
nuiltis quafi ftadijsanteuerrerit.Narrant
enim eum pedites fic inftituiiTe,vt fua cele
ritateequorum curfum ad<;quarent : ip-
fe ne quidem (ibi parceret, noctes vt plu-
limum infomnes traduceret,ièque crepi-
taculoexcitaret, fiquando fomno corripi
fe fentiret, quo maxime tempore vigilan-
dumefle intelligeret. Itaque cum abeo
Dariiisimpeceretur, maxime conqueteba
tur,millup tïbi fatis longum relinqui fpa
tium,qiio Alexandrum pro viribus, & ei
quaprejtabat animi contentioneatq; co-
pijs.rerundcret.Hoc enim prascipuè cura-
bat Alexander, vtdiu noiftuqiie, magnis
itiiieiibus confe&is, improuifuni hoftem
ofFeiiderct.quem animum etiam adolefcés
habuifle memoiatur.Huic itaq; cum Ari
ftoteks d'ceret exfpecïadam eife robuftio-
rem aïtatem, qua longèmelius & opppr-
tunius ad res belhcas animum appl caret:
At meruendum mihi eft, inquit , ne dum
annos cxfpeclo firmiores,auaacem iuuen-
tutem interea mdii prasripi per incuriam
patiar-Hunc Caeiarimitatiis.ardiia qua>
que quail temere & fineconfilio aggredie
batur, imè veto dicebat de ijs conlultau-
dum non eflè.quèd adea perficienda ma-
ximam vim celeridas haberet Non pratter
mittam AEliani lociim de celeritate Ale-
xandtün rebus «onficieudis , Varia: kift.
lib.io- Alexander Philippi filüis ter cccc
ftadijs continuo itinere confèiftis.antequa
quietem caperetexercitus, cum hoftibus
conflixit,&eos vicit. A'hé^nvJ'pof rpif
TtojapAKcricb TtiS'ict.ipi^rif ^wf 'n7rKrov
OcPo/ToplWf,yw/UjS*AaV To7f 'ïïoKl^ioif,
'srpiy óU'ttTdiïvcu ■JbSpa.ró'aiS'oy, ix.pórn
«■£ Tavi^p^v- SicSeneca i-Suafor. Venit
«He dies, Alexander, exoptatus,quotibio-
per» eft adefle. Iidem funt termini tui,
regni.&mundi. Tempus eft Alexandrum
cum orbe, & cum Sok definere. C^uod
noneram,v!ci: nuncconcupifco,quod ne-
fcio.Qua; tam ferx gentes fuerunt , qua;
nou Alexandrum pofito genu adoraue-
rint?qui tam horridi montes, quorum nó
iuga viilor miles calcauerit? Vltra Libeti
pattis trophaia conltitimus : non quatri-
nius orbem, fed amittimus , &caet.RecT:è
Flau.Vegetius lib^.cj i. in rebus bellicis
celeritatem amplius folere prodeflè quam
virtutem-Huc facit M. Tullius 6.Philip.
Nam cum plerifquc in rebus gei'eud's tar
ditas Sc procraftinatioodiofaeft, turn hoc
belUimindiget cektitatis. Videram eciam
quod idem habet Oratione de Pompeij
laudibus,feu,vt infcribitur. Pro lege Ma-
ni]ia:No(ienim illx funt fola: virtutes im
pe rato ria:, qua: vulgo exiftimanturrlabor Virtutes
in negotijs,fortitudoinpericulis,induftria imperat<J-
in agendo, celeritasinconficiendo , confï- „X-
Üum in prouidendo, SccSc deinceps.-Vu-
deillam tantam celeritatem, Si tam incr£
dibilem curfum niüim putatis? non enim
illum eximia visremigum, aut ars inaudi-
ta quidam gubernandi , aut venti aliqui
noui, tam celeriter in vlcimas terras per-
tulerunt.fed har res,qua:ca:teros remora-
ri folenr.non retardarunt. Addo de Alexaii
dro,nullam vimitem regis iftius magii
quam celeritatem laudari a Ctutio, lib.
j.cumeisim audiftèt xegem Datium ca
ptum effe:Inillo corpore pofitaeft vido-
ria (inquit Alexander) & tanta res celeri-
tatiseft prxmium. Cercènatura earexil-
le fuit, vt omnia facilius } quam moram
perpeti pollet.Monemur itaq; hoc lepido
carmine,maxima qu?q; perftci diligétia,
& virium firmitate (qua: duo aperte re-
prajfentat Alce) & arïïdua tam auimi qua
corporis cura & cótétione felicuer abfolui.
Nullus enim eft rcpertus haftenus (uifi
fit a fortuua quadam benigniore ladlatus^
qui abfqialiquo labore improbo,conftau-
tiaque animi fit a'iquam fumrnam lande
cotifecucus- Citacur ex aliquo veterum :
A'hi^a.vJ'pof /Atv Tekjjcav , 'provaii , xsu
ipytt^cMvof, f/.>ht KO.bny.tvof ixiTV)(ft.
id zd.-Alexander (Utdendajflèorandca-gen
do, non Aefidendo, fumrnam celebritatum
confecutiu ei?.Huic conuenit illud Hefio-
dilib. i. tpy-
f*» S"' dva.MKkifQett it r' avpioy, ir r'
Ivvnpiv ■
Ad creu rem differre nocet tè'pHsq; fulurit.
Et Lucau i-bell-ciud.
Tolk
IV.
fofiinittio
'n
« belli
i'fiitmtio.
-ocr page 104-
Andrea? Alciati
Tolle moren,fetnper nocuit différreparatis.
Cui afrine illud Ouidiaiuim :
Sedpropera,nec te venturen dijfer in horelf;
§hei non eji hodie,creu minus aptm erit.
Martial-
Non bene difiulerts,videtu q$pojfe negart.
ld vnum ex prajceptis Socratis refertur a
Xtiwp\\oa^.aartiJ.v»iJ.ovtv[AÓ.Ta)v. Quid-
quidagas.proniptiirimèatqiic op time &
diiigeiuer age-
i. In rebus gerendislibrandaseflècuiuf-
que vires,ea; namqueceleritate pares, Sc
contra celeritas viribusgqualis eiTèdebet:
aiterum enim fine alteio non mulcum po
teftafFerre commodi.imodamna plerun-
quemaxima , funeftumque exitium hinc
confequitur. Faceflantergocoruina: ro-
ces,& ad res gerendas iiigt induftria & ani
mi firmitate ferió accingamur ■
In Deo l^tandurru.
e'mblema'iiii,
S P 1C E vt egregim puerum louis alite piclor
*■ Fecerit lliacum fumma per a(ira <ueht .
Quisne Iouem ta&um puerili credat amore^
?
Die > h<ec Meeomm finxerit vnde fenex ?
Conjiliwn* mens atque Dei cui gaudia prees! ant,
Creditur is fummo raptus sidejse loui.
COM-
-ocr page 105-
Emblemata^.
COMMENTARII
2/7
FI N G A r v R forma eleganti & hila-
ri vultu pucr,quem dorfo exceptum,
&,vi)guibus retentum aquiia in fublime
vehat.Poteft quoqjinfra appingi ("non ta-
rnen ex neceflitate) canislatrans.tum quia
fabulam flc Virgilius&Statiusenarrent,
vt mox fubiungemusjtum ad fïgnifican-
dam inuidorumcaluniniam, quifelicibus
fucceffibus nunquarn nonallatrant.Qiio
ad infcriptionë Emblematis,/» Deo l&tetn
dum:\o<:üs
iTiihi videtur funiptus ex ver-
bis D.Pauliad Philipp.4vbi ait:ycupiTt
iv Kvpia <ma,v7<ni , ngl •wóxwipu,ytu~
fin
. id eft: Gaudete in Domino femper ,
itsrum dico, ga,udete~i.
A D inge'iiofi huius carminis fentétiam
&origniein iamiam me recipio , fi qua;,
dam priusvice prxludij, & quafï difputa
tionis anticipauero. Viuuerfam poefim
asnigmatum efle plenam docec Platoin Al
cibiadei.quippè qua; nonfit cuiuisintèl
le&u facilis, qcf return veritas quibufda
verborum inuolucris obtegatur . Huiuf-
modiautem figmenta tribus modisexpli-
cari poffiint, vt plerumq; veterum moni-
rr.entis deprehendimus:quidamenim phy
fïcen,alij ethiceniufpiciunt, nonnulli etia
rei Theologica; rationem habent, vti ex
doftrina Platonicornni plerique dcxfti vi-
ri. Sicenim Homerus, ingeniorum ver-
tex,quatuor illa prima «/^««interfe'pa
gnantia,^& fefe mutiiö producentia effin-
xit fub no.ninibusIouis,Iunonis, Neptu-
fli & PliUonis . Admores traducitur al-
legon'a,vtcum Pallademcum Mattedi/lï
dia & pugnas ciere aiunt, eam nempè aiü-
mi panem.quaefit ra tionis expers, in fu~
penorem fefe attollere intelligimus.virtii
tique vitium aduerfari: quo de genere eft
ea,quam nuncfumusexplicaturi,fabula.
Ad Theologicam verö rationem nonnulia
referuntur.vtciim coelum fuomotu tem-
pus producat, quajque gignat perpetuó
abfumens, imaginem quandam intelligi-
mus eflê Dei, Coelum, Rheam atq; Satur*
nnm fiüosdeuorantem : in quibus Coelus
(vel Ccelius) eflèntiam diuinam pra:fert,
Rhea vitam,Saturnus autem eiufdem mé-
tem, Qua; ante vifum eft opera; pretium
admonere , vt mattuiusad noftri Emble-
niatis eV;//v3-/oi'deuenianHts, Poetjfque
veteres, quantum fieri poterit, ab inepta
quorundam fciolorum contumejia vindi-
cemus. Eosenim.tale quippiam infabu-
lofis narrationibus obferuare voluiffe cre-
dideiim, qualepriores illi lurifperiti (vt
M.Tullius in libris de Oratote memorat}
obferuarunt,qni vtaucloritatemaliquam §htej»ad
obtinerent,eamque augerent.artem fuam fine poets,
vulgarem efle noluere, hifi cuni Cn. Fla- figmenta
uius primus eam propalauit, qui eam ob ■ufefint,
remdiftus eft cornicum oculos confixif-
fe . Eodem planè modo veteres ilü poeta:
fub aliquo quafi velo , certèobfcuro, fa-
bulofifqiie ornamentis res fuas occulta-
ruut, vtimperitam plebeculam a myfte-
rijsfapientiseteconditiorisarcerét. Quod jiUeq.ori£
& Lactantiusindicat,lib i. cap.u.Sc 19. toetïc&
c.um Poetasait.quaj verè gefta funt.inali- rati0.
quasfpecies obliquis figurationibus.cum
decote aliquo conuerfa tiaduxifle,& men
dacium non in tattis.fed in uominibusad-
mififlè. Qiiamobrem inepti funt, & planè
«/usa-ay, qui in Poeticis narrationibus , &
figmentis explicandis.ipfas tantum voces,
nudaque vocabula , auretiam fimplices
yvdfs.cis confiderant,nec ea potius eliciflt,
quas fenfnm aliquem abfttnfiorem conti-
neanr.'vr qui in picluris dijudicandis colo
resaliqiios.aut operum lineas quafdam
conipicitint,aut vt qui mercibus inuolutis
appofitas imaginum teflèru/asadmiran-
tur3nec quidintus lateat,aut inclufum ef
fepoffit,animaduertunt. Habet enim di- ramt>0.
uinum hoc ftudium nefcio quidlateus & ,• "
reconditum , quod jequè omnibus per-
uium & apertum non fit, fed ei duntaxat
homini,
lngenium cttifit,cui ment diuinior ,
vt Flaccus loquitur» ficuti nonobfeutè
aliquot difputatiombnseft a diuino Plato
ne traditum-Sed & vthoc adijciam,Poe-
tas ipfos Philofophis fapientia neutiquam
pofteriores,ant infedores fuifje, prqter a-
liosquofdam Platonicoscontendit Maxi-
mus Tyrins Hi enim fefe videntur popu- jin pBct&
lariauroe, & infima; plebeculajaccommo- philofo-
da(Iè,dum fabulofaeiufmodi prodiderüt, phttpofte-
quxdiuinis rationibus accommodarunt, riores ,
rem quidem aperta ratione abftrnfïorem,
xnigmatis autem clar orem, aiqtialiter a
fcientiaatq; infeitia diftantem , fidem fibi
facientem propter id,quod iucundum eft,
&admiiacionern , aliaq; non fatis vulgo
perfuafa
ttio.
XI.
c*i
«*.
Satnr
-ocr page 106-
AndresAlciati.
28
turn,quod reprehendit La&an.D.Augtift.
Deciuit.iS.cap.i3.& ipfePIato I. De le-
gib.fub perfona Athenienfishofpitis.nimi-
rlim ob infauum p^derafti? flagitium-Sed
quia non video quatn fit neceiTe fingnla
tam anxiè perfêqui, quin potius ad pro-
pofitum fiuem me continue recipere iam
tandem par fit. Ageverö, per Ganyme-
dem abaquila raptum,animam humanam
intclligimus,qua:,vtait Plotinus,tum con
derecaput intra c?lum dicitui', cum reli-
ctaquafi corporis fécretione, cejeftia men
tis octtlo cöiitemplatur • quod fanè abfqi
raptu quodam fien minimè poteft. Plato
etiam in Phedone & The^teto,cttm iubet
animam a corpore feiungere, non loco iê-
gregandam intelligit,fed monet,ne corpo-
ïi animus adhjrefcat -, neque ob corporis
commercium a meute fuperiore fiat alie-
nusjconetutq; quantum fiéri poteitt.fub-
ditam fibianim§ fpecicm adfuperiora per
ducere . Conftat autem funtptum Em-
blema ex Xenophontis Sympofio.quo lo-
ei conctnnè 5c appofitè Ganymedis eru-
(J.ÓV explaiiat. Ait enim Deos & Heroas
anim^amicitiam multó pluris facere.qua
vfum,qui <a corpore percipitur. Tupiter
enim quarum formant (cum eflèntmor-
tales) amauit.has ipfas moitaleseflèfinit ;
quorum verö animas eftamore profecu-
tus.hos immortalitate donauit.de quoru
numero Hercules, Caftor, Si Polluxeflè
dicuntur,cum aliquot alijs,quos Heroas
appellabant. Sic etiam allèuerat Gany-
niedem non corporis , fed animi gratia 3
louein Olympum fuifleraptum . Cuius
quidem rei Sc teftimonium ex ipfo nomi-
nc colligamuslicet. Habetur enim al'cubi
apud Homerum y&vvvTat S'i r' ö.x.kojv ,
Utatxraudiendo
: & alibi etiam , ttvkivol
tpptïi fjLiiS'icx.
«ƒ»<■, id e&,fa(>ie>itiaple-
namexte confiliet Jciens.
Exambabiu igi-
turhis vocibus,non corporis , fed mentis
deliciarum nomen Ganymedes refèrens ,
inter Deos eft relatus.Sed dum vacat.lmc
affetiba verba Philofophi,vt aliquo tandé
onere candidatos lingu^ Grqcseleuate pof
fim.EV/5t/jK» J's 70i,aiKet.AKia,1xcv >/.v9<>
Koyïircu
, è( è póvov cLvSrpoToi , oAA«
jyu &ioi, \cu kpatt Ti»V T»t *\.vy»; tpiAtetv
irtfl^ TThtiovof ilTijV
t?a/j.d,TK ypnriv
Troiïsrra* . Ziór
ts yajp 'ócrcov ;Av Svti-
rav ê?av py.opipit;
(jpay^-H trvyyivó(/.tvot,
perfuafa : adhaïc qua; animum ad rerum
exirceutium perueftigationem , &eorum
qu? remota funt.inquifitionem diligêtem
coucitec. Qua in re praiftanda hifanè ho-
mines magnum quiddam efFecere: quan-
doquide.it auribus humanis infidias quaf-
datn funt commeuti.ij quidem re ipU Phi
lofoplti.nomine autem Poete.,rem inuidio-
fam ad eam artem reuocariiut.qua: popu-
him admodumdemulceac. Sefe enim per-
inde habet ergamultitudinem popularetti
Philofophus,atq; diues aliquis in eos,qui
premunturinopia.Sic aucem videmus na-
tura compai'atum, vtqui vitiofunt alicui
addióci, virtutem contrariam non fufti-
neant, nifi eam fuperinduftus aliquis fu-
cus adumbraric. Habetur autent Poeta
mollis & facilis, propterq; deledrationem
diligitur,& proprer virtutem nequaqua ,
aut faltem rato cognofcitur.Itaenim me-
dici falubre quoddam alexipharmacum
dulcialiquoliquoreafpergunt , nedeter-
reatur asger faporisaut fucci acriorisama
ritie. Eodem planë modo de P hili>fophia
illa veterifentiendum, quajfententijs füis
figmentorum aut carminumitanquam ve
fte cultuque iriagnifico teftis, pnfcorum
hominuni animos primum cepitatq; de-
limuitïneqj (ecus id quidem , quant diili-
ntulaca diiciplina: moleftia adinftitutio-
nent Smoriim leritatent cicurandam il-
lexit. Neceft autem qupd in diibium re-
uoces.vtri ntelius dediuinis tradtarint.Phi
Jofophine au Poeta:: quin potiüs itudium
vtnïmqtie tanquam inito foedere.mutuö
kCe compkcti depreheudas.vt eadem non
duieiia putes . Cüm enim Philofopbum
ais.Poetam etum intelUgts: & ciim Poe-
tam.Philofophum quoq; itinuis. Hxc &
ntulta alia Tyrius,qua:huc conferre pla-
cuic.uein fequentibus repetere fubindeco
gar, quod femel admonui/Iè fatis erit, vt
quantum Poetis debeamus, philologus in
telligar.itoltrumquc confilium in narratio
nibus mythologicts, & Poeticis allegorijs
planum diquaudo faciamus. Si enim fa-
bulamnudam authiftoriam attexere facis
effe ad commenrationes has, quanquain
tenues,exiftimalTemus, anfam ridendi.car
pendiquehijc, tanquam Poerai'um deliria
& nugamenta prxberemus: (nónullienim
funt,& fuere iam olim.,qui poecicum hoc
itudium vt planè uugatorium afpernen-
tiuj & maxime hoc de Ganymede figme
neceft*'
<Üaid f*1
Ganyrni;
dê intell*
Poe t& no-
'■mne, re
f.bilofo-
fbi
.
Poett fe
■vulgo fr-
cilius ac-
eómoddt.
Vnde A*
aumi*
blemn-J •
Poctica
eadë phi-
hfopbiet,
öanyme.
Sis frist.
-ocr page 107-
Emblemata^.
zp
ad Deos transferebacdiufna malle ad nos.
Meminerunt huius fabule & alij Poetg.-
Virg lib y. AEiieid-fic:
Intextusq; puerfrondofa regiu-s Ida
Veloces iaculo ceruos, curfuq^fatigat:
Acer anhelantifimilts , quëpr&pes ab Ida
Sublimem pedibm rapuit louis armi<rer
■vu cu :
Long&ui palmas nequicjl adfidera tendüt
Cuftodes,f&mtqi canum latratus in aura*
.
Statius lib.i.Thebaidos .■
Hinc Vhrygimfuluis -venator tollitur alit.
Gargara defidüt fur.genti,et Troia recedit:
Stant moefti comites,fruftraq;fm0ntia la-
xant
Ora canes ,vmbramq\petunt ,& nubiln
latrant ■
Ouidiusnon ab aquila louis, fed ab ipfo
Iouein aquilam mutato Ganymedem ra-
ptum canit :
Rexfuperum IJhrygij quondam Ganymedu
amore
Ar fit,& inuïtum efl aliqj, qflupitsr ejfe
*
Ghiam quod erat, mallet-.nuüa tarnen alt-
te verti
Dignatitr ,nifi qua poffet fua fulminet-i
ferre_>.
Nee mora,gcuJJo mendacibus aerepennts,
Arripitlliad'è,%, nuncquoq^pocula mi [eet,
Inuitaq; loui neQar Iunone miniftrat
.
Hisquoq; fuffragantiir & hiverftis:
hhto; ó fyj} j)A.9sf int dvTiSiov yavv-
Kvavo; iiri £et.v$W pmripA Til; ihivM-
Ipfe aquila adpulchrum Ganymedepi lu-
pi ter olim ,
Ad matremque Helenn. deinde volauit
olor.
Simt qui fabulam hanc adhiftoriam refe- ~ Qa!iv.
rant,exquibus Herodianus lib.i. Licet , m's, L.1
' . .
                                      .... mec.e »ar-
inquit,apud alioscomperiam pugnam illic ij0Yi^_f^
Hum Phryga, Tantalurnq'; Lydum inter
fe conferuilïe fuie de via ottam , (ïue po-
tiusob Ganymedis raptum . Cumq; diu
^quis viribus decerratum foret,ac permiil
ti vtrinq; cecidiirent,nomen ex ea clade lo
coeffe impofitum.Hicetiam famafertui",
Ganymedem ipfum trahentibusin diuer-
£a germani atq; amatoris manibus.vitaef-
feorbatum.fublatumq; èmedio>pro cala-
mitatis folatiorelata ad louem raprorem
fabula,diuinis fuidê honoribus arre&um.
PaulusOrofms lib.i.cap.ix.Tautalus.iü
quit,Rex Phiygvorum,Ganymedé Trois
Darda-
nfa.-n.KH; /xèv xgï £io?x£pot Htri, Kiyov-
rcu i~t
>£ aÏAA.o/' Kgx iyè «Tê pnfju ygi yct-
vv(/.ii<Pnv ZraHATot, oKKa.'^jyniii/iK.A
Jto cT/oV ei; ohv^irov stnve^üvcu • (Jtctp-
TVptiM
i^ Ttsvopia. tbjjSiïi "pcivyiip ƒ»-
TTtf HgtófAtipa .
____i yivvVTau S'é t' èuiav
t?to cTs ppttQH R! T/ nS'nat S~z r' ttx.tsa>v.
__ TOlM apsav unJ'tit ei^a; .
eg ar vvvtL[A<pcntpw tktcov xx. wd W£»/z«-
tos Svo{x.ct3-$Ht o ya.wfjLnS'vt, Akk' w'JV-
yvapav iv Sstóls T6T/pitrreu. Hqc fcrmè
Xenophon. Facillimum mihi effec repete-
re agalmatis hifroriam,ni(i fallora PJinio,
qui fichabet lib.34.c-8. Leocras aquilam
fecit feiitientem quid recipiatin Gauyme
de,& cui ferat, parcétem vnguibus etiam
per veftem.&c- Sauóhus Emblematis hu-
iusoriginem ad SchoÜaften Homeri re-
fert, Iliad* 4.. cuiiis h?c verba : yctvvv-
/j.üS'n;
H 7rnpiTH /xóva ja Ati, 'óri o
UiV tyv; Tfpyfttj&h vSé
, /jlÓvo; <N o va;
i%H oIkhiv totoi;
/Uh'JW/ ya.vvv?Scu' ts
roytzp o TdLvwy.nS'»);. Hoc eft : Gany-
medes foli loui miniilrat
; quoniam lupi.
ter prima efl intelligentiafolius autem in-
telligentie proprium efl confilijs gaudere ,
atj; hoc fan-At Ganymedes .
Fabula Gany-
medis referturabHomeroinhancfenteu-
tiam.vt vertit Nicolaus Valla:
Tros ab Trichthonia,fatiM eft de fanguine
Trots
ldus,& Afaracus, fimiluq-, Deo Ganyme-
des ,
Egregius forma, r af tut fublimis in atircu
Afetperu cxlopofit'M diuum int er honores
lJulcher , zit ante louem mïfcerct poculu
tt
>Wi
men fis.
Troisigitur tuit filius Ganymedes , non
LaomedontisjVtvideturfeiifirtè Cicero 1.
Tufcul-lapfus videlicet memoria (quo 110
mine foleat magiii viri laborare , qui gra-
uioribusimpediri curis,cum citant vel au
tores,velautorum teftimonia, toto,quod
aumr.cceïo aberrant: id quod diligens Ie-
cl:or fepein Ariftotelisdepreheiidec libris,
pr?!ertim de moribusj Verba Ciceronis
hec funt:Ncc Homerum audio, qui Ga-
nymedem a Dijs raprumait propter for-
mani,vt ïoui pocula miniftrater: non iu-
fta eau fa, ciir Laomedouti tanta fieret in-
'uria. Fingebac h?c Homerus Sc huraaua
-ocr page 108-
30             Andre^Alciati
Ta.fApil\«',<popsa,KS TTiTaV Alt/AHTlóeVTfr
Tov i§ votfottf TretTipa. Kpóyov ivpvtnra.
A'SdvctToy <&oititrs,
»yu ipAva êyKcni-
VCLtTTiV.
Aft aquila huic neBar de petra dulccj
quod haufit
Moxroftro Jublinie volant afferrefolebat.
Hanc patri altitonans mox regno viBor
adempto
Fffe imtaortalem voluil,cceloq; locauit.
Phoniutus eam Ioui ellè facra vult, quod
volandi perniciratealijs auibus excellat,
ItpatPopvi?, inquit, ctvTx o' dtrotMyi
T04 HVCU , 6 10. TO O^UTtfTOV TBTOC CiVM
Tav cih\av órtmm. Lege Plinium üb.x.
C-4-& /.Pierium Valerian-lib. 19. Hiero-
glyphicwn. Sunt quialióconuertuntaqui
lam.-nauem enim intelligunt,cuius infigne
aquilaeflètjaut legionem militum,quale-
gione rapttis e(Teputatur- Laöant.lib-1 -c-
io-Fulgentius Mythologie- 1.
ïiecerit,} <awf?3--S-a<,Poetarum eftj nam
huic vronncu dicti funt. Hic ad piftu ram
refertiu" ,eitenim piclura bil aliud quam
muta poefis ; vt viciflïm poefis loqueus
piftura-
JPuerum lliacuml\ Ganymedem,abIlio Hom-
Troix cinitaecqui Troem pat rem habuit Uad-S'
Troia; regem.-& a Poetis dicittirabaquila
raptus,& in cosliim (ublatus, vt Deorum
preeficerctur aqualiciilis- Manialis lib 1.
Aethereas aquila puerum portate £ auras.
Iü&fiim tumidis vngmbut h&fit onus.
Summa per aft'ra.,] Puto alludi ad aui-
mi alas,de quibus Tiato •
Vehi.] PrxclaraMetaphora:hinc vehi-
culum animi , contemplatio, fidvoiett
diapia, •
Óuune louem.] Iupiteridemeft, quod ■,uti0
iiiuaiis pater , quem coniierfis cafibiis ar» "j, ii'
peüamus a luliaiiao Iouem . Ita Cicero 7
lib i-de Nat. Deor. Similimododicitur a
Gra;cis ^éyf,qiiod vit^ omnium iït autor»
O.7T0 t'h face, Wao.Enndem & A/'<t vocar,
quod peripAim /intomnia. Eia'c& plura
Diogenes Laertius in vita Zeno.iis.
TaBumpuerilii&c] Puerüem limpli- puefilsl
citatem,id ell, innocentiam & mentispu- (;„,$&
ritateni Deo gratidimam eflè paffim te- ^ ƒ p1'
ftantur facra litera: . Quó ilhid facri o- 'rc!p.
raculi ïefereiidum .- Sinite paruuli ad me
veniar.t. Si,Nifi efficiamini fimt par-
uuli, &c.
Mionius.
Daidaiiiorum Regis filiuni,cum flagitio
fiffimè rapui(fet,maiori conferti certami-
nis fc.dicate decinuit:(Ictit Phanodes poeta
confirmat, qui maximum bellum ab hoc
concitatum ruiflè commemorat.Eufebius
inChronicis idem fere fcribit, inqiiiens:
Obraptum Ganymedis, & Tiois patris
Ganymedis, & Tantali bellum exortum
cft,vtfcribitPhauocles poeta- Fruftraigi-
tur Iouis fabula , & raptrix aquila fingi-
tur-Chalcidenfes tarnen folebant óitende-
relocum (quem Harpiguim nominabat)
vbi Ganymedesab Ioue fuiflèt raptiis, In
fabulamhanc Ganymedis mulcis in'locis
iocatur pro more fuo Lucianus , quem
confule.fi plura de Ganymedeciipis. Vi-
de pranerea Hyginin Artron-poet. Mar-
rial. 7. epigram. Homerum in Hymno
Veueris.
III.
          A s p i c e,] propriè .- nam inuitatad
contempJandam pidhiram , que, non nifi
intuitu &afpec~hipercipitur.
'Egregim. Egregius picior,] Excellens, eximius,
qnafiex totogregeektftus.peritus^eTOi
jevf/.i'voï ■ Piftores olim florente Grx-
cia.rion Cux arcis modö.fed & rerum om-
iiium,qux cognitioiie dignj eflènt,peritos
fuiflè conftatex Paufania & Plinio . Qiiis
autem fuerit hic egregius pictor parui re-
fecc inquirere-Nam poteris ha^intellige-
re de quodam pi<5tore,qui ha'c Emblema-
ta depinxit; nilï malis de Leocra piclore
nobiliffimo fieri iermonem,dequoex Pli-
nio iam diximus .
Auium
         Jouu alite.] Aqnilx wepippari? ■ Hanc
regina a- auium regioam appeIJant,crediditqueau-
auila, & tiquitas eam Ioui tela miniftrare & ful-
louu a- men.Horatius 4. Carni.
les .
           Shialem mmiftramfulminu aliiem,
Cui rex Deoriim regnum in aues vagas
lJernnfit exgertmfidem
lupitcr in Ganymede flauo .
Ha:cin Iouis tutcla ideoeflèdicitur, quia
fulmine non tangitur, vt Plinius lib. 2.0
yi.&lib io-cap-3-eftauror. Vel quod (ïc
altiflimi volat[is,ita vt nubes transuolet,
& contra foüs oriencis radios immotam
teneatoculorum aciern, quod fcribit Ari-
ftoteles - Siuequod regina ficauiuni , vt
cecinic ia OJympijs Pindaras • Suie quod
ab ea Iouem enutritum arbitrati fait, vt
tciracur Ma-roinhis :
tiiX-Tetp <T' éx, 7rt7pysHiyas tÜiTc; cirtv
cLz^fcoV
-ocr page 109-
Emblemata^.
3
homerus
non ineptè accommodari poteric illud
Ouidij :
Aspice Mdoniden,k quo eeufonteperenni
Vatum Piertjs ora rigantur ctquu.
Huius Iaudes fi pluribus depr^dicare ve-
lim , verear, nelaborem fuicepturusfirn.
inanem.ac prorfus inutilem,cum nihil hoc
alitid videri poffit, quam eum latidare ,
quem nemo vituperat,fedomnes vêne't'an-
to'i & fufpiciunt; Aut etiam cum Arifto-
phane qii^rendum mihi fit,vndenam [av-
ptcLy.eopov, quod,Suida interprete, decies
mille amphorarurn verbum eft.accipiam,
quo fatisdignè eum compellare po/Iïm .
Êius Iaudes, parriam , luminuni orbita-
tem , & quo tempore vixeritCqua de re
muhum auiflores ambigunt) ex probatif
fimis fcriptonbus tetnlit Melchior Gui-
landmus in trad. de Papyro , membro 4.
Confdium,mens atj; Dei, &>c] Mv%- Ganyme-
Koyia,
efbqua refpondetad interrogatajin dn nomë
qua aduertendum , quam graphicè & -unde^.
commode Ganymedeinomiuis vim expri
KiZ\.,yéwjy-t enim.vel yavw^cu, Ietoreft:
refpondetquehisqu? dixit, Gaudia pr&-
fiant-.Si y.i'^ia., conJilia,vnde ydyvvaS-cu
{j.n^ari
tk A/cV, Emblematis & fignienti
feniiim explanat. Dicit enim illam eilè
propriam l^ticiam.qua; a confïJijs & con-
templatione oritur, & in qua fummum
bonum nonnulü Philofophorum colloca-
runt. Diftichon 11c explico.Ille, cui Dei
confilium atqjmens pr?ftant gandia , is
creditur adefle fummo Ioui..
R A p T v M Ganymedis Alciatns tra- IV-
ducit ad eos,qui pia cogitatione,& arden-
ti afFectu aiümi.Dei quafi domiciüum pe
Mionim.'] Homerus.qui Mxoiiius ca:-
cutiensappellaturaMartiano Capella lib.
as <*■'•- i.de nuptijs Philologia:, a Marone regea
quo educatus fertur , ita cognominatus.
Therfagoras apud Lucianvim in Demo-
fth. encomio, ira de Homero verba facit ;
Tr&Tipa. cTs'(/.ctiova. rov At/ƒoV, >< ttoto,-
A,**»r.
/J.0V , >au /J-tiTtpa. * /y.iva.\a7T»v tpa.jtv ï')
vufMtpnv Tfflf JVt/aJW . Alii Maranium ,
fine Masonidem dicïum volunt a Meonia,
regione minoris Afia:, (tefte Plinio & Pto-
lemajq} mine Lydiadiifta , quodinde Ho-
merus, vtquorundam fiiit opinio, traxe rit
originem.Sedde Homeri patria varia tra-
diuuur jmulraq; in hanc fenrentiara fiint
coufcripta epigramnma . Adiungam v-
mim diftichon ex Gellianis noctibusiib.
3. c. 11.
EVtss «óahs £iepi'(y<n wepï p"t'(&v o[j.ïUv,
"S.jj.'jpvct,
pVJV, JMAopwi/, <rcLKa.iJ.lv, tot,
iLpyos, a.5n v&i • Hoc eft :
Septcm vrees certant deflirpe infignis Ho-
meri ,
Smyrrut ,Rhodos,Colophon ,Salamin,Ios
,
Argos,Athen&.
Sed Phitarcl.us ex fenrenria Ephori C11-
ma;i,non a patria, led a genere Mseonium.
appellatum tradit. Tres eniin emimerat
fratres Ciima3os,Artelleni,Meonein,Di£ï;
horum Dium in Afciam Bosoticx vicum
migraflè.ibiqueex Pycimide vxore fufce-
pilfe Hefiodum. Atreliem in patria^diem
obi-jlTe, filiamq; nornine Critheida,fratiis
M'asonis tutela: reliquiflè . Hanc Msoii
cïini iiigrauida(Ièr,infamiam veritus, eam
Pheniio Grammatico in matrimoniiï col-
Mei,
locauit , qiise non mnlco port iuxta flu-
"es
uiumMeletem Homerum peperir,qui Me
netrant, tamq, fibiplacentinijs.qu^ Deo
«0.
""«fc.
lefïgenes inde fuit appellaras. Eins vitam
gratafunt,vt inhacetiam vitanonnihil ?
terne beatitudinisdeliciarumexperiantur.
Ab hoc non diflèntic Homeri fcholiaftes
ad 4.1Iiad.qui Iouis nomine primam intel lupiter
Jigentiam.^tyTüC vouv: Ganymedis verö, quid.
larijfimè prolequitur Herodotus, quem
vide •
Scnex,~] Aba:tatis peririaiabaucfroritate,
lat,
dignitateq; eo quippe pronéflus eft au-
Ho
eum qui confilijs diuinis gaudeat. tkto
ftoritatis Homerus,vt non tantum priica:
"et-i
poëtica:diuiims auftorapud Gra:cos, ab
Apuiciolib- y. fed & contentione fumma
literarum parens , & doctrinarum fons a
celeberrimis pronuncieturaucToribus.Eft
Ij             9«e meniOTabiJe in primis, quod Palaton
i0 ertis Cypó-?°fi (ïue pidorjcum Homerum de-
ensfcriberet, illum quïdem veluti vomentem
exprimebat.poetas verö reliquos per am-
bituin adftrttitoséV-CH/US^jt/.ec* «.pvoyAvas,
id eft , qu; reieciflet is,abforbcu«s .'. Cui
ydp a Ta.vvviJ.ïiJ'ti; , a>( o vxt t^p ol-
Keïov TG7oïc jj.rt^ecri ydvvucrSca.
Hoc pe-
ne fenfu dixit Naumachius.vetus Poeta ,
pulcrum ejfe virgir,e?npurts femper cogitx-
tionibu-s deleclari :
id eft (iiam Gr^ca per-
belle conueniunt huic Ganymedis etymo)
____x.a,Aov
ffttpSeviniiv x.a.9d,po7triv oh y.ehe^^.a.^i
, X^HV- ...              ,, . ■
Sed & Grammaticinon modo;quinenam
Philo- ^
-ocr page 110-
AndreceAlciati
32-
Philofophi non poft remi nominis beatos
feu felices,quos ivS'a.i^.ova.f , >§ y.a.x.0.-
pUs
appellant,non alio fenfu ijs id impo-
fitum nomen putant,quam quöd habeat
aliquem cura dijs confenfum . Nam &
ivS~cuy.ovêïv Ariftoteiis interpretantureV
Q)V : n onnulli etiam Qiiapnv. yLinx.di.pivs
autem a fJ.it, t'iyai.pa. Locus Ariftot-
eft Moral-ad Nicornach.7. Item 10. cap.
4cuiusfententiamSaniftius paulo fnfuis
uaftat . Eft,inquit, vniuscuiusq; fenfus
voluptas propria.vtauditionis, guftatio-
nis,&C- Seditain vnoquoquefenfu perfe-
<Sta etit voluptas, fi fenfus il Ie purimmus-
fit,& obiecftura illius fenfus fit pi^ftantif-
fimum. Fiet h?e res exemplis ïlluftrior.
Si auditionis fenfus purgatus eftabnnde,
obijciaturq; illicejeftis quidam & dmina
Mufica, tum ingenerabitnr fummaillius
fenfus voluptas. Sic in vifu . Q_uid pro-
deft.fi tibioftendatut vel Apellis, vel Ti-
manthis ingeniofiflimè depicta tabula.fi
lippus, aut fis captus luniine ? Opus eft
denique,vtoculus fit purifllmus, & illius
obiecium prijftantiffimum . Vt igitur (na
cuiusque fenfus voluptas eft propria : ita
& nientis.&c intelle.ft.us , & contemplatio-
nis : fimiliq; paftofumma voluptas gene-
rarur intelligentie. nofti?,fi ipfa.quoad fie
ri poteft,puri(Timafit& def?cata,&fibie-
ligat ex omnibus rebus quod fit pr?ftantif
finunn,vtpote Deum.in quem contemple
tur, & totis viribus rapiatur. Qui igitur
fic coüocatintelleftum fiuim.nec vilibus
& caducishuiusfqcuU rebus intentus eft,
meiuö Ganvmedes poteritappellari • Et-
eiihn (vteodem libro cap- 8- idem Arift.
inquit) fi Dij res curant humanasCficuti
curant) profeiftö illud quidemeft confen
taneum , vt re deledentur & optima , &
qu^generis focietate cum ipfisfit coniun
clifTima,qualis mens viderur efte.ijsq; ho
minibus,qui eam rem maxime ament &
colant.beneficia reddant, quod res eascu-
rent illi, quas habent charas, reflèqiie vt
prexlarè faifta fequatur. Ergog. Deocha
xiflimuseft.idemq; beatiflïmus debet ede:
ita fapiens maxime eft beacus futii rus.
H?c ille. Addo pr^terea etiam id pietatis
ergo: Ganymedei raptusfigmentum non
IouishaberefIagitium,fed hiftoria,a qua
poffinr ad Deicultum homines inflamma
ri. Laudauiauiftores, certè a.Qi'uisovs ,
Xenophontem nempe& Euftathium Ho-
mericum interpretem. Sanè noftri non
temere Hieroglyphicura aquil? D.Ioamii
tribuere.vt eins in diuinis rebus acumen
longè perfpicax Sc oculatum,vr ita dicam,
oftenderent. Vt enim aquila,quafi acula,
abacuminedicla eft 5 Sc Homero tefte ,
èuiros é^Cra.7 01/ S*ipx.i7$au\nrovpa.viav
'Xt'Tiuvcov:
fic diuus illeoculorum acie in
altiifimjdiuinitatis receflum directa, pra:
alijs omnibus dsetvSpaiTov arcana vidit,
qua Ebioiiitarum nefandam h?refim pef-
fuiidedit,& pr^petibu^ pennis euolauit.de
que ipfo rerum dminjmim nidopelluci-
dasillasgemmas eftiriutiiatiis,qu?poftea
oculis hominum cajigantibus veram cer-
tamqueclaritatem arïèrant. Sed hicme
cohibeo, quöd id eflè videam Theologorü
penfum, d vnwn Lactantij Firmiani lo-
cnm adfcripfero, ex lib.jcap- io.quiad
generaleemblematis huiusargumentum
facit: Ad placandum Deum,quem colas,
inquit, ijs rebus opuseft , quibus illura
gaudereac deledari fcias. Sic fit,vt vitam
colentium Deus pro qualitate numinis
fui formet, quoniam religiofirfinnis eft
cultus,imitari . Totum igitur Emblema
innuit ,eum qui forma; elegantis & pra;-
cellentis erit,hoceft >abomni fcelerepu-
rus,vitijsnul;iscontaminatus,fcd vitxiiv
tegritate candens, & lefplendentibus vir-
tutibus omnimodè praeditusjquiqj luimi-
li fpiritu , & fimplex vti puer , omnibus
fuisconfilijs & cogitationibus in Deofö-
luro gaudet.dici a Deo raptum per aqui-
lamimentem hommis (qu^auis inftar fub
limia petit} fignificantem • Talis verè in
Deola:tabitur,eideniq; incoelis commo-
de neclar iïlud propinabir perenne Sc fua-
uiffimum .
Epil
Sapientia
-ocr page 111-
Emblemata.
33
Sapiétiahumana,ftuItitiaeftapudDcü.
E M B L E M A V.
QVID dicam .<* quonam hoc compellem nomine mnnjirum
Biforme > quod non e ff homo
, nee eH draco ?
Sedjïne vir pedibus , fummis fine partibm angttis ,
V'tr anguipes dici
, ejr homiceps■'anguü poteB.
Anguem pedtt homo, hominem erueïauit & angnis :
Nee finü hominis efi, imtium nee efi f era .
Sic olim Cecrops docJü regnauit Athenü :
Sic ér gigantes terra mater protuht.
Hm vafrum (pecies , fed relligione c ar en tem t
Terrena tantum quicfe curet
, indicat.
C O M M E N T A R I I.
POnïtvh monftrum biforme,fu- D^PauIi ad Corintli.i cap.; » ya,p o-opia,
Derlrït-p Tui nirrp virnm. infprmtv» Cpv-
Tlf KQ7[J.X TUTU , (J.OB1CL TCtpci 7(0 ©6»
ïV/. Sapentia. huim mundi flulïitia efi
apudDcum .
Vérfiis fuitt Kexametvi, St
periore fui parce vimro, inferiore fer
Pentem refeicns,circa fcepria,coronas,va
lapreuofa, & pecuniarum aceruos occu-
patum . Infciiptio funipta eft ex Epift. Tnmerri Iambici
C
Hoc
-ocr page 112-
Andrea; Alciati.
34
Epicnr'"
II,           H o c in monftro defignandq verbis
vfus ertobfcuns,& feiitentijs.pja.ne ajiiig-
maticis. ld tarnen quicquid fit, aperta
primum foiite;deindeau<ftoris cqnfili.0, Il
tarnen po/Timus CQmniodè,illu(trare cona
FonsEm- bimur • Totum hoc ferme videtutimita-
thmatu. tus ex gryphis monifticuis,& difticho quo,
dam,qua; in cqllec~taneis epigramm,Gra*-
coriim legimus, quasq; huc ailcribemus.
SuntautE eis fóipwa.i7rffoKiv7&vpayilib.
4.Anthologie his verbis :
A'vfpóSev inKé^vd' iimas;, otvifpap.t y
ï-z"?i9ev ivt'ip.
A'viip véripi ffoj$i>) Kzptt^Hf (FcLrsp
aio.i-
h.pt 'l<T&7T0; .
I %7Tosipióyncu a.vS'pA., dvijp J1' óbroivip,
^ J>iTCU Ï7T7T0V-
X wat■ i)iy dK»p»vo{, dviïp ƒ' «reAêrof
Ad verbum ficefFettur:
Ex virodefceudit equus;afcendit au-,
tem de equo vir-
Vir fine pedihus, fine capite autem ce-
Jerequus,
IqiiusrucSat vitfijvirautpeditequH,
Equusnon habebat principium, vir; au-
tem carebat fine :
Sed hnnc natura ludens acri equo f
tinfixit.. xniicuit.
Alciatus nofter paucis. mutatis verbis,
fic vertit :
Exvirod'efcendit equus ,afcendit autem
■vir de equo.
Vir quidem fine crurièus,& equus f uit fine
■vertice^.
Ham equumpedit vir, & velox equus ru-
Hat virum ;
jbJon habebatfinem homo , neq-, quadrupes
exordium 3
Sed virum natura ludens acri equo com-
mifcuit..
f$uidhoc Hoc informi monftro, quodnec omninö
monliro formam, hiimanam,nec omninó ferpenti-
inteüiga- nam figurani habeat, natura quidern du-
tur..         plici0quodque necdnni certam appellatio
nemfortiri po/fit, ij notantur, qui.anima
rationis participe a Deoiiifbrmati.terrena.
tantum, fapiunr-& negleclacouditione fui
roeliorc, humirepuut, in naturamq; bel-
luinam degeneranr. Monftrum enim, vt
bic exprimitur, in hominem non definit,
weceftfera: principium: non enim finern
fpeclant Epicurei homines.propter quem
homini fit concefla ratio,qua miferè abu-
tuntur, camq; fpontanea quadam & exi-
tiofa ignoratipne inficiunt. Talesfuerunt
rigidi illi Philoibphia: fatellires,qui cum
perpetiiö dognutis fapientia» \eteris, &
fibi parurn conftantis aahajferintj nihil a-
liud fpiraruiit j qnam qua: terra» funr,ta-
metfi vuum illis videretur eflè ftudiiim
cceleftia diuinaq; contemplaiidi; quos id-
eó exagitat virfandiftimus Auguftin. li-
bris de ciuit.Dei,LacT:a.utius,gu(ébuis,. &
alijmulti. Opinor autem hic Alciatum
exempli caufa Cecropemappofuifle , nee
quidem ab re:Ille enim primus idolorum
cultii totam Gra*ciam imbuitipiimus, Io-
nem inuocauit, fimulacronim vfum indu
xit,aras conftruxit, Si facra dijs fecit (te-
fteEufebiojHerodoto, & pluribus alijs)
qua: omnia auteea tempora onvninö fue-
rantinaudita . Qu_ód verö primus inter
marem & fgminam certa connubia dica-
tut'inftituille,qua: ante vaga effent Sc in-
certajtP/pyj.if, id eft.biformis, eft nomina-
tus>Hiucói colligerelicet, mundi fapien-
tiam» quam technis&prajftigijs fatanicis
inuexere priores illi Principes,ireramfuif
feftultitiam.,cum peifpiciunn iit,eam Ion
gè defciuifte ab inflitutis illis prifcorurn.
j>atni.m,qui leges diuinas a Noeo, &eius
meliore pofteritatehauferant. Hos itaqi
vafr0Sj& reügionis expertes, quibus tan-
tum cura; terrena fiiiit,& quorum Deus,
Yenteieft.ex hominum albo reijcim.us .
Quiddicam? quonam &c-] Qu% noua
funtj ftupenda , aut admirationisaïiquid
pra; feferunt, vtqux acommuni rerum
natura funtaliena.deferibiférè folentqut
bufdam vetborum fubobfeuris ambagi-
bus & rerum inuolucris, vt hic fit ab Al-
ciato in monftrihuius periphrafi.. Totum,
certè J'ex.a.fi^ov, vti periculof* plenum
aleasdoctis vifum , mini quidem. non po-
tuitnon videri perobfcunim. Q_u_öd fi.
rem acu,quod aiuntiiion tetigerim,tenta-
uitamPii qnid hac in parte vires alioqui
imbecilles poflent, & alijs tradidilampa-
da>vtmaioie tandem indu ft ria diligéiiam
aliquam noftram obfeurent. Qua» dum
niterea nieditor, fortafsè non male vne.
claudamprouerbio,quod hic obfcurè pro
ponitur.' Id igitur prouerbium vfurpariit
duoecclefia» Chtiftiana; lumina, Nazian-
2CBUS Gregotius ,.&. Chryfoftomus:ille
quidem.
Philofi'
phi.
Cecrop
bifottft'
III
-ocr page 113-
Emblemata^.
3 f
qtiidem inepiftolisfjc: r»v <w'£iiv sipyuv
fl^oiraipietv,^! Kareo fJLivv<rttV,pedeftrem
*n*plexari,bumi%manentem-philofophia.
Idem monodia in Ba(ïlium:ai> ay^pavo-
*uS*ti(
KATta vivivx.è( o /Siot: quorum
vita feruilis eft.qualis mancipiorum>& hu
mum fpedtans . Sic Chryfoftorausadhor-
tatur.humi repëtes cogitationeserigamus.-
ivo, Tod; "xa.fji.au /rupofxétnif Koyi<Tp.&s eivop
Bafa/xtv.
Mitto enim quod depagano-
rum ftudio mulciè noftris tradiderunt,
quos alicubi Theodoretus %tt[jt.ou$Kitt
Xgl i-riya,U{
appellat:ideft,rerum cadu-
carum & humi repentium ftudijs addi-
ftos. Sed Ladtantiaiia quajdam Jucem huic
loco affèrent,meo quidem iudicio,excap-
j.lib.z.Quos homines (dephilofophis lo
quitiu) philofophus ac poeta Lucretius
grauiter accufat tanquam humiles &abie
ctos, qui contra natura; fux rationem ad
veneranda teri'enafe proftemat.Aitenim.-
£r faciunt animos humiles formidine
Diuum,
t>eprej]esq;premuxt ad terram.
Aliolocofic idem .•
.N£c/>^£^f^'&» es~i ,-velatum f&pevi^eri
Vertier cd lapidem, atq; omnesstcccdere
ad aras ,
tfec procumbere humi proftratum&c.
Paulo poft:non oportet fubümes & excel-
fos animosaduocari, atq; interram pre-
mi,fed nihil aliud quam c?leftiacogitare.
MonBrum biforme.] Duas formas ha-
bensj fupernè hominis, infernè verö fer-
pentisinec tarnen hominisaut ferpentisna
turam aUtconformationem habet. Moii-
ftrum enim eft, quod fitcoritra natu ram.
Interea, quandoquidem Alciatus nofter
in monftro tam informi effigiando prima
hajfeiit.yti remnouam &infolentem,pla-
nèque lhipendam expiefïurus , nefcio an
hnc conferre aufim Libycam ulam fabu-
Jam.quam ChryfoftomusDion retulito-
ratione ƒ. Sed cuni nihil fit innarrando
pericli,nonpatiar (tudiofos eadefraudaii.
Aitigitureflêin Libya ferarum genus , ex
promifcuo belluarnm diuerfigcneriscoi-
tu.f^uumadmodum & ferox circa Syrtes
imprimis verfari-Monftri faciem z& mu-
liebii corpore certè formofo, papillis tii-
mentibus, toto peetere ac ceruice pulcher
nma,cutis colore admodum nitido , jeli-
qii's partibus coiporis horridis, & fquam
marum fcabritie afperk , infernè deraum
in longum anguem definentibus.Feras cf-
ie omnium velociffimasait, vt nemo fit
adeö alacer.qui earum infultusefuigerit o
Animalia canera quotquot nada:fucrinr,
per vim aflèquuntiu', tandemque oppri-
munt;vnnm hominem modo blanditi jsa-
doriri , & prseftigijs implicarc. Caetera
Dion.At quia fuperiore commentario co»
ïiatus fum inuentionem carminis Alciati.
niexpifcari, ficuti feci,& ex quodam au-
tore vetere:addo & hoc, apud Aslianuni
lib-?,de varia Hiftor.antiquiflimum qué-
dam virum in Aufonia fuiiTeolim, nomi»
neMarem , euius anterior facies hominis
eiïèt, pofterior equi: Grsecis eft 'iirisoyLi-
yti?-
Caufam au tem natura: duplicisin
id confert, quod primus cquumafcende-
rit. Refertquoq; CceIius Rhodigin. lib.
ï/.cap.ji.exconcubitn paftoris, nomiiic
Crathis,curn capra , ob idq; abhirco ze-
lotypooccifi,natum eflè infantem.qui cru
ribus matrem reftrrer,facie veró patrem.
Hunc deorum numero aflcitum,conftans
tenuit fama,fuitqj Hylanim mimen, Na-
parunici; Huiufmodi monftra nullo pado
reperiri pofte feftiuis carminibus indicac
Lucretius lib. f. Plinlus tarnen nat. Hift.
lib.ycap-jdicitjClaudium Caefarem fcri
pfiflè natura in ThefTalia Hippocentaurü,
eodemq; die inrerijfiê.
Nee eftdraco] Obiteradmoneo hic con
fundi virum & hominem, draconem cnm
angue line ferpente, &c.quxa;nigmatum
lex eft .
Vir anguipes.&c.'] videtur de induftria
verbis oblcuris vfus, vt rem abftrufam,&
quafi recöditam infculperet potitis quam
delinearet .
Anguempedithomo, &c.~\ HicGrxco-
rum more non abfumit vocalem , qua; in
cajfura hac remanet iutegra,idque ferè fit
rei difEcultatis aut grauitatis oftendenda;
ergo.Casterum none videtur vfus Ris ver-
bis, pedit, & eruclauit, quq vim magna'm
habent ad demonftrandam monftri huius
obfcOEiiitatcm .-Rem enim turpem turpia
verba decent. Ponuntur auteni [hqc duo
verba , pedit, eruBaüit, x.a.r' ctvriQsfiv ■
Pedere enim eft, quando apertis cauernis
inferioribus Asolus per pofterius pro-
montorium flatus emittit,uares ferientes:
at anguem pedere.prorfusuouè Seinfoleti
ter dicliim, vt fcilicetad monftri infolen-
tiam adderet qiicq;genitura: nouitatem.
C i
          Sic
y»t-
Moltrum
ex capra
& homi-
ncj.
Hippoeen
taurm .
^fln
'*»;.
J?edere &
erudare,
obfecena
verbas .
Pedere^.
-ocr page 114-
tf:
Andrea; Alciati
Sic hominem euidrare anguis dicicur , vt
rem prodigiofam quoquo modo effinge-
• iet. EniAare.mlüleftahudquamefcr-
re,&egeiere,velruc1:audoaliquideijcere.
Iiiuenal-
Si bene ruBauit.fi reBe minxït umictu .
Hoc fsre fenfu dixit Catulius ;
lapeds Hasfixo curmina rtiBat hians .
Et Liicilius apud Horatium ducentos ver.
fus (ta'is pede in vno nichbat. Serpentem
quoq;inter fignifïcationes alias turpium
volupratum,& mollium tflecebrarum no
ta_ni éilf,aliunde didicimus.
Necfinnhominiseff, Óv.] Non defiuit
in hominem ,.qnöd finem non fp&flet, cu-
iiis maxime caufa conditus h jnio fit.- nee
habetfera: principium, quod primo ani-
ma rationis parricipe donatum a Deo fit,
vt omnibus ali js animantibus exceüeret,
flcuticopiofadifputatione Cicero i De Ie
gib-profequitur.
_ Sic olim Cecrops] Cecrops regionis Ar-
tice rex primus,qui Achenarum arcem ex
truxit:hinc Cecropida; Athenienfes. Venit
autem Cecrops Athenas ex vrbeAE.fy-
ptla.qiuedicitur Sais, atq; vtinquit Cha-
rax.Saisapud Asgyptios vocantur Athe-
na:. Pautaniasait eum S*wvn, hoc eft.na-
tura: duplicisjfuperioti patce viti.inferio-
rifere.quód comugiaprirnum inftkucrit
in Attica regione-Malim tarnen referte ad
idquod ('uperiüs artigi, de luperftirione
nimirum.&idolornania, quam primusil-
licdicitiirindiixiflè . Lege D.Aug De ci-
uit-cap- 8. lib- iS. Iuftin.iib.i. Tzetzes in
CafTandram Lycaphr.Cecropem aitbifor
mem nominatum, quod ex draconis den-
tibusegfefllisfit : vel quod duorumho.
minum magnitudinis eilet : vel duarum
linguarum peritus.Angyptiace nimirum
&:Gr?c?:aut,vteftin fabulis.quod fupe-
riores homiuis partes.inferioresaiiteni dra
conis habuerit.- quod quide n dkKnyopi-
H,-<>f
Demofthenesiiirerpretarus dixit , il-
Ju'n robots fimilem draconi tuilTe, horni-
ni mente . Exiftimat tarnen idem Tzetzes
eum optimum cegctne^dffllè.qaittpequi
horainumferociratem oiinerrvde medio
luftiilent:vef quód prinuis mulieres,que;
morefcrarum coibantpromifcuè , /vt eft
apud Ioannem Antiochenum) ad certa
coniiigia ïeiioca.ritjficque nefandos concu
bitus & belhiinos aboleuerit. Nam antea
piienera;)tM,3wayrt,-, ideft , vniiis nativ-
re,matrem quippe folam noicebant. Re-
gnante verö in Attica Cecrope,ceffanit il-
la fenna commiftio, & viris legitimè Ce-
crops vxores riinxit. Inde iampueris &
pat rem, & mattem nofcentibus, dictus eft
ïpfè Cecrops S'ipuiii,quod per illuni pue-
ri hoc effent co.nfecuti . Hxc Tzetzes Ce-
rrope regiiante primum in arce oliua orta
eft, & ex Miuerue, quoq; nomine Gr^co,
Athene; nuncupat?. Dicebatur autem Ce-
crops S'ipuüs, id eft,duabus naturis , fiue
| ob longitudinem corporis: fine idcirco ,
quod cum eiTet Asgyptius , vtramq; lin-
guam fciebat, Grecam & Aïgyptiacam .
Primus Cecrops bouem immolans Iouem
appellauic; & Cecropia regio abeo nun-
cupata.Floruittempore Mofisanno Mtin
di 3 <?4/- H^cex Eufebij Chronicis, que,
omuia in pre/atione pofuit latius. Aliter
Plutarchus in libello De feraimminis vin
dicTia^erinde.uiquit, ambigue prifcos de
Cecrope fabulatos arbitror , non (vt ali
qui a (Terunr) ex optimo rege crudelem &
immireni faAum eflè tyraunumjfcj con-
tra cum fub initium mornfus ac terribil is
fuiflet, poftea perquara humane ac placi-
dè iinperalfe. Aliter ruftinus:Ante Deu-
calionis tempora, inquit . regem habuere
Cecropeni.quem , vt om nis aiuiquitas fa-
bttlataeftjbiformem prodidere: quia pri-
mus maiem foemitif matrimonio iunxit.
DoBis Athents,] Doflvs.metaphora eyi
theti. Doftas pofuit proptercelebratifli-
mam toto otbe fcholam . Hinc enim ma-
gni Oratores,hinc Rhero^es, hinc Sophi-
it^jhincclari deniq; legiuia, latores ■ Plu-
tarchus huius epitheti vim èxpre/Tit com
mentario,7roT8jSoi' èubmouot kp TrÓAtf/.ov,.
n Kp 0-otpia.v ivtPo^ÓTipoi •
Reuen ii^c
vrbs, inquit, mulrarumetiain aliarü rna-
ter.artiumqiiebeiiigna parens.quarum a-
Jias prima reperit, '"q, hicem mi/it, alijs
honorem, vim, iue temen tacontulir.Gr^cè
vei'ó (Ie: 7T0KKav p/.iv £>) ki/1 oA'mov n to-
Xtsi\S% pi'mip >i) rpopof iv/AZVih Ti^yav-
y'cyevt , ta; [tiy i'vpctfxi vu i£ cbctpnviMra,,
TrpaTfl ■ Tóbï; S'ï ^{jvcluaV- Trpo^Hua. tij
.Ti/j.iiv yd^tdb'j^iio-iv .
Cicero i.deOratore,
omnium dortrinarum inuentrices Athe-
nas appellat.Sic idem proFIacco: Adfunt
Athenienfes, vnde humanitas ..doctrina, re
ligio»fruges,iura,leges ort^.atq; in omnes
terras diftribut» putautur.Hxc fuut pra:
«lara cettè & antiqua vrbis Athenarum
eulogia
ZmBare
Zufebij-
Plin.y. e.
S6.
Cecrops
rex Atbe
ni'éfium.
Cur di-
Bus
JV
<pv>i?,va-
ris. opinio
nes.
Plutaf-
chi.
lufiirii
TzctZK,
Lam >*'
thenar"'
-ocr page 115-
Emblemata.^
37
•ulogU-Sed occurrunt etiam aliorum quo
Ttiiidam non pcenireiida teftimonia. Sic e-
nim Velleius Paterculus ad finem i-hift.
Rom. Vna vrbs Attica piuribtis aniiis do
quentiajquam vniuerfa Grxcia.operibus
que floruit, adeo vt corpora gencis illius
feparata fint in «lias ciuitates. Ingenia vc-
rö foJis Atlienicnfium muris claiifaexifti
mes.Apulcius enim ioAfiniaurei: Q_ua-
le autcm Sc illud iudicium apud legife-
ros Athenieufes& catofillos.&omnisicié
tijemagi<>ros.Idem Apolog.i.Apud Athc
nienfes catcos Melecides fatuus. Et Iu-
ftin.lib. f.Athenas vocat patriam commu-
uemeloquentiaj.Lib.i.idem fcripferat, li-
tetas cerras ac facundiam, & ordinem ci-
uilem , difciplina: veluti templum Athe-
nis. Mamertiii. oracione panegyricquam
Iuliano didtam volunc: Ipfa: illa: boiiaiii
arcium magiftra:& inueucrices Athenx.
Valerius Max-lib. 8. 07-Atheoas lociim
dodriiixfenililimuun dixit. Q_uid cnim
traufiliam cuiti alijsquam plurimis Caf-
fiodorum,qui Iib. ii.Variarum, epilr.i y.
Athenas fedem efTe fapientium diftas ab
antiquisait ?
gantM,
Quod mihi reuoeat in memoriam vetere*
ftatiias, quibus gigantum forma; obtortis
cruribus confpiciebantur, quodq; Lam-
pridius reculic in Commodo: eum nempe
quos obtortis cruribus effet vbicumq; na-
clus.fagittisexlibidinc folitum configerej
eosq; dracontcosappellitarc. Q^uod epi- eV/jwv-
mythion hexafticho complexus eft Bar- &M-
tholom. Anulus in picla Poefi:hunc enim
fcriptorem, alioqui recentem , eruditum
tameii&acutum, cirarenihil verebor,-
Talegigat&um legitur genta,vt nihil altS-
Cogitet,at sfernat,vel neget ejfe Dium;
Et tstntu, quantü fenfu exteriore mouelur,
Commodat adpr&fens.fe,"jel ad id quod
adeft .
Hoc genus anguipedum mythici finxere
iJocti,
Quorum gffe&tu humt [fegnu ad alta)
rep at ■
Si vacatjlege Pitrium Valerianum Iib.ifi.
& ij- Hieroglyphio Horum gigantum Gigatum
arrogantia tanta fuit, vtproiierbij lociim arrogan-
obtinueritj nee abs re, nam ex facrislite- *"*•
risonginem fumpfiflc viderur, vbi legi-
tur,gigantes turrim conatosftruere.cuius
culmenccelosattingeier.nifi Deusconfu-
fione linguarum eos ab incepto abftraxif-
fet. Gigantum fabulam Homeri (cholia-
ftes in hanc fèiitentiamnarrat.'Cum Iupi-
ter patrem Saturnum regnodeturbaffet,
Deorumq; fibi principatum adfciniflêt,
Gigantes Terra; filij fuccenfentes.Tattefi
(qua; ciuitas eft iuxta Oceaimmj magnü
bellum aduerfus Iouem adornanint: Iu«
piter verö ij lis obuiam facftus, in Erebum
deiecit,ac patri Satur.noin ipfosimperium
tradidit Et Ophioni,qui exteris fuperbia Ophion .
pre.ftare videSatur, fuperato monteir.ab
eins iiomine Öphionium fuperimpofuit.
Miflbs hoc locofacio, qni multimulta de
gigaiitibus,quorum ali j,fuiflc negant,qui
dam contra,& cettèplurcs, non enim va-
cat fnblegere qua; de gigaiitibus tradunt
Herod-iuClio- PJin. 7.C. Kf.Solin.cap.f.
tantum admoniiidè fateft . Ego quidem
facile mihi perliiaferim hoc gigantum 110 ,
mine intelligi veteribus barbaram Si. im- GtZmta
piam genten), qua: fubhominis figura fe- Se"'is lm
ritatem exerecret, 3. quibus noneftarum f'*—'-
reium induAa fuerit ATa^io. , qualcs
defcribuntur a Poetis Cyclopes, Lasihi-
gones, alijque qni feriiiismoribus v^iga-
C i
         bantur
'f tut es
Sic & Gigantes ] Gigantes Titanis &
1
Terra; fueruiit filij : fine, vtalij voluut ,
Terra: tantum fine patre. Fiierunt au tem
ftaturxadmitabilis.qiiouim pedesin fer-
peutum voluminadefinebantjijq; in Deo
rum perniciem nati putabantur.-cum qui-
buspugnare aufi , fuhniiie concuflï funt,
atq;fub AEtnani, aliasq; infulas detru-
fi . Pugnam hanc attingit Pindarus in Ne-
meis . Huius figmenti rationem Mytho-
logi adfciiintjeamqiietraducuntad homi
nes quofdam impios , qui Deos neglige-
rent.'autetiam tiegarent:quorum pedesin
dracomim vohimina deftjJlè aiunt, quöd
nihil'fiiperum , nihil rectum cogitarent,
totius eorum vitxgrellu ad inferua mer-
genteMacrob.Saturnal.i.oio.Virgilius
in opufculode AEtna :
Hts natura fua eft aluo tenusjma jiomnts
Squdmeus intortusfinuat veftigiaferpens.
Multa de Gigantum ortu & pugnis Dio-
•4n
des
dorus lib.4 & j-A poetis vocantiirangiii-
u't'e nei,anguipedes, & ferpentigeax-Ouid.i.
Metam.
___„Qua centum quifq;parabat
c             Inijcere anaruipedü cattiuo brachia ccelo .
£*»«.
- Idem 4.Tri(t.
Sphingaq- & Harpyia4,japer.tigenasq-}gi-
-ocr page 116-
AndreaeAlciati
bantur, infontcs & probos quofq; impii-
nè ljedebaiitjiiiillam diuini humaniq; iu-
ris rationem habebant. Cui videturaftï-
pulari Berofus Babylonicus de Antiquit.
Circa Libaiuinijinqiiitjfiriflè Enos vrbem
maïimam Gigantum , qui vmuerfo orbi
dominabantur.ab occafu Solisad orcum.
Hi vaftitatecorporisac robore confifi.in-
uentis artois omiies opprimebantjlibidini-
que inferuiences inuenerunrpapiliones,&
inftrumeiita mufica,& omnes delicias .
Manducabanthomines, & procurabatab-
orfus, in ediiliumq; pra;parabant,& com
miicebantur matnbus,rïliabus,iororibus,
mafculis, Sc brinis , & nihil erat fceleris ,
quod nonadmitteieut.contemptores reli-
gionum & Deorum .
Terra materprotulit.~\ Gigantes terrige
nx dicuntur a Poetis.id eft,terrx fili j, vt
vi notninis inrelligitur;y»,:crca>yivo[/.cu>
fio , nafcor. vel , Tctpa. ro ix. yn; Uycru,
quafi in, ytif ytyivnjJ.4vn • Sic canit Or-
plieus lib.8.facriferm
*V kaMko-i yiyctrra.i iTairu/Aov iv [/.ec-
KO-pUriTlV ,
Svix.0, T»{èyiVovTt>,xsu a.iy.cLToi iptLvioio.
id eft :
Nomine gentili Viui hos dixere Gigantes,
Quod geniti e Terra , Coeli fint fanguine
creti .
Hefiodus quoq; in Theogonia , Erinnyes
& Gigantes ex cniore Cceli.cum is .\ Sa-
turno filio caftraretur.in gremium Terrse
dilapfoprocreatos dicit,his verfibus:
ooscu yip p*$a.[A.tyyis- dwiaruSt v aiyut
tatsrau,
irdrctf
JY£&70 TaJa. • "7rtpi7r\o[/.ivav ƒ'
iviavTcóv
TftvctT ipivvZi rt Kputiptit, yeyaAtit n
yiycLVTcti .
Sanguines, quotquot gutts cecidere,recepit
Terra omnes-^eadërurfus voluêtibus annis
Horrendas peperit ïurias, magnosque Gi-
gantes .
A Gigantibus ortum eftprouerbium.ïV
rafilitu.Si, Gigdtisfraterciilsts.De quibus
vide Chiliades , item Policianum cap. 18.
Mifcel- Gigantum prxterca meminitO-
uid. ï.Metam.vbieos vocat fiiperum con
temptoiesj&anguipedes. Meminit &üb.
j.operis einfdem.- & y.Faftorum ficait:
Terra feros partus immania monfira Gi
gantes
tdiditii'Ufuros in louu ire domttm.
Mille manus illis dedit, &pyo cruribut
Atq; ait.Tn magnos arma mouete deos.
Extmerehi montes ad fidera fummapa.
rabant,
Et magnum bello follicitare' louem.
tulmina de cceli iaculatus liipiter arce ,
Vertit in autores pondera vafia fuos .
Et Claudianus in Gigantomachia .■
Terra parens quondam coeleslibus inuidx
regnts,
Titanumq;fimul crebros miferata dolores,
Omnia möSlrifero coplebat Tartara costu.
lnuifium genitura nefas, lJhlegraq; retexit
Tantaproletumens, ó>w&thera protalit
hoftes.
fitfonitus, erumpmit crebri. Sec.
Homerus quoq; in Batrachomyomachia,
Terra; filios vocat Gigantes:
Tnyiviwv cLvfyay ftip.iiy.tvoi ipya. yi-
ydvTW.
Terrigenüq; virufimulates faBa Gigantie.
Quinta Lunaaliquid aggredi maufpica-
tumeratapudantiquos:erateuim hic nu-
merus Minerux confecratus, quam lteri-
lemelTe conftat.HocdiecanuntPoete na-
tum Orcum,Eurnenides,& Gigantes. Vn
de Virgil.i-Georg-
^^^.Quintamfuge: pallidus Qrcus
Eumemdesq;fat*.,tii partu Terra nefando
Cceumq; lapetüq; creat,ftuumq; Typhasa,
Et coniuratos ccelum refcinderefratres.
Terfunt conati imfonere telio Ofiam ,
Scilicet atq\ Ofia pondofium inuoluere O-
lympum:
Ter pater extmclos deiecit fulmine motes.
Gigantum nomina , que, illuftnora cele-
krantur a Poetis,fur.t:Cceus,Iapetus,Ty
phoiijfiue Typhceus.Aloeus, Enceladus,
Tityus,BriareuSjGyges,Anta;us, Atlas >
quibus, fi placet iugatuiillud monftrum
horrendum ingens, :ui lumen adéptum,
Polyphemus in antio . Qui plurade Gi-
gantibus defidei'at,adeat Orficinam Raui-
fij Teitoris , lib.i. cap.J7.Nata!em Co-
miteminMythoIog.lib. 6. cii.&alios.
Hac vafrum $~f>ecies. ] i7riy.C&iov, feu
figmenti (ententia. Vafer autem dicitur
callidus,aftutus,qua{i valde Afeivmira.u.
femper fuiceiusgentis calliditas ac veifu
tia.Cicero 3.de Repub.Non fuut in difpu
tando vafrijiion veteratores,non malitiofi.
Eius diminutiuum, vafellus.
Sed relligione carentem ] In qua tarnen
fum-
Gigantes
terrige-
mt, •
Quint*^
Lu'na nt*
ti Gigatt'
tes.
Gigatlil"
nominb •
Tem fi-
Uu4 .
Gigan tts
fratercu-
ias.
Vafer.
-ocr page 117-
Emblemata-i 1
39
fummutn hominis bomim cflfe liquidó
conftat:ca:tera enim,qu? putantureflè ho
mimpropria.in caïterisquoq; animalibus
deprehenduntur- Religio fola differentes
nomines a belluis facit:quam qiii nonad-
nuttit.alieims a natura hominis, vitam pe-
cudum fub humana fpecie viuit. Laótant.
lib. i.cap.j.& lib 3.cap.io.&deiraDei,
cap 7.& 8.
Terrena tantum qttique curetjndicat.]
Cpncinit hnic Laftantij loco ex j. lib.di-
uinar.inftit.cap. ir.Beata vita, quamPhi-
lofophi quajfiuerunt femper,& qnamint,
fïue in cultiv Deorum,fiue in Philofophia,
nulla eft,ideoqtie ab ijs non potiüc reperi-
n, quia fiifflmiim bomim non in fiunmo
quaïiuierunt.fed in imo- Qiiid eftautem
fummumIiiificertum,& Deus, vndeani-
mus oritiu'Idemadrem propius lib. 6.
cap. i. Nihil fapiunt nifi terram, inquit,
bonaque & mala (blius corporis fenfu, &
Tolupcare perpendunt. Huius arbitrio vc
ie!igio:iem ponderant, fic totias vicse Cax
acta difponunt.Haïc il Ie • Verum & Pifi-
des.aucW Grxcus.fuisde miindi fabrica
veifibusaüudere luie mihi videtur , qno
loco hi Philofophos,& Proclum maxime
inuehitur :
A Aa co' aopira.TIpcx.Ae, tTov nttra hóyav
O' wohhèi fipovTSvêx. vitpav Ko^oi'paiJ.ay.
Quosfic nuperreddidit Fed- Morellus,
Grecè& Latinè dotfhis:
Quar.tum valent,it hauriant,nonquan
turn habes ,
Sophifla Procle, vocem humi ferpextium
Multam intonans i flexuofis imbribus .
E a eft huius Emblemacis fcecundicas,
vt inde do&riiia: fruftus vberrireos decer
pere, & ad vfum accommodare poflis.
i. Sciendum,hiima:iam fapientiam (qu?
apud Deum ftultitia dicicur D Paulo) hic
potirtinium reprehendi, quippe qu«e reli-
gione caruerit. Vulc atuem Laiflincius
vnam cura altera.id efr.religionem cnm fa
pientia infeparabili nexu colligari, in ooi-
bus hominis officium , & veritatem om-
nem inclutam eflë co Hgat. Religioenim,
qua: finefapienria (It, non religio, fed fu-
perltitio puraodaeikfapiencia veró fine re
hgione.meraeft ftultitia , de qua eit iilud
Piopheta::Perdam fapientiam fapientum,
& prudentiam prudeiitiim reprobabo. &
E).Pauli,i.Cor. i.&j.cap.
*.. Eft prajcerea hic typus perquam ele-
gans veteratoriim quorundam, quos Ma-
chiauellicas non male vocitamus, vtqui
impuram & impiam MachiaueUi doifrri-
nam mordicus teneant,& ab cius pra:fcri-
ptis non difcedanc. Geus omninó Deo,
pijsque hominibus iniiifa , vt qua: fic ad
religionis omnis na ca contemptum, & ad
hominum perniciem quafi ab inferisexci»
taca . Quid enim aliud fpirat auc fperat,
quam vcindicatur pietati, omniqueadeó
virtuti probrofum exfiliumJlaxenturha-
bena; fraudibus & latrocinijs ? faueacur
compendijs fifci,mi(èraqiie plebecula de-
glubatur ? Itaq; iam agnofotis apertius,
Philologi Chriftiaiii, cui monftro fimiles
fe{è prasftent immanes illi aiïioi, quales
aulici quidam fuueftiflïmi, nefandilTimi-
que, digni qui in Morboniam concedanr,
vel vtSeianus fub Tiberio, autfub Ale-
xandro SeueroTiirinus quidam, diguum
exitium fortiantur •
3. ld porró totum poteft conuerti in pro
fligatos,& perditos huius f^culiec3'e»V,&
voluptarios Epicuri aflèftatores , qui ne-
gleifta fïiïuri boni fpe,fuas omnescogita»
tiones abieceruiit in id modo, quod adeft,
quodque prsfens elt. Id quidem ego at-
gumencum nonimiitus explicarem copio
sè:fed faciuseft vt breuius contraham , ü
ftudiofuni quemqueadmoiHierojid com-
modiusrepeti poilè a Laótantianis Inftitii
tionibus , maximèquelib.i.cap. }.& fe-
quent.irem lib.3-cap io.lib. y. cap^ij. &
ijs qua: feqiiuntur,vtdeniquclib.<f • capi-
tib-i-7- ?•
4. Tandem ad fenfum Emblematis huc
adduco Laciantiana ha:c ]ib.i.c.i9.Q_uis-
quisanimam fuam , cuius origo de ccelo
eft. ad inferna &ima proftrauerit, eo ca-
dat,quó fe ipfc deiecerit,ideoque oportet
ratioiiis & ftatus fui memorem , nonnifi
ad ftiperna niti (èmper ac eendere : quod
quifecerit.hic planè fapiens.hic iuftiis.hic
ccelo, Deoque dignus iudicabitur , quem
fuus parens non humiïem, nee ad terram
morequadrupedum abieclum , nee ftan-
cem pociüs ac reclum, ficut eum fecit, &.
gnouetic. Idem üb.^.cap.iy-Deus folus
poteft honorare viriutcni, quam qui non
appetimr.nec religionem teneur, cui a:cer-
na vita fubiacet, profècTrö neqiie virttuis
vim Iciunt.cuius prxmiiirn ignorant; ne-
que in ccelum fpectaiK.quod ipfi fefacere
C 4 putant,
Machtu-
ueüttA
*me ro
homo a.
totttu a-
ni>nali-
b«t diffc-
r«t.
fKrnX
b"n>ivbi.
Animw
ad fuper-
nit eleua
IV.
1« die».
-ocr page 118-
Andrea Alciati
putant, cura fes non inueftigabiles quae-
runt, quia ratio in cojlum fpsclans.nulla
eft alia.nifi aut religione fufcipere.aut aai
mam fnam inimortalemeflècredcre- Vi-
de & lib-4-oi8.initio)& non minus difer-
tè in Philofophos lib- 5.ca. S. & de ira Dei
cap-n.Sine religione,aut immanitate bel-
luis, aut ftultitia peciidibusadxquamur :
in fola enim religione,id eft , in folius Dei
furomi notione fapientia eft.Hx'c ille-Ne-
quefanè homimim appeHationedighisfit,
qui hac deftituuntur notitia , quanquam
planum fiteos rationis, dodrinascuiufda
& humanitatis haud expertes fuifle: nam
ca re carnerunt, qua fola dirfèrthoroo a.
reliquisanimantibus, ideft, religione , in
quacertè noshoniiues fummumbonum
cenftituimus- Q_nanquamenirn homofic
- -va & exprefTa Dei inwgo.fi tarnen (ie fc
jciatatq; profternat, vtopificé Deum
loret , in belluarum numerum mericö
.iggregandns.Magna igitur anima: cx-
as (Itjimó peruerfitas ftupenda &ma-
litia verius.immifcerefe terretiis & impli-
care, cceleftis cum fit Sc diuini feminis.
Qmd igitnr tibicum lordido hofpitio,im EfilogU'
morralis mens, qua; perennis asui capax,
(ïgiiaculumin teprasfers Couditoris tui ,
ad auguftiflimam eiufdé maieftatem con-
templandam intellec~tu, recolendam me-
moria , & voluntatiseligendam arbitrio,
procreara pulcherrimè & efticla pispo-
tentidigito? Velut vpupx nidulus eft hoc
corpus quod circiimferimus , è fordibns
concinnacum & ftercore, cui infidetakior
illa acnobilior pars , vnde inficitur & fos-
torem trahit,nifi euolet fubinde.ac liberio
reccelofniarur.Inuifcat f^tidum hocglu
ten carnis.fi cubat.necegreditur: adha:ret
lentor & inquinat, Ci non quatitinterduni
alas,& fefeeleuat- Claufa quidem eft,&
in, cuftodia , fcimus ; imö & compedibus
fuishiq ftringiturac vinculis, lèd fcirpea
fuut vel fcortea non ex ferro vel chalybe:
niladamantinum,nil marmoraim c ingit,
elu<3;ecur& etumpat,patebit via conanti.
Fida Religio .
EMBLEMA VI
-ocr page 119-
Emblemata^.
J? EG AL I refidens meretrix pulcherrima fella ,
Purpureo infignem geBat honore peplum:
Omnibus & latices pleno e cratere propinat:
At circum cubitans ebria turba iacet.
Sic Baby Una, notant: qua gentes illice forma »
Et fifta ftolidas relligione capii?..
COMME NT A R I I.
41
SE D e A T muiier habitti fnperbo in-
du ta, in regali fella, pateram auream
manu teiiens,& potnm quafi libando tur-
ba; coram fcdecumbenti propinans.Hanc
piifturam emendaitit Pigiioriusivelim ta-
rnen ego mulierem fplendidiore ornari ve
fte,quam hic apparet: turn brachi ira dex
trum corrigi,quod hic riuncum videtur .
Interim tarnen non me fugit.hauc mujie-
remaliter a D. Ioannein Apocal. 17- de*
pingi,quam defcriptionem omnes cajtera;
editiones funt lecutx 'm pi&ura.Eius ver-
ba fic padïm leguiitur: Et vidi mulierem
fedétcm fuper beftiam eoccineam.plenam
«ominisblafphemia?, habenrem capita fe-
ptem,& cornua decem. Et muiier eratcir
cumdata purpura & coccino , & inaurata
auro & lapide pretiofo,& margaritis, ha-
bens poculum aureum in manu fua ple-
num abomiuatione,& imirmnditia fornica
tionis eins : & in fronceeius nomen fc ri-
pturr>;Myfterium,Eabylon magna, mater
foriiicatioiium,& abomiiiatiouum terra: •
Hïc tarnen piiftura noftra magis menti
Autons accommodaca videtur.
Q.VAM vartè hoc agalma iionnulü
hoc tc.npore accipiaiu,quamqueobliquis
uiterpretationibiis coutorqueanr, & ad
uios affeftusaccümmodent, vtpotè odio
parriura laborantes.cerrè recenferepuder.
Quanqiumenim faltiafide& pudore, a-
uoriUTi feütentiasin mediumafFerrepof-
féni,i].e cui tarnen ftomachum moueam»iu
t'us ellè iinlico veterum homiuum dodri
nam potms.quam nouorum placka confè
ftari. ld ex D- loannis a.7roKttKv^z&{ 17-
& ex Hieremia cap.j i.fumpmm ellè da-
tum eftjquodquidem de emeritita religio
uis obferuatione, & verae pjetatioppofita
Hitelligitur. Ea eft colleftio reproborum,
quas meretrix dicittir , quöd Deo rerum
omnium aucTrare neglecto,& Wro fponfo
lelu Seruatore, impmo , illicito Sc none*
cjuodam cultii.id efc,rucatas religionis ri-
tu , impnra; ac formidabili bellua; dicitur
infidere . Aureum poculum manu tenet» Aureum
id eft.hypocrifim perfèquitur > qua diflï- fotulum.
mulatis vitijs,& fapientie fucata>auro,pie
tatis vera: praïtextiijquamplurimis impo
nit,qui ebrietatepkis quam fannatica cot
repti, miferè praxipites in ima ruunt. D.
Auguftinus lib. 10. de ciuitate Dei , ita
planè hunc locumincerpretarunQ^ije fit
iftabeftia.inquit.quamuis fit diligeutiiis
inquirendum, non tarnen abhorret a fidc
redta,vt ipfa impia ciititasintell igatur,8e
populusinfidelium contrarkvs populo fi-
deli & ciuitati Dei. Imago vero eius, fi-
mulatioeiusmihi videtur: in eis videlicet
hominibus,qui velut fidem profitentur ,
& infideliter viuunt. Fingunt enim fe ede
quod 11011 funt,vocantnrque non veracief
figie,fèd fallaci imagine Chriftiani. Haóte
mis ille, Calix aureus adagi| vice vfurpa-
tut a DHieronymorMulta de perfeftio-
nedicuntur3ait, vtqui volumen Philofo-
phi nefciuiit, fu-b marty ris noniine bibant
de aureo calice Babylonis.Origen. de va-
na Sc fucataeloquentia totum hoc intelli-
gi voluicEos enini,qui apud gentijes, U>
quit.eloqtientia; laude floruerunt,peilïmo
rum dog'.naïum fërmonesmortifêros , id'
eft 1 veneiHim. in calicem aureum infiide
runt. Libet lmc transferrc verba Coelij;
Rhodig-ex cap-n-lib 8 In fandtis.uiquit,
litteris merecriciila; verfutioris typum ha
bet Babylon , qiixgentibusau reo poculo
infcitiam piopinet , vnde fceleruni mox
agmen promicet, & errorum inexpugna-
bilisacies . Apud Hieremiam cap. f.i. fic
adnotatum comperir Calix aureus Baby-
Ion in manu Domini,inebrians omriem ter
ram . Suntqtiifèrnionisornatum fic dici
concipiant.quo vitijsinebrienrur omncs:
qui fic tarnen in Domini Pontificio confti-
CU tus. O rigenes; Baby lonis.lnq u it,cal iccm.
atneuni.
II.
1,0 ?*«.
-ocr page 120-
4^            Andreas Alciati.
aureum accipe.dogmatum prauorum ver Idem Tertullianus affirmat, deïdololat.
ba peftifera,elaquentia:ciiltu decora.Om Etobhanc maieftatem Deus haud dubiè
nino per parabolam a Propheta dici ea, Sacerdotis veftem fieriiu/fitpurpuream,
fcribit Nicolaus Theologus . Indicariau- Exodi^.Sed &vnicus faïutis lioftra: in-
rem Babylonis regem,iseft (vtinquit Ori ftauratqrChriftus, cum aprofligatismi-
genes) Nabuchodonofgr,quigentibusin- litibus per ludibrium Rex falutaretur ,
numeris propinarit mosroris potum ,'fu- purpuiea vefte indutiis fuiflè legitur: Vc
perbè accnideliter , quod Domini fiebat redtè Laétaiïtius purpuram inflgne regia;
•virtute,flbi arrogantiusaflcribens. Lubês dignitaris affiimpta: fuiflèfcribat, Iib.^de
cquidem hnc referrem,qua: in eam ipfam vera fapient. c.7.Hinc Purpara pro fum-
rem commentati fuut nonniilli è neoteri- mo magiftratu ponitur a Plinio lib. 10.
cis, viri certè eruditi doc~kina:que veteris cap.11. Ecideoimperio Romanoadmo-
amantes . 5ed er auctorum recentium narchiam deducl:o,principesipfijqui etia,
fluuijs meos agellos tam fape iirigaie vt olim , Imperatores dicébantur (quo-
iam non eft animus, ne quis philologus niam Regium nomen Roiiiï iiifanftum
rnihi prófuo iure diem dicatrquód longè inuifumq; erat) purpuram pro infigni lm
pulchrius fit (vtVarrodicitapud M.Tul peratorio feruauerunt; vtaudor eft Ca-
Jiumj adire fontes, quam riuulos con- pitolinusin Maximin & Gordian. & re-
Uj feétari.
                                                     feitBudams deAflèlib-2. Quamob cau-
R e G At 1] Adiuncta fuut maieftatis fam & Alexius Comnenus Imperator.ciï
& regia; cuiufdam magnificentias,fignum loanuem F.natu maximum , quem maxi-
alioquin alienum a fimplici & modefto mè diligebat,Imperiodeftinaret,&Impe-
cultu Chriftiani gregis .
                             ratorem appellare curaret.purpureos cal
Rejidens meretrix- ] Turpitudo & im- ceos ei dediflè, fcribitur a Niceta Ghonia-
puritas regio in folio locumhabet,quifo- ta-Plura de purpura infra Embl.9.& 117
li virtutidebebatur . At nulla vitia prx- Peplum.} Peplus,fme Peplum, Graecis
,
           fentiorem inuehuntpenriciem, quam que. ^ri-who;, tt&ttAov, & apud Sophoclem ,
e ere' fplendoris & honefti vefte teguntur-Sede- mi-7rK(o^d,. Sacrum & folenne veftimen-
re enim in Hieroglyphicis, maieftatem & turn, eximio candore, aureis diftinftum
auguftiim honorein exprimit.vt eft a Pie clauis,fine manicis , quod veftitores deo-
Veftupur r'° |elatum iib.43. Veftis purpurea, pu- rUm fimnlachris inijciebaiit. Serums ad
pwect-i. doris&verecundia; notam , idem lib- 40. H\aA Virgilij:
Hierogl.                                                   Interea ad templü non &qu&Petttadtsibat
Meretrix puhherrima.} In facris literis Crinibu-i lliadespajfis,peplumq;ferebant.
non femel comparatur ementita religio rradit peplum fuiflè pallam foemineam ,
cum nrietetiice,vt Babyion meretrix non Athenis Mineru? confecratam, cui intex-
raiö.ficut moï dicêttms.Et Ezechiel lea;- ta erat Gigantomachia , & vidtoria Palla-
nam, ideft, mererricem Hierofolymam dis deEncelado.Ad idem Turneb-Iib- 14.
nomiuac.Contra vera religio cum virgine cap.ij. Peplum Troianxinulieres ferunt,
confertur a D.Paulo: Vni vito viigiiiem vt ea vefte Minerug fïmulacnim induaut,
Caftam exliibere Chrifto.Conuenit autem & Deam propitiam habeant.Magtiisenim
hoc epitheton cum eo,quod fequitur,:&'- jn periculis deoium fidem Sc opem implo
ce formele.                                                rautes, eos veftibus etiam ornabant , 1II0
Sella.] Confidera , an nonnihil allufum cultufauorem numinis emere (è creden-
fit perlianc vocem ad illud Suetonij inTi tes . Videetiam Alexandab Alex-Suidas
ber- Sellariamcxcogitauit feJem arcana- tarnen peplum eflèait l^ariov ywetDCHov
rum libidinnm . Cumsetiam mentionem y^j. 7routiXov,o7avTripiTreAcs tk w.Idem
facit Ccel-Rliodig.lib.i4.cap.8.                 fentire videtur Euftathius . Hinc apud
Purpura Purpureo hortore.] Purpurata veftis or- Home rum jSaiïvwiwhoi, n.a.XKinnrKoi,
ornatw namentum fuit regium, & maieftatisinfi- ihKtsiTmrhoi, Sc TctvuiriTThoi, epithe-
regitu. giie. Vnde fortallê Horatius Tyrannos ta fuut mulierum . Euiipides ramen viris
appellat purpureos.Carm.i.Ode 3;.         etiam tribuit, vbi/y.êAa/y.^-ê^Aoi'inducit
Regumq; matresha,rbarorum1&             Tyndarum , & peplis Oreftem obteftum
Purpurei metuunt tyrttnni •                    fcribit.Diciturquoq; Bacchus viBpi^ó-Jt
<ZK0f,
-ocr page 121-
Emblemata.
43
n*ot,in Epigram.
»w?è'*«y y vipuy t vt/sfl&ect i vtgpl.
Pcplum primo inftituerunt ex quadara
vi-toria Athenienfes , inq; eo ftreniiorum
nucum geftaintexta temploMineruanm-
pouieriiiic. Hincfluxit prouerbium:Pe-
/"o««£*«*,ab Ariftophanededuaum, de
"reiiiio & infigni quodam viro .Texeba-
"rmatronariim manibus, intraq; trien-
niiirn numini orferebatur.Ancloreft Por-
phyriuseoiiditum ab Ariftotele commeu-
taruim.cui titulusforet Peplus,inquodu
-um exequebatur genealogias, & nauium
iHimerum ad Troiam prorectarum , quin
& ui (ïngulos duces epigrammata.difticha
^c plurimum, praster quam in Aiacem .
Pouitur etiam peplü pro curruum peri-
"l'omate ad pulueremarcendum,abHo-
^ero.Item pro inftratis equorum. Dici-
tut & velum Panathenaicaj ïiauis , quam
quarto quoqj anno Pallados honori inftrue
bant.dufta pompa a Ceramico ad Eleufi-
Bttiffi . Ertdeniq; peplus getuisfruricisa*
pud Diofcorid.lib.4 cap.196.quod Hippo
ciatests.Hx.dviov,Kj pwavhnv vocat, tefte
Gakno : alijs dicitur (/.iikcov d.vpaS'n;, id
eft.papaner fpumeum .
Latices.] Latex dicitur quiuis humor,
quod 1ntraal1quidlateat.De aqua, Vtrgt
4-AEneid.
Sparferat & latices fimulatos fontx A-
uerni .
Devino.idem i.Asneid.
Regales in ter menfas, laticemq-} Ly&um.
SicOindiusPalladios latices dixit, cum
oleiim dicere vellet. Hic vinum facnim,
vtapudVirgil,in4.
•------.Latices nigrefcere Jacros .
Captiofum hoc poculum, quod errorem
teftum fignifïcat,milinn mentem reuocat
elegantem Lucretij locum ,quem habec
lib. r.
Sed -velutipuem abfinthia tetra medentes
CR dare conantur,prim oras pocula circum
Continguunt mellit dulci flauoq; liquore
,
Vtpunorum dtas improuida ludificetur
Labrorum tentu;intereaperpotet amarurn
Abfinthq laticem,deceptaq; non capiatur.
Cratere.] Crater eft vas rotundum Sc
ai«plum;neq; audiendus eft Nonius, cjui
crateram vas vinarium,craterem veroolea
num efle dicit. E(Te autem capacius vas,
quoin hbationibus & folennioribiisepulis
vti iblebant,teftatiir Virg- j.AEneid.
Sed magnu metuens fepofi cratera tegebat.
Q^iod & vocabulum Grxcum mon-
ftrat, npctTiip y êkTsa tx upATHV , quod
eft tenere, capere. Ab huius vafis fimili-
cudine crateres inmonte Aïtna appellati crateres
funt foramina illa,perqua2 ignis.cinisque, jEtn& ,
euoinicur, Latinè fauces.Lucret. lib.6.
In fetmmo funt vertice itë crateres , vt ipfi
Nominitant, nos ojuas faucesperbibemus,
éforcui.
Crater li
t'uim .
Crater litium , de repermolefta, fiuede
homine litium au&ore.prouerbio dicitur.
Ariftoph-Kpi*T«(3 x.cLX.my TptTtTvp.^iiiav,
id eft, Crater malomm,fector litium .De
Rhodig.
cratere item Helena: > lege Ceel
lib.ip.cap-j.                   ^^H____________
Propinat.] Laticem errorisinquoscun-
queobuiosdifFundit & propagat. Propi- Propina
nare a Grxcotraiftiim eft,^57r/V«cpoft re quid
potum tradere . Eft autem propriè praa-
guftatoleuiter viuo poculum alteri offer»
re , quxconfuetudo iudeinitium habuic,
quod principes Gia;cia:foIenni die,quem
QiKoT>io-ia,v vocabant, mifcere aiueis atq;
aigenteis poculis vina folebancqu? è ma-
nu geftantium fumenresori parumperad-
mouebanr,deindealteri, quem vellent.of-
ferebant ,ingens hoc argumentum bene-
uoleutixexiftimantes : hoc vero t/jqt/-
Vhv , id eft , prsbibere dicebatur . Hinc
PlautusinSticho:
Propino tibi falutem plents faucibm,
Quinetiamiii abfentium memoria idem
factitabant :qua: confuetudoad Germa-
nos hodie quoq; deriuata videtur,dum in
fanitatem aliorum bibendo propriam cor-
rumpunt falutem . Hac fuper reaudi fe-
ftiuos cuiufdam verficulos .•
Dum nobifcum agitur bene yproq\falute
bibuntur
Alteritts plena pocula fumpta manu :
§hiid prodeft illipotus,quë nominat abfens
Abfentê,et pro quoplurima vina fluiïtt
Roc&quo meditare animo, non vüa ab a~
micu
Pocula pro noflra pojfe falute bibi •
Abfurdum eB, talem pbrafin vfurpare lo-
quendi
.
Aft magn abfurdum es7,hocfacere, atq;
pati ,
Nullafaluspotu: nee verofemper (opinor)
Quod multi fac'mnt more iubente , bo-
Wtm eft.
Sed
^te*
r4ter
-ocr page 122-
44            AndreaeAlciatï
Seddeturpihocabufu infralatiüs.Propi-
■nare interim quoq; ad alias tes transfer»
'.xur.Enniu\> lib. 3.Satyr.
Enni Poetafalue,qui mortalibtts
Verfus propirms flammeos medullitus.
Terentius iu Eunucho: Hunc comeden-
dum,& deridendum vobtt propino.
Demo-
fthenes eos.qui patriam produnt, t/dox/-
yhv twV i%Spo7{,id e&tpropinare koflibut,
diccbar.
Atcirtum cubitans. ] NuJlum vene-
uum prxfèiitius erronea opinione, que. vbi
nieiuem occupauit, hominis animum tan-
quaro aliquo Circxo poculo ita immu-
tat, vtfe omnino nefciat •
Ebria turba iacet-] Is enim error,eaq;
peftifera hxrefis non poteft infinuari ho-
aninifineapertoanirai delirio. Atquiex-
pcrtes rationis, adsoq; dementes moiien»
tur rebus externis.principatu jauftotita-
te,imperio,dignitate,Sc c^teris huiufmo-
di. Isergoeltmentis gratilrimuserror,
quem fibi adimi nolunt incauti, y t quem
noiiputent errorem eflè .
Sic Babylona notanti] Qui notant> neni
pe virifagaces,vereq, pij.Duas vrbes Ba-
bylonis nomiue infigniras reperio ; vnam
Babyion, Asgypti,abaliquibus profiigis ex Baby-
JEgypti . loneantiqiia,vel (vt alij malunt) a Cam-
byfePerfarum rege xdificatam.cuius me-
rninit Stephanus,.Strabo, &Ptolemxus.
Sed altera , dequahic fermoeft , vrbs eft
Me/opota Mefopotamix.Chaldaicariim gentiumca
miét.         ptit.fic dióta a Belo , per literarum redti-
Rabylon plicatioiiem & tianlmutatioiiem, vt ait
•unde di- Etyjnologicus . Sed vt (acix literxdo-
Ba,         cent.i confufione potius dicitur, propter
liuguarum confuiionem eorum, qui tur-
rim xdificabant: Babelemm.Hebre;is cöfu
fio eft • Hanc condidit fapientillimus , vt
mcmorant.Medi filius.non (vt voluit He
lodotus) Semiiamis, cüm duobiis anno-
rummillibus eam ciuitatis huius edifica-
tio antecefliflè videturidiligenti Chronico
rum fupputatione . De hac vide Q^Cur-
tiumlib- f. Diodorum Siculum lib- 5. de
rebus fabuI-Herodotuin» Plinium lib- 6.
MuriSa- cap. i6. Htiius vrbis muri intrr miracula
bylonis . orbisnumerantur>quos Semirarhis xmu-
latione Ninx vrbis, aNinomarkoexmi-
&$, poft ipfius obitum ruiiiofos repara-
uiticoclilifens laterculis, & bituminefer-
rurriinaiis.tarx ct3(fitudinis3vt quadrigx
iibi iimicero occurrentes facile pertranli-
re pollènt. De Babylone Propertius lib. j.
Perfarüfiatuit Babylona Semiramts vrbê
Vtfolidum cotto toüeret agger opus.
Et duo in aduerfum mifit gmaenia currns,
NepoJfenttaBo/hingere abaxelatus,
Duxit
ö" Eupbratem medium, qua, condi-
dit ar ces,
lujftt &imperiofigtre Baltra caput.
Turres munifti habebant soo.pluresmu!
tóhabituri, nifi aliqua ex partepaludes
pro minibus fuiflent. Perambitum cen-
tum port; ftabant xree, , omnescum car-
dinibus. Eiq; portentofooperi adhibita
fuerunt ex omni regno ter decies centen»
homimim millia, tefte Diodoro.Plnra de
his habes in Orficina Textorislib. 4-cap.
64.Vide quoq; Guidonem Pancirollum,
& eins docliflimum Commétatorcm Jib.
1.Rerum memorabiiium . C?terum hoc
loco non poftiim tranfire , non temere fub
Babylonis nomine, fpurcitiem omnem,& Babfo',
tetram Jibidinem intelligi, que. non mo- nli '0»v
döcorporum ftiit commiftione, fed & a- cortrf*1
nimorum fceda & fcelefta confpiratione ,
qualis quq vel I^ua fuperftitione.aut fimu
lationecultus , vel deniq; ïicfaiida hejefi
committitur • Q^Curtius lib ƒ. Strabo
Geograph.i6. & Heiodotusin Clio, tra-
dunt Babylonicis mulieribns morem fuif
fe,exoraculoquoda cuni hofpitibus tur-
piter permifceii:qui vero adntittebantur>
pofito fiipcrgenibus argento , quantum
videietur,mulierem abduftam inibat, id-
que argeutum Veneii fuiflè facrum • Ad-
dunt quoq; nil fuiflè moiibus eius vrbis
corruptius.nec ad irriiandas voluptates in
ftrudius; Babylonios iu viniini & ebiieta
tem fuiflè maxime effufos ; feminarum
coniiiuia ineuntium iniiio modeftiim fuif
fe habicum,mox tanquam meroincaluif-
fent,(umina exuere confueuiflèaniicnla,
profanato pii'.'ore : poftremó eó adduci
impudemia;, vtima corporum reuelare
nonembefcerent. Putet foitèaliquis,dam
nati infelicisq; pudoris fcotta ifta folita
perpetrare, imö nobilirfim; cuiusq; ma-
trone decora h"c habebantu r. Q£am per-
diri eflènt nioresjd porro abundè argue-
rir.quod comitatem arbitrarentur vujga-
ti corpoiis vilitatem.Ex quo fatis fuperq;
         ft
apparec,cur meretricem purpuratam Ba- Sa'■ J
bylonem appellat D.Hieronymus in epi- cut
ftolis:Cum,iiiquit,apud Babyloneni ver- tr,,c'
farer,cflèmq; purpurata: meretricis colo-
iius,
-ocr page 123-
Emblemata^.
4f
nas, &c. Eadem figiua loquendi vfus eft
inCatalogo.vbi Romam ait a D.Pecroe-
piftolapiiore,ca- ;.Babyloiiis appellatam
nonüne.Merninit&locisalijs,vtinElaia,
£ap-i4& 47.Sk & Septimius Tertuliian.
aa.uerfus-Marcionem,& aduerfus Iuda:os.
Poteft huc etiam conferri Ifichij loens
lib.f.iu Leuicic. quo difertè ait, quaecun-
rarö reperimus, l.i.de iuintegrumrefli-
tut.J.iin fin. de vacat. man-1 3. de coll-
bon.ff Etcaptiosii profallaci atq; damno
foj.4i.de vfucap.vt &aliquoc locisalijs.
Qjj a m, aptè Emblema hoc noftiis
exulceratis temporibusco iiieniar, nimis,
eheu,promptum id,verumq; eilè conftat.
Eteiiim falfarum ophiiomim illecebrisiu-
IV.
quecuku idolorum impiitantur,figuram e(cati,decipimur fpecie recTii-Nim v: pru Vitia vir
rnerecricis infumpfiife
Gentes /lolidas.] ftultas,& excordes:an-
tea dixh,ebria turlpa,Cti]ket opinionisfal
fa:errore-Vel fi mauis deEthnicmntelli-
gere, in quos ha;c harrefis maxime iusfibi
vendicat. Ec Indxi nationesomnes, pias-
ter fuam,gences, & gentiiesappellabant,
vtpotè quicultum idolorum a fuisgenti-
libusaccepcum non mutaflènc
Illice forma.] Illicio & obtentu pieca-
dentiamiiialitia.,& temperantiam immani tat'è imi-
tas in volupcatibns afperaandis,&magiü- tanttir .
rudinem animifuperbia in animis extol-
lendis,& defpicientia in contemnendis bo-
noribus,& Iiberaliratem effufio,& fortitu
dmem audacia : fic fuperftitioiiem religio
imicatur. Vc enim olim apud Grascos
nonnulli Philofophi pallio barbaque pro- i'feudofo
miila raram quandam fapientiam pollice- pfo^
bantur, femperque habebanr in ore liber-
tis.alias enim non caperet. Metaphora ab tacem & bonefti ftudium, cum ex ijs I011-
aucupiim auibus, quajaliasiliïciunt , vo- gè mulci vitijs phifquam vulgaribus.pla
canrurq; a Gra-'cis Tra.hévTptcu- Sicapud neque feruilibuslaborarent; Vtqiie apud
Apuleium, oculi ittices. Eft enim illicere, Iudaeos Pharifaei & Eftlei trifti vulru»latis pharif&i.
feducere.illaqueare.-hincillecebr^jilliciü, phylaftcrijs, &culcu quodam fucatr -
& illeftus • Plant, in Bacchid
Magis HUBam tuum,c^uam leButn metuo_.
Vel iüice,abillex.iA eft.finelege. Nonius
enim hanc differentiam ftatuitinter illix,
&iilexJvt illix abüliciendo deriuetur.
Plaut.Pceimlo:
pud imperitum & rude vulgus venaban-
tur fanótitatis opinionemiiraetiam, (quod
dicerenos admodum pudet & ta:det, led
dicenduni tarnen) inter Chriftianós bomi pfeudo-
nes fuereiam olim , & adhuc hodie funt,
reuera nimis mirl'ci. qui fuispr&ftïgijs, fi-
Cbriftia-
ni
.
^uiilhmaUrei tdnt&fuimm ittices . ftaque doeftrina imperitos homines ine-
Ulex veió, a quo Iex non feruetur, quafi
quibuserrorum quafi poculorailer
rimè & fallaciffimè imponunt.-ijtjjue tan-
dem faftiebrij , erronea perfualione tan-
exlex. Idem : _^^^^^^^^^^^^^
lmpiire,inkonesie,iniure,ittcx,labcs popli-
Inteiim tarnen video&i!lex,abiiiiciendo    quam mentccapti.puriflïnios veie Sr firn
nediKi.Plaut.
                                                 pücis doclrina; fontesafpernantur, & ita
Efcaesi meretrix, hBiu ittex .
                   infauientes ad belluas uutg fefe cotos com
'Etjicia.j Non omnino falfa.fed ficTra
    poimnt.vt minquam poftea decommutan
duntaxat.. Qua; enim prorfus falfafunt,
    domifero vita;ftatucogitent.Hinc pnbli-
vt veris oppofita, quiaféfe produnt, non
    ca:calaniitatis caula , binc malorum om-
tarn facilè poffuntimponeren proiiideque
    nium radix-Cogito faspius ftatum & for-
vuanturrficTra veró , vt qua; habeantali-
    tunre iniqnitatem , cum quaregina Euro-
quid finiile vero.etiam caino.s decipiunt.
Capit.} Decipic& allicit. hiucartesca-
ptatoria;-Virg. 1. Georg.
-------Neq; ivfidijs noiïu capiereferena ■
Cicero j.Omcex veterum legum formu
«:Nam qaanti verba lila , vti ne propter
^e fidemve tuam captus, fraudatusve firn.
E'iniiue fajpejCapere pro decipere.- vt,
Non capirur, qui ius ptiblicum fequrcar
pa;,& mater tot Imperaronim & Ducü , 'Germa-
Germania noftra, florcntiihniailla quon- ni&mife-
dam & ccleberr'ma,tor iam annis mifèrri-
mè opprefla Iiuftatui.Turbant domeftica
bella & externa,confundunt,.fubuertunt,
ra facie*
ob b&re--
fes .
perduntomiiia : confliclanrur prouinciaj
inteftinis mocibus,fpa'rguncur paffim di-
fcordiarum feminajis lui neditur, ex bel
fo vno bellorum feries & cathenajtumul-
j;i_i^.de reg.itir, ff Saspe etiam,ticulode tus.vt vnda: vndas, ficaüj alipstrudiint,
Minorib.vt I.3.H.& l-iz-hinccaptionem vtinfilum quafi quoddam cótinuum iam,
accipi pro fraudatione,fallacia,da!TniOju5 rniferiarunj telaproducta creiierit. Hinc
frens,
-ocr page 124-
Andreae Alciati
¥
*r»
fperandum hts aut capefTèndtil«,qui prö-
ditionis rci.tanquam defertores & transf»
ge,,non folüm ruperiint f?dera padtacum
ip(b)& facramenti reÜgione ftabilita ; (cd
in cattraeiufdem & tentoria,protritisau-
dacicalcaneo vi&oriasmonimentis & in-
fïgnibus.extrema; temeritatis & impuden
tia; reliquerunt exemplum omiü a:uo me
morabile? vt quamuis Chrifti nomiue glo
rientur,& Euangelica illa fua liberratejcc.
lumq; fibi debitum.nefcio quoiure,iacti-
tencfidem praterea ac fpem fuam totam,
imo temerariam piïefumptionem ac facri
legam,nullaoperu tationehabita, Crucis
folius ac pafllonis merito,fecuri falutis fci
licetjConrïdenter fhlciant: Chrifti nihilo-
minus falutarero,puram, &incorruptam
do£tiii]am)& legem gratix', velut hume-
ris fuis iiuolerabilem.perofi , probris om-
nibus nefariè profcindant,argumento cer-
tè infignis nequitix . Tu, fumnie Deus >
errorum tenebrasgratiat tiiailuceillumi*
na,tu qui folus fcis & potes.
gensgentem premitagrónim vaftatione,
xapiniSjincendijs , & excurfionibusconti-
nuis,nec ratio viciniï ruetur,nec ius pro-
pinqiiitatjs:exhauiiuntur arjria,&caute-
rium hoc mwuï expilationis & fpolij ad
medullam vfq; defcendit,quonerui {ècan
tui Chriftianae Reipub-atq; omnis adeo
foibctur & exogitur fanguis.vt luridi ea
daueris iam potius.quam vegeti corpotis
ac valentis viuani rererat imaginem,e!um
bisprorfusatq; arida.Cüm interea barba-
rus ille Mahometica: perfidia; propugna-
tor.Aiïaticusrhöftisycladi noftrxcommu-
ni & exitio gnauiter inuigtlct, diripiat rev
gnaatq; piouincias , vircsq; iatiüsindies
&cruenta tyrannidis faasbrachia porri-
gat, & abdu<5tis in capriuitatem miferri-
rriam populis liniitaneis,in ipfa Germanie.
vifceia paulatimpenetret.Has tibijomea
Germaiiia,diffidiorum facesprofanata: re
ligioniscontemptas acccndit,& propitia-
rorij facriiïcij pedibus hrereticorum con-
culcata reuerentia.Qmd enimboni a Deo
Non tibi fed Religioni.
EMBLEMA VII.
-ocr page 125-
Emblemata-».
ISIDIS effigiem tar dus geiïabat afellus,
"* Pando verenda dorfo habens my.fteria.
Obuim ergo Déxpt ejukquis reuerenter adorat >
Pia*$t gcnibm eoncipt flexis preces.
AB afinus tantum pneslari credit honorem
Sibiy & int urne feit, admodum fuperbiensx
JDonec eum flagris compefiens, dixit agafo:
Non es Deus tu, afelle ■> fed Deum vehis.
COMMENTARII.
47
ï,
mei in fuggeftn obiter dicriim :
Quidfibi -vult afinus (ergo myfferia por»
tans ?
lnioSos. •videcuf&plp&eflefacru.
NóerJta realienum,fi adiecero afinum a
veteribusAEgyptijsIapientia;, fortitudi-
nis.laboris indefefïi,& frugalitatiseilè fym
bolum■■ Qui enim fapientis fitoperam
daturus.eum oportet viftu eflè teniii,om-
nia ,,qna? in vitam hiimanam cadere pof-
funt,acquo ferre animo,neq; ad vllani ex-
candelcentiam aut contumeliam fcfecon-
uertereraninio eflè paruum,fimplicem &
inopem,vt afinus eft,qui nullum in ter car
duos & lai£tucam difcrirnem faciat:■nullü
deoiq; fit onus quod dettedet:& vbi opus
füerit.pro boue terram profcindat.fitcj j to
tius humanaïcommoditatis afllduus mini
fter.vt etia, quod adagio dicitur, portare
myfteriacompellattir. LegePietiü Hiero
glyph.lib.ii.vbiplHrimadeafinocongef-
fit. 5edne vllum oificiofifllma; fèriututis
genus huic btutorum gencridefit, noftris
etiam morbis nos leuare,ac eos ad fe reci-
pei'e perferreq; natur? ipfius viquadam
occulta » minimè detrectat. Nam vt A-
pul.lib.de re nifticaaitjfiquisa fcorpione
ictusftiperafiniï aflèderitadcaudam con-
uerfus.tranfibitinafiiHiindolor, & is pro
percuflb torquebitur. Addk& Democii-
tusfuam fabellam , qui aic, percuflfum a
fcorpio,fi ftatimad afinum quendam acce
densin aurem eins dixetit: Scotpius me
perenffir;non doliturumamplius, dolore
fcilicet in afinum tranfeuntc, qui mox pe-
dendo emorittir , vt addit Zoroaftes. F.t
hatc quidem.mihi meditanti,fuccutrit ü-
la mordax & acuta Cornelij Agrippx de-
clamatio > quam de lcientiarum vanitate
iiifctipfir »ad£«ius finera adiunxit Afini
eucomiura
AS T ï T afinns fimulacro Ifidis omi-
itus,elatocapitc,ariectisauribus, in
afinina maieftate, eoram turba flexis geni-
bus procumbente > qnem agafofufte non
perfunctorièdedolet, vt hicapparet.Vel-
lem tarnen ego Ifidem paulo alitereffbr-
rnaram, velofcijicetteftumcaput, & ra-
mum potiüs vitidantcm quam arentemin
dextra:vellem prxtereaafêllum fine Apo»
cope.VerfusfuntHexametri ,& Tiime-
ttUanibicijVtfupraEmbl- %•
s 11
          S v M p T v M eft Emblema ex Gabrias
f*»/ W. apologis.Sic enim ilJe t.
'"itit Qp0*1 ovot v&pnytv «pyypisv tspsTat,
* (?7rlp avveurrav ttAs tk d'J i7rpo?x.üvn-
Tvpu £' Ï7Titp9eif,.f/jn Se'wv y.t vhvovos,
H'KKCiV, i ®i0( <TU, TOV 6i0V £' a.yn(.
Cuius talis circumfertiir translatio : Hu-
tnerts afinus geBabat argenteumfimula-.
crum,auod vnusquuque occurrens adora-
bat
. Superbia vero elatusnolens manere
afinus , audiuit: Non es tu Heus ,fedfers
lieum.
AfFabulatio.Quod oporteat eos,
qni m dignitatibus conftirutifunt.cogno-
fcerefeeflèhomines . Hi verficuli quo-
niam commode (fed riïtpi<ppcb?ix.ais) ïed-
dki funt a Gabriele Faerno Cremonenfi*
conferam hucperlibenter:
Sitnulaerum afellus baiulans argenteum ,
Cum id tranfemtesflexu ador■arent genuy
Sui hoc honoris gratia eftfieri ratusz
lamq-y infolenti elatusarrogantie
Xlolebat ambulare,. donec aSpero
Probï dolatus fufte clunes,audijt :■
Oftulte,non es tu T>eus,fedfexs~Deum.
$ E NORIT HOMINEM, Q_v I
11 A G I S T R A T V M GEUIT. Fa-
bulajhuius rationem vnodlfticho com»
plexus eft Ioannes Mercerus,Hebrea:Iin-
gua:. Doctor regius^<juodab*odem n»n Cc
Quid per
afinifym
bolum zie
teres in-
tellexe-
runt.
Afini en•
comium
per Corne
littm A-
grippsm.
-ocr page 126-
Andreae Alciati
43
namq; facris literis in Ifldis colutnna Ii?e
fuiflê fcripta verba : Ego ifis jkm Mgypti
Regina,a, Mercurio erudita-.quaego legi-
bmftatui,nuU,uifoluet. Ego/urn Ofiridts.
Ego fum prima frugum inuentrix.Egofum
Ori Regismater.Ego fum,in aftro cantsre-
fulgens . Mihiüubafianjrbs condita eft.
Gaude, gaude
, JEgypte, qu& me nutrifti •
Cseterum ne illudquidem filentio pra;ter
eundQ eft.quod narrat Eufebius in Chro-
nicis, rapuiflè Iouem Io Inachi filiam , in
vaccamq; trafmutaflè,quo temporeapud
Hebroos Patriarcha Iacob regnabat. Plu-
ra de Ifidehabes apud Pierium Hierogly
ph.lib.39.CeJium Rh0dig.lib.5-c. 11.Na
talem Comitem Mythol. lib. 8. cap. 18.
Huiusetiam meminit D»Auguftin. lib-8.
deciiiitat.cap.vlt.alijsqjlocis.LaiSant, 1.
cap. 11.& 1 ƒ. quidqi èa fignificetur enar-
rat Macrob-cap.io.lib. i.Saturn.& poltre
mö Lilius Gyraldus Syntagm. iz.
Effigiem] fignum ad fimilitudinem vi-
uamalteriuSjvelad veritatis imaginem fa
dtum.tam inpiAuris, quam in fculptu-
lis. Dicitur etiam efligia, ficut materies,
niatei'iajhixurieSjIiixuria, &.c«t.Plaut.in
Rudent.
, P*" Dij immortales ,Veneru effigia
hdc quidem efi ,
Afranius Vopifco.-
______cuiiute fufcitat
Imago ? cuiui effigia cognatuspatre?
Tardusa/eilus] Reclè , & ad yerilatem,
appoiitè. Sic enim non raro videmns eos
prajfici magnis & honoiificis funclioni-
bus.vt etiam faceidotijs, qui funt omniu
tardillïmi & imperitillimi.Haucafininam
tarditatem & iguauiani intellexit Anti-
fthenes, cum Athenienfium iudicium in
creandismagiftratibus noraturus üiade-
batcis, vt alinos adagriculturam delige-
rent,quoscum illi negarét idoneosadara
tionem.-Arqui, inquit ij Ie, non fatis vobis
eft magiftratü eiegiflè,fiiieaptus, (iue in-
eptus vir ille fit ad geicndum ? Ex hac ta-
rnen nota tarditatis exdpiendi fuut afini
Pala:ftini, qui equos ipfos peinicitate pro
uocare dicuntur . Et apud E11 ph ra tem
Xenophon primo de Cyri minoris expedi-
tione,inuentos ait afinos, c.ui equos curiu
facilè fuperarent •
1'tin do dor/o] Reflexo,iiicu ruo.propter
impofitum■omis. Ouid-4- rVletam.
Suflin£t.<zj> pan do 11 on fortiter h&rtt afelk .
[Arró
eticomium , de quo homine quid ornnino
fentia,nihil habeo neceflè dicere:nifi quod
cum in literasdedamitauit, videri voluit
egregiè literatus:qnanquam tarnen non
minus apud fanos videatur aucupio vani-
tatis dele(ftatus,quam otiosè folersin va-
nitate ardiuri infedlanda.
I s i D i s] Ifisprius Iodicta,filiafuit
Inachi regis Argiuorum , quam Iupiter
amauit, & fortuito eius coniuge Iunone
interueniente,vt noncognofceiettu,muta
iiitin vaccam candidam . Sed Iuiio pro-
pter fufpicionem> aftutè illam vaccam iï-
bi dari petijtjquam deinde Argo centum
oeulos habenti, diligentiiïimè cuFtodien-
dam comniiflt.Tandem eaad Ntfirm per-
ueinens,implorato Iouis auxilïo.priftina:
form? reftituta,ab AEgyptijs pro Deacul
ta fuit.Ifisq; appellata,de qua Suidas, O-
tiid. i. Metamorph. & multa Diodonis
lib.i.c.z.&alibi, quiait,primos in AEgy-
pto genitos homines0 hunc mundum ad-
mirantes.vuiuerfonimq; naturam , duos
tantum Deos, & quidem anernos credi-
difte,Solem & Luna.KcilIum quidéOfui
dem.hanc vero lilde appellaffe.vnde Ifidi
apponut cornua.Herodotus per Ifidem in
telligi Cererem ab AEgyptiis tradit ; vt
per Ofiiidem Bacchum. Idem & Diodo-
nis fentit , atq; etiaivi ipfius verba fubü-
cism.Quidam, inquit ille,lfiridem Iouis
Aïgyptii Regis filiam fuifte, eandemque
cum Cerei'e eflè.qucE ab O (inde fratre v-
sovaccepta,multa coiitulerit ad vfurn vi-
tse humane;. Prima enim triticum & hor-
deum.que piius incognita honiinibus ca-
fuinter c^ceias herbas otiebantur , inue-
nfflè fèrtur . Leges quoq; iiidem ftacuiiï'e
ferunt.quibus iuftitia e,què omnibus (ér-
uarecur, viacq; iniuiiatimore p?na;(ub-
latis. Hacde caula prifci Grxci Ifidem
kgiferamappeliarunt, tanquam primam
legum inuentricem ; & qua: fequuntur.
Extat Plutarchide Ifide& Ofiridecom-
nientarius, qnem vide, fi plura dehacre
ctipis.Addam tarnen quaedam auftarij vi-
ce ex eodem Iibro.ïn Sai Pailaios erac tem
plum.quam ifim etiam arhitrantu i-.eiuf-
ïnodi praHcriptione: ïya &f*u ira.v to yi-
yovos,
itsw, ov, xgu io-óy.tvov,rju <rov iy.ov
KlTThOV iJJV« A7ro9l»1TGS Ó,7nn.cihV-\i . Ego
fufh omne quodfi:ït,efi,erit;mcum peplum
mot-talf. Yi'uclatiit nemo.Nec
his multum
diilimilia ftint,qi.ia; tredit Diodonis . Ait
in.
ijk.
MffigM
Effigi*
Ij'is eadê
cum Ce-
rercj.
Ifts legi
e;' x—i.
quortf*.
damt
Pand'11
-ocr page 127-
Emblemata.*.
49
tiii tor h' iyay' «v ent iyav ftv&ipiA •
ATeip (f KctTé^iu TavTü Tav Trheiv%pévoYt
ideft:
ha per lottemfum afinus vehens myfteridi
Verum isla non iam frSiinebo diutius .
Interpres affirmat.inde natum adagium ,
qtiod olim quibus ad peragenda facra E-
leuiïiia opuserat,an"no impoiita depoi'ta-
bantur. Quadrabit & ia eos,quomm opé
fa alij duntaxat eft vfui,cüm ad iplos pise
ter moleftiam,nihil interim redcat: veliiti
fiquiscibesaüj gufret,qaibus ipfi nonli»
ceat vefci. Hue allufiiïè videtur Apule-
ius , cum fe fïngit afinum Cererem Deam
circumferenrem. 5uidasaiTcribit,Da;mo-
neni par;miam ad lapidem molarem re-
ferre.quem Grxci oyov appellant,propte- O iot>la-
rea quod tniacris molis frumentarijsco- pi* mol»'
ronasiniponeie confueuerint • Itaq;tor- ru.
quebitur eleganter in cos , quibus immc-
rentibus lionos habetur.-velnti cüm indo-
dis Doftoris tirulus, pileurh,Sc annulus,
aliaq; id genus inisgnia tribtiuntur. Ha:c
Erafmus.
Obuius ergo quKquu ] Qjjjsquis > pro ghtis-
Quiuis-Thoni. Liiiacr- iib-i.de part- E- quïs .
nall-autoreft.h^c nomina faspe mutari,vt
Quisquam,pro Quiuis.Ciceroad Teiét.
Nijivos fortiores cognofcerem.quamquem
quam virum.
Reuerenter adomt] Adorare.Noniusex Ai0Ynre,
plicat,pro Religione propitiarejrraducit-
queabadorcfrumenti genere, quod epu-
lis & immolationibus facris pium habeba
tur. Propiiè ramen adorare, eft ad osad-
mouere,quod iu Deoriim fahitationeob- Qujdpre
feruatum.tettatiu Lipfius lib.i Eleft.c.tf. prie.
Mulci enim eniiiuis ftates, quod Deos ore
profano tangere verebanrur.manum por-
rigebant, eamq; adosüium relaram fua-
uiabatitur . Idem videtur ïentireTunieb.
Adiierf.Iib 18 cap.6.& Jib-xj.cap 1. Vbt
veteres folitosfcribitinportis vrbium all
qua Deorum fimulacia ftatuere, qua' qui
•vibes iuibanr.aut indeexiban:, ritu quo-
dam religioiiis.tacladextra manu falutar»
coülueuerant, roox niamim ad ofculum
referre. Vndefalutare Ueos,pro Adorare,
Plautus vfurpat iuSticho.-
Deos falutatum atq; vxorem modi intro de
Uortor domum.
Idem,proOriadrnouere,argutè & feftiui
ter pofuii in Amphitnio :
Uec Eacchum faiutem hodie,nec Cererem,
D
           in
Idem T.Faftofurn:
V'nerat &fenior pando Silenus dfello .
Et 5.
Vtq^pigerpandi tergt refidebatafelli.
Etnaues pandje,hoceft,inauua: dicuntiir
folenni epitheto. Iucrer.lib.J.
Tum mare vcliuolum fiorebat nauibus
pandu.
Virgilius :
_____ Itpandiis ratibuspojuere carinai,
Ouid.J.Anior.
Currit in immèfum panda- carinafalum.
Dicitur etia dealijs rebus. Vijg i.Georg.
lAncibttf & pandis fumantia reddimus
extti~i.
Et Ouidius jo. Metamorpli. aeaprolo-
quens :
Protinus excujfitpando venabula roftro .
Deruiatur autem a verboPai)do,as,quod
incuruare /ïgnificat • Hinc Pandiculatio ;
& Pandiculari,dicunrurij,qui totocorpo
leofciiantesextenduntur, eóquod pandi
fiunt.PIaut JMenxch.
Vtpandiculans ofcitatur?____*
Verenda,] honoribus diuinis afficienda-
Onid. 9.Meramorph.de Herenten" ammis
exufto .•
____tnaiorque "jideri
Ccepit,<& auguHafieri grauitate verêdus.
Habens myfieria]
Myfterinro , Latinè
arcamim,fub quoaliquidarcani laret, res
occulta,qua: nefas ell vulgo efferri.qusq;
ijs tantum cognifa, qui ijfdem facris ini-
tiarittu . Piuatur hoc facrorum genus ab
Eleufïna,terra: Atticaioppido,in reliquas
terras translatiini:ibi enim duoerantmy
fteriorum genera, maiora fcilicet. Cereri
facra;& minora Proferpins eins filix. Et
quia qua in ijsagebantur.facerdotes fum
nio ftudio occultabant.faCtumjVtmyfte-
iia proarcanis accipiamus. Vide C?l-Rho
dig.lib.ié.cap.^.Dicuutur f/.v?vpicc , 'órt
■ JY7{Avi?a.vTa.fT»pHv IVJW.id eft,quod o-
porret occludére intus>intiis cuftodire,nec
cuiquam profanoexpücare • Vel «Vctk
f.VHV Tc ?óy.ei- ab obfiguando ore; omni-
bus enimmyfterijs filentü fides debetiir,
Vide prouerbiiim,yfs/£ my Sier ia, difcede-
VWdus,
^fitriSi
Hyfil
dl
ryf- Alludit autem hoc loco ad pareiniam,
°vit irywv [/.vrnpict. Jlfinits portansmyfte-
ria •
In eum dicebatur,qui prater digni-
tatem in manere quopiam veriabatur.Ve-
'ati fi quis ignarus titeraium bibliotheca:
prxfeclus eilèt. Ariftopha'icsiliRauis:
-ocr page 128-
Andrese Alciat
yo
ï
nipurgari iujfertts Vafa,.
quafi diceret:Frecor,vr ne potum.necci
bummeoori hodieadmoueam, ui purga
riiufièras vafa. Vt rectè iuterpretatur
SchoppiusI-ib.i Verifim- cap.8 Hincqui
Principem (alutabaut, facramipfius pur-
puram adorare dicebanrur: quia fcilicet
dextram manum.quamprimum ea pur-
ptiream vsftem attigidènr.ad osadmoue-
bant & fuauiabantiir.I.i-C.deapparit.pr?
fcd.rrxror.lib n.&J. fi quis feruum 7.
C.qui milit.poiTeod.lib.Plinius lib-iS c.
2. Nat. Hift./?z adorando dextram ad ofcn
lumporrigimus.
Interim video O ra re, &
Adorare,pro fari vfurpatum.quodoreflt.
Apul- Milef 8. Singulorum iuuenumge-
nua contingensjic adorabat .
Er 10. Ad
iflum modum (eneadorate.
Poftea vtrum-
que proPrecari:& pofterius manfitincul
ru deoriim fignificando , quia is inpreca-
tione fummus-Nam qmim tl 6iav i/Vsp-
na-ia. fit h riï S'jéïv, yju it Ta ïvyttrtyoJi,
vtait PlatoiuEuthyphrone, precatio , &
qua; precationi adiundfoe casiemoni^.atq;
ha: poriffirnuni.conuerfioad dextram,fle
xio genuum,manusad os relatio.fellioad
aram.Sc fimilia,adorandi uomine continen
tur; vt in altera prop ril) m nomen facien-
di, quod hsc ferè ia agendo, altera i.idi-
cendo.
Genibus flextt] Aftus fumme, venera-
tiouis Honos cenè debetur magtftratui,
eftenim munus pubiiciini; fedmagiftra-
tus virum arguit,feq; isgerere debet non
jnödö vr licet, fëd etiam vt decet ■
Concipit.preces] Concipere preces, pro
precari tantum accipio , qtiicquidali) di-
cant.Sic loquirur Ouidius 8.Metamörph.
Concipiwrt Bauci^q;preces,timidusq-} lJhi-
l#mon .
Etlib.j.Trift.Eleg.i?-
Ijb.<tq-y dsm fro te genitale notantia têpus i
Concipinmq; bonas ore fauente preces?
Tr&slan honarem'] Sic pr^ftare beneuo
lentiani.amorëOuid 4-de Pont.Eleg. 10.
Sed pr&fiandus amor,res non onerofa voleti,
Intumefcit] idem quod Ui met, fupet-
bit, i'iflatiir.fuperborum enim animi in-
fbri videntur. Horat.r. Epift.r. .
Laitdis amore tumes? ,
Vlagm\ FIagrum,quo feruilia tergora
ca:Ji foient, ciiius diminut. Flagellum .
Hinc (bleiiuia illa feruorum cognomina
pailim apud Plautum, Flagrjcrib3,Flagri
ciba.Flagrio, Subicuhim (feu vtalii ma-
hint) Sudiculum flagri .
Compefcens] Coliibens.retundës. Hinc
putoefïè noftrum Gttmaxncum ,Pafch%ê,
ciiius iy.sa.o-iv vix alia voce Latina magis
propria explices.
Agafo] Ratio fcilicet,&mens domitia ,
qil£ fleiftithabenas, dticirq; cu/n opuseft.
Festivissimo hoc Emblemate
tria Autor inciilcat.
i.Sacerdotes, Epifcopos,& qui rebus fa
cris pr?fiint,e(ie in houore habendos,ob id
maxime,quod facris pr^fint,quorum süt
adminiftri,Heet mterdum aut vitiis pluf-
quam vulgaribus implicati, autiguari &
ftupidihabeantur. Hi verö vt fuum mu-
nus & officium curare vel maxime de-
bent, fic quantam dignitatem fuftineant,
ipfos fubinde animo (ecum repu rare par
eft. Meminerint tarnen fe homines elTè,
nee fibi arrogentimpenfii\s,quód tantum
mimfterium gerant, & re rum diuiiiarum
curam, quafi humeris impofitam habeat;
ne,vtafiiuis audiuit.non es Deus,led Deü
ferSjilliaudiant ; Non vobis h^c.fed Deo
foli omniseft tribuendagloria .
z.Itidem dici poreft de prefectis ïmpera
torum alioriimque principum,cum popu
laremaj>plaufum excipiuntaudaciüsqua
par eitjinprouinciis, in quibus vicem re-
giam obtinent. Sic enim adeo modeftè,
tamque circumfpeftè (e(è gerere debent,
vtpnuati honoris nomine nihil,ipfiusPrin
cipis laudi vel minimum detrahant, & fe
interea norint quales funt.Eftenim oper?
pretium Tviiv a.Piayct7i, Ti[/.ct>//.tv>if yi-
va>Tx.Hv,'o7i u,vSpu>7Toi
fWi'-Succu rrit mi-
hiexemplum nobile Cornelii Galü Aegy
pti prouinci; pre/ecti: isquiafefegeffiiret
infolentius, miiltaque flagitiosè fecilTet,
ftatuas etiam fibi Iocan paffiisA Pyrami-
desinaltum tolli, quibus a fegeftaconti
nerentiir ; acerfatuseft a Valerio Largo .•
cognitioni pr?fuit Auguftus: ignoniinia
notatus eft Gallus: vetuitque Cjefar, ne
reus prouinciam polteaobtineret.Rerulit
Dion.lib 53. Huicpenc fimile q3 narrat
Com.Tacirus lib.4. de Lucilio Capirone;
qui procurator Afias fub Tiberioaccufa-
tus eft in fenatu a prouincialibus , quèd
vim praetoris vfurpa!lèt,militnmque ma-
nu ad comitatum vfuseflèt:itaque conui-
iftus.inexilium pulfus eft . Laudatura
Plutarcho Vticenlis Cato, quod qu?ftor
faftus
Pafcbi
.Adorare
facrdpur
puram .
IV-
Sacerd<
tes hoM
re affUiï'
di .
Adorare,
pro lari.
l'r&fefr,
ac mi?'*
slri I'rif>'
cipum ■
Concipe-
re preces ,
Tlagru.
/
-ocr page 129-
Emblemata..:
fi
«&iis,fcribariim,ofKcioriirri,aIiorumque
generiseiufdem,minuerit eam pre,rogati-
uam , quam longo tempore vfurparunt:
ui (Ut enim miniftros,non magifhos fee/Tc
memiiiilTenc. Nonpofllim preterire Io-
cum è Panegyrico Pliniano longè pr?cla-
nim.-Princeps (air) vt fe hominibus impe
rare i:orit, ira fe ipl'um hominem quoque
eflècogitet.Itaq; voces & laudatioiies.qije.
numiiii folidebentur, tanquam pmidiflï-
masailèntanoiiesoderit. He.c ille.
3 .Notantur non modo ii.qui fe indignos
ciiiiüsdigiutatiingeruntjfed & ii, quihis
talibus honores, digmtates , & magiftra-
tus commimuit Hos deinde autitosafi-
nos videas fiiperbire,inflari,& tumidosfè
feiactareac oftentare.vt nihil magis . De
his lnfit noltro ?uo feftiiiè,nec fine fale vit
non hrdoclus, cum quo Luteci^ante an-
tios ij-mgeiiii cultum fe ccepiffèait Mi-
nos. Sic ille;
En tibi ovoivenerandus dycuv [/.vftipia. ,
rerum
Sacrarum cuflos ,pr&fidet imnr: fsicru .
Ex quo altum fyirans Superis fefe &quat,
Óf imos,
Obfacra qu& gefïatjerritat ore minax,
§htid
ƒ'acitu itti!'uuritü fine rudere afellü,
'gjuemprocul afacrts rebus abeffe decet.
QjlikI ergo mi rum fi rem perperamagi
cernamus,& coiningete id, quoddeafino
iuuenta ferente fabulatur Nicander.quod
fubinngendo lectori minimè moleftum
meforeconfido.Mortales, aiiït, impetraf-
feolim a Diis mulris precibtis, vtperpe-
tiioiuuentutis manere donarentur.atque
ita nunqiiam iu poftcnim ïèniocoiitabe-
fcerent, Hanc igitur fimuiac louisbeni-
gnitaceaccepilTentjimperitos adeo remm
fuiflè>vteam afino vecTandam committe-
ren! j qui cum fiti confeclus ad quendam
fontem perueuiflet, inquoiêrpensloeien
ftos ftatiuam babebatcuftodiam,cumque
ibi bibere tentaflet, a fc-peiite prohibitus
efc.neq; alia conditione bibeudi facultas il
li fadla , quam vt id omnequod vehebac
oiuis,anguimercedis iiomine conceiTilTer.
Ex to inde tempore omnesangue:, fingu»
lis annis abieJta feneclute iuueiielleie.ho-
roines veró iénio confeclos emarcefcere,
ac ftoliditatis pcenas luere.quod iuuentu-
tem tanto expetitam ftudio negligenter
cuftodifsét.Hinc illaTibulJiquerimonia:
Anguibus exuitur tenui cü pelle vetuftas ,
Cur not angufta conditione fumus ?
Apuleius olim.vt ferunt.mentem hominis
tegebat fub afinina fpecie : at nunc mul ei
funt,qui fub humana (pede teguntafinii;
adeo vtnonde Afino au reo,fed de honiinc
ligneo nunc benigna fuppeditaret mate-
ria. Nam
Summa rudes afini rerü fafligia fcandunt.
Maximus hoc Mts tempore venit honos.
Et ni/ifis afmus,nuüü tibi nomen habebts,
Ac omni Sprems deftituerts ope.
Non abfimile eft illud,quo lufit idem qui
fupra :
Sarcinulu oneratur equus,facra gefiat a-
felltts:
Munerapartiri tam malè,Erace,doles
?
Hoc fignificat impentos rerum, ac plauè Imperiti
rudes admoueri honoribus rum cjmilibus, extollun-
tum Ecclefisfticis , genero^os & eUlditos tur.
adinfimasablegaricuras. Quifialiqu.ïdo
impatientia; a;ftu exciti , noftnihij recalci-
trent,& onus detreélent, mox petulantis
linguï flagrocompefcijntur :
SU afinfM,quëcumq; afinüfors ajpera fecit.
Et quos ludos.forruna.facis? imó quotus
quisq; qui non defperet , dum virtus no-
men inaneeft! AudiMattialemde hoc ip-
fo queruIum,9.Epigr.
Dentibtts antiquas folitiMpvoducerepeU.es ,
Et mordere lutoputre,vetmi;/olum :
l'r&neiiina tenes defunctt ruraputroni,
In qutliM indignorfi tibi cella fuit.
Kumpu & ardenti madidus cryftalla, Fa-
lerno ,
Etpruns domini cum Ganymedetui.
At me litterulm fiulti docuereparentes.
§htid cum Grammatica , Rhetoribusq;
mihi
;
Erange leues calamos&fcinde Thalia li-
bellos ,
Si darefutori calceus ifiapoteB .
Scd non vltraagitaboafiiios,& verborum
farciiias fufpendaro: fiquidem
JLatores effent muit'qttampondera plures,
Si cuiuis afinofarcina da-ndaforet.
Relictis ergo afinis, qua Dij vocant, ibo.
•4n
%an
■'* >ndo.
il *fin°
Urente.
Qu_a
D 4
-ocr page 130-
f2,               Andreae Alciati
Qua Dij vocant,eundumj>.
EMBLEMA VIII.
T N triuio mons e ft lafidam : fupereminet ilü
■** Trunca Dei effigics , petïore fatta tenm
.
Mercurij esl igitur tumulm: fufpende-viator
Sertj Deo, reclum qui tibi monBret iter •
Omnes in triuio fumiu, atque hoc tramite vittt
fa&imttr, oÏÏendat ni Deus ipfe viam.
C O M M E N T A RIK
PI c T v R AM liane felicircr refticuit    qua: mox eflêm lapidibus obruenda;. Cï-
Pignorius, idq;ex Autoris meute. In    tac infuper eaidirilliimim Commentarifl
triuio (iquidem ceinitur aceruns lapidu >    Hieronynii Aleadri,in quo ille Solis Paii-
cni fupeiiropofitus Merciirius èyóS^iof ,    Theologiam, ex anticjuorum&iitentia de
truncusbrachijs,& peclore tcnus. Mittc-    ganter aflêrnic .
bant enim viatores lapides adpedes Mer- Hvj vs Emblematis charaé~ter miïii
curij ieJigio!iisgratia:atq;inde erat.quod    videtur pene fumptiis a Suida,ex quodi-
-{ironlacrum ilhid efEngebatur pedlore te    dicimus Hermas edè Mercurij quafdam
nus.neopera & {umptus fruftracoiifume    it3tuas,-quo loco, addticit Meoeclem quen
remr in pa.rii.bus iufcrioribus ejaborand.is,,    danijftue Calliftracem in opere de Athq-
ii;eufib.as.
-ocr page 131-
Emblemata^ T
51
Wen»*
flattt*,
i)ieii/ibiis,a varia ponicu adufque regiam
ftatuas eflê.qua: Henna; dicuntur.-vnde Io
cum id accepiflè nomimsait, quiamuita;
ibi & a priuatis,& a magiftratibusdicatc-
efreiitjex quibus quidam HermasHippar
cliei, ab Hipparcho Pififtrati dicebantur ;
fuiflèq; Hennas faxeas insedium veftibu-
lis,& in fanis . Addit deinde ippéüoVipti-
ruiriaseflead ftatuas Mercuriales, qua: in
vijscollocabantur a viatoiibus Iremq; a-
ceruos lapidum Merctirio facrosinobfcu
ris vijs, quajq; non ita cognitx eifent per-
egiè euntibus. Vnde iiiud Damafceni: *gi
ii~Óy.U ipUCUU ZV TcTVyJvCU , Ó fXOI <srs-
p/T'j^Si'.id tïwVidebaturfibi in Hctm&um
in cidiJJ'e, qttuquts in me mei der at.
R ec rea t
enim viatorem.vbi dubius de via , reperit
aceriuim Mercurij . Interpres Homeri
iptj.tv.ov vocat , lapidum congeriem , ad
OdyJI'/J-vt Xibtvïv cropop , Epigramma-
tar.iiis:& ip/xcuov AoeocHefychius.Isho-
Bos congeriei ïüiecumuli lapidum, viro-
ïum fonium tumulis foiitus fuitconfer-
rijteftis eft Paiiianias.Strabo.- Trapd óhw
J's TW o'J'Óv flV /e/Vfl' iKtlTipodtV 7T0K-
Xctyts as-Tip ip/J.ciïct 7rsTpov y'lAi,Sct,Tov
rpoyyCxov-
Reperio & eitifmodi Hermas
impoiii folitas fusiTe tumulis.ad propagan
dam defunöorum memoriam. Virg.
Monte fub hoc lapidum tegitur Balliffa
fepultui •
M.Tullms (f.ad Acticum:Hermaï tui pen
telici cum capiübus xneis.de quibus fcri-
pfifti, iam nuncadmodum deletftant. Sed
gymnafijs folitas fuifleconlécraii Herma
tlienas.id eft,ftatuas Mercurij & Mincrn;
iunótasjidem alibi fignificar Cicero: Qtjqd
ad me.inquit, de Hermathena fcribis,per
mihi gracum eit,ornamenrum Academia:
proprium mea.',quod & Hennes commu
ne omnium, & Minerua fingulareinfigne
cius gymuafij . Didicimus adbxc ex ite-
phano & Hefycb.Gia'cisaucloribus.Mer
curium Hodium & Hegemonium fuiflè
prifcis appellatum (e'JW xsu nys^óviis
ipf/Sii)
turn a vijs & femiris.in quibus fta
tiiebatur ad viam nionftrandam peregtè
proficifcentibus . Pioindc-Herniavdeft ,
ftatua; Mercurij, & Japidei lignti-.ecipji
folebant in triuijs ejig»»ad iudieaiida via-
rum difcrimina, quia <wtb Si'ov hctta-
<tclv '7rpé.£i\> viyi[j.óviyjK5-%0J .
ait Phur-
nutus. Viaioresitaq; itatuis folebantla-
ptdiini aceri)oscumuIaie;(icenim Deitm
putabant honorari, ea fcilicet re , qua: in
promptiieflet&obuiarvel quod ita viam
repurgare viderentur.-vel quód eo Japidu
cumiilo Dei effigics prarteteuntibuseflet
notior.VIpianus,auclorGra:cus, annotat
ad oration.Demofth.adueru.is Leptinemi Jïermt,
HetmaSjid eft,Mercurios eitifmodi fuifle
quadraiigulos, fuperiore parteMcrcurij
figuram referentes , inferiusinfcrip~tior.es
via rum oftendentes.Qtia de re Gyraldus
Synragmare $■ Huc refpexit Iuuenalis,
cum ait :
trunrna-J!m>nimu.t Mermt..
Hinc quoqj Piouerbia : Mercurio dextro;
Mercuriut l/ifrons^rpriLiipa,Kos ipjj.v;Tri-
cepsMercurius.
Effingebaturolim triceps Mercu-
Mercuiius, quia Phyficam, Ethicam , & rius tri-
Logicamampleflebatur.- iki quod ccele- ceps .
ftis,marinus,ac terreftris crederetur. Ta-
lisquoq; folebatin triuijs apponi cum in
fcriptiüiie in fmgujis capitibus.quó duce-
ret via ha:c,quó rutfus il'a • Huiufmodi
Mercurij (imulacium primus pofuit Tro
clides,aucT:oi'e Philochoro.Hucquoq; h-
Ói^i'Lairiiiytpjj.d!Aov,Mercuriale\iq\.\ÏL
dïi épjAdUOUi
Erafmusexplanatjfumit multum opere,
nee tarnen quicquam proficit.Nosaltius
fabulam repetamus , vtloco difHcili, qui
Eraimum torfit, lucem aliquam aiFera-
mus-Didymiis in lib.iö. Odyflèa:,huiuf-
modi fabuiam narratex Anticljde.Mercu
rius.iiiquit, prarcipiente Ioue, vitam eri-
piens Argo lus cuftodi, a Iunoiie alijsque
Dijs in Judicium duduseft impactadica,
eö quod primus dasmonum ca:de morta-
lium eflèt toinquinarus. Conueniunt in
judicium DiiiUuiicant tarnen par& a'quö
efle,vt Mercuiius didto Iouis audiens ef-
fetjquandoqi'idem iiliuseft nuncius. Ab-
fulueutesdeijiq; Mercurium acjede, fur-
rexeitint,^ ad ïilius pedes niueas atrasqj
teflèras, quibus erat veJabfoluendus , vel
dan.iiaiidusïlle.proiecerunt. Indemorta-
ies vfq, in ha:c tempora in Mercinii ho-
i:orem per vias lapidum tunmlumconiti-
tuuiit; quoniam Mercuriiiseft viatonim
I-kuis- Ethos tumulos vocant ipy.ajxs Kc-
$*:$■.
Hec Didymus,quem vide Janus h?c
nr.i■ raiitem. Qiiis iam dubitabitjoaun U-
lum Prouerb.i6.ex hacantiquillimafabii
Ja poflèinierprètatioiiem fufejpere?Sient
quimittit,
inquit Salomon, laf idem in a-
cfiiuim Mercurij, iti qui tribuit ir;f:pienti
honcrtm.'Qwxd
dicat; 'n/eitia eft ïapide»
D •}
           Deo
«ti
e>"<e.
~~W
r'Hs
C~C ' *•>
mi/f
-ocr page 132-
f4              Andreae Alciati
Deo oblèquiiim prxftarc, Japides coacer-
Shitdno- uando ad illius ftatiiamCxcerum ne tran
mmcj filiam quod ad rem pertiiiere videatur,
l.LrcHrij. njc Mercurii nomine olim Dconim nun-
cii , vel facras literas (qua: nobis diuinam
vo'unratem apetiiinc ) iutelligimus.; vel
Prophetas & Doftoresfacri & cejeftis ora
culi nuncios, ei quibiis onhodoxani falu
fis «eternx viara & racionem excipere eft
Serta-j. neceiTè . Serta autem fufpenfa , honorem.
cultiimquealiquem obferiianti?exhiben-
duni die fignjficant.Nec malt: huiiis Em
blematis origo refèreuir ad adagium illud
quod refert Plutarchus inlib. de audien-
do,& incer feptem Grascix fapientum ora
Deumfe* cuIacelebratur.ëVv &eeo. Deumfiquere..
quere . De quo vide Chiliad.
III.         IN trinio\ Ttiuium eft locus, vbi tres
Triuiü, pluresve vise diuidiinttir , ancipiteni du-
biuinqi reddentes icinerisigiiarum,de quo
multaapud Srrabon.Iib. ƒ.
Mons eïï lapidum] Prouerbium uibeit,
ipy.ttTov. Mercuriale,de quo iam dictum
eft.N^c perperam id accipies pro falebris,
xrumiiis, Si difE.cuIcatibus, cjuasiuvitx
genere deligendo cuitiis occurrunt .
Trunca Dei ejfigies] mutilis & tninca-
tisartubus: nam monet, monftrarq; via;
flexusipreimmocus Mercuriiis; quia fa-
tiseft admoneri a doclrore , etfi ipfe viam
f?pe non ingrediatu r ..
Peftorefafta tentu] Nihil praster confi-
lium, quod è candido pe&ore promanet,
exigitura prajteptore; reliqua tiiipfe ope
re prajfta, quod monet.
Mercurij] Iflterpretis & nuncii Deoriï,
deqiia ra plura Cicero inlib. de Natura.
Deor. qui viam reftam hajficanti viatori
xnonftrat: peregrinantibus enim opitulari
alatum illurri Deuraolim. putaruut.Mer-
curü fueruntm.ulti, ficut multi Hercu-
les:fed poete, vnunifaciunt eloquenti? pre,
fidem.Deorum nunci;im,niercatorum &
furum Deum.Vide adagium: Expedit ha-
Mercu- iereplura cognamina. Diftuseft Mercu-.
riusvnde rjus a mercibus, vt ipfe videtur innuere
dicius. apUC[ Plautiim in Amphitr. Aut diélus ,
qua/lmediuscurrens, quod fermocurrat.
iurerhomiues. veliiti medius; eloquentig
namq; pareus eft . Vnde fi quando filen-
tiara.tn m.ultorum conciliabulisexoritur,
dici coiifueuit prouerbiali.ter; Mermrius
fuperuenit. O' (py.itt ifrHTzKii^vSzv• ac.
£ nefas forec loqui prjfeute JVfcwuio,
Divftus eft Grjcèe'p^cwf, propterea quod
Grexos (Vt refert Diodorus) veiborum
docuerit interpretationem . Vnde etiam jnterpfe!-
Virgilius eum interpreten! vocat :
Nunc êt interpres liiuü loue rnijjus ab ipfo.
Et paulo poft :
Interpres Diuüfert horrida iujfa f aurat .
Plura de Mercurio confultö omitc mus.
VideCaïfarem lib s.de bello Gallico.Ma-
crob.Satur r.cap. 19. Natal.Comit My-
thol.lib.^.c.f..
Efl igiturtumulus- ] In aliis quibufda Tumu-
exemplaribuslegitur Cumitlus.-Ced vtraq; lus.
ledio toleiabilis • Tumulus.quafl tumens
tellus, pro fepulcro fiequentius vfbrpari
folet. Qui veró loco vocabuli tumu'lus »
autcumulusdegi maluiit,/aciw,aon mihi
probantur.'quia vocabulum,facies proef-
ngie aut ftatua hic veram Latiniratem non
fapit.Non demiam prius,qiiam quod im
proba lectioneobfeniaiiuftudiofis rerum
antiquarum conimuiiicem Olim conlue-
tudine receptum fuitjVt fuperftitiofi tenie
rè oblatos in via lapides {bpitefque , tan-
quam nuniina colerent. Apuleius dea(i-«
iio; Neq; iuftus religiolam moram viato-
ri obiecerit, aut ara floribus redimita>aHt
fpelunca frondibusinumbiata , ?utquer-
cus cor.nibu.s onerata , aut fagus peliibus
coronata.' vel enim colliculus fepimine
confecratus, vel truucus dolamine effigia-
tusjvel cefpes libaminchumigatus,vel la-
pis vnguine delibiuiis. Propertius;
Et quicunqifacer, qualts xbtq; lapis .
Xenophon :j&i rit ;xèv i& hpav ,xti
fico/Aay,,
bt' ctKKav rav Bc-im ii'iv T//./&P,
ris S'i wihi5vt> *gi ^vKa. rdrv^cvra,,
i§ Snpia, <xé/3ij8cj. •.
Viator.] quicunque fis hac ii vita hor viatort1
fpes, vt onines reuera funt • Plato: vitam homin'1'
noftrammodó vi?, modo peregrinationi
fimilem facit. Tra,fi7ri^<y.itt, yap o' /Siot •
Suipende fertal>eo.] Pliiuus hiftori; j)e cofl*
mundi zi-c-t. inter facra tantum & belli- nK
gil1'
cos honores, coronis nomen fiuiiii vindi flatuts
cantibus . Idem 3. c.Et iam tune corong T>eorU&
peorum honoserar. Quibus ex locis in- ftppe>i&l'
telligimus.coronas ftatuis rebusqtielacris banfftf'
olim folitas appendi.Quod fi quis aucto-
ritatem,eti«ni aliorum fibi dari poftuler,
adferre poflum Apuleium , qui fic 3. de
afino.aureo: In ipfoverèmeditullio , iu-
quit, Hippon? De? fimulacrum. refidens
sdicul?-, quod accurate co 10I lis rofeis, Sc
quidem
-ocr page 133-
^uidem tecentibnsftierat ornatum. Et4.
lib. Iamque per plateascommeantem.po-
ptili frequenter floribiis, fertis, &iblutis
adprecantur. Idemque libro vndecimo,
firaulacrum Lun? defcribens: Corona,
ait, multifortnis variis floribtis ftiblimcm
diftinxerat verticem.Et paulo poft.- Dex-
tra proferens finiirram De^coronam.mi-
hi etiam Hercules coronam confequenter.
Itemq; Nam fibi vifus eft quiete proxi-
ma, duin magiio Deo coronas exaptat.Ad
hunc veterum ritun» refpexit Ouid. Fafto
rum i de Arione loqiiens,quicitharcedus
a piratis captiis.iamq; de vita defperans,
~~~ capit ille coron.im
§)u& poffetcrines,IJhoebe', decere tuos .
Apponam & TertulÜanf locum è lib. De
corona militis, vbi ait Pandorsni prirnum
a Charitibus coronatam , honoris caufa
feiltcec , cum a Düs omnibus muueraie-
tur . Vel etiam fuspendcferta,tu qui ftu-
dium aliquod ag^tederis , docilem te &
amabilem prcjfra : perfolue S'lS'a.y.rpov Sc
honorarium tuo dodoii . Q^id enim.'ri-
dendo dicere veriun uil verat •
Befium,qui tibi mor.iïret tter\ inv óp-
6>ïv óS'ov,
qui fit tibi i\'cS~tof, quod tribu-
tiun olim Mercurio epitheton. Vel recfum
iter,ad y.iSo^oii
refeto , que; nomen habet
ab s ģ , id eft , via: Eftq;nil aliudquani
reéta vis, & ratio feu inftitutio bene do-
cendi .
Omnesin triuiofumus] In triuio dicirrj
tur ede ij,qiiidubitanf,quiq; incerti funt
animi,ha;rltantes quid potiffimiïm eügar.
Iuxta Ouidianum illiid,Faftor.j.
Vtftat,& incertus,quafitfibi,nefcit,eun-
dum ,
Cum videt ex omniparte viator iter-
Theognis:ei> rpióS'ea '4?wa.:hi triuio con-
fiHo.vt enim viam farpe pro confiüj ratio
ne poni folemne eft Grsecis : fic ipicfov ,
p'roincertitudineconrllij. Itaq; PJato 7.
Legum , Ka.9a.7rip èv TpicJ'a ytvc/j.tvo!
&cmanet,nead rem nouam & inufitatam
ampleclendaHi accurramus, fed confifta-
nuis, c|uafi ad triuium aliquod veneri-
mus.& Minutitis Felix in Ocla.vt qui re
«am viam nefcit.vbi, vt fit,in pliues vna
diffinditur,ha;ret anxius, nee fingulas ati-
det eligerenee vniuerfas probate: Sic cui
non eft veri ftabile iudicium , Sec. Sic hac
«1 vita tot tantasque fefe cffe runt difficul-
taces Sc falebra; , vc faci lè fallamur 3 ivfi
Deus ipfe nobi's reftum oftêdat itenquod
vt faciat,enixè rogandus, omniq; reueren
tiasconatu veneranduseft.
Tramiteviu.] cturiculo vitje & dectir
fti . Toto difticho eandem continuat ah-
K\)yopia.v
a viatoribus.TrameSitraniuerfa Xr/tmet
& obliquafemita .
ORendat ni Heus ipfe ziam.J ni fit ivó-
S'ios
K5" oVWo/eY' Allufio ad illud Pinda-
ri: A/oV ik -rpooiy.in , ab louts precemio •
quofignificatiir,conatus omnisnoftriprin
cipitim a Deo furr.endiim eflè. Ariftides
oratione panegyrica:aAA.' cotTTrtp epitwiv-
S~a.po(, Stiv S'ti^a.v70( ap-^ijv, èvS'tv <P>>
ti iwhCov ■ Sed,zt ait Pindarus,Deo inü
tium ofiendente , nihil erit tmpedimenti
.
Idem auctor alio loco eandem fentêtiam
vfurpauinösoS' </V , pwsv •mivS' a.p ot, ƒ tl-
^cLVToi apyi<v, ivSéïa.
ƒt) utAtvSof tvpêiv
10 'zrpox.eifj.ivov : Deo initium monflrante,
ait IJindarns,facilts eftftmita ad inuenieu
dum quodpropofitum eB .
i.Pr a£ s e n t i quafi aniigmatiomo \y,
nemtir.fa tantum ïtquenda eflè , ad qua?
Deus & natura nos idoneos eflè voluit >
cum funinix fatuitatis & dementia; fit,
aliqtiid inuita.quod aiunt.Minerua fufci-
pere & perfequi. Rec"tè dicebat Catoaptid Sequêda
Ciceronem,naturam optiniam diicem fe- natura.
querdaro.nihilque aliud fuiffeolim gigan
tum more bellaie cum Dijs , nifi natura;
repugnare-Cicero 3 De fin.commernorat
inter piarcepta vetetiun lapientiim , qua;
conftat prouerbiorum vicecelebrata:Qus
que funt, ait,vetera piarcepta fapientuin ,
quihibent temporiparere, &fequi Deü ,
& fe nofcere,& nihil nimis.Sed & D.Pau i.Cor.j.
lusadhortatur, eJm vt (brtem vitarq; ra- Epbef. 4.
tionem tenean-us , cui nos Deus addixit.
Sed quoniam menti hiimana; ea eft innata
ca;citas & ignoratio , vt qua viafiteuu-
dum planè ignorct.omni pia: vita: cultti,
SciummiiTa meute ad tum perfugiédiim
eft,qui fê viam , qui veiiiatem.qui vitam
eft'efaflus eft; quem qui fequitur.in tene-
biis non ambiilat.-continuoqueillud Daui
dicum nobis ardenti animo repetendum :
yvapiazv /J.01 tLvpttcJ'ot/tv 11'7roptvcrs/s.eu.
Vjtende mihi, Dcmincviam, in qua am- Pf-
ï 43 -
bulem. Certè & Socrates apudPlatonem
in Critoue,pergenduiTi ea foltim eflè via ,
qua Deus nosducit.aflèueiat. Quo perti-
net illud Perlïj è j.Satyia.-
difrei ejiiem te Deus ejje
D 4 iKp
-ocr page 134-
*s
l
Andre^Alciati
lè fir.opus eft aliquo Mercurio.id eft.pr? na tntp'
ceptorefeudoiftoi'cqui viam doceat-S'iue ilro tf^
enim Philofophiam artingamus, feu Me- eft.
dicinam.feu Iiuifpi'udemiam , autetiam
Theologiam.vixaliquidabfque magiftro
ductore proficienuis.Nam fchola; Philofo
phornm plena; fuut aigutijs fpinofis , Sc
opiuionum labyrinthis. Medicina inmul-
tis fiillaxeft, ipfaq;ré^v» [xattpii, » <Pè
wtopa, creaAzpi!,
k} » x,pieu ^«AgTif.Per-.
petua eft inter Iunfconfultos aitercandi
alea.vnde litesimmortales.TJieologia ea,
qua; in fcholis ventilatur, quancis fcateat
difficultatibus,notius eft, quam vcphui-
btisedicatur-Vbiq; igicur pei'ito & ftuce-
10 opus eft magiftro.
JuJJ't , & humana qua f arte locaties es
in reLj.
Adde.qnod tam crallacaligo, tamque fu-
pina hominum meiuibiisinfïtaiit ignora-
cio, vt quid potiilïmuni <requidebeat,qui-
uis igoiiet, & nifi adiurus op-' ccelefti, in
cettani aliquatn vi.jm fe recipere non po-
teft.Dicebatenim ipfeJaJutis inftaurator:
Sine n;s nihil quiccpiam efficere potesïis-.
Neg vero (umus idonei ad aliquid vel co-
gitandom tanquam ex uobis; fed (ïad ali-
quid idonei videamurjdeertèex Deo eft,
air D-Paulus, i.Cor. 3.
i.Videtu e hoc Emblema non male refer
ri poïTè sd ciiiufq; viuegenus & inftitu-
tuni,ad quodingrediiiiidiim cüm diffici-
In omni
difcifli-
Fidei Symbolum^.
EMBLEMA IX.
QTET depicltii HO N OS , Tyrio velut m amióiu >,
Etmé iungat nuda dextram V E RI T A S :
Sittfc AMORw medio cajia-i, cal tempora cjream
Jiofa it, Dioms pulcbrior- Cupidinc^,
Con-
\
-ocr page 135-
ErableroataJ,
Conïiittïunt hxc figna fidem ; Reu er ent ia Honoris
£>u/im fouet t alit Amor
, parturit% Vent as.
COMME N T A R I I.
17
toriimqtic conftantia & vericas.que ideö
parentem haberc Veritatem dicitur, & ea
nuda.Ti,quodin paftis, comientionibusq;
nihil fucatum efie.aut a veröalienum de-
beat: cui adhxret Honos porrecta dextra,
tanquam itabiüs cuiufdam, firmique pa-
&i pignus.Is Honos purpurea indutus ve
fte.quód vetitas facillimè poillt imminui
& labefa<ftari,ni(I adiït honoris & reueren
tiaequaïdam ratio, qua eadem fulciri op-
portune & cum dignitate po/fit.Hoc etia
virtutis prxmium,& honeftatisomnis tan
quam patrern nutricium, picToresSt pla-
fta; nobisadumbrarunt. At locum mediiï
occupat hondtus Amor,qui Veritatem
& Honorem nexu fitmocoliigat&deuin
cit. Nifïenim tanquam condimento ali-
quo amicitias & beneuoleutia; mu.tue, cou
fbcient'.ir hx-c inter fealioqui diuer(a,vin-
culiim nullo pene negotio diflblui poce-
rit. PorroiJ mihi in memoriam reuocat ,
quod Athenajuslib. 13- tradir,iiigymna-
iïjsolim vna confecratos Amorem,Mer-
curium,Herculem:quonim iIIe fecundus
orationiSjterrius roboris pr?feshabcbatur;
quibus coniunftis amicitia concordiaque
nafci folet. Idetiam tottim referre parelt
ad antiquam illam veterum Sabinorum
ptshguiationem facrofancT:? rpia.S'oi, a-
pud quos.diu ante Chrisii feruato-
ris aduentum,erat limulacrum quoddam
tripiici freie, cuius etiam nomen triplex ,
nempè Sa,.Kctus,Fidius,& Semipater,lu'.nl
dtibic pi\ïjipuum religionis Chnftiaua;
mvlrcrium.repr^fentans.Qupd ab Ouidio
defcribitur 6.Fa(tor. Sanè üionyf. Hali-
carnlib^.aitjIouein.PiftiumeflTediclum,
quem Romani Sanvtnin appellabant, qui
& Sagus,Piftius,Sanclus, & fidei tpon(br
alijs nominibus efFerebatur. Comicere eft
Piftium eundeui fliiilè cum Fidio . Nam
vt Tririi Gra;cè fldes,ita wfciot vgi 7rt?cf,
Fidius nomiuari commode poteft. Fidei
limulacrum antiqui Romaüi in Capitoüo
ftatucrCit, tefte Cicerone Offic.j.Q_uiius-
iurandum, inquit,violat,i-i Fidem violat,
quam m Capitoüo vicinam Ioui Optimo
Max.
AL c i A T v s vnïuerfa; antiquitatis
fhidiolïflimus.hoc Emblema defum
pfiflè videturex antiquiflïma Sabinorum
ftataa,quanumenvnum triplicifacie.no-
fnineqjtriplicierrnigebatiir. Sed & hódié
inter R omanas antiquitates in regione A-
renula:,iiia;dibus Dominorum deS.Cru-
ce, vifuur Fidij fimulacrum ica efrlftum
fvc edidit primus Iacobus MazochiusRo
ma;,anno tjii.) Marmoreft in feneftra;
roodum formatum, in quo tres imagines
efficta: (tatuuntur- Dextra quidem forma
virili,imberbi,feda;tate marura.habitu pa
cificojcui adieéhim nomen Honor • Si-
niftra *eiö muliebris,virginea facie.eodem
habi tu.lauream coronam in capire geftas ,
dim inferiptioue , VERirAsjqua; dex-
tram dextra; iungat cum priore imagiue.
In hanim duarum medio ingencii pui ru-
lieffigiescernitur, cuius fupracapuchoc
legitur, Fidii Simvl ACRvM.Gyrald.
Syntagm.i.i. & io- Hiftoria; Deor.Hxc
quidem eft veteris ilüus iimulacri piftu-
l'a, quam eriam Pignorius hoc modo ap-
P'ngi curauerat, öifï picloris negligenria
locum Honoris & Veritatis permutailèt,
& finiftras iungentes,vti & Verftaté vnU
tH ptieriliperperam effiuxüIèt.Nuni veró
aa Alciati nolh'i mentem,valdedubico:vt
e»im pace tanti viri liberèdicam,qua: feu
t'Ojiioiifatis artidetmihi Veritas & Amor
veitibus indari)cumatitordicat,««i.-3! Ve-
»"'?*?:& infra quoq; Araorem vimitis nu
VeritM
nuda
.
Honos.
H
"'m
fi-
*>»u
Pudiats
amor,
hor f,
TMttf
Sabinis.
fr-&figun
du
ni pmgat. Deelt etiam coiom ex rofis
•Ainori, quamexprefsè vultaiitor ; vti &
Hoijorem ftautem. Hinc vc Aiciatoillud
«miilacrum Fidij obferuatum futdc nihil
dubito,(ic idipfum fïio propolito perfuii-
ftona mutationeaptare voluillè, egoinfi-
•öifubfeüij index cenfeo.
Fo Ns Emblematis repemiselt.fimii-
jicrumfcilicet Fidij ; his tribus imagini-
niis Eides defcribiturrquippè quas verita-
fe.tide &3iT!ore nitatur. Veritatem habet ,
'"am quidem nudam & fimplicem , non
comptam fucoaüquo.non vdo teftam-Et
qtudem fidesdefinitur; diiftonim conuco
Ikpiter >
PJftim,Sê
Ét liS y 6V<-
gus .
ir.
Fidei fi~
muliïcrü.
%fis de
in Cafi
!>■'
jh
Ik.
-ocr page 136-
f%
Andre^AIciati.
Max. (vt inCatanisorationeeft) maiores
noftrieflè volucrunt.ld quod etiam con-
finnar Pliniuslib.^j. cap. io.Jura dieit:
Spcdata eft in qde Fidei in Capitolio ima-
go fenis ctim lyra,puerumdocentis.Quo
atu Fidei facra facerent.indicacT.Liuius
Jib. i ab V.C-qui de Niima Cc irrquit:So-
!i Fidei folenne inftituit, ad id facrarium
flamines bjgis curru arciiato vehi iuflit,
mainiq; ad digitos vfqj inuoluta tem di-
uinam facei'e.-figuificantes fidem tutanda,
fedemq; etiam in dextris facrat3m eflè.
Cicero r.de Legib. Nofttis,inquk, extra
portamCoIlinam ajdeni Honoris,&aram
ineo loco fuiiTc, niemoria: proditnm eft,
ad eam cum laminaeflet iuuenta, & in ea
fctiptum , DOMINA HONORIS, ea
caufa fuic xdis hiiius dedicande. .
STJET] In tab ula dep iet us proponatur
ftans.Redtè veró ftare fingitur.non iede-
re,auc defideie, quianuuquam honos de-
bet eflè ociofus.autdeiès .
DepiBus HONOS] Honorem pro Deo
coluerunt veteres.vt etiam Fidem Sc Vir-
tntem.Pliii-3 je 10 Augtift- de ciuit-4.c.
*r.&24.Et Ouid-;-Faft.ex Honoris , Sc
Reuerenti? coniugio ortam eflèMaiefta-
tem voluit .•
Donec Honor placidoq; decens Reuerentia
vultu
Corpora, legitimis imfojuere tbris.
Hinc fata Maieftas, qu<£ mundurn tempe-
rat cmnem ,
§lu,tq- die pattu eft edita ■, magnafuii
Et PvlaJes Brixianus in Theogonia ,
lib. i.'
Se que dam Ut} Reueré'tia iunxit Honori ,
Ltfacra Maieftas protinus ortafuit.
Adijciam obiter: Amor honori aJiundtus
verecundiam ereat,imó veró ipfamet ve-
recundia dici non ineptè poteft Quo fpe-
chuillud M.Cicerouis ex LeJ io.-Maximü
oriiameufiïm amicine. tollit,qui ex ca tol-
lit verecundiam . Iraqj in ijs perniciofus
cfterror.qui exinVmantJibidinmn.pecca-
toniaiqüe omnium parérein amicitia li-
ccntianl.
Tyrio amiBu,] piu'purea ve'^e. In figniï
honoris & dignitaris Romanos Patricios ,
non etiam c^teros vfos purpura, teftiseft
Pliniuslib.y-c 3<>.quod tarnen in defuetu
dinem ahiiflè qtieritur Iuuenalis Sac.j.Ex
Tyio vrbePhcEiiici? conchylia, & muri-
cesaduehuiitur, quorum fanguine fit pur
pura. Pliniuslib.f.eap. 19.N1111C omnis
eius nobilitas conchylio atqj purpura con
ftat.Et lib.3 r.c.é.QuarePiiteolanum po
tiuslaudatiir,quamTyrium,aut Ggtuli-
cum, vel Laconicum, vnde pretiofiifimc;
piirpur?.Sic Ouid.i.de Arte.-
___ Tyrios laudabis amiBus.
Per veftem aiitem piirpuream,puritatem
honeftatemq; fignifïcan, iam diiftum eft.
Turpw*
inuetiii''
De purpure; uiuentione extat Nonni poe
tq verficuli lib. 40 Dionyf.
%£ Tuphif ffK07riit£i £i£tvy.(vcL <pt/.pta.
MyXu ,
Tlopipvpiv; p-aivSripa,; ttKovTt^ovTa, $0.-
H'%/ Kvav dhttpyoi Ï7r' oüyiAKolsriv
iptwrav
E'v^ó/j.u^pV %a,po7rno-i yivHtLst SivKZ'
Kov lyhZv ,
Xtoviat Trópzvpz Tttpm^ett
èVeToSs Ko'yhis,
XeÏKiA tpoivi^cLi S'rtpU 'TTupi , Ta 7T3-
TilMiVU
ui&iiPpov oMyhalvuv i'pvScuetro zapot
dyiiXTav ■
Et Tyrizfpecta infeBas veftes concha,
turpureis fphndoribus micantes maris .
Vbi eanis curfitans in maris litoribus ma
dens
Abditum fublucentibus faucibus admira
dumpifcem ,
Niueas rubefscit maxillas intra concham,
Labra purpurifjans roranti igne , quo olim
.
[oio
Amosna purpuratorum rubefiebat itcftis
Regum »
Idem refeit Pollux lib. 1. de verbis ido-
neisad Commodum.-Tyrii feiunr.inquit:
captumamore Herculcni nymphe-cuiuf-
dam indigen?,cui nomen Tyroj fequeba-
turq; euni canis antiquo more,quo domi
num ranes vfq; etiam ad conciouem comi
         -f
ui.
Honor
Deus .
ta ban tur. Qua re c'.nis hic Hcrculeus ire-
ptantem Ccopuhs purpuram confpicattis,
perefa caiuncula,fua flbi labra cruore pti-
Herent"
P*rt*L
inite:-'"
niceo inficit. Cum igiturad puellam Her
cules adiiflèr, deleftata illainlueta tinclu-
ra.quam ceu florentem in eius canis labiis
afptxiflët,affiimauit fibi cum illo poftbac
nihil fore,mii ad ie veftem afferrer, etiaai
canis ilüuslabris Iplendidiorem.Quocirca
inuenta Hercules animaiite,co!lcCtoq;faii
guine.munuspuell? detulir.primus^vt Ty
rii didtitant) audior Piinic? infechiiij.Plu
rade purpura qui volet, adeat'Cafliodorfl
iniüo
jonoris fi
cum.
-ocr page 137-
Emblemata-..
19
initioIib.i.Variar. forrtnil. Lazarii Bay-
fuiHi de ie veftiaria, Aiuonium Thylefiii
decolonbus, Pohtianumcap. ii.Mifcel.
Guidon.Pancirollum de rebus memorabi
libuSjHieron. Columnam in Fragin. En-
tui,& alios ■ Vide etiam que, fupra Embl.
6.dixiniiis,& que,infra Embl.ii7.fumus
diifturi.
Eiusq;] Honoris nempe.
lungat dextram] Fidei fymbolum in
dextiis iunc"tisconfpiciebatur,idq; Num?
Pompiliiinftituto. Moris etiam fuit, vt
fidei faciende, & comparande, grariadex-
tras coniuiigerentjquod multis auctorum
-ineliorum locis faciie eft obferuare; eft
enim dextra Fidei dicata. Vnde Virgil.6.
Aïneid.
Nee ueriti dominorü fattere dextras.
Symbolum coniunótionis dexnarum do-
cuit Gyrald.i.'Syntag. Hift-Deor-Sc poft
casteros vireiuditus Casiius Curioappen-
dice Hieroglypb, Pierij quaïdam luie fa-
cienciï non pcenitenda reculicSed de his in
fraopportnniorerit dicendilocus.
Nuda VERJTAS ] Fingebatur «Aw-
9«*, vt fcribitin AmphiaraoPhilofïratiis,
virgouiueisinduta veftibus. Hippocrates
in quadam ad Philopcemenem Epiftola ,
eam depingit mulierem pulchram , raa-
gnam , fimpliciter otnatam , illuftrem ac
fpleudidanijctiiiis oculorum orbes pro lu
mine nitcbanr,. vt aftrornm & ftellarum
fulgorem viderenrur imitari.Nudahicdi-
citur,quod quieam coIunt,aperti funtac
firn plices,nullo modo fraudulentijautin-
fidiofi jaut quödveritatis oratio fimplex
elTèdebeat & recta, nonfucata, tecta, aut
perplex.j ; autquod in luce Stoculisem-
niü agnofet velit.HincHor.1-Car.Od.z4
____Cuipudor, & iuflit'm foror
Incorrupta- Fides,nudaq^ Veritat,
Quando vllum inuenientparem ?
Ventatis, nudas racionem docuit Pierius
Hierogiyphicanilib. 44.
Sitq; in medio] id eft,|ues7Ti;s;,concilia-
tor, pacificator.
AMOR caftui] De hoc amore pudico,,
qui MrréfKSi, diceturin Emblematèvciiius.
Spigtzphe.Amor i/irtutu.
Cui tempora circumRofaii\ Q_ui redi-
ffitiis eft corona ex rofis texta. quod hic.
Ui piftura non exprimitur..
Diones] Dione Veneris mater ex Ioue,
Oceani & Tethyos filia,pluiesenim. fuiflè
Veneres: Cc ribit Cicero in lib.de Nat. Deo-
rü.Hinc Dione (spe pro Vcnere ipfa apud
Poetas, vti etia hic, ponitur. Stat.Sihi. 1.
Cedat equuiUitis. qui ebtm tèplctDiones.
Et Politiaims in Nmricia :
Tiuor &>fandalion aufut
Carpere cum dominam ajjeruit fua forma
Dionem .
Ouidmsin Faftis:
Hippolyte infeltx, vettes coluijje Dionê.
Et nufus:
Terribilè quondafugiens Typhona Dione .
Dici.tur etiam D!ona;a.Virg:j. Aïaeid.
Sucra, Dion&n. mettri, diuuq^ferebam .
Pulchrior Cupidine] qui pulchrior eft
longè , quam alter lafchuis& improbiis
Veneris filius.De duplici Cupidine,& Vc.
nereduplïci, maturius poftea .
Confiituunt h&cfignafidem\ His tribus
conftiuuintur treserEcientes cacifa; fidei ,
VeritM,K\ztzv.Amor,nutni\iis patet, feu
conciliatoi-.Howtft, qui tanquam fonet 5c
fuftentat .
Reuerentia honom\ Honor cum fua
conforte Reuerentia Fidem fouet ; nam
Reuerenriam, Honori connubio itinclam
fupra ex Ouidio retulimus.
Latissimvs hoc loco mihi pa- 1 y_
teret excurrendi campus, fimihi mensef-
fet,leCtori obuiaiftametce c^edium afFer-
re: vela igitur contraho , prx'fertim quia
verbaipfa Autoris mentenv abtindè ape-
riant. Vnum tamen non prajeereundum , Emblema
nimiriï hoc Emblema facilètr3ducipoiIê tis fpph-
ad amorem,reuerentiam, fidem, pareuti- catio .
bus debitam a liberis.- ad coniugum necef-
fitudinem; turn obfequia, qua: prxftanda
venitintPrincipibtis.magiftratibus.praïce-
ptoribus.a quibus vel fiifteiitamur,defen-
dimur,libeialiter educamur. In fide coniu
gum honos,amor,veritas:honos ex opinio
11e virnuisjamor , propter officia mtuua,
vit«q, hnins communis vfibusneceflJria;
veritaSjVt fanclaifthxc coniunöio proeul,
abfitabomni tuco & fimulatione , quam
imprimis deceatcóftantia & ventas,quod
vnumfbeietatis omnis ac concordia: cer-
tiftimum firmamentum. De fTde,qu? de-
betur principibus viris, alio loco.5anède-
bentfexui dominis reuerentiamj obferuan
tiam,obfequium,vtmeminerint fe fubefte
aliquoiure gentiumjpudore & liberalita-
te,non vi parendura.verè non fic"tè,a!U di
cis caufa officium raciendum .
Fee-
V
"'•»«
-ocr page 138-
Andrea? Alciati
ÓO
Fcedera_>.
zAd £MaximllUnum ^lediolanï 'Duce m.
EMBLEMA X.
TT ANC citharam, a lembi qua forma balieutica fertur,
*•
         Vendicat & propriam Mufa Latina Jibi,
Accipe Dux : placeat noslrum hoc tibi tempore munm ,
Quo noua cum focijs fee der a mire paras.
Difficile eft
, nifi dodo homini , tot tcndere chordai :
Vnafyfi' fuerit non bene tenta fides,
Ruptave {quod facüe eft) perit omnü gratia conchx
,
llle^pracellèns cantus , inepim erit.
Sic Itali coeunt proceres in fcedera • concors
Nil eft quod time as, fi tibi conflet amor .
At ft aliquis defcifcat ( vti plerumque "Vidcmm)
In nihilum lila omnis foluit ur harmoma.
C O M-
-ocr page 139-
ata.                   61
N T A R I L
iv7.Tct 11 fitèv iropw, H S'' a.vS'm&v 7ih ts^
A/V TTApli^iTO , iy XTCó TilV WÓKlV '7T0WS
etvTil, 0.XK£
JY OMM &.7ï)(V&ï TiTtLTCU
S'ld ir&TW 'ÏTO.pl'CplJt.ivYI gwóPoVTAf

Ti eS3•■^■SI'e5UTfc:s, T CLVTQV , K5" 7ïV/V^yp»«
ra.Tn;, kp" rit jjAtik, ei [ttv /2aAn, <ppo-
Vlis-H , H<Ts /2<<Ah , MVUH ' H cTê 'TThvi^a
il ypijy.a.?iv , » aAha oraovv tSv xa/a-
Toc " are öpSrtTAT' a.y pcuutv Ta,v7nv
T»» OK/AvoicLV tT!0?>po7ljmV hVcU yHpOVQt
Ti KS" óf&eivovot xj1 ouïiv <rvfj.$avi&v >
ó-rÓTipov t^« ècp^HV r^l iv 7róhH>§ i'v ivï
iKÓsa.
Hoecex Cicer.lib.de repiib, retu-
lit D.Atiguft.üb.i cap.ii.Deciuic Dei. §htïd per
Sed hoc loco non eritalieniim.fi admonea lyram 11e
Romanos veteres per Lyra: Hieroglyphi- teres in-
cum coijcardiam defignartè , vt & veteres tellexe-
alij iudicium compoficum,concor diam iu rint •
^qualium,recT:am bonamq; inftitutiouem,
rationem,amoreni, (êdatum animum , &
alia plura, vtcommodiusad concordiam
fuadendam fymbolum ab Akiatominimè
excogitari potuifl'er. Videturautem fum-
pta com pa ratio ex Oto Apolline Niliaco
de literis Hieroglyphicis , ih fincoperis,
cuius verba fuut: K'v&paTov o-xiviyia, (^
ivariKov j2nKÓ[j.tv<ii ay[A.nvcu Kuptv/ (?ax-
yptttpiei . avTtt yè.p iruvi^etv <pvha.TTtt
Tav l£iw KpK0-[/.u.7av.
id eft: Hominem
coniunUum
©• ■unitiimm (vt fic dicaroj
fignificare valentes Asgypti\,lyrampinge-
bunt.Hs.c enim continuimtem propriamm
feruatpulfationum .
In lyra enim diuerfa;
chorda: fimul componuntur>&' ad eudem
tonum temperatuur: quod prudens& iè-
datus homoprxftat vel in fuis afFeftibus
rariomfiibijcieiidisjvel in oeconomia mo-
derandsjvel deniqjguberuatione Reipub.
inqu'bus homines varij acdiueril, cum
finguli fint,non poflunt non habere iingu -
las de rebus opiniones: (èd fapientis ramen
Principis moderatione iu vimm quali har
monise eoncentum conueniunc . Ifidorus
quidem Cynicus meiitó Nerouem incre-
pabat, quodeüm Mufica:artioperam<ia-
ret,Nauplij rnala bene caneret, fua verd
bonamalèdifponeret,nequefibi vllum iu,
vita eoncentum proponeret-Et Diogenes
Muficosftuhitia:argucbat,qui lyra; chor
dasoptimèiuxta fua; artis leges compata-
rent,animum veró minimè componereac.
Idei-n Yidens quaidam parumcordatnui
aptare.
C O M M E
*. E Xprimitvr invtrumentum il-
J—i lud tiHificum,Icli5 Liuto, Germanis
£*«*,di6tum. omnibus luis Sdibtis inftru
ftum ;iux:a quod libellus cernitur aper-
tus, notuüs muficts exaratus.ad defignan
dam harmoniam , qiixiu chordis Lucina;
j, exarterequiritur.
Mittit hoc Emblema ad Maximi-
lianum Ducem Mediolani.Ludouici filifi,
quo ptincipi fuo indicat, quanta viscoti-
cordia: fïc, fumpta comparatione a lyra;
temperato.aut confufo concencu:ea enim
conftasexfummis>medijs,& inflmis chor
disconcinnam reddit harmoniam, fi tamé
ftg/, , eam vir artis peritus aptaneric . Eodem
ti,! "'■ quoqj pafto Refpublica omnis varia; ac
c"ni ^r/i diuerfae conditionis hóminibus compofi-
*<ot " ta,firma & concordi pace ligatur, fi mo-
do Principem habuerit idoneum ,qui &
confilio, & vfu renim valeat, quiq; bene-
iiolentiam, aflenfum , & commune pacis
vinciilum inter eines fouere norit. Ea ra-
tione pras alijs quotquot vfquam fuere ab
omni f«culorummemoria,terrarum Dea
gentiumque Romaperftitit,quandiu Prin
cipes habuit pacis & tranquiliitatis ftudio
fos,eofdemq; aucloricatedignitateq; com
mendabües.Cicero de Republica difpu-
tansjinr.ucit Scipionem eum.qui Cartha-
ginem deleuit.de Rcpubl. verba faciétem,
^«fj^ . quandoiam iamqueperituraprzfeucieba-
h'ais\n' tur. Cum enim Scipioin i.lib.finedixif-
^e^et )' fec>yt 'n fidibus ac tibijs, atq; cantu ipfo
^'cer0 ac voc'',us » eoncentum eife qiieiidam re-
*•», " nendum ex diftinctis fonis, quem immuta
tum ac difcrepantem aures erudita; ferre
non pöflunt , eumq; coucentum exdilïï-
millimarum vocum moderationeconcor-
dem tarnen erfici & congruentem .-ficex
fuminis, & medijs,& infimis inreriectis
ordinibus,vtfonis,moderata rationeciui-
tacem confenfu difllntiliimorumconcine-
re: & quzharmonia amuficisdicitur in
cantu , eam eflè in ciuitate concordiam ,
ar&iiïïmum atq; optimum omni in Re-
pub.vinculuincolumitatis, que; fine iulti-
tiaefle non potelt: quod a Ciceronepetitu
Cóftat è 4.De repub.Plat.cuius h^c vei'ba:
*p«g Oyv , iiv tT' iyè, oT/ iïtt&Kaf i/jl&v-
TiuófM^a, ètpri, au oipyovitt nvt s] cra>-
Pforivn ófjLoïeüT&t ; Tl <PlJ 'hl i1)^ twsip n
wfycia i$ il a-opU tv p.ïpei Tiri tK*Tip&
-ocr page 140-
6z            Andreas Alcfati.
aptare pfalterium:Non erubefcis.iiiqiiit,
qui fonoslignoaptes,animum ad vira non
componas;Éa quidem ratio fuit.cur Pla-
to aiimium harmoiiix & coucentus nomi
ne appellant: & Ariftophanes fapientem
hominem & Gratijs ornatum, optimum
Muficum & citharoedunieflè.Nam idem
Phro putauit Mn fatum nomen a /^uW ,
quod fonat idem ac honeftè iiiftituere-Sed
& Geta:,populus ille Thracia; iuxta Hun
gariam,hoc idem lïguificare volentes.ci-
tharas fummit.easq; pulfantes.Icgatioiies
de conficienda pace faciunt, vl refert ex
Theopompo Athenanis lib- Dipnofophift.
i4.Atfepo(ita paulüm lyra,mox refumen
da,audiamus citharam.
III.
         HANC citharam] Cithara eft auiiicti
Qitbnr». inltrumeuturn in tiiquetram figuram co-
pofitum,plus viginti chordis aptum,vul-
go Harpa . In qua fignificatione vfus eft
Henricus Glareanusdiligens antiquitatis
fcrutator in fua Mufica-Hic tarnen citha-
ram pro teitudine,quaï vulgo eft Lutina,
accipit.cuius iiiuentionem Mercurio tri-
bun n c. Home ras in Hymno Mercurij:
doii'ov •
Mercurius prior ipfe chelynfacit arte ca-
noram .
Lsmbu-s. A lembi forma] qu« formam habet
■ lembi,nauicula: breuis & cclenimai,cuius
imieiitionem Cyreuenfibus tribuit Plinius
hb-7. Vide Lazarti Bayfium,de renauali.
Halieiithafertur .] ld eft , pifcatoria ,
propterfimilitudinera, quam habet cuni
Halieuü fcapha pifcatoria. Hinc Halieuticft opus,
ciioptii. in quo de pifcibus cractarur : aAitus. 11.
pikatorem löuat, & ahdua , pifcor . Ha-
lieuticonopaiculum fcripfit Ouidius, qcf
tarnen pleriq; viri docti Lucano tribuut,
Liiius Gregorius in opufculo de nauigijs
fic ait; Halias eft nauis maritima, apud
G ia:cos notiffima.ab ipfo, vt liquet, mari
appellata, fcapha fcüicet ■ Smit qui ean-
dem cum pifcatoria faciant,hoc eft,*A/st/-
71X.0V 7TKoiov, certè& a noftris pifcatori-
bus dicitur. In hoc genere reponunrur
cymba? , fcapha:, horia:, lenuiiculi, &c
De HaUeuticisquxdam habet Plinius,lib.
31. cap. z. Exiftimoautem bic fieri allu-
lionern ex vetboGrajco ad Tu'fcum , fï-
quidem Tufci illud inftnimeiitum vocat
Liuto.veluti a Grxco ahttvto, deriuantes.
Pignorius iudicat Italos vocare citharam
Liuto, non modo a forma, Cei etiam a no
mine Lembi.quem Ligures etia nnnc Leu
do, flue Leuto appellant. Hinc falfus vi-
detur Volaterranusihetymo, qui lib. 3 $•
Philologias ha;c habet.- Leum vocaiitfor-
taflea leuore,& loco pleclri peuna percu-
titur. In quoexcelluit Petrus Bonus Fer- f/r'0
rarienfis. Pulfatur & digitis , inuentono- exceW
ftra astate Stephani Hifpani aulici Ferdi- tes.
nandiSicilia; Regis, excelleutillimi Lyri-
fta: • Aiitonius etiam Rota Patauinus ( vt
fcribit Scardeonius ) pulfaiido Liutum ,
in Italia, eruditotum iudicio, vix pareni
habuit.
Vendicat &propriam, 0>c. ] Vendicet Lyr& '^
fibipropriam quatumuis.inuentioneni ta- tio .
men Grascis debet. Sed tarnen Italos id fl-
bi vendicare fufpicor,quod apudeoslyr?
vfus fit frequens habitus • Non erit incó-
modum repeteie, qua; de Mufica: prima
inuentioue collegit Polydorus Virgil- lib.
i.cap. tj. Quapropter inquit Alciatus :
Hoc inftnimeiitum , cuius Itali fuut iu-
uentores fmalim perfeclores J ad te mit-
to,& non aliud,quia Itali Principes coeüt
in fcedera •
AccipeDux.J Aufculta,quid hocfym-
bolo velim .
Noftrum munus.] Monitum.coniilium.
Quo noua,&c.] Hiftorias Italicorii bel
lorü &fc-derü tibi comparesex Guicciar-
dino,& alijs permul tis^P.louius libtj-Hi
ftoriai'um.- lnterea Maximilianus Sfortia,
quum crebris rumoribus afFeiretur , ma-
ximum in Gallia exercitum comparari ,
& Regem ipium belli Ducem, fuperatis
Alpibus in Italiam primo quoq- tempore
defccnfurum , commeatus,arma,equos ,
tormëta.atq; omnis gene ris prsefidia fum-
nio ftudjo parare , pecunias finguhs vrbi-
busimperare,muniiearces, Sc Heluetios,
ca:terofqj focio"; Principes per legatos ob-
nixè precari, ne lê in tauto rerum difcii-
mine delerere vellent.
Cumfocijs •] Socius dicitur , qui pari Socifd'
confilio > fpe & periculo rem aliqua cum
alteroaggreditur. Sic Romani löcios ap-
pellabant, quos ita fcdere coniunclos ha-
bebant, vt belli & pacis effent participes .
Sic quoq; inter negotiatores foei j dicütur,
qui iucridamniq; cómunionem inierunt.
Cic-pro Q^Rofc.Qui fociü fallit,in viro-
rum boüorum numero non habendus.
locdera inire.] Pafta & f^dera tribus mo
dis
-ocr page 141-
Emblemata^.
63
dis comperimus vetcres fanciie cófueaif-
fe: verbis.vtiureiurando : Faftis, vt ma-
cïatis viftimis: mauibus, vt his fidem ob-
ftringerent. Vnde tria apud eos crant ru-
pti fosdeiis crimina:,pcriurij, ara; violat?,
& fracla: fidei.
Vijficile efi,niftdoclo,&c] Immödif-
ficilius eft imperito Principl teuere impe-
rium , totq; hominum formismoderari.
Ideo Perfius. Sat.4 Ncionem increpar.Et
Stratonicus citharcedus Regi Ptolemxo
pertiuacius fecurn de arte canendi difpu-
tanti refpondit : E Tipov i?iv , éu gctiriKiu
CKHOTTpQV , BTipOV <fê TTMKTpOI/ ■ id eft :
Aliud eft?) Sexfceptrum, aliud pleiJrum.
Vnaq\fi fuerit non benetenta fides . ]
Nifi coeiceantur improbi &fcelerati: ld
enim omne ÓAAMj'fl/s/JcaVaccipiendum.Fi-
des autem (liiquit Sextus Pópeius lib-6.)
genus cithara:, ficdi£a:,quQd tantum in-
ter fe chorda: eins , quantum intethomi-
nes fides concordet.Virg. 6.A Eneid-
Threijciafretus cithara, fidibusq; canoris.
Non tarnen temere reperias numero fin-
gulari.nifï apud Poetas, eius diminutiutt
eftjfidicula.
Ruptaue] Si intereat, aut etiam è me-
dio toilatiualiquispatria; neceflarius ci-
nis.Addam hoc loco illud pro Alciato; vi
deo enim cïï pofife reprehendi , quod fen-
tentiam a fine Pentametri vfq; ad par tem
fequentis Hexametri protraxerit in illis.
•verbis :
Vnaqifi fmrit non bene tenta fides,
Ruptaucj.
Qjiod idem in primodifticho fecir, vbi
principiimi primi Hexametri reddendü
eft principio Hexametri fequentis iiuet-
cedente Pentametro. Sed facilè Alciatü
noftrum excufarepofllimus .prasterqua
enim quod hoc apud Grxcos fitfrequen-
tiffimum 1 Latinorum quoq; teftimonio
defenditur. Ouidius.i.Faftor.
Vtq; dies incertafacris ,fic tempore certo,
Seminibus iaeJis eft vbi foetus ager,
State coronati plenum ad pr&fepe iuuenci.
Idemlib.i.Faftor.
tortefuit Nais Lar nomine: prima fed UU
Dicla bis antiquum fyllaba nomen erat
ïxvitiopofitum ,
Quod idem etiam apud Horatium in
ftiophis Sapphicis obferuare licet. lib. 1.
Carm.Ode 1.
Nette te noftris vitijs iniquum
Ocyor aura
Tollat
;
Idem lib. 1.Ode 16.
Mugittnt vacac, tibi tollit hïnnitum
Apta quadrigis equa; te bis Afro
Murice tincla
Veftiunt lan& •
ïerit omnis gratia, ] Concentus, deco-
rum , fuauitas, Allegoricè, Reipub. mo-
dus & pulchritndoabit innihilum.
ConchéiA Lyra;, teftudinis . Ex con- Teftudo
chaenim lyram primus conftruxit Mer- q»omodo
curiiis, vt refert Liicianus in dialogo A- inmnta .
polIüüs& Vulcani, fiquidem cum teftu-
dioem mortuam ad ripas Nili inueniflèt,
brachiaadaptauit, aciuguminduxit.cala*
mospofteaagglutinans , ac fundo quoda
fubieclo, nouem deinde chordas fuper ca-
lamis, tanquam anfulisintendeiis, meun-
dum quid modulatus eft .
Sic Italiproceres- ] Principes, primores
Italise ■
JEftprocerum vere procerum corpus habere.
Coeunt in fcedera ] Nota fynonyma .
Coire in fodera,antèjFoEdera iniie: Dici-
tur etiam Ferire f^dera-Cicero pro domo
fua: Fcederaferiebantur pecuniarü.Virg.
.___Haudfitmora , Tharcon
lungit opes,foedufq;ferit.
NU eft quod timeas, Ji tibi coftet amor. ]
S-gov* admodum efhcax, planèque ijs ne-
cefiaria, qui fuum impeiium voluut e (Te
ftabile & pernianës-Sic Ifocrad Nicoclé:
<pvh.&M)V a,o-<pAhtTAT>iv riy* o-ay.a.T0{éi7s
r{)v
Te 7w <ptKanr apniv , ^ nh w tto-
Kitm tyvoiitv, Kj
thV 0-a.urS <ppóv»a-tv.
<T/a yap titav ^ HTacrScu iij <f~ia.<rd{éiv
T«r •Tvptt.nii'u.s fia,Ki9 avtis Mvcuto •
Et Clatidian.
Nonfic excubix, non circumftantia pilo-i,
Vt tutatur amor
,
At ft aliquid defcifcat] Difcordet, de-
ficiat, fialiquis fadiones concitet, aut fe
defertorem prsebeat.
Vtiplerumq; videmus.] Vix enim vlIa
tam fanfta focietas, qua: non habeat fuum
Iudam .
In nihilum foluitur ] Antea dixerat,
Perit omnis gratia .
Harmonia. ] Fidium concordia & con-
centus , ab a.p{j.i^a , coapto : Plutarchus
in libello de vita Honieri , explanans
allegoncè Martis & Venens adulte-
rium , fic toncludit: Hinc fiet plaimm ,
quod
"e*.
-ocr page 142-
Andreae Alciati
#4
<jtjod & ab aliis {Soctis di&um eft.ex Mar
tis atq; Veueiisconcubitu natameflè Har
moniam, ex contrariis videlicet, graui 5c
acuto, pugnantibus inter fe proportione
debita fiue apta . De Harmoiiia vide Na-
talem Comitem MythoLlib.9.cap-4.Fab.
c. io ]ib. i• Inftit. Orator-& Macrob.i.Sa-
turn.cap.S.Laudatur Iuftimatio, Nouella
conftit- %.%i£hWTl X&i crv(j.®avesTaVTl,<kp-
%?VTc<>vt§ Tay ttpyj/Atvav dpixovia,-c[ua
fo
luta fequitur drei^ict, Sc perturbatioom-
nium Reipub.ordinum.
Sec audiamus nuiic , cjuxiiam do-
cumenta lyra nobis cum fuoconcentu
prsbeat •
i. Inter ce_teras huius fymboli (ïgnifica-
tiones, mihi place: admodum ea, qua ra-
tio,qua mens, qua iudicium,& recH per-
fpicientia intelligitur. Sic enim pleriq;
optimi fcriptores (inter quos priiicipatü
quendam fibi fuo iure Cicero vendicat)
concordiam a corde deik&unt: cor enim
animus videtur,eö quod in corde fitani-
miprincipatusTvndeconcordes.vecordeSj
& excordes denominantur . Alii concor-
diam a chordaderiuari malunt,quöd va-
tix chorda: cantum vnum faciant. lam
veró quia ftudiorum confenfusatq; fimi-
litudo amorem pariat, Platoni lyracon-
feciatur.Scannumeratur inter ea,qu£ süt
amoris monimenta • Cum enim in felyia
fuaiiitatem Muflcam contineat,non male
ïidetur habere quendam cum Venere,
Amore.Gratiisfimiliiiidiiiemrquippequ?
blando ad fc homines illicio pertrahat.Ce;-
terumea fëdati animi iucundagratacjue
imago, imö verèlaborum, ftudiorum &
penurbationum dulceknimen,bellè fuit
inftitutis Lacedamioniorü exprefla, apud
quoseratfolienne,vcad lyrx,auttibis>vc
alii voluut, fomim aciem inftiuerent: &
Achilles nonaüa ratione furibundum ani-
mum (èdabat.quam lyra: modulis, vt pla
nè mihi Hieroglyphicum iftud mirabüe
eflè videatur.
i. Huc lubens conferrem , que, de lyra
retulit Stobauis ex Euryphamo Pythago-
reOj cap- iripl ivStu^övia.;. quo loco hu-
manam vitam cum lyra non inconcinnè
confert. Sed ne longior firn a:quo, leöo-
rem ad Pieriiim ablego, Hieroglyph. lib.
47.qui hacde re abundè fuppeditat.
3.Addohuc,qu? Diogenes Pythagoreus
difputatapud eundem Stobauim,cap,wg-
pi QtMTihHat, Regis eflè mtinus vt R em-
publ. lyr? inftar moderetur : nempe, vbi
prins fibiipfi imperarit expre/criptole-
gis:quippè qui noflè debeat populijquem
flbiconimiflum habeat,harmoniam & co«
ceutum, ad eam legem fibiaccoramodan-.
dam eflè.
4. Difcantprarterea hinc Principes , qua
ratione amote potius & beneuolentia fub-
ditos gubernare,qua-vi& armis debeant;
fiquidem conftans pax , indubitata fides,
promptaobedientia,uon alia claui melius
adharmoniam tendicur.quam amore-Pre,
clarè Agefilaus,cum rogaretur cur Spar-
tanon ongeretur mcenïbus : ciues arma-
tos,& inter fe confentientes.fatis eflè ad vr
bis prejfidium, refpondit. Dicebatetiam
ciuitatem non faxis.aut vallis, fed incola-
rum vimitemuniri.quos nimiriim fi iun
gat coucoidia , nullus poteft firmioreflè
murus . Ad id refpexit Cicero i. Philip.
Nonneigitur millies peri reeft melius,qua
in fua ciuitate finearmorum pr^fidionon
poflè viuere ? Sed tiullum eft iftud, mihi
crede.pr^fidium : charitate & beneuokn-
tiafeptum oportet ede,non armis-Plutar-
ch i'v TTD^ntaoli ■j-d.pa.yyzKfj.Air/, nihil
commeiidatius eflè viro ciuili ait, quam
vt fuos ciues amicitia mutua , concor-
diaque deuinciat , litium Sc difcordia-
rum occafionem omnem tollat . Af/^ê-
Tcu S'ii Tto voAtTiK'J y.órov iü Tav
U^OKCHIMVOV iPyeoV , Ó [/.ili'iVOS ZhcLTTOV
tri tav èiyaMm, iy.óvota,v i^Troiêïv %gi
ipiAlclV TTfOi AKKijhÜi ttLeijolf 0-VV01X.ïl!riV,
'ipiS'a.s Si »^ St^oppoa-uvctf xsu Sva-fJ.i-
VHav i^cupHV 'thrcL<jd,v ,
SccNec verö a-
fpernanda vox eft Agaficiis, qui rogatus,
qua ratione Princeps tutus haberiabfque
ftipatoribus & fatelütio poflèt.- Si fubditis
itaimperaret.vt pater liberis. Qtdd enim
Periaudri velAntigoui pr^clara huc re-
fponfa conferam ? Horum eiim alter di-
(ftitabat.fummaopenitendum eflèiis, qui
tutö regnare vellent, vt beneuolentia po-
tius quam armis ftiparentur.-alter,amicis
fuadentibus, vt fi Athenas caperet, firmis
& validis eam pr^fidiis muniret, recTrifll-
mè dixitjiiuUum imperii firmius& ftabi-
litis eflè pr^fidiunijquam ciuiumbeneuo
lentiam.Ideiïiq; pene Synefius;st/vo/a /"*-
vu i^ naXiScL fia.&ih.ias iïh ïs-yypcvpu-
hd.KTUpioy.licc veromihi tempewie pof-
fum,quinadiiciam ifluc ex AratoPhuar-
ch.
Princf
cuftoW
am'f'
IV.
Cocordia
■vnde di-
GÏfl,*
Lyra vit*
humaan,
fymbolü
.
Regiï nor
ma.
-ocr page 143-
Emblemata.
c'h. Vet'amac ftabilem ciiiium beneuolen-
tiam,oprimarn eflè Principis cuftodiam.-
iS'ivohv d\ti9iv»>§/Sl/Scuott'üvoid, pvhcLX.-
mpiov ttvfpo;a.p%oi)T0f .
Grafl'atoresenim
& latrones fcfe tiuantur presipiciis & ru-
pibns, quantum porTunr: Regi au rem ni-
hil iïde Sc bcncuolcntia fuorum fiimius
aut muniriiis eftè vuquam poteft.Puicher
locus apud 1'lin- Pauegytico, vbiconfert
feciiritatem fub Traiano cum Domitiani
meticnloib.&impotïiiti imperio.'Quanto
(air) iiiiiic tutior, qiiaiito fecui'ioi' eadem
domus , poftquam eius non crudelitatis ,
fedamorisexcubüs.non ïblitudine & clau
flJKJs, fed ciiiium eelebritare defenditur?
Et quid ergordifcimlis experiniento.fidif
fimam eflè cu ftodiam principis, ipfiusin-
nocentiam.H?c arx inaceefla, hoc inexpa»
gnabile muiiimeutum ■munimentonoueg»
re.Fiuftra fe certore fiiccinxetit, qui fe»
ptus charitate non fnerit.- armis eiiim ar-
mairritantur. H^c Plinius grauillïmè,
vtfc;rèomnia-Mcmineram alioqui ex Vol
catioGallicano in Auidio Callio, bonos
principes il lefos; contra iiii'é occifos ty-
rannosfèrmè omnes , tradit Aslian. var.
hiuSOccurrebat illud principis cordati et
PIutarciio,regum Apophthegmaus:deui-
ctis Grecis, cum quidam ipfi coniulerct,
vt pr?(ïdiis vrbes cootineret: Malim , in-
c\mt,diu beriignus,quam breui tempore do-
minttsappeüari.\A
eft./vcaAAoc tqKvv y p4-
vov èSikHV ypnzóf,
iï JWxothï' ohiyo"
x.a.kcia-6cu.
Sed h?c plufquani fatis.
Silentium-j.
EMBLEMA XI
^V M tacet, hand qmctj&am diffirt fafientihm amens .*
StultitU eït index lihpta^, vvx£ fax.
E Irgt
-ocr page 144-
66             Andrcas Alciati
Erg» prem/tt lab'nu, digito^ filentia fignet,
Et fefe Pharium vertat m Harpocratem.
C'OMMENTA.RII
j_ QEdiat grauis vir > habitu Philofo-
«Jphicoindutus, inter muros fuos magi-
ftros libros,qui indice digito fikncium fi-
gnando,labiaconiprimat,nonad nares por
rigat.vt in hac figura apparet.
Ti
            Bolvm carnisintrafauces claudimus
Lincüs fpongiofum.flexibilem.faliuaï&fputi re-
■v/iJs          cepraculurn.quiaeris rcciproci allifu.val
Jo dentium>& camera oris, ac fornice illu
concauoobfeptus.vocem ftringit inarti-
culos & formac verba,vilde pkctri nomc,
& lingua:,a lingendo inditum,quia lingic,
]ambit,forbet, & infractionc natura; rao-
lam adiuuar.atteniiando cibo & deglutien
do. Exiguaportio &fru(lillurn corporis,
fed cuius functio fanè multiplex & varia,
Hntutj QüJcc]ll'J concipit animus auterfingic,
.„;£,; ,„ hoc interpretemanifefcat Si eloquitiu ; fi
.
              rabies ïbi occulta, aut lpuma bins circum
praecordia bulliens, hoc pratconc detegi-
tur, & cumafperitatequadam verborum
cmicat: (i vrenns lafciuiae fufcitenturillic
carbones, Je flagrare incipiant, per os ege-
Iunturiermonis iudicio,qui referuis ama
toria leuitate, mollis, eftbeniinatus libidi-
nemfpirans. (^uem charta; pictasoble-
e"tant& verlïcolores.alueus.fririllus, teflê-
ra,lucT:a, palaïftra, chorea, venatio, aucu-
pium, Iuftrum, popina, colina, & talium
aliquid.tn ore habct frequei)ter,& teltimo
nio linguas prodit morfum animi.Cui de-
uotio Sc pietascordi , producjt in collo-
quiHin diuina tantum, & qua: ccjum aut
fublimia fapiunr,non ludicra , non fcurri-
Jia.aut vanitace aliqua commixta. Diftin-
gui hominem a caeteris animaniibus ratio-
ne & otatione nouimus.-inea velut in rao-
dulo fpecie', imprimuntut rerum , per
hauc fe diffundunt & communicant: illa
matrix eft imprasgnata & granida conce-
ptisformis,ha:c velutobftecrix, qua; pa r-
turieuti fuccurric.& foetum liberat.Surfb
catur in vtero rationis partus.ni/i aperiat
clauftra, & educataut foluat oratio. Si
■vitiiim in ptole aut defeAus, talis editur
¥tiq;deformis fcilicet& monftrofusjim-
pura enim cogitatio & flagitiofa plcruin-
^ue in vocem ctümpit flmilem.In cauer-
nis terra; bmirouwis aut nitrofis colkfta
aqua,non alio faporc per fiphunculos aut
tubos falit;nec cor malum,ui(i mala & in
qmnaca fordibus erudVac.Si vappa in cado
vinarioautcorruptus liquor , perepifto-
mium certègenerofus, & qui Fakrni aut
Chii vittutem refcrat, elici nunquam po-
terit.-qiufeutina Icatet fe,diffimorum aftc-
c"hium,qui afpides nutric &bufonesin pc
itore , quomodo virtutum rofasaut lilia
petorifleium cordis progermiuet.velapi-
culaspariat.aut bombvces.'Vix cotinget.
Quemadmodum lepra tachjs contagium
fpirat, & haJitu inficit, ita voluntas pra-
ua,aut affe&usperaculeum lingua;:fcor-
piguisictus non fic noxhisaiit vipera;: ve»
uemiin eft quidem fub labijs.fèd percana-
lem gutturis ex radice vica: , vbi primum
emergit, Index igitur mentis hjigua.qu?
ftfrxno regitur,fanam demonftrat;£gra,
fi efFVsnis & volubilis.Inuadereaüosmor- Ijngtt*
dicus rabidocanifimilem.quaj tandem no aèttfitf'
taeft pacatianimi'Dilfidioruni femina &;
caufas belli fpargere , ftiligincm candori
nominis oblinere , & inducere nubeculam
IttCcnti fama;,effucirein vulgus qua; fecre
to commiila,(uperaddere audtarium cre-
fcenti mendacio, di/limulare veritatem &
fticare, comnainifci, fingere, dilatarequac
iiufquam Sc nunquam , voueie diris, exe-
crationibus ferjre , allatrare coeli ter fan-
(Suni illud &adorandum Niimen,perin-
rijs afTiiefcere , couteftari falfa, deteftari
contraiia.nonnècloacam Auetni fpirat ta
lis mens,& Acheront^os pureos,& rnanife
ftat fe indice lingua? quasmordct.pungit,
rmniwiirat.gauwt, vlulat,gninnit,ft:idet,
ftrepit.fibilat^onat.fulm.'nat, tollit, deij-
cit,colligit,difr.pat,vulnerar,fan.Tt,quado
libet.aut quoties interior vis,am mouis di
«flat. Miraculi loco eft, qui pareus in his,
necdictamen audit.aut vim fequitiir, co-
hibito hoc natura; p!ed:ro,& vindtoad im
pcrium regina: Prudentia;, cuius iuffu fe
moueataut coerceat. Lubricitate feduci-
mur interdnm & agili flexu membri hu-
ius.elabitiu enim vt anguilla fokt aut mti
rxnula, capta ctiam & comprelTa , è me-
dijs digitis , &noeet priufqtiam animad-
Bemt ratio:iaculum antevolac eclentate,
nee
-ocr page 145-
Emblemata...
67
to.velquinoit male Abderologus Jici pe-
teft,ideft,ftulta Ioquens, quiq; nihil nifi
nejiias mtgasq; meraseffutiat-Vide pro-
tierb, Abderitica mens. & Ceel. Rhodig.
lib.30.c4-
StultitUesl index&c] Stultitisarga-
mentum manifeftiflïnuim eftlingtiaeftrx
natajinterpres eft enim mentis &confiüj .
Seneca ad Serenum, cap-n.Vt quifqjcon
tcmptilfimns, & vt maxime ludibrio eft»
itafolHtifiima: lingua:cft.Nam vtcorpo-
retenucs.vcfte fe dilatant.' üc quitngenij
aut fauientie, inopes, difïlindunt Ce in ver-
bis. Lipfitis in notis ad Politic. Quid vifu-
rus fim,nefcio;fed verbofos valde , & vua
fapientes, iiondum egovidi.
Ergopremxt] Tacendi arten» modum-
que teiieat. Apparct ad id Iuueiialis Satyr.
io-alluiïflè:
------digito compefce labellum .
Labias] Plutarchus 8. Sympofiacon , tabrn-t
ptoblem. 6. Labra , quod ijs cibus capia- vnde di-
tur.appellarioneni foftita cfle vult.i.^et^c- Bslj.
@<imv T»v lèopclv.
Scd id fortè nihil ad
rem.vt pluribus difputare, an labia,vel la
bias fit legendum, nequeenim me moucc
Gellius & Apuleius , qui labias vfutpant
in vocefgminina. Gellms quidem lib. 10.
No£tium,c.4.bis vliirpaiiit labias in fi;mi-
nino.Et Macrob.i.Saturn.c.i.citat quof-
dam verficii!os,ii) qnibus eü'Cuciirritad
labias mihi.
Sanè Apuleius lib.z.Deafino
aureo;Ecce,inquit, naiiis integer, incolu-
mes oculi,(alua:atires,illibats labiï.men-
tum folidiim.Idem iib.j. dixh,labias pen
dulas.
Lib. 1 o.Contoi ta in modum liiigua:
extrema labia grandi/Ilmum calicem vuo
hauftii pethaufi.' hic enim labia extrema,
cft fextus cafus. Eodem.-Labias modicas
ambtofio rore purpurances fuauiari.Plaii
nis in Sticho:
Age tibicenquando bibifti,refer ad labias
tibias.
At quid opus pluribus 2 Certè labias,& £#bia &■
labia citra difrerentiain veteres dicebant: r^tbias,
quanquam Donatusad Eunuchum diftin
xetit.nonaptèprofcdo.vtlabra, fuperio-
rajlabia, inferiorafint; & virorum labra»
nnilierum labia,& labiasafinorum: quod
an verum vnquam fiierit ,ca:teris lelin-
quo diuinandum.
Digitojjjïlentiajignet. ] Alludit ad il
liidOuid.ex Metam.ix.
^uiq;premitvocë>digitoq;Jilentiafuadet.
B 1
          Mar-
mee impetas rius nifi ex vuliiere iam fafto
cogt)Olch*ir:intercipi ncquit dura in cur-
iu cft, & ab arcu meinis iara excufla: O
$r „, ^raocm ipiculi,qua improuifa es atqj Eu
***4». rls cltatiotf Confultum fit vel hoc Emble
rnatcfbparcarélius & nuinite vallo.qiiod
natura ipfa circurndedic prouida peiiculi:
quid illo firmitis arcendo hofti aut fran-
geiido.fi allidit ad hiïc murum ofïêtim Sc
retunditur? Praïiuit (apiens olim Harpo-
cratesiimitemur, compefcamuslabra, &
opponamus digitnm nee reducamus nifi
ad laudes Creatoris & proximi commo-
da . Nam fiientium autoritatis tantum Sc
oniameiitiobtinet,vt hominietiam inipe-
rito Sc indocto prudentiaropiiiionem con
ciliet,fi garrulitatis vitium nouerit com-
s            primcre • ld expreflït hic Alciatus éx. 7?
^'^Zrn 'rtn.KKaJ'A, 1. Anthologie GrxcorumEpi
re"»«» graramatum.'
<trS.t ut éartui'iMitt <ppoVi[A.uTa.ro( hl
Tïv Acyay iyzpvTTTav ut Tró&ot dl-
ffypÓTATOV ■
Diï tacet indoüus ,poterit cordatus haberi:
Is morbos animi namq; tacendo tegit.
Sic veitit Sanclius:
CU tacet indoBut,potmt confultut haberi:
Si celet verbum turpe -velut vitium.
Exrac & alterum eiufdem Pallada: :
H' ij.tya.hn vcufwtit tv dvSparoia-i ■>
fia>7Tii •
Mc/.p7upct. Ylvdayopttv tov o-opoV au7tv
pdpuctKov Htifyitts iyx.pa.Tes ixipói-
fJiiVOf .
Quod Thomas Mortisfic vertit :
Refus in httmttnu magna esl doclrina ta-
cere.
Teflts eritfapiens hic mihi Fythagortu.
Nêpe loqui doBus reliquos docet Me tacere,
Magnum hoc ad requiem pharmacon
inueniens.
Hocetiam confirmatie Hebrarorum pro-
nerbiajSW/ta-f.inquic Salomon.y? tacuerit,
fapiens reputabitur-^ji comprejferit labia
j
          fua,intelligens.Sed de fitemio mox iatiiis.
* '•         CVMtacct,&c ] Nullum videtu timer
lapietitem doctumue.&infipieiirem vel in
.
            docrum difcrimen, (i vterq; tacnerit.
totns. Amens] «V«,qui mente eft minuta, vel
qui a mente defcendit. Varto.Hic pto ftul
-ocr page 146-
Andrea; Alciati
6i
act, S'aup/.av ■ i Harpocrates nen efihaben-
dfis Deu-s imperfeBttSyaut etiam infans,vel
certi qfti leguminibus pr&ficiatur, fed pr&-
fes atq; cenforaliquis nous., imperfeêia &
incompofitéi hominum de DifS fententit,.
Itaq; & digitum ori admotum habet,qtiod
fignumpr&fefert taciturnitatu &fdentij:
proinde qui menfe Me/ore ojferunt ei legu-
mina,dicerefolent:IjnguafortunaJi>igua
, . ^,
genius.ldem diiïhis eft & Sigalioti, a ver- Sigalio
botrtyzo),
quod fïguiflcat tacere . Vnde
Aufonius ad Paulinum :
Th -velut Oebalijs habites taciturnus A-
myclis,
Auttua Sigalion JEgyptius ofculafignet.
Vide adugium,Reddidit Harpocratem.Po
litian.itiMifcc.85.&alios.Hecliacl:enu5,
fed nondum fatis fi ftudiofouun defïde-
ïio volumusobfecundare. Addamus itaq;
               ,
aonnuilalicet-HarpocratisiigiHrim inan Harpoct
nulis folitum geftar: a qiiibufdarr) ex vete tis H\
ribus, teftes funt lonrgè mulri, fuumque lum '
auflorem laudant Plinium.-incaufaautem annttl^'
ftiifle putanevti filentij fidesindicaretur •
Qua ratinne Alexandrum Magnum exifri
mociim epiftolam quadam matiis Olym
piadis, conuitijs plenam aduerfus Antipa
tri nomen, vna cum Hephaftione legerer,
tractum è digito anniilum , oriilüusap-
preiTïr, tacitè quidem & amicè.fed reip/a
tarnen filentium imperans.Qnod rriihï vi
trö reuocar in memoriam Titi Liuij ima-
ginem a Patauinisfupra Prxtorïj forespo
(itam:habet enim oii apprefliim digitum,
cuiusgeftus caufasmulti niulras afferüt,
fed qui exalijs doiftiores viden portuiic,
conijciuntid ea cóficTrum ratione.quod h
Icribendo adeömulta iitcóplexus.vr fcri-
ptoribusalijs (ileutiuni vïdeatur indix'if-
fè . Sed id ego quidem malimad fingüla-
rem hominis tum fapitntiam, turn mode-
iiiam conuerrere.vt quimulta fcribendo,
longè pluraiu hoiiiiiuim animos cogitan-
da infoderit.deque Romaua origine ea non
minus prudenter,qtiam fcitè & verecuJi-
dè tradideric^qua; fine fabularum permi-
fione dici nequaquam poteraiit: vel qua:
fï litterat'um monimencis credita extitif-
fent.non parum de dignitate & admiratia
nehuius imperij.deque nominepopuli re
Martianus Capella lib.i. Verum quidam
redimitiis puer ad os compreflb digito fa-
lutari.filemium componebacEt Apuleius
lib.i.Deafin.aur.Atille digitum a polli-
ce proximum orifuoadmoucns, &in ftii
poremattonitus:Tace,tace,inquic,&:c.Re
fpexit autem ad id , qiiod de fimulacliro
Serapidi .Serapidis auctores refeiunt, ciii prxpofi-
pr&pofi- tus erat filentij Deus Harpocrates,digito
twHarpo lafcia compriraens, auc Angerona ore (era
erates. obfiguato.D.Auguft. Deciuic. i8.cap.f.
Plinlib-J.c.j-Macrob.i. Sat.cap. io.Gy-
raldSyntagm.i. Htic quoq; fpecljtillud
Grarcum Epigramma i. Amholog, quod
monet iudecentium verborum Iiiigu? fïgil
lnm efTe imponendum : meiforem namq;
efïè verborum,quam poflèffiomim cufto-
diam ld autem efthuiufmodi :
A'ffiheov i7réa>v yAasrn rppnyit iirt-
Kpekr&av ya.p [xvSav , il nma.vav <pv-
h&Ki) ■
id eft :
In verba lingun. imponantur claujira ta-
cendis :
Pr&fiat enim lingua,^ modereris opes.
Pbzriiim] id eft, A e gyptium .• fumpta
Pharos.
denominatione ab infula AsgyptiPharo,
prope Alexandriam.in qua ille natuscre-
diciir.Plip.lib f.& 13. cap. ii-Homer-4,
OdyfT.In ea turris eft ingens,incuiusfum
mitateignis fleri folebat,qui nauigantibus
Phari,
quid.
Reddere.,
<3* facere
Harpocra
%ê,quid.
de notie pra»luceret:ab buius fimilitudinc
canera* quoque fpeculas in fimilem vfum
conftruetcPrjari appelUta; funt
Verfat in Marpocratsm.] Apud Catul-
Ium reperiturformula ha;c loqueudi pro-
iie.Aid\h:Patruum reddidit Barpocratem:
pro eo,quod eft.imponere (ilenrium.Idé-
que dixit:JE?faBum me cffeputa hlirpocra
tsm.id eftjomnino tackurnura &.filÊrem.
ttwpotra Harpocrates Deus A e gyptiorum,filentij
tss .
           prajfes, ciiius fimulncrum infacris Ifidis
&Ouridis,vel Serapidis fait pofifum,di-
gito ori adaioto comprimens labia , vt
filétijomncsadinoneret. Verba Piutarchi
funtexdifputatioi; de Ifide & Ojuide ;
TOV &piX0Kp&TM <Vs Siay öLnAti % VM7TI0V,
xTi yiJ'powm' r/vd vou.i?éov , ÓAAa Tt
nrtp'i Bio>v iv oLvSpa-jtns hoyk. VBctpS ^ a.Tt
h^fi 'Jïh&pd-paTx 'apo^ó.mv
ampavi~
sih >
cfVoT<y ró[AU.Ti Tov S'a.ATvhov ty»
^■pijUH^ivnv , éysp/,v9id.f>£! ettarmt o-óu-
JêoAo-v ■ èf ra p/.&tnpn pttivi tSv yl£po7rw
. èTriftpovTiï hiyxsiv • yXa&a. 7vfy,yK5%
rnmdomini detraxiilèut.Attigimus non-
nulla de Angerona , cuius effigies ore fuit Ang'ew
obfignatoapud Romanos,vt (ilendum in- «'"-a
nucretjiii cuius tutela vrbseflèt^quódque
m
-ocr page 147-
EmblematL»
6p
flfi ptopriuné nomen: ca nimirum fiiper-
ftirionecaptt ,nc Dij tutelares facris qui-
bufdam aiiocaréntur . Et ea certè canfa
tieratum Valcnum Soranü legimus,quöd
•rcanum iftud fuiflêt propaiare aufus.
Nullus enim eft in litterisadeö mediocri
ter verfatac,quin fciat ei vcterum fcriptis,
Romans vrbisduofuidè nomina , viium
apertuin & vulgate Roma,ap»^H,puella
Troianajvel a forti tudine; au tetiain a R»
rno,quem Romulum pofteadixerunt: Al
terum verö ignotum.facris abditunv, vel
paucidïmis cognitum,id namen fuiilè An
thufamdidici.Plinius ficlibro 3-capite f.
Cuius nomen altcrum dicerc arcaniscaete
moniarum nefas' habebatur • lam verö
<]uia Romani efleut filentij tenacitfimi,
vtebantiir prima huius verbi litrera S,que,
tricliniorum foribus fuperponierat foli-
ta, nimirum vt conuiuis fijentium indice-
tetnr,& ne fidosinteramicosefl"et,qui di-
fta foras eüniinaret, vt Flaccus ad Tor-
quatum cauet. Et hodie quoq; mos obti-
nuit, vc indice labijs oppofito literam S,
pronunciandojiêu potiüs fibrlando,filen-
tium indicamus.
D o c e M v R . quanta linguse adhi-
benda fit curtodia.fiquidem ferè nihil di-
ftinguatur imperitus a doflo , a circum-
fpedro p.rndentique homine imprudens, fi
linguam cohibuerit. DiuinusillePlatoin-
terrogatus , perquid cognofcerentur ho-
mines? refpondit , hommes & vafafigu-
lina fimili modo probari, hxc quidein ex
fono , illos verö ex (èrmone facile cogno-
fci. Eam ob rem facile eft coui jcere, cur
quos Homerus,ingeniorum verrex,fapié-
tilfimos etfinxerit.eofdem & fileutes ferè,
aut certè pauciloquos efTe voluerit. No-
Uerat enim lïlétiuni , & parcuni fobrium-
que orationis vfum, ipecimen habere gra-
uiratis: conrraq; apud (apientes maxime,
loquacitatem indieem ede ft ui mix. Neq;
enim alio nomiue Therfitern morioneni
vituperatioiiedignum arguit,quam quód
loquax eflèt.quam quöd obftreperus,im-
portunè garrulns & feditiohis. Is enim
non propriè loquitur, non veiba facir, vt
aJ'j , ièd rumnlttiatnr : Stoa-mi [j.xvof1
«MêTpsêTiif SMAtti. Nellori confulrifti-
nio feiii tiibuit orationem melic dulcius
ab ore fluersem .' t« v^ua.~o yhdwf [/.s-
Ktro; yhVAta» péall ctüdi) ■
rvicnelao argu-
tam ïllam quidem , & nüquam a rediice-
dentera breuiloquentiam: rf£vpAp.iVt
ihKa,
fj.ti.Ka. Kiyia( ,eV« i iraMpvQnt •
Vlyifi graiidem & vehementem , fèd diu
tarnencogitabundum facit, autequam lo-
qui incipiat.Reftiflïmè di&umeft a quo«
dam ex veteribus, loquendiroagiftrosnos
habere homines.tacendi veró Deos. Pro-
iude laudatui" è-^fj.vSia. Pythagorica,
& Spartauus ille Lyenrgus ,qui fuos k
pueris fïlentio initiari voluit. Notum eft
adagium Grascorum .Tutum filentij pre-
mium : Sc
illud Simonidis,Locutum fiiit
fe posnituit.racuiilê verö nunquam .-quod
alij Xenocrati tribuunt- Nee enimomnef
eapi*diti (unt virtute , qua Cato, quem
Cicero dicit.nullttm vnquam cmififlèveJ'
bum , quod emiflfum doleret . Succurric
Zeuxidis piftoris ad Principem Megabizu
fermo. Is enim Priiiceps cum, animi cau-
ia.in piclotisoiEcinam defceudinIèt,& vna
cum fuis de arte pingendi difputare ad o-
ftentationem auderet: Cüm piimum huc
venifti,(inquit Zeuxis) & linguam conti-
nuifti, pueri mei nefcio quid de te magni
fibi pollicebantur, quippè qni mum cul-
tum,tuamq; purpiiram obferuareut: led
vbi de arte.quam non tenes.loquiccepifti,
te continuo vt tidiculü hominem eilè pu-
tarunt.Quidam captiuusciim duceretuc
ad Antiochum regem.qui hominem comi
tabantur,iubebanteflè prariènti animo.ex-
perturum forcailè regis clementiam , vbi
ad eius qculos peruenidet u Nulla ergo
mihifpes,inquic:alludensadlufcinn regé,
qui iocus intempeftiuè iaiftus hominifiiit
exitiofus . Meritö apud Pindarum cele-
btatur.Thebaiuis Epan>in5das,qui quam
quam nuilta iciret, pauca ramen loque-
ba-tur • Ei ceriè frequenrer vfuuenit , vt
qui plushabeant pectoiis.vt ita dicam, id
eit,in quibus &c eruditio & prudentia ma-
ior,ij minus habeant lingua; . Demaratus
cüm in coufed'u qtiodam iilerec, rogatus
an id ftcerer ftulnria , an fêrmonis inopia?
Ar'jUijinquit.ihiJtus nunquam tacere po-
teii • Non poüiim tranfireabfque piacu-
lo auream Zenonis vocem , qui Athcnis
exceptus a quodam Principe , vna cum
regijs oratonbusfquod ille (cirereoseru
dicis fermonibusobkcT:3ri,curauir& quof
dam Philöfophos arceflèrcj folusriliildi-
cebat. Itaq; comitei a legatis appcüatus :
De te verOjZeno (uiquiunt ilii; quidnam
fumusnoftro Piincipi remmciaturi ; Ni-
E j hil
Vlyflls &
ratio ve*
bemens,
%dua>
Sm.
c"<it.
;^<
Megabi-
z,ui reprs
henfws k
Zeuxide:
IV.
locus intc
pefiiims.
Pm
ttes
Laus Ep&
minonda..
Demar/t-
Zeno fe-
nex ititei
pocalu t/t
tïtttrntu
,
-ocr page 148-
70            Andreae-. Alciati
hilt >nc)iiit,aliiid,qnam Athenis elTefené,
qui cacere feiat iater pocula . Qu_od non
(impliciterdignum lande habitiï eft: ma-
gnum enim eft feiiem taeiturnum ede ,
cüm eaa;tasrïtadmodum garrula.-fbrtaf-
fe maius, quod inter pocula, vbi non vno
nomiue adloquendum homines prouoca-
tur: dcnique quod Athenis, vrbe omniii
loquaciflima- Itaqueolim di<fhim eft in
nefcio quem>quiquamdiu filuit, tanidiu
Hiagmts & grauis habitus eft.-Philofophus
hic videi'i poterat, fi tacuiflêt. Pindarus
Ifth miorü i. in Herodoti Thebani enco-
mio , dicir- i\y.a.v ,xa\Ka.Kt k) to rttraTrec
(JLSVOV tïuQvftlcLv f/.H^a pipn . Atq;fr-
penumero tacuiffe nonparumgratU attu.
lit.
Idem in Nem.Od.f.;«e*Te atytZv tok
hÓM-iiili <ropaTAT>v avSpanrav voiifax •
S&penumero filere nouijfe homini fapientif-
fimum ett . Ad
eundem omninö fenfum
occurricex Plutaichoid.inquogloriacur
vel in primis Ino Euripidea. nimirum
fe fciretrty£v 76 Itttj ƒ«", >£ Ktywv ïv' ia-
fahif.
Vnde Ecclefiaftes j. Tempus, in-
quit, eft tacendi,tempus item loquendi ,•
' Prins dixit, tacendi j quia veritas prins
taccndodifcitur, & poftea loquendopra;
dicacur. Plus enim quam ridiculum eft ,
id docere veile, quod nondum didiceris .
Aquovitio diligemer dehortans Salomo.'
Si eft tibi intetleiïusj nq ui i,reSponde proxi-
mo:fin minus autem,fit manusfuper os tuit,
ne capiaru in -uerbo indificiplinato,& con-
fundaru-
Ecclcf.f. Igitur
Sic linguamfr&na reit* rationu habena,
Ne te confundatfi verba fuperfiua firn dat.
DignaprofecT:öiunr,vt animisnoftris per
petuó inicribantur illa Philofophorum
przcepta , quibus monemur , vt veloces
quidem adaudiendum fïmus & accurati ,
flcad videndum quoq;: ad credendum ve
rö tardi,ad iudicandum tardiores etiam,
Verbant ad loquendum verö tardiffimi. Qiiia
*latnt->. enim,vrPoeta nobilis dicebat, verba alata
fuut & volantia, milla vtiqjarce reno.-ari
ca potetunt. Non defiuam priüs, quam
huc retulero pulcrum cenè Pythagoraj
Sami j elogium,quod fcripcum reliquit A-
puleiut t.Floridorum.quandoquidem de
iilentij laudemihi verba facienri occurrar,
quod aliquis ex veteribus longi ante dixs
rat,nnUoscettèfbre fapieuria:fru(!tus,iiifï
qui a radicibnsfilentiiproficifcantur. Sic
igitur hic uoftcr ApuLTot ille docloribus
eruditus (Pythagoram inrelligeab AEgy pyth*lK
ptiis,ChaIdasis,PherecideSyro,Anaximan rtcurr>r
dro Milefio.Epimenidc Cretenfi, aliisque ienti#^'
multis edodhim ) tot tam que multiiu-
gis comitibus difciplinarum totoorbe hau
ftis.vir prxfertimingenioingenri, ac pro-
feclo fupra caput hominis aiiimi augu-
ftiot, primus philofophix nuncupatorSE
creditor.nihil ptiusdifcipulosüiosdocuit
quam tacere.-ptïmaq; apud eurn medira-
tio fapienti futuro ljnguam omnemcocr,-
cere:verbaque,qua: volantia poetaiappcl- 2Vg<*"'
laiit,eavetbadetraétispinnis,uitranuirit .£8(,T*f'
candeutium dentium premere- Prorfus, %pMt'r
inquam, hqcerat primum fapientia: rudi- ji/yr^f'
mentum,mcditarieoridifccre:Ioquitari de
difccre:&c- Idem fuitlambliciPythago-
rei prajceptum , yhóiysn; irpoTav aJhhti>\>
Kpó.JH
i Stotf iTrófJiivs;; linguam cobibe
prei alt/s omnibus,ad Deorum exemplum
.
Idem fentic Hefiodus lib. i ipy-
Thttvirnt Tiït $>iff<t,vpi{ iv axSrpónrots-il
kpifot
QtifaKtis, irKttSV S~iyó.(lS Kdt,7* p.l7pcv
htrne.
« S'l KAX.0V ffTtüK » Tttyjt Km ttvTot y.H-
lingua bonum eximium eft homini,Jipau
ca loquatur,
Siq; madum conferuet, ineft tune mugnx
■venuslas.
Siprobris laceres
, laeeraberis illicopeius.
Idem : Paren, lingut maximus thcfaurus.
Cuius léntentiam eleganter quidam ex-
prefïït:
Optimus efthominum lingua tbefaurus,0'
ingens
Gratia, qu&parcis mijuratfingula verbis,
Zeno Cittictis cüm vidiflètadolefcentcm
multagarrie.item : Aures , ftiquit.unewi
linguam defluxere:fnbmoncns adolefcen-
tiseflè multa audire.loqui panca- Idem
dicebat ob id binas habenius aures, os vni
cum,vt pluraaudianuis , loqiiamnr pau-
cidlma. Id quod Muretus fic reddidit:
Vt nos pauca loqui ,plura autem audire
moneret,
Linguam vnam, natura dunt dedit omni-
bus aures.
Sed ad id argumentum copiosè locuple-
tandnni,confulto repetequaehabet doclif
fimè congeftaPlutatch. commentatio De
garrulitate , Sc traftatu delfide & Ofiri-
Hcquo locodocec>quid olim Harpocra-
tes
-ocr page 149-
Emblemata.».
7i"
res apiid Aigjrptios myfterij habuerit. femper efTetacendutn.mficumtacmirró-
Dc filentij vtilitare prarterea videGelliu rasnocet.ipfoSalornonedocente.Prouerb.
Ub.ii.cap.io-Plin.j.cap. ƒ.&i8-cap. 6.
ï'toüctbium,Tutumfilentijpr&mium. At
ne de filentioipfb iiimis verbofus firn, ia-
«am filebo, vb' priushoc mum imprima.
11 .Qui cufioüt osfuum, & lingu*mfu&,
cuftoditab anguftijs tmimamJuam.
Et
Proximus ttte Deo, quifcit ratione tM~
cercj.
Non vulganda confilia
E M B I E M A XII.
T 1 M1N E quod c*co , obfcura & caligine monftrum
Gnofiacis clattjït D&dalus in latebrü
,
Depitium Roman* phalanx in prtïia gefiat,
Semiuirofa nitent figna fupetba bouc^j
:
Nosd monent, debet e Ducum fecre(4 latetc
Confilia: aucïori cognita techna nocet.
COMMENTARII.
DEp» ngitvr fignum militare quodani feu rabernaculo collocata,ha(re-
Romanoi'tim.aqinla fcilicer.laurea- que iropoiïra , cuius ima pars prarpilara
'a>expai)fisalis, volauti lïinilisj in facello eft,& rerrannfixa. In.fdi ulaaurcniilla,
E 4.           imago
-ocr page 150-
Andre^Alciati
72
dum ille 'm intimo & fecretiffimo labyrin
tho abditus perhibetur:itaducis cófiliiira
lèmper elTetoccultiim.Haeclle. Hinc (a-
piens Imperator Q^ Cxcilius Metellus
Macedonicus,perciin<ftantibus Tribunis,
quonam exercitum huc illue agitaret ? Si
purarem.inquir, tunicam meam meorum
confiliorum eflèconfciam, eam aóhmim
exuerem , combureremq; Q^od argtitü
refponfum extolliturenam a Crinitolib.
i9-cap-7.EtAntigonus Macedonum Rex
Philippofilio multis pra?fentibus interro
ganti,ac dicenti: Q^iando caftra mouebi-
rnus?Nihil aliud refpöndit, quam, Num
metuis.ne folus tubam non audias ? No-
tans adolefcentis imperitiam > qui de hoc
patrem multis audienfibus percontare-
tur,cum inbelJomaximè celanda fint con
filia principum •Hïc quidembelle dici
putat Lipfius,fed vnde rufticulis illis Ro
manis Minotaurus ,& fabella hasc iunotue
rit.dubitat. Vnde veretur,ne non Mino-
taurus.fed Taurus fuerit.robuftum acfe
roxanimal.atq; aptum pugnK,& bellico-
fis viris maxime congriuim, propter inge
niuin dimicationem ample&ens.fparfa fl-
quidem in altum areiia,eoq;ftimulo arde
fceiisdciinperiocertat.cornilms in prociu
ftu manentibus durii aduerfarius accin-
(Sbusduello, vt expficat Simon Forcatu-
lus lib.tf-de Gallorimp- & Plulof. De fi-
gnis milirai'ibus pulehra habes.apud Ro-
bertum Valtuiium de ra militari lib. 10.
Ioan. Antonium Valtrinum- lib- 3. cap-P.
de re militari Romanorum,& apud Gui-
donem Pancirollum, eiusq; doAiffimtim
fcholia(ten,& alios.
1JMINE quodc&co&c] Defcriptio pe
riphrafticalabyrinthi.in quo réciuiiisfuit
Minotaurus.Eft au tern labyrinthus Ifido-
ro lib.if.ci-pcrplcxum parietibtis xdift-
cium . Ouidvo multiplex donuiSjCXca te-
fta,& liniina flfxu ducY»
«'"■ errorem variarum ambage viarS.
Virgilio ,
Lttbor ille domm,&inext;ica!>ili$ error .
Horunt quatuor cdebrantur itaconftru-
öi,vt diltolueic eos nee vlla quidem fa:cu
la poffint. Primus AEgyptius, m ctiius
medio pro numero pra:refturarum 37.
erant aulï.iuquibus AKgypti prsfefti fe-
peliebantur. Via; erantlongéctortuofa;,
Sc fubterraneas,qua:ad domos illas peifof
fis cuniculis ducebaur.-cctcrum adeo intri
cara;,
imagoeft Minotauri, bouisniniirum hu-
inanafacie,promifIabarba prarditi. Hanc
elegantem piifturam Dn. Pignorio debe-
mus,i:i c?terisenim edicionibus omnibus,
pro MiiiotauroCentaurus videturexpref
lus , Si in ea vexilji fpecie , quam veteres
rmfquam agnouiflè teftatur-Porre qui de
jmagifie Minotauri plura vo!unt,ab!egau-
turad Dialogos A.Auguvtini Archiepi-
fcopiTarraconenfïs.qui Alciatum pra:ce-
ptorem ita proximè premir, vt non fecun-
d«»,fèd alter abi Ho fit-An veroin eadem
asdiculacum aquila effigiebantur canera
figna prifcis vfitata,vt Lup'i, Minotauri,
Equi, Apriidubium me reddit locus Pli-
r.ij,queni habetlib-10.cap-4.vbi aliquan-
do aquilam folam exercitum comkatam,
reliftisincaftriscajterisfignis, lego. Sed
ha:c Tetpipyaf.Hxc Minotauri imago re-
uocatmihi in memoriam nummum quë-
dam,qiiemmihialiquar.do Bolzani often
dit Generofus Dn. Marais Sitticus Baro
a VVoIcKenftein &c qui intercajterosau
reos,ai'genteos, aueos nummos (quorum
ille antiquitatis amóre, tantum congeflit
numerum , vt iuftum iumenti onusexa:-
quare poflit) protulitquenda.cuius igno
tum metallum.colore enim cuprum fmii
latur, fed duricie etiam marmor vincere
videtur: in hoc effigies apparetfemiequi >
pedibus folum anterioribus,colloiubato >
auriculisequinis, & facie humana,vti hic
in Minotauro videre efblitteras in circum
ferentia vetuftas exedit Q^uenam hajcfit
figura,ego anceps, lubens alios audiam .
Quoad epigraphen,hancgeueraliorem een
fet SaniftiiiSjquam pro Emblematis ienfu:
Nam dicédum fasr3Z,Nonvulganda con-
Jilia ducum,
Sed nodnmin fcitpo .
Dbsv-mptvm videtur hoc Em-
blema ex Iib-i i.Sexti Pompei Fefti,dicT:io
ne Minotaurus,cuius hase funt verba:Mi-
notauri effigies inter figna militariaeft ,
quoniam non minus occuIt3 eflè debent
coufiliaducum , quam Klit domicilium
eins, labyrinthus . Minotaurus putatur
«flfègenitus, cim Pafiphae Minois regis
Txor dicitur concubuilfe ciim Tauro.Sed
affirmant alüTaurum fuiflè nomenadul-
teri. Idem & ex Vegeti03.de ie militari,
cap.é-haberi poteft:Tutim"rnum,inqiiit il
le.ia expeditionibus crediturfacienda ne-
fciri. Ob hoc vetcies Minotauri fignum
in tegionibus habueriint: vt quemadmo-
Lipstf '"
ieciurf
iH'
Latf*
tbtti •
ii.
Tons ~Em-
ilematis.
mr
ftif'
-ocr page 151-
Emblemata-j.           73
«at*,vt quihasiiigrefliiseflèt, inexplica-
bilierroreduceretur, Si exitum inuenire
«equiret.Ideoq; laby rinthum appdiabat.
Portam habebat ex Pario marmore can-
didiflimo • FeiTus iani eundo ctim quis
ad viarum fiiiem perueniilèt, deferebatur
ad porticum columnis de Porphyrite la-
pide coiifpicuam.qnx nonagenisgradibus
afceiidebatur.lndeperueniebaturinaulam
fiue ca;naculum marrooreunij pulcherri-
Biis fimulacris& ftatuis ornatnm : fed &
vic_ feu meattis illi erantmarmorei,aut la-
pide policoforiiicibus tecri.quedam ctiam
fores adapei'ta: emfniodi edebant- fpnum ,
ac (itonitrti intus terribileexifteret.Coiv
cigua huk labyriutho erat pyramis am-
pla,latitudinequaqua verfum quatuoriu
gera foliobtinens,altitiidine ofto : in qua
p           Rexüle, qui labyrinthuni iftum fecerat,
r>tkns. erat fepultus.Hinc vtiq; fumpfit D^dalus
exemplar alterius labyrinthi, quemfecit
in Creta,fed centefimam tantum portionc
In », eius imitatus.vt Herodotus, Plinins,&a-
**««. |jj [xadideje.Tertiusfuitin Lemno. Quar
*'«'e«j, turn Porfena Hetrurie. Rex fepulchricaü
fa fibi fecit.Gallica magnificentiaexterno
rum Regum vanitatem longè fuperante.
Moles fuit fub vrbe Clufio.Iapide quadra
to,è quo fine lini glomere exitus non da^
batur.Pyramidum in eo fitarum altitudi-
nem M-Varronem puduit adijcere, fafti-
giatum opus alias defcribentem,& in fum
mo orbem anieü,exquoexcepta cathenu-
]is tintinnabula vento agitata Jonge foni-
tns refeiebant. Delabyrinthis plu ra vide
apud Plin-Iib. 10.C.4.& lib.36.cap.13 Ifi-
dorum lib 1 f.cap.i.Chaifaiieuni in cata-
logo gloria: mundi,part. n. confid. 7/.
u.          Pomp.Melam lib.de fitu orb. i.c.9.
f "'"tixu Mc?ifimm] Minotaurum intcllige, q«i
         fuit filius Pafiphaes.filia; Solis.vxoris Mi-
nois regis Cretenfis.Ea fiquidem in nefan-
dum amorem tauri delapfa fuit, adeoque
exarfit.vt pateretur fe incluJi lignea: vac
ca:,quo tauroillo potiretur. Ex quocon-
cepir, & genuit hotribile monftrum , for-
niani habeus partim hominis.partim tau-
ti,Venen1; monimentanefandxMinos au
tem Rex volens monftrum illud Minotau
tier oculishomintim occultare, Uxdalii
iuflltlabyrinthum extmere, a:dificiumob
fcurum,&inextricabilibiiserroribus clau
fiinijin quo Minotaurum abfeondit. Hi-
ftoriam lefetunt Hygiii.Fab.4?-Pa]fphat.
lib i.fabnlof.narrat.Oui'J' 8.Metani.V;r-
gil.ó.AEneid. Diodot. lib S■ Ouid.i. De
arte .•
D&dalus ecclufit coceftum feminc matru,
Semibouemq; "virityfemivirumq; bouê.
Phuarcluisin vita Thefei aflèrit, exPafi-
phaes & Tauri, c^duxerat Regis Minois,
adtilrerio conceptum fuiflfe Minotaurum.
Monftraautem vocantur errores nature,. Moftram.
Facit enim cafus enortm in natura: fïcuc
fortuna parirerroiein in homine: vt cum
bonus ahoqui G rammaticus,tameii barba
rifmum vel ïblcecifnium loquendo teme-
rèfacit. Phyikimonftra vocantea corpo-
ra naturalia,que; non habentiuftum fitum
membrorunijiieqj confuetam natura: pro
portionem partium .
Gnofiamlatebru] Inclaufo & obfeuro
carcere labyrinthi Cretenfis. Gnol'us.fuie Gnofut.
Cnofus,feu Cnofllis, vrbseft Cretaiinlii-
le,,olim Cerathusdida.nunc Candiajquo
dam Minois regia- Vnde Gnofus,Gnofius,
& Gnofiacus, adieftiua.
D&dahts\ Dgdalus (vtex Chronicis Eu D&daltu^
febij difcitur) tempore GedeonisHebre_o-
rum ducisclaruit.Athenieniïs fuit.Mitio-
nis filius, faber ingeniofiffimus , cuiusin-
uenta plurimanaiiat Plin.üb. 7.cap- $6-
Vifus eft is fïmulacrafecifiè fefe mouétia.
Labyrinthum in Cretafecit,inquem poft
occifum a Thefeo Minotaurum,vna cum
Icarofilioinclufuseft: vnde cum aufugif-
fet , propter uifcrutabilem fugam (vc ait
Pal?phatus ) pennis auolafle exiftimatus
eft-De quo plura infra .
Romana.lPhalanx] Excrcitns Roma-
nus. <bóha,y£, agmen militaie^quo Mace- phalar,
dones vtebantur> vt legione Romani. Li-
uius appellat cuneum & aciem militarem,
connexione atq; teftudine quadrata mili-
tum . Continebat phalanx ofto millia ar-
matorum. Verba QXurtijcMacedones
Phalanges vocant peditum ftabile agmen,
vbi vir vko,armisarmaconferta fuiH.Idc
lib.j.Alexanderphalagem.qua nihil apud
Macedonas validius erat, in froute confti-
tuit.Non ignorandum , veteres lignis co-
rynisq; id eftjclauis depiignare confueuif
fe, qu? ratio militum phalangibus nonii-
nis caufam prfftui/Tecreditur , fiquidem
ligna vocantur phalangia.Argumeuto eft,
quod ex materia compaclas fubftruftio-
nes ctiam phaUngas vocitamus:& quena-
uibiisfubijciuutur hermata,id eft,fnfte'i-
tacula,
-ocr page 152-
Andreffi Alciati
74
nifeftat.quidnam fibi veïit Antor.nimiriï priridf
quod nou minus occultacflè debeant con- csfilitli
filia Ducum & Principum , quamfuerit CHlpjtd*"
olim domicilium Minotauri labyriiuhus:
idque vel maxime in bellicis expeditioni-
bus oblèruari debet. Yc eiiim momenti
plurimum ad viftorfam habet taciturni*
tas , ita fcjpenumcro ingentes adfertca-
lamitates lingu? imempcrantia. Dion au-
ctor eft.Tiberium Cdareni.cuno aliquatv-
do apudeum quifpiam perc5tarecur,quid
cauf? eflèt, cur fua confilia minimè com-
mitteretii$,quibiis tutó fiderepoterat.re
fpondiflè:Auc nulli, aut pauciscognicum
eflè oportcre Principis confilium . Hinc
feftiue.vt omnia.Plautus inMilitc:
Nam bene confultum , inconfultum efl,fi
inimicufit "vfui:
Neq; poteft,qKin,fe id inimicts v/ui efi, ob-
fit mihi.
Nam bonum ciïfilium furrifiturfipijjiml-,
Si minm cum cura auttatalogo Icquendi
leftum idefï:
G^uippefirefciuerint inimici confdiü tuü
,
Tuopte tibi confdio eecludunt linguam,&
conBringunt mantts.
Atq; eadem, qu& Mts voluifli facere ,fa-
ciunttibi.
Siquidem reuelata&aperra confilia , non
modo Rempub.toram,fcd & ipftim hand
raro proditorem pefliindabunt.Hoc enim
modo iufiurandum illudiiiearcana panrlc
ret,violans»facilè üioipfüis indicio,& pio
priis peribit armis. Nonitaq; temere hi,
quiarduis negotiis pr?funf,aninii confuN
tationes, neqj intimis etiam amicis com-
mittere debent . Etenim a<j(j.^Kos\tpiv
i?i%pif[/.ei. . Confultorres efl facra-.yioni-
de non cuiuis communicanda PJutarch.
trtpi ToKw^pety/jiaa-ovMf • e! t« t«V /J-H^i
VaV KCUUL (tITKVTtf, WpO&V&Ki&KKO*/ 7»t
yVGxrtat icturic. Qui potentiorum ma-
la inquiruiit,f?pèantè feipfospefliuidant,
quailv cognoueriut quod quxrebauc • Et-
enim quifolis radios, & fplendorem om-
nibus apertum diffuiumcjueiioluntintuc
ri, fed ad ipftim fblem conuertunt oculo-
rumacicm, exc?cantur-Itaqj Philippides
Comicus,cum LyfïmachusipG dixiflèt,fe phiUft'',
veile de fuisaliquid rebus impartiri.-Qtnd £es Co11'!,
vis (inqnit) o Rex,modó ne quidpiam ar ctis ff
cani-Qufenim fuauiflïma& vifti pulcher j«fiinf'
rimaRegcs habent.ca libcrè ortentari vo- êfjutft'
lunt,vtiplendida coiiuiiiia, opes.nmnifi-
centiam :
racula.dicuntur [cent phalangia.Inde f'or-
fhalanx fan phalangia nuneupata, qua: è trabibus
ntiimal. telas contexuntianimal eft (imilc aianeo,
dcqiio Ccelius Rhodig.lib-7.cap.16.hanc
narrat fabellam . Scribunt Gr?ci,fiii(Teui
Attica Phalangaquédam,cui fbret Arach-
ne foror:cum vero ab Minerua hoplom»
chiam perdidiciflèt Phalanx,& tel?artifi-
ciuni A rachne,matrimonio Ce inuicem ob-
ftrinxere;indignata Dea , in reptile gemis
■vtrumqs deformauit, quod afoetu deuo-
Pbalanx
'tnterno-
éittm.
retur fuo. Ad digitos quin etiam vocem
liane reuocat Ariftoteles:Nain qua flexus
coiiftat,condylus(inqnit) appellatur;qtisi
non fle&irur, phalanx •
Semiviroq; boue] Alludit ad illud car-
men Ouidii,quodfupra retulimusexz.
Artis :
Semibouemq; virum,femivirumq; bouem.
Qui quidcm verficulus ex il lis cft , quos
Ouidij ar amici Ouidii ex ipfius operibus fublatos
lutta.
volebant . Qua de reextant verba Senec?
i.DecIamat.hbin huric modum.-Rogacus
•liquando ab amicis fuis, tt tolleret tres
verfus,petiuit inuicem,vr rresexciperet,
in quos illis nihil liceret. Confcripiêrunt
illi quos colli vell«nt fecretö.hic quos tu-
ros eflè veller: in vtrifque codici'lis iidem
•verfuseranr.Ex quibusprimum ftiiflènar
iabar Albüiouanus Pedo , qui interarbi-
tros fuit :
Semibouemq; virum,femivirttmq-} bouem,
Sècundum .•
'Egelidjtm Boream,egelidumq; Notum.
Exq'.ioapparetfumnii ingenii vironon in
dicium defuiflèad compeïcendam licentia
caiminum iuonim,fedanimum.Aiebatiu
terim decentiorem eflèfaciem, in quaali-
quis njuiis eflèt. H?c Seneca.
Signafuperba] militaria figna , confpi-
cua.inalcum erefta .
Auciori cognita techno, nocei] Confi-
Jium ducis de re dubia vel periculola fï de
tegatur ante tempus.nocet ei, qui detexe-
Techn*.
rit. ttyj», ars,amficiiim;aIiquandopro
dolo,a(hitia,impoftura,cauillatione,frau-
de artificiofa, offucia (vtinqtiit Plautiis)
quemadmodum Ars, apud Latinos,qualc
eft illud Me ars deluditurarte . Vfunttir
& LatiniGr^cadiftione.Teiem.in Ëumi-
, eho : Tamfcio hanc technam a ^armeno-
neprofeBam, quam me uiuere-
Et in Pro-
ticrb. Technam hanc in tefiruxifli
IV.
          Epicraphs Emblematis fatisma
-ocr page 153-
Emblematic.
?r
centiam: fi qaii aucem fit arcani, id qui-
dem non eftmouendum,neqj vel minimvt
atcingcndum.&c.NotaefthiftoriadeFul-
nio,cuipefltrnèceflït,quóuarcaiuim Prin
cipis Augufti O&auii crcdere vxorinon
dnbitaflèt. Nam
■A-tfli gratl* nullm retegitfecreta periclo,
Voemineo,cum fitgarritla lingtta, gregi,
Nos Germani fic efferimus:
Willjlu -vvot -verfchvvigen hitben,
So thue es deinem vveibefagen .
Dm bleibt bef tbr alfo ver/Moffen,
Als zivaffer in einfib gegoffen .
Scribic O,- Curti11slib-4.de Alexandri re-
bus geftis, Periarum morem eflê,vc arca-
na regum mira fide celent: vt non metiis,
neqj fpes vocemeliciat.qua prodauturoc
Clilra:vetus enim difciplma Regum filen-
tuim vitc^ periculo fanxerat. Linguam gra-
uiuscaftigari,quam vlhim probrum : nee
magiiam rem fuftineri poflèputant abeo,
cui cacere graue fit, quod homini facilli-
nium natura efle voluerit: he,c ille . Huc
reponenda verba Caflïqdori ex formula
Notariomm.Iibro fexto Variatum; Nou
dubiumeft,ait, omarefubieiftos Priucipis
fècreturo, durr.nullis sftimanturnecefla-
ria poflê committi.nifi qui fucrint fide ma
gna folidari . Publicum eft quidem omne
quod agimus:fedmultanon fuut ante fcié
da.nificum fueriut Dcoauxiliante perfe-
c"ia;quc. tafito plus debent occuli, quanto
amplius defiderantu r agnafei,Regis c'on-
filium folosdecec fciregrauiffimos. Imi-
rari debentarmaiia,que continent monu-
menta chartarum , vt quando ab ipfis ali-
qua inftruiftioqu?ritur, tuncloquantur.
Terumautem dilfimulare debent, quafi
fcientes nefciant. Nam folicitis inquifitö
ribus fepè & vultu proditur quod tace-
nir.&c- Leoiniperator,lib.DebelJicoap-
paratu : In rebus (ait) occultis & abditis
fideles adhibetibi & temperantes viros, &
taciturnos,& qui in fuanon aliorum pote
ftate fintjCtim fecret^ res ift^.vt fecretio-
r« fiantj minimè ad cognofcendum mul-
t'tudine indigent.Ono&nder lib-Deopti-
"lo Iinperatore, ca.Deconfiliisnoneuul-
gandis.fcribit; Stulti incoufideratiq; eflê,
temere in uulgus cófiliü promere,&mul
titudini arcanü intern peftiuè committere.
Improbin.& qui de Repub.malè fentiüt,
««wfniodi obferuat occafiones:quas nafti,
'n hoftes cófeftim tiasfugiunti cü nuucifi
allatun, vilde fibihonores & prajmiacoii
fequi polfc rentur- Necfuit vnquam vi-
lus exercitus , de qiio pletasqj ob caufas
turn liberijtum ferui in hoftes haud cómi
grent:vbi prajfertim arcanü aliquod atq;
ierium tra&ari fentiunrjTel conferédima
num & prejiandi tcpusadueiitare animad
uertuiit.He.c ferei]le.C?teiü acerbacertè
lex fuifolim apud AEgpyiios,qua iubeba SeuerA->
turijs abfeindilinguam, qui Reipubl.ar- Mgyftio-
cana, qux tefta eflê oporceret, alicui de- rum lex.
texillênt, vt retulit Diodor- Sicnlus. Lau
dabilefuit inftimtum nMionim , quoob-
(eruabatur, vt ft quisde Rep- quidpiam
fcirei rumore, aliove modo,id ad magi-
ftratutii deferrctantea.iieve cum aüp quo
quam communicaret, ne indepublicis re
bus detrimenti aliquid importaretur .
Magiftratus qua: acccpiflèt, vel occnlta-
ret, fiita videretur, vel multitudini pro-
deret, Eam ob rem Athenis, cüm hofpes
veniflfet in officinam touforis, narrare co»-
pit vidos eilè Atheiiienfesin Sicilia : ton.
forftatimad magiftratum renunciauit:
hofpes, quia non £»tisconftante:affirma-
ret> ve! quia vrbem totam eo rumore per
turbaflèc , vinétus.tortusqueeft , donec
certiote nuncio de vero coiiftitiflTet. Rcuc
ra mul tum refert in rebus tam magni mo
nienti non temere fpargi rumores faifos,
vel parum veri fimiles : vnde ex fumma
profu iaquela:titia moeror accrbiflmuis,
fummaqiiecontternatio; aut contra , ex
moerore lxtitia nimia & immoderata;quo
nihil vel corporum valetudini, vel publi-
ca; fecuritati perniciofius . Referrem
exemplum Val. Maximi de Publio Va-
tieno, fed obuium eft cuique, lib. i .cap.8.
cui etiam atgumeuto belle cóuenit,quod
idem fcribitinitio üb.z. Valerius.- fingula
enim exfetibere nou vacat. Interea ta-
rnen nonprxtermittam, quod habet Am
mian. Marcellin. ii, apud Perfas nemi-
nem confiliorum fuiflè confeium , prater
optimates taciturnos & fidos, apudquos
filentij quoque mimen coleretur. Vide
Vegetium De re militari cap. 6. lib. }.
Frontin. Stratagem. lib-1- cap. i. H.-ec
cüm eflèm commciitatus , illud i te rum
fuccurrit ex Platonis Thcage: Coufilium Cofdium
rem ejje facram
. id eft : o-ü/Z/SkAok /e- resfacm
fQV Aveu ypn{/.a. ■
Cui conucnit, quod
efFertur c Menandri yra(jicu{ : hpov «A«
iïasifiv >i avpZwhi*'. Reperitur & in
Xenc-
l* «f-
*"l»l
%
Prin
ar-
"«m.
%
%do.
-ocr page 154-
Andrea: Alciati.
76
grippa: feruus.CIemeni nomïne, qui Au*
gulti auditamorte, fefe pro domino gef-
iitjvarioque apud mtihos rumore fparfo.
Agrippa: uomeu mentitus ) is vindus ad
Tiberium dolotrahicur > & percontanti
Imperatori; quomodo Agrippa fadusef-
fet i fertur reipondirtè: quomodo tu Cx-
far.Vtcderec iocios fubiginon potuit.nec
Tiberiusdeeo fupplicmm fumere palam
auftis, in fecreta palacij parte iiifttt interfi-
ci, corpusqj dam auferri. Anacliarfts in
Xeuophonte, « Myofitv» hpèL <?uy./2i>vkii.
Ad lociipletandum veró pulcherrimura
thema de non vnlgandis principumarca
ïiis.fuccurriit ex Corn.Tacitoloci duoin
fignes : Primus eft initio ferè Annaliara ,
vbi de nono Tiberij principatu agic,cuius
tacico iiiiTu cxCus eft Pofthumus Agrip-
pa,centurionis cuiufdam minifterioüiun-
ciaiuienimcenturioni,vt mos militiai.fa-
dtum elfequod impera(Iêc,neq> imperallè
fe(è,& rationem fadi reddendam apud Se
natum refpondir. Quod poitquam Sal-
Arcana Ulft'"s Crifpus particeps (ècretorum com
domitf Per'cmctuens ne rcus fubdcrerur , iuxra
Jmperato Pe»culofo , fida feu vera proineret, rao-
rtsnon de m"t Liuiam, nearcanadonuts,neconfilia
t'tenda . air|icou,ni > minifteria militum vulgaren-
*
         " tur, nèveTiberius vim principauis relol-
uerer, cundaad Senacum vocando : eam
conditionem cfte impcrandi, vt non aliter
ratio conftet,qiiam ft vni reddatur • Sed
&lib.i.vbide fiditio Agrippa (is erat A-
Ant'*
conuiuio apud Soloneni confopitus ita de ~ (
cubtierat, vt finiitra comprimi pudenda •*
vidcrentur.os autem dextra , quod fraeno
valenciore indigere linguam opinaretur.
Rede vtiq; quando non facile tot recen-
fueris homines, qui Veneris intemperatja
calamitates fibi cóntraxerint, quot ciuita-
tes principatusq; arcaiiorumdefolaritenu
ciatio. Quapropter loco conclufionis efto,
ïilentium omnino feruandum in confilio,
quod vim habere vis aut vfum .
_■                                                                                       '■■
Nee quasftioni quidem cedendutn^.
EMBLEMA XIII.
-ocr page 155-
■Emblemata^.
f^ F.CROPIA efficiam quant cernü in arce Le<tnamt
Harmodij \an nefcis bofpes 1) amica f uit.
Sic animum placuit monBrare viraginü acrem
More f er x, nomen vel quia tale tulit.
Slwdfidibus contorta
> fuo non prodidit vllttm
Indicio, elinguem reddidit Iphicrates.
COMMENTA Ril.
LTAec quoq, figul'ainduftri? Pigno quitur. Lactantium Firmianum lib.r. de
rij debetur» quam fanè nonpofllim
non cuaxmroperè probare • Stat enivn lea;-
la ere&a in arce feu ttirricula, elinguisjfu
Praquam nochia, Atheniendum iniïgue»
depicra ceinitur,ad defignandum, Athenié
filim opus eflè. Hoc itaq; polïtu cxpri-
'iiitur primtim ftatua in fuo fitu; apparet
deinde in leonina fpecie fexusdiuer(Itas,&
l'«gu;edefei5his:qua?fli)gula anteain leeua
{j luadrupede & prooa nó itaerarcöfpicua.
*%é/
         Pe r i T v M hoc totum eft ex PIu-
J0S- eft,de ioquacitate . Pulchrum, ii>quit,&
Eeaïna fonitudinis habet mumis Ea erat
ttleretrix Harmodio& Ariftogitoni fami-
liaris. Erat & coniiu3tiouis aduerfus ty-
tamioscoii(cia,& fpem conceperat.vcfce-
lïiiia.rem cafaram feliciter: biberat enim
eX communi Cupidinis cratere, atque ar-
8'jseinfdéDei initiata, myfteriorum erat
cünfcia . Verüm vbi de illis fupplicium
ui.ïiptum eft.ad quasftioues vocata.fateri-
^Ue iulfa , imllum ex reliquis conuiratis
Prodidit,fed forti animo fuit, referens em
*°s ülos nihil feindigmim palFiirös.qui il-
'ani düexerant. Athenienfes atnem encam
febraeanses le.rnam .elinguem in veftibulis
'reis coiiftitueruDt: vt fbrtè animal indi-
caret inaiiflam animi fortitudinem:quöd
■*''i,- Ve'° 'lnS113 carcKtyfilentij fidem oftende
HitSy iet. Euïebij verba,qua; in Latiniscodici-
bus haben:ur,fic fe habenr:Armonius, in-
T'itille, & Ariftogiton Hipparchum ty-
J'aimum iiuerfecerunt,& Lemna meretrix
arnica eorum cüm torrnentis cogeretur ,
Vt focios proderet,linguam fuam mordi-
clisamputauit.Ha;cille. Sed vides multa
fotruptè legi, nee fokim in Eufebio, fed
iiinuiltis alijs aliter Ieguntur ha:c nomi-
1]a)& hiftoria diuerfe narratiu. Qu_am (ï
falfa relig'Cap. 20. qui omnia confiindit.
Arrianuni Iib.-j.de rebus geftis Alexadri.
Stephannm Nigrum,de nimio vita: luxu.
Alex.ab Alexandrolib. 1. cap.j.Boccatiiï
de claris inulicribus.cap 48.Petrum Cri-
nitum , de honeftadifcip.iibi?-cap.8.Au-
Ium Gelliun1.lib.9- cap. .2..&lib.17.cn.
Paiifan.iirAt'ricis./Uhenaeum Dipnofoph.
ij.cap.i+.PIiniuin liby.Qap.zj.idemque
prolixius Üb.34 cap.8 Ariftot.lib.i.Rhe-
tor.ad Theodeft. cap.41. & 44. Sed ne i«
ius vocer ab illis,qui librorum fupellecti-
li non adeo fuut inftru&i, hanc hiftoriam
paulo alrius exThucydide,c!arim~mo di-
ligentiilïaioq; fcriptore peramus . Is igi- Hiftoria
tur lib.6 iic au: Qjram ego rem pluribus Harmo-
commemorando olteidam.nec aüos Grce- dij& Ari
cosjiieq; Athenieufes ipfos de fuis tyran- ftogttcnu
nis.aut de regefta aliquidcompertum lo ex Thucf
qui. Etenim cum Piiiftratusieuio ui ty- dide_j.
rannidedccefiïlèt.non Hipparchus, vtple
riq;opinantur,fëd Hippias, qui erat natu
maximus,obtimiit principatum. Eratau-
tem Harmodius quidam floie a:tatiscou
fpicuus,quem Ariftogiton,media; inter ei
ues coiiditionis vir.adamabat.habebatqj Is
Harmodius ab Hipparcho Pififtrati filio
appellatus de ftupro,non modo non expu
gnatus eft , fed etiani quetelam ad Arifto-»
gitouem detidit.Hicamatorio doioreaffe
cirus.extiiTiefcensq; Hippatchi potétiairij
11e vi adolefcentem fibi auferret, protinus
infldias tenditad deftruendam pro fua fa-
cultate tyrannidem . Inrerea Hipparchus.
cum rurfus folücitando Harmodium ni-
hilo magisinduceret, ftatuerat tarnen vi
nihil agere,fed in loco aliquoocculto-Cül
neq; ficquidem proficeret ,accingebat Cs
ad eum contumeliaprofeqnendum.Soro-
rem Harmodij puellam nunciatam veni-
Wo p re>adeas Eilium Gyraldum Dia rein pompa quadam ad geftandum caut-
6" oetarum 3. Cum de Hipparcho lo- ftrum.per fuos a miuifteriofuhmouit.di-
centes.
-ocr page 156-
AndreceAlciati.
78
centes.non permittere idmagiftratti, quia   &couftantiores in torHientisquibiifcum-
uidignaeflcc. Quod a;giè ferens Harmo-    qiieperferendisChriftian$perfiiafionisno
diiis,& ob eum iTiultó aegriiis Ariftogitö,    mine : quandoquideiu leui adeó de caufa
comparauerunt omnia,qu£ ad confpiratio    reperra: raulieres efTent,qua:tamfortiaiu
nero pertinebant : operiebautur tarnenfe-   mo pro amicorum falute ac fama non mo
fta,qua;dicuutiu' magna Panathen;a,quo    döcruciatusintolerabiles parui feciffent,
rmathe-
fed & fpontanexmorti fefc dedi(Ièiit.Hc.c
enimipfa,carnifice iam defeflb, poftremö
linguam fuam commeftam in facicm ty-
ranni faniientis expuit, vt expueret & vo-
cern,ne coniuratos proderet,fietiam vicla
voluülèt, aic idem Tertullianns . Addic
Gellius, in honorem Harmodij & Ariftq-
gitonis a ciuibtis publico decreto fancitu
fuiflè, vt nemo vnquam ipforum nomine a\
vocaretur. Vide Proueibium, Harmodij &*' J'
canTilena.
Eadem in tormentis paiien.tia, tf «
vel pertinacia potiiis, prodita memoria: U**
fuit de quodam, qui Ptincipem Gonzaga
prodituruserat, & in hoftium manus tra-
diturus.quam hiftoriam petas liectex Car
dani 8.cap.4o.Derenim varietatc.Exem-
plapermulta eadem pene fuut apud Va-
ler.Max.lib.J.cap.j.idemq; omnino Plu-
tarch.in vita Hyperidis Rhetoris. Hifto-
riade Lercna contigit Athenis (vtex Chro
nicis Eufebij elicitur) quo tempore apud
Romanos Tarquinius Superbus regnabat,
Olympiade éj.
                                              .
CZCROl'IA »'»*r«]ideft,Athenienii, 1 ty
tantum dieextra fufpicionem erat eines
eos, qui ponipam mififlent, inarmisfre-
quentcs eflTe : & debebantipfiquidem ag-
gtedi,opitu!ari au tem fine moraij,qui in-
ter haftatoserant.Fucrunt autem non mul
ticoniuratijoccultanda; leigratia: & quia
fpeiabaiiteos etiam.qui confeij non eflent,
qnamlibet paucis facinus audentibus; ta-
rnen ex repen tina re, eum arma haberét,
libenter fe ipfos pariter in libertatem aiTer
turos.Vbi dies feftus adneiiït,Hippiasex-
teriusinloco,qui Ceramicus dicmu,cum
haftatis exotnabat,quemadmodum opor-
tebat fingiilain pompa procedere. Harmo
dius au tem atque Ariftogiton ciim fum-
ptisiam pugionibtis ad opus prodijflènt,
confpicieiuesquendam de coiiiuratis.cum
Hippiafamiliariter loquentcm, extimue-
runcarbitrati rem palam fadtam eilè,ran.
tumq; non fe iam comprehenfum iri.Ita-
que eum,a quo fuerant dolore affedi, &
per quem omui ftatu peticlitabantur, vo-
lueriït primum vlcilci.fi poflènt;atq;quo
eranc habitu vadentes intioeunt portas ,
nactiq; Hipparclium inloco,qui vocatur
Leocorium,ftatim adoriuntur inconfultè,
ac per iracundiam,prsecipuè alterobama-
fuim.aker ob dedecus,feriunt,occiduiitq;
Et Ariftogiton quidem haftatosa piinci-
piodeuitauitjverum concuriumultitiidi
nis pofteacomprehenfusnonleuirermiil-
tatuseft. Harmodius autem è veftigioil-
lic occubuit. Hax Tluicydides'; kd de
Learna nulla mentio.Fuitautem illa fcor-
tum Harmodij & Anftogitonis,qu£,cuni
conatus de tollendaPififtratidarun) tyran
nide fucceflu caruifFer.capfa fuit, & torta
tes.njt.tne fidiculis , vt confilia iuuenum proderet:
ritricufct fed crnciatibiis , quanqiiam grauiffirnis,
titntiain nouceffit.-quinin his poll multos ci'ucia-
tormïtis. ttis,animam exhalauit Earo ob rem Athe-
nis, vt bonoiei haberetur (non tarnen tan-
quam fcorto) animal nominis eins ereiftü
fuit, & vetitum in opete Imguam addi ab
artifice > vt honoris cauia intelügeretnr .
Exempluai Koe conftantiffima: mulieris
adfert Tertullian.& in Apologetico,& ad
Marryrcs: quö noftri fierent animofiores,
a Cecrope fic dióta, vti fupra memorani- JK™jt
mus ex Plinio. In Atheuarum acropoli; fic Jtfi1
enim dicebatur arx Athenarum,dequa He rnfi'
liodorus libriim fcripfit. Tradit quoque
Paufauias in Acropoli,qu?olim dicebatur
Polis.fimulacrum fuiilê Mineruje,quod è
ccelo delapfum tenet fama • Propendebat
lychnusaureusjCallimachi opus, qui fe-
mei olco plenus, etiamfiinterdiu noltuq;
luceret,nunquamdeficiebat. Lino Carpa-
fioconftabat ellychniii,(iue fl/>v«AA/V>qui
iguibus non abfiimitur.
Effiiïam] Exprcflam arreftatuam.
An nefcu, bofpest] Speétator , fi fortè
peregrinusignoratione re rum Atticariim
iabores.
r
Amicafuit] tTcuptt, fêu merctrix.Ami
cus, res honefta eft.fignificatq; eum,cum
quo veraamicitiaiundti fiimus ; curn ta-
rnen amica,quandoad virum refertur,in-
honeftares fit:vth?ceft meaamica.ideft,
conciibiiiajego verö eius non ftim aniicus,
féd amator.
Animum acrem ] (/.tyahó-^vyov 5«-
(AtV.
o
-ocr page 157-
Emblemata^.
79
fxiv, fortem,ere<ftum,Virg.8. AEneii.
Aut acrêdubites in prdiapofcere Tttrnü.
1'lacuit] Verbum Iuris , quoplebifci-
turn intelligit •
Viraginu] Virago dvTicLvHpa, vel #e-
o'p/V.Symmachus ; *vt» KKtiSiiftTau dv-
Jpit, oTt SK
T?<iv<tpo( iKntpij» cl'jth. hoc
*&:Vocabiturb&c virago,quia exvirofum
pta eft.Onid-
i-Metam-
Ktic vbiperttenit bello metuenda virago.
de Vallade loquens,qua; virili fit animo &
virtute. Et Martian. Capella lib.é.de cadé:
Cdfultutj-j virumpr&fis, hmc dicïa -virago.
Aufon-epigr.i.
-___ThrejJ&q; viraginu arma retraBat.
ficappellatur Iwturna iz.Aïiieid.
Morefer£\ Leaena;, quas pro fymbolo
fbrtitudaiis & inuicti animi vfurpatur:vi
dePierium Hieroglyph-lib.i.
Nomen vel quia tale] quod mulieri
huic Lexiix nomen failïèt.
~Sidibiu contorta] Fidcs, pluraliter, &
Fidictila: tormenti genus, quo a tortorc
fontes funibus alligatis a tergo manibus
torquétur.A Grscisdicitur t3-yaivi3-fj.it,
Itahcè,/^ cerda. Suntigitur fïdicul? chor
dula»,non etiam vngula:,vtputat Ifidorus
3.Etyni.cap,i7.quolocofcribit, vngolas
didtaSiquodeffodiant.'hae& fidicula:, quia
his rei in equuleo totquëtur.vt fides inue
niatiu.At Val-Maxim-lib.j.capit.De pa-
'Jentia.apertè oftendit, iidiculas eflê funi-
culos feu chordulas; Rupit verbera, ait,
fidiculas laxauit, ïbluitequuleü.- Sueton.
'» Caligula cap.3 3-Q>u'n& fubinde iacla
batexquificurum femel fidiculis de Cefo
fi'a fua,cur eani tantpperè amarct. Idem
"> Tyberio refettjeum Imperatorem exco
gitaflè genus tormeuti,vtrepentè vcretris
deügatiSjfidicularum fimul.vrinxque tor-
Hiento homines diftenderet. De his Seneca
üb. 3.Deira.cap.3,Apparattisqueillï red-
déduseft fuus,equulei,& fidiculx&erga
^nla.Ammian.Marcell.lib.19. Inteudun-
•flr equu!ei,expediütur pondera plumbea
cum fidiculis Sc verbcribus, &c. f» i. C
Theodof-De qtiasftionib.Nullas omninó
°b fidiciilas perferendasinconfultisac ne-
'«ientibus nobis, &C&1. i. eod.Decurio-
Bes fiue ob alienum, fitte ob fnutn debitii
**ortes omninó earum volumus cfle p^na
,nöx, quas fidiciüa; & torment* confti-
tu-Ut.Extat in iure meutioeqtiulei.vngula
«urn, fcufidicularum. L 4- C «1 leg. lul.
mai.l-iï. Cde quasftionib- 1.8. C. de ma»
lef.Sc Mathem.Curtiusin 6.de Alexandri
geftis, Philotam ait poft fidiculas lampadi
bus ardeiuibus tortum fuilTe, Difcrepat
ab hac fententia, & cum Ifidorofeiuit Ca:
far Baronius, in Martyrologio Romano,
zilanuarij.quem vide.vbi pluradeequu
leo,fidiculis,vngulis,& cópedibus habet.
Non prodidit vUurn\ Nemincm ex 10-
cijs coniuradonis indicauit ,aut manife-
ftauit,
Xlinguemreddidit] Repra;fentauit,rbr HLlinguu.
mauit,eninxit,Gne lingua. Dicimusetiam
eiinguem reddere, quandoalicui faculta-
rem loquendi adimimus,etian)(ï is lingua
habeat.Cicero pro Flacco.-Conrtcit & elin
giicm reddit.
•>«
s*.
Iphicrates] Summtis Orator, qui ma-
xime fauebat Harmodio , Vel potius ille
ftatuarius,dequo Plin.üb-34.cap.8-
Patiintia & fortitudo plufqua
virilis in muliercula extiemis etiam cru-
ciatibus arFeclajtenacem ridem &illibata,
& ad miraeulumcanftantem nobis propo
ïphicra-
tes,
IV.
ConUatlt
min exë-
plum •
%
«>n
uit • Non ergo immeritoiUius feminje,
prxfertim korti.mirada taciturnitas apud
Athenienles tanta; dignationis fuit, ctim
prater naturam mulieium fit coluberelin
guam. Vfq; enim adeo fuut loquaces, ob-
ftteperae,& garrula;, vt earum verbalibus
vadis & caufidicicedant, nee G rarnmatici
mutiantjRhetor taceat,& clamorem pra:
co compefcat.Hinc intetrogatus quidam,
quamobiem mulieres imberbes eireutJre-
fpondit, quia tantum temporis filere, &
immotis labris perfiltere non poflèiit.quo
ufqueeisbarba abraderetur. Non abfimi-
lepatientia; exemplum refert Suetonius
in Caligula.quod nongrauabor fubneifte-
re, inquk enim : Qnö magis uullius non
boniexempli fautor videretur,mulicn li-
bertina; odïingenta donauit, quöd excru-
ciatagrauilfimis tormëtisde fcelere patro
ni reticuidèt. Qnasob resinter reliquos
honoresdecteciis eft eiclipeusaureus.quê
quotannis cerrodie collegia facetdotum
in Capitolium fetrent, feiiatu profequen-
te.nobilibusqiic puei'is ac puellis,c«rmine
raodulato , laudes virtutum eiuscanenti-
bus- Apud Ammianum Marcellinum lib.
14. non tam nobilis.quam cruenta narra-
turqu^ftiodeijs crudeliffimèagitata.qui
in Conftantium nouas res moliri accufa-
bantui • Inter exteros cmicuit Eufebius
qui-
foemiru
curimber
bes
.
Honos tri
b-itUi /:-
batlne.
in torm'4-
m fidt.
-ocr page 158-
Andrea? Alciati
8o
quidam nobilis, qiiiitaeuifceratusett, vc
cruciaribiismembra deeilènt, implorans
coelo iuftiriam, toruum renidens fundato
peiflorc nianfït immobilis.nec fe incufare,
• necquemquam aliurn paiTus: & tandem
nee confciIus,nec confutatus,cum abiefto
coiiforte pejnali eft morte multatus.Duce
baturintrepidus.temporiim iniquitatiin-
fnltans.imitatus Zenonem illum veterem
Scoicum.qui vtmentiretur quidam,lace-
ratus diutius, auulfam fedibus liiiguam
ftiam ciiffl criientofputamineïnoctilosin
terrogantis Cypri regis impegic. H«
Amm.De Cn.Poinpeioegregiiini quoque
faftiim prodit Val. Maxim. Is cum lega-
tionisofHciofuugeretur, ab hofte Gentio
Illyricorum regeinterceptus,& P.R.con-
fllia aperire in flus, ardenti lucernaadmo-
sum digitumcomburi conftanti/IImè paf-
fuseft.ieq; potius eiufmodicniciatu vita
quam Senatus cotifilia profufurum dixit.
Cornelius verö Tacitus lib-i/.Annal.quo
loei de tormentis eorum agit,qui in Nero
nem putabanturcóiura(Iè,demulierequa
dam impeiterriti & infra&ianimi fic:Ne-
ro recordattis Volufij Pioculi indicio Epi
cliarim attineri.ratusquemuliebre corpus
impar doloti,tormentis dilacerari inbet.
Atillam non veibera,nonignes:iion ira,eo
acriüs toi'quentium , ne a fcemina fperne-
rentur,peruicere,quin obie<5ta denegaret.
Poftero die cum ad eofóemcruciatus re-
trahereturj geftamine fejjas (nam diilblu-
tismembris nequibat infiftere) vinculo fa
fcixjquam peeftori detraxeiat,in moduni
laqueiadarcum feUa: reftncto,indiditcer
nicem,&corporis pédeie connifa,teniiem
iam fpiikum expreflit: clariore exempl»
Iibeitinamulier in tanta neeeffitate alie-
nos ac propè ignotos protegendo,cürn in-
geimi Sc viri,& equites Rom. fenatoresq;
intaifli tormentis chariffima qusq; fuoru
pignorum prodereat . Q_u_is ergo iam fl-
dem habear verbis Seiiecjctn Tioadcqui-
businnuitjtormentortim vim quicquid la
tet,exprimere pofle?Sic enim ille;
Verheribu-s,igne,morte,cruciatii, eloqui
§luodcunq; celas adiget inuitam dolar,
£ pe&ore imo condita arcana eruet.
Necejfttas plm quam pietaspoteft,
cum exemplis ram manifeltiseuam in (c
M infirmiore contrarium elucefcat . Do-
cuitnimirum conftans fides labilem fra:-
nare ünguam; & quó humana fpes vix in-
uenit aditum,eó penctrauit amor.Quarc
nonimmeritö
Scire loqui lam eft, lam eSl quoq^fcire ta-
cere^;
lila magispulchra eft,hs.c quoq^pulchr»
magu .
Bonus fènex apud Terent.Andria,ièruum
kudat de fide & tacituriütate . Huc Ho-
rariuslepidè:
Eft Qrfideli tutafilentïo merces .
G ra:ci &\t\mi,è.Ki\'S"JVov yip&f int o~iyilf.
Horatius ad feruaisdam amieitiam fic:
Arcanum nee tuferutaberu vllim "jnqua:
CommiJJumq; teges & vino tortm,
Ö> ira .
Tullius i. Philipp. crimiiiis loco obijcic
Atitonio,quod fcripcas ipfiuslitteras.cum
amici e(Iènt,poireaeiuilgaifet,cum c^pif-
fent interrè inimicitias exerceie. Sed ne
quid defideres , vide Senecam epift. 89•
&108.
Sufebij
cutufda
constant
&nimttt
in tormè-
Muiier in
fracii ani
mi in tor
mentu .
Confilio
-ocr page 159-
Si
Emblemata.
Confilio & virtuteChim^ram fuperarii
hoc eft, fbrtiores&deceptores.
EMBLEMA XIII I.
iÉWÜs\i
wSf\
i
;
^0wK§ê^
wkML
gSÊÊKÊÊÊkpJP^L
KiSiü'f
~t^^~~™Ti
V*
|W
^^=^^L( &
Wêéê^ÈèSSè
YlELLEROPHON, vt fortis eques%.faperare Chim-xram.*
Et Lycij pot uit slerncre monftra jolt :
Sic tu Pegafeü vcèltn petis xthera tennis,
Conjiliofy. animi wonffra fuperba domos*
C O M M E N T A R I l
Ore fordt acre efflaret de corporeflamma"
Vnde & Fulgenriuslib.j. Myrhölcg.Cbi"
nuram tricipirem pingi ceftatur, Léoiiem.
videlicet in principio , capram in medio
dtaco"ein in fine.' qua;ante Fulgentium.
habet Bygiaus non vno in Joco.
Ex ipfius vocabuh Bellerophonuscty
mo fumptum videuu Emblema, cenuer-
fis aliquotlifteiis • Nam BclJetophottta,
f
         dixeruuc,
AR M A T v s eques alato equo infi-
dens haftam in monftrum ilIucl Ly
ciiim,ChimaTamdicliim,vibrat.Chimaj-
rani hac formanobis reftitnit Pignorius ex
sneiquis Corinthioriim nummis.qui miri
ficc tanien ilkid Lucrei j lihj-illuftraut:
■——Triplici cum corpore itvntx^
tritna leo,poflrema Arctcojncilia ipfa Chi-
II.
-ocr page 160-
82,
Aadtex Alciati
XsBero- dixenmt, quafi malorum occiforemjTa
■phontes fiiAhspct euim , mala dicuntur: vel quafi
■vnde di- /SniKnpopovTet, fapieiuem confultorem d'i-
clui . xerisjquodetiaminuuit Homerus6.Ilia-
dos,qui ïpfiim fëvhnipépov civS'pa., conful-
tiim virum.nominat.vt vult Fulgentius >
lib.j.Mytholog.Fabiilam iuter caneros la
tè uarrat Pindarus, Ode JJ. Olymp.Sed
quia nuiltieam dinetlè namiit.vifunieft
toram eft'varijs contextamautoribiiSjpre^
cipuè vérè ex Homeri fcholiafte in 6.
T.ibulx
Iiiad-hucaflciibere. Bellerophontes eques
de Bellero praeftjiitifliaius, adokfceiis forma: digni-
phtntej. tateinfignis, antea Hippqnus dicebatur :
fed poft"occifum Bellerum Cotinthiorum
Dynaften,ce.pitappellari Bellerophontes.
Erac autem natura Neptuui ïïlius , fama
verö Glauci-Obcfdem itaqj perpetiatam
Argos fecontulit,vbia Prcetorege huma-
niterexceptus,hofpitio regio vfus eft. In-
terim Antea,vel vc alij maluerunt, Sthe-
noboea Ptosti vxor, incredibiliadolefcentis
amore correpta.ce.pit illius animum ad ftii
prum foIlicitare,& fuicopiamobtulit.il-
lehofpitij religionepermotusjcum flagi-
tiuin recufaflèt, 84 fceminam lafciuam re-
piiliilec, Antea verica,ne Proeto prior Belle
rophontes indicaret amores, & dolore re-
pulfa: indignata, illum apud maritum oc-
culte defert,& tentata: pudicitiajaccufar.
Quod vbiperfuafiflèt,quoad poterat regis
aniinumin perniciem iuuenis inftigabat ,
femper ad aurem occinens illud Honie-
ricum .•
Tidvaim, aIlpo7r', » K*KTd.ve iöeAAs-
(OtpÓVTHV .
Autmorere , Pratte, aut interfice Bellero
phontem .
Prcetus tarnen verè regioingenio,& vtHo
meri vrar vetbo,dy>(,vKc(/.>iTtf>uo\uhipio
pria manu Belleiophontem perimere, fed
ablegauiteum adibcerum Iobatem, Ly-
ci« regem.litteris iili necopinantidefigna
tumfacinusindicantibus datis.vt quoquo
rnododemedio tolleretur Qj^as vbi per-
legiilèt Iobates, quo Proeto niorem gere-
ret,varijsexpeditionibtis,aleisq; valde pe-
riculofis inuenem obieci:: incolumemqj
atq; inuiiftum totexantlatis laboribuseiia
fiflècernens.tandemad Chimxram delen
dam non tam vocauir.quam coegit. Erat
Chimdra. autem Chimaera adeoterribilis,qua: flam
mas euomebat, yt proxima qusq; com-
bureict,ac igne deuaftaret,& pecora iiitcr»
ficeret. At verö Dij cognita illius iiinocea
tia,eius miferti, Pegafumalatum equum,
natuni è Nèptuno &Medufa, vel vtalij
vol lint, è faiiguine Mcdufa:, dum eiusca-
piit a Perfeocaïderetur.illi dederunt Eo
equo aftutè coufcenfo (vt Strabo ait lib.
8.) Bellerophontes vectus, monftrum il-
lud virtuce incredibili confecic. Iobates
iuuenis virtutem & fortitudinem admi-
ratiis, rediligentius fecumaiimaduerfa ,
tandem reperir, meram hac efle fal'aciam
atq; calumnian». Data ergo ilü in matri-
monium Cadandra filia ( alij Philonoen
vocant) ingenerum fibi adfciuit , & de-
cedons regni fucceflbrem inftituit Hanc
infamiam non fereus Proeci vxor, fum-
pta cicina fibi mortem confciuit. Ve-
rüm Bellerophontes, quale eft ingenium
plerisqj mortalium , tanta rerum gefta-
rumfeiicitateelatus , in coelum quoqiie
afcendere (uperequo Pegafo ftatuit: qua
arrogantiam Iupiter , omnis temeritatis
grauiflimus vindex , deprimendam efic
ratus, osftrum equoilliimmifir, qui fef-
forem ex aere in terram excuffi t, in qua
foliim equitate debuerat, non vero etiam
iu coelum ferri , quod tot viftoriarum
obtentu , & tot moifhisdotritis videba-
tur affeftare . Vnde Horatius üb. 4.
Carm- Ode .11. .
Terret ambuUus Phaeton auaras
Spes: & exemplum graue prabet alet
Pegafus, terrenum equitem grauatus
Bellerophontem.
Cecidit autem in campum Lycia:. quiab
huiufmodi euentti Alieuseft dictus.erra-
uitq; ibi claudus, mancus, & cacus, do-
nec inedia abfurnptus fait. (^uod ideo
coiififtum voluut, quia mente obeiraret
excnflus.Namex Epicharmidoftrina.fKf
op£, K5(i VHS OM.iH , rd ƒ' AKKet 'zaKtO.
TvQhd.. Mens -videt,mens audit, reliqun
■veroomnia. aca .
Equum autem alatum
Aurora dono accepir a Ioue,vt fine labore
mundi plagas quoridiano curfu celeiius
podetcircumire. Hiftoria refertur ab A-
fclepiade.Vide prouerbium, Beüerophon-
tvs litteras.
Eandem hanc fabulam copiosè
& eruditè non modo retulit, fed &ad hi-
ftoricam fidcm ieuocaiiitSabellic.;-Enn.
i.Non grauabor autem huc attexere my-
thologiam Plutarchi de Bellerophonce ,
deque Chima:ra,ex lib.de virtutib-mulie
rü-Huiush^c eft fenteiuia.-Fabulofum eft
quod
**&'
tM
roph
-ocr page 161-
Emblemata^.':             83
A«ccV tfarowmupti nvpli pévof ttiSo~
pévoio *
1'rima lecfoltrema dracc, media, inde cx-
fella-j,
GUi& grauiter patults fpirabat naribut i-
gnem .
Hos codem verfus habet Hefiodus in
Theogoiia: vndelicetdubitare, vrereorfi
prior floruerir, quamuis ego ferè coaeta-
neosiudicem, Homerum tarnen aiitiquio
rem nonnihil- Ouid. i i.Metamorph.
Qupq; Chim&m iugo medijs in partibut
hircum ,
IJeBiti & ora le&^audafïrpentts habebat.
Vide Homerum 6.Iliad.& Lucret.lib.j'.
.Soumis tarnen Chimajram montem cdè chimtra
fcribit in Lycia, vnde nodtu ftimidus ignis moni £$.
exhalat. Arqj hunc montem monftro illi f;-<e-
triformi nomen dediflèjip'emetetiam Ser
uiusaflènritur ad illud Viig.s. Aeneid-
Horrendum Siridens ~fiammuque ttrmata.
Chim&rct-:.
Eft,inquit, Chrmasra mons Lycia;, cuius
etiam hodie ardct cacuinen, iuxta quod
funt leoi es,media autcm pa(cuafunt,ima
verö ferpentibtis piena- Hunc quia Belle-
rophon habitabilem fecit, Chim?ram di-
citur occidiflè.A qua fententia parum di-
fcedit PalfphatusjCiim ait, ante planitiem
montis Chimxra; Leonem fiiiflfequedam,
Draconem autem retro, ex quibus pafto-
res lasderentur. Ad qu?ïoca Bellerophon
vbiacceffiflèr,montem occupauit,poftea-
que iniedo igni.fere perierunt.Triformis Chim&ra
ert autem Chim^ra fquanotattir amoris cur trifoi
petulaniia,id eü,KV(jt.' tpeoTOi) quia voki- mK-
ptascorporis infultu leo;?ino primum in-
uadat,deindeprocacitatem &]afciuiam in
ducat , poftea verö posnitentiam & vene-
num.Fulgent 3. Pierius i. & 14. Hiero-
glyphic. Hefiodi inceipreres itiTheogo-
nia Chimajram fenCu allegorico tres expo
Httflt RhetoricxpaitestcT/xai'/^Hf.reu iu-
dicialeni;-3rctv»5-K/3/)t)if, feu demonftrati-
uami?ufj.@thivTiyJiv, iêu delibcratiuam .
Ita vtleoiudicjj gemis refbrat.quodexter
iet , ac elingues quodammodoexaduerro
dicemes confliruit- Chiina.'ra verö , feu
capra, prarferat laudationis typum,quia la
ftiuit laiins turn qni dicit,tum qui audit.
Dracodeniq; obtineat genus <rv[x.l?v?\£v-
T/>ccV,quod varium fit in priniis,& iongio
ri ad peiTuadendum viaturorarionisjtra-
cliu.Monftri huius materab Hefiododiei-
F z
         tur
quod in Lycia dicitur euenifle, tametfi
hoc publica fama receptum fit. Narratur
icaq; adetim modum:Amiibdarus,fcu Iia
rasjvti nominatura Lycijs,ex Lyciorum
eoIonia,qua* iuxta ZeJiam etat, venit vna
cum nauibus piratieis,Chimaroduce,ho-
minc bellicofo , CeA ctudeli admodum &
efferato • Huius nauis in prora Leonis,iii
puppi Draconishabebat infigne.Cumque
110x2e multum Lycijs intuliflèt, mareque
infeftum habuiffet,vt ne quidem trai jci tu
tö poiTet,neq; vrbes maritime; proiudeha
bitabileseflènt.ineundé quidem expeditio
néfufcepit Bellerophontes,& adextremïi
interfecit, fugientemqjPegafo (quod, vt
conieclcgemis eratnauigij celerritni) iu-
n           fecutus:atq; Amazones expnlit,& bellica
^'"iira. virtu te domuit.&c-Deinde fequitunSuut
Wolo- quiaffirment Chiraexarn illam Poetatum
*»• figmentis decaiitatam,monteni fiüiTe Soli
oppofitum,in quem Solis radii cum retro
flefterentiir,Sf vehementem seftum in pla
niciem retorqneten t, factum eflèvtinde
fruges marcefcerenr.Qi^a; mali caufa cum
notaeflè Bel'erophonti, excidi iuflït ipfc
piscipitii parteBieamjquajlxuiffima pu-
tabatur, & plurimum folarem acliuni re-
flectebat . Sed quod non ei eflènthabitc,
gratia;, iratus ad vlcifcendum Lycios Ie
contulit:tandem tarnen a mulieribuspla-
catus eft.Noraphis aiuem 4-lib-de Hercu
Ie narrat, fuifieaprum ingentem in Xan-
thorum finibus.fruges depopulantem.qué
Belletophon occiderit. Qjiiod mihi mini
mèvidetur fabuloftim. Hïc ex Plutar-
cho,fed concife. Hiftoriam hanc complc-
Xuseft integram prater Homerienarrato-
rem Palaephacus lib- i, A'Ahnyopuaon-
tem Fulgentiiis i.Mytholog.Vide Nata-
Jjj lem Comitem Mytholog-l b.j-cap-4.
cUtr' B;.llerophon] Sapiens, beneq;
^% ' co,nfultus , quique fit féxMipópat, vel T«
&ÏKhtp& tpcvav • 5ic autem denominatus
cft,a Bellero Corinthiorum principe a ie
interempto ,cüm alias Hippowus voca-
retiu-.
Vortts eques] Aiiimimagni, Pegafove-
%          ötis.
ra. Chim&ram] Chimajra , monftnim tti-
*prme,prioit' parte leonem ,draconem po-
fteriore,mediacapram rtièrebar, ftammas
£fe vomebat. Homerus:
Wpo&Si Kim, oTTiiïiv JV fpttKov, pisan
-ocr page 162-
84
Andrea; Alciati
schid^a
mater
Chim&r*.
tur Echidna.quam nihil aliud eflê volür,
quam -TToiKtAov v*v K&1 toKvhS'» , id eft,
variamnuiltiformemq; mentis vim, aut
loi)giorcin,& TohvtAiKToy , ideft,multi-
piicibus implicitam fpiris artem, Chimae-
ra: inftar igniseuomeutem globos . Ca:te
rum pro ingeniorum captu, funt qiii va-
riè admodum Chimgra; figmentum ad ve
ritatem reuocent. Eft qui Chimaeram eflê
pntet vitiorum quandam varietatem , ac
muUiformem (perinde ac Chimaera efl)
vim.-quam perimit Belletophon,id eft.vir
bonus prudensque,qui Bellerophon nun-
cupatur,velut malonim occifor. Vide de
his pluraapud Coel. Rhodig. lib. i3.cap.
$. Natalem Cornitem Mythol. lib. .9.03.
Satis ftiperque de Chimsra hucufq; nifl
me Lycophronis interpres, vt aliquid ad-
derem, reuocaret. Ille enfm Chimaeram
promubereponit, filia Amifodari, Lycie,
prailidis, cuiusfratres duo , Leo & Dra-
co, qui cii Lydae egrefliis occupafleut, via
tores, aliosq; multos trucidaflènt.Qnp.d
aütconcordcs, & vniüi alioru perniciem
confpiiautes, triciphébellua illos pleriq;
nominarunt: vt quia periti bello eflênt,&
infigni corpqris prgdiri robore,iguem expi
ranté dixerunt.Hos Bellerophon vicit,in
ieclo faucibiis plumbo,id eft,ïèruitutis fig
no.Iu priori par te Leo pugnabat , Draco
in pofteriore, at in medio Chimaera, eó
quod eflet i'nfirmior . Alij ad hunc pene
njodum.-Chimaeram (vticolligiuirab Ho
mero_) g«ntem fuiflèbellicofam, quam leo
nieflefimilem dkebaiu.Ha: ftrcrunt Ama
zones,qu?a faciepngnabant valde ftreiinè
& gencrosè , quas I'oeta cum Chimgra ,
hocelt,capra,confert , quiaper praecipiria
incedeienrcaprarum in moduro,& in prae
ruptis locishabitareiK.
Monftrct Zycijfoli] Chimaeram jfallacia
dubiam, fraudem , quanquam variam &
fortiorcm:Hoininesimprobos,maieficos,
fraudiileiitos. Lyciiaiuem ded iicunnir a
ncmine *y;to<r,/«ƒ>«*; hi.nc adagium,Homo
honiini Ixtm.
Eft L.ycia regio minoris A-
iie.fïc dicla a Lyco i'aiidionis filio, quam
rigat fliuiitis Xaothus,aliusabeo,qui Hifi
prcccrfluitidicfa prins Teimi)le,vt tradit.
Herodotus.
S.'ernere] Peuincere,occidere. Lki,: .bel
li Maced. Cum omni parte caede ingenti.
ilcxnztentat.Hotax.x.SatStrauitferrope.
ffts,
Hiuc ftiages,p:;o iiigeurj clade .
i Pegafeupcnnts] Pegafiis,de qtto ante di
ximus, diifhis eft, vt ait Homeri fcholia-
ftes tf.IÜad. 077 tn.tsnr^nx.n in. tb twV
Tópyovo? Tp&yJiAx,id e(i;quod exilierit ex
MednfacoUo
. Autpotius.vtait Hefiodus
inTheogbn.077 riKta.v5 mpi Tmya.syzvt-
7o.
id eft, quod apud Oceanifontes fit na-
tm .
Tradit au tem Palaephatiis,Pegafum
nauim fuiflè, qua veAns eft Bellerophon.
Nauigiaeuimcum ex altocerimntur , fi
fortè remis agi coiuingat,obceleritatem,
mobilesque vtrinque remorurrï ordines ,
procul (pectantibusalatortim p reben tani
malium fpeciem . Ad allegonam verö li
referamus,per Pegafiim (quem ex Medu.
fae.lèu Gorgoniscapite a Perfeoamputa-
to procreatum Poctae coniminifcuntur.
Ouid.+.Metamorph. Iuuenal. Sat.4.) fa-
mam & immortalitatem ïio'minis intelligi
mus. Virtus enim cum terrorem (quas
■Gorgouc figuratur} amputauerit, famam
procieat.Fnlgent. & Pieiius lib. 4.Lyco-
phronis interpres Pegafum proequofabu-
lofo agnofcit, totiusq; fabul^- feriem tra-
dat.eodem pene quocaueri niodo.fed fub
dit <Lhh\)yopi<Lv nh T>if tpvo-mns yvói7ta>(,
qu? ad hoc noftium propofitiim rihil at-
tinet. Addit etiam,iiunquam fuiflè Pega-
fuin equum,quia nullus fe vnquam vidil-
fealaium equü fit teftatus;atquia viregre
gius Bellerophon iiauem cofcendit.cuius
al? velaeflênt, locum &.i3tdm eflTe fabula:.
Petu &tbera\ Proueibialis formula,pro,
laiidem cófequerisimmortaleni.AEther,
vt autor eft A riftoteles lib- i.de Celo,cap.
3 ami 7« a« Sihv , id eft , afemper cur-
reW<7,dicitur,cuius verba fiint:A e therem
fuperum locum appellauerunt a femper
currendo,perpctuo tempore pofita appel-
latioiie.ccelum ipfum,ftella:q; omnifq; iï-
dereacompago intelligitur. Non, vt qui-
dam putant , quod igr.cus (ït &incenfus ,
fed quod cu rf,^us rapidis femper rotetur.
Confilioq;-ttnimï] cui refpondet nomen
Bellerophon,vt duimus.riusaiuem con-
(ilio&animi dcxteiitateeffici, quam viti-
bus corporis , infiiiitis exemplis peifpi-
cuum eft .
Moriftretfuperba] eLhMyofixa>t,$ro do-
lofis fycophanris,obtreclatoribus, &alijs
generis eiufdem ; non certè hominibus
(quidenim tam natu ras humaiia: coutia-
lium'J fed portentis,& natura: erroribus.
i. N ui A eft tantadiftlculras,autetia
vis
Bat-
regw
ixuii-
Chim&rn
mul i er.
Bellero-
phon Chi
m&ram
■vicit.
m
■ IXClA-l.
sf&
ti"
iy
ïterncre
-ocr page 163-
8Ï
Emblemata-.."
vis, que_ confilio & magnitudine aninii fo-
piri,& colli tandem non poffit. Qjjaquam
enim nobis interdum fit concercandtim
cum fortioribus,& fraudum omni genere
itiftrudionbiiSjpiignx ramen rainimèeft
cedendu, modo iriirrucli fimus firma qua
dam panoplia conftantis animi,faniq; iudi
cii.Notiusenim eft, quam vc co n firma re
neceflèhabeam, nihil tamarduum.tamq;
inacccrTum efTe, quod dexterirate ingenij
attingere,& tandem aiTeqni non poffimus:
imllas deniq; tantas vires,aut etiam frau-
dum inuolucra tamintricarajquaideclina-
re, aut etiam auerfare nequeat ingeniofus
beneque confultusanimus- Qua: fententia
certè philofophica hoc lepido figuratu r
emblematc.
i.Sub hac pra;terea Bellerophontis fabu
la vita: humana; ratio propè omnis conti-
netiirjnam neq, aduerfis rebus nimis tnfta
ri.neq; profperis& felicibus nimisgloria-
vi aut extojli coimeoit, quoniam horum
omnium dem'q; modcratorem Denm efle
experimur.Is enim pro fua fnigulari cle-
mentia , & calamiratibus iniquè circum-
uentosadiuuat.qiiod accidit, dum calami
tofuseflètjBelkrophonti; & nimis elatos
animos depiimit,quare idem pofteadecoe
lodiciturdetrufus.
3 • Eadem fabuladeniqueper Chim^ram
ab ira, monftforum omnium turpiffima,
propoficaeius ciirpirudine nos reuocacril-
laenim furibundos facit eos.qui ralianimi
motu exagitanturj oculosq; rubro colore
perfundit, & flamniisarmatam Chima:-
ram efficit. NuIIuni fanè eftvitium ma-
gis vel houori.vel vjra: mortaliiim, vel fa-
cultatibiis infeftum.qtiam ira, qu^omnia
viio tempore eueitit, nifi Bellerophon, id
eft.recla ratio illi moderetur. Igitur qui
huic vitio funt dediri, non minus a noftra
confuetudiueauertendi funt ac deuirandi,
quam teteriimi & maxime perniciofi fer«
peutes.
*«,
Ira efi
Cbim&rtt
%
"t>
Vigilantia &; Cuftodia_j.
EMBLEMAXV.
F 5 INSTAK*
-ocr page 164-
86
Andrear. Alciati
INSTANTIS cfttoA(igna canens detgalhti Eoi>
**• Et reuocet famulas ad noua pen fa, manm;
Turrihus in facrü e f fingit ur area peluk,
Adfuperos men tem qtibd reuocet vigilem.
Esl leo fed cuftos
, oculis quia dormit apertis >
Templorum idcircb ponitur ante fores .
COMMENTARII.
difcrimine aliquo partita r: ita pro ratione
perfonarum , aliaruroque circumftantia-
rum,docT:rinam falutarcm animis iufercre
debent. Q_uantiim veró ad leonem perti- sw,
netjAEgyptij vigilantem innuere cum vel jjg^
lentjaiu etiarn cuftodem ,leoninum capuc
appingebat.-leoenimclaufïs oculis vigil.it,
dormit apertis. quocirca non ab re ad fa-
craclauftra & fana leones eriguntur , tan-
qliam cuftoJes,aic Orus, & Pierius üb. i.
Hieroglyph. ex quo cetera petas Heet, fi
quid prastereadefideres . Nou poflum il-
lud Plutarchi tranfilire.lib-DePythia; ora
culis : ó S~t ahtKTpvóvtL mtiio-t&iiffi tw
ytipo; 7B cL&éAAavof, éz>8jv)iv <J7rï£i)heoo-ïV
cópAV, -fèj Kcupov iiriKQ-ns dLVAToKnf :
id eft ,
qui gaüum in manu pinxit Jtollints, ma-
tutlnum tempus
, &folis orlum infiantem
fignificare
W»i>.Apuleius lib. i.Commo
dum noftis inducias cantus perftrepebat
criftatqcohortis.Ouidius in Faftis gallum
Nofti caedi fcribit a Rotrianis.-
No Be des. NoBis criflatus céiditur al es ,
'gjuod tefidum vigiliprouocet ore diem . _ „; ff
AN T E R l o R facies, & fores tern-
pli ctiiufdam confpiciuntur , cum
duabus vtrinq; turriculis,in quarum fum
mitatecampana;,& fupereminentes galli,
vigilantie.fymbola: portajlimen verö cu-
ftodit vcrinq;leo-Echaïcpiiftura fuamele
gantiarn Pignorio tacitèaccepcarn refert.
Sed quia plerifq; epigrammaris ftruóhua
fubobfcura viderur , eam hncfubiungere
iiihil eritabsrc, qu? fichabst.-GaUusejfiv-
gitur in turribm facrts, quid canens detfi-
gna Eoi injlantu, &
quöd reuocetmanu*
famulasadpenfa noua-.JEreapeluis,
fcili-
cet,effingitur in curribus (acris,qübdreuo
eet mentem vigilem adfuperos. Sed leo cu-
Sios efl, quia dormit oculu apertis, idcirco
ponitur'ante fores templorum ,
Ex vetere Chriftianorü patnim infti-
tuto,&ex rerurr» proprietate; turn etiarn
exOro Apolline videtiirdefiimptum hoc
fchema.quo vigilantia & cuftodia ïnEpi-
fcopo reqiiifitadefïgiiantiir: Depingitur
«utcm duplex vigilantia,corporis vna,mg
tis altera. Corporis vigilautiam Gallus re-
ferr,qui hommes ad iabores foletexcitare.
Campana verö.quia mentem ad Deum ex
citat,fymbolum iuterioris vigilantia; con-
tinet.Cuftodiam autem reprxfentat leo >
proforibuïtempli exeubansSanè non ei-
tra myfterium veteres galhim editiori
facrorii templorum lococonrtitui volue-
runt, quopaftoris porirfimiim vigilantia
reprajfencaretur • CUio fpe&at illud D.
Gregorijex homilia quadam : Qmfquis
populi fpeculator ponitur , inquit, debet
in alto ftareper viram , vc prodeflè poffit
per prouidentianv Suntpra:terea,qui Do-
ctores facros hieroglyphicè galli nomine
vchnt iutelligi, ptopterea quod illiinter
prxfentisvitajtenebras venruramlucem ,
quafi cantando praenuncicnt.Vt verö gaL>
lus iiiteruallis aliquot nodlis, modo hos,
modöillosexckat, & tempus antcliicanu
i.
ii.
Vnde de-
duBü Em
blemeui,
Gaf :
tur^'
Etekgantiffimè Pliniuslibio.c.ri, Pro-
ximè,aic,gloriam fentiunt & hi noftri vigi
lesnoifturni, quosexcirandisin opera mor
talibus, nimpendoque lomno natura ge^
nuit-Norunt fidera, & ternas diftinguunc
horas interdiucantu.Cum Sole euntcubi
tum, quartaciaecaftrend vigilia ad curas
laboremque reuocant. Nqc Solisortiim
incautis patiunturobrepere.diemque ve-
nientem nunciant cantu, ipliirn verö can-
tum planfu laterum, &c. AElianus4.ani-
mal.hiftorix.cap-iy. o oLhiKTpvav twsvz-
bnvtis WKT/insivSissia.. <pa,9i, >§ MipTSl.
'»Kio{ S'i dificr^a? èx, av Ttort avTov
cT/a-
Kct^Ol • <p<PlX,a>7clT0S JV icLVTii 1/.S.KKÓV
eV/ TuviK-óJ'i . id id,Gallum gallinaceum
exoriente Luna , vt affiatum diuino quo-
dam Spiritu bacchari atq; exultareferüt.
Qriens autem Sol nitnquam ipfum faüit >
turn
Gallus
tur facru
turribus
fiatua-
fiir.
-ocr page 165-
Emblemata-/.            87
turn vehementijfimè vocem contendens .
Lucretius4.fic:
Quin etia,gaUum,noSlë explaudêtibm al u
■Aurorum clara confuetum voce vocare.
Poeticam rationem huius antelucanigallo
rum cantus tradit Lucianus in Somn.
fiue Gallo,qua mox fubiungemus:pliilofo
phica Heliodorus AEihiopic.i.his verbis:
*«^' Qv yi-fs Ktttpiv aAiK.rpvóvi( cLfva-tv,
«Te, ai hiyof , a.tJ^mn pv<?ix.ii{ TÏr ri?
*KtK
»*•$* npa; TTiptïpap»; iirt Tlic tk
*&eS 7rpó<rpi)<rtv Kivisy.tvoi «re i/Vo ^ip//.ó-
Tt\T0{> «,U* k} T'ifV 5TSp/ TO H.tVHO'Scu k)
fflTH?6tU Q&TTOV H7ri&V//.ietf TB? tri/fO/-
X«VT*f /JY«t> Kllpt/J/^AT/ èV/ T9 é'pj'31'
iyHpovTü- Ac veropulchertimtim D.Am
broflj locumexlib-j-cap. Z4.hbri, qnem
Hexaemeron inicripfit.apponerenongra
Uabor.quöd (ïrhuicEmblemaci valdeac-
commodus:Galli cantus fuauis eftinno-
&ibus,necfoIüm fuauis.fed etiam vtilis ,
quiquafi bonus cohabitator & dormien-
tem excitat,& (ollicitum admonet,& itec
facientem folatur , preffum noftis canora
fignificatione proteftans. Hoc canenre, la-
tro fuas relinquir infidias : hoc ipfe Luci-
fer excitatusoritur , cejumq; illuminat :
hoc canente.mceftitiam trepidusnautade-
ponitjomnifqjcrebrö vefpertinis flatibus
«xcirata tevr.peftas & procelia mirefcit :
hoc canente.deuotus afFeótusexüitad pre
candum.-legendi quoq; munus mftaurat:
hoc poltremö canente., ipfa Ecclefia: petra
ciilpam ('uara dilu!r,qiiam,priufquamgal
luscantaier.iiegandocontraxtrat • Iftius
cantu i'pes omnibus redit,.-cgns Ieuaturin
cominodum, minuiturdolor vulnernm ,
f eb ruim flagrantia mitigatur , reuertitur
fides lapfisjefus titubantes refpicit,enan
tes corrigit . üxc ille:quoexlocofacilè
videmus,quid nobis ftatuendum fitiii vi-
tx &ftudiorum ratione,cüm vir iliefan-
ftiilinius tantum elaboret in eo explanan
domyfterio. Fulgeotius quoq;galIum
Mercurioattribu.t, ob mercarouim vigi
Jantiam . Sed quid prohibetvtilibus quo-
°,ue perniifcereiucunda ? Galii natu ram
reltiuiilïmè, "vtomnia.expreilit fub xmg-
mate Thomas Stigüanus, elegans Poeta
* .
          Gallens,hoc modo :
<,'?"»* Se ben nejfnnmi batte,io gridoforte.
'aUo
. Ed ho barba di carne,e bocca d'cjfo .
St fra Chrifliani-,epur tener mi pofjo.
Gom il gran Turco,piti A'vr.a conforte-,
Son crefiofo in vn luogce di tal /arte,
Chegiu mipèdon, quand°ilpefo egrojfo.
Efempresi che mifermi, o che fin moffo
Auien, che l'horologio in golaporte.
Son Capitan d'effercito pedoncj,
Eper vfarevna mia foggia fgherra "*
L'elmo ho in tefla, ed ingroppa vnpen-
nacchioncj .
Sonfenz.it bracciaye con altruifhguerrcLj.
■Sonfen\a der.ti, e moz,z.icointensLone .
1'ortogli fyroni, e v'oco i pie per terra.
Cauo fye/fo fotterra
,
JPec troüar mia ■veiitura, emiodeBinó,
TLpurflimo vn Rttbin men d?vn Ittpino.
Habetur &aliuddeGallo'■: [
NaturafolersproduBus munerevates,
            ..
Mendxci nunquam vocefutura cano.
Quaprimobttieor folé,bis nafcor in auras;
Nee betpifma,nifipofl meafata,fero.
MortUM ancipiti dependet corpus obelo
,
Cocilians hominügaudia multa gregi.
Hxcfbrfan vltra clepfydram, non tarnen
extra rhombiim .
1NSTANTJS Eoi] Lucis aduentantis, tt j
die; redemitis,quem videtur aperire Eos:
quod temporis Gallicinium appellattirlj
HoratioGalü cantus.H'& autem aurora
eft Gra;cis.Ouid.3.Fa(l.
Tresvbi luctferos -venienspr&miferitJEos .
Aufon. in EidylJijs:
                                   Eos Aur»
___ Ter dam inftantu Eoi                ra~> ■
Signa canit ferus deprenfo Marte fa-
telles .
Sed pro Poefeos fhidiofis pauca fuper h?c
aiinotabimus. VocalisH,apud Grxcos Ion-
ga eft, Lanniqjcum Grjscas voces huiuf-
niodi transferunt,», in e.longum commu-
tant.quod Ouidius fecit in carmineiam ei
tato . Sed aliquando euenit, vt di&iones
G ra;cx , qua; per », fcribuntnr. e?dem &
per Ê,enuncientur,quod hic fit.Nam Gr? »'»?, &
cè hsV,& e'«)rdicitur.Vnde Properriiis lib. èèt
i.vno difticho vtiamque quantitatem eft
com plexus.-
Siue Ulam Hes~j>erijs,fme iïïa oftendetEott;
Vret &• Eoos, vret & Heffierios .
Canens detgalliu\ Lucianus in Dialo-
go,qui inferibitur Somnium,feli Gallus ,
iruiltadiiferit de gallo, è quibtis pauca,
quia non fineiucunditateleguntur.trasla-
tahuc conieci. Lcquitnr autem Micyl-
Ius in hunc inridüm ad gallum: Profecïö -^abula
Si
olim ifriiifinodi qi'iddam de vobis au- fc Qnüo ,
dieram,adoleicentuli]m quempiam fuifle
P 4 Galiiim
-ocr page 166-
88
AndreasAlciatï
Cantu autem libidinem coeundifignifïca-
ri.vel ill ud prexipuè dcnotac,quod ante-
quam ad ineundas gallinasidonei fïnr.con
ticefcaut • Q_nod plerisq; auibus vfu ve-
nit,qu{ Venens procliuitatem deimnciatr
quemadmodum de perdicibus ait Plioius,
que, fuperuolantium' afflatu concipiunc ,
              ,(
fjpe voce tantum audita mafculi. Q^iid Rifit^
miium inauibus,cuni & vxor quidam fa neatë
lax foiis manti abfentis littens miflis feim miei •
pre.gnat.am faifafueiit ? ófejcunditatem.
Gaili igitur concofto cibo.expulfo ia lom
no ad Veneris illecebrasexcitantur,cantus
que blanditiisad fegallinas alliciunt.MuI
torum Philofophoium fuit opinio,omnia,
que infra Lunam fuut, cum fuperioribus
cognationemquandam,quam Gr^ci a'y/i-
TciS-Hctv vocant.liabere- Vnde Ch^rerrion
Stoicus, &cum eo Porphyiius , arbitrad
fuut, galloa Solealiquid c^Iefteconfern'.
In qua etiam opinione fuit Proclus , qui
infitum eilè gallis ait, Apollinis mimen
aduocare,& veluti propriis canticis aflur-
genti fupplauderc. Q_ui adeo pre c^teris
animalibus cum fole eft coniunftior, vt
hanc ob caufam leo , quianinial maxime
folareeft,eiiisafpecl:um,cnftas, vocemq;
perhori'efcat, & eorum prKcipuè (vt D.
             |(',
Ambrofius lib-6.Hexaemer. cap. 4 dicit,) njk
quialbi funt.Cuius rei caufam explicanit &a' ,(
Ptochis.quiexPlatonica officina prodijt, e
iueo libellOjCui titulus»7TEp/ th? fxttyHO.;.
Rationem autem huius a mareria (ènfuue
aifignare ,'iequimus , (èd folum a fuperiü
ordiuis contemplatione.quoniam videlicet
folaris virtutis prasfeutia conuenit gallo
magis quam leoni. Scd Lucrctius aliam
huius timoiisaffèrt rationem,cum degal
lo loquens ait:
Qui' nequeut rapidi contra confiare leo»es,
Inq; tueri.ita continuo meminere fugai:
NimiruyCjuia firnt gailorü in corpore quada
Semina, qit& ciïfunt oculx imtnijjajeonu
,
Pupittas interfodiutityacremq-) doïorem
Pr&beut,-jt nequeat contra durartferoces.
Alij autem dicunt,gallum e(fe fymbojum
colenda; diuinitatis, & diuinum quid prae
feferre:Q_i^od verö diuinum eft.omnis hu
mana terreuaq; poteftas reueretur. Tanta
igitur inrer leonem & gallum difcordia in
rercedit, vt etiam (quemadmodum ex fu-
perftitiofis Democriti fcriptis tradit So-
cion) herbula quidam,qua: leo nuncupa
tur,itagallum abhorreat,yc fi püella nou
dum
Gallum,Marti adamattim, atqjhuic Deo
compotafie , coliufirafTeq; & ia voluptati-
biisge/Titlè morem . Itaq; ciim Venerem
adiret Mats, cumeaconcubiturus, hunc
Gallum vna fêcum adduxilïè. Quoniam
autem Solem potilfimum metuerec, nefi
è fub'imicoiilpexifTet, Vulcano fe prode-
rct; forisad oitium adplefceutulum Tem-
per telinqueie fblirum, cuius indicio cer-
.tiorficr&r.qiundoSol emergeret. Deinde
Gallum aliquando fomno correptum ex-
cubiasdefemiiTeiniciencem,Solemq; mil-
Jo prijfcntiéte imminuiife Veneri ac Mat
tiftcurè dormienti, propterea quód cou-
fidetet Gallum indieaturum fuiflTe.iï quis
iiireruenifTet.Itaq; Vulcanum, a Soleedo-
cturr.jeos deprehendiflèimplicitos, atque
itretitos his vinculis, qua: iam olim iiiil-
ios,fiieratfabricatus.Porró Marté, fimul
atq; dimiflus eft , indignatum aduerCus
Gallum fuifTe,atq; euminauem tranfnui
taiïè.ijfdemarmis, vtin capite pro galea
criftam obtinerer. Hancob caufam.quö
vos Marti purgetis , cum iam nihil opus ,
fimulatq; Solem exoriétem ien(iftis,mul
toantè vocifetari.atq; illiusexoitum pre.
ntuiciate . Hxc Lucianus, & multa alia
.„ , ibidem. Ariftophanes in fabula.cui titulus
tl a o'/!l'/^es','eP'^arn iiartatfabellamjimpcraf-
"adeaï k ^ictt ali<luan<io Gallum Perfarum
a e ga <■ ge,)t[ (quate quoq;auis Perfica dicitur)
vnde etiam tiatam geltat rec"tam,quod Co-
lis
regibus erat conceilum-Adeo veró for-
midolofum & dsmim imperium illud
fuiflèjVt nuc quoq; gallis canentibus cun-
cli mortales, eeu mul tam verentes.ad ope
ra peragenda projlliant . Erafmus iu ada-
gio , Friufquam gaïïm iterum cecinerit,
caiifas rcddit ex Plinio.Sc Ci cerone, atque
aliis,curnociu gallus cautet, quem vide.
Sedfas fitIatiusnonnüiilcum gallo cucu
rire.feu vt Demofthenes dicit, piKn.ytt0.
Ambrofïus Nolanus Cax a;:atis Philolo-
Cur eal~ phushaudignobilis, in fuisqiixitionibus
lus marie exiftimat,galIorun) antilucauuni cantum
„.„,„, 'abinnataquadam filacitate pri>fici£ci.£(Te
enim hocannial pr? ceterisgaüinis riedi-
tum,ac velut vxoriiira, mirèq; folicitum
de fobokpropaganda,aJeo vt vmisgalhis
comphiribusgallinis prfficiatur, tantam-
que rurbam viiicusmariensimpleat.Hinc
aliquando
Triginta viduas lapidis temerarius iblu
Reddsdit{heu facinuri] (ohflupëte pur.
-ocr page 167-
Erpblemata-j.
fc
diim viro iunfta.fed tarnenqviod tune men,
iibuslat)oret,mida,paffisqi efj|}ibus legu-
niuium fegeiem circumeat,gallurr. habcs
u'rnanibus,illicó exarefcat. Sed quome,
galle.rapis?
Et reuocet] Hominesexcitos ad laborem
vocet.
Eamuloi manus\ id efr,manuaiios arti
fices,operas,hi fuut l3ctva.u?oi Ti^yircu ,
rnechanici, feruües.
Ad nouct penfa] Penfum.eft manipu-
lus lanat \el lini,è coJo,paidens;metapho
ricè,eft officij cuiusq; perfunAio. Onid-
i.Amor eleg.ad Auroram :
Tu,ne foeminei pojfmt cejfare lacerti,
** Lanificam reuocas adfua penfa manu .
Idem de Lucretia i.Faftor.
turnen ad exiguum famula data penfa tra,
hebant .
Et in Epiiiolis :
Neue trahamferua grandia penfa manu.
Virgilius 8.AEneid.
-____Eamulasq; ad lumina longo
Exercens penfo. ___
Tmribminfaerts] Hoc eftin tempus.
Apud iios Salmanticx-f verba fuut San-
c~hj) multisin nobilium turribus vifitur
huiufmodiefEcïus gallus,vt poffimusfa-
cilè tafpicere,qua regione vécus inliet.Iu
tertngautimihi , cur potiifinunn gallus
huicinferuiret negotio?aliquidixere,pio-
ptium ede gallinaceorum roftrum ad
yentumditigere.Ha:c ille- Magis pia eft
illa explicatio,que, cnices in turribus tem
plorum,gallos geftantes.eó trahit,vt pee-
catores, dum eminus crucem fpectant &
gaüum.memores peccati & pguitentia: Pe
Ui,& vemxper crucem sbtenix.exciten-
turadfiniilera p£niteutiam,& infpeirferi
gautut impetranda: gratia;. Degalloin
pinnis templi extat lepidum hoccarmen
amigmaticum;
Excelfo volucru -verfatur in aere quidam,
Huicfimilts qu&fit nullafub orbe'uiget.
in medijs huim nat&funt ignibut .tla
>
Orta efl e flammu,tithera deinde fubit.
Septenos vafio degluberet ore iuuencos,
Hancfi corriperet non fatianda fames.
■fèrea peluts]
Tnpitppct.fi; jiolne feu tiu-
tinnabuli^cuiusinuentionem repete ex 6.
Polydon.cap.ij.De pelui area ipfe Alcia
tus S.Paierg. cap.i i. üc ait.-Dubitabilior
eft alia quajftio,an immodici importuniq;
campanarum peluiiim pulfatoics officio
iudieis compeüi poffint.vt ceflent.Etfcien
dum' veteribus non fuiflè hunc rnorem ,
fed inftar peluium fubricata bax vafa eam
panas appellaric^ptaSjquod ex Campano
a;i'e conflata; effent; Vnde proucrbi-uni 'm
loquaces & obftrepel'os,Dorfo»^«ü quod
in Dodona dua; effent column»: in alrera
pehiis a:rea,in altera puer cum flagro pel»
uim, ventoimpellente, perciuiens; vnde
tinnitus in mul ras horas perdurabat. Iti-
uenal.
Tot pariter peluesjot tintinnabula credas
Pulfari.
,
Ha:c Alcntns . De Campana: inuentione
& vfu pjura habes apud Guidonem Pan-
cirollum,& lautumeius fcholiaften, Re-
mm memorabil-lib.i.Tit.9.
Ad fitperos mentem &c] Vtgallus cor
pus ad laborem , Ge campana mentem ad
Deum euigilare facit:Eftautem tintinna-
bulum pixdicationis Sc innitmionis hiero
glyphicum,vtdocet Pieiius Hieroglyph.
Üb.47. Hinc Sacerdos Mofaicus ad imas
tunica; fïnibriasaurea tintinnabtilageftare
iubebatur , Exodi 18. vt eorum fenitus
quotiescunq; Pontifex ingrederetur egre
dererfirc]; ianciuarium, exaudiripodèc .
Signiiicabatid , oportere Sacerdotem vo-
calem eMè^iunc docendo.iuiiic arguendo,
nunc exhortando , fepilTimc veto confo-
lando.atq; ea conquirendo opportuna re-
media.qua: noftra fragilitas videbituret-
pofcere.
Efl leoJedcu?tos,&c.] Hoc totü fum-
pfit Alciatus ex Oio Apolline Niliaco >
qui libellum de notis Hieroglyphicis Gr?
cè compofuit, cuius h?c fiint verba : i-
ypnyopóra, yp&ipwTtf
, » ygi tp-jh&Hct,
KioVTos ypó.pno-1 KifetKnv, iTrnS'ï)
s Kim
iv
TfiTiypiryopéva* , (jlii^uki tv.; o'tpQa.K-
y.is, x.oi^.ay.ivoi
cTe a.viayÓTa.s tüTïs-
ê>« , OTTiB 60* T? tpVhtioTHV <?»/J.C10V . J'lO-
•xip xgi ev/j./ScAix.ais , rol; r.hH&poi; Tav
lipüv KiovTct; a>; pvAa.KO.{ Tra.pftkHtpet?!'.
Vigilantem & fedulum hominem, & cu-
slodem,cum JEgyptij volunt' oflenderejeo-
nit caput pingunt, quoniam leo -vigilans
oculos claudii-yeofdem cum dormit,apert os
habet.-quod quidem cu(lodi& atq; excubia-
rumfignum esi.Vnde
ö* non abfq;fignifi-
cationejemplorum clauftrts leones,qui fint
enftodum loco, appinxerunt.Leonem
qui-
dem 7ra.pa.T6Kei(iV,*.a.v,a videndodedu-
itam volunt,quia feraeftperfpicaciffimi
vifus.
Dodontil
as,
<e»Aw.
Tintinna
bulu pr&-
dicatio-
nufymbo
lum
.
Leo vnde
diclus
.
-ocr page 168-
Andreae Alciati
po
vifiis.De quo Ci plura cupis.vide Ariftote
Iem de Hift-anim.& Oppianum in 3.& 4.
de veriatione, Plinium Nat. Hift.lib.8.c-
16.qui afferitjlcones nunquam limis ocu-
]is iiuueii:de oculis adapertis 11011 memi-
iiitVi.le etiam Cceliurri Rhod.li.13.c8.
Templorum idcircbponitur ante f"ores]
Etuditè 11011 minus quani diligenter in
fuo Copia»cornu Pierius leonis faciem il-
iaro.qua» prima vifa eft Ezechielünitian-
dorum fad'oriim admonitionem nobisob
latam fuiflè tradit.-eamq; a primis vifam,
quöd a vita principum foleat totins popu
li confenfiis legem fibi ftatiiere. Ponuntur
itaq; ad valnas templorum , vel poftjbus
fuftiiiendis.vel hyperrhyris; aliquandoe-
riam pronaislocoium, vt Deuni venerari
primo memiiierimus.Addit etiam,iiipro-
ïiao Taruifina: Cathedralis draconem ala-
rum vnguibus leonum duorum compri-
mi: draconem retorto collo leonis peilus
remordere. Ciiius Emblematis eameflè
fententiam docet:prauam quidem cogita-
tionem cor ince(Ière,fortem animumeam
protintiselidereja lania leonem fuo pecto
ii fubi jcereapprelienfum leunculiim.' ge-
nerofuni quippeanimü fèipfum vincere .
i.DvAsfunt Epifcopi neceflari? do-
tes,vteius,cui animanim ctirademanda-
ta firmiaiirum vt i js,quibus prx(5t,conti-
nuo ftudeat.vt nihil eorum eisdcfit.quod
fpeiftet ad fidei vera» profedum &augmé
tum:nè ve quis a rec"ta via defcifcat,aut fa
craedoftrinaïterminos tran/ïliat. Necve-
rö eft fatis.vigilanrem eum efle,nifï etiam
cuftodem Me fonifïïmum prxbeat.ideft,
cum cura & yigilantia , qua» perpetua fit
oportet, & etiam neceflèhabeatconiunclia
cum moiibusdoelriiiam.qua &fuos infti
tuat,& alienos etiam hoftes.atq; erroneos
homines forti animo retundat, vera-que
& fana» inftitutioiiis quafi hafta percellat.
Qüod duplici fymbolo hic ofteHditur,
fumpto argumento ab ijs animalibuSjqu?
& facrisiti turribus,& pro foribus templo
rum apponi tblent,gallonimirum, & leo-
ne: quorum alter vigüantiam , cuftodiam
alter defignar.
1. Campana praererea pradicationis (Vt
diximus) & inftitutioiiis geritfymbolü .
Meminerint tarnen verbi diuini precones,
nifi & ipfimétad vocis fuae clangorem vi-
nendi rationem infticuetint, atq; ita ad
110 imam illam accomniodarin t vi tam fu a,
campanis Ce vel in hoc quoq; aflimilan-
dosfore, quasetfi clariffimum edendo fo-
nnm alios cieant, ip& tarnen ïibi furda;
fint & ftupidas.In quos ekgansextat em-
blema cuiu (dam :
JEra graui cücios veluti campana fonore,
lpfa licet penitmfintfibtfurda, cient:
Sic es,recla docens alios,peruerfafequute.
§!uiq; alijsfapiens,non faptt ipfe tibi.
Eoderi,q; planè leuüi Apoftolus 1 Corin-
th.13- Si vel liominum (inquit) velange-
lorum linguisloquar, charitatem autem
nonhabeam ; factus fum ais refbnans, ae
cymbalum tinnieiis . Addam de campa-
nis 'Tra.pipyoK , vulgarem eflè erroiem ,
quo Paulinus Epifcopus Nolanus, Diui
Hieronymi aequalis, & fanctimonia vita:
fpectabilis , primus in fuam Ecclefiam
campana» vfum ïnuexiflè creditur.-quaii
priori faeculo ignotus ille fueiit. Verius
naniq; eft, vinim illum fanclifTimü Gen
tilium ïacrorutn abiifuni correxiiïè , Sc
ad pia muniatranftulifit, vt nimiriï eius
fono exciri poflènt fcniotiüs habitantes
ad conciones precationesq; . Caiteroquin
ijsdcm , quibus hodie , vfibusdeputaras
fuiftè prifcisquoque fjeculis campanas ,
Hadrianus Iunius difèrtè docet , lib. }•
Animadueif. cap. 11. Sed ne ganulitatis
vento impulfns audiani Aafavttlov >«*■-
KttiV, flagellum de pelui.
toresf'
itc»
Leonts i-
mago in
iialuis té-
plcrum
.
ri"J>'
IV.
Huopafto
rvs eccle-.
fiafiici
munera .
N«^^
-ocr page 169-
Emblemata-..'
?'
N»pe, X5W lAl/AVtiS1' OJTlStiV • èLftpt*. 70.^70, Tav (bplVaV.
Sobriusefto,& memineris non temere
credere: h^c funt membra mentis.
EMB LE M A XV ï.
Xj E credat , ne ( Epicharmw ait) non fobrim eïla
Hï nerui humanx membrag, mentis erunt.
Ecce oculata m&mu > credens \d ■> quod 'videt: ecca
Pulegium antiquA fobrietatis olm ;
S>uo turbam oftenfo fedauerit Heraclitw ,
Mulferit (Jr lumida fedhione grauem .
COMMENTARII.
E c TE^habet fèmamisocnJataj fed Sobrii vimndum,& non temere credendiï.
R
fimplexilhid quoduisalitid potiüs
D v o hic pra?cepta cuiq; honefti ftu-
diofo tradmmuviimirüm vt fobtietatem
aniet, & credulitatem leuem & terne ra tia
vitet: quam ad tem duabus (fuomore)
lepraifentac quam pulegium : elegaiitius
niultö habet editio Rouilliana. Sanftius
cpigtaphen Emblemacis Latina apponit.
uotis
-ocr page 170-
AndreaeAlciati
pz
notis vtitur , nempè pulegio, & oculata
manu:illoquidem,vtibbrietas panio con
tentafignificetunhac verö,qua reriimcer
tarum fides iiiteUigatur.Cicero r.Epifto-
lar.ad Atticum, carmen boe Grxcum ci-
M. Tullu tatiPriuatis rebusmeis.inquit.propterin-
locusvn- firmicatem bonoriirn , iniquitatem itialo-
de petit.% 'urrijodiamiu meimproborum,adriibea
eft Emble qiiandam cautionem & diligentiam: atq,
mattsepi- 'taSicujns inmfurret Epicharmuscantiïe
nraph^j . nam «Ham fuam :
Ntïee , yjuy.iftvaecdiriTHV 'ctp&pa,T&iï
'T et Tav ipptvay.
Ac noftra: quidem rationis ac vita: quan-
dam formam.vt opinor,vides.Hoc carmc
alij hoc modo citant :
N>/pe , xgi iJ.iiJ.va.cro chrisnv etvi'pa, p/>o-
y5vra.ra.uTei . id eft.
Efto fobrius,& memineru virumjqui ficfa
fiat,non oportere ejfe credulum.
Sed quia
Erafmus depraiiarum veriïciilum tefta-
tur iu adagio : Neminiftdas, nifi cum quo
f rins modium falu abfumpferu
. fic iile è
veftigijs codiciim hoc carmen Trochai-
ciim reftituit :
Nctae , icpt/ jj.ijj.va.■?o <L-?ri?HV> tosjta vvj
pa. Tav Gpwuv.
Nam quod veupi dixit, pro v»<pi, & /J.iK-
ra.o-0
, pro f/Jpivntro, dialecTri proprietas
eft . Alteram auteni partem idem Cicero-
vfurpauit lib- De petitione Confulacus :
Quaniobrem,ait,Epicharmion iljud tene-
to.ucruosatqj artus tiTefapienua:,non te-
mere c rede re . Relatum eftetiam abAl-
ciato homo lib.Parergon 4. c. 8. Retulit
e:iam id Epicharmium Clemens 4. Stro-
mat.& ad infticutum Chriftianum accom
xnodat. Sed dehis moxdicemus pllira, in
qnarta clafle.
III.
           W-E credtts] temere,vel adeo facile.Con
uenitcum Epicharmi fententia Theogni-
dis verficulus:
Til?» ypiifJ.ar' chiTtrd,,a.Tr&w S~' ii-cuosra.
i'ifo res perijt, diffifo falua remanfit.
Licet nemini fidere fuiuhumauum,omni-
bus vero fidere ftulturn . Q_uare pulchrè
Hefiodus:
Keu x.a.Tiyvnra yihdo-a,; iiriueipTjpa.
■&''erdeu ,
Tl/Tf<f <ƒ'' 'eipa, ó[j.af, HS" chri^lM èÓKiJAV
etvS'pa.c id eft :
Si quicquam cumfmtre tibi eff ,teftem
adijce rebus,
Subridïs, nocuit non credere,credere sêper.
Seneca epifr.3. lib.i.Vtrumq; enim vitiu
elt,& omnibus eredere,& nulli-Vide par?
tniam, Èiduciapecunins amifi.
Epicharmus] Epicharmus Siculus , vt
ait Diogenes LaertiuSjElothalisfilius,Py-
thagorxdifcipuhiSjPhilofophus & poeta,
ComCjdia: inuentor,tefte Suida.
Ne nonfobriusefto] Efto ibbrius'.duoe-
nim negata vniaffirmatioin xquiualent.
Nerui , membraq; J ecpSrpa., vtvpa, ra.
[/.ipn .
Xvletaphor.-e,quibus vim vtilillimi
prxceptiilluftrat. Nam pdyti f&vwis <reo-
Qpoffiyn,
vt refèrtaücubi Stoba;us. Qup
fenfii dixit Iuftinus.genitricem tirtuttim
frugaiitatem.Sic Cicero pro lege Manilia,
neruos Reipub. appellat milites, clafles ,
vedigalia,quud in his confifrat omnis Rei
pub.firmitas.Sic apud Demofth.l'si/fa. Tra
xiyx rei^ii/jetTct.
Fabius lib.i.mollem
educationem neruos omnesanimi &cor-
poris frangere.Et Dion in Vefpafiano.-P?-
cunias neruos ejfe imperijfemper dixerunt.
id cüjVtvpa. ya.p rvis tïytfj.ovftai rel ypi'l-
jj.ara. om tori civcu l'hiyov ■
Ecce] Demonfrrandinota redtè iugitur
cum manu ocuiata , qu? credit id, quod
videt.
Oculata manus] Adagium,quo rei eer
titudofignificatur. Qculatas enim rnanus
dixit PIautus,qiia; promifla vclint exhibe
ri re.non oratione promitti. Nam oculos
habere,quibus videant exhibita.aures non
liabere.quibus audianc pollicitationes Ita
jena qnardam jn Afinaria adölefcenti an-
reosroon'es poIlicenti>cün! üia nihil com
moueretur promi(Ï!S,inqiiit :
Ghium apiflorepanem petimus;ii7ium ex
cenopotio,
Si xs babent,dant rnercem: eadem nos di.
fciplina i'timur.
Semper oculata. noftra funt manus,credunt
quod -vident.
Idem in Pfennolo:
Eme die c&ca hercle oliuum,id vendito ocu
Iflta die_j,
Oculata die aliqtiid vendere, eftprarfenti
pee 11 na vendere . Vim prouerbi j videtur
exprefiflê Teientianus ille leno iaiinio in
Adelpbis :
____Verum ego nüquam ade) aftutusfui
Quin quidquid poffem,maüem auferre po-
tiifs inpr&fer.tia.
Huc quoqjallufit Cb^rea in Eunucho ;
Ta.rj7.tj nunrpromijj'/i. appareant.
> " Et
id*
mM
Sobri',
anti»1
bur-
,
Kerf'
pub-
OcU
ma»"!'
Ocu
die
derO'
f
-ocr page 171-
Emblemata
93
EtPropert.lib.i.
Cui rió antipatet,donec manut attigit.
Idem PlautusinTrucuIento.-
Manm -vetat,priufquam penesfefe habeat,
quicquam credere_>.
Imo & facie, litter^admonent, nonomni
fpiritui ertê credendum.
'•■ Credensid,quod videt. ] Herodotus :
«7« rvyyjim £itSfiï>7roio~iv iovra. «t/fs'
lipa. i$3r**.fJMV : Aures fuut liominibus
magis iiicrednl?,quani oculi-Proinde lau
datur illud Thcocriti :
Ne er ede citijfimhni pritts finem -video* .
Cuius fententi; vim teneredebent qui ver
fantur iu Rebufp.& negotijs grauioribus
implicantur.fed maxime temporibus pe-
ïiculofis.Si enim propter amicitiam mul-
tornm fucaram vix f ra c ri fides interdum
fit habei)d3,perpetuö meminitTe debemus
Pychagoric? paroemie^iVf; cuiuis dextram
inieceris,
qiiandoquidem h om i mini e3 fit
improbitas& veriutia, vt non modo fer-
mo,fed &frons,vuItus,& oculiipfi perfe,
pè mentiautur. Apollonms rogatus a re-
ge Babylooi?, qua rationequietus in fuo
principatuperduraret: Si, inqiik, paucis
fidem habueiis . Nulla enim regibus ma-
ior peniicies impendet.quam cum delato
ribus facilem ad Ie adi'ciim pre_beut- Plato
de Repub-magifttatum optat, qui fit ra.
ara. <f~iciTiSpvKM/j.iv<>f,
id eft, qui aures
obtufas babeat ad rumores & fabulas po-
pulares. Addam & id Plautiimm è Tru-
cu'ento:
Non lau dandus eft is, qui plus. credit qua
atidit quam
^lu&vidct^non placet
, cum illi plus laitr
dunt qua audiunt,.
Quèm qua tident:plurts esl oculatus teftu
".nus,quam auriti
Decem.qui audiunt,audita dicunttqui vi.
dei, tplani fciunt.
Qjjod tarnen non probatur Apuleio, ini-
tio Floridorum,qui vt inferuiatargumen
to quod tiaclat, plus fidei aurium quam
ocnlorum ede adhibendum vult. Huius
haec veiba.-Non itidem maior meus Soera
fes:qui cum decorum adolefcentem, diu-
que tacentem confpicatus efTet : Vt te vi-
deamjinquitjaliqnid eloquere.Scilicet So
crates tacentem hominem non videbat.-et-
E.iiim arbitrabatu r homiues non oculorü ,
fed mentis acie St animiobtiTMconfide-
randos. Nee ifta re cum Plautino milite
congi'uebat, quiitaair: I'luris eftoculatus
teftu vnus,quam auriti decem.
Imö huiic
verfum illead examinandos homines con
ueiterat.-Pluris eft auiitus refiis vnus.qüa
oculaci decem - Atqui fi magis pollereiit
oculorumquam animi iudtcia, profedto
de fapientia foret aquila; concedendum .
Homines enim neq; longè didita , neque
proximè adfita pollumus cernete, &c.A-
pnieiustn aliö fentetiam torquet,vtdixi>.
neq; propiiè cótrariumqnid iPlautofta
tuit,fed certè dilfimile.Vide Prouerb.Oc»
lis magit habendafideSyjj, auribus.Ad rem
redeo.M.TulIius in LarJio:Ha;c in fabu-
lisftultiffima perfona improuidorü.&cre
dulorum fenum.Non minimum commeii
darunt ssV/r/ctc quidam ex vetenbus,uon
quidem vt omninó fidem omnibus abro-
gemus, fed vt nullo non loco circüfpecti
umus 1 videamufq; quatenus dextra fit
huic vel illiadmotieiida.Demofthenes hac
a.7Ti?idLV vnam ait omnibus qui fapifi t con
ceffam a natura cuftodiam falutis &fot-
tunarü- Sed de his iamiamlatiusagemus.
tulegium] Pulegmm Gtxchyknyav,
<rlechoK,ieaglachon:Ciihis
vires permul-
tas habet Plin.lib.20 cap. 14. &Apu!.Dc
herb.virt. cap. 91 multa. Caeterum,pule-
gio vith ftomachi tolli.teftatur Diofcori-
des lib.3. cap.31. Netvriett 7e , Kffj h]y-
y.ii SaiJ.é.yis/jiiTci è^vxpó.TV moTtiaa. 7tA-
ptLfAvdHTcu
. hoc z(X:Naufeas &erofiones
ftomachi in pofca (\A
eft, vino, quod aceto
&aqua temperatum eft) bibitum lenit ..
Dixcrat antè,hanc herbam efie KiTrtWTi-
M)v, Sipu.nvtimv, >$7tiTfTiy.nv.
id cü:ex-
tenuapiuam,calefa£tiuam, & concoHiontt
adiutricem .
Vide epigramma Gia;cum
lib.i. Hf <pei£ahxe.
O'u yKnyjwt Kpirav ö ptKdpyvpof, aAKiè
S'iyó.h.Kp
duTov dTrorpcLtvei ShifêoyJvv ?o/xdyis<
Quod ita veicir Sansftius,-.
Nöglechone Criton,aft fordidus arts odore,
Vexatum ftomachum fape dolore leuat..
Antiquafobrietatis\ qua veteres, homi-
nes ftugi,& ïeium paiabilium appeteutes
vtebantur. Eit antem pulegium fiti Sc vi-
nolentiae contrarium. De vexeriim feuga-r
litate lege Valer.Max.lib 4^ c.4. & lib.7.
e-i.Na.vt ait Horatius j.Carm Ode if.
trinatts illts cenfus. erat breuis ,
Gom*
Oculorü
iudicium
prapollet
iudicio
attrium
.
Eulegik
Pofca gd.
Frugali-
ttis zetc-~
rttm..
-ocr page 172-
AndreaeAlciati.
fymbolis aphonis plus forcè perfuafit, mo^'L
94
Commune magnum.
Plinitis epift.izdib. 1. de Catilio Seueto: quam alius quifpiam oratione prolixilfi-
Q,iiam pareus in vichi ?quam modieus in ma.Siquidé iroKKaV <&rdvu k$u ptctupav we- viflr
cultu ? Soleo ipfumcubiculum eius.ip- pióJWtv pny.a. ygi vsv/aa iristvs^ovToe
fumq; lei5lum,vt imaginem prifca; fruga iv^pcinns Kvp/aTtpov nyêlreu : Plerumq;
litatis.afpicere-Ipfiiis autem Plinij fruga
litatem habes lib.i.epift. 6.
Olus] Ka.ya.vov • Olus dicitur omnis
herba fatiua,abalendo, quod veteresole-
ribusalerentur , antequam effent reperta;
vir,cuius perfpeeïa fideseft, vno verbo vel
nutu Iongas aliorum orationesfuperat •
         #
Sicenim fidem fêcir Amafidi Pittacus, cG -P'^'
linguam immelatitia: viclima: remifït,tan
quam membrum omnium vel optimum ,
         y/
Olus.
frugesjijsq; vefcebantur abfq; luxuriofo vel peffimum.Sic Anacharfis , deqiioiam -Antf
condimento,vnde prouerbium.To iv Ka.- fupradiximus.cum apud Solonem reper /«•
tus eft eo geftu dorniiens, vt dextram ha-
In oleri-
ius piper.
y
:vt
fignificarec, maiore ftudio & curalingua
efle cohibendam.vt parté omnium maxi-
me rebellem. Qmd enim vel Scilurifaci-
nusadconcordiam fuos liberos adhorran-
tisjvel Tarquinij Superbifummapapaue-
rum capita baculo decutientis, htic cbm-
memorem,cum h?c iam vulgo trita fint?
Olim enim cum nondum Platonis opera,
vel Caineadis, aut Chryfippi fapientialo-
quax eflfe didiciflèt, omnia breuibus ora-
culis,aut fymbolis, interdunique ajpw-
vott
, non minus commode tradebantur ,
qusepertinerent ad vita; humana: cultiiin
& informationem . Sed audiamus Plu-
tarchü eade re ftudiosè commentario-sre-
pi a£ohto")Ad,s diflerentem : o/cTa', in-
qult,ln/|U|So^/»ffls■ ccvtv favïif a. <Péï epci-
tyvTlf ix. t7rcuv!si>Tcu
, J^ detvfAO^ovreu
£ia,<pipóvTa{, as npduKaTor , d^ioóvrav
cLvtov tSv iroKnav yvafyJiv tiva. tnrïtv
mpi c[j.ovoicit
, dva.Ca.{ twi to /2!)/jt.a,,ncu
Kec0av
4U^P^ X-vKlXA , >ij Tav aXtpiruv
èiwreLiTa,;
, jy" tS yhviywvi x.tvno~a.s ,
éx-TTtuv a/ïrnhAtv •
ivS~tite.yt.tvos a.vio'ït
077 TO jol; TjyïlGt apKHO-ScU , VJU fjL»
ShctOcu rav imoKvrtKavAv eipih'yi «J óy.o-
voiet StcLTtipHTeL;7ró\&{ ■
Turbam grauem tumidtt feditione\ Po-
pu!um,vel pleSem tumultuanrem, iamqj
ad feditionem fe comparanten! .
Mulferit] mitigarit, lenierit. Mulcere
enim eft delinire.quafl mollicere, hoc eft,
niolle reddere.HincMukiber dföus Vul-
canus.quod molliatièrrum.ac mitius red
dat.Et Mulfiim.quafï melle delinitum.
Emblema hoc frugalitatem & fo-
brieratem fuader,temerariam veröcredu
litatem diftiiadetjde quibusdüobusficii
dodliiftimo Minoe paulo latiiisdiffundar,
facile me veiiiam impetraturum confido,
temii & quotidiano viclu nonnunquam ac
cipitur.Hoiatius i.Serm. Sat.7.
ji n ti (hu am. es fort e vocatus
Ad coenam,laudas fecurum olus .
___
Et quia «grotantes plerunq; tenui egeut
■vidlu.eos oleribus curatos fuiffe conftat ex
Plinio,& Plauto in Capt.vbi Hegio Para-
fitum inuitat ad coenam terreftiet»,»?»/-
tts oleribus.Cw ij Ie refpondet:Curato &gro
tos domi
. Inde Heluones antiquitus pio-
priè appellati;nam helus,veteresdicebanc
pro holus'.Quia veröxgroti naufeabundi
valde funt,faftidiofiqj & deiicati ciborum
arbitri.hinc poftea translataea voxadho-
mines delicatos opiparosq; qui magnas pe
cunias in dapes profunderent i non in vo-
races, quod hadtcnus a plerifq; falsó exi-
ftim3tum .
Hcraclitus . ] Heraclittii ifl feditione
quadam roganis a ciuibus.vt concordiain
fuaderer,fuggeftum afcendit, calicem fri-
gida conipk'iiit, infufani.digito farinam
rnifcuit, vna cum pulegio , idque bibit,&
hinc difcerïït.-nimirum reipfa loquens,ple
runiq; iêditiones ex luxu rerumqj fuper
fluanmi vfu oriri.inter eos autem facile
conftarecoiicordiam, qui modicisac tan-
tum neceftarijs effen rcontenti. Nam "
S'ti'mvov yap ivrtKti i min 7ra.poivia.v.
id eft :
Vbi coenafrugi elf. ntitta debacchatio •
De Heradiri facto vide Plurarchnm de
garruütate, Erafmum in Apophthegma-
tis lib.S.CoinmentatoresDiofcoiidis , in
verbo, Glechon . Ccelium item Rhodig.
lib ij.cap.f.Vide quoq; adagium, Thym
bra viciitaus .
§luo turbam, ó>c.~\ In eo nomiullis for-
tafiè a-ztoTHcoVhabendus eft Heraelitus,id
e&,tenebrico/usikd certè hac ambagc , 3c
Scim
J
Taf}
Supe'i'
Heluones
qui pro-
prie •
mJ
Mul'f
Muit
V'
MagntLj
■via eft ora
tlonu non
-ocr page 173-
Emblemata^.               pjr
be f prasfertim in re ta vtili,addo & necefiaria.
££*l* l' De frugalitate M. Tuil. 3. Tufcul.
*>* Verifimile illud eft qui fit temperans,
quem Greo arappovct appellant: eamque
virtutem eappoavvnv vocant: quam fo-
Ieoequidemtum temperantiam, turn mo
derarionem appellare, nonnunquam etia
Riodeftiam . Sed hand fcio an rectè ea
virtus friigalitas appellari poffit, quod
anguftiusapudGrajcos valet, qui ftugi
homines ypn<ri[jxiappellant,id eft , vti-
les: Atiüudeft Latinis abftinentia,omnis
innoceutia, qua: apud Grajcos vfitatum
nomen nullum habet , (ed habete poteft
è.$K&@:na.v,nani eft inuocentia affeftio ta-
lisanimi,quas noceat nemini,reliquas etia
vittutes friigalitas continet.-qua: nifi tau-
ta efTet,& fi hisanguftijs , quibus pleriq;
putant.teneretur, nunquam elfet L-Pifo-
nis cognomen tantopere laudatum . Sed
qnia nee qui ptopcer metum prasfidium
reltc]uit,quod eft ignaui?:necqui propter
auaritiam clam depofitum non reddidit,
quod eft iniuftitixjnec qui propter teme-
ritatem male rem geflit, quod eft ftulti-
tiï.friigi folet appellari: eo tres virtutes,
forticudinem,iuftitiam,prudentiaïn-fruga
litas complexa eft , etfi bocquidem com-
nuineeft virtutum : omnes enim inter fe
nexa: & coniiigata: funt. Reliqua igitur
& quarta virtus, vt fit ipfa friigalitas ne-
5»4,;e cefle eft . Hactenus ille de vi yerbijiiosad
^k'"' rei "otionem veniamus.Reclè Apuleius ,
"'■ fobrietatem dicitefle fapientiajomnispri-
iRarium fundamentum,quodiis fe virtu-
tum omnium femina continetmam fobrie
tas teroperantia: fpecies, prudentia: comes
eft.inperfpiaentia veri,falfique,rum in de
leftu habendo rernm bonarum ac mala-
rumjea fortis ett.qua; voliiptatum illecc-
bris non capiatur,& iuftitiam colit.quam
i'ile priniüm fertiat.alijs etiam tribuit.A
lohrietateitaq; fuam philofbphandi ratio
'iem Pythagoras orfus eft , cum quibus,
eei'tisque de caufis abefu cartiium prohi-
berec. Qiiod adeo mulris probatum eft,
vt pleriq; inde facti meliores.ac cultio-
res,fapieniia;latices imbiberunwalij fuper
ftitiofe Pythagoram xmulati in totum re
pudiarunt efum carnium, Sc animantia
nuita.vtimpuracredideruni: quo de nu-
niero Eucratita;, deliri quidam hauetici,
de qnibus Epiphanius.Sobrietas vittutnm
pene omnium feminarium eft.quam vna
qui habeat, & caneras etiam facillimè ha-
buerit.Platoin Charmide temperantiam,
vita; liominum cuftodem appellat • In
Gorgia prajcipit.vt qui fanus ac beatusef-
fe velitjhane virtutem exerceat. Et Xeno-
phanes nihil in homiue nalci maii poflè,
qui temperantiam fueiit ampiexatus.Ita-
que quotquot lapientesolim habiti funt,
temperatillimi pr«dicantur:vt Socrates,
qui quod tenui vidu e(Tet,ea pefte feuif-
fima tactus noneft.qux Atticam inuafit.
Et Plato.apud quem cum nobilis impera-
tor Ttmotheus coenafTet, moderatis cibis
exceptus,poftridieillifactusobuius,dixit.'
Quiapud te, Plato, ccenant, fequenti die
bene fehabent. Nominatur& Pythagoras
inter fobrios , qui etiam dicebat: Venter
pinguisnongignit fenfum tenuem. Idem
cum ofFendiilèt aliquem infigniter obe-
fum:Nondefines,inquit,tibimole(tiorem
carcerem ftruere ? Pnetermitro Gra:co-
rum veterum frugalitatem laudatam fa-
pientibus,qui fem,el tantum interdiu epu-
Iarentur. Ergo Plato delatus in Siciliam,
cum nullum ifthicpatria: frugalitatis ve-
ftigium obferuaret, admiratus efcinfiila:
corruptilfimasdeprauatum morem, qué-
admodum refertipfemet in epiftolaqua-
damad Dionis propinquos. Apud veteres
Romanos, frequentior pultis vfus, quam
panis fuit, &eorfi bona; valetudinisquafi
quidam matererat friigalitas,inimica !u-
xuriofisepulis, & aliena mmia; vini abun-
dante^ ab immoderato Veneris vfu auer
fa.Val.Max-lib.i.cap. J.Non eft quodfic
verbis mul tis augeamus frugalitate Caij
FabricijiCoruncani, Cuiij, quos celebrat
Tullnis : ha: enim virtutes fuer'e potius
temporum,quam homiuum . Probatur,
me quidem iudice,modeitia vel Agaficlis,
de quo Aufonius,& Plutarchus,- vel Ner-
ua: Goccei, boni Principis , de quo Valc-
rius Martiaüs.Solemniaolim fuere nipba- Niphalia
lia,Iunonis facra, qua; abftemia a matro- facrcLj .
nisabileniijs celebrabatur,vt matron^roe
mores elfent, quam üeam colerent, qua:
easmoneiet fobiietafis,vt qua; fit indiui-
dua pudicitis comes.Non tranfilio,quod ludices
receptum moribus,vt non nifi a ieiunis iu r0yrü .
diciaexetcerentur reorum capitaüum,vt
meminerint.ièad remferiam accedere, &
in qua de hominis agatur capite , de quo
non nifi prudentiilimè, & maxime fobriè
coguofeendunv. Idadijcio, Baccho.Deo
tefliu-
-ocr page 174-
Andrea? Alciati
p6
temuléro.tum papaueMum ferulam olim
tributam legimus,erudiio fanè figmento,
vc vini vis ob oculos ponerecur; papauer
fomnum conciliat.vt mero plenus liii ob-
litus,dare fefomnodebeat,fuam vtfpon-
taueam infamiam tegat:ferulam vero ca-
fiigati.iuis noram, vtintelligant ebriofi,iê
pcena digitos citius quam mifericordia ,
qui fe fponte in id difcrimeu coniecerint.
Eadem prudentia fuit apud 1'apientes ve-
teres.dum prxfigerent anncim luclus ma-
tronis.qua: vitosamifiifent.ne fcilicetan-
te anniim poft nuriti mortem properarét
ad feciiodas nuptias, ne fieret confufio fan
guinis , 1. 8. fF. dehisquinot. infam.Iul.
Paul. i.receptar.fentent-tit.vlt.Multa huc
conferiipoflèntex Decretal- Pontificum,
de p?nitciit.& remilf.fed hoc ftudiofispen
fum imponimus. Addoego poftremö.nul
lam virtutem ad Nature leges fic efle com
pofitam,quam frugalitatem. Inquirenti-
businnos fagaci mentis oculo, vitiaqua:-
dam apparebnnt obfcurioia & in receflli,
qusdam in aperto & fróte pofita,& quafi
manu prehendenda.crarTa.fupina ;dequo
luxus & largior bonorum profufio, vbi
nee ratio fuadet, nee poftukt neceflïtas,
faturando, veftiendo , ptotegendo cor-
pori,&ab incommodis fupernè deiecto-
rum imbriiim , caloris & frigoris, vindi-
cando. Non fudandum niagnoperè pro
his, nee Oceano diuifa; gentes adeunda,
qua; a Solis cubiiibus miniftrent exoti-
ca,fi lelegara in vltimas tenarum oras in
tempeiiehac,moderainen natur?,& quod
diftat feqiianiur, qua: in exceil'u laborat
& frangitur,amicarrugaüratis.Nonqua:-
rit fuperflu3,imó nee fert, modis quibus
expellat & (é exoneretjprouid^coriuptio
nis.vtiliterinueiuis . Videmus hoc in cle-
mentis, & quicquidcoalefcit eorum con-
nexione,in anima tibus,metallis, rtirpibus;
excernunt fiquid aggratut , & deijciiint
fuperflua.CrepatnubesnimiohiUTiorepr?
gnans , rarior a temperato humidoipfo
mot'i Sc agiracionepaulatim (e confumit,
& milcetaeri Non libratiii diu vaporuro
terreftrium denfioribiglobus,nec molem
fuftinet flabile fubie&um pendentis mate-
riï.viacitur copiajJi cedit ruenti tadem.
Hinc nix, pruina.grando, fulmen,rores,
nimbi.phiuiajjignica fpedtra.cadentes ftel-
la;,qua; purgamemanoniiiconimodè ap-
pelles,& proltiuieni velut quandamfatu-
rara: & partu rientis au fa;, quam cogtt ad
egeftum Natura,& vfus Vniuerfi. Deinde
ilïiid ipfum,ex quo talia,nonne pars Ocea
ui fuir.aut fumantis terra:,fécretione reie-
claJExudatinutilismador fcilicet,admix
tiis pingui fceculento & vifcofo.de magno
hoc & infimomuiidicorporejquemadla-
bit fohatq; attrahit,vt vel diffipetradioia
iadlu, autreuerberet, exuberante maila,
fuba&um & codtunvaliter,eundem re,di-
uerfiim afpectu & difpufitione . Sreriles
herbxluxuriant paflim & ïvexiagramina,
non iufla crefcere pioaocantefemine , fed
coafta exire,vniofa: vligini fic quafi exco-
land?,& ptugando terreftri vtero^ad cou
cipiendummelioiem fcetum. Metallarias
intrerous cauernas, vbi fcex impurior , &
fordida fuperfluitas inter ramentaaurea
& veiiulas defidens ad fëgregationem, ex-
trudence vi inttinièca connafcentisprecij,
fenfim itura,fe oftentabit.Nec in ftirpium
excrementis propellendis Natura fegnior:
capillamentaquardam.ciimos, aut floccos
pra:mitcuntarbores, & rnufco lèoperiunt
ac viridilanugiiie, priusquam germinét,
purgantisfe medullx,& inutilem fuccum
fecernentis manifefto figno. Age verö, qua
prouidè innolhodeniq; &c^terorum ani
mantium corpore canales iftos egeftionis
fupeiflua;difpofuit , necolleclis velut in
cloaca fordibus,exitu inrerchi(b,corrum-
pererurfitu& putreiceret? Hucaurium
nariumq; quadrifora; port^ faciunt,& tu-
bus maior dcfeiendisexcreniemis, & vri-
nariafiftula anguftaacbreuior,&fojicul?
traiecta;cutis,pui)cT:mis fimiies , finenu-
mero,fudorideijciendo,& porca ipfa pre-
toria, lecipioci vfus, gurgulio, intraiicis,
exeuntis cibi vehiculum: cnmq; velinte-
ftinoruni vohinuiia turgent,obftrucT:a in-
errante flatu,aut venarum en ripi no.xio fan
guine, naturxxmula ars clyflerespra:pa-
rauit & fcalpellum apeilioni. Adeo"' vias
omnes ac modos difpofuit fednla mater ie
greganda: copia:,vtin tenore fuo, menfu-
raatCjjOtdinc confifterent & conferuareii
turfingula.iie veldefectus noxam,vel ex-
cefl'uspareiet- Modus in nicdio&mcdio-
crij virtutif titulo & laurea digims:excre-
ma laboraut,nec fanafunt, nee ad fanita-
tem adminicu'a.qua;abundant prrferrim,
fnmentalafciuia;-Sacra FrugaJiras placat,
falx inxutias & farculum runcaudis far-
rieudisqsfiluefcentisrnali qiiifquiiijs.qu?
fola
Tempus
luflus.
Vrugali-
tas ad le-
ges natu-
r& compo-
fitcU.
pnih
Nztur/X-j
vbiq-Ju.
ffluaex-
csrnit.
me*
fisf'
-ocr page 175-
Emblemata^.             97
foia prudehter, quoufq; progredi liceat,
quid ornatus corporis,quidaliméta,quid
ftruiflurx fumptuum efllagitent, fubdu-
ftis calculis computat,&r pergtadus vita;
ac heuorum fic partituriVt/laxiórcmma-
numpotentioribiis, & qui in aliquo fafti-
gio eminent, reiinquai; contrahat ca:teris
de inferioie ibrte, & iubeat coercere iiani-
tatem,comprefl'o paululum ftngenti fpi-
ritif. Si confufio in his, vbi ordiimm di-
fcretio & dignitatnm?vbiautoritas& ve-
Meratio: Vilefcunt «qualitate hac & per-
dunt fplendorenijdum couditionis fu* Ji-
mites,quifque tranfiliciiSjfupia vires &©•
pesperambitionisicaiani afiurgit.Corru-
ptionis hoc publice.,imo perditionis extre
ma: feminarium fit. Ver ut. in proprium
finum ocnlos quilibet, videbit quid, aut
quantum liceat: a ce:;fu enim &■ ftatu hic
tempetand'is afFechis Violenta fimt,qiia:
cinn i:n;i,o.l!i:o at.petiiu,& t>,dme iiïuer-
fo ik.tiun innam enim au: 'ieiluui.tc,aut
vitLmt &■ cpmirnpunt, q..s metas fiias
habetac limites.iiitra quos confiftit mode
fabili ac deierminata ii1cli\iaiio."e ad ea
qua; niitriunt, firmant aut ïèruant.fïne ex
celtu , cum menfura& legealiqiiaiqiiam
nefas tranfireialiia ilIa.Vis infertur intern
peftiuo rerum vfu ac fuperfluo,quibus vo
luptatem niortaliiim infania feïlicet cir-
cumf.ribit,& miferia felieitatis titülofal-
sö indigitat. Onera enim fuut, & corru-
ptela-'.qua; tumultuariapbleclatione & in
fidiofa-ik confunduntur, vt naturam ve-
ty,
          'ut in gymm agant , & non foliïm ofren-
hk **■ dant.fed opprimant copia-Obuium & pa-
•ij^*<$• ubileeft.quod appetit, nee indiget naut-
"^. gijs.quibusex alteroorbe tranfmarina ap
Portcnrur.-crefcunt,quc;alaiir& furrkiat,
'H omni loco:qtia: faturenr naufeam in a-
bundantia,nulla regio dabit; ilia enim ne-
£efluare,ha:c defiderio praspoitero.inquo
*arietas & notiitas,ëfflagirantu rv ibi natu-
talia&gratuita qua; icdanr,hic importu-
Haacmolcfta irritant. Venter ad legem
ll»tura; compofitus, paruodimittitur , li
^uod debetiir accipitiqui volatilium lauti
c'as decoxit,& de pifcium genere feledio
Ks.non placatur polenta ac bubiila.extra
°tdiiiariaei,im fames vrit , qiiz.uon tam
Ca{*iga„(]a vt fl|cat> qUam preuocanda ci-
oorum delcchi.vt mniori cnpiditate fopi
»maiorem refiifcitet.noiio qtiodam & in
geniofogulK i.rritamsntu, imo tormcuto
vetius.Supplicitim eertè eft habercinglu-
uiem,quxBJfi exhauftisiïluis Sc flumini-
bus.nefciatpafci, qnae refpuat dom^ftica ,
inhiet percgiinis & cxoticis.Flammarcon
fero & occulto igni hoc tortura; genus ,
qux.vt podagricus humor , ftiliicidiofo-
uuur de meliorc hoc iiicco pbfonioruin.
Si fufrbcare vis,tempera, & viue ad regu-
lam, quam natura diftat; vbi luxunes ali^
qua & fuperfliiitasjpi'aricindc ac demetc,
& cogita , falire per medios campos ruui-
lum.qui remedio fit huk inccndio.-piófèi-
ri in agris Sc hprtulis.qua; domentelu riê,
& corpus natiua virtute vegeteiK , quant
terra niferit,^ Fabricator.huius Deus Ne-
minem adhuc fames confumpfït,qiii glu-
tire libellam panis,& fontanam bibere po»
tuit. Adlac& pul tem naicinuu omiies,
iunutritaur his a teneris.-qujs ad culinaria
officia, & magyricas artes inloleufèiB fto-
machum traduxit.^nifi ciuiofi:tas& nait-
fej.ï Q_^iJ.5defperatk,vt ego quideni asbi- VeJfWa-
ttor,ptiina.magirtw. fuit fbcarij Jiuius ar. /.I ito; uit
uhi.ij , quse pra:!cripto,s.continentia; ones folj-ba-
tranlllire.Sc polyphagia; lludio.'rimari oïn gmm.
nes nuindi.angaIo!.,L.um abieftione quaca
& contemptu, vita; , temera^ia perfiysfit.
Qui primus concham marin^m apeniit ,
oftrea,& rubetasponticas.vt cpdacoiHii-
uijsiuferretjdefperatumfuifl'e 3c proivcT:;
audacia: hominem, ncceflè eft: nee meiio-
rem illiim.a quodetrafta cutis anguiliar,
fccaucroTua tefta.fliniiatili cohibto (Ütli
cet,ac fcorpioni,- & qui fungos prasparare,
& carduos altiles doaiit, quorum illi ter
ftudinum,afinorum ifti proprij funt.'Qua
uis veró in ranis & conchilijs terreftribus
nihil, quod pifcis fpeciem reierat,fimilc,
cum his ncc officulainfint aut fpina:, iljjê
fquammis & Lranchijs careant; extrada
funt tarnen ex cauernuüs fuis & lacunis a-
nimalcula ha:c,& pifculentoru catalogp,
propter exiguam buccellam.qua; ineft «i
lis,& ad concitandam libidinem erÜcax,in-
fcrta.Vt iam nulhim pene fub cejogenus
Tiuétium fit»qupd in vptagirié ventris hu
mai:i & cloaca infaturabilé, nouo artificij
fumptu Sc precioconfeclri,elixum,frixü,
a(latum,fe(5tum,tritum,fartiun,piiliiiku-
lis aromaticis maceratum, conditum, to-
itum deniq; autalijs fexcentis coclur? for
'mis prxparatum.nondcfcendat. Latum
igitur& laxum luxus hicaperuitcapum
ad onincm lafctuiam:;icc impunè iam pee
G
          catur '
-ocr page 176-
ps
Andrea? Alciati
carurhocpeccatum achbere, fed cum la-
bore etiam & incredibili moleftia , quam
coqiuisfubit,& iscui coquitut.vterqj laf
fu,s,hic vorando,alterin(truendo:ad pa!a-
. ma~ tumenim & faliuam prurieinis lingtiaeac
lyrici, commodare debet artetti.nec prècepta ha-
betaut vfum,(èd niitiirndeliciaiKis,& gur
gulionem verfatilem pro magiftro&ar-
chimagyro • Interea tartten ft rage publi-
caéxhauriuntur faltus ac nemora, fonces
'& flimiina, acr &a;quor.- nee natura par-
tui edendo fufEcit, quia uil fufEcit diuitu
menfis . Pullus & ma,tèr iii eademolla ;
vtina/m &nidus interdum ,& qua: illum
concinnaitt.PropeiniciemlHabeha: adfinc
qua; fraeiient: ax faftigio fuprema; inrem-
peraiuia; inurtimusjdemittamusnos ad de
cliuia facra: fpbrietatis, vbi fïnum fuum
aperit natura , & effcindrt quod opus, &
quantum.
De eredu *•Q^joad credulitatem,ea fanè aut ma-
UtAttj. 'Urè adtnittenda, aut ftatim repellenda ,
cum nemöcitiusfaliatuivquanj quiteme
rè credit; nemoq; redtiüs iudicat & cer-
tuis.quam qui rem exploraram habet. Ho
merus Vlyftem, quem fapientidlm.um fa-
cit,non alio. vfum pra:fi,dio dicic,tieq; alja
tatione terra: maristjüe pericujis euafilïê ,
quam quöd uenüiii {ccredideric.&calli-
dè confiliafua texerit.Hefiodus (vt fupra
annótauimiis) non abremonet, vt.neq.ue,
fratri quifquam adeö fidetii habeat ,aiu
etiam negotium aliquod vel ioco tranfi-
gat,nifi tefte adhibito. Nulluseft,q,uine-
Iciat ab.inimicisnobis importari; grauifli-
ma iricommodajfed.longè perniciofius da
nurh abamico creatur faepenumero; quia
fit alioqnifaeilè iiiimici efFugereinfidias ,
ab amico vero,au t eo qui amici nom é men.
tiatur, qnis ita prouidècauteqiie fibi ca-
uerit,, quiii'interdum opprimatur ? Ni(ï
moleftum eflêr, oftenderem mnlto plures
abamicis quam inimicis opprefTos eflë :
plures vrbes proditione capcas , quam. vi
«pugiutaiiplures in veterurrv libris.ipfa-
quo vifa qtiötidiana reperiri amicoriim,
queftus,qtiam inimicörum accufationes.
Ad fymbölum. iftud «TW/'ah obnius po-
■f xheo teftzfeloc0* ■ **!• ^ vindicari j *o. C de
dosii          P06'1'*}uam extrufit B. Ambrofius a Theo
dofio, principenimis prc/cipiti aciracun-
do;Etn princepsreferuetafiqnempunien-
dum.debet index ad dies triginta difFerre,
quö videat, au relaxaripoena pofl'e vidca-
tur . Occafiouem legis huiiis ferenda: me-
moratSozomen. hift.Ecclef lib-7.cap.z4.
extatq; in Codice Thcodofiano. Bene, in-
quam,ui(teq; prouifum a fapiente princi-
pq,qué faifli a fe poenituit, alioquinquod
Iultiiriafms aitl.Imperialis, 15. Cde nti-
pt.nihil eft tam peculiare Imperatoris ma-
ïeftati quam humanitas, per quam folam
Dei feriiatur imitatio . H^c de iudicijs
olim faucita. Nunc (ï maioruni in rebus yettf**
alijs pnidentiam intueamtUjlicebir aper- cur/, f
rè viJerein tutelispupilloriim)& ciiratio- pupi^'
nib'd.s adolèfceiTtium roinorum , ad e os
nempedefendendos, qui fe-propter a;tatis
imbecillitatem defenderenopoflTuut.Cum
que intelligerent pupülos ea ellè jetate, vt
tucorum opeindigerent adannum vfque
i4.exaiïVum in mafculis, if. in foemiuis ,
nonminprem curam i.mpeudi voluerunt
inrn.inoribus.curatornm piudeutia gtiber
nandis.ad annum vfq; vigefimum qiiiiufi.
Eft enim adolefcentia maxime feruida, &
vitijs iiid.ulgeusjtiiliïiicatur &cohibeatut
au Aöritate prudentuni.Eleganter Horat.
ad Pitbnes epift.de adolefcente:
Ceretu in vitiumjleBi,monitoribits afyer:
Vtilium tardm frouifor,prodigm &ru ,
Sublimit-, cupidutq; & ttmatu relinqueri
)>emix:.
Plutarch.Ttpi eLfcovm, idem complexus:
CLfAf^jm, jjiiv Tnviviot tav viav éhl'jSt-
po'jf iiceiinav Tav ivnscutrï S~i$;tL<TKÓ.Xa>v
Xt/1 TTcu^AyaySv i'Wffó-r&s dpi?n?i rdf
Ï7ri&V{>in<rH{, üg-vrtpix. tPier/xav
Au^h-
ertii • Non minus erudi.tè Dio Chryfo-
ftomus Sóphifta : yjtKarov tlvtÓTHf',, xiu
tufiirifov .y&tivóhirov, rj£ vtpoPpoyip ov
S*h7cu yjtKivS.
Proinde Athenisolim ado
Iefcentes Tav xyiqov np'/ov, id eft, rei ha;re-
ditariajjfuorumque boiTorum haberent po
teftatem.biennio prxficiebantur cu ra; vici
na: regionisjhoc eft,anno i8.quo ex ephe
bis excedere mos illis eflTetad vigefimum:
turn nomiuabantur tatpiiroKoi, vel t$o-
i'oi, ScivivKov-oi Tiifxap&s,
poft id tres
ficbant AH^/a^o^&referebarur ineorurn.
numerum,qui fua; omninö eflènt potefta-
tis, t$TnvX»%u/, h?reditarem regerepote-
rat.Qccurrit huius Emblematis occafione
adagiii AmajanqjiS, ofuriis,oderts tanqua
amatitmiiKz&c
id, quia fallax & lubrica
multoriim fides.-& quöd homo fite'y//«-
Té.$QXov ^woy,Platoni nempe:& Hefiodus
prasec
-ocr page 177-
Emblemata^
99
p'a*cepit, non nifi teftibus adhibitis cum
«acre effê iocandum:quia f?pe Ieuibus de
caufis fratrum ira; acerbioresexiftunt.A-
pud Att>cum Pomponium queriturTul
1'us deCneoPompeio, cui praecsterjsfi-
dem habuerac, feque ab eo tarnen prodi-
tum.Et ad uxorem Terentiam,falso fe p.u -
taffe ab i jsamati,quiinuidebat»t:eos Te nó
iccutum,qtii pure amicieflènt. Ta&i leiii
tateaniini Athenienfesimpetum in Mace
donas moliriftatiiebaiit,falfoaccepto tiuu
cio de morte Alexandri; fed eos retraxit
Demades orator aculeato verbo: SiAle-
xandcrhodiemortuuseft, & cras ,& pe-
rendie (ïc erit.Opportuuè vir catus indu-
xit«T/f/e6C,eamq; oppofuit inconfultofil
rori hominum, de fe fuisq; rebus non be-
ne cogitantium.Apud PoetamTroianini-
ttiis creduli, a Sinone pröditi.qui fuafit e-
quiim diuiiia Palladisartefabiicatum in-
tra Hij mreniainduceiidiim>Miriim quan
tum irulorum agtnen lecum aduehat ni- •
niJacredulitas. Ea res Pompeium Magnu
perdidit,populari & optiraatiim fidentem
ftudiojtandemq; defperatis rebus ad Ale-
xandria; regem miferrimè profugü.Quid
M.Brutum, CCafTium praxipitescgic,
quan» de alteratie falfoacceptü nunciü?
•Similem exitum nadi Antonius &CIeo-
Patra > cum illa de Antonij morte finiftrii
^«idjquariquam falso, accepiflet. Qmd
1'irum fïinparuiserror dominetur, cum
ctiam viros magnates opprimere foleat ?
Quorfum quciela Comicv.PrbDettm at-
1"ehominumfidemï
& illud Ouidij.
Heu vbipaftafides.vbi qua iurare/oleias?
"Tull.item y.Verr. Vbi fides? vbi exfecra-
t'ones'vbi dextra; complexajfunt ? No-
turu de Brafidjeclypeo, quod in eos tor-
IHeri folet.quijciim maxime opus eft,fi-
"cm non feruac.Stultum ac periculofiim
c>iiuis fidere : at miferum nemiiii fidere.
Conditio mifera tyrannorum.ab omnibus
''bi metueiitium,fed in piimisDionyftj ,
de quo Tuil.;. Tu(cul.& Val.Max.Qn_a:
Vetcra&extema vt mi (Ta faciam (notiora
e'iitn funt,quam vt in ijs immoremur) ad
IJl ld- tandem oracola diuina nobis inv éjrt
*?*•*
fuadent }non effe omni ïpiritui creden
du>»: Sctentandi Spiritus ars ex.Deofixt :
:J*m>cauendum afermento I'harifaorum?
f,en'1» ^^^floteprudentes utferpentesl
ilud etiam nos non fugiat Ouid.j.Artis:
c c't0 "edideru: quantum citb credere
Udat ,
Exemplum voBu non leue Procru erit.
Aurel Viiftor.in Valentiniano: Steiinfidis
homiuibus, quibus fefe quafi fidiflïmis,
pmdentiffimisqjdedcrat.carere, aut.pro-
batis, eruditisque vti licHiflèt, perfectus
hauddubiè princeps enituiflct.Plaut.Trir
numo 5 Nimiumeff difficile reperiri ami-
eum.ita vt nomen cluit,quoi rem tuam ere
didem,fine omni cura dormias.
Hieiony.
ad Celaiuiam.de rationepiè viuendi, vbi
         
de obtrec1btione:Eft fanè hoc vitiiï.quod °otn»a-
vel in primis extingui debeat,& flb eis qui tor" ™>n
fefamflè inftitnere volunt.prorfus exelu- tudièdt .
di.Nihilenim tam inquietatanimuni, uij
hil eft quod ita mobilem métem,ac leuem
faciat,quam facilè totum creder^, & ob-
trciftatorum verba temerariomectisaflcii
fu Icqui . Hincenim crebrx diiTenfiones,
hinc odia iniuftanafcuntur.' hoc eft quod
fxpede amici/Hmis inimicos faciat,&coo
cordes quidem,fed credulasauimas diflb-
ciat • At contra jmagna aninii quies, ma-
guaqueeftmortim grauitas, non temere
de quoqiiatn finiftre quid audire: beatus-
que eft.qui ita contra vitiumhociè arma-:
uit.vt apudeum detraherenemoaudeat...
Hic ille.Huiusfanè argumenti iêntentia
facileeft in immenfum excrefcere;fed pla-
cet exempliloco, verbum fAtfivna-' o.ti-
r«V> detudicio hominum prxeipitiae te»
merario incelligere, de quibus iionnun- Vidédum
quam pronunciatur citius quamparef- quem cS-
fet, necdii beneinfpe&iseorum moiihusy tnendet.
qui commendantur- Sic Horat. i.cpift.iS.
Qualè" commëdeSyèt atqy.it aSpice,ne mox
lncutiantalienatibipeccatapudorem-
Tallimur, & quondam non dignum tradi~
mm: ergo
§}uem fua culpa premit >deceptui omittt
tueri;
Vtpenitui notum.fi tentet crimina.ferues,
Tuternq; tuo fidentem pr&fidio,qui
T>ite Tbeonino cum circumroditur; ecquid
Ad te poft pauüö -ventura pericula ferau i
Ham tuo. res agitur, pariet cumproximm
ard et,
"Et negleéia folent ineendia fumere vires.
Vt enim qui pro alio fideiubet,feque folu-.
ttirtt conftituit.teneturex pafli,fcu ftipu-
lationis ncxn pro principalidebenti reo >
lïcubi non fuerit foluendo?aut noxa com-
miférit j ita quialiumcommeiidatnonfa-
tis /ïbi perfpeéhim accognitum, & cuius
meiuem,verfadlem fortafle.noudetexeric,
G i
          fui
-ocr page 178-
Andreae Alciati
100
fuidaiium püdóris ferrc ac pati cogituit.
Grauiter M.Cicero ad Brutum: Temere
de altero affirmare eft periculofum. jpter
occultas hominum Toluntates.multiplices
que naturas.Et Sencca, neminem citoiaii-
daiierisjiieminern citó Yitüperaueris. Vi-
tiüm eft omnia credere : Vitiurh eft nihil
credere- Inter legendiim fefe obtulérunt
decepta credulitate inter epulas,qu? r«ic-;
rendxfiint vel ia Euxiiio ponto, hofpitali
numiue contuciite>peregrinus cruoriiiam
bitiofa toralia fparfus,& fpumans ïatictati
fuperfuity conuinaruiri hortore maximo
difperforum . Libro verö vltinio.qui eft
31."de Vakfhte : Mud ferrinon poterat,■:
quod cum legibus lites om nes qu^ftiones
cómmitterc vetéres velleti dertinatisq; ve-
lut leftis iudicibus negocia fpe&anda man
dabat, nihil agi contra libidinemfnam pa- 1
tiebatur.iniuriofus alias Sc iracundus , &
crirninanribus fine differentia veri vel fald;
facillimc patens.qua: vitiorum labesetiam
iuhis pnuatis qiiotidianifque rationibtis
impéndio eft formidaiida . Seneca^dequo
fupta faftamentio , epiftnia 3. non minus
eflè vitiofum credereomnibus.quam nemi
nidifputat, eodem cum Hefiodi carmine
fenfu, rtrtens yj/i «.iri^icu aKtsctv civfpetf.
Si aliquem amicum putascflë.cni non tan-
tum habeasfidei, quam tibi, vchementcr
crras,& verxamicitix vim oondum t;nes.
Tu>omnia cum amico delibcraj fed de ip-
fo prius.Poft amicitiam credendum eft.an
teamicitiam iudicandum. Diu cogita,an
tibiin amicit:am aliquis recipiendus fit .•
cüm iieriplacueritjtocoilliun adijiitte pe-
clore : tamq; audentcr cum il!o loquere,
ac tecum. Qujd eft cuimecoiam illonon
putemfolum? Quidam qux tantum ami-
cis committeiida funt;obuijsiiarrant,&iti
quaslibet aures.quicquid illos vrit.exone-
rantrquidam etiam rurfus chanllimorum
confeientiam reformidanr,& Ci poflent,iiec
flbi quidem credituri.,internis premüt om
ne fecretunijueutrum faciendum■eft.vtrii-
que vitium habet. Citatur de credulitate
hoc Menandii :
O' Tpox.ai.Td.yivda'x.ai! <Te Tfiv i^ireu
0et,pu;
A'ütoV menuet eV/ ■, 7ri?évcra,s x.akco(.
§luicunq; damnat, remq; no plavl au-dijt*
£/limprobm vir,ideo quod credit male .
Item illud:
7TÓV7& THpa 7r*fl TTtTtVHV OM.
Crcdenda cunltis ejje cuncla neputes.
Ne nimis mulra.vtruniqj verbum,v!ï<pt,Kj
l*ipv»tr'ébrtïHyjtcfetrimihi
videtur pof-
fe ad illud Chilonis generalius , jutiJêc
«j/etc, quo innuebat in hominum confue-
tudineomni, debere omnia eflè moderata ,
feïlicet amicitiam non efFufam aut diflblu
tam,fed fobriam ac verecundam , cnm ni-
mia
uin
lil"'
Cotiatiui
ereAulw.
exempla qusédam illuftria de credulitate
ex Amrri. Mareellino • Primiim qnidem
dit'
lib-14.de Conftantio fic habét;Arelate hye
mem agens Conftantius,poft theatrales ju
dósatq; Citccn&sambitiofo editos ap pa-
ram , gddfern vt; IdOftob. qui imperij
emsannum triceffmum teiminabat, in(b-;
lentia poudera graiiius-librans,fi quid du-
biüm deferebatur,aiit falfiim,pro liquide»
accipiens & compertOjiuteraliaexcarnifica
tum Herontiiim Magneutianascomite.n,
partis exulanmcerore multauit ■ Vtqj x-
grum corpus quaflarietiam leuibus lolet
ofFcnfis/itaanimiiseiusangufttis & tener,
qnicquidiricrepuiflèt.ad falutis fu£ difpen
dinm exiftimans fadtum autcogiiatum,iii
' foiuiurn c?dibus fecjt viftoria'1'udtuofam,
t*ra. rex Scc.Idem I1b.3a.vbi narrat,quibusdolis-in
Armenï terceptus & oppreflus eft Pai'a Rex Arme
èi Valëte iiiorum> Valentis iuflu.-qui quöd accepif-
epprejfus, fet eum fibiinfèftum.malisq; artibusquid
iiisfacere&Tnolirijagentiin Armenia Tra-
iano,renujue militarem curaiiti arcauis li-
terismaudatiitjVt regemetim quoquomo-
do de medio tolleret. Itaqjillecebrofis re-
gem Param ïnildijsprimumambiicei Va-
lentis Ikteras egregia; in eum volmitatis te
flesoftendit, modo fefeconuiuam ei prae-
buit,ad vltimum compofita fraude ad pra
dium verecuudius inuitauic. Q^ii nihil me
tuensmaH)venit,conce(ïbqtK loco honora
tiore difcubuit.-cuniqueapponerentur ex-
qni(ita!capedia;,& a;des pulfu neruorum,
8? articulato flatiliqiie fonitti refultarenr,
iam vino incaleicente, ipfo conuiiiii domi-
no , per firnulationem naturaliscuiufdam
Trgeiuis egreflbjgladium diftrktum inter»
tans j tpruolumine ferociens quidam im-
niiEtiturbafbarus , afper, exhisquosSu-
pras appellant, confofl'urtis iuuenem , ne
exilircpóflèretiam tum prfpeditum.Qw>
vifö.rcguhvs fortè piöminës vltra torum,
expedito dolo a(Turgens»vt vitam omni ra-
tione defenderét, 'perforato pec%)re defor-
mis procubuir vi&ima,i&ibus roultiplica-
tis'fed'è conciüa.Hocqu? figmcBto nefariè
4
d'1'
Set)
cw> ■ ,i,
dulit!"
in * /
-ocr page 179-
Emblemata-».
lOt
ttiiaiiiterdum farailiaritas cöremptum pa
nat. Vndenobis Germanistritttm fètnio-
,5e pronerbiiim : Aller leutfreund, ieder-
tnans GecK.
id efhomnium amicus.fingu»
'otutn fatuus. Id monitor Valerius Mar-
fialisantè caucrat:
Si vitare voles acerba quidam ,
tJulli te facias nimis fodalem :
Qaudebis minus, at minus dolebis.
Queritur iionillepidè Catulhis , fed nou
W ftoraacho tarnen, de amici lxfa fidc ,
liis omniiio verbis ad Alfénum :
■Aifene, immemor atque vnanimis falfe fo-
dalibus ,
la te nil miferet, dure, tui -dulcis amiculi
?
lam meprodere , tam non dubitas fallere,
perfide ?
Nee faBs impia fallaciu hominum cceli-
colisplacent,
Qua tu negligis, ac me mijerum deferis in
malis ■
£beu,quidfaciant die hcmines, cuivt ha-
beantfidem !
Certe tute iubebas aïam tradere,inique,me
Iftducens in amorem,quafituta omnia mi
forent .
Idem nunc retrahis te, ac tua diBa omnia,
faBaque
Ventos irrita ferre , ac nebulas aerem
fin is .
Si tu oblitus es-.at Dij memintrint, memi-
nit Vides ,
Qu& te vtpoenitent poflmodo faBi faciet tui.
Idem alio loco ad «wvsvAf vocat.pertxfus
alius amici vereratoris:
■befine de quoqua quicjj, bene veile mereri,
Atq-^aliquem fieri pjfe putare pium .
Qmnia süt ingrata,nihil fecifie benigne efl,
Immo etiam t&detMdet, obeffq; magtt
.
Va mihi,quem neme grauitu, vel acerbiui
vrget,
Quam modo qui me vnum,atq\ vnicutn
amicum habuit.
Exemplaifthaec adeo mnlta noscommo
uent.fed grauius afficiunt noftra,qui ab ijs
aiidaciflimèfallimur.qui nobis fecundum
Deum animam dcbent:imö iiullos nacti fa
mus hoftes capitaliores, magisq; defpera-
tos.quam qui noftris aufpicijs, opeq; vna
funteuecli: exquofateri vetus illud cogi-
lautBenefaBa male locata,pro malefaBts
arbitranda.
Non prasteribo Iepidiim pro-
uerbium , Germauis nobis vfitatum ,
quod fic fonat :
Travv nicht dem Wolffauff der Heyd,
Dem Bauren nicht aufffeinem eyd ,
X>em luden nicht bey feinem gvvijjen ■,
Vu vvirsi von allen dreyenbfehijfen.
Quod fic vertit Ioannes Buchlerus.de rc
litteraria bene meritus :
Credere iurati Superos,per & afira colon*,
Nitiq; confeientia
lud&i , filuuq; lupo confidere in ipfis
Errore complet plurimos .
Irrq; fide, fed cui vide; nam
§hti leuiter notis nimium confiditamicit,
Faüitur, & cordis dicitur ejfe leuts .
Sed de creduliratis materia longior ef-
fet oratio ei multis éxemplis : quardam
fatis erunt • Dion perijt, quaiiquam fu-
fpicaretur infidias fibi ftrui a Caüppo.fêci
veritus eftobferuare amicum Schofpitcm.
Antipatcr Caflandri filius.vocato ad c?na
Demctricilloque viciffim fequentidie vo
cante,veritus ei diffidere, a ccena oppreC-
fus eft. Sed ne longior firn,legeorationcm
Dionis Chryfoft. irepi drattiitf.
C j TIn tra-
-ocr page 180-
Andreae Alciati
IOZ
nit" -rctpi0ii9i t/ <T tptt-a ; ii [mi Hm ix. inhirb».
Lapfus vbi ? quid feci ? aut officij quid
omiflurn efl ?
EMBLEMA XVII.
1TALIC AE Samius fetf* celeberrimm autfor
■*• Ipfe fitum claufit carmine dogma breui :
£htb pr&tergreJfM ? quid agls ? quid omlttx agendum ?
Ham rationem vrgens redder e quemque fibi.
Qupd didicife gruum volitantum ex agmine fertur,
Arreptum ge/f aut qua pedtbta lapidem :
Ne c effent, neu tranfuerfas mala flamina rapt ent.
gua ratione hominum vita regenda f uit.
~C O M M E N T A R I f.
A
S r s T vir crelum fufpiciens.vola- autem turmatim voIitent,& fingulae lapï-
tfltgruotn füblimium intctusrgrues- dcm ynguibus appreheufum geftét; quod
q uiden»
-ocr page 181-
Emblemata^.
103
qiiidcm in hac fïgttta non cxprimnur,neq;
etiam colli & raftri breuitas ctim forma
gruum fatis cógruit.Verünv volatusgruü
iïtteram A,vel vcalijs magis arridet,u 4**
^vdelineari videmr jcx qua Palamedenv
"ttetam T, inueniflè indicat Philoftratus ;
& Hieronymus gruum ordiuem litrera-
J j_ tum appellat.
. Laertivs &Suidasfcribunt,Py-
thagoram prajcepifl'e , fuos auditoresdo-
"inra repetentes, huuc verficulum pro-
«unciare .•
lïj iritpiguiri ri<f ïpitttyri pot 5~iOV vx.
ïtipl
               sTSAgVfltt ;
kt>lt. * Cöftatenim omnem humana; vit? lapfum
kpt• * potiflimüm eflè:autcüm traigredimurjid
eft, fecus facimus quarn oportet, quod eft
plus quam decet:aut quod omiftum opor-
tuit.neq; fatis confideratè fecimus:aut o-
mittimus quod erat faciendum. Priori erT
rori refpondct ü^A,-*» noipilZwiquótraf-
grejfus?alteri verö,T/J^epE^d ; quidfecii
tertio , Tt pot JVof ix in^écS»; quidfeci
non conueniens ? Erafmus in adagio,<^«5
tranfgrefftisllavtdit phuimum hiiuc verli-
culum;& meritó. Nam 11 fic exercemur
quotidie.fieret vtiq; vtmeliores.imö fan-
ftiflimi euaderemus. Ait tarnen Erafmus >
■*tCf fenefcire,cuiusflt verficulus, qucm apud
V v Homcram non reperiat . Inuenies tarnen
'**»ii* 'Hum inaureis Pythagora:carminibus. Sic
ntt' enim illeibi:»
M« <F Stv9v [MctKetKoiriY gV o[x^.a.fft
wpofftPi'^ciffdcti ,
Tlph rav n[*ipiv£v tpyav rpis ixetsw
""» 7ra.pi@nv > ri «F è'pigauri pot ^ioviv.
Qiiajiiuerpretatus eft Virgilius,(ïue quis
quis fueritaudorepigrammatis de virobo
io,his quidem verbis •
Nonprius in dulcè declinetluminafomnü,
Qmnia quant longi reputauerit aïia diet:
êj^« pr&tergrejfus ,quid geftum in tempore >
quidnoni
Cur ifli fa&o decus abfuit,aut ratio iüi
J
verficulum veró ita explicauit Erafmus:
tapfms vfof quidfeci? aut officij quid omif-
fum eflt
Confer Hieroclis commentaiium ad car-
m,na Pythag.& Ariianum diiTertationuni
Epifteti lib-4.cap.6. Refert hnneeuudem
fyüfyto *erui™ Plutarchus in libellode Curiofira
'lH>tï te,C«enim gniexncumlapillodcpiilam,
prudentia: fymbolum fuiflè notnm eft, &
Pierius refert i7.HierogIyph.Docétenini
probatiffimi au£tores,lapilliimgrues ideo
férre,dum in fublime volant,vt illiiis lapfa
explorcnt.fupra terramne.an mare volitér,
quod ex fonointelliguntjac proinde confi-
dendum , an vlteiuis progrediendumfit .
Maximus Tyrius difputatione 40. lapilli
arrepti aliam rafionem adfert , nimirum
qiiödpropter imbecillitatem corporis , a-
liasque parum fulras, inftar nauis fluiteut
a ventis impulfe: quod cüm intelligunt >
non ante ('e vojatui credunt.quam lapidem
apprehenderint.firmamentum videhcet va
cillaturi volatus.falutisque cuftodiam.Ha
rum prudentiam cüm non ignoraret cor-
datus homo Deucalion,a diiuuij fluftibus
feruatum aiunc gruum beneficie-q 11 anir»
quidem fuperuolitatium clangoreadmoni
tus enatauit, teftc Paulania . Non erit huc
Gruum
conferrealienum , quod feite Scadhunc r,
lociini accommodatèPIutarch.retulitlibr V° " "*'
t^OTipATav £J>t»V QpoVtfJ.aTtptt 3 7&yip-
ffou.it ij ii hvJ'pet • fic enim habet: n JTs
yifdvaV fiiTetCohri TTTÜffZas wpèf cLl&
[aov , in, ivcf yivnf
ssvV , oAA«tSto miv»
rrhiti t'^vtsveivrtc,
«'« t/>oV ku/j.ai^
poui» dinivti^oi/Tou , K5" Totpapv^etTTX-
fflV OTTMf fJLiï Xj1 Hf.a,V 'ffpOfftptpOfJt.iVX 70U
•Trv&JfAaTof, i! Mtis d.va.wTvoso/Ati'ii ^y.
ts* Ta o-Sf^ctyv/iVxfjiiViP jyu <P/a,Tpct%u-
VÓlAlVOV ■ 'éèiV OJH O-wi^S-lV ïltVTXf dvTI'
wpupxt' cyt^ppinv yè.p 'ara x71 Kopvpiiv
h
SaAaarct , T«T6 fip&yyjct Ka.r0.7iK'
ha,
K5« X? Tiv éffiQctveittt pixa-*. Kant
Trii^ti,^ ix, dvhtifft 7otppiKt*iPe(.idctt.
lUa vero gruum ad ventum aciei cotnmu-
tatio, non vnius,fed 0> vniuerfimaritimi
genertc eft:fiquidem & sfiumjlucfttsj; con-
tra ncttando niti,& eadem de eaufa aqutt,
tien omnibus mos tft:cauentquippineven-
tut a tergo incumbens, fquamtufubrigat
cieatj; atq; ita nudatum &exaïperatum
corpus vulneret vnde in ventum, obnixi*
que'Jluclibus curjum dirigunt: fic enim a
vertice fcijfiflutttts & branchiascohibent,
&>per fumma delati minus infefiant ,&
borrorem non incutiunt.
Hasc ïlle.AUcri-
berem alium locum non mi: üscommo-
duiii ex eo , qnem fcripfit ïpfemet deani-
mal- folertia libro, fed iiidicareduiitaxat
hic mihi fatis efto-Ammian.Marcelünlib.
l8.de Batbatione gai'rulo quodam nebu-
lone,eodcpique proditore: Ignorabat,iu-
G 4
         quit,
Ik
-ocr page 182-
Andrea? Alciati
io4
q.uit, iiotiun Ariftotelis fapiens dicTrum'»
qui Callifthenem , feftatorem & propin-
quum fuum, ad regem Alexandrum rnit-
tens.d faipemandabatjVtquaRi rariflïmè
& mciiiidè apud hominem loqueretur,vi
tatpoteftatem & necis in acie litiguas por.
tantem. Ne fit hoc mirunv, homines pro-
TUtura difceriicre noiiDtinquam & decen-
tia . quorum mentes cognatas cceleftibus
arbüramuivanimalia ratioiïe carenria.jfalu-
tem fuam interdum alto tuerifilentiolb-
jët.vtexemplum eft perquam notiim: Lin
quehtes orientem gru.es ob calorem , pla-
gamquepetentes occiduam, cüm montem
penetrare cceperiut Tauram aquilis abun
dantem.timentes fortifllmas vojiicres,ro-
ftra lapillis occludunt,ne eis eliciat vel ne
teflirasextremaclangoremtijfdemq; col-
libus agiliore volatu tranfcurfis,proi jciut
calculos,atqj ita fecurius pergunt,&c.Ne
fcioanhuc conferre aufim Virgilij illud
«x io.AEiieid.
____quales fub nubibus atm
Strimoni*. dantfigna grues , at^ue Athera
tranant
Cum fonitutfugiuntq-^Notos clamore
fecundo.
Vide Plin.lib.io. cap. i3.Pierium Hiero-
glyph- lib- 17. &Prouerb- Grueslapidem
deglutientes .
ITALICM Samius, &c] Pythagoram
Italicorum Philofophorum fecta: autfto-
' rem fuifle teftatur Cicero i.Tufcul. & D.
Auguft.inlib.SdeCuiit.Dti.cap.i Dici-
tur 5amius,quia ex infula Samo erat oriiï
dus, Demarati mercacoris locupietiflïnii
filius, vt quidam aiuntjquamquam Dio-
genes Laertiusmulros.ex multorum lèn-
teutia, ilJitis numerat patres. Multas per-
agrauit regiones difcendi canfa ; tandem
Crotoiiem venit, Italiaïoppidum,Tarqui
pip. Superberegnantc , tenuitq, Magnam
Grasciam cum honore &difciplina, rum
etiam auctoritare:multaqi poft fajcula Ge
viguit Pytliagore/Hiim noniéjvt nuliialii
docli viderentur. Primus omnium /te-
riy^ü-^ióuv
inuenitjid eft , animarum de
corpoiibus in corpora tranfitumjideoque
vetuJtcarnibus vefci.Huiusvitarh pete ex
Laertio.Plutarchp.Plia.lib i- Gelliolib»
j.cap.?.& lib. 4.cap.i.& lib. 17- cap. 11.
Pe eoquoq; mnltahabet Ouid-Metamor
ph. vlt-in princip.Politianusin Laraia,Ti-
SU.s Iiuius übf i.ab Y.C..
SeB&] SecTiafecundum Ciceronem 1. de
Orat eft difciplina, vel certa quxdam di-
fciplina: forniuIa,fac"tio,(tudium, ratio vi-
tas Propriè tarneneftilla rario dogmatu ,
quam quis fibi imitandam propol'uitja fe-
clrando (vt quibufdam placet) d.i&a ; vel
vtalij volunt, a fe&ione, quod pleninqj
dogmata k fe iuuicem fintdiiiifa .
AuStor] Num Pythagoras Italicas fe.iflej
auctor, vel aurorfuertt, alijs difquirendü
relinquo :certè hxc duo interfe diiFerre
vocabula vel ex eorum origine conftatjeft
cnim auc"tor,quirem acceptam auget, &
deducitur a Gra:co verbo«t/£<».Autor ve-
rö,quialiquidex fe facit, necabaüoacci-
pitideriuatum abdutof.
Cl nu fit fuum dogma] Sapiétia: Cux vim
omnem.aut certè pr^cipuam vno hoc car
mine compreheudit & circiimfcripfit .
Dogmaeftdictio Gr^ca.fignifïcans fenten
tiam,edicl:um,decretuni,p!acitum cuius-
que [ectasrdicitur «mts S'ox.èiv, quod eft
opinari. De dogmate vide plu ra in epift.
96-Seneca;.
§^th pSLtergreffui'.~\ quö tranrgrcffiis ?
aut vltraquam decuit , fecifti? quod eft
NIMIS. Lege Protierb. ^tt^tranfigreffml
Qiiid agts?] vel quidagebas ? fic cuim
Gr^-cé , Ti ƒ' tpt^ct; quilapfus eft in eo,
quod PARVM.
Quid omittu agendumt ] quid non dc-
cens a te fadum eft?quod «ft peccatumiii
bono omifib .
Hanc rationemvrgens] Volebat quifqj
fibi apud Ie rationem hanc redderer. Idem
pene deSeftioSeneca lib.3.Deira,cap-36.
quem locum moxlubijriemus..
Quod didicijfe gruum &>c] Ex volatu
'gruum priidentiam hanc in rebus agendis
nobis propofuit, uimiru d; Aio-^óvto-^aji
7x{ Koyio-ij.i( Trotëiv ii' ppovHV 0. f/.nr' op-
Vi&tt:
vt vereu addifcant homines lationis
participes,fi deteriores fe prasftiteiintaui-
bitsiuvitasactionibus. Plinius Nat hift.
Üb-io.cap.i3.ha:cde gruibus traditrCer-
tum eft, Pontum tranfiiolaturasprimiim
omnium angaftias petere inter duo pro-,
montoria,Criumetopum & Charambin;
mox faburraftabiliri-Cum medium tran-
fierint, abijci lapillos è pedibusreum at-
tigeriiitcontinentem , è gutturc arenam.
Idem ait Solinus, & Cicero i.de Nattua-
Dcor.Alciatus lib.i-Parerg-cap.iQ.expo-
neuslocum Poliiicis,ficait: Mctaphora a
gruibus
St&**
AM»"
Aut'1'
Dog»
in.
Vythago-
T0t.
Gr»", ,i
-ocr page 183-
JHnsbiemata-j.
tof
gruibus fiimptatft,qujeiii terram defcer,-
dunt furripiendi alicuius lapidis caufa ,
quem pede retinent, vttnalto voIantes,eo
demillb experiantiuex cadentis ftrepitu,'
Jupra mare.an veró fupra terram volitent,
vt Suidas,& Ariftophanis interpresin Api
busoftendit.&e.Cóntiariuni ramen renet
AriftoreleSjCuius he.c funt verba,iu Üb. 8.
de nat. animal. cap. il Sed auium grues
(vtdi<fhimeft)ex vltimisin vltima abeiit;
volant flatn fecundo.Quod delapide nar-
rant.falfum eft: Lapidem enim tenere eas
fulcimento,quem vbideciderit,accipi vti-
lemad auri probationemaiiint. Hxc Ari-
ftpteles1. Quod de anferibus Marcelliuus
fcribit, roftrafua lapillisoccludere,Tau-
riim montem aquilis abundantem , quas
rnaximè riment, de gruibus alii malunr.
Noftrum non eft de h3C litepronunciare,
vc q ii anleres nunqiiam ad pafHonem du-
xerimus . neq; gruiim ordfnes ka curiosè
infpexerimus :. Huc fbttafle pèttinet ver-
bum Gruere, fiue Congruerei agruibus
duftum,quod fignifïcat conuenire- Grues
Snim Ce non fegreganr,iïue cum volat,fiiic
cum pafcuutur,ait Feftus .
Ex agmine] propriè:nam agmen pro-
prièJmuUitudinem fefeagétem Jïgmficat.
Virgü.
_.___Tjongum per valies pafcitnr agmen .
Ne cejfent,(3>c&t.~\ Reddit caufam , cur
grues lapidem geftent,&eandem ad huma
nam vitani applicat.
Mala flftmina ] venti aduerfi & im-
petuofi.
r. H v N c Pythagora; verfieulum in pri
misobferuari diligenter, & addifci cupe-
tem^biis maxime, qui ftudialiberaüa Ce-
,ftantur,& ex iisfru&um aliquem fperant
vberrimum-Permuki enim ex iis peccat,
quödnon fatisattenti fepta.vt itadicam,
leftionis tranfïliiint, & alüs rebus aniinum
applicantesjiion vident fe abfjedereab eo
iaudabili & ingenuo inftituto , cui nomen
dederunt. Alii funt.qui quanquam labo-
t'ofijiion funt attéti fatis.aut adiiciunt ani-
ouim ad qiixagunt. Alii deniq; quanqua
niulta, & quidem fjepè' diuque agant, ta-
°»en innumerabilia, autcertè mul ca pra»-
Jermittunt in tranfeurfu , qua:ad inftituti
laboris perfecliouem valde conducerent.
ied prajftat Alciatum magiftrum audire
citius , qui iw fuos auditores adhortatus
«t quadan. pre.leaione.ab iifdera primum
rogarus.qua praicïpuè methodo in ftudio-
rum curfu elfet vtendum:Pre,eatnobis (in
quit ille) vetuftkfimus Italica; Philofo-
phiae auiftor f'yrhagoras, qui difdpulos
fuos carmineGr?co,quod maxime necef-
fariurn adipifceudx difeipline, effet.admo-
iHiic , quodquequotidjeeosinore habere
iuflit. ld eft eiufraodi.-T^ 'Trapz/Stiv ; ri f
tpt!;* > ti [J-oi £iw ovx.
êTêAeV^-ii; Et-
enim hxc tria non tam praxepta , quam
oracula vnicuiq; Lioftrum tem per ante ocu
los elfe debent.In primis fciücet^iequaifi
re aut excidas,aut tranfiierfus ab inftituto
tramiieferaristquod jjs rotingit,qui alüs
in rebns.animi intétione occupata.ad fcho
las tarnen accedut,vt qui vel amore capti,
velarmis rixisque dediti, vel aleje lufuiq;
mancipatijvel artibus iJlicitisaddi<5H,fcho
laftici tarnen nomen feruant . In hos An-
nxus Seneca veteris Iureconfiilü verbis in
uehitur:Etiam m3gna,inquir,pars vit? ela
bitur malè ageutibus,maxima nihil agen-
tibus. Qu^ienimauribusfolis pra;fcntes,
men tem aliö iutendunvii aliud agere La-
tinisdicuiuur. Alterum eft, vt auédamus
adid, qnod aginuis : vtcüm quid bouil
nobisfuLluni fuerit, magna vohiptaceaf-
ficiamur: (i verö qiud malè vertiflè vide-
rimus.in futurum abftineamus . £tenim
prajmium virtu.tismaximum ipfa eft ani-
mi voluptas. Iifce enim iuueiiibus,qui in
fophifticis cauillatioiiibusjvel legum opti-
maruni ambagibusdiutius immorantur,
redlè quisdixerit:f«J?e quidagm. Cuius
rei exemplum in buius anni ledionibus
accipiporeft . Fuerunt florente Romano
impeno varü ineoium Republ.magiftra-
tus,vt Pra:fecl:i prxtorio, vt Proconfules ,
vt Prïfides proiiinciarnm, vt clarifTimi,
vtfpeftabiles.vtilluftres, & fiquaaliasüc
huiufmodi nomina: Hjec hodie mutata
Reipub formaexoleuerüt, nee vlloin vfii
permanfèrunt, fed-vnufqiiifqj iudexeam
habetcogiioroinationem, qusfibi vellege
municipii,vc-l Principis fui diplomatecon
cefla eft . Ideoq; parum refert diutiusiu
veterum magiftraciuim nnuieribus digno
fcendis verfari • Bartolus certè & veteres
non vltra tres , aut quatuor Iciïtioneshac
in re videntur confumpfïfle.Qu^ód fi quis
maiorem anni parten» hoc in argumento
tranfigerevelit.huic rede prjeceptum Ty;
tliagoricum infufurrabitur.- Vide quida-
gas.
Supereft tertium , iiequidagenduni;
...
                     omic-
ne qux-
dam.
i. gg
tranfgref-
/mi
l. Quid
agis- ?
lv.
JC"Ht.
^.^uido'
mitia a-
genium'.
-ocr page 184-
AndreaeAlciati
lOÓ
©mittamus;I» qno fanè adeo peceant vni-
uerfi ftudiofijVt vix vlhim fuperfit reme-
dium .'Et hxc qnidem Alciatus:cuius di-
fputatiouem,& apertam dilucidamq; hu-
jus carminis explicationem huc attexere
inalui.quam quidpiam aliiid comminifci,
aut aliiindè minus opportune conquirere.
i. Deinde hoc idemad vniuerfam vitam
humanam trahi pofle nemo fanus non 'm»
Trtclarus
djcat. Vidithoc Senecalib-3.de Ira.cap.
SeneM lo- 3 é.cuius verba non piget huc adiicere:Om
c*s'
          nes fenfus perdncendi funt ad firniitatem.
Natura pacientes funt, fianimus illos de-
ftuat eorrumpere,qui quotidiead rationc
reddendam vocandus eft. Faciebat hoc
Sextius , vt confummato die ciim fe ad
wdiitnam quierem recepilTèt, interroga-
retanimum ïuiim : Q,uod hodie malum
tuum fanafti'cui vitioobftitifti'quaparte
meliot es? Defmet ka,& erk moderatior>
qua; fckt fibi quotidie ad iudicem eflè ve-
«iendum. Qiud ergo piilchrius hac con-
fuefudineexcutiendi totiim diem.'Qualis
ille fomnns poft recognitionern fut iequi-
tur,quam tranqiullus,altus,ac liber.cüm
" aut laudatus eft animus, aut admouitus,
& fpeculator fui,cen(orq> fecretus cogno
fcet de moribus fuisj Vtor hac poteftate,
& quotidie apud me caufam dico . Cum
fublatum cconfpedu lumeneft, &conti-
cuit vxor,moris iam mei confcia »totum
diem mecum fcrutor, fada ac dida mea
remetior . Nihilmihi ipfeabfcondo, nihil
rranfeo, quareenim quicquam exerrori-
bns meis timeam,cum pofllim dicere: Vi-
de Bc iftiid amplius facias, nunc tibi igno-
fco, &c. Neq; eftalienum etiam quod re-
Atuleim latumeftapud Apuleiu 1.Florid.de Gym
deGymne n°fophiftisloqucns:Vbi,ait,mcnia pofita,
'opl'nfiii. priiifquam edulia apponantur.omnes ado
kfcentes ex diuerfislocis&officiis ad da-
pem eóueniunt.Magiftii periogani.quod
fadum a hicisortu ad iliud dici bonum
fecerit.Hicalius kcömemorat interduos
...
            arbitriini deledum fanata fimultate.recó-
cüiata gratia , purgata fufpicione, amicos
ex infenfis reddidiflè- Itidem alius, fefe pa-
remibus quidpiam imperantibus obedif-
fe , & aliusahquid meditatione fua repc-
riflè.vel alterius demonftratioiiedidicillè.-
deniqjcsteri commemorant. Q_ui nihil
habecad offetre.cur prandeat, impranfus
ad opus forasextruditur. Nonacquicfco,
Ésd Seneca; rcrba produco,qua; rni-hi ccrtè
videnturnon aliena 4 Pythagoreis,de qul
bus hadenus. Magnam virajpaxtem elabi
nihil agentibus.-maiorem male agentibus:
toram aliud agentibus. Cci'tè Arrianus
dilfertationum Epidetilibro, feite eft in-
terpretatushispene verbis: a-jTwctpi^nv; ^^
vbi omifi adulationem ? quid reprehendi ? /j^,
num vt ingenuus.'num vtgenerofus ? Si- ^
qnid au tem eiufmodi deprehenderit, fc-
ipfum increpat&obiurgac. Quid tua 111-
terfuit ifta loqni?an mentiri non licebat?
Philoibphi eniiTi aflèrunt,nihil prohibere,
quominusmendacium efferatur. Tu ita-
quefi nihil cu tes aliud,nul vt rede de re-
bus iudices,vbi manè fiirrexeris,Ttatecum
loquere: Quid mihi deeftad tollendas ani
ni pertiU'bationes? quid ad tranquillitatc
animi obtiuendam 2 Sic Horatius Sat. 4.
Ser-i-ex perlona fuadocet,quo pado quis
feipforjielioreuadat- Inquitenim :
j___ Neq-t enim cum leÖului&ut me
Porticvf excepit desü mihr.reüitts hoc eft j
Hoe facies vittam melitts: fic dulcti amicts
Qccurramihoc quidam non. ielk,numquid
ego illi
Imprudès olimfaciafitnilelHtc ego mecü
Cetnprejfis ttgito lubru
.
Haec prifci illi tenebriones ; Sedquid nos
fupernaluce illumiiiati ? quö labirmir?
quid agimus?quid non agimus? vbi eft ani
musquotidiaiHis fpeculator fui?vbi fccre
ta adionuni cenfura ? Age mi homo, ad
cunas mecum redi & crepundia .• natiuita-
mat'
tis fpeculum accipeiu maimsi?pius,& con xarf1"
fidera generationis exordia.- fubeant defe-
dus natura:,corporis inrirmitas,me«ibro
rum lauguot: perpende ortum inglorium
& ignobikm.de maledida ftirpe&. execra
bili protoplafti, tu etiam ( qui in faftigio
glorixjiiec ex colluuie vulgi- Vadein pe-
netralia & interiores recefl'us,& fcrt'.tare ,
fi quid lammi ibiaut integrunijviresaiio-
rum animantium , robur, ac arnia confer
tuis:anfradus fpeda & lubricum vi?, qua
incedis.-globum vohibilem.cui infiftis.gy-
rum rotaijquxtecircumfcitifluxtiin tem
poris,quiad fènium pia;cipirat; curarum
iaborumqi turbinem,quo intiolueiisjpro
cellani fati deniq; & (ubitum impetum ,
qui profternit, & cataftiopheu ïmponit
huic trag?dia;.Cretani fumeautcalculos,
fubduc rationes, omnia difcute qua potes
diligeniiaifcnbeprimo numerum eornni,
quxbonain te>tum quxcoucraria inuene
ns
-ocr page 185-
Emblematic.
107
debitis nimitum ehartah$cmenris;fuppu
tandum, & imifniendus modus vtexpun-
gaiitur priusquam fubmittantur haftf,&
aiiiftionenturbona : in cambium enim ve-
lut tradita fuut & vftiram , vt nummus
nummum paiiat.id eft,vt ex vnovitiono-
nnm fupptillulet. Q^o diutiüs tenemur
obftricli.eö difficilior redimendi ratiojin
quaeftum enim obügamur , & in lucrum
cedit,quod foJuitur,fi fero folukiii", nee
ad praefinitum terminum . Ex aflc vix li-
beratiOjvbi mota. Eaeiamus mature & in
tempore , dunvin capite confiflit foiutio-
nis fummaadhuc,nec excreuit.SittabuIa
in manibusadïduè Sc iii confpeclu.nume
remus,eomponamus perpartes, partium
particulas.particularum partes, in minu-
tias Scatomos : exhis incaput denuó 8C
madam integram, necalculierrordamno
fit,aut feducacMagna vtilitas profectó ,
imö neccflitas potiits hic arithmeticum
e(fe,ac Platoriisaut Pythagora; difcipulü -
Mercator ftndiosè attendit, i:e in rationi»
bus fubducendis aberret: vbi negotium
animas & tehuis agitur, ibi fupputator
ofcitet autdormiatilta fit tarnen:res ipfa
clamat & improbitas, qua; incrementa fu~
mit in horas.vt torrensab affluxu niuium.
Supiiia negligentia in eruendis his fcrutis
& area cordis purganda , communis ferè
omnium: filuefcit, cultoris ignauia)& in
fpinas luxuriat; nemo Falcem immittit,(e»
cat.aut ftriiigit .In flpre eft malorum f?-
cunditas.vereor neadmaturitatem. O in>
furgat Aquilodiuini timoris,& demetat?
Venite vos Zephyri cceleftisgratia;, per-
flatehortum hunc, vtlilia germinet & flo
fculos paradifi.De'abereö falutarecolly»
rium,& perunge oculos.vt penetret acies,
circumfpiciat Sc obferuet,in hoc enim car
Ad lapfum preiedtt
ns:figuram circuit ibi re!inques,mih,i e re-
de,& otbicularem litteram, qua; nihil (I-
goatjhic aceruuni niimerorum vix nume-
labilem . Multiplicabis per centurias.in-
guam > Stchiliades malorum fummam,
ibiintermonadesconfiftes: adeö nihil ua-
loris in te, autprechvaut ponderis.Medita-
ie hxcSt fac quod mola:.contnnde & con-
tete, nee diflipa tarnen & eijceconclufain
farinario cordis.nifi nentilata priits & pur
gata ratioiris cribro.Itafiet,Tt memoriam
tui nunquam deponas aut notinam , qua
recente & florida, vanitatisaura euanefcet
paulatini,qua:fumat in nobis,& ècloaca
peftoris aftlirgit;& fnccrefcent virtutiim
plantulas viciffim.ac vera: deuotionis pul-
clierrimx- Plurimiïmaiuem conducitir-
'?*m
Pw,
?«3' '"' rigandis iftis nouellis & producendis, di
fri '" feuffio tranfacta: vita:, vt dixi, & infpeaio
frequensrvidere maculas & n?uos,qui in-
haerent.aut adhierentjconiuniftio enim fub
otitur Sc rubor è meliori fanguine,fi vul-
nera anima; recrudefcant, & pateat defor-
mitas . Qm>d i js contingit, quiin fpecu-
lisexploranc faciern,ciïm defeftus aliquis
fefeaperit, aut nota turpior, que.dedeco-
ratipudoreenim fuffuh" refiliunt.abieifto
indice.Sc de remedio cogitar.Simile quid-
dam ientiunt, qui in fcrutinio fuaruma-
ftioiuim occupantnr, Sc colligunt anale-
da flagitiorum . Lateiis morbus & inco-
gnitus, infanabilis; ad radicem enim non
defcendit remedij applicatio, vt euellat
aut purgetfontemmali: Idem planèin vi-
tiorum hac cura accidit;dum occulta sur,
ferpunt,fenefcunt,negliguntiir.-fanari pof
1 JJ'ceu-
fnncdete&a. Fceneratoris facculum com-
paiemus confcientiam noftram.quimone-
tam claudit aduUerinam & probam,neu-
tra tarnen agnofcitur.nifi deprompta, &
adluceminfpecT:acuriofiüs,vndeprecium
additur primüm & a;ftimatio:De hoc ge- fumus omnes,& fieut pifcis ad natadum,
nerefucatoaftiones noftrae funtdf opera,
pt«bacommixta reprobis ; laxari oportet
loculuni feu crumenam cordis.vbiabfcon
t.           dita,& eximi,vt ad Lydium explorentur.
ty'Üo rct Alii cum libello conferunt vel codice ra-
ita nosad peccandum proni. Si lux dehi-
tuatabalto, &fubtrahatlucernam aner-
nus Sol , qua: ad indagandum ctimen &
agnofcêdum pra:fulgeat,iam Slygias oraf
tangimus pede.&oberramusin Cymme-
ijs tenebris.
Kt
'n«r«. tionatio.in quo bona cont inent 11 r & mala
ncanina Nee infeite hocueferta eft talibus
»J
Prudentcs
-ocr page 186-
Andreas Alciati
84
Prudentes.
E M B L E M A X V I I 1.
ï A N t bifrons, qui iam tranfacta futuray, c alles >
SjL^éi retr0 fwnat , ficut <& ante , vides :
Te tot cur ecu lis
, cur fin gunt vultibm ? an quod
Circumfpeclum hominem forma '.frijfe docet i
COMMENTA Ril.
u eft rem ctilrii:.-. fuorum hominurn in ci-
uileiTi mutarit: velquod pater Grajca: &
Latina: gemis crederetunaurquia Soleirij
quem eundem cum Iano volebant efle ,
cceleftis auias iauitorem putareot,quippè
qui eam oriens aperire,occidens vero clau
dere vidererur. Sed tarnen id tamcelebre,
varÜsqjnominibus decanratum Ia'mbici-
piiiuni quampJurimi ad foleriiam prtideii
tiamque regis retulerunt, flquidem pru-
dentis eft prfterita iioflè,futuris veiö mul
to ante prouidere; quod fignificauit Te-
rent.
L. bi.
p p i s & tonforibus nota eft Iani
rontis efhgies , fcilicet capita duo
i.
coalitis occipitijs,facie vtrinq; virilj pra:-
dira;quid ergo opus pluribtis explicaie ?
Svmptvm videtur hoc Emblema
ex Plutaïchi problcmatis, lieer hiftoria de
Iano norior fir, qiiam vt Alciatum noftrii
velimusadigere, vt alicundècorripilaue-
rit. Ianus rex fuit Italia;, qui Sarurnum
ruris 'culturam edociiit. H.uuc biforniem
feu bicipirem veteiesquid.;ro plafta:& pi-
clorescffinxeriiiK.velquöd ferinum & (il
ii.
Jl
l*nw cur
biceps.
-ocr page 187-
Emblemata^.             109
reiu-in Adelph.
Iftuc eft fapere,non qt ante pedes modo eft
Vidercfed ït illa,f futura funt, l'roïpicere.
De hoc figniento niulti Poeta: luférunt,
quorum alij ad alia ingeiiiosè traxcrunt.
Ouid.é.Faftor.
-___Videt lanus qu& poft fua ter ga ge-
runtur ■
Sed maxime in primo, vbifaciei duplicis
rationes alias adfertjcur baculiim dextra,
fy
           clauemq; finiftra teneatjcurvocetuiPatiil
(L^S' cins,Cliifius,&alia nmlta.Macrob.i.Sa-
• Uuii.Creditnr.inquitjgemiuï faciem pra:
tuliflè.vt qua: ante,qua:que poft tergü ef-
fent , intueretiir . Quod proculdubiö ad
prudeiitiam regis,folertiamque rcferendü
eft.qni & prajterita nofTet, & futura pro-
fpiceret,fïcut Antevorta & Poftvorta, di-
niniiatis fcilicet aptiflima: comités, apud
Romanos colüttulQgó fpc&atadagiurn,
vpóo-ta f£ oV/Va», Afronte & *tergo;qiwd
«ft diligenter infpicere , & praeterita cum
prsfentibus & futuris conferre. Bcrofus
Babylonicus (nifï tarnen nos fallit Berofi
j
             nomen) lib-3-Antiquicatum fcribit , Noe
o fyidè ?''° "owinc vocatum Ce^uto.tribnhtmq;
3 'ty>Ci illi cognomen lanus , a ïain , quod apud
Aramaos & Hebrasoslbnat vinum, a quo
lanus,id eft, vinifer. & vinofus,quia pri-
mus vinum inseint: cuius vi & vapore e-
briusefFectus.cum minus pudicè in terra
cecidifièt,Cham eius filius,magicus & ve-
fieficus (quem poftea Algyptus Saturniï
Uiniorcm coluit) patris virilia comprehen
«'t, tacitèq; fubmurmurans carniinenia-
gico patri iilufït, fimul & illum ftcrilem
Perinde atq; caftratum effecit-Neq; dein-
c«ps Noe focniinam aliqnam fcecundare
potuit. Hiuc orta fabula apud Poetas, licet
tempora nou conueniant;& Lilius Gyral
dus fub frnem Syntag. 4- abhoc diflèncit.
Sed bicipitij huiuscaufam aliam & eadem
pene attulit Plutarch.in quajftion Roma-
"'s: Nempè quod genere Gr?cusex Ter-
'Habia fuerit,arq; iu Italiam profe&us,fe
dibusapud barbaros poiïtis,Iinguam vita;-
lue rationem mutauerit. fïc enim fatna
«ceptum eft. Vel q«od Italos.qui feri.
n's eflènt adhiic moribus , qujqiie iniuftè
*»uerent,ad aliud vita? traduxerit & reuo
e«rit inftitiuum,itavt agriculturam & ei-
Wilem cultiitrj eos docuerit.Sic vero ille :
'*Ji rpv lavov ftnpéowrov oiovreu yt-
civ, trÓTipov oTi rm pip y{yn Ikkdv ix,
'Treppcugicts nv {
<aV Woptiri ) S~tct@èLï /e
eit nethia.v >{j o-vvotniiffetf 7o7fcèv7Q'0/ Ca.p
fiapois,/j.i7i0ttte
k} yhaTTetvii: <Picu7ctv,
H lxS.Kh.0V 071 Ttif TTipt 7VV l7elKla.lt O.U-
70; ecypiois yju apó/Mit ■^pay.imii i'Bttrtvr
eï('z7ipov
S/u a-yvy.a, , ttuto.; yji ysap-
ynv
yj" <sroX.mvea-$at, y.i7ij2a.^e H&i
[ttnx.óff[/.n3,e.
Effingebatur pterea lanus lantu
quadrifrons, quod quatuornnindi plagas quadri-
maieftate fua compkfteretur , vel quod fro7is.
quatiior habeatanniis partes,ver,?ftatem,
hyemem,& autumnum . Dicitur lanus, lar:i ety-
quafi Eanus,abeiindo.Ianusenim pro c?- men.
lo &mundo capitur, cuius reimus eft &
officium,ferriper ire . Vel dicitur a Ianua,
Tt videturfentireOuid.i.Faft.
Prétfideo foribtu cotli cum mitibttt Rortt»
ï.t redit officie lupiter ipfe meo i
Inde vecer lantu ■
__
Alij potius iaiuiam a Iano diclam voltit;
alij Ianum ab hiando diftum contéduut,
quoniam chaos ipfe (ït,tefteOuidio:
Me chaos antiqui ( nam fum res prifca)
■vecabant.
Templi;m Iani,vt autoreft Plinius, Nu- Templum
ma Ponrpilius primusinftituit. Verba Pli- jani.
nij funr,lib.34cap. '/■ Prarterea lanus ge-
minusa NumaRegedicatus.qui pacis bel
liq; argumentocolitui-jdigitis ita figura-
tis.vt trecentorum quinquagintaquiiiqiie
dierum nota per fignifïcationem anni,tem
poris,&a:ui, fe Deumindicaiet . Huius
templi portse temporebelli patebant,pacis
veró claudebantur. Eiinius :
«___Pofiquam difcordia tetret->
Belli ferratospoftes,portasq; refregit .
Vnde ipfe lanus Patulcius & Clufius voca
batur.de quo Ouid. in Faftis.-
Nomina ridebu, modo naq^ Parulciu-s, idê
J.t modo facrifico Clufius ore -vecer .
Hafce porras ter claufas fuiflë , liifto-
rijs proditumeft. Primum Nunia;tem-
poribus : deinde peracto fecundo bello
Punico : Poftremo poft A<ftiacas pugnas, -
ab Augiifio confedas. Quiplura de Ia-
no cnpit, adeat Macrob. Satnrn. 1 b. i.
cap.9.Pierium Hierrglyph-lib.i4.3i-3j.
& 48 Vide quoq; adagia,^frtnte ,& o-
tergo.
&, Alter lanus. Imago lani bifron-
tis.fed corona fpicea,in numniisetia nunc
confpicitur, tributa Pompeio ob enram
aiinonx ;dequaErifius in Numifmatis.
Quafimilitudine deceptusTheodor.Ca-
tttus
-ocr page 188-
Andrea? Alciati.
IIO
terus eandem cfrlgiem Iano tribuit. Iib"
vlt-Vanar. leifjon.
I A N e bifrons ] Sic Virgilius in 7.
ABtieid.
____laniq; bifrontis image.
Ouidiiis bicipitem vocat. lane biceps Sec.
Tuturaq; eaües.~\ CaIlere,proptiè flgni
ficat callunifacere. Eil aiitemcal!us,fi-
uecallum, cutis labore, &opereindura-
ta. Hoc tarnen loco figniffcat fcire , hoc
eft , calliditate , qua; eft vrbana fcientia ,
quod ficutpes vel manusex longo labore
calliim diicit, ita mens longa experientia
'colligit habirum queudam rerum,in qui-
bus verlam r. Perfius .
____Dicendajacexdaq; calles.
Horatuisïn Arte .
Legitimüq; fonü digitis callemus, etaure.
Plautus vtramqj (ignificationem vno ver
fu complexus eft in Perfa.
Magis calleo,qua aprugnum callü ccdlet.
Öuiq; retro fannas ] Alludit ad illud
Perfij.Sar.i.
O lane, a. ter go quem nulla ciconia pinfit,
Nee manus auriculas imitata eft mobilis
albas,
Nee lingu&,quantum fitiat canis Appttla,
tantum ■
Vos
o patricius fanguis,quos viuerefas eft
Occipiti c&co,pos7ic& occurritefanns..
Eft porrö fanna irrifio, qua; ( vt inquit
Hier.) aboccipitio ore diftorto, & labris
contradis fit, anteriorum dentiiirn often-
tatione . Hinc fubfannare , tali Iudibrio
vel fcommate irridere: &. ïanniones dtcuu
turfatuiiu didis Sc motibus,quos moios
vocant Gra:ci. Cicero libz.de Orat. Qujd
enim porrö tam ridiculuni,quam fannio
eft! qui ore,vultu,imitandisniotibus,vo-
ce,deniq;corpoie ridetur ipfo. Effèauté
originis Gra?ca:liqiiet Euftathij verbis ad
lo-i r.& ié.Odyff.& colligiturex Ccelio
Rhodig. qui ait: Apud Cratinum Sannas
fatuum itidicat. Vnde&Sanna, verbum
Latinis fiequens,puto,defluxit; etiamfi a
Jiariii fonitu Grammatici opinétur didii,
Tct te cur oculis , totfingunt vultièu-s?]
Iamim non modo bicipitem , fèd Sc trici-
pitem , &cuiadricipircm effidum olim ,
lil p ra innuimns .
An quid] Hec non eft interrogatio Poe
lis & oratoribus familiaris.- nee enim hic
dubitat, ant dtibitando interrogat; fed eft
modus loqucndi Ariftoteltin pioblematis
peculiaris,qui omma propofïta problema
ta foluitperhaiJcparticiilam,ji».vt& fu
pra Eirtbl-1 .monuimus •
CircumsfeiHum hominem] Prudenrem,
fagacem.qui in omnem partem circumfpe
dat.vtoccurrere poffit.
H o e ichemate Iani, reprxfentatur ty
pus opximi regis, qui cum caneris prajfit,
debet ettam prudentja.alijsque virtutibus
antecedere. Neq; enim alia ratione puto
Asgyptios ociilinn in fceptro regio fuis
hieroglyphicis deflgnafiè,quam vt in Prin
cipibiis.fummisqj Regibus maxime,pru
dentïam, taiiquam Reipub.vïgilaiuem ac
profpicientem oculum eflê debere fïgni-
Hcarent. Memüieramus alias Ianïbicipi-
pitiiim eö re/a turn a pidoribus & poetis
cruditis,quód prouidus, beneq; cordatus
Princeps Gnecam gentem cum Latina
communione legum, connubrorum , mo-
rumqj fociauerit:quod & hiftoria; vererfi
memoraut, Nos ad virtutem principis
egregiè periti duplicem conferre malu-
mus, TiivApwiKiiViiifflTnvTpttTiantKnv ,
ftudium belli & pacis ; vtex vrraqj quid
fitReip. falntare videat,autpra;uideatci-
tiiis,hoc eft, fciat qua; in vfu fint, t« tta-
pivTtL eiS'iveu, xff2TdftiAXovTct Trpoyivó-
0KHV.
Verbum ciféveu , Gtxcisvidere,8c
/eire
(ignificat. RccTè Vegerius Iib.6. de
remilitari.nulhim efTr.quern oporteat vel
plura.vel meliora fcire quam pnncipem,
cuius doclrina debeat prodeilè omnibus
fubditis. Atqui prima illius ratio impen-
denda inconftituendis legibus falutaribus,
& motibus emeudandis:altera in tutandis
fubditis ab omnihoftium externo infultuj
quod rede facere non poteft, nifivideat,
certoque tenear, quid temporum varietas
poftulet, vt & iudicis, fèu principis offi-
cium eftjVtres, itarerum tempora quar-
rere, quod ait Ouidiiis . Ptudentia: ciui-
lis exempla duo ex mtiltis obuia nobis
occurrunr.'Alterum in Romanis ducibus,
quidomitisplerifqj gentibus, fiioqjiugo
fubmiifis, eas fuismoribus viueie permi-
fenint: ajterum in Imperatoiibus Chti-
ftiana; fidei aflèrtoribusqui prudenter cii
ha;reticisfummo iure non femperegerüt;
id vtrtimq; fèorfïm difpiciamus. Cum a
Scip'onibus Po;ni deuicti eflènt, eos fuis
legibus vinete conceiTeruut.- eas enim non
pofte tolli funditusccniêbanr, quam cum
fumma eorum, quos viciflènt.defperatio-
ne :
in.
Gullere .
Caüus.
pttf»'
gis.
du»* f
cifi-
San na
quid.
Sannio.
citu^'p-
pui
m/'t"1
-ocr page 189-
Emblemata^,
in
ne:adde, qnód intelligerent, in ijs non mi-
nus «quitatis eflè.qua in Romanisj quod
& ipfe teftatiir Polybius. Sic cüm Flami-
niiis profligaflèt Mac^donem tyranuum ,
reliquit Gra;cis inftituta vetera , & fiuit
eos tuis videre legibus. Suba&a Macedö-
nia Pau lus AEmilius. viöor, leges pattias
voluit inra.ftase(iê,aliasqueaddidit etiam
nouas,planè neceflaiiasjtanto ftudio.cura
que adeó. diligenti,vt neipfe quidem vfus
longo tempore experiundo eas arguerit,
a.it Liuius . Deuifta per Caefarem Iulium
Gallia.idem accepit vidoris beneficium ;
in caeteiis agnofcimus facilè R omanis con
iieiiiflè.cum iusbarbaris redderent,ijsque
maximèjquiferitatemexucran^&ftudiofi
honeftatis ciuilis viderentur . Habiierunt
itaq; in Gallijs fémpetamicam ac fociam
ciuitatero, Maffitieufem.quae tinfta eratlic
teris luiniatiioribus. Eo nomine lèmper
habueruntfasderatam, Rhodum infulam,
eiusque dvTovopïctv proba runt, & naua-
lem difciplinam. imitari non erubiierunt.
Nihil hic deGermanis , quibus fuos mo-
res, quos Corn.Tacitus eleganti libro per-
fecutuseft, intactoapermiferunt Romani
victores.in quibus obferiiarent prifcc. firn
plicitatisimagiiiem.Haïc de prudeotia ve-
^*rf r te"'m Romanorum in vidtos populös.
*J>e, * lam vero non minor fagacitas fuit Casfa-
ilj. rum quqrundarn,vera;fan<fra:que pietatis
flum fit,exeointelligeree(t, quodTheo-
dofius Inip.verèorrhodoxus,non fit vfus
fttifto iure» fummaque poteftate in hxre-
ticoSjSocratetefte.hift.Eccieflib.j.cap.i.
neq; coegitcos ad communionemortho-
doxorum , fed fingulis permifit profuo
cuiufq; aibitratu comm unica re. Sozome-
nusitem. Eccl-hift-lib-7.cap.i.narrat.Gra
tianum Imp. omnibus in exfilium proptet
religionem lub imperio fuo depottatis ie-
ditum conceffiflè.legemq, tuliflèjVt quif-
queliberè.quam vellet, religionem tene-
ret.demptis tarnen Maniclu-eis , Photinia-
nis,& Eunomianis,quorum pernicacia nó
fetenda pntabaturin hominum ccetibus .
lAxc quidem ex bonoium principum in-
ftitutis. At mirum videri poflït.quöd
Ioannes Papa ï.a Theoderico rege miflus
eftad Inftinum Imperatoiem , precatu-
rus,vtedi<ftum , quodaduerfusArrianos
propofuerat,reuocaret,ijsq;ahoquidam-
natis haueticis, liceret fuo more viuere •
Quod fa&um Ioannis ab Ecclefia proba-
turilaudatum docT:oribus,non fanè quod
illi fauerent hsreticae prauitati.quam ftijp
pitusauulfam percupiebant, lèd quod ad
Ecclefia; coramunem pacem conducere id
arbirrarenrar. Panlus Diaconus, & Pla-
tin- in Ioanue i. Sulpkius Seuerus in vita
B-Martini lib-i.Nondefinebat B- Marti-
nus Ithaciijm increpare, accufatorem Pri-
fcilliani, vt ab accufatione defifteret j ac
Maximum. Imperatoren! orare,vt fangui-
ne iiifelicium abftineret. Verum de his ia-
tis.ad alia Feftinet oratio .
'<*,
*" Chriftiana: culterum,in ferendisaliquan-
do fe&ari js,& ijs,qui alienas aborthodo-
*a fide opinionesin, orbe Chriftiano diflè-
n}inarent. Quodquam confulto,quam
«iuili modo, quamcjue vtiliter ab i js f»~
Prudens
-ocr page 190-
Andreae Alciati
I ÏZ
Prudens magis quam loquax.
EMBLEMA XIX.
XJ OCT V A Cecropijs 'wfignia prxfiat Athenis,
-^ Int er aues faas nociua confilij .
Arnnfera meriib obfequijs facrata Minerux,
Garrula qtto cornix ccjferat ante loco
.
C O M M E N T A R I I.
I. T*\E pincitvr noftna, nota auis,
!_• in foaplanitie; h,rc enim Athcnien
fibus erant figna gentilitia ■ Epigraphe
StoCKhameri fonac, Prudens , fed infa-
cundm.
II.          H v i v s Emblematis characler du-
'1 mile- *-T:"s vidccu r ex mimis aliquot vetüftisj in
,:~.'sfc's. qnibtis cft Minerux fimulachrum cum
iugeiiri vrobonc, fub qtïaeft noctua . Stuit
&alij quidam mimi in qnibusexpreïliim
Palladisgaleatïim caput, a cuins alre-
renodUiainnititur profti'atocarchc-
fio : itiita quadrigx cum Vi&oria , lau"
rca circumdufta cum baccis . Fabulam
autem noclux Ouidius r Metamorph.
Kiert, qux qtiia Iongiufculc ab illo nar-
ratnr, brenitati confulens omirro. Hoc
tarnen fiimmatim dico,Coronidem è mi-
nifterio Palladis propter loquacitatem
cxpuliam , incuius Iocum fucceiïït Ny-
cïimcne . Eftautcni Noöua Minernc. fa-
cra vel propteroculos cxfios, quibus qiii
prxditi fui:t,prxftantior;s & acutioiisin-
genij fcruntur cflc: vd propter Jticubran-
di
O" f
ft*J-
-ocr page 191-
Emblemata.
ii*
quens. Hine Ariftophanes in Auibus "
TK&vkis Opa.; av7rc r' iirthH-^vt
Aetü-
piaTlKcu,
A'm' èvoiyJ<Tv<rtv ivS'èv, èv Te T»7r /S*«
KtLVTtOK
JLVViOTTiViyilTI ■
id eft :
NoBua vos riö relinquft Lauriolic&,fedhë
JEdibus aderttnt in iffts , inque loculis ui-,
du los
Sibifarctbunt.
Deuomifmate Athenienfï teftafur quoq;
Plucarcluis in vira Lyfandri, cism de fer-
uomeminit, qui domini fui furtü diviy-
fjL&TiKa;
indicans, ah: multas lub tegulis
cubare nocluasjoltendens illicabdjtas pe-
cunias,noftuis infigiiitas. Nee illepidè di-
cetnr voladè nocttia, quoties res non viii-
bus > ftdpecufliarllm inteiueutu confecla
creditur Hoc loco mirari hibit,quacau-
fa duftus Erafmns, veitit Gixcuro pro-
ueibium yh&vKcLi ttf etditvcte, Vlulas A-
thenas:
cum verteudum fuiliec , Noffuat
Athentts .
Nam yKeti^, pi'optiè nocluaift
fignificarjcé/j/iaA/sf, vlKl.im . Neo; eadem
ettnoifluacum vhila , quod exAnftotde
liquet ; & diiierfarum lingnarum nomina
manifeftaiu: Vlulam vocant Itali Aloco 5
GenTiaiii,H«^«:Hifpani,yï»^'fi£i:Nodua
verö '\\\\,Cmetta;\Cxi, Kauz-yhi,Lcchuz,a..
Prajtcrea vlula quamuisinter aues nodur
nas nominetur.tolet veiiavi picas; noclua
mures,lacert9s,& buiufmodi beftiolas.vt
idem A ïiftotejes autor eft . Pliniii s eciaim
lib. ïo.cap. il- Ariftotelis verba transte»
rensait: Vncos vngues & nodlnrnasaues
habent.vtnocliua;, bubo.vlula;. Plurade
huiusEmblematis rnatctia quidefiderat,
legar adagi3>ylu!as AthenaSiNoftua voltt-
nit; NoSiiiét, Luuriotïcs.
; & , Athcnienfeum
inconfultm temeritas
, Pierhim lo.Kiero-
glyph.Gyrald.Syntag.il.
Cecropih Athenis . ] Athcnas Ce-
dopus a Cecrope Rege, & Athenieihès
Cecropidas appellan, iam in fuperioribus
atngimus. Atneliasauté i-joTnt a3nva.f
(ne
iterumadhuc repeceie cogamur) hoc
eft,Minerua)qua; nomen huic ciuicati im-
pofnit.Diuus Augult.tS de Ciuit.Dei.c.
<>. ex Vatronediuerhim a'oaüjs fentit. vi-
de Platonem in Cratylo.
Infignia pr&ftat ] Cu r Athenienfes no-
ifhiam pro nhignibus gerant, iam fatis di-
clum arbitror •
Saninoilua confilij] ab effe&n dichur
H
            fani
<K & contetnplanji mtinus, quod animi
visdicatur nocturni potiffimum tempo-
ris filcntio vegctari • Quiaveró Miner-
ua Athenarum profes erac, ideo ab iispro
fignis geutilitiisfuic adhibita . Nam cum
Neptiiaus a Mincnia viftus, non poflet
rcgiotie Attica potiri.iracus immific iflis
f\j?,8a&ia.v, id eft, leuia ftulcaq; confllia.
Hoc Miiierua nonmutauh, fed quod il-
li male ftacuillcutjilla in bonos exkus ver
tebat. Vnde natuin pvouetbium, yKttuj;
iTTTcLro
, Noéina volauit: quoniam haec
auis facrata Mineruz , &aufpicata confi-
Iiiscredebatur.eiufq; volatus Athenienfi-
bus erat victoria: fymbolum . Allufic hiic
Ariftophanes in Vefpis.
TKclu? ya.p npav Tpiv (s.ctyipScu tov Tptt-
Tov S'iiTTTiLTt. id elt:
NoBua noflras ante pugnam feruolarat
copias .
Refert enim Plutarchus in vita Peridis ,
'iii è fuperiore nauis tabulato concionan-
ti> noctuam ad dextram aduolafle, ac ma
lo infediflè : quod omen errecit, vt om-
nes irent in iliiiis ïententiun . Iiiftin. Iib.
ij-rei hu'ufce causa Hieroniduci afleri-
bit,cui adolefcenti prima bellaineunti , a
quilam in elypeo, noftuam in bafta confe
difle refert. Quod oftencum, & inconfi-
)io cautum,& manu prompcum, Regéq;
futurum fignificabat.Hinc fa&um eft, vt
Athenienfes non folum in numniis, turn
aureis, tnm argenteis noctuam infeuipe-
rent, fedetiam in templorum foribus , &
mportis vrbis, atq; etiam ia vexillis idé
fignum apponendum curauerint. vnde
Parajmia^ Noéluas Athentts. Quod idem
fonat, acfi dicas, in marefersaquam , in
montem Jigna . Iu hniufmodi culcum no-
jeacerbè lufit Demofthenes, cum è
Wrccre populi Atheméfis elapfus fugeret:
•nam ad Palladis arcem fubinde re(pe<ftas ,
'Ublatis mambus: O Pallas.iiiquir, vrbiü
"•omina, cur tribus infauftiliïmis beftijs
delecl:ans?Noctua , Dracone, Sc populo?
■E* vna fortè caicitatem: ex dracone liuo-
tem aiiimamni, ex populo uiftabilitatem
^ inconftantiani intelligens. Alijmahmt
teferi'ead uummü aureum & aigenteiï.in
T'OinfciiIpcaerat Noctua.Vnde ét in pro
Noclua
lolauit ,
TLrafmui
tAxatitr ,
III.
Athent
v?ide na-
minat*-.
*'<*». hu
bium abi jt, Notlua Laurioticm., quo ve
'ut «nigmate vim pecuiiiariim fignifica-
bailr; Laurios ei im Atcice regio eft , non
modo aiecalli veiüs, fed & ïiotfuis fre-
-ocr page 192-
Andreae Alciati
M4
fani confifij, quiaeins volatus la*tum &
aufpicatum confilium reddebac Athenien-
fibus. Nam quod quidam referunt, ver-
ba Ma, fani confilijM fabel lam Angeli Po
Iitia>ii,qiia:eftin fine Lamia: , de Noctua
& caiteris auibus , Sanclio non placet,fuiï
tarnen cuiq; efto liberum iudiciiim .
Armifera Minerua] Minerua ex cerebro
Iouisaimata profilijt, Confule qua: Ca-
pra Embl,i.,de Minerua diximus, Mihi
fuccurritillud Anacreontisderofa:
T\ohilJ.OX.KÓvoV T d&IVliy
Kopvpiïf hieiwvi tyvs • ü eft :1
vt ciim è verticelouisexilijtarmata fcti-
to & hafta Minerua. QuidiusiJ.Faft.
Credjtur armifera fignü coclejle Minerua
Idem i.Aniorum.cleg-fi'.
Viuit & nrmifera cornix inuifa Minerua.
Martial.initio epigramm.
Accipe belligera crudiï thoraca Minerua.
Meminit &in Olympijs Pindar.Ode 7.
Armata autem fingitiir ( air Phornii-
tus) in ipfo ortu , quod fapientia fuis ip-
fius prasfidijsfaris ïnftrucla fit ad maxi-
mas & difficilümas res obeundas, Deinde
artium omnium,& belli Dea, quöd & di-
fciplinarum liberalium vfum,&bellorum
adminiftrationem fine fapientia manca, &
inanéeffe intdligimus. Pindari Scholiaft.
Qbfequijs facrata] Noctua dicaram fuif
fe Palladi.ieptidiatacornice, copiosè tra-
dit Quidz.Meramorph. Minerua Erich-
thonium Cecropis fiüabus ciftella virni-
neainclufum,& feruandum tradiderat, &
ne apeiirent,interdixerat. Qjaod cum ne-
glexiilèiit, Coronisfadtum Minerua: indi-
cauit, vndeab eiufdem comitatu repiilfa
eft , & incornicem mutata. Sic enim con-
quericur:
..Miliiaratia. tzlis
Reddirur,vt dccetr tutela pidfa Minerus.,
£tponar poft nochis auem : men paena. vo-
lucres
Admonuiffe poteft,ne voce pericula quarat.
Cuius poftrema verba m/thologiam ha-
bent.Gariulieiiim , quiquenimio lingua:
vitio laborant, haud vnqiiam pofiiuit cii
fapientibus Si cordatis viris habere com-
mercium: quin vbi apud eosaliquideffii-
tierint, tandem odiofainfamja; labe afpec
guntur, & a comiictiv laudaro virorii ho-
neftqrum , & virtute infignium abeflè co-
guntiif. De noctua? prudentia Dion.Chry
foftomiu dcjctè a«Ierudè OMÜone Qlym.
pica,qua; eft n. Hocetiamaddere nÓ gra
uabor,quöd Alciatus ïcribat,Minerua; no
(ftua meritó confecratam.nempeab Eufta
thio ingeniosèad 1, Iiiad-ratioiié reddita:
y'A&üna facram tiïe 7H a,^rpnTiip; d%»va.,
J*l& Tlh TTpOt 70 oiïpti'J TK yXttUC^CV/ 7X.V
TÓTiiTet: quia iiimirum dSpnv Scyhó-v?
coi'idem fignificenr. Pl10rm1tusi11Jib.de
Natura Deorü, caufam reddit,quare no-
ctua Minerua: facra fit, his verbis, o'iS'z
^pó-Kontf ,
^ J) yhecv^ ƒ/« tg iusiptt
Tav ö[/.fj.a.rav dpctri^tvTcu taóti Tf
yKMYSATti£i tïa-yi-
id ell : Dmcones &no-
ciua ei conjecrcti funtpropter oculorumfi-
militudinem, fiquidem ipfa glauca eft.
Vi-
de Lamiam Politiani •
Getrrulaquo cornix] Virgines filentiu
decorat,"arrulitös dcdecorar.vt poftea di-cemus,ideocornix, qu^ loquaxeft,ex mi-
ui*",?
:ljf
nifterio Minerueexclufa.noctua verö aflTci f
ta-VideOuid-Joco citato z.Metamoiplio-
feos . Reiecla eft cornix a Pallade, ucuti a
Grajcis accepimus, quod ineditationum
fit infefta ncruigilio , & nientis agitationé
interpellet fiiagarnilitate , cuius ipfa fl-
gnum gerit. Sic enim Grxci x,pa{jHV di-
cunr, de garrulisj vt cornicuri Perfius in
Satyiis. Sed & repeiio cornicem inPalla-
dis manu apud Peloponnefios vfitatum
Hieroglyphicum,longè (écusquam Athe
nis,vbi cornices ad arcem Palladis non ad«
uolabant,- cuius rei caufam non a fabulis ,
fed ab ipfa natura repetit Lucretius. No-
ctua, inquit Boccatius, ideo Minerua: eft
atiributa pulfa coruice, vt oftendatur, (a-
pientem piéemeditatione in obicuiis (ëpo-
fita,nofcere,vti & noiftua videt in tenebris;
& garrulitateatqj loquacitate repulfa, vt
opereagat,!oca,tempii(q; refpicere. Fabu
]a videturex vero traxifïèoriginem.Nam
Plinius decornice loquens, ab Arcluri fi-
dere,inquit,ad hirundinum ad 11 en turn no-
tatur,eamMaienia:Iucis templifq; raró,
Jkmttta
cur Pal.
las.
HoButt
eur Palla
di facrtt
reieóïiL->
WW/K,
alicubiomnino nonafpici, ficut Athenis .
Vide Iuftinuni lib. ij-in fine. Memini Ie-
cé.
geiemeapud Plutarch. Deodio, & inui
dia,intercornices & vlulas perpetuum ef- fH'"ir
fe dillidium , quaruni vel occi'arum fan Ai*
guinem permifceri quidam negantrvt etia
Ti quis confundatjvtrumqueféoifum dif-
fluere narrent.AElian-lib.?.t.9,deanima-
lib-pelpicuè idé tradit, Iwel S'è « yKci^
êV/V auTM ( fupple Kopavy) woAe'/a/cv , >$
yymap %iri$wh.% v» to7; Mi
7 »> Kap ó)vw%
-ocr page 193-
^■■■■■■■■■■■■■■^■^^■^■■■■■■■H
■WBHBMIHaBMBHH
Emblemata_i.
"f
>)<fê //.e-V tifiipav ÏKtivttV tctvn J^parovn
ü£vi& i"X»v THV è'-ltv t»v yha.ijx.1*.
tw-
viKdJjTa. érdivri. De hoc inter noduam
Sc cornicem ditfidio facit quoq; mentio-
nem Ariftoteles lib- 9. de Hiftor. animal.
cap.i. Cornix meridie oua furripiensno-
&mx , abfumiCj cum non date iiitetdiu
noifhia videat. Noftua contra oua corni
cis nochi exedit; eitq; altera interdui, al-
tera noiflti potencior. Sed die vel castéra;
auicula: omnes noftuam circunuiolant,
quod mirari vocatur.aduolantefq; percu
tiunt. Quapropteraucupeseaconftituta,
auiciilarifra generatnulta& varia capiüt.
ly Vide AEÜanum & Oppiaiiü.deaucnpio.
falutem ) niffoccurrerer landatum Eteo-
nici facinus . Is Laced^monijs pixfectus,
cum accepiilèt.fuosmïlites ininfula Chio
annona laborantes tacitèconiurailè in in-
fulares Chios.vtq; fefe difcemerenr,arun
dinem manupileóuecircütuliflè: cenfnic
ille, non aperta vi ( quod fieri commode
non potetat)agendum: fed quindecim de-
ledis comitibus per vrbem incedendo,qui
primus ei obuiam veniebatarundinem ha-
bens.obtruncariiuffit. Cauffam fcifcitan-
tibus,nihil aliud refpondebat, quam id ï
fefacTuni.quódgeftaflêt arundiliem . Ita-
que extenconiurati arundines ftatim de-
pofueruut. Imo Eteonkus Chijs conuo-
catis , ne vllum quidem de coniuratione
verbum fecit , ne metum aut fufpicionem
inijcerer.fed peenniasimperauir, quasiuf-
fit miluibus diftribui , ne qiiid noui molï-
rentur. Ii ftatim paruere. Sic paucorum
pceia periclitantibus mulrisoectirfunieft.
RemlitXenoph.i- rer'nm Grxcar. Sccra-
tes admonebacfuos difciptilos, vt triapo-
tiffiouim inomui vita haberent : In ani-
mo prudentiam,in vultu verecundiaro,&
in lingua filentium . Hinc Catp, Vticen-
fis diftus, cum ei etiam nunc puero,vitio
dareturtaciturnitas (neeenim cum pue-
ïis exercebatur,nec a quoquam audiri vo
lebatj ait: Carpant taciturriitatem, im>
do vitam probent. Etaddidit: Turn de-
müm abrumpam hoc menm fïlentium ,
cum ea loqui potero, qux funr indigna
filentio . Latere plerumque voluut verè
probi , & in peftore intimo doniicilium
virtus haber,non in viiltu aut fronte.Con
tra improbi odiofa gariulitate perpetuö
aiires aftantiumobtundunt , imitati fcili-
cet ollas & dolia , qua; quo magis vacua
Sc mama > eo magis refenantia. Natura
enim hoc linguofis iftis infitum , vtnon
multa folum loquantur, fed etiam mala.
De quibus non malèdicetur jquod qui-
dam de lufcinia capta & penuis exuta:
Vox es, prxterea nihil.
%c
'l,.
Vb rborvm parfimonia fapientes
?* maxime <iecer>eotumque perfpicacitas in
('j% "f"''7- rebus obfcuris & difficilibus agnofci ver-
fariq; deber. Eo enim prxcipuèdirFertab
Jrnperito& ihilto prudeus,rerücj; fciens,
quöi pauciloquuS) quodque oculatusin
ijs (Ir.ad qua: alij conniuent, veloculorïï
tnentis obfcura ealigine cxcutiunt. Eius
qiüdem rei fymbolum eit Ncclua , olim
Athenienfium infigne , ac Minerux facra .
Hh Sed quorfum hoc Emblema, dixerir ali-
'h'j 1ll's > aut quodnam argumenrum habet ?
'\t ° Ni mi rum ciuitarem optimis moribus ac
*' legibusinftirutam fapientia.confiliorfiatu-
f°,rei5ta prudenria firmari, fpretainauiho
minum loquacitate.Itidem de fingulisma
giftratibas, quique Remp-adminiftrent ,
«ft ftamendum:qua ratione Demofthenes,
a''jque boni orarores , aduerfos habebant
demagogos , blandofque concionatores ,
qui vulgi cnpidicatibus inferuiebant: nee
fnÜHis eos infedtabantur quam fophiftas
obftreperos optimi quique Philofophi .
pettè epigraphes argiimentfi,quod habet
^fa^pnctoMtPrudës-magis qaam loquaxi
Poflèm 110 incommodè iiluftrare Fabij e-
ïemplo Maximi (qtii quo tempore Anni-
oaU'rn iuueniliter exultantem fua patien-
t,a ft'egit, multis conuicijs militari lafci-
U'a inipedtus, non ponebar rumores ante
¥L 2.         Maturaudum
-ocr page 194-
AndreasAlciati
Iló
Maturandum_5.
EMBLEMA XX.
\/f ATVRARE iubent propere ,& ca f? óf ariër omnes;,
Ne nim'wmpr&ceps , nea- mora lor>ga„ riimü •.
Boe tibi declaret cmnexum echeneide telüm '.:
Hac tarda efl, volitant (pkula miJïamMU-:
C O M M E N T A R T f.
I- 'T" E 10 feil fagittx circtirnuoluta eft
Sckeneu. J_ retnor3,maturiratis fymbolum . Eft
autem Echneis fine remora pifcicuhis fe-
mipedalis longitudinis, & quinq; digitos
mm crailïtudiois, limaci magna: fimilis ,
xt aflTerit Plinius Iib,j r. cap. i.Secundum
■»eró Oppianum.afpe&uanguills, forma
turbinata.colore nigro , oreacuto , qui &
incuruauu vt-liamiis,ia petris viuens.Ari-
ftoteleslib.i. de nat. anima!, cap. 14,-ait:
Rempram, errore nontuilH: pedes haberc
prodiderunt» expesenim omnino eft; fed;
Aupmam pinuas feaber psdibns fimilej s
h'mc fir.vt pedibns inftarc vidcatur- Pifci-.
c-ultis quidam eft faxis afiiietus , in ct-
bos non admittendus.nomen a remoran-
dis nauibus adeptus, vtiiis ad iudicioriim
eau (as, & amatoiia veiieficia.yt aliqui.vo»
Hint. Vide.PIin lib.9.c,ap.ij\.
Tr i. ro, vulgo pronerbio dicitur,
matiuandum qiiidem cflè Sc accelerandir,
paulatim ramen & pr^meditate, ne nimia.
feftinatip& param confïderata, periculo-
fa; nene prxlonga tarditas & mora perni-
ciofa fit f\mua,fed mediociitas & modus
in orajii re fej,»etur ; quod eleganter hac
figura.i
-ocr page 195-
Emblemata-j.             117
^ht», %1^5'primitur, & duabus notis hiero-
• glyphicisobociilospoiiitur.Telumenim
^ velocitacis,agtlicatisq; indicium ett,vt ex-
*"■*• plicatPieriuslib.4i.Hicroglyph. Remo-
laautem impediiTtentum & tarditatem (i-
gnificatildemlib.jo. Alij rem planèean-
dem fignificantes,DeIphinum remoraad-
tunxerunt, vtPaulus III. Pontifex Mjx.
Alij anchoramdelj»hinocopulauerunt,vt
d'u»i Aldus Manutius, nobilis Typograplms .
[h*ert Reclè itaq; ex his medium conftituetur,
e"tit participans de vtroq; extremorum,excef-
fu puta Sc defe&u . ld enim omnibus in
rebus fummè laudatur, commendatur &
pra;cipitur,Ariftotele tefte lib.i.Ethic- &
lib.4-Polit Hiuc ühid Ouidij .•
Inter -vtmmque tene,medi^tutijfimus ibis.
Nimia fiquidem omnia ( iuxta Plautum
in Poenulo) Hominibiis nimiumnegotinm
cxhibent. Quaie femper illud,quod me-
dium eft , atq; inter vtnimq; probatur .
Martial.epigr.i Cicero lib.4-Tufoqu£ft.
Ariftoteles ó.Moralcap.^.fic aic:Ad deli-
berandum autem multum temporis fu-
munt,propterea quód celen'ter aiuntcon
ficiendaeiTe.qua: fufcipimus,lente capien
duin condlium . Vnde fumpfiflè videtur
S4h         Salluftius üJud, quod in hiftoria Catilinx
e0j^"** pofuit.-Nam & priusquam incipias,cóful-
\ ^*» to:& vbi coiifuliieris, mature opus eftfa-
<5ro • Quem locum Ioachimus Perionius
diligens Ariftotelis interpres , fic ceufet
porfè meliuslegi.-Antequam incipias.con-
fulto:& vbi confulueris lente,mature fa-
fto eft opus . Qua; quidem interpretatio
plenae(t,& verbis Ariltoteliciscogruens.
Sed tamc fi verba Salluftij diuerfa difpun
ftione legas , integer conftabit feufus.fic :
Antequam incipias, confulto; & vbi con-
fulueris maturèjfacto opus eft. Vide pro-
Uerbium,Fe/?<»# lente, in quod vberrimü
copioGe orationis quafi fliuiium congef-
fit Chiliadum auror- Videetiam adagium,
11 j Antequam incipias confulto .
^tHri, MATVRARZ iubent] Maturitas voca-
*.
         tur ea virtus, qu? media eft inter celerita-
tc nimia,& tarditatem. Nigidius apud Ma
crobium ö.Saturn.cap.8,Mature,inquit,
eft,quod neqjcitius eft.neq; [erius,fed me
dium qniddam,& temperatum eft.Sic &
>n frugibus,&in pomis,!naturadicuntur,
qux neq; cruda & irhruitia funt.neq; ca-
duca & nimiiini cotla , fed temperata&
adulta . Interpretationem hanc Nigidia-
mm diiobus verbis eleganter exprimebat
Auguftus Cajfar.Nam Sc dicereinfermo-
nibus,& Ccriberein epiftolis folitum fe-
runtitfTeSA fip&fins. VeSiina lente. Per -g (ï ».
quodmonebat, vtad rem agendam fimul , *J
adhiberetur&induftnajceleritas , & tar- e'
ditas düigentia;.-exquibus duobus contra
f ijs fit maturitas. Sic Poeta Neptunum
inducit difcefllim ventis imperantem , vt
&citö difcedant, tanquam fugiant;ita ta-
rnen fugiaut , vt ftandi mediocritatem in
regrefl'u teneant.tanquam mature, id eft ,
temperarè abeuntes: vereturenim , ne in
ipfo difceflu claffi noceant,dum nimio ra-
ptu tanquam per fugam redeunt.Hxc ex
Macrobio. VideA. Gellium lib. io-cap.
ii.No&.Att.Obher iftudaddo,ex dialo-
go de Oiatoribus, qui tribuitur Tacito :
Maturare huius libneditionem feftino,vc Matur*
dimiflTa priore cura, nouxcogitationi to- re-J'
toincumbam pectore. Q_uo ex lcco con-
ftat,verbum Maturare,non femper ita ftri
cH fumi,vt a Macrobio,Gellio,& alijs.
Idem Tacitusiu i.hiitor. vbi de Muciano
agir.quem pene imperi j focium habuit Ve
fpafianusamaturitatem perbellè defcribit,
& quidem paucis:Muciainiscumexpedi- Muctant
ta manu,non lento itinere, ue cundtari vi- f»aturs-
deretur.neq; tarnenproperans,glifcerefa- *Mt
mam ipfo fpatio finebat, gnarus roodicas
vires fibi, & maiora credi de abfentibus.
Idem Hiftoricus lib.4.eiufdem Operis.in
duobus principibus confert cum maturi-
tate, vel tardatione potius, celeritatem fti-
miam & pra:cipitem , ad huncmodum :
Doniitianus Mucianusque accingebantur
difpari animo; ille fpe ac iuuenta prope-
ransjhic morasneiftens, queisflagrantem
retineret.ne ferocia a:tatis,& prauisimpul
foribus fi exercitum inuafiuet,pacibelloq;
male confuleret.
Cunilarier] n*p«j/ft))/H,Cüctarier pro CuBati»
cuncrari. Cunitationis pulcher eft apud
Ammianum locusimtio 16. vbi de Con-
ftantio:Hinc & deinde nee itinera,nee flu
mina tranfire polle fine infidijs putans,
erat prouidus & cunctator; quod praïci-
puum bonum in magnis ductoribus , opé
ferrefolet exercitibus & falutem.Sic idem
Üb.2.9. de Theodofio folerti duce fub Va-
lente Imperatore diutius agens, vt anti-
quus illecunftator pro negotio confulta-
bat,commentis potius & prtidentia,quam
periculofiscögteffibui, holkm pugnacem
H 3 &
-ocr page 196-
n8
Andrea Alciati
& impenetrabilem ia&u telorum , fi forï
copiam dediiïèt, oppreflurus. -Non mihi
tempero,quiu exemplurn nobile adiiigatn
exeodem Hiftorico , de duobus ducibus,
qui fub Gratiano Ce/are meruerusitjquos
lubens egoconfero cum FabioMaximoSc
MinuciO' Sicitacyj Ammiati. lib.31.Nan-
nieno negotium dedit.vimuis fobriaidu-
ci. Et Mallobandem iiinxit pari poteftare
collegam ,domefticorum comité , regem-
que Francorum,virum bellicofum & for-
tem.Nannieno igiturfecum reputantefor
tunxcafus verfatiles, ideoq; cunclandum
eife cenfente; Mallobandes autem pugnan-
dicupiditate raptatus , vtconfueuerat ire
in hoftem,differendi impatienSjangebatur.
Ne quid Ne nimium pr&ceps &c] In rebus om-
»*>»«. njbuscommëdatur niediociitas. Vide pro
uerb.-Ne quidnimts. Hefiodus spy-
MiTpee, (pvh<L?<Ti<r$a,t, Kaipó{
«T ém na-
<rtv cipt?of.
Menfuram ferua, modus in re eji optimus
omni.
Huic quoq;adftipulatur Venufimis Poeta:
£i? modus tn rebus,funt certi deniq;fines.
Quos vltra, citraq; nequit confiflere recïiï.
____Sarmatica Ipicula mijja. munt*.
Virgil-n. AEiieid-
Spiculn conuerfi fugieutia dirigat arcu.
Aliquaudo fpicuium fumiturpro fagitta;
ferro, & cufpide Curt- Alexander fagitta
icttiseft, quasin medio cru re leliquerat
fpicuium. Nefcioan huc etiam recle con-
tulero,quod d: Cymodocxa nympha Vir
giliusin io.
vugit Ma per vndas,
Ocytr & iaculo,& ventos iquate fagitta.
Sic quoq; celeritatem proferinius nos Ger
mano prouerbio:G/e/Y& wie der bol\jvon
der Sennen.
1.1 N rebus arduis , &quibus negledis
aliquid periculi efTe poteft , cauendum a
nimiaceleritate , atque etiam mora : fed
videndum maxime , vt mature non modo
fufcipiamus,fed & confe<5temur,quödno
bis propofitum eft , nehac vel illac aber-
rando parte nos quodammodo pcEiiiteat.
Plutarch.orationead Apolloiiium : o~o<pu
£i TO /AlliPiV ayctVtt-TSOi XvarcLV Wpiasaf.
Sapientesiftud quidem , Ne quidnimis,
prater modum celebrarunt. Laudatur&'
illudPhocylidis;
TTlLVTW [tiTpQI/ a.pt?0V , VTTlptfitfiai ƒ'
CtAlC-tV'M ■
eo enim vel maxime nomine Ariftidem vr
be pepulerunt Athenienfes, quod nimis iu
ftus ede videretur.Eodê pene modo Ephe
fi j Hermodoruni: At vt modum aliquem
exemplisetiam imponamus,hoc vntimad-
damus ex Liuio: In bello Punico fecundo,
Terétio Varroni, homini iuueniliter exul
tanti & temerario datus eft collega Pau-
lus AEmiliuSj maturus a:tate & confilio ,
vt föa prudentia feruorem alterius tem-
peraret.Sic Fabium Max.creatumaliqua-
dobelli ducem memioi,eum quidem cun
iftatorem & maturum , vt Marcelli cele-
ritatem reprimeret.Id ü placet ad nimiam
quorundam ftudiofonim induftriam refer
re, fic ftatuo . Praxeptum bic eft rebus in
omnibus agendis validiifimum.quo aurea
mediocritatis regula commendatur. Sicu-
ti nihil magis expedir,quamagrum opti-
me colereuta fxpe putaturinutiliffimuro,
nimio felabore conficere-Plant? aqua me-
diocri aluntur , immodica fufFocantut .<
fic iuuaturingenium laboribus ac ftudijs
moderatis j contra obruitur fi immode-
ratè exerceas . Nam vt plerunque lulci-
KÜscueuit ob nimium canendi Itudium ,
q.u.0
vmr4
nir»1* M
Urif0,
taf*10
Ichenets.
~Echeneide] iwntf, IJ^os , JLatinè Re-
mora,a fiftendis & remorandisnauibus (Ie
appellata,<sri*/i(« t« typt v&us- de qua
ia feqnentibas oppomniius .
Velum.
Telum] Telum vulgo id appellatur,
quod ab aren mittitur;(éd proprièidom-
«e telum dicitur, quod manu in longiu-
quumproijci poteftjvnde lapis,plumbii ,
lignum,ferrum,fnbhoc nomine continen
tur. Deductum a Gtxcot/Tas, yelrnK*,
qnodlangè
fignificat.Eaiidem fignificatio-
nem etiam in G rxco nomine imienire por-
fumiis,etenim quod nos telum dicimus,
illi /StKos y vocant, d&ro, ra fZ&KKeiV,. quod
Telumve eftmittere,feuiaculari. Telum feu fagit-
locitatts tam Pro figno velociratis poni,non eft re-
fivnum. eens. I taq; Armenij fagittam Tig rim vo-
cant , perquandam verbi translationem .
Nam velocjllimum animal tigiis; &flu-
iiius rapidillïmns noniinis ehiWem.qui ex
Armenia defluic in Mefopotamiam,
Volitant] ad defignandam celeritatem j
vel volitant, quiafagittx pofteriore fui
parte pennatx funt.
Spiculü.
        Spicula miffn manu] Spiculum, eft te-
lum miflile, (iue fagitta, ïtcdi&um a fpi-
caruni fpecie. Ouidiusfcrè fic i. de Pon»
tojeleg.^
*&
me"
taf
-ocr page 197-
Emblemata^.
iip
^uo mirificè dekctantiir, vt in eo exfpi-
rent, nempe quas, vt aitPliuius, fpiritus
dcficiat citius, quam cantus: Ita nonnul-
li>ftudiis intentiplus quam par fit,in ipfo
conatii interdü emoriuncur.Cxterii nulla
opera, quauc| ab illuftri artifice profeda,
commendatur, quaeimmoderata fit,vt A-
pelles Protogenis tabiilasadmirabatur qui
dem.vt immenfi laboris: in hoc tn non Iau
dabat,quod mamim ponere de tabula vix
vnqiiam poftèt : fignificabat ei nocere ni-
miam diligentiamjquam etiam in compo-
fitione Ifocratea reprehendit Fabiustadeó
modus in rebus, &certi deniq; fines fpe-
ftandi funtin omni capiendo confilio, la-
bore fuftinendo,aggredicndo,peiriciendo-
que negotio.vt quod aic Flaccus .•
lnfanifapiens nomen f er at, &qum iniqui,
Vltra qua fata efl, virtutëfi petat ipfam .
Quibufdam certè in negotiis celeritate o-
pus eft, mora obeft: hoc enim citat ex ne-
fcio quo Plutarch-TlSejWet'ay a.yavavnzpo
QcUTlt cr.ptTO.ll èf èuTTVV ï/ictKi O-KÓToV
Certaminibiis iam propofitis, cun&acio
virtutem profundasin tenebras deficit. Ita-
queM.Curius Dentatus Conful,ciim de-
lectum fubitum coa&us elTet educercne-
moque iuniorum refpondiftèt, conieftis
in fortem tribubus omnibus, Pollia:, qua:
proxima exierat', primum nomen extra-
dum vrna citari iu (fit :eo non refponden-
dente,bona haftae fubiecit. Quodcum illi
nunciatum eflet,aceurrirad tribunal Cö-
fulum, colkgiumque tribunorum appel-
lauit. At Conful Dentatus appellaiionem
non recepit, bona eius & ipfum vendidit,
non iam feftinatione pcena:, quam prauie-
niendi periculicaufa , quando res.tumul-
tusque belli moram dilationemque non re
ciperet.dum interim cognofceretut deex-
cufationeaut immunitate . Rettilit Val.
Max.lib.er. Aliisin rebus probatur tardii
eonfilium, vt multó prarlantius: contra
nimium prsceps damnatur, vt quod ad-
iunctam pcenitentiam habeat Sic Lucian.
Epigramm.
n ëpa.S'uTnf ^sKi)[j.iy' dpuvav ■ w'JV Ttf-
tUiv tiiKKOfJ.tVHV TMV /MTctVOlctV eytt •
T- Subhocquoq; fchemate continetur è
Ccelefti myropoliodepromptum remediiï
contra vim & impetum in vitia rueutis
animi , fermt.enim illi fa:peefTre,nicurfu
iu pra;ceps,nifi remora rationis & cun&a-
tio furgentes motu-s frangat Sc retundat.
Sic enim faciendumeft, quotiesinuitat oc
cafio,aurpotiunda: voluptatis fpes aliqua
obie&a.cuni ad lafciuia fpedatus in mu-
lieredecor & venuftas prouocat, quando
laceifitusiniuria in aduerfarium iiicidis ,
& vindicta; cupidine pre.cordia iam per-
celliac ftimuiari fentisjcüm obiicitur de-
niq; & occurit, vnde caufam peccati vel
anfam quomodolibet a .imus concipere,
&inefcari queat, prouocandum mor ad
rationis tribunal,& confultandum, anci-
tra honoris & fama: iacturam turpinido
illa fic po (fit tranfmitti, qua; labes inde ,
quam deforme ftigma perennis ignomi-
nie, expec~tandum,quamconftantiviroin-
dignum fic cadere & difflari, velut ad fi-
biliim leuioris aura: flofculorum pappi
folent in patentibus canipis; in eam molli
tiem mafculas vires degenerafiè , vtpro-
teruioris oculi iadu lethifera plagam in-
flictam cordi, vel eos fufcitatos ignes.qui
reftiugui nequeant, querelxaudiautur» &
figna probentjdefperati militis notam e(-
fe, abiicete clypeum ad fragorem crepan-
tis tympani, aut rugiente claflïco: ad Ure
pitum blandioris vocula:, aut afpeclum
quem pruriensfqmina proiicit, ita kuiter
cócutijdeferere ftationem,& dare manus,
non minus.Actum ipfum iiituédum ; qua
breuis f^pe & momentanetis , & fordes in
ipfo,& aculeos poft ipfum, qui ranquam
afpidis aut fcorpionis immiflb veneno fan
ciaut.Magne, virtutis medicamStum hoc,
efficax & falutare inhibendis flagiiiis, vbi
morainterrumpit&deliberandi fpacium,
nee ad faclum affectus re inconfulta mor
fe pra:cipitat: refrigefcit calor& fubfidic
fenfim.finó exit cum impetu- Sicut enim
flamma.cum matciiam corripit & efFuu-
dit fe globo pleniore,coercet minas,& re-
primitur aqua infperfa: itaconceptus ifte
jibidinis fèrtior, fi frigidam infundatdeii-
berans, & attemperer. Vehemens eft inter
ipfainitia , & in furia fua, fed compefcit
obex,& fiangit vires . Ab iracundo exem-
plum habe, cum rabies agirat, & armarc
ma mis ad vindiclam incipit, ciim in oculis
iuimictis eft, & ad votum perdendi occa-
fio, cum furor impellit , & recrudefcens
memoriaaccepta: iniuri? . Aifhim eft, (i
primum fequatur impetum,fi nó difcur-
ratiudicio&r examinec molem flagitii.fe-
ueritatem legis, rigor.em iudicisi pcenas &
H 4
         tor-
-ocr page 198-
Andre^Alciati.
IZO
tormeiita.quibus ïuendtim. Qu£ dtim co
gitat, languet ,ac friget mamis interim ,
defpumatbilis,& hofti parcitur. Similis
ratio in ebriofo:dum in yitro fcintillat ge-
iierofus üle Iiquor, & vrget Ucis , accla-
mant focij.dum feruet opus , dum fumat
menfa, dum in circuliim bibicur , & con-
trahuntur uoua iura fratcrnitatis & ami-
CJtix, Baccho fanciente fcedera , dum cla-
moribus omniaperfonant & lactitiasiubi-
lo , iam portapanditur ad peccatum , in-
tratelibet citatis paffibus Scingurgicari,
ni reuocent quas adiunfta vitio,qtia: comi
tantur.ratione irtagiftra. Equo frequen-
ter excutitinfeflbrcm mmia pernicitas,5e
aiuigam impetus fuus (teinir, rueiitem &
pronum in verbera , quibus a moderami-
ne&mota nullum periculum.n" conti-
neant&reducant habenas . Similiter fa-
ciendum in hoc ftadio flagitiorum ; vncus
inijcieiidus eft rota;, qui fiftat, frauium
equo, & remora fagitta:, nc nimium pra-
pereut.
In deprehenfumj.
EMBLEMA XXI
T A M D V D V M quacung, fugis 5 te perfequor : at num
■* Cafsibm in nofiris denique captm odes .
Amplim baud poter is vires eludere noflras
:
Ficulno., anguUUm Jtrinximm in folio..
1QU-
-ocr page 199-
Emblemata^.
COMMENTARir.
121
VI «. in ripa è prajterlabentc flueiito
extraiflam aiiguillam folijsinuoluta
retinet: folia autem (int iïculnea , hoc eft,
lata,vmbrofa, & profundè Iaciniata,afpe-
ta & fcabra; hic verö male pinguntur
acuta, lauri folijs fimilia .
D v c T A eft (ïmihrudoa natura an-
guillas. Pifcis eftoblongus, lubricus, &
volubilis .generatiir fcopulonim attritu
fine coitu,uneouo, quaro ideo Ariftoteles
neq; marem,neq: foeminam eilè dicit, vi-
uito&oiiis annis , diiratq; fine aqua fenis
diebus Aquilone fpirante. Capiuntur plu
timx in beu Benaco hyemato; Plinius Sc
Solinus in Gange reperii'i inufitatamagni
tudine fcribunt, AElianusin Timauo,alij
in lacu Vulfinie'ufi , Plutarchus in limo-
fis locisiuxtaSyracufas ingentem anguil-
larum multitudinem efle perhibent. Dici-
tur anguillaab anguis fimilitudine , eftq;
adeolseuis,& lubrica, vtdifEcul ter mani-
biis tenen poffït, imö quantofortius pre-
mitur, tantocitiuselabitur, tefte Ifidoro,
de qua etiani Plinius lib.?. cap-ji. & $7•
Hinc hominem, qui fugitiuam rem ali
quam nulla conrequendi fpe feftaretur ,
indicaie fi vellent AEgyptii, anguillam
pingebant, quam manus a cauda prehen-
deret . Hanc quidam vt caperetdiligeri-
ter infèciuus, cü fsepitts ex manibuseius
euafiiïèt, tandem deprehenfam in folio fi-
culno fcabro , &afpero cautè iniiolutam
conftrinxic.Vnde adagio dtcicat|T0 ■&ƒ>/<?>
riiv êyathnv • Folio ficulno anguillam .
quod vide. Lege etiara Ariftotelem lib.
6.de hiftoriaanim.cap.16.C0el. Rhodig.
lib. 18. c.i.Prouerb. Cauda tenes anguil-
lam, Sc, Anguilla in slrigmento.
in Eraf-
micis& lunij adagijs,& nihil vltraad Em
blematis explicatiorem defiderabis.
Iahdvdvm] verba funt pifcatoris, an-
guillam capram & irretitam alloquentis .
Cajftèusinnofïris] Retibus.vinculis .
Ouid.
Decidit in cajfespr&da petita meos.
Caffis, is,gm. fignificat rete.quiacaffum
id eft, rarum.Caffis, idis, g. f. galeam de-
nota t.
Vires eluderenoftrat] me cum rifii ef-
fugere.enadere » aftu mihi imponere.Cic.
in Catil. Quamdiu nos etiam furor ifte
tu.use.lud.et ?
Ficulno anguillam, @>c, ] Alhifio ai
Prouerb- Folio ficulno anguillam . Cui
poteft viderialiud finitimuni quod refer-
tur abaliis ; lnter Orci cancros adh&rere;
proarctè irreciri, vt nulla pateat erfugu
ratio.
Allïgorica profopopoeia in IV.
quemiiisdepreheiidtm, & fugacem, qui Fugaxta
ob fceleranotatiis femel atque iterum ë dem de-
manibus iudiciim fublatus, & pro tempo prehêfm.
ris occafione fubterfugiis vfus, 11011 tarnen
poffit effugere & expedire fefe, fi tandem
correptus arftiori nodoilligetur. Id fa-
cilè& commode poteft illuftrari nobili-
bus hiftorijs ,de Perfe , Pleudophilippo,
Iugurtha, qui Romanorüiufefti'dïmi ho-
ftes,dolis, fraudibus1, fubterfugiis vfi , vt
vixcapi pofle viderentur, tandem tamea
fuccubuei'unt: fed libri funt in omnium
manibus. E multis.qujeoccumint, vnum
fublegere placet ex liiftino: Hano Cartha
ginienfis adeo diues erat, vtceteros ciucs
opibus anteiret,is de occupando regno co
gitauit,fed interfecto primü Senatu: quod
machinaius fimnlatis filiasnuptïis, plebt
in porticibus publicis , Senariii fuas in do-
mo epulas parari mandauit, vt poculis ve
neno infedis fcnatores tec~tiusenecaiet,&
ita Renip. inuaderet . Quo tarnen confi-
lio nefario per miniftros detedlo.magiftra-
tibus placuit fcelus declinati, non vindica
rwpericulum enim erat, ne plus negotit
exhiberet res eognita, quam cogitata-Ita-
quedecreto cohibuerunt, vt modus nu-
ptiarum fumptibus ftatueretur. Qup c5-
filio prasiientus Hanno, feruitia concitaf,
rurfufque conftitutacjedibusdie, cum ite
rum ('e proditum vidiflet.munitum caftel
lnm cum viginti fernorum millibus oc-
cupauit , fed comprehenfus eft ad extre-
mum , dum fibi conatur Afros , & Mau-
ritanos conciliate. Virgis ca:fus , efFoflïs;
oculis,& manibus cturib 11 (que fra<rtis,ne-
catuseft: corpus verberibus lacerum cru-
ci affigitnr- Filij qnoque cognatiq; qu£-
quam innoxii, vltimo fupplicio af&di..
Sed ne (im longior, id & opportune tor-
queri poteft in eos, qui fallacis funt fidei,,
quiq; crebrö furtim fefubducuut abiis ,.
apud quos verum diceie necefTe habeant :;
vti plerofque ("hen nimiuni mulros) nor Ft'otni'nes;
ftrahac tempeftate Yidemus, qui aliud in: am&idkx;
o,r.e: tri:..
{&
%
%
»0
»»
to'll
«>n
Hl.
^
-ocr page 200-
Andreas Alciati
ÏZZ
ere promptum habent, aliud in pe&otc
claufum tenent, quod de Catilina Salu-
ftiusait; ficque iniponerealiis aflTueuere ,
vt non vereantur perfii&a fronte pertina
cius obiïftereiis, quos fibiiuftè interdum
aduerfari nonint . Qjjod & accommo-
dari poteft in pertinaces quofdam & re-
fra<ftarios,qui diuinis oraculis dcmum in
noftram fcntentiam pertrahiintur, ciira J.
cos nihil morentur humana- Deniq; vix V($
quifquam adeo verfipelüs fugax & irnpro lel-
buseft, quin artealiquailueinduftriaca-
piatur,atq; itairretitus in extremiim etia
difcrimenadducatur, & infidiarum fua-
rum posnas meritas hi3t.
Terttnn-
ces
.
Cuftadiendas Virgines.
EMBLEMA XXII.
"\7 ERA kxc effigies innupta eB Palladü : eius
Hic draco, qui domino consliüt ante pedes.
Cur Diua comes hoc animal ? culiodia rerum
Huk data
: fic lucos, facra^ temp la colit.
lnnuptas opus e$l cura ajferaare puellas
Peruigili: laqueos vndique tendit Amor.
COM-
M
-ocr page 201-
Emblemata^.
C OM M E N T A
23
R I I.
ST A T depiiffo Pallas.veftcfuccin&a,
galeata, haftam tenens,(cui miror deef
feclypeum) ad cuiuspedes draco vigil
excubat.quem quia cxterxeditionesqua-
drupedem & alatiim exhibeant, l'igno-
riusacritet contra nititur,8c ferpentisfpe
cie depingi debere contendit. Sic cnim ü-
le : Palladis draconem in ea hauefi funt
noftri, vt credant fuifle alatum.auritum,
&quadricrurem. pelTirnè omnino. Anti-
quitas eiiim omnis, dracones ferpenturn
vulgarium forma perpetuö exhibuit. Vi-
dimus autem proximè , quid Aufonitis
in Chimau-a.nomüiedraconis interpreta-
tus fitj & nos alibi propofuimus Sardaj
iconifmum, in qtio draco, Antiphili ca:-
lo infculptus, arcum intendebat, appofi-
taadiiertuim fagitta,& pharetra fpirisim
plicita , cuiiis hoc erat lemma in altera
parte eiufdegéma;: APAKilN GEArE
NOT2 ALKIMOSTOSOTH2A0H-
NA . vtmittamus , qua; alias annotaui-
miis de cnrrii Cereris, de ftatua Laocoou
tis, de imagineAJsfciilapn, demalis He-
fperidum,de Mercurii virjja,quam Cadu
ceum appellamus. Et fanè hanc Athena-
gorasdracone & dracoena conftare ind-
gniter fcribit. Imö Aroobius , Sclulius
Firmicus angiiem & colubrum appellant
in facris Sebaziis, quem Clemeus Alexan
driiuis draconem . Et draconarii in exer-
citu Romanoquid pra;tiilerint,notiim fa-
nè eft . Hos tarnen dracones funt quian-
gues & ferpentcs non femel vocitent.He.c
Piguorius. Ego hac in re auditor tantü .
Trns Emblematis huüis mihi dii-
<ftus videturex Atticis Paut'aniaïlib.i.vbi
'larrat.fiimilachrum Minerua: fuilfeolim
Athenis talari vefte, cuius pedtus obtege-
ret Medufa:caputeburneum,cum Vkto-
ria^ubitorum quatuor, Schaftain manu:
ad pedes fuifle clypeum appofitü , iuxta-
qiiehaftam obuolutum draconem.Phidias
clariflimi nominis ftatuarius , Palladis fi-
rcuilachro Draconem appofuit, que pedi-
bus Dea comprimeret, quo fignificabat,
virgines & puellas (fuit enim Pallas vir-
S'nuans mimen) peruigilicura continen-
das eflè , vt ea ratione fit optimè mulie-
"ti pudicitias confultinn . Sanè draco fa-
cratus.Minerua; eft,& propter acrimo-
R'ani vifus vigilia; cuftodixq; admodum
accommodus: vnde ab acuto vifu nomen
apudGraxos habuit, id eft 'j-a.pdn S'i'p
Kitr^cu .
nam <Pépx.o[jt.cu eft, acutijfimè vi
deo:vt$io"(pi{,ferpens,abowTa.ideoq;
Pal
ladi facer eft,quia vocabulum id 'TTetpa, Tf
CrsÓCT* A^pHV , *§ fihiWHV , (^ 7Tipt 7TAV
riav voêïv , factum pleriq; tradunt, pru-
dentiamqjhincinterpretantur , qua; om-
nia perfpiciat,& ante omnesintelligat. Vi
de Macrobiuni lib-1. S'aturn. cap. zo. Ad
nominis etymologiam allufit Horatiusin
Satytis, cuminquit:
Cur in amicomm vitijs tam cemis acutü,
Ghtam aut aquila, autferpens Epidaurius.
Et Virgilius 1. ABneid. indicat dracones
in Palladis tutela eflè:
At geminilapfu delubra ad [umma dra*
cones
TZffugittntJ&u&q; petunt Tritonidis arces '
Subpedibttfq; De&
, clypeique fub orbe te-
guntur .
Poi'rö quód hic fcribat, veram efle Mi- pa0pifa,
nerux virginis effigiem, nee tarnen expli- j>anains
eet per parres, fed Draconem tantum ad-
iungatvigiiantia; veluti minifttum , non
videtur alienum , fi Dea; panopliam fub Qur ar-
iecero . Puellaigitut armata virum fapie matcLj
tem aduerfus omnes animi perturbatio- Vdïïas.
nes fearmantem, & vitiis animo forti refi-
ftentem fignificat:velquód virtutem fuis
ipfius prxfidijs iuftruftam fatis effeintel
ligimus , vti iam didtum eft. Galeam ha- (j^/ê(ï_j ,
bet criftatam in capite , quod referendum
eft ad iudicium , Sc conftantiam, qua vel
maxime fapientis cerebrum, arx & propn
gnaculum animi, potifllmüm valeat: ha-
ftam verö longam, quód oradone percu- H^<*-» •
tiateminns-.Scutum cryftallinum viri fa- Scutum.
pientis magnam folertiam reprxfeutat,
quafeipfum haud aiiter intus diiudicat,
quam fi infpeculocryftallinoea.qusex-
terna funt,c5templetur.Sed illud Gorgo- Caput
neo capite terribile apparet, quod formi- Qera0nis
dinis 8c terroris iniaginem eflè volüt, qua in c%peo.
alii peclori Palladis appingunt, quia fa-
piens in peftore teftorem babet, quoad-
uerfarios afficiat. Inde enim Tritogenia
di£tam eflTe vult Phornutus , quódmalis
teri'orem Sc metiim ingeneiet.Pallium tri pallium-
plici colore tin<M,quodfapientia fit mul-
tiplex,feu quód tefta Scoperta fit, ncque
cuüibet feipfam confpicjendam prebeat.
Ca:i-
thtYÜ
II.
<tpre-
-ocr page 202-
Andreae Alciati
*4
Caiididusin eocolot Cmplicitatem refpi-
cic; aufQus intetnitens, vim fapientix ful-
gurantem; purpureus fülgorem penetra-
tem.yKtLVKcówts ideó eit, Kg/ pofitpd, xsd
yjtpo7n), yjti S'tivas dvfpwri ,c\nod
vtil-
luiiriseft & confpicua.vt quidam volunt,
lic Sc formidabilis • Nonenim tam caifios
habet oculos, vt acute non videat : cpa.
ydp<Ppiy.v ■
vnde & ó<pèa.Ky.iTi; , %guo7r-
TihiTi;
dida; remplü q>habuit a Diome
de pofituoi, nomine i^uS'ipx.ov dSvivtls .
Cgteriim alii,& Homerus maxime , tra-
dunt eam glaucis eflè oculis & ca:fiis,qua
rarione huic confecreiitur dracones,& vlu
la;, nimirum ob fimilitudinem oculorum.-
acutifTimoeiiim vifu eft draco,& quadam
excubandi vigilaiidique vim habet,nec ve
natione capi poflè videtur. Dracoiii aute
limilem eflè virtutem indagatticem aiunt,
qax diligeiitiflimè omnia perfcrutetur ,
iimemrque ftudio indefeilb : ideoque ab
actito vifu illi nomen fadtum, vt iam dixi-
lïius. 5ed placet huc , non p raster rem ta-
men,attexere, quod perfpicuèdocuit Po
ticus Heraclides in allegoriis Homericis;
» ƒ è <riv <ppO]li)7H fiiTclVOICt, iPiKcliafiv-
rol; 7Toiii/J.cta,n' diïnvi voyti^rrcu • o-yi-
S~ovydp
w Ssos, ix clKKk tivo{,$ evvéviwt
t7rai/v(/.ó( i?tv, oBpnvi ris tstra,, yj/i tidv
ra. rols KtisT<na.Toi{ oy.y.etirt Tav hoyto--
(Ark <Pia.9p)H?a,. £10
ƒ>; yjiï 7TAp9évoy du-
tw êrnpti<ra.v • cLtpSopov ydp dè To <ppó-
vny.et ,&S*tp/.i& MhiS't [/.iavShvou £vvi-
[J.iVOV , iX 78 Tilf TB ƒ/(// XlfAMf yiyi-
VHoScU i'oXtt ■ TVTOV [JLiV ydp
aTê««C«t-
ixtba, Tov "Xfitpiv lS~ico; Koyi<T[j.cóv eïvcu
f/.ine'pa..Q_ux
coniuncta eft cum pitiden-
tia pccnicudciure apud Poecas Athena , id
eft>Minerua,nuncupatur. Eteuim eins no-
men non aliundè ducitur.quam ab iiitei-
lectu.vt Athena canquam aBpma. vocecur,
hoceft.contemplaui-r, & nihil non infpi-
cieiisacutiflïmis mentisoculis.Itaqj vügi-
nem eam maneredicunt : quia prudentia;
vis non peritjiieq; vllafcedan macula po-
teft. Adha:c putarur è Iouis orta capite :
quem' locum pra,*cipuè rationum eflèma-
trem oftendimus. Sc-d hactenus facis.Lege
Phornutum lib.de Nat. Deol'. Ftilgent.
M y tho log. i.Gy raid. i j.Syntag^ Pierium
Valer. Hieroglyph. 14. Natalem Comité
Mythol.lib.+- cap.ƒ.
INNVeTJE Palladu] Hinc TrctpQtvoc
Grxcis perexcellenciam dicla. eoenim no-
mine culta eft in Acropoli AthenieiiiTnrn- „$
dc& templum Parthenon, cuius meminit fw*>
Plinius lib.34. vbi aic: Fecit (de Phidia lo-
quens) & ex ebote xquè Mineruam Athe
nis,qua; eft in Parthenone aftans. 5trabo :
iv wa.p&'ivavi to tS qsnS~iï: ïpyov ihzpdv-
T/C9C , » eiStlvd Eiusautem vnginitas pu-
ri & incorrupti efle iymbolum , Phornu-
usait .
Domina] Palladis.-Sapientiaenim rerum
domina •
Cur DiMcomes hoc cmimall ] fcilicet
dtaco. Huius quidem rei meminit obiter
Plutarchus, comment.de Ifide & Ofïride.
CuSiodia, rerum Huic data] taquamcu
ftodia: iymbolum. Inde celebresfunt dra-
co hortis Hefperidum feruadis pr^feclus,
dracoaurei velleris.draco Martis Caftalij
fontis cuftos-Cicero Philip. 13.Qui domi-
nipatrimonium circumplexus , quafithe-
faurum draco.
Sic lucos,facraq-,templa colit] Sic inlu-
cis & del ubris cohtur , eo nempe habitu , ji
teftisPaufanias inAtticis . Scribit 5trabo, ^*'
lucos a Poetis templa Deorum vocari.Ma
gis tarnen probabile elt3 luciim dici nemus
arboribus denfum,nequaquam csduum,
numini alicui, aut homimscineribus con-
ftcratü jideoqjcirca delubra, aut circa fe-
pulchra pofitum. Sicdiiftum a crebtislu»
cibus facrificiorum, qux ibi nocl:urnotcm
poreaccendebantur . Alij didum putant
per dvriippttiriv, quafi mtnimè lucidus.ob
arborum denfitatem . Ioannes Scopasin
fuis CollecT:aneis contra Q^intilianumdi-
fputat, lucum dici a luca , vocabulo Ara-
m$o, quo Hetrufci vtebantur.fïgnificatq;
fenem ,& feniorem . Exiftimabantur luci
religione quadam efleimbuti, vtpote Deo
rum domicilia. Deniq; nnllnserat lucus,
vbi nonadeflèt aliquod numen. Qiiod fen
firTè puto Ouidium in Ulo verfu 7.Meta-
ïnorph.quau j aliter explanétinrerpretes.
------perfacra triformis
UU De& lucroq j f er et quod numen in Ulo,
lurat,
Ignorabat enim Iafon quodnam numen
in illo luco coleretur, per illud tarnen iu-
rat, gnarus non poflè lucum eflê finenu-
mine •
Innuptas opus e/l,Sic-] PhocyÜdis eadem
eft féntentia.
Ua.pS1v1x.11y ££ <p\ih&osi moh.\)KKW»it
9a,Kdftoicrj t
CUttcO'
"Dracones
Ö* i>lu-
U Pal-
ladi cófe
crantur. .
III.
-ocr page 203-
Emblemata-».
12,5*
ior atq; venuftas fpeiflaretur , fl paterent
oculis inpra natura; forrem . Sed nefci"
quomodo fupergreditur vna caïteras di-
gnitate& forma, quotquot fiiin,cui pra>
ter muliebrem habitum nihil muüeiis ,
fed Cherubini ordinis autSeraphici quem
piam conferas, Solis radios a:mu!ante vul-
tu.toto corufco,fulgido,florido,leuatoad
fldera.in feipfam redeunte , & fubmifl'aa-
gnitione fui,toto deniq; fixo, ftante , per-
durante : fic flammeus ardor au reis virgis
circum tempora lerpens, fic fulgurantes
ociililatenrem arhorem,&abditum ignem
palam prodvinr. C^n_id ignem? incendium
potius,& ardentem pyram de lignis vitx>
qua; in cafto hoc corde,nec alibi extra hoc
plantantur ■ Vcra vita hinceft, vernans ,
perennansa fonte vita;, a quo & donmn
ipfum,ah fuperi.quam rarum,& fine pre
tio? Nihil in horaine viuum.totuni inipi-
ce.vbi radix hsec in marcore & vitioremo-
ïitur fucciis & medulla,tanquam nouells
arboris.fideratiouepercuirx.fub ortum ca
nis.exiccatur enim & defluitfenfim cadu
cis folijs, occulto morbo • Non attollit
flos vllus virtutis caput.iuxtafpinam Ve-
neiis,qua; premit &fufrbcat: purgatusfit
opoitet horrus iiuerior animi ab vrtica
hac libidiius,euulll prurientis lafciuix (en
tcs,aieola: difpofitx ad meliora lèmina, fl
meffis aüqua fperanda feleclior, & in linu
cultoris optabili ftuctii redundans. Cur
fic defpeftum igitur, quo fine fpecies ..
emnis fordefcit? cur pedes conculcant id, c*ft'tatts
quod diademate honoris verticem coro cotettiU •■
nat?quod (ertis incingit, a;ui fèriem latu-
ris conflanti virore?quod throno ter ado-
randsmaieftatis redirnitos admouet? Hoc
cine ludibiio fit,& fubfannantium cachin-
nis expoluü?0 temporajó mores?Quod
lola eft in florum genere.nardus in odoii-
feris,cuprefl'us inter arbores, inter gémas
adamaSjin njetallisaurum , hoc caftiras in
virtutum choro,duplici Iaurea infiguis,ex
palma & li!io:Hoc illibati pudoris , illud
profligata; Iibidinis fignum , qu? lacelfic
continuo & impugnat . O magnum viBo-
riam,nunquam caderelquq
martyrij triu-
phum iure mereatur pr^claro inconcuffx
tbrtitudinis teftimonio . Rediergo , Re-
gina exul, veneranda & fomiofa caftiras „
Te,ö fancla pudoris mater,bonorum om-
nium vora flagitant. Cur anertis faciem v
purpurantemiavUsScrolarura mixtura ?:
Sufcipe_
Tmttt iiwp •
Claufa tibi virgo thalamis feruetur ho-
neftis,
Necfenito hanc ad connubium forti vfq;
vide/i .
Forma puellarüferuata parentibm &grè efi.
Q^ö fpeAat etymon nominis naupSivo;,
quod G rammatici defleftunt a Trttpa.di-
W 7* [AXTpi ,
qiiöri virgo apud matrem
manere debeat.quem morem veterum He
fiodus attigit i- tpyav.
OuTê £-ófj.av zvTojSi $iKÜ ita.pa\ [iii-
ripa, y.ifAVH.
Cura ajjemarepuellas] Nó eft arx,ncq;
poffeffio vlla.qua: tam difficu Iter aiTerua-
ri poflït quam fcemiua. Stobasus cap. 7j.
ex nefcio quo poeca citat hoe (Minos Ale-
xin Comicnm allegat)
KK è<?iv KTê ?£'/?(> «76 ^pW^ctTA ,
ïï*«Mo S'vrp-jha.KTov iS'tv cos yvvti •
Ita Plautus Epidico :
____dociè &fapienter dicts:non
Himu potiftpuduiuam.. quifquam fu& fer-
uare filis, ..
Laqnsos "jndiq-, tendit Amor] TvcóftH •
Sic-n.difctpulis fuis tenerorum hiforamo
mm piajcepit; Sempertibipèdeat hamia.
O c c A s 1 ONE hnius Emblematis
fubitnon line mentis aculeo, temporum
noftrorum proteruia,& pulcherrima; vir-
tutiscaftitatisnegleftus , ècuius gtemio
eximium decus venit & immortalis glo-
ria . Ha:cCaudi Sc gaude, affiduus tantx
virturts cultor , qui mein has. verborum
ambages rapis Sc rotas; audite & vos, qui
fpreuiftis haftenus) niueum puritatis can-
dorem afpergens.animis, tanquani AN-
GELOS 111 corpore humano , mirabili
. metamorphofi, &diuino planèfatu, pro.
ducic. Caitamens viridarium eftdiuini-
tatis, &rofetum fragranti'lfimum.cui vir-
giiies apicula;inerrantes,fauosconue£tant
giatiarum.Cuftodes liios habet non fqua-
mis horrentes dracones,fed genios Sccq-
leftes fprritus,qui ftipant & iminiuiicano-
lances, reuolantes vicariafunctione , folo
decore tracti tam tetfi peftoris, quod nee
'maginaria aliqua obfce.uitasinquinat, nifii
volubili faltem & aduentitio conceptu ,
y> pulfat Sc tranfit nonauditus. Specio-
lum quidemeft omnium virtutumacre-
Serendum agmen,in quibus dar jtudp ma
lv.
ttts.
l
-ocr page 204-
AndrcceAlciati
I
*4
Sutcipefafces imperij, Sc auitiim foliuiu
ingredere,iiou?iiiaugurationis titulofahi-
tata Domina& Imperatrix mundi. Htinc
rib: (efto fecura) non inuidebit,qiix Jiliiim
tuum prxfert inter cejeftes choros,pareus
Altiffirni,quxeft typus tui, aut a te ecry-
poiKctius mater es & filia, miraculum v-
uaq; in veftro fexu,& velutgemina Cyn-
Caftita- thiainter Hellas mipores. A tq.; vt omitta
tu exepla tot veri Dei cultui dicatas virgines, inter
zn'Ethni- iiicredulosquoque repertig funcin quibus
cu,
            mirum quantum eluxerit pertinax pro-
pofltum in feruando tanto viiginitatisthe
fauro, vel (quod non minus eft) vlcifcen-
do vioiatum prxu.orat.iunq; Milefias vir-
gines feptem ltgimus,Gallico furore cmi-
üa vaft'ante, nequid indecensabiioftepate
reutur.turpitudinem motte declinaflè.Ni
canor viclis atq; fubuerfis Thebis , vnius
virginiscaptiuxfuperatus amoreeft , cu-
ius expetens coniugium & voluntarios ani
plexus,quod vtiq; in illa fortuna debuerar
habere captiua inter optatiilima,fenfitpu-
dicis mentibus pluris virgiuitatem eflè,
quam regimm,& propria interfectam ma-
nu flens & lugcnsamator tenuit.Auctores
habemus,aiiam item Thebanam virginë ,
quani hoftis Macedo violarat,dilïïmula(l'e
paulifper dolorem,& violatorem virgini-
lacis-nix mox iugulallè dormientem , Sc
tandem ctim gaudio fequoq; interemillè.
Confulto prxtereo Erechthei filias ,qux
obcuftodiam caftitatis per quandam exc-
Cafïitas chen 7ra.pf)irot, dictx funt. Cxterumin-
Virginü. ter virtutishuius clantaresadeopr^fignis,
Pata-ui- adcuq; genimis & omni au ro preciofioris,
njimm . etiamfï in plerisq; enituit, quas tarnen ve-
-teribus prxferas Patauinisj non fanè mul-
tas imienias. Caftitas loei & feueritas tan-
tum non incomparabilis abijc in prouer-
bium etiain antiquis.Qiiisenim non legit
vclillud Valetij Manialisex II. Epigra.
Tu quoq; nequitias noftri lufitiq; libelli
Vdapuetta leges,fis Patauina licet.
Quod ü" quisinuidè nimium folers elt.ac
Poetx lepidiflimo credëndum minusopi-
natur,is Plinij Cxcilij'ex i.Epiftol.aftipu
lationemaudiat, qui vbi vniuerfam Tran-
fpadanx Icalix pattem , vt multum vere-
«andias & fnigaïitatis antiqux letinentem
colutidauir, deniq; ait de puella quadam:
Habet auiam maternam Seiranam Procu-
lam è municipio Patauino; nofti loei mo-
rel, Se rrana tarnen Patauinis quoq; feueri-
tatisexemplum eft . Diirantadlinc hodic
in virginibus Venetis prifex callitatis ve-
ftigia,quando non niuoperta facie prodeöt
vilendx in publicum:velut dift'enr fubin-
deillud Hieronymi.'Ilia tibi fir pulchra ,
illa amabilis, quxpiocedens in publicurh
vix \no oculo , qui vix ncceflarius eft,pa-
tente ingreditur- Apud Spartanos tarnen
diu obtinuiflc legimus, vt virgo aperta fa-
cie, at coimelata tmptx in propatulo vilè-
rentur.Cuius eam Charilaus reddebat ra-
cionem, OTira.; uèv x.épa,ta,vJ'pa.; cJpe-iv
id eft.-quoniani virginibus viios fibi profpi
cere,neceflarium fir,muiieribusaute quos
compararint, cuftodire. Scribit Tacitus,
Popparx Sabinx ratos fuiile in publicum
egrefllis, idq; velata parte oris, nefatiaret
afpechinijvel quia fic deecbat. Sed & Ho-
merus in perfona Penelopes.vtiltpudicam
mulierem vix folam in medium procede-
re , fed ancillis comitibus ftipatam . fic
enitn ille:
Oix. oi» , a.f/.tt 7» yt >§ <H[j.®'t7roKQs «Tu'
'i<uovTO. id eft :
Haudfola , aft Mam du&famul& comita-
bantur .
Val. Maximus exemplum feueriratisme-
morat in Q^Antiftio.qui vxorem repudia
uit, quódillam in publicocum quadam
libertina vulgari fecretö loquentem vidif-
Cez. Is enini ïnaluitoccurreteincunabilis
& initijs culpx , quam peifeflum fceltis
vindica re.Itidein fecit 5£pronius Sophus ,
non alia de caufa, quam quod vxor.igno-
rante fe,ludosfpeftaflct.Nunquamigitur
committendum, vt virgines plufqitam (a-
tis eft euagentur,infidiaturenim amor vn-
diq; tanquam canis venaticus auidè inhias
ferx , loca peiluftrat fingula : nee quid-
quam eft eo fexu fiagilius autimbecil-
lius. Namque
Vt corpm, tem.ru'fic ntens infirmapuettis .
Et, Vtdendovritfcemina. Prxterca pio-
cliuem efle fceminain occaflone prxfertim
data,vel facr? docent litterx: Infilia, tn-
quit Ecclel'-i6-non aduerter,te/efirma cu
fiodiam,ne inuenta occafione abutatur fe:
ficiit enim ■viator fitiens adfontem os ape-
riet,&ab omni aquaproxima bibet,donec
defieïat.
Siïniji modocap.zj. NÓ desaqtu
tud. exitu?n,nec modicHm: nee mulieri v-e-
niam prodeundi. Sec.
Certècum fit adeo
dtfficilis piiellarücuftodia,ftatim vtfunt,
auc
C»C
Helt
f
-ocr page 205-
Emblemata^.
127
aut ciTc incipiuntmatiirxnuptiii , feu, vt
Iiuis auftores loquuntur > vivipotentes,
fuut elocandar,& ijs qua;renda conditio .
ld & prxcepit Sapiens Hebranis: Si nbi fl-
its: finr,air,erudi illas,& :rade viris corda
tis . Quamquam enim virgines niacura:
viro nihil dicanr",atq; quodNafoait ,
PuLbra verecundo fuffundant ora rubore;
tarnen intia lèmultaloquunrur, vel tefte
Comico verere Menandro, qui hunc affe-
ftani eleganri penicilloadurobrauit:
®vydr»p tTnycty.oi , k£v 'oKas y.nS^iv
Kcthïi,
fiu Ti /jiaircLv 7Thtisa. Tipt dvTm héy».
ideft:
Qu»>iqu»mfile»t pajfim pueü» nubilts,
SUendo muit» folit» eBintrafc queri .
Quarecircumfpeclè iura pcrmittunt ei,
quaeannum quintum & vicefimum ex-
cellent, vt polfituon expeftata paren turn
audoritate,vinim ducere. Val.Maximus
lib. 6. refert exemphim longè prxclarum
dePublio quodam Masnio, qui fe pudici-
tia; acerrimum vindicem prjeftitit. Nam
in libercum fuum,quamquam admodum
gratum fibi,animaduertir,qiiod filia: fux
iam nubilicfculum dedilfettcum praïfer-
tim non 1'bidine , fed errore lapfns videri
pollet.Et quidem pccna:grauitate,teneris
adhuc puella: (ènlibus caltitatis difciplina
ingencrari magiii xftimauit;eiq; tam rrifti
exemplo prascepit,vtnou modo virginira-
tem illajfam , (éd etiam ofculaad virum
fincera perferret. Ofculo enim pudici-
tiam mulienim delibati, veteres credide-
runt. Hinc Ouidius:
Ofctila quifumpfit,fi no & etter» fumpftt,
Hte quoq; qut dat» funt
. per der e di-
gnm er»t •
Etemm inter adulterij pioosmiaetiamo-
•xiila enumerantur vulgari illo verficulo:
' Vifui,@> alloquiü, t»étws,pos~i ofcula frclu.
Quisenirn alligabitin fiuu ignem, & non
eomburetiu-? autambulabir fuper carbo-
nesigi,itos,& nonardebit'Vndeaduerten
da Apoftolv prudentia,dum de cadibatu a-
gu; non enim dicit;Bonum eft vxorem nó
fiabereifed, Bonum eft mulierem non t»n-
gere.-velut taftus quoq; 11011 citra peticu-
lum admictatur, vt quaiillaqueet viroriï
anirnas.qua; adolefcentium auolare corda
wciat. Poetarum concinunt fabnlx» Mi-
pntam & Erichthonium vel in lapide, vel
tft terra de aeftu folo Ubidinis efle genera-
tos. At Iofeph, qui Aigyptixtaclum re-
formidauit,ac velut rabidilfimjcanisroor
fum refugit, ne paulatim ferperet vjrns,
etiam veftem, quamea retigerat, perinde
ac fi peftiferum imbibiflet fuccumj-confe-
ftim abiecit.Qiiod autem diftum cft-.Cre „. - -
feite,&mMtiphcamini-.neceile fmc pruts A
tas nu-
ptijs Prtfe
rend».
1                 r,            o          r                     w              X             
platuare dkiain & crelcere, vt cfïet qnod
mox excideretur . Quod veró air: Replete
fer^»2-iilliidaltiiis intuentibus prajrnon»
ltratur,iiiiptijs terram vtiq; repleri.at vit
ginitate paradifum . Niiptias icimus ho-
norabiles,& torum imniaculatuni.-ied ita,
vt pra;rtet virginitas,& micanrius vibtet.
Argcnti nitorem matrimonium pra;fert;
virginitas rutilantisauri radios imitatur •
Reiftè quidem Verus Imperator, vxorem
dignitaris nomen efle,non vol 11 ptaris.difti-
tabat.At ilhiltrior femiraeft,qna nos non
prjeflorara integritas ducit. Celeftiü igna-
ri de maritand:s ordinibus lanciunr,&
cenfona nota cjclibesmultaut . Et inlegi-
bus Plato, qui vxores abnuant, fupplicio
cenfetadmouendos. At id genus domefti-
cum tliefaurum quorusquisq; per niomé
tanon cupic allifnm obtritumque? Certè
vtaliud non fit, (hiltiilïmum eft coinpe-
des luaSjlicet aureas,amare. Qji^id? quod
veteres nonnifi caftas meines facerdotijs
fuarum Dcaruni adhibuertint.Hific Vir-
gines Veftales.Iunonis ft cgiuae, Minerua;,
Dianx.deniq; ApoUinis etiam. Ex quo &
Lyricus Po.'ta .•
Dianam tcnert dicite virgines ,
lntonjumpueri dicite Cynthium ■
Teutonum vxores,viftore Maiio.vt Velt?
ac Cereri dicarentur, a Confnle anxiè con
tenderiuuivotoexcidentes, faucibus elifis
commor; pra;optarunt, qua pudorisalea
fubtre. Tanto fosdiore illo , qui viginti fu-
perftes fuerat vxoribusseaq; cui fecundus
& vicefimus fuilTer maritus. Huius ranti Cuftodi»
thefaurijCaftitatis inqtiam, cuftodiam fci- c»ftitatis
tè Poet? (ïgnificatunt per Argum illum, dijpZciUs.
centum oculos habentem.vnica; tarnen ili—
uencx feu mulieri prxfeclumteum ramen
ob f?mina: xmulacionem interemptum •
De quo Ouid. lib. 3.Amor .
Centum fröte oculos, centü ceruice gcrebaf
Argus , &bos vnus ftpe fefellit amor.
Claiidian. ftc :
Argum fam» canit ectena lumine cinctW ,
Corporis excubijs vnamferuajje iuuencum.
Et Angerian.de eodera;
Argtti
J>,
"li-
k«.
faie
%
P*«L
K
l*i».
Pt-, *l
tfe«*
-ocr page 206-
Andreae Alciati
28
fabrum iamiamadeoclaiifam & rnum'tam
reddidirtè, quinadeam pateataditiis feli
&aduItero.Ëius hsc funt verba :
Kou x.Keii$' H Supa. [/.oyKolf- «aVJV h{
rix.T(t>vóyvpAv iias t7roino~tv SvpcLV,
</Y «V ytthti ^ /wo'^,»V ix.Mtpyyiai.
Sed ea demum cafta eft,q"uam nemo roga
nitjatq; eadem continentia; nomen &g]o
riam reitè feret, cuins animus nullis enen
tibus facilè collabaicit: modeftiam autem
Scprobitatem falacitati,oróauii , veftium
compolitioui,faciei pigmentis & figmétis,
choreis.inanibus colloquijs, & curiofitati
longè pra;pon;t.-ac totumdeniq; vita: cur
fum pei'petuajintegritatis conftantia egre-
»iè peregerit. Sed exulcerata hac noftra
anatealiter iuuencula; minorennes infti-
tuuntiUi aliosabipfïs incunabiilis imbi-
buntmores. Vc venuftula Venufcula ap-
pareat, compta , & ad fpeculum compo-
fita, matercurat primum : vt proartibus
Mineruxarma Cnpidinis traiftet, proacu
arcum, fpeculum & fpictilum , pro tela
telum exerceat: vt argutula, pica colorc
& lingua, in fpeclaculis, in choreis prima
Sl vltima : vt blanda & aiïibilis nutus &
nidhisamatorisobferuet & reddat; ne pe
de , vel oculo aberret ; vt arguti digiti
de feneftrts loquacia figna pi'oijcianc; ne
denique folcecifmum aliquem commit-
tat in tyrociniolafciuia;. Ex fchola ha:c
domeflica, ex commmii praxi ornnia , ab
exemplis, a confortio & confuetudins.ab
autoritate & abufu publico ; vno verbo,a
fataliquadam & incurabili dementia . Et
quid extali hac plantula tandem ? Lais&
Thais fiet: fileo.
Argut eram pruiens,& htbelam luminu
centum,
Centum fed rapuit lumina luno mihi.
Occurrit viri egrcgi j frequens dicT:um,.fe
malleferuentium fbrmicarnm agminis ,
v«l puliciira cohortis.quam vnius fcemi-
najcuftodiarn agerc. Reftè itaq; admo-
netquod vulgo dkitut.-Mulierpudiea ne
folajit vnquttm.tiey,
eiiim Dex (li poetis
creditur) fibi pepercere, necipfi Dij tan-
tum profpicere vuquam potuere, quin a-
IHoris technisdelufifuerint • Haud igitur
fruftra Propertiusquajrit:
Die mihi, quKpotuit letlüferuarepudicii?
<^«<e Den cumfolo viuerefola Dso ?
Necetiam ea, qua; (êmper domi, & intra
parietes viïit,omnino contiuens, cafta, & '
inuiolata; pudicitia; eflè ceiifenda eftjfspc
cnim noi vna interpofica perturbatom-
«ia.atq; vel vno momento, etiam pottis
optimè clatifis, & feris quam plurimis
adhibitis , furtum illud dulce committi-
tur(3mi(Taea re,qua; nee reftitui vnquam,
nee vlla ratione reftaurari poteft . Qua-
tuorenim funt, qua: abeunt irreuocabili
t ran (ï tu :
VirginitftSitempufi-verbiïyviriduq, iuuttx..
Huius cuftodia: dirHculcatem expreftlt
eleganter Tibullus:
ti&c fecere mctlmjiinc elauê ianuafenfit,
£? cocpip. cuftos limini* effe cttrM .
Sedpretiüftgrade j"eras, cuftodia vitïit eft,
Nee probibêl claues, & canfs'Jpfe tacef.
Aureos enim hos imbresnonexcludit tur
risaiienea Q_uod mihi reuocatin memo-
liam lepidos Apollodori feuarios, quibus
aic occludi foies repagulis, fed uequaqua
Au-
lx»1" j/
Vino
-ocr page 207-
Emblemataï
izp
Vino pmdentiam augeri
EMBLEMA XXIII.
T 't AEC Bacchm pater, & Pallas comwuniter ambt
*■ Templa tenent, foboles vtraque vera louis .
H<ec caput > ï/Ie femurfolmt : buic vfm oliui
Debitus ) ïnuenit primas at ille merum.
lunguntur meriio : quod fi quï abflemim odit
V'ina > De<t nullum fentiet auxihum.
COMMENTARII.
P ID« M bafi infiihmt Bacchus & Pal-
~—' las.'ille nudus, hederiscoronatus, pa-
Cl'am Ceiierisj harcgaleaca , fcuco & liafta
rmata,& capite Gorgonis in peiftoremu-
monebo, quofdam Deosijfdcm olim cem-
plis & aris f<ii(feculros,vt Ceierem & Ne
ptuniim, quö(i abfq; fale cibi pciièoniues _.. .
infipidifmcrefeicPlucarcli.-'ympof.^Vt Vymli!tl
Herctilem & Mufas , qiiia Eiland rum ]i- 9ld* .ar"
terasdoCuic Hercules, idem icilis eft in i°lltt
quefciou.RolTi.SijdeuiqjMerciiiiuni inx
ta Venerem (taaiere, vtofteiioereBr.raafri
nionii Yokl"prace'« niaxinbè orafciciiis iüdi-
gere.-kemiii e SnacU» & Giu'ua <n "mme
I
           rent.
tl.
%
RoDi
p'
is
f uflc veteribus habüos ,
•*iiti ïllle'ic, notiuseftexM
' "•"• Deor.
num gemis deuin-
Tullij übris De
Ladtatirio & Eafeb. qii-.m vc
°'ifirrnare fit ueceffe. Tamurn cbiteiad-
-ocr page 208-
AndresAlciati
30
rent cpniuges inuicem qiia; vc!lent,perfua
dendoimpetraredebere. Certè leperioa-
piid aiiflorgs quofdam G ta;cos,nominepe
culiari Deos nuneupatos eflè a-vyya.it,qni
bus delubrum commune fuit: ijetiam di-
cli o/y.(a^£Tst/, vtapud Thucydidem.R.o-
De dus waeetijm iiiinfcriptione pijnatascuiufda
avyv&oïs domijs, tefte Fabticio, ƒ); thlat it.iya.Ka
in eodem 9~^pa.7rih,^7ol; (ryvva.(Ti( ^ioii.His que.
ttplo cul- ^'x' 4e ^'Js f&f&lfiXeliiB ad'ungi argu-
t*s
            tam fane & eruditarn, non minus Cicero-
lijs op tacipnem ei ji-ad Actie- de Ca:faic
vicino:Scrip(èrani ad te,quiacognoneram
ex tuis litteris,eum rvvvaiv Q^uiriuoma-
Jo qukm Sahiti. Tulliana hasc verba te-
ïiep, quibufuis non facilia intelleChi: fen-
tentiam itaq; ani'gmaticam interpretor .
Optatitaque Ca?larem IuliuiH (quiextin
ftoPompeip Reipub. veterem faciemin>
fnutarat) Q_uirini crvvvioy.aoa tam vt eo-
dem tempjojijfdemqjariscolatur Cïfar.
atq; Quirinus, quam Tt fimiliter pereat,
deqjmedip tollatur CeTacquemadmödü
olim Romulusad caprea: pajudem aduo-i
tara concione. Virgilius Deps communes
appellat eodem fenfu, in vndecimo A«-
neidps;
In mediosq;focos>& Dijs comunibut aras.
Exempla quasdam attuli in fuperipribus,
quibus adiungo quod imncmihi occur-
rit,apud Aigyrentes Amorematq; Fortu
nam eodem in delubrocoli folitos,nempe
ad eoium fignificandam mutabilitatem •
Scribit Hefiodus in Helicone , idem fuiflc
templum Mufarum & Cupidinis , quod
ijs fcilicet Ampr comparetur-Et Phornu
tus ait i Mercurium ducem Gratiarum,
cumq; ijs adiungi,quöd ratipne quadam
gratiScari ppprtet, non temere, 3c in pri-
mis merentibijs & dignis, nam quieft in-
dignus.ad retributionem pigrioreft &ne-
gligens- LPcum Synefij longè pulcherri-
rnuiti ex epift. i. a me obferuatum, video
ad rem facere , quo venufta fimilitudine
Poeticani jequat Philofophia?. Huius hsec
verba ; 7ra.7£a,f iya Kgym iyivnwa.it.nv
7V( ft.iV <*TS THf S'f/WraTtK QlKotmQldLt,
jyuTiTf o-vvva.ST»T*t sro/HTW/s'- Ait,Poe-
ticam eflè crvyyttoy Pliilofophia;, hoc eft ,
«ontubernalem! & eins quafl templi con-*
fottem, Qjjpd didhim ad fummam Poëti-
ca; laudeni,qua?ijfdcm honaribusac Phi-
lofophia donanda videatur. Hic ergo nou
rmrnerkó fimul iunguntui Bacchus &
Minerua,ambo eodem patre natijfine ma*
tre ambojbellatores ambojambo duarum
prxclariffimarnm rerum inuentores.olei
& vini.Videtiu' porro Alciati carmen con
fiftuni ex lib.4.Epigram-Gra:corum, m
tLya.Kit.it. AiovJm TKnrloyA&nva.r.i<i eit."
Inftatuam Betccbi itixta Minerttam,quod.
tale eft ;
ti7rè 7i <rai , %vvov jyti■Tra.hKa.^r, 7« ya.f
a.nov7e{.
>yu KÓtefioi 'xa.pa. <rot S~' èua.S'ov eÏKA
iriyax .
H» vrpovrnas , 3>%HVt, Ssw mpi TÏio,
(^tTÓKKO. ,
•we Aa»,
Kg* y&P ift-o] ■z-ohsjj.av tp!\iov xxéas' oifiV
Xsu fj4DÓ7rav «Tê pu»V e'ytyvpo.it.iyB /«f
eA«/it,
wjTa.p iyèyKvMpoïiCa7pv<Ttv«[MpliPos
%£U fiijv
«ƒ' eV i[J.oï [t-HTtip oilveu uiri-
ta>; .
Kvtra, ƒ' iya/AVpov 7rcé.Tpiov,iï J~è x,ópn.
Q^iem dialogilmum fic Latio donatum
reperi ;
Dicito , qttid commune tibi efi cum tflüx*
de?namque
Spiculafunt iUi,fed tibi vinafacr» ,
Talia ne temere Diuos Spefiiintia qutras,
Aduena, di^uri quin cape verbapritü,
Bella mihi cur&^um belli gloria,& ijiudr
India, tefiatur robore vilia jneo;
Prodeji iüa virts fuccofrondentu olittt,
Poculafcd noftro munere Uta bibts.
Per me necgenitrix vüos elipaffadolores;
Temur ego folui,fed caputillttpatris.
Nos ( inquit Claudius Minos ) eundern
hunc dialogjfmumduplici interpretatie
ne expreffimus,quam hic,Le#or optime.
reprxfèntamusjvtetiam alioriï Epigram-
roatum Gr?corum , quotum non pauca
fibi fumpfit Alciauisad fua cudenda Ern-
blemata,non vt putes nos cum artifice no
bui Alciato certamen fufcepjflè, fed vt in-
telligas libera eflè ftudia,& non paru? la*
di fore ve) in minimis a:miilari meliores •
Hoc genus verfjonismultosannos recou-
didijCa mente.ne vnquam foras euolarft:
fed ex amicis noftris pleriqj vim mihi in'
iecemnt, & pntaucïnnt eflèfatius edere
quam perdere,ad excitadam faltem.qu0(l
aunitnftudigfoium induftiiarn. Hic igltl,t
anijnuP1'
*
-ocr page 209-
Emblemata.»
*3
ch'nm deducit eLiro Ta RttySv > quod eft s
incondito vlulatu peribnaie.quofurentes
Baccha^quas India debellata fecum abdu-
xit Bacchus, agebantur : deinde infertam
literam k, quoexpreffiofieretimmanioris
font ■ Eadem de caufa Iacchus dichiseft ,
la.K'fêtv enim vociferati fignificat.
Communiter ambo Templa tenent] vt
fint ffvvv&oiQtoi, vel o-uy.0eafji.oi, vt Ceres
& Neptunus,Hercules cum Muiis, Mer-
curius & Vernis, de quibus iarn dizimus •
Soboles vtraq; -veralouis.] Bacchus Io-
uisex Semele filius, de quo poftea- Pallas
ex Iouis capite nata , vt fuperius expofitfi
cft-Sufpicor hoc in loco non temere Bac
chum vna cum Miuerua cóiungi,& vtrü-
que fobolem Iouis dici: vt notet duoprje-
ftantiffima muuera homini a Deo concef-
fa.quorum alterum ad aninuim,nimirum
prudentia; alterum ad cotporis vires in-
itaurandas, nempè vinum,peitineat.
Htc caput] Miuerua è capite Iouis na-
ta , vtEmblem.i-dictum eft.
lllefemur foluit] vt diectur Emblema-
te ab hoc fecundo.in Bacchi ftatuam. Fe-
mur,fiuefemen illam partem pedis figni-
ficat, qua: a coxendice ad genua vfq; pro-
ducitur; dirïum aferendo, ceuferimen,
quod hac maxime partc fuftiiieatur atq;
fcraturhomo Vallairadiftinguit,vt femen
interiorennfiueanteiiorem partem fignifi-
cet, femur verö exteriorem feu pofterio-
rem : video interim indifïèrenter a poetis
vfurpari .
Huic Tjfusoliuï] Olea & oliua , fignifi-
cat arborem & fructum eins, oleum &o-
liuüm,liquorem exbaccis ole* exprefsii.
Virg.3.Georg.
____liquidi corrumpitur v/us oliui.
Et ecloga j.idem :
Craterasq; ditos flatuam tibipinguis oliui.
Oleas inuentionem tribiiunt Mineru?,Vir
gil.i.Georg.
.___Ole&q; Minerua Inuentrix.
nam cum terra initiofuifiètobruta aquis,
emerfitprimum Atticajeius amore dufti
Neptunus & Mitierua,deciuitatis confti-
tuenda; nomine litem intendenuit : Ioui
complacitum.eiusforevrbis pontificium,
qui pulcherrimum excogitafièt munus .
Tune pomibus & naualibus a Nepttino
vibem excultam,MineiU3oleam in Acro
poli producente; quoargumentoeuafiiTe
fupeiiorem ; &indeinftitutum .oleaftro
I i
          vidores
ammum.non carminaia&o.qua: fierimul
to meliora poiTunt. Sed quocunqj resab-
eat,id contentionis gemis fi tibi probatuir,
aut non prorfus improbatur,nullum mi-
hi palmariiim depofcoliberaliüs. Verfio
'gitarnoftrahxceft:
Die, quid tibi commune [eftj cum Palla-
de? Nam ei iacula,
Et bellajtibi "veiö placet copotationes»
Ne temere, o hofpes , de dijs talia fcru-
teris»
Sed fcito quibus [egonotutnibus] fïmi-
lisdearhuic firn.
Etenim mihi bellorum amica [eft] gloria:
hoc feit omnis mihi
Orientalisdomitus Indusab Oceano.
At certè hominuro genus donis ornaui-
mus:IUa quidem oliua,
Ego au tem dulcibus racemis vitis.
Q^un etiam nee mater [mea] propter me
doloret partus perpeflaeft:
•Sed fohii ego quidem femur paternum,
illa verocaput.
Quid commune tibi est cum Pallade ? die
age,namque
lüi arma &>pugn&,fed tibi -vinaplacet.
Mih&c ne temere de dijs fcrutaberis ,holpes.:
Sed mage,cu diua quid mihi conueniat.
fmlia muita mihi cofetla: fatebitur iftud
Omnis ab ~Eois India vidaplagis .
*Aunera nolira hominum gentri funt gra-
ta:Mineru&
v(<Ji °lea efi,certe vitis amica mihi.
Stater ?iulla mei fenfit fafiidia partus:
tatris egotfifemur>foluit at illa caput.
•*ed quiacouteiitionislitteiariaehic reséft,
aSeaudiamus & verfionem Sanftij.
S^»td tibi commune efl cum Pallade? cui
f era bellcui
Et cordi ball&funt? at tibi -vina placet,
"e temere,) hoipes, de diuis talia qu&ras:
Sed quibus hanc referam , difce mali-
gne, Deam.
■Gloria bellorüchara eSlmihi:teflis ad ortit
India perdomitum littore ab Oceani .
-" mortale genus nos ambo iuuamustoliua
H&c iuuat,at'uitis dulcibus ipfebotris.
"ec mea me propter genitrix eslpajfa do-
lores •
Patris ego foluifemen, atiiïa caput.
B-ACCHVS pater]
almus Deus , cuius
m«»erealimur& reficimur- Sic idem di-
latchm
Bacchus
& Pallas
cur loue
patre na-
ti.
Femur.
temen.
OleO-j.
Oliuum t
Wo,
Olea que
modo in-
uentA->.
M
i.
^Ht AICUr Liber Pater > alü Neptunus pater,
• Apollo pater.Euftathius Homcricus Bac
-ocr page 210-
Andfeas Alciati
32
viiftoi'cs coronarc.Quia vero oIeum,olt-
uasfrufhis.ad omnes artes fitaccommo-
datum,omnes artes Minerua inueniflècre
ditar. Nam piofeAö ïuilla ferè ats eft,
qua: non vtaturoleibeneflcio.ficutietiam
ignismunere . Hinc proucrbium, Oleum,
& operam perdere.pio.fniftraia
aliquare
cniti Item & aliud, Oleum non vidit .pro-
rudi in qualibetarte.Curautem olea Mi-
nerua; facra fit, varia; afleruntur caufa;.
Olea cttr Oleaab Homero antro Ithacenfiapplau-
Fallads tata fingitur > quod typuni mundi haberc
facra. fapientibus eft vifum,quia moles hxc vni=
uerfa,diuinas fit gernien prouidentia:,cu-
ius creditur fymbolum oIea:quam Palla-
di confècrarunt veteres, qux ipfa eft pro-
iiidentia.Tradunt alü caufam,quöd fern-
per vireat, &aliquid femperhabeat glau-
cedinisj& quöd oleum nihil contineat hu-
inidi admixtum, fed femper fincerum Sc
itKiipaiov
perfeuerer; ita & virginitas, ait
Phornutus.Suntqui fertum olee, afllgnét,
quöd arbor hxc pacis fit fymbolum,ideo
^ue arm-i ferri dicuiHur,bellaque fufcipi»
quö tandem commoduis in pacc viuatur.
Gyrald.Syntag.n aliam habet rationem-
Porrö Pailadi olcam e (Te dicatam ex veter
rum commenrarüs didici.'eandem caftita-
ti facram,qua:qj humanis vfibus non ppl-
lueretur, imo qua; Deorum tempus nou
accerjderetnr,nificoufiiltö. Inter Grascos
auctoies pleriq; afleuerant,oliuamabim-
pudicis confitam aiitnon crefcere.aut fin
«ftum non ferre : qua opimone iinbuti, a
caftis tantum & virginibusiuferi debere
pntabant.
Inuenitprimmat iüe merum] Prajter
alios plnrimos locuples teftis eft riinius
lib.7.cap|5.TibuIlus i.eleg-
fiic docuit teneram pain ttdiungere vitè >
Hic viridem duro, c&derefalce comam,
Jtli iucundosprimum maturafapores
Expreffa incultu -uua deditpedibut,
Idem cpnfirmat Euripides ui Bacchis,
curn ait :
_____ StfAiMf yóvof
'BiTpvos Jypiv
Ta//.' tupi, KHo-nviyKATo
6yn7M{,ó Tra.vtnit TtthcU'Ssapiii SpoTxf
aJtw?» oTctv irfaxtSaxfiv iin.-7rih.is pont,
vTTva
re, AÏtQnv tm KttS' i\[/.ipa,v x.&x,aiv
flfapiv,
K^'êV «AAo <p4pi*a.X.oi/ Tfiyav .
____Semele fatut
ïotum racimi repperit martalibtts
Ac prctalitjinetrorK iüe nukiln
Tugat repletu -jinei liquoribus,
Somnusq-tfit malt diebus fingulü
Obliuio-) net phftrmacum malo aptitis ■
Non minor tarnen gratia lili afino haben-
d» elt, quem Nanplia: incolx lapideum
erexeruiit, quia pntationem vitiumadin-
uenit,quam Baccho , qui vites tantum o-
ftendit mortalibus: nam nifi vitiscnltura
& putatio inuenta fiiiflst, brem totum id
nuuiuserat interitiiruni.aut inutile futu-
rum . Cumigitur afinus vitis pampinos
Nauplixabrofiflet, farmentoriim pura-
tionem vtilem eflfe vitibus oftendit.-quippe
cum illa fit arbor omnium cxterarum hu
n.idiflima,pluraq; gignat ügna fupervaca
nea.tanquam excrementa,
lunguntur meritï] Natura; fiquidetu
prouidentia duos liquores humanis cor-
poribiisgcatiJlimos co.uribuir.uitus vini,
fbris olei • ld quod a Democrito pronun-
ciatum Grxci fcribunt,cumex eoquxre-
retur.^rw «£1" *.vj?o>,i$ y,ctx.pg,iavt{ yi-
yvoivTo 01 avSpaTOi
. Huc refpexit An-
tiphanes poetaj qui bibere& viuereeadem
inftatera collocabat.fic;
ToS'i gnv-fÏTrt pot ri i?l>7i Triynv, pi/x
iyo)
Die mihi quidejl viueret bibere%dice ego
,
Quïdji qui] pto, 5i quis .
Abfiemiu4\ alienus , fiue abdinens a te-
meto.id eft.vino.GclIius lib. io-Ouid.Me
tamorph.ir •
»,___Gaudetq; mens abslemius vndts.
Varro : Ojiantopere abltemias nuilJeres
voluerint efle , vel ex vno exemplo poteft
videri- Diciturautem vinum Temetum»
quod attentet i male addiderunt vulgo >
quöd attentet mentem, non enim métem
folum attentat, (ed & corpus ipfum : &
fruicreipropria voxattentandi. Apub in
Apolog.Aiiquod veriuseftexcrapula he-
luoattentattitJDetemeto Cicer04.de Re
pub. Magnam vim habet difciplina verc-
«iindixjcarenttemetoomnesmulieres.
Phaijins Emblema uil aliud pr?
cipit.quam moderatum vini vfum com-
mendat, eiusq; crfeiftus oftendit. Deus
enim fine dubio fiugulari beneficiohuma.
nnm genus afKcere voluit commonftrata
vini plantatioHe.cuius inuentionemEthni
ci Baccho attribiuint.Nos verö plantatio
ni« vitium primum iiiuentoréfiiifle Noq
poft diluuium, ex Genefi nouimus. Eft
autera vimira admultacertè vtifillimü «
Püiiius
AfJ
ra»*.,
vitt*
ttentf'
AbP'
mi*'
ry
-ocr page 211-
Emblemata.).
33
Plinius Kb.X3.ait,ViBo ali vires, fanguinë
coloremque homimim, &menterh augeri
cii nobilioribuspartibus . Gellius lib.i f.
cap.i.ex Piatonis fententia3vintim ingenii
fomitcm eflè refert.virtutisqtie incitaraen
tum,(i mens & corpus hominis eo flagrec.
Quod quidem male a nugatare qtiodam
citatum fic emendat Gellius .• Sed enim ,
inquit in primo & fecnndo De legibus ,
non ytille nebulo opinabatur, ebrietatem
iftam turpiffimam.qua: labefacere, & mi-
nuere homimim meutes folet, laudauit:
ftd hane largiotem paulo, iucundiorem-
que viminuitationcm,qua:iïeret fubqui-
bufdam quafi arbitris,& magiftris conui-
uiorum (bbriis,non improbauit: Nam &
rnodicis honeftifq; inter bibenduru remif-
fionibus reftci integrarique animosadin-
ftauranda fobrietatis officia exiftimauit:
redditque eos fenfiro lauiores, atq; ad in-
teutiones rurfum capiendas fieri habilio-
res.Hxc Gellius.Hincillud vulgo tritum
emana (Te fu fpicor: Vinum acuit ingeniü.
Commode itaq; a.ya.\{/.iL proponit Bac-
chi,& PalIadis,eodem altari ere<ftis,vtni-
mirtim figuificetur pmdeutia: incremen-
tu edèaliquod.fi Bacclii,id eft.viui gene-
rofï.fedmoderati, vfus acceflèrit. Etenim
vinum promptiflïmum habetur liberè lo
quendi tanquam calcar .- itaq; Sc vino fa-
cundiar»'& inuentionem tribuit Plutar-
chus.Et Ariftoteleslib.8.denatanim.Pfir
tacum loquaciorem fieri putat,fi vinum
bibeiit.Adhax
^■nnirn ipfepater numquam nifipetta ad
arma-3
Profilttit dicendn-i.
Et Aïfchylus poeta clarillïmus , nonnifi
Juter pocula tragoedias ïcripfiiTè ferturv
Alcxus & Ariftophanes comicus vino ma-
<3>di pangendis iniiigilabant poematis.
Qmd plura ? Narratur & prifci Catonis
fepemerocaluiilè virtus. Difertosautem
vinum facere,ex vulgato illo conftat:
toecundi calices quem nofecere difertum.
Eomesenim eft.&iiicitabuluni ingenii vir
'Htisqiie,vt Cretenfis ille iaiftabatapnd
9e'Iium lib-i5.cap.x.Pi'?tere3 vinum ob-
1'uionem malorum inducit,fomni author
eft)triftitia° folatium adfert,imö taquam
*"a vinum eft hominibus.-& qusnam vira
cft homini qua: deftituicur vino ? Hinc
°lim Bacchoeffigies pueritia: ttibutafuit,
quod vinum potiim curas& folicitudines
animiseximeret, hilariratemq; qtiandatn
animisiuduceretjetiam ipfis lenibus.qtio-
rum corpusdum permeat.calorem &fpi-
ritusanget,vtinde recreatis viribus,qna(i
interpolati reiuuenefcerc videantur-Vndc
vinum a Deohominibustributiim Plato,
ferrbit, quafi remedium aduerfus fenc-
<fhuem<
____neque
Mordaces aliter diffugiunt'folicitudints.;
Gjuupqftvinagrauem militiam, autpcM*
periem crepat ?
aitHoratiuslib. i.Carm.Od>i8.£tlib.;<
Ode ii-iraamphoram alloquimr.-
Ttt Sjrem r-educts mtntibu* anxijs,
Viresq; &addx cornua pauperi »
Poft te neq; iratottrementi
Regum apicestneq%milititm armx.
Qup pertinet etiam illud Sapieiitis Pro-
uerb.J i. Date ficeram tn<BrentibM,<&-vi~
tiHtn ijs,qui amarofunt animo.Bibant&
obliuifcantur tgetlatis fu&
, {£» dolorufui
ampliut non recordentur .
Nam vtgrauis
eft Socratis apud Xenophontem (èntétia r
Vinum non aliter mejroii medetur.quam
mandragora hominibus .• Ixticiamq; non
aliter excitat.quam oleum iiifperfum igni
flammam adauge t. H aud igitur immeiito
vinum «.TTcriif óvu<rta>t, id eft, ab emolu-
mento
feu iuuamine didlum exiftimant,
iuxta illud Homeri Iliad. 6.
■ , WMZdn siiKi fftiKrQctt. hoc eft.
luuamen fenties,fi biberu.
Sed
& nullo magis ftimulo conciratur Mo
fica.qaam fuauis viniguftu.Ouidius:
Nrr non &> carmina,vintf
lngeniumfaciente, eanttnt.
Et Tibullus:
lüe liquor dotuit'-vetes infiedereeantu .
Mouit &> ad eert os nefcia mèbra modes.
Non poflfum pra;terire,quod fcribit Athe-
nacus Dipnofoph. 10. cap. 13.ex Polybio,
vinummulieribusolim interdiifrum;cau-
fam verö adiicit.-fc!? KttSw iïivé.S'vvmov
Tiiv yvvcttKct TTiSa-etv oivov.fieri nonpojfe,
z t qut muiier vinum biberit,latcat
, Ea
caufa maxime puto abeodem Gellio fcri-
ptum lib. i3.cap.ii.Conuiuarum nuine-
rum a Gratiisad Mufasdefinere.Sic vete-
res Bacchum Mufis adiunxerunt.quia vi-
no non minimum vires ingenii excitétur,
qu^ aliquandoin ieiums torpentjmouean-
turphantafix^ddatur impetus, fubmini-
ftretur fiducia : quam ob caufam laudata
I 3         funt
gtes pttt-
rt'is tri-
%,
N
tnt«
H
** /.
«*
t/, e"C-
St *
Bacchm
eur Mitfu
iuncltu.
«.
-ocr page 212-
Andrea Alciati
34
ditario iure accepifle fatetnr.vttlTetabfte
mins : Adducam ex temperatiore gcnte
quendam , qui vinilaudes breui compen-
dio, fed prolixaelegantia eftcomplexus;
quificcanit :
                                                 .j
Vin,fangue della terrcu),                       yifli'
Vin pik caro a'mortai,che'l/angue uerq:
Benedetto ilprimiero ,
Chetitroiib.Ver te s'ardifce ingucrrcL*
Bfiftalieto inpace-j;
Difcacciator verneem
De l'humana irifteXz.1—),
£ tefor d'atlegfez.z,t—>.
Ltquefatto rubin>teneragioia ,
Ch' entrata a' noftrifeni
- Altra gioia inuifibile diuieni •
Vinum igitur eft,quod robnr& vires ho-
mimaddit.eafdemq; mox adimit:vndeSc
a vi nomen traxitjacuit ingeuium, liberat
cor metu.primum ex tellure gignitur i a
fuu: hominum veterum fympofïa : eoque
nomiue Homerum puto fuos Heroas,ip-
Camq; Vlyflèra inter poculade rebus Ion
gè feiis facere diiïèrentem.quod Virgil.
egregiè imitatus eft. Scio quid Plutarchus
leiuiat quoloco difputat, Anfitinter po-
culade rebus grauibus di(ïerendum:fed lo
cum indicaremihi fatis eft. Baccbilides
quatuor incóuiuiis requirit:Moderacum
cihi acpotusapparatum:fuaue colloquia:
vcram conuiuarum benenolentiam; & bo-
uurn vinum,quo maxime fenes deleclan-
tur • Habet enim vinum vim attrahendi
amicitiani,& vt Arheusus eleganteidicit,
tidetui' ihifjewii/ rt TpottpiKictv . Ouid.
Vinapctrant animos ,faciuntq; coloribw
aptos,
Curafugit,multo diluiturq^ mero.
Si tarnen non fobriè bibantur,
Vinaparant aftnos ,faciuntque furorihu*
aptos.
Triaeuim funt, quorum moderamen ex-
cefifle eft adinferniim accefifte.
OJvossItahonpajij h Tnpi nuirpiv ipw),
O'^'jripa.vTriiji.TruTih. oS'ovès ê&S'w •
H'iuc profluxit iftud :
Balnea, vina > Vernts corrumpunt corpora,
noftrtt—>:
Conferuanteadem,balnea,vina,Venus.
Plerunq; enim horum exceffus tandem ge
nerat filian podagram.quam femel fufce-
ptam, nulli vnquam genero elocare pote-
ris,eciam ampliflïmis dotatam diuiciis,fcd
tjbi perpetuö eritalenda . O fobolem ina-
moenam , & fa;pe inemeudabilem ? cuius
mentio hoc carmine continetur:
Avo-i[JilKviBctJC^a, Y&t'Mo-i[j.ihï;; App»-
TivvaTcu 9vy*7iip hvo-t^xüs iroS'ó.ypA.
Quidam fic vertit;
Membrifragtts Bacchtts, cttm membrifrn*
ga Cyther&a,
Trogenerantnata mêbrifraga podagrti.
Sed ne ego Germanus,dum de vino latiüs
jne diffiindo.Urgiiis infudirte cenfear,pra:
fertim qtiod abfque exemplo meorum
Commentatorurn id agam , Minos eiiim
fatis breuis in vini laudibus eft : San&ius
«ftioq; talimunere fuperfcdet.ne vinofus
jjiguatiu, yt qui a paientibus quafi hsre-
fole coquitur;& quamdiu ligneis vinculis
,**'
coercetur,nihil horum pr^ftat-Aperiatur Vt»l ^
ergo carceres,&pro(ïliateqiuisiftepoeti- qttM
cus;fic enim Niceratus nobiliepigramma tart1"
te vinum vocat.quod hucalTcribam:
QÏvós tot yjtpkvTt niycts taihH 'iir-tsiS
a.oiS'a ■
' xiS'apê'i 'Ttivm k&Kov i TiMtsiTros •
id eft j
lucüdo fonipes vati eft i atrmine Bucchm,
Nam perit epoia nobile carmen aqua .
Idem fenfit Horatius:
Nidlaplïtcere dw, neque viuere carmina
poffunt,.
Qti&fcribtmtiir aqu&potorihw
.
Martialis:
VoJJum nil ego fobrim , bibenti
Succurrunt mihi quindecim Poets..
Ergo
Bacche,bibat docliutua mttnera yruHicPH
Vel mitius nonnihü .-
Dofti vina, mdes Zythum ,pecushauriat
■vndam.
Vide adagi3j^?o» eft T>ithyrambui,fibibat
aquAm.Et.Aqita bibens>nikil boniparias
«
Sed hoc Emblema cum Salomoue conclii
Ao:Exultatio anima & cordu -vinum mo-
derate [umptum ; ad iucunditatem ent»*
creatum efi,no»ad ebrietatem,qu&te vit11'
defraudet
.
Ssp^^SS
Prudente*
-ocr page 213-
Emblemata^.
13 f
Pr udentes vino abftinent.
EMBLEMA XXIIII.
QI
VID me vexatis , ramt ? fum PalUdis arbor:
Au f er te binc botros \ virgo fugit Bromium.
COMMENTARII.
STet oleaarbor ramisfuis,& perpe-
tiio fuo virore decora,ad cuiiis radiccs
implantata fit vitis , quqfuruim ferpcn-,
do palmites fuos cum olea; ramis im-
plicet .
Vi DETvR-hic /fttthivq^ttv • Supe-
riori enim dfxit epigraromate,e'.im,qui a
vinoabhorreat, haudquaquam prndétem
euadere'; quod rationibus aiïqi.iot , (I non
oninino necelTarijs.faltem ramen probabi-
1'biis confirmari poteftNuncautem pru-
dentes a vinoabfunere deberc ponit,. Ac
ha;c inter fe fic conciliare cil fucile.fi dica-
i»us priidentis elfé vino moderate vti: fe-
cus enim fiimjtum, racionem obtiubat ,
curas,vigoremque animi ïtnpedit, vt me*
ï'ito cefleritin V[oncrbiam,Sapientiam vi-
no obumbrari,m
Plmuis-Saniftuis tiuiliin*
male collocatumeflè cenfet,cum epigram
ma de virginibus tantum agat,quibus vi-
nurn daiidum non eft : liane igitiu difcre-
pantiam conciliat mutato lemmate , fic:
Virgjnesvino abftinent. Porró hicoliua»
Miiicru<e arbor, vitem increpat, qux füos
ramos irnplicet,& adruoucat oliuis; eius-
qiie coniuneïtionem & focietatem depreca-
tur . -Sumptum eft atitem diftichoiicx eo ycnsErn*-
Örodtopcètti:- ^
                '/ \ bierman*
Tl&hhd^c;c-iy.i i?VTiv)@po[/.ii:ri fti SKi
/3srs KAavif ;
I 4         Ap/STê
'•>K
-ocr page 214-
Andreae Alciati
i3*
AtpiTi 7ove /SÓTpvetf • irctpSévot £
Quod Iambicisdimettis ficreddidit Po
litianus:
§)u!d me implicattspalmites >
Plantam Mineru*ynon firomij !
Procul racemos tollite t
Ne virgo dicar ebria
.
Minos autem fic :
Palladis fum planta.Bromij cur meaffli-
gitis rami ?
Tollite racemos.-virgoegonó sü ebria.
§>uid mepalmitibus premitttïfum plant*
Minerus
;
Tollite mi vites: vinapuella fugit.
QVIDme uexatts] premitis.infeftatis.
Deverbow*o,videGe!liumlib. i-cap-6,
Rami] Palmites.pampini,
5«»» Palladis arbor] Qlea feil oliua>
arbor eft in Hifpania atq; etiam in Italia
notiflima & frequentiflima; Germanis ve-
ro, & Septentrionalem plagam inhabitan*
ribus pencincognita.gaudet enim regione
fiibcalidaSc temperata: nobisTiroléfibus
ob vicinitate.Ti ItaJiajfatis innotefcit, prae
fertim ei parti, qnse lacui Benaco, vulgo
lagodi Garda , vmcx( vt ferunt) carpio*
nnm pifcinac,3diacet,Huic folia nunquam
fleficiuntj femperq; frondet, crefcit lente
& tardius,perdurat tamenannis phuimis;
fruftum fert vtilillïmum.baceas nimirum
oblongas.prunnlis fimiles.ex quibus oleü
confïcitiir omnium praeftantiflimum.ied
& efui falitae ac praeparatx accommodan-
ïur.Ole? antem folia (didhi mirabile) bru
jnali & ïblftitiali die conuerti,vt qua: pars
coiumfuerat inferior & occultior,eam fit
praferri.arq; adocuios & Solemexpeni,
proditjSc feipfum expertum dicit Gellius
in Ait.noftjib.9' cap.?- Coiitingir autem
(vt hoc obiter addam } bruma feu folfti-
lium hybernum Sole exiftente in Capricor
«o ipfïs Idibus Decemb.eftc]5 diesomniu
breniffima. .Solftitium veró xftiuum con-
tingit Idibus IulijjSolein prjncipia Caths
cri exiftente > eftq; dies anni longiffima .
Oliua coronabantur equites, triumphan-
tes,& ouantesjgeftantibus indicium erat pa
cis:vnde pacifeta dic^a. Oleam Mineruae
facra e(Te fuperiori Emblemate diximus,
idqjteftaturPliniuslib.iz-cap- i. lib-1<?.
cap.vlt.& i7.c44.Martianus Capellalib.
^.Sidon.Quid lib-tf. Mecaraorph.. Virgil.
i.Georg.
Adfis, o Tegeaefauens,ole<tq; Minerua
lnuentrix ■
Oleü.inquitPhornutus, munuse(t,quod
mortalibus dedit Minerua . Ideo autem
Mineruae donumefle creditur,quod fem-
pcr in virore fit.glaucumq; colorem pra:
fs ferat.Oleum adulterari nequit per aliiï
humorem, veriim femperin fua fincerita-
teperfiftit.-itaq; nondiflïmileeft virginita-
ti-Virgocreditur Pa'las.vt inquit Pócicus
Heraclitus, quiaèL<p9ovov £h to <ppóvn(x.ct •
id e(t,Nunquam confenefcit prudentia,nc-
que vllainficiturlabe.Neq; vfibiis huma-
nis polluitur olca;vnde non temere Deo-
rum aris accendebatnr.Grajci quidam ne-
gabant ab impudicis plautatam oleam cre-
fcercfrudtumqj férre: itaq; a virginibus
&caftisduntaxat inferi volebant. Sed au-
diamus carmina,qua;ex Auieuo fe tranftu
liflê Perottus telUtur t
Olimquat veïïent in tutela fua
Diui legerunt arbores-. quercusloui ,
Et myrtm Veneri placttif.Phaebo laurus,
Pinus tfeptunoipopulus eelfa Herculi.
Minerua aimirans quare fieriles fumerêt,
Interrogauit caufam. Dixit Iupiter ;
Honorem fruttu ne videantur vendere.
At me Hercules>inquit>qit quifq; voluerit,
Oliua nobupropter frutlus efl gratior.
Tune fic Deorugenitor,atq; bominü fator'.
O nata,meritbfapiens dicere omnibus..
Hifi vtile elï,qf facimus,s~luha efl gloria.
Oleum et'fi Iudaeorum regibus vngendis
erat olim proprium.vt ait Laftantius lib.
4-de veraSap.cap.7-adeo vt regesilliom-
nes Chrjftijideft, vmfti fuerint appellati,
(VtPfal.los.Nolitetagere Chrifiosmeos)
a Chrifto videlicet, quieft Rex regum,&
Dominus dominantmmjApocal-ip. Mos
tarnen ifte ad alias quoq; gentes poftea di-
mananit > Nam & VlyflTem reducem ab
Eurynomeuomi fuas priraum lotum.der
inde oleo vnAum fuifle , priusquam per-
pulchrè veftiretur,Homerus indicat.Idea
autem veteres Reges vngebant,& taquam
Aellarum rorecaput liniebant , fapientix
fedem oieodignam.quod Mineruaeijdem
confecrarnnt.- quamquam vnftionis irtius
etiam aliadari poteft ratio^.qno.d Regem
non modoaduetfus hoftes , fed etiam do-
mi córra fcelera & infidias pugnare deceatj
ideoq; par fit,cum oleo inungi, velut ob-
Uiftautem & arduum athletam in facris
ytiicorumludis,qui Ioui,velaliicuipiam,
nurnini»
in.
Olea qua
lts arbor.
erf
ol'U
ir el'
ït'
.lolfiitm
yuando
cïtingat i
c/'
Qlea Mi,
neruA fa-
-ocr page 215-
Emblemata^.
V
Biimini, aut ."fonibiis pet infcrias edeban-
tur-Vndeapud Virgilium.-
Exercent patriot oleo labentepal&ftraf
Nudati focij.
Stephan.Forcatuluslib.fi.de Gall.imper.
& Phiiof. Sed nunc ab oleo adbutyrum
(hemdapfus fum) ad botrum .
Botros] fiOTpufjBOTpvs, declinant Gra;
ci.fignificat gemmamj amaf.i'oy^x.a; pro
racemo accipitur •
Virgofugit] puella verecuHda & pudi-
ca procul eft abotuni temulentiajabhorret
avino.
Bromium ] Bromius di&us eft Bac-
chus, it&fè. 7»v£póvTnv,u*tonitru,c\üod
dum nafceretur,eftauditiï,vt fabulantur-
fëpovTcia .o. tono fignificat . vnde B routes
illegigas,Vulcanifamulus dktusfirit.Vel
dicitur a 0péiJM,fremo,firepo.limen-Sat-6-
.____Bromium commitiere noli.
&ad rem appofitè Theogonia; fcriptor
non inuenuftuSjPylades:
Afirepitu Bromius,p votiferetur lacchuti
<ghthd airis foluat corda, Ly&tts erit.
Repericitatum exEnnio Athamante.-
Hts er at in ore Bromins,hts Bacchus pater
lllu Lyxu4 -vitA inuentor facra.
MiiUa Baccho nomina indita exprefficO-
üid. 4. Metam.
Tbitraq)dat,Baccbum<fc vacant, Bromium
que, Lymmqutj,
Ignmomüq^fatumq; iteriï.,folüq-> himatrë:
Additur hts Nifeusq; indetofusq{Thyonms,
Et cum Lens,o genialu coiifitor vm,
Nycleliusque , Eleleusque pareus,
Ö> lac-
ckus,& Euan,
Et quapmtereaper Graias plurima gentes
Nomina,Liber Jiabes.
,
JDe Bacchi cognominibus prodita plura
fiinca Lylio Gyraldoin hift. Deor.&a
Inliano Aurelio,& alijs
MviTi nobis prscipiunt fcriptores
& facri,& profani de vini vfu,& eius incó-
«nodis,ex quibiis aliqua afFerreopera;erit
preciiim. Virgilius inOpufculis :
■Nee Venerts,nec tu vini capiarts amortj,
Vnonamq; modovina,Ventesq; nocent.
Vt Venuseneruat vires,fec copiavini
Et tentatgrejjusdebilitatq; pedes.
Multos c&cus amor cogit fecretafateri 1
Arcanum dement detegit ebrietas.
Bellum f&pe parit ferus exitiale Cupido :
At Lapithat: bello perdts,lacche,graui.
Q«are hoc epigrarn.mateolea>quseit pa-
cis & tranquillitatisfignurrijvitem a iè ar-
cet:ex vino namq; nafcuntur plerunq; di-
fcordiaï.iixïj&bellajid teftante fapientif-
fimo Salomore , Prouerb. *o. Luxiiriofa
res eft vinurr),&turmiltuofaebrietas:Qiii
cunq, his delec"ratur,iiou erit fapiens-Sed
& hoc.prasfercim fceminis,melioriilli fa»-
culo fanfteobferuatum ait Valer-Maxim»
lib.i.ca.de inftitutis antiquisrVini.inquit,
vfus Romanis fceminis prorfus ignotus
fuit,neinaliquod dedecus prolabereimir;
quoniam proximo a Libero pacre inconti-
neutia; gradus ad inconceflam Venerem
efleconfiieiüt. Quajcunque enim foemina
vini vfum immoderatèappetit.ea & virtu
tibusiauuamclaudit.&deliftisaperit.H^c
ille.Iuu.enal.Sat. 6.
____Quid enim Venut ebria eurat?
Inguinu & capitu qua fint difcrimin*
nefcit.
Cuiusquidemrei non infeius Romulus,
vinofemper eft vfus parciffimo.Qiiodq;
antiquitus Romanis mulieribus vinum bi
bere , perinde ac fï inadulterio deprehen-
fa;,capitalefuerit, fcribit Gellins lib.io-c.
i4.vndeinftitutum, vt cognatisofculum
ferrent,deprehendédi caufa.quo indicium
odorfaceret fi bibilTent • Sed & M. Cato
refert,Hon foluin probroafFedas, fedmul
(ftatas quoquea iudicemiilieres.no minus
fi vino vfa; eflètir.quam fi adnlterium ad-
mififlêiit . Egnatius Metellns vxorem ,
quïid vinum bibiflèt,interemit:cuius fadi
uec accufatorem, nee reprehenfotem ha-
buit.vnoquoq; exiftimanteoptimoexéplo
illam violatae fobrietatis pcenas pepetidif-
fe, ait Val.Max.lib-i c 1. Polybius etiam
teftis eft.matronas liberas vinoabftinuiftè»
vt etiam féruos.item &ephebosomnesad
aniium vitac tricefimum , quod & apud
MafTilienfesinvfu fuiflènoiinullitradunr.
Proditumeftab AEÜanOjlib.i.cap-jy.De
var. hift. Zaleuci legem apud Locrenfes
fuid'c.qua fi quis me rum bibiflèt, nifi va-
letudiniscania medico id iubeiite , morte
muklabatar. Ex quibus perfpicuum eft ,
quam olim odio habiti fintebriofi, vina-
qnedediti . Oivos (inquitPlatoiaCraty-
\o)J^tATo. olnïmf Tov vïsv-iy.'atf/.'srKa.v..
hoc eft,vinum dicitur ab eo, quod exifti-
matione ac opinionunv vanitate mentem
oppIeat.Et Plutarch.de tranquilütate ani-
mi: Vini &carnium pleuior vfus corpus
quidem validum. 1 atbleücaqiflrroitate fa-
cie.
Romulus
fobrius.
Romana
matrone
viniï non
attinge-
Hi
ca
§}uibus
•vinum in
terdice-
retur .
iv
Vinü vn~
de diclii
.
-ocr page 216-
13 8
Andrea? AlciatL
Veneris vocabulisimbui noluerunt. Dio-
nyfïuslegem primuma Romulo fcripta
fiiiflê teftatur Iib. z.de prohibito temeto f? y^
minis.Vinum fiquidem,iuxtaprouerbici, yen
lac Veneris dicitur.Ouid.3 .Artis:
Turpe iacens muiier- multo madefaBa
Lyto ,
T)igna efl cocubitus quoslibet illn pati.
Virginibus deniq; pra:fertim facris , imo
&omniadolefcenti, virus & toxicumenx
vinum , adhortaturegregiè D. Hierony-
musepift.44.Si experto, inquif.crediciu'j
moneo pr$cipuè,vt virgo.feti fponfa Chrl
fti vinum tamqiiam veiiemim ftigiat: hasc
adiierfusadoleicentiam prima funt arma
daimonuni ■ Vinum enim iz adolefcentia
duplex incendium voluptatis:qnid oleum
flamma; adiicimus ? He.cille,& rectè &-
nè:Na Venusin vinis,ignis inigne fubeft-
dt,aiïimum veröimbecilliim&fragilem.
Et Quidius:
Nox, & stmof, vinumq; nihilmodembile
fuadent:
Illapudore vacat,Liber,amorq; metu.
Ptopercias :
Vino forma perit,vino corrumpitur &ttts,
Vinofapefuum nefcit amica -virum .
Proiierbium vetus z&,Animaficca,fapien
tijftma ■
Au vero eciam conciliabimiis ad
epigraphen huius diftichi Plaminiï illiid?
Non vinum modeiari.fed vino foient,qui
qtiidem probi fuut. Remli paulo ante
monitum Polybij cercè graue,/i«3,«'i' Ir/V
ê.£vv<LT°v Tth yweuKct >m\i<ra.v olvev,üeti
iionpo(Te,vt qua; vinum biberitmuiier,la-
teat. Belle confentit illud Vai'ronisex Aga
thone:Virgo deconuiuio abducacurideö,
quöd maioresnoftri virginisacerba; aures
In ftatuam Bacchi.
EMBLEMA XXV.
DIA LOr
-ocr page 217-
Emblemata^.             139
DIALOGISMVS,
D A C C H E pater, quis te mortali lumine nouit,
*•' Et docla efftnxit quis tua membra. manu
?
Praxiteles , qui me rapientem Gnoffida vidit,
Atque Ulo pinxit tempore, qualit eram.
Cur iuuenis , teneratfc etiam ianugine vernat
Barba, que as Pylium cum Juperare fenem ?
Muneribus quandoque me is ft par eer e difces,
Junior , & forti pecJore femper er is.
Tympana non manibtts , capiti non cornua defunt
:
J£ups niji dementeis talia figna decent ?
Hoc doceo , noslro qvod abufus munere fumit
Cornua , d* infantes mollia Jifira quatit.
$lu)d vult Me co lor membris pene ignem ? omen
Abfit , an humanis vreris ipfe focis ?
Cum Semeles de ventre parens me fulmine traxit
Igniuomo, in/ecJum puluere merfit aquis.
Hinc fapit hic , liquidis qui nos bene diluit vndis :
Jühti non , ardenti torret ab igne iecur .
Sed nunc me doceas, qui vis mifcerier
? ér qua
Te Janus tutum prendere lege queat ?
^uadrantem addat aqu£ , calicem fumpfijfe falerni
£lui cupit 1 hoc fumipocula more iuuat
Stet intra heminas
: nam qui prócedere tendit
Vit ra, alacer, fed mox ebrim> inde furit.
Res dttra hxc nimium
, funt pendula guttura , dulcb
Tu fluis ■ heu facile commoda nulla cadunt ?
COMMENTARII.
A Stat fimulacrum Baccht vitibus    incommodicates & damna.qua: temulea-
•*X circtimfeptum, forma iuuenili, im-
    tiam canfeqiuintur.-nam ex immodica vi-
kerbijfiuda.rubea, fronte cornuta, capite
    ni potioneebrietas.ex ebrietate furor, quo
hederis redimua,manibustympanum pul
    nihil vel miienus,vel exitia! ius videri.ne-
Ij, faute.
                                                       dum cogi tan poteft- Deinde fumendi vini
Non ex voo loco fumptum eft hoc
    kgem qujudam prajfcribic, omnibus vti-
Êmblema,muIt3enimco!uinec,qiisefpar-
    lem.Sc planè rrccefTiriam . Bacchus qui-
fim aiibi leguntur.Nosom lia fingillatini
    dem iuuenis emngitur , quodvino hilares
diligenteraperiemus, ne quid intemube-
    homiues fianr,iidemq; annos quafi iuueui
^ur.Argumentum verö epigrammatis ca-
    les ferueiit,(i fobriè vcantur eo Dei minie-
me eft.Bacchics ftatuje prafert ixiy.6ho\f
    re. Tympanum & cornua eidem Baccho,
tfiiKiv per DialogifmujB,quo demonftrat
    tribum«ur,ad ftrepituni & furorem indt*
*>■ '
                                                 eandura
-ocr page 218-
Andre^ Alciati
140
QueasPylium ciefuperarefenè] Alhidit
ad Prouerbium,Se»«» vel nolentè vinum
/altare compellit. Vnde
etia tritumillud.-
Vinum facit vetulas leuiter falire ,
Et ditefcit pauperem,claudum facit ire,
Muttt dat eloquium,furduq; audircj,
Cui conuenit illud er Athena?o :
Oivof >c#i tppovlovTcLs ii dpptxriiviiv eiva.'
HAhKH.
id eft :
Infanire fttcitfanot quoq; copia vini *
Hucfpeclatqiiod Plato De legib. 1. ait.-
nö lolum fenem fieri bis puerum,verurn
etiam temulentum Perfenem Pyiium au-
Vtx.S'ayix.af,
fenem quemuis fapientem ho
minenTintelligit, qualem Neftorem Ho-
merus celebrat in Iliade. Q_u.em tarnen lo- J
cum de Bacchi iuuenta non de vi,fedde . J'
anate & tempore intelligendum efiê mihi '**
faciiè perftiadeo {ait MinosJ cum Ioan.
Fratre.viroianè doóto:mirari enim po/fit
aliquis Bacchumiuiienem femper videri,
cum fuilleNeftoïeannofior. Na & apud
Luciauum Iupiter ridet Cupidinem , qui
Ce puerum ede iacl:et,cum iic dp^cuenpot
woKv
tb /«we'TK. Q_uam gernianam ex-
plicationem hibens admitto, vt eruditam
dignamquequa; probetur omtiium calcu g<
lis. DicitiuautemNeftorPylius fenex.a **e'
Pylo , oppido in Pelopomiefo in Mefenia
verfus occidentem a Neleo condito, vbi
regnauit. Ouid.epift. Heroid.
Nos Pylon,antiqui Nelcia Neilorts arfttt >
MifimutJncerta eflfama remijfa Pylo .        J
Porto Kefloreafeneda, iam in prouerbiü Nep1^
abijt,de fenibus viuacibus.Sed non tot an ftnr
nos vixiflè Neftorem,quot vulgo creditus
eft.facile quiuis cóijciet ex Qujeftioiiibiis
Porphyrij fuper Homcrum,cum diflerir, w
quid fit ytvtd ■ Eft autem yiviti, fpacium W
triginta annorum, id eft,pariendi ac gene-
randi perfedius fpacium, quod annorum
triginra periodum conncit. Quo nominc
fexagefimum attingensannum.duasvide-
tur impleflè viue ytviiiSi veró vlrraper-
gat.in tertiaiam vtiq; cenfebitur • Quod
de Neftore cecinit Homerus:
76> <F >ï<Pti JWy.lv yivicu (Aipówwv ix-
Qp-JTTGlV
tpQ!d.crd', o! wpóotitv ay.ee. Tpdper »f'
iyiWTO,
évxvKa üyaBiy), (jlitcl
Tpnóroiffiv
ctvctorev • id eft :
Huic iam dm quidem dtates tnortalium
hominum
Defe-
cafidii[»,qiii vinolentiam confèqui (bleat.
lgneuseft feu rubeus,ad vim' natu ram de-
/ignaiidam.quod nifiaqua mifceatur., non
iccus acq; ignis pra:cordiaadurit,ebriera-
rem & fuiorem inducit. Itaq;ad extre-
mum.quotquibusve vini fit vtédum men
fiiris praicipit.
ui.
BACCHE pater] Cur Baccho Liberi
patrisimpofitiun nomen (It, Plutarch. ex-
plicatjcspctA.. pa[/.cLÏx.a>v librorquöd tiimi
rumbibentibiis libertatem ingeneret.Non
milli enim per vinolentiam liberi & fero-
ceseficiuntur: aut quia Jiba exhibuerit >
autqiiódilleapud Eleutheras vrbem B50
tia:,Éleutherius,id cft.Liber appellaretur.
Qituts mortali lumine] Q.uis te Lomi
luim aliquando humauisoculis vidit,cum
fis DeusfHrc ad fïgmentum . Nam nefas
olim fuit.Deos fuinfe homiiies putare.
Et doBtt ejfinxit] Quis te picïor atu fta
ttiariusarte fua tam aftabrè exprellit?
Prtixite
les.
Praxiteles,qui mc,Ó>c.~\ ld Plimusatti-
git inter pluiima Praxitelis opera lauda-
tifllma lib.34.cap.8.0riiïdus hic celebris
artifexexea Italia; p3rte , qua; quondam
magna Grxcia dicebatur,& ub artis excel
lentiam ciuitate Romana doaatus .
Ariadne
Rapientem Gnojfida.] Ariadnen iutelli-
a Baccho git,Minois Cretenfium regis n"liam,quaï
t*ft». Thefei amore capta,Miiiotauri necandi oc
cafionemei prsbuit.ealege, vtfe vxorem
diiceret. Sed eam Thefeusin infula Na-
xo,qua2 Baccho facrara eft, fomno fepul-
tam periurus reliquit.cuius raifertus Bac
chus.eam Sbi connubio iunxit.quam in eg
lo raptam, Coronam Gnofliam appellat.
Ouid.8. Meramorph.
Cur iuue Curiuuenu&c.'] Oiiid.3. Faftoriim.-
nu Bac- Siueqtipfepuerfemperiuuenuq; videru ;
ebus.            Et media eil &tat inter vtrumque tibi •
EtiuMetamorph.
Tihi. enim inconfitmpttt iuuenta,
Tupuer &ternus,tu formofiffimus.____
Iuiienis ideoeffitigitur,quödad iuueniles
annosmolliter traufigendos maxime con-
ferat.fi parciüs,&, vt decet,furnatur : vel
qnöd hilares & laKos faciat. Gyrald.
Syntag. 7-
Ltmugo. Lanugine tternat Barba] pilis molli-
bus ,'a lana; (ïmilitudine , vt eft in malis
cotoneis.MartiaMib.2..
Dum tibi vernarèt tener» languine mals..
Hincager vernans.hoc eft,puiluIans,flo-
ridus,viridis,la;tus.
A
-ocr page 219-
WÊÊÊÊËÊÊÊÊÊÊma^m
Emblemata-).
14:
&cfecerant,qui cum ipfo antenfimul nutrt
tifUnt &geniti,
In Pylo diu,ina,cumq\ tertijs regnabat.
Qnpiu loco Commentator ait: héov órt
01 7TcL\ttioï ta; ytveds t^npiQv tav rpia.-
X-0V7&.
hoc eft: Sciendum efi,quod veteres
geneat numernbant annorum triginta-Ea-
dem 5c Ceuforinus fcribitin lib.de dié na-
tali.Sc Plutarchus de oraculorum defec"tu-
Herodotus in Euterpe. Nam tres vhs-
tum progenieseentum anni fuut. Tertio
quoq; Odyff. repetit Homerus Neftpris
anatem. Huiusopinioniseft quoqj Acron
fuper Horatium,lib.i.Carm.Ode 9-Nam
qiipd cecinit Ouid-in 11. Metamorph.
Viri
Annos hos centü, nunc tertia viuitur itM.
fabulosè potiüsdixic,quam hiftoria: veri-
tatem feciuiib: nam ai tin 8. eiufiem ope-
ris.Neftorem piimisannis&Tyndaridas,
Pirithotim & Thefeum,Peleum & LaertC,
aliosq; complures firn ui coijflè, vcaprnm
Meleagticum occiderent. Arqui Hclenam
rapuerat Thefeus,quamuisfenex pufilla,
authore Plutarcho.Praeterea Yiueb3t Laer
tespoft reditum Vlyifis,vige(ïmopoft ca-
ptam Troiam anno< Deniq; 11e pluribus
agam,fic Neftorem ad tertiam e/atem per-
ueniflè iurellige. Prima fuir, quando Her-
cules Pvlum oppuguauit.Secu[ida,quauii
terillud tempus, ScTroianamexpeditio-
ncm uiterceflit. Tertia, quando pugnabat
'n bello Troiano.
Muneribu* quandoq; meu&.c.~\ Si fo-
briè viuo vfus fueris:nam hic parcere , eft
?«cT«f, non omuino vnQeiv. Vug-ad finem
*• AEiieid-
Munera,hticiamq-> ï)ei .
•Scioab aliis legi,d«,pro diei;fed bic fcru
pus me nihil moratur • In appendicibus
Virgilianis:
Compedibus Venerem , vin-du canHringe
lymm
,
Ne te muneribm Indut vterq^fuu.
lunior &c] Duo prajftat vim vfus mo-
neratusjfloiidam a:taré,& virescorporis .
Tympana non manibtu] Tympanum
(ait Sanclius) inftrumentum erat ex vna
Patte membrana claufum,intus vacuüm,
<j»od baculo pulfatur : vti eo folebant in
«crifïciomatris Deorum-Huic (ïmillimü
cfle videtur inftrumeutum illu<j>quo Ae-
wiopes nunc vtuntur in 110 ft ra Hil'pania,
ptaecipuè i« locis maritimjs. Eft «juoquc
tympanum infrrumentum, quo Taxa hib-
uehuntur,aliononiine ytfa. vos,idei\,gnts.
Sic ille . Tympani defcriptiö extat apud
Suidam,qui in vetboTympa;za,ü.c fcribit:
Indi rubs loco flagella quatiebant , habe-
bant Si tympana horribüem qiiédam bom
bumedentia: qua; (ie confeiftaerant • In
abietis (Lipfius palmxarboris.interpreta-
tur)ftipitemexcauatum nolas (iue tintin-
nabula ex orichalco inferebant,&. os dein-
de vafis taurino corio obtegebant, atq; ita
tympanum id inaltuni ferebanr, concutie
bantqjinacie.Tum qua; ineo erant tintin-
nabula,5c malta,& magna,arq;iiitiis ino-
perto fonantia , obfcurum & inconditum
edebant fonum,mugitui non abfïmilem .
Fuitergo tympanum iliud infra lotun-
dnm.fupra planum, atq; ibi corio obdu-
c~tum,quod bacillis pulfabatur:qualia süc
hodieequeftria noftra rympana (Heerpaug
gen)
quanqiiam etiam ligno cauo ex vtra-
que parte pellerr. obdu&am ftiiflfe fcribat
Ifidorus, id tarneninftrumenti genus non
tam tympanum, quam Symphoniam ap-
pellans • Tympanum luxurixinftrumen-
tumdicitur;a Iuftino.lib.jo.Sufpicor Bac
cho tribui rympamim.tauquam hilaritatis
flgiium noritlïmum , vel propter ftrepirü
inconditum,quem edere interdum folcnt,
qui vino funtonufti • Plutarchus de Pto«
lema:o Iuniordqui temulentus in palatio,
tympano complofo obambulabat: Graue,
inquitj Ó» calamitofiitnfi Cleomenes oper
riretur ot'mm dijjolutum Regu Cykeleij
pr&ftigiatom ,vbi primum ille tympanum
ppfuerit,& tripudicintium coetits dimiferit.
G rascè ita,- S'eivov ydp ei WKiop.iyy\s x,eLS)i-
tau y;<)Tpefyvprn [Za.?tké.i0{ a)(OAih etvct/Aé
vav
, orcty TrpaTov a/maSs^raj, to TU[A7ra,-
vov, Kj Ka.To.TmcJrv
toV Siaxor. Ouid>4.
Meramorph.
Quacumque ingredem clamor iuuenïln,
& ineL-i
"Exmine&voces , impulfaque tympanapaU
mn .
Cmcaua^£ra fonant, longoq; foramint
b-uxwi.
Capiti non eonua defunt]
Ouid. in E-
pift.Sapphus:
Accedant capiti cornua>Baccbus erts.
Nam prius ab Orphea in Hymnis /Jsr-
K,ipo>;,Ygt S'iK.ipMi eft appellatus. Hoc
loco admoneudi mihi funt Philolo-
g', Bacchum veteribus Kipeurfópov depi-
ftura
Tympa-
num cur
adiunBü
Bacche.
'«U
Bacchii
cornutil
qui d fin.
»txint<
-ocr page 220-
Andreae Alciati
l^Z
oitffStti vouv ey&v •Vini effefta quidam
adduximusjcum fuperiore commentatio-
neadiungo. Menandri celebratur illud:
e noKvf AicpetTSi [ttKp £v&yx.a.tjn $povnV>
lmmoderatum merum nos parumfapere
togit.
Plato i.legum, cenfet optimum fo-
re.fi quemadmodum Carthaginéfesolim,
miles in caftris nanquam vinum guftet,
fed totoexpeditionis tempore aquam bi-
bat: feruis nunquam permittatur.-magi-
ftratus abftemii nant.quamdiu munere pu
blico fungnntur: indices, iique, qui rebus
prxfuut publicis, vinum omninö non at-
tingant,quo tempore caufis & negotiis va-
cant-Ex Eripho Comico citanturhsc ,
Ae'yoi ydp té a.p'^aüis, oü kakok 'i^eov.
Ohov Kiyovo~i 7oü{[y(pov7et(, d TrdTift
TIciQfiV ■^OptVHV 01J SéK0VTO,{ .
Inniiit,iuxta vetus vetbum,certè verum.
tantam efle vini vim,vt fenes vel nolentes
faltare faci.it.
Sumit cornua. jineffufam prolabitur
audaciam. Ouid.i.Artis:
tunrpauper comUa futnit,
&4-Trift.
lamferor in pugnas, ©> nmdum cornua
fumpfi;
Nee mihi fumèdi caufafit vlla, velim.
Idem j.Amoreleg. 10. quo locofignifi-
cat fe refipuiilè,& ab amoris laqueis extri
cafle fe,ait:
Venerunt capiti cornua f era me» .
Plato Dialogo De impofitione nominumi
otvtv diiSum vult, quafi oióvovv, népè J'tei
To oifoiaf ti/ji.cL{èij.<&ty.<ïïh$i>.quod Hora
tius i.Carni. videtur circumlocutioneex-
prellïflè :
feua ten e cum Berecyntio
Cornu tympana
, qu& fubfequitur c&cus
amorfui,
AttolUs vacuiïplus nimio gloria verticë
,
Addis cornua pauperi .
Ouid.4. Faftorum:
Mitte pater caput huc ,placata\\ cornua
vertas .
Cornua pro audacia Phornutus accipit,
quod vinum audaces reddar. Vnde fume-
re cornua,proiniolenteifegerere,& arro-
gantem fe pra»bere , pratter aüos Amm.
Marcellinus vfurpauit initiolib.io.vbide
Lupicino, quem Inlianus miferatad Bri-
tannos tumultuantes:5upercilia erigétem
vtcornua.inquit.&c.AthenjBUs Üb-ij avis
K(t,TlivT0SfisT0 9Uy.A, ëTTetVAVhiH Kit-
<ituin, ideft, cormitum, autcornigeriim:
vel quöd primus rationem bouni copii-
hndorum adagrictilturam inuenifTecreda
ttt r: vel quöd eius pater Ammon cornutus
colebatur. Plato aliam eaufam hiftoricam
retulit z. Legum , &pofteum Athenauis
Dipnofcph.i.Olini folitierant iu capien-
dopotu coriiibus vti pro pociilis.hiiic ver
bum x.if>tt<Tcu,\>io>vinumfttndere:lk. Kpó-
TH/s, quafi KiptSTii/j.quod a uomine Kipa.1
deflexum eft . Pompeius Feftus ad mora-
lem fententiamaccedit,quöd qui temulen
ti funt,adeó intetdum truces apparent,vt
coriiua habere videantur • & Scholiaftes
Horatii ad Odam 19. fecundi Carm.ibi,
Te vidit in/ons Cerberus aureo cor nu de-
corum ■
ait cornua fiacchotribui foiita.quiaebrie
tas arrogantiam & audaciam gignat.Vnde
quibibit plus nimio,fi fohiatacuta; verbe
ra linguaj, liberiusnotum ignotumq; fe-
rit,& arcana fiqua tacenda fufcepit.errutit
nu!!odele£tu. Cur igittir Bacchuscomn.
tus.deq ue primo vfu poculorum.qui è cor
ïiibiiserant,qua?damattigimus. Certèa-
pud Xenopbontem legimus , Grxcos non
^
'd
vi#>
bi,
Ctti'
Corneu
nificorneis vfos poculis;& Nicandri iriter-
'VJ' t0CH" pretesnonigiiorariint.cümnondumapud
ikt vete- gentcs vafa excogitata effent • Nofterhic
rtS "
          fuo more ad mores & Philofophiam refer-
re.quam ad hiftoriam maluit.
Hoc doceo, noliro quod abufus &c] Sic
Plinius lib-i J- cap. 1. Vino modico nerui
iuuantiir,copiofiore laïduntur,fic & ocu-
li.Stomacluis iecreatur,appetentia ciboriï
iiiuitatur, tiiftitia; curahebetatur , vrina
&algorexpellitur, fomnus conciliatur :
Cótra, ü nimius adhibeatur vini vfus,bel
luina cörnua cape(Iimus,& in furorem in-
tolerabileni ïiouminqiiam ruimus.Nó me
fugiebat,vndevini,7* oivu, appeUationem
OÏves vu Plato in Cratylo deduceret.quod etiam fu
de dien- pra tctigi, ncpe wciptiro ótiiriaf Tov voïïv
t'ar.
          è'is.irti/.wKa.v, quod opinione men tem op.
pleat : vel, vt& etymolog- «t« riff övti-
cw(,qo
quöd itiaet & recreet.Sed ad hüc
locum milii fatisfccerit Phuaichi mohitiï
ex 7-Sympof Probl. lo.ciiius ha.'c eft fen-
tentia:Q^od verö fummum eft,vt incon
fultationede rebusarduisimprudens atq;
imperitus rerum fequatur prudentiores,
hoc vinum ebriis adimit. Ideö enim Plato
vino nomen aitimpofitumeffèou'o^quöd
efEciat,vt qui biberint, fapeic fe patent,
5<>
eftr
-ocr page 221-
Emblemata.
43
»C* STSat yj/xri (*tuvó//.tvtf,: Ving in cor-
pus defcendente,afcendunt verba, improbu
&furiofa .
Molliafislra.] Ebriusadmuficam , vt
afinusadlyram. Siftro ditlci & fonoro
iuftrumento in facris Ifidis vtebautur vc-
teres. Martial,
Hüc qttatiet tenera garrulafiflra manu.
Oiiid. de morte Tibulli .•
Quidnosfacra itiuant , quid nüc JEgyptia
pro funt .
SiBra?____,
De Siftro,Pierium HierogIyph.48.diligen
ter euolue. Inftrumentum hoc a:neu fuit,
ciiruum ad lebetis formam , vt Plutarch.
comnieutario de lilde retulit: circum erat
paruaquasdam cymbala feu tintinnabula,
& in eins parte fuperiorefculpta eratfelis
humana facierin irna verö,figura Ifidis Sc
Nephthys. Eftautem fiftrum Graecadi-
üio,<rêi?pov, a <rda, quatio, crepitaculum
fignificans, vt ait magnus Etymologicus.
Dicitur & <rti?pov, per wMolliafiBra, di-
xit, non tam ob id , quod fiftra fint re ipfa
itiolliafquam quod homines reddant mol
les & efroeminatos.
Qtiid vult Me colormembns,&>c] Nu
da fiebant Bacchi fimulaera,inquitPhor-
nutiis.vt natu ram vini oftenderent, quod
arcana detegat.Horat.i.epift-
Quid no ebrictas defegnatioperta recludit,
Qimde caufa non immeritó viiiiim dici-
tur dulce tormentum , quod potentius
quam vllusequuleusaut fidicula; fecreta
«xtorquear. Vnde
Reges dicuntur multus vrgere culullu ,
Et torquere meroïquêprofpexijfe laborant.
Rubedo autem colorem fatis indicat,hinc
que cognomen Ignigena; habuit . Strabo
lib. 13. Habet enjm vinum ( vt refertex
Eratofthene Suidas) acquale cum ignero-
bnr ; vbi hominem fubierit,conturbateü,
ceu Libycummare Aquilo vel Aufterrvn-
de quoq; prosit ea , qua; latent in mentis
«celïu)& virorum animum in vniuerfum
«°ncutit. id eft :o7voiToi rrvpi 7o-ov e%ei
f-iVOf , I'vS- AV t't CUlfpCt êA.£»t KV[AOUm
«^ ojct Kl^XtiOStLV «AA @op»{, jyU vójot.
<Pi xgi HiKpviAtvA ipairi,0'josp9èv ix, ƒ e
ivtyw/ ttiLvt' ériyct^t vóór •
Cum Semeles de ventre parens &>c£t.]
Hunc verficulum cum tribus fequétibus
ex lib.x^Epigr.Grarcorum excerpfit Alcia
tws,tit,«y 9fw.TetMftich.0n Giscum Me
leagri fic Ce habet:
Ai vv[J.pcu Tov BctK^oy 'ir ix. Ttvpo; hA*9' Bacchus
ó Kovpot
                                         eur nym-
Ni'4*f» virip réoptit oflTi xvKtóf/.tvov, phti tem-
Tovvex.it o~0v r^upats 0pó^t*{ ipiKot. »v peradus,
cTe viv z'pyvï
Mio-yzffdcu , $~ify) 7tup in Kcuó//.evov.
Bacchus vt e fldmu puer exilijffet,in vndis
Tinxerunt Nymph* fordidum adhuc ci-
nere_j,
Hinc iunclus Nymphis efl Bacchus grams t
at ignem
Ardentem capies, hun c nifi mifcuzns.
Id Claudius Minos ita olim conabatur
reddere:
Nympha; Bacchü , cum ex igne profiüjt
infans :
Abluerunt.in cinere nu per volutatum.
Ideo cum Nymphis Btomius fuaius:fi ve
ro ipfum prohibeas
Mifceri, capies ignem vtjq; ardentem .
Frofilijt rapido cü Bacchus ab ignepuettus,
E/r Nymphis lotus puluerulètus adhuc,
Cum Nymphts ideo gratusfit Bacchus ; at
illum
Ni mifcere finasyigneus ttrdorerit
.
Bacchi natiuitatem & res geftas videapud.
Homerum in hymnis Bacchi,& apud Out
dium in fine 3.Metaniorph. Extat & Or •
phei hymni in eundem. Fabula fic narra- 5..,t-
tur:Iupiter captus amore Semeles,filia: re ■ *
gis Thebarum ,eam grauidam reddidit; na ' '"
quare Iuno irata.vteam demedio tolleret, "
formam vetula; aflumpfit, eius nutricis ,
adeamq; accedens perfnafit, vt experire»
tur.an Iupiter verè& ex animo illaro|ama
ref.idq; hoc modo.abeo aliquid magni pe
tendo, nempe velit talis & tantns fecum
concumbere.qualis & quantus cum Iuno
ne coniuge fiia confueuiflèt.Semele igitur
experiri vokns (v t funt mulieres illius rei,
prsfertim non2e,cupidilfims) fummope-
rè petijt.Iupiter autem Semele iurauerar,
fequidquidab eopereret daturum; ideo-
que vt iufiurandum iètuaret,illam flagra-
ti fulmine occidit adhuc prargnantem.' <n-
fantulum autem nondiim maturumpar-
tui.ex ventre eius fumens, femori fuo im-
pofuit,ac tamdiu fouit, donecmenfes ma.
tetnos completer, Ouidij verfus deortu
Bacchi hi■funt .•
ImgfeBus adhuc infans genitricis ab alua
Erij>itur,patrioq; tener (fi credere dignunr
efi)
Infmpttr
%».
<
-ocr page 222-
AndreceAlciati
144
fic cóm patria mea minor eflët, quam v*
caperet Philofophum > bonus qnifpiam «
fiue DeuSjfiue Geniiis.Atheiias.in locun»
fortunatiorem commodioremque me traii ($
ftulit, &ca:r. Torrö Bacclii rmtrices,vites .pil'1'
intcliiguntut , quas Lycurgus pcpulit
per montem Nyleron : quia confuetu-
do fuit afleruandi vini caufa admifcere
inarinam aquam . Idem videtur fentir»
Athenxiis Dipnofophift. 11. cap. j.quo
loco rationeni reddit, cur Nymphxdicaii
tur Bacclii nutrices,nempèquodaquaim
mifta vinurri augeat,& temperet.Priici art
tem ilii Iouiduasnutrices, Iunoni vnam ,
Apollüiiduas,Baccho plures attribuerür»
quödoporteathuuc Deum pluiibusnu»
tricum Nympharum menfurismanfuefa-
ctumefieac domuum. Referam huc lepi-
dum Coelij Rhodigini Epigramma,quod,
iiifallor,è Grascoccnfiuxit;
Ardentu Semeles audès puer excidit aluo,
Ardebatój -vno mater & ille rogo .
Et sbes nulla fu£ mifenfuccurrere matri.
At puer inflamis non tamë v/lus erat;
Ogygis occurrit,fed nonprius attigit illum,
Succubuit multi. qua Iouis ignis aqu& .
Ignis abit,fednon abijt •vis ignea prorfus .
<SJ«/£ cutifunim*. parcit, in ima furit.
Nympha igiturprocuUOpuerum ne tangi-
to,clamat,
QuifquH es;ignts enim ett, niprius im-
brelams.
Hinc fapit hic, liquidis ö»f.] Quod C-           j>
tiam admonebatPlato.Bacchum temulen Jlsf^.j
tum Deum fob rijs Nymphis temperandU p(fp
eflè*id eft.vinum aqua mifcendum . Huc ^'0^'
facitillud Plutarch. difputatione, An feni
regenda Refpub.Aquam niero mifcemus,
quo Deü furentem (vt cum Platoneilhic)
fobrio altero caftisatum temperemus-
'f                          t          jP \ fï                S /              N„
(Ci awriV TTAATCOV t7Tt 7Ü /XiyVVfAi IV r7tti0t
IS'cop ixpétms, {Acuvófj.tvov Secv tiipQ
QiO- VnpOVTl !?a)®pOvi£tt?d-M KOKA^ÓlAtVOV'
Idem de philofophis.qiii non minus litera
tis fermonibus condiuiit apparatum coii-
uiuij.quam vinum aquadirf.ila dihiit,*^
ÏitT'jv Tals Méo-cus Tov Aióvveov h Tctif
Nvupcuf x.zpdvruvTt;:nc minusBacchum
Mufis, qtièim Nymphispermifcentss .
Huc
pertinent Clicmonis verba ad Nauiiclem»
iib. f. Aïthiop. hift. apud Heiiodor. rjj
y.ot S"oKt\s
^ 7e ScufAovix fxaAtsra. avvti'
VCU ,TZV EpfAliv 7B &10VJ7UI avyKA^I"
J^p'Jai/, xgl Kaycov ij^vfffjut, 75^ ttÓti-i o~v
v&tujtiW'
ir- fiiitur femori,matern4qi tempora coplet.
Pomponnis Mela librödejfitti Orbis 3-cap.
7.de India Ge ait:Vrbium,quas incoiunt,
Nyfa cftclariffiraa.Sc maxima, montium
\f„aS Mci'os loui facenfamam hinc prascipuam
mons
          habent,quod iniliagenitum in huius fpe-
cu iibetum aibitrantur ede nutritum.Vn
deGra;cis aiitoribus.vt femori Iouis infu
tum dicerent,autmateria ingeflTu.aut er-
ror-Sic ille. fj.npii;autem,id eft .«zero*, co-
xam'feu femur figni(kat: hinc di<5lus cft
Bacchus Bacchus a Poetis Dithyr3mbus, Trctpd Ta
cur Di- S'uo 9óp£{/3twcu>i& cft,qu"d duabus ianuti
thyrabus exieric.hoc
eft,vtero Semeles, & Iouis fe-
dUtits. more. Quamuisalij Dithyrambum di-
ctumexiftiment,quafi Lythiiambum > vt
eft apud Pindaium , quod lupiter illum
aflinfretfemori, ac mox eo in Iucem pro-
dituro,inclania(ïèt:At/37 pi^.ynt,^.tj8i pd/x
y,a.
. acfi dicat-.Soluefuturum,folue futu-
1 -
           ram . Vel quod fecreta promens os dithy-
ron faciat; nam eidem loquacitatis ratio-
jie picam facram eflè prodidere . Plinius
eadem ferè, qua: & Poniponius narrat,
iib.6.cap.ii. Nee nou, iiiquir, & Nyfam
vibem pleriq; India; a(ïcribunt,motitem-
que Merum Libero parrifacrum.vndeori
go fabulae Iouis feraineeditum.Haec Pii-
nius.PIiornutus autem inlib.de Nat.Deo-
ïum fic inquit;Inuituseftfemon Iouis.vt
partnsimmaturus ad maturitatem & per
g7ft[/.v- fcdionem veniret. Quod viinim pedibns
Btoy Q\i<Ti (qnj per femora figiuricantur) calcatum
Kovdeor- ad perfeótionem feltiiiet. Primaemmbo.
t/t Bac- trorum digeftio& concoctio non eft vfui
(hi.
            idonea:vbi autem pedibus calcati fuerint,
promanat viimm, & perfectionem accipe-
re iiicipit. Prima viui concoclio fit tempo-
ris ratione per calorem radiorum Sotis fer-
neute c;ftu . Secunda fit pedum miniftc-
rio per calcationem , qua vitnim è botris
clicitur,&exprimitur, quafiid neceflarió
femorum vi contingat.Haótcnus Phornu-
tus. AfFeram,fi commode pom*m,qux Pht
lo Iuda;iishabet,!ib- Qupdomnis probus
liber.de Theodoro & Lyfimacho loqués:
Ciim,ait,Lyfiniachus pr&terea rögaffet,
mim & è patria fagarus eflit propter üio-
rum inuidiam ciumm.-refpondifleNequa-
quam, fed propter excellentiam ingenij,
quod patria minimè capiebat. üicut enim
Jemele Baccho grauida cum non potuiflèc
perrerrc vrerum,lupiter eam niifjrarus,
abortiuumambiillkj&inter Deos mulic:
-ocr page 223-
Emblemata-».
*4r
y&VttytuV. Videris mihifacra rei tcnere
of time rationem, qui coiungu Baccho Mer
cttrium,& órationis condimentutnpoculis
tdmifies,
Ehifdem lege quKftionem pri-
rfiamSympof.jHucfacitüUid Antinoi.ni
fallor, apud Homerum Odyff p.
•— oivos <fi rpcki /Aiï-.iilS'iï?, 'ós7t «^ a.hku;
Rhi.7r7n,o( tb/ /j.iv yjtvS'QViM ,(xn <£'' At-
ft/^a, 7rivx
Vinum Udit dulce, quod
Ö» alios
L&dit, quicunq; ipfum abundanter capit ,
neq; decenter bibit.
Acquxcaufaincufandi vini, iï_quisdam-
Oum inde conièquatuna yetp oivos toSjta,
££ï o S'/óvva-oaroiêi, 70 Sk' cip/.iTpov 7»s
foyicos, xyï To Tripdt. Kcbhas zyovTOS
tpipopcirScu
7"J d.Kpa.Tz ■ 'as S"' ip./j.iTpa,
tttvi}, ikapaTipsï f/.iv, ygini'iw yivotf
èv-
id eR: No?i enim vinum hoc,ncq; Bac-
chus facit,fed immoderatus pötus,t& vltra
quam decet, t& fatvs efi . C&terum fi quis
moderate bibat,hilarior quidcm& iucun-
de aiixietatcanimijdeqj nicerticia.Eftenim
compertumjeosqtii meraco vtuntur,rieri
melachoiicos & obliiiiofos.atq; interdura
furiofos.Virgil.
Baccbv.s & ad culpam cmfa dedit; Me
furentes
Cctattros letho domuit, Rhxtüq; l'holumq-,
Ut mugno Hylmü Lapyihis cmtere minatê.
Ponticus Heraclides Iib.De allegorijs Ho
mericis, ü perfpicuè docuit, citans illud
ex Iliad ^ cis TTOTi pcuvoftivoto ^iavvroti
T/SIivaUj&c.aiteiiim Bacchnm feu Diony-
fiitm fj.wo[Mvov appellatum a Toetajid
eftjinfanum &fui'entem,quod nimio vitio
iiifani liomines fiant.Hinc vereres merum
non fincnoxa biberunt, donec Staphylius
Sirrheni filias dociuiTet vinidilueiidi ratio
nem. Cauerüm quod vinum linguam i:n-
pediatjbalbrttiemq; inducat, Romgolira
Mercurionon vino , fed laftefacrincaba-
tur:quo volebant inteiligere , facundia:
quafi Jafteam minimeq; impeditam dulce
dinem; quod ipfum 11011 vbiuis, fed in vi-
co,quem Sobrium imncupabant,fieri fol-
lemtie fuit. Verum quia de vinivaiijs
erFeftibus fermo incidit, non puto me le-
clori grauem futui'um,fi plerosq; in fafci
culum colleclos liucarTeram, idq;ex ve-
iierand? antiquitatis moinimentis tradu-
<Socarmine,quod foifitan Pacuuij abauus
paienti fuo(boii; tnemotix) compofitnm
adferam pofteritateni tranfmifitjquodfic
fe habet:'• .v' '
Bisfex credatis Ejiecies funt ebrietatis .
Ebrius eft primus fapiens: eft alter opimus:
Ternusgrande vorat-.quartus fua crimïna
plorat :
Quintus luxuriat:fextusq\£ omnia iurat;
Septimus accendit ; bis quartus fingula
•vendit:
Nonus nil celat ,qt hêt fubcordereuelat.
Sónia dcnus amat-.undenus turpia clamat:
Ut ciïfitplenus "comvtum facit duodenus .
Da ligt der Haas in» pfeffer. lm anderen
findt mans .
Torreiab igne icciir) Horat. 4.Carm«
Connffiabere maximi ,
Si torrere iecur qunris idoneum ,
Idemqj
____. rneum
Jteruens dijftcili bile tumet iecur.
Vide Atlienaiüm io .Dipnofophi't. cap»9.
Plin.lib14.cj y.De Alexandri wnolétia .
Sednunc me ilocms, &c.~\ Non fat fuit
K oiiea-
:%
i'%J' dior fieri folet. Theocnttis Eidyllio ij.a
%y,P' Baccho dari hominibus lauitiam &doIo-
V* rtmair;..
o/et S'ttbvvasos JW mi'péufl yipUA \Kffl
ayjjos-
Apud Euripidem Bacclii verba fiint inte-
rit'um minitantisPeiitheo,a quofecotem
ui fenferat: Agnofce Dionyfiumfilium Io-
ttis, quifi eins auBoritatem Species , Deus
efi ■vehementifftmusjdemq; hominibus mi
tijfitnus.id
eft: yvóxmcu cf'e tov Atïs i\ió-
VV70V > OS -TiïipvKiV tV SihH 6s5f £hV07&-
fo; , *£vSpcÓ7roi<ri <T' »7riaTA7o;- quod di-
ftinn eft pro moribus vteininni.-qui enim
fapiunt,eomoderate vtuntui: qiiifecus ,
fui'orem Bacclii fuo non Ietii malo expe-
riuntur.Et id explicant duo verba.p^o//.*
Ksfi d'y9os, ex ve'rfa Theocriti a nobis ad-
duifto.-quoriiiu prioris a Marone vis expli
caturad finem i.AEneid-vbi dicitur, L&-
f'tix f,acchusdator.vz
Hefiod.z.Operü :
^ipd, Aiovvfju Trohvyifito; . Horatius ,
Ode 14. x.
_____mero
Tinge pauimentum fuperlo
rfc-]
                Pontificum potiore cocnis .
Trifti autem homim & mcefto Plaucus
tbriet.ttts
fyecies .
'V
D'bendum nioner, vrbilem dihtat. Et M.
Tullius 3.difpuc.TufcCaiicem nuilfiin-
l'"gendume(fedicit nefciocui, vt plorare
deflnat: ha;c qmdem de altero veibo yip-
t**i
alceium verój ét^oyiienipe > dicitur
-ocr page 224-
Andrece Alciati
i^\6
oftendiiftincommoda,& a:gricudincs, nifï
Vivtt quo remedia quidamadhibeantur-Preceptum
moda v- itaqjeftde vino temperatè fumendo,nimi-
tendum , riim vtquarta pars aqua: fèmper immi-
fceatur. Q_uod tarnen prajceptum pro ra-
tionelocorum,tempotum & perfonaruin
ad tviHKeiHV reuocaiidum eft . Prouerb.
Bpifcytbi(are. Athenajus io.cap.8.&lib.
if.capif-
Quadras Qufdrantem addat aqua &c] Qua-
drans eft certia pars a(ïïs;fumiturpro va-
fe,quod tres cyathoscontineat. Si vis (iii-
quit) fumere calicem vini meri, adde il li
tres aqua: partes. Calicem autem procya-
Cytttkut. th0 pofuit.Cyathus autem idem eft,quod
vncia.'iïcq; conftabit fenfusiuxta Heflodi
prajceptum.quoadfrugalitatemadhotta-
tur homines,lib.i.Georg.
KfMiie t' a&vis- Kffi. cb?roppun lh' «3«-
Kaurof
Tpti vJ"ctTO( ■TTpO^iHV , TO /ê TlTApTOV
h/Atv oïvv . id eft :
lotibus ex liquidis femperq;fluëtibus adde
Tres, lymph&partes,vini non amplius vna.
Hmic miicendi modum nouattigit Chi-
liadumauror, in Piouerbio, Bibe quinqy
ttuttres,autnequater.
quem vide. Neq;
Ccelius Rhodig.Iib.i8. cap- J9.quamuis
mulra vterq; denini fymphonijs adaqua
dodtifllmèdifputauerinr.Eft & epigram-
ma G»a:cum Hefiadicae fententias conue-
niens, incertiautoris :
Vinum ~B*x%*pztpovttptnv, o ^t« ttoKu , [tW
vtmifcm . i**W ; „          , ,
dum,           tft yctp n/MTtitaiTiot, vftetvim.
ytuptt KpiVO.lX.tV1i tpin VV^M; VtT&p-
to{ cbuTos,
TÏifjtOt *j ^Ct\ct(X.o7{ SS7 f Ï70l/U.Ó7tt70f.
♦5<Tt TOKUf <ZlVt<i<rHlV, ItTiïpctWTCU fiiV
tparete j
CctTTTiffiTCU <ƒ*' Üirvp ytiTovi Ta QavÓTK-
ideft:
Nee minor efto modus Bacchi, nee largior
Aquo :
Jtinc meeror mentes occupat, inde furor.
Quartus tres fecum Nymphas admittere
gaudet:
Sic thalamis aptus ,coniugioq} venit
Gaiidetadmixtus tribus Nyinphis quar
.
tusipfe;
Tuncenim thalamis f id eft .ingalibus
amoribus) prornptillimiis.
Atfi multtis fpiret,euertetquidë amores,
Mcrgeturq; fbmno vicino morti.
Nee nimio ,fed nee mmïmo vino vtere
prudens :
Inde do tor venit,hine caufa furorts erit.
Gaudet enim Nymphis mixtus tribus ejje
Ly&us ,
Delicijs thalami qua rationeplacet.
Immodicusfifittteneros exoluet amores ,
Vtfiat morti par grauis indefopor.
Sic autem vertit Vrfinus .•
Sumere necnimium Bacchi valet optimut
vfus »
Nee minimum-.hinc meeror prouenit, inde
furor.
Quartus & ipfe tribus Nymphts mifceriev
optaty
Tune quoq-,fic thalamis conuenit illt
magis
.
S<» nimius spiret,placidos auertit amores,
Atq; fopo.rmorti proximus indevenit• ,
Huc facit iltud Bafllij : Nullus ex aqua: M
potu crapulani fen(it,iuiiliiis vnquam ca- ƒ*'
put doluit aqua grauatum . nullus aqua;
potoralienis pedibusindiguit, nullius pe-
des ligati fuut.nullius reddita:murilesma-
nus aqua irrigata;.. Sed ha?c omnia tauti
non fuut potatoribus,vt propterea hydro-
potajeflè velintr quin potiusexcfamant,a-
quam circumagendis rotis molendinatum
efTenatam,& vehëdis nauibus,non vt fitim
pota tollat; (ïcut Cyclops etiam indigna-
bundus excIamat.-^yr/Ae acte riv eivov i<srt-
"Xiite vfreop.
Et alius:Apagefis,/?*Tp«^o/f
iivoyoHv o-t J*fï,ad eum, qui plufculum a-
quae mifcuerac vino. At non recurdantur
liolidi ifti » primajuos in mundohomines
ante diluuium praeter aquam nihil aüud
bibifle ,& adextremam feneclutem fanos
& robuftosdegifle. Hacegoputo ratione
tigtides Bacchi currui iuriftas a vetert-
biiSjVtindicarentmoderatü vini vfumfii-
rentisanimi faiuitiam cohiberc. Habetau-
tem ille fodalitium & fatellitium tale .*
Kamqifolet teneros contemnere multus a~ ¥qther&,tigres,Bacchiï,satyriq; fequu/itun
In -vino feritas, iurgia,probra, Venus ,^
SieenimZeno Citticus hilarior incomn-
«iofaclus,quam vt eius natura ferret, (e-
uera illa quidem & Philofophica ,eius rei
eaufam quaitentibus dixit,lupintim quar»
quam
mores ,
"Etfomnum morti conciliareparem .
Vini menfu ra optima,qu'? nonuimia,neq>
minima:
Eft enim dolotis cauila, vel iafani*.
-ocr page 225-
Emblemata^.
x47
O" H<rwiivTi{ oi trópot KiKKwpxivot
O'iKeiS't@*,M£kwo <PiTtT*p?osix.trt
MfJJèTipif ir' «AA.' vfiptas • 9 JV "Ti (Ar
'É'x.Tot S'è KÓifiay ifi^o(jL9{ vTcnrietf'
Ö'yS'oat
/e KKnropoc èJ^èeyyctTot^Mf-
HÏKttrof
«Te fj.&\ii<Lt . «rê k& fiaKKetv
■7rot»v #
<voKÖ{ yè.p Ht tv /AlKpM' iyyèiov %}>Scit
V7roffKtKi{ti
pa.ro. rout wèfrotKQTtLf.
Qrnss verfus fic vertit Ferdüiandus San-
dtius.Francifci frater, & laborum comes
iucundi/Ilmtis;
Tres namq;/ohs bibere er At er es mtri
Suadeo diferttsifanitatts mifceo
trimumtfecundum vero amoris ae toch
Dulciafoporu doria pr&bet tertius;
§{uem perbibentes,fobrijfi dici attent,
In teBagreJjus dirigant§hwrtus tarnen.
Omnino non meus eShqum eft iniuri*.
:
Quintus refert clamorl: at ebriit arguit
Sextnsdacejfit feptimus; lites mouet
Oéiauus:ir& nonus eB:decïmusfurit,
Et tela torquet-^uaq
; parttü in vafculum
JEffufa -vini copiaiuertit virum .
Perimiltiè veteribusvino in totum abft -
nuetiint, fcd in primis facerdotes AEgy-
ptij,quiijdem reges fueiunt : reperio ta-
rnen vfos fuiflêvino in Deorum cxremo-
nijsjvt tradit Hecatauis,non rem quidem
gratam Dijs cceleftibus oblaturi, fed gi-
gantiim criiorem.qui in Deos ptignafleiit,
propinaturi:fibi enim perfualérant,vitem
ex fufoin terram gigantum fangnine pri-
nuim pullulaflèi vnde & amentiam,&fu-
rorem iiiefiè vino credebant.
Vltra- alttcer, mox ebrius > indefurit]
Gallis vereribus non ebrietas modo (ed e-
brietatis comes rixa & concertatio a Platö
ne i alijsq; quibulHam notattir. Inciiius
culpaïlcicietateni Germani nollria Corne
lio Tacito vocantur.pariq; & viuolentia:,
& contentioiiis appellanrurnomine; fice-
nim ille: Aduerüis fitim noneadem tem-
perantia ; diem noclemq; contiiuiare po*
tando nulli probrum . Si induliêris ebrie-
tati, fuggerendo quantum concupifcunt,
hand minus facile vitijs quamarmisviu-
centur.Crebr£E,vt inter vinoleiitos,rixa: >
raró conuitijs, fsepius ca:de& vulneribus
tranfigiintin-Ha:c Tacitus.Mcroini lege-
re me apud Firmicum Maternum,auflo-
rem non poftremi nominis,libello quoPa-
ganotum enoies conuellic : Lycurgum
K i Thra-
»)iiam amamm , aqua tarnen moderatum
diilcefcere. Primus Pfammecichus , rex
Afigyptius j men/Is vinum adhibuit, Led
certa menfura.
Stet citra heminas] H'ptiv», dimidium
fextarij fignificat. De quaita Prifciauus,
fiue Q^Rhemnius Palajmou:
Atcotylas qxas,ft placeat,dixijfe lieebit
Heminas: recipit gemintu fexturiui vnus.
Qui quater affitmptus üt Graio notnine
Choenix.
•Significatautem vltra médiocres monfu-
ras nihil adijcienduni, vel fobrijs menfuris
vtédum.Neq;enim Grjecorum veterum,
bibacitateinfignium.aut Germanorum no
ftri huius temporis confuetudo probanda,
qui inter coimiuandum potaiido certent.
Carolus Magmis lege olim vetuit.De quis
alium ad bibendumproUocaret;ebriiimq;
in exercitu aquam in pofterum potare có-
pulit, ipfetemperantia: pulcherrimum c-
xemplft exi(tens,cibi potusq; parciiïïrous.
Atq; etiamSparU mos efi laudabilts Me,
Vt bibat arbïtriopocula qttuqifuo .
At mme alia lex.imö confuetudo illauda-
bilis viget, qua: fic habet: i" iri$i, » aV/-
•Sv. Sauff, oderentlauff, o tempora?Quis
verö Scytha atit Thrax immaniores leges
pre.icriberet?Sedhocpanim ett.nifi dieat:
Aut bibe.aut hunc canrharum.quatus eft,
in-caputimpingam tnum.& ita non raio
ex compotationefït monomachia:ficer.im
afluefafti (fcumauis,a fuciadi) funt.Do
mitius Neronis parer,omni parte vitas de-
teftabiüs, documentiim furoris fui etiam
hac in re edidit,occifo Liberio fuo.honefto
viro.quod potare quantum iubebatur.re-
cufaret. Alexander Macedo Promachiim
bibaciilïmum hominem,in vini certaminc
■vtöorem , ralenti corona donauit, tribus
tantum poftea luperftitem diebus:ipfe rex
ad duoschoas, feu duodecim fextarios (ö
tegiam & egregiam Jaudeni?) proceffitj
tïteri cuiiftijvnus & quadraginta,erfufis
^ifceiibus propemodum /pedante rege
Crepuerunt, & potaudo fpiritumcruc}a-
Ueiunt. Sed placet Eubuli Comici,quem
c'tat Atheuxus, legem conuiualem luie
Spponere . Loquitiir autem Bacchus vt
wiMrerictpygis.
^pHy^a/j (Jióvote Kpf-rnpcts tyKipetvvija
*°7t év tppovSo-lv •
TeV /xèv vyieïett é'c*
O v Trparov tKTrivvo-i ' tav H ftuJtpov
E                       ' ft **                    \           i            M "
pwTos, u<yovns 7É-7(>y rpiroy f vryx
V
"ia.
IS-,
Germani
a Tacit»
taxati .
S
-ocr page 226-
148
Andrea? Alciati.
Thracium ideo vites excidi iuffiflè , quia
■vinum in Thtacia infaniani furoremque
pararer.-quó pertinere putoinitiuni Odes
Hb.i.Carm. Horat.
Natis in vfum UtitUfcyphis
V Ttignme,Thraaim eft-tóllite barbxrum
Mörem, -verecundum&BacckHrti
Scmguincis frohibete rixu.
E&rieU-
Qjia rarione ttiam Aftyages apud Xeno-
tuftigilla phontem, cüm Cytnm rogafl'er, qiiam ob
tio a pue- eaufam a \ino abftinuifièt intet coiiiiiiian-
deuorari. Admirantibus mentis fttiporena
vniuerfiSjqui intereos videbaturnatu gra
dior:Ego,o viri Tritones.inquit.piajfoi.'-
midine infra thalamos me conijciens in
imo iacui. Cumqjamplius delirareanim-
aduerterentur, dimittuntiir abignofcente
magiftratn, commoniti graiims, cauerent
in pofterum inuitationem eiufmodi brii-
talem.Atilligratias agentes:Si, inquiunt,
feruati ex tam procellofis vndis poruim
fueiimus aflècuti,inter marinos Deos vo-
bis,vt feruatoribuSjin patria ftatuas erige-
mus. Hinc non fruftra dicit Salomon >
ebrium fimilem eflè dormienti in medio .,,
mari. Ebrietatis fosdam ac deformem fa- Ebt'
ciem ita fuis coloribus depinxit D.Augu- tU '
itinusiEft blandus dxmon ebrietas dulce go ■
venenum,fuaue peccatiimjquam qui m Ie
habet.fe nou habet ; quam qui facit, non
facitpeccatitm,fed totuseft peccatum.Et
alkis belle , /j.z$»v W&i [j-mpÓTriKtvrat
■AAX.aV'hmc
enim ceucolonia.'omnium A3
gitiorum deducunttir. Andiamus Lucre-
tianam, vel illam potius expreflamcfïigie
cbrij contemplemur :
____Hominè vini vis cum penetrautl
Acris,& in 1/mas. difcejfit diditus ardor ,
Cafcquitur grauitm mèbronï.pr&pediuntltr
Crum vacillanti,tnrdefcit lingua, madet
mens,
jSant oculi; damor,fmgtdtus . iurgin gh'
leunt.,
Ifocrares ad DKmomcum aicbat: Cur»
mens a vino opprimitur,k!em facit quod
currus.qui fuo& agitatores aroitsrunt.Seu
vtalius dicit-•
fertur equis auriga, nee audit currus hü"
bentu *
Pittacusolim volebat ficinusebrij dnplt-
ci pceiia piiniendum efiè.tumq-uod fueijf
ebiius, turn quod ex ebrietate facinus ad-
miferit. Mitius noftrr, ICti, cjui damnuru
ab ebiio datum non. aliter sftinw1'?'1
rotfaket.
diini,qiiiaraetucrem,inquit,ne in era te ie
liiixta venenaeflentjcCimenim tu ad nata-
litia amicos adfckiifti, facilè obferiiaui ve-
nena mero mixta.Sed quo tandem modo ,
jliq'ttitille? Videbam enim vos,ait> ncque
mentis ïicq; corporis eflTe compores. Pri-
miim, q\\x dos pneri facere prohibemur,.
ha:c vos faciebatis: Omnes enim clamaba-
tisfimul dicebatisq; inuiceni nihil, cane-
batis magnocum ridiculo, & cum canen-
tem non audiretis, in tabatis optimè eum
canere . Et qui&q; veftmm cum de fuis
■vinbuslcqiieretur,rnox faltaturi furgeba
tis.cum non modo ad numerum laltare,
fed ne ingredi quidem poflètis, eratisque
omntnoobKti,& tuquod rexeflès, & alij
cjuod ipfis imperares . Ebrietas nimirum
cftilla Circe, homines kiafinos» porcos ,
canes, & leoces conuertens. Quid enim
fimilius cani.fuijdeniq; infano & fnribun-
do homini,quam cbrius > Qua de re au«
diamus mitos Diaboli Iufus > imö Tragi-
come,diam quandam^quam quia neq; pro
tritam,neq; vulgo notam exiftimo,age re-
cenfeamus.Autoreft Timanis.fuillè Agri-
genti dorriii quanda,cogiiomento tpiïipn,
id eft.T>>re»zc?»,euentn tali.-Adolefcentes
aliquot Ülic conueiiisutes, conniuium hi-
laiius agitabantjmox, vti afiblet, cum in-
caJuiiTent vehementius, ita decuffi mente
funt»atqs externati.vt in ttiremi feopina-
rentur coiiftitutos.mariq; altiüs exundan:
te hiemem ingruere atrocem-Pioinde ve-
lut naufraginm veriti, egeftis quae intus
effent nauigium fa fturi Jeu kis , vafa om-
nia, & quidquid vino feruidis primurnoc-
£iirtebat,in viam, ceu in mare feftinanruis
iac~bare adoxti funt,accurrentibus bincin-
de.,qtjw proieöadiriperent.Infeqtienti die,
vbi affuit niagiftiatus, facram iftud coar-
guenSjcCim illi necdum fatis edormifièut,
isfpöderejfemortis metu praïoptafliqua;
'mnaui effent difpeidere , quaai fladibuï
tnptni. e~
brietatis
bisl.orm
•-
cenfent,ac fi quadru.pes id feci.H"et.l.fed &
fi.S-I.tF.ad l.Aquib Autcafu alix]uo ablcj;
fafto perfona: coutigilfet. l-.vlt.iu fi- «• '-e
admkiift.tut.quod pluiibusdifpiUat Eer-
dinandusVafquiuslib.?.. Iliuftr. contro-
nerf.cap.95.num, 31 Iuluis Clar'JS 'lb-5'
Sentent.§.fin.vetf.Prxteiea quairo. Anto-
niusGomezius lib-3 - Variaf.ietol.cap.l-
num.73- Didacus Couarruuiasw Uem-
fi furiofus^e homic-pa-rt-j- mh». J-& *■
lacobus Meuodiius dcarbitr.ludjc-lit'^-
-ocr page 227-
Emblemata...
49
«ent.4. cafu 3Kf.adquos leftorcm huius
cupidum' ablegatum voio . Hiftoriarum
•nonimeiuis prodituni accepimus,CJeome
nem Spartanum apud Scythas vino in iu-
faniam veifnm,quod cü eis voluiiïetcon-
tendere latgiore vini potione • Huc refer-
rem prouerbium , Nemo cantat fobrius,
nifiellèt omnium inore.vimqueeius tene-
tent vel mediocritér eruditi.Certè vt qua:
f, ' fupra funt a me adnotara, hoc qualicum-
i/*c"% 1ue auclario locupletem.reperio Thraci-
C' t>ir~ bus in more pofitunvfuifle inconuiuijs
}[ki. pisliari, feque inuicem vulneribus defor-
k'** mare, tefte Marceüino Amm. Qua: verö
\.krlts adduximus de Thrace Lycurgo.l urnen ca
tJ^fe. P'ent ab Epigrammatario Graècoanony-
'. mo ; cuius hoc carmen ex lib. 1. a,viïo-
T/V wor' a.mi'ïsas èivcrpitpov oy.pa.Ka.
(ètL&yo
u
At tip êLijLTlKivn KKtiy.aTOi i%i7&y.lV.
yjïKio. J'i ïvtpStis
, yayAPts Cdhiv , at
<*i/ oS'trcuf
iiw VHtrafiévoit riy.iS'a.ifjrx.v/Sa.ho!';
mi oj <Pióvv<roi <Lvé.p<rio$ cla. Kviuspya,
Ótt/ [Atv dv£oy.éva.v ïePitnv ivppo-
<rvva.v.
Tov S~i ya.p a.v Taya. rU S'ia. ^a/xarof,
» irpoi Aot^dt
vhv9tv, H yotpcj wjS'iq; èVjjê Kvaiv •
QuaU'it poeta , qua ratione quisadeo in-
confideratè vnam vini altricem immatu-
taro Bacchi ex vitis palmite abfciderit: la>
bra aurem conitriftus (lic enim qua! funt
irnmatura.fum eadem acerba,proindeque
labiahebetant,& conftringunt) humipro
iecit, adeo vteflèc viatoribus femicome-
ftum pu tarnen. Imprecatu r itaq; illiDio-
nyfium hoftem.ficntiolim fuit Lycurgo,
3>ipfam crefcentem extinxerit lxriria (is
eft Lycurgus Thrax,qui qct vites abfcïu-
di curaffèt , dicitur a Bacchohoftiliodio
perfecutüs, vt eft apud Hyghnim:) Nam
hunc fortè per potum aut ad cantum ve-
niflec, aurcu raducluofe folutionem ba-
buiflet. Si quis caimine idem roalit, liuc
appono:
Quis temere hanc vtiam teneró de corpore'
matris
Aufus vefana efi dijfecuijje manu-
Sernejamój via mediaproiecitMcerbus
Qupd trislifenfu Brinxerit ora fapor ? '
Infefius fit Bacchus èi,velut ante Lycurgo,
Vt qui nafcentem fuftulit JEuphrojynem,
Hancqui libaffet quonda,velludere ver/u.
Vel poterat cura foluere corda gmui.
Cui poeta: non bene fano refpondit vit
muInfciusPierius Valeiianus, hoc limato
hexafticho :
K£\o( apisivad,; x,' o'ipoTpóipov oyfO,ica, i>'teYu re.
S-'/?V ' ■. <„       , *\        fanfio.'
O $■ /S*Aê To t?zv[ia.hov r.fj.id'a.i ; yjb-
Khnyara, 7' it'rT&i/.iv i$ ohovs Rha,sèt
o,7tc p/£ws-,
O'V Ttiv av^ojj.ivav ïaBio-iv ApponvetVt
Tov
eTê rh èivo@a.p»{ <Pia, 'Tvcé/s.a.Tas , i!
'ïïpOS B.pYiO. ,
H"auS' om >iy' a.inxTo.^jt KÏKnQi Tpi-
•7T0V ■
MaBe animis quifquis vinum hoc immi-
tefercfus ,
Allifit putri -vile putamen humo >
Ramosifc & planta tota ab radice recidiu
Atq; ita glifcentem fuftulit Aphrofynê ■
Namq; aliquispoto hoc vino grauis ijjet
ad arma,
Aut decoris poter at non meminijfefui.
Huc peitinethiftoiia quam Hyginusre- learius
tulit delcaiioa paftoribus interfec"lo,qui cur occi-
yinum fibi a Baccho datum cum ijfdem fus.
dedifl'et, eoque facliebrij concidiflènt, &
fibi venenuni propinatuni fiiiflê putafsér,
eumfuftibus interfecerunt. Reperioapnd
Tranquillum in Domitiano, edixifselm-
peratorem , ne quis in Italianouellaret:
quod enim fummamquandarh vini vber-
tatem,frumenti veiö inopiam videret.exi-
flimans nimio vinearum ftudio aruanegli
gi, cohibuitnimiam hominum circa vites
vel ctiram,vel libidiuem.Iuffit etiam vine
tainprouincijs fuccidi, reliclavbi pluriü
parte dimidia.Et hare ferè ille. Sed Philo-
ftratusin Apollonij vita caufani eam di-
fertc tiadit j quam fupra pofui, nimirum
edidti caufani eam fui!se,quód in Afia pr^
cipuè homines vino nimium indulgentes,
ftd+rionesexcitaienr •
Res dura h&c nimium~\ Seuerior h^-c bi-
bendi lex.dixeiit aliquis: dura quidem ijs
potiffimum , qui fibi omnia effiife Iicerc
voluut.
Suntpendulagutturaj Nullus eft , qui'
nonappetat vim delicias, neq; itadiltitr,
aut itaangnftis poculisrfacilè enim fluit,
& {ponte fuaillabitur, nee opus illud per
manicam Hippocratis percolare .
Heufacilè commoda &c.~\ Qua; com-
K 3 moda
-ocr page 228-
.Andrea: Alciati
lyo
rnoda funt.vel quse ita patantnr,non faci-
lè nobis ac.iduut: nam fumtoha, tak*,-
Kè.,arAua qu& pulchrct.
qua: verö funt in-
commoda.vltrö veniuut,etiam nonarcef-
fica. De quo iirfra proprio loco .
Sa f i s multa de viai vfu Sc abufu
his tribus Emblematis palfim attuliflè vi-
deor,& lubens hic oratioiiis curfum flfte-
rcm,nift eflèt quod vehementer me torque
rct. Cum gemitu &fremitu,cum rubo»
te & pudorehic tecordor iuclitajnoftra:
Germa:iia:,cuius TrohvTroflct. reliquarum
natiomim orefcedè craducitur . Trium
Furiarum mentionem facitint Poeta:, ego
quartam adiungo,&do principem locum
in theatro flagitiorum Ebrietati. Hic iu
med o Europa: fedem ftabiliuitiatq; adeo
fubdidit olbem noftrum, vtqiiamuisalijs
quoqjgentibusimperet, Germanosfolos,
peflundex calcaneo , & compedibus inie^
ctis trahat inuictos olim populos, qua
vult, Babylonica meretrixciï philtro fuo
& intoxicatacaüce . Non fauiior peftis
vifaeft , non atrocior hoftis graflari; nee
Romana potentiaita viies noftras contri-
uit.vt hxc . Frax-tuiniam hinc &imbel-
legenus videniui',decu(To prifco ilio robu
ftatis & fottitudinis rlorejdenigracomiU-
taris gloria^quajfolennis quafi Sc propria
fuitgentis noftrx, fplendore acluce; con-
uerfisiu erfeminatam quandam ac turpif
fimam moJlitiem, virtuium heroicarum
clarillïmis infignibus.quibusfulferuntata
ui pjoauiq; nofhi , peculiari nationisge-
nio j conculcatis vidtoriarura palmis» &
triumphali laurea de capitibus turpiter
abiefta. Vitteis bipennibus, & exarg-nto
aut opeie figulino confeftis gladijs itur
nunc ad pradia;cantharus> lagena,trulla:,
carchefia nunc armant vicosjcoronam au-
fert , qui vibrat haftam & quatit fortius,
ampborale poculum fcilicer,aut craterem
tricotigium.aut orcam balneario labio ca-
paciorem . Vexillum fufpenditin templa
Bacchi viftorinhac palxftra, cuius aan-
qnam /ïccus gurgulioin dolhim ventris
trafmittit,quod nee boniscaperet vterus,
aut elephanti. Profterni primumintali
conflictu &occumbere,probtum haberiir
in fummogradu » & dedecus vix Rheni
abluendumautlftrifluminibus.Vltimuni
arena excedereites tropha;o& aren digna,
quam Faftis & Annalib us inferas. Nee lau
dem folidam mwetur, nifïqui calceos,- &
matiilas incniftatas fquammis fuis & con
cretafalfugine,nouit exhaurire , & reuo-
mere ftomachofaftidientejiiifi refundateö
dem liquoreni in menfam aut cyathum ,
femicofium iam & innatantem turundij
ciborum ac crudis fruftulis, execrabiü tut
pitudiae . Quem ex arte tarnen & aulica
nefcioqua vrbanicate traduftum morem ,
non verentur pleriq; Saxonica: cuiufdam
vimiris, & Pomerana: nouoinfïgnireelo-
gio. O gigantes'O Achilies & Heifloies?
O monftraniihiïö vtresïócloacas > Ho-
minibusne vos comparem, an bcft;js?imo
nebeftijs quidem . Namquis vnquame-
bciofas viditbeftias! C^uanro igiturmeliot
afinus & canis,imo qiiüduis brutura, (luc
efTejfiue bibere necedè (it.modum iiotiit,
nee vltra quam eft opus progrediuntur,
licet multi cogant ? At ebiiofimerumca-
dauer& fcetor funt.
Vt bibett haudfniens.vd edat, iam ventre
repleto
VerbertbtM cogi beflict nuUapotefl .
Ergo homo deterior long} eft (fateamur o*
portel)
§tyi bibit haudfitiens, qui vorat ante
fatur.
Violentum fanè hoc mali genus,non infa-
me folum & abominabile, quod fubucrtit
naturam,aoimorum corporumq; lues prg
fèntiflimarquod ingenij neruos debilitat,
frangit vigorem,& quidquid ineftluminis
obfufcatj ac deufa obducit caligine: quod
fuccum iuuentutisexhaurit.fugit coloié,
perimit formam.vultus facit laruisacdia-
bolicis fpeftrisfimiles. Manuum tremor
hinc& titubatiojvertigo cerebri, mentis
anxietas,rerum obliuio, mors memoria; .
Hincjgiaueolentis halitus matutina me-
phitis.oculorum tumor Sclippitudo, rii-
ga: frontis,pufl:ula; & furfures.nafïmarci-
(' pyropi,genaependiila5,(cabies membro
rum 8c contraftio,malè confiftens pes.va-
cillans lingira,furia: nocl:is,fomni trepida-
tio & metus. Omnium vitiomm haec ma-
tereftiiurgia feminat, casdesgignit Sc ho-
micidia,raptusradulteri3,ftupra, tumul-
tus.bclla . Qi^ae poftquam radices altms
egitjquo magts euellitur,eó firrnius hx-
iet:toxicum anim? & aconitum.quo taaa
mens, velut afphaltico bituminepigrum
lentorem trahit & glusen igiiauia3,vt ftu-
pidis (ènfibus, & vecordi fpiritu ac fter-
tcntCjtota lagueac,fibim«ipfa gtaue onas
Difficilix
qits. pul-
chret-i.
IV.
ei»,
mlfl'rt'
ch/
les.
Ebriela-
t:s dete*
ftatio .
ebrh
tü >"
Nouu ge~
ma eert»
■mints
.
-ocr page 229-
^■^■■^^^■■■SSsSHi
Emblemata.)
ryi
ac farcina. Non fic fumat clibamis aur
furiuisardens, vtftomachusebrij ; & pa-
tentis fepulchri fcetorem libentiiis quam
cloacam gutruris feras; fulphur & naphta
«ter ronchos efflat titio inferni. Sed cor-
nua fumir,& contra me infurgitbibonum
&ebrioforumcatcnia;tali fe radocinatio-
ne excufans .•
~Bixcund.it terra patat,
Hanc arboresq;potant.
Et potat &quor aurcu,
Et tiina pet at xqttor,
Ipfumq-j Lima lJbtzbum :
Quid ergo titfodalu,
1'otarc me vetabu r
Rectè vtiq; fi madidi ifti gulones aquam
liquidam potarent.non refrac\am feu ex-
tillatam vite. At diim contra certatim fpu-
niantes hauriant pateras, plenoq; fe pro-
luuiitorejnftuutum iiatiualefalliinc,fal-
Jiinturq; & ipfl crebro . Erubefcat quis-
quisparticulam habec Cmx mentis, dege-
ne rare in hoc nefas, qua; voluntariaeft in-
fai)ia,qua mentis ftatus concuritur.profli-
gaturcorporis valettido, patrimoniaatre»
runturjcuitis vrbum & pi'ouinciartim
cxcidiaac mina: comités fuut . Ageduni
euigilemus aüquando.viri popuiarcsjabdi»
cemus tetrum hoc vitium ac flagitiuin,
hanc tabeiii & Iabem,& parum fupererit,
quodinnobis carpant , deq; noftra lande
decerpanc Gcrmanomaftiges. Ni parueri-
tis.alca voce intonabo,o£ÜT«V 7ra.rpiS"o(
Me miferü.ipfa fuaGermana modeftiafede
Exulat,& litxiis virtutem eiecil auita.
.
Iuuat eriani velut in fpecula aliqua coufti
tutum,vnde non folüm Germani.fed vni-
uerfi populiexaiulire me po(Init,prophe-
ticum illud proclamare:Va furgcntibus
fmnrno maries-t potum inebrinntem feBcn-
tur
. Huiiisoraculi turn praifentes, ttitn
pofterosmeminillè voloPÏura dehac ma-
teriaqui cupitiVideat Prouerbium,Vi»#»»
caret clauo:Sc,Vinum fenem etiam nolen-
tem /altare impellit.
Platouem }. de Re-
pub-& iS.delegib.&c.PJiiiius quoq; de fu
giendaebrietatefufum orationis riuulum
exprompflt Iib.14. toto cap.ii.
Grameru.
EMBLEMA XXVI.
K 4
-ocr page 230-
AndreaeAlciati
IJ*
f^ RA MIN E AM Fabio Patres tributre corollam»
^ Fregerat vt Posnos Hannibalemque mor<L».
Occulit inflexo nidum fibi gramine alauda >
Vulgo aiunt ifullos fic fouet UU fuos .
S at urn o Martij facrum, quo Giaucus adefo
Polybides tfaófm creditur ejffe Dsia.
HU meriio arguitur nodü tutela falutfc '
Herbag tot vires h&c digitalis babet.
COMMENTARII.
VI & i venerabües & togati locoemi-
nentiori confpiciunrur , qui alium
habitu quoq;pacificoindutum graminea
corona donant,quam eius capiti imponere
videntur. Iuxta è gramine alauda prouo-
lat.Eftautem alauda paruaauicula,qu£in
Aimmirate capitis apicem habet;vnde etia
galerit3 dicitur.vt teftatur Pli:iius iib.n.
cap. $7. Titulus Emblematis Sandtio nou
placet. Quorfum cnim gramen.quod ad
aliud eft, apponatur pro lemmate, ac non
potiusillud ,quod per gramen fignifica-
tur?Reponit igitur ille ritulum -.Tutela,
&falus.
erat, quo loco obfeflbs feruafièt aliquis »
Summum enim apud veteres vicfroriajfi-
gnum fuit herbam porrigere viótos , hoc
eft j terra & alcrice humo , & humatio-
11e etiam cedere. Idem Plin. deelephan-
tc lib. 8. Mirus pudoreft , vióhisque vo-
cem fugit viftori s , terram ac verbenas
porrigit.Itaq; herbam dare, fine porrige-
re gramen,eft fefe fateri victum.agnofce-
re viclorem , praefidij & falutis auftorern
reuereri . Antiquitusquidem,refteeodein,
Plinio,nulla corona,nifi Deo dabatur-Sed
demum vt in generofis virtus crefceret,&
ignauis roipor excuteretur , diuerfa vete-
res excogitauerunt corotiamm genera ,
proutcuiufque virtus non abfqj quadam
conuenientia exigere videbatur . Ali? e-
uitn erant ex apio , alixgraminea;, alias
quernx fine ilignea;, alia: oleagineas, aha;
my nea: , alia; laurea:, alia; aurese • De
quibus librum fcripfit Claudius Satur-
nius.in quoearumorigmes, cauflas, fpe-
cies.&folennitateslatè coniplexus eft.Sed
de graminea corona.de qua hic fcnno,ip-
fius Plinij audiamus verba : Corona qui-
dem, inquit, nulla fuit graminea nobilior
in maieftate populiterrarum principis.pre.
mijsq; gloria;-Gemmata; &aureaj, valla-
resjmuralesjroftrara;, ciuica;, triuropha-
les, poft hanc fuere, funtq; cuncla; magno
interuallo, magnaqj difïèrentia. Csteras
omnesfingulij& duces ipfi imperatoresqj
militibus, aut aliqnatidocollegis dedere»
decreuit in tïiumphis, Senatus cura belli
fol,utus,& populus otiofus;graminea nnn
quam nifiin defperatione rupremaconti-
gitHi.ulIi.nifi ab vniuerfó exercitu feruato
decreta. Cxterasim.peratores dederunt,
hanc Iblam miles Imperatori. Eadem vo-.
ca.tm obfidionalisjlibera.iis obfidionc.abo-
pnnan-
i.
I!,
Gramen
Gramen herbam.que. al ijs eft fan-
guinaria,celebrat,vt tutelajjpraïfidijjfalu-
quid fi- tisquefymbolum.Exeaenim corona gra-
gnificet. minea ficbat, apud Romanos maxinio in
pretiohabita. Sed & proprias quafdam in
ca vireselTêexéplo eft alauda, Ma nis auis,
qua: nidum gramineis ramulis vallare fo-
Jeat ■ AdhajcSaturno & Marti gramen eft
coniècratum, ne quis eam in minimis ha-
bendam pntet. Poftremö comefogrami-
ne Glaucus.Deus ma^inuseft liabitus-His.
omnibus tanquam notis arcanis defenfio»
nem,faluremque intelligimus-Emblema-
tis huius veram fentcntiam repeto ex Fe«
fto Pompeio, cuius hxc verba: Herbam
P""fö
ne& A't
tOf.
Herbam
dare^.
dojcum ait Plan rus, victura me fateor.fi-
gnificat:quodeft antiqua; & paftoralis vi-
ta; iiidiciumjnam qui in prato cu rfu aut vi
ribus coiitendebant,cunifuperatieranr,ex
eo fblo,in quo certamen erat, decerptain
herbamaduerfario tradebanr. Citaturex
Attio :
Gandentycurrunt,celebrant, herbam corim.
ferunt.
Plinius de obfidionah'corona,d'ari rolkam
è gramine teftatiu>quod gramen decerptii
é
-ocr page 231-
Emblemata-)
^3
ininandoq; exitio totis caftris. Quod (1
cuiica: honos, vno aliquo ac vel Immilli-
niociue fetuato, praxlarus facerq; habe-
turj quid tandem exiftimari debet vnius
virtuteferuatusvniuerfusexeicitus?Haïc
Plinius.
GRAMMEAM Tabio &c ] Corona
graminea (que; & obfidionalis) dabatur ab
1 js,quos obfidione liberanerat, ait Gellius
lib.;. cap. 6. Ha:c data eft a S. P. QJR.
(qua cjaritate nihil eqnidem in rebus hu-
manis fubliniiusducoj Fabioilli, quirem
omnem Romanam re^ituit cunctaudo ,
Jion.pugnafldo. Nee data ciim magiftrum
Cquitiim , & exercitum eius feruallèt: fa-
tius tune fuit nomine nouo coronati, ap-
Pellatum Patrem ab i js,quos feruauerat:
fed qua dictum eft, conlènlu honoratus
eft.Hannibale ex Italia pullb. Qi^a;coro-
na adhuc folajpfius imperij manibus im-
pofiiaeft; & quod peculiareei eft , fola a
tota Italia data.Sic Plinius lib iz.cap-3.4.
& J.vide eriam Feftum- Vndeliquer, co-
lollam gtamineam fuillè obfidionalem ,
'ion ciuicam, ciuica enim ex quercii con-
ftabat. Pafchalis Sc alij . Laurentius Lip-
piusCollenfisin Diftichis,deobfidionali :
QbjiJJam Pwno feruauit milite Romam
§luintus,natiuo gramineferta tulit.
E>e Querna Virgilius :
■dtqi -vmbrati gerunt ciuili têpora quercu*
Vitam Q^Fabü Maxinü Iatè narrat Plu-
laxchus.
Patres] Romani Senatores. Romulus
centuni SenatoieSjOuosad Reipub.ciuain
elegit, patres ab honore appellau:t; fiue
vvt alü voluut) ab auate, & cura; fimilitu-
°ine:horumq; progenies ab his Patricii
dicebancur. His centum Patribus poftea
a'ü exequeftriordineadditi,ac fimulfcri-
Ptifuere vfq; ad trecentos,quos Brutus,
Sl'° plus virium in Senatu frequentia or-
Siiris regis ca-'dibus diminutifaceret, ele-
8lt) a quo Patres conferipti vocati funt.
^el quod erga Rempub.paterno eflè ani-
^ïo deberent, /ie nominati •
lJccnos,Hannibalemque.] ld eft , Han-
"ibalem Canhaginenfium Ducem.Pceni,
^Uafi Piiceni, quiaduxerunr originem a
1 uoenicibus.quam tarnen deriuationem ab
ajiis vfutpatam. refellic Pompon. Sabüms
adprincipinmAsneid.
Vregerat mora\ Cuiiftatione.Hinc cun
«ator pro diftatpre Fabius appellatus,de
quoPoetaé.AEneid.Enniuimitatus, (ie :
Vnus qui nobu cunciando reftituit rem .
Claudianus de bello Getlïico.-
Primus fulmineü lento luBamine Pxniï
Comprejfit Fabius.
Auctor de viris illuftr. Fabius Annibalein
morafregit. Pugnam eiuscum Hanniba-
le pulchre defcribic Liuius lib. i. Dec. J.
& alij multi •
Qcculitinflexo nidum,&c] Qiiibufda
auibus & belluis herbarum quaruudam co
guitio eft a natura infita,vt quod arte ma-
xima &diügetiobfeniatioie homiiiesipfi
fciunt.lia; natura; beneficio fentiat.Q_u_öd
autem alauda fiue galerita nidum fibi ex
gramine conficiat, ex veteri Prouerbio fic
expreflum eft a Caifiano Baflb fcholafti-
cojlib.Deagricultura.-Gakrita:, inquit.in
graminenidificant.vndeetiam Prouerbiii:
EV x.opuS'S Koira. vtuhtn KiKpuwrctt
cfypwts.
Ramofum gramë nido occultatur alaudt-.
Solet enim alauda peculiari quodam amu-
leto fuum luftrare nidum impofitis qui-
bufdam ramuüs graminis.ficutaquila cal
litricho.cornix verbenacafupina , rurdus
myxto, palumbes lauro , vtex Zoroaftii
magi i^yia>7roviKav retulit literatillimus
vir Belgij decus lnmas,adagio>A!audd in
nido latet gr amen.
Saturrio, Martiq; facrum] G ramen ideo
Saturiio lacrum creditur,quia Aifchyrion
Samiiis in quodam Iambo ait, Saturmim
feminadè gramen.quod vocat G ramen deo
rum.Sanclius coniectura ducitur, id ideo
e^propter viuacitatem.quam huic lierb?
peculiarem tribuunt l'oetx : dickurenim
ab ijs vinax Si inexpugnabiLe. Cuius opi-
nioni conciiiir celebratum in Hifpania pro
uerbium: Mas vieio que la gramma. Ma-
gis vitiax quamgramen. Marti verö fa-
crum eft,quia ex gramine ortus eflè credi-
tur. Neq; abfurdum fueikeiusnatiuita-
tem recenfere pulcherrimis Ouidij verfi-
bus.Faftorurn igitur f.ficloquitur Flora:
Mars quoq^finefcK,per noftras editas artes;
lupiter boe it adhuc nefciat vfq;precor.
Sancïa louem luno ,natafine matreMi'
nerua->,
Officiodoluit non eguijjefuo.
Ibatvt Qceano quereretur faBa mariti:
Refïitit ad noftras fejfit labore fores .
Quamfimul aifexi:§^uid te,Saturnia,dixi*
AttnlittExponit,qtiem petat Maiocum:
Addidit
Anima-
Hum qu»
rundam
folertia .
Alauda
in grami
ne nidifi-
cat.
Gramen
cur Satur
no facrü.
Cur Mar
ti
.
-ocr page 232-
Andrea; Alciati
i'T4
Addidit Ö< citufam- Verbis folabar amicu.
Na,inquit, verin cura leuanda me» eft.
Si pater eftfttétui negleclo coniugts v/u
Iupiter>& folusnumen vtrumq; tenety
Cur ego deïp"eremfierifine coniuge mater i
JEtparere intaBo dummodo cafta viro ?
Cmnia tentabo latts medicaminaterris,
JEtfreta, Turtareos excutiamq; finus •
Vox erat in curfu,vultü dubitantu habeba.
Nefcio quid,Nymphe,fcire viderts,ait,
Ter volui promitterc opem
. ter lingua re-
tenta eft
;
lra louts magni caufa timoru erat.
Verprecor auxilium ,dixit\ celabitur autor,
TJ Stygid nomen teftificabor aqu&.
Quod petn OlenijStinquam, mihi mijjutab
aruu
Tlos dabit,cs~t hortu vnicut Me mets.
Qui dabatjooc dixit.-fterilem quoqtte tange
iuuencam ,
Mater erit.Tetigi.nec mora,mater erat.
Protinus h&rentem decerpfi pollice fiorem ;
Tangitur,Ó' taclo concipit iüafinu .
lamq; grauis Thracem , &• Una Broponti-
lios intrat,
fitq;potens voti^Marsq; creatus erat.
Qui memor accepti per me natalu-.Habeto
Tuquoq;Romulea,dixit,in vrbe locum.
Quoinloco Antonius Conftantius Fanen-
fis.-Huic Deo,inquit,gramen confecratum
dicuncquod id ex humanocruore procree
tur. Poterit & pl.yfica huius rei oftendi
ratio. Nam quoties caftra Iocantiu>feligi-
tur adidexpeditus locus,non exaratus; ob
idq; fxpins in gramineis campis collocan-
tur, quiab agricolis fpernuntur.-propterea
qiiod gramen valdt ferpat & piopagetur ,
humoremq; omnem ebibat,eiusq; omuino
tollendi vel euellendi nuUa ratio eflè pof-
fït. Vnde puto ab Ouidio,epitheto ad rem
accommodato, inexpugnabilegramen, di-
öiun eflè ƒ Metatnorph.
____Lolium tribuliq^f.itigant
Triticeas mej[es>& inexpugnabile gramen .
Reuera gramen & in nomiüis rattone,& re
ipfacuni Marte aliquarn habere fimilitu-
dincm videtur.- nam Gramen & Gradiuus
(quorl Marris cognomen eft) a gradiendo
& ferpendo duci videntur. Adhajc Roma;
incampo Martio copiofum grameucre-
fcebat;& Martiali prxmiodonabatur-Ho-
raf.p1iiic4.Ca1m.
Tepergramtna Martij
Campi,tc per aquns,dure, volubiles .
Idem 3.Carm.Ode7-
Quamuu non alisaflectere equumfeiens
JEquè confpiciturgramine Martio .
Quo Giaucus adefo, &c.]
Id varüs mo-
disab Athena;olibro7.cap.i6& aliisnar-
ratur-Hic pifcatorfuit Anthenodius,natan
diperitiflïmus, qui vel cun&os fui tempo-
ris natatores in vndis exuperabat, ait Palae-
phatusrnam folebat è portu fpectantibus»
donec iam extra eorum eflèt profpeftum f
enatare, & diebus aliquot latere. C*jm au-
temreditet.perfuadebat fefèin mariuis flu
ftibus vixiflè , hiucquemarinus Deus pri-
miim eft nominatus.Tradnnt aliieum ali-
quandoob nimiam piicium, quos ceperat,
multitudinem faiflèdsfeflum, onufqtie in
media viaabieciflè.-vnumex pifcibusmori-
bundum herba guftata reuixiife , &in flu-
uium profiliiflè: quod ctim Giaucus obfer
uaflèt.eadem herba comefa , immortalira-
tem adeptus putatur.Pliii.lib.9.cap-i 6. SC
lib-31.cap.il. Aufonius:
Sic Anthenodius Bceotia per freta Glaucut
Gramina guftatu poftqua exitialia Circes
TLxpertut carptiu moribundupifcibus herbM
Sumpfit
, Carpathium Jubijt nouus ac-col*
pon turn
Me hamit & rete potens fcrutator operti
Neros , éiquoream folitus coiiertere Tethytt*>
lnter captiuasjluitauitpr&do cateruat.
Ad id refpexit Franc.Picus Mirandulan-in
Votoprofahuecoiiiugis (mihi enimaliu»
agentipridem Ioctis ille occiuih.)
mihifirmaripojfent mea vota, muligno
lmpete depulfo morbilnum paüida tabesl
Nü tetrt-s pelii poterit mors improbafucetf ■
Gramine vel Glauci,uelprifca FAonis artet
Alius fuit Giaucus Minois filius, de qu°
taüs refertur fabula : Giaucus Minois &
Pafiphaes filius, cum murem perfequere-
tur, incadiim melle plenum incidit, ibiq>
exanimatuseft.Quem cum parentes qua!"
icrent,ApolIiiiem fcifcitati fuuc depucro;
quibus Apolio re(pondit:Monftnim vobis
natLim eft tribuscolotibtw,quod (ï qiiis vo
bi~s indicauerit , cui rei in agiomonftrutO
hcc fit fimile,ille vobis filium redder. M1'
nos (brteaudita , ccepit monftrum i 11"5
qu«rere:cui dixerunt,natum eflè vitulur»»
qui ter in diecolorem minaret per quare1'
nas horas; primo ellëalbum , fecundorU"
beum, deinde nigruro . Minos autem ^
nionftrienigma foluendum auguresco11'
uocauit; interquos Polydus Cerami fil»0*
Argo-
&
&
-ocr page 233-
Emblemata.
ij-y
Argolicusdixit, monftrum fimile eflèifl
agtisfni(Shii mori fine rnbi-Nam primum
.iiseft:>deiiideruber,cum permaturuit,
5loef-Tiiiic Minos ait,ex Apollinis refpon-
° ■ filitim mihi reftituas oportet. Quod
°lydus dum auguratur,vidit noctuam in
c^'la vinaria apes abigentemsacceptoaugu
n° qusfiuic piierum in cado mellis,regjq;
e*tradtum tradidit.Cui Minos inquic:Cor
P°ri iimenco fpiritum reftïtue. Quod Po-
'ydus cum negarec poflè fieri,Minos iuflïc
'''Hm, fimnl cum pueroin monumeiito in
cJUdi, Sc gladiuni apponi. Cum eflènt in-
'l,fi i draco repentè *d corpus pueri pro-
celfit: at Polydtis fibi rimens acceprogla-
dem G laucu m <ƒ*/« th mkvv IZUv £, /JV/V,
efTefortè denominatum: quod ipfum non
videretur abhorrere a Glauci viuacis fabii
la- Sedhuic tarnen coniectaneo vt non pla«
nc fum affenfus.fic neq; omnino repugna-
ui.Sic ille . Age & nos cum Glauco in con-
iefturarum mari pifcemur- Nid adducta
fatisfecerint,per me legeFolyhides.xradufto
nimirü patronymico a vate illo,qui Glau-
co vitam tanquam parens aker reddidit:
hunc fanè editio Sanift^Polyidium , non
Polydum vocatjvndeauguror abimperit»
exferiptore fcriptum Polyhides,cuius afpi-
rationis fimilitudo anfam enori literam b,
interpoiiendi forte dedit. Si pifcis ifte fri-
get, calidam afFnnde, & nobis embamma
coxeris .
Facius creditur ejfe Deus] Vide prouer-
bium , Glaucus comefa herba. habitat in-
mari
.
Nodis] notis , fymbolis , & quibufdam
quafi amigniatis.
J>igitalis.\£a.x,ivKtt>i , vt Ariftolochia
fjAüpa, » fcLX/TVKiTK diifta, a digitorum
forma, qui interfciiti funt. q. d- herba lia;c
vires tan tas habet, etfi digicum nonexce-
dat.Plin.14.cap- 15-Sunt & qui aculeatum
gramen voeant trium generum,cum inca-
cumineaculei fint.plurimum quini,dady-
lon voeant,&c.
Addvctis graminis virtutibus o- I' •
ftenditilludmeiitö pronota faluris & tu-
telxponi.Sic enim veteribus in more pofi-
tumeratjfymbolis quibufdam analoois té ., A
1 ,. , ' • •               °          Veterum
expnmere. Vnde memimmus quernaco- r 1 1
rona vfns ad; feruatorem ciuium celebran- ■"
dum , quod & ad finem libri huiusnoftri
dicemus- Et cupredï foliis in procerum ac
magnatum funeribtis . Item myrti foliis
ad amorisillecebras fignificandas, myrtus
enim Veneri facra .• Sd populi arboris fron-
dibusaddici noftisquedefignandas vices :
& lauro ad vaticinia, virgimtatem, Poeca-
rum. famam femper virefcentem : &pam-
pino ad laïdtiam , qualcm Baccbi munus
praeftatjadhaec ponus ad amorem , namT*
[/.tiktt, poma Veneri tributa:item nucibus
ad pueritia; ludosrperficoadfilentuim cor
darnm , quialingua: folium gerat fimile ,
pomum cordirmoro.ad prud'entiam in ne-
gotiis adhibendani:amygdaload feftinatio»
nem:laftucis,quia frigida: natura; funt.vt
innuereitfiftendbs, aut cohibendos Vene-
reos impecus.Deiiiq;, t)aftimio,,ad-calbrem;
iuteiL-
fc
odraconem interemit. Cum fupervenif-
& dracxna , vidiffetq; draconem mor-
,llvirn,herbain quandamattulit,qua tatftus
~raco fpiticum recuperauiuld cum vidif-
etPo]ydus,fimilicer fecitin puero.cumqj
an\bo vociferareucur intus in monumen-
Quidam pr?teriens Minoiiiuu.ciauit,qiii
,0|)umentum. iuffit aperiri. Sed nee lic
j-kam Polydumdimifit.vtabiret in patria,
**''prius Glaucum doceret artem illam
. at'cinandi:qui quidemdocuitartem, fed
.ai?!3m abicurus iuffit, vt Glaucus in os
Puivs Polydiinfpueret. Quod cumfecif-
et Glaucus,artem edodhrn perdidicHajc
* TzetzeinCafTandram Lycophronis, &
*?yg'nio. Idem natratura ClearchoSoléfi
'c.ar.lib.7..Fuic& alius Glaucus, Siiyphi
,us>.quün Bceotiaiuxta Potnias dilacera
,Ms ftiit ab equabus , qnas a Venere arce-
?.tj-vt vejociores effent in quadrigis. Alii
'ter referunc.Hinc nihil aroplfusobfcuri
at's habebunt verficuliOuidii in Ibin :
otniadum morfusfubeas,. vt Glaucus ,e-
quarum •
teqymans /alias Glaucus, ■vt alter a-
quas .
*1'> "tohw idê dïBis modo nomen habenti
trtfocent anima, Gnofia mellaviam.
abnlaro Glauci eciam habes apudeüdem
tudium ij.Metamoipli.infine.Videquo.
^Nara!-ComitemMythol.lib.8-c.;.
?°lybides] Polybi filius.In hocparrony-
jjj'c° lehaBfiffefatetur Clandius Minos,,
ipf uP.llll,m bunc, quamquam leucm ,.
V lexemiflTent profópographi ex i. Atgo-
«tic. Apollonii fcholiafte, ciii Glaucus,
«tnrT0^^s ^^( Pleriq; noftra: Aca-
J/V-*. Parifienfis (verba funt Minois> viri
tlvaui,mihi pridenv figuifi.caruin,rolybi--
-ocr page 234-
Andreae Alciati
lapides filices, priuasq\te verbeiias fecuns
ferrent, vt Prator Romanus his impera-
ret, vtfcedusferirent :illi Pra:torem fag-
mina pofcerent. Herba; id genus exarce
fumptum dari Foecialibus folicum, inde
illud Nseuii poeta:: lusfacrumm Ioau in-
randumfagmine •
Ha:c herba ideö magno
in honore habita , quia in fummis reipu-
blicaenegocijs vfum quendam prajftarevi-
deretur. Circa hanc herbam fcnbit Plin.
magos infanire, cap. 9. lib. ij. credunt
enim fl ea fub canis ortum, neque Lima,
neque Sole confpiciente, efFatis fblemnibus
collecta fuerit, fe pofTe qua: veliut impe-
trare, amicitias conciliare,& quofcumque
morbos abigere . Hadenus ïlle de ver-
bena • Qiubus ex verBis facileeft collige-
re , quam delira & ociofa veterum homi-
num opinio nefcio quid prater naturam
de herbula fomniantiiiin • Nos tarnen ve-
niam hanc damus anriquitati, qua; in me-
dijs tenebris veri lucem videre non potue-
rit. Minus ferenda noftrorum quorun-
dam fuperftitio circa eam herbam , quam
D. Ioaunisappellitanr, quamqueante fb-
lis ortum eo die ledam , rituque folemni
latam , putant haberevim incredibilem :
quam ob cauflam non mnlierculas modo
& delira:anus,fed& viri quidam boni,hac
fanèparte nihilö muliercnlis meliores ,
eam geftant, ex eaquafl zonas, & corol-
laria concinnant, quam omnium noxa-
nim 1 & infortuniorum amuletum certö
fore fibiperfuadent. Nosalijs rebus pie-
tatem colendam eflè ducimus, & eosqui
nxnias credunt eiufmodi,fuomore viuere
perrruttimus. Nonergo plurade his, ad
aliamaturamusiter.
iareiuuiti excitandum . Sic quoque gra-
KZ.'amimt men falutis nota erat. Porrö de graminis
viïtat. YiitutemultimuItaloquuntur.PliMus ve-
to poftquam multa degramine dixitlib-
14-cap. i9.ha:caddit:Suntqui &aculea-
tum gramcn vocent triam generurn: cüm
in cacumiiieaculeifuntpluiimum quini,
J\*JCTWi.<!v appellant; hos conuohuos nari-
bus inferuiit, extrahiintq; fanguiniseiendi
gratia. Altero, quod eft cLh^m firoile.ad
paronychia& ptérygia vnguium,& cum
caio vnguibus iiicreuit,vtuntur cum axun
gia. Ideo dactvlonappeIlanres,quia digi-
tismedeatur. Tertium genus dactyli, (ed
tenuis ,nafciturin parietibusauttegulis:
huiccauftica vis eft: fiftit vlcera, qua: fer-
punt. Gramen capiti circumdatum fan-
Verbena. guinis è naribus fluxiones fiftit. Satis
multade gramine,qua; tarnen nefcio an
conferre aufim cum iis, qua; tradunta ve-
teribus de fagmine, herba vulgo nota, vbi-
que, vel non fata , crefccnte , qua; verbena
Plin. zi.c.i.faciaolim habita.quiaex loco
facro,hoceft,arceCapitolinaa Cófule vel
Prxtore cü fua terraeuelleretur, ideó fag-
men feu fagminea nominata, quoniam è fa
croagebatur,eamq legati,feu caduceatores
cum ad hoftesclarigatumaccederent, hoc
eft.ad ea repetenda, qua; ad ius populi
Romani pertinerent, ad feriendum f?dus,
bellumque indicendum mitterentur, clara
voce verba conciperent, eam geftareiea-
que redimiri confuefcerent. Ex ijs Iega-
tis vnus verbenarius dicebatur, vt Plin.
idem retulit i$. cap. $■ Qua de re Liuius
lib. i- Foeciales cum in Africam ad fredus
percutiendum ireiuberentur, fenatufcon-
fgltum in haec verba fa&um eft, vt priuos
A
Nee
-ocr page 235-
Emblemata^.
i?7
Nee verbo, nee fa&o quemquam
ladend ujtlj,
EMBLEMA XXV IL
\
A S S E Jgjf I T V R, Nemefisj, virkm vesïigia feruat,
** Conttnet & etibitum, duratfe frana man ft .
Ne mail' quid facias , neve improba verba loquaris x
Et iubet in cnntlk rebm adejie modum
.,
C OM M E N TA R I L
f~\ V o A D piduram , hare ad Saiiiftïj
V^mentem vidctu.r reftituca , fic enim
>lk; Hoc Emblema vulgo fic depingitur,
*t finiftra manu Nemefo fre.nn.ni conti-
Heat adcompefcend.im loquacitatem.-dex-
l*a veto mamvs cubirum finiftrx teneat
apprehenfum , ne malefacta poffit exerce-
K, Sed (ïegoeflèmin hacfententiadecu-
bitocompreflTo, non fic pingendum puta-
*sn\ Ncmefiujfed vice Ye.rfa»vt£rs.«umha.
beret indextra, cnius cubirusfiiuftra pffi* Cm";e™>,
meretur: dextra enim aginuis , qiiidquid pishiró.
fiueboni, (uiemaü agimiis • Nifi rtuftis,
obiicias,.fimftrarcimalcfac"tis attribui,dex-
tra^m benefaAis .. Sed tarnen his omifïïs ,
egopotius Aim in hac fenrétia,vt eredam,,
cubitumin hocemblemate non fnmi pro
brachiicubiio, fedproquodam menfura;.
genere, qui ciibiuvs dicitur apud Vitru-
uiam &.alio5,Gr£Cc jnjgït L.nfitani vo.~
-ocr page 236-
Andrea? Alciati
*
)
8
epig*amma defumptum videtur •
H' vipscif vpoKÏyn ra mnytï , ?*> Tl
yjtKiva .
MmV auirpóv Ti toih/, fjLtn' *^«A/*
va. hiynv.
Vntt manu* cubitunioil ent at,gerit alter*
fr&num
;
lila modüferua,h&c admanet os cohibe,
Nemefis praemo.net & cubiro & frxuo ,
Neq; immoderatum auidagca<ii!m,iie
que effrsnatè loquendum.
Men/tra fr&noq-, homini Rhamnufia mon
slrat
Vt vertisfróenUmyrebm inejfe modum
.
Etaliudeiiifdem ferme argumenti .•
H' vèfLinif 7rii%y v Kccré^ei). Tivot Syix-ct;
Ki^tii ■
TÏA7iv i^etyyiKKa, [wfiv virèf ri
(JLiTpnV.
Contineo Nemefis cttbitum.qua caitfa, re-
quirts
?
Pr&cipio cunBu rebus adejfe modttm .
Nemefis [ego] cubitum contineo, cuius
[rei] caufa? dices .
Omnibus mandatum annuucio, nihil
pra:ter modum agendum.
Menfuram teneo Nemefis. curl inqutt, vt
omnes
AdmoneS,,quo nihni modus adfit,agat.
NEMESIS]
Nemefis Nocïis & Oceani
filia, vt tradit Hefiodus in Thcogonia.his
verbis .•
T/x.t£ J'i 1$ véy.tó'iv, tgtiy.A 9vhto7&i 0pc-
TOÏO-I ,
Nü| ÓAOH . Hoc eft.-
Notie fiata efi Nemefis damnum mortali-
but&gris •
Etuipides illam Iouis filiam facit in
Rhefo:
h.'S'ptbTdct [JLiV O. eT/oV VO.lt 1
èipyoif ropt,Urtov tpSóvov ■
Hxc (vtbreuibus multa complecT:ar) dea
indignationis fingitur,improborum & va-
niloquorum hominum vindex, eorumqj
maluia:,arroganti2epra:fèrtim atq; fuper-
bixfeuera vltrixra turpibus deterrens,ad
virtutisamorem alliciens. Hanc celebrat
Euiipides,Maciobius,Plato,& alii multi,
nofq; paulo poft multa de ea dicemus, Sc
alios citabimus. Angehnn Politianum hic
pra:terirenon poffiim.qui eam pulcherri-
mèdefcribitinSiliia.cnititulus Mato.fïcJ
Efi dect.quA vacuo fublimis in aerepëdeni
Itnimbo fiuccinïla lat»s;fed candidapalAt
Sed
cant cuodo^cawhimz correpta. Itaq; il-
la verba ■
Continet & eubitu,m,duraq%frma manu.
lic -iuterpretor.-Nemefis vna tantum manu
fimul & cubitum (hoc eft, virgam illam
menfoiiarn) & frxnum contiuet; quod de
clarat vetfus vltimus;
Et iubet in cunchs rebus adejfe modum .
Hoc eft , iubet, vt adfit meufura turn fa-
dis, turn ditftis. Deniq; (I epigrammata,
qua; in Prouetb. Adrafiia Nemefis . ad-
duciuur.cum Latina verfionead vnguem
examinaneris,nondubito,quin libcs venias
in noftram hanc fententiam . Q^iam fi fe-
queris.emendabis pkturam . Hare ille. Ab
hac fententia non multum difcrepat Pi-
gnorius.qui hanc ita reftituit fïguram,nifi
qnod hicambas occupet maiuis, dextram
frasno, finiftram cubitoj quod tllc vni ma-
nui tribuit.
jj
           Nemeseos nomen , vt hinc du-
Nemefis cam initiiirn,£tTo tou ve/tt/recv indignari,
■vnde di- fuccenfere, iufie accufare. vi^lTti
veró a-
tia.
          ?n^ Lacitios nomen non habetj Plinins te-
ftatutiib. i8.cap. i. & Aufoniuseidyllio
deMofella:
Tati.A Nemefis non cognita lingtu.
Adrartiaetiamdida vlcrix fnperborum &
arrogantinm verboium.T/^af St 'jTipóy-
Kav k. dyjtKivcov Kóyaiv.
ait Suidas . Pau-
(anias Adraftia ayo 7VJiSi!fy ewryy «Vo-
£i£pó.7)'MV.i<?iyip » TTttpa, t* ühiv <Wki;
dlHH$twifw Tt «j a.va.TrcJ'pdt.nv ■ quod
nimirum ipfiam nihil effitgiat; nam diui-
na vltio esl ineuitabilu,qu£Jue non potefi
effugi.
Qno rênfü piuodi&um a Catnllo:
____Vrecefique nofirds
Oramut caue deïbuas ocello,
Ne poenus Nemefis repoficat k te,
Efi vebemens den, Udere hanc caueto .
Idem Paufaniasiii Atticis, auctor eft,Ne-
mefim,fhieRhamnufiam fcelerum vindi-
cem habitam.potülinmmque contumelio
fis &elatae mentis hominibus fuccenfere ,
illofque iuftè perfequi & punire. Macro-
bius i. 5aturn. 17. eam contra fuperbiam
coli fuifiê folitam fcribitriiêc defueré.qui
aptid Hefiodum Nemefim Iurtitiam inter
pretentiir,cum ceciuit, Aifuti^ viy.nrn ,
P»^orö'-Neffze/ïihominesieliquere,& ad
immortalium ccetus euoiarunt. Hic (x-
pemimero pingebatu r cubitum alcera.al te
ra manu ftxnum cenens, de qua illudeft
in Grecorurncolle&aneis lib.4.viideiftud
bW
^
-ocr page 237-
Emblemata^.
119
Sed radiata eomam > «f Hridentibus info-
nat alts.
H&c ipes immodïcttspremif.h&c infeflafu-
perbu
Invninet: httic celfas hominum coniundt-
re mentes
Succejfusq; datum,&>nimios tartarepa-
ratut .
Quam veteres Neme/in genitam de Nocle
füenti ,
Oceano dixerepatri; fiantfiderafronti,
fr&na manu ,paterasq-}gerit,femperqive-
rendum
Ridet, & infants obHat contraria cceptis.
Improba vota domansAc fummis ima re*
uotuens
Mi/eet, Q> alter»» noürot vice temperat
aSius.
-itq;htec,atq; illuc vitorü turbine fertur^
Veftigia feruat*]
Epigramma Grajco-
inm i.ry<a/(ieam obremdictaadeftjfe-
ftigiaria,(\\-ix veftigia hominum infequa-
tur- Eft & qti?damadproiierbiiiallu(io>
tyyqt (xire^env > Sc 'ïyv» J'icÓkw. id eft,
veiligtjs infislere,Sc veflfigiaperfequi:qaoi
Platoni familiareeft .
Continet & tuhitum, duraque frtna]
Hjec temperantiaï fymbola diligenter an-
notatPierius Valer. Hieroglyph.Iib.$tf.&
48-Ctibitum hic ingeniosè accipinonin
%nifïcationeprirnana>procubitomanusj
fed pro vliia,fexpalmoriim menfura,tum
primiim animadtierti.citmaüudagens ili-
cidi in Iulium Polhicem , qui proeodem
accipit iniyvv k) aKivnv , id eft , ttibitum
<?> vlnam . Non patiar hicdedifferen-
tiiï vjnanim, 8c ciibitorum apud aiidores
fontrouerfis aliquid conimifceri, fedad
Km dico Triï^yv a fimilitudine cubiti.cum
ad rectos angulosbrachium fkiftitur, ac-
c'pipro inftrumëto Architeftorum.qiiöd
e* regnlis diiabus ad angulum reiftum co-
agmentatis, conflcitur , yvó>u.Qvet Gratci
"orninant.vt Latininormam . Quam eiïe
^eri/Iimam carminisGixci (n vicaris wn-
>?v Kojriya)
& huius noftri Emblematis
^ntentiam philologt omnes facilè iudica-
biint. Casterum qiücubitiim duobus con-
ftarepalntis dreunt , digitos omnino qua-
tnor& vigintrcommcmorant.-diciïtenim
fcU&iti fpatium id eflè, qttod ab extremis
Vnguibus in medium bfacKit angulum por
^fum eft.illud quidem fefquipedak. Pi-
^ores cubitum quartam corporjs hupu-
ni partem volunt efle. Didici etiam ab
Architeclis.regium cubitum (id menfme.
nomen) maiorem communi tribus digiris.
Ne male quidfaciat , &c] cui refpon-
det frauii fymbolum .• vt eiiim frajimm
equum ferocientem domat.fic Nemefis ta
citis idibus a Terborumlicentia,& fafto-
rum impiobitate latwuem coetcet. Huc
facit Menander :^
Nil facito,difcitove turpe quodfiet,
Idem :
È'pywxovnpav yjip' éktvQspcLV %yï-
Noli occupare in improbufaBts manum .
In eunelu rebusadejje modum] In rebus
cuntftismodusoftenditur cubito, id eft,yl-
na fèu menfura •
P R. o v 1 D A profeiftö fuitadmodum
veterum in moribus componendis cura.di
ligeutiaciueiqui vtoftenderent fuperbiam
Deo praialijs vitijs inuifam eiTe.dixerunt
eos»qui hac correpti eiTènt,non modo cei\
furadiuina,fed etiam indtgnatione puniri:
ideoqiie proprium ad hanc vltionemnu-
ttien adhibuere,Nemefeos noroine nuncu-
patum . Colligereeft enim è multis.qua-
tuor potiflimum (ait Ficinus)nempè le-
gem,iudicium, iuftitiam, Nemefim. Ho-
rum exemplum quifq; noftrum infe ha-
betjin mente legem,quid agendü fit, quid
non,conimnni normaditftitantem, & ho-
neflum quidem fcquendnm.eius veró con
trarium fugiendum • Habet in ratione iu-
dicium diftiniftiori quadam aigumentatio
num difcuffione difcernens , quod inliac
vel illa adionepofltiim eft honeftum eiTe,
vel turpc. In vohiiitare eft iufticia, qua;
eligat ant profequatur.quod ratio per men
tis leges (eqnenaum,vet fugiendum difta
uerit. Eft Sc in imaginatione Nemefis,qua;
turpibus aftïonibus.verbisqiie fuceenfeat,
ac legïtimè indignetur .. Celebreeft,& ad
hajcnoftra prarcipuè pertïnens Leonis By
zandj icomma^uod in gibboCum efFudit,
quroculorum etus rmbecillttatem fuerat
cauiltatiis. dv9pa7riKov, e$tt > wa^-sf cm-
J'i^en , iiri tx vona. iptpa>y Ttjv Néperiv.
Humanam,inquit,affecHonem obijcuycum
in tergoferasipfe Nemefin ~
Ariftot. z. de
artedicendi, yip.%<rtv proanimtcommotio
neaceipit,& pro virttne, i.Moralinm ad
Nicomach. niediam illam quidem intet
$$ivw xgi ivïxcuptK<tx,ï&v , id eft,«»««-
diam
IV.
i.»i
In mente
lex.
In ratio-
ne iudi-
c'mm .
In -volun
tate iufii
titt-j.
In imagi
natione
Nemefn.
\
-ocr page 238-
Andreas Alciati
iÓG
ces Iuftitia; flliam,exabditaquadam sêter-
nitate ttadmit omnia defpectare terrena •
Hsc vt reginacaufarumj&atbitra rerü ,
hsec difceptatrix , vrnam fortiu m tempe-
rat,accidenttum vices akerr.ans, volunta-
turaque noftrarum exorfa interdum aliö
quam quó contendebant e xittï termiuauSi
mulciplicesactus permutaudo conuohiit.
Eademque neceffitatis infolubili rennacu-
lo mortalitatis vinciensfaftus tumentes in
ca(fum,& incremeiitorum detrimentorü-
que moraenta verfans,vt nouit.nunc ere-
ftas mentium ceruices opprimit &euer-
uat. tmnc bonos ab imo fufcitans ad bene
vinendum extollit. Pinnas autcm ideó il-
li fabulefas aptauit.vtadeflfe velocitate vo-
lucri cunctis exiflimetur : &' prstendere
gubernacnlum dedit,eicj; fubdidit rotan»,
vt vniuerfitatem regere per elemenca di-
fcurrens omnia non ignoiecur • Sic ille:
quietiam lib. 2,1. Quemabima fortead-
ulque iubendum Imperatori pene elatnm,
ideoqiieintolerabilem ,humanorum Ipe-
datrix Adraftia, auretn ( quod diciturj
vellens.monensque vt caftigatius viueret,
ïehuftantem praïcipitem tanquam. è tupe
quadam egit excelia. Andiamus etiam
Artemidoium,quilib.i.Nemeits,ait,(ém-
per bona eft viuentibiis fecundum legem ,
Scmoderatishominibus, & philologisjat
veto contra leges delinquentibus , & his
quialiquibus infidias ftrutint,3c magnas
resaufpicantur. Nam impedimentoeftê,
& obftare his qu? inconfbkè & praster ani
mi noftri fententiam fiunt, Nemefim vo-
camus. Q_iiidam produntjquod Dea ha;<:
bona quidem in peius vertac, mala autem
in melius. Plato Dialogo 4.de legib. Ne-
mcliii iudicij angelum appellat, dicens :
I.euium volatiliumqj verborum grauiffi-
111a imminet peena • Nam omnibus pra;-
pofita eft Nemefis.-iudiciiangelus inuufce
modi infpector omnium • Cuius feuteu-
tia proximèacceditadnoftram teligioné-
Nobis enim exdiuinis oraculis vcrè per-
fuademusjfupremum rerum omnium op'
ficem iiihil laterc,nihilqiieomnino ïmpu-
nè reliaquere.-quippe qui, vt cecimt Or'
pKeus,
'mirt' i<bQpq.,*gt ttavt' uyAh, jyu 'jttVTci
{ópclCiVH .
Idem ïragic- Seneca.-
'Domïnaretumidut, fyiritiu&ltos gerei
Sequitur, fuperbos vltora tergo Dei-u •
Quisque
ïism & feruerfamUtitiam: definitur ita-
quein Rhetoticis, K-jirn iiri 7u pcuvofjit-
va 'ifitt^iag i'J yrpetyHV , dolorob eimfeli-
i it-:im,quieafit indignw, c\x\o& ita velirrl
apsitius explicari • Opponitur mifericor-
dir Nemefis,id eft,indignatio:funtitaque
qu'odammodo inter fe contrariaJ, fed non
ramen propter foat ptopter res fubiectas:
bonum enim bono nunquam contrariuni
cft. Mifeticotdiaeftajgiitudo exalterius
mi(èria,iniuria laborantis;& is quidem af-
fecTus nafcitur ex opinione mali, non cu-
iuuiis.fed eius tantum,quod vel dolorem,
vel interitiim afferat: dolorem quidem,vt
{ïquis vir minirnè malus pellatur in exi-
liimi,& ab amicis deftituatur,aut adiierfe,
fortuna; cafu aliqno concutiatur : interi-
tum, vtfi quem iunocentem torqueri.ve-
xarive videamus. At Nemefis profpera
fortuna improborum excicatur.In vtraq;
dolor quidam eft ;Nam mifericordia do-
'lemus innocentis afflicli infortunio ; Ne-
mefi dolerrms felicitate hominis improbi .
Q_ua inrepleriq; falliuitur, qui eandem
eflc Nemefim atq; iimidiam putant, pro-
pter aliquam motiium fimilitudinenv.
Differen- Nam inuidia ntillum inter bonos & nia-
tia inter los difcrimenponit, fedbonis alienis cru-
Nemefia ciatur.feu illa dignè.feu indignè accidant:
■:;> h:;ii- & inter jequales ac fimiles prxcipuè re-
liïam . gnat. At Nemefis asgrè fert tantum ia-
dignos & improbos opibus & honoribus
florere: qua rationelaudabilisanimi com-
motioeft,vt virtusexiftimeiur,& in probis
tantum viris eft. Cunt enim a:quitas po-
ftulet, vtmalismalè, bonis euemat bene ,
certè vir probus & iuftus maxime gau-
det,cum iuftitia feruatunvt cü fceletatos
homines.ficarios.grauatores, prazdatores,
aliosq; id genus de medio tolli videt : fic
neq; minus gaudet quando virisbene'me-
ritis aliquid optimè iWceJit. Qua- Omnia
paulo poft exemphs illiiftrabimus. De
//ir
*>
LOCtU ex
Ammia-,
.0 .
Nemefi fic Ammian.Marcell-lib.14.ad fi-
nem:Hsc & huiufmodi innumerabilia vl-
ttix facinorum impiorum,bonorumq; pre;
vniatrix aliquotiesoperatur Adraftia.atq;
vtiuam femper>quani vocabtilo duplici e-
tiam Nemefim appellanms . lus quod-
dam fublime numinis efficacis, hiunana-
nifn nienrium opinione lunan circulo fu-
perpofmmï,vel (vtdefinmnt aüj) fubftan
tialis tutelageneralkpoteutia panlibus pre
fidens fatis.-quam Tbjeologi veteres ringen
-ocr page 239-
Emblemata-».
itfi
Qjiisque teftura cupit fub velo filentii,
quoj egitcum motfu aliquo & metu,
Sucmingeritpatrataobfcceuitas, & relin-
^"itpaft fe. Latebra: quzruucur & di-
uerticniojHox & vmbra:,qua:miniftre, (Int
^ fctuiaut flagitidiiuita; teftes. Lucida
Sous facies omnibus fufpeda eft, & a dis
™rmido,ne reueletac prodat-Sed oculum
muirnim qtiis fallat ? Magnus eft & acu-
Cus>penettansno&es& nubss.cuius aciem
Recabylii terminent atu catdines orbis.
"rajfente tarnen illo.nulla nos libidinis fpe
Cles non pol luit ■ Modo claufutn fit cu-
"''fii&obferata: fores, ne tertio pateant.iu
calorefuo traufeunt inceftaconcubia, fe-
pofuo cum veftibus pudore ac metu.Cum
lncambio fedet yfiirarïivs , & pauperum
uidores lingit fallaci $c infïdiofo calculo ;
ciiiti multiplicatis lucris panem deuorat
e'uvicaris anima;, & ad oila deglubitiniu-
"O ams aüclario qvianjo totus iii rafura
1*ltrnmaria,devendendoccElo& anima de-
"bcratjboiius tameu haberi viilt&benefi-
"•Us, in congrerfibus, quii nemodepreheu-
d'toculansinfpexftoi'inbebraifmoillo fe,-
Jterarorem aperte malum . Qm fadioni-
"Us claudeftinis coufpirant in caides,&la-
lrociiHameditantur , autbonis alienis, vt
vultur autcoruuscadauerijinhiant : qui
^agicjs lècretis imbuti coureflèrant ani-
^am facrilego fcedete cum defértoiibus
at,ge|is, modo recondita fint, & inclufa in
^dyto pedoris, puios fe uidicant fceleriï,
* Ptoculculpa- Ergocxcum (ibiDeum
^"gtiutifti tales, nee videre quid agant.
tri'atis,quibus hor perfuafum . Ditrimts
11101 intuirus.quem nee aton-.us fugitjvej
^P6* return in toto hoc ambitu, videtada
öccoiicepta,notat,& tandem eruir quocun
%ƒ. 3up 'ci'iniofepofitacuftodisanimisfLangit
''* %ef ^itla"1 caütocutisé', & quicquid ïnfcti-
'% ptlU" atcan' ptofert, iudicat.damnat. Ex-
reniuittir pleriq; completo iam facinore ,
orfuni aliqiiem ac dolotem intrinfecum,
«rbautur ac trepidant, & qnod fadum ,
«tpiinduni velleut& infedum ; obuerfa-
renimaiiteocu4os & pungitfuturonim
cuiona, feueïiras iudicii, & rigor pcena-
*»ra.^trta vindidam indignantis Dei fë in
tl«riilè,fecreto ficet flagiyo, tacita medi-
at>oiie pr^fumttnc ■ O aculeum mentis ,
^uamaltè infigerh > o du ram Ncmefin ,
Jj«am pertinaci mfequexis pede ? Pweèant
^c.autfubeaijtj dum in apparatu propo-
fitum fceiuse(t,& in via , fubiiftec frado
impetu velut iniedo frauio . Aft nunc pro-
roiffi fidem foluamus,& addndis aliquot
exemplis rigoiem Nemefis ioftendamus.
Prodeatergo impius iJIe Nero , qui poft NeroN:-
multa imptoba & fcelerata facinora tan- mefincx
dem fuani perpelTus eft Nemefin. Is euim pertus . .
matre interfeda, iudicium non efFugir eo-
rum,qui prehendinö pomerunt,cuienim
fenatuscoadus fnerat allèntiri, huius fta-
tua; populus nodu culeum fufpendit;pa-
lam etiam vocesaudiebantur,his concepta;
verbis:Wero matrem interfecil; quas mul-
tiad Netonem deferebant,non tam vtafFeï
rent iuteritumdelatis,quam vt Netonem
apud Netonem accufarent. Tandem poft
miferam j impiam , & indignam omiiinö
vitam,a fenatu iudicatuseft.vt nudus per
publicum duceretur,furca eius inferta ca-
piti.virgisadmortem vfq;ca:fiis, atq; it3
prajeepsde faxo daretur, vt retulit Xiphi-
linus,& Eutropius Paffus eft etiam fuam,
certè vtatrociffimarn.fic iuftiffimam Ne-
mefim Seianns,magno quidem.fed fallaci s&anus
honore fub Tiberio ladatus.adeö vt impe-
ratori pro collega haberetur;fed & Liuia
Drufijfilij Tibeiij ab eodem ftuprata , &
Drufo vencni potione per Eudemum me-
dicumextuufto, quód deniqjPl'xtorianos
militesq; alios multis ac magnis largitio
nibus ilbi deuinxiiIèt,eoque in piincipera
coniurallètjTibeiius hominem nouapetca
vi,fed paulatim depredlim itreiiuit, cum-
cjue in fenatu acenfauit . Crimine patefa-
cto,Pattesitacenfuerunt,vt Seianus capi-
te inultaietur, eius corpus in Gemor.ias
proijceretur, in liberos etiam anmaduer-
téretur.-qua de re multa Dio-libjS Corn-
Tac.in ;.VabMax-9. cap.Deinipiobè di-
dis & fceleratèfadis.alijq; multi Dema- *fem*.-
di pellimè ceffit.qui dum funeiibus necef- a'
faria venderet, optaflè dicebatur vt in hac
artefua grande maiusq; folito lucium ob
ueuirctjitaq; damnatus cft,quiaid votum
nifiex mala roentcpedimoq; in Rcmpiib.
animo proficifci uidicatum eft'adeo ld lu-
crum nou poflèfinemultorum motte con
tingere . Retulit Seneca de betiefic- 6, 5ic- , ,
Theodoto pieceptori Ptolomaa AEgypuo
rum regis fna lingiiafuit exitiomam cum
Pompemm interfici perfuafiiïec.quia mor
tuos nonmoideredixiHet , imó veto fc(e
iactallèt Csfate Iulio fottiotem^in Afia
tandem aM. Brutodcprehei.Ais, meiuas
L
           poènas
-ocr page 240-
Andreae Alciati
i6z
pccnasluit, vteftapud Plutarch. De Ne-    Vide etiam Petrum Crinit- de honefta <?j*
mefiidem PliitarchusdifputatioiieDeijs,    fciplib iy.eap. fi.Natal. Comit. Mycho-
c]uiferocorripicitura nuroioe,multaciu-    log- lib. j.cap.19- Prouerb. AdrnStinNe
ditècollegitjvc & Gyraldus Syntagm.i j.    mefis .
Tandem tandem iuflitia obtinet.
EMBLEMA XXIIX.
2f AC J DAE Hecloveoperfufum fanguine fcutum;
Sl£0d Grxcorum Ithaco concio iniqua dedit,
luïlior arripuil Neptunm in aquora iaclum
Naufragio, vt domimm poffet adire fvum :
Littoreo Aiacis tumttlo namque intulit vnda
>
Qua hoat, & tali voce feputchra feritt
Vicifti TeUmaniade t» dignior armü
.
Affeclm f as e ft ceder e wflim.
COM-
-ocr page 241-
Emblemata]
COMME NTARII.
i,
eivróv <r' iKKctKinfa. ToV <t£iov éattl-
i'iürnv.
typto nou 7iKtt[A.avo{, 'iytit fóxot
*/«•
x.iS'öU ■
Minos (ie vertit ••
ReftèNeptiinus iudicium tulit, meligs
qHam Minenia ;
Et iudicium Grxcotiim odiofum [ioi«
qimtn] oftendit mare»
Scutiim in littoribus ciamat,& mooumeii
tumagitat,
Ipfum tevocans, [ó Aiax] dignumfcuttf
bellatotem :
Exurge ö fili Telamonis, habes fcutum
AEacida;.
Mquior eft ixdex Neptunta Pallade longit
Et mare iudiciü Gr&corum oftêdit tniquü
t
Nam monumentum agitat fcutum , &<te
in littore clamat,
Vnum te appellant dtgnum
, Aiax o bont,
fettto:
Eia agedum Telamoniade,fcutum excipe
Achillts .
Verfio Sanftij Ge habet.-
ludicio pulchro Neptunws Pallada vieit,
Arguit & Graium iuïlus feeffrdgia Pontuit
Nam elypeus reboat Pelagi delatut ad
vndat :
Bufta quatit, dominum potiorem vocefa-
luians:
Eia age iam Telamon, elypeum iam cernis
Achillts .
Hiftoriam de armisAchillis multialiter Hiftona
intelligunt,aut iiarraiit,qiiam oportewios de armn
ex Q;_ Calabri, qui Paralipomena fcripfit Achillts,
ad Homericam Iliada, lib.4.& j.carprim
eandem adducemus. Achille itaq; a Pa-
iide occifo, adijt GrxcorHm exercitum
Thetis,Achillis mater, propofitisq; pra;-
miis eos inuitauitjVt eer taminibus filii (ui
funus celebrarent. Porró certaminibus
confecl:is Thetis Acnillis armain medium
protnIit,iMiorFereiida,qui inaflèrendo A-
chillis cadauere maiorem in Troiaiiauaf-
fetoperam. Aiax Telamonius,& Vlyflès
(ibi inuicemarma petunt. Conftituuntur
iudices aliquot ex captinis Troiams,idquc
cófilioNeftoris.ne fpefruftratus vel Aiax,
vel VlyiTesGtxcisexitium ftnieret.Qua-
re Aiax in rabiem & fnrorem asftus inoues
Gsxcouim fa:iiit,exilHmans fe Vlyffi,ca:-
terisq; proceiibtwnecem admoliri - Scd
L i
         poftea
T N littore marisvifitur tumulus, afFa-
* ori opere extrufttis , latera feiientibus
•"aris vndis,quibus clypeusinnatat, &ad
furnulutn adnatat. Emblematisepigraphe
et Hefiodoerutaeft, lib-i.Geotg.
r____ƒ lm <Pè J-rip vQptos ta-yu
£ t Tihosi^iKttfd.. hoc eft .-
fuftitia ven emergitfuper iniuriam tadem
Prodiens. Qjax
verba non commode i ïter-
Ptctatuselt Chiliadum authec iiiProuer-
"•o., Malo accepto fstprtftultm, fine quod
Rtoperauter admodum componebat; (iue
. ^uod fbrtè in exemplar incidit corriipt».
('t. Nam legit u0pioi>, ptovfipto?.
ii
'ï^ At p A R e T id (umptiim e(Te ex dtto
%ttf otis Epigrammatibus Grxcis lib.i.tituio
**f JV>cwi/:prirnun)q; (ie habe c :■■•
"sr-triS-' dyihKtio;
Ti/C tKTopoi aiy.A Tiv-
<nty
>
KApTld<P)li £a.VelWV Hhi KetKOKpIflM.
v&v»yx <Pè Qo.ha.asd>, KtLritTTrAei,^ irApa.
Tvy.$QV
•ÜAVTOfVilKTlh' COpUISiV,
SK l&tZKV! .
^elida elypeum non &quo cejfit VlyjJ'es
ludicio, plenum fanguints Heclorei.
$ed mare naufragio detraxit;ndq-, natado
Is tumulum Aiacüjion Ithacampetijt.
Clypeum,qui Hectoris fangniné biberat,
Laertiades Gra:conim obtinuit iniquo
iudicio .
Naufrago [Vlyffi] autemniaredetraxit,
& ad tumiilum
Aiacis nataiuem deiecit,nó ad Ithacam.
Quem elypeum Luertiades aiudice Graiü,
Hcctoreo ipar/itm ftpe cruore,tulit;
*i'stuft■ctgium pajfo mare ei abttulit,adójfe-
pulchrum
Aiacts pepulit fluBibus,haud lthaeam.
^uclius hoc modo vertebar:
Hecloreo elypeum Pelid&fanguine tinSlum
ludicio T>anaum falfo habuit Ithacus.
^er mare difieBus ,diuulfa puppe fepulchru
Concutit Aiacis, littont non lrhac&
HUod auté (eqiiitur,Alciauis ipfè expreC-
«t.fcd mufa paulum fufiote , addiditque
Poftretnó éirttMiSiov ■
*«A.« 'zsiTdS'tim S'ix.a.-rtv tcAv fjLtihtov
d%vn; ,
Kg* Kpio-'v ixK vvov evyipw a,7rt^ei^i 5-*-
Kttiret, -
t-r-rif ét' diytctholei /Soa, Xffi <r?l[xa, Tl-
-ocr page 242-
Andreae Alciati
i<*4
poftea faniori mcnti reftitutus, pndore
affectus ob ea, qux patrauerar,fïbi mor»
tem confciuir. Troiani iraq; indices Aia-
eem armis fpoüarunt,non Grxci, quam-
uisOuidhisaliter videaturfeinire, lib. 15.
Metamorph'&Sophocles in Maftigopho-
10 , euro inquit: Nuv S*s M/ra KTpSS'cu
(pcoTi irctvrxpyaippévitf
èVp«.£«p . id eft :
Nunc vero arma ipfa Atrid& homini ver-
futijfimo tribuerunt
. Illud tarnen poteft
accipi velut abirato homine diéhjm , qui
temere in principes Gi'xcorumdebaccha-
rur,quaiïipiifpontedederint,non iudices.
Hocautem deiudicibiis Troianis prajter
Calabrum aflèriteciam Homerus ]ib. 11.
OdyfTin fiiie,vbiiïe loquitur Vlyiïès ;
O/h ƒ' aI&vto; -^v^n nKa.f/.a>via,fio,
NaVp/p «per»*» Kt^oKa^ivi] êivuctt vIkds
Tm(
Ji.iv sya viKtirtt J'ix.a,£o(jt.evof is-apo.
vwal ,
TiV^sriV a.(j.tp' h'yjK~]Q{ ■ t9»Ki H 7TÓ7-
via, /xiiryip .
ïlciïfif /e Tpaay flx.tte'd.v ^ vraK^d;
*Bnvn ■ id eft :
Sola autem Aiacts anima, Telamoniadi
Seorjum Jiabat iratapropter viBoriam ,
§}ua ipfum ego -vici litigans apud naues ,
De armis Achilln .-po/uitautem veneran-
da- mater.
Tilij autem Troianorum iudicauerunt &
Pallof MinemA-j,
Pindanis etiam in Nemeis Ode 8 idem vi-
detur (entire,diï inquit: KovpJaif/yapiv
•4-it<po7}
OJWavT S^tLvcto) Sipa.7rivo-a.y. id
eft : Occultu enim iudicijs VlyJJem Danai
pr/ttulerunt.
Comrnunior nihüominusob-
tiniutopinio.quod Achille fraudulenter a
Paride interfedro , AiaxTelamonisriluis,
poft eum fortiflimus Gr?corum extiterir,
tumquia multa pra»clarè gefllc, tnm etia
quia fibi iangiiineiuu£rus,& frater patr u-
elis fuir,& eins corpus liberartèrjideoq; at-
ma Achillis & fetuum fibi dari a Grarcis
periir . Sed Vlyflêsiha aftutia & eloqueii-
tiaiudicibus GraxJs perfiiafïr, vt fibi po-
tiusat'ms,tamqiiam magisemcikodaren-
*ur;quod& faftum f\ur. Aiax veroimpa-
tiens repuffa;,prxii'3Ciindia, illataq; iniu-
ïia fibimetWc proprio mortem intulit:
quod elegantilTimè deicribit Oiiidius lib-
13. Metamorph.Sed quia hoc loco proptet
hyperbaton conftifa Aonnitó] fyntaxis, ea
fic eft ordiiianda : Neptunu-s iuflior arri-
tm; fcutum Ma ei da (perfufam ftmguinê
He(loreo,quod coneio iniqtt* Gr&eorum M'
dit Ithaco) ialiü in aquora naufragio>&(' , 1 [ >'
MAC1DJE] Achillis,ab Asacoauo» •
Telamonis & Pelei patre.
HeBoreoperfufum [anguine fcutam] I"*
dicit.propterea quöd Achilles Hecloren*
maximum Troianorum ducem interfecif'
Cretenf' Üb. 3. de bello Troianp, & Dart3
Phryg.deexcidio Troias.
Ithaco] Vlyili,ab Ithaca patria.
Coneio iniqtta dedit] Qiiod fcutuP1
Vlydi adiudicauitiniquus Grascorii co"'
fe(Tus • Referturvel ad fuffragia & ft'
uores.ve! ad ipfos indices, Ag3memnone0'
& Menelaum,qni concionem aduocaranb
ad ferendum iudiciiim de armis Achillis;
Fuit ergo vel i niquiis con/èiïus & iudicij?
procerum; vel iniqua coneio ipfius Vlyi' ^t1''
fis , quam repete ex Ouidii Metamorpb"
13-Triaenim fignificarc Coneio , notate*
Verrio Flacco GelliusIib.i8-o7-Locurn>
fu22cftumq; vnde verba ficrent.Item c?"
turn populi'Et orationem iplam, qua; a>'
ceremrad populum .
Aliter se
ttt Oui-
dim.
lufiiorNeptunpti.} Aqua marina fnit aS'
quior Aiafijqnefcutum & armailli abr«'
2>
pta leddiderit. Tacitè videtur alludcreao
idquod pollea dicee, plus ineflc pifcib"5
marinis humain'taris & ftdei.quani hom1'
nibus ■ Seneca Declamat.i.Controuerfa'
rum 7.O maiia iattioïa iudiciis, o mitio'
res procellxpane ? Sic Ouid.i.TriltiiitiJ'
eleg-4.vbi poeca fuos labörescum Vlyl"3
laboribus comparat:
Cumfyminor louefit tumidu qui regnati>>
vndti :
lllum Ncptuni, me louti irapremit •
Idem j.eiiifdem operis elegia vndecima-'
Neptuniq; minor quam Jouu ira fuit ■
Apnd eundem.DidoAEiiea::
luftior efl animo ventmt&> vnda tuo.
In qi.ibiis egocorapararioiiibns video H1
perboleiK&quideni mari nihil eft impla*
cabilius.In Epigram mare Grstco fit coifl'
paratiojnter Neptuniim & Palladem, C\C-
Ka.hi 'soo'dS'aMl fiKctrev irohv
ft«AA<'
AStivtif . hoc eft :
Mulihmelius iudicauk Neptmus qua**
Pallia .
Igitur expone, Neptunns inftiorfuit Pal' J
lade & cjeteris, hoc eft, maremeüus mdi' ^ p
canitqiiam fapientia. Porrö NeptunuS ,/'
dicituïa naivJo, paulüm prirnH htteriS ^.
imniutatis,autho« Cicerone lè.J-de Na-
tura
Itê opinio
samunu.
gynttKUft.
-ocr page 243-
Emblemata.
i6j
tura Deorum.
■Arripuit] Verbum celeritatisad homi-
'uim eieuaiidam fïdem.eamq; ciuii Neptu
"Md eft.maris ;quitateconferendam Imó
veto quoduis genus belluaȟitcrdum mi-
t'us eit homi:iibus , quam ipfi homines
111 fiios .
In aquora, iaBunt ] Proieftum in mare
ptempeftatis , qua; Vlyffem naufragum
«cit.
X>ominumfnum] Aiacem , qui domi-
•Hiim quidem iure , poft Acbillem mor-
tliUtn,animo retimierat.-poflfeffionem verö
ttUnimèjquam Vlyflès eloquentia: vitibus
^btinuerat.
Uttoreo Aiacu tumulo] De Aiacis tu-
Tiulo in littore (ito alibi dicerur- Aiax au-
tem,vt tradic Sophocles in Maftigophoro,
dictus eft a particula, <£;, ai, id eft.He» ,
»eu. Verba Aiacis hax fuut apud Sopho-
clem: ii , ai , t/V S,v 7ror' cn§' aft érró-
yv(/.ov tvvoiïuv ovo[j.a rolt ifJiolt kako1(.
«oc eft: Heu,heu, quu i/nquamputaretjtc
toeum nomen men muln aüaturum cogno
tientum ,
Pindarus autem longè aliam
tttüus uomhiis affert rationem, coiififta
lonillepida fabelia; cuius fenfus carptim
«oHcausexOdey. Ifthm. talis elt.-Tela-
tt>onem Hercules belli focium adiunxit,
<]uodin Laomedontem Troia: regem pa-
tauerafXapta Tioia.occifoq; Laomedon-
{e,Telamon pro concione Herculem celc-
Wauit. Hercules veió cum facra Ioui fa-
terefjlic pro Telamonelousfupplicanit:
'Hpiter pater,iam (a?pe measaudiiiifti pre
c«;iiunc te oro,pater, vt huic virofbrtem
Prolem ex propria vxore trtbuas,amicum-
qtie metim forcunatum reddas. Hxc vbi
dixit , auium reginam aquilam magnam
lupuer è cceIo demifit. Hax tamquam
vates aliquis oraciilum promens dixit :
Erit tibi filius, vt petis, Telamon, quem
Aiacem vocabis ex vifo alite, viribus prac-
ftantem, belliqj fudoribusfumftispopulis
fdmirJiidum. Vocat autem Pindarus hoc
ll*lQco#jZTov,aquilat; vade aittf dicitiir.
Qu&boai\ Immurmurat, & quafimu-
8'tiim bouis edit.metapliovaa bobns fum
Pcajnam BoojaSjmugircfignifkat.a verbo
prajco /Soda, quodeft damare : vndere-
b°o,& boatus •
Voce] KATtf%j>tl?ix.aï,pto Ibnitu.
Vicifli &>c] wpoftVTroTroiia, mar is ad
Aiacem:iicfehabeiitfata qtixdam iudicio-
rum,Tt non obtineancaifl poft eorfi mor-
tem, quorum fuit ius.
TelamonMe] Aiax Tlemonis fïli. Pa- Te'amo',-
ter Aiacis Telamon didtus eft a loro.vnde -vntie di-
fcutum propendet: nam ■nKa.p.ov cingu- Qut^
1-iim latum, vnde pendetenfïs aut fcutum
fignificat.
         
Affeclusfiu efi , &c.) i'^iiyKC/f ie i-ïïi-
fi'jSiov ,ad
quodilluftraiidum fuccurrit
AÉlianiexemplumnobile ex lib. 15. var.
hift.de Macareoquolam faceidote Miry»
tenenn", (èd quia libet eft ui omnium ma-
nibusjiion adfcribam.^^^w.inquam,/^
eficedere itiftitU. hoc eft, 1* 7ró.bn tX ƒ/-
Kcttos-vpH. vth ciuftitia;nomenaccipiatur
etüm pro veritate, qua: perpetiiam feiu-
ftiriae coniitem prsftaredebet. Alluditur Ormonis
autem , niflfallor, ad oraroriosafFeclus, vtt'
qui iïepe veritatem rerum opprimunr,aut
peruertunt,adeo nihil tam horriduni, aut.
etiam tetrum,quodnon fplendefcat oratio
ne,& tanquam excolatur,vt olim dixit ar-
tis hu ius mirusartufex • Sed tarnen ad iu-
rifperitorum placitum reuocada funtom-
nia hominum iudicia, imó Sc confilia.Ve-
rirati opinionem prsepollerej & plus vale-
re quod agitur.qiiam quod (ïmulate con,-
cipitur.Quod &Tullius i.Offic-non mi-
nus generaliter videtu r dixiflè.'Efficiëdum
eftjvtappetitusrationi obediant,eamq; ne
que prajeurrant .
Di occifïAchillisarmisinter Aiacem IV»
& Vlyftêm coortaeftnobilisilla, Poetisq;
decantata controiierfia:qu? fanè Aiaci ce-
dere coaAus elletaftutus & vafer Vlyflès,
nififua eloquentia tanquam fafcino ali-
quo iudices Grxcos in fuam iententiam
pertraxiflèr. His tarnen armis iniuria &
dolo partis, nondiu potkus eAmalxfidei
poflèflbr.Retnliteuim Pauiauias,ea Vlyf- Locus
fi naufragio ablacaad Aiacis tumulum ad P^«/^"
nataffejficenim in Atticisille: Dicunt Sa- »" •
laminis accola;, florem in ea regione pri-
mum poftmortem Aiacis eflè viïumj can-
didus,& purpureus nonnihil.lilio minor',
&caule,&folijs. Littera; in co iunt, qua-
les hyacinti.is Hiftoriam indici;, quod de
armis inftitutum fuit, audiiii ab AEolen»
fibus, qui inftauratum poftea llium inco-
luerunt.quiquearma poit Vlyilïsnaufra-
gium ad Aiacis tumuliim eieóra dixerunt.
O (Ta genuum.qua; medici molas vocant,
difcoadolefcentis pentathli fuiflè paria o-
ilendwunt.Idautem Deo volentefaftum
L 3 colligit
-ocr page 244-
Andreae Alciati
j66
S*é K»vif svyyiva» mS'vAV^ipiV . id eft f
N.ee patueris Jitus occulit congenitoru0
inclytum-gratium
.Occurrit interes Sene'
ex corda-tus fermo ex epiftola 79. vbi a5
virtute, qiije- ('tios honores fuumque ptC'
cium 1100 obtiiKt.nifi apud pofteros.difp1'
tat:C>wamdiu,inqiiit)videbatiirfurere Ve
         ,
mocricus ? vix recepk Socratem famS' *j/i' ■
Q^amdiu Catonetn ciuitas ignorauitjrc J/ry
fpuitïnec intelléxit,ni(ï cüm perdidic.Ri' J>
rilij innocentiaac virtus lateret, nifi acee ^u
pifletiniuriam .. Oum violatur, erFullIt« ^.^,
Numqttid nou forti fuqgratias egir,& ei1 jjff*
HiHTifuurn complexus eft?de hisloquot; uK
quos illuftrauit fortuna.dum vexat.Qii.3
multorum profedlus in notkiam euafd6
poft iplos ^ quammultos famanon exc^T
pit,fed eruit?nuila virtus latet, & latuifl5
non ipfïuseftdamnum; veniet qtii cond'*
tam & l^culi fui maügnitate comprefla'*
dies publicet .■paucis cat^ eftqui popiil11
aïtatisfna; cogitat. multa aunorum milü3'
multa populorum fuperuenient. Ad'Ü'3
iefpice,etiamrl omnibus tecum viuentibus>
filentiumliuor indixerit, venieiit qui iï')s
offenfa.ilne gratia mdicsnc Et ha;c qu1'
dsim Senecas verba de veritate iniuria ve'
igtiauia hominum qtiodara occlufa temP0'
re,fed tandem tarnen fuum decus ebtincT}'
t«.De itiftitia verö.numiJiis certiffima ii,r
tio life-i-iii Rufir.um- Claudiaiius.quol0'
co,, prouideiitidm dininam fatetur ex'."'
quod tandero-Rufcius fcekfis pcenas o1'
gniflïina» culiflet. Cic. pro Sextio.-H'.i'1''
ego reditum repudiarem ? qui ita flor*;'
fuit, vtverear ne quis wefhidio glof'
putet idcirco exiflê, vtita redirem. V'"
Comment.Manutij fbl.ijp.b.
Abftulithunc tandè Rufinipcenu tumult*1*
Abfoluit/fc deos.-'mmno ad culminu
w*
Iniufloicremffe queroritoliuntur in altfi^''
Vtlttpfxgrituioreru»nt
.
Erigireigitur vos,qnikiiq«orum viol"^
oppreffi in fqtialortiacetis ; nametfi efle
niat Teriratem fupprimi, iniuftum in''
prasferri, tarnen Dens veraciflimus&^.
qui(fimus omnia temporis progreifiij v 0
ctiam poft moftem vindicabit,redtntegï3,
bit,&reftirtict-:&,(qiiod adagio dici foleC{
kifpicietjetu" ferö, pellem Iupiter • Ide0^
ctiam Peum. laneos habcre pedes *?«<*
Ethnici credidertint, vt qui ceKUS.vïüd'
&vltor,licec admodum tardtis, nobisl1*
iam noiifpetantibus,.iuiuftkia: StuuuJ-1*-
lagsexiftaf».
eolligithic Erablematographus.vt alludat
ad vulgatum mifcrorum & affli<Sorum
conqueftum.Iultuia vcrumq; laborat.fed
tand;me!uèlatur:& quaquam prematur,
non opprimitur tarnen.Cicero pro Cluen
tio: Multorum iniprobitate deprefla veri-
tas emergir,& innoceutie defenfïo interchi
farefpirat . Erpro CceIio,exclamat,ma-
giiam efïè vim veritatis,qua; contra homi-
num ingenia.callidkatem.folertiamq; con
traque iklas omnium infidias facilè fe per
feipfam defendat. Idem in Sextiana de-
fenfione.- Alia qnxdam ciuem egregium
jniqui iudicij procella peruertit,ca;teriaut
lepentina vi perculfi,ac tempeftate popu-
lari, per populum tarnen ipftim recreati
fuut atq; reuocati.aut omniiió inuulnera-
ti.imiiolatique vixeiunt.At veró qniièna-
tus con(Iliüm,qui au&oritatem bonoriï ,,
qui inftitntamaiotum neglexerunt,.& im-
perka:aiu concitata: multkudini iucundi
eflè voluerunt.omnes fcrè Reipublica: pc-
nas aut prasfeuti morte > aut tu.rpi exi-lio
pependerunt . Penxuilcis fanè exemplis.
confitmaripöteft.plezosqi; iudicum iniqui
tate,aut etiam populari ritmore , vel aiio,
naododamnatos , deq; honoris gradu ctc-
ceiliife.qui tandem vitafunéti, ce-ctiiiïmis
coniediuisinfontes,& abomui obiecto-cri
mine immunes dcprehenli, concitatam de
fe opinionem non modo non abfterlenuic,.
fed immortali gloria tandem douati filhc,
Opportune ergo i Liuio diftiim eft .■ Ve-.
ritatem laborctrc- f&pe>extingui nunqiuim,.
Etenimq.ua? falia funt,. vel uullo cértè lar
borante delentur temporis 3]iqwo traftu :
-veraautem & iufta.violetitis hominum in,
iurijs iuterium cedunfoièd tandem emer-
gunt. Rede Menander :
E'V ffCLVT.i J?H KCUpUTO (PlKCUOY £/7W/!{$-
7H¥,
ttt-Tot S'ÏKfuot(/.vpiw ax. iv£ix.w
XpaiTMiti9£w. nh S'tKt]VTi (TVKKctCaa-
Tèpere orrmi quod iu/iit efl, -vincerepar efi:
Vnus vif iuflia infinitu non iuftu
frifiat,Deo & 'MJlM» ddiuuantibm ..
Sententiam veto Alciarinicarminis ctim-
hoc Menandrimonofticbo comparo:
SyttS'iTraif $ai TW ciA>ïd&av Xjiavofi
Xempru inlucem tandem "jeritotè trahit,
Qjwnuis preclaroiom hominum mona-
jnenta fïtufqualeant.eouim tarnen virtus
«ullis vnquam ïasculis oMauaii onminó
poteft . Hucfbrtè nonincommodè ilkid
|ijd.a;ijex; Q4s 8, Olyrng. K*;r«.ty>vVm
Verit(tf,tt
ists premi
ifir , non
opprimi--
.f'fmpftf:
emni&a-
-ocr page 245-
Emblemata^
\6y
~*mn . .1 ■ <
Etiam ferociffimos dornari.
E M B L E M A XXIX.
T)OMAN V M poBqudrtt eloquium&icerone $eremj>to>
•IX perdiderat pa.tr i<e peftü acerba fut,
Infcendit currus viclor , iunxiifa leones,
Compulit & durum colla fubire ïugum t
Mdgmmmos cefiijfe fui* Antoniut armüy
Ambage hac cupens fignificare duces»
COMME'NTARII
TRivmphator cultu regio 'fe-
deat in curru triumphali,quem leo-
nes fiibiugati & hipati rrahant. Fermara
ai,tem currus triumphalis lubens vellem
*° aliquoaccuratè niihi dcfciibijccitè que_
•'icpoflta eft.no placet,ob varias rationes.
'tveró hacinparte pichiraiiiuetur.iion-
"«llaexprobatisaiuoribus de rriumpho»
^'atenus huic rei inferuimitjafrerara. ie-
natu itaq; triumphatori obtu'am procedcït
te vfq; ad pottani Capenam,poftea in Ca- ^'f^'
'riüpkii.
pitolium fe conferebant. Currum prxce- *
debant tubicines, & buccinatorcs> fpoÜa ,
ftatusejtabulajjfimulacravrbinmexpiigna
taflim, arlTia, donaria, nïiniftii facrificio-
rtim.Pone feqtiebarur reges & dnces cum.
überis & vxoribns , itemq; ali j hoftes ca-
pti,manibtis poft teiga ligatis. Quod ele-
L. 4
            ganto-ï
-ocr page 246-
Andreae Alciati
ganterexprefllt Ouidius,4.Trift.
Ergo qmnis popuius poterit fyeBaretrium-
phos,
Cumqi ducütitulis oppida capta leget f
Vinclatfo cnptiutt zeges ceruice tenentes,
Ante coronatos ire videbit equos ?
Jih quiSidoniofulgetfublimis in oliro ,
Duxfuerat belli,proximtts ille diici .
Hic lacus, hi montes , hic tot catfella, Ut
amnes,
Vlena fèr&cétd'is>plenet cruoris er#t.&c.
Sed propius ad rem . Tandem ip(ê crium-
'Currui phator quatuor candidis vehebatur equis,
formu-ix ipfeaureo infidens cufxu,qui nou bellica-
runi,neq; ludicratum qua inga rum, fed
turris rotiuida: inftar conftruftus crat,
aurogemmisq; mitificè cejatus,vt Plutar
ch.in AEmilio, Appian. in Libyca & Mi-
thridatica , Zonaras de triumpho Camilli
tradiderunt Habes currus fonriam.videa-
Uahitm mus triumphantishabitum . Hic purpu-
tr'mmpb&, ream gerebat veltem , aurointertextam ,
tis.
          jnteriusverct tunicam palmatam, dextra
manu ramum è lauro, (ïniftra fceptrum
eburneum tenebat,&in regiafellaeburnea
refidebat. Vides quam non refpondeat hare
piitura.Addo.quod eodc ctirru aliquando
vehebarur triamphatis vxor & libetijimo
&carnifex,tefte Piiuio lib. x8 cap.4& M-
dato lib. 18-c i.qui ait: Q^uod veto acar-
nifice triumphantes contingebantur , id
eratindicio.vtad tantum faftigium euecti„
mediocritatis humanas commonerentur-
Sed his talibusinnoftro hoc curru ybi lo-
eus? Totum triumphiapparatum qui di-
fcere cupit, adeat prater citatos Dionyf.
Halicari>af.lib.t& ƒ.Valer. Max.lib.i-c.
t.Iofephum de bello Iud.lib.7. ex neote-
ricisGuidanem Pancirolhim de rebus me
morabilibus, Anton. Valtriimm de re mili-
tariR«om.lib.7.& ante omnia Raberuim
Yalturiumdc re militari lib.ri.Sc alios-
j j^
          E P i G R A P H e N huius Emblema-
Ynde 'ent t^s>^t'am ferocijftmoi domari, videtur mu
t-t infcri- tiiatiis Alciarus, è primo Annal. Comel.
p^0 j Taciti.vbi fadta Augufti praeclara pauds
co-mpleclitur, dequemutatione retp. Ro-
manos agk:Po(itoTriumuiri nonune,Cou
fulem fe fereiis: vbLmilitem donis, popu-
Jum annona» cmiftos ocüdulcedine pelle-
xit .• infurgere pa.;latim ,inunia fenatus »
i\)ag»ftratuum,legum in fetrahere, nullo
aduetfante:cum ferocidtmi peracies ,aut
profcnptiouecacidjfiènc. Tellishuiusi»i-
itaria: poteft videti Plinitis, qui (ie lib. 8- W1 ^.
capiif. Primus Rpmx lepnesad currurn 0* ^
iönxit M.Antonius,& quidemciuili bello i^.jf
cum diriticatum eflètin Phariahcis cam- pi'"'.
pis, non (Ine quodam oftento tempoium i O1' p-
gener»fosfpiritus, iugiim fubite illopro- »'*.'„((•
digiofiguificante.Namquod icaveftuseft /o»'"
cum Mima Cytheridefupramonftraetia
illarum calamitatum fuit. De Ciceronis
vita.faftis, & caufis interitus, quibus M.
Antonius erna ad necem poftulauit.fqua-
rum potiifima h?c fuicquod Cicero,curn
fibi, è re fua, maxime opuselTet, feruire
tempori non potiierit) plenidlmè agit Plu
tarchus. Nam huius operis breuitas tan»
ti viii prxclara facinora non potis eft co»
prehendere,iuftiimenim volumen defide-
rant • lila tantum referemus , qua; lucis
nonnihil huicemblemati poffiint afferre.
Caefarem in Senatu confoflTim accipimus
a ciuitatis Romana; principibus,qui tyraii
nidem perferre non poterant; qui tamei'
cüm aleam periculofi/fimi & funeitiffiro'
confilii fubii(Tent,lógè aliter cecidit quarrt
puta(Tent;tyraimum enim de medio fuftu»
lerunt, atipfam tyrannidem toUere non
potuerunt. Statim enim perturbatis re'
bus, & omnium confternatis animis eau' . p^
dem poténtiam nefcio quo fato M. Anto- ™'s "
niusoccupauit,quanquam moiibus & vi- "'^'
tas inftitutodi(ÏImilis,afiiscjj partibus C* *'
fare inferior:cui aperte omm coiitention.e
animt reftitit M- Tullius » & pletiqueaü'
nobües Romaui. Eam quidem quam non
modo ante prasfentiebatjfed platiè experie
batur infanam M.Antonii rabiem,non dif-
fimulauit ip(c Cicero i.Phüipp. cum ait ••
Doletis tres exercicus populi Romani in-
terfeftos ? interfecit Antonius.- anftoritas
huius ordinis afflida eft ? afrlixitl Anto-
nius;de(ïderatisclarilliroosciues?eosquo-
cjiieeripiiit vobis Antonius; cunniadein'q;
qu? poftea vidimus (quid au tem mati nol»
vidimus?) ü ie&è ratiocinabimur, vniac-
cepta referemus Antonio.Et deinde fubie*
citïVerfatus in bello eft , faturauit fe fan-
guinedidimilimorum fui ciuium.Itemqf
j.Philip.ait, eum in hofpitisteftis Brun-
dufii fortiflïmos viros,ciues optimos.iugtt
lari iuflïffe, quorum ante pedes eins me*-
rientinm fanguine os vxoris ïefperium
fuifleconftabat. Certè Pliniuslib. i4-«p*
ii.Antonium fanguine ciuium ebriurn,^
eum fitientem nominauit. Aclionibus ig1*
tat
-ocr page 247-
Emblemata^.
16'9
*!».Philippicis a Cicerone in fenatu habi-
tus excanduitAntonius,vt inde omneni,
jjUodaiunt.lapidem rpouerit, quo Cicero
** raediotolleretur . Iraq; compofita in-
er tres Romanorum duces pace, Lepi-
*Urr»>Antonium,& Ca^aretn Auguftum,
triumviratusinuaditur}fit,ciiihim profcri
POo: vbi Antooiiis ea conditione auuncu-
JlIiH fuiim profcribi pafliiseftab Augufto,
C;c ^ Cicero fibiabeodem profcribendusrra
Kjn's etetur. Quare Cicero cum toradomo
^ ptofcriptiis Afturam primo nauigauit,
^ox Circeios,in terram poftea defcendit >
n°ndum ornni fpedeOclauioabiectajAftu
ram pedibus remie, Hinc filiis fuadenti-
°«s Formias tranfuerfisitineribusprocef-
Jitïquo cum appüliflèt.corui infaufto vo-
«tii ab inraufto appulfu arcere voluifle
v'(i fuiic.Hinc leéticadelatus eftin proxi-
^ftam viilam fuam , neq; ibi diutius com-
^orarieft atifus.coruis iterum omniagar
t'tu infeftantibusjrcuerfusitaqj in Formia
luirijv t nauim cofcenderet.cum in altum
proueftus eflet, ventisque aduerfls agita-
tl»s, & vita:& fugaeeumccepit tsedium .
^■cferebatur igitur lec"ricaadnauem,cum
Popilius Lxnas (quem aliquando Cicero
"1 Senatu capitali iudiciodefenderat patro
"ttti- ni,s' Cllm o'0'-30 militiim Antouii obuiam
*<4tt 's occurrit.Seniit Cicero eos ad catdem mif-
fos,continiió le&icam deponi in (fit, hicq;
finegemitu barbam fibi lauia manu (qui
iios illi fuifle dicitur) demulcens venien-
tesexcepit, atq; ex lefticaprominensca-
putimmota ceruiceamputaiidum Popilio
pta»buit. Iiiterfectus eftergo annosnarus
luatuor &fexagintajcaputab Antonioin-
c«r duas mainis in roftris poficum fuit >
1uo loco orationes in Antonium Cicero
«abuerac Nee cohibere lacrymas potui.c
lotaciuicas , cum refcifliim Ciceronis ca-
P"t in illis fuis roftris fpeftaret; necaliter
ad illud videnduiri, quamantèadaudien-
diim concuirebatur.Valer. Max. lib-j-c
3-multa,Seneca 7.Coutróuerf.i.& Suafo-
riar.iJ.capite.Appian.lib^-belli ciuil.Seue
J«S Cornelius fatum hoc planè funeftum
'tadeflet:
•Abftulit vna. dies &ui decus, IBa^luH»
^onticuitLatis. triïiufacundia linguê,,
VnicafolLicim quondam tutela falu,:^
^Sreg'umfemper pcttrïs. caput-Me Senatm
vindex,itteforiJ.egum>rituiq3tog*.qs
Public a voxfmti &ternu obmuttiit armu
>
lnformes ziultus, Sparfamfy cruore nefando
Cttnitiê,facrastfe manus,operumcfo minifircts
Tantorum,pedibm cuius proiecta fuperbis
Proculcauii ouans:nec lubrica.fata,deosq^
Refj>exit,nullo lueth&c Antonius &uo->
&o
Quemadmodum autem in abfcifTum Ci-
ceronis caput igiiominiosè fasuierinr M-
Antonius,& vxor eius, recitat Crinitus de
honeftadifclib. i.c.8.Quamquamad Em
bletrraris explieatiónem (fubiungit Clau-
dius Minos) videaniuradduxifie,qua: ftu _, F
diofocuiq; fatisfaciant:tamen adijciemus, , ?
quod non panitn fortaiie conducatadma- ,
teriam feu fontem carminis hiiiüs expla-
nandum.Si enim locus ?ft conieftura; 110-
ftraj dandus (in quo tarnen nihil ciiiquam
velim prxiudicatum) videtur id Alciatus
duxifTe potiusex Autoniana: 1. M. Tullif
loco, fed (vt plerifqj doftis videtur) cor-
rupto, qui fic habet.- Vchebatur ineflfedo
TribumiSj&c.fequebatureum rheda cum
lenonibus, comkes nequirtiroi. Nonnulli
hic legunt, leonibus ,quod non probatur
criticis,&ijs,quimaioremprobabilitatem
feclantur, quiqj cenforiam virgiilam in
fcriptis auctonim meliorum fubinde ad-
ferunc . Quo ex loco fuum videtur Em-
blema confinxirtè Alciatus, Sc,lemibus, Ie-
giflèpro lenonibus.-adhjec non reclè tenir
porum rationcm habiiilTe.Si quos moueat
Pliiüanus lócus, quem artufi, nihil certè
moror> cum nihil prasfraetè hac in parte
aufïmaffirmare .
ROMANVMpoBquam] Eft & in hoc j j y_
Jhyperbaton,& impücatus verborum con- syntaxis.
textus,queni fic dignncnns:Poffquam M.
Antonius,/>«/?**acerbapisitri&fu& ,perdide-
rat eloquium Romanum Cicerone perem-
ptemfcendit currus viBor &c.
Romanum eloquium] Kctra, rmi^o-^iv ^Uquen-
Romanjeprincepseloquentix vocaturCi ti& parës
cefOjVtetiam difertusartifex Reipiib-,ad- cicero .
miniftrandxa D.Augiiftiiio.Plihius fenior
eum fic lib.7c.30- falutat:Sahie,inquit,
primus in toga triumphLim.lingusq; lau
rcammerite.&c.Lticanus maximum anto
rem Romanieloquij appellat. Eximiam
laudem Ciceroiiisvideapnd Plinium loco
citato,& lib. ji. cz.Item Ccelium Rho-
dig-lib.ij.cap.j.
Perdideraf] ideft,perdidifl"et, de medio
fuftuliflet. Martialis pulchro epigram-
mate comparat fcehis Phouini, qui Pom-
peiumoccidit.ciim fcelere Antonij, lib. j.
Epigr.
-ocr page 248-
Andre# Aïciati
170
tutti. ïdem i.in Antbn. vt Heleua Troii-
nis.fe ifte Reipubl caufa belli.caufa peft»
atö; exitiifuit. Et Philip-p .Tetram & pe«
ftireram bellnam iie inclufam & conftri-
dato dimittatis.cauete. ApHleiHS ƒ• A/ïm
aureijdc foi'oribiis Pfycha;; Sed iam, ait,
peftes illas.ceterrimffque furia: anhelanteS
vipereum virus naiiigabant- Idem lib. 7.
Verüm fbrtuna meiscriiciatibus infatiabi-
lis aliam denuomihi peftem inftruxit.Eo-
dem fchemate dixit idem Apuleinsj- A-
fxnijde mulierequadam:Sed omnia pror-
fus vt in quandam c^nöfam latrina in eius
animum confltixerant flagitia . EtArno-
bius lib.j-Concra gentes.de Ioue loquens;
Vtcffèt, ait, criminum fedes, malédiclo-
rum ir.ateria.iocus quidem expofitus , m
quem fpurciti? fe om nes fcenarum cojlu-
uionibusderiuareot &c
lunxitq;leones] Praiter ea,quïe de itm-
ctisleonibus adducla fnnt, legimtis apud
PUitarchum^hac pompam non fuiftè turn
primumab Antonio vfurpatam : conftat
enim iam olim Annoni Duci Carthaginet»
fiiim malècefliilê.quod leone pro hun en-
to vfus fuerit ad ferendas farcinas.puUurri
que in exilium eo nomine,quia id tyranni
dem portenderevideretur . Quod obiter
mihi reuocat in memoriam hieroglyphi-
cum Emoi_i.it.ae Ferocia».
ybi Bacchuscurru trahitur a tigiiduni pa
ri:cuius animalis effigïès indonutam & et-
fetatafn fxuitiam arguit ■ Sed ad rem. I»
Antiocht numo videre eft: leouem ferè hu-
mi procumbentem>& fuperuolantem no-
&uam:quo fignificatur,vires cedere fapic
tia;. Leoeuim roborishabet hieroglyphi-
cum:no£bua vero Miiieruae. Referrem Sc
leones fubiici magna» Dea; vehiculo fuifle
'folitos, eofqueSolis traherecurrum > &d
ha;c non fuut huius claffis. Certèin Fau-
ftuia; vetere numo Cybelc turrita feil*
Leoniua:infidef,qua:orbem iutM tnanum
& gemi teneat, cum inferiptione , M a-
tri Maqn'ae .Reperio apud Hero-
diaiiuni in vita Seueri.Iulianum Elephan-
tos quos habebat ad pompam inftitutos ,
conatum aiTiiefacere, vt feflorem pateren^-
tur:quod&ab aliis tentatum non raro
accepimus . Sed de Antonii leonibus iam
fatis, ft tamf-n admonuero idoftentum a
Cicerone ipfomet prajuifum, EpiftcJ's a"
Attic.Tu Antonii leones pertimefcas, ca-
iie:nihileftillohomineiucuiidius,&cquC
Jocurn
Spigr. z4-
Parfcelus admi/lt PharifsAntoniiis armi's,
Abfcidit ■vultus enfis vterq-yfuos.
lÏÏud kwrigeras ageres cü l&a triumphbs ■;
Hec tibi 'Romn caput cü loquererk er ai.
Antonij tante es~ipeior,quacaufa Photini,
. Hicfctcinus dominvpr&ftïtit,itte fibi.
Falliciir tarnen Alciatüs 111 tem paris fup-
putattonc, q'U-od paulo ante innnit Mi-
nos; nam ante mortem Ciceroms Auto-
nius iunxeiat leones.vtex PlutarcliOj&ex
Plimj verbis citatis patec. £tex Cicerone
ad Atricum lib. lo.cum inqiiit.- Tu Anto-
nij leones pertimefcas caue .^Et in i-Phi-
lip.Seqtiebatur rheda cum leonibus, (ie e-
nirn legendum, non leonibus, vti videtur.
legifie Alciatüs.
Patri&pefiis acerbafus. ] Allegorica ne
farij hominis , Reiquepub pernicioft ho-
ftiSjdefcriptio , quam fa:pè orationibus v-
fiupatjvt CatilinaiijSjPoftreditum , pro
Sextio idem erator: vtcüm Cloduimali-
quando te tram & in,manen, bellnam,fa>
pefuriam.laspiuspeftem appellat- Sed Sc
Gabinium atq; Piicuiern.duas imperii Ro
mani peftes memini nominatos eaderh ora
tione Sextiana. Sic in Politic. Plutarchus
Reipubl. hoftes Ariftiona, Nabim.Catili-
iiam, pefteSjmoibum & vomicam patriae
appellat, id eft , viff^(Attf^ anra<?n[/.cb Tri-
Maf.
fic VirgiJ' Ainj. Harpyias peftcra
&iram Deorum:& ix.
____Turnt fe peftis ad er/Lj
"Fertq; refertjifonans.
Non mihi ternpero, quin & haic adiïcia ,
in eorum maxime gratiam , qiios in poli-
tioiibus literisinftituimus.-quicquid le-
thale.noxium & damnofum eft, id peftis
nominefolereappellari. verbum enim,pe-
ftis, Tra.pti.To TTiGHV. vnde ducla vox an-
tiqua,peiTun.. Perniciesetiam a pernecaii-
dodicta. Salluftius:Etfi certa peftis adef-
(et, manfurum potius, Sed. Catullus feip-
him alloquens ita deamore fuo.-
■Me miferum afyicite-.&fi "vita puriter egi,
'Eripite hanc pesïem,perniciemj} mihi.
Idem ad RuAim.-
"Erip;ufti,heu hcu, nofirs, crudele venenum
Vit&, hcu heu, noflr&peBu amicitii^
M.TuJliuS 1. in Caiilin. Hocaurem vno
interfec~to,intclligohaiic Reip.peftcm pau
lifper reprimi.& ibidem: Atque delebitur
non modo ha;c tam adiilta Reipubl. pe-
ftis , verum. etiam ftirpsac femenmalo-
Alciatüs
notatus
Veslis
fatru.
Peftistty-
mon
Ó»
•vfus.
P<fJ
rul"
tci'
-ocr page 249-
WÊtWBBÊÊÊÊÊBÊKÊÊÊÊÊBB/BBÊBÊÊÊÊÊÊÊÊtU
Emblemata-».             171
**%i          m f«pra quoq; tetigimus.
'«gaw. ] Nolim prartermiiTum quod
«otat Pierius48.Hieroglyph.iugo feruitu-
tem fignificari,& Fatigationem. vnde vivl-
gatum illud: Subdere collo, iugs., proeo,
h 'u£i> T10^ c''c'nnis ' "' leruitutem trahere, a
'"ec^ "obus fumpta metaphGm.Subiugiim mii-
tere >
caftreuiê Verbum eft, dequo Liuius
"b.3.Tnbus,inquit, haftis iugum fit,hn-
"Vi defixis duabus, fuperqjeas tranflierfa
"*na deligata.-fubhoc iugum Didator Ai-
^iios mrfit.Mittebantu r auteni fub iugum
boftes difcindi,ereptis omnibtis armis te-
% e ''ScI> vt fcribit Fiftus.Hiiic etiam verbum
*%«,J " Snbittgare. Noftro tempore fub iugura,.
^iuod GrxcumTI a;imilatur, snittiuitür
ges tegens ingenij fui effigiem. & % Vix.
pueris dignasarnbagesjfenes & confhlares-
fallenda: fidei exqiiirere.& id quids trans-
latitiè, proprrè veró ambages -fuut fleius
& mxandri flnmimim. Claudianus icaque,
Aiquóris ambages dixit , fic fepe apud
Cornel-Tacitum Annalib.
1. Proponitvr immanitas facino IV.
rishtuufce Antoniani, vel potiiisinfoleiitix Nihil ta
pliifqua nefariannfani huius liomiuis inga- durum
tos leones ad ciirrum ÏHtigentisJlt hoc qui quodfxa.*
dem certè fat nobis iutclligi dauirViullam gi n'oiof~
èflè tantam vin3,autfirmum animipropo- fit,
fiiutn>ïiuHiustam pre/tadam voce & fen
tentiam ,qua;-noncoerceri aüt edomari
qüeat. Quoties enim vel libertas, vel vir,
«ï.quipicatis manibus rem jïiueniuju ante- - tus opprerla, & quafifópitaeft tyranno-
quam aroktatur;hontameiï<difcindicon- r,um violentia 3 Vltró fefe mihi ofFenint
ducuntur fed a carnificeüK eiusparanym- excmpla longè nnilta de ijs , qui indigna*
phis lidoribus ftridmv cindi : qui dum &immerita extjudi nece amuliis iam au
vno faltu hociugum, tranfire cegütur 8c teadisainiis.defSderiuiTi foinobis relique-
conamur.farali iieau irretirihaerent, & è runt,. vt eoruxn non poiïïmus vel fine la-
feneftra canabiua profpicientes rniieran- crymis,vel iufto dolore meminitlê • Vice
dum exhibeiit fpedaculum, cum fauiss &: verfa nemo vfq; adeo ferox, immanis, po-
vita: dilpendio,& corporjsfiifpendio.
          tens.feu etiamaftiitus eft,quin ab alio.etfi
Magnmimoscejfijjê]ïiaic kxc fimile; fiunfeiaore umdem domari,,vinci,& iupe-
AcciülludexNónio;.
                                 raripoflït.
Nnlium eft ingtnikm tdntum ,nequecor i. Notatur pranereahoe fchemate info- Jrroiran.'
tamférttm,
                                       lentia&fupbia.quajfémper & a natura vi fiaviüt/--
slnpd non tabjtfcatur lingua ^mitefcat: dorias-inelt.vtexclamat Cicero in -oratio-'^ car
mulo..
                                               nepro M. Marcello,quem vide. Seneca in mes.
Ambage hfre.'] Signis & mutis demon- Troade :
. ft'ratiombus eiüfrhodi•'. Leones ènim iiui- Viéförferoces impetus frimos-.habet.
''Md
X'c' vcfignifi<:aretfe.&rtifl:mos-quofqi\e RecitatPlutarchusin LacoJiicis.Archida-
" fub iugum mifiïlè . LeoanHieroglypri. tmm 4gefilaifiluim>puftcoi)flidumapud
H^ fortitudinem,iobii-r,..&alian»jlta.fiRnat: Chatroneam habitum.cum a Rhilippore-
;'. quade rePier.ValemimsIib. r.Ambages ge Maccdonum vidore litteras accepilfec
aiitem primaria fignificatione pro verbo- acerbius fcriptas , hunc in modum refcri-
t»m circuiru,& fententiarum aliorfum pfilTe: Simetiaris vrnbram ruamjuudqua
tortarumdu£lu accipi folet:at hicquan- quarn reperiesillamfadam maiorem^ua.
'urn conijcio,fchema,vel pompam.autfa- eratante vidoriam- Grauiter admonens 3
ftum infolentem arguit, qtio tacitè quid non effe prudeiuis ob fortunx fucceliuro
fibi veller.innueret Antonius.Scio quidem intumefcer* , quam ipfe fit nihilo maior .
aP;id audores frequenter fumi pzTctyopiT AÉqHiim autem eft,. vt homo fe fuis , &:
Kaf pro verborivmcircuitu-, qualisincri- propriis bonis metiatur potiusquam ex?
minibus excufandis aut velandis adhiberi: ternis, qua; fortuna cum libet ,.dat, cum,
a°iUHinqiiam fokt. Liuitisa. Per.amba- vifum eft, eripic..,
               v
JBk M^ M&
GifltMraï
-ocr page 250-
Andreae Alciati
l?
Gratiam refeïcndam_j.
EMBLEMA- XX X>
A ER 10 infignis piet at e ciconia nido,
■*■* Jnaeftespullos, pignora grata fovret,
Taliayt expellat fibï munera mutua reddi
,
Auxilio hoc quottes mater egebit anus.
Nee pia (pent foboles fallit, fed feffa parentum
Corpora fert humeris, praslat & ore ctbos.
CO MM E N T A R I f.
IN fummitate tefli', turrtculaeminente
depiftiiseft nidusciconiaram, vbi cu-
' bantes ciconie^ ab al tera fui generis aduolan
te, cibuniq; roüro ferente nutriuntnr.
Ex OroApolIii e Niliaco Iibro pofte-
riore de Hieroglyphicis traftumemble-
ma.-vel ex D.KafïÜo Magnohomilia 8df
f%a.iil4Zpov>aim
inquit r lam veró pietr.s
& obfequium ciconiarum erga fuos fenio
confeclos patentes , fatis profedo liberos
nofhos beneuolos parentibiis atqueobiêr-
uamiffimosefricere poteir.modó meiuem
adhibére velint. Nemo enim prorfus eft,
qui natura; fenfu prudentiaq; fïc deftinia-
tiu, vt non mediocri pudore eum exirU-
metdigimm , quisquis quod ad virtutem
atw-
-ocr page 251-
Emblemata^.
173
««net, (juit feabalitibusiftis.milla refta:
^"onisviprxdins.deprehédi infeiiorem.
"* genitorem per lenium deflnxn pen-
'arum degrauefcentem fnismet penniscir
J*mctatufn fouent,& abundè victiini/lau
i e<Ii'nbmhiifh'antes fubfiduim eciamei,
•jP'uad fleri poteft,inipfo volatu prseftant,
'"\Hfim vcrinq}iuiseum fubleuantes alis.
tc*q; adco viilgatiim eft , adeoq; notum .,
vtcIu'dam hariim ipfaruni alitum norni-
1e vicariaru gratia: didrionem appellent
"■VTiTTiKctpyatriv.Haftenus Bafilius.Orus
ai'tem Apollo fic: Parenris amatorem (1-
S'nficarc volentes Algyptij,ciconiam pin
Sunt. Hxc enim a patentibus emitrita
'l0nfeparatur abillis,vetum ad vltimam
ftuni nnmv(JLiKa; , vrapud Virgil. 1.
ecloga:
Nee gamere aeria cejjabit turtttr ab 'ulmo .
& j.Palum'bes eadé ranone diciitur aerie,.
lnfignu pietate] Petrouiiis Aibiter:
Ciconia etiam grata, per'cgrina bofkita ,
Tietatictlhrix, gracilipes, crot.ilifiria,
Arns exul hyerrm , titiilm tepidi temporis.
Hincjn minimis Adriani fciiipta eft cico-
nia cum infcriptioiie.P ietasAvgv-
s r a . Reges enim antiquitus fiimmo in
fceptro Ciconia; geftabaiueffigiem,inimo
Hippopotami,ait Suidasivtadmonercrur,
pietatem plurimi efl'é faciendam.fxiiitiam
Sccrudelitatem cohibendam atq; compri-
mendam ■ Crinit-lib- 4. cap. 1 j • Non patitu r
autem ciconianos vltra progredi, prius-
quam Ioannis Ma!lara;,ciuis Hifpalenfis,
Sanftioamiciftimi.cwmen apponamus, in
quo ciconia: pietas extollitnr. 13 eft lui-
iufmodi:
§hii legu JEne&pietatem in fata parentts ,
Cüq; humem olim dulce referret ontu :
Laudas antiquos fratres ,exarferit igne_>
Cü grauts JEtna,fuos qui eripuere patres.
Mirartsquando hinonu templa faeerdos
Afcendittgnatvs xieSla duobsu anut.:
Uon animum extolhs cum parua ciconia
nidts ,
Aquibus altafuit-, conuehit ore dapes •
None titas cirdens exuritflama mtduüai ,
Antipelargias cumpiafaBa -vides?
Ghu ratione carent ,Junt nojiro cxempla
labori,
Vt difcat grates reddere,parq; pari.
Elogium hoc, infignapietate, AEiieje fuo
Poeta pnnceps initio 1. Ameid. tribuit,
quodrepetitur ab hoc noftro iil Emblema
re.cuius inferiptio, l'ietasfiliorum in pa-
rentes .
Verbam , pietatis ( qnod obitery
inde dictum,quodqu£e ineafimul, quafi
penitus , & in penerralibiis recondantur .
Tullius vfurpat id vocabulum fxpe , led
maxime ad Lenculum, perquem fuerac
abexilio retiocatus.Sic enim i.epiftol.ini-
tio:Ego omni officio, ac potins pietate fa-
risfacio omnibus,&«.Idem epiftol.y-lib. 1.
eiufde.m.'Periiicuud^mibi tua;littera:,qin
bus intellexi te perfpicere meam in te pie-
tatem .• quid enim dicam beneuolentiani ,
cumillud ipfumgrani(Iimum,& fauiSif-
fimii nomen pietatisleuiusi-nihi videattu ?
Ciconia] Fuitciconia (vtad fabuUsnos
conuercamusj antea' pulcherrjma pucüa
Ti'oiana,
Nummtii
Adriani*
v'qjfenecram permanens, parentibns vi-
"-"irrt fumcit. Idem inlibi'o priorede cu-
Cllpha in hunc modum fcribir: G ratitudi-
fisrn fcribentes cuciipham auem pingunt.
^°la enim ha:c caeterorum animalium pa-
tentibus iam fenio cófectis gratiam refert:
*i cjuo enim locoab eisnutrita eft,niduni
''lis conficic.ac pennas vellit.cibumq; fiif
?eit, quoufqj renatis pennis per feipfos
lam pa rentes cibum parare poiïint, Vnde
yuiina fcepcra cuctiphain/ïgniunr . Hxc
'HcCucupha auis qua; fnerit, fiquis fcire
"efidera^a Pignorio inuiratur ad MéTam
*fiacam,ad quam ille comnientaruim fcri
Pfit. Non eft vtiqjcicuma , qua: videtnr
^flè nycTicorax.vt apud Antonium Libera
'em. Extat inChiliadibuselegantiflmuim
Ptouerbium, AVTi-srlKctpyêiv, vbi pulchra
''gunturex Homei'o,Euripide,Aiiftopha
ll6> Plinio., caiterisq. Addam nihilominiis
^Uod Ariftoteles de ciconia fcripuim reli-
ct lib. 9 fe nat.animal- Ciconias.inquit,
seiutotum feneAotem inuiceni educare
vulgatum eft. Sed funt,qui meropes quo-
^ueidem facereconfïrmeiit, vicemq; red-
d,jVt parenres non modo fenefcentes, ve-
rum etiam ftatim , ciim iam daturfacul-
tas>alantnr opera Iiberorum,iiec patrem,
aiu matrem exiré, fèdin cubili manentes
Pa'ci labore eorum, quos ipfi genuerunt,
cn,'trierun:,edticarunt Sicille.Dehocar-
gumenco nonmilla eriam exPlatone i-A.1-
^Diad.peras licet.PUn.io. cap. i^.&Val.
Max !ib. j.cap.4.Athen?o,Homero Iliad.
4-Ifidoro lib.de nat. aiiium, item ix.ety-
^ologiar. cap. 7. Ariftophane inauibus,
Ailiano!ib.iy.c.4.&alijs.
JERJOmdo] alro, exfubieao adtuiv-
Zpigrarr,
ma de pie-
tate cico-
nimum.
f%
Tiet as un-
de diila
.
de- c ::■:-.
&ia-i«
**.
-ocr page 252-
Andres Alcjati
74
tiunttir parentura fpemeflèinanem,fedijs
fubueiiiunt cibando,geftando & fotiendo.
hinc prxclara verba ynpo&WHV, yiipoJg*'
tpêiv, y»poK*fA»¥.
Omni b v s ijs,qui humanitatis iu-
racolunt.abipfaomnium magiftra natura
perfuafum debet eflèquantum parentibus
debeant, nifi tarnen omnem humauitatem
fibi detrahi patiantur • Siquidem non ho-
mines moioarcano aliquo fenfu pietatis
in parentes.fed & animantitim quaedam, a
quibus abeft ratio,admonentur , Ciconix
euim , vt eft apud Solin. cap-43. Polyhift.
quantum temporis impeuderint fcecibus
educandis,tantum & ipCx a pullis fuis in-
uicem aluntur.Itaq; ha; & pietatis,& gra-
tianimi fymbolagerüt.vt videre eft apuJ
Pierium lib. 17. Hreroglyph- Pudeatnoï
hacin re mferiores , aut etiam deteriores
aiubus efl"e . Atqtii par eft eo lubentius Sc
alacrius natura; nos reddere quod accepi-
mus,ninunim vitameorum conferuaretti
tarique, qui nobisauiftoies vitxfuerurit:
& quo nobiliot eft noftra conditio.eo afïe-
clus debet elTe patatior ad humanx vita;
officiaobeunda, & pietatem omnem exer-
cendam . Nobisenim state iam afFedtis,
& imbecillioribus fiftis, itidem liberi fa-
cient,eamq; rependent pietatem.quam pri
mum 111 parentes exhibuerimus. Nee ve-
rö eft quöd pluribiis has narur? leges có-
monltremus , quandoquidem oirines 110-
rint,poft tria illa^qua; ad diuinum culcum
fpe&ant pra;cepta,primum rerum huma-
narumdecretum eflc, vt parentes ipfos in
honorehabeamusreui & fpem certumque
ptxmium vita: loiigioris adiecit fupremus
ille legis auctor Deus, ad excirandam ho-
minum tarditatem- Hefiodus huc alludcs,
1. tpym,kc\\\vL kripium defcribit abeffe-
tlisliomiiium fceleratorti.qiii probrocon
tunj sliaqj arHcient parentes , eosque fenio
affeclos non fuftentabunt./z^Ver.inquit f
perdei hocgentubominum, Zzijs oAeV« <5"
TouVo ylvot ivQpairw i'/ ynpdu-KOTTctf
d,T<[jL>icroii<riT4K)ia,f,
[jA^ovtm
cT' apa, tkV yjthtiaoïs CugovT
'i-xiiosi                                »■■'■««>
eyiTXioi jiy££ Siwv 0-7TIV tiS~itii > Met
li.iv aïyt
ynp'oVTtaïi TQMVfflV
«TO Qpt7r7Vpt<t,a0liV
•)£tpo£ixgt.
'Ei. hodiequoq; miijti funt,qui non ingra-
tifudine l'oliim., quod eft maximum om-
niura
Troiaua,nomiiie Antigone, Laomedontis
fiiia, qua: cum fe iaftaret forma; pulchri-
tudine Iunonem ftiperare, a Iuuone in ci-
coniam conuetfaruit. De qua Ouidius 6.
Metamorph.
1'inxit &• Antigonen nafmn contendere
quondstm
Cum m.igni coforte louu:quam regia luno
In volucrem vertit,nec profuit llïon Mi,
Lzomedonueptter jfumptu quin candidu
pennu,
Ipfii fibiplaudat crepitante ciconia roflro.
HucallufilFecrederem V'irgiliumin illis
vetbkjSpret&q; iniuriaform&.neque expo-
nenduni ibi,<p*,pro ideft.vt aliqui putat,
qui omnta fïinul coiiiungunt,videlicct iu-
dicium Paridis, fprecaj iniuria forma;. Sed
hoc curiofuslectcr diindicet. De ciconia
Nofcopulus tript tr^sJW ■ wéxttpyoe
^coof', a,p' i &vTnrihófy*>9t{>
sw( rav iirt-
s'ct/MVcov yé.piv, i<p' av iv i'-z-n9oy,
;yu ax-
Tli'tS'iVTCóV, <Pld ?ï)V TMV TTiAApyaV TTpOi
lis icLvrav <nct.7ipcis In ynpetriasPi, x.t>
<Piy.ovia,v>£) dvTi^ojtv TYi;yivvn<Tias au-
T<iin$a.i/a,Tpo9>lf.
Inuejles.) Impuberes.& quibus propter
teneram xcatem ntilla pars corporis pilat,
air Nonius.de hoc verbo multa dofte For
nerius Selection.i.cap.z9.
Pullospignora..] Appofitio. Liberi intcr
virum & vxorern tanquam vinculi & clia-
ricacis mutua: habeutur pignoia.Ouid. >.
Faftorum :
Inquefinu natos pignora chara tenent.
Sic Nouella Valenciniani delibeitis:Itaq;
libercus, qui ciuis Romani piiuilegium
flicric coivequutus, fiue vnicum pigiius ,
fiue plures cniuslibet fexus habeat filios,
cum mori ccEperit,foboli Aixomiies pro-
priasfimaiuerit.facultates fupremo fecu-
rus dimittataibitno.Claudia. i.De raptu
Proferpina;, vbi Pluto queritiirfe priuari
f'pe fobolis :
Asi ego deferta mterens inglorius aula
Implacidm nullo folabor pignore cureu
?
Et pau!ö poft de Cerere.'
ComèdctSicultsfurtithfua.pignora term,
Idem 3-eitifd-opens .■
____reuocal tandem cuBodia chari
1'ignorvs.
Taliaq- expetlat &C.} Sibi virem repen
fum iri fperat,cum fuer'it arrèda *cac'c,&.
alieno opus liabuerit ('ubfidio .
Kecpia fyem&c] nee pullied»catipa-.
Jfj.
Vitgiliui
explica-
tiu
.
InmTtis
Liberipi-
inortuj.
f(Si *
-ocr page 253-
■■BHBHDHBHBHBHI
Emblemata-».
i?T
Onirn vitiorum , vtinquit Fabius, nomen
l"iid facrum violare non verentiïrjfed etia
Pugnis Sc verberibusin progenitorés fuos
**uirenonerubefcuut;quibus tarneniufto
vei iudicio & lege talionis, 'proprij Jiberi
*ePendunt vices . Hinc quidam, cum a
fll'o raptaretur,cum ad ianuam pérduchis
'vtzttaif./srdvzcrda/ ÏKthtve , ?jiï ydp civ-
T°r s ajcvV-S-cu 7ovTra/Ttpct y.i'xPis tv to.0-
^*' id eft: Defenefili, nam & ego patrem
"zftenu-s.
Aliiis fe excufans, ciir patrem
Verberaflèt: Etipfe, inquit, patrem fuum
**rberai$it, & ille rurfus fuum.quin & fi-
''uni oftendei]s:Ethic,ait,vbiin virum eua
«tit.mequoq; flagris cqdetthoc cnim gen
llle nobis eft . Qtiis autem feret,fl filium
patri cauiam necis pra:ftitiflèaiidiat?Por-
teiitum atq; monftrum eft certifllmum ,
«flèaliquem hunianafpecie Sc figura, qui
tantum immanita'te beftias vicent,vt plo-
$,
         Peer quos hanc fuauiffimam lncem afpe-
'l ^frt XltïK eosindigniflimè luce priuaritf Sed
Q'*» vbi eft illa natu r? vis (ait Caffiodorvariar.
rj "V epift-i4-lib.i.) qux amplexu copulxde-
ft'natur ad pofterosjferarü catuli fequun
'Qr parentes,a cefpite fuo virgulta non di-
*crepant,propago vitis propria; feruit ori-
S'ni;& difcrepat homo a fuofufus inicio?
Qiiiddicamus illabeneficia j qua: vel ex-
ttaneam perfonampofTuntobligare? Nti-
'rinntur a partuilis:ipfis laboratiir : ipfïs
diuitif c5quiruntur:& ciim fibi vnusquis
lue credat abundare quod poffidet,cüm a
Patribnsadhuc qu£ritur,proaltera potius
state peccatur . Prohdolor? non merebi-
'^useoriimafFec'him, proquibüs fubire
,ronrecnfamusexninmJ Maria ipfa lauiis
ternpeftatibus excitaragenitoris cura non
tefugit, vt peregrinismercibusacquirat,
Inod propria: fdboli relinquat.Aues ipfa;,
jjuarum vita fèmper in efcis eft , naturam
»«am extranea forde nonmaculant. Cico-
nia, redeuntisamiiiugicemunciatrix, eij-
ciens triftitiam hyemis,Iejritian> vetnitem
porisintrodueeiis. magmini traditexem-
plum piecatis. NamciYm parenteseorum
pemias fenio coquente laxauerint, nee ad
proprios cibos quasrendos iJonei potue-
rintinueniri,plumis fuisgenitoruni mem
bra frigida refouentes, efcis corpora lafta
refkïutit, & donec in priftinum vigorem
alis grandxua redierit.pia viciffitudine iu-
tienes reddunt, quod a pareiitibus paruuli
acceperunt. Ideoque uon immeritö vita
longa feruantur,qui pietatis officia non re
linquunt.Ha&enus Caflïod.Hanc natura;
legem , quod pleruniq; a fceki'atis qui-
bufdam natura; monftris violaretur, iura
ciuiüa coiifirmarunt,vtlib.j. Siquisa li-
beris, fF.de liberis agnofcendis; & de alen-
dis liberis ac parentib. C. vbi refponfum
hoc legitur Anronini Pij: Parentvm
Necbssitatibvs L i b e r o s
SvCCVRRERE IvSTVM E S T.
ea tarnen alirrrcuta pra^ftati debent promo
do fa$ultatuni:& flnon pre_ftentur,captis
pignoribus & diftraclis cogetur qtiis fatis
dare fenteiuia; • Solon vnus è feptem fa-
pientibus, fiquis pa rentes nonenutriflèt,
eum céferiignobilem ftatuit &óbfcurum.
Nam vt Cicero quadam oratione fcriptu tietasuir
rcliquit.quum pietasfit virtutum fuuda- tutu fun-
mentum,patrem filius vr Deum vereri de damen.'
bet & colere , neq; enimraulto fccus pa- tum.
rens liberis eft . Quid autem potiffimüm
rationebeneficij deuimftus filius, Scplanè
auftoratus parentibus debeat, Ariftoteles
irafinitlib.9.Moral.Videtur quoqj paren
tibus alimeuta maxime fuggerei)da,velu-
tihoc debeacnus, quumq; vt fimus ipfi
argumentum prasftiterintihoueftius quo-
queeare ijlis mittuasoperasreddere,qua
nobis ipfisallaborare : honor ir«m impeu-
denduseis quemadmodum Deo •
"'S»
Abfli-
-ocr page 254-
Andrese Alciati
76
Abftinentia.
EMBLEMA XXXI.
\J[ ARMORE AE in tumulis vna Bat par te columns.
Vree ui , ex alia cernere malluu'wm efi.
lm bate forma monet ditfum fine fordibus effe
,
Defunffum puras atque habuifie manu* .
CÓMMENTA Ril.
ASt A t tumulus operofa ftniftura
ereftus,in ciiius priore facie vtrinq;
infculptaapparet columna, quarum dex-
tramalliuiium feu pollubrum.finiftra ve-
ro vrceiim fuiiiner. Accurate & planc ad
mentcm au&o'ris hanc reftituic picturam
1'iguciius, fit ciiira coliimnarum raentio
in epigrammatcquarum iiikil appaiet in
reliquiseditionibus . Epigrapheii autem
non effefatis pk*nam,& aigumento carmi
nisaccommodatam cenfent Minos & San-
dtiusshicniiitat,Abftinentiamdicum. II-
levci'ö recluis , Abslinentm a mttneribm
capiitndit.
L e G ï Iulia icpetimdarumcauetiir»
vt vrbaiiimagiltratusabonini forde feab'
ftineant, neve plus doni munerisve acd'
piant &c.Vide Alciat.Iib.; difpunft.cap-
9. Sic locutus eft Horatitis 1. S«rm. Sa"
tyra 4.
MagntM vterq; timor latronibut: at bent
fiqttis
Et viuatpuris manibu4,contênat vtrumfi
Vcrum quantum ad fymbola propofita
fpe&at, malluuium & vrceus integrita*
tem iudicis , & a rouneribuscapiiindis ab'
ftiuentiarr»
-ocr page 255-
Emblemata^.
177
ftinentiam repraefentam. Maiiimm ffqut-
dei« abluendatum geftusolim fuit tnno-
Ceotia;qiia;damapei'cadcmonftratio.Cüin
en'm q\iis fe infontem & immunem a cri-
^«lealiquovelle tindicare, fed nec vllum
*J' eo admittendoaflenfum pra:buifl"e,pra>
te'itibus quibufdam nianusabluebat.vt ex
ea'nanuum munditie puritatem animide
''araret.Huc quidem fpeclat illud regij
■*■ lalcis j Lauabo inter innocentcs mnnus
'w*«*:idemqiieeft intelledhim a peruerfo
"oftrj Redemptoris iudice Pilato , cum
accepta aqtia manns abltiit, innocentiam
Pjofeffus,crimenqueiii Iudaios reijciens
Hlïydamiotauic t'ierius Hieroglyph 35.
~°mmodè fefeobtuiitlocusex lib.Arifte?
r^iptorisGrsci , qui elt de legediuina >
^ll'cemblematinonparüaccómodus.IlIe
'jC; ÏTrtrptAnitriwJV, yjutsto t/W "x&piv
^OVl^olXiVOt rdt y/tflf ) TO TMVIX.O.VTA
\v^(°VTcu • fiig-aQQVV
cTe , 071 jJLApTX/piOV
5s^ Ts fj.\]^iv eïpyia-S-cu kax-ov . <na,7A
y^P ivipyc-ict^tenayyHwv yivttc/x-,
jt&-
*** ^su ïf'tms /AtTa-BipivTti farï r»v £1-
^■tnnlyn»t$invdKvdreit&» ttavta
. ideft,
nterrogctrwit(Iudasosintelligit) cuiusrei
^■Hfn mantis abltterent -jotnfacimi-.figni-
flC'ïrunt illi idfieri in teBimonium & ar-
Su»ientum nutlius [celem perpetrati :Nam
? odper majius omnes conattu foleant ex-
?etiiri , ita pttlchrè &fancïe ad iusiitiam
■^*n'a referebcmt
. Apud Aigyptiosper
o'iem Sc aquam.vt que. cominerentur thu
'blilo Sc phiala,maculas, labefve deterfis
. utajque optiniè didicimus fignificari •
Pl'd quafdam geiues fuiHrio erat in vfu,
tilf?U' Pt0^etebaiitiit funus.quiapollu
.. aberentur, aqua fparfi folebant igneni
tio ecl,'vtqiii fibi periuadercut.purga
f.!!lernua fieri.Inaquapuritatem hanc ill
e!^lcCatulI„s>cCimait:
,T ludibet quipuriter lauit dentes.
^onmi|!afu]napui caffiodorum praxla
eo °nita' I11* ad ïd maxime faciant, ex
ePift 8 tlUivoIct'lib-9-cpift-is»-6c Iib.11.
nei, jSl Aqualis, vas terreum aut x-
dam a?Ta(luain excipiendam aut haurien
4m • ttoratius in Arte :
Nomiulii pehiim a pefuendo diftam vo-
lunr.alij a pediim lotione :iude pelluuiü ,
vasiii quo pedeslauantur ; malluium ve-
ïö.in quomainis.
Hncformd\ hgc defiguatio fymbolorii.
ImdiBum-] Iudex,vt vult Varro.iun-
ifto verbo dicitur.qui ius dicic. Iusdicerc
ipfotum eft magifttatunm , Cicero pro
Flacco.'Qui anno ante iusdixerat- Idem
ad Atticum;Quippè ius Laodice? medice
re cüm Roma; Plotius dicat.S: lo-Antor
niana:Quicüm Praitor vrbauuseflbt.vrbe
camit, ius nondixit. Illud tarnen paulo •?«* dict-
diftindius eftexplicanduiTij 11e mihi diern fo.
dicant iuris ftudiofi-Didicimus itaqueex
Vlpiaiio,!. Ius dicentis, ff.de iiirifdic.omn.
iudic.Lus dicentis, hoc eft, Prxtoris, ofi-
ciumeflelatiulmum ■ At non modo Pra:-
torem intelligimus iuris dicentis nomine,
fed & pradêtftum vrbi, vt ff. deoff. prsf.
vrb-l.i &,Deinius voc 1-i.praïfidem pro
ui'iciai.l.ciim hi §.fed nec mandare, ff.de
tranfacTt.& jedilem curulem, qui certis de
caufisiusdicebat.l. i.de sedilit-edicTt. fuit
tamenmagis vfitatum,vt ius dicentis ver-
bOjPraetor appellaietur, velut iuri dicun-
do prsalijsconftitutus.1 i.§.populo, ff.
deorig iur. At de vrbis Praïtoreid modo
intelligimus: alij enim qui creati funt Re-
pub.augefcente.iusnondicebant, fed tan-
tum de capitalibus qusftionibuscognofcc
bant,qua:ipfisobuenerant fotte.vnde Qu^
fitores appellati. Nelongior firn, ita fta-
tuo.alium fuiffe a Praetore iudicem, & a.
ius dicente : quod planum eft ex M.Tul-
Üo.z.in Verr-& pro Rabirio Poft-Itaq; di
ftinguimus officium <Pra:toris,& ius dicen-
tis.-vt ftipulationem etiam pr^toriam a iu-
dicialiitametfialiquando iudicis & prseto-
ris nomina confundantur.Etenim tempo-
ribus Imperatorum (quo antiqua pene
omiiiaobfoleiterunt vna cumliuguas Ro-
mana: puritate) iudicü nominequicunqj
magiftratus ét maiores appellari cceperüt.
Sinefordibus] fuiffe iS'icnov KptTirv ,
iudicemincorruptum, & a muneribusca-
piendis alienum.qualis ab Horatio defcri-
bitiu'4.Carm.9.
Vindex auars. fraudis , & abfïinens
Diicentïs cidfé cuntta pecunia &c.
Sordesauté proauaritia & nimia parfimo *»'"»" .
nia poni notum eft. Horatius i.Ser.Sat.3.
Si Keq; auariti&-,neq;fordes,ac mala, Iuflra,
Qhijciet vere quijquam mihi.
M         Hinc
2fe
r'«««,
Amphora coepit
fm> wrrente rota cur vrceus exit?
Malli
finusaH **] pollubrura>vas, Iebes, feu
«ium R cnus ablue»<las, quafi manula-
'^yhus in libello de vafculis fic ait:
-ocr page 256-
Andrea? Alciati,
i78
ni largitione,pr&al'us omnibus,mitndiw fev
uare Deo,nobnque,& legijnanus, nuttum
lucrum contingere, neq; maius, neq; mi-
nus
, neq; captiofum quiddam contra [ub-
ieJiosfacere negotietndo,fed contentum ejfe
folis afifco tibi minisirata
, & tam per te
quam per eos, qui circa tefunt
, purum eis
vnditfi feruare ius.
Suetonius in Tuo ait,
PonciScatuni maximum ideó (e profeffus
accidere , vt puvasferuaretmanus, fidem -Mr
pra:ftitit. Puritashxc manuum reuocat Sf
mihiin mentem ridiculum cuhifdani ft- ■>
ftutrijqui cum de iudicis iniquitate & in
dementia apud vicinum conquereretur •
vicinus monuit vt mamisiudicis perunge-
rec (largitionibus rem aggrediendam iütel
ligens) idq; exemplo curruum perfuadés,
quinifiaxes habeaiitprobè perunftos.non
niriftridore& ftrepitu promouétur.r^'Ê''
fchmiertiderfahrt . Mouiti memor , ills
die conftitutaad tribtinal comparet,acce-
pta fecum axungi? copia,qua,dum aduer
farius rem agit,illeiudicis manus Sc vefte
non peifuniftoriè perungit,vel hac ratione
iudicem (ibi leuem & clementem faclurus-
Sic fanè fit, vt plerunq; caufa cadas, auc
difFeraris.nifi iudicum vngas manus, non
quidem axungia, fed linimentoex chryfiti
8c argyriti piajpaiato, fïquidem facile
Caufl&perduntur,quéL paupertate geruntur.
Inueniütur& hodie Stratocles & Dromo
c!ides,qnorum fermo omnis,cum de Rei-
pub.negotio aliquo capeflèndo.deqj tnbil
nalibus colloqueieiuurjeiar.vt Ce inuicem ji
ad au ream meflèm inuitarent Notumquo 1*™^
que eft iniquitas iudicis ülius, qui cum ab riff
vna parte faccum glandibus refèrtum, ab
altera veroporcum donoaccepiiTet,vnicui
quevióloriam pollicitus erat:cum vero il
le,quiglandes atculeiar, caufa cecidiffet ,
cum ludice expoftulanitj fed refponfum
tuht,porcnm faccum eueniile,& glandes
deuoraflè- I argitiones huiufmodi Cet-
mani non inconcinnè vocant JieelKiechel s
qtiafi <\\cas,placentas infernales , ad Sty-
gium focum a dajmouibus excoftas, vnde
&originem ttaxiflè probabileeft Jl5arn ,n
Romana hiftoria prorfus later, quis om-
nium princepslargitione graflariadortus
fit,tefteCoelioRhodig-lib.i5.cap.i4'Hl
qui talesplacentas deuorant,tandem ocipll
a Tattareo bavatluodeuorautur • O me-
liota Deus.
Bonis
Hinc fordidi,tei]accs,auari,& qui ex rebus
viliffimisqux'fEum captant.Itaüs Spilorci,
Tacconi,Lefinanti
.Germ. spaerling,Kif-
fenpfenning , die ein lam vmb den balg
fcbinden ■
Defwiffum] qui iam officio fuo viuen-
di fuucluseft, & finem impofuit •
Vttr&ma- Jritras babuijfe manus] x,ct$cr.pct; yji-
nus
.
          /o«t? , vt dicunturin Nouella. 8 Hl puris
manibus vitieie dicuiuur, quiptueatque
integie vitam traiifigunt; qui ncq, dolo.
neq; aftu alijs .nsgotium faCeffuntsqui de
niq; fuut (vthic Alciatus intclligit) aJV
p/a^KTo/j.i.a munerib' accipiédisalieni.
IV,
R e p r ae sentantvr iudicis
jequiffimi & incorrupti notï.quibus poft
jnortem vel maxime celebretur.Siqiiidem
vrceolus ve] aqualis vna tumuli parte.mal
luuium in airera depicftum, arguit fepulti
hominis in admini^randa iuftitia a;q ui ra-
tem Sc imiocentiam . Qua; virtutes vtiu-
dicem quemquemaxime commeiidant.fic
abeoli abfcedant.non iudex,fed impius &
inhumaans carnifex habendus eft. Recla-
mant enim aduerfosiniquosiudices,& di-
uinas 5c humaux conftitutiones , qtiód in
Repubbbeneliberaliteique inftituca nihil
debeatincorruptinsobfetiuri quam judi-
cium, quodlingua fajpiusquam nummis
peruertifolet. Quamobrem non iniuria
Cicero dicebatjfe non intelligere, cur qui
fentétiam pecunia corrumpit,per;adigaus
fit.-qui autem oratione, laudem ferat. At
prxcipuè iudicis eft nee muneribus,nee af-
fèvSibiispriuatisabajquitatedimoueri.di'-
betenim ipfe perpetuó meminiflè Deum
haberefe iudicem.cuiusoculum nihil effu
gere aut preeterire po/lit. Et ne quid hic
jiotadignum tranfïliam, verba Iuftiniani,
quxintegra reperiuntur in primo Codi-
cis,ticulo de Hiaudatis principum,huca<l-
fcribam.digna quidem illa.qua; literis au-
reis pafiïm confignentur.-JV/Vo/iw <ri ko,-
d&pas 7ra.pa.Aa./y,0a.vo;'TO, Tm ipyjiv
, yj/i
S~óo~ia; a.-7ró.T»i "X^pi;' '^P^ T^n'
<***w
K'J.Qa.pd.1 a-^&vTuv Ket^etfdf tpvhajTjnv Stv Ti «j
'ynpis . iiy-tv >(£« Tp vóy.a tas yupoLs ', yj/1 fj.nS'l-
VÖiCt^TiT^a-l KÏf'tPzï , fAihf, /XH^OVOf, pifi
ihó.TTovos,a.hh'a.px.Ho-^a.1 i*.i\iois7ois
Tctpara <S"iif/.oo,in croi %opnycv{/.éiioif
, vjt*
JWts <ra.-J7* S'tttTZTap mpi ai KaSctpov
wjtoIs 7ra.vTA-yóbiv <pvh&T7HV to
JV-
K4-I0V ■ Oportet igitur te pure fufcipientem
hoc admin ijlratioiw munus.procul ab om
-ocr page 257-
Emblemata.*.
\79
Bonis a diuitibus nihil timendum.
EMBLEMA XXXII.
XVNCTVS contiguo Marïm rnibi par iet e > nee non
Subbardus , noftri nomina nota fort,
■AEdificant bene nummati, fataguntque vel vltro
ObBruere heu noftrü vndique luminibus,
Me miferum
: gemins quem tanquam Phinea raptant
Harpyix, vt propri/s fedibus eijciant;
Integritas noslra-, at que animas qudjitor boneBi)
Hls nifi fint Zetes , hts nifi fint Calais.
COMMENTARII.
j^o iuueiiescapite.tei'gore, &pedi-
. bus alati, armis profeqiuuitur auo-
tes Harpyias.monlf racapite virgineo,
-a)Vncispedibus,extremkate in angué
feunente. Harpyiarum a Zete& Calaiin
mg.3^-^tarl'ï imaginem exantiqtiis monu
IS ltllcliosè nobis reftiruit Pignoriiisj
fic enim extabar in antiquagemmaexcifa,
eiusgeiieris,quod gémarij vocant Cameo.
Significat fibi rem elTè cum
quibufdani rabulis forenfibus,'maiis vici- I !•
niSjfuasxdesita a!tè extnieiuibus.vt offi- Oecafeo
cerent luminibus (uaruni xdium.-atcjue a ICmble-
qtiibiis fic impommèfaiigaretur, vrolim math ■
M 2. Phineiis
-ocr page 258-
._-
i8o
Andreae Alciati.
Phineus ab Harpyijs.vt pariï abeflèt.qnin
proptijsxdibus expelleretur,iii(I fuccur-
rifTct animi pro'oitas & incegricas. Phirtei
aiuem fabula lic fe habet; Phineum Arca-
Vnèul.'Ui dia; regem vxorem duxifTe Cleopatram ,
de j>hi- Borea; &Orithyixfiliam cradunr, cumq;
nee .
         a'teram nomine Idasam , Dardani tiliam,
liberis nouercam {uperinduxiffec, eiusne-
lario fuafu filios ex Cleopatra fufceptosex
caicauit.Qua de caula iraci Dij, ei quoqj
oculos fuftukrunc, & immiferunc Har-
pyias,quae cibos & menfam eins diriperéc,
Sc tiupifliinè fceiarencHic Iafonemcum
Ai'gonauctsvellusatueum petentem fufee
pit hofpitio- Cuius beneficij niemores Ar-
gonauca;Zecum & Caiaiu.Boiea; & Ori-
thyiajfiüos, alacos iuuenes ad pelleudas
Harpyias miferunt.Illsex Arcadiaaima
tos iuuenes fugienres ad infulas liocas per-
uenerunt.Et cum vlcra tendere vellent,ab
lrideadmoniri,vt a Iouis canibusabftine.-
rencconuerterunt fuos volatus-Hsrccon-
ucrfio,ideft,Suophe,nomen iufniis dedih
de casteris .
Nomina nota] Benctioti in tioftro foro,
vel vc locupleces, vel vc pragmatici & fa-
ctiofi homiiies. Siefeind beKandt als wie
der boes pfenning .
Benenummaüj Horatiusi. Epiftol.
At bene nümatü decor at fiuadela,Venusq\
Cicero i. in Rullum .- Non minus bene
iiummatus,quamegregiècapilIacus.Am-
mian. Marcellin.lib. i4.Siadaliqiiem bene
iiurumacum,rumentemq; loculis honeltus
#
aduenafalucacufnincroieris . Sanftiushic U,
Difplafiafmtim cflfa dicic, qui fir, quando r
in medio diclionis eadem confonans gemi-
nacur-Nam numus,& numacus, fimplici
m.debetit fcribi, cefte Ariftotele üb. j. de
morib.inquic enim: Scd introductus nu-
museft exiiifticuto, quauinopia; ac iudi-
geiicia: prxlldio fiuurus . Obeamq; cau-
fam nomen duxic,quod non a natura, fed
a.vó[j.<l>,\&e.R.>\eg<ï,immws (ïc oitus, inno-
bisq;id ficvcmutetiu.reddatnrq; inutilis.
Satagu?itq;] nitütur quantum pofTuuc.
Vel vltro) Etiam f na iponte, nuiio ftio nijiK,,
iure nullaq; anieiiiiuna prouocati.Argui -nf
turiniuftus& violentus diuitum animus,
a quibus in primis eft cimendura , quippe
quineq; uisneq; bonum,fed nee xquuni
colunc.Qj^a raaone ptito diftum iPlaco-
ne j.legum.-valdè diuiteshomines nonef-
le bouos.Referc Plutarc- ita quendam di-
xiffe Sy 11e; »loiianci:QtK)modo virbouuS
eflepotes,qui Cam magnas opes poTideas >
cura nihil a patreaccepeiis?Tales quidem •
exeorum fuuc genere, quos nocat PlaucuS
in Pcenulo.-S?' nihil fit litium, lites (erunt-
■Geruim
notatus,
Hxc ferè Seruius 3 • A Eneid.Sed f'et'è tem-
per ille in Coi'mographia fallinu.id c,od
diligens ieiftor poteric iurelligei'e muk.s in
locis. Phineus igitur non Arcadia;,fed O-
dryfia: rexfuit,vt ex 4.Val.Flaccicontrat,
vbieius narracur hiftoria mulcis veiTibus.
Odrylia ponó in Thracia eit.cefte Plinio,
& excenditur vfquead Bofphorum Thra-
cium.vbi tnncerat Phüieus.quando Argo-
nauca; Colchos pecebanc;indeq; Harpyia:
fuerunc fugaca:,noiiab Arcadia.vc Seruius
»arrat.Ca:tera sxVirgilio j.Asneid.Oui
CÜ05.&7. Metamorph. petes. Vide etiam
Valïlaccum 4. Argonaut.
1VNCIVS contiguo &c. ] Vicini mei
Malius & Subbardus, qni iunctum habéc
parietem meis asdibus.Dicitiuautem con
tiguum iilud, ciiiusextrernicas vel fuper-
ficiesaliud tangic.
Fariete] Proceleufmaticus pes, conftas
fvjatuor fyllabis b.retribns,hie vice daftyli
pofituSaqualesvérfus patlim occummca-
pud Vugiluim.Yt
Mdyicanfji^aq^ intexüt tiblete cofia>,"Et,
Inrit parietibus fa*l&,pt$ï$q,fiib ip/os.VA,
Mos!iia,quiq- imospulfiab.M ariete muros.
Verüm commode , nee iufoiemer accipi
verba ca Ha po(limt,ytpariete,(ibiete,arie-
Se,iint
trifyllaba.uempe vt wpariete, rlit-
teraapplicettvr vocati prascedenti, Sc i.pro
4c.ima fiat coufonajiSj iCjmonolylUba;& fic
&
Obflruere noïiris luminibus.] Obftrue
re luminibus vicini i[y.7ra^i^eivT» ó.To
4«. eft itructuramaliquam iuxtaeiusaidi
fichun face re , quxlumen eidemeripiac •
OUtruereenim luminibus, verbum anti-
quum iuris. vnde Cicero pro Domo fua •'
Cum illenegaret,inquir,primó fe lumini"
bus eius obltVuclurum niinabacur. Ideifl
in Bruco: Vt hocum concifis fententijs (ie
Philifto ScThucydideloquifur) incerdurö
etiam non fatisapertis cumbreuitate,tmï'
nimioacumineofficit Theopompiiselatip
11e acq; alcicudine orationis fua:,quod id*
L,füx
Demofthenes: fic Caroiiis lumini"
busobftriixit hsec pofteriorum quafieX'
aggerataalcius oracb . Quod diclnm *
Cicerone per metaphoram nemo nou vt-
dec,pro eo quod dixiflèc fine cropo; impe'
dimeiitQ
.f
III.
CiliguU
-ocr page 259-
Emblema ta_j.
18
m?"t°mir1neofationis Catoniana: himi
*vwereutur . Huc refero Alciati verba:
* commentarioad cic.De verb figuific. 1.
i9.Fingejinquit:CöncediC lei volcnti Laii >
*dihcare, v.t viciniirri ad proxima: lei
''ditioiiem cogere poiïk,an eum quoq;
feifj ''T1' 'alULlrn «edificium perfecit,
t aadere illi aliquid defiderat, puta hor-
-v ampliare, velknplimium! qua in ie
p^ egoimpeterer , negabam adiuuari .
A.,tn enim ornatirs vrbis ratione ita con-
,!],t|)ni eflfct, & qui ciues ad expolienda
p-JJ^aincicarepcur, ineoqui iam perfe-'
o ft' c r^riplocum iionhabebat. Paulo
r 't ita : Velum cum non tam iuri meo
lllam iudicibus dirfiderem , tranfegi, vt
^"pmum Ca illud Hefiodi, /x>>> S.V
"t Columella, nonfolum deboue dici-
'•led etiam de omnibus partibus rei fa- <
ilacis,adeó refert non haberemalum vr
/;<ll'm-H?c Alciar.Vide adagium,Offieere
^"t'bus.ScAliquid maliproptervicinu
i« D 'n'^~ Bndxum ln Anuotat.prioribus
wtnifta qusm tanquam 1'hinect raptant
quafi ciiiüsaufugienS.Ce!a:no,a Kfa&iVJu
quod eftniger.Sïu qui per tres Harpyias,
auaritianijiouidiam & fuperbiam intelligi
velinc Opinorautem hic Alciatum de in-
dufti'iaduarum tantumméminiflc , vtad
rem fuam,ideft, duos vicinosaccommo-
datet-IJle quidem i. Pra:termiflbrum air,
Harpyias ira tonantis aduerfus Phineum
impulfas a Poeta fingi, quöd quxcunque
maxima oiianturmala.ira: diuina; foleant
afcribi: & Theophraftus hafce tem pefta-
tes,fterilitates,& alia genériseiufdem.qnf
non vitio terrs, fed cailitus proueniunt,
a.7ro raS'Alfj.ovof tLitia.i appellat, id eft ,
caufam Deorum numine vrgentem • Plu-
tarch. lib. de vfura vitanda, Harpyiarum
fabulam torquet iudebitotes, qui grauen-
turajraalieno : tolerant enim ac luftinenc
tanquam Phineus Harpyias illas pennatas
pafcentes, &c- ut o p/revr dpvrvlctt Ttvat
•j7roTTipitt jSóiTKonit •
Si piiira de Har- Barpyis.
pyis reqiiiraSjConfule Syntagma tf.Hifto- rigidiex-
ria: Deorum Gyraldi- Natalem Comit. aUores .
Mydiolog lib-7. cap.^.
Integritsu no[irti,&c.~\ Accommodat fa
bulam- Proprijssdibuscedere cogar, &
hisexpellar, hi'fi mentis iiitegritate & ho-
neftate vindicer, meq; tuter,vtolim Phi-
neus , Zere & Calai adolefcentibus for-
tiiÏÏmis.
Hts. Hififint Zetes , &c] Verba Orphei
fubijciam Latinis verfibus;
Agnoui duplicem Boren de germine Fpica, i
§l»os peperit nubens lUifi adftuminis undü
Regis Erechthei diuum genus Orithyia,
Shti plumis etia'm circum talaria fufis
Corpore Dijs fimiles Zetes , Calaisqm vo*
labant .
Pindarus in PythiisOd.4.Strophe 8.
TuiV ,ö&37Aêl»Y cLvé/AUV
&TCLV KÓ.KMV Ti TTCLTÜp féopttlt t
avS'pa.t <5PTê/>o7s7 vana. tti------
ypiMVT&t a.y.p& 7rop<pupt'oit- id eft:
Animo ridenti velociter
Ornabat rex ventorum
Zeten Calainqipater Boreas,
■: Viros,, qui alis in ter go
Mouebantür ambo purpttrets.
Boreamautem vencum eileSeptentriona- Zetes &
lem nemo nefcit, Clll'us filij dicimtuiZe- Calau ,
tes&,CaIais,fietis ingeniosè vocabulis.Ex ad quid
nominum etymononeft dubium quin Ion relata ne
gè multa peti pollint, qux quafi nos ma- rain:i->.
M 3
            nu
&
!tn
a«s*
^frPyU.] Hefiodum fecutus.duas tatum
acPyias ftatuit.Vugil trium meminit ,
i)oapUm nomil" AelIo.Ocypete, & Cela:-
■ 'J'ngumui- volucres monftroia: , facie
^ cS'Oea , vnguibus vultures teferentes ,
SiT'!)7* *?'**&"'' a diripiendo ditftaj.jnde
Sed ait' *V,r*K'T'XKf S'a.iiMms'tïva.t.
fis i?Uoniam nobis propofitum.fabulis ip
deb 0r'cas en3r rat'ones adijcere,li0n v'
jja'tuta realieimm,fi explanemus, quid
Yi^Py^rnm nomiue incelligatiu • Sanè vt
no "umiiiis iudicat, Harpyia rapacitafêm
apuHCBVin<ic Haipax,& harpagare verbum
rua llautmn.Has ficdefcribit Virgilius
£.A*neid.
frof"e' """focru-vftleusyfoedijfpn* ventris
Ora'T"IS'vnCéi1> manus,etpallida/emper
Tzn?tlmns• >deo virgiiies fingi, qu.od
gaP>naomilisftetiUfcat, nulluisq; fufru-
l'utuu° UCJ:esProptcr cclericacem , qua fe-
latirp/ —" raPiunt:K«mis opens , quod
veró SlUccluid at>'i's xru'fcaïiMf èft-tres
ci,ifjC!ll°niamprimo aliena expetunmr,
d«uru w-iuUafio' & Poftremo abfco"-
Aclio t' K e.nino,"''ia è re facta :
Ocvn *ncl"am iKav a.hho,tottè$ alienum.
/P«e,ab CKv;,velox, & Tréro^Al^olo,
Sm
4.. v'rr
V
-ocr page 260-
t&
AndreaeAIciati
temdantnare progtauiflïmo crimine fit
iam olim habi rum : ergo male ceilicAr-
chia: quöd Archilochum interfecuTet:Cae
cilio Metello de Dalm3tis citra caufara
triumphantitAttaloregi Afta:,quodinfori
tes amicos ojjcidiflec. Virtus enim & ani-
mi dotes virurri pnidentem a quorumuis
iniurijs&moleftijs egregie noueruut de-
fendere,liberarc,& vindicare-Siquidem vir
prudens & fïbi & patria; fufficiens conful-
tor, teftePlatoneinAlcib. i- Sic enim viri
boni fajpenumerö ab importunis dommis
deuirbaiiturfïne vlla legum & houefti ra-
tione.nifi ajquanimitate, vel potius numi-
nisaliquo pr£(Idio,& qnafi ariete vindicen
xai- Demofthenes in Calliciem: royctKt-
iróm^ov iS*\v, $ ynrovos
xorafSJwu ■ss-Kio- J
ygJCTS tu>«V : id eft, Nihil moleftius ejfe lF,ytê
potejl, quam in vicinum malum & aua~ fyr$
rumincidere,
Qu_ö eciam illud Pindati i$
non male quadrabicex Nemeor- io.X«As- #r
va, f'spit ètvSpciTTOiiriv g^c/ahV Kpi&ó-
VW. Periculofttm ejl contendere cum poten
tioribui.
Reitè ThucydidesiTpoY Ttssdïv-
yiiTova,{ 'umi To aLvri7TAKov igÜKivSi-
pov x,a,9i<ra,Tcu.Ex vicints malum bonuni'
ve proficifcitur
. Themiftocles cum pra>
dium quoddam veniere velIet,hoc quoq;
prxconem addereiu(fit,GT/>£ Ay&Sis Zyj*
yttroveti,
id eft: quod vicinos etiam habe-
retbonos.
quafi vicini commendatione fu-
turum eflet lougè vendibilius. Cato quo-
quc fenior admonebat eos, qui agrosem-
ptnti eflênt.vtanteomnia ammaduerteret,
ne malum haberent vicinum. Cauebit er-
go prudens, ne ilü fit falfuginofa vicinia.
' uu ducant ad cogmtionem rerum vberio-
rcm,&quidem magis apertam-Certèmi-
hi placet fcholiaftis Pindati acumen, qui
co loco £nTM tas ^etiirnv, nernpc ay<tv
tbc, quöd nimmm j?e/,interpretattir; «.&-
fr&h
vcrö,vc qui k&kSi; dleov, quia/«»;>«r
flet ■ Coiifi&a credittufabula,proptet ni-
miam velocitacem illorum.qui ad Boream
habicant; viidc hi psincipes ad Argo venc-
runt ■ Ac ad rariouem phyficam non vfur-
pat Alciatus,fed ad mores conuertic, quö
faeilius ingeniofis homjnibus fuumid car-
jncn oftentec.
Integritm noftra, atque mimm qu&Jitor
honefti ,
Nam »«*.*/$• fortaflê otsTï kakS, quo
animi defignatur iutegritas:animus au tem
quajfitochonefti.eft ille £riTH?,k fyiTéïv no
roenhabens.quodg^we fignificat. Idem
■video pofïè obfcruari facilè in Homericis
nominibus permulris,5cijs perfonis , qua:
a Platoiie inducuutur: qua? nomina inccr-
dum tocius difputationisargumencum im
plicant.
IV.
          OïTENDix Emblema,quantusthe
VittinH' faumsfit vitae-innocentis confcientia , vt
gr& the- quajinfultiis& iniurias maleuolorum ri-
füHrw. deat;& quaniuis fïactus orbis labatur,in-
nocentcraferient tuinximpauidum . Eft
enim hxc inftar muriahenei.qua quis fu-
ftentatuSjtion cget Manriiaculis.necarcu,
ad recundendas infidias iniquorum & vio-
lentorum horninnm . Itaq; rogatus Bias,
qua; vita metu careret.'innocens , iuquit,
& eius qui fit fibi beneconfcius:nam om-
nes animum innocentem amant Sc charum
habcnt,vt cftapud Findar-adeö vt iwiocen
Signa
-ocr page 261-
Emblemata
183
Signa fbrtium_>.
EMBLEMA'XXXIII.
D I ALOG I S M V S.
C^\ V AE te caujfa mouet volucris Saturnia, magni
^^- Vi tumulo infideas ardua Arifiomenü ?
Hoc moneo, quantum inter aues ego robore prafïo
»
Tantum femideos wter Arijt omenes.
Injïdexnt ümidx timidorum buila columkt;
Kos aquiU intrepdis figna benigna damtti.
COMM.ENTARII.
1 f , ''P^chro'magnifico fumptuere&o ] ib ro 3. fumptiim pulcluc e ft semulatas ,
* fdet rcgina auiiirn aqiiila,expan{isalis,
ti- &"■' fimiIis>notafortitudii)isJftreiniita-
Ö'r .'"P1!' anilTli • Eduio Rouilliana
T> »*1nro>»iculptam habet epigraphé,
quo fub nomine Ariftomenis Jmperato-
rem CarolurrrV. celebratjalluditqueaper
tèad aquilam,quam in icutohabiüt, & Aquiln,
imperiali fteromate, qua: fbrtirudiuis 110- tro ftem-
tam pra; fefeiat. Ea enim vt dignitatc ca:- mate lm
teris auibusantfceliit: ita ille Priucepsa- peratom.
loments. hoc eit ï Dijs manibus
ii.
Hoc
ex ejigramniatwi Gr:ecörum lios & forticudine & (plendore nominis Ion
M 4 gè
-ocr page 262-
184
Andrea Alciati
tix.av a-ajj.a.i'iyn ywyïvèi irbhtyji-
Cur aquila ad tumulum hunc volitas,dic!
nunquid ab aflns
Hic habitare Deum forti aliquem in-
tuita es
?
Imb anima extinSti fum diua I'latonu ,
Oljmpum
■"•
§iu& celo.fed corpus terrigenum Attic*
.
. habet.
His non abfimile eft illiid Marulli de A-
gefil"ao:
Nuncia magnanimi velucru lotus , ede
quid vrna
Inuiéii roftro cudis Agejileï?
Ipfa int er volucres quantum caput effero ,
tantum
Mort ahs omnet ceder e Agefileo .
VOLVCRIS Saturnia]
Aquila.quan* di-
xetis Iouiana ; nam & Iupiter dicitur Sa-
turniusa Saturnopatre. Virg.in 4.
Nee Saturnius b&c ocuIm pater accipit s.-
quu .
Sic apud Homerum mulrisin lacis k^ovi-
i'ris.
Cur autem aquila Iouifacra , dixi-
niusfupra Emblem.4-
Ardua] fublimis, eieöa, emineiis.
Magni Arïfiomew] id ei>,Caroli Quin,
ti , queni uomine Ariftomenis appellat.
A'pircpivnf, optima; mentis hominem fo-
nat,aic Pindari fcholiaftes.Et'Paufanias in
Meflèn.eum Graïcorum omniömoptimu
Apollinisoraculo iudicatum refcrtjquod
&alieubiconfirmatD.Hieronyimis- i'ed
Ariftomenis hiftoriam , quoniani multis
eftincognita, paulo latiiis quim pro ope-
risinftitutonarrabimus,quam credo legen
tibus non foie iniiicundam. Scripfit illam
.Rhiaims Renafus Gra:cis carmmibus» in
quibus Ariftomenes ïihilo fuit ignobilor,
quam in Iliadeapud Homerum Achilles.
Paufanias in Meflèniacis, Rhianum fecu-
tusjatiifimè commemorathanc hiftona;
nosantdm multa prsfeindentes, qtiod ad
Ariftomenem attuiet.piofeqiiemur. ïlie-
runt ïguurinter Meilènios & Laceda:mo-
nioscertis decaufis acerrima odijbellaq;
plurim3jin quibus ?qao Marte pugnatiim
eft. Tandem poft continuos viginti annos
in bellis exhauftos (vt Tyrthaeus canu)
MefTenijs deuidis tales legesimpofuerunt
Lacedsemonij. Primum iureiurando eos
aftringunt, 11e vel vnquam a Laceda:mo-
nijs deficiant,vel alias noui quidpiam mo
iiaatg,r. JCeiude vt de omnibus frumentis»
~
                                                   qu«
gè antecedit.-Haec quidem Minos,fed non
immerito cnm Pignorio dubitamus, quo-
modo Alciatns potuerit celebrare tiimu-
]um Caroli V. cüm Carolus obierit anno
i/^ Alciatus.vetöanno I5JO- Sed Poe-,
tis aliquando licitiim eft etiam viuis tu-
Hiuloserigere,-pra?ierrim ijs.quosin Deo-
rum numcrum inferere properaiw . Epi-
gramma eft Antipatri «f wiS'pwss , quod
hnc adfcriberenon piget :
opvt Aio< KpoviJ'cto J'ta.KTopt , 7Zvy*,piV
yopyot VTTtp (JLiyiKa Tuy.$ov dptfo-
fxévut;
jeyyiKKa fAtpÓ7tiósiv , a§' tsvtKiV 'oasoy
apiïOf
oiavtov ytvójjLa.v, tóotov ó'tT' ny.iBém •
ftihtvnol i'dKoltriV ilfltS'pilTiari 7TlkHCU '
a.[/.^tf
cf1' , CCTph?0tf t/.l>S>pÓ,ri 7ip7TQ~
[AtQa..         hoc eft :
Nunciafare loutiypr&pesfy volatibut ales,
Cur metgni ad tumulum fidu Arifto-
menu
?
Mac bomines moneo : volucrum quantum
optima viuo,
Tantum bic bercas optimus in ter er at.
Stiparintpauiddtimidorum bufla colübtt,,
Aft ego delecforfortibuivfq; vim .
Auis Iouis Satumij nücia,quam obcauf-
fam ftas
Ferox,fut>magni tuniulo Ariftomenis?
Nuncio hominibus, quod quantum prx-
ftantiffima
Volucrum fiim , tantum hic femideo-
rum [Aiit-]
Pauida: quidê pauidisaffidebutcolumbée,
Nos autem interritis viris deleftamur.
fareage gdfedeaslouu ales nitciapernix
Magnauimi tumulum trux ad Arislo-
ments }
Nimirum quantum alitibus fum robore
pr&flant,
Tantum femideis pr&llitit ille virts.
Sic buftu pauidupauidas decet effe colübtcs:
Nos vero intrepidufigna fuperba furnm.
Antipatri exftat Epigramuia certè nobile
in PlatomSjdiuüiihomiiüs,tumulum, cn-
iusanimam ad fepiilchrum è ccelo alla-
pfam in fpeciem aquila: dicic:
tüiiTt, ztirtt #él3i)x.a,t vwip tmpov ,u tt-
raV, fiVs
istpówra. Oiav oinov i<ïï09X.o-7riH{ ;
4Wv ('P' riA«T»W iTrom&ptrHf is
fmble.
znatufis
t</
V'/,.;;
ï'liHonis
utmulus.
■f
>!''
-ocr page 263-
Emblemata-j.
l8T
^nae agriculturacomparantur in homi-
'Uim alimoniam.dimidiam partem in Spar
tam ferrent. Decretum item eft,vt ad fu-
nera regum, alioiumq; qui magiftratum
gefl*eruiit,tum viri ex MeiTenia.tum mu-
lieres, pii Ilis induti veftimenris accedant.
I'aq; tantis oppienr arrumnis Meffenij ,
cum nihil humanitatis in pofteium a La-
cedxmonijs fperarent.fatiuseflè duxerunt
•nacie cadere,aur tota Peloponnefoéieftos
fugere,quam hxc p3ti. Decreueruntita-
que deficere-Vrgebanteosnon leuiterado
lefcentes quidam, rerum quidem bellica-
rumimperiti , magnitudine ramen animi
prxftantes, qui in libera patria mori mal-
lent,qnam alias beatoetiam feruitiofrui.
fy» Inter hosfuit & Ariitomenes, cxteris no»
V"*2» bilior.-Nam cumeius matte Nicotelea Ge
k-y^n nium airt Deum ferpentis fpecieaiïtt rem
habuiiTejputabatur tarnen Pyrrhi.aut Ni-
comedis filius.Hic florens e;tate,excelfoq5
praeditns animo magiftratus ad defeftio-
nem folicitat.-confeririirprxlium : vifto-
riam neutri manifeftam funt confecuti.
Ariftomenem vero plura facinora edidiflè
famaeft , quam de vno viro credi poffit,
adeo vt finita pugna regem etim elegerint;
Fuicenim oriundus ex genere Aïpytida-
rnni.Cüm regnum detreiftan*êt,eum exer
citusimperatorem defigna runt. Qui vrter
reret Lacedxmonios, profeétus nodu La-
cedxmonem, ad templum Palladis Chal-
eixci clypeum fufpendit, cui infcriptum
i\ut,Ariftomenes de Spartanu De£ dicauit.
Lacedxmonijs redditum fuit oraculum,
vt confiliaruim Athenienfem acciperent.
Athenas itaq; mittunt, qui oraculum nun-
ciarent,& virum peterent. Atheiienfes
veió cum nollent nee res Lacedxmonio-
rutn crefcere.neque Deo refragari , Tyr-
thxum Iiidim3giftnim,qut & ingenio mi
Miniè valere piirabatur,& alrero pede erat
claudus,Spartam mittunt • Profeiftus eó
Ty rthxus, magiftratibus & militibus ele-
S'aca & anapxftica recirauit carmina,qui-
bus eorumanimos adbellicam laudemex-
£itabat. Itur in be]lum:Anarander Spar-
Unonini rex erat; Ariftomenem regiona-
ale* MelTenijs oöoginta felecti comita-
•'antm.qui contra Alexandrum & princi-
pes Lacedxmoniornm imperrerritoanimo
'ïineutes, vnlneiaq; excipientes , audacia
«tempore Auaxandrimilites fugabant .
«osvt iofequereutur alijs Meflèriiorum.
prxeepit Ariitomenes,ipCe autem faclo
in aüos impetu , qui maxime refiftebanr,
ijsdemque vi iepullis,ad aüos rurfusdt
coiHie'rfus.'Cum hosquoqueabfque mora
pepulifteti alacriiis iam in eos, qui adhuc
reiiitebdnt,irnipit,donec totam Laconum
aciem pertiubauit. Cum veró non fine
turpitudiiie fugerent,& vim fuftinerenou
poflent, hotribilius eos , quam provnius
hominis furore inlequebatur: Ibiue py-
rum filueftrem in campo enatam curiii
prasterveheretur Ariftonienes, prohibuit
vates Theoclus; ad hanc enim Caftorem
& Pollucem dixit fubfediflè. Ariftcmenes
autem cum effr?natèferretur,pyriim pre
terlapfus fcutum atnifit; quoddumqus-
rit,multi Lacedxmoniornm fuga faluteni
quxfierunt. Poft acceptam cladem, cum
eflet animus abieCtus Laconibus,iieq; iam
amplius arma fumere ftatuiffent, Tyr-
thauis recitatiselegisperfuafiteis,vtarma
non abijcerent, fed bellacapefl'erent. &ri-
ftomcni autem Andamiani reuerfocoro- c^t'rum
nas& fmgesinieceruntmulieres.caticum ^«
huiufmodi concinentes:
                             -2 ƒ.'
ln medium cam^um Stenyclerion, tytugtt t
montit
Spartanos fequiturfortts Ariftcmenes .
Ariftomenes pofthxc Delphos eft profe-
öusjcumq; ex Bceotia rediret, in templo
Trophonij, retielante Pythia,inuenit fcu-
tum, quo accepto maiora continuo eftag-
gre(liis:namq; obferuato vefpei tino tem-
pore in oppidum Pharis Spartanorum per
uenit, indeq; occifis,qui repugnabant,pra»
dam ingentein abegit, Initinerc autem,
cum quidam Lacedxmoniornm grauioifs
aimatursB mi!ites,& rex Anaxander iirue-
renr,in fugam eos vertit, & Anaxandrum
eftïnfecutus : fed iaculoincoxendicegra-
uiter vulneratus recepmi cecinit; non ta-
rnen prxdam fibi, quam abegerat, extor-
que'ri palTus eft . Poftquam è vulnerecon-
ualnitjcum velletinSparram irrumpeie,
Hclenar prodigijs & Diofcurorum tiöcttl
eft prohibitus. Virgines deinde , qua;in Ariflome
honorem Diana; in Caryjs faltabant, per nesvirtï-
infidias cepit , quarum patres opibiis & nes cubtt
authoritate vakbanr-Perduiftis his in Mef-
{êniae vicum quendam,nodlem illam qnie-
nit, & militibus & manipnJaribus virgi-
iHiBi cuftodtam demandauit: Ibipetulan-
tes adolefcentes ad violadas virgines imptï
kbantmyvTgebantq; propojïtü velrenueiv-
£5-
-ocr page 264-
AndreaeAlciati
86
te Aiiüomene.tanqnam Spartanis viris fo-
luni inferreiitiniuriam . Et adeo res pjo-
ccflit, vt cos»eretiu Ariftomenes quofdam
eoruni interficere. Deinde virginesilla:-
fas magna pecunia redemptas dimifit. Eft
in Laconica AEgila, vbi templum Cereris
eft, ibi feftum celebrari a mulicrrbuscüm
{citet Ariftomenes , illue cum militibus-
iuuitrSed cum mulieres non fine niiminis
auxilioad defenfionem proueherécur.mul
tos Meffeniorum & gladijs , quibiis vióli-
mas fecabant,vulnerant,& verubus , qui-
biis affabant,transfigunt;Atiftomenem ve
rö facibus percuffum vitfum capiunt. Vc
autem viiiculis elaberetur,Archidamia Ce
reris facrificain caufa fuit,qua:eum illa
no£tedimifit,non largitionibus corrupta,
fed eiusamor8correpta:Excufauic autem
fiigam, tanquam peruftis vinculis Arifto-
menes euaferic. Tertio belli anno , cum
pradium effet committendum ad foffam
inagnam,& Arcades ex omnibus fimulop
pidis Ariftomenimififfent auxilia, Arifto-
cratem Arcadum regem, & illo bello du-
cem Lacedxmonij pecunia comiperuut.
Ariftocrates accepta peennta primo Arca-
das celauit quid eflêt faclurus; cum veto
ad manus iam effent venturi.eos perterre-
fecic, tanquam & anguftijsforentcompre
henfi,& II vincatnunrecedendi copiam nul
lam fint habicuri: Sacrificiainfuper inau-
fpicatafuiffeaffeiit-Quemlibetigituriuf-
fit (ibi fuga confulere, cum primum ipfe
fignum datet. Cum vero intuliffeut fe
iam hoftibus Lacedasmonij,& contra nite
lentur Meffeni j , fub initium pugna: Ari-
ftocrates fubduxit Arcades; Itaq; finiftru
cornu , &c medium agmen deftitutum eft
praffidio. Ariftocrates flagitium flagitio
addidit.fugit enim per mediam fleiem Mef
fenioruin- Quare Meflênijscadebant ani-
jni, & Arcadum tranfcuri'u etant pertur-
bati;& quidam eos,vt manerent.fupplici-
ter brabantiquidam cóuitijsaduerfus eos
tanquam proditores , &iniuria (unt vfi.
Lacedijmoni j deftitutosauxili js Meflênios
facilecircumdanr,fuperant,fundiint . Ex
Meilènioruin vulgo multi ceciderunt, ex
principibus etiam non pauci- Ariftomenes,
qui in illa pugna magna cum lande pü-
gnauetat,fed fiuitra, propter paucitatem,
collegit Meffemos palaiues,quibus perfua
fit, vtmedlterraneaoppida defererent , &
in Iram inontcmcomniigrareiic.Hiinc ita
?,
ue in locum cum fccontuIiilcftt,cos ob»
dione Lacedjemonij cinxerunt, quibuc
Meffenij per vudecim annos reftiterunt ;
nee lolum reftiterunt, fedmultisincur-
fionibus in agros Lacones exercuerunt,iu-
rneiita abigendo, mellêsq-; Laconicas com
burendo : captiuos infuper fub hafta veu-
debant. Fecerunt & itruptionem in op-
pidum Amyclas no<Su,cepitq;illas Arifto
rneues,& diripuit,antequam Spartaiü fup-
petias ferre poffent. Deinde cum totam
régionem deuaftaret.obuiam factus eft La
ced^moniorum manipulis,& duobus regi-
bus, commiffoq; pradio vulnerainter pu-
gnandum turn aliaaccepit,ttimcaputeitis
lapide eft iftum , adeo vt tenebrse oculis iJ^t
ofïunderentur • Proftraro eo Lacones fre,- .ƒ(''.,
quenres accurrunt.viuumq; capiunt. Ce- " é
peruucitem exeiusmilitibus circiter quin A>
quaginta. Hos om nes Lacedacmonij in *
Cseadam (Barathri id nomen erat,quó La
cedxmonij nocentes pri'cipitabantj abij-
cieiidoscenfuerunt. Cxreri Meffenij de-
iectiin Casadam continuo perierunt, ArJU
ftomenem autem tum quoque, vt amea > jf
deorum aliquis coiiferuauit : Aiiintenim Set^^l'
aquilam volatu fe fubmififfe.alisq; illum pet $'
fuftiniiiffe.donecad finem Barathriperue pë'
niretillaffus. Hic iam Ariftomenes,(ciens bi$
fataleeffe hominibus vt morerentur > ob-
uolutuspallio,forti Scimperterrito animo
mortem expectabat. Tertio autem die
poft,cum ftrepitum feiitiiet, facie detecta
vulpeni cadaueta corrodentem confpexit»
quam tacitus fiuit ad fe accedere,eamque
vtacceffitcepit, &altera manuchlamy-
dem mordendambeftisobijciebat, ne 1«;
deretur ; fugere volcutem fequebatiu apA
prehenfacauda pertenebras: cumqjinlo-
ca tranfitu difficiliaeflet peruentum,a be«
ftiaeft auuUiis.Tandem iSccauernam quan
dan- aeprehendit,& peream luminis fplen
dorem viditjtunc vulpem dimifit, cauer-
namq; latiorem tr.anibus redd,idit,domu-
que in Iram montem incolumis euafit.Ex
tempiö Laceda^monijs eft per transfugas
nuuciatum.viuere Ariftomenem;huic xu-
mori non plus fidei eftadhibitum , quam
fi mortuus fuis viribus reuixiflê diceretur.
Dam hscaguntur.Coriiithij Laceda:mo-
nijsmittiuuexercitum ad expugnandarrj
Iram. Ciiius rei cüm Ariftomenes ellet
faftus certiorperexploratores,iio(fte fopo
rafecuros &palautes, nee excubias agen-
tes
Mulieres
Ariftome
nê cttpiiït.
Tgluhitur.
'Ar'tftöCYA
tet prodi-
lir,
-ocr page 265-
ata_>.                 187
ctïItoMeflènij. quodfieaanefceret.fntu-
rum erat exoraculo, vt tota Meflêniafub
mergeretiir;finveróidconferuaretiu', fo-
revt regionem aliquaudo Mefl'enij reeu-
perateiu, ld ciïm certö fciret Ariftome-
nes,oracula noftu afportauit, Sc in montc
Ithoma defodit, vbi maxima erat folitu*
dojlouemq; & leliquos Dcos.qui Mefle-
niam vfq; ad üla tempora feruaueranr.ad-
hibuit cuftodes. Pofthrc nodte quadam
procellofacuftodes defeiuerunt praefidiaj
id cum per paftorem quendam inrellexif-
fent Lacedxmonij, eadem noifte per tene-
bras inuadunt Meifeniorum arcem. Q^ipd
cum percepiflYt Ariftomenes , venit 011 rr>
Gorgofilio.TheocIo vate, Maticlo Theo^
clifilio.&aliistnoctu quidem nihil memo
riadignumab vtrisq;eftgeftum-Ortaau-
tem luce.cum inuicem fe afpicere poftent,
Ariftomenes Meftènüsoraculum propala
tiitjqui in extremam defperationem addu-
fti, in Lacedajmonios quo quifque potuiE
modojimpetum fecerunt. Meflènia; itenj
mulierescorreptastegulas & faxa.aliaque
in Laceda:moniosiaculabantur,fed imbriu
Scfulgurum violëciaoculos Meflïèniorum
obexcabat: quas omnia Laceda;moniorum
animos erexenint. Mefifenü tarnen con-
tra fatalemneceffitatem totis viribus age-
banc.Tres itaq; dies contra Lacedsmouios
fteteruntjSc totidero nodles, prodijt tan-
dem Theoclus vates, 8f Ariftomenem fic
eftallocutus; Qmdfiuftra Iaboras ? capi
Meftènaim prorfusnunc fatale eft; vidifti
caprificum.Apolloprjdixit.mihicommu
nem cum patria mortem Deusintentatctii
teipfum reliquosq; Meflènios ferua. Hxe
cum dixiflTetinhoftes irruit, quos fic eft
allocutus: Atqui non perpetuö lajti Meftè-
niorum opibus frueniini, Pofthsec irru- Theocli
ptioneinhoftes faiSa mu)tosoccidit,& ip- vans inte
feinterijt. Meflènios a pugna auocauit ritus,
Ariftomenes.quibus prïcepit vt fe feque-
rentur » fi quem ipfe tranfitum prasberet.
Congregatis igitur vxoiibus Sc liberis, in
extrema pattepofuit filiumGorgum, &
Manticlum vatis filium , ipfeinprincipio
ad hoftes conuerfus capitis natu, ac motu
hafta; fïgnificauit fe tranfitum petere- La-
cedaimonij ex Hecati vatis confilio aditum
patefecerunt, ne rabiofi hoKiines,Si ad ex-
tremam defperationem perdu€ti fupramo
dum ferocirent, Meflènios abeuntes fu-
fceperunt Arcades allaüs veftiineutis & ei
tes Corinthios trucidat, vna cura duci-
bus,fpoliaq5 diripic. Qux reserFecit, vt
Spartani credereut Ariftomenem viuere.
Lacedxmonij poft ha;c quadragintadie-
rum indncias cum Ir? incolis pepigerunt,
4.
         & ipfi quidem domum reuerfi feftum ce-
'"»»1* 'ebraruntj C re ten fes au tem fagirtarij per
ttrtft ^eflfeniam paffim vagabautur.Ariftomeni
>4'**»■, 'gitur ab Ira propter inducias longius pro
fefto , & fecutè vaganti, feptem fagitta-
*ij infidias ftruxerunt: & captum loris,
qua; in pharecris habebant.conftringunt;
duo vero Spartam proficifeuntur , Ari-
ftomenem captum nunciaturi, reliqui A-
gellum Mefleiiix vicum petunt. Habita-
bat ibiquaedam pueüa cum matre, patre
Orbatajh^c nocte prjeterita per quietem vi-
derat leonem vinclum , & vnguibusdefti-
Uitum a lapis in agrum earum eflTe per-
duiftum.ipfavero vincnlisleonem exolue-
bar, vnguesque reftimebat; & fic lupi di-
fperfi a leone funt vifi , Tune autem ad-
<lu6to a Cretenfibus Ariftomenejintellexit
■virgo.re vera fibi offer ri, quod nocT:u au-
tea apparuiiTet)& qniseflfet,matreminter
ïogauit. Vt rem percepit,Cretenfibus vi-
ticm infudit liberius.qui cum fniflent in-
.
          ebriati.pugionem ab eo abftulit.qui maxi-
h YfZL m^ fomiiQ erat oppreflus; & fic A riftome-
ht 'rit ll's vmcl1'3 refeciiit virgo.Ariftomènes au-
r> '. tem arrepto gladio Cretenfes interfecit.
Hanc poftea virginem diixit vxoremGor-
gus Arirtomenisfilius;hoc enim modo pre,
Riia perfoluit AriftomenesptieJla;pro fer-
üata vita. Vndecimo autem obfidionisan-
*>o fatale iam erat tum Iram capi, tum
Mcflènios fedibus eijci.-babebat enim Ari-
ftomenes huiufmodioraculum :
G«w Neda chruiuagas ex te caper haitfe-
,
                   rit vndtu,
■Wtt «o» ego MtffenM tuear,pi fatapropinquat,
*■ (Neda fluniiiseft.cuiusfontes funt in Ar-
p^dia, Medeniamq; ab El«is difterminat)
Timebant itaq; Ariftomenes & Theodus
^ates (quibus datum fueratoraculum) ne
£?Pl'i ex Neda biberent. Sed cum vatcs
Theoclus iuxta Nedae ripas ambularet,
confpexit caprificunij qnasfummis folijs
ïadebat aquasjhanc Graïci Olynthum no-
Wniant^efiènij Tragiim.id eft,caprum.
vnde vates conïecit, id voluiflè Denm fi-
fürtare' inftatecl'iam fat"1" Meflemjs .
*? «gnificauit Ariftomeni.reliquos Mefle
flK>s celauit. Habebantnefcio quid inoc-
-ocr page 266-
Andreas Alciati
88
lora cum corpore exuffit: Tertio capta
Lacederaonii pe<flus diflècuere caufa viden
di.hirfutumq; cor repertum eft.Idem nar
rat etiam Crinicus lib.ij.de honeft.difcip.
C.7. Vide Plutarch-in vita Romuli.Sc Val.
Max. in fine libri 1. cum agit de Lynceo:
fed in omnibus codicibus inoleuit mendii,
legendum enim eft ibi pro Athenienfes,
Lacedxmonii.quodclarius eft,quam lon-
giori indigeat probatione.Vide etiam Cce-
Iium Rhodig. lib. 17. cap. j.meminit quo-
queDion Chryibftom.orat.jj.ferèinitio.
Quantum inter aues] Collatio parium. J$'
Semideos inter.
] Semidei funt Heroes *
illuftres, & nobiles viri, quiquoniam ad
Deorum immortalium naturam quam
pioximèacceflèruntjab imperita plebecu-
la,& Poetis ipfis (qui vulgarem opinionem
velis remisqueconfectatifunt) innumero
Deorum relati creduntur: Tales fuerunc
illi,quos al tero parerite Deo.alteromorta-
liprognatosexiftimabat.-vt Hei'cules.Ai-
neas, Acliil!es,&c.Hefiodus:
Zltif X.pOviS'nt TToiwi S'lKOUÓTifaV K&1
cLpetov
h'v^pciv iïpóav Shov ywof , 01 Ku,KzoyT&i
lupiterSaturnmsfecit iuslius & meliut,
Virorü heroü,diuinü genut.qui appeliantur
Semidei
.
Ouidius i.Metamorph.
Süt mihi femidei filueftria numina Tauni.
EtStatius z.AchiII-Regcs femideos appel
Jat. Lucianusin morcuorum dialogis fub
Tioplioiiii perfona:Hvpat, inquit, èriv ö
(X.11T 'é/^pcoTTOf isi, fx\hi
©soV , a.A\a. xgi
0-uva.upÓTzpov
gV7. id e(ï:Heros es7,qui ne~
que homo ett,neq- Denst&fimul vtrumq;
eft.
Mitro qiiaïl'lutarch. deoraculorum
defeAu difputat, quxq; Diuus Augufti-
nus ïo.deciuit.DeijC.ii.aliiq; certèmul-
ri retulcrunt de Heroibus .
                          ^f \
Infidemt timidét,&c] Columbampro ®> ^f
trepidatioiie& timiditatisfymbolo poiie- K°$P
re vulgatiiTïmum fuitantiquis,nam & no- "•"
men illi apud Gra:cos Tpi'ipav,\\oc idem fi-
gnificatrdeduciturenim a rpiav, quod eft
trepidare. Homerus enim fic :
A/ <Pè Êórm/ TprtpaxTt -ttikhmiv 'i$y.a,$'
ó/x.o7cu - hoc eft :
H& pauida grejfu fimiles abiere columbu*
Ouid.i.artis:
Vtfugiunt aquilds timidijfima turbo, et-
lumbti,.
Pierius
bis , te tram infuper cum eis funt partiti.
Poft aliquotdeinde dies cum & Meflènii
& Arcades expeditionem occnltam duce
Ariftomeneiii Lacedeinonios paraflènt,
AriftocratesCquem fnpra dixinius pecu-
nia a Lacedxmoniis corruptum,) hoc con-
£lium Lacede.moniis patefecit. Hoc cum
Arcades intellexiflèut fnunquam enim ne-
que Arcades, neqtie Meflèuit proditorem
putanuic AriftocratemJ eum lapidibusob
ruerunt.infepultumq;diniiferunt. Rur-
fus Ariftomeiiesetim quinquaginta Mellê
niis Iram montem inualït, muïtos ibi La-
cedsmoniorum tiucidauit.illoriimq; triü
phum vertitin luftum. Reuerfus in Ar-
cadiam fiiium Gorgum,& Manticlum va
cis fiiium cum exercitibus dimifït, terras
& fedesquïfitum.Gorgusin Siciliamper
tieiiit,&ZencIim vrbem occupatam Mef-
fenem nominauit-Manticlus infulam Sar-
doamcepit, habitauitq; Ariftomenes Del-
phoseft profe<ftus,quid ei refponfum fit,
non dicicur.Cum filiadeiade fe in infulam
Rhodum contulit.poftea Sardisad Ardyn
Gyga: fiiium . Cuniqjad regem Aphra-
ortem animo deftinafletiterjniorbo corre-
ptusobiit. Neq;enim debebant Laceda>
monii vlla jam clade poftba:c ab Aïiftome
neaffici. Mortuo Arutomeni Damagetus
ac Rhodii monumentum ïdificaruntillu
ftre,& honores ab eo tempore decreuerut.
Ariftomenem item contendunt Thebanis
in Leuclrico prselio auxilium tuliflè poft
mortem,& in caufa eum potiffimüm fuif
fe,vt cladem acciperent Lacedxmonii. Hec
exPaiifania. Quibiisaddimus feftiuum
Marulliepigrarnma :
Viderat armatas vni dure terga cohortes
lupiter;& Martem credidit ejfefuum .
Mox vt Ariftomenes notts proeul agnitm
armtt,
Xtfulfit voluerts auxilittm apex:
MaBe ait,o iuuenu,fite mea bello, tulifsêt^
No» alia cotlum tune eguijjet opts-
Dignume!\ relatu quod Plinius lib. il.
Nat.hift.cap.3 7. de Aiiftomene fcriptum
reliquit.-Hirto corde, inquit, gigm quof-
dam honiines proditur, neq; alios fortio-
ris ede induftria;,ficut Ariftomenem Mef-
feimim , qui trecentos occidit Laceda:mo-
nios; ipfe vulneratus & captus femel , per
cauernam latomiarum euafit.angultosvul
piumaditus fecutus: Iterum captus fopi-
tis cuftodibus fomno.ad ignera aduoliuus
Ariftocra
tu pcena.
Aïiftome
mors.
AriHome
r/es corde
hirfitto
pr&ditm .
-ocr page 267-
Emblemata.
iSp
Pierius Hieroglyph.Mb.ii.id fcitè perfpi
cueque declarac. Eft enim columb3 auis
«mplex Sc fupra modü pauida^ita vt pro-
Ptergenuinum timorem in fummis locis
^'dificetiadmoduru falax, fcetui continuo
'Jl'dulgetjeac]; nihil fcecüdius>maies more
"niinarum oihs etiam incubant & foueiit,
°o ha;c Veneri facraeflècteditur. Aquilae
°diofa,de qvia re Varro plurima . Scd co-
lam olim rernm fuccelTum profpéiarum
portendiiïè) fic enim Iupiter omen opti-
mum cepicjcum fibiadtieiTus Titanas pro JquiUe-
ficii'centiappaiuit Aqiüla.Pra;termitto lu men»
bensqu? prolixa funtinXeuophontiscom
niencaiiis. Certè Aquilam aüi referunt,
Gordü.pauperis alioqui viri, in curru per
totnm diem fefTualTeivnde regnum Phry-
giae fiüo Mida: praemonftratum voluut .
Ciim Hieroadrnodumadolefcens eflêt,&
mediocrium homo fortunatutn,primo bel
lo,quod vuquam inii(Tet,Aquila fediteius
elypeo , quod prasfagium regni fuiflè cre-
ditur.TarquinioRomam migianti Aqni-
la pileum è capiteabihilitjvndeTanaquil
vxor vaticinioriim perita regnum Üli por-
tendiconiecit. C.Marius puer Aqui'a; ni-
dum cum feptem pul lis in agio reperit j
cuius ominis ratio fujit feprem Confulati-
busoftenfa. Celebratur& Odauii Csfa-
ris Principatus primüm Aquil?olknto no
tatus . Cüm enim aliquando in via Cam-
pana pranderet, Aqiiila ex improuifo pa-
nem ei de tnanibuscripiiit,& lei iter dein-
de reddidit. Nee prxtermittendum quod
legitul' de Alexandro Maceo'one , quo re-
censnato , Aquiiaeduxineulmine domus
pertotum diem fedilTedicuntur; quod o-
men turn primüm captum fait duplicis
Imperii,nempè A(iatici& Europxi- Sed
ha:c dum colligo, ferè non fentio mihi ad
reliqua pergendum. Vide Pierium Hie-
roglyph. 19.
Carol i V.laudescelebrat(vtClau l y
dius Minos ai'bitraturj quem quam aptè Caroiffs
cum Ariftomenecomparet.fatisconftabit, , lAtii
fiquisgcftaCaroli cum hiftoria Arifto- l*uAlttm*
menis fuprafusèenairataconfeiat.Q_uare
non multus ero in enumerandis eins lau-
dibus,ne mihi contingat id,quod fophiftas
cuidam.qni cum appararet recitaie übïü,,
& Antalcida; percontanti.quodeflèt argu-
mentum,refponcli(l"et,Herculisencomiu :
Quis,inquit,illum vituperat: Supervaca-
neum exiftimans in eo laudando fumere
operam.quem omnes vnoore prxdicarët.
Hercules autem apud Spartanos religio-
fiirimè colebarur,vt& Caroltisapud G-er
manos; vixitenim is inter homines, vt vi-
inis laudabiHs fuerit. moituus veró fejis
iudicetur „
%i
t»,
himbina ümplicitas in prouetbium abi jt.
BuBa,] Sepulchra,Uimulos. Iuucnal.
Satyr. 3.
"^.mmmmfortimdttm eidbufta cad&uer.
Quidius Faftorum f.
Compofititfc nepos bttfttt fiabat etui.
Et Virgilnis :,
«____ femiuftüty fernunt Sujla .
Cicero in Pifoiiêm : Quotum egoflirori
nifi ce/fiflenijiii Catilina: bufto,vobis duci
bus.maftarus eflTem-Mortuorum cadaue-
ia olim cremabant.Sc cineres,quosreligio-
sea(]eiuabant,buftadicebantnr,qua(lcom
bufta. Cicero tam6 3 .Delegib.buftum pro
Jnonumentoaccipic, vt & Suetoiiius pro
fepulckrp -
Nos AquiU.. 1 Aquilam Romanornm
(lerum dominorurn) infigne fuirt"e,qiiam
Piiirimiauftores referiint. Neq; veró id
'Wccaufafachtm conijcio.nam vetufti qui
°,ue aquilam auium principem vocitabant:
&
vt Horatins proinde dixerit,ei Iouem per
'tiifïn'è regimm inaues vagas-Obferuabant
'1. enim eins auis pi^ftantiam virium.eani po
"tam,concinna.Ti, intrepidam, ftremiam,
|iberalem:qua; adiuncla perpetuo fortem
dcbcnt Principem comitari. 5ed & aqui-
'Uionafohoniines regios appellarunt , te-
"ibus Platone & Plntarcho.'ira vtPerfe. ad
regnnm nemini aditum libernm concede-
s
tent,ni!ï quiea notajinfignis elfentjacq; Cy
tlls üle, quem aquilino nafofuiilè memo-
V
fabaiH.Pyrrhus etiam Epirotarum Impe-
pcor, Aquila: cognomen fibi datum a fuis
kibcns admifit- Cum enim militeseum
Aquilam appellafleut : ri ydp , inqiiir , k
f-iKKco Tol; U/J.iriflOli 07rkOtS, OKTTTip &KV-
"f'-poii, süpófj.ivti . §htid iieri,non debeo
vyfr;s armvi, tanquam altspernicibw, in
Imö veró apud ThebanosA-
«He fu^x vtfocra;aues colebantur , vt apud
^yptios CroebdiliJbeSjCynocephal
ononaufirricqiiidem tranfilire, Aqui-
H
fe
Im
m&<^i$mithm
&%tw
-ocr page 268-
Andreae Alciati
po
Suftine & abftin^.
E M B L E M A XXXIV.
"C" T toleranda homini triïlü forturnt ferendo eji,
"^ Et nimïum félix Jdpe timenda f uit.
SuJiine (Epicletm dicebat) & abfiine. oportet
Mttlta pati' , illicitü abscj^ t ener e manus.
Sic ducis imperium
\jinctm fè,-1 poplite taurits
In dextro ; fic fe continet a grauidü .
COMMENTARII
taurofic ait: Hominum Jubia: & inftabi-
hs temperantia: fignificare volentes , tau-
rum pinguircgenu dextrmnligatum ; ü(
enimiioncoit. Alciatus vt hocob oculo'
poueretiir, evp/SoMK-ov adiecit.nëpe tau-
rum roboris excelfi.patientiffiniurri&a0'-
itinentiflïmum animal . AEgyP"' en'm
facerdotes cum fortem & tempcrantem
figni-
AVaccis grauidis,& armentorum gre-
gepafcuo bubulcus caurü refptcien
tem legregat, in quem verberibiis fauiire
videtur . Et quamnis epigramma de po-
plite vincto dicat, tarnen hoc loco illud
nonexprimittu'.
Svmptvm eft EmblemaexOro A*
pollineinlibelIodeHieroglyphicisjvbide
ii.
'Vaart
fymbolü
-ocr page 269-
Emblemata^.
Ipl
gBifieaife veüent.taiirum valecudinis in-    jpfc ét ra. vmpéj$VTitega& Ktpetdvol o
egta; pingebant. Oneium enim & Jabo^    8iot, iuH s'f Qt&vrtigiertku . to. JV a-f/j-
l|ni omnium patientifiimus elt.au-umnas     upa, ivH [j.iv x,vi£u. épS,- H ü; sV oï'kii-
piet, TO, 'Ml-
l«ö)Iibet
treccat.inftatq; open herili quaii    pctra. ta pt'yira. 4h x} J'sv
Sed Sc abftinens eft.quippe qui oluto, I-st/wttb Céhia,; (pthitt yup o
^0lt vaccsconceptumcumillanoncocar, ÖsoV ra. C-mpéyovTa wdvTce. koKmv
Vt 'deni Orns [ib. 1. Hieroglyph- & BIL-
ll,llslib.S.cap 4/-Vide Pierium Valer.jib.
3-Hieroglyphicon.Sed vt paucis,quemad
Alexidishoc laudatur
zavivTu^viTtf, aseoiZB,TparfozSiv
dei Ti
JVX y^uy.ihi vr&évHV nyj.
port una quamuisftt tibiprolperrima,
Semper aliquid timeto, diffidens ei .
JEpicietu-s.] Stqicusfuunatus Hierapoli Epittettts-..
Phrygi*,t'enuis & claiidus.cuiusquidem.
morum & vice, tanta fnit admiratio>vtlu-
cerna eius fidilis tribus drachmarumroil
]ibus penderetur . Circumfertur eiusno-
mine Enchiridion mukisparadoxis refer-
tiilïmum,quodeius auditori Anianotri-
buitur : coutinet libellus ille quafdam di-
fpurationes admodum ytiles& fuccin<ftas
ad perturbationes animi cohibendas. Hüc
Politianus Latinitatedonauit- Dtios Epi-
Aetide fe yerfuscitat Auhis Gellius lib,
i-cap.i8.qupsis fïc Latinos fecit :
Serum EpiSietmfuerS,qui corpore metnciu,
Pauperieprejjiti,chams eramfuperis .
lÜicitis abfq; teneremanus} Tmefis. id,
eft, teneremanus abs illicids. nam abfque
hic noneft vnadidio,fed dua;,conflata5 ex
pvxpofltione abs , & copulatiiia que , ne
quis fallatur- Suadet itaq, contineudas ef-
lemanusabillicitis,
m Patientia & Abitineiuia dua; vir-
tl|fes funt pra;c?teris vtiles,ficiis oppofi-
a duo vitia.intolerautia nempè & inconti-
n.eut'3jiïraltö omnium graai/lima: & exi-
maxime dicebantur Epitfteco (teftc
. ejliolib- x7.c. 19.J nempècüm au't in-
'"tias.qua: funtferenda.,) non toieramus ,
ecI> ferirmts; aiu a quibiis rebus volupta-
''ousquenos teuere debenuis , non tene-
J*11^. Itaque,inquir, iï quishxeduo ver-
3 cordi habeat,eaq; fibiimperaudoatque
^feruaodocuretjis eritpleninq; impec-
.^abi;iSj vitamque viuet tranquilüiïmam .
^eibadno hjc Akebit}aj>é^ov xsu thriyx.
Pa-tere &abftine
. De aduenlsajquoam-
100 perferendis.quxdam Laftantius 6. c.
*?■& Plmarcluis confolatione ad Apollo-
n,lim j de abftinentia vero exemplalongè
^'Itafuntapud Valer-Max. lib.4.cap.j-
J^ide quoq; adagium , Suftine &abftine.
J**riusqj verbi vim expreilit Horatius/j.'.
Vinden auar&fraudis, &> abftinens
^tcentis ad/e cuncla pecunia,
Confulq; non xmiut anni,
Sed quoties bonut atq; reclus
ludex honeftum pr&tulit -vtili, &
Rei e ei t alt o dona nocitium Vultu,m
Sic dueis imperium ] id eft, duc"k>ris,
AEgyptncüm indicarent hominem mode
ftum » & qui facilè polTet a male faclis a-
uenijtaurumgenudextroligattim pingen
bant. Si enim dextro genu;conftiingatu 1
Tauri
fymbolo
qmd fit
gnifice-
tur.
<Ttoleranda homini&c-] Aduerlafof nianfuetum Ce pra:bet, & vincula confe-
,lll'a viro forti coleranda eft.Huic refpou- quentem^.Pierius eodem hb.} •
Poples.
.} verbum axiyz. Adhortatio eftad pa-
(A?t!afn,cuiCimiieiüud Virgiüi j.AEnejd.
"^&dqnid erit ,/uperanda omnis fortuna
f er en do eft .
rT'fKimiumfelix, &cs.t.'\ Pi*bjiimirnus
•j- tHiia cum blanditur, captatum venit:
, lienini maxime timenda eft,ciim val-
foplite.} Popjes, genu eft curuattu'a >
pars genu oppofita. Lucanus.-
____nifipoplite lapfo
yltima curuati procederet v»gula tauri ,
Sic fe continet a grauidis.J
Huc perti-
netegregium Ariftotelis verbum a.ii[j.a,-
yih£,Ae.
tauiodiétun),qui fèoiTum a vac
carum coniorcio & grege pafcicur, id eft >
A't ty. $■<
yihti,
Profperaputatuj. ErgoidemPublius abarmentatur
D v o B v s his verbis,dvé^n yjr/a.7rz~
Verè :
IV.
£0.
na vitren eft,qua cum fylendet, fran^ ^a.Philofopho Epifteco famiHatibus., tota philcfo-
gitur ,
bcne viuendi ratiocpmpreliendi poreft.Pri phia eti-
ïiorati
^ . "ai)iim hoc et vulgo tritum: Sapitt* mo fiquidem ad patienriam adhortabatur.
tefü ?£'t'ltte>'ingensPinus, quo vldetur qua quifquedifceret turn aduerfos fortu-
Qeti duo-
bus com-
: ad illa Herodoti, ia Polymnia 1
na; cafusjtiim etiam laborem ?q»o animo
per.
preh enff
%eyl'is
-ocr page 270-
Andreae Alciati
pz
tus eft apud Solonem dormieos, vt alter» ^if
manu pudenda.altera osobiignaiet,court*
nciitia; & filentijfignaexprimens . T)ü°
enim fuut in homilie membra,qu? non nii1
admodum difficulteredomari pofTuntjli" ^
gua nempe & genitalia. Itaqj quod Aitf"
charfis toto anatis fuse tempore bellutf1
voluptatibusindixerit, ftatuis eins inferi'
ptum fuiflê legimus, yKaosmyji yitrpod
r&ttupoiav KpetTHV-
Q^iarecum facet*
dotes AEgyptijfrarnum libidinibusimpo'
nendum eflê fuaderent,viri genitale man"
cohibitum & rep red urn pingcbanr.Refef'
rem qua; de Alexandri Macedonis conti'
neiitia ab hiftoricis memorantur, qui nit*
ptammulieiem attingere.neqj Darij filia5
captiuas videie fuftinuit, led hxc funt J"
ore omnium-Huc facit illud Horatij:
Non poffidentem multa vocaueris
KeBe beatum-rettius occupat
Nomen beati, qui deorum
Muneribus fapienter vti,
Duramq; callet pauperiem pati ,
pèrfereitfluiM : altero , eflèab omniluxu,
ponfllmuiTiq; venerco pra:cipiebat abfti-
nendum . Qua: duo pra:cepta duobus hi-
fce verbis cojnprehenfa,(ïc Horatius illu-
ftrauit:
Qui fiudet optatam curfu cotingere meta,
Muitii tulitfecitjj puer,fudauit & alfit,
Abflinuit Venere & Baccho.
Iraq; duo praxipuè nobis hoc emblemate
proponuntur>tolerantia & abftinentia.
i. In tolerantia conftans hominis animus
agnofcitur , quando fcilicet malis nou ce-
dit.fed contra audentiorexfurgit. Vnica
fiquidem cóftantia hominem ab hominum
communifjcedifïèrentem maximè,&Ion
gè nobiiiorem facit:quandoqiiidem,vt do
ctè cecinitPrudeutius, omnibus alijs vir-
turibiis , & focietatem & auxilium fuum
fottis patieiuia mifceat; virrusqiie omnis
viduafit.quam nonpatientia fumet. G ra-
nker ad huncfenfum Horac i.Carm.j.
JEquam memento rebus in arduis
Seruare mentem,non jecus inbonis
Ab infolenti temperatam
L&ticicLj. ___
Exemploelt Soera tes, quiea fuitajquani-
tnitate,vt abeuntem domo, & redeiintem
eodem lêmper vultu fuiflê dicebac Xan-
thippe,morofa vxor. Stoici ergOT/JcYTW
ïuSi/^/anuducebaiit fuis difputationibus,
Tiiva.vtthywcria.v.HfftTKVdTrctSittv. Ethuc
fpeftantSeneca; confbIatioiies,& ferè om-
ïies epiftol», quibus tolerantia & fobnetas
eruditis aculeis inftillantiir.
z. At quantü conducatabftinentia, quan-
tasq; habeat vires.pleni fuut auctorum li-
bri.plena antiquorum niomimenta: iame-
iiim late patet, vt per oronia omnium vir-
tutumdomiciliaferè locum fibi fuoiure
vendicet. Hincapud La&antium triplex
ftatuitur virrutisgradus:primus efta ma
lisoperibus ab{Hnere:alter,a verbis malis:
tertius.a rerum malarum cogitatione.No
turn eft illud :
Efi virtusplacitis abHinuijfe bonis .
Cui non male conuenit Ciceronis illud
Offic.i .BenePeiicles, cum haberet colle-
gain in prjetura Sophoclem Poerani.hiqne
de communi officio conuemflent, & cafu
formofus puer pratteriret, dixifletqjSo-
phoclcs : o puerum pulchrum, Pcricles?
At enim pre;torem,Sophoclesjdocec non Co
lum manus .(ederiam oculos abftiiientes
liabere. Anacharfis Scythaeogeftu reper-
VOtiUïa
1'eiusque letho flagitium timet,
Nonillepro caris amicis
Aut patria timidus perire .
Item illud aaiyy fie :
,____&per obflantes eateruas
■ TLxplicuit fua viclor armct-i.
Nifijd piimum conferre mai'is cum illö
j.Catm-j.
Iuftum & tenacem propofiti virum
Non ciuium ardorpraua iubentium
>
Non vultus insiantis tyranni                 ■>
Mente quatit folid.i                         [f f J
}. Ex confequenti hic inculcatur quoqu6 pfl
continentia coniugalis, taurus enim, vt # J1'
ceteraanimaJia,poft inipi^gnationem cun1
compare non coit, folushomo in taleni
libidinem prurit.adeo vt S'iv.a.'ïïha.sK^
muüer affeftet concubitum quam mas,»
vterogerat.vt refert Coslius Rhodig- l''3'
i4.cap-4.tuncenim femen conceptum iie'
uos mouet,& inrleardor coiifricationisiu"
nafcitur . Videant igitur maritiquomo'
dohacin parte niulieribusmoremgerant-_
Laudatur continentia Drufi . qui iè \xoi*
feruauit integrum, quamdiu verlatus ei'
in expeditione Germanica . Et Pefceniu5
Niger ignarus rei Venerea: fuifTedicitur»
nifi-quantum libcris procreandis impen-
deietur. Claudian.i.de laudibus Stilico-
nis.quo loei laudat piidicitiamTheodofii.
Hincfuit ut primes in coiuge difceretignOt
Ordi-
Abjiinen
tia-i.
-ocr page 271-
Emblemata.'
m
Qfdirifyvirumnoit tuxuriante iuuentct,      poftconceptum fcetum mulieribusiungi,
*e« cumlege thoricaflocum faedere vellet.    cumquöd venter tiimidiis non fubigariu'
Uouiiis fcfe loens offert D. Hieroiiymi    fine perictilo turn q«od non fu^cipienda;
'duerfiis Ioiüniaii. InconceflTum maritis    proIiscaulTacoeatur.
In adulari nefcienterïu.
EMBLE MA XXXV.
C C I R E cupis, dominos toties cur Thefialis ora
lJ Mtttet , & vt varios qn&rat babere duces ?
Nefcit adulari, cüiquamve obtrudere palpum;
Regia quem morem Prinapü cmnü babet.
Sed veluti ingenum fonipes dorfo excutit omnem
?
J£ui moderari ipfum nefuat Hippncomon.
Nee fettire tarnen domino f ai : vltio fola elf,
Dura fcrum vt iubeat ferre lupata magis .
CQMMENTARII.
JjIngttvr generofiis eqmis cnm bus , quafï infeiluiisimpatieHs.excurere
. uiuequite , habini &apparatu eqiie- nimnr-
1>"iue.m equns eleuatisanterioribus pedi Ex Vlpiano Demofthe is inrerrre'-f.rii
N
fioi!..ai
-ocr page 272-
Andreae Alciati
i<?4
ftoriam primi huius diftichi petitam fu-
fpicor . Verba eins non piget adfcribere:
0.fyiUtt( ÜTTÓywÓiTlS Tts hpiLX,KZX{ SiTTei
Aof , irvpoMVJin QzTTctkuv^. hta xgioï
T4TH Treurt■ [J.M <pifovrti\oJv tUv Tvp&v-
viS~a, ol QiTTcthai
, f£ z'^opoOvTtt TT <Pèi
nroièiv , /s.iTi-tzi y.^ctvTo eït a-up.y.ct\)Av
■TÏv tpihKnrwav■ tïTa. ihSav iaêtvoii^s-
/SctAi ris a.Kt'JtiS'As z'k tTk TvpavvitPot.
k} UTTip t«t« "X^piv diira c/xoKoyovvTis ol
Sm&hoi , J'iS'aKct.yiv avtu .
viy.tr1}at
rretycifiZfYjiï Tctyp>')y.ci7&
ix, Ai-
yAvoiv Hifi Tntdyopéïf. cLtitoi dzTT&hol
ivo[/.i<rSno-a.v , ■n.J'/d to riv ióarova, Szt
taKov ovTo, , artray o<p^»veu mpt riiv
fj.na'Htiv: >!irnu TntoTrarvno-icbKa ko,-
Aif/.O) , tV «UTjT Tjl* rntlpcLTcL^H ATTO «9»-
Vtucov Trpos httKtfcu/xayiist [AZTtiO.Z&V-
70 , a;tp»7iv ö frsKvMJ1»}-
'd eft : Aleucu
quidam ex Herculis familia Thejfalus,ty.
rannide in Tkejptlia potitus efi;deinde hu-
ius etiam liberi
. Ghiam cutn Thejfali nee
ferrepojfent, &>qu':Je verterent, non habe-
rent,philippi opem petierunl
. Is cum ve-
nijfet, Aleuadas tyrannos expulit
, Cuius
beneficij nomine gratumfuutn animum de
tlaraturi,vfumfruciumPagafarü,portorio
rum item ac mercatuum uecligalia Mi con
cejferunt, Perfidi autem exijlimati funt,
■vel propterThejJalum Iafonem,quem Me-
dei. fregijfe üdem confiat;ztel quia bello Pe-
lopannefiaco
, cum vtraq; acies iam tfaret
inprocinclu,ab Athenienfibus ad Laceda-
monios defecemnt,vt ait Thucydides.
Ha-
ctenus Vlpian.Iiiiiafcinir autem plerunq;
poptilaris rebelüo , vel ob iniquam magi-
ftratusadminiftrationem , vel intolerabi-
iem Principum tyrannidem. Extant apud
T-Liuium Dec4.Iib.9- orationes, quibus
mutiiis conuitiis fe lacerant Philippus
Theflalorum rex, & ipfi TlielTaü coram
Jegatis, quosSenatiisaddifceptandascon-
trouerfias milèrat. Verba Liuiiexoratio-
neTlielIalorum li£C funt.-Nequicqtiam &
illum victum,& Ie liberatoseffe, vt eqml
teuacern non parentem fraanis afperioribus
caftigandum eflè. Thilippus fic clandit
fuam orationem : Infolentet &immodicè
abuti Theflalosindulgentia populi Roma
jii, vehiti ex diutina fiti iiimis auidè me-
jam haurientes libertatem • Itaq; feruo-
jrum modo pr*rer fpem repentè maiitimif
forum licentiam vocis& Ungiia: experiri,
& iaftare ftfe infeftatione & conuitiis da-
minorum • Nee vero hic tfanfire pofltim»
equum redtè cum populo,non quouis.fed
ferocienti, & qui|iiiiï difficiilter fr?no pa-
reat,fe(Torem cum principe Comparari.Di
dici enim ftgnato aquohieroglyphicè ho-
minem defignaii ferocem quidem & ani-
mo inuiclo j fed qiii tarnen obfequaturra-
tioni'. Eft 'enim equus animal ferox & fu-
peibum, fed quod homiuis leges fubeat, 8C
quas non egrediatur,vbi paululum arTuC'
nerit:vt quodait Horatius,
Non equitem dbrfo,nonfr&nüpettat ab ore.
Sic Virgilitisin Georgic.
Sed tarnen 'udem olim curr&fuceedcrefueti
Quadrupedes,Ó> frma iugo cocordiaferre.
Idipfum & obferuatur in Caithaginis hi-
itoria:cum enim vrbis fundamenta iaceren
tur,capiitacriseqiii repertum,& hinc gen
tem fore bello egregiam prfmonitratom
eft :cuius oftenti ea (ignificatio fuit.facilern
vicl:u per f^culagentem . Addam& hoc,
apud Onirocritas & fomnioium coniefto
resjcaput equi,a(ini,canisj(i in fornuis ap-
paruei'itjferuitutem lïgnifican'.De quibuS
iam fads. Nunc ad hittoriam redeo , (in»
quit Claudius Minos) €|iiam me nou fta-
tim eflè nactum ftreor,fed renèaliud ages
tandem reperilTe. Cum enim iam horiini
commentariorum, non quidem perpoüen
dorum , fed fcribendorum me fatietas ali'
qua tandem caperet> qitippè qui ad fludia
grauiorafeftinarem.mihiq; pérroiil ta nó-
dum fatisfacerent.quod o.vhnüiójficuti rn'
hi propofuer3in initio, confilium anilons
detexiilcnon viderer.maximeqj trium vel
quatuor Emblematon , & huius ipfius in
primis , opportune de üs verba facienti
& ftudia humanitatis recolenti (tres an-
te annos,nifa!lor, vna cum virodoiftim-
moRoBERTO Vvidio, Torno-
doren/tjGlareani Loritiquondam audito-
re, qui per fèptennium hac in Academia
Pariiienfsdiligenter& eruditè docuit) mi
hi venit in tneiuem ,quod alitid agens ab
homineamico acceperam,huius Emblema
tisoriginem viderihauftam ex Diod-Sicu-
li lib.i(f.adannumPhilippi4-Sicenim pe-
ne Diodorus : AlexandruiT. Phereum ty-
rannum interfecerunt Thebe vxoteiiifqs
fratres Lycophron & Tiilphon.- qua ex re
fibi gratiam popularem pepererunt • Hi
tarnen in apertam tyrannidem prolapfi,ix-
uitiam tantam exercuerunt, vt Principes
Aleuadï JnThcflalia nobiliflimi in eos co»
iurarint
■l»cus t
Demo/lhe
nis inter-
prefix.
»
Lotus ex
Liuio de-j
Tbejfalis.
■J'
SI1'
-ocr page 273-
Emblemata^.
ïpf
'urannt. Quód verö id per fa non pof-
j?ot, Philipputn Macedoniumin fuiauxi-
jjum aduocarnnt.-qui profechis in The/Ta-
uam.tyrannis deuidtislibertatem huic po-
Pl>lo reftkuit.
ThessALIS ora] Regio Theffalica, id
e^»ipfi Thellali. The/Talia regio eft Gxx-
Cl* famofa,montibtis & ciuicaribtisclara.
Stiabo lib 9.Gensinquietogeiüo &c- Fla-
Jjuis Vopifcus in Saturnino de Gallis ne-
*c'oquid tale fcripllt.-Saturninus, ait ille,
°riuudusfuicGaliiSigenteomnuirninquie
l,Tima,& auida femper velfaciendi priuci
Pis, velimperij.
Toties dominos mutet] Reges,feu tyran
'10spotius. Hiftoriam paulo fnpraexDio
"oroSiculo lib.iS-Si Vlpiauoretulimus.
Obtrudere palpum] Prouerbium Plati-
'iuun»,pro eo.quodeft , artedoloq; falle-
te> fiueadulari • Hinc Palpones dicuntur
'dulatores.TranslatioabequifonibuSjqui
^ractarijs equis celmatmum plaufu,vel
«jngua: palpoblandiri folent. Lege Chi-
'iad.GrauiflimaiiJ offenfam tulit Vefpafia
liis.quöd Neronicantantiautdifcederet,
aut obdormifceret, vt eft apud Sueton. in
Vcfpafiano.
Regia quem morem &c ] Htic pertinet
°ratio Maronitartini ex Linio,loco paulo
9otecitato:Itaq; dominariafièntatores rc-
S'QSjhis folis loqui & inSenatu,& in[con-
Clonibuslicere.-eosomneshonores & cape-
teipfos,& daie aiijsioptimuni quemque,
luibus libertacis, quibus kgurn ctira fit,
a,it exulare pulfos patria, aut inhonora-
tos.& deterioribus obnoxios filere.Occur
"texemplum Conftantini Manaffis.delm
P^-ratore Michaele ab aflèntatoribusmife-
r^ perdito.-In fabulis eft finquit ille) vena
t0remil]um Ac~ta:onem a rabidis canibus
Profera dilaniatum:fic ceitèciïm Michae
,eniflipa(rent aftèntatores quidam impro-
'■>«rFoeminati,omninoqtiemalè feriati , in
3ll°d exitium miferum , in quatri maloriï
.."nam eum non coniecerunt ? Curtjus
.'}• Nondeerat talia concupifcentiper-
'lclofa adulatio, perpetuum malum Re-
fjll"i>quorum opes llepms aifentatio, qua
j 'ls euertir.Paterculus ï.hiftoria; Rom.
^ei1ePpte Augufti Caio: Necdefuit con-
latio hominum vitia eins afièntatione
'ituim.: etenim femper magnxfortunx
c°mesadeft adulatio.
In&e>iHfu finipes] Equusliber, genero-
fus.velox & fupetbus , (ie di&us a fonitii
pedum, quem quafiad viuum verfuex-
prelïit Virgilius:
Quadrupedante putrem fonitu quatit v»•
gula campum .
Hippocomon.~\ Ab equis ornandis feu
componendis, vtetüm Hippocomiusab
equis infttueiidis fucato colore,robur iua-
ni fagina mentiei)tibiis,an Q_uintil-Alcia-
tus noftcrin annotatiotiibusiu Hb.ii.Cin
1. ïionpatimut ypocomos, vbi legendum
HippocOmoSjid eftjftabularios, qui equos
curant. /Vto? eniin equuni fignificat, ko-
/^e«,nntiio>curo . Exiftimo autem fuiflê
nuinus pirblicum eorum, qui inidageban
tur, vt de prouincialibusacceptos caufa
publici ciufus equos cura fua alerent.
Hïc ille-Forreilli funt, quos Itali vocanc
caualIarici.Germani Rofbereiter.
lu.
Hippoet!'
men.
><X
%,
Clemêtia
Nee Jiuire tarnen domino fat] Clemen
tia pnncipem maxime decet.nihilq; debet principu,
eflè ab eo tam alienum, quam nimia cen-
fura; (ëueritas ; quod fi cogaut iura & le-
ges infacinorofumaliquandofa:uire.idef-
ficere debent,non quidemperfönaj.fed vi-
tij odio.
Lupata.] Fre_na afperrima, quibus e- Lupata.
quus ferocior coercetur, a iupinis denti-
bus ita nomina ta,qui dentes in^quales siit»
Ouid.i.Amorum :
Aïier equus duns contuniiturom lupatis.
Claudiau.i.de raptu Proierpina: :
Terruit orbu equos prejfis petrere lupatts.
Et Panegyrico de Probiui & Olybrij con-
fulatu :
__ lugaferrea n etiit
Cornipedes, rigidnq; docet ferftire lupatts .
Plutarchusfcribit ,_difficilee(Teconfi!ium
dare regibus; non enim regium putant ad
rationis praefcriptum vitiere, qui regiam
Trincipi-
bm conju
lere diffi-
ciltj.
CS
maieftatem velintinefFrxnatalicentiaralie
Jio fefe arbitrio permittere.feruilearbitran
tur. Quarefuismoribus viuunt,feu ve-
rius>pro fua libidiiie faciunt omnia • Si ve-
rö fint paulo moderatiores,ne il quideni
interpellatorem ïquoferuntanimoi adeo
Regibus infitaeft quafi petpetuum,ac ver
naculum malum,ignorantia. Si bene atqj
ex officio admii)iftrent,id tottim fibi acce»
ptum referri volunt: extraneos confulto-
res in focietatem laudisadmittere dedigna
tur . Vnde illud, Magno conslare regum-
zmicK bona confdia.
Eodem ferè fenfu ,
nifi me fallit aninius , fugillat Galliaium
N i populos
X
-ocr page 274-
AndreaeAlciati
ipó
niagis vero caftigataltertim,& cogit fimJ
lem fierimeliori:fic virprouidus, &ciui-
lisficultatis peritus,bonos ciuesbeneSciis
demeren.maïos autem non continuo per-
dereconatur.fed de alimento quidem mi
mis ei profpiciec,initituet veiö, & vrgebir
eü vehementius qui rationi&legi obftite-
rit.Plutareh.inirio Deüiftitutinne liberali:
Qui equia primis bene domiti amiis,fiiis
nonobieqiuuitur feflbribus ? Qui autem
indomiti perftant, nonne cetuice duriiTi-
mi,& animis feroces euaferunt? Idem De
difctimineadulacoris 8c amici.ex C:unea-
de aitïDiuitum & regum fiüos nihil redtè
iiequebenedifcere,pra:rerquamequicare.-
quod his aflentetur pra:ceptor in exercita
none literarum , femper ea probans qux
pner admiferit, cedeus ar fubmittens CcCc
plus quam pareft. Certiifimtimennn eft,
fxpè sb equofefforem deijci.qni equitan-
di fuerit ignarus.Haïc ferè Plutarch G rav
ca ftudio.ls pene omnibus ad manum efle
fcio,vnde Iatius nondifFundor.
i. Taxatur pernicies regum,adulatio.que,
plerunq; inaulis Pnncipumfedeni liabet,
& vcritati os obltrucrenititur: nam reges
DOnfaciiè patiuntur /ibi moties atuictilas
mordaci radere vero, vtPerliusait Sat. i.
Ittió quotusquisqjex auiicis eft, qui vel
hifcat pro veritate contra mendacium ?
De hoc Principum ïolenni vitio Tacitus
lib.i.Hi(tori3rum,ii!f)ratioiieGalba;l>ifo-
nem Liciiuanum adoptantis: Irrumpeta-
dulario.blanditix, peffimum veriaffettus
venenuni . Suadcre priucipi quod opor-
tet, multilaboris. HaicUIe. Marcellinus
vei'ö Ammianus palfim deadèntatoribus
Conftantij ïmperatoris.luliani virtuti lau
diqjdetrahentibus, fed maxime ad fïnem
lib-ié.ita fcribif.His tot ac taübusprofpe
ro per,-Iris euentii , in patatio Conftantij
quidam Iuliaiium culpantes, vt princeps
ipfedelectaretur, Viclorium fine Victori-
num ideö nominabant.quod verecunde re
fèrens quoties imperaret,fuperatos mctica
bat (xpe Germanós . Intcrq; exaggeratio-
nem iuanium ladduin, oltentatioiiemque
aperte luculentium , inflabantex vfu Irn-
peratorem fuopte ingenioininaium, quic-
quid peromné terra: ambftumagebatur»
felicibus aufpicijs eins aflïgnantes • QiL°
circa magiiiloquencia elatusadulatorum,
rune & deinde edidis propofitis.arrogan-
tei fatis rnute^iaicbatar, fe folimi.cum
geftis
popnlos Lampridius in Alexandiö Seue-
io,quo ]oci ait; Verüm Gallicana: gentes,
vt Ce habent dura: ac retrograde , & fatpe
inperatoribusgraues. Idem dicipareft
<le Be]gis,quodperuicax,& fuperbiimho
mintim gemis,& vix vnquam fins priuci-
pibus morigenim. Hxc vetnsferiptorde
Beigis,fortaflè veiè pro Cao tempore.
I. Discant hinc principes qua ra-
tione fubditos regere & raoderari debeaut,
ne imperitis return gerendanim accidat
quod equifoni , qui dum equum aÜoqui
violentum moderari nefciat, nee cum ik
opusaut fr^nojvt liftatjaut calcaribus,vt
incitet ad curfum.aut modum teneat,ex-
entitur facillimè,feq;exeiusmanu equos
eximit: Eodem modo Princeps importu-
BUSj&in fuosphis asquofauiieus, vel etia
omninó xegni adminiftrandi proriiis igna
rus, vulgi animosin (ècoromouct. Eam
obcaufam dicebat Ariftippus , benecetlli-
rum Regi & Priucipi, fiequitandi artem
primum reneret.-ecenim fi alias difciplinas
difceret.id quidem homiuum opera & vi-
giüjs effici.fjiu tarnen fxpenumero verum
dicere ne quidem audenr, vtquod fcimit
odiofum eflè principibus.qui cum delique
tint, argui nolunt .• at equitandi peritiam
Princeps non modo ex homimbus, fed ex
equo didicerit,qui adulari nelciat, vt ho-
mofee certü bladiri.vt paraficrisaut fcur
ra • Si enim vel ipfe Princeps eqiuim , vt
decet, non rexerit, erratum ftacim equus
>iudicabir,fuumcuiefeflbrem, quicuuque
fit,deiiciet. 5erio itaqjpriüs ars ha:cad-
difcend«principi,autfefe indignum repu-
tet, quüntanto dignitatis gradu fcdeat.
Quod praïceptumalicnbi a Plutarcho li-
rerisconfignatum memini ad luuicferme
fenfum; QjJii equos domant, ijs primum
adblandiuntur.ac molliliïmè trawant, vt
afftiefcant fr^no: lic popularis multitudo
Jenitateretinenda& excipiendaei, quidiu
in p3ce regere cupiat. Huc refpicitgra-
uiter dictum a Scipione Africauo maiore,
quo regi Antiocho pacem cum Romanis
inirecupienti exprobrauit, non effè tem-
pus »quandoquidem rexipfeperpertusef-
fet lupatum & hippocomonem • Qyme-
tiam Stobxiea pertinent, qua; rctuht ex
Epideto, ferm.44- Quemadmodum,ait,
bonusequorum domitor non bonos tan-
tum puUos alit, feroces autem famelicos
laieieiubeitj lid anibos u ifjtHjnutnt,
I V.
fhtW
Iquitadi
feritin—>
qua ratio
neinprin
cipibits ef
ft debet.
'f
j4'
Se -ptonc
card.%t;L-j
-ocr page 275-
Emblemata^.
IP7
geftis non affuiflêt,& dimicaiïè & vicifle,
« fiipplices regesgentium erexiflè aliquo
tles fcribens : & fi, verbi gratia, eo agente
'Jtóc in Italia dux quidam egiflet forticef
contra Perfas.&cxt.Tam Iongè exulat ve
*Icasabanlis principum,vt non immeritö
tVXerit5quisquisiIlefuerit)autorAlphabe
'■aulici.'
t ''ï«. '*a&ttus adulari & mltiriprimtu in aula.
^fe^ A'itigomis rex AfiaiaHquandointer venan
' 4um,mutata verte,reliftis comitibus,erra
oiindusapudagreftes homines in vili tu-
guriopernoiftabat incognitus, de fe ipfo
tanquamde altero percontatus aftantes ,
ernniaquaj feceratmala.abillisaudiuit.
Manequ?fitusatq; inuentus.cum veftem
fUatam & regium ornatum vidiflèt:Date,
«ïquit, purparam, quam vtprimum in-
dtii, verum de me, nifi hac node , audiui
Dtinquam . Tale efhquod ferturde Ludo-
Uico VI. Francorum rege, qui faspedi/fi-
OUilato habitu turba; feadniifcnit,vtlibe-
ras populi voces & iudicia de fe excipe-
ty», tet,quo facilius & fuis,& Reipub-medere
?Ve; tllr incommodis.Nöta eft Aiexandri Mam
*• l»a:a; Imperatoris q'uerela;veritatem,aie-
t>at,regum auribusminimèeflèperuiam ,
iu tanta quidem adulatonim türba-Ogra
We regibus incommodurn, rertim veritaté
*ix,ac ne vix quidem ipfos percipere;Ion-
gè verö grauifllmum , quod fobriarum
admonitionum minime fint capaces , fed
taiiquam aduerfus incantationes,ita aduer
fiisbonasadmonitiones obturant aures,&
°bdnrantcorda, folis adulatoribusfaciles
& rnotigeri. Inaulis enim Principum
wf«tt« ƒ'o KÓKcti; èi( ;r<* 'Tra.vray, £tv-
1%, °' a-VKotpavmt, o KdKonhi rpha. Ktyn.
7' Subit Imperatoris Augufti augufta con-
«flïols mortuo Varo, idcirco iiipramo-
«Um dolere fé!aiebat,quod non eflèt,a quo
^etum audiiet. Quidam non inconcinnè
«ac de reratiocinatur • Habunt, inquir,
Ptincipes nonnulliapud fe ferninam qtian-
«am VHltu forHiofiflimam , quam magni
faciunt, induuntq; vefte longiiïïma ad ta-
los vfq; defcendentej ha?c altero pede ple-
rumq; clandicat, nonnunqiiam vtroq; c-
tiam:quo fir,vta:geriimè ferant.fi veotus
quifpiam fpirans veftes, quibus ha;c puel-
laj vitia teguntur,quandoq;attollit.Qua-
reinftituere permultos,qiii non fecushiw
iufmodi ventos buccis plenisabforbeant»
atq; Charybdis & Scylla marinas aquas »
Sc qua; in ijs funt deglutire confueuerunt.
ld explicans fubiungit : Principum vitx
conditio,permultis expetita,potentia pru-
dentiaq; vtitur,& magna autoritate exor-
nattu.-quam veritas denudare & imminuc
re,adulatonim oia obtegereconfueueröt.
Nam regnat nunc tpiKaKoKAKin.,vt nuilüs ipvKsKt
meiidacionim & calumniarum lues,velut Kamo.
oblöiiium omnino ede videatur- Et ita vitium-
ipfiex ftultis teddunt infauos , ex infanis fohmne
iufanabiles-Habet illaSiren, adulationem
dico.cautionem can J noftr? fiiauiflimani;
ftimus cnim <pika,v7oi,& quisq; fibi Surïê-
num agit. Longè fecus Dauid egit, qui
prolixè defcribit, quos & quales in aula
fua ferat. Non erat ftipatus, vt nunc fit ,
magno agniiiic aionum.negonum , ganeo-
num.gnatonum , balatronumj quos Cott-
ftantinus tineas foricesq; palatij appellate
folebar.vt Anaxilausopuni vermes,Diogc
nes-cancs tegios . Heliogabalus alligabat
eosrotsaquaticéEjVocans eos amicos Ixia
nicos. Doceat adulatores reprimere Si-
gifmudus Imperator,quicum aquodara
fupra modum laudaretur in faciem , &
diis pra:dicaretur fimjlis.illi colaphum im
pegit;dicentiq; Cur me casdis Imperator?
refpondit, Gur roemordesadulator ? De
adulationepra;terea& pernicicfis blandi-
tiis plurima habet Cicero in dialogo de A-
micitia,vbi poft multa fic ait:Scitum enim
eft & hoc Catonis, multö melius dequi-
bufdam acerbos inimicos meieri ,quam
eos amicos,qui dnlces vidtntur .• illos nam
que verum fa;pedicere,hos nunquam.Vi-
de quoq; que. infra de adulatione dicemus.
N J           Obdn-
-ocr page 276-
i?8
Andrese Alciati
Obdurandum aduerfus vrgentia.
EMBLEMA XXXVI.
VI IT1T V R in pen 4m p/tlrna» & confurgit in arcum«
Slupmagis ér'premitur , hoc mage iollit on;ts :
Fert ér o dor at as , belUria duieia, glandesy
Slffeü men fits int er prïm ut habetur bon os .
1 pucr , ér reptans ramis hos colUge : ment is
Qui coniJattta er il, prx mia digna f er et..
C O M M E N T A R I f.
dam eius fïrmitateni,YCqtisrcontra pon-
dusnitatar .
H v i v s Emblemaris prirnariiis ty-
pusinihi videcur,nificoniefturafallor,pc-
ticus è Quintio ati&ore Graeco , quiedi-
tum quendan» locum & admodum afpe-
rum, difficilemqiie afccnfii rradit.cuius ui
fummitate palma confurgatilücq*virtl1ï
infidcat,niniiriim ex montis afperirate va-
rios & dirHcilcs laboresrex palma ver© tf-
PA 1 M A arbor efl in Ind'c.3 fiequeiis,
frondibus perpetuö virenribns, qua-s
etiam nunquam amicrit. Coma eins cft' n
cacumine,& pomum non iutct fol.a,fedin
ter ramos habet. Foliacul trato funt mu-
crone latciibus in ft bifidatis.Ponium pal
Hiatcftoblongum.non vt «lui» orbicula-
ïum . Hxc igiturarbor huc appingenda
jeniCjCiikls ranunonniluJ tnftexi- puerum
adha^eiucaiXiia-ura ragiant.ad fignifican
f.
atlfot!■■►
ij
7/
-ocr page 277-
Emblemata^.
ipp
potis diutumitattm intelligens. Nullus
enitncO,qiiiviicucem aliquam polfita,fle-
pud Leoiiic.Yat-hift lib.i.cap.<58.
NJTITVB inpondta] videtiirnitiaduer
fiis impolitum force fïbi onus •
Confurgit in arcum] Caufam arcuatio-
nis feu fornica.rionis palmaj reddit Plutar-
chus in libeilo de cauiis naturalibus, pro-
blern 3 2 .his verbis.-Cnriiiter omues arbo
res foia palma contra impolitum onus af-
llirgu i Vtrun» quod iguea & fpuabilis
facuitas.quamaxime pollet, cum tétatiu
Scirntaturjlèièexercens magis ac roagis
eicnt ? Anquoniam pondus ramos üibitó
vfgens , aerem qmnem» qui in his eft, op»
preiiiim cedere retro cogat,qui demde te-
fumptis paulo viribus, aduerfus onus a-
ctius rutfus inftat i Au molles & teueiac
virga: in\petum nonfuftineHtes,ciim omis
qiue{cii-,p3ulacim feerigunt,& fpecicm ,
quaii contra illud afliirgant.prasbent?
Èeükria dHlcia.]>a{/4.uAT<t vel rpttyn-
fict,T«t.Uititqj omniaea,qux|ècundis men
i'isapjoai folent.Gellius lib. 13. en.Lo-
ens eft elegans aptid Ioann-Salisberienfem
(auóVorem quidem non inepturo,& quem
non a;grè intet opiimos fonalfe haberc-
mus.fi meliote faïculo floruiilet; in Poly-
cratico lib.8.cap.7.5ignificai)t be!la;ia,ait,
omnegenus menfa: fc:cunda2,quomani ibi
foleat appoai quxpulchriora fuut & deli-
catiora.Vtitur autem hoc nomine M-Var
to: Bellana,inquit,ea maxime mellita süt,
qux meliita nou funt. Quod fortè eo re-
femporeft, quod vtemigranorafunt ea,
qua; necellitas appetit,quam qua; nrjtatio
gula; inuenit. Hasc ille.Addam Sclocum
Arnobij aduerfgentes lib.7.nam & his vet
bis BellariaiigiiificatiPuImentorum varic
tatibus,ait,afficiiintiir Dijccelites, vt fie-
ri mos eft poft ccenarum ditium & locu-
pletum faginas: fruftillaha:c paruula pro
liiauibusmateolis fumunt,non quibus fa-
mem fedent, (cd vt palatis admoueant o-
tium, feqjipfos plena;appetitu voracita-
tis inftigeni.Sed vereor ne quis ha;c prater
rem cougefta dicat.
Odoratmglddes) Odoriferos dadylos.
Fniclus enin-, palma; ob digitalen! longi-
tudinem daöyli dicuntur • Hic non pof-
(uni nó ]atiusaliquantomedincundere,&
dehuiusarboiis mira natura aliquid non
ingratum (vt i'perq) afferre . Sciendum e-
nim palmas inuieem maritali quadam co-
pulaconiungi.maresq; attrahere ad lé fj-
miwasjiicqi hascongrei!um,quantumcun
N 4 «1«-
11;.
Zalm _
curin ar
cum ion ■
fttrgat .
per pet
I11'> nifi multis laboribus dtuqUe
'ls- At temporis diuturnitasnuUo figuo
"gurari raelms poceft, quamcoquodan-
"• & meniis habetur fymboium . Huc fa-
          c|tiHud Quinci}iani:L)eUMC in aduerfa nt-
jf'ttQ , "jqui perueuit ad fummam.icandenci cir
»'
         caima, labor eft • Aufam quoqi prjebei»
Potuic Gellius in noctibus Atticis.i'b- < c.
-'•cuiusha:. funt verba.-F'-rhercie.rem ai-
ö»irandaio Anftoteies ia 8.Probiem.^ Plu
*»rchus iii8.Sympoiiac-dixit;Si üipra pai
*as,iiiquit,arboris liguiim ihag.ua poude-
'a imponas, ac tam grauueï vrgeas , one-
ïesque vtraaguitudo oueiis fuihaert nou
^Ueat, noudeorfum palma cedit.ne: intra
fledcitiu:(èd adueifus polldus refurgit, &
furftmui.itur, recuruaturq; P.oprerea,
inquit Pliitarchus, in eercaraui bus pal-
Ulam fignnin ede placuit vi»ftorias, quo-
«iamingeaium entfmoii hg>;i eft , vc vr-
genubuSjOppriiiiencibusq; iioncedat.Hje
Gellius. Commode huc mihi lefe orFert
locus Pliorimti Grsci kriptoris, libro de
natura Deouim,cap.de Mulis.vbi aii,Mu
fasex vetetum feiiteutia ceronari palma,
ob nominis fimilitudinem, eoquod Phce-
fiices primi credanrur lltteras inueiüllè.
Probaoilior autem ratio eft,qua; ab eofu-
intunquod plautauaje teuella lït, quód
"fitlefkaiquod petpetuö' virens.-Aibor h^c
dirhculter fcahditttr fructusq; refert fua
ü^s admodüm, vt uou abs re Mufs coro-
l)is vtancurè palma confedtis .' G<zca fi
"Uis malir^pponamirêipsti'owi'Ta/ £i$oi~
*'x.t,ïf p.év Tivif v>i*.i£t9h J'ia. t>]v 0/j.w-
*'J[-».icLV, ó,7ro rav fatviKw
cPojceÏV ivpil-
M«t* tïvcLt Ta. ypo.ij.fAU.Ta. ■ ms /êVvAo-
y^Tipóv ssv, J^ieL TOTpupepov <$ svtpys;
*b
*ri^y;i/ tij S-uT<tva.^a.Tov yju yt.VKVKO.p-
^'^tb tpvTV • Netcioanad palma; natu-
rarn alluferitSalomon inCanticis, cap-7-
Clim inquit; Afcendam ui palmam , & ap-
Ptchei>dam fruitus eius . Sanctius certè
. lllIHum iuterpretuiiijquid literaüs fenlus
pSi'ficet indicare teftatui.üe palma vide
|lll\mm lib.i3.cap-4.& lib. i6.c.4i-P!u-
**c^-8-Sympofiac.Ontm ApoHinem lib.
•^biloftrati Icones Ub. f. in Paludibus .
ai'te oramaprouerbium, Palmam fer-
j
'^Uod fi legeris, nihil erit amplius quod
«hderes . ciu autem eadem palma fit
>«otisc fymbolura & premium, vide a-
Seilaria
Palma
admira-
da natu-
-ocr page 278-
Andre^Alciati.
200
cere lieer, manuum nutu aliquo modo fï-
gnificatjad illam enim refpicit,& in illam
ex toto léamanter inijcit.eamq; quafiam
pledtitur. Medelaigitiïramoris eft,vt a-
gricola frequentermafculam contingat,&
mantis fuasamanti admoueat,& maxime
vtflores ex fpatha mafcula: decerpens .in
caput amantisimpotiat, ac veluti expetiti
coucubitusgratiamfaciatjhocnamq; mo-
do amorem mitigat, & palma ipfa exhilaj
ratade cajtere optimum ac pulcherrimu ,^i>
fructutnfert. Cseterum fine niaribus non Pf ,f
gigiieref?minas,fponte edito nemore,coi> itn /
firmatquoqj Pliuiusl1b.ij-c4.imo vero Pff fff
circa fiiigulospluresmutarein eumpro- ftr '
nas blandioribus cornis.-illum ereiflis nifpi »"
duiTijafflatu vifuqueipfo, & pluresetiam
reliquasmaritare. Huiusarboreexcifa'vi-
duas poft fterilefcere f§minas,adeoq; e'flê
Venerisintellecl:uni,vt coitusetiamexco-
gitatusfitab homine ex maiibus flore &
Janugiiie,interim vero tantum pulueteiti
fperió fceminis. Qtja» ne quis fabulofa Ju-
fpicetur , huiufmodiamoris & coniugiie-
xemplum id genus arboris in Italiaan o- .J1
que dedit. Cuius rei celebris teftis eft f
IouianusPontanus.Alphófi Iunioris Nea Po» ^
politani Regis eo tempore prxceptoï» & »«"
epiftolarum magifterj Philofophus, Ora-
tor,ac Poeta infignis, Sc quem fabulas pro
hiftoria,de re maxime fuo tempore oiDiii-
bus confpicua.fcribere puduiflèr. Hic igir
tnr duas cejebrat palmaSj marem vnutn
Brundufij, foeminamalteram Hydrunt'_*
qua;diu fteriles permanferunt,donec fc'1'"
cetpaulatim fuccrefcenteSjiiondum altera
alteram contueri poterat. Vbi vero tan-
tum adoleuerunt, vt fefeinuicemconfpi-
cere potuerintjlongo quantumuis rnnlto
rum ftadiorum traclu diflldenteSjf^tifica-
recoeprrint. Sed cur non ipfum audiir>
         ,,
Pontanum f                                             Ve V
Brundusij latti longï -viret arAua terft* ^(ii | ■
Arbor,ld.uma.K vfq-}petita locu:            mu
Altera. Hydmntinis 'in faltibus aintila, ^,
palm cl.j,
lila virum referens,h&c muliebre aecuf*
Kon vno ereu-erefolo,Ai£lantïbtM agrK
Nulla loei facies, nee facialu amcr •
Permanfitfmeprole diu,finefruclibtis ar-
bor
Vtrac[\frondofi: &{me fruge cotnts .
Atpoft!| pamlos fuderunt bracbia ramos.
Ccepere & caelo liberiore frt*i:
frondojiqi
queadnieipoiTint,aufugere , fed vltró ra-
mis ab vtraq; viciflim contra ad ofculnm
quodammodo exporreftis.maiiifefta dare
mutuidefideiii figna,quemadmodum ele-
ganter oftendit Philoftratus in Imaginib.
& Galenus tangit,Iib.6-de loc.affect, cap.
5-Narratquoq; Ammian.Marcellinushb.
14.11011 tantum maritaripalmasipfas, fed
& fexus facile poflè difcerhirquiii & ferai-
nas generare feminibusmarium illitas.eas-
que muUioamore deleftari-Atq; hoc inde
claret,quod contra fe vici/Iim nutantes ne
turgidis quidem flatibus auertantur.Et fi
ex more fcemina maris non illita fuerit fe-
mine, abortus vitio foetus amittuntur in-
cempeftiui. Addit &iIlud:Si quaf?mina,
cuius arboris amore pradufa fit, ignore-
tur.vnguentoipfius infici tnincnm,& ar-
borem aliam naturalitei odoris dulcediné
concipere.hisq; indicijs velut coeundi qua
damprodifidero.Soleiit itaq; cautipalma
ïii.nef^niiiix aut fterilitatis noxam incur
xant.aut friiétiim,quemaliqiiaiidoimagi-
ïiatioue libidinis (vtita dicam) concipcie
confueuerunt,ante maturitatem amittant,
ataordinare vtriusq; fexus palmas,vt ma
ïeseoialteminteniallo a f?niinis diftent,
qiiopiiluis ventorum flatibus a foliïsma-
iculorurn fublatus,in ferninarum folia in-
cidat, idquefatisadfcecunditatem & fru*
ctus maturitatem facerecompertum eft .
Sed mirum di&u , quod fi qua procul a
mare abftiterir, vt neq; puluis neq; aura ,
odorueeiusad ea permeare poflit.excogi-
tauerijnt coioni funem amare religatum
adfceminam vfq; pioducere,atq; itaquafi
maritali vinculo copulatam,mafculi virtu
teclanculum funem irrepente,fcecuiidam
fieri,qua; prius in ea ftetilefcebat folitudi
~Diopha- ue.Diophaues quoqueautor Graïcus Flo-
nu loctts- rentinum citat, de pa Ima; amore in Geor-
gicisitadiflcrentem: Palma,inquit,amat,
& quidem ardetiter.alteram palniam,neq;
pruisdefiderium in ea cefl'at.donec ipfam
amafiam confolari contiugat.Videre eft ip
fam arboremincuruatam,& non ferentem
proprium pedamentum , neque jFnitlum
producentem. Atq; hoc ipfum agricolam
nonlatet,nouitenim quodamet,quam ve
rö amet.igiiorat.Quapiopter multas pal-
mas contihgens,rurfusq;ad amantem re-
grediens,eamq; manu attingens.quafi ofcu
lum riiutuóminiftrate videtur. Quam ve
ró ipfa defidere^affectionHm, & fi ica di-
-ocr page 279-
Emblemata»*.
zot
'Wdojiq; apicafe confyexere, viriq;
'■"■afui i/ultut, coniugts ille fan :
fttofere et ^ianilum venufitientibut ignë,
°pt*tos foetut fyónte tulere fuct->.
rnarunt ramosgemmts,(mirabile diclu)
*>npleuere fuos melleliquente fauos .
Vups elegantiffimos verfits propterea hic
minus dubitaut, quod videam
"lrliiftoricam fidem attrioiitam nontan-
Jjj™ a Ioaurie Pierioiri Hieröglyph-fed &
^elchiore-GuilandinoinTfaa.de Papy-
to> memb.}. plu ra depalmarum natura
Cog«itu iueuhdiffiftia & admiranda diffe*
le'Ke,atq; Platonïs, plaiKas aiiimalia aflTe-
'eMis; fententiam defendente.
Mijas inter.yiiiATpoipn^io, inter men
*as.'
                     :■ •
'B.eptiws. ] nifens & confcendens > p.e-
M'enttsqui confitttittserit,&c\ yva;/.» ,
^l'sè compleclitur totins Emblematis £en-
*e'itiam . Eam illuftremus lieet exemplo
fi°bili, vt Emblema perfequidemlepidïï,
'cceifione quadam fiat illtiftrius. Admira-
Jj'üs Q.Jabij Maximi conftaiitia omni laii
^atione fii'perior venit in mentem.Is cum
Pecuniarn pro captiuis Annibali numeraf-
*ct.fraudatusea pnblicè,tacuitmenim pa
ÏC|itibus,fic neqjpatria; cpmmuni pareuti
Pll.tabat efle aliqua occafione fuccenfen-
jjfth. Cüfm fibi diftatori magiftrum eq'ui
liiro Miriutium iure imperij fenatus ?qua
^''^qnanquam queri poflèt, filuit tarnen .
^ultisiMnri'js,contumelijs,probrislacef-
*|tlis,iii eodem anifni habitu permanfit.In
pHo gererrdo prouidus.rumores , qui dé
** temere a fuis fpargebantur.quöd cum
"'itiibale huieiiiliter exfultante nonconfe-
1*t*t manus , aut contempfit, aut elufit,
'dco vt fe inui&um aduerfiisiram,fpem,
^Uimqiie praftiterit. Dignus ergo non
r°a palma Fabius, qui nifi fe imprimis
l\°Sqne fortitudine inuiftoq; robore ani-
j?1 viciflet,Anmbalem potewiiïïmurR no-
em vix etiam pugnando retudiffet.Con-
anti«exemplahabet Val.Max.lib-3-c8.
^«CASioNï palma arboris, qua;
Potidere preflra non fle&itur , ièdattolli-
*,''^cuiusfuauirfimi fruftus,nempeda-
/" > cum voluptate fecundis menfis ap-
FomitUlUatj jjjj^jg & difficultatum per-
jP^ l°nem ficadhortatio,ex quanemperfi-
ls Vlüitatem aliquam nöri minimam per
ptuii. Nulluscftc«tè,<jni eniditioiüs
aut fama; latidem maximaro aflequi pof-
fit.uifi primCim graues&moleftos labo-
res pertulerit. ld velim fymboliim bene
natis adolefcentibus proponi,qui aliquan-
do ftudiotum liberalium difficultate non
minimum deterrentur . Si enim fructum studiqfi
maximum literarum, cogitatione intimp- deerren-
que fenfu deguftarent, hac vna grata boni tHr iai,0.
fpe.moleftiasquantumnisacerbas deuora rumdi&-
rent.Sanè rebus in agendis propoflta fem« ctl[tati-
per debeteflèconftaiitia> quaefit xrurnnx itu,-
cuiusuis firmirfimum condimentum-Bel-
1 Ie huc conuenit hoc Senéce^ i i.de Ira:'Mil
lefunt,inquibus peftinaciaimpedimëtum
omnettanfcenditjóftenditq; nihil eflè dif-
ficile,cuius fibiipfa mens patientiam indi-
xerit. Et deinde: Nos non aduocabimus
patientiam, quos tantum praemium ex-
pecliat ?
Palma; porrö fymboliim poteft tribui palmxs
Ecclefia; viiflrici,qux aduerfus tot tyran- fytnbolu
nos paganic? fe<fta;,& Iudaicxfuperftitio- vicirie»
nisaemiilos tandem aliquando triumpha- Ecclefi&,
rit. Vt enim concitati fluftus ventorum
turbine ad cautem allidentes cum fremitu
refiliunt, nee continuo licet aflTultu per-
cuiïtim (ternuut aut penetrant: ita liuoris
ptocellaagitatus D§mon,quantumuis im
péïu feratur & furoremaximoin hanc pe
tram,retunditnr tarnen vfq; &frangit vi-
res Vano conatti. SicHilatiusde Trinirate
lib.4-Habet hoc proprium Ecclefia.dum;
exercetur,floret: dü opprimitur,crefcit:
diim contemnitur.proficir; dum cajditur,
vincitiduir.arguiturjintelligitur. Quid? SanBós
quod natnram quoq; palme arboris habet Crux pal
facrofancta Crux,augu(tum fcilicet,&a- m&natu-
doradum illud tropha;iimjquod fummus ra habet.
dux nofter, & ïupremus Chriftiana; mili-
tix Imperator fiiishumeris impofitum 'm
alcoCaluaria; verticeiats;; in ipfo vmbili-
conationum omnium acgencium, expu-
gnatishoftibus triumphans erexit. Hax
enim dum cedic ponderi,& cacumen fub^
mittitcalcandsfimilis & proterendx pe-
dibus.fefórtiusdeniq; relibrat,& inardua
pafllsfrondibuscontra nititur • Ha:c nul- 5. Critfts
lum torment urn formidat Sathana;, nul- vu.
lam rnachiilam (aiuientis fortunse , nul-
lum arietem oppugnantis mundi, nul'^nt
phalaricam libidinis, nullarfi catapultarn,
iniuri?,nullos teiicationum pyrobolos.nui
lam vimjiiullum impetum.Fulminet ini-
raiciiSjtonec, yerberet, iaculetur, fodjat»
puuftita
iv.
-ocr page 280-
20z          Andreae Alciati
pam:bhn xxfim, cominus, etninus, eludec    florem ac maturitatem germen la&efceiis
ittus iïjic patma, & diuinum facrofaniSas
    pei'tingeiet.decuteretur.lllifos tarnen pk"
Crucis ancile,faluumq; rutabuur & inui-
    rosq; ad huncfcopulum,&fa<ftovit?<iai»
<fhim nulucm.Qui cnim fic arrnariis,con
    fragio aupillïma morteconfumptos, cui- g0'
renuiitarioiorum magorumq; fêraliailla
    denti vUipiiis exemplo, repcrimus . Cutit
arcana,&cxecrandas artes,& ftygias con-
    deofioraiiqua nnbes peuduhshumoribu*
airationes : non formidat occulta carmi-
    fefeconglomerans, lucernain Ulam orbi*
mim murmura.nec Cokhicos iucc.os.nec
    Selem fabducit ad tempus» caligantinfe-
philtra vim Dijs faftura, nee Plutonica
    norah<jc,& fiiblatus vulgocredmrrrmo*
voluinina,quicquid recóditarum vtrium
    vbi refolura in ptuuiam rnat£ia,aut i;»
cipirentjiiec Acherontaros ritus,membra-
    ventos diicuffa,facicm demió apem.Uim'
nachartaque contentos, nee pratftigknum
    at velut recens prodmfto.noua quadam a«
quidquid abinferis, tutiis eft, teöus eft ,
    jxicenitate inttientiiim oculos permuket
inexpugnabilis eft.Si patenti chafmate cc.-
    fuauiter ac recreat.-Ita fpleJor Crucis poft
lum dehifcens erriicantem flammaminab-
    ecclypfin illam , Sc tnrbulentiflïmara to-
ditooitcntct,fi terrificofragorc crepentfa
    uantis paganifmi procellam , ciim verfu5
ftigia orbis ,.fi repentinus ignium fulcas
    in no&em totus putaretur& eitincius,
diuidat aera , fi conculla refultentfunda-
    perrumpens tandem impietatisnubem cl»
menta terra;, fï cataract mant, fi rauca
    normultó emicuit,&infulgorepulchri-
Yentorum alTibilent murmura, fï lapides
    tudinisadmirabili, vt iam radios fiios ac
glomerentur.fi fulmen incidat Scerumpat
    c^leftciubar nonin vnanialiquaro prouin
flamma:, fi fpe&rum occurrat.aut triftior
    ciamaut rcguum,non in eas folüm partes
aliqua nochirni phantafmatis fpecies,/!
    terrarum & climata.quibus vniuer.fi mui»
cruenta app3teant Solis & Lu na; corpora,
    diambitum generaliiliaac trita partitio-
/i prodigiofa: deniq; in nubibus & inioli-
    nc compledimur , Afiaminquam, Euro-
ra: figurxj Crux inclaniatur in defperatis
    pam.Africanufed fubaxemipfum,& po-
rebus omnibus.Quodcunq; in nos telum
    lum noftris veftigijs obuerfum.vltra me-
finiiholibratum udereinuoletjquexunq;
    tas AEquatoris,Capricorni,& Oceanijor»
procellainopini turbinis feriat,Crucis pr<j
    gèlateq; proijciax. Ibidepadlus tenerde
tendimus fciitum,& plagam aut retundi-
    hoc facratiflimo ligno ranuifculus,iam in
mus f'ubitè, vel minus penetramem exci-
    truucum exit, pandentem brachiafubca-
Jlduerfa- pimus intrepidc. Reperiuntur tamenad-
    dentem & nafcentem Sokm , jambentem
ryCrucu. hiicexea hominum colluuie multi , qui
    cono fidera,bafi demiflfa ad vfque confinia
np folüm reuerentiam omnem <Sf.eviltum,
    Tartan.vbi piacularibus flammisabinhe/-
in nefcio quem impietatis atheifmum pha
    rentibus labeculis luftrandi wj manrs, ri-
uaticofpiiitudeuolutijfubfurari impuden
    uulos etiam diuini fanguTuTs.per canalern
ter, fcdipfisetiam damnatorum flammis
    gratixdealto falutifera: Crucis tubodc-
inaudita blafphemia deuouerc ïa^tilegè
    fluentes ,cum fpe potiunda: beatitudinis
prajfunuint.Apud quosiuterinfamem (u-
    nobifcum participant,& per nos • Pereant
fpeiilï laupnis furcam , vbi infelicemani-
    igitur a facie terra; omnes inimici Crucis»
mam difogucuueperpofticacoiporismo
    cuius Uudes non capiunt orbis catdiuesi
rieusei jcit,& noltrani liane, iu qua fponte
    cuius nomen iiiclytum fit & gloriofurtt
cgredientem paternis manibus innocensfi-
    cunctis gentibus.Hanc Maurusadoret ac
liuscommeiidauit.Dihil relinquiturdiftri
    Scytha.Thrax&Tartarus.-riuic lu«as fuas
minis. Impoftura; huius feminarium fait
    Oriens,aquilas Occidens fubmittat: huic
fcbola Islebij apoftate.illecruciarij huius
    tiaraPetficacedat, & Romanamitra: huic
(vtfic dica) belli antefignanus ac prodro
    regum poplites fe incuruent, Scad ofcula iJ**
mus, duclorc Diabolo; cuiusafflattl pk-
    piocumbant magnaresmundi- Qnjs mihi m>>
riq; ex alto Romani cardinis folio poten-
    dabit.vtapprehendam ramos tuos,ö klix >
tifIïmiCa;laresebnj,pronuilgatisfangui-
    palma,& coraedaro de fnuftu amarit"^''
narijs edidis,& publicata contra Crucem
    nis?vt moeroris decerpam flofculps > & ,n
makdiclioDis fententia, in tcnerani adhuc
    fafciculum my rrha: colligam ? Submitte
nafcentis Ecclefia: (ementem immamtatis
    cacumen.eia fublimis arbor.'inflect?Tron-
fua: fakem immifcrunt, vt-priusquam in
    des tvias.ó fpeciofuro geinaen & floridurni
o nobi-
-ocr page 281-
Emblemata^.
203
o Uobilij planta & iuclita: finc,vtcoiitin-    qtiaijdo plangent yniuetCx nibus terras ad
8am manu & attipiam de te tamufciilum:    confpeftuni apparentis fïgiii tui, ego fub
s meos CTirantaci Ittpitis glo-    vmbra ramorum tuorum ptotecti!s,ex vl
'pforiimlo.cuiusbaKamicico faporeigna    tricibus flammis atduus hinc abripiat in
H1 'pititus torpor totus immiitetur, vt cü    campos illos beatorum , pcrenni Maio ac
'udex tiemendus ,quiin te pependit, vin-    fempiternis delicijs zternum vernantes.
'"Mttirus farculum per ignem, in nouidi-    O fiat, fiat.
a' tuba & tempeftate valida defcendentj
Omnia meamecum porto
EMBLEMA XXXVIL
\_JVNNVSmops, Seythicify mïferrïmta accoU Pwti,
■* Vflut perpetuc liuida membra gelu ;
Qui C er er is non nouit opes, nee dona Ly£ÏY
Et pretiofa tarnen Slragula fsmper habet»
Ram tnurïna illum perBringitnt vndi^pelles :
LumiKd fölapatent, catera cpertus «git.
Sicfutem baud metmt*fit ventos temnit dr imbresz
Tum apudi. viros% mm apudd, Deos.
-ocr page 282-
204            Andrea? A lciati
COMMENTARII.
jnortalibus (imilis moderatio & abftinStJ*
alieniforet:Profec~tö nonbellorum tatun»
peromnia fcecula terrisomnibus continu»
retur: heq; plus hominum ferrum & a'*
ma, quam naturalis fatorum conditio ra*
peret. Prorfus vtadmirabilevideatur hoc
illis rmturam dare, quod Grajci longa Ü'
pienmmdo<3rina, prarceptifqne Phüofo"
phoruni confequinequeunt,cultofq; mo*
1 resiucult* barbarij collatione fuperar»!
tantó plus in illis proficit vitiorum igno*
ratio,quantó in ijs cognitio virtutis . £t
haecquidem Iuftinus. CjUiem locura inte-
gium.qniapiïlcherrimus eftafqïibere m*
lui.quam truncatum . Hinc enim Akia-
tus,vtopinor,hiateriam traxit Ijmblema*
tis, vti iam dixi: cuius epigrapHe;, Omni*
mea
#w»*«/wft>,exapophthegmare Biaa
tis,fententiam complectitur, & quafi an»*
rnam ingeniof* piftur?,quam fubiecit ocii
lis. Bias enim Prieneiifis.qiu inter fepter»
fapientesnumeratur,, cuius (vtinquit Ci-
cero in paradoxis) cum patriam Prienem
cepiflêthoftis.c^teriq; icafugerent,vtmul
ta de fuis rebus fecum afportarent j c^iB*
eflèt admonitus a quodam , vt idejrt ip»
. faceret.'Ego vcro, iiiquit,racio,namomnia
N meamecum porto. Hoc tarrrinfignedi-
&nm vt nobis oftenderct Alciatus , depi"'
git Hunnum feu Fenniim pellibus coopd
tum.njhil'qj preciofi geftantem: vnde fit»
vt & fdgora contemnat,& latrones 11Ö pe'
timefcat,nam,vt iuquit Iuuenalis ,
Cantabtt vncHut cordm lettrone ■viator"'
Genus hoc hominum üc defcrjbi ab bi'
ftoricis recentioribusanimadnerro, ne vel
minimum ftudiofï haueant. PannonesinJ'
tio eam terram tenuernnt, Pa;ones olimdi
öi: '.nde Huiini habuere, gens Scythica\
Mox Gotthiexinfiilis Oceani Germanif'
profecti:poft Gotthos_ Longobardi; noiiif'
fïmè Hungari ex alia Hungaria Scythic'
egreffi; qux non longè a Tanais ortu e*'
tat, & Imbra hodie dicitur: mifeja adh»1'
regio.vtpotè qua» fit fub c^IofrigidilfimO»
Duci MofcouisB tribtitaria: non tamenarf*
rum,argentun>ve,quibus omnino carentj
fed pretiofas animalium pelles fabelloril
fcifmorumqiiependunt homines. Non a-
rantjiion feruut.neq; panes cotificiunt:fe>
rarum carnibus & pifcibus vefcuntur; a-
quam potant, fiib tugurijs ex virgultis
con-
IV x r A mare Scythieum riipes emi-
net.in qua caiicrna vel «ntrum confpi-
citunvndeprodeatvirvndiq; prxter ocu-
los,peIlibusuidutus,qiii tarnen hoc loco
«o itadepi£hishabetur,fed ld editio Liig-
dunenfis eleganter exprefliim habet , vt
probèmonet Pignorius .
Cornelivs Tacitusextremo de
moribus Germanorum.Fennos ita defcri-
bit: Fennis roira feritas.foeda paupertas.nö
arma>noii equi.non penatesj victui herba,
veftitui pelles, cubile humus. Sola in fa-
gittis fpes, quas inopia ferri otfibus aipe-
rant.idemque venatus virörparitérac fe;-
rniiiasalit. Paffimenimcomitantur, par-
temqtie prajdas petunt. Nee ajiud infah-
tibus ferarum imbiiumque fufïugium,
tjuam vtin aliqiioramorum nexuconte-
gantur. Huc redeiintiuuenes, hocfeniim
receptaeiilum.Id beatius arbitrantur.qiia
ingemere agris, illaborarë domibus, -fu'as
alienasque forttinas fpe metuqj vërförc -.
fecuri aduerfus homines, feeuri aduerfus
deos.Harc Tacitus. Quibusex verbisfaci-
lc colligo ab (Vlciato fumptum Emblema
tisexemplar.Eadem pene defcriptio extat
accolarum ad Nilum apud Ammian Mar
cell.lib.i 4.11011 longèa principio.NeC non
Emblema hoc a Iiiftino hiftorico petitum
efle, facilè quiuis dixerir, qui Seytharum
defcriptionei?i,quamretuIitilIelib.reuol
nerit. Sic ênim:Scythis inter fe fiues nul-
li.-iicq; enim agrum colunt,nec domus il-
lis vl la,aut te<frum,aut fedeseft, arnienta
&pecora femper pafcentibus,& perineul
tas folitudines errare folitis. Vxores libe-
rosque fecum in plauftris vehunt.-quibus,
corijsimbrium hyemisqjcaufa te&is, pro
domibus■vtuntur .Iuftitia gentis ingenijs
culta, non legibus. NuUum fceluS apiid
eosfurtogiauius:quippèfine tetfromuni-
mentoque pecora & armentahabeiitibus,
quid faluum cflèt,(ï furari liceret? Aurum
&argentum perinde afpernantur, ac reli-
qui mortalesappetuiit. Lactc & melle ve-
fcuntur • Lana; ijs vfus ac veftium igno-
tus.-& quamquam continuisfrigoribns v-
rantur>pellibus tarnen ferinis autmurinis
veftinntur. Hqc coutinentia illismorum
quoq; iuftitiam dedit.nihil alicnum concu
pifcemibus. Qiiippè dmitiarum cupido
ibieft,vbi &vfus. Atq; vtiuam i'cliquis
ii.
Typtts
Zmble.
rnatts.
n
fr
Lócw è
luflino hi
slorice .
$"'*>
-ocr page 283-
Emblemata.
20JT
«oiitextis m»r Jenfas filuashumiles habi
«ant:vodc fic.vt horoines filueftribus feris
«ornnioraines, veftimentis fe non laneis ne-
H"e Inlas induanr, fed pellibus nuper auc
Upo.autceruovrsovedetraais . Nullius
.P'^aut auri.aurargenti vfus: lac&mel
cipati]ifrequens: contra frigo ra & rigo-
.rlllis pellibusmurinisq; corporacora
lföHirmMefe Hunnoseofdem facit cum
armat's,dequibiis lib.i.Sarmat$,inquir,
•oSi aigenti maxiraarum peftium igna-
j*v'Ce renini commerciaexercent, atque
, '^uitiam hyemis admodum affidua:,
j-e^er{isin hiimiim fedibus, fpecnsaiic
.(?°1"a habitat,totiim braccaticorpus,&
'hqiia vicJent etiana o*a vcftici. Ouidius
e"'e% etjltttö arcêt malafrigor* bracets,
arms-vi frigoris. & Fefttis Pompeins lib.
14-ait, primtim nomen indeaaepiflè tri- |
gus,quód fruttusnempè ac virgulta per
urat. Locvis Pompei) Fefti, vbi ptuinam
deriuat a pérurendo quia virgulta & fru-
gesperurat, fuppeditauit etiani mihi» cu-
r&
veibum.quod a cor vrendo dcflectunt,
& illud EntiianutiüC»^!»^ leunJ[o,qu&.
nunc tecoquit.
Amm. Marcell-inictofe-
rè lib.17. accipit vt hic nofter: Etquonia
aeris vrente lxuitia.cum difcriminibus vl-
timis laborabatur. At //sTuteojs/ftw? fxpc
reperias,vtapud poetam aüosu; uonrató:
qualia funt ha;c:
Vritur infoclix Dido , totafy vagatur
Vrbefurens .
Et , Vrit atrox luno <
Sueton.ii)Tiberio:Vrebat iufnper anxiam
mentem varia vndiq; coimicia. Setieca e-
pift.3.Qujdam obuijs narrant,& in quas-
libet aures quicquid illos vrit exonerant.
Marcell. lib- io. Perfuga; vjebant luliani
virtutes.quas peroragétium diuerfarum
fama celebrioreffundebat. Idem ad finem
eiufdem libri:Super his vrebat eins anxia
mentem, quèd velut patefacta ianua diui-
tis domus.ii tituspiopofiti reuerteretur ■
loquiturde Conftantio abexpeditione Per
ficaincaifum reuertentcLib.iz.vbide Iu«
liano bellum inPerfas meditate.-Yiebactu
heilandi gemino defiüerio .
gj«i Cererts non nouitopes.] qui vfum
panisatq; vininonhabet.Sic Marcellinusr
In fua vita viclu funtafperi, vt neq; igni,
neq; faporatis indigeat eibts,fed radicibus
herbarumagreftium, & femicrtida cuius-
uis pecoriscarne vsfcantur.
Ly&i.] Bacchi.id eft»vini, ajwo tv Xuhv
ficdiiSi, quèd hominum membra& ani- Sacchtn-
mos difloluat, vti norunr omnes.
              Ly&us.
Stragula] veftimenta,pallia,pelles, qui-
busvtiturpro veftitu : alias ftragulafeu Stragula.
ftragulx (vtrumq; ejiim dieitur) pro le-
«florum , & aliarum rerum opertorijsac-
cipiuutur ■
Terilringuni] vndique cingnnt, totutn
operiuiu>& quafi incjudunt.
Murin&pelles.~\ E murium pellibus. Am Peüesmtt
mian-Marcell.fic:Indumentisoperiunt tin yine.*
teis, vel ex pellibus fïhieftnum murJuirj
confarcinatis. Nee alia illis domeftica ve-
ftiseft^lia forenfis: fed femel obfoleti co-
loris tunica collo inferta non ante deponi-
turautmutaturj quarn diuturna catie in-
pajinulos deijuxit defruftata-Hxc ilje.Se
ld
ra1; de toto corporefola patent.
^f. de Tri ft.
_
°V.W Vt non timeas,pojf» odijfe,videndo,
t Pellibus & longa corpora tefta coma
,acilè luie poilèm aggererc uobilem eiuf-
Qem gentjs defcriptionem ex 3 1. Amr
^arcellini.ab initio ferèsfed itudiofos ad-
j
         fctetfiffc fat eib Vide Val.Maximum lib.
V 7-c"J"& Alciatumlib.S.Parerg. cap,z6.
fr^NNVS inops] Inopsdiciturfineope
* a«X'lio-Virgil. i.Georg.
•dt%; inopi metuens formica fenefia*
Scythiciq, miferrimm accola PÖti]-
Pau-
fCt0U ceCr'mils habitator iuxta mare glaciale
Cl)k ' 1 y«kicum. Sic enirn differunt accola &
0c°la,vt accola dicatur, qui ad locum ali-
1l,ei»,hoc eft.iuxta locum habitat, vtac-
'°Ia Padi.accola Rhenklncola vero , qui
Phini locum inhabitat.
V,
           ■ ^fl^perpetuo zdu.\ Vrere etiana frigo
frv» «*eft V.^.GeV
--——RoreéipenetrahilefrhiMadunt.
&Lucanus./
               J *
r- l^stnt mantana niues_____
£ƒ Ouidias j.Triftium, eleg.z.
vA*f mcïelaZ° terra^periculapafiü
Vfli4 ab ajfiduo fricore pontus babet
.
Eod, m hb.eW . J * e
~-—ajtricto terra perufia gelu.
^&Faftor. 1. "
         &
osdct!egpmos tenertsfementibus attBus,
*ie noua per gelidas terra fit vil* niues.
Vijauquamtarnen verbum iftud , Vrere,
promoleftiamexhibere, accipi metapho-
ncffls & quidem n0Dt(UÓ ,am eft.Cor-
■«• iactusiib. ij.Amhufti mulcorom
-ocr page 284-
AndreaeAlciati
ZOÓ
fe.qniq; in fè vno ponit omnia:cni auteiB
fpes om nis & ratio , & cogitatio pendet ei
fottuna, huic nihil poteft eflè certi,nihilq>
quodexploratum habeat, peimanfuruit*
fibijUevnum quidemdfé,ait M. Tullius-
Huc pertinent quae Seneca difputat epift-
14. quo loei comparat forum* & dottri"1
na:bona. Circumfpiciendum nobis eft;
quomodoa vulgo tutieflè poiïimus.Pri-
mum nihil inde concupifeamusrrixaeft i»
ter competitores. Deinde nihil habeamuS
quod cummagnoemolumentoinfidiantis
eripi poffitrquam minimum fit in tuo cot
pore fpoliorum-Nemo ad humaiiHm fan-
guinem propteripfum venit , aut admo-
dum pauci:plures computant quam ode-
rint. Nudumlatro tranfmiitit: etiam in
obfefTa via pauperi pax eft.Ad philofbphia
ergo confugiendum : Ha: litera: non dico
apud bonos, fed apud mediocriter milos,
infularutri Iocofunt,&c. Adijcioexfrag-
mentis Pettonij Arbitri:
Cöfonuere tttbtt., iugule slat dim te ferrwit
Barbara contemptit.
fic lege,conteniptn,pto contemptui.non vC
in vulgatis, contemni. Idem incarminc»
ciiius initium, '
Orbeni iatotttm viclor Romanu-s habebctt.
legitureiufdem argnmentij/Pfti^H.
Arma placent miferts, detritaq; commt'
dn luxtt
Vulneribtu reparantur: inops audacia tu-
tu eft.
Salluft. Quoniam egeftas facilè habetu'r fi-
ne damno • Qms autem nudo veftimenta
detraxerit?Non abludit Iuuenaüs, quan-
quam non fine fale Satyrico :
____Ittres licet\&Samothracumt
Et Diuoriïarat, contênere julmina pauper
Creditur>at<i; Deos,Dijs ignofcëtibut ipjis .
neca in epiftolis meminit peltieularum vu!
pium Sc miirium ,'qna: ad arcendum £ri-
gus comparara: eflènt. Has Armelinos at-
que Zibellinos quidam putant,fed nodum
fcio an reftè . Hodie quoq; è Scythia fri-
gidiflïmisq; regionibus Iautiffimas pelles
murium afFerri Megiftanum luberno cul-
tuijvel puerifciHiiti&Tunieb-lib.if -Ad
uerfar.cap.ij meminit- Atq; liarum pel-
iium vfum etiam Chinenflbus famiiiarem
efTe.teftatur Ioan. Petrus MafFeius lib.
6. hift. Indic. dum Chinenfes veflimenta
per hyemem preciofis murium Scythoni-
corum pellibus , quas vulgo Martas vel
Zobellinas vocamus,caIoteadmodum fua
ni,& ventisimpenetrabili denfitate fufful
eire ait.quibus tarnen haud fcio an non &
cuniculorum pelles in Batauia fua meritö
exajquandasputatit Hadr. Iunius . Simt
quiopinantur.murernillumperegriuum
abHieronymo quandoq; dici Mufcum,
qiiiin delicatiorum vfum habetur .• nam
HHifeum,ideft,Jwu3,Jti«i', murem paruum
indicare.Sed hoc odoris genus piifcisfuif-
fe incognitum.Hermolausputatj nee mu-
fcum dici,fed mofcluim.
Sic furem baud metuit, &c] Tutus &
fèciirus agir,ex fe beatus eftjneq; fiuum,
neq; temporis iniurias metuit.
Hoc fchemate fignificatur, animiim
hom inis. pende re non debere ex his.qux ca
duca funt & fo>tuita,vtp»tè qua: follicim
dines & cruciatus innumerabiles pariant,
fed ea tantum debere efle fatis , qua: beni-
gna natura fit elargita, vel quïeabingenio
proficilcuiitur. Vel intelligit paitperta-
tem vbicuuque terrarum (etiamfiab om-
nibus pene miferrima cenfeatur ) eflè tu-
tam & fecuram • Sic fanè nemo poteft no«
beatiffimus eflè, qui eft totus aptusex fe-
Chinêfes
peüibut
*timtnr
,
IV.
Animits
ab exter-
ne mini-
me pen-
dens
.
Pauper-
ttu vbiq;
tutu .
Coaeof
-ocr page 285-
Emblemata-j.
207
Concordiae Sy mbolum •
EMBLEMA X X X 11 X.
f~* ORN1CVM mira int er fe concordia vit& eBy
^-^ Mutua ft at fa Mis intemerata f des .
Hinc volucres h&c fceptra gerunt> quod fciücet omnes
Confenfu populi Ftantj., caduntfa daces:
£>uem fi de medio tolla*
> difcordia praceps
AduoUt, & fecum regio, fata trahit.
C O M MENT A" R I
diligunt. Neqjid genus animalis videat
quifpiam licenter mifceri & temere. Quin
hocquoq; di<fritant>qui lesiftiufmodical
Ient,altera extinfta comparem viduam de
gere. Casterum id quoq; audio.veceres in
nupti js poft HymeiiJeum cornicem inuo-
care>fignumque id coiicerd«edare ijs con
fiieflè, qui liberum quxrendoram gratia
conueniflènt. Tum qui fedes auium &
cum focietatcm coietint,maiirnofeoperc ■yolatusobferuantjinaufficatumeflecapta
tibus
av1
3
■A
\
-ocr page 286-
208
.Andreas Alciati
videtur pertinere Horatianum illud, OJe
3J.Iib. 1.
Iniuriofo nepede proruas
Stantem columnam: neu>populns freqaens
Ad arma cejjantes, ad armcts
Concitet, imperiumq; frangat.
Hiccolumna: nomine , fcpprrum Pnnci-
pis, ipfumqj adeö ftatum regium, popu-
l^oniniumque Reipub ordiuum concor-
dia fundatiim fignificat:qua: nifi fernetur
concordia.omnia peil', m eunt. Elegans lo-
ens Nazarij PanegyricoadConftantium."
Perpetidit fecum excellens prudentia tiia,
eiq; feniper pietas tua applicataomnes con
cordi? commoditateSjillam eilè fundamen
turn ac radicem otij, bonorum ciuium ie-
minarium.quietis publica:fegetem, & al-
mam pacisaltricem.Videtur ifte panegy*
riftes non obtcurè alludere ad nomen p«-
oihiat, quod inditum, quia rex fit 0*<rit
heti.
Dequo Minos adhucpuer ita Juut'
Cur docti {ZeLViKtia. olimdixere Pelasgi?
Ne'mpe fédtrit A«s rex bontdhaud du-
bie efi
i
Stantq; caduntq{\ Multiplex verbid-
re, fignificatus eft ex Nonio; Stare.id eft .
confi(tere,erigi,prominere, fidem habere,
valere,con[tare,fixum eflè. Sic apud eun-
dem cadere,ruere,occidere,euenire.Iii pa-
negyrico Maximiano & Conftantino AA.
difto: Dijimmortalespi'obare volueruut
tibiinnixam ftetiflè Rempubücaro.cü fine
te ftare non pollet.
JOuces] Reges, & qui imperium in fO*
pulosexercent.
Quem] confenfum .
Bifcordia pr&ceps aduoUt] Difcordian»
Deam cohiere pagsni homines.quam ean-
dem cum Ate (de qua poftea) pleriq; vo-
luut. Vide Gyrald.Syntag.i.
Re~Ufata] Regisau t Principismorte.
Alludic'ad iila faniigerata verba, qus P°"
fiiitSallaftiusinIiigurtba:Coiicordiapar
uae rescre(ciit,difcordia maxima: dJlabu
tur.Quoi &euangelicai litera; teftantuf-
Sic fubditorum atqjipfius plebeculx nr-
ma concordia, &-tranquiIJa vnaninntas ,
Reges ipfos, eoruroq; RempubJ. egreg'
& diutiirimèconferuabit.itixtaadag11"
Concordia fulciuntur opes etiam exigu
Princuïm fummorum i»"
non aliundeftabilimentuin capir. quaiD
popnli confenfu.concordia, &beneuoleiv
tia. Itaqiprudeiiter&proiiidefaciu" >
tibus augutiadic«nt,vnius tantum corni-
cis obfeqm'um.Harc Aslianus.Orus Apol-
lo in Hieroglyphicisfereidem haber.-Mar-
tem,inquit,& Venerem fcubenres.aut nu-
ptias,geminas cornices pingunt,marem &
rjminam : quoniam hoc auimal duo oua
parit,exquibus raarem & familiair gene-
raii oportet • Si autem eueniat.quod raró
eueiiic, vt duo roares generentur, autdua;
fjniina; , iugati mares cum feroinis alten
cornici nonadmifcentur. Itidem neq; fe-
mina alreri mari,fed diflbciati foli degiit.
Ideo vnica: cornici occurrentesauguran-
tar futurum,vtviduali vitafibi viucdiim
fit.Sic ille. Castetum cornices haberi pro
concordia: fymbolo pia:ter Omni tradit
etiam Pierius Hieroglyphic. lo.Iuuenalis
Satyra r.
Vt coliturpax,atq;fides,vic7oria,virtUf,
Qu&qtte falutato crepitat concordia nido.
Q_uem Satyricilocum fcio a plerifq; non
decornice (quod pro concordia: notahic
ftatuimtis) leddeciconiaintelligi. Solent
cnim ad id Ouidianum iftud addticere ï
lpfafibi plaudat crtpitante ciconia roftro.
Sed cornicis^mago videtur in Fauftin? Au
gufhenummis cum infcriptione Con-
cordia. Sceptrum autem virgam re-
giam Hieroglyphicum regni eflè, ex lite-
ris facris tradit idem Pierius lib.41. Vide
adagium,Cornicum oculos configere,ci\hi$
cxplicatioiiem non admittit nofter Alcia-
tuslib.7Pare1g.cap. 17.qnem vide.Porró
prodigiofacornicum viuacitas in prouer-
buim abijt, Cornicibta viuacior . Vilde
Hellodus:
Ter triafecla hominu tranfmittit garrttla
cornix .
Ec Fan flus :
Longaq; producat -jiuax cSfrcula cornix-
£od£ pertinec,quod Pbilofophus ille mo-
riens cornicibus inuidilïè longaeuitatem le-
gitur,quam natura negaflèt bomini • De
concordia prasterea nonnihil agit Ouidius
ï-Faftor ibi.-
Candida te niueopo/uit luxproxima têplo,
Qua fertfublimcs alfa Moneta gradHt.
MVTVAflatq-yillu &c]
Hic veificu-
]us in alijs editiombus fic babebat:
Inq; vicem nunquam contaminata fides.
Qnam autem icquiniur,correxit Baithol.
AiHilus.vt aliosquofdamlocos, quos po-
ftea indicabimus .
Qucdfciltcetomnesl&>c.'\ Huc,nifallor,
Corntces
fymbolü
cScerdi*
sf
Cornici-
bwt viua
cior .
III.
tfy.
cofj
d
rit?
è
-ocr page 287-
Emblemata.
zop
^ui flabilcac fitmuni in fubditos imperiii
tutai'i voluut, ciim motuum omnium &
«ditionum caufas prasciduut, nialunfqtte
a uiis aniari, quam timen . Faro populi
coiicoidiam & confenfum, tegix potefta-
tls^conferuatricem iuc proponit trypflihi-
*■<*<
» adbibita corniciim , qua; fcepmfm
Juftinentiimagme . Ëx quo hfeminiflè de-
^ot imperium fuum penderea populari
confenfuj ..Quod'uï.fit moleftuov cxem-
P'isliinc inde eouquifiris confkmare, tan-
K
         'Ummodó repetam qua: auctor ipfemec in
•Hl e* "j° I j.Cpmmeiit-De verbor.fignific.attu-
'% _ lit. Principio renimomnium,uiquitjiion
diuina iuflione,fed ei populi coiifenfu re-
ges affumpci fuut: quod & poft Romaui
'öiperij ©ccafum feruatnm ruit, cüm Cs-
lokis Magnus a populo Romano Augu-
ftus eleöf&Scil, & a Pontifice Leone facro
"leoinuiichisiquod ius populi liodie Gre
goriaua lege in feptepj Germanix Prima-
tes transja.tuweft.Sic & Franci Chilperi-
co eiecto , quèd tegno non efiét idoneus,
Wpiruim -TravKi'KTtKu confilio fubftitue-
rünt. Et cüm Pipim pro!.es a maioribus
degeneraflét, ruriiis Ocionem, moxeius
ftacrem Róbertum,& deinde Roberti ne-
Potem Hugoiiem ad fumimim faftigium
'uexerunt . Is Hugo eft,qui.vulgó Cape-
tlis dicebatur.vndeoriundifunt, quieria-
"iini Francorum rebus nioderautür"- ËV
lUod de maximis.hifce Regibus.nimirum
Romano & Ffaneo.drclurn eft, idem & in
'nferioribusobferuatum fui/Te, qui hifto-
*'cos legerit.depreliendet, vtmerito cen-
learn diuina lege eum iuftum Principem
efc> qui ex populi confenfu regnet ; quod
* Ariftoteles tradit.qui veröinum'sdomi
"'tutjenm tyrannum eflè.Vndecum ma-
ê'ia regna non ex fubditorum confenfu ,
led per violentiam primo conftituta fint,
'"erito D.Auguft.De ciuit. Dei 4-magna
'atrociniaeffe dixit, addu&o etiam pirata;
cuiusdam exemp!o,qui comptehenfus, &
,ante Afexandrum Magnum addtidus, cti
(ineri6garetiir,qi;acaufamare haberetin»
/eftiirn i Quid tibi,iuquit,vtorber« ter-
rarum habcas infeftum ifed quia idego exi
guo nauigio facio.lati'ovocoivtii quia ma*
giia clafTe, Imperator-Haéreniiï Aiciatus .
Q_uoties autem veteriim monumenta per
currimus,farilè obferuamusquam fluxa,
& momentanea fit l'rincipum potentia,
qnanquam fubUmis& altisnjra radicibus
putetur. Hienim uifi precaiio,& qualï
popivlari fiirFragio imperaiiT,nempe quo-
rum nifi moderatum fit imperium>quam
'ciriflimè corruic. A'E-liauus refert Thry- Hiftwia.
fnm inügnem tyrannum ftios adeó torfif- Thryfety-
fe.vt legem tulerit.qua nerao neqjptiua- ranni ex
tim.ueqi publicè inuicem colloquiaut mi fiLlismo .
fcere lèrmones auderet. Quod euro fub-
ditis moleftiflimum Sc odiofiiliirjum e(Tet,
qui iiütü oculorumjmaüuumqi geftu ani-
mi fenfa cogebantur exprimere , id etiam
voluit e(Teprohibitum,vt moleftia: dolo-
rem adijceretintolerabilem: quifpiam eo-
rtim locum piiblicura petijt, qui rnultis
IachrymisefFufis.aliosetiaad fletum pro-
uöcauit. Id cum refciiTèt tyrannus.in fb-
rum'itatiHi venit, quó etiam id.fipoiTèt,
» populoeriperet.ikudi neinpè libertatem .
Giiies commpti arma regijsfateilitibusex
torferiMit , & fuum tyranuum de medio
fuftirleiunt. Eanden) fortunaj mutatio-
nem fenfit Amafis AEgyptiotifm Rex. Anmfida
Cum enim plerofqj ex uiisextremo fup- fatum .
plicioaffeci(Tet,alios fortunis ipoliafiet,&
in om nes infolentior atque fuperbior veiii-
ret, imperium eins aliquanto toleratum
eft.donec Aclifanes Aithiopum Rex ineïi
irrupifièt: tum enim pdia occulta ernpere,
cumq; multi ab eo deiciuiflènt,regno tan-
dem pulfuseftjtefte Djodorolib.z.Plura
obuia funt.
O          Concordia
-ocr page 288-
Andrea* Alciati
210
Concordia.
.
E M.B L E M A XXXIX.
T N bellum cïmle dnces cum Roïna f ar ar et ,
Vtrtbtis & caderet Martïa terra fuis :
M&s fuit in f artes tarmü coeuntihus eafdem>
Comunctas de x ir as mutua döna darcj.
feederis hxc fpècies :jd babet concordid fignttm •>
Vt quts iungit arnor, imigat &' ipft manu*
C O M M E N T A R I I.
ipfius Autoris vetb's ,
BIN
1 hat
G v N T v R duo viri belli duces,
itu militari dextias iungenres.
i.
Pitinr&
emenda-
tie .
Coniunttiis dextras mutua dona dar
, nifi
Dexrra; enim doiiati non potuerunt
Hanc piifturam lieer omnes editiones fic
habeaiu,non tarnen placet '"anctio, vtqui
dextrasconiiiniflasauro velargentoelabo-
raras ve] depifhsintelligat, idqueex locis
Taciti colligiputec. Vnde non viuorum
hominum maimscoi)iuncT:ionem,{èd quan
dam vfitatam fidei notam pnigi vult. Cui
&ego pedaneus iudex (ub(cribo,indm5lus
metalloaliquo effigiata;. Quid? quod *
gnorius pignoie contendeie p31**
Alciatnm,cumhxcfcriberet, refp"
eam aiinuli fpeciem.quidextras ïmP
lid'tas
a-
cxhibet, quiq; in frequent! vfu 3
iorcsnpllros.nuncapuj nos (vc'f
         ._
quaeq» lepudiauimus) vix. acneV\*j^
-ocr page 289-
Emblemata-j.
zi i
demextat; Itali appellabant olim, Annello
difede .
NoftriGermani vocant, Uctnd-
'''«'-'t'.apiid quos adbiic frequensirtorum
'Qnlotum vfas , quibus plerunque uoiii
'Ponfife donant.&qualesiii illicicis amo-
tious Nifa afuo Mopfoaccipit. Hoc au-
femcarmen videtur efficliim incommen-
^t'onem muneris,vt& Antonius Quercn
§Us > polirifllmus noftri farculipoetauim ,
""numusfmaragdi lufit elegaiicxffimiscar,
jJ^uibuSjquaeadducirPignorius, vt labori
^•o tumultuarioauótoritatem concilienc.
*a fic foiian: :
<Juemfulgore tibi rutïlum viridante Smu
ragdum,
l'arutt noHH\mitto mttntra ad kospitiü
jj
"u'ncne in-grtttztn.1 fubeat obliuia Lygdi;
iJulcher Hyla,digitu inf'ire marmoren .
^f quoties ocultiflexi teres incidet aitri
' Xficlufo radians circulut in Lapidtj,.
**'<: tecum:$iio Lygdu-s Hylam bonus ardet
arnortj,
ïtullum aurnm, nulla efl lucida gem-
ma, magu .
, M e doemt Alciatus ipfemet Annota-
•j'ouibus.qiiasiii Cornelium Tacitumedi-
l'lc>vndènain materiam fumpferit Emble-
'"atisjnempèexeodeni Tacito,]ib.i.& 18.
I^ibus oftenditur.dextras coucordi? figua
*'tl'o cittoque deltinariabexercitibns fa-
ntas. Nee veróafpernor quod libris Ge-
0,aliiim dierum nbtat Alexander N'eapoli-
t,niis,nerapè Mariuni, cüm in Romanos
j^xima clade fauiiret, quos fèruare vo-
juic, dextra porre<fta autfaUuedatainco-
'l>mesfeciiTe. Tacitus ra Iib-i. Annalium,
?' de morte Germanici agit: In rauere ami
^'■dextram morientis contingentes.hic ge-
tllseft datae fidei Germanico.qua pollice-
antiu- familiares,eiusfemortem vlturos.
dem paulo antè.-Ab rege Parthorum Ar-
atianolcgari venere,mi(erat amicitiam ac
Q5'l(is>& cupere renouari dextras-Hic fe,-
VU renoiiattim ihrer principes Germani-
u«n & Artabanum fignificatur. Occurtit
Jempltaitv Valerij Maxex lib.6.cap-4.de
jj^lS popilio, qui Iegatus ad Amiochum
-ja. . >'^ö«cè"ni promptoa!iimo& ami-
f mo,v«ltu dextram Popilio porrexif-
tab'l'i1"06"1 ei ^lam PortiDere lloll,lr» ftd
did^enatllfconiultum continentes tra-
ramr^'f"™ poft all1l,am breuemmo-
«11, atr,sfecijret'popiliHS manus eius tan-
5 am fociJ appteheodit. Cajfar.i.De bel-
lo Gallico, tei.dere manus , petendje pacis
figuum fuifTeGaliicummemorac, vbi de
Bellouacis.Item 7- Geigouiorutn mulieri-
bus,qnJE,pedore nudo prominentes è mu-
lo paflls manibus Romanos obteftabatur»
Signum item fuilTè deditionis eodem lib.
traditur>vbideHedtiis,qui manus tender
re.deditionem fignificare, & pto;e<1:is ar»
mis mortem deprecati dicuntur-Cum ijs»
qtiq addiijXt è CornelioTacito locis,»elim
addi hxc ex eodem lib-i8.Hi(r. Ccuurio
nem Sifenem,dextras,coucordia5 infignia,
Syriaci exerciais nomine ad Piauoiianos
ferentem.vaiijsartibus aggieiTlis eft.Dex
tras hic pro quodam vfitato fidei fyrrtbo-
lo depiifto in auro.argentove.au t alioqiiö-;
uis metalloaccipi patet.Quo fenfti hic lo-
ens alius Taciti fumitiu Iibi'o Hjftoiiarii
primo , vbi de tnitio principatus Vireüij :
Miièrat (au) ciuitas Lingonum vetere in-
ftittuo dona legionibus, dextras hofpicij
infigne •
DVCES] Imperatores fuos,quibus exer
cicus eflènt committendi.
Viribws &caderctj Signiricatbelliim cji
uileadque videtur ex Horatij Epod- 16.■
imitatus:
                                       /:
Altera iam teritur bellts ciuilibzt/, &tas,
Sun &ipftt Roma virïbtaruit.
Itaq; confuitor illeapiid Antiochum An-
nibal tebus omnibus maturo iudicio per-
penfis ait.-;Ron>anos muiquam nid armis
iuis vinci poilê ; nee Italiam alicer quam
Italicis viribus fubigi.
Martiaterra] Roma, vel quod fuerit
ftudijsafperrima belli: vel propter Romu
lnm Marris filmm.vt fama tulitja quo o-
riginem traxit, fic appellata. Lege T. Li-
uiumin principio totius operis,. Ouid. 3.
Trift eleg.7.
Dumyifuu vi&rixfeptem de mötibus orbê
ProSpiciet domitit.Martia Aoma, legar.
Martialis lib.f. Epigram.
Pulcrior & muior quo fnb duce Martia
Rom*-i.
Alio quodam loco Martiam turbam , pro
Romano populodicit:
Credemihi ,nimium Martm turbafapitv
SicSymmachnsIib. 1 Epitrolar. Abexor-
tu pene vrbis Martix.&c
                         '
CoeuntibtMeajdem\ Synasrefiseft, figu-
ra,qua: fit.quaudo dua; vocalesin vnicam
fyllabam contrahuntur- Editio Stocxha-
meri habet,^«/"^ew.
O *          Coniwt-
Bextrt
innSupr»
cócordia.
III.
Bellum, cf
KiltLi.
4h
*
'4:'*
Romx ter
ra Mar-
-ocr page 290-
AndfCce Aleiati.
Zlé
CenimBas dextras] Dextera fidei dica-
w eft.vt mox dicemus. Virg-6 AEiieid.
____Nee veriti dominorü faliere dextruf.
Plinius lib.l l-cap. 4J. Inert &alijs parti-
busqnajdam religio: ficut dextera ofculis
auerfaappetitnr, in fideporrigitur. Dex-
tras iungere Graci eleganter vno verbo
« ld habet cöncordiafignum] Concordia
dicta eft,quafï cordinm coniun&io. Qj^a:
coniuiiiftioquia reipfa nequit fieri, vtfci-
licet amicorum corda ipiaconiungantur,
id fit per dextrarum apprehenfionem.dex
trxenim parti potior cordis visincumbic,
& ipfadextramanus eft cordis potiiïima
reiniftra-
Hoc Emblemate Akiatus iiidicare
voluit prifcorum morem.quoiun&isdex-
ttis fidei & concordia; fignum exprime-
reiit;eft enim.vtdixi> dextera fidei facra,
vndein pernuiltis veteribus nummis dua;
xiianiisiniunifta: oftenduiitu r additis iiifcri
ptionibHS,Fi<&*e;wr«>#«w.-nonniinquam
etiam&idesRomanorum.]!or:a(fe luie per
tinetillud Pytliagorai.Ne cuiiiis dextraia
porrexeris, ue fcilicet quanpiam temere
in interiorem noltri amicitiam admitta-
nms. Et verö poetamillius antiquitatis
ignarus.ex dexcra fideqiie,ait niniinim f5
dus & concordiam per dextram fignifica.
ri. Viderat hoc longèamè Xenophon lib.
j.De iiiftitutioiieCyri.-K*» Tpuctvim , ott
TXl ÜpKX ( H£ti Teil (Tê^/stV ê'JW* if4,TtJ*ci'
tra. Huncquoquemoremattigit Arifto-
phaiiisfcholiaftes/s^-os- s'-Wav'sh kcu rvv-
$>ÏKtti{@e/2ct.ia.t{7cK S'tfytu S'tJ'óva.ix.K-
*.nKoi{-
Ouidius 6- Metamorph-
Vtpignmfidei dextrets •vtras^popafcit ,
Interfeq; data* iunxit.
Ciceread Atticurr>:Vbi font iüqdenf^dex
tra;?Idem 2. Philip.Dextia;, qua?fidei te-
fteseffe folebant , perfidia fuut & fcelere
violatx. Dextram in fide poriigi ideo ait
Varro» quod omüis veterum autloritaè
dextera; aianus virtuteconftaret. Auctor
eft PlutarcluiSjFlainiiies rem ditiinam ma
nu ad digitos iimohira facefe. confuede ,
fymbolicè figiiificantes , (idem turandam
«(fe.aceius fedemindexttk eflèiacracam.
Qua; de dextris difputat Coeüus Rhodig.
Jib.12.-cap. 1 ^.Sacriuspro ridiculis habet.
letè cianflüeram qua: luftiims ds. Daiio
moribnndo retulit 1 r.lib- Is errim rex por
refta manu expirauir.quam vnicü pignu*
fidei regise dextèram feferendam Alexaii
dro daredixit. Sic conqueritur AEneas
Virgilian.i.AEiieid.
____cur dextrs. iungere dextram
Non datur J
Quo pertinet & ïllud ex vndecimo Ab-
neid.
Orémttspaeem , Q> dextrds tendamta in-
er mes .
Cicero eiiam pro Deiotaro : Perdextram
ipfam , quam hofpes hofpiti ponexifti .
Fuitenim & hofpitij fymbolum apud Sy-
ros & Perfas.Hinc& Romani Principum
bene de Republ. meritonim ftatuas pede-
ftres & equeftres itaerfinxerunt, vt dex-
tra porreAa, fidem in Rempubl. oftende-
rent.Itaq; inipfobellijfeu tumultus ciui-
lis claffico, neamici cuni inimicis abfque
difcriminepremetentur, iiiterpolituin eft
eiufmodi fidei facrameiitum. Hoc de fym
bolo Pierias Iit>.3 f. Mos illedextrasuin-
geudiolim fuit apud P3rthos, vt qtii dex-
tris complcxis.tanquain Dijs pixfentibns
& arbitns,pacla' faiicireut.Ideni Mediob-
(èruaruiit & Petfae,aui dextrx fideiq; pi-
gnorecoiifirmabant,lïquid ratum cfle vet
Jent. Certè apud nos Germaiios adhuc
hodie folennis eft vfus.vt vel mutuó fe fa-
lutantes.vel certiquidpiam promittenteSi
vel etiim fïiigularem amorem & fincerarn
fidem demonftrare volencos,dextram inui
cemporrigant. Sed& quidquid hoc mo-
do inujeem ftipulati fuerint.hoc inuiolata
fide.non feeus ac facrum iufïuratidum di-
IigentilTiniè obferuant .adso vt Gertn/tna
fides
in prouerbium abierit. Hoc etiain a-
pnd D.Paulum 2.ad Gatat.videteeft:Dex
tras,inqtu:,dedetunt mihi & Barnabï lo-
cietatis, iScc Hanc fententia:u Canoniftas
adducentes,lungeie,aiunt,dextras folet el-
fê fignum confaederationis.quo vtebantur
atitiqui cum iiiuicem conf^deiabantur •
Nee abfq; mylteiïo iam olim, & hodit: 111
Caiholica Ecclefia eandem confuetudt-
nem obténiari videmus in fponfa!1'n,s > vt
quos animorum candor, cafttis amor , Sc
fpötaneus confenfus perpetuo& coueor-
di mitrimonij vinculo coniungere decre-
uit, hos omnino etiam dextrarum copula
pubücè corroboraret.
Dextera
fidei fa-
cra->.
Coctrdi*
iinde di-
£
w
IV.
Dextr/t
concordit
fignum.
T>exterit
testis fi-
dei.
<&tö?<të¥$ <&&> t^^
Cencordia
-ocr page 291-
Emblematas.
213
Concordia infuperabilis.
EMBLEMA XL.
VeSGEMINO^ inter fuerat concordia fratres ,
Tanta fimul pïetas mutua » & vnw amor •
InuiBi humanis vt viribus /tmpla te ft er ent
Regna
, vno dicli nomine Geryonü.
C O M M E N T A R I
r.
f_ E R Y o N i s effigicm exprimic ho-
fe "J0 corona & habitn regio, rriceps ,
fiuiff !IS»& totidem manibiis, qnarum
tt rsomues 'vut clypeo in lituntnndex-
tja rVCl°' vna hallam, alreragladium.rer-
imao. PtllIm>gerunc. Appoüta concordia;
fl0)j^,vtci'ii>on dellt prndentia', defen-
& »„-">erm!T1» '"'uriartim vlrio cominus
riè funtiiiterpretati.alijsad hyemem.aüjs gin. vti-
ad tempus,ahjs ad Lima*mutauonem tri- ri#->-
pücem id trabeiuesjalij ad Cophiftam triCï
lingnarum peririï referuiit.alijad tresinfu
las Hifpania; copiofilfinias.diias neaipc Ba
learides & Ebufin , qnibus imperauit Ge-
rvonrPaiephatns man tilt ad Trinaciiani.i.
tricipitiam ciuiraiem in Euxino pontocon
uerrere: fcd qnia ha*c parum adnoftrum
inftitutiim facere »identiu,i js omifBs , de
ftatcrnaconcordia id inteiügimus ■ Vnde fons'Em-
liquet Emblema defumprum eilc ex v|:i- hlem/ttts-
O 3
          nio
'**
^
E *-Y o N
.ceientas.robt.r,
runt * " " * M velercs falcm finxe-
PiccmCll,a,em hic deP'ft«m ^amus, trici-
^nmamirn.tripcdemjqHod va rij va
-ocr page 292-
AndreaeAlciati
214
cpidi fratrum ampte,verbum MplioniSes
vfurpauit.npn fine aliqua prpuerbi j facie:
Cl MoKloviS'AI , 7HS ófttlplKUS £ih7CV 70
^ctu/za, ïsf Koivavlit- o*v[L<papiov iyvcifirt ï
Molionid&, Homeriei poematu mïraculü >
quospericulorumfocietas coniunxitr. Plu-
taich- <H!ifl tpthAS,iK$itt{..&ct,VlJ.d.Q<TtV
i£lV ?)7T0V
H 7«V tAoKlOVt^Ci iKHVXf <?V(J.
tpvwroï; coj/j.etai ytyovtvtti faxSvritt'
Nonaliter quam Molionidas iüos admi-
rantur, quos coalito corpore concretosfuif-
fe exiflimarunt.
Hi vafta corporis hipIc
Augia: regi Elidisa»xiliares,pppielTi fuut
ab Hercule atqj interfeftijait Pindains-In
terpres Homeri ad Iliad.A.quatemas raa-
nus tptidemque pcuIps illis tribui a vete-
ribus adnptac Horuro nomina Eurytus
& Creatus.
tergeminos] Lucköhs lib y.
§hiidve tripeftora tergemini qmq; Geryo-
n& "vis, '
Virgilius 8.A£ueid.
__^maximus vltor
Tergemini nece Geryonii^olijsq-yfuperbiiS
Alcides adcrat ■
Sic Tergemini & Trigemini fratres dicun-
turHoratij& Curiatij apud Liuiü i. ab
Vrbe.quod eïISöTViJopattn editi.
Inuiitihumanuut viribus] Vt cu viuci
npn ppffent ab hpfeibus etiam fortiffimis •
Amplatenetêt R'gna] Duas fcüicet in
fulas Balearides & Èbuün: vel Trinaci'ia
in PóntP Euxino, de qua -Pala;phatus.
Vno nomine Geryonu.] Quamciua tres
eflênt,vn% tarnen nomine nimcupabantur.
Geryon vocabulum prifcum , agerade-
riuatuni,qupdeft aduena,vt interpreratur
Hieronymus ■ Nam Geryon fiJius prifci
Hiarba; Numidxfuitjquamuis Hefiodus
inTheogonia eum filium Chvyfaoris fa-
citjquifuitfilius Medufse.inhanc fenten-
tiam : '
Ediditat Chryfaor fibiGeryonea trifaucê*
Herculu antefucs iüum i;ts inclita taaros
Perdidit,atqi anima claua deponere iajfit.
Qvndquid fit, adueniens clailè in Hifpa-
niam.Gsrypnae, id e(t,aduena: nomen ha-
bnit.Sed qni Geryonemliyemern interpre
tantur jdiftum volant a,7To tb yapvftv,
qd eRfrimere, quodpropviü eft hy«n><s-
Concordia, vuiculurn i"c^ltl"
mïtatis & pacis-tot tantasque vir« habet,
vt vix vinci aut domari ferè queat.etiarrm
pr* fe ferat nefcio quid pufilltim aut de-
no libro Iuftini Hiftorici, vbi haec verba
]egUMtur:In alia parte H'fpaniaï, & quas
ex infulisconftat, regnum penes Geryo-
nem fuit. In hac pabuli tanta lajticia eft,
vt nifi abftinentia interpellata fagina fue-
rit, pecora rumpantur. Inde denique ar-
menta Gerypnis,qua; ij lis temppribus fpla:
opes habebantur,tanta;fam£ fuere.vt Her
culem ex Afia prasda: magnitudineillexe-
rint.Porró Geryonem jpfum non triplicis
natura; (vt fabiiüs proditur) fuiflè ferunt»
fed tres fratres tanta; concordia: exritiffe,
vt vno animoopnesregi viderentur. Nee
bellum Herculi fua fponte intuliflTe.fed cü
armenta fua rapi vidiiïènt, anufla bello re-
petij(Te,Sic ille.Huius de Geryone pegma-
lis permulti meryiinere , vt Eunapius Sar-
dianusauftor Grxcus.vitaSophiftarum :
Luciaiiusiii Toxari, ipfopenè extrenio :
Arnanus de Aierandri ge/lis lib- l. quo
loco fententiam retulit Hecarei Abderitx
deHercule& Geryone : Natalis Comes
Mytholog lib 7. cap. 1 .fub finera .• Ceel.
Rnodig.lib.6cap.7-&lib.zocap.S. Silius
Iralicus lib-13.
Qhtalu Atlantiaco memoratur littore qtton
durn
MonHrü Geryones immune tricorporu ir&,
Cm tres in pugna deatrt varia arma gè-
rebant.
Vna ignes J&uos, asi alteraponèfagittas
~Eundebat,validamfundebat tertio, cornü:
Atqi vno diuerfa dabat tria vulnera vifn,-
Videetiam Plijiiumlib.4.cap. 1. & Pom-
pon. Metem lib j. cap. 6. Ouid.j. Meta-
morph.
____Nee me paflom Iberi
forma triplex monit.
Huic armenta Hercules abduxit, ab Eu-
riftheo iuflus, vt eft apud Ifocratem in en-
comioHeienas-Talisquoq; depingitiuHe
rilusapud Viigilinm .
JEt regem hac Herilum dextrafub Tarta-
ra mijt,
Nafienti ctti tres anima* Teronia mater ,
(Horrendum diBu
) dederat, terna arma
mouenda ,
Ter letho ftemendus er at
: cui turn tarnen
omnes
Abslulit hic animat dextra, & tot idem
e-
xuit armu.
Tales item fuiffè Moliones , aut Molipni-
/desobferuo ; fiquidem D Gregprius Na-
ziaiueous,n hoc obiter adijciam,pro con
Geryo cur
triceps &
Pricorpor,
Sf
4i
JHerilus.
^
MoUofli-
dcs.
-ocr page 293-
Emblemata^.
Zlf
wlCjiiempè vbifingulorum liabemr ratio.
Vt enimlapides quidam infula; Cycladice,
(tefte Pliniq) integri natanc in aqua, fradi
'oucidiintiiifiindum: ita Refpublicx di-
«ordijs pefliim eunt, &quam ocylfimè
c°llabiintur:concordi veró pace ligate. ma
«ent Sc pctduraiit. Q^od aperte docuit
^cilurus üle Scytha, ciim moribiiidtis êx
tclorum ffifcïculo crailigato , & poftea fo-
'Utoinuictam concordiam filijs coramen-
dauit. Nam fratruna inter fe concordiam
"ixit Antifthenes quouis muro firmius
"lunimcntum . Qmutilian.declam- j j r.
«c vnanimi fratrum amore:Membra her-
clè inter fefitiiüs pugiiaBerint,& fiquain
nobis naturageminauit, diuerfos c?perint
cffe£t«s : iiam quidaliïid eft fraternitas,
luam diuiflis fpititus, &qux ad tuendos
1!<>s concelïa funt.multiplicata eö quidem
*eliciüs,quód diuerfls etiam confiftétibns
'ocis eife idem.ac plu ra fimul obire pollï-
'tius.Hoiat.lib-iepift.
nnti.ttmpriq. columbi ,
^raternn anima quicquid negat alter, &>
alter.
ïdemeod.lib-ad Iulium Florum:
■tihirumqup lotorum
vinitvsyindigni fraternum rumpere fxdu*.
Nobiletraterna: concordia: exemplum no
'•'s reliquit Eumenes rex,qui infidtis peti-
tlls a Perfeo.credebaturextinclus.Cum is
^iirnor Pergamum eflet perlatus, Attalas
ciusfraterimpofuo fibidiademate,duc~ta-
1«efratris vxore.regnum occupauicCa:-
tctum cum audiflèt i]lum viiium , profe-
*«is eftilli obniam vna cum fatellitibus,
V^ftam geftans. Eumenesautem amanter
'Hum amplexuSjdixit in aurem: Ne fefti-
^esdiicerejpriusquammemortuum vide
tisjnec ptsterea per omuera vitam,vllam
oftenfi animi fignificationem vel diclo vel
iac>o dedit: quin etiam moriens fratri &
vx°rem & reginim reliquit. Cuiusanimi
{«ernor Attalus.ciim mul tos ex fe liberos
habeiet.iHjlkini tanien reguoedurauinfed
juio Eumenis.pofteaquam adoleuiflèt.ad-
"Uc viuens principatum tradidit. Vide Plu
'arch. nipt yiK&S'th.tpiót.s. Simile concor-
^'^exemplar exprimitinconiugibns Oui
d,»s8.Metamorph.
Sedpia Bauctt anus,panliq\ itate thil&mi
lllafunt annis iuncli iuuenilibutjtta
Confenuere cafa, paupertatemq;ferendo
üffecere leuem,neciniqua mëte ferendam'.
Nee refert dominos illicfamulosve re grot,
Tota domus duo funt,ijdêparentq; iubètq;
Gü Xerxes expugnatis Thermopylis c ru-
delitet tra£tauretAftum,& hac fama per-
territiclafliariicogitarent de repetendado
mo, idque pleiique Luaderent:folus The-
miftocles obftitit, dicens , eos vniueribs
hoftibus fotc pares , difperfos veró pe-
rituros: Tanta fiiit viro ia vnanimi mi-
litum concoidü fiducia. Vnde etia Agefi-
laus LacedamaoniorunvRex, cum a quo-
dam percontarettu.quamob caufara Spat
ta non cingeretur mcenibus?oftendit ciues
armatos & vnanimes: Hi, inquïdns, funt
Sparta: ciuitatismejiia. Sigiiificans, Ref-
publicas nullo muuimenro tutiores eflè ,
quam virtuteciuium confeutiétium. Eam
ob rem etiam finxerüt veteres Geryonem GeryS car
fuifle tricorporem , aut tricipitem , quód tricorptsr.
vna cum fratribus.qiios duoshabebat,tan
toamore tantaq; fideauium traduxit, vc
ij vnonomineGeryones dicerentur;adeo-
quevuicam regianimam & voluntatem in
eflèïquanquam tres eflent, communis ia-
clabat opinio Nó poftiim hoc loco fubti-
cere,quod mihi oecurrit ex Politicis Plu-
tarchi,quoloco raonet,eum, quifit infir-
mocorporis habitu,induftrium fibiprofo
cio debere fumere.vt quondam Nicias La
machum. Siquidem proditum eft memo-
ria; , hisartibus Geryonem admirabilem
fuiiTe,qui multacrura , pluresque manus
atq; oculos haberedicebatur.vnico tarnen
animo atq; confilio regni fui fines modera-
retur . Hoefere Plutarchus. Caeterum
aiunt Geryonesab Hercule vinci nunqua
potuifle, nifi feparatos & a fe difiunclos .
ex quo perfpicuum fit.quam firmus & in
ui&us fit vnanimus ille animorum & vo-
luntatum quafi nexusatq;confenfus:Vni-
uerfiquippè concordesinuiftijqui fingu-
lidebiles.&nuljius funt roboris.Sicenim,
vt Philofopkiloquuntur.Vmta virtusva-
letior eft feipl'adifpsrfa. Lege Pierium Üb-
Hiersglyph^ï-cDetricipitio.
O 4
Vnum
-ocr page 294-
Zló
Andrea? Alciati.
Vnum nihil, duosplurimum poffen
EMBLEMA XL I.-
AE RT AE genitum, genitum quoque Tydeos vnd %
Hac cera exprejsit Zenalü apta -manos.
Viribm hic pr<estat, hte pollet acumine mentü
,
Nee tarnen alterios non eget alter opcui ■
Cmm duo coniuncli venittnti vicloria certa e ff:
Soltim mens hominem , dextrave deïlttuit.
C O M M E N T A R I L
PR o f onitvr tLy&Kyia,, in quo
fint eipre/Tx,& mutuó coniunclx ef-
iïgies Vlyflisjhabitu ducismiliraris, in a-
ftu Ioquemis;& Diomedis, habicu itidem
milttaii)galea,hafta,& elypeo arniati,quo
rum alter prudentia&cQn(llio,a!ter firmi
tatevirium conirneiidabilis • Cur autem
hic Vlyiïï catulus attiibntns?anob fagaci-
tatem figmficandani? anqtiod poft varios
tct«res inpatriarn ledtix actnc coguitus
fuerit J EdirioLugdniienlïs viro armato
fenem, barba & tunica ph lolbphum>maxi
mumcodicemgenaiitemjOpponit.NeciJ'
meo tudiciOjmalè .
                                          .
Emblemati s huins typ»»1» °°~ * lj
feftjo apud Homerum Iliad. *• q110 loCO
?ms \
vnacum Agamemnone& N'enelao Ne nemif{
fWcoiiftiltatdemittendisexplcratoribiis
in Troiaiiorum caftra Hanc in ft prouin-
ciamiccipit Djcmedes,aiiiininiagM v^>il
tair.£n
-ocr page 295-
Emblemata^.
ZIJ
«men ei focius aliquis vna profedturus
anuiugatur. Eins hax verba j
^P j ifi' ÓTpvretH.pctJ'iit yjiflvpof xyn-
**<jW £v<riMviuv fvvcu épttrov iyyvt
a aKKof,
r-fKhoy S&hTapri,'>Z)Sa.ptTdt,h£®7tpovi?cM>
°^7i
JV ip^ofAivt», x.a.'nt Tpo o rovi-
„ vóns-iv,
                                               ,
^vas KtpS^o; e» y.oü/yo( $•'ihnp re vawy ,
""^«Tê ai fipóosav Tivóot, Kittt)) H T6
//.«T/f . id.eii ,;
"eftor, me mouet cor,ge7ierofusq1ahimtis ,
™rtiu hostiüfubire caftra,quèpropefunt,
"* roianorum : fedfifit aliquis vir, qui me
fe quc.tur ,
*&4iar eritmihifiducia, &audaciut erit
■Etntibut -vna duobus-.namqi bic ante il-
lum cogitat
Nonne Vlyflès.ait iliexum Diomede de-
liguntur, veluti confïlium & auxiüum ,
mens & mamis,animus & gladius?Attigit
etiam Claudianus,cnm fic cecinit infexto
Confulatu Honorij i
Nunc mihi Tydiden attollant carmina,
•vatum v
Quod iunBofidès Ithaco patefacJa Dolonu
Indicio,dapibusq-}femul, religataq-}fomno
Thracia,fopiti penetrauerit agmina Rh&fi,
Graiaqi rettulerit captas ad cajlra iugales.
Et Ouidius in oratioiie Vlyffis;
Deniq; de Danaisgs te laujiatve,petitve ?•
Atfua Tydides mecum communicat aclat
Me prabatt&focio femper confidil Vlyffe *
~Esl aliquid de tot Graiorum miüibus unü
A Diomede legi,ne.c me.fors ir e iubebat.
LAZBXJB genitum] id eft , Vlyflèm , III-
Laerta; & Anticlex filium. Fnit enim Laet Laertes
tes pater VlylIisjVtliquetex eadem oratio
ne Ouidii:
Nam mihi Laerus-pater ei7,ArceJïus illi,
lupiterhuic .
VlyfTes res fnit Ithaca; & Diilichij infula- Vlyjfes.
rum,vir multiicius,& aftutus admodum,
imö Gra;corum omnium callidiflimus.fa-
cundiflimus,& ingeniofi/Iimus .egregius
bello,confilio,& laborum patientifllmus j
ideoq; in Troiano bello multa prudenter
perfecit, cuins nomine tota Odyflèa Ho-
meii confcripta,&paflim de illo facit men
rionem Homerus,vt in i.Odyff deeoÊG
catiit:
Oppida multa adijt,fuit huic fapiêtia nota,
Cöfilium,variosqi dolos qui nouit&>artes.
Vt refertStrabalib. i. Virgil. in AEiieide
padim etiam plarima de eiuidem virtuci-
bus eximijs &fapientia. Horat lib- i. e-
pift.'i-
Genitumquoq;Tydeos] Diomedem.Ty
dei & Qeiphiles filium. Tydeus filius Oe- Tydeuf.
nei regis AEtolix.pacec Diomedis.fuit ma
gnusbellato-r, pa runs tarnen corpore. De
quo didum fnit illiid peruulgatiim :
Maior in exiguortgnabat corpore virtus..
De quo fatis multa Statius,pr;ecipuè iib.
3'.Theb. Diomedes au tem luiius filius ecia Diome-
eum alijs Gr?cisad obfidiojiem Troix pro des.
feftus eft.vbiadeo 11 remiè fegeffit.vtpoft
Achilleni & Aiacem facilè palmam obti-
nnerit fottiflïmi:plurimas fingularespu-
gnas aduerfus infignes Troianorum prin-
cipes habuit,& interaliacum A Enea nobi-
li Tioiaiio congrefllis, Veneiern Aïneam
pro te.
%<
tliter vtilefit:filus vero quanqunm in
teüigitt, •■■
^arnen eitardior animus&confiliunJjm
becillitts . ■         '•
m
ieadaghuir,Duobuspariter euntibtfs, v-
'' pofttema pars horiim Homéri verbo-
'Hmfic redduntur:
^ mihifi qrns aliutveniat comes,illefu~
turus
°}imen,fueritq; fimulfidUcia maior,
'duo coniuSïi veniant.Dein hic pier iüo,
' %d opusfacïo,-uidet.Atquifolus
ö>■vnus
°stantuisperfyicitlt,tamen est mïsfegnior
iUi,&.■-                          ■ :<■■
^tofilium tenue .
llItarchi difputatio, erna ciuilem homi-
*fn iiiformat.huc facic,'cüm ica dicic- *v
i ^ 7'S ipya^ïïSyi'aitpti.Vnti'i yji [jLiyó.-
J1 ^pèj^ti
, Aviat i-rrl 'itivtt) to^avta
Jtrrév, Htd'<7rpr,uihiT^aj(
toV^/asc- as
T^li J'ij iTctpóv yi X.Z/XlVgT'é[/.ctV7oVi
*£ =M,f^>        '„.,', "
s «f bttht' O'^venosiyaQtioio A#.!W-
Cic ^™ ''
til res ^'luxproponiturjnagna quidem
l at1> iUuftrts,fed ardua & difficilx, la-
*>iit m "peruficium tibi amicum ajju-
ad: •'•■ ^P'^'des: Quyd fimïki aherum
*bl' n-*r
"*^f'*>*nqi«E j j** tandempajfim
r. "ofttdiui Vlyffisi&c.Eunicm Home-
ikd,°Cllm Apuleiiisde daerrioUto Sociatis
Pauit, & brcm'bns verbis «|>licuit:
-ocr page 296-
Andreas Alciati
2l8
protegeinem pereufïit.-quapropter illain-
digLuuanuiltaseimiferiasattulit, vxorcm
eiusetiatti adulteramfecit. Qua re cogni-
ta, Bonus-homo domum redirenoluic, vc
idem Homenis-De VlyflTepte,tere3& Dio
mede malta eleganter Dift. CreeenMs,
in fex iilis libris , quos de bello Troiano
fcripfit.
Hac cera] Has in cera effigiandi artes
non ignoro antiquiffimas eflè.kd an ad il"
lud perfecfaonis faftigium olim peruene-
rint.quo hodie faut, dubitare me faciunt
infignia hac arteelaborataopera.qua; paf-
fim me viderememiui, quibiis fanè ad vi-
tam prasterfpiritum nihil defuiflè vel Io-
uera lapidem iu raflès.
Zenalis • Zenalts.] Qnisille fuerit, adhuc clant-
meeftèfateor ingenuè: pntoequidem no-
men ede cuiufdam egregij piftoriSjqui ?ta
te Alciati non minus celebris fuit, quam
Alexadritempore Apelles,aut Lyfïppus,
alter pi&or.alterftatuarius.-nifialiquis nu
litefle nomen quoddam ficlitium.Sed hé;
dum in hac obfeuritate cum Minoe vacil-
lans hitirerem , Incidiffiraam facem nobis
induftria Pignorij (vt folet in his talibus}
prxtulit,rlc enim ille: Bernardus Zenalis
Taruiiinus , acutus pictor & architeclus,
fcripfit de Piétura.tefte Ioanne Paulo Lo-
matio,qtiieiufdem non (ëroel meminit.
Bonauentura CaltiIlioneus:Quatuor pra;
terea orbes eodem in marmore confpiciuii
tur,ex quibus teftiraonio Bernardi Zena-
lij Architeftoiiicesperitidimijiiofter Alcia
tusexiftimat, aquas ab Agonalibus vel a-
litindelabentes , per cuniculos exorbibiiï
infilientes.copiam earum indigenti pnpulo
fubiTuiufhaflê.
Viribusbicpr&Jlat] Diomedes valetcor
poris viribiis .
Hic pollet acumine mentü] Vlyflês pol-
let confilio Scperfpicaciïate.
Nee tarnen &c] Alter alterius ope in-
diget.
Cum duo coniuncli ö>r.] Alluditad il-
lud Honieri lUaA.H..?iiv TitPó' ipyo/tiva,
Solum mens hominem, &>c]
Confilium
viribusdeftitutum pariim conducit: con^
tra veró corporis robur confilij expers ,fa-
cilimè ü prajeeps ruit. Ifocrates Paramefi
ad Demonic pa/xn <Pi utra. [/.iv vpovwito;
apéhwiv
tLviv H taijtih wAf/a) ro0{
'{yjivrns 'iCxct-ifi ' xsu-ta-ptiv <TÓsp.a.ta.
lm &7K0VVTWV èx,c<ry.wi,ieus
J^&TiM 4U*
üocEr Emblema, nihil egregium »
nihilq; magnificum perfici belle poflfe, m
his potillimüm, qua; bellica negotia refpi-
ciuiit, nifimaturo confilio coiiiungantut
corpoi'isvires,ideft,nifi iuuenum robuö^f»
rum viuacitas.fenum & eorum,quï valeac
experientia,duclu regatur- Non enim Co-
lum viribus.aiit velocitaribus,autceletita-
te corporum resnaagnaïgeruutur,fed con
filio,ratione,fententia.Proinde Sophocles:
yvaftcu /xèv ipyavTóvêv évbpmiroK Tf>»-.
Hominumauidem rationibus opera fiunf
ac enutritiritur: fed ensres conjilia effece-
rttnt>non manuum rebur .
Huc refer pro-
uerbium«if «?»/>,«ƒ«* thip.Vnus vir,nul
lus
w'r.quo intclligitur quantum confewt
mutuum auxilium in rebusarduis,& aho
qum difficilibus . Quamob caufani apud
AEgyptioS;Mercutij gemini fimulachrii
(ie effi&um confpiciebatiir.vt alterum fe-
nilieflèt vultii venerandum, alterum fl°"
rente iuuenta:vtfignificarenteum,quiK.el
pub.munia obire rite velir.cutn.aninupru-
dentia vires habere d^beie cóiun»5tas>qiio<»
alterum altenus egeatadminiculo ^rifto-
teles 8.Moral.Nicomach.^VTÉ /w"e>Xa"
fxivtf , >$ydp votiffeu , x&ï mpó^tu ^*'
rórepoi
. &c. hoc eft; Pariter autemfi ***
iter faciunt,&> maiora mente concipere,&
plurtt conficerepatemnt.
Qjiod perfpicuc
declarat Salluftius initio Catilinarij bell»
Diu magnum iiner raortales certafné_iulC»
vinecorporis,an virtute animi,res nulita*
rismagis procederet. Nam & priufquant
incipias,confulto,& vbi confulueris,rnatu
rèfacTroett opus. ita vtrumqj pet & """"
geus.alterum altenus auxilio eget. le8
Phitarchi difputationem pukherrimam»
An femgerenda Respubl-fit.Sed occurr»
mihi Hefiodi iftue : .
             ,„ • «
•xhumv ydp irKnóvav /MMTH • ^Qav
iTibtjW ■ id eft ,                        .
Plus augere potefi multorü induftn* V:
idemq; Homericum ex Uizd.fA-
____nhlóvav ƒ« T/ tpyav cipivv0*'
Qiiid verè .Euripidcum hoc fries prxter-
eamexPhceniflis ?
          V , < ~ «èltt-
^< $> «.vip* SW1* "f*'
ludex Heracüdis ,
                 ,
uia; yèLpyppat ijswit P&X!' :■.„[.
In id quadiat elogium de Fauno AboJJ»1
er*
nul'
-ocr page 297-
Emblemata-).
z ip
RUm rege, quod in i. retulit Dionyfïus
"alicarn.etVHp fj.t7a.ToO <Ppa,?ipi\sxc/i o-uvi
T«f. vir <& impiger & confulfM .De Mi -
'hridace fic Paterculus:Confilijs dux^mi-
'cs manu.idem Pacatus panegynco Theo
"ofijjduxconfilio.miles exemplo.Sed pla
Cet admodum quod fuic memorias piodi-
'Urnde Lslio & Scipione.quóruni amici-
lla non miniis quam confilium de rebus
•^agius celebrabatur.Itaqjqui gloria; Sci-
P'oms imiidebant, dicebant eum eflè egre-
giorum facinorum hiftripnermnempe Las
"Hm illius collegamgeftorum.-Scipionem
praeclara qusdam gerere,fed Laelij confi-
hjs.Tradit Iul.Capitolin. Antoninum Piii
Oec in bellicis,necin ciuilibus negotijs ali-
<juid ftatuifle , priüsquam funipto ctirri
virisgrauibus cöfilio;dicebat enim gcjuius.
effè vt tot & talium virorum confilium
fequeretur ipfe, quam vt tot pra:clari ho-
tlines ab vnius confilio penderent. Vicem
diiotum fuftinere difficileeflè dixit Iurifc.
i'U. fi plures. §.nam difficife- f£ de paft.
t>ifHcikeft,3it,vt vuusduorum vicem fu
ftinëat.In hanc lèntentiam pujchre Arifto-
teles iPolit. Tarnen Au'fonius in Tmrjii-
lis hoe eiogiodohat'Antilochum >
Confilijs bettoq; bo>ms,c[u& copula rara efi .
Quonomine celebratur Trajanus apud
Plininm Panegyrico, ciuitas Athenienfis a
Peticle,idemq; Pericles a ThucydidcDe
confiliojdeq; viribusad res maximas vna
gerendas coniunct:is,adduxi nomiulla, fed
addoifthsec ex decjamatione Quintiliani
517. iriter pijecipuas vires cft, Imperato- *n*perM«
rem nón pugnare aliquando- Sic extrahi- *M&mi-
turhoftis:ficimpetusfubitospartisaduer lttw mH~
femora fnngit: fic incerclufós commea- ^ert{-
tibjUSjin deditionem vemrejfamecogimus.
Itaq; hercjè legimus militem robuftum ,,
legimus iuuenem.* Impeiatprem facimus
fenem. In ïllis enim vis corpoiiim, & ma-
niis fola fpeclaturiin his,con(ilium > & ra-
tiona: bona piocedenüs setatisjin locum
virium fubeunt. Ipfum pia:terea nomen
Imperatoris fatis fignificat, nonexigere,
manurn ipfuis.lmperator enim debet prae-
eip.ere.Sed de his fatis •
Firmifllma conuelli non poffen\
EMBLEMA X L I I.
-ocr page 298-
Andrese Alciati
zzo
(~\C E ANV S quamuis fluttm pater excitet om nes,
^-' Danubiumy, omnem, barbare Turca, bib as:
Non tarnen irrumpes perfraclo limit e
, Ca/ar
Dum C ar olm popalis bellica figna dabit .
Sic facra quercus firmis radicibm adïïant,
Sicca Heet venti concutiant folia.
C O M M E N T A R I f.
Idconuertittir ingeniosê ad celebres ilias <Jtf^ #
vLftorias.quas Germani Principes deTur ffffl™ $
carum exercitu retulerimt.Cürn éiiirn So
Iymanus treceiitis millibus armarbrum .
Vngaria niaiori ex parte occupaca, A"-
ftriam, ipfamq; Germaniam toto conatu
inuadereftaninlêt, tfé>vienna , clariilima
Auftrig vrbe.obfidenda cogitauir.quod im
menfoapparatu circiter IdusSeptemban-
no i j'i9-agg['ediconat(is eft: cuius minas
&imperum, quanquam maximum, ciun
Germani non itaputarenteiremetüédurirj
vrbe vndiq; obfe(Ta,taura fortitudine refti-
terunt, vtTurca; mukoties reiecl:i,vix ad
oppugnationem vel fuftibus adigi poiTênt.
Sic Turcapermeiifërn integrum cótinuis
oppugnationibus Viennam fruftra tenta-
uit,poft«die Id-Odob. re infecta ingloriuS
difcellït, & fugienti fimilis in Thraciam
redijt.miiltismillilnisex üusamiilis. De
haCöbfïdjone lege omriino djifcurfum Pa-
rutat,lib--r• Difcu rfuum p'oliticorü,quos
AS T e r procera quercus valictts fiiis
nixa radicibus, ciiius laciniofa folia
hincindeimpetus ventorum decutiat, ar-
boris trunco immoro, vtprobè hic expri-
mitur.
IL
E ons Em-
blsmaiK.
F e R. e totum hocmuruatus eft Alcia-
tus ex Epigtammatequodam Crinagora:
lib.i. Antholog. «V pa^r- quod Carolo
V.Imperatoriaccommodat:
OW Sr cox.ttt.rl; <itSLo~&r tsrMi^^vpctr I-
ojj*' Sr yio/AArln piïvor Awcbrrtt vrfa •
VdfAniiJ*' oasor @hó.^H <T$éro;, cL^pi Ki
fjjftrn
S't^iè. 9»yuairm
x-cu9a.pt 9a.piTA.Kin .
Outch ym.\ipau fyrof
/fCtt ty.TnS'a,pi-
neut
(?3.?iv • pvKhay £' dvek ^i*s9 &ri[AOi .
Oceanus moueat licet oës vndiquefiutlus ,
Et potet Rbenum Teutona terra fuum
j
JNj» cadet imperiü B.om&,tjuo têpore C&far
Pr&erit^ atjifatutpublic» faBa reget.
Sacra Ioui quercus nam
f pc radicibui
buret.
Et tarnen aridulcü huic
f capit aura
comas.
Non (ï Oceanus omnem imindationem ex-
citaiir,
Nó (I Gèrmania totum Rhenü biberit;
Romajvel tan»Hum labefaeïabic robur,
donéc;manebit
Caefaris dextraad imperadum ftrenua.
Sic & facra» Iouis quercus firmiter radi
cibus
Stant,exfblijsautem ea ,quas fimtari-
da. decutiunr venti •
Oceanus quanquam ipfe omnes commoue-
rit vndas,
Et Rbenum ebiberit Teutona terra fuu;
Bomatamenstabitimmoto robore,dextra
C&farts Imperio Brenuadonec erit.
Nêpe louufacM Quercus radicibus h&rent,
Sicca licet ventn pulfo cadant folia
.
f ac/olut
t rapie
Jralica lingua 'eleganailimè conferipfit.
OCEANVSpater] Quamuis videantiir
"X
fliiujj omnes in mare cogi, a mari magno Oc'^fr
abfumi.Dicirnr Oceamis«To ükutiitoc , vn^e
a velocitate- Qjjod videtur innuêre Pom
#»>'
pouius Melain piincipio-j.cum inquit:
Tanta vi femper irnmiiTum, vt fltimina e-
tiam vafta retroagat,& ant terreftria depte
hendat animalia,aur marina deiiituat-P01
roPacrem Neptunum , vt hic Oceantim
patrem.qui aquam fignificef.a quacuncla
onuntiir.dici palam eft ex Lucilio :
i'ater optimii diuum,
Vt Neptunus pater.
0'
Erfuit doftrina Thaletis Milefij, quiom- Oct""^
nia exaquisgenerari exiftimauir. Plu taf- tut i
ch.in vita Homeri, vbi illudHomericiif11 iiü*5'
adducit:
                                              ,
ai'Kjdirof, t' -óifTTtp ysvéffs, navTtati ?*'
T-JX.TM . .'
/
Idem Homerus :
Sl'Ki*yc'f7i
-ocr page 299-
Emblemata^.
22,1
"Barbare Turen] Ha;c verbamagnam in
irannr hyperbolen,idem enim fonantae (i
dixi(Tet;0 baibareTurca, etiamfi tot ho-
minum milliacongregares , quot dicitur
olim Xerxes Perfarum rex habuifle, a cii-
ius copüs flumina ingentia exiccara tradit
Herodotus;nihil quicquam proiïceres, (i
aduerfusinuidtum Ca:fatem arma motie.
res:imo iam omnibus notuni eft,qualiret
aliquando falutem fuga quaefieris , idque
prarfra\Ltis pontibus, ne a Cxfariatiis cape-
reris. Sed haec non fuut noflri inftituti,&
Caroli Imperatoris inuiLti/Hmi trtumphi
5c parta gloria, magna defiderant volumi-
na . Vide Pantaleonis Proibpographiam .
Intelhgititaq; nofter hic audtor innume-
rabiles Turcartim copias in alto mari naui
gantes.Danubitimque Gerrnanie. fluuium
nobilifïïmum numerofo fuo exercitu ex-
bauriemes . Alluditq; ad exercirum Xer-
xis.quem Gi'aici vt numerofilTuniim face-
reiitjfluminaexhaufiflefinxeruut-
Non tarnen irrumpes] vijniagnoq; impe
va non penerrabis in Germaniam .
C&fardurn Carolu-s] Quamdiu pr:eerit
Imperator Cai'olus expeditionibus bel-
licis.
Sic facrst. quercus] Sacrx fcilicet loui,
nam Gi'ajca verba fichabent: 'iia y^ hpat
fyvas S'pva,
hoc eR.Sic ét> louifacr& quer
cus. .
Caufam curloui fit facrata hscar-
bor,fupra innuimus,& Aleiatus ipfe in fi-
ne libri refert- Eft autem appofiriffima
comparatio.Licet ventis hinc & liinc per-
flantibus èqueren fi'oiides decidant aridf»
ipfa tarnen immota fedetarbor : üc impe-
rium firmis hajretfundamentis aiiguftum
& ftabile.tametri pleriq; hinc auocentur,
ain peieatin bellis Turcicis.Huc pertiuct
Virgilü collatio lib. 4.. Aeneid. qUam vt
AEnea; conftantiam oftenderet, ab Horae-
ro fumpfit.teftc Macrobiolib./c.6.
Ac velut nnnofum valiio cü robore qiierciï
jilpini Boren niic hinenücflatibus ïttinc,
Eruere int er f e certanl:it firidor, & al te
Conüernunt terram concujjo ftipite fródes.
Ipfa h&retfcopulu, Q> quantum vertice ad
aurai
JEtheriasitatiim radice in tartaratendif
,
Eademquoq; qua:hoc Emblemateconi-
paratio allegorie legiturapud Lucaimm,
lib. i.
fronior in magntim populus , pugnatque
tnin*r,i
Cm;u
Mater Tethysinquarn , id eft.mare dici-
ttr: vt Platoni prima illa rertim omnium
^^"a.Qua ratione Pindarus,ay/sw /weV
™vp cecinit. Simile illud Virgilianum 4.
^eanüq^patrê rerum.Nymphctsq; forores.
Cicero Acadetn.i. Priticeps Thales, vmis
exieptem, cui fexreliquosconfènfiffe fe-
tu"t,ex aqua dicit conftarc omnia . Quo
pertiiiein'etiam Homerica ifthaec a mulris
pcantata , quibns Oceani patris vbertas
'°"§è latèque patens oftenditiir :
fc § °i/ >&i TTd,mt 7ror&yj3i >yu 7rS.ydt. 9*
*■ ( KAxSA
*«< vrdLtrcu Apnveu xgi QpHttra, itirtit
VlUOXITt •
Sed & Catiill.Argonantieis:
(~>ceanttsq!pater totü qui ampleclitur orbë.
Vjaid fi per Oceamim patrem dhtoyopi-
**? intelligamusTurcicnm Imperatoré,
"la celericate, fuoq; (vc ita loquar) homi-
'Him.vd potiusmancipiorum examine, &
'naudua mnltitudine toti Europas, orbiq;
Chi'iftiano,vt magnum &immenfumma-
reca:teris fliuiijs belhim indicentem , du-
«ömqjminitantem? Videtur prajtereahic
alluderead iltudex 1. Metamorph. Oui-
^'j.vbiloquiturdediluuioujterrasmiuo:
illum
^teruleus frater iuuat auxilistribus vndts,
^■Onuocat hic a-mn.ee
&anubiumq{\ Danubius fluuius Ger-
*Bauia;celebris f qU; & Ifter dicitti r , tefte
«Il Md
Quercar
loui fa-
cra*
ka: A
defn
pouio Mela lib.i.cuiushajcfunt ver-
pertis in Germania fontibus, aHo qua
""it.nomiiicexoritur. Nam per imma-
^'amagnarumgentium diu Damibiuseft:
^euide alicet appellantibus accolis Ifter
jacceptisq; aliqnot amnibusingés tam,
tai6011"11^11' '" no^rum mare decidunt,
ftii""/^ N|lo™'«or , totidem qtiot ille o-
s>ied tribus tenuibns, reliquis nauiga-
lon»"'Cffl"ic,H3EC >lk.Exo>itur verö 110
me a fll»a Hercinia»èfonteliropidi(fi-
m 'lnatrio arcis Donavvefchingeii, qua;
Vbi f fedes Comit«m a Futftenberg;
tnr(i!mpt0 "liti0 -etiaro p3(ra fuPerabili>
tor lm vei'usorientem ad Ponticii mare
a«nmbuV T%t[i fexaSima »3'i'gabi!ibus
£t jlic f Pniliquam mari immifceatiir.
CUrÉbra £&£*$'?* atl or:ri P«P«ou
't? «■
-ocr page 300-
Andreas Alciati
22,2,
i. Exhibet humana? -sr^tac; typum , mm
quoad perturbationes, & anguftias, qua;
maris flu<ftibus'comparantur;tum quoad
breuitatemSc inconftantiam , quam folia
aridaarborum reprasfentant • Obferuaui
non rarö apud au&ores litreratos,vica; hu
ius noftrajperturbationes, tumukus, ela-
des.marinis fludibus comparari, vt apud
Grajcos & Latinos faepe, iu factis veró li-
bris fajpillïmè. Sicpoeta:
Diluuia ex illo tatvaflaper aquoravecli .
Idem nubem bellidixitalioquodam loco.
5i quisautem cauflam requirat, cur aqua
pro vehementioribus ajruninis accipiaiur,
prompta ratio eft,quia peri ula, cafusque
reliquicorpus foleantexvna partealiqua
labefaftare : led aqua vniuerfo ftatim cir-
cumfufacorpori,ipfum obruit.eique fefe
tuendi confilium omneadimit.Palam quo
queeft homines foli js e(Te fimiles.indeque
Homero dicuntur {t.ivvvSéLS'iQiyCitoperi-
turi.Sküt
Iliadostf-ijdem cum folijscon
ferutur,quorum alia ventushumiitemit,
alia virefcunt tempore verno • Apud Plu-
tarch. Euripides :
oS't oK&s , iS'i 0i@d.iof, d\\' i<p{\^if»t,
k' fifjLipA piet, TcipLiv KoSéiMv v~\aQtv,
rei ƒ' ifp dvco . ___.
Sophocles Aiace: arfpaTosi?} wveJiAett
<rx,iA (jlÓvov
. Nempe& in facris litteris
homo dicitur vmbra.puluis.ventiiSjcinis ,
flos.fbenumjad inconftantia & breuitatem
vita: defignandam. Sifte te mihi paulifper
hic,mi homo;non teducam in Alcinoi vel
Hefperidum illos faeculis omnibusdecan-
tatoshortosjin ateas florum fulcienteaere
penfïles , ventis impofitas, vbi diuinitatis
jemtila fupra viresfuas librauit fetemera-
rijs alis humana ambitio . Pratum ingre-
dere vernis menfibus.cui riuulusaqu? cul
toris man-bus induclus paulo pinguior in
natat : theatrum videbitur verficoloribus
aulaiis diftiinflum.apotheca genetibus aro
matum vnguenrorumque fragrantiflimis
refertajtabula (dicam verbo) diuino d:gi-
to pigmentis omnibus & lenocinijs colo-
rumdifcriminata.quibus palatia iplaftel-
latiorbis tacita mente couferas.Qind non
fpedlatur ibi pro voto & affeiftu ? unó fu-
pra votum &arTectum , quod rapiat, fu-
fpendatjigetac vinciat feiifusPLultrama-
tutinis horisjcum formofa mater Aurora,
rubsfeéte celorofeisquadrigisinuehitur;
lu(lra,inquam,ac perluftra.qualiter fe (ar
• ge»"
Ca terrorefides, vt cü marepojfidet AuiTer
Flatibus horrifonu
> htmc aquora totet fe*
quuntur ;
Si rurfum tellus pulfu laxata tridentu
JEolij tumidvs immittat fluctibus Eurum,
§hiamutsiföa nouo vêtum tenuerepriorem
Aquorc,nubiferoq\ polus concejjerit Euro,
Vendiatt "jnda Notum ■____
Ghtercus Etaduerteinterea, quercus nomine figni-
p/l
ficaii in Hierog|yph.fortitudinero,diutur
nitacem,imperium firmum & piiucipatüj
vt docet lib.f i Pierius Valerian.
Firma radicibus adftant.] Huc fortè
«on ommnomalè illud referam Seneca; è
lib-De prouidencia: ld inquoq;ait,folidif
fimumeft, quodexercuic. Noneftarbor.
folida , nee fortis , nifiin quam freqiiens:
ventus confurgat.Ipfaeiiim vexarione coti
ftringitur,& radices certiüs figir.Et id ex
Epiftola i6<j. Libanij Rhetoris (qirem Ji-
brum Grajcè (ï haberem.eó libentitis vte
rer) Ea,inquit,meneminimè quidem com
jnouerunt.Neq; enim vetufta, & iam fir-
rois rauicibus atbotad tertam rle<fti,vento
etiam maxime furenti, facilè poteft .
Siccafolia] arida,& alias ad cafum pro'
ria.Typus humana; vita»,vc dicemus •
i. 1 N N vit, ea vix confici poflèf aut
labefaótari.qua; firmis radicibus ha:rent,
quajq; vellongo temporisdecurfu,velin-
fignialiquavirtutefamam fibi pepererunc
imroortalem.Ex induftria autemquerciii
Ca:faré Caiolum V.comparatanctor, vel
quia Ioui facrataeft-Ouid.lib^.S^ralö-
ui quercus . Vel etiam quia a veteribus in-
ter felices arbores prima recenfebatur.Me-
juiiiit Artemid.defomn-inrerp.lib-z. cap.
2j.Crinit.Iib.io-cap-6. de honefta difcip.
Sed & ipfins arboris qualitas quam maxi-
me ad rem facit,eft enim procera, ramofa,
& valida,crafliore caudice,slandes produ
titopcimas ,quibtis prilcifrugi homines
locofrumenti vefcebantur: teftaturid O-
uid-i. Metamorph.
Arbuteos foetusymontunaq-jfraga legebSt ,
Et qua decideremt patuia louts arbore
glandes.
Multahacde re Pliniuslib. n.cap I.Ra-
djan tem eins lauflimè circumiacentem
terram amplectitur:fïc valido robore qui-
btflius tempeiUnbus, venrorum turbini-
~bus, cceliq; iniuriis egregiè refiirie. Vide
adag um, lncus maximanon metuit slre-
pitus .
quid.
¥,
IV.
Carolus
V. cur
quercui
collutus
ui'
-ocr page 301-
Emblemata^.
"i
gems luBiimprtnièm obuertant teueri flo
ciilii&imprajgiiaci iam noifhuno roris
iiicco fatifcant paulatim apejtis tunicis,&
Calycem rumpant, falutantesaitorcm So-
lem iiouellialumni, & oftentantes diuitia-
tum quidquid habent.Stupeuda rtsverè.
A erge & iuambula.concipe figu ras, pidlu-
ras,ida;ani tötam ae fpeciem,caulem , fe-
*^eii>folia,filameiua,cinnos, finguia:carpe
d'gitis de contemptiiïimis vnum» & con- .
'iaera,nondeeruiu argumenta diuina: po-
tentia; ui tantillo corpü1cuïö,qiibd fic per
*eclèab{bliiwm, v: vel ApeJlis ingenium
Ptoiiocec.Eigq patenti fubccelo,in medijs
r**tu Can,P>s>fcena nobis ingens panditurmira-
* t)S 'l'lornm Dei, ne remotius & tanquam in
*  'eceflti fepoftta,cau!am prasberentobfiuio
fiis.Nonenim vr pafcatoculos folüm , &
aPplaudatdirFufiodorisflamine , emergit
formofum ïllud germemfed vt magnes fit
animorum,& attrahatad cultiim &agni-
l'oiiem Autorisdunim hucchalybem hu-
^anicordis. Nunquid aliudetiam? Ru-
*nina & dtfquire, primus afpeóhis anfam
dabir,& fubijcier arcatmm ; non opus ri-
^a'i altiüs & eruere, Vidifti primo cre-
Pufculofri rgentis flofculi decorem?PatiIó
*eriushortuliim repete, fqnalorem vide-
bis & mortis faciem, vt fubita caiuicie,flac
'itx j cidis membris & languentibus, capita de-
\tt'?~ Pi'ata gratiam omnem amifetint diarte. Ve
•  neres,& hemerufix.quarum vitamdies v-
na cum Solé naïcentium & cadentiurn inj -
choat & clauditVbinec reginis ipfisexeo
§cnere parcimr,rofis & lilijs,qua:pr3:erni
ner>t alijs forma , priuilegium tarnen ini-
ttuinitatis non habenr, tridtioenim expi-
t3w> pofito diademate , qui cnrfus aitatis
iongifrimus,[lec ratus tarnen,ingruentibus
•juinde periculis ab inclementia coeli . O
lapieiitem & fahitis prouidum,qui fapere
"Ucit ex his talibus.Sc prouidere fibi3CIa-
*panc fine voce;docent&erudiunt finefen
11 ac mente ; pra:enntac monftrant viam
Paruulajiitaeparcicul? Vniuerfi hiiius.mo
*leudum efiTe, nepotibuscedendum ac na-
Clturis poft iios,eadem iege , vt & ipfi ce-
«ant regulari (èrie,fercY& ferió decurren-
e . taugente quidquid fatum vnquam &
quarr>;hoc vnum . Etanguftis terminis
E'«endi fpaciacircumfcribiihocalterum .
0 cxPomPericulis,qua; prima: canfxco-
öiuajhoc deniq; tettium.Etin triadehac
fitali (numera vtut vis,inuerfo,conuerib,
triangulari ordine) quodlibet primü eit:
in natiuitateenim periculum moriendi,&
inmorte ipfa.mortalem nafci medicinaeft
mortalinm,fi ir.eminerint.O itenim terq;
fapientem , qui fic fapit v vt neceftitateni
mortis ex floribus,& poft hanc floridasil-
las palmas prxmiimniquam defituricon-
templando fajpius, floi'entibus fertis redi-
mitus,triumphans tandem poifideat.
Hoc pio difcüïfii prxuiit mihi Reneten-
         .
diffimüs'& dbaifimus P. Nicolaus de j'T,us
OddisVcelebèrrimi monafterij S.Benediai AeQMls-
Nouelli apud Parauinos Prxful vigüan-
tidimus, cum aliquando (qua; viri eit bu-
manitas) me ad alloquium & colloquium
inuitafi'et, & fimul iucundiffïmo profpe-
élu.hinc ad prasterfluemis fluminis ripas,
inde ad amceno virore ridentes campos,o-
culos & aiiimum pafceiemus. Cuius ego
verba excipiens.in has prorupi vocesrFeli^
ces ergo ter & amplius, qui conciiinandis
plantariis & hortorum cultura labores
fuos confecrant.ii medius fiditis vitam eli-
gunt natura: maxime congmam,cuius pri
ma femina ab iifdem initiis vernante ad-
huc & iuuenefcente mundo,quem in viri-
dario paradifi formatus Genearcha ftirr
pis,raftris & ligombusexetcuit, princeps
hoitulanus, imprefifoad id operis diuino
ductu.rationemagiftra Multas,vt video,
habet commoditares hec vita.fèu voluptas
fpeiftetur,feu neceffitas. Abhaoinuentio
artis & modus colendi, compellente fame Vt'l'tót
& cuftodiacorporis fouendi.tegendiex v- "gncul-
tero telluris fubafta; laboribus & edomitij tum *
folertiinduftria. Qniid enimeffunditilla
nifi rogara & precario.quod cedatin vfum
noftrumde meliori fucco? filuefcunt paf-
fim agreftia,& in copia pullulant, quibus
cicurandis.vt ficdicam,&in i>atnr?mitio
rem geniurri ttaducëdis,ftudio certè opus
& folertia.Cui voluptas fe comitem admi-
fcuit,nonea folüm qua: initifantifed qua:
deleclentetiam & blaiuliuntur fciifibns ,
viam oftendens imieftigandi-In quibus tan
ta varietas,oriiatus,&elegaiuia,vtnecocu
los faturare colore , nee fragraiuia nares
valeant.inadmirationem fui pertrado, &
iniiaturalibus his aliquid etiam fupra na-
turam fublimius& purius conteinplantc
fpeiflatore.
Spes
-ocr page 302-
Andreae Alciati
224
Spes proxima .
EMBLEMA XL III
1 NNF M E R I S agitur Refyublica noslraprocellu,
■*■ Et (pes venturx fola falutis adeB •
ISlon fecus ac nauis medio circum aquore, venti
Quam rapiunt, falfis ïamïfc fat'tfeit aquü.
JVuodft Heiena adueniant, lucentia fidera-, fratres ,
Amijfos animo s Jpes bona reftauit -
COMMENTARII.
Reip. Chriftiana: Principes poteiitiffimi»
Carolus Quiiitus Imperator, & Franci-
fcus I. Galliarum Rex: quo loei nonnul-
li in certam fpem veniebant,f?dus aliqu°<*
firmum & ftabile,pacem(^; inter eosconl-
poïlcum tandem aliquando & fancitum
"iri.- vt eo tranfa&o hegotio rixarurn om-
nium & contentionuni, tum deniqi fallaj
mm opinionum in religione Chriftiana ta
Jonge lateéjuegraflaiuiiim om nis occafio
tolleretur,
NS;
i s in medio mari ventortim tut
ibus,& flucluum procellisagita-
ta,velis vndiq; expafïs penclitati videtur,
cui dti.-E ftellx.qiia: Diokuri appellaiitur,
fuferne imminent,fpembonam tranquil-
litatis atfaturas ■
S i quid iioft'Xcoiiieflcira: dandiim ,
fufpicamurid ab Alciatofcriptum fuiflè,
quo tempore ad Niceum colloquium,ma-
ii
Tèfm Ni
eet co o-         omnium fpe & votis expeetabancur
t^Uij ,             Dit
-ocr page 303-
Emblemata^.
2,2
f
tolleretiujant certè magna parte kies ifta
unareBur . Comparat ergo Chriftianam
Rempublicam cum naui ventis & fludi-
bus hincjc illincagitata.fïc vt parumab-
«tjcjxtiii in£anis S£ fuientibus aquisobrua-
tlir,ömniumq; fpes penitus cadat.nifl tam
craflfa; caligini & rempeftaci Deus Opt.
Max.aliquidlucisimmiferit, quó bono-
furr» virorum,totiusq; populi confternati
anirai recrëentur. Sunr veró qui hic per
CaftoréSc Pollucem intelligi velint Sum-
mum Ponrifïc.& Imperatoren!, aquibus
Yiimimi voto ad mecaai eandem collimaii
tibus bellonim ce(Tatio, turbatiomimque
optatafuit quies. eo regum cóueimi,
quem iam attigimus ,excat Epigramma
ïani Lafcaris,quod fic habet:
Ham Martis caHra , an Venens tentoria
falgent
Argento atq; aurolafi &re micat jiceres.
Et Marre grata & Veneri, Venus uuren,:
fermm
Mars amat: mprecio cfl tfe quodq^fito.
Httora nd Oceani fummi cit coiitge vterq;
QonueniuntRegcs.Regia teBa vides :
Conueninnt alacres ad, publica eommoda;
Ttirca
Europa excedentfinibus atq- Afi&.
Eximij Heroum,Led&a -vtfidera nauti ,
Vosferuatores terra fretxmty colit.
tNNVMERIS agitur] Reipnblica: fta-
Uispluribus iiuerturbatur afflidionibiis .
Et fpes &c] Sola fpes eft , qua; fbueat
miferis modis oppreflbs. Hinc interroga-
tus Diogenes,quidnam in vita eflet extre-
em ?Spes,dixit.
Ronfectuacnanu.&c-'] Rempublicam
n»tti comparari ab audoribus , notius eft
^iarn vt mulcis piobecurj quofdam locos
t3'Henattulifle non eritabs re.-M.Tullius
Epift. ad Cornificium u.lib. rede nauis
"orn-ne R.emp.defïgnauit. Confcende, in»
cltlit)nrbifcum,& quidem ad puppim. V-
n? nauis eft iam bonoriim omnium :quam
Ibidem nos damus operam, vc redam te-
^amus.vtinam profpero curfu . Idem in
^Honem non fiuegrada vfus eft eademal-
ö°.na:Non tam fui timidus,vr qui in ma
r^misturbu.ibusac fludibus Reipnb- na-
,„SiibernafTem, faluamq;in portu col-
fce " »ltontis r-urnubecuiam pertime-
rem AHosegóvidi ventos.&c. Et pro
*> »nih' * • aailsIatl01iem m!rc variat:
1"» ahqua naue cum meis amicis
nanigantih.ocaccidiu'et, vt multiex m;ii-
tis locis pra:dones clallibus eam uauem fe
oppreftii ros mini tarentur, nifi me vnum
fibi dedi(lênt,&c. Ctim verö in hanc Rei-
publ-nauem e'epcis (euatui gwbernaculw.
fluitantem in alto tempeftatibus fedirio-
numac difcordiarum,armata: totclafl'es,
nifi ego vnusdedituseHêin, incurfura; vi-
derentur, depugnai'em potius cum fum-
moi nondicam exitio , fed periculo certè
veftro,quam nonid mus pro omnibus fu-
fciperen». Horat. i, Carmin-eodem fenfu
& fchemate :
O nauK,referent in mare te noui
Flucïus, &c.
Praïter Stobxi loctim cap. 44. Sc alitim
quendam èPlutarcbi Bruto,quibtis Rem
publicam naui comparant,fuccurrüt duo
alij è Panegyiicis Maximiano didis. Prior
is eft Pacati: Statim igitnr prxcipitantem
Rempub.refrasuafti, &gubernacula flui*
rantia recepifti:omnibus fpes falutis illu-
xit,pofueteventi,fugeremibes, fludusre-
federunt.-& ficubiadhuc in longinquiori-
bus terris aliqua obuerfatur obtcuritas ,
aut refiduus vndarum pulfusirnmurmu-
xat, necefle eft tarnen ante tuos nucus di-
lucefcat,& fileat. Alter verö eft Mamerti-
ni:Neque,inquit,cum Reipubl.nauem Ce,-
cundus a puppi flatiis impleret^falutarem
maiium gubernacuhs addidifti,&c. Alia e-
nim'longiora fiint,quam vt huc transfer-
ricommode poftint.De naui quacdam Pie
rins dofte collegit libro 47.qua; hic com-
niemorare nihil attinet.
Circïim] Circum.hic aduerbij naturam
induit, vnde & fuo calii priuatur.
Tatifcit.] Deficit, & pene obruitur vi Vaiifet.
tempeftatis & flucluum.Virg. i. AEneid.
Accipitint inimicum imbrem, rimisq;fa-
tifcttnt.
Vbi Seruius fïc inquit:Fatifcunt»abundati-
ter aperiuntunfatim enim abundanter di-
cimus.vndeaffatimjid cft,afFariJn hifcür.
Quod fi Helena aduenitmt &c. ] wj-
pi<pptL<Tis eft geminomm , qui Caftor & Cnfiar é
Pollux aPoetisdicuntur,&Iouisex Leda Pollux.
filii.Iupiter.n.in cygniformam verfus Le
damcomprefllt, quaspeperit duo ouaj è
quorum alrerogemini nati fisni,Caftor &
Pollux:exalteroverö Helena- C^iia; fabu-
la ex didione 7roKnsr»fit.a- öa'ta eft , vr ait
Athenarus lib1.cap-17.in Dipno'foph.'qui
aflerit uov, id eft,»a«w, idem apud vete-
P
          res
»tf
'^en
^?
lt-x.
*V
at*
»ii
-ocr page 304-
Andre^AIciati
Z2.6
tcs qv. od V7ripo»v fignificaflè.id tfcfuptria
rem thulnmttm,
cccnaculum , vel cubicu-
'um, quale tribuit Homerus Penelopa?,
Odyfl". I. Atq; ideo nati exouis , quiain
fuperiore parte domusfiierint naci.Hi v-
biadoleui(I*nt,matc piratisliberarunt,ea-
quedecau/Ia propitij nautis olim crede-
bantnr■ Feiunt.fi hotum aleer appateat,
tempeftatem portet>dere;fïambo,ferenita-
ïisniia, tem.Dehis fic Plinius lib.2.c.37.Vidino-
fturnismilitum vigilijsinha*rere pilispro
vallo fulgorem effigie ca, & antennis naui-
gantiiinijalijsq; nauiiun partibus,ceu vo>
cali quodam (ono infïrUint,vt veluctes fe-
dem ex fedemutantes.- graues ciirri folira-
riae venere,mergeutesque nauigia: & fi in
carin.-eimadeciderint, exutentesigemina:
autera falutares, & profperi cuifijs pia>
nuucia:, quarum aduentu fugari diram il-
lam ac minacem, appellatamq; Helenam
feruut ■ Etob id Polluri & Caftori id nu,-
men aflignant, eofque in roari Deos inuo-
cant. Hominum quoq; capita vefpertiuis
horis maguo pre/agio circumfulgcnt.Om
rriaincerta ïatioiie , & in natura; maieftate
s
              «bdira • Haec Plinius. Seneca Natural.
j:,(i?A^. Qu^ft.iibLfojArgumcntum tempeftatis
nautx putant.cum muite; tranfuolant ftel
Ix.-quod fi figuura ventoïiim eft, ibi venti
funtjid eft iiiaete,qui medius inter Luua
& terram eft. In mag na tempeftareappa-
tent quafi ftellae velo infidentes , adiuuart
fe tune peticlitantes exifiimant Pollucis
& Caftorisnumine-Cauiaautem melioris
fpei eft, quöd iam apparet ftangi tempe>
ftatem,& definere ventos. Sic ille.Solet&
hoc noftro tempore id fplendoris fiue Iti-
mi»is nautis apparerc inter procellas &
tem peftates.-quovifo bene fperaretncipiiïc
iiautae,idq; vel D.Nicolai.vel S.Thermi»
fiue D-Hermia: nu mini tribuunt.Sed (abf-
queSandorü iniuria,& bona pioium nau-
CaTiorts tarump3ce dixerim) res eftnaturalis, vt
?4> FoBtt- communis Philofophorum coïiièufus pro
, *r eau ft* didit. Nam hic ignis fit in infinia aeris re-
ïh-.licn • gioneexfumo pinguiore , qui ftigiditate
aeris nocluruicogituratq; deiifatur.Iucers
ditur autem exconcurfu duarum contra-
riarum qualitatum,qua; inter fê pugi'iat .-
Vapor enim calidus eft , & aer nofturuus
/Vigidus. Concurrmit autem tantifper,
donec bacagitatione vapor iucendatur.Fir
g»:ut<atucm piïis, aut antennis nauiuni ,
ji.tof ter faam graukatera.Ybi ftmtifjgei mj
tet,donec incendij materia fncrït aoftini»
pta. De Caftore& Polluce vide Plu tafch.
ï.DecretorumPhilofophiccap- 18. Dio-
dor-Sicukimlib-j. fiïb finem cap. ƒ. La-
dane.lib. i.cap-i. Val.Maximum lib-1 c.
8.Theoctit. eidyll.i/.rhidarum Nem^o-
itim ode 10 • Senecam in Herc. Furent.
Nat.Comit.Mythol.lib.8cp Videquoqj
Homerum &eius interpretes lib. liiados
3.in illó verlu :
Kstropa 9' /tW/*^«v , <£%■«£ è.y&§iv
Horacius i.Carmi'i.
Hicam &• Alciden+puerosq; Led*,
Hunc eqms, iUumfnperarepugnu
Neiilem? quorum fimulalba nautis
Stelltt refulfit.
Defluitfaxis agitatus humor
,
Conciduntventiyfugiuntq; nubes ,
Et mincx (fic Dij voluere) pont»
Vnda recumbit.
Lucentiajidera]
ItaHoratius i.Carrn.
Sic te dm* potens Cypri,
Sicfratres Helen&, lucida fidera ■
lutelligit Caftorem & Pollucem geminos,
         J,
quiaüas Diofcuridicuntur , ideft,Ioui$ pif
filij.Horum fabulam eleganternarratO-
uidius in fiue j.Faftor.bis verbis:
                  ' u
Abftulerdtrapttt* Pbceben.Vhoebesq; forirè ï*>.ft
Tyndaridi fratresybic equeSfille pugil • T>i°\
Eellapar*nt,repetn>itqi{u(ts & frater
, & rüH1'
idtM,
Leutippofieri pnéfm vterq; gener .
Hts Affior vt repetanrjttii vt reuder e nolinf
$uadet,&ex caufapugnat vterq; pari

Effugere Oebalidt curfupotuere fequentes »
Sedvifumcehri "jincerelurpefuga .
Libsrab arbovibtts locui efi , ajïta are» pu'
gnt
;
Confiiterant iüo mrmiaafidit loco»
teHora. trttiettus Lynceo Caflar nb etlfe %
Nan expeSiato vulnereprejftt bumum »
Vltor adeft Pollux,& Lyncea $fomt haft*'
§tu£ ceruix humeros continuata colt -
Ibat in hunc ldus, vixq > eft louii igne rt-
pulfus j
TeU tumi dsxtr&fulmine rapt* negat.
lamq; tibi Pollux ccelum fublime patebat:
CumMea,dixifti, percipe verba, Pater -
Quadmtki das vni.ceelum partire duobus:
jyimidiutrt toto munere maius erit ■ .
Dixit>& nUernnfrutremftatione recepttt
Vtile fetliciti fidus vtrumq; rAtj' ft-<
Sed obitet me.rn.iui legere »e apufl r«llu »
-ocr page 305-
Emblemata.'
2,2/7
ftellam fignificare laetum ac profperuai.
ldq; ex Ateio Capitone,au<a;oriracem fecu
to ipruiliiauguris. Luce<netia:u feu !u-
™s<l,i<l eftpar.pro fpe accipi fol.emue
luit.vcapudM.TulI. i Philippica; Lux
^Uaidam videbatur oblata , Sec. Euripid-
•tem^jaf HKH i(An( x,<tKt>l( lux ven.it meit
toalti .
Nam 3c Varro de imgua L3ttiia t.
teftatur.lumé profiufto omtue veceribus
fuitfe-Exquoiltud Virgihi:
.futiittiiLfraanre i
tntonuit l&num->et Ue ccelo l&pfa g vmhnu
Stsllufticê ducês
mu.lt n cum luce cuettrrit.
Sidera] Sidus Latinum vocabulumeft,
tdeo per i. & non per y. fcribendum.vcfa-
cluiit imperitidiceciam C5(iderare,De(ï-
derare. Eftautem (idusconglobatio mnl-
tarum lteIIarum,quod aliquiconftellario-
«era dicuiK.vt Tauriis.Oiion. Qjiatiniis
aliquando fidus proftella poiiatrujContra
Macröbij prasceptum .
Non eft alietiusanimtisabillaallego
«a.qiiam fupra tetigimus , vt (cüicet per
nauenproecilisagitauirn Refpublica tu- Cafto;
telligatur.per lucidi fldera SurnmusPoii- & Fe
cifex,3t Chrf tiaiu Tï-rtus Imperator , fra- eist
tce* iiempe for.Tiofiilïma; Helenaï, Eccle-
fiaïCjtholicaj.qaa nihil fpeciofius.-hi ete-
niio iiifligian:i turbine Reipub. Chriftia-
na: (pem nobis addunt non modicam , Eft
aiuem uobis ioaduerils arapiexanda fpes Sftii
proximaSt firiiü tlma, q iae sec Lil/t, nee
ftuftracur vrnquan*;de qua Pfal.5>. Spereuc
mtequi tiouerun: rtomeii tu iim.quouiatrt
non dereliqniftiqu*r€?nfes te Domiiie. De
hac clamat Ecdefiaft.t.Refpicue filij na»
tiunes hominum , & fcitöte , quia nullus
fperauit in Domino,&confufus eft. Quis
eiiiminnocauiteumin die tribulationis,&
defpexit illum ? Haiic vas elecflionis ad
RomjiT^.inctilcat: Gloriamtir,inqiiit, it>
tribula^fliibus , fcientes quod tribulatio
pauenciamoperatur.pariemiaautem pro-
bationem^probatio veró fpemjfpcs anten}
non eonfuiijic.
Sin*
K
ft
%
■tor
't*
In Simtilacrum Spei.
EMBLEMA XLIV.
DIA-
-ocr page 306-
2,2,8
Andreae Alciati
D I A L O G I S M V S.
f ~}V AE Dea tam Ut o fulpeclans ft dera vultu ?
v^>' Cuïm peniculis reddita imago f uit ?
Elpidy fecere manus. Ego nominor UU ,
J>ua mifteris promptam Spes bona praïlat opem .
Cur vindis tibi palla ? Jjhtbd omnia me duce vernent.
S>uid manibm mortis tela refrafïa geris ?
jQuod viuos fterare decet, prxcido fepultis
.
Cur in dolioli tegmine pigra fedes ?
Sa la domi manfi volit antibus vndtque noxis>
jifcr&i vt docuit Mufa verenda fenis .
J^ut tibi adeH vohcris
? Cornix fidifsimus ofcen;
EB bene, chn^nequeat dicere , dicit, erit.
guj comités f Bonus Euentus, praceps^ Cupido
.
J!>ui pr<eeunt ï Vigllum fomnia vana vocant.
Qua tibi iuncla aft at
? Scelerum Bhamnufta vindex,
Scilicet vt Jperes ml> nifi quod liceat.
C O M ME N T A R I I
j /~\ Vod attinet ad pitfturam ea ad Au-
V^ thotis mentem ficexpiimenda fue-
rat. Muiier viridi palla iiidura fuiido do-
lioli infidear.vultu ad cejum eleuato.arciï
fraftum manibusgeftans: citi cornixappi-
&3 ftet,& pr?ceda:Cnpido,more folito nu
dus&a!atuspic~his;tum Bonus euentus,
habitu fimplici.dextra pateram.fiuiftra fpi
cam & papauer oftentans. A tergo vero a-
ftetRhamniifia , fr«no & cubitoarmata .
CorreHio Hic ramen picloris focordia cornicem re-
puHTA . legauit,quamde(ïdero,vci etiam Spei ere-
clos ad fidera vultiis. Doliohim noftris
moribus depictü Pignorius cenfet aiquius
fuiflè teftaceum exprimendnm , quanmis
& lignenm ab antiquitate fit, vt idem in
Commentario de fetuis pridem anno-rauir.
ciboj:ium,id eft.vasinfloris fimilitudine,
ctim hac infcriptione Spes p. r. Q_ui-
dam etiam Spem Deam viridi indntam pal
laeffinxerunt, & fedentem fupiadolium
cnm cornicerquidam etiam ciim Nemefi,
&c.Ha:cilk.VideSyntag.i.
E x varijs locis aptè concinnatum eft
hoc Emblema,quapropter fingula percur
ranuis, vt vnicuique fuam explicationem
adaptemus, vbi pnüshue adfcripferimus
doclirtïmi viri B. Dardanij epigramma in
Spem,vt.fi fieri podït.cuni Alciati Enible
mate conferamus-Elt autem eiufmodi:
H;:
Tu ,qu&fuftentm tereti vefligia ligno,         ' %f>
TLmeT>eaïitnnoBro saguine. cretatVea. ^
Vr.de fatatEc&cttrerum caligine.ltecqua Qtfi
Admouit nutrix■obera?Credulitas ■
Ecquinam a tergoplaudunt tibi? Gdudia.
Die quvi '
PMidulofemperteprtitoreiTimor.
Sufpicuinter.te cur codum luminelTtmdê
Hinc dabitur vota meta fuprema men-
W0re,age,q -cultus deturpat caufaferetios.
JExcrucior,quoties irritcivota cadunt .^
Cur buculo innixa es
.2 Dumtafcit °Pntt
mentem
Céctt->
Mik
Spei.
Hïc ad mentem Alciati: interim non me
fbgit,Spem,(Deam a Ronianis cultam aj-
dein fbroolitorio asdificata) aliterquoq;
pingi iolitam:namaitGyraldus,eamfe vi-
diflè piclarn in Adriani Impcratoris atireo
mimi/mate . F?mina fuit ftaris,inquit,iu-
ftiiiiE Iaciniam finiftra manu nonnihil at-
tollens : dexrraiii cubitum elata pateram
pi'oferebat, in qua xepofitum erat veltui
-ocr page 307-
Emblemata.7
ZZp
C<c« meam,irrcppt curmfeneS* mikt.
Quid titubaspedibmtRerum eft spes lubri-
ca:f&pl
S<Hod puto ctmplebTnlabitur
è manibiti,
"Uic ver»Emblemaci,vt&4<f.infia,mi-
ri»n ni occafionem dederit Marullus.qui
l'b.j.Carm.ita icripfitde fpe& Nemefi ;
Qu&nam hictamfemper qua lata eftt Opti
ma rerum
Spes bona
. Qualateri itrncia ? Potent
Nemefis.
Üuxmagu an comes eft
? Vindex magu.
Vndedua'aits
Tèpla eademiSperes nenifi quodlicèat.
Et hiiic licet videre quam mniimè pudiic-
tit clariiïimum Yiryni laudatis aliortira
Veftigijs, & quidem nonfemel, infiftere,
quod nefcio quibus iiimium delicatulis
teligiofumfuifTet.
SVSFECTANSftdera •vttltu] Videtur
hic verfïculus exprimeregeftus- fperantiii,
s qui femper ccelum iiitiientiir , quoniam
omniabona è cceiis,atq; a Deo ipfo bono
turn omnium datote proueniunt. Hiuiis
expedlationis fignuni exprefsè norauit ré-
gHisPlaltes.Pfalno.vTpa. tis iq>5a.h[/.if
M* (ï{ ra. o f»,- Z$iv «£« b 0o»dHct yx.
Leuaui octilos meos in montes, -vnde veniet
auxilixtn mibi.
Et i n. wpis vi ipa. tkV
i?J)a.Ky.K;/j.x rov Ka.T01x.ev7a. ivru ipa,-
y>- Ad te leuaui oculosmeos,qui habitat
Peniailis reddita imago] id eft.penicil
v> depidta&expreiia-Peniciilus/vel petli-
c'Uus,fiue peniculum,picT:orum eft inftru
J5?unini,ex caudarum extremitatibuscon
'^um.quaü dicas,panium penem . Plin.
3 T.lib Arieptopeniculolineani ex colbré
üt)xit fummc. cenuitatisper tabulam .
'Elpidij fecere manus ] Ntillusextitit,
1l|od fciam, pidor autftatiiarius hoc nó-
,',ne , fed eft nomen è re fiditium , nam
^iS'ios d->ro 7$s ihTrii'tii, hoc eft, a fpe,
quam depiiixit.iiomenhabet.
sPesbona pr&ftat opem.] Alluditad Pro-
'e ro .Spes feruat afflutos. &, Spes aluntexu
tes bona dafvires ,animum qtioque spes
Zona firmat :
SeA '?ere 9e V*4' iHt morituruser ut .
oii„ o cmini legere roeapud Plutarchu,
enn Kom*aram flu'flè bona-'Spei. Cui
J".v"6'.1" & verficulus è Comedia quapia:
Hareexplicatius dixitOttiditis i. dePon-
to,E!eg:7.^
Hdc Dea.cum fugerentfcelerattts ütumm/t
'terrdt,
In Dijs mtiifafila rtmanfit humo.
Hév'facït,vtviuatfcjfor quoquecomptde
vinftus ,
Liberaqiaferro ermafuturaputet.
Htc facit
, i/t videat cum terras •umdiqut
nullas
,
Uaufragus in medijs brachia iaF.tt a^s.
S*pealiquëfolers Medicorü curareli quiti
Nee spes huic.vena deficiënte ,cadit.
Carcere dicuntur claufi fyerarefalutem,
Atq; ali^s pen den s m ciuce vota facit.
Hec Pea quam muit os laqtteofua colla li-
gtntes ,
Kon efipropo/itapajfitperire neecj.
Spei quoq; commoda deicribit eleganter
Tibulluslib.i.Eleg.vIt.
lam malafiniffem letho,fed eredula vit&
Spesfoiiitró' melius crasfore,sèper ait.
Spes alit agricolas,{]>es fulcis credit aretïs
Semina,qu& magno fmnore reddat ager.
Spes etiam -valida folatur cópede vinéfum,
Crura fanant ferro.fed canit inter opus.
Spesfacilem Nemejin fyondet mihifcd ne-
gat ilia,
Hei mihi.nevincas durapuella Deam.
Curviridis tibipalla?] Palla veftimenri PalléLj.
gemis eft ad terram vfq; promifliim . Vi- Qurviri-
ridis autem colör eorum eft proprius, qui di ueHe
fpc aliqua ladantur: nee inimetitö is fpei induta~>
fuitdedicatus.fimilitudineducra a fegeti- ijes .
bus,quasquando virides videmus, (pera-
nuisillas ad maturitarem peruëuiras.H^c
fubindicat Alciatus in emblemateillo de
cöloribus:'
Nos sperafe docet viridu, Spes dicitur ejfe
In viridi, quoties irrita retro cadit. _
Quid manibusmortv. tela,&c.] Refra Iractute
daniortis tela non temere Spei tribuun- [a m-or-
tnr, quod viuos etiam in extreiiias milè- ff~s\
riasadactos foletur & ree reet, vt enim ha-
bet Adagium;v5E^ro<-o dum anima eft-, sfes
eft:$t
Theocriuis:
©a./33-«v ;yii c/aê /St*TT£, t*^' kvpiov
taJtr' et/xeiVOV,
vóvtii .■'•■•
XfJ £i\j; a.hhaKO. (J.iv ixihH ai&fiof , «A»
Mko. ƒ' u«- hoc eft :
Videre,Batte,decet,melius crasforfan ba.
bebu,
P 3          Spe-
Ju
&
ss.
"H-
*s,
-ocr page 308-
Andreae Aleiati
2
Sperandü eft viuis,»S elt ïpes vttafepulth.
Nxncpluit,ó> claronunc lufiter tthere
fulget.
Quidam Rhodiusob intempeftiuam li-
benatem a cyranna iniectas iu caiieam, in
qua more fera; alebatur, ad cruciatnm ig-
ïiomiiiiamq; amputatis natibus, ac fceda-
ta viiloeribus facie,dim a quibufdam ad-
mo'iererur, vt iuedia fibi dolocum finem
alique.ro qujererst.his rcfpondiu At ciin-
öa homini, quoad vimt, fperauda fuut.
Q^isdum commentor, lubens adijciam
Farnerii,pra;clan certc homiuis difticho,
quod ille vtraq; lingua.eademq; fenteritia
fuggeffic: '-.-,.
ËWi^yiipoTpapos (aÓuvh Tpi$H 'Modi
HfeêTctl'Sü^ê Qd.véil> » JW , ili/StoSy.
Intm alitpeölm nofiruipes viuida: qua fi
He£titucir,dumm eft viuere, mala mori.
Ammian.Marcell.lib ^i-quolocide bello
planè cruemo& mifetoaduerfus Germa-
nosagit;& cum omuia ca;(brum corpori-
bus opplereiitur, iacebaut iuter eos qui-
dam fèmiaiiinies fpem vita; inanircr vfur-
pando. ApollodorusComicus huc refpe-
xit.cnm aitjtioii oporterc animum abiice-
re eum, cuialiquidaduerficecideiit, fed
fetnper expeftandum eflè melius .
«i/JVtot' a&vu.Hv Tav Kttws <znpa,T0VTa,
ctvfyts, T*/?sA7/tt)/« Trpoo-i'ox.a.vdéï..
Quod' 7jiuas ïperare decet&r.] Sic or-
iinorPracidofepultis i[\nti,quod decetfpe-
rare viuos.
-vt illud, quvd> (ïc ia accnfaudt
caiu.iioiicamiin^ia. Pracciderc veró hic
amputaie.vel denegare fignificat: & dici-
mus, fpem alicuius rei prascidere , id eft,
auferre fine pra»cludere,vt apud Ciceran.
i- Verr.
Cur in dolioli, <&(.] Ignauix ha» nota
eflè poteft.Nam (eiè d um fperamus, defi-
demusrfèd maliu hoc ad fabulam refèrri.
quam tradit Hefiodns de Pandorajprinci-
pioferme librJ, qui tpycti§ >itu*pctt inicri-
bitur. Cumeiiim Prometiieusignemfuf-
fnrando louem orfèndi(Tèt,caula fuitmun
do-tantoram ïnalorum : fabricatur virgo
Pandora , fortiffima & gratiofiffima, cui
Hnguli Dii dona contulerunr.vti Pallasfa-
pie»riam,Vei)us decorem.Mercurius elo-
queuriam &c. vnde & nomen habuit, <w*v
enim omne,Si £cipov donum fignifïcat.Mit
ïitur ergo Pandai:a in tsrrara,doliun» afFe-
rens Epimetheo fratri rromethei, omni
malorum &motbqrum genere refertum .
Hoc cum apetiulTet.iniiumetabiliacalami
tattim genera tnmprimurn hominesinua-
{ètunt>Y(ia taiuum fpe in dolii labris rema
nentdid eft,in iplius ore pyxidis conlifteh
te.Sic enim Hefiodus;
«M* yuvn yjjptart TriSu [xiyit TrcafjC a.-
i<rx.(S,d>.tr. crj>9pd7roicrt £'ilAiis-ATq Kvftit,
Kvypa. •
(livn £•' ciuróSi
E'a.wV eV *jöpiix.T«/«
cfa'/wo/o-/
èvS'o»ipLiyyi Triv* Jto yjihiJiv, «JV Su-
p&Q
e|eW« . hoc eft,
.Tr.trtne.ti ah -jrnet,
Vum Pandora leuat.totü exiliere per orbi
Curarum infefls. effigies.-spes/ala remanfit
Intus, & e labris imafub parte refedit
.
In adagia-M^/o aceeptoHultusfapit. nar-
raturharefabula,fed concisè, & videtur
innui Epimetheum apeniiflè pyxidem (fi
pyxis vocandiim eft vas illud, quod om-
niamala continebat, & noiidoliumj cum
ipfa Pandora in domo Epimethei vas ape-
ruit.Certè verba HeGodi nonindicant,vas
illud poflê Latinè dici p/xidem , ^
ecA.A.4 yvvi) yAptosi Triiïu fxiytt. ^af^d^i-
Kzo-tt,. hoc eft :
Sed muiier tnanibus magnum opercuturp
auferens.
VidePhitarchumin eonfolau'one ad Apol
loniiim.Mofchopulus in Hefiodum,Saty-
rosdicit doünm dediflè Epimetheo ante
Pandorae aduentum . Origenes aduerfus
Celfum lib 4-hanc ïidet fabulam.Ridicu-
lum , inquit, eft, quod de doliodicitur,
quod olim viuerenrhomines abfq; rnalis,
Scgraui dolore, & morbis moleftioribus ,
qua: Parcxmotta!ibiisdederant:(èd f?mi-
namanibusmagnum dolii operculum au-
ferens.difFudithominibus, & curas atro-
ces partita eft j (bla aiuem ibi Spes in tu-
tiflimisdomibusintns reliftaeft fubdoli
Jab ris^nec extra eno!auit.H?cOrigei!.My
thologi tarnen Pandoraro , ad humaniun
corpus referunt, fcemineo nomineexpref-
fum,quöd catnis imbecillitas minimoex-
folui poteft.
Noxu] Noxar Dea; fingimtnr,, quaiho-
«ninibus mala iuferunt, eotnmqüe mentes
pertiirbant, vt canit Hefiodus-
Jtfcr*i vt dacuit. &c] Hefiodus ab A-
(cia
Spet et ia
in tnori-
bundis
tr&cide-
loeus ex
Heftodo.
Fabtila
de Pando
0f'
titf
-ocr page 309-
Emblemata.^
ï<
T v s A v c r t TI, dextra pateram.fïnï-
ftra papaueta tcnens, vt apud Pliii Et ii>
Seueri numo eadem Boni Euentus fpeda-
tur emgies.figu ra ftolata.ftaute.dextra pa«
teram cum frugibus, (iuiftra fpicam & pa-
pauer tenente.Circunifertiir libellus Bar-
tholortm Marliani,qui infcribttut Topo
grapkia vrbts Romae.vbtlib.s.cap.s. haec
verba reperiuntur : Templi Boni euentus Templii
veftigiaquadrata 5c oblonga (pe&: nrut, Soni E'
inter Minetuae & S. Eullathij plateas Co- ueKtut
lebarurautcm euentus.vtomma profperc
fceliciterq; euenirent. Quare Varro ad
Fuiidaiuam fcribens.ipfum iiujo auu.Cu-
ius limulachrum erathabitu pauperi^dex
tra manu pateram,(iniitta veto tenens fpi
cam-Vide Alexaiid. ab Alexaud. Dier. ge-
niai.lib 4cap.11.
Qui prseunti] Haec verba milu viden-
tur poflèmeliuslegifine interrogatione,
& ad fuperiora referri, vt intelligas Bonü
euêtum & Cupidincm Speieilèanteambu-
lones,quietiain vocantur fomnia vana vt-
gilum-Seddehocliberum eftoiudiciuro .
Vigilutnfomnia ~jana xiocant] Hoc ex Sfesvigi-
Platone fumptum eft, qut dicebat to.{ tK- lum fom
Triset,? éyptryopÓTav dvBpcoTrav imput
<T- nia-i,
ïcu.
hoc eft: Spet effe vigilantiumfomnia.
Et QjiintilianUSlib.fi cap-j. Spesiiianes >
& tanquam fomnia qu*daro vigilantium.
Quo videturallufi/lè Maro in Bucolic.
____an qut amant,ipfifibi fomniafingütl
Nonenim eftqui vetbis poflit facilècon»
fequi,quam varias in animo patiantnrima
ginafiones.qui vehementer aliquid fpetat.
Atqi hisinanibusfimulachris perii)deaffi-
ciuntur,ac femet ob]eftant,ac fi iam tene-
rent.qua; fibi pollicentur. Pindarus in O-
lymp.it.
____eu yt (j.tv^ aViPpov
•xóxh' tLvw, ld £'civ x.a.7*>
•4-êt/jT» {JLtrAfJLÜVltL TifJLVOI-
oau, KvhivfovT iKiti&if •            id eft:
Spes etenim mortalium, multa furfum,
deinde veró deorfum vana mendacia fecan
tes volutant.
ételerum Rhamnufia vindex } Neme- Rhamnu
iïs,qua: etiam Rhamnufia di*fta,qu ia eius fia vndt
ftatuam ab inclito ftatuario Agoracritofa- dicia ,
bricatamcoluit Rhamnus, nobilis Attica;
pagus, tefte Paufan. in Attic. De Nemefi
Pomponiu.s Laïtusin Romanarum hifto-
riarum compendio ficait:Virgo& victrix
Nenjelisnumen fviit, quo quiex malefa-
V 4
             dis
fcra Boeotiaj vico.Virg6.EcIoga:
■ i'. «Hot tibi dant calamos , m ticcipe,
Muf*
■Afcrto quosantefeni .
§5«« tibi adest iiolucris ? Cernix. ]
XJt-od vocem edar,Cras,Cras,cörnix Spci
adifigitur.proptcrcaquod femperqui fpe-
ta»u animi pendeantin futurum tempus.
O/êè»] Ofcen dicitur comix, quia voce
aiigurium prajfagit.vtdeea Virgilius:
S&pefiniftra cauapr&dixit ab ilice cernix.
Otmiesnamq; auesorecatuq; aufpicium
facientcs, prifcis ofcinesfueiuut vocatae ,
ait Varro.erimt.lib.il.cap.vlt.de honeft.
difcipl.vt& apud Horatiü lib.jOde 17.
Ofcinem coruum precefufcitabo
Solis ab ortu.
Ut bene cum tocqüeat dicere , déciterit]
Videturhocimitatus, & quidem mutua-
Uisex Suetonii Domitiai;o,qui fic ait:An-
te paucos,quam occideretur, me«(ès cor-
nixin Capitolioelocuta ett:IVa/ •aó.vKt,
rt.sABr.id eft: omnia reBep'ocedent. Ncc
defuit, quiofteutum fic-Jnterpretaietur :
Üluper Tarpeio qu&fedit tulmine comix,
ÈJi bene, non potuit dicere,dixit,erit,
He.c Suetonius Tranquillns in fineopetis.
t>e foriuna inmeliusmutata,ii.AEiieid.
Virgil.
Muita dies,v»ritn% l&bor mortalibta &gru
^■ettulit in meliuf:multos,alterna reuifens
*-ufit,& in folio rurfum fortuna locaüit.
Sed ad rem propiiis.ex hiftorijs ecclefiafti-
c»smeminimus, Athanafinm , vimm fan-
^Uni.a paganis fuggfilatüm, quafi magi-
e,s artibus dedirum. Illtim ergo excipien-
tes ludibrio,audita cornicula. pofcebant ,
qnod omen illud efl'et?refpondit:Auisdi-
^'ticras.ctas, pronunciatenim,vobisrrifte
"eIuliano infortunium . Qviod verum
coi)ftitit, nam paucis poft diebits relatum
c" de ca;de Iuliam nuncium •
Qui comitesJBonut I.uentUf,(3>c.'\ Duo
«i-Spei comités vana quidam phancafma-
ta ingeriint, ne plus taedij adferarexpecta-
*"°» quam ferre queant miferi mortales.
0|>' Euentus fimulachrum dextra pate-
*att,»uniftra fyicam ac papauer teiiës,ïcul-
|^m Rom*f\iiflê fcribit Plin.Übro 34.C.
£-* 36-c»j. s. t-,i Euëtus.& Boiiaefortuiie,
^muiachra m Capitolto ex Praxitelis ope-
••.,^%Gyr^d.'S.y ntaem. 1 • Leei de vetexi
damV 'at-e W»»Hs Titij , vbi quod-
damflrai»«ktummie Boni Ev'SN.
c«*.
»„ ^ £.
-ocr page 310-
Andrea? Alciati
ZtM
(tia-Roma; templum huic Deae pofujtiu
Capitolio.vtindefuam vrbem poflet vlei-
fci-Hxcille-Vide qua:fupra Embjem.i7„
de Nemefi accuiruilammiis .
Vt Iperet nil nifiquod liceat] Quxiibet
enim fperarciió eft cniuslibet.ïtaqj üihoc
prascipuè illud animo fijiim haueat , Ne
quid nimis
. FortuuaïjVt y^iwix nofcenda
eft nienfura fua:-Nec vero fapiunr.qui af-
mtsfpiiant.plusq; animigerunt,'qium vi
rium habeant.
Sf-mfis ftis de!iiK|uebauryptm'tba«Htr.Vnde vi&o
éfHod nu- lesNeméfin nonfruftrainuocabant. Ro^
mm fut- manienim femper iufta moiiere ariwa;cx-
rit .
          teix natioiies odio & maleuolentia liuore-
<pie quod imperium tanta; vtbisiuftitia
angeretuntelaiiipopiilum Romanumca-
j>ieban6.Nemefis,quam pleriq; exiftimaue
reefte vimforruna;,alij filiam Ioftittar.alij
\imquandam eflèintercceleftesdifcnrren
tem, prima rerum femina, qua; fatprnm
& fortium vtres temperat, atqjemendat,
rebus humanis trurinamadhibens.è cejo-
cjue terrena defpeftans,noceiites punitibo-
nis prarmia largitur. Et cum fir velociffi-
rna.quia ditl noripermittit impios prxeflè
atq; graffari.alata Sngitura veteribus , &
ciiis pedibus fuppoiiirur rota >cnra citifi-
fimè difcurrat. Sed tandem rraultirudine
fcelemmandignata, cculos iam diu a re-
bus humanis anertit, & curi geritrice m
remotiore parte ccdi vftra terratum re-
■giones non reditura renafcentem vrbem
«xpedac-Rhaninufiaeftappellata ab Rha
•nunte oppido A ttica: regionis, vbi tcplura
* fijmilaeruai habuiu&ab Adra(to>Adra
f'
E L i G A N s eft Spet dtferiptiö per
DialogifmunijCukis nempè viies& adiuia
<fta conueiueiuillimis iymboüs explicat.
■J
Eaenim hominem lanum reddit, & tem- spet
per melioraexpeclantem ad moitem'yfq; QeU
cornitatur, Eatarnen fiiniportunafit Sc
jmmodera.ta, vjtricem Rhanunifia fecum
aduocatj qua: vota plus acquo ambitiofa
fac'iat irrita..Sed quiahyc fmgillatiin fuis
locis ta£afunt.plnra de hts addere fliper -
fedeo. Qui plura de fpe cupir, adeat Stc»
banim ferm.io?. &. ahosj nos ad puiairn
properamus vltciius:.
In dies meliora.
EMBLE.MAXLY
-ocr page 311-
Emblemata^.
a33
U OST R A nouo mihi fetigeri fnis obtulit dnno %
^ Hm% clitns ventri xema, dixit, babe^.
Progredttur femper, nee retro rejpicit vnquam*
Gramina cum pan do proruit ore vorax.
Cura viris e adem efi, ne (pes fublapfa retrorfum
Cedat, & vt me lm fit* quod dr vlteriits.
COMMENTARI I.
PO R c o terraro roftrofufTodieti.cui
a(Tcript.iim;fic ViTim v s , aftet
'ufticus.qtïi Verfus du as col una nas fymbo
lt'm Caroli V. habentes, Piv$ V l-
T R A , mannm extetidat.
R v s T i c v s quidam Alciati cliens
Katendis Iamiarijs porchium capnt pro
fttenis»btulit. Hüie fibi Emblematisar-
gumenram iiaftus Alciatiis.ex natura luis
(quidum filiquasorereflexocolligitjlèrni
pet vlterius: progrediens, nunquam retro
*fpicit) nempè vt nihil procraftiiiandome.
Uara fequarour, neque temporis aliquam
psttkulam fipamus effluere, quod non
pertineatad aliquem progreflItm,& reime
üiisgeietidaïoccafiouem . Alluditautem
'^extreitvum (vt ne in minutulisctiani
otiofnm deprehendas) ad fymbolur» Ca-
r°ti V-Imperatoiis,quodeft Vlterivs^
Epigraphen \xzxx,lndies meUorit. videtur
attigi(Te Tullins uit legibtis: Ego-aüimi
pcDdere fbleo,aic, cum quidorfus tradu,-
4°taltovneq; tam Êtcilè iiiterrupta coute-
*°»quam abfoluo inftktna. Non.abhidit
*-orru Tactriu imtialibrideOratoribus ;
*iüiuslibri editionem matrtraiii.vt dimif-
'a priore cura huic noua: cogkationi toto
Peftoié incunrbam-Ha:c iljew
R o s T B. a] Synecdoche ntimert. Ro-
•'tuniautem nó fr>lumde auibus dicitur,
'ec* eciam de alijs animantibus,. Sc de ipfo
boTrtine.P;3ut.Menjecli.
~P:"i tnenjamplènwhomini rofiriï delïges,.
^oftra capnrlira dixit Var.x Je reruit.c
5-CuiHim Pliruuslib.8.cap.4.Suum. Cice-
'° i-de Diuuiac- A (imilitudine autern. ro-
11 aniunipats !>auis exporrecta &acu-
'nata, ex ane ferrave in prora eminens,,
n,m appellatiir; hinc naties .rolt rata:.,.
SUaetiamjerataiJicnntur.
.Not{°*nno\ Kalendis l3nuari),cruodie
™.hodle «re-las mittécli obthmit vfus.
Se?&nJ"*l ptopriuni ?orci epitheta,
ietiger,Tel letofus.Virgil.it.Aïiieid-
Setigera fxtum fnu,intonfamc[; ttidenter»
Attulit:
, -j
Dictinturaiitem fet? a fue,qnal4fueta:>& SeU.
funt'pilïcra(fiores,rigidi atq;ere<fli, qua-
les fués habent. Er licet leonum & equo-
tnm pili propriè dicantur tuba:, tarnen e-
tiam nonnunquam fete, vocanmr.CioTu-
fc.^.Inhoc medioapparatu fulgeutem gla
dium è lacutiari feta equina appeiifum de
mittiiubet.Dicuntur item feta: de homi-
lie. Oiüdius:
Barba virosjjirt&q; decent in eorporefet* .
Plautus Cafina:
lta quafefetu labrn tnihl copimgit batbx.
Setasdenlum pilotum & barbitii horro-
rem vocat;vndeetiam, batbafeto'a.
Cliens] Cliens e(t correlatitrutn patro- cliënt-.
ni:nam pattonns eftdefenfor eau fa:, cliens
veró defenfioiieindigens.id e(V, litigator »
qui patromim fequuur,vtab eodefenda-
tnr iiiiiudicits.
Xenia.] %ivi£, miTiKrahofpitibus dati Zeniit->.
folkaxcjua: veró remittebanuir.apophote-
ta dicebaiwii r. Hinc Martialts duos poft re-
mos epigrammatum librosXenia , atque
Apophoret3appelIailit, quod inliiigulis
diftichis defcriptafint munera,qua: mitti
fokbant, & difticha ipfa pto rnuneribus,
hoceft,p.to. xenits &apophoretismi(Ta.
Hic veto intelligeftrenas, amicorum do- Stnnx-
naria,qiv? Kalend.Ianuant vlttQ.cLtroq.ue
exhiberi lolita. Ex L. Pomponio;Pi<fbDri-
busafHde,,(ï quaventuraell aliaftrenaftre
nuë-C^uo loco aduertimus ffreiiam a ftre:
nuitatc dki,. vt apud N-oniiun.. lam quï-
dem Kalendasanniaufpices antiquitas fa-
cranit.quibus&ftienxdoiurentnr. Quï
mos h Tatio regepofteds trafm.in*tts,eunï
yetbenas felicisarborisexlucottrcnas no-
m anni aufpices ptimtimaccepiffèt, vt vi-
dere eft apud Symmacbum : quod- atgLj-
naentum lam.iiids fuit viris ftrenuis eas de.
hul
ti.
Jl1
■"%,
-ocr page 312-
Andreae Alciati
134
feRhetora fingeret, aut fperaret nefcio
quid.iniuqiiam tarnen fèproueheret: ina*
nicertè ac fupina cogitatione.imö vxcor>
dia planè delira.Nam,quod Seneca epift»-
la t3-Imerc?teramalahochabet propriö
ftultitia, femper incipit vuiere. Ad id tra-
duci poteft quod Senec difputatde Bene-
fic.lib.i.cap-ié.quö loei ait, vitam fem-
per inchoare.moleftum: Idcad fin. epift.
tfj.&pulehrè paulo auteepift.63.No in-
coucinnè illud Horatii :
't'iiumdi reSfequi prorogat horÜ
Rujlicui exfyectat du defluat amntt.
.
Certè ne pluribusjpiito generali fentencia
cmblematiïintelligi TwivHi^epiitv, hoc
eft.felicem diei luccefliim,qua voce Cice-
ro vfus ad AttictiiA 9.Contrarium eft ada
gium,Mandrabnli in morem res fuccedit:
cuicotuienic illitd Maronis i. Georgic.
Ornnia. fatK in peittS TUtre .                  W(
Quid fihocrefefamus ad ftudii Philofo- M
phici afltduitatem.vt Plutarchus facit di- t^'
fputaxioiie de profe&u morum ? Sic enim
ille: iy ra pitoo-opêiv <sx.t?t MyifDs^Kf--
kh^* irfaKaTÜf ,i^è ?npty^.o(.\n
philo-
fophando & virtutisitiiierenullaeft cefla-
rio,nullaperpetui progreflusintermilfioi
Contra» miferè Sc nonnunquamimprobè
defipiuntj qui fuis itamalè rebus profpi-
ciunt, vt quo magis xtate prouehantur,
peioreseuadant: Sicuti Menederaus per-
multosAthenas ftudiorum caufa profici-
£:i dicebat.principio fapientes,demde phi-
lofophos,poftea Rhetores,tandem idiotas.
Qui itaq; fe meliorem iu dies facit, quarl
feipfum vincit:qui in deterius afbit, vind
fe ignauè permictit. Qiipd Plato 1. De Ie-
gibaiteflèturpidimum.- rirTóLrSiu *i/toi»
x.é.H.i?ov. In varijs Calliodori fbrmnl's
multa fuut,quibus hic locus commode po
teft exornari. Alacriter,ait,incumbei>duM
eft inchoatiSjCÜm ia exfpe<ftatur aliquid,
quo 110$ profeciftè gaudeamus : fpesewm
erficieudi laboris t^dium adimit:mag'i»'n
queillicium&incitamcntum, (inobis per
fuadeamus id perfeclum iri, quod percu-
pimus.Cdem lib-8. Natura ipfa boni adhi •
bita perfeuerantia pratliatur j qtiian»«fl.uS
eft.fiquae lande digua mdicantur, in«P'a-
mus , quam quod conlultö eft'nccpt'""
perlèquamur.
Jllicitum
beri.&obvirtutemelargiendas.ExeocoI-
ligimus, occafione munufctili a ruftico
cliënte dafi, artificem mgeniofum Alcia-
tumegregiatn fentenciamcaptanrè)& ratio
«cm arripuidê philofophandi.
Ventrihabe] Profopopoeia ruftica ru-
ftici hominis . Solebaat au tem pro Xeniis
plerunqj mittilauta obfonia & delicatio-
res cibi; qtiod ex Apiileio colligo : Mittit
mihi.inquit, xeuiola porcum optimum ,
& quinq; gallimtlas,& vini cadum iara x-
tate pretiofi.Obireihic noto.prifcis Italis
canies fuillas in magnis deliciis fuillê.pra:
fertim VHluam fuillam.VndeMartialis .-
Te fortajjc mavts capietde virgine ptrca ,
' Mematernagram de'fitetiulua capit.
Lucanis qtioq; Itatiaspöpulis Lucanicas ,
genusfarciminisex porcina canie,a:ccptas
referimus.Quoniodo veró h? fiant.lingua
Isalica tibi dieetipfè poreus inSphingem
mutatiis;
EJfendo ftato iwvitafan del corpo,
Dopo mort e pigliai la pelarelln^i.
Hebbïgia Ie budelta dentro al corpo ,
Ed hora ho il corpo dentro a Ie budella.
De Ie quali tntrar debbo a v» altro
corpo,
E ifuindi girmi afittermnea ceïïa.
La oue fen\a Sol m' afciugherb ,
Perch'efca ad ingrajfar chi m'ingrafso
w
S'ed patum abfuit, quiii me poreus extra
chorum faltarefaceret.De carne fuilla plu
rahabesapud Ceel. Rhodig-lib. 15. cap.
Progrediturfemper] Hinc occafïo capta
ta Emblematisj&fltallufioad fymbolum
Caroli V.Imperatoris, Virniv s.
Gramiria ] Quifquihas , furfures, &
alia.
Orepando] Roftro reflexo.,recunio.De
voce/wz^»*,diximus Emblemate 7.
Cara vim eadem efi\ Itidem debent cu-
rare homiues.ne fruftrentur lua fpe,rebus
quccipitts .
Vtmelim &c] id eft, eTei/Ti'par a.yi.H-
vovar•
Pertinet hoc prajcepwm ad fc-
duios & diligences , qui temper in meliits
proficiunt, qöïi procraftinaut ,non ditfè-
ru'.it.neq; moras ne&uiit, &diutius con-
fuUando (ibi mera fomnia miginit:defld£t
inrerea.fpeq; vatia (èfe la<flant;vt ille apud
Ma«ialcm,qiij.£è nuuc cauflïdicum.nuue
Carnet
faillt in
delicijs.
Mnigm»
Lucani*
IV.
/* dies
meliora
.
-ocr page 313-
Emblemata-j.
*1T
Illicitum non fperanduna^.
EMBLEMA XLVI.
QPE S fimul & Nemejisnoftris altaribus adfttnty
^ Scilieet vt ]}eres non » nifi quod liceat.
C O M M' E N T A R I I.
I^Agini s Spei & Nemefis fupe- Tiiv y.h h' iKirify > tm <f, fmfttifty
, "oreEmbiematefcitèexpreffimus.ea:-
           ^f*
j.et^ & hup appingendaï, Spes fcilicec do-    Qw>d Re eleganter reddidit Politianus :
^ttifldetvs.pairainduta vitidi,arcufraifto,   Spemfimul &NemefimpoJitadicatEunur
c°rniceafTècla.Nemefis veróaltera fre-
l!J\>alteramaMi cubitiim tenens.Defide
fh' ^ormam dolioli, arcum fraftiim
> *JC ctli'n integer apparec) & abientem
11, t0»'ucem.
'•"''» fiiD °C ^m'5'etna &re >dem eft Cl,m
Vi( 5^et'0re44Videtiir autem Alciamsallu
tu i^ ^P'gtamma Gra;cum,quod habe-
clai r •/• A:l"*}oI..w e'XT/<f**,fcd diuerla
, i "lainam Grxeum diftjchonirridcn-
^?conclüdir.
Scilieet vt fyeres omnia,nil haheat.
N e M e s i s] De Nemefi.que; & Rha III.
nu(ïa»& Adraftia,deq; eius origine, liniu-
lacro.acdeniq; contumeliofornm & elatae
mentis hominum pcrfècutione & puiiirio -
ne fcribit Patifanias in Atricis>& refert Leo
mede varhiftor.libi.cap. iS. Vide ada-
gium,.RA<*»»#«/ï«Ne»2f^,pra:terea, qux
fupra.abündc' difta (lint.
ïtostmcdi.aribus\ Ijfdem aris funt (o- Aharcj*
catx- Altate.qtiafi dicas, Alta ara-Nam aa-'
ticjui in £cdificij5a terra ele.uatis facra fa-
ciebant
-ocr page 314-
Andreae Alciati
%^6
ciebaiuDijsfupcris.il] terra Dijsrerrc-
Iud vuigo Italico:OCtfarco nulla.ii &'•
Aut Caifar , aut nihil : qui tandem niorte
mifera interceptus, vaticiiu locum in«°*
nit; fed non quem fpe magnifica fibi pr0"
pofueratltaqjdeeo ficluuc Sannazario*1
Aut nihil, autGzfar vult dici Borgt* •'
quidni ,
Citmfimul &> C*f*r,pojfit & ejje nihil t
Idcmq;iiieundem :
Omnia vince&xs.fyeraeas omnia C&far:
Omnia deficiunt, incipis effe nihil.            .^
NonpoiTuinuonart'erre,qu?Plato de 5p" P'
fentiatlib.13.fua: Reip'D'ial.i. Qni nul" l"
lius.inquit.iniuria: (ibiconfeius eft, hti'C
iucunda fpes femper adeir.optima fene&u
tis nutrix, quemadmojum Pindarus aic •
Qmcurtqj videlicet iufte fancleq ue vitarn
exigit,dulcis cum fpes comitatur,cor riu-
triens.feueiftutemq; fouens.qua: maxime
hominum volubilem gubernat aiiimuffl»
Ha:c Plato.
ftribus, ineffola Dijs infernalibiis. Altare
fuperis tantum confecratum erat.aratam
fuperis quam infeiis.
Scilicet vt Spsres &c] Verfus ifte ferè
idem eft cum vltimo Emblemaris 44.
Rectï & verè Pindarus Nem. 8.
Kecsac ƒ' i'KiriS'av x,a.vvoy Tihot •
Va,n& ij/ei imbellis etientits
. Q^o fpeclat
Horatianum illud ei 4^ Carmiii.
Terret ambufttis Fhaethon auaras
Spes,&c.
Meminimus in fuperiori Spe cum Nemcfl
vnaexpteffatn fuiïïê.exquo intelligt Iice-
retjiiihil ni(ï quod fas &iuftum iit.quöd
que fieri facile pofilt,expeftaiidurn,(ibiqj
fingendu mede. Nam valdè eft infolens 8c
temerarium ambire,qua: nequeas aflèqui,
aut fiafTequaris.uoii tarnen tueriaut fetua
lepoiGs.OccurrkexempIum Ce,faris Bor
gia; Valentinoruni Ducis, qui audacius
quamaliquis alius eiufdem conditionis ,
Impenimaieftatemfibipollicitijs, milita-
IV.
Spet cum
ÏSemefi.
Ctfar
Borgi* ■
Pudicitia l
EMBLEMA XLVIL
POR*
-ocr page 315-
Emblemata./.
2*3?
T)OR PHTRI O, dominifi inceïkt in tdibus vxor»
X>eJpondet^ animum, pr*% dolore perit.
'AhditAtn arcanis natura eh cattjfd : fit index
Sincer<e hac volucrü certa pudicitU -
C O M M E N T A R I T.
Vl J                      Pl,a,icitia;fymboiii,
nJb-         abAriftoteleincer fciffipedas comme-
nJ'for j^atur, cceruleoq; eflè colore, criiribiis
Ongis,roftroqj iuxtacaputpurpureo,ma-
&n'tiidiue galli gallinacei. Eorum etiam,
9Ü* pedibus apprehendir.feruar fruftula.
, odjentismore bibit. Quinqj digitos ha-
JjMnterquosmedius eminet. Alexander
fvndius in i.de Voluctum hifton'a , Li»
r^am eflèauem dicit, & inter Lybicos
Jreos mimen habere.Pliniusait.Porphyrio
°'lis mqrfu bibit: idem ex proprio genio
jj^nem cibum aqua fubinde tingens.dein-
^e pede ad roftrum veluti manu affèrens.
"-audatiflimi in Comage.Roftraijs & prae
j,U, longa crura rubent.
>fth- ^thenabvs lib. 9- Dipnofoph.
H j*P'12- de Porphyrionehxc habet: Pole-
* **« Aa* 'n J-eornm > qua? ad Antigonum &
*'% * ptiim fcripfitjPorphyrionem auem re-
Cl't>in quacunq; domo fuerit enntrita, v-
ïotum pudicitiam mire feruare , & eiuf-
modi prasfenfionem habere in adulterijs,
J.1 fi tale quid cognouerit, ftatim domino
*J§nificet,fufpendiovita:fi[iem imponens.
£ddit pra»terea, h3nc auem non prius ci-
llni furoere,quam loco commodo reper-
,°»vbi paulifperdeambulet.Poftea puinere
c cpi)fpergens lanat,'& fic demum cibum
paPu?' Ailiannsquoq; lib. I4cap 3 f ait,
0rphyrioncm muliebris pudicitiaeobfer-
fuf°rem c^~e' matr'sci; familias aduIteriCi
{. Pcndio fuo indicare. De hac aue vide e-
i rf11 ^PP'anurn-Nicolaus leonicus lib.
j e yar.hift.cap.17.late profequitur Por
j 71Ionisnaturam . Fit etiam in Leuitico
n-r?cfuementio.cap. 1 t.Hifpanis ha:c a-
^j ,^n^t Calamon , vtmonet Antonius
„p.^'^nfis in Quinquagenis, c.3 j.Ioan-
0C.sTzetzcsChil.9.(jcait:r
gp oppjpioy cpviova.ya.v iiTiïpyii vappov,
Vtfi/i" auu valde eft temperans,
Hui *? "Jideat meretrici,fiatimpereat.
Us rel ca»flaeft in abditis natura:arca-
nis:tantumque licet hinc colligere.jquam
turpe,quamqj flagitiofum fïtadulterium,
cuius atftu vel clanculario auis eiufmodi
vita priuetur. Itaq; quantum ad id argu-
tnenrnm pertiner, liasc adhiberi poteft pro -
certaj & illibata: pudicitia; fymbolo.
Incïsht.] polluat fe adulterio . III.
InceftiiSjVel inceftum, eft flagitium in af- Incsfius .
fines admiflTum. Non.Marcel.Sed & pro
quacunqne übidinofa pollutione Sernius
accipit.^eVa^pudoris cingulnm.quo fpon
Cx ornabanturjper translationem fumitiir
pro pudore ac legibus connnbij.Hinc dri
K£5"oy,pro curpi flagitio Gra;ci accipiunt.
Iilrifconfulti inceftum fumiuit pro impu-
dico , & turpitudinis flagitio iu propin-
quos admiflb,l. vit.fF.de ritunupclncefta lnceftar*.
re etiam dicere pofliimus, funere pollue-
re,auctore Virgilio «.AEtieid.
Pr&terea sacet exdnimütibi corpus amici,
Keu nefcUytotamq-jncejlat funere claffem,
Defpondettfranimum.] Animum defpon x>eaonde
dere, apud Ciceronem nufquam legi Bu+ re an^
dsusopinatur: vfum tarneneius loquen. mHm
di formula; apud Varronem,LHiium,Co-
lumellamnotat: apponit Plautinum id è
Menxch,Pater eiuspoftquamperdiditpue-
rum,animum defpondit.
Abdita in areantf A Cauflam occultam r»„rr* ..
philolophi appellant, vt cum quasritur, Ca/r^ ,
curmagiiesferrum?curfuccinum paleam
trahit?i'dinnatura; arcanis elTedicütjquia
eius ratio reddi non poteft .
Sinceréi] purx.fimplicis.Si fine fuco: & Sincerus.
in hac figiiificatione per i, Latinum feti-
bendum eft. Qviod (i pro integro & illi-
bato accipias,per y fcribitur, quia prarpo-
fitioni G rxca; a-ucc^WjOriginem fuani de-
bet. Nam qui diuidere frucïum alueorum
cum focio volunt, fïmiil cum cera mei
partiuntur ; quod fi mei tantum fine cera
confïgtient.fraudem focio faciiuu, neciu-
tegrè aguut . Synceruniitaq; quad fiinul
euro cera .
Pioisyi deteftaiidum eft adulte- iy,
rij crimen,Yt quod animalia rationisexper Jdx Ite.
na riam .
-ocr page 316-
238
Andrea» AIciatL
tum.vt porrecto vltra Taygetum m5«*
collo bibat ex Eu rota . Cumqj ille ridenS
dixiflet: Fierinon poteft vc tanciis bosi"*
ueniatur: Et quopa&o.inquit Gerad^s»
5parta:exiftat3dulter,iu qua diuitia;, Ae'
Iitia:,& corpoiisafcitidus cultus probt"
habeutur.'contra.verecundia, modefta, *e
obcdientia; magiftratibus debita: ob êrti**
tio,decorilaudiq;d»ntiu 1 Pmdenteri"'
tellexit Geradas, ibi non pofte 'ïafci vitia » ,Jl
vbi noiiadmittunriu viriocum isminari3' ff' .ff?
De fosminarum pratcetea prifcarum p"; i»''' *J>
dicitianotumeftillud Argei.quiquibu^'3 f»f/
nonfuas,(ed aliorum quoruuJan vxores cfi
prxdicaiitibus: Perdcos. mquit, de bo>''
& honeftis mulizribus nihil temere loqu^
dum eif> Ced in rotum quales lintoporcet
ignotari.prxterquam folis marids,qii^
buscum viuunt. Taminfïgnis eratap"*
prifcos vugiiium & vxorum pudicitia,vI
easab alijs.quim a parentibus.aut fuisi".1
ritis conipkijgradus aliquis ad impudiC'
tiam haberetur: tantaqi cautione confule"
batur illarum fama:, vt parum pudica h«"
beretnr.de qua rumor,quamuis vanuSjOr'
ri potuit; fed ea demum fumma matron*'
lis ptidicitig laus haberetur.fi muiierade?
domiconclufa vineret, vt nulluseffet,flul
deea vel benevel male loquiportèt.-propte
rca quod hpcipfum, matronam verfai'","
fabulis, trahiqsperorahominum, pro^''
tutionisgenus putarctur.Erenim C[mUa'.
datalienam vxorem.videtur habere co$ai
tam cuius laudes prajdicat, quod ipf1'3'-
aliquiddetrahit pudorif^mineo.QijiJ'?
turdicendum de noftri temporis maft0'
nis.qua: fine mariris interertè gaudent i"°
num coiuiiuijs, qua; curfitant adaJiellJ'
rum ciuitatum dies feftos & emporia,'ll,f
duciuit choreas ex viris & f?minis altef"
mixtas, qua:in balneis 'corpus nudiin' "#"
ftendunt quorumiibet virorum ocul1''
Penitiora tangam cum Horatio, non ȟ
moilu:
                                                .
Sit'itqwu Eiinuchi imbeües,& moUia f'r
Oftula deleéiant,& deSjteratio bxrb& >
Et quod abotino non eft cptts,
Proh pudor; Ha; tarnen i-enelopx & r ..
crecia; haberi volunt • Hinc ego nou"5
rufpex Porphyrionum raritaiem aU£..
ror.vt quosmuiiebris petulantia ad ifl'
ftum fufpe idium ada^os, è rerum ta
raexulare fecit.
tia ad indignationem moueat; nam qttod
de Porphyrione aue allatum eft miracu-
]TKn>eiusquoq;3pudalios fïcnientio, fed
neotcricos, quorum ftudium 5c induftria
laudo.-(êd veteresiu primis habco. Firmi-
Cus Maternus (quem alias citauimus.au-
ftotem certè pium Sc doctum) fcribit.a
Jeoiieoaftiflimoanimali leseiiam r^minam
iugularii quae cum pardo coierit. Apud
Aiiftotelem Sc Pliniumexemplaquaïdam
alia leguntur,quibus eadem natura: vere-
cundia oftendicur. Non eft alteuum quod
Nouelia ti.Iuftinian.fcribit.eos qui ie pol
iuunt nefario coitu, ea facere , qua: bruta
ratiouis erpertia deteftantu wvpirrm art
(/.HV , iirstit, Tokksi Yjl Tav ikiyw A7T0-
<r»irau
£rvW. Vndenonimmeritè apud
dUie-rlas genres grauidïmèiiiadulteros Sc
ad.nl tcras anirnaduerfurn eft.Solou fuis le-
gibus Iratuit, fascfle deprehendenti mae-
chum interficere in ipfoadulterio. Zaleu-
cuslcgera rulit, vtquisquis moechus aut
adulterfueritdeprehenfus , erntis oculis
pceuas lueret • Aigyprij adulcerij coimu-
dam virgisad plagis mille ca:debant,mu-
liere naribus mucilata : noueraiit quippe
(apientiflïmi Legumlatores immoderatam
Sc iüdomitam faeminei fexus ambitionem
a libidiae& voluptatibus.non tam (caeri-
tatepoenarum quam forma: turpitudi^e
Scinfamia detereri.Aliquaudo tarnen adul
terium in viris caftracione Sc virilium ab-
fcilfione punittim legimus; vtea pars pce-
nas iueret.quajpeccaflèt. Vnde raeritö a
Martiali ridetur , qui vxoris Ciix niaeeho
naresprxcideratjqua tarnen corporis par-
te nihil fueratpeccatum :
Qutt tibi gfunjit naret abfcindere ttteschoi
Nö buc peccatum eft parte ,/narite, tibi.
Stulteygd egiftiinihil hic ttta gdidit vxor,
Cumfit fuluafui mentul» Deiphobi.
Lycurgi temporibus tanta erar apud om-
nes vxorum pudicitia.taiitiimq; aberarab
" eafaciiitate.qua: poft iiiuafic.vc priuseftèt
• incredibüccrimenadultcrij a;>ud Sparta
nos inueniri .•fcrturque dilhim cuiuldam
veruftiiiïmi Spartam Gerada:,qui rogatus
abhofpice quodam.quid p£iiarumdarent
apud 5partanosadulteri?ueqjenim videre
Ie quidquam fuper hac re fancitum a Ly
curgo: Nullus,iiiquir, ó amice, apud nos
adulter eft . Qmrii ille fubiecidèt; Quid
jgiair,(i exiftatJDabic, inquit,bouemran-
fan* <*•
dulfero-
rupi.
Adutteri
caftrati ■
Pudici-
tin Spar
tmorum
I#
-ocr page 317-
Emblema ta_>.
'19
In vidoriam dolo partamj.
EMBLEMA X L V I I I.
Ü9 '^IP*^1L ^NIÖI
%£■
A I AC 1S tumulum lacrymü ego perluo VirttUi
■* //<?« mijera alp e ft t es dilacerata coma* .
Scilicet hoc reHabat adhuc , o// / A G><w0
Vi neer er: ^ frf«^4 Bet potiore do lm.
COMMENTARII.
Camerarius. HoGei j. Epigram ma t^o
'Uu di(cincta,mcefta,mmufo
Hia, mar>v>oreoinfidet, crinem fi
tlunti! '^^^on*fican<lu»1 v«tó Ai:
bi dila-
cisefle
Gr*corum ftimptum, tit.ët iïpaett. Eft
enim retraftichoi) Afclepiadis .*
rn>ii)cifa»apparent litterae» D. M.
£ c 1 s , Dij.s Manibus Aiacis.
k $"' iya <* TAo^tw apna, -ar«/>* Ta» ƒ{
Kt&nfieu
èttctVT&f Tup/.jSu KtipAfjcivd 'TrkOKti.fAVf,
^1.
ft
* Poroi ?''acios Homerica; #. cicaturqi
triWi lyr'oalicnl>i • Quod epigramma
plor, ^ Vl»iul"°.8c i"'vUtatUI^^W j UI!t
d £oM<ppav abr&TA, KpHoisy iyjë m-
Kprrtu
•;
------.v..-..,^. »..v- Vrfinus fic.vqrtebat:
icejadnj onutt doftjlllmus % DilaceMa semM^ifu mifer#Ma*beUi f 7>ïTm ■
Canfideit xias»
-ocr page 318-
Andreas Alciati
24°
DiUcerata comas.] Signum dolorisgr»
uiffimi Sic Ouid.de Tibullimorte :
Venit inornatas dilacerata comas. f
Asfchyli fcholiaftessWeps-wj o-yvWJ
ydp Toh Spnvaua-i tiKKhv
tw iM?a,x
'TciycLt
. Et ne quid prajteruolet.quod ad
materiamilluftrandam facit, illud puta-
Confideo ad cineres hic Telamoniadi,
Icta dolore graui,mihi quidfraus caüida
quondam
ludicibusGraijs ante loc at af uit.
lila ego mifera Virtus huic aflideo
Aiacis turn ulo,dilaceratis erinibus ,
AnimCi dolore magnofaucia.quod Gr^cis
Fallaciarummachinatrixfraus,respra:
ftantior me iudicata eft.
A4 tumulum fedeo Aiacis, miferè obmtet
luclu,
Atq; comas, Virtut,dilacerata meas:
Victa dolore graui,tp Graiüiudicia vnam
Meme fulletci poflpofuere dolo.
Eiufdem omnino argumentifequitureo-
dem 3. lib. Epigramma Antipatri, quod
fubiuLgimus:
Sifpt.ce. irctp' AidvTHoy è*TÏ fonnttlV
®v[M@a.pm dpird (jt.vpofjt.cu èfypïévct.
a,7r\ÓKO.[xot, irivózasa., S'id.Kpio'iv •
otT'
'TTtKa.o-yar
OiiK aptta. viKtj» iKKa/xsv
»■■ ecAAa JV-
Ko< .
Ti-J^io. FjLv Kifynv K'xtkhiot, üpiTivos
dK/AOf
K 0-x.oktuv [uiSw £.(/.{&{ tpiiptiSct.
SanJtiusita reddidit :
Aiacu propt er Rhceteo in littore buBum
Affideo Virtus,nec leuis ira mea eft .
Dilaniata comas, lacrymans, quod mouit
Achiuos
Non virtus, quando vicerit arte doltts .
Arma vel b&c dicant Pelid&fortts, inane
§hiid volumus verbum i'f ofcimus arma
virum .
AIACIS tumulum] Tumulum aiacis
in littore Rhe,teo fuiflê conftat ex epigram
mate iamiam allato,& vult Q^Calaber :
Eü fuiiTè prope Sigamm Troia: pronaon-
torium ponk Pliniuslib. f.cap. 30.& So-
zom.hiftor.tripart.lib. z.cap.i8.Scd &de
Aiacis interriti Herois apud Ilium iniien-
tis oflibus, cuius genu patella pueriüs di
fci magnitudiiiemfacilè jcquaret', fcribit
Paufan. feab homine fide. digno audiiïe ,
qui confracta verfus littus eins tumuli par
te,marmis fliidtibus.in ilium vifendi cau-
fa fe penetrafle>& omnia diligenter perfpe-
xiflèaflèuerauit. Nolim praftermifTum ,
quod notaturafchofiaftisquibufdam,Aia
cem (dequo hic) nominatum ab at, ai,
&e»,^#,notadoleniis,{èii!amentancispar-
ticulai& tiid(fiv, lamentar» eft.
mus'adijciendiim.GefturalamentantiseX'
preffit Lucan.lib.i.in Martiamatrona :
V
PnSlauam condidit vna
Supremos cineres.miferando concita vult*
Ejfufat laniata comas, concujfaq ,peHus
Verberibus crebrts, cineresque inges~t*fi't
pulcbri ,
Non aliier placïtura viro .
Cumliac ftatua Virtutiseiulantis conK'
ro illud Horatij ad Auguftum i.Epi«"
lib. 1.
■Romulusé* Liber pater, & cum Caitore
Pollux,
Poli ingentiafaZla.Deoruin têpla recept
7*
Plorauerefuu non rcsfondetefaüoret»
Optatum meritu.
Placet illud Petronij Aibitri Satyrico :
Pellitura populo viiïus Cato,triftiori!le
Quivicit,fafcesq;pudet rapuijfe Cttoni
■•
Namq; hoc dedecus esl populi .tnorumq»1
ruinnLj:
Non homo pulfus erat.fed in vno viila p>'
teftas,
Romanumq; decus-.quttre iïigdita ^~om, '
Ipfafui merces erat,é>fine vindicepmda^
Porrö Alciatus imitatus eft hoc-Otiiaia'
mim 4.de Ponto, 13.
VenitadalbentesitlabefaBa comas.
ludiceGr&eo. ] ld eft , Agamerflno'1^
quem prauum Atridem vocat A»'011, '
Epitaphio A.iacis,quod etiam huc n°n m,
lè refèrripotuiflèt. Vide mnna'ludat:a
Proucrb. Gruafides. Sc, PerêrAcan'?tm
niam male audiebant Gixciciica ti
Si
probitatem.Sedis poftremó Ioc«s .^
vidcturaltiore quadamconddera»011
digere:namcumdicit,
Hoc reftabnt adhuc , vt iudice Gr&co
Vincerer
Epigram
ma Anti-
patri
.
III.
Aiacis tu
nwlui.
Rem exaggerat ipfa Virtus kchrymar
plena,a iudicis perfona.Eftemm vO^
fimum.virtutcm a Grxcis ipfis,a
dum.eic
te-
id omnium miwmèfuitexpe£ran
Aiax vn»
de dittus.
aam.opprelTamacdefertam *u,1(em ,
ti,quo etiam cxteris alijs M«omb"'|u^
luceant.Atquifi id a Baibans pt«**,B*
-ocr page 319-
Emblemata.*.
24
clTetjfereiicfiW! quidam autrideiidum dc-
«iqjfuerat.De hociudicio videqux fupra
Embletnate j8. diximus, item Ouidiurn
'3-Metamorph. Et latuis habetur apud
Creteuf. lib. ƒ. de bello Iroiano, propc
Catifajlet potiore dolui[ adeo fracidalen
'•fcdolod fuperiores (int ïncontrouerlïa
ritnum in foro.fepulcrum deièrtifTïmum
in littore Dyrrhachino reliftiim eft , &c.
Hen» i-deOratore vbiagitde Rutilijcaii
fa,qui CMarij Procóful aptiblicanorum
iniurijs Afïam defenderat,inuifuseque(rr!
ordini. pe'iesquem iudicia tune erant, in
exilium puliliseft danviatus repettinda-
rutn • Sicitaq; Cicero: Cum eflfet ille *ir
/cl .dolusfit mejioris conditionis quam    examplum.vt fcitis,innocentia:>cumq; il-
'Ufttim & jeqiium .                                    lonemo neqj integrior eflèt incmitate.ne-
Prosopopoeia eft Virtutisad    que fan<flior,non modo fupplex iudicibus
A'acis tumuhim inlideiuis , & magna la-    elTe noluir, fed neorriatius quidem aut li-
cfr-rymaiiicopiaeiulautis,proptereaquód    berius caufam dici fuam i quam fimplex
"liiiftè lacafïc a Graicis iudicibus fenten-    ratio veritatis ferebat. EcpoftrNuiic ta-
''sdearmis Achülis Vlyili , non autem    lis viramirTuseft.diiin caufa itadicitur,vt
«fc-
Aiaci.cui debebanttir.adiudicatis.Qjip in
telligi datur.quofdam viros bonospleriï-
3«emiquörurn iudicumdecretisangi, &
ll'iuftèdefijoiure deturbarijnullis tarnen
condolêiitibus aut opem , vel confilium
Prasftantibus.E miilris quasocóurriuulo-
C|s ad id illuftrandum , apponam vnum
fi in illa commentitia Platonisciuitate res
ageretur, nemo ingemuit neqj inclamauic
patrohorum;nihil cuiquam doluit:nemo
eftqueftus: nemo Rcmpub. i.tiploraaic ,
nemo fupplicauit.Cxterum nefcioan con
ferrehiic poffim opportune adag. quo di- . .
chut.èonos viroseffe UcrymnbUes iïaciks 'T0"1 v
^fff,
t(% ^'" ai,caltenim ex M Tullio, qitibus claro- euira funtad mifericordiarn viri boni pij- ,Cpm'
*•
virorum oeneq         ^^^^^^^^^
cafus miferos &iiidigiiam fortunam con-
cern ur. Sic pro Sextio: Ha;c audiuimus
de clarirfimorum virorum confilijs & fa-
^is.hscaccepimus.hxc legimus.-neq; eos
ltl laude pofitos videmus, qtii incitarunt
a'iquando populi animos ad feditionetn ,
*5" qui largitione ca>carunt meutes impe
J'torum^iit qu< fortes Sc claros viros , &
**ne de Repub. meritos in inuidiam ali-
2'Uiu vocaueruut: leues hos femperno-
.r'homines,&audaces,&roalos,& perni-
c'°(os ciues putauerunc- at veróqui ho-
tllrr> impetus & conatus reprelTeruut, qui
'ftoritate.qui fide.quicoiiftantia.qui ma
o'utUdine animi confilijs audacitim refti-
eniivt; ijgraues, ij principes, ij dtices,ij
ll&oreshuius dignitaris atq; imperij fem
P*f habici ftmt. At ne quis ex uoftro, aut
'luoriim prsterea cafu liane vita:viam
re«itnefcat, viiusin luc ciiüute, quem
y'idern ego poflfum dicere, pra;clarè vir
e Repubi.meritus.L- Opirniusindignif-
^e coH;idit,cuiusmoninienturn celeber
que.-vtde Heraclito palam dk.Sic AEneas "'**•
Vitgil.faiur lacry mans. Dido contra dti-
ritiem eidem exprobrat, i'n 4
Nutit fletu ingemuit noltro ? num lumin/t-
flexit ?
Et Horat inOdis Plutonem illachryma-
bilem facit.-
Nonfe irecmtt quotquot eunt dies
Amice, places illachrymabilë Plutona .
Ex ea cercè perpulchfa thefi polTumus &
alias quafdam a re non alieuas fubijcere:
idprimum ex D Hieronymo.ad IulianiJ;
Difficile eft prertam in malis innocentiara
non dolere,& in hoc ipfo,fide non pericli-
tari, quia videatfe iniullèf ifti.iere quod
patiatur . Sed hoc grauius, quod puterur
indigmim.iniurias prof!cifci,vnde nafci i«
ra debeantjVtin L.meminerint.C.vtide vi,
N:chodie id rarum,vtfraus,iniquitis.&
perplexa litium ftraragemata prasualeant,
aJquitas incerim-& probitas obfufcetur, Sc
vfq; adeoopprimaturi vt virtuti ipfi ai)ü
fleudidetar frequentiHima.
In frau.
Q^
\
-ocr page 320-
Andreaj Alciati
t^z
In Fratidulentos.
EMBLEMA X L I X.
T)A RV A lacerta, atrU Bettatits corpora gutiis
A Steltio, (fui Utebrat, & caho. bulïa coli t,
lnuidix, praui/% doli fert fymboU piEtm.
Hen nirniam nuribut cognita \elotypis .
Nam turpi obtegitur faciem len/igine quüquis
,
Si/ cjuibus immerfut ftellioy vi/ta biba/ .
Him vinditïa freqaens deccpta peHice vino,
gluam forma amijfo flore relinqui/ amans.
COMMENTA R I I.
Eins motfus hominem facit ftupidum,i*"
ró tarnen interficit. Sancliu1! embkr"3^
epigraphen emendac. In freniAttlt»t0S V
inuidos.                                               .
Plin i vs Iib.i9.cap.4-tradit: i
lionibus maliim medicament»!» n«i •
AD defignandum hominem fraudu-
lentnm & inuidum pingitiir ttellio,
quonulluffl animal frauduIentms.Eftau-
tem ftellioferpeuslicertx fimilis, circulis
t]iubu{'dam]& velut luceiitibus guttis ia
modtini ftellartjm depiftus. Rotc visie.
I.
Stetiionis
liefere*
ftio
.
Stel'
-ocr page 321-
Emblemata^.
-43
Nam .inqu'tt, cüm ftellio immorcutiseft
^1'iOieornm quibibeiint, faciem lentigine
podiicit.Ob hoc in vnguento necant eura
'nfidiantes pellicum forma:.Alciattis libro
*«Parerg<an, cap.4<£. id copiosè fatis enar-
raC- Sic enim ait: Crimen ftellioiiatiis no-
^en fumpfir a ftellioue , lacerta ftellata :
quodanimal malèapud veteres audijt.fiue
^^ïia inuidum (cutn enim eodem, quo an-
guis modo pellemexüat, eam confeftim
deuorat.taiiquam vtilemeflè procomitia-
'is morbi remedio noiit.idcircoqj homini
°Us praripiat.vt Pliniiis lib.8.cap.j i.atte
ftatur) (iue quód ex co malum medica-
fnentum fiat, quomiiliercsdecipiuotur .
Nam cum mortuuseft in vino,faciem eo-
tiim quibiberint,!entigineobducir:ob hoc
U» vnguento eum necant, fiqua:miilieres
Pellicttm forma: infidianrur.Qua ex eau f-
fa verifiraile eft piimö proditum id iudi-
cium : Anqtiiain id anima! vcrfusfit, vt
canit Ouid.Metamorph.j.
v___duripuer oru, &> audax ?
Vilde & impudentia: eft fymbolurn, Gne-
Ccq; diciturrtwcoAaaof, quia fit a.?x.iX£f
Tijraipïif , contatlu aïper &dnrus.
Hïc
Alciat.nofter.Sanèidem Plinius lib>. jo.c.
lo.nullomcflèanimal dicit, ex opiuione
eommiini, quod fianduletitius imiideat
komini.-indeq; ftellioimm nomen in ma!e-
^iftiim translatum ferunt • Quocirca &
Vernis irata, Cupidiiiéfilium probrofo &.
ttialediconomineStellionera voeat , apud
Apuleitttn lib-j, Milefiac Pleriq; volunt
ftelliones eofdem efTeac tarantulas , quas
Gra:ci av&XttfccoTcL; nominaut. Quia ve-
rö ex proxiimo Alciati loco meminerinuis
•riraims ftelliopatus.de eo hajcpaucaobi
ter:St,ellionatus ijsobijcitur ,qui aliquid
t*(>lofecerint:& vbicunq; nomen propriil
deficit crimiiiisjftellionatusobijcitur, ait
'Ipian. Locum auteni prajcipuè habetin
e°> qui rem forfc ali) obligatam dilliniula
*a°biigatione percalliditatem diftraxerit:
Ied & in eo, qui merces fuppefueiit, vel
COrtuperit,quiq; impoituiam fecerit.Fe;-
n* ftellionat'us milla eft a legibus confti-
fllta,quia nee Iegicimum crimen eft- Vnde
j^a illa illufio , de qua apud Trebellium
^ollionem in Gallienis. Cnm enim qui-
dam gemmas vitreas vendidiflet pro veris,
«bripi qnafiad leones venditorem iuftït,
«nde cauea caponem emitti, & perCu-
«onsm edici: Impofturamfecit, &paflus
eft . Quem Ioeum ex Capitolino etiam
Lipfius adducit !ib. de Amphitheat-c. 9.
De crimine ftellionattis vide plu ra aptid
Anton.Gomezium lib.3. Refolut. cap. 7.
CuiaciuKilib. 10. obferuat.cap.róM'rofpe
rum Farinac.in praxicriminalilib.i.tit-j.
cap.9-11.3 3.cum multisièqq.
PARVA lacerta] Quod ftellio lacertas 11 }.
fit fimilimus.fedmulto ea minor .
Steïïatiu corpora- guttu] In tergore ha-
bens notasin modum fteilai'um . Verrins
tarnen ab eo dicit, quod vermis ftillet ci-
bo.potiiis quam a ftellarum fimilitudine,
quiaeius corium vaiium eft.Hellenifmus
hic cft:u inida pedem, hoc eft, fecundum
pedem. Gra:ci fsepe hanc prspofitionem
KATO.M eft,yéc«»^«/«jOniittiint.Imitatus
elf au tem Ouiduim.qui dicit:
varijs fteüatus corpora guttu.
■ Steliio qui latebras]
Virgil. 4.Geoigic.
., Supe ignotw adedit
Steliio lucifugu congefitt cuhilin blattti .
DeStellioneliccamtOuid.j. Metamor. Metamor
Dü bibit illa datS,duri puer oris,&> audax phofis Stel
Conftitit ante I)ea,rijitq; auidiïq; vocauit. Honis
.
Ojfenfa eft:neq; adhuc epota partejoquetitè
Cum liquido miSïaperfudit diuapolenta ,
Combibit os maculoi-.et qua modo brach'm
gefit,
Crura gerit,cauda eft mutam addita mem
bru :
Inq; brmemformam,nefit vu magna, no-
cendi,
Contrahitur,paruaque minor menfura la-
certa e/f .
Mirantem
, flentemq; & tangere monSira
parentem
T-ugit anü,latebraq; petit, aptumq; colori
Nomen hét, varijs ftellatta corpora guttis.
I.t cauabufta colit]
Ouidiu$3. Amor.
eleg. 8.
Mors tamè e templti in caua bufta trahet. t> >
1'rauiq-. dolt] Doli maii, ad differentia ,"
, ,.. .-" . J r . . '               ..... mailt", .
doli boni,qtiielt lolertiaquxdam, callidi-
tas,& ftiatagemainhoftes adhibitiim,Do-
ltim malum SeniillS defin'it machrnatio.
nem quandani alteiius decipiendi caufla ,
ciini aliud fimulatur.aliud agitur. Labco
atitem omnem fallaciaTn>calliditatem,ma-
chinationem ad circumueiiiendum & de-
cipiendiim alterum adhibitam, cenfetque
fine dolomaloaliud agi poflè,aHud fimu-
lari.Hac de re Cal. Rhodig. üb.H.cap.
Q^ i            Zelotypti
>*m
"ta.
H
\
h
'oi.
«$5
-ocr page 322-
Andreae Alciati.
2,44
Zelotypis.] gntot,xmnlatiq feu inuiden
tiajTUxoftforma. Hinc muiier zelotypa ,
qua; forma;aliena;inuidet. Ea zelotypia:
opinio permultisnuilieribnsanimum de-
dit viros quoquo modo tollédi.de medio,
vt hocetiam adijciam prxter rem. Nam
Cic.i- de Oific. refert Alexandrum Phe-
reum ab vxQreiuterfedum propter pelli-
catus fufpicionemSic Antoninum Verum
•LuciHatLernnia: vuos omnes vnaexcepta
interfecerunt,-& Demetrius Antigonifi-
JiuSjNicauor, alijqj a fuis fosminis iu-ter-
rmpti. Deniqicumomnia perueftigaris,
colligecccum.quöd vindicta nemomagis
gaudetqiumf^mina-Ouid.i.artis.-
Sed ncq;fuluus aper media tam feuta ia
tra efl,
TSulmineo rapidos dutn rotat ore canet:
Toemina quamfocij deprenfa pellice leili
Ardet,& in vultu pignora mètvs habet.
Inferrttmfiammamq; ruit,pofitoq; decere
Terf.tr,vt Aonij cornibui sela Dei .
Nam turpiobtegitur] Syntaxis obfeu-
ïior fic componitur: §^ut,squu vina bibat,
quibusfit immerfusjleliio,oblegitur faciem
turpi lentigine .
Lentigine.] Lentigo, macula fubrnfa,
aut nigricans in facieauc manibusad len-
tis fïmilitudiuem •
Pellice.] Pellex , quafi irAKhaJc, httaK-
A«»/V,ait Gell.lib^.cap.jvel a pellédo,
quód vxorem legitimam è thalamo pel-
iar.vel quod vinim pelliciat- Paulusin 1.
144.de verb-fign. DigeftisexMafurij Sa-
tint fenrentia pellicem pro ea funiit,qna:
citra marrimonium cum aliqus confue-
fcac,domiq; retineatur.-additq; vulgo fic
accipi,qua; cum eo fe mifceat,cui fit vxor.
Cxterüm an admittere aufim diitindio-
nemliififconfulci indufta lege interpelli-
cem,amicam, concubinaat, nondum fatis
iiquet. Sed prarftatandiie Demofthenem
oratione aduetfus Nexram, egregiè no-
mina rSt '7ra.Kka.Y~~K,r!i's iraupAt, rji
ins yvvcuKot
diftingueiitem : ait enira :
7a,([j.tvsratpa,!lidovHf even eyofMV •tas
«Ts ■VTAhhAKAi T~S KA&' il/tipAV SipA-
<7TCt Af
ToC (TeÓfJtATOf TAS S~è yvVCUKAf TS
TTAtS'QTrQieidtyAt yvno-ias, iyt/ TW iWW
$i>'/\AKA 'z-ifnv i'yeiv ■ Amicas habemus
Tjoluptatu caufa : pellices feu concubincu
famulitij
ö> cur* quotidianAgratia corpo-
ra •vtimunvxoraautem ducimusvt'legi-
timos toü:imus üviros,fidamq-} rei familia
rti cujlodiam habeamus.
Torms. amijjoflore relinquit xmans] 5<J-
lenne hoc ferè eflè folet in amore meretri-
cio.vtcum forma; flore pereat etiam amo
ris feruer-Quod non iiefciuit meietriculi
illa apud Terentium Heauton-
Quippc forma impulfi noftra,nos amttoret
colunt;
H&c -vbi immutata eB , illifuum animum
alio conferunt .
Hinc Socrates dicebat.formam efle modi*
ei temporis tyiannidem . Deformitateni
autem nihil magisacceleidt.qiiam viniitn,
in quöftellio furFocatus.cbibuum, vt do-
cet exPlinioAlciatus; nee dilTimnlar do-
clillimus Turnebus.cuius carmina ex Epi
thalamio Ffancifci Valefij adduceie non
grauabor.ficeuim ibi:
Sic qu&pellicibus nupu infidiantttr auartt,
Quasforma pltts effe dolent,medicatd
propinant
Pocula,gttMata lentigine fieüio qu&
«*
lnficu,vtvariofigneturtergore vulttii
Difcolor, & machlts liuefcant ora po-
ortU.
Proponitvr ftellio , fraudis 8?
malignitatis nota , vtpote qui non modo
hominibonafuainuideat, fedetiam vini-
lentia ioficiat.Vnde nonimmeritó ftell«tlS
circulis maculatur:Vjdemus enim inplc
rifque animantibuscertas quafdam notas
e(Te malignitatis a natura inditas.vt cauea-
mus, ne quidindenoxx damnive contra
hamus. Vulgo enim fertur,cauendtini efle
ab ijs, quinotis quibufdam infignesfunt-
Diciturqj non rato eum.qui pedibus claii
dicat, & animiquadamciaudicare parte :
quiquegibbo fit deformatus.aut ftruma. *
autaliquogeneriseiufdem vitio,ca;teris in
feftiorem eflè,& magis verfipellerojfi q<»*
tarnen vulgari hominumopinioni ciatidu-
Vitiofum corpus vitiofij natur? imaginen
efTe. Quod Hemerus in fuo Therfite coO
flrmauit, qui vt defoimiorerat.ita etl.^|_
turpior.Ioquacior, & feditiofior defcr' -
tur.Sic Cicero pro Rofcio Comcedo eaiui
latur Fannium Chxream exhabitu corpo
ris:Nonueipfum capur, & fupercilia ïlW
penitus abrafa oleremaIitiam,& clatnita ^
calliditatem videntut? nonne ab im's -
guibus vfq; ad verticem fnmauin» f» 1"
coniedruram afFert honsini taciw corpo
figurajex fraude.fallacijs.rnendacijs con
ftaretomsvid«iu? qui idcirco capue k
1                fuper-
Turn
"/
cara
iY'
Zentigo
FeUett.
/
lig»''
tU'
-ocr page 323-
Emblemata.
fapercilijsfisMpereft rafis
vin bomhabtre dicattu. Lufit eodem pc-
l,c.fcliematc Martulis iii Zoihtra :
Crine ruberjiiger ore,breutspede, lumint
lufcttt:
i **&*- **' mignttn prtftas , Zoile.Jl bonus et.
\it ^ In fraudulentos taks Sinones porró mul-
ta SiTiKtk congsrii póflcnc, (êd patica ad-
duxiflefaiFeceriC/vVillud Tulliaimm pro
Codctn ComccdoRofcioiA^Bquè perfidio-
lutn ac nefarium ell fïdem frangerc , qua:
y'taiu coiitiuet;& pupillum fraudare.qui
V1 tutclam peruenit;& fociutn fallcre,qui
'u negotio fe conïunxit.Plinius Secundus;
*ides iraproborum leuis, & tam infida
^Uatn ipfï.Iu Anchologia Gr?corum hoc
c,rcumfèrtur -•
<pdL\nav ,
«fvip »
T«c K&Sr&paLy ^■(u^ofihn Qi-
Kntv
.
nrónurSa»
iyfipèv iya KHmv nplm @*pCi/, <s< ?mz
Ka,ép»
7HV èbro
rif/ piKiett rrhtv tyjtv o.S'ikh.
fciücet amicum finiulatum deciinare non
po(lumiis:cum,qu'. aperte nobifcum exet
eet intnïicitias, vrtare non ita «grè poffii-
mus. Etquid homine fabdolo 3c duplici
potefteffê perniciofius? Scneca Tragic.
Hippolyto in fallaces,& finuilatores .-
Vbi vultut ille,&fitl<t maieflas i>iri,
Atq; habitus horren f, pri/c.i, & antiqua
appetens ,
Morttm^fcniumtriBe , & afyedugmueT
O vitajaüax, abditos fenfus gerts ,
Animisfypulchra. furbidis facietn induis.
tudor impudentem celat.audiuem fjuiet :
Fietas nefandum vera .fattxcesprobant
,
Simtilantj; mollesdura. "
Poteshucadijccreeiempli cauflTa ,quod
Marcdlin.Ammian lib. I j. initio , & de
Mercurio perfïdilfinio afsetatore.ibidem-
Nos ad alia feftinamus.
Dolus in fuosv",..
EMBLEMA 1.
1TI-LI5
CL 3
-ocr page 324-
Andrece Alciati
z^6
ALT I LI S alletfator anasy & cxrula permis»
•** AjfuetA ad dommos ire redire Juos ■>
Congeneres cernens volitare per aera turmas
>
Garriti ia illanim fe recipit£ gregemy
Pr<etenfd incautas donec fub retia ducat :
ObBrepitant capta , confcia at ip<fa filet'-
Ptrjida cognato fe fanguine polluit ales ».
Officïofa alys, exitiofk fuis.
C O M M E N T A R I L
ftix gentis proditores applicar..
AVc v.p e s in infidijs latitanr, ex-
panfis fuis tetibustanates, aues vnli
quecognitx, ttunratim adtiolant, prxda
fiitii rx • Sed fpienem exerceo nafurri cri-
fpante cachmno, qnotiesartiffcis coutem-
plor fubuikacem in expii'ruendo hoc reti,
cancellos verius dixcris O cxcx & ftoli-
dxaues, qnas.talesi clathutaiiniiJia: de.--
ci-piunt.
A'ici A T v s lïb 9.Parergwn cap.ir.
(ïc aic:In Milire Plautino viriosè legittir,,
jPalefi?io,cumle&endum {it,Pa!fUtrip,no-
niet! verer3tori) impoitoriq; fëuio conue-
niens.Vnde & wcLhiurpte*, quail allecta-
tricesaues Ariftoreji hbro de hiftor.anim.
9. tur.ttires vel colunibx,qusealuntur,, vt
alias alüciant ,.& aucupes ad congeneres
capiend'as adïuuent. Qj^od &.in comrni-
cibu.s fieri coufueuit , icemque anatibus : .
dequibus(eftemm aucupij gemis valde ,
iucmidum ) nos quandoque lic catraine.
lufimus :
Altilis atleBntór anas, & cctrnla pennas,.
AJJUetd ad dominos ire redire fuos,
Congeneres: cernens volitare per. aerfk tur-
mas:,
Garrtt, in iüarumfe recipittf] gregeft
,
Iraantas donec pi-atenfa. in retia ducat ;
ObsJr:j>ita->'.t rtlui ,cc-rf-ia at ipf.i filet . .
FerJida.frazjLtrix cognatifa.-iguinisales,.,
OjficinjA 'ilijs;, infidiofafuis ..
Hxc £,;ciatus.cuuis verfus ideoailcripfi,
cpod paiicula quxdam in his imrautarra
fint • A ndidigms mihi rclatarr. eft , alè
in JTïontibus Vcrnnenfibiïs haiutiviodiau-/
cupes,.q>ii '-aks anates in '"tribus , vt co-
Ihtnbas. Uur qHecnrneuoiaHi,nonprias-
doiiuiro iédeiinc, ax£ alie.'iis. conxiura: ,
adeo vi fsEge tridiifVant'qua-rridüo domo
abiiïH. Ex lunc fuiiiluudjiiem-Alciaxtio ai
\'
f
ALTILIS anas] Anaient a natandi a(-
p-
fidiiitatediclam vult Vatro f- de lingua
Latina. Namiuxta paltidès parit, & fra-
tim x partu aquas petir . Huitis auis pe-
ftustaiiturn Scceruixoüm gulijdabatufi
niuic tota voratur.Martial.
Tcta jnideponatur an0s,fedpe&oreta-Ktiï,
Et ceruice fapit c&teï a redde coquo .
Di.itiirautem altilis,quod alatut domi »
ii.
lacu; Ai
ciati .
veLruri.vtgalliiix &c
Aüe&ator] ab allicïend'o. Legialicubi,
morem tllè auc'ucibus, exoculatam co-
luiiibam in reti ponere , qnx fubfulcans-
ftrepitu cxterascolnmbasad fepelliciat.
Ea Grxcisdicitur,^-*^£UTo;«, aTTcthl'J-
fiv,
quod eft decipere,(èdncere, fine in la-
qneum illicere. Vide adag fedens. colum~
é/ï.Arift-Oteles lirj^-d^èïirWr.'ariiié^apiT''
.ait:Palurnbum aJleiftucóni (quxdomie*
ca:cataï;aliiiuti 1) prins, rrjaij quam fem'-
hamoriturl A iiitophaties; in Auibnsd&
coltimbisToqnens.
Kut tTrctvctyKct^H waitvftv fifepivttt.
hS'iK.rva, jdeft :
JZtcogitpcileutrid agere alli^atasin reti .
T.Vide enam-adi^Mar,Pulchrèfa/Utvulpê--
CarfHlape-nnis] cani coloris „ ve|l (iibcs»
nericij.
Ire rc-dïre.] Ire^pro abire,vtalfudat3a
verba.lufriiiiani,in'§. Cerüoriim ^aoqife,.
; Derer.di.ui"rione,in Inftitnr. in filiiafliire
& redire folent.& paulo pofr:lr.ijsamma:
1'ib.us qux ex confuetudiiie abire Sc redire
loienr.Marti.Tlis 1 z.lib.epigram.
Atq~inter men f ds ire,redire/uat.
■ VirgiliHï 6-Aïneid.
ltq;rediiq-vtamfotiet ,___«»
Congeneres turmas'] EiufJeitv genens
anaces tiumatirn velautes.
Game
-ocr page 325-
Emblemata.
M7
""«'re.
pwrit] Gariïre.quau' ineptè ftrepere.
Cicero lib.i.deOrar.Nam &fsclis mul-
tilegij.veletiam hanefeos,aut fedaialicti-
ius, vr (écurius rnagisque impunè ouicu-
t'santègymnafia inuenta fiuit , quamin lam.id eft.hominem fimp!icem,minirneq;
"!sPhilofoplugarrirec(xperiiiit. Nonius, malum abonini Cjitninc carn fcelefto.taro
Etpcopriumeileauiitm quidam putant'; <pe abominando alienifïïroum maiftenr,
""icaues garnilxdicuncurcaiiore & hila .v.dcertè quocunque tandem modoexter-
rcs. ViigiJ.4,Georg.
                                   minent:(ic vt infonsillemifellus hacafper
G*rrul* ejuumtignis nidttmfu^endit ki' fus Iabe (tametfl coro vita: tempore virtu-
tipietatiqj uoniendederit) humana; focie-
tatis penucres,& peftis habeaturab impe-
rita multitudiue , quas vt in vitium plus
quam liceatcredula, itaob iiiconltantiam
maximam,qua: ilji familiariseft.ad virtu-
tesipfas inuertendum fic prompta & pa-
rata (it,vt,quod ait FIaccus,finceruna aui-
dè cupiat vasincruftare.Sed vt paucis con
traham, hocgenushominum vtexitialius
& magis aueriandum , fïc & prxier c^te-
ros alios, fn quos leges ioleiitammaduer-
tere,digi]ifTimum qui inexreras terras ab-
legentur, aut certè vt calumniatores me-
rira pcenaafficiantur. Quodcnitn vnicè
docuic optima illa omnium magiftia natu-
ra,hi tollfliw, & improbitatei.jiquiorela-
befaftabaiu.nimirum vbi contra (utiiri fan
gumem in(idianttu,& inaninias-fi.iasfrau
dem molinntur.vt Ioquimr Salomon. Id frodito-
torum tamen torqueri melius fortaflêpo- r*s t&-
•tefï in patrix proikores* quales fueree/ tri&.
QthtT-TrifyvTtfapud
Gra;cos,apud Olyn-
thios Laithenes.Talis fliirMetiusilleSuf
fems dux Albauornrn, pugiuedeièr.tor in
rundo
, in illarumfe recipitj; gregetn] fe focia
'"'sadiungit.
trttanfa incautas] Donec eas cogat in
P^ratas ab auctipibus pedicas .
Perfida tognato &c] Sefe obftringit fce
'ere perfidias lougè grauiflimo,quod,pro-
"3C j &perinfidias admortem pncipitet
liiigeneris aues. i
Hac ïlmiUruduie (cuius facilè fub-
'ntelligititu; apodofts J prodicorum ani-
'ttiun fraudulentum aperte arguit: qui
m aniatoeilèamico ac beneuolo fefepro
fiteantmi^ irtc'autis & improuidis faciiius
'Oïpoiiaiitj'eo faiïè noceurk.'res,quó &r(u-
,'iores.habendi ftint. Sic eiiim plerumq;
''ifontes K incaijrqs in ignota diferimina ,
vd ad ex;rfèmum vfque vita: pericuhm
'dducuiu S: coiripellunt, fedporiffimiïm
cum vel vifa; confuetudine, & familiari-
t;>te , auc etiatn obleqüij aliqiu ïpeciefu-
cataeos tenent irretitos.nodisq; tam tena-
c'biis ilfigatos.vt {èfe hinc nequeant excri
c3te^. Qwo de genere funr ve£pertilicnes
'Juidaw.lc fceleratiflimi fycophaiir? (quo bello Romanorum adiierfus AlbaBos,qui
l'l'm numerus quantum his temporibus fua;pr0c1itionisp?nas<leditabequisdifcer
accreuerit,diciiion.poteft) quii viros incul
Pata;vicx,iïmplicesplanè, &ab btnnifa-
*°alienos.in difcrimen & prxcipitium rra
"ttntj nullumqj non niouentlapidem, vt,
Süod eft iu prouerbio.in laqueos inducat:
1liam ad rem cuniculis quibufdam vtuii-
5llr»cüm impirigunt uopieh deteftaiidi for
ptus.vt lib.i-Liuius nieniorat.Tu quoq;
ö.fcelerate Iuda, Chnfttim Dominum Sc
Magiftrum tuum (voluiflcs modo) & no-
f*rum,nefario ofcnloprodidifti- O impie-
tatem. Sic faspiflirrtè
Impiafuèdulci mtüevenena latent ■
Q^4          Malt-
-ocr page 326-
2,48             Andreae Alciati
Maledicentia♦
EMBLEMA LI.
ARCH1L0CH1 tumuh infculptas de marmore vejpas
Ejfe ferunt
, hngua eerta Jigilla maU.
COMMENT.ARII.
Etalibi.-
JE/ agentia verba lycamhen
O lidiusin Ibin :
                              ,
ïojlmodofipergesjn telmihi liber lat»W'
Tinéïa Zycamb&o fanguine tela i*«l1'
Poüthrms in Nntricia :
Tirftarrtm effiifiis in irttrri»
Ore Lycambiadas rxbiofo oc eiderit ambta
Arckilochus. ,
Hinc proucrbia , Archilochi* editia. Vl°
conttimeliofïs & mordacibus. Arcbtl°e
patria.pio
maledicis . Archilochw» ,er ~
re,Archilochum ealcare.pro
eo><lno{*. '
maledicemia deleftari. Extatepicaph1
Archilochi.ex quo Emblema h°c <*elum-
Ptum videtur,üb. ;. Epigram.Grscot,
*                                          Zul"*
STatvatvr tamnliismarmoreus,
in quo vndiq; vefpae, infecli genus irt-
uifum.oberrent. Quarouis cxteraieditio-
nes habeant aduolantcs & anolames , ha»c
tarnen pittura magisarridecqux vefpas
porius fculpcas (de qutbns cpigramma lo-
quitiu) quam viuas reprxieiKar.
!!•
           Archiiochvs Pqeta Lacedsr-
Arehili' nioiiius.vel vtalij volunt.Pariiis.repudiii
thm . ac repullam paflus itimiptijs Neoboles,
Lycambis filix.fibi promitfae, lambtsa fc
repertisfatyricèadco, & graniter ipfnm
Lycamben deuouit & iiifeclarus eft , vt
en;ncnm fïliaad laqueurnimpulerit- Vu-
de Hotatms in ai te Poëtica:
Aiihïhch'Am porno rabs4S armaitiiIal>o-
-ocr page 327-
Emblemata^ 1
z49
!'* ^. ^* ™<F A'pxjKÓ%t7rap«.7rcvTicv, at Alciatum lib.y.Parerg. cap. 18. Prouerb.
Irritare crubrones.
,c*«. » wn-irtitptir
Mnrnv iyifojutf irpoToi tH*4>% 5fc?*fl»*
ft'M*|«f iKtüStAToy «[AipoV. oÏJ't A.U-
Wvpi'pttytf TptOSW OniAtLTA BvycCJi'
Ü' 'fal> ' i         -.               <
^ Ps,«« <N TTttp£[jiH-\.ov s<?onript,[jt.nTra-
Te 7BtTe
K/vh<tjk 7vf/.0<a 0pnx.<ts èpe£>f/.évov{.
^"chilochiif ietcet hoc in littore teStts, a-
mart-t
Cuius vipere» carmin» felle mident
.
^"guinefoedauit Mtfurum Helicona,Ly-
cambes
tnget natarum tttrpia lom trium .
**°spes abi taciti,irrites ne forti crabronet,
lllius in tumulo quos habitare vides .
^epulchrum hoc Archilochi littoreum ,
qui quondam amarara
Muf.mferpentina primus tinxitbile:
Qjiicruentauic Heliconamanfuecum.no-
uic (id) Lycambes,
Lugens trium nexus filiarum.
^ïofim vero tranfi.viator, ne fortè huius
Moueris rnmulofucos infidentes.
Üttareum Archilochi mmulntn en:qui »#-
xia quondam
Carminavipereo fanguine tinfta dedit:
■kjs crucntamt mtmfnttum Helicow.Ly-
cetmhei
tendenles natas de trabe treiq% videt •
** verofenjim tremfi, ne forti crabrones
A$xos iïli commoneat tumulo.
^''idar.i-Ey th-ait fe nolle comiicio aliquo
**ioiiem afficere,quod Arcbilocho conui-
*'a non bene ceflèrint.Sic ille :
.,____E'fit fi XPtc*v
qivytiv fróütot df'tvov&a.x.eLyopiiLV*
HÏ^ov ydp ika{ ïav,
ttoK-
X' iv d/A,cf)(ety!a,
■fcytpèv d^ylho^ov/Sttpv^o-
^ yoif i'%öiJi irttuvófAivoy. id efh
y'iMtem oportet ejfugere mórfum im'bel-
lm & impotentem.maledicentiam nem-
*'• vidi enim 'tam olim multa in egeslate
rp'tHtn conuiciatorem Archilochumjnfen
\r
           °^tre^ationibus enntritnm,é> quafipin
**$?" gHentfaaum- Antifthenesdicebat, Dio-
"»iif, ^enera vefpis eiTe fimilem • Vefpis enim
"on magnum eflèalarum ftrepituro', acn-
e"n» autem acutiffimum. Dion oratione
••« Stobatus Sermou n. De Archilocho
P^rahabesafudyal.Maxim.lib.iJ.cap-J,
TVMVW de marmore] Tumulo raar-
III.
moreo.vtapud Virgil.4.
, Tuit in teBu de marmore templttm.
VeSpas]
Vefpaiinfeiftorü genus, apibus Vetyi!
pene Smile;(ïc didum.quod vefperigran
diores mufcas venetutin cibo,ijsq; capite
aniputato.reliquum corpus abfurhat. Ve-
fpasquoqjeosdiciait Sextus Pomp. lib.
■vlt.qui fhncrandiscorporibus officium ge
runt,nona minutis illis infedis, fed quia
vefpertino tempore eos efFcrunt,qui pom»
pa funebriduci propterinopiam nequeüt.
Vefparü'^rtirum artificiitm in conftrueudo
nido defcribit Pierius Hieroglyph.lib.ttf.
Certtt Jigill*,] Qiix funt fymbola eer- Vtlp&ob-
tscj; nota: lioniinis intemperauterlingua trellato-
abutentis.vtqiumalediceotiflïrnusfuerk. res.
V e s p AE tumulo affix» Archilochi»
linguas mala: petulainiam efFrxiiem ar»
IV.
guuuc.-hz enim raucx funt & mordaces,
fed uullamabijsneq;obledationem,neqi
fruftuw compararcpoflis.vti nee b. male-
dicisaut mordacibusexpeclarequicquara
prancracu'eum debeas. Sub Archilochi
nomine intelligitur fcriptor quiuis.infoli-
taquadam verbormn petulantia & aior-
dacitatealios infeftans:in quo tarnen iv;q;
curam.neq; eruditionem pelTïs deprehen-
deie:lêd hoc tantum notus,quod audacia
in obrreftando maluerit oftentare, tamq;
prauè innotefcere, quam ftare gratis, &
cum filentiojVt Ioquitut Martialis.Lubct zpita-
attexere cenotaphium Laurentij Valla;, phiüVetU
mordaci efFedii ftylo, vtmordaxillefuit [it
in fcriptis pene omnibus a fe editis.
Venitad infernaspofiquS Laurentim tdes:
Si qfurts quid agatinunc quoq; mor Act
humttm
.
Mordacius fuit Aretïni virulent! ae pefti*
feri fcriptorisItali?epicedium,IiiigHa He
mifca conferiptnm t
Qu! giaceVAretin Peeta Tefco,               Aret'mu
Che dijje mal d'ognun, fuor che diDio ,
Scufandqfi cem dir: üon lo conofco.
Cuiushic ferè fenfus : Hiciacet Aretimis
vates Hetrufcns,qui petulantis linguas vi-
rus in quoslibet euomebat.pr^terquam in
Deum.cuius millam habebat cognitionem.
Et hi tales noiine ad venena riafcuntur ? %, t j-
qiu cum velut Icorpioius ictu optimum
et,
qnemq; lancinarint.ae fiftalato vulnere.vt
Hieionynii vti^i ïeïbis,viain apcruerinr,
-ocr page 328-
Andreée Alciati
ZfO
lochi 1 ibros ob folam dicacicateru & mge- ^J
nii viruléciara a Lacedajmoniis vrbc fua in cwit
cerdictos.ne illorum letflipnetjuippiam de rei"
venenohoneftisillorum möribus niftilla-
recur.quando ad bene dicendum natus ho-
mo eftjDon ad infigendum atrocis lingua:
vibrantem aculeum optimocuiq; non ad
infpergendam fa&is alieiiis labcm . Vide- ,,
mus ramen fertequeac pari cogimur Ar- Jlif
chilochos & Ariftarchos quofdam in pu- thi'
blicis fcholis,
Gfui omnia /e ftmulantfcire,(PUiUi ver
bafuatj nee qui dep* am- fciunt .
Quod qutsq; in animo habet,aut habiturtü
eft fciunt.
ld quod in anrem Rex Regina dixerit
>
Sciunt.^ucd luno fabuUta eft cum loue >
@»« neq^fatura, neq;faciafunt,tamen t)
fciunt •
Quod fi ijs.vc Afinoilli A£fopico,leoiiis
pellemdettaxeiis.iJlicojlla: aures Mid*
latitantes patebunt. Etcurin Midxf3"
miliam eos non tranflctibam ? cum dictus
putetur Midas.quafi /xnJ'iv tïi'tkMoceft»
aibilfciens.Nibilomuws hi tales ml aliud
penfi habcre videntur.quani vt ftylo coOr
ibdiauc quofcumq; vel rei literaria: pri"*
cipes,feq; ex ea obcre&andi Jiceiiciapalm*
rium quaerere. Infelix homimim genüs'
quigruujiituporcoSjlatratu canes, ruditu
afellos malunt aemuJari, fuamq; prurig'-
nem.ac fcabiem prodere.quam intra ror«s
Mufarum lèit dpio'rnf Ce tontinere. A"dJ'
te,ó viperse.quidvobisoccinat Italusl11'"
jdamPoecaJanè vemifrj/lïmus.-
Pnnge la lingua pik che la faettsLJ'
E fii da la Natura
Cinta di doppie mura,
Tercht s'babbia a tener gtt/trda(ihtfiret^'
Tu , chethaisï nttofcat*
V r/o la fama altrui,
Tiella de' denti tui
Rinchiufafrai eancetli ,
Ch'-un dt non te l* rubino i coltel'*'
-.
Sed cettb plu ra nialedicis bene dicere > a *
cem Anticyras eps nauigare velim > Jl?..
ctoiibus hellebero piugatis,& fc?°"l°0 ]
lo ignorantia: atq; obtrectationis m°r '
adfaniorem tandem,Aefculapi" "jji
mentem redeant. Quod in ranta O»»-,
corum ftequentia magis opto > "J'
fpero.
moxlatius venenipeftiferam vim fundïit.
Acra hominum,vt iuquit PliniuSjceu fer-
pentum lingua vibrac, tabcsq; auiniicon-
rrevtata omnia adtirit.culpaniiiim omnia,
acdirariim alitum modo tenebris quoq;
&iplarum nodtium quietiinuidentiumge
mitu,qu$ fola v.oxeorum eft.vtinaufpica-
rarum animantium yice, obuij quoq; ve-
rent ageieanc prodefle vitaj.Nec tarnen vl
Jum aliiid abominati fpiritus prasmium
nouere,qiumo(li(Iêomnia.CiceroptoPia
tio .- Nihil eft ram volucre qtiam maiedi-
ftumjniiiilfacijiuseniirtitur, nihil citius
excipitur,latius diflïpatur. Fqstens fermo
pucridemenriseftindiciumjhiuc nihil gra
uiusolet j quamoris malum & virulenta
mephitis.Plautiex Pcenulo fcita festentia
eft.iu maiedicos, ac velut Scyllxos caues
concinnata:
lilhic eft thefaurus fiultis in lingua fitut,
Vt qusftui habeaut male Ioojui melioribus.
Mcdiiis
FuicMcdius quidam ex Aiexandriadula-
/tïulalor. r'bus,qui alios hartabatur,calumnias in
quemuis audacter eonflarent.Nam etiam-
fi.inquitivuhnisperfanaritjin quem mor-
/lim jtifixeris,iiihiIomiiius cicatricofiis con
BelaPrp, iiileturlocus. Balatronem qüoq; inuenio
fcturam fuilfe vuulérum;vnde Horatius;
Balatrofittpsndens omnia nafo. £c Hie-
ronymus: Ne meputesintnodum ruftici
Balatronis cumfta Origenis reprobare . In
hocpeftilentia; virus feite conformatism
eft adagium , vt ecimumferere diczntnr ,
qiium perniciofus fecarptoruni vitupero
iiumq; fiibdiicT:i fupeicilii vibrac ideujcidé
fpirituSjCiiiusnocentiilimi non aliud ferè
opuseft. quam cuiusqjfumamprolcinde-
re,& ti teiriir.i veneuilundam tabem affi-
gere,qua plurimum vita deflorefcit,paran
tur lebusexitia, jScmentiumquoq; (vtfic
dicam j cxiuuntur iütima.quado nihil eft,
quod ford'.dus dens, & felle non lira, fed
macerata vox non concutiat.dum luto eo-
dem coofpurcat omiiia.nec in (e ingeftum
diluic, au t de al terius octilo feftucam ex-
cuflura , fuam prius rrabem eximit, A-
dagii ratio elt, quoniam ( vt Plinius in-
quit) nihilocimo fcectindius , cnni male-
diclisacprobris ièrendum prgcipiuntja;-
tius proueniet. Caecenim nelmguanoftra
fit g'ladius acutus, dura fale multohunc
iJIiuuq; dc£iicamus,memü)enmus Archj
In
-ocr page 329-
emata_>.
Zfl
In receptatores ficariorum>
E MBLEMA LIL
T A'TR0i'N'V'M',ftitumfamanw>ti&i, S'u^fpetvrBem
ItconteS) & dirk" cinciacohors gladijs t
■dtque ïfa te mentis generofum , prodige » cenfis,
jQiibd tua complures allicit vlla malof*
■&» noum Acl&on y qui poBqudm cornua fumpfit %
In'■ gradam camBtts fe dedit ipfe fuis*
C O M M E N T A R I I
l.
Vl
quosulebat ,JifcerptufeB::its pamjiti'é-
nffentAlores eos,a quiêusenutritmtut
',, swi-
ferè perditnt ■ Acteon venator Anftxi ex jff^vi*
Atvtonoefiluis,Cadmi nepos.cirm er vena r^Lv^
tione laflTis. ad fbiitem potatutus accedc-^
ree , ibi cafiv Diaiiam (venationts Deam ,,
caftitatis & fólittidïrus amicam) vitfit nu~
dam ft lauamem . Qnoi illa riwfignê fe-
leusj iiv&eiq» Aiteomsacjuaraiitfpeyfo »
"""■".........                                       ■was©
R vembulo Sc habitiv venatico in-
j, rtt!i£tus,capi.u certiimim envinèoti-
B.uscoinibiis 'nabeos^a grege ca»iHnurru£
l'uttv profteraïtur & laceratur..
S ro e AE o citaturiilnd exPliauori-
• *Tuf oi x,i\ctx,i; rif rpitpovTct; ita.'TaK'k-
Sr»
-ocr page 330-
Andreae Alciati
±$z
tamafFecta timidior fa&us, in ceruum dt-
caturmutatus, cumeji canes liihilo fecius
vnde illein ceruum eonuerfus eft. Quem
cum canes confpexifTeut.iu eum irruentes
dilaccratum comederuiit. Namq; itaSa-
turni legibuscautumfuerat (vrait Calli-
machns inquodam hymnq) vt qui Deum
inuitum cernat.iiigeiiti mercede eeruac.
Quo refpexifTe videtur Virgiliusin Phar
maceucctim dixit:
Ver cineres,A>narylli,fora(,riueq; fluenti ,
Transifo caput iace,ne reSpexeru.
Hanc Asfbeoiüsfabulamlatè profequitur
Quidhvsiib. 3. Metamorph.idemqjbreui-
ter [ib.r.deTxift.
infeius Aft&on viditfine vtfie Dianam,
Pr&da fuif canibus non minus ille fuu.
Deeodemetiam Claudian. in Ruffiii. &
Sill.lib.ii.Huc facit piiJchertimus locus
et MifceI.Policiani,cap.8o- de Tirefia, ob
Pallada nudam confpec~ram oculis eapto .
Ibi ex Nsnno f. Dionyfïacain ,inducit A-
dtseotiem exclamatem,vt felicem Tireiiam
dicat,qui citra mortem,tantum amifiis o-
«ulis Mineruam confpexerit nudam, quae
etiam liimenademptumiii animumipfius
uaiiftulerit. Atq; adeofie ait :
Ö'^fili THpiriA , tV (AiV ïfp&KiS tA70l
oXibpm
Tvy.vov dvcuvo{t.iv)j{ ètuTHpiXoVot tïfot
VelixTireJia, tu $d2 vidijfi citra perniciê
Nudainuit& mijericordu forma. Mineru&
.
Quod narratur de Aétaeone in ceruum
transformato.funt quifabnlam putant.ple
rique hiftoriam malunr, atiétore maxime
Plinio, qui Ac"ta;onem & Cippura corna-
tos editos memorat; Qmii & Marimitts
Tyrius a veriscanibus Actxonem lacera-
mm fuifle dicitapud Corinchios, huiufq;
facinoris auiflores Bacchiadas appellat-Vi
de MythoIog.NataI.Comitis.lib.6. c-vlt.
Ad quod apud Homerum legitur, Diana
permantium errantem higa teüs delecta-
ri.capras & ceruos fugaces venando perfe-
qui, funt qui referamad fabulam Acla:o-
nis. Alij vererum fecuti phijofophiam ,
fagirtas eas.qux ceruum aflèquuncur, Co-
lares radios indicare voluut hpiy\vptx,c!>f,
quorum nempe radiorum repercu(Tu,cor
iiua ipfa pro conditione loei, vbi luiia eft ,
&apparent & obducimtur.Sed boe in car
mine Alciati illuftrando, placet mytholo-
gia,quam aceeptam ferunt Anaxjraem:rii-
mirtimquod AclaK>npericwlis,qii'aj multa
venando pertulerac, tandem expenfis,a:tate
aleret, fuum omnepeculrum abfumpfic,
hincq; a canibus laceratum.Conuerfusau
tem fingicutin ceruum haudabs re-Nam
ficapcè (Igniflcatur ftulcitia.Aucïtornam-
que eft AriftoteIes,omnïa auirnalia.que. ma
gnurn cor habenc,fimidiora,infaiiioraq,ef
lè.Vnde apud Homerum Achilles vocat
Agamemnonem,
OlVO0etpi(,KtJVaf OfJl[/.ltTit. t%®V, HctpMtlV
ƒ' i\ópoit.
Ttmnlente,qui canis oculot habes, cor aft-
tem cerm ,
Yiie Adaguim.Ceruinusvir. Pliniusquo-
que vult.pauida eflê auimalia.quibus pra:
grande fit cor; quo in numero refert rnu-
res,Iepores,afmös,ceruos, &c.MaluitAl-
ciatus, & quidem ingeniosè, torquete in
eos.qui latroues furesq; recipiunt: aut e-
tiam (vt verbis vtar Marcellini de iepta*
uatis Romaui populi moribus agentis.lib.
I4.)qui fami!iariumagmiua,'cai»quam pr?
datoriosglobos poft terga trahnnt,neSan-
nione quidé domi teliclo,vt ait Comicns •
LATRQUrM] Vox latronü apud vete-
res vftirpataeft pr» ftipateribus, Si cufto-
dias corporis profccloribus.qui Iroperato-
récomitabantur, quafi laterones.quod ctt
ca lateraeflè (blebant.a verbo Graeco A*-
Tpévi), quod elhin/eruio. Seneca i-de Cle-
mentia.cap-1 i.Ita fumit Capitolinus.Mar
ceIlin.Sparcian.& Herodian-lib. J- ?<*[*■*-
ToV'jKttMf
diifti.feu lateris cuftodes,/'»^1'"
po'/>o/,fpiculatores Tacito lib-17-& 1%;$°"
oecx jde Benefic.cap.if.& Ub i.dcira •
Sueton.Claudio.cap.jj.In Galba.cap i8-
Tacit.i.&i3-AnnaI.refert,Germanos cii
ftodes ImperatotiRomano,& princip«»S
minsE adfuifTe.Sic olim latrones pro ftipa-
toribus , a ftipenuncupati, quam merce-
dii- nomine accipiebantcorporis euftodes»
qui cum ferro eircundabant Reguincor"
po ra. Latrones ergo, é/sti t? k&rp °u>a "^
cede,Varrolib-6. Latinse iingua: • Hodie
dicuntur latrones viarum obfelTores , qlU
publicè & per vim furantur: (te diet' a 'a'
tendo.vel quod a latere adonatur.Horat.
Iibi.Epift.
VtittgnUnt homines furgunt de noBt l*m
trones .
Furxmfy] Ganeonum,eorumq! qu,nia
lisartibrts viuunt. Erudicus virAlciatus
has voces, hatronnm furttmq; non acctp't
">
T)e ActiD
ne varia.
-ocr page 331-
Emblemata..
€ft
ynonyifaa, vel promifcuè, quod Ho-
facere. Tutiffimos enitii fefore credunt,
at.ait i-Sérxii.Fiirtalatrocinijs eftmagnis vtpotè tantotamq; gsneroib fatellitiofti-
Par«acomparare                                      pati;& tarnen uonaduertunt, quanticoii-
r?'titts] Multitudo,globus,vt maxima ftet.quamq; noxia fit ea familiaritas. Anu-
^'"tiitn minus apud Ciceroiiem in Phi- lus in piüa poefi /ie
«i«.
"fP-& fa:pe alias. Virgil fi.AEneid.
------ltmenum manus emicat ardens .
f;xf.c*a"-] Proprium quoddam noméaut
pp'tium, non temere ftifpicemraliq'uis .
t.g"3j/iw*>Iegunt,pro,dira,crudeH,ter-
.lllca,&e. Sedmalim Scasuam aeèipi, vE
Cornibits in ceruttm mutatum Aciaonti
■ fumptis
Membratimproprij diripuere canes.
N&,tnifer esl dominus,parafitos quifquis e-
daces
JPafcit.adulatum pr&daparata canum:t
, ytïmachus, proimprobo, finiftrajfama: Se quibtts irridendüfuggerit ö* comedldü
*0rnine,rerum imperito, Qtue fub obten- Seruus & ex domino corniger efficitur.
11 'Hoi quibufdam fcasuis defignata di- Non piget huc traducere,qua; Diö Chry
^Ultur,aitille.Et Graeci.eumqui fit inge- foft.orat-io.De feruis,appofitè fcribit, ie
'>0'ardo,«t*/oi'appellant. ovS'è itkaiov , non putare damna a malis canibus plures
^' iTt(KMywtt.ï&\a& Ariftephan. id eft, aecepiflèjquam a malis hominibus. Ete-
e3ifc<tuam,neqj confilij inopetn .
, l*comes] teeomitatur, Cetibi adiungit,
* Wm ftipat.
CinQa cohorsgladijs] Turba ficariorii,
jll°s vulgus Itakmim vocat,brani,&fpa
*c"",per cöiitnmeliam
Zoent
Dionis
Chryfofl,
\, Menïts'generefum] Nobilem.&eicelfo militibas & fatellitibns,alij abamicis qui
l)1mo praeditum
Nodige.] Cicero j.Qfrlc. Prodigi, qui
Pillis & vifcerationibus , & gladiatorum
j/^eribus, ludorum venationumqueap-
™'atu pecunias prafundunt ineas res.qua
flltïl memoriam aut breuem , aut nullam
int omninè relidturi.
t. -AlUclt olla malos.] Ea eft olU amici-
A*lVt habet Pronerbiumjad quod refpexit
^att'a!islib.9»epig./j'.
nc>quem vina tibi ,quem men/a para*
**it amicum ,
•^,iïeputasfid&peBusamiciti&
?
bufdam.nomine tenusamicis: ali j quidem
a filijs &fratribtis, vxoribusq; damna ca-
piunt innumera Memorabile eft illud er
Conftantino Manallè Michaelis Imperato
Michael
Impera-
ris exemplum,quem cnni Actaxme a cani.
tor .
bus difcerptocomparat; fiquidem incon
fulcoilli Principi, quodab aflèntatoribus
obfeffits e(ïet,miferè omniiiocefiït.Talem
quoqj Cicero depiugit Verrem diuerfislo-
cis. Libro 4.T1U Meflana.tuornm adiu-
trix fcelerum,Iibidinum teftis,prxdarum Verre s
acfurtorum receptrjx . Aliqiianto poft:
FuiflTeMeflanamomnium ïftiusfiircorü,
'nt*rn amat,& cyathos,& fumina, & o- ac prxdamm receptricem.uegarenon po-
tuerunt. Idem lib.j.ineundem:Namsvc
ante docuijhanc fibi ifte vrbem delegerat,
quam baberetadiutricem fcelerum,fur-
torum receptatricem, flagitiorum omnifi
^r.ea,non te:
*°lato ziino nullus amicus erit ■
o;.f.n "0««* Aiïtcmi&c.'] v.nSoKoylctTa-
felt'A A      . r i i        J r      r \
r\ ■.*v-ta;onis ^hiilam , quam fuse narrat
\
-''•S.Meramorph. vtfupra innuimus.
C)t| 8eRem documentorum fegetem
fociam. SicPaulus Iouiuslib. n-Hiftor.
de Sacramoro Vicecomite: Sub idem tem-
pus.inquir.Sfoiciaadueriïs nutantis Ligu
risrumoiibus, & Sacramori Vicecornitis
inexpeflatadefeiftione perculfus,cum pri
Sacramo
rus
.
Qjühbafei
atemeterelicet. Nos tria
mus, & leui (quod aiunt)
t, ^l0perftringemus
fibi v?.rtes.f^'«e ï("nfc- '.^deiUe's'pd^nio
mis Heluetiorum cohortibus Nouariam
contenderat, vtopporruna in vrbe, tutus
ab iiifidit0 , adueiitantes legiones expeifta-
ret.Sacraniorus circumuallanda; arci praï
erat, vir principe ortusfamilia, fed maio-
rum fuorum virentis & gloria: penitus
'lomiuisecplerumqjvitgiadturgp» oblitus, vtpote qui fottuna fua minimè
cou.
-ocr page 332-
Andreas Alciati
2 f4
bus viftum quajfiuiife, non fertiij aaf s**
teris fua negotia, fed iibi tantum eomffl*"
ïiiTe:ideoqi qui laboriofi e/Iènt, opibus &
facultatibus prz eajrerisabnndafle: cotra
qui fefe otio dedebant.voluptates confefta
bantiU)Venationi &aIea:dabantoperani 1
inextremam terum penuriam decidifle,&
opibuseihauftosefie, adeo vta'iireohanio
fe pifcatoseflê dolerent, aut ciira canibuS
fibiopescucurriflè.auolaficeunjaccipitre
conqncrerentur : quemadmodum & ip»
Aiftaeoni cótigit.Cui rei domeftica: curam
negligenti, quinimó venationi duntaxat
intétO)facultas omnis & vita defceit.Cu.ro
autem nihil amplius in bonis haberet,in il-
lum.hornines dicebantrAïAs A'itTcuav, ff
tm li'im-Kvvëiv Ka.Tij2pé9n(.
id efbö mt-
/er Aft&on,qtii aproprijs cnnibm confutn-
ptus es.
Vide proucrbium , Ale lup*rum
cutulos .
3. Deniirm illud fpeciatiro in prodigosa-
dolefcentes non ab relicetcomierterei I111
promi magis quim condi, vt Pbryg" ('t*-
ro fapiunti & turn fortè.fed fruftra refipi-
fcunt.cum nihil eft amplius in loculis.Si-
bi qtiidem mire placentycüm fccundis wr
tunajventis opes fnppetunt,quibusirrip1'*
dentes & ignatios ganeones ("qui nuHum
aüud fibi penfum relidam habent,quarn
vt lautas eulkias aflè(5lenttir,alienaq> qua-
dra viuant) pafcant &.enutriant.At exhai»
fti.spatrimbniis.quidillis fupereft, nifi vt
aliena compikntj tandemq; inmalam crU
cem adigantur,abijs relicl:i, loHgumq1"
valereiufli , aquibusinconditionem tam
miferam.tamqjabieéram coafti fiintïRe-
fteitaq; dicerefolebat Ariftonyrn"s : Ll"
gnadum iguem mittiunt, abipfo conlu-
mi, diiiitias dumactulatoresalunt, ab e"
labefaclari. Q£x chhi ita finf.commendan
duseftTimon Athenienfis.qui Dern63"1
adulatoreni ligone percuflitj homi"es ad-
monere volens , ne pelfima parafitorum
contage labefadati, perimprudentiam 111
tam procliuia vita; difcrimina pefftim ra-
pereiittir,omniiimq; iguominiaïjConttiïnc
liis.atq; ludibriisexpofiti, eoram, q.uibii*
fe fuaq; omnia credid«ai)t,proditioHepet
dereiuui'.
sontentus,ad anttqmtminclite, domnsde-
cus , nequaquam bonisartibus afpuaret:
alebatcnim circa feaudaces veteranos ,ab
«geftate & fnperbia cadibus afTuetos, &
iBaleficijsiiifamesj&inhisaliquot primas
aebilitatis adolefcemes difloluta vita per-
ditos & efFre;i)es)qui a parentum imperio,
gratiaq; dilapfi, liceutia: milharisliberta-
tem quajrebant.&oVenit hic mihi in men
tem quodde receptoribus, feu receptato-
ïibus iuraedixerunt,inquos nempe volue
tuut acerrimèanimaduerti, 1.3.§ cogno-
fcit, ffde off. praef.vigil. quia fine his'diu
maleiicia latere nou poifint.l.i.de recepti.
Sic Vlpian.iul.Congruit,dcpra:f. vult a
prasfide animaduerti in facriIegoJ,latro-
nes>plagiarios,fures,prout eormn quifquc
deliquerk.- receptoresq; eoruni coercere ,
fine quibus latro diutiuslatere nó poteft .
Cui fimileillud Quintiliani ex declamatio
ne 1 sJ-vbi ait, proximos eos eflè transfu-
gis.a quibus transfuga: recipiuntur : quia
natura fimilcfit , faccrefcelus&probare•
*. Quimythologica traclrarunt, hoc de
A<fbeone figmentum ad venatores referüt,
qui fuas opes mifêrè dilapidant in venan-
diluxu imitiltadmodum & fiimptuofo.*
etenim a cauibus, quos aluere,tandeni vl-
tione diuina qnafi membratim diianiattir.
Nam tametfï nihil aüud fceleris admitte-
lent.nifiin eo,quoderogentin victum ca-
num.qnod commodins poflèt egenis &
pauperie pieflis conferri : ea tarnen culpa
fatishabetgrauitatisad prouocandiim iu-
ftara Deipratpotentis iram , qui totbona
nobis Mon eft elargitus,vt i js tam male vta
mur.Eoque granius illi peccant,quöd re-
bus necefl'arijs animtim nonappücent, yt
agricultnr;,vt Reip.vcalijshoneftisatftio
nibiiSjiëd- omnem temporis vfuram collo-
cant iu venatiu-quo fit, vtiu vrgentem ini-
nuscjj fibinotam penuria pr?cipitesruant.
Itaq; dici non ab re poteft, eos non a caui-
bus modo, led auibus & eqms abfumptos
acdilaceratos. Pala:phatusait,Poetas hoc
figmento nihil aüud docuilTè,qiiamhomi
nes caueremaxime debere, ne qnid agant
qnod dijs iiwifum fit aut ingratum , aut
quodeosin iram prouöcer. Adhascoüm
omnes labori fuiffe intentiflimosJ& maiii-
gotna ft'
teptato-
rrtm.
é
Yen/ttO'
res.
Vete rü in
dufiri o-j.
-ocr page 333-
Emblemata-» •
*ST'
In adulatoresV
EMB L E M A L I I I.
5 & M P E R biat >fempertemem> qua vefcitur-» mram
Reeiprocat Cbamakon :
** tnutat faciem > varios fumitfc colores ;
Prater rubrum , vel candidam.
^c & adulatdr populari vefcitur aura 5
Hiahsifccunfta deuorat:
*■* filum mores imitatur Principk atros
,
Albiy & pttdici nëfciw .
C O M M E N T A R I I.
c
t A M A e L i o N T B M pro pi&o-
tum diilimitccaudam prarlonga/n.qH? in
tenuiEateni definit,viperinisorbibus feim-
plicansjvnguesaduncos.Motusei tardus,
vt teftudini:corpusafpcrum,vtcrocodiIo.
Ociiliin receflii cauo.tenui difcrimine pr§
grandcs & coneglores coipori, qui aua-
quarn
*£<•
'eon1S fic exall#orib"s dcfcribe.Cha
reni I-0 ,ten' habet Africa, fed frequentio-
veiur;; la" Cruraeius refla funt, latera
ir vc pifcibus,& fpina fimi
«.oftrurn habet fuilio kou mul--
'nvodo
-ocr page 334-
AndreaeAIciati
z$6
Protinui affimilat, tetigit quofctmqae tt*
loret .
Chamxleontem nihil edere,& vento natu
ri,non probatur omnibus , iisq; eruditis:
linguamenim habct.inquiunt,hoc animal
femipalmumlongam, quam porrö iniu-
fecta, quibus maxime vefcitur , exentac
vibrat.eiusq; mucore fcaiaba;os,locuitas>
formicas,mufcas,& alia infe&a ad fe addil
cit.Fatentar tarnen ad odomciifes, atquc
interdum integri anni fpatium famem to
lerare ; nam cum pulmonibus magnis fit
prxditus.ventum intro magno impetu at- ^f\
trahit.eoqjintumeicit.Chimxleon nome J
eft animalis & heibajmiitantiscolorem, a 'jf
^*/x«/,id e{\,humi,Sc Ae«f,quail leo ter-
reftns.Ariftotel.4. de part.auim. cap- it.
Omnium ouiparorum pedeïtriuni tenuü"
fimus Chamasleon eft. Prasnimionamquc
metumujtiformis efficitur .• metus eaivn
refrigeratio ptr inopiam (anginniscalons-
queeft . Videeundem lib. i-de nat-anifli.
qiiam openuntiirt nee pnpilla: motu» fc<3
totius oculi veifatiouecircnm afpiciiuit.
Celliis eftjSchtaati femper ore; folus ani-
maliiimnulloalio quamaerisalimentomi
tritur . Epigrammatis verfus primus eft
Hexametei',fecundusquifq; Iambicus di-
meter, conSaus quatuot Iambis , recepto
tarnen in locis imparibus Spondeo.
EiMESivM id è'Plutarcht libel-
lo, De difctiinine'adiilatoris & amici; hu-
ius ha;c vetba: O' niAa.^ ccTsyySi ye ris
&7ri.!T» ypoia.7rknvTH teu/.ï truva.po[jt.o.i!ï-
Tcu-
kj o x.cKa.1; iv ton a.!-ïoit airsS'm 'oy.ni
cv i<tV7ovi£ a.i'vvó.TWyritoé-^HV ov£&v
a,7To\H7r»Tavaio-yy>av i.y.iy»7ov
- Adu-
latori quident omnirio id accidit vt Cha-
m&leonti: ftquidem vt ille colorum omniU
fimilitudinem exprimitprtterquam albi;
fic affentator, cum fefimilem pr&ftare non
pojftt in bis
, qu& dignafuntfludio , turpi*
qu<zq; imitatur quantumpotefi
. De Cha-
marleonte Plinius lib.-8.cap- 3 3. Ipfe celfus,
inquitjhianti femper ore,folus animalinm
nee cibo nee potu alitur,nec alioquamae-
ris alimento.-& colorisnatura mutabilior:
mutatnamque eum fubinde , Sc oculis,&
cauda, & toto corpore, redditqne femper
quemcunq; proximè attingit, prajtei ru-
briim,candidiimque. Caifiodoius Variar.
foimularumlib.j.epift.34.naturam Cha-
jnxleontisad fruftratorem debitorem non
minus ingeniosè traducit. Fugere nefcius,
fed fu? fponfionis ignarus:oblüuofus cüm
relinquitur:trepidus,cüm tenetur-Mutat
verba,variatconftituta:necin vnadidi fiu
qualitate coutentus, diuerfïs imaginibus
immutatur • Meritó Chama:leonti beftix
conferendus , qua; paruorum ferpentum
forma; confïmiIis,aureo tantiim capite, Sc
leliquismembrisiubalbentis prafini colo-
re diftinguitur • Hxc quoties liominum
-afpe&usiiicutrerir, dum ei fugiendi velo-
citas denegatur, nimia timiditate , colores
fuos vaiiè commutat, vt modo veneta ,
modo blattea,modo prafïna, modo poffi»
cyanea KPcriiLVioiKi-Cbain&leonte mu-
tabilior .
Meminit& Aiiftoteles Chama»-
leontislib-idemorib.cap.io.& PI maren,
in Alcibiade,Democrit- inlib.de poteftate
Chama;lcontis,Crinirus lib-i8.de honeft.
difc cap.vlt.Ouidius 1 r.Metamoiph.
ld q»oq; quod ventu animal nutrttstr &
tturcLj,
<3enus
carmi-
ms.
II.
Emble-
ma e Plu
tarcbo pe
titum.
'Adulator
mt Cha-
mtleon.
Chamt-
leonwna
cap.i
i-per totum. Chamxleontem apu»
Leone
:m X fummum Pontificem fe vidi'-
|i'
feteftaturPierias,Hieroglyph.lib-i7. , ^
SEMPER hiat] Hiare, propriè eft ore ^
aperro ipiritumemirtere.Accipitiu tamen
etiampro fponte.autaliqua vi externaapc
ririfiue (cindi.vt lingua hiatariditate, tel'
lusxftuihiant etiam flores.quandoaperit
tui'ioratio qnoqj hiare dicitur , qn? mal*
coniunclaconcinnataq; eft.Per translatie*
nem fignifïcat mirari ,dubitare, ftupete-
Virg-6 AEncid.
                                          J
lncertm clamor fruflratur hi/tntet ? pil]
Reciprocat.] Repetit.retrofleclituri veI ^
recipit-procare.petereeft.vnde proeax, Si
proci didli.Reciprocum veróa recipieii"
do diciait Varro.quiaeo tedeat vnde pr*
fedum eft. Hinc maris & anim? recipr°-
catio. Hoc loco veró reciprocarept°Prl_
eftauram reforbere,fubiiidéq, retranere.
ficenim Liuius reciprocare pro refpirare j
vfiiroauit.
                                               éf
Vefcitur aura;.} AUuiïoad Prouerb-^» ^
to viuere . I'opulari aura ■vefci,
eft poPl\'
uiigisa/ièntiri, vulgi mores infequ'- All3S
aura itberea vefci,eft viueremani ^€m'
admodum partes folid? animalis cibo «
potu , fic fpiritus aerealnn«ir ' 8"l'
A E neid.
                                    .           .
Quod ft fata ■viruferumt,fi™fcttur aur*
JEtbera .
___
                                 ,. •
Sic & adulaw] Applicano fimilitudmis.
-ocr page 335-
Emblemata.*.
2,5-7
Afott j JWr«] malos. Solcbain enim pit-
Ic' quod bonnm eratjcreta, vel alba linea
"°ttre,quod turpe.carbone nigro. Vude
*\i*y,fequendafore>it,&>qu& vitundn i/i-
vi ci$m'
*-Ua prim cretet, mox hu atrbone notajii.
Albi & pudici nefciiu. ] Color albns
'peiitisiutegritatem, vt rubeiis pudorem
"guat.vt dicemus inffa.
PtRsixiNeii Emblema non /ï-
ne fale proiectamadulatione.quaMn Cha-
^ïleoiue prxfJguratunuam aflèntatoro-
ïernellito,tui'pilIima & permciofa adula-
''oiieperuerfos mores fuperioris fui faci-
'* iniitatur,& approbar, a pudore& inte-
Sfitate animi prorfus alieiuis. Vt enim non
"«Ui piftores imperiti.quia nequeantaffe-
lui qua: pulchra fuut & diificilia, iiï até-
"js quibufdam ac verrucis aut rugis de-
P'tigendis toci fiint, Sc qujelibet reprasfen-
?*«t praïter eu.qua: pulclira fuiicquzque
^geniofiartificij laudem mereantur : Sic
*_a(Ièntator , vtprincipi viro,cuia!lidet,
a''quid gratum faciat.euis diJigenterimi-
*tiit intern perautiam, iracundiam.fuper-
^'iiim.acerbitatein in ïèmos.diffidenriam
,ri domeiucos,& cognatioue iiïnctöi.Naip
P'ïcerquaoi quod fpoute naturxque pro
P^nfionead deteriora propenfum enVvide-
°t eo modo fibi lo;igè abeflè a vido re-
Pteheii(ionis,u" cu.rpiaiajitetur.Quem tno
t6ft' vtbarbaricis moribus conuenientifiï-
"^m.meticö perftrinxerunt auftores gra
ll'flimi:hbc enjff, vitioqtiöd laborarit Al-
c'°'ades ,.vt qui ingeuioeflèc veifarili, Sc
,
^«iduis comoarato, natu ram Cruma:-
Ea itaq; efraflèntatonim mens.hoc viwm
ftudium.vt imitentur omnia,on)nibus af-
fenfum prasbeant, prauerquam ijs , quï
fuiita natura fua longiffimè temota,nirri
ium quxa niueofiinplicitatis& innocen-
tiae decore.ac pudoris Sc verecundiac qiiad
rubore omniiió fit aüena.Nam quod An-
tifthenes diclitabat, vt mererrices omnia
bona prsterprüdentiam, famimque iudi-
cium fuisamatoribus impiecantiii: ÜcaC-
fentatores ijs.quibus cum agunt.Vide Pic
riumin €hameleóiite,libi7.Hierog!yph.
Aflèntatonim porró mores eleganti 8c acii
to mücrone perculfit Satyra j.Iuuenaiis:
Ntttio comtzda eft.yidesïmniore cackinne
Concutitur:fiet,fi lacrymns nfpexitumlcï ,
Nee dolet:igniculü brum&ft têfore pofcm
,
Accifit endromidem:fi dixerii,sfliio,Judat.
iJonfumm ergopares.melior ,qui Jember
Qf omni
Notie, diefypotesi ulienum fumere ■vultiï
,
A facie iaSiare manut, laudare paratus,
Si bene ruè~iaitit,ftreéïum minxit amicut,
Si trttlia inuerfo crepttü dedit aurexfundo.
&zne.
Ifocrat.ad Demonicum , [j.kth rayt
x.o?\a.x.lvaV7ctf cxrmp 4£ct7rctTxv7a.f ,
««-
eÓTipOl yip -TTIÏivSiVTif T3V? <mTt(ieYIii
d^iKvo'i. Ammian. Marceiiin-libi'o 1 f.
Qium fit aflentatio iafefta priiicipi, oon-
dum apud Noriciim exuto penitus Gallc.
A podemius aflêntator, turbarurnq; incen-
tor, raptos eins caiceos vehens , equorum
permutatione veloci, Mediclanum adue-
nitjingrefl'us regiarn,Conftantiiante pedes
proiecit , velut fpolia regis occiu Partho-
rum , & perlatonuntio repentiuodocente
rem iiifperatam & arduam,Iii qui fumma
aulam tenebantjomni placeudi iludio in a-
dulationem exmoiecollaro, virnitem.fe-
licicatemque Imperatorïs iu cceiuir. extol
iebant: caius nntu duo exautorati princi-
pes eflènt in modum milkum gregariorii.
Quo il Ie ftudio blanditiarum exqniiïto
fublatus , immunemque fe deinde foie ab
omni mórtalitatisincoromodo fidenter eii
ftimans,confeltim a üiftitiadeclinauit, ita
internperaiuer.vt xcernitatem eam aliqoo
ties aflereret,& ipfe dicrando, fenbendoq;
propria manu . orbis fe tonus dominum
appellater.Q^Gurtitts Hb.fi.de Alcxïdro:
Non deerat talia cöncupifceuti aduiatio
periliciofajperpetuum malum regum.quo
rum opesfaïpius aflèntatio quamlioftis
cuerttt.D.Hierónymus in Pelag. Callida,
R
         inquit
tv
%
"'t,
is habuiilè di&us eft. Scd mirutn eft
ai,equod oai'tai deArabum quibufdam
öfitudi:jem imitetur Principis-, illoque
'^bto tafci js Janaque conuoluto , (ie in
on!?j-m Pro'^eat • Quod idem de feurra
""■ PhilippiMacedonis memorie, pro-
accepiuuis.Cumenim in oppugna-
^io.
p,'jec,1>ufdam cmitatis Argiuorum.vnus
(c '"PPofuiiièc erutus oculus , poftridie
l(, rca"fc'a fimilern oculum cu'cuinli
ga
Pfoceïfinèfertux. Idemq; cum crus
ei,^Uadam 'p«gna Regi fracrum eflèt, in
«ifi "j01 jPe'"um vei1'te non eratfoütus,
waudicans, eodemqs crure colligaro.
-ocr page 336-
2,j8
Andres Alciati
Die vornen lecKen vnd hinden Krizê'
Adulatorum moresgraphicè dcpingit Te-
rciuius Eunucha:                                    ' uil'
Omniahabcojiec quidqltam habeo: nihil fiP tj,
cum efl,nihil defit tarnen
                  t>1
Eli genus hominum, qui effepriuos fe om-
nium rerttm volant
,
Necfant:hos conJeclor:hifce ego no parel me
■vt irrideant,
Sed hts v'ltrh arrideo;& eorum ïngenia ad-
miror fimwl
.
Ghticquid dicunt laudo : id rtfrfutnji nl'
gant, laudo id quoq^
Negat quw,nego:ait, aio. ■
Pottremo imperaui egomet mihi
Omnia ajfentari;ts quzftus nunc ett mutta
"jberrimus .
Sed de hae male feriatorum homimim w*
ba ali as.
iiiquit.infidioia, blandaq; fempereftadu-
latio. Diogenem Cynicumfcitèadmodiim
& verè folitiirn dicere accepimus: Kpéir-
7ov HVcu &{ KopcDLets ébritSeïv, il ét itaKcL-
jtcit,
id eiïtpr&slare ad corttos redigi,quam
adulatoribus exponi
. qiioniamilli morti-
ciuamodó confedleiitur, hi etiam vmos
boiiosque laniaru peftifero excarnifkent.
Idem interrogacus, quajnam beftia mor-
fum haberet omnium ïiocentilTinuim? re-
fpondicSi de fetfs iiicerrogas.efr obtreAa-.
tor:(ïdemai)fuetis,eft aduiator. Nam ob-
tieftatarquidem pra: {è kuodium, adii-
lator autem fub anvci perfona multó la>
dit grauius. Et hi taies.qiii probe loqiiim-
rnr,& improbè fzdiurt^pHïÓAoyoi dicim
tiir, qui iionmtprapinare Sctvd^i^oy /48-
MK,pa,To«, Ein ludas Kujf.
Vasfèhid dis rechten Ka\en
JEi,qui femel fua prodegerit, aliena credi
non oportero.
EMBLEMA LIIII.
-ocr page 337-
Emblemata-j.
f^OLCH1DOS ingremionidumquidcottgeris ?
^-' Nefcia cur pullos tam mate credü , auis i
Dira pareus Mede* fuos fauifsima natos
Perdidit
, ér J}eras $ are at vt illa tuis ?
COMMENTARII.
Zfp
BA s i, Cax infiftac ftama Mede?, ftri-
ifroferro infautem midum petentis .
•Icuuisgreniioauicula: aduolitantes ni-
diitn conftruereappaieanr:fed pone infans
?'ter nudus & laucuis, quafi morcuus ab-
le&us humiiacear.
CyM Epigrapha huius Emblematis
c°iiuenJt illud Seneca: de bencficijs <$..cap.
17.Qm3modomalè filia: confiilit, qui il-
'am contumeliofo & fa:pe repudiato col-
'°cauit:quomodorhaluspaterfimiliasha-
°ebkur,qui negotioriim gefroruni damna
ïopatrimonii iuicuram mandauerit:quo-
"lodo demeutiiTimè teftabitur, qui tuto-
rem filio reiiqtieric pupillorum fpoliaro-
l'em:fic peffimè beneficia dare dicetur,qui
Cl'rnqueingiatos elegir, in quos periciua
t«nfcrar.Hocex Grxco A rchia: Poet?'Ë-
Pigi'am.lib.i. «r piKoeópyi'&v.
Afety omv, vnvxi Ti S'u'Tra.^evn fuyj-
KiS'ay
,
fJ.ilS'H»{ ypttTTTH ^UKT/f/ V0OJ07(<>-
iKttyi <T' öpr&hi'yjov trinv <t(° rnv «Te f u-
x.oK^IS'st, p.iiS~' ïfi&iv tpniTit.y.év)iv 7o-
■*erram omnem,infulasq; peruolitans tu
hinindo,
. ^ledese in picla tabula pullos alis?
PCrasautem pullis implumibus fidë tuis
hanc feruatiiram
^olchidem,qux neqj propriis pepercit
f übeiis?
fallus, ■vnd,atqiemen{a, v hirttndo,vo-
j. ' e<e inpiSa nidificas tabula ?
2? tuosfore JecurosHibi fida putanda ,
ij vi* nec!i vel natis dirapepercit.erit?
partll['llsfic expofuit 3. Epigiammaton
a^j aftlc"*•' •'
*%. tvfiga tot terras vrbestL emenfa vo-
wcris ,
*igr C ldos inf&H0 nidificas gremio?
Jpf', '$>"*" credis male fana fidele,
Wfuosparus qu*. laniauït atrex
?
Ni foetus exofatuos Pandione nat/t
Phafiaca qu&rit perderef&uitia.
Breuiiis reddidit rolicianiis,nimiriim tri-
bus hendecafyllabis;
Medes. fiatua es7,mi/eSa hirundo.
Sub qua nidificas; tUosne credas
Huic natos,rogo, qu&fuos necauit
^'
Sed breiiiffimè Korbonius nofter, vnodi-
fticho:
Medea ftatua eff:natos eui credis, t/irudo?
Fer alio.-viden',h&c maüet vt ipfafuos!
Idem peaè Italicoidiomate eleganter red-
ditum inueni,-
Sai qualeftatua e quella ,
Ou' hai tul nidopoflo ,
Semplice rondineUa
?
De la cruda Medea. Mutalo toftt,
Mutalo , nèfidare i figli tuoi
A chi gia vccife ifuoi .
Multa alia extant in Medeam epigramma-
tainlib^.Epigram.Gi^cor.wj/pa/tTir.
vnum tarnen emfdemcftargumenti.quod
fic habet;
KóA^/<ra riiv «V» wato-h JLhdïopa, rpav
Ae yt^iS'm ,
irwiTAiK TiKicov ueuav tyav i<yiav',
t)S tTI KAVtjot V®ou/J!.o; z7ru.?pcï7rT?i QiVloV
vrvp
,
tgx nohias yzvttav êjppos throTttKAH'
tipTifipiyjK
cTê o-'tS'npof ip'cu^,a.ri. fiiï-
yt -a-etvcht)
[AVTtpA, KÓV KUpta TiMOfOVVOciV BTl ■
COLCHIDOS] Medea Colchis nomina- III.
ta;quamuis Merlexpatriafuit Corinthus, Medea kt
vcteltatur Pindarus Ode 1} 01ymp.& in ftorieCJ.
terpres Apolloüij, non Colchi, vt pleriqj
exiltimant .• ramen euicit vfus 1 vt Medea
dicatur Colchis , propterea quod patet
eiusAeta Corintrram linquens Colchoste
nuit.vbi ma regiiauit Fuit antem infignis
venefica.Sc incantatrixmaxima,qu.« cum
Iafonem ex Theflaliacum Argonainis ve-
nientem perditèamaiCr.illum ajiuuit, vt
vellus aureum,quod in templo Apollinis
adraconecnftodiebatur,acquireret,& dra
€oncm fopituni occidcret: quo faclo vna
R. x c«m
-ocr page 338-
•ussa
't awp<»!N,Pe ^Ir;^S&JZf*
;O30J0)JETO3pï
* suawv'ntfut 'vHvJ'vqojjütt'xvjiviL
:
EJ30(j sn]iqdaipj 75 jiy
* XsJfiAV
wmai^oj <Q * vuitusoj uiftMjvae xttp pas
; EDSOSy
•  uiiu3:pï7S tuiuiA sm.uEipncp35-j3j3.13A
3J3pU3jjOlUEqj113 UltlJEüOq UJE[lUl.IEd J3A
"•'3.1E:UJI S3UOJqEJD [3A 1JI!I«UJ3J331ippEEI ''pM'jHtU
-!UI Tg E.13VUlUHlt E1]1[EUI UI3:llE UIllJEq 3Q Vft'iVft
• 3ti3J3Djpd uou sfi/fti sfudo.td «apjsd Eit
iEllb 3A ' UIlUEHllua>l lU3:EJippn.lD?f UI3J
-Ejiqojduii :exej_ \vspsyi su3xvivM(i
• StliMl.psSUJElU
o;uj3j§iii stit[ij:ojiug ur3i3-ati3[oj tdi3
DEUIU1UI33§ pe'JlUUllIptlEiqSlUI Ulll3 31lb
-13A 'snquieui snqini3p3j e ijjjej iuei ois»
jj3iid''f jtwtranouipe ujiiug pi'sajuEjut jiu
uEijEi uino 3Jeiib:uinx3|dui03 fbtuiuoiqj
Eiqsiioijisd EJJU11J3 snuxj aieitionb'ntiy e * snuts
3J3JJJP 33 '33[0} 3J3dl3U03S3.13[]l.at llXSjd
-uiouotib ui ibuiiHiiujsj 'ujtuoujsj tunx
-3jdujo3.i33tii }j3 luniiuai^ \otut3iïui ' VlfUS-ifi
sor|E Tg •^•dED'9qi[-go|oqjXjAi
•3IUI03 -[ejejsj -qdjouiE33jAi •/ -qij-pino
jg-fa^s^-snjtui] ino'EipsoaEJX lI' uiessu
3J :E3pE jidrp E.in(d fn^j-eiiojjtq xspsiAf
ujEiibsiii:uj iiqi(iEinb'ixuuiji3dj3:in3J«i
33tfi •Jijdtuiiusj uie| iSsj imiiEiisqjvsiib
O3gav*ai[ii3ü0j 3f sEti3i|jv uatiuiap mnx
•ru3At>4 tfjuzjoutnSuvJ tunxoivu 33»u jj
•  vfn>*0 vtuv]fvv.t£cf4z ff3 viafep uou m^y
3UV 3p
•1 ftpino P"[[i 3u;h -jsJtutsJotioD ouiop
é:o: mm (UE:dnti uiEtioti inEiib'jmuujqE
snqipa:3 e snud Mti'js.iEpiDiu: njjodjuco
SIJ3Ed Ul']EJ3d33JllJ 3UOJEI X3 S0nb'SOl|tJ
SOlip lUEJj>iptlU tlUA']inp(IE3X3E3IEJElloip
-IIIE[|I U!3jqOlUEIlb'3IXnp UJEjIJJ UJlUOiqj
-UIJO3 StoSJ SIJU03.13 UirjU3.I3 58'aitlEip
-lldsJ «IE3 Stljjejlsd U0JEIt33[)E3J3O.ld SOI
-3qiJ OS X3 SOIlp 7f'33UIXFA 3UOJE] UIH3 tlip
Ei.blIEO.13A Uin3-33j|od 3J3§llJUESllipOur
UJ03 UJI.13:llI 5bEjd|'jl»3jEpjEJ3J Sl.tqUISUJ
si:Edujip spui 3iiii| sipti3Si[|03tii suaiibsj
J3d J33Ed333I{IDJ 3A'jID3IOjd S130|SJI1EA lil
lUIJJEdj DE ' 3IU33J EJjllJI EJ[tlUtlll 7$ 'lip
-1330 'JEjSXllpqE IUI133J U13llb «lUll[nl.JEd
UjnnjUI3.TJE.lJ U.njJ3JlI03Sll3Jj3llpe30lj Ol
sa E[ii: jnjEqsiü 3JJ3Ó ^iunispsuiraisjEd
3oq qo •JiiEuog.iv ui snD3E|;j -jaj^A ïi<J
U3jsp3xi[o.id jA'jtonjneuieidsuojei uuu
.juiu'r .fgüi onj l opoater.h mui3tx3npv
"■'"%} s» 'onhn* V ^wp/uoj ojitn sp
~ AajLn ~}»M. -A<>h'JLfJ& kh.0K£ rafjSiniy
JA »' 'ul£siMvvrl s*3.r.vis sx iiM,r, avlo
"miwiuowaa PB-S33W30J! $$M$J • 3UBq
w jjj «jjoq 01 ppy uisuiuioq xjijqnj rp
"M3.ib3J0icMd'uii inb'suoqd^ lEqsDip pj
"u' 11plT)oJd ^^yjHJ EujEd sirydiuiEt.ju.i>
<IJm»3J3W*"luraan? «Jt1.p113p3.13 ibsu'jEq
p ^epiwqsvi itspij pnaaaminupsuiï
■ jüjepiq'3 V si'Sy: SWI0O3FJ in tuspi-jsj
" od "Ó" 5I3pBiyi3d UlEipJO3UO0 *[|13HE
J'n < jA < iqy iub's.wqsp 3i3jrj sqJSA slip»
^„ntu uni3 33Ed sp umis jEqstEiJiiiuijjni
' U S«VllIl,CP^<JM'PE*y UIEipJODlK» JA'3J
'ii3"PopuEnbije 33fiqnd sJoiBiopigjor)
♦113 stujed 3J3p33 3Htodj jive'ujeusj iiuoui
*mWJpifA 'uieiI^S 'uiiuiEiddv imiiddv
isjusÉa Eui§Epqo 35 'soSipord eii.jhi
EU3I ai3:E:-'3diiEd imviwasoiHii urEjjsuoq
"A ,llb :0Jl3EJ.,UJO3 E JlllBJOUMttl UUUJ
-Ei'lusqiX ?1{lwiii -Jnuiajsp^Eoiiqnd
ijn3Ji"eW'i slu,3!P"!' «JJE'U?mraPE-?I
'm o3peUJ3JEI|IUlEJUI3J UIIU3lïT£)-J 11131
.eoorsuo' uMiftidod pE sdsDinsp su lUEiib
't JJJ33UIE ojqoid uwtiiuiou ja uiej uou
<s3mlpjïV wnejoaóe sTieiijeSipoid Tg inp
jpnduii lunqaJEUnx suouej eü"£) -\U
vJVJb "Xtriwit? -ipjeiUJd 1J313"S • 311
~03n«O ^05 °iflbo.[[OJ ^dm3ii-ry«/ir/oü.o
.{■qij uJ3i'ioqJo(i3X pnde S31M30<; je3
.(Jjjpj i/O/c/iiJYy» Af MUM. rVAU'flOJf
„'t Slot vdtfAV toA'frituP&ic fmKwit'tynod
jjgn ujiusopouioiT^) ■jonepii3Uiiao3 jiie
joueip 'IP uqap Eiij uiEiib stuip: sai umi
3 lilI«B*t^ "WWS 3pOUlUI03 UJEJtlD lUtU
.0',|É IIA '3ai.TEpidE[lp E11J UI113 tllb 'tBlip
.UJUU3[)B OpEdOf|!,U SU 3«E SWIU3J33[Op
"flfk oilb X3 •• W3UlE0gipHI »3p3JAJ UlEtllElJ p
/
TaI * 3"?P • • • -
J"                     •tU3uomo[Es- lunjdi'su ij'oim .-ui
»muBW xjjijdEg uiEgo[33 s&i 3.1 jp deh
xcuaj'vfjnjui
-pBpiy 3B3apuy
097
-ocr page 339-
Emblemata»/.
z6ï
"etri : i'vhov u( i (AnS'lv dr eLvTU yjiiffl- turn eft,qt*odqttiji&t nihil utile proficiat-,
t*Of>£J>'iv (tkhtit fpéïi(/.ev 'xowetiiv. Cer- neq; in alienu prudentemfortj,
Temeritas.
EMBLEMA L V .
1N pr&ceps rapttttr, fruïïra quoque tendit habena*
"*■ Auriga, effrani queni vehil orü equti*,
Baud factie huk credo*
, ratio quemnulla gubernat >
Et temere proprio ducttur arbitrio.
COMME -N TA Ril.
A V R i «s A curriii infïdensab equis
:* * curfii ciratoproptrantibus per fa!e-
. rasSc deuia rapimr in pieceps,fruftra re-
fraftis & dir€<SHs habenis .
, L o c v s eft Placonis inPhadrodediio
UsequiS)boi)0&malu, & toriim aur-ga
*at>one.-qnè M. TulliasalliiMe vifus eft
• «e Republ. Vt auriga indoctus cur-
,tt 'MhitHrjopericuftcUdituTiIaniatni.
Qjuem locum obièruauir, Heiaclidcs Poli-
ticus librodealkgonis' Honiericis • Lo»
cus hic , vt apnarct, è MaxinnTyrii fer-
mo:ie SS- tra'&useft. Neque verógra-;
uabor locum integnnn föblegere : Ta-
Tov JV f\)( êwSpa-xiviK tl'j^eietf CTfsV ra
3«oy i^ivpi 9io{ TpÓ7rov , tTriètif r>]r
%ivy\f,v yvivp e&ls-&Tt *>( nvioycv ap/j.a,-
T/ 5 jiju it&pa. jif 7d.( nrig,fW& wtiiy$
R 3
           ii<p ÜKi
-ocr page 340-
AndreaeAlciati
z6z
ê?»m-QZv> z^<f*v (iiv irttp ws pV »v
» ££, tTTfii^AV tTl/2/l dpfACtTM, X&l KÓ.C»-
•tcu 1VV MIMI, >> (Atv ivfaifAUf yjl (AcL-
KApiet 4"^,** 19" /A(/Av»y.hn rott i-wï Ts
%ynu.n rahnv s/A0i0eco-a,fAiVis Sittv Jyu
muoytïv Tpis-ct£itv7t>t, ïyyriu tav nvtav,
*g* XPXf* t* S.plAct70(,yjuKoKÓ^» T«V taV
'iTryrrnv ipfAAi ' o/JV tio~iv axtyvas ttclv-
ToS'd.yroi
«aAm OAAss^k" Stêiv i~iapy.n[Ai-
vot, 3'[Atv tLvTcov
> ««.sArtrofj^ aJ'nipeiyos
«> vHpims, o JV, BvfAwftif ^u huTiweè
ïiATrXnKTo; , ó ƒ« , vtSns jyu e'xAtAv/xê-
VOf , 9 S~i cti'theóSepatxg} <r[Aix,pó®pw rjv
7A7reivi(.«Ta; 2.pfi*ji<ra,srjct<r[Aivav ?&•
fémmov »vioyov. Kêr<t kS.v fxtv itpATji
en duri, KATcè, riïv tS fuvctviviVTos
/Vstk
fu/AUv cig&v tpïpijt", vvv y.lv ra akoKa-
ta "iifwoi TrêLv ri a,p(Att ^ufA<pipi[AiVov
ttVTM »Vli)(U ÏTlllSpHt jyU <a&pOlVtlASV&i
hityvHtti yjuA^^ctf «77 ti\tKptvéïs ri£a-
téts , v7v «Té tS ^u/-(/*«j iir\ kauóhtm
iravTofenrcit. Qua: Latinè ira fonant:
Verum hic vnm inuentm e/i modus ab ip-
fe Deo, quo humana conditio minoremfe
ejfe dtuina fateretur.propterea fcilicet qw<d
animumterreftri corpori, tanqnam auri-
gttm impofuit currtti,ettiws & habenarum
fuftineiidarum & incitandi -vim ejfct ha-
biturut.Httic enim attrigt,fimul aurigan*
di artem.viresq; tradidit: fimul etiam li~
berum abutendt artis arbitrium dcdit.qui
poftquam infcenderit currum, &habenas
acceperit ^ ftquidem felix beatusq\ animus
fit,memoriamq; babeatfe iuffu Dei fetbla-
tum ejje in turrum > vaïidèque aurigatia-
nem regere debere, nimirum habenas mo-
deratnr,regitq; cHrrum>& eqmrum teme-
yitatem eontundit-At eqtti diuerfum appe-
tunt curfum ,temereque huc atq; iüue ra-
piunt currum,hic ad petulmuam,ingluuig
fic contumeliam , iüe dd temeritatem atqi
feroeiam,alius verb tarditatem,mallitiè,
feruittttem,fatttitittem, atq; humilitatem
fettatur; cuiufmodi feditionilus dijlratfus
furrus^turigam conturbat, &>fi vi .cerit eit
prdpotentu tqni vis, fertur currmpro libi-
dinex>ié}oris- §li*ofit,vl vilirice interdum
petttlantia, vnd cHrrus&* aurigaadcon-
tumelifU,conuicia>impttrilates ,atque alias
nefarias, minimique finceras voluptates ;
interdum verb dominante iracundia ,Jn
maltas vttriasqi calamitates vterquefera-
farmpriceps . Hug etiam refeiam com-
mode illud D.Cypfiani.er 'ib.Dediiciptf
na & bono pudicitias,: Coercear, animiis >
air.ftimulos cariHs,refr?iietimpetum cor-
poris:Accepit hanc cuira poteftatem.vttl-
liad imperium ekis rnembra feruirenc Et
quafilegieimusac perfl-ihis auriga vltra
conccfTascorporismetas extolleiites fe car
nisimpetus, cceleftium pcxceptorum ha-
betiis refledlat,ne vltra terminos fuoscur-
rus iftecoiporis raptus in periculum fuü
fecum & ipfum rapiataurigam, &c
IN pruceps rapitur fruüra &C-] AIIu-
dit ad ;Uud Virgiliauurh ,
,____Vrufira retinacula tendens,
Terturequis auriga,neq; auditcurmshd*
benas ■
Et ad prouerb De curru delapfut.Citatus
ex Platone locus eft ia Plia:dro,qui expli-
caturcoinmodiflimè a Plutarcho, Qux-
ftioiHim Platonic 8. quö peitiuet Cicero-
nis h'ocè 3.TufcuI. Exirtè èpoteftate di»
cimus eos,<juieffrejiiati feruntur.aut Übi-
dincaut iracundia.Qjiiigitur exiffè è po-
teftate dicuntur,ideo cüciiiitur, quia non
funt in poteftate mentis, cui regnü totius
animia natura tnbinumxftj hinccompo-
tes & impotes,quianimum habent,vel nó
ba bent in fua poteftate . :
Attriga] Aiuiga non dicitur abatuo/ed
ab aaieis;funceuim aureje lora fiue fr?ni,
quiequisadaures alliganttirjficut orex»
quibiis ora coercentur.
Ejfrtni quem vehitorts.] Manifefta allu
fio ad par^miam^Of infrgne.ii eft, i"Xf"-
Kivts sófAinasïwat •
TUtttio quem nuUa gubernat] vide pro»
\xetbh\m,Exitijnullaratio , ok{Spv *£at
KóyQt-
cuiarHne illud QiuntilianijScelera
non habent confiliiim,
Significaivr, nihil ei com-
rnittendum eflê, qui in proprios afFe<Sus
ntillum fibi fumit imperium , fed temere
huc atq; illuc concitatus fertur.nonaüter
qiram equus.quem ntilli fr?ni, niill*que
haibenas continent-Similitiidinem hanc mu
tua tus eft ex Platone, qui animum noftrii
cuiiti auriga , corpus veró & eiufdem per-
turbationescumequis/comparabat.Iuxta
quod ab Hieronymo etiam didrum eftjien
fuscorporuni quafi equos ede finerati011*
currctes,animam veró in auriga: rnodum
fi^nacurreutium retinere. Maxime enin»
efitefEciendum , yt appetitus rationi obe-
diant,eamqj neqj pr*currant, nee pfopter
temc-
lo'J1'
Jfi
ft»
f/
-ocr page 341-
Emblemata.
ZÓ7,
temeritatem.nce prapter pigritiam aut i-
gnauiam deferant.fmtq; tranquilli, atque
2™'" perturbationc careant, vc docet M.
TuIJius.Nam quod afinus facir.quod fiis,
* eanis, hoc homo qiii affè&ibus obtem-
perat, rationi enim fubducit clauura , &
Committit furiofo ac ftolido,qui leges nul
lasaccipitjiiullas didlat. Beftiam visinfïta
trahit & obie&iamor, moderarinefcic vel
Cohibere, imperium enim eft & neceflitas
inipfa.iion voluntas nee eleólio. Felem vi-
de ram obijcitur mufculus,pcr medios fu
ftes inuolat & rapit. Similis impetus in il-
lo.qui fenfus fequitur, & quodiubenteli-
git Pr?pofterus odo.Iï dominij hjs feruus
ocetiper, excufladifciplinaj fi imperat cui
pareiidumifiprificinferior.fiibficmaior.
Vbi licibiprxfens noxa& excidij metus,
labafcit regnum&iiKlinacad euerfionem.
Arcem ftruxit manus ditiina.dum conde-
xet hominem,imó noiiarc.em,fed müdum
qu3<i quendam contradtiorem , & ambitu
miiori cópaiftum, vbi licur in am plo hoc
& fpaciofo, iuraetiam diuifit & ordines,
Ytcaputjeflèc & re&or vnus,velut Monar
cha regni.fubditi cxteri.Apex hic celfitu-
dinis & ius fceptri rationi ceffit:fors dete-
rior, quibusfiib praxordia flariones diui-
fa;, affldtibus fuppofitis, qui citm beliuis
naturaeduttum participant, & prsfentia
rerum tangnntur.&gtiftanr, nifïdirigat
vittuspra;Jominaiis,& habenas inijciai.-iï
laxentur,niunt vt torrensegreflus metas,
& ferociunt vtaperaut pardus, quos oc-
cultusamorftiraulat. Speftant hucilla
ex Tullianafchola petira.z.Tufcnlan.di-
fpuratio». R-eliqiium eit, vr tute tibiim-
peres'.quanqtiam hoc nefcio quomodo di-
catur,quafidiiofimns,vtalterimperer,al-
ter pareatmoninfeitè tarnen dickur.eft e-
nim animus in partes dirtriburus duas,
1»arum altera lationis eft particepsj alte
raexpers. Ctim ergo pratcipitur, vt no-
bifmetipfïs imperemus.ho'c praïcipirurivt
rario coerceat temeritatem.Philoii Jude^is Mitg
libi. de vita Mofis ficait: In viituetfum M»/o.
dabat operam, vt ad primos impetus aiii-
mi relïfteret, quafi conrumacem eqiuirn
obferuans:nimirum ne inuiroaurigaratio
ne curfum plus fatis accelerantes confun-
derenCperrurbarentq; omnia- Haefunte-
nim bonorum & maloiumangiiies:bono
rum, fi ratio teneat imperium: contrarict-
rum.fi affeftus dedifcant obedientiam.Se«
neca item ad hunc modum:Q-uid prodeft
equum regere.&curfnm eius (t%no tem-
perare , & arfe&ibiiserferatiffimis abftra-
hi? Fortaflè id non male conuertasadiu-
lieniles impetus, confiiij ac iudicij eiper-
ïuuenilis
itnpetut
.
tes,quibus nihil credendum facilè , quód
fit ea anas Iubricacertè,& pr?ceps,& qu?
nifi mature refr^netur.triftem exitum feu
furafit. Argutè Dion Chryfoftomus :
ya-KiTriv » n«7nt, xsu ivpnriïor , )y«
fftpotyorepts Jhtcu ^«Aves"' Et Ariftor.
Moralibus ad Nicomachnm : %ttKtirov
x.a.Td.iActvTive<r§cu 'ïrift véav , dróyans
Ko( oAAot''i'tsi *AAo <ptpöy.ivn . Elegans
eftdefcriptiö adolefcentis apud Horatitim
epift.ad i'ifones :
Cereus in vstiumfleBï, monitoribut eifyer,
Vtilium tardmprouifonfrodigtu tru
,
Sublimis, cupidm^j & amata relinqtierf
pernix .
Quid pluribnsopus ? Tria fibi videridif-
ficilia dixit fapiens Hebra:us,viam auicn-
Ixin aere medio volitantis : viamcolubti
in media planitieoberrantis.* viam nauisiti
xquot'e medio, fed omnium difficillimu,
viarwndolefcentis inipfastatisferuorehi-'
xu riantis.Sed me reprimo,ne metas exce-
dam 'esftionis compoflta; ac moderator
Sc-
K. 4         la te*
-ocr page 342-
Andreaj Alciati
In temerarios.
EMBLEMA L V I.
...-
;..«•
A S P1C IS aurigam currus Phaethonta paietni>
**• lgniuomos aufum fleBere Solis equos:
~Maxinta qui poïlquatn terris incendia Jparfit
,
Esl temere tnfejio lap fits ab axe mi/er .
Sic plerique rot is fort una ad fidera Reges
Eu e cli j ambïtio quos muemlis agit;
Paft magnam humani generis cladem^ fuamtfay
Cunïïorum petnas denique dant fcelerum .
COMMENTARII.
ne? Nymphï, iuuenis maxime teraera- *^J
rins,qui arrtgaurerac impoitiine a Pa,
efrlagitans,vtcurrum&equos,qiiibus^^_
vehitur,die vnogubernare permit»cre '
impetiauit, fed oneri difftciliiTic,.:,I.T,.f> *
Equienim ignoto ve6toreperteir,t1,11 .'_/-
tem coiiuariam Jncliiiattènint, quos ip
extra
SO L radiatusenrru fuoanreoqiiatnor
cquis (iicet hoc loco duo tantum fint
confpictii) vehitur, qni dum conrternati
Si. ferocientes videntur, iuuénem aurigarn
fiir.m è curm teliftis habenis dant praeci-
pirem .
Phaixkon fiitusrSolis & Clyme-
n.
-ocr page 343-
Emblemata-* *
%6\
*tra vum currentes retinere amplius nó
Potuicj inde magnumin terris incendium
x°rtum, adeoq; vt vniuetfus conflagra-
. c n*undus:&-lupiteripfectlptjnic.ii5il-
"m fulminisiftudecurrii pr;cipitaueric,
?!u Padum deiecerit.vbi fuitfubmerlus.
qiiitur, frequenter a ftudiofis recitatiu'
Si Phaethonte vno bona pars ambufla ca-
d?nt<u
Orbu,<é* infolitu terraperufta rogis;
Kil mirii infelixfi iam cadat impete -vafi»
.Gzllia,qu& fatuos tot pbuetbotas habat.
De Piwethonce vide pkita apud Plutar-.
chmn.De fera numiuis vindicra, Lucianu
in Dialogis Deorum , Icones Philoftrati,
t\i.lJhaethon. Natal. Cemit. Mythol. lib.
é.cap.i.
                                                      ...
A 5 p I c 1 s attrigam currut &>c] Al-
ludit ad Epitaphium Phaethoiuis , quod
Ouidius lococitato ponit :
HicfituA eft Phaethen, currut aurïga pa-
terni;
Quemfi non tenuit,magnvs tarnen excidit
aufis ,
^'"cOuid.libi.Triftium:
Karet ccelum Phaethonji-viuerettetquos
^, ^Ptauit fluit e tangere nollet equos .
,°tam autem Phae:hontis fabulam,& pre.
*'P'tem eius cafuni defcribit late Ouidius
a hoe iMetamorph.per magnam pattem
51 Cicero quoqj 3.OfRc.fic de Phaethonte
"^eminit: Ac neilla quidem proroifla <er-
JJanda funt,qii? non nifi ijsipfis vtilia,qui
^Vls illa promiferis. Sol Phaethonti filio
lVt tedeumus adfabulas).fa«frurum fe eflè
'l't,quidquid optaflèt:optauit,vt in cur-
tlim patristolleretur.Sublatuseft, atq;is
'Dtequam conftiritjiftu fulminis deflagia
p't-C^uanto melius fuetat,inhoc prpmif-
ll*Ti patris uonefTe feruatumJPlinius Na
plU'.hiftor.iib. 5 7-c. 1. Pluethoutis.inqiür,
"Imine icli forores fletu mutatas in arbo-
*spopulos, lacryrais electrum omnibus
''Hiis fundere iuxta Eridaniim amnem ;
Jj'sm Padum vocamus,vt plurimi Poetas
J.taeci dixemnt • Sed paulo inferms fub-
'^Phaechontem in AEthiopia Ammonis
^'jflfe Theophraftusauerit.&c. Vtitur e-
*j';iplo Phaethótis Horatiuslib.4.Carm.
, Phyllidcm amicam.qui ïllam monet,ue
""''orafe pctat.fic;
^erret ambuflus Phttethon atearas
Spes, & exemplumgrime pr&bet alet
regajits, terrenum equitem grauatus
Selhrophontem . ■ -
Semper vt te digna fequara: & vltrk
Quam licet,sJ>erare,Kefasputando,
pi 'tyarem vites.
'4cec [Mc affigere cuiufdam anonymi car
ei' non illepidum de Phaethonte :
"fits in uternos iuuenis cofcêdere currus,
Q*gneaq; audacifumere lom manu,
lJtMspariterqifui,met&qi pater»*
,
£ °sLos mund» Sparfit ignibus ipfeperit.
■'Hul breuius eodem fpectat -•
pi j c'Jeropuer inueRut temer arius axe
'*%*
H ?'*'" > &fecum perdidit trbts opes •
*". °n (je^cdl^aBieminimusinfatuos& focor-
iA1 Pllnc'pes,quicum nimia animorum
^Htf^"1'3 cerrse coeloq; aiinan noudubi-
*Qiii' •CmctIP'os in prxcipitium non raró
Km K. Et de Gallicis motibtis quod fe
Igniuomos Solu equos] Sol a quatuote-
quis trahebatur,quorum nomina referun
Solis
equi.
tul' ab Ouidio lib i.Metamorph.
Interen volucres Pyroit>Eout, & sEthon
SoIk equi ,quartufq; Pblegon hinnitibus
auras
llammiferts impleni
.
Quamuis Homerus 4.0dy(T.duos tantü
Solis equosenttmeret, Lampumfcilicet,
Si Phaethontemtquibus ali) addunt Ery-
thraium & Aclsonem . Hi quattiorequi
Solisigneam naturam indicant:Phlegon ,
a ^As'j/w.quod eft 2>;^wwo.-Pyrois,qua{!
ignitus,A7ro t£ crvpoj.-Eous.ab h'wj-, auro-
ra:
Aerhon.quafi ardens :Sat qui his equis
quatuor horas iuxta Sólisexortum appa-
rentes intelligi velint.vnde eft illud :
H&c iubet.hxc S^lendet,dein h&c caletMia
tepebit.
Malim ego a ftudiofis legi diligenter qux
de ijs Solis cquis habet Ouidius loco iatn
citato •
Maxima qui poftquam] vbi permtilcos
inotiisconcitatüt.flamma Sc iucendio :er-
ram depopulatus elt.
Zit temere infejjo] de plauftro decidit ,
quod aufu remerarioinfcenderat .
Lapfus ab axe] Synecdoche ,pars pro
toto.
Sicpleriq; rotu&t.] Similitudinis attó-
fofif.inni
noui quidam principes ad regni
vel principatHsfaftigiumeuecli auraqua-
dam fortuii^ blandiestis,nonex vimituni . .
metitis. Fortuna: rota,cuiin(idet, tributa "Sortnna
eft, ptopter varietatem & inconftantiam . cur rotz
GalenuseV vpaTftKTm.fi> lm vèitriftmi, injtfs.n-.
-ocr page 344-
Andrea* Alciati
z66
qni ante fe agantagmina.ic tergis hoftmrtt
gratres inftent,& ad maremagnnm petruu
exdegentium veniaut. Sed hl cluociue1^e
viiicerenthoftem,cupiditate viifti fuu£\L
mo illis venientibtts refiftit.fed neeipii arn
bitioni crudelicatiq; reftiterant-Tune ctt
alios agere vifi funt>agebantur. Agebatm-
foelicem Alexaudrum furor aliena deua-
ftandi, & ad ignota mittebat. Nee CneO-
qnidem Pompeio extrema inire bella» au
domeitica virtus.aut ratio fuadebat.ied in
fanusamor ftlfa: magnitudinis, modo in
Hifpaniam & arma Sertoriana, modo a<J
colligendos piratasacmaria pacanda ya
bat.Ha: prxtexebanturcattfead contmua
dam potentiam. Quid CCsfarero «n »■
fata priuata panter ac publica imin '
gloria & ambitio, & nullus fupra exteto^
eminendi modus . Quidni CMarium ie-
melconfulem (vnumenim confulatuma
cepit, casteros rapuit) cum Teuton'^o
Cimbrofque concideret.cum Iugnrtharn
per Africs defertafequeretur,tot pe"f •'■'
laputas appetifl'c virintis in(tincl« ?, ■ 0"
rins exercitum.Maruim ducebat aw«'} '
IdeOcj; cummultis fueruntmali , pe»1 "
ram illam vim, qua plerifque nocuerm'f»
ipfi quoque fenferunt . Eth«c quide»»
Scneca.
                                             , .
Phaethontis cafus hic tra* ^
citur in Principes quofdam DucesgS 'u
niliter cxuItantes,quimaguofiiC'^HOIU
que malo cunétafiufum & deotfnm v^
tunt.-cumqiie quod voluiit.omne "£.._,
ie putentjiion mirum eft . (i JntoleraP' j
malorum lernam feeum aduehant - ^ ^,
enim aliud afferre poteft tam caeca V1
cepsque temeiitas.quam certfrTirnUW P ^
pnlidifctimeu,& interdum exitui- ^01J
fi ïlliquandoq; refïpifcant (l"0^1^)^
fit,nifiacceptodamno.eoq> 8ral", • j;t jn
fanccontingit.poftqtiam vulgwf °fcl f
grauem fortunarum omnium,aCTiir
egregiè fortunam eitis^j iiifonftantiam de
pinxit .
Ambitioqtios iuuenilu agit] iuueniüter
exultantes, vt de Hanmbale Cato maior .
Pignorius hase de Galeacio Sforria Duce
Mediolanenfi di&a elfe cenfet, qui natus
annos tres fupra tiiginta.ab Andrea Lam-
poniano , Hieronymo Olgiato, & alijs in
a:de D-Stephani caefuseft . Lamponianum
au té celebrati ie elegant iflimis vcrfibusMa
rulhislib ). carm. Et de Galeacio Boflus
epift-5. Icripta ad Lodouicum Sfottiam :
Óuod tuo frarri Galeaz facilè contigilTet,
ni generofum quidem animutn ad faeuitia,
intolerabilemquelibidinem conuertiflet.
Sec. Extatexemplum longè pulcherrimü
apud Ammianum.hiftoriarum lib. i6. de
Ciliceqnodam Procopio, qui vanaquada
motus ambitione defciuitab Impetatore
Valentiniano:imö verö imperium merca-
tus, imperatorqiieappellatus leui panco-
rum fufurro illectorum precio.deinde tu-
jnultuarijs fuccIamationibusplebis>muI-'
tos ad tuam faclionem concitauit, pluri-
mas ftrages edidir.Sed tandem viaus poft'
fcedam fuorum defectionem,c3ptusq; lm
peratori offettur reticens atq; derixus.-fta-
timque abfcifTa ceruice difcordiartim ci-
uilium glifcentes turbines fepeliiiit, ad ve-
teris Peipennae exemplum.qui poft Serto-
iium inter epulas obtruneatum doniina-
tione paulifper potitiiSjè fmtetisjfub qui
bus latebat.extra&us, oblatusq; l'öpeio,
eins in (lil eft interfeftus.Snbit 5c illud An-
tigoni regis , quuüm audiiiillét filiumin
extraordinarioconflicTu ab hoftibus inter-
fedtum efl"e,ni] aliud dixit quarrijSerö ni-
misin Tijftijmi fili.quitam temere inho
fles teconieceris,neq; tue, falutis,nec meo
mm monitorum fflemor . Senfit vir pru-
dentiffimus > eum meiitö perire , qui nee
(üx falutis, nee bonorum virorum moni-
torum memor , temere in periculum fe
eonijcir.
tcftrntzgr.amhumant generu&c.] Voi\
ingeatem populorum ftrrgerr., & facuha-
tum longè maximum difpendium tadem
jceuas fui furoris & amentia: luunt.Sene-
ca epift.95.MuUi iimeuiuntur,quiignem
inferant vrbibus.qui inexpugnabilia laecii-
lis,& per aliquot aetatestuta profternant,
qui aequum arcibus agserem attoIlatit,&
murosin miramaltitudinem adduöosa-
neubusacmachinis quaflênt. Muhi laat
Galea-
ciut Sfor-
thï~r.
/
Miferri-
tnus fro-
eopij Cili
4tf Cttfus
.
*4
Antigb-
nus Rex
,
vt fpei nihil reliqui habeat: fcre fit eo
iiod
P1
ia
da-
vt Principes illi fatui & excordeSjeoq
habeaiit in alios imperij ac P°tenC'f óilibidiue miferrimè abutaiitutv*>
prodigant in Re.p Jeuimenturn- ^
tut Agamemnonl.quod amt"tlul pïelc-
quam cordatus fuerit, qu' PfoVllpoftula-
tia tot tantosq; hominesad ttcem p ft
rit,fuos4;adèandembell»al«'»ProU0C
rit. Reftè Flaccus :
                   arno""*
ï*èul»qu4ParidifM narr*t»r »^/rf
Mifer/t-i
frincipii
qua.un-
iam am-
bïtioforü
fortuna
,
-ocr page 345-
Emblemata^.
Z6j
que folus amplitudhiem negotiorum Im-
perij procurareccepir.reapfe vertimiiiud
probauit ede quod eft in fabulis Qiiippc
mox vt alter quidam iuuenis Phaethon,
currn con cenfo, totum Romarocum im-
perium perdidit,& ipfe deauito patrioque
regiio.veluci quodam curru, eft detuiba-
tus &: exciUrus.noii pronus tantum cadés,
fed etiam deorfumlaideiis.Quippè luxu-
riofac humidaicjue vitaj (èdedidir,vehual
ter NetOjimmodeftus in vinca.umoefF^-
miuaco, impudicus, temuleiuus, orancm
pecuniam in collufores exhauriens.qui e-
rant fcurra;impufi, curruüm agitatores ,
mimi.pmnoftatim diluculorcmuleiuia:
dediti, delicias cibornm Sc ftiauüu i obfo-
tiiorumauidc qu^rentes, totos diesapudi
inuereewndas mulieies exigenteSjpotores,
ludiQueSjlibidinum flammis furentes.-qua
lis fcilicct olim erat il Je Sardanapalusrex
Ninüiitariim, &c-Quod dum meditoivl
trö fefe ©jFett Catolivltimi Burgundis
Ducis famm deploratiffimum 3 qui pro-
pter virtutembellicam , & dvtionemam-
plifllmam.inter Ptincipes fortunatilTimos
haberi potuiflèt,fi vim ingenij, qua polie-
bat, & magiiitndinem animijquafeterri-
bilem & fotmid»bilem oftenderat, ad fua
potuis aflèueranda, aut etiam augeuJa ,
quam ad exteta expugnanda conucrtiftèt>
nee fanè tam infelictm mortem obi)flet.
Huc refer Adagium, Aut~Rcgem , aut fa,'
tuum nafci oportere;.
&, Hahenas ignarm
nontraftet.
Fabulam haucalij alio trans-
\feront. nimirüm ad infignem quandam
conflagrationem , vt PlatoinTimxo , cui
Lucretiuslib.f.fubfcribit. Ficinus, & ali-
quot alij.tradiuitfuifleCcmetam vaftum
natura folarem,qui. tandem di0'olutus,in-
tolerabilesasftusconcirauerit Sed h^c prse
ter rem.Si ad mores referre malisappone
re huc potes exemplum Flamiuij Confu-
us , cuiustemeritas infigne detrin.entum
fua: Reipubl.attulic Valer- Max-i cap 6.
Cxterum nolim hoc loco prajtermkei,
Phaethontem hic fcitè ah Alciaro compa-
raricum ambitiofis & improuidis princt-(
pibus (quod etiam facit Dio. Chryfofto-
musOratione i. de regno) vctacitè allu-
deret,meo qitidem iudicio, ad Tiberij de
Caliguladiftnm . Q^iod enim Ugaciffi»
musfenexTibeiius natiuam adotefcentis
Caij Catigule, faeuam arqj probiofim non
pQteiatinhibeie,aliquoties pr.xdicabat exi
Mo
""borg regum Q>p0p!tlgr£ contmet &Jlus,
>on eft ambigiuim, cjuin fccurms scuum
«dnxiflènt, 8c gloriam credo meliorem
«"(Tem coiifecun oobijiffimï Iniperata*
l?s> Cyrus, Xerxes, & Alexa'ndet, fiisiis
*°ntenti fiiiibus,maluiiTeut regna propria
lUati Sc adminiftrare, quani armorum a-
?*plus quam par e(fet,alienisinhiare , I-
',aë & innumeiabiles alij.quarum effera-
zjorambitio.ieguandiqj cupiditas, & fiul
SS
POpiili intctitura accerfaiit.Qiiid eiiirn,
ct«tetps taceam, aliudfccic Alexander»
5uat)quarn praedaris namra:Sc dtfdtrin»
"'bornatBS jBunenbusjquam vc grafl'ato-
*l»rn ptiqceps orbem circumcinfarët;, fibi
*ll>Sqj labores & meleftias innumcWbiies
tlearec,niiUumqi quietis &otii finem pro
Poiictec ? Huius infati'abilem vicïotiarum
lt'ti nullos vel profperrimus fucc.eims
'^tiam veitïngüere pouiiunullus rJoöos,
^amquamjnagnus, eiusambitionem fe-
"aiiit Itaq; non fontentiisampliflimoim
Wtio Pci'fico.impetnm fecit inScythas,in
jpaftrianos,in Indos, vltraetiarn progref-
'lfvis fi per copias fiias licuiflètjant nifï
l(i ^orte violenta reprefliiseflè?. Quidde
' ..^peioJquanta virtute&experientiavi->
0 5 quam rnagni a fuis habito ? nee enim
.''a caufa fuit ciu a Romanis,alüsq; gen-
'."s rnaxirnoinhonoieeflet.Eiim tarnen
Ir'^tc occKcanitjtandemq; perdiditüifa-
j.a ambitjo.nec fe modo,fed & patriam &
f ^P-qnam defendere fe ia&abat,oppref
, *c funeftè dilacerauit. Totns enim in
n Ct,panda g!oria,in cuiuscommunicatio
jJ0 admitti neminem fuftinebat, dum
pjartacum perdemuitjdum Lucuilo eti-
j^1 v'ftorias Ponticasêc Armeniacas,dum
y,,ete"° honorem de piratis fuffuratnr,
jj Us<l> omnibus excellere,omniurnq; glo
^'t» obfeujare cogitat,alienauit a fe opti-
p0 tlUn quoramcuuq; animos.Ergo duin
C*fnt'arn fuamputac egregiè fultam C.
fija aiIS'a®n'tate,quem fibi adiunxerat ad
fi!s Jltcs firmandas.ab eodem fuitoppref
'as tCo^'os<llll^etn fuïcciuitatis Phaethon
Carolm
dux Bur*
gundio-
num.
Cit Pbae.
thontt_j
1'rhicipei
ambitiofi.
'S
fUp . e dicimus,quaJes niminm mulios
ft,,lt-'°r Patrum & noftra viditxtas.Con-
perattHiS M^afles AnnaldeMichaeloIm
enirn°pe'''lll,ic ii? modüferè fcribit'; (quia
%Mcrn \Xca"on tuppetönt» Laiinarn ver-
«l\ael( • C01lferreno» verebor) vbiMs-
15 «iatiuam 'ad ajtatam peüücnitiia-
tuit.
-ocr page 346-
2,6*8
Andrea; Alciati
tio ftsOjommumque Caitim viiiere.- Sc fe Romano.Phaeihontem orbi tertaru*
Hatncem (ferpcntis id genus eft)-populo ducarè.
Furorêc rabies.
EMBLEMA L VII.
/~\ R A gerit cïypetts rabitfi picla leonüy
^-^ Et fcriptum in fummo margine carmen bahef-
We hominum elï terror
, cuittspojfe/for A'tridal
Talia magnanimut figna Agamemno tulit
.
COMME NTARII.
hinc Gtajcoram caftra,illincTroia infcS
dioconflagrans ei anribuirtijr.
Jx Paufania lib. •>. qui primus «A/^
KaVjCuins h?c funt verba.-Timor Agaifl*
iioiiis feu to iniïder.habês capu t leonis c^
hoc earmine:
                                       t
Ovjof ixivfêCot iri fporw, oftyr
AGamemnon habitti miütari,
rcgia corona ornariis appfngnar >
cjiüdextraftrichimgladinni, (ïniftra cly-
peum geftat;in clypei verö medio feu vm-
oonc leodepingitur, & in margine nomen
AgamjmnoN confpicitur- Et cjuia
Agamcmnon in decennali illo Tïoiano bel
lo fiimmus milicia: duxberat>propterea
JJ'
i.
-ocr page 347-
Emblemata.
zó?
«,
hoc loco terminatie antiqua , qua veretes
vtebantur.Agamemno, pro Agaroemnoni
fic TelamOjpto Telamon.
Q_v o R v N. r> A M Principum & Im-
peratotiim ferocia & immsnitasfignisple
rtimque notifq; vexillaiibus exprimirur>
itavt quid inanimo recondituro bsbeant,
tafifis fymbolis aperte oftendant.Q_uide-
nim fignificat in eiufmodiftemmatis Vul
tures.GrypheSjDraeoneSjAquilïJeones,,
quam rapacitatem, feiociam, internecio-
nem,formidir,em,.& ceterageneriseiufdé»
qua: petpetuo finguinarios Duces corai-
tantur ? Plutarchus Ariftide.-Hanciufti:
appellationemjinquir, regum & potêtutn
nullus eft profecutus:«AA« noKtapmncu,
Kg/ Ktpttvvoi!, )yri VlKtiTopif, i'viol fèdiTot
rjlipcLKt; ïytLpw •7Fpoa--ety<i:fifjó/jt,tVOi, riiv
a,7roT«s ffictf, i^rtii
«ftW^usv. «$■ lout,
pïïhXov Kim üiro rtif ct£i7»s
<f o|*r iya.^
ntW7i<.fedpotiut diBifunt vrbium •vafta-
t8ret,fulmina>ó>damiures ialtjetiam a-
quiU&accipitretvoeari maluerunt,a vi'
^potentitty-vt apparet,magu quam ex vir
tute laudem &gloriam ampleSenter.Ap-
pofitèad id arg.ii men ti- LacT-ant-lib-t-DU
uinar-Iuftitut.eap.iS.Romant.non fapiea
tiotes Grascis, regiatn virtutem putaue*
runt,ait,exercitu,s ducere j aliena vaftare,.
vrbesdekre.oppidaexfcinderejliberospo-
pulosaut trucidarcaut fubijcere fetuitii
ti, videlicet quó phires hominesafflixc-
rJntjfpoliaüerint,occideriiit,ed fe nobilio-
res & clariores putant:& iuanis fpecie ca-
pti glotias, fceleribus füis nomen virtutis
imponunt. Hïc Laclan., N'efcio quis a-
pudTullium loquitur imperator gloria»
fius .•
Sifas c&dendo cceleflesfcandere fedes ,
Vni mi cceli ianua aperfa patet.
Cum SyHanacrudelitas magna licentia fse
uitetin capitaciuium (nam fupranouem
milliaoccifaféruntur) percufToribuslibe-
rè per vrbem vagantibus»ac ca:teris metii
attonitis.Q^Catulus palam aufus eft dicc
reSyl'ls'.CuiT) quibus,tandem vi&uri fii-
mus„ fi in.bello armatös , inpacc hiermes
occidïmusJSubitNetonisfaiiguinariacru
delitas:is Veftinum confukm.cüin eodenv
die omnia mnniaconfulatia obijfiecè coiv
uiuiö repentë ad mortem rapi-ruflït.Ccn-
uitue nihil aliud quam exitium expeöa»
bant-Horum pauotem irtidcns Nero, di-
xii illos fatia fupplitij tuifie p..ro etmüs;
coo»
ïc ttmor tft hominum ,/ed turn gellans
Agamemnon •
^Uitet;
eri"or bic eft hominum, quiqt hunc gerit,
•j. efi Agamemnon.
a'em cnixn clypetimhabiiit AgamemnÓ
Xtn leone depidra ad terrorem aliis inca-
e"dum..qUi jn Qlyinpi^fano peraliquot
.ev01 porapependit..Homerus Iliad.n pau
-° aüter arrna Agamemnonis depinxit,cu
^s verba Saruftius fic Latiiia fècit :
^ccipit ingentem clj/peum,pulchrumq-yfu~
perbumq;                           ,
^°'I>U4 hüc deciei circüdabat treuA orbu,
j'^idecê in gyru radiabant ultimo, bttllts,.
yft media infixu, ctauu,atq-y arertigebant.
* medio horribilu furgebal Gorgone ftuar
Jhblicitt duruty circum terrorqytimorqi
pefuper huic inerdt cslata argentea lom,.
tvuleu» quea terga draco maculofa tra~
. hebat.
H* triceps ternS. toUebat in aftra corona,.
®KA gerit clypeus] Leo quidëm profi-
potoboris&vigilantiaiapüd Aigyptios.
^ebaturtfic & ad ternficnn» hominem,
3lii teliquos afpeifhi folo confternaret.af-
^«nebaturiteftiseft Pierius in Leone;Oms
j Polio fic inquic:: Terrorèmfigiiificantes,
ï°nis caput pinguiit:qiioniasj hoc fortif-
^ium anlróal omnibus afpicientibtu timo
'^incutiè.
,. Stfcriptüm infiimmv] ld vno nomine
-ICUivr i7fiyptt>p[A.«L, vujgo Gallico E-
Jcr'teau.
&ic hominum efl'terrorï Infctiptio c 1 y
Dei-»'" "'n ■••>«■ ~
rcl-Oi/T&$- tpofóostïl, gfOTM •
Cuiuj pojfeffor Atrida] id ef¥, Agamem-
0°lt- Atreus Tantali filius fuit, pater A-
*}atnemnonis & Menelai, qui indeAtridae:
cl)QUir .. Horatius :
,: .____Neftor compontrelites
*r Pelidem feflinat,e$> inttr Atridem..
Taliafigna] huinlmodi, fynibolum •
Wagnanimut Agamemno] Agamem-
lvfilius Atrei & A iropes,de quorinulta
°inerus.Nam rex £uitMyeeuarum>, &
xv*tcRumin expeditioue Xroianaj fic di-
s ab iyxVyid eR,valde,& y.ipya:t ma-,
".'"««■o.quafi qürdiudutet in beHojaut
lo'ï lll °Pcranda v'nutefit indefeflus- Pau-
IV.
Signa fe~
rocitatu ,
\
'%
HëroKU:
erudeta»
'tor amCn al'tetclc»Hat Socratesapud Pla-
losS*1" Cl;atylo>quamqtiarü ratiojetymo
«'*eodem tendat-EtymologiaVeióhasc
>*ï*&ès Kctrdw i'vip'.wm: Eft autcm
-ocr page 348-
AndreasAlciati.
270
eoiifularibus.Dicas hoc a clemente di&u, qiiibus portentis aliqitando corami"1"1
fi castéra Neronis facinora fpectes. Hei Refpublica ?
In eos, qui fupra vires quicqua audent»
EMBLEMA L V I I. I.
*Jf'-\ "'m~~^
g^t__. ■ ■ sssggBas^q
^V . _
^==sss^- £
ÊeÉf^Iffl! o^<%
.^^^^^rtfiï
?fS2fil?Wl S*^§È*si
fiBJll
"cÈmiéA WF^^
^■WMWë M
?«s^1*^i0l Y ^w Ij Tnll
ÊMi^'dË%
ïï JiSÖlsÊSËS^P
9H fE\B\Si^ i
"p\ f // dormil, du lei r eer e at dum corpora fomtio
'■*~o Sub picea* & cUuam c&teraq, arma tenett
Alcidem Pygm<ta rnamts pro Her ner e Ie tb o
Po/fe putat , vires non bene docla fuas.
Excitus ipfè
, velut pulices, pc proterit hoïiem,
Et foui iniplicitum pelle leonis agit.
COMMENTARII.
H'Eu. cv lis exuiii js leonis toftus,    mien tem fingit Heren Iet» Emblema'0
claua i. a armatns , monti imiiius    graphtis. <( «••
dormienseffiugitur.quem nanorum turba        E P i c-»ap h a f>a!C refpicit a
©mm genere armorurn hac iüac aggredi-    hid Hefiodiex i.tpye/V- , .
tnr»& dormiéetrn lacetfït. V idem r au rem    atppw <f vh. idtkoi nrpis Mi99
hicde/ideruri piiius feu picca,Iub qua dor       riftpigi*. ,
II'
r*
fhO-
-ocr page 349-
Emblemata 5
2/71
ix.niS'i Tept7cu^po( 7' cLwfêtriv ahyia, Procumèiïtpice&fonaticTafecuribus ilex,
"■«7VH.
Clauam ] Claua Herculi attribiiiuir
Infï
^""pieinis.aitjeflè cum potentioribus vel-
a, c°ngiedi:qui etenim ita ie gerit, Jonge
e *.a viftoria, & adhxc danina patitur
p,l^c>a. Emblema au tem er Imagimbus
proarmis propfijs. Vndeillud :
Hercults armata efiinuifia dexttra claua.
Et alibi
Num tegit Alcides nodofz roèorst claus- ?
Vide Proneibiiun,G7tfs««#j exterquere Her
culi
.
Alcideii] Herculem, fic vel ab Alcaw Alcides.
auo, Amphitryonis & Perfei patre;vel«Ts"'
TtiseLkKtii, a robore & fortitüdine diflum
vol unt.
                                                              /
Fygm&a manuï\ Pumiliomiin &nano- py»m&è,
rnmmnltitudo. Vocantur a Philoftrato
01 7rri%c-t{ 'ncu&ia. ■ q. d. cubitales pucri.
Euftathius & D.Auguftimisdeciuit. Dei
ié.cap-8. Naiiosaiuiit Pygmasos appella-
tos a <&vya>v,\el Tn^Uf, quod cubitum li-
gnificat.-vel Twj/oVbveuis.Itaq; •xvj[j.tiïos,
quafi TM^ucuof. Hi per cauillum hommes Momints
trifpithami
vocan tu r- Taks au tem hom ub trisp\itb&
cionesextrenias AEgypti partesinhabitat, mi.
agricolationi dediti, fubinde cum giuibus :
bella gerunt,ab ijsq; f?pe vincunturjquod
innuit Homerus jlliados :
                         4
Ac veluti fonitm ingentes atbere ub alto
lngeminant trifles imbres hyemè~q;perofe,
Lata grues enni repetentes littora fenti,
Pygm&& bettum genti crudele minantes .
Pomponius Melalib-3. cap-9-loquens de
finu Aiabico:Fuerc, inquit, interius Pyg-
m?i,minutum geniiSjSi quod pro fatis fm
gibus contra grues dirnicandodefecit. 5o-
linusinThracia ponit Pygm^os, in vibe
Gerania, vndefugatosa gruibus ait Pli-
nius lib 4.cap. 11. De his ottum Prouet-
bium, Pygmt» breuior. Mantuan.
7»^»' lygmnos non pudet ejfe breuem .
OuidiusdePygniKislib- 6. Metamorph.
fic fcribit.-
Altera Vygmttfixtum miferabile matrts
ïars habet.hac hmo iujftt certamine viclM,
£ffs gruem^opuluqjfuu indictre bettum.
De Pygme_ispluia videapud Plinium lib.
7-cap 2..Ariftotcl8.de nat-anim.cap. li.
Gellium Iib.9.cap.4.Claudiamii» lib.1.in
Etitropium, Iiuieual. Sat. i3.Prouerbia ,
VygmRorü acrothinia colojjo /idaptare. &,
Communis Mercttrius ■
Mmntis] Non facilè verbis inl.a;iep,iiift Ma»»s .
quantum adaiitiquitatis notitiam ficiant ^'nuilti
Überaliorem,& ne mulra,video verbum, C»j,-Wtl .
maxus,non rarö accipi pro hominum nusl
titudins.-yt apudTull.i. Verrina: Comi-
tés
yi
»>%
ii L rat' P6-""1111 efle.perfpicuum eft.cu
v-h
*« jls "*c funt verba : Herculem in Eibya
*« p0ttI1'entem , poft Antanim fuperatnm ,
ygOïsi irmaduiitjVt Antaïiim vlcifcereii-
•> cuius fe fratres aflerebant, non quod
^'eta^aut illi pareseflêntjfed quod terri
°eil*j &alioqni fortcs. Quibusè terra e-
^ll,itibus (iiam veluti formica: terram ha-
ta'it) coneitaturarena,nonaliena,ied pio
p^proprijsqj manibus culta pafcuntiir.
l]iri rneflïs actuenit, fecuribus dicuntur
. ' "1 (picas,eo quod arbores eas arbitren-
''•Sed'ö temeritatem,Herculem dormiÊ
J^ feinterfecturosaireniut.quem nee vi-
|'3iitcm formidarent. Ip£é verö ex pala:-
,li defelfus dormiens in arena cubat, exa-
"^isq; anteipfum iacet AntaeusPygmijo
•^vero mauus Herculem circumfiftit,
„^li phalanx iiniftram,dua:dextram in-
fij ""t-SagJttarij & funditores pedes ob-
fn e'lc'"gentcs tibias non fineadmiratione
w^antes. Alij capnt oppiignant , inter
p^s erat rcx, hucq; machinas omnes iru-
ot 'u!it,arcem veluti munitilTimam expu-
?tl*ri,admouent ignem coma:,oculis far
c '0si naribus Scorifores, ne,cum caput
TjPtllm fucrit, poïïït Hercules refpirare.
Ce!ni bare circa dormientem aguntunec-
fc Uc «rigitiir, tantumq; ridens adefle di-
Je'^u.hoftes colligit vniuerfos.inq; pel-
'eA f°n's congcrit,ad Enriftenm (vtcon
ty °J teportaturus. Hxc ex Philoftrato .
]a mi'iit figmenti huius Politianusepifto
tila„!a^am,his quidem verbis: Vincere 110
'PudV' Potu'>tIu*m Herculem ridictili
i^s c Pilil"ftratum Pygmei,quos ille om-
rnj^i^^ptos konis pelle imioluit.&c.Me
^uin .** Alciatus noftcr Commcntar. de
^3' P£dum prsfci'iptione .
atn. ,'*£'AT dum corpora- !omnó\ Idem
^«Wit.Vugil.
't!
'fr
'git
Sul,
%.
Ptacidam per memira quietem
ciem efl'C1*J piccam, quintam cedri fpe-
toreftf docetPli!iius lib.itf.cap.io. Ar-
Poiii (bij!ral's' & funcbri indicio ad fotes
^ni lon„a*Vnc'e Virgiliusde tumuloMi-
qUC,!ss-A8.u^ait:
-ocr page 350-
AndmeAlciati
ZJl
piendum negotium.ad qaod petficiëJu^
vires 116 fuppetant.Reftè Pin.dar.Pytl>'"'
Xp» KttS ttinov cm TTAvrof dpav y-i1?"9'
Opottet qui/ijjfui modulum fyetitt.SicP
pertius.-
TUrpe eft qtibd nequeas eapiti fummittl1
pondus,
Et prejfum infltxo mox dure terga ge»*'
Et Cicero i.Officiox«S'uum quifq; nofc?
ingenium, acremq; /e & vitiorum,& K
norum fuorum iudicem pra:be3t,ne ftetl
ei plus quain nos videantur habere plUt
dentiat.-uève hiftrio videat in fcena, qi'°
nó videatfapiensin vita- Pindarus Né.'0'
Ket^eT* F ïfit-Av^pónnis ó/aiKhv *r
ffóvav . id eft :
Dijficiltf pugna eft fortioribui repugntf'
•veile .
Quod mihi declarat in Vrania Heroo0'
tus; xgi fvva.fji.if u-rrèp ivdfaTTOv » fietf'
AiTo; eVi >£ Ü7rtpy.»KHf. .Sed, ni fallor.C'!'
uerti fabula ineos poteft, qui licet ren"1
fortuna; fint, aut ingenio non perinde '*"
leant,audent tarnen potentiores, vel etiïr.
doclioresimpetere, quoexconfliöu "'"I
reportatuti fint prxeer infamiam & d£tr!'
mehtum . Allufio eft ad prouerb. CttfJ'
nanfif,cede.
Qiiod intellexiflè vide«,f
Ammiaii'Marcellinus u.Iib.quö loei^V,
gnum Iuliani Imp. animum celebrat,*:
malediconim m eo coiuempmm illtitl e\
fert prouerbiali fchemate, eoque erut°
Graecoapologoquopiam:Fruftra,inql"'
viruni circiimlatrabant, immobilem °e
eultisiniurüsjvt Pygmfi.Thiodamas*!?
ftis homo Lyndius cum Hcrcule . QÜ^
innuit Iüliamim nihilo magis comirot"
fuiflTe fufurronum & blatetonum aul'e __
rum conniciis,qiiam Herculesillept? ■
KÓtreofiof t§ yt,iya.hir\\}yas
ruftici ho'"
niscoimimeliota in[eclanoiie,aut Pyg0'^.
rum infultibus exterritiis fuerit. Hu'
fei'oprudens Archidamidiiftum.qui c°'-
fpicieus filium cum Athenienfibtisiuti6
liter ac temere congrcdienteni: Aut v ^
,btis,ii>quit,adde,3Ut animis'adime.
periculofatn eïTe audacian.,(i vires nó * '
petant.
tes illi tuidele&i.matnis erant tuaj.praefe-
fti.fciiba^rnedici.accenfijarufpices , pras-
cones,nianus erant tuae:vt quitq; te maxi
mècogi>atioiie,afEiiitate,nece(Ecuditiealie
na attiiigebat, ita maxime manustua pu-
tabatur.vohorstotailla tua,qua:phismali
Siciluededit,quam ficentum cohortes fu-
gituiorum fuillèiitjtua matras fine contro
ueifia tuit. Idemlib-4-in eundem.-Non ho
ftiumaduentii,neq; repeLitiuoprsdoinim
inipetu,fedex domoatq; cohorte Prauo-
ria manum fiigiciuorum inftructam, at-
matamquevenirTe Itemcadem oratione.-
Vt cüoa perindeapud te Pretorium im-
perium ,ac nomeueflèt, ad illam pa-ruam
manum extinguendam.ducem te, pnnci-
pemquc preberent.Nofter hic de recepta-
toribus ficariorum ante :
Latronum furumifo manus,&c.
Profternere letbo.] fuffocare,elldere,tol
lere de medio.
Pojfe] cjuod crat dJuv&Tov-
Putat] quoderatwotiTor- ScipioAfri-
canusdicerefolebat, in re militati turpc
verbum eflej.Nfl»^«tar4>».c)uod aliis in ie
bus interdum locus datur male inftituta
poltetioribus confiliis melioribus cortige-
re;ied qua; ferro peragunrur.ea non opor-
tet temere aggredi ,quod hie errorferc
eft inemendabilis .
Vires non bene doBafuai\ Grecaprira
(is,pro,non benedimenfis viribus fuis.mil
]a racione habita imbecillitatis martini vi-
ziitm.
Zxcitus] Excitatus a fonino.Liu.lib. I.
Hercules ad pnmam fomno excirus.
Preterit hojlern] Facilè vir magnus vi-
«Ttoriam depulïllis nanis ïetulit.
£t f&ui implicitumpelie &c-] Pattem
eorumconrriuit vt puliceSjpartem rtclu-
fit in pellekorasjfortaflè vt ad Euriftcnm
ferret. Leonina autem pelle <licitur vfus
pro thorace Hercules poft occifum in fil-
uaNemea leonem tructilentiffimum , de
jy, quo Theocrit. & Diod. Siailus , & nos
Xlhilpu  Poftea
ter vires Apoloovs hicadmenet, nihil pr?-
fufcipien   ter v'ieSaggr«liendum, nee vllum fufci-
dum
                             REeS
Impofs'*
-ocr page 351-
273
■ ■ . i ■■■l^——,.,-........-..»r..* ..■ i M. . , ,. ■
Impofllbilo.
E M B L E M A L I X.
I jY o viiiciica AEthiopem niidum
w^ fedentem, iuxca fbnrêru occupatur ,
\ ' Reni' • *"*a'tel afpel'oen<^° > alter abfter-
lI,
         p°'iimrorera dent,"&cand«irem.
ie x Luciaiii Difticho ttanslatïï, quod
rij.' V'l'^r 11 b. 1.Epigram:G rsconim , tic.
.£;- ,Ui/*W,fic enifn habet :
T' 1+a.Tw vittth; I'iiJ.a,} hfiKovi '1-
4£?'&* Tfypis ,
\,          -jj K -fèthiopè fruftra.quin defintf arte ?
\.■- ~ ??. W-quam efficies nox fit "Jt atra
tem ex apologo quodam Ae fopico
manafie planum eft,de quodam, qui emit
'AEthiopem,ratusq; iliurri colorem non na
tui'a, fed piajteritidornini ncglvgentiaac-
tïdüle.perpetiiis lotionibus miferum vfq;
ad raoibum diuexauit.colore nihilö quana thioi>\
ainea fuerac meliore. Natiuum AEthio- cur nLt
puni nigtoremex fideris vititu vapore pu-
tataccidere Plii)his,libi.cap.78. Oiiid.i.
Metaraorph.ad fabulam retulit.ex incen-
dioq; PhaethontisaccidifTe.rcnigrefcerent
AEthiopes:
Sanguine turn credunt in corpora fumma
•uocato ,
Mthiopübi populo's nigrum traxifjc cohrè .
Asthiopum nigritiem ojnflinö rauöwni
S
            &
-ocr page 352-
Andreae Alciati.
Z74
& fupeificiali calori.qtii non in corde refi-
deat,(êd iuextrcmis fupcrnatct, Alexander
putat alTcribendam.Cui rei argumento iU
lud e(fe>populos eos qiuim %(biofilïima ir»
colant, timidos item elfe ac etïberninatos :
Scythas vero,qnwng:lidiflïmafunt regio
nealb,ase(l*eaeammofos,QuQdiprame"ia
Gttüi cHr Gallis ferè vfu venit, quibus in cords ac
albi-. iecorc naturalis fubfiftit calot ac nidula-
tur » nee ad excima fe magnopere promit,
indicioeft.catiscandot.Vide C^Uum ilho
dig.lib.i6 c-i;.
JBLV1S Mthtopetn] ManriVAEthieps
autem d citur a vetbo Grexo aiSta^rdeO)
jErhiops, & 2-^,a^e6im,, qui/olis ardore torrea-
■vnde dt- tl]t ]~{lvc pernnet prouerh. JEthiopem de--
®8««        (t,lbare:&,,JEthiopt nonalbefcit. quo refer
JfUhiops; & ïll'.id Na7.unzem:na.ocTttKit in. dizori-
von albe- §iT0U Tï KckTttfrllPFM, aW eitSto'l ti y.i-
fcif          &6W hoc t&iVardus non deponit pellts ma-
cultujieqinigrorim Mthiops . Si quid de
ABthiopibtis pluribus requiras, confule
Plin,libtf.c.8.& üb.d.cap.jo.
SïSHincAiTR hoc fehemate,
Iv- ojt fjiivvo-tv cd <pu<th; m vrpwhSov rnv
JtfiettHei. ttpytttt. natHras; manere -vt fuum habuere
tuumitm principtHm-
PindarusOlyrap.13. èLfxityf)
mtttarej, J>£ Kp{f^u ti eruyyivif $§0;. Bifticile eft
éiffietitj* occttltare• morem ingenitum.
Idem Arifto-
phanes, Vefpis.ctOTriïVa* ycthtiriv <pCo-ia(
ijV t"X?<S: IK etei • Tegere diffUile eii quam
qu^naturamhabeat,
SuCcurrit illud Ci-
ceton.ad Qvfratrem: Hoc. nücnonconten
doiquodfortallèciiro inomni natnra,tiim
iam in noftra aetate difficile eft mutare a-
nimum,& <ï quid eft penitiis iniïtummo-
ribiis>id fubito euellere-Quö referendum
Diogenis apophthegma.qui ctim impro-
bum quendam & proteiuum caftigaret»
logatus quid facetetjABtliiopemjinqnit »
abftergOjVtdirricutter eandiJum reddam.
Quodin gc-.iere de his. omnibus intelligi
pote(t,cjua?nulJaarte»nullaque indultria
corrigi aurmutari quennt • Sed fpeciatim
hoc torquebimus in ea.quaf fiicata funt &
iïmulatavtglotiaró inanem.non vitasme-
litis.ied piecanöienvptarn,cuiusomnia fj-
muracrajVt fic d'xerim, ranquam Ao(cult
cetetiterdec.dunT:quanJoqiiidem (Iimiia-
cum qnicquam non pofticeflèdiutiirnum;.
& Srfa citó ad naturam redeunt ftiam- Ve
rr Flacciis ;
•S -.tiifaexpe$atfaxsa>t»mm wff,remrret-
iekuandat .-
Kp tVTH .
Üattira. omnibut docirinis impirat.
Vel hoc traduecmus ad mores iodociles.S
indomitam quaiwdam naturam.quaenujl'
viautarte mitefcerepoteft,vt funterFerü'
taqiioriiiidam ingenia,a qifibus non pol'
funt auelli, qua: rudibus annis primu"1
percepta funt. Nam
Quofemel eft imbuta recef,feruabitodol(
Tefta diu.
Tametft eriira ad tempus definere videatut
inplerifq; cacoethes.multaq; prohibeaii11
a?tas,metus,& magiltri;eum tarnen hab''
turn delere,nedum tollere.fercvió eft qtj'
poffit. Adfctibam luie Epigramma lep1'
d'im AnuJi ex Picla Poefi :
Indocileingenïum fipergiu -veile docerCi
lnfelixoperamperdeurjtft quis afellum
In campum docent paritem currere fnn>-
Qtii cum quadrupedum in morem vide*"
tur equorum
Toüerepoffe caput, grejfut glomerart fuflf'
bol :
Hunc turnen nut frdnis, aut ft talcaribtf
■vrges,
Attriculas itemittit iniqut mentis afellut
In terram.etpedibtispofticn calcitratErf
Deftne; nam nunquam arinaturam viP
cet,equusq3
Nunquam ex degenen fietgeneroftts afeW'
~E.tnunqu%exfiolido cordc.tusfiet ab arte■
Ta ToKfiAv g.S'üvctTov, a.vS'pSti ffopeü.CH'
uari quedfieri non peteft , non pertinet i'
fapïentem ;
Heienx verba funt ad Men«j
Iaumaoud Euripidem . Nulla lirpienti' ,./
(inquit Seneea epiftola vndecirru) nature {il',^
lia corporisantanimiponuntur vitbjqu' pt'lA'
cjuid iufixum& ingenitum eft. teuitera
«'u"
non vincitur.Qi!a;dan> necdifcrpüiia, ot
vfus vuquaro excntit, fed natura vim h*
exercet, &illos vitij fuietiam robitft»»!
mos admonet.Hxcv! dixi.nulia fap'6"1^
abigit.alioqui haberet rerum natu ram 10
imperiofui.iiomniaeraderet vïtia- Mil
cunqueattribuit conditionafcencn>& co
poris temperatnra.cüm mnlt"m fe,dïUH'
animus compofueritjharrebunr.Nihil o
fum vitan poteft,non mJgis quam acce
fin. Ifoctates interiamiliares dicere lo»
tus eft.fe quidem docere decem rrm»s.c ^
terum qui ipfom doe ui liet aiidaciam
vocalitatem>que natnrailU denegarat;,rn
■«disjocodaiuium deeem nn!lia.Hcc a
-ocr page 353-
Emblemata.
Z7f
W* quia fiirjt naturat.quxnon facilè mu-
tan poceft,non artis.a praeceptoribtis dari
non poffunr.Duturn efl adfueta relinque-
re.ait ille,. Hieronymus ad Heliodorum ,
aelaudc vita; folitaria:: Cotpus afiUetura
tunicis loiicaeonus non fert: caput opcf-
tum linteogalcam recufat: mollemotio
roamimdutusexafperatcampus.Niccpho
rus lib.ii.cap.ji.hiftor.ecclefiaft.de Mar
tiauoepifcopo Nouatiano.qui ciim-Iudga
■Jwtiaflèt.qiii tarnen ritusadfuetos uqii pof
ft' abijcereidicebat Martianus.periudcfuif
ft ac fi ("pillis mauus impofiiiflèc, hor au-
Jern Sabbatio. Conferri poteft Iuuenatisil-
' «d è Satyra i}.
Mobilis & varia efl cette ntttitrtt malorü'.
Camfeelut aimtHunt.fitpereB tonflantia:
quidfas,
Qmdve nef*t,tadem iiteifittnt fentire pe^-
actis
Criminibtts
, tarnen-t tti mores natur^ re-
currit
Vatrmatos, fingi ér>mut<tri nefein inüm
qttis
Veceandifinempofuitfihit quando rtcepit
ZicBumfemel attrita de fronte puiorem.
Vlpiauus Iunfc.hanc thefio ad fpeciem fa-
dti (ingnlarisaptanit, l- praicipiunt, ff.de
jedil.ediift.mancipia.qua; rudia funt.pra:-
fuotuntui'eflefimpliciora , & ad minifte-
ria multö aptiora.trita veto & ?etctatior*
difficilccft reformare.
Cuculi.
EMBLEMA L X.
D V R IC O L A S y agreftegenus ^lenqut cmullos
^ Cnr VQiitent, qmnam prodiU cmJJ'a fuit ?
Vere
-ocr page 354-
Jmèx&é Alciati
tr/6
Ver e ntwto cdtotat Coccyx i quo tempert'vit es
£>mnonabfóluïtt>iure.vQcaturiners.
Fert oua in nidos alienos , qualitcr ilfe,
*
          Cuïthdamum fródït vxor addtmo ,
CO M M E NT AR I I.
i.
DVab vs arboribusinfldent dua;a-
ues,vni cuculus in ramo ; alteri cu-
itica in nido.qua: fuppoiita cuculi oua fo-
uet, fuaeflecredeus,:
Q_v;od. hoc emb!emateexpreffit,idé
nobis iuculeuter enartauit ipfe Alciatus
lib.7.Parerg.cap; j-.his verbis : Cuculum
-vocant.quimatrimonij ftiiincliriofiis fit",
quique vxorem fuammcechis perniittat.
Cucnbitare verbum confïnxerunt, quafi
cucuhtare-Ego cuculos peculiaricóuicio
agticolasdictos apud veteies legi,-«jfiine-
g|igentes,focordes,tardiq; effent,quèd nó
prius putatas vites habeiept,quaTn cucti-
lus canere coepiflTet.Horatius:
m___Magna compellans -voce cucullum .
Grajcè mküv? a voce dicitur,vtappateat>
■veteres Gixcos ypfilon per u, eo~moie ,.
quo nos Latinifacimus, proiiunciafle.Re-
centiores Graritmatici Cuculos dici hbs
hominespuraiit a natura auis,quarirralie-
num nidnm, maxime Hypolaidis, q.uani
ipfi Curucam vócanc, oua fua transfert.
Sed hac ratioue noircuculi,fed curucs di-
ci debuiïfentjcum non ipfe in alienum, fed
alij in fnttm nidnm congeraut: vndé & a-
dulteriutn difturn,quafi ad ctlterius toru.
Hactenus Alciar. Aititaq; Cuculi nomen
abufinè in eos elïè tradtiiftum,quorum im
pudicx fuiu vxoresj cüm ij contra cucu-
li potitis vocari debeancqui alienas vxores
adukerantjfpectatoiiimirum auis ingenio,
qua; fua innidisalienis ouapoiiere foleat.
LarinshexprofequiturautorAdagiorum,
in V toMïb.Cuculus.&.,Uerniofi in cMpum.
ibiq; citat Pliuium & Hefioduro,a qtribus
ha;c fumpta fuut.Addit infuper.-Qninar-
bitior in conuicio cuculi j allufum ad vo-
cem cubadi.Ariftoteles lib- fi-denat.anim.
cap-7.iïcait.-Pullos.cnculinemoait fe vi-
difle;parric tarnen,verüm nou in nido.quS
ipfe feceriufed interdum in rddis rniuorü
auium,& oua,qua: alienareperit.edit.Ma-
xime veró nidös palumb,jurA petit, quo-
rum &ipforuB-iona efdabfumens f na re-
lJncjuic. Multa quoq; de cuculo ïepetic
lib-9.cap.19.per totum.Nieolai Lconicc'.
nicircümféruntur problemata ïiaturalifii' a^-.
ïnni-irifiirtv-.ftii.*- inniijr* rnp/.iirnliicl'        :*P
in quorum i8.fic inquit: Cnrcucuiiisa
nis in alienis(vtaiun'tj ïêmper'paiu nidis?''!' /»'''
Anquïa naturaduceaiiimafitium uonnul' -s f
la pro fui cuftodia; mnl'ta callidê & prii-!".^^''
denterfacere videntur ? Quamobrem ra-.f''
tioms nén orrmiiio'-expertia eflc biuta ple-'
riqj philofopborum contenderunt. Tim'"
ditatis IgiturfiK*'confcius cuculus,vtporC
qui an-iiuimis quibusq; vellicetur auicU*
lisi ita*non fore turam geueri fuo ftirpertf
ratiiSjiii fefellcritjiiulluni facit nidum,fe"*
■jd aliosdctioïat, vbiiadulteratofeeta nixit
pro fuo alienum & fubdititium educat cit'
cuIum.VidePlmium. lib.j8.cap. r6- Pie*
.xium Yaler.'Hieroglyph.Iib.'i.J.
WKltOLAS 0!t..] Solent, iiiquit Pof'
pliyrio>la."tua ruftici (alij léntiïégmit) Ctt' A
ii.
AUiati
locus
«
ca viarii aibufta -vindemiaritésll viatoribn_s &.
ciTctiliappellari.-tuiTi ïlli proupcati, tant* (f
verborufn amaritiidinem ineosirFundüt'
vt viatores il lis cedanticonteiuïtos cocO'
los iwrum atq; itensm appefla^jc . Aci'O'1
bfes arFert: Hoc autem ipfa re houimus >
qiiemadmodum viatores), quos initiner*
per agrosconlpexerin: vindemiatoies.co'1
uicijsagitare gatideant,illiq; ita refpp11^6
re.vtcuculumeiin» appellencquafi P'orl1,'
ignauum fcilicet ac r.ihili homilie™ . Se*
hoc paruraeft,aJ.uer hödie resag'tui', cT
lum'-.ijs vehemecticribiif.obniepiturïVi3
tores euim eos nunc Pulteion«>nun_c Co
nutoSj nttijc'alirsatq; alüs coiiiiiciist""^
{uiH..IlliQ?jitra,ilLieciuis, fine magii™**
tuSjfuierexïpfèoccentarc cceperit ,otn"
• pprobrii genus regeiunt,rctecliscj; p° _
rionbiislurpiiluna quaeque oSnifantur^
quamuisid impunè toco agro CamPal\,
Neapolitanoq; tempore viiidemix heef
-audio.nempe 11equid libertatis Libero a«
trahatur.
                                      ., At
Cucuüos] DicituretiamcticBlus.idq11
frequentius-Martialis :
                 t -,
ëuamuis permuhos- cuculus'cantauen #
£iiculi\
nies.
■ anno},,
ft
Alias
-ocr page 355-
Emblemata!».
2,77
AUaseaeu-Ilns (ignificat tegumentiim ca-
pitisJimenal.Sar.j.
Contentusq; iïïic veneto , üfwy^j eucuilo..
Hinc Bardocucullus . Item inuolucrum
chartaeeum.quoinnicoies & propolfpul
öetes & arovnata'cödunt,GermauJsSc6/w
'"'«e/. Martial.
"■——Vel thuris,piperisq; cucuïïus .
Vere nouo catat] vnde & pro verni tem-
Poris fymbolo ponitnr Cucul lis, id qtiod
{Oïperita:etiam pjebecula; inuetuit. Vnde
•lludde cuculi natura :
*rigore digredior.redettnte calore reuertor:
Oefera quod*peperi , hoe tarnen educat al-
tera mater.
siuid tibi vis aliud dicam ? me vox me»
prodit.
|ic Hefiodus.-
tfj-of kÓx,kv£ kokkv^h £pvas iv Tmtthoio-t:
^t cantum audieris quem reddit ub ilice
coccyx.
* 11 nc enim erultare hommes dicit, quia
co nuncio verum veris adtientnm intelli-
Raiit.Piftotherusapud Ariftophanem. Atii
^USjvbi Cuculum .Asgyptiis imperaflëdi-
'■tjtam eosait quam Phcenices ad cantijm
•Wiius auiculasjtanqiiarn ad imperium.tri-
l,cum & hordeum demeterefolitos: tem-
PefHuior enim aptid eos meffis , quam 111
^rxcia & in Italia üi-Cantus porro (occy.
£'s>pronerbii fpeciem habet,de iisjqui fem
Pet eadem ingèruntrquod auis ha;c eadem
>0cem fajpius reiterer.
Quo tempore vites,&e.] Ulud eft.quod
''nius ait,probro folere obiici vindemia-
0l>busjfi cucuhiseos deprehcdiflèt vitem
Pluaiites.& Horat.i.Sermon.
um Pr&neftinus falfo multumq-3fiuenti
zfcPreJT» arbuflo regerit conuicia, durus
,nde>niator,Ó' inuiciiu.cuifapi viator
*jJiffet,magna compeEans voce cucuUum.
11 m ioco Horatiano & Pliniatio coniun-
*   'Und Aufoiiiiconléiitanefijin Wtpfella.-
j,. >----..Inde viatdr
p'"*1'*'fubieBaterens,hinc vauita Ubês,
r°C,ra canunt feris cultoribus-------
til I °fatHr iners] >gnauus,otiofiis, qui ni-
^laboris velartis facit.Virg. eclog.i.
*nc<**1u*fer(i,tamen reipexit inertem.
^■*r* oua in nidos tlunos)
Agricola;, in-
lea anfti«s,non Tocantui cucu]i,propte
diinj j COC,,i' natu rara imiteimir , fed
ter» Tv1" habcant cuculum ,id eft, adul-
m- V^ate fic uk vetfea „plicat & or-
dinat: Cueulus fert oua in nidos ttlienos ,-
qualtter i!le,id eft,adulter, euivxorScili-
cetalKna, prodit thalamum ■,
fciücec ma-
xiti,adulterio,id eft.adulterando. Ego ve-
róeiiftimo, Alciatum , refpexiflcad pro-
rterbiiirn ex Ariftophane petitum, KÓx.x.vt
•\&>Xoi
TreJVoc/ê Coceu, herniofiin cam-
/ww.obiter taxans Aïgyprios, apud quos
pleriqiiefuntexeeli;& hosadagricolatio-
nern vocat. Hincqnoq; hasc vox euccu ,
occiuitHriis maritis,quibus,dum fundi v-
xorii ignauos fe praïbentcolonos, vicaria
opera ftrenui & magisaflïdui cultoris fiic-
«dit-Quo i^edtat perfaceturn illud Epi-
gramma,quodex venerand? vetuftatisrno
Duneiuis defcriptum Martiali reftituic
Hadrianluniuslib. 5Animadueri"capi7,
id Martialisefle vel Iotiem lapidem iura-
reparauis.Idvero fïc fehabet.-
Milodomino ejl:peregrèat Milonejffeclo^
Arua vacat;vxor non minut indeparit.
Cur fit agerfterilis,curvtcor laBitet, ediï :
Quofodiatur ager nohabet^vxor habet,
Thalamum prodit] coniugium, feu le-
(Sum coniugalerndeteritjdecipir,le;dit:Sic
dicirnusprodeiecoi)iugiiim,prodeie fidé, Proderc*'
prodereofficium,pio,iureiurandonon fta fidem.
re.Saluft.in Catil.Ea fa:pe ante hxc fidem
prodideiat.Cicero 4. Academ.Qvu ftatuit
omuem cruciatum pexferre potius.quam
aut officium prodat.aut fidem .
Q_vid fibi veüt Emblema hoc, fatis ] y.
ex diflis ciarum arbitrorrfiquidem ciicu- ChcmU 4.
li nomen abufiuè in eos traduötim eft ,
quorum impudice; fuut vxores;cumiicOM
tracuculi potiüs vocaridebcant ,qui vxo-
res alienas adulterant , fpeclato nin irum
auis ingenio,quxfuaoua innidisalienispo
nere folcat. Quo etiaro fignificato vtitur
Plautus Afinar.
At etiam cubat cuculm : furge amator , i
domum .
Et paulo poft ibidem :
Cano captte te cuculum vxor ex luflm do-
mum rapit
.
                                         _ _
Hos tales Itaiica: lingu^procacitas etiafn ^tvttqui
Hiicosvel caprosnoroinat , inueuto i'on Jint » &
adeonouojvt nullani fapiat amiquiratem: ?Mre J'c
erat enim caper apud «eteres hieroglyphi *'"''
cum eius.qui vxorem haberet adnlteiam.
Atqueinfu per illud ad giiim fenbatur in
fpurios.fi de patrequifpiaro qreritaiet.vc
re(ponderent,Ti7$- y.inifos ds ai£ ■ Matrts
quippe vt tapra.Nam cafianun
natura in*
S 3 ftabilis
5y*
'»t, J
V
-ocr page 356-
Andfeas Alciati
illibeechos hircos voeauere. NecfuffcJ.
petulanti plebecu 1? illos becchos appellal'
        .
fe,ni(ï eofdera probrofoetiam ignomiii10'1 t>cC «
epitheticonuicio profcinderent,& beccw cot»' ^
evrnutos,üi\
cor!ligel•osindigetareutJ^BO|, d"'.' £■
ftrofisq; coinuum fignis oftenfls.ipfas vö' miV
cesexafperarenc. Sic Andionicuslmpej*"
tor Conftancinopoliramis.luxu & libid'1,e
perdicus vir,cornua ceruorum,quos vefl*
tus erat.infignia , & rari aliquid habeu'1.*
in porticibus fori fufpendebat.fpeciequ1*
dcm ofteutanda;mag<iirudiuis feraruo»'
quascepifTetjcum reuetaciuitatis more"
& vxonim, quas ipft corrumpebat, laf'1'
ftab.ilïs,lufcrici, afqué mobilis admodum
cft,quareheed(isir>capalibus a matre tan
uim digoorci potcft. Quod veró funt non
tlüterati viti.qni didterium inde fumptam
putant, quod hirci fuas fcemeHas iniri ab
alio facilè patiuritur.etiamii coram fpefta
iïeriiit,vt quem notac Iuueiialis.cü dixit:
'Vocitti & ad calices vigilatlfiertere nafo.
alitertraditurn ab AElianoIegimus (vt e-
tiam fupra retultmus) qui fentire hircos
imalkatisafFectum teftaturexemplo Cra-
this paftoris , cuius dormientis cerebrum
capercornibus ineivm inciracisejiferir.pro
pterea quoddeprehenfus eflêc. abeo cum
capella,quaraamabac», Venerea copula
eiifceri,de. quo vide Cceiïum Rhodig-Iib.
1y.cap.31. (proh pudorjlvircum quadru-
Me las Pe^etn ^ caPro bipede honeftate vinci. )
7' 1 • Quod veró vulgusBecckum vocitet einf-
          * modi nojtas hominem, antiquiflirrum e(Te
* diftiojierainGrccoEiun habeturcommea
tarijs.Apiidhiftoricosenimlegere eft.Pfö-
rriecichum AEgypti regem. Phrygiorunt
antiquitatem.i'de qua magna in ter Asgy-
ptios & Phtygas erat contentio, in A»gy-
ptiacis pueris hiimano omni conforrioiu
hibitoeducatw, eo argumento depreheti-
difTe.quödex faapte natura Jfcf£,prouiin
eiarent,qii£ voxpropriècaprarum & hir-
corum eft,eoq; vocabulo Phryges pauem
appeUarenr.Rofhun» veró auium plerifq;
nnnc Italië,locis Beccho nvicupaiur;quod
iionnefciuit Suetonitis.agetisde A, Virel-
lio.cui Tolof» naro cognomen in pueritia
Beccoiiierat.idexplicargalliiiaceiroftrri.
Et Bic chare,pa,(Tim pro mordendo. decer-
pere dkitur.Quafi: vero fuerint primitus
hommes a capris enutriti.naturaq;ipfavo
cemeoüciare doctieri.t,qua; adalimoniarrv
jnagis neceflaiiavidereturjjd honoris Phry
gibusadiudicatum,vt antiquiflimiomniii
• liaberentiir: quaq; radene balanres oues ,
8c latiantes canes nos appellamus,, eadera
Ü
K
«ram norarctjvt prodidit Nicecas lib.i
Imperio AndroaiciCoinnen.Inueniopf*' ff1 Ai
terea vxoris adtilterio infamem Cucurfa' ^f
tam
dici; nam in legibus Lengobatdic*5 ^F
Corbita,pro
ftupro vel mfimia vfurpatiif*
Hinc verbum. Cucurbitare, quod dicit»1
de vafallo.qui vxoremdomiui adiilterat»
vel faltemad illud crimen (blicitar.Sedn6
illi hominum generi.quos vnquam Sol vl*
dit miferrimo,(im acerbior,neue iam ant*
fatis affliiSis iftis Bonis-homiiiibuscofl1' m
meiitatioiie hac mea afflidionem adderC 01 S'
vidcar,hisdimiftTs adcucujos redeo. Sci0 jtf
cni'm nomen cuculialioquoq; accipi fe'r
fiijVt pro inepto homincrerumquc im Pe'
• rito, vtapud Lycophronem Aiax kók^v*
appellatur;(icutiMeleager Glauconis »"
lius infulfas tuculus , KÓKJtvfr J)A/5-/oC; a'
pudPlatonem Comiciim. Et nosqiiofl116
hodie ftoHdis Sc ineptis \oceCuceu, infu*
tarnus:quod (vtegoquidem reor):traiö.'
üam. eft a lufu puerili, qui a Polluce "'*
titiir Apodidrafcinda.Germams , Gu$le'
iergen-vbi
obftru£tis vnius ex caterua oc
lis,ca;teri in latebrasfefe abdüt.quos do**
ille veftigat, ipfï fubindeemifla voce &K
c«,figna dant,& qua?rentem quaü imprf*
dentias argutint,quod proditos nequea1
uenir&Nunc ad vefpertilioiics ••
¥t%«EtttS*
-ocr page 357-
Emblemata-i.
Z7P
Vefpertilio.
E.M BLEMA L X I.
A SSFMPSISSE fnum volucri ex Mineide nomen,
^^ Socraticum nuïïores Chsrepboonta f trant .
fi-fca viro facies, & slrtdens -vocula
, tali
JRunc hominem potuit tommaculare nota
*
COMMENTARIL
IJINob noftis tenebras, lace hinari
"omuhil ïlluftratas; in his volantem
J| e Pert.'l'oucm,anem omnibus iiotam3v«l
^amsjmnrem alatum.exprime.
da ' Vj^ p T v M videtur Emblema ex Sui
•Ath" ^0116 xwptpéov • FuitChasrephon
f'Henfis, Socratisdifcianltis', qui tam
tub 1aClter llblis '«KubuJflè ftmir.vt lu-
k** »niim tl0'libus noflttrmS extenuatus,maxi
V Mi vt Psllorem maciemóue conrraxerit ,
V^ Vefo r 10C0 N°ftua,vel,vt alijs placet,
Pertiho fit yocitatus.Apud Ariftopha-
nem,i» macileucum & pallore eonfetfhim
petitur difterium pcOnerbiale.K/êc iT/oi-
ant yaupiipavV<>{ iv. tti<rn. Nihil nalat*
differs o. Ch&repbonte,
Hic ei't iUe Chste-
ption.vtaic Laercius in Socrate.cui Pythia
de Socrate redcii.'it celebre illtiti oracu-
lnm:<ro$of Soöo^AwV» (rt<pó)7ipa(ivpinri-
JW , ttvêpëèv cTê d-iró/Tav 'Ecux.pctTHi <ro-
q>a)ra.T0{-
id eft-Sapiens quidem Sophocles,
fapiitior luripides.at wortaliut» omnium
fapientijfimtuSoerates.Philofttatus
in pr?-
fat.vit.Sophiftarum,duos fnifle eius nomi-
S 4
          nis
-ocr page 358-
28o
' And-reaê Alciati
ïüs tradicquorum altet Buxeuseft cogno
minatus (vt Tv£hns Grxci nomhiant.qui
fuut liuidacute,& textur? rariorisjquod
admodum pallidus efletjilleeDiro luctibra
cionenirniafanguinelaborabatTisque eft ,
quicognomcnhabuic No£tur. Alter in-
iurius quidam homo fuit,impudentiuime
que niomord:t,quietiam Gorgi? ftudium
taxareaufus fit.Èx quorumdam, qui non
excant, commétarijs Aïliaiius refert in ?•
varias hift.Philetam quendam Coiun fuif-
feadeó macilentum,vt occafioneetiam le-
uiflimafubuerti poflêttqui ne a ventis tol
lerecur.ferreis foleis vtebatur • ld tarnen
figmentofinrilius eflé quis non videt ad
iocandum ?
VOLVCBJ ex Mineide.] ld eft.vefper-
tilione . Mineides Thebanz forores.cum
Liberi patrisfacrificia in contempturn ta-
perent.Minerua: lanificio addifts, ex im-
prouifo,quadam vi nutninis,vocibus tibia-
lura & cympauoriun fono pertenita:,telis
inftriimenrifq; fuis in vites ac bederam re-
pentè commutatis.omnique loco feris re-
pleto , noCta fugientes , in vefpertiliones
rransformata; funt.Hinc volucrem Minei
dé pro vefpertilione dixit Alciatus. Q,uia
vero typi opporcunitasme huciniiitac,ni-
hil vereboripfum Ouidium, fabulam hac
elegantillimis verfibus^.Iibro Metamot-
ph. exprimentejn adducere, (ie enim ille
canic:
J-inu eratdiclK:<& adhuc Mineia proles*
Vrget opu4,fpernitq-, Deüfeftumq; jifanat:
Tympana cumfubito non apparètiaraucu
Objlrepucre fonts, & adnnco tibia cornu ,
Tinnulaq; tra fonant,& olent myrrhtque
crociq;
Resq\fide maior,coepere virefcere telt,
lnq;hedert facie pendensfrodefcere veflu.
ïars abit in -vites>Ó> qua modofilafuerüt,
Talmite mutatur:de flamine papinus exit;
purpura fulgorem picits accommodat vups.
Jamq; dies exacius eratjempmq; fubibat,
Quod tu nee tenebras,nec pojfes dicere Itecê,
Sed eum luce tarnen dubit cenfinia neftu .
Telia repente qHiti,pingUesq; ar der e vi-
de» tur
Lampades, etrutilu coUucent ignlhustdes*
Falfaq\ftuarüfemulacra vlulare feraru
.
Tumida iddudum latitant ftciiaforores,
Diuerfiq; locu ignes ac lumina vitant.
TDumq-.petunt tenebras.paruos membranu
per art as
Vorrigitur , tenuesque includunt brachia
pennt •
Hecqua perdiderintvetere ratïonefigur'l>
Scirêfinüttenebrt. nóillmpluma leuatttt,
Suftinuere turnen fe perlucentibm alts ■
Coiiat&q; loqui,minimam pro corpora voce
Emittüt,peraguntq-y leui ftridore querelas
.
Teciaq;non filuat celebrant;lucêq; terofa
Nofte volant,feroq; tenent a vegere notnë.
Chirephoonta] Lege Cherephoonta p«
a,i,non per oj.Aciditiim aiuem.efto.poeti-
eè,nam dicendum erac Chauephonra- Eft
auté accufatiuusGraïaisina.terminatus.
Fufca viro facies] quod cflet colore fub-
nigro, & voceftridula . Eius qüideni r«
eau (Tarn referre non teroerè'.poflumusad
lucemarum fuliginem,qua lucubtai)'es,u
ficiuntiu-Qmuiilian.i i.capj.Et vig'Iati
da; nodes.&tuligo hicubracionumbiben-
da- Dicituretiam fufca vox,tpaï'£ tpayth
Pollucijhuic oppoiiirurcarfora.
Strtdês vocula] propric. VefpertiIio|ies
enim üridere dicuntur, Gxce.cè Tfi^'1.'
Commaculare nota] proiro, co"ulcl0
ignnminia. Nota dicitur probruro.inquit
NoniiiSjLucillius lib. 30.
Que fets fcire turn oês macttlasq; notasq; •
Sueconius : Vanjs affedus notis. Ci^10
pro Rabirio .- Turpitudinis notis om»''"15
in fïgnis homo.
Q_y aniïm conijcereUcetï^11""
ma hoc non torqueturin paüoie/s.q"1 eX
ftudijscontrahitur, fed in labesqna^ara
corporis",qua;animi vitia p[odunt.Quie"
nim oculos habeiica:gro'.,arIiduitq; ^}^1"
brationibuspropèiam perditos, non ldec
ïhiletas.
III.
Minei-
des.
1'
f
a-
it
bil*
1 ve-
ali
Iudibriofmuhabeudi ; fed pociiisq1'
fpertilionis xmulati natu ram,vide»111'
quo modo tum vbcein, tum vulturn nu-
maiuim exuiflèineo , quod iuhice horni-
num verfari refuguuit.Sed dehis proxi'B
Emblemate latius.
Ali«(J
-ocr page 359-
281
Emblemata.
Aliud.
EMBLEMA LX1 L
\T ES P E RE qua tantum vofrt4t, qua lumine lufca efl^
Qua ettm alas geBet, cdtera muris habet j
Ad res diuerfas trahitur : mala nomina primum
Signat j qua laütant, iudiciumfy timent.
Inde & Pbilofophos, qui dum cwletfia quarunt,
Caligant eculis, falfaó^ fola vïdent.
Tandem & verfutos , curn dam feclentur vtrumque *
Acquirunt neutra qui fibi par te fidem.
COMMENTARII.
O I c ï v R A eadem huc quadrat. qax
*■ fiiperiori Emblemate fuit exprefla ,
iiempevefpertiüoiiis.
-ONïicTVM exinultiplici acce-
PHone vocabuli Vefpeitilt'onis.quodad va
"as testorquerefolentetiiditi. Priraè.in
«bitotcs , quineiii iadiciuni pertlahaiv
tur,& aesaliermm coganturexfohiere, ad
modura vefpertiüonum lumeu fuginnr,&
in medijs nodis tenebris, & peranuca (i-
lentia Lima; volitant. Cetwerritni' etiam
in teiiebrioiiesquofdamj qui fapiemiam ca
profiterifefiiigU!it,aqu3fiintaliei)i(Jiiiiu
ümolanc enifl§ q_iw.l non fuiu; nee lecus
se
e»ta.
-ocr page 360-
Andreae Alciati
z&z
dicipurat.vbi homoliimlneadhibito nih*
videtjeui & Nonius adftipulacur > & Vaf-
to.Plautus Milite.*
Mirum ejtjolio victitare te.tavilitritic»»
Quid iamiQtga lufcitiofui.Verbero^depd
tu quidem
G&cus, non lufcitiofttt.
Dicuntenim, quod lolium comedentibiis
ocu !i obfeurentur. Vide prouerbiun>.I«/"
•viüitant.
Qua cumalat.] He,c pars ad pofteriores
refpicitjtiempè veiluros & infidos,qu> de
fe peiïunr, quod eft apud Varron.in Aga-
thone.profiteri :
Quid multaifaélui fum veSpcrtilie, neque
In muribus plane,neqi in volucribt#tu' J
Mala nomina.] id eft,debitores, qui non M
fnntfoluendo. Nomina,mquic Budanis» ff'
pro debitoribus ponuntnr,vel pro fyngra" r'"
phis peciiniartim creditamm. Inde ill»»
prouerbiale apud Columellalib.i c-7-^c'
optima nomina nó appellando fieri-rnala >
fcenerator Alphias dixifle vefifEmè rer-
tnr.id efhquamuis locupletes habeas debi-
toresjtamen fi diu ipfis iudiciiim «on dicia
ueris, vfurasq; Hon petieris j mala tandes»
fierijid eft.ipfos tandem non foluendo ta»
ro serialieno fieri:fïcq;inanem tandem per
fecutionem , & nomina ipfa cafla fa«Sum
iri.Harc Budsus .
IndetsrVhilofophes] Conferhuc PJntat
cnümJe placitis Philofoplioruiti,W,Tt ,"
üum de natura Deorum 1 Ariirophan. tf
MpeX«u*,Lucianum paffim,Iuitii)H'« Mar
tyrem aduerfus Ariftotelis dogmata,&a"
lios fanè multos, qui fapientum veteriif"
csecitatem ftilo confoderunr. Vide fis Gra-
tianum.chinc etiam, 49. difti-
Caligant oculti] caliginem indu<llllt »
obfcnrant.Vnde.oculorum calig0,
7alfaq;fola vident] 5ic fafliis ^.y'iT
ro 1. de natura Deor. fe fatilius TV "
fiim {it,videre,quam verum agno(cere "
          ..','
Tandem & ver/utos.] hoceü.d^»"'^ f'rF
s-dhhvs, qui tanquam beftiï generis co -
munis vel cpicceni oberrant,defulror
uitateinfames,infidi,veteratores,Veitiu >
no,Proteo,aut Empufa matabibores.qu^
neque vtprehendas.neque vt "^1"35''^];.
Verfutos Nonius vocat ad malitiaff1 _
dos.vt de Catilina Cicero pro Cs'Io: ^
fa re fnam natu ram, & tegerea d*etD pJcjg
atq; luie & illue torquere & fl&ae " 1.
Cicer03.denat.De0r.Verfutos eosappei
ac voluctes haEpItfraamm loco membra-
nas in acre mocatjiniiribus non abfimi'es ;
jta hi natura: aut rerum obfeurarum arca
narinantur.iéd irrito conatn- Deniqueiij
verfipelles, & fubdolosquofdaro dicitur,
qui tmlli faétioni fe addiconr, fcd cum v-
traq; partecolluduut: qui tarnen curn fo-
leant omnibus imponerc, omnibus etiam
fnfpefti fuut & innifi.Sed pro hoc & prio-
ri Emblerrate perlege ipfhis Alciati caput
integrum 16 libri 9.Parerg. qui locus e-
gregie tibi ïfta deelarat.
VESPERE que. tantum vglitat] Vefper
tilio,vo!ucre,b)fornie animal,a vefpereno
men trahens,quod vefperi volitet, de quo
PJinc-ifi.lib.io &cap.37-Iib. ii.Legiali-
cubi tetraftichon hoc,naturam vefpertilio
ris exprinieus:
Yl quadrupes & aMK"volitat,difcHrrit ,$>
inter
§}uadrupedes non efi, nee numerandtts
aues :
ZaBefuot nutritpHÜes,& nonparit ouurm
Sunt aU,dentes,labra,pedefq; duo.
Idem ipfe de ie fie:
£11 mihi defero deduBum vegere nomen-t
Aio- mihi tuten eli ,plumaque moüti
abeli.
Sola auiü pario,foli vbera Idlte tumefcüt
Afperajunt jolt dentibui ora mihi .
Velaliter:
iJec musprorfus ego, ■volucru necglorior
Sola meofoetum nutrio laile meum.
Adnerte au tem illud (Vefyere qua tantum
volitat)
referri ad primum genas homi-
nnm,quos attigimus.eorum nempè, qui
infjmes ftint, & iudiciiim formidant.
Qut lumine lufea eff,] Membrum boe
refeitur ad caligantes Philoibphcs.Lufcü
antem ponitpro lufciofo feu lufcitiofoifi-
quidem lufcusilleeft.quialterooculo ca-
ptus etVqui etiam monoculiis,& cocles di
citarMartial.
Oculo ihil&niifemper alteroplorat ;
Quo fiat ifiud quaru modoHufca ejl.
Ltiiciofi verö ftme > qui ad. hieernam non
\i<\cnt,&fAjairts vocantur a Grïcis. Lu-
fettiofi demmn Petto fur«,qiii parum vi-
dent propter vitiutn oculonim , quique
plus vefperi vident quani meridie: quo
morbolaboraa"èTiberium,Diofcribir:&
Suetonius eundem etiam noftn in tenebris
vidiflè reiert.Vlpianus verö Lufcitiofutn
in.
VeSjrerti-
•féo.
Lujbisi
Lufciofi
& Lufcï-
fwfi.
-ocr page 361-
z?3
Emblemata^ -
te.quatu» mes celeriter verfatur.Feftus:
Verfiitidïcumurquocuma\£s ctebrè.ad
toaliciam vecticiit.PUucns Epidico:
Vorfutior es. qttam rotafigttla.ru.
"ï Siuias : yiyyhi/jut izsh\)?pf'ATips t
mo.nemo ?gtotus quifquam (omniat,uet
tam iufandum, quoï non aliquis fomniat
philofophus. S.octates cum efTet omnium
Pliilofophorum vel Apoilints otaculo É-
pietKifllmus ludicatus.tamé rt cc,terorum
atguetetignotantiam.dicebat fe duntaxat
hoc vmim feite,qticid nihil fciret.Videbat
enim oculatülimus ille vcritatis indaga-
totiPhüofophiam il lam luimanam nihil ia
fêhaberecerti, nihil veri: nee (Vt pleriquc
ceiifent) doftrimm ipfam diifimulauit, vt
alios refelteret.fed quadam ex parte vetita
tem Hoiiic:humariam eniiu-fapientiam nul
lam eflè fallus ert.adeoquequam Philofo-
phi fcientiam profitebantutjquaï turn ma-
xime ver fabatur infiderum infpèclione s
contemp{it,dcri(it,abiecit.
j. Poftremó nomen hoc t-raducitur in cal Verhel
lidos & verfipelles ancipitis fidei hommes,, ies ^
qui nee huius orïinis funt,ucc illius.cuut
vtroq; tarnencolludunt,& pleruraq; tau-
tadextedtate tesaguntAias,vt cum vtra-
quepatte communicanditushabere videa
tur, & vtramq; ("vbi colübuetit) counicijs
profcindere:cumq; aliud temporis exigec
occafio.eandem probabunt, prxquealtera.
efr*erent.Genu5 hominum cetcè vt verfati-
le & iiifidum.fic deteftandum maxime &
exfecrandiim-Quid enim cum illis agas ,
qui neq; fidem,neque mentem liabent fibï
conitaatemfNondubium eft, quin alios,
cum quibus verfantur,fallaut,cu.mfefe ip-
fi privisfefellerint.. SienimveritatiselTènt
aliqii3 tandem parte ftudiofi, darent ope-
ranv profedöjVt fbcietatem cum rneliori-
bus & fapientib-inirenr.ijsq; adhau-erent,.
conttarios verö fügereijt,& ferió.uon per
funótoriè aut ofcitanter,& quafi aliudagé-
tes,aduerfarentur-Sed qi.id lucii,aut prx:
mijdeniq; conféquunturïnimirum quod
mendaces atq; impoftores,qiubus non ere;
daturietiamfi veradixerintued Sc.illud ad-
ijeitur,quód:vtriq;, parti (ufpecl:i& odiofi
apuAomiies tu rpi/firaa infamia; labe afpet
guatut.Vtriiiqj enim proditorum habea-
tut loco, qiiibusqueneutra pars ex.animo
fauete poifir.-quo ficvtquifacTiipius vtriuf
que (ibi. contrarix coimictores, & alTeclK:
voluerint haberi.nonraró ab vtraq; con-
ficiamur■&atterïcu.r,vt Metius SilrKtius
Albauorum dux , ancipitis & dubis fidei;
homo,ruptor Albani.Romanicjue fedeiis,.
cuius aliolöco memini.-vt fberuut in bell»
ttaJico.Senenfes.inquo. cixm. fe.r:--cfi;,->■;,
*v.
c*rdine verjatdior ..
Q^van qjt'Am vefpertilionis nomen
at'niulta ttaduci pollit, fpeciatim tarnen
V'Plici homirmmgeiierUccommadat Al-
S**** * .^1"110 Vefpertiliones ij appellanten,
V "lm ob malam faraam, vel aliquam capitis
t*'niiHitioneni»domifecontinent, neq;ia
Publicum prodücaudent.- hi quidem luci-
*'gSa Seneca& Apuleioappellati» Vel qui
Ste^lienograuatinochi tantum prpdeunt,
ne a cteditoribus ofFendatur,& in ius, quo
'JUomodo vocentur,vt indicat Alciatusde
tCcum fignific.Icali de ijsdicunt, £ fipi-
ftrello. Quod ab Alfapi notillima fabella
^aftum.ke vefpertilione,mergo,& mbo,
j,, öauticani focietatemcontrahentibus.Vide
f4'V*. ada8'»m, Ves}ertilio ..
' e^ *•■ Deinde ócuertitur id nominisin quof-
* ^ani rigidos Philofophi? fatellites, qui om
'Uiio caecutiunt,,dunx ea^quae funt abftiufa
Ptotfusatqjabditafctutantur ,ac return
J^leftium natutam inquitunt,qua;a no-
°is longè remotajjiieqj oculis intueri,neq;
^ngi manujüeq; percipi fenfibus poiTuut.-
* 'amen ficde his difputareaufifunr , vt
5ü« aflèrueritnr.probatacertaqj.videri ve-
111 • At profeclö longè fecus habendum
^is eft.Iüi enim dum contradicendi pru
wgiiie iiifaiiiunt.dum etiara quae falfa fuut
Ptoferiint,ar£tè & accurate defendunt.a-
„°'Umq; argumerita.quanquam vera,re~
^'aivtaiidaciiis.non tantum illiselapfa ve
_ taseft,quam feque/terefimulant>fed ipfi
^ifi quam tandem reperire magno ftu-
ieruntjVel imrainuunt, vel eriam
Jabefatt
zw..Similesfunt noftus. ocults, aie-
'o.. ölas»?«i fapientis.inani dant operam>.
h 'rS eni>Koculi noElu. quidem vim faam
e»t,file orto caligant: eodemmodo eo-
Jimr"'attS "^ resvaniUperSpicièdatacutif'
, a ejl>ad veri aütlttmmtioètufaAwc eft:
pi r i0'(°ftt*a.f/T>;?yKctvx,of o: iri-
feu p.iK,^v»i<" o-i.HC vvKTos f*ïv i?}w
k5 %.' "?""* £'■ k<Zf*l.&l'7t>S tkutVJpoZvTaX:
T3V ■„„ ', ™f">* Jz Tui/ Ta ethvSlVK $a>-
feöc v "Km)cr,v■t&u&vpwnt .. Facit;
^-V.atxo,11s.uiud£.ail4.^3)Iub.ls,p0ftce.
-ocr page 362-
Andreae Alciati
284
rnonuero.Heffchi'um dixiffe, vefpettÜi<f
nem impnrum hominemjquiqueiiiambi-
guo ponat ea, qnae fidet funt, reprxfenta-
re:Vefpertilio enim vtrnm ales an mufc»
lus fit.ambiguum eft.tum jpl'emet in fabu
lispérfuadeatgallo fe effe murem.catovc
ro alitem. Volat cjuidem non peunis , led
membramilis innixus, neq; pluma.fed pi-
lo, eoqjmurino veftitur. Ita homines ple-
rique volatu qualicumq; prsditi.&crofan
üo Eaptifmatis foute tantum abluti, apud
Catholicos Chtiftum facentur , Petrum
Ecclefia: fpecificè praspofuiffe apud hsre-
ticosimpudenter delirautatq; preaiatican
tur.apud ludïos Chriftum rident, apnd
Mahumetanos tain Iud?os quam Chriftia
nos inceffunt. Imptiriffimum homimim
genus.nó modo vcfpertilionibus petquam
fimile , fed cui meritö abri Tk [/.Aftutl^
gererent in neiitiam pai'tium incIiiiatos,fe-
«iato tandem bello adiuifis militibus con-
fofli fuut. Viidé feftiuè dixic quidam ma
gni nominis Princeps, Seuenfibus idem ac-
cidifTe,qnod ijs folet, qui mediam domus
paitem incolinit, vtfumoabinferioribus,
pnlueieaucem & ftrepitu vexenturabijs,
qui fupernas pat ces teneant-Sapieiuer ka-
qnea. Soloiie fancirum eft.vtqui inciuili
difcordia & populi difceffioneduas in par
teSjDon vniaut alteri feadituixiffet,fed fo
litaiitis,neuterque a communi malo ciüi-
tatis feceffiffetjis domo, patria.forcuniscj;
omnibusprinaretur,& exul extorrisq; et
fct; quod noninflammandxaut augenda:
difcbrdiasjfed compefcenda; potius, aure-
tiamextinguende. gratiadecrecnmeft.Idé
Phauorinus Philofophus inter fratres &a
micos diflïdentesfacicndumeffe cenfebat,
vt qui effent in medio partis vtriufq; be-
neuoli, ü in concordia amittenda patura
auctoritatis quaiï amiciambigui habiiif-
fent,tura alter in alteram partem difcede-
retjvi hac viaconcordiam vtriufq; inftau-
rarent. Eo confilio Cicero a&ionibiis in
Caulinam,vultinfronte,nedum in animo
infcriptum effe qiübufcunque ciuibns, vt
omnes aperte fateantur,quid de bello tam
nefario & pericnlofo fentiat-Oms A polio,
Hominem,inquit, imbecillé i^TrpowiTiv-
^[^iVov,id
eft.leuem actemerarinm figni-
ficare volentes , vefpertilionem pingunt •
Hsec enim auis cum pennasiion habeat.vo
lat tarnen. Huc allufitPolitianusin qua-
dam epiftola : Dum nee mures planè, nee
auesfumtiSjVtrisq; tarnennos probare ten
tamus. Sedadaliafcftüiandum, fi prins
Solonis
hx
k
ö-3-aiHoméinditum fit,akominabileidc|U»
dem & omnibus abhorrendum . Pierius
lib.ij.Hiereglyph.ExhacfïCa fuit Ece*
bolius Contantinopolitanus Sophifta ,de
quo Socrates libro 3. Hiftoria: Ecclefiaft-
cap.i$.& Suidas,mentionemfaciunt,qul
cum Imperatorum ingenijs feacconim°-
daret,vehementcrChriftianum cflèpallia-
to fuco fimulauerat:fub Iuliano vero Apo
ftatatemporiinfertiiens truciilentus Gen-
tilis apparuitjac mrfus poft Iulianur»
Chriftianns eflè voluit. Etenim ante por-
tam oratorij fe ipfum pronum in terram
proijciens,clamauit:Calcateme,falem in*
fipidum. Ad luiiic modum leuis & niob'"
lis Ecebolius & ante & poft lulianurn f",t;'
Sed hi Vemimni cui non iuftam moue*
iram? Ergo diieftöad Iram.
Tetyerti-
liontffym
bolum.
l*
-ocr page 363-
Emblemata^.-
»*
Ira *
EMBLEMA LX1II
A
L C AE A M vèteres caudam dixcre kanis^
£>gd ttimuUnte hos conafit tik graues.
L&lea cum furgit bilis
> crudefcït & airo
Feite do lor, furias excïtat indomitas. .
C O M M E N T A R I I.
E o, horiendirm animal, a venatori-
r~' tms infecjiientibtis afhis, irruentium
JatMiitium caniim turb? fe opponir.cau
ficantes AEgyptij , leoncm catulos caiida
flagellanten pingebat: leoncm quidem ob
iram.catuios vero cxfos,, qiioniam eoi'tim
ofla intet fc collifaiguem videimuemuce-
re. Pliniiis 8.Iib. cap. i 6 !eo*iis irati (igna
colligens,aic: Leoiuim animi index cauda,
ficut & equorumaures.Narnq; Sc lias no-
tasgene roiiilimo cuiqj natura tribuit.Im
motaergo p!acidtis,c!emens, blandicntiq;
fimilis,quod ranim eft.-ciebrior cuim ita-
ciindia eiusln principio terra verberatur,
increrneuto terga,ceu quodam.incitavncu-
ta
c'efta latera flaocJlaiis,8Culis,ore,ac to
e
to
11_ ^orporis habitu furorcm pra: fe ferens.
Ij, D èfcholiafteApollonij Rhodij ad
\- a-hnaun hiyncu Kvpl&i V7ovh(ov
! ouf«, it-nc j)' a.uT«f Hi i.Kv.m tf.i'TH-
-Alcua diciturfriicipiie leenu ca-uda,
1** nimirum ad robur é^fortitudinem ex
-ïnft>lr ' ^e'icIna apud enndem reciuire.
wP°««:wv«feiijdos8itnm furoiemfigni
-ocr page 364-
Andrea Alciati
z%6
dV n fxAM'ivfuKzae fivc¥ KpATtpott
OI/VVSOT/
Ëpp-tvéaf S'S.pa. i"iy% KiKaxyoV TrifAT^*
reu ifrop . id eft:
S&tium videns oculu, vt qtutndona^mlei
corpiu ,
Quiqi alacriternimodttm vng-ttibusftnu
pellcj
Dijfeka, £ eitiflitnè lenê animum nbftuUt:
Alacriter adh&c ftiribundum eer explet.
Sed huc propius accedic Lucani pnlcnr*
defcriptio è lib. i.quo loco Casfarem curn
leone fiinbundocomparat.-
Aeffifera libyts vifo leo continus hofte »
Subfedit dubiusjotam dum colligit iram •
Mox vbifefiuiftimulauitverbere caudt,
Er exit que iubtti, -vaSi* &graue tn<*rmm
hiatu
lnfremuit,dum torta leun ft lancet Maun
H&reat,aut latü/ubeant venabula peé~ix*t
Per ferrum tanti ftcurns ■óulneritextt'
Horatius quo loco verba facit de excaude-
fccntia,peiitè dixit, Prouietheai'iiaBi \co~
nis vim ftomacho appoifuiflè noftro- V'
deleoiieplura huc Faciehtia apud ^a'
Rhodigin.librj.cap.g.ïup cit.& Pi«mm .
Vaier-lib.i.Hietoglyph.
                   _, Vj
ALCMAM veteres caudam &(•} l e' Cr,
ftes funt «ucTrores iam citatijqui hnius no- (tj)
minis caufam ailignat.Callimachus etiaö»
in niufca alca:am abfurdè pbfi"t-In Lf*
co Comico: M011 in leone foliim iutc"'t
turalcjEa.fed in equoitem & boue,*;1 "-.
mis ah jSjqiia: vtimtur cauda vt adil,^°'v \
Vude caudam Gra;ci vocant kp*• ° '
opiVHV itt'jTct Tct^aa, T» upa, qiiia " ï
feco xiteut animalia,vt Jeo,taur»s'ca' :,
&ua liimulante] qua Ce rriouente , e
gen:c,& qnafi fpiiiefcente, lateiaq> n-&
laiicc.Sic lucan.
                                iit k
Mox vbifcf&u&ftimulauit'yerberec          ^jfl
Luteacum furgit bilt*.] Bili'01^ A
Aw , oninis humor eft in iiobis cal"""
cus. Duplex primiim ftatuitur ,1,a
vn'a.qtia: (implici nominc buis appel'3 ^^
eftqnc vcilisadalendum corpus: A|^e>
ro eit qua: iccedic a natura: me"loCg folet
( additequenoiTiineviciuni de(ïgna" -a;a.
appellari,eftq; in mnltiplicidiff^ fial)a
liaenim rubrajaliaglaftea.al'311^ j^c in.
alia,liquida,aauofa,fufca,&C;JJut '^„m
telligi glafteam , quas i**7us°loIc
to.flagellaiitur, &cex quibuscolügereeft
facile, quantus fit Ieoniscoiicitati faror .
AEliamis j.hitlor.auinial.c-59 idem quod
PjiniuS:deq; aica,'a cauda videtui' idem pe-
ne quod Alciatusefïerre lib-ij- cap.14.e-
iufdem nift.aimn.Ccelius khodiglib- ij-
cap.S.Quoniam veió, acquit,Pliuius icri-
bit,leoneitl conuerberanrto lecaudaiftimu-
laudoqjin pia.'li:imexatari;fciendumeft,
ex huc fa£\o dici eam ab eruditillimis Al-
cajam,«tö tv JY cLvrlïi ét cLhKv.v TpeVe-
<rStu, quod eius iiictcaméto ad fonitudiué
exiifcitetur . Plutarchusin libellode vita
Home i,loquensde leone ficait :
p&fcv
y.tt?:iTtu          hoc eft .•
Cauda later o. &coflibs vtrinq; ftageüat,
Eft au tem vet ficulus Homericus.Vide O-
roj» Apollinem lib-i.&i.Nicolaus Leo-
niceinis in firn quajftionibus naturalibas
duas ïedditcaufas.ciu leo motet m iracun
dia caudam. Inquitenim.-Cur.leonesin ira
cundia reigafua cauda flagelJant?Anquia
leonum animi index eft cauda * & teliqua
Plitiij verba. Au quod iracundia.acceufo
circa praecordia calore proueniie dkitur ?
caiidi autemeft moueiecum omnia, turn
ca magis & crebriiis, qua: mobiliora exi-
lhint.qualis fanè in animantibus omnibus
eft cauda. A quo non dififentit Lucrctius,
his verfïbus :
Sed caiidi flut eft Vlu,quibm acria corda,
Iracunda®; mc?is,faciii eff ruefcit in ira
j
Ghio genere in primu va esl vioUta leonü,
1'eclora quifremttu mmpunt plerunq;ge-
./. mentes,
Nee capere
ira.ru flublus in peciore pojfunt.
Süpe.rius veröjciimde varietateanniii lo-
queretur.Hixerar:
ijl ttiam calor ille animequèfutnit in ira
Cum feruefcit
, ö» ex oculu rmcat acrius
ardor .
Alexaiider Aphrodifeus hanc eaufam ted-
dit, quod eorum anima vetiementws mo-
iieatnr, fitq; vltionisadmodum appecensj
cauda verö vtat.ir veluti humines manu ,
quailli (e pleiunq; incxcandelcentiacom
plodere folent. Leo pon ó.vbi ira feruidus,
ac turba caiium circnfi;uallatus,defixis in
terraniocuüs.confurgit in prsclium, dici-
tu r <rx.vQi-iv. Hefiodusin fine fui elypei:
Ae-tvov q^kv ïosotfi ) hiav as aaf/.a.7t
Kvpf&C ,
Lconts
caud - _i
curalc&a
Curie» in
ird cau-
dam mo-
ueat,
quid.
-ocr page 365-
Emblemataj'.
187
••lore CjcCo lefcrt, eajn medici faciunt a-
Wfrimamjcalidiflimamjmordaciffimam,
ty*<\i «cremaro. intet bilis genera mali-
S'Watem. obtineat,in ventriculo & circa ip
uimgjgnitut a calore vehementiflïmo.
fr*ter Galenicommentatioseade replu-
^Pcrdodtè difputat Fernellius, De fun-
*t'ombns&humoribiislib. 1.C.3.& ?•
Crudefcit.] Ctndus fit, commouetur ,
*ïcitatnr.Sie ferè Curtiuslib. 7. iniukio,
*-ecruduit foporatus dolor.
•Atrofellé\ Fel.irajfblliculus.qiie; homi-
nem pro tui conditione comnmtaie folet.
^'cero j.Tuicnl.Grarci voluntillt qurdéj
pariim valent verbo , quem nos furo-
tetn>[j.tKa.y^oKia.vipCi vocann qilafi vero
acta bili folum mens, ac nonHepe vel ira-
'Undia grauiore,vel cimore,vel dolore ma
^atnr -
Thrias excitat indomitas., ] Philemoa
Kt ^roicns, , /
IrJ^t» ^vojxt^itTaVTif oTcÓTttv hpyiQy.i.'Stt*.
T° y&p KAtctoryèiV er/ t>7? èpytlswóvo}.
"■fanimus omnes cu.ni irafcimur ,
r* tnimdifficittimerefrmatitr.
^'Tufculanarum 4.Cicero.-Anqnicquam
cftfimilius infanixquam ira? quam bene
*llninsiram initium dixitinfanie?& furia
'ïï tilsa txdas ardaites dixit inParadoxisad-
^%t* Uetfiis Clodium . Verbum Grxciim Srv-
' f;8* j animum vehementem fbnat, de qno
\c>a JvofAcu? cum impetu feror. Ac nihil
*'Uidinfaniaeft,quam ira, vel audacia iii-
ft>ja>aut finerationepericula fufcipere. öp-
^"'euius quiddameft,&cupiditasvlciicé
^*f« tS opiytiv, appeterccScupifcere.at
^.'"ï's'.grauiusquid& vehementius,vbi cu
P'/^tatem faÖHtn comitatur , ita vt a (j.i-
^V. *** duei videatnr -
{* e6£v i-A dmonbmvr ir* ïmpetnm co~
4<i^ " lbe"dum eflè,pmnesque occafiones deui-
a»das, qUód ea perturbatio fic hominem
^t'a fê dei}ciat,vt inbelluam ferociflïma
%qr lUa(ï transformet. Hïc vbi femel erupit
hit ?*- f • UIt ft*na furori.impotens eft , nee
fti0t 'papaxiïn voce rabies.inoculis, in vul-
l,,n inceÖHj pra;ceps tertur, non vadit :
°|0tïlcrat verba & abrurnpit laborante fpi
i; "'"'"Ica.intercifa, prajpoftera; fpnmac
peflundat, matlatquidquid obuium. M.
Tullius 1 -de Offici j s: Licecora ipla cerne-
re iratQrum,autcoi'um,qiiiaiit libidinea-
liqua»aut metu comtnoti fuut, aut vo!u-
ptatcBimiageftinnt.-quonim omnium vul
tus.vocesjmotusjftatuscjueniutantur. La
öatius de tra DeijCap.y.Ciim in animum
cuiufHaminciJic velnt f?ua tempeftas.tati
tos excitat ftu iStiSxy t ftauim mentis immu
tet.ardsfcanc oculi,o& tiemat.üiigna titu-
bet»dentesconcrepent,alteritis vultum ma
culee nunc fuffufus rubor,minc pallor al-
befcenSj&c.Sic Ouiditis 5. de Arte r
Pertinet ndf4ciêrahidas ciponere mores i
Candidu pax homines, trux decet ir*
ferat*
Orsu tument ha,nigrefcmtfanguine venst
Ijumina Gargoneojkmutangue micant*
Itaqi fummè nobis eJaborandum eft in ira
domanda , vel faltem üc compefcenda &
coutinetKJa »11enobis poffit vllum adferre
nocumentum t lianeenim quivicerit, ho-
ftem fe viciflèomnium maximum & per-
ntciodflimum dicete non iniuria poteft.
PertinethucTullij j.TulcuI.His pertur-
bationibus, quas in vitahominum ftulti-
tiaquafi quafdam immittit fiuias,atqj in-
citat.omnibus viribus,atq; ope repugnan-
dum eft , fi volumus hof quod datum eft
vit? tranquillè plac.deqj traducere.Q_uod
exGraiCQ Menandri fum|>tuni videtur,
qui aitt
Zi'ims $iov KpcLrittv a,v &vy.i: KpetTitf .
Viues beatk.vacuhsiracundia .
Salluft. higurtha : Cupicio & ira pefllmi
confulforej.Qiia:dam leguntnrapnd He-
biajiim ParcemiafteiijPionerb.ii.Noii a-
inicus eflèiracuiido.neq; ftude furiofo.ne
difcas mores eius, Sc capias animc; tua: fcan
dalum.Idem c.ü Graueeft faxü & one-
rofum,fed ira ftnJtigratiior.Et Ecclefiafti
cii8. Certamenfcilinantitimlites incédit;,
Ci fufrlauerisjquafi ignis ardebit:fi expuc-
rts,extir,giietnr. Ennius iram inidtim di-
xitinranix: ciirn plerisqiie nimis illam i'c~
quentibus finis &infania:(Tt & ntae.Siqui
dein hsc etiam peitis eeft Ckfé alios, fen>-
pevtamépi'iuspofTeflfbrem (iium törquec
& cruciat, vr mii'er.vndequibufdam vide
ri potueiit lmic nefcK> o'.jkI melledülcius
inefle . Habet fbffafle vltiodukeaiiquidj
erFernm.iuhumanunij fa nihit nifi aroarft
habet.Mordicus ergo Ciceti niani/w rtind
ttuendum eft».Ita.ptQcuj sk&.i,cnm &a . ui
ca:
&•■<» vt loJet cani venattco, tument buc-
a(j-('lanr>n'emitnt pedes.rotantur brachia ,
ferf taPltl>t vt ceruiis traiccTus glaurle,.
umdeor^mciufitat,rr,in3,tiir,fier:at,.
-ocr page 366-
288
Andreae Alciatï
Sapuit Syius ille fetetitianu*,qai *ģ?*'
ijcit in a'ngulum.edorrnuurus quod bibe^
tat villum: at ira riiinus eft fui cópos qua
cbrietas. Democritusad Lacedsmonuitn
flagris in feruum fsuiéteavDefincmquit'
te feruo tuo fimilem oftendere.Natn ftr;
uus eft qui fuis cupiditatibus imperare n" m
poteft. Hinc Cotys Thracum Rex,natir W
racelerad iram', fxuusquecaftigatoreo- f
rum,qui in mimfterio deliquilTênt: igini1
natura:fuae morbum agnofcens,vitian»3"
teriam prxripuit. Nam eum quidam a#
illum detuliflet vafcula fragïlia tenniaq»
fcitè tarnen &curiosè elaborata^is q»1'
dem hofpitimuneradedit,ca:terum vak»
la omnia confregit - Demirantibus cur >
facerettNe, inquit.faiiiam in eos,qui er"
fradhui. Hocnioderationiséxemplum e*
bello furioftt Thrace (vt canit HoratiuV
habeto . Noftrorum temporum heri ft'
mnlos fuosdiris,exitijs,crucibus, execr3"
tionibus furiofo ore imprecatiscaftigaiit;
Vnde qiiidem minifter eum domino ad Ji
& makdifta procliui paftns, ne pofth3'
mille peftes, aut totidem cacoda:mones' J'
hominum ccetu fibi imprecaretur.fed rr)'1 V
Ie potius aureos ; facilèenim tum fibi »""
tururo, vtclam fecum domini expend^
volmitatem. Non ita multó poft herus %
Viii ï'cftc fièfufiihil confiderate, poteft. Iit-
rébudatur Archita: Tarentinidiéhim, &
PJatonis amici fiii faftihquorum primus,
dum (èftndijsdedit'o portèiiio'ies fuascul
pa viHicideitructas afpiceret, in eum ver-
fiistSumeremjitiquir.ex te debkas pcEiias,
nifi tibi iratus etfem.Alteriratus fcruo nó
'inipuncm dimifit, vt Atchitas, fed amico
commifitjvt fupplicium exigeret, veritns
iic (e ira- impetus,quonondeceret,impel-
leret. Hxc.horumcj; (ïmilia frxnare iram
debeiitjiK fequaces iiios,vt folita eft, in 'in-
famiam clademq; pracipitet.Idquod Ale
xandro Macedoni.totius pene Orienris vi-
clori,contigit,qui fiibita quadaim irator-
reptus.CIytum nutricis fue, 'fiiiirm (a quo
fuerat ad Gramcum aranem feruatas) in-
terfecic; quemqiie prouincia? prxfecetat,
conuuiioadmouerat.multisq, honoribns,
n amiciirimnm,doiiauerat,impetu nefcio
que inflammatns fcrro traiecité At paulo
poftcum ad fe redijfletjereptum telum ex
Clyti vulnereinfeipfum doloris impatien
tia vertebat, nifi fuorum manibus fuiflet
piohibitus. Sic & Mahometes Othoma-
ïms, eum dvios cucumeres in horto pube-
fcemesforis rediens Jecerptos imienirftt >
protitliT.S dnosiiiuenes fibi charos.eleganti
forma prxditos (quos ad vftim nefarja; li-
bidims domienutriebat) fedecerpfiflè ne-
games.'traiecitgladio.Hinc non immerito
Menander :
O'pyij £i<TxohKê. S'pS.v dvetyKcf.^t KO.KO, .
Malaperpetrare cogit iraplurima.
Ariftoteles diccbar,perindeatq; fnmus o-
culos & afpeértim conturbat, vt neque ea
nobis videudi poteitas fiar,quefiintante pe
des : itaoboitaira rationicahgo (ufFundi-
tur,vt fcdelinquere milla cogitatione de-
prehendere poffit. Vnde plertimq; facla
cxira fcquitiu' pcenitentia • Quodimmir
Horatius lib.i.Epift.dum canit:
Ghu non moderabitur ir& ,
Infeclum -jolet ejfe dolor quoti fuaferii &
mens ,
~&umptenta odioper vim fe/linat initlto .
J.Ythittto
& ïlato.
lmperci-
ttts Ale-
x ander
amicü in
tirfecit.
Mahome
tes Otho-
tnamtis,
percitus , incopiofafrequeiuiahominU1"
mille aureos famulo imprecatu r. A t hi<
li rurfus decem mille. Qua: resita co"1;1
tauit ad amaruleutiam herum, vtiain ^
ras.exitia > & quidquid vfpiam eft mal'
runi execrationum,intonaret. Qui ad^
litiscomponenda: ftudio.dominum 01'3",'
ne foeuiatjiieve in deteriorem partem d'»
famuli ioteipretetiir.cum iiemo fitcx'J '
qni non verum eflè velit, quod ille op1 j
uit. Verum vos quidem dicitis,ait,a'-<]le
alia ha:c eft moneta, deqiiaclam inter *■ j
& famulum conueiiit,eam vosnoncog11
i'citis . Qui plura Emblema hocex-pI'c.alj,
tiadefiderat, euoluat totnm Plutarcb'. _
brum de iracohibenda, & Valer.MaX''
^.cap.^.
In euJ"
-ocr page 367-
Emblemata.
2öp
In enm qui fibi damnitm apparat.
E M B.LE M A L XI V.
lypipfe
*■■<"'■•■■ -_^1—~L
-^ggF~»^g
y^ ■ .-=afc-. /^^
Hl
i «11*11
ÉfililHH"!'
^-^^s^Bb
^v^^^^^^1^--
sis
^^g^^?/^
/~^ A P RA lupum non Jpontcmcontmc vbere laófo*
^^ Ghtod male pa ff om pröüïda tura ittbct.
Creuerit ïlle fimul, mea me post'-vbera pafcet:
Imprebitai nullo fleüitur obfequio.
C OM M E NT AR IJ.
H\ yjiflsAhhó^cu Tm pjffiv i J\ó;'0,7cu.
Caprx lupS laclo mathmis biuita,ftd illud
Paflaris cogit me>?s male caüta mei.
Nutrïtuiper me,ta?idem fera fsuiet in ih'e.
Vertere naturam gmtia ntilla ppttfl'■.
{ A
p cat
* ^cie
tit >X,
cetvf V
>1.
^^Uodeahuuifnio.ii.-
" "V)C0V 8g fflav uct,?a?rTp,i§a wJL$é
Lupura proprijs vberibus nijtrio iruiica»,
Sed [ad idj me eogit paüoiis impru»
dentia :
Qui vbi creueritex me.eontra me rurfum
. fera eric :
Gratis rn mare natu ram jjon.poreft ,.r
T
            tatlc
IvayK'J^H Totems <i<?pO'
1 *" «V*! '"V t{v>u , *a.r' ïKo* wAt
-ocr page 368-
Andrea? Alciati
ZpO
JV.
LaUo lupi catulum mMmis inuita capella ,
'Shtö mepafioris cura coegit ineri.
Fcftquam cremrit iSe exmn, nutïè fiutiet
in mt^>:
Naturam mutatgratia nttllct malam.
Chiliadumautor (k vettit -■
'LaHolupum vberibus proprijs ,non fyonte >
                      fed hêrfitm
Me demsns adiyjt paftor>vt id faciam .
In me rttrftts erttfera , poflquar» creuerit
exmc-j;
Natura haud vwfuam vertitur officijs.
Videtur coiifichim hoc Epigramma ex
Theocrito , aptid qüemeft euifdem argu-
menti apologus.
III. MALEpaftorisprouida euro] 'joifj.ins
dppOTJt»! ■
lubet] Permictit, finit, Grajcum habet
è.va,yKÓ.jrH , cogit.
Creuerit iüejimul] Poftquam adoletie-
Simul. rit.Ponitur autem firaul pro vbi, vel poft-
qua.Sic Liuius ó.Bêlli PunicilQui ïïmul
in poteftate veftra erüt,extempló omnia,
quxnuiic fub Cartbaginenfibus fuut, ia
dicioneiri tradent.
Mea me poft vbertt pa/eet] id eft, poft-
quam meis vberibus enutritus fuerit, me
deinde ipfem. pafcendo abfumët, Eft autem
fa/co. verbum pa-feo,hoc loco ueutri gene ris ,8c
vefcijvel comedere fignificac Sic Virgil.
„_P/j/ée»/e*feruabitTityms hosdos.
Alias qupq; aftiuum eft,& figniEcat alte-
ii cibumpre.bere,nutrire,veleciam paicen
temobferuare-Ciceroi.de Diuiu.Quicü
propteryaupercatem fues puer pafcerer.
Improbitas nullo é»c] Idem fonat pene
Fubliamis ille roimus:
Maleuolus femperfita natura vefcitur.
id eftmullo beneficioing-ratiammus muta
tur-Coufonat quoq; cum Socratis di&o:
KtLxxs TroiaviCijSpi-ifiu hUKVf.hoceft'.Ma
lisfaciens bene,nutrit lupos .
Hifpani di»
Ctiiit: Criaelcueruoyfacartehael oio. Huc
icfer adagia, Lupus f Hum mulat,non ani-
mum.$C,Colubrumm fmu fouere ScAriet
Ktitncationii mercedemperfoluit.
Occur-
litoppomnè illud Theocrid Eidyll.©/*
Hgi KVKl^HS , Spi-^cu HVII&f , cis TV
fa.ya>VTi ■ Ah Ö> foetus lupiyale canes, vt
teabfumant.
Sic autem SchoüafteSj ixrtpi-
•ifHiv èivTif i£ KuKav t'Kyóvus, vj£ x,vvttr
,
é7ri rif KÓfAVHTf d'JTe as X-óyaTiiToy sJV-
fcttdt. eW ar^bpi^id.. ê?i JV tsto 2fc»t/>ó-
:!«'
Tor qjt etïk Emblema in ingr,a~
tos.eostjne potilfimum, qui pernic«em 'l5
adfeniiK.quide fe bene meritifunt.- ql,°
genere bominum nihil peius attt deterUJ5
educere vêl gigneie terra poteftitaoturnq-'
id flagicium atrocitatis habet & probri.yt
omiiiacoimiciaingrantiidiiiis folo iiotni|,e
contiueri dicancur. Qmd vero erecrawUuS
elTcpotelt, quani i)s vitam adimere , a*1
etiarn quodam torquere pa£lo , qui nobi'
viuendicaufas fuggeiTere,dederuhtqi ope'
ram.vt qnod furausieiremusJC.Toiaiiiu5
ïtigiatiiÜmiTJ! rihusjtriuirivinmi partes tè'
cutus.pioCstiptipatris fui, praéfórij 5tot"
nati viri,latebras,«tatera, notasq; corp"'
ris,q«ibus agnofci pbflfet.céiuiuionibus «'
didit,quieum petfeenti fuiit.Seiicx tame"
pater ae filij vita magis.quam de fua fob"
citus.petijt.anincolumis filiuseflèt, 8£ *']
imperatoribus fatisfaceret. Ac ipfeeft, qu'
te nobis prodidit.inquit vnus-è bilitibus'
continuoquepecluseiusgladio traiecit.I"
digiia quidem mors,fed au<3;ore casdis ml*
ferior. Idem pens de VillioAniiali narrï'
tur.qui cum profcriptusad clientéfuu"*
coiiftigilTet.fceleratus filius militibus oc&
dendum patrem fe prsfenre óbiecic, h1*
parricida,vtqui coiifilio priüs»4ainde fp^
clacalotam ctmleli & impioei:vitam ade
mexit.a qiio vitam acceperat. Dignü qu°'
uf
p.
q^q^oi^êrr^tieaitTii^iakndiuisexe0
-f
plum eftmilitis cuiufdat» Philippi Mace'
donum regis:is fortènaufragioexHtuso'"
nibus, vix etiamnum fpiritum duceiis «r'
rabat,confili j inöps.Eum cónfpicatus M^*
cedo quidam benignè amplexatür,iut»er °
nefperare.femiuiuum in villani fuam Pfr
dueic.fouet acciiratè.leclulo quoq; ce^!j'
nee patitur qiiidquam ab eo fruftra deua
rati.Poftremó digtedieutem viatico.eti^
inftruicfubmurmurancem identidera:^
fèntiaringratus, parem rationem facia''}.'
Ikeat modo mihi imperatoreni menrn*
re.Venitillead Phi!ipptim,miferiamil,a ,
exponit.iêd hofpiusbenignitatem reticel'
nee facis;Miferantem illuto inducitir^P., j
denter quidem, fed militanter, don«tft
Macedonisxuioidam agros . At is "?n^
liuserat, quamilieipfe hofpes. Quic
inhumanirer omnibus cxutns,nil Ai"1. 0
lando, perepiftolam faftiferiem Pb"!°ï.
infïnuar.Excaiiduit is,nee valens ^^i-^o
gnem fjeuiciamdecoquere , improbi''1
hoinini beneficium rare fortuuz in1'. ■_
j-ablS
-ocr page 369-
Emblemata.*.
tpi
t
üto in mtegcLim priore'domino.MilTos fa
10 quam pliirimos atios ingratitudüie'no
iJJPs > qui nobisinterdtim occurrutit iii
, "'Oricorum moiiumentis.ue nimiiim hic
,X^irtiTantum adijcio,quod fcribunt
üctores grauiffimi, ingraritudiiiem fcele-
*l*atrocifIimi loco erté pofitarrt ,-aJeo vt
j?l)t° crimini non fit vila pceua Iegibus con
*u?ta,quöd ((ïcuti lapienrerarbitratur)
.a'Us fit quam vt ab horainibiis vindica-
^.Polïïtjideoqiiead vltionem diuinani re-
^'^i. Nam fi omnium virtuttim mater
|tatitudo,quoniam ex huiusfotuibus pro
i "^ 'n parentespietas, in.patria charitas,
^L)enm teligio.interhomiiiesarnicitia>in
**Hcatore|j & magiftros veueratio: certè
l?'I'geudu,quod ad Atticum Cicero fcri-
ï^iugracisomnia iueflè vitia.Hinc opinot
ealeibtis petat matrenn Abhac ingratitu -
dmis peftc miferèexercitirs fiiit Romaiia^
faeuudia:parcns Cicero.qui a Popilio.qné
capitis reum defenderat, è vitiis fublauis
fuit.TuHiaquoqj Tarquinij fitia,cuntiiti Crudeli'
fuperfaciem raortui parentis duxit, equis ta* Tul-
etiam immaniratem refugientibus ; vtca- lu .
ni: Odidius lib.S.Faftor. ScribitTiogus .
Theflalonicen ab Antipatro filio interfe-
ctam,quod Alexandro fcatn magis quam
fibi faueret;quum urnen illa viutn, per v-
beratnaterna deprecaretuxHis homimini
parteLitisiureadiungo Neronera> akeraai jgerm4t
ïuimani generis facem,vteum Plinius vo- paniC(.
cat,- Ismatrem Agrippinam varijs modis ^:um
pecderetentmit: primo veneno, (èd cum
fentireteam anridötis pre.miinitairMiauem
fohuilem.cuius mina periret.commentus
cli, (troiilaraqueanjidcia Baias euocauit.
*^iim,vt natura ipfa ad id nos p.roueheti Q^iatn nando euafirte vt coroperic , itiops
c"irigtatos uëmo noiiVatirtiaHO profcqaa coiiillij cam incerfici iuffit, quam prius
?r odio.-fiqjfaciiltas adfit, & panatur ra- ftupro coutatmnauerat. Ea perempta pro-
• °'primo qtioq; tempore vltumeat, ve- curreus nudaroeft cótemplatus.nec verbo
J^1 fint turrr benericenti;e,tnm teauiorHra
temperauit Hagii
"^aium communes hoftes.Vnde legimus
,Pid Xenophontem , iu Perfarum mori-
ll5 & fta&itrjshoce(Tepofitum.vt maxime
"SratitinJifris nocam infe&entur . Qijero
nta» cognoueriiu poflê gratiam referre ,
r'c «efertiin hunc leiieriuimèariimaduer
K&hriv/jwripci Sygv. »*/W««,iiiquit, mtht
effe matrem adeo vtnuSiam.
Prop ter hare
& alia nefauda ftagitia puto trroboraflê
opiiiionem iIIor»m> qui Neronemrefur-
teérurum fufpicati funt;,futurinnq; Anti-
chrifttira . Alij vero puraruntj nee occi-
11]» "I."'1T 1'         ^^^^^^^^^^^
Stati.&Deósnegligere, & parentes, &
P:ltriam,& amices. Ijigratitudinem vero,'
4 ' .jt,t>flimiim impudentia'fequitur,qiix
[( %^ c °o>nem turpitudinem maximaelt dux.
X 'V* b*i vt U0C(Illafi Per tranfeniiamadijcia,
, * Pll'cherrimas ingenij lai pene diuiiii dö-
ves l'nultum obfcarauj't Ariftoteles,'»/x/a-'
°* di^tys ab Athenxo.-iuod animo in pre
ven*---                             -*.                         *
fum quidem > fed (iibtraAum , 8C viiium
occultari inastatis vigore , qua fuir, cum
crederetur extinftus, doncc fuo tempore
reuelëtur, & lëftiruatiirin reguum . Sed
hxc
vt Ialemofrigidiora, & .qnas vel ipfas
thermas Neronianas poflïht refrigerare
(vt Mfirtialisabutar verficuloj meiitö ir-
ridet Auguft.lib.20-de Ciuit.Dei. Confet
huc,fi vacat,pulcherrimum Socratismoni
P'orem PJatpncm fuerit ingrato; quaii- tü ad filitim Lamproclem.matri Xantippe,
J'a,Iitanienalicnbi diifimutet in fuis di- contumeHoiiim, ex i- &voiA,t»ft»v.Xeno-
cHj'tionibHs: ex quibus oculati hbmines phoiuls,& quidam Asiiani De varia hifto
ïaA Con'iCIUiir>clH'<i a«wni habnent ilie riaexempla.ex lib.j.cvIt.De ijsqui abia
j '•oftorem, cui debebatomnia lubens r«- grata patiiamalè pjexi funt,& iuiuftè da-
ab repCcePta,QiLapropter nó icimeritó ét nati. N ibil euim video a|>tiuthuic locoil-
ta P ^atone mulus vocabatur > quod luftrando.
; i cuni'fatucatus eft laifle «laterno,
T i           Fatuitas
-ocr page 370-
Andrcas Alciati
2*0%
Fatuitas.
E M B L E M A L X V.
bOT".^:
f fï$p^
' /^^Sy^^
w&êstë
WmÊt
JLMtS^^^C^^^.
^^^^^Ji&^j4dlkft
p=7^L=^^i-^?a-^^^^ ^Vyf^ijlPjp
*g^^—— "rrj
Kb^mB
w*s5ïp"^8I71ï||^§pi
: '■•.-'•■.-- ^"""i-SftOïsllï^i
\AlRARlS noBro qttèd earmine diceris Otttty
Sit veius a ptoattis cttm tibi nomen Oibo.'
Aurita eli, fimiles & habet ceu noclua, plumas,
>. r.,4 Saltantemjt aaceps mancipat apttts auem ■
Hint- fdtuos i c4pttt & facties , nos dicimm Otos''
Hoc tibi connemens tu quoque nomen habe.j>
C Q M M E N T A R I I.
pitur hand ditficulcsr.vt aodax, 'mteatf
inaliquo circumeuntealtero-
            -, m,
Iocatvr Alciatus inqoendam^ f
thpueni.vccancioeum Otum.ide»>» Je 0>
tum.ob vocabuJi finiifmidinerfl.Fort
Qtofic (cnhkAnRmfUslib «■ de natura
aoim.cap iivOtus hÜRb* !^m' i3£,
milis circkcrauresenuuewibus pi?
I. (PTvltvs anrito bardoaicuUe te;
O cftus.auern otida feqijitur.quam mani-
i)tti v bus prchendcre fatagit.Eft antem Oris (vt
refcrt PJiniiis lib ïa.cap.i'.) anis buboi:e
miiioMiodnis matoMuribus pliisieisemi
ï.etubufjviide & norneniMi- Quidam Ia-
tini AiïcMiem vocant; imitatrix alias atiis
zt fara/uaJ& quedarngecciefaltatrix.Ca
-ocr page 371-
Emblemata^.
Zp$
*"^e nomen accepit, qua(i aun'rum dicas.
Nonmilli vlulanieum appellant,alij afio-
°5,n-BIarerohicertJ& IialIucinator,& pla
nipes,faitante senim imiratur. Capitur tn-
e,itus in alteroaiicupe.akero circiimeuii
te>»tnofl:na-AtheHa:Lislib.9. Dipnofoph.
^P'H-cum ferèea,qna:iam ex ^riftote
ditiot)is,qui übram a:iieam teneret . Em~
ptoritadicebat: Hoc ego ex ime Quui-
tum meum eflèaio>hoc quod empcumeft
hoc xre, aüieaquelibra- deinde übram xre
perctuiebat.idq; ejs dabat ei,a quo rem em
ptam accipiebat:& ha;c mancipatio voca-
batur-
Auem] Otidern .
Captu& facties] qui facilèdecipiutiiri
& circiinuieniuntur,f.*tui.Italicè> chinort
hanno punto di fale in zucca.
Hoc tibi conueniens. ] Qjtiafi diceret.'
Tu te Othum iadas, vt qui ongiiiem tra-
has ab Othone Imperatoie magno , cütrf
ingenio fis ad vanitateru compofito,ad au-
cupandam gloriolamprouus: ego veró te
O mm abOtidc aue dixerim, quad vti ea
gefticulabunda,& ad fuas laudesa(1ulta«s
facilè capitur , fic tuiiieptus &glotiofn-
lus conueniens tuis nomen moribus indi-
tum habes-
'^'tauifnus.difputauerit.iiibditrVndee
ef-
tcctum eft,vt qui facilèdecipiunrur» Co-
Oiici ex re ipfa Otos vocaueriiit. CceHus
*-nodig.lib.j.cap.i9.Abauribus, inqüTt,
^'la: Gra;cè uto. dicuntur.corriuatur O.
lls.»eluti auritus dicatur, pirmulis circa
a"fes promineiitibus-VJulam nonnulli ni-
?rpr«antiit,afij afioné.Scitum eft, quod
.c"bit AE^usDionyfuis:Auish<£c,iiiquie,
a"data, & foltans capicur veluti nyftico-
'aï:vnde Otos item dicimus,quinullo ne
b°tiq decipitintur , aut gloria: vanitacem
'feiftantes.id tft,K&vo$c%>i;.Hxc Ccelius.
titur autem ia hoc Epigramrnate Alcia-
1}S quodam iidiculi generende quortiemt-
?!' Quintiliautts lib. 6 cap-de rifu.his ver
'S: Fiuiit & deuada & adieda afpi ratio-
. e>& biiiis ceniundis verbis. &c.Fitenim
'ltetdura,vtij,qui nobilitatem affedant,
0rnine kuiter immutato vel detorte, di-
on*rnftoliditatis appellationem fortiatur.
ÜICERIS Oeus] feu potiüsOtis. Licet
Hoc didum eft in quëpiara temera-
rium,g!onabfidnm,& plusquam par eft,
auitje nobilitatisiadatorem, quem Otho-
IV.
Otho al
Otid^.
nem appellat, ab Otideaue fatua Sc gefti-
culatrice.captuquefacili, quam Anftote-
les nodua; fimüern, & circa aures alarum
quandam (ïmilitudinem habere tradir.Pio
uerbialiter enim moï dicuntiU', qui in re »76/git
qualibetfacilè decipiuntar , ac illi maxi-
me, qui verbis fefe protelari facillimè fi-
nnnticuilibet finedeleftu & prudentiadex
tram,quod atmi»,inijcientes, vtex Eufta;
thio Homeri fcholiafte didictmus . Otos
diciglarice vaniratem arfedantes.id eft,*e-
voiPó^ovf, quidam erudici homines adno
VN
**r" ftt<am Hi^Pai"0tiri & O tuin noniine di-
■"• ( '"guant.vt teftatur Sandius, tarnen hasc
^nia fspe confunduntur, vt hic appa-
etjaues furit tamen diuerfa:.
y.-durhaefttjïmiles&c.) Vide Plinium
"b.to
■ cap.i3,Ariftot 8. de nat. anim.cap.
K\
' Athenanim üipnofopri.p.cap./4 Ceel.
\ .
Thrajé-
nes.
tarunt.Vide prouerb.^«w qu&ris . Noto
1c,dig. Iib.3-cap 19.
•Auceps aptus] dodus aucupandi.
c-^ncipnt\ Manu capit, propriam cffi-
»fc vfu capit. Mancipare verbum eft Iu-
G)C^oItorum.Horat.i.Epifto].
Ij» * 'fi credu confultu) mancipafifus.
l,i "c ernancipare,qi!od eft maiiumitteie ,
pra:terea hoc loco eos, qui vt prifcx'nobi
Htatis exiftimationem fibi concilieiu,gemis
(mini abipfaarca Noe , neficam a tnrre
Babylonica , aut primo rerum chao deri-
uant,idq; armis gentilici js nefcio quibus,
planè ridiculis, probare contendunt.- vndc
nihil roiruirbfi deinde Oti, aut etiam ex re
natagigantum fraterculi habeantur, vt
qui in tanta omnium terum viciiTïtu dine
hanc generis gloriam fupetftitiosè affe-
étent •
C*
rare. Et mancipium, homo veliumcn-
>quod manu capitoi.fiuernancupi cm
D,- "e acqtiiritur-Eft autemmancupi em
kit. l^x fölènnita'te q.iadam fiebat, adhi-
y
i
c>H
nis
* Douminas quinqne teftibus Roma-
CII"ouspuberibus,& alioeiufmodi con
Obliuio
-ocr page 372-
AndreceAlcIati.
25>4
Obliuio paupertatis parcns
EMBLEMA L XV t
/""^ V M lupus efuriens mandit ceruarius efcaxa %
^-* Pr&% fame captum demrat binnuUum ,
Kejftkiat fi forte alw
> vel lumïna vertAt,
Prafentem oblitus quem temt vngue cibum i
£>u<eritat incertam
( tanta eft obliuio ) pr&dam .
jQui /ka neglexit, Slulti alietta petit .
C O M M E N T A R I I.
gore, acutiiïimi vifus, majniwas habet «
peftore.
                                   . c^\\{%
CAsM'mn huius fententu» »•»
eft huic.qiias ex Menandro cita«*f • ~
jiferta linquens,perfequi nol' w ^ ^
LV PcergnatUT,vtiguibuflib paftoblicus
Z&pKi eer
Pliuius lib.8.cap.zi-Si»nr,iiiq«it'^eè |tj
nere>quiceruarij *oc*mm,c\ £l t,,m vi-
lia iuPornpeij Magni arena 'Pet^„s,
cem appingere.qua: etiam eft ex genere Itt
porum ceruarioruai,per me licet .• eft au-
iïRj auijpoal yariQ <,eloitj& nwulofo ter-
Ljnx.
-ocr page 373-
Emblemata.
Zp$
a
jnati cönaenientifliraum :
Os cttnu im^let anm-.nlium cupturmhia-
„ bat:
Non capitjitquê tam ceperat, oreftigit.
ïmus.Htiic quamuïs infame mandenti,
'efpexit.öblmionem cibi furrepere aiüt,
Sreflumq; qUXrere alj(id . Sólinus hoc
e*PlicariCis dixit,cap. 18. polyhiftor. Co-
,.ot > inquit, lupi toto anno non arapliiis sic mi/er in ttmt,dum rê captm alienam ,
Sdpius & meriii>perdu,autire Juam
*       —-»*>n\, i,iiti > y*.it.ui.iLULiNlr4IlltVCiict»           
.
i11 > quos cetiiarios dicimus , quamuis Glolfographi Acaufij aiunt,eum>qui ho
j ''onga ieiunia repertasxgre carnes ml ra.vna eademque duos fedlatur, lepores ,
i: r* c05peiint,vbiquid cafu refpiciunt.ob qaandoq; vtroquecarere.
Q_y o D de ju po ceruario di&um eft»
idem fxpecontmgit ambitiofis Sc auaris ,
quifpe honoris amplioris, autcommodt,
in quo fit vberior qu^ftus.negleifta prxfen
tiforte venatuuraliam.Fit tarnen fa:penu-
rneró,vt vtraq; fniftrentur.Hinc Sopho-
cles in Thyefle.-
-., ,__,70)V «jUH^sttW <T' Spat
W0\Kv; Pd-llHi TS TTApóvTOt dfi7rKAKeif *
id eft :
Impojjibilium cupido
M/dtos fecit re pr&fente fruïlmri.
Id quideen exeraplis quam pluriisis con-
firmari poffer, fed vnum ex Iiiftinofubij-
ciam.Pyrrluis Epirotarum Rex,inamplil
fimoiniperij faftigio collocatus, iam nee
eo contentus.G ra:cix,Afïxq; regna medi-
IV.
Auuri ö>
ambitie
fi>
?j
^(^tfp
Pyrrhut
"Epmtn .
^ '«o defuper ore diraniant ; & rarndiu
Minere prsedandi, quamdiu venter va-
v '\s j ficcum fame gutturexafperat: vbi
Co ° anoll'ne Pa^a feritas vifcera diftenta
o; Pleuerit.cum faturitate fuccedir obli-
«iojt
tabatur; neqjillimaiorex imperio quam
ex bello volnptas eratinec quifquarn Pyr-
ihum,qua tuliflêt impetum, fuftiiiere -a-
luit. Sed vtad regna deuincenda inui&ns
hsbebatur.ita victisacqtiifitisque celeriter
U,„jt3n|diu nefcitiir» qtiidcapiat, don'ec carebatj tanto meliüs ftudebat acquirerc
fj-^iam reuc._
Cl'atl,s c nobisjcur iïnem iungis exordio?
«rnittis antequam tencasPHsec il Ie .
, i'fS ceruarius]
imperia quam retinere . Qtiam ob caufsa
collatus eft ab Antigono,lulori imperito,
qui ciim multa & feliciter iaciat.ijs tamc
vteiidi znod'.im negligat, Plutarcho tefte .
Fruendum eft itaq; rebus praiëiuibus, &
teclè agendo fpe randa meliora. Eft enim
animi valdèpufilli &angufti,inopiam me
tiiereplus quam pareft,ideoque ijs, quas
adfui:t,nonfrui,&alienis anxius inhiarc „
maguKftoliditatis aigumentum . Ferèe-
nim fit, vtiuxtaprouerb. Duosinfequens
lepores neutrum capiat:
cuiqueillud con-
ueniat:
S'voïvi-jibvy.vsa.s xiïtTzpov ttv^if •
jjf"»rf'i] mandereincipit.
ej^ la'"-tilturn\ HinimlriS feu hinnuleus ,
mj,etu°rum)caprarum,clamarum) & fi-
'|irn fcetus;Horatius i.Carm.Odeij.
I,n 'ta* hinnuleo mefimilu Chloe .
9l;> 1IQ etiam hinnulum dici pifcé,quem
co/j, Saieurn la:uem dicuntjRomani/if/fc
en,,„Jj, •Dicuhtur etiam hinnuli fetus ex
igeuiti, quibufdam burdones
^ztu'"1 tenet vngue] Aliqugeditionesha Ambo concupifemsneutrum ajjecuttues.
haber'r^ ore'3C wagisarridecwjgwe.quod Pulcher locusapud Procopium i.Debel-
Pneopi/
Item i
lo Gothico:referteniiT> Bellifarium iiiitio
bellifcripfiflè ad Thcudebemim Franco-
rum Regem (qui cum eo manus cóferuit)
Satius eft fecurè fua vt quifque poftïdeac
tenere,quam dtim aliena nimium appetit,
de fuis rebus periclitari. Huic belle con-
T 4
          uciiic
In v""""Iai,3
^puit^'*? Pr*A*m\ Q£am noiiduniar
ü) -"CC dc arnpienda feciuus eft •
C°«*rn T ne*lexit>&<:■} Non videturin-
k Thorr,H^Jflapponim i{,pidum & faci-
^1* Mon tetïaftichon.huic Emble
-ocr page 374-
z$>6            Atidrcce Alciati
uenrtquod Setwca rcferc epift.73. Solebat
arix
iè dubitatibus inincerto habnerc-l1*1*
namcotililij caperent- In altera pare661'30
SEs alieiiuiti,ftaiiiim belli, nwgna metces
in fpe vicloi-iar:inaltera muiores opes, tuta
con(ilia,pro incerta fpe,certa pratmia- Sea
& Pfendohisferuusapiid Plautiun fic ie-
cum loquitur.-Cerfa umittimtudum meer
tapetimtts,atq; haceuenit in labore, atque
in dolore.vtmors obrepatinterim
.Iiift"11*
mts l.nemo. C de aflèflbrib. Feftinansad
duo diuerfa neutrum beae peragiw>eCQ'n
in vtrtimq-feftinar.neutium perflciat- £-t
Satyra Iuuenalis :
Peéam nolira ducu non admittêtitt e>*r
Ridetur adokfeens luxu perdicus apud
Perfiiiin, Satyra j-his verbis.»
,____Duplici in diuerfumfcinderu bamot
Vdum &*molle lutum eSt .                    .
Hsecdiim colligo.penè mihi quo^!_a* v
teriora progrediendi frjrrepfic obliu.o-
Attalus hacimagine vti;Vidiftialiquando
canem a domino frufta pauisaut cafnis*-
perto oi'ecaptantetn J qtiicquid excepie,
protiiiusintegrum deuoiat, & femper ad
CUpidorit ipem futuri hiat.Idem iiobiseueuic, quic-
tnos,
        quid expectantibiis fortanaproijcire,id fï
11e vlla voluptaiedimittimtis,(tatim adal-
terius rapinam eredi &attenti. Hoc fapi'ï-
11 non euemt,pktmseft :etiam ü quideue
iiit,feairè excipir. Hnc refer Adag.Prx-
fentcm nmlge.quid fngienteminfequeris?
Malta: funthuicaffines fententijjVtapud
Hefiodum :
N»V/o$', cV 7<i iToifj.iL Kïttcöv , a,vi7ot(J.a.
Stultti4,qui nonpromptafequens, iamprom
fturelinquit.
Salluftiusin Catilinario, quo loco vetba
facit dekgatis Allobrogiini.pertractis ad
focieratemiiefarij belli, deeuerjcii cameii
-ocr page 375-
Emblematas.
z?7
U N Bdtu£ flatna , dr duiïum de marmore marmor ,
Se conferre Deis aufa procjx Niobes.
EB viiinm maliehre fitperb$a, ér argttit oris
Daritiem
, ac fenfus, qu&lU ineil Upidi.
C O M M E N T A R I I.
f,
ficiebat.vt pater ex Homeri verlitiiiijqtios
fic vertit Nicoi'aus Val la :
Aureo /ex natas arcu cecidijfe Diana ,
Ac totidem I'bocbi iuuenilia corpora telo
Infelixvidit Niobe; ciim fi Ma per omnes
Ojlentatpopulosjiec demens cedit bonori
Infignts Latonatuo, quia numero foelix
Natorum. Sed tegenitam Titanida Ceo
Arguit enixam geminos:qui numina facti
Tamfacile exitio potuerüt tradsre plures,
Nona dies ittos funefla msrte iacentes
Vidit adbttc > nee enim tumulari lupiter
ipfej
PaJ}ks,& in lapidem populum conuerterat
omnem .
Lfice tarnen decima ,miferantia nwninit
Diuum
Mandauerefolo. Niobe UI funera vidit,
£f potuit tandê l.ncrymtsfuturata doloreq;
Indulfijfe epulu. Sipyli nunc motefub altn
In- lapidem ver fa aï^icitnr ,ftmilisque ge~
menti
Supplicia expendit [uj>u,vbi numina mille
Nympharum fab tecTta colunt, Acheloin
circum
litora, vbi toties iuuat indulgere choreu
.
Meminit himis fabulae & Q^Calaber lib.
i.de leliftisab Homero, cuius verba fic
Latini fecic San&ius:
In Sipyli fcopnlM,Niobes vbi corpora quon-
dam
In faxum vertere Dei,nnncfaxa pervda
DifhUant lacryms., nebul& caligine miftx,
Ctrcttmflantlapidem,damnofa vmbracla
colonis .
Hancfaciem veniens longisJlupet etdui'
na ab oris ,
Ef gemebwida pie miratur lumina petrê.,
HcemineM ffrecië referentis imagine luBus^
Fabulam autem toraro habesin Chiliadi-
bus,adagio,.W<3£« mala. E rat Niobe fijia
TantalijVxor Amphionis,qiia;filios habe-
bat fex.totideinq; puellas.Eo fucceflu in-
folens conrempfic Latooamj qus nounifï
dnoruro matereflet, Apollimsac Diana;.
Hanc fabuisrnatrant poft occitos liberos,
qUQS
AP o L L o cum forore Diana è fubli
mi fagittas in liberos Niobes iacula-
tllr3quoriim ille filios , hjec filias ferit ac
ptofternit : Niobe veró mater flebilis&
"^fta fcopulo alfider.in quem tandem ver
'i videtur- Ad pichiram exprimendam
nonnihil conferc Paufanias in Atticis, qui
Nioben in marmorconuerfametiaraniim
kcrymasemictere inSipylo arRrmat,feq;
'Uquaudo illud. vt videretatcelfiflè dicic
"is verbis: Adtheatri verticem ex medijs
£>xis fpeluiica in arcem fubijt, impofno
jj,
          lripode,in quo A.pollo Si Diana funt Nlo-
tt'^fi* ■ ^''os necantes-Niobeti ego quoque vc
"k * viderem Sipylum montem confeendi. Sed
vbi propè acce(Teiis,videas faxum & rapé
Prajcipitern.nuIIarn prorfus efKgiem pre,-
ferentem,nec moerorem. Q_uod il proeul
abfcedas, intueri videaris flentem & m(t-
fto vulta mulierenv Qued etiam Oiiidius
^Metamorph.fabularaelegantiftïmè nar-
lans»& de faxo fic loqtiens.innuit:
Met tamen,& validi circumdata turbine
venti
^patriam rapta efl, vbifixa cacumine
tnontu
&<2uitur,ó> lacrymts etiamnum marmor a
v l ^
              manant,
iJ^e.         E M B L e M A hoc ex Iuuenalis Saty-
« * v^ **,^-potiffimiim fumptiiro eflè cenfetnns,
Nlohtt fn
balei ex
Homero .
Ex QC*
'''*
"*»,
e '*jle Niobes fabulam commemorat, vt
^iilierum fuperbiain notet, quasmiilto-
fiim fajpe tnalorum caufafuit. Sic igitur
"jdiieitIuuenalis Niobes maritum Am-
Phionem clamantem ad Apollinem :
*rcetprccor,lJ*/m,& tu depone fagittas:
*J" puerifaciunt,ipfam configite matrem;
-^nphion clamatjed P&an cötrahit areü.
xtulit ergo gregem ncttorum ,ipfamq; pa-
j. rentem ,
J"nfibi nobilior Laton& genie videtur.s
*?i eadem Jcrofa Niobe "fetcundior alba.
'jjMDHs in carminibus (vt & hoc dicamus
g^legendumputo,
rceiprecor,Vsia, Ó>tuDeaponefagittas.
Nam Apollo mares.Dianafecmellas ïnter-
Ex cfr*
liad'lï-M,
-ocr page 376-
Andres Alciati
zp8
lartim artiflces illain fuifTe in lapidem co»
ue»fam.Qvioetiamallufiire videtur Cice-
ro j.Tufculan. Et Niobe,inquit> fingituf
lapidea,proptera:ternum, credo,in luctti
filentiura- Vide Mytholog.Natal.Comitis
lib.6.cap.i3.&alios.MultaquoqjNiobeS
inueniesepigrammataGraecalib^-Amho
log.tit.fïr dp^itltif rivitf.Et lib.4«V npot-
J\sM.qua:breiiitatiscaiiia omitro .
                jfc
JSAT Batua slatua &c] Exprefla ima- '
go lapidea ex aliai'magine faxea , in quani
conuerfa Niobe. Hoc imitatusex fenarijs
hisex j.Epigrartij
O' TV[A0O( $70( "ivi'oV OVX. è'^« VêKpoV,
O' ViKpOfoCTOiSKTOfoÖH.
I'^H ItLtpoV,
A'AA.' AÜTOi d'jrS ViZpOt ê?i I^TApof .
Hocinfepulchro mortuus non conditur.
Hoc eft cadauer,éi'•fepulcrum nonhabet:
Sed eff idem cadauer, & fepulchrum fibi •
Sepulchrum hoc 116 habet intusmortuiij
Mortuqs hic extra non habet tumnlum >
SeA ipfe fui mortuus eft& tumulus .
lftud fepulchrummortuüintus non habet'.
At nee fepulchru fibi habet extra, mo rtuus:
Sibifedipfe eft & fepulchrum & mortuus.
Illudhuic fimüe eftlib.4. Antholog. tic
«f iipmiiPa,{-
ZK QuVf /J.i S.101 TlZ^ctV k'SoVÏk, JVKlooit
tylJY TIpct^lTiAll!
iU.7TH.KlV üpyéjfeLTO'
Qipd Saclius Gra;ca epigrammara euol-
uens Ge ex tempore vertit :
quos permultoshabebat, pra? dolore in fa-
xum cóimerfam füiBcjilIuiT inmieiites,im
rooiicodolore dirigniiFe.Id faxum, qtiod
fabula: dedir occafionem, in Sipylo Phry-
gias confpici tradit Hotneri fcholialtes.Ia-
crymarumfoiitesemictens.Gelliuslib.io.
cap.'6.(xcait: Mira & propc adeo ridicula
diiierficasfabiila;apiidGra;cos Poetas de-
preheiidi:ur fuper numero Niobes filio-
rum • Nam Homerus pueros pneüasq; e-
ius fenosdicit fuiife , Euripidesbis fepte-
nos , Sapphobis nouenos , Baccliilides &
Pindarus bis denos. Quidam alij fcripco-
tes tres fuiilè (olos dixerunt • Tzetzes fe-
ptem filios Sc totidem Alias fuis nomini-
busenumeratifilij funt,SipyIus,Agenor,
Pruediiruis,lfrHeiies,Eupnytus,Tantalus,
Damafïchchon:fïlia;,Ne£ra,Cleodoxe,A-
ftioch3,Piiaera,Pelopia, Eugyge.Chloris.
Alij alitereuumerant.Palajphatus in libel
lo de non credendis fabuiis fïc ait;Nioben
dura viueret, fuper filiorum fepulchrum
Japidem factam eflè memorant. Q^iicun-
queautem ex lapide hominem.rnrfumq;
ex homine lapidcm fieri podè credit, ftul-
tns hic quidem planè eft . Verum autem
fic habet: Niobe.mortuis fuis Iiberis. cum
lapideam imaginem fibi conltituiilêc, eam
fupra natorum fuorum fepnlchnim po-
fuic. Nosq; ipfi hanc vtiq; qualis reuera
eiTet.infpeximus.HaJc Palxphatus. Extat
intumulum Niobeselegiaca profopopeja
certè elegans.hisomuiiio verbis:
Msteprocul lati,cernant meafunera trifles:
Hf' Nonfimilu toto moeror in orbefuit.
Bts feptem natos peperi;bu pignora feptem
(tde miferamj Diuum fufiulit ira mihi.
Dirigui demum lacrymit,& marmora ma
nant.
Sic mihi mors dolor es7, fic mihi vita
dolor .
T>i[citc,7norttües, quidfit turgefcerefafiu,
J.t quidfit magnos posïhabuijfe Deos ■
Fuerunt qiu Niobesfabulam ad hiftoriam
referreconati fnnr,dixemntq; acerbiflima
ptftilentiam aiiquando fuifTe in Phrygia ,
atque eodem die Niobes filios onines inte-
rijfiè,cijm multos haberec Arq; cum pe-
lri|entia;autor fic 5cl & Luna,quia ex ca-
loi'e vaporumq; copia illa nafcarur, pro-
dirumeitin fabuiis Apollinem & Dianam
illos fagittis coiiforhilè ; ad tantos dolores
curu obltiipiiiiTèt,& propè fine fenfu Nio
bematereoniJtt videreuujdixeruiu fabH-
f Hij Ni»'
bes
,
Hiftoria
dt Niobe,
Viueb-tmfeccre Dij me marmoraynarmof
Sed rurfum viuit munere Praxitslts .
Cajterum id variè accipiflgmentnm repe
rio.vt cum torquemr in prasfradra; cerui»
cis hominem,ftupidum, eumqj qui fit vel
animo vel corpore immotus . Ad id facit
quod citatur ex Lucilio.poeta Grxco, de
quodam f3ltatore,qui (ê mouere non pof-
fet, öpy\w\K vió&nt 'Ï(j.7tvoov ap^Tvwov•
Orch'Jtes sfjirans archetypum Niobes .
Duoïu-m de marmore marmor] Marino-
reum idolum è/imulacro marmoreo, i&
eftjNiobemarmorea. Carteriim marmor
dici videtur T&paro jj.a,py.aip&v,S]>lende'
fcere,8c
quafi fciiitillismicare.Dernanmo-
rum generibus habes apud Plinium lib-
3<r.cap.é. cumfeq. & Ifidorum lib. ié.c-
j. item apud Pancirollum lib. i-Rerum .^'
memorab- Inter ha:c vc Parium candore > f* n-
ita Laceda;monium viridirate cunftis hila ,P? -^'
rius. Lacedx'monium Martialis intelügit f0
cum lib. ï-Epigr.S4.itacanit:
Qutsquapiéïa colit Spartani frigorafaxii
hoc
Mythoh-
-ocr page 377-
Emblemata-».
tpf
"oc eft.potentiorum domos Laconico mar
^orccultas, Lacedasmoniosautem Spar-
t'atas fiueSpartanos fuiffe nominatos,tio-
*um cft,& hiftoricam huic rei fidem facit
*etotusad iftum Martialis iocum.Ac quia
*-aceda:mouiiim fiue Spartaniiiftud mar-
kot diuerfis quafi fquaramarum colori-
«
          biis erat variegatum, nonimmentöilliid
f "et, P'&um appellatjidqja ferpentum maculis
*erpentiiium fine Ophitesetiam nomina-
'l,r,vt idem Terotus dibi imniit . P rarter
*l>praadduct3, fabulam Niobeshabes a-
Pud Ouidium Metamorph.ö.Rei verita^
'«il, fi vacat,exPalaephato& Paufania in
Arcadic.exqnire,
l
             Se conferre De is] Quas nu mini au fa e ft
l%(' °bloqui,feq; elFeriefupra hominii captii,
^. ' Procaxlkiobe] petulans , conuiciacrix.
Vnde procacitas, licentia turpium conui-
C»orum,quameretrices& fcurr?vtuntur.
Eft vitiummuliebre fuperbia] Solenne
'ft rnulieribus,qii?funt potentioies.fuper
bire.Sic Salluft.in Iiigurthinodicit,fuper
"'am commune nobiJitatis maluni, Idem
'bidem ; Qjiaein jtiagnis fuperbia,in iiifi-
•^isiram reftiusmincupari.ó/>}<ii,qt>ah" ipi
J'M.ab iptytr&EuJainc o pytiKos-.iracundm,
S|UiGailicöidiotifmo>org#e»&«.v. Sed rul'
'llm alia occarriït5alluftiana:Quxapud
.
          slios iracundia dicitur.ea in imperio fuper
**s# , ^ia.atq; crudelirasappelhatur .
"■ifD •*• Arguit oru Duritiem,acfenfu-s,&c] Sic
"''t. " 'Oiiftrue: &>fuperbia arguit duritiem ons
"kfy sè ^Jenfinyqualuinefllapidi. Senfmhic
eft
ce.Vs/Jsi'tti'a.LaiSantius Jib. i.e.zo. foquens
de temiiiio , qui in Capitolio locabatur :
Qdd de hisdicam , quicoluut talia ! nifi
ipfos potiflïmum lapides,ac ftipites eilê ?
Óuid-5-Metamorph.
____Ad auditcu ftupuit ceufaxea -uoces ,
Attmit&qi diufimilxfuit.
Idem ij.Metamorphof.
^__Dnroq; femiüimafaxo Torpet,
Etiu Ariadiie .•
__7» faxo fïigida fedi ,
Qucimq-, lapufedes, tam lapis ipfa, fui.
Qj.]o fenfu dixerat ante Ouidium CatuN
lusdenuptiisPelei, An'adnenfaxea effigie
fuiflèi vt vim doloris exprimere non pof-
fet, neq; in vllam vocem erumpere, cüm
vidit fe a Thefeo in litote Naxus infulx
reliiStam.Tibulliis lib,z.E!eg. 4.
O ego,nepoffim tctles fentire dolores ,
6hiam mallem in geïidts montibm ejfe
lapis
?
Stare vel infanis cautes obnoxia ventis ,
Naufraga qua, "jafii tüderet ora maris.
Ouidius De Ponto:
Velicem Nioben,quamuis crudeliapajfam,
Gju&pofuit fenfum faxea falia malis.
i.de Poiv.o, Eleg.i.
line carent lachryms., nifi cïim flupor oè'
ftitit illis ;
I.tfimilis mortipeBora Urporbabet.
Et deinde:
Me egofum fruftra qm lapis ejfe velim,
Sic impolïibüitate ipfa mutata in lapidem
Pfyche,quamuis prsfenti corpore » fenfi-
bus tarnenaberat. Apul- «,De Afin.atir.
Quod autero modo dicebam lapidem pro Lapis^ro
ftupido vfurparihieioglyphicèjidofteuto Bupida*
planumeft, quod anijmurnperailit Super
biTarquinij,cum acolumnalignearepea
tè lapfus anguis omnesin fugamverrif-
fet, omninö hoc viio confternatis, Nam
portendebat is lèrpeiis notium &ii).expe-
clatum principem,de columna lig»ea,boc
eft, ftupore, cjuem diu fimularat, prodi-
tiuum.
Qualu inefl lapidi.] Lapidem vfurpa-
ri,pro ftnpido.aut feutus vacuo iam dixi-
rous.Sic Martialis ]ib. ^.in quandam Ma-
triniam««
Nonpojfum vetulam tquerertSjMatrima;
pojjum
TLt vet»lam,fed tu mortua,nÖ vetula es, •
J'ofum Hectibam,poJJum iHioben , Matri'
nia; fedfi
\''*s ë«i]itiiuis, Huic conionatillud Terentij,
e* durum,<pto impudente. Lapis in Hiero-
l'ypliic.hominem fenfus expertem figni-
"catjvt pro ftupido &alienata; mentis ho
^'nevfnrpari eer turn eft ; vndeillud Co-
t^^:§lmd flits /«/«?& primosilJos homi
J158 rudes & impQÜtos,nullaq; difciplina-
*u«n cognitione cicuratos,(axeos appella-
*Unt. Hinc enim Maronis illud:
____6J»o tempore primum
eucaliori'uacuü lapides iaBauitin orbè,
■ *de homines nati,durum geniu.
'c Si Ouidius i.Metamotph.
nde genus dtirum fumus, experiensq; la-
barum ,
a°cumenta damtts , qua fimus origine
nati
.
lm0!0'"115 in Eic,ylliis Milonl rnfticum
Politum, planèq; rudem appeflat/rag-
* dHm ™?*M eft, rijp*; «TvwftfM.
-ocr page 378-
Andreae Alciati.
3oo
gnas fux remen'ratispaenaSrledit.Sic n°n
leue fupplicium paflus eft Marfyas, q"13
Cum ipfo Deo, a quocanendi artemacce-
perat.de cantu coneendere aufus eft-Sic e-
tiam Arachne fertur in beftiam mutata,
quia aufa fuit cnra illa Dea de artificio «"
xendi oontendere, a qua arrem didicerat.
FuitNiobeTantali& Euryana(TefiIia:aC
Tantalus auaritia , Euryanaflè opulentia
eft , exhis nafciturmortaliü fuperbia»ql,a
iamiam depidum ibo ; cuius & Deoru£n
defpicientia , amicorum contemptus »
K
beneficiortim vel a Deo , vel ab homn«"
busacceptorumobliuio, afleclaseile coii-
fuenerunt. Apellismihi bic manum op:A~
rem 8c pigmeuta.quibusad viuum liceret
depingerehorrendum illud monftnirn»c?
Ii exulem.fali & foli pondiis, 5tygis inco-
lamjSuperbiamjinquam.Nonoculuseliet
hominis tam curiofus , fcio, quemad «n"
tnendurai voluptas traheret, vel amor pj-
ftura; quidefiderio duceretur obleftaiiai
(e terribili afpecllu iftoactetrico- Colori-
bus viuis ego non vtar, & carbomihi pi°_
penici lloerit, qui adumbrecfrem rudior'
du£tu,nec ad artis legem. Q^iidad legem
antem , Vbi lex om'iis contempta virtutis
& honeftatis'vbi fceptrum Jibidini.claulis
fa ft ui, f ra: ua ambitioni comrnittuntnr?v
calcatur ius & sequitas.' vbi pudor Sc rno-
deftiafubpedibusiacent? vbi nefas & «a-
gitium iura diftat ? Hiccineadkgem■&*
componi poffe & decorum fcrtiatei vb"««
dedecorefiimmo & confufione fi»gu, ,'
Comicorum morem imkabor,& auod
v
bis non exprimo,declarabo (ignis Sc nu
id eft,producam & fiftam in theatro veii-
tofam illam &turgidam Aïolifiliam >^
perbiam , qua; ventrerri habet turnen
inani flatu velut vtrem,pedeslongos
ac l~-
gido jcollum gruisinftareieflumJmal,t^
ficut cedros viciaas nubibus: rnetattir P
fus ac Humerat librato corpore » lp" »
Ibliis.tanquam Eurosparturiensauc q
lones;ocnles rotat ac diducir.ia"1.13
chü.caput obliquat vtanfer» volaitbi'
dia, quaii tnundum cerebro clandeie •
ftrgitfpiritu,nee feipfam capit, co» ^
nit Deum.ridec hominesjfimia; ^°.^{ va.
fert,arFeaum pauonis: cjuidqui^ VI 'vu]tj
nitatis,imitatiir&effingit,&fpe^an ;{- !
& oftentat.noncontenta deCOie. '°c"l3rni
miratoradfit.qui monftret digito-
ftrum in dextraeft & radiuscnnalt^m
üondum erit Vin cdriU,nondum erit ifla
lapis
.
F i GMENTVM hoc Niobes ob in—
foleiuem iatflanciam in faxum rigens trans
fbrrnat£,arguit potentiorum quarundam
mnlierum fnpeibiarr^&immodicam arro
ganriam , quas obca:carx ne ipfis quidem
5u peris fubefle fe pntant.adeö vt fua; mor
ta'itatis immemorcs incidantin miferam
qnandam dva,i<r9»:riv , & (ènfus vacuita-
tem. Hoc ergo verborum imiolucro mo-
nentur.ne fefe altuts efFerat,& plus quam
oportsat apud alios intumefcant,aBt etia
plus fibi tribuancquam pareft. Pmerea
deruiminebenefentiendnm efle.tacitè vi-
detur iminert:quaiidoquidemnonerratur
perkulofius,neq; fceleftius quam in numi
niscontempru.Pindai-Olymp.d.sVf< ts'»
yi Koi^opiia-eu Siiss èy9p& iTosict , JCju T91
Ka,uy£<rS&i ?r&pa,KcupGV (j.a.via,i3-iv utto-
KpeKH- nam Bi/s contiiciari, \ncp\n,odiofa
fapientia esl;^ intempefliué gloriari,idem
eji atq; infanire : Pra;clarè monitor ijle
apud Yirgiluim :
"Difcite iufiitiam moniti , &• non temnere
Diuos .
Sed quod ad argiifnennuïi faei Ie emblema
tis facit > non poflum prajtermittere illud
Valelij Max. deneglefta religione : Deo-
rnm fpretimonitusexcaiidefcunt,& hu-
manaconfïliacaftigantur , vbi ie ccelefti-
bus pisferunt. ftenim propter èJha,'(o-
VHO.V j«m [J.lya,h\r/«pia.v magnificos luit
impiaflatus ïatalis, vr Statiuscecinit The
baid-3.Huccoiigeramin(iguem Pindarilo
cumex Olymp. 9. quo fub Cadmi perfo
uamonet vnumquemqtie.vt exemplo Pen
thei filii, piè & leuerenter de Diis fentire
difcat.
tiJ'' IV/v »?'( ^ou/xóvcov lirtpöpovH ,
ti( tS
ƒ' a.Srp>'.cra.{ 9a.va.Tov tiytio-Sa Qiis .
TO O-eoQpoVsiv <Tê\ yjï S,i0HVTO, Tcóv^iiïv
v.éXKi~ov oifJ-aiy' avTo,^ o~opcÓTO,7i>v
S>v)noï<nv iïva,iyj>ïïpa., Tolsr/^papiJvo/f.
ideft :
Siquisfit, c/ui Deo* contemnat , adhaim
(neropc Pencheij mortem reSpiciens,fecu>»
animo repatetejfe Deos.Xt verb temperan-
te?ncj]e, & mimen diuinum colere, cenfeo
rem effe omniumpuicherrimam,&> j'apien
tijfitna bominil?U4,qui huic fefe implicant.
Sicquoq; Thamyris,cum iiixnis fhitïètai'
tpgaos obpoeticijfacultarispeririam.cum
Mufis in certameti venirc aufus, fatis ma-
Urn
ï-v.
Niohsfa
btila quid
figuificet.
Ar*<?
?
£i<U
X>e Dijs
be>ie fen-
tisndnm.
peti
t'to
bit
defcf'
pit •
Thamy-
ris.
-ocr page 379-
ïöï
ata
^r» CpectiluM.'ptogafea & tkotice reticii
Jura Sc vitta; furas fandalium cingit < Et
^*c ficarmata vincit tamen.Ö itfcnriam?'
''"Peïimusttionftriimfc&sjua: toruit^s in
Vultu acmembris vfdniiusVnoHdumsmo-
ï« a'c fruaiy.qaQS parit in Qi?fe(ïïs.yc;<>
'°fmitas.cj^am tibi tonfqrmes fPfofèMii-
*j& iftiinlueem.a mrpiiTima'matre cut>
P^r proles^a pueti trüco vitiofus'ratnissi
^'tic flos &fro<ftits ad natiiramftifcpi;?,In«
§rediatur fH;perbviis,quibus fignis hic mor_
"l'm fuum &genetofamindolern apcrir?
c°i)(idererfi,us eis . Bipedem fciurum aut
J^tum dicemu$,cum manèfurgit, ita pi- ■
*°scomponit,efrtngic & refingit fe, fticat,
'ambir,crifpat,fivrrigit,aurin tergura pen
^Ulos reijcit.vélintorquetcimios, vtiguen
lJsq; faturat.rotadodigitis fatimpliimern
'dhuc , & difirasftamin angulos, murinis
ca«dis mediusfidius qnim fimtllimam
"Srbulam. l.Bi ft at' in obtutu' fpeciili defi-
*us,fubridc'C, Hiiratur formam & egtegiü
'"ud deciiS'naturiEj.venuftè abliquatoav
'°s in humeros &.[ateta:p!acetftacLira,pÏ3'-
Cet habitus.afturgic paulatim fpiritu,& re
^'Procatu r in fui amct?em ttimësaffêótus,
'"flatus fifcpr^id.qiiodeft, iuaniac turgi-
^°faftii , concipit naufeam ac defpe£him
'1'oruin,fohis in mi admitatione & mnff-:
^corpoïis; fupra omnem molliciemfe-
f^'nearn ac leuitatem occupatus • Si rugi
^ollarih^iiHifdécepsïantpJieain pallio;
" calceusin pede fluens aut ïaxior.fi ftiia-
Ll,s thorax,aut follicantes ealigae, nee ad
l'fas velut conglutinata cibialia , rapitiu -
. t'a&diiasfpui^execratusopincis incLi
'ain Sc erroremmahus'. Quem hic mihi
lïl,am vefti afperfic trifurcifet iUe fau-
t?vt Dij Deajq; perdant fcelus.I pucr,
'Wrfe portentutï» hominis : pereatin via
^a a peftc;cii,vt ludibrio Cm beftise ? Sic
, '^«fntiir* vix notabilis error deücatu-
r'rn>8c magnum quiddam de'authoritare
J. '.*»etja<ftiirn püt'at,{i naret pauxilluin in
£.'10 pedunculus. Lepidus homuncio .
pSLt(i turn} Egteditur in publicnra , vbi
^tUlsfepteito fcreatu elafficum cecmerit,
(]'etn Cll>co impetu promit , ac fl puinao-
iu eile"ere,& oraniavifeera euomere co-
tin /-tUr:.'aftaccaput in omnes partes.quafï
nes-C?S''laere "umerattmis aiithirundi-
temf me"^lram pafflis.quafiqiii femen-
i»nf f8'?'.''"'"0'?3"0 %">& i»cedit na-
'«miljs i tanqium ad iétnm fympani
armatus mileCNTTnc vïpraf [tiras vtthyr
Xtniïquatieifs;, nuncememöcalceleufrej
ft ringt t humnm.&circumferc fe afteJata
qiiadsm iaclatiöoecorporis. Docet natn-
irara , nondoectutgradum f^rmarequa(t
jn I tb ra pendulum Cediteobiiij,& lociim
honpratiorèiH cohceditcnifirhfafonis ma-
litisexnel'iriMrmatam mamimrvcKqaoq;
iumenta,fiftite, ciimcalcicroneenim vobis
res et't.Hrec ieuiratis (igna,qiia;ad'nnc vet
asfasexcutet, vel.ftolidicas, ft non contem-
ptus fe admifceatV& hefcio qua; praetfoftc-
ra philautia.vaniffima: perfuailonis fulcro
müftens.Denoluicurejnm truerdurji eó de tptk&u-
rnentiij iiiflatusanimus.vx c^citatè hac per t/« .
cü(Tiis nee agnofcar ati thorern vicje, nee bo
na & dona,qna: habet e'xéo fontei, iriifor
Dèiatq; hominum.Ec dum in admiratio-
ne firi totus defixus haeret,non {emitcit a-
gnicionis radios.grata ac Imrnilibèneficio-
rum recordationc, ad caputipfum &pri-
mum oftiuin canaÜs. In calo natum hoc Sxperbik-
flagitium,eè graiiuxs, quö altior ruina ; orive -
rrtulta"*1" enim pereiini flammariim vltio
«e ïflcis Angelum inexèeutóremlrransfor
maait diuin«iuftitias,horribili metamor-
phofï.Prima igitui noxa hseevhdenocen-
diae perdeudi omnes forma», ïeminariura
■maionrrniqifia excuffit a fuprérnogradii
celfitijdinis fpiritum inter crekftes choros
principem,iri voragïncm cafamitjtis ntiu-
mwmre-rrriiliandn* j qiiod calcarerat per.
Scutionis in noftrum genus,& exercenda;
tyrannidis. Tantó ftudiofiuseuifa! dum»
quoniam qui taü fcelere fecontamioat, in
Deum ipfiimarmare manns, Sc velut gi«
gas quidam «xpeilere de throno videtur;
montesenim vaniffimarum c^gitationum
aggeftu ftirgenti io nubes c*omiedtat, & de
fpolio oceli.exturbandiq; rege tacitus prat
fumit. Non hoc intendat,dic £ödes>cui a-
las iftas tumétes adglutfnat non quispiam
Dijdahts.fed diabolus!0miiinó:luti enim
memoriam deponit.ex quo formatiis,& In
cemauitiae generofi flemmatis m fe tra-
ducit,vt nobüis profapise fplendorem de»
gener fptuius. Aflurgic men te per fcalam
vanitatis Scinanisgloria*, non reöis & di-
reftis gradibus, ab infirho in altiorem or-
dine.fed affultim ad culmen teroerario paf
fu. Periculofum eft Hare in pra-cip;tio &
refpicere,vertigo corripir Sc (tefnn.Caue
faftusjiie idem tibi,aut ex te»caltoBU
V
-ocr page 380-
Andrese Alciati
$0Z
Impudentia.
E M B L E M A LX V I IL
"P V B E tenus muiier •> fttcciniïa Utrantibus infra
-*■ Monïirorum cataliSiScylU biformü erat.
Monsira futantur auarities
, audacïa,rapttw.
At Scylla eft-, nullus cui fit in ore pudor.
C O M M E N T A R I I
ScïiUH Phorci fitiam, GlauC^
rnorecaptam.Circe , quod eniidem d«P .
riret.fic affecit.vtfontem , iu quo Ny ,
pha fè Iauare coiifueuerat>veneficijs & **<
gicis herbis infeeetit, cuiiis rei netcia Sc'
]a f on tem de moreingrefIa,inferiores c.0^
poiis fui partes in camnos riftns viditC^
commutatos.-qiiam rantam deformit3te.
horrens.in mare fe prajcipitem dedit>*
faxum mutata.Poetis argumeiitum &
la: pra:buit. Homenis Odyff/./Ouid-1^
Metamorph Refernvretiam hecfabuj3^
Pïonerbio, CharybAimfugient inci»*
Scylla/»
DE Scyllae piftiira fic PignotiusrScyl-
larn qui videtint in antetiotibus edt-
tioiiibus.non aideant,iTiodó poffint fe con
tinere. Nos illam è veten e&ypo hic & a-
libiexprimendam curauimüs. Vides ergo
hic fgniinam alatam infima (uipartein va-
ria monftroriim capita definentem. Hanc
Ifaciiis refert capita haberefex,& duode-
cim pedes:É^ (jliv x.i<pd.Xo.s ïwv.K&fiLTtit,
XAJVÏs,Kio\nos,yt>fy!iv\)t,(pa.KaAvy\t>è.vïipó-
'ïïk Sex habens capita,emc&,canis,leonis,
Gorgonis,bql&n&,fcemin&.
Alij alicer eajn
dctcribiuitjVtmoxditcmus.
I.
Scylla.
!'<
P
/
-ocr page 381-
Emblemata^
3°3
Scyüttm. Iuftinus in Trognm 4.fabul« de aliter quam omnes intelligunt.quos & le-
Jcylla & Charybdi materiaal Poetis fug- gere & audire conrigerit. Verba igitur Ari
peftarnait obfretum,quodinSiciliacitato ftotelis h?c funt;Quare omnes,quimedi»
fsuoque impetij fèrtur, in quo mdarnm cricateni inueftigant & exquirut.primum
Mo
"Herfe concurrentium tanta piigoa fit,vr
j'as veliititerga dantes vorticibusinimCi
Jefidete , alias quafi vidhices infiiblime
tetri videas; niuichic fremuum feruentis
? -lls,iiunc itlic gemitus in voragine defi-
"et,tisaiidias. Accedit perpetuum AErna:
^ontis incendiuni:hinc latratus auditos:
lhc monltti creditafimulacra.dum naui-
8antes magnis vorticibus pelagi defidentis
Cxtetiiti,latrare putant vndas.quas ferben
tlsKftus vowgocallidit • Scyllaro fuifle
''ïiicni triremem Pala?pliattis tradit.Sallu
"'tts faxum patat efle in mari prominens,
lUod procul vitêntibus inuliebrem for-
^tti reprasfentetjin quod ilü fluclusiquo
"'sm & lupommeiulaturn , & canumla-
ttaUim videntut imitari, fiiixerünt ulam
P'ibe tenns fèris huiufinedi fuccüicram ef-
e > Heraclides Politicus ait, ab Homero
fet Scyllam fignificari omnisgenetis im-
P l,dentiam, quae non ab re canibus cinga-
pll'iticribusaudacia,rapina> & auaritia re-
T^tis.Löcum Grascum apponam, ex quo
^'ciatum puto fuum Emblema duxiflc :
abeodebét,quodmagiseicqntrariüeft,di
fcedere, quemadmodiï Calypfo moncbat:
Extra vnia 0* fumü lange cöpette ctrina.
Hare Ariftoteles. Quo in loco primo eft
notand urn, lapfnm Anftotelem memoria,
yt fsepe IoIet,cum citat Homerum-Nam,
vt omnes ibi notant, Calypfo pofuit pro
Circe . Sed ego pro Calypfo reponendum
cenieo VlylTes. Locos enim,quem citat A-
riftoteies, eft apud Hornerum Ody ff. i Z'
Verba autemfunt Vlyflis ad nauclerum,
fiiur». iubentis vt nauem deflectat longè a
fumo & vnda, vbi erat Charybdis. Nam
deScylla non anfuseft Vlyfies verbumfa-
cere, ne & focios & natjtam terreretmul-
titudiiie periculorum, vtipfemet Vjyflès
paulo inferitis teftatur-Pemqj intellige fii
mum Si, vndam, tantum pro Charybdi•
Mot et «nim A riftoteles,vi quando vitium
aliqypd fiigere vpUierimus, incontrarium
deflectamus, fic enim medium meiius te-
nucrimus; idq; pi'obatexperimento . illo-
rum,qui coutortas virgasin re<fhimdiri-
gunt.Êx his coilige.fruftra fcripfïfle Chi-
liadum autorem adagium Mud,Extra ƒ»-
M,%
*£*-*yipar£ii£nMVct.f WK ih&ya; vvri mum &vnda*».NamqiiKq;adagium il-
Wti , -srpoTo//*?? ttpw&ytj , .ToKy.q y&L lud eft.uec loc«s explicatur , nee merit ö
taxatur Argyrophns, quictft nonomnino
firopum tetigic,miiHis tarnen aberrauit in
fua translatione. Prxterea verficulps ille,
qui circumfertur incerto autore ,
In ei dit in Scytta cupiês vitare Charyédim. Adagio
malèintelligitur anoftris. Non enim figni explic».
ficaeur minus periculum vitans in mams turn.
JHcidere,(èd contra. NamScyllam miiïas'
malum elfe quam Charybdim, notius eft
quam vt egeat admonitione. Haftenus
Sanctius.
PVBE untts mulier] Impndentïa: n»ta*. T IJ.
as any.MV tik dvoittt éx. ih&xi?w • qaed
nen minimum amentia fegnum%
ait Gale-
nus TpoTpmTtKp inl ré-^ttt- Iautatus
eft au tem Virgilinm.qui fic ;
ïuèe tenut.
Succïntta latrantihusi infra Ó"c-] Inte-
^n^ia. <TtvpfAyy.iv<uf
cyllamdepingit;
* Scyllam e&ch tohibet Speltinca latelrh
** exertö°tem,& nttues infaxa trabentè,
r"nn hominit facies, $> fnlchro peciore
°e tenus .- poSirema ttnmani carpare pt-
r? Pkinum eau Aas vtero comifla luporum.
pN* earmina niytholegicè fuut intclü-
5c H ^e lit>idine,itnpudentia, cófufione.
Pis -Cn'm roeretr*x eft> 1ttx canibuslu-
* ]5' 'nSu,na commifcet.ha Pulgentlib.
j'^ythoIog.Ccelius Hhodig lib.14. cap.
W^k" ePift-9J-Naralis Comes Mytho-
f ra .l8' caP« i.*i Succurrit mihi (inqnit
CU5öclfc«s Sanclius) nunc Ariftotdis lo-
<liia" °^c mor'bus ï-eirca fiuem.nuf-
rat m>clnod fciam,ab inrerprenmis.deela-
n, s'^ll» etfïadnoftrum emblema non rioreilii partecincraquafi motiltrofis ei-
Tyl)j.mePertineatJabScylla tarnen & Cha nibus.Eft altera imicatio VJrgiliaiia:
Ptö l-n<?nal3llo"et omnino. Quem locum Qttid loquorautSpyllamNifi, ^mmfam»
«nbus cxplanare tentabi»us, longè * fa*«ta efi,
C andi*
-ocr page 382-
AtidrcK Akïati
3°4
Et Ouid. 4-Trift.
EJfe canes vterefub virgims,. ..■ '..■.
Cicero deharufpiorefponfis:Q\iam Sc)''
lam tam enïinentibus canibus,tamqiiei^
iuriisPoet£:finget]doexprimere potucni1''
&c. Canes porró a'ccipi-pro rapaejbus #
cxploratoribus homimim rapacium ide*"
Cicero nö fine fatyric©mórfu öösdócüw
vtlib.i.in Verr.Debere,aiebat,fuam ratio-
iieru dueeretmulta fibiepus eflè.multa c2"
nibus fuis,qnos circa iê hab«ret.Et lib j'
in eundemr.Quid ifta coliois,qnoruro h0".
miniirn eftfVoiufij'arufpïcis, &■Gornel'l
medici, & Ito rum caimm , quos 'tribun»
meum vides Jambere ? Esdem oratioii*:
Quieiimagros maximos ac feracidim05
perfeipfum,hoc eft.per Apronium , Ver'
remalterum depopularetur, ad minores
ciuitateshabebatalios, quos tanquamc^'
nesimmitteret,nequambomiries,&impf0
bos,qiübus aut pecuniam, aut frumétuP'
public è dari cogebat.
.: ScyUa biformis] Supernè f?minam l
i'ens,inferfiè in caninos ticltis defineiKif"
citui vero Scylla è.7ro TXtTXv*.av,afpo0'
do
fci]icet:vél zo-huk^hv, vexando : licet
quidam putarintcfVo rav VKvha.Kuv,a <x'
tulis
dermari •
Monftra putantur &d} Mytholeg'3'
Monftra Scyllam,id eftjimpudentiam c°'
mitantia.fiintaiuditas, temeritas, rapi"3
feu rapacitas.
Raptus.] bic raptusjpró rapina* poet'c°
more; vt cogitatns.pró cógitationé:v: a'-v
fus pro audacia. In iure alioqui raptus *"
citurcontrecljriofraudulenta perfoiiat1''
propriè, vt in Cod. de raptoribus-virg1"'
& in Decretal-j-deraptoribus.'Rapinav^
rè fieriintèlligittirin rebusmobilibiis.P£r
vim ablatiSjVt in tit.Vi bonor-rapt.
At Scylla] ipfamet eft rnt a.vcuS'HAS-p
pus fèu imago. Vide omninö Cos! R|i0^^
giiilib.i4.cap.3.noloenim ego iucirnP11'
demi turpirndine chartam inquinare •
Q_y i D N A M fibi velit hoc emble'03'
fatisexipfbepigrammate conftare 1&1' 'f
appofi;è enim Akiatusidad iK.pudfr»3
tr'aiilhilit, qua: tribus poti/lïmum,vlj-'L
rabidiilïmis comes eiTeioleatjaiiariti?''1 j
rapinae/atidacia^iniiidia:, qua: fub eleoair
aut viri, autroulieris fonna plcrum<'
titant. Q_iiid enim nonaudeat imp""* ^
qi,i nihil non iibi permittit, tnrpe P"
uil t'-:                                              A
Pc»0
-Candïda futeiriMatn lattmtibüs inguina
monslrii .
'Dulichias vexiffe rates }
Ex quo locoadtienes duas fiiiflè Scyllas.
Vna Nifi Megarenfiuni regisfiliafuit.ccm
tra quosduni deuidtis Athenieahbtis pif-
gnaiec Minos,proprer filijAndrbgei iiite-
iituni, quem Athenienfes & Megarenfes
dolo necaueraiit, am'arus eft a Scylla Nifi
fiüa.Qux vt hofti pofTct placerc, comam
purpuream parenti abfciflam ei obtnlit.'
qiiaui Nifusita habtierar confecratam,; vt
taradiu regno potiretiir. quamdiu illarn
habtüllêt intactam. Pofteaëc Scylla a Mi-
«oe contempta;dolorein atiem cirin, qua:
& alauda dicitu* , cohiierfa eft. Virgil.i.
Georg.
ï.tpropurpureopacnaf dat Scylla capillo.
Vide fabnlam aptid Ooidium 8.Metam.
Altera fuitfilia Phorci, de qua hicfermo
eft,qua; verfa fèrtnr in faxum in mart pe-
■ riculofum,deqUaOtiid-4 Métarri.Has ra
men plerumque Poeta; confitndttnt.vt 6.
Faft.Ouidias. EtPrepertiiis Iib.yfic lo-
ffluitur:
'•§Md mirum in patriot Scyllamfwiffe ca-,
pilks
,
Cadidaq; in f Mos inguina i/er fa canes'l
Ouidius in Amoribus :
Her nosScyütipatri canosfurata capïüos
Vtibe pretnitrabidos ingitinibusque ca-
nes.
Idem 2. de remedio :
l'r&urita laütus Nifeida natittagaudet ■
Sunt qni voluut VirgUiiim vtraniq; Scyl
lam coniunxifle , quapropter fic verfum
excudendum cufahint,
Quid loquar atttScyUam Nifi, aut quam
fathafequuia eft,
Sed duriiifcuhis eft verfus,nee credo Poe
tam fic fcriptum reliquifTc.iniö potiüsjrio
re poctico fabulasconfudiflejVt vna Scyl-
lam proaltéra accipeiet. Nam & ipfe in
Giri varïas refett opinioiles, quem vide.
Legeetiam Nanni j Mifcellan.lib- 6. & Ia-
cobürri Bononienfem,Aniiotat" qüas pau-
culas fcripficin VirgilhirhAlciatus lib.i.
Parerg"cap.6.contendic Virgïlium ToVpe'
Trov fèruare voluifle,quaj vtphuimutnial
faeft:ied id non placet SafxTcio .
Monftrorum catulis.] canibiis monftro
lïs.Virgit.dixit;
Ah titnidos naietai canibus lacerafje ma-
t'mis
.
.,1
Scylli
S
nr
ïi'
*v
-ocr page 383-
Emblemata.).
?°r
•rrè-hoc quteqtiid eilemblernatis, re- riem hominem imu'ni, ndiecbat Afchilo-
chus,decoriare,prhicipis faltéfni.eui pla-
cerehoc pa&o ftiideut, fifcnnï vtadau-
geant;& nee minus tartten pratdam in finu
fuum conferant,vt4eft ap.ud Lampridium.
Ec timen hi in preciohabentu r.qui potitis
nouis illis tormentorunijhoc eft, tribtuo-
mm,ve£tigaluim, portoriorum , quibus
mifera plebs dilaniatu r.excogitatis generi-
: busdigiii crant, vt Perilli tatirum ameum
'experiren'tiir. Hosigitur morboniam abi-
re cxoptemj eum enim in locura lauernio-
nes & gryphos iftos , tel ipfïs ctiam fdi-
bus rapaciorcs abiegari video i Lipdo.Iib-
4.de Repub.c.i 1. Q110 etiam ego aman-
doVefpafiauui» cü ve&igalifuo vrinario-.
Yej i toiferis i'l,s«[iiid im
infor'"
pudétius?quid rapaciii
as.qui-.,
s?quid
enic]> fraiidideiïtiiis?quidumiufti& a>
<111 patrociniurn fufciperc aüint,fa;phis al
.e^i5rmatiuam.alternegatiuam parté rei
udici,da;defej]dunt:vnderit,vtvmiseorü
"'uftiirn fèrnper cnearar.prout pars huiic
e' illitm conueneritprius, idq; perplu-
J^dies.menfeSj&aunoSjIites interdiimiin .
^Ortales protrab.entc?,quoad miferorum
"'Umi penituseihaurianrur ac eIocu.Ien
Ur>tantum abeft v.t bona publica & priua-
%,, ,a«efendaur. Sed nevidear pauisodio la-
S, ~ ^r3te, nihil dicam hic vlrra.dc a:rufcato-
t,aus illis>quibusmilla rdigioert velom-
QlACCVTHC
E M B L>E M A XX IX.
V             §tecd
-ocr page 384-
AndreaeAlciati
lot
QVOT> nimium tua forma tibi, Narcijfe, flacebai*
In flor e m
, & noti e ft verfa Jluports olm.
Ingeniji eft mareor
» clades£ #*A«t/T<<*» doclor
S>u* pejfum plures datd, * deditfa viros
i
Slui veter urn abieïla methodo, noua dogmata qxxrttnt'•>
Nil% fuas pratc r trader e fhantafias.
C O M M E NT T A R ï fv
non fuam Tmbrawi.ied (ÓMritimagll'e *
confpicaretur.Ha5cFaufaniav>qui& ^a .
ciflum herbant multo ante N,areifli|n0'
tem fuiflê> tefiimonijs autiqni rtiw°/"
probat-Videplurade Narciïïb apud Na •
Comitem MythoMib.9.cap-. i &
dig-.lib.iif.cap n.
Qvp-Qnintium &c] Defcriptia 9'*
IN{utamnomElol*b.
TNa
II'
in
Tatici-
nwmTï-
refi* de_j
ttarnijjo..
AauT*. Hiiic (imile pene eft Epigw"
fpectu abftineret. Arille ignarusinfortu-
nij.qnod iamiam fibi impcndebat, vifam- piel:? Póefeos B'awhoIomvAmvlirocf r
i« fonte fui vultus irhagitiem fic deperijr». pter elegantiamafcribam .-
                   .
Tt fui amore capms miferè contabuerit,
Ie in floreni'fui nominis commuratus Cu >
quiNarce dicitur,teftePlinio Iib.zi. cap.
ï^.Eftautem Narce, vé-pm fine vttpwirif,
ftupor.torpor.membrorumq; didblutio .*
& Narcififus flos.fi dintiiis nafoadmpnea-
tnr.meuris torporera inducit.de quo vide
Marcellum Virgilium in Diofeóridem .
Narcifli fabulam refert'Oiiidius 3-Meta-
morph. Deeodem vide Icones Phüoftra-
ti,tirJvJarciirus,& Statium lib.7- Thebai-
dos. Paufanias in Boeoticis ficait deNar-
ci(lb:In Thefpienfiuni terra loeus eft.qui;
Danacumappellatur-'ibi Narci/fi fonsvi-»
fitu r: Sc aquam' h3nc infpeziflfe Narei(Tum<
firuntjqui-iid intellexit fuam; feymbram;
videre}ac feipfum afemetipfoamariignor
lauiCatq; hoc amore iuxta fbntem conta-
buir.Sed id planè infulfiimeft', eodemen-
tirquemquam peruenireiVtexamorisar-
dorc hominem ab- hominis vrabra digno-
fcere necjueat. Verum de eodem & aüa'
quxdam.narrsntnr. prioribus minus nota.
5ororem.Narci/ftimgemelIam habniflê,
tura inalijs rebus fpecie planè fimilem »
Mim eiïdem.vvtrosqj comam habuilTe vni-
colorenv.ijsdemqj.veftibus fuiffe indutos,,
(ïmtil item venatum exijflc: at NarcilTum-
in amorem incidifle fororis . Mbrtua au-
rem puella fbntem adijt,& fuam fe videre
imagiiiera iiitellexit.Qua re intelledta.uon
nihil alJteaiatjonis in amoref«)fic,taqiiatni
H*rciJ[ut liquide formam $ecul*ftu «»
vndis ,.
Contemnens• alios.,. arjit amort ftt •
Tabmt,é'{enftmvmientïin,mvr>i>r'*y
jpfe fui ,f»H'tis. fioi kyttrinthus-,amitr";
ninc.fxg'te 0 iHHeneiïlontiftzïhtifi»''*''
feipfum
                                       j
Sluitits. vfi; cup non ëene norit>am
Euolue pulcherrimam-
difpuratione"1^
de leMacfilijiFicini, Orar.«.c.i7-11,c0
umiumPlatonictini .
                        pj^,
Tua.'forw»tibi,NarciJfe,placeh«t l^tt)
ratch.Sympofiar. j. quaeftion.f-t* 0.
idem accidifleciiidarn>quern Ente'1 aino>
minar.qii1 ctïm fein vndis afpetfar* '
lefui captus, pene perijr>d«n* jta
"Tec'                                     uvffNa*"
Jthfiorem] t\bicognomiacra>«i«»»
ciflïim.-                                          jjcir
Notijlupertf] Uaicifdn emrn n0^ ^.
tur a rtf/uur.quod ihiporem fona'5^ ■ re
7?r*pK&,torp:eftere.Vade.etiam
M05 r
O/w] Olusdicituromnis h"Djphora,
Marcor] putredb* eariet • M' ^y/*-
pro eo quod: eff ^P»»''^^» *
enimingenio uiducit: qnad ma"-
éxitiuOT-.                      . .. atiam£ta'"
Cladesq,] mors & exitium > •"
phora.                     (             -t,,, Carn»-
tïaretj.
herèoi
.
iütttifi
fiiiula-h,
ê
Bus-
0ln'
4
liM*
-ocr page 385-
Erablemataj,
307
. de. i8.Hqratius,efl: cxcus amor fut; en- dicuiJt,credoab inconditismoribuspopt;-
*ls verba elegantiffimaadjBacchtim, fub* Jorum.quiiuPonto dicuiuur Byzares, n
inquit Stephantiï, mermnitque Valerius
ï.v.
^ornu tympan<t,quifubfeyuitur ctcus /»-
mor fui,
pollens vacuüplusnimio gUrin virtieê.
~e tpiKttvrio, vide prouerbia, Suum tuitfc
Wlchrum.Si piKttvroi.
Adietiaiw Attfto»
te^m ]ib.?.MoraI.cap.7.& 8.
Notantvr hoc figmentOr qui a
vetetum lcgibus &inftitutisdefcifccntes,
notiam quandanvdo&rineTormam confe-
clanturuamq; fibi placent.vt licetobtufio
res reuera fint,quicquid tarnenpraecipiüt,
Yioleiitiusaltqttanciim iiiculcant, iiegk&a
, ïeflumplures datq, deditqï] pro.peflun prorfus & obliterata maiorum *ia & ra-
^iBi pefliindeditjtmeils. Pdfum, a we- tioneteoquedciieutum eft> vtfidemillam
0t*v,cadere,(jgnificatdeorfum > quafi fub cauarr, , & prilcam veterum an&oritateitt
Psdes proieclum-Apublib f.Nifi eam pef pra; fuaopintone nihili ducant:tantaeft ca:
Jijm de tautis opibus dciecero. Lucrct. cutieutia,ftultitiaatq;penrerfitas • Tales- Ueui ds-
funt vioeiyat quidam ïmpudentifEmi,qui Bjyres re-
nouorum dogniatum perfuaflone popti- prehetiji.
Ium incauttim inefcant,verborumq; pha-
kris ik protdantSc petucrtunt, vtrnifer-
rirni homiraes errore pcrciti,qiiafiguftau
loto.iïbentcra Ch'riftiana: Reipubl.com-
rriunioiKjfuo magno maio,defcifcat.Tam
enim funtperfriftaefrontis.vtfua dogma-
ta omnium e(Te cettiffima verbis fcriptisq,
aflererenö veriti,nullam aliam melierem,
autcertiorpm de religione traditam fuiflè
fententiam,quam qua; a fe fuiique trada-
rur, affirment. S'iccjs plunmorum damno
Si pernicie deteftandam p/AauT/Ai' in re»
bus diuintsexperimur • Poteft & hoc tor-
qiieri commode in impe,ritos> & dftvtrovf
Wotibui in Urris, & muluper mare pefsü
Sk^/ederefttitpariter citm cittibui vreet.
^lui veterum abieüa methode] Qui a
j^terum doclrina.docendiq; rstione defci-
,centcs , nouam quandam fedtam induxe-
tl»tit. Methoduseft compendiofa via.feu
Pfïceptio:iïquidem e/oV,viam fignificat,
"t fatéofoc, viam breuiufculam & com-
Pcndiofami qua incédere veruit Pythago-
r,s.Vnde abbi'euiat!ones& arduin pr^ce-
P'iones hoc vocabulo ab Ariftorek incelli-
giuitur.
Uiltje fuaspnter] ijq; nil aliud tradere
V1,
Jmperitl
J^hierunt, quam quod eoium di&abat rerum fuarum non xqiios admuatores ,
'*J<t "b'-do .                                                      quibus fanè (vt Cemiciis ait) nihil vnqua
., $ bant aflas.] Opiniones.pdfTetc/af Fa quicquam iniuftitis:i>ihil enim reftum pu
■ !lll,slib.io.cap.7.& Jib.n-cap.|io, appel- tant nifi <juodipfifecet>i^r.-quo fit,vtalic
at ternm vih"ones& imagines, Cicero 1. na tam impensè carpehdo.^jaq; plus qua
■""dem.Vifa. Ariftoteles z, de Anima, par eft.admirando, ingeniolift©s abfq; vl
Pbautafiam defcribit phantaftica; vimitis lofrucliifacilliniè marcefcat. VndehTeri-
üPcrationem , fciïicet motum a fenfii fe- tö illud repetam.quod Alciatus in quada
^.llndumaclum faifto.Vndepatetdifferen- Grationedixit: Niillam eflè perniciofio-
'' '°ter phantafiam & phantafma s nam rcmjftiidiorum calamitatem>quam fui ip-
P"anta{ma eft imaginatio vel vifiocius, fius confidentiam& admirationem,quem
°u°d iioueft; phantafiaautemfolum eius morbum Gratci ^tKAvrietv appellant. Eft
Niiodeft,aut[loresuïja. Egocurn Socrarc enim ea luesadulationedeterior,eocji ho-
P
¥ rcanem & aufeiem iurareparatlis fum,
Ictatum hoc loco refpexiiTe ad phantaiia
^
minen> inducit.vt fe exiltimet optimè fci-
re qua; non intelligit.rcdditque eum negli
gcntem jfupeibuni.otiofiiiTi.alioinm con-
temptorcm. Emendatur antem hic cr-
msd
biim^ua; eftiiitclledus vel cogitatio-
5,Prauatio,dcqua Galenus interiorum
jvy^ffe&iojiiiqiiJtjqiiaïdicUBr phantafia,    ror non tam oratione quam frequenti
Q a''nd eft,quam intelle&us corruptio .   auditti & collatione,qu? cum peritioribus
^4'ametiam tangit Celfuslib.j.vbiphre-   habetur.Qu^apropter.inquitille.cauédum
i ,ls fPCc'esexequitur. Hinc a communi   ab hac belliia:nullusenim erit vcia; fapicn
c 1CI° <^euiosfiniplex vulgus phantafti-    tijecapitalior hoftis, quam qui meliovum
"«ncupat. Hosltali paflim Byzaros   pracceptomm dogmata flocci facit. Ditii-
V x mis
v.
-ocr page 386-
308              Andrcx Alciati
mis PIato,qiiem ranquaT» carse'alictiius Si oram'iim maxime iato!erabilis,cüm %■
vera; fapientia: terreftre oraciilnm metitö tiam noftram fapientia: loco habcmus, ^
rüi Plato
qiianquamomnuimpeuè return.ignora
ne labbremiis,tarnen nos omnia ingenio.3
fecutosarbitramur.Tolerabile alioq"1 v';
tium.fi ea tantum placerent, qua: "!»e,'
fpecimina qusedam pfx feferunr, a*f?JV
genetiseiii'fdeiriiin quibns fi tantum 'a' "
mtiiynecfallimus, autfi ficfalfim.ui»
melioribus & peritioribus aurem patéteni
agüito errore prxbeamus , nemo eft q11'
dofti omnes fufcipiurrt ac venerantur,lib.
f. Deleg. auttam planè fententiam pari
vcrborum pondere fcriptis mandauiu-srstv
Tav £i [/.iyiTov KAKOV AV^paifatt Taïi
•7!SK\sli'lup'JTaV ZI>Tt£?{
\vyttl; i?tV , OV
ftctf ètita o,vyyva>f/,nv iyatv dmpvyw
iS'ii/.tciv
iA.vyjtva.Tcx- TzTo ƒ* Éc/> o As-
yX&iV, O); pi\Oi CLVTU TTCLt kvSpMTTOt ptJ7H
TS èpi Kffi ipScas Hy+noS'HV ètvM ToihTov
Ta*/*' AKiiSeiayi wdvTav dy.a,pT»tj,a.Tw>    veniale putec.Quotus autem quifqlie e .'
J*td~rnv &p&£pcL ïa.-jt'S pihiciv cumv E»«    qui placido ferat animo , qu od ipu f'** '
yhiTcu ~ix.ó,70T£. .Qnx (ingula (ï di-     & 'itia tam impensè nobis placeant,veitll>
ligenterexpendanuis, fuppetet nobis ac-    amatorem amic*,rtah FlaccilSj .
cQrnmodatum certè & prffens atmtlecum    Turpict- decipittnt c&cum -vitia, >aut et'a
adarcelidum, aut minuendum hunc ani-            Hpfa'h&a ,
mi errorem.homiuibiis quidem gratum ,     Deleiiant,veltttiSMinumpolyptu-f**."^
fgd tarnen exitialem . In primis enim pi
Ka.xnia.v
non abs ré appellat maximum
qtioddam ma!um,innatnmin meliore ho-
minis parce > üempcanimo: &eo quidem
detetins ac pixfentius, quöd licet eo ple-
riquemorbo correptifint.uon t»men vm-
Quo fic,vc verö vernis dictum fit a The
crito (Vf id ad noftntm fermijiiem coa^et:
tanius.)' i^_.è'pt»Tt
                         v
TlokKa.Kif, a7roKvpa,/j.e,T<è/xn KAhn X
K.C4 -XtpeLVTOjl. id eft ."
Ruud mrb Polyphtm» 1
quam de remedia qua:rendo,auc parti ma    ^«<e minimefunt pulchrit, eapulchrs* *'
lè affeftasappücandocogitant , vt tandem
            dénturamori .
fani poflinteuadere.Atqui nullaexitialior     Nimirumid in caufljeft,quod)Vt3it
aut damnofior xgritiido eft , quim qua:     ra,Omnes videmui-nobis elfe belli>relt »
fui fenfum adimit, ita vt a.vau&dn<Tia.v     faperdaT,cum Rmnscrd-apoi.ld tarne"10
quandam iuducat.Sc tenaciter foueat: qtio    nibus geneialiter verum eft, tarnen in.
fit, vtomnianimicontentione & induftria     tifices.atq; ex his potiflinuim Poetaj'3
in eq malo pciiculofinimo propulfando    ha:cinaniates precipnèqiiadrarc vide»_ •
fit enitendum , & eö maiorcun coufereii-     Etenim reftiffimc fcripfit Ariftoteles '
da,quo morbushic (111 quo fit rons,& eet    4.MoraI.Suoquemq; artificeni operc .
tè principium aliorum omnium ,'qtia; in     penfedeleclari.nó aliter.quam rebus 1
animum cadereponcinCjVitiorunijgrauio-    bufdam ex fefe prognatis.Neq; ^eCllS
resafFert corcuptiones,cladeniquè ingenij     mant fuacarmina poeta:, quam p3'
prxleniiorem . Nulla enim rarione fieri     libcros. Eft énim artificis opus qiiali j
poreftjVt qui hac perculfus pgfte oberret>    dam ingenij fetus:de quo Socrarcs a!t.
ianum velinalijs, velin lêipfo iudicium     clius iudicare obftetricem quam ma
retineat.ciim feiioii norir:quandoquidem     ipfam . Sponfisitem amantibus in°^
pikcbV-
tia. mor-
en* maxi
mus.
tf.
Stuff
fiiam Cuiq;fponfam certadm exto 11 ^
Cuius rei fat magnum excmplu01^
de Tarquinijsadolefcentibus. Vilde ^h°-
iw .-..^ ».«>. r^.w , ^^ «na.,. ^.,...,«0...    die vulgofcitè dicunt: NuIJufl1 ieP ^
de feopinionem.vt vmbram aliquam,qiia-    deformemamafiumjpropterea quo , [t
ii qui in teuebris palpat, ofcitanter anca-    ti vel nou pulchrapulcherrima vide
patur- At verè (vt Platodocet) feipfiim a    Hinc illud Plautinum in Stich0^, r^
ieipfo falli TrdvTaV yctKnrórTcnovjmo ve-    Sum\rex regins.placet :fett cui$ue F
10 adijciam ^nvónttiav vJjièfóhiw'ta.ioV'
Cum enim- impoftor ipfe praeftö fèmpet
liabeatur.neciniinnuim quidem abfeedar,
quo pafto noneffet graiiiflimiUD maliirn,
jnp-rimisqtic rtepiora:idafn f Cxciws)ixc
fyonfi.                                   nolo-
Id quoq; optimèdeaotare videtursp^ ^
jrus ille.Inauium couciliodixit31!1 '
baulicos eligere veile foimofiffi»*^
^ueS;iawrnVuumfiaoS.Curn^
de r
CiCitOf
aninii
-ocr page 387-
Emblematas!
309
*»ini qn^q.; fBOS ofFerrét.bubo.O regina,
'iqnit:,accipemeos,qui cxreros pulchritu
'ie fiiperant.Qaa forma,fubdit aquila ,
,Un'filij tuiJQuaego fum.tefpondit bu-
P®' riiucomnes vehementi cachinnocom
r10'* fuerunt.Sedeftohoc veniadignum,
' luis quifq; liberis.fuis artibus, ?uo in-
ltnto,faUinnentiS)fujB patria: paulo im
Penfii\sfaueat;ni(ï eó cascicatis rapiamur,
ï'& virtutes alienas calumniemur,& no-
r's blandiamur vicifs,eaq; vi&tittum no-
?!"edoneinus:ac fibiquisq; fir,quod fibi
JJ1C SufFenus Catullianus , aut Mfiiius
f*0ratianus.Q-uod vitij FlaccusinEpifto
*lsnotans inquic :
**» mala deleciant men me,vel denique
fallant.
j1* Aiiftonymocitatur illud : i<r]yiv $ia
"^'?« Rhtt-mov,ro dyotnovt 'óvTttiTiOt
0*-ho{/f,oil<?$cu tppovlp.VfHlicU'Idinpri-
k eft in Tjitu humana noxium,quod per-
fj''1' cum fe fapere putent,tamen defipidt.
Xl,arnobi'erri nihil deterius aut perkulo-
'lls> quam tiimium fidere. Certè (vtde
^eipfo aliquidj fiim fa cis mihiconicius ,
"l'arn debili Sc pene iiullo ingenio firn : (ï
5lljd tarnen fitjiitiquam vllatenus me pro
ec'flTe liberè confiteor.quam cüm ignora-
e°ïemulta,& quidem pene omnia primïi
.Sioiij, tumqi rneoiioii minimofuniptu
%K ePrehendi,& apertis.quod dicitur.ocuüs
''%** j ;cttl's fum.quam nö fit tut una aüoium
'"<;>. ">h _ll(*'cio& famauncumberc. Nam facpenu-
minimè attingunt, vel etsani miilo mod■■■
adnosattineiit.Quimorbus vt deplorar:1
fimus fanari ?grè poteft,nifi tameu aliqua
do meliore quodani impulfï genio, potius
fpedenuis quid nobis defit,quam quid ad
fit.Siquid enimadeft.cauendnm eftimpi'i
mis neeffluat, auc pretioampliori quam
par fit, xftimatum vilefcat apud aiios : it
quid deeft.quod fcünmsoniamentonebis
eflêpoflè & vfui,efficiendum eft, vt labore
& diligeutia comparari a nobis & conqui-
ri poffit.Sed ia primis meminillèdebemus,
fubindeqtK animo repetere,no-:i quantum
csterisexcclümus, fed quantum aüjs fi-
mus inferiores , & quam alioqui deterio-
res. Bene Seueca libellode vita: tranquü-
licate:Puto mulcos potuifie ad ('apientiam
pueuire nifi putafleutfe peruenit'ïè. Illud
euim siActuTiaf vitium tam nobis familia
re ac domefticum.fed tarnen in primis exi
gW j's-
anant^r
ttuKnv-
tiofum,pra:terquam quöd tumorem ,in-
uidiam,audaciam,&defidiarn fouet, folet 7ia'v
etiam vna fecum aduehere & alere turpif-
fimam iguorationem , quam meritö Sa-
phoclesS~vj-7riKti.<?ov kakov appelfat.Vete
ribus illud in ore fuit, eum malignos ha-
bere vicinos,qui fnilaudator fuerit.Idcir-
co.numqivam probata eft ilia plus a;quo
pruriens <pihet,vria.; opinio in Aftydaroan
te hiftrione, quod i'uasipC- laudes inferibi
vellet ftatua:,quam meruerat. Non enim
ABydt-
mm hi'.
populus liominjs votum infolens fibi fe- „ .
rendum effe putauit,quanquamde fua pa J *
ttia bene meriti.At quod pene mihi, dum
ad alia piopero, exciderat, Suidas au£bor
efhNympftasa Narciflblpretas veriffimè
dixidè :
'7roKKol<?i [/.ia-i<riv,a,v <rctviovspiK*{.
Et multi te oderintjfi tu te ipfum nmes.
oie
jqcro coinmgitjVt nos p'erique prxfentes
, lIcieiit,velamore, autalioquouisaffeftu
< ■''■ficq; de nobis bene mereri pucant ,
ln Hepius vt decoloribus ca:ci, fic ij de
jv TO»captu & in literis,aut etiani hone-
Jïi a^'olubus profedu fentiant.Interea ta
q °e°nim 111 fenrentiam pedibus imus ,
\ iru° a'tlnt> atcI5 importunè falli nos fini-
\'f j,JsCra(Tam meherclè &fiipinam credu
• (ï0o,ten,'Agnoiiit lubens Socratesde ie Phy
ftn,l1m' U13i'-ium,ralemq; a natura fore
colc a"X flflllseft ' ni<ï fe Pbilofophix ex-
<Je£i-n<*tltr> tradidiflèt. A qua quidem mo-
tos '.'ȣ femperabfumus.quiemenri-
riav l0'^am fopient'3M'0Iores,& imagina
ranu rtlUum ornamenta nobis iuefle demi
fji,afj '~ vt veracredimusabfolutaque ,
p0fljt ^V'b"s ac* peifeclionem addi nihil
Qjiid tam malèaudijt Sophiftarum 110-
Sophijla ■
roeo,iiifi ob eftr?natam illam , & caïcam
f ui admirationem?Socrates vteorum im-
portunitatem frangeret atqj eluderet ("illi
enim nihil fe nefcire iaclabaiit impudeu-
tiusj eosq; contra rijs armis oppugnaret,
nempè honefta didimulatione potius,qua
pari verborum ftrepituatq; contentione ,
dicebathoc vnü fe fcire^quod re rum om •
niiim eiTetinfcius. ld veró nonaiebat, vc
falfade feloqueretur.apudeos pr?fertinu
quorum familiari confuetudine vtebatur,
fèd vt affèreret ea lubens omnia fe nefcire,
qua: tamimpndenti fronte fibi arrogabat
tiiuiales illi u&rcuÓKoyi, quj fic liberales
V 5
          difci-
ii' e°g"moleftè rerimuSjfi qui,durr
"
tif
!ltlo:iem %'ioat. non ïatis hono-
lceloq
luainiir,eacjue tribuant, quaj nos
-ocr page 388-
Andreas Alciati
3io
z*i»
difciplinas.ipfamquePhilofophiam often- Iib.n.cap.vltimo , Trafylaum qiiendam
tai)do,teuera proftituerent & profanarent: taiuaiulania ftüflè percitum.vt quotquo
aut potius vt fignificatet ad veram folida- naues m Pyrxum appelleieut,fuas efle cte
que fapiêriam nerainem accedete vuquam. deret.eas enim voluptare quadam incredl-
poffe.nifi pnmüm fenorit ignorare. Suilt bilinumerabat.alijfq; fuam fortunam lu-
enim quidam ingenio tam ftolido & lubri beus comnuuiicabat ; quöd fi qua niufta
co,qtiicum nondiim prirooribus labijsü- gium feciilèc, uil inde mceroris concipie"
terasdegultaiint.falfam tarnen fibi fcien- bat:-donec frater eins è Sicilia reuerius.no-
tiae peiluafionem induant. Exquibusalij minemmedicocommictetet,is vbi refijw»
k a;j7oS'i£'ó.K7i:;>dï\'iïct.v cropvf^rB&ViTrt iet, affirmauit fenüquam vixiile feUcius ,
<Zi)[/.t)VtLt
efFerre non verentur : alijalios quam ciimeo mentis erroie téneretur >
quofcumqueconueUunt & impetunt, in quippè qui in tauta volup;ate nihil mole-
quorum vel leuiculis & venia digniseria- ftix fenfiflet. Perinde fe habent p/A-*yT°''
tis ingemofiores,non perpendunt.óV/ pa- aut reuera deteriüs, quandoquidem vt a-
(jlmq-clcÜcu paoy Kiv » p.t/j.ii?ctffd-cu- fibi lijsnocumentofiiit,anxiè ftudent.tum ve
nempè ignofcunt,vtMaeuiusille Horatia maxime quöd honorem alienum fibi au -
nus,qui feipfum ignoranscaipebatalios.fe daciiïs arrogant,aut quöd aliorum cona-
ctue veuia dignum cenfebat. Qiiamobrem turn nigro loliginis fucco, & mera xnig1"
audijtadextremum, ftultiim & improbii ne confpergant.OlimdifcipuIis moseratj
haac amoiem eife,dignumque notari. At vt proprioetiam Marte reperta ad j>ta?cc-
quanto in erroreverfantur,qui fibi primas prores referrent. C^iiern morem fecHtu
nulloruborettibiuuit ? AgathoclesPen- Plato i. ad Dionyfuun EpiftolafatetlIjV
nH>'
/
tof
mi'
quicquid fcripferit.non fua , fed Socratis
efle. Quj legesprinuim tuleruntad cicU'
randos mores, aut cominendos hominutf}
animos, earum iimentionem non fibi > \c
alicui numini tnbucuM.-tum vt diu',1,ta*
tis nominejquafiobtentoaliquo ve!°'Plu
haberent aucloriratis, tum vt iofere!el1
rndiorum ammis,leges,vt ptilcherr'mum
Deorum inueutum, fic & vtilüTimtim , a
nemine eflfe violandas,fed toto pectore c°~
lendas,turandas,amandas.Sic & priores'^
li, cum referrent omnium araum öc.^'
plinarum inuentionem ad primam »»*
cauffam, ideft , praspotemem rerurn0
pateticus ciim apud Detnonactem ia<5ta-
ret , fe folum & prinium eflè Dialcc"Hco-
nim,audiuit:Siiblus es.qui primiisPfipii
mus,qui folus poteseflè ? Non eft quöd
lepetam litetatoris illius Rhemnij intole-
rabiiem arrogantiam.ciim diceret,vna fc-
ciim natas,& tadem periturasdifciplinas.
Neceft quöd mernorem duorum inPhi-
lofophiaprincipum notam fatis & peruul-
gatam p/*.etu7/*r,Ariftotelis nenipè & Ci
ceronis; quorum hic tam fuaipfemet in-
duftria: & ingenio tribnit,vt nullis ferè in
procemijs laudem propriam conticuerit:
ille verö , quöd non modo fuis in eodem
l3aUmo .
Ari&ote-
les& Ci-
cero <pi-
Act 1/70/.
louis
nhtm opificem Deum, Palladem *
nim fauerit, fed quöd contradicendi au-
cerebro natam ede commenti Cant- Qï?
diodoftoremetiamPlatonem vexarit, fui    fumliajc.'vt nimirumintelligamus.qw3
nominiscelebritatem non parüm obfcura    in omnibus pulcherrima fit modeftia>qu
uicllliipfi Philofophi libris,quos de con-    que t'irpis valdeque perniciofa'?'fl*y^l1ê
temnenda gloria fcribunt, nomen etiam    Concludam itaq; cum Plarone,dicarnq ^
fuum praïiigt voluut. Vnde Heraclitus    enm,qui magnuseft fntimis^maxi^^^
rede arrogantiam facrum miucupauic    cere.neq; fe.neq; fuafic admirar', J «
arofbum.-vel quia prasitantiffimus quifq;    piitetexactius.iithil meliiijs://» ^""J .
ea ia primis pefteimplicetur:vel quia vl-    Spa-rov^p» QtvyHV7o tripófpf ^/A?~„M.
tima rerurn linea mors ,afFerre medelam    7ov , rroy £' dvr« CtKria J^iaicwi1** c
Vhtlofo-
fbi ei-
AttVTOl,
fiplav cüayyvm iiri rS ï'oioyTf *f.g
Stv Trotovpnvev- Idcircoeftopef^.P^eme'
vt quifq; nimium fui amorem f"g,a _'.,,„_
...i —. n____:^......l____i • n                  .               
valeat.Peimittarurhocadinrlammandum
ftudium, & exercendam doctorum homi-
iores infcquatar.nullo ^^'f^c^
nis honefta: lande fruftrandiis eft. At quis re prjepeditus.Repetq il'ud F
fanae mentis cum dixerit,qui fibi plu ra tylo:ro yeip i^tt^ATAcrQ-cuiJp «
i-
quam habeat,atiogec ï Narrac Atheu
asus 7ay^AKstrÓTcnoy3QTAyyi'.p ?***''£
-ocr page 389-
Emblemata ^               .311
Hèv «To?rtTH , dKK' «=5 nap» i i^ita.-
"vtw, vrat
* JWoc ; A feipfo decipi ali-
^Q^}n,ies eft omnium peffima.naiti quan-
r°, '''Pfiusimpoftor nevel minimum a
e difcedat.fèd ipfi femper adfit, quis non
. 'c^t hoceflèmoleftum ? Verecundèhoc
,Capoctaprinceps:
■»"■» ego Dapbnitn
*nta,Ao metua,finumquamfa!lit imago.
^M.TulIiiiSïNifirnecommitmsdecipiat
^'Kcturix. Lufit in quemdam fui nimio
V^SconfidentcmStrobilum, vircatus, &
111 natura niinimèdicax> his omtiino fpi-
c«lis:
ntyeculo,& vitreu fep dttm Spectat in-
tmdts
Cherilm,$> nimio
fia.gr at amore fui,
doSlore vago iacehaturvappa^fno;^
Collegmnihili coecm, inersq-, facit.
'hgit,&ipfefnos patitur pro criminema-
net ■,
Sic neq; fe inptnut» cogitat ejfe mife r.
Succurrebat piidera exemplum Theffali ThtJJ.t'.i
apnd Plin. Hiftorixmundi lib.i9.vbific : *rrog*n~
Eadem33tas,Nero!Us principatu ad Thef- tisut-
falum tranfiliuit> delentem cindta maio- .
rum placica,& rabie quadam in om nes se-
ui medicospetorantem.Hic tanraarrogan
tia fuit, vt Iatronicera f; infcripferit,quafi
medicorum vicTxuem • Nihil inferior fuic
Menecratis medici arrogantia , qui, ciir»
qnardam defperata; curationes ipfi feliciter
ceflidêiit, popnlari adulatione diftns eft
Iupiteir. Hoc cognotneuto viirarrogaotis
iugenij delecïatus , lufolentius vfus eft eo
pioticnlo. Tandem Agefilao fenbens, lit-
reris hane prxfixit falutationem:Menecra- Menecr&
tes Itipiter Agefilao regi'faluterrr. Rex eo tu '
ofrenfus prooemio nihil vlcra legere digua
tns eft.fed refciipfir in lumc modum.Rex
Agefilaus Menecrati fauitatcm . argueiis
hominis infaniairuNunc ad alia.
Garrulitas.
EMBLEMA L X X.
V 4 '<srvm
-ocr page 390-
31a*           Andreae Alciati.
QV1D matutims Progne mihi garrula fomnos
• Rumpis
, & obïïrepero Daulias ore canii ?
Dègnus Epops Tereus , qui malttit enfe putare,
Quam Imguani immodicam slirpitm eruere-i •
C O M M E N T A R I I.
§htibus loquax ,quibufnam
Tepleüxm hitnndo poenti 1
Vtrumne vu ziolucres
Aias tibi recidam
?
Imamfecem ve linguam
Tibi quod. itle Terem
T-eciffefertur olim!
Nam tu quid ante lucet»
Measflrepens ad aures,
Efomnijs beatu
Mihi raptf Bathyllum ï
Minos veró fic r
Quafnam tibi parabo
ïanas, loquax himndot
Vennas tucuresidam
Anforfice hos- volucres?
Tuam fecemve linguam ,
Olim vttibi iüe Terettó i
Nam manegarrienda
Grafurn mihi foforem ,
Meum rapu Batbyllum .
Eiufdem argmnentieft Iib.i.Epigr-Gra?"
cor- eipyiVTetpia hexaftichon gal'0 '",'\
gnantiSjVt apud Luciamim Micyüi,qup
eum importuno fuo caiuu excitatuni»111
uiffimofomno priuarit; ideoquemal"
illi imprecatiir.Hicautem hirundinem' ^
iurgat, fomnos matutinos atiértent^01
que importuno cantu dorinientesinte^
bantem . Saudius cenfet ferrnonem n«
potiusadlufciniam;idq; probare cona 1 ^
ex c<pitl\eto garrula, vt infra fuo loco
cetur. Sed adiiuelligentiam Emblen14 ' ^
& eorum , qua: difluri ftimiis de pi0°
& Philöxnela.fabulam de Tereo p'*^
jnus.quam multis verfibusdefci^^
dius in fine s.Metamorph.Tereiisitaqu
Rex Thracum fuit.qui cam Pandiouis Re
gis Athenarum filiaal, Prognem nomina,
diixiffet vxorem,& poft aliquanturn te«&
pus abea rogaretur,vt fibi Philomeia ^
rorem videudam accerferet, profe"
1.
PI c T v RA) qua; lire rcprxfentarur,
homo fcilicet humi reclinatus & dor
mitabuudus,fuperiusverö hinmdoinfuo>
luteo,quod fub trabc fixit opere, nou fi-
tis facie ad meam faliuam;magis placet it>
la.quam editio Lugdiinenfis habet.Quod
fi nodum iu fcirpo quaïrere fas fit, fic ega
AU» pi* eningerem- Iiicubiculoaperto hominem
■Sara., ~- in lecTx>colIocarem,ibiefjhirundinem auc
circumuolicautem , aut extra ïndum reiï»
deneem fin nido fiquideni pleruuq; cou-
ticelcit) exprimerem.-Et quia Alciatus hic
proiure poetico hirundinem & lufciniam
confundit,idem in pictiUa imitarer,& fo-
ris inarbore refidentem lufciniam affinge
rem;nam ficquoquegarrulitas importu-
nioi' notareenr. Ad defignandum vcró tem
pus maturimim.Solis radij è fummis mon
tium apicibus promineiites (Vt habetedi-
tio Rouilliana) mihi (ïgnoeilènt.
II.
            iMiTATvseft Anacreontis Odatn
Chara. tK ■fêhiS'óva., qua: fic habet :
Ber huïtts           1*4 <roi Ukhs -Ttoiwu,
ïmble-              T' 9ai A<*M ^tA-i^'W ;
watts.                 1** Tctpnd &lv T* jckW
&iKH{ hdrfZav •^.tt.hijïn ,
M (S.O.KK0V tvi'O&lV 0~tV
"Tnv yKcaojttv , au o Tllptvt
Ji'KHyut, ix.Sipi%a>
>
T/ fjiiv nct^av avnpaiv
TwopQpicutrt ipwoiïs
A'tpnp'&i&Tas Bci$vkA.ov
;
Ad verbum fic fonat;
Quid tibi "jufaciam,
Quid tibijoquax hirundoi
lJennai tuas leues
Vu abreptas forfice refecem l
Autpotius internat» hanc
Linguam, ~vt Teretts
Wcdemetam*
Quid mihi gr atos fomnos
Matutints vocibus
üripuifti Ktthyllutn?
Eandem fic Latijs numeris donauit H.
Stephauus:
eam vitia-
thenas dum addneit puelbm
dicaret.lingua
uit:ac 11e cuiquam (celusin
jlliamputauicfororem penjfle cormi*
-ocr page 391-
Emblemata*
31?
amtiuans.llla tarnen rem invette fuoctiio
tae[criptam mifit foton; quarecognita
r°§"e Itytn filiumintctenut, & patri e-
P'ii^iiduiT! appofuit. Poftea omnes inaues
urstt func: Tereus in vpupam, Itys in
P"afianum,Progne in liiniiKiiiieiii(vt com
Iaunior fett opinio) Philomeia in lufci-
lll, «nam.
JïïVID matutinosfomnoi] Qui fuut Ion
Se tuauiflimi. Hinc intellige ocium quie-
^m.&acóteutionelaborum vacationern;
^ft» 5US tarnen quiesaliquandoinrerrumpitur
• 'mportuna quorniidam migacitare.Matii
llnus dicitnt a Matuta.id eft.Anrora.qux
"'atuEinoternpori praeeft, Gixci Mvni-
■^«vvocant.Qiudius d.Faft.
t-tucothea Graijs.Matuta -vocabere nofirte.
yideturautem Alciatus primum hüc vet
f'irnex Martiale nuiCu3tuslib.i+.
S' mututinosfaeile efitibi rüperefomnos
l-ucaiuis in tertio:
bum non fecuros ticeat mihi rumpefe
fomnos .
Statius z.Siluarum:
ï' matutinos abrüpert murmure fomnos.
Progne] Hirundo . Videturautemhic
Oofter Alciatus Proguen cum Philomela
jj
          c<?nfundere, cuius linguam Tereus abfci-
*'**«„ ^'t.ciim ei vjm inruliflêt, non autem Pro-
/%<>£ 8n* vxoti - Nam veiö Progue in hirundi-
J£&es netn mutata ïït.vel in lufciniam ,
», **«/» ^'^mmatïci cèrtant, & adhucfub iudice
e4?
         lts eR .
*?* "PU ^11^- 6.Metamorph.vbJ fabulamnarrat,
°*es% ' et1nonexprimat,qua;illariim in Uifci-
*'<fa '"am.quavein hiruudinem mutata fit>ia-
' luitenim :
^^ndebant pennts-.quarnpetit altera filuas,
•Altera teclafubit, neq; adhuc depeclore
c&du
E*cef[ere notA ,fignataq;fanguine pluma
esl.
attamen z.Faftor. Prognen in hirundinem
'tansformatam canit :
a'Hrnur,an -oemprmuncia venit hirüdo,
■E' metu.it nequa -ver/a recurrat hyems'.
xpe tamen 1'rogne nimium properaffe que-
*****         vreru'
I i *"?' tuo Tereutfrigore htm erit,
*dem feijtit Seruiiis.explicaus illud VirgU
''JcarnienexEclogaó.
"ifuilli Philomela, dapes, qu« dona pa-
rarit .
^^ui^inquit ille,Piog!)ehocfecit,fed afc-
utitutnomiae, ant illi imputat , propter
quam faclunrefr.Probus veroeundeni lo- Ervbi .
cum explicans Prognen in lufciniam dicit
transfbrmatam. Mattia!is.& comrruinior Mania'
opinio Philomelam in lufciniam mutatam In.
aflerunt.fic enimille 14.Epigram.
'Elet Philomela nefas incefii Tereos;& qu&
Muta puellafuit, garrulaferturams.
Cjetetum nondefun^qui contratuim feti
tiant.Sc Prognera in lufciniam , Ptnlöme--
lam in hirnndinem mutatamaffeiant: vc
TzeczesiaChiliad.Starius Papinianus.- Tz.etx.it
Nimfir. Phil»m.rla,pi>ntt.t/>t            Statut
Circuit ampleéensjaniffiamq; m pignora,
tranffert.
Et IoannesGrammaticus in Hefiodicom loan.Gr»
meutaiioferc in fine,inquic:><j izpówii «»- matici .
S~m yiyowla. tqv itvv o'S'vpna*, <ptKa-
(A»t.a. <Pi xihifdv , TiipiU} , tpitiri , (ai i
lïicLcrtLTo-
hoc eft: Et Progne in Infciniam
commutata Ityn deflorar^i^bilomela. autê
in hirundinem,Tereu$>inquit,mihi "jim 'm
tulit.ldem
Ouidiusipfe fecutus,ad Liuia ouidSal
de morte Drnfï lufciniam intelligit, cui tera^
tribuit filium i &in vmbrofis films com-
morari d cit: vnde colligunt hanc ante fuif
fe Prognen :
Talu in vmbr'fis initu nunc deniq;filuts
DefletTbreicium Daulieaales Ityn.
Idem expreffitis alibi :
Sola virü nö vlta priia tnceftijfima mater,
Concinitlfmarium Daulias ales ltyn . Cabrït
Gabriasetiam Grxcus fabulator Itym fi- QatuUi
linm facit liifciiiije-Catiilliis eodémodo:
§}ualiafub denfisramoruconcinit vmbris
Dauliasabfumpti fata gemens Ityli . Horata'.
Ita & Horatius de Progtie loquens,quatn
uis non exprefTonomine , Iufcuiia; tarnen
fimÜem dicit :
Ntdum ponit, ltyn fiebiliter gemens
lnfelix auii, & Cecropis. domw
JEtemum opprobrium,qiibd male barbaraf
Regum eil vlta libidines.
Omnium apertiffimè id manifeftat Mar- Vxrrtn'M
cus Varrodicens: lufciniola (aüquiper-
peram legunt Lufciola,nam ipfius Varro-
nisautoritate conftat in libris de rerufti-
ca>c^ntatiices lufciniolasappellatasj qued
lucluosè canere exiftimatu r, acque eflè ex
AtticaPrognefaftaauis . Sed quid opus
tammultis! vide quid hac ds redifceptêt
Ccelius'R.hodigin.lib.zg.cap. zfi.Iacobus
Bononié.& P.Naunius 6. Milcellan.anno-
ïation.in Virgil. uecenim. yideoqua.Ts fi:
-ocr page 392-
Andrea; Alciatï
314
vrbeDaulide (qua; quondam fuit Cah df-
tione Regis Thracix.Plin.lib.4. cap.3-)in
auem fui nominis transformata dicatur a
Toetis ..Oiiidiusé.Metamorph.Sc Pi°U'
Daulia cornix.
Dignui EpopsTereus, &c-] ideft, nieri-
toin Vpupam mutatus, qui maluerit lin-
guam refciiidere,quam omninö auellere •
Vpupa auis militarem quaudam criftam
in capiteretinet,& quafiadhuc filium qu?
ritans.has videtur ingeminare voces ,«>
TK,id tü,vbi,vbi:h.WQ Epops difta, Lact-
nis vpupa.Dequa Plinius io.cap.19. Alij
in accipitrem mtitatum Tereum volunt,
vt Higiiiufc fabula 45..S0H11US: In Senienfi
regione , nonjongèa Flauiopolicolonia ,
Byz,ijeoppidum , quondam arxTeiei re-
gis rhincimtifüm hiriindmibus, & dein-
cepsalitibus illisinaccefftim . Anteaquila
rexauium fuiflë vpupa dicitur.cuiusemi
nentise 110 obfeura infignia reliqua confpi-
ciuiitur : criftam enim habet plicatiiem ,
qua:cum eiigitur per longitudinem caP'"
ris.refertfiniilitudinem diadematis regij:
adbxc longo & acu ro ïoftro tanquam cu-
fpidearmaca exercet tyrannidem inauicu.
las. Hinc illud :
Rex fueram ;fic critfa probat;fed fordidi*
•vitsL-i
Immundam e tante culmine fecit auë'•
Ait enim D-Hieronymusin ca-$. Zachar.
Spurcilliniaeft auis vpupa.femper in lui-
mano ftercore commorans , ex quo & ni-
dum faceredicitur, & pullos luos de ver-
miculis itercoris putrefcentis alit.In dim-
nisetia vpupa fymbolumexliibet horninIS
vitijs dediti- Pierius lib. ij.Hieroglyp'1'.
Futare] Pr«fcindere. Metaphora a vi-
tibus&aiboiibus, in quibus fupe1^113 &
inutilia refecantur .
Stirpitttseruere] funditiis,radtcitus euel
Icie.Auem porró philomelam ("verba lunt
SanöijJ linguacarere procerto affirrnate
pofTurn, iiifi meoculi fallunt.Nam diebus
abhincpaucisjcuin ha:c fcriberem,amicus
quidam mens mihi commonftranit philo-
melam in cauea conclufam,qiiam cum in-
de exrraxiflèmus.perteniie véftig'Um lin-
gua;. vix potuimus reperire: qua; res non
paruani mihi prKbuitadinirationem,,tan-
tam inelTehuic auicula; fuauitatem canti-
lene,& vociscrifpatipnem,nullam tamen
linguam.quaïd poflït modiilari.uifi forte
eam ili gucturc habet abfcbiiditam- Vnac
non
necefle qusftionem liane intcr Gramma-
ticos controuerfam dirimere ; vt neq; va-
cat huc addiicerequ? legumurapud Tim
cydidem lib.i.TMf avyypapHs-.Paiifaniam
in Phocicis.Strabonem lib.i.& alibi.
GarruU] Hoc epithetoSanclius proba-
rc conatur, hoc loco dcliifcinia fieiï men-
tionem,cum de ea dicatiu, cantare Jimul
noBe dieqipoteft-
Dinflus pratterea vetcri
prouerbio,D<*»/«# cornix. qnod ingarru-
los& canorosdicitur, & de lnfciniaintel-
ligitur.Martialis etiam garrulam illam vo
cat,loco paulo antecitato. Plinius quoq;
cantum lufcinia: garrulam vocat lib. 10.
icap.i9-Citatdemum adagium .Lufcinia.
deesi cantio.Sed
meo iudicio, parum con-
uincitjcum idem epitheton etiam hirundi-
rii tribuat Maro+.Georg.
Garrula quttm tignts nidumfkfyendat hi-
rundo •
Adhec hoc emblematetangitiirodioiagar
rulitas, at garrulitatisfymbolum eflè hi-
rundinem cÓftatex Pierij Hieroglyphlib.
11.Cantum autem lufcinia:qiiotusquisq;
eft qui potius ftudio & labore accerfat,ne-
duni auerfetur.Deniqj pofTurn & ego ada-
gium adducereex Ariftophanis Ranis,qui
nugationem nihili Muf&am hirundinum
vocat. Huc fpedfatillud Hefïodi:
TÓv cTs /jiiT iftpoyón 'Tra.vS'io viscipTo 'yz-
Quem manè gemens Fandionis excit hi-
rundo .
Vbi interpretes ópdpoyón exponunt.clanio
fa,flCnautem diluculoflens,curn hirundo
toraclamitet die,nonautem mane tantum
aut vefperi, veluti facit lufcinia' Eidem
Hefïodo KcoriKK» » ^sA/JVJpdiciturpro-
pter gairulitatem , vnde Poeta is r.anh-
Xv.fA
fotmauit. Ka-rihhw enim garrire
eft, eoq; cognomentoales ha;c apud Ana-
creonterh & Simonidemappellatur .
Somnos rumptt] Refricat mihi memo-
riam hiftoria ex Plinio lib 3S' cap.11.Le-
pidusin Triumuiratu quodam loco dedu
dus a magiftratibus in nemorofum hofpi
tium.minacitei cura ijspoftero die expo-
ftulauit,(omnum fibiademptum volucrii
concentu . At ilii draconem in Iongiffima
membrana depidum circumdedere loco,
eoq; terrore attes tuin iiluiffe narrantur ,
& poftea.cognitum eft ita poflè compefci.
Dc.uliai\ Daulia,Danlis,vel etiam Dau
iias,pio lufcinia cfFertii ra Poetis;quod in
^'
cornix.
0
Hirundo
garrulita
tu fignü.
ip'Spa-
yó».
JJJ'
Hirundo
narrula .
Atiiü can
tut vt có-
pefcatur .
Daulias.
-ocr page 393-
Emblemata-».
31?
ci°fnalr reJ"lleruntPoetePhi!°mela: pre. veneratamaror quidam.Gnathenaefcolamtiii(ïeluigiiam.Vide Ar1ftoc9.de hi- li ft ma illici pelleclus ; cumqiie adm
mil
ïflus
i-amm.cap.i;.ConfuIeetiara Pliiimm comniodum accubuiiTec.erat inter pbcula
co «tatolib. 10. cap. ij.qui ingenium
^ercuit in luxuriofa tancillaeaiiiculae de-
lCriptione.
.Tor o^y e t v R. Emblema iii eos ma
Xlt^e, quiodiofagarrülitaterationis iuo-
P'am. pre; (é ferre fatisarguunt, vc Progne
^fcifla lingua in hirundinemgarritu ni-
1T5'o infignem commutata, eos fïgiiificet,
3l'i fapientiaeparum , Ioquentix rnultum
"abenr.Et fanè vfuuenire folet, vtloqua-
'Jaresferè fint',*t]iiibus* eft rationis defe-
£"'s, quara qui prudentia & ingeni j viri'
loquacior impendio,ac planè.vt G ra:ci di
canctSoprutof^ïd mirabunda muiier, cu-
piensq; flnem.fic ilhim adorta fèrtur: Au
non ab Hellefponto teprofecfum dicis ?
Quurnanmiittèt is:Etqvto, inqtiit, patSo
ciuitatum ilüc primani ignorate videris ?
Scifcitanteautem eo,qua:namforethasc ?
Sigeum , refpondit Gnathena . quo aptè
admodum &concinnè,ex nominis rationc
filentium,quod Gixcisaiytjeft , ilü fua-
dcre vifa eft. Sic enim Troiae promonto-
ïiiun Sigeum diftum aceepimus,ob Her- Sigeum,
'o/a
°»s anceftant:cüm apud gtaues & fapiétes culis taciturnitatem: qui hofpkio ibi pro-
hibitus difcefTum fimulaife dicitur , mox
per filentium aduerfusTroiam veniflè.at-
que eam expngnallè. Huc facit diftum
Ckonjenis,qui cuffl rififlèr.Sophiftaquo-
dam nuilta de fo'rtitudine differente, atqj
dicente:C£uid ïidej Ckomenes.audiensde
^Uofque viros filentium commendatirfi
^utrijverborumque parfirrioniagrata fir.
^ïtatapiid Ariftophanem de Cleophonte
^iodam garrulodkrerium.'
(V' « <Tti ^hK&o-iv iTlfipépiTeU SpWHi*
Gleomc-
nu dict.'i
** tuint labftt hirundo Thraeia inftrepit. fortitudiue diflèrentem.praïfertim cum fis
XilP fpeitat prxceptum illud Pythagori- rex? Qiioniam,inqüit,o amke,fi hirundo
['m : 5iMupopiat ithifóvitsixii ïyttv.id de fbrtitudine loqueretur , idem facerem.
^■'■Birundinètfubeodem telio ne habetu.
Hijod D. Hieronymus & Cyrillus cum
^tlftoteleconfentientes intelligunt, abfti-
e'idum effea cófuetudine & commercio
quod nunc facio:fin aqnila, magno filétio
aufcultarem. Vifum cftinepti'im, queii-
quaro de fortitudine magnifïcis vti verbis,
qui ipfe nihil fortitergerliflèt vnquam.nec
9atrulorumkfufnrronumjquam quidc aliud pofièt qnam in hiruiidinis morem
Clltentiam corröbqrat Alexaudrihiftoria, garrire- Planèquemadmodum landi qua
^«m cum quiefcéiitem hirundo %'?dam maxim^eft vera üla facundia.-itainanis ver
aSnogarritufupïacaputvoIitansimpor bonimfbnitiiSjnullafubiedafententia.vi-
èintertur„ref,kiiftanderThelnnfeus tio non caret quam maximo.Cui accedit,
PfodomefticiSjqiu-Aiexandroinfidiaspa- quod quibusmulta effutire moris eft,ij
cate«t,accipiedumintetpreta:us eft;quod aiu falfa loqitantiu , aut fuperflua , vel
leotiis ppftmodum comprobauit, Ale-
^andri AEropi,que;mexamicoriim mime
01 hefTalis eqüitibus prasfeceiat, cofilio
U efafto,Hii'uiKlinis quoq; garrulitatem
^nitfujs Ianibis Nicoftratus :
'~X?VTcu >if/.av eatppoyéïtpcu -tto^v •
Zo -*100 eft :
ïrJ indefinenterjTnultaifc, et velociter,
j, entiam indickret, itiq^ birundines
I JJj-quatnnosfaQere dicanturmagts.
^ öePKnarch.8.Sympofiac. probkm. 7.
quod verius.vtraque. Nam yaph tot' «-
w«j/ 7roKKet,i$ rd yjvpict,- Non eft eiufdem
t& multa,& opportuna dicere.
Videas ta-
rnen Aiabicos iftos tibicinest'xre Dodon^o
Ipqiiaciores.iu.confeffu & congreflu fapie
cum gairulitatejpfascolumnasrtimperc,
dum oreefFraniife/ifuumefFutiunt inuo-
lucra,& verborum felquipedaliuni inftre»
punt voluminibus, ac vocum turba.- atq;
virïo Pifoniano cum loquinefciant, taceie
tarnen haudqiieunt, quifibi nihilominus
actiti &aigini videntur.etiamfi fine omni
piftillo obuifioiès. Hi fanè fi tantum in
loquendo niokftia; caperent, quanta alios
afficiunt, non vtique longos nahereiit fer-
mones. Garnilita-tis vino non obfcui'è in-
fimulantur a iPlutarcho tonfoies, nam
touforum genus bene loquax elk promin-
CUU'
Garruli
reprehè/l',
ctimuT
-auimtistquibns hkadiungimus le-
CcElioRhodig.relatam hiftoria,
^»ct,
Tonfores
lib
H.c
aP-4«-Ex Hellefponto in Atticam
-ocr page 394-
Andreae Alciati
3
ti.-<5ji0modo teradam,o ?«> Silern*0»"1'
quit. His ramen hac in parte non multurn
f'ortaflls foncedtint lippi, qui cum ob ocu
lorum imbecillitatem plurimum a repu
gerendis habeant otij.Jrumoribus audieii-
dis Sc diflïpandis fe dcdere folent .Inde
iftud prouerbmapudHorat.lib. i.Sat.7*
Omnibus & lippts notum,& tonforibu* ■
Sei
ne & ego leclotibus odiolo muit''0"
quio moleftiam pariam, nunc ad Inuin»nI
mcconuerto.
c'iat*. Sc Tiie«phraftii5 tónftrinas ideo vo-
caiaiotvtt. <rv[Kiriirt<L-,\i,t'k,ficcci conuiuia.
Solenteiiim in toiiftrinasiqua; fuut tonfo-
rum officina;, 1'permologi.iHillius rei, nifi
rumorem mutuö coüigendi,ac poftea dif-
ferendi ftudio dudii confluere. Hinc Dona
tus in Terentium > tonftrinam eflè fedem
ociofïsapram annorat, quemadmodnm Sc
fchofiaftesAriftophanis in PIuto.ExmuI
to igicur illoin tonftriuisdefidentium fer-
mone tonforum lóquacitas . Senfitid Ar-
!chelaus,qui tonfori garnilo fnbinde rogan
im
Inuidia.
EMBLEMA LXXI.
C SU 4 L L 1D A vipere as mandueansfcemina carnes,
Ctiitfc dok at oculi
, qttxfa fuum eer edït,
guaw macies & pallor habent, jpinofag, ge Bat
Tela manu
: talü pingitur Inuidia.
/"OM-
-ocr page 395-
Ernblemata_ja              517
CO M.M' E N T A R I I.
QV O m o d o Inuidia depingeda fit,
'atiset ipfius Alciati verbis colligi
ceit. Muiier nimiriïmacielurida, obli-
Tl,ata oculorum acie, viperis circum ca-
P^eriainibus redimita , mammis turpi-
,et dependentibus,dexcra fpinofumgerés
acUlum , finiftra viperam &corhuma-
llth:qusfi oii deuoratura: fimilis adruo-
^tec, magisrneo placerec iudicio . Reli-
*jlla eins ornameuta iamiam ex Ouidioad-
P R. AE s e N s Emblema Inuidia; de-
^fiptionem oboculos pouir.eiusqueeffe-
"Hs fnb ipfafigtuaindicat. Ctiiffs viuam
'"lagin'em non alius exprelfiteleganrius ip
'° Ouid. i.Metamorph. Et in ptimiseius
'Wiim fic depingir':
ffotinuslnuidi&nigrofquallentia tabo
^efta petit
: domus efi imts in vallibm
h'AlUS
■4°dita,§i>le carens, non vüi peruia vento,
y>fin,et ignaui pleniJftmafrigoris,&qu&
lgne vat etfimper,caligine femper abudet.
cura deinde ipfius Imiidia;acce-
^«s,.- canit .-
.Vidft IntuA rAf.nte.rn
'peren* earnéssvitiemm alimentafuorS,
^idiam-.vifstq; eculos auertit. At Ma
*rZ't hnmo pigrè,/eme/arumq; relinquit
^0rporaferpentUf»,paptq; incedit inerti.
£xduobus interpofitis verfibns:
«Üoc in ore fedet,macie: in corpore tot» ;
^kfi}ta reila acies;liuent rubigin-e dêtes:
edora felle virent: lingtta efi fuffufa ve-
j,. neno :
'Jt* abejl, nifiqutm vifi mouere dolores.
ec'fiuitur fomno,vigilantibets excita cu-
Sed "*'>
s " vidttingratosjntabefcitq; vittende
SuCetflls bominü,carpitq\ et carpiti&r vnx>
v Pphciumq. fuut» efi .
£tPau!óinfra.-
'y^-^ictilumqi capit, quem Ipinea circa
ct»la cingebant: adopertaque nubibm
*%.. «wzjwe ingredilttr flor ent ia proterit
y-> nerom,0» [nmma caenmma ctsr*
pit:                     J
^oliui^f"0 populoS'Vrbcsq; domosqt
*°tt»'iltum haic diffimilis eftdefcriptio
Virgiüana Inuidiar, iii opitfculo de Lt'uo- Inuidtit
re. Nósfic depingcinus luridam huiusac idcn.>r,
triftem formam ; pallefcit vt plumbum
color iionnaiiiuis , fed argyrio fimilis 5c
fulphuri.concauiraslumimirn in exar.gui
vultu.-fiiperciliofam filua, rigidaenrisac
ftriara plicis,dens nigricans.latiis, fefqui-
pedalis,vt fpatha pifcatoria, aut palrmila
nautica:camura: aures ac fluxa;,capi!!i ve-
lut ftirix pendcnfes>aduncus nafus>hama-
ti digiti.itruaia & gibbo formidabilis for-
ma,& prorfas ad habitum Stygium. Py-
xidemgeftac impletam faüua fpumautis
Cerberijftridentibus hydris circumuolu-
ta collo ac hnmeris,terrificoafpèAti.Hiiic
fubter prxeordia vovago pateus imos re-
cefliis corporis aperitjvbi viiltur fedet, Sc
rodit ilia, dipfades circum & vipera;»qua; jmifoA
N
"i
ii,
Tangumeraadlambiint.Vis mores ? dicam
mores.
pancis. Odit.rodir, mordet,vorat,ndet,
fpernitjinféftaturjcalumiiiatiir.execratur»
damnat omnia . Porrö in hancmatetiam
multafcripta reperiunturapud Poetas Sc
Oratores,quos vide.
III.
SQVALUDA] Sordida,inculta,a fqua
marum crebritace&afperitate difta vox.
Olim enim verbum Squallere,deomnibus
Squnlhte.
ijs dicebatur,qua;dara eA^nr,denfa,& ii-
gida, fquammarumq; fimilitudinem imi-
tantia: ar poftea affiduo vfu erreiftum eft ,
vt hoc verbum de i}s tantum diceretnr ,
qnxinculta func,deformia , & multarum
lordiurn congerie contarninata . Virg-i.
A e neid.
Squ&üentem barba>»,& concvetos fangui-
ne crines.                                               
Squaüor etiarnefttriftiriajnotarCiceroad ^
Terent.Miftianteoculos dies noftesq; ver
fatiirfquallorvefterac moeror.
                      ';
Fxmina ] KcAè fcemina Inuidia , vel ^'a:-^t-'_
quiaid nomen coiir«rnelioflim , vel quod cur IKn>*
noncadatid vicium,nifiin animos molles, na~}'
paramq; viriles. Ex omnibus enim vitijs
niillumeft pigriusinuidia,h^cin altosani
mos nonafcendie. Hiuc Ouid- lib^.de
Ponto ï
IJHorjners vitium, mores no exit in altos^
Vtq; latins ima vipera ferpit humo .
Eaquoq; de caula idem Ouidius Iimidia
in imis vailibus latitare ccyifinxic.
Vipere/ts manauems carnes. ] Imticlca limiiïiz
fimüeaüquid habet cuin vipeia^iiam fe- vtvfyèr^
siaot
-ocr page 396-
Andreae Alciati.
3iS
Similes Maronis verfus hi :
Torquet vifcera earnifex cruentui,
Vefanos taciiè mouet f mores .
Jntentans animofacet irinnys
Lethalu,Tityiq; vultur intus
Qui femperlacerat.comeflque mentent'
Sic Sc Petronius Arbiter :
Cui vultur iecur intimum ptrerrat,
Etpefiui trahit,intimatqijibras,
Non efiquem lepidi vocantPoeti 5
Sed cor dis malajiuer atq; luxttf.
Quo fpeaatdidlum Matreae Alexandri-
rri.qui aenigmate lufitandoaiebat, fc bel-
luam alere.qu&fe ipfamab/umeret-.Snpio*
7pipetï,'ó-rip auto itt'jTo ieröioi-qüo
fig^1
ficabat quorundam inuidiam,qui improbc
&ignauèdolerent ob profperos fuorum
laborumfucce(I'us.RetulitÈuftath-i" O"
dylT&Athenxus.Senecalib. Depauperta
te.Interdurn non Heet ede palam miferos*
fed iiuer asrumnas cor iplum exedentes . up
G
rasci dicunt <r*»fecr9«,vel 7w*-<*-?^tM. $•
/«^eo-^ofjcum grauem & moleftam ai« f
mi folicicudinem fignificant- Et J'a.M^u-
(Aof
arti,noxa animum mordens , Tt Ho-
merus Iliad.vltimo:
                     . ;'
___Te'o iLtyjii èfvpóy.ifof >$ a.X'V0>*
o m e" ƒ e ojl KpaJ'iiiv;
runt non prodire in Intern,nifi arrofïs ma
.tris Jatcribus (Theophraftos autem id ne-
. gat, & aliam caufam aflignar morris ma-
terua:) fic iiuor eum primum afficit, &
quafïenecar.inquogignitur. Quöperti-
!ict ill ud Otiidjj in delcriptione Imiidia? s
z.Metaniorpb-
„___Videt intm edentetn.
Viperetucarnes, vitiorum ttlimintafttorü,
Sedaliafortafle ratio commode reddi po-
teft.vipereas carnes edït Imiidia., quöda-
lienismalisgaude3t, ijsqtic pafcatur : (id
vitium Grascis appellatur imyjtiptKtt-
k'hl)
vel id dicJtur,vtciusperniciesoiten-
dauir.quse enim venenata renenis aluntur
aniinalia.exitialius venenum habeut. Pli-
nianumillud re&ècócinitlib.s.4,Sed quis
in vent- innenitilla.venenafcilicct.pre.terhomine'?
fieos <■ Deinde fequitur ,• Qmd? non Si homines
quidam ad venenanafcuntur } atrahomi-
num,ceu ferpentium lingua vibrat,tabes-
que animi contracla adnrit culpaiitium
omnia, acdirarumaiitum modo tenebris
quoque iSc ipfarum noctium quieti inui-
denrium gemitn,qux fola vox eorum eft,
vt iiiau'picatarumanimantium viceobuij
quoq, vetantagere, & prodeflê vitas, ncc
vllumabomhiatifpi ritus prxmium noue-
xe,quam odillè omnia.
Cuiq; dolent oculi] Hinc illud Maro-
nis de Liuore:
Teftatur gemitu graues dolores,
Su$pirat,gemit, incutitq; dentes,
Sudatfrigidui, intuens quod odit.
Simt qui oculorum affedtioni liuoréper-
fimilcm faciant,& re&iflimè quidem: Mi
quippe iumen clarius ferre neq ucuiit , &
ad omnem fplëdprem caligant-,quod idem
eftinuidix proprium. Vnde puro diftam
Inuiditt-) iiiuidiam ab 'm, quodaliquandorignificat
vnde Ai- mldcSivideo. Quia qui inuideutia labo-
#.?_>. raiït, fempcr animum & oculos in eum ,
cui inuident, habent; ex quo tarnen nou
nifi rormentum hauriunt, quo maius 5i-
culi non imienere tyranni, vt eanit Ho-
ratius,
Quoufque lamentam & motrens ttt tuut»
exedes
?
Quammacies] flcOuidius :
.--., Maeiesin cerporetoto .
4
w
Virgilius .•
lnfelix maeies renudat offa
EtpaUorbabent] id eft.macies & PaIIer
totam occupant. Ouidius:
Pallor in ore fedet,
Virgilius:
Fallor terribiles gentu colorat.
Sphiofaq; geflatTelamanu] Hoc rete-
rendum eft ad aculeatam inutdorum ma"
>
lediceiuiam.Siquidem
ïffundit mala lingua virus atrumj
& perpetuócarpit,quodaü'èquii'«clu.am
poteft.Ad id refpexit Ouidius, eum_ait:
Indolmt.baculumque capit, quem $tne
circum                                                 y,
VincKlacingebant .                    . .e 'S
E L ï e A N s Inuidüe defenpnoex et *
feflis.adiunftisq; quibusoftenduur eum. &
qui laboret inuidi^virulentis cogitano
bus pafci,aliorum profperis fuccembi«^
eeniifcere,animum mcerore conrice >
pus made & pallore confeftum kU«<>
CornS e
Aendum
G^m^fuum cor edit] Allufïo ad Pro-
uerb.Pythagoi3e>C<?r ne edito-id eft,necu
ris animum excrucies: vel ad vocabulum
f«ra,qua: quód cor vrat,veledat,dicitur.
Cicero 3.Tufcul.ex Homeroillud de Bel
lerophonte citat ex veterum nefcio quo:
Ipfe Juurn cor ede>is,hominumvefiigiavi-
tans.
-ocr page 397-
Emblemata.)
1*9
uleu mafedicis alios infeérari- Nu Hu me    ra videre facit? Quid au tem occiHs magis
, '^vitiuta intiidiapenè veuiiriuseft.aut    prarfentaneum , quam vt vis rpfa -vidend.'
ot**ini damnofius& eflèratius : quaido-   m-aiot reddatur atq; vegetior ? proculitq;
"
dem;(idim quibuslibet alijs confëra-    ftatim Ouidianos. verfusex i. de Arte a-
'••iiift
mandi :
Terfilior'feges eflalienttfemper in amtt,
Vicinumq; peewgrttndim vber habet,
Pindarus t.Pyth.fic r
<Ft'riVO{t\>LÓ[jLtVOt
Mf öPnveupovi&ffpifSsKAp^iac,
irpïv 'iatt,<pp>V7i$i[JM'xti.vSha&'TvyHfr
ideft:
piciermis quam ca:ca temeritate ra
J '"fttr.qaii rnelioribus inuident. Nulla
n,nJ..a!i» vitia fuut, qua: non aucvtpentur
" ftötrant aliquam voliiptatèm.-IiHiidus
^Petuoragrefac triftatur,eoqjgrauiu9:
'•ficitvir. quomaiori tenetirrimiidra, qui
^011 fecus atq; asdes.in quibus ipfe fit.con
Pindari
locM
-
'Sret.Miferrim* fanè conditio, fed quas
'^quam felieiratis pediflèqua■, fuccefllis.
^ndoprofperos intabefcativtNafoce-
?**.
c.""!,. Arridet Aléxandri Macedonis di- §hti faeulfatt altcuius t*ngitur ab'md'tm
11 °>, ïnutdos homiues uilcflèalind qua    thinfiixitvlcmmiferumfua ante anima,
Jj'T.et.ta.feu tortoics fuos preprios. leuis   <j«<*»s quefecum eorde moïitunaffequatur.
. °lefcentis graue verbum. Anacharfis in-   vel.*^«i obfacultates euiufddm,opumque
lï'^'am vocauit vlcns.quod paffïm verum    nbundantiam;animodifcruciatur,feipfmn
"*''vi contraHeret-Socrates (erranranima:   angitmifere, Jibify ante infllgir vutriiu 'r
'PNlabatjAriftotcIèsantagpniiram fortu   quamvrnocerepojfiteiycuiinuidet; Hart
}>.. natötum.Inuidi enim non minus crucian-   autem defcriptio perlegans, quainiiidbruï
*tt"H'Jl* L?a''etiafelicitate,quarn fuo inforrunio..   triftinTma' & infeliciffima vita proponi*-
* ^WThemifïoc!esadhucadóIéfccnsi.ihil   tur: quippèquivirulêntiscogitationibus-
. nvfp!end.dam a fe fieri dixir, quod in-   pafcantur , qua: fibi horribilèm pernicienv
'''dos adliuc nactiisnonfóret. Nam ficut   adrerant.quiq; finecoufilio & ratione alio
£atuharidés vegeto maiimè: nitico inna-    rum rebus opimis marcefcant, & aculeis
c.uptiir,& rofis pulchrè flbrentibus:fic iw   maledicis pungant & infedtentur, nafliira»
TnuiderfC
mi(era (3
ditis'.
»«tt
ï-plerunqsïiniiaditbonos. viros, & in    tarnen inde co
mmodiim'reportaturiiltaq;
^
"!ltUte proficienter» «Sringenij perfoiiKq;, vt hoc quafi per tranfennam, quidea tur-
* Ji'iam fiiftinenter. Quare reftè Cicero, pius aut mi(èrii,s,eum vt alijs noxam da-
''*ufculan. inuidiam dixiteflTe atgrin.di- immq; infetat,fibi prius.&quidèm faepe-
ex alterius rebus fecundir. Sed illud numero grauiiisnocet
i Efgö inca?teus-
jj. 1
ajj^Peftepeftilentiffimiimiquodlii.idus   iniquiflïma,inhoctaraea?quitatisaliquid:
j,„^"aeftiiationemgrauiusdiftrahentem    habet,quöd eum.inquoeli, tancraam vc-
^"'^iomninoaudearaperircfeddefixHS    neno proprio arficit,perdit,abfumit,eum-
tatteils'° TnooBtutu (vt. Virgiliano abu*-    que vlcifciturprimum.a quoconcepta te:
i)5l. Vetfii) non vellicatur modo.fed lanci-   educata fuerit:quod habet illud::-
licihfi3^demumexcarnific3tus tantx fo-    0' tpSóm è?t Kaxt&t, t%H S1 è Ti.Kdt/kir
"in U- 'nis tationem comprimitreredb, di-
lta° Il^icio piwinus irrogante fupplicifi.
«niKnrm 'itolèrabilius vritur, dum fateti
dis k t>inuidiae ftimu,is fe agitari.tecun-
fotti US '"gemifcere , fratris aut vicini
^Hisc?01 vidfeti maiorem autnimiam.A-
nobjij 1,cerus,rari vir ïngenij, magnxque
iote k 'Clim'" cen'Pcö:u Fedeiici regis
puV pnVficos elTetqucEftio , quid prxei-
lijo. f°nferret oculorum perfpicuitati ? a-
aliv;d ?.lnciI»' afflatumiaiij vitri vfum.alij
Obft,, erét; At egoiinquit.inwidiam aio.
abaujP^'nthocdiftoadeó Medici, vt
ft:Anl"°nbu.Sdfetiflli haberentnr.Tum ip
l0« Jnuidia omnia;maiora & pjenio*
tV &JTU '•
7»kh yèjp ip9onpSyc^y.(/.a,7tie.: K<Wi*p«V
£iw •■
Inuidia «ft malura'; haliet autem aliqaid.'
boni in fe:
Tabefacitenim imiidoru oculbs dc'cor.;.
Ret mala,liuorjMbet tarnen infequidbs-
ni: adurit'
Qttos tenet,interni, corde oculisq-3face>
Quod idem videtur fentirs Mènander,.
dunvait::
o <p9ovtpo( eiv70> vrsKspiot:KA&Ir&T&t*
A.'v9cuptTtii(ydp mviyjTat mitoucdcu-
Sibi bofiU ipfe redditur vir intiidiiiy,
Huncnamq; mxror , quêffbï aecerfapres
mij,»                                Placeti.
-ocr page 398-
Andïex Alciati
ZZQ
Placet addere infigne iniiiiajmakdicêtia:   AttaIum.,quod imperatoriadignitatepol-
exemplum.ex Animimolib.17. quo loco   Ieret; Ptokmauim, qiiodei profpert om-
nar rat, quantum apud Conftantium Au-   ma fuccederent . Sic Simmias Perick »
guftiim decraxerintailèntatores rebus pi?   Alcrnson Themiitoclem ► Cloditis Pot»"
clarè a Iuiianogeftis.-Omnesqiii plus po   peium.Meneclides Epaminödam, Alïniu
rcrant in palatio adulandi profeilbres re-   Pollio Cicéronem inuidiaoppugnauet**
clè confulta,profpereqnefacT:a vertebatiu   Inuidia:fa:uitiam quoq; expertuseft t> '
rifum, talia fine modo ftrepentesinfnlsè ,   lifarius.Iuftiniani Dux geueralis.un1113111
in odium venit cum vidorijs fuis capella,   in Iaude milirari vit; refert en'f11^0"3!?
non homorvthirfimim Inlianum carpen-   tomj-Annal.in Iuiliniaii eum iuuu }ai l'
tes.eumq; talpam lQquacem nomiiiantes,   niani,fiu,e Triboiïiani euis Caiiccllanj»c
& purpiiratam fimiam.&litteiionem Gr?   iusprinia erat apud iff'um principem al "
cum:&hiscongruei)tiaphirim3, atq; ver    ctoriraSjOdio& inmdia,adde etiam caltim
nacula principi refonanteSj audire ha:c ta-   nia affeftati imperi j, fatellitio fc .^'P^0!1-.
2iaq; geftienri , virtuteseius obruere ver-   busademptis xrujlratum.&dorni cu ^ , _
bis iropudentibus conabautur, vt fegnera   riiuffiim, eiusquemomiiopesfïfc°a "
inceiTentes,&tumidurn&vrnbrarilem,ge   ctas.Fiocopms tarnen & Crinitus Ictiba »
ftaq; fecus verbis comptiotibus exornan-   eum himinibiisprmatusn» Sc tanig13" '
.tem:quodnon tune primitus accidit:nam    tamq;iniquaoppreu"um fortuua. tugur.
qticvt folet anipliffima gloria obie&aeflè   Inm fibi prope viam conftitui reci'k»
fcmperinuidia:,legimusin veteresquoq;    quo reliquum vita: tranfigeret, vu ll
magnificos duces vitia criminaq; (etiamfi   quxriuns,.& hoc fubinde prxtereunti
innenirinori poteranr) finxiiTe malignita-    diftita»s:DateiT:ipem Eelifario,quen1 J _
tem fpeftaciiïïmisa&ibuseoriï offenfam:    rum profperègeftanim magmtiido e^B.
vt Cimonem Milciadis fiüum infimulatü    lir>& necerror.fcd jiuor & ioinaicoruïn
incefti, ejuipropeEurimedonta Pamphi-    uidenciaexexcaun. Prasclarè Lipn"5-. ,
luim flumen Perfanim populum deleuit    cutvirtuti gloria comes.fic & 'nu:Y?'
imuimerum, coegitqtie genteminfolentia    liane adeo noncurat,vt vix ceiua£' M»p T
iegiselatam,obfecrare fuppliciter pacera.- ti qni nonfeatcollunt.noluntetiam *.°'t
AEmi!ianu*nitidemScipionem,vt{bmni- &fa&is cum obftarenonpoflii«t,cona
culofum.xmulorumincufari maleuolen-    linguis, & fpargunt verborum k11'
tia> cuius impenetrabili vigilantia obftina- tela Atq; id eminus, vt Parthi f'ugieI " ^
Inuidï re
bus a. Iiï\
liano gé-
Hus itnpen
se dctra*
bebanttt-
pud Con-
slatinm .
é
txin perniciem Romx.dua; fuut potentif- nam comintis non Ce componunt»^*
r.Sed
ociilis fplendoreni noftrnm mta€atu
fima: vrbesexcifx.Necnon etiam in Pom-
coronidem imponatipia Inuidiaj & W
Bobisbretiibus defcribat natiuam-
          ^
Sumpettit, toto qua non trucuhntior ot
In portmtefo corporepcentt mini ■
JExproprio Utor non protyeritatur""10 \
Mrumnps animo non queror*gra ,
Zff xmor alterms dolor, e/l &rttmn* v»
'Hgg me conficio corpore femper *'*'
Dum nihil alteritu damnis gautj* r
Mterimq; bonu nilcructata W* ^ ^
Sola mibi noceo, paria mihi fol* "° ° ■ _
Conficio torquens membra fxron'^
lmmevfitmproprio tortncntS corde,
Aiterim morior pro^ritate)»"*^^ jn
Pluradeinuidia habes apud Hora ]j|ni
Epiüolis , Plutarcbum pa'"n' ' i -q.
R!Jodig.lib.20.c3ö'&rnaxinicapu
lïafiiiüminlibellodeliHudia-
peium obtreclatores iniqui mulija fcrutan
tes,cum nihil vnde vituperarideberet,in
J
ueniretur, duohxcobieruaruntludibrio-
fa & irrita , quod genuino quodam more
caput digito vno fcalpebat: quodqueali-
quandiii tegendi vlceriscaufa defotmis.fa
fcipla candida-crus colligabatiquoiumal-
tevum faftitarevt diflblimim,alterum vt
nouarum rerum cupidum alTerebant, ni-
hil in tere iTe oblatiantesargumento fnbfii
gido,quam partem corporis redimeret re-
gis maiefratis infigni, in eum virum , quo
nee fortior, nee cautior quifq.uam patria;
fiiit,vt documentapr^clara tefrantur.H$c
quoq; peftismagnos quandoq; virosinfi-
cit,quandoeins quoqueftiiau lis proditur
. agitatus. Alexander rex poteptïiuóaus. vt
1'erdicam odio profequeretur,eó auod ef-
fet bcllicofus,Ly(Imachum,qiiod militan
di peritas;Selcucum,qiiodniagi)i auuni j
Alexade,
muidm
-ocr page 399-
Emblemata-j»
32,1-
Luxuria.
EMBLEMA LXXI I
Jrr^
gpx^
^^s
irflp
Sf'JL ^
=ir .^Ê
*§§§§§&
E* i
T—ËfÊÉÊSt
fÊwil
wLjè
Wil
jsgsg
WÊÊÊÊ.
%4l\Ê
jjr
ïïÊÊ ^i/ifi
3örS?
J"-—
y/jfMj~&3Ê$x
^Xf/yTëi
i'^~T-i_/ B
^^m
"C* ii F C A capripes redimitas tempora Faurms,
*~* Immedica Veneris fyn>bola certa refert.
EJi eruca /klax > indexg, libidinis birctts :
Et Satyri Nymphas femper amare folent
C Ó M M E N T A R I I.
X n ? G 1 T v & Faiinus fine Sarynis ,
dtjï,, <">l^tum córmtifta, facie nibra,hifpi
qi^A^datum.caprinis pedibusjimitone
P°ra °,ca:Cerafyecie hu.mana;ctiius tem-
plla_Clatci-iica;cuitislauisftipet Nym
Hotjg v s ■* N 1 A'S in Atticis narrat hi-
Pvodio;^r £atytis,eoruroqj libidine valde
perlatumefle.infulxibi nuiltxfuntac de
fertaï3qiianim incol^funt agreftes homi-
In fut & S-
jies. Ex iiifula; nommantur Satyrica?, in „
cjuibus homines rubicundi, quicaudas in -
medio dorfo habeant , equinis nonmnlto
minores. Qui ftatim vbi feufetunt nouos
yenifle hofpues, ad nauigium , quafi facfto
impetii,accurrerunt,uu]lamcj; vocem edi-
derunt, fedmulieribiis vua adue&is ma-
nus iniecerunt.Nautxmetu perctilii,bai>
baram mulieremiiiiufulam pioiecevunt,
eam Satyri non fojum qua parte natura
ccniuetudo permittit, fed & toto corpora
X
           jibi-
•'--!
'J' Ptutj] vid 'm' Vilc*e '|OC Emljlema Jeftm-
phettio pCtllrieamq; feaitaccepiflèabEu
IiarnH. •afé»<5lli narrafeati (e, cum in Ita-
t'tllUtiil"^lei:'v' velltorunl puliuro ad ex
mare, quod uauigaii «on fokat,
-ocr page 400-
Andrex Alciati
3Z2,
do: vnde& fatiiosdicimus ineoni!derate
loquentcs. Sed deaüo Fauuo ibi videt111'
fierimentio,qui&Fatuelus,Pici fllius, #
pater Latini.qui in Latioregiiaiiit-De Fa11
nis fic Plinius lib.i i.cap. 1 • Quin Sc SiU'3'
nos, Faunosq; & deoruni genera filuis > *
iua numina tanquam è coelo attributacrs
dimus . Fauiionim quoq; mentionem fJ*
cit Cicero 3.de Nat-Deor-& nos infta pi*
ra dicemus,cum de Pane aóhirifumusj w"
quidem , vcdoctis placet, Pan Iimus, &
Fauuus ptoeodem fumuntiir.Dicitiir ca'
pripes a peduro formi.Horatius Catm.*'
Ode ij.
__^_e5> aurets
Capripedum Sntyrorum ttcutof
.
'Redimitus tempora.] Caput habens CiU'
ftum & coronatura.yirgil.in Gopa :
____Grain tedimita mitellg,,
Ouid-j. Amorum , eleg-9.
flaua Cerei tenues fpicu redimita capiUoS-
In io.Asneid.vbide AEmonidcPhcebi &'
cerdote:
Infula cuifacrtt redimibat tempor'a vitt^'
Idem j.AEtieid.
VittiA,&facra redimitus tempor* laure •
Immodic&Veneru]
Nam Vcnusmod'8'
rata.vt naturalis,nou vertitur vitio.mod"
fitlicita- Decommodis autem & incor»^
modis a Venere ortis legat cuiiofus Aet'11
lib.3 .cap. 8.Paulunl lib. 1 .cap. 3 5 .Celf»01
lib-i.& Mëdicos pafllmj mihi ha;c doce*6
iam non vacat •
Es7 emcafaUx. J Freqnens enim ei"5
vVir.lks libidinosè violarunt. Minimè veto fabu-
e-uid dt-> lofiim eilé de Vatyris commentumoften-
$atyrts dit Plinius, qui ïllos in fubfolanis Indoriï
üijtiat. mrantïbus inueniri tradit, humana effigie
animal pemicilTimum,vt ptopter veloci-
tatem nifi fenes aut ajgri capi nequeant.
Idem Satyros,quales poeta: & pictotesfin
gunt.ex capra videiicet & homine permix
tos fuiflèarbitrarur.Videeiindeni lib.er.c.
jo iib-7-c-i& lib8.cap.j4.H0c idem vi-
deturfentirePlutarchiis in Sylla . Ditius
item Hieronymus refert.eiufmodianimaJ
De Saty- a S Antonio Eremita vifum interfaxofam
ro 0 D- vallem, homunculum fciücerhaud gtati-
Antonitt dem, aduncis nanbus, fronte cornibus a-
vifo .
         fperata.cuuis ex trema parscorporis in ca-
p ra rum pedes definebat. Qui de conditio^
ne fiuiiiterrogatus reipondit; Mortalis e-
gofum,& vnusex accolis eremi.quos va-
riodelufaerroregentilitas, Fauiios, Saty-
ios,& Incubos vocanseolit&c. Et paulo
infra fubdit Hieronymus: Hocnecuipia
ob incredulitatem icrupuliim moueat >
fub rege Can(tatitino,vnuieifo mundo te-
fte.defeiiditunnam Alexandriam iftiufmo
di homo viuus perduclus,magnum popu-
lo fpeftaculum pra:biiit:& poftea cadauer
exanime,necaIote aeftatis diflïparetur.fale
ïniufa,Aiitiachiam,vtab Imperatore vide
,xetnr,alla;umeft Plura de Satyris vide a-
pnd AEÜanumlib. 3. Devarhift.& Leo-
nic-Thomxum lib.1c.14- ApudPlutar-
ch-in Ga\hz,homines in diem •viiientes, Ó»
Satyrici,èpii^.ipoii(eu actnpiKoi Tot; fiiots
rtf&/>fira-0/,prolibidinofis & luxu diffluen-
tibus accipiuntur.ïdem inPericle.-o/ 2*-
*P
fff1'
yfi'
efus Venerem ftimulat. Ideó antidotU'
,b
contra amorem pra:l'criptiirus Ouid' v^
eriicae vfu cauendum fuadet i. De *c
medio :
Nee minus emcas iuheo vitare falac1*'
Virgilius etiam in Moreto :
Venerem reuocitns erucn mortfi '
Et appeudicibus Virgilianis :
Tihidinofis incitHtUS erHCti.
Ibidemque.*
____Salaces nolle tollat eruefts ••
Eodemquoq; poemate .•
Nam quamiiis vide arfet-tis paratus >
Erucarü opus e/l decem maniplis"
Vt& AEtnilius Macer in elegantiof
fculo De viribus herbarum :
Non modice manfam,Venerem stimuW1*
vel hauftam
»
                             .(
Confirmant medici,pariter pluresq^po1 ,
Loquitin de eruca. Illud tritum vuig''
Excit*1
Sztyri
Ba cc ba
facri
.
III.
Tvpoi TOJ Atovvrov hpoï 'ópBtct s%?u7i Tet
cüi'olct, !;v/a&qKov 7<>u Sttx wpiiyjj!.clTo{:
Sütyri Bxcchofacri erecios habêt mutones,
dïuin& fymbolumpotefto,ti& .
ER.VCA] Eruca vermis e(tj& herbaca-
lida: virtutis.de qua Plinius lib. ijjcap. 8.
Alij (ïc dictam volunt ab vrendo ; alij ab
erodendo, quod beftiolas omne* corpori
inna'centes erodatthuius in condiendis ob-
foiiijs tantaeft fuauitas>vc Graïci eam ob
bonitatem iuris eufyy.av appellarint. Ve-
neremmirificèftimulatjVt dicemus- Itali
vocant Ruchetta,vc\ etiam Ricola-n
Capripes Faunus]
Quos Gra^i Saty ros
■Mamut. vocabant, Latini Faunos appellant , qui
Dijinemoruni habiti funt,& agrorum.
Seruiusin7,AEiieidos; Faunus.inquit, &
Fauna diifti funt a vatieinando,id eft,a fan
-ocr page 401-
Emblemata-j.
3*3
2*W«tenerem tardos erucet maritos.
•fctex Ouidioeciam illud.-
*-—Eat /;ort» j«* z»«»> herba, falax.
Salax] ad libidinem proiiocans;petulan
jJï nornen.diiftum afale. quipropter ca-
]orem libidinem excitarc , femiualemque
'jni expergefacere & acuere poceft. Inde
Veniistnart vel falo nata fiogitur.illiq; &
Jacitatisergofanum ad porturn marisaru-
'pices poni iuflerunt.Indcmariai Dij om-
^slafciuiüres fcecnndioresq; habiti funt
* Poetis.Haceadem de caufa AEgyptij o-
i'rtiomnem falem ita auerfabantur, vtne
Panequidcm falico vefcerentiu:quippeciï
vuiendi puritatemin primis adamarent,
°inoia nequitise irri tarnen ta fubraouenda
ceufebaiic Vida Ariïtot.inprobl.Laugmm
lib.i.Epift. }i.
lndex^;libidi;iishircus] Viri libidinofï
Pcobra & impudica facinora notare fi vel-'
'ent AEgyptij facerdotes, hircum finxe-
tlmc; hircuseiiim celerjus quam quoduis
a'iimal rem Veueieam aggreditur.quippe
'eptimapoftqua natiiseltdie, vt eftapud
-Asliarmm,ali j fepcirua dixerunt hebdoma
de>fa;miiiasinfceadic.Q_uare 110:1 immeri-
J°ab Horatio libidinofus appellatur : cu-
'Us fo-cuudiutis gratia inter Deos infipien
J1 fsculoannumeratsis aliquando eft.per-
•tideac Panes & Satyri.Huc puto torqué-
'lm Ariftotelis verbum Tpityi£c-tv, quod
"ouiHilli wtnntjhirquitallire.id eft,in mo
"m hircorum falacium clunesmouere &
'a'ciuire;quamquam abhircino odorefe,-
cu lento aüj trahant. NonpofTum rranfili-
*e Huod retnlit l'aufanias de iïmulachro
"eilerishircoinfidcnris, ad figmficandam
ülmiriim coitus iniatiam petulatiam.Plau
tUs Model, deimmundo & libidiuofo :
>...
           —— At te lupiter
VT> otnnes perdant ,oboluifti aüium-
erif>ana iüutties , rufiicus , hircus, ham
c *Uls'
xnem cafra commifitis. .
u«dem Apuleius vocat, hominem fordi-
"">.& liircinalibidinefoetentem.
ta £ts*tyri] De Saty ris-prater fupra ci-
tas auctoiicares vide Pomp.Melam.AE-
tanilni de aoinial.Orphei hyinniï in Saty-
'^.Natale-m Comit.Mytholog. Iib- ;-c
Sl^y "'pk**} Nymphe. Oceani & Tethyos
oii?A UIUllr'<tl,aruln q"?daȕ> cffileftes,
l«aeaam teneltres.quxdam fluuiales.ali?
marina:, alias Itagnorum prsfides. Qua?
ccelefter putabanuir,credebantui- eflè ani-
ma; fphajrarum, quas etiam Mufas voca-
runt,ac vires, qua;inde ad nosmanarenr.
Terieftrium alia; filuis prjeerant.vt Drya
des;alia;montibus,vtOreades; a[ia:Gng»-
lisarboribus , vt Harrudryades; a.ixpa-
fciiis & floribus , vt Naptse. Fluuiorum
pta:(ïdes Naiades dicebantui'; ftagnovura
Limniades . Qua; fontibus prxelTè puta-
ruut,Ephydriades vocarunt. Vide Mytha
log.Comicis iib.;.cap-ii.& i*.
Semper amare filet] Amare hic mihi vi
deturetfe verbum petulantia:, & pro ïpfo
amorefrui, poni . Sicut pofuic Tereinius
Eanucho,interprete Donato:
- ,____Certe extrema line»
Amare, haud nihil e/l,
Plaiuus Bacchid. Sine te amem ■
LlBiDiNis fixda: expreffiflïma
fymbola ponit ob oculos,nempè Satyrii,
quierucamcapitegeftec. Eruca quidem
(3b vrendo difta) prouocatad Venetem,
vtpotèque virtutis fit calidiffima ■ PHn.
lib.19.cap. 8. Satyrusautem , fine hircus
(animal falacirtiiviuns) Inxuriam putidam
Scoleutem defigiiat'. Sunr enim Satyriad
Venerem propenfiffimi: vnde id nominis
diftum putant a erccl», quod virile mem-
brumeft. Hoc itag; innuit libidinem in
affectu arJere maxime, iuaiftu ipfo fcEte-
re,& olentern eflè, vtquemqueab illicitas
Veneris titillationibus fubducat.Depinxi-
rnus in fuperioribus Superbiam & Inui-
diam,age experiatur etiam penicillum no-
ftrum Luxuria , illa fcilicet quajad Pria-
pum , impudicuni hortorum cuftodem ,
ftirpis fu? refert pnmordia.falacilTima mu
lier,cloacalibidims,qua;ficut AEchnafur
tiui amoris perpeiuosertuat incendio: pa-
tetiti coma, laxa ac pendula, in qiiafucus
coloris & tinctura , delibuta vnguentis Si
fniigmatearomatico, lafciuisSc emiffitijs
oculis.procaci vultu , inflata facie ac fiib-
rtirFa, carbtinculis fuis condecoiata Icui-
cctSc fmaragdiSjqualesleprxflos protru-
dir,aut lues Galhca . Indgues gemnuila;?
Nardo redolent manus, peélus nuoum ,
turgida?marnmüla:,compoiitaad lafciuia
omnia meretricio cultu.Nti' quam ha;c fo
lagraditur,fatellitio cinclaeO.pfaltria; co
hiitantur &; chorusrnufïciis.Veneiis pra;-
fe tturimagoiu vexilhs, rhcdsEinfideus ,
quam trahunt ad libidinem proieda; volu
X i cres.
Aman
<5-
IV.
Symbola
ïibidinist
Sal'/ri ti-
bidinofi .
LuXHfiS
lde»~>.
%
'M«
-ocr page 402-
Andrea; Aléiati
.3*4
rolf
mi-
fuiffedieaseum, quieum vlgintf iatn.fcP6
lilfec vxores.eam fibi matrimonio copu'3"
uit. quse vigefimum fecundum maritu'J1
habuerat?DehisD. Hieron. lib 3-Ep'1*-
Exl.oc hitcoïamgenere ftiitquoque Hc"
liogabalus,illc,vt Alexa ider Setiertis a'n-'
non folum bipedum,fed etiam quadrwpe-
diim fpurcifliiïius: is enim miiüeres i)U(i;
quam iterauit prater vxdrenvNee tarnen
video , quidrmribusinhpc velintniulie-
rescedere. Siugiilaremuliebrislaicui1* e"
xemplum retiilir GaudeiiEius MeruU >
qui Auguftx Taiirinonim vidillê fe te ?"
turadolefcentulam (atisekganrcm,&aci"
eo libidinis auidam , vcquinq; Sc trigll'ra
virosordinis milicans ad coitum feriatim
admiferit.Auton.Mizaldus Cent.8.Memo
rab aphorio.MeiTalinam fcilicet ClaudiJ
Cxfaris vxorem vi£tura,q'.iara Plinicis ""■
io.cap.3 6.fcribit,anciIIam in Veneieiim
idcertamen è proftitiuis eleélam . ^lC ac
noóte fuperade quinto & vicefimo conca -
bitu;£# lajfztz viris.nondumfittiiitareccj
yfr.vraitüle.Dehiiius porrentofa Iibidine
extatapud Dionem CafFium Niceiim l1"-
$0. & eius Epitomarmm Xyphilinum '"
Claudio-NHul dicara de falacitate 5em:-
ramidis,Myoiiiaj,Cyreua:,& aliarum p m-
rieiitium fcnmiiiatum,fo!amihi agmen du
cat Qriartilla Petronij.cuius ctfcfiin» il Ie,
effaratam mulieris libidinem, & pamuam
proftituti pudoris imndinatïonem ex'e"
quens, ita conciiinauit : Iunonem cipm
(iuquit Qnartilla) iratam habeam > "me
vnqriam memini virginem fuirtê-Nani in-
fanscum paribus inquinata funJ,& fubui-
deprodeuntibiisaniiismaioribus nis Pue"
risapplicui ,donecadhanca:tatem percie-
ni.qua fcilicet (vt eft in protierbio) tauru
ferre poreft,qua; vitulum tulerat.Sed pot
tentofa hxc libido me quoq; in verbotum
Juxuriem traxit.Delino.vbi cum Ve!'"f.'
bili Bedaexclamauero:© extrema 1'bidi-
nis tiirpicudo.qua: non foluminei1t^.m e
foeminat. fed corpus enciuar: non foltir»
maciilataiiimam.fedfsdatperfönam.Om
uenamqj peccattim.qaodcnnq; recent lio
tuo.extra fuuro corpus eftjqui au tem f or
nicatur, in corpus fiium peccat. Sernper
illamprjecedunt afdor & petulail^lein-
percomitatur factor & immundtties.lef»
perfequiturdolor& pccnitentia •
cres.ArmJ 'non !ubet,quibus' pugnet.afpe
ctu vincic Si verbis, quae (leut tela pene-
trant Scoccidant. Va; qiii tangitur; fine
fcnfii vuLiuis.ineurabile tamen.ribrasenim.
eordisdepifcit,& ferpit ad centrum vita:.
Gradatim & difertè Koe docecGregorins
in'Moral-cum itafcribit: Er qiioliixuria
ê
ml*
Firegsrij
locus .
femel mentemalieuuisoccupauit.vixeum
bona cogitare permitcit.Simt eiiim defide
ria vifcofa, qtiiaex fiiggeftione orittir co-
gitatio.ex cogitatione arfeélio , ex iStSÉi-,
tiO!iedele&itio,exdeleira'tioiieconfenfi.is,
ex éöhfènfii operatio,exoperationecotifne
tudo.ex confuecudine defperatio.ex defpe
ratione peccaci defenfio.ex defenlïone glo-
liatiojexgloriationedamnatio Qjjpcirca
Seneca i8.Epift-monet, indurandnm efTe
animum , &a blaudimentis vohiptatum
prociil abftrahendiim.Et quidemlibidinis
iniciuna continebis,,fi exitum cogitaueris .-
quanqiiara adeo blandum malum luxu-
riam dixit Val,Maximus lib.9• vt accufa-
reidaliquantalït facilius.quam vitare.D.
quoq; Beniardusluxuriam triumphui-
temgraphicèdepingit:Luxutixcurrus,in
quit,quadrigis voluicur viciotnm, inglu-
w
ui
Zuxterta
ïr'uïphXs;
uie ventrisjibidinecoitusjmollicie veftiu,
ocij fopotisque refoluüone:crahitur equis
xquèduobtiSjprofperirate virae, & rerum
abmidantia: & qui his prxfuuc duo.igna-
1112 torpor,& infida fecuritas.Sed quosiiï
captiuos in triumphum ducat nontiibil di-
fpiciamus. Atq; vt de Hercule taceam ,
quemlupiter per'adulterium ex Alcme-
Hercules
laxtirio-
na fuftulir,& qui, ne non patris lui (imilis
cflet.nihil antiquius habuit voluptace , &
jtts.          quidem impura, & quouisiure vetita;cx-
indeq; triginta vnanoclemulieresaliquan
dofertur inijlTe;itq; vt apud Athenauim
eft, idem fepteni diebus quinquagiiita filia
bus Tlieftii virginitatem immimiit: Tra-
ditum vtiqjmeaiimmus, Proculutn ,qui
Probi tempore ryranaidem inuafir, np'cle
■fftculus. vnadecem captiuas ex Sarmatia eoiiftu-
pi'afle.'atq; ea de re peculiari enm epifto-
Jaglyiiatum fuidèjfeq; inter forres nume
rari affedlafle.diim unüiciem faam maxi
mè commemorando röanifeffaiiit, vtgra-
nitercen(uitPieriu>lib. 10. Hieroglyph.
Hocamplius Anron- Mizaldtis prodidit,
exeodera Proculo centum virgioesintra
flifiwlecim dies foerum eoncepifiè.Cent. r,
'ïA jmoialj.aphoi. 88^ £c qua contiiientia/
ir
t&pJPOsfSs
Luxa»v
-ocr page 403-
Emblemata^
SZS
Luxurioforam opes.
EMBLEMA LXXIII.
"D V PI BV S aerijs , fuwmitfc crepidine faxt
^" lmmites fruclus ficus acerha parit '■
Quós corui c ome dunt, quos deuorat impreba cornix>
Qui nihil humana commoditAtü habent .
Sic fatuorum opibus ]>arafiti>& fcorta fruuntur
,
Et nulla iuïïos vtilttate iuuant.
CO M M E N T A R I I
'N,
reis)conuiuijsmagniScis,& id genus alijs,
arboribus efle (ïmiles in moiicium cacu-
mine nafcen.ibus, rjiiarum fru<5tus homi-
bus effent inutiles.a vulturibusaut coruis
deuorandi.Aiguta hac Diogenis (entenria
            *f>
retiilit in Paraphrafi Menodoti orationis
eV/ to,( 76^*? Galenus.his planè verbis: Loens Ga
KclKa? oiv /j/i
o An[/.oeèzyi)f >^ e Atoyt- lent
VVS'
o fitv > ^fvcra, irpófcajct y.&hav ris
<tZ:v xpn(yt.vdv vvkóas a,7reiiui£a>t dvrx(.
X 3              SKcivcjv
■ia LCacumJneardiK> montis exprimitiir
t]llaJj°r caprificus cum fuis groffis , ad
*ó c c?rta/'m aduolanc aucs.maximè ve-
Saniq-mceS &corui.Embleniatis titulum
Auc lllSnuitat,& repomt ,Fatuornm opes.
«Cpr^0Jllxu"ofis incelligi vult cffiifos
candi l°0S',Sc tllnc aüo loco cenfet collo
^ 'm Emblema .
-ptUlnC ^aP°phthegmateDiogenis ftim
'^tók t" enim.eos.qui profusè &
c°onadecociucre1n in tebas Vcnc-
-ocr page 404-
Andreas Alciati
3*6
metaphoram veró & putei ettrenum a'
xam.qusad puteum refpicic.vulgo os pi
tei diaura; &onuiem extrernitatem w6'
mus crepidinemappeüare. Dicitur eru
crepidoabrupti 1'axi altitudo , vtaitSef'
uius.velora praïcipitij. Virg-io. AEiiei
Fortèratis celfi coniunëta crepidinefaxi
quem locum hic videtur imicatus Alc'a"
tus. Item crepido dicitu r editioris ciuus^
loei altitudo Si e«remkas,quarr) mendic
iniïdcre folebant.vt effent magis cofpico»'
Seneca:Qu_iscrederet,iacentem fupercre-
pidinem Maiium.aut fuifle, aiit futurum
confulem'Ponit Minos knaebipéW*0'^
arbor dicitur in cacumiiie autextremo tf
cliScans.Sed videtut mihi deceptus.relpe-
xitenini ad locum & (ittini arboris,dequ°
hicagitur.-atqui AüpÓKApTro; eaeft ailbot'
qua; fert fruclum 111 cacuroine Si aplcll)l'
lamorum.Id vero quidhicad rem?'.11
ea arbor etiam in piano poffit ■conliitet
ctiilibetexpofita .
lmmitesfruttus] crudos,immatti roSj»
ctibos,x.&p7r£s&Kcip'7nis-S\c Plinius,im
tiaadhuc & crudapoma vocat. Hot'ac 1
i.Carm.Ode j.Vuam immitem appclla
Eofdem Virgilius vocat/«rw, Geoig-1,
____Truclusqiferos tnoUite colen*"'
Et eleganter Lucretius lib. ƒ.
____TritHusq^feros manfuefcere lerra
Cernebant.
Fitus acerba] Caprifïcum intell^ '
qnxideoacerba dicitur, quod fructi»s r
finsnunquammaturelcatUe nac "
lib.15.cap.19-
                               ftores,
§}uos corui] improbi quiq; "«?Pf° iboï
homines nigri, id eft , monous."", „^
& perniciofisprxditij quosfugien
monuit Horatius:
                             ,0,
Hicniger esl, hunc ttt Romaneea»'
Cetnum autem efle impóftons hierog
phicum teftatur Pierius libi4- ,• jeata ,
bnproba cornix. ] ld eft > ïnau P ^ _ ^
quan, Virg.finiftram vocat in W ^ ^
improbam i.Georgic»n,vtimpl
           «
fer ob ganuliatera.Cornicema»1™ f
fciinter.prod.giofasauesrepo.jeban^^
hisnommibus improbas virar iu atja>
telligiwxquibtts "«'laPote{lr"'q'ie„a:, K
neque commoditas elici, vt »'
fcortilla,& alij opum ^cd%atishabêt]
Qui nihil human* commoditawn
j
qulVonfubferu.unthom.nurn vfibn^
quamuisomuia hominu».c3aia ^
iKévav y*ip Tap aapnov , ux &v9pa>7tu; >
SsAAtS KCp&KCK »T X.3A/Ï,- i?9tHV'TXTaV
Ti 7il%P>ipt.ct7*., [J.nS'iV(AiV otpihOf hVU
TOiioSHQii- i'a.Tra.v&rfcu <P' UTi tw ko-
Ktkitav. cl 7ivis tas 'iras v-'X? vttvraiv
a-jtÓÏs dvaKuSiviav, èjrarSvTii 7rn.psp
yovTcu , (J-u yv&pifétt Tpoa^eiifuvot
cdiV $a' Ó TCUf ItprUfCUf T»V TOlttTViHKcL-
cra,f,a.y-z?a(Ti{>'n, nswyópToi Ks/loi Atto
tav x.piiv£v vtyiv/jLstoi vrpirStev, iwH^i')
fktix&j' tyaviv xiSap, dva.a"jpo,f/.ivoi 7rpo-
Gzpim ■ Qnx
verba lic fe \\a.\xnt:Pr&cla-
reitaq; Demolihenes & Diogenes :Jiqui-
dem Mc diuites imperitos , nulloq} litera-
rum cultuperpolitos,aureaspecndes appel-
labat-.kic autem eofdemficubus compara-
bat.quA nafcuntur in locis piwr»ptis,& ad
qua difficilis accejjus eft
; earum enim ar-
borumfrutlu non homines ,fed coruoi &
graculos ■vefcijiorum autem kominum bo
na & reditiis non ab honeft'u hominibus ,
feda quibufdam facetis & ajjentanfibus
abfumi. Qui turnen, poftquam locupletis
res omnis confumpta eft,kuic fortè occurren
iestcum eius cognitionem dijfimulent,fine
falutatione pr&tereunt. §htare nee Me ine
lega?is,qui huic locuplctumgenerifim'dï-
tudinem cum fontibus ejje oflendit,quando
quidem hos,cum fortè humore omni exhati
fiifint,qui ante ab ijfd'em aquari folebant,
mox abducia vefte permingunt Hxc
Ga-
knus . Confero verba Plutarchiex ap£~
phthegmatisPhilofophorum iris dcrórti
t$n ira.pci.<zsh.whs hvcu cvkcus iv Hpnpivv
•jrKpvKvicut , aV7ti Ketpyis (Jtèv èLvBponrot
*k ATSoyivncu, Ko'pciKis
JV jyu yvirii i-
aSiatri.
RVPIBVSaerijs &c] id eft,editiflimis,
altiflimis:eadem metonymia.qua fuperiüis
Embtem.}oaerio nido dix.it. Sic Virg.4-
Georg-
Rupe /ui aeria deferti ad Strymonis vndM-
Sed notaacumen & artificium.nam rupes
feu faxum , eft imperiti & ftolidi fymbo-
lnro;aer,pro venrolb ponitur;cïepido,pro
fortiiiia; fummo gradu. Qua.e rgo xatione
«legantius exprimas diuitc imperirum &
gloriofum ?
Summiq; crepidinefaxi] Crepidofecun
dum Vallam eft ora terra, cjuam aqua al-
luic ,ex hoc appellat» , cjuöd ibi aqua al-
luenscrepatjCumcurrit,aut vndas appel-
3it.C0lumel.lib8.cap.17. Sicenim mans
atrocitas obieiftu crepidinis fraogitur. Per
f
&
f
in.
Atriui •
y
nire^ido
-ocr page 405-
Emblemata.              3 2,7
^* Etbonadicuntiu a beandu.-beare, eft 1?opes,& opibtis boniscos indigooseflè pc
PtoJefle.fèubeattimfacere. H'ute'%pnni nitus,qui ijs majè vtantur-Fitenim fxpe,
*'^6f ,w>» ^o»{ &falutares.
                     vt ampliflimaj po[Teiilones,qua: in pios v-
s>cfatuomm] in(ïpidoriim,improuido- fus conuertidebuerant, in fiimptus inuti-
tllIt»>niilla pene mente, nulloque ingenio les, vel etiam perniciofo» & deteftandos
^r?dicorum.Ciceroi.deFiiub.Ipfenegat, prodigantur.nulla habita iuftiacaiqui ra
, tautè dixi, Iiixurioforum vicam lepre- tione. Etenim pecunias, quas mujte cum
"ei,dendam,nifi planè fatui fint.
                laborequis vnciatim vixcomparferit.iux-
^trafiei] fcurtasjvagi, hommes alieine ta Archilochiiro,easnoii rare viriuerfasfe
%
•»,
\
5Uadra:aiTueti,& quiomnia ventrisgratia
fac>unt. Dehis commodiCis infia Emble-
^atepj,
Scorta] meretn'culaJ.Scortiim apud an-
.'luoscorium vel pellem fignificabat.-inde
'Mliquot facris ac facellis fciiptum habe-
? Varro teftatur lib. 6- de lingua Latina:
:e quid fcorteum adhibcatur, nemor-
,'fj'ium quidadfit. Quo refpiciens Oui-
U|s ita canit:
Scortea non vlli f as efi inferre fasello .
Ne violentpuros exunitnata Tieos.
P
icotteis iftis pellibus meretrices quoque
j0tta fueiiintapp«llata:)& pelles . Nam
^"1 Atellanis licet animaduertere , rufti-
s dJccre.feadduxilTe pro {corto pellicu-
j^.tefte Varrone, loco iam allegato . Et
,uid Leiiit.if Veftem & pellem,quam ha
melin vniusfcerti aut fcurra; raarlupiu
efFundit homo ignauus,prodigus>& inuti-
le terra: pondus. Alexander Macedo Pro- jtfexan-"
machum hominem bibaciflimum , in vint £er;
cettamine vic"k>rem,aurea corona donauit.
M- Tigelluis Hermogenesfiiit adeopro- Tigeiïimi
digus,vt tibicines,hiftriones,parafiti, gna-
thones,mimi,epulones,balatrones,mendi
ci,vngiientarii,caupones,ieliquiq; ociof?
Sc perdita; vita: homines, mortem eins Ia-
crymis defleueriuc Horat. lib. i.ferm.
Sat. i.
Ambubaiarum collegia, phetrmaeopolt,
Metidici,?nimi,balntrones,boc genus omnt
Mceftum ac foUicitum efi cantoris morte
Tigelli,
Quippe benignu-s erat.
Callüsquidam.fuit,qui confecTanJisme- Cattias.
X
^titjlaiiabk aqua:Hefychius Hierofoly retricibus vniuerfum dilapidauic patrimo
.'taims de meierricibus interpretatur. nium-Hinc periocum dicebatur a fcortis
i e'> qixodpellibus (corteis prolefto vte- deplumatus.Commodè fe mihiaffert oc-
,ritiir. Pieriuslib. 34. hieroglyph-Vel, cafio promendi deluxii id.quod altaméte
3l,od vt pellicukx fiibigantur, vt eftapiid cjaiifum gero, fermoiiem fcilicet familia-
■ .^iirri. Vnde fcoruim fcorteum Apnleio rem,quem non ita pridem mecum habiiit
(|bro i.Mifcel.pro meretriceamiQfa>& in- RtfiierendiffimusPre/ul Nicolans de Od- Hicolam
arpelIiciilajacconi rugofa .
                    dis , vir vtdod:iftrimus& humaniflimus , deOddts.
O"»
'te
•**/?«.] Vuos bonos. In facris iufti di-
ntlIrnon tantum qui iuftitiam ,fed&
t|ll v'rtutes alias omnes colunt.-eaqj iufti-
ile e^*qux in fe vimitem ampleftitur om
^•S: Plato Dialogo,qui epctrai.vel te-
. rt^oo-opja( inicribitur, virtBtcs mora-
f, "° iuftitij nomine complefti videtur-
tul ^Officliiftitieineft fplendor vir
s niaximus,ex qua bon: viri nominan-
fe,fjCjllus primum muniis eft , 11ecm no-
jjjt lC*eindevt commuiiibiis pro tom'mn-
Ï^J'.s>.vtatUr,p"riuatis vt fms'. Idem in z.
ita praxlarè de me meritns. Nam turn
dedonis & bonis natu ra: incidiflèt mentio,
isq; plura eruditè (vt folet omnia) cedro
digna locutiis eflet, ego tune vulgari im-
butiis opinione fic fubiungo : In iëni»m
vergit natura,parca nuuc in largitioiiibus,
qiiKolim profufior;vix decimo fuppetüt
ad vlum vitx.quibusfamem pellat, & ab
ininrijscoeli tedusfit j labor &fumptus
grandiores fepe.necad menfuram prouen
tuiirn.- vitis & arbor infra votum coloni,
nee comparandis rebus precium , nee cu-
tifï lCla,ex 1ua boni viri appellantur , mi- dendohuic materia fufficit;in fummomer
j^er3 1u*dam res multitudini videtur. cium omnium valor,& in mouetis iniquü
ui- ^teP°'^s huc qua; difpiitat <&tpi vó- a
pond
legem aut libellam,fed a libidine taxantiü
H
bi
ad Nicomachum .                                c[timatis.Noneagratiafruc"tibus& fappr,
\i
,]„ L v p hoc locoexprimitur, quod n
non ea
6«screbro vfurpat:E diuiteraaloma-
copia in volucruni &aquatiliu#ngenere,
X 4
            ree
-ocr page 406-
Andreas Alciati
tifero chiifmate & fidei donoadeè g!or's_
mur.melius compofitus. Peculiariaq11
dam vitia notantur & quafi propna fiof
lartim gentium,vtalix latrocinijsanti1'. _
tis deditxfiwt impenfiüs.ad crapularri*' »
aut faftum Sc inanem gioriam, ad irac11'!^
diam quxdaro & furorem pioiedio!res:'
bido vniuerfum mtindum poilidet. Etn
fcio certè quofatocontingat.vt decret"1
iudicis.aut prxtoria feueritas in hoc ge1"'
flagitij minus rigida & prxceps.lentè 3<*
modum procedat ,autinfra modum de'
(fti:conniuetur,hxret (ententia,in moi'at
tus procedus fufFragantium lcnitudi'1'"
Laudem, fi in fpem correftionis , pan'at
crimine, noniterato & in confuetiidii'e
traóto:reprobem,fi in fcandalum & c°ir,
ptelam aliorum , quam intempeftiua b*.
coiiniuemia facilè profeminar,peftilent'
Sc omniiii maxime perniciofo Reip11 ] ;
contagio.Luïum adiungo,jnon minus"
xium &virulentum malum ciuitatib11,5'
prouincijs.regnisjimperi/sjgrallature11^
Sc ferpit qua terrarum fe latera porrig1-' t
nee £am prodigi mhumauos vftn propaga
Höne fetitat fallus ac nernora , ficut antï-
quis fxculis. Irata fit atu imiida terra ne-
ceflè eft,aut male propitiafidera; torpere
illi vterumgrandxux.iurimpotentia hxc
ad feminandiim • Verüm ille fubridens:
Fallcris,mi Thuili, falleris, inquitj & te
vulgataad aflenfum feducit opinio; non
certè me. Confidera mores & luxurn fxeu
Duo Jtcn li huius.prodigiofus eft & in tiiir.drfi fuo,
H mala , vt Nüue in folftitio,tranfgieffus rationis
Libtdo & metas & naturae,a duplici fontcLibidinis
Lu'xut.
& Luxus, qiiibus monftiis faturandis vel
orbisxrariacongen nil iuuet.Vtin fexum
pecceuir & diuerfam fpeciem, vt amatori
luocognata fuccumbat,vtfepta religionis
perfringat inceftiis ftuprator.adulter alie-
nos thoros violet,in rap tuin quxratur vir
go,pellex& vxorcohabirent,matronx pe-
riclitentur & impiuis lenonibus prxdx
fint, mifceaturpioles dtibijs parentibus ,
tot fpurios & nothos omnis regio alat,no-
«fturuis lamiarum conuenticulis filux &
montes perftrepant, Libido ftiadet, qux
eonglutinandis affeöibus impuritatis ne-
xu,querulis hincinde cranfmiiïis epiftolis
& munufculis primo vadü téta?,cóuétus
indkit folitarios Sc clandefhna colloquia,
ad fympofia citat,voluptuarias menlas in
Itruit, laiuicijs adornat & fcenicoappara-
tu , fcurrasaccerfit& mimos , phonafcos
adhibet & pfalttias,adPhrygios modos Sc
fakatiunculas prouocat,in amplexum dc-
niq; propellitj & hxc omnia fuaquadam
folennitate & plaufu , proftitnto pudore,
publicè, paffim.impunè. Suniptuofa hxc
lpeelaculafunt, & impenfisegent irritan-
do fceleri,qu? vel larga patrimoniaexiiau
tiant.-pecunijs non parcitut,modó potiun
dx Veneris arrideat fpes, aer & vnda con-
uehant,quod pro philtro fit , & trahatin
nafifam. O infelix pifcatio& captarxmo-
dus5 Ita viuitur tarnen, vt totum orbem in
hoc maluiTi coniuraflèdicas.non totauicu
]x in fihiis,qtiot meretriculx.lenones.for-
nicarij,concubinarii,pellices,adulterxin
vrbibus,vbt mcechai)tur,fcortantur>venau
tur , & leptifcülos quxrunt in iftis dunie-
tis.Ah.Chriftianum hoc! Barbarum inter-
roga,Thracem,Turcam,Scytham,detefta
biturturpitudinem, ad honefti amorem fo
lius aaturx du&u,quam nos,qui de falu-
é'
Hiincdimiaibrem honefti, & populo0'
opulri.prxclaris fcilicet titulis & elog'1 '
Poetx infigniiint.Veiè tali's,forbct,deg'Uj
tir,deuotat, decoquit vnitierfa inexplebll
ftomacho.Regios the(auros,& talentoi" <
myriades ir.gUiuiescapir.in ftriicluriS'111
do.voluptate , & paftu corporis (aniiT,a .
vtfocanani miniftram habet) excefl»5 ,
ftuporem.fupra rem & annuoscenfus-'i \
fumit dixta quod menfis non rcddat;Cl
animus rapittir, erumena fequi ^0»^".,,^
quidquid repofitum infit.Non eigo 1,a.-,
rx fenium aut Iaflitudmem incuia:''
menfapetimus,quxilla laigiri nefc'1! ^
minos fuos habet, defideria noftra i"'1 oS
ftintjiieceffitati fuccurrit,ad fiiperflu^^.
vota extendimusjbenignè difpenfatjllif'jn-
ti accipimusjdat quantum poteft > 0pia
iuriam interpretamur , fi in media a.
defatigatisextremadefidaiit. lilaP° 0fic
fcere ac veftire debet,fecit,ac facie' " #.
rnm,imperio magniNuminis, q1'0 .^at?
fidet: quis adplura importunuS v^ate£
Dignum eft experiri nouercarn>v'?' nai»*
nalolicitudo in naufea.Hxc i!le.ta .gtjaB1
ex Phijbi tripodejegoracitusin.Jf' X.3'*
pedibus iui.pluraaddituriis, u1"^
ad fe vocaffet.
J
ei"'
T>eteiïa-
tio libidv
m$ht&&&f^ï§j&?
-ocr page 407-
■Emblemat
?Zp
;Lj
Tumulus meretricis.
E M B L E M A LX X I V,
(""N VIS tumuliu ? cuiavrna? Epbyrxx e si Laidos. ah, non
^" Erubuit tantum per der e Par ca decw ?
iSluïïafiiit turn forma; Ulam iam carpferat atas-,
Jra&^Jpeculum Veneri cauta dicarai anus.
S&tidfcalpïiasjibi vult arics , quemparte Icena
Vnguibus apprenfum posleriore tenet 1
Non aliter captos quod dr ipfa t ener et amant es
:
.. " Vir gregU esl artes , clttne tenetur atnans.
C O M M E N T A R I I.
V M v x. v s pingitur marmoreuSjin eamqj mammis fnillis praeditarn effinxit *
vn ^i!'0 ^cu'Pta cernitHl !ea:i)a, arie'tem Quis fibi a rifti tem perst ?
guibus a tergo complexa . Sed nefcio Dvctvm Embkmaeft ex Paufania
^ "veternushicpiaoiem corripuit, cjut i-Corinthiac.cnius hsc funt verba t -Ante
manes depingendusfiiiflst, capranij vïbem (Coiinrhum dUit] cupreiTorurr,
laejmis
-ocr page 408-
Andrea Alciati.
33°
Et ver/a m canat aurettfiltt niues,
Et Cjui certabant ebori, rubigine den Ut
Squallere>Ó> ruga tempora laxa rudi,
Luminaq; illufiri tantü no &mula Phceboi
Nuncfub mucofo claufa latere ifecu:
Et tarnen idem animus Jlimuios fub peUi
re tofdem,
Et noto fenfit feruida corda Deo;
Sicfecum'.Vatit nimium viuacior.o ment»
Gnr dudum h&c anus eft, tuquepuellA
man est
Idnonmalèqnadrat fn noftrum hoc Al*
ctati carmen, fed accepi pridem a viris Ita-
licifolijid fcriptum fuilïèin quandam me
retricem Venetam , qua: aetatis lapfo, feu
decuiïb flore.qnoties fe in fpecnlo confpi-
ceretjfronte iam rugis obfita, miferè con-
tabefcebat, Sc niliilo fëgnius ardore tenti-
ginis premebatur.PIura de Laide require
apud Stephanum Nigrum , denimio vit*
Uixu i cum de merecricibus agit; Athe-
neaïum lib. 13. cap. zo. Leonic. de var-
hiftor.lib.i.cap.8i- Ladantium lib-5• de
falfa fapientia.Gyraldii Syntagm.13.hift.
Deor. Memini q uoq; me de eadem aüquid
legere iu epiftolis Antonij dcGueuara .
§VIStumulus!] Caius hoc eft fepul-
chrum ? De tumulo diximus fupra Em-
bleraate 8.
Cuia vrnal] Veteres interrogabantper
€uiu», cuia, ciiium; nunc idem per geni-
tiuum Cuiusqusrimns • Cicero 3.Verf-
Vt optima conditions fit is „cuia res eft>
cuium periculum.Vrnaautem proprièfr
gnificat vas aquarium,a verbo vrinare,»'
ue vrinari,quod eft in aquam mergi. Se»
hiccapitur pro fepulchro, quiacum cot'
poramortuonim cremabantnr,qnidqu'^
reliquiarum remanebat.in vrnamconij'15
batur,fiuelapideam,fiuef^dilem,qlla:i^I,'
ponebaturfepulchris .
Ephyr&& ejlLaidos] famofaïilliusmere'
tricis. Diciturautem Lais Ephyra:aab£'
phyra vel Ephyre,vrbe Achaix.quam p?'
itea Coriuthum appellauere, tefte Plin'0
Üb.4.cap. 4. cuius verba fuot: Medio c
interuallo,quod Ifthmon appellamus.^P'
plicatu colli habitaturcolonia Cöricth*?*
antea Ephyra dicla, ab Ephyra Oceani &'
lia.Propertiuslib.z.eleg.6.
Non ita complebant Ephyra. Laidos &**!"
Ad tuius iacuit Qr&cia totafores •
Claudian.iii Eutropium :
                    .
Hand aliter iuuenum fiammti Ephyf1'
Lan,
                                      Et
nemus viret,qtiodCranioii vocat, inqiio
Moaitmè- eit BelierophontislucuSj&Veneris Mela-
tüLaHn. nidistcmplum , ac Laidis monumentum
infculpta leama , qua; ptioribus pedibus
arietem compleétitur . Altetum item in
The/Taliaeft, quod Laidis exiftimaiit. In
Theflaliam enim acceflit Hippoftratis a-
more capta- Antea verö cum adhuc puella
eflèt, ex Hyccaris, qux in Sicilia ftint, a
Nicia & Athenienfibus captitiam fuiflè re-
fenint,Coiinthiq; diuendi tam,forma om
nes temporis eiusmeretrices fuperaflfe.at-
quein tantam veniflê ajftimatienem apud
Corinthios,vt nunc quoqs pro Laide con
j,nu 2«<e. lendaot.Hgc ille.Fiiitenim Lais meretrix
nobüiflïma Corinthi,vnde & Corinthia di
da Gellio Iib.i.cap.8. quaq'uam patriam
habebat Sicfliam, amfloribus Phitarcho ,
Athenaeo, & Solino • Ha:c ob elegantiam
venuftaremq; fottax grandem pecHniara
deaierebatjconuentiisq; adeana ditiornm
homimimexomni Gra&ia celebres erantt
iieque admittebatur, nili quidabat,quod
popofcerat: pofcebat autem illa nimiara
quantitatem. Hinc natum illud freqiiens
apud Grscos adagium;*' ira.no; ciyj^pof
ii KcpiVvoy
6S"£' o irhMi .
Non cuiuis hominutv contingit adire Co-
rinthum .
Ab hac cum DemofthenespetijlTet, vtfui
Copiam faceret, & illa Jecemdrachmariï
nvillia pro concubitu popofciflèt,petulan-
tia mulieris, & pecunia: magnitudinsex-
pauidus Rhetor,diicedens:Ego,inquit,tan
ti païnitere non emo. Solinus Polyhiftor.
i' dap.i i de Sicilia:Hic Lais illa,qua: clige-
re patriam maluit.quamfateri.Hoc dicit,
quod cum nata Craftiforet, qua: vrbs eft
Sicilia:, Corinthiagere, Corinthiaque dici
Ltüs occi- maluit.Eam porró Suidas a Theflalis mu
ft-)'          lieribus Zelotypisin templo Veneris inter
fectam fcribit ex Athenxo:nam Coriiitluï
Cotys         Veneri operatam,Cotyn Deam turpitudi-
Dca tur- i'udinis, & prspofterx Iibidinis prjcfïdem
pimdinK. coluiflè.traditidem Suidas.qtie. cadem Co
cyto dicebatur.iti cuius tutela obfcceni in
famium amorum fectatores erant. Eam
idem nominat zpopov rav djtrypav. De
Laideextat fciiptum carmen anonymi cu
nifdam,eruditi fanè hominis :
Lais anus Sjieculofe contemplata nitenti,
Vt folitum vidit deperijffe decus,
Labraque nunc palier e, olim innidiofa co-
raüu,
ff
-ocr page 409-
Emblemata.
33
Loquiturde Entello . Sic fcorta.cMm ad* Venerï
feuilesanuos perue[iiur,Vetieri fpeculnm fbeculum
dicatu.Aufoniiis Graxum Piatods epigra dicarcj.
ma (Ie vertit:
Luis anus Vtneri speculum dico: dignmn
habeatf(u
JEterna Atfrnum forma miniflerium.
Atmihi nuJUus in hoc vfiis , quia cernere
talem
,
Qualis fum,nolo:qiialis eram,nequeo .
Idem inuenies apud Thomam Moram .
Neq; hoc Poetx' alicuius Itali,fanè elegan
tis.diflènttt .-
Vittafi üicolofa
Dentr'vn fyecchio , ch'vn d\ l'era da*
aantel*
A la laida Bertuccia ejfer fembiante
:
Ahi veloci anni (dife) ahi lieue etate ,
Come tofio paffate ;
Hier crefpa e giaüa hebb'io la chiomet,
hor haggio
Cres~po e gialloilvifaggio
_
Hier fui con queflo vifo
Cagion difianto,borfon cagion di rifo
«
AEgrè feruntenim rugas contradtas,aiTiif
faniqueforma; gloriam,quam diu in fpe-
ctilocrantintuita:, Hinc Ouidianumülud
3. Trift.
Cumtfr aliquis dicet-Jttiitb&cformofa. di»
lebis.,
Et sfeculum mendax ejfe querere tuum^
Idem ferèaudorde medicaminefaciei 1
Tempus erit , quo vos ipeculum vidiffepi-
gebit ,
Et veniet rugis altera caujfa dolor
.
ld & attingitad Lignrirm Ftaccits lib. 4.
Die es heu,quoties te fpeculo videris alte rü;
Qua mens efi hodie,cnrpuero non eadem
fitit >
'Defpeculo mtilta pafllm leguntur.-fuit speatlum.
enim ülud ariarhema Veneris.Philoftratus anatke-
Iconibus. Ideoq; Triton apud Apuleium ma Vene-
Venen fpe^ulum pr*geöat in pompa. A- ris*
inor.vtaitEuripides , p/Af?KotTOTtrpct ygi
KÓ[A.ns £xv&io-yLtL7a..amat S]>ecula& cri
nium ruffationem.
Apud euiidem Electra
damnat formae lenocinium vfu quasfitum
fpeculi in matre Cl)rtenaneftra,abfeiinema
ïito Agamemnoiie :
H" %d,vSov KctTÓ7r7pov Kkózctiicy tgüfr-
kh( x.i[j.nt.
Qu&ftauos orbès crinium ad ïpecnlumflii-
diose componebas.
Sed Sc Ouidius, teiicrorum doifloramo^
SU»»
Oeeius patria pleriq; cocertat.vt Athen.
-Ah,non Erubuit] ei etiam tam formofx
tnorsaufaeftiiiijcere rnanusï Népemors
min' parcicVicgüius in Appendicibus:
'■"■arapit iuuenesprima florente inuentl ,.
Non oblitarapit fed tarnen iüa fenes *
■EtQdar.lib.j.Horat.
Mors Ó> fugacem perfequitwr virum }
Ncc parcit imbeUis ittuenta
toplitibus, timidoifo ter go ..
Parca] mors,vltima linea reriim . Di-
PUnttvr Pavca; dea; fatales, fic a Poetis per
"JTippctcriv ditlx,. quod neminiparcant .
Qjjarum tresfunt,Clotho,Lachefis,Atro
pos,diuerrlspre.fe<fbeomcijs:voliintemm
vnam eflèj qua; vitam hominis ordiatur ,
& col urn baiulet;alteram,qua: neat & con
texatjcertianijqua: filum rumpatac finiat.
^tima eft Clotho.quam Statius vocat fer
ïtam.SenecagradaïuamjPontamisimprp-
tam & fedulamSecundaeft LachefisOui
diodura,Martiali imiida , Claudiano fer-
*ea di&a. Tertia Atroj>os,de qua Statius
üb.^Thebaid.
____Hos f erna neuerat annos
Atropos.
De Parcis vide Mytholog.Comitis,lib. $•
. «ap. 6.
Üulla fuit turn forma] lam obrepente
fenioamifeiat forma: elegautiam & venu-
ftatem.
Carpferat ttas] Nempè feuilis, qua ve-
n'cnte color & vcmiftas flaccefcit.0 uid. 3.
Trift.
V&* decens facies longu vitiabitur annis t
Rttgafy in antiquafronte fenïlis erit:
*%>jcietq; manus forma damnofafeneftus,
Qtt&ftrepitumpaJJu non faciente venit.^
lam fpecttlum Veneri,&c] Milites.qui
?era;tatem a bellicis funclionibuscefsat,
«iciintur vulgo arma pofuiflè; & qui ali-
cl'iomnino arti rei)iincia(lènt,Deoilli.qui
arti pra;erat^jiftrnmeiitaeiusartis fufpen
«bant.Horati3.Carm.15.
Vixi pueUis'nuper idoneus»
Et militaui non fine gloria.
Stunc drma'}defanBumj; bello
Sarbyton hieparies habebit.
Jdern i-Epiftola ad Mecoenatera .•
j, * -Veianius armis
tJYcu1>s «dpojtêfixis Jatet abditus agro..
yc alicnbi Virg.
*"" ■. bicyiftor ceJlHs^rtem^reponQ,
v
'
»?c*
-ocr page 410-
Andres Alciafi
33
ïum,ekg.ï4.1ib.i.adamicam :                   rationis patticeps nihil puret inter ie «
Quid male compofitos quereris perijjje c»-    quadrupedem interefle? AdduxiiTem huc
piÜoi?                                               aliquidhuiiclocumexplicansexAuatorB»
Quid sj>e'culum mcefta penis inepttt   coaim fcitis,i ifi caftismétibuspatcëdum
manu f                                             duxiffem . Bertiuet huc Diogenis Cynici
£
dictum.apud Laertinm.qui videns Olym
pionicen quendam oculos in fcortunt fub-
inde refledentem: Ecce, inquit, vt aries
Martiusa puella vulgari obtorto collo
vinifhis abducitur.
Hoc fchemate exprimitur ftoliditas
amatorumj&rapacitasmeretricum-Naw
perarietem, fatuum ftolidumq; animal >
amatorem vefanum & fatuum intelligc»
§)uid fcalptiu] Scalptus idem eft quod
fculptusjimö fcalpere,&nonfcu!pere,di-
ci debere auiftor eft Diomedes. Hiftoriam
iam ex Paufauia commemorauimus .
Nonaliter captos, &c] eó quöd fciret
inefcate&capeiemireros amantes.
Vir gr e gis e fl aries ] Vinim grfgis ap-
pellatatieiem , vt primo Transfbrmatio-
tiino Ouidiiis:
Scdpere
Jr.
lil
gr»?
Degrege nunctibivir ,ó> de gr e ge natas quiblanda? &dolofa:domin3;fubieruiat >
habendm.
Virgilius etiam de Capro:
Vir gr eg ti ipfe caper.
&in Georgicis :
Quem legere- ducem , &peeori dixere ma-
ritum .
quiq; fuam feruitutem, quam fitmifer3'
non fentiat:fed vides eundem alea:napar-
tibus pofterioribus fcalptum & deteutü >
qiio rapina meretricia,imperiumque in *"
mafios libidine prurientes,&quarl vincu-
locolligatos exprimitur.Canerüm leams
Vir gre-
gts.
tetnP
Vide Macrob. lib. tf.cap. tf.Hanc Ioquendi    nomine mcretricem intelligi multis vete-
formam vfnrparunr au&ores certè gra-    rum fententijs conftat, & maxime lacro-
ties,vt mifTiim feciam Ciceronem.qui ora    rum Biblioium locis aliquot: Ezechie» e-
tioue in Pifonem.admirTarium pro homine    nim Hierofolymam lexnam vocat,& He-
immoderaia: libidinis dixit . Papinianus e-    liachim catulum eius, qui in Aigyptlirn
nim deadmiflario tauio :                            dticlus eft . Plautus Truculento:
.___.ftabulia^marittu.                Sonuejfeoportetdentibm Unamprobaff>>
Et Saluia11us7.de Prouidentia:Hi verè vt    Arridere quuquts veniat, blandeaUoqki,
emiftarij equi,non ad paucas tantum, fed            malecordtj
penèadomnes vernulas fuas.id eft,ad gre    Confiiltare,beneloqnilingua: meretneem
AdmiJJa-
ff •
ejje fimilem Jentis
Condectt.&c.
                                   _ r
Huic& conuenit fenarius veteris cti'"1"
dam poeta;:
'faavMAtvns xglyweux.it èifiifitf •
gespropnos irruebat,& in morem corum
pecudiim.qui niaritigregium appellattir,
ïeriwdas libidinis debacchatione graflantes,
in quamciimq; cos pumam fcemiiiam ar-
,dens impudicitia:furor traxerat.iriuebat.
Hos tales & nos Germaui vocamus Statt-
^«^a.quafïHicas tauros vrbanos,qtii to-
ti vrbi fufHcianr. .
Clune tenetur amans,] Horatius, i.Sa-
tyra lib. i.Sermon.
Quod pttlcbra clunes,breue quod caput,ar-
dud ceruix ,
Hoc UU recTi,ne corporis optima lynceis
Contemplere oculis.
Locusille omnis fanè lubriciis ac Vene-
reus, quofeftiuusferiptor mul'ieies equis
venahbuscomparat.Sedad rem;clunes,&
eariïfn infpeebio,ftdesacii citamenrum li-
bidinis, quarum intuitu mulieres dviPpo-
//ai'«Vhomines otiofos adigunt ad infa-
niamSed quis non videt,quani fcedumac
tontemptutn clune capi, & voluptati tur-
pifuccumbere?quara belluimiiH,Chomo
par eSi leAns, & foemin& crudelitas
Retulir Picriusin leone 1. Hicrog'yPr
u4é
quem etiam lege in Ariete lib. icc mcjiH"
bus Laidis monumenti Iminlce mem»»11' ^ej,j
IdemPieriuseodem Iib.i.oftendjt, n^
tiices qaoqj fyhïgiserEgie hieroglyP"1^
defignari» quöd capite huiTiano ma"111
dmem prajfeferrent quidem, c#terum
liquocoi'pore leonino tapacitateiTi oi.
perium.quod ii? amatores exercenc, in
carent.Idemq; Philip.Cainerariuscap-7^
Hoiar.fuccif.fcriptum reliquit. Et * ^
ï'ica: fphinges in opprobrium die' <° _
de meietricibus,ob impuros lcili'e
res Mega.renfium , quos ofl'neS ^et
fcriptoies damnaiit.E*dcni qn^lï
        ,_
tur lnpajjviide lu^anar diciuir a ie
Jianolib.j, ad vxor.confiltonum puW>c
-ocr page 411-
Emblema tij.
333
.. I'Wmum.PIaimis Epidico :              'Plaiito vA.t>wittmtï$erhUnditurJum
Sic vê "^T* m"re' vir&ini tongè'^ lap-*-    $x4 ï<*o& w/<«.-'i,k. Eam etiam man
a,nanrr0iIC"ntn!:'fortafre -l1-'0'! «nifêros    fiinilem facit, cmn quicquid dcsdeuorec
gj es lan'aiit,exconant,l3ceraiit Sc de-    &abforbeat,fatietur nunquam. Sed dehis
Uut: Efca eiiim eft merecrix, eodem    latiiis iu fequentibus.
In amatores meretricum
L_S
EMBLEMA LXXV.
XT 1LLOS AE indutm pfcator tegm'ma c'4fra i
Addidtt vt capiti cornua bintt /ka ',
^dllit amaiorem Hans fummo 'm littore fargum
>
In Uqueos fimi quem gr eg-i ar dor agit .
£*pra refert fcortum : fimilis fit fargm amant7 s
Slui mifer obfcceno captus amore gerit,
GO Mc.
-ocr page 412-
3J4          Andreae Alciati.
' C O M M E N T A R I I.
ris,in qua fargi funttquo iïïirio odortstfr*
fargi aecununtfarinttm deguflant,&
"*
ximè detinentur, eitapellu caprina 3*'.
fentiunt.Ex hu itaq-, pifcator muit os •o*y'
do hamo capit ,&c.
Sic fe habec iuuen»1
amarlorum facihtas> qui in quoduis fac"
ma:obiecT:um,velcaprasetiam latnaras(P
(ftrum ita exardefaint,vi illius laqueis 'r"
retitijvir inde fe extricare poffint. Port"
fargus&eius amorin capras qujeren'i11
eftapud GaudentiumMerulamlib.3.^y
morab.capjs.Eundem quoq; pulchrèo6
fcribit Oppianus lib. 4- & Volaterraoi1' jj,
lib- if.
                                                           '
'V1LL.OSJE indittus pifcator &c] Pifc*"
torindutiiscapriiiam pellé pilofam. H°
jnutuatiiseftex Moreto Virgiliano:
<s> cinêiu4 -villofz tegmina capf&'.
Addidit -jt capiti &c] additis cap'^1
duobus quafi cornibus; nam ftulti affl3.""
tes induuiu & libidiuemhircotiim, 8c"'
rociam taurorum'.
JLmatorern\ amore capr«detentiiBt'
"O '!CATOR *a cymba fua ftans.cor-
JL nibus & pellecaprina re&us, reti ca-
prum fatgumexcrahit. Eft autem fargus
Santa. ' •,- ■ &,                  .               ,- r .,■ , ö
°           pitcis quidam cantharo pilci funilis,bis au
«o parieuS, vete& aimimno; antris inha-
bitat, &. fempcr mullumcomitatur. Pliii.
]ib.9-cap.i7.& ji.
j j               COMP AR. A T I O N I S htlillS Orï-
ZocsmJE- 2° fiimptaeftab AEÜano, lib. i. deani-
lianhqtii n»al-«p.tj. (alij lib.u. cap. 19 allcgant,
eH typui cgo-hocaiiftoredeftitiuus,dum propero,
huiu.s videre non potiii) ciiius verba huc confer-
£mbh* re nou piguit.pM.BSVwwT.JV éhóyav cti-
fniitit. y&s'<?"Xyp®>- étwyevv 7rhnoriavT?K ütóvoe
Viuonivav
1) a-<u&pias tl (PtuTzpd,? évTQ
Hgitt.vx7rn£'a7tv , a; nS'óy.tvoi jyu ■yTpo~
aaAfAT^cu Tav &iyav TroSttJiv i^etKKo-
(xipoi, y^tT^i XTrdvuTtovTif aKtikoi rtl-
vÓAKus • vn^óftevoi J's
i^u v'W Tolt Kii-
[JLAiTtV* CfJLas ?»( TW ctlyaV ilTfjt.Hl '{^tTN
cLtrfnetVtti) i/V iiS'óvïti •xpóo-thQèiviir' tbj-
TO,f CTSf'jS'üO'lV- ITTU TOtVVV ïiSTIL 'TTpoH-
pHjMva.i"tj<ri(ri>rtiwiv, i£avto^JV/c>
iKTsrav cLk'iïkovtcu . dhnOf yip M'üp
cuyof S'opcLvi&xniv ^ipta.}j.iriyH truv axt-
Toï; ToJf icépetcri S'ctpHPn; auJim , Ktti/.-
$&v& S'' cLptt riv nhtov %ovrtL vdrou è<m-
fèxh&v&v i 3>ipa,7n; ta a,yp& , eirtt Kct-
Td.7r<tT7èi tv{ Qahópsnt
t/V hv olioscriv o!
<npaHp»[jAvot
, a.K!pna. aiyeia ^a;j.S S'ttt-
/Sp&yJvTct
> ihiióyAvai ƒ' 01 crapyoi as
Ütto Tivoi 'ivyyoi
, 7*8? óo-y.ti? tnt tzpoHpy
fxtvtif, -TrpMi&Tt yJu'citovvtoj. yiv Tav
crAeiroJV, iinhxvTcu
J15 v-zro Tr.t S'opS.; jSXé
■tTcv.zViH a;cüyaS, cdpnTcu S~t dinav tioK
his d.yy.i$pu TKhnpa-
Quorü vciborum
ha:c eft lententia : Capratfargi p.dmodum
amant .Cum.n.vfnbm qu&dam apparei en
rü c npr urü tfu.& fecundum littus pafcuntu-r,
slatim prei Idtïtia gefiiunt,et quantum ma.
ximepójfunt, adnatant: & quanquam fti-
Iire non pojjttiit,tarnen falire nituntur, fed
frajlra tarnen
Capramm odorem perci-
piunt , eiiamfi in fliuiihus verfentur ; qu&
caujja efi vt acetdere ttd caprat in primts
itjfecient.At cum infao amorefit.tadeo in
felici 7inti federcearum caujfa capiuntur ,
queu tam depereunt.fifcator enim caprinu
indutM pelle cum cornibtUiinfidiat ftruit
,
folc reliBó a tergo,-atq; farinam ittre capri
no mcdefactum in eam deycitpartetn m/t
Stansfummo in litore] pifcator eo cid1
Sc tegmine ad litus hauens .
S
In laqtteos] Laqueo arriorem fignific3"
ri,& Venerem vinculo,docuit Pierius!1'''
48.Hieroglyph. quippe laqueis, retibi's'
aut decipulisincauti ininfidias trahiitti1;'
Sed iieminem facilius decipias, & arbi'f'_
colligaris tuo,quam amantern.Qii^o 'e
fu Virgilius:
                                            (
Compedibus Venerem ,vinclti conflr"1'
ty&um.
Etappon'tilTimèOuidius 3.de arte :
Hum cadat in laqueos captut qftoq; lm
amator,
Se folum dialamos ïfyeret habere tftoS •
Simiquem gregu ardor agit] Sarg"5. , j
prx amore detentus,& ementita capr?' p*
ma delufus illaqueatur. Simurn greg^ f*
procaprisdixit.qiias (imxdicuntur ob .
preflasnares.Eodemenim epithetovuiS
Poeta io-Ecloga:
                 '                  ,.
Dum tenera attondent fim& virgult/t f
Citantur&hi verficuli Nullij Aegift^
Turn autem lafciuum Nerei fintum pic
          a)
Ludens ad cantum clafftumluftrat. . C*'J',
y-
Capra rcfert fcortum] 13C3Pra " „1 ^
dinofa admodum eft, vt ait PlaWrchtfS ^
quxftionibus Romaiiis prope fincm.ct' fp
-ocr page 413-
Emblemata.
335"
cap i|U11r verka : Qi»id e^ > C1H0C' cal,e &    ïioftratec di&itant, Prins nofls opus eft >
ïiint *acerdatem adeo abftinere voltie-    quam amare, quie;üm primo vifam fta-
ja 'vc."on modöartingeie.fed ne appel-    timexardetjeuicaus non minimum pixCe
}V1 ^|"dem liceret?An quod capra qii3!i    fertargunientiim.Iudicio (ïquidem eft o-
. v t,c|fatn atq;olidamabhorrerenc > An    pus& maturoconfïlio.Proinde belle pro-
feftö Ouid- De remedio amotis primo ,
qui vtillicitos exchuüc eiufmodtigues,fic
honeftos probatraitenim:
Si qitti amat, quod amare iuuat, feliciter
ardel
;
Giudeat,& vento nauiget ille fuo.
Sed hodie,proh dolor,fcelerato.s& libido
uofos pleiosq; flagitiofofceminamm amo
rifefetaquam in fevuitutem deteitabilera
jl'Clcaiï> mel&caricasempturus aduenq- applicances, tandem jnfidiarum reti eurpif
•^ligunflèc.
                                         fimècapi,& ad omnium fortunarum, ia-
v °fcceno capttts amore perit] Imitatus mx,hoiioris,acqj ip(ius vita;perniciem nie
"'"•Uiatus eftillud Ouidi j i.Faftor. re,& fibiró pr<ecipicari videmus . Reftè
V(. •----.ctco captHt amore furit.              Plaimis merecricem marifimilem facit.v-
j0 .eTgrquijHQ amore Lucretia; capto biincanti omnium faculcatu.ni faciütnau-
ad r ''l,r'De nomiue veto Obfccenus,<\noi fragium.Huc fpeftat di&um Archite. Ta-
(jQ Cl't>ehdi racionem attinet,pulchrè an- rentiui apud Platouem .• üJ'QvnS'ihza.p aa,-
an» Lucius Andreas Refendius, Lufi- KwvE/ca mnlarum voluptas-.^ua, vr pifces
PcufïCfte^
%.
VoluptM
>virpariter8C;Gra;c>s Sc Larinis lit-
Irnbtitus,in fua Vinqencio • Ofci ,iu
hamojfic homines omnis geueris& arcatis e/ca ma-
capiuncur . Hinc macaromcè quidem.léd lorum .
t?tis
^'jj'Popuü fuerelcaliaj.dequibus As- verè & feriö ioeatuseft ille.quisqms fit,
ypf'7-OJïorftmq; mantn.üx notati fu nt a qui cecinit de fraude merecricia :
o et>bus de fpurcawun libidinura fre- Vult iuuenem, Veaerti propter fmorzitre.
fpentiori vfu. Vnde verba impudenria &            bmforem :
„j1 rCa>autore Fefto,Verrius tradit Qfce- Vult brauttm , propriampropterdefendere.
bcJ).PPellari.Ergo in prima fy Uaba b,fcri-            caufam i
ïirn lm notteft'necdiphthongus in penul Vultq;fenè,reliquisprofonuenire bifignn .
Va * ^Ü'11 etiarh d a fcena deriuetur (vt Atq; in malhoram mittitfinaliter omnes.
ftir,10'1' P'acet,qui fanè etyniologias coa-
p0 3S facit) abfq; diphthongo fcribi o-
Has taks miratur Aptileius:Quaiitas,in- Apn-
quit.latebras nequiiTimajmulieres profua letus .
libidine comrniiiifcuntur?eallida;, ptoca-
V«dic
)Clu'oniam in fcena.qua; Grajcè <rx.n~
ces,temeraiia:, & ad flagitia peraftutuls.
,tnr>iiulla eft-Plura de hac vocecom
^eHt;
us in Lucretitim.
j^ab ob & coeno de-
Sedaufcultemiis.obfecro.fapientiflimoSa SMomona
lomoni.qui Prouerb.x.fic ait:Fauus diftil
lans labia merecricis, nouiillma autem it-
Q 'Cat«seft Baptifta Pi
3*?
t0 pj/* c ^e fargopifce,qui fi fit a lama- 1
tjnet at0redeceptus,manifeftè uieostor-
iusamara q'aafiabfyiuhiii,& acutaquafi.
ladius biceps . Pedes eius defcenduut in
ortem . & ad inferos greffiis eius pene-
rant . Nunc ergOjfiü mi,audi me: lon^è
cid«nt
rati r, ,n.anari:i > mentis errore nefcio quo
fac abea viam tuam , & ne approoinq es.
$N> Par«,f j um id e,re>quo^ pulchrim ap-
fonbus domus eius t Ad huius Emblema-
tis argiimentumcopiofius ijkiftrandum;,
j,0,^(.« litet e ndem cos d'tl multumq; pce-
t4**,"-8 ^"iteff111 ac^ ^efere^eunti non enim pof- repeteuda eft pukbemmaSocratis difpa
(ifóH»t ^ifctim^ei:e'c"mnlax'm^ vol"c* Qi10<l tatiocurn Ariftippoi. Commentai'oiurr
' fi' adUu'1 Vt v'tat' tandem aliqiiando pof-««ibenda eft cautio diligens.Naro, vc
Xenopbo
cratis cum Theodotajiib-j.
eiufdem So
c&*a?<^ü^!^iaBb
Cawea-
-ocr page 414-
1*
Andrea? Alciati
Caaendtim a meretricibus.
E M B L E M A L X X V I.
^jJ-..^^L ;.^f
'f:
'-%%
s
fep^^!!r_mziu] -^ **
»y^^^" * jjjg
^jjE\fc:^r?r. "\ ^»-v
B^sN^^-*irifï n^^^i' ^**~rfl
^a^sg^zsErr------^j&ÈÊ
yjyi
' j
^^^^s^^^M
Pil
1
^^^^SI^^JTu*^^
11P81
hep
WM-w*^lsm
Fs^^^^^^a^g^s~^^-<~>=
^^^^^ÊÊL
X O L Ë /aft C'trces lam magna potentia fertur ,
'-* Verterit vt multos in noua momira viros .
Testis equum domi tor Picus
, tum Scylla hiformis >
Atque Ithacï poBqaam uma bibere fues.
Indicat tllaslrï meretrkem womine Circe^ ;
Ei rationem arrimi perdere , quisquis amat-,
COMME.NTARII-
gam non habet, & ei delphious appmgltl'r'
Quiddelp^imis in terra > ll01"e,,h,^%-
Delphinurh fduu appingere, fluteie»
prum
?
                                   ,          coa
Placenc magis cxterarain C(,i[,0.n" gj^io
ix, & prsfertim illa , quam haD"
RoKÜIlai»; ibieoim «.ulier folio fcdei».
circumiacentes k lluas vuga '3!'glr'
PI c T v R A , qua: hic reprxfentatiir,
(vt liberè dicarnj non placet, fcemina
nempe mxtanauem ftai]s,& herbisinftiu-
fta.pori'onèrh naiitis ftibfnimrtrans:tione-
liin-i Circead iiauem vei;iij fed ab Vlyflè
miffi focij in dom am illius ditierteuinr,
quosilla pof ulo & taétu virgae auresein
bcltids tiaiibfoirurttiic . Hic vció illa vii-
-ocr page 415-
Emblemata^?
3?7
W'fo. ,• 0lfUts öfylTeaJt.ait,fociosa-
1,cl«ocVlylIis,quirniiIiab eofuerant ex-
dvr' dvJ'pav Tothv » eva.; m kCxks,
7X{ 0.V7A WpCl?lÓv7A(.tTCUpet £' Oy&CL ft HL
vïpyof ,
rif fètenurQévTa.f qrroXo7a,ntz7roiH.
Tav £' a,v9p(07reioiv «.Toavhtjvtttret, toyiv-
fJt.5v y
«t' ifoti rm Id'iar/tiiJ'iv 'eyovTcttiTt,
Ploraturi Circjeas «des.virga percullbs a
, ,tce,epotoq; pharmaco venefico, ftatim
11 Porcos eiTe.transformatos. Quo figraen
0 effingitur metetricis & libidinis fcedas
ypus.Ea enim fuis ptseftigijs humanas il-
as cogitationes.& natu rales motiones (que;
f>/4<u Gr^eis dicuntur) in homine tumul
llantesexcitatimpotenter,&mutatindc-
etUisjex quo fit, vt homo natura; diuins
ptticeps in belluam degenerer.Per Vlyf-
fiü ainem , qui millo-veneficio a priftina
°rftia dimoueri poteft,menteni anim? du
c.erii.iiHc!ligimus.Morale luiius Emblema
}s %rnentum (iiiquit Francifcus Saftiusj
«tnpc(lm eft ex Plutarchi libello , queni
evitaHomericompofnit,qui libellus,
"Uüd fciam.nondü eft donatus Latinitate;
luaiiis Politiamis rapcim , atqj fuppreilb
ai|ftoreomné fua prïfationéin Homerü
^nfctipferit. Plutarchi verba (ie fehént:
tTpifiv 'ivi'ov iyxo-a., J*ikuv
gas
v cihsyi-
?av •
%y.<ppav i" av èfuerivf 7»v vióthto. <pv-
yw,
*X ZF/^x > <P'J<rea>-d''' !<Ma.f f <Papn/j.a. Ko
f tlpifp
m yi^/xov _^
                                 m.
ti^e , yoiiTtictf fó.py.a.Kov dvTtTAKoV.
ideft:
No,ït Hamer* aittrifti medicatnine lelies
Hoïpitio Circe reddidit ipfafues :
Pauperiorfed quuquii erat difcefft ab iüa:
Nam meretrix quonda perniciofafuit.
Xxutestfcfua prorfut ratione maritos
Fornice continuit,non fecus atq; fertu .
£t tarnen hanc lïrcnul delufam Ifreuit V-
Injigni rerum conditione •valens:
Mercuriofydatam neef as eft credere moly,
lUe fed ingenip reppulit -vfq; dolum . ■
Circem non dico, vt dixit Homerus ,
Pro viris fecifle aut iues,aut lupo?.
Ad ip(am diuertentes, meretrix cüm eilèt
vafra,
Hamoinefcatos pauperrimos eiFecit.
Et humanam vbi prsdata eft ratioiKm ,
Dein (fecit) vt nihil haberentamplius.
Alebatintushabens inftar animalium ex-
pertium rationis,
Prudensautem cumeftet Vlyflesiuuen
tutem vitans :
Non (tam) Mercurij (quam^ natiu? pro
prise donurB,rationem
Habebat, incantationis remedium con*
trarium .
Non eredam Circen,ceu magnoferttir Ho-
mero ,
TransformaJJe homines in noua moftrat
lupos.
Sed Ifoliaffi illos fortunts omnibus^amo
CerreptoSy meretrix ?ia bene cauta fuit.
Exutos opibusfatuos & ment e carenPes
Reddebat,miferts turpiter vfa -virts.
Expertes rationis erant: hos intus alebat,
Vt captas turpi in fornice vafra feras .
Hanc tamè illufit maturopeclore Vlyffes ,
Non tam Mercurij, quarn rationis ope_j.
Y
          Xcno-
ft?
^ T0 pj.VTA^AhKHV JV 'fèf iTlUpVt TB
« warêajf rif trv&t, Jtó" ToidvTa. ifaa, 7V-
0 aj-VtTmTcu , on Tav a/ppóvav AirSpd-
®v ai ^vyju (/.n&Khórtvmv n'f èi£n
«-
"toy.&Tay SttpiafSy , {(/.Tri^Sircu ds t«V
k vclvto s iyx.'JttKiov 'utpifopèu/, i'iv Kip-
."i" TTpocrctyoptVH . £» Ktvra. to elKot ma/k
?*^* V7T07lftiT<U OÏKVO-AV iv 7* hlcu»
Urtp . Tifinty ƒg «T3 -j-J eitd^etv > jyu
'JpêO-.3-sCi TkV tLvSpaTKS êV/ To7* •&**
/^'fw'ailK?. Hoc eft: Et Ma trans-
^^atiofociorum Vlyffis infues &fimilia
t.Hl»alia, dnigmntice irmuit,qtt"d aman-
„ *^ hominum anima tranfinuiantur in
f ctem corporum ferina natura , cadentes
Clrcularem hallucinationem vniuerfi,
j f*1 Circen appellat Homerus. Etmcrito
MiamtUamfacitinAii.fi infulapom
if r?ntem-&banc a lamentatione &
/«-
jj o^inum circa mortuosfic appeüauit.
djc ^ "*> *«• heu,heu . Sllrit verèj qui
oh v<,iC re' veritatem exeoefTe infpicienda,
pi A ■ e meietrix.quos libi amore tur
V,- '""ï'^efFccilTet tandem pra:datores,
<ltiiblm ob^en°ores &homicidas, nempè
quée vitia cüffl potius fera-
:cluara hominum,rem totam le-
»„tln«id
aüj c°mmodo fchemate Homerus,&
Cinf0nrui"'è veceribus adumbiarunt.
G encenna: fubCrribw Palladas ]ib. i.
COt-«P'gt.his verbis.-
-ocr page 416-
Andreae Alciatï
338
hic 14. Metamorph. ille 7. Atafi- *
Eclog. 8.
                                     f
TeSlvs equum domitor Picus] Sic quoq»
eum vocat Virgi'ius7.AEneid. Picus hUc
Saturnt fiïius, rcx in Latio , quem Porno*
na,Dea.florum,amauit,& eins volenfis ld
tita eftcoiiiugium ("licetOuidius 14- M«"
taniorph.Canentem Isni&Veuili» fil'alfl
vxorem habuillê dicat) Pofte3 Circe e 11*
eurain venatione vifum amaret,& fperitf'
retur.irata eum in auem picuaa Martini*
coimertit. Virgil.
ïpfe Quirinalilituo.paruaqifedebat
Succincius trabei , Ituaq; ancile gereb^
Picus ccjuttm domiter.quem capta eupidt'
ne coniux
Aurea percnffum virga,verfumq; venen»*
Pecit auem Circe.tyarfitq; coloribus alM •
Hoc autem ideofingitur.quiaaugur lul*
Scdomihabuit picum , pet quem futut»
nofcebat.
                                         ■. I
TumScylla biformts\ Idem epitheton
tribuit Scyll? fupra Emb!em.68.0utdui>
14.Metamorph.circa prüicipium refert >
Glaucum Deum marinum a Scylla Pho
ei filia fp return , Circes auxiüum implo'
ralTe, Circemqueeiufdem Glauci am»^
correptam.ilhScyllx odium conatam m'
ducere. Qu^od eum minus aiTeqiiefetuf'
lacum , in quo fe Scylla lauare cenfueur
rat.infecit venenis ; quibus pube teinl^! j
varia monftra conuerfa Scylla > cunvil
difpliceret.feqiic ipfam fugerewnfretu^
Siculum deiiluit, ibiq; in [«urn coim"»
eit, ciiiusfuperior pars virginis figut3
refettjinfirior in canes,& Iupos, ^^1!1";.
jnodianimaliamutataeft.Carmiff'y'^
lij delvac re.fupra Emblcm.tfS.cKauimu»
■vbi plu ra de Scylla congeffiml,s • . -,
Atq; Ithacifaes] Vlyüis focios inm«
in fues mutatos, quia Ithac« «x hut
lyflfes.Sedhatc tritafunt»nec m hwinim^
rari necefTeeft .
                      • » rlV
Indicat mufiri &c] Hoc eft 'fi0!^.
pra de Circemeretrice innuimns'H0 ]is
tem epitheton illufln , declarat^cur ioi
filia divfta fuerit Circe,qn« lUuttns «- *
migerata: nam hoc fentit Plutarchus
-verbis fcip ra citatis .
               ,,< ffl«
Ztrationemanimi perdere] lde° J.
a<m»$è eft.ftultitiam Sc »eot« wnoaaj
nem iaterpretantur. Propms altalU *•
laudib. StilicQois Claadianus i ^^
Xenophon 1 .ibrtiyLn^vivfAttraiv: Socra-
tcm,ait,in conuiuijs, ad quaj non nifi coa-
ftusaccedebat j parciflïmè cibum capere
folitum.iocoq; vfurpare.ijuiltis eiiifmodi
appofïtis cibis, Circem homines transfor-
iricfle iu fues: ipfum autem Vlyiïêm mu-
tannonpouiilie,con(ilij Mercurij memo
tem,& abftinetiaipfummet fua temper v-
tentcm. Praterca fabula: huius memiaere
DiodouisIib-4 Plinius varijslocis.D.Au-
guftimis 18. de Ciuitate Dei, cap, 17. M.
TtiUitis quoque prima Veriina ( vt hoc
quaiï per tranfennaro) allufit ad hanc poe
tieam fabulamiEI- adhuc id.qtiod vos om
nes admirarivideo,non Verres,fed Q^Mu
tius.quid enimfacerepotuitelegantiüs ad
hominum exiftimationem? xquiusad le-
uandam mulieris calamitatem? vehemen-
riusad Qtiasftoris libidinem coercëdam?
himmè ha:c omniamihi «identurlaiidaii-
da:fed repenrè veftigioexhomine.tanqua
aliquo Circaeo pocuïo, faftuseft Verres :
reditad fe.atq; ad mores fnos , &c
III.
         SOLE/aU Circes] Qiiidiusinirio 14.
Ciree' S«- Metamorph.
iu filia. Solefats, Circes, variarumplenaferarum.
Teftis HJginus.Virgilius (vt & Quidius)
Solis filiam vocat,AEneid-7.initio.-
Troxima Circa, radtmtur litora tem,
J>iues inaccejjos vbi Sohsfilia lucos
Ajfiluo refonat cantu.
Cfretj Fuitautein Circe (vtinquir Hefiodtisin
5«« „ Theogonia^ Cicero3 de Nat. DeorJ So
Jis filia ex Perfide Oceani filia. Hjec vene-
ficijs dedita.multarnm harbariimac radi-
ctun vires adimienit, quamuis a matte
prius in ijs efTet inftrucla. Nnpfit Sarma-
tarum regi.quem veneno fuftulir, regno-
que crtideliter vfa,abincolis pulfa eft.In-
«leqtiein Italiam venir,&nonlongè a Ca-
ieta Campanias oppido in monte Circeio
confedit, vbi homines ad fe veuientes car-
minibus & veneficijs invariasbeftks mii-
€ur Solts tóbat.Vide Virg.7. ABneid. Filiam autem
filia Csr- Solis habitam propter herbarum fciétiara,
«o.          quae radijs.Solis vim & incrementnm ca-
piunt.credibileefLLegeomnino Nat. Go-
jnitem Mytholog lib.ö.eap. 6.
Tam magna potentia] Vts carminum
& veneftcionimjde ^ua re vide Epiftolam
MedeaeapudOuidium^Virgilitiroui Bu-
tolieis.Manilhim lib. i.Aftronom.
Verteril vt multas i$*cj Homerus O-
ivflLio.&pQfteiiHi Virgüias & Otudiui»
rif!'
lts
«f
9f
-ocr page 417-
Emblemata^.             33?
*«?*« puAulce m/tlum,qut deditafem   x& eyo/f ytv»iMrvotf * tsV «T* èJWê* w
c •?*''                                                    'iyjVTct, ^ owo'vt» ^p§vifM>f,virtp»yii,t>:ti-
^rf0r" arbitrijt, hebetat caUginefenfus ,   fïv-ïd eft : Vfpi/ces qttibu/dam medicA-
. ^.^Jj Circus ejfceminat acrius herbis .   mentis celeriter capiuntur, fed e/ui tarnen
^"nileeft iitud Menandri :                        fiuntinutiles:ita fnulieres ,qu&atnorispe<.
^K Q7etvipaVTct t^HV Tis *£«',      culis & 'veneficijskiiroscaptant, velupta-
**/>« T/y/ roeivóinov ovTot e-^trcu ;
J*r*re amantes mentefi quis non putat,
?C°* effe potius mentis expertes putetl
j,l'?pertins .-
icilicet infano neme in amore videt -
teq; infuampoteslatem redigunt,ftupidoj
eos,amentes, &> deprattatos vitafocios de-
inceps habent. li enim nihil Circa profue-
runt.quos 'veneficiomutauerat.neq; ad ■vl-
lam rem ijs vfa ejl,cum in canes & afmos
/•■neretucibus efferantur homines , & in degenerajfent: Vlyjfem.autem prudente»»
Pe''uas muraucur.dum nimirüm fïunc li- "jirum,prudenterq;fecumverfantem,<imni
"'aitiofi vt hirci.gulofi vt (ues,inuidi & ri- no tib/«j?;*.Lubecintexeie lepidumacmor
*°u vc canes,inertes vtafini. Hocperfa- daxepigramma Beliaij in quendam."
Ulam Circes hoc loco eleganter exprirni- Cettauere ditt,cum te genuereparentes ,
fllt)C]nam ad vctetum mythologorum fen Tene afmum mallent,an generarejuè:
•Hm. fic expreffit vil'induftiia & ingenio ClitelUnamq^huic, lanhnaplmtbat at
y tiiiam verè addere po(len>>orthodoxafi-
           UU ;
~f) niilli (ecundus Erafmus.- Quid imiuic Nee paribusfludium par erat ingenijs.
'rces,fabula , veneficijs homines verten- Vecit te varium amborü' fentent:a mefirü,
'sin feras, iiifi eos.qui nequaquam ratio- Nam caput efiafini,ateramèbrafuis ,
le ducuncur , id quod homiiiis elt pro- Videturhoc eleganti tanè penJcilloexpref
P^u&i, fed totos fefedediderunc turpibus lïile hominem planè ftoIidum,ac gulosü ,
^tcibus.iam prater lioniinis vocabulum quirion plusintegra: mentis habetqnam
'"il hominis habere3fed ad pecudun» de- afellus.vecots amaial,& tarnenguixacli-
pl'eraiTenaturam, puta libidine in vtfos, bidiniaddicl:ior,adnaturam fuillam acce-
.Otl>iiolentia ignauiaque in fues,ferocia iu dit. Quales nimis multos ftrobilos& ga-
j^esjatq; itadeconiimilibus? Quid V- neones, è bonis alioquin & honeftis ortos
^"es , qui folus poculo epoto , virgaque familijs agnofcimus',& qnos neq; natales
JP^'iftrifica peiculTus,non eft mutatus,iii- iiigeimi>neq; ipfaeducatio fleclere potue-
/ ^trium illuni & conftantem fapientis lit.Et quid cum ijs agaslurconibus.come
?"ll:um,qui nee frangi tcrroribus,nec vl donibusjventiibus, qui interinguen&ca-
Lepidu-fH-
epigram-
ma Sel'
Uij.
3
V
!s affecTrunm ilücijsab hout
.. ?cl?Höc quoq: recidunt c£
^•Epiftol
g, e"'im voces, Ó> Circa pocula noHi:
S^f-fi cumfocijsftultiis cupidusq3bibtjfet,
° demina meietrice fuïjjet ttirpis & ex-
V .■ cors:
k'J[et canuimmundus , vel amica luto
pnt nullumdifcrimenfaciunt, & tantum
fubare Sc obliguiire fciuiH?Diximus fatis
de priori exemploeorum , qui a Circe iu
bellnas funt coiiuerfi. Alterum eft Pici c-
qiuim domitoris : hunc etfi in auem ideo
tnutatum diximus , quod primus pico i«
aufpicijs vfus ïït^quodqneaugur fuerirj
quod a Seiuioeftaniiotatujn:tanienid me
Pictts du-
in auem
mutAtus
f«s
.lius. & ad hunc locum opportunius refe-
N
t.ec,Panim
o ■ nc
rèrnus ad animi leuitatem & iiitonftantia,
s ,'q.u.o GtilHim dilpiitan- qua; ex tiupi amote coiitrahitur.Temum
• Idem êv yAjj.i>io7f -Ti-ctpetyyiK- exemplumfnit apjofitum iu Scylla,de
habet .• >/ S'ia. Tav fapiJtékxav qua lam ftiperiüs a t-obis diéluip ïatis.
Scylla
quid hic
den otet.
J/c, ' T*?CV l-i-tv aj.féï jyu ha.pc^tcvei pa,-
Aoj; '" v '^^v > ci/Zpoinv &i trciêi f «»-
Hic tarnen ipeciatim conueititur ad me-
rctiiciam turpitudinem ,qux vt fupernè
facicm virgineamottentar, itainieruè ra-
bidi canes confpiciuntur.auoacia, rapina,
inglui'.ies, qui adexitium miferiamq; cer-
tillimam preecipites ap'ant.quciquot amo-
re turpi capiuntur . Q_ua; onui;a eöfpe-
'xy.ot*
tijv *, '^^Aputvcif avy.liiisiv.'i-ê'ï ydf
?jf .PyH^wno-ny cl KctTci^ctpuctKixJiiv-
'HXpifiettTaTrftef *£iv dutw vet <ftain , Vt quifq; virtutis & honefti ftudio'
Y »          fus
-ocr page 418-
Andrea: Alciati
34°
ab il lis capi pernicioSus habendiitn fit- Il.e
nunc , quitara ftudiosè meretrices feqin-
niini.que, vos ad mortcm anima; & corpo-
ris raptaur,in infamem notam, feramque
pcemtentiam,& rortaflè iiiiitilem.ducunt.
Cogitate.qui'fo.rei obfccenitatem, breui-
tateirijfliiem.ac lougum dcdecus, horaeqj
fugacis,autforfitan itiomenti vnius illefC-
bras,mnlcorum p£iiitentia,vel aïterno lup
pliciopunieudas.-eft euimmeretrix (vtcii
Roetioconcludam) inférrfl ianua , «a "!'"
quicatis.fcorpionis percuflïoivifcarium tcc
lerum,piueus interitus. Nunc yobis Vcne
lisamuletum paratumeo.
fusimpudicartim muüeriirn dolos prxfti-
giasqueomues decliuet;inteliigatq; quoj
Cicero ait, corporis voluptatem non facis
dignamefiê hominisprxftantia,eamqiievc
belluanim piopr'am conremm ac reijci
oporterc: Prafertimcuni (quodidem Ci-
cero prudciiter monet,) libidinofa i»tem-
peransq; ado'eicentia efrcetum corpus tra
Locus Va dat feneCluti.Rectè Val.Maximus;Luxu-
lerif Ma- ria & libidine nihil fcedius,nihil damno-
ximi. fiusrhifvirtusatteritur, victoria: langue
fciuit, fopita gloria iniiifamiam comierti-
tur,animiq, panter & corporis vires expu
gnantur.AJeo vuiefciasab hoitibusiKj au
Amuletum Veneris.
EMBLEMA LXXVII.
INGVINA dente f er o fupfium Cyprti Adonin
■*• LaffucJL folijs condidit exanimem ■
Hitte gemialï aruo tantum latfuca re/t Bit,
Quantum srma faUx itix ttimulare potetf >
-ocr page 419-
Emblemata.
34
COMME
I " v »N i M formofum exanimem Ve
'nis lacrymabunda tegit laóhica;,b.erba:
T1 rtcüfis,folijs,cui tampioofficiointeteft
.^P'do.matri condolenwaper veto homi.
lJ*a*ftiga fibi confuUt. Q.uod ad Epigra-
Phet» feu iodicem Emblematis knius atti-
et>cft Amuletttm Vtneris. Sciendtim et-
jr^Uid fit amuleuimAmuleta, temedia
U|H,qui|jusarceri&auefti ereduntutma
J? 'omina, fed maxime veneficia ; ab amo-
,,e<idonominata , de quibus Plin. aliqiiid
li cap.j.& lib.if.c.?. item 18. cap.4' &
5o-cap. 10.3c 1;. &Iib-37. cap.J.&p.Di-
fttitiii Sc dTroTpo&&7it>(]iix appenia,all 1-
S^aqueincitamentamagica , venenorum
P'opulfantinfïdias , aut certè ineflicaces
j^ddunt; in quo difterunt a penammatis
? petiaptis,qiiia h*c fpecialius quid figm
Ce''t, Scquod luum errechim prxbeaut ,
Jnomiuibus iuftarmitaculi fint. lila ve-
,° figuificatum habeiu generalem, faam-
^"c vim ex ratione medica udenrur mu-
-ll»rc. Apud Medicos amuleta 'unc in dif-
e5cntia multiplier et.7roTf07ret.7ct, oiKtgn-
1|/1'* , erA&£ipcif [A&KtL Hk beftiarum
ei'enataruai medentur morfibus , tefte
laJ«no,eoqi diffetre ehro Tav iKt^tp&p
'^Kav qmdam putantp'quod ramen 11011
s^batur Galeno.Erudui homines hoc dif
j. .** putant.quod 70 ciht£i®u.pfj.a.H.QV in-
. ° 'u ma tut. cthi^nTtiptov fotis impona-
t| r,|>ec modo veneui caiuTa.fed Sc fafcina-
j 'i!sdepelle-iida;, qua:appendi foleat col-
,J*^e^iT»^/ay fimpjiciter Hippoctari eft
t "*'c»iuentura (eu lenaediurri.-nam A\e-
C| *}<** eft gotiTHV . Aiexiphaimacum di-
j^ llrmedicanientum,qudddeleceriisphar
co CISmcdctur,nó extrinfecusimpofiumi
'Ut ^0t'' n ^1'0^ "A-tZ>lT>ip">V diatür, fed
pj ° funiptum. Snnt tarnen qui hxc aeci-
"eiii- ,n<^'"èrentet: aAê^Hfenini eft a ve-
let UXa vindicare, ficuti& Latiiiis amu-
, >ab ixT\o\\ni\do:el7rQTfOTTcuet funt attiu-
iilc *il,*appeiifa, illigataqj venenottim &
dQ„[lc.atne»toriinj arcent infidias,aut ied-
fii^ '"c*-aces.H<jc hadenus.nuncad ip-
.A emblema pergïmus.
N T A R l I.
& ad libidinem minus idonei. Eins ver-
ba haec funt: KcthKi(AO.'^oe Qttriv , iri
tl tipfofÏT»
Taf èiifaviv évQptfctiiivy Kpu-
<\tiiv , aXhYfyopiinw tm Troinrav , Srt
itvfyvHf etviirpii evppcj'io'ia,ol trvvi^f
XjxvfAeyof Spifctfy.
Hoc eüiCallimacbus
ait,Veftercminter laflucas Adonin condi-
dijje, attegoricë innuentibu* foetis ,osad
Venerea imbeciües ejfe, que laducu ^Jfidiih
vefc* ntur
Idem A tiienxus cuat hsc car-
mina Eubuli poeta: :
M>) Trtptri^H fj.oi SpifetKivttf ,a yvveu,
E't; T«V Tpet-ai^ctv, i' <rta.\jTm data ■
E'v röÏKdt^jtya ri-ru yüp.dt o Keyotttotè
Tov Afaviva.7o8a.vovTa.
tpkÖ«x.6 KCnptt.
At/V isi vtKucov /Spè,«£t. Hoc eft ••
Ne appone nobitlaBuctu, ï muiier,
Meam ante mer.fam, veltete coargue^'z
iJamq; httc in herba, 'i-t vetusjertnopr*-
dicat ,
Venm Adonin cmdidit ex.inimem .
JE/? itctq; ne erres,tnoi tuorum hic cibut.
Cceüusitem Rh0dig.Iib.z7.cap- vit in fi-
ne, fic ait:Q_y_od ad lactucas attiuet, cele-
bres funt apud Atheiueum Anftoxeni Spi
S~a.%ivcu
id eft,Iac~hica;,qiiibi]sin hottisfo
Ie occiduo cenomeli infundebat, manè o-
ftentans virentes fe habeie placentas, fibi a
teira fummiiTas. In laftuca deniq;occul-
tatum a Vcnete Adouin, cecinit Callima-
chus. Quod aJiêgoticè intetpretatus A-
thenanis, illuc refetendum putat, quod ia
Venerem heberiores fiant, laflucis vefcen-
tesaffiduè , tanquam moitiioinm fit ei-
bus, vti fcribit Eubulus . Hm &phua
Crxlius.
! JNGVlNAfufoJfum] Hellenifmus.fub-
inteHigitur emm ptxpofitio y.aTstingui-
na;in loco tiimirtim maxime peticulofo,
cum eö inteftina decumbant. Theocritus
ramen in epitaphio Adonis,in femoie per-
cufilim dicit .
'Dente fero~\ apti,qui fulnieu indétibus
& orehabet,vtcaniiOuid.8.Metamorph.
5 Cypris. ] Venus , ab infula Cy pro ei fa-
cra.libidini deditilïima Polydor.Viig.lib.
3. cap. 17.De inuentorib. reriitn,poft Iufti
iinm Martytem, Eufeb.latant- & aüos
fexcentos retulit. Alij Venerem Cypnam
dicl-am puracquia in vteroferrepr^beat,
quod cticunt Gtatci KUWxepH, quippecü
Cypttis,antequa Veims co appn]i(Ict,due
Y j
           leiur
fes
■%
vcu Arifio
'i.
IIT.
Cyprio-i
Venm.
cao,
ïï,
N AE v s lib. %• Dipnofophift.
Quitreftc
dicla^:.
AdQ^,*'.r,1;'0"em affèttjcut dicatiirVenus
fo|,jj' ern abapro interemptum laéhica:
^cfcentCCll| Ca^e ' 1l'°^ idmitum laducis
' ««s hebctiores fiant, ^fmptmMt,
-ocr page 420-
Andrc* Alciati.
34*
fT'
LaSittarefiftit) Pünius Hb.iJ.esp.S.di:
geueribusIaSucaiIoquens ficinquit-Q^}
djmq; EuiHichiou.quemam hxc maxim^
ref'ragetuc Veneri-Eft quidem natura om*
nibus refrigeratrix , & ideoaiftategrarai-'
ftomacho faftiiium anferunt,cibiq; appC'
tentiam faciunt. &c. Dionyf. Caflïus lib'
lï-deagricult.cap. 13. Cocta.ait, coituflj
auertit. Vude Pythagorici ïpfani eunuch1'
appellant^at mulieres «6,5-i/x//st>fbrtè qti'a
ariigere piohibear: füAw .11. Columiiaeft*
Quantum eruca frlax &c-] Pünius fa"
tjsdeeruca lib.10.cap.13.in princip.fed*"
pertiuseiusiuturam declarat lib.t9.cap'
8. his verbis .-Eruca prajcipuè frigoruf1
contemptrix.diuerfaieit quam lactuca fl*
tura:,concitatrix Veneris.Idcircö iügituf
illi ferè in cibis, vt nimio frigori par fc('
uorimmiftus temperamentum aequet.V1"
deqiix deerucadiximusEmblem- 71-
F 1 N G 1 T v R Vernis interempti A"
donidis genitalia laducis recondere.vtn'0
neamur, libidinem turpemq; voluptate111
ciborum moderatorum vfu fopiendain^
reprimei>dam elfe. Nihil eniai scquè con-
ducic ad motus illicitos cohibendo^qua"1
victus ratio temperata- Ouidius inter i'
lia,qua;de remcdio amoris fcripfit, vt a
quibufdjim cibisabftinendtim eflé monet >
fic qncfdarn efTe tutó adhibendos fliade1»
his quidem verbis .-
'Eeee cibos etiü (medicina fungar vt #*'
Munere ) quos fugias, quasve fet[Uiïre
dabo .
T>aanms an Libycu bulbtts tibi mijjia ^
orts ,
An veniat Megitns,noxiin omnu ertt •
tJec minttt emccu aptum e/l vitarefaljtc1'
'Et quic^d Veneri corpora noBrapar'*1'
Vtiliutfumaf acuentes lumina rutits ,
Et quicgd Veneri corpora, nofira negx'\
Laurentius Lippius Colleniïs.in difti^'1'5'.
Surgentem Veneri moüts lacluca morP.t"1'
Deuoret erucm qui ettpit ejjefalax •
Sic quoq; Martialislib.i3.palumbe8 tot'
quatos reprimere Veneiem tradit .•
Inguina torqttati tardant, hebetantq'J -
lumli.
                                       fc
Nm edat hanc volucrem qui veletnl
falax.
Sed & ex uimia ciborum copia turpe»1
moiem excitari PhocyTides teftatur :
Ot/'x iyttbov -ttkwó-Qv ipv Sv»7ot<r'
H zohM
ictur Sphecia, ab habitant.ibus ibi populis
Sphecibiis vocatis, vt (cripfit Philoftepha-
pas in rebus Cyprijs > Deindedicla Cera-
ftia.vt inquit Xenagorasjinlib.i.de Inft,-
lis,quod illam homines habitarent, qui
KUiltos tumoieSjtaquam cornuaquxdam
in capitibus habeie videiétur.cum cornua
x.ipA7a.dii\,x fint Gi^cis,X2/jsss"au,cornu-
ti. (Venus em'm cornutosefficit) Alij vo-
luenint infulam illam vocatam fuiflè Mi-
cariam,quafi beatam,ob fenilitatem . At
poftquam Venus illucappiilit,vocatafuit
Cyprus.-
Adonidts Adonin] Fabulam Adonidisabaproin-
fa&/{l<Lj. tetempti defcripfit Ouidius fubfinem 10.
Metamorph.hnius tarnen myfteiijnonmc
minit.Fuit Adonis filius Cynira: tegis Cy
prietum ex propria filia Myrrha.adeo
pulchritudine excellens,vtciusamore Ve
nuscapereturCumq; maxime deditusef-
fet venationi,aliquando,mandatorum Ve-
neris immemor.aprum excipereaufus, ab
cofuitinteremptus. Adduntautem Gra>
ci fabula: huic>Maitem riualcm.quia amo
rem Veneris Adonidi imiideret, CeCe in a-
prum transforma(Te,& fubilla fpecie Ado
nim inteiemiflè-Pabulam hanc attigit Au-
gnrtinus De ciuicate 6-cap-7- totumq; il-
ïud ad Phyficen retulit Macrobius i. Sa-
turn, cap zi.pe Adonide plura videapud
Nat.Comitera Mytholog.lib.j.cap.K'.
Laciuc&folijs condidit &c] qirofl hic
refert Akiatiisde Adonide.idalij de Phao
ne Lefbiotradidere.quem Cratiuusait in-
ter lactucaspulchras abfconditum ab a-
naante Venere, vt retulit in hiftoria Poeta-
iiim Lil.Gyraldus -
jirutit» Genitaliaruo.~\ Hicaruumgenitale pro
genitale. virilibus & pudendis pofuir.quöd fint ge
iierationisinftruraenta,vt Virg.3. Geor.
H&c faciunt nimio ne luxu, obtufiorvftis
Sit genitali aruo,&> fttlcos oblimet inerte!.
Sic quoq; vocat ( fi reftè memini) Oui-
dius i. Amor. eleg. 13. Loquendi ean-
dem formulam non eft alpernatus Au-
guftin. lib. 18. cap. 13. De ciuitate Dei:
Sed voluntati, inquit,membrailla, vt ce-
tera cun&a feruirent; ifa genitale ariuim
vasin hoc opus creatum feminaret,vtnCic
terram manus.&c.Sicaruum genitale, x,»-
■wofGrxck,
Latinè hortus dicitur. Apii-
leius ex Meiiandro:
/Lreritq; fulcos molles aruo Venerto ,
Thyrjnjthji pangant hortulo in Cupüiiim.
V'
^
,f
i
in U
-ocr page 421-
Emblemata ?
34?
m*^*l ft IfVQn vrpis ttpiTpevt iKKH    Sed quid fiuiofo nofho fjeculo amuleu
R <\l^eaTcti                                           prajfcribo Veneris ? iiritamenra & incita-
Cl-te Valerius Max-Efus carnium>& po    mentanunc quseriintur : quomsqnisq; e-
|v y.'ii.vciitrisqne faturitas, feminariiifn    iiirn eft, qui non ex intimis Medicina: ce-
'«inis. Siquidem,tefte D.Hieronymo,    nerralibiis pharmaca ad'Veneiem proii-
j-ntCr raero asftuans citó fpumat inlibi-    taiitiaeruat? nee Medici inqniritur coiili-
"icrn.Venterenim&genitaliavicinasüt,    liuni.quisq; fibi hic medicus. Poffen» tx-
,VlWra alteri fubminiftrac Ex Yicinirate    dij Ieuandi gratiaadducere binas hiftorias
.f membrorum fequitur confideratio    decantharidibus perperam adhibitis, pla-
.''jonim.Ercui incognictimefTèpoteft il-    nè ridiculas, in quibns ego ipfe confhlms
l&:Sine Cerere & Baccha friget Venus ?    Apo!!o,dum Conftaiitia:ad Acronium la-
abuli certè vbettatern, qnxgeniturx re»    cum adhuc ftudiofus Medicina:, D. An-
.l,ndainiam plantisetiani.nedum animau
'"lis affatim fubmimftratjin homine quo
1«.e falacitacis catifam exifterctraditEm-
l^docles. Qjjo pertinet illud Euripidis:
Vll't crapuiatnm Cypi'is, hand famelicü.
^ttod ab Acharo fhmptum.qiiimiiltó an-
te dixerat:Afnata Cypiis eitcfurientibus.
drexKaltio («ternum viue Deo, mi Au-
drea,quandomihi nonpotuifti diutius) in
praxi allïiterem ; fed memor iuramenti
Hippocratisnoftiidetaciturnitate fcriian
da, fupprimo, & a. Vqnere ad Cupidiiieni
propere-
Inuiolabiles telo Cupidinis.
EMBLEMA LXXVIII.
Y 4
Ne
5
-ocr page 422-
Andrea: Alciati
344
^T-E dit ut te vincat amor-, neufcemina mentent
■^^ Diripiat magicis artibtts vlla tnam :
Batchica mk pr&ïia tibi motacilL j/aretur
,
£>uam qnadnradiam circuit in orbe hees:
Ore crucem & cauda
, & geminis vt compltcet alk i
Tale amttletum carmink omnk erit.
Dicitur hoc Venerk figno fagafeus lafon
Phafiacu Udi non potmjfe dolis .
COMMENTARII.
Hominibut primum,vt indijfolubilicirO**
lo quadriradiam
iKngensicarminapr&tereamagicafapiW
tem iocuit
JE-fonidem,
itMed.es. erga parentes reW
rentiam
"Etpudorem adimeret.
Qupjocoadroonent interptetes, Pindaf' J
lyngs-m niiculam cdemaculofis pluniiS' j
óblongocolIo,li!igu?admodu«> protenia»
frequenter fefe vertentem, ccruicem fub"
inde voUuantem,quam fibi venefica: m11"
lieresad amarorias iticantationes accom010
dam putent.-eam namq; accipiunt,troc»°
&rot2alicuial!igantes, qnam in, oibet11
voluunt, & uoxia verba inimurmurant'
Adduntinfuper fcholia, Venerem Iafo"1
hanc dcdjflèauiculam applicatam rhoi*1"
bo.pedibtis &aIiscruceiT) compücantei11'
vtMedeae erga parentes fuos iptè Iafof
auferretpudorem,&inam adfutim au*!'
lium inftiroularet. Alij,quod exempia >,#
fcerum jnteraneaorbicnlo appendunt.»^
de prouerbioapud Gra:cos vulgato, 17'jT
gem hidicantnr habere,qui vehniqnib1'^
dam prasftigijs homines ad fui amorë yy
trahunt. Eft etiam alius locus Pitrdari W
pereaderu re,quécitat Adagiorü an«3°r'
fimul cum his,qua»adducunt interpre^:
Quapropter confultius erit.ipfius ye a.
omina referre In adagio iginuJjngt*! ,g
hor
fïcaittQui vekementi & impotent' .
.^ T N T e R. duos circutos fèfe quatï de-
Jl cuflatimiiuerfecantes pnigacur mata-
cilla feu iynx.ita vt ore & cauda,&amba-
bus alis,quatuoriiimi£um a,ngulis, «tiicé
conftituat,vth.tc vides.Moticüiam & Iyn
gem aliqui confundunc - Pieturara iuuet
Ariftoteles lib-i.de nat.anima! cap-1 x-his
*?,
Ijnx.
verbis: Vt auiciilx.qiiam Iyngem vocant.
Haec paulè maior quam fringilla eft > co-
lore vario.-habet fibi propriam digitorum,
qnam modo dixi)diipoficionem,& lingua
ierpentibus fimilem.quippe quam inlon-
gitudinem menfura qiiacuor digitorum
porrigat, rurfumque contrahat iatra ro
ftrum.iioiïcomplicatam.fed terreni lurn-
brici more colleftain, & in ie reduftam .
Collurn eiiam circtimagit, inaduerfiim
leliquo qniefcente corpore,modo ferpen-
tum:vngues ei grandes & fimiles, vt mo-
sedulisexetint;voceatitem ftridet-Dfchac
aue vide pluraapnd Pliniumlib n. prae
ter ea,qua: iainiam fiimus prolixiusdisfhl
li inClauej.
II.
•$dotii.cil
Pi N D A R v s Ode 4 PjthKjrumau-
éTor eft, motaciÜara a Venere primum è
\a a Vene coei°aJ homiiies deporrararo , & Iafoni
re Iafoni traditam.vt Medeam alliceret. Eius verba
traiitt-iè
hart fttnt :
f Tlïrvttt S' ö£u7Ó,Tco'j gthiav
XXoiMK&v uyycL TiTpeKvctfJLaV
O'KvuTTcdrsv i-J tihVTto Q'j^&stt
KWCAW,
M.ouvaJa. opviv Kv"zpt>yévHtt zïptv
TiparraV è.$p<ww'ii<ri
. Kna.-, t' eVtto/J**?
H'é'iS'ó.r/tvttv <ro$w Aia-ovlJ^etv ,
Ö'ippa. MuAei&t Tanécov A$th.on* d.iS'<»,
id eft :
Veneranda^vtrè Cyprogenia>telorum acu-
torum domina,
X'iiïurat/tm tyngem,Bacchi ane, ex Olym-
po attnl.it
iquici ■.lynge 0
dicuntur.Ita Pindarus iu Nemeis, hyD,tf
^tiïyyt ÏKKoyM nTop. id eft .- Ijnge tt>
animo. Interpres addit huiu
iam:Iyngem,aiiint,fui(Iè filiam E^" 'jD-
lij Pythus,qua;cnm amatorijs v^nel' 0ne
citaflèt Iouem in amorem lus, a *u yIi
iiata verü eft ia auem, qua rnulif"
-ocr page 423-
Emblemata^
547
,.' "^erunt in amatorijs veneficijs,qué cum geftabat.cuius nomen fubticet Thee*
pum ludicat TheoctitHSin Pharma- dontius-Harc üle. Qiiajlicet cum Alciati
meute probè couueiiire videntur,San<ftius
«
t>' lv                                                   
y^sKKt tèrnvovèpovvciti £&[/,& tok tarnen omniamerasnugaseiIe.dicit.obra
«pJV*.
tiones mine adduifhs.Nos aliorum fénten.
■Per
t( lynx mem iüe domum vir,qu&f6itrti tjam poftea arFeremns.eidemq; fubfcribe
hati
mus. Dilynge vide porre Tzetzen Chi-
liad i i,Suidam,& Lycophronis interpre-
tem;item zdagh,Iynges.Sc,lyrige*n hnèei.
H
***:'lle.Exquibus fatisapparetjhancaui
ani DQn fuiflè olim accommodam ad
^Pellend osamoitSjfèd ad inducendos po
.j,'5- ld qijod faas declatat verfictilus
"e.°criti, totiesinPharmaceutriarepeti-
us;intercalaris cnim eft.-& verba commen
.at°riim Pindari: mm pretereaipfa fabel-
*' Siquidem lynx pellexit Iouem in lus
^orem.nonautemamuletunifuitjVt Iu
Plterabamoreliberaretur Sed Alciatum
•ion deeaintellexifle arguroento font ver-
a PindarijVndeille omnia fumpfifle vide-
11 r,
~üiruf.
NE dirm tevincat amór] Ne amoris
laqueiste irreciri pariaris. Diriisamor
quafï DeiiraimmiiTus. Ouidius io,Me-
tamorph.
Multaq; v( excuteretdiros,fipoJJct,<tmore$
Addidit
.
Neufoemina $>c] Neueroulier qii?da
venefica auimtim tuum magicis artibiis
pra;pedkt.
Bacchic» Mts\ Cur motacilla dicatut
l,r'&duoillacarmina vltinia huiusepi- auisBacchica.rationemaudlores nqn red-
^ Statnmatis.Sedantequam vltra progredia dunt, Hefychiusquidem Bacchum/t/j- Bacchut
^utiaudiamusquoq;opinionem Stpcsha yith cognominatum ait, qoia ( ni fallor) cti? dtc*-
**eri, qui ad hoc emblema fic commenta- ad Venerem inflammec immoderatus vini turtvy.
?f;Hocabftriifum remedium,quo violen vftis. Fortafle B3cchus /uj-j»/»? appclfa-. yi»f>
l,.amores,& magiea: artes fugari & euita- tur.qu öd vinam homines ad fe Iyngis in-
^Poffint, excerpfit au&or ex Paulo Geo- ftar alliciat, ac fi dicamus, illecebrofum .
5p
^«tra Florentino,lib-i.fu? Geometr.cap,
l0;quiaflèrit Jfein qnodam Aiberti Ma.
Sltlibello,quem de amuleto, hoc eft , de
^ni genere remedij aduerfnscunftama-
*ainedicamenta, & praifertim contra ve-
^ncia,quam doflidimè fciipfitjlegiflTe fx
P'uSjMotacillam auem notiuunam (cuius
uplex genus recenfet Ailianus lib-1 u c-
*8-8c lib i S.cap. 13.) Libero patii, id eft,
■*|?Ccb.omultis decaiifisiacram,vtau(5lor
«erodot.lib-8,cap.3é.inrTguram cru-
Pindarus dixit y.cttveiS'A opvtv«hoc e<i ,
auem inf<mientem,h. [j.tttv&,
quod eft ƒ«-
riofewoMor>z\\t infanio; quemadmodum
Majnades Bacchi facerdotes., Vide Hero-
dot.hb.8.cap.jé.
Metacilla] Auicula eft plumis dtfcola- Motacil-
ribusjprajloiigocollclinguaexetta,colore l* ?«***
vario,motu crebrofecircurnagens, & eer «"•
uicem in oibem fletftens.-vnde & aarn-zu^
yija.
vocanr,teu irwevpttytiiu KiKhovptv,
vtapud Hefychium j Latinis Motacilla,
^rnefHcientem difpofitarmhiter circulos    Gallisbergeronnette,zi\ibaüequeue,\t3.\is,
"J°s*què fefeinterfecantes, achiimano    Codatnmola.a cauda;motu,feu cauda tre
Pectori adhibitam , quam maximum efle   muh.VeasüsjSquaffacoatÉallarinatVcceL
'""iletam aduerfus philtra , ac venefTcia    lo di «««e.GermaiKS.^c/^e/^.qui etiam
Tn'a,roaximè tarnen contra illa.quscho-   afliduani cauda? vibratiouem ongarrulo
.'"esad Venerem»mpellant, contra fa;-    comparairt,dicétes;Esgehet ikm dasmaul.
i "mos; fjuifümi Cupidinis arcusq. qui-    alïwie der Mnchfidtz.en derfcbvvantXj.
^01 > vtPelignns vatesmultisiulocis te-    Hifpani voc2Ht,^ez^ita,yd a^uz^wicue,
ft
^tnr> paucis parceredidicerunt, MedeS
.(• to lullis carminibus, nullis medicamen
g '.■milis deniq; incantatiónib.us aut vene-
"js potuiflj; ad amorctn fui Iafonem re-
et ^ere > exquoipfam Corintho,vbi tune
Creo' expulit ' & Geneen fiue Cteufam
^c« TlS reS's fi'iam vxoremduxitjvt re-
quod roftro niuem foret. Varro merainic
De lingua Latina;Sic Galerira Sc Moucit •
la:aitera quöditj capire Uabet plurnam a-
litam.-akeraquèd femper mouetcauda.
Nonme tarnenfugiti.qi:öd pluribus ver-
bis contendat Baptifta Pius,Anuotat. poll.
C.3.Motaci!laro,& Iyngem provna&ea-
dem accipi non debere »idq«c contra :cr-
uij & Gazx ofiniouem. Certè /.vj-.J, Ifn#,
o eft,
Ftoptet
odontius lib. io cap.43.Id autem
amuleuim ïllud, quod Iafou fe-
-ocr page 424-
Andrea; Alciatï
eaeft, qnas a!io nomine «ücitiit nhcufot,    Pegaftus.lahn autem di&ttS éftPagalaitlS
ttamstfèrtieïSa, Hifpameè,TorXecuello,    a Pagafa Thsflalia: vrbe»quam finus Pag<>-
ltilkè,Stortaeollot capotorto, Germanicè,    ficus amplectitur , tcfte Pomponio Mei*
VvindhalsiTmehats, Gallicè turcot; auis    lib. i. 'Iuxta hanc Argo nauis fabrefacw
pa«lómaiorfiingilla,colorisvarij,cuicol    fuit, quam etiam Ouid.7. Metatnorpn-
lumcircumagitur, lingtiaferpëtibus fifni    prineipio Pagafaaun puppem nominat»
t>f'
Idem
iis, pratloiiga (qua exetta formicas attra-
hjtjvnde forraicuIadict.a qnibufdam Ita-
^AuStor teli Pngafaa lafon •
lis) vngues vtrinq; bini. Qusautcm ha:c    EtFaftorumt.
ai!isfit,repeteex Plinio Iib.ii- & ijs, qiisc    Paffiu idemTydeu4,& idê Pagafeu* tefoi'
fupraex Ariftoteleadduximus .                 Lucan.x.
Quam quadriradiam] quam locabis in    Vt Pagafta rattspeteretcum.Phafide* *»*
medio orbischculo.itavt vcraq; ala,eapi-            dat.
te& pedibus qualicrucem referat. Voluit    Aliquibusea vrbsdiciturPagafce,iniinero
au tem exprimere verbum Grxeum Te-    multitudinisjhinc corrupte legi inPornpo
Tp«x.Vtf,//,oi>,qno Pindarus eam, de qua hic    nio loco citato Pagafani, proPagafas, do-
agittir.auem appellat,id eR,quadriradia:    ctèannotauit Ferdinandus Pinciauus, vir
*j$kxdri-
•radixj.
f*
acerrimiiudicij, in fuis caftigationibus in
Eom pon.
lafon] lafon fllius AEfouis TheflaH*
regis fuit,qui in Colchosexpeditionc pa-
rauit ad vellus aureiim expugnandnni .
Quam rem Iatè profeqnitur Ouid-lib-7»
Metaw.Sc Orpheus in Argönauticis,P'"-
Ky»//.)i enim eft radius rota:.
Ore crucem & cauda &c■] Hoc alle-
goricè aliqui interprerantur, inmientes, fi
velisabamoris feruitio libetari,opusefle,
vtillumamorem diuidas. ld quod prxci-
pitOuidius i.de Remedioamoris,his ver
bis.
Jtmor di-
tdfws in-
firmior.
Pf'
Hortor & vtpariter binas habeatu ami- darns Ode4.Pythiorum,Apo]loniusRbo
diuSjValeiïus Flaccus, & alij.Dicimr au-
tem lafon a fanando, vt videtur inuuere
Pindarus citato loco, "ntvis vax&aL\f*?,m
eft:& quia Chiron, qui a primis annis Ia-
fonem inftituit.magnus fuit in artemedcn
di,ideo ab ea am'iaa-ioytt, quafi fanatorem
nominauit.
Phaftacts dolu ] Incantamentis Mcdex-
Phafis fluniuseft Colchorum , vnde fue-
runt nominati Pliafiani. Ab eodem etjam
Medea Phafiaca,& Phafias Poctis dkiuir»
quod ibi i-atam c(Te quotundam fit °P'"
nio, quanmis Pindarus Cöriiithidrifi<-aIB
dicat.Odei 3.01ymp.
ARiincuii eft in Venereos
motus,& pia;ftigior im laqueos amnletci,
cuius tarnen rei fidcs penes auöores efto •
IdAlciatusnofttrexHomero & fc^oI'a'
ftis qnibufdam extnlit, quod hicoc.olti-
cbo tradit, nimiriim a4 arcendas amons
illecebras (quo nullum cxltialius aHttlt-
riofiuspraHtigium) adhibendam ej.eme-
tacillam humano (tomacbo,qi!5; di.poiia-
turinter binos circulos fefe quafi inteile-
cantes.Sanè nunquam"mihi perluakrcvi-
rum doai(limum,& renim mul taf»"1 co
gnirioneinfiguem.idaliis communicai.e
vtremvetam&feriamsvtcredereEtltam
Tortior efl,pluresfi qtits habere potell.
Secia bipartito cum mens difcurritvtroq;
Alteriiti vires fubtmhit alter amor.
Hocpulchra (ïmilicudine ob oculos po-
nk Plutarchus in libello de amicitia in
mul tos diffufa.Inquit enim:Veuim qué-
admodum fliuii j in multos diducti riuos
\, lentiorem Iiabent curfnm,ita vehemens a-
morin mulcosdifpeifus Hauddubic mar»
cefcit. Habetur & alia allegoiia, de qua
paulo ooft.
Amule- Talc'amulemm] A'M^npe/.p^ctKov,om-
turn
. lle genus remedij aduerfns veneficia , ma-
Jaq; medicameiitai diclumabanioliendo,
vt quidehi amnt.d7roTpo7riz7o!>, a,ro Tb
UTTOTpé7THV,cimoliri,depellere,
quod verbïï
frcqnens eft Plinio. Vide qua; fuperiorc
Embleni. iiittio de amuleto dixirmis .
Carminu] Catmen hicponitur pi'oin-
Carmeti caiitatione,vti Virgil. v'iupauit Eclog. 8.
pro incan Ducite ab -Lrbe. domum tnea carmina,du-
ttitifwe,
            cite Dapbain .
Carmina -vel ccelo pojjunt deducere Tjina.
Cavmiuib'M Circe fbcios nmtauit Vlyjfis.
Hoc Venerufigno\
quia id Vernis è coj-
lo amiüflè, & lafom donadè , cecinit Pin-
f'
ai
da
IUJ'                                                                                                                           
r*f*futi lafon.] Falluntur qui legant eflê amatowj philtri vim,vt menns hum»
-ocr page 425-
Emblemata.
347
fi |l0etl:at"n ficcogere , aut terquerevel
pleeo tandem modo poflèt.Sed tarnen
P oiedló non aufim dirEteri.pleraque ede
mediaexbonisauctoribus petenda, qui-
. ll?effr£iiata & indomita pene arr.oris hu
uice petulantia cohiberi, aut etiam fopiri
Mue-)t. At vetóquis tam excors eritaut
i^'l'o l'P'dus,qui furorem ilhim Cupidineum
fc*M;, ll?"8n' hoc praeftigio coerceri pofle dixe-
r,t,&: fafcino quodam cupidines mentem
*Ccnpantes exturbari ? Viderintalij>qui-
bl's amatoriaOuidiana quandoq; placue-
r,ntimpen(JUs: tarnen ipfcmet extulit&
Vftius,& quidem falubrius:
•d-rdet^ affuetiu Circe tendebat ad artes,
Wee tamtn efiiüts attenuatus amor .
*rgo quittes cpg nofira tibipofets ah arte ,
Deme veneficijs carminibtuqjfidem -
*dem loco alio verè & difertè, amore non
**'iciliari magicisartibus,docet:
ius fententia,fed poft diutimim meditatie
nis txdium, coniecranei mei facio copiarrt
itudiofis, vt exfpeclcm.eortim mdicium ,
quorum acutior e'tfwpyA.Qjiamqiiam li-
bidinisfit adeö fa reus ac feruidus impe-
tus.vt vix fubmoueri animo poffit, qnem
fertiel occiiparir, fopiri ramen impofiioali
quo labore ve! iudicro poreit.qui quadant
otinione hominem teueat obuinctum ac
defen*um,vt quaiï claims trudaturclauc,
& mollicies, vilde nafcitur roalè feriatus
atnor-jretundatur, aut etiam quedammo-
do corrigatur . Amor certè res letlis, &
qui non nifi leuitate nititui ; at lïftitur ali-
quandoreilcuictilz interueutu . Et quid
ii rei feria: auimns intendatur, & honeftis
fefe laboribusdedat;
N&jVenus ctia amett:finem qui qu&ru a*
mort,
[Cedit amor rebus) res age,tutus eris
Amor res
leuis
.
*aUitur Mmtniatfiquif deeurrit ad artes % Nullus tarnen qui fapiat, exiltirnet an\o-
Datj; quod a ttneri fronte reueüit equi, rem fedari efficaciter pel' carmina i vel fii-
^'faciêt vtviuat Amor Medeides herbn,,
Mixtaqi eü tnagnts Mar/a uenena fonts.
* "aflas JEfonidem,Circe tenuijjet Vlyjjfemr
Si modo feruari earminepojj'et amor.
*>ec data jpfuerintpaüètiaphiltra puellts;
Shiltra nocenl animis, vimtfo furorts ha
bent.
'eproeul omne nefas'j zt amertsamabilti
efto ;
S^updtibi nö facies,folave forma dabit.
furros magicos , kA iionmunquam com-
mentis quibu(<iatn)ac ludicris artibus mo
tus animi efferati,aut impotentiscompe-
fcitnr.Occu rrir exemplum^ortafTe ab hoc
argumento non alienum.apud Coru.Taci-
tum Hb.ió vbi de Poeno quodam, Baflb ,
qui Neroni Domitio flagitijsimpnris ac
cajdibus ehiiutn occupato>fpeciem thefati-
riobiecit,quem dicebat in fundoquodara
defofllim.Vanum quidem certè commetj-
tiim.fed intereadum thefaurusille imagi-
natnis magno conatu erueretur, aut erui
putaretur , tamdiu Nero fpeanimum la-
dans,remifitfefe3& a fceleribws vacauit.
Sajfus,
^d müèri hominesamore perculfi graui>
J*0» re amata ftatim potiri nequinerunt,
r artes roagicas Sc amatoria pocula per-
.Suim habuerdres inprimis noxias & e-
Ulales.Conftatenim Lncretitim poetam,
^.«tiochiim, Caligulam, in furorem vet-
Eodem fpeclat illud, quod eft apnd Plu-
tatclnum. Alcibiades.cum populi rumores
^n
Alcibin,
des.
de fe fparfos inhibere non poflèt, caudam
fua; csniculae trancauit .eaque per vrbem
^ jU«iptis hifce philtris.qtiemadmodum
i-Ucullunijaliofquenonnullcs. Catte-
'**. ji"1 nullum permde remedium efterEcax
tlrDPC \\r\fre. mANie C^AiitArte . nngrfj
ror
-"'ti ut cuiiii utL t vt cfdiiua ilaud
^^^•t.Ciimenim perfpicuum fit,amo-
ftaa"n»c non nifi in animos luxu & otio
Pot aS ".rePere> ntilloplanèmodeaLielli
tas ' > nifi accedatlabor aliquis Scanxie-
las'T!5 ^"lla moleftia innatas amoxis piacti
J>ej .('"at.Ouidiüs :
jj 2"»» ptier iüefequifilet,odit agentes;
f n„ \ ^aca« menti,quo teneatur,opus .
Athenienfem fugiente.popularis multitu»
do cauflam exquirebat, cur id factum ef-
fet. Roeatus a familiaribus Akibiades,
quero ad fjnen» id populo fpeöacuium
prxbuifTèt i- Vt tandem deiinnt)inquit,de
me deteriora cerominifci.Scd vefani amo-
ris, atqi effr^nis libidinis adeo difficilia &
abftrufa fuut remedia,vt nifi diuinittisdeu
tur,vix quisquam elt.qui huiufmodi infi-
diaseuadere poflit.Quid fiergo amuletü
certius & profectö falubrius htisappofuc
io?Suggerit illud Laurentius Antiqutis ,
LeontinuSjinfignis Theologus,& rar? pro
Amutiti?
fetcrum
tor.tran-
stertsi .
r°de ha,-
te Clatidius Minos:Dia me
Kik,
luod fetcor ingenuèj carminis hu- buatjs,n£C Yulgarisenid'itioius.viitUenim
-ocr page 426-
Andrcae Alciatï
34*
arbiuatiir, hoc fymbolo, Motacillx cru- go prasfcntiflïmum contra ttU Cupidim
cisorbi iuclufx, vokiifre Alctatnm expri- rén»edium,nempe vthixta D.Paul»conn"
- - lium.carnemcBm vitijscrucifigamusii-
quidem ifteeritdiuiiuis &ceeleftis «»«*
pa/.qui terrertum iliutn>& in haCCoipo«s
compage detitefceiitem ipaiT*» robore ra-
lidiore couficiet. Hoc vrmrrt captiHarur»
am'marum amuletum fatis eftc ad turpia
tIic
piunt.Profeótofrcquensille caudxmotus omnialibidinum motuumq; generafran-
ih Motacilla, nefcio quid obfcoeni rep ra:- geuda .
femet.Piè faiiè,& ingeniose.Habemus-ec-
Lafciuia.
EMBLEMA LX XIX.
T^ E LIC l AS & molhtiem mm creditur albus
^ Arguere , at ratio non fat aperta mihi eft
.
An quod ei natura falax & multa libido eH ?
Omat Romana* an quia felle nurtts^
Sarmaiicum murem vocitant fleriqne Ztbettunt
,
£t celebris fuatti eH vngmne mufct** Arabs»
COM-
-ocr page 427-
Emblemata^.            34^
C O M M E N T A R I I.
IJ * N'g Ittr foeminapeüibus muri-
°is, 8c liimptuofis veftibus ornata;
1l'atn eg0 vellen» dare,vt chirothecas.vel
^Jud firnile naribus tanquam odoraciua,
aittioueret.Huicaffiftanc-raiues illi aibi,
VeI Zibellini •
Q^v ohiAm breuicer inadagijs de-
'3raturilIud,Af«^ albus.omniailla verba
tanfcribam • Mus albus, 3pud Suidam ;
^ui x.x.K9tM t&,mus malus,z^\\i Dioge-
^aiiiin, : in hominem lafciuuoi & imrao-
lca; Hbidinis dicebatar. Nam mures do-
^eftici fataciilïmi funt, prasfenim albi.
^Mianus mirameiTemurmm falacicatc ,
ai'thorum teftimonijs docec, lib.12,. cap.
.lo-Atq;incermulta illudaddit, Epicraté
"fabula quapiam,cum mulierem fignifi-
c5te vellec prodigiofa: ÜbJdinis, jAViavia.V
aPpellaiIê , f fic enim Meflalinam vocat)
3l,afi dixeris«i«ri»<ïw:citatqj prouerbiü,
,-Vf AeyjwV.exPhileinonis comedia. Yn-
,' tecepmra videtiu , vc inter anutoria
'"Hidirnenca^uemadmodum paffercult,
°!ümb*, &id genus aliarum , itidem &
¥?Uris cognomentum vfurpetiir. Mar-
*% cu me murê,cu me tua lum'ma dicis.
j.ei'ciirncmipfum audimus Asliannm,
pUci Verba ex lib. ii.cap.io.hiftor. animal.
^''tiauo.cap.stf.Mifcel.didaiuem.- Eerut
ft etr* rr.urcs(ïnc|uic) falaciuimoselTe.tc-
3.ncl; adduciintCracii)um,fcilicetiii Fu
^'«is: Age nunc tibide fereiioadtierfus
j °'"£Jem nuirisfulgurabo Xenophoncis.
adv'1'01 &etnmam quoqjiTHirem narrat
p j'c'iereaellè prajrabidam.Rurfumq; a-
j; r Epicracem in Choro.fabulaenira hrec
^pfatis eft: Poftremö fubijt me detefta-
D| ena>deierans perpuellam , per Dia-
g;'Per Perfephattam, efle viculam.effe vir
Ca(CIn > elTe puellam indomitarn • At iüa
lacj(iei'atmurinus. SaperieAioneearrtia-
fLls 'niai1» dicere voluiccum cauum pror
a'bn llt'lnin> vocitauit.EcPhilemoii.-Mus
rQail;'Cl,rn quiseam.Sed pudecfari. Cla-
late a^eoftatim deteftanda lena, vt faepe
ïitatib"00 e^' HaacL1tlsAEl'anus>aua°-
riltll rtls et!am rnagni nomuiis Comiea-
tate mllc.ceiltlltiatus.Saiiè demuris (alaci-
ditj.Q1 .ta ft»ica plerifq; fcriptoribus tra
CCSjiju^101 '"l1t« dicuntur Iuuenali fala-
110'i >ob(ceni, a fpehinca, cjuaro
Graeci oTiJpjid s&,forètmen,cauemam, vt
D. Auguftiii.tradic qusft. in Exod. lib. i.
Siccnim obfc?nitatis parces percauernani
incerdum argui docet Aufoniiis in epigra
matis:
Deglubit,feüat, molitur per vtramq^ cu-.
uernam .
Muris quoq; falacitatem exprefltt Plau-
tusTiuculeiito.vbiPhtoiiefium Diuarcho
fuadere coLiatur,vtmultiuolusfic in re Vc
nerea,{ic enim ait:
Cogitato,mm pufiüus quafit'fapiens hefiiay
JE-tatem qtii vni cubili nun^nam commit-
tit faam ,
Qitiafi vnii ofi'mmohfiAeatur , uliuipef'
fugium gerit.
AdbajcnoniilUfejninamfalaciflïmam per JS.lu.rt
aslurifcemina: firaulacrutn figurari dixe- /ymfolu .
r«nt,propter animalis ingeniiim : cogunc
enim mares ad coitum f^minx.ipfïq; pu-
niunt, ni(I pateant.
DELICIAS &■ mottitiem] molÜtudinë, III.
luxum.iibidinem, laiciuiam .
Mus albus] Adagium,Mus albus,de la- j^/^ aj.
fciuo& immodica: libiJinis Iiomine.Mn- yus ,
rem album hodie vocanc Armellinum, de
quoPafchalius in librode Cor»iiis,& Ste
phanus Pyghius in Hercule Prodicio .
Arguere] oftendcre.fignificare.
Natura falax] De falacitate mnritim M*ns
iam diximus;quibus addo,non deedèau aHl> coi"
dores.qui fcetninas abfq; mafculi coiru , ** conti-
fologuftatu vellindtu falis concipere affir fert->'
ment, eo quód in nauibus maritimis im-
menfam miiriuh» copiamenafci vidiflïnt.
Francifcus Petra^rcha contra,murem albii Arms^s-
(ïueArmelliauihfilis verfibiisprocaftita- nJ^s. Jym"
dshietoglyphico nobilitauit, vtpote qut '
        M
delicatiotts cuiufdammunditiaïexempiar "'M*1*-
haudquaquam ignobile eflet.cui fcilicet
fpurcitia tanta: fit abominationi, vc limo
aute odium caui illiro.capipocius a vena-
toribus.qnam eafijdari paci-actir.-q.uort
fauctioris fica-moris propriumintemeraca;
caftitatis fymbolum , qua: diiïina cantum
flamma fuccendautr.a. peritiilunisrerum
iks.'»i.
,"4
"!ï
Sr
ponitur ■
Jfara,
Romanosnurus] matrowas. nomen fpe-
cialius procornmunijff-veEXc&^ttPoecis v-.
fitaciffima. Ouidius z- Meiamorph.
Excipit,& nuribus mittïtgejfada lAtints,
idefijf^minis Latinis. Dicamobuïr, llo-
-ocr page 428-
Andrea Alciati
3r°
.0
manos olim in'oblïdVia Yaiorum peUibus redibit. Sanè jn India maximum Mofc^ * L$
Pfits ie
prouentnm eflTcinteromnes conuenitjC11* • ,j},
ius hiftoria ita defcribitur a Scaligero £'f
xercitat.zi.In regnoPeru (ïnquit) City
tetfos hyemare cospiflè,vceft apud Liuiu
lib.j.fed ha; pelles tudiorescraiit.vt faecu-
lum tune fait j quas ntillialij vfurparent
Hu apu
no4.
iu vrbe. Conftat tarnen pellium vfum po-
lka in veftitum inepfïflTeiquod Seneca te-
ftatur in epiftolis.quoloco mentionem fa-
cit pellicularum viilpium , muriiimcjue,
quas Zibellinos atq; Armelinos plerique
nuncupant; tametfi Z'.beilinimaiores fint,
cjuam quibusmurmm nomen coimeniat.
j&ièeiïttiï Sarmaticum rhttrem , &c] Zibellus a
quibufdam mus Sarmaticus appellatur
ad Alciati mentem.quod e Sarmatia adue •
hatur.-diciuir & AElurus, de quo lege ca-
pit.io lib-ii.AElian.Deanimalium hifto.
vide etiam quas fupra Emblem. 37. dehis
peliibusdiciafuit.
Mufcus Arais] Murem illum peregri-
iHim, quem Zibcllum vclZibellinum ap-
pellant,ab Hieronymodici quandoq; Mu
fcum,quiindelicatiorum vfum habetur,
aliqui opinantur. Nam (J&trtov , paruutn
murem fignificat. Sed hoc odoris genus
piifcis non innotuiflfe,arbitratut Hermo-
tst.,r .. i laus.nec MiiIfcumdici.fedMofchum.Ha-
lx fimile animal album eft,cuius ex infcr1*
remandibulaxquè dentes vtrinq; fingu('
exeruntur. Sub cuius ventrefit ïanguin'5
collectio in tumorem,quod apoftema Gtt
ei vocant.Capta fera,eam partem cum co'
rio fimul abfeindunt. Qjix fanguinis guc'
txinter fecandum effluuntjcaduntqirce*
pto Mofcho optimo atq; excellentifTim0
aut excipiuntur, aut colliguntur.-eiusm1*
nimx particulx beneficio ad exteri cru0"
riscondimentum vtiuitur. Vbi fecueriïf»
hirudines admouent,tamq; diu,quoad e3'
rum fuctu vniuerfus cruor cum ipfa vit*
decrahatur. Eum fanguinem exiccatuni»
atq; inpuluetem redadtuiT), prioris illiu'
petpauxilla quantitate viribus verè effka'
ciillmis perficiunt.quippe centefimam f*'
tiseflèprodunt. Turn fllud in follicul?'
hofce.quiad nosiraportautnr.indmim f«f ^f
u'anr. Adulterationcs , aur fincewatem i:3 *,,»•
vel deprelienduntjvel probant. Siiicervt111 ' (II'
naiibusadmotum illico fanguinem elice' //''p'
rc&c.Porro alia rurfus Mofchi prouétu* pt Èr
ratio a regni Chinenfis traditur fcriptot1' /^'
bus,qux lic habet-Beftiol? ibi fuut vulpf iiP
culx.aut catellorum magnitudineatq; l'
magine.Hx ad necem verberata:, ac pIaglS
mollitxputrefcunt cum carne paritef "
fanguine.Tum ex pelle,carne,& fangui"6
incola» rotundas vncialesq; pilas fiuect0*
menulas conficinnt, qus filis vndiq; coO'
futx venduntur • Cxterum optimum aC
prxftantiflimum Mofchi genus ex tefHc11'
         ,
lis homm animaüum colligitur. Alteruï11 ,^f*
etfi Mofchi uominc & ipfum proftet, ea^ ™0*
dem tarnen virtutem non habet- Vndc Cb' ï '^
nenfes, omniin re'vt feruntur elegantifl1" * ^>
mi,ita & crumenas has rotundas tcfticul0
rum formaernngunt.qtio faciliuseitie"1''
bus imponanr. Animal ipfum naturaü ur
(tinfai, cüm pretium tefticnlorum fuorö
in tel ligat,de fuga alias defperans, eofdeii»
Mefcho
diuerfus ,
ben au tem ex atbonbcis areutes pannos
mufcofo villo, praiftantesodore.quodge-
nus Bryon dicunt Gixci, hos Mufcum.
Mqfchtts* Mofc'husaiitem apud Aetium & Paulum
caprex (aniescreditur, quam Dorcadadi*
cunt,ex vinbilico aut vomica. Nam citca
vmbilicum folet Nouüunij tempore huic
capreolo,feu caprex Indicx (quam Scali-
ger vult Gazelam eflè Arabum , Exerci-
tat.2,11.contra Cardanum) abfceflfus qui
dam protuberare,qui matums vel fponte
rumpimr, vel ob quendam prutitum ter-
ra: aut faxo arFiicluSjfaniofum humorem
emitcit (hinca quibufdam pus aromati-
cum vocatur) euacuataq; hac vomica rur
fum fanguinem quafi menftruum colü-
git,&iterum fuo tempore emittit. Exiftt-
ma'nt autem peritiores , hunc tam precio-
furrf fuccum capreolamillam produceie ,
& tanquam liberalitate vberiorecompen
fate quod accepit.propter pafcuaodoratif dentibus Scmorfu auellit, Sein iytron ve
lutilibeitatisabijcit. Itaoccuparocol ^
dione tefticnlorum venatore, necemis 1«'
quandoeuadit. Quod iplum & ^^ y/
proditum accepinius, de quo ü'fr3 f &' tf^.t*
blem.ifj.Chinenfes multa fanè verTiiria ^i'
idodoramenti genus vendunt, iecinora e' fi >
nim boumfeu vaccarum ficcata& 0nta- ps>
(ima herbarum.quai in fanguinem vertan
tur, & hunc odorem illi concilient: vteft
apud loachim.Camerar»Symbol. Ccnr.1»
Emblem.4f- Vcriiam facilè impetrauero,
pr.xfcrdm a delicatis nafis, fimateriam de
Mofcho non vbiuis obuiam, paulo proli-
xitis triuerojiic enim fuauior ad olfaiSum
-ocr page 429-
i Emblemata.
3f*
faadmjrcehtjqiubus Mofcho imbutis cru
menas irnpleant:& fraus quotidianoexpe-
timento agnofcicur • Mofchus fi tempore
«ortuptiis fit,8codoris expers,crumenulis
eximitiir , ac in rriortario tuudittir in rhi-
ftllCas partes:Jeinde puerili vrinaafperfus,
ac Plumbeajolke inclufus.obuirato probè
j^Priftinam odoris vimitem, (ï modo a-
jiquis eciarn vigor fubfït.adipiicitur. Io-
han.Hugoa Linfchoten c-ij. & 70 fua:
«aiiigat.Cosl.Rhodig.lib.14.cap.if.com
^^ntator PancirolJi. lib. z. Ret. memor.
j. .p ï R s T R i N G i T mollitiem & la-
Su>iern nobifiuni quarundam matronaru,
Slla: adcorporis oniatnm oden tent raras
PcUiculasajairhalcu!otnm, nempè miiris
,r3|iei. Kluriirztbdliui (Mis libidinofiffi-
Pl1) & pisteréavtantur fuffitu mufci Ara
?Ki>C5terummufcum Arabicum circiim
j-riint,non modojnatronas principes, led
r?ali*gradifkajgè inferiores: rantaq; ia
Js.eft& culruiirtr, & fufïiumm varieras ,
t retmè ignoieuc -vohipicatem , qua; inde
^aPi poffit.quod in hisaffiduè ve'rfentur.
|llimis nempè petfpe£him non eft , quod
atyricus ait, voluptatés ex vfu rariore
^nvendari.' Cnr autem mulieres fuffitu
luauiffirnis odoribus vtantur > hanceflê
ai,ïam aiunt,q*iöii totajfint Venereas-Ita
Intoletstbilius nihil ejl qua f «mina diues»
Martialisde quadam Philxnijib-^.
Tinciis raurice vefiibus quod omni
Et notie vtitur,& die Phihnis,
Non est ambitiofa, nee fuperba j
Delettatur odore, non colore^,
Plutarc.apophtheg.philofophorum; Cni-
dam vnguentis delibutodixit Zeno,mnliq
rem olecid eft, rhtfi yvveuKif ofav,, D-
Hieronym.ad Demetriadem, de feruanda
virgiiiitate:Pol»re faciem purpuriflb>&: cc
rufl'a oradepiugere,ornarecnnem,& alie-
nis capüiis turrirum verticetn ftruere , vt
taceam demurtnm pretijs, candorc mar-
garitarum rubri maris profunda teftan-
ttum , frnaragdorum virore, ceramiorum
flammisjhyacinthorum pelago,ad qua: ar-
dent,& infaniiintftudta matronarum.Idc
Hieronymus epiftolaad Gaadentiiimvdc
educatione iiifantula; {iaipihÓKo^/J.ov ge-
nus fosminarum eft ,multafq; etiam infi-
gnispudicitia: vidi,tamenlibenter ornari.
QHapropEerc'irnf'e.rninas & imbecillitas
Mulieres
circa cul
mentis,&grauionim operum negataaffe-
datio, omnc ftudium ad curiofiorem fin *£" a*
cultum hortatur conferre, vt Valer. Ma- *"/*•
ximus fcriptum reliquit lib g.cap.i• ideo
ru enti harum luxiirix in ipfo moxintroi-
ttiobiiftendum, casteroquinfuturum, vf
infoliti fiueinfolentiscjtiis ftudium qua-
tidie aliquid nonitatisfumptuofiusfltad-
iecTiurum.Quocircaiblis maritis permif»
iiefiint ibemina; oruamficenim habet Ca
non: Fucari pigmentis, quo vel rubicun-
dior,veUandidioiappaifat,adülteru)afaI
lacia eft,qua non tlubtto etiaru ipfos maïi-
tos fe nolle decipijquibtts folispermitten-
da: fuJitfe.minxoxnarUecQdum veniam»
non fecundum imperium. Nam verus or-
uatus,maxüriè Cluiftjanoriim & Chriftia
naruni,non tantum auUtis fuatsmcdax*
^
'«e,
S, 'Si
■to
"lePoeta» Grxci Venefem nufquam la-
. e8fcdieatem fingunt, nifi odore aliquo
■ ^"ifitiflimo relicto ad fnam prefenriam
flecl3„_j______1:: :..._______Lf. <"..n:....
c'arandam : adijciunt prxterea fuffittis
defnes ^ lalaces. Muliebies omatas ri-
^,.ta*atqj Luctanus in Amoribusjuue-
am'S SatVra <f-& vberrimè Plautus in P?-
eni°Uem Aslian 1. De varia hiftoria.Nec
^**1 Pauca reperiuntur apud au&ores pri
n.^'^ï 'piculain uiminm mulkrum cul
P^-Oöicf.inarte:
'na caniciem germanis ïnficit herbit,
y„ P^elior veroqu&ritur arte color .
nina pocedit denMima crinibus em-
p P*is '
Q»idd>^M't"*l*os efficit Mefaos-.
"^" e Vefte loqmr ? non tam fegment*
I ti i,/*?"* de Tyriomttrice Una wbet*
s3S
verümneauriquidera vefttsq; fed jnores
boni fttnt.Adhi benda igitur eft mundicia,
vt Cicero dicebat,noti odiofaitieq; exqui-
Quatie
ornatut
eSuenittt.
fïtanimis, vtncmqua;EaiKtircoLöres fifti-
tij &fucati.Nam vtgiauis f ft liuiocenti)
exhortatio:abfit,vtaIterius cotor compa-
labilis fit iiaüuo.-quiuimö c«8J facies adut
terinocolore fucatu'F>os abomiuabili f?t»
recori'umpitur.Q_uid enim vanius,quan»
crines intorqucre,plauare cxfanem.tinge-
regenasjvngerefaciem, producers fuper-
ciliaKquandoquidem fallax fitgloiia,& va
uafit jalchiitudQ»Omnis caro femim »
&. oati-bs
Uil
«al-S.Satyta;
non
ni,
pertnitiit muiier fibi,turpe putat
t.
v'nd
^iribu gëmai co!l0 "rcumdedit,et cnm
* e*tm£l*«**gnoi,pQmi[it eUdüu
-ocr page 430-
AndrésAlciati
3^2,
publicum damno fetieritatis aeJmïflu»1* v
quóoftentare potiüscorpora quarnve"1*
re,prirno foeminis, nunc etiam vitis P?J'
fm'fïc'luxurias libido.In huiufmodi &lCi
f urn veftium fubtilitatem tenerrimam gr3 ..^
uiterftomaehatur Seneca lib. 7. de BeOe' W
ficcap.j.inquiens; Videofericas veftes 1 >l O^
veftes vocanda: futit,in quibus nihil, <\KX°
defendi aut corpus,aut pudor deniq; po\'
fitjqnibus fumptis muiier parum liquide
midam fe non eflè iurabit.Ha; ingenti &&
ma abignotis etiam adcommercium af'
cerfuntur,vtmatrona;noftra;neaduIteri*
quidem plus fuiin cubiculo.quani in ptr
blicooftendant.Iiitelligitiiimirum feric»s
illas veftes, in Coo infula è filofubtiliifi*
mo,teiniiflimo,ac delicatilTimo textas > *ƒ
inftarvitri pe)Iucerent,atqueita corpofl*
partes fnb afpe&um facilè fubijceretit •
HincHorat.lib.1. Satyra i.Cois, ait,h<>c
eftjtenuiflimisillis in veftibus,
-t'f>ipene videre eft
Vt nudam,ne crüre malo,nefitpede t»rft:
Metiripojfis oculo lattts ,An tibi mattit
Infidicttfieri, prèciumq^ aueüier (tntè
Quam mercem ofiendi
f
Indeqj Varro veftes illas, vitreas appel!**
togas.id eft,oculatas vel ocellatas. Suida'
tunicasinterlucentes dicir,& vifu facilè Pe
netrabiles. Petronius vocat ventum texc'T
lem;Sialibi,nebulam lineam. Huiufmo"'
ornamenta Efaiascap.3. mulierum imp°"
dicarum elTeinnuit.At Chriftianarum &a
lierum verusornatus graphicè a Tertij''
liano ita Jefcribitur, lib. de cultu foern"1' ^
Prodite vos iam mediiamentis ^r ornarne" w'gfr
tisextrllCtq>Apoftolorumfuméntesdel^,I, f",^'
plicitate candorem,de pudicitia mboretf' i1<^
depicla: oculos verecundia,& ïpiritus *a'
citurnitate , inferentes in aures fermoi'el11
Dei, annedentesceruicibusiugum Chr''
fti.Caput maritis iubijcite,& fatis oriia^
eiiris. Manus lauis occupate.pedes dol0
figite,& plufquam inauro placebunt.y6"
ftite vos ferico probitatis.byuiuo fanfl'ta"
tis,purpura pudicitias-Taliter pigmentac>
Deum habebitis amatotem.Nuncad ft*''1
lum Augia: accedamus.
& omiiis gloria elft? qiiaS flos agri.Sed ad
liane tarnen luxuriam ardere & infanire
Ihidia matronarum conqueiitiuD. Hie-
lonyiTiiisad Demetriadem.vtdixinuis.Et
in vita B.Marcellantade Romanis jriatro
nis diflèrit: Ilias (blent purpuriflb & ce-
iiifla ora depingere,iericis uitere veftibus,
f"pleiidciegcrr:rnis,aarum poitareceruici-
nus,&aur<bus perfbutis rubrimaris pre-
ciofiilïma giana fufpendere.fragrare mu-
fco muréjmaïitos ira plangere.vt tandem
dominatiieouim Ie caruiflèl<etentur. De
hilce inauribus loquitur Seneca,cum cu-
iufdamlocupletis domus cenfum auribiis
Viri mu. geftari fi.ribir,in Iib.de vita beata.Sed qiiid
lieires . Tblas feminas ornatuü ftudioinceflïmus >
.cum videre fit quofdam viriii faltem for*
ma mulierum nitores asmulari?de quibus
acukatè fic idem Hieronymus ad Rufti-
eum monachum: Videas nonntillos accin-
(ftos veftibus, pnlla tunica , a mulieribus
non pofl'e diflïdere, lub codem manere te-
öo;fimul eodem iure ancillashabere ituie
B,
          nes inmonafterio , & pratter vocabulum
nuptiarum, omiiia eflèmatrimoni j. Mar-
tialisacutum fcoroma inquemda lib- iz.
Hic quifoeminets notiesq\,diesque cathe-
dris
,
Incedit tota notus in Vrbe nimis,
Cr in e nitens,nigervnguento ,pellucidus o-
flro,
Ore tenerjatuspeclore, crure glaber.
In lmitifmodicincimiatulospueros,& ca-
lamiftratosj&peregtinimurisokntespel-
licula,inuehitiir etiam D. Hieronym. il-
lud Martialis vfurpans :
J>ofthumesnon bene olet,g. benefemper olet.
Cui accommodari poterit illud Tullij ad
Atticum lib.i.Qnamquam illa tuahorri-
dulamil.iatq; incompta vifa fuut, fed ta-
rnen erant ornata hoc ipfo,quod ornamen
ta neglexeraiitj& vt mulieres,ideobene o-
lere, quód nil oleant, videbantur . Sed
AbiijKS^ quantushodie eft abiifus Veftium & feri-
Jericam cjjjnqnjbns rnatronje ttanslucent, & viri
■veftium . yjr-q. a(j plcbeiosiam ijs omantur , loties
vetitis legefumptuaria , tam farpe, quam
fruftra promulgata» Solinus certè hoc il-
lud eflè fciicum dicebat,cap. 63.in vfura
'S&TCJBr.
AdnerfuS
-ocr page 431-
Emblematal
3T3
Aduerfus natiiram peccantes
EMBLEMA LXXX:
F1 V R P E quidem diciu , fed & eB res improba fa&u,
Excipiat fiquis cbcenice ventrls ontu .
^ienfuram
, legtsque modum hoc excedere fanfta esl -,
Quale fit inceBo pellui adulterïo.
COMMENTARII.
V
4**j , v s Emblematis picturam twl-
«pio naftellusdcdit,atq;ipfum etiam
ftti?ran,nia 'eui (lli°d aiuut'J brachio per
hjj vXet,"Ilt c°mmentatores.- ego veio ni-
'«JpeV         C^ turPicu,am l'berioribus
dam ftetfiiftilepoculum, & eyatluis tj*
treusjcuius rei rationem iam fubuigenuis.
Quid aurem inleclo velato agatur, fuffi-
cit ïlludme & pi clorem feite parcoeiüm
caftis oculis, & cum hisetiam nientibus.
O bid quoq; a Minoe hoc emblema ad cal
cem reieftum fuit , quod ron videbatur
coiTimittendum auribus terfis, tuin quod
ipli indignum viluni fit explicatioue proli
xiore.Aftmeiió pudebitcü Virgiiio ex En
nijftercore. HWrgatitas-legere.Ergo a«l ré.
2
             V i r: s o
nia
"on petfHoft,
ra:fertimcum ha:c ziza-
«
Ic^üj^^Propter/ïc pi&oJCi praiiii : Fiat
aJUlnTlj' 1' Pcr'pera[ir,atis celatus, itix-
Uream" °mo "«dus ventrem in pateiam
exoncret,coram quo in méfa qua
-ocr page 432-
Andrea: Alciati
3f4
poris vfus Aint nece(T*arij,eas neqi Pa"5sf
neqj earum vfus fnis nominibus appcH3^'^
quodqj facere turpe non eft.modö occul-
te , id dicereobfecenum eft . Et ad hiKtn
eiiyfdem übti: Ita tetra quidam.ita oble?
na,vtdicT:tiquoq; videantur tutp'3
Excipiatjiquis] Imitatioltianif«fta War
tialis :
Ventris mus mifero, nic tepudet, excipis
auro
.
                                          . ch
Cboenice] Cli?nixeft demenfuffi ^ jl~
bus diurnus, de quo dicemus paulo mtra
Enibl. Si.
Menfftram,&c.] Comparatio [egis.1"?
etiam qua;d«m eft menfura, ad ch?niceni ■
tegisq; modum hoc excederefan"&eM
Eaeft.quac vno verbp dicituraWjM'^'^S'f
tranfgrefllo: led hicnon legiscüiuscunq»
fed naturalis ac diuinaj.qnam turpitct T
Iant & nefariè.qui vel inceftu, vel adu're"
rio, feu prjpoftera Venere CeCe inqiu"an *
Inceftopoüuiadulterio] Sic quoqi ( lce'
ro pro domo fua.incefto flagkio poUn"^
dixic.Dicituraucem inceftum.qnafi txnal'
me caftum ; vel a Veneris.eeftc* alienum;
Iï.          Viïte allufum ad fymbolnm Py-
thagorse, quod fic eiplicac Plutarchus de
■educatione puerorum : irniov ut «///ƒ*
fin i[A^ó,KKHV.i'7rict\i)lJ.itim ya.p art eis rro
mp&v ^v^ijv o,?^oy kóyov in$é.y.knv
s'
vrpoMKW* O'fjtiv yip kiyof Tpcupij JW
'HoiAf ifi- 7X70V <Pt «,KO,frclp70V «' <BMt>~
fiA w.ënwv èx^pómw . id efb Qibos itt
fcaphio nonponendos. Significnt autem in.
anïmum .netjuam ■urbanos fermones int'
Tftitti non «portere; fermo enim intelligent
tit cibus e/i, quem impurum reddit bomi-
num nequitia,
Vide adagiumi Cibum in
9o»s *m- tnxteïïam neimmittas
• Canerum id tra-
ilematn. ^Um videtnr ex Artcniidori f.de irtfom-
nijs, cuius hajc func verba : tJ'o^i tk eïf
ytiviKa,yiQiv, lihto dS'ikp» ia,u7S fti-
y\'v[Atvoe (AtTpoV ya.p »X"JV'^> 7° ^ ^'
TpOV VÓpiO) £olKi. 7pa-7T0V VV T/C* TTttpiVO-
[/.H, TTttpO,
TOS ViVOfXlCr/JLivcL KOWyi TOtf ik-
Ma-iTpÓTTUv. Hxc Latinè ita fonant ;
QuiSpiamJibi vifus eH'in chcenicem aluü
exonemre,conuic~lus de eo,qubd cumforore
eubitnjfet,damnatus eft. Menfitra enim eli
thcettix ; at quidem menju.ru legifimilis
eïïQuodamitaq;modolegem tmnfgreffus
er/tt, qui nimirum admiftjfetaliquidpr&'
Jtliit epi' ter leges tati Gr&cu communes . Ego vero
niodefon propignore certareparatus fum,Alciatii,
te Emble dum hoc emblema cuderet, refpexifle ad
roatK , illud Martialis de Ba/la :
Ventris onus mifero , nee tepudet> excipis
au.ro,
Baffa,bibis vitro: carius ergo cacus.
idq; tor/ïfie in nefandurn illud mafcula?
Veneris flagitium.quod prater epigraphé
fatisquoqj indicat comparatio. Quid e-
nim magis eft vfipov 7rpÓ7ipov , & qiiis a-
liusturpiorabiifuSjquam aiiro exciemen
ta excipere,att è vitro vel fiftilibusbibete!
Sic quoque eft contra naturam (fic enim
plerumqj Iurifconfulti hoc vocant flagi-
tium) tam execrauda vafornm permuta-
«o.Hïcmea eft opinio de hoc Emblema-
te , cui etiam hanc piituram accommoda-
oi-De reliquo Le&oris efto iudicium.
J JI,
         TfRPE quidem ditlit, &c.] Ifocrates
ad Demonicum:* <sw«V dja-ypoy,7oiiLv-
TA vó[/.i£s y.nS'ikiyn» Aveu Kctkiv- $uod
tnrp'faêu,nepuin diïïupulchrum.
Paulo
diuerfius tarnenM.TtiIlinsea epiftola,cu
Mis initium,4mo verecundiam: Qo^dam
fiunt non tiupiter,dicuntumon honeftè.
Jtc priori de Qrüc.C^uaruBi parüumcor
/
Cogita, nura allufum fit ad meaB» °P "
t
nionem.                                           ,.
V i x faluo pudore aÜquid de pr*lf*- j„,
ti Emblemate dici poteftjtamen aüq""*10
brie dicendum eft.Quamuis epigramnia-
te fuo non obfeurè videatur taxare irrf
fturo AlciatuSjtamen ego in concepta p<
fto opinione, duétus, vti dixi»inferip1^
8c comparatione; Interim non n£g°e' '
qui inceftu Me pollnunt,in naturan) P ^
care. Quis enim.verbi caufla.non et l0 .
leat macnlofiflimam illam 5cmiram^
cum Nino fiüo commiftionem i Q^,s
roniscum Agdppamatre.Artaxerxisc
forore, BaffiauiCaracalIa: cum nou^rrca ,
&au'aeius generis flagitiorum ffl?"jui,tè
quae qui patrarunr , videntnr na' • j(fe,
t
vimquafiarmatamipfi uatur* * ta.
cum nein brutis quidem amri»9nt,D"
         %(f
lequidadmiiTum reperite fit-Nam lo« 0,U
«es LopezH.fPanus,quem ««[^bo t*
BoeriusDecif.?i8.nuroi.a hde.j°i(ierit ti
mine audiui/ïè fe refert, qui fuisld 't
oculis.quodgenerofi/fimusequ^P f flJ
inceftum cum matre fua ?om"" Dj»ueniis
quem coromittendurn arte_« o' [a
pelleftus fuerat, cognito ««»«» » ai
fibi ipfi genitalia magna cum aftan"
«iratione abfeideru. H« q«am^'
-ocr page 433-
Emblemata.*.
m
«ntjiiefcio qua rationc caerera enormia fee   fum farOris ftie. fïïitim Tribnnnm militu,
kraimrnaoitate pre;eatmafcula Venus:ar-    a f Plocio iurecefum pronunciauit, qui3
gutnentoefle poffuntSodomiticaïillaiciui   eumdeftupro compellareaufuserar, vt
tatesjigni & fulphurc a Deo fubiierfe..Ge-   ex Val.Maximolib* 6. cap. %.Petrus Ae-
lei.19.Vnde & in eos, qui fmpias luiius a-   xodiiis recenfèt Iib;2.Decrct.tit-4<S'. Planè
ftionis c?noinquinati (unt.pcenam mortis   qui muliebria paflus fuit, euin a Prxtora
Cor»ftitutam videmus. Auth.Vt non luxu-   a fubfellijs remoueri' VIpianus teftatur*
in tle!niitcontranaturam. Et Auth. Dehis   in l.i.§.remouet.ff.depoftuIando.AncltoE
I1" hmu.contra natur.Quopertinet kx   nobis Plato eft , Laium Thebarum regen»
' Scantinia, quaspuerorum amplexus im-   atrocitet.id eft,ïgnis fupplicio in emafcu-
pios, &pra:pofterain atqueabominandam   Iatores ac natura: peruertentes placitaanï
catamitorumfnftulit Venerem. concubi-   maduertendum cenfuiflb. Vbi eftis nune
*oribus graui fupplicio impofito , vt ait   leges 3cur tam impimè peccatur?quid fe-
tartusin Legibus Romanis-Atque in hos    ksifta: pullark (vt Aufoniano vtar verbo)
Couftantuis etiam Sc Conftans Impp.gla-    fancti pudoris raaieftatem audaci pede co»
d'urndtftritigiiubent, cum'in ha:c verba    culcant? Gtauiter Plato 8. de Legibus .•
KfcribiintrCnm vir nubit in f^rr.inam vi-    Abftinendum a maribus cenfeo; nam qui
ris porrefturam (itaenim kgeudum elïc   iftis vtuiitur.genushomimim deditaope-
PotiCis quant,vitos parituram, Godofre-    ra interfkiunt,in lapidem feminantes, vbi
*us re<ftè monet,fïquidem porrigere pro-    radices agere quod feritur.nunquam pote
priurn eft fe.minarum, vtiarrigere mafcu    rit.Cognataijs funt,quefctibit Maximus
lorum) quid cupiatur , vbifexus perdidit'  Tyrius: Cum mafculo, inquit, corpore
'9cum?vbi fcelus eft id, quod non profi.    iniquafit permixtio,fterilisq; congreflus.
c't fcire ? vbi Vernis mutatur in alceram    Qutd faxismandasfeminaïlabulum quid
*°rmam?vbi amor qua;rirur,nec videtur?    atas? Obkctationis hoc genus ad ipfam
*Ubemus infurgere leges, armariiti ra gla-    trasfeiuaturam.adagricoiationem oculos
?io vltore, vtexquifitis p^nis fubdantur    conuerte,frucT:uofisia:tare voluptatibus ,
ll;fames,qui fuut,vel futuri funt rei.1.cum    ne fxcula mox futura femine pereant de»
*'t.3 i.C.ad L.Iul.deadult.Nec minuitur    fticuta-Sed quot hodie reperireeft.qui eta
f slij Trt-
étui*..
Plato iti
Venerem
mafcttlM,
rem
"*c fupplicij irrogatio,etiamfi ex vtriuf-    tent imbecillam , Sc ftxddio yidigem
Cn ^lIe tam concubitoris.quam pathici rin£-
l>tu°f>le* c°nnfio3tqi animo'ck'liuqua'tur. Nam
' r- Caius Fefcennius Triumuir C. Córne-
libidini fus depopulanda f^dandaroqj fub
ftermmr.Non poteft res hare pro magnitu
dine fcelerisenarrari. Hos taks non imme
Ulm>foni(rima;militia?ftipetidiaeraerUiï,    iicöimpios& parricidasappellaueris,qui
J"rtutisqjnomine q'-laierhonore Primipi-    busnon fufficit fexus a Déodatus, nifi Sc
. a° Iroperatoribusdonatum , quöd cum    fuoprofanè ac petulanter illudant. Hïc
!ll§enuoadokfcentulo ftnpri comroerciu    tameninter illoskuia& quafihoneftasüc.
'^uiflèt.publicis vincuIisonerauit.A quo.   Quid inde mirum,fi querelas fexus fcemi
aPpellatiTribuni, eumdeftupro nihil ne-    neiaudiamusrVt nuper hifceauribusau-
harer,fej fponfionem fe facere paratum ef   ditiijcum enim meretricula ex triobolari-
edkeret : fl uon adokfeens illepalam &    bus feriö penftim traheret,& iuuené quen
Psrtecorporequïltura facticalkt: inter-    damiroberbem obuium haberet,qui qua;-
eiUonem fuant interponere noluerunt.    reret,cur a qu^ftu fuoadlinum & lanam,
«t\V <-°rn?|ius.in carcete mori coaftus    rediret?Illa nihil pta:meditau fubiutigit:
Argutum
meretri-
cula re-
fyonfitm.
Hoc vobis catamitis acceptum ferimus ,
qui nobis lucrum iiolhum pixripitis .
Qjiod fuit roagno circuniftatium cachin-
11 Ptnnmn.1- po excepturn.Quid dicam de 1 js,qtii abo-
-j. n °ponear.Sed & M. Leftorio Mergo minandam non Iibidineni,fed infamam po
l
b
titfj milicari Coniiihis Tiibuiius'ple tiüs'exercent?Piget dicere . Sed quid his
cul !et11 ac^ Popnl.um dixit, quöd Corni- fottè credamus,quos non piget faceceïSc
iSj .,jlum 'luim ftnpri eau fa appellaftet: tarnen diceiidum eft, quia fit. Deiltislo-
att 1 C1"ni "°n fuftiiiui:, & fibi mortem quot, quorum teterrima libido & execra-
. ^'Manusquoq; Imperator f Clti bilis furorne capiciquidem parcic. Qui-
Z i            bus
-ocr page 434-
Andres Alciati
35-5
exprobrauit) apud alias «rentes audiat, tx-
meiiipfi nefaria: libidinis huius nota nun-
qnam iureinuri potuit. Redtèsmm ranta
huius rei turpitudoeft, tantum dedecus,
vtmortem potius eligendam , quam tale
quid patrandum , Paulus refp®nieatin I*
ifti quidem 8.ff- deeo quod metuscaufa-
Sed de hoc nefandocrimine.pi'opter. qnod
ira Dei vcnit in filios diffidentia: : & qu°
ipfa focietas.qui cum Deo nobisefle de*
bet,violatui:cum eadem natura, cuius ip'
(é audoreft, libidinis peruerfitate pollui'
turjnihil dicam ampüus , cum vel folurfl
iplius nomen chartas quodammodo inqii'
net. Videri tarnen poterit InUCfarus lib-ƒ'
fentent.§.Sodomia.Iacob. Mcnoch- lib-i-
dearbitr.iudic.ccnt. }■ cafu i8<f. & Cosl'
Rhodig.lib.iJ.cap.^.S: 10.
bu. tac verbis , au't qua indignatioiie tan-
tum nefas ptofequarJ viucit officium lin-
gua: fceletis maguitudo. Videamus altud
rnonftuim.Neto Imperator Sporum pue-
niniexecTiis teftibus m muliebrem uatu-
ram vertereconarus eft: addita dos, addi-
turu flamnieum,additaceleberrimanupti3
rum (olemiitas. Qjiici mnltis? palam pro
vxorc habuit. Hmc non infcituscuinfdam
iocus.-Bene agi potuule cum rebus huma-
nfs ,fi Domitius Neronis pater taletn ha-
buiflèc vxorem . Inter Gallos olim id ma-
lum pofticx Veneris adeo infaeuijflè nie-
moria; proditum eft, vt inde nefaria i'anci-
leturlex , necuiduxiiïè vxorem liceret ,
■qui prins vxon'ani non impleftec ftinctio-
jïem. Longè iecusijoftra Germania.quae
licetbibtila , ibrdida , (ulpicioü, fuperba
(quod vltinuim ipfi Alexander Magnus
»>
(t**
*•
Neronïs
immauis
libido.
Defidia.
EMBLEMA LXXXI,
VZSW&
-ocr page 435-
Emblemata.
*57
r\ E SID E T in modïo Bjf<sus, Jpeeulatar & aftra,
Subtus & accenfam comegit ïgne facem.
Stgnities Jpecie retïi velata cucullo ,
Non fe , non ditos vtiütate tuuat,
C O M M E N T A R I I. ,
X E N E x habitu Iudaico infidet imier-
V '° modio,& vnltu ad coelos eleuato fl-
pfacontemplatur: fub modioautemab
co»ditam habetfacem, qua: tarnen fumo
'l, .l,aporante proditur.
■ Ex vnofymboIoPythagoricoduoem-
■ «,eniata finxit Alciatiis.prejensniminim,
* 'ttitnediatè fubfequens.nam defidere in-
k n ° °-&>in choenicefigerefedem. idem (b-
*%«' c^'k^ var'è tarnen accommodatiir. Do-
*. ■*" :e,11urautem eo fymbolo, nondebere nos
' vitse nóft ra: fpo milis itafpem coJloca-
e'vtfede in eis ftatura tóïum xtatis te'm-
f|ls ociosè traducamuSjfed aliqiiarri inea-
'Js rationem,vtnoftra induftria viclum
0,11 paremus,neq; femper abaliorum ope
^ndeanius. Hoc au tem air«]uemur vita
e' cotirempKiriua (vt vocant) ve] a&iua:
j! l°d his dnobus emblematis oftendeie
'c'atum volutfle mihi plauè perfuafuni
t ^c proinde hic loens mihi vifus eft in
ralios permoltos digi)iiseltè,qui rriaio-
^.^l,ta ftudioq; a nobis expMcatecur. Sed
,• ",'«a de re cogitanti tam mulra è raul-
°< varijs occurrunt, vt verear ne quis
e Putet intemperantei abuti ftudio, auc
artl pletifq; otiofus videii • Plntarcluis
^ ectetorutti deaiiima difputansex De-
tl) ,Ctlro, ignitum quiddam elièaic ex na-
idelSCOncretls metlte peiceptis, giobofas
(;(14s,?lllKhabeant fgneam facultatem.id-
infïdijs latitat & abdids viartim, vt pr*:-
uertat auxilia & annonam obfelfis, com-
meatum enim inteicipit coeleftjs alimemi,
atq; aditusomnes claudit, ne falutatiiitrt
ciboium,quimentem pafcunt.quidquam
tiafeat.Obftruit,iiiqtiam,canalesfenfiuim
& conftipat, aurium inprimis, qua: funt
velut praicoria: dua: poita: caftiorum in
humaua liac acie , ne ruios deferant dmini
fluminisadintenotacordis.&laxét Cuitn-
Itatit.vt pigio Ieotore ftertens fubfidat
paulatim inf?ces natiuHS humor & vtta-
lis.dcnec expiret tandem Si. eraoiiatur, vc
lychiuis, ardens fubtraftopingui.Giande
nialura hoc& pene defpeiandum , ttun-
enm enim facit, & hominem vertit in non
hominem , vt fimulachro fimillimus fiat
& iniènfibih ftatua:,qui hocobfeflhs. Au-
res habet quidemded fti rdas;os,fed mutfi»
oculoS,(éd txcos; pedes, fed claudosj ma.
mis rigidas & qua; nihil palpant , veftigia
insüt& inaniaorgana, qualia incadatiere-
CIania,infta,obiiirga,iiicrepajimó compel
le,veibera,cum mortuo agis;ftipes èff;Ja-
pis eftjfenfu caiet,nec Deuro.nec homines
audit;necminis,nec pejiistanguur.nec to-
nantem necfulminatemmetuit,ficut mor
tis,ita eorum qua; (équütiu,iècurus.Ciir
ita?quiafax& ignis.qui mentem vegetat,
extinftus eft,aut ceitè lentore fuppiefliis.
Qnod fi quisfortafiedubitat, curHefio-
dus &ipie Maro dicant Iouem ab homi-
nibusiguem remouifTe,faci!iserl ïelpöfio.
Viseuim & folertiahumani ammi aiffici-
lis eft inuentij, quèd hebetioie ingenio fi-
mus:adeo nihil tam excellés Sc pr^clavum
line magnoaliquolabore vita deditmor-
tahb-us. Contegurit elgo c^nobitxotiofi
ac lauguidi facem accenlam fub pallio >
nnlhs artibus, aut ftudijs honeftis ani-
mum applicantes.nulla fua induftriaaedt
ligeiitia notiones ammi exetentes ,vt non
mnuisverè quim rede in cos id Plauti-
ïium conuerti polllt j
Summa ingenia in occulto latent.
Ade3,qux de igni, velardenti facula iam
Z 3
           ditfa
'k, «*•
i-cC COtP«s e(Te. Succurrit id Laclantij è
deb **'* Qj?°d fi anima igniseft.incediim
eft jCnic,,ficut ignis.ne extinguatiir.hoc
Vi'rn. ,,Inniortalitatem , qua; iucodoeft .
8'i nu.
S»eui efi ollis. vigcr,& cmleftis origo
^e(iodiK K, ^"^                     i             • ■
"cHoi           «iusiuterptetes,ab ea opinio-
>gneJ recedunt,ci\maiunt, Prometheum
a feCO( (?Aftem clePfi"'è>c]uem fimulacro
ea etlj ' ec^0appofuit,vt animatum fieret,
to feco nie,1seft,qua;molem agitat,&to
uia>facip0i!e tóifcer-Q»°3 fi obrepat igna
ffts atj , h"nc 'giiem deprimit, nee &a>
a ^rn permittit: ha:c enim in
k;
-ocr page 436-
Andreas Alciati
3 f8
didta funt , adijcer?m lubensqua:PIutar-   pe aliquod deliüum temporeoccultarepof
ch. dilputat Commentario , Au rede di-   fibile e/?.Q_u_ö refero adagiiim.Sa^ ttmti*,
Étum.^et^ê /S/«3-£«:eoetiam,quieftde cu    ö< ,/««#.deijs,qua; occulte fiünt, non pa'*
piditatediuuiarum-Sed maxime iuuaclo-    Sc in proparulo.-&,M«»/<wbaberefrb p**
cus ille Problcmatum,quoait, veteresob-   /ifl.f>roeoquod eft,langaereono .
fcuris vfos rationibus , potifHmüm in ie-       Segnities velata cucuüo] Satis manif'*
bus facris.Iucernam corporianimatn con-    ftè taxac hic c^aiobitariun quorundam 4e
tinenti fimilem diiiiTe . Luxeuim eft, in-    fidiam .
quit.quiintus eft aniinus, &c-                  ' NonJe>notndiosiuuat.~\ Proindc e,xtefi|
DESIDET in medio] vitaignauam du-    tio illo genere hominum , quod He(iodus
cit. Cicero proindein Veninis dixit per    affignat. Cicero r.Offic, Qiiamobiem cO^
Meraphorara ignauis conièiitauea .• Q_uid    remnuntur ij j qui nee fibi, nee alijs pro'
fedes Verresïqtiid fpeCtas? Idem in 1'iCo-    funt.vt dicitur:in quibus nullus labor,n«'
nem:Anporeft vllaexcufatioefle.nondico    la cura.nullainduftria eft. Lege proueft'
male fentienti,fed fi'denti.cuiictanti, dor-    -Nee fibi, necalijs vtilts.
roienti in maximo Reip.motu confuli! Eo        N o N me fiigit.hoc fchema non inCP*
dem {èufu He(iod'ait,sfem non bonam,vi    mode corqueri pofle in eos.qui concreijf
rumindigentemtenere,Jedentem intaber-    tam fibi eruditionis & ingenij dotem &'}'
na,cui -viclusfuffieiens non fit „•                    quam excellentem miferè negligunt, idq»
ih<zris «T' s*. dyctSii M)>j>»piVQV a.vi'pct,    non referunt ad vfurn , cuius potiifimüf11
Kon'iQi,                                           grariam norunt fibi eflc'demandaturn &
ïiyt-Ww ivhifxyi^a y.ti0!os ipKioi m.    commifliim a fummo& prajpptenti bofl°_
III.
Defidere
Sed & DemoftrTen-i. Ólymp. Athenienfi-
busfuccenfet,eosq;federe dicit,& Philip-
pl potentiam nonattendercSic enim:&A.'
eï(A.tu KetSn/Aid-ct ,&£tv '7sroiitvTi(,&cc.De-
rum omnium auclore Deo; tarnen, nifi fne
fadicanimus, videtiu hoc reucra tortu^1
eflè in defides quofdam ccenobitas,qui^ii'
tanaii'*-
I
pi At imaginem aliquam pioFeffi
fiderein modio , pro ignaiii figno fuperius    fitu xtatem eercuittliteras afpeniaiitu^au11
pofiiitjiu fimulacrum Spei :                        certè non magni faciuut, quanquam al'0'
Curin dolioli tegmine pigrafedes ?         qui valeantingenio , & non pania uatlltS
LegePieriumHieroglyphicli.b. j6.            dexteritate.-iners omninó genus, & fruge.*
Efftus] Effei.Iudxi fuexum,ab.alijs vi    confumere natum, & ex tercio illo hofl1^
ta: (êueritate, ieiunijs& inftitutis quibuf-   num genere.quod affignat Hefioius, rfl^
dam differentes.De ijsPhilo ludanis.Eu-    ritó dixerim,cüm nee fibi,nec alijs cotf1'
febius deprasparat. Euang. & Philaftrius    modum aliquod referant.Qaodipfurfl ^
incatalogo hasref Qjaid fi Alciacus nofter   men velim ajquis auribus accipj.noii ei'11^
per Eflieiim Pharifxosintelligat, fedam a    is fum.quiaufim, aut etiam velim carPer
ca:teris Iudsis feparatam;quxq; obhypo    reinftituta illa veteraprimüm qniderft, __
criCiaparies dettlbatusdkinu infacrislit    fapientiffimis induiftapattibuSjnoftraeP1
teris: Ego fanè nihil ab hac opinioneab-    taris Chriftianijantefignanis & vindicib" J
horteo.                                                     quorum tanta eft apud nosau&oritas i
Specalatur & ■altra] vt qui religionem    inuerecundum eflet3ne dicam im pium>e ^
profiteatur, SiapHTiKïivquaudam pra: fe    nim vitam.pietatem,do<ariuar»,ridem n
ferens.Sic fuprade (pe :                              probare.non colere.nonamplexari. Vt',fi
6Ja<e Vea tam Itdo fufyeclansfidera vttltu 1    go aperte dicam quod fentio ea de re '•"
Sultii! & accenfam conté git igne face]    ab Alciato,a me,ab alijs etiam,quibus»
tegit faculam ardentem fub modio : vires    plex,miuimecj; fucatus eft animus , nu ._
ingenij nonexerit, fed hebefcere patitor.    modo reprehenditur monachorum i" ^
Zjii qtti,
tutum & regula, fed multorum ex ij'
tium.ignauia, imperitia notatur j 1l,,ftj
qui eo nomine peffimè de fe , deque «^
, ^ ^ ^^ mereantur. Iaftentij qaautumuis ]w*.
cratis apophthegmate ;" «fTS <irvp />*- dinis fuarumqj legum antiquam dign.^j
t/«i THpKHha* S-ivsLVjV , Ivri Attrypiv «é- tem & fanaimomam , nificmm te Ut
ModiHS
qmd
fmris
ipTrux^Q
%NeT,ignemvefieinectnr ijsprajftiterinr^ui labonbus.vigili.l5'-
-ocr page 437-
Emblemata-j.
35<P
Cu''nl'm^')S' omni deniq; patientia; Iaude
-"n"'auum nomen auxerunt &amplifi-
ru'H,non video qua rationedignihabean
eo>quod fuithonorifkü apiid ptifcos,
. 0'iachi nomine, qiiod illi fua vecofdia &
crt'a,tiequid dicamgrauius, in co&tcm-
plltnadducunt.Vtinani veiö vt cötinVid
°leiit infolefcereob veteruru illonim pa-
Ufn admirabilem toti pofteritati religio-
.en>,ita eorundem vita; inftitutum ami-
.ai'eiitur:nonenim mifero &infeliciotiofe
'a dederent, vt<T/V <T/« wa-a-ar abeflèntab
)s>quosad pia; vita; religiofxq; inftitutio-
err> fe imitari diditant.Sed ne abeani lon-
^''Sjquid laborio(uisexcogitari,quid fan
,.u}s, quid diuinius in terris fitigi ant ail-
I r' potuit, quam fuit illa vete ac meritó
ai>data priornm monachorum vite^ ratio?
1'iod purius autvberius olim ecclelia fe-
'Rarium clarorum viroruni habuit.qua
*jllod a coenobijs , mandtis illis & eremis
l,&um fuit ? Ntinc verójDeusoptime?
^iam abfiiHiusa prima illacanaq; reli-
ö.,(?ne, ctim qui feuerioribus inftitutis fefe
nihil inteieffeinter moitiiö, & itierti oei©
abditum.Ahquam vefeor.neidem verè di
ei poffitdemultis.quifubreligionisfpccic
prsftati.ffimasingenijdotesfepeliut.Atid
quidem certè pluribus exaggerare videtur
eflè non modo fuperuacaneü,fed & intern
pefHuum;quadoquidem notius fit,quam
vtcoufirmarehabeam , ne videariniquius
in eos debacchari, quos ad meliorem fru-
gem reuocare laboris efTetinfiniti,& pene
cLPóvctTov : ad monere, intern peftiuum &
quidem importunum.-reprehenderejpror-
fusodiofiim, & perinde non omnibus gra-
tum. Hac enim t'empeftatefic omniafunt
cxulcerata.llc lubiica & pcruicacia,vt quo
quö te vertas,vel etiam nolcns,experiaris
te per ignes incedcre fnppofitoscineri do-
lofo; & quicquid in eiufmodi quorundam
hominum negotio velis attingeie, vlcus&
vomicam citifllmè deprehendasjadeó fub
omni lapide dormit fcoipiws. Qtiamobré
fatius eflfe diicomalum bene conditum
nonmouere , & huius ordinis viros bonos
(quos tametfi paucos & colendos, & ex-
ofculandosefl'eputoj a malorum {qce fen»
perabftrahendos & eximendos vuicè vo-
lo,neerrorequodam populari provitio
virtuscrimina ixpe ferat. Quod fi qui
monachi (vtfunt ex ijs quidam bonivi-,
ri, fed non fatiseruditi) dicant id a paga-
nis auétoribus male detortum, ne videar
verbo moleftus, quippc qiaifauiiaomnia
illis precari non defino , euoluant quaefo
diligentermagni ac fanfti viri Chryfofto-
mi Chriftianam fententiam.adülum facri
Euangelii locum , tuceat lux veïïm,&c
Huncenim Chryfoftoroum iudicem ho-
norarium fiadmifcrincnihildicoamplius,
caufladiftaeft.
obl
'gent, non tam pietatem quamotium ,
---- ------, ...pmoriu___ t
?s > qui odio negoriorum abdiderat fe in
'ilarn fuam, quam habebat non procul a
.!)rtlis, nee aliare nottis fuit, quam eins
'llsocio. Itaq; qui negocijs premeban-
^l'jexclamare folebant.O Vacia,folusfcis
wiere . Huius faro ignauiim & fïnelire-
jj.Sociumdamnans Seneca.epift.fi. negat
""•o» fci re viuere, fed latere . Eoq; non-
p-V'4'iai
lolebat;
v'Hatn piasteriens , iocodicere
• Hic iïtws «ft Vacia, fubiudicans,
Z *              Defi<^iina
-ocr page 438-
Andrece Alciati.
2ÓO
Defidiam abijciendam_j.
EMBLEMA LXXXII.
QV 1 S Sl_V 1 S iners , abeat. Nam intbwnice figerefedeW
Nos frohibent Samif dogma 14 f anti a fenk
.
Surge igitur , dnrofa manus ajfuejce labori,
Det tibi dimenfos craSma vt hora cibos .
COMMENTARII.
; U#'
CEbent duo viri delides & otiofi,
ftrium taremu-s cibum . Diownes I-"
tiusinvita l'ythagoraeait:/'?chixntC
fedendum:\d
eft.ex asqinj futuri ^kf"^
ctiram;chcenix eniin duirna efcaeil t
ius fymboli Pythagorici diuetfasfcr0' s
expofitiones, fed hanc Phitarcbi»1 7
eft hic Alciarus,& libro i. Parergcap ȣ
cniiis explicationem malunHisabip ...
habitii vili & pannofo.altermanu infi-
liutn inferta.-egoalreriitrinialita (uppone-
remodium,vr huic infideret, fic enim vi-
detii r veile epigramma .
Pythagoras Samms inter alia
reftè viuendi prascepca hoc prxcipuè có-
mendabat:fuBeV/'^!)/c/KaK«3,/(r«F.iJ eft:
Ne choenicii: fideas.Q^A Pluarclmsde
educatione pi!eror.itaexpo;,it: tptlym dp
ylav,
ks« Tpovóeiv , «»f rriv dvttyKAtctv
<7ra,pci7X.tvdja[j.evTpopw-
id t(\:Fugere o-
tium ,&>profyi(ere ^uetrutdmodum necef-
il
$<mbolü
}■■ thntp.
talent iiiimis iijino puiji»-"-" —
üle.-Sciendum eft.iiiquir, apud At""""jf.
fes fuiflè oieufiiram wad, <luatl"^e
-ocr page 439-
Emblemata»».
l61
quevnodie comederet.-eaetat & raaiorli-
. u»vocabaturqiiechcenix,vel/t«'T/!oi', vt
Wierpres Ariftoplianis ait P~ndeaataurem
eariim drachnias CL.hoc eft, fepcem & vi-
|>,ir' vncias Grajcas , vt Iitlius Pollux , &
'icandri iuterpres fcribir .■ noftra autem
•jteufura fefquilibram:eius chcenicis dirai
Q|iim drachmarum 7 ƒ .Iibra feu lioella di-
KMtur , vt Rhemnius Palaemon oftendit
^«armine :
'"tica non minor eft,ter quinque hctnc de.
niq; drachmts,
*' ter ■vicemstradunt explerier vaam .
Jgicur iubet coftitu tio duas libcllas.id eft,
cnoeuicein viduaüs fubftantia: cuftodicis
Pta:(rari:quodetiam olim fieri foücum o-
"endit Pythagorae fymbolum, Super chae-
"tcentnon ejjefedendum:\&
eft, non debe-
*e quenquam preTenti ciboeffe contëtum,
«d potiusaduerfus legem Euangelicam
^ctaftino follicitati.Sic& Corinthii;^/-
.^ix-oiAiTpeu dkli, qnöd pluribus ferms a-
otindarent, quibns demenfum , fea , vtin
■Eiiangelio Lucar dicirur,37Tolu87p/oi' quo
'ldie prajftandum erat. ld fingulisraenii-
bl,s eratapud Romanos quaternimodii,
Vt fcribit in Phormione Terenciana Dona
l}s-Hac"tenus Alciatus.Vide plura in ada-
S10' Cibum in mnteüam ne immittoi.Sc,
^kaenici ne infideas
& apud Pierium Va-
^•Hieroglyph. lib. fd.praeferea , qua; in
l^legomenisde fyrabolis Pythagoricisdi
Wuut.
QviSQVJS iners] quicunq; fine arte,
^'ofus, &ignaunselt,nihil operisautar-
tls facit.Cicx- de Fin. Sed luftremus am-
^°non has maximas artes,quibus qui ca-
eOant,inertes a maioribus nominabantur.
j *n chuenice figere fedem] feriari ob fpc
en»en(idiurni .
**°s prohibent] prohibemu r ex Pythago
r* fymbolis .
..s**»qfenis] Pythagoram dicit, grauem
tarchus.Atheimis & Laertius.non perpe*
tna difputatione, fed hinc inde nitilta ex-
plicnerunt. Ex recentioribus Phiüpp. Be-
roaldus , Eiafmus, Phorcinus,& Grego-
rius Gyraldus in ea re fedulam operam
nauarunt .
]Aanus affaefee laborijapta Sccornpo-
ne tead labotem . Verbum \\oc,aJJuefce ,
(inquit Minos) frequentatiuum vel natu-
ra; neiitrinsproadiuomalè vfurpati , me
non loiigè ante motuiic Fornerius IC.do-
éT:iiIimus,velaIuid3gens:cui ego, vtin ca;
teris,facilèa(Tentior. Malim ergodicere :
. Tiitroa^ manus compone labori .
Crafiina vt hora]
id eft, craftinus dies , Hora pre
Synecdoche. Hora autem pro die poni, di<u.
alibi monuimus-Viig.i.Georg.
Nunquam te cmfiina fallet
Hora .
IV-
iNCvicArvR. hoc fymbolo Py-
thagorai.non elTe indulgeiidum otio & de-?
fidia:,nec in diena.vt aiunt, & citrafutu-
ri temporis prasmeditationem viuendiim;
fed ftrenuè laborandnm, & fua quemque
induftria fibi vitxnecefl'arii, ne in pofterii
ea defintjlucrari debere. Labores enim bo- Labor ƒ«■•
nis viris , & fenecftuti optimum efTe obfo- neaum
nium , ait Xenophon in Oeconom.Sed& objoniu;,
Diogeiies intet'rogatus.quid mortalibus in
vita miferrimum efle exiitimaret? Refpon
dit,fene<ftuteminopem.Itaq; laborandnm
iuueni, vtfeni commodior viuendi facul-
tas fuppetat;&, vtquida reftè admonuit,
viaticum ad fenedutem f;mper reconden-
dum;qua; timenda eo quod non veniat Cq
la.fed quainlibet fcciimaffeiens qtierelatn<
Appofitè nos Geripani.:
GedencK lung anden alten tnan%
VViüftu x.u lez,t nicht bettien gan.
Proinde meritö Refpublica omnis libe-
raliter inftiruta fegnes & laborum ofo-
res expellit & execrattu. Inftititttim cele- lnflitMttb.
btelaudatuJcAtheuienfium (profeclum il- Athenien
ludquidem ab Iudis & A jsgypcijs) (\no fmm.
inertia& otium iudicio publicodamnaban
tur.Nam fingulis annis ftatoque tempore
ciuesiu iudicio fiftebant, expofituri , quo
quxftuiquaq; arte viuerent. Et Corintrn,
Periaderhuncmoreminftituit.vt fi quem
fplendidius obibnarianimad(ierterei]t,eX'
quirerent vndènam fumptus ille fuppete-
ret;(i e(Tet vnde illud vite; genus tucri pof-
fet,{inebaut Tti: (1 facultatum modus non
eiïet, iubebant hominem modefatiiis viue-
>xh
1,^0.
..-foph'i.-
ratnaSaminmdiAum, vt refert Iuftiims
J, 7° hiftor. & nos plurade eodiximus
*l*bl.i7.
                 r
ö dogmata [anti*.} Pythago r* fymbola
rjac^oruminftara prifcis celebrata söt.
e his Plutaichus variis-locisrqnajfymbo
v-jCv!atim » viris do£tis expofita funt.Ex
enbus nominantur Anaximander Mi-
tttmVh1 "i0r'& ro'yhiftor Alexander.quo
libri temporis iniuna perierunc.Piu-
Si,
-ocr page 440-
Andreae Alciati
$Sz
QiCyu.qui fugit tnolam,fugit farinttm-yn
demerito vt ftudiorum labores fequmir
rcinidiiioefletstfïiens, mulftadamnaba-
ntt-at fi nihilomnino haberet, ni-h Ho mi-
mi s'ita fplendidc viiiecetjcurabain intetfi-
ci,quiahunc fnrem effe,aut pradatorera,
autcalumuiatorem neeefTe eflêt.'Ea fiiere
veterum inftimta, hi mores: fic enim cen-
fcbït ïgtiaiuim & tuillius frugis hominem
ïndicnum elle.qui vitae commodisfruere-
THiïnm tur.Wclarafemihi offert oratioTiberij
Tiberij. in lénatu»qua refpondit M.Hortalo.nobi-
)i iiuieni, cui inopi Auguftns ante fuccur-
reratj vt fuum ordinem feruarct: fed po-
ftea cum fe.fnosq; liberos.quos multos ha
bebat.fuftcntarc nonpoffet, Tiberium Ca:
farem rogauit, vti noua Überalitate iuüa-
recur.Cui tte Tiberins: Si quantum pau-
perum cir.venire huc. & Iiberisfuis petere
pêcunias coeperint, finguli mimquam ex-
fa tiabtintur,Refp"b.deficiet.deinde,quod
llambitione exhaulerimus,per fcelerafup
plendum erit. Dedit tibi, Hortalc.Diuus
Auguftus pecuniam,fed non compellatus,
recea lege vt femper daretur, languefcet
alioqui induftria, intendetur focordia , fi
nullus ex femetus,autfpcs,aut fecuriona
nes aliena fubfidia exfoedabunt, fibi igna-
ui, nobis graues.Cotn.Tacit.i.Annal.Re-
InBitmu fert Sabellicus.apud Florentiam patrio in-
Ihrenti- ftituto in eos animaduerti, quiotiosè & i-
num. *nauiter ineaciüitateagunt.ExpoftuIams
enim eorum quifpiam , vnde viftum fibi
comparet, nifi rationem poflit cxplicare,
qua vita probet integritatem , vt fceleris
conuiaus pledtitiu, aut vt ciuitaii perni-
ciofuseijcitur. Tale prefectó debet efle
ignaai hominismalèqueferiati premium,
z.oi^ay.tvof y*p ifws tt|*V»ait Plato,<for
mitms nuüaredignmen-.apQ quidem 111-
nuit.eum numquam ad fummam virtutis
laudem peruentiuura, qui duram &afpe-
ram illius callem mimquam fiiemingref-
fus. Siquidcm o ftuyav #wA« v, Ahtp^a,
leDraium eitj auuiuui u»uu »^»-------
fe inuocandam , quo fignifkabant, fic ene
iuuocandos Deos, vt fimul & manum ap-
ponamus,& noftram addamus opetam, a-
lioquifruftra inuocari-Verura eft. nnmi-
ni acceptum ferri oportere.fi quid in acho
mbus hominum profperè cedit; Sed non
fauet numen ociofis & pigris . Vult fua
munera ad nos per noftram venire indii-
ftriam.ne ftultum videatur , fi faueat do-
na ipfius contemnentibus. Et quid po»
teltcilè nequius autfccleftius,qiiam tem-
pus , rem fcilicet preciofiffimam > fomno
inertiaqj tranfigere . Qui enim defides >
ignaui, & ofcitantes viuunt, non hercule
magis viuunt, quam ftolidje pecudes , &£
tnecx
bellus;neq; enim viuunt, fed fpin-
tum trahnnt, ficut pecudes folent. Vn*
de non immeritö Solon in fuis legibus in-
ertiam hanc , turpemque ignauiam feue-
riffimè culpauit; Qui defidiam , inquit,
fe&atus eft.is accufantibiis efto obnox>nS'
Idem fymbolum de chcenice Plutarchus
ita exponitin Sympofiacis, vt ex pr*wnti
menfa Temper aliquid in futurü reling na-
mus , & hodierno die craftini memmen-
mus : re fiquidem parata non erit vltenus
confultandum, vt ille bonus vir hofpiteni ^
elufit (ne rebus ferijs ioci defiat) cum e-
nim faturrecedêret.&exreliquijs capu"1
integrum coclum in manicam conieciifct»
interrogante hofpite, quid eo facïurus "*
fet,in craftinum fe afportare,dixit: e°'cu.
fubicciuethofpcs:Atqui lex nobis pr?'eM
ptaeftjiie decraftino cogitaremus- ![?"
pit ille: Pareoigitur kgi,qui hoe prandio
roihi deftinato , nihil quidquamer°",Pcr
«.raftinofollicnus.
In fa-
-ocr page 441-
Emblemata;
3<*3
In facile a virtute defcïfcentes.
EMBLEMA LXXXIIL
Xi ARV A velut Umax Jpreto Remora impete vent'%,
Remorumfay ratem fiftere /o la potefl:
s*c quofdam ingenio & virtute ad fidera vetfos
Detinet in medio tramite caujfa kuis.
^Hxia lis vcluti eB, vel qui meretricita ardor
Egregijs iituenes feuocat a tfudijs.
*               COMMENTARII.
1.\| j ^ ' * omnibus fuisarmis inflrafta    dem caufis nobisefletcedencium.-idq; ium
*Cveiit triec''f) man flufluet, velisexpafis    ptum a remorx natura.qua: cum pifcicu»
re rem tllm'^'s>cuiiii puppeadhsreato-    lus fit afpectu niget , uonniaiotis quain
^'aiis ra>P .c'cu'us ütnacc magnitudine    pedalis magiiitudims.ümacis magnaj fimi-
Pe|]atUjPet"s a(Tuetus,alias Eeheneis ap-    lis, tarnen nauigia ftarecogit nnilo firn !a-
4i
p -'"-dicemus
bore.non retinendo,!)eq;alio modo quant
adhxrcndo;infra euim caiina; rabujaraeu-"
tis applicitus pinnis,qtias ctiam tenues ai
modusn habit 4 i:i tratiiiierfiiru dü.ttatij».
**«>» fin
limilitudine declaiat ,
«fa
Vl "-^nescaufe.qux a recta virttt-
Qsaiiertanr,cum neguuiffimis qai
-ocr page 442-
Andreae Alciati.
3*4
taiiti ïoboiis eft, vt mant venti licet ( (ïc       Tamdiu intus remérMttr ntHtliginet l
loquitur Plinius lib. 31. c. i.) & fajuiant   eo enim iiomine remoram appellat. Lo-
piocell*. imperetfurori, ac viies tantas    cum citat Feftusex PatinaComcedia.Cx-
, compe<cat,qiiofq; non vlla interdum vin-    terum remoram impedimentum , & obie-
cula,non anchora; pondere ineuocabüi fa-   Aam tarditatem fignificaii apud veteres
c*tx prajftaie queacquantumlibet magnos   aflerit Pierius Hieroglyph.jo.
ipl'e paruulusadeo iuframet impetus , &       Spretoimpete] ïdeftimpetu. Vide Gel-
miuidi rabiem domet.Idem habet etia lib-    lium lib.ij.cap.y.Statins Thebaid.7.
9-cap if.de echeneide. Vide porro Ifido-            ^^.aurigam impete -vaftt.
riim,AEliaiuimlib.ii.c.45.Lucaiuimlib..   Sicquoq; Ouidius }-Metamorph.& Lu-
tf.VuIaterranum lib. ij- Philolog. SicD     cretius vari]Sin locis.
L0CU4 Sa Bafilius in Hexamer.Homil.7.v«decai[e-       Ratemjiftere folapotefi] Pliaius lib. 9'
filii Ma. ra fu"Pta funt.'èpjvof 'ÓTttv 7rpo1<Pn Tcipa.-   cap.i^&hb.jz.cap 1.6c alii citati
*
R<
yj\V mt[/.aV , •\.»tptS"d. Ttva. ÜTithSav
ytvvaüa.v , êV ctvTt); asirtp iir' ctyKupat
0ij2cüa( <ra.hi<ju x.a,Teyóy.tvs( ia! $£/>«>
i^rpoi to y.» pa.S'iaf rol^Kvfj.ctaiv ottos-u-
ptirdca, -iSd' 0T&.V /JW/v 01 va.VTix.ot ii
cntiyMov, \<to.<ti t»v i&porS'aKcoy.évMV @t-
tuctv Kivtxriv 7c<)v <hi[J.av. id eft : Echinus
•vbtpr&fentit-vitorum tumultm, calculum
quendam &Japillum magnumarripit, in
Adfider* ve&os] furnmum iam hono-
rem confecutos. aAKnyapict-
In medio tramtte] pro in media inftitu-
tibenè ce;pti via.re infe&a. aLKKnyoptx,^( •
Anxia lu veluti cft &>c] duas ponit eau
fas,ob quas iuuenes potiffimum cce-ptis re
bus cum damnononleuiabftiiieiiti easque
penitus deferunt; vna ïiintcoutrouerfia? »
aut litis mouenda: tricx &rquafi teudicu-
grit.
fia-
eoq,quafiiji anchora innititur, nefacilè lar.'altera eft
t amor meietriciiis, & aroa
impetii fluBuum dimoueatur : quod cum    rumillecebra;.
nauU obferuant ,pmnofcuntventorum& Q^v 1 faut iiigeuio lnbrico & incoll- pf'
fluBuum agitationem.Caflïodor.meminit    ftanti, mentem luam ab honefto quodam ^,
cpift.35 lib. i.Variar. formul- Cardaims    inftitutovitaïdinioiieii facillunè finunt.
De rer.variet.7.cap.3 7.fatisconftare, ait,    Hos- refert nauis , qua; reaiora, pifdculo L
lianentem Remoram naues retardare- Et    minutiilimo filtiuinmirum laiïè & planè p p
Rondeletiuscontenditexperimentovidif-    incredibjje, nifi fidemauftoresroagni 1)0 pi'
minisfacerent.iichomines quofdani,licet „'//)•'
f
admodum ingenio virtuteqj pra;ditos, re-
tardataliqua caufaleuülima. vtin medio
curfu pergereamplius nequeant,& ita tut
piter deticiant. Veluti in quibufdam eft au
xialis & foienfis contentio, qua tanqnam
gyroiiiexrricabili.nonnulh fponte, pluri-
miautemiiiuitijtrabüntnt&perpetuo in
uoluuntur.adeo vtinnumetos adhonoru,
bonorumq;omnium, imöetiam corpons
peniiciem v(q; redactos videamus.ln alüs
verö pemerfafocietas, & perniciofa im-
pioborum confuetudo: vel ceninuus char .
tariim.tefTerarumj&alea; hifus,infatiabi-
lis comeftatio,& libidinofa crapula : vel e-
tiam peftifera illa lues.nieretricins amor,
abominanda fcortatio,& id genus alia.quas
plernnq; iuuenes.licet generofe indolis,a
virtutum tramite , pariterq; a feriis ftu-
diisiam feliciter cceptis diftraluuit,& pla-
nè auocant.Qua in re,vtinGlauci& D10
medis armorum permntarione , fentuint
tandem fuomagno malo quam penculo-
liim fit>& quidemalienum a reftamente,
4                           Philo-
fis Romam vehebatnr.a curfu inhibitam,
eamtji deprèhênfaöi praïbuinècóniuium.
Vide prarterea adagium,Veftinalente,&c ea
qua; üipra Emblem.io.de echeneide dixi-
mus.item Plutarchuni i-üympof. quaeft.
7 & i>Probkm.qua;ft.3.11011 eiüm commo
dè poffumuscitra tajdium omnia huc con
rerre.
1'ARVAvelut limax,^-] Contextü,
quaudóquidem mulros fallit, fic ordino;
1'krua remora velutlimaxM cft,qua; ad-
eo paviia eft, vtlimaci magnx p'offit com-
parari Sjpreio impete venti remorumq; fola
poteflfijtere ratem ■
Itaq; illa verba, velut
limax,pct
parenthefin refpóndeant ad ver
bu 111 purua ■
Remora] Grxcisi'yiv>H{,7rd,pcLTo i'yftv
7«f va,u>, a teneudis nauibus, vnde etiam
Epigrammatarij quidam veteres anchora
echencida vocarunt; Larini Remoram di-
xerunt.obeandem rationem.Hiimsimpe-
dimenti habita ratione Plautus aic:
Natn qiiid UU
III.
•vnde di*-
-ocr page 443-
Emblemata^
tfï
«ïlofophïacfeptfsauocan.vt rei vel leui-    cent, aduerfa turfcant; fpes fulcii, deijcic
arli • C'ellAm Aag'tioï*fe adiiciant.Hxc    mecus/cura; mordeut.gaudialaxant & fe-
S°*i humani lubricitas reliquia: fimt de    renantanim os .-con trahit ira,aperit & dif-
rrirfio nx(io,quem primo parend afperfit    fnndit amoi: rodunt acerba & conlhiti-
ltat°r, cicatticesadhuc apparent&ftig-    gunt.dulcia blaiidiunttir & exhilatanr,
. ata,nec fanies extraftaab radice , purti-    rmgimur pra:fenci ma!o , formrdarmis
llt'aqua:daraineft prioris mali, & pro-
futurum , de praneritis aculcus adlmc
f^load morbum (Repetoh
ie ea i qua:
inhxret & punctura > qua; defunt opta-
lclUando peroccatïonem exarauiad Êx-
''leiitiflimnm Vinim D.Ioannem Sozo-
^eiHim IC.fautorem fingularem,quina-
llKGra;cxfacundia; Romani eloquijni-
°tern probè coniunxir) Sicutlapidem fua
?c*uitasae moles, ita roentem propenfïo
'ito»»., *c trarl't in prsceps.nifi fulpendat ac te-
*">»> ' s,eat'vt «nanus illum.fic brachium diuiniï
'""h? ?StatiacceleftishancHincleuitas illa&
mus.qiixadfunt reijciirms : natifeain co-
pia.indefeihi defperado, vicina rooleftat,
remora alliciunt & trahmit ad fe.- peregri-
na placei)t,difpliceiit domeftica &generac
faftidium-Siin mari (umus,ad licora refpi
cimusdiihiamus tranfmarinis è terra , Sc
venris alas pandimus- In eligeiido ftatu vi-
tsepar leuitas:folua'rius turbasqusrir>qut
in turbis receffus & quietem.-vxori deuiii-
it oXfUs corjiiliorum , atq; in propofïto nu- dus iibertatem.ccelebs vinculuBi & focia
:i0>quod vanitatis aura.vt plumam ven
,s>totat inanivertigine.Non fic Polypus
^uatcoIorem,aut Protheus formam, vt
lateiis.-qui ftiuarn exerceut,qui raftra & lï-
goues.qiii naflTam trahütac retia.alioifuru
fle(ftuiKOculos,& fupra vel infra fuam foc
tem tendunt vota.Miles ad arua, ad arma
rufticusinauclerusad campos, qui htcad
nauim & traiha: riuis opes tollir aulicus,
d
'lltnus Tota.Somnia renim laftant & lu
ttnt.cenifla ducit & ïtibium.id eft.vaiiiis
fPl
e')dor ac mendax,vt fubarratum auriim
üemo eö-
tenltis efi
fuaforte.
»
^ ?°£te,aut corallij rubot in vitto.Profe-    quiiti rure palatinasdelicias & Iuxum-Ne
t ° yicrea funt qua: admiramur , quibus    moconteiuus.lcindlmnrinpaires vagodi-
t p'iTiurinamorem. Video hominem At-    fcurfu , necquifquam quod liabet diligit
'cis autPhrygijs textisopertum,cuius    &amp]edmir,alienisinuoIat, &imraitdr.
coli
cü'"lrn "emmatus torques , armills
,,'a.digitos adamantes cingant&' fm
ba
mauum autrheutem.Hinc feges vmorcni.
rag- ex fenfu enim confenfus, ex hoc opus na-
'liiem fatellitiim agmina ftipentjglifcit fcitunvident oculi,appetit vohiiitas.rapic
''P'do, Sc volo veftiri fimili habitu. Fti-
f fama dealio , qui in arcem fapientia:
jj ^P'ftrinarumeuaiitjdeleiflor.Sreligoa-
jjV'id tale.Si Myda;talenta& gazara Per-
tl^audio.infifloafFedu &defidero.For
tut lem m'n' al'9ll's commendat,& vir
j^ esheroicas in Iulio C?fare,aut Pópeio
ly *S"ojpafcunt laudes & trahmit. InO-
manus alltperficit^impel!it aiiimus, cor«
pus exequitur , vt liftor aut carnifexedi-
dum prwris-Sieut remotis valuis Sol m-
gredicur,ita per fores lenfiium corruptio-
nis radij,nifi pefliilum reducatauerla vo-
luntas,qu?cuftoseft ac ianitorjfi negligei»
tiusexcubat aut ftertir.irrumpit hollis &
occiipat.Porro ad illiiftrandom hoc Em-
nat"lj° ftadioaut gladiatoriaarena coro blemacommodiffinuim habescxemplum
in Criria& Alcibiadeapiid Xenoph.i.CÓ Exêpti},
mentar.hi enim adokfeentes magnis natu-
ra; & ingenij conformati dotibus , ad res
fummas nati.leuiculis ocrafionibus non ta
deterriti quim auoc3tiab orEcio.fibi uia;-
que Reipub.exitium cr'earunr.QttisnefclC
Nero/js primiim in imperio quir.queii-
nium?quo fe ram mitem,& prater rnodu
traftabilem pra^f'itir, (èdmox inpra:rabi-
dam feritatem, &barbaram truculentiara
erupit.Sed nunc Ignauos excitemus.
tll !^efcribitur , lego triumpbaks cur-
Q SaPitolioinuec~tos , & apparattim vi-
vi,1np,.'aLlrea placet, &incingi vclIem.De
fjllj3 "":° fermones feriintur aut Falerno,
totii'a? truc'i,:l'"giia»& ebullit voluntas,
cai, S, llm'npoculis ,& vmbra degldtio
cas & E'°P'co ftolidior. Magua volubili-
^ora ■'rapic*a conuerfio ? cVuodin indice
pifj: '° r°tafac!t,hocin noftra natu ra cu-
ilia jaYempcr '«motu eft ac labore.Tri-
«fiuintjlgsciserigimur.ptofperamul
5£!iö?^Ri<5S50J>(i*3i
ignaiu
I
-ocr page 444-
Andrea? Alciati
^66
Ignaui.
EMBLEMA LXXXIV-
T G,N A V I Ardeolam liellarem effingere Jerai
■. Et fiadia
> & mores, fabula prtfca fuit :
J^xte fAmulum A'sïer'tam volucris fhmpfijfe figurAP*
Eft commcnta: f des fit penes bisloricos .
Degener hie veluti quï ceuet in aere Falcoeft >
Diclu-s ab antiquis vatibiis Ardello.
C O M M E N T A R I I.
rit.atq; (vt cognomen fonat) iners ocio^'
cHieefbtalis ardeolarum vira eii-tixc 11
Tetigicnom.ihil Paufinte in Phocicis|*
gures,ii)quit,& auem oMov appeilanr.q
iuterardeolas & maxima cft,& pulch"
ma. In vetereigimrfabulaindu^us e
fermis quida fatuiis,& nihil, non fatale
qui afteriaj vel atdeolx ftdlata: figu»
reprxfenrarer,vt mores & conatiis ara
nam exprimerecHiauecquocfunt, i
IN aereapparetnnisardea, vncis vngni-
bus & roftro.expanfis alis volauri fimi-
]is:Uib qua iuuenis permis veftitHS difcur-
rit , qui brachiorum.loco alas ardea: fu-
ftinet .
Emblema T is fons peti poteft ex
loco Ariftoteiis.qui eft Iib.p cap-i8.de lit-
ftor.animal.cuiushaec fuut verba: Sedftel-
laris ox.vo(, id eft > pï%er cognominaciis in
fabula eft,vt olim è fenio in auem tranfie-
IT.
Toni Hm-
hlsmatu-
jnoueut-
-ocr page 445-
Emblemata-j.
I67
°1ent fefe,mhil tarnen promouentmihil-
^lleagunc,fed tantum fatagmit, idque ad
°diiaj adulterini & degenetis falconis,
i11 cit tantum ceuentis in aere motus.
al«m defcribit Attalum Marcialis.lib.i.
^&Afrum lib. 4. vt poftea fubiunge-
lls- Taliseftapud Terentiumin Eunu-
J j, 1 ° Thtafo,vt etiam SufFenus apud Catul
ltr>>Huc refer adagium,Callipides ,
,. *GNAVlferui] nullam ad operatn vri-
. 's,9rdoeft ta\is;Fabulaprifcafuit,ii eft,
jj'^Uifabnlati Cunt.ardeolam ftellarem,
cftjauem illam afteiiam vocatam a ful-
teaftroru . ejfingereferui ignaui &ftu-
'trl., '^&mores.uida cnim eft auis,Hifpanis
-drdeolamfteSarem] Ariftoteleslib.9.c-
'^e hiftot.animal. Ardeolarum triaiunc
ppera.PellajAlba.Stellaris, piger cogno-
^'"atns Qtie. verba ttanftulit Pljnius lib.
Io,cap.6o.inquieus: Ardeelanim tria ge-
'"a■■lunr,Leucoii,ab albedine;Afterias, ab
^"orvtm fulgore per fimilitudinem dic"ta;
^ellosjqirianoiiita in altum volat,7rs«
**f enim prepe fbnat.
,$*bulaprifca] Ariftorcles fupra citatus
Jl|>'3.cap.i8.
•.^idesfitpenes hiiïoricos] Eiufmodi eft
jhd'Salluftij èlugurtliinojCjeterum fi-
*s eius rei penesauétoieserit .
reponens, & omnibus negotijs fefe imror-
fcens.Vnde rectc a Gerroanis dici:ur,H/M
in allengaften.Qmd fitardelio iiemorae-
lius docet Martiale Iib-i. his verbis :
Eeclamas beÏÏè,caufas agts,Attale, belle,
Hiftorias beUas.carmina beüa facts .
Componts belle mimos,epigrammata beSli
Bellus es Grammaticus , bellus es Aflro*
logUS'
Et belle cantas^faltiu.Attale^eïïe j
Bellus es arte lym,bellus es arte piln.
Kil bene cum facias,facts attamen omnitt*
belle
,
Vudicam quidfisl magnmesardelio *
DeeodemAtralo idem Üb-r.
Semptr agtt cauftu,etres agis,Attale,fer»j!,
Es7,non efl,qfagas,AttaleJemper agis.
Si res,& caufs.defunt,agu,Attale, mulos.
Attale,ne quod agas defit,agas animam.
Idem Martialisjib.4.dcridensfenem Afnl
fic air;
Códitii cum tibifit tam fexagefima mefftSf
Et facies multo iflendeat albapila ;
Difcurru tota vagus iirbe , nee vU<t cathe-
dra es7
,
Cui non manèferas irrequietus, Aue,
Et fine te nuUifas eftprodire Tribune ,
Non caret officia Conful iterq; tuo .
Etfacro decies repetts palatia cliuo,
f Safuriosq; modos,1'artheniosq; fonat, f SigemS
E&cfaciant[anhiuuenesidefermiui.Afer, que_j.
Omnino nihil eft ardelionejene .
Phcedrus elegantiffimus fabulator fic :
Eft ardelionum qundam V-oma natio ,
Trepidi concur/ans.occupata in ocio ,
Gratis anhelans ,multa agendo nihil ngês,
Sibi molefta,& alijs odiofijfima ,
fa
. begener hic veluti falco] Hic , fcilicet
ei*Uu,eft veluti falco degener, qui ceuet
•? aete. Falconem degenerem vocat auem
lair»>qua: in turribus nidificat, quam (x-
5ePueti aluntpro accipitread auciipari-
.0sp.aIIèrciilos,Tinnunculus, Laiinè di-
'tllr'Hifpanè Cernicalo.Geiiaan. Yvan-
'"vvaeher.Hascauis
aliquando durat in
ete pendenskuiter commotisalis.necdex
tainec laniajantèjaut ietröjinfra vel fu-
IV.
Ante qjit a m vcniam ad intentio-
nem huius carminis, lubet paulüm exft>a-
tiari,non tarnen vt omnino volitcm pra-
ter cafam.quodaiunt.fèd vt a thefiad hy-
P* nionetm > quod hic Alciatus vocat
1K
Cc"ere.            4
pothefim,quod prscipiunc Rhctoies, fa-
ciliusme recipiam. Q^iiaenimid omnino
tortiinicft inardcIioties,cosqi qui multis,
An cofuU
turn va-
rijsftudijs
Quet] alasagitat,& volare contendit,
j eilercpropriè eft c]iinesroouere,obfcce-
r ^ Verbum3pertiiiens ad mares obfcguè
CR>otantes.PerfiusSatyrai.
>.-------dn "Romule, ceues f
Iüuenalis z.
■*» te ceuentem,Sexte,vercbor t
+i           cat'9"idem:
ïki 1 ''* ^mJ"ttat & eeuet> ponatur cctlculm.
' ' huc ^ Ardtlio ^ horao «*!»««" ,
*«s ilallluc kmPer volitans/aliens,ma-
a«ans,togaro modo deijcicns,modö
variifqueftudiiseodem tem oieanimum .
apphcancquKraiTiiis an protndi lint, qiu *
ficfegerunr. Primum quidem videmus
ede naturacompaiatunijVt nemofit reper
tus hictenus ingcuio adeó felici,naciua;q;
bonitate pra:itans, vtpluribus artibusad-
dictus,multiuri promoueat; Rei enim v»
niusftudium,facultas vna,& negocium a-
lioqui ferium, totum hominem requiiit :
quodq; dc cibis Medici foleut rusfeubq-
te
-ocr page 446-
Andrcae Alciati
3*8
re , itidem in ingeniis prudenteshomines tio. Non conualefcit planM » qu* t*P'*         <*
transfertur.&c. Sed iam (atis lufimus
niamusadipfum Emblema. Sufceptum
eftin ardelioues.vanofc]; oftentatores,q«°
diligenter eflecaue idum prxcipiunt.adeö
nullus eftita valenci ftomacho, quin fibi
permultumnoceac, fimultiplici&confii-
fa,immodcraiaq; ciborumcopia ventricu
lum faburraremalit, & corpus oiiuftum
reddere.quod ait Horatius, quam medio,
tribus & neceffariis epuüs valctudini con-
fulere . Sic qiii plunbus & variis ftudiis
vno eodemq; temporeiugenium onerat,
feipfum quidcm ad tempus videtur refice-
rc varierate rerum: fed interea tarnen non
modo nihil inde lucri capit, fed memoria
obtundit, aciemq; ingenii debilitat. Ali-
quis fortèmilii Catonem Porciumobiece-
rit.quem fummum hominemfiiiffeme-
mcrant hiftorie.:nempe is fumnius Impe-
rator, fummiisorator,fummusqjluriscon
fultus a quibufdam elogio magnifico cele
bratus. Si tarnen conferatur cum quibuf-
dam alüs vel Grascis.vel R omanis,quifti-
periote aut inferiore fe_culo florueruntj
ïongè aliudïfentiendum erit:fuit,n. M-Ca
to Aqnilio Gallo multö inferior , fi illius
in iure peritia cuni hiiius doftriua veniat
incertamen. Itioratoriomtinere acfacul-
tatedicendi neq; Liichim Craffiim, Mar-
cunive Antoniuni,iieq;Horten(ïum , aut
Ciceronem (iiperauit.Iam vero indilcipJi
na belli ncneft cum CCarfare comparan-
dus,aut alüs certèmultis, quos Refp.Ro
manaoüm latidatiTimosaluit.Idem iudi-
citim de caueiis, nam & Flato telitlis ar-
tibtis leuioribus,fe totmn pkilofophie con
fecrauit.& Demofthenes cum fegloiiaeda
rct.relicta philofophia,inqua nonparum
profecerat, eloquentiam eït ampkiauis .
Ét quidcm viriiili magni in id videntiir
incubuifie.vt vnam difciplinam fibi ornan
dam &excolendam proponerent, ad eam-
cjue vniini fuum omneftudium reuoca-
reut.ha quiexcellere aliis& anteftaie,aut
aliquaiiilaude eflfe volet,prociilabe(l"e de-
bebit ab ülo toM'ƒ*#.■&/«* immodeiato
ftudio i qua: £y.a,$ia.v foepenumeroindu-
cit.Statuo iuq; cum SenecaiCertis inge-
Ü5
hominum genere inillumaliud irnpuden-
ffH'
tiusaut inutilius j quandoquidem feom-
nia tenere, & ad vnguem nofle pro» tean"
tur,cüm tarnen reueraiu ijs prxter iaaan
tiara & importunam loquacitatemiuue-
das nihil. Sed lubet paucis in eiufmodi ^
Thrafones imiehi, quöd omnia fibi tarn
temere vtudicent, tam nulla fronte arJ°'
gent.vt fi cum aüjs (quod fit fxpiufculej
rizantur,
                                          ,
Totparmrpelues, tot tintinnahtU credo*
Pulfari.^x-
                                    r
Quam enim ex omnibus artcm aut duet»
plinam adduxeris in médium,cuius feun*
peritos nortuegent?Quid tam lecöditiun
&obfcitfiim in return arcanis elfe potdt >
quod illi fua induitria.miraq; ingemj 10-
lertia non fint exacte complexi? Tanta ei
horum hominum tam male fèriatorum
impudentia,tamque infolens proteruia» T
cum oculos.qiiod aiiit,cornicum au» ifi"
confïgere,nemini debeat eflfe mirum, n de
rebus, quas minimè compertashabent.co»
tra omnium fententias& ïudicia pronuo-
cientaudacius.&plus quam pareft, «">"
qiiius.Turn enim videas eos fiiamopu1^'
i:em elato ïupercilio tueri accuratius, J
vt periculum fit, fi coneris eos de caui 1^
deijccre,ne fuaefïèiata licentia in teimpo'
tentius fauiiant quam velles, acrius i""e^
hautur, fuaqj Stentorea& vocaliflimajo'
quentia te tuasq; rationes inuidiosè txadu^
catapud imperitü vulgus.tibiornnem ie' /^/.
fpondendi libertatem eximant. Si vero I) f y
quxftiode litter.s , qusead humamtatern f
pertinent, quas vel primoribus tantuai la'
liisdeguftarint.auttibitacendum , aut '
penitus aufcultare nolis, colloquédum ei^
rariiis , eoq; pacto vt non vfpiam teC5"'5'
quam refellere poflè videare- Si quid d
lurilprudentia fortè diceudum fit> tl!."|
belle fuo moreexcurreut. JvJunquam,'"'
qitient .veteres exaftèdiiciplu'arn leg»11,
(unt interpre tati,aut,Farragmesiunt glP
fematiim intolerabiks,au t, I «ter fe miiabi
liter pugnant.autaliqtiid almd eiuünod» •
Si de arte medica fermocft.Numquarn t
concinnè.ranicj; opportune (fi modo no^.
illis habeas) Galeiuisaut Hippocrates
nijs immorati & innuttiri opoitere: nuf»
quam ede qui vbiq; eft.ln peregrinatione
agentibus hoc euenire , vt multa hofpitia
h be;Hit,nulIas amicitias:idem accidat elt
i;ecc(Ieijs,qui nujlirjs ingenio familiaiiter
fe applicaut,fed omnia curfim & properan
ter tranfmittnnt. Nihil aequè fanitatem
imiicdu,quam Kmedioriim crebra nnita- de aftroium fcientia,qind ? Hoc lipp's
lonio-
-ocr page 447-
Emblemata-»;               3^
n"Hibus elfe notifllmnm contendent,
empè vt diligent) hac & bene prouida eau
■i°ue propriatn infeitiam tegant . At fiad
"eologia; rcconditioiisarcana deueuien-
l.ni fït.aperient (tatiin.quidii.iris habeac
-.''jsexcutiendis: folettes feede fingent,
~ ?abuntnitendo,neq; tarnen hilum pro-
/f'eiit,&abtindè fatagent, nihil agent ta-
^•''Nec eft quod Philofophiam comme-
^°rem . Illi enim nihil nefciunt,q«i tam
et'ö per omriem difciplinarum circulum
?*tl'olitarunt, vteoram iudicio vel ipfe
'atoca:cutiat,Ari!toteles ineptiat,Cicero
oatriat, Aquinas deliret,& Peripatetici om
?s miierabiiicer errenr. Adeó funt in om-
1 ^'ftiplinarum genere exerciratillimi.vt,
^traSocratisuiititutum & mentem.hoc
?,uum fciant.quódornnia fciant:quin po
ll>s hoc tantum nefciat.quöd omnia igno
le»t. At fi tam rmilta fciant,mirum eft ma
ximè,quod fciiefciat-Si enim vel qnadam
ex parte feirent.quid ilhid üt,yva>9/ trtctu-
TuV.iampridem perfpexident fapientie^ adi-
tum cuiuis obuium & patentem ede nou
pofle. nifi cumaliquid Ce ignorarenorit :
aut fi qiiid fcut, non oportere eo faftu in»
tumefcere, vtnullum alinni fciremcliiis
poflTe&abtolutius audeat exiftimare- Sei
miflbs fuciamus eiuimodi 7n\V7rpd.yf/.o-
vctt,
vereor enim ne vehementius in rei li-
teraria; ardeüones inuehar, & fpecialius ici
conferre videarin Sophiftas quofdam ia-
ftabiuidos.iiihilq; non rentaiues.-quod aai
d^ra tarnen in genere video intelligi dei js
pod'e, quifnam operam & ftudium collo-
cant in varijs Sc multiplicibus vno eodem
que tempore tentatis negotijs, qua:certc
aggredi pofllmt i]li fuis audacter Sc an-
xiè.perficeieverö conftaurer minimè pof
funt.
Auaritia.
E M B L E M A L X X X V.
Aa            HfiV
-ocr page 448-
Andreac Alciati
370
tl E V rnifet 'm medijsfitiens Bat Tantaltts vndtSy
*■ ■*■ Et po-na efurienïprox'tma bahere neef uit .
Nomine mutato de te ïd ciicemt auare>
£>jii, quaji non habeas , non frueris quod hahef
C O M M E N T A R I I.
veroad inferos detrufum perpetua - ,
fitique torquendum cenfuere, vtedarï'
medijs epuüs Scaquisfamelicus & fït>'
ctuscogatur lauguefcere.QuodcanitH
merus &. OdylT-his verbis :
                     »
tyu jjLHV "TttncLKov tkuaS'QV x&Ktw' &M*
fyona., ^                  J-
eVitoV ér hifivy , nfè tipariirhitCï T
irdtor.
                                               ^
SiVTi cfe J'fi-eiar', irtiw <F ix. »%*" '
^.éo~9su ,
óm£ki ystp ku^h
o yipas iriiew \f*
ttcuvtw,
toosi^ v£ap a.7rc\{fx,tt' a.v&8(°'X?i'>>
é[jL»l cTê toot/                        t .
ycunt /xéhctiv*.pévSTKi > ««Tct^w'fi*^
efs J^euuar.                        ^          i.
ftïifpiib J}' V-^fjémK» KttTAKpvSiV %
Heta7ror ,                                        ...
<f)(rsu y&tsoicu,yjupwhtcu tLyXtt^KA?"
e-Uücü
75 yhvx,i(>en,yZiAa*tu •WKtfoP^s
ym iirit' iSófei 6 yipm ifci y}?sl *
trasrèeu
                                ^ Vj(t
CfKtiiVTtt .                                     s,
Tantalon hic vidi durosperferre lar,,f
Xtamtj; erat in ftfigna mentum tange"
Ajfidue vrgebat ,potandi at nuïïa facit' '^ ,f
NM quoties in aqua defieSit labra, reJjtl(f
Vnda leuu toties a6forpta,ac terra v* ,0
Subpedibus
, rurfumq; leuem DeM f"
iindam.                                       ^
Jiicfunt arboreifoetus, prtBantia ^f'^
J>unica,funt ole& Juntficus, pomaq;}° ^,
lnfigni,fenvs alleftat qua cuncia pd*' cftt.
Sed quoties manibus tentat decerpere*
BUS ,                                            0(*
frotinm hosvltusceleres in nuUl*r"
Sanftius (ïc Larinirati reddidit.- ufote*
Tantalut hic ader ai dnrosfme fi"e .. ^
Corde ferer.Sytnento
ö> contingent vjl'
ludem,                                UtnpW-
~Etfitiès nultasp.oterat coprendere >y ptftfr/tt
Ham quoties hattfim liqmdaru^ F
IN fumidoffuuio Acheronte rex Tan-
talus liumcrorum teaus iinmerfus appa
• ret.cutuscjpici fuperimpendcr fructifera
pomusiipfè tetoorehiiiicefiurUafru&tt
captac Magis placet pic~hira Ronilliana,
ibi eiiim Tantahis meiuiim aqux eiFugien-
ti tmmergir,& brachiaad frtictusimpeu-
deuresfniftraextsiidit.adeo vtcibo,&po*
tu (imii! fruftrettir •
tl.
            Est auarihominis ft»iwf » fïimpta ex
Xmblc- Pfctrania Arbkro & Horatio, verbis qni-
muti ty bufdatu tantum mutatis. Illeenimitair»
f tu ex Fe Saryrico^
trsnio Ar itcc bibit inter aquas^netpont* fugacia
b'tro
. &
           carpit
Mu-etie-. Tantalut infelix,què fxa i/otapremunt.
Diuita htc magni facies erit % omma late
Qui tenst,&>ficco concaquit orefamem\
Hic veró i-Sermoi». Satyrau
lantalus a labrts fitiens fugientin eapttt
Tlumina-QujdridesimuMto nomine de te:
Tabula nnrratur-.congeftts, vndiq; face»
indormu inhia.ns> & tanquè parcere facrtt
Cogem>autpi£bs taquam gauiere tabeltti<
Et Cor.ielius Gallus;
Qttidmihi diuitUïqztammfi'dempfiruv-
fui»
,
§^tamHu largut opufemper egenutero .
lm ctlSpcena eSiparttsincumbere rebus*
Qitft* cum pofftdeos* e ft viotare nefas.
ïfonaliterfitient vicinasTar:tstlu4-vndai
Captat,&appofitis abftinet ora ciba.
Pauftus Andreliiuisii» Diiticbis.-
Semper egei , fitiens midijs cel* Tttntaltu,
■vndvs
s.
Inter ftnbelatttt pauper etuanu opes.
•Tantali
Tantatns lauis ex iD!ote uyrapha filius fuit
faitttAj* (Heet Lucianusin dialogo deDipfadïbiiS
ipfiim A Bthouisfllmin feciat) qui cumali
quaudoDeoscomiiuio fufcepiflèt>vt eo-
lun» diitiniratem experiietur>Pe!opem fi-
Üncn mertibratim di(cerptura,co£tumqtie
appoftiic comcdeudurru illi verd cum ex-
feorruiiièntcibum, nonfohtro abltinuere,.
fed coüeftis in vnummembris puertim in
prirtinain formam reduxeie . Tautaluna
aqtiiKttm t
#t totiel
-ocr page 449-
Emblemata^
37 i
in
* fotiet fitgittnty&fi! teUurt recondunt,
'Zr»quefub pedibtti
( Dijjiccant) terra
ego Tantali rnehfx hand dtlTïmilem tho-
rum fortita fum , Sec. Lege Luciamim in
Dialogis morciiortim. Hotat.i. EpilKad
Iulinm Plorum,Ciceronis vltimtun Para-
doxum, Sc Nat.Comic.Mytholeg. lib.6.
cap.18,
MISER Tantalus] verè qiiidem.at fp5
te mifer- Tantahis.qnafi TttAa^TATo? , id
e&,infiïieiJpr»us.Vl»tein Cracylo. Apul.
libr-de Deo Socratisifolus Tantali vice in
fuis ditiitijs inops,egcns,pauper,nonqui-
dem fluentum vllum fugitiuura captat,
& fallacis vnda:lmm,&c.
In medijs vndu] opibus & facultatï-
ntanebat
A,
j, 7> tzput faprapendebant Punica mala,
^l^fT' c&pyrUyfylêdentes arbore fruHut,
Q ^lces ficMtfaetutq-, virentuolini,
T^*1 rnifer tptriens fi vellet carpere,vêtkts
4;.
         "'JHblitne ferens ntbulu condebat & v»-
%>A!>«-
<le£'"2e' c 'ladinferostelegatam voIum,eiusque
'', **'* ^'"faxumirnpenderejCuiuscafumieni
v5texcimefcat,eaq; penaexcruciaii.quad
(ja0**^ liberalitacc vfus fit intcmperau-
L,s> ciim eorum intereflet camiiuijs > &
iir.
Tantalm
■vndc di-
Sttt.
e^ar & ambrofiam fuis jequalibus im- bus, qua: func fluxarcaducseq; Hinc du
Pettiui(Tet;vt teftacur Pindarus, Tzetzes, dl urn puto verbum abundare, redunda-
• Oidyoius- Alijquod linguam habueiic re. Sic.
'lcominentem,& Deoriim fecreca reuela- Siliens] Nanquam expletur cupïdita- jfuurm
il'f-Ouid i.Amor. E leg.*.
                       tis fitis.proinde reAè cuffl hydropecom- rompara*
paratur auarus.Horat.i.Carm.t.             far tydrs
Crefcit indulgensjibi dirut hydreps , '
Necjïtim peU.it,nifi caufa morbi
Vugerit venis, &• aquofus albe
Corpore languor,
Legeeiufdem Satyram i.Ser- i-Ouidius*
Óuhplus funtpot&,plus fitiuntur aqu*..
Stat] miiiquam fedet, nee conquiefcit .
Pomaproxima] res partas , nummos in
arca.
^m,quafinonhabeas, &c] Cicaturex
D hieronyixio vulgatitlimtim illud.Tam
^Z*rit nquas in aqua, & pomafugaci*
captat
*£4ntalus,hoc itti gq-r/ula lingna dedit.
J*ern i.de Arte:
*"»i<* efi virtiüiprdHare filentia rebus;
o ^' contra grauis eft cielpa,txcêda hqui.
^flnt yene, quöd fmftrtt captztis arbore
pomts
L.^ntalus in media garrulus aret ttqua
pico •
lc!c Pindarilm i.01ymp.& adagia,!"*»-
**li
^"Pcena.Tantali lapis.Sc,Tantali talen- deeftauaroquodhabet, quam quod non
p "vt>i alias caufiis ex Athetia:o & alijs de habet.Marfupioram minijirum- i. AovKw-
^''aTautalireperies.CIitophonapud A- ih fictheLvriav, auarum hominem vocac
^ ."Icm Scatiuni fcriptorem veterem, hb. Eunapius Sardiamis. taüs defcribitur in
t' 0cluensdeaniore puerorum.qucm Me- Aulularia Plauii Euclio , miferrimus fe-
'aus vehemeutiorem dixerat muliebri: nex.amittendi metu fe(è perpetuó excru-
32-0 padto.aicjvehementior ? An quia ft- cians.Contra laudatur a Thcocrito Ptole-
C,- atqueapparuit,euanefcit, nee araanti nia:us Philadelphus,qui donn fue. nonoc-
t ..Perfruendi poteftatem facit? fed Tan- cultaret opes iinitilcs, vt formica: (ólent,
' pociilo fimilis vidernr: Sa:pè enim e- qua:aurum peiiitus egeftum in antris arTer
^^^'"terbibendumauolat, amanscj; ui- narememorancur, vtSolinus & alij qui-
Cty>^UO(* nauriar>ampliHsinuemeiis, abire dam tradüt.Huc Horatian.Afog^V inter
'%
e(j°1Cu^atq; etiam id,quod iam hauftum
ïet'PtiUs eripitur.quam qui bibit, exatu-
, Ut'&c.Apiideundem Achülem elegar»-
epes inops. yCitm.ïS.
FabvUm Tantali in medijs vnd;s
(ïtientis torquet in auatos,qui habendi cu ■
IV.
Auaroru
conditie .
, r «e
tC)rquet fabulam Tantali Mellite al-
pidiciteexcscati eciarïrin hac vitafuos pa-
V)0" lc,,sClitophótem,cuius Vencrem pro tiuiitur maiies: vndeijs qiiid malioptet,
oyj tenpn poteratiQuamdiu.aic^oriini, nifi vt viuant diuJMacrob.Satuin i-Illos,
ifa-
taKi a a''°luo facrario cubant,morem imi- inquit.epuli
s anreora pofitisexcruciar:
copj Ur ? Largam cu quidem aquas mihi me,& inedia tabelcere, fignificat eos quos
ïai m °ners; verüni ne hauiiam , vetas. niagis ruagiscj; acquirenJi dcfidcrium co-
(JCa °l'e.te™Pore> vt propter fluuium fe- git,praefeutem copiam non videre,& in af-
'Utimquecxpkrenon poflïm 5 N« fiuencia inopes, egeftatis malain vbertate
Aa i          pa-
-ocr page 450-
AndreaeAlciati
37*
Sed Tityus nobu hic esl,in amore iacenUf1
Quem volucres lacerant,atq; exeft anxi1*1
nngor,
Aut alia quiutsfeindunt torpedine cuf* '
Hajciftead Epicuri feiifum.ficiui & T»*
lius i.fcholaTufcuI-fubperfona cuiuw*5
Epicnrei.Nam & fuucqui htic patent pef
tineredefcriptionem inferorum apud P'^'
tonem & Virgilium Iib-^. Aineid. Cup|'
ditas ergo eft illaauri facrafamestcupid1*
taseft ille Tityj vultur:cupiditashabendi
eft , qua; bufones nutrit in niedüs vifceri-
bus pingiies Sc ventrofos , nee fa til rat ta-
mc 8c plafat famelicos.in ventricuioenim
fcoris maflfa inhxrec de ftifili argento , &
grandefcit continuo^ ncccibosadmittit a-
lios:& quamquam radit.rapit, trahit,c!e-
pit^uratui^pifcatur.emtingit, exhaurit»
euacuat, fpoliat, affidua tarnen fame tof*
quetur-Eft enim auaro hoc proprium, Vt
fempcriit inops, & curis inanibus perpe*
tuö vexetur.teftante Hotzóo-.Semper au*
rus eget.Cuius
miferiarn,ingctHum,& ab"
furdos mores pluribusdefcribit lib. r. &■
i.Serm. & nos Einblem. proximo depio'
gemus.'longè aiuemeleganciifimè Lucia'
nus in Timonc. Deniq; vt vult Publiusi"
niimis,& Seneca vari js in locis: Inopia; p
uadefunt,auariti? omnia- Luxutix defunt
miilta,auaritia; onuiia- Innullum auari'S
bonus,in (ê autem peflïmus; ipfeq; mite'
riseft caufa; fux: tam enim illi deeft quo.«
habet.qnam quoJ non habet.Etquidqiii"
omnibus abftulit,flbi ipü ntrgat. Infant*5
medio flumiue quxritaquas • fs nifi cutfj
moritur,nihil te£\è facit. Auaritix port"
immanembeihiam, turpem elfeftiini»"*
fallacem feftam tam Larini quam Gr#c
fcriptores paffim deteftatu r Sc execrant"'
mirifïcè,vtnHiltisetiam luuenalis Sat.i^'
Auaiitia: curriim pulchrè defcribit p'
lernardus fuper Cant.Serm.jS.Auariu''
inquit , rotis rehitur quatuor vitioruö"
qua: funt Pufillanimitas, InhumaniM5/
Contemptus Dei, Mortis obliuio. Poff.
patiunt.ur.iiefcientes parta tefpicere, dum
cgent habendis . %pnpi&Tai/ i1 'ópi^it, >fo
(J.H 0piQ.7eu Kopa, tltvini ifJgVTHf TtoKKa
■^cLhi^ralipn, y.eifyvtf ydp ipi^as yt,^Q>-
iicc; ivS'titts tzsoiiTi
, aiebat Bion .• id eft :
Cupiditas habendarum opum, nifi aliqua
Jatietate cohibeatur,extrema pauperie Ion
ge deterior e[i:maiorcs enim cupiditates e-
geilatemquoq; maiorem arceffunt.
Proia-
defi quem diuitem erficere voles, (diceb3t
Epicufus) y.ii^p^iJ.ATct vpo^Bti, T»( F
iirt%vp/.ict.s èjpcup» ■ non eft qif'dopes au-
geas ,fed iollas cupiditatem .
Referam htic
Max.Tv, Maximi Tyrij Platonici verjbacx orationc
rü locus, t-}£}&»obfecro, continuo, hominum cupi
ditate egentius
? Vbi enim femel animus
fupra quam necefjarius exigit vfus,ziolun-
tatibus indulferit,priorem cont iniib fafti-
dittnouarum cupiditate delinetur . Et hoe
eft quodTantalifignificat migma, conti-
nuüm videiicet ■voluptuary fitim, -vt cum
obleHationum interdum latices affluant,
recedant int er dum,propt er en cupiditatum
refluxus excitetur ^quibus tarnen cupidi-
tatibus infeilijfimus dolor, metus ac per-
turbatio permixtaJtnt.Na quidnS homines
timere peiusfolent,qua neprafens voluptas
tlabatur
? Gra:ca fï qnis malit,ha:c fuut:
t/ yip a.Y Htt Tnviïipov A/S'po; i-mQvij.ow
73? i'tmm-a; J sVhJVc ydp óltta^ 4%*'
yiuo-mtu üfovav \f!rip7m ÖMTiiï\^peia.v,
TiÓpci AV7Y.V TTpOTSpaV ïyji , ■/&* i7ip^V
ipa. • tg} 70
7AV70.h>l dUViyy.cL,TisTC >IV
eipa. , JV4* J'mvtKns a.vS"pos fiAn^óvx ,
tffi >i£ov?!f va.[J.cLTa. tapoo-iovrtt. tgiannóv-
70, ctv&f, lijWcLKippoia, ÏTTid'V/y.iaV, K&è
hVTtCU fftKpO.1 TCtV704f OUCtKiKpAfjAvOl,
Xffl '7A.pd.yai, k} ipo0oi ■ tpodpoy[xèv yd.p
WctpZfCt 1/ ijj^OV» y.li ATTih^ï!. Id qUOCjUC
quod fupra dixirous, eos nimirum , qui
(bis cupiditatibus obfecundant.fuos in hac
vita pati manes.cóflrniat Lucrctitis lib.j-
Atq; e-a nimirum qu&cunq; Acheronte prs-
fundo
Prodita funt effejn vitafunt omnia nobis:
Nee mi/er impendens magnum timet aere
faxum
Tantalut^tfatna es7,cajfa formidine tor-
pent j
8ed magtit vita,Diuü metus vrget inanis
Mortales , eafumq-}timent,quem cuiq;fe-
r at fors :
j$ec Titjum volucret imitnt Acheronte
tacentem
0.
f
iumenta trahentia.Tenacitas & Rapacita '
& his vnus auriga ambobus pra:fidct, * -%
dor habendi. Sola qtiidem auaritia, 1a n
conducere plures non patitur.vno c°°
ta eft feruitore.Redè Apollodorus: ^
A'AA* tryjMv 71 7i HStptlKMov 7av *><*% f
EipilKcif ' èv QiActpyvpia. ya.p TskvT *'
Is nempe dicis^mr.ium quodeft caput
it*s'
Malorum,auetritiam mihi cum notuf
Pertin*'
-ocr page 451-
Emblemata-j.
37?
**'*'*«* ^j^'^'^SC'nu^PauItApoftoli.-pV^*^    Qwbus&a^etidtimTimonis di'&nm,
C,**"!'t ,rL*Iw,?mKAK*v**tr *Q'*-'tPyuP'"t' '^    duomalorum eflè etementa, èmXnglitv s|
*. ■';**^«* e»»» omnium malorum efl aua    ptKoi'o^la.vM efl: : inexplebilem diuiti*.
1 '".Sed & Bien hanc appellauit.aaa/a*    rumauiditatem, &glorit appetitionem ,
f-HTpawA/p. id eftv vitiorum metropolin .    Sed dehac in fequeuti laciüs.
In aüaros.
EMBLEMA LXXXVI.
Q E p TIT J V S populos int er ditïfimm omnes,
' A'rüa fenex nuïlm q?4Q magis ampla tenet ;
^efraudans genium/fcfitum * menfasj, paratas,
NU pntter bet as duraj, rapa vorat.
c#i fimiïem drcam kunc* inopem (jaem copia redditï
Anne afino ? Jic e si : inslar hic et ds habet.
Nantque afimts dorfo pretiofa obfonia gestat
,
Se f, riibsiaut dura carice pauper altt.
Aa j
COM-
-ocr page 452-
Andreae Alciati
374
C OMMEN TARII.
milc eft illud ex {êciindo Epigtammatwti»
tit.ei? OHcfaiAKf .                                                tf
ïlohha.; /j.vpidLP&f4.it(pi$H a.pTHJ.iS'apoi'i ftjk
y^UwS'èv ^ATccvtüv^iï0iav ri/j.ióvarv ■ lil'
•KaKkixis al %pyiO~x Tiy.Ctf\fiet oóp70>
txoKhov t/Vê/J vcirn yip7ovZ£zo-i (jlovoV-
Miiltasraytiadascomputat Arcemidotiis.
Et nihil impendcsviuit vita mulo rum'
Qui fa;pe auti pretiofum onus habentes
Muittim fuper doi(b,fa:iiü edunt folii-
Viueüs -vt muli, dum fttmptus prs.cau.et
omnes,
Suppueat innunteras Artemidorus opes.
Auriftpe■ gerttnt ingentia pondera dor/o \
Muliyfedficcum non nifigramen edunt-
Ex M.Tullio citari hbcmemini : Ferebat
hauc qnoqjiniquitarem Septuis, & imbt'
frttraeiita in arca cortiipi patiebatur.Talis
Opimiusapud Horatium z- Satyrarö }•
Pauper Opimius argèti pofiti intus et auri,
0»i Veientanum feBtspotare diebus
Capana folitus trulla, vappamq^ profeiiis*
Óuondam lethargogradi e/loppreffus,&c- A<
SJ.IJTIT1VS] nomen fiéturn ab Alciato . '
Fopulos inter ditijftmus omnes ] inter
fuos popularesomues locupletiffimus. vt
ille apud Perfium 4.5atyra :
Diues arans Curibus, quantum no tniluus
I.
AS I N V S , igl
bus ferendis
auum animal >oneti-
natnm & deftinauim ,
pingitur obfouns & cupediis laurilfimis
omiftus, ipfeintetim afperis catduis Te-
fcens, olere fuislabnsdigno .
II.           PtVTARCHVS llbellOTJp/ iv$U-
(u/«?,meminit negotiatoriscuiüfda Chii,
-qui omnium marimèauarns,tamet(ïmul
turn vim,prima:q; boiiicacis venderec, ipfe
tarnen fibi acidum,vappamqueconquire-
bat. Et forcaiTeis fuit.a quocum ptofu-
gilTet feiuus.togatus quaraobtem fcab he
ii domiiiiofugitiuus extuli(Ièc:Q^ua, in-
quit, cum prjefto bona fint, mala tameu
quajrete folecsquippequi vinii generoium
vendat,tantuniq; fubacido & viciato vta-
Auari et- tllt' Itacl> te£rè genus id hominum compa
ftno com- raturafino.qui tergo geftetepulas opipa-
tarati ras,obfoniaq; de]:catifiirna, Sc tarnen cat-
duis viftitet. Verba hucappona Plutatchi:
IfiCUStlU ^a-Trip &j flKVCU 70 yeiplïOV 6* T»f CTttp'
titrchi. K*s faxqfyl-, ouxo t« KXKirtt Tav tS~iav
trvvdyHs
e-ar/ o-hv.tcv > iS'iv n rovyjx
jSsAt/W. yivó^ivoi ,'ói iroKuv ys* -^pn<rov
civOV itipolS 7riTpit7)tfOV,ia.U7(0 Tpi< TOV
ë.pi?ov è£tvnvi'£>iTH S'ia.yivó(javo; • oticé- ■
TH f S'i TtiipèÓT»StH{ vp'iTipOV ft TOI^V-
Tet tov S'io'wÓTDV kataHKomtov; A'yct-
Qav (tpti) nctpovTW , KO.X.0V £nToüvTci .
Hffiyip oi TtohKoi- rd
VfMCa; k} raOTifJ.it
Tav ■nS'iav uTip/2cuvpvrt( ïiiri lè.^ucryt
ffi
usu /MptSnpa. 7piyo'J,T'v Referam La-
tinè.vt póttto; Vt cu'cuHiiul&pcJfimume
tamefanguinem eliciuntfic tit qu&q; fef-
fima in teipfum c-nfers, nihilo melior Ulo
mercatore Chio,qui cum magnam vini ge
nerofi copiam vènderet alt/s ,fibi vappam
&> acidum vinumferuabat.Eius itaq;fa-
mulus rogatus,cur ab bero fugijjet:']$uia
,
inquit, cum ei bona.adfmt. malum tarnen-
^fonquirit.Ei longi multifimilèifuauiapo-
tulenta tranfmittunt, &■ ad molefia pra-
ttaq; qua ft accitrrunt.ldem Ttpi
p/Ao-zrAK
■r/W ■ ot/JYv tv 'ïïó.T'xav, SsTTrlp ovo; Ca.-
havtcos ttyXcL K&t tppt/yctvet Ka.Tctx,ofji.ii^>Vr
AH KctTTVOV YJtf TippAf CVICf7rt[J.'ZSKa.lJLiV0it
hoVTpou £tp.n (AAT&^aV , (/.U<Pi dhicLf ,
fU.nS'i K&Tctpiinno; . Nihil capiens inde
c»mmodi,veluti balnentorw afinusl qui li-
gna fjifarmenta defert, femper fumo ple-
lïtli xc fn-uillis ,nunquam autem balnet
tmcicepSf nef% teperis,neq^ mundiciei.Si-
oberret .                                                   
Et Horac. .                                                   p
/
Diues agrisjkMespofttifinfcenore numtn*
'Arua quo iriagis amplaj vno verbojlo
cuples. Ariuim, quod atatiim, necdum J
fatum f
                                                        /
Senex] eb quodauatitia feiiespratcipuè fj,
inuadere folet , quia deferit eos calor defi-
ciënte fanguine. Senum auatitiam carpic
Cicero in lib deSeneö.inquiens: Auaritia
fcr.ilis quid velit.noii inteirigo:qiiid enim
abfutdiusertè potell.quam quominas «*
ftat via;,p!us viatici qua^tere? Senibus an»
tem omnibus vitium auaritia; ineflè,oftea*
dit Comicus in Adelph.
Jjefraudans genium%futtm.~\ Defran-
daregenium , eft natutz denegarequoa
appetir>cuiopponiutr,JW«/£«''<;o<w'',aw"
moobfequi.Plaut.il) Aulul-
Perditijfitnus ego/urn omniumm terra, %
Ha quid mihi opus vit'a eff, qui tantu aurt
Perdtdhquod cufiodiui fedulo < egomet mt
'tui >
Am-
-ocr page 453-
Emblemata è
37f
•f^tmitnifc meum,geriium<fo meum.Scc.
5|c Terentius in Phormione:
——.Suum defrattdans genium.
™ilpr&ter betas,duraq; rapa] evvsuft-
#'>proqiiibuslibetabieclif& vilibusedu-
i"s: in quonetanda fordities iuarorum •
Martialis:
y fapiant fatu&fabrorum prandia beU.
«tiias vocacquia funcinfipida:: hioc pro-
ü^tb.Beta inJipidiot.VecCivts vocat>plebeia.
hiBpem quem copia reddit] Antitheta .
-uidium imitamrj.Metamorph.
«V*oi cupio meciï ejljnopê me copia fecit.
Prstiofa.obfonia] Obfonium eft quid-
V'id vltra pauem & yinum incibum ad-
ytitiic.Gtxciix.Tpa.Tret^d/j.ciTa. vocancob
joniamenfis impofita (inquit Bayfïus) Ita
" diciiMtCompxnaticatqnaCiid,quod ctttn
P'Wieedacur.Hiiic verbum obfonari , quod
cft)fumps«s pro obfonijs faceie .
Seq^mbo>aut &c] AUudic ad adagiïï,
ramitta tnemult quant aurum .
^genus homiiHim a Gr>ecis nqminaiuur
"■f'tS'opa.y»/. & CuminifeHores ab Arifto-
j 'e +.M.oraI.Nicomacb-KuJa;i'(j7rp/V«Mivi-
^e adag,C»#"'»< feSor. Hos Itali vocanc,
H*a.rtapkcioli.
Üic'i TVR. in auaros & fordidos>qni
"i'iiaquadam ftoliditate obfefïïadeösiu
^cordesjtamque lui parum memores, vt
°'°pane mucido,vappa,& larido fubran-
p<|o feexpleant, quamquarn opimis poi-
.''{'ombusabuudent. In qno fanè vtgeniu
["''g'iuer defraiidant.fic & partis ad vfum
llrr>anumconcelTis miferabiliter abutiui-
^lr • Vnde redtè fenfir Cicero i- Tufcul.
ri aSl>o malo (itiquit) eft Lorciinibns . aua-
'3)idcireo quod homines magtiis & mul
'S l|1,cotnmodis conrliftantur propte r- ftn-
qnaerendum aurum tita pretio commca-
tur,&invifcera terra; fxuitur.dum ad la
cernarum luminaper inuios montesagnn
tur cunicDli : vt feite sneheicule Dcmc-
triuS Phalereusdixerit,Auaritiam vel Plu
toncm ipfum ex iiitimis terre, penetralibus
fe tra&urar» fperare. A qua tarnen deter-
reredeberetfunefturn M.Gfalli exéplurh» Cruffus
qui dmn Orodis Parthorum regis thefati- auarit**
iisinhiat,auaritiam fuam vndecim Legio- pmnxs
iiibuSj&propriocapiteniuIclatam fenfit, luit.
poftquara apud Carras circumfun* vudiqi
equitactiSjin moduro grandinis denfas fai
gittas pariter fuderuur. Icadeletomiiera-
bili ftrageexercitu , iple viuus inmanus
hoftiiirn incidit; cuiuscaput recifum legi
ludibrio ftiit, auro liquido in riclmn oris
iufufojvcquiarfeiarauri cupidirate,mor-
tiuis faltemfatiatettir. Ceitèillud velut
exoraculopromptum videri poteft,quoi
Aftronomic.4.(cribit Manilius :
Vïéluros agimusfemper, nee viuimut vh»
quant :
Eaupcriorq-ybonKquisq^efi, qui plura re*
quint i
Nee quos habet hum er at,tantum quodnon
habet optut .
Sei uunc.quod fupra promiflmus , auari -Au»ri ho
mores & praxin vitx depictum èamus, o «»*»««*•
illaudabilem &impiam!Qu?raiTiH5hunc ua cjfi-
iiicubiculo primum , quid tradet ,JqtïiH Z'es
fornniet.quxcura: mordeantiqua: flagel-
letanxieras Plutonis mancipmm .' Nuh-
qtiarn folus dormir, quin lemures fectim
habeat ac virunculos terrigenas perpèmo.
cuniculorü fcrutatores & aiiripliilos.totus
in cauernis eft menre & votb > & thcfauiis
incubat.eruitjconrlat.cudit.congéiitj fa'c-
cos,modios,ciftas & arcas farcic, clatidit,
referat, extrahit, fiipputat, patcit o'culós
colorejCopiajvarietate-Hicabacum videas
proakari>rationum tabulasprolibcllode-
uotionis, calculos & cretam prograuulis
precatorijs; crumena&loculus duo cau-
delabra fujjt , in quibus aurum , non cera .
fiilget;rnonetaium fculpturx & fymbola
facrasimagines referunt.- laucea hebra:a ,
qua debitoium latera tranfuerberat.Cru-
cis ftipitemjin cornibusarxluda: effigies
pofita & Meren rij ,duo penates quidam &
tutelaria numina . Dum fubducit,multi-
plicat.fubtrabitjdiuiditjoi'antis partesexc
quirur ; fyngrapha & chirograplia pecca-
touim colleAaneafuiH, compHiidio fub-
Aa 4
          na'citui'
eilta
' pecunia: cupicmatem.
'" quos femel ingreffa eft.araicitiam
uara
niscre-
itl ill0n
r eegreditur,quiii potius cum annis
lei
Vj '& quamuis fenio fubcunte corporibus
p res .dj-crefeant, habendi cu.piditas, tein-
K K 'Ploaugetur.Et quo minus ad yiiieu
int"1 ci' ftperefti tanto plus itruci>dis
Ita ltaoP'biistimidiusi)&S-iraria' promit.
ne C'iclUlcl'nq;auaritia captus labora:,cii
ca "Icrn aniet.a ïmllo etiara arnatur; &
tu? on\nia aiiro poftponar, quanto plus
Vr P°/"_der,tanto plus quejendo inhiat.
«aU'Un. .ra fames expleatur periculofis
'S«iombus vltra anni & folis vias ad
-ocr page 454-
Andreac Aiciati.
?7<*
paral vfis neruos difloluit Sc ligat fen fus f
ita morbus hic vigorem aniini, ne fe exe*
ratfaliitariconceptu : diftrahiturincurW
vaiutatis afliietae, ne colligat fpiritum Si
afliugat.in terrenis iiajretimmerfus.vt ra*
nain IntojSf quod rubetxedtingit, hoc3'
iiaro,vt copia muiquam faturet, & inipf»
rerum affhientia fame moriatur Auari'
tiam porró ipfam monftrum horrenduifl
delcnbit Crinitus lib.i. Poemat.
Xcce horrenda eculis heu facies meii
Raptim fumifico defiliens fpecu,
Immune monftrum conftitit,
Cuifunt 0> manus,ct peclus aheneit >
Et diris colubris imflicitum caput.
frons humana, tarnen lurida buxee
Iallore,& maculis fquallida liuidis
Monilrabat infitam famem.
Tune primumpauido dirigui metttt
Xt mens attenitis torpidafenfibus ;
Vnde hic, obiïupui, tanta lues for et,
§lut.fic tabificis noxia fordibus
Vrbes & agros inficit ■
Sed mox cum licuit eer/tere clarius >
£t dirum video prodigijfcelus :
yignoui cupidis implicitum -viris
Monürum , qui mi f era foUiciti famb
Uil prater aurum cogitant
.
Veiö verius igirur eft,quod a Crifpo Sal*
luftio refertur inhuiic madum ; Belhia»
fera.immanisjintoleradaeftauaritia. Q£°
intendit,oppida,agros,fana atq; demos va-
ftat.diuiuacurB humanis permifcet.Neq»
exercitus.neqj meen ia obltancquo minus
fua vi penetret: Fama» pudicitia, überis»
patriaatque parentibuscunflos mortalc'
ipoliat. Auari quoq; hominis infêftatio'
nem habet Phoedrus ; Vulpu tubile ff'
dient &c.
ie&oc inde petat.quia nos pro'
peramus.
jiafcutK & incimus dolor , fi in paftis Sc
conctaótitnisfpoufor excidat rideacfallat.
Vt primo pcdes effen domo > rapin? ficut
vuUurinhiaiiSiforum pro teniploquairir,
Jicitatioiiesaudic $(. precium re rum ." oe-
fcenicanitiius ridec & hl rofis cubac; tur-
batur,)axioce illo & aequabili. Siinfhu-
<fhor cella & granariuiii,louis arma ïiuio-
catjgrandiiiesac procellas accerfit, pnti-
nasexdpit ofculo & (alutat. Vitcsaduti,
& conteii iègetes,in votis & delicijs habet,
voluptaselt videre ftragem publica.plan-
öusaudire & querelas communes egeu-
tium.dumn.odo marfupij vterus takntis
lïbi tiirgearquocunqj iure:fpc fohis deua
rat omnia,&arFe<XuiiHiadit; qua lucri o-
dor {pirat, fagacior cane fequittir > de la-
queo cogitatjfi fruftratur • Quiniaiö te-
inncij vnius iaclura magis affligitur.qua
facrilcgio milliesirerato.quadeuiiiifra con
timiisperiuriismyriadidemonuminfelici
anima.quï plauftrisblafphemiarum conie
flis in magniï illud cceli Nurnen fupcrau
te rabie. His.nplerumqj dotibus exornat
vita fua tenaxopum &fbrdiduscorraibr;
nee minim, in qtio tnetus omnis pcenarö
excin£his,& fpes pr^mijjcuiccelum fabu
la eft & iufernus. Quid ni fabula ? qui fa-
f
eros cscos,da;monas mortuos iam pridé
ptorfus fibi coufingit.Ita pertinaciter ma-
lus eft , nee vt bonus fit veuit vnquamin
«ienrcm,licet videri taiiscupiat,& ümulec
deuotioné exteriori habitu; fpeftatu i .11. &
ipfe in anno ïcruei in extu fideliü,& nmr-
xnurat labijs nefcio quid,curuat genua,&
fufpirat fixus in obtutu (acranmaginis.Su
fpirat, inquam, fi/fumptuofa fit & incru-
Auari de ftata nobiliorimetallo , deplumare vellet
notie, ac'detraherc cotium . Igneusferuorora-
tionis,qucm mater hypocrifis pari:. Sicuc
&
In
-ocr page 455-
. Emblemata-*.             377
«WWW muiii lp in ...... 11 .......... in- .------ .. —-.f-..... . 11 i... ■ 1 nmi*m» ■■"!■ 'nyumjw- — ■<..- ■— - ■■<
In aulicos.
EMBLEMA L X X X V 11.
\TA NA PaUtims quos educAt auU clientes,
* Dicitur auratü mei ere compedibut.
COMMENTARI I.
buse.tatem agere.publicos inauro& pnr-
l
v. B N i s
\ j ailaiV'^orum indutus.in cippo.vel pedicis
*kf^ ^ "Is'nclufnsdetinetur.
fyes c° tl,».. ll'Ho cft ad Diogenis apoph-
puravifendos.RetuIicGellit1slib.11.cap.
18. Huc fpeflat adagium, yrpvo-dï Tti^cu.
aureót, compedes
. Prouerbiaii meraphetra
'*«C
i.llegnia:Hir,k,. <.„;«, 4 „-ft;™.,™ A>Kil„_
f0 1?Ina:dicebat enim Ariftippum ("Philo-
JjUj Un>aulicumJ aureis teneri compedi-
cjp 'lle PoflTetexireiquód fplédidiore Pria
«Hen"* ,ita eaPtHS> Philofophicam vitam
*Jt ftll,ctlu-^ncluo fenfu etiam Senecadi-
Wea Ultl c^"e comPe^es fi'as' quaquam
faci *Sjaaamare.Id tarnen quam ftudiosè
tiitj, C aill'ci,nemo eft quin videat. Quan
l«riart!Uetn Pertinct ad noftridiftichi ma-
P'dam fV
          Kweere ad M.Catonis Ie*
llatoru ceiK,am- Dicebat enim fu res pri-
"«tiiitoram iiineruo &cornpedi-
dicitur feruitus fplendida & amabilis.qua
liseftferè vicaauliconim.Höratiusde v-
xoie formofa :
T/tnpt/l-irrata
Compede vinlium-.
Vide etiam adagium , Lei ehordulu h>ptm
Saj.ApudPlutarch.Theiphraftusexpro-
brat Ariftote!i,quod relifta Academiamal
letinPhilippi aula vetfan.quod &antè
fuerat a Diogene rcprehéfiim, A liftotelem
ccenatc quando Philippo.Diogeuem cüm
Diogeni ylacerex.
V A. N A
-ocr page 456-
278          Andrcae Alciati-
~ ■'•'■•                 fa
VANA aula] epitheton verifïimnm , ra aulicïmoriones,3t ftrobilhqiü ¥C -ljj
qtiia aula iiiani faspe vemo fuos aflèclas   mocj; ebrij merafibifomniafingunt>1,)
laftat •                                                      non fperant,nihil non proraittunt,l«ul ^
Palatinos] Palatinus mons diftus , fn-   te voliintaria, caqi grauiore preflï. 1"° 1
per quo Roma primo xdificata fuit,& in   etiamcüm poffintaflererefcfcefFug'3'11
co Reges primo , deinde Coniiiles, poftea   la quamint. Minos ea de re, quo temP°.
Imperatores maioreex parte fedem ha-   ciiris vacuus rufticaretur.carmenfcrip"'
buerunt.Vndetgodudtum puto,quod ij,   -quod talceft:
qui in domibus piincipum habitant, vel of   Ahlicut infipient,& ftwm ebritu auU>
ficium cmialeexercsnt, palatinidicantur Se $j)e,autpollicitit credit ad aflfave"J
(iicet etiani apalatiö id non male ttadu-   Et dunt captat iners,& /e forepojje be**0'
III.
talatini.
ad"11
Vt quifjteret edax, certafutura f11**1'
Compedibusjlrilïi & manicu adftringi10
txcors,
'Etpatitur vana creduUtate capi •
Qre,oculu,-vultu mentitur,f*pe retentn*
Plufquam feruili conditione mifer •
Nam qu& feruities e ft turpkr, imh pudl»0'
Qtiam turpe ó>[ixdu fpotittfiibire 'uiu.
Ventfimum hoc, Aultca/vita, fylenii»*
tniferi*.
Habeut enim aula;fua myilef1'
non cuiuis obuia ; habet hoc'pelagus 'u
vndislatcntesfcopulos, qui'nauigantibu
non apparenr, antequam grauiter,impege'
rint: Vnde reöè amicu-m.inonet Ouidi'1"
lib.3.Tiift".eIeg.4.
Vfibus tdoStofiquidatiatiitredis atn>c°'
Viuetibij& longe-nemmamagnafHe'
Viue tibhtjfiaxMmq; potesprdluftria vit*'
S&ttumprduflri fulmea ab arce ven»'
Nullum enimeit vitajgenus.quqd tot^3^
hbusac mutatiombusntobnoxuim, nu #'
vitaaulica. Exemplo nobis interinfinir0 ft yfi
xcris) quietiam Comités & Curiales di
cütur noitrofecu'o.Alciatus in l.fcrinijs»
de palaf.facr.largir.lib.li.Cod. .
j ,
              Aula] Aula proprièdiciturlocus, qui
perflatum habet. Nunc domos & regias
priiicipum anlas vocamus , quod ante fe
habeant plerunq; loca fubdialia& ampla-
Vide plura de hae voce apud CeJ.Rhodig,
lib.ii.cap.f.
AuratK compedibus] Prouerbium,Au~
ren. compedes.
IV.
AulicoYÜ
tonditio,
Avi 1 c 1 appellantur, qni in regum
principumvè aulis edticunrur& nutiiun-
tur:hiquidem viuuntTplendidè.epulatur
' lautiHirnè.veftiuutur magnificè , inced'iït
fuperbè, verbis vtuntur Icfqnipcdalib;iis ,
pixfümunt maxima quaHiisjfraasqj fub-
limi regnat in aula, adeo vt-eqrum feücif-
(iraaomnium videatur vita., Literim ta-
rnen fin huis non funt,nec ingéhuèliberi,
imó aureis vincijhsalligati,impliciti& ir-
reciti rectèdicipoflunt. Non enim anira-
aduertunt quantum voluptatis & oble-
«ftamenti fuppeditet viueie \rras fj.iv,
«AA* iv ihtvSipin , nee al ijs griatlionnm
morcaut parafirorum 'nefcio cuius reigra
ria.manumdeofailari, rideiitiarridere, &
fcdè palpando quamlibet perfona iudue-
re . In quibns faetitandis quid (bbfecro)
fidei aurbonxmentis, qua: honefti ratio
eflèpoteft , cüii) fimulationis & perfidia:
fenünam inexhatiftam in animo prxfeu-
tem vbiq; circumferant? Elegans aulico
rum defcriptio habetnrapud Seiieca Tra-
gienm Hercnle Qetxo :
Pauci reges, non regtt'a colunt',
Plures fulgor conuocat auli,
Cupit hic regi proximut ejfe ,
Qlartnq; l&tat ireper -vrbes :
Vrit miferum gloria, peclus
.
5anè,vt id paticis.fi qui (inr.qui vitam pa-
rafïcicam viuant, totam illam quidemad
fit vnus Petrus Viiiea Campaniis.obrcu1
loce natus , fed dofttina atq; elóquei,r,a
quantum xtas illa tulit,infignis, Fiidet' __
II.Imperatoiisarcanorum omnium Prl._
ceps ac moderator • Cajtetum per iIlU'a
diam,qu£E in aula & oritur,& nutrimc"^
habet (iicet Germani dicant Iniiidiai11 '
collegijs&monafterijsnafci,[in aulis"*
l'f
f"
triri & viueie, in xenodochijsmöri
ftlfP1'
tifi*
de-
virtutisperpetna eftiniè&atrix, in
cionemadducrus.tanquam cum Pol'
Alexandro III. fentirct (quo cnin Frl
ricusbellum gerebat) lnminibus c(tX]a
uatus. Cuius rei impatiens, ,-uq; °^' ,,
fnrorem veifus.ad iaixftum M»'1'3/""^
quod Hetrurijeoppidiiro eft.ilbiip»"0^
tem confeiuit. Refert Ful^eniius 1' "
en. Liicianus eo Commentario > l ^
           u,
fetipfitdeijs, quiconducti merced5"^^ ^»1*
uitumfamilijs vinunt, fcitè aula? P'..
ftriP
aliemira comparatam arbitrium,fint reue ram explicuir, nempe YeltibuHf11 *"
-ocr page 457-
Emblemata«
179
<*L
in,
^«aiiratum.abfuptum.Iubticoqj adi
nj~vtPkrunqj quifè ad fummurp per
. lc P>itant,pra3cipites cetuiee fracta d
fall'tUr' *ntu.? ögulenriatofteiganQ,
ia*)atnbitio,a5mHlatio, obtre&atio,
j '^llationesjinurca: manus, pauca c
. 'lll*us,auaritia;qua:omnia fpcciofis
/- teguntur. Nam quiin aulis funr a
Ces>hos habes & arrofores.imó & de
t '^uifimnlatè omnia gerund nterro
cu , D ijfimulet,regnare dtu qulpofcit in Aula.
E xuUt integritas,piettu ,&< candor ah
Aulft-1.
F erve moram,atq-} irani fr&nare docemxf
m Aiil.t-i.
G rande fiphes ridere bonos cenfetur in
Aula-i.
H orrent vera loqui , cupiunt qui crefcert
in Auleui.
I nuidiam qui ferrs nequil, difcedat ttb
AulfUi.
.           I -•Hifdl «IJl fc« ■■*«» 1 lllll VHlltfliniuUl
fl_s ^uidafn iniuriarum palatinarum pa-
Cn.ciiIimiis,quomodo feiïeftutem.tem in K yrie. , qui finutreeanent, eleyfon,iv
!,lls_ratiflGmam,c(r«. confecutus ? In.iu-
            'Aula.
'asjiiiquit>accipiendo,& gratias. agendo. r- L anguent virtutes,fcelus omne at regum
ltcumïèriintnr verficuli niniium veriau."'.-: in AuIclj.
)Qte incerto, de miniftris in aulis princi- M uneribus■ méntes hominum capimtur
ylll> feitefcentibus :
                                            in Aulco.
'gumfillicitaquicUnq;fenefcitin aula, N ugasAulaleues,&fumosvtditinanes.
Autfurit.aut vltrb ctncupit
j ^atnisnonfeeus feufifle videt
«e bc
ejfe mi/er.
ur.dum S.
O tia quisquts honetta cupit, procul exc~
at Auleu>.
P orta Erebi in terrisAula, & tua, Tan-
tale,poma eft.
Qu&ftus adulari & mentiri ejl primus in
ellociuili inquit .•
           , ^___.Mxeat Aulfi-j
X^}^oleteppius:v^rtus &siïma poteilto
■ coeunt .
. Aulo*->.
quoq; Germani de aulieis ferio ioca-
Lang
e poeta.qui au tam igm comparauit.a
R ara auis in toto vere pius aulicus or-
be eft.
S ineens &fimplicibus vs.femfin Aula.
os
,l't:«e,i]
^"o non iiimiuni diftare.nec propiusacce
^eiuiiat. Sicilië :
tc'num torret, Unginquu no iuuat ignu,
U, lc neutra potti eft aula iuuare modo .
1 Kimium fomotus eris,nimiumq; propin
qtius,                          - '
y, "HIk ignu erit.prederit aula ducum .
. ° poflfurn coronidis loco pr?terirc,quin
j c apponara Alphabetnm aulicum.quod
j. acobo Reinero excellcntiflirao Mufico
^phoiiia-accommodatnm me aliquado
Jnercftemini? ,
*'*eademeilomn'mofides, qut mobilis
U aura.
at>ditHr\fed poft mordet ceu fcorpius
"if'lijs raromeliorièfts vtitur AuIslj.
T urpe fenex & inops quando incolit au-
licus Aulam .
ittdifficilts method' bene dicitur Aula.
X anthe retroibts, erit quando confiantia
in Aulst-j.
dra Aula ejl capitum multorum horren
da venenis:.
Z enones fatui funt , atque Thrafones in
Aula-).
Plurade re aulica habes apud Auguftin.
Niphiumlib.i. Deftatiietiam &raiferia
curialiiim agit AEiieas Siliiiiis epift 41- &
\S6. pulcherrimè AntoniusJ de Gueuara
iufua fchola aulica. Extatetiam libellus
idioniate Germanico planè feftiuus.in quo
tota praxis aulica fub perfonis animalium
graphicè reprasrentatur.
-ocr page 458-
Andreae Alciati
3öo
In fordidos»
EMBLEMA L X X X 11 X.
f~} V AE rcsïro , clyïïere velut, fibi preluit aluum
^* ibis j Niliacis cognita Itltoribus,
Trans ij t opprabrïj in nomen', quo Publitts hoUem
Nafo fuum appellat
, Battiadestfe futtm .
COMME NTARII.
pennatcandidse, pra:ter caput ceruJ^01^
& extremaalarum & natiiirn , qua: °?° ,\,
{tuit vehementer nigra, crura & f>cX* $,
tericonfcntanea • Colitiir ab AïgyP1 L.
quiaferpentes alatos ex Arabiai»^ %.
ptiun vere ineuntecommigrantes '°Xcoi'
cit. Sic quoq; Cicero I. de Natu^ flll-
Veliuibes maximarn vim terpenen*11 rj.
fichint,cuni (int anes excel(a»,cnif' .^t
gidiSjCorneoproceroqj roftro . e ^(;ej
peftem ab AEgypco.cum vohicres 3"f^as
ex vaftitareiibya: teato Af*rico i,nl
IB I s auis Afigyptta , fcfe !ioc Iocoin-
curuat,& fibi ïpfi per poftetiora roftro
aluum prolnit. Tbidis autem forman. fic
defcribit Herodotiisin Euterpe:Nigra>in
qdt.rora veheméterert.cniribus griiinis,
roftro maxima ex parte adtinco , eadetn
qua crex (auis piignax,&ad cibnm com-
parandum ingeniufa) magnicudine. Et
rijec quidem fpecieseft iiigrarum.qua; cü
ferpentibrjs puguaiK.Atearuraiqu? pedes
hurnanis fimües habent (nam bifariajibi-
des iunt) gracile caput ac totujn colïutm
Ibis.
Crex.
-ocr page 459-
Emblemata^
3
nterflciuftcatq; coafumunr:exquo fit.vt
* villa: ncc motfu ïioceant, nee odote
«nortua;.
'{'*j' ai **.Ll N *T s Iib.8-«ap.i7. de Ibi('e ^c
V/** ,": Simile qtiiddam 8c voltictis in cadem
"^Sypto monirrauir, qua; vocatur Ibis,
.°''ti adiiucitate per eam pattem feab-
f eils > qua reddi ciborum onera maxime
^uibreeft.H^c Plinius. Vide Atiftot. lib.
''"ehiItor.aiiimal.cap-i7.&lib.3.degene
j^-anirn.e. S.Ammianum lib.ix. Hiftor.
Qtl>pou.Melam lib } .cap.9.Solinum cap.
1J. Plutarchum.de indtiltria anim. Pieriiï
■^leroglyph.Iib..i7.Qiiamobi'emOuidiu5
* ^allimachusfsos «mulos & obtre&a-
Y °Ces hoc nomineiniigncselïe voluerunt,
%ll 'm°x fiibiiciam •
JJhr i s Ciysr£velut] Clyfter Gr*cis «Au
^P'oi'.a verbo x.\vQtv> qnod eft abluere,
Juin genereomne medkarhenti genus fi-
?°ificcc, quod liquidum in partera aliqua
l^'iiditiuïtamen in fpecie plertuiq; acci-
™Hr folurn pro medicamento, quod per
!>1,|ïi in inteftina iniicitunvndeetiam 1'vn-
f * dicitur. Huius auiem medicamenti v-
l."1) hominibus oftesdiflèibin, refert PIi«
),lls üb.S.cap^y.
Mis] De Ibide lege qua; fcribit Plutat*
Uls Comment.Vtrum plus rationis iufit
•  ctcftribus animantibus quarrï aquariu-
ms > .Strabo lib. 17. Ytfj.tpa7d.Tov <N »
in quem fcripfït Ib;»:& Caliimachus car-
men raaiedictim fcripilt in Apolloninm ,
qui Argouautas celebrauit,quam tefto no-
mincappellat Ibin.vt aitSuidas.
ga» fuklïüihoftem Nuf»e>c] Ouidius Ottidim
Callimachuniimkatus.aduerfju'ium quei) inlbiH,
dam f uu na lbim appellauit ,quod vitum
Romanum mentiretur: »el quöd exulan-
tis Ouidii vxorem turpi amorc raöus fol-
licitaritrmultaq; ad Augufïum deferret,
quo diutius in exiüo Poeta dediieretur»
ItaquedocJumeraiiit Poemation in lbim
Nafo.in quononexpreffitmakdici nome,
fiuc quöd imiltus maledicat, & piouoca-
tus regerat ineuni comfieiajfiuequöd ali-
quem i]ornin3tirn carpere, & ita verbis pro
{eindere lege prohibitum c(let.Ouidiusco
dem opufculo in lbim :
Nüc quo Battiades inimicu deuouetlbitn:
Hoc ego dettofieo teqi tt/osq, modo .
Battiadesq;] CaHimaclnini iiuelligit, CaUima-
Poetam elegiacum Cyrenaeum , difcipulö d>us »
Hermocratis Iafei Grammatici Hic Apol-
loninm Rhodium, qui ("e ingratum difci-
pnlum prxbtierat-, duis imprecatior/bus
detiouirjeumq; per con temp turn lbim no
aiuauit) quafi auem Asgyptiam. & Alc-
xandiinanr.fiue quöd Alexandrinus eflet,
quamuis Rhodius dicercrur; fiuequöd
fpurciffimus Stiropudentiffimus. Dicitur CurBae-.
au tem Battiatles.aut quiaotiginem traxit tiades Ai
a. Battorege Cyrenenfiuni.qni alionomi- "**},
nedicitur Arifta;us:atitquia Cyrensei om-
nes a'Eatto gaudebant denominati. ficuc
CccrapidxaCecropeNara Battiis, ytaic
Pindanis in Pythijs Ode 4. rex fuit incli-
tus& probusj quamq; charus fuerit Cy-
renaiisj aperit Ariftophanes in Pluto-ViJe
ptoucrb-BattiSilphion ■ Suidas Callima-
cbum Batti filiijm & Mefasma; facit ,qui
etiam huius poensatismeniinit his verbis:
l0i{, iuquit, sV/ 'Trchi/AA éirernJiyóptviY
H( ds-d^Hecv >$ KoiS'opia.v eïf Tiva. I/Stj^yt-
'v'oJJ-ivov iyppov iv KcL^Ai^ayov . »v <P'
ojTot h'mhXwtos i ypóAf&i rxdpyovctv-
TiKti.Ac
Apolloniusnon tam doeftori fuo,
quam patria: ingratus , nieritö nomen id
fortitns eft, prxcipuè cüm per ignominia
vocabulum fpurciftïmx volucns, qua re-
fertidïma patria fuir.quam tum auerfaba-
tur.fcrrecoaftuseflèt . Ouidius lib-4'A-
mor.eleg.ij, fic laudat Callimachum ; IV-
BMtiades toto femper cantabitw orbe . Hommes
1,5 dicitur iu puWdos & forditiequa^ impuri ee
iiia Jordidi.
'( > TiktLpyci^t /j.èv x-ATa. tryJi/Jict iyu
™>t$o{■. S'nrii^i-rik^poittv > » ptv
\
^«■pyafm, il ƒ t ÓAt; (aÏKcuva , //.es"w
|6ej tfr J\ iuTaV 0,7rH.ffA 7piofo7 tY h'Ki^AV-
'• * ft iaci' cognita] in AEgypto nota.Ari
°f,9 'hiftor.anim. Smit vero ibes tam pro
£ri* Si peculiares Aigypto, vt extra eam
^7 o ^2!,etn vinejre non poffint, afportata:q;
**, pL^niè moriantur- Hincibes hierogly-
1,'^Asgyptü fignificare fcribit Piétius
fe .'eroglyph.De Niloporrö,qui mira
°.Cltate vniuerfaro AEgyptum beat al-
v
*y
"«lam lib.!            ^^^^^^^
. 'ansijt oppróbrü in nomen \ translata
tl '' Ptobrofam appellationem fordido-
^is ^kfcs'iornm.Videtnrauiem Alcia
l° • Xt ^ace.re no"um adagiura,& meri-
dos
           Ic,ides poflumüs vocare fordi
qü:jProPter auis huius naturam.quando
q»n>.fic vocauitOHidiiu lwfts fuujn ,
-ocr page 460-
Andreas Alciati
38a
enim (vt dixirnus) roftri aiJuncitate ft P
eam purgat patrern,id efr.alutim.qru r "
dicibonimonera maxime éft falubrfr
panthcra ferunt.eam tam auirlarn efle e "
crementorum hominis.vt fiin vafe *uIP
dantur altias qoaro poflït atticgcre, en-
c«C fefedefatigati porre<£rn corporis-
nonnullis^uod eft foediffimum.id duw»"
fimum eft. Vide prouetbiiim,0/« /«3«":
dam uifSgnes,vt qui turp?a,& qu£ alioqui
filcntij 'ndem requirtint, etudantes ape-
nunr.&quenntiira prouida voluit effete-
&a , detegunteiuilgailtq; flcq; iuterdiun
Joquuntur.vt.quod vulgo dicifoletjpodi-
cem ex ore faciant. Hositaq; non ab rel
fcides dixeris.id eft, fordidos & ineptulos j
indignos, iiiquam , quün hominuru albo
nttmerentur, perfpe&o auisingenio. Hxc
In diuites publico malo.
EMBLEMA LXXXI X
A NGV 1 LLA S qukquis tapt at, fi limpid* verrdt
■*••*• Fkm'wa,Ji illimes au fit adire laats-,
CajTu* erit
, ludetfy operam: muit urn excitet ergo
Si cretx-, & vttreas pdlmula tttrbet dquas,
Eines eritx Sic ijs res publica tnrbida Ittcro elf}
£ui facet arclati legikts, efurittnt.
€OM*
-ocr page 461-
Emblemata-j.            5^3
COMMENTARII.
^ V o pifcatoresin aqua ftagnanrtpi-
■*—" f«s venantur : alter qutdenv pertica
aquarn tjrbare videtur,alter exaqua tuc-
otilentacaptaiii atjguiltam excrahit.
11> vi leur fiirapttim ex apologo «juo-
"aiB Asf>pico» depifcatorcaquam verbe-
fauce, vtfugientespifces incautè in retia
Ptolaberen.ru r. Quaraaquarum turbatio-
Jiem cit'a culpatet aliquis.ftatim huitf pi-
icatorrAt nifï, ait.fic moueaturvnda, rtie
"Jori efu rietitem eft ueceflê. Proinde vul-
SJto Adagio ij dicrt.ntur anguillas capta-
f'ii te' qiü priuati quaeftus gratia turaultus
%r concitant.cum videant puhlico Reipubl.
%^ "itii nihil fe poflè corradere. Itaqueuon
"'"tUm.fi feditiones enatas eflè gattdeant,
^' «iam excitent, què publicurt» ciuita-
^sraalurn in fuum vettanc commodum .
yotieibii vfum ex Ariftophanis verbis in
~}luitibus colligereerit facile. ^
^ "Xip.yaLp otTtbtiyyjk&t Stlp^lSfo; 91-
&0-V ^' èiva Ti ygi. Keirü) Toy (Sóp@optr
v MJKattV
"•'b**tx nffjtTu
\AuCdmi;, wrnv7rÓKt9
^?c$i,vt is qui c dpi et 'mgttiiïeu, facit;
^2?e&* cura funtjiagna, venatur nihil'..
*ed ccenum -v-bi omnt iüae & hacfubuer-
terit
'.,
masVirg./.AEneid.
jjtus w<* . & Uuas slringat fine palmul»
catttes .
Vitreasaquas.] Perfiinilicudiné vitree. Aquavj.
dicunturaqiia?,ciim font quietx.nec tur-. tret*->>
bata; Statius j-.Siluarum.-
____Vitreasq; natattt
Ptaudit aquas .
Turbet] Ariitote!eslib.8.denar.aiiiniaI.
cap.ï.Anguillae.inquit, pauca: quxdatrt, Jlnguiu/t
certisq; locis vefcuiuur, limoatq; eduüjs» rum nat»
fï quisapponatSed plurima; dulci humo-! **->*
re viuunt > idqtie qui viuarüs anguillariis
dant operam,obieriiant,vt quim maxime
pura finceraq, fit aquajflueus fcmper, &
effttiens per tipas, vbi viuaria extiHÜtur»
Nam nifi aqua fit clara, breui ftrangularae
jntcreunt.branchiasenim habent exiguas.
Hinc turbate aquas foliti fuut, quieas pU
fcantur.Hcec Ariftot.
Biues erit] ditabitat ex copiofa ca»
ptura-
Sieijs reipuStica &e.] Simüitudoerat*
cuitis Iviceft eL:7zc£oaÉif.
Turbida] temporetumultasautbelli .
face] tempore pacis.,
ArBatilegibus] coaifti,rctentiquemg»
legumciuilium.Elegans metaphoraa via
culis aut compedibus, quibus illigati (ca-
tes retinentur.LeXjtefte Cicerone, vincüo
lumeftciuitatis.Iibertatisfiuidamentum,
fotisajquitatisj&c Nee fanè aliunde ma-
^"■purctmagnaes? : tu quoq-yvbi pertur- gis floret Refpublicas.qnam ciim legum
vigetauctoritas.-quatinftitutxfiint prasci-
puè , vteariim tnetu h'umanacoereeatur Ltx cm
audacia,rutatj;; fitincerimprobös innocen primum
tia,tradit Ifidorns ainfror non omuinó latiUi.
malus-Huc pertinetquodalicubi diéhim
eft a Demofthene : sJVr ZpiKot ttcMw ,
'■nru pi) vivpet i?ri
7»V a.£iK<ivTa.; é'>«.
Nulltt ■ut'ditas ciuitatissqu& tiö betbet ner
uos ininiuriofos.
Legis virtuseft impera-
re,vetare)permi:tere,punire, ait Modefti-
nus . Seneca yy-epiftappellat leges minis
mixta prxcepta, conitkuuntur itaq; leges
poena.Ergo punit lex ea etiam interdicl:o >
qua: non fponteadmittunturrlagitia , fed
culpa aüqua atq; ignorantia:vt lex Aqut-
lia culpam in damno dato vel leuiïTimam ^
I-3I S!putator,1.44adKAquit-fF. .Sedad
rem.-legesconftringunc improbos, aliosqi
^fzc ciuitatem,& inde plurimum capis.
aae adagium , AnguiUat captare. & Pie-
Ul,a>Hieroglypli.i9.
^NgvillAS] Deangnilla dixiraus. fn
pra.EmbI.ii.
St l'mpida verrat Elumina] (ï in aqna
rlra Sc lucentepifcetur.Virg.6.AEneid.
------Remis vada tiuida vertunt.
lai*»eslacHs] finelinio.Ouidius j.Me-
£0rph-
* e*at illimis,nitidit argenteuz zindis^.
tij attUs erit>ludetq~, operam] id eft.fpeex
ti«pnihil caPier' fniftrafelaboraflè fen-
J* ïouerbiales metaphorar.
aren >mexciHtergoSicreu] Si multu
^«vel fabuli.autcoeiii limiueexcitarir.
50 quod protenfa eft in modura pal- in offieiocowtiucuc Repub. <jiutta, mulo-
bi
-ocr page 462-
Andrea Alciati
5 84
qnam faturar, qui fpiritum ae fangn,Be
populi auido ore fitiunt, nedum fortU
expilant:&quibus Iicct eiTebeatis,qll"vti
rum frauJibus quidam viri principes
iiunqliam ferè definant.Querimur, e'u' "
mur.lamentamur, fed quisCalais vel *
fhesharpyias famelicas abigit'quis i°'i»
ftratus inrercedit! qnis gratiofus noxa«v.
litantesaHerruneatHmd iï quisfefe i°r _
offerat,fufpec"tas habemus querentutn '*'
cryjnas,vota inetflimns fpoliatorfi- QÜ ,.
nee raala noftra,nec etiam reroedia pati
fumus:prasdari,deptculari,aliena diripe •
putamuseflfe licitum, quia folemne eft »e"
i\;&c ad id vit? genus per omnes prouin£l*
camparata» funthominuin myriades, q1'1'
kut nihil aliud penfi , qnana vt fuos <otal
pilent populares, miferos nommnquam*
egentes,& qnibus prater mifei'am anim^
nihil eft reliq ai. Verüm
Htcfierent.fi virtutis ven» vtta pater»* ,Jjf
Viueret innobW! vnde iftud dedeefts • ^ J'•
Hancartem(heunimium)-callct quidaP1 jf' J1
Principes <Tn/xo/So/)o/,qui tyrannico conc'_ jr
lic> iHcinitatibiiscliffidia"fêrurit,qHÓ iiïel1' tr
tius mulctent miferam plébeculam • N°
tiffimum eft quod ia&itant magni illi ■)*'
trones a laqueoimmnnes,nihil efle vtiljj.
&opportunius,quarn m aqua turbida f
fca'ri.Sic viuiuir.-ea eft morum deprau3'1^
atqj hominum peruerfitasj vr qui ipfi '^
penumero legum facratraclantjatitcet1^
quibiis vt ctiftodibus atferuanda Sc tntit>c,
da concreduntur,ipfimet legum (olutisi*
perfraétis repagulis victiteiir.Mcmini 'f!':
aliquando Marius aperte Iibercque fa(J^
eft: Bello enim contra Cimbrosgefto.c'1 j
mille Camerresciuitatedonaflèt.idqJl \
bufdam reprehenderetiir, vti lcgibus P
trijs alienuni.ftatimair.feinter arm""1
fttepitusJegum pratferiptum &quafi y
cem audire mim'mè pottjiflè.
que tentata tumuku.SicM.TuII. pro S«x
tio:Ulum totiam funeribusReipubexul-
rantem ac tripudiaiuem,legum,li poflèt,
iaqueis conftringeret.Rebusenim pertur-
batH fcelerati homines fibi pollicentur im
jninitatem.quanullamaior ad peccadum
illecebra.ProindeapudSiietonium.IuIiiis
CaïfardiftitabatjiiSjquosgrauiorcrimiiiu
vel itiopigluxiuixve vis vrgeret,belloci-
uiliopus efTc- Cum fuperioiibus ifthaec
adiungoïarftatos legibus pro iis, qui legu
nexibus,& qitafl iugo continentur. Nam
& iugum , Jegum fymbolum fuifleinter-
pietes quidam rerum facrarum docent .
Reftè apud Virgil.in i.Axneid.
.- Legesq; viris &> moenia ptnet,
QjJÏ enim legibns parent.fimilituduie qua
dam colla fubdereingo videntur : vt fub-
ire iugum inferiores,qui potentiorum pa-
tent impeiiis.
Per. pifcationera anguillarum manï-
feftè defignatur illud , quod dicitur : oT/
Xgj -tav vÓKiav S'uy.nyayoi Tori [AtLkiCa.
tpyé.QvTOU , 67AV TA( WstTf /JW èi Sd,-
<tiv 7rl(ld>ywv:eos nemfè qui TKerüpub.cln
uumtenentjitm -vel maxime qu&ftum f*.
tere,cumpatria,Jka opera, labornt feditit-
ne.
Eft certè quoddam hominum genus.
quod non nifimalo publico faginatur, &
tui rebus tranquillis male eft . Hi nihil
nugis afteclant quJm vt res mortalium
furfum deoifum mifceantur.M.Tuil.pro
Ametino ; Is mihi propriè & folus houos
videtur quem fisneq; maioriun commeii
datione,neq;"pera!teriv.s calamitatem af-
fecurus. Lucanus Jib. ibelli ciuilis:
Hinc vfura vorax , (tuidum{uc infoenore
tempus .
Xt concuJJafides,& multis vtih bellum
.
Eo de genere pra:fecT:i fifco.sraiii cjuajfto-
res,depecu!ator£s,& qui amionam vexat,.
3erufcarores,dardai»iij i hirudines rram,-
tugiipri)'
legufyni'
%»lo
.
IV.
fifcari
nnguiUtu
quid.
m aos"'
-ocr page 463-
enratau).
*n auarosjVclquibus melior conditio ab
extraneis offertur.
E MBI E MA XC,
V\E LP & 1NI infidens vada ccerulafulcat Ar ion*
Hoc^aures mulcet yfranat & orafono .
£lujim Jit auari hominis, non tam mens dira ferarum eH'
Sluig. virü rapimur
» fifcibm eripimur .
N T A R I I.
mano (ïmi'Iem.Dorfum habent repandttr»
& roirtnm (Jmun3,vnde& Simonis nonii-
negaudent Obuiam naiiigijs veninnr.allu
dunt etiam , & cjuxiiis pleiia prxtereunt
véla:iuilhirri eft anima! cjuod celeritate iio
eïcellant.
Id exculir. è Grxco fêielvopof hexafti-
cbo,qnodefr r.Epi.T ficaurem:
qapts 'er' fwetA/s/ Tvp&WiS'os f lyyxibt
«T/W
Bb ioppt-
COMME
E* naui perfidi natu* A ri >nem ciths
t(£dnmdeijciunr Vna cuni cithara
%;
Mr p'^^lphinusexcepttinis ptxüolz'-
cjtL 'onginquo vcro iilius tergo nfïdens
vC(a r3In Pülfac Ariön, & ad portnm hoc
U,, te e'larac. De! phini fitm pifces homi
tlu. aiTlat°res;lingiiam habeiït contra na-
ta^ m acluat|!iHm)niobilem)breuenr & Ia
**\iic0n dlfferei)rem a fuilMi Arremiifica
eiUuri Ptojocegci-nitumedunt hu-
I I
Toks:
blem,
Uyy
-ocr page 464-
3 86 Andreae Alciati
sè traftauit Herodotns lib.l-qui 'afc5*£
tur Clio,& poft eum eleganter A- Gel ;
lib.ié.cap. 19. item C fiilius Hig11111^
Qapy.1x.7eur ix.axn SntLtLV vmp&vSiov-
AürUet yh
KtSo.pi» Ktyjnyi'i £££0.79
'SüvQpavav . ex JV ^uSivn^S' eAiais-
fJLSVOSy
Mé^pij itt ir&itir ÏMKn wpivSiov.
npa. Sa.Ka.astL
Vyfijs iv&ï&irw ci^t ^Mauorripvs*
Ad verbum fic fonat:
luret quando marini Tyrrhenum prope
vorticem
Citharccdum de naui pofueruntgurgite
mergendum
»
Statim eum cum cithara argutafufcepit
delphin
Sefforem;exprofundo autem endtauite-
mergens :
Vfq> ad ISIhmumappulitCorinthiumCer
te maro
Pi/cet hominibus habuit turn tquiores
.
Sic autem reddidit Minos :
Prteipitem enauititharuedum aliquando
latrones
In vaflum pelagiforte dedere fretum
;
Trotinusin me dijt delphin apparuitvndis,
llticiagrats. dulcifon&qi chelp :
Sejforem^iühmiideuexit adufq; Cerinthi,
FlucJibus (§i> medijs reddidit incolumï.
Mn c pat et tndomito meliores tquorenafci
Pijces,qua tellus gignat alumntt viros.
Extar Kc aliiid eiufdem Bianoji lib.4 Epi-
gran,. hs tin» tot t&pUto{ 7* Kt9a.pij>£x ,
quorl taleeft ;
iTtiffiv Tïfpia.vfpos dpiovos «xaV* 7sto-
7IIV',
Kffl 79v «ètsAAo>y.h'§> rivtyptt m^si'
fterov
moKtor fthpivti . Kiytt
«f1* «V* A'fiovt
KTOvo/zeS* oM^prÓTroit , lyQvet aa-
^ÓjAiScC ■
Qtiod-iic ferèad verbum vertitSacïius.*
Conffituit Periar.der Arionis ir ona talem,
Expei turn zthominê pifce vehi vide as
,
'Delphin pi/cis er at. quid Arionis indicat
icon
f
Nos pi/ces feruant, interimüt homines .
Tere idem ceciuit Fauftus iabaïus:
Urexitftatuam Periandir Arionis, & qui
JEquo;a julcar.titergora cnrua dedit,
J>elphini wor.slrat flacidi pia fabula ,
quantum
ExupereKt homines impietateferas
.
Hiftoriam, feu (fi inauis) fabulam copio-
poeticoaftronomico.cuni loquiturae IJ
J
phino, & Plinius lib.9. cap.8.Pl«carch" A!\J\
ui conuiuio lepten» Sapieiitum. t» -re. ■• 1 f
fichabet: Arioiicitharcedusexcellen^»- **Jjf
mus,artefua pecunijsmultis pa»".'"™ ? ,/
patriam repeteret Coniitlium , i'i P'^a m "f. |
iiicidit,quiiHtmmorum caulla co1 \ uj
.ceperuntdeeo iinerficiendo • Qii0<*. c
animaduertiflèt jimpetrataabeis veni _^
dibus cecwiit 5 tiun ftatimprofundumdeiecicquem funoexceptum , &dorfo Cove&UHi aiuiit. Sed
huc Ouidij carmina ex f
delphl
q;
1 apP°"-n!,lè!
Faftor->plaV
nuftate veiniftiora?                           . njt
§}uod mare non nouit l qui nefcit J"*0
tellus l
■ Carmine currentes iüe tenébataq^5'
S&pefequês agnd lupus eil'■* voce reten •
Sipeauidumfugiens reftitit agn* l"?
Szpe canesteporesfyuna iacuere fub *jn
Etjietitinfaxo prsxima eeru» le&' -x
Ut fine lite loquax cüPalladis aUn c"r _
Sedit, & «- cipitri iuncfa celu»>"aIu
Cynthia fipe tuisferturjvocalis ^rton/s,
Tanquamfraternis objfupuijfe moit^'eSl
Nomen ArioniüSicutas impleueratv
t
Captaqi er at lyricis Aupnis\or* jl' ^
Inde domum repetens puppim co"Jc
Ar ion ,
Atqi ita qutfitasarteferebatope* • , .
Törfitan infelix ver,tos,vndaST> time
At tibi nauetutt tutius £1Hcr ert'n(c,
iJarnq; gubernator diftrtfo conilit't^ ^
Ctteraq; armata confcia turb* ^,
Quidtibi cumgladioXdubiam f'i
ta puppim,                     revda'"'*-
Nonfunt huc digitis armflter ' j^at,
Jlle metupauidus,mortênon aepje .' _
Sed Uceat/umpta pauca referrt J.( -^f
Dantveniam,ridentque /noram-
toronam ,                          ,m$.
Quifojjct crines,Pheebe, decere ,,g.
Indmt & Tyrio diflinBam mfjTft0s ■
Reddidit iiïa fuos pollice 'h°r»*Jdur/LJ
Slebilibus numeris veluti c**1*"" tol0 ■■.
Traietfut penna ttmtor"C/rfut ind**'
Protinus in medias orn*tus' Atil' ■ aetl* •
Sp«rgiturimpulfa <«f*ffre?«r»°>
Inde (fide maius) '«?/<$*'£ nt>m .
Se memorantonen
fuppoJHr ^g
-ocr page 465-
Emblemata-».
1*7
lle/edet,ehharaqi tenet.preciüq; -vebendi
^&ntatfa ACjuorcns carmine mulcettt-
ü ?uas
IptafnHa vident:*firit delphina recept
*ttpiter,& iJellas iuffitkaberenouem .
yjlufitad liane hiftoriatnFropertius.eie-
f'jl' a!^ Cynthiani.dc fomnio iiaufragij t
e" tibi fubfidio delphmum currere vidi ,
v»°s2'/*^ Arionmm vexeratante ratem.
r»abetutiveimft!im Sc eiegansoclofticho»
^nilippi lib.i.Epigram. Grsecortim , vbi
Pn'lomela glotiatur fe veclam ellê delphi-
00 5 quofa&o colligit fabulam de Arione
"onfuiflc vaiiam nee fielttiam. Quod Cl
Ptopter G txese compofuioms Ieporem ap
dorfoaccepttim,lem'terpermarefèrrecon x)elp!/>
fueturn» collati in Ce bcneficij menior: de nus ^ ,.it
quo ilIe.QiiamobrerBiinquir, vera eflè il
la.quaidecicharcedo Arione Herodotus,
PIinius,& plertq; alij referunt, haud ma-
gnaciim re credipoteft. Enalutti etiam
adolefcentem in mari a Delphiuis lêrua-
tum.eodem pene quo Artona hiodo.retii*
iit in Sympofio feprem fapieiitum Pttitav
ch.Itidem nirratur de Telemacbopucm-
lojqui ciim forcèin mare decidiflet.exci-
pienribusDelphinis, ab^tmoq; retrahenti-
bus.euafir. Aitidem Plutarch.ad finen»
difputatio.nis,qna inquirit, An fitaliquid
in brutis racionis.Sed h^c plufquam fatis.
De Arione confule etiam MythoIog.Nat.
Comitis lib 8.cap. 14.
re WM
tus pa
ruit,
%
Pm
Pufuero, nihil me peccaturum arbicror.
fn*4e'? ^y-WpL&vH fapiUr > iiriltarra^Y vwèp
iptll ' "*","y<*-P *7**' ■S?? *«f «nu* *'<^'&ve/A»{,
°%?' **•*<* p.i TM {MhiytlpUY infÓvttJéZcLTQ
vdtdit
riKipiV, Xgl TTTtlrMV TTOVTlOf MPlÓyft.
t>ZtVUmi infidens] Delphin piftis
marinuSjcelértimiis & $tKdv8p&>7ra{.De\-
II
Delphi
phinum ituificum figntim ideodici (vt Sc nus mr
hocaddam ) Atati interpres fcribtt, quod fignum
nouem ftellis infignitus fit.vt tettanu O- muficü.
uid.Faftor.i.quielt Mufarum numerus»
Toy
Vadeccerula] marecosruleum-Vadum
Yadü pre
mnri ■
, ïuwtnv n ré[jt.iiTof\9éKyi>viy* KiS&pip1
»n<ra.v . i -Jftuïnt [aZQos dpióvtot ■
H*us epigraromatis feiifum fic vertere
*°riabacur Sanélius:
r&petit>uspennis vento bttcchanteferebaf
ƒ er tnare Üijlonio, qui mihi f&uus trat»
ect me dulcifonam fufcepit aedona. curuo
_ ^Oftiiuttpa delpbin corpöfë.pifcis auê.
"
\LtJido tranant fpaciefum in remigepeft
tum >
^ulccbam -varijs corda mar'wafinit
,
elphini Mufas (naulo fine) f&pe eulerüt:
p "**» neq; Arionia. fabulafalfa fuit.
, rr^ dedelphini natura» & eiusinhoroi-
g?artiote teftaturGelIius lib. f. cap. 8.
«0 "s 'ib-5.cap-8. bic refett de delphi»
iai^n' ^ Pa"P«jscttiufdam pueri.ex Ba-
'° "nteólosinludum literaiïum itantis
. 0a Paftus.dorfum pra:bebata(ceniurö>
n*acnleos velut vagina condens: rece-
jlt i^IJPnteoJos per niag'num <£quor in
riN,!lm ^erebat,fimili modo reuehens plu-
non raró pro maii ponitur apud Poetas.
Catull Argonaut.
Aufefunt vadafalfa tita.decurrerepupp't.
Et Virgil- 7-AEneid.
Litui ad Aufoniü totfvada toerula %exit,
Sulcat]
iiêTapof«abaratoribus, pro eo
quod eft,Iecat,profcindir, tranfgreditur.
Hac quoqj translatibne vfi funt Virgil. j»
Aïneid.Ouid.j.dePonto,& alij.
Bocq;fonö ] 1 y ra: Cm £ m od u 1 is. Ku nc
verfum aliqui fic legunt .•
Et citharA mulcetiftmcit & erafono.
Aures rr.ulcei) delphini. Virgil. I.Ab-
neid.dixit:
IJ mulcire deditj2u#us,& toUere vetos.
Vaccuuiusymuteere lüttdibuf,
pro mollire Mulctrt
feu lenire.vt vult Feftus.Ouid.4.Trift.
1'tt.ftor arundineo carmine mulcct oUes,
ïr&nat & ora]
translatio in verbo ƒ»«-
^«f.abeqüisfumptaipro eo quodeft.tcti-
net.fïftit, regit .
Virii mpimur, pifcibus eripimur. ] Itl
paulo ante carmen Graxum exprelfit,
H' p'a, 5-aA.a.ar*
r>9y? 'dvbpdirav fi'^5 tPtneuöTipitt.
Item eiufdem argument: ex 4. A'vbofoy.
Epigiamma iiipra addticlumjcuius con-
cliifioeademcum Alciati verfu vltimo;
Kthvö'y.iS'AyBpdvoti, iyjïvirt <jtötyp.3tt-
Cui cöucnit Ouïd.i.lüd ex t .Trift.ekg- 4-
B b 1
          Citffiqi
Si-
rn^j"^ni>»s:donec rriorbo extinflo pliero
tfi|i' e ad confuerum lociim ventitahs,
Herft ? Wcerêti fimilis.ipfequoq; (quod
tjUe ? d»bitarcr) cxciraiiit. Lconicws quo-
4, jeef Vaf^ftor.lib.i. cap. fixx Paufa-
'"iiiiiT!. vvic*'^e Je'phirium a ptiero vo
'ubuo aduentare folitum.illtirriq;
-ocr page 466-
88
^ Alciati
■ ___________________
bus ad extremum ihcolumijeuafit • *
quid reüqut tandens futurum,fieti3Hi<1
traiiifimftramarrnetur ? Ha?cille-C'ceJ
pro Quintio : NulUim eft officium «
famftum atq; folemne. quod nou alial'.',ï
commiiniereatq; violare foleat. Et qul
ftatim omnisinftitia negügitur , &alie"
per iniuriamoccupantur.eum pe&us W*"^
ritia.miferaque cupiditie feruet,ait Hor ^
tius.Perplacet illud Iuuenalis3<deaiiarit|3-
■ Indefertifcelerü caujft. ,nec.plura ve»^
- Mijcuit.atftfefro grajfaturfi.piui vllt(0
Human&mentts vitium., quaf&uacttp1
lndomiti cenfns:nam diues quifieri v*™'
Et cit? vultfieri: fed qu& cuftodia legi""'
ld fleéti vèrè poteft ad exépla miferaep1"'
fcriptionis, noncertè Syllaiiae, vel -trio*"'
-viralis,fedGallicaiia;iam toties vfurpa^ •
non-in citharcedosfquibusfacilè careff'
mus) fed in homiues vitx inculpata;. I""
brios.non rebelles.non reprobos, quiero*'
qui miuimè belligeri, imó ab onuii din11'
candialieaiinfania.S: in eadem quafï vefl1
naue publico& nefariotumultu , iufoiites
penerunt, autextorres fafti patria carefe
coacli funt. Et quis non vidit viros bonpS"
certeque laudatos pene omnes extortes 'a'
<5los diu€xulafTe,aut inexteris regionibi15
mortuos , nee alio nomine a fiiispulfo5'
quirrt quod indgnitcc.improbi nó efl'ent'
aut faclionem iiullam alerentïEt quide^
certó fcimus idem contigilTe.■quü>tii^i.
np(trisvrbibus,atq; Milefïorurn cinitafl'
apud quos' nemini eflè bono licebac. S£fl
defifto ia, vtfuccurrat illud Tibulli etto
j.lib.z.
Fr&da feras aries auxit difcordibus ar f»11"/
Hinc cruor t hinc atdes , mors prop'or$
vènit .
tr&davago iuffttgeminare.periculapon**1'
Bellica eum dubijs roftra dedit ratibt^-'
Ceitè propcerduo Pronomina , meun* *
tpum,{ahmdz homini imminet pcriciilj.1'1^
inde.vnde roininièoportet.ab hoinine 'cl'
licet.-nam homo homini lupus. Noll"*
malum frequeiitius,.nullum pertinac'115'
ïiullum blaudius. Tempeftas minatur3'1'
tequam furgat.crepanr xdincia anteqt>afI|
corruant, prajnuuciat furous incendiurfj/
ex folo homine fubita pernicies,&eo »•'
«tart mi* Cumq; minprlotte fit ,tumidis quiregnat
tnshomi
          iriwtdis,                         . ,,
siius*          Illum Neptuni,me Iouis ira premit.
Nonabfimile liuic Coni.Tacitus 5. Hi-
ftsr.dixitiyalenti mare tutiusquam lito-
ra& vrbes . Rapi.Tiur aucgm.hoceft.op-
primimur, tasdimur, de medio toliimur:
rapereemm ad vim pertinet.Eripimur.li-
fceranuir, feruamur. Virgil.tf. Atfneid. -■•
JEripe me bis ihuicle malis . ' . ,
IV.
Auaritit
quant*
perniriet.
A R. 1.0 nis fabulanonmiuria fleiti-
turin crudelem &infatiabilem homimim
auaritiam.qui iii vitara aliarum 11011 veren
turcófpirare,quö boniseorum Scopibns
potiri quoquo modo queant . Hincq; ad-
monemur.mirioreseflè ferasin hominem,
quam ipfehomo in hominem fit.Hinc nó
imroerkö Virgilius j.Asneid» exclamat:
____.Quid non mórtali» peflora cogis.
Aurifacra fames?
Qmd veto fceledius aut deterius eacupi-
dicate habendi, qua: non mode fui facit
immemorem.fed etiam fibi & alijs exitia-
lem! Eam itaque redtè Menanderappellat
(/.iyifov tkvQpci7roit hclkov. Maximum ha,-
minibusmalum .
Eu'ripides veriffimè,
i'r/f ydp im ro nteov ty&vtiqvx.'drijf,
ijJYe tppevêïv £ix.aiov, iS'i BihtTcu,
pÏA0t( T ctUlKTOS £57 k} 7TÓ.7'ATtaKH .
Q_ujfquïs arrjbitiofum & auamm inge-
nium habet,
Nihil fapitiuftè, neq; vult,
Difficüisq; amiciseft, & toti ciuitati.
Ambire quë vides, auarum & viuere,
Is necfapit, neefapere vult prorfus fibi
j
Imbeii amicis &>moleflus c'mibus .
& Bion Sophifta optimèriii/ tpiKa.py\jp'iAV
(jLmpómAiv Trdr»; K<tnia.( Svcu
céfuit.
nempe auaritiamejjemetropc' nomnium
vitiorum.Cnt avitem
fiimmum roaliim a
Auaritia quibufdamdicaturauaritia , in promptn
fummum ratio eft, qnöd ea vix vnquam fola efle
mnlum , queat: quippè ciim perpeuias habeat fibi
comités rapinam,perhirium,mendacium,
proditionem,atq; etiam parricidium.quod
exemplis longè multis perfpicuuni efle
poteft : fed vmimad rem praefentcmfatis
erit,quode:xAriftotele protulit Ariftony-
nuis : Socios ofto latrones de fpolijs inter
fe concertaflè, exquibus quatuor funt in-
terfefti: deinde quatuor alios rurfum eo
iiominedirnica(ll:vndefa<5tum vtduo tan
tumfiierintfuperftues;qtii etiam ciim ri-
xaiidi finem non facerent, vnus ex orrmi-
gentius tegitui>qHO propius accedit- *
ere
ras,fi iftor.um,qui occurrunr,vtiltiDu>
disihominisrni
ltieffigiem habent,aiii«»
Ci 11e-
ferarum.Nihil jüasad noceudum,"^
-ocr page 467-
Emblemata^
3®9
cintasiiicitat j fameaut timorecoguiitur    Hetode,quod pluramafa abeo fint paffi,
3 puguam:homini perdcrehominemquo    qiumab vllabeftiaipfïs infligi potuilTêt.
's tempore Hbet. Sic ludan apud lofepli.    Sed cefib,& me ab Auaritiaad Gulam con
l,tI<3- lib. 17. cap. 17- conqueruimirde    fero.a barathioad voraginera •
Gula_>.
EMBLEMA X C I.
O V RCVLI ON E gruis, tumidavirpingitur ateo,
£)w Larofti aut manibus geHat Onocrotalumi
7~*lü forma fttit Dionyfi' ■> & ta\is Apki*
Et gala quos celebres deliciofa facit.
C O M M E N T A R I I.
I
ftt*JA menfam cupedi js & vinis in-
retpiitura R.onilIiana,habet enim collum
longiffimum, Sccapaciorem veutiem.Bac
chi fepulchrum diceres .
Aristoteiis j.Moral-cap.io. \\.
ad Nicomachum (icait:Itaq; Philoxenus j>hïl«xt'
quidam Erixiiis.cum epularum volupta- nHh
te ducetetur.collum fibi dart gruis lógius
Bb 5
         op'-abat,
(n,d m rtat"atlil' nomo co"° gr1»'110
prQJ Vellem huic iconi cblluin longius
Hui y3'11' ve»tre fefquipede prominente,
aiies "'manu lanim.alteiaonoctotalum,
fii.SCtj01raci^ItI'a5,geftet.De hisin progref
longè veimftior meo iudicio appa-
-ocr page 468-
Andrcs Alciati.
19°
Abiominu minifiir &ftr«Ui gul* '
Huic conueiiic Pcrfïanurn hoc Sf'Jf*^]/,
optabacquod «x t»An caperet voluputc
Prafenti ergo eicone dcpingtintut lurce
nes&gulofï (êu helluones, quorum illis Hinguts aqualicului propenfi
C&Uforu
•inmat •
tribuit gruis collum,vt übi dar» poftula-
extet.
ld hominum genus Tocantur Wfa*as-,P
Grsccè.nempe queispinguiabdomll,c v
batPhi|oxemis.-his,vel (etiam fi mauis) t-
trifq; ventrem max'mè prominentem.Ex-
preffit antem vent ris hascg'ilajq; manci-
pia.diiarum auium maxime furaciiim, &
gul* deditarum imagine. Larus enim eda-
ter prominet.
VO-
illiï
g£«» laron] Larus auis eft auida *
rax- Larum fignificauir VirgiU«s in'
Lams.
ciiliaiuseft.qui.quód tocam efcam ore de    carminibns.qua: fuut 4-AEueidos : .
Horetjlocum fecit prouerbio.to»'»* hians.    Hic primum paribus nitens Cyüentu* j
Auiculaeft c mari viiftum qiixrirans atit    Conliitit -yhinc toto prtceps Je corp°re
lacubtis.qux Gauia Laciiiisdicitar. Hinc            -vndas . •
Matron,quidam parodus.Chxrephontcm    Mifitauifimilts,qu* eireum littord>> ct
paraficiim comparauit fainelico laro,eo   Jfijcofos Jcopulot humilis volrt *%
quód voraciiTimuselIèe helluo. ïlwaim           iuxtn->.
hctpa opvist iotx.itO noc rotalus autem    Qnx carmiua, vtinquit PetrusNanm »
olorum fimilitudiuem habet:nccomnind    ab Homero fumpta rune, quod P.rl..je;
difterie yiderentur Ouocrotali & olorcs i    ip(è animaduertit.Homerica fic v"" '
Ontcrota-
lus.
nifi faucibusipfis ineftet alterius vterige-   
nus. Hue e'iim inexplebileanimal congé-     rit,mira vt fit rapacicas; mox perfecra ra»
Deinde Uro' fimilti' volitat iuxta ^uor
Jumma- ,                                   * *»
Qui marpsindomitifinuoja ad l*tttr*'£w
Captando pi/ces afpergine tiHitur.'V,'[[a\
Poltea fubdit:VaIdemiror, cur V,r?|ni„
nomen auis omifefir|& ingenerequa
fpecie verfari maluerit, cum non lii>e .
fa Homerus larum ex omnibus P1." ,„
cibusauibusexemerit, cui Mercuriu
pina.fcnfimindeinos reddita,in veram al-
uum ruminaiitis modo refert.Plin.c. 47.
lib-io. Ethaec bellilfimaguloforum infi-
gnia Melanrhij Poera- tragici i^piys in-
figois votum fniflè traditur, vt cojlum o-
lorinum oprarct, qtiodiutius dapnm fen-
fu friiereturrvt etiam eiusquem iuperius
attigi, qni fibi a Dijs volebat impartiri
TpiwtwvTiV \<&p'jyytf7ni)(iuv. hguttur
tres longum cuèitos,cuias
eft roentio apud
Gellium 19.cz.
CVRCVUOHE gruis] Gruis collo. Vi-
derur ex proprio fécilTcappellatiuum; eft
cnim curculio,vermis edaciMïmus > quafi
gurgulio (ie diftus. Sc frumenti fortitus
vocabulumjqno nomine ftint etiam notati
plerkjjparafiti.vt ex i.Mifcellan, Nannij
Mel/tn.
thius.
#
*>i,
volando fimilemvelJec. Eft cll,m
norne
f
Mercurio dicatus.qui a loquacitace^
iiiiienit:A«pof enim quafi KÓXK "f'^rjnj ab
niq; hanccaufam reddit:Larus ^'...„u
alijs dicitur Fulica,in quibiis eft D' »aJ
III.
Burculit.
ftinus:ab alijs Gauia,in quibu' eit
Qua»
^
ab alijs Herodios, Ciconia. I-*B'
Tori"
Virgilius,ne litem faceret.iiornenan» ^
fit.Hseciile. Aliam cau/am a
in illo loco.qua; non difplicet
. Iucoi»?1"
di-
difces.Varro 1 de re ruftcap 3. etiam pro enim eratHeroico carmiiiijfi ^'f.-niam
Sic alibi per periphrafi»1
gula pofuit:Collo breui, curctilione Ion- ceret
giore-vbideliircis loquitur . De gruibus dixit
olubrtt'
confiile Plinium lib- 10.cap.15. & quae di-    Candida venitauu longis inU*> pf0uer-
ximus Embl. 17-                                         Haec ille. De laro extant VlX l/f&par-
Vumida-virpingituraluo-] Ideft.pi/y-    bia in Chiliad.Vt,Laru* t»*K1, ^haiica-
Ka>y, quafi dicas ventrofum:quo epiihcto   turit Larus inpaludibus.Sunc I1 Bttftp
natacus eft Ptolema;iis Euergetcs.propter    uem eandem cum Ceppho efte P^^ ^ft)S
abdoroiiiis ftuJium . Vt Alc^eus Pittacnm    uerbiodecepti, quod circurnier^. ' ,j,,jji
t
I
M
t
r&on/tL% ynxpwtt., quod    Ktirpos-'sea larolonge ai"»« — y f ,t>u
t aqualiculumjappellanit,    quam Ceppho fit: Cepph«s eu .. ufJ,a ma
.vl„, „.....„ . ^.taturab Athenxo ex Eu-    tenuiaquxqj fec1atur,vteriarn^F^otacjf.
ripide,ficuti & a Galeno orarioue i-rirdf    rina fitcontentus.-lariis veroii' inimal
Ttyyctt -                                                    Timas numeracur,omniuoruniHIerCll|jdi-
yvSvn feKotViifm y»?<rtUvts.         eireieitiujviidefitayeteribu ^tuS
-ocr page 469-
Emblemata ï
S91
„ jS* 1ue<n nelluonem maximum fuifje
Ois r nt-Neq; temerè Aïiftophaiies Ra-
•v-leonern tctnpublicam omnem deuo
^em»Laron vocaiir.Pre.terca Hefychius
«otolymiranus, larum aicefFeauem,
^ ? tam irtmari.quam ju terra verfour ,
parcis cibo. quem phirimum,
vndecunq; perquifiuim déuorec, ctiu-
,5tUr. Vide plura apud Pierium Hicro-
- Qeftet Onocrotalum] AntoniiK Ncbrifl*.
Ql",c* dodtriiia; vir.Hifpania: laus,in fuis
,^l,nquagciiis, reftacurlêvidifleduosO-
H c^°talos;alterum mortuum in foro Bo-
Hi lllc"ö.alterum volantem ad Anx flumi-
l).. ,n C|pam,quia:quiparabatniolefuaagoü
K ''t l,,^Cu'um.Aficribam aliqua ilüus verba:
/iCr<l»«, tl)2'lluics,inqiiit,iuonocrotalomirnm in
ttl°(:'Uni eft ampla , qiiippe quas amphoraj
^'•uuaru, aut non multó minus capiat.
'SuaMartialislib-ii.
fy **Tpe Rauennatu guttur Onocrotali,
Pof'1'- tUrPe gl,ttur > pt° magna ingluuie
(j "'t.Eft porrö ingluuicSjVt definit Ari
.cutis in amplum finuata, qua pri-
*. "^ cibus ingeftus cohtinetur iucoctus .
°te ,c °n°crotalus aq«a explet, atque
f? pPcrto pifeiculisfeobie&acquos mm
p5tu Jeprehcufos intra ingluuiem.aquam
vef0C's fp'Mmeiira euomit, atq; ita pr?da
lij cltl't-Croton Bononienles (vc & Vene-
% V°Cant>-I'>terp!etatur»/ï«^ crepitetns:
ii0 ')la'"n ovstefta/tnus , KpoTcLst, crepito;
il|3 e"ireipofitum eft a voce, quam anis
ilj^^'^quatn mihiaudire non licuit.Ha;^
.
          tCa' *a,lcauem GalIiaSepteturionalis O-
'W «ar, ° Plo*'ma mutic.cefte Plinio lib. io.
\yK P'47.
EttaluApici] Aptci,proApicij'(icDio \f. Aft-
nifi, pro Dionyfij, per apocope» figuram tiut.
Poetis vfitatimmam . M. Apicitis (quem
Pliaius vocac nepotum omnium aliiili-
mum gurgicem; & alibi , ad omne lttxus
ingenium folerte) nobilis (me Rornauus .
valde guloius.quiampliffimum Capitslij
vecligal.lSc Priucipum congiaiiaco;! elfa-
ciouibus haufit • Hic cum fubduftis' ratio-
nibus ex (èxcercio niilhes , quoci in culinï
congeflèrat, tantum centies fibi fupereflè
cognouiiTeCtfamemniecueus veneno ritaiti
rïmuit. In quem Cic lufïc Martiaüs lib. ƒ.
Epigram-
Dederiu,Apici,bktrecenties ventri.
Sed ttdhucfupererat centies tibi Uxum:
Hoc tu grauntus.nefamè éffitimferret,
Summ* -venenum potione duxifii.
Hit eft.Apiciytii: gulofiut fa&utn .
Libros de gula: irriramencis confcrip(it,vC -
auchor eft Siitdas.Vide.fi pluracupis,Senc
cam^.leconfolatione ad Albinam matrem.
Lucianum iu Nigrino,Achenxum loco ci-
tato,Pliuiuni lib-9.cap.17.
Et gulaquQS celebret &c.~\ Multoshn-
ius generis praïterduos iam nominatoSj fi
cupis legere,coiifule Stephaimm Nigrum
de nimio luxu .Ceel. Rhodig lib.7«ap. 11.
OrEcina Texcoris lib .f.cap. r r.Talis fuit
Gnacho Siculus,Publius Galloiiius.qui ob
gulam in prouerbium abijr.-Aifflpus, A-
bron.Aftydamas,quorum luxum & deli-
cias ex vetemm momimentis hiiic inde
colli^es.Sed ab exemplisgulse Clodius Al
bnniSjSc Phago minimè excludendi fuiir,
quorum hicadeoguloius,Ttadhibicusmc
lx Aureliant.aprum integrumjeentum pa
nes.veruecem & porcellum vnodiecome-
decic, bibericque orcam vini, tefte Flauio
Vopifco : ijle quingencas Heus , centuni
Campanaperfica.meloues Oftenfes decc ,
vuarum Labicanaium pondo viginti.ficc-
dulas ccntum.oftrea quadr.aginta vna cce-
ludeuorarit.
Prop osito gutaeclypo notan- j y,
tur gaiicoiies,guloiies,lurcoii«,gurgues , Qul^Ö
Sc.
voragines , quibus vc porcis anima pro
faledataeft.quorum vica lagtna eft.-hosau
tem vencri mancipatos liomines immuudo
rumdxmonum vafafieri kribit Porphy-
rius. Idem dixit corpus pingue faftum a-
nimam quoq; in efuricionemcogere a vi-
ix prolap am felici> redditam etiamnnm
corporcam.-ad idq; quod diuerfum eft.de-
B b 4
          flexam
C|c, "farm* fttit DUnyfi] Dionyfiirs
(ilil "i>qui prunus Heracha: regnauic,
^e]j ' ^.'pfrpatria; impetans.ob nimias
g(1jsC'*i'n'n»iasq; crapulariones.adeo pin-
tar
et, &
,tt«se!t,vt pra: pingucdine vu fpi
tinlt'5tfnè lurTocarecur.Qij.are ftacue-
tt)^ fi c'' vcacus oblongsac cenuifli-
<figCr lentjqua» tune lateribusae vencri a-
'lcfetu11'!-l'>curnPro^",^''''moinno te*
t,r|ieoi*'tllC enicn ex:itabaturcum viuam
Pore acus acringebanc. lus dicebac cor-
litus „'y.'cacondito,vc praeter caputpe-
A ,          r —«•■a 11I«CE lil 1IL> UC IJIÏI1H
thco*lls >ib.i. Dipnofoph cap. 3.
-ocr page 470-
Andreae Alciati
Zp%
commodiflïmè e;quipararipou'èinexple''
h illi Danaidum doüo, quod inani qua*",,
uis labore rep!etura:,vtcum Ouidiodic '
Affiduas repetüt quas gdant Belidesvtd^'
Qjjas rabuh etfi variam interpretation^
capita mythologicis fcriptoribns,vt»'■?.
reeft apud Nar-Comitem lib.9-cap-i7- j
men & de heluonibus rcc~tè eani vfurp3 ^
pofiTcfeiHuusquidem Poeta indicat-hoCe_'
pigrammate :
Belidat fingupt pertufa in dolia vates
Mox effundendasfunderc.fempcr aq^'
Nomine mutato, narratur fabula de tW
Ebrie,qut meias qui fine fine bibis ■
Quin etiam hoc in te quadrat,turba eb*1''
quodfine ,
Corpora qu&fuerant,dolia facto, tibi •
De talibus fïc pergrecantibus perquam f
rum eft,quod Varrodixit, ijs vita: moö1*
lum culuiam efie.dum^fcilicet omnia ePj!'
lis metmntur. Sic prodigos & ebrio'1
Lucrecius dicebat natos eflè vinoin ve(icf
calando ficcandoq; quippe qui cellas d'1^
turn vwaiias epotasefFunduntin maci"4'
veljvteiufdem Varionis vtar verbis, d)"
turn apothecas Chiasadcommunem Kx\
cent matellamNam quidquid auium v°
litat, (inquit Seneca) quidquid pifciuro "?
tat,quidquid ferarum difcurrif.noitris_*?
pelicur ventribus.-qsiaeie nunc, cur ftib'1
moriamur?quia mórtibus viuimus.Rf'1
hamos)vifcum,laqucos meditamur,r3Ps
ces volucres impeiio parere,& ptafdar' "
bis docemus,ad uil aliud.nifi vtgulsi'1'
fiatjquam non modo explendo , fed o" ^
randofatigamus,& anguftum ventrem ^"
ria arte laxamus, eui aliquando vtilot'
mes eflèt, vriliffima veró fobrietas , f* „
illi facculo ac mifero , fimul & filuis > s
■nubibus.Sc fluclibus pacem linquens.^ .
cejum terras, vt habet adagium, mifceif'1 t
hoc eft.qua; in terra crefcuntjVtoler3' fl6
dus arborumiquaeinaquis.pifciumö'11 j,
genus;& queeinaere volitautjvnum'11, c
trem coaceruamus:& quarti eleméti»11.
eft,ignis loco fortia rina.aromata, ^'^
&c.adiungimus.Itacoiifu(iseIemeiicist ^
peftates varias.conculfiones . & tanq"
tonitruacieri nihil inirnm eft;vt ex c"" g
nuis vaporibuscatarrhos.fluente & re»
te tanquam in euripis materia. Quid »ta"
miruni , (i                                                    ■#,
"Erigida cum calidis fugnant, hutn^
ficcis ,
Molli*
flexam.vtine primoribns quidem , qiiod
aiuntjabris fapieutiam praegnftet, fednec
{iimniiscontnigat digitis.uufquam adbo
nam fefè recipiensfïugem.autvix.Demo-
crates ait,viuere impudenter , internpera-
tè.impiè, non tam male viuere eft, quam
Jiitotij Jmori. Boeotiosnonalia magis rationele
cur i udet tuos, piiigues ac rudes, & aytuaSynvs, id
^
fr
eft.briuos ab Arhen enfibusdici,qua pro-
pter«cTi)a«tj//*['Jid eft.edédi inexpkbilem
auiditatem,teftatur Plurarchus. Idem af-
firmat Philoxenum & Gnarhonem Sicu-
lum (quorum iam tneminimus) gul? pro
ceres.imó veróextremos ac perditos ho-
miincionesjcupediuorosque infamari lite-
ris , quod conuinijs adhibiti emungerefe
in parppfides fiue piiltaria foliti eflènc, vc
abitineiitibusca:teris, foü epulisampliter
fhieientur, vel ad diftenfioncm obfarcireu
tui' verins.SmiiidyridesSybaritaluxu Sc
felicitatediffluens,annis plusminus vigiiv
ti nee orientcm fe-vijin*è folem dicebat,
nee occidenteni. Epieuri,vt puto,hic fb-
cius exritit, qui dum palatoquid fit opti-
mum iudicat, coeli palatium ( vt Eimiiis
dicebat) non fufpexit. Aft hoc ipfum Cm-
cerius tota ferè vita fibi contigiflè praedi-
cabat Politicus Heftieus , dum eruditioui
incuniberet auidiüs . Huitis nimiriim ani-
musfuerat in paginis & codicibus: illius
verö iiebulonis (hem , epulouis dicere vo-
lebatn) in patinis & calicibus cuius dofto-
xes, cocloresjcu 1 pa, pulpaj pcena.coena; co-
dex,lodexjfabiila,pabiilajfupelIex,pellex;
fifcus.difcus fuerant. Id genus homiimm
dum cogito.in meritem mihi venit Hercu-
]is Strozat.verè nobilis poeta: in heliioncn*
eonicriptum epigramma,quod fic habet i
S&pe bibts,qu: fape -vamos, &fiipe voracem
JJOlendas miferi corporis ingluuiem .
Quin fi fortï tenax slomncho cibus h&ferit,
hunc vel
T>extra,vel in fauces inditapenna. ciet.
Tanquzm fis genitus perdenda ad -vina ,
nee vSi
Te natura alijfin xerit officia .
O dignum laqueofacinus : quodcunq; <vo-
ratur
,
Turpiter ingeritue, turpins egeritur.
Hniic in rem vide , qua; lof.Q^ercetanus
luerisprodiditiuftto Dia?tetico Polyhifto
ricoSecl.i.cap.ti.vbi de varijs cum ,'bbrie
tatis.tum g'.[!;e ebiieratisq; effectis erudi-
ïc duTerJt • £t quis dubitet , veiures iftos
fjabiti.
Smindyri
des Sybit-
tüds.
f//
JU.
-ocr page 471-
Emblemata*
3?3
**»&* c«» inrit,fint pondere habenti*
pondus .
a"lius:Ex vario & cfaflb alimento.vina-
•jUe ruliginofaeextialaciones^lara in more
Qenfa: nubis, Spiritus Sasidti iiluitrationes
'^'pfani mentcm fuo interuenui impe-
^"■int.Sed niuic pro moreGula: afleplam
lu»s coloiibus depingemus/ied ihiftirn &
cUrrenti pcnicillo,; Aqualicuhim trahit,
°on fert t triamphoralem inftarcadi viua-
nl>latu.m »inflatum, infirAntn: furastrc-;
öiulashabet.follicantesjcubitali craljttie,
"teuiufcalas.pumilioiiummcnfuraiclum-
™*>siucedit ac podicc penduIo,radencc icr-
ram:capitc obiongOjpreminentibus auri-
cuHs, ficut olla tricongia, auritum peponc
diceres.-nafocupreo, purulcnto, gibbofc,
flaccidis maxillis.labris ftillantibus & ob-
tortis facculorum more.quibus Vëneti pi-
per fuum & caryophylla vendunt. Digi-
tos vide.Incanicas ciedes.brachia fli.e inter
nodijs SciuiiftiiriSjincuIcata ficut puluil-
li lauci.Iu fumma.truncus carneus eft fpi-
rans.damnatus ad faginam&macellum ,
cuius lardum & pernas deuorabunt in fty-
gia popinainferorum vuItmes.Nüc Ocui
fnnisnos ad fe trahit.
Ocni cffigies, de ijs qui meretricibus do-
na t,qtiod in bonos vfus verti debeat.
E M B L E M A X C I I.
I
M P j G E R haud cejfa.t funem c&ntexere fparto
Httmidafy artifci iungere f ia nunM :
Sfd
-ocr page 472-
AndrexAlciati
394
Sed quantum muit is vix torquet Hrenuttt h>ot'ü•'£
Prot'mus ignaui ventris afella *vorat.
Fiemma » iners animal % /kali congefta. mar'tto
Lucra rapt
> mundum prodigit infy /uut».
C O M M E N T A R I I.
<%<___:iiïe -vtpiger haufit
Spumantem pater am.
Et Ouid.i.Metaniorph.
_ patriot adit impiger ortus.
Videtut tarnenCquod obiter dixermO ad*
ie&itiumhoc differre vel maxime anorn»
neOcni,quod proprièignauumj&qui »*
ciataliquidgrauatè.figuificat. picitor c-
mn> 'ójivcfi^ÏMitpif ,.&ipfafecSv///*"1*
citiu ÓKvoo$ax,niptct: fed & »KvSv,idem
eft quod pigrefcere » Hïc tarnen dictio3*
fenfim-. pociusattinet.-igiiauusenim efti"1"
hi!q;agit,rametfl laboret,qui fuasopesma
lècollocae , eafqj in vfus minimè neceUa*
rioserogat.
Sparto] Genifta.Sic.cnim quidam inter-
prctantur- Spartum verö geuuseft herba:
apud tiifpanos freqtientimmaJ.-ex hac fu-
nes nauticos fieri iolitos fcribit Liuius "■•
bellPunic.
Humidaq^artifici,&c.] fttpi^pitffit re-
ftis . ■
Fretinus] porrö ac fine intermiflionc ,
continuo. Nonius.
Ignaui ventris] rrakvTirii)i yvvn fum-
ftuofn muiier.
Sic D. Pauhis Cif'enles vo
cat y&<?ipitf dpyit- -ventrtspigros .
T-oemina iuersariimal] Hefiodtis "'
Theogonia mulieres fucis i(limilat,qn'a"
pum labores confumuiiC)Cniusheceft »«n
tentia :
QuxlefauK examen af urn iulciq; liquore
Cernimus infames baud naropafcere fuc**i
Vcrthyma man e volant, & pi&a p** arlt*
tcpenti
Sole vigMerofq; legunt.'Ó' duld* "?elIa'
Pr id lat et
, curuoque vorax fut> vtmtn.*
■viuit ,
lnq;fua abditedax alienesex t/t labores.
Talisin humanis prins *l loue fecmm*
rebus
Eftdata ,flagitijs haminiqu*. Udatin*V'
Vide prouerbium.Af«/«n'x podex •
Mundum] Miindus eftornatus mtilie-
bns.Gxxcè dicitur Y-iep»*- Viideraudiis
diclus eft hic.quodaüo nomine cflum ap
^
                        pcllare
j         T)Ingitvr ftrenuusrcftio.coflficié-
■ X disexiunco funibus nunqnam non
occuparus,fed quod ille mifer longo tem-
pore,affiduoq; labore contorfic, tortum
ignaua afella aftans deuorat.
II.
           Id exPaufania; Phocicis traéhim.etui-
Chara- meratis enim aliquot ftatuis Deorum &
Her Em- Hetoiim Polygnoti manu depi&is, poft
tlema- lias virum quendam kdereait, iaferiptio-
fis.
          riernqiïeindicare eüm eflTe Ocnum,qui te-
xatèiunco rcftim velfunem.fedaftaiuem
afellam totum quod ille laboriosè texue-
xit arrodeiucm.Gnauum & inJuftrium ho
niinemfuidè Ocnum aiunt, qui vxorem
fumptuofam& prodigam habuerit >qua;
profundcrecon(iieuerat,quicquid ille ope
refaciundo perfummum laborem qiueri-
taflèt.idq; per ambages voluiflê Polygno
turn defignarc- Compertum eftetiam Io
nutn vulgo protierbium e(Te , quoties ho-
minem figuifkant ad laborem qtüJem ve-
hementer propenfum.fcd nihil inde capié-
/
SfV
Ocni fu-
niculum
torquere.
tem comrrtodi, Ocni funiculum torquet.
Ita ferme PaaCmias. Huius quideni effi-
giei Plutarchus mennnit libello irtpï tv-
Svi/.ia.f,&c PÜ11.3 j.cap-ii .inrer opera,ni
fallor,SocraUis pidoris. Sic &. Propertius
4-Eleghrum :
J>igniot ebliquofuntm qui torqueat Ocno,
Aeternumque tuam pafcat afella fa-
mem
.
Retnlit & commode ii.Hieroglyphic«n
Pierius.Et Poüciamis Mifcellau. cap. 81.
Idquoq; argumenium in marmore catla-
tum tradit Hermolaus Barbarus, Romx
duobus locis.iti Capitolio imnirum & Va
ticanis hortisvideri-Ideniq;. de Ocno alia
/citu digna tradit in caitipat. Flniianis lib.
3f.cap.u.Pra:teieaCratinus fingit etian
quendam apud inferos funem rorquétem,
afinum vero arrodentem ea, quajille iam
tor/ïflèr. Hinc de inaniter laborantibus
id prouerfoijetiam vti folenr.» Contorquet
piger
ftmiculum.de quo vide adagia .
II I.
         IMPlGER] Diligens.induftritis.Virgil.
i.Aineid.
UT/
f<
/'
F
qtt>'
-ocr page 473-
I
Emblemata
?9f
Pe'larc Übuit. Nam vtinquit Plinius lib.
'CaP-4;quem *»V/*»r Grascinamine or-
j**»enti appellaiicrunt, eum nos a perfe-
. 'abfoKitaqj elegantia Miuidura.Liuius
Ofatione Catonis pto lege Oppia fer-
*«da:Mundiciac,ornat«s, & cultus, ha;c
r^'uarum infignja fuut, bis gaiident &
o^riantur.htinc numdum müliebremap-
*e'lacunc majores noftri • Nonius ex Lii-
ieg«»;> quidam vxori mundttm omne,pe-
ttUntqWLj,
*'piaims nofter ai: mimdo rauliebti eonri-
'5fi fpecula,vi»guenta, vafa vnguencaria',
* fi qua dict fimilia potfiintjdiftingiiitque
"^'liebriaotnamenta a mundo muüebri,
ic fi mulier polfit eflèmuuda, nee tarnen
°cnata : vt folet in ijs contingere , qiias'fe
"^üdatiiitlotae inbahieo.ueq; feoniariut:
^contra, eftaliqua ttarim a fomno ortia-
!?• nee tarnen mundata. Sed hoc nimiüm
"t>tiliter a lutifcoiifulto; nam apudora-
Ores,poe«s>aliófq> tetfos auttores, mün-
?0muliebri uonea modo coniiiientut,qui
ify. blis mulier fit mundior.'ed etiam quibus
bet Iabores dec1ina«tem;vxorem vero pr»
digam,& ad omnia petdenda diflipandaq;
intentam hieroglyphicè (ïgnificarevellcc,
hominem fpartifuniculum torquentem >
illam Teróafella: cffigie affidentem a ter-
go,& opus quantumcumq; fieret abroden
tem effingebant . Laborat enini mifcr il*
Iehomuncio totisdiebus,fperatq; ditefceo
te; fed quicquid labore tam improbo par*
tutn enafcitur.ad ornatum quédam fuum
ttansfert ptodiga Si iniolens mulier. Vnde
verovertus a Iuuenale fcriptum Satyr. 6.
Frodiganon fentit pcrcuntêfcemina eentn,
Ac velut exhaufta rediuiuut pulltfht are*
Humtiu&i ïpleno femper totlqtur aceruo ;
No» -vnquam reputaf quanti fua gaudi*
co/tftent .
Qnö pertinet adagium,a4«//>r# podex.la
Chiliad-Adag-Reftè etiam Hefiodus-.Qtii
fïdit,iuquit,mulieribus,iscciam furibus fi-
dem haber. Et feftiuè Lacon quidam qua:*
reptibuSjquamobrem vxorem duxirfetad-
eopufïl'am & paruuUmJrefpondit:E ma-
lis quod minimum etTet eligendum, Naa»
vt vete Ménander ,
•yvvti ia <r{/voKtv tri ^T^vupsV py^w.
tjaturafecif fumptuoftts foemintu.
yvvn -jroKyTiKtU
êf' iyhMfit, i$' if
Zuv riv Ktt@óv§' as (ïiKtttu .
t/l permalejlafumptuofafcemina
»
ilee -viuere arbitrio finit "Arum fuo .
Cu» au tem contigit vxor in otio defes,& in
compto cotporis oruatu proueiitus, redi-
tus,& qiiajftiis profundens, is certè rem
faciet vtfunarius (blct.nimirum retrogta
do duftu. Epigraphe emblematis videtur
id totum torquete in raoacitatcm & aua*
titiam meretricurrijde qiiibus alias •
^'•atior. ValMax.lib ycap.Deluxutia &
in.
"oidinc, metnorabile refertexemplurh de
k'ogata legeOppia.qux lata fuerat olim
«Ho Punico fecundo.ad coetceudam rnu-
'5tnm luxuriam.-fedeas tarnenaicexcufa-
11 fncrttislrnbeciilitatc&grauiorum opc-
*"rn negataaffeclatione.qiianiobrein om-
,.e ftudiuni ad curiollorem fui cultum il-
"' Permitti.
*"odigit.] Confumit, diflipat; verbum
Ptiflutium ad prodigalitatem notandam.
■ ^«TBRif cum virum in recumu-
,n^a folicitum>uecj> affiduosquantumli-
h.
-ocr page 474-
Andreas Alciati
3
In Parafitos.
EMBLEMA X C I II.
C")? 0 S tibi donanim ,fiuuiales accipe ctncros',
^^ Munera cMueniunt moribm isla tuis.
His oculi vigiles , & forfice plurimus ordo
Chelarum armattts , maxima^ alutu adeïï:
Sic tibi propenfm slat pingui abdomine venter
>
Pertiicescit pedes , fyicula^ apta pedi:
Cum vagus tn tritiijs-, menfc^ftdikbmerras,
Iny, alies mordax fcómmata falfa iacis .
C O M M EN T A R I I.
11 N c-1 T v R parafitus habitii aulicO) tix adiimis theiaiiro,egregiamTaciti ae-
quia iihid horniuuxn genus pkrunqj fcriptionem fibi tanquam archetypiim nO
geret:(ic enim iljeüb.i jAnnalvbi deNc
aiila
4
-     ronis lafcuiijs ampliffimè.- Vatinitis meer
te,progredienti fimilis: qiiiin patina can
fcediiTImaeiusaulajoftenta fuit,r«tnns f{(1\'
-     taberna:alumnus)corporedetorto.facetijs v ,
cros flutiiatiks ferar
N o N eft mihi dubium,qtiin,cum au-
II.
elor hic fuum carmen cnderet,vel memo feiir-rilibus primo in contumel'3* afliun- ï
ptBS,
A
-ocr page 475-
Emblemata-».
| «*■» deinde optimi ctiiüfq; aiminatione
,0uIc]i: valuit.vt gratia,peeiHiia„vi, noceu-
ji sciatnjnalisptaseminetet. Apparet hoc
1' ceptiim etfein mordacem quendam >£
X^ivv eóftaTot feu nam, cui fymboli-
*canciQs fluuiales dono dat, parafiticis
. Wibijs apptimè:jrefpoudeiites.Decorum
oa<3; ftruatineo , qui>d:rationem habeat
ptfonjejcuihasc tribnat.Nec male illud
'adiixerisex libello Plutarchi ^de difcri-
j'^adulatoris& amici.c.uiüs verba fuut:
.8° Verö noui qneudam, qui vxorë fuam
'?Perit,vt amicus item fuam repudiarce.
. ePrehenfus eft autem clanculum adil-
afi commeare»yel ad fc accerfere,id quod
y'^m abamki vxore auimaduerfum eft.
'queadeo non noijerat adulatoris inge-
JUtn » qui eredidic hos verfus Iambicós
agiscoiiuenireeancro,quam aflèniatori:
•Ei? venter omne corpm, ■vndiq^ohtnens
. Qcultu, fuaq; beslia reptatdenlibw
P aiïi huiufmodi quidem eft imago para-
'*' Scamicorum.qui patellam fèq mineur,
j >ad prandia pr?fto funt,quemadmodum
jnS>iitEupolis.Ha?cPlutarchns. Deadu-
at.otibus feftiua inueniesepigrammafa lib.
,-^loriIeg.tit.«f HÓhtix&s. Vide etiam a-
aöiiirn,Po/y/)i.:
/Ar l'arafitos] Parafnus, Grscaeftdi-
,tlo>T«)3aa-/Ti)r.qui aliotuni ménfas & ci-
atia fectatur.Cópönitur ex Trafo., quod
.8'iificat »«xw)& ovToV.qilod efculentum
ö'nficatrquare parafiti vqcantur , qui ad
Qlliptatem eius,iii cuius contubeniio siu
cj^!luuitur & faciunt, nihil repugnantes
e '& veutrisgtatia.Hietfi olim feruinó
a.ot>tamcp maxime fernüeshabebantur ,
£ 'PPe qui libertatemofïa venalem habe-
r-l,t,e'usque giatia praner irriiiim., dicte-
ft.:'c?'apbos,ctiam pllas fibi in caput con-
,, "§' Permittebantjqtiod non obfcutè in-
«ra a-m,s 'u!Q%Ptul's,![nAiper hasolla:
turn' l?P'ctaïcineie.vr nimirum ep per to-
t0 ., c°rPUseffufo rnaiorem rifurn prabi-
>derf'UTj *">s exhiberen*. Ad quod alludjt
Pat f 'antus Gurciü. Homerus primus
latiit <* induxifte yidetur, qiiein appel-
letn ^.'^-"^ HKa.7riva.Ttiv > amicum menfa-
C02l.Rhodig.lib rjn'ap.i.
fluuiales cancros] De cancris vide Ëfi-
nium Hb.9.cap- 31. vbi leges aliquos can-
cros Hippos vocari, tanta: velocitatis, vt
confequinon fit. Vnde apettioreritcom-
paratio.ad parafïtum, cui Alciatus perni-
ces pedestribuit.Cancros pi^tereagraphi-
cè defci'ibit Galentius :
lila dtna. pedum vejl:giet> Aenacji in ttrette
Crurarevuruantur , laterunxfa amargine
luAunt ,
Ambigttumq; iter eft, &e.
Munera conueniunt moribus ] Cancer
enim aninial eft aquatile'.oculos femper
habens apenos, forfices dentatos atq, acu-
tos proarmis.vcntrem magnum, & oclo
-pedesific etiam paraiItiis»quiadulado hinc
inde viftum qua:ritat,oculos habet adnio-
diun vigilanteSjob veutris repleiionem om
nia perluftrans;nec defunt fpicula nociua,
dumenim cibigratialmic applaudit,a!te«
ri maledicit; ventriinfupet & gul* totus
dèditus:vti denique cancer phues, fle ilk
per omnia locaceletes pedes habet .
Ha tculi é*c-] Sic ordino : Ha, fcilicee
cancris,(?c«/;' vigilcs fuutjó*ordopluritnU4
chclarum nrmntufforfice •
Vigiles] aperti:quod refert parafitorura
vigilantiam in obferuandis alioium rnen-
fis. Euolue prouetb.axXoTpo/^aj/oi.in Chi
liadiSic.vigilesoculostiibuit FamaeViig.
lib.4-AEneid.
Torficf plurimuA ordo] aAKiiyopiet ab e-
xercitu.Pedes enim habent cancri fluuiales
ad reodum forficis-.Sanflius mauultlege-
ït,forcipe, vti etiam in Plihio legitde can-
cris loco citato.-Prasterea bina brachia.den-
tictilatisforcipibus. Sed non niagniiefert
quomodo legatur, vcrumq;enim inftru-
mentum ïcferuntcancrorum chela:,nimi-
rum forcipis & forficisjeftaüt forceps in-
ftrumentum bifulcum,quofabri clauose-
rnoliuntur, quouepmnasaut candens fer-
rum piehédunt:forfex ve 10 eft inftrumen
tum fartoium, quo pannum inlcommoda
frufta diflècaiH,& vftii aptaut,
             |
Cbeïarum] Chelaedicnntur eaneroritm
& fcorpioim blachia,a Grasco j^Aii.quod
Bippt ge-
nus ea.n-
everum.
Cancri et
parafiti
comparm-
(ia .
Vorceps,
Tor f ex,
CheU,
fa
tjij' 'n°peus Diodotus facetèadmodueXc^"as sttesnona dijs, fed a fapientibuefl'erfiUat.as v'deridicit;yerumparafuicaolim' j!1 '•> Iou>s inueiitum . Parafiti etiakcrof          lU' vt Prociidit Ctates \ q
trumento colligendo prsficiebanriu
m etiam lïgnificat vngulam. Eft etiam fignü
coeleftc,antevior fcilicet pars fcorpij.Vnde
Virgilius i.Georg.
,§}ua loctti.Erigoneninter&heltwfoferjuites
tanditur
:
. Maxima^; aluw] id eft,venter.
Prspenfm.
-ocr page 476-
3 5? 8                 Andrcae Alciati.
tropenfki venter] prominens, turgens.        Domi PatafitoJcancroS.vt per bo- J
Perfius sLu                                             rum hguram graphicè depingar hom "'S V ,f
tinruts aqualiculus propenfi fefquipede   impottuni;&obtredcantiserFr?natam J'« '«j,
extat.                                               tiam.quiadqusftum & ventrem ornnia ^
Fingui abdomine ] Abdomen proptiè    conferat fua ftudia.vt ali js, & plertimqne
fignificat pinguedinem,qua; fpinaj.vbire-    etiam prsfentibus obloquatur,in quoreia
nes funt,adha:ret 5 fic didhim , vt quidam    culetnr molefta & acriaquardam dicteria-
volunt.quodabditum fit-Sed Celio lib 4.    ld autem gemis hominum Ü qnatidoioean
cap.i.Abdomeii.i/Voj/stfp/ov.eftilIacor-   difiues tranfilianr ,ita vt c falibtis hilan
porishumam pais, qusa coxis & pube    fronteacceptis.&datis.ad fcomrnata »or-
furfum verfus ad prjecordia perucnit; ab   dacia fecoiiferanr,iarn turn faftidioelkn°
exteriore parteeuideiitecute , ab interiore   ab re incspiunt:neo enim fapiut,qui ijsoffl
leui membranainclufa , quae omento iiin-    nia licerc volunt,quaiidoquidefn nihil rna-
gitur,& tsripnovcuot dkiuu.Hincab Ana   gis lubricum fit&importunumconuiei°»
tomicisabdomen diciturea cauiras, qnae   quod quafimellelitumanimosingredit«r'
intus diaphragmate a thorace diftiiigui-    Cauendutn iraq; quarh fieri poteft ab h«*
tur , & circumfcribitur afcartilag neenfi-   iufmodi fciirra & adularóre.qui omnia la»
formijöflïbus pubis & coxendicis.lumbo-    dat.omniaaflentatur, etiam iniqua & """
rum vertebris,& vtrïnq; coftis. Translate    pia,vtpIaceat,probat,nihil non facit &P*e.r
poniturpro vitioventtis:vnde Cicero pro    petratveutiisgracia, inqüoiurnmarnreli*
Seftio dixit.iufaturabile abdomen. Inde e-    citatem conftituit. Interim etiam creden-
tiamdicimus.Abdomiiii induIgere.Abdo-    tem decipit.abfentem rodit& mordet, de"
Abdomê'
onini inferuhe,Abdominioperam dare,Na   tus abdomini. Iuuenalis:
■venter adefl abdomine tardta .
Aufonins Eidyllio 9.cui Molella nomen:
____Cuiprodiganutat
AlunttOpimatoq; flttens abdomine -venter.
Et parafitus Euftathio dicitnr ycmpó-
wAwf,quod abdomini inferuiat
inde leodiolum reddit.ac deniqj peraitiu ^
nem fibiipfiacquirit.Legeparafitnm Lu* ^
ciani. Belle apud Plautum Captiueis^im- ^
tioferè Aclus i.fic parafitus de fe, fuatqi
nota; hominibvis ."
Quafi mures femper editntu alienü cibum>
Vbi res prolaufunt,cum rm homines ettnt,
SimulprolatA resfunt noftru dentibus,
Spiculaq; apta pedi] id eft, dicteria & Quaficü caletnr,cecble& in occulto latent)
rnordacia verbahabes in promptu:nam fpi Suoftbifucco viuunt,ros fi non cadit:
cula mid'a volant,etiam volat irreuocabüe leem parajiti rebusprolalu latent
In ecculto miferi,viBitantf»ceoff(o.
Martiaüsin Philomufum ïctirram Jib.7*
§h£d te diripiunt pctentioris,
her conuiuia,porticus,theatr/i,
J.t tecum quotiésita incidifli
,
Geffïiri iuuat, &> iuuat lauari.
Nolito nimikm tibi placere,
Deleciaf>philomufe,non amart* •
Mordet ibi hominem fatuum,& vrbanu»»
in coiiuiuijs alienis oberrantem.Idem Ma
tialis lib.jinqnendam Cantharum :
Coenes,Canthare, ciim forti libenter >
Clamas,& maledictie* minarts •
Deponttf animos iruces monem<*s ,
Liber non pot es & gulofus ejje •
Horaiuisi.Epift.i.notam'rnpreliït,
verbum
Qum vagw.] Horat.i.Epiftolar. belle
fcurramita-deicripfit:
Scurra vdguttnon qui eertüpr&fepeteneret^
Scurr&ae Jmpra>7j^,>i5 qui ciuem dignofceret hofle:
fcnptco. g^ [iiet i^_q^êuis opprobriafingérefiuns:
IJcrnicies t&tëpeftas,barathrumq; maceüi.
Parafitum quoq; eleganter defcnbit Val-
la lib-4-cap-1 i-Item Iuuenalis 53C.3.& 4.
/          -] Menf&qifedilibu4ermi.~\ Hincepitheta,
TftL-ïïtQhotyhi , quod menfas illfaigat, &
-nidorem è nbis furgenrem rabido ore car-
pat.Hinc ^upa.Tru.^ziu^vptipTa^, quod
foribusalienismfidietur , nempè qui fue-
uetitaliena viiieiequadra.Prou. Sartagi-
num pernicies
Xcomma. Scommata/alfa] Epithetimetaphora.a Quatusfit Dorfenius edacibus inparafit^
mordacitace falis.Eft autem crx.£//.//.d., ca- Nam & Phihim mordet feftmè Martialis»
uillum,fales,di<ftenum,a veibo ffKamo, eö cfiiod numqiiam domicóenaret. Seda ^
cauillor, diAeria iacio- De Scommatum rem. D. Hieronymus ad' DomnioBem •
autem generibusMacrobius Saturn^.c.j. Contraquemlibecpaflifn in triuijsftrepc-
. re» &
\
-ocr page 477-
Emblemata^
399
%
feu ConSerere maledi&a , non crimina , ducenthquodidem & de parafïtis non ma-
u„r*tUni eft3cparafit0«'utn' Porrocan- ]è dixeris,quiduroleuirare rnimicaomnia
'nnü"
imitantur,omnium mores indnerenitun-
tur.De quo Horatius.-
Siciteratvoces, & ver Ba cadentia tollit ,
Vtpuerttm credoifdMo di&atamagiliro
Reddere,velpartes mimü traïïarefecüdiK.
Parafitos & adiilatores mul tos habes in Of
ficina Textoris lib-j.cap-4o.
________________________________■                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  .
'<«,. *-
-fits
'''"Konftantixfymboium facit Iöan
CoS»omenroScholafticus, dum homi-
"'1'iimodo rifiii induteeat.modo lu-
rei >niodo aiifteritafiatq; temperahtia: Ie
tibi ' modelicijs diffliiat & volupta-
atit'S lm P',cetlV>caiicro jCquiparauicnuBc
diee>!ll,llc retrè.nunc in tranfuerfum gra-
"'iifniraqjinconftantia vitam fuain tra-
——:_______________________^_—!------------------------------------
Paruam eülinam duobus ganeonibüs
nor* fufficero.
EMBL E-M A X C I V.
1
I
& mqdicis nihtl eH, qnod qu;s lacreturx & vnum
Arbuftum geminos non dit erithacos
.
A L I V D.
■N tenui fpes nulla hert elf : vno% refidunt
drbufto geminm non bene ficedulx.
c o M-
'+
-ocr page 478-
Andreae Alciati
G Q M M E N T A R II.
400
aliu'd idem cum fuperioribiis. AjÖJffW
locuseft arboribus confuus,.
             ..■■,.
EiceduU] Ficedula a ficubiis etU.n'i :
nomen habet.cum tarnen ruis potius verc
tur. Martial.lib.i.
Cum meficus alat.cu pdfcar d.ulcibui «^
Curpotius nomen non dedit vua m'"''
Formam & colórem mutant ficedula^0
men hoc folüm tutumno habent, pofteS
Melanchoryphi vocantur.Italisl.Be£f<*P'''
Germ.Schntpff. Lege Plinium lib.io.c*?'
AV leviAï dus pro fcde in ramo
arbvrisdimicaiit; harum vna ramo
infidet.altera vwulldere poftït illam mor-
dicus impiigHat.
Dvo Epigrammata.eiitfdem pene fen
tcntiae, defnmpta videnturex prouerbio
G txco Zenodoti: piet KÓyjJM è rpim dVs
tptSa.xxt.Vnicutn arbuftumhaud alitduot
erithacos.
Vide eciam adagium,!7»* domus
nonalit duos canes.
Ad hoc eleganter allu-
fic Ariftopiianes Vefpis:
.____i y%p ètVTToTi
«Pt/a>. id eft:
Non tnimfi$ri potefl                 .
ttttes vt vnfuamfaltus alat vnm duos .
DVOSVSganeonibus] Ganeo , cui vita:
modus eft culina,vt Varro defcribit.quan
quam a M.Tulüo funiatureriam pro fcor
tatorc, qui proftibuia & meretnculas af5-
fectatur. Eft autern talishomofufiliSj vo*
rax.heluo.gula: & luxui totus deditus.qui
ingliuiie illa fua nihil notiabfumic-&ex-
haurit.tal^ïtaqjpluresnonpoteritnutri-;
re vna vel '-tehuis cuiirta .
In modicu] rebus, vclnegotijs.
Et vnum arbuflum &c-] Piouerb. eft
C\\\[\z&.Arbuflum vnum nonalit duos ere
thacos.CedtcimSt'iïoKvKoipa.via.v
deteftas,
hanc fïmilitudinem vfurpauit:/i/o,pw<r;V,
ipiQttKOÜf (JLltL hayjAYI OV TpiQH, QVTt [Altt,
yap& ivoS'a^üatTcu vto cTi/'<j Kv/3ipya>-
fiévH êt,pynya>v- Vt vnum arbufium duos
erithacos non/tlit;(ic vnum regnuni felici-
ttr a duobus prinapibus adminiilmri non
poteil.
'Erithacos'] Erithacus auis eft quaïdam
foIkaria,vteodem infaltu non temere hifi
vna rcperiatur;quam Theödorus Gaza in
Ariftotele ntinc Siluiam,nnnc Rubeculam
nomina t; alceram quiiem a filuariim.de-
fertis,alteram a ruboris iudicio , quod ex
Grxco nomir.e intelIigitur.Sic quoq; ka-
lis dicitur,Petto rOj^o.Germauis.Rfl^rayWe,
JR«/iCr(s/>/?/».Huiusme-minitP]ii]. lo.c.io.
]?2 tenui ipes, &c] D ftichon aJtcrum
eitifdemargunieuticum fuperiori, muta-
tis tantum verbis. Alludit aucemad pio-
ueib.Tenuif Spes. Vide Cbiliad. '
Vnoó^refidunt Arèufio.] Prouerbiiim
IL
Fons Em
hlematu.
N o N:eft miïltifmilucn ,_t.-----_
ex rebus mimmis,in quibiis quanqua rn"
1 f <'*H
114
tun» lsboris & oper^collocetur.tamenif
'ftus indepatunï capitur. At in *erum J11^
iorum adminiftratioiic vtilitasmultocop'
furgitvberior- Quamobrem vulgo var')
erFeruntur modis adagia, vt in tenui ftat!'
coulbrti noii-efle-lociim dicamas : qua'1*
Ca\uiKi,DomHsvnk dun non étii cant1'
vtntc arbuBum'duos erithacof.VKorflf'
non bene fedentjiu&.ficedul&;
& qhod l'°
ftrates ïocandö éWetar!i".ïiosJra ianua"°^
fuïtinetduos mendicQS.
Falluntur itaq"e'
qui è rebus miiuttuiis ainpliffimum eXEe
Óant quaï(titm,prafertim il Ca eodern ft.^
djoconibrs, vbi plerumq; resabfq; ü'°
dia tranfigi.niiï «grè.poiTit. Veluti iieC.fe'
gniirB,necarnor vllo modo'focitïm fat11'
tur,tefte Sêneca.Nö regna.ïnqiiic, 1'ocia"*
ferte.nec taida; iciuiit. EtOuidms:
Ken bene cum focus regna,Venusq; tn
(f
III.
G/mee.
'O
y
4'
Vnde quoqj vulgatum illud :
oiit-
Dum cants os roditjbciumquïdiligit °
Cii^od nos Germani (ïceiFtrimus ,
Zvven hiind an einenbein
JBleiben'felten vbcrein..
Sicetiameftinreregni,quod pnlchre c
pre/iitliicaiiuslib,i.
                        ^
Nulla fides regni ficijs, tmntsqi f*1'
Impatiens confortie ent.                   ,
Q^peoam reipexit Al xander ^3^!^,-
cuin ad mouarchiam afpirans dixit, *v,f.
dum non capere duos ioles. Cicero I- ja
fic.Qiiod enim eft apud Enninm > -iu-
fanfla /ocietas,neque fides regni e^-1 j0
tiiis patet.Nam quidquid eiiilrnodi c
' gc
quotion pólliutplitresexcellere ',*?0lO
jierunt]; tanta conteHtio,vt difficJi»
ut (amfram Teruare fociccatem .
Erith a-
<Qf$l<$3& <X¥3it&ji®
tiuiis
Cap
-ocr page 479-
Emblemata.
401
Gaptiuus ob gulam.
E M B L E M A X C V.
13 E GN AT'0'H% f e nut ^ menfeft arrofor her UU
■^ Óslrea mm fummis vïdit hiulca Ubrü.
£ueü teneram apponens barbam > f alfa offa momordit
'AJï'.ea clauferunt taiïa répente domum \
Heprenfum ejr tetro tentterunt carcere furem,
Semet in obfcurum qüi dederat tumulum.
C O M M E N T A R I I.
I ^Ter oftrea quxdam hinc inde ia- vaupdyofipTrtienf x.d.TdJ'a/j.a.Ta, Ki^t
Cc!n'avnum csetens maius, latius hiat,
c '0cl fi»biensmüfculns cibiim capturus
p'tl,t,&guja:pcenasluit •
oïptov ahprura.; •^KiintiHTrrttu.ivov,
<uóyavo; S'npoio voStiv aS'ó.^arro 0-a.px.a. •
. cLvTiKtt /' crpAKÓHf i'wKa.Ta.yuae </V-
apuórdn cf1' cS'vvcuvty. £ƒ' èv Khéfipow*
d.2JX.7Glf
MipSeif, dv7i$óft>v -{tuuISov tviiTTrtii- ^Toijxav,
<r&T8.
C c           Omni-
>> '''% fits M B *• B M A defumptum eft ex epi
'«fes. ?0n,ate Aotiphiliiib.i.Epigram. Gra:-
' bunI'V,tl-t"*'f C™* ' n110^ llic ^ at* VCt*
fch»b "lèeipte Aic'atns' *",c alltem
-ocr page 480-
Andreae Alciati
4ox
Gmniuorus,repésq; per «des hellno mus
Oftreum confpicatus labris patens»
Barba madida fpurcam momordit car-
neO|:
Starim vero teftacea crepuit domus,
Aptara [ld :ft,ciai:fa] cruciatibus. acmus
ia ciauftris iucuitabilibns.
Caprus.fuüiiterfedorem tiimulum con
rraxit.
Hcttuo,& cmriiuorus , repen/que-f er atria
mtLs,~vt
Conïpcxittumidu oftren aperta labris,
Appojuit barbam madïdam ^purcasqj mo-
mordit
Carnes-.tum crepuit teflea U/a domus.
Clausira, retentarunt captum firmijftmtt
murem ,
Interfeclorem qui reperit tumulum .
Apud Asfbpnm etiam mus penum inha-
bitans, vbi victus variorum domini fercu-
lorum aflcriiabantur > fingula corrodens ,
vtq; nihil incaclum relinquerer , vidit in-
ter alia oftrea hiulca.fifla.teftisq; apertis:
accurrir gul* fe&ator, & auidè raoraot-
dit. Oftrea vero Ia:fa repente domum feu
concham occlndunt, capto& ftrangulato
fure, qni femetipfum iniUo obfcuro fepe-
liuit tumtijo .
...
          REGN^iTOSq^pe»t*s] Musincolens pe-
num . Penus eft oraiie e^ulentum aut po-
culentum,fed frequéternietonyii.icospro
eoloco.inquoafleruanttir efculentaqua;-
uis,accipitur, quo de nomine centrouer-
fiam repete non peenitendam ex GeJlio.c»
i.lib-4- Diciturautem Penus, lecnnda;&
quarta; declinationisjttem Peiiu,penu.Pe-
num.peni.Penus,penoris .
Menftq; arrofor herilts ] arTuetus rode-
re menfas heri feu patrisfamiiias.
Qftreahiulea] hiantia, vel oftreas hian-
OBreK-i. tes. Oftrea fiint pifces concha operti, qui
fingularem in cibisgratiam habent. Dehis .
Plinium vide lib.31.ee Oftreonimetiam,
myfticam explicationem habes apud Pie-
lium Valer.HieioglyphiC'lib. 18.
Fat/a ojfa] id eft, teftam oftrea:, quam
efla efleputabat .
Domum.'] Procochlea, vel tefta , qua
prodome* vtitur.idq; metonymicos & ca-
tactefticos .
.Defrenfum furem , ] In iure eft éV*
Tetro tenuerunt eareere furemJ] ecKKtl -
>«£<* afuribus,qui deprefaenfic<M>ij;ciuu»
tur in ca ree rem.
Tumulum] iA.tïctp»piKas tumulum d>
cit.vel a conlêquenti,qnöd perierit fort*
in Oftrea; tefta.
                                          K',
I D videtur propriè in eoseflfe tortul"' ^Jifi
qui lautioris vicius ergo fe in domos opU' MfiV'Jt
lentas feruiliteringerunt.vnde nihil pra> 'fi W?
ter danmuai > aut etiam iiiteritum confe- ,^/Y*
qiuintur;gulanrenim in feruitiitem per*'
traheredoect I.uCïan'usde mercede coudit
étis.Itaque huc non incommódè retulerO
illud Horatij,quanqna fortèaliö recidat:
____qui pauperiè fugiens potiore metallic
Ubertate caret, dominum -vehet improbuS'
atque
Seruiet iternum quiparuo hefciet vti
.
Lyfimachum menioriaprodir.cuna fuiiTet
in Thracia praslio viftus a Dromachete»
ac flti pene cue<ftus,ie exercitnmque hoft'
permififtèüam detïderio explero: O Dij »
inquit, quam pnfiHa: voluptati* gratia i'1
feruitutem roe ex tanto rege conieci ? Ve»
in eos quadrabit, qui hixu & gula; intern'
perantia mortem praproperam fibi arceP
ftintjquiquejVt vulgo diciriir Gallico,futt
in dentibus tumulum contTciunt-Hi fun'
iitpóerêisfeu impoteiues.quiobiectam cö'
piditatem fe<5tantiir : qui adelicatioribB*'
bolisnunquam fibi temperant: quieriam
rotosdies in crapula, noftesqj incompo*
tando exiguntJii fic defcribuntur a LuCi*
lio,vt citat Nonius Marcellus : i
§}uifex men fes. vitam iucunt , 0«« fpoif'
dentfeptimum .
Hi faginx mancipati ad faces & cereos vr
uunt, duminter poGuIa tranfiguncuritf'
fles, fomnoimpendunturdiesjiucis act*"
neb ram m ordincperuerfo. Dehis puto*'
goVirgilium ceciniÏÏè r
Nosq; vbi primus equu Üriens afflauit ***"
ltticfera rubens aceenditlumina veSper^
Hos tu exiftimaSjinquit Seneca,fcire qii^*
admodum viuendum fir,qui nefciiit qu
doJtimét vero himortem,in quam fecof
dideruntJtaminfaufti homrnes quam n*^
«fturnaj aues Aint. Licet in vino vnguenti5"
que tenebras fuas exigant, non coniiiuaij'
tur,fed iufta fibi faciiint. Rcctè etiam O'
cero proCeelio : Vitiuin venrris & guttü"
risjnquit, non foltim minuit srarem h^
minibus,fed etiam auferr. Plureseuim vj
demusgula quam gfadïo cadere. Pfrr"
(Jenieïico deprehenfis, poenasq-; digui* *"
lm
-ocr page 481-
Emblemata^.              405
ttt v^f"16''5'0 dic'tur: Decipula murem eidir.antaper incaflès. Vide ctian» adagifi,
rw-v<uafi dicatiir, Lupus in foiieam in- Mm picem vu/lans.
In garmlum & gulofum.
EMBLEMA X C V I.
\J O CE hoat torua, prxlargo eiï gutture, roHrum
lnjlar babet nafi, multiforis^ tuba.
Xieformem rabulam> addïttum ventriejj gulay,
Signabit
, *vohcer cum Trtto piftus erit.
COMME NTA Ril.
X j1? G 'Jvr truo.ati isaquatica.que
Ho'Cret'* Oiiocrotahis dicicur.ab a/ini
tfefCre^ltacu''fo;)o,quam fupra Embl.91.
fii^ j 'P'M»us . Foriè truo iiie eft, qui paf-
citjiJ Ueait«r apud Iodós Mexicanos, di-
in qua pii'cium decem libras ingerit, &a-
quae vrrum. Reddit facilè qua; ingnrgita-
u ir. Quidam aliquandopra:grauedine ce-
cidit,& captns eft,degliuiueratenim par-
uulum pucrum AEthiopem .
V 1 r> e T v R. id iracti'.m ex Clememis
Akxandiïnii.Pxdagogi eap.i.cuius lia
.'.»,1-... „,!., „..7., *'.. „ _.-. -.'£.. .__>___. 't'
"'«,
II.
is niagnitudine.pi-
^ vSC.atraz' a"fi"
""'Ciiiu' --"•"""'"......r*~"~"T
"cc,tia! .ta,KUni iiiferiotem partern 1110 verba.- rov vovv tyy.ctrop^^af tjT koiKÏo. ,
ct "igliiuiem 3 rofttoad peclus, ra ïySCï Ktt,M[Aév
ft) otfj t« >/.a,Aisct
%              ioiKOJS,
Cc
-ocr page 482-
Andrea: Alciati
a InlioPolluccOnoniaftioi-
4°4
14
éoix.a>{ Qui animurn in aluodefodit,pi/ci latat«nnruiuiuiii.«..-----.----- rjatn
OJ/
ex pifcium genere fohim haberacorin ven
.^u,».....™,,»!,.,.------■             .
ticjg'vxf yètfpi,Atheneus ex Ariftotele tra tarj y^pi^etpyns , qui in=ond,toJ,"°"re refl!'
dit : quamobreni yocatur ab Epicharrnp mote.impottuuaq; gajriflicateccelomaie
ix.Tpd.-!rtAÓytL?po't, proprcr monftrifkam conturbare apud quofdaró videntut.,«
ventris natiiram. Cxcerum Onocfótalus, tarnen importuiiaiualoquacitaredeati
rrw; qui & Truo dicitur.gutturis eft amplifft- meute founm ; quippe qui omnia retel
mi,& vocis clamoilffima:, ita vt ruditum ad.ingluuiem: quibtis deniqj vt {dicte
- afini dicas,& nafum habercinftartub*. A Vnlgato notantur ) omnia fuut ling«3
vafta iila inghuiie Germanisdicirur Krópf podex.Id getrns homuies,quódin dicen
gans. a latitudinc verö roftri Loeffelgans. nemini cedere videantur.ab ïmpenta m
Auftriaci obabfurdara & monftrofam a tiiudine plurimi ruim, quos tame» pro
reliquo genere auiiï fpeciem vocanc Ohn- vui doftiq; faftidiunt. Vnde Cicero de w
uogel,qmfi (Ine pari";
VOCE boat] Transiatio a bobus , quo-
rum eft boa re. Prifci etiam dicebant Boi-
re.vteftapudPacuuium in Medea-Et Bo-
uare ; fed Boare vfitatius , quod a Grjeco
Bo<£ci),clamo,&sm\au\m videtur.
Torua] lAZTttpopa. abafpeftei ad vocem.
Hanc au tem vocem edere propriè eft **-
.pvyyi{jHV,vtc& in prouerbiojhoc eft, non
ratore.-Noneiiimdeclamatorem aliqu""
ui.
deludo.aut rabulamde foro, fed doft»""
mum & perfcftiflïmum quaerirhns orato-
remJdem Ciceiqeodem libro t. deOra-
tore.-Quafi rabulie, qui fibi diferti non «-
dentur,nifi omnia tumultu & vociferatio-
ne coBCtwSèitót.Idim Cicero ibidem:No"
cnim cau.fidicum nefcio quem,ncqj pl'of'
matorem,aut tabu tam hocfermonenol r
:hctp'jyyl
uatiïralirtiodojfedidilatato gatture efriui- conqiiirimus.Interhos qui clamofiffim"
dereimmauem vocem.Quod vitij Demo- eft.putaturalios iudicio Sc doftrina au
fthenes obiecit ABfchini.
                            ftatcdum caufam.quani defendit, a 10
lnSlurhahetnafi] Feftusad hunc mo-
dum:Truo,auisonocrotalus, Cascilius ir-
rideiismaguitudinem nafi.-Prodij immor-
tales.vnde proreplït truo?Germ. Sin Na-
JenKxnig■■.
Multifomq;tub&] Hoc epitheton ma-
!im tibi js quam tuba; adiungere, ratione
obuia.
Rabulam] Tametfï ffmpliciter pro eau
ce comendit extoiqtiei'e. Hinc non imn^ ^
rito fasuitfimaexpeciuntur verborum »
gella. Rabulamenim Ammianusappe»3^
litium confarcinacorem, Cato vitiiicigat0
rem,Salluftiuseaninsfacundi?exercit"nj'
Iuiifcoaf.litiuniconcinnatorem/I. 9- tt'
oiF.proconf Apukioeft hirudo forenlis .
yhaosoyósap
Ariftophanijjiaxi* Enrip'd'»
quod lingua corum ceu^mucro penetret'
\alijs,vt Cdmlcis,«F/JMXefcTjjf,yiKottw*
KabuU,
tarnen propriè eft is, qui niraia verbofita-    <pi\a.'nm,\uwjnp7npn%<(& , arru fcato>
A,
te , & rabie quadam in agendis patrociui js    fycophaiua , & Deinofthen. ^P'^P1^
Vteus, auresraditatq; percellit. Vndeei    T»t óyopSt, lulioVollaclfiKoppW*',
nomen a radendis au ribusvel a rabie.vela    enim ijle genus boe homimim delen •
raui.ideft, raucitate. Rauavox.rauca, in-    iïiKÓppAptx, finóypceipoi '^Y^V'^a^
quitFeftus,parumq; liquida,proximè ca
nuffl latratnm fon.ins.- vnde &cau(idicus ,—,,-,----._,..r.,/^-.r-. ,              .
pugnaciterloquens,rabulaGarii vernacu- vw^npMyopaVtldtktCalumniatortlifta
K_
conceptor, litium confutor ,pecttnt*.
loquens, nuüum verbum gratis projere >
pro mercede verba faciens, ad gratiam
<fc-
cens.ad voluptatem contioneshabens. ie-
necain ludo Ciaudij eos appellat Venaie
genus Et Apuieiuslib.io.Capita vili«i«n*
dicit.forenfia pecora,& togatos vultures .
Et de his Plauttis Perfa :
Etiamfenihil eü litium,Ufe5 lerHnt. ' ,
Huc etiam facere videtur illud q»°d ut'
fa lingua.muiquam niilcontumeliosc Chi-
canosappellaat rabnlas.fortè a verbo Grae
eo-K/^acvHCCOrripere.oiTindere.inuentiim
aliquod comparaiead decipieiidtim . Ma-
limtamé a vocesy/KitM/.Siaitorum enim
gens querula,&controuerfa natura.Gèr-
inani quoq; non iaeptè1 \ocantZungedre-
fcber.Sc'mtet
hos Brifgo-'.;' lappartftecher.
Addiclum ventriq; gulnq^
Js vnico x,er
Ü0 yka?<roy£?»i>,<ie\ yhaetroyósap appel-
-ocr page 483-
Emblemata.
4°r
Ü.UsHieroiiyrtuis ait.eos Iyncibus & leo-
'»oiis cmdeliores.qui orerabido deuorSt.
XSm&caftiis fcriptor.Cokimella, pra;-
tatione],bl0rlII,1 de re ruftica.-OIim.air.fl-
le rabulis beatas fuifle vrbes: fed maximo
1uoaarn malo , contra naaiorum morem
^pertum acconceiïum in ipfoforo latro-
«iinim.PIiaiHs Secuiid.lib.i. epift.3. Nos
Tll'iu foro veris litib-ac iurgijsquotidie
t,rniir,miilturrimalitie,qiiaquani riolen
*s addifcimus.Sytnmachus de Inliaiio fa-
'''atifuolib. r-epift.37-Scisiniljoforéll
Pl*uietequam rara fitcopia, cognitiofan-
IOtis.&bonipeAons,dumautmodeftiim
ingeniom vereesndia c,outrnhat> aiu fuc-
ceflii eloqués infojefcat. Laertiu's Anachai
üde,a.yopdv t$t) hviu cipts-^évov tÓ7tov eït
7a aKKiif\K(dTra,Ta.i/.forum aieb&t defiina.
turn locum ad inuicemfallendum
. Egie-
giè Conftantimis magnus, qui litium cir-
cuitus amputaiuc, in Cod- de formul. &
impetr- fublat. cuius legis videtur memi-
niflTe Nazarius paiiegyrico : Noiine leges,
air,ingerendis virtiuibus , & vitijsfugien»
dis conftitHtK,. veterura caligiuoijeamba-
ges refci(T?,cupieiide fimplicitatislaqueos
prajciderunt'Sed ceflo>nein me ipfum ra«
bulas concitem .
Doétomm agnomina.
EMBLEMA XCVII
W^^P
IS§
hP^II
I
■üfer^S: W \\1
9ÊÊ-
. / 't Vfe?: <^^*^- -^
^\ / L ——v —~-~.ïtM^^^S?-Ji t"*]
1 'i ' ."■' '.- ' 1
\/t O R 1S vetufti elf, alicfuaprofejforibus
Super adijci cognomina.
^Aciles apert os $ explicans tantum locos,
Canon vocatur Curtw,
Ge 3          Reuol-
-ocr page 484-
Andreae Alciati
4o£
RcHoluitttr qui eodem, & iterat qui nimis ,
Maander , vt Parifius.
Ohfcurus ér confnfm
, vt Picut f uit >
Labyrinthus appellabitur.
Nimis bratis, multa amputaus , vt Ciaudius t
Mucronis agnomen feret.
Slui vel columnas voce rumpit, Parpalus ,
Diclus Truo eH fcholafticis .
Contra eiï vocatus » tennis ejfet Albius
Qubd voce, vejfertiüo .
At vhimas mutilans colobotes fyllabas»
Hirundo Crajfus dicitur.
Jïgi furdits alijs
, folus 'ipfe vult loqui >
Vt Humus in prouerbio eU
Bic bUfus , iüe raucus , iïie garriens .
Hicfibilat ceu vipera.
Tumultuatur UU riclu & naribus,
Huic lingua terebellam facit,
Singultit alim , atque tufsit h&fitans*
At confyuit alius , vt pfecas.
^uam multa rebus vit ia in humanis agunt
»
Tam multa furgunt nomina.
COMMENTARII.
T-' TJX cathedradoitot habitu decent! or- Cognomino] aliqtiandoad laudem >
X-i natusptofiteri videtiïr.cuifiequentcs    potiflmuim ad vituperium .               t>
afltdent&aufciiltaiitauditores,oremanu- Reuoluitur qui eodem] qui Teïmpli          Ji
quegeftum Iocuturi refèientes .                 eodemq; redit.vnde digrefluseft • ,fy >>
jt Hoc Emblema non almndc ftiic de- M&ander] feu Mxandnis.fluuiusi vc
0(eafio fnmptum , fed tantum Academiarum o-    gias (iue Mxonia;,ita fimiofis flexuit ' ]0
■c~.Lt. ftenditmorern,inquibus plerunq; profef-    fepecredatnrad fontem reuerti, de ^j„
foribus adduntur agnomiiia ex vitijs pra:-    vide PÜn.lib.y.capis>-Hinc cum ^e..ltis
cipnè defumpta. Quod hoclocoplanum    ttirnon fïmplicirer, fed vafris & °°K0tt
fitin quibtifdam fuperioris fieculi Inris-    confilijs, Maandrosdicimus , metap sj
confultis.vel etiam, quantum conijcio, in    fnmpta a fliniio Maandro,qui linuo ,e
aliquot alijs, qui Alciati tempore minus    flexuofuslabitur: vnde & nomen n tf|H
aptèiusciuüe profiterentur (quorum ta-    videtur,qnafi oberret.quserens , °m*gC
men, vrparerat, nomimbusparcit) vnde    confortia. Eft etiam Maander P"-*l,']0(is
fingtili iïngula in fchoiis cognomina fimt    nns.in moiem labyrinthortim ne ^,
fortit^quibusnotaretutingeiiij vel nature   ambagibusimplexum- Vide adagu'
proprium & peculiare vitium inlegibus    byrinthus.                            ,         ^pU'
emicleandis .                                                 Labyrinthas] qnod Ce belle non •„.
111.         MOR1S vetuBi) Nihil hoc eft noui, 'm    eet, nullaq; vtatur methodo- De 13
Academijs praefenim-                                tho diximus fupraEmblemate 1ll-^js
-ocr page 485-
Emblemata.
407
Nimubreuis] Breuitas , qua neceffaria    vt ait x.de Orat.M.Tullins.Magnum pro
Pr3eterihictuntut,eft io vitio.vcfortè fuic    feftè onuseft atq; munus,vtipfenjecallè-
MaudiiisCantiuncula. De hac breuitate    uerac difputacione t.De natura Deorum ,
*">llud:D#i» breuis ejfe voloyobfcurusfio.     fufcipere atq; proficeri fefe,oronibus filcu-
Mucronis agnomen] Forfan alludit ad    tibus , vmim maximis de rebus magno 111
'gnomen kÓtis , q«od Euripides rabnlis    hominum cotuientu audiendiim.Adeft e-
tllbuit.                                                            iiim ferè nemo, quiri acutiusatqueacrius
Qui ■vel colutnnitf voce rumpit] Huc     vitia in dicente quam refta videat.Ita quic
1 'ouerbium Chihad-Columniu mmpere .     quid eft,in quoorFenditur , id etiam ïüa ,
*»•«»] <\uidiciw A.ttpvyyi{tiV, hoceft,     qua: Iaudandafunt,obruit:&quoties dici-
5llcUire dilatato immanera vocem effun-    rnus,toties de nobis iudicatur. Nee quic
"ere.de quo diximus fuperiore Emblema quam eft tam infigne.nec tam ad diutumi-
*}' Hoc vitium quoq; AEichinia Demo- tatem memaria: ftabi Ie , quam id , in quo
"«ene fuicatcributum .
                                  deliqueris. At ifthax licentia & deprauata
. Tenuts quodvace] vt ChartephonSoera confueciido repnmenda erat. Siqtiidem Vitia tpt
'Clls>qui diclus eft vefpeitilie-Dequodi- conuicia, qua: torqueri folenc obea, qua; p
t
funt in corpore, vél in forcunis hominum miiii
*iro
iis Ernblemate 61.
Colobotes] rnacus,deciU"CatUS,^i3^ci/3s'«, vitiofa,pion"cifcuntur ab animisparum fa prebran-
"n^rninuo &> trunco .
"itifurdus alijs]
San&ius legit,£>«/7»r
nis.Proinde Vlyflèsapud Homerum Ther da->,
fitxnon claudicationem, non gibbum aut
rf
caluitiem exprobrat.fcd omnino garriendi
vitium. Sic Achilles non natu ra; vitia infe-
lijs. Sed non placet, cum id nee metri
tatio,nec fenfusadmittac
Sturniis] Dehac aue Pliniuslib' 10. c.     ctaturin Agamemnone.fed ea, qua: animi
"*•& Volateri'anns in Philologia .                maxima,quibusadhiberi modus, ie quafi
■&Ufus] Qm lingua impeditus eft-Hoc   .freamm imponi reftq tationis poteit.Sic Fa
°§iiomenfuit Serrtpröniorum,a vitiolin-    bius Quintil lib. io.c. 1 In magnis audori
°llKimpofitum,vci etiam Balbus .                bus incidüc aüqua vitiofa,& a doclis inter
'%
.erpentum ipfos étmutuo reprehen(a:atq; vtina raca
bona iiüitantes dicerent melius,quani nia-
la peins dicüt.H?c il Je. Subiungic Min'oS;
Sicegociim primum ad Academiam Pa-
rifinam veniftém,ad capiédum ingenij cul
tum , offendi longè multis Gmulraribus
aildiuit Antimachus lyricus.quod identi- Doftores Iaboraie.fedeorum iiaximè.qui
e.lTl loquens expuetet : quod cognomen Ramifta:,& Carpeiitarifta:,quau" faiftionü
e
a
a
tIaiï> datum fuit Olympicocuidam, cu- nominibiisinfigmebatur.Ramiis.viracris
p s "omen non ocenrrie Vocantur etiam ingenij,& iudicij iingu!aiis,The(ialiisme
";c_ades ancilu-e.que.delicatarum macro- thodicus audiebat, fed a quibtis, niïï cu-
Cö'nüitii*
in profil
rorti
.
J,.r5 capillosfuconriedicatoconfpergunr. nuiltuofis &iiuore percitis ? Queinus, ■'"
o 1s Prouerb. J<feais,autros .                    trivtm cantilenarum poeta, & hiftrio Re-
<uktnmulta&c.] Quot vitia , tot vo- giua; vocitabatur , quam rec~tè,alij vide-
a "'a& nominaconuiciofafingi pofliint. ruit: Certè nunquam vidi felliuiotem , &
^Y A M v 1 s hic peculiarium- quo- qui (nis praileiftionibus plus opera: fume-
"dam vitia taxancur.poceft id tarnen ge-
'aiuis de omnibus accipireft cnim natu-
'v - Poiius confuetudiiiedeprauatacom
lijs^kr***1 c't'us v'"a qua1" virtiites in
br Bcuen>us,qni publicè docent, iocti-
^uadam lafciuia,vteft quorundam in
«iiiciïdo 1
ret in falibus iocisqiie infpergendis. Belle-
rinus peregrinus in Philoiophia , alioqui
önecè, reique philo.fophica; peritus . Et
Ma!licus,qui Hebt'xum alphab.tum pau-
cis auditoribus,hoceft>vni.uit alteti,qu5-
quam publicè doceret, Vox clamantis in
'«e.
- 'Utura procax.Homiuesenim deferto,& venerabilis Beda,fa!sè ticmina-
Mspevi.t!'vtct>amargutuli quidam audito batur. BoiTuhiSjbosladiis, &cymba!um
QU^!'lftH^UItl 'hinocerotishabent,faci!ius Acadtmi^.vtolim AppionGrammaticus,
qii°H r 'C^'xer's rcprehendere, quam mundi cymbalumiuceflebatur • Decxfe-
«piïiuer tacueris,probare pofl'unt, ris facilè filsii patior.Hasc Minos • Qjiid
Cc 4           e?o
-ocr page 486-
Andreae Alciati
40 8
ego de me ipfo dicam? quicum tantis vi- piet verfiitaquadam &intempeft'll3C*
ris mruime aim compaiandus, nihilomi- ditatejtétaboingenuim propoficis gryp •
mis luiguarum aculeos dumin Academia expedietacHtulus refponfaad ftupOfe »
Friburgenfï Humamtatem publicè profl- di&erijs irapetam.opponet fe,nec deeN'-
teier, non powufFugere , etenim fubinde eoiiuicia,quibus latrcr Sc mordeati "V.
clmm mouebo.iuramenta enivtabir rabio-
fulus.blafpliemias & execrationes-1» luBI1
ma.adomiiem nequitiamimieniarn apt •
& talem prorfus raMum , exquoimp111 _
tatis & incontinemix capaciirimuro tf ,
ri pollit vafculuni ; amatotia enim ti n
fceam & Venereailla, nutum.reiTi & ^ ^
Rufticus Academicus audiebar ; fic-n.ali
qui nafuti nebulones mihi humile genus
exprobrabant, & quod fpatio odteiinij ab
aratro & jgro ad catnedrameiiafili'etTijpri
mumq; Bucolica Virgilij explicanda Itt-
fcepiflèm.Sed hos tales fcripta Ecloga pui
cheriimè retudi.ülisq; longü filentm indi
xi-PolTem bic nóiucömodè inuehi in quo ba dabit. Non eft grauior vindicta >
runda iuuenum pctulantiam.ne dicam ma
quideu.
noftram , quam peruerfitas hxc in ten
nouellis.qui; a radicibus corrupta:"1^
natomalo grandefcunt. Excuiétur."
riores & hinc indedifperfxaliqnotjvt
lium miiltiplicant fe, ac ferptuit vt U*
in morbido pecore . A rlagris reniedw >
ir                 ° \ ,,i,nC V1X
inquisiohm prohieninc certe , »'»'. „
liciani , qui profedbies docentes clamori-
bus,ftridor;bus,iIbiIis,& magniftrepo tu-
multu iutetturbant& exploduntjfed nolo
paticorum verborum amarulentia multo-
rtim odia incurrere. Sed quia etiam pueri
fub prxceptoribus & magiftris militant,
eosque non raro dicaci fciurilitate impe-
tunt, de puerili procacitate nihil verebor
aliquid diceie, qua; infelici noftro fxctilo
ita inualuit , vt nihil minus puerileappa-
reat modo, quam puer ; nihil ad virilem
audaciam proiedius,quam ipfa pueritia ,
inalonim ac libidinuni pene omnium ca-
pax.in qua prauitas fupra ae>nos,anni pre^
occupati malitia.necad fnigemaliquando
venttifi numerosonines & gradus matu-
aliquid fuftes in callofo & rigido con° '
renres fciuiit & Magiftri.quantus labo
educaiidis & formandis libens , '•"fj u,
mamis.oculus, liiigua cursnt & in ten
fme frtictu.Plaiigunt quidem perciil">Cot_
Vueritii.
noflri f&-
(uli mo'
res.
irio"fubiefti , uil"
tia rcrr
emendant , reduifHs caligis &
j
dolore repetunt folita.plaganim ""f-* js
flagitiorum deteftabiliquadam ac execran plius memores- Inglobum incidat al q
daproIufione.Siaberret citharcediis & he. aut coronam talium nebiiloniin1)'3"'1,^
reat interinitiaili fafeulx fummam pra:fa- opprobrijs & cauülis.fufpenfonalo.'3^^
ronte,b""ƒ
tusaclot trepidetfallentememoria, q
fperandum de progrefl'u.'Sic i capite pen-
dent,hoceft,arudioria:tate totius vit? iu-
dicia, & fpecifneuibielucetaciuftinetiir ,
/
igitis.clutorta & capeiaia n~.....- ^eiS
tis manibus infigniter exceptus v ,
befcit ytr i»s
11BS.& dolore.vt par eft, tang>tHtl" ,r
vifcerirnis;alloquitur,admonet.'r<:u0 _.,
p
aut cadit atq; labafcit fpes, qua: raró me-
liori exitu a prauisexordijs, fe commen-
dac . Quod in ipina; vel vrticae fpeciem
prodire vtilt,pfigit ftatim & vrit,ne vuam
conri!io:fubfannan.l-:
5 probri^"13
lutari & paterno
& poppyfmiselu
qiiis.delinum & c
ab ijsaut rofam fpeies. An verö puilader
trona honefta.veneficium audit v« J?^^ ^
corui roftrum mutafle aliquando aut co- buliim,(trtx,iag.i,mere
+#»%i£i
lorem legitur?Nec Maurus infans pellem
\ud:Ex ore infantium
transforniaiiit vnquam vir facl:us:vt nigre fccisii /««iewPMaleditfa crepant
d
AnUL. ,f, „;r;.,m;u; ,1,;.,. ;.,c:,„, c„„ J
mata (ale falfiora»aua: beu"- — - j^us
taiigunt; Diras, Erynnes, Furias, q ^
deuouentanimas, &aduoca;it teu^V.^
iiuer fxculi fatales najiios etiam hanc cor-
iup:elam morum in iuuentute,& infeftio-
Dem ó nirois peftileatem & contagiofam ,
nuniero-Stlte mihi huc pufionem aliqtiem
ciuadriixiulum , vix ouo excluium ,vtfic
dicarajiiotaboquaj in viro etiam offendat, mi,u>.«,viiu>.iv maviw»-
C.uonis viigtila : ad?o fupra decoreaj fa- gladiatpria fpeclacula & luoos P
im„l-
anus,
gaiini-
-ocr page 487-
■ ■
409
f5*»|ure,grumitre ïn pïateis.nemini cedera. aurea corciifa, C^farelJi & Reguli paren
■Ec hi tales ia deltcijs funt.mellitaoftula, tura.O tempora,o mores .
- -
Natura.;.
E M B X E M'AilC,
T> A N A colunt gefites ( Natu ram hoc dkere rerum e ft)
Semicaprumj., hominem , femiuirumfa Deum.
Efl vir pube tenus, quod nobis infita virtus
Corde oriens, celfa vertkis arce fedet.
Hine caper efi, quia nos natura in fitcla propagat
Concubitu, vt volucres, fquamea, bruta } feras ,
Quod commune alijs animantibus
, eB caper index
Luxur'u , V ener is fignafa aperta gerit.
Cordi alij fophiam» alij tribuere cerebro:
lnferiora modus, nee ratio vlla te net,
C O M-
-ocr page 488-
4io          Andreae Alciatl.
CO 'M M E N TA R I I.
infcitia:, nihil aliud efle Deum cenfuerunt»
quam ptodeflè hóminibus, & Variis fan*
modis vitam beate communen.. At qui*
in rebus natura: nihil prx(tanttus,ant pet"
fedius.qtiam Deiiplïusopificium, id eft'
homo.animal prouidum, memor, fagax»
plenum rationis Sc coniilij.ptaxlara qua*
dam ratione conditura.in defcribendacot'
polis humaiii fabiica, & compofitionead-
mirabili, fuam ioliett:ain nobis probate
conatifunt.Cuius rei fpeciméingeniofu"1
jnobis hoc iepido carmine profeet Alcutus»
qaihoniitié,ce!:tc.(At>ipÓKo<rp.ov>vel qua»
totius Vniuerfiepitomeu exhibet. Sed aU'
diamus quiJ de Pane feutiat antiquitaS'
Photnutns fhie Cornutus in hb:de Natu* W
ra Deonim.cap.de Pane;Talem,inquit, K 4'J't,
Pana efTcnó dubito.Siquidem & ipfecurn ^{f
hoc vninctfo idem eft. Inferior pars hui»s ƒ".;,
Dei hifpida eft,& hircum refert,ad defi* f
gnandam afperiratem terfa;. Superior ai»'
té pats fimilis eft homini.proptetea quod
a:ther reneat totius roundi principatum •
Hoc auieni rationabilemdefignat partern-
Lafciuum & Jibidinofum eum fingunt»
propter multas feminum caufas Scco^'
miftiones.qua; ex ipfis fiunt. In locis de*
fertiseum morari tradunt, vt eius vni"8'
temoftendant; mundiis enim eft vnus &
vnigenitus. Nymphaspetièquitur, fiq11!'
dem gaudetexhalationibus,qaa:ex hum1'
do prodeunt.fine quibus fieri non pot"'1'
vt mundus npparcat. Indutus efte dicitl,r
nebride.au't pellepardi, tum propter P11''
chi'a'm reiura omnium vaiietatem , tU
etiam propter coloies, qui in niundo ^K
nuntur.SvpToV eum appellant, fïue qllf
a ventis omnibus perfl/stnri&ffe 7«vV('1!-
TW.id eft.a flando: fine quod ad falw"*
ïitiun (itminusaptus,&moreruftic"1'1''
qui mufam politiorem non deguftan",C|
{'ubfultet.ia-ro tk a-iciprcLvAd eft.a &t3tlr
do.Quod autem plerunqj in moi)tib"s
fpeluncis verfetur.fadum eft.vt coro"3 f
è pinu ■atbotc fottiretur: ha:c enim *l t #
PAN (dequo nonnihil diximus fupta
En.bkm.71.) pingitut cornutns.ru-
btafacie.inferioreparte hifpidus, pedibiis
caprinis, manufiftulam feptempl'icem tè-
nens . Quorum omnium figuificata iaiam
jfuMcribemus-Editio StoCKhameri epigra
phen habet,Vts Naturx.Sed parum aut ni-
hil a noftta diffett.'
Pvlchrvm epigramuiS, & erudi-
lionis acq; varietatis plenum , inquo rerii
naturadepingitur in figuraPanos, qiiern
colebac anciquitas quafi Natura: Deum ,.
quod Scipfumindicatnomeii-iodhic-üptj
erit alienum paucis digredi, vt hiiius peg-
matis,& pluiinmaliorum fiat nqtio expli
catior-Nemoeftex littetatis. qui nefciat,
qua: Sc quot portenta olim AEgyptus tu-
lerit qua3fuicau(Ta,proquefuo arbitratii
deos finxeric. Sic enim Satu rnum colunt,
qui fororem fuam Cybelem in vxorem du
xic,exquafufcepic Oiïrin & Ifidem, quos
alij lanum & Dianam nominant, & libe-
ros ex ijs genitos Typhoea , Apollinem ,
Venerem .• fed maior au£ta iniania homi-
num , cüm quidam animalia pro dijs ha-
bere ccepiiTent,nempe boues,quibuS care-
renoii poflent ad vfusagiorum colendo-
rum:& oues, a qiiibus viderent materiam
ptsberi vsftium , itemq; lac & cafeum ad
nutricationem: imó & caues.vt hominum
cuftodes,& venatiantim focios. Quare&
apnd eos Aiu.bis,canino capit-i fidlus: Ibis-
queauis, prodéa habita , quia locuftas &
ferpentes Asgypto infeltasabfumetec.At
veróHircusea ratione deus pütabatur, vt
Priapusapud Grajcos, & Romanos ,quia
per membrum genitale continua fpecies
atiimalium propagaretur.Inde Pana deü ,
cornutosq; Satyrcs.perpewa tentigine ad
res Veneris idoneos. Hanc dcoriim fimii-
latorum multiplicitatem meritó vcllica-
runt Arnobius.Laftantius, Iuftinus Mar-
tyt,idemq; Phiiolbphiis,Arhenagoras,Ta
tianus,D.Augiirtinus,D.Ambrofiiis, Fir-
niicus Mater,'iis,&alij vera: pietatis aiïer-
toresac vindices . Mythologiad rationes
phyfïcas Deouim natutam retulerunt.M.
Tulliiis i.de natura Deor. ad multiplices
Dei erTèvftiis malta prtideutius pro ftio
captu re.iocauit,nam & natura;nomen Cx-
pè ptodeo , autmente diuina vfurpauit.
Imo vetetespenè omnes immerfi tenebris
i.
ii.
Cur tot
Deos JE-~
gyptusef-
finxerit,
Fihgitur cornutus. & bifidos habefe ^;
des.Fuentfortailè hic & Piiipus,c»u,'jia
omniainlueem prorumpunt. Hï^ ^,.
«»..;'. nu.........c u___/._____ïinby1*1
plu ra 1'hornu tus. Homerus au té iuhy
no Panoseum Mercurij filiumfacit'v
tumq; Pana dicit a Baccho,quodoble^c
-ocr page 489-
Emblemata-..
4n
ïrtommnmDeorumaiiimos. Orpheus in
nymnislatius Pana Deum celebrat. Hym
niprincipiumtaleeft:
"f 1^0. KAK» KpATipÓv , yi dioy, MT^l»
To <t<iiJ.Tr&<i,
fyeteoV, «ƒi Sakawav, tïJV yüiva. tta^.-
v ^ao-iKhav ,
^Trvp cLScivttTov. TtLH y£p itiMtirï ra.
ir&vo;. id eft :
**na iimoco fbrt£,deiï mundi vnhierfurai
Ccelum,mare,terram,omnium tegern,
Et igné immortalem • Pani cnim hasc ca-
ra; funt.
Pana voco magnum,quitotu.. cS tinet orbè.
Hui mare, qui coelum,qui terras frugife-
r ent es,
■föternumq, ignem.H&c Panos fitn&omnia
fty, • | membra...
btjJ. ^ SÜius Italicus Pana (Tc defcribit libro 3.
1 '8. Pan loue miffks erat feruari tecla valente,.
*roiapendentifimilu Pan femper,& vno
Vix itta irfcribens terra vefiigia corntt:
&extera lafciuit c&Ja Tegeatide capra
»
^'erbera l&ta mouêsfefia per copita cauda,
Cingit a.cuta comast& opacat temporapi-
nus ,
Acparua erüpunt rubicunda comuafrote.
Stant aures,/ummoq; ctidit barba hifyida
ment».
falïoraleDeo baculum,pellisq;finiBrum
Velatgrata latus teners. de corpore dams,
.
Claudius Miuos,noLi vt certet cutn nobi-
1' & eradito artificeAlciato(difpar tnim
^ongreflus Achilli) fcd anirai caufa carmé
*aolim de PaneDeoerFudit.quod tale eft.-
Pana Deii facie humana,pedibus^ferinu,
Semivirumq; deit.femiferumqj virum,
Üffiiixere olimplafta, docïij;poet&
.
Ars obfcura quidê,non male grata fuit.
& bene conSpiciasjotum fonat, efiq-x homo
totum :
Üamq; animo refert &ratione T>eu.m .
Ëftmèbrii copattus hom» vel fenfibus ipfis,
Eftanimalparte hac-,inferiore ferum:
Inflar habet pla>iu,quaparte augefcit., vt
orbis
Paruulus kprifcis inde vocatm attis .
«erodotus in Euterpe loquens de Asgy-
P''otum moribus.Panos, inquit, fimula-
«nrum & pidores pingunt, & ftauiarij
'"Ipuinquemadmodum Grasci .capiina
.'e'Wrcinisque cru ribusihaudquaquam
Cxlft«manteseum eflfe talem, fed fimilcm
««tciis Dijs.Q^a tarnen caufa eum talem
defcribant.non eft mihi relatu iucundum.
Sed qu^cunq; ha&emisde Pane dicta süt,
explanatius ('cripfit Seruiu&in Bucol.Vir-
gilij;Pan,inquit,Oeuseft riifticus, in Nu-
tur^firaititiidinem rbrmatusivnde dicitur
TJ-cw.id tsfr,omne . Habet etiam cornuaad
ïimilitudinem radiorum SoIis,& Lune;Cor
nuum. Rubeteius faciesadastheris inüta-
tionera. In peftore uebndeni habet ftella-
tam,vt ftellasimiteturParsinfetiorhifpi-
da,propter arbores & feras. Caprinos ha-
bet pedes.vt oftendat terr? folidita.tem-Fi-
ftiilatn habet feptemcalamorum.propter
haimoniam ex lëptem foiiis.Pedum haber,
proptet annum, quem in fe reciucerc fin-
gunt Poetas. Gum Amoie Deo ludlatum
eflfe,& abeo viilurn, quia ortvnia vincit a-
mor.Ex hisSerui j verbis admoneorelegaii
tiftlrniepigranvrBatis Stroza: patris, de A-
raoiis & Panis lucla , quod hueapponen-
dum duxi, qnaiidoquidem nee abhorret
nniltum a matetia , nee eft imucundum,
anditu .
Pan & Arrtor quondam lucla eert are. vo -
lentes, y
Deponunt: calamos ille >ael iUe facros
Hic onus al.arum,viU.ofa neqridos. ille :
Froijcit hic areum,proijcit ittepedum .
Tune liquide exutosartuspekfundit oliuo*
Cecropi&qymodumferuat vterq; Pales.
Gonferuere manus totts conatibus ambo ,
Robore fan fidens, dexteritate pu,er :
Asj/erapugnet fuif,primtsq-, ajjultibus an-
ceps
:
Nitnc Pana aiebat vincere,nunc pueru.
At demum elato prenfauit cornua frltu.
Panetq^qui vincitomnin, vicit Amor .
Sed iamaddamus aliquid ie Pane, quod
peritiotis literaturs auidos nonnihil dele-
clarepolllt.Porphyrius in libro de Refpon
fiSjPatiem famulum Dionyfij facit, & in
nameium banotum Deorum collocafsin-
hilominnsnarracagricolisquibu(dam ap-
paruilTcquos repeine mortupsconfirmat»
interrogatiunq; Apollinemde necenouem
agticolatum in qaodam Btanchidatum
agro.fic refpQiidiflè :
Toruus Dionysij famulus Pan , aurique:
cornis ,
Per nemoraobfeurus. gradiënt, mentesqm
per altos ,
Pintim vna%atq\ alia refanansfyringatc^
nebat .
Gejlabaty-, mantamultoiii cerpor&i"
Pa-
Serutj de
Pane te-
Jlimoniü.
He luiïa
Panos
ö»
Amons.
Alict de_!
Pane .
-ocr page 490-
Andreae Alciati
412,
quid vetat, hanc vocem intelligi poflêdjJ
Chrifto 5eruatorenoftr0,qui veruseft P*i
id eft , Omne, ac totius Nattirajdomimi*
&ronfèruator?Sunt qui afferant.illam vo
cem auditam èPaxisiIla nofle , qua; poft
pallionemDominicam tequuta cft>ann0
Imperii Tiberii decimo oftauo • Sed. hxc
ha&enus.
PJUXA colunt gentes] Gentiles,fèu Pa-
gani vulgo difti.De Panc confule La&an-
tiintï, Sc D. Auguftinurh de ciuitate Dei
lib.18.cap.17. Phernutumde Nat. Deor-
&pafteum Gyraldum de hiftoria Deo-
rurn.Syntagm. 1 jMionnihiJetiam tibi fup-
peditabit Eufebius j'.prjepairat. Euangel-i-
cx.VideprqtereaPlutarcnum lib-4.de pi*
citisPhilofoph.Alex.Aphrodif.in7. '^sf*
rttipvtriKa. Lucretiiim lib.3.Natal.Comit.
Mythol.lib.y.c. tf.Piertum Hieroglyph-
lib.io.Sc 44.
Efl virpube tenus] Alii legnnt,
Vir tenus vmblicoefl, btminttm'qttinpr»'
pria virlus.&c.
fequitor IecTionem,quam voles.
Quod nobis infitu virtus &cA Cicero
i.Tufc.Platonem in Tima:o fec«tus,& A-
riftotelem in i.De Anima,priiicipatum a-
nimi ait effeincapite,acutiuarcefurnma:
ira verö & cupiditas locisdifclufaj: illa-B.
in peftore.hsc fubtet pr^cordia fedé habe
re dicitur.Galenus in lib; Depiacitis Hip-
poctatis& riatonis,incerebro pofuit fpiri
tusanimales, id eft.imaginationem,!»?»"10
riam,fenfum,motum,& iütelligentiam.fa
cultatem vitale in corde.naturalé in iec°'
re.dequo exiftit nutiitio Sc generatio.qua;
tna funt nou partes.fe.i facultates& vires
de vnico animo exiftentes, qui vt feipfum
inoueat ratiocinando, irafccudo & concu-
lifcendojVtiturcerebro, corde& hepate >
qua: tria funt inftrumenta fede & locodi-
ftim'ia Quod itaq; Alciatus ait hos habe-
re virtutem «Jrde orientem,& celfa verti-
cisarce iedentem,animum,lïue eam animi
facultatem.quxrationis eft.intelligitjq"33
vitx principiutH a corde , rnentisvero &
intelligeniia: a cerebio habeatrvel fortafle
ad veterum quorundam fententiam , q»i
animi priiicipatum in corde (tatuebant, vt
Empedocles:ali j iu cerebro,vt PJato & De
mocritus. Plutarchns Deplacitis 4.c.f •
Celfa -verticts arce fedet. J vipiippAfflS
& üAAnyopia. a fummo Sc prseftanti Prin-
cipe in arce fumma,vtloco tutiori,fcdete.
Hinc
I'rosfrauit, mortiqite viros dedit horridus
iUej,
Sed maglia digmun eftadmiratione, quod
Plwtarchus refert hi eolibro, quem com-
pofuitde tacentibus oraculis.cuius verba,
ne Gra:cis centonibus obftrepat,/Ic expri-
mcre couatus eft Sanifrius : Demorteau-
tem huiiifmódi dajmonurri liaic ab homi-
ne nee impmdente , nee futili nobis funt
tradita-Epitherfes prxeeptor Grammati-
ca: fuir AEmiliani Rhetoris (quem & vos
aliquando differeniem audiuiftisj) pater.
Nauigatürushicin Italiam nauim confeé-
dit,mércimoniis,;nercatoribusqnemuItis
pleham , qui fe audiiffe dicebat (ieurn fub
no&em circa Echinadasiiifulas ventiis po.
fuiffet, uauisque prope Paxas conftitiffet)
vigtlantibus plurimis,nniltis etiam acgna
bibentibns,repentecniufdam vocemaudi-
tarn è Paxis.Thanuim nomine inclamau-
tem,ita vtomnes teneret admiratio . Erat
autemThamus vir AEgyptius,eiufdemq5
nauisgubemator,non tarnen omnibus.qui
aderant,iiomine cognicus.Bisitaq; vocatü
filuifle,tertio rêfpoiidiffe.Aft illum, quis-
qtiis erat.alriore voceclamaflè: Cum per-
ueneris ad Palodes , hare verba niinciabis:
w i y.iy&f TiSvnKi • hoc eft : Pan ma*
gnus irmrijt.
Hisauditis, Epitherfès dice-
bat.obftupuiitc cuncios, confultaffeq; iu-
ter fe,peragendane, an negligenda effent,
quajaudmirïenr.'cenfuHfe Thamum.fiafpi
rarent venti.fileiitio pisrernauiganduni ;
fin aa tem deficerent,vbi eó loco rum venif
fent. mamfeftanda qua; audierant. Cüm
tandem ad Palodes venerunt, & nauis ne-
qne ventis, neqtie vndispoffer pröpelli, è
prora obuerium in terram Thamum pro-
nunciafIêiuffa)hoceft,Tai'« y.éyaf Ttdvn
Kt ■ Panmagnus obijt.
Hare vixdum per-
fefta verba vliilatumagno,nec viiius mo-
di, fedquafi multoium gemeiitiumexce-
pta funt, Qua: res,quoni «tl multis pr<jfen
tibus accidcrat, celeriter Romam eft alla-
ta.Thamusipfe a Tiberio Casfareaccerfi-
rus. Confuluit deinde Tibeiius Philofo-
phos,quemnam Panem illum atbirraren-
tur . Qui refpouderunt, ex Mercurio &
Penelopenatum effs credi oporterc.Hafte
mis lunt verba Plutarchi • Eufebius verö
refett,ha:c & fïmilia accidiffe.quo tempo-
re fub Tiberio Cxfars Chriftus Deus ac
Dominus noftcr paffus eft, qui omne da:-
monum genus è vhaexpuIit.Quanquam
HiHoriA
notunda
de Pane.
is
Safebij
de hac hi
floritt te-
liimonm.
-ocr page 491-
Emblemata^
41?
_-H«n<r captrefti&c.jin fupetioribus
p'raeft, hitcunilibidinis „cfli.fjyiibo-,
■"et quattöféTemcntiscoiflpofl'toihac qui-
.de.m parte. be?luiu,.rritnmiram pioximè
Afeferei:»i j waM» anx partes fiint.-illa
qua;intelligit,me!iv;nit,iapit,ratione,iiidi-
cto.iiigenio vtftur;ic va!et,q«as pars fnpc-
rior nominatui', & proprio nonuiie Mens,
qua veiè hbmineCfumus^quaDeo funi-
lcs,qua ca:teris aiiimaübus exceilenciores»
& longè fiiperioiês; Altera eft exconiun-
(Stione corporis^rationb expets, bruta, fe-
ra,atrox,& beftiasquam homini ilmilior.-
in qua funt motus illi.qui Gr?ciswet9i) di-
cnntur , pars longè inferior & abieclior ,
qua nimtrum a belluis nihil difFerimus.
Homo itaq; medium eft quiddam interdi-
uinas.inrelligentias>& bruta aiiimantia,ea-
qaeob canflam finxerunt veteres Pana ef-
fe Deuirii qui fuperiore parte hominem ,
inferiore verocaprum referret: vt natura
humana hocinuo!ucrOj& quafi propollto
agalmatefignificaretur. Homoeuim pro
fuperio^e fui parte rat|onem,habet diui-
nam,& coeleftem ; infeiioreappetitum &
libidinem , quibus couiienitcum belluis.
CaECérd'm fuut qui hominis natu ram tri-
plicem Ive notari vejintl diuimm, Imma-
nam,&diabohcam:diuihani quidem, qua
-'Èttm Ange!isparticipati^mmanam,quacii
bftlkiisjdiabolicam'auteill, qua quippian»
fceleftè & depraüatè cogitat & molitnr .
i Q_ubd planum etiam facit Auguft. fub fi-
! nem c j -Iib-14. deciuitate- Difquirerem
"hic de vocisetymOjTJsiVffio)*»,!!. quoin-
geniofa Grammaticorujn, & phil.ologoru
' conieclianeapiidem celébrantui'i (éd ld a-
lioriimefto penfum . Non pedem refero,
nifi priüsmoneam (tudiofum , legifTe me
nonitapridem homiliam D.Gregorü.hiic
locum facri Euangelii explicantis -.Vrédi-
cate Ea/tngelium omni
cKe<*fw<e,quaeru>
ditè praïclarus & eruditus iIIe pater ver-
bum illud,07#»; crtatur&tfA folum homi-
nem,feu hominum fpeciem ingeniosè con;
fert. Eft enim homo creatura onuiis, hoc
eft , particeps eflentia: rcrum omnium a
Deocouditarumrimo homo eft Dei opifi-
cium planè (Ingulareac diuinum, quo res
nattirs vniuerfiquad fub compendio ha-
beantur. Lege, fi placet, Anatomicos quid
de Microcoimo fentiant,& inter hos om-
nino Andrea Lauraitiumlib.i. fus Ana-
tomia;.
Cco^cap.8.Satura.i.lib.
i v* volucresJquamea.lü-uiaferM.Y'-Ji.iiir
mal<utn eft diuiiïorfiint enim aut aerea, vt
^'«ctesaaesiatjuarilta, vtpifces;ccrreiia,
chomiiies & bruta omnia . Huccohfcr
Ptincipi[jm i.Metamorph. Óuidianx. ;
Cordi «lijfophian&c.l ld eft, rat ionen»
p njeuteiTijCuius fedem in capite bona Phï
°'°phortim pars,& quidem eorurh , qui
kloris notx pi«antKr,eflc voluere.Cice-
[° ï'Tuïc, Q^xft. Al.j.ioquit, in corde,a-
I lU cerebro dixêruucanimi fedem ellè &
'9cUm. Homerus & Heflodus in corde vi-
eotur pofuiiïèmtelligentiam.-idqj fignifi-
5ri voliïnt fapientiores per illa verba
Paftlm apud hos poetas repetita: tj £ïivi
VP-'tri 0dKKea itativ. hoc eft, vtdixkMa-
t0: Tu conditx mente teneto. Simt enim
jj^enes feptiim tranfaetfiira. fiue praecoj.
'a> vndè pio animo ain meute fumuntur.'
/• ^hreijeticidicuntiiriquibiismens labo-
.aJ;Plutarchus tarnen fib.i.de placitis Phi
°'°ph. teftimonioPlatonisin capite meti-
e!tt collbcat.Ptntarclii verba fuut/Propte
ea'inquit Plato, mens-iqivxTn ■hoTr.ïne aii-
■pftiflïma pars eftiiucApicexanfticuca eft.
ege OpIfictUm pciapud La£lintïtun,
, trferioramodus , nee ratio. ] Ioferiofa
^"ttina planè funt.vr ira & appeticivs.qttj
. ^en fuperiori animi parti.ideftVi-piimett
"ibi jci debenr,ni(ï enim in motus impe-
i^obtiiieat ratio , quidinter hominem
Hömin&
natura—i
triplex
,.
'. °eUuam putabis iuterelTe ?
C iJA.» pingebatur,vt multariim diiier-
rumque naturarura particeps . ld enim
. '^inis Pan totum veL vnUierfum fonat.
j ^' MacrobiusSaturnal.r.cap. 17. Pan
en • k hoc habitu quo cernkux, folem fe
j,e Pnideiitioribns permittit intelligi.
üiic Deurn Arcades coliiiit^appellantes
'K
iii"1'r"s "***' MP10"' ucm fy'
^lm»fedvniuerfa:fubftanti?
uarumdom:-
materialisdo
iiatorem.fignificare volentesjcuiusma-
,. * v,s,vmiierforiim corpornm,feu illa
. 'na.fuic terrenalïnt, componiteflTentia,
adk, .'attls Panos natnram & habitiim
^nominem tranftulit• Homo enim con-
animo diuino,ce.lefti,immortali, An-
ls & Deo fimili; corpore verö mortali,
r«*
*$ê&$!^®&&($>m.
& CS
-ocr page 492-
414 Andreae Alciati
Ars naturam adiuuans
EMBLEMA I C.
"\T T fltbara Fort una , cubo Jic infidet Hermes:
* Artïbus hic > varijs cajibus i/Ia prxeft:
Aduerfus vim fort una efi. ars faiïa : Je d art is
Cum fortuna mala eïï, fape reqttirit opent.
Dijce bon as artes igitur.sludiofa iuuentm ,
Qua certa ftcum commoda fortis habent.
COMMENTARII.
parxnetica ad bonasartes» ^
oratorio more Forum? & _
-,_ i-        rrr_. -___1,nflt. W
MErcvrivs pileo alato, manu
caduceum fuum ferpehtibus impli
citiim tcüens, & jiicubo fedeusexprinii-
tur,cui affingitnr Fortuna ca:ca,globo in-
fidens,d:xteragubernaciilum, finiftraco.
pia; cornu tenens. Accurarioiem vtriusq;
habifum iamiam Galenus docebit,
II.
           Embiemaiis, vti & carminis
f ons ~Em huitisniateriam video fumptara ex Gale-
blematu.
ni oratione
quafiisè &
curii fymboJa duierfïffima exP'ana5'men-
claranir id vberrimè è Phitarchi ca ^0.
tado Dcexilio. Lociï Gala»/vel ^c7^
ti(ut alüs placet) ex oratione eV/ T*( t.
VAflmc
cógï/ilmusin granaPhil°',°8 ^
Tih T/tv ruyns fj.o}^iifiietf ifi<Fet'"f ^
KH^iVTti ofnctAeuot, ypópoprtt *}
-ocr page 493-
Emblemata-».            4ï<
Wfffliiiür?!1 *-JunlJt *** WVfuw fintart (quod tarnen erat magnum amen-\
^n&ol* ■ *f ™ ™ '**"•' *',«•'«' *«/%»*»;yw 6-y»«rww,^j»*»***
*y>8oo " .*'^ ?tfK''» «W*!» clauumprehenfumteneret.pedibasautem
^■?Z ''ÏW--*"*) K& 7olv joKiv
uVe- fedem globofam fuppofuerunt: adh&c eam
*WKeVv * ?&!?P'X*V '. es*é>wsw Si £ priuarunt ocultt-Jjsj; omnibus fortuns. in-
**«V ^^M' ™',U£!'0/ *ty* -r*T~l' sï^Üilatem defignarunt.At venquemad,
h f»}"" T" TyfTtJWs a^a.Tcv.^7Tip ouv modum,cum nauu admodumfluBuat, itm
«tó %it*ttVt*-wy o-pofpas, totJvriKKu'- -vtproceÜK-undique agitato, parum abesl;»
£/a.V£ ro's' *ifc*W xtvfvveyeir *§ /Sv- quinpericlitetur,improbe certè iUe praueq',
7„j'i 'lVcu> [xoy9»jsai{ cLvTis7rpa£uivé<ar omnino fecerit.fic&co gubernatori clauum
K*7
**/*• ^-™^'* M&'pVHTi! TvQ\iï' commiferit: ita cum longe plura naufra-
^ «riréXiTov oïpcuTpó-no v Ktjiv Tto/Sia gia,eaq;grauiora multuin familijs quhm
°V>av w-vjt-ytav mp' toAAk $• tiKUtyt in mariaccidant.profeBoamens iÜefueüt»
>
qui in eiufmodi cafibus fcipfum Tortun&,c&.
v7
'f'-TTHV
ca, Dei commiferit, e» enim nullam habet
IdUTOV %V TOletvTeus -nipi^HTiit
firmitatem & confiantiam ,.fiolida nimi-
^fyQ
rum & expers- mentu efl, qu&f&penumerb
viros honore dignos, &quorum magna eft
habendaratiolpr&termittat-Aecupletet au-
tem indïgnos: neque hoe quidem cenfianti
aliquo modo-.nam &> qu&dederit,pofiea in,
^,03-of -neihiv 'iiat cbpcufëisr&eu ra. terdumadimit. Hanc autem Deam impé*
-net «return T» Saiuovi -nhS\%s elf- ritorum hominummultitudo confeBatur
^ f f-iJ.düav ux. oKiyov ïiriTtu , //WtTê-
<tt *? 7<?aura fiivtssryi fia. 7oTÏ)(@ci-
tó * tvtAer*Kutofav , int; ckiriiv ttya *$
> !H i K£i Keneè Kpn[A.Vaiv i'vioTS Xffx &»-
''"et CTVVAWÓKKlivrcU ut»
*A-
numquam in eodem manentem loco , eb
qttid bafis,cui infidet, fit maxime volubi-
Ivs.Quam ob caujfamfertur in loca quadai
abrupta &pracipitia
, interdum etiamin
mare detruditurjn quo -una.omnes'obruurt,
tur,qui fuerint eamfecuti-.ipja verb damni
&> " • eTTOjweco/ TetvTtf ctvTf . [mvü <£'
ff ^*£>ïf ÏKHVi} Siitipyilcu KdLTttylhp- expers- elabitur,intereaq;fecurèridet eos ,
qui conqueruntur» Ö* a quibut inuocatur ;
^ *"? èhotpupouémv tb x&j Kcthow/ray
OT B.
'iv'nlhcXnr . rrJ iiiv AJ Tli-
cum tarnen ea tamquamfurda nihil auxi-
. ~1
-■ >
iv ÖtptXos ■ Tel fJ,tV ƒ H Ttf-
yj tpyet ToicLVTcL ■ TÓV <F ipUnV, 3.Tt KÓ-
lij evs pr&Bet.Et quidem fortu-na faBa eiuf.
f Me\ jVt* fe&rcTHV y ipyttTov rïh li- modi funt. Nunc vero contemplare.qusfo , Merm,m
£"* è-firnt Stdsreu irÓKtv 'e-nut êf W' Mercuriumfermtnis dominum, omnuque ^ '^
^*iis T>7r ruyjfi KtKierp<.iuctirtv o! ypd- difciplim opificem, quem contrarieprorfüs,
Liter e.
•'
Ij.n7'** Te ye/i wXernovTit. vttLviawt modoexornaruntpiftores &fiiïores.luue- ^
i ** &Pz7of , ~h% i-n'uvrmov »<Te Mp[;.a- nvs efï é>formofit),formam habens non ar
»3°" hw KAMot, dKK' s'üd ut cifi <rvvi[A. ceflitam, nequefuco iüitam:fedftatim vU
^?^fó T«y TiTr -JfVynt ehpntiv ƒ;' cuitS.    apparet.ea quidem forma»virtus animi e-
\i'~$ ecufpje [Xtv Tcis ó'4-H? , SiS~opY.i    lucefcitihilaritatemoculü pru. fefert.aeu-
■q ?'ly-v, j(5ti (f /?sf7;f T« TctVTal/ vyjip*    ^ intuetuy.eim autem [edes-,mbus.efi,om-
. "6,ffa<OT*Toi»tg val duiTct-nTaTÓrd'    niumfigurarummaximifiabtlis.permul-
*o„ ^f*» T=1' M&v. ï&S' l-Ti cTê >^ *u-
' "tav %.•■ ' ' "-i                               ~
«■ïli «.^oVTOVTeoTuya-yjiueLTl XOVJBX-
$pg' '° aJs £' éy Tdt S>itLo-c0Td.s chu7ti.,<ptu-
fa.^w^uoiat TU netdyiyauéva 8i<? «
ïjiu"''^*5 f15? <^6 K^ï^roTe ehirov ,atr-nip oi
tumque a cafu aliena. Hac etiamfigura,
Deum hunc interdum amant, -vtpojfis in-
tueri eos,d quibfts colitur,hilari ejfe vultu^,
ficuti & dux ipfe Deus-.cui nunquam fuc-
cenfiant,vt funt qui fortunam accufant,
}(itpjf?&I.' ^ <f>-no\uTroui<t<it -nó:T ,
cïtm fe reliBos a tergo contemptofque fen-
tiunt.Ghti enim eum confequuntur,per om-
%
nevita tempus eius prouidentia fingularï
perfruuntur •
id tu
^«t?9»T«jr"iJff -npovolett avtS,
^^
• Cu
"*"yetêres declarare vettentfirtu-
lil.
fair-eJj Jtatem'nS fam habuerunt eam
VT fphar&Tortuna] Mij kgant.VtVor-
end>ttngendUéZk'^uliéirTreprA- tunapil&SoLciuamaiiifcfto vitiomera»
1 -                                                  EoEüuc
-ocr page 494-
AndreasAlciati
ille ibi Sanflib iirtwP^;
ïoriuna
r& inji-
fiat.
<
.- quam .--------—■■--&. c
Nam hiMcnisetfcformofus>lie
cuaté.fïc versente San&io: Cuius indicare corarunt,
nequitiam cüm veteresconrtituiflciit.in f?    eiufrnodi.vt fucatnm cpiidqüam ineoal1
irii.iieafn fpeciem «xprimere non contenti    comptum deprchendasjfed ini cuiusforrt'
(quanquam hoc fatis aptum erat ametitie.    animi virtutes protimis eluceat. Eft en
ïigmiro) gubernaculum etjanj mambus ha    hilari vultUjacribiis oculis , bafi iiiniti"'
bendiim dederunt,bafin pedibus globofam    fic vnrdiq; figurata»,vt qnadrantal lc«_rc*T
fubiecenuit, eam deiiique orbaram oculis feram ieferat,qua maxime figura res ip13
effinxerunt/Ytfcilicer perhas figurandi ra- ftabilis acimmobilis redditur.&c.rdeni
0"
tiones forruua: inconftamiam exprefTam
ottenderent . Porrö de Fortuiia pleni funt
viidiq; Philofophorum & Poetauim libri:
addam tarnen Pacuuij carmina.qiiafcitan-
turiii z.Rhetor.ad Herennuim :
Fortunam injanam ejfe Ö> c&cam ,
Et brutam perhibent Pbilofophi,
Saxoq; injlareglobofopr&dieant •voltibili .
Ideo qubfaxum impülerit, eb caderefortu-
nam autumant. I
1ePieriusHieroglyph.lib.j9.
Hermes] ip//.Wf,M<:fcuaus dicitnr I
quod iïrDeorum iiitcrpres,(«TO T* ïf^v'
nvny,c[Uod cCtintei-pretari'Hetma
a G1*
cispomturpro fiimamento, aitFeftl,s''
Vnde Mercurij nomen inuenroris.vr puta
bant.firmajprationisduftun,. Hicau^1"
apud feftum (obiteradmo.neo) firma ora'
tioeftpa&um feu ftipiilatio,firmiiTïnil1'J'.
i 11 ris Yinculum.vtdidiciflc iememinit"
^^^^^^
            ornerio, Anteceflor
Aurelio docftiffimo.
Avtibus hic] Merciirius bonarum <i"c
plinaruni pj:a»les,& inuentor ■
Varijs cdfibus iüa] rebus fortuitis.q11*'
que Unit in pcrpetuo inconftantiaT niOtl'j
Aduerfus vim ~Eortun& esl ars ƒ<*#<*]
de Anitot.o.tthicad Nicoinachumȣ"*'
vbi citatAgathonis verficulum
Ctcam ob eam rem iterat: quia nil cerndt
qubfefe applicet •                                 
Injanam autem niunf.quin alrox,incerta,
ins7abiltsq;Jit.
Brutam : quia dignum atqyindignum ne-
qucat internofcere .
Legelib.j.diuinar.inftit.La&antij > & Au-
gttitiniim deciuit. Dei libris potilTinmm
a'. 4. & 7. Huc etiam facit elegia qtiatdam.
Philippi Beroaldi.de Fortuna,rbieiusmn Ti%yuTv%>iv i'fep^i, KjTjyyri^YW-^
tationem & nomina graphicè depingit. Vi- Fortuna cbara efi arti, ars quoq^fort^
deetiam Ccel.Rhodig lib.ii.c- 19 Nata- Et^quamuis (ententia Alciati hic v^£it\a
b'ortuna
•unde di-
diffèntireabilla Agathonis, non tame"
eft.-quod vt intclügatiu-jfimilitudiiie^ ^
dam demonftracur. Ai'bpribus fri"-'
pomis luxun'ancibusfoJent fubftitu'5 f[li
dam furc^.ne rami ingenti onerepre' eft
nam faciant. Sic aduerfus vim fortllll/Lpe
ar. faifta, fed fortuin, cunimalaeft' u,
rcquint artis opèni,Nam ivyn Tl^"'*_j(t
fiiti, i ri^vn tj^v- Forttma artêiïu u,
nonars fortunam.
yide:.Plurarchl,nl , „,
bello de Fottuna.Ccel.Rhodig.lib^^r
in fine &lib.i?.cap. ix. Didymi"11 " l
Odyfl". 15.
                                 r„cidv»
Difce bonus artes,&c] Mucuat"11
derur ex Ouidio 1 De arte :
        . „^us.
Difce bonasartes,moneo,R.om*nti f j_farn
SoLisAUT veteres Forcunaff ff^.
ita effingere.vt mulierefiêr.q»* P uliien
ftcrec At Mercurium ihidioforurn ,. /
lem C0mit.Myth0I0glib-4.cap.9.Et qui
dem qua; primum Vortuna dicebatur, a
vortendo, digammi mox rnutatione in F
literam afHuem,Fortuua.vocitatadt: cu-
ius nimirum prxcipua viseft.fumniaiaiis
commifceicterumque inducetemutatio-
nem Hic porrö fphasram pro quacunque
re volubili& rocunda vfjrpauir,ad (igni-
Ikandam volubilitatem & iuconftaiitiam ,
qualis eft in artibus (ordidis & mecha-
nicis .
Cuboficinfidei] lapidi cruadrato, firma:
fedi,ad defigiiandam arrium liberalium
ftabilitatem:vi;l vifam ipfam fedentariam
homnmm ftudioforum . Galenus in Ora-
tione , quam proximè citauf, ad artes (fi
modo eius eftj aic Mercurium vc oratio-
nis parentein,& artium omnium authoré
in aliam effigiem quam forcunx, eftiftum
eflea vetenbus tnm picloiibus , tum fta
^
cü defigiwbant.baiim qii
adrata,fe« V
raatu
o(
-ocr page 495-
Emblemata l
417
TttpctTTKiegy ras ■ovfw
■ftttiiar angtilis liitentem tefTeram efficie-
. nt:hoc enirn modo firmum ftudiorum
attium überalium fundamentum fta-
tmcffitigebaiTt,vcqnx nullo Fortuna»
/"Petu poflènc concitf i. Sic Bias ille Prie-
AVt? , H^H|
<popa.;.                                              ••
Solamen arte dulcius mortalibuf
Kon effepojptómnu infortunij.
Mens naq; ftudio huud fentit artts dedittv.
Sjc"*0"™>afecum fe portare praedieabat.
da..;. 'PP11.5. Cyienams ciuibus fiüsman
Meer om oramfefui priteruehi.
Sed hucad rerrJijnenjininiusex TuIIio pro
Dj lc'vCeas fibi pararent polïèfïïones.qua; Archia poeca, natura fine Joctrinaicomen-
Kl) ,l 'rafta fimul cura poflèiTore poffènt dari,qui &ipfeait malle natura fine doiftri
q'. are-Igitur himihifapientes videntur, na»qua fine natu ra doftrina-Sed bonusiïle
? ' PericuloflS artibus reji&is.toge. itudia artifèx caiiflk fiia: feruit.Tamé certius efl:
q^'ntur.Hjec ipiernet Alciatus oratione quod arte peifïcitut.quani quod natura .
Us m Ferrariaehabita^Hisitaq; agalma Sic non idem hidiciiim artis & fortuna: t
Ptopofitis.admonet boiias dilciplinas nam fortuna ïhcoiiftans.arscerta. I'orcti-
/r"a diligent! amplectendas edè , quibtts nam fectantur & tafumingenia teniera-
Jriüri fottuitos cafus non temere vel
£. 'nere , vel etiam retundere po/lïmus.
X}io fpeétatillud viceProuerbijcelebra-
riaj artem, doóhinanique non nifi cordatï-
ac proiiidi Korhines. Itaq; videri f.'Ii -lores
ac tudoreinftatu qui a Jiheiahbusartibus
pr*fic)ium.qusEmnt', quam qt'i a ïTiCclu-
niciv & (ordidi^fed msximè qü^corporis
laboribtisexercentur,& a cafupeiidët.nec
nifiquibufdam morneuti-s tcTTiJwum fo-
lantur hominem Eo de genere caqui,fiftu
licines.auloedi^nimijtoculatores.'milites,
balatroties.lixjejtonfotes, & alij fexcenri,
qui ad xenododiia etiam non fponte com-
nieani.aut itipem qmjritando vitam mife-
ram fallunt. Sed (qux 'fxculinóftri eftin-
felicitas} non rato etiam videas hodielit-
teratos,& folidè do£los egére • Hioc non
immeritö mirabatur moliror ille, cü qui-
dam fhidioftas ftipem ab eo peteret, & fe
magiftrum feptem artinm überalium pro
flteretur:Te miferum,inquit,qui cum fe-
ptem artes liberaks calleas,o(tiatim viftü
qua:riras:tnihi vnica mea,Jllaq; exïnfimis
niecrianicis,ram abundè /hppeditar, vtfa-
miliam totam laurilÜEHè alam At nu c cuï
feneöus onerij nóbifcum rciuucnesfcat.
tii
"m » ' v . - ,\~, —'---------
v,>. J?'ty->"utTV3i'a-? «X* ttvSpemo/f -t£%-
Hg- heminiius efl infelicitatis povtus.
ft^/11??^» ars pro viaticoeft. VnJe
(L laPiunt, etiamfi fuppetat abundè res
4""™! tanen liberos fues artificium
VtW«od difcere cogunt.quo, fi contingat,
>ttb(lCU"3ailfer',':oPeSj aut i"«ilium ire
»t ?aiiciu,fit I110 fibi viöuni parét.Nam
f 'ea^ait^Mcnander :
s*»pis iv dV7£ KtpiflépH Tth MttV.
ensfuOi vbiq; circumfett opes .
n
:e^ alibi ^^^^^^^^^^
Va-?jupt7oy kt»!*' i?i mauS'Ha. gpo-
D(-T8/>
-rmtt domino baud eripifuopotefl.
if„.Ccll,oci;collimat Amphidiscomiu fen
tv3 •'
tiet ^^M^^-xitLt dvSptmivne
PZMv&iay yhUMitpw dvQpawv riy-
i s v»t'
                                -..'T
, T* nndtipctTot ydp ismes * ySf
D d               In >'«-
-ocr page 496-
4i8
Andreae Alciati.
In iuuentam.
EMBLEMA C.
*^T AT V S v ter % louü, tater at%, imberbis tfter que 9
J£#em Lat on A tulit
, quem tulit & Sewelcj >
Saluete, xterna fimttl & floret e iuttenta ,
Numine fit veBro quAdiutuma tnihi*
Tu vwo curas, tu viclu dilue morbos,
Vt lento aceedat curua fenetfa pedcj.
COMMENTARII.
per pingunturflorenteinuenta' Defuf^"
ptum eft au tem ex Callimaeho.vt refert W
terpres Lycophroms.Colebaturemm D«
phisDionyfiuscum ApolÜue- Fuille ai^
tem veteribus morcm dinerfos Decsi ea-
dem araltatucndi.fatis.vt puto.maniKl»
uimtis fiipraEmb]em-i$.
                .
NATVSvterq; loitis] Poctx clUOSJm!
pensèlaudaiit.a Di jsgenitos Acunr.Nem
pe & principes vkes a« iIlufUeS££ S'J
INeadem araftatuunturBacchus& A-
pollo; ille quidem nudus, hedera redi-
mitus, altera manu patcram, altera race-
rmim gerens, cuius ftatuam alias defcri-
pfknus.Hic vero capite radiaro»altera ma-
nu citharam,altera bacillum, quo Medici
pharmacamifcent, tenens.
Pricatvr. longam iuuentutis vi-
riditatemabijsDijs, qui ïiunqnafla i'ene-
iiAiura.A polline fcilicec & Bacciia,<jui fem
-ocr page 497-
Ëmblemata-> l
qtf
hibuit
ïatct
tcbai
prilicfpem.qt
'Prx iuncli
*-acr^M '                              i*----------           ----                                                     ------- -----/• *        tetnm >
cant|Us,eloqueus vir, faneq; Chriftia- cipiat quid quantumq; fit in viftu fequen „^ ,
"«slib
ut'or Arnobius.pergrauis Augufti- dum vel fugieudumrhunc vero , qui vino
ris prioribus de ciuicate Dei, exa ïbllicitudines adimar. Marfil. Ficirnis lib>
tj,sluiHrmsMartyr,aliiq;p]ures.Ex FIo De vitaceelituscomparanda , duos hofce
Si ° poeta vetere hi celebrantur numeri .- Deos (ie copulat.-Fratrescertè funtindiui-
-Apollo, deinde liber,fic ttidetttr ignifer,
°°fmt fiammis ereati ,prefatiqtte ex
^ 'gribus-,
& ambo radios
duiq; comités Phcebusatq; Baccluis : ille
quidem nobisduo potiflïmum adfert, lu-
irien videlicetatquejyram.-hic item prajei-
puè duo,viuumodoreraque vini ad fpiri-
tum recreandtun,quorum vfu quotidiano
conferunt,
*
t hïcrttmpit tenebras, hictenebratpe- fpiritcisipfê tandem Phcebaniseuadit & II
ftom.
                                                ber.Philofophorum eft eriam ea feiuentia,
-T'ner atq; imberbu vterq; ] Sic Tibnl- fed tria tarnen eiïè ad vitam longam,adeO'
Sel
lib.i-                                         que valetudinem tu tandam neceflana con
siernaefl Phxbo Bicchoq; iuuentut, ftituuin.Prima eft frugalitas,temperaiitia>
«Ut,
-v«» decet intpfttscrints vtmmq; Deiï.    fobrieras (qnam modo J)ia,/Ta,v appellaba
Qe ^accho & Apolline plu ra habes apud    musj eam enim eflè matrem faniratisarte-
t?aldum in Hiltor.Deor.Syntag.7.& 8.    nerantanis medica: profeiIbres:eam virtu
Qfe>nLatenatulit] Apollolouis fïiius,    tumomiiiutn domicilium praïdicaut phi-
Laconainj Deloinfula vno partu editus    lofophi omnesjvictus enim teimis hoceffi-
,.«■> Diana,medicina; vfura pïimustradi-    cit.vt inprimis valeas bene,ait Flarcus !•
"Ouid.i.Metamotph-                            SatyrPrudenter itaq; hortabatur Plutar-
Sfew tulit & Semele] Bacchusex Se-    chus iuuenes vtliarc triacurarent habere,
. e'«Iouis filius , vt abundi fupta in fta-    in animo temperantiam.in lingua filentiü,
atv Bacchiexpliciiimus, Emblem.ij.      in ore pudorem.Secundó labor &exercita
"iluete Sec] vtillud Homeri Iliadea».    tiocorporis rnoderata.ociumenim
virese-
Bene
***fi7t K»pvni(Ato( ciyyihoi, ïfï t§iv-    neruat,vt rubigineferrum exeditur
j> £p3v                                                  Ouidius
i
ivrr,
verhorum formula folemnis fuir ia Cernis vt ignauum corrupemt ocia corpttn
ll°rum epilogis ■
Et -vitium capiunt>ni moueantur^aqu&i
VtH'»inefitz'cftro] veil
* "vino curas] Dilue
ro benefjcio •
re vino curas , id
Vtendum exercitacioiiibusmodicis.inquit
Cato apud M.TuII.tanrumqurcibi & po-
tionis vtendum , vt reficiantur vires, non
opprimantiir. Hac ftiper re confuleomni-
no Gymnafticen Hieronymi Merenrialis,
Tertio volupras animi houefta & oblecta-
tio:coreuim,inquoe(t calor vitalis, facilè
moleftijsatteritur, vt contraexhüaratur
lanitia.viresq; fumir.Qua ratione A'rift-4.
de moi'ib. ad Nicoraach- rifijm,& iocuaic
ad vitam degendam ede necelTan'um. De-
mocritus vitam bearam in vita; tranquilli-
tate pofuit, & rüiii la;ticia:qiieoperam da-
bat. Legimus Sc faoientilTimum latoiem ie
gum Lycurgum ,t» yiKaTtJé eft, tifui
'ftatuam erexin"e,eoc]iie Lacedarrnonios ad
riüim &l?titiatvi inuita^Plutarck-iu Ly
curgo.Quare
lnterponetuis interdum gaudid curis .
^uferre.tellere.jUeT^apst.Ouid.rArt.
Jj *rf fugit multo diluiturq; mero .
g*atiu s: Cttrtu ed* ces diflipat Zuhim.
V/bulIus i.EIeg.
p ** & agricola magno cofeila labore
^ea°ra, trislitia dipluenda dedit.
jg0 . v*8n dilue morbos ] aufer corporis
ö lt"dines certa vidus ratione.
Lento accedat &c.} a.KKnyopia. tti-
tllt v ° itmt.qnc. vr corpus bene confti-
jj ,m,'ainim)& nicolunieconreniantjfic
tll lunurn ipflim curis exoediunt, nimi-
IV.
Sr
c"n
<<*,
te fi,
tia,>
■rta viftus ratio, vinuniq; modera-
mPtUlT|;
tctiani,
ontra crapula & vinolen
laK.c „141" cura; cd-accï naturam homiius
cori'umptint,ipfamcji iene-
am.<&&<®f§i*&k2>
I*
Bd
-ocr page 498-
Andrese Alciati
ZO
In quatuor anni tempora >
EMBLEMA Cl.
A ÜVENISSE hyemem frigilla rtnunciat ales
-** Ad nos ver e nou» garrula hirundo re dit.
Indicat Asiatem fefe expettare cucttllus.
Autumno e si tantum cernere ficedulas.
COMMENTARII-
4
re.Frigilla hyemem ffgmrlcat.himdo ver,
cuculus asftatem.ficedula auturanum- ^
8c alia eflè quatuoranni temporum iy
la nemoeft qui nefcit.-nveris.cifta «^ >
quia verecunclaflorefcunt.Cifta ver p
cis referta xftatem refert, vt eft aP"a j\
febium.Et copiï coma vuis * porms w
numautiimnieftindex:flcu»mcn^e3cpf0.
ignem parata hyemem ffgmö.«t-g deno_
lum anni tempora huiuimodi "S' , r
tabanr.fed & integros Faftos hoc modou
bi cooftimebant. Reoocom P*»^'
QVAJ
la.hii
voR depinganturaues.frigit
ndo,cuciilns,& ffcedula, ar-
i.
bor]b*ui infideutes.Pictor hic de fuo nimis
libetalis quïntam & fextam addidit.nobis
Jmiitis, veluti quint3mrotam currui iun-
gens. Ca?teriimdefngil!aagic Ariftoteles
}ib.8.Hi(tor.animal. cap.3. De hirundine
DosegimiisEmbleiTï. 70. Decuculo Etn-
blem.sa.De ffcedula vero Emblem.94*
TI-           Ex vulgariobferuationefumptum Em
£h<::tiior blema: folemusenim perquatiiorauicula-
«■auttem rum genera cjiiatuorautii tempora deffgua
-ocr page 499-
Emblemata.).
4
XI
" °d olim pner in patriaapud rufticum
,Pr"agen:uium vidi,rabellas nepebuxeas
li ^«'«iJa'iies.fiibtilcs.in modu.tn libel-
t 0jhgatas , in quibus fingulis nuiltipli-
L Crai)texaratxfigiira;,a pairore, vtaie-
. 'Ile.Sed certè iiiam matiirius illa iu-
rij[°? ^14^ memoria adhuc viuida fugge-
r 'v,deuturraihi aliquidiupra rus iape-
'■Lubens etiam referremad Faftos pifftir
tQn} 'Ham rnirabilern in auguftiilirno Pra:-
n°Patauiao,c]ue totcuriofaingenia tor
,,etifi frequentiores iniienirem aftipula-
hyeme migrat in regiones ealidioies , ver'e
nosinuifit.i'ed & sionnulliaddidere in séTr*s
tis pic2ura,qiiia conftat eflêex erraticisx-
ftatis . Adha;c Miluius eiufdem tem po i.'s
verui ponitur indicium, quia vernopii-
mum temporeincipitapparere,certuinq;
fit eiusnuncium- Eiaui nomen Imiva ab
aduentu, quodmagno rnfticorum & pau-
periim defiderio exfpecT:atusaccedat.
Cuwlius] Vide qua: decuculo diximus -
Emblem.ïo.Tiibuitur hoc idem hirundi-
ni a Philemone Comico .•
Hjjièv yjhiS'av To Szpo;>ckiyuvcu,hÓAH. .
Hirundo &ftatem nunciat, o tnulieres ,
Sed Ariitophanis interpres Equitibus hoc
citar.-i's'-A ^eA/cTöfêV/V zttpo; dp%>h Notta
hirundo veru cSi initium.
Ficedulai] Ficcdulae ab edendisfïcis di- Vicedu
cT:3E,auttminonon fokimcrebrajfunt, fed 1« ■
etiam moleftx.DehisEmblem.94.
Hoc referendum videtur ad quafqne ^V'
temporum &annoi'um viciffimdines, vel Tetnpo™
ad ea,qii£ fno,iioijalio tempote folent ef- wcijjitu
fe tenipeitiua.quorumqj rnagna vis eft, ii "' ■
fuo tempori vfiuTJ accommodemus.Reclc
Ouidius :
Temporibws medicina, valet, data temport
profunt:
Ut data non apto tempore vint* noemt-
In hanc temporis qtiafi cyclicam (s.iT*.-
doXm
varij varia lulenint, qua; hucnou
piguerit afcribere,eaqiie potiilimum,quae
maiorem ciim hoc Akiati tetraftichoaffi-
ni tatem ha'oere miliï videutu r- Lubés enim
praïtermitto Horatianam Odam j. lib- i.
& 7.Iib.4.0uid:.ad Pifonem :
CeJJat hyems , madidos &ficca?vereca-
piilos :
Ver fugit aifates , uTicttum terga laceffit
Vomifer autünus,neèulis ceffurus et -vndis-
Idem piinio de remedio amoris:
l'ofna dat autumnus ,formofa eft mejftiits
&ftm :
Vïr-pr*l>tt ftore-s/tgne leuatur hyems.
Et T'iiftuim qwarto:
Verepriufflores,éiftu numerabis ariftas,
-1'omaper autumniï. ,frigorib»t q; niues .
Claudian.de (ene Veroueiifï.qui nunquam
pedem Iimii;efui tugurioli cxtulerat :
Vrugibus alternis, non Cenfule comfutai
&uum :
Autumnumpomti,-uerfibiflore notat.
Pi
»4, ,
les>Afb ha;e •xttpipya?
^vmiss^hycmem]
Hyems, parsan
y "gidilfima, fic divfta cltto üe
pli
Nee me
: per y. fcribendum cenieo.
r.°Uet Varroj quihyemem ab hiando de-
' at»quod anima,qua; a nobisefflatiu,til
■rpareat:fpiritiis ccimnofter hyemequafi
^oulam concretuscernitur. .
"eo
Gre
H "^'Ct^Gevm-FincK.Hifpa Aguz.anie
/".yequa Ari"ft.Iib.8.c.3.de hiftor-anim.
v 'J legunt Fringilla,& Fringuilla, indeq;
wum Faingultire deflecli'putat Feftus,
Jj.^fiiseft 'Apuleius, pro pia:peditè&
n -Clnius verba eniinciare: Audifti prïui-
| "tft meum vix fingujas fyllabas fring'.il
ïv
na-
0l " uimciiious rtinguitic j vei cniuino
ojl^itefcit. 5ed apud Heuodum non fti-
r* ' ed cornix habetur.pto hyeinis hie-
Jwhico:
o, f»w.
ï^d Maroitatraiiftulit:.
■c°rnix plena pluuium voc'at impro-
$, r-h?oce
P cilnficca fecum tyaciawr arena.
gart ^7*^» hirundo] De hirundine,& cut
'mjd dicatal''dixinHis Ea1blern.70.Hi-
tejO
'Poris
Uid
PJur« amari coimolautes veriii
'iidiciuni eflè docent aucties .
^auis*.Faftor.
^<zt\iHr^'an ver" pnnücia venithirüdtï
city
me^adagium.-F,'//?.hirundonon fa-
Ckeii
•/. Cu' ^1B'Ie adagium aliud ; Audi
rjs' °nefto. eo quod liajc auis praumciec,
to»iva ,lIent«m. Le«e Pieiium lib.iz-Hie
>EAof ; -culIr c:'3in a Sappho npoi e.y-
Ailo<,,.^0?(,ms <>■■■'•£■ *y. Veru nuncia blo.
%,
\
renucit:
'Urn. y
eriscu*e notam. Ea enim adueniente
Idem cond.it agerfolesjdemifc
Metitur^ijuorufticui orbe diem.
D } Eartlx 1
(
-ocr page 500-
Andreae Alciati
42.2,
Mt.itet Barthol.Anukisin Poefi pi>5ta,ad hominii
htmints maguique mmidi perpetuum & xtemum
téforibm ciuTum i.igeniosè tradnxic :
a nicom Ver,&ftas,aut/inus,hyems,ha.^uatuor annts
paraft,
          Sw-ttempcStttes orbe volubilibus.
§hiatuor Mates homofic habct integer mui,
<gluipuer,hinc iuuenu,mox vir,
e§> inde
fenex :
JEterno vtfimilu mundo reuolutio vit/t
Nos itidem atsrnos ayguat ejfe homines-.
IlUid nimirum eft,qiiod Eratoilhenesnon
infcitè ajtitis partem vigencem vereflèdi-
xitjeam autem partem,qua? vigori & flori
fuccedit,a:rratem &autumnum;& hyemé
ïigentem & fugentem fer.ectutcm . Ean-
dem fenientiam coraplexus eft Nafo ij".
JWetamorph-hac verborum ferie :
Quidlnon in Species fecedere quatuorannit
AipicitMi't
■■■o' per agente imitamina noflra?
Nd tener &laMens.pueriq; fimiüimus auo
Vere notto efï,tunc berba recens
,ö> rebom
expers
Turgct, & infilida eft, & !pe delettat a-
grèftes .
Omnia tune floret, florüqi coloribut almus
Jjudit ager,neqi adbuc virtm infrondibus
vüa efi ■
Tranfit in AJiatem pofl ver robuflior annus,.
slitq; valens iuuenn-} neque enim robuflior
Mas
V'da,nee vberior,nec qus. magts ardeat, vl-
la eft.
TLxcipit autumnus,poJite feruore iuuents. ,
Maturus,mitisq; inter iuuenemq^ fenemq,
, Têperie medim,sfarfus quoq; têpora canis.
Inde fenilis byems tremulo venit horrida
paffu ,
Aüt Spoliata fuos}aut quos hahet,alba ca-
piUos .
Nojlra quoq; ipferum femper,requieq; fine
vüa
Corpsra vertuntur: nee quod fiümuive ,
Jumusvs
Cros erimus .
Facere hie non pofïiim , quin immenu1^".
hoc Dei beneficium , fi non pro digi>ltai:
extolkre (quis enimifhid queat-j atde!1"
bare inftituam,quód gratiflïmas bas vice
temporum,a;ftatis & hyemis, fementis &
meffis,dieium Sriioftiuni fecit,vt terra ?c
animaiitia conferuaientur.Abfq; his vic»?
bus res humanasduiaie non pefTent. Peï"
petna enim seftas omnia exureret, perpe'
tiia hyemeomnia rigerenc & corriimp6"
rentur.Hinc fcitum ïlhid principis poeta-
rum.ex intima Pliilofophia dep romp turf»
vt alia vatis illius pérmulca , qnod vehc*
meneer niihi femper arriiïr .-
Non res hunc tener&pojfentperferre labore>
Si non tanta quies iret,frigusq; caloremqi
Int er,& exciperet ctxliHndulgentia terrru-
Adhas autem tempoium vicesconferuaii-
das, & rerum nafcentiiim fixcunditatenl
augendam,admirabili fapiaitia Deusmo-
tum Solis & Lunae & conuenientes ftelU"
rum ortus& occafus accommodauit • O
magnum diuin* boiiitatisaigumentum ?
De anno Sceius parnbiis extat a:uigma
tale :
Efl'genitor, natos qui bu/ex procreat, vnt
Cuiq; hormn natu triginta,dis~parcforma:
§htadam funt nigra
, quddam funt vult f
bus albéi :
Sant immortales omncs,moriuntur
ö1 cès •
Huc refer proueibium , Ver hyemen; fi-
quitur,8c
varios locos HieroglyplvPierij»
Idipfum ait Sèneca , Epiftola quadam ad
Lucilium difcipulum : .Nullius rei finis
eft,(èd in orbem nexa ftiat omnia, fugiuflt
atqj féquuntur.Diem nox pjemi.t,diesno*
(flem.-ajftasinautumnum definitiautumiitt
liyems inftat;qua; vtere compefcitur : orn-
niatranfeunt vt reiiertatiir.Nos quoq;a-
üo t.anfinuis.
pgf
ar
Scj'phOï
-ocr page 501-
Emblemata^.
423
Scyphus Neftoris. ü
EMBLEMA Cl I.
>/[ E ST O REVM getninis cratera huncaccipe
£&od grauü argenti maff'a profudit opm»
Clauiculi ex auro
, Slant circum quatuor anfa:
Vnamquamque fuper fulua coluwba fedet.
Solm e urn pot uit lofig<snus t o II er e Nestor.
Maonida doceas q?4jd Jibi Mufa velit ?
Esl ccelum , fcyphvs ipfe : color% argentetu ilhy
Aurea funt coeli fidera clauiculi.
Pleiadas ejse putant, qua* dixerit ille columbasx
Vmblici gemirit magna minor^ f era e$~l.
&<£c NeJ?or longo fapïens intelligit vfu :
Bella gerunt fortesy callidm akra tenet.
Dd 4
co-M-
-ocr page 502-
4*4              Andreas Aiciati
C O M M E. N T A R I I.
non de columbiseftintelligendiim • "*e
brcuiterex longiftïma Athenan difp11""'?
iie.quem videDipnofophift. io.c,il-'e.
maxime 13.Jibri ii.Quxdam non pee'1''
tendx lectionis adnotauit de illo crater*
Neftoreo Cornelius Vitellius Annotation'
bus in Georgiiim Memlam .
                      <jl'
GEMINIS fundis] Memhiit luiius poe»
li.vti&columbarum.Martialislib. S.Ep1'
gram.in Eu&um :
Hiduo longs.ua cenfentur NeJ?ore> fundi >
Eoilice de Vylio trita columva, nitet ■ ,
§luodgr/tuis argenti] crater fa£his e
ma (Ta argentea-Circumlocu tio, qua nisn1'
rum Neftoris fcyphum commendac a m3"
teria.
Stant circum quatuor &c~\ Qiiatuor >
inquit AIciattis,an(as feu aures habebatp0
culum,& totidé columbas.- fed AthensU'
(ex ponit columbas, §t«A vt inquit Ouid'
in Haftis, feptcmdicijèx tarnen effefilent'
Vide igiturmirn Alciatus fueritmeinoria /
lapfus.
                                                    "
Fuhta columba] Fü!iiarii,auream inter-
pretor,ae quis ad colorem fïmpliciter re-
ferat.
I'otuit longiuus tollere Neflorl Sic enltn
Homerus:
Vix al ij plenum poterant fuftollere men f*
Poculum.at ipfefenex Neflorfacile abfl*1'
Ut illud ■
De Neftore,eiusqja:ta;e diximusfatis Ei*1
blem. 1$.
Mceonidx] Homeri.Curautem Home'
rus dicatur Mxoiiides,diftum eft EnibK"
mate 4.
                                                ^
Eft ccelum &c] Tribus diftichis feque
tibus conti:',etiU'éT/Ét/.i/-3'(oy, velvtmel'11
HV i v s Emblematispiclura fatisex
(iib.equcnribiis conftabit- Nempe
Neftor virlenex & grauis.fcyphum tenés
argentenni,daobus fundis, aureisclauicu-
.is,& quatuor anfïs prsditum, fuper quas
fingulas aurea fedet columba. Cajterarum
editioiuim fcyphus,meiudice, accommo-
daticreft, anfa: enira & duplex fuiidus bic
vix ac ne vix quidcm appatent.
II.
          P o c v L i Neftorei defcriptio ex Ho-
NesJoris mero fuinptaeft. Q_«id verö ca compofl-
er at er . tio (ïgnificet.ex A.thena:o. Homeri inter-
pres memorat,NTeftorem, quamquam fe-
iiex adrnodiim eflêcpoculuni fuituliffè.cu
casteri iuniores vix a menfa tollerent. Sic
habec Homeri locus :
Tldp <N S'iTrtt; Tript >ta.K\i( ó otKo&iv tiy'
o yipeuè;
•ftwüfis^nhaitri "Trt-rctpfxïvov v& t*£'
eL'JTX
Ti<r<rd.p' Ïo-av. froitu <fè •mhadS'Sf a.y.pif
ÏKdXov
%f>v<rHtu vi[ji.ï^oVTo,
sTi/a) S'' vr?wr<j§-[jt.évi{
»!T*V ■
£?XKoc f-iv (Anyicov a.7toH,ivi)srttTH.nptt.-
vrify;
trhéiov i°v . Nis-»/) sT' o yipav dpoyriri
aaptv •
Quem fic vertebat Francifcus Sanctius :
Etpulchram iuxtaphialam , quant duxe-
rat aureis
Trdnsfixam clauis longmus-.quatuor anfa
Huic inerant; gemin*. circum vnnmquam
que columba
Ex tturo ardebant: geminis erttt abdita.
fundis.
llancfiplena foret, magno conamine quis
quant
A menfa , Neftorvero ftcile ipfe leuabat .
dicam,poculie'^H>»^«'■                       K
Scft
Atbe/idut
Re to'culo
Kefiorh .
Verba porró Athenanad huncferè mo-
dumfehabét:Neftoris pqculum quatuor
aures,yt Homerus teftamr,habebat;quod
Scvphus ipfe] crKupo; mafcuünum e
&0*
neutrum,flexu irenrvaiianre.vtcftau
Athenaeus . Diciturq; vtipfeputat, Scy^
phosquafi Scythos, aScythïs, qnibu_s ,
brietas nimio plus frequenseft : Pr0l"._
Scythiilarcinebnarieft. Vide de hoc nóiK
nihil in adagio, Epifcphifjare. Eft ci
fcyphus vas ligneum rotundum, '*c/etoS
ira Poeta deicripn"t,vrcoeli faciem repraï-
fentarer.Argentiimenim,qno tantum po-
ealiirnconflatumeraCjCceü colorcm indi-
catjclauiaiireijftellas^j Peliades, quxcircü
aures erant, Pleiades refêrebanr ( Peliadas
üquidem fepe proPleiadaspofuerunt Poe
tas) vr Simonides& Pindarus teftatur.pet
iranfmutationem Iiteras • Et quando Ho-
merus <nXHii'a.s,ii eft, columbas indu-
eitloni fcrences ambrofiajn^dc Plciadibus,
Scf
re-
qua: mcmoM pr«— ^
han.Bruuerinusderecibarialib.J>c-9' .
\W Rhodig.Iib.17. cap.^7.Guid01p.aln':,'
-ocr page 503-
Emblemata.
415-
n u,s de rebus memorab. lib.i.tic. i. de
Por«llanis.
efjeputtmt] Columbae repra:-
Pleiades,numero tarnen non obfer-
r • "* "'recydestradit feptem forores fuif
T', yciHgi finas ex Naxomiula . Etquia
hit axeqnoda nixavVarctico circuloclau
fa?,fïcq; difpofici',vc refupinata vtraq; ca
putalreriuscontegat: cuiusautem caput
qua; fuperioreft.ad inferioris candam con
teildat De his Ouid.Faftorum 4.Vrfanim
fabulam vero Metamorph- ^. Habet ergo
lt'H
's.
^
de Cfl,?le^licaiietl,nt>eas * Ioueintei' (1- fidtis illud figuram fïmüem plauftri, vnde
rafui(Terelatas. Hartim nomina piitau
antiqui Graecoriim &[/.&£ <tv,hoc ciï.,fl(m-
■y. J^ïiio, Sterope, Merope. Alcynoe,
fimm dixerunt.Noitti quoq; a bobtis iiin
/v a»Taygeta , Eleftra.quariim feptima ctisSeptentrionesappella'.ieruiit,hoc cft ,
qu'j" ^taCQS) vix.cernipotefl.pftj^tcrea a feptem itellis,exquibusquafiiüdti trio-
3 l£larn exiftimant vocatam Eledham . nes iïguraiuiir.GelUuslib. i.cap.zi.
,. , 1'ii pudore occultaflè fe dixerint,
        Longo v/ie] longa exetcitatio & experiê
^.f0ci curnalia: Dijsnupfiffent, fela Ele- tiadochinam patat certi(lïraam,poti(luTu"i
^ 'nuplitmortali-Alijjquodillanoutur que ad difcipliiiam afïronomieam longa
te lc'Pe<ftare ruinasTroüetrnarmmq;art- obferuationeopus eft. Vide prouerbium .
n °Cl'!os oppofueric . Lege Ouid. 4. Fa- Affidtia JliUa faxum exctiuat. vbi amftar
jj r' Procltis veró Diadochus in HefÏQ- hoc ad affiduitarcm refett.quod hic Alcia-
0e ^'feptem vradit Atlantisfilias.exPIeio
p .jvmphagenitas.ynde (int Pleiades ap-
'ac*;ca:cerum Doii eflèhasaliudintelli
tus ad Aftrologiam retulit. Vter melius
fenterit, ego pedaneus index non decido .
Vtramq; fententiam eliciesex Athenaw .
ln,t &
\ ,clliam tyy.AyiMi iyys\tx.èU rw i:
r*<tip £v_ i(| -g^. -Angelicas feptem fph
Bella gerunt fortes écc.\ Collatioeft dif
fimilium:qui corpote funt firroo & valen-
ticommittunt pradiajatqueinter fe dimi-
v'res.it; Ceïèao quidem fphzra: Sa-
tii
^, lllaVSteiJQpen löuis, MeropenMartis, caiit:fapiens vero rapitur Scduciturad re-
tC^lloen Veneris.Maiam Mercurij.Tay-
jrja"> LunJB, E!^aram ( quam afparfis
^"•bus etiam Corneten nuncupant.etiafi
rum cceleitiutn cognitioiiem.Arsenim cft
longi vfus & obferuationis, qua:qiie plus
poteftin rebus arduis , quam robufticor-
poris vites.
Catlidüf aftratenet] iaxtaillnd:Sapiés ^^ji-j .
dominabitur aslris.
Dicirurautem calu-
dus, qui callum longoartis vfu ïibiindu-
xit,aucT:ore Donato • Callidus rerumiu-
dex,apud Horatium i.Serm.pro prudeu-
ti & intelligenti rerum asftimatore.
H o M e R y s inNeftore,feneeIoquë- jy_
tiffimo& confuldfltmo, typum fapientix ttejlori$
reprajrentat.-cuius patera geminis furntis , cmter ,
argentea,clauiculis aureis, quatuoranfïs,
& fiibharum quaq, fedens columba, cce-
lum & pulcherrimtimaftrorumornauim
fignificabat.Nam crater,cui fit color argc
reus,clauiculisaureis,coslum refert pnrif-
fimum,& ftellas aurei colotis.-coluba; funt
Pleiades:duo vmbilici>vtraq;Vrfa.Hoc igi
tur fchemate Aftronoraiam tacitècora-
mendabat, quam quidem folus fapiens&
apprimè exercitatus ingenio poteft affe-
qui.vt folus Neftor fuum poculum mauit
ferrg poteratDe-hniuspulcherrima; artis
excellentiaplura repetere licec ex Plinio
varijs locis.fed potiffimiim lib.7-cap. 37«
quera videjnos properanius.
QllJB
Vjj'^oc tribuit Arati interpres) Sous.
j>, e Cc£:.j^hodigin.lib.i6.c.i6.Seruins:
a^'^Siinquit.fïgnum eft feptem ftellarü
Uin ?ei1ua Tatitijquöd ortii fno prime, na
•fc'i »i*tJ°nistérapus oftendit. Vnde Gra:eè
'!**^ï?dicuntur,«Ta tStAemv naaiga
p0"^at'nè dicuntiu- Vcrgili£e,a venii tem-
1 ca §uificatione,quo oriuntur-Plin.lib.
Qi P-41. Gellms lib. 13 • cap.?.Fit ha;c di-
O al"
ÜSi, ^"'ado tetrafyllaba. Propertius :
ii)t.*f Pleiades facii{>it,nec aquofus Orio.
de, o l,tl>'e.litetaabiicitiir,& diciturPlia
»?e;;taï-i.siiu.
"er ©> JEg&itiHyadesrfliadwnque ni-
penlVt Jet getnini] fic ego lego per fynco
Urn,^ ttnet"im'.
°0«dia min°rq-Jer*eft.} HemifticriiÓ
k*gnTllIn ex Hb._4.Trift. Eleg.3.
Q^'ngrq; fervqunrum regit altera
*».
«
ftidic
vn r°rcnl fiuc ïücen. & minorem
ynofn
ar-
YC
urn rm in«Higit,quK Gr*cistUr'llll«<liSeptcatrionalipolo
-ocr page 504-
Andrea? Alciati
^z6
Qüce fupra nos, nihil ad nos
EMBLEMA CIII.
CAVC A $ 1A aternumpendens in rupe PrometbetU
Diripitur facri pr&yetu vngue iecur.
Et naliet fecijfe hominem
: ftgutos% perofus
Accenfam rapt o damnat ab igne facem.
Roduntur var ijs prudent urn pcffora curis ,
Qgi cceli affectant fare , Deum<fe v'ues.
C O M M E N T A R I I.
PH'o M e T H e v s gigas nut
carhenis ferreis alligatus cërn
iis rupi
tui'jCii-
nem,(Ic enim repomr:^»/' addit fciêt**.
addit dolorem.vt
legimiis in facris I*Kr. '
i.
II'
_
ius praEcordijsinfidensaqiiil3,ro{lro rena-
fcentia arrodic viflera.'Emblematis inicri-
ptio fumpca eft ex di&is Socratis;T«s»'«•£/>
upa.;,* Trpo; i'iy.lïf- quod adagi j vicc pom
tura doftis. Sanctiusex vltimo cpigratn-
matisdifticho, inqiio totiiisemblematis
cardinem eflëdicit.aliam elicit iufcriptio-
1'iBïiAM Promethei pr*ter a
pliiiimos narratHefiodnsIatè in ^lie0&
nia, tangic in Georgicis. Sed nos ex va 'J
concinnatam adducemiis,rnaxin)è 'ec!1
tes Iuliu Higinit in poetico aftronomic'M
cap.deSagitt.PrometheiisIapetifilius.q
pïopter excellemiam ingenij rnirarn >
1
                                            mine*11
phe .
the'"
-ocr page 505-
Emblemata.
4Z?
j nem fifixiireexiftimatiir.dicirui- a Ioae
j: °ettaffe>vt partcm hoiha; in igueni coii
j, le'H,partcm in.fuocouüimerér, victu:
cti V°^ea cófuetudo confkmauic.Q^iod
. racile a Deo, non vt ab auaro honai-
. 'PetrafTet, ipfe Prometheus immolat
ca ? auos , quorum prrnium loauora
e lfl aram pofuiifet, reliqnam camera
Vn tt0cli tauro abolfibus dwifam , & in
3tn m ComP°fitam corio bubulo texicjoffa
{gr^^-quaicirca reliqua fuerunt.pelleco
Pti 3 'n •wcdiocollocauic, & Ioui dedito-
p "ern , vc quam velleteorum fumeret
f.. en*-Iiipirer aurem,etii noa pro diuina
thixmoiitcm afpcntm & fnhabitabüem,
fcrreis vinculis slügatns, eiq; aquiia , vei
vt aliis placet, vulrur additus , qui pcrjje-
ruó corexcderet, exei'umq; renonaretut.
Martuüs]ib- i.
Qxaliter in Scythica relt gat ut rupe Tro-
metfteus
Affiduxm nïmio peitore pauit auem .
Hascideo fifta e/ïeallèrit Ariftides Iib. t.
contra PIaconem,quia Prometheus Rheco Mythola-
ïicen communicauitrnortalibus- C^iiade gicui.
re vide plura iaadag o, Communis Meren
rins.
Plato in Protagora.fapientiani ;\ Pro-
rnetheo furrepram a!t3homiuibusq; com-
municatam.cuius [\xc ferè verba funt:C5
miniem Vulcani & MiHeruaiofficinam, iu
qua artes excoIeba!itur,cIam ingredus.fu-
ratuselt Vulcani artem igneam, aiiamque
Minerux, qua viiienj; facultas obuenit.
Idem Plato in dialogo de Regno.a Prome
theoignem.a Vulcano artesjdacas homini-
busellé tradit. Nee ibhim ignem.fed plu
riaiasalias artes 'generi humano vtilesin-
uer.iirc , de fe iplo teftatur Prometheus a«
pud Asfcliyliiai, quem vide.Plutarchus
in libello de Fortiina.-Prometheus.inquic,
furïim ècoslonobisafFereusignem, id eft,
rationerrijomnia irt.» fuppedicat. Et paulo
iuferitis.-FabelIa de Promethei ignealio at-
quealio viricim omnibusdftiifo, fub inuo-
lucro indicat partes prudenriarin orbem
paruculis exiguis e(lè difperlas, deinde fe
recepilTeinordiiiem.PIinius lib-7.cap. /ó.
ait riometheum aflèriiare ignem ia feru-
la,pnmum docuiflè. Cicero in Tufciil Pro
metheum ait virum «jiiédam perfpicacem
fuiiïè, & in rebus arcanis apprimè verfa-
tum > quas homiiiibus commnmeauerit:
huic louemiratum, quod veritas in pro-
fundodemerfavideatur. Iecur aiiremab
aquiia exefum fignificat folicitudines &
ctiraruni ardores.quibus vel prndenèfercs
irretiaiifur. quarum vincuis cum feco-
natiturexpedire, in alias moleftiores reci-
dunt.Fulgentius iu Mythologico, nonab
aquüa Promethei cor,fed a vulturecorro»
ditradit.idqueperbellè intei'pretatus eftr.
QjJ?damfiiiuapud Aphrodifxumin pro-
blematis.perdofta fanè,& ad mythologia
pertineacia Metiander fwautfftoaus Poeca,
mecitö torqueri Prometheuns:inquit,quia Prome-
foeminam , fcilicer omnium huruanarum tbeus fa-
calamitatum autorem, & fceleirum omni minus m
naaaijrulis geuvis iuueuciit, vt eft \n hh: umi*«
ik' i
o^^^itatioiie, neque vt Deum licebal
l% v (qllllacllla:;dcbuit ante prajuidere, fed
" dece01"3™ credere inftituimus hiftorijs)
rr Ptl's a Prornetheo, vtnirnque piuans
pa_ t3lU'iim , delegit oflii pro fuadimidia
*t3c!> Pofteain folennibns Sc religio-
lls f
Pt;
ctlficijs, carne hoftiarura confum-
leliquias,qua: pars ftiit eorum.eodem
'gil
leUe C°(n'3Urunc- Se& vt a<l piopofitum
fet tl'amiir,Iupiter cum fa&um refcif-
S'ie'm'p010 perc''us mortalibus.eripuit i-
i'i.f, 'Prometheus veró coafuetus infïdia
«itlIia 0Pcra«eptum mortalibusignem re
*'lin\^ Co8!ta'5at>i|:aq; caïteiis remocisau
W MllleU!a; in ccehim afcendit,ibiq; ad
f0HsSlSliem venit (alij dicunt-, ferulam ad
ii)feCiltnirnadmouil1è) quo dimimuo&
lec'arcomedkUaiuis, vr volare vide-
rit!,,,''1011 ciurere,ferulam ia<ftaiis,ne(pi-
gnj^j'^^ïclufiis vaporisextinguerec inan
<]ue 'Luien.Itaqj hominesadluic plerun
'liin,! p st'CIa; nuiicij fiuutjcelerrimè ye-
fut-iL,' rat5t6ain certaminehidorum cur
'tueruntex Promethei confue-
cUc(i °"llt
&eq 'vttci»rrereiit lampadem iada
^o.Pr,, v'deadagium,Curfa lampat
ntes.
atra
"'t. vtf U0^"^° Iiipiter.Vulcanonnpcra
?"*»ja, ïfiW1 è lutocomponerec, qua;
3 öijs dutl!rimaenet, & omnibus artibus
^ifraf^'^.v.ocatafuicPandora . Hse
'''biis ;„ a? Prometheum cum malisom-
P           'I Val i                                                         ,_•
!f ""iflct n         ïnclufis.quod munuscu
r°Jnèth f0niet:neils>'Uaad Epimecheü,
v,afciilj 0 rattcm,contendit,qui dempto
rC,;s' vix !Culoonl»'a rnala euolare fen-
X^occlii^"113*1& "J 'mo refideiuem
•'m vcró pt>CUm 4ua vas illud feruauit.
x"^c'qnr,^ l°me:beus Iouis munus reie-
^cteurn T In?d,«sfi»nnidaret, dicitur a
Qi0lusWÜiiadCauca(um.,Scy-
***
-ocr page 506-
428
AndreK Alciati
*f?
ff
Titanumfoboles ,/ocianoflri fanguinü
Generata cxlo,a5]>ieiti relï'gatüm dsft'*1
VinBumq; faxts, nauem •vthorrifono]11'
Noclempauentes timidi adrieftunt ndt*1'
Saturnius mefic infixit lupiter,
louu numen Mulcibri afiiuit mtinus •
Hos ille cuneos fabrica, crudeli inferetH
Perrupit artus:qua miferfolertia
Tranfuerberatm cafïrS hocfuriarü inc»^'
lam tertio me quoq;funeflo die_j
Trifti aduolatu a.dtmets lacèras vngM'
louu fatettes pas~iu dilaniat fero .
Turn iecore opimofarta &fatiata affat^
Clangorêfundit vaftii.&fublime aduol"'
Pinnata cauda noslrum adulatfangtd»e
''
Cumveroad 'efum inflatu renouatut»ei
iecur »
Turn rurfm tetros auidafe adpajlut refert'
Sichunc cuflodem moefti eruciatu s aio >
Qui meperenni viuum foedat miferia •
Namq; vt videtts,vinclts,conftriclus loU*1'
Arcerenequeo diram velucrem a peclori •
Sic me ipfe viduus feftes éxcipio anxiai \
Amtre mortis terminum inquirens mttl' '■
Sed longe a letho numine afyellor louis •
Atq; h&cvetuftafi<lisglomerata horriffl'
iMÜifica clades noHro infixa eft corpori '•
Ex quo liquats.Solis ardore excidunt
Guttd, qua, faxa ajfidue inslillantCtucufi'
De Prometheo praner citatos agunt Vhot
nutus in libro de Nat. Deor. cap. de P10'
metheo.Lucianus in Prometheo feu Caii'
ca(b;& in Deorum dialog.ftib perfouis 1"
uis& Prometheij&inopufculodefacrifi'
cijs, k in Amoribus. Philóftratuslib'*'
Platolib- deinar.hominis.Horatiiis lib-''
Carrn Od.j.Diogenes Laertius lib. i-***
vuaPhilofoph.Coer.RhodiginJib.T-.cJ?'
io.& ii.NatalisComes Mytholog.lib.4;
esp S-& aiij rnulri, quorum ahqiios et!?
infra citabinius.Extaureriarn dno Epig^
nuta Grseca Iuiiarii ir, lib!' 4- Epigra"1'
Gia:cor.tit-«jrtixivctf lïpóav.
CAVCAS1A rupe] Sic Politianus in Ntf
Kondum Caucafia ptndens in rupe Pi't'
metheus.
                                         ,
Mternum] aduerbium , propèrpetuo.'
Sed hic dgnum videturinqui(ltione,qüa'
obrem dixerit , tternum. quandoquidei5'
poftea folutus fitPrometheus , vtex 1"'
ciano& Higino lociscitatis conftat. Va'
plicem afllgno refponfionenuVel enirn *'
ternum
capitur pro longirtirno tempor'
£paüo»
UT i S'fAOA'J; TTpCfSriTATTclhiVtJliviV,
Yt&pwi Tov ■Trpoy.ndict, vrp&s reuf t{-
7t>CU(}
yjl •yhtï' cLvra Act/ATrdf dikkop' ii'è tv
Kyaiïïv 'o (j.isTH'1 t>ï(£JLirtbrrtts t<s Snif,
Tvv/ux.a.iiTrka.to'iv-
« TrokvTiy.moi Stoiï
Ttvos
fji.ia.pivhoc efl: :
Erg o immerentem diclitant Prometheum
Penden fixum Caucvfi de rupibus
?
Rcpertus ignis huic, aliud nihi l boni-,
Sed quod Deos odijje cuncios credidi ,
Inuenit idem foeminas- o Dij boni,
Genus nefandum.
Dui'is autem Samiiis fciiptum reliquit,
Prometheum fuiliè conieöum in vincuia
Hisloricn I11'3 Palladem amauerit. Scholiaftcs Apol
de Prome lonii Rhodii id fïgmentum retulit ad hi-
theo.         ftotiaïfidem. Aitenim ex'Agretanefcio
quojfcriptorererum Scythiearum,Prome
thei cor ideö abfumi ab aqnila, iuxta poe-
tarum commeuta, qnód fuam regionem
fluuius (cui «omen Aquila) frequenti elu
nionecorrumperet. Cum verö Hercules
quibufdam foffis fluuiam auertiflèr,exeo
fadum, vt diceiettuaquilam abegifle , ac
Prometheum liberaffê. Alij fecus tradunt,
Prometheum nempe cum prasftare non
poflèt inco'is Scythicis,quibus praterat, ea
qua' neceflaBa effent, eb iniuidationem
rluuü Aquila;,in vincuia conieiftum , neqj
folutum inde.donec Hercules fhiuium in
i-nare deduxiflTet.Seruius Grammaticiis in
Seruij de Sileno Virgil. aliam allegoriam luiitis fa-
Prome bula:arFert1& qux'magis fortaflè quadrat
theo alle- buic noitro.Emblemati.Prometheum Af-
forin,' fyrijs Aftrologjam indicaflé,quam inmon
re Caiicafo diutiiia eb(criiauone deprehen
derat.Aquilameüe folicuudinem, qux il-
lius cor vexaret & corroderet.Per Meren-
rium debere ititelligi priuient!a.m:..depre-
hendiÊgtationern fulotinun) Prometheo,
hommrrmsq; indicatie Sed nelongior finij.
videipfum Seruium in illq verfn :.
Caucafemq-, refert -jolucresfurtumq; Prt-
m et hei ,
De Prometheo argutè fatis Antonius Thy
lefius:
                                             ,
lllufirf'-pem qMpda.ni vafer omnibus ■vnus
Mort ai ti .tr.citdi furripuitq^faces .
lupiter vlcifcens;tnortales imperat omnes
Luiat vtoccultu ignibus vnm Amor
,
Ghtereltt Sed nunc tandem audiamus queftus ipfius
i-rome- Piomethei ad Caucafum alligati, apud
thei ad Aïfchyhini,vt Cicero vertit i.Tufcul.
M'
(!<•
-ocr page 507-
Emblemata.
4Z9
\
?atl0jfiquidem,vtatt Aefchylus, ad tri- Tune oritur mngni prs.pes adunca louis.
*» WBsilIiaaunorumiaaiit rêltgatiis.Aur Hanc aiuemPromethei aquilam (inquit
."■^taniinquara'fui't' folutus.nam: iie Io- Higinus) iiuimulli ex Typhone & Echiu-
^ls Ulfiiirauduni irrkumcadereE.er dua- nanatam: alij, ex Terra & Tartaro: coin-
pUs tebiis,hqC eft.ferra dSclapide . qtiibus' plures Vulcani faótam manibus demoii-
^°metheus fueratatligatus/ digiwülius ftrant» aniraamq; ei ab Ioue traditam di-
! ■ Plter vinciriiufllt.Jcicaeum ioluicquo cant.
j,a(1^ «Ui vaticinatus eflèt, quod fi rem cvi. Et nolletfecip hominem] Prometheus Vrome-
L r'l)e nympha (alij ïocaocThemida) ha euim hominem finxi(lè,& igne dam è cce- theus ho>-
etet.futurum erat.vtfiliusuafceretur,a> Io4'ublato.eundemanimaflècredmu-Oui- tninêfi»-
xit •
|jl'£eadern Iupiterpateretur, quasab ipfo> dius libi-Metamorph.
0r. f^llsfueratSaiurnus:Qiiaconfiietudiiie Natus homo eft: fitte hunc diuinofemine-
tuf***
j^i'ies vff.quofatisfacerePrometheovi,-.
          fecit
**. ptentur, annulöslapide &fcrro conelu- llle opifex rerum,mundi melioris origo .•
,?shabereco3periuir> Qua de remenriiiic. Siuerecens tellus,feduclagynuper ab alto
''"ius in proaemio libn 36, his verbis1: Mthere cognati retinebatfemina cosli.
XÜ.* fueritorigogemmarum, & quibus
!Utljs in tantum he,c admiratie exarferit,
l3t'mus quadamtenus in mentioneaurian
Ill'orumque. Fabula? primordium & rupe
Quamfatus lapeto miflafi'uuialibus vndis
~£inxit in effigiè moderatum cuntta Deoriï.
Fama eft.Prometheumcüm hominem fin Qua ra*
geret.portiones acceptas è fingnlis elemen tion<u.
S'ucafea traduncPromethei vinculorum»    risfuooperiadmifcuiiïè,atq; pro ipfoxiim.
lt>Cerpretationefa:alijprimurnq;fragmen*   elemer.rortuivreinperame.nis- non folura
*tt«n faxiinclufumferro.ac digito circii-    viresiinguliscorporibiis addidüfe , fede-
j^um hoc fuiiTeannulum ,&hoc gerii-   trammotus aniorum & mores. Qui ve~
pm. Vnde quoq; eft.vt foltis ferreus an-    ra magis etiam fabulosè rem aggrefli sut
iu'«s,quo diu komani funt vfi, id poflït    explicare.dixerunt.timotem lepotis.aitu-
'SoiScare. Sed de annulorura origine, eo-    tiam vulpis.ambkionem pauoms, feritaté
lu°iq; variogeftandi ritti.confule dodtif-    tigiidis.iracundiam leoins,& magnitudi-
nem animi fuifle hominibns ab ipfo Pro-
metheo adiuntlas tquod ita fignificauit
Horatius in prima Carm.
lertur trom etheus,addere prin cipi
Jjn.o coacius particulamvndiqy
Deleiïam ,&infani leonis
Vim Bomacho appofmjje nofiro
.
^iim Scholiaften Pancirollij libri.de re-
. Usnieniorab.tit. De Legatis.
prometheus] Exetymotiominis often-
''Ur Prometheum vatem fuifièjnarh -rpo-
p'^ct prudentiam.prouidenriamq; flgni
,Cac; & •3-j30jWK^êt/o//a/,profpicio.proui-
Jf*>^«T*.id eft:Prometheuspoft res con- Memoria: prodidic in Phocaicis Panfanias,
**&«*,
                                                       non proeul a Panopenfibus apud noiren-
■Q'ripitur iecur] pro iecore,Gra:calo-
tlQ frequentiffima Poeris, in qua dseft
j spofitio KttTtiM ed,fecundum. vt, nu-
aPedem,fra£tusmembra. Ouidius :
-~*~.Partes quajeunq; f eden do
*leciltur
,
X>\ SiPrAP^is] ideft.auis diuina:. Peti-
j^ rausaquiix,qua;,vt alibi diximus, Ioui
Yj ta.eft.Iu quaflgnificatione vfurpatur a
^fgilioj.AEneid.
^olncrum linguis , & pr&petis omina
j> ?««»*.
anisTdS?lUen,,vt docet Gell-tib- 6-caP-5-
ftx l^tCl,t • q«x opportune in auguriis
feant° at- ^'ondusprxpetes diciait, qua;
diceK6 3l P'cantem ferunt.nam prxpetere
tem quédam faxa fuiftc ingentiajreliquias
creditas eins luti,è quo Prometheus vni-
uerfum genus hominum ruixit.Hunc poë-
tica jquada.T) cum fuauitace reprehendit
Propertiushb.3.quia CBmplurinuim ope
rasincorpore hominum reftè formando.
confumpfiflèt.mentem ncglexerit, in qua
fcitè &optimè fèrmanda totum ftudium
eratadhibe.idum.fic enim inqmt:
Oprima infelixfingenti terra Prometheo,.
lüeparum cauti peÜoris egitopus :
Corpora disp'onens-.menti hou vidit in arte\
Recia animi primum dei-uit ejje tr£i—>.
ïigulosq-}perofus] quia ex lu.to hominc
finxerat.niateria ('cilicet figulina.
Ab igne] i'olis iiuelligc.vc pleriq; fabu
lantiiiiquamuisfupraetiamdixiwus igtiéi
i ihuu
V
-ocr page 508-
Ancke&Alciati
43°
ïmra. ProindeSapiensPron.iy- Quifcrtt-
tatur maieïlatem, cpprimeMr £ glori* •
Quö etiam fpeftac illud Etfripidis ••'
tppavHV JV SviiTov i %pt> (j.ty&- id eft-
MoriaUmnen duet altumfapere< Scitu jp
digna funrilla Arnobij lib.i.c©ntra Gent. r^
Quaniequeiinciciri, nefcire nosconfite- f.^i'
mur, nequeeaconquirere auc inueftigaie'ÜtfiH1
curamuSjqBa:comprehêdiliqiiidiu1niuro *#JjP
eft nou pofte.quanjuis milleptr corda fa- è f,
fpicio fe porrigar atq^j inrendat humana. P
Ecideö Chriftus, rum morcalium fciret
excamefle natu ram, neqi Vllam porlècó-
prehendere veritatem pofitarum ante oei»
los renim,pro eomperto habére,& cogni-
to.quicquid fibi eflè fuafiflèt,& prorfus ft»
fpicioiiibus h^fitare.litigiöfasferere atque
ilitédere qii£Bftiones;omnia illanoslinque
re & pofthabere pr^cipitjiieque in res eas,
qu*fint: a noftra pxoeul cognitione dimo
ta;. infruftuofas immittérecogitationes .
Et deinceps: Quid eft.inq uit, vobis veltiga ■
re,corjquirere,quifuam hominem feceric?
animarumorigoqua; fit?quis maloru»»
excogitaueritcauflas!orbefit5olampl'Or»
an pedis vnius latitudine rrietiatur.'alieno
ex lumine, an prnprijs luccat fulgoribiis
Luna?qu?neq; fcire compendism»n«]iie
ignorare detrimentum eft?Remittite ha;c
Deo.atqj ipfum fcire concedite.quid.qua
re.aut vnde fit i. Veftris non eft rationtbuS
hbertim implicare vos talibus , Sc tam r£" ,J.
motas iuatjiiter curare res. HaJcArueb- M'J
Addam & aliud oraciilum Minntij FeÜ f/
cis.Romani olim cauffidici, qui in 0<fta' f"1'
uioita fcribit:Quo inagismirum eft>'10!1
nullos ta?dio inueftiganda; penitus verita-
tis.cuilibetopinioni temere fuccuwbeiei
quam in explorando pertinaci diligentia'
perfènerare.Itaqj indignandum omnibus»
& 'iidolefcendum eft.audire qiiofdam , &
hos ftudiorum rudes.Iiterariim profan°sj
expertes artium etiam fordidarumjcertu
aliquid defumma rerum ac maiefta'6^6"
cernere,de qua tot omnibus fajciilis fe«a-
rum plurimarum vfqueadhucip;3
fophia deliberat.Necimmerito:cum tan-
tum abfit ab exploratione diii'"a'nun,al'a
mediocritas,vtneq;qua:f"PranoSC?'0
fpenfa fublata iunr.neq; qujeinfra terrarn
profunda demerfa funt,aut fcire fitdatii.
aut fcitari permiiTum.aut fcnitari religio-
fum.-beati fatis.fatis^ pnidétesjiire videa
mur.fifecundü illud vetlis5ap«etisoracii-
lnm
iliumfuüfelonis .
Redmtur varijs] Ha:cduo carmina vi-
dc-imu' alludere ad dogma illud Pytha-
gosicum,C«r»e e<tóa.hoceft,at)imnmdo-
loribus angoribusq; non cxcruciandum ,
vtexplanat Diogenes Laertiu's in vitaPy-
thagora; •
Fmdentum] nirnium altè fapientum .
'Bene.èiïUjfrudentum: nam reliquos non
fimilismacerat cura;& Prometheus pru-
dentes referc Hinc Alex.Aphrodif. in pio
blem.feuceiuia: Similiter.inquit, Prome-
theus cum fapieiiseflèc,fidcre.«qiie aquilas
caufam petueftigatec, naturamq; eins ac
fitum,cumq; difcédi cnpiditate velutiex-
ederetur , tum dcmum quieuit, ctim ei
Hercules dubitationem omnem fua fapien
tiafoluit.
- §&} coeli ajfeciant.] loplion Bacchis,vt
referc in Eclogis Stobxus :
EV/r*/*« *j t*/1?, ot/V« vnpyvvn
ilV [AèihKav o?/sei£iViu ra, T»v Sidv
Z«t«, Toffovro [jLaM.ov ficrirov èitfiTcu.
Varia hoc Emblema nobis fuppc-
ditatdocumenta.fed qusdam libaflêfuffi-
ciat.Macrob.lib. i.in Somnium Scipionis,
hunis fabula: myfteriumexponit.Pcr vul-
turem,(iueaquilam,iecurimmortaIe tun-
dentem , nihil aliud intelligunt prifci LIli
Theologi. inquit, quam tormentamala:
coufcientie. obnoxia flagitio viicera interio
ra rimantis,& ipfa vitalia indefefla admiflï
fcelerisadmonitione laniantis, femperque
curas.fi forcè requiefcere tentarint, exci-
tamis.tamqnam libris renafcentibus inha;
reudo.nec vlla fibi miièratioue parcentis.le
ge hac,qua fe iudice nemo nocens abfolui
tur.nec defe fuam poteft vitarefententia .
Cui videtur aflentiri Petronius his hende-
cafyllabis :
Cur vultur iecur vltimum pererrat,
JEt peüus trahittintimafqifibrtu,
Nen eftquem lepidi vacant poeti :
Sed cordif mala,liuor atq; luxus .
Hic autem conuerticurfabula vel in cos ,
qui diuina Philofophia; myfteria nefcio
quamente fubcilius conaiutir indagare :
vel ineos.qui nacurali iudicie, fidei Chri-
ftiana;oracu!a complc&i.vel etiam ipfaar
cana diuina (qua:fcrutari periculofillïmiï
eft.vtquid planè d.S'CvctTov) dtfcutere.de-
queijshumano lènfu aliquid ftatuerefe
poflè putanc: ad qua; certè humauioculi
caligaut, vr noctua: ad lumen Solis diur-
IV.
Qmd per
Prome-
theü Cau
cafo alli-
gatum .
-ocr page 509-
Emblemata^
43 ï
fe
iarras*flouertanis.Idé
• tius paulo pofthacde rei ca do&è
v j\CUt*cnter:Proinde, ait, f] quid fapieritia:
eos.qui Aftroiognudiciinj vulgo nuncü-
pantiir, qiiornra animusquantis vagetuc
erroribus,^li| viderinc. VelHiquofdam
PhilofophoSjqui que. abftiufa prorfus,at-
qifflabdita Deus ellè voluit,fcrurati funt:
acnaturam return coeleftium inueftiga-
runt,qux a nobis longè remota; neq; ociï
lis confpici,neq; rangi manu, ncque com-
prehendiièiifibusporlunt>& tarnendeüla
rum omnium ratione (ie difputaruiic, vc
ea,quajau*eruerunt probata & cognica vi-
deri volnetint ,ait La&ancius in opificio
Dei. Vfa eft etiam hac epigtaphe commo-
de anus quidam in Thaletem Philofo-
phum , quem cum fidera no&u contem-
plantem fortè in foueam incidcre vidiflèt,
illiideiiseifacecèdixitïQusefupra nos, o
Thales, nihil ad nos: quomodo, obfecro,
cceleftia comprehendere poteris , qui ea ,
qua; funtante pedes,non vides.'Anicondi-
cebat,eorum,qua: Philofophi fcrutanrur ,
aliaad nos percinete,alia nihil,quaedam Ai
pra nos efle.Senfit autern difciplinara mo,-
rum fpe&areadnosj fophifticam nihil ad
nos pertinere.eoquodad vitasemendatio-
heao non tantum non profit, ied rixas etia
& eootentiones progeneret;Aftron«miam
veiö,Aftrologiam,& huiufmodiartes fu-
pranoseflè omnino. Fabulam hanc Pro-
methei ab Hefiodo inoperibus pertracta-
tam.ad rei veritatem explicat in projmio
libri vltimi naturalis Hiftoria? Plinius, Sc
inlibroProblem.AIexander Aphrodif.Le
ge pra-ter citatos fupra, Dioderum 5icu-
saiit verccundia: eft,definitec6e'i pla-
"Hindi fata & fècr'eta rimafri.-latis eft
tol' ? 'bus afpiceie.maxitnè indo£tis,im
? ltls'tudibus,agrefti.bus , quibus non eft
utt> intelligereciuilia.multo magis de-
-e83tnm gfl. diflêrerediuina-Quamquarn
.Pnilofophandi libido eft,Socratemfapié
*Ptiiicipem, quifquis veftrura tantus
j ''lPotuerit,imiterur.Eiusviri, qtioties
.5 c°eleftibtis rogabatur, nota refponn"»
^ *'Quodfupra notmhil ai nos. Quod ora
•"•lm idemipfcpra;fciifit,iccircö vniuer
ls 'c prjepofimm, non quod omnia com-
|et'flèt, fed quèd nihil fe fcire didici/Tct.
'aconfefiïoimperitia: fumma prudentia
ll,Hocfontcdeflüxit Arcefilar, & multó
?°ft Carneadis & Academicorum pluri-
i .0|;iim infummisquaïftioiiibus turadu-
: 'at>o: quogenere philoiophar» &cautè
s!do<ai poflfunt, &doftigIoriosè. Quid?
i "'onidis Melicinbniieadmiranda omni-
%;
cJls Sc fe&anda cunétatio? qui Simanides
>h, ^11*» de eo , quid, & quales arbitraretur
. c.Qs>ab Hierone tyrannoquxrereturjpti
, °deliberationidiem petijt: poftridiebi-
a,lllInprorogauit,rfnox alterum tantum
r ^Qiiicus adiunxit:poftremó cüm cauf-
jj fanta; rnotas ryramiusinquireret.refpó
j. '11e; Quód fibiquanro inquiftrio tar-
ti r Perger*c > canto- veritas fieret obfcu-
j
O), --»j—w»j, —f------■--_• j~~..........
t '"Ciuntf relinquenda funt: nee tot ac    lum inó.LaiStantiiintlib.i. cap. ii.Huc
^l,tls viris deliberantibus temere &auda    referenda difputatio nobilis Soecatica ex
^{ 'oaltsram partcm ferenda fententia    Xenophon.i.Comment fetèinitio,& que;
0 ' ^autanilisinditcarur ftïperftitiö.aut    Laf?lantiusiii i. caj». ?. Diuiij. Iaftitac»
j> nis«ligiodeftru3tiu .sic Miuutius.    colligit.
etit etiam uonincoramodc torqueriia
JMfrï*-
-ocr page 510-
Andreas Alciatt
43*
In Aftrologos.
EMBLEMA C I V.
T C A R E, per fuper os qui rapt as & aera^ donee
■*■ In mare pracipitem cera liquata dar et.
Nunc te cera eademtferuensfe refufcitat ignU
,
Exemplo vt doceas dogmata certa tuo.
ABrologus caueat quicquam prx'dicere
: praceps
Nam cadet impoffor dum fuper aura volat.
C O M M E N T A R I I.
iiyayevtit ixoptpiiv £vSif ó jytA*
IV v e
ti Solis ab alto in mare fubieftum deci-
dit,alis; vndiq; diffluenribns •
I M i T A T v s cft Alciatüs Epigram-
ttiaI&A/#e»,ex 4.Antho]og-qiiod caleeft:
k'h\' '(Lyl> p* TSTlpa. TÓhKt KA7' 9*1
ps.il TO KoiTpov,
tjtpÓSlV
T/Vtftll> , IKciptOV TthtttV
In learum &neum extantem
II.
Typut
Emble-
mnüs
.
é(ï'itUpov ■%cï\kS'v i'v hvrpa
ircf.iA.tvov.                                                  in lauacro.
T'xetps» mpos piv <n hóteeV viïv H et ïcare.cera quidem te perdidit, w
y«I«
K»fS                                                          te cera
Reuo«»f
-ocr page 511-
Emblemata-».             433
htter vtrumq; volü: ventot qmq^nate ca-
f-?Ooeat in formani tut
ec* ageH'iini, ne pennas colle per aera , ti«
'auacrum ,
~ *£ aere cadens , Icarium facias.
e*'e>cer* olim té perdidit.at modo eer*
,-^^farmareuocat te benèficlorddhuc,
Ver° pennas ne ioïït per aera, lapfiti
~*lnea ne fiant nomints learij.
n-Ittcr • ■■■ .
eritibi vit a prins abftulit,lcare,fed nüc
j *e cemfinxit dentib doéla manus •
ueto ,
§}uaq$vocant'aurtvelafecunda data .
Verum Icarus , qua» funt adolelcentum
ingenia,paruBi ea referre rartis, neglectis-
qiie. patèrnis admonitionibus, captus fna-
uirate voiandi.altiora loca expotiuit:qua-
rè alis nihiio Solis calore liquefa«ïlis,in ma
ie praeceps decidit.quod ab eo fuit Icariïi
nominatum,vt ait idem Ouid. J. de Arte
amandi:
lcare,clamabat; pennas aifexit invndis :
OJjfa tegittellus, Aquora nomen- habent.
Idem deTnlHbus:
T)um petit infirmis nimittfublimia pennit
Icarus, learijs nomina fecit aquis.
Q^is ob id videntur fiifta , qiiod vela Ica- fabula
rus , ma'um & antennas Dzdalus inuene- leari <}.d
rit, teftePliiiio lib-7- cap- j-7.Palxphatus firnificct.
aatem aitjin fcapha fiigiflê Dajdalum.pe-
rijdeq; Icarum in maii, cni nomen dedc-
rit. Icariporrö fabulam prolixè fatjs per-
fecucuselt Ouidius 8-Metarnorpli.no Ion
gè i piincipio; fed pulchiiiisacq;-ijfdem
penè.verbis in i.de Arte amandi,ftauinj i«
principio.-meminit & p! uribnsaÜjs in'lo-
cisjtotamq; narratioiiem, Ci vacat, repete
ex Diodoró'Sicu]olib'.'4- rertim antirj.cap.
ij.videqnoq; Virgiliü 6-Aineid.in priri-
cipio, & ibidem Seruium , Silium.lib-' 14.
Natal.C0mit.Mythdl0g.lib-7.cap. 16- &
alios ,•
PER fitperos &dcra] id eft , per ftipe- 111.
rum aeia .
ponec In mare] Dbnec'i'ri mare lapfns,
'penni^JiimiöSoHs.reftii üq'liéfastis .
Nunc tèéera i'adem,é>c.] Rurfnm fln-
geris ipiclore excereb quadam materia •
Intelligit aütem pictutam encaiifticam ,
dcqna Pln)ius,&alij ■ 5ed vt afiquiJ am-
• pluisde re -minus obuia diflèraftl i ex pur-
pura atramenti genus'cbiiBciébatnr.qiiod
encauftum riominabanu , tjjio foli Impe- xnCitu-
ratores priilifegijs "&- literi's fublcribtiidis tjHm ,
vtebantiiT.alijs omnibus ftib pqoa rebellio
nisid erat prohibitum, vt ex Niccta colli-
ge re eft. Huiufmodi au tem encaufti confi-
ciendi rationem doemt Le<. Imperator in
- 1 ■ firuata per aera pennas ,
■°*lnea nefiani nomine clara tuo .
*"£r,iiis veioita Latinitati donauit:
ttYe,cera quïdem tep-erdidit,ipfa fedigné
.-4rtifirU rèdijt priffina forma tibi.
Hnc age ne meueas pennas ,ne farte ln-
Hacrum ,
^there ab v/j; cadens,Icarittm faciat.
Ihac verfione verba üla Kiipot, & kh/sgT,
''"pretibuSjvr & ipfï Alciato, uegotiutn
Pfïbiude videntur. Nam in primo loco
J'FM.cefam (igiiiftcaniii /ecundo videtur
c<-'pi pro igiie . Q_uod verbum Alciatus
^'lens'expiimere,diïic :
*#i te cera eadèm f-eruensqiïe exufcitat
y .■■«£»« •■ ":; ; '-':' V'
''fltelligasi^e, pro', idèff, pofiriim efle
yti7ti^ny>ló-iVjqaod in.Poetis Oepe-nora-
v.1"1; Germnentatores i fic vt -fir ferriiis:
- ll"ceadem cea> |loc èlt.ignis arrificis te
. et>iiiv fvifcitat. Nam Icarrts bic, de qr.o
'Ooi,;i.._ .
                        . _ «..;: : , ,
*»»,
Si
v^itiu poera,a:n5a;eracimago-Icari. Ica-
ifj ri'ieni fabula fis fi! habet:Icarus Dajda-
ifj |'l,sfi.nciqiios Wifios Cretx rexinlaby
jj t!J° a Diwlalö fabrefae"to conclufk-Sed
•di 'llscorhiptis cuftodibtisfub fucien-
'pQir1"16"5 'PeaCj 1"° fi.mulabar.' tegcm
lj0 j? PUcari, cèra & peiinisalas fibi tic fi-
ql ,;,?"t'cauitïquibus ex imperio Miuois,
l^^^rent. S-d cu-n Daxialus & fibi &
filiii s twrrtetis aptaret,'mu-ltis verbis
H)a nio»Hut,ne vel fubïirhiör'a loca.vel
ij, "'"''S propiiiqüa expeceret, fednne-
lUe c'Jlantlarn regionis viam (eniaret.fe-
lUr -,„ ,ntetn fequeretiir -• ficemmloqui-
SittLre datH: ego pnuitis ibo .
iiam r ' CHra fequi.me duce tutus erts
.
Encaufl:
confeSio.
I.facrtaffatusó.C.de diiierf. re!,cript.Tc-
rébatirrró puiuerem concliyliiiKi pnrpu-
raïi&adijciebatur ncnnilii! de cocloex ip-
fa colore.ac fimul Iiquabatur.redüdtaque
If,
mins
^^er'os vicino Sole per auras
itnpatiens cera caloru erit.
Sitt
tb
Mat^^es jfp'ore freto inBabimus alas, inde materia liquida, & rlerffrtafe fua |i ri-
'lKtquorcispenna madefcet aquis, ptioni apta(diccbaturenca\ifruTO. Vude, \
E e          puto
-ocr page 512-
Andrese Alciatï
434
pino.apuJ Ita!«s£zfl«V*;'<?,hoceit, atra- Eijsq; omnia complent.qualcïfflultosg.
nieuniiH fcriptoriuin.corraptum vocabu
]um poflea dermariijn eihCur verö cncau
ftiim dicaturlibrariumatrarneritiirn.indi-
cat Ccel.Rhodiglib. 7 cap. ji. Idcmlib.
19.cap.14.quod vulgo fmaltum vocatnr,
encauftum polfe dici arbitracur . Ah hoc
ergo encaufto nomen traxit encauftica pi-
dtuia.quajinceiajtabulis.eborcq; fieri (o-
lebat.ceftro primiim.id eft.viriculo (Tur
nebus legit veiiculo.apudPlinium lib. 3 ƒ.
cap.n.Perotus vriculo.quod ab vrédo fic
rfiiftum fit) cauata materia;procedente ve-
rö tempore fetis inducla fupratabulasjite
rumqueadmotis galla: carbonibiisadufta
ad fudorem vfq; Deinde liuteis puris , ita
vt quafi marmora nitefcereut; que; pi&u-
ra in nauibus nee Sole.nec falo, ventisque
Corrttmpuur.Hinc encauftesdicitur, qui
eiieauflicè piirusefticoloribusfcilicetiii-
ilftis,& refolutis igne ceris , quem Iuuftü
re&è J.ixcris. Vnde Mauialis lib. 4. Epi-
gram-
jïncmfles Thaethon tabula tibi peclus in
hac efl :
Quid tibi vit ? dipyron qui J'baetbonta
facis ?
quafi dicat.iniquèfacere pictorewi.qui cCt
femel fuerit combuftus Phaechon» iteriun
eum comburat. De hoc piftii re genere ac-
cipiendum eft illud hemiftichion Ouidij :
• __ta£«te^ coloribus vris.
Sed hoc loco illam artera iconicam inuui,
tjuasex cera variè colorata eflingit imagi-
nesad vimim.&illasquidemeftypas.fufpi
caturetiam dbcïiflimus Ptgnprius; addit-
quehniufmodi artificiq non femel incla-
ruiïTe Vrbem Mediolanenfem. De encau-
fto habes plu ra apud Pancirolluni lib. 1.
rerum memorab.tit.proprio.
'Exemplo vt doeeas\ ó> ƒ/ƒa.^cura; £óy-
(jAtcl,
commpnefacias voumquemqjdo.
ceasq; certo uio éxemp!o,Debemusenirn!
aliorum periculis fieri cautiores, & maxi-
me iftud eft fapere.dum alieiio damno fa-
pimus: Nam
Telix quemfa.oiunialiennpericu.ltt cautiï.
.Publius. Mimis: Ex vitio alterius ikpiens
«mendatfuum •
Ailrologus cemeat &*•] Hoc diPticho
iroii damnat auctor Aftrologiam , vt qui-
dam putantignati:.fed meritö damnat pre.
eipites Aftrologos, quicum nihil fciant,
smuk taroeufe Care ehtei\armu, ptxfti-
"fim fnuenias.Vrde 111 lib.t.Epig«m-Gr«
cor-In Aftrologos.
IcA.m fabiilam hic Alciatiis natter
torquet ju Aftrologos quofdam falfarios
&impoflores,qui fupra huniantim captu
conantiiraliquid, qna:que longirTimc ab-
funtab ingeniohumano.vi mentis,& artis
experientiafehariolari poflê putant., Re-
üè fanè Ifocrates dixitin orat. KttT* «W
ffoipir ■ ia. /AlWovTd. TrpayivaiTK^v aK
vptrépcif tpóirew è<r< ■ Tuturas euentui
pr&dicere non efl noSln. ntttur*.
Diogenes
cum mente agitaret Pliilofophorum » vil
rorum politicorum, medicoriim , & cuis
generis aliorum , in hominum focietate
funcliones.dicebat, horniue mi Hum alm*
fibi videri fapientius au tabfolutius- Cum
verö contemplarctur aflrorum infpc"0"
resjdiuinatores &conie<ftores ,clarè pro-
nuiiciabat, nihil eife quod fibi videretur
homincftultiiis & ftolidius. Attaroen quo-
tusquifqiieeft.qiiinon hodie plus propc
fidei hariplis iftis & conietfolibus , qua"1
facris oraculis habet? quisnonex fuano-
ra Uiorum euentprum fèricm trahi put.ar,.
Sc rede fadta ac vitia Aderibus potuis &
ftellarum curfibus,vt vocant.quam.fibi**
fcribit?Atha;c fTgmenta, vel potius ddl-
ria.vir fapiens facillimcdeclinaiit, iplaq»
populaiisniiiltitiido poxtenta h?c refpuc-
reocceperit,fi tandem fucum agnouerit
fibi faaum.Hanc conie<ftoruvn do(Srin?m
oninem damnat apud Gel'Iium 14- cap- V
Phauoriniu:Naniautaduerfa fore dicuj»t
(ait ille) aiuprofperarfi impïofpcra dicatr
&fajlanr> mifer homo frnftra timendo
fiet:fi verarefpondeant, eaq; pto(p^3 no'
fint, iam iiidcaliquis niifer ex animo ent t
antequamè fatohat.-Si reliciapipmittantr
cqi fi»t eucntura , turn pJ#P .alI° e.rlJ-'^
iiicomrnoda : nam & cxfpecTratio fpc' lA*
fpenftim fatigabit,& futurum gaudi j mi'
durn fpes iam deflorauerit. Elegan ter A-
clius poeta fe nihil crederea«gu»busrdIs'
cit.quiaiires verbis diuitant alie"3* > lui
vt aurolocuplctent domos, milloque pa-
crohuiufmodihominibusresfiituraspr*
fagientibuseflè vrei.dun>.Ci«ro ad nneiu
ï.de diiiinat. Nunc illa teftabor , me no»
fortilegoSjneq; eos.qui quxftr.s caufa^ria-
i-ioleutur, nepfyehomantia qiudem ag"
Ken babeo deni<ft naiui Mwnm a^urgf
Yvcnufli
f-n fïclu-
-ocr page 513-
Emblematic»
43?
*i>i,vicAnesh4rtt!}ices,n*ndecircoa/Irs' turn regno ptaserat} eo annoextüxfnini
lo£*tt
                                                iri.Rnmor ftatim ad ipfum delams eft.
* otl Ifiacos conicclores , non interpretes Iubet itaq; hominem ad fe vocari .• a quo
fcifcitatus fertur , an ex aftris certtim ali-
quid pollet prajcogiiofci-Inimit.Sed tune,
inquit Rex, eius artis perituses ? fic eflTe
on enimfuntij autfcientia, aut arte di*
tint.
»*ƒ*
^faperjlitiofivafesyimpudenteijiarioli: refpondit. Tum Rex:Aucetto
"f inertes,aut infant, nut quièrtt egeftat me hoc ipfo anno moriturum ? f
conie&as
c eflè air.
Die ergö mihi.Rex inferc.vbi tu futuru»
es his feftis Natalitijs (iuftabat enim Na-
talis Domiiii dies) uam Sc hoc fortè te u5
fugit. Egojait, cum meis familiaiibus SC
domefticis lautèmevielurum fpero . At
« tmperat -.
°sÖfibi femitam non fapiunt
\alteri moif
g. firant viam :
*<&bus diuitias pollicentur , ab ijs drach-
mam ipfi petunt,
ehtsdiuitijs jibi deducetnt drnchmam ,    certè.ait Rex artis tue fum peritior quam
reddant c&tera .                                  fis ipfen.am fcio te futurum in carcere,fi-
^ l3> hsec quidem ex Ennio.Aftrologos &    mulq; hominem in vincula coni jci iubet.
atldicos eiufmodi,qui fe deo plenos fimu    lUic vbi iam fatis diuinandi calor refrixif
^lit.vti Paulus j. fenteniiarum loquitur,    fet,cüm ritu dimilTuseft.Eiufmodi liomi
fed
rnaximèquialicnammortem praenun-    mim t'atuitatem acetrimè perftringunt Ba
^ntjnon fecus quam particidas exfecrata    filius oratione 6>ticrnv ï^ctiijj.ipov-EuCcb.
*^aiuiquitasomnis:itaq; &,malefieidifti    DeprxpararioiieEuangelicalibro^.& Pi-
°ö facinorum magnitudinem.VirelIius.vt    cus Miratidula inopere ex profeffo in nu-
J^apudXiphilinum.cum diempraïdixif-    gones eiufmodiedito . Ad finem pene 4.
e: Aftrologis , quo excederent Italia: hi    Commeii'.Xenophon idfub perfona Soera
^tramedu' prxfcripferunteidiem.qno    tis eleganter & copiosc difputat. Quö e-
Cl rnoriendum elfet: & intta ülum diem    tiam fpectant Lactantiana ex c. 5.lib. 3. Sc
ï'Omuiseft, Dioneteftej fortè non fato,    Cceiuis Rhodig.üb.t+cap.j. Q^iadrat &
^ propter vaticinium . Ergo cum faspe    hoc Horatij 1. Cann.
5ll»s>imperantibus Augufto, Tiberio, Vi- Quid fit'futurum cras, fugequ&rere, &
£*"'o, interdiclum vatibus & matbemati
Cisfui(let.ne vllo modode cuiufqua raor-
§)uem fors dierum cumq^dabitducro
jlppone
.
/. Ptacdiceretit (quöd id femper habitum    Sed quod fequitur apud euiidë.fpecialius:
u6xempli peffinii : & mortis metus fxpe        Prudentfuturi temporis exitum
P^rnortedeteriorjautetiamnonnunqua        Caliginofa notieprtm'it Deu! ,
0tteni acccleret)tandcm et'am a Domi-        Ridetq;ft mortaltt-vltra
*llo Cajfare Afc'etario afttologus viuus        las trepidxt .
1 lïlburi ivifllis, & LaigiusProclus capite    Meminit Eunapius Sardianiis lib- de Phi-
aivU)atus eft ,quia publicc prxdixiflént    lofophorum & ibphiftarum vitis, in Pri-
tJ. °die Imperator fupremum vitxdiem    fco: Quós.aitjgloriofos obdogmatnm in-
j uuirus elfet . Praedatus fefe mihi pri-    folentiam anim3dueitebatj& pemias exten
i|i ^1 °btuüt Pici Mirandulanilocus ex 1.    dere maiofes,fragiliotesq; quam Icari fue
fn 'CaP;?-i" Aftrologos, quem videtur v-    Tint,eos lenfim ex aho decracebaf, non ad
.PaJTe lüc nolter: Qiii Homeium , in-    mare.fed ad hunuim , Sc liitmanrtatis mo-
t*
/c ,ycus,allegoricè exponunt.perillam
Oiii i ^u'am>qu' faclitijs pennis ccelo te-
'lK rl" cor)imittens,in mare pra:ceps da
•lis ». ^^r°logos aiunt delignan, qui pen
duUim. Epigramma extac cuiufdam ano-
nymi,eruditum fanè,& niruis veridicure,
quin vereor.ne in noftros qtiofdam Princi-
pes quadrarit.Ira (è habet carmen:
lo]i mel'atix profedionis in celum fe fub Cum conietiorèprinceps audacuius„ttnens
kus "tc.^'ci-'lm de fv.is cejeftibus dogmati- Confulit, & qutfinifatx futura rogat.
»9_uibus lubiimari videntur.quid funt
Qïd'^uti>in pelasus ruimt mendaciorü.
ar. pllrr'': ctiam dininatoiis cuiufdain An-
i«\ leptiiruun Anglonim Regem (qui
Sceptra tnanentjnquit te reg;a>& eccepa-
renttj
Maior exK:Clario i<erim ere loquor,
Credulttate ifia fallaci captm,ad art»»
Currit, in exitium a-cm at ilitfuum :
E e 1
         ï>
'"ito
-ocr page 514-
Andreae Alciati
43*
ria diuinitatis, difponentcea * cooperant»
nos perdi, minifterio rfialè propicij lumi'
nis. An vcrö abafpe&u fbrf.ao aut pofiw'
ra ha;c violenciaflngeniofa ftultitia. Vidï*
prognofiicator aliquis fcilicet in geiiefi \&
theri Apoita'ta; diros pofitus plauetarui"
Sc horrendas configurationes, qua etude
litatem hominis fignificarent, audaciaffl.»
pixpofteros mores.inceftam libidinem.iij,'
qtiieta & infaufta confilia. Fac uóu potuil'
léccrtö praidicerc, iiiqnis, nionachum il'
lum,feu mouftrum verius, in publica paC{
Principiini Germania; moturum ellefedi'
tionem.irnperante Carolo.at animadtieifi*
fiuiftris illis conftellationibus pra:uidet'
potuit .futurum hominem phanaticum'
turbulentum,& natum in exitium patri*
Res docet.p'roh dolor, & iacentis Europ^
lamenta.fuifTe talem:fed öalium Jonge,''
faftu repreflb.qui in peftore inaiii glom til
midoccepit ebullire , intra fepta moiiafte'
rij, mempr religionis & voti, continniflV
fe, nee tam pelHlentes da:rnonis afflatus»
quam falutares diuiui Spiritus fuggeftio'
nes (quibus certè non caruit.quidquid vif
tute itellarum diuinantium liipe rftitiof"
calculo fuxcrit) auidoguttureinibibiflèt'
Magua vis eft cceleftium (Ignorum,none<'
inncias.&efFeiSus pariuut in elemeutis &■
mixtis corpóribus alteratido, inclinando/
coiitemperando, mirabiles fanc Sc euideO'
tes.siuibtis mores inteidum.ftudia , confi'
lia.cafus, dubioiudicio tarnen , nee cau(>J
.illis ligaiitibus, refpondent. Vidimus cori*
curfum planetarum in humidofïgnoaiui''
fuperioribus.intumuerBnt flumiuafreqit*
tibus catara&is & eruptionibus mibiurri'
vidimus infalubres tempertatum variatiö'
nesjouein pifcibus , Matte in tauroe»1'
ftente.Qu_in & ipfx leges motuum ofte"'
dunt,temperariliimen Solis & Lima:, e*"
tetarum planetarum mitiori cengreflu-^.'
ritur prarterea a cceleftibus illis^caufisdi''
lïmilitudo non folum regionum,fed inSe'
niorum ctiam ac morura,ad iïtumcosli *
plagas diuerfas,& ingenerantur corporibi'
mixturae humorum in exceflu «cc iuft
temperamenrojin hoc, meIancholico,if' *.
tero.'cholerico affluxiijMartis aut Satu"1.
intiutu.fuperante.Sed quid ha:c ad matr^
illam rationis&fontem, immortalem h"'.
minis aniniam? quaï proportio incoiicre ^
adcorpoieum 'qualts aiftionis modus p
tiente fubiefto non difpofito neccapace
Quid.
Xt eunt vste Jitö eecidit,fed diSpttre eetfit,
Alter vt ttPht&ithon, lcarwsiftefuit,
Sed rtc filfis Sc faliïs hiiiufmodiprajdiciio
mbus -pleua fuut vndiq; hiftoriarum Sc fau
ftorum patrum nionnmenta:aliud me tor
quet, & huic materia; pertinaciiis inhxte-
re cogit; nctnpe eo. improbitacis hununu
genus abreptum iudicij errore, vtplures
repcriantur , quorumanimos turpiorali-
qun peccan feditas ocoupat, qui exaftris
aiuocat patronos,& pr^teiidantoccultam
aUquain illorum impreilionem.feii violen
turn pocius irtipulfum ad flagitia:rapi,in-
quauijpcccamemimpctu itellar.qua: nox;a
quadam natura: fux propria vircute non
incliuet modó.fed impcllat ta&um, Hgato
at'bitrio;vt infurtodeprehenfusautfacri-
Jegio, vt fornicatoraut incefta pollutus,
fjcli fui rationem ccjertibus caufis aficri-
bat,& dcat fecifTe coaifhim,iiec potuilïc a
literjinnatuni hoc fibi & impreflum ab al-
tiore vi, defperare medelam in neceflario
malo.Ita non tam dele>ftat, fpontanea ma-
litia , quam eeji ductu Sc imperio malos
ede. Djj De;eq; vosperdant mfaufta fidc-
ra.execrandi igiies.mouftra.porteiira , pe-
ftes imindi, (Ia vobishoc virus; fi damno
pqcius quam vfui noftro & communigen
titimac terraruui bono produfta . Inipift
credere,blafphemurn eloqui. Recludatur
Aïtiologoruin arcana,hoc non fuggerenr,
muca enim funr.caiTa confilio & meute,in
feripra hominecreationis gradii,eletti,oiiis
itire.quibusalliftit mouens virtus, nou in
hasret vt pars; quorum aiftioad certam le-
gem ac finem attemperatai fubnutu ma-
gni Diftacoris.a quo nunquam defledhiut,
nee pofluiit . Quo ex foute igit.ir poteftas
illafcuiiisedifto vel iu(Tii?dominari & co-
gereHniuria fit Scextrema feruitus in no-
bilifllmam ftirpem.Sacori proximam fïmi-
littidiiie & imagine-Abeo ficut conditi fu-
mnslaxo veluntatis & libero vfu.ita pra»-
cellimusqnicgd hoc priiiilcgiocarer, fine
astherei fit ülud.feu terreftris feminis . A
digniori direcïk>ha:c & fra;iium, quod in
manu foliiis Dei.Age veröifi necellitas ab
aftris,& ius fiuim in hominem ,. quomodo
id fiat confideremus . An immido fluxu ,
defeienteaere & tnfïnuaute ? quo tandem
fluxu,qua:(o?quis imprerlït fïellae.,quis e-
tiam expreilit, vt decideret iticertum ali-
tiiiod corpus natiuitatis hora feminarium.
icekrisï Deteftabile commsucum in.initt-
Opinio eo
rum, qui
ajferunt,
/tftra ca-
sere homi
yes ma-
los ejfe, re
fhtxtnr.
-ocr page 515-
Emblemata^            437
^Y^Öe!la;,crafTiai'i ceji parti,nec fna lu proprfjs metiuUtur,&defppndentanuTiu,
firn r a''ella fpcAabili, cumpuriftimo Sc Ad curationem properandü mature & fo-
tis ^ c'^'mo vijshabitn.cuiliic&rnameiï
cfu?voIürasappJici
"qiiam non liicuia & ardens perpe-
pr^teiitis periculis,& futurortirli cautior.
1'orrotni'Aftrologiaiudiciatiacü (nis par
tibusexplodend;,caiifas redduiuEpipha-
"nïiis)diipHcaiisa(Jaer{iisPhatifa:os& JV'a-
nichxos, Bafïlius Hexameri Hon-il i. &
6.
Ch17foftom.il) Geneiïn Mom.ySt.6-la
Mattha-'Lini Hora, 6- Cerrè Auguftiiius ,
.qui & ipiè Aftxologia: operam nanatiit,
Confedion.lib.^.cap.J-lib.y cap 5-& 7-itc
lib.7.cap.<J. De dbdlrina Cliriftiana lib. r.
cap ii.xi.2J.Sj 24. De «uitate Dei lib-f»
initioivfsjjad cap.8. Contra Academ.lib-l.
cap.7.modö quidem graniter querjtur Ce
defepturo.>quiaru iHi aliqnid triblliflèt S
modo vcröincatu,eiu'sq; profefToiesacer-
rimè tnuehkiir. Vndenon imrrieritö dici-
tur-Quantum Aftronomi metiuntur,tan-
tum Aftrologi mentiuutur.CieterurB Dio
Chryfolromus Oratione 4. de regno, Ica- £Afr4/j
'
omes ? Adimit fidem religioniexc-
8l>a ha:c diuinatio.miraciila extenuat»
v0l'identiam to!lit,dani ornniacóiïitèïïa-'
°lllitn vi prouenire, & a fideribus fatali
. 'e<luatependere docet.Autorem pecca-
^caufam fcimus prasuaricatigiiem ho-
1. '."'s fuafoi'e diabolojradix illa omnis ma
.'ll hodiernum diem: ftienuè enim fijn*
°"tl'r pai'tibus flits alter,nosa(]êiifijmda-
llsSc fequirnur.-iile tentat &aggreditur
t rtfs machinis.TioscIaiiesofFcrimüi pa-,
'"'bus porcis, iugo ipfïus feniiles hitmc-
s'ponte ftibrriitcentes. Cur ergoin ccelo
^"'itniisacïiicrïarioriim caftra , vbi falus
.. l?es nofha? Ab iriferorum lacunis ebul
''cacurigo hic rlagitionim, imó in cor-
^(te nu trimus veiiam ipfam & fbntem •
'aUde reduótapelluio, nemo rurbabinin
15 potefcÈte elt adrnittere, repellercjapfe*
riurh' Iapfiim ad iaflanrjam prüicipum iu-
leari §.d
te joperiie: abfolimim ius habes & ple-
üeiu!cm,& popuures.qtias deleconcitant n~nr<ict.
opiniones, tranituiit.Er iucianusiu Aftro '"
pgia, iunentutis ca'oreaï Sc iuftitiam pet
li^cdemonftrari aiïêrit /cum noniliadii-
quirantur ab ea xraté , quaiconuenhint >
^ 'tcerh mentisj vallatam füis ptxüdiys.
fcd adteelum animo tollatur abarteab-
errans,& a iudicio reifio priceps in mart
^
*, — ...iiistqA-idem Uns q
decidit. Kcq; alia de cauia hafc celebrata
(unt a poétis.niiï vtdemonfhaïe*nr,diuitia
rum"& return onïnium excéllcntiam némi
Vy-^
Par,
Q atparma & congredi:necp]aga terreat
e.>'antunHiisfiinefta Sc penetrjns.fanabilis
^ 'ied iiifurgendum collefl:is vitibus, &
"'m certainen üiclïoar>dum maiori im-
ni eflè tutam, opcimarnq; efTemediocrita-
tcrn.qua; necj;imiidfam iectim Srahai plu»
rimörum.neqj.ta&vei) eOtirelVinatur, quod,
patitur iiifTniahominuni coiiditio-Hinuf-
*' Plivres-viduuusadextrèmaiaucios -modictiam cafüm Bellei'ophóiuis Jfuifiè
^F't'aflèjoriiatos dewiq; palma"& triumr fiiigüt,qui& ipfetiirnis aunacnlus.altiora
t„ °'?v'lclmini,rpeclare milirem .proupju quam par erata^gredi conatus , Pegafum
i.,, '«■mi.madentem (anguine , vüineri
équum 'alatïim , dum in fonrém Pyrenetn
cap;!tinclinaret,a(türèc0nfcen(ik, inceliï
volare volensalienis alis.tandem miferèSc
iidicHlèpra;cipitat'useih&: remeritatisme
ritas luit p;nas . De quo Ernbjeniate l+.
fto Ul,rt,»lel!0C:lto fpixirö, reliliie hüvi-
Pof *** ^ v'ncere- lacens (èmperi)5tui ex-
Potte
Seft.nec ad liKratShabftis , drigiro-
?A inftare.Multos coni jpic infugam
P>-im-
i>\^9 P'aSa paulo durioi-o & fiïfipgïfjro- At tiunc & dos alas couttahinnis»
^.l^ouiani fe percullbiis vuïbiis, non
i¥Wi^S*i?d«*ü«Jlö?
Ee i
Quid
-ocr page 516-
$
'Aiïdreae Alclati
Qui alta contemplantur, cadero
E ,M B L E MA CV.
t*
T~\F M turdos vi/co, pedica dttm fallit alaudas,
Et ialfa aU'wolam figit arundo gruem ,
pipjadkin onprudens aucepspede perculït : vltrix
lilamaü, emiffum virus abore iacit.
Sic obie., ex tent O qui Jïderd rëjfcicït arcu,
Securus fati, quod iacet ante pedes .
I.
ïncidit,aqtia morfus,iamquepra:doil'|;
n capt»ruS?T
ic fimile eft EPjj
C O 'M M E N
AVcipj arcu tenfo impofitaq; fa-
gittaad gruem in aere volantem col
limat, quem interim vipera conculcataiu
pederooidet.
I D exapologo quodam Acfopi deau-
«upeSc vipera.Hicacceprovifco &ariui-
dinibuseiijraucupattini.yifo turdoinal
ra fèdenrearbore, compofïris arundinibus
furfum fpeclabat eum comprehenfiuus .
Veium igiany in vipcra,ra dorrnjenterij
i.
gramma Antipatri Sidonij j-Antlioleg'.j
Alcimene aucupe, quicum arcu &
iön'J
TT.
JEfopi a-
peteret aues.inahum ipcculatus jkl"'(1
dipfade inrerijt.Totuni aiuem carmen
profopopeia.-
                                       f f.
Q-TTfh iy<»x£ 4'«'f«, y^dp7r<iKT^ a
ipvuay
                                           Ü
VU'
-ocr page 517-
Smfelernata_/:x
InteraMes turdui,fi quu me iudice certct,
Mter qu-adrupedès gloria frima lepUs
.
De turdis agft PlininsIib. 10 cap. 41. &
^j.Huicaui.licerfit Ioquaciffima , tarnen
peculiarisafcribitiir furdiras. Vide ada-
gintnsSurdior tkrdo . Hare auis Hifpanis T$trduiti
dicitur.ZöJXA^'Germanis ,Krtmetsuogel. rcti '
Eft etiapifcis dictus turdus.de quo Plin.
lib-3 a.cap-1 r.Co'um.lib.S.cap. 16.
Vifco] Vifcum.vel Vifcus,vifci,gUninü Vifcum.
capiendis aüibus accommodatüm , quod
non proueiiit, alt Plinius, ni f\ tnaturatum
in veutreac redditum per auium aluura ,
maxime palunibium &,turdorum . Hinc
ftouerhiixm ,Turdw ipfefibi malum ca»
«•«/.Vide ibi .
Pedica] Pedic? dicijntur Iaquei.quibus Pidia .
pédes ilJigantur. Virgiüus i.Georg.
Tucgriiibus pedicas, & retiaponere ceruis.
X>um}~ati.it alaudas] Alauda & Galeri- AUud-t.
ta,ideni eft.-fIcdicta,qnod criftatum apicê
habet fupracaput, ad fimilitndinem gale-
ri vel galexjvndeilli impofitum eeiam caf
fita: nomen, a callïde . Hincetiam dicl:e->
rium in milires galcatos, qui ab hac aue a-
lauda; dicli fuut.- Et Catfar legionem alau-
dam vocailit.Cicero ad Atticum:Antonius-
cum legione alaudarutn ad vrbem perge-
re.Deaiauda Pliniuslib.n.cap.37.
Et iacla arundo] Pro telo feu fagitta hic ArUndo
fumiturarundo:ob vftim enim , quem fa- pro ftgit-
gittisconficicndisprxbentarundines , has tiu>.
pro ilüs a Poetis accipi palam eft. Virgil.
7.AEtieid.
J'erq; iteriïfonitu,per^\ ilia -venit arundo •
Idem j.AEiieidos:
Namq; volans liqttidu in nnbibtts arpt a*
rundo.
Gruê)
Degruibus&tisdiftuBi eft Era-
Memarïeiy. Hic tarnen adnotanda Synec-
doche, qua fpecialesquafdani aucs poüjil
pro alijs quibufiiis .
1 Dipfada] Dipfas, (èrpenrum genus vi- jtipfm .
peiamaguitudine tBinus, ad perliicicm ia-
ferendammultó cekrius : ficdi&aa fer-
■ bo^t^óai.ifitio. Quqs enioi mordicus ap-
prehenderit, fiti inardefcunt & inatefcunt
veheméntius.ad poturaqjelferuefcunt ,a«
wdéinceffanter haurieti^snsox diffiliunt-
Cauda (vti ferunt) liiieisdiftinguitur du»
bus.nigrisq; corpnre reliquoalbicaute, Vï
fcribit Softratus. Nafcu-ntiu in Libya qui*
deni,fed pratcipuè in Arabia. Ccel.RUodi-
giaus lib.iy. cap.vit. Diofcorides Jib.S.f.
Ec 4
           ï1?-
'"* )$f>tici?>jpcs ivrpopa-jiaAti -rnaivav
t*4 M* ris iTihfipa. vapa. i-pvp* sP/4*r
""«/uc* toV sx ysrt/»i» mnpcv tvnifA
'* Wpartv ' /<f »* ra Ket-J' iidtp*
'^" W07?i/ *» £ƒ«»!> f <3r>7//# KVMVM-
t, /«w •
**oc gc vtcumqj Latio reddidit Minos t
Qoi priüs ego & fturUum, & rapac'em'
arcens
jj Afcmineta!tiuolatehi& Eiftoniagruë,
* corio fiinda: toftilia brachiaintendens
•A-lcitne-nès [ego] volucrum arcebam
p ptocul multitudiiiem . '
We quidam Yiilnerarrix tttïta talos
dipfas vipera) .
Carni [mei] è mandibulisamaram im
r mitteus'bücm ,
oie [me] p'riuauit [id eft, me interfecit:]
ecce vtada;cheiafpeLtaris
■Pïdibtis «on videbam 'malum obuohl-
_ turn [ideft.proximmn.]
«S*? Rurnttthiakisfementibm antèrttpacè
-Areebam altiuolam BisJoniamq; gruè,
xtêfis manV<ms,bubulsiq3 in verberefttnds,
2 ^"ments abigens ipfeprocid volttcres;
nfl'git pedibutferpens tü vulnerd dipfas,
^ï-tthiferetfonigrum -virm ab orevomït
.
eft dat ipfe neci, attêtus düfidera ï^eBo,
j ^efcitu exitij, qiiod foret ante pedes . '
Ccoandus Sanctius Francifci frater fic
Ëtcbat:
°V'/"•*«! & liurnum maturae méjfe ƒ»-
tabam ,
j *fcentemq3 auide femina neflra grue ,
'""c'ens torto faxum de ■verberefunda
Cu Ct ^'nnurneras Alcimenes ■volucres.
'"■elctbalu talos prop<e dipfas, amarS,
j ni}irans bilemfaucibvs interimit.
S° qui fitmmum si èctdatm fum Hera,
1)
            X? c^ade!n
''W ' ]\£animaduerti ,qu&fitit antepedes .
'• Pt\
. -.. -nruos
Turdusauisnöta, inter
bonitate infignis, Vnde Ho-
" nielitutu*.
yll'tstiirdotvulua nil duhius am-
> P'a.
'tMiU'c«l'Slib,i3.EpigraW.
-ocr page 518-
Andreae Alciatl
fpexcruntquidance fuospedeyeflet ■ M.
Tul'liiisiu 2. De Dininat. tidens-harulpi-
cinam.:
                                           ■'-•. .
Utmoaitusnö injcitinugatux"jtWyjlc \
quo genere nihil arrogantius:citatq; "'Ll
CJS-rtcfciQquo Posw:
              ...•'■■" 'H; -
Quod eft antepedes,nemo sfecV>A&!&JC
' tanturpldgof^
                   ' 1 ■'■ '■'-.
f aliquoq;funilitudine vfuseft :të««naS
in Arte poëtica:,
                             , ; '
Si veluti merults intentus decidit 4uc>f
119-ex Hermoiai verfiönetDipfadis-raor--
fus comités fuut tumor quidam fohttns,
fjcis contente veh.«nenter,qiinquam exple
biiis.nunqu.iminterqtuefceiis • Ob idipfa
Dipfasfb alijsT^Hs-H/j.abalijs KHMrav so-
caca eft. A quibufdara etiam dici raelanu-
rum,& centridam v^l centrinam.a figute>
animaduerti. Hiiius raeminiï Piinivis hb.
ii,cap-5-& Iib-2-3. cap,8. Soumis Pk->lyhi-:
ftor.cap.3. Liicantislib.9, Lege Lu'eianum
prxfatioae de dipfadibus',% Pierium Mie
roglyph.i6."bihabetiueiufdem epigram-
man) Franiariauuni fcurram facetiiiimu,,
quod ob venuftatem non piguita'ciiBcre.:
£i'arrftbnt quidam vim dipfttdos ex'ttjalê ,
l'erpetuam infttndat qu&
peie.fixnfit.im.
Nemiefitim
, tria quam nequeant extin-
guere Nili
Offia,vfl. magnisftagna fhaufta cadu.
Interiore loco Lib)'&. Garamantas adipfos,
Qua foue* arenti slruthius oua folo .
Quippe vbi quis mifera fyatiatus fortè per
/trui^>t
Inpede fulminei vulnera dentts habet.
Rite dut dextmfamul&,totidemq;finiftr&
H&c gerit ,h&cpltno ■vafepropinat aquas.
lila propinaïu alias fnperingerit,iüa
Nee mora,neereg.es,pocul* mille parat.
Jtramarianut ad h&c: Hanc omihi qunrite
amici
,
Tèigat "jtilla meos cfficiofapedei.
Ouidiusquoq; lenam quandam temulen-
tam,qu? puellani faam arte meietricia in-
ftrneret.Dipfadein vocat.Sicenim fcribit:
JEfiquadia (quicunq; velet cognofcereJenS,
jludiat) efi quidam n omine Dip/as si-
nus. &>c-
Nonprttdens\
Incautus .
Auceps~\ Auceps eft qui auescaptat, ab
auti & capio dicliis.qiiafïauiceps-'Eratau-
tcm hic.vt dt&urn eftjAlcimeiies.
Extento quifidera reSpicit arcu ] JFortè
alhifitad verbumGrajcum êvs-o^/et^ise-
ninv eft(et/«^i)e,hoc eft,ip ctvcirxoTrof. Qua
quam me non fugit, id ttibui nomen pifci
«uidnm, qni fïc acorporis habitu nuncu-
patur ..
Securusfati.] Id eft, ignarus Scinfcius
infottunij, quod fihimortem attnlit; ma-
lum,quod pedibusobuojiitiim ftiit: fic e-
iiim loquiturepigiamma :
■zïf Ttoa-iv ia t'S'dnv Tryy-a. x.vhivS'iu.ivw.
.Sic Laftantjib'. i- cap.3. in philófophos :-
Dumaliorum pra:cipitium \ideut,uópto
Ia puteum, foueamve_j.
ui ai»
Taxantvr Aftrologi, f\
coelellia.id eft , corporum fuperiotiun ' ^
Lpcclionem lecpnketari putantjcataIB
ignotant,qnx piopius fuut admota:cu
que jprajfeutia ferè igjiorent,futur°r
fr.ieirtiam Uabere fegloriatur.Atqu')^"^
Pindarus habtt Olymp. rx. iZr t*il£fu[
rap yttp TtTT-JzhovTcu <ppa.Ja*id
eft)"*/
r&funt-admodum & c£c&futurorf(m c0^,x
tiones .
Huc quoq; quadrat, qüoi pa»»^
fupra de Thalete ir.geflimus,qu' domu'.^
exiens, curn fideribus infpiciendis tot}^iz
tenderet, inferobem fiibieclamproC''* £
ac poftcafuni moi probrum dornelttc .
nus fe, utum ef::Miriim videri» <]ua ra je
ueThales cceleftia contemplatiac c0 J
di animo aggrederetuïjqui ea, q.l,as c . £_
ante eculosjconfiderare non p°,"eC' J
nim iïïa-.J'ÏKcua, >&<*.9£v ï'p» *.&*J* "'^
rut
Tpigram
ma in
Jcurram
,
f"'
Toah dyvaw, ld. i'v ipitva êVf^'fH
tetra-
alij tribuunt Anaximeni. Gabnasin
ftichis idem fctibit.cuius hoec verba:
A'"rpots «ipis-x-oT-av tk a.SlpfW1'''
a\>
£é T/f                         : .' _■ /w)l(
ÖS'Qïïïópo; , fivcvn , T<tU7*t4^h^S,ffuf.
H'ucquoque pertinet quod ep'g1'3 ' .^
Grxco w****J\*docetarii<ih3betur
z.Anchologiaj.
                              ,laeip*'
Ta. yaint -\-l                  è*.iyovï
tg öhiyntyeüui creofjA iptpw , yVa^i.
a-ttxnlv apiS/J-wroP TrpoTtpoV > *& 1
atttvrov, /                  èrttitWM'
YSJ. T0Tdpt^.»ms 7faV i nnTAr
ciJ1' èhiyov -T-tlAoV ts. Ér»j"AT0'
fi&peif, ^           duiTwv r*
wais $~vv&crcu yvS<rc^ Tay "'
v^g?tVKia-^ïf^vl^S^t
CumtmmeUnmfitMbtcorpush^
jfuceps >
-ocr page 519-
Emblemata
44!
*<'tnetireprius,moneo,^rtenofe labsm «
. ■At1if**ï hinc orbit difcere perge modiï.
■At "»e?rfura luti tenm cum tefugïat, quï
Vl^°JI? reLftinunier&tMpoteritnwnerum?
*ft eiiini pei'CpiciHim.quam /ie oJvv&tov,
jC casleftu.qu? afeiifufunc tcmotillima,
Veptehendcre queas. qui te. ipftim plaiiè
'ö'ioras.Vnde. Plato in Pkedro ridiculum
Planè putat.cumqtii fua ipfe igiiorat,alie-
javpecfcturati velit.Iocatur proinde oppi-
^q'iarn elegaiuerin Aftrologum q-üen-
~"» ThouiasMoms asratis fua?magnum
^<i«s,quiaali]s videri yolueric vates veti-
"'cus,& tarnen vxorisadulteria,cuin hoc
Joiimmucn.tangeret rem fuam , ex aftró-
tl,m;nfpeö:ionenonpotueritdeprehende-
te>Carmen tale eft:
**tttrnus proeul eft,itnnn\ olim c&cus, vt
aïunti
Nee propè 4'fitmext a puero lapidem.
ZMnaverécundu formofz incedit ocellts
>
KecnifivirgineuM virgo videre poteft.
lupiter Emopam,Martem Venus,&> Verte-
ren Mars
,
Diiphnen Sol,Her/en Mercuritts recolit.
Hinc faclum,Afirologe, eft, tua ciim capit
vxor amanus ,
"' Sidera jighificerit vt nihil inde tibi •
Eiufdem aliud extat in eundem epigram-
ma, non minus lepidum Sc. feftiuum, fed
ftrictius;
Aftret tibi &thereopadu>ttfefe omnia vati,
Qmnes & cjus, fint fata futura tnonët.
Omnibus aft vxor- qïtje tua publicat, id te
JMra , licetvideant omnia , nulla mt-
nent.
Nunc cum Amore. aliquandiu nobis res.
erit.
Poten tifsimus affe&us amor.
EMBLE MA C V I..
JUZQ%
-ocr page 520-
Andreas Alciatl
A S PIC E vt inuiftui vires awigd leonis}
■**• Exprefiiis gemrnd pufio vincat Amorl
yt% manu hac fcuttcam teftet, hac vt fleffit habiii^ *
Vtfa es~l in pueri pluYirnm ore decor.
T>ira lues procul esio' feram qui vinceretdlem
Ejl pot is, k mbis temp er et anne mamts ?
COMME N T A R I I.
CVjido puernudusalatus|currui VelmagisinfirmosfdtmetiUthotmnt^
infidet triumphali,qiiem trahüt duo Sanftius feftinanter,& vt tantum inCelI'S*
Uipati&.capiftratileones;ipfeveró dexte- poffit,vertit,hoc modo;
1.1
ConBicor inuiBum pulchra in ieHudinl
Amorèm
Tr&nantem manibus terga. fuperba U& *
Hacf, manufcuticam,per cotla h&c gr***',
diafr&na
Dirigit, & pueriSplendet in ore lep"* •
Horreo carnificê: nam qui f era coïïa leonu
Sic domat.a nebis temperet ipfe manusl
Hnc refpexit Inciamis 'm Deóiuffl Dialo-
gis.- conquerentem enim Venercm ap"»
Cupidinem filiuro facir,S£ fibi nonnih'lr6
formidantera,iie propter ('celera quampl"
rima leonibus tandem obijciaturjCui|>uer
Clipido;0oéf'p« /AHTep, Ïtth )&i 7o7{M*ftV
dvTol; liS'i] £vvn8»< ei pi,
jcjutf-oM**'*
fSóaitof >inoyS«f)j^t. ai JV o-üw*1'^
7hV xppA ^tttyiitvci.is Ts Tin* mptKix
uno-opivoiarTroMe&o-i[j.oi .Confide m»'
ter.leonibus enim ipfis iamfamiliarisfaw
facius,& féLpenumero conjeendi eorumte
ga,& apprehendi iubas , equitis more i»P'
der/s iüoi agitodüi verl interim mihi c** ~
Ais adblandiuntur,ac manum infert"m °'
rireceptar,t,lambuntque:deinde tni"*rea'
duntinnocuam .
AVRlG/f] Ducior.propriède eo , q«»
currumregit.
                               a-o-is
Exprejjus gemma] fculptuS & effit-t
in amiulo.Geftabaturenim in anniilo'.j^
raïcuticam vibrat, finiftra habenas rcgit
j T           Ii.'i v D-extulitex Grasco Argétarij,
TtwsÈm- ^110^ habeturlib. I. Epigram. Grajc. tit.
ilmatff. *? *?%*- '4- .,             . .            ~'i
A vyzQ» 79V apvKTov t?ri eppayidot
'épana, ,
ytpo-i XicvTHetr dvtoytvvTtt &!ttv.n
y&Ktvis
fpioja Tcy @poTo\oiyóy • o' ydp xgi &ijpd.
«Tes/^stircfW
Avyptov, i£' ohiyw <p»majLdf/.tpuov-
Quid -video in getnmahac? amot esl, au-
riga leoni
Infidet, &frmis ora fiuperbaregit.
Tna manus flagro c&dït
, moderatur ha-
benas
Altera-.nuüa magts fignaplacere queüt.
Sedmetuo immittèpuerü,mortal ibus &gris
Quid faciet,quific cordaferina domat?
Contemplor ineuttabilem m figülo caia-
to Arnoiem >
Manibus leoninum qui moderatur ro-
bur:
Qui hac quidem manu flagellum ad cer-
uicem,illa verofrfnos
Dirigit:multa aüt ei re urn floret gratia.
Horrefco homicidam: Nam qui feram e-
tiam domat
/
\oé
iJ»
Atrocem , nequeimbeciilibiis ignofcei___________________________________
moris eft in annulornm
Kmniis
° '-ramina
hominibus.                                       emblemata geftari. Grxcum ep>gra","|'■
Indomitum Betlo cdatnm in gemmula.
^^^ 'Ppa.yif,qt^^^
Amorem ___________________
Qui manibus/tui coüa leonis agat.
& teftudinem fignificat. 7 v
Pufio.] Paruuspuer, tcuhov W***'
r*fr
Yna manusflagrum capiti, tenet allera fapiov ■ Vetetes enim'pufus & piifa. P[°
frmos;                                               
puero & puella dicebant.Cic.I.Tu- r
'
pcircum pueri gratia rnuha gentis. lib.PJatonis.quimfcribittir Menon
Htntprocul.hinc homicida'. feras quiper- nem ouendam Socratcsinterrogat^
i' dg

domat ifias ,
pro Codio : Propter noclurnos quolctam
1
                      *                     inanes
-ocr page 521-
lEmbiemat&j.
443
V^nefmetus tecunVfernperpufio cutn ma
»tefotore cubitanitJuüeaahSatyra 6.
tyinneputas melius qt'tecüpufio dormitï
tufio qui noBu nonlitigat-.i
.^««(i'■ hac&c] Alij hüc verfum.:
«litctle^unt, fic :. ■■:
'2j manu hacfcuticam teneat, hac fle- i
_ Hat habenas.. ,
HiLetn alij vitiofum ïnJicant, quod fylla-
bam bteuci» pofttertiurn pedem ptodu-
Cat;.Quod tarnen facili negotio polïiimus
^c^faicnotteBun vitium eft carminis, fi
f> ücterapiodueatur in casfura.vt bic fit : '
lt* fnultis» teftimpiujs defendete polTem, è
, l^ibus paucaaecipe.Martianus commune
\kfrt c^eaffur»at litterani t, finalem.-quodego
"si, l'ou \jx vmuetfum praecipi velim, fed tan-
'Um.vt dixi,iaca;fu.ra.Viigil.io.AEneid.
®*'m tibi Thymirt caput Zuandrius ab-
ftulit enfis .
Idcmlibroio.
*«■ mediHmqtfa Jpina deditihaBam^yre-'
ii ceptaf •
luueiialis;:
■^■«■Znusciuis obit>& formidatusQthoni .
jpuidius j.Metamorph.
Nubibus ejje folet ,aut purpurei aurora .
^oratiusLSerm.
Quinondefendit alk tutyante folutos.
Rhodig.lib.19.cap.?. quod eftj ra ?xv7« scuticam
@KZttm,fctteicam afyicere
.
                       aVficere .
Cltirimas ore decor] formofilïïmus: iir
Gisco lubetur, ToAAa <ƒ'' <&y.Qn($tiKt
ya.pt?. Multa autem circumfloret gratia.
Ér talem erfinxit Lnciamis in Amore fu-
gitiuo.'
Diralues] Epiphonema.Odirum exi-
tium:ve! fuieepiphonemate,vt eft in Grx
co, <ppi$?a Tsfc Ci^ojoKoiyov. Horrafco ho-
micidam.
Dirum,Dei ira natum, Verrius VirtttWt
aicNoiiius.Deoiil ira mifl'um: quidqtiid
euim aduerfum.crediditantiquitaseflèab
irato numine:fed infelices, qüi vt cultum
verum ignorabant,fic caufas irarum falfas
credidere.Ideo ridemmifetani fuperftitia
uem.quiinter eos fapienteshabiti, adom-
nia momenta trepidamium, confciorura
negleöi numitjis.Ouiduis 7.Metamorph«
Dira luespopulis ira lunsniiiniquA
Incidit.
At kies.a GtxcoKmv, folnendo , feudif- £#«♦
foluendo. Dicitiu autem hicluesamor,
quod uihtl adeo folwat homiimrn vel gene
roforum mentes,qLia fcedi &ignaniamo-
ris confuetudo Medeam quoqj vocat Kiem
Seneca i:-i Medea.
Feram talem] leonem. Argumentum a
maiori ad minus .
Esïpotis] poteft.Catullus.-
Cur non diuitijs Crcefam fuperare potisjit.
%i
Idenieodem loco: mi
'Hu _ Qftumgrauiusdor/ofitbijt onusjncipitiüe.
Scuticamtenet]
Scuticaeft paruum flar
&=Uum è lorisfac~tum , a GtxcótrKVTOf
quod cft corium,quia fiat a corio fuie pel
|e'Hinceriamdicuntur fcuta,quiafint pel
"busoperta.Horatius Serm.i.Sat.5.
"e Jcutica dignam horribili fefterefla-
> Z°Uo.'
iuuenalis Sat.S.
"Ï~r—Hic fra>igififerulas,rubet iüe flagellis,
'^la»duis Minosait, fe peneseflèlibellum
IV.
Elegantissimo ifto fchema-
tefatis oftendimr, qnaiifa fit amoiisvis ,
qui de fortiffioais etiam & ferocillimis triiï
Leones
phiim agat. Leonum enim nomine (ïgnifi-
caimir viri granes , & alioqui fanöimonia 2"''
piobitateq; aüqua infignes. Leonesauteih
arnote furcre notat Plin.8. hiftoriïmfidi,
cap-ï «J-&: AriftoteMiiftor-animalium lib.
6-Sei non pofsii comiiuentibusoculis trau
filire, quod fcribirPlutarch.in Amatorio:
apSr óuSv 4'f/TW (j.tv H{ 7>h a.v<Ppa>vl-
^eoibrana defcriptum.in quo prajter aüa   tiv itsatrcdk ïov '{para., tk cT «?_ Tiiv
^"^damjcommentatius eft nunquam edi-    yvvetiKovhtv , U7ripfvè( , v&iSéiov a.ya.-
l,siin SatyrasPerfij.Scuticamergo ficde-    iïïv , ix. k$d.vu.&fyv . iwn 'm\iKct,jjTijy
lllc IniiominatusilkiSciiticaerat qua:da    J-uvAy-tv eV^s «5 Ttpiiv -ttÓBi; , óït «V
t£Igiaj hajbensin fummitateHodos quof wpwmov èïthtivmv eivTè iFctvTciyjSiv
i?ni j." »odum faba:; de qua Tetentius :    yji mK*»v , vttq tht&iv i.\>^a.vóy.tvov tai
e jaba cudeturm me ■ Hxc ille.Huc    ovnvyvó[/.irov. id eft: Nonfnm duilus ad-
«j»61»- Um Ptoueibium » Vnica fcutica , mirationea quibufdawveftrum in concla,
tu         omnes.\d glorioiulorurn quoque   uia virorum,ab aïijs in gyn&ceum trahia-
ka' °rem r^Ptiniendum , & inftruendam    tnoremjngens ac diuinum bonum: quan-
pL 'catctr> nimioplus[eeft"erenteflJ> Arifto    doquidem tantaptvn, &tantus bonora*
Qlum ^"pbarmacum affeit, Coslius    mori.exbibim,v* h qmbuf omnino expelii.
debugrai
-ocr page 522-
Andreae Alcïati
444
Itiuerat d1 opprimi,&b ijfdem augeatur & caos, comm unem orbis humani ahi!;i>L&°
Amorfs
■iiti.
pr&dicetur. Eft enim huius affedtus fantus
tittidinisfpecuIum?IlleamatorioOmph*
lesveneftcioinfeiixfuccubuit, & robuU1
fcemineammollitiemjaborem in luxnfl» »
2fala-
eifedtuSj vc fapientiflïmosquofq; nee non
fbrciflimas duces,mil!isbellorum ^ftibus
ant machiiiis territos, iuuadat & concure-
re Éókatjiroö expugnet & profternat;acii    Martemq; in dclicias muliebres,app^la .'*"
tiflimos reddat itupidiiïïmos, & qui iudi-    teri colo.commutauit. Vndede illoC"» *
Cio pollenr, dementen prudentiflimosad    Quem non mille ferA,%uemnon-$tbwe''et,ti
infartiam redigat.moderatos effrasnet, de-
           hoslts,                                                  J
inq; in brutum hominem commutet: cu- Non potuitluno vincere,vicitftmor • j^lf
itis ponó tanta vis eft , vc quos aggxedi-    Iuliiis Caifar vidcor in Gallijs, in Genaa- j^fi
tur,iii defperationem pratcipitet,ac manus    aia,in Britarmia.in Hifpanijs.in Italta,l"
fïbiinferri miferandoafpedtu cogat; homi-,   Theflalia,in Aigypto.idemq; *>ox i" Vt"
nes beliuis immaniores efficiat, qnasad    menia.in Pouto,in Africa,& rnrfusto *?."
mortcm ruere voluntaria nufquam anim-    fpania fnpretno Marte vidtutfts.- i" °) .
adüertimus,aut aüasfui generis viiguibus    tantarum victoriatum ab amore regio '
autdentibusdilacerare.Solenr prietereaij,    terimapud AJexandiiamvidhiseft- Han-
quos ïapitinfana cupido, de ftatu mentis    nibaiapud Thrafymenum,apud Catuia
deturbari, a ftudio&r cognirione virtutis    vidtor.at deraiiminpatria fua vincent»10 »
auocari, nam omnem ijlorum fortitudi-    priusapud Salapiam Apulisoppidun"1,
nem ii)fringir,corporis rbbur eiieruat,fun    retricio amore fuccubuir. Qua»1*'!?1 l.
cenfenda visamoris', qua; tam■■durosani*
mos, tam rigida pedtora leui 'irangaCii'^
«ïtiones anima; interturbat, & ad omne vi
tium & rurpitudinem piajcipitesagit.Su
perbè enim imperatamor , atqj etiam in- curfti, tam fapidos pedes, tanrfbrtia»* ^yi
\iitis,vt inquit Seneca:
cnia fragiHbïis vindis liget. Sigiï3tu* uf
vt
fus
[■• StpèoÉfiinatts indult frAnos amor
Virelluis , Vitellij Imperatoris pater
Et Ouidius hoc teftarur :
____Bes immederata cupido eft.
Idem pulchrc aübi cecinic,nimii"um lib
3. Amor.
fcribir SuetoniusJ ftrenuus ,' iugc"',0,
acprudens , qui turpis & iiifani's ^ .}',
tiua.'.amoie vfq; adeo fuic irretitiis.vt aini,
nonhomiue indigmim patraret.-qi''PPc 1"
Citxmfrontcoculos,centaccruicegerelat   in-ter cetera fco'ni viliflinii -ialiuam c" ^
Argm,& hos vnmf&pe fefeüit amor.        melle in -ilütum con-.mifceret, quo tanq
Porentiani anioris ficdepingit Virgiiius in   dimmo.baliamo-initaurandx vira: °PP
Ceiri :                                . .                   tuno, arteiias & guttur crebro,'^1' Pl "
Seu malmitlepuer, quem.nerfitafleSere    blicè abiedto omni pudore,adei:isgiat1^.
mater                                                aiicnpandam perfundei'er. Q«a'eA£
da
lrtitü potuit.quem neepater^ittq^ auns idë
pus quaiis (ïtamor.docere voJe"s,'n cIl,a'r
tiarum fabula-rum dicit,om,nes anin"^;
;fliaiiesac perturbationesadefForm3 .
,tr«"'
fu
fe
lupiter.illeetiamPoenos domitare leones>.
Xt "jalidas docuit vires manfuejeere tigrts-
Videnduseft hac de ie .omninó Ccimcus
]ib-ié.de honeftadifcip.cap.4. Qnem,ob-
fêcro, non vicit amor improbus ? vel'etia
diuinos viros. Qujs Dauidefandioi ïQjiis
Salomone (apientior? Q_ais Saaipfonefbr
tior, qui Si ipfe kcnes dilaceratiic? amore
tarnen omnes funtfuperati. Scd pmiflts (a-
aiiioiehi coiiciu'ïeie: Iram,iti'etum»ü
tiain^gaudiumjinanfuetiidineiHj'a^1 ^"
tf;uMxmi!Jationem,diffidétiarii>&"e,mtl&
reliq 11 as omnes. intet quas vnus-pudö
veiecundia deiïdcrauttir.Nec follim
lés 3c «fföeminatos ted-ditamör , ^^'^j
ïionnunQuam eó dementia: P?f^*^,^ aC
cris hiftorijs.exeinplisprophanis rem illu nes, vrfefe non raro" pra;cipitesagann
ftrabimus.Prodeatergo priaius Marcus il crudekm vita;fu?lanienam ex«ceant^
Ie Anroniusivirilngulari prudentia praidi- itis genen's ruonftra ftieront P^^lS' fj1 '
tus>qui Cleopatrasnimiö amore incenfus, Haraioir.Sappho.Bibiis» Ca'IIücej ?"x .'
infanaetiameitiidemfufcepit ftudiaaccon Dido, Pyramus &Thyfte » Gidica > s7
filia.nihil non imprudenter, leui ter ac ne- falcia, Timagoras, St vtriul'qi mtn ie%a '
gligentertradtauic. Plutarchusin eius vi- turn ftatus plures Blij-, quibus
ta. Quid Hcrculem in n-.edium piodu- a feipfls illata', quod infiiltüs tanta? p
*                 *                     turba-
M. An to-
nij i Cleo-
patrarn
Amor.
Xxïplitm
Herculu.
-ocr page 523-
Emblemata^.
44 f
e           n"i!>ationisfcfre nen Po(rcnt * Hirce "on-
>.*'«*.            a>c!lia:npftris tcmporibuseueucninr,
» **«* tu n'a aPP°"<:ml»s- Galeazius Man-
"* ^«* n llx Patauij degens, iuflus a puella ,
1 »am deperibat.fefe in fluuium prozViiid'u
"'jcetcadmiffis ftatim generoR) equo
J^atibus.vc ilü morera gerercr.icin flu-
e,i prarcipitem dedit- Alijs porro luiiuC-
g.0"' amorecaptis vel folaamafiarum ia-
- neforu quorum >
Qut omnes homines fupero atq; antideo cru
ciabilitatibiu animi .-
Ia8or,erucior,agitor,/!itfiulor,"jerfor in a-
moru rota mifer.
Exanimor,feror,differor,dijïrabor,diripïor:
ita nuüam mentem
Animi babeowbi fum,ibi non fumrvbi n»
fum.ibieïi animus .
Ita tnihi omnia ingenia funt; qued lubet,
non lubetiam ld continuo.
Ita me amor lapfum animi ludificat ,fu-
gat,agit, appetit,
Raptat,retinet,iaclat, largitur: quod dat,
non dat: deludil;
Modo quodfuafit,dij[uafit:quod dijjuajit>g*
hentat.
Maritimis moribtu mecum experitur , ita
meuttifrangit amantem
Animum: keq; nifiquia mifer non eopef-
fum,mihi -vlla abejl
terditopernicies
.
Occurrit,quod AElian.ii. Var-hift.nar-
rat de Pioxippo Olympi js viftore, CHtïl Dioxip-
pugilü more Athenasequesintroiretma- pui.
gno populi concurfu, & alij ferum aliaru
qua; iueoedènt-apparatu, pulchritudinc
caperentur : ipfe medio triumpho conie-
iflis oculis in mulieré quandam formofifti
mani.,ab eiusafpeftu non potuitabduci ;
quinetiam vultum fa;pe mutabat, vt faci-
lèappareiet.eum telis CupiHioisfancium,
iam nó fui fuiflè compotem-Quamobrem
Diogenes Synopenfis ad populum: En,in-
cjuir,p»gilem- veftrnm magnum,,vt a puel
laconfigitur ? Qu^afi dixi(Tet,turpeeflèqui
viros vjciflet.a muliercula fuperari.Atio»
cularisifte reprehenfor ignorare fc fihge-
bat.quanta fitamoris vis, quamqj.efficax
pulchritudoformaque deceus corporis ,
quam non temere Socr.ates: exigui tempo-
ris ryramiidém appelianit: Carnea'des, re- Pulchri-
gnum quod nullis fatellitibus egéat:P.lato, tudinis
natura; priuilegium : Publius Synis, mu- appellatii
tam commendationem: Laertius,quauis e- nes ,
piftola ad commendandum efficacioiem r
Theophraftus, tacitam feu filentem fraa-.
dem,quia fine verbis perfuadeat.-Theocri-
tus, elephantinum fine ebutneum detri-
mentum,quod grata fit afpeöui.fed mul-,
torum incommodortim caufa» ConferO;
huc Propertianum iftud :
Eripitur nobis iampridê cbarapuella,(§>c*
quoloca de Yiribus amoris in geneiofos,
aniiB.04
''fa,vel abfentia rnortem pr?defiderio in
'f- Simileexemplum nobis fuppeditat
''''t 7" nDt>'lisquidam Gallus.iuuenis,noiiiv)inns
' ,?e,Ulusquamomnibusgratus,exfamilia
egriorum oriundus,qui cum ingetui a-
i 't Maotuani Pacis filiam profequere-
.''»ab eademq; viciffim colereturicumq;
'Qrtè vcneno infedhim pomum acdele-
.. HUm,quod in fui perniciem inlcius aba-
Q 3cceperat)obtuliflfet,& ex eius vfu ex-
'e'ftos illam fpiricus agere animaduertif-
>deprecatus primo culpam.extrerooani
'•doloicpercuflus, in finu eius non fine
kuit
ft
rijs&: lacryrois
animam prior exha-
quem ftatim üla fecutaeftcomes .
^'nc üqnet, quam potens fit amoris affe-
^-tUSjcjui omnem napcllum , arfenicale vc-
"e"Um, & quoduis aliuddeletcrium, que
S,■
Potui: pomum intoxicari, noxjeprompti-
*l'diiie, &exitij celericatefupcret. Aliam
niftoriam amoris impetum tnirificè refe-
\et^ peiltem petere licet ex Amea Siluio, de
** 'fc|»ryalo quodam equeftri ordinis,& comi
'e Sigifmtuidi Imperatoris, Auguftanojii
^icretia Sencnfi puella ab eodem adama-
ta : quorum ardorpauco tempo ris curti-
^u'oadeoincreuir,vtcum Enryalo, di(ce-
pute Imperatore.efiet abeundunijdifcef-
Urnquc fui Euryali & Iongum vale ferre
""tt.poflct Lucrctia.exdefiderij vehemen-
'a>tepcntina morte paiicas pol horas con
j *'• CuinsmortemcnmaudiflTetEurya-
lls>«undem vitse exitum fubijflet, nifi re-
tt?tI°tieamicorum & falutaribus coh.or-
^«onibus fuifiet rcftitutus: nee tarnen per
tam vitam deinceps mceroiem illum ex-
luere,vcl vlla animi hilaritate, at iie rifu
P'idarn obledtari potuit.Canerum amore
«^fP^ imagincm graphicè defcripram
«nibct Plantus Ciitellaria.quam delefto
Patientia conflfus non grauaboradfer-
t>èrfUm egle"'è hunc locum illuftret.
Oego amorem primum\apud\homines
.|, ctlrnificinam commentum.
nceZP de me coniecluram domifacio*
*5.
-ocr page 524-
Andrex Akiati
44*
pil-
gnicatc vulcus ipiaq; puScljrituaine to
médat. Achillem omnium pulcherrin»0
facit: quamuis enim Nireum notn"iet
ijs.quiad Ilium venifiencforrrofirtin1"!"'
tame» ei AchÜIem pra:fert. Ita Virg'1,B
de fiieAsnea:
thfr einte alies pulcherrimut \on>^e■,
Inftrtfe focium JEneas,*tq; agmintti^i
De Laufo verèjdequeTiunofic.* . f
liltHS huic iuxta Lauftti
, gw pilc"r'
alter                              »
Non fuit.excepto Lauretitts eorpore Turf'
His confentanea maxime funt qua: d'iP ,
taiuur ab Ifocrate in Helenx laudatio" '
vbi fic pii!chritudinemcommcdat,vtCa
eflè rem diuinam ftatuat:ea enim fere c ,
temnuntur,in quibus'nulla pulchritn" .
contra qua: pulchra funt,fufpiciuntnf ,
omnibus- Imó virtutem non alia d«cal
cenfet in precio habeiïj fumniiscjue h°rfl.
ribus affici,quam quod pulcherrirn*^.^
dam res fit:deniqjalia omnia bona iüu« ,
funt expofita : nullus tarnen eft, qu> P ^
chris hominibus inuideat, quos potiu*^.
mirantux omnes.dignosqj honere P"t3''n.
cümq; omnia fortiuido fiw digmtate &
tccedat,a pulchritudine tarnen '"Pe,r3t"n«
Sed quorfum ha:c pulchritudinis cóffj
datio?Ad noftrum fcilicet Amorcm.l!' ^
ammos.exemplishine iude dudis, niraitu
rapta: Helenx : Centauronim impetus in
Fitithouni.'Romuli qui Sabuias raperedo-
cuit: Achillisde fibierepta Hippodamia
Brifeide: fic enün poetaelegaus .•
hiferiêr mulib ciïfem vel Marte velarmis*
Mirttmfi de me iure triumphat amori
Mtigni f&pe ducts mngni cecidere tyranni,
Et Theb&Jletemnt&lteafo Troia f uit.
Plutarch-in Hyperide retulit exemplum
perqiiam venultii &memorabiledePhry-
ne,piilcherrima fcetnina.quanmpietatisae
cufata, defenfa eft ab Hyperide, oratore
certè nobili,qniquód videreteam ia dam
nationi proximam, commiferarione vfus,
Tti quoquo modo iudices flecleret.mulie-
iem produxit in medium,& difcifla vefte,
Huda peiftora iudicibns oftendit. Qui mu-
lieris admirari pulchritudinem.eam dimit
tendam cenfueruiir j ex quo & oratoris a-
ftuin,& iudicum inexpeitatam hiifericor-
diam, ipfiusq; rea; vennftatem (id eft ,ro
n'JV agiov Tvpa.vviS'oijVtloqaitiii iii Phc,
niflis Euripides) fpectanda proponuntur.
Aiiftotelis memoratur di£tum>pulchritu-
dinem omni epiftola coirmendatiorem , id
eft,formam corporishaberemaiorem per-
fuadendi vim quara quaeuis oratio vel epi
ftola.Ex eo itaqtie cum aliquis quxreret,
cur qua: pulchra eflent,tam impensè ama
leiitut.'dixit.eam efle cajci hominis inter-
rogatiooem . Miraii eniai poflit aliquis
f 1.11(Tè csecum , qui nunquam antea quic-
qtiam vidilfet,&
Qui nunquam vif&flagrarct amsrepuelU,
de quo Iuuenalis, Q_uid plura? etiam in
carcorum animis fubtiüs & peruicax rc-
fnatamor. Proclusomne pulchrum dicit
oneftum cfTe.idemq; amabile,eó quodna
turaidiuiua: aliquam imaginem habeat, ex
quo Te Kci\ov,h Ktthtiv quidam dcducaut,
quod eft vocaretqniaad (ë vocet& alliciat
liomirmm animos:quam etiam ob rem cre-
dibile eft a veteribus , reges eos in primis
creatos.qui pulchritudiue alijs antecelle-
Kur. Sic enim Homerus ftios heroasa di-
Phrynu
nes pulchiitudinisdefider" •.
iiiHS triplicem ftatuit P«IC ',,,.
reftè fcntien
dicunt.Ploti
tudinem,cum nihil aliud fit,quam «x < (j
ritim concinnitate cooriens gratia. && ,
in animo perpendas ,eaniwirum ex * jj.
tum fplendore vemiftas eft . Si 'ncof?
bus requiras.coloribuslineisq; mi'3 .[Ul
gruitatecoalefcentibus decus coii»j". {i
gratiffimum. Sednec fonorum m°"lL-ri-
iucunditas puichritudinem refpuic J. 0fuS
plcx ha;c pulchritudo tres habe* -,aD-
fubferuientes , triplicem verói»iPer' vj-
tem amorem-Radios ex animi clat:ta Q0t
brantesiuteriormétispercipitocuU1flr
ut
porea autem gratia coiporeus per
I-
respe
vifus.Mufica verö confotiaiuia afl
jj>nus'
mulccc. Nosjtiificeflamus, obt»'1
ti»
potc»
-ocr page 525-
Emblemata."
447
i'nnM> i
Potentia Amorïs.
EMBLEMA C VI I,
BR3
«gjj
IS
jdÉÏ
^T F Z>T7«? ^«/^ vide» vt ridet, pUcidumfa tuetur ?
^* Nee facuias, nee qua cornua Jleii'at, habef,
Altera fed manu urn flor es gerit
, altera pfeem,
Scilicet vtterr& iuradet atque mm.
€ O MM E' N T A R I I,
■ •                                                                                                                                                                                                                                                                           ■•.-.;..... ■ .                                                                                                                                     .                                                                                                                                                                                                                                                                    .
/Y } ° *■ nudiis alatils fecfet , fubri- Ovii.iia.ini tfa>Ay.eus y.ttti^fi <PêAp?r*
ei,f>perquam amabifi & blando vul
ge''lermis penicus, fed airera manu flores
ö ^altera verè pifcem ofreorhr,
"t JPi?VrM * T v M eft Embjema ex lib. 4.
tjiïcLvSit.
f-,! y.zv ya.p ycuav , T» «Te $&\et.r7&y
NudusAmorblandu ïccirco arridét ocellu;
Non arctn,autnunc ignta tela gerit.
^^v/r*W>Z^?M~EPiöl'5mae^-Pa''ai''»; **" temere tnaniiw florem delfHinafat
Ojó'» ,                                          lUaettnimterriSfhocvaletipfimari.
* f*?tH 7i&isümphrr*#&n, 1$$é AmwobQ riffy &plac'diiscd,
-ocr page 526-
Andtex Alciati
44?:
foïebant enim ex cprnuljeri arcu*' V»?'
ii.Aiueid. |
Spieuia torquehkt Lycio Cortynia e«rn*\,
Floret gerit] roiam.To£v$o: , W 7° f
i'tv
promifctiè poniaptid Poetas fble"1^
eft.Sed hic noneft prajtermirtendum leP'"
dum Aufoni j epigramma (quod iarn <*'
ttibui Virgilio csptiim, jnrer eius appe"
dicesetiam nitnc legitur) deRofa :
Vidi P&ftano gaudere rijktia eultk,
Exorientenouo rofcidtt t/tcifero
Rara prumofis canebat gemmafruteti' '
Ad primas radios interitura ditj-
Ambigeres , raperetnt ttfutHac aal* ,a'
botem,
          . ; i ;•
An dar'ep, ó'flor'es iingèret órtadie* •
Rosvnus.eolor .vnm,0-iiaium r»ane,df*<lf
Sideris &floris esl dhmina vti'a Vet»*1'
Vorfan & vnus odor>fed cetfiir ille£ aa1
Difflatitr.fpiratproximta iïte magis ■
Communis Pdphia Deafiderïs,etdeafl0('
Vr&cipitynius.muricis efle,f>abitutn •
Ccrtè'pflïlófophi quidamiodórerè f0'*,*
colorem a Vencris ftella^'proficirci «*"'.
niaruii'tiqiiate"poeta VenVtcrn (èmper °'
loqur rofeo dicit Virgil, 4. Eclbga :
:____tibi liliaplenis                          ,■
Iccefemnt Nymphi calathis , iiii c*n"
da Nais "
                                      ,
lJttü'étes violas,&ftimmapapauéra ea1f ..
Qjiia non Iiabetarcttm.neq; ignita tela-
Haud fanè fruftramaiiibus renet Delpbi-
nuni & florem ;
Hac enim terra»,illa veto mari iniperat.
Nudus Amor mitis.placidisarridetocellis;,
Nempe arcu é>faculis,vtfolet iüe,caret.
Nee temvre.is florem mimibus
, delphinatfa
geflat :
lüa etenitn terris imperat,hac^ mari.
Sauftius vt ?erba Graïcamclius intelligaii
tnr.fic vertit •
Nudut Amor ridet blande: qu& caufa, re-
quiris
?
Non arew retinet,fiuaq;tela manu.
Mee frttftra palmis florê,delphinaq; geflat'.
Continet ht.c_ terram,continet illa mare.
Hiiiufmodiimaginem (ibi quoq; propofue
rat Fauftus Sabxus.ditón canit :
Improbe inermis Amor, quid rif» f Mis a-
mantss
?
Sepofitis armis, non tarnen infidijs .
Nafub flore dölos,fub pifce ficula clau,dis;
Aüicis vt perdiu,improbenuufragio .
Rofi turn
Legi alicubi Pbiloltratiim .Capidini--ro-.
Cupidine fam conferre-Narn ficut illa tecens mollis
tollatio, eft.ira Cupido.cui autei,,nonaIiter ac t'oj$>.
capilli tribuunturihic quoq; fpinas ptpia-
culis geltar.pro facibusfulgoien-i,folia pro
alis data fui)t:deniqs vtriqj tempus,color
& mores conueniunt . Delpbinus autem
D
KtiS quid
homiuum ama(ius,maris quiettim ltatum ■ Narciffüm ó>florem iungit b»riiólent,s
nttbi .
■PölitiauiLS:£jegi..ie viplis :■:-
                 ft,
Formof&o vioU,Veneris munufiula >ly *
Dtilcejjuibus tanfi.pgiiust-amaris >"
mg
Hortos'uiïeia: VeiieWr a(ffgiv»t flaf°Ji S't t
Piiiims irem'llb.19 c.4Jlurfus q"°Va0;i r^'j'
&riibef,& pungit.afrettusarnatorij "^, ptt'
clTJaffiimatPlaciadei, vtpóte qui "'^je-
Hippülytö Eutipides :
O'iroiKiKÓTrTtpis &p.$t$<Lhav t,'s
aH.'JTO.JU 7TTijiU ,                        "
Amor om
ma do'
mat.
aA/s-vpiv Ï7rt TÓVTovt " Jï^ji^enV'JSi rcculidix'rubbre, &'facinorofi crim'' 1
xulcerarioue eflènon poflir. Viwj6 ' ,.
Cïaudaiis Mfiiosanfam fi{mpfit ^lC3ve0
nis, quod ociosè fufumeruditorurn , (t;
fretiis h,uicemb!eniati affiïk,ld Hf' J ^,
S.ymbola'adulantum eernis, 'rofoiP'J
mórum,
                                    ■ ,■
Non fine vnius fymbola certa *n -tf
lllepennis ornatus varijt vndiq; v*litan>
Alis zielocijfimis ; '.
Volat namq;fuper terram, fonommq;
Jïfi-falfum fuper mare.
PLAClDVMqituetur] Gixcïi habèt,
{Aeihi")(0i i'sh.placidus eft .
Nee fdculus] faces ardtutcs.Proper, lib.
i eleg.iov. .
Quorum aVtjfaculas,alij retinerefagittas,
Ti'lbüimr^aucenvfax Ctipidiiiij quod cor-
da mortalium adiitatj&aniinos conficiat.
Nee qui.lcornu.i',fletiat\ Arcum,qui cor
niuiisapp.aret.cum potiflimum tenius'eit.
Vel jpQuicüi ervviK^o^JKSf, pars pro toto,
II I-
N
IHfcis haietfpinas ïn%l&J0.£f*
Vulchra,rofaefi,verum iA* hrtV'P
..
df'
Tax Cupi
dmis.
potefi
cïdk\ pifcis
lfiferüs,ejjedliqüa necc'tcüfW ^
Vide Piermra. Valeriaimm H'.erPt.;/
iMoft'                        tif(,0
-ocr page 527-
Emblemata.
44P
*'"4SDe'Phin"7'vt «o G«qp,A»- inhaerereïaffixiim, fierinunquam poflet
Iniieiiiendi qnippe dcfideriurn fomes eft ac
incitabulum ingeniorum. Proiiide qni ar-
tium magiftrum dixerc amorem,nihil om
nino a veritatis ratione videnturaberrafl'c.
Plurade Amoris poteftate lege apudA-
ti.enatum ij.cap.j-.&Plaroii.in Conumio.
Apud Euripidem Hippolyto nutrix Phs
dram heram alloquitur, eique amorera
fuadet.in quo fi quid fit vitij,culpam ohï
ncm in.Veuerem confert,
pa/T? <P' h dtSïp'. è?ï <T' tv QttKetan'p
KhvS'aVl KuTTpit ' TTcLvTO. <Pt tK TAUTHt
t<pu ■
Viuit f er & thera.- efique in mttrino afitt
Venus: omnia vero ex ea natu fttnt
.
Lucretius initio libri i.
Alma. VenMs,hominHm,T>iuumque&teVn&
■voluptas,
Idem eodcm
cW *CilwwNocimmum ex io. E-
o«f«?ftl.lludvirsiliJ:
ïrl»» * Utncit amor,et nas cedamus amori.
<Calibi:
I '* w#«* /?»>»»•, quid enim non vin-
0^m Ui Georgicis;
jj *e *rf« ge»#j»» >ot« hominumq; fe-
not r*rnmq; &c.
lv ^1'^ e^catnieil-Pr0Pert'us:
Artïum
tnagiilet
amo't.
'"«f,
A " ^* terratl& maria alfa domnt.
f(1i G A L M A praïfens fignificat omnia
pt 'Kümperio Amoris.qui r.udus e/r,pro
pjCrea quöd hic afFedtus debet eflTe fim-
prC*^ apeitus:n'det,quod obleiftationem
*(e ferat.blandè afpicit,vcperfuadeac:
tut
*H
Ete^-           «"".rin-cuscuivc pum eo con-
tdl non reformides. Amoris item tanta §ht&mare nauigerum,qu* 'terrat frugift
P°teiitia,vtuouaiii natura: faciem.mo-
j Pt!oribiis ex totodiuerfosinduceie va
7^\ Quamobrem 8c Plato dvTov 7ra,v-
r,I' ê'3r%«pwTH>' nuncupauit.qnod nihil
a/} expeiiatur, vt qöiomnia afFe&et ,&
, 'deat . Nam qui filentio prins ad repre-
*nfionem v%fr.udebar,iani emcittu-gar-
,"os. Socordem nimisqj defidiofum vj.
^siatagete.ac Ihidiofius labori fefubij-
te • Etquod fine fine niiremtir,parcum
' '0cl; & (JLiKpoKoyoV) id eft , qui minima
.ll|ïq- plmimi facit, videas, fi in amorem
j.'^erit.perindeacigneferriimmolliuac
$^lu']> vt fiat traclabilior & iucundior .
p^^uid mirum ? Infpicienti altius pau-
tep . 'n intima natura; fe infinuanti inno-
Clc apertifïïmè,quicquid difcimus.quic
tr 'n.excoS'tarruis'c!u'C(lu'c' om nino per-
a "mus in vita,examoris fcntibns pro-
" Tit,ere'Suibuslatius manantibus vberrimè
^ati artes percipimus aut inuenimus :
k Xi«d,nifi iiiueftigatioiiisobleelamentiun
rent eis
Cancelebras
.
         .
Et deinde:
-            tibi fuauis dadctla, teïïus
Submittitjlores:tibi rident €quoraponti . )
Ouidias :
TtifiiperoStipfurntfo louemjunuminn t-oti.
Visio, domas, ipjumque regit qui numina
terra ,
Tart ara quid cejfant*
Qua ratione tiadiditPaufanias in Corin-
thiacis.apud Sicyonios extare nobilem Ve
nerisftat!iarnexeb«re,qugcapitege!tetce,
li orbes;altera manu teneat papaiierum ca-
pita; altera veió malum.- quo fignificare-
tur quanta Veneris in animantia omnia,in
queipfos DeosvisefTet. Egiegiè etia ooft
fexcentos poeras de poteftate amoris'ca-
nitPetrus Crinitus lib.i.poemat. Vide e-
tiam Ccel-Rhodig-lib.19.cap. i6".r,obis c-
nim omniaaggcrere non vacat.
Venerii
statu* .
iS vis
-ocr page 528-
Andreae Alciati
4jrö'
Visamoris.
EMBLEMA C V I I ï.
kLIGERVM fdmen fregit Deut al'ger » igni
**■ Dam demonïirAt vü eiï fortior ignu Amer.
A R I \
iulmin^qmd mpido t* f»r'i«f 'f*
Amor                                               [|
Lil'uisGyraH.Hft Deoru* pnt3^%
ii repetitcx Plijiio,f«'fTcitic»rïaOct^0f
Cupidinem fulmen ie(iéreiti,C! i'-ts au
nffciebatar IdafSiniabrtHr AK,b' j,jl
fuiifè l'nncipem forma in xcate.in c« ^
elypeoita er'at piftus - QnoA idem o .
Satyru» Hiftoriens iurer. ca,qux <■« A
biidec«»imen>orat:Clypeo.inquit,v[« ,
C O M M E N
FV i M i x louis (qiiod hieelega
fimè ttifuieum ycdiiq; & alatun
ntif-
ex-
priniicuranit Pigtiotius] manibus appre-
heufum Cupido midiis, arpharectatus &
alatusfraugitac di/fipat.
P > N e ad «erbiim expreflïc Alciatnj
difticiioti, quodhabeturlib- 4 Antbol g.
<*; iper*
TTTttvai til VTtvoy ;'<Tay , aSvvïi «6-
f&vviv ,
fnx.vu{ m;Kpnorof tOs tsvpif iïïvipw.
Alatus alatum incuitus perfriugu ftilinc j
Ofteudens, quödfottiot iguis fulonne
fïi Amor.
dUjtn alatum fit I mm ftrfregit& ht(+{h
II.
mr auro atq; fboic caak&o,\(\ quo
infignis Cupido, x.«p<*»/r»F i^ayA»/*'
id eft.- fulmen ineurums feu fle^^"Tm« <
&
ALIGSRVMfulmè] Epuheri meraf . ?,,ƒ»
ia, Fhüjiïo cum tcio, Amotis conip?^
-ocr page 529-
Emblemata-»:
4T
^
9 , racntelamvocatur Grjecis. »t a- Trigore toneretafilatet ignis nqua ?
0?noc!em:8j.x*7«3'aH'4^ffZÏKot w* lulia,folapotes noflras txtinguereflamas ,
tJJ''***^'- & Herodotum.jSsAwsesV-
■+8 QjtV luimen aligerumdicitur pro-
t vr Ce'ctitatem ideoq ne picTores fulmini
°lu,nralas,quod a loueimmitti credc-
"^•VMdeVitgiliast
*li yP*0? Ö> ventis, <&fulminïs oeyor alis .
Uonniuejoonglacinfedpottsignspari.
Tani» viseftaraoiiSjVt ipfbftilmi-
necoticitatior fit,& Tiolentior.-qtuppè qui
nee ipfï loui cedar, quemroultoties arcu
petijife Poctx réfèrurit: quofigHificauir,
amore ft tctuio nihil vehementius e (Ie neq;
I V-
Amorf ui
mintfiip:
rier.
e"t aliger] o TTAwV.alas gerésCupi-
Virgil. i.
iii(upsrabi1ius.Iraq> Grarcis ?p«$- ■■aa.iSd.
(/.drup dicitur. De quoillud eit diftichou
AsneiJ.                r
per piofopopceian :
'I.
fV *"* etligerum diBit off.itur Amor em i
l^jl 0Ui'-itutatHcin Cupidiiii a!ae,quod ni-
Vmi'"111 -nibiisleiiius anc mntabi'ius (ïr,vc
Perfringunt\penetrant, vrunt mtci spicula,
fulmen:
Scili'-et hine nemen eft mihi tavJ1*,-
^.tuhis'iii Virgil.Sic & Ouidmsallo-
em :
y.cLTap .
Haoc ^uoq; fewtentiatn exprelrïcipfa VcV
«i>i
" '««« «, multoc,- tuis vintofto? alis
mis apud Virgilluröt dum ait :
h,4Jnit Amor] Meiic'o amor igm« dici- X-te patris fnmmi ,gteUTyphoeatink.
"f-"- •
                                                          Quidam exfta'it Euipidis vellus apud
lat
»10,
Uaq; Virgilius pafïijn smorem ignis
'n* ntmcupant .ie j.Geofè.
genus in
raru;nque,
Steb&ttiTt. quibus Amorem Deura omniü
l»otentiflïiBHHi facitM fuot i
h^na. Sets pi dw xp/vtt p.(ya.v,
li. rZy ó.-zivra>v ^ajlun'ycov v^ipTctny,
0
'^K^^
$£ncmQ\ vuunt.
^
>
*x. oiSi rat /j.éyiïGv tkv&pcéiroif dióy.
Anacreo • :
i <Te K-i Cpojii i\t[Jié.Qi.
M eilander."
AsyTrojf' ipatoe itPiv ij^'ht^'»
O/cT' ei'JTof ox.pa.rat iv apafét -ïtSf
ZêW > «AA* i KtiVG) ttA'Jt' ivttyKAir^iis
Amor tnt
nin&i do-
mitor
.
-ï»
E
to.
"
^- ^
to !«igaturn iiïüd :
7T0lïi'
*
Ni/ eft amore,nil, hera,efi poter, tius ,
Non vel Dsorum rector ipfe lupiter :
Sed is qto!j-} iüi gerere morem cogitur .
In Troadvbus Euripidis Helena factura
■t5C.
peielegans
Oji,
pidiiifefll» camino 111-
rmè can (Ta :
feu
*cia'ndus in CuP^»m, eadera fe
drom excufans apud Mcnelaiim ftiarrturn»
cènfcrt ofliium culpani in V'eneté, a qua
rn<-usmo Veneris quifquïs fuit iüe en-
§cfë fiulpfit puerum,creditï,doóiiis erat,
^ Ce* Atern&penes hunc cuftodia flamx:
£t . * V-em fopitus no.' qttettt cffefotus
p.pa^ °n'am in epigrafnmata incidim'us,
*0c fri allii'' '^'oq"6 fiiWuiigere, cjuod ab
Xte ■^.^•Wutjqftatneft alieiiam
coatta fït.his verbis '.
Tm Siov nihA^i, ti. A/se 'tpèïwav ytv*,
oV t«V u.iv èihhuv $~cu{j.!>vw lyi-t Kfxng,
ktiVHS Si Sih'ii ê'f/ ■          id tft :
Deam obmtga ,&fietsUuepoter.tier •
'g)uialijs Dijs impoat,
Umus quidem {
Veneris neiTi pe) feruus tji.
Seneca i.i Hippolyto:
•. tltc cnndenti tctiitmod Iidia. Rebcir Hh velueerémni retnai iv terra, poters
S^ijT" c"lrere niuhnix turnen ignis erat.
""'•" frigidiut? nofirum tarnen irere
Ipfumq; fiammis torret ivdofA tis losiem ■
Gradiuus iHas be'hger
fei.fi't fac.s ;
Opifex tr'tfulci fidminis f ei ft Deus ,
If qui furentes femper Mtkmtss iugis
Verfat camines,igne tam pstrtio calet .
Ipfumq; Fheebiim, tel» qid neruo regit,
t i
a
          f'git
%,
sX/ ^ot:i:t n*tnib\s,iuli*^mffa tuis .
v octis lafiaijs dabitur mibitutus 4-
"foris ,
-ocr page 530-
Andrcffi Akiati
4f*
do.eiufq; viamplifica»da:ficenirn t.Aro»
rum,eleg. i.
                                         .
In manibwq, louem , & cum louefuWen
hflbebam
>
Qupd bene pro ceclo mlttereiipfe fu0
Claufit amica fores: ego cum JouefulW*
omifi ,
TLxcidit ingenio lupiter ipfe meo •
lupiter ignofcas:nil me tua tela iuuabunt-,
Claufa tuo maim ictnua fulmen habeU
Et in fecundo eiufdem operis »ekg- 5 • y°
conqueiitHrdeainafia,qua;fealtei'i con«'
municar3r,quaroq; idee verberibuscxi^
reconilituerat.-
Vtfaciem vi Ai, fort es cecidere lacerti :
Defenfaefi armu nofirapueüafuu. ,
Qui modofw.m erZfupplex vltroq; rogaU»
Ofcula ne nobis deteriora daret.
Rifit:& ex animo dedit ofcuU,qualiitfoy
/ent                                                         jrf'
Excuterc irato teU trifulca lotti.           $ ,
Qmsd veró ignis fortiffimus fitamor "J /
ftaturXenophon.quiaitamorem iploig1,^
torrentiarem , & feruidioiem : nam ig11',
tangétem fokim vrit,& vicina depafcit"1'
amoiis ignis etiam in procul intuentes
longo teriii'um traftu diHItos arden',
fuos radios vibrat i-odetn fpeiftat& ï\W-t
OuiJianum ex epiftola Phajdrxad H'f
PolïSnm '■             .          w .            .<*
Venit amor grauitu ,quo feritM : vnf'
intm ,
Vrimur,t& c&cü peciora vulnm habefl '
Deinde :
At benefuccejftt diro qttod adurimur ilf
Ec poft:
Me tacitum confcim vrit amor • .
Eodeni refpexit Baptifta Mantuanus»{1
gans poeta.duni cecinit:                      ^,.
Ignipotens ideo,quia vult ardere medu^
Jigit, fagitta ctYtior miffapuer :
VoLt.-.tq; ccelopariter & terris rrauis .
Et in Oclaiiü :
Qnem fubmeuere fulminis dominus neef,
Coeli tyrannumfku/i quipenetrat freta >
Ditisq; reg};a,detrahttfuperosfolo .
In eandem quoque fentenciam de fe ipfo
Cupido :
Sol cal et igne meo , flagrat Neptunus in
'vr.dis ,
1'enfa, dedi Alcida,Baccbumferuire C*egi,
G)uamttis libcr er at ■
Ouidiusin Epiftola Phxdix:
Quidquid amoriufft, non efl contemnere
tütum :
Regnat, & in dominos ius bêtille Veos.
Huc facit illud Clements è 6 <;pv>p.ó.7. 'i-
pBTAyèLpTaV el0pov iMKTO/y.cu [Zpvovra,
fj.irpaus 'AoKMtLvhiiJ.ois deifnv • o £t
k)
^i» S~iiva.7n;, o JV ^ (Zporif S'etfxa.^ei :
Amorem cclebro delicatum florentibus ple
nt'itn coronis:quippe qui in Deos imperium
obtineat,atq; bomines domet.
Huc fpeclat
illud Ouidij j.Metamorph.
_____videt hunc Ericjna vagantem,
(Ditem intelligit)
Montefuo reftdens, natumq3 amplexa vo-
lucrem :
Arma,manusq;mex,mea (nate) potentia,
dixit,
iBa quibus fuperas omnes,cape telaCupido,
lnq\ DeipeHus celeres molirefagittas :
Cui triplicis cejfttfortuna nouifima regni ,
Tufuperos,ipfumq; Iouem,tu numinapenti
ViBa domasjpfumq- regis gnumina terra:
Tartara quid cefjant'.
Huc quoque quadrat Augeriani o&ofti-
choiijfanè lepijum :
Angeria- Omne olim ccclnm (vtfertur) coclum om'
ii iepidü
           ne ruebat,
Et Carspan.                                                    Jf
JertK er at Bromium thyrfo , Mars en/e, tri- ~BlammeuA accenfis ignibm ttrdet amoi' t /f1 Jf
dentz-j
                                                      Hsc de igne & ardore.quem ad amoi&s tf j'
Neptunus,fort/s fulmine dextra Touis . feclum rradii(;ere poetis folemne «ft;^ ,j ft
At cum zifus Amcrfuitinfulgennbui ar-
argumenti fententiam polliimusuon 'n<^<
earmtn •
mts
cinnè traducere ad fcederailla^qu? VC\tf
ti fojentinrer principes viros , te fam' ^
nobiles interfe di.'fidentes.fed tadem ^
pacjis conuenris, L-onwibioruro ïïïec<$> (f
Necnon accenfa lapad.e pulcbra Venm:
I'riuatur thyrfo Bromius,Mars enfe,tridête
Ne[.tunus,fortisfulminedcxtra louis .
Talen» quoqj poteftatem ip(i attnbuuPhi
lippns quidam PoetaGrxcus , vt fciücet
omnes rctiqttos Deosfuis armis & infigai-
btisfpoli.uiL rmis Amor. Sed mirum fuit
Üiudij ii^Qoiuraiiieoaffccla exprimen-
, acdeponunt bo™ ^
ft'
dataóue fidecoeunt
Mascis irnpetumomnem contandac °1'-ï\
tiaduentu Cupidinis.Argumentun>}e^.
haius diftichiaudiiii aliquaiido trah' a
1
                 la*
-ocr page 531-
Emblemata^
m
fcemj0r*'1n°Ioeoveritatem regcvino ,
|i1JU]sa,P°tentiorem aiguit: de quo id le-
Sed Hr>v'niï>pr& eüclts fortitervrgêt,
Item *?«■ omncs VeritM viêlrix tnanet.
Man^ eilm «lodum :•
"■ nteri zus eli,fottK rex,fiemiua for-
tiatn allegorkè de fèniftö ChtiftiaiioriiPi Amc:-cïi-
inDeumflagranre amore, qui quosciinq; uir.ta .
aliós turpes& deprauatos amört#s pura
muiidiobledamema SccarnisilIeceSrase-
gregiè diffipat. Potetit deniq; fulmen hoc
a Cupidin* concufliïm traduciad id,quod
dici ioht.Amorepltu quamvi effici, quod ■™>f3ef'
inquadaniEpift.expreflït D.Hieröymus:■ Ptf" t°\
liigenia quidern,i»quie,libera!iter educata ust 2u"m
facilius verecitndia quani nietiis fuperar. Uli'"
Sed hxc indicatie fufRciat >
eorii
*?*< cumfintyVetum turnen omnia
ajm Iflipfiim non ioconcimiè intelligide
i tevirtutis,Je quo paulo poft. Sice-
In ftudiofum captum amoro.
E M B L E M A C I X.
T M M E R S VS Hudijs , dicundo & iure perittu >
Et maximus libellio .
eh*n!ran amat ■> quantum nee Thracim vmquam
Princeps fororis pelluem .
«llada aar alio fuperaÜi iudice Cypri
?
Hum fat fub Ida eïïvweerzo?
rf j         coM-
-ocr page 532-
4 f4            Andtcx Alciati
C O M M E N T A R I I.
Me 'tam admittc: magis dociam W **
da vin ces ,
                               ,,*t
§luM quondam porno viceris H$eri.\$
Vide mini huc referte poUis initiu*00
vndeeimar Èpodi Hpratiani :
PeÏÏi, nihil me,ficut antea,iuuat
         ^
Scribere verficulos (smore perculfr1" *
*i>&C.                                    . |e.
AliofcafuabOuidiodidtum rnemt111 c|t,
giatectij Amorum ..ciuaTibullirpP11
dcflet :
                                             A,
Ecce puer Venerisfert eu,erfam^ph*ft
. EtfraBos xrcus, <& fine lucefac^ 'u.
Afnócem etiam' fuis deftitutum arU1'5 ^jj
fcvipfit iaitio eiuidem operis amaco^1'
verbis :
                                             -^
guts tibi,f&uepuer, dedit hoc in C*"m
iuris
?
Pieridum vates,non tua turbafi^' ^
Quid, fi prmipiatflau& Venus arm11'
nerui. T
                                  . A
Ventiletaccenfatflaua MineruJJ1'1.(
Ad hunc locum placeradgregare U1,i;
fuanes Tibul'innmeros, eleg-i» {t
ïnterec düftttafinuntjitngamus (f»1' ^,
lam veniet tenebru nox adopertfr e> •$,
tam fubrepet iners &tas,nec amare di{ <\\'
Vicere nee canoblanditias capiU '...gC
1MMERSVS fiudijs]
totus in ftud'J
cupatus.Traiislatioabaquis.
           . ,$,>
Dicunds &• iure peritus] Iurifpei:l           g'
peritus iuridicundo .                       m» ])''
Et maximus libeüio ] Libelli»'*' v0c*
tur vetcribiis,quem nos tabel lioiie"11 jof
mus.Graecè ypavy.uetrtijt; dieitur-Se efj>
loco quendam infignitet litteraturr)>^|jjgi
qiii libris pene immottuus fueiit, 'llt
leftèiudicat pigiiorius-
                ,-^ji-
H'elianiramamat] Alij Iegunt#' ^, il
ram adamat, quod noa difplicet>f' aItj-
nomen pucllae fxpius in G ratcis ^"^9
matis repetitnrh inueniat'u, ntilla
hiftoria vel fabula prxuia^
           frï'5' j
QuantamnecThracius•vnquAW^ratf' sf
parium collatione turpem'_arftorei" Ve,
ficat, qualis fuitill TereoThraci*'^0riS:
qui Philoxnela: iuucncuIï.Ptegnes e &
kirori.ftuprum hitulit-Fab«lani ™^\e(B'
Ouid.é.Meraroorph.& fiipra exE^hr»
7o.StocKhamerusarbitratur hiePej„afi»J
cinm principem intelligi Ioüem.q0 ^ 1«
fïiit Sc legpauit in iiifula Cretf-'hrfci*
t. CE ?>.* r Ttrgranis,habitn dodroraü ,
wJcui aftant h»nc Pallas armata.ülmc Vc
mis nuda ciim fuo Cupidine j ille vero av
, • , Paljade auerfus, (e ad Venerem tanquam
Metra
           ,                  . ,, •            . r r
amplcxuriis vectit. Primus qimqj vernis
eft Heroicus: fectindusquisq; eft Iambi-
cus Archilochius dimeter , qiiatuor lam-
bis conftans,teccp:is tarnen fpondaris in lo
cis 'inparibus..
IL
          Emblema hoe in Hieronymnm
Prctoty Padiumim fcripcum>videtur fumpfifle Al
pus Em- ciattisexGrarcoPauli Sile.itiarij.quod (Ie
èlemata. kiKer .*
o «fiiv^i(4AK9*KTii<riv ivï <ppitr\«/üc iv
yviofiópote fiihtiosttr cLvels.0a.Toi o ftplv
ipiUTM
dv^éva, <roi k\!v&) x,vTpi ftifeciTÓMof,
J'i^o [x.i Kcty ■^a.KOaffA.fffpiiv 'irt TTAhKoi-
^<t vikS.{
tvy irKiov
, il ra 7rdpos y.nha ip' trvt"
f/<JW.
Jenex eft.quiconqneritur fe,cüm iuuenis
cfict,teIoamoris iutiiolabilemfuifle: xtatc
•utem proqeiSmn amoris iugo cogi- Epi-
gramma ferè ira Latinè fonat r
Acer era.vtprimts inuiSa mètefub anntt
Oeflrifers. Spreui dulcia iura Dei :
Mijfilibusnec eramdirts uiolandus amorü,
Qui tua nunc canus fub iuga -vado Ve-
nus .
Sufcipe ouans, tetrica viSa tibi PaUaie-
cetfit
Quam pritts Hefperidummunerc maior
honos
. ^
Qni piiusduris in pracordijs iiicutidam
in puberrate
Oettriferfe Paphiar legemreeniani J
Membriuoris telisimperuiiis qnipriuse-
ramjamoribus
Cöllum ribi inclino, ó Venus [ego] ft-
micaaus.
iufcipe me lasrabnndajfipientem qtiia Pal
lada vincis
Nunc magis.quamolim pomoexHe-
fperidunv .
Gfttiïprius in duris florenti state medullis,
i&itüamihi ceiirifertcura foretPaphit:
Wuttusamor potttit noüros abducere sèfus:
AtVentts ^h<nt.,,vm*& nunc tibi fubdo
-ocr page 533-
Emblemata^*
Ars
Th
P
tj, e0*;0* «utetn facit Semeicm,de qua ali
il, }*ce"è mihi hxc cpiiii» non ita arri*
eJfic«t prior.
1t^0r*peUicem) intelligit Philomelam
0,„JtlCs 'órorem.quse fic apud eunJem
"d,inn:
fulchrumtum ftiUasVentrem vidijjeti»
armts:
ÏJunc in iudicium vu veninmml ait .-
JMoOiter he.c ridens:Jcutu cur ttrripu in -met
iZuda en te viciquid fttia mmbferêsi'-
Ad verbum (ie fonat:
Pallas Cythereiam arrnatain Videns dixkr
J)j . '-----Petlex ego faBufororu.                   Cypri.vis vt iniudkiiim Venianïus!
C(JT fttlr autcra pellex a pellendo, quiacoii lila veró fnolliter rifit .• C^uid clypcuï»
Scjl'la pellit è leclo propriam vxorem.            aduciTu'm me furuis?
tle '0c "ocabuio plura diximusEm- Si nuda vinco > qnomodo cum arma
^'.4».                                                          capio i
fttth * curaÖ*r0 ° VenuSjCUr ite- E x Guicdatdino Tcalo > fcriptorc hf-
th-j1. uP"afti Palladem ? num faterat fe- ftori«diligenti ac erudito,didii.i>Epigram
IV.
'Origo Ff»
ikmatif*
rnonte Ida te viftucem fuifle?Hxc
ma hoc Alciati fpeciatitn fcriptnm fuitlè ih
Hierooymum Paduaiuim, dodhim quidc
hominem , fcd qtii amatoria etiam trafla-
rec. Quod & generatim traduci po'ett ir»
quoldaro do&riiue g!oria celebres > qui a-
morc turpi exejecati videre non poflimt „
qua,.tmn vitx fua; &«ü^tia:detrahant.Pti-
det fanè teferre nnr.im anïantium amen»
tiam.quaJ iiömodö occupat riide vulgus,
«Poft
i
gnji'-töphe gratiam addit, eaq; tacitèfi-
ifri, ou: c*t,quam fint adlibidinero propeiin",
^eaiiiprifnisdebetetefle.ilienifiiaii.
g^M".] Cypns, vel Cypria, Venerisco
Iua^ë>a Cypro infula,l»xuijte4itiilïoi3i
l0U«-Iib,iiD-Auguftiii.Ciuic. Jib. 4 c.
?7ty'q-ue 'p'utes» 5f "•s-fiipraEmblem*
(>(, jlciturautem Cypris, tforo tè kiw t
j]£ -a et} parerefeu producere, quia Üea    vbi coni'uetudinc in natutam verta furor
*cunditaris.Hoiat.lib.i.Car«i.            omnis excufabilisjkd etiam doftos hörni-
.$ic te-MuM potent Cypri ■                     ncsquamplurimos , fui nomims oblitos»
Cl» Hrn fatfttb Ida ó>c] Alludit ad iudi-    qui hac perculfi non kuiter infaniaidifci-
t^: ^Paridis fub monte Ida circa Troiam   plinarurn liberalium (qiiibus ingeniuni per
(^"'"no.vbi Paris iuter Itmonem, Palla-    ficttur, bonicji mores infernntur) c'ultura
de ^ Veueremdepukhritudine centen-    aatiuum tnrfiilima Venetis labcinfama-
te tes>pto Venerefentenriam tulit.eiq; au    runt.Talesfuerunt apud Gratcos Callima
«taf1mnm adiudkaui't, in quo fcriptvï    chuSjSQphocleSjPhiletas.quos fecuti pro-
t"l 'l*}chrumfomu>n,pulehrutndonut»,   ximè Catullus,qui Le(liam:TibuUus,qai
'd te!0r ^eeipiat. Vnde Paiisin epiftola    Dcliam:Propettius,qui Cynthiam-Naio,
Quiin'te*
dottos a-
mort ö'pè-
rum
i
ru;/t.
*;^e'*nara.:■                                             qui Corinnam, vetfuttm m;ra luxuriace-
Tent*f , et luno > Pattasq; in monti- lebraru-nt:atq; vnde morum infamiam mê
«*W«;
Coi-
rebantur, cloqiventia: gloriam fuiit coiife-
Sed. rï°ra iudieio fttppofuere me* .
cuti. Tolerabrior inicr hos Sappho.nani
e^i^iafabula Hppis Sc tonfoiibus nota ?tas,fexus,atütni leuicas puellam «.xcufaiit.
^ftft- "^ apponam.Si tarnen plèriiffiniè 5ed quid Anacrfeófitf 'fecias J (^uidAkeo?
ï>4re 'll^ defcriptamillam cupis;, confule qiietuin vterqjiioh tiiodo pofe'ta bfignis ï
ïotu ei' !'hrygi\im de bello Troiano per
Paridj, , l,t,dum:S£ Eucianum in Iudieio
**i?,q '*c,Hiic referofeftutumepigram-
fed vir fords, & rebusgefUs tn fua replib.
clarusfiiit. Q^anquamquid Poetas» qui-
bus nefcio vnde eft maior licentia data, &
nonpotius vitai dacesargtia PhilofóphosJ
PlatoPhilofophorum princeps.rfno Deus»
(vtaiunt) de aroonbus fuis etiam turpi-
bus (quanqnam vero Phüofophoimlla Ji-
bido non turpis& inconcefla (\<) multa li-
centius fcriplit.qiiam qiiibus Platooicum
nomen prajfigendiimeiTet.Sciipfi' tamen>
& fcriptaextant.r.eque tam cekbris fama;
Dotam.neq; iudicium pbÜeritatis etubuir>
curamhancjnetiiniq; omrietö vincenteim
F f 4
          PeCl»
^'tu °- k
eturlib.^Antholog.eif «?,"»-
«ƒ
ï'fl'WsT»
U ego^J" "'*•> *«f ojctv s^A* **&> !
*>»n« cü ?ra!'T'n ph'Mogorum fic Ro-
-ocr page 534-
Andreae. Alciati
4f4
n«"
jjetn pafllods antmiim vigentis, ftylique & qni fapientiam profitctur,arg ^^
dulcedine calamum cxcitantis: qua: vel in quam foleiit, nelcioan huc ree
         ^ f
tutpi pudendaq; macetia tanta illi eft , vt conijcereTwr op?**'™ >}A ^T^ ^ fcb
(pace tanti viri dixerim) Epicureis in re-
bus magis .quarn i't Placauicis Platonici in-
gem'j cernas radios, "Certameiüeiufmodi
ïnter Palladem Sc Venerena etiam mine dn
racquodq; crehrö accidat, pleriiq; etiam
viris bonis (qui eo foruflè non tam hiuiti
hxrent) videtnr ell'e ludus.Quo loco refer
re placet qtixPaulus Iouius,a:tatis noftra:
hiftoricus excellentiffimus , de Auguftiuo
ïtfypho Philofophiq profeflbre retulitSu-
fceptisenim liberis & vxore fenefcente fe-
puiagenarius fenex,pucl]a: citra libidinem
impoteuti amorc correptus eft vfque ad
inianiam, ita vt pleriq; Philofophuns fené
atq; podagiicum ad tibie. modulos faltan-
tera miferabilipudore confpexerint: vnde
illimaturatum vitajexicum conftat. Me.
lius quidem Panaïtius-, -qui adolefcentulo
querenti,an fapiens amaturus eflfet? De fa-
piendo non ineptè quida defkttiui1--*]i cI
confirmat Euripides in Troadibus M>
fibus :
                                      ., ui'
7* is.*»?* y*p 'vsó.n' Mv a.<Pf^lT>l ".
Yj/i 7Moy.' ópQa>s dppoxuvilt *?X" ^Ê* '
Vbiq; ftulta eü Ventts mvrtalièu* i
Reflèq; nomen ccepit hdementi» • .,
Et Cythereaw.Veneris nomen, Gij"1'
tici defleiftuut ira.?* mu9m Toy tf ^
lovJiSi KpuTTTm a.t^/è.1
A"'£«':qH'a>V (3-
quit Cicero i.de Ofricijs,qui ad voWüj
e
Angusli-
nus iJy-
phus Pbi'
loftphns.
tem corporispaulo funt propenfioreS'J
|3
^™                                            mol'
uisea capiantur, occultant & diiIïmO
tarnen appetitum propter verecundK ^
Sed tedeoad carcéres ; Pallas feientiaf1^
pra:fes tuncfuperatur a Venere , qu^n0«
literarum ftudiofi omiflis libris lifaer'5
peram dant,& fomiiias feAari inftitiJO ^
iapiente löngè abfamus, non eft commit- vndeintegra exhauriuntur patrimoiii^' '■[
tendum vtaliquando iucidamus in rem ta
dilapidaturinlupanaribus&: popinisj""
que ab egregijs Aeademijs reportacu
quam ignorantia& contaminathlimi ^
commotam & impotentem,alteri emanci-
patam, & vilem fibi. Marcus etiam Tul-
lius mortua coniuge.ab amicis vocatus ad
res.Et hi talesmerito faciunt.quod al'1
ii3; d'i'
fecundasmiptias.Vix poflèm ego, inquit,
eodeaa modo vxori & fapienti? iVudio da-
ieoperam.Q_iio referam iljud Ch'ryfippi:
Ctim enim dixiflètqiüdamfapiétem amo
re non capi,teftimonip eflè Menedemum ,
Epicurura,& Alexiniim: Hac ego,inqu;t,
ratiocinatione vtar:Sj Alexinus ille diifo-
lutus,& Epicurus infeufauis, & Menedê-           
do quidam iu«enis,qui in cêlebri GyO1'^)
fio fine frudlu tcni pus teiensj eiimi P3 ^
tibus rudis difciplinatum , ac penitus
pers reuocareturjequo infidens,&ian''*
abiturus, tabellionemadhibitis aliqu^/,,)
ftibus ad fe vpc3uit,ac verbis conceptis u
ètè iurauit, fe nihil prorfnslitterariii*.
illa Acaderaiaablaturum. Itaqjfi qn'd :.'
rniis caiiisacdelirus (fic, enim ab Eretrjc ruditionispofthac quacmiq; iucuria'»' |j
iibus dicebatui) amore capti non fnnt.-nec deret fcholafticis, atit perirer,diügeiit^
fapiens quidem eo capiefiir - %d qiuade iarn conteftarijnefiia.culpaidaccidin^ ^
rnrpi^a^Q^isqiiibufdamafïèdisnounihil ipicareutui, nevepenesfehuiufinodJ1^
attigj;ijrq'; ihaximè quibiis fiiadjti plv.iicj} Ynquam qiwerent, i(
A'f7i?<*{>
-ocr page 535-
Emblemata:
457
id eft, Amor virtutis.
E M B L E M A C X.
TPWC vbi funt tncurui anus? vbi teh CupideU
*~* MoUia queü• iuuenum figere corda foles.
Fax vU tri slis
? vbi penn<& ? tres vnde coroUas
Fert manm ? vnde aliam tempora cinïïa gerunt\
Baüdmihi vulgarieB hojpescum Cypride quicqu.am»
Vila vóluptath nqs neque forma tulit.
Sed puris homïnftm fuccendo mentibus ignes
Difciplinx , animos aftrap ad alta traho.
Sluatuor e % ipfa texo virtute corollas:
Sluarum-, qua Sophix esl> tempora prima tegitl
C O MM E NT A RI I.
JWftR. tmdus fine alis] fine armis af- GrxcoMatianiSchoIaftici tistpeorn eVe- yw gm
trj yf'^et>redin)itHS corona florida , & ^nmyivov, inataorem coronatutu. quod i,iemafM
U
^
Ho
rcrtabraehiodextro inferta habés. fic eft 4.Epigram.                                            *
& «eeaftislwn tralacuja rcpejio es. w* nt rófyt imyo <x&tinmv>°' T *^«
creia
-ocr page 536-
4f8             Andrcae Alciati 3
•mrytuiAMi, fUfATHV it k.pa.fkvfo. Almafaufjixi.gminoru mdtir Amtrïït
vnKtfi                                               quamuis non mefugit.alitetexplananaD
wSKTtpiihr*KÓ.[tTr&i<roK.vafuvoc, UiU incerprete. CupidoGrajcis'diciturlpat,
<Pê Tpiwti                                          huic contrarius.quiqjilluMdiiloluit, *v-
st(A[AAtA "fêW" 't^t. KpATiJ' iir' *A > TeVstfidequohicfermo. Atq; dehocfen-
As <56po/r i                                         filfc VirgiIiüautamatSetuias 4.Aedcio«
ia ctVo Tra.vi'ïip.K, Ëht, wiirpifoitix. ATtè in kis c arminibus .*
Teftittur moritura Deos,& confcia ƒ"'*
Sidera, tiefi qutd non squofoedert MnMtet
«y
C«r<e nutnê hêtjuslüq; memorq; precatur,
A'm/>»f,vtinquit Cicrro 3 Je nat.Deor^
ex Veuere natus eft atq; Marte.Tc rtia, in-
quit,Venus,Iouisnataex Dione, quajau-
plic Vtilcauo; fedex ea& Martenatus Al-
lipmt
dicitur.Amoris huius honettiexem
plumhabesapud Plinium Secitndum.au-
(florem caftiflimum. lib.j.,-Epift.-J- vbidc
Iulio Genitore RhetorcEt nefcuJan agnO
fcere aufim ditferentiam iritcr Cnpidiocitt
& Amorcm.dcqua Nonius.- nam Cupidi-
nem ait eflè incoufiderataeneeeffiu'is , A-
morem uidirij. VidetiirJid intmere Pliocyl
Jides .- Zi/Avè{ ïpta; dUj^J JY Kvirplfvt
&Wyas o'pzKKH VirtutiS'amorhoneJius, at
«AA.'iyais Ka.Sa.pw lAipaTravtppivet.7rvp~
<róv A\/A7rra>
iv[Ad,Sfaf. •\vyyv J* ipAvèv eitrAVAya.
4k f1' AciTov espAVSf Trtïvpav -TthtKa ■ av
éup' IKASnt
nisS'i ptpav Tpahto Ta <royU\t ?épo[/.At.
id eft :
Vbi ribt atcus i|!e reflexus, vbi a te
Transfixse medium in cor figitra:?
Ybi penna?? vbiiax tri(tis?ad qnid tres
Coronas manibus teiics,ni capiiealiam
fers ?
Non {ego fum natus] a v'ulgaii > hofpes,
Cypridcneq; a terra
Sum maternali genitus voluptate
A'^
Sed ego in puiis hominum mentibus ignë   Venerts dedecus adfert. Hacde re fusè Lu
accendo                                             cianusin dialogo, cui nomen êparti, vel
Honefta; doiftrinaïjinentem veröin cce   ipai^dvrêpas.Dequo etiam fcripierefin
ltim induco.                                     gulares comraentarios quidam recentio-
ïxvirtuiibiisautem coronas quatuor ne-   rnn»,vt CceliusCalcagninus, Augultiniis
cT:o;quarum ab vnaquaque                Nyphus cap.19-eo.58.de amere. Geofte-
Easqueferens , prima qua;eft fapientia;   dus Linoceriusin Mytbologia Mufarum,
coronor .                                           deErato.Ecfi queth iingua deleftat Galli
Arcu-s vbireflexus, Amor,dir&q; fagiitt.   ca, videat hbtüm duorum amoiiim difFe-
<ghieis teneros animo* ftp'e ferirefoles ?
reniiam apud loièphutn Quercetanum
lib- i.magni fpeculi mundi,& etiam in Do
ricis fuis cationibus;aliesq; quam plures .
DIC vbifunt incurui &c-] arcus enim»
pha'ret:ra,telaq; Amori tribuunTur,qua de
$enn& vblfutitivbïfax trisluï eur ergo co
ronas
Ten manibus
? capiti cur agtdum vn*
fubefi
?
Kan ego vulgari natus fum Cypride;nec me   ledicctur paulo poftin ftaiuam Arnoris.
Maternai terra feeda libido tulit.               Faxxibitriflis?] Triftis,* cQiifejueiitr,
Aftheminxm furis 'neceitde in mentibut   noxia.exitialis'. Fax au tem Cup«d<111 tribui
ïgnes                                                 tiinquodindka/nuit Asgypti; faccrdotes,
Doclrin&iXtque animos purvs in.dslra   qui perigncmamoremexprimi völuerüt.
traha.                                              Ouidius i.Amor.eIeg.9.
Quatuoreq; amnineffo virtute torenas,     Cttr-iüafax vrit,figittuus arcus awicest
Quasfero ego, &SophU eliprima coro-   Ifidorus non poftremi ordinis autfor ra-
na mihi.                                           tionetn reddic.quia ïionniinquam amor cu
Pl ATO iriSympo^o (vt obiter ran-   piditareimpauentiusexurat>noonallclnalTJ
gani, quïfiifiiuin ClaiTc IV. finu dicen-   veró prs ütieutcabuolet.Itaq; «pu^ G<=J
da) daas Veneres» duoiqiie Cupidines-efle   Jiurn Porciu s Lirinus dixit, hominem oh
{ciibit,diuinum & cceleflem alterum:alte   amorem non eflè jgnitum.fed ipfum 'gnc»
rum vulgarera&pkbeiuro.HosdiioS Cu   Notum cftillud Virgilij:
pidines videtur inuueic Ouidius 4. Paft»   Ctca carpiturigne Si, £ft m»tt*flamm*
cum itm.it;                                                     midnÏÏM .
Item
Sur
rti'
-ocr page 537-
Emblemata.
45^
en,:                                                   .   lcntem, eins emmamoreaonamtsimm &
. Vritur ïnfd'x Bidt.                          lafciuum fed contra ineormptum & fcriü
"i ia diximus paulo antc.Emblem. 108.   pnlchritudine honcftatis.vinutis amatori-
Tres vnde coroüasVert manust\ cur tri   bus fuis conciliare:Sc fi quando decora cot
P"cem corona manibuscontreftas! Q_uid   pora commendet.a contumelia|earum pro
•JSnificet corona,notum eft.inds corolla,   cul abfterrere.Neqjenimquicquam aliud
~,r*iii>utiuun»,pa::uacorona,dequibus vi-   in corporum forma diligendum , quani
3J-
'JePliniurnlflji,ij..cap.i. Inde corollariii   
quoa aamoneat aiumos animos euis pi
chritudinis, quam prins veram & fincera
inter deos videre-Quaprop ter, vt fernper,
eleganter Afraiiius hoc fcriptum reliquit;
Amxbit fapiens,cupient c&teri .
Porró Veneris tsp&vlv, id eft,cceleftis & in-
culpatje, ab omniq; corporis ieiunöa: de-
fideriojtemplum Athenis fjiflè fcribit Pau
fanias. Primos hominum Aflyrioseamco-
luiiTe>deindePaphios, poftea Afcalonitas,
vvt itjquit M.Varro de lingiia Latina lib
*•) quod eft additum,feu additio, prajtet
l(* quod debetur , Italis , Giunta, Germ.
^ejab,HiCpzv.is,Annadidura. Hoc inlu-
^'si ciim placuilïèntaclores.folebat dari
Ptaeter promiflas coronas.Suetoniusin Au
§1fto:CorelIaria& prannia in alienis quo-
*3|Je muneribus ac ludis,& crebra,& gran-
">a de fno ofFerebar.
Venerem
qui prime
coltiériïf,
2s
Vnde aliS. tempora elnBa gerunti] cur   Phoenices.in^e Cytherajos.vltimos Athe-
aJiacoronacapnt redimitü eft? Quatuor   nienfes.AEgeo rege facrailliusconftituen-
^tnt virtiues Cardinales (de quibus late   te.Venetis autem wcu\J>>;//K,id eft, vulga-
CiceroinOfEcijs,Scnecaiiilibrodc qua-    ris feu publica: fanum Athenis extrnxit
'iior vjrtutibus Cardiualibus ; & Macro-    Solon ex pecuni js.quas lupa? in proftibule»
"iiisin libdeSomnioScipionis.refert Plo-   mereutescontulerant. Athenanis lib. 13.
'Uii Philofophi clegantem harum virtutii   Platoin contiiuio-quod nos obiter Adiun-
«iftributiönei») Prudentia,Iuftitia, Forti-   go noninuentiftam Baptifta: Cynthijepi-
'UdojTemperantia.Harum tres vltimann   gramma, de Solone & Venere.-
Qperationc confifiunt.-fruftra enim (itfx-   FaUadts afflatu patrU dum cenderetolim
Pc repetit Ariftoteles) quid fit virtus.qua: Jura Solon.illi candtda Cyprts uit:
*His partes,didiceris, nifi easfueris opera-   Quid fequerts demensplenah&c monimen
'Us.Prudentia fiue Sapientia (nam hic pro ' ta laborumt
*Odem fumutitur.qnatnuis alibidifrerant) Curplacidünumennon eolts ipfe meumt
°n»ms in meditatione confiftit, iutelleclio-   forti piget coluijfe Cyprin>Tritonia nobts
"DeSolont
& Vent-
te epigra
"EHlonge inferior,iudice vel ïaride.
Hincfenior:Pbrygio fi mens non Uuafuif-
fie,
üonejjetJlammtsTroia crematatutr,
Tu-vero ne quafo iterum me ittdice certes,
Nam tibi non cedèt aureapoma Venm;
Me iuuat ijle labor, vera hicparit otitifu*
dor:
Ociafed flammof,qu& f acts ipfa,ferunt.
Sedpttrts hominum, ] EfFecta pudici a-
^q; vtitur.HascigiMir eft caufa,quarea-
?*>orvirrutisSapieiuia:corollam in ca'pite
^'beat.retiquas in manibus,qurin exeici-
r«i
lacioneconiïftiiDt.
*»?*' ■» VHHar*CHmCyPr^^]^oa firn «ïatus
^•K \et>ere vulgari:nihil mihi rei eftcum vol-
guiaga volnptate.Vulgaris illa Venus cir-
c» turpes amores vetiatur ; honefta vero
?<* virttuem & honeftateiH amplexandam
ïl)flammat,& ad rerum c^leftium concern
r'atïonem animos pertrihit .-Quod dum   moris: vbinotabis diligenti prxparatione
^cditor,non poltum ntihi temperare,    opuse(lè,priufquamaditum habere poiïis
^"naliquid vltra adijciam . Apuleius   ad renim diumarum Si pulcherrimarum
aP°Iogia 1 .pro feipfodicit item ex Plato-    fpeculatioiiem .
"e SerninamelTe Venerem.quarum altera       Animosaflraj,'] Hic raprus quemoda
■^'o^tis.qux fitpereitapopiiliamore.uon    fiat,fuperius docuimusad Emblema4-cu
odo humanis animis, fed & pecninis &   ius infcriptio elt./n "Deo Utandum..
r">is adübidinem iraperitaie .• Alteram       §jiiatuor eqyipfa- &c] exomni natura
etocoe!item Venerem, qua: prasdita fit   vittutis trescorolias conficio,è quibus pri
Pï'triatiamore:foIishominibus,& eorum   ma,qii3E prudentiam feu fapicntiam repra;-
^UCIScurare: nullis ad turpitudinem fti-   fentat.capiitcircunidat.. Virtus in genere
^wliï>.velüle<:ebris feiSatores fuos £eKel   f«b Ie continet virtutcsjnoralcs & nitelle>
iiiuas-.j;
-ocr page 538-
Andreae Alciati
mas a corporibus abftrahentemjqna |» **"
gnificatione hic vfutpatnr. Alij dupli£C"J
Amoreni ideö cffidum efle narrant,qu°
hullius frugis aut cqmmodi pollitefTe4"
mor , nifi imituus fit: qua de te Pórphy*
ritis Philofophushunc adfert Apologie
Cum.inquit, Cupido infaas barum c«a'e"
fceret.Venus Themin Deam cenfuHii1 j
qua; Veneri refpondit,Anterota neceflat'11
eflè, qui rependat vices> vt fcfemiituö >*"
uent. Cui Venns acquielcensi Anterota»
quafi Coiitracupidinem dicas.genuit: qU"
vixdum nato.Cupido ccepitadolefcere>*
procerior euadere.Sed ha:c fortaiïe vr&pi?'
ycof-
Scio quidem apud Plutarchum in «f*
Tutu, duos Amores eflè iuzta AEgyptio"
rum faitentiam & Platonicorum ,'ipar^
vdviPHy.ov,^ 7ov èpa.viov,id
eft, vulgarê t
& cceleftem amoremiCed
quia defledlit ari"
quautum ab eaqnam retuli fententia Ma*
rum.facilè prjetereo. Apuleius tresamo-
rés facit libello,quem De philofophia fcri*
pfit(vbi Platonein audtorem appellat) *"
num diuinum , cum incerriipta rnentc *
virtutis rationeconiienienteriwalterum d«
generis animi, & corruptiffima: volupta-
tisïtei'tiurh ex vtroq; permixtum, medio»
cris ingenij & cupidinis modica;. Anim3»
autem fufciores.aitjimpelli corporum cU"
pidine.-vinum quod ilhs propofituni eftjVf
eorum vfura potiantur, atq; eiufraodi vO»
luptate&déleólationeardoi'em fnwn naii*
ceant.Ilias verö facetas & vrbanas efleratU
mas bonoruro dcamare,& faftum veile V'
tiqni potiantur phirimum bonis artibnï»
&melioi'es prsftantioresqne reddaiuur-
Medias ex vtroq; coiiftare:nec deledati"'
fiibus corporis prorfus caférej&Iepidisa*
nimarum ingdiijs capi poflê. Vcigitj.il" Ü"
lum amorem deterrimum , inhumani»''
mum.atq; turpemfacit,non ex rerum na"
tura.fed a:gritudine corporis,morboq> °a
tiitn.-fifc ilhim. diiiiniim,deorum"miiiierO
beneficioq; conceu*iim,afpirantecdeft'f"
pidinein animos hominum venire credt'
Tertiam fpeciem amoris.quam media»»
dicit.diuini atqj tetrerii proximitate col^'
öuBi.nexuq; & confortiopatilicopHlat1'*
vtqj rationi propinquuseft diuinus ille>
& terrenum turpitudine iunclum efle v0
luptatis. Haftenus Apul. BcneTulliO"*'.
Tufcul.vittuseft animi afFeöio cot»fl*nS.^
conueniensq; & laudabiles e/Sciens eos»,0
quibus eft,& ipfa per fe fua fp«nte,fepara"
ta
c"tiiias:duode'cïm emimerat Ariftoteles pra
öicasj& quiiiq; qua: ad intelledum perti-
netiè quibus omnibus quatiior defumpfit
fibi Anteros, tres ex praclicis, Iuftitiam ,
Fortiuidinem,TemperantiaK)jvnam ex in
tellettiuis,.Sapientiarn .
EïiiNGit Cupidiné a.7s%oVKj£,?a
^ov,fuiearc;i & fine tc]is,eruditoianè fig-
ineiito dialogiftico, quo quidem virtutis
omnis diftributionem aliignat. 5ed primiï
aduertendum eft ex Platone in Sympofio,
dnas effe Veneres , & totidem Cupidiiies.-
hxc antiquior & fine matre.ccdo nata,qua
cceleftem Venerem vocamus:altera iunior>
è Ioue ie Dione progenita, vulgaris &
communis appellat».Eadem ratio eft Cu-
pidinis vti'iufqae . Horum enim alter ho-
neftas cupiditatesanimis ingerit: alter ve-
ró affect us voluptuofos & terreftiesincul
IV.
Duo Cupi
Aines &
totidem
Veneres
,
WTS put <
cat.Prior illc etfTg'pcas-eft.qnafi dicas.prio-
ri conttariusjqui hominem attollit ad lu-
periora Sc coeleftia conteniplanda.omnem
que vinutem & honeftatem praïftat. H ie
itaq; tres coronas manibuscontrec~tat>vna-
Quatuor 4ue circumfert iu capite:quibus quatiior
corona <td *"? vittl'tes fex cjtlibllS omnis hoBefti fons
totidem petitur) defignatmu.Prior illa corona ca-
f*
■virtutes
relata
.
putambiens (pattem quidem PlatotiiinTi
niïo omnium corporis partium diuinifli-
mam, & certè principetn) Prudentiam re>
prxfentat.-prouidere enim & aliquid pru-
denter meditari,contemplationis eft : tres
alias,qiias manibus contiiietjluftitianvror
titudinem, & Temperautiam notant, qn#
poridlmüim in actione pofita: funt; mamis
enim a&ionis funtorgana . Quodpeifpi-
cuurneftexprinioOfEciorurn Ciccronis:
Qui maxirnè peifpicir.inqiiit, qilid in re
qüaq; verrflimum fit,quiq; acutilTïmè &
celerriraè poteft videre & expiicare ratio-
nern , is prodentilfiraus Sc fapienriflimus
rite haberi (blet.Qiiocirca huic qtiafi nia■■
reiia,quam traclet.Sc in qua verfetur,fub-
iectaeft vcritas: reliquisautem tribus vir-
tutibus neceffitates propofita: funt ad eas
parandas tuendasq; quibus a£lio vit^ con-
tihertir.'quo fanè loco differentem facit vir
tutem Prudentiam a reliquis tribus , ea e-
nim pofita eft in veri inueftigatione& con-
templatione.,relique; funt aclionis.De vtro
que AmorePlatoin Comiiuio- Ficinus O-
latione i.c^.Sc orat-7.cap. 8.in idem Con
ïiiuium Platonis.Cieterum dvTspara Pro-
dus iuterpretatur Amoiem ditnimjn ani-
LocHs Cl
ctronis.
^
-ocr page 539-
Emblemata-».
4^1
ji?et«m n!l!tate,!audabi!is.Exea profici
Jjuntiir honeftx voluptates ,fententiae,a-
'°n«, omnisque tefta ratio dici poteft .
HUisigitiu vittutis contiaiia eft vitio-
, .'s)Cxqua pertiubatioixs, qua: funt tur
v '^nimoriim.concitatiq; motus, auerfi
l'atione , Sc initnicilTuni mentis vitsque
.^quillae. Sed ad vim argumenti facit il-
JlldVaIerijMax.Iib.3.cap.3. Eft & lila ve
eftiens & conftans animi militia. li tteris
pollens, vcne.rabiliamdoftrinarum anti-
ftes philofophia , qua; vbi pedorerecepta
efthoitiinurtjjinhoneftoatque inutili affe-
€tu difpulfo.totosin folido virtutis mimi»
riicnto confirmat.potentiores metn ac do-
lore facietis. Ad id fpe&at hoc Ilacci:
.„ .....ir6)an/iji
trigida curaru fomenta relinqusre po/fes ,
6J»? te coeleBtsjapientia duceret, tres.
AvT6f««» Amorvirtutis, aliumCupidi-
ncm fuperans.
EMBLEMA CXI.
A LIG ERF M, aligerotfc immicum pinxit Amori%
Arcu arcum
, atque ignes igne domans Nemejïs*
f* q*& alt/s fecit, patiatur: at hic puer olim
lntrepidm gehdns tela
, mifer latrymat*
Tir
-ocr page 540-
Andrese Alciati
^Sz
Ter JJ>#it in^finus imos : res mira-, cremdtar
lgne tgnis
, funas odit Amoris amor.
C O M M E N T A R I I.
Quidfi prtripiat fiaus. Venus Arm* &"'
iterUA ?
Ventilt t /tcceiifasflitua MintruafaceS'
Eféleg 8 :ib.)-qu* Tibiilü inoitédectf<:l!
Iceepuer Venetis fert euerftima;pharetil>'
11 fraUos a-, cus, Q%fine luce facem .
PuiiLmas in Lliacis fl
                  upidinCj
depidun: fuifle.qiuaiceriGupidiiii pal»1*
èiii;u.}nus e^jfqiquereiutcretui.-quo \/< '''
bant inteiligi hoticftum atnorcm de
                 1
rc Veaeteo vidtoriam quacrere- A'vtiparf* y( ,
cettè,id eft, tivTtdiov, oppoluerunt vete; <At\
Eess/jar/.Ttiuterpretes notinulheiemplu ,u {''
uaapgpji&rit-lg Piiardi^ iïêKiiaJ^ippoiy' '^'
to«VT«pavctar.'>t apud iVafi»)ai% 111 M^
line L'r'cquente,& Daplme rugitj'te.cm"'
poetjeveifns hhioti:
J)eq, fagiieiferd prdmpfii teld- duo pbafl'
tra. fcc
Hoc eft qiiod funeriore Eniblemate ei
tonuiiiioPlatontsadduxirrnis.qui diiasfi*
xic Ventres.ccekitein & rerieftcm, du°*
paiier Cupidines,hbi)eftum fcilicei& tllf
pem;quorum prior ex Venere & Maite'
akerex Etebö & Node liari dicimtur, v
colligit Petotusex C iceroue deNat.De0'
runr. tt ille veios & hoiieflos immittit i'
tnores.llnceros, ftabiles.atq; a»rernos : W
vtfro turpes.faHos^ncouftaiues , ac di1'1
milesamores incutit. Jdcirco apud ct>,
nomninquam hunc aurca tuipide fig'1'1/,
lurffplumbearillum vt anc, hunc *c
lioriear; vulgiiiiiririjmiiieonftautiao'
             /
yitse                  idiiiem' fignrficanres. /■( l'*
ALIGZRVM tiligko. &eit] Netf'Je ^,0
■ •buudc d:clü Euibl.i^.44.& 4^ 0
AN T E P XI % Amor virtiUis alatus
■iiaieuatus, Cupidinem ifdem
m , exuturo armis.iuiduni adarboré
;git,arcus vcio & lagitca;
ii/icrne iivxta pofitorombtmuuiu .
T R A'N s t a T v M eft feiè ad verbiï
* *• exlib 4..!.pig!ain. Giaxor. inccrti auclo-,
Arehety- , ,. ,„< ;:c'h bet;
pas Em- ff7;tiV?,)'7;Ta.va\tifU7di,7QV4,y7lovï<ahtt.T
iUmttit.
           \m?i
a. yiyt&flt, ts£» tó^iv duuvo/jivtt.
S(KS ïrcffjy TX ;•' ifptgiv c
J'. 8p&?V{ , i
<aph tt7ttp^»(
tf gttèïll7C!( K'.K-*0\ CtTltTTUinv ■ k [J.i-
yct ba.vu& ,
PA?'|h ris irvpi Trjp ; n-^ctr' tparrif
'ipat.
JPennntü zolucripueroatq; -• lt/iciapennis
Tela, Cupidineis oppofuit Neme/is :
Yl qua commifityferret-qui fortis ($> audnx
Aniïjriodï expertm spicnla amarage-
mit
:
Terfyfmum sfiuil in mediunhproh mira :
quis ignem
lgne vrettfiewtijaiJenfn Amoris f.mor.
Pcmiato peut;a;urrl Araotem contrariuoi
Hnxit Amo-i' i i
Nemefis, arcnarcum flcifcens:
Vt.c
                 ecit, patiatur. Attdaxvero
:.u ptprus [&] mrrcpidus,
ara vbi fenfir rela :
Inimitrd tet finuon confputt. Q^iam ra!-

Accendet qtns igniignem? attigit Amo
rem ABior
finnato NerttefespennatumfrLXit Amori
Oppofitum,arcu arcum vt qui domet aU
t.-.r Amor i
Quo mala qua fetit pettialur . g>ui priul
ergo
Audaxtifi ire* idus-,fentit atnaritiem:
Confpuitin mediumq, finttm.lgni atcen-
dituritnis..
(Miiutn) & Amortm iBhoc yerberefen
ut jimor.
Non eft .ihcMHim quod Ouidius cecinit t.
fi.'ïirali^.'Kiaiainorciihgeioamor'0^
lO»
fitum.'certèqj co ,trar urn arciii arCU
igm igneni.-id eft , Cupidmi v(i!g3ri°P'Jl'_
fmc alimn Ciipidinem ei aduerfan'^. j„
Hoc loco videttu Nemefiscapi Pt0'? ?otl
digDatibiie.atqj adeo pro artific&'l
fe-rebataniqreiii omnia liib ditiO'ie .
c^iC'
j-
atq; omuij Vaftare ■. Quaprop'-e' P.1 Lmotem vntutis, qnj Cupidniern V"K
1*
ti0*
teneret ac fuperarec .- fiquidein f0te"
eft Cupidiueyjj;cuusM»or.
            y
-ocr page 541-
Emblemata ]
¥i
'qx* *l§ifecie,p»tiatur.] vtfeiat eos frtdopudieitit ér>rxüonu,mmtu ttbaüor,
jTjj^WsicjÜibüS niiferosaffecithomin.es. Ca.ciiuulnm,cdax cura,j>teruus Amor.
Abfoluunt hommes gr out dis tua. 'vincultt
curis,
Tu modo d* rupidv. irrita -verbn Notis.
Kam quem itccendisli mi few in mentibus
ignem ,
A<Id«citur idem a Suida .
s. >tV»/78 • id eft :
?*m tettiutur qu*. alijs feceritjujlapit*
' na fuerit
»l,aPud-Piudari fcholuften 4-Pvth.                 JüctinÜü UcrymuKttncquoa, cernt tiiu,
Al:
Thuil$ei
['"cubi & apud Paufaniam : lijdtm *rti-    bitror allufiiiTi ede ad pronerfehim xfn ieftwtut,
"^capieturMe,quibu&bftMctt.tcuf S1' «w*    »«»/» ipftm fmum i?iïfue. quo vtimurad-
^ tiyytueiv^Kanaal, eb'üTTnp \i7tif-    meuentes aïiquem,vcdcmefhcorum malo
V'-Scd de hoclatiusin Claflè IV.                 rum recoidationc dcfiuat arrogantiusm»
^uerolim intrepidus] irrio •&ct,vSa,[/.ei-    feilari alios: fiquidem qui vexatahos, f pc
Ta
PiiiHHclus,qui vim fuam etiamuiDeos quadam improba pcccat.qnaiï fperet Ubi
**—.                                                                                 
nihil fimile aquoquam cowingere pofte.
Qjiod hic petulanti illi amori contingit ,
quiarrogawtius alijsinfukaus, mine qua:
fecit alijs, ipfepatirur, inq; fuiipfiosfiiiü
fpuere cogitur. Vz\,infmum fpuete, hic
SXercet
Zacrymat) Dicimus Srlacryrrtar, fi h-
Jyiïiacrirjféd hoc frequentius. Teieiit.'in
;V!elph. Oh , lacrymo gaudio . Cicero 7.
'eti.Ecq«is fuit,quiri lacryraarmuJ
*er spuit inq;/mns imos]Hic verfiispro poluit profiguo liurr.iiicatis & i'ubicftio-
fa*rt .. Varia incerpunöione varias recipit expli- nis.cum ex Cafaubonoin Ttieophraltiim
rJ.'Diies.Quidam interpongnnt poftyï»w    iiotem,pretul Spuere, efle fignitro eminen-
'*><>*: &dicütalliidere poctam ad morem    tia:;Ti)deetiam apud Plautum inPetfa,a«l
fUcroium,qiii ploiates totum peövis con    exprimendiimgcftiimgloriofuni ait qui-
JP11 tcaut faliuis & ctaffioie fputo • Ter    Azva:magnificè covfertabor Haïccgo mu-
'PÖtt Caddnnt 1II1J id eft , faspins confptt-    ftciis criticus fauumbns & fenionbusiudi
8lt petrus falmauiam ter, vim liiperlaiiiii    cijs (ubtjeie .
^^'llet.Aiij ïti'ciftinguüt f>o(i,Ttrs]>uit: Gditameruamor] Eadeni Polyptofis a-
^illud ad exprefliimfigmim irati & abo-    pud Ouidiiiro j.Amcr.cleg. lo-i-iuenicm:
^'■anris trahunt. Tibullus Elegiar. x. de    Caufifuit muitisnofter ttmoris amor ■
*"« amauore loquetis:                                        T R i v m r h t s c(t Amoris pudici. I V.
^Hnc puer , hun: iuuenu turba circumHt-    qni de Cupidine Vencteofpoüa amp'.a re- Amarqut,
t:tavfta;.                                                ferat. Nemefïs igitut vltionis Dea (tiper- modo ah
. bespuittnmoUes&fibi qutsq-yJini*s>       bientcm Vei.erisfiiiuBn vol*ilabalioad-^ Amorifitt
l,Heiial.5atyt.7.                                             uerfario Gupidine.feu oppo/it« an ore vin peratur .
^■ü>iipuiturq\Ctnmverü deprehïderemefsï    ciri & coiiftringi:quoligiiificaTUr,turptm
J "bet.                                                           amorem,aut roxiam aliqoam enj tditatë
t apud• Theociitum puella rufticum    pofte abbonefto quodam'sfftcn & labo-
pl'endam,a qiioamabaturjridenSjdum >1-    re non itiodóimia inui.fed & fopiri.Vudc
ticformitatem,graucolcriain>& aliacor    verè Ouidius i.dc Rtmedlo :
*J nsvHiacxprobrat, ter iniuum hnum
te(fl"t:ait enim
Altcriut. vit es fubttah<t alter emer ..
Mamrefta eft itaqt aüufïo.sd pr« ctbium»,
Ciauum clauc peilere . Qjl-o peïtinet iUai
Mieronymi ad RttJftiftim >>c stbv ni.-Phi
lofophi (ccoli IV km' afroretri vcteië c«'o-
re neiio.qiiafi claiu-m clauo p«Ueire-.Gfcc-
lpif
K
i'»rt, l
noriUs ]cg,tj yer j^a,^ inq;fintiiimos.
. *Tcehdnm videlic«i fafciniini • Plinius
1 '^8-c. 4 Scaüsrer ad Petfünïutó » & Liu-
/
*h
Uchius inCeirin: lacryms enim a- 10 4.Tufc.lccidci ïqi e,i. quir, nmtatio-
«ris rton reftHiguuntjiedexciranciöcea.
Uni-Alite( ramen videtur leiiftils Geor-
!^SAllklnn)s,diin.ait.-
e &lu vinïïfts gemitum, Detió improbe
Ö* exlex ,
funit din npidM ex tculu Ucrynrn,
ne , tarquarn xg'csi (onc&frtjalefcentes,.
fa;pècuranduseft . Euam douc quodam
amore veteveir amovt-m tamquamclaau
clauoeijciendum putant . ld n-.'iiii in u■«-
mouam rcuocac C'. Valerinii' Siatfutn > ViUriut.
qui primuta luxu fcrditus adokfeens tern Vl*c.c<a *
jsiibus..
-ocr page 542-
Andrei Alciati
4^4
adducere au&orem tam bermm } )*>
confolat. 1. Quid autem eft, uiquit, qu*j
in alium quifquam poflit facere,.q«
fuftincre ab alio ipfe non pofut ? * -,
poribusMii Punici fecundi, cü.ïi captus
flamen eflêc a Licinio PonciScc Maximo ,
quo faciiius a vita flagiciofa iccederet, ad
curam facróium & cxremoiuarum con-
f
turn ab hofpite Hercule fuiffe »a_^^
ircrfoanimo.quantiim prius ltrxurix fue-
rat ejtenvphim , tantum poftea modeftia:
& fanclitatis fpeciraeneuafit.vt ait Valet.
Max lib. s^capDemutatione morum.Fot
taflthuc non male quadrat illud anony-
mi cuuifdara:
Dstmfedtt, &vano defeffus mibra Inbare,
lJan, &fetortum c&culo amorcpudet:
Cecpit agens vna calamos inflare fonoros
Cdntibus;&fit quo t&dia faiïat,habet. '
Sic opus ad Mufasanimü refleéiere dulces;
Tale amuletum turpii amoris erit.
Èxempl*
TettiseftPlat0,quiauditoprimiim Soera
■viu Sta- te.poeticamabiecit, cotumquefe Philofo-
tumutan pllia, j^yj, ftt,dio:teftep0knione,adole-
tiu m me fceme profljgato, luxu & ganea perdito ,
s'
         qnicum fovtè in fcholam XenocraSs ve-
niiïèt,8i p!iiiofophumexqu«fuèdifputan-
tem adiierfus luxum & tetram volupta-
tem,ftatim fe recepit ad meliocem frugé,
& fic excoleudum fc dedit praiceptisfapié
tia:,vt internoti notninis philofopbos nu-
meretunde eo Laertius, Horatius 2.Ser.
Val.Maxim lib.ó.c.i. ld reuocat in men-
tem Socratis de {e iudicium , qni cum a
phyfiognomo quodam Zopiro, ex in!~pe-
ctione vultus argueretur vt bardus& mu
]ierofttS;Verè,aitjnam talis eram natura ,
ïiifime philolophiaedediflem excolédtim.
Sed in primis valdè nos aiïicit Hieronymi
pia vox in ea, qua: eft ad Ruüicum epifto-
la:Gtacias ago Deo meo,ait,ciuad dearna
io femine litterarum dulces fruéUis ca-
pio.Significatbeatusille>fe ex piofaiiislic
terismeliores fuccos expreffiflè , & quic-
«Qiiid in ijs fpuicum aut amarulentum fo-
ret{, fecirte melius meditationediuini ver-
bi,& veridicijpietatis.Vjde pluraapud Ce
lium Chalcagnin. in libcllo axiipas, Cri-
nitum Iib.i.poematum,in epigram.exhor
tationis ad vimuem>Ceel.Rhodiglib.i<J.
C'ifSf 2J.lib.23.c-4.
2. Traditur legis talionisratio:na diuinas
acjiumanx litter? piobant,qtiantopere cü
^qnitate conueniat,vt quifque eapatiatur,
J^quü cB qu^in aliosfecit.Lactan.lib.i.c. 1 e.Diuin.
eü eapa- inflir.de Ioue loqHens: An tandc,ait,ille ve
ti, qu&in nit 111 mentem,abalioexpedtesalteri quod
ti'ics fe- feceris?& timet ne quisfibifaciat,quodip
<**
           feSaturno? Eoetfaius (quid enini verear
Regdlus plures Pcenorum bello cap
in viuculaconieceratjfed niox ip^¥,n.^
rum catenismanusptsbuit. Vllanineigj
tureius bominis potentia putas.quiqU^
ipfe in alio poteft , 11c id in fealter valea^^
efficerenon po
Hit! Hare ille.Senecalon^
ante vfurparat idem verbum, fed alio
men f«nfu,ep:ft.35».Qiiarum yeluptati1^
impotentia: atq; infana; libidiniob oo1
num poffis ignofcere,qiiod c["x fecerC r^
tiuntiir. Accommodatüis ad hunc lod ^
Cicero i.deOratore,alio tarnen oratio
.1"'
ulo:
Vt fementem feceris, ita & rnetes_ ^
ititia enim'videtur poftulare, vtqn»i^t
xit alijs iniuriam , ab alijs itidem acciP f
inituiam.Haïcenim lexeft talioiiiSjVtP^ ^'
poena reddatur. Virgil.indecimodeT1'
uo,qiii Pallantem Eoandri filiumintef'
cerat :
Nefcia mens homimtfati, fortis^futU^.'
Etferuare tnodum rebus fublatajecun^1 '^
Turno tempus ctit magno cum eptu^
emptum                                       i
IntaSum IJallata,& cum Spolia ifla, <*' "
Oderit ■
                                              -f,
EtenuT) cum AïneasTiiiniim profti*1. ,,
fetjillique parcere decreui(Tet,vifo Y^
tis balteo.quo (è Turnus ciHxerat,
„____Turtjs accenjus &> ira ,                 ,#
Terribilis: Tune hinc fyolijs indute f»e ,
Eripiare mihi
? JPalla-s te hoc vul#e '
VaUas
                                        y
lmmolat, &pcenamfcelerato exfaniu
po feit.                                     ..(, .jfi'
Et Orodes pradixerat in lo-eod-lib'* (ly rg,
vt eadem pcena breui afficeretur Me *'
tius,quaci in ipfum intulerat.
"i"- me quicunque es inulto ,■ ^
Vic~ior,nec longum l&tabere,te queqt*1' ^
i>
1'rofyeciant paria: atque eadem moX *          .,,
tenebu.                                afl F*'
Glyca Annalibus fcribit, Adonibe»e ^j (f(
viuumcaptum,extremisqi pedurn 3 j„-
nuum partibus »mitilatis:Septuagint ' y
quitillerex, reges extremis peduir" „.
nilumq; partibus truncati, mea ui»
in
fa micas collegerunt.Quemadmoati ^
illos ego megefiijitarnihi dil,illit:uS/-*pi
-ocr page 543-
Emblemata»»
¥f
r*|>uim . Diomedem Thracem quoque
'odorus &poeta2 traduut equos habuif-
^'l-ios carnibus humariis pafcere folebat.
•Hos Hercules Argosperduxit.occifoDio
j^.qnem fuo ipfius exemploequis man
. ei]diirn appofuit. Non fecus atq; Pha-
atIS Siculus tyranuus Perillum tauro ruo
j.1,eoinclufït. Perillus enim, vt Phalari-
ls<-rudelitatem aleret.xneum fecerat tan
f^.itiqiiopariter fontibus atq; inibnti-
lls impofitis,iguemque fuppe(ïto,ex cla-
J^ote & fonitii vocis; mugitus tauri, non
"Ominisgemituseflê apparetet. Itaque
'i ab iniquilTimo tyranno extorfit hic
etilli Hon hominis, fed fera: faniior ani-
"Jis, iuftiorem famitiam. Etenitn Phala-
tlsipfum iiuientarem &artificem crucia-
tllm expcririiuilït ,vt eft apud Pliuiü lib,
H-cap.8. r
.------Nee enim lex iufiior vlla eft,
<*uhm rtecis artificera fraude perirefu>x->.
^Mius Larftpridius in Alexandro Seuc-
j°) Vetronium,Turinum , ait, ftimo ren-
'"itQreinaccufari AlexanderiufTic : proba-
'lsque per teftes pninibus,& quibus prae-
kiitibusqui'd accepi(let,& quibus audien-
llbiis quid piomifirTec, in foro tranfitorio
ad ftipitem illura ligaii pr#cepit:& ftimo
a?pofuo, quem ex ftipnlisatque humjdis
''gnis fieii iu(Terat,necaun,precoiie dicen-
!*'• Funiopuniturqui vendidit fumum.
J'ebellius Pollio in Gallieno .vCura qui-
attï gemroas vitreas pro veris vendidiflèt
c'«s vxori (Gallieniimintelligit) atq; illa
5e Pl'odita vindicari vellet,furripi quafï ad
'e°iiem venditorem iutfit.' Deinde -cauea
Caponem emitr.it:miratibusq;cunfts rem
'aft> udiculJTOjperCtirionem dicimffit:
^pafturam fecic,& pafiuseit. Deinde ne-
oQtiatorem dimifit.Lampridiu's in vica Se-
!ec'- Clamabatq; Gepïus' quod a quibuf-
_aiT- fine Iudacis>iiue"Chriftianisaudierat
tenebat: idq; per praiconemjcumaliqué
ltler>daret,dsci iubebat: Quod tibi fieri
non vis,alteti ne fecetk.Nec vero piarrer- QuodtiSi
m'ittcndum q.upd.nariaar; Socrates hift.Ec fieri nol-
clef-Hbro 6.cap./.& Sozomen.lib. 8 c. y- les,alteri
Eutropiiis primus Imperatoris cubiciila- nefeceris,
rius.ac primusemmchus.cvim denonnul-
lis,quiad Eccletiam conftigerantjVindicH
fumere vellet.ftudiosèiuhoc incubuerat,
vt lexab Imperatoribas ferretur, qua ve-
taretur ne quifquam ad Ecclefias confiige
retjquin etiam vt inde abftralierentur,qui
adeas iam confugifient. Coufeftim poena
fubfecuta eft . Propoiita autem hac lege,
hand diu poftea Èutropius ipfe,quód cöii
iugi ImpeiatoiiscontiimfHamiiituliflèt.
piinuiseam legem tranfgreditur.&ex pa-
latio pisfiigus ad Eccieiian, fuppkx ac*
currit.Vemm Imperator Eutropiumab-
ftrahi iulTit:pcenasq; capite truncatus de-
dit,& lex qua; lata Aierat.prorfus è publi-
cis commeiitati js expunita elt. Ha:c illi.
Vide Prouerb. Neoptolemi vindicfa. & il 1 j
timilealiud.Teraima maU.Retlè Cailïo-
dorus lib.9.Variar.epift.i.l'cenaifta pecca
tieft.vt vniifquifqiie in fe recipere poffit ,
quodin alterum proterinvs exercuit. Et
huc quidem videtur pertinere titulus 1.
Pandeiftarum, §}uod quifq; iuris in alium
slatuerit
, e_odem iure -vtcttur . Q^iiamuis
ha:c iam ;fatis videri poffimus illuftiaffe ,
hxc tarnenbbuia refundinius in ftudiofo-
rum gratiam.4 mores quos quis in Ce adpro
bauit-in alio reprobare non poteft,l.i. C.
de inoffic.teftam & quod glo(ïbgraphus j
Patere legem quam ipfe tuleru. adl. ï. fF.
quod qtufqjiur.inal.ftat. Citant Accurfia
nimonofticlioiijfi uó planèbonum.falrem
probatum w^so^rangentifdemfidesfiji
gaturéi'dem-$&\.cï\
proponas,CdepaA.
e.peruenityi.d^ivireiur.aud, c.infidelis, 8»
q.i.Sed.-^ illud: luftum esl -vt-qui alium
deridere voluit,fuam fenïïatiacturatn-
All
thent.deemphyteur.conr.radt.fj.fi quis-Et,
qui mórtetntnifceijiiortetnpnti debet,\,
^.propterca-fFad I. Cornel.de itcar»
G g         Dulcia
-ocr page 544-
AndreaeAlciati
^66
Dulcia quandoque amara ficri
E M B L E MA CXI I.
\/f AT RE pr.ocul /tc7a, paullum fee ejferat 'wfans
Lydïus
: himc dir& fed rapuijlis apes.
Jfenerat hie ad, vos placidas ratos, efie volutres*
Cum me ita immitis vipera fieua foret.
£*£# dat is, ah > dulci slimulos promuncre meilis >
Pr oh doler
, heu fine te gr at ia nulla datur.
COM M E N T A R I I.
!.*.
App.uji id «flê tra&um ex Bi*' pi>-m,
notis & Antipatri Epigtamfriatis.eiufdeJ'1 ^1
pene argument», lib. i.Antliolog. titul"
ei(Stivct7or K&i eii^a-vóncti-Scd Biaiiof'5
eiiiiiriodt eft :
x.5ipov iwTh&v iuv imfMQov ipfitittiKT*'
ipiv fipipof at óPinias
r/Am @*yWtlf'
nyvainatv •■> f»h<uos i; Jy.ia,s ota.
/***•'
PViRïiys ab arbore caua, in qna ■
apes ihellificant.ploraiis difcedit,& ad
mat run accinritjdigirosapnm aculeis vul
ncratos oitentans, quem ma:ei videtur iu-
ciepare. Figura hsec in omnibus cdttioni-
buseft traufuofita , & in loco infainis Ly-
dij pofitus eft Cupidotquod.etli Eignórius
admonuerat, bihitöminus liïc eirot ctiam
iuilhusedirloiieinepfir.
-ocr page 545-
Emblemata-»
■£*&
Csterüm Epigraalmaeft Mde3gri Iib.7.
Grascoiïim Epigrammatum, in quocxa-
picula qusriccut Heliodora: corpus ran-
gat:Nuniideó vteimindet, quöd ipfa a-
rnorisdulcem 8f amariï ftimulum Iiabeat;
Ti Jè cifloïvïïf ivty.a.%&7i folvia. kéf*
i 9 'ViHpsu.yA.vKipiïfipTi'srd.hêiy&pnot*
*j*inos vtcumqj ita interpretatiis eft;
"sriim aberranten [&] adhuc la&entera
Hermonaclem,
Ah.infantem.vtiniuftaj, percufliftis, o
t bouigenas [apes?]
'S'iorabatmiferad vos,ficutiaJ apes,
Cüm veniflct: vos autem viperis eratis
jj ^peioresj
foq; coraefhone [meilis] impreffiftis ru
bros aculeos .
O [vos] dira.',dulci adiierfaria?eftisgra
tia;.[id eft)] non minus amarsquam
mei dulce etl.
*r>'<zntemin trimo, molïèm Hermonada
pueUum •■•
_ Iniuftenim'tam corripuiBts apes .
'peraquamfu at:oxpeiores,venit vbi ai
•vos
Nefcius,infelix ejfeputabatapes .
"*" pro melle graues ftimulum pungendo
cruentum
         ■.
l.ijuiftu:ficfic■ gratia meun abit -
^ntipatri veiö tale eft i
"** 8p{f0$ iplJLCOVUKTA S'lt^pvffdL^^t fti-
i J\iascu,
(■Vlij KJvig) ifTTVÏiU', Ktlplct. (XCUÓy.i'
VOÏ .
' c^hó,H.i P O; Cy.icoy i?iy/j.évov tötetra-T,
/ cu, cu,
^npoif oï
cT' ipimv<paKlci,y.tiJl<pó[MQa..
9t,9to kvjiJ"Ikv!,)>cu cLy.M7spi,
jwij JV pi-
tJ (MOSAC
°*vhv , Y.a.%Hvcus iffiKpov tfleet y.(hi •
j> id eft :
ecensnatü Hermonacte occidiftis,apes,
j (Ahcanes:) reptüé,fauosinquirétem;
II1«
MATREprocul Hela] Sanftius hoc par
ticipiurn non probar, auribusenim (vcüle
aic} Latinijeftinaiiditum.qtiamuisin vfu
fit, deieliclus.dereliclajdcrelicliini.
Infans Lyditu] Periphrafis Cupidinis,
vt placet MinoLSed feries imaginum tras
poStarum fecit,vt illeinfantem Lydium,
Cupidmeni interpretaretur , qtiod fanè a
vero longè abeft . Bianorus lninc puerum
Hermonaiftern vocat.Sedconcedamtisipfi
hoc. Lydipopulifuntin regione minoris LydirxoU
A
fia:,omui mollitie & voluprate depraua- litie infi'
tt,qui priniicaupones Si inftitores fuerütj gnet .
tefert Leonicus ex Clearcholib- 5 c^f.
de var.hilior.Herod.iibroi.Lege Plin. 3.
cap-;.& f.c.i9.itemque Athena,'um Dip-
nofoph. cap.4-Hb 12.. & Prouerbia, Lydio
mo"e:Lydorum carlc&:lydm cctuponaiur :
Lydtti ofHum claufj.-St, I,ydns in mcridie:
& puram nonmilü verbum,ludere, a Ly-
dis ductum .
Paulum/ecejferat.] Huic/ïgmento in-
dnlgetur.Nam Poetajomnes femper C11-
pidinem Veneri adeflè faciunt . Rationem
adfcrt Seruius: Quia,inquit, Venerea vo-
luptas fineamore non poteftexerceti.Ho-
rat.i.Carminum ?
Cur Cups
do Veneri
adiungri'
t:u
.
Liberum & Mufat Veneremque, & Mi
■i Semper har en tem puerum canebal'.
Plato in 5ympof.rauop.-m longius repeti*
tam narrat.Videj-prajpar. Euangel-Eufc»
bij,& Gyrald.Syntagm. 15.
Dir&fed rapuiftie apes] Enallsge perfo-
11a;, perapoftrophen expreffit vim verbi
ftAêT6,id zftyfujïulilïisde medio .
Venerat hic ad vos &c.] putabatefle v»
lucres mices, fed re ipfa expertus eft, fer-
pentis morfum non eflè iioccntiorcm .
Stimulos] aculeos , vel quicquid pnngit,
& vexat.
1'roh dolor,heu fine te.] Alhidit ad i lltld
7.Metamorph-
*>utl.a eftfmcera •veluptas,
Sollicitumq; aliquid l&tïf hitcnienit
_^_.
Plauttis in Amphit'-E/^ in utate homirmm
(ita Dijsplacitum) voluptati vt mceror co-
mes confequatur.Si
Horat.Odar.z.
nil efl ex omni partc beatum •
Huc proueibia.'D^/fe & amarp.nr. Si,Ne
Gg 2.
            quxre
— .V.H.J f<v>...„«... p,...i »••»»*. „..
(): ,a'tl'si01»S ferpenuï latibu la fperuitis
e_ K Amynton[pai
j_^n«queapes
ai'dare debes:etenim illisamaium in-
j> eftmel.            ,^^^^^^^^k
'Tem per humum tenerum llermona-
jj ®*>l'gentem
KedA j"* me!ia(nófa heu)pupugifluapcs,
'dit enetlumJic vefter aculem,ah ah,
lt 4pnt£s "equeant vt nocuiffe magu .
êe>tyfidic& matri, & Amyntori dicite
mprob* apcs> meüi cumfit amarifies.
Voluit.*-
tis comes
esl mee-
ror .
-ocr page 546-
Andrefe Alciati
4*8
«utre mollitt, ne tibi dtera contingmt: 8d Ab hac fententia npi) aiieniï arbitror,1u°
prifci Romanlduas Diuai coUiermit,^1^
geroniam & VoUipiam;alteram abang°r'
bus diftam.alteram ayoluptate. Et A'1^'
ronia: quidem facerdotesin facello Vol1''
pijefacrafaciebant:iignificantes,doIotes3.<:
voluptates in vita homiuum inuiceme'1
mixtas'. Addunt.Angevonia: ïïmnlacrH'"
in ara Volupiaefiiifle.collocatiirK.quod ^"
lor comes fuvóluptan,& voluptas do.l<>'
rirhac figura.vt oshabeat iïgnatü & da'1'
fum-Quo indicare voliierunt,eos,qui o°'
lores Sc anxietaresanimi diffimulant, PJ'
tientisbeneficio ad maximam petuci'it*
voIuptatem.Macrob.lib.i.inSomn.Scip"'
nis.Cauendumeft itaq; dum obleftaiv.e11'
ta magno labore conquirimus, ne fub du»*
cTmelleveiienaiireant. Exemplum pra'»,0
e(t in apibuSjqUv-B mei dulciifimum confi'
face?» £z£,*f ^«i vinum £i£*V.itemque il
liici,/» apes irruifti.8c,Seqj melyneq. af es.
Ce^crii ui co tandem yelim fhidiofum ad-^
moiiitü:proeoquod inGr$coe(k,(bTrix,pa,i
yKvKipn; dvrlsmhot yaptrot,
dicic Alcia-
u\s,Prob iolorjoeu fine te gratia ntdla da-
Wtfüiimm obfeurè id quidc>vtoés vna me
cü fentijiut Ego verö fateorhis verbis (fic.
fic gratia melhs abit)me
nó aflecutum clTe
Graïca; concluiionis leporem-Seufus is eft;
O apes,qua; non minus amarxeftisqnam
welipfum dulce-Nam vox ttw/TetAo/.fl-
gnifïcat viritim ijqtialitimcantrarietacem,
aut xqualitatem viruim,qua:funt interfe
adueröe'.quafi aperte dicerct.apum acer-
bitatem a:quare meilis dulcediiiem, fum-
mumque bouum fummo compeiifari
nial-Q .
Svb hoc eleganti fïgmenro , amoris
natu ram imelligere licer.qui.vt re&iflïmè
Plautusait, &melle & felle eft.faecundtjfi-
mus-.nam gufiudat dulce, amtrumadfa-.
tietatem vfq; aggerit.
Q^iud enim volupta
te biandJusHed eadem qiiid itiftius ? It/t
enim Dij'splacitumyvoluptati vtmoeror có-
mes confequatttr
, alt in Amphicruo Plau-
tus.Hinc extat in Platonis Phxdonc Soera
tica fabula.:Quo tempore Saturnoexafto,
& regnis cekitibus piilfo,Iupitct imperia
conftituere coeperat, ferunt corameoad-
■fuiiTc Voltiptatem & Dolorem , cum gra-
uiifimisexpoftulationibiis & ctiminibus,
quibus Ce mucuö incefTebant • Iupiter ra-
tus ex vfu maxime ede & fuo» & Reipub.
inimicitias &odiadeleri,operamdedk, vC
ingratiam litigantes redigeiet: fed fuiftra
expertus omnia ; tandem rclnclantes ada-
mantina quadamcatenainter fé copnlauit
atq; deuinxit, vt quamuis iiitec lèdiffide-
lent.nihiloniinus neceflariö fimuleilènt,
manerentq; perpetuö • Vnde femper ferè
txtrema gaudij luBusoceupat. Quod ele-
ganti carmineexpreifit IacobusBilitis in
Sacra Anthologia:
Quemfcabies vrget , tenet hunc nonnuüa,
■voluptas
Infric1u;fcquifur metior at inde dolor.
Qu&rendis opibus gaudès infudat auarusy
i^u^fitas fequitur cura grautsq-ymetus.
Sic quoq; qui molles rifus &> gaudia carnis \
Ver fequitur,Liber quêq; Venusq-, iuuat:
Huius erit tan dim rifus Sardonius,huius
L&tscia in- Imtum definst,inq; crucem.
" IV.
Amoris
mei &
ciunt: eajdeni aculeuro babent prxfei't3
i
neti,(iqüis fefe propius admouerit.Q£.°l
nonnefciuit BoetiuSjqui fic :
Habetomnis hoe voluptas ,
Stinmlis agit [urentes,
Apiumq; par volantum,
Vbigrata meü.t fudit ,
Hugit,& minus tenaci
"f erit iBa co*da morfiï *
Hinc a Greeis^ujtvT/xf os-Arnor HicitUf»
dulc-amarus: qnod (ignificat Euripid-'°
Hippolyto his verbis :
t/tsS'' o «Th Kiyctriv dv^pannifêpav ;
«S'isov, è wciï, rmjrèv, ahyHVov
8' 0,/j.a •
id eft : ■ '
§Mdhoc eft qund d'icunt hominesam/ftf
Refpondet nutrix:
lucundiflimumxofitiQyfed idem calamffl"
fijftmum .
Verba funt Phajdtaead nutricem.cui ft0
in Hippolytum amorescredit.Huc reffc;*
xit Catull. ad Mallium :
Multa fatis lufi,non eft "Dea nefcia noflf,i
Quadulcem curis mifcet amaritient • '•
In formofam puellam yAux.uKiXpoV ia"
quando torfit Claudius Minos :
Virgo tenella, decens,qu&forma aUeB^'.
mantcs >
Adpetitur vernans ceu rofa odora »'ƒ' {
Ui eedtim leffaplacet,fed Spinis obfiti* "1
Ingratam gratis mifcet amariticf* '
Gr
attt.deeens forma placet , &> bent co
pta puella ;
                                  , §
Aft irartim dftus, iurgia ntdla pUce (
Talula
de Voltt-
jtate &
Tlolorcj
.
#1"
His eert e vitijsfi qua. vat at vxorjn <"
JtiHiï
Ut»
-ocr page 547-
EmBlemata.
A69
j> '*/tr&tll*elH>msd>iutiiera>id*venh.    pro/efecdmmacularnu : qttód id anima! buscitin
PUift m Pr^em '^ ^e Araore abapibiis    fit munditiei &elegantia: perltudiofiim , pungi ne
cto figmeimim non incommo.de reno    quippè qus facilèoJorentur.nec iitimun fttndapo
,a 'P0ff=adid, quod Pliiracch. fcribit (fi    ditiaro libidinoforum fuftineanr.citaturq; lutos lib
j, e" verè dicendum idefle Pltuarchipro    ibidem Theocriti Iocus ,quo continentur dincj.
"ty ab apibus cos pungi citius, qui ftu-    Veneris ad Anchiieu verba .
n
lpL
Ferè fïmile ex Theocrito.
EMBLEMA CXI IL
ALV EO LI S dum mella leg/t, percufsit Amorem
ïuracem mala apes
, & fummis JJncula liquit
In digitü : tvmido gemit at puer anxim vngue
,
£t quant errabundm humum , Veneri% dolorem
Indicat, & grauiter queritur
, quod apicula paruum
!pfa inferre animal tam noxia vulnera pofsit.
c&i ridens Venm
: liane imitarü tu quoque % dixity
Nat e
, f er am, qui da-s tot noxia vulnera parum.
COM"
G 3
-ocr page 548-
47o            Andrese Alciati
C O M M E N T A RI I.
i.
Sed carmen
hoc Theoc ritus ex Anacreon
te tranfcripfït.cuius Ode fïc habec •
tpas ttot' si> pVJV/37
tbarpmpïvnv y.iKm&v
i% ei^ev,
«AA' irpiM-
7ov £a.KTvAov j'i <Pa,yj(i{
r«V yt-tpoï » ÜAÓM^t •
S'pa.uai'
«Ts fèj >ïïi7ni.7§e*l
wpot Ti)v
X.aA«V HiiSripDV ,
ohaha,, (/.aiip , eïTnv ,
'ÓKcoKa j x.' a.Tro&viifKo)

opit jJ.' ïrv^i y.iKpof
rmipuni'; , 'ov KaKxtrt
fJ.ihl7Td.v 01 yiapyol •
« ƒ' HTTêKj ei 70 KiVTpOV
KOvèlTè 7&f (J.lhlTTitfr
vréo-ov, S*ox,H{ , iravxflV ^
f pa; omf O-V /?#AAW 5 'd e":
Amor aliquatido in rofis
Iacentem apeiii
Non vidit, & vulneratus eft
Inq; digicis morfus
ManuSi eiulauit.
Cutrens, itaq; Sc volitans
Ad puk ram Venerem :
Perij, mater, inquit»
Petij, & morior ::
Serpens me percurüt
Alarus, quem vocant
Apem ruftrei.
Ulaautem dixit; Si aculeuS'
[Tam] lasdit apicula;,
Quantum putas dolent,
Amor, quos tu feris ?
Ihter rojks Cupido-
Apiculam iacentem
Vlon vidit,eflfypunflus .*
Manumifr fauciatus
Max eiulare ccepit,
'Et curfitans volanstfo
Ad candidam Cytberen >
Heuoccidi, occidi, inquit,.
Vitamfy mater efflo .
Ea me minuta [erpens
Fennata vulnerauit:
Apem -vocant coloni.
Tune Ma: Apisfeacume»
Tantum facit doloretn,
Quantum putas dolere
®?os tu feris, Cupido l,
Tabella p.aahu.us argument. e*J f
Aloyfium .Corradumm .Iuris Conuu&
IN T E R. apum aluearia.circumvolitaa
tibus apibus,Cupidoadmatrem fedeu-
tem adnoiat.ciq; fauciumab aiumalculis
digi rum gemebuüdus uidlcftt.
Hoc ferè iderh cum fupeiiori , nifi
quödeoticï )-iiLis. & lepi lius cTaudïtTheo
cntus,qucm fua liugua loqiientem 'audire-
Bdn pigeac:
7tV Khllxrd.V TTOj' ïpu>T& H.AKA KiVTO.O'i
K))fiov ïX-t'i.j.!óK'a»/fvhiVlJAVOV, cLKpct S~è
yup "iv                           '*
yip' êsjojn ,
Xsu T«c yzv êïrdLTa,£i, AKa.ro. t& sP' A-
PfoJVTCC
i^fyv Tcr.v óS'uvu.v £ (j.i[jt.$tTo ,'ÓtIi y&
7'jtSov
Srflplcv irri IJ-iKiaSA H$x ih'lX.0, Tp&v[/.ct-
td, izoliï ■
y' d lA&Tup yiKa,<T&o*<i> ri PiK'ltrov iast
j£ o Tvrfjof ftiv tm,i£ /e ipa.xifj.arta.a.hi
Ktt 7T0IH( •
Carmen Theocriti certatim.ni fallor.a do>
ftis quam plurimis conucifum eft.-Minos
fic trauftulit :
Furem olim Cu pidinem noxia püxir apis,
f auos ex.aluearik.is prxdantem>excremos
au tem mauuiim.
Digitos omiiesconfixit:at illedolebatj, ma.
nibusqj tmnebat,.
E'cterrarn: percuneiisexilijr.atqr Veneri
Oftendit dolorem,& queftuscft, quod tai
exilis
Beftiola [uim] e(Tet apis, tan ta vulnera in-
fligeret.,
Mater vcro ndens.- Quid, inqviit, an non
cu liruilis-es apibus,.
Et ciVm tam paruus fis,tamen vulnera tan
ra faas ?
iüoxia apisfut neem olim malepunxit A-
morem
Irtdati mrlla ex aluearibus,isq, tumebat'
Xxtremis manuum digitis,ideoq; dolebat,.
JEtter?» quatienspedibus, Veneri^ dolare
OH'endens,muit'os queflus ex ore ciebat,
Quodtam exile animal tam fut» inflige-
re poffet
Vulnera.Cui tidens mater:Quin,nate,apU
bus tu
£sfimiliitcü infers adiotot vulnera f amus;
cdé>'
ii.
Fidytt o-i
Tbeocrï-
ti.
-ocr page 549-
Emblemata.
ó^ T
* ^ttidem manu pcriti arciêcis depidta,in
^Ua leguntur hi verlus :
^Umpuer alueolo furaturmella Cupido ,
, ^Uranti digitum cuf>idefixit apu .
Ic ftia, nobx brems, érperitura voluptas ,
s}ud betimus,trifii mixta dolore nocet.
j'deuciirautero decerptiex ïl[is Herculis
■"« Venertspueralueolos furatur Hymetti,
Puranti Aigitum cufpidefixit apw.
*1dohiit grauiter, puenliaq3 ora riganit
lèletibiU,&matri fpicula quesi.tu\ uit:
"nde h& tantillu vires animantibmivnde
£xili pojjunt Udere aculeoh. 2 :
C«i Deafubridens inquit: Nontu quoque
nat e x
Corpore non magno , vulner* magnu,
- faas ?
•   AlVEOUS] alueariisapuni .
X>um mella legit] Cupido mellilegus ;
'alisenim elt titulus in Theocriti Lidyf-
üon.
Malaapts] noxia .
Quatit humum.] Doloris figmim , pe-
«ibus terram perctuere.Eft & mdignaiitis,
&.grauiier ferentis.Homerus de 110:
____^&VV J1' «AetO1' ÖeTofT*?
*-'<tKTt£ay 'ïïoi'ï yaleti'. ld eft.-
Simul autem excujjit dentes,
Calcitmns pede terram ..
Horatms etiam mulcis in locis pro figna
Isciciae pofuic . Hanc tamen cajemauo-
•fcm non elk indiguantis, fed moiibuiidi ,.
Putat araicus Miuoislo. Frater Lauallen»
fis. Nam Irusab Vlylkgiainflimo iiftu
ad teorarn afflictus.eorum, more, qui ani-
*Nan» errlant,apud Homerum terram pul-
'at pedibns,vc io-Aïneid. Virgiliana: .•
^}emiturinfelix Acron,& calctbuiatram
lundit humum
"J»'°"- ■ ■ -->
^"iduis r.Artis:
tydizx aquatam ter pede pulfat humum .
■dpicuU] Dimiiiutiuumab ape.Sed re-
umat feciuida fyllaba, quo minus intree
'■atriien heroicum-Nam quanrum kntio,
'ud i, breue eft > quamuis nou occurrat
allq«od Poecarum teftimonium.
Ridens Venui-] Poetaï Grïci Venerern
^Pellant pMc^H/nv.id eftAnfusamicam.
"««^i.Carminiim s
._, . Siue tu mams Ericyna ridens .
dr"a ge«eta rifus ponk Clemens Akxan-
Hius : fAHS'ixy.a., rifura decorum : ki-
"^ov> mcretricium, K*yx*<rpw, pta*
cacem & notas referenrem libidinis. Atü
primuni faciuiu Natura:, qua; potms eft
diceuda hilatitas: huuc in Sara Abrahami
vxore fuifl'e memorant. Secundum ftulci-
ri«, ficuti eft omnium ftultorum cachin-
nus.Tertium maÜthè , qualis fuic in Cha-
mo.cum paternaderikret turpitudinem .
Feram] beftiolam.Apes hic fera; dicim-
rur.vtapud Iimreoé&lros 1« naturaleni ,
iF.de acquir.domin. Plinius tamenlib. t i.
cap. r.tridit easisec manfueti, neckfi ge-
nerisedè. Deaptim autem natura&pro-
prietatibus, varias & mirabiles confideia-
riones, ptster csteros ad fatietatem vfq;
fciipferunt Ariftoteies Pi Plinius..
Öui das tot noxia vulnera. ] Huc fpe-
dac liiud è 3 EidyllioTheocrin :
vvv 'iyvav TsV epaTcc , $a.pOf Sióf. j; pa,.
hiethotg
(jlat^cv sèiiAa^s yS'pv/jt.S ri/jliv
sVpeee
/Ac/.Tiip. id eft i
Kunc amorem noui:dirits vtiq; Deus efi ,
& quidem le&ns.
Mammam fuxit, inq; (alubus ipfum ma-
ter cnutriuit
.
Sed propittsacceditquod citatur ex Na*-
uio ;
JEdelol Cupidoicumpufillusfis,nimis mul
turn vales. ..
AltouM cum apibiis compai'at.
Apes ceiam & mei confichinceajderii acu-
kum habeut violentidimum.-ficamor vo-
lupratis fnppeditat iHecebras,. idem do-
lorem mceroiemque fundit in animos .
Diogenes dicebat.qnemadmodum venenu
mullo commixtum ob dulcedinem biben-
tibus primum gratura eft, fed paulo poft
inde mortis agonem fentiunt: Sic quoque
amoribus turpibus operam dantes, iuitio
voluptatem fentiunt , quam tamen perpe-
tuus dolorconfequirur. Vndevetè dici-
tur,Amoreft amaror. Quod idem elegan-
ter.vt omnia.expieflit lufor amorum Na-
fo ï.Artis t
Quod iuuat exiguum eft, plus efi quod /<e-
dit amantes t
Proponant animo multa ferenda fuo.
Qttpt lepores in Atho, quot apespafcuntut
in Hybla ,
Coerula quot baccas PalladisarBor hitx
Littore quot conch&y totfuntin amore dn-
lores ;
Qu&patimur, multa ificula felle ma~
dent.
Huig
IV'.
Awor ati
bus colid
tus »
Am&r 9,
marn.%-.
/h, f«-
SJM*
"fc
-ocr page 550-
Andrea? Alciati
472*
pia co'rreptus, teneram pueUarn &nóua
coniugemobtriuicauit. De quo facinoK
taleslugubres querela; leguntur :
Jmmitisferr» fecuit mea colla marittis ,
Dum propere-nimifduere vtnclapedis t
Durus& ante tborum , quo nttpeY nitpt*
coiui >'■/-'■
Qtte cecidii noflrd virginittttis hones.
Nee culpa meruijfe necem , bona M*n>tn*
tefior,
Sed iaceofati forteperemtta mei ■
Difcite ab exemplo Inftin&,difcitepatres >
NenubatfatuofiliaveHraviro.
Sic nullibi amor (luim mei fine felle afpet
gjt. Extathber lcalicus,cuius inferiptio :
Antidotodella Gelofia, per leuantio da
Quidicciölo Mailtouano. in quo.fi quis a"
liaexempla defiderat, multa memorabilia
repeiiet. Quibusrecïè adiici poteft libel-
lus epiftolarum Ccelia: nobilis faerni"*
Romana;ad amatorem ïuum, inqnop1.^'
terelegantiani,vai'ias»immó imiumeraslpe j^jj,
cies zelotypixinueniuntur. Porró atnot mtt\f.
etfi pa'ruus videatur, ingentia tarnen.hauo mfi\f'
raroexcitat mala.Hinc poeta.*
                 cttitj'
Bellumf&pe petitferus exitiule Cupido'
Et0111 nes poetehuius rei pleni funt.Qu_,(*
enim noftris temponbuseft,quod non Per
("corta& lenones,& meritoriospueros per
petreturfMulta: funt ciuitates , multa re-
gna.multf prouinciaeperhuncinfaiioruin
& fu riofórum Deum deiialrata:. Na quot
ciuitates armaceperunt ob raptas muite-
res ? Quot fcemina; patriam & parentes
hoftibus prodiderunt prop ter hiinc futo-
rem ? Q.not rnariti vxoribns.aut contra
illa; maritis ob hunc ipfum praeclarum
DeiitTi infidiasrtruxeriint ? Quotüüj a
matribus fueriinc rrucidati / Atq; vtvno
verbodicam.nihil eft propè nefarium."11"
pium,temerariü,cuius Cupido nonfitaii-
ttor. Athenaruslib.13.c4. Dipnorophilr.
enuineraf bella propter molières exejra!
ta.quilibet quiaeftinmanibus,facilèfliü>'
tem pero a Jongiore commenta tione.
Hinc putoeiTe.quoa Amoriairiisdedica-
tus (ïcquia eitvi vulnere faucii, femper e-
OiinuS feriuntui',velnti fagitta quadam ab
amatisoctilis emifla, & in amantium octi-
, los i'ecepta. Sant vcró illi.vc Plato philo-
fophatur , radii quidam remiiilimi,qui ex
intinio coidis expirant,vbi vitalissaiiguis
dulciffimiiscaüdiilïmusquefedem habet.
viaq; fibi, vt-Muixusait, pet oculos pare-
facta. per aniantis identidem oculos illapfi
adiutimum eius cor penetrant.accenfoque
interim magis ac magis fanguine , bilis e-
tiam iiifiammatur , vnde iliefequitur do-
Jor, quemamxum eflècordi amanresom-
nesprofitcntur .• quicunqueilloseuentus,
au; dn rus, aut facilis fequatur. Pierius
Vakïiau.Hieroglyph. lib.41.Vel id intel
Jigeturgtueralius deiis rebus,ex quibtis
petituraliqToa oblecratio, qua; tarnen nou
cotningit abfq; aliquo dolore & moleftia.
Q_t)od fanè in nu 11a aliare certius & eui-
dcntius cernituf quarn in amore» Vnde ve-
teres prudentet fuadent,nimium amorem
matu rè e(fe expellendum, tanqua feram ,
priufquam vngues & dentes producat.Sut
autem amoris dentes & vngues3fnfpicio&
zeIotypia:qua;aliquandoita rodunt & ra-
dunt,ita moleftè mordent cordaamantiü,
vthanc ob caufam paffim legantur hifto-
ria: planè tragica: . Atq; vt nihil dicam de
Leuconoa a TheiTale, de Procri a Cepha-
lo in venatione occifis (fiquidem fejminas
huic vitioadmodum deditas ertè, pra;fer-
tim pr3Ègnantes,teftatur Gaienus, quam-
uis& virifaepenumero, prxfertim ltali&
Hifpaiii,lioc vitioad infaniam vfq; labora-
rint) audiamus quod accidit pattum no-
ftrorum rnemoria.Iuitinanobiliiïïma vir-
go Romana>a:tatis fua: puellasomnes for-
nia fupergtefla , cnm Iocupls.ti quidem,
fe<l ftolido &furei>ti viroin matrinionium
eflet tradira,de exiellemi illa fpeciein fu-
fpicioneminatirovenit,qui candidiiTïmam
vxoris ceriiicem confpicarus.inclinanus fe
a-d exuendum calceum , f«rereex zeloty-
Ar,
T)?ntes tt-
tnoruaui
ïlifloria
4e marita
t^lotype
.
In ftacuam
-ocr page 551-
IH^M
Emblemata:
473
In ftatuam Amoris.
E M B L E M A C X I V,
(^iVlSJit Amor, plures olim cecinere Poet£f
^v- Eins quï vario nomine gefla ferunt.
Conuenit hoc, qaod velfe caret, qubd corpore par uut 'i
Tela alasfy ferens lumina nulla tenet.
*i*c era, bic habitus % Dei eJÏ. Sed dicere tan tos
Si licet in vates, f alfa fabejfe nor.
%ccur nudus agat
? JDiuo quafi pallia de fint,..
£>ui cunffas domiti pofidet orbü opes .
"**** qm qu&fo niues , Boreamys euadere nudrn
Alpinum potuit, slricla^prata gelu ?
* puer e f}, puerumne vocas, qui Nejlora vincit ?
An noHi Afcrai carmina dotta fenü\
*conJfans puer bic obdurans peclora
, qua. tam
Trans adijt, numqu-am linquere (ponte poteB
At
-ocr page 552-
474            Andreae Alciati
At pharétras & tela gerit ■> quidinutile pondus ?
An curuare infans cornua dira valet ?
Alas curve tenet, quas nefcit in atheraferre ?
Jnfcius in volucrum fleclere tela iecur.
Serpit humi
» femper^ virum mortalia corda
L<edit, & baud alas faxeus inde mouet*
Si cacusy vittamfy gerit
» quid txnia caco
Vtilü eft ? tdeo num minus Uk videt ?
Jjjhtüve pigittiferum credat qui lumine captus ï
ifxpuit,
                  Hic certa , ac c&ci Jpicuïa vana f mouet.
Jgneus eft, diunt, verfatg in pecJore flammas»
Cur age viuit adhuc ? ornnia flamma vorat.
Qmnetiam lumidis cur non extinguitur vadis
Naiadunt,' quoties mollia corda fubit i
At tu ne tantis capiare erroribus, audi:
Verus quid ftt Amor, carmina noftra ferint*
lucundits labor eft, lafciua per otia
\Jignum
1Ilias eft nigro punica glans elypeo «
COMMENTARII.
poetarum quorundam elegantem Amon*
defcriptionem pra:miferinius. Et quidö1* ,A-
inprimis Marulh":
                                  #?ƒ'
Quupuer hic t Veneris. Flene qua, caüfi J'f
pharetrs.es! ?
                                   /f,
No bene prouifut certa qf'arma moutt• p>
Cur fint vefle Deus
? Simplex puer odit <*'
pertum.
Vndepuer. Tuerts quod facit iüefeneS'
Quispennathumerit deditl InconBanti*'
Quare
Nuüa Deo f ros efitSigna inimicafupl'
Qua fors eripuit lucê? Immoderata libidf'
Curmacies'i Vigilis cura,dolorjifacy'
Quts csLcumpruif. Zhrietas .Sopor, Oti*'
Luxtts.                                            ,j
Qut comités* rixt, beüatodia^pprobrtu'
Qui cmlo dignati
? Homines. Qua ca»S
coegit 1
Mitior auclere eft credita culpa Deo •
Heu curuum genus, (°r> veri corda infit* ' l
quo ius
                                       t jti
T*sj;fcelus miferififcelere abluimf*^ Jff>J
Addam & Augeriaui poeta; certènoinl16 />>&■
pidi eadem de recarnieii;
                        fiji
Amelus intticha qui cus~bide(et»$ ober*"" fli'
Die
-         TJ Fïingi TVR ab AIckto ftatua
XÜ Amoris fecus quam ab afijs tradi fo-
letmempe puer nudns.fine alis.fine armis,
quiclypeum gerat.in cuiiis planicie uigra
expreflum fit nialum Punicum . Quare
clypeus fTiilVet niger exprimeiidus , yt in
Romhana editione.
Iï>           FiGMBNTVMde Amore.vt fibi re-
Argumi- pugnalis & a.S'vea.Tov particulatim repre-
lum E/x- hendit.oftenditq; quam fit abfurda Cupi-
Hematu. dinis defcriptio, qualis circumfertur ex
opmione vete rum poetarum : Nam uudi-
tas& veftium priuatio repugnat Deinatu-
ia: return omnium copia beata;. Puer non
eft,qui fit annofior Neftorenuconfhm nó
elt,qui fic obftinatè obfhme: animos:pha-
lerratusnoneft, quia puer bene iaculari
iiefcicaiequea]atus> qui volandifit impo-
tens.feq; humo tollere non poflït.-non eft
fagittifer.v t qui captus lumine.'igneus non
elt.qttia ignisomnia depafcicur . Tandem
apponit veram Amoris defcriptionem,ea-
quenaturalem , vna cumeius fchemate.
Sub quibusomnibus inuolcicris graphicè
exprimitur amatorum vita iniferrtma;
qu?figillaamomniaexplicabinius,fiprius
-ocr page 553-
Emblemata^.
47 f
V
*° homines, qui noftrapetmt delubra
Rubenti
Ulrfttint in dextraJpicula?Trad* nece.
pHer es i Puerosfacio quofcuq; /agittis
y,o u<sH tjiitevola»)■ ignibusvro meis .
"'f^'fis. humeruvcurfixit lupiter alstt ?
_ W quouu leuiorfiamine quuquu amat,
ï l?t urn facuU?i Quia viuida corda ,
ffctumój
*' iuga montofa,et fcrupeafaxa eremo.
CHs es'ew clarodic, lumine l C«cus a-
mator
:
Membra quidem nudus, mentem velatus,
auuqi
More quatit'pinnas, & nunc bos, nuncpe-
nt Mos.
S£p.e viripreffanspr&cordia, fapepuelU .
Arcum habet exiguum, fed & arcu impo-
fiafagitta est„
Paruafagitta quidem ,fed cmlum fertur
ad vfq$
Parua pharetra oüi dependet, & auretk
tergo ■
Sunt &amari intus calami,quibus iüepr*
teruus
j, ^°n egoduce poli lux mea daramagis. Me quoq^f&pe ferit matrem : funt\omnia,
Jce
' ambrofia,feu neclar e
ttoenis
Pafcor a
-              husui::
?
Omnïajeq; ipsü muïto qUoq;fiuius angit.
Paruulafax olli,Solê tarnen urit &ipfum.
Verberefiprendes, age,ne miferare puellü.
Si fientem aSficias, mox-nefattare caueto.
Sin arridebit.magu attrahe-.bafiafi fors
"Eerre uolet.fuge tufunt noxia bafiajn ipfit
Mflta -venena labrts :fi fors ita dixerit:
Heus ttt
Accipe, nempe tibi cunBa hac mea largior
arma-j.
Ne continge ycauejfaUacia munera amorts:
Omnia quippe ignifuntinfeBa illius arma,
Eiegantiflimè quoq; Amorem defctipfit
Piopenius lib.i.Elegia de Amore :
Quicunq; illefuit pueru qui pinxit Amorê,
None putoi miras hunchabuijfe manus?
Hicprimum ■vidit,Jinefenfit viuere aman
tes ,
J.t leuibus.curis magna perire bona.
Idem non fraBra ventofas addidit alas
,
Pccit Qf humane corde -volare Deum :
Scilicet alterna quonia iaBamur in vnda,
NoBraq; non vUts permanet aura locts.
Etmeritb hamatu manas efl armatafa-
gittu,
Ztpharetra ex humero Guofia vtroqm
iacet.
Ante ferit quoniam tuti quam csrnimus
hoslem,
Wtnditijs, rifu,fedulitate, 'toch.
Quia denfes\for~
Oh,
rtibipuïchra parens i
**» cahres
in
,ngenerat;form& munerenafcer ego.
rtoaru e fluBu prognata efl mater l A~
mater
jj. ' mota in falftsfluBuat vnda vadis.
c > tua non vtlu domm\ an cultijfima t
NulltU)
£*'&* c°l°i hibernofub loue dego mifer .
'c "J^ &as
> dum lajja tuo fuut membra
volatut
§J^redemihi,nüquam me leuu ala vehit.
j) .. Sueni non deleftaret Amot fugitinus
K l.tia"'>quem è Grarco Mofchi.fermoue
Cö r?° 'oclue"tem fecit,hoc modo?
„. entif intento natum clamore -vocaret,
iUlsquam in triuijs errantem vidit A-
^.toorem,
ciHgitiuui, uit, mens efl .preciumferet
ty ■*"'* Venerts : quod fi ad me duxerts iüü,
'* ^ntumdabo bafiolnm , pint hofyes
'"««
infi
*hehis-
lf0>*n£PUer efï: en omnia percipefigna~>.
eii candidulm ,verum ignem imita-
*cret*T*im
r-irnmeoü, mala mens, fuauiflima
.°1uitur, 'nonfentit idem, vox mei-
~SraH^arnMHy'tu mens efl asfera.faüax,
QrïShul"* mendax,ludit crudele pueüw.
^*'jt« **e^ °^'verfex' fac'el1i proterua,
AT> manu*, procul autem fbicula tor
>„ Q»tt . 'e
                     r
■ **■?««
r. "l ynbriferumq-. Ackewtta > &
Nee quuqua ex itto vulnere fanus abit.
Phormmisiii libcodeNat. Deor.ficloqui-
Phornu-
tus de Cu
tur de Cupidiiie:Puer efP: fitigitur , quod
planè mence careant.deceptiomq; obnoxij Ptafne-J-
fint,qui amant. Alatuseft, quoniam pU>
runqj cxiis elt autoi : vel quod canquam
auis inhominum mentesimpetuosèimio-
let.Sagittas teiierefingitur, ^uia qui eius
fagirt:s vulneranrur, non fecusac itueta
percuflidoleHt: neq; appropinquaie, auc.
attin?
-ocr page 554-
Andreae Alciatï
476
attingcre.'quosajïiantjaiidentjverCim Ion* Vu mugna, mentti ,blttndus atqM#nim,
talor,
Amor ejljuuentagignitur, luxu,otiê i
Kutritur int er Uta fortuna bon/Cj-
Quemfe fouere atq; aleredefiflas, caditt
Breuiq-, -utres perdit extinüus fuat .
Deamore, deq; euiscaulis&picturalate
& pulchrè Alex. Aphrodif problem-87'.
QVISfit Amor &>c] Multi tamGraie»
quara Latini poets cecinerunt,quid fit A*
mót.qttod eflèt fuperiiacaneiim addncere»
Sed praster iam
addudos eleganter hanC
materiam traiftartint Virgilius de Venet*
& Baccho, OiiiduisiMetamotph.Apii*
leius de Afino aureo, & quam plurim' a"
lij inferius nominandi.
Vario nomine] Propter diuerfa vel aa-
hin<fta,veleffe<3a,qua: ftudiosè in Syntag'
hiftoria: Deor.explanat Gyraldus •
Conuenit hoc] Nonne hoc eft abfura11»
quod nudus,quod puer.quod arciteiie"s»
quod alatus, quod ocnliscaptus? P**Fa"
ratio ad refutationem fabiila:.
                  .
n&c oraMc habitus] talis Amoraefci'
bitur a poetis, qua;fiftio quam fitabfuf
da, moi ibooftenfum.
                             
Eccur rtudus agaf.] Maxima,inqtiif>e[.
impudentiaeum nudum pingere,ci\*n *-"'.
nu)lapremanturegeitate.Eftergol1#c Prl
ma abfurditas.Ea tarnen nuditas impotrn-
nam & perpetuo vigilantem arnantmm
pertinaciam arguit: veimaniftftameonU11
ȏ eos imuentur, ftupentes. Paxei iradi
tu r, quia videtiiiinflamrr.are ar.imos. i'pió*
70.M
eft,Cupidiiiem dici exiftiroant abin
quifitioneeorunijTjuos amantes inquituti
êpav einm fïgnifkatinquireie. liic&s*
lia Phouiutus.Visdelicetintueii, beneex-
preiïifle verèïes amorern , non quod «tm
ita crederetit, aiuefïc , aut viueie; fed vt
commodius eius effeftus nobis oftendere
poflent.Quapiopter nonimlli è veteribus
comrrcntitiam iftam Cupidinis diuinita-
tem dofte verequepeiftiinxerunt: vt Ar
,
                 chias poeta:
HK óipas aSiKH [y.ipÓ7raiV yivot, «AA' ê.-
KOAcLFOI,
h^v^ciïï axdpcówav iir§' a' tpw vrpótpa.*
<fi(.
id eft:
Non amor eft qui afficiat iniuria huma-
mi'ih genus,fed intcmpetantes:
Animis enim hominum hanc occafio-
r.em praiftat amor.
KuUum amor offcndit, praats occafiofedfit
Mentibus ïlle hominum,quos mala mul
ia iuuant.
Quafï diceret fiiievllo Verborum circni-
tuiuon amof, qualisa poetis celebratur,
fidtitius ille puiïo, la:dit homines, fedin-
temperantia. Refer luie EidyllionTheo-
Alclati ctiti i i.Alciatus autem iocofls argumen-
confilium tis confutat ea,qua; ab antiquis dicla sfit,
non quo veterem picturam iroptobaret,
n*
f,
i
fed vt commodius quid fit amor.ipfe pof infaniam prodk.Sic aliquisex recentibus
JLmble-
mat<U'
Cur'te cum nullo corpus uelamine moftf''
Stultitia infani manifejlapatefcitaf*'"'
NudtiS poirö pingirur Amor.quia h'f .
fedus tegi & difllmulati non poteft- üu "
dius inepiftolis :
                                   . .
Sed male dijfmulo: <juis enim■celMeritf
gnern
,
Lumine qui femperproditur tp/e fuo! K
Qua licet&pojjumjutfor celare furore"*•
Sed tarnen apparet dijfimultttus at"or'
Quo fenfu dixit Antiphanes ^otoX^*
Juoeïïijqua: tegi occultai JuenonP°"u.n^
amorem nernpe-St vinoleutiam > I110
qiiis temere ueget.ftatim arg«itut menda"
cij.Et eaimptimis caufa £*&am PlU0,J[
obiterdkam, qua Bacchus mftatius om-
nibus pingatur imdus, fi««» fwpiadociu-
mus.Veldemura Amor nudus fingit"^
exptimendam eius mollitiemjir.rltat
corporisnuditas lafciuia: apPetl]'a' c „ft
GM cuncJas domiti. ] Hinc diitus eit
fet declaraie.Qucd neq; fine auto te fecit,
fiquidem Seneca in Hippolytoiïc ait :
Deum ejje Amorém,turpter vitio fauens
Vinxit libido: quoq; libefiorforet,
Titulum furori numinu falfi addidit :
Hatumpsr omnesfcil'uet terras -vagum
£ricyna mittït,i!le per ccelum volans
I'roterua lenera tela molitur manu ,
Regnumque tantum minimus in fuperos
habet;
Va-na ifia demens animus afciuitfibi,
VenerHq; numen finxit, atq; arcusDei
Qmsput-s fecundps rebus exultat nitnii ,
Fluiter, lisxu,femper infolita appetens ;
Hunc illa m&gns. dir*fortun& comes
Subit libido. &c.
Idem in Oc"taui.i :
Volucrem ejje AmoremfMgit,immittê Deiï
Mortal;! error, armat & telis manus
,
Arcusqi, facros inflruit fi.ua face „•
Genitumq; credit VenercVUhanoJalttm,
-ocr page 555-
Emblemata-).              477
Autt
ia.rap, vtTnperitis annörauimus. Poeta: Grajci vetuftiflïmi, mortalium &
te'lHi qu&fo niues.l Si tnidus.iion po-
Nïl a'^0ra Pei'Peti-Altenim repugnans.
rcK 1u°d timcantamantes, rhim frui
fxl. llSa™atis fe poflè fperaut? Sic Plaiuus
^. an-atoris perfona .
"• 'Va» mihi obslabit amnu,neq; mons,
», Keq; adeomare :
1'c*hrem,necfrigm metuo,neq;vêtum,
> , toeq^gntndinem :
^ perpetiardaboremfufferafolè>fitim;
concedam,neq; conquiefcamufquam,
-p
. neqi noStu,r/eq; diu ,
I 't* profeffb qukm aut amicam,aut mor'
«»,■, tem inueftigauero.
U'U.itemeleg.i.
>-^?«k amare tenetur, ent tutmq;facerq^
^.
°<2*l lib.etjinfedias non timuiffe decet.
. "a *nihi pigra nocent hibern*. frigora
noctK,
•p " mihi ciïmulta decidit imber aqua.
^Vv.Ub.j.ekg.i;.
'«■men eïiquuquamfacros quiUdat
atnantes
,
ïtnmortaliuiTi meutes amoiecapi & ctoma
rt t'raehitu • Ficin.üi Platon- Cotuutiiurrt.
Sed id nonefl: fatis,ni(i aüquid aliud quae
ramus.Amor puet pingmir.,cüm Neftote
fit amiquior.Hefiodo tefte,quiin Theogo Amor
niacaiiit,Chaos,Tel imem.Tartata.Anio-
rem Deoriim primos extitifle. Verba hxc
Hcfiodifuiu.
iÏTai [jiiv Ttpómsa, yJ.ot yim', dvTsip ï-
qua ratio
ne "Jin-
cat Neflo
te
<w/C'.
nrtna,
ycu ivpvTipvos,-7ró,v7c<>v eJ^m £jtpa.Ki{ iiei
0,^tctvé.7Ci>V , 01 %■)/*?>. KSLptt VnpóiVTof
TapTetpér' fepósvTet (AVyJ) ySovos êupvt
w/1' 'tpof,o( KctKKiïos iv dBcbvctTolvidtoitri.
Kva-i[/.iKii(i'&a.vTw
Te Qtw, Ttaanavr' a-v-
Qpmrm
btLpvawM iv sföiTt v'oov, ncui7ri<ppova,
Trincipio confufa chaosfine imagine meles
Extitif. hinc vacuis tellus apparuit aruis
:
Nam priusipforumpauimentumfaBa Deo
rum ejl ,
g. cironis mediafic licet ire ziia •
\Pquis amator erit, Scythicis licet am~ §^uodam qui cmlo fedes habuere fupremo
Tn tam dehinc una sutuifd dehifcereterr»
lEt mox pulcher Amor furgit, medimqw
Deorum
Cernitun hic illos forma fupereminet oês
,
bul
et ons,
»
£t/em° adebtZ/t noceat.barbtr' ejfe volet,
"a miniflrat iter,demons~ira.nt aflrafa-
I
-~vif*z j                                                                     
He amor accenfaspercutit ante faces . Membra Deus latefoluit Diuumq;
■viruqi
Confilium, atq; ipfam domitatfuhfeclore
mentem*
Vel aliter t
Ante chaos natum,fuperüfirmijftma fedes$
Inde folum terra lat&: tumTartara nigrst
Intra adytum tem
, érferalia clauflrn
barathrï.
Inde ortus fugosinterpulcherrimus omnes
*
canum rabies morfus auertit L
£, Hlcgeneri quouts tempore tuta
biantes-
•uit efti
^necainHippoiyto:
. ^e peyaitas irefiiubeas füues ,
*v0)i> &e^a('s ingredi Pindi iugil:
QH) J' per ignes,.& infeffa agmina
,
fc er paratis enfibus peSlus dartj.
tb\lrecllnT' Alpinum] id eft, ak> Alpibus
il Ij; 11tem»miod epitheton etiam Virgilius
Dulce Deum .pariterq; virumgratumque
>>
>vt •                                                                Cupido
Yat; erit»tne vecas] Puereft ob arnatotü Solamen^quicorda domat,mëtesq;feroces.
p\,e *ter|i & incoiiftantiam , qiial.sineft EtÓrpIieus Argonaiiticis:
fetjf[ " Ve' quod amantes puetiles habeant KfHTfiCicLTÓv x4±xvTaTekn7rohvp.>l7lV
tl)m 1 catea«t'iidicio.Ouidiiis i.Amo-
             'tpojjtt .
itt^,&-ïo.                                                  Ergo,qui Neftora vincir, fic iinerpretor ,
rtfi' & nudui Amot, fine fordibm quiNefiora vincitjerare, qui fit Neftore
t' n^V *                                                    annofior.deiiique qui fenior Iapeco , vt ex
^°fcli ** Vefles, vtfit apertus ,habet. . Luciano meminimus iam (i\<pra£'ipcosap-
wïp/rf
7aMoy.
Amore fogitino.*eV/ «T' è w&r ycuórtpos Vo-vitu . Vide adagium, I*pe*
EJt autempuer mjignis .           to antiquior .
f
3Piciitiir *'"'''"* ? ] Senem quemque Afcr&ifenis] He(iodi,qui ab Afcra Be;a jpjer0lfla
llPrai» "^""'•oeNeftorisaitate dixirnus tiar pago propeHeüconemotiundusfui^
mb'cra. ij. Hefiodus &Orpheus terra mifera&peflima,vr ipfeaitinGeor.
-ocr page 556-
Andre» Alciati
47
tum illud.Amor animi arbitno fumitti»'
nondeponitur.Idnon poifum docere co*
modiiis.quam ex eius arte.qm fe egreg*
doftorem praeftitit natura: amoris exf'
canda::fic enim eleg.io.lib.Amor.^
Luclatur.peBusq; leue in. contraria ducu'-
, Hac amor, hac odium :/ed puto vin&.
amor.
Oderofipoterofi non,inuitus amabo ;
Nee iuga taurus amat, qut tarnen oi>"
habet.
Sic ego nee fine te,nec tecti viuerepojj
Et -videor roti nefcius ejfe mei.
Quicquid eris , mea femper eris : tu feH
tantum,                                     ,,
Me quoq; -veile velis jtnne coa&us at»1'
Lintea dempotius.ventisfyferentibuiutt'
Vt quamuis nolim.cogar amare tam1*'
Idem elega.primi:                              ,
litfirunt tenues in corde fagitt*
■ Etpojfejfafermpeclora verfat Amor ■
&eleg-i8.
                                            <
^^.tener aufuros grandia, frangit amo''
S&pemen dixijandem difcede,puett& :
In gremiofedit protinus 'Ma meo.. ■
S&pe pudet,dixi;lacbrymis vix Ma r.etëtf >
Me mlferam,cur te,dixit,amarepude'''
lmplicuitfyfuos cirtum meacoUa lacert' >
. J.t qua me per dunt ofcula mille dedit',
Vincor: & ingenium fumptis reuocatwt*
, armis ,
* Resq; domi geftas,& mea bella c0f>f'
Sic Propertius :
                                 ■ i.
Inmetcla manent, manet & pueril'1
mago ;
Sed certlpennasperdidit Me fuas: \.
J.uolat è noftro quoniam, de peüore nu/j"
AJfiduusq; meofanguine bellagerit-
IJem libro i.
i; rïitt,quifinem vcfani qu&rit amoris ,. '2
Virus amor nullum nouithabere mol*.
Eundem afFeclum expreffie Catullus
Lesbiam :
                                           . »
Odi etamo:quareidfaciafortajfe requi'1
Nefiicfedjieri fentio, Èp excrucior ■ i
Q^iod idemapud Marullum reperio;»
fufiore Mufa :
Odi te, mibi crede, quantacunque es:
Odi confiteor,Camilla; fed quam
Et odi,& magis in dies magifque
Velim odiJJe:fequi,atq> amare cogor:
Sic me amor retrabit tuus, trahitq;
Sic fjiem f&uitia fugas proterua,
Tam rar* reuocas decore forma
;
•zot' i:r'èh» •
Kefiodi vitam Sc mortem elegantiflïmo
carmine püftjingit Politianus inNutri-
cia,ex illo verfti, At tibi D&daleos &c.
Inconftans puer] an inconftans haben-
ilus , qui üc pertinaces & obduratos red-
dat anlrhos ? Ad id refpexit Ouidius de
• A rte:
knor & ~Errat,&in nuüafedemoratur amor ..
tnconftan
Hoc dc fe
fa(I-llS eft H0tatjlls ijb.4. Carm.
t:a amo- q^_ j
r,t'           IntermiJJa Venus diu
Rursö betta ?»oue*1p*rce,precor,precor,
Non/urn qualis eram boni
s
Sub regno Cynara. Define meUium
Mater fmua Cupidinum ,
Circa luftra Aecem fie fiere moUibus, \
lam durum imperijs &o
Ad idem videtur ïefpexiiTe i.epift.adMe*
cocnatem:
Non eadem efl &tas, non mens.____.
Soluefenefcentem maturi fanus equum .
Sobnè illequidem poftemenfum pelagus
mollium voliiptatum.-fed funt tarnen ple-
riqjfenes pene capulares,quorum in me-
dullis regnatamor vuidus,turpis tarnen,
& rifu,quam rnifericoi'dia dignior:at eü
ludum, feu lafciuiam , feu morburn faci-
lius eft reprehcndete, quarn fiftere,aut le-
riire; & bonorum virorum aliqiiando bic
irorbttS eft. Inconftantiam porre amoris
belle expreffit Plautus Trinummo :
Nihil fit celere eft, nee volat vt amor,
Ata; is mores hominum mores & morofos
efficit :■■
Minus placct,magis quodfuadetur
j quod
dijjuadetur, placet.
Cum inopia eft,cupixs:quado eius copia'eft,
tantum non velis .
lüe qui expellit.is compettitHüe quin(i fua.
det,vetat .
Jnfanum eft & malum in hospitium diuer
ti Cupidinis ,
Mie obdurans peftora.] Idem fcrniè in
Hippolyto Seueca ,•
Qui blandiendo dulce nutriuit malutn ,
Serhrecufatferre quod fubijt iugum .
Tlieophraftus.-Epsjr /e êV/V dKoyiTü Ttvèf
iwiSufj.ias
t/Vefj&Aiï,7ctyjia.vy.h lyv-
ca. riiv -Trpóo-oSov
, 0pct^etv <N t»c aw-o-
h.\)<Tiv
: Amor eft hrationalis cuiufdnm
■ttipidinis exceffus,quivelocem habetaccef
fum,tardum aiini» difcejfum .
Yndeui-
-ocr page 557-
Emblemata^.
4^
a«is veterum .•
mtibns Ce fatetor oraatam &exculrii"r!,&
ot'ationediïbrta ad vidorum Jaudcs ceh-
brandas.Sed de his fatis .
ALrs curve ienet-] Cicero Denat-Deo-
ïiim.pennatum Cnpidinerh vocat, vt Or-
pheus& Platoili Pha-'dro TTipóiVTti,\da;
propter freqnentilTimas in eo viciffitudi-
i:es rerum.ait Pieritis in Accipitre.Alexan.
Aphrodifaus problem. 87.rationem red-
ditjpropter inftabilitatem nempe, & Icui-
tatem.Quidiusinitio 1. Dearre :
M/ignaf>arp,quaspojfit amor remnnereper
artes
T>icere,tam vaffa peruagus oriepuer.
Etleuis eft,& habetgeminas, quibus euo*
let, al as :
Difficile eBillis impofuijjfe modum
Secundo Amorum 9.eleg.fic;
Tu huis es tnultoq; tuis ventofior alis:
Gaudiaq-y ambigua dasq^negasq-yfidim
a'loquirut Cupidinem. Eubulus apnd A-
thcnaE'um Iib.13. fïgmentum hoc ridet:cu
ius lènarios propterelegantiam huc coiifer
re non piget :
t!{ fiv o ypd^a,{ Ttportes MiSpa/wav. tó/>« ,
»stnpo'vrha.oi^a.i 'tpcoQ' VTró-ïiTipov ;
et-v ij'èy
h'JVi wï.iivyiKiS'óva.f ypdpwr,
ctAA' iiv cLimnpoi rav "Tpinw Tav ts 5êï-
eV<vya.p k't£ Kxtpof , «ra pföiot
ttvttKKttynvcu 7u <pzpovTi jtiv vóaov,
0d,pV( ƒ£ KO/J.lJ'ii ■ TSifèlV XV iyH TTTipê,;
Totsro wpaypa. Knpo; jjc, g,v Qncrm Tt(\'
id eft:
§h(is omnium primus virorum pinxit, aiil
Alatum Amorem finxit in ceraprierl
Hirundinesfolumfciebatpingere :
Mores nee il!e norat,aut mentem Dei.
Nee efi enim leitis,nec efi is qui celev
Morbum ferentis nuolet pr&cordijs
:
Grauisq, valdi. qui fit ah 'utfint ei?
Nug& mer&funthic-.quis ergeperferat K
.' Infciusin- volucrum (^e.] Non poteft
auceps eflè,aut aues telo ferire , quordim
ergo tcla.vel fagittx ?
f hetere tela iecur. ] Philofophi libidi-
nis vim & l'edern prsecipuam iniccorepn-
tanr consineri, quod Ladantins in Opifi-
cio Dei tradidir. Sic etiam Machematum
profeffbres cenfent a Vcnere iecur ipfum
regi:qua ratione fedem anioris, poetx ie-
cur agnofcunt.Cnpidinemq; iecurfagittis
apperentem vkerantemqi fuisqueruntiu
carminibus.Hotarius i.^Epiftolatum :
Neavcilla tuüiecur vheretvl!a,p»eru.e ..
Seqj
*' eXtorqueri non potesl,elabi patefi . <
, 'pharetras & tela gerit] arcirenés feu
f a,tettatusamor,idemq; puer.Aliudab-
p JJn,> neque enim pner arcurn cukiare
t . '•XcnophonidcircoCupidines fagit-
Cti °S?n8' a'c' ql,°d formoli& formofas
Oei ? * '0,1g'llcl110 loco vuhierenr,niiniru
•_ "sipfo tamciiiain figittiseminus in ré
è< "lam emiiliswtrwi- «Tê y^ 5/ ipeora ra-
i J** <f*/« Tat/To KAhcuritu , é'77 ^ •we/>-
_gr e" •/ HAKot TiTpaKrKowri-Ptopenius:
' "*eHïo hamatis manus efi armatafit'
£tpharètra ex httmero Gnojfia vtroqut
*a?et.
$(£***• Carm.i.
f ** arden tes aeuens/agittas
}j r- . Cotecruenta:
*
0Ichus in arnore fugitiuo:
C't
t!'
mer*
C«T* paptTpiat»lifo&t
£ !>{*i TiTpamtt- id eft :
ailream ex hnmoris [fert] pharetram .
. intusauteni
?*ancalami,quibus fiepe me fauciat -
$H ^fónretw olli defêdit Ó'aurea tergo,
l&amari intus\ calami ,quibus HU
proteruus
<*•.
V^i
Me
'\k ^a001"^ la Zifyüie>zpai£f«.?riT>i{,
H%
^uj, ^0" pharetram tiibui plenam relis,
ccttv v*I«>érct hominnm animos mulcJs
leg^j^dis. Ortgenes hoc figrnenturn al-
5c9t;Cfüs exponitrait euim pharetra figni-
U,q, '°r'telis cogitatioiics,arcu os & label
^,!êin jkenta]i<juamciirnareu fïmüiui-
S>i| «^ 50(]> 'Pla verba & orationem.qui
!l'l''d pi'n,btlsd.ominatiuamor • Huc facit
IndaTi«olyrnp.,.
r^-^OAArt, p/.oi yV dyxm-
„ - 7' <P&ptTP*S
Cel '""f* [fom]JM erft*
Sonïtharetram
*"?*'" prudentibus,*pud
Iecur /e.
des libidï
h
teil
'S,tp'ndan,Spnlchraan;mifenra>
-ocr page 558-
480            Andreae Alciati
Serpithumi] humigraditur.femperque ipfum editio Stocidiameri habet.Ia*"
hominum genus lxdit; neq; fe poteft hu- torvifu fcopum aliquem fibitertuB» J
mo tollere,cum fit faxeus . Repugnantia
funt.quibus fuperuacaneam Amoris «-«s-
V« docet.
Si tMUs,vittamq-, gerit] Sifitoculis ca.
ptus.cur oculos habec opertos vitta.vel t%
niaSidenim nihi! ad rem facit- Qiiireip-
iaca;cus eft, non poteft magis oculorum
ptiiiari vfti, li vittaobtendatur • Caecum,
do folum oculis captum, fed & infidiosü,
ponit, caecus veró id non poteft.
lgnetueft]Qm igneus feu flamme»^
Amotjcum omina ignisdepafcatut? D,CT
tur vero igneus Amor ab effeftis , • 't'•* .
diétum eft. Vlammafine Vulcano ■ Iun111
Cent.7. Ptouerb.S7. Deamore ig"e°'?Ui
potiusamotisigai, èmultis.qua: mih'3.
alia properanti óccurrunt, pauca felig310'
Antipatet Sidonius :
* ftfi
ff
G&cu $d.
& occulte mahim ; vel lateus & tacitum p.» Khcuw 70V ê'/ja7« J^xtvTHAêT*^.
qmd veteves dicendum exiftimarunt. Vir-
gil-é. A E^eid.
.Cx.ca revensfilo veBigia .
Sifentia 4-hiftoriar.iubitó mare fubhorre-
fcere,ca:cosq; fluctus in fe prouoluere le-
uker occ^pit'. Idem alio loco: Cscum ve-
tetes proimprouidodixerunt. Varro 4 de
■vira popuji RomankNeq; idcjeci Confu-
les feciilènt- Sed Amoris ca:citas impedita
hpminis rationem oftendit; nee enim mo-
"ÏÏHGHV,
&■
"TTViif,
ypvaos ipaT0( dei TcucSviot. .
oa<Te tÓts tv ttoAAw TiKiipiVOV ^
hdyei.
Circumféi'unturhaec ihcerti ciiiuClal0.'»
dvTo .7* 7rvp Knvcmy fi$(/.SVo{ x70f >
" vvKTap ' '•                                        1
tov Kttkov !p.Hpa>r Airyov dvcttpwy
Amor
cur ca-
tut.
do TW^iAoVjfed & Tvt?ko7roto; 'i'paf. Theo
critusEidy.il.io-TupAoV «T' «>civrit o ttA» JVJp' dv'ipMS -4-vyjïi ^9V ^that, 't" '
Tot,
«'AAAxjtt dppóvTifof'ip<i>{. hoc eft:Ge
           ydp y.K
cm non folum Plutus,verum etiam delirus KAïf^ivov woKK'h i£a.vhio*i <ph óyA'.;
Qao
fpe&ant qua? Aul. Gelll reuil'11'"
Amor, Propettiusi.Elegiar.
Antepedes c&cts lucebat fimita. nohis.
ex Aedituo;
cap'9* &a x^\.ui*-tt^•
Quidfacitlampr&fersphileros,^u& nil e'
nobut
_
                                       -c,
Ibimutjiic lucetpeBore flamafftt^• £
Atcur Amor igneus dicatur.ardere ^»
qui amore corripiuntur, Pauhis SiK11
rius ita:
-------- dvTITVTTOV yd'p                     -/,./'
ÏU3W ct'&OtjpCöTX.H KOVtpo; iptóf Kp&° -tf
cïïpof ó\ia-6mxr&,y ïyn put/tv •. W
dupoviM, yXofzt! fóerat ivret. 'o*-0 y
Salicet inftino nemo in amore videt
OuidiusinEpiftolis :
6)aid deceat non ■vidét vllutamans .
Non enim aduertuntqnó tendaut,fed fola
paffione ducuntur .
T&nitt] Tamiam, aitVcrrius Flaccus,
efse ornamentü lanenm capitis honorati.
Seruius vero ea Virgilij verba declarans,
ïunicett ij/ant euinBitempora, t&nis.
ait.vittis rofeis.'& fignificat lcmnifcaras co
ronas,qua: funt exfiondibus, & difcolori-
Tania.
bus fdfcijs,& ficut Varro dicit, nfagiri ho- tK7riS*r (tit Wik^ifi apiva, i/.tt'^.dS't'7
«orisfunt. Sed ponituribi per fynecdo-
            fèipovydp
;/
irvpvtzopi-n-HjH 3uy.ov {"siKMl1-^' ü(fi P
chen, quia extremitaspro tota vitta poni-
f
tur • Hoc loco pro panniculo, qno oculi
Cupidinis velantur,accipiendum. Citatur
illud Ennianum :
Volants de coelo oum corona & t&nijs •
§}msve fagittiferum credat] fagittifer
aut iactilator minimè eiïè poteft.qui fit lu
mine captus.Abfurdum aliud percollatio
nem diffiniilium .
Hic certa , ac aci &c] Verfum hunc
ficlegito .*
Mie certa, aft cicispicula vanamouent.
■yt rediflimèadmonet Pignorius, &_ante
lumidu Naiadum'.] Naiadesal'!* ^[c
Des, «T6 T? vd*>,fluo, diclx:per ^3 p0f-
caftas & pudicas puellas m&ip^XLd'
fis intelligere. Qn.ö referendum vide'
lud Meleagri.'
                         ; » #&
J'aris spar, JWoV . T/ «Te To Thi°r> "
Kiv ct7ra ,                              £u<ili
vuur*
»ydp o isciï; TKToiffi yth<£ X5"
Ktirdeif
-ocr page 559-
EmblemataJ.
48
E
SttUlj
*"//« <Ts' y.nt , yiïfUpct <T/4 yh&vx,o7o    rere fubie&o.vt loquuntur philofophi.Vn
Qttvèicra.                                                 de illa funt de amore vulgo etiam nota,ex
Rty**T9? > e£ vypïi Kvripi /Tu ,7Tvp 72     ocio amorem nafci.ipfumq; ociofumeffè:
^ojt*?.                                                    fed amatoresipfoslaboriolam &a;rumna-
s*»Us Amor'. fa.uus.QuidtS,fitaliamoerês    rum plenam vitam trahere.Vudc illa Oui
^onquerartatq; iterum talia:f&uus A-    diana :
Ex ettfi
mor
,
Ocia ft tollat periere Cupidinis ttrcus .
&,Tam Venusocia amat.
qnia facile folec
amor irreperc in malèferiatos &defides
animos.quiq; ferè ritilli honefto labori dac
operam: eft enim ociiim parens libidinis ,
Itaqi rectè Ouidius:
Ghuritttr JEgislhus , quarefit faclus adul-
ter*
lnprompttt caufa eft; dcfidiofus er at.
At vbi funt amoris correpti & irrctiti la-
queis, tnm demum fentiunt fefelaborio.
fam vitam agere. Ex quo hxc eiufdem
pocta::
Militat omnis amans, & habet fua caftra
Cupido.
liem:Amorodit inertcs. Sc
Militi* Species amor efl,difcedite fegnes.8c
§hii non vult fier't deftdiofus, emet.
Signum iüitts esl &c.] Amoris fymbo-
lum eft , Punica glans in uigra fcuti plant»
tie . QjJod libidinis & obfcanse volupta-
tisactum fignificat; cuiiis fchema eftma-
lum Punicum in nigra fcuti planitie, qux
repraifentant fimilitiidine quidam fexus
vtriufq; ytriiTtKcL/jiópiA . Pooicom qui-
dera duJci fapoi'e, fed amate cortice, rnihi
referrepoteft Wovw yXvMTrinpw.liigx*
planitics ca;citatem& caligineni, quibua
implicatur,qui turpiter amant. Cxterurr»
Ut,
mor t
ln>imm puer hu conuicia ridet, & ipfis
Gaudet,& infultatiurgia fi qua loquor.
Afiego demiror,glauco Venuseditaponto,
Quiflxmam ex undaprogenerajfcpotcs'
*itiis Amor,fasuus.Q_uid veröamplius?
fi rurfusdixcro ,
Et rurfum,plorans(a:pe,fa:uus Amor.
■"■'enim puellut ridet,& fxpc vituperatus
Gaudetjfi autem dixero contumelias.in
. de infiiltat.
**>rum autem mihi, quomodo vtique , è
gtaucovbi apparuilti
£lii&u,exhumido,Cypri,tu ignem pe-
il perifti ?
s*t»s Amor,féittHs. Quid tandem*, vt dixe-
ro rurfum ,
£t rurfum plorans, fdpeq-fiuus Amor
?
^Sptier hts ridet, nihili & cöuitia curat,
Infultas iattemfi qua egoprobra loquar.
*n*erea miror.cur e glauco editajfuBu ,
_ £x humor e ignes, tUVeHtis alma ,feras.
~uidianum hoc coimenic j.Amor.eleg.j-
'"mina deberent omnes in amore iuuare:
flumina fenferunt ipfa quid ejfet amor
.
•dt tu ne &£■] Haitetnis refutatio fuii
,eterum de Amore commentationurn,tati
^^q; Teramamoris defcriptionem vlti-
m° difticho perftriagit
Amor mi
iitiet-i.
Symbol %
Amoris.
. ^e capiare erroribus] ne vanis figinen-    vir doiftusquifpiam ait,hicglande fignifi-
ls Poetarum tamdin haueas.                        cari partem obfcosnam ge4iitalium,quarn
Xtcundus labor eft] Amoris defcriptio    Cornel-Celfus, Arift. & Galenus Balanon
ïva,v7taa'iv,vi apud nefcioquein .•         appellant.quod glandem figiüricat:eftquc
Cfc
ra
"'placens ,pradtclee malum ,tris7tsque    v.i'ilis penis prior pars,qu5 Latiniseft men
tula.Srutiim vero /iue clypcus,7atTi)f yv
■ptets
^spudPcrrarcliarriïIatensignis, gratnin wuy.ittüféi*.fignificat. Nam clypei no-
men, latens & arcanum habet fignificatu .
Clypeum quidem a ï.Kvüv dici volunt ,
quod cluere,ideft , morem geftefè (ïgnirt^
cat:vel cdquódclcpat & cc'et totiim cor-
pus,vtnotac Sofipa'ter Charifius.-vd y\v-
wTHV ,
eo quod imago & f icies cuiufque
redderetur : quas tarnenoriginationes all-
qui trahuntad obfcojnum fenfum, de quo
hicaliquid.aperte dicereme pudorvetat.
Clypetif
quid
,
bioftaM
sppofita,
Vide Godefcal.Ste
Cles quia
pro mentula , obfcceno hoc loco
Pote & Jc &°'ium,hmiileodemq; tem dem vero accipi
' e0Jem modo pofTunt in eodem h% nempe (ignificaro;confirmo A rcadtim cpi
K h              theto
-ocr page 560-
Andreée Alciati
482,
mihi itatuanv{tatuam,alium amorefol j?r*
ducamjnonnudum , Ced. fattum tectiirn»
non alatum.fed conftantemjeuius fymbo"
lum in fulgidofidei vexillo eft ter fan#a
Crux.rofeoirrorata fangiiine.Narura;du'
ctum feqiiimur pletiq; ac (eminaabea i°"
fita.diuerfo fiu^differentibus ftudijs;im°
non fequimur,fed potiiis trahinuir,ita i1"
periofaeft nonnunquam & impottunaO"
uerca illa,nifi moderamen adfit & clauti5'
quidirigut. Ad prana cettè veheraentiof
ftinuilus,& mens noftia veftigijs illi"
qua;ad ruiuam Sc prxeipitium duciin*'
multö quamad virtutis femitam col»6'
clandam procliuior. Scifcitari Itibeat, b°'
minem potacioniims contiuuis injpensè»?
ditum,.quid integros dies nodlesq; trax>''.
fe bibendo deleclet adeo.vel iuuet? Ab rao'
cederiuabit vitiu,& in natu ram trasteref'
atq; indolis ftib ea magiftra corruptela'rt'
Ecce tibi tui'i 'épcora. ■ Cauilas libidinis fi*
fcortatorrogatus , &qui fignatis [olijsS^
ten*ènsperdithorasaleator,coiigei.ito ptU
ritu illoac lafciuix'flammis, quas è femi-
nis fanguinisque traduce intenfiores iffl-
biberit,ille;hic, naturali qiiodam ad ludi-
cras animi relaxationes imprefl'o afFeflu
fe fuamq; culpam defendet. Sed riui ift'
malitia; ac prauitatis ex alio fonte funr*
vena, qua: fi non genetat Sc educit, affltu'
tarnen & producit,datq; incrernenta- Hic
a(l"uetudoeft:,& concepta; voluptatis ima-
ginaria apprehenfio.qux calcar addtint a*
nimo.vt frui iefiAetet; Sc coi.turnaciam »
ne a libatis femel facüè diueUatur , cuitj
difpendio etiam famxSc falutis.ExernplU
fit.qui telo Cupidinis traiecT:us,amoris in*
gu humeris fuis vel femel fiiftinuit^quiff
alind nifi hortos Veneris & deüciarü om-
nium prarfens fibi fiugit & imagi+tatuf
tkeatrum ? In eo rofas coliigit, lilia deli'
bat,decerpit violas,in areoüsiniquitatis Si
ijnpudentia:: totus eft ibi dormiens, vigi-
lans: tranfeunt hora:, tranfeunt dies in ij*
excubijs.In fumma,amat.amari vult,am»
tam qti3erit,qua:lita fruitutjhajcefca, hoc
vifcum.hic hamus, qui implicat & capit.
Sicqtiiefcit tarnen,& in paceeft, aut vide-
ri vult.ita beatum fe cenfet, hic terminus
voti.Ebriofus ad eundem finem.eodern in-
tento.ad malum, peffimo vterq^ O loage
alitet.Cupidinis mancipia- Somma funt«
illufiones, imöprolufiones ad interirum
animx.CauebuBt ab hit naffis q«W">°*
Ofte&ao
the to, qui fcd.kcLVoQiiyit didi.ob ltixus ni*
mies, & obfcoenam Venerem legibus ven-
tam: Sc
id.quidem fymbolum glandis in
nigra clypei planicie mihi fuggeriteiufdé
fenfus Hieroglyphicum. Veteres pinge-
bant Veneretn myrtocoioiiatam.Myrtus
pudendimuliebris fïgnificatutn habet. Iu-
lius Pollux onomaftico , carunculam efle
dicit iutra rmiliebre pudendtim lafcUio
cj.uoJam .'nota nonuunquatn fubfulrantc.
Hinc iocusapud Ariftophanem, vbicho-
rus fenum aic, eniem pofthac fein myni
ïamogeftatinum . Qjiade re fabnlahxc
a Gixcis cifcirihfertiir.Fanr.us Hecatem
filiarn folicitaui't ad ïluprum: miem cüm
auerfaretur petulantem,il!e virgamyrtea
fcrturcam primtim verbel'afle,dcinde vini
tormentum adhibui/Te.mox in aiigué con-
uerfum fpiris totam iniplicuifle.atque ita
pudicitiam virginis rapuifle. Qua: fabula
virgan.yrtea,nequiria:e(t imaginatie*, vi-
num roeotis hilaritas ;atangues multipii-
ces modos voluptatis reprxfentant.Imiuit
ha;c poeta :
„__1__Qtips durus amor crudeli tube J>edit,
Secreti celant calles, & myrteacircum
Silua tegit.
_____
Hxc interpreratiolicet fit genuina &na-
turalis, SancTius tarnen taiiquara prauam
illam & impudicam relpuit: & picluram
talislaboris cum iucunditate milticlypeü
eile dicitnigrum, qui coloreft laborisin-
dicium;& m medio clypei glans Punica ,
milis fuccus e^dnlct & amaritudinecon-
ftat Quodinfra Emblem.107. clariüsex-
preffit Alciatus, demalomedica loquens:
Auren funt Venerispoma hac : iucundus
amarer
lndicat
: eBGr&cisfic yKUKÓTtKoot A-
mor .
Piautns CiftelIaria.Acti.Sceii.i. quode-
tiam fupra citauimus .•
Kam ecaflor,Amor& mellc&feUe efifae-
cundijfimus :
Gullu qui dut dulce, amarum adfatietx-
temyfq^oggeitt. ■
Porró quemadmodum in tepido finqnit
Muretusvar.lecT:.i6.i-J rerni/fi caloris ac
frigotis quidam quafi cinnuseft: ita mui-
te, funt voluptatis & doloris permiftiones,
vtcum alibtjtum in amatoriaieuitate .
Fin G A NT & rejïngant ali j I'/huta
X#i a;'Tê/3®7«,& egregiè ingeniaexerceac;
«go aiium depingam Cupidinem , aüacn
Co!er ni
ger litho-
1 is index.
IV.
-ocr page 561-
emata ?
4OJ
mapiuna.quam creicenti fubftrauit diuï-/
na Charis.Tange,explora,imó deuora,in-
noxiiimeft,falutis& vita: nutrirneutiim.
Videmtis peticula& cafusin fluxa hac &
inftabiliperegrinatione: videmus ludibiia Virtus $..
fomina:, mortis, da:monis.-hoc feu tam fit 'Crucis ■■
aduerfus ea, Jia:c glans xnea & catapulta.
Torrens ifte mortalitatis trai|ciendus vor-
ticibus pr*ceps,baculushic fit, qui gtef-
fum vacillantem fulciat.lnclibaiio coqui-
ane • me<*ckM> qu* vel pmrertit, vel
. rtItrnorbum . Viridariadeuotioiiis &
iii^f"1 r°*"cta •»?«««> floïculos inue-
jj s«'uccum exprime & applica.Progignit
°* Caluariaj veitex & Oliueti, Bethlee.
(èd 'CllS & Nazarenus ager: fpinasambifit,
lei e?te^'untur Aipra & prominent:acu-
si *
'lis,
'iuntar'& vallanc.cordis verö digi-
ai'rnatus non lafciuo illoac procaci,
Suis
in finiim colligit. Fone,foue,quis- mur jeft'üantium libidinum : rêTtigerium
Ta|S es,CL1' taötittjefanri capargremium.    hic quajvamus & vmbram. Spiritu's maii
fat- debeteffeprorfus.autobaoxiumpra:    gnus turbat& mordet i airipiamtis liane
's rnalis:iimadiintiita&irrumpunt,iiifi    citharam,qua; rumultuamem corhpefcat-
i^Pnyla^icoiihoc&prafmurale, Chri     
Serpeutes mortiferi defertum hoc infefiat:
, lSt>afccns,Iaborans,itioriens.In fpfofblo
jCUritas,& flamniis.quasingerit&infun-
r "leiiti.qtiibus tacla Iiquefcit, vtnix ad
• °'eUi.Admirabilis ert fplendor & vis hu -
Slgius,adiiraiis, peiietraus, corifumens :
(.uS't faces terrenas in quo glifcit, refol-
. tölaciern toiporis.curarum fïigiisdiffi-
j.^'Vertitin aliam iiaturam.Ex quo fïlice
^udus'inquis. Ligiium pro filice per-
j e>fufcitabisiligmi:% vita: , in quo mors
^«lita. InTerecoi-di furculum de hac ar-
v°te. fi nonipf'am radicem , fi neeftitpem
c' famum . Ad nucfciim feu medullam
t/|*>dulcedo tanget aliqua.fed fuaamari-
ld"ie diluta,& felle attemperata . Natu-
„ "?* latiioac hedcrasiuefïe, vt ex attritu i-
5 s Icintilletjconftaus fcriptorum quorun
l;/0. eft opinio-Nouum ego tibi hie-eetras
f£>" ottendo, rotum igneum , totum ex
ïa^*a,Si pectus friget, & abdita nientis,
erigacur ftipes hic facer iu medio, confpe-
(Sus fanabit. Sitis vrget, nee fapiitntaqua:
in Marah infiiaues & irnpotabiks: immit-
tamus hoclignum.Beftar fleiiE. Gufta, nu
homo,gufta:foIatu t,nó cruciat ifte Amor:
-Amcr;s
iiuini
vis
.
depellitxrumnasaiiimi.iion inferit:diftra-
hic ciuas.non feminat: laxat doJores, non
inteudit.-cleuat- fpirituni, uondeijcit:pai£s '
la:ciciK efbbafis fldci, anchora fpei, fornes
amoii>',patieiuiaj fpeculufn,c]auis celi.po-
laris ftella vita:, ac lucida Cynofura , qua;
fola genus humanum peccatorum diluuio
obrurum.ad ar-tertia; vita; portum.&ex car
ceribiis his per ftadium immortaiitaEis, ad
metani deniq; Sc coronam diiigit,qu^ nee
annis marcefcu.nec frigorc. Cxteruni de
amorccopiosè fcripferunt ( vt hoc corol-
larij locofubiungam ) AEliamis in var- 'Scritfor;?
hift-Plato Dialogo de Phiiofoph & Con- de iimon-
uinió , Xenophon inSympofio, Andreas
V*.
bQ lam iuftilJade hoc fuccoarboris,car     Capellanus Reguis in Eroticis , Vo'a-
tes ^s coiicipiesdeuotionis viuos & fpirau     terranus iib- 52,, Marfïlitis Ficinuslib- 1.
j,a' ' tiiuem fentislaifïtndinisadilla fuper    cap-yö.Ludou. Viues 3. de Anima- Bru-
'um j ampleïus, & arFrica ramufcu-    fon lib-i,c-i.& aüj quirh plurimi,quo-
tjs |e hoc germiue, incalefces & afflabe-     rum copiofum catalogum habes in prin-
^Uim*            "r"0' amoris incendio: nihil     cipio Eroticoium Andrea: Capeliain Re-
lnnoc,ntfi mertis ignis,nifl intenfifli-    gij,nu per a Detmaro Mulhero editorurtr.
H h i         In ob!i-
-ocr page 562-
Andrese Alciati
484
In obliuioncm patriae.
EMBLEMA C X V.
"ÏAMDVDVM mïjfa patria, oblitfu^ tuorum >
Sluos tïbi feu fanguü -,fiue paramt amor :
Romam habitus
, nee euro. domum fubit vlla reuertit
AEtern* tantum te capit Vrbls honos.
Sic lthacum pramifia manm dulcedme loti
Liquerat & patriam, liquerat at que ducem-
COMMENTARII.
nofam,frondibus viridantem rhamno ™.
libus, cilius fni-his initio candidis myr,
non fit dilTimilis , raox iucrefcens F*
meo colore.magni uditie rotuisdatoÜ1' :
uucleo perpufiüo , è quo delicatuseXP^
mitutiateï,quo /ïci-. leuatur.fi'iead.rrti
aqua;, fed vlrradicm dccimum non d11 .£
bilis. Theophrai1.4.1ib.de Plantis, fc1*
Locoü
SV B «rbore loto.fruclibus fuis omifta,
ociofi & quafi fomiioleuti ïaceot Vlyf-
fis foei j, quorum il Ie tergora valido fufte
nou perfuii-rorièdedolar, &ad difcelfum
compellir. Sed vt picturam iuuemus , de
loti arboi'is forma aliquid diceudum • Po-
lybius, hiftoriaï fciiptor i^tóiriïK > ait in
1 i.Lotoi) arboïem afpcrani,pnmilaai,fpi-
tetus qjm
-ocr page 563-
Emblemata^
4ÖJ
totoi
3 pttem habere cum pyro magnitu- rentio & alijs p. oteris elicere.Saftct.ius.fa7w
.'"emjeiiisqueporniimfobftfimilc/qiiod prfdem dixiflet
3utnmaturefcit variat cploi.es vuadnftar:
ll9 ex friiftn memorant integium quen-
• ^.Plitn exercitum in Africa commeatus
Miffapatria] relido natali (blo..
Duo
mm
Qgps tibi &c] Duo hic amicoriun ge-
Bera.norattvnum eorum.qiii fanguinis con 'torum £(■
ium-tipiiei alterum , qui vel vicinitate, vel nerit-^-
ftudijsquibufdam paribus, vel cpmrner-
cioaliquo,aut vfti vitarq; confuetudine a-
jnicitia riobifcum funtiunfti ■
Settfanguis] Primum amicorum genus;
qui tibi funt cogtiatiane vel affinitate
iuiivti.
Sme\p*rMiiamor.] Alterum genus,quï
bilscum tibi amicitia incercèdit.
Romam habitat] Poteft hoc intelligi Cf
uecdochiciSsiiproquauis vrbecelebri .
Mterna Vrbu] Vrbsx&T Z^o^rn Ro- >^emlt,
ma.vtolim Athenae«Vi/,& Alexandria*o'- yrys *~m
Kif,
quodcztens exceilerent, id qirod vi- t#flJ**
dit-Magius Mifcellan.lib. 4-cap.s. Allufit
ailtem ad prifcorum Romanorum opinio
ncm, qui Romam & Roma«um Imperia
femperduraturum credeban't. Hinc illud
eft Iouisapud Virgiliiim, Vcneri perpe-
tuum imperium polliccntis:
Hu ego nee metas rerum , nee tèporapono §
Imperium fine fine dedi .
Et Aufouius ;
]uot,re
- »..... uw .^~ ..-^w. prauer ea>
t0s Botanicos Rerobertus Dodoiiauis
fttt
l
j -l9.c.i.f.&nosinprogreffiiexPlinioS:
ottabone.
.™i8iHi mihi dnbinm eft, Alcia-
j lRl>cum id Emblemafcriberet ,-habiiifle
'Jambus Ammianuni Marcelliinim , &
<wc ad eum refpexifle iocum; qui eft lib.
4,^Uemintegriirnapponam,& deinde fen
'"tiarrj explanaba. Verbaitaq; Ammia-
' ^"ithajc : Illud autem nou dubitatur ,
AllQd cüm eflctaliquando vututumom-
,lim domiciliitm Roma» iugenuos adue-
as pleriq; nobilium , yt HPmerici bacca-
J,Jl> fiiauitare locophagi.humanitatis mul
, °rniibus omcijs retentabant.Et h?cx]uil
-e* Jlle. ExtatprPuerbium.quod ab Ho-
c !"ro initium-fmnplm&tfw»* gu/lauit.Di
j atUrq; de ijs, qui diütuisiii peregriniS'
jS'Onibgs hasrenént.veluti oblitireditus.
^ptum a fabula Lotophagorum, de
'\
"Ui
S
^
%':.
Imb
"s meminit Homerus Odyft'. 9. nar-
^quemadmpdtim.VlY.flis focij gufta-) lgmt£&tern*ne fint tibi tempor^Romi, *.
Idemque;
Vrbis ab eterna deduitam regè Quirino '.
Ouidius 3. Faftor.
~—^.Mtern&cum pater V'rbu dit. l^,
r„j „__,. 1           ,         ' ■                 r                KOMMA
iedpraeter hsc,placetetiam qujlequun- ,- , ._
tur addere.philologorlimgratia. Ammia •
mis Marcellinus lib. \$.Tarnen aucT-orita- *
te quapotiores xteni? Vtbis Ëpifcopi.fir-
mari deflderio uitebatur ardënti. Idem
lib. iöEt vrbis temploriim,forumq; Pa-
cis, & Pompeij theatnim, & Odasüm, &
ftadium, aliaq, inter ha;c decöra Vtbis x-
terna;. Idem lib. is. DifHcultateiWadueii-
tantis inopia:frumentortim Vrbs vereba-
tur]a;terna-Idem Ammianüslib. ig Ro-
mani ingreiliis iniperij viitutumq, om-
nium larem>& Jib.17.Si ablatum vnö tent
plo miractilmn Roma: faciaiet, id eft, in
templomunditotius.&c.Notum eft illud
Vügilij i.AEneid.
Romanos rerum dominos,geniêq\ togatann
Et itenim i
IA"- inclita Roma
Imperium terris,ammi>s nquabit Olymp» •
EtAufonius;
H h j          Marm
9,'Pud Eotoplvagos populosloto , fcdïïffi
j,T."ail'ra. noluetint,ni.(ï verberibusadadti..
ei ja,ltem lotos,quam tandem Celtim di-
*«?„,
"Hls KL
tam dulci ibi cibo ,vt
"^ f'13-«par-
liof • ,am Sentl terr3eclue dedent,nimis
«c £.'Cal' a,iuenanim oblmione patriae. Eft
fa'/*l'ba eiufdem norr.inis, gratiilima &ip
lib to » ^e qua petmul ta Theophraftus
Üaj4'^e plantis.c.y. H«c ferè audor Chi-
•no'11]1' Mitro hic qua; Ouidius 9.Meta-
ftiei, ]'^e ^oto a'-' Herodotusin Melpo-
'ftifa ' fn,^nm fi"c defcribit: Frliclus
"Sifri a ffto&to lendl'ci,fuauitate affimi-
topj .u' paltnai'um , Ex hoc frucT;U Lo-
«ibitg ^^iV'"um conficiunt. Hxe rlfci. :ScA
bo!!e^1)otat,ts,Heiodotnm hoc loco.Stra-
fiHpl'^^'roo^eographix ,&alios Geo-
S^^f^^'PofuijTeiLotophagos inrainore
iiUi%"TrQ'1!:ra i'ompoiijmn Melam, & Pli-
*«t>eft )Co 'itata^qiri.tii maiori ponfit:aut
deiQ^'^'ïibusmcndum.MuItaqüóq;
^"/^oreCMniTiisIib. io-cap.4!& 6-
8«m te if8***»] -l*m dudttm raró ad lon-
emP»Tis fpatium rcfeitur.vtex Te-
t.
-ocr page 564-
Andrea! Alciati
4$d
r,em ï'ra xdifïcare qua/I Roma/oret xKi'
.Jia.Non reperafnmifcram Romardeflag''
rioncm ('u-b- Genferïcó barbaro principe >
eruaniq; f?dè attritum fuerit-KÏ imperium
liib Athalaiico& Odeacre, idenim corn»
modius ex:PauIo Diacono & OïoCio rrtj»<
tuaripoteft.                                         .
lthacum finmijfëmaniif] ld eft,"1"»""
uido Vly^s-fociorum .qüOsexplöiaturn
miferatüiLotophagorum patriam • a~
nas, promultitudiiiefeu numero homH\u
ponijaüolocomomiimus.Ithacum^eft fl,c
genitiuus.pro Ithacorum.vel IthacëauiUj
Vlyffisfociotiimabltbaca.Vlyffispatt;3'
£c dicrorum,Sic Vlyflèm fepe vocat l^
cum Alciatus.Supra Emblemate i* .
Qupd Gracorü Ithaco concio mi^»a "(-'f^
Ita Emblemate 76.' -:, -
Atq; ItbacifoH^Udm vina biberefi*15'
Et uifra Emblemate 171.
Audijt.b&c Ithacus ,____.
Et Emblemate 182.                          ^ \
Mercurium hoé Ithacofam0 dedijje fff"''•'.
1 Tiulcedine loti] Lotos Nympha ("IC'»"
cjmePriapum fugiens in arborem f»1 n0".
minisriiutata ftiicj de ciiius arbote curr»
DryopeEuryti fiüa flores autbaccas af" .
cerperet.inlotonquoq; transfó-rmarafo' »
quod fkcras frondes violare aüfa eflet-i-
tifruftum dulcem ellè tradft PIÖN1»?'^ ï
bo,Theophra(tus,&alij fiiDra ttf*'tl; A*":
borem Itali vocant ïerUro,TMinUm Sf
gofaro,\ baccis quas profert.GctmaiHse
peregriua,tefle Matthiolo.
Liquerat&patriam] Ithacam .
Liqueratatai dttcem] Vlyrtèm.
D 1 v e R j i s modis hoc BS»W««j»
appücari poteft,quos breuitcratt'u8'n?11' '
1. Alciatus torquet in eos , q"' '^*1^.
obliuione delent, in alioquodani Wi°
tenti,& fortuuaquadam benigiuore la
ti.Notiffima eft illa Teticn vcx apud ^ft
ceronem Tufcf.Parna eft vbicW\ue *
bene. turn enim vel maxime patriarri p^
fumq; natale folum tradere fo'emBV^ ^
uioni,cüm aliena regio rweliorern noD
Jau tiorem conditionem propo"1* • . ,
l. Fotinlmum torqueuirineos.qiwcun
ad ampliim aliquem dignitaris gradBW
peruenermt.fui fuonrmq;; uïimemores-
ai.tumidas attoilunt vertice cnfii"\ '
nihil iiKolerabilius e(Iè poftlt, ncq°e ap ƒ ,
riusrquippè qui nee de ?*B^*'"tf%r
amicis arripi.ius cogitentiei q«o PE f
Martin Rama Prïpïc*, efX:tatü,plele ,yé-
nutu.
                                             \
Nee mirmn qti.rm plures in ea , taoqu am
lornm guftaflent, detineri, cum commu-
nis fit patria,vt inqnic Modeftus in L. R©
ma-ffadmancip.Eadem etiam caputotbis
terrauun a Iuftimaiio- Imperatorc appe!-
latur,in l.i.§.fed & 'i. Cde vet; iur-enu-
cl.Nec diflimi'e eft quod ait Caflïodörns
]ib.i.Variar.epirtji,.Roma mater omniü
dignitatum.& epift.3 9-Roma eloquentias
fecunda mater, virtutum omnium latifli-
muni templum, &c. Prseclara hï.ccertè
Romana; vrbif-.elogia.'& meritö quidem,
eaenim rot populonim difcordes ferasq;
linguas Eatini fermonis commereio ad col
loquiacoutraxiti aitPIinius'. MittoquaJ
notat Alciatiis ipfe Commentario de vei-
bor.fignifitat.ad J.87. Porrö Epitheton id
Vrbis ajteniajjrniruin quam fa;pe vfurpa-
rui'in Hifto'rijfcMarcell ini.-nam p raster lo
cos a me in fu.petioribus addu<5tos com-
mentarijs, placet & aliesquofdarh fuble-
gere.Sic enim idem Ammiaii.Iib.ii Inlo-
cum TertulliMaximum Vrbi prxfecit x-
terna;. Et 13. Iifdem diebus legatos ad Ce
miflos Vrbexterna. Item if. Tyberis in—
terfecans Vrbem arternam. At 16. Apronia
mis regens Vrbem a:ternam. Initio i8.Sar-
uiens per Vrbem asternam vrebat cuncla
Bellona. Eodem.-Per hax & aiia.qux de •
colorafeant fpeciem Vrbis auerna:. Deinde
poft : Funera deplorauit Vibs a:terna .
Quodeloginm certè niagnifictim necui
videatur omnino ridiculum, huc confero
nummum veterem, inquo Romsfimu-
Jachtiïeft in fede cum anci]i,& inferiptio-
ne,R o M a,e A ï T e R N 1 r A s. Et qui-
dem ipfum R oma: nomen , natioues norr-
iiulla;ex patria* liu^uae fi&iificjaonexter
nitatem interpretantur.Piutarch..Iibro'd3
rfbrtuna Romanomm.Fortunam, ait,Ty-
beri traiec"to,alis pofitis, exutis talaribiis,
abiectainftabili pila,itaRomam iiigrelsa :
quod indiciuro e(Tèr,eam ibi conftanter per
jna»iiiram,neq; in pofterum aliö abuola-
curam . Teueo tarnen memotia, quid de
ifta Vrbis xtemitateiam olim fenferitO-
fau-ius Auguftus,qui,vt PJucatchus reta
Jit Apophthegmatis ,,cfi obferuaret Pifo-
u:m itamagmficè ?des excitantera,vt.pro
pter maretiam,quamadhibebat,.videi:etur
cum xternitate pacifci.aurasdirjcituT) nun
Ujura i ir. c ritu rum cogicaie,fïc duip:Pifo.- i
Vrbi ater
,f
*S\
1>
; J
%
J
«Ébr
-ocr page 565-
Emblemata.
48:
Utüht,quam defïpiant, ejiiamq; vecor-
fnV          m non "ue"'oant lèuiffimoca-
^ .e Pofle deturbari; quamque temerarij
A '"ftabiles . fortunsgtfuxus & refluxns-
tut atorcm au^'amns licet:Siquam vir
r.lsPta;ftantiam,aut ingeriij,autföftiin?
jP ei,cWrn fumns coniecuti,eafnnoftris
P?ttiteeftopuSï& cum proximis com-
?™"cemns:vt fi parentibus nati fimus hu
'" & obfcuro loco,u° propinqubs habca-
lls irnbecülioreSjVel animo,vel fortuna,
. fiim augeamusopes, eisq; hoiiori {imus
^'gnitati:vtinfabulis,qUiafiqiiado pro'
l et'gnorantiam ftirpjs& geacris in ra-
j.ü'atum fiierintjciini cogniti funt,& auc
e°tiim,aut Regum filij iniienti,retinene
"*en charitatem in paftores, quos patres
. rfiultos annos efle duxerunt. Apud Eu-
Pidcni Iphigeuia , verba Menelai Aga-
j efrii'0!ii moies muratos obijcientis, &
Perium & honorem ei delatum ;
Tsr "W^&w, ^pAO-^oi'Tct lJ.iya.KA
4
/ fpÓTTPsiftidjKtlVca "
*3 &ï0aiev ciVcU TÓ7B l>.AKl?ct Toït
HVIX.' BfiKHVflttKtïtt ft/VATtf iïtviuTV'
Virum non deeet
Sonum, etuSium rebus profyeris
Mores eommutare
;,.
SedJlaèihm ejfe tune maxime ttmievi,
Cum iuuxremaximepoteslf'celix exiftens. Voluptxti
3. Hantf fabulam pleriqueconuemint in deditilo-
voluptuofos, & libidine prarieuteis, qui tophttgi.
■guftaroieme! dulci blandocjue turpium
* volüptatum yeiieno, abeoferè nonabfti-
neaiu. LuciaiHiSde.merced&conduólis-Me
miiiit & Dio Chryfoft Orator.'Ponticus
"Heraclirus.aic,.ab Homero.vohipratem de
fignari per Lotqphagorura regionem.qua:
1 voluptas'poiltaeiTet iiiea re perfhieuda,
quxdulciflima puraretiir : >/JV«c(j.èv to
KtuTosa.ywi'-xvpiovjjjé.ms ye&pyov ~a.7ro\ó.v~
<r£S)f,>rÖ!Pii:3Tivriy>tp!t7,c-Jt TrapiThfj?!.
Symmachus in epilroüs aiiufïtrVt mihi,
ait,,q'uafi a'pudifcopn'os ha;(iiTe videaris.
4- A.Gefliiis fkxit in eos.qui nimiunv
imiriorantur iii Diakclic? gyris& mxan-
druiDe Joti prastrrea hierbglyphicis vide
Pic.fiu(Ti.'!ib.j2-.in fine ., Nmic .audiarnus
haroioniram .Sireuuai concordiam.. :
Sirenes.
E M B L E. MA C X V I.
-ocr page 566-
488
Andreae Alciati
AS S &V £ alk volucres, & cruribm abfque puelt^t
Roilro abfque & pijces
> qui tarnen ore canant»
Slms put atejje vllos>. iungi hac'Natura ntgauit:'
Sirenes fieri fed potuijfe docent,
lllicium e si muiier
> qna in pifcem dejinit atrum,
Plurimd quod fecum monslra libido vehit.
jijpeiïu, verbis■, animi candore trahuntur,
Parthenope, Ligia, Leucofia^ viri.
Hos Mufa explumant, hos atqae iüudit Vlyjfes:
Scilicet èfi doclü cum meretrict nihil.
C O M M E N T
A R I I.
Sirenen hïtarem naulgantiumfoenam,
Blandaifymortes, gaudiumfy crudeltj,
Quas netno quondam deferebat auditafi
Pallax Vlyffes dicitur reliqni]fe~>-
HometusOdyir./*.id pertrada»-Memiiiif
& Platoin Phxdro. Virgjl. Ae"neid.j.p^
Sirenibus Ouid- y-Metamorph. fic canit''
Vnfth Acheloides -vnde
JPluma pedesq; auium ,cum virginis t>1*
ger^tis l
An ga cü legeretflores Pro/erpina vernol'
In comitum numero mijls. Sirenes eratis ■
Qua. pofïqua toto fmBm qu&fiflis- in orbl'
Protinus in veftra fentirent aquora curatf'
Pojjefuperfluftas alttrum ivfilïere remif
Optaftisfacilesq; Veoshaèuiflis
, & art*
Vidiflis veflros■ fubit'nvflauefcere pennis •.
Ne tarnen illecanor mulcendfu natuit
aures,.
Tantaqs dos oris lingui. deperderet vfut»'
Virginei vultas,& vox httmanaremafit',
Nefcio quo cafu ferë prifcterierarrïSiret'
défcriptioné totiesmihi leclam apud Cl3
dianum •*
                                            .■
Dulcemaliipelago Sïren^volucres^put* '
Scyü&ss inter fremitus ,.auidamque Ö>*
rybdim,                                      t
Muficafacrafretis babitabantdulcia t»
Slaadapericla maris, terror quoq; gr*1
in vndis
,.
                                   -,
Delatis licetbuc incumberetaura carif*
lmplejfentq;finm -venti de puppe• ferenf'
' »
Tigebat vox vna ratem , nee tendere e(f
DeteB'abat iter reditm, odiumq; iuufio1*
Nee dolor vïïm erat, mortem dabatipf1* v
luptm ,
                                     ,
PI N c A t v R nauigium velis &remiï
impulfum,adcuius malum virmili-
tari habitu alIigatusconfpiciatiu:in litoi'e
■veroadfint tres Sirenes, monftra fcflicec
fiiperiore fiii parte virginea forma , infe-
riere volucrum auium> harum. vna voce,,
altera tibijs,tertia cithara canens fingatur.
Vnde inliac noftra piftura defïdero ter-
tiam Sirenen* citharacanentemrneq; vel-
lem capita ad formam puerilem potius
tjuam puellarem accedere. Alas etfi Alcia-
tushicillisadimat, veteres tarnen fa;pi (fi-
rn è addiderunt. Satis elegantem earam
picturam habes in Mytholögia Natalis Co
Hiitis,Patauij apud Petrum PaulumToz-
ziumimpreflajtypisPafquatijifiié.
E L e G A N s eftSirenam mytholögia::
Èaïfuerunt Acheloi flnminis,& Calliopes
Mufa; fili? (alijTerpfichoren,alii Melpo-
wenem , alij Steropen Sirenum matrem
faciunt) tres nirnirurn.Parthenope, Ligia,
Xeucofia.Harum vnavoce,alteratibijs,a-
lia lyra canebat.Virginea finguntnr facie,
& in pifcem definiint: alij volucres eaa fa-
ciunt. Cum üttus Siculum incolerent,,
aautas prsetereunres cantus & vocis amoe
«itate pclliciebanr,pelkd:cs fopiebant, fo-
pitos demergebant,& pofteadeuorabant..
Vlyflès ciim illac fibi prartereüdum eflet,
Uleuit cernfociorum caüidus aures,
Atq\ fuas vinclKpr&buit ipfe manu* .
Tranfiluit fcopulos. &> inhofyita littora
clajjfis :
lUapréicipites defiluerefreto ..
Sic blandcn vocPs^notm,Qp carmina vicit,
Sïctadem exitio monslra-canora dedit:
Maitialjskuc. allufit lib.j.ad CalTïanum:
-ocr page 567-
Emblematij l
48?
. * '^ tötnm petitiifa videtur ex Fulgeii-
'l0 h>- i. Mythológ. de Vlyflè & Sireni-
Us:Tribus,inquit,rhodis illecebra amoris
rahitiu, carftu, aut vifu} aut confuem-
effent itituiti,pntartiHt qua(i atfimalia no»
uai & fupernè homines.infernè veröe-
quos:& quem yulgi errorenv poetsarnple
xati, adeoq; pictoresiioua hrc monftr*
%
-8cjr.,
-•6%&®IVE alisvolucres\S\c conftruo:
Xjlis piuet eflè yllos pifces abfq; roftro,
^fïnt volucres abfq; alis,& fint pueltas
%Cruribus,Sc tamen ore cauant' Sire-
esenim ptgawiU' eflè aues fine plumis,
?llella;fine pédibus, pifces fine rottro,cau-
T^tices; quod tamen a comnnwi natura
^'detiiralienum.. Defcribit autem rrion-
'film ad imitationem ferè fllius Horat.in
repra:fentaruöc. Bene quidefrt Patephatus
lib.i.a,7r/Qd,vw, ex Hippócentaurietymo
reritatem elicit-NnlIi enim alij fuere Hip
po'cenrauri , quani equorum fubactores ,
vel'ftimulatores, «ir» /V«,^ KtvTÓci*
Nihiló tarnen minus fcribit Plinius lib.7.
cap.j.fe vidiflè Hippocentautum in mel-
le conditiim, & Asgypto allatum , obla-
tumque Claadio Carfari, eoclem die expi-
raflè. Scimusadhaïcmulta de Satyris &
Hippocen
taurm.
A^e poetica.Talem quoq; deicriptionem Siluanis iaólata: & quod D. Antonius vidit
Satyri t
^Wrhüs fupra Embl. ƒ. dehoraineangui in folitudine,forma Satyri monftrum, te-
f^e.idq; aroigmaticaTs.Sirenas appellat fe fte B.Hieronymo,id plerique putantfiiiflc
j?>Uolucres Lycophron in Caflandra, alij daemenem incubum.autfuccubum.EtSa-
l5tniferas vertilt. Q_uo loco Ifacius memi- tyros fuiiTèin Fubfolanis India; montibus
"'t viétorias Mufarum,qua: fealis Sirena- fcribit Plinius, qiiin & eiufmodi animal
ïl,m coronarunr'. Putat tamen fuiflè por- fuiflè aliquando ad Cornel. Syllam dedu-
^ltofas, eariimq5 fabulam trahit ad alle- cïumPlurarchus aucloreft. Sirenes quo- Sirenes
&°t<am : dicit enim uomine Sirenum tc« queauesfabuloias eflè putat Plinius lib.
Jjt'W«intelligi>& fcorta eas fuiflè,qua: Ie 10.cap.49. cui fanè aduerfantur Theodo-
Sic
'l»it
f°tê fuo nauigantes retinêrér, tradit idem
'*Plinioiuniore.
t ?l*i*putet ejfe vllosf] Vt Chimajras >■ vt
"ippocentauros, & aliaeius generis por-
*e,1tafabülofa:vel vtTragelaphum, quod
^■riftoteles finxitin Analyticis : aut deni-
^"e vt illiidinfbrrnemonftrum.qiiod Ho
*atius exhiber initio epiftolx ad Pifones,
■*f Miranda eanunt,fednon credëda JPoeu.
ertè Lucretius lib. f. aliquot rationibus
3t§uit Hippocentauros.non eflè , quales a
P°etis dèfciibuntur . Ét Xenophon 4. de
'"ftitutioneCyri, ait Chryfanthum dubi-
atean[fint Hippocentauri.additenim hoc
etDum,J f? iyivitVT» ■ Valdè ftomacha-
j r, ,Galenusinpindanim,quia fingerenó
^•bitaiierit ex hominibus & equis Magne
j,'] natosHippocentauros.Et M.TullinspQ- -"itura Deorum: Quis, inquit,Hip-
* Cciitaiimni3aut Chimaeram credat eflè?
^ilod & ijem confidentius negat 1. Tit-
jj '\jjpufmodi tamen populos ftiiflè in Pe
tt r.keflalie. monte a Nympnis edncatos,
pt^F ^iodorns Siculus lib. j.facilè a fcri
te lt>l'sfuis perfuafus, id elt,poetis, ipui
p]e "^ ornnium memoriam figmentisqó-
fa| crant/ Alioquiconftat primosThef-
tll(j eHll,tandi artem vfurpaflè.-qtios ciim
^im • milles'c|ualesea temporafereba\,
ls lti m°utibus equis federe primuxa
rus Gaza&Trapezuntius , qni Sirenes in
mari fe vidiflè arErmant. Sed de hisplus
fatis.
Sirenesfieri] Sirenja-f/pMC a verbofTWfy,
quodeftiaflo.turbOjdecipio.Ve! am'eföt
cetp£fi\&
eft,a catena feu vinculo,eo quod
libidinisvinculum Sirenes fuerint. Non
autemducitur a verbocrJpa, id eft, traho.
vt aüqui putant.- hinc non fctibi debet per
y.fed per ij Siren .
1'dieium eü muiier] Grxca locutio . »
yvvii Qitynrpw, To$e&x.7iJpiov-id ett,iL
h#,abilliciendo,quodb!anditijsilliciat.
6}ua inpifcem defmit ettrum. ] Abfur-
dum eft : quoalludu adillud Horatij ad
Pifoues:
Vt titrpiter atrum
Deftnat in pifcem muiier formofnfupernè.
Perpifcemmollities & voluptasplernm-
queintelligitnr- Vide Lucianum deSyria
Dea, vbi mulierem lap?rneiii-caudarnpl-
fcis definentem vi'am fuiflè ait ..
Plurimaquodfecum.] Q_uam plurimas
certè calamitates ex libidinc proficifci ue-
monefcit: tamen eins tres funt prascipux
illecebra;,fiquidem aut viïu, aiit cantci.aut
commerci o capiuntur,& in turpis-amoris
pedicas illaqueautur humanianimi.vt mox
dicemus .
Atyeclu.] Vifu nafcicur arnctr.' Hinc il-
lui:
Sirenes
vnde di-
Sl A ,
Muiier il
licium
,
Pi/cis gd
attegori*
cas.
Tres ai
■volupmtê
illeceb
ra .
-ocr page 568-
Andteae Ateiati •
neperiéulo non licetJnfi,vtXinophtH *''
eet, qui ignem tangunt, yruntur dutntt'
xat:fprm»fi vero, quamquam proeul dijté''
incêdunt tarnen ïfl enim "vi/fus, incitan^
amoris occaCio .
Grxca ita fonantïTW' »*'
\k{ tjpèiv uèv iiriTtovhitTov ,■ «4««r^
<Te rju Ko.0èïv in.\dudy$vvev • (jLSamv r.
OfQHO-IV o'jrlvopw ,T0 /*£vTVp T*S «4*'
ftzvvf Kcuet (A.CV0V ■ ol «Tg x-ethoi, ^si l*f
l/Ltt)tpdv J?Ü7ct{ v$é.7rTe<riv.-j:ytip *•¥*
het/Sè rè TdAtss
«V/ . Huc pertinent il'3
Hecubsad ïMenelaurn verba ex Euripi"*
Troadibus.quo loco ei fuadec vt Helenaf11
de medio tollat: i
opav eTê 7W <Te> Qiï/ye , /U»iV eKM wóS?'
cupïi yi.p oy.pittTei, eiyJ^pav , i^tupêl 1!*'
niftfpiipi $ o'iiiisi. è ftyn JtaAi^tfT*.
Cernerehanc ,f"ge, nt te trahat fui defit
: derio :
Capit enim oculos vircrum,delet ciuitatd'
Accendit tdes^fic enim babet mulcimit*'
Apud Gratianum impudicus oculus e''
impudici cordisindicium, C.necfolo. 34'
q.j.Sed hucliibentiiisintegram D.Augü'
ftim (eiitentiam exlib. dehde Chriftiafl3
cenfero^ecfolo.inquitjafFeiSu & tael«'
fedafpeöu quqque appetitur-, & appetlf
concupifceutia fceminaium.Nec dicite
habere animas pudicas,fi habetisocnlos'i"'
pudicos;impudici cordis eft nuncius oc$'
jus impudicus. Nam & tacente Iingiia >
confpeftu muttio corda femacerant i«"'
pudica,& fecundum concupifcentiam c*1
nis ardore alcernatiuo delecïantur , etiafj1
intuirusab inualida voluntate corporisi1'
git ipfa caftitas. Eodem fenfii.fed breiii"8'
Hieronymus epift- ad Furiam, vbi 'de.fa'
uanda viduitate : Speculum mentis eft ft'
cies,,& taciti oculi fatemnr cordis arcai'*'
Hincetiam eftilliid celebre Polemonis»''
(fturnj Oculos elVe tanquam fores anim, '
Per Ulos enim ar.imum emicare.indidcf1'
que aninuim intiofpici. Quo nonnuU!/'
culuin verum cordis nuncium diftitarU1'
Sic apud Eccleiïaft.cap- vlt.liominis h&c
vocatur platea anima:. Oculos quoq; C""
pidini Veneris filio,in quibus excubet/'
in fpecula quadani.tribuit Philofti'atus-^
rec"tè : funt enim oculi Veneris illices j*
potentiirimum amoris jncitamentum^q"
rum fuigor & amabiiis intuitusquod3"^
quafi moifu vitaliapopulatur & moriïfa*
tim medullas depateitiu. Vilde Apulei»
ïatidis
lud Propertij vulgatiflïmum:
VijiifjA- gj, nefcu,oculiJtint in amare duces .
moris ini Pindarus fbrmam amoris pxxconem 8.Ne
tium» meor-faut .■
apetTÓTViet. KctatrZ a.ppofiTg.f.-' j
O Veneranda pulchritudo, Veneris pr&co ,
Tbeocritus, a$\£'ov > cósi(j.aMnv.
Quod MaroEcIogaS.ficeitaemnlatus:
Vt vidi,vtperij,vt me malus abftulit error.
. Ouuiius item iu Epiftolis :
Tmxc ego.te i/idi,tmic cccpi fcire quts tffis :
. lila fait menttsfrim» mina, mes. .
Xt vidit&peri/.-necnotts ignibuiarfi .— ,
Idem } ■ Amorum,eleg. 10. (alioquitur a-
mafiamj
Perqytuos oculos ,magnimihi numints in-
Perq; tuos oculos,qui rapuere tneos.
Ap.iib. io.Caiiflaomnis& origopraféiitis
do!oris,& medela ipfa, & lalus vnica,
mihi tute ipfc es < Ipfi enim tuiociili per
nieos oculos ad iutima delapli pre.cordia,
meismedullisacerrimum commouentin-
Amoris cendium. Piaco amoris vulnera radios eflè
•vulnera quofdam aittenuiffimosiqui exintimocor
ex eculis. disexpirant.vbi vitalisfanguisdulciflirmis
& calidiflicuis fedem habet.viaq; fibi per
oculos patefacla.fnbinde per amantis ocu-
los illapii ad intimum eiuscor penetrant.
Lucian.dial.6/5«7ê5T£'/sö? wportov \yu jlaJj
l/.oyo^ta(,'iva.iiJ^n , kSlv Stcirtncu', -ttoSh
'Trpop&yw ipd^a.c9cu:
qua latione Phiio-
ftratus S'a.i'w-^i amoris oculos* fecit.- w
KO.K0I S'a.S'aïiyoi tpajof , ■w-pfijQ.l u.i$' >i~
f/.tv 70 xaKKosÏ7rvpaiv<rcm.hmalifacife-
ritprimïin nobtt pulchritudinem accendi-
ftis .
Itaqne probarur fentcntiaPJotini «'-
faro. deducentis ,a.ir6 THtapasriaf. lib.31
De amore.Ex quo illud Propertij :
Cynthia prima fuis meincautum cepito-
cellis,
Contnftum nullis ante cupidinihus.
AJfidue ere feit SpeBando cura puelln ,
Ipfe alimentafibi maxima pnber qmor.
Seneca De remedijs fbrtuitoium:Non in-
teliigis pnrtem ïnnocentix eflè caecitatem .
Hinc ociili aaillterhim inonftrant,hii)c iu
ceftunijiiuc domiim,quam concupifcar ,
hinc vibem,& ma la omnia.Certèoculisüt
irritamenta vitiorum,dncesque fcelerum.
lx Plurarcho refertnr illud è-Siobseow
h.tyas Kina. v,ÓAhxs. Vormofos intueri iu-
tundijfimum:tangereautem & traftarefi-
'4
-ocr page 569-
Emblemata^.
4*r
•at l'tS ècaIosmorficantes fcitè appel
in rl sCl.neina^mo^um.Horatius oculös
j uama!im putres dixichoc eft,in Dama
namma non téiwërc1 Sueiii&tis ïlrtk impo-
fita.Parthenopc etiim dicitur<Pidto fyjtv
9T& 7r&pd?i'iKov
« & refpondet afpeftiü •
Abhac NeaoolitM,-nobilil'finiam Itali* ei-
t»rtt>e*0
pe vndtj
dicia'
»TM
»m
i"%
**.
lo'*0101'6™- ^oiiitos.Accedic deni'q; ad octi
uitatem,Pafcheflopem diftam pinatStra-
bolib. i.Geogtapl». quod in ijs locismör-
ttia fit.
Ligia] Ligia non a Iigaiido , vtputant
noninillijiieque abilliciendoi fed a Gra;có
KiyHor-^uöd canommfignificat:aiu a *■}-
5/éair,acutè,'duleitèr; quod ad iermonis&
coiloquij refértur iliicium .
Zéucofta] Leucofia a XsfjwV, albümvab
albedillen qua;in lui admiratiouëm ra-pit',
mentisq; oculos quafi fafcino aliquodè-
cipit:ea autem figuificatur verboriinr'öi'»
liatus.
; Has&c] Duoprbpoiiitahtidötaadtièr
k tUnigrariam, quod vej folusillorum in
,?ail«e qiiidem beneuolo intttitus.non me
'?ctem generare.«dcaturfuauicatcm.Sic
XEunPides:
S*#«e e& viri beneuoli oculos intueri.
jvÜpscumofcuIaniur, aic Piiujiis lib. I i.
1aP- 3 3- aniraum ipfum viderriur atriiigë-
^' Hincoculiffimumproeo,quodeft'ch'a•
"fl«iufn,aptid Plautum- & alios frequen-
de diélti-
Leucofia.
cur Jlc di
Ba-t.
i»i«
.^ Ct«mecias, V
nföiit '-erMs- \ Ec verb*cettè;nou minorem
>ete**»» Iltl Kabent ad pelüciendos animosquam
Cllli.' imó veró rnaioiem plerurpqiie .
' ^pchdore.] Eloqiientiacomptaornaraqi
\. ™ Vel peuiaaciflïmi, vel etiam maxime
K4 ** 2"Sftarij nj$lliri,& inaliam peiiè forma"
/•fari queunt. Vel caudor hic' pro pul-
•^U?idine^foïpatur,ytapud Propcrtiiim
e° Phrygium falfo trctxit cddore mctritü
ï^Hefta extemïs Hippodamia rotis.
fus blaiidarum Sirenum cantïim, id eft',
aduerfus voluptatiini illecebtïsii.iempc
Itudium literaruiTi & peregrinatioiiem •
Muföexplumhr.t] Per Muft's intellige AMu(i%
lireratos, quicum voluptatibuscorporis Sirenes
nihil habent commercij.-pricipuiim aüté explum*
riqttid^
libidiiiis antidotum eft literarum ftudium
& contentio in di(ciplini'S>; Hiie placet ad-
ijcere fabulam Gra:corüm fchóüaütirn
poeticam fatis vulgatam,q«amirïfc:r cste
ros narramPauraniasin B'oioJticrsVStepfia-
nus>& Gregorins Gyraldus.Saa/ïtaliqua-
do luno Sireiiibusjvoce & caiitns fuatiita-
teplnsxqilo Uiinefcèntibus, vt'Mufasad
canendum prouocarenrj& eas vincerenite-
reiitur.Mufa:conditionem,vbi aliquatum
coiicertadènr , non recufaïites,facili nego-
tio deijs victoriam retuleiunt. Nee veró
miriim cuiquam videri debet,fijt'am fac^Iè,-
vicerint'. Quisenim fuauém 8c tiatiuum
Mufarum modiiliim cüm ecf-Mandoqui--
demj fed & fallacicaptiofoSireiinm car.tt*-
corhparet? Mufeigitur plttmaVSireiüljriï-*
aaulferünt.'quibusiibi'coroiias'CöiifécerücS
in vidoria: fïgmim . Acq; idcircoa re lo-'
cusApterain Creta v"ócï«tuseft. V'n'dë
Autonius Thyle'fui-Sjqui de coirohis libel-
iiifn cornpofuiïrSed \'bi>inq\ririiraiideril!'-ca-'-;
nendi fuaiütas& doetriftn'Mufis adfVrdica- '
ta^eftjviArices^otusfliiïSiréntnri alasftir '
pittis ditrelIentës.Te notió fer.tigeii£re:n(!n-' :'
quam antea vifo decdrauér-uutj.n'e'föths"a
Maia natus tempqribus eflèt alige'ris. Spt--:'-
ftantur Rorrijfe-tioüëMiifarum ttgnama.r-
caadorem referre maftis ad Jllam Si-
m flïxauimani, quam noftrigratiam ■■.
a«\a;
Mi
mqiieporunv ac ilmplicem■& yerè
ilem djaint, qualisfuirmulieriscu-
9 i'a.m Tkeg'alj5gi:%tu,ciiiusamoreitaex-
• p. W?] Phiiippiim Macedonem aii'.nt, vc
tj, Ö%) fufpkarentur eum amatorio quo-
Q.^.Phjltroeo adaLtum .; Quaro ob rem
fhj^P'as Philippi vxqr tantum opera!po
tit.t>Vt tandem Theflalam ulam prehende
for^Uara CL'm dil'oeiltcr intuitaeflêt,eius
H)(, -'«,tcrre poiijtm,verDa omnia natura
He^ lu'*U] fpirantia , praelaram educatio-
pias,' weilaiiteigocalumuia;, ait Olym-
lioj^.fnim in tephiltrum habes: nona-
ï> 1U0 Ca-P'turphilippus •
^rd *nfurl i.rnpelluocur , alliciuntur .
^tL e^<J(riritrahunttirafpeÜii,id eft ,
«ft)Lc^1QPe::yerbis,ideft,Xigia:caiidore)id
\
jj lf,0fanüiihaxnominaögnificant.
'%s '''"öftiiii *0p*} Hasc.fiint triam Sirenum
•' e*; Ari1 ?Uas Hameri icholiaftes natasait
"■5as,üjC-I^& Srerope vel Terpfichore.
^'opcja^r^ ""■* aemihstjAglaopcThet-
fic voc' 'iffoe> Commentator Apollora j
"qs. AI*.lheIxiope,Moipe,& Aglaopho-
fter Clear'chum imitatus
-.rnorea, afFabrè & antiquo amficte'fafta :
fïngalse peniiam-habcnt- Wpillo fkfiïfemi-i i
tCfarn £i
«nvoeatParth
f131», tertiam Leucofiam." Qu_k
' iiïC
-ocr page 570-
Andrese Alciati
luballegoriaintelligi iy*pMTit7ffe**pfa&&,vtl{ltlK'?1:
nis poetis, qui bonis tpivy' » i^im (juthiynfWiivii 5*»/^« <
:mpe,rjfed demuni,a
           »V dx,Bff&t •           -' '■' , 't .
dk\' lyi Ttf^avtt v«t«* W <***''*
40X
Hascilk.Fabtilalisec
poteft dc malis &inep
injfefti funt,& fuere fe
bouis &doftis vincun
gi Sirenum vocabulo.fQphifticeir.Mufarfi           «e)V<)f..                           "'/''» '
nomine, folidam & expreflam fapiemiam IfjAiv ytip T«/ 'ttav^'. oor' bit rpoir^f^f
volunt intellighpluma;, icriptafunt ridi- apytiotrpuii n Siiïv iórnri /twyJtfl*?*
cula eorum,qui adunibrata, non vera fa- w^iv J1' o'ar* yémeuiirt-y&W-''***'**
pieiitia fefe oftentaiu:de qnibus doifti fapié
tésque viri facillimè triumphant. Hoc ve-
tervim figmentum Thcodoretus De curan
dis Gracisaffectionibcs , ftatim initiolib.
8.attigit,ciirn aitexPythagoraefeivtcntia,
aut eorum certè , qui eins vitarn fcriptis
tradiderunt, eiTeMuiasSirenibus prxfe-
rendas.
JPeregri- Htu atq; illudit.] Antidotum eft aiterü
natio ton in,Amorem,nimiiiimperegririatio. Ouid.
ferttda- jp-Metaraorph.
moremd* Ire-libetprocul hinc,patri&que relinquert
slin&dU '         fines,
Ttumfcelut effugiatn-.retinet malta /trdor
amantem •
ld verö.fuadet apertins i.De remedio:
Tutantü,quauufirmis retinebere-vinclis,
lprocul,&> Ivngas carpereperge vitu .
Temporanec numera,n.ec crebrb refyict
Ko.yt.am :
Sedfugej tuiut ttdhuc Karthus nb holle
IdenvlibïO *,..:
hlanat amor teBm•', fi non >tb amant ere-
cedas,
Turbaq; in hoc omnet ingenlofa fumus,
Kroximtaa. teciis ignisdefenditur agrl:
Vtile finitimis abftinuijje locis.
Kou .factie efurienspefita retinebere mèfa,
~Rt■ multam falieys incitat vndafitim
.
Notiim eft.qu^madmodum VlyfTes focio-
rum'aures eera iikueiic, neSirenum cau-
tiisaudireiit ,feq; nauismaloiuflèritalli-
gari,ne, quaiiquam cnperet, ad Sirenas i-
ret.. Erat autem üla Sirenum aftutia , vt
quibus rebus audiendisquisq; maximède,
leftaretur, easpra;cipuè canerent: vtpote
adï.cap.tandps, ambitiofos &glotia: cupi-
doSj.reseGnim geftas;ad denmlcendos li-
bidjt)pfps,res amatorias canebant: erantq;..
mirifiqè omniurn prscteritoriim negotioriï
mempres. Sic itaq; eaniint apud Home-
mm Qdy/T. iz. -
         -,--ri
Atvp'-ay' lag 7roKva.1v O'fvojtv {Aty& Kn-
Sirenum ft f tt%cuai>,
cZtïlenti- vm ka raLsMoy ït* yaïjifiiy
JV inimf.
MucagefaaératemGraioruglort&VlyJ/e'*
iUBe roti cderè,nofiras & fercipé. vocés \
Nullus .n.nigram ttdfégitnauitapfpt^
Quin noslras vvces audïuerit: inde retejji
I)ociior,& cantu mox deleclatus'iodef '
Scimut enim Gtaij fuerint quA ferg#*>*
Confilio fuperu, & quiTroes funera p*JI>
Deniq; cunBa patit nobis moitaliaf*®1* '
Cicero $.deFimb.il<liidita vèrtit.-
Od/icu-i-Argolicum >quin puppim fan»
. Vlyffes,- ■ : p7 '■
Auribm vt noftros pofp*''cb&nofc'f* catus ,
Namnemoh&c■vnquam efi transmBwf*
rulacurfu,
Quin prim afiiterit votü dulcedine cttp*1*1'
Kqfi varijs auido fatiatus peSore t»ullS
Doftior ad patritu lapfus pemenerit »***
>
Nos grauècertamè bellhcladëqi tenemus,
Cr&cia.qüam Ttois. diui-no numine vextt •
Omniaq; è latis rerum ■veftigia terns ..
„.
A
v
Gum veto has illarum fallacias fefell'flet //
Vlyllès.,famacftipfas Sirenes fe jn.matf /
prïcipitaflc, neq; amplius poftea auditas»
vt fignificantilla carmina :
Sanguine Si/yphio generatus mtZn,li *^"
typ'
Ha c tutosfala pr&ftitit arte /hos .
llleuit céra fociorum callidus aitreü
Atq;Juas ziinclispr&buit'ipfe tnftnuS'
TrMfilijtfcopulvs,et inhosj?ita litorayelJj!'t~ :
lllApracipitesdefUierefreto.
Nee folum Vlvflès Siicnes delufit,■ fed\t-
tiam O rpheus.'vti de Ce ipfe teftstiir 'i' Ar"
gonauticis ,.& Apollonius decl^tAtho' 4-
Argonaut. vbi inquit Ofplieum cautare ag
l
greilum, Sircmim omnei» voce fap«a»c*
Scilicet eïidaclh &c]■ Epimy*ion e"' /
quó referédum videtur lepidiflï*"™ * la p>
tonis tetrafttchpn.vt habet Laeftmst ^ ^ J.
A KVTTpli (AKffeUfl J
firetv                              ' ',
7I14XT', t™ tpOV Z^lUt tl****??*'
^Bu-fMtraut tot; xfapit >-'*?** 7*-f»l*P^* .
TlCWT*,                               ; .
pat*
-ocr page 571-
Emblemata
A9 3
te* 't' * v^Tttróu 7*r° T' wuf&pnv. fet'mo etiani pene omnium familiarium de
<'2«j 4^ Ma/as '. Venerem exhorre- fer ndusjquas res in hoc genere homines a
fcitelXympha:
Cu
•" Vos armat>ts M* -Amor infiliet.
'ontm Muft -. Verba, h&c age du ito
labore ftudioq; dicendi decerrer, non quó
aut ingeniadeficiaiit,aiitdodlriiiap«erilis.
N o N me fugit variè ai varijs trahi
IV.
M
hanc Sirenttm fabulam: vt cum Paufanias Sirenes
in^Atticis aitSophoclem diftum fuifleno- qtidfignt
nam Sirenem. Sirenetiam nominatus efto fi'W*
Bacchy|ides:«iy3-a.3-/ ^ vvv ïri 7ri>iniJt.(irrm
rju AÓyaiy
tg ivr&yapsv <?apwt MKiC&v
Sofitus etiam mme poematam <&> fermonii
HlecebrasSireni conferre .
Vndeetiamdi-
cfhimillud de Catone Grammatico: Cato
Grammaticus Latina siren.
E t A pollouius
Tyaneits apud Philoitratum, in Apollinis
templofufpenfas etiarn aureas Sireniim il-
lecebrasmemorat, in huiiifmodi figniflca-
Cum.PIerifq; dicuntur Xaphtt* fed altio-
re fenfu , ai 7%s 4%w? iv&p^óvioi x$l (jx-
fft^ S*'jvÓl<j.(k,
vc Smdas:& in fua Repnb»
PlatOjCiimdefpIixrarum cceleftium voln
bilicate tradraret.fïnguIasSirenasdicit fin-
gulisorbibus infidere.fignifkat motu fph?
rarum cantum numiiiibus exhiberi.nam Si
ren dea caneus Grxco intelleAu valet.Ma
artt
•Ali,
-iigerhttc ad nos nonvolat Me puer.
e,,«s Mufis [hare ait] o pucllula: . Ve-
," «etetn
AtM
riorate.aiu Amorem in ros armabo •
if*ad CyprinvMarti ftulta hcjcbla
teramenta [id e(t,iaciatur h?c in Mar
T té, quiiajpeabAmorecorreptuseft]
j. *M Hos autc non volatifte hic puerutus.
fenus ad Mufas:V'enerè colitote,puell&>
^trior aut in vos a,rma Cupido j"eret
.
Muftt. ad Cyprim : Apta ifih&c ludicra
Marti
:
_, *tjio namq; in nos non -velat ijle huis.
OTfcnThrocriti eft ex Eidyllioy.
8«p s^ttTrivccsyhVKipÓTipOf , i'rt y.i-
V'&,aosovi[/.IV {J-attu qiKOA. ovty&p
**-n\Ï7iy, rat <T' Snitvtèi fsthweno
^ Ktpx.itid eft:
v,,e?> ver fubitum lenius est, neq; apibus
0re! [tam dulces] quam mihimufk cha-
> ,r* [fuut-] quos enim aïpiciendo
'llarant,eos fuapotione non poterit fa-
crob.i.Commëiv.in fomn.Scipionis Dorió
inlibrode pifcibus fcribit(quod etiam Ser
mus,Pal?phatuSj& Kacius'in Caffandram
Sirenes
meretri-
tes.
Lycophronis fentiunt) formofas quafdam
mcretriculasfuifTe Sirenes in [itore habi-
tantes, quas fuanitate harmonia; ad fe na-
uigantes allicerenr, & illecTios tamdiu reti-
nerent,donec ad fummam inopiam negle-
da rerum vtiliii cura redigerentur.Q^ia-
re dicti funt omnes naufragium pati, qui
ad Sirenes accediilent. Mij (ixa.alij aues
efle Sirenes dicunt.Nos pro more ad ma-
r«s trahemus.
i. Itaq; Sireniim cantus nll aliudelTe qua sirenttm
adulatomm voecs mihi perfuadeo,qua pc cantusa-
ftenullaneq; fuauior,neq; fceleratior prin dulato-
cipes autambitiofos homines iuuadit.IIla; res ,
in profundiiïïannnfornuuin priucipesin-
ducunt.quia cauquam dorroientes eoruin
pleriq; quid difFerat aroicusab adulatore
non vident,& qnoniam (uauior eft au ribus
adulatoris quim amici oratio,qua; iucun-
diora funtttiieittius admittunt. At contra
adulatorescogütoingemo magnatum, il-
losqui iucuudiores futuri fint fermoues
excogitant , & num rerum.geftarum glo-
ria,vel congerendis opibus,. vel fcortis, vel
/einare Circe.
ld
t)jCl^ al'gumentum traiftat Lucianns in
- alogis Dcorum:quodeöfpecT:at,vtfigiii
ject«r,do£tos,& laboriofa ftudiorum
HIO
tcci
4
cPreflos,ftulto amore non capi;quod
«ah* 'Js ' *lu' °"° ^ tllrP' dcdunt >
Ce °teniqj honeftum refugiunt; quod Ci-
tot ^to. Ccelio pluribus verbis exculit.-Sci
ij • 'lldices,inquit,eascupiditares,qus ob
.s«üfs
b*
tflTe ~ £ut0 > °°a facilè in eodem homine
libiJT°- ■Fierienim non poteft, vtanimus
te>r nic'edituslamore,de(ïderio,cupidita-
qlla P* 'iimia copia, inopia etiani nonntin-
i]0s r ,n,Peditus, hoc quicquid eft, quod
Veti\mltt^S *n dicendo.nou modo agédo,
Au y"1 ''.'"n cogirando poffit fuftinere ■
Cnt j S al'*tn caufam efle vllam pucatis »
luptac Cj'1tis prasmiiseloqaencixjtanca to
taiit0i 'cendi, cantalande,tama gloria ,
*'l,t>qu°-0te,tarn Pauc'1'',t>f<:rnPei:c!i ^ue
^a; f;i^l-lU ^ 'abore verfenturïOmitten
^'*ddeAm-les v°luptates,relinquenda ftu ali)S huiuinvodi rebus delectentur.earum-
' ^atl0nis>ludus,iocusAcoimiuium» queftudiuro miriftcis lanJjbus excolluut,
Qiaa
-ocr page 572-
Andreae Alciati
4*4
ijs,quaedeSirenumearrtibusfinicnt.Ne'
que enim vocum fuauitate videntur.a11'
nouitate quadam,& varietatecantandi re^
uocareeos folita;,qu! pijeteniehebantur;
fed quia multa fe fci^profitebantur» vt
homincsad earum faia difcendi cupidita»
teadha;refceient.Mirum fanè.cur hic Ci-
cero pet Sirenum canttis nil ab Home10
figuiricaridicat,quam difcendi ftudiuni i
Sc
fciendi voluptateni:cum VlylTès ne Si-
renum cantibus caperetur.Iigari fe uoH'J
ritjquod non feciflèt.nifiinfignemquandl
calamitatem & turpitudinem ab eis lik'
fuis importatum iri cognouiil'et.Horatiu5
quoque Epift.i.de turpi voluptate inteJ'
lexit:
Sirenum catns,& Circespocula noiïi. Sec
Nccmirum eft ( quod obiter dictum tO'
lo) figmentum lioc Sirenum adeo 1'octi'
placuiiTè, in quo ipforum ftylus non tafl'
lafciuijt, quam acumen enituitingenioi^
fedulitatis,qualiominum mores reuocatfl
conati fuut a voltiptatum aut ineptiarurtf
rllecebris.qiia; paffim obuerfanturiu hof
Qua: oratio cum grata 5*t anribus, audi-
torem ïn perniciem trahit;vbienimadula-
tiftiti locuseft,uulius amicicia2,mi!lus fio-
centati.nullus iufïitia; patet: quippe cum
is f qxii plus alijs qnarn fïbi ipfi de fe cre-
dat.ad fuauitatem loquentibus,ad omnera
velfuam, vel fuorum falutemconniueat,
mi:;imèq; diligens in rebus agendis erficia-
turoportet •
z. Hic ab. Alciato Sirenes trabiintur ad
tiirpes vojuprates & eortirn titiilarioiies :
monftro enim prope fimilis eft is,qui non
rarioni & confilio,fed cupidirati paret.cü
altera pars illius homo fit, altera bellua:
Qiueigo hnc ilhic fertur pro animi irn,-
pecu.quocunq; libido & cupiditas ttilcrtti
quo paclo is nonintra fe Sirenem haber,vel
ipfe potiusmonftrü teternmumefficitur?
Sy tiefhis epfftöla quadam ad Herculianü:
iyè y.iv i JY a.KKo 77 t&s reipm'stf usrè
Tav -ttoiutSiv iïyoufj.u.1 $Acto~®n[J.éiicrQcu, i\
«T/ to> [/.eiAiyfo? t2V <pwns «,7rmKKvov
'7rpO-ja.yÓ[MVCU TGV 15lSilJ<?cl.VTd, . YIX.0VO-A
«fe 7"» Tav aotpav tij dh\>\yopovvTOfTov //i>
' Sov• ^Hpwctsydp OMTOi div'm&oScu rd;
a.7rc'Ad,v'?tKa.i it^ovds, diTovt h^ccvto.?
jyi! KCLTttyotnivdiVTAf AVTaV TfJ" tspO-
CTHX.H ,
li.iTO.lJLiy.pOV d7r0hAV>i!rt . Tl OVV
é,7roS'bx(riVMï& "Zapnvis cu jcóv erav i-xi-
fohay nS'ovai; Egsfianl non aliam ob cau-
fam exifiimo Sirenas male apoetisacce-
f tas
, quant quod vocis dulcedine adduclos
perderen t,iïttdiaia quodam exfapiêtibus,
qui aüegörice fabulam explicarct, Sirenas
ebfeurefignificare -voluptates fenfum oble-
Bar:tcs,qu&cosperdant ,qui ipfarum can-
tui & blanditijs aurempr&buerunt
. Quid
■igitur impedit quominus tmarum epiftola-
rum -voluptatesfint Sirenes
? Ad hanc fa-
bulam alludens D-Hiercnymus, aitin E-
piftola quadam .• Et nos ad patriam fefti-
nanres, mortifcros Sireiiuni cantusfurda
debfmirs atiretraiifire.Quó fpectatillud
5ocratiuim:«r«' aj-xip o-etpïïvcuT&s" »fJV
ya.S -TTctpiA^HV ToV cnriuS'oï'TA Tnv dpi-
Tih t<Niv cifTTlp TTATpiJ^ct. Voluptates o-
portet prdterire tamquam Sirenes eum,qui
•virtutem -vt patriam intueri percupit.Cx-
terum in Viyfle typum fapientia: obferua
mus, qui & fuos auocat a turpi voiupta-
tum comme rcio,& ipfe fibi eandem kgem
impoliit. Cicero ƒ.De n"i>ibus,paiilöali-
ter eoarrat. Sic enim: Mihi quidcni Home-
nis huiufmodi «juiddam vidilTe videturin
Sirenes
turf es vo
Ittpt.ltes--
foeditatem,in quibiisoccupantur quidaf
fcripturientes vanitatum.qui luos arno"
res.Cuas lafciuias^fuas infanias cum app3f»
tu nobis oftentant,quasfi rnagni xftimét»
idex priuilegio furenriiim Poetarum fy
ciunt.exquibus nemo eft quin feoptirrH1
putet.ait Tullius . Sed id cui non mouea'
büem, quod pleriq; viri docti abijsnug'5
non abhorreant.qnin iftas aliquando poll'
poinint féria ludisPNos quidem non a po'
tica vmquam abhorruimus, fed lenocin'3
carminum deteftamun furta & proditi"'
nesamatoriasj ftupra, adulteriaj & qu«£'
quid omniiió mores inficit, tanquam pe'
ftem vitariopoitereiudicamus. Iftud t"
melle litum virus,
■____dum carmina, lumbum
Intrant,ö' tremuloJcalpunmr vbiintit»1'
ver/u .
Et quid aliud ifta blauda Siren nobis ob'
ijcicquam perniciem pudoiisac vereen1''
dia;,cum ficlor verfuum nihil aliud pen"
habeat.quam vt cogitet infidias,atqj afp4'
ra bel la pudori? Qu^arevnusex Ecckfi*
fandis patribusjcoiirultor bonus,ait: B°'
mim eflèhominimuliercmuonaudire,)»1
lius
Vljffesfi-
pientis i-
mago,
-ocr page 573-
Emblemata.*.
49f
ditu'-n0 ^«fere.optimnm non tangcre.-au- De Sirennm fabula poft Platonem quii
«r . lam°uextJvifu accendit, tacTru adu-
fentiat Plutaicliiis , rcpete ex Sympof. 9.
quajftione 14. Alio tor/it&'Xenophoii 1.
s.7ro(j.v»iJ.- Lege Lnciamim Commenrario
de (altan'oiie : & prouerb. Ceram nuribui
flWsf.Videetiam'Naral.Comitem Mycho
I0g.lib-7.cap. 13 -Nos Sirenes prarterue&i
ad feuem amatorem diuertinius.
j/{:COrpotis animtq; vires depafcirur
^^otacitis i.Sermon. haxaddefidiam,
t0 rIrPiflïmam propè omiiiumtgnauiam
X)er?~~—Vitcmda> ejlimproba Sirs/t
«ia.
Senex puellam amans.
EMBLEMA C. X V I I.
"j V M Sophocles (cfuamuis affecia <etate ) puellam
A queiïu Ar chippen ad /ha vota trahit ■>
AUicit ejr pretio
, tttlit <egre infana iuuentui
A Oh "^elum, & tali carmine vtrumque notat:
°ettta %it in tumulis, fuper vtg, cadauera bubo i
Talis apud Sophockm noÜra puellafedet.
G & M-
-ocr page 574-
Andreae Alciati
A96
COMMENTA
Ril-       ^
Quaiiquam luxaria, vt Cicer. t-0ffif,t^ /
dit,omni?tatieft turpilT.ma.conftactan . ,jf'
feneftuti hanc eflc fexdiffimarn- Ir°",a
Ouidius :
                                         _, ^.
Militat in tentm anntt Amor hesp* ,
mxnut:
Zsl in canicic ridicule/a Venw-
_
Nam quoniam ex eiufdem poeta: fenteti ,
militia; fpecies amor eft , atq; (vtal«W ia
dit)                                                         nyfl
Militat omnts am*ns,& haèet ftt* e*'
Cupido.                                        , i
nonimmeritö feiiibus,vtemeritis,cauUt
a Cypridoscaftrismiffionem concedit.v
tanquam fegnes Si inertes mbet iaded»*
dererquandoquidem
Turpe Sentx miles:turpe fenilvs amor •
Huc yertiiiet illud Menandri:
yipoiv {pa<?n;, irycLrn kak» wyn • '■ .<
Senex amator fummum eft fortun* t»a'
Puellam] meretricem.iuuenculam .
Aqueftti] abarte meretricia, quia rn.
retrices corpore quaeftum faciunt •
Ad fut -vota trahit.] adfeallicit.voC*'
vt fuas libidiui fatisfiat .
                          |
Allicit &precio] Allulïoeftad mere'^
cis nomen, quod diidriim a merendo , l\
mo nefcit. DiiFert ergo merctrix a prol. J
bulo: eft eiiim nieretricis verbum pa»1
hoiieftius apud veteres, vt eft concubn'V ƒ
feu iT&ipa, Graecè.Iurifconfultimere^j f
ceseasintelligunt.quasquxftus caufa> v
etiam line qu*ftu,pa(Ilm, hoc eü,fi"e.,
këtn ie
proftituunt. 1. palam. 4.J-de r'
nuptiar.Vel , vt Canon loquitur.quaii'^
tu fpitudp publicè vinalis eft - Can.mer*'■
ces.5t.q-4. & qua; ninltorum libidimf^
teiit.Cau. vidua. ^.d'iÜiuA. quodGl^
ibi.ridicule interpretatur.quf plutpslj
2,5000.homimim;vel qua; 40.abfq; t>
mercedeadmiferit- Abbas iuc.cum d« .
rem.Ext.de Yit.&honeft.cleric-etiarn 4^
vel duos tantum,nee plures qaaeftos1* t.
caufa admittit, meretricem etVe cxm'^y
Cuius tarnen feutentia Vlpiani auclof j,
tcquaille nititur.difertè refutatur.^'r
SE M e x decrcpitus venuftam iuuen-
culam 3mpleftiuu. cuius nndataspa-
pillas lafciuiens coiure£rat:iuxtabubo,fe-
ralis auis,cadaueri infidec.
QjtAntvm ex hiftorijsdeprchendi
poteft, Sophocles Veuereis rebus mulrum
ftiit addifhis,3c iam grandaeuusThsorida
mevetricem deperijt. Idem iam fenex ad-
modurn Archippen, nobilefcortum, ada-
mauit.quani etiam hairedctn reliquit.Cu-
ius prior amafins, Smicrines nomine.a quo
dam rogatus.quidageret Are hippe? venu-
ftè refponlit.- 'usinp cu yKA^m-; eV? ló.-
ipcov kó.S»7cu-
ideft iTanquam nocJud in
tumulu fedet.
Refert Athenxus Dipnofo-
phift.Üb.i3.cap.ii.Lilius Gregoriusin lii
ftoria Poetarum,& Stephanus Niger de ui
raio vitx lux'.i. Fuitautèm Sophocles A-
thenienfls poeta tragicus, de quo Cicero iti
Catoiie Maiore:Obij: exinfperatogaudio,
vt refert Valer.Maximus,ob vifloriam ex
Tragcediaquadam. Huncidem Cicero r.
Diuinat-diuinum poetam vocat.IdemSo-
phoc les iam fenio confeclus a mul ds infa-
nie,accufabatur,vt Plutarchus fcribitin li-
bro, Au feni adminiftranda refpub-Copio-
sèetiam M.Ttillius:Sophocles,inquit, ad
funimarn feneclutem tragcediasfecic , fed
ctim propter fhidium in re familiari negli-
gentior foret,poftulauisafilijseft.vtficii-
ti more Romano patribus male rem geren
tibusinterdici bonis fokt, (ïc illum velut
defipientem a re familiari remoueient ju-
dices. Tum fenex dicitur, eam fabulam,
«juam inmaiiibus habebac,& proximèfcri
pferatjOedipodem Coloiieum recitatie iit-
dicibus , qik-eflflèq; mim illiid carmen de»
fipientis videreturJd-afi/.&sytfe tk //.-'azs
tpayivTot,7rpo7réf/.o9>i /xitu, Xfiórn >§ goïi;
Twl'l's-itpoVTai'jVtiiiqiiitPlutarcrmSjideit:
Cum id admirandum apparuiffet, plaufu
($° clamore aftantium reductm eft.
vehic
cygixumiiefcio quid,& folitodulcins vi-
cina motte ceciniiTêt. Satyrus veró, vteft
spttd Ariftophanis interpretem, Sophoclis
apologiam huiufmodi fuitlè prodit:HjuéV
eiy.l y,0$0Ah\)(J WttpclZpOVM. H JV TTttpct-
ppova>,'2;o$OK*.Ht ix. d;/.i.Si Sophocles fiim,
non de/ipioiSi defepio,Sophocles nonfum,\i
de Ccelium Rhodjg-lib.i i.cap.io.
QyAMYIS afecla Mate] ld eft , decre-
pita; et/nam fenex ellét, &grauis leiiio .
ii.
Sophocles
fttmatorfe
nex .
Xoclua
in tumti
lo.
Sophocles
5»«.
palam-43.Itemait Vlpianus.quse c
iflÖ J,
rio & ahero fe pecunia accepra com
,
non videtu r palam corpore quseftuni' f vfj
re.Nos nonnigit apud Romanos,qii' )r tj
& foeminae vfuarix permiflae, conctiP;^ t
rum vfum foiflè^uodl^uct ex tit.^ f
III.
-ocr page 575-
Emblemataj.
,4P7
°*-^eonciibims,&muItisainiquitatum Max.lib.4-Ad id facit iib.7. Epigrammat.
^onumentis:fcdinftitutodmina:legismc Grscomm itiftitutum Philodemi poeta:
turpis" omnis vfus.                      iam fenectutelaflï, qui fatetur Ie quodam
. ■**&#tgrhinf/tnAtuutnttts] amore fau-    amori dediflèoperara, ficuti& aliosjufïf-
la • Idqj aut qnod iuuenes a commercio    (êqueciim per tempus liceret: (ed tandem
*"chippesaaocarentur: aut id referas ad    canicie admoniuim, grauioribus curis &
P^derartiam , qua notatus eft Sophocles .
"*eminit A thenams lib. 1 3 .cap. 17. & Hie-
t0nym. Rkodiusinhiftoricis commenta-
tijs.                                      J^M_____________________________
ftudijsincubuiu^Modó,iiiquit,reijciatur
amor:camis enim adeft pro uigró capillus,
ajtatis iam matura:nunciiis:vbi ludendi te
pus elTctjIufimus^um au tem nó amplius
°bz.elum] Zelotypiam,qua laborabat.    datur.admeliorescuras properemus lkcr,
**abent enim in more pofitiim zelotypi fe    Haftenus ille. Memiiieram mimicuiufda
"pS)Vt feris obdant fores & pellulisjcathe-    veteris: Anus cum faltat.morti delicias fa-
n,sqi cunda diligentet occhidant, cum    cit.Nihil enim tidicuhwi magis.&maiorc
'men impudica ïéruari non poillt, piidi-    digmim cachinno , quani fi feuex amafius
c* «ondebeat.Cogitent miferi illi, Iouem    nugis & lafciuijs fitobnoxius . £t certè ,
Petimpluuiurn aureum defcendiflèad Da    dum intempeftiuos femim quorundama-
flasn , quam pater incluferat intratiurim    mores,Scaffeftum libidinis huic xtati pla-
^leam, vallaueratque fepimento inexpu-    nè repugnantem aduei timus,facilè eft col
'fl,
§'iabili'.
ligere, vcrilTïmum e (Te , quod ait Plautus
Tali carmine] Iibellofamofo)velfcom- Mercatoie :
------labat iuuenes,itidè rapiuntur fenes. Senum a-
llli/e amant.-quod amant, amatum volüt mor z,ebe
aiq; cognitum .                                 mens.
Illi verbfi amare ea aate ecceperint, mul-
tb tnfaniunt acrius.
Sieper vtq; cftdauera\ Senesmorti pro-
»'tai tiimtilum expec/rant.itidem moxca-
5*tterfutiiri. Vnde'illud eft facetum re-
Po'ifum cuiiifdam.qui rogatus,cur fenes
'>ctirui inccdant : Quia fepulchrum fibi Tibullus"Eleg.i.Iib.i
^ll*runt,refpondit .
                                   Vidi ego qufiuuenum miferos lüjfiffet a-
■°«£o] Bubo adolefcens fuit apud infe-           mores ,
Qs.vcfabulaiKiir poeta:,antedicebatur A- Posl Venerts■via'dufubdère cslla fenetn;
£a'aphus,cuius formam graphicè depin- Ut fibi blanditias tremula componere voce,
Et memibui canasfingere -veile coma*.
4
"ie
■f           
V".
. * v L o o apud noftrates ia<5tatur , vi- Stare nee ante fores puditit, char&vepueÜA
Anciüam medio detinuiffef«rc .
Hunc puer , bunc iuuenu turba circut/isle-
tit arBa,
Defynitinmottes&fibi tpiiftftfinus*
t
             .                            ,-,             Locuseftelegansapud Plutarch- lib- con-
linC' y^PoilTl(>c^m vitijs pliifquam iuue tra Coloten, vbi docet feuibus Veiierera e
„^.'"Usintempeftiiièdeleiftantur-Qiiaiito xercendam non efte : Minimè fcreJiitEpi
p
P
£&*
lyj1* ^uisjetate prouedior eftjtanto a vo-    cunim.voluptates coiporis.tanquam £te-
t(A ?Cllni corporis tidliationibus remotior    lias ventos.vbi peruenerintad ftam incre»
t(l , etl Cicero in Carone maiore: At non   mentum,expirare:quod incaufla eft vtin-
nib) -'P^tnm tanta quafi titillatioinfe-   quirat.vtrum fapiensajcatedecrepica, qui
r)eoS,l?l'cdo)fed ne defideratioquidem.Be    res Venereas nequeat exercere , couta>.'hi
&<fta° °C'es,cl'lm ex eo clll'^atn 'am con"   formoiarum,& contrcvaacione adluic gau-
iiet-*tate qiia;reret,vtereturne rebus Ve.  deat.-longèalitetifentieiisquam Sophodes,
fti„c s"J-)'i meliorajinquit.'libenter verè i-   qui libenter iftinc , vt a domino ..grefli &
fiirio(ó,fe profugilTe dicebat.ïcd't urn ple-
di0(- 'ö'-Cupidisenim rerum talium o-
tiatj ^ cft & moleftum fortafte carere.fa-
*IUam &expletis iucuiidiuseft carere,
1 41n trui
rafq; voluptatumiitarum fenecliue exa-
ïefcere videant,ciunq;
Cythera canos fitperofa militcs ,
Hlei " V" • Idem retiilk Plutarch.Com- multö potiusdebebaiu homines voluptua
atl° t*1?' <?iKQ7r/\v7i&i , & Valer, rijanimi yoluptatesconquirere, se velut
I i            cibaua
-ocr page 576-
Andtex Alciati
4p8
Aurato, Regio G txcx lingu* profeOore,
& lacobo Cuiacio,pra:c!aroRotrun;uu3*
interprerequi iam pene oAogenariijiuue-
culas vioresfortiti, ca molliti func <\"x
iuuenes. Sana Iuuenalis in deicripn°ae
Seneótutis oftendit fatis.quarrv fitaliens
Venus a fenibus.Optima fanè ratioue.curn
feniores infirma; attatisdicaucur, iii l.cuit-
tatibus.irz.fF.de Iegat.r.& canicie graues
laifiscorpore aquiparentur.in Authent.de
Quaeftore.coll.6 Imö minus viuere pras-
fumuiuurquim xgri • Ioan. Neuizanin
5ilu.Nuptiali,lib.i.n.4. Vnde non imme-
ricö Plautinailla BacchisSenecioni cuida
delicias faiftura.odiofum e(fe dixerit, mot
tem amplexarier.PIau tus,illud lingua: La
tinx decus (fic enim a Gelliolib. i9.cap»
8.vt & homo lingua;atq; elegantie in ver-
bis Latinx princepsappellatur.Iib. 7- cap-
17.) non minus feftiuiter quam aci'itet
ablamoris infania dehprtatur fenes rales
Acherunticos,decrepitos,& capulares,qul
tametficapulofiue fetetro.quoeffern de-
bebancmortui, iam vicini fint , mulierun»
tarnen, & quidem iuuencularum confor-
tiumetiamnumaffecTiant. Sicenim ille il»
Mercatore :
lam plenut &tatu, animaq; foeiida ,
Senex bircofw: tu ofculere muiier eml
Vtine adueniens vomitu excutias mulieri i
Inde audiuntur iufta; viorum querela:»
qualis habetur apud Apuleium üb. f. hl
cibaria, qua:'non putreicunt, & iticorru-
ptadurant.Et ibidem: (X-foleto.intempe-
fiiuo, turpi remedio fa teneur fe vti, ciim
iecordatione priftinarum volnptatum fe
ipfi recteant:& quianoti fuppetunt recen-
tes.quibus vriqueant.veteribusillisjidett,
jnottuis & pollinitis, alias iam motibun-
das aut eneftas in carne, vtis frigidocine-
re.mouentaduerfante natura, ventilantq;
paulifper fouendo: quippè qui in animo
nullam habeant domefticam voluptatem,
dignam libero,conditam hilaritate. Hïc
ille. Vnde callidè & caüdè fatagunt mercr
trices iuueterata;,& a fua militiaenierica:,
vt quibusuis rationibus fuum tegant dede
cus,nc omnium ludibrio pate3iu,fait? Vc
nereis rebus inniiles • Hinc feftiuè quan-
dam taxatfeftiiius Poeta Italus.hoc modo:
Sin che la Nicolofa
Duro giouane e frefca ,
A lafame amorof-t-j
Fit fempre publica efest-).
Mor, che per troppa etad<u
Perduto ba la beltadtj
. Perrajfembrar honefti~>,
S'orna di bigia vefio-j.
Credeui Ouidio hauercj
Ciafcuna metamorfofi trattatx ?
Ecco vna -vacca in afina mutata .
Idadiungo,quod ad emblema facit, apud
Adolefcg Nonium verbum,adolefcentiari,pto\i\xu
tiari. riari.ex Varrone: Turn quidem vt faciat,
cenfeo.quoniam tu quoqjadhuc adolefcé-   egomifera primüm patre meo feniorem
tiaris.Finitimum illud Horati j:                 inaritum fortita fum, dein cucurbita cal'
v,i>pntu.m Ittrgius dquo                   uiorem,& quouis puero pumiliorem.PrO
Rideat, &ptilfet lafciua decentim£tm.    inde qua: eiufmodi feni vel impotenti co-
Att M. Tullius in C?liana,oratoria more,    pulata fuerit adoIefcétula,& nupta fimul)
nonadmentcm fapieiitum.iuuenibusquaf-    & viduaoptimoiureÜct queat. Idenirïi
dam voluptates permittendas.Et Plin. Se-    idem Plautus inmiptas nuptias vocat il'
cundus adolefceines putat non dedecere    Militegloriofo . Abeodem quoq; iftiufi
perturbata qtiaïdam Scnoiinunquam con-    modiamato£ fenex feftiuè piifta;imagm'
fufa.In feneturpem omnemluxuriam, &    comparatur in Mercatore :
lafeim'as : quod & Cato maior dixit apud    Si vnquamvidiftipiftum amatoref»,he^
eutiuquem citaui proxim.è TuIIiuni. Aita
illic eB.
Nam meo quidem animo vetultts deerepf'
tm fenex
Tantidê eft, quafifitfignupiM inpariett'
Satis nunc fenes amatores depinximus,,*'
gedum colores raifecamus,
turn omnium fuatempeltiuitas,fuiq; mor-
res: adeo nihil ftultius autcoutemptius ,
quam fenem capulaiem & i'ilicerniumde
smor.bus cogitare.Idexemplo vidimus in
4h obus a:ui noftri dodillimis viris,Ioanne
1)1 CO-
-ocr page 577-
Emblemata-» I
499
In colores.
EMBLEMA C XVIII.
INDEX moeUïtiA eft puÜus color: vtimur otnnes
Hoc habitu, tumulis cum damus inferias •
■At Jïncerï animi
, ér mentis pola candida pur&;
Hinc findon fiacris linea grata vim.
Wos (perare docet viridis
. Spes dicitur efie
In viriaii qaoties irrita retro cadit.
m* cupidis flauus color
, esl ér amantibus apttts,
Et ficortis, ér queis Jpes fua certa/uit.
■At ruber ar mat os equïtes ex om et amiclusi
Indicet ér pueros erubuijfe pudor.
^-^ruleus nautas ■, ér qui cceleslia vat es
Aitoniti nimia relligione petunt.
tlia funt giluis natiuafa veilera burrhis:
JZgalia lignipedes JlraguÏA habere folent.
Ii i
G^tiern
-ocr page 578-
Andreae Alciati
s°°
guem ctir& ingentes cruciant^ vel zelus amortft
Credit ur hic fulud non mate vette tegi
.
£luücjui$ forte fua content us, ianthina ge Bet >
Fort una aquanimis txdia quitfcferat.
Ft varia e si natura color ibws in gignendls,
Sic alijs atiud'. fed fua cuique placent
.
COMMENTAR II.
Ii admi(cetur,pulFusdïcitur.PIautiis rno' f
reum vocat,nos moreum ofcurum.HunC
obferuamusefle terrxcolorem , qua:m3-
gna fuiparte pullaeft; quodque mortu" gtfh
jniiciatur, inftituto maiorum. Qui 'tift3 ^M
perfoliuintmoi'tuis>induuntiir pullispal' uw
liis,terra;nimirum coloré:indeq; nomina'1 '^J
tuiplerifq;atrati,pullati.Nampullurr»l? jf
penumero cum atro confunditurific en"1' /'
inorsatradicitur, eö quod cadauer extiiv ^ ,
tfrocalore vitali, & exhauftis fpiritibus a' J(
trum relinquitur.At diffeit ater a n'gr0' / dij'
quoniarn omnis ater nigereft : at non orfi' 4
nisniger ater eft ;• aterenim horrorisal1' ƒ<'
quid habet.eftq'; vifu tiiftis & iniucundu5'
proindequelugeiuibiispeculiatis .atnig^ j
non item :eft enim nonnunquam lepidosr ffjfjii
venufttts. Colorem veto piillum fign"? Lf
fuiflê luclus, vel ex biftoria TheCei proo1' f
tumnobis eft . Illeenim intetfeflo Mi'^
tauro cüm rediret in patriam, nigroq! v t
loper imprudentiam vteretur, pater A
geus hoc figno tamquam lugnbri & fu1) #
ftocon(ternatus,quippè qui filiiim e*c' ,
clum eflè crederet, fc in mare pra:cip'te ■,
dedit. Quem colorem mceftitia: & dol°| (
notam fuifTe lïgnificat etia Oiiidius e*1' ;
fux calamitatis memor, librumabofn
ornatti ctiltuq; lemouens r
Infelix habitum tempora huim M*'
Nee te purpureo vclent vaccinia fucd> • ^
Non eflconucniens luBibut Me cd0
Nee titulusminio, nee cedro cbart* n
tur ~
Tortuna memorem te decet effe *>tlfSfi .J>'
Tumuli* cum damnus inferias.
] \ fr pf
morcuos fepulchro.mandarnus.Ioferl, }lf
crificiafiiercqiiE dijs inferis folui a,c -v
turj& Inferias facere.eft mortuorun»^
masiactiflcijs placare, veliuftadeW11
perfoluere.Virg.in?.
                       yt,
Abfentiferat inferim» decoret^fepi*^'
PI M o E aut ffngc tibi ofEcinam tïn-
ctoris, in qua ipfe pannos fnos ex ahe-
nobullienteextrahar.fubigat, ficcet , &
qua; ad| omnigenam tin&uram fpe&ant,
peragat.
Coioms & eorum difrèrentix no
minimum [olent animos noftros afficere ,
ob eamq; rem dodi& iiido<5H 'jst^tiiu.a.-
Ttfea,qua?funtin animis, pafTïni coloti-
bus exprimunt. Honim ramen colörum
tot fignificationes eife poiFunt, quot fuut
hominuni aftectus & opiniones.Qua» quö
ad rationem aliquam propiiis accedant,
vel naturam rerum exprefTïus declarant ,
eo putchriores liabentunvt ciim nigrorc
v timur in mortuorum infèriis > albore ad
puritatem animi Mgniflcandam-At viror,
fpeiiiota» vt diclum eft tnfuperioribtis:Ja-
uaris,ani5tibusj& id genus aliis, qui fpem
pretiononemnnr, flauus hand male con-
wenit.Ruber turn militum, turn puerorü,.
quos vcrecüdia maxime dccet.lymbolum
efle poterittvtcceruleus nautarum:gi]t)us-
&burihus,vilmmj& eorum,qui fuut te-
nuisfbrrunx-MeticuIofïs deniq; & zelo-
typis.cj-uod'animo/int perturbato,noti ma
lè fuhuis color tribu-itur:iathinus iis, qui
fua forte contenti viuunt. De quibus ia fe-
qnentibus fingtilatim.Plato in Timaro di-
cit,colorem,fplendorem eiïèquendam de-
fluentem figillatinv de corporibus,& tali-
feus qiiibiiidani partibus,qua: fuut apte- ad
cculorum fenfum . Colonim autem fiint
pene inmimerabiles difFerentiae.feddeno-
tioribus.iifque maxime,quos Alciatus hic
attingit,quorum oftodifrerenriasexplicat
i.Paterg cap. ï.nobisfermo erit.
INDEX mccftitix eft pulhu color] Nigrc*
vel pullo colore in paieiiralibus vtmiiur.
Nigercolor (iiicjuit Alciatus loco cirato)
inAsthiopibuscernitunciïm cadore tem-
jeratur.fiifcus eft; c iim aJiqui d ruboris il-
i.
ir.
Coloribut
txprimS-
tur affe-
Bus ani-
Colirum
fignifiat-
iiones,.
f II'.
Color1 rth
gt».
-ocr page 579-
Emblemata Z
mortem:fuifq; vt rertunciet foioribus, ne
vcftibus nigris corpus cara ob rem cohk-
gant.Hieronym.ad IuÜairumrLugubrer»
vefté miit'aueris:& dedicatioefiuimMar.-
tyriscandida tibi veftirhenta ieddenc>vt
tiön ïentiresdoloresorbitatis tiije, quam
ciuicas vniuerfa fentiret.Haicille.Quoex
locofacilceftintelligere.roorern etiam fuif
*»/"'«* Or*/,« miftitjucumr, reuifit .
Multat per gentes & muit* per iquw» ve-
Hut , ■ \ .
Aduenjo miftrtts.frater.adinferw. ''
«deinde.
«*»r tarnen interen prifco qua more pa
fe apud veteres fumendas pulla: veftis tem-
Traditafuntfriflet'rnuner*Minferitts. poribus örbitatis,& fepulcralium:at cüra
'«*.
VsditSeruiiis.morem'fiiifleiii fepulchrrs fefri dies Martyriim celeb
rarentur,m galt
N*
y">rum fortiufti captiuos necari. Quod dii fignum fumpfifle vertes candidas Sc hi-
,P°ftquam crudcienimium vifuhYeft, pla- iares
%
«*ti,
ciiit ghdiatores ante-fepiïlcliia dimicarc,
p.l'i a buftis bufttiarij lufti fuiit;. Eorurrr
ii fortè copia iion fojfl'et, laniantes f^mina:
At ftnteri etnimi &c- ] Aibus in pal'O- Coloritl-
rem definit.-candidus purioreftj& muibus l>ta ■
firr.ilis: funt qui quam maxiiïiè candenti
Se'-ias fuas effundebant fangüinem.De hoc
fnferunimnominenonmhii Gellius rs-c.
igni aïqualem rerunt.Grx'ci phoyihivKov
videnturdixirtc album colorem.cui nefcio
quid flammei admïxtlim fit. Alciatus Al» X.^V4
bedo,piiritatis,fidei,caftimoni;e> uitegïita- PP1:
i>i)          o r; :----------""-----......... —....... .;•.
?k ^ i °«itra tarnen, quod prarermiiTum no
'm>Pliitarcliuslibro Quarftioniirn Roma
tioncs.
!!ai'«rn,q<ia:ric,quarn ob caiiiBm mulierës tis , & aiiaujm generis ciiifdem virtiuum
'*'ludtu veftibrisalbis vterentut? quód fa- nota,idéoq; rcligioni accorvimoda. Et co-
*urn ab ijs putat exemplo Magorum, qui ]oralbus,ctrm fit puriflimtiSjideo pro fin-
'diierfus tenebras ipftimqs Plutonem iuci
pn
curn eoconfundunt caudidum: inde Can- c*ndor.
j!a & illuftri verte (e(e obtegunt.-vtqiie de-
'üncti cadauer alboamiclu regitur,fic pu- dor aninii pro fimplicitate puritateq; non
J*Ht, x'quum efleamicosac familiares ve- raró accipitur. Itaq; apud omnesferè na-
."iri. At in lu<fhi vilia maxime conuenire tionesmos inoleuir, vtad Dei cul tum in-
.Pl'taot:qu?autem colorealiquo tinöa sut dumenris ajbis Yt phirinilim vt5iiir.Q_uo
^ fnfFuia,iuxum arguunt,& fuperfluarü refero"
ud èSatyr.:
.Petfii
i___. Ni-^sto
Iupiter h&c tÜi quamuu te e.lbatn rogarit.
W               -I t------------•....."'" ■■"vl
ncerunvüt,minimè mixtum^punirr., &
ra nanim'itabili, optimè putant ijs
Etflamcn Ioui (acra faciensa!batuserat,al
boq; püeo vtebatur-Magi etiam'Perfte pu
tabant Deum non deledaii nifi in albis vc-
ftibus. Fuit Sc Vcftaliurti fumbulum vefti-
Ilamé lp
klba -
tm.
VeFlales
Co
p djicniïe,qu| fepultura; commit
, 'oi'ide & Socrates fcribir, A rgis
tunttir ■
vertes al
^sin vfu eflfcduni lugeatjqiieesdem fint
j^ïa^luti', Sed tarnen obfoieuilTemorem
,• -. P'utarchus ferjbit: nimiium depra-
£. ta coiifuetuc;ii-ie,viros albas veftesinlu-
mentum album,pra:texturn , quadrar.gu- gXImta .
lum,oblougum . Cicero 2.de Leg.Color
albus prscipuè decorus Deo cft , cüm in
casreris,tum maxime in texcili:cincTta vcró
abfint,ni(ï a bellicis infignibus.Pliitarchus
lib.de Ifide&Ofiridcauasrit caufam,cur
Sacerdotes limeis tantum vcftibus vteren-
tur-Id quidem faduro ait, quöd immor-
talibus Diis omnia pui'a, mundaq; coiiuc-
niant. Nonenim fas eft (ait Plato) pura
Dcorum numiiia contamiiiatis & impuris
rebus coli. Itaq; cüm linum maxime pu-
rum fiat, (itquead eluendum expeditifli-
nHim,factificiis,& Dciüm cultonbus pra>
cxferis conuenirecenfucrunt ■ Pierius40. Veslu a}^
,HierógIyph.meminit,& alil i5.onnulli.Re- ^a fimü
perio &veftem Cc.ndidam,(igi>um fuillè ia: ixtjCfd ,
titia.',apud Var.Wax.-lib.i.cap-J.qno loco
I 3
            fcribit
■■ colügimtis ex ijs,
$5 '>a;'itis Juliiis air.iii tit.'de Scpulchris
igeWdis1: Qui luget , abftinere debet a
S°.iiuiür"
■.u5
!s>oniaine!itis, & alba verte.Con-
-fljyfP\ ex Vari'oncde vita Patnim', vti
Ca\k C a ^"itjo, muliere<;iii lufbu nigrü
■.... ejn (olemneni habuifie: AnViculo ni-
Ui'-'V^'f:~'i!'? llié^capiffödefinffö^ïècjuere-
pui ""' :':'i -alioloco: Furiere ipfo pullis
fcjd'ö^'?^' !c!ern ^'^ vf»s traditnta-
>b'i-r°;,*"üs5X vlthrio UiadosHomeric?,
^,fjCi .^^tti^m 'filij Achillis necem
'Eu,].^,v^° "igrotecla louem adit. Apud
ftram M' 'P^êen'ainatttd Clytemne
«nonet jnc comam lam*: fuam eb
-ocr page 580-
Andres Alciati
foz
rirent.albaci federent.quiaantiqiutate .fit>«
redditam crederent.Acerrimè Vatinnisin
ccffimr a Tullio, quöd toga pulla accu-
buiiTet, contra decorum fefti conuiuii- H-
lud ex te,ait,fcire cupio.quo confilio> aut
quamentefeceris.vtmepulo QiArii> »r
müiaris mei.curu toga pulla accumberes?
quem vmquam videris.' quemaudiuens ?
quoexemplo.quo more feceris?Dices.uip
plicationes teillas nonprobafle . optimc
Nullus faciebat fupplicatioues.. Videsne
me mhil de anni illiiiscafo , nihil de eo .
quod tibicum fummis viriscommune el-
fe videatur, Ced de tuis propriis fcelenbus
ex tequxrere? Nulla fupplicatio fuerat :
cedo.quis vmquam cgnat atratus?itaemm
illud epulum eftfunèbre.vt munus fit fu-
neris, epulxquid^m ipfxdignitatis • Scd
oiiiitto epulum , populi Romani fcftum
diem,argento,veft.eWiea, omniappara'" >
öniatuq; vifcudo , quis vmquam in luctu
domcftico.quis infunere familiari c^naint
cum toga pulla ? bui de balneis exeuii"
prartet te toga pulla vmquam dataeft? c*
tot hominum milliaaccumbereiitïcuini ip
feepuü dominus Q^Arius albatusenet:tu
in teroplum Caft'oris te cum CFidulo a-
tiato,cxterisq; tuis funjsfuneftum iutu-
lifti. Quis turn non ingemuit ? qtus "oa
doluit Reipub.cafumJqiiisfetnio alWs,n
illoepulofuitmifihanc tantam,& tamS=;3
uem ciuitatem fubiectam ede non »~n°d o hl
rori.verum etiam irrifioiii tua: l Huik tu
morem ignorabas?imnquam epulum vide
fas i nuniquam pueraut adolefcens ii)W
coquos fueras? Faufti adolefcentis nobiJ* "
fimi exepulo magnificentilfimo fame"1,11"
lam veterem tuam non expuleras ? qu
acerbèatratum videras,dominurn cun» °
ga pulla, & eiusamicos ante coniuuiurn •
qu* te tanta tenuit amenria.vt tu^niu tel
eiires^quod fas non fuit, nifi violafles tcm-
plum Caftoris, nomen'eptiü.oculos ciiH«»
morem veterem , eiusqui te ïnuitaraJ '
ödritatem.paniiB putares reftificarum -
fe.fupplicationes teillas nfi Pl,tarc.?." nï
ufque orator morem patrium vvir,
queltusin Vatinio-, non fruft.ra fl"1'
ctVm qui fapiat.uon abborreat a more p
trio. Memimad. h*c Aurehum V.^m
in Marco Antonino Philofopho , ^ ^
Nitiicioaccepto de motte pnncip > ^
fufam luau publico V|-bem , »»» ,*
cutiavefte tetraamidos lacrymas crrucin
fctibicpoft Cannenfemcladcm.quamaior
virorum Romanorumparsabforptafuit,
doe return fuilTe ne matronaj vltra trigcfi-
mu Ti dietn iuctus extendcrent,vt abiis fa-
cra Cereris peragerentur-Ha: itaq; abfter-
fis lacryii)is,depofitifq; dolonsinfignibus,
candida 11 vedem induerunt.Nec prxcer-
irctrcndus Romaiiorum mos in.honorum
petitionibus: qui enirn magiftratusambi-
baut, toga candida induti CeCe commenda-
bant popu!o:hoc cultu integritatem, pro-
.bitatemq, ex colore omnium puriffimo &
fimpliciiiimo iïgnificantes, fequê pecunia
minimè vfos,qua populumcorrumperét:
ideo Ca:ididati,a candore veftisnominati,
vel a ij ai pi citate, puritatecj; animi potius.
Itemq; ieniiaccepra liberratc albis vefti-
bus v(i mcmoraiitur, vci liquet ex Septi-
mio Florente. Deniq; fu tifte color mode-
iria: fignum.vt purpura arnbitionisjfubli-
mifq; aniuii Si elati.Hincillud Alexandri
de Antipatro,,queiTi quidem obmodeftiam
commeudabat:Foris albo paliio vtitur, in-
quit rexdutus autem tocus purpureus 110
rabat fimulatam hominis ambniofi,& fum
maappetcnris parfimoniam . Candidoco-
lori proximuseft, quem caimm nomina t;
quicol->re!t sjbinigriq; paniceps,Grxcis
Aet/K5y*«.",qua!iseft capiltbfuM & barbae
in fenib«s:viide canities appellataeft. Is na-
tiiuis color elt.vt qui non inficitur.fed ex
ipfaouis lanaira capirur.
Stola candida] Nomiiie ftole quamcun
que veftem oblongam intelligo-Alias ftola
eratmuliebris, & demilfaad talosvfque.
Pura autem Seruiusiii ichedis interpicta-
tur,non pollura.EitJpura vcftis,ait,quafe-
flis diebus vti confuetierant facrificaturi ,
vt neqjfaufta fit.neq; fnlgunta.neq; obfi-
ta.neqj macu)3m habeauvtait Feftus Pó-
peius • Fragmeiita quidam Tuliiana fu-
perfuiK oratioi)is,/« toga candida. Liuius
album veftimeiuiim dicit .
Hincfindonfacrti l'm.eagrata-vins] Poe
talib.ii-Asneid.reft-iseft locuples :
____pn.-aq-y in veiit'facerdos
Setigera in frotem fufs,intonfam^; hidentê
Attulit.
O a i d i u s i :. M e tam o r p h.
____Cervruq.; facerdos ■
Amphycm albtn-ti -oelatus tempora vitra..
V.optfcus.ni!Floriano: Senatores omnes ca
ïa£titiaelatQ(S,vc dSnu'bus (iiis omnes albas
koilias ca;derenr,imagines frequenter ape
Serui ma
nnmiffi
alb'ati.
Ailum et
pUrpureS
Cmmt co
lor, tsque
Stola .'
fits..
-ocr page 581-
■Emblemata-r.
y°3
"•».
*5 • ^ft auttra (ïndon veftis alba, feu ami ■
"«s èlino Aïgyptiaco. Eft illa pui'pu-
rea & linea : purpura eiiim maiis vicem
Pr*oet:linuni verö flumiois,quia ciun ve
*? ptimuni inoriente flumen inuhdaflTet,
'"min natum ait Plinius .
Nos Sgerare docet viridu] Viridis color,
lui ex chryfocoüa vel anugine fit,ad facie '
**fttn virec. Hic color herbarum' eft, & a-
•"s pficcjci,Sc lapilli.quem fraaragdum no
"uiiant. Huic colori limilis eftpraiinus ,
1'ii nomen dedic Prafiiia: faclioni. Spei co-
'°reft viridis (vt diximus Emblemate44,)
^Uod omnia fpe duce vernét.Etenim cum
Tll'efcunt fegetcs Sc arbores, ab eisfrii&u
*xpecT:armis. Firtamcuea fpesinterdum
Ifrira,fallax,& milliusomiiinpfnigis.O-
ftidiiis :
'Fallitur augttrio fpes bonaftpeftio .
EtPlautus:
^S°fcio % Jpertuterintjfiê decepijfe multos.
Quoties irrita retro cndit\
QuMjaSjJ -de
t'ooto.eleg.-i.
jyita verorum non fitnt prafagia vatum .
Eodem libroeleg.7.
spem iuuat ampleiJi,qu& non iuuat,irrit.ï
femper.
^■r^eiufdem operisjcleg.y.
Vides non irrita.
ïni. Fattor.
_____venit irritus illue
*«*»»/«*. hoc eft, re infecia.
Wem ii) j, eiufdem :
' n'ea nota fides, irrita nullaputes .
j °' Narciflb eodem iibro;
*r'tafaüaci qxoties dcdtt ofculafonti ?
^-Urtius lib. 4.Tam difcedere irritum,qua
1l0rari pudebat
geftare.Amantibtis verö.obflanedinem &
pallorem coniraetum ex amoris affeftu ,
licét huerdum ptopter concepcam in aui*
no fpein vireancOuidius :
Paüeat omntsarnans, esl hic coloraptttsit-
manti •
Vél vt Alciatus ait, quod hic color aman-
tiiun comis tribuatur • Lucanus 1 o. belli
Pharfalici :
_____Tam fia.uos gerit altera crines
Vt nullus Céifctr Rhenife dieet in ar ui*
Tam rutilat vidijfe comas .
Loqnkur deCkopatras pediflèquis- Sic
Iuuetial-13 .Saty-r.
Ccerula qui jïupuit Germani lttmina,ftauM.
C&fariê>& madido torquenté cornua cirro.
Legi alictibiiiauam Achiliis coniarn, calo ■^e/juus
lis & iracundia.'fuifleaigumenrHm, q.uo- fial'a rj>-
niam ijfecèfinc ^ctvèo^ÓAoi, id eft, flaua ??r*,'?-4f*
büelaborantes, & ad iram propenfiores , "elans .
qui crines flanos habent.Sed tamé flauum
fuirt'e AïenelaniTi memorant, yiriim qui-
dem ir,item,proindeq; n>ollem bellatorem.
Famili»i quoq; Flatnx nomen dcdit flaua ■plauiafA
csfarics. Scortis deniq; tribiiitur,& tur- mma ,'
pium voluptatum feftatoribus, qui pra:-
fentisopinioneboni duciintur- Meretrices
tarnen toga pulla a macronis adulrerij con
uidis,qua;a!bata:erant, diftinguebaucur.
Curaurem merecrix fcottum dicatur.dixi
mus alibi.
At ruber armatos] Ruber feu rufus co- Color r;i-
lormultis difunguuur notis. Aliquis ex ber ■
far.daracha fir.qui ad facieratcm flammens
eft, & a (imilitudine ignis 7rvppcs dicitur*
Burhuni veteres Latinidixerunt. Aluis ex
cinnabari concipitur.aliquanto coioratior>
Grxcè appellature'ft/'S'pcV.Eft & oftriims
color,qui & purpurcus , dt quo vide Mi-
icell.Politiai!icap.n.& qu?nos fuina.de
pticpuracongelTimus-Eft eciarn iubcus.es
auimantium languinejeft & quo lana infi-
citilr coccus: vnde vertes coccinea:, id eft ,
Ï.S
'1*
"%
<>
R 1*or°- i' c^idtfflaifm] Anaris,amanribus,&
1 \
- ^uadrabit color flauus,quiex albo, ru-
* viridiconcietuseft , qualis eft color
1 ',sjami,& ariftarum marurarutri- Co-
lcm rtaiiiim alij Venetum, vulgo blauQ
^Ppellicanccolorem ülü quideTi a fadio-
eir cei)u" nof>iIitatum- Quidam euudem
cac coeruleum voluut,quein Grarci/tus«
,*» 'lonnulli Lazurion vocaiit: fed inter
purpui'cx.Ruber icaq, color eft niiiicum:
ardorem enim bellicum,ca;dem & fetocita
Rubens
notcL^-
.tem tacitèatguit. Apud Pceuos in caftris
Anulbalis rubeam veftem Dtiiis taberna-
culo protentam , vcaHjspurpurajn.hicH-
cium fuiiTè certaniinis prodi r,m eir, quo
vifo miles ad pugnani fcaccingeretPlutar
chus inapophthegm. LaconmiKi.acci-cs ,
ihquiï ,'Sn bellis vtebantur Puniceis tuni-
cis,(iue, quöd hic color videbauir iiüsali-
cjuid habere Yirile.-/iue,quod farigninei co-
I 4
              ioris
"
c .^göurp eft difcrimen. Tribuitur ail-
>ue color auaris, qui fpem precio non
ons flaui ob infatiabi-
■ cupiduatem . Hinc reor efle,
kln babend
€offdi" muIti^ Germanix locis Hebrsi
a>"ur cxrculam flaimm vcfti afïiituni
-ocr page 582-
AndreceAlciati
r°4
ittni'.
loris rubor plus tcrrOtis ineutetet belloriï ruletim Ahapyiv, a colore'mariSj *^—v
«AoV.dici volunc.-vtenim Éoelum.c?ruleu»
fic marecceruleum dicunt poeta;- SeruW
in 8-AEncid. Cceruleus color maris eit.■ a
cuius Deo e
Hunc ccerul
jmpcritis:fiue,ue protinüs confpicuum ef-
fet hoftibus, fï quis vulnusaccepilTet , fed
vtilitct lateret ob vettem fangnini conco-
iorem.Sed Val'. Maximus fcribit, Lacedai'
monios non vt viiliierum fuorum in bello
cnioiem diflimularent&occuItarent.Ph'c;    tem lau,dat obiter polyhiftor Plutaich..
üiceis in ptxüo uuücis vfos,autneipfis ter    de philofophorum decretis , cap.6. Sect v
rorem incureret;fed ne hoftibus fiduciata-    eft varia homiDiim mens,aliusq; ali°rut"
liquid afferret. Ec Plutarchus audót eft ,    fenfus in colorum viurpatidis fymf50.'1*'1'
petio Agrigenrinos t.ylanide Phalai'>.d's I
ratos.publicc coiifticiiiiIê,vtmilli ce.ru.leo
colore vcftitiïgeftar.eperrriicteieuir>clll0Cl
tyramii fatellites & corporis eius ftipa'0"
res eo colorelubligacuüs fuiiTent vti u»1"
ti. C^ruleicoloris Yeftis nominatur et'am
Demadem otatorem olim dixiiTe , Athe-
nienfes de bello nunquam decreuiiTe , »ifi
pullis' veftibus- indutos; eo vetbo figniflca-
bat,eos bellandicupidiores,nec nifïdecla-
de fuorum admonit©s,pacem cogitate .
IndicetQppueros.] Purpu reus color pü
ƒ
Purpii-
reus co-
Ur,fymbe
ïum -vere
cundix.
doris indicium. Hinc prsetexta Romanos cymatilis ,quia uorneii ab.vndis trafató'
pueros admonebat,verecüdiarn in dictisfa Ouidius.
clisq^ fematjdam ■ Notum eftCatonis il^ Hic vndes it»itaittr,habct quoq; notnM
lud, cum diceret fibi magisplacereadole-
             vndis.
fceinesqui rubefcerencquam qui paüefce %Z(j.a, enim fluclum fonat. Apud Plautö
J
veftis cymatilis eft vndul.ua:Noscanielo-
tnm vocamus,corrupte Zambelotu™ •
Attoniti nimia, ttftigime. ] iucretius
lib.j.
____^multocfe in rebus acerbis
Acrius ndu-ttuntanimos edrelligioneflt ■
Gjpbmagts in dubijs homincs $f>eiïnre pc'
riclts
Scilicet aduerfisfyin rebus no[cerequllmi%
Na ver* voces tum demum peilere abimi
JEliciimtur,iS' eripitur fortiina,tnanct rei-
At puto hic alkidi ad vocabultim tfêsf,^"
mor.ynde putant Dei Latintim nomen tra-
lü;ex quo illud Pctrc:.ij :
Primus in orbe Decs fcoit timer •
Vilia fitnt giluis)
Tennis fortim* ho-
mines. decent vilia ,..vt byithum fi»e *n~
fum , giluum fiue melihum. de qno Gel-
iuislib. 13.cap.vU Bimishic ("vtait Saii-
cliusj non procojore capitiir.fed prove-
ftimento, quoaqtiasarcenws;cum icerfa-
cim us,, qui ex colore natiuo fit. Natiuus
au tem colonvtait Perottus,modö inalbe-
dincm , modo in Btgreüittem tendi^- I <-
hoc colore Antonuis'ThvIeiiUS l'b-dc co-
Ioribuscap.4.Eft& color albi »'griq; Par"
ticeps, a Gtsecis- 'va&t^.&hMi,^'; > ^Hc>"
pb&us,
voce iama noftris vfurpata , voca-
tus:gemiseft id coioris natiui,non enim ui
ficitur, fed ouis ip(a fic natura quali P1"?1
tur.. Hunc fibi feAa facetdotum■ fiimput.
faiKfrilfima,. qr.i nulta tunica l'nca P«»Wns;
rent . EtDiogenes apud Lacrtium, cttm
•vidiflec puemm ruborcfufrnfunv.CoBtide
filijinqiiitjhio enim virtutis eft color . Vi-
de Ariftotelem inlib. de Morib.Claudian.
i.de raptu Profetpina;,vbi iuuenculain vi
ioiam macuraradefcribitabadiunctopu-
dore.-.
_____niueos infecit p urpura -vult ut
Per liquidesfuccenja genus.
Ad hunc modum Vitgil. in u. deLatini
Txore,belli ilubij euentum. reformidante:
Accepit iiocem Ictcrymvs Lamnia matm ,
Ulagrates pulfata venes ,cui plurimus ignè
~$ubiecit rub»r,&> calefflBaj) era cucurrit.
: Indum fanguineo -oehiti violauerit ofiro
Si %s ebur,iiel mi fin rubit -jbi lilia mtüta..
t*
Ceernleus
color ..
Albtt refx-Jnles "jirgo dabat ore colores .
Coerulem nautei] Ccerulens color vel a
cce'tOjvel accenilo .ui!cula,qu3e & KuacsV
dicitur. Hic aeris color eft, item que ma'.is
tranqwillij vnde etiam nautis appropria-
tns. In ocuüs color iSedicicur a Gra^cis
Gl'aUcits.-. glaticus.vndePaüas yAa.vK.£>-!?.!(1x veteri-
bus.Latinh coEiÏ3^]ua(ï ccsliaji colore cec
li,ait Nigidius.. Noftri colorem celeftenv
d.icunr,.Himmelblauu. non quod coslum
particeps fit coioris alicuius, fed quia ita.
nobisappaieat.Pioinde facerdotes AEgy-
ptij Deum, \efte indstum ccerulea , quia.
pr.xcipua.eius in cceio fcdes, effingebant.
y
■ &Ti
Non referam qua: netantiiT a Plutai'cho
de colore Ifidis & Tiplionis cceruleo, ha;c
enim asrpsrit.ofvcra.., Hunc. col.orem.cce- iBdnti,pro cingulo veftefevinciunt nodo-
la, ac
-ocr page 583-
Emblemata,               j'oy
Ca'tj "Sjjcis tantiim.ealceamentisviï.pre- typis,& ijs , qui omnino fuut psmubati
A;lci^.Um ^u*rka^
Colorcm iftnm
fiiluus amiaus ex viridi & rufo permir
Fului co-
l>rM no-
tCL-l.
J>;llUUS CO
lor.
P
pt er8'tJrrum vocar, quomterditiomnes
fUl 'gwine capitis vtuntur) cuius verba
tus poteft ede pecuIians.Fulivus, eft color
c?li & ftcllanim : qua ratione,fidera fulua
dixit TibuIKis. Sed hic exiftjmo intelligi
maxime rauum colorem , quiobtufuseft
ti
gobir
ini in prjefentia induuntur;nos vul-
quodaramqio atq; obCcuratus. Gellius
[ ~lrrcciimmdiciinus, quod viatorijmi-
cap.io, lib. i. ex Frontone docet/uluum
"carec L- - ——•-■?— .          ,
en- M> wrn propter viluacem hoc colore
. ut.Melinusex pigmentoa Meleiiifula
videri de rufoatque viridi mixtum,& in a-
lijs plushabere nifi, Videapud eundem
Uu IS ' <]liem Latini & gituumappel- rciiqua-Fuhium colorem Virgilius tiibuit
j ^Seroio «utore.Et infra:Eft igiturgi- leonhuaftajfraxiriea; Ouidiusj vtfatisap-
l^color,fcilicet quadamtenus in rubrfi pareateffe, quem a caftatiea tanetum vo»
,rSens.Idem quoq; dicitur heluus>(Ic uo camus,hifi quod fuluus clarior, caftaneijs
Tanetiï-
. "Urne X ,.:„; -.„...„. „,,„J__i„„.™ u-
paulo obfeurior cft.Alciatus
'Simsquisforiefua] Eft ^pftrinus color,
qu; & purpu.ieus, alibi ex conchyliorum
lanie rubeus ardensqjie,alibi violacens feu
ianthiiius , artincum ingeuijs mine inten-
fior.nwic preffior.Jta Aiciatus. De huius
_-atus a vinigenere, quod colorem ha
. 'O'er ruftim albumque.-ruiTurn barba-
qiaPpellant, autrutTeum:alij faginatum ,
jj anfaiiguiiiatiim,,qui iircriientato finvi-
p "E'ft ilicjqiii dicitur impluuiatus, pullo
'^ilisjiic nominatus,quaiifuniato ftillici-
%H,.
Color vio
la eens
.
> S'öiplutus.Sunt qui volnnt fuafiim ejfe.- colorisvelte Martialisin i.Epigr,
'^llicidio fa&una fiimóioin albo panno, - Coccinafamtrf&donai&icinthina mocch&.
j,!s color eft peculiaris monachis, quos Sigaifkat veftimenti genus infectipurpu-
j^nios appellitant,Pari(inii?<wa.J/!>0»»- raviolacea. Qlk> de colore perdocli Bay-
fius cap.J.de re veftiaiia. Ifte itaque color
ad.eosipsir.tinet, qui fuacontenti (brte vi-
luuit,vel etiam fo rt.uBX ludibria.pro:nihi-
loducurjneos enim aftictus viola; Sc ioix
fignificare fo(i\mt,'ttt xtfi a.v$n. .
Vt -varia eft natura] Vt varia eft liatu-
ütles,cCim natiuas lanascceperuntadcul rain.colQribns,eorumquedirï"erentijsniiil
'^tingere.
                                                 . tiplicibus efficiendisifK varia variorum ex
<*galia lignipedes] Hi lunt reftigeri ijs ducuntur fymbola.vt yarias fuut homi
te p m monachi,qui ex inftitutpJjRiipuo
'jgaeis calccis vtuntur.aut potltïs :('oIcis
^'oufilam è fuberc vel ligno, Itali vocat
- Pttzziuos . Pro vefte pallia cinericia ge-
■^eocolorcquo vilia rufticorum faga,
J .Icaminos emundant. Lignipedum me-
v 'nit Politianns lib-7- Epift. in Prologo
C^ch'Plauti:
j c*~itti,lignipedeslcincTifunibu'S> Sec-
cj 'Uls tamen cenfet hic petiüs intelligi
por .'^qni haberent pedes ligneos, vt-
!'*.. vetIl,'-preciofa fliagulanon poffideant.
cou ra^u^al n ïf>coy.v>i,T) ïpay.d.,Gallicè,
cot*ertUre lit,ou,ledier,houJJe.
ïcalicè ,
qifjj'"'^' re^è hic quidem ftragula.nam
cini aiïl rr'^'orecul'tufratres,vt Capti-
da '"!?n cam pallia, quam formam quati-
num opimones., Verba funt ipilus Alciati
ex i.Parergcap-i. Coiorum omnes appel
Jation.es Latinè expreffisn oftendere vix
quifquam poffit; fam enim hac in re varia'
natura eft,vt quod inalijs plerifqjaccidit,
rerummultitudovocabulafuperee .
. ■ Std>fe*-ctuq$pl'Mctnt\ Homei'u.s,i'A^i*
7T*f <tKA'ji(KAhi Sunmenim cuiq; pul-
clirum.ait Cic.& fic fe res haber,te tua de
ledant.ma mea-Virgil..
Trahit fua quemq; voluptos ..
Elegans illud Eueni Paiij :
7T0AACl7<- dvTtXÏyM y.lV 'éSof. TTlpi TTAVTif:
o'f/.olag ,
öp&a;
J?' AVTiKiyav ix-ÏTi tkto lv i'9n.
%gi Trpet./xiv.Txriif ipKH hiyoi is' a -TTO,-
KtU*S„
foi y.iv TttuTct J*oKov.vT ifiv, ï/j.oii'&i
T*<T'e..
Snit cuiq;
pulcbriï
•10'U'ar* " . . .....".......'
tj.". eMlil niitio cultu feui
t Francifcani
riore, miHC
aemc?
Significat,multiseflè folemne reprehende-
CHr* >»g'!ius] Meciculofis, zelo- re,rc&c autem id nonfaccre;quinaduer-
fus.
-ocr page 584-
Andreas Alciati
<;o6
claf
fus >!Ios poflc verbum vetiisHa?c tibi vident-ut taüa, mihiÏMiüius Séfcönd. feite admodu
fanijt.-erantenim quaruorccrrantiiiB1'"*
fes.fuis diftinfl* coloribus Nam pr3'."^
feu vitens herbidam verni temporis"1
raii'
iib;j.Adicce«U!i quod me docuit vftis ma
giller egregws. Freqirenterego iudicaui,
irequencerit) 'co.'rfi ïio fui: aliud alios mo-
ü«r,ac plcrumque partix resmaximas tra-
lumt: varia funt homiiuim iudicia , varia;
voluntates. Iixje quièandem cauffam ü-
mul 3i!diuerint,fa:pediiierfum,interdum
cabat laniciam j rofeus aiftiuam &o
tiam ; albus pallefcentem autum»l,^ej
fufcus hyemis nubilofam triftitiarn • ^
ad colores varios ce;ijobitarum,qui p»',1 j.
inftitutonon ad alinm finem indufl1 ,e
dentur.quam vtfamüiarum diftimftio •
ret.ccnfufio vitaretur. Nihil hic de c°'°
fP
idem , fed Scdiuerfis animi motibtis (en buscafh'orum , aut militantium, quj
erflariè varij funt, vt hic varietas fi"o
las copias in officio contineat. HascO>_ ^
J» turnt. Video hu e trahi ore populi celebra-
tum adagium:§*«f capita,totfenftu. C\\-
iusetiam memwere noftri huis fcholia-
fta;,lib.4.adfE"SC.Trebe]li3n.Alia enim a-
lijs nationibus houefta , qua; a!i js turpia ,
& fic varij qtiot inorbecolores, tot etiam
notionesanimi fluxxac vaga;peruolitanr.
rum figniflcationcs pulcherrimè noHJjL
&adfuavóta trahuntiiiucncula:, q"*'
nenibuSjdatis flofculisaut arte, autn3'
ra fac"Hs,callidè aiiimum fuum erga "•
in colore mtinufculioitendui]t:hifcee"'
velfauent, vel (ubfannant, vel qner0rt
tur, ve! ablegant, vel inuitant, mirl'^,
quam erudirxin Veneris tyrocinio-
IV.
Varia co-
lorum no
mincL-i,
V T variaeft naturaincoloribnsgignë-
dis, vt funt colores ininfinira pene varie-
tate.fic eorum nomina varia diuerfaq; (ïcu
ti ab herbis feu floribus,hiacynthinus,vio-
hatum argutiarum ignaram ciTcp'^'i
lum eft Oceani vndis vix eluendnm.A'' ,
/J
Jaceus,rofeus,papaueratuSjiTialachinus: a
plantis pheniceusjbuxeus; prafinus, a vi-
ïentis porri folio.a locis,Tyrius>Puniceiis,
Indicus:ab animantibus, vt ceruinus, mu-
ftelinus,oloriniis,coracinus.-ab aqua,aqui-
lus.ncq; albus,neq;niger,aitFeftus.Ca;te-
riim quia nihil abfq; Jucepofiumus intue
rijVariecj; ipfa mutetur lux, noneftmiriï
fi cum luce varient ipfi colores . Ea de re
nonuulla CeJ.Rhodig.antiq led. ÜD-I7.C.
7.PoiIèm hucexempli gratia conferre fe-
itarum varias fpecies , nedum colores va-
rios.tiominr.mac regionum faciemdiflimi
]em ; (èd id fortaiïe bilem moueret qui-
bufdam delicatulis, qüidomefticisvitijs,
vt naturalibus morbis deleélantur, & velu
ti Balbinum polypus Agn;c, quod ille di-
xit. Malimad colores ludortim Circeu-
(ïuniicircaqnos irnprudensabtiquitas iii-
noftrum dccoloribus emblema pert'1]'.,^'
video Terttilliani id de fpec~tacu]is,vb'"
coloribus paganicis: Merito & colorip'l
idoloi'atria ve(tierunt,& ab initio Dco^0,
Fecerunt albas & ruflèas: albas hyemi >".
niuescandidas.-rufièas a:ftati, ad SoÜs r^.
borem voti eranr,fed poftea tam voluP'
tequam fuperftitione proueda, ruift1'
alij Marti, alii album Zephy ris contècf -
nmtiprafinum verö Terra; matri,ve' H
no, \*netiim colorem mari velauruf0^,
Cüm a'utem omnis fpecies idololatri*"
nata fit a Deo.vtiq; etiam il la dam na1'1^
qua; elemétis mundialibus profananit,A^
coloribus fcripfit Bayphius,fcripfit^ /
toniusThylefnisJ& Gdliuslib.i.cap- *
& alij .
Viini»
-ocr page 585-
Emblemata.,
$07
Virtüti fortuna comes.
E M B L E M A C XI XV
A-NGVIB V S implicitis, geminis caclucem alis
lnter Amalthex corttua reclm adeft.
Pallentes\fic ment e viros , fandify, peritos
Indient
, vt rerum cópia multa beat.
C OM ME N T A R
I I.
^A AT c&duceusMercurialisfiuefce- neceflarium puto , licet non me fugiat id
A Ptrum ercaura.ftipernè pileoalatota nuiltisplacere,iiiterqiiosetiam Pierius.
Hoc ipfillumim ftiiiTè Alciati fym- II.
bolum.refert Paulus Ieuitis, lepido eo li- Symbolïê
bito.quemicripiït linguafua vernaaila, Alciati.
Deuiocisaimorum &amoris.Quod fchc
maqium belle AlciatocouucDent, facilè
.pofliint ioceljigere., qui eius prudentiam
iuris,& eloqucnriam.qua caeteiis excelluic,
Tiia fecura repivtanc. idenim ftudiunvea-
que facultas eiTeeir,vt mag.nos bonores Sc
houeftas öpesad yitx prxfidiuro (ibi cora
f? .'"'quoduofetpentes, mafcuhis &
ple "la-fimt.» <uii medio corporum «um-
eof/^^WefRciiiut Herculanum : ab
cj,.,.1?"11* p-artes fic adoiciilivm.vtflexii
Cadu 'mofficiant: inferna: ftmiliflexuad
itemCeicaPulum reuocaiuur , qua parce
pi^'^'da: coeunt ;vcriufq; Vt.riaq,; co-
ftUtn°tn.ll>diueriïs pomis ac berbisonu-
ïi3ni':?tfSl.tl,?'"■ >. Aliaï.cdKioiies caduceo.e-
"iteruis alas addunt, quodreinimè
-ocr page 586-
Andreatf Aleiati
5°§
pararit.ldem IouiHSmcdÖcetjfymboluHi    nomine jpraclara: quarq; dotci""T'ww*
A/ay*/. {)0C fniflè vfurpac um antea Iaioiie May-    tinentnr. Vudc Galïisappdlatiir "" ^
nouobililunscoiifulfo.quü ftu fëvftttue    <s!e vahur&röenVe.pietategrauern5'fl
ac ftudio , lautam fortivnam ede confcCjii-    riris,poeta dicit:&: hing ati'/f'**o ^lyBïi^
imoftendebat. SiCe
:mm Iouinsintlo- s*^/'« > iavaiuance,iajuji>j»"*\ q%&
ediolanenfi , vti ipfe huc rcferas Horatiamim iftiid »3'
tu
gijs.-Iafoni Mayno Me
in gcntilitijs inlignibus pra:fcribere fóle-
bat, VlRTVTl'IORTVNA
COMES non defuit.Huiufmodi quoq;
Emblentate vfuseft & Defiderius Ligna-
mineus Patauinus.ordmis Pixdicatorum,
cuius meininit Bernardinus Scardeon.lib.
iclafl'.é.Haiic plxtereaimaginera cadu-
mm. z.
Virtm repulfit nefcia fordidi >
Intaminatts fulget honoribml'
& deinde :
Virtm, recludens immeritu t»on
Ccdum,ncgata tenfM itervietj'
EtilludPlanti Amphitruorie:
Lignnmi-
nei.
ribt** \
^
ceiadhuc videre eft iiuiumifrnaribusanti-
Sat ille habet fauitomm.qut tprtltt* _ ^
Item Seneca: de ira, cap- 7.1i.b.V l
quis.èquibus , opinor, fymboliim fiium
mutuau fuut Frobenij, typograph* Bafi-" ^
Irobenio-
rum
.
leenfesdiligentiffimi.nifi quedaddiderunt forciot nequiria virtirte. EtVirgii-,
columbam fceptro infidentcm , dempto Tüpudorincenditq!viros&vittiAa'1'' ■'#/,[
pileo&cornibus.Hunc nodnm Mercurio At foctunx vocabulum aliquandop'0 fM
£erto i'erum euentu .- iionnunqöaro
■profclici fucceflu & afflitcnciajopu*>
cipincmo nefcit. Ad priraum JUU" ■ ta.
ficatum referovarios de förtutws varl
te queftus; vt ille Horatij ;
Tortunaf&uo Uta negotie.,
Ludum infolentem luderepej»VaX*
Tranjmutett incertos bonorés,
Nunc mihiyUHnc alijs bertignit •
Et Plautinum illud PfeudbTo :
____frofeffo hocce erit, , rlllUf.c
Centum docfutn hominum confiliif01"
deiiincit
til'
nouoportere vnquain diffolui.vcnim plu
rimüm valere debere:vnde & Herculano
c'ognomen additum. Quanqiiam Gallij&
hand fcio an etiam AEgyptij non alium
putatHei'ciilem quam Mercuiium.Ha:c
ferè in pioucrbio.Cajfioticits nêdm.ïalius
Higinus in ppetico aftronomieo, cap. de
Lyra.-Mercurinsjinquiwumin Arcadiam
(vbiolim maxime colcbatur) p joficifce-
ietur,& vidiflèt duös dracones inter fc coii
iundo corpoie alium alium appetere,-vt
qui acerrimè inter fe dimicare viderctijx,
\irgnlam [quam ab Apollinedonoacccpè Tortüna.arq^bccverumef'perifidt n
rat) inter vtrunsq; proiecit. Quo fz&o,te
           quefortma vtittir ,                . ^.
pente prslinm dirempuirafu.itjliinc ïllaniv Jtapreceltit-;dtq; citfapere w»es dH -tff-
■virgani pacis'gratia dixiteffe conftitinam. .Pene vbiquod^conjilium difcimWac ■
Nonnulli etiam ctim faciunt cadnecos ,"" '' 'fe;hómincm catum
            - millii>
diios dracones impJicaWs vifg'ula faciunt, T.mn :efi declammui-.flultut» anten
qubdinitium Mercuriofu'erat pacis-Hax -t cm v-ertit male .
ferèlüe.Vide Pcrottum,& Macrobiü li'b. Uluditem Tcrciuij :
*I Qfcïïuxfi, \forsfortun"
Ouid.-7lt.Trift.deg.ij.
               ,. (un/t
S»r*'*i*idtm c/i virtus^uamnon]"
'gnbernet--                             ,adti-
(giKmaneatftabil^cüfptg't' r°m\ivit
5ectHïuomodo fortünx verbum " . ^j^
pro feiici opum fticceïTu j-vnde >- ^g
ifortiïnas numeroplurali dicimusop"- >
i.Xatvtrnal.
V1RTVT1 rOBTVKJ COMES] Gno-
me pulchra,non fempe-r veia.vr res kuma
iia-fluunt.Adeam facie locvisPliniaifus ex
panegyricoad Traiantim: Podum ireper
cm nes appel lationcs tuas,quasoiim virtus
dcdit,quas proximè fortuiia c5ceirit,quas
adha:c iiidalgentia diuiiiaiiiedit.uur-Hec
ille. Sed nónien virtutis non bic accipitlu
III.
Virtm $d
hoc loco .
proeó babitu, quem reéTa;;raticniconfen-    apiid Horatiiim-:                    A'tttr **'•
taiieum philofophi dicuiit, fed fpeciatim    ^ubmihifortunas ,fi non conteat
{oiwrthai>(Ppéiciv,<\\ix Italica dialedto di    VirgiJ-.i-ecloga :                    manebxnt-
ehat,ilvatore, GaUkè,ïa v.ileur,prouef   VOrtnnate fexex, ergo tt/arura ^
fe,grandeur de courage. Alioqui virtutis    Etaliaeiusgencrisjnulta pa'' ' ' .^
-ocr page 587-
Emblemata.).
S°P
$*$
, nguthutimplicitu] Deferpentibusca Dionyf-Kaücarnaff. interpretatur. Vide
"^'"iplicatis h*c eft Mythographo
Ceel- Rhodig.Iib.n. cap. "16.5ed quaefu-
perftitiosè decaduceointerpretenturma-
gi, videapud Pierium lib. ij*HierogIy-
phic.&au&orem chefauri lingna; Latinae,
in yetbo,Gaduceus .
Gemints alts] Ex his verbis fortèalij'a-
las caduceo in parteinfimaaddiderunt; e-
go alas in Mercnrij galero interpretor.
uimalthe* cornua.] Amalthea capr?no
men fuit,cuius lade Iupiter eft enucritus, /^ /■„
Adraftes & Idar Nympharum minifterio **" "v*
& opera.Ciun verö aliquando capra cor- riA-J'
nu,quod habebac amplirllmum.in obiecta
fregiiïèc arbore.Nymphaid fuftulit diner
fis pomis ac herbis onuftum,& ad os ipfius
Iouis detulit: cuins beneficij memor iam
grandior faftns , cornii feruatiim Nym-
phae.cuiuscrat capra.dono dedit ca virtu-
te imbutum>vt quicquid appeterenr, ex eo
cormi protinus cxiliret.Ouidius de Amal-
tliea fic canit 5 ■ Faftorum r
Mais Amalthea , Cret&a nobilis Idiuo
Vicitur in filuis occuluijje louem •
Hui c f uit hoedorum mater formofa duorü,
Inter Diclios conlpicienda greges ,
Cornibus aerijs,atq; infua terga recuruiu
Veere quod nutrix■ pojfet habere Iouis.
Lacdabat iüa Deo,fsd fregh in arbore
cornuy
Truncaqi dimidia parte decoru eraf.
Suïiulithoc Nymphe, cinxitqydecentibus
herbit
,
If plenum pomis ad Iouis ora tulit.
Ille,vbi res cesli tenuit,folioq; paterno
Sedit,& inuiBo nil ïoue maius erat:
Sidera nutricem,nutricis fertile cornu
Fecit, quod domin&nuncquoq; nomen
habet.
Alij hoccornu refètnnt ab Hercnlcere-
ptnm fuifle Acheloo fêfc in varias figuras Acheloi
commutanti. Dehoccormi legeomnino cornu
adagium, CopiA cornu. & qua: habet Oiii-
dius 9.Metamorph.Strabo io- Iibro, La»
flant.lib. i.c.ii.Natal.ComesMytholog.
lib.tf.cap.i 1.
Retlus] ereflus , ad orationis redlitudi- Citduetut
nenvfigmficandam.
                                 reélusU,
PoUentesjic mente] Expnmit Grsecam          *
f. ~ "'ftatio.Mcrcuriusin Arcadiam iter
Cq ens • <Ws inter fe Dracones acerrimè
Cll]ce"antes ofFendit.quos interpofi
tin?' m Pa«"'t: qua de canfa ne
1'taculiim ignorarent, AEgyptij virga
terpoficam draconibus Mercu-
^°ufecrarirnt,& Caduceü nominarunt.
c«duceitt] Virga Mercurij.quadicitur
H
«*
^«cendum
3s,veletiam imrnittendas
dajad fomnum
sex inferis ani-
HomerusO-
^T'fè p£$£ov,7$ 7'dvfpav oy.y.a,?&
■iaii
tdlKH , T« <£' «We jyu VTTtaoVTcLS i-
g, ^puit uirga,qua mulcet lumina fomno,
'^"'imcunq; "velit, foluitquoq; lumina.
£ fomno .
e'Uc virgactiam Horatius:
2« /»/'<« l&tis anima* reponts
Sedibus,virgaq; leuem coerces
Aurea turbam-, fuperts Veorum
».. _
                     Gratus e3' imis .
j,IrgiIiHS 4. AEiieidos imitatus Homeru :
u>n virgttm eapit, hac animcu ilte euocat
Orco
Rentes,alias fub triflia Tart ara mittit
.
"'fimnos adimitq; & luminamortere-
nfenat -
igitventos, & turbidatranat
j, atl«s ii) primo Thebaidos .•■
mapedum propere plantaribus illigat
H^"H> comas,& temper at aslra galero.
dextrz virgam in/eruit, qua peilere
Aut Ah1c"
1a faadere iterüfimnos;qua nigra fubire
"ra,
<$> exangues animare ajjueuerat
Vi(j *"»»W,
Me s®3&um,Munerum corrupfela.Hanc
pe|.i CUt,3lem virgam Grsci Knpvuesavap
in^je ^qua kgati fecialesq; vtebantur,pro
«lenY* 5aduceatoresnominati; cuius verbi
ff. s^lnit Marciamis, 1. 8- de rerum. diiirC
Uis . °tat Vlpianus interpres Demofthe
locj /1 °rat'°iiem contra Timocratem;quo locutionem,y»i'e^(»'T*r, ideft, <ppovii*x?.
h^g atll'c duplices Cerycas.qui ius idem Ordo amem talis eft: Sic indient, fcilicet
Potea nt cum fecialibus,eaiidemque pene eadticeus feu vhga-vt copia multa, id eft».
eiliida;-tCIn,Vt:.':>c"' ^el1""eiandi, pacis in- quemadmodiim affliientia & fomina.fe*»,
•^«os eipwofiKctf,pacisfequeftns, ideft,diuites reddat.ww pollentes ment*»,
ideife
-ocr page 588-
Andreae Alciati
yio
id eft,fapi«itcs.o>^m/Mfmdi,\Aeft,elo-   NamcaduceusdifctplJo*,cloqtie"t >
giicntes,                                                   pientia;/^ *■ fi-Urifa'ris notai
Kandiqiperitos.'] Ariftoteles i.artis dicè    Tkrio ii
1:____.ii-—- ■_ > — *".. r\........1..... vr:.-~:         _:- c=t-
e
di.appellateosyfÏTOi' fuvct^évuf. Virgi- ris. Serpentcs implicitifapie»11^^^.
gerunt fymbolum. IuÜantis Imperator
piftola quadam ad IarribJichnm.Merciu »
vkgamadcloquentia: vim dofte^etuH •
i-i.-ty.ji.uv, ,wu-u6«»*r»«««.-- oïovE'ppis' pd@J'q>K.imr'$'f'rtyeiPe,s -^
liceremm bona exeo dicuntur.quod beat, btvforrett.qun.fiuirgaMercurijmoues, ^
c4
q
hoc eft,beatos faciun t.
que dormientes expergefacis . I"^™sPj°/. a
Hoe EmbkmatelketAlciatus&alij irpéim «T' e pf/.x KayU fjLtt$»TJiv> ««• r*
iiominati profymbolo vfï funt, id tarnen Tpótpiy.ov'óv7tt. o-i , pó.RS'oJI ^KJvJf K'
placet ad quosctiiique doftos & fapiemes SêvJW ttoi&v, ethh.' iv i5mmv 1$ «W #
homines transferre.His fcilicet fymbolis, pnv <xaKXov eQshnv p.iy.e7tr8*t-&1m>?.,:
virga MercuriaIi,caduceo,duobus inter fe tefiquis Mercurij eloquenti* pr&fidisa'J
connexis ferpentibus,& duplici copia: cor-
tut fignificatui, homines iapientia & e!o- /ü,/»»^,«^c..»«»»£,»»»«»t«.......v-
J'
(
quentia prarditos rerum omnium copiam
n-4
quia virgainter duos ferpent;s mterie1-
eos pacauic , hincaliicaduceum ad paee"1
referum.PIiuius Iib.i?-Natur.hift-cap j;
fic:Hk tarnen complexu's anguium& e»*
ratorum coucordia.caufa videtureflè,q11
facilè confequi-Sed fignificateos,qui ptx-
diti 7« AÓj/BJ êVdW-ïêVft) XgÜTTpOtfOpiKfo •
uam multi quidem funtdodi,at elingues,
& quorum domi doctrina filet,foras pro»
direnefcia . At alij verbofi ac locutukij.
qui nulltim garriendi modumfaciunt, Sc    re extern gentes caduceiim in pacisarg"
quibus nihil aut parum-mentis. Sed qui-    mentis chcumdata effigie anguiumrece
bus vrrumqj datum,felices . Sic laudatur    n'nt.Etenim pkriinqjad pacem compouc
apud flaccum Iuüus Florus üb.i.epift.3.    dam kgati cadiiceaiores mitcuntnr ■ Hu,
____Non übiparuum                        refpexit Ifidottis:Mer<:uriii3,iiiquit)Virg
Ingenium , non incttltum es7, necturpiter    tenet.qus ferp£iuesdiuidit:nam bellan(e
hirtum :                                            & diflidentesiriterprctumoratione feda'1-
Seu linguani caufisacuis,Jeu ciuica iura      tur.Concordix etiam fymbolum efTe cao'
Reijiondereparas,feu condis amabile car-    ceum ferpentibus iniplicitum exantiqt'1.
men ,                                               apparetnuniifmatibus, ac inter canera •
Primaferes eden viBricispr&mid.              M- AntoniiTriumviri numiimacequod3'
Apud Tuiluini commendatutnefcioquiS)    in cuius vna parte,mulieris latirea cor"^
cui promptum, paratuniq; ingenium , &    ftib capitis vcJamine redimita; caputefti'1
<juipra:claras ammi notiones pari lingux   hisiiteris, III. V1R- R. P. C. in alter
K
v.olubilitatefciretexpritnere.Sicapud Pli-   d
tes, cum hac
infcriptione.M.ANTON'
C. CAESAR, quod proculdubiopro co<>'
niiim i-epift. i%. Arifto.iiiris peritiflïmus
impenscornatur. Nee abs re Socrates ex-
iêcrabaturSophiflas,qui primifapiéntiam    cordia;,qua: tune inter Carfatem.Anton'1"
abeloqucntia kiunxilTènt.ies natura indi-    & Lepidum erat, fymbolopofitum fiU1*
uifas-Qu^a de re Tulliusprsfat-i.libri De    Iamblichusinepiftola ad Deuxippü: Re'
inuentione. Memini ab Homero tiibui V-    uera Ueus quifpiam fuit', qui hominib11
lyfl? ciuileni prudentiam, t«> <rvviviv tto-    DialecTricam prtendit, & è coelo demi»''
A/77Ji«V,t& p romp tam eloquendi facnlta-    Vel.vt quida dicuut eloquaiis Mercuriu^
té, 7W ïp/J.>mvTtK>ïi>, hisomnino verbis:    qui in manibus Diakifrica; fymbolum y
elf-' iv] pi.iv [Acppn tvtav , tv fè pptvtf   ftat, ferpeiitcs fcilicet feinukem refpic>«"_
t<rdAÜ.                                            tes. Cornu veró Amalthea;quamuis MT
Mente valens, iunBa e!i facundis gratia    thologici referant ad legionem antea fte^
ditlis .                                               lem & inf?cundam, quam labore Sc in«11'
Hucfpeclat Ariftotelicum ilhidjdiuitem,    ftiia Hercules feraciilimam reddiden' •
/i velit,e/]èpoiTe,qui lapientia fucrit excul   nos tarnen hicfacultatum Sc bonoriim c°'
tus. Et hoc fymbola haec tacuè iudicanc.    piaro,& omniurn renim. abundantiarn»' '
terpre •
«4
nf-
-ocr page 589-
Emblemata
$11
fSftmur, qna: vimitem & liberalem 'co'rniiexplicanseo reférrivokóar,'
/ynibpHinij quodefignatetür is, qui rriini»
me diflöHuus cilct, fed intentus operi, ge-
nus oraneboiü cófèciiturum.VocabiiIiim
enim AmaUhe$,locopt,>ipi.a,k$avo{,\\oce{{,
non dijjoluti,
peBl/pei* roruu veró bouis ,
&c-Iii Colleöantisex Philemone de pecu
nia idem intcüigitnr :
To TÏi;
A'/j,ct.hSeia,{ £ox£t &veu yjpa.;, '■
oiovypa.ipxo'iv oi ypatpnv Kipa,( /Soó( ;
apyvpióviït tct,ïav iyyt
, Xiys
KpOfTxQ' 0,/S^AH, 7Tti.yTA.C0l yiVVÏiTCU,
pihi>(,/2o)id-oi, /A.a.pTupi(, trwotKlcu.
Putasne Amttltheói 'cornu huiufmodi ejje ,
Qualepiciores cornu bouinum depingunt
!
Argentum efl:quodfi habueris, petiAs
Ab ipfo quicquid voles, cm nia ttbi adden-
tur ,
Amici,auxiliatores, te/let, domuum mul~
titudo .
Amalthexi-ftud cornu,pra:ter csteros,ad
ièlicitarem & fortuna: bona retulit Dio
Chryfoftom.Orar.i. De fortuna . Huius
praitereaepigraphememinit Cicetoin Ca-
tone Maiore his verbis : Te, Cyre,beatum
feriinr, quoiu'am virtuti tua; fortuna con-
iunfta eftrqua; petita videntur ex Oecono
niicoXenopiiontis.Quó criam reftrri po-
teft adagium ex Ciceronis epiftojis familia
ri|aus: Virtute duce.comiteforruna . Vno
vérbo,viriseIoquemibiis,Iicteris& ingenio Virtutzj
poI!eiitibus,pra:cipuè autem virtutem am duce , ca-
plexantibus.copi? cornu,ideft,fe]ix& pro mite for-
fpera fortuna, & rerumabuiidaötiafacilè tuneLj*
adiungitur : Plautus in Ampfiitr. Virtus,
iaquh,omnia in /e habet.omnia affuntbo-
W,quem penes eft vifius .
Sed quid fi illa,
/viïpd figoificat huius Emblemaris infêri-
tiu „AjH,d Stobamm Hippodamus Th»
c'nitarcm bonjs legibus conftitutam ,
corr
i llu AmaltheasappellatiqitandocjuideiH
na ingenia cius beneficio profèclum ca-
^Jncjtum moreSjOudiaJegesq; fiant opti-
^'itern rationes recla: & aKju?,picMs,fan
g ^onia.reiierentia.Emrmieio
^.'*J*« VaUndiat totis piquatribus art ei
k *W«, $»Aonijpoculafacra iugi ,
'c nildeejfe potejljjiïcpleno copia cornu
i^Perat Attalic» conditione frui.
. Qacfenrentia nonmujcü abfceffit Soera
&,
H\
eN j'W fic-Te>*> A'ucik&iHttt népat ie»-
'4
•> ' F2f vT6>(.eivajya.p av^[ioKov,a,y(m\th
'*^9»V, «AA* épydrus
*», '* i^l * • **t« jOêP TMC a.y.AK?SHAV , tov
jj - C-iK^aVo( ia.TTopt.iv* • kata JY to
ï»v*f T* ^05$' épyitTl>u»r*7<i °VT<it Tav
Ut7»* ivmUCUViO-ScU . #3701/? JY sVTfi>
^f r* tiveu ygjiTa.opi.ota,, 57/ fee TH j>ga>/j
j^ „""«ct» êVsw &vyftia.v ï^pay ■ </W
^è ~^V?li <"JT° fï<?a-y°v'rc'-t > ó' , Tê dyet.
D,*, 'tip-oiv, i$ n ctyctS» TÜ%»
.ld eft: A-
j 'oe« cornu fic interpretnbatur,eum qui
r/? J>gnificaresqui minimefit dijfolutus
,
»,
¥'»•«' intentus, genus omne btni confe-
fyHrum:i>er cornu vero bouis, quod tmi-
i*t e/flaboriofifftmum,virumoperarium
IjA '&': Vuas autem &fif»ilia. in cornu
9t(Jr'' 1Hia ex «gricttltur» confequimur
fin^^V necejftriafunt. Itaq; ipfum ge-
fortJ* tnducnntnr bonus genius & bona
'S.
^althcarobiter volo ita reftitui i ra
«yy °v&pt«.K§eia,{Hipa,si%yy£pWfToi a foituoa vincatur? audiamus.
"' fiV9$ a.vAfop5.i «^/««rgcAmalthea;
'.PotfUüfl;
-ocr page 590-
Andreas Alciati
fia
Fortuna virtutem fuperans
EMBLEMA C X %
*AE S AM EO poBquam fuperatm milite , vidtt
J Ciuili vndantem fanguine Pharfaliam
>
lam tam Hridurus moribunda inpeftora ferrttW*
Audaci hos Brutw protulit ore finos'.
Infelix virtus
, ejr folis prouida verbis,
Fortunam in rebus cur fequeris domittAtn *
N T AR I I-           tf.
bello ciuili.cdm *a™l^fat$* :
G O M M
j         't T I'r ftreiinus&militatisfibiipfigla
V dio peiftus ttaiifiieiberat, vnde pro-
nus incafiim apparet.
II,
           Interfecto lulio C^fatea Bru-
to & Cartio. vt libettatem ciuibus ere-
ptam reftitiieieiit, res tarnen non ceflit vt
fpenbant. Siqnidem extin&o Caffioin
iibuwaui u^«ö- f je„diim»
Non cerc'è pedibus.inqu'W* "* {iiio
,
fed manibus: tanden^ "Z&gt&é
piorfusdefperansfe .pfu» «, Aogufto ty
uantcStratone Rh«otC-^iate,q«iia *
-ocr page 591-
Emblemata.
'f*%
,'4g?dia Herculi ^ribiuintu r: u ihripsv
Prii),hóyif ap' n?$* A.K\'.o;.iy®. Sio-%
t ipyov ïla-Kóvv, ev S*' zpaïS'i'Aiva.TJ-
V'hoccft: O.mijera virtus , quamtu ret
*as nugatoria\equidem ferio iu te exerce-
b**Uttu fortun&inferuiebas.
Vel fic: O
'firn virtus tergo nomen injneeras ; ego
, '>'» te t/t rem folidam exercui, quamuis
nterimfortuns,feruires
. Siguificabat tune
3ll>dem temporis plus mométi & virium
0t£iii)a: quara virtutifuillè, viroscj; bo-
l0siniproborum machinis fracros & ex-
'"ftos.Alcistus Parcrgan Iibro %. cap. 7.
tctulit liaiic, Bnirifententiani, vfutpauit-
^l'ein Epitaphio a feconfenpro de Pyrrhi
^"gleberniari AuielianeiiMs Academia: Iu
tcc°iiftilti (SanctiiiS Seiiatorem Mediola-
,e|ifem hunc Pyi'rhum dicirj moitCj his
"m»ii)ö veibis:
              .:,
^ZL's non malignas mortis accufat vices ,
'rtnte daros qu& virospmceps rapt,
'u*ciores improbos coruisCmensl
** Pyrrhus UU, tetanimi illuffris bonis,
rftoq;clauo,eftanteprti.reptas diem :
Jkfir
aputav.it ejfe te virtus Deim ,
*tsL& fortuitis femiebas cafibus .
riens efflaiiit,Noti Jn re, 1'c'd iu veroo tan-
tura elTe virtutem.. Victoriamilli-prarlia
errocdedic . Verba autem ipiïtis Dionis
Üb..f7.circa fiue.m hxc Iiuu:AVoj-ieV/-ieV
rnv <?®THfiavei.To.^icio-a.f JVrnva.K-avtv,
if f cv v&v&tgv y&t
etvToV x.a.7i$vyt, yjfi
éiV&Qo&f&S tvToSh to lipaKAaoy.
aTAfT-
/w»' ?LpZ7ii, hóyos Af' ilo-Sct AhKat. èyaSi
ffl aiiypov liirx.isv , (J'J
«f1' apa. H'iAiVii
Tv%» •
Cumigitiir Brutus iibi morteni
conlciuirTèt, & famaad vxoremeius Por-
tiam perlataeller, illapoft rnarittim fuper
Hes e!lc noltiit.'fed haufris ardeiitibus cat-
botubus morren» accelerauit. De qua Val.
Maximus cap. de Amorc couiugali , fic :
Tuos caftilfimos ignes.Portia.M. Catonis
filia,cunfla faiculadebitaadmiratioiiepro
fcqueimir: qua; ciim apud Philippos vi-
Anm & interemptum virum mum cogno
fceccs.quia fsrrum non dabattir, ardentes
ore carbones liautire non dubitafti,mulie-
brifpiritu virilem patris exitum imitata:
fed nefciq an ho;c fortius, quod llle vfita-
to,tu iioubgenere mortis abfumptaes. Sic
Martialisüb.i. Epigram. 45.
Coniugi? audijfet fatum cum Portia Sruth
Et [ubtracïa Jibi qu&reret armtt dviar ;
Nondiïfcitis,ait,mortem nonpojje neg-aril
Credideramfatis hoc vos docutjfepatr'ë.
Dixit,& arden tes auido bibit ore fa uiltas.
1 nunc,& ferrum,turba moleftarnega..
Simiieamoiis coniugalisexemplum extat
apud Plin.Secundum 3.ê'pi(t.i(S. de'Arxia
Pasti Thrafeai vxore.De hac idem Martia
l1seod.lib.Epigr.14.
Qafia fuo gladiii cum traderet Arria<P&to,
Quem de vifceribus traxerat ipfa fuis :
Si quafidest vulnus , quodfeci,non dolet ,'
inquit-y
Sed quod tufacies,boc mihij/ite, dokt..
At vereor, t;e quis nos hic putet nimis di-
ligentes.quaiead aüa piopcrandum.
IORTVXA VIRTVTEM SVfERANS]
Mirum quantum pagani veceres fottunar,
tanquam numiiii tribuerinr.ExnJtiltisnos
paucula.Ouidius licTiilt.j.EIeg.i j.
Rara quidem efi virtus,quam nonforiun,"
gubernet,
Gjtiét, mancatfiabili,cïim fugit iüa,pede.
Si
Horatius :
Vortunafuo Uta negoüo
Ludum injolentem ludere pettinax ,
Tranfmutat incertos honeres , ■
Rune mibi3nnnc ".lijs b^Ttigtia ■
Kk 1
         Piaiuus'
*u.
%
«<j.
Portu "j~
xoris Urn
ti mtrs
.
ngaeflèt hiftoria,Joii£a'arnbages, fï
om
!la>qua:ad Brutum pertineiu,huc referen
* effent. Bell urn enim Btuti& Caffii ciï
. *&tefci'ip/ci'u.ni T.Liuius, PJutarchus
? y»a M. Antonii, & M.Bnui,circa flné,
~j ") vita C.Casfaris.ctiarn ad /ïiiem.Anto-
^1115 Sabellicus in tf.cnnead.iib.S, Appia
mls üb.4. de billis ciuilib. Val. Maximus
''fis inlocis,'Stieto.nius in Augufto.Lu
j 'lis i.Pharlalias.Refcrarn tarnen paiicu-
fa e* ^P'tofne-Iulii Floii in Liuium: Caj-r
tjö,11,cliiit,& Antonius apud Philippos va
Cllentu contra Brutum & Cafluim pu-
Yjc ll?nitH,ita vt vniusq; dexteracomua
"oü; ^."fi&caftraquoque vcrinqneab iis,
lCm:!.lcerant,expugt)arentur.Sed ina:citia-
f[j r ^^iyjam partium mors quidem Caf
pu]r"1C;cl\?i ciim in eo cornu fuilIèr,quod
tiis ,l"n er^t'TotIïrn exercicimi fnfuin ra-
Prail1l0r^t*'"fibicoufciuic. Altera deinde
tarn '° V'^us M- Bj.-tjjt.«s,& ipfefiniuie vi
glaj-exorato Stratone fuga; c-niite.vt'fibi
1ttaJll,n.a^''cej;ct- Aimorum erat circiter
f!bri]l'ao.Ulta. Verbaetiam Bruti referq idé
Verba1Sp1^"'" ^*1^- Rö'tiA!1 caP- 7- ln, 'ia?c
Cafïj: Pta ftnt hinc 'Cifaris caftra.inde
1llani''^ 'l113'"0efficaciöt eftfortuna
T,ftnst&qi.iam venimeftquodrno
Arri& Pt-
ti mors
.
III.
PortwiA
pottiitiii.
K
-ocr page 592-
Andreas Aleiati
ftoteles in Ethicis lib.j.his verj>1s:TÓ «*£
QyMX*tv.<pivy<>VTet.wtviM> \iftf"\ti.
MTTupèr
, ix. dv^pein , ctKM [/.cLKhof
r*4
Plautus PftnttoTo't
profeiTo bocce ent t
Centnm doftum hominum eofi
deuineit deel
A*
ua^etnU ydp 70 <pi\>ynv ,T* 6
<<A-
Tortuna. ttq; hoc verum ejl,perinde vt quts
que fortuna vtimr ,
Jta pr&cellit, atq;fctpere eü omnes diêtitat:
Bene vbi quid confilium duimtti accidif-
fejoominem catum
Hum ejfe decla)nmu,s:£lultum autem illü,
cui vertïtm.éle.
Sed & Sallult. in Cacilina:Fortuna in om-
ni tedominatunaicForcunam deniq; do-
minam ede rerum, dicit Cicero lib-j.Tu-
fcul. quaelt. & inOrat. pro M.Marcello.
Deforamaeleganter Pliuius lib.i.c 7.nee
minus vcnuftè Virgiüus in epigram. De
Eortuna .
Ce/areo milite] Casfaris O&anij & M.
Antonij copijs.
Ciuili vndantem fanguine Pharfalia\
cruore ciuium redundantem Pharfaliam .
Minos verficulum hunc leuialiquamuta-
tione corrigit :
Ciuili vndantem fanguine fra&us humü .
nifi quis ita malitt
Ciuilts plenum (nnguinit Mmathiuni .
Hin^yoï,Pharfali/tm ,
non bene quadrat
ad hunc numerum» vt cuiusantepenulti-
ma.u (èmpet produclam reperias , apud
Lncanum maxime. Sic enimillelib- 1. de
bello ciuili:
^_^.Hac mercede tuos pharfalia cumpot
lmpleat
.
& libro 6.
Qua. liga deuexttt Pharfatia porrigit JEi.
mus .
Item in 7»
SpeSari e toto potuit Pharfstlia mundo.
& paffini iiiftqiienubus . Catullus ramen
ineodem verfu variauir:
Pharfaljam coeunt, Pharfalia tefta fre-
quent ant.
Eft autem Plurfalia campus Theflalias/iii
'ptiarfx- quo bellorum ciuilium procellae detonue-
$.■*_>.. runt. L uanu. Ph.u{a!iu«,Theiraliam,AE-
mathiamjAEmoniam, Macedoniam, Phi-
lippos,pro eodem tnimerat.
lamittm Jlriclurus] morrj proximus,fï-
biviolcntas manus proximè allauirus .
Auduiore] voce hominis del'perantis»
Mortem Mortem fibi confeifcere glarioiiim & ma-
f Si affèr- gni animi fadiini multi putauerunr.pra:-
*z>mmhdk cipuèexRomanis,qivo^ nou probatAri-
*fflmitm
■Trava,', nffi ix. SW-ittt\or vvoy-iM'
Acè piv'yav K<tKÏv ■ id efb Moftemfibj co»
fcifcere fugifftem -vel inopiW <vel . ^
rem, vel aliquam mole/lïftm >fortlifnt„ii
magniq;non ej1,fed anguflipotius &_
di.Mollities tnim efi fugere ardua, &
quodextyeElet bonum,fed quodfug'^"' '
lum.
D.Auguftiimsquoq; CatoniS «etu
tribuit potius ignauia:, quam fortitud'
Et Chryfoftomusdefperationis radicen »
ignauiam dicit.
                            , «#
Infelix virtus. &c] a Thn^-M *?**.'
verba Cattl Bruti.apud Plutarchum» ^1
nem,Zonaram. Manilius:
              r/v
n
Quinetiam infelix virtus,& noxi*]elt '
é
p
Qiio fenfu dicitura Septimio Flotentejr" ■,
broaduerfus Valentinianos, defultnx v J
tusj id eft, inftabilis & motoria: Tantun
quod defultricem & defeftricem illam v
tutem non vult.Ita Seneca Hercule Oete
Sine holle vincor,quodq-} me t'orquct^a&
/:,
(O mi/era virtm)fummus Alcid*t*t'i~
Solttprouidstverbis.} In hoc fcquebat
quorundam dogma,qui aflerebanr.vtr a%ji
tem nihilaliudefle quam verba &VoC"'/%
cuitismeminitetiam Plutarcluis Cornrn • ^J
De fuperftitione.vbi hoc,quod arit,è aficn- f
p(I ferè.ciratex Poeta qu'opiamra'J^'P'
dpiTÜ, Kóyoi £pet ns~?rcL , t'ya> F <*i et?
at ni-Kovv, et^fifTiiv yMroTroiova.?'"-
H9« 7Hv yóvipov dveii-itf nfoviïs **■? ._
S-/«r.Idem fcriptum reperifiu (c"r el''.(i
non reperatur, qiiod fefe vi?ró oftertV
Epitome hiftória: Romana! qua: L. ïl°
nomine circumfertur.-Quauto elt.inqu' ^
efficaciorfortunaqtiam virtusSquarn v
rum eft.quod mörieris efflauit.Non in r »
fed tri verbo tantirm eflê virtiifem ? " •
Iib.4-Ca:teri\m ad eorum opinipnem , qu»
putarunc virtutem nihil al»'" 5 . ^-fin
verba, Horarius videttir allufifle inepUto-
lis, cumait:
____Virtutem verba />«'**» vt
Lucumligna^j.                             . _ f'
Mm eftfortuncviï &potenna,q« j
vel ipfam virtutem vincitSc piottetnu i* f
pius, quod Seneca his verbisoftendit: 1"' -'
qua raidmaximis virtiitibusfortuna pat-
cit.Idem fentit QXurtius lib.8.cumait-
Qms neget eximiarn. quoque gloriam
-ocr page 593-
Emblemata r
SlS
P'as fortune. quam virtutiseflfebeneficiu?    nim poftmiferamacceptam cladeui in bel
ortuna rebus famam pretiumq; coiifti-    lo contra Antigonum , Cleomencs rebus Ctetmr-
U't,& militia: probrum plerunq; venititi    omnibus defperatis admoneretur a Thery »« verin
S'oriam. Cumq; eain omnibus rebus, tü    clone, vt fe interficeret: Gencrofum veto grauifi-
ero maxime in remilitari plurimumpo    putaseflTejinquit, magniq;animi facinus, ">».
cit. De fortuna:fauiitia, perfidia Sc incon-    fibi vitam adimere.- quo vno nihil facilius
Untia pulchrè Virgilius in epigrammate    autpromptümmagiseflèpoteit ? ld vero
. e Fortuna. Vaga, (ait Plinius)incóftans,    ignauihominis&iuconfuki maximumac
^etta»var'a>U]dignorumq; fautrix:Huic    gumentum eft. Quis enim eum,qui fin»
0rnnia expenfajhuic omniaferuntur acce-
Pca>& in tota ratione mortaüum fola vtra
Müe paginam facit. Huc non male qua-
fltant Menandri fenarij :
voZviwvTif. óvS'ivyctp TTteov
'ypUTrivosvoüiis-tv,di.hh' ÓTÏf{Tv^tif.Scc.
s
— w vpóvoia. </v' tiftvuTti, KctTvcf,
't* VKnv&tpos . TreiP^im , k' eu ^s'^46*
*Tr&V& Scrct VOifJLiV , KéyO(/.iV , M TTpAT-
■>■ V^lv >.
J (itVOi'.
Zffinite mètem habere: nam nil amplius
^"■tnana mens eft,tota fortuna manet.
ytortalis atttem f umus eft prudentie
gf*ST«$; nonvospcenitebit, credite_j,
"yif-cunq;fenümus,agimus, veldicimus,
rtuna cii det,nos quidë inferipti fumus.
">nc perfuafum veteribus paganis fuit,
j't'utemcogi feruirefortunar; quomero
e'itioplures Roinani,ijq; vhigrauesla-
°,tarunr,ac ne id contingeret.fibi ipfis po-
,l,s violentasattuleriint iiiaiiHS. vt ex Scne
a,pHnio Secundo,Plutarcho,& alijs vide-
j^'ft • At fuit ha:c Bruti, ideft, hominis
jaSani,nec verè Philofophi,imö veró de-
"Waiitis , & prifcorum tenebrionum opi-
e(f'51l|i quantum in eoerraiint, colligere
aj. "cillinium exferiptis Platonicotum &
4ll°„cuni,quorum fuit iudicium acrius, &
Uft, tas maior-Certè non multum.ei po
Uu ?* fortuna,qui fibi firmiiis in vit-
tlj e3.u»lni«i fortuna prxfidiunicolloca-
CaH rtlls'u'm omnia.qua: in hominem
cif.„Cte P°flunt,fubtus fe haber>eaq;dcfpi-
lequidpiam in fe receperit, non a fua ip-
fius ignauia vidtum elfeconfitebitur » Mu
nimè eftoppetenda mors,vt honeftasaiftio
nes detredemus, imó diligentet prouidcir
dum, vt ipfa mors in fe generofi quidpiam
& honefti habeatrqu'a cum probro non mi
nimo coniundtum fit.aut viuere.aut roori
fui eaufla veile. Quod fi aliquando cogt-
tandumeire videatur(quod nunquam ta-
rnen permifflim fuit inftituto ChriftianoJ"
idfortaflê permittitur, cumimlla fpes fu-
perfit amplius defendenda: patrix, Reclè
illequidem.fed verius Poetat
Rebus inincértvsfacih eft contenere vita'.
Fortius iüefacit,qui mifer effepoteÜ .
Huc Mattialis in primo ad Decianum
quendam .•
Èolo virum facili redimit qui fanguine
famam:
Hunc -volojaudari quifine mortepoteft.
Idem fic lepidèperftrinxit Fannium :
Hoftes cum fugerettfc'Bannitu ipfeperemit;
Die mihi,non furor eft,ne moriare,mori!
Lqcus apud Gtatianum eft elegans !ƒ. q.
j.exferiptis Auguftini in Ionam:Non eft Retnini
noftrum,aitimoitemarripere»(èd illam ab "cet ft"1
alijs libentetaccipere; vndein petfecutio- vitam e-
nibus mihi non heet propria perire manu, vipere .
abfqjeo vbi caftiras percellatur,fed peicu
tienti colla fubaiittere. Idem Auguftinus
contra Petilianum:Non veneramur nomi-
ne Martyrum eoSjqui collum liganeriint.
Huc videutur. tittinere hi mimi veteres:
Heu,quam esj timendus,, qui mort tutum
putat .
Crimen reiinquit viu, qui mortè appetit.
Morieftnecej]e,fed non queties lolueris .
Alterum lsedere ius prohibet, fic neq; fe-
ipfum permittitur.Ita D.Auguftin.inno-
centiaveraeft3qux nee fibi, necalteri no-
cet,quoniatn q.uidiligit ii;iquiratem ,odit
animam fuam : & nemo non prins in fe,
quam inakerum peccat. Bene D- Paulus
ad Ephef. 6. Carnemfuam nemo vnquam
odio kabuit-RekiK
poflis huc quod Sene-
K K. i ca
"5*
'%
% "«»
'.catnscontemnit tui manos, culpaque
fe d" C.arens>praner feipfam nihil cenfe: ad
rtinere.vt rectè docet Cicero Tufcul,
■>» ■». a,-tai]
ït'J"' l isV
eq; veró cenfendus eft fortis, & ma-
g'10
""m          lsa"'lri0)<iu' vtaliquoddam-
effu»'jaiU a!ioc]ni afperam vitxcalamitatc
Q
leöro
t,,Vic,;c llb' v^,rai» adimit: quodin
eil« Plutatchus exaggerat. Cum e-
-ocr page 594-
Andre^lAlciati
fi6
drigeftisiFortium vironim magis eft r»Of
tem contemuere.quaro odifTe vitam:fa*Pc.
tsdiolaborisad-vilitatem fui compelluii*
tur ignaui. At in primisandiéda vox.Her0
diani (,. ^pii.cP cLv^pAS yiW&iKf Tê K$u «f
<PpOV«,f MfèfS&t ■fiiV VTO,p)(CiV TA /3«*"
TlTO.,^épHV T5 T& ffpofTZlTToVTct: Vi''°j
generofos atij; fapientes decet optima qM'
dem opt.trefed ferre qu&cunqut incidant-
ca confolatione ad Polybium , cap. 3. Et
quamuis video mortis fpontaneaïconfilivï
probariapud Pliiiiam Seeuudum lib. 1.
epift.i- tarnen ab eo viti fapiences femper
abhonuerunt.adeoq; Romani iurisaufto-
res.Sciiicetalierinon patceret,qui (ibi ip-
(i non pepercit.1.3. §.(ïc autem.in fin.ff.de
bon. eor. qui anre (èntent. Sic enim Mar-
cian.Q^ii (ibi non peperck.multö minus
alij parceret.l.omnedeliiftum,§.qui vul-
ïiei'atiitjff.de reniilit.l.cum autem ,§. cu
cxcipitiir,tF.de oc.'Jilit.edi<£t Malus feruus
creditus e(t,qui aliquid faciat.quo magis
Ce rebus humanis extrahar.puta fï laqueiï
torfn.fi promedicamento venenum bibit,
pra:c'. ,?itévè feex alco ïiiifit, aliudvè quid
fecit, quofjftofp:rarit mortem pranien-
tutum, ranquam nihil non in alium aufu-
rus qui hxc aduerfus feaufus efl"et.Q_uiu-
imo apud:'Athemenfes morisfuit, (i quis
mortem (ibi admouid'et, manum , qua:
hoc peregid.ee, abicindere, ac feiunótim i'
corporehiimocoiuegere.Vefania vetuïde
fe.ipfis tam prauè acnequiter iudicatium
nufquani jj]ushaberedebuit,qiiam fapien
tum iudiciiim .Ex multis profero vntim
inculpatum . Solon cum Athenas Pififtra-
tus occiipa(fet,videretqiiecouaturn fuum
omnem fuiftra ede pro lib?rtate, arma &
feu cum ante fores curia; po;iens:o patria,
iiiquit, tibi & drfris & faótis opi'üla'ttYs
fum,atqueitadomum abijt, in pofterutn
quietutus. Mihi merite videturgraueü-
lud Velkij Paterculilib.t.vbideCrefare.-
Inelu&abüis fortuii* vis, cuius fortunara
mutare conftituit, confiliacorrumpit.Ité
que:Qjiippe ita res habet, vt plenimque
qui fomina.n mutaturus eft Deus, confi-
Jia corrumpat,efHciatq; quod eft miferri-
mum,vt quod accidit, etiam merito acci-
did's videatiii.Hsc Paterculus.Idem iudi
cium M- Tullij in Ligariana defenfione:
Mihiqiiidem,ait,fi proprium & verum 110
men nortri mali quajimir.fitalisquidam
calamitas incidirfe videuir,& improuidas
hominum meutes occupa(Te,vt nemo mira
ri debeat humana confiüa diuina necefll-
tate ede fuperata. Loquitur de victis l'cm
peiauis.vidlore Csfare. Casfari117.de bello
Gallico:Animi eft lila niollities^iiiquit,nó
.Yirtus,inopiam paulifperferrenon poflè;
quife morti vltró orferanc, facilius repe-
riuntur, ^uam qui dolorem patienterfe-
santjdem pene Curtiuslib.;. de Alexan-
ïuriscon-
fdti mor
tem s~j>w
tanea. pro
hibent .
Laudatanon temetè fapientibus &có(ul'
tis hominibusM.Tulli) feiucmwjquicüfli
videretfractas omninè>& extra fpem po-
(itas ede Pompeianorurn copias.cum Cx'
fare & Craflb fentire maluit, quam it5>
quos vincere fe rninimè poffe fperabat.ob'
(iftere.aut etiam verbismoleftusefTe.Nam
neqj pugiiandum fibi arbitrabatut e(fe tu-
tum aut facile contra tautas opès, nequ'
permanehdum in eadem fententia.conuel'
lis rebus,ac bonorum voluntatibusinimi1
tatis, fed temporibusad'entieiidum. NutK
quam enim,vt ait ille,pra:ftantibus in gu'
bernanda Repub. viris laudata eft in VOT
fenteutia perpetua perman(io:fed vt in IM*
uigando tempeftati obfequi,artis cft,etiaft
pottum tenere iiequeas.-cum vero id po('
fis , mutata veliricatione affequi, ftultuoj
efteum teuere cum periculo Cürfiun,qu6
ccEperis,potius quaineocommutato.qti0
velis tande:ü peruenire:fic inadminiftrao'
da Republ.prudentibus viris propofituH1
Solo-nis fa
fiens ff
cinm.
debet ed'e O 1 1 v M c v M d i g n i'
t A T E : & non idem femper dicere ! le<1
idem femper fpectare. Q_ua; laus CatoiHs
fuit,qui cum efl'et eo ingeiüo ,-ijsquenw
ribusj.vt feipfu'm mutare , & (vt Salluflil
verbo vtar) uaturani verfare minimè pol' ■
fet, non modo fua: Reipub. nihil prof uit >
fed etiam valdèobfuit? Eum quidem b"'
minem cordamrh, &: fottein, & temper**
tum facilè patiorfuiflè,at non tam prou'*
dum, neque tam circiimfpeftum video'"
iis, quibus eratin primis ea xtate, coq}'e
tempore prouidenduni.Vtq; Solré f"r ,*
non redoper ccelum mcatu fertur>fe"0.
liqüo,leni,atq; moderato,tarnenorbis vn''
uerfi niachinama?quabili ten'Pelle ca'e
cit.-Ita Principes &magiftratus fefe pop"
linonnunquam ftudiis.vt itadicam, obl'*
quisaccommodaredebent, vtmelius »'
üsconfultum, quos regi par eft non f"*"
mo iure.fed xquhatis vario eoq; miitab.'*
li praifcripto.In quo Cicero,quanqnarI?'
cstetis vitas partibusoculatus, infél«:»te
lapftt*
-ocr page 595-
Emblemata^.
P7
Hm
>ntio
aPüiseft ea, quam in M. Antonium infti-    tis accipimus? Eius enim munereac dono
UlCrniieracontentione. Nam quamquam    viuimus& fpiramus:ipfius ergo debet eflê
°ninuitusfatear,illiuscaufa:,quarn pro    vtfimus.quamdiu voletjfïqmder.i vmim
'oertate fufcipiebat, optimam conditio-    que ad ingratum hominem pertinet, & ci-
j?ern fuiflè.non pofTutn tarnen quin vna cu    tius vita cederequam volet,& diutius vel-
°eta dicam ;                                            Ie vitam producere.quam volet.qui vitae
ttetlnihil inuitis fas cjuemqttttm credere    auctor eft. Optarunt permuiri viri pij ex
IHuis ?                                               hoc corpore quafi è quodam carcere &
* Utabat enim fe Antonium tam faeilè , &    vinculis excederc.-millus tarnen ex ijs vm-
c° 'Ure.poiïè de medio collere.aut certè in    quam fuit,qni fibi necem inferrec Quod
°fdinem cogere, vtquondam Caitlinam ■    fijquideft inmoite lucri.furcieftiuftarprg
Yetrcm,& alios facinorofos. Non videbat,    ripere,qiiod exfpettatur.Si viuere bonum
*\Tiam,(è verfari in Romulidum fece, &    eft,facrilegium eft vitam amittere antequa
cUm alia vrbseflet, aüam eflè vitamdebe-    repoicatur.Si gloriofumeft in bello.mul-
:e» vc nou mirum videri debeat»fi ei fa co    tö gloriofius eft pro patria mortem oppe-
l'!quiiTimo pereuudum fuerit. Sed iam fa-    tere.Malo hoftium larocinio perire,quam
!S:adaliauobisproperadum.In eam Bru-    meo.-lacrocinium meum eft.fi mihi manus
'tnortem fpomaneam difputac Seneca    intulero violentasjfl hoftes, beneficium e-
^ebenelicijs i.c.io- & vndecimoEpifto-    rit: vtq; hanc mihiHeccm facilius perfua-
atUniad Lucilium,83.epifl:.Porróineos,    deatis, miniftras vcftras manus poüicemi-
1l'ifibi ipfis violentas manus afFerunt,lon    ni.Sed neq; meo ipfius, neqj veftrofcelere
Se plurapetipofTuuc ex refertilfimo tum    perire volo. Nonnulli ex vobis aflerunt,
*apientum, tun» Hiftoria: fcriptorum pe-    fnauc efle pro libertate viuere . Timidus
p11Sed prajtermiflis alijs ferè omnibus    eft,Sc qui mori derrectac cum oportet, Sc
"cciu'ric nobilis apud Hegefippum difpu    qui mori cupir,cum non oporteac. Nam
at'Ojquo loco ludxi obiïdione preffi a Ti    quis nefcit eile muliebre> ne moriare mori
to Vefpailanöjéxtra omnem fpem conie&i    yelle? Coiiftat enim aliquaudo vfiiueniflè >
*?Ucronesiamiam in fe paranc, aliosq; ad    vt perculfa; metu muiieres , cum fibi a!i-
''tnile adhortanturfa.inus. A qua fenceii-    quod immiiiere pericujuni pryfencifcerct»
^eosconaturrcuocare Iofephus.multis    fèfe de edito-IocedediiIèprsecipites.Reue-
'jfq; validis rationibus.Qtiis enim,ait,ani    ra qui fuut animi angufti & pufilli, qivd-
Si •
arr> fuam nolitexip'o mortis corporejfi    quid timendum putanr,horrenr,ipfumq
'.ceatiexfolui ? Atfoluere nonlieet, nifi    mortis metum perferre nou pofluut. A:
"'Iniligauetit. Iunftacft anima corpori,    vir fortis.qui no u metuit ea,qua: inftanc,
atlita; quodam quafi vinculo. Q_uis natu    qusq; futurafuntcogitat, non trepidar.
^.'"itorjnifi.'praspotés Deus?Ecquishoc    Q,uid caufexftcur damuernr.qui feipfum
"" & corporis concuberniü a Deo in-    interfecerit? quia nihil eft adeo alienum a
tmatüintercidere aut diffociareaudeat? natu ra: legibus. Nullum eft ex aiiimaü
.
S
. Suis feruus manibus fuïs impófita viiicu bus brutis , quod non confenfiat inrer kf(
> ita volente & iubente domino , non ex-
lDeA„. .            ....                • • >
mutuaquadam concordia.Naturas iex om
iiibus infica, vitam tutari, a fui abiionere
interitu. Informcm letiiaquefim hoinines
inuencruntifer^quinquam immités, rte-
fciunt.Qj.iod C\ quis dicat, feraruni möl-
fus proarmis cflê,dcntesque vt gladios &
ficas videri.-quis.inquatn , aliquaudo vidic
belluam vel adeofei'ocem,qii5 membrum
fibi fecuerit.feq; vel miineribus priuarit i
Nobis quidamicius vita, quid;tam inimi-
cum quam mors ? Deniq; qui vitam al te-
^jt ac°eius arbitriödetraxerit,is damna-
aife ,Vc 'VÜ dominnm iniuria certè graui
ipf6'61" • Nos veró Dei pofleffio fumus,
fpe'3' ^ei'nitiumdebemns:itaq; vtferui.er
lis
        l,s imperia:vt viiicli.nos in vincu-
0lnCc>1,tuieamus:vt fideles, depofitum fidc
Cll(-m & «ligibne afleruemus. Non eft re-
«lob
ft
"11 7't£E lftius munus,quod a Deo
-IS c|* permifTum ac conce(I*um,nec re-
liï f '>atlli;E donum. Species eft contume- rius ope confiliove tutatus erit, defenfor
h0ll- ^H's afpemetur ac reijciat.quod ab cftrqui vitam alteri tollere conatur,in(idia
taen neJe' ofFercur,vel dono datur.-quan- toreft.Si ergo necem tam miferam.taniq;
ra ktuare debcmus.quod a Deogra- ab Omni, non dicam humanitace . (cd vni-
K K i ucrfi
-ocr page 596-
Aiidres Alciati
S'
ipofiti , imaginem praferfe docet: t
racione fe duci ae regi pa'iarur . cru
':ob:emperat;atq; idcirêo-fomteE*
anter calamitates pmnes ac fliicttis a
ue .: ir'in-a alienam , ce:ifemus execrabi-
le:ii,c|uid oatifaa eft, curipfi. nobis inferre
vohurmsJ I ii re mieclaïenuue urn guber-
natorem, quicpmmidam.fibi naiiem faxis
illide;et,vel eam qnoquumodoad naufra
gitim faciendiim perforareiinos a Deo 110
bis commi'T'im noftii corpoiisgubernatio'
nem ferro exfcind.jmus,& voluntario naij
fragioaddicemus? Sed obijcitur mihicita
mors ciim pctueucro in hoftium manus s
hoc fi.itaeft futurura,quidfaciam Iacri.fi
quodab hofte metuo, hoc mihiipfe infe-
'iam? fieri enim poteft.vc defajuiat hoftilis
jra.ld iionaliter fc liabetac (i quisguber
nator mem teinpeftatis.qiiarn prxuiderit,
-nauem fhnftibusobruendam'curecAn ve
tö.quod fupplicia grauiora fitcxafturus
hoftis,ideó p.uatis anteuertédum?an q.uia
forcis & increpidianimicenfetisargumen-
tum,mortem fibi confcifcere ? Sed ita fe
•erere imbecilliratis pocius habendum ett
fufFiigiuai,nontrppha;um vimitis.Suigi-
turapud nos coodicutunijid. neq; eflèfpt
timdiuis, nee habere aliquod momentura
vti |iratis.Q_iiid enim adiungam violati de
pofiti religionem ? Deus thefauriim dedic
optimum , inchifom iUnd quidein in hoc
ficljji vafe.idq; cuftodiendum dedit, pro
arbi trip, tem peftiuè repeticurus.Nunquid
in vtroqjcrimen, vel abijceie depofitum
llPii repofcenti, qui dederitjve! ncgare re-
ppfcentifPoeiiaiüfamixeft, fiqujs hpmini
depofitum non reddideric: quaiuo magis
violareDei depofitum? Anima incorpore
depofitum eft, cjuani vr inutilem nob.s ï.e-
mittimiis, atq; domo pellimus,corpusq;
ipfum fui gratia fpoliamusatq; interram
refoluiniiis.Cur hiup.exeufidi prxeeptum
' »onexfï>qiftamus;Miles nou difcedit a ca
ftris.nifi accepta teilera:feruus imperio do
mini retinerurrilii aliter fecerint.alcer >Je-
.Icrtor.alter fiigicisuiseft- Q_ui ferniis he-
rum fugeiït.-p^na: citobnoxms.quaquam
improbum fugerit. Nos cum,optimum
omnium fugiemus poUumiisnouaftringi
impietads llagkioPHaec ille longè prcecla
tè & cruditè, vt nihil ap.ud Platonem vel
fapientes abos erudititis.Vide Lactac.lib.
3.c. i 8-& 13 initio.Platoin Phxdone ani-
mam in duas partes diuidic, vnam eleganti
cnmpaca-io;;c,fcroci,erfia;ni, &indom;to
equoaftïmilat: altera me qui man(ueti,do-
cilis,ac frsno alïueti, fellbris moJerameii
foeiièfaentis, nee non ad aibiuiiim eius
con
ba;c
fact
con
tterfos defpiciat . Ex hoc fonte.vt opi"°f'
Ethnici Philofophi vanam
il lam opi'110'
nem deduxerunr, & vmbratilera illaf c
ftantiam hatiferiint, qua ad ftudiufl» 'fl "
ginana: cuiufdam virrutis fefe imp^eba '
falsóppinati.fibi luxq; pofteritatihoc m°
do famaacgloriam feaipiternapartumi_i'"
Sed qui Chriftians Philofophia •"'.''""Ajg
nulionegotio deprehendunt, quicquld.
fuaconftautia fapientes illigarriuur, ne
tum quidem •vnguem a vitijs dücjeP.1
f e . Siquidem conftantiaautibititurfo
lorum meraperrinacia eft, ftuporque \c<r
pticus , magnanimitas fuperbia , 'aP,e'
tia ftultiria . Verum vt ad metain ?l
peretmiSjfapiunt, qui fprruna; voccste .
conftanri poflunt animo, non qu' r^11
fperatis confilia quaerunc anjmam euoca
di . & vitx nobis vfuram permid31113"^
uertendi-Neq; enim tam aiduus & a'P
Van*),
thnit
Virtj
ra,"4
tutu''
eft cliuus j qui ad virtutis arcem èa
abafcenfu deteureat difHcultatisop'
pjpne-
Firigitura'iguftus & pi?ceps,perplexis
bagib(is,& fpinis obfitus, vbi nu'1!113"}
tum iïgerepedem & mpliri furfu-'"; \
culeus laborfabultjhuicimtium fec't;,qu..
maximo fudoté primum aperuiflele -^
tam banc corifeufu affirmant . Ep° .]- /rf
ignauixpotius a(l'cribo,qna; nihil'" . .
faftidioaggreditur, & inter ipfa Pri"C^f,
languidofpiritu,& defperatofucce"11 '^
fadeficit:uon intendit robur,»eC,:naa^S j0
mouet operijfuccumbit ptiuictuam e
"eti
iet pondus,6< fubcat dorfD;a(Picit *„j0ra
tvir molem oculis , non vinbus : g1
         .
prajfumit ,.quam in re funt, cog,ia xpC-
dirFert tentata, nee vult tangen allt ,u -
riri,qua:fiipraconatiis fuosacneru . j.^_
dicatJj) arduisconfiftit virtns.uon e ^
ficias:fed facilis acceftiis volenti Xf(1.
iterfianimusficac votum aggrert .tal]re
perare.redla tranfitur & ftcurjf C°ainlSad
affectu , quo flaccido , ped«s * ^ volt„,
opus marcent. Amor d«« Pra:5a. veXJllo,
tas, occupabimus vérticem paiiW , |jnies
«coftendemus r.aorix Palam^. infra,fu
■voWÏ
omWè
JapV
aauilas.Dum ftamns ad rad»<-en . falU.
fp'icimus fruftra, & oPtamus ndü0t
gio, aflurgamiw oportet: non
          ^^
uobis in occurfuro Ula, q«« "A" uaHS.
-ocr page 597-
Emblemata^
f p
faiisferrï &miitare lpcumjfi apprehende
,e volurtiits.adrn.oneamiu eft neceflè, tra-
e<-to fpacio'qiiod diijungit.-ïpe fola nou ac
'P'rtuisaiitiaifhi voti, fterteme corpore.
ecco!iatuduntaxatopus,fedimpetu,qui
x aidore glifcat, & conantem velut pro-
p'iat.ne fubrepac tasdium. Nonmecienda
11 nt curiofis oculis, qua; a tergo relicla ,
ai)c obie&a adhuc a fronte interualla , nee
an*ièfupputandum,quid reftet laboris &
S'ianrum exbauftum. Angufti peftoriseft
* cffceroinaci ruminare tories moleftias ia
e'De| deiioratas, Sc regredi in memoriam
°rUni cnm morfu doloris, qua; iam con-
c°&a pene . Cog itemiTSin ipfacrepidine
^oiitis iam ftarc nos, Sc aflliltu occtipaie
P°flecaput facri hiiiiis & augufti iugi, vbi
v,rtuti fua regia & ch tonus. Qjujs igitur
['''hihic pertinaci clamore obtnidat.de !a-
°riofa nefcioqua peregrinatione ac diffi-
c'u? de Fortuna; viribus & rota ? Sapiens
c*ttè non lente accingit fe & euadit, labo-
r,s tolcrans,imo ne feiitiensquidem.qiiem
c9')ftantia; arrtia contra Fortuna; tela mu-
*J'l'nt. Stultorumquerelzatidiuiicutpaf-
'Utl. quibus mentis errore judicium omne
^prauatumjaddit vulgus fuiiro calculü,
n°H minus iudifcrerus centbr,nec magis
Per(p
icax; vtriiiquein fpeciem ajftimatio,
?eg'e<!ta rei verit'ate, quam non penetrant
^§ei)ij hebetudine& caligante intelleclu.
^at'onem hic fequamur oportet, aurea
Pr*cepta dic1antem:Nec arduum.necafpe
inauijSjtanquam Phocnicem aliqiiem. <oIi-
tarium aut pelicanum, iüa'm q'uajrarnus ".
Non habitatquidem in humili nym.plu
hsefcimus, nee fordido aut defpeclo ali-
qtiolocoj; attamen nee in tali vbi iöueniri ,
nequeat aut nolitaltius ïemota , nifi viri-
busexhauftis,& longa atq; periculdfapro
feftioneconfumptis, autdenique ipfa vit3
crudeli manu expalia. Nefas fit hoc foni-
niare> neduni £icere : proipeclurn habet Sc
imiitatabomni latere.in decliui & patente
colle.rofis Sc lilijs veftito.Spinofus foliun
arfitus & pes infimus montis.fed paucis £al
tibus peuetrabilis, vbi floribus castéra ri-
dent, & ad placitum curforis omnia com-
pofita . Ingrediamur bonis aufpicijs,& (ï-
quid obftat intcr initia, proteranuis auda-
ci calcaoeö'Si metus virlnerum,armari po
teftferrata folea , ab incude & nialleo pa-
tien rise. Q_uid 1 tam pauida nobis e (Te peclo
ra vtha:c terreat'vel vicsEetiam faftidium
inducantïVana vanis formidiuifunt nimi
rum,& contemptiffima timentur.qua; ta-
rnen nihil in Ce habent firmum aut forte;
interim mouent.-quomodo? vt vmbrainfan
tes, feras rubeiis pitina.potcina vox eleplia
tes, curriculi ftridoraut rotarum verfata
facies leones.Imbelles &imbecilles fimus,
fi ad ha;c vel piltis fe erigat:vir non cedit,
in quofanguis & »inlis animus , & ridet
liane laruam perfonari hioiionis : imö fl
quippiam taleadhxret, pertinacia omnem
difficultatem & impedimentum tranicen-
dit.Mens fibi imperet.qiiajquodcunq; iu-
betobtinet.Non eft quod patrocinium no-
bis qua:ramus,exaifantes infirniitatem vi-
rium& fraflosneruos.qui nequeant per-
tnigeread viitutisillum apicem . Animo
vitium ineft.non corpori,cui mmquam de
fuit Aduócatus, qui impotcntiaiptazrextu
defenderet.
Virtutu
ad f!.-,
qualte .
<5f
lItn>utquit,eft ad virtutem iter, plano adi
1 ra'pfaqj natu ra nos in reduin genitos,(I
Ldbor &
confiati:*,
omnirt-i
vincunt .
W * ;,^C^eré volumus, iuuat:appetitumeiiim
i^,% „. Predit illius ambiendaf,& commotiun-
''"V, r. as3damplexandum,etiam inbatbaraac
/• .leitri mortaiium ftirpe; ab hac eft con-
■ ratio & copnlaaiiimörum interbonos ,
f' °tlsenimconciiiatrixeft,&cong[u'inac
Wa gentium & focietates. Cur igitur
pauper-
Ki 4
-ocr page 598-
Andreae Alciati.
fio
Paupcrtatem fummis ingenijs obeffe,
ne prouehantur.
EMBLEMA CXXI.
D
JE X T R A tenet lapidem > marnts altera faBinet,
Vt me pluma leuat > fic graue mergit onta
Jngenio poter am fupera* volïtare per ar ces,
Me nifi paupertas ïnuida deprimeret
.
COMMENTARII.
cuiavreente nequit proueht, l<«t «"S8"' J
bomtafomma firn ma fibi r*»1'»™';" ^
pis panpertatiseft fymbolum,P[°P& r
uitatem & difeultatem por.defls.Utat»
a mulnshiclëuaruis: %        ,
Concpentur,inquam,dextra b. ^
ADoiiscsNTYivs propoiu-
tiir ("hcec hic barbatülum exprefle-
lit pictor)cui manu dextra ponderofus de
pendct lapis, finiftra: veto das al» affixa;
funt leuiflima:.- vtq;ha;atteram corporis
partem elcuant.fic omisaltera deprimit.
•AdoliScentis itigeniofi eft pro
fopopceia.ijui de paupertate conqucritHr,
i*
ih
-ocr page 599-
Emblemata,
S%:
«an, jl,ttl!*teti«s «©rporishabet regimes     dus,vt pJericjj noflc nolJent.phirium nam
duin um ^n'.^ra aliquo padoeflèt feren    que iftequotidianus cibtiseft.Qui fumma
ty •""icnotimmum illud Iuuenalis Sa    laborant niepiu.nonpofi'untprouehi.neq,
*i*Hdr -v                                                       enimparentes habentaur cognatos, auta-
afaciïèmergtmt,quommvirtutibta     Üos etiam beneficos ftudiorum liberalium
nutritios , qiü fumptus necefiarios fugge-
rant. Hinc bene dixit Architas Philofo-
phuSjfapientem vnicum habereincommo-
dum.paupertatem.Exclamar etiam Comt
cus in Adelphis paupertatern ede onus mi
ferum,& valde grane , viq; adeo vt etiam
nobilem ignobüem faciat. Sed ne tranfi-
liam tam ofcitainer eam vulgatam &• fo-
lemnem ftiidioforucn pene innumerabiliü
*Qernc—
^Ue:
j>    '"'thyrfitmvepote/l centingerefanx
Q   Pertafrf.tq; tris inops,quo noSe dieq;
j)   Put eget:fatur e& cü dicit Horatim ohe.
^   a'as fiuepennas.vigorem ingenij & acu
JExeurfut
in miferS.
adolefcen
tumfeli-
cijpmi
i*
genij een-
dilionë.
'ntellige. Erhxc querela multis alijs
« *Qrrirnums,quibus fiquid fuppeteretad quete!am,qtiimiferam fuam fbrtnmm vi
iw ri,m progreflfum , non fanè ita ha:- txq; genus incufanr:quot quarfo ia olim ,
Ij g*ntiu puinere,iedadfummosdoftrine,     & hoc noftro tempore adolelcentum my-
^ms euehereutur .                                       riades efle conftat, inquibus eafit ingenij
i EXTRA tenet lapidem] manusdextra    dexteritas.vtadiiberalem omnem difcipli-
t lt°faxoretinetnr &deprimitur,pauper    nam nonimbuti, fed fifti a naturaefle vi-
? fcilicer.qua nihil grauius •                     deainutJAt inpuluere coenoq; miferohe,
j ^"lus altera] lama alata cft : ingenij     rere coguntur,& cum mehores ftugesno
eritas me fubuehit.                              pofiint,fïliquas afleifraturjimö vero cum
Wutna leunt] lenem facit agilemq; vi-    grauibus & moleftis admodum colluttan»
lij !n8cnij mefacit promptum ad erudi-    turdifficultatibus: quia quamquam inge-
°nis
h
cultum percipiendum .                     nijmentisq; pene dmit«e pennasexpeditas
"geniepoteram &c.~\ fummumhono-    &alacrcs habeant.nullum tarnenautami-
«X doiftrinx fruftu confequi.
cum,aut locupletem hominem, velcertè
aHpertM ] Hóe verbo puto intelligi Maicenatem beneficum nancifci pofliint,
pftatem (jiicjs jn icjjus VIgenrem>vt poe
qui nodum.qni faxum illudegeftatisadeö
vrgentis,qui validum fortuns impedimen
turn tollat. Qjjislaborio<um & induftriü
Cleanthem ib, hiftorijs laude dignum non Cleathts
cenfeat, quinoftibus aduerfus pauperta- indu-
tem jdiebusaduerfus ignoiautiam depu- firia .
gnabatïnam inopia cogente.noöis magna
partem in aqua haurienda impendebat,
quofibi viftnmcompararet, interdia ve-
ro Chryfippi doftrins operam daret • Ea
demum,qua; a pra;ceptote meute concepc
rat.boum oflibus & teftis ficlilib.iis perfcri
berefolebatjCttm pecunia ad emendani pa
pyriim non fuppeterct. Nam iie longius
abeam, nullus noftrum eft, cui compertii
non fit,vbiuis gentium permultoseflè Au-
dio addiflosadolefceutes, quiinctedibili
amore flagrent eas capefTendi artes , qui-
bus humanitas & eruditio comparatur.
Qui tarnen arc"tiore,niimsq; violenta pau
pertatis remora (ie interdum prohibétur,
vtcum ijs facultanbus omuiuó careant,
qua; ad hoc iter conficiendcim neccflaiia;
funt,adartes quafdam fordidas, tanquam
in piftrinum,fortuna;>vt ita dieam,tyraa-
mde
Uq c,üitl,r* Panper enim diiStus eft a par-
ve.Vc' pauco xre:at egens,cuinullagens,
spA1" nullins familisejquafi exgens,vt eft
J ** Grammaticos vcteres: nam,vteft in
i^. l}crbio,pauperi neparentesquidema-
Pau'
; 5eueca ait epift. 17- Non eft quod
^'Pettasnos a Philofophia reuocet,fed
^, .S^ftas quidem.Idem epift- jj.Qtianta
»UqIS Vct^orl,m paupertaSjimè egeftas fit,
Jjj 5Uan» magis.quam hodie intellèxi.
tc J"15 Secundus lib.4.cpift. i8.Exprime
ltt- nt,l,i Latinè epigrammata tua, in de-
lita ,s.tan^enaccidit hocprimnmimbecil-
Vt re ,ll§enij mei,deinde inopia,ac potiüs,
lijj ^5^'us ait.hac egeftate patrij fermo
gtns
         "ius i. in Antonium: Modo e-
<ei,ti'tc?entèdiues. Seddeverborumdiffc
iv.
tnui^l noria.
T hajc ( vt diximns) kinenis inge-
niofi
^°Popceia , quaoftenditur pliui
""genij felicitatem celebres & cla-
fos"' Uros>,rii(tinuida paupertas depref-
"atdSret.-eftenim illamoleftiim pon
-ocr page 600-
Andreae Alciati
%%%
ventres impnnè fanflos illos reditosjep
culentur.Sed de bis i^£otx»SeWia
diiis. luie Canonum reAe conin»
cft, vt omnis fordes ab Ecclefia rernou:
tur,fcd in primis exaftio pretij pro nac^.
di facultate.quamquam id iacn olim
qua confuetudine,vel vtentium morCall0
ptum effet:id enim fapere Simonie'1 ^
niftae affeuerant.vt Abbas c.I.ext- dej^,.
giftr.Non minus confultopronilu«,^.s
cilio piimüm Laterano,deinde parrfe »
comitijs Aurelianenfib.vtpixcepton
matico.Sc Doflori Theologo przbena*
fructus adfignarentur, vt iuuentus in .
ris hiimauioribus informaretur ,& L ,j
ftianus populus fidei fanóhe rationem ad
X
V
Ride cotiipellnntut; vel fi. quid fpei relï-
qiuini fitjiion tarnen poifuntemergere,nifi
deuorent infinitas in itudio petfequendo
moleftias.Namaut pxdagogiae oneia fufti
nent (qua conditione.fi cum alijs confera-
tur,nullaalia niifcrior) aut deterius ali-
quodfubire munus , & viliores quafdam
pattes, imó verè laboi'esindignos iiteratis
homïnibus peiferre ac pari cogiintiir-Que
ingema certè acura per fe & vinida , fed
iiiopia; tarnen ïiirnijs moieftijs fopita ni-
mium ac languidafi quis liberalianimo ia-
centiaexcitaret, non dubiumefr quin lon-
gè plures haberemusin rebus Theologicis
exercitatos,graues profectó &etuditos In
ris vtriulq; confultos , fidos & perfpicaces
T&dagogi
tniferi.
Mcdicos, Doclorcs longè plures in omni fceret.Me nó fngit.quod quarnqu*"1 P
lueranimgenere,Mathematicos,Phyiïcoss per,non egens tarnen,<*uT«fX»f al'oq"1
cilius aliquatö ad Philofophiam p«"cnl '
At contigit Platoni & Ariftoteli,«nmag'
rerum copiabeatis.vt Phüofophi? cn V'-
affumcrét.-fed hax verborum philofoph' ^
non morum fuit. Diogenes fanè,tie»IS a
mo , acdiobolaris , pallio temis phil°10^
phus,nec ram propofito animi, qnam B
ceffitate.AriftjppuSjfcurranitidiis.bene'P
pexusin aula regia. Hinc Cleauthis iu"^
nis indufhïa,&laudabileftudiurn f""!'^
laudari debet, cuius >t wtvia riiv ff01"li
'{h&yi.
Quid multis ? Laudat Pau.Peita"
tem Seneca fplendidè & magnificè,ipie ™
men infumma rerum affluentia diues:qu|"
bus non refïgnauit, nifi cüm morti pro*1"
museo fibi nomineiimideri feufiffct. Ne^
ejiim abiecit.vt qui facto naufragio && Pa
lium kk contuleruiit.Casterumdext1* 'a
pisadlixrens referri non iiicomnio<^e ?°~-
teftad itiipedimentum fcribendi.Nam Pr?'
inopia nihil eloqui poteft, vel fcript'S raaii-'
daie^dolefcens.fortuna; bonis onjninö de'
ftitutus. Et certè tajis fnturusej-at Virgi'
Üiis.talisq; Horatius.nifi liberalitatern ^e
Logicos,Oratores,Poetas, Grammaticos
ad Keipub-nori minimum &ornamétum ,
&adiamentum-Quod cum itaqiieror ne
fcio (air. Minos) profectó, an dicere au firn
qua? mihi none in mentem veiriunf.ncmpe
huic iuopia; diligenter, niagnaq; liberali-
tate fuiffc iam olim occurfum a noltris
maioribus, fapientib«s certèac pijshomi-
nibus,qui roe fcholas hac in noftra Parifiéfi
Academia (Vtde exteris tacearn) a funda-
mentisexcitarunt, legibus & inftitutis in-
formarunt,reditibuset:amac cenfibus an-
nuislocupletarunt.-quasopes rebus primü
ijs,qua;ad Religionem pertinent,& paupe
ribusalendiSji jsqi quibus nimis effer aröa
fupellex.aftïgnari voluerunt. Qna: piacer
tè & Chriftianis hominibus digna benefi.-
centia.inltitutioq; liberalis, mirum quam
hodieimmutata iit.Hunc ewtm adolefcen-
tum ftudioforum & panperum cenfum ne
fcio qui fcholarcha: malis artibus interdu
occupant:ex quo fit.vt qua: iuftè conferri
debebant in vfus publicos,miferè ab ij dé
$£ iniquè rapiantur : nee iam inopes ij ad-
Multt in
ïarifienfi
cicade-
min fcho
u.
ff
Itiittantur , quos folos participcselle par coenatis fuiifent experti.Sed uimc OcMiïo»
crat riuius mmiificentia:, fed ignaui quida ne elabatur,apprehendenda .
In 6e-
-ocr page 601-
Emblemata.*.
fz$
In Occafionem.
EMBLEMA CXXII.
AIAAOriSTIKÜS.
?
Y S IP P1 hoc opus eB, Sicyon cui f atria. Tu
"^ Cuntfa domans capti temporis articulus.
Cur pinnis Bas
? Vfque rotor. Talaria plant is
Cur retines > Pafiim me kuis aura rapit.
in dextra eB tenuis, die, vnde nouacula
? Acutum
Qmni acie hoc fignum me magis efte docet.
Cur in fronte coma
? Occurrens vt prendar. At hem tU%
Die, cur pars calua eB poBerior capitis ?
&e femel alipedemji quis permïttat abire^j ,
Ne po/sim apprenfo poBmodo crine capi.
Tali opifex nos arte tui caujfa edidit
, hojpes:
Vttfc omnes moneam, pergula aperta tenet.
COM.
-ocr page 602-
Andreag Alciati ?
SH
N T A R I I.
Quis vnde plaftesJSicyonuis.Nomê v«o
Lyfippus.Tu verö quis?0ccafiooi»nia
domans.
                                     . .
Curverofummis pedum vnguibus'Hce
dis?5emper rotor.Quidvero alas
Pedibus habes biformes ? Vohto Ieuis •
Manu dextraquidfers nouaculam? HO
nibus documentum ,
Q^iödacieomniacutiorfum • , ^
Coma veró quid verfus facicm? Vt a pr
ueniente capiar .
                           . -1
Per louem, pofteriores partes [capi»5J
ad quid calua; funtl
                   j-u ij
Nam {èmel pennis cu rrentem me pedibi
Nullus deinceps expetens prehcudet
tergo.
Talem meartifexegxnxit veftrigwtia» _
O hofpes, & in veftibulis pofuitadhoi'
tamentuni.
                                       (
Quufinxitplattesi Sicfonim. Pi' aZe n)
men.
                                                .
Lyfippus.Tu qttutSü Dea cttnBa dom*1'
Cttrfitmmt4pedibuigraderisiSemperro('('
Ales
Cur talis habeasilslempe leuis volito
.
Cur dextra tibi acuta nouacula ? Acud1
omni
.
Zp/a ,ïcie,proftant h&c document» vin1'
Quid crines infronte? Capi a vmientib*
COMME
V_T nuda, pedibus alatis, froiite ca pillis
longimmis luxutiante, parte poftica calua;
inaini geiens acutiflimamnouaculam ; &
talera LyfippuseffinxitOccafionem :
I D fumptum ex G tjeco Pofidippi Epi-
grammace.quod fic habcttir 4-lib. Antho-
logcit. tl; Kcttpov ■
ii.
Wons Em-
èlematis.
T/V Tródzv o irhójTtiS') riKvcóyiof • ouyo(t.»
S1» ris >
XufftTTTro; ■ <rü
JV, T/V ; Kcupif o T«l'-
S'stfjt.ó.Tap •
t/Vt£ <T«V cinptt $é@»x.ctr> au» ipoyaM.
Tl <Pe Tetpras
TOOJIV i%eiS £vpV»S i l-XTclj/.' VTTHVt-
piot-
%upl
cTs S'i^népi} T/ <pipH( ^vpoy> anS'pé.
<Tl S'Hyf/.d.,
a; a.x,p(.ii( mó.ms ó^vrzpos tiKb9hi.
v
cTê kó/jlu , T/ »*t' ó'4"/ 5 vTra.\)Tia.<ra.VTt
&d.CsfSa* •
V» S~ltt t'4£a7rt8iV TTpo; li <
pa.KAY.pai
Tov ya.a S,7rd,% vnwoitn 'XApa.^pi^Anó.
(AS •7T30Siv y
«T/f ih' i/J.HpavS'pJ.ZtTtU (£Ó7Tl§iV
7oiov o Tê^r/TKf U-i i'ti TTKAViV WZX.lV
vfiicoV
B,Hvt, ksu iv 7rpoQvpoi>- S>Ïkz ^iS'&fx.a-
Kinv.
Multihöcepigramma Latino carm'inedo-
uarnnt,fuo quisq; rnodo.Sanftiiis vt intel
ligi duntaxat Gre.cum poffitjfere verbum
verbo, & verfum verfui vt tefpondeat cu-
rauit :
Quts figulus ? Sicyonim. Huius nomina
■ -ultib                   
ïojjum. Quid caluum efi occiput ? '
rf
refer ■                                               jf
Naficpennatii volt tante pr endere plaH'
A tergo nullus vel ciib me petis efi • .
Talem me
artificisfiytx.it' manus, hofyelr
omni
Veslibulo.cunüosfeilicet vt doceanf
Eofdem verfus Audror Chiliadum,m p*jj
üerbiQ,Nofiee tempus. par.jphrafticaTs re4 , /J
dit,ideft,mufa paulo fuifiorejliocmod^, fly
Qu&patria artificiisicyoiï • Quo nomi» $>
Nomen
                                              , j/r
Lyfippo diclum efi. Ipfie quii es? l°1ult.tl
lila egocunltadomans Occafiii • Cur,"'
pinnis
InfislisiVoluorq; ac rotor ajfid#è. pj.
Cur gemina in pedibus geslas talari* ■
cam;                                             pij.
Hucilluc volucrem me leuis aur» r L 1
Quid dextra fibi vult inferta noUfK"
Sinium hoc,                                ,
"                                         QuoA
Verfio SM
Hij «
profer.
Lyjippus-Qutt tu?OccafiocunBa domiïs.
Curpinvu Bas?Vfq,rotor. Curaccipts alen
Sub pedibus geminas'.Vyt leuis aura, volo.
At dextrs, iinde nouacüla fin
? Mortalibus
omni
Sic acte oslendofim quod acuta magts .
At coma cur velat vultus i Sic obuiapren-
dor.
Cur villvs capïtupofleriora carent ?
Si femel alatis homines effugeroplantts,
Nepcjfitn parte bac pofieriore capi .
Tali optfex veftra mefinx-it tmagine eau-
Ho£j>cs,Qr> ante fores,vt moneam,pofuit.
Verfio Mi
Miuos £c eleganter, vt omnia reddidit:
-ocr page 603-
Emblemata^.
w
<Jg*4quxuh~ acièfim mage a:uta,do-
' '"■capMitio facies quidnam admonet?
,; lü»d,
„•Jpistfoiitime ,quotie sojferor,arripiat.
r*utem capïtis pars pofiicaria caluet >
y *<ïie*nfemel alatls pr&terijpedibus ,
^"'iquam volet, inde cit'o me prendere
tHrfit
jj ****rf liceat,fimul de vertere ter ga -viro.
*c itaque, idq; tua me finxit imagine
n°s]>es,fcalptoris ingeniofa manus .•
^andamq; domus bic prima in front e
hcauit,
. yilicct vtcun&os Ó> monea,& docea
.
f, gillis Galhisin Epigrammatis eodem
f T^è argurnentodefcripfit Occafionem,
j,d Wtiic comitem fecit Metaïioeam.id eft,
, *'^entiam,mucato eiiam artificis nomi-
C Sic ««e:
Hx*s opüüPhidU.'quifignu Paüados,eiui
Su"y&T' louêfecit,tertiapalma egofttm.
^E>ea,quk rara &paucis Occafio nota.
g; ■Jbid rotuU infislis ? Stare loco nequio.
^"'d talaria habesWolucris jum, Mercu-
, rins qua,
qua; om nes typum Occafionis oftendiint.
Eftenirnillic(aitilk) puergloboin(ïden% St^ua
capillitiofuperbculoscifitfo'iiif maiJU ha^ T* y-ffJ?*
bens nouacalam.curii infcHptiöne Ka/pos, Salma»-
ttc«.
qvlarvcx occafionem .fignrficat. Hunc cir-
cumitant Merciirius & Pörtunacum <or-
nu copiasper qux runuitur poffe Occafio
nem tribuere,quidcpid Merciirius & Por
tana poflTunt. Sequitur hos veruia vnltu
plorabundo,qua; Metanceam.id eft,Pceni-
tentiam refert.Sed mine fingula quid fignt
ficent.indicandum •
LYS1PPI boe opus cf?];Lyüppns fta'tiia-
lius ex Sicyonevrbe Peioponnefi , multis
III.
Lyfipfw.
varijsque fua; artis monimenris nobilita-
tuSjVt Akxander'vetuerit, nea quöquam
pingerecur, aut fculperetur, prauerquam
abApelk&Lyfippo.Horat.Epift.i.
Edicïo ■vetuit.ne quufe,pr&ter Apeïïem ,
PingeretyO/tf^aUusLyfippo duceret&ra
Tortis Alexiim vultüfimulantia.
-
Idem Plutatch.lib.De Akxandrifoituna.
LegePlin.cap-7.& 8.1ib-3 4- Lyfippiquo-
que rtienrionem facit Martialis. Atifonius
hui»s ftatuxaiiftorem facit Phidiam .
CunSla domans] Defcriptio Occafionis.
Voluit autem expiimere G raicum epithè-
ton,Kcupof c <ntti><Pa[j.ó,Tcep-OccaJio rerum Qccafit-
omnium ■vittrix.
Nam rebus permulcis tiisdomi-
caufam & iuitiuni dat OccafIo,vtetia quj nium ,
potentem ë panpcrefaciat,ait Meiiander.-
•johhw o Kcupocyi'ynrcu ?rapa/.Tiot.
Multarum rerum occafio est cdufa.
&
KcupxTvyavydp 'ïïlayls ièyuoi[/.lya..
Redditpotentem occafio i/elpattperê .
Imp
•tfiXKit i Kcupè; a.vi'pa.i ix. cvTO,f wo/«.
Occafio facitfirenuosqm'•■ non erant.
Qapti temporis articului] Monientum
breue temporis,(Iue puii&um.Pröiiêrbm,
Temporispuncium.'Eü.emm occafiobreüi^ Occalïa
°*tunare filet,trado ego cum -volui .
m
Sed
n* tegis faciem ? Cognofci nolo
keus tu
,
g °ctipiti caluo est Ne tenearfugiens.
*>"* tibi iunclacómeslDicattibi.DiC,ro-
Su eil>cui nomen nee Cicero ipfe dedit.
■bea,qu&fat}i,niïfac~liq; exigopaenas.
1„**ƒ>« vtpatnitedt,fic Metanoea vocor.
'"'"do die quidagattecum ? Siquando
H.
olatti ,
*c*nanef,banc retinent quos ego prsc-
*%0?i dumrogitos,dum perctinBando quidam opportunitas.qua:nuiltum vak'f „uid
"toraris,
                                            ad res conficiendas & omhtendas Occafio
I)e ^Pfam dices me tibi de manibus.         nem innuit Terentius in fene feipfuin'ex-
Dlls »5.Cafi0ne hac vide qua; habet Politia- cï\wnaxi:lntempore,uK[\\'\t,ad eam i-en:,
Sy^ Il"«l. cap. 49. Retulit & Gyraldus quod rerum 'omnium efiprimum. Et in A-
^Qca^111'1' 'èd Gra:cos imitatus Ca:rum delphis.-K*/'» ipfo articulo opprejfit. Capti
i,atjlt°Ccafioncm,gcnercmafculino.Apiid temporis articulum (vt hic vocat Akia-
Puj^Sen'm Occafio fingitur fcemina, a- tus) Calliftratus in Ephrafibus egregiè de
Ion rL'ÏCÓs pner , diftus Keupls . Huic fcripfit.Vide Phxdrum lib.j. Fabular.
tiatü "Iu.s hymnum concinnauit,fingitq;
*fl5rm""'-muin filio'um Iouis. Et Saftius
^ic vi(jat,Ul Saln'anticenfi Bibliotheca ho-
l<tas 'ri rtatuas Iapideas ita afFabrè expo-
♦ 't cum antiqiiitate pofluit ceirarc,
Cwpinnisfltuf] c.ur talaria in pedibus
habes ? Hoc fignincatur.vo'aticam ell"c&
Occafio
■vclatica.
fiuxam occafionem, idcirco & talaria pe-
dibus,vt Mercurio,ei tribuuntur. Saclius
hoc loco: Pimia&plumam figi.iificat, Si j'inn.x
alas
-ocr page 604-
Andreae Alciati
fzó
tellige hicdc rnotir prascipitioccafionis |
alioqui.quod in iuredicitur.mora m<??."
temporis non nocet,l-ii debitori* *»•"'
die. Vel quod Ouidius:
Differ; habëtparus, cëmeda t»ag»» w»r« •
alas,quibusinnatant pifees.Hic antem vi-
detur figiiificare fiimmitates pedum:quafi
dicatjcur fummisinftasdigitis? Harcille.
Voait au tem piums,pro pennis:vt,F*V« al
ma,aptapinnis.
Vjque rotor- ] Sum volubilis, facillimè
flueiiSjveifatilis vt rota
Suiu tarnen res quaedam.in quibus r
renda i
da potiüs confiliafünt,quam qua:
Talaria.
Talariaplantis] Talaria funr calccamc
multUjiiaufragio.iucendio, in quib»s B1
ta alaca Meten rij . Hinc prouerbialis allo
goiia.ïW^w* induere.yiaeo,quod eft,fu raomnis.vel minima perieuloia . Et <1
gam adornare , & quafi veile aliquo auo-
vnquam vuut occanonem>iuiii-»-— :■>.
moroentoabeuntem? Quarenofter DlC
tor Hippocrates eam pratcipitem T0"1' ]
Aphorif. i. Hinc verbum Occare»•*.,wj
men Occa.-quaroquamoccafiodene"1
exob& cafus. Liuius:Rebusin aip«»..
tenuïbus forulfima qua:q;confiIia tuti *
fïma fuut: quia fi inoccafionis memento»
cuius praueruolat opportunitas, cUjUt ,
tus paulümfueris, nequicqua mox*"11
faro quereris.
                                      «•
Tale opifex nos arte] Lyfippus co al'
flcio exprellam reddidit occaiionem -
Hospes] tu quicunq;
facies.                                                      A O*
Vtq^omnesmoned] Admonet fpectat^
rem imago.docetqne , cuius ïeigtaua»
propterquam cauflam locata fin» '° r
visdiq; patenti;fcilicet, vtomnes *^Uj„.
ctimq; obuios fui negotij admoneat ^4
ceat.
                                              x .
Pergula aperta] Pergula a pergendo.io ,
cus elt a multis lateribus aerem excipicn •
Apelles in pergula poft tabulas a fc»?^rt
lare
In dextra elt tennis, die, vnde nouacu-
la\]
Cu'rnouaculam dextra ofteutas.'Cul
tor raforius etiara acutiffimum temporis
momentum exprimit. Fuit etiam Fortu-
nx fimulaci'um pilas infiftens, cum noua-
cula,nauali clauo, &copix cornu. Noua-
cula fignificat foelicitatis amputationem ,
pilaeius volnbilitatem.clauus vitajnoftra;
curfum fubeius dicionSfeornucopisboiio
rum lurgitionem .
Acutum Omni acie&c] nempehocfi-
gnodocetur, quam repente mutationem
affèrat rebus occafiorquodmonofticho in-
dicatMenander :
i«.yjfScu o Kcupos (AtTetpiptt ra. tspa.y-
Qelerrime occafio permutat res .
Curin fronte cpmai] Hoc vno verficu»
lo fignificauit quisquis ille fuit,qui Cato-
riis ïïbellum coropofuit:
Vronte capiüata esl,pofthAc occajio calua.
Vbi Sanctius legendum cen(et,pofticaoc
Nouaex-
la. occa-
fionis.
lortuns,
fimula-
tmm.
Occafio
calua a
tergo .
Kct/pot.
caJiocalua.Nam in qüacunque re pars au <Sas latitareconfueuerat, vt inde mul'
terior dicitur antica, pofterior poftica no- iudicium de piéturaexciperet. Pliii>uS i
minatur.xct/poV recaluafter occipitio a co- de eb lJc:Perfec>a operaproponebac " ^.|
ia libero, capillis in fupercilia diffluenti- gula tranfeuiHibus,atq; poft ipfafö ta
üsolirh pingebatui'j ralemq; prius finxit latens>vitia. qua; notarentur. aulcultap j
mB
vulgum diligeiuiorem iudic"11 Vu"la.
prxferens . Laiftantiiis i. cap- **• eX
cilio :
                                           sga ^
I'ergulapiftorumveri nihil, omni*P '
Bud^us dicit pergulameflepat'6'" i° pi j.
exporreclam & propendencem- vu
musüb.zi.cap.3- Cum rofacea corona in
terdiu è pergula iua in forum pioipc»»
diaus. 1 uriscoiifultispergulaeft l0'^^
ponendis rebus venalibus aptus- V(-?nluS
Lhariesdeiudiciis-Incerim "o'?"elcfi '
qmd pereuia in naui,& vineis ügi»m«'. t
* A
         •„                  u*c icene, occafio- J
nemciim fefe offeiat.ftatim ede anip.eii ïj
dam i «us eni» unta elt 0?SoiWam , f«J
ple-
Sicyoiiius ille plaftes Lyfippus. Quoligni
X f{catiir,poft negleclam occafionem ea trui
iionampIiiislicete.Hinc Ouidius i.de re-
medio: ;
Sedpropeta.nec te venturat differ in horos;
Öui nonefi hodie,cras minus aptus ent.
MartiaHsitem .•
Non bene difiulerishjideascfipoffe negari.
Vide ptouerkia-.Fremenda occafio, &c,Ca-
pere crines .
Comatam au tem in fronte oc-
cafionem hic dicit, ita vt facies eiusnuf-
qua appareatjquareGraecis dpipySidiïla.
Mefemelalipedem]
Celerem& velocé,
quafialaspedibus habentem . Awfoniusde
atat. aiiiwal. ccruam alipedem dixit. lii-
Occafio
ttrripien-
AcLj.
Occafio
fr&ceps.
-ocr page 605-
Emblematic.
y*7
||lefittnq},rt voluptate triftitiam, ex dam-
. 'Ucrurn ,ex honeftoinhoneltum pareu-
c> & contra: brèuicerq; rcrum natmam
rj'tiinec.lnaggredieiido itaq; & conficic
negotio ptxcipuuro habet momltum,
n°uab revetereseam donaflêdiuinita-
^ Vl<ieantur.Occafionem Cicero deiinit li
Jak e'l1l'entione,partem temporis, in ie
n'o irHem al'cu'l's re' idoneamfaciédi aut
dicam impensè laudari. Ad Caprea; palu-
dem difcerptus Romulnsarrepra occafio-
ne. Etoccafione Lucieria: violata: pulfi
Tarquinij,& mutataReip.forma. 'Plebis
feceflio in facrum montem extorfit a patit
bus tribunos , & fic CeCe vindicauit a con-
temptu patritiomm . Decemviri fublati
occafione corruptx Virginia:. De exfein-
denda Carthagine Cato confilium dedit,
occafione ficuum, quas Patribusoftendit.
C?(ar Galiias fubegit occafione fadtionum
inter Heduos& Sequanos.Occafione mor-
tis C^faris feuatusauctoritatem (iiam ami
fit, & populus quafifurensad libertatem
procIamauit.Rix? implacabiles inter Ocla
uium & Antonium.occafione vxoris Anto
nij.qua; foror Odauij.Q^iin & occafio de
dit exitio Heliogaba!um,Ba(fianum.Cali-
gulam,Domitianum,Maximianum, Gal»
lienum • Et fexcenta ocrurrunt aüa, qua:
non nifi iinnaiore otio poffim cu mulare.
Improbis enim prater occafionem nihil
deeflêad rhalè agendum, difputat Plutar-
chus in opufc.Cicero proMurena.-Dies in-
termiflus vnus,aut nox interpofita f*pe
ttirbat|omnia:& parua nonnunquam com-
mutataura rumoris. Idem j. Philippica.-
Minimis momentis maximas inclinationes
temporum fieri, cüm inomnicafu Reip.
turn inbelló. Et iird; Diesaifert& hora
magnasclades. Achenagoras pro Chriftia-
nis; 01 y-iv ydo Toe a4p& jov S'ia. hiyv-
t?iv,oi
JV xa/fioV-Horatius 1. Epiftol-ad
Bullatium „•
Tu quamcüqi Deus tibi fortunauerit hora Occafio
Gratafume manu,nec dulcia differ in an- non negli
num.                                              genda %
Plinius lib. J.epift. K.Pleraq; qu? funtagen
da: rei neceiTaria eadem pcrfe<fta,nec vtilita
tem parem, necgratiam retinent. Idem e-
pift.9.feq.ad fiuem : Tu ftrepitum iftum»
inanesqj labores, vbi primum fueric occa-
fio.relinque» teq; ftudijsadère . Pulchrè
Tuil- ad Brutum.- Defiderabam nonuullis
in rebus prudentiam & celeritatem: qua fi,
eiTemusvfi, iampridcro rem recuperallè-
mns : non enim ignoras , quanta fint mo-
""tjciendi oppórtunitatem.Eam qu
n,,?111arripiunt,quicj4 cüm maxime
| ob-
tem-
P«s
J^'j? P°ftulat,auc diciiiitaliqtiid aut faciüt»
fu 'Ui faperedicuncur
Quajdam enim
fc'^e'usgeneris,vtquanquamhoneftaper
^
\'11
c
-
ft'
toi)5fia'it,pUnè vilefcüt.M.Cicero 5.An
^ia Ca;fatis Oftauij vittutem vetbis
*at ' ^111^ opportuiio tempore pericli-
*d ^iTi ^■einP,'nueot« Sic enim: C.Casiar
^^fc^iiSjijrcredibili ac diuina quadam
^ ftte»atqj virtute.cum maxime furorar
Mi*Antonicl>mqjeinsa Brundifiocru
ft(1jSac. peftiferreditus timeretur, nee po-
t,, ain'bus,nec cogitantibus.nec opinanti-
^, ^uidemnobis (quiafieri pofle nonvi-
»5 atl,t) firmi/fimum exercitum imrifto
"'M? vcteranon,nl militum compara-
Itn
         oraüone pro Pompeiojaudar efi
jj P*ratorem,quod praner omnium fpem
Ptn" tcmPote belluro contta piratas fufce
tan "*Co"fecerit;rroh dii immortales?tan
Vt>ius hominis incredibilis ac diuina
!'tti
fCtt ls tam breui temporelueem Reip, af-
doiie potllit?&c-Et Aeneas Virgilianus Di
Cpc J^taudat, quód lola miferis Troiaiiis
di». ttt'er»f>quo tempore maxime opis in
S^ 'nf*ndos Traia mi f er ata laboret,
0»,^.?* wlliquias Danaiïjerr&q; marisq;
"s eschauftos tam cafibus , omnium
V 'genos
tatl0 , JJ0 «"'ra poditobferuati temporis
^""M"* Ur OuidiuSjCiim a'::
tbus medicinavalet, data tempore
^ccj.r'" Hon apt° tempoiivïna nócent
oi)eda[,ntv"en'mexernpIa.Gyges,occa mentain Repub.temporum;&quidintec
^ tcj>,^ .' vfurpauit regnn'm Candaülis, fitidemillud vtrum aiuè.an poft decerna
1* tcRem :' ""tPau,t regnum
ll'flè Jïtcr^cit»clui vxorem nudamex
'ttipnj CCCafionem ftuprauda: Lucretia:
^>anis u,j -^ Tarquinius.quia cüm Ro
tur,fu{cipiatur3agatu r.Omnia qua: feuerè
decreta (unt hoc tiimnltu,(i, aut quo die
dixifenrentiain, perfecta efient, & non ex
^'ffstav!n,CIP'.^"s Atdea obfidentibus au- die in diem dilata:aut quo ex tempore fu
&
«llatinornaritofuamYxoiem pu fceptaiunt, vtagercutur.iion tardata, 8
procta-
-ocr page 606-
Ancbea* Alciati
ƒ2,8
vcu.ii eft:C«w autem vide/tmhmtme
effe occaftonem,quAfireli*ct»ifiU» CW$'
tu ,fimul &falutem & libertatemjojl^
tomparare,nmmodoiJo.btf>fcd&a}'isoln~
nibus Gncu-.fmerrauerita, deceptive
ƒ*'-
ritis, non facile eandem occafioneU* *ec '
peraruexiftimaui quam de btf haberemfi^
tentiam,in medium effe profertfdam.^6'
fpexit huc Pindarus Pythior-?._« •****"
pi;,ó[MiaiTttVTos 'iyH Kopvp&V-id cix:Vc-
cnfio fimiliter totiut negotijperfeBionem tl*
fe habet.
Sic quoq; Hefiodusoccafi°"ein
laudat ï.Georgic.
                     , " «
l^irpet yvhdUTttiriïau, KMpos f' ï'f/ t*tl'
tt.pj?ov ■
Mediocritatem obferua, occafio autcinin
omnibus optima .
Obferuato modum\ nam rebus in omntb"*
Mud
Optimu eritfi qutt temptufpetiauerii aptK-
Huc non male quoq; quadrabunt Lucit
veifusad Calphurnium Pifonem: ' _ .
Temporibmfemire decetyqui têpora ccrm
tonderibus penfcMit-,eum fi l/eüd vecübut
>
Miles trif.fi p*x,pofitis toga geftiet arn"s'
Nitnc forepaccttütbellantè cafim decebff •
Eft itaque Occafio temporis opportun'^
rcclè obferuata.omnia regens & g\lbcfJ^ '
vt teftatur Plutarchusin vita Nici*- Hat^
oblata ftatim eft arripienda,neeairrccupe-
rabili forte amifia, mox ofcitationis & "£^
gligentia: fruftra«os pceniteat-Vide pr "
uerbium, No/ee tempus. & qua: philipP"
Beroaldus habet in Heptalogo fapien"11"'
Prpftatitem liber de Occafionis arrept»
& neglecla; commodis & incommodis.pui
cherrimis iconibus jere incifisornatus.Ai
tore Ioanne Dauid Societatis Iefi» > 1uc
ontninomihi vide jdum nos ad.Eaunum
cornuinflantem propeiamuS'
procraftinata.bellum nullum habcremus.
Et quamuis inomni re occafio phuimuin
Frtfey- valeat, tarnen iu re bellica (quod vfus ipfe
Umin re docuit) poteftid quod maximum cft.Hac
bellica . enim optimus qiiisque imperator fummo
Audio ac celeritate comple&i oititur,quip
pe cuius natura fïr,vc ardua in plaiiurn fa-
cile vertat. Scd inomni occafione capiea-
da,incceptisque profequendis duo feruau-
da potillinuim futic- alterum, quod facfhi
opnseft , mature id vt fiat. Ónidenim
occafionebreuius aiufugacius,? Alterum,
vt fuo quasque resgerauu ordine,quando
in re,pra:feuim militari, nihil ipfo ordine
potiusacmaiusfic. Imö omnium return
humananim momenta ia occafionis pcr-
teptionc confiftunt: Nam fi per ignauiam
quis fortunam paratam neglexerit , fi
fua culpa ab ea deferatur , nequaquam
illam , fed feipfum accufet. Facit huc
Valer. Max. lib. 7- cap. 1. De Scipione
Africano, qui dictitabat, cum hofte non
aliter eflèconfligendum , quam autfioc-
eafio veniflècaut neceflitas incfdiifet: nam
' & profperè gerendse reifacultatem omit-
teremaximam dementiam eflè . Accidit
enim plerunq; ei,qui occafionem negligit,
id quod D. Auguitinus ait, vt cum yelit
non poflir.quia quando potuit,noluit: id-
eo per malum veile, perdiditbonum poflè.
Demofthenesepiftolis de concordia], ean-
dem fententiam Atheuienfibiis inculcar :
TcV S'è- 'Vfa.pcvTet. Keupcv opcoV , ihopn&av
/t/eV Cpw TcttTeoeT*, <*//.£ J'i^ctp ^ <ra-
7;tpi*V KffÜhtvSl^ictV S'uvdy.tVOV KTlj-
tra-vScu , i /xóyov v[iïv, ÖAha.^ to7(«a,-
Aok ATrttfftv 'ixhticriy . è.yvowfóyrm «Tè
$trapcDiptvcrSiVTav , « pcïJW «.u'9/f riv
«.vriv avuKa/Shv, anSiivypiivowrih iy.etv
TB yVUjJMV , »$• l'yju 'Tript T«T«K fis piVOV
lak-
-ocr page 607-
Emblemata^ \
fip
In fubitüm terrorcm_5.
EMBLEMA CXXIII.
E" F FF S O cernens fugientes agmine- turmas:
"^-' guls mea nunc in flat cornual Faunus ait
COMME NT A-RIL
Origo at
Zmble-
mntis ■
V.a» dux
Bacchi,
Q> eins i.i
ueiïtitt® ■
Jt^iiIr' N v S homo fèw'^aper ( qualetn
red; ctiPfimtisfiipn Emblero.7i.& 98.)
§Ug- itSs etncas fblijs,ciirr;nti liiwlisef-
Veli Ur,rnatHi gerens magnum cornu: vbi
cj » - coniti tor.ije exptimi,qua!e-Gra>
^'cic         PPc"ant,nam ta'e P^iÜMienHK
j           fujs p1 *' Antebttftc coiifpiciuntiireqiucu
**'. icoi         ^ns citatiffimo curl'ii aufugerc.
Fa, ',Clls 1'b.i devar-hift.cap- i4.narrat,
lSntu°s,<1"i etiam Sacyri & Sihiaili appsl-
P)ftöaCyemonftra A ïrhiopïca,fpecie hu
J) Ls •'tj9%iSPra,barbata. & caprinispedi-
, Ê^^'ffima.&valileluxnnofa.
^tt'ï .^oll*ni audotis Gra:ci Stratage-
«Iib- primo uaavm id emblema, lip
deo:fententiam icareddereeft Minos toni
tus : Pan Bacchi dux fitft . Is Pan primus
aciem inuenif, quam phaiangem nomina-
uit.Dextruro etiam & fmiilrn'm cornu fiï-
frituk : qua: caufTa fuir cur ei coinuacn-
buantur.Prinuis etiam Aiir.qui arte & cal-
liditate hoftes intercepltC Ciim enirri alt1
quando qui' midi fuera'n-t explorarum ,'.c-
tuiiffent hoftcs inaltera fyhie concatia; pat
te caftr.i mecarijPan eo accepto'n&ció fuis
prxcepit.vringcntem clamorcm toUerenr,
quibus ita coticlamaiuibns, Jocis caneino-
fis ion 11 s exceptus multó quidem hiatcvr
exaudituseft:quare percuifi Hrerii hfcftM .
ltatisa Ie ia pcdês CeqKiteftmt Qv.o (tra-
L1         rage»
-ocr page 608-
Andreae Alciati
r?°
dapviSoTaiH. Quo item verbo idem Ctcet*
vtitiuincpiftola ad Atticum lik f; ^
tagemate cüm Pan fuerit vfus, Echo Pani
amicaefle fingitunideoq; vaui no&urniqj
tcrtorcs Panicidicuntur : hsec ferè Polia:-
enim.iiiqilicquïdam nd.vtY.oi dicio
xQot,
ruis. Alij vcró ad hunc modum expjicanr, Nicetcs Cheniates non (pernendus au ^
fcd non ita fcitè & verè, meo quidem iudi P
. Sed & Nqnnus Poe
Dionyfiacfflii io furentem defcribens A««
do ■ Pucauit antiquitas Pana paftorum
Denm repentinos teirotes.&animi cófter
liationesimmittere vfqjadeóimpoteiites,
vt non rarione modo, \erüm & nicntc ca-
reant:quemadmodum non rato vfu venire
folet in exercitu.cii nulla mouente eau (fa
panleitit cqui atq; homincs pertmbantut. Phornu-
multüs tus Panicos terrores ait dicide repentinis
inantaait.-nuinforiu
Mme uuano rauos iu^"" — .
ncintra ipfius autcsbombumillura
liflèPauici Saturnij flagelU » ver0a
ita habcnt :                                     . »
0'l>?pH$H( A'^«,{4A( UO.VlÓS'H **'n{
(jt.ci.?$Kyi.
A'h cTe ot tvS'ov a,Kxüf.
& line rattonefactis: itaenim nounumqua   
*c terro-
gtsges atq; armenta paucre videniur.ciim    Agiiatut Athamai infano Panot verst"'
fonitus aliquis vel ftrepitus futgit in fll-    Semper verbipfiintra aurem *
uis.aur è fpeluncis, autex terra: cauernis.     Item:                                        . ,
Theon Arati interpres ait, Pana Deum    wttvtaf'of Kpovlnt t7ri@ott0H J~>s7ro{ t'
militaireaduerfnsTitanas.primumqjeum           [Aif^KYii.
videri concham illam tortilem & turbina-    Panici Saturnij infonat bombus JlageUt
Ha:c fctè,& alia plura habentur apud Po-
litiannm Mifceltan-iS.
                        .
EFFVSO agmine] Fuils copi js,diiperl0
& perturbato exercitu . Metaphora ab a-
quis ad milites.
Tmmas] Turmaeitordo militan's&e-
tam,qua pro tub3 vtunrur,inueuiflè, quae
Grascè xa'^o^appellaturtfaclumq; ipfius
opera,vt fe armandi foeijs interim fieret co
pia,dum fonitu illoquocunq; qui panicus
vocatut, iufugam Titanes agebantur.Phi-
tatchus in apophthegm.Epaminunda The
#.«XA0Jf'
/
f
bano exercitum ducente, minquam pani-    quitumjficdiifta quafi terma,vel terdena>
ctis & repentinus terror in caftra incidit.    quod terdeni equites ex ttibus tribubus.
Itemalius eft prxclatus Plutatchi locus    Tatienfium,,Rharanenfium, Sc Lucer.urri
de Panico illo tumultu.in vita M.Antoni j,    fiebantreonftabat enim ex ttiginta duobiis
«jiioloco tra&atexpcdicionemParthicain.    equitibus.Et qui 'illipra:erat,Decurio dir
Magmis enim metus inceflït Antonij mi-    cebatur,vt Varro & Vegetius tradidetnnf'
4
lites.obaurea quasdam vafa Mithridat
beraliterab Antoniodata.Hic terrot Gal-
los inuafit, cum Brenno Duce Delphos
prxdaturiaccefièrant . Terrores quippè,
inquit,nulla certa catwTa exiftentes a Pane
oririprodunturSiüus lib.ij.Punicorum,
fcribit hoc terrorc Panico AnnibaJem fuif
fe percnlfum,cum ad vrbis moenia acecf-
ilflet eam expugnaturus. Apud Suidaoi
Polybius ait: Cum Luna defccliim efler
pafla temporibus Perfei.Maccdonam Re»
gis,vulgo tumorincrebuit,hoc quafi o-
ftento regis mortem fignificari;. Quaj res
efFeci t. v t Macedones conrternarentu r,i pfi-
qne Romani animos ftinierenr- I'aniciter-
lorisquoq; mentioncm facit Cicero in epi
flola.ad: Ty ronem,qua; pofita in poft temo
femiliarium. vollirrünc; fic enim illc: Et fi-
Atticus nofter.qui qnondam me commo-
ijfiriMtLviyióif intellexit, idem fémper pa-
tat, nee videt quibtis ptaïfidijs Phüoibphie,
%tns firaihcrcle q«od tjmidiis ip/e eft ,
Taunui] Faunusaüas Pan,Deus ruftic"
rum & paftorum a Poetis fingitur»nemo-
ribus & altis montibus gaudens , dequ°
Virgil.j.Georg.
Van ouium cuftos.
Ouidius x. Faftor. Horat. 3.Catm.Ode
j8.MacrobiusJ& nos fupra-Mantuanus:
J,tfimonticolat Tauuosvel pan* videbit-
Huius cornua credebantur imniittere ter
rorcm,vtdiximus.Vndeetiamillud :
vtraprip,t concujfit cornua, Vaunus.
Fuit Faunus filiusPici, Latiniqj pater, A-
botiginum rexapud Virgilium-Port mor-
tem Deushabituseit,dielus,vtaitSeruiuïj
afando.id e(r,vaticinando.Poetae FauiioS»
Siluanos, Panes , 5atyros fepe proeodel»
ponunt.Sidoninsdiftinxifiè videtur :
ranpauidut,Vaunirigidi>SfttyripetulaleS.
E x iam diclis latis fuperq; conftatt
veteribuscreditum fuiflè.Paiw rcpcntinos
timoresSc animi perturbationes homin'*^
bus immittcic , fcd ojnnino inanes, q aale*
é
-ocr page 609-
Emblemata 1
ft'
Perönqne In bellis accidere folent. Vnde Alciati.Recïè fiquidem Pindarus
póCo( ttvS'poS'a.fjL&f
'Ë'irttva-tvÖKKa.v ppsvèir,
Timor virorum domitor
Adimit fortitudinem cminttt .
Opinio tarnen praiceps ac voIatica.& qtiae
Atiftoteli non temere comparaturcum fta
, '^r< To mptiptpofAivov, on w»M«
'v* tï itoKiyx • ld quod fignificat Ci-
.topto Csciuna : Exercitus,inquit,ma
{■q01' Puld fugatiq;fa:pe funt tcrrore ip-
>impetUq; hoftium,(inecuiiisquam non
0<»órnorte,(cdcti3m vuInetc.Huc refer
Opinio
quantum
pofiit.
**0liztbia,Panicus cafus. 8c,Inanis metus. tuis Dsedali voIitantibus,ea perinde fe ha
, Multa belli inania.. Diodorus lib.i.ea bcc vc fama,
Q
e re nonnihil. Qno au tem piacu lo taceam
f "Icherrimos Valerij Placci verfus fuper
°c 'pfojpofitosin lib.j.Argonautic.
«. - Ti*» f , iuquiti itbere longè
J>Ha tub&,vox & medijs emijfatenebris:
°flis habct portus.foliti rediere Pelafgi,
$tn quies,Deus ancipitem lymphauerat
, . frbem
^'gdonin, Pan iujftferens fauiflima ma-
tris
:
. mals qua non aliud velodus vüü,
Mobilitateviget,tiires^acquirit eundo
;
Parua mettt primo, moxfefe attou.it in *u~
ras,
Ingrediturjuefolo, & caputintir nubiltt
condit.
Et quid tandem !opinio faspe rerroTcm in
ducit.hincq; confteruationem.qua: fapien
tiaili omneni ex animo expe&orat. No*
non deficit exemphini domefticum proxi-
'fftnpmoriïtbelLiqipotenStquêlucis aboris mi tumultus ,Gallici infanda fufcepti oc
^"trk tenent, patet ad media*per deuia cafioue , nam quiin maxima trepidationc
. Koétes                                                      prxfueruntjomnia tenoribus mifcuetunt^
ytlgeriïlatus,& torun comafebila frontis. dum fuppetebant eataphtafti centum > ia-
** imnes fuper vna tubas,qua conus, Ö» (ftabant mille: fi treceiui vel quadringenti
Dfe enPs>
SJi* trepidts auriga rotts , noÜumaqm
mum
l*uftra cadunt , talisq; metus non Mar-
£ tia cajfts,
^toenidumifi coms., non triflis ab nthere
j Gorgo
iT/erity!tHt txtisaciê raptauerit -vtnbris.
'<*us & me Xteo.pauidum pmfepibus au-
Cx fert
"H,n'pecutfö profugi ftemuntdumetaiu-
n^i'aetiam lib. s.apud eundem barbarus
pedites.aiebant ede decem, aut duodceim
millia:exteroruni copias auxiliares nö iiili
multitudineinnumerabiles habcre (édice-
bant:imó tanquam caftra Xetxis;aut Tur.
ex priiicipismagnoapparatu nobis obijcie
bant. Sed quid il lis inflabat cornua ? vani-
tas,impoftnra,perfidia,furor,rabies,& me
tira iniquicas fibi- Matthxus Boflus Epi fto
la 60. de Ludouico Sfottia : Qni & fidos
atq; optimos in en in fuos populos fpolia-
uerat opibus atq; pecunijs , per execrabi-
les atq; nefarias exadioncs & mulftas, vc
tali rapiua ditatus , omne ferme folus au-
Ludotii-
cus gfor*
tix-t .
P'arn ad cerrorem incutiendum fimu-
runi poflideret Italix, fuorum ciuium 8c
ïij.5, a°os pramilit.Sed & Sozimus hifto    oniniuni penè hominum in fuam pernicié
9p r*ciisatiiftor hb.j. dicit, quempiam     (quod eft auaricia:,) odio contracSo , adeo
bw^'fl'epellitunijmonftroibafpeftu.Al    vt vix audito quod Gallicus aduencaret
gt s'R.omanisqj pizlium commiiliuis.    hoflis,nullis amicisagnitis, ied flbi quoqj
tt, l'!li
111 Deum Pana bellieerum fuifle vel
leoc
ijj, . e "anicoterrore Mart.Anton.Del- quo modo Anno ?oo. pet leporem capta
7, '" Adagialibus facris, Cominaruslib. (ït Roma.Cumenim Anuilphi Imperato-
c
L
Romaf-er
leporem
captA-i.
ris a Poiuifice Formofo proprer feditioué
ciuium euocati, milites lepufculum ver-
fus Vrbem fugientem infectarentur cura
clamoie.Romani timorcexanimati fefede
muro deiecerunt, & hoftibus per faftosa-
ceruos muium afcendendi locuni dedc-
Ll x
           mnc
«io
e '?Müid fi quis referat ad eum pa-
teiTi
»n0 ' I111 omnem (apientiae vim exam-
,,.*t'onPeftoraC? Vt ait ilIe; vcl a<i collfter'
l'1i
'ftii
m tcrr0lem4'ie'c"' virietiamfor-
HonY|j'|°.nPo(l"«ntetre aliquando pares
aebitur abhorrere fortaflê a mente
-ocr page 610-
$j2.          Andrea? Alciati
<nii ipfa futuraerpeflant, qnam vo1
acciderinc moleftare Mctus eöim taffl >"*-■
probuseft.vt multi rem.qtum metuunt,
ipfimetanticipent.Vtqut ui «aui tempert»
te pericHtaiitur.nonexpeöata fiibnje1'11 '•
ne
nauis.niauus fibi prins iufeiiïr. Qüe
admodum aues (iuquic Seneca epift- 75v
inanis fundx tonus territat: ita uos non a ^
aifhirn tantum exciiamur,feda.d ftiePltl77
interfufpecramalè viuicur. Infirmus ani--
mus antequam maüs oppiimatur, q11^
tur; prasfumit illa, & anie tempus cadit-
Qmd autem dementius, quam ang» 'ut!?
ris, nee fe toimentorefei'uarejfed acce'le"
re (ibimiferias?
runt. Vide pl&ra apöJ Q^ercetinam Dia:
tér,Polyhïft;$c£t i- c. 8. Vc bssc mifta fa-
eianijfuccurrit illud apud Ouieüura Pene
lopesad Vlyfl'em :
Qmndo ego non timui grauiora ptricnl/t,
veris ?
& deinceps:
In tefingebam violentos Tro.tsituros:
Nomine in- Hecloreo pallida fernper era.
Ideminepiftola Laodamia: pulckrè affè-
ftum timotis exptimit:
Mosfumus incerta. : nos. anxius omnia- co-
. git,
Qu/i, pojfuntfieri.faBa pKtzre thnor .
Timorh Omnia (anè mala plus terrere folenc eos ,
In illaudata landantcs.
EMBLEMA C X X IV.
INGE NT ES Galatum femïermi milite turm& > ,
■*• Sfcm frtter, trepdm fuderat Antïodw. marw
-ocr page 611-
Emblemata^:
LtttArum cum f&ua boum vü, tra, proboJcts>
Turn primum balfiles corripuijjet equos .
Ergo troph&alocans Elepbmtis imagine pinxit;
lnfttper & foctjs
, Occicteramus, ait,
Bellua feruajfet ni nos fadifsima barrus :
Vt fuperajje iuuat ,fc fuperajfe pudet.
C O M ME NT A R I L
f33
I N truncis atborum ramis trophajum
. lufpenfum pingitur,id eft.fpolia ex ho-
e rcportara> & varia armabellica > iuxta
^?* elcphas, immane illud animal'.appin-
°lciir. Trophanim pnlchrè defciibitVir-
j S'lius in principio 11. AEiieid.qucra locii
*V' .°*addiicemus.
{/'' £>n n,^x dtipücr fonte Emblema hoc hau-
'«f(,t 'Umeflè deprehendo : Primo ex hiftoria ,
^"«habetura'pnd Clearchüm Solenfein ,
C/ " ^ vat'a Jviftoria non minus eleganter
''(, '*»■ ?l,*hi eriiditè'fcripritjcuius hxc fiint ver
a>lib.M.ca.i.9.AntioclnisSyiia: rex.cum
*latas^xpugnafc Patiiinèc, copiofum e-
Crcitum collegit,fam exmilitibus,quam
,.ephantibüs quibus tum temporis in bel-
's Periculofis vtebantnr. Galarsevbipri-
Al"H hóftes lefniarmaros confpexere , vr-
,°riam fperantes, non dubitarunt cum
-ot'0cno coiigre'di. Inito cërtamineferè
tJ 'm «Tet de-Antiocho » nifi derepentè
j. P»aiiti,quos feciirn folitus erat iïi pra:-
lTl Proferre,holtiiim Galatarurri equos
i 5riP«iiTent,acin fugam véitiiTeüt : quo
fli,fet.ato auxilio Aatiochus Galatas pro-
H,S*VU ac Penitus fubegic G^uare clim de
t£t r« trophxiim.id eft.vicTrOria: fignaloca
^ ie'epbantis pinxit imaginem,elephanti-
j^ PotiCisqiiam fibi viótöriam rribuens.
e]e c'"e • Scd eandem hiftoriam fi.fius &
toserupturos, ac cum illis bigas bistotr-
dem. H3fc,inqnam,cum videret,fpem vat
demalam animoconcipiebat potinnd.-s vi-
<5toria:,taiiquam fi cum inuiiftis efl'et agen-
dumSiquidem ipfe modicè inftrucloexér
citu.neq; ampliter,neqj pro bellidignitaté
&apparatu,ant magnit>idine, fanè perqua
pauciscomitatus aduenerat.ac illos quide
vt plurimdm fcutatos & nudos. Itaque
iam de petendofoederc, ferendisque pacis
condicionibus» & bello coiuienientiffimè
componendo fecum agebat.Atqui Theodo
tas Rhodius.vir excelfi & generofi auimi,
inftrucndae aciei non impentusi cum pr«-
ftoeffec, regem pcrturbato animoeflènon
finebat. Erant Antiocho vndecim in exer-
citu elephantes, hos Theodotas iuffitinte-
rea haberi quam occultiffimos.nc ex acie
apparentesconfpicui fierent hoftibus.Vbi
verö tuba fignum dedit, & manus confe-
rendxforeiit.ac hoftium «quicatus imprèf
fionem faceret, & Galata: apetta phalange
currusimmittetetit ,turic vna ctirriqua>
tuor elephantis vtrincii equitibus efie oc-
curiendum docebat^ o£lo autem reliquos
aurigis & curribuseiTeimmittendos. Hoc
ènim faftOjiiiquit, illorum equi pérterre-
buntur, ac retro fugientes iu ipfos Gala-
tas illapfi impetum faciét.Necopinionetn
eins rei prsdiAajetientus fefellir. Cum e- ,
nim antea milliim elephantum vidifïènt,
cüm ipfi GalatK.tum equi eorum adeó 110
uo & inopinatoelephantorum fpeftactilo
aniiiiis confternati iiuit, vtlorgè adhnca
belluisconilituti, pofteaquam folüm ru-
gientes audiilènt, dentesquecandore relu-
centes vidifïènt, veUiti ex toto nigro cor-
pore, turn etiam probofcidcs ad prsdam
& direptionem faciendam fublatas; prius-
quam ab arcubus tela extorfifleijt , verfis
retro habenis , nulloqj feiuatorotduieau-
fugetunt. Sedenim pedites aFiquantifper
alternacxde femet haftis confodientes.coi)
L1 i
             culca
SS
C"»lo
ojffWi nartat Lucianus in Apolögia
tj0 j atT1)qiia; infcribitur Zenxi's, fine An-
nu,s» eius verba ha:c funt-Ciim non
tibn aiet Ailtiochus Sotett'Sc corports vi-
llftta au^acia Galatas elft praediios» iu-
rst faitlclueillorum mulritudmem vide-
a ter»'"1 Phalangem fortiter coniundtam,
laiite-Ver° x"^s thoracibusindutosbel-
niac ' P.ta;tercain profundilmTemper ar-
qiie vl8"'tiq'.iatuor ordinatos:in vtrum
rnijj-, Uetn c°rmi equitatnm, qui viginti
eiTe:pQls ^«itum conftabatï difpeititum
tro è medio oclogima currus falca
-ocr page 612-
Andrea Alciati.
f34
manipülos formidatósoftentan?, tdie«lS -y
elepbantorum agminibus,quornm ftrid°-
re,immanitatcq; corporum nihil humana;
mentes terribi.ius cernunt. Iremco Iib-vbi
de pompis funebribus n"!ij<regis Chionita-
rum GiunibariSjiuobMdione Amida; vrbis
balifta perfolTï:Occidentalrporta:. inquit,
oppofiti fuut Segeftani, aceriimi omnium
bellatores.cum quibtis elata inarduum fpe
cie elephantprum agmina.rugods horreii"
da corpoiibus, leuixr incedebant atmati5
onufta,vltw omnem diriratem tetri fpei^a
etili fprmidaiida.Idem lib.if.vbide 1«»*
ni in Parthos expcditioiieiPofthoselep"311
torum fulgentium formidandam fpecien»
& truculentos hiatus vix meutes pauid»
perferebatjad quorum ftridorenijodorem-
que Scinfuctum afpeöum magisequi ter
rebantiir.quibus iiitide^res rnagiftf>>nianu
btiatos cultrosdcxteiis manibus iliigatoS
geitabant, acceptaiapiid Nifibin tr,einor€*
cladisj& fi fcrociens animal vires exupsral
fetiegentis,ne reiierfiimper fucs, vt ttu^
acciderat,collifam,n:eruei*t.plebero,vet[fi"
bram, qua; caput a ceruice diftermio^t» ,
idii maximo terehrabant .
                          VJj
GALATVM] proGalatarum, pet ?Ya' G#
copeaStiiu autem Galatae po-puM"'. a"
latiam habitant, qus eft regio AÜSi»"30"
ris.Phrygia; & Eithyniae finitima, de qui-
bus Liuiusltb.8.Decad.4. & Iiifttnus Ub-
ïj.Plin. lib.r.cap. 51. Hietiam dicuntiit
Gallograjci: nam Gallos olim ex Europa
venientes hanc habitaflê regionem , indeq»
Gallograsciam diaam.auaoreft Feiiep-
la. Ad Galatas fcripfit D.PauIus, m-3""1*
ecclcflajtuba.
Semiermimilite ] femiarmatisf0P'' '
non bene inftrufto milite: nam femiatm
tos fuilTefcribit Clearchus locoadducto.
Tuderat] Diiiecerat.repuletat • ■Liuius
lib.i. Exercitum fundit, fufum perfcqu»-
tur.Sic.Funderecopias,apud Cajlarem •
Bell.Gall.Ciceronem pro Rabmo & i-° j
finib*                                              ,i ori Wf
iMcarumloum] Elephantoturn.q" f ^
mum ab Italis vifi funt in Lucai"s'v            .,
tit Pliniuslib.8. cap. 6.& SoIin«s Polyhi »«
ftor.cap.iS.Varrolib.6 delh'g"» \^'
Vegetiuslib.j.cap.iéde re mibMoque »
ait.Hos contra Romannm «e,rc,tulp0PftM
mus in Lucania rex Pyrthus ^"^„Otie
Hannibal in Africa.rex Aiitiochus « ,
te, Iugurtba in Numidia»Plöfos^J
cukabaiitiirabequitibusiii illorum ordi-
nem iTapfïs.Currus autem fubuer(i,& illi
deinceps deniió in Glos noiicitra fangufnc
ferebaimu, ac plaitè iuxca illud Homeri,
Subuerfi currutpajfim iacnerefupini.
At verö cqui pofteaqtiam femei a refta via
aiierfi declinallenc.dephitorurn impetum
nou fuftitientes, feflores dorfo sxcutiebat.
Currus ftrepebanrbrofcindeiitesacutis fal
cibus quoscunqjex amiciscomprehendif-
fc'nt. Nonpauci vero vt in tali tumultu
eiefti profternebaneur; hoselcphaiui infe-
quebantur pedibus pioterentes atq; con-
culcantes, fimulqj inaltum probofcidibus
proijcientes, ac dentibus correptos trans»
iieiberantes.Adextremum ilHfumma ope
nitentes Autiocha victoria pepeierunt.Ca;
terumGalarzalij quidem dimicando oc-
cidetunt ingenticladcedira; alij viuicapti
in viiftoris poteftatem peruenerunt:perpaii
ei fuga in moiues femetabdidetunt. Porto
autem Macedones, quicunq; cum Antio-
choinprarliura defcenderant, Pa:auacane-
bant, fimulque clamore irruentes regem
coronabaiit viJlorem . Ille tarnen profil (is
lacrymis dixilTe fertur : diiyjivaniSa,, 2
fpctTiórcu, oJiyi » craTupict iv ivx.aiS'i-
H&70UT0K Qilpiol(èy>VZ70,MCÏ //.ij TO KCU
yóv T? &ta.fs.a.7t>{ i-jrtwM^i tuV ■ttoKi-
pUs , Ti
«f »/*«$■ «[Air Trpèi «i/raV; i-ri-
lt ia rpoTTctia KtKióei*KKo jM\$'iv,ih.i-
pttvTct
cTè (Atyav iynoKÓi^fu. Hoc eft:P«»
dore ajficimur,o milites,quil?u4 faltt! in hi-
fce vndecim fietit beüuu , adeo vt nifi Spe-
Qaculi nouitas hoïiium animos terruiffet
,
quid tandem in eos potuijfemus? Itoq; tra-
fb&um nuttum aliud quam Zlephantem
iujfttjculpere■
Cztenim cum hoc Antio-
chi ftratagemare coniungo hiftonam certè
Siratare- nobilem de Mcgarenfibus, qui afflic~H ab
ma Mega Antipatroad exitium vfque , illeq; vtere-
renttum. turelephantis.excogitarunt porcos piceob
liros,& inieclo mox igne flammatos in ele-
phantoruni gregem immiflbs: quofaifto
elephanti ftatim in fngam coniecli vi&o-
riam Megarenfibus reliquerunt • Et qui-
dem nnllum animal eft a:què inuifum ele-
phanto atq; poreus, adeo vt eins pra;fen-
t a nulloperferremodopoflit, atq; cü pri
nn"ïauditgriimuim>fugaelephasarripiat.
CaJtcrü veteresin bellis multü fuiflè vfos
elephantis faclè eft videre aptid auctores
De eh- retuantiquarum.Amm.Marcellin.l1b.l9.
*h.tr.tii L"ï "obis aduenit mceftiffima, Peifatum
J
-ocr page 613-
Emblemata i
51S
Wnt. Qujj. yerba rêpetit Modeftus in libel
*°De vocabulis rei militsris.Ctitolaus au-
'* in j.rertittvËpirocicariim ait.Paulum
V;ï(nilium ex viAoria,quam contra Pyr-
'htim Epirorarum regen» eft coufecutus i
c'itiim fexaginta turresgeftancesclephan-
sR.omammi(ïiIè-Lucretiuslib. ƒ.
*de boues Jjua txrrits corpore tetros
^nli*imttnos belli docuerunt-volnera Paeni
*fferre,et magnas Martts turbare catemnu
/»■*] fommusimpetus. Editio Rouiïia-
na habit,dira probofets,
1'robofcK] 7rpi/2otrKtf,toRittm elephari- '«**J
ti,fiue etiam mufca;. Eftautem pars fiue /c's
corporis porredlio naribus inharrens,'in ele
phantis inanusdiifra, quod ea manus vicc
vtantur,tefte Plinio& Pomponio.Diiïtum
putantaliqui a verbo ir/Jo/Jsa-^wcquodeft
antepafcere Dicitur etiam Promuicis.
Hoftiles equof ] equos Galatarum ho*
ftium .
Ergotroph&zloeans] Gtxcè Tpa^ctiav, Tropht,
atto 7^rpi7rnv,aconue.rtendo,<^uoi
qui ho
ftes in fugam conuerterat, trophseum me-
rebatur,quod in loco publico ccnfpicuuni
erar.vt viftorixfigmim . Primiim fiebant
trophxa ex arboiibus decifis ramis,& trun
co fpolijs hoftium decoratoj fiebantq; vbi
hoftes tbrga verteranr. Primumque tro-
phseurn exolea coiiftitiitiim tradit ex Dio
uyfioii) artib.Ccelius Rh0dig.lib.7-c. iy.
Pofteaetia ex ?re lapidibtisq; tropha:afa-
bricaricepta-funt.In bis trophxis hoftium
arma afligebamti r.incifo gérium viclarum
titulo.Vnde Virgilius 1 i.AEiieid.
Indutesq; iubet trun cos hoflilibus armu
Ipfos ferre duces inimicaq; nomina: figi .
Eodem loco pulcherrimam trophai defcii
ptionem liabetidem Viigüius .•
Ingentem quercum decijisvndiq;ramn
CÓslituit tumido.fulgentiacf; induit arma,
Mex.enti ducu exuuiat, tibi magne tropk&ü
Beüipotens; aptetrorantes funguine criftas,
Telaq^trunca viri , & bufex tboracape-
titum
Perfojjumq; locu, d)peumq;ex &refiniflvA
Subligaf,a~tq, enfem cellojufyendit eBürnii.
Sic etiam Iutienalis Sat.io.
Bellorüm exuuia.,truncK cfpxa tróphiiit
Lorica,& frafia de cajfïde bitcculapïdens, -
JEf curtum temone iugum, ztcï&q-, triremx
Apluftre, etfummo irifiu 'caftiuM in arcu.
üetroplixis phira habec prajter alios An-
'toiiKis Valrriiuis De re nuliun vetenirn
-Ronunorum, 1 ib-7 c. lo.
Octideramut,Uii\ Perieiainus,dixit hn
tiochus.S'oter .
Ni nosferüaftr] ni iiobis vjftei'ia óbti-
giiTet èlephantorum beneïïcio •
BeUtiafeediJftma] vaftilÊma.conteiri ;rif
flma,vt referasad verbum lequeiis, }>■■:!•■■'■
Minos len,i maimlt ƒ^//ra.';>quarn-' ,/
ma. qiiïleflioeiiani \x,\<
         . ,>.(t.
Barrtu) Rzxuya Nov.it/s i\U                  V-rn.
LI 4 j ua-
■Sil
'üs Italicuslib.j.
"** proueclut equo moderantem cufyide
Lucas
"*Hmm in beun, bouesftimults maioribus
ire_,,
*V *ipture iubet Libycarum armenta fe-
% ;t c rarum .
'x>)l h* VCr° Luca b°s,dicatur elephas, duo-
Hr. : tls rftodis iimenio fcriprum : nam in Caij
, *bj commentarioerat.a Libycis Lucas;
iit Verginij comment.a Lucanis Lucas,
?°eo quödmaximam quadrupedem, qua
P'i haberent, vocarenr bouem, & cum in
l,canis Pyrriii beüo prirnitm vidilfent
P'id hofteselepliaiuos.identidem quadru
P^es cornutas (nam quos dentes mul tl di-
''ttt. cornua fuut, vtprobatex Patifania
^l.Rhodighi.lib.n.cap.18.} Lucas bo-
'es appellafle. Sed (I a Libya dicSbe font
ji^s.patitbera: &leonesnon Africanasbe
'£dicerentur,fed Luca::iïab Lucanis di-
Aj**rfi curpotius Lucani.quam Lucidi
q''} QLijare ego potius Lucas ab luce di-
iii te°r»qnod longè relucebant, propter
0 "ratos regios clypeos.qiiibus eorum tü
ff 'at3i erant turres. Vide Prou.Pmtf löcu.
. **c*m bouem pariet.Vbïdkhut, aliti-
^jM0s^«casappellafle boues ob magnitu-
v.
          ^j ?)» qua; antiquitas non probauir San-
Mii, tiit j '.n adagio,Lxrinum -verbum, habe»
Ü.
'
i°s veceies Lucam dixiflè pro g'ra
Eft,
vttl ~"v snim elephas feil elepbaimis (nam
dtll .1» dicicurj animal horrendum.,qtia
bnsm maximum, terrorem homini-
*■* tri
's-Aiiuit Piutoni facrum eilé hoc
'Mi
la, qr°S habetur feftiua Iufti Lipfi) epifto-
Obiteram Vi(lc- p°"° Lucani ( vt K hoc
8c Apu|,tem^. P°P«t' f'i»t inrer Calabros
*io orr "t'squos a Saronitium duce Lu
4uijfjo0s* ^empronius traditin libel lo De
$„ ne Italice .
■*""*] imman-itasjfeiocia.
-ocr page 614-
Andreae Alciati.
'«*
quibusvirtuti fortujpja comes efledebue-
rat, magno noftro nialo plufquarn «
eft.experimur, Quando enttti vberioi v -
tiorum copia? quando maiorauaritis pa-
tuit finus ? Imperator Ethnicus & Bal^a:
rus faflus eft fe fuperaffe holtes non »«.•«*
dnlo,vude& trophauim iuffit eii2,:P'er\"
que vero Chriftiani duces (quod grauatc
dico) fajpenumerö dolis & irtfidijs hotte"»
circumueuiunt, idqj virtuti belhca:?.1""
bunu : nee eft quod apud eos de vineen
viadifputetur, quxfbetMartis alea vela-
perta vel infidiofa commi^tTtllr:ficque, ..
Cum cjuid expediat prior esl, cpiatn 1ut
fit honeflum .
Rex Sapcr fenbens ad Confranrinum , Sr
pud Ammian.Marcellin.Iib.i7-imer3lu>>
turn hoc eleganter: Ideoqj Armeniam re-
cuperare cum Mefopotamia debeo au
meo compofica fraude prasieptam . H»u ,
apud nosnumquam acceptum fuit-10.
afferitis vos exukanres nujlo difcfni"
virtutisac doli, profperosomues lau°*v
deberebellorumeuentus. Ifocratesi1!
nathenaicoin;ufta bella itaexagita' , »]
/ao.^0 ƒ' ïtrtvif ra.; IJ-ó-y^-i K5" T*
x,a.( ra.i 7Ttpa, 7o S'iKttiov ■ytvoV-V? '
y.n vofJ.tQso-tv duo-yjXf HVtu
, «"*
ómfav[j.t?d( , ii ra? nTTettjèf "■^, *
niets evfji.lZ'uvxo-a.f vm ittZrA^0Tl '
ÓTl (AiyiKau
ƒvw/jlh( ,. mvllftu &i, "**
hó.Mt yiyyovisx. Kpernas ttvtyw c ,
S'cuav , t$ MvS'vviCav ützif ™*]?'t'2ll.
S~oi irpoaupovuimv ' oS{ woXv S'i^'t' .
» >           /              *      N          .xTÜ>V &**
poV OCV ITTCUVOHlUtV > « TOVS latpiI '
h.o7piav a,wodyn<7KHV tToiy.af tPy , »v^
yja 7?ï< &vihcÏ( f/utre»'fJ.tt<riV «f °'B ~y
7<tt -. TctvT*. fxivyip iïiv tyyfJ**. /e%
a.v^oÓ7Tf<>v ■ TotPersV ypfifxf *v,r ?*■„
pov iyvrifc&cu Tm */>*«l'/^°^cR:
&tay civ 7isdftéxeictv 3vcu snoeit' ■ ^._
Miror autemfi qui funt, qw' prtXiA O*
.
Boriiupr&ter iui & Aqitum partM, nW J^.
turpiores,& pluribm phnM eIfetr eptiu:
fiimêt ^uam clcldesfine ignauiiï ^^c^^
-
prtfertim cum f ei ar, t ^a^nos exe iffS
quamuiffcelemtosfzplfoperi°reseJ'ndubi.
bon eflis., qui pro f atria p<i?nare. qUam
tarit: quos laudari mulibfit zqU' 'f£mor.
eos , qui alienarum opum cup'*'rJ*
         
tem oppetere „on yecufrnt, '»»*ua'%ming
litibiLfimihs-.nam htc f*&*f«n*h*%Z
improboruni.^od^bom^rir.<
quam infelicim, qua?nqutjtttnen'-^^
phantem dicit: barrireenim proprium eft
elepliantouim.iiiquit M.Varro. 'tiidebar-
litus.talis vox. Aputeius Florid.j. Vteft
tan roriim grauis mugitus, luporum acu-
tus vlulauis, elephatitorum triftis barri-
tiis, &c Sed &proclamore miürari vfur-
parur.Vcgetlib-3-cap-l8.CIamor, quem
bartirum vocant, paos non debet attolli,
quam acies vtraq; fe iunxerit Corn.Taci-
tus: Simt Germanishxc quoquecarmina,
quorum telatu , quem barritum vocant,
accendunt animos,futuraqs pugna? fortu
nam ipfo canfn augurantur- Amm.fic lib.
itf.Coriuiti $c Bracati vfu praïliorum dia
turno fïrmatiexcipiiint eos.iam gefhirien-
tes barritum ciere velmaximurnrqui cla-
irioripfoferuore certaminum a tenui fu-
furro exoriens.paulatimq; adolefcens,ri-
tu extolütur fluiftuum cautibus illiforu.
Idem lib-itf. de Procopio agens imperium
fcedè acmiferè mercatorpro terriflcofre-
jmitu quem barbari diciintbarritum.nun-
cupatum Imperatorem ftipatumqjdemo
reconfentientes in vnum , reduxerunt ad
caftra.Libro j t.fic:Et Romani quidem vo
ce vndiq; Martiaconcine»tes,a minore fo
litaadmaiorem protolli.quam gentilitate
appellant barritum,vires validas erigebat.
Vtfuperajje iuuai] VicifTe vtile quidem,
fed uoii houerrum.A11uditii.rad illud, ïm-
trum pudoriprtflat.
Et quod quidam ait
in Plauti Trinumo :
Tol pudere,qua pigerepr&ftat totidë Uiterts.
Efidem fenfum aliter extulit in Pfeudölo:-
Wtmio id,quod pudet^aciliiisfertur^quatn
illud quod piget
'-.,
Hoc exemplo belli duces potiülmti
notantur > qni fa?pi(ïïmê honefto vtile au-
teponunt.Awigonus rogatus , quo modo
effent hoftes aggnrdiendi.dixit; Aut dolo,
aut vi.autapettè, aut infidijs. Sed impro-
bius Ly fander,qui exprobranti cnidamar
tes &do!os,quibus in praelijs vreretur:Si,
inquk.leoninapelüs fufficerenon poift,in
duenda certè vnlpinaeft . Innuebat qui-
dem ad artes confugiendum elfe, fi quid
virtuteparari nonquear. Huic quidem
Ghilonisaduerfariu fententia jDamnnm
ir.ruiienris pra-ferendum e(Te turpi lncro:
fiquidem illud femcl dolemus, hoc-fem-
pcr cum infa nia durat. At vt Chorcebus
apud Virgilinm ;
.____dolus an virttes quvs in hofle requiratl
quod noftris temporibu.s (proh dolor,) in
A
Marrlttu
e>uid
in
rest
pel'
J
bei'
IV.
Jmperato-
res ipjïq;
principes
[&pe bone
flo ztiltj
pr&ferüt ■
Lyjandri.
j.lï,ut..
*
-ocr page 615-
Emblemata...
f37
fart e^tt'Pr*l'anttt*'' 'd Veorum incurU   gidar frontis, qni videns in AJchymiftica
Xi^a efi tribuendum . Rede Theodo-    fua coquina takm magiftrum , rifum te-
j^ s.*pud Caflïodorum lib.i. Variar.ad    neat. Sedet ibimyfteria artisgnaniter edo
tj'rceUuni Aduocauim ïïfci : Non quo-   dus, cum fcobefuaac ra^r^cce!!, inter
c ' .ait> fuperes , fed quemadmodum vin-   carbones atra fuligine ibrdidiis, fulphur
Alchymi
ei pitfum
n
] 'ra>fed po tuis deiure vidorias.quando lohydrargyrio fatur, ad paralyfln vfque
iabilius a parte fïïci perduur, cum ia- & membroium omnium tor; edinem.ftilli
'la non habetur, Sec. Non minus rede
aUdiart Hoiiorium admoiieris, vt non
1 lod liceat.fed id quod deceat in vita pri-
J"a 8c pubüca (pedet :
°K tièiquid liceat,fed quid fecijfe decebit
>,------Oceurrat.
StJ.
cidio narium & oculorum perpecuo diues,
vapoiibus exhauftus,induratns fumo,car-
bonavio fimilis , & trigerrimo Satana ni-
grior,hecprobiorfortaiTe,fraudum &mc
daciorum archiredtua,quam exercetjqui
pro tribus allibus etiani animam venalem
(?c *mifijönfui ti tradunt non modo quod habeat & deiioueat inferis, pro vno lepore
efj.eat>fed &quod honefhim fit.vidédum    viridi,aut draconecaudamfuam deuorau-
e>I. femper, De ritu nupt. & L197.de    te. Sacratiffima arcana funthxc videlicet,
ttA ^&n-Ego Emblemaiis epigraphen    nee niiïarris.vtdicnnt.fïlijs cognira.&qui
vat»Ucoad curiofa hominnm iugenia» qua:    huiusmyfteri js mitiati.Sed quid inde?pra:
/. ftltatibus pleriinqueoccupata illaudata    ter Yamim tumoiem & yentos, nihibmu-
9nUntiir,fpe producendajfama;,interim    fculi quidam & minutuli forices prodeüc
e§leda virtute nunquam fatis laudata ,    ex au reis iftis montibus,auro,fide,verte ri-
1'ï folaimmortalitaticonfecrat.Hinc tot    diculoriim eiufmodi attificum, infortuna
cant in vitas abufum & perniciem oble-    tis illisnugarum cauernis, corrofa ad cu-
£a°ienta, qualeeftillnd tormenti aniei    tem vfq; & oflfa.Nihil vilius hoc hominü
tr«idabileinuentum, omni admiratione    genere,nihil vanius, nihil flagitiofus etiara
. e*ecratione dignum, armorum fabrica    aut peruerfius.vt non immeritó quasftio-
■o
°fficina;) philtri,cicuta:;aconiti mortife
j'^odura.posnarum infrrumenca & mil-
'pecies.crlidelis ingenij funefti partus&
jVtaniiidis filise, natx coinmuni oibis ma-
f■ ||"audata fanè & pemiciofa non curiofa
^'}tminduftria . Hxc ipfaquid inaufum
^'"tentatum tran(It,incredibili vanitate ,
tj P^rientis cerebri deteftandis commen-
lir• nc magixportenta,& anifpicum de
^ ,a > fottilegia & diuinationes, prxftigia
j|j mP°ihira:, & qiiidquid ex phaii'caftica
n.i pleriqj fubijciantur.nec carnifienmma
nus erBigiant.qui vefpillonis officio fundi
inaere fepeliunrpabula Coruorum. Ab his
talibusglutimina,feqiieftrarioiies,&diucr
fa: metallorum temperaturx . non inutili
quidem (fatendum eft) curiofa tarnen Sc
fumpuiofa molitioiie ; qua licet recondita
& fupprelTain tcrinio natura;, vita huma-
na nihilominus ingenioia: huius vanitatis
ignara/farta teda manfilfet. Ab his ceruf-
fa,purpüriiïïim,(tibium,& reüqua meie»
tricia pigmenta: ab histindura: &adulte-
rationesmonetatunijfucati & falfarij num
a quibus natura rui-
Cll " &ewerfionem iam pridem metuir
pote(5n°I'antur,qua5i!lanu)Io modo pati ini.lapidum iïgilJa& imagines,ftillado ab
fpe),lecattiugere : dumin ipfasrerum ijfdem decifus fudor.oleum & fpiritus,'ele
fCj0^c°Bantut-infètre prodigiofam 11e- menta ipfa fas credere) & iuauimatiaui
'Uuï'301 metamorp'10|,>&ab inacceffis
darn '"■'perioris parfibus nouam quan-
eüentiam , qua: diu'
ma. A pyrotechnicisad plaftica & fufona
veiiiamus, qua; certè non minus importu-
ni ingenij artifscia fuut, ad oitenrauonenv
Ptitii         am > T1* dniinum oculum 111
fcfe) 1 f^plioone vniuerfioperis turpiter
peiid rIC,e''cete, viitutis acpotentia; Itu-
pariter & lib'idinein inuenta . Ad fpecuia»
riadeinde.quorum tot ülufiones, ludibtia
Optleit-3
•vdnitiu^
Crufi . at,rnitabilis,qua i'igmentis& in- & impoftntac.vt non tam hominem quam
toiem iiceatOfiiiati;
de.jj llte'llofao Philofophorum lapi-    quorum tarnen originem & rationem con-
UifcL1| met,s figillo, luto fapientia»,& pul-    fkiendi ab Optica acutuli iftideriuant.ex-
*Utirj. c ^110^3"? ex pifttmo Iouisaut Mer    cogitatis tot tamq; diueifis geactiiuü , m
üeriis admodum fitopottetac ri--   cauo,coiiuexo,plauo,coliia!i:aii,;-;.-ia^ i-'a.
lii,
-ocr page 616-
Andreae Alciati
K*
li.turbitiato.gibbofo, rotundo.angulari.in    ijciant: vel ab itirfodlliinjl^.r1' J
uerfojeuerfo.pellucido.folidocorporeauc    beneficio Solis , deferantaliundeiao ^
vitro.fie vt fufecpeam iniaginem non om-    multa milliaria. & fiftant i« °.btlU .,
niaiiuia fe reprïfenterit, fed remotius in    pre,fenti re'-Nouaddo verbnBMra.11"
aera foras reieótam,velut aeteum quodda    los perftringunt & fafcinantrnagici
fimulacrum & phantafma, videntibus ob-    dij.Abite.o cutua leftorum iudioa •
In momentaneam felicitatem.
EMBLEMA C X X y.
A E R1A M propt er creuijfe cucurbita pinum
**■ Bicitur, & grandi luxuriajfe coma
:
Cum ramos complexa, ipfum^ egrejfa cacumen >
Se prxsiare alïjs credidit arberibm.
C ui pinas'. Nimium brems e si h&c gloria; nam te*
Protinus adueniet
, qua male perdet > hyew*'
COMMENTARII.
JrSv* vruï T A iiixracaudicemptnï fe implicar.Eftautero pinusarborproc"
t,& ramisilüas & ciaflbcaiidiccmfeiioic quidem parte
13 ll do,
-ocr page 617-
Emblemata^.
539
f
lia '"'iT*1 u,Per'ore admodum ramofo.Fo
obl * ^etx eclu'na: fcr^ modo teiuiia ,
qu ,11Sa>cacuminepungeatia) Sc aculeata,
^n°'idecidimt. De,hac atbore plura
■j., ^üs iiifta Emblemate 103. ex Plinio,
7°phtafto,& Diofcoiidc
eadem fignificatioiiealiquaiidoponitur fi-
ne cafu.Terent.Adelphis:
Esl ad hanc manumfacettumjbi angipor
turn propter eft .
Cucurbita] planta eft hortenfis notiffi-
ma.inaltum afcendetis.mirum, fi propius
adfitcuiinnitatur,fcex:eudens,naturaetia
fiiblimitatis auida:hyemem maxime odit,
de hac Pliii lib ig.capf.
Grandi luxuriajfe coma] fua foliadila-
taflêjfuas frondes 111 latum porrexiflfe.Di-
cuntur aurem atbores luxunare.cum abü
daotius ramos emittunt (lue producunt.
Cum ramos complexa] amplcxata pi-
num,cuiusb«neficioexcreuerat in al cum .
Vr&ïiare alijs arboribus] meliorem efle
vel antecellere.
Himium brems esT] Tua iftha;c iaiftantia
breui durabit,primis enim hyemis frigori-
bus excutieris.celeiiterq; decides.
MonAu huiiis EmbIematiseft,non
efle fuperbiendum ob fubitiim profpera:
fortuna; euentum.lila enim vitrea eft.cum
que maxime fplendet, frangitur:vfq; ad-
eo etiam leuis & iuconftans, vt citilfimè
quas dedit.repofcat. Hinc reöè torquetur
ïn eos.qui ob momentaneam quandam fee
licitatemgloriantur,quiq; plus habent ofte
tationis & pompa;» quarn facultatum aut
virium . Itaq; non mirum Yideri d:bet,(ï
diim fe alijs prasrerunt, magnique videri
voltint,fe alijs, Si. quidem nafutis homini-
bus ridendos propinënt, & tamquam (icci
quidam flofculicitiffimc exarefcantac de
cidant. Cettèapud Onirocritas cucurbita
fpes inanes prxfagit.vtpotè qua: ciim ven
tticofamadmodum fpeciem pra: fe ferat,
multumq; identidem nutrimenci pollice-
ri videatur.illud tarnen tenue, & nifi con-
dimento aliquo iuuetiir, egtegtè fatuum
eft , vt refert Pierius lib-/8. Eodem planè
modo fefc habent Thrafones illi, foitur.x
fuse rnomentaneasiadatores.velqui fecu»
dis ventis plusatquo turgefcunt, neq;ad-
uertunc feiieriflimam iïlam Nemefim ,
quxde fuperbis& faftuofis vindiclam fu-
mit. Id apertis verbis Paufaoix Simonides,
ab eodem conuiuio lautiffimè exceptus fi-
gniScauit. Rogatusenim vtquidpiamex
arcauis Philofophiabadfetret in medium ,
vidensque Paufaniam rebus fuisnimium
fidere,dixit : Memineristein tanto rerum
(ucceffii hominem eflè-At qua: eflet veibi
liuias vjs.quodq; pondus,patum yidit Pan
lanïas.
Cucurbi'
t/t'
bll
N'ï Pto C K l B 1 T öïiicc&Rfthiïs Italus fcri
"»* öi t,itl Alciaticarmenaffixum fuiflbia-
%,/« j^UiuÜam hominis Angli, cjui fa&us
obprofperos return {"ucceilus,
'Mogus apud Petturn
j 'a,<üfciplina lib.z.cap
atbebat. Idem eft
Crinitum de ho-
.i4.Sataeitolim>
«jS}1"» cucurbita iuxta pinum atborem ,
^'^grandisadmodum , & ramis patulis
m^at.-cucïubita veto cum multis plu-
f,'s.at(|s cceli tcmperamciitocreuiïiér.la-
gUuteincepit, & ramulosaiidacius porri-
Jtte,I.am ferpebat in pinum,iam furgere ,
3 ramos & frondes inuoluere audebac j
mPliora folia.candentes flöres,pre.grandia
rOnia & virentia dftentans.Iraq; tanto fa-
to at£ü infolentiaintiimuit, V: pinum ar-
tcpCrn aufafit aggredi. Vides, inquit,vt
«> llpero,vtamplis folijs.' vt virorc prx-
W'
In eos,qui
ob protpe-
ros fuccef
fus intu-
mefcunt.
B
"k
th------ ■                         go- Tu
>re pol-
. **> nihil mirata eft cucurbita; infoleiitis
J
^ 4ciam,fed itarefpoBdit:Egohicmultas
^ nies,calores(;$ftus, variasq; calamita-
p(..Petuici,S: adhucKitegraconfifto: tu ad
jj^osiigores minus.audacia? habcbis,cü
Jn°*'* concident, & vitor omnisabïtit.
ft * alia huiufmodi fabella Laurentij Ab
'J>de cucurbita & olea.
a]ji j^?^Ai]editifllmam^Uiinmarn, vt
fyj «'ximus.Virgil.i.Ecloga:
gj Se>nere aeria ceffabit turtur ab vlmo .
ipr.'j •____namq, notaui.
Sje °cu,n aerU quo congefferepalumbes.
Cacu
^eS's>^t'es aerl& ' -Arces aerU,
f J"'12^ aeria. &c.pro altis .
lVr °^t.ir pinum] id eft, propè pinum .
^"'"SAdelphis:
**» 'Hoc abifii, hic propter hunc af-
^«Us öUlius in PiConem : Hic vir clarifli-
ïdet^Y1 Ptopter te fedet, L. Gellius &c
Proptg , ln«ent. Fluuius Eurotas , qui
ty«a ' Laceda:mönem fluit. Ouidius 8.
j>t am°rph.
                                  ,
r°PterL
"H»*nm volitat,ponitq; infepi&us
^jkrdr~7
iicc loquitur.Eadem vox Propter jn
x
Cucurbi'
ta quid
alleffori-
N>.
Pa!<j%.
niM >>'fo-
hm ■
-ocr page 618-
Andreae Alciati
Luxuriantanimi rebtt/,e.-..... X/J..... .
f4°
fanias. Itaq; eÖtn ipfe iam in fum
difcrimineconftitutus.rnortem fidere ii)telIigeret.eïciamafleferti
Adhsec non poife non indignari viros
abi«:
lios & cordatos alioqui, cüm vident abi*
c1os,viles,improbos~inaltum pr°uw -»
'
iuani perfiiafione deceptus eram, qui Ccei
hofpitis falubefrimum confilium ad me
peitinerenonputabam: vndenunc miferè
periiecogor • Rectè Philippus Macedo,
qui ïlefelicitate nimia fe etïèrret, ex pue-
iis aulicis vni id muiicris demandauic, vt
fummo mane cubicultim ingreflus pro-
" 'A                     "¥ I
m\nc\aKi,tt.viïpa<isostf pthnnn ■ Homo es
PhiHppe
. Ciüus rei facienda: occafionem
foitailé dederat Archidamtis Agefilai fi-
Jius^qui CLiiTi a Philippo poft partam vi-
cloriam ad Chetonajam acerbas & mina-
ium pienasliterasaccepiflet, lui ie refpon-
dic- Si metieris vmbram tuam , Philippe,
liaudquaquam repenes illam faftam maio
rem.quamerat ante viftoriam. Aliud, fed
vicas priitata: apponam excmpliim in Mas-
na liberto Pompei j.quem infecïatut Hora
tiiis £po 1.4-Oda- Hunc populusindigna-
bundus Romanos Iudos è priniis quatuor
decim ordinibus fpeclantem , nuper fer-
Uum,nee modo fxpe viwftum, fed & ver-
beratum Ibericis funibus.durisq; compe-
dibusperufta larera cruraquehabentem;
quod etiam grauius eft,magni alicuius de
lifticaufa feruilibusaffèclum flagris:mo-
dö repenteq; liberum.opulentum, fuper-
buni,delicatiim,pra:feclurn clarti aduerfiis
piratas. Carmen Horatianura quia fit in
omnium manibas,facilè prauermitco. In
terea tarnen ad hunc locum multaobferua
r'. facilè poflunt-Primum, eos longè arro-
ganciores efle.qui nuper diuites euaferiit,
quamqui in amplo patiimonio educatio-
pes & fortunas acceperunt a maioribus ,
quod notat A riftot.lecundo de arte dicen-
di.Deinde fxpenumero fïeri.vt diuitia: mé
tem perftringant, vt hominem infoientem
reddant:quamobiem notter Flaccus,W«/-
titiampatiuntur opes. & Publij mimus :
Fortunaqitem nimiiim fouet, ftultum fa-
cit; vt Cicero de amicitia dicit, nihil quic-
qnam inlïpieiite fortiuiato intolcrabijius.
Adeö veiiim eft quod multotum eft in o-
re.fommam non folüm ipfam eflè cascam,
fed etiam eos.quos amplexa iïr, ca:cos eiïi-
cere. Salluft. Res jfècniidasaivirnum etiam
fapientum fatigant.Virgil 10. Aencid.
Nefcia mens hominumfati,fortisq\ futura,
Et feruare modam rebus fublatafecundü.
Idem Ouid i.attis:
___________________________
bus & honoritms augeri, potentiam conl
cjui,qua tarnen iiidigni func,. Iuuenahs 5
tyra prima :
Vatntiosomnes opibus cumprouocetvnf<_>
Ghip tondente grauu iuueni mihi barbaJH'
nabat,                                         
Cumpars Niliac&plebu.cüm uerna Canof
CriSpinus,Tyrias humero reuocate lacern_
Ventilet isïiuum digitisfudantibtts nurUt
Nee fufferre queat mxiorts pondera gêt»*>
Vijfcile es~lSatyram non fcribere

Sequitur:
                                             ,
§£uid referam quantaficcurn. tecW ardei*
tra, &c.
Sed in fumma, ferè fit vt cumfortunaij»
blauditur.captarnm veuiat; quod fubiad
debemus memiriifte, neopprimamui" i'1'
canti:namfallacia ïiüit éc cadtica quasci'^
que a füituna peudentjopes.diuitiïjhonp"
resiclientelï^niagiïtranis.potenti^affl1111
fubitó , repcntèdllabilntur,nulloiulPc,,
ftabili nixa radice cohfiftunt: fed inceft"
flatu huc atqiie illue afla quos extnjerlU1
in {ublime , decurfu imprpuifo deftitut
mifertimèdeijciunt.Seiaiii fatum atrocu*
iimum mihi occuirir.fed quia iam alio1°'^
co addudum memini, facilè tranfilio-Ve'
nit in menrem quod Dion letuüt de Na
ciflb quodam liberto Claudij Ca;faris. 6»
expeditionem Britannicam legiones deti
dtarent, nee duci militiiPlautio , 'atl
viro,parere velleiit,Narci(Tus ab IlllPer,.
tpre mifl'us fuggeftum confcendit>vett>a"-l'
faclurus pro concionead miIites,Pr°nl
tus eft omnium acclamationibus. ylurp
toetiam üiéiim diuerbio, Io Saturpalia»
cjuiainSatutnalibus ferui hetili cultu »."
duci epulari confueuerant. Hoc a.ijtern
trerium nonnunquam in eos torqueba'^^
qui fuajcoiiditionis immen.oresio'P e
bant. Non eft igiturprudentis obf0^Urvt
fucceilum intumefcere, fed opus .üa -£
feproprijsjiionexternisbonisnieciacur.c
quiden. redè przcipere videntur.quim^
nent, vt quantö fupenoresiumus , ra'»
nosfummimusgeramusuimcndaeftenin
vel maxime fortuna: volubilitas,qua^a
turn conftans eft in leuitate fua, vt^*..
aic. Cajterumad hancepigraphenid aa
hhilipptu
Macedo
ex infolë-
ti modern
tU4 .
Fort una
•varietas
-ocr page 619-
Emblemata^,
ff1
Cirauir'11nd Men^néti :
SI S i'JKohvj vflTTTOVSriV ai k<t[JLTfiU JV-
\ W •. '
Qukm factie cadunt qui fecunda fort una
vtuntur .
Ad idaccedunt mimi quidam feferes, vt
illud.-Cito ignprainia-St-fiiycrbi gloria.Et
hoc: Cito improborum l.-gra in pernicien»
caduur. Salhiftms: Lafciuiam atq; fuper-
i/VOV KVpH,
K
, ""'tplfapi-lw ijy'pói'Cf T
eïjQvof,
AC-kcó; TTpOLTleïV
'pa^cii.
'c ApoiJod. Comicijs.Sie.verö Latiaè:
"«ent perampla dons. fartuna mctum ,
erHuUA
^'culotfe-aoiz cctrent, prj.lufi.ria :
bus
biamalunt res fecunda;. Et Seneca:Piofpc
?.* ettertere -vel iniiidi-a.vel tempus filet, ia animos erFerunr. CjvGurrius Jib i. Fra-
J'-'citatis culmen vbï quts attigit. .            gilitatis hui
p^em fpeftaut verba Hecubs ad'VIyf-    obüuioeft.
^exEuripide-:' ^                   ^                     ____i
" Xj>>) TW? iwlV^VTd.; a V S'OKfiV Tpcl
aiix ninua in rebus profperig
Ecappo/ItcIiuiciialisSatyr.i,
am nunc ad culmina rerum
uijje reor:tottuntur in altum ,
Vt lap/u grauiore mant.
Mariut,
akhci vuv <3u>i eiu
y&) yup i] v TTOTe
DeMario tyrannomm fcptimodi&fi eft ,
quoJ vnodiefaittiseftimperator,alteio vi
J*V TtOLVTtt. J1' okCoV,>,(J!.etp iV /a' J.SHkiTO.
0>i decetfelices exislimare fe felices firn
j perfor»
fus eft imperare , tertio iutercmptiis eft a
muite, qui percnflurusiilum dijcerit. Hic
cftgladius.quem ipfe fecifti. Allndensad
'&"'enim eram quondam , nunc nonfum prouerbium,T«o tegladioiugulo • FueraE
amplius -.
"ftasfid opes dies vnica mihi ahslulit
enim opifex ferrarius Marius, antequara
ad imperium veniilèc.
Ex daranoalterius, altcrius vtilitas.
E.M.B L E MA C X X V K
-ocr page 620-
Andreae Alciati
jT4»
DrM f&uis ruerent 'm mutua vulnera telU»
Vngue Ie ma ferox* dente tïmendus af er',
Accurrit vultur (peftatum
, ejr yrandia capat.
Gloria viiïorü, prxda futura fua eiï.
COMMENTARII.
E o & aper acerrima pugna inter ft Mutua vulnera] Alluditad illudU
dij j.Metamorph.                          . .
Marte cadunt fitbiti per mutuH vuinern
fratres .                                     
Dente timendus aper] SicOuWiu* «»
Epiftol.
»l>Tiqu« dente timendm *Pet'
Et Mattialis übi'o 13-
Dente timetur aper, deftndunt cornu* t
uum.
Item Ouidiusalioloco :
                  ..„.
luimen habent acres in aduncii■dttiti»
apri.
Martialis:
Tulmineo sjumatis apri /urn dente ptt'*'
Conftat apros cüm ira feruent. deitf"
vrcre.iuijsq; aliquid igneum c°nt'Be!joC
teftatur Xenophon in Cynegetico. ** .j
dentium fulmeii reuocat mihi in v^ ,c
id 1 quod Theocritus habct EidyH' *9'' -n
aproAdonisocciforc.Quem quia totUjjf.
gua Hetrufialoquentéfccit Reuer,e4vS
fïn-.us &dodiflimus Pater NlCOi-Av
DE ODDIS, Abbas S. Benedict Noae^
l_i dre norem
il
H
Yons £m giS:fi
blemtttis. bicis
MmyC'zagpacrfiAUfQuoLeo pVult
QuiAniicIn apQuosQui vlis taScdptiim
4
in
9
habet. Leo & vrfusfimul magnum nadi li Patauij,nihil verebor tam elegant1■ P
hinnulum, deillopugnabaiit.-granicerigi- mate meo labori autoritacem conc'"*
tur a. feipfij affedi, vt ex multa pugua te- vtcandidus ledor exvnoaut altero _
nebtxoculisoborircntur, dcfeffi iacebant. mine paffim fubiungendo, virurn > , j
Vulpesautem , vt circumeundo proftra- quam ex vnguibus leonem agnoic3. • ^
tos illos vidit,hinnulü in medioiacentem, xè rogansaudorem , vt Pro'D»e"*rnmu
per illorum medium percurrens rapuit.fu bonit3te,ficut mihi illud priu»tlin c ■ .jci
giensq; abijt. Ilh autem ipfam videntes, nicare dignatus eft.fic id qUoq«e P ^
atq; furgere non valentes:Nos miferos.di- iuris (quodauidè expetitur) "cfrfVerat.
cebant,qui vuipi laborauimus . Fabula fi- poftentatem deuincire.no» v ,~'canjt:
Sicautë fualinguaTheocriti verba
Quando pur -vidde mort»
Adone Citere/*->,
Paütdo ambe Ie gottJ>
Con limmago di M°rtt*
fabula
JEJopi,
f
■tf
tr
g
H
Sttov ■
£ con- capelli atyerft
D'atroe di nero fangucj.
A gli Amoretti fuot
Commanda , eb' il etg»att-'
Vccifor del fua Ado»t->
VengadiUifri£if»^' g^(i
turzterq;
Montibus, Herculeusfudor -uterq; fuit.
DVMf&uis ruerent] Dum cerrarent in-
ter fe graui & peiiculofo Marte,atrociffi-
ma contentioncj leo quidem vnguibus , Sc
dcutibus aper trucukntis.
III.
-ocr page 621-
Emblemata 1
f4?
%<« dibattendo T alt
Tutta d'intorno intorns
La gran Jelua luslraro ,
Sin ck' al fin trouaro
L' homicida cignalt--.
E da ben mille nodi
Ligato e riligato
Eu auanti a lei portat»
Amoretto hauert-t
II laccio e Ie ritorttj
Ssn cauto in fua balirtj.
Vn altro poi con l'arco
Da tergo anco ifiingezs
La f era pigra e lentit->t
Che Citerea pauentxj.
** cui dijfe adiratj-j
La vaga Citerex-j,
•L'immortal bella Dea:
Empia f era crudeltj,
Era Ie f ere piu fercLj
Tu fofti
j che la cofcitLt
Eerisli al mio fedeltj.
Tu che profonda e lkrg/d
Sia libero lafciato .
Ei manfueto e humiltj
Eofcia non pik /en gio
Tra le piu occolte felue_j,
Ma fendo dentro e fuortj
Tutto foco d'amorcj
Arfe pofcia per femprtj
In amorofe tempre^.
Accurrit vultur]
fpettatorem egit.Viil Vultur a-
tut auis rapax.fertiu biduo aiic triduo pr? dorat»
fentire futura cad-aiera, ob infigncm odo- pollet,
randt faculcatem. Plin.lib.io.c-5.
jprandia captat] Inde commodum fpe-
rat.aliquid firn pollicetur . Captare pran-
dia.eft hic, nifallor , prxdam expedare :
Captare-
quid .
quod explicat fequenti difticho, nifi tamé
captarcaltiorem quendam fenfum habeat,
vtapud lureconfiiltos.apud quos captare
propriè dicitur, quidolis & illectamentis
quibufdamaiicnpatur hicrum . Sic hasre-
ditaté captare dixit Vlpianus.pro eo quod
dicimus.artificiosè niti ft ructisq; technis,
vt eam piaster defundi voluntatem corro
damits, l.r.rFri quisaliquem teft. Et vo-
tum captandarmortis, ardens ille affedus
eft.quo flagrant iniufirt quidam homines s
exmortealterhis lucrum fibi pollicentes,
vita:q; infidias al ij paraiitcs.I.defideicom
mi(ïo,C. de trafa&.Martialis hoc verbum
ita vfurpauit vt propriè,ita lepidè:
Captotuam,pudet heujed capto,Maxime*
cetnam
r
Tu captas alias^iam /umus ergo pares*
Idem aüo loco :
Dunt me captares mittebas munera nobis?
tofiquam cepifli, dasmihi,Rufe,nihil.
Gloria victorts.&c]
ex vi&ore ipfo pr*
dam capiet •
Zd
Lafciafii in lui la piagtLj-
ella -.O bella Vea»
Giuro> per te,eper lui,
ter quefti lacci giur» ,
ter quefïi tuoi qui Amori
Leggiadri cacciatori ,
Ch' io f er ir gii* non volli
11 bellijfimo Adone,
Il tuo giouine amato
;
Ma repente ch' io viddi
Le nude carni e bellen
Mirailo e rimirailo
Qual cofa diua e facrttj,
■E d'amor arfi-, e corfi
■A fatto forfennata
Verquella cofcia amatsL-t
\Auenga ei mi cacciajfej)
Intendendo baciarej,
**on ferire o piagartj.
Vgm tyeïla e taglito
■»*quesli piglia e punt
~ft*perfiui e nociui
D*nti miei amatori ,
'"toatori e -vccifori.
S'vsc-kptv-m id videtu r fpeciatim^
in Principes Chriftianosjqui cum inter fe
non longè ante decertareiit , Solïmanus
Turca.quafi fpecliatorem agens.fuam- non
parum ditioneiti auxit, & in Germaniam
IV.
Principfr
Chris!ia
-
norum ri
xis auciiï
ïrrupit, niagiia & uigenti tonus Reipub. »„
Chriitianxcalamitate 6c damno. Qriod ■* mci~~
Georgius Sabinus ho« hexafticho perrècU; ■ im~~
tusert::
                                      V           termm'
Mutua difcordes fdciebantpr&lïa turdiy
Acris & alitibutpugna duobus erat.
Viditvt amborumpndo certamina nifus,,
Vnguibus &roiïro dilaniauit aues ..
Sic-modh düfaciunt difcordespralia reges,,
Turcicus Europa diripit hojlisopes..
Ex <juo factie ürëclJigimus,quantu.m mali
afFerat.
Wromenti funeftil
le labra pur troncsL*
n°» baflano i denti
Tri
**•#
-<>ppo, aki tf0pp0 pungenti.
*« Pi»* la BeJ
Sommand* che slegato,
-ocr page 622-
Andrea: Alciati
Fac rafidum tumidis flumn »»
Ï44
aiferat inteftiimm diflidium n
uitatibus, fed & imperijs turn labefaftan-
diSjtiim ctiam euertendis.NiUil enim ciui-
li bello periculofitis eflè poteft , nimirum
quod hofti externa non paruas addat vi-
Ciuili bel
la nihil e-
xitïofms.
Coge domÜ "rmipjaêsMtter&f",,,
Se® putet neuter -vittumjea taf*
Viclorem populis fe rediffeJ1*!?.' ._/?. V.
n
è refcram ex
,j
lu!H.,.i sTluftoriam nobilem de Philippo Non male quadrar h°c'0*Set!lfi 'idetn /
Mr.cedone.qui (e vulturem prift
quod a beliius deducluffl voiuc bh ^^
belluarum.nou hominum eit mt«. ft
ï
fidio dtiotum Tluacias regum. Sic enim In
    dciiu-i«»>»■«■ "»»"""'Vr . Grauise«
ftin.»:Yortè euenit, vt Philippum fratres    ^Sercjll0ft^od'^7'fa"ia ad Franco
duo reges Thraciavion coucemplauone ai    & cordata Theodahadi epiftola »            .
lluix-Jcdinuicemmetuentes^Kakcius    rum regem, lib-j-• Cafliodofl v            ffl
viribusacccdeiec.difceptationum fuarum    Amboeftis, mquu, fum™?S5icer«-
iudicemeliget'cnt. Sed Philippus more in
f^eiiij fui.ad iudicium velutiad bellum,in-
opinaiiübus fratribus , inftructo cxercitu
iuperuenit.regno vtrumq; uoniudicismo
re.fed fraude latronis ac fcclere fpoliauit.
Extat Chriftianaelegia, quam deijsbelli
tempbribu-s fcripfït Franc. Franchinus,ho-
mo lta.lus,eam hicaiijcere non piitauialie
reges.-amho astate floren es, non            ,•
flra regna,quam*iatts 11 data Par •, l)0,i
bertateconfligitis.virtus veftra pa". jJ9
fiat inopinacalamitasrquiagrandis in a
eft regum , incanffis Jeuibnsgraujs i4<
populorum,. Ammian.Marccllin-' leJjp
Sarraceuijinquir.miluorurn vit* l jatn
qui Ci pradam defpetetinc, celuusv _
rapiuntce!en>ut fi impetrarmt.maa
i
tui p*ret.Mp*rtt jamt» w«iw,        «ntur GicerQ 13 .Philipp-Q.no ^aeïei
■onferrc rnmÜ M»rufrrentep*r*nt: lum adnuc rpfaforruna vi an t,i         QflC
IlegiiLJ
J'ranc.
Vmncbi
S duas acies, ïüuii'- -        .
dimicantès. Val.Max. lib- 7scap.fi. y*
Mario& Cüio Carbone rCofl" bello «"
cum L. Sylla diflidentifrus, quo Kf? J
non Reipub.viaoriaqu2erebatur/cd?je^ fj
,.tt ,„„,„,............ *--^^^^^^_ miam victoria? reseratpubIica.Nec v' ,js fj
" eatUY ,                                               c"r idem Emblema non etiam .V3"," *'j'
6)uafemel vtpugnithi duoMartepari. forenfibus dici quear.qui hoc vn«ccca8a ' $
■'            "'.....*--a:---.:.*L«., amrtS vtlingna; lenociiiiolitemex lite neaente >
Si iurgiaprotelaiites !ocupktclltui',atq
Ta
Et
€ju
Sp
itaex malisaüenis                ,
tiusin ld danda eflet opera,«* •"« -; ^,
penèimmortales, & vitajmodum e» .^
rem. Vnde Apukius hos taleS "of>^niü %
vuhurestogatos appellat. Qop
          #
Cicero*o Qtac pro ie«">''f«,13renl0r.
Pifonem.qui precioomma mt»n          . 0
atqjadfelaperenr.vulturiospaludato^^
minauit.Qj.iam in rem e.xtat:eie0£jij,
biemalcac-himiCameranj Cent. y
blem. 3ó'                              tnrisima"0i
Vulturpr* di inhians eH c*pt#* , ^.
HeuquampUn* etiaWJmfl
tunbus \
He>Kegés ,ne tctntA animisdifcordibus in,
Negerite hoslili bellzpetitaprecLj.
iWms in -virus & peBera vertitsferrttm-,
Sternere qui telis ardet ■vtrumq; ftiis .
RemtCrogattPnulustfr rpg»t,dat^ arma,dat
aurum
Tatulus,& nd tant*. prtmia laudis opè .
Tu Deus,ex alto qui profpicis omnia ca.lo>,
Quitfovides, maneatqudntnruinatuos,.
Confitle militibus,faeris & confitletèplis:
His dutibiisprohibe bello, cruenta aeri.
Hi piet at e graHes,duo'fur;t bi lumina pa-
cis :
ïïï duo fut t btlli fulrnina,magne pater.
tfiftt te n;editi,!i^uidis da nubibus imbres,
Bcni?
-ocr page 623-
Emblemata^.
Pr
Bonis atifpicijs incipiendum_s
EMBLEMA C X X V I I.
J\
V S P IC 11S res ctepta mails» bene ceder e nefcit.
Felici qua font omine facla » muant.
Sluidquid agü
■•» musleïa iibifi occurrat, omitte:
Signa malt hxc fortü beft ia praua gerit
.
COMMENTARII.
y \ A T o R feu potiüs inititor domo
l>ah '?-*5?e<Jwi)S,ftiueri accinclus.obuia
tiu C ^"^lam.animal quaduipesex ma
f.P1 genere ; omen non fatis fcelix & aii-
P'catmn .
j,^.-? P'ogenianorefertur rale adagium
rent: vt non admoduiT) difïïdeatabilik,
Equum habet Seiarium. &, Aurttm habet
TolofanumW
nde mme etiam apud quafda
gentes,nominatim apud Britannos,infclix
omen babetur.fi curn paratur yenatioj ali-
quis muftelam nominet. Cuiüs etiam oc-
curfus vulgonuiic habetur inaufpicarus.
YidcAlexanclrum ab Alexaiuholib.;.cap> Equm h
ij-
Memiui mealicubi legere, equum in ingrejjn
ingrelTL» itineris cefpitancens.aut piioribus itintris
lapilirn pedibus,pro iuaufpicato figno a ve tc^itï.s .
Mm
           teribus
II.
i/fts. id tO.:Mu/}elam habes.Ineü
"h
tat> cui ónuiiaTmn maufpicata
1 fat,, o. ,~,                                     -
tfed;
Olim
'*'*«» WUfcnUm CVl-'")c °!:inial (uaulpicaEnm in-
,,11T1'-]j eiïe fj&piii habem.i.dcmiq, ale
-ocr page 624-
A
ndresAlciati
in filuam cum iumctispergere prohibuit-i
fequcntiveró die cum luputn haberetob-
tiium, bonam fortunam augurabatur. CU
vcrö Itipum iplïus iiimentum deuoratem
inueniilêt feruus , accurrens ad rtift'cnn1
nunciat, bonam fortunam iumentum oc-
cupafle .
                                               , JP'
AVSP1CUS rcscccpta malu] Res maje
incepta iuitio, non fortitur felicem exitu :
at qua: ccepta feliciter.non nifi benepoteit 4»
caderc . Aufpiciü dicitur auium iij(pc<ftio» fji
& qua: ex volatu eatum & vocibus fig"1"'
teribusaccipi folitum fut Hè. Cum enim
Stilpiciiis Gal ba in prouinciam exieris, ad
portam ipfam canterium fuum cecidiilè
animaducrtiflet:Rideo,inquitjCaiuerie, te
iam lapfum ede, cüm tam longtim iturus
iter,vixiiigrelfusiabens.Q_ua: hiftoria pro
uerbio locum dcdit,ineos,qui animo defi-
ciunt ipfoftatim negocij principio. Multar
funt eiufdem argumenti apud M. Tulliu
hiftoria: libris dediuinatione • Huc lefero
f'uperfticiofa veternm aufpicia, qui nil ag-
gtediebantur nifi confultis arufpicibus.Sa
nius P.Claudius,qui primo bello Punico,
ioco quoda omina ir ndens, quas de pulüs
galünaeeis maioces folitiftierantaccipere.
Nam cum è cauea producli pulli cibum
non attingerent.idq; ominofum cenferetur
arma eapeflentibus , meigi illos in aquam
iuffir.vt biberenr,(i nolleut edere, ac mox
inftinxitaciem . Sic Prufias rex,exulaiue
apud ipfuni Hannibale, & hortante vt co-
pias cduceiecrefpóJir, fe 116 audcre.quód
extaprohiberent. At contra HannibahAn
tu,inquit,carunc»le. viculine, mauis quam
imperatoti vetericredere'Lucullum item,
cum pridie Nonas Octobreis contra Tigra
nem Mithtidatis genertim copiaseduxif-
fet,&ex militibus quidam nefaftum diem
effeeundem pra;dicarent,atq; adcapeflen-
dumbelium non videriidoneum ;dixiite
ficentur
p. Clau-
diu-s au-
guria irri
det.
I-"
Quidquid agtt] (ï quid incipias .
Muftela, tibi fe occurrat] Occiufurn rnu Ji
ftelae ominofum fuiflè tradunt auctores,
& nosiam retulimus • Eadem pifta infor*
tunium fignificabat: animal enim putaba-
turinfauftum eflfe.maliq; pra:fagij,iji*4uC
maxime,quorum domos habitet. Dicitu*
enim infidiari domefticis animalibus, Pra>
fertimq; altilibus, cafq; adiuternecionera
vfq; perfequi.ait Pier.lib. 13. Idemqj oC-
curfum plerifq; religiofum haberi dicit •
Adha:c in negori js obeundis vel nomen'P-
fum,vtpotè efficacïa:contrai:iurn,rnuUot Jr:(
temorari • Muftelarum triafutit ^enera>^' f
Gales.Iftis,Meles,de quibus videPümuro <*J'
lib.i9- cap. 4. Varronem de re ruft- lib- 3- j'
Jjtcuüut,
Signa mal&\ haec enim portendit ïiefci"
quid finiftri .
f
M;fonia-
nu-i Ke~
br*.m .
In fufcipienda reaüqua non parurrv
condueit fauftum principium:ita «on mi-
€0
nimum adfert incommodi.fi vel irialo, vel
ie cum Romanis militibus erat; Sc m.oras inerti, aut etiam flagitiofo priiicipio nego^ 1^
caufamintelligeietefl'cquodaugur piiüs tium ordiaris i CitaturüUid Sophoclis a
infpicere vellet, quid augurij capiendum PUuarcho.librode Poctisaudiendis : ^
efltt ab aue.quam fortè in viaoffenderat .• if^yi^è tt&vtos tiv'rt;. aipyvtTt-i KtKa>{,
ille aüud fe agere fingens,arcum teténdit, 1$ rds TeAevrds hkIs t<rh' vt&S sfciv-
ptimaq; fagittaconfoftamauem in rerram ^uicumq;rcm reEla ratione inceperit,
deiecit,atque ridens ad comités conuerfus Borium illiutceribfyerttbisexitum-
dixit: Parnm couiilij atq; opisabirratio- i ya.p ojov Tê.aitPolybius.TK lihxi ivyy^
nalibus animatis poffe quemquam fpera- vhv , fxjje rnt af/ns èvzoyya-ttvTct.' M«ni-
re,pofteaquam pateat,ea nefcite,qux ad fe mè enim fieri poreit, vt finem rite coiile^
ipi'a pettincant.Et re, & verbo auguriava- qnatur.qui de principio non re<Sè pnmU
na eife, ftulteq; eis credioftendens . Talis conieceritatq; cogitarit. Tantam vim dl'
qiioque fuperftitio multos ex plebeapud cunt ineflTe bonis faurtisq; negotiorum Ut'
hos Germaiios habet, vt monachnm, aut fcipiendorum principijs.vt eavix beneca'
anum meientem,aut lepotem obuium,pro
ijiaufpicato; lupum. verö profelici omine
habeint.Qiia: tes ferno cuidam occafionë
de.lif illudeudi ruliico: nam cum is lepo-
küi pet viam traiifiljentan cpnf£«iflè.c.,.
dere poffint, qua: infelix initiiirr) (ortiun-
tur . Et fanè omnia diügenter adueitetid»
e(fe,graues nee pcenitendi auAorescenfue'
runt.Reaè quidem & prouidè, modo ab'
fSc fuperftitiofa illa & inutilis obferuatio »
SKisi.
qual
-ocr page 625-
Emblemata.
?47
ffi*- lmanos an,rnos terrore nefcio quo    oratio5ccoHoquiu.rcligiosehiberetLir.Lii
,"1C'C.& torquet. Nam vtin re aliqua fu-    menluicadfert illud Ifocratisad Denioni
.clP'enda non parum condiicit fauitum fe    xd:có( a.v /SsAh yov!£&?Sou ^ihas^yaSóv
x^l'> priucipium,quandoquidem vel Poe-    ri teyi 7npi durav 'Xfis 7X( a.7ra.yy(h-
j, |*fte ,                                                           hovrcts . Apyii y.iv ywj pi^iai, iTr&iyot.
*«< dimidium qui bene eoepit habet:         iypfS.; «Ts -^oyos. Si velu tibi parare a-mi
.a Uoii param adfert impedimeim, aut e-    cos,bonum quid dicito apud eos, quod ali-
Iani incommodi.fi malo principio negotiö    qutt Ma renunciet: namprincïpium ami-
öbrediaris , turn enim muftelam, id eft ,     citUJaudatio efl;inimuiti& autem vitn-
^eii habere inaufpicatum dicimur, cum    peratio.Hanc fènrenriam Tariè vftirpatam
a§itij alicuius a nobisperpetrati, necdü    reperio Iuieconfultis. Oiiginemcmm rei
hiriscon-
fultarum
de re et- ï
Sj/ïcandA
fentëtia.
xP'ati purgatique animo obrepit finiftra
"ll*dam cogitatio,qus ïntimam confcieu-
•arn verbereratqjlancinet: quo ru.vtfri-
ö'nuis & igiiaiiius rem alioqui magnam
aillpiceris. Rede Aiax apud Homerum,
aiunt infpiciendam.l.i.ff.de orig.iur- Ec ,
qua; malo fuut inchoata principio, vix eft
vt bono peragantiir exitu, c priacipatus,
i.q. i.apud Grarian.'c. miramur,6i.difr.
Item, quod abinirio vitiofum flirt,tra&u
I1" Deosinuocat fcfeaciarma compoiiés, temporis conualckere non pote'r, !. quod
*Jetl; enim putar fibi teiicius rei bene geren ab inirio.rF.ceg.iur.l.iï iibi deceni. 5 ü pa-
^ aufpicium capere poilè.quamab inuo ifbiis.rf.de paft.Alioqui fatis ert benei:i;e-
stione ïniminis ■ Cur poeticum illud,vc piflè, quamquam duierifisfequaturerfe-
^è Philofophicum celebratur, èx, Aiii clus.l.fedan vkrö,§ i.Mfdéncg-geft.Nec
Jyj>^tt, &, Ab louefrincipiumMlifei
uf Romaui fuorum coufiliorum & Sena.
l1s Kabendiducebant initium a facto ïllo
"'ccatioiiis carmine.cuius tam fatpe mén-
■"°e!tapud fetiptores ? Sed & in delechi
^'«turn ijdem,vt legionibiis conferiben-
s,operam dabant,vr qui primus vocare-
^r»aufpiGatrrm nomen afrerret. Neqj ve-
0 ad vtrarufl) confürnandam partera (eo
J'ni nemp^qni omina & aufpieü vel n'è-
^ Xetintj vel obferuaiint] multis verbis
Pus eft. Exemplafi quis euohiere velit ,
p.tata Valerio Maxim.lib.i. cap. 4.Non
llrr),ait Cic.i. De diuinat. Deo mm vo-
resfubfiftit , cum adeumVafiitn ver.it, \
qlionoii potuit incipprcl pro partc, ff.de
feruitut.Jtem ,vbi tuii.llurn prfhcipiiivn efr,
nullus finis lèquiuir.l.in vuiuerfls, C.qui
dar.tut.Et difpolitio fafla üiltaLilf,cui iex
ab initio refiftit.fi conreraturin tempus ba
bile,hoc eft.in tempus perrnifltini.nou va-
Ijdatur.l.fï mjnonff de 'er1.:, export. ]. in
tempus.rtliaued.tuftit.Et alia huiufmodi
fexcenta occurriint, quas ftudiolï pro fuo
arbitratu pofliut fublegere. Sed audiamus
hac quoque fuper re Plailtinam Mufam ,
qua; fic in Perfa :
Si quam rem accuresfobrïe aut frugaliter,
» ythagorei ODletuarunt,led etiam lio- Solct Ma reiïefub manus fuccedere .
,10ftti
,c!"iS vocant omina.Qu^k maiores Atq; &depol,ferme vt quisque rem accurat
f nam
Sic ciproceduntpoft principia deniq;
Si malus aut nequam'ft,male res vatunt,
quoi agit.
Sin autem frugi 'ft, eueniuntfrugaliter .
Hucquoqj colümat fententia Demofihe-
nis.l.OIynth.Si initio ftarim prudenter &
diligenter adminiflraremus oninia.res ïio-
ftra; meliore locoellènt, & ftioléfti'js,flitaS
en> p.o
quia valere cenfebant : ideirco oni-
j Us rebus ageudis, Q__y o d b o n v m,.
j VstïM, fEllI.ÏORTVKA.
by ,** <^v ï e s s et, prasfabaiitur.'ie-
v 1> «UiinisjtjLias pubücè fierent.vt f a-
in ' * Ni l i N G v t s, imperabatur:
gji!, et'js imperandis, vt litibus &iur-
l0|,j3\a'5ft'iierent. hemqjin luftranda co
peca' Co,c!u'eam deduceret:& cum lm
reCL r.exercitiim,cenfor populum luftra
cli»ei llls 110minibus,qui hoftiasducereutj bis fint ducenda principiadocet Cicero 1.
'es
'ööftcii
V'1'~vLl0^ '^™ ia dtlzRn cenfu- de Legib.A Di js.inquit.immorralibus sür
Oni»>",.<;Il,anc > vQta..;v-e'ebreelcn^^^'^ov,
i't primus miles fiat bono ncbis agendi capienda initia. Eterim ©eo-
S~c4*a.yroscipyjiv xf'ivS'iiTo kh-Kuuo,. 'Deo
monfiranteprincipiutn,nallus officit obix •
qUa ':;: • de nnlla re graui & fcria cjüic-
iatiiercprius,eamqi aiifpicari.qul
Mm 2.          Nihil
-ocr page 626-
Andreas Alciati
jr48
Nihil reliqui.
EMBLEMA C XXV II I'.
Cc / LIC ET hoc deeratpoB tot mata, denique noftw
LocuBa vt raperent quicquid inefiet agris.
Vidimtte innumeras Euro duce tender e turmast
Jï^alia non AtyU^ caBrave Xerxü erant.
H& ftenum t milium > farra. omma confumpferunt '•.
Sj>es ejr in angufto eB
, Bant nifi vota fuper*
COMMENTARII.
PI N G e fegeté caffis aut depaftis fpi- Vertice,cogn*tus dor/o durefcit**»* '
Armauit nnturci cutem>dnmi<l>'
CuSpidiiusparuis maleis acuere rttbores
Singiilariiim locuftaruró defcnptioncs
p.auram mox tradenuis i Vb. *^"™£s
illuftranonem htiius epigraphes pe"
cis, quam turmatim circumuolitent
lccuft.-e, infeifti illud genus , in perniciem
frugaal natutn;quas tarnen ventiis verfus
p.ure fpirans gregatim in illud propellete
videtur. Locuftam fic defcribit Claudia-
niis in Epigram.
.».':>;-•> f f apex c^pith,7>ediofern lumirmfur
"buut
-.<//?■*
It
premi fenmtis.
NIHIL RÈUsyi] H?cepg»P^P^ 5;.y
«erbiiim oiet, ei Smik , q"01
Ariftides
' phcj-
-ocr page 627-
Emblemata r
iW*
tl«ides,eV Koya ttifl nctpttipSéypia.-
i r ' O t/JVj, gT/ av . Nihil amplius. Sed
**coratoris verba, vbide Neftore: Te Ki-
£^*Vo* J1» TST? , iffV «77 aic elf IoZtcL
yvp&i. Iuxta id,quod dicifolet, nihil
i P*HS exiftere pr&fenio. Cuicoiuietricil-
^•Prtterplorare nihil.c\K\oA Horatiusin
Vtis,5i M.Tullius vfiuparuut.
ris tépore, ait,a Carolo Magno tenii,locu-
ft«iuiiumerabiles féx alas habentcs,& den»
tes duos Iapideduriores, in Galli.a, veluti
nix,terram operueruut.-hetbas, fegetes &
arbores, ac vniuerfa viriditatem habentia
deuaftariint.Tandem ptoieiftxin mare, &
adlictora in terram eiecla:, (ecutaeft ma-
gua putrefa&io; & inde mortalitacem ma-
.^ e Ftir horribilemquadam cala-    gnam, aerem inficientes, generalemqj ho-
^"atcm, quafuk afFeeïa Infubrum Lon-    minum interitum ftifcuarunr . Idem au-
S^ardia circa anmim, vt conijcere licet,     dor hac de re fic alibi fcripturn reliquic:
lHt.Eleuataenim nube locufta; dicfuur    Tempore Caroli Burgundiormm Ducis,
^ acre cecidiflè, qua: legumina.herbas, &    filii Philippi optimi ,locuftx per Italiaat
o^öafermè omnia depaftse.induxerunt fa    yagata:, Brixiae agrum deuaftarunt.cüiu
ftlCttt,Si:qiioniudam defperationem.quöd    iu Brixianq agro ui maxima mulcitudiiie
r?^ tot ta'ntaqueiiifbirunia nihilelTèc reli-    aduolarunt: qua: Brixia.nis & Maiuuanis
."••ï.Habebant digiti iougitudiuem , uu-    maximum dammim iutuletunt. Qmbus
S'^acapita, vencres obefos, & fanie refer-    uifi Ludouici Maiituani Principis foltcitu-
'"c*.
_0s'Itaq; extiiiiftse intolerabili fcetoreaerë
doobftitiflèt, fata quoq; in tota Lonibar-
dia corrofideut- De locuftarum depaftione
ferè quid fimile narrat Gregorius Turo-
nenfis hiftoriae Francia: lib. 6cap. 33. fub
regno Childeberti prouiiiciam Catpitauea
grauiter a locuftis fuiife vaftatam, vt non
arbor.neq; vius.neq; filua, aut frutcx, vel
quidquam viiide temanetetjquod non lo-
cuftis euerteretur. Etcap.4+. Locufta; de
Campania prouincia , quam per quinque
corroferant aniios.progrelTa;, quafi publi"
cnm tenentes aggci'em , ad aliam prouiii-
ciam huic vicinani fe receperlmt. Harum
fpatia extendeoantur in centum quinqua-
ginta millia longitudinis- latitudp veto in
centum millibus terminabatur.Ha;,c ille.
Locuftarum etiam meminete Imperato-
res in 1. 18.C.deloc. & cond. Excepto»
aiunt,tempore, quoedaci locuftarum per-
nicie fterilitatis vitium intercelTit, fequen-
tis temporis fructus, quos tibiiuxta prx-
teritam confuetudinem deberi confticerit,
reddi tibi prouiucae-Prxies iubebit-Huius
quoq; depopulationis locuftarum dekil-
ptioncm elegaiitem habemusex Pifide , eo
libro , cui nomen fccit Tript-y.oa^.npyia.; .
Ea fic habet ;
lis ÏK^pctTÏvH Trayx-tvi) 7>ïv ciiipiS'ct;
E;'6Vo£ TTTipaTov ik p^apciv Aiyv^niay,
Bihos VipaS'is iH"
atcTifAü to^stk ,
CQ
*ri,pcninr,vt etiam corui, cornices, ac-
''pi-res, aliajque aues cadaueribiisalioqui
. ''-iaiïtes ferre nequiuennt. Quodcolligi-
Gregorius
Turonêfis-
de loc.t-
slis.
llsex Commentarijs eornm , qui noltri
^°>pons hiftoriam congefTeiant.ï jdett.q;
.adunc, in regioiiibus Polonias regno fini-
^'sincredibiièm fuilFeeiufmodianUTial-
^'oriim multicudinem:nu!las primo alas
^ïiOè/ed magnos dediilè faltus: paulo
° ■ quacuoradeptas , tan toque numero
■ '^'alaflèjVtduo müliaria in longum &
„ lUri ciibiró reiins ica occupareut, vtip-
t^'Scl«oq; ïplendorem Solis a totóillo ter
c , 'Patio fuadenfitateexcluderent: vnde
(j, 'Streeft facillimum , rebus hiimina-
fe lc'bus dauinainnumerabilia inde ftib-
paa'tae'fc' qux ac^ 'adices vfq; omnia de-
tt *eflèiu.Cum veró fuccreuiiTentalaï,
it>f ""giti huroani magnitudine, tumqj.
hs u8«atrocius graMabantur. Cxterüm
pQt q-> vi, neq; induftria alia propulfari
l»turJCe*Locuftarum etiam in Africarr.ul-
Au»,
'l'c"i prodigü fimilcm fuiftè tradit
vltl "1-in'iib.De ciuitateDei tertio.cap.
c'aeT°' Cl!|i11 'am populi Romaui prouin-
Üis ]: t-£onfumptiscnim fruiftibns & fo-
'Te O ■10cillT)j«ngenti nube in mate dicunt
e°ttu • am:cltla mortua.fecutaeft aeris
l'am. "^10* Juaj tancam aduexit peftilen
De/cri-
ptio locu-
ftarum
,
ex Pijide.
t;-ho "'^'oIoMafuiife regno oclingen-    Aóyytw ÏToipuiv, cWToyJeincv JVjot/,
mUj lTI,"arn millia periiflè refèranrup, &    Tlvnviiv pdhayya,, y.vpiórop.ov %iyo(,
H7js. °3"npliusin terris littoribu-sproxir    Hii£vi7tK>iV Ï7rtth^tv d?d.Tx [jla%is>.
Chr' • *c '"-1 • Hertmanus Schedel in     Ot/^' ha.rttt>«p,«AA«wAM77«,^rpïyei,
tciji ^c'.dcdanis abeodem animaliügene    'HpvrvjcL TtopStft,-xgi KhbVfO&iftiiftéfa ,
ls 'tacömeminit.-Lotharii Imperato    Ao«h" J*è qivyttv', >§ wa.AtvS'poucs ptévH,
Mm j           p9«jJH
£V
H
*,
-ocr page 628-
*t<y               Andreaé Alciati               , d
*9è?p« ^ k«*p%, § Sfpl&kpÜtffo ,        Lalireutius Pignormsfolers hUto«:            j&M
Stuit d^Kyn rm Óttw t* hfaht\        rttatis indagator, hanc deqn» ^ &ftj , #ƒ<"
^ivv&TiriktoUTitnvyti J>iCé<nuTU   
J-. 1' ,/ ..,,j„?.w r,.i^J„„^;,„,       
in aniHim i ƒ 4i.iii«difle «feit,* %id{.
illarum locultanim eleganti ernSJ r (ais
terappingi cutauit: Sic emm Uie ^ ,
Notis.- Loeufta: anno Doraim i v»T
!8.Angufti I„fubtiam.& Vei«»»" aJeè
pnUwfu.it. ld vcroquoadamiooi
vetura
eft.vt ambigere non liceat. i' g(l)
porre illarum agmen («i «""«g»^
rnonftru.n ,quod nos hic appingen
curauimus.cum lociift* lm^u,C^ellti*
mcmoria pcrennec, videantqj Prouw ^
Si's-np ?d vivp* Tav Qihav ói fo^ónxt.
Quifnam in aciem inducit- locttfiarum
aamina ?
'Aligera,colleSa in neces Mgyptitu,
Vt nubilum telum abditi fagi'tfarif
»
laculiï paratum,haïlamq; motam vifiia,
Denfam caterua ,centicipitemq; gladium,
Saliensq;pr&fidiuminquietiprdij
?
Locufla enim non flat, feritfy, & curfitat,
Vaflatq; repens, peruolitatomnia loca ,
Jugasifcfimulatjreciproca &fiflit via,
Acperimit ante tempus, ante diem metit:
Arbufta manere,Ó>rigere herbas facit:
Crudülignorum exfugit humorem omniiï. :
Vindemiatfolia , ac vorat vindemiam
:
Cadauera znodocongregat,modo dijjipat,
JXeruos fagtttarum vt fagittipotensfolet
,
fthofliam corpusfuorum vulnerat
fiaslilibus crurum recmmmm horridis
,
diuinsB hoftes, fyntaiin DEI
,d qua»
M
non
A!X. in pcenisetiaroinfligendis, aaH.e^
n fine meute & confilio prodit «P
rergo vfi funt tune temporis wj^yj,
(niegononfemelanimadu^ " ^ó ta.
exoruandis. Ha*c me • u"1»-*
lis ell ,
Effigies Locu-   
ft»,&monftri   <g
ipfam procédé-     «
tis,anno iJ4z-    la
Lombardiam     *$
Infubruminfe   «f
ftancis.             *|]
Hce plaga tocuftarnm f «t SaBÖius)!»       .POST ft* *#««j poft tar acceptas« »
Longobaïdia Infiibri.m depafl*. «m    m"aC" "^. r^wfl abfomerenög"
fru<4us,in Narbonenlèm proumciam euo       Z««^ «t r^"^x (unt ftug*u '
laui : Auftro vcro flante.tanac^ dm.ao nu    fcerenrur. ^H^J W^^f
.uuimareptx-cipitaiaclt.                         cjuasexdum&perdiuuaa yndc
J
LM
-ocr page 629-
Emblemata^»
ff*
, nae qui(ïqui<J iioxnini eft & incommo- Eurusad Auroram.Kaiathsaa- remare
i lm'& perniciem afFert alicui rei.meritö
cufta vocattir.Ariftoteles3. Rhetor. er
cejpt,
DidiiSiVtquidam voIun:,«To 'èéfim, \i
eft , (tb aurora jluens .
Gjualianon Atyh] De Atyla , fine Ar-
tila , quoniam non eft iniucunda hiftotia,
nemini,puto,ta:duim affetet plenior vetr
borum copia . Primtim omnium Gotthi,
deinde Vandali,poftremó Hunni Hunga-
riam ingreffi funt, & hi poftremi terram
retinuerunt,vnde & Hungarixappellatio-
nem fortita eft . Crudelis hic loens maxi-
mam cladem vniueifa: propemodum Eu-
ropa: intulit. Atyla ex Hungatia exercitü
trecentorum mülium dtixit inGermania
(aliidicunt yooooo._) plmimasq; petentes
vrbesdiiipiitt, inter qtias Rafilea , Aiigu-
fta,Argeiitorati:m,V Vormacia, Colonia •
& pltiresalia; ftieéijnt. Inde in Galliani
progtelTns, Burgtindiorum regem cepit,
Aureolam obfidione cinxit, Sc ftatuit to-
tius Europ? fibi dominiiim vfurpare.Erat
autem tuiicineaparte Gallia; citerioris,
qua: a Cartaribtis adhtic renebatur, Roina
misdiix Aetius^iicfcediis.inijt cum Fran-
cis,& cum GotthiSjVt iundlis vittbiiscrü-
delirümotyranno Atyla: reiifteretur.Aty-
la veró,quia timuitftbi a viribus Gottho-
rum,follicitauit Dittluicure eorum ïcgé,
ne quid auxilij Romanis fuppeditaivnt:
fed pro ïiiigulaii conftautia fua Gotthi re-
cufarunt vllam velamiciriam,vel confeede
tationemcum tyramiobarbaro contiahe-
re. Itaq; in campis Catalaunicis vtiinquc
infeftisfigniscoi'.grefli funt.A Romano-
rum parte Aetius.Gotthi & Franci;ab al-
tera Atyla.Et teftanturhiftoria:,nui)qiiara
in Occidenretantum ab vtiaqj parteexer-
cittim,tantamqj multitudinem colleclam
fui{Iè,perindc3C eafuit. Pugna:conrliftus
ab exortu Solis in ïioctem vfquedurauit.
Tandem in fugam conuetTiis Atyla ami-
fit centenaoftoginta millia-Ipfe etiam tan
ta anguftia exagitatiis eft.vt non proeul ab
eflèt.qtiin ïeipfum petemiflèt. Aecius ve«
rOjFranci & Gotthi,ctfi vi(Sores erant,ta-
mé Gotthoium rex Diethncus,fiueTheo
doricuSjineo conflictu perijt.Mortem pa-
tiisrilius vlcifci voluit,& ftatuit colleclis
copijs Atylam , & reliquum cxercitum
pforfus delere:& deleuirtèt hand dubie,ni(i
ex Aetijconfilio fententiam fuam irnmu-
«aflet.Sed malum hoc fnit Aetijcófilium,
nam paruaüiauu potuiflèttunc rinci Aty
M m 4
         la
s
'ichoro prouer.vfurpauit,Cz'<:W,e apud
^'iiufj •** m* canent. ojov htk xéyoi 'ómp
^ *«ccce, óVo»? ^c» 8/ rtTTtyt( -^itfjiidiV
*" ^/c. •&*_/£ 5«« <fo/tf id,quod StefechO'
,s 'iLacris extulit.nonoportere conuicin
'>*e cicetdi humt canant. Voluit poeta
'«ationem return omnium, ruinamq; ex
/^'■nam intelligete ,adeó vt non ardificia
°do,fed ne arbores quidem ftaiites relin
wnturjomiiiaq; folo a:quentur,vt cicade.
'"'Ihabeant qnoinfideant. Hoc indedu-
, llln,quöd cicada: arbuftis maxime gau-
c3Ht.Eiempliim eft comminationis,quo
§iiificatur cunéla atbufta fuccifum iri
'fpitiisab hoftibiiSjita vt fïc truncatis fti
*lt'bns cicada: neceflarió cogantur humt
a>itillare.Apnd Theocritum puella depa-
ll*alieni patrimonijjjcecAa/^et/a[xeivTif
Ppellatur.id eft.locufta , qua; meiïèm in-
1 tc>piat. Arcendis locuftis multa veteri-
ll'prodita fuut remedia , fi vacat, legea-
*lvd Caffium Dionyf.de agricultura ]ib.
®\ 3' cap. 1. Delocuftarum au tem ortu &
N'ifl*** fl.*tllra wdePliniiimlib.il.cap.t9. Locu
Sugayia
vnde üt
dicia .
'Exerci-
tus Aty-
Jsyefcebaturfandti[fimus Propheta loan
,Cs'ndeferto , quamuis aliqui aliterien-
^'^dicentes^p/J^Iocuftasfignifïcare,
^Ca«uniina& fumraitates; vtintelligas
". ^oaunemarborum aiitherbarum fum-
r uatibus vetci.Sedhjs iionobftantibus.ve
«l^eflè mihi perfuadeo.D.Ioannem locu
ls viftitafle.qua: inter aniinalia mnnda
jj^erantiirin Leuitico.cap.i i.Teftem ha
tan ft(!am3nrium,qui 11. Homilia in Lu-
>ra> ^'cit: Ex alitibus veto non grande
p0(jfln8»evevUu,quo fe liberius inuitare
t^ f^habuiniionaeriuolum.quodcibum
(jy etEtdelicatiorem:fed exiguum admo
%/i tet f y?'UcreJ q«od vixa terraexfurge-
htt 'H etja'*"'taretq; potiiis quam volaret. Siit
C(1^. POptili in A B thiopia & India.qui lo-
t)ir.jS Pt0c'bo vcuntur,de quibus coiifule
lfe»«,&alios.
t>'l 1 '%/« 'nnumerasturmat] iumimera-
Atyla jK
Bus,
g0ti°"crctam falcitadèEft autem hic alle-
h'abet' ercitu
,CIH' tllrnias & ducem
Otiet? i"ce] Euriis ventuseft calidus ab
Uclpiraiis,YtaitOuidins.-
K
%.
-ocr page 630-
AadreaeAlciati.
ssz
la.PoPtea veró reueifusin Huiigariam.re- gis fpe&ant,dccerpemus. Xerxesr« "
parato exercitu , & collectis vinbus, poft Perfatum , Darü filius;inceptum a Pa
Aetij,deinde Valentinianicxdem tedijtin bellnmin Grjeciaminftaurat.peniiniet
feftior ,&Italiam inualit. Iirumpentem militum fïcait Iuftiims loco citato :la n
Atylamexcepit Forum Inlii:in eodümir- Xerxesfeptingeu'ta millia de regn°arn,:!'
niorem moram fecit oppugnacio Aqtiileie. uerat.Sc trecenta millia de auxilüs>vC n0^
munitiffimx vrbis, quam tricnnio obfefsï immerito proditum fir, flumina ab exef'
folo xquauit. Cogit ratio longxobfidio- cjtlleius (iccata, Grxcianiqueomnem v|x
nis,vtineamdefcendamus opinioiiens.vni C3per2 exetcitumpotuifle . Herod°tnS)'
Ohfidio
Aquilei*.
ca Aquileienlïs populi vi non pottiiffe to-
Polymnia.cif. (ie: Nanium fumma'
lerari, fed Patauinorum, & aliorum , qui
propè erant Romanonim ftudiofï , auxi-
liis fuffultam tam diu ftetide contra tan-
tum barbarorum excrcitum-Aquileiaex-
cifa>qux contra adnentantes barbaros pro
millium fuit.ineis fuerunt virorumvlo<_
tiquatuor myriades,id eft.ducenca ^ t
dragisita millia. Hxc igitur erat clams ^
Aiia vnius & quinquaginta my riadum v^
lotuin in vuiuerfum, & prxtereafep-
pugiiaculum Italix fuerar, Arylas Concor miu;a fexcenti decem . Peditatus hut f"1"
diam.Altinuroq; diripuit&incendit.Nec cies fepties cetena miUn.equitatus o«<
ca-
exitium PatauiiiiefFugere.quorum vrbem t»illtamili;3. Qiiibusadde Arabes, q"l<:*'
pro viribus reluchmem demolitus item m3los;Pcenos,quiciurusagebaiu.q^3afc^.
Excidiü ,
l'sitcmij,
Origo Ve
ttetiarit.
exuftït. Excidhim Patauii conrigit anno
abipfïus origine i féo. Chtifti verö 4jz.
cio vigintimillia. Quje copiae clafliat'*
terrefttesinfummam redaótatfi'.tnc t
Patauinis,vti Aquileicufibus,cxrerisq; vi-
ciuis, nouaciuitas Veiietiarum, ininfulis
aeftuariis(quatnro maxima & magis cul-
ta.imo magiftratu decorata , erat Riuoal-
tus) iiuper xdiïïcata confuluit, quo uobi-
lioves familix > & preciofa quxque relata
funt, vt merite in eam dicatur concefMè
quidquiddecorisScdiuitiarunaintotapro
uinciaex prxdis barbarorum reliquijm.
fuit. Et iam Atylam ipfam imperii arcem
"Vrbem Romam petere fama ferebat, cum
occurrensei Leo Pontifex Romauus fup-
plexpetiit.vtretrocederet. Fertur dixiffe
Atylam, vifam iuxta Ponciffcem aftantem
viri cuiufdam imaginem , minitantem fïbi
vicies centena & decem & (éptem i«u .
fexceuti & decem. Huic tanto exerciti
obuitim fe tutit adTbermopilas Leonia^
cum quadringeiuis Lacede.moiiiis><llUe .
omnes mortem oppetierunt, tarnencllC
terviginti millia Perfatum priüs "r*lVe
runt.Tandem Xerxes a Themiftocle A^
nieafïiimducc fufus.turpiteraufug11, ^
eodem Xerxis exercitu fi mauis habere
dem IfacioTzetzi,Lycophronis 'nt^r^xis
ti, hxc habe : Numerus exercitus Xe ^
erat ^qiiingeiitxniyriades.niuesmu
centae & fex:ginta: quadringentis ^61^.
opus erat exercitui fingalis diebtis.L''
dem Claudianus i-in Rnfïnum
&rXf
Uut.-
ftnaagladio, & terrore perculfnm pro- aau4 alieerXerxê totofimul orlt JecU,t"
mifiiTefereceflTuruin. Porrö in Hnngaria Narratnr rxpuijfe vtgos. exercit*1fmn' '
reuerfus folennes nuptias egu.&.prima no zttelts-vmèmfe dlem, cum (lVbus
tfe nïmio viuo obrutus, prxtcrcxpeftatio   perfiobulos, teanmóuepedes contemn
iiem effufa è naribus fanguinis copia eft           eqttor.
om nern
fufFocatus. Exitum hunchabuit hic tyr3a
U& foenum,&c] intercepemnt
mis,quemiionpuduit publico titulo,F/<«.   annonxfpem
Atylttfitt
velluttt
Vei.
g
s
circa anniim Domini Kf De At"yla & ^i&JÏÏEfc^E^Priowrf
elegan-
/
"uunorumbello vidcpliuaapudPauluia non farr»omnia,Ui,cord* omnt*W
Or'
Üiaconnm lib-15
Cnfiravi Xerxn er.rnt.} Xerxis liiftor
riam tamlatè profequitur Herodotus,li-
bro 7.vt non fit iudlcium earo huc referri.
luftimis qitoq,; lib.i.& Plutarch.initioii-
bri.cui Parallela nomen fecir, plutibus de
eodem agüt;hos itaq; adear.quiintegrarr»
hiftoriam velit:uos potiora,& quxhuc ma
tius habebant. Corda autem non
corcordis, fed a cordum cordi, q" ,
fecundivm foenum, poft meiriouern pn^
getminansjvt ex Plinioliquer5:'i ,' foeta-
Spes &> in ctngujfo eft.]
Reftat delf
-ocr page 631-
Emblemata^.
5-5-3
egu t. Hic enim notanda Tmefis,&;
quam, v: au pet vidimus: graadinis ibi fa-
*V,
j. r°Phe.                        nV
^Ocst Emblema, qua ratione &
jnodo DE VS TER OPT, MAX. popu-
^ uium coercere & punite foleat.cui', ne
? refiftercimö nee effugere poteft jec-
■ 'm calamicatum ac miietiarum taüum
. l|?',,acft , cuiilligatiomnesimplicamur.
j CI°quofato:communicettè,nec innen
1 v"° • qui liber fit ant exemptusab hac
, p-Cafusjfortunajpericuliim.arbitrisüt
c ,n,3i3rum rerum.&Iuduntnobifciim ,
, ".üittenjee Deo & probante , fi qua coiifi-
t l,t'a ant fpesjn ipfum. Permittit affligi,
nati,turbari;maIos,vt perdac; bonos,vt
t er,rUm augeat,& eoamplior fit pr?mio
• ^'Sxdiuinoeiufdem fitui refufioDami
xeusimber fiilmïnat, & conterit fementé:
alibi locufta & infe&orum pedisdepopu-
laturfpem anni: ciuilibus bellis implican-
tnr alij:multos penuria fubigit, & extre-
ma famesexetcet:aübi peftifera lues & aa-
risinfe&io . Nufquam nonfcecmidafeges
malorum. Deijcitur, qui humi repit, nee
attollitociilos ; vtqui in mcdiö mari flu-
clus tantum '"pectat, non coslos. Meminif-
fe.nosad hxc procreatos.iuuat aliquid, &
hebetat commuuem hik doloris niorfum.
Prauiidere finem horum in alio feculo, &
fertum vi<ftoiise,impellitad refipiicédtim
&afliugendum,vt cautiüsambulemust&
moriamurlibentiits.Aiidi qua; D.Anibro-
fiusdehifceplagis, & figiflatim de locu-
Ambrosq
locm
do
locuslis.
aiit
uuétum hora:, nondico horam, diem
ftts fcribat lib j.Hcxaemercap-14. Vfque
j c nieiifeiii.vbi ferenitas & plena hilaritu
t° me|)tis,finepuniftura & felle.feu priua-
1 JPe^eSjfeupnblica.Epiftolam traditta-
ad locuftani.ait, quoq; gratia diulna pene-
ttauit, qua: cüm agmine confêrto regio-
nis cuiufq; occupauerit latitndinem , in«
j 'atius (ecceabfynthiiim & nectar ineo
*|ti vafe) lego, placent exordia,fed triftis
'Ctis:rifus in ftonte.in calce lacryma:. In
Pot
noxio primum fertur habitaculo,iiec fru-
ctiis inhofpitaliincurfione depafcitur,nifi
diuina: fignum prxeeptionis acceperit.Et
enim ficutiu Exodo legimus.ea quoq;cce
Ui"k3 Patetn' lethi nuncius.Tegrederis, in
0croas incidis.piaga ihfligitur.dolor&ica
*°pantmenrem : vixbene contingis li-
^ °»clamores audis, filiolus crus fregit,
j ater concidit pra:doloremortus fimilis.
^'inftabuloferuus afllilta equicom-
ïUrn110 ^crnore-Nonnéconnexio hxc malo
leftis vltionem offenfionisexequitur, piar
niiniftra vindiclx. Hanc quoq;auisdeuo-
rat Selencis.Sic enim Grxcohxcauismin
ciipatur nörhine,data ad remedium malo-
rum , qua; locufta confneuit inferre , cui
creator inexplebilem dedit deuorandi na-
turam , vt infatiabiü paftu plagam fuam
poditextinguere- Ha:c Ambrofïus. Simi-
lem locuftarum plagam etiam Exodi 10.
^fttniftiis? Referaat ilnguli.ftftos con
^(] ^'s & cómmentarios integros. Stru-
Hettani niolitiir quifpiam domiciüj , fer-
Ihit°^Us>ec^ucit,^rJ'nuoJ3t ruimen & abfu
Zxodi
minitatnr Deus Pharaoni per Moyfen:Ec
ccego, inquit, inducaro cras locuftam in
fincs tuos, cjiiae operiet fuperficiem terra:,
lis ; ?menta> & quidquid ineft fupellefti- ne quidquam eins appareat; fed depafcec
e
Ülc
°naiidofolicitus eft, ügnatores refidiium qnod faliiatum.quodq; reliftiï
pt;e " *«ccideiida: materix , ruit quercus
defc? j.er.°cafijjftrages miferanda editur:
üt p"'"'!! animiim accepta clades & vel-
l tOfjj *c°rdia, contabefcit liidlii, morbus
^t^j P'5'pcriclitatur vita.Coniux ptxuifa:
>           ^ttib'j Pr%'°>& communidamno per
1» ,'* ^it fii 1 C " ancnoram fpei.laqueo inne-
"S ^c,^è ?'.& il)faml obit» fpiritnm extru
torreC n's e(t in his talibus priuatis.Hic
""rrtol exun^a*' crahicq; aquarum & ate-
»libietCm ^ecllrn publico excidio:flamma
««dep f^P'tfcrias deprehenfa , graflTatur
5Utitfu^tUroi'r'nia. Hic terraelatera con
eft vobis a grandine. Cotrodet enim om-
nia ligna.quajgerminantin agris,& impls
bunt domos tuas, &feruorum tuorum ,
& omnium AEgyptiornm , quantum non
viderunt patres tui &aui. Et Amosy.cap.
Et ecce fcetiis locuftarum venit matuti-
iHis:&eccebtuchus vnusGog rex.Eterir,
fi compleuerit , vt deuoretfosiuim terra;.
Vel fecunduiTi communem & approba-
tam verfionem : Etegce ficlorlociiflx iu
principiogerminantiiim ferotini imbri<;:&:
ecceferotinus poft tonfibneni tegis. Et fa-
«Slim eft jcum confumniafiet comedere
^'Scfuk, taPs8ccoUedlusventorum tur herbam . Vide etiam inApocalypfi cap-9.
«ertit «dcs.imö moiu.esnonnua &apudIofephiim lib.i.Antiquit cap.13^
Male
-ocr page 632-
Andrea» Alciati
m
Male parta male dilabuntur
EMBLEMA CXXI.X-
\/t 1 LVV S edax, nim'u quem naufea torferat efc*'
LVJ' Hei mibi, mater, ait, vifcera ab ore fiuunt.
lila autem: Sluidfies
? cur h&c tua vifcera credas,
Slui rapto viuens fola aliena vemii ?
C O M M E N T A R I I.
l
fï J> mS'ytKaxra,, //.« tpófc jiMj 6ï"'» ■
Tav trav ydp éS'iy , «AA* iptij f *A '-,
ipim . id eft :                     -r rra>
Bouis puer cum ediflet die fefto vilcew.
Hei mihi >gemebatiquia intefti'»'mat"'
emitto,'                          . .
Illa autem ridens.Ne time,fi.l(»,.n<3nit }
Tiioruni enim nihil.at vornts alienum •
J'uer diefefto boutf cum -vifcer*
VorajJet;Iieimater,clamat,>f>e*yFu
lnteftina.At ridens aihViliM»* ,'
m non tua btcfunt.foU at *l'^°™
j T"\V o «riiluiiibioppofitiaflldent.quo
J^/rum altermagnoconamiiie inteftina
euomere cogitur.-altcr tanquam obftetrix
parturiemiaflïftit. Miliuiseftauisrapax
ex genere accipitrHrti>de quo Plinius Jib.
io.cap.io.
II.
          Tï*RA$ricHON hocpaucisco-
J.mble- mutatis mutuatiis eft Alciatus ex apolo-
n?atis ty- go Gabria:,qiiod fichabet:
ƒ>«*.           fiois f&yuv wciïs cïs topT»v iyKctTA'
oijjLoi KZKkny', as vnh&yyvvi., jAtiTtp,
tyyia.
k
-ocr page 633-
Emblemata-».              fff
Sanguu hominih'Ai & anima süt tecttnit,
^nftiiiS Ü pauliilum a
J*pUerfefto die c»m camedijfet vifcera; Hcu ergo quuquKpojjidere non poteji,
u rnihi,clamabat, qiiod intesiina effun- Viuos inter mortum deambulat .
>, ^o,mater.
.*cridendo aie.Ne timeas,fili,
°n eniffj ex tuts quidquam, fed vomis »-
liena-i.
MlLVVS edax) vorax miUviis feu mÜ-
- llsjquem ideóPlinius loco citaco rapacif
Huc facit M. Tullij ex Syllana defenfione
locus,de ijs, qui tanto amore fuas poffef-
fioties amplexi tenent.vtabeis mcmbta di
uelli cititis & diflrrabi pofliê videantur. Ara
iniau.veró Marcellin-lib.i7.Dum nullus
obfifteret, &c. exbarbarorum vifceribus
n.
."lam & famelicam femperauem vocat
alimenta congefta fuut.
Ab orefluuni] Rectè fluunt.-fluxa eninj
& caduca effe folenc t« yj»p/.a.rdt, «f-
Qui rapto viuens &c.] ex fu rto & f rau-
^Philofophi antiquiores, quidoctrinam
r Asgyptijs magna ex parte mutuati
lllH,dcqj homiiium moribus per palinge-
„ . fignienta differuere.per miluium ra-
P,c'tatem intelligi tradidernnr,hominesq; de victitans.egerisnon tua, fed qua: malis
/.0s> qiüauaritiaiftuduillèut, promptique artibusparafti.
«njper & p3latiad imbecilliorum expila- Dicitvn in eos, qui qua» rapto Sc 'V"-
'ones, & rapinas, & violentas tyrannides fraude congefferunt, aïgtè perdunt, ac (I *w ƒ*"'*-
llCent,in miluos ac lupos conuerti.vt So fua effent. Procul dubio non ab re dictum cCS &ra~
tïtesinPhjedonedifputat. Indiuinisquo efti Chryfoftorao,Paucamalè parta.mul ptont.
^lle literis miïuus pro prsdone & graffa- ta benecomparata perdere : vt & a SaHu-
°teponitiu-Ariftophanes ad hanc rapaci- ftio (quieft Emblematis titulus) Male par
aCcmalludensdixit:/jc77V* TctvróoèaK- ta maledilabuntur.Et PlaucusPccmilo:
^'" *j apwctya. rpipcov . Alituru-s omnituu
,M,7,fo partum male diïperit •
^Japticem miluium . 1
**ier0gIyph.Ouidius qi
krius libro 17.
oq; voluccem ra
Hoc il veniret aliqnando in mentemijs ,
qui tarn impensè animo fecumagitant, vt
faciendi lucri racionem conquirant.huc &
illuc pecunias corradant.nec ititerea vnda
habeantcuient.-aut ceitè timetent,ne.->mic
teudi alea fortaflTe aliqnando impotentius
cruciarentiir .• aut neitiftamin fe numinis
iram prouocareut: autfaltem eogitarent,
putïïmam vocat miluiu, x. Metamorpli.
*volucns vifis rapidijjima miluim extvs.
,IcetQ ad QJFratrem:Renunciare tibi Li
Ho1111"1 P^aoia£'umctllnfU0Pu"0 m''Iu'"
'r>biua exigere .
Ii;_°fe«i» naufea torferat] Qu_i pras-inglu-
'H,
16 vomebat. Nanfea elt itomachi ad vomi quam baec fluxa liut.quamque fragiüa ea
. "^ eoncitatio.A natii deduótum nomen, fortuna:boiia.quorum habendorum cauff*
'll,1|rnautea,excuius fentinamoueturfto tot tantisq; cutisdiftringiitur.Refert Cot
acnus.Cicero i.Plulipp.facere naufeam, nelius Tacitus i.Hift.grade gaudium Ra
cia° Vomcre pofuit .• Modo nc naufeam fa- manos iuuafiffe , quod ij tam paupetes fo-
. >quod in Numitia porticu fecit.Sic le-
,öudajus.
rent,quibus donaffet Nero.quim qnibus
abftulifl'et.Huc referoillud Menandii:
. 'ftera] Vifcerafunt Jiuttiaj.Vode Pe-
yjpi'n '7rt>vHpa,(ji[;.i&v a.H<pipu-.
?e Onidiaua
«elo
rif
j Scera nofira tu& diripiuntur opes.
Etillud:
TCJ«
q^y^Satiter'dicitur apucf noftrates;E«»? ra tT' óirxjpèt v,iph) 7V[j.2op<is ipyó£t
cen'?Hn>-perdit,fen{um perdere . Vel.-g^j At calamitttteslucra turpia affermt.
. i'l}n perdit,fenfumamittere- Suntenim
<K*T* *■ ^'JW *3 £*"' ^/>«To7f■ vt eft 111
to D ain G.ra:corum eptgrammate. Cice-
'lim •<^ü'nt'o:Nonpecuiiiam modö.ve
viCa^tlatn bominis propiiiqui fanguinem
Sed audiamus longè graue & cordatum
Plauti monituraSic enim Rudente :
Q Gripe Gript,in dtate homïnum plurim*
Jtiunttranfenna, vbi decipiuntur dolu .
Atq; idepol in eatplerüq;e/ca imponifur
j,
Quamfiqitts amdmpofcit efcS auariter ,
7-i^V^^Phani adfciipti;
s
Vecipitur in tranfenna Mtaritla fua.
Me qui confultitdocïiy atque asiute efiuttt
Diutinevti benelicetpartumbenf^i-
Porro Cicero Pbilipp- i vfiupauit hoe,
a4a-
oToii.
ifyfjs Kif* tw y-vf' ix-TixraTo ^
-ocr page 634-
Andrea Alciati
1S*
Cïb, che vhn di ruffa in raffa ,
Se ne va, di buffa in baff* •
_ , _
Fortaflêetiam huc referripoteftill"d *«£
mocriri, *skZto;«.ttq kclkH; èpyAcr'a{ ^, ?
piyiv»i*tvat tTiV<*.vé?ipov ra avctfof ki
Tvmu
. Et Hcfiodus, maU lucra datnnu
ejfeftmillima
eecinit .•
_____KctX.eeX.ipS'iet. 7<T0, ctT»?' •
Cótri laudat ;^»/**Ta***/ifl-«'<'''"'<Ju*"
que funt Siós^oTct.'Sic enin» ille :
£
Kov aLfifiva.                                 ■-'' V.. *
Vecunis. non rapt* a Deo daU ntttlto titelt*?
Sed prxftat audire G lajcam mufam Eur *
pidis & Menandri,quorum ille :
           <L
-)(jówv,[i.iKó.^poifiiJ.[t.iveiv- T«t<T'*'***'
o"/KV<t'o-l\dÓVT' , KK. ïyti CKATWpi&V '
Iniuttene poflideaspecunias,fi ve^uHn^-m
Tempore in adibut mknere-Quicqttid ent
iniquè
T>omi cumulauem,nonpotei~h effejalt*^^ •
Ifteveiöfic;
                                  ,
TTAêJCê^/ct y.iyisov a.yhpatnit KJtKOV •
o] ysJLp êihovrti 7rpt>sAü.G,HV 7&
f» w£^*'*
d.TroTUyyJ.vno-tTroAAciiiifVix.a^iVol,
tè.-^'iS'm, TrpurTtSïcttrt roït a,hhoTpjot '
Cupido babèdi aliena,maximum nt"''u
Aliena namq; qui ftudent afcifcef6'
Sipe excidentes fpefua,contra botttf
Alijs addunt ipfimet tandemfua •
.
Hoc nonnullis contigitte teftatur etiani
Xenophon.Narratquoq; Corneiius iac
tus (quod fupra attigimus) libris "ö"
quofdam liib Neronis principa»' 'oCllPm
tes, qui cum tandem facli ert'ent om"^
egeiuiffimi ac miferrimi; & P°Pu'"Sram,
niaiiuslxtabaturfort-unam itaconu" ,
fimulq; p^nasdarequimeruiflCe»'1- .^
hoc loco alienumiHud Iurifco»'1]"1, ^c
videturrecinere pQiTeilïonem» qiu ean je
nacluseit.vtietiiiéienoii poiüt.l-non
tur.ffacquir.poflciT. Ec videmus «^J.
diebus fiugulari Dei uidicio fieri, vCcPjjjj) ^[/f
que balatrones.qui medio rumulrii
         _
fub titulo faudi fcedeiis, fanguine^ubibus
rum ciuium Iocupletati, tandem -^
receptis,& rebus coropoiitis fianto
defpeétifTimi& pauperrimi- Sicqu0q' V
ranni foleot fcpc eflèprodig. bonoru*
qua; rap ma
ab alijs ex torfenvnt.
Adagium Plautiiiu, fratiftulUq; in Anto»
uij raaacitatem & ingluuiem , nis verbis:
At quam infolanter ftatim heluo inuafit
in eiïis viri ( Pornpeïam intelligit,) forcu-
nas.cuius virtute cerribilior erat popiilus
Romanusexterisg£tibus,iuftitia chanor?
In eius igimr copias cum fe fubitö ingur-
gitaflfec, exultabat gaudio , petfona de mi-
mo modo egens,repcncediues:fed vcapud
Postam iielcio (\ixem,Malepart.i male di-
la!>untur,incie<{xb\\e ac fimile portenti eft,
qtionam modo ilie tam mul ta,quam pau
cis non dico menfóus, fed diebus effude-
rir. Celebratum eft iam olim doftorum
Indiuites hominum vocibus:Di«^ewaut iniquum,
iiiiquos. aut iniqtti h&redem.Qnai èi&nm eile £ti-
fpicor in eos tantüm.quiquicquid omnino
anidè cupuint,iurevel iniuriacongerunt.
■ Qui veto fieti poteft.vt opum facultatum
que taoiexpedita facilisqj& penèraomen
ta:iea,vtita loquar,adeptio,conqui(itio,pof
ie:Tio,iufta efiTe & legitima ceuferi debeat?
Iuneiialis opcimè :
____&«es qui fieri vult ,
T.t citb vultfieri.Sed qua reuerentia legum?
Qui metM,autpudor eft vmquam properan
tu anari !
Hisicaq; violentis Sc iniquis harpyijs, id
cftjfuracibus hominibus , fiquid adiierfa
fortunadetrahat, aut alias quidam cafus
cripiat ( quod nonuumquam folet accide-
rejiaduram hanc non tam moleftè ferre
debenc, quam certè boni quiq; & hoiief*i
viri in lucroefledeputarenr.beneque cum
mortalium rebus actum e (Ie non tam gra-
uatè dicerent , flqua: iniuftè poflederunt
iniquiillicaptatotes.ad veros tandem pof-
Miluij fo fcffoies tcdi rcnt.Eo de genere furum funt
rëfes qui, pleriqi forenfcs rabulx.atq; impottuni fy-
eophanta:,& maxime a:ranu publico non-
numquam prefect a:rufcatores,quia:quif
fimanuminis vhione, aduerfa reflantefor-
tuna.plerumq; fumptusfaciunt.qnos niï-
quam puta(Tent:& fxpenumeró citiiis qua
velIent,euomuntquodconcoquere non po
tuerunt. Id etiam vulgo tritum :
De male qu&fitu non gaudet tert'au h&res .
Muüeies Italx probare volentes , non diu
duratucas eflèillas fortunas , qua: vfuris,
aut huiufmodi facinoribusacquifitaefunt,
hac vtuntur cantilena :
<$&&!&&>&$§)<&!&>
Sïjspe*
-ocr page 635-
Emblemata l
SS?
Semper prafto cffe infortunia.
EMBLEM A C X X X.
T V DEB ANTparili tres olim atate puetta
Sortibus, ad Stygias qu<e prior ir et aquas.
■d* cm iactato maté ceferat alea talo *
Ridebat fortü c&capuella fu&i
^Hm fub'tto ieJa capttt labente eïï morttta teel o
»
Soluit & audacis debitaf'ata ioci.
Rebus in aduerfis mala fors non fallitur'. aft in
FauHiS) nee precibns, nee loens e si manui.
C O M M E N T A R I I.
•l r * s PUelle. talis fortiuntiu.in qua-
Ka incj? VriiHS caput tegula e te<3o d'ela-
liquis ft "' v'lde 'Ha moribnnda corruit, re
A t 'P0^ & tirnoxeattonitis .
**i$ü ch 8 G v ** hunc in i. Epigram-
^«ecorum habes, titulo «k *«f*
Tpayla.v,mctxd autoris.Puelljetres.eiuf- Emi
dem fcrè ettcisjcónueneruntjlufn feu (br- W*
te talorucn certantes, & tcmcrariè tentan-
tes (vt fiint petulantes & aiulacntx) qua;-
nam prior fatoefifetcQncelTiua.Cum •
in Tiia finiftia & trifhs ijja cécMiiTtf
-ocr page 636-
Andrcae Alciati ?
5-5-8
                                                                  f' ff
cam nimhurn csteras morte debcre ante-    «ai taftns atqjinteremptusj fitfPjjj
ue.ridensilla.nihil.q; h« faciens,tanqtia    demq; ap»dfCharonternm faIieDieh*
vana ac friubla ncgleiit J Sed prauer op.-    renn ^''^'^^"'^„sfortunS
nionem tegula qusedam defuper ex tedo    icditati ïnfidutus fuiflct,igo«a
1
eadens.caput eius percuflu.iïcq; ri&ii& vi   i
tx fuiem dedic Hoc modo rnifera temera-
ri; & ftulti iociferió peenas dedit,meri!o-
quedebita fata fibi fic accerfita perloluit.
Nam in rebus aduerfis ioiqua fors vix vn-
quarn f-llirur j in profperis veió nee pre-
cibus.nec forütudim locuseft . Graxum
epigrammaeittfroodieft:
tu Tpixeü Trtrti trauma iv &hKr\KAt7tv
ÏttcuQv
xhi'pv , TH srpotipH (ZtifiTM eïs a.iJ'tiv-
jyt/ Tpïf [Atv %&p2v ï&lKov KU0OV ■ «X^ê
S'è'ïïtLdiaV
is fjitAv • y\£~'iytKd. Kkïipov ctpeiKÓ/Aivov-
ix, TiytosS'' dip' a&KTTiv a.7rci>hi?&wi 7r(-
cniua, •
fvtrfj.opcf, eis aïfnv
ƒ' iiAv&iv, as ïhci-
i-^ivfnt o KhnposJra KiLKov, is i'èri
kt' ivya* Qvmci; Zvsoyot, i'nyjpis-
Tresquondam puellx vna ludebauc
Sorte,qux pi'imaitura eflet ad inferos.
Et tres quidem èminibusemiferunt talu.-
veuic autem ex omnibus
Ad vnam:ridebat autem fortem debita.
E refto veró inopiiiatus lubrico lapfu ruit
cafus.
Iufortunata in Orcutn defcendit,vt erat
fortita .
Non fallax [cft]fors cui malii [imminet:]
LVDEEANT] .nimum h^"f*5£
Parilittate] »A/JMfi>T<«,coa:tanese* i
les state-                           k, :„T)iui-
50rf»^]cubis,te(rellis.Cj«toin^oda
nat.Quijd eft enim fors'idem pt°Pej"Kfc.
quodmicarequod talosiae'erejqj1
          s-
ras.Tupiex genus ludi efTe dcp«* ea w,
Vnum,quod fola fors regit,vteitl" ^,f
lorum, teiT'erarum.chartaruni &c'- t) vt
quoartemagïs qiiam {otte-:tes3°\tts,?i
eft lufus latruuc4.i!nium,ludi 6<jPe . jn „J
te.&c.Tertium ex bis mixtum.vt e ^
ueoïitibrio.vbi ctfi iaftus taloium e. uS.
te pédeat.tamen calculas artediip0^ ^.
Ad Stygias aquas] quaj pr-iqr! arn fit
cefïura eflèt:at mors eft ilicertioï q« ^
cubiiaclus. Styxiuferórum rl#p>s> .
TxïvyipZ diclus, per quem veter s p^^
bant animas tranfire poft mortern. ^
lib-i.c ii. Hancphralinttiutuatus
Mar.tiale.-Nam in primo fic 7?epigtc
Decreuit Stygios Fefitu adire lucu* •
Idem 102.
                                . jff/tt
Nee prim ad Stygicu famtil^sdeJc
•vmbras.
& dein :
                                       /(fo ,
Dixitad infernas liber iturttf K
Moxiof.                             7 ,-/»/**
Et Stygias &quum fuerttt patref i' '
■vmbras .
Libro etiam 4.
ƒ
ét
ad bonum autem                                ^.u.« ^...... ^.v ?.                 .„«^/
Neq; preecs mortalibus [i'unt] peritas Enam per Stygias ejjet iturus xq»-
Deniq; vndecimo hb-S/. \ a,tirit &&
Qui nondum Stygias defcender*
2
vndas.                     * vèratmof
At cuiiatiato] cui forte °b, rins
tis prxfagium , qua; iafla telier
morituram viderat .
                 «/tefiera"
Alea raio] De ludo talorum * ris .
rum diximus in pra'fationc hu'V- jgjtias,
De tefleratum ludo fedltlo"ersl"ntedifTe-
1 1: ■______________                                             
ïaculandi.iieq; manus.
Tres quidam fimul vt lufiffent [ortepnell&,
QiijZ prima mfemos effet itura, iacut;
Tresq; emififfeitt talumiweidijjet at vni
E tribm!,hmc firtem rijttinepta fyatp •
Turn de tecio inopinatui ruit im.pcte cafut,
Ejc jo-te infernsu lapfa repentc domos ,
Sors minimè efifaüax, impendent cui ma,-
ia,jea cm                                           
Spcs bona.vix teaet hanc vel prece ,vel & imminentia pericula P'* °a.\\b.S
rit
pretio -^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Ferè fimile iubetur in quodam Luciani n
Cxterü Socrates ale* l^.KSJI
Ex Lucia
no fereji-
mtl<Lj,
dialogo moituorum, vbi inttoduciuii;iu- vitatn comparabat; ^iTT"_ * ri^»3^M
ueuis*qui cuiuldam fems hajreditatermB^AW. Jtó«/« w**P 4«f("'„ '^ ^hèv ,
puhat.multa ptopterea iaftabundus temdBfe <fu[&<um ■ * yfP sclV "'T^ofim^'1 (ii
rèdilapidans, fperans fubitam decrepiti *ft9iT9cu™r4»90V-Ale*ifttiaita»d»'>*
-ocr page 637-
Emblemata ^
SS9
ia ra^* depinsreoportet. Non enim denub
^
re ficft,njeq; tefferam aliterponere.Cvü
SicTUei^' '1,ntI TclduiJ in Adêlphis :
* v'tet eil hominum ,quafi cum ludas
Siill te^em *
** > quod eft maxime opus, iaÜu non
jj Üuod ceciditforte,id arte vt corrigas.
Pt» '^ *'] negligcbat, contemnebat,qiiia
„■"'tcflc'lndici'ti ex ia&u mortis omen.
ittln*'1* CAca] >gnata e*itij futuri , quod
£;0debat.
in ?mfubitb é'c] cüm ftatim eftillapfa
5l llls caput tegula,vel tefti ruina.Dicit
bolum, lgnisgladio nonfodiendus.hoc eft,
per fe mala non prouocanda , nee tumens
indignatiocommouenda : plerumq; enim
facilius de fumo ad flammaSjquam è con-
tra deueniri»videmus, quod fignificat ada-
gium, Mala vel inuocata -veniunt: iilud-
que apud Graicos vuIgatum.cT/^'Hfcs'i'»/»/
TeLytz5&[t-óht; 7Td,ptt,yiviTcu, ri £t x,a,x.d
Kgiy.afiQi/s.tvonri.
hoc eft>Mala vel etiS,
non qu&rentibut obtingunt,bona z>ix acce ■
dunt etiamqu&rentibm .
Idem reipondic
Diogenes rogatus,quid de hominum for-
tefentiret/Miferam & infortiinatam homi
num conditioJiemeflè.dixit.cum bona qu?
rentibus vix obtingant, cadant autem in-
fortunia,non tantum non quxfita,fed prat
ter omnem exfpecTsationem . Plautus Mo
ftellaria t
■"num hoc fcito,nïmio celerïm
Venire quod moUfkum efi, quam id quod
cupidepetas .
Accedit adagifi illud, Multa inter os & of-
fam.SCyMultainter Citliccm,fupremaq; la-
bra,
ex veterequodam- Notanr feholiafta:
ad §.illud.Inftit. de rer. diuif. Q^Curtius
Iib- 8- Contra obfequia fortuna: nonfatis
eau ta mortalitas eft. Et illud veteris mimi:
Nulla eft'tadeo bona fortuna,de qua non pof
fis queri- &
Nefcis quid optes autfugias,ita ludit dies.
Facit huc Virgiliamim illud ad finem i.
Georg. ex quadam Varronis Satyra :
Nefcis quid vesper ferus vebat, vndefe~
renas
Ventut agat nubes.____
idemconfirmat Ouid.4. de Póto.Eleg.i.
Omni a funt hominum tenui pendëtiafila,
'Etfubito cafu quA valuere runnt.
IdemElegia J.
Jütdit in humanis diuina potentia rebtte,
Et certampr&fens vix h'abet horafidem.
Necfolummalaiiipcocliui funt, fedetia
pertinaciter & affiduó affligunt, idquod
apologus de aüni pelle docet.Etenim cum
aftnusoiicribus & veiberibus affliiftus ex-
clarnaflet: Aufer me mors, & eripe me his
miferijs • lila fe inuocantem exaudijt, &
prjeftófuit.Moritnraiinus.atpeüis ipfius Apotogns
in tympana iutenditur , & exanimis ctiam; de afim
tundicur.Haic etfi ita fefè habeant, tarnen petto-
paffim vitijs noftris accerfimus bella.lites.
morbos,& mille infortunia, quafi fponte
fua parum adfit malorum. Sed cello, ne
Ace rnihi indignetuc •
Remc.*-
. e*n
ij'U
> teóio, totum pro patte, (rvvex-fo-
» audacis debitafata ioci] re-
. llerperta.non ede tutuni ïneadmi-
«Ut;
'0l)cltitlurn • Ergo fatiusetiamomnia
0p.a ''mercquia mortis prxceps eil & in—.
j 'lm vadimoninm -
ttö '*aduerfis ] aduerfa fortuna vl-
Qa n°bis obtingit,vltrö feoffert, inexfpe-
fp avenit.Pnidens quifq; omnia,que,fibi
cQbft^a ^unt»no'1 iiimeliora.fed in peiöra
id ltllat: n S3.u'^ prater fpem accidat,
^. ^quamlucrum reputet.vt monet Co-
3r Clls-Qiitdius- 4-.de.Ponto :
1U("l\fac timeas ; &> qu&tibi Uta vi-
^ dentur ,.
JT1 louter is yfieri triBiapoffeputa.
nCe P'* fauftis] fed forsfelix& profpera
<Jk Ptece nee precio comparatur.etia expe
c0fn * vocata nos fngit.Huc fortè non in
ff.jy j^°,dc transferes illud Dcmofthen.
ïj- "*<?v e r/V dvdpa-rav, oretv /SeKtirif
i'ïE . *" '"'pos To'eratppovHV 'k)e»v. kJV f yip
GlV&j " »                 ^               '                ft'
^c'«%          '^ eft:-P'"',^0>'#'w hominum of-
Pfofi, e > cum fortuna vtuntur maxime
diitfy yJtH*n fummum habere modefiUfiu
&'le,qu
e?''en'm quicquam tamformidt-
^ilft,"1''^'giljcntia pracaueri,neq; vllum
M
e-" >?««'» ofcitantibm euenire po/fit.
lQrtun3. f M.v R > eum non laPere > «l111
PoflTe inp
K ita fitlic. vt cum ea fe tuto
fsmpgfA^putet. Cafusenim aduerfi
Jl 'ioftra cadunt,profpera neque funt
°bti0(>„, ml*> & cum ea nobis iuterdum
,,-'■ w Poarul* p' L adnoftrum arbitrium non
^i. ^»8cfe jbroö«igitur non funt irritan
CUodum «Uu J Py thagoricum fym-
-ocr page 638-
Andrae Alciati
5#o
Remedia in arduo, mala in prono efle^
E MSI E MA CXXXl
mm ,____________, _„
mm
mm
asas
ast
ssssffiisg
JET HER 11Sposïqttam deiecit fedibta Aten
lapiter, hett vexat quam mala nOxa viros ?'':
Euolat h<&c pedtbm celèr & pernicibets al is,
lntaél.utn<£ nihil cafibus effe Jimt,
Ergo LitZïproies louis-tbanc comitmitir eüntetn)
$artur<t quidcjmd fecerit illa malt.
Sed qttia fegmpedes , lufcs
, lajfx^ feitetta ,
Nil wfipost longo tempore reïlituunt .
C'OMMENTARI I.
AT e Dea alsta,vncis volucrum pcdi- H o m e r i c v s Agamerruvon Iep'
bus.habitn fcsrnineo, in ait'.ïiR «uo-    fabuiam narrat GïXCK it Ak ,h°-
lat.quam Lita», tresaniciUa: IhabiMUgo-    Dud Q^sam egoquaflJ breuiffi*1. P°
la»,clau<lse,fcipio:ubus fcnilia membra tuf    ro coliigain At." fouis riancia. r'°.,,1^c' (
fuici;n[cs,a lougè iequiintiu.iHiuquaniaf   flts > i.^oiüb.v no»i ' g'^1"",^?'. l'S|pi
fcquuturse.                                               wsranufed kwaiuttpn *hh*»wf*»in!sc *
*                                                                                                                                                 ta t
1.
f.
-ocr page 639-
Emblemata *
féi
•^cc abipfo Deorum hominumque pa- intemallo fleri air, vtpotè qua: fint lufca:,
, n'e*bftjnuit.Quem Iuno,licet fcemina,
tardispcdibus, & fenio confecla:,
Verfut
Homericoshuc adijciemtis :
y^jL yip 78 A/tok eïj} tT/oV K«peu (Mydhalaï
yeoKai Tiifva-aeTe^ctpA/SKS'jfSf f êp$aK-
cu pi.li t§ jJ-niTrieüiv atik&h{ysvi K/7'
ecu .
H tT' èirn vfovitpnTi ks" ttprlrtf , SvtKet
<ro\hov v7riY.'wpo§'iH, p9tt.mfi7i TrêLfnv
iis' cu'itv
@Aa,vTH<r' avSpawvf . al
ƒ' 6%a,x.iovTtu
cTriasa .
o? y.iv r' cüJ'-'ffiTcu x,ipa.{ «T/oV iL&at
lic as.
TOV cTê y-iy' ülYi]<TdLV , Yj» T tK\V»V tv£<t,-
fJAYOia •
Sf H n' ikYHvmajL, xgl n Tiptuf «LwoetTH,
hictsoYTu £' eipa. Tcuys
A/* Kpoviavtt kik-
COiy
Ta ajuva-i^'iTrioSau, 'ivo. jSKttpSeif ««•»»
t/V»! • hoc eft :
Etenim Lita; [i.Preces] funt louis filia: ma
go»;
Claudrq; rugofxq; ftrabïqneoculis •
Ha; & poft Noxam curant euntes :
Noxavetö robuftaq;& pedibus integtis,
ideö om nes
Longè pra5currit.-anteuertit autem omnS
per terram
La:denshomines:hxq; meden tut tandem.
Qui cettè vensrabitur filias louis propiüs
accedentcs,
Huik valdè iuuant,& exaudiunt precantc:
Q£i autem abnegant, Si protcruè recu-
farit,
Precantur quidem hce Iouem Saturniiim
euntes ,
Hunc vt Noxa (ïmu! fequatur.quo l*fus
luat .
Namq; Iju foboles magni louis, &pede
claudo ,
R.KgoJéi.,obli9[uoq;octilt>, medexntur vtiUi,-
AtenfeSlan tur. Celeri pruiertitur omnts
lüngradu ,ó>pajftm Anmnum mortulibm
affert .
Hi veto acintum farmrt dan.", feqi:untur,
Cêciliantq; fnis cultoribta opt mt ftPiptr.
At ft quisreicit pr&fratte,ac fernegat illis,
Tune adito Uue pat re,precantur, vt thcet
Me-?
CcP'c* Ctimiamiam Hercules in [u-
ft ^6* Alcmena eflètproditurus, fic Di-
v?s 'Hpitcr eft alloquiitus : Audite Diui
nf.KcIi omneS; hodieex meo genere proles
j Cetur,vicinis omnibus dovninatura.Cui
n":Nunquam eredam, nilï iurciurando
j ""itrnaueris . Iupiter haud fentiens do-
Y • maximum adhibuit iuiamentutn •
i ^ Iuno ccelo delapfa Argos petijc.con
t §ert» Stheneli feptimeftrem vterum ferc
i.01 facit vr pareret,Alcmena: partu impc
0 to- Inde ad Iouem reuerfadixit: Iupiter
i^potenSjiam vir natus eft Euryftheus
. lctiiue uio,qnirr;critó dominabicur Ar
<js **is auditis I upiter Ateii,cui hanc frau
s p 'mpiuabat.coniis apprehenlam iratus
llrnnio cce'odeturbauit,iuratus, min-
l'atri fs p0ftea illam in fnperas fedes re-
- 'c"rum.SicilJam manu rota'am homi-
>ec
? Operibus perniciofam in terram de
'^•Heec ibi.Atenhac Chriftiatixpietatis
°res paTfipi>v,\d eft,Luciferumyè c«s
•^(iiibatum ïnterpretantut, vt maxi-
fek- lnis Philofophus & Martyr, Eu-
UlsPamphil.,;iiidas)& Bu da:us ex Bef-
j '0l)e Cardiiulej ficenim illelib.j.in ca-
ii, .'at°rem Platonis : Luciferutn veió,
llc» ll'a culpa eiecTrum in terram , exe-
''dumq- illi quoque didicerant ab Ho-
da t0 U1°Theologo.qiiifiue beneficie» quo
fiio llatill'a:. fi«e Moiïs prophetae fcriptis
q C:»rinue expofiierat lapfum Lliciferi,
llt]3m ille Aten appellat. Ceel. Rhodigiu.
cj i,CaP 7-Srobxus Elegia ir$p~i fiKato-
t^ !' ex i'olone hoc diftichon retulit, vbi
iv r§e[irern £ Jj js noxam facit :
0 ê£ 0,'JTaY ctVttfAlYllCU , >1V 07T0-
^7*» geut
/J'Yii retpop.sviif,aA?i.oTe a.KHos h/u.
>h .            2ifr **te apparet,quam vbi Iupiter ipfe
hfohti Sed Jn*'* vltricemjunc aliS alter babet.
*
*>- We ,a'Uls Homeri loens lüade 9- vnde
'%,
V
DejJ*„'cmaeft defumpmmjibicnim Até
aog^n. nS'r mortales varijs implicautem
•^entp1'^ ^ Perturbationibus, eornmque
triouft ■ "liceiuem> varijsqueopinionum
da pj 1Safficieutem:ad quasmala farcien-
tllt*qij ^' Lita; louis filiae opponun-
*atcgt * tan:en non ftatim pplfunt inftau-
*ES» «iin* ?Prnncrc» quocf ab ca motum Huic adftt,pxnasq3fue det deniq; dam?,».
c tuin fuir, £è4 id iongo temporis Cbiliadumaaftor in adagio, lr& emhmm
Na
t*T'
-ocr page 640-
Atidreas Alciati
fóz
^uinetiam infelix virtiu, & noxia fe^*'
Piautus Bacchidibus :
SatfttJufyeCiusfum , eum eareo 720*"*'
Qmj fenïu Sc in Moftellaiia , & in P&11'
dolo vfuseft. Terentius quoq; in Pho1"
mione :
In re incipiunda ad defendêdam noxinffl '
Sed in Eunucho & Hecyra ad eundem m"
dum.Nec noxam eos afcripfiilè quifquan»
dixerit, ciim ratio carminis non content'-'
ret, Q_ua;adducere volui, vt palam fierst»
quam ïniqudiute luftinianum in Elega'1* ''Ai}
tijs tuis infedettir Valla, & Seruium Be; "
roaldus, du'm adiediuè tantum dici nol'3 /'
opinentur, contra veterum auftoritatern •
Hxc ille. Adius Menalippo , Te efTe hu'c
noxxobnoxium. citat fefttis.tradensuo"
xamefTe peccatum.vel pro peccato p^na •
Xuolat h&cpedibus celer] Sic Homeriis'
cP' arr» ff^tvetpihs ko2 üpTtTOf, Sec-
Sed hic dicendum faeratcelern : nam d" 0
Ier , celern ,
& telere redius diecs quaö1
aliter .
lntuSlumq; nihil &c.] omnia malis irt*
plicat.niiiilrelinquitintadum, quod cal^'
mitatibus non compleat.
Ergotiti] hn>], )7s,»fupplicatio, a verbp pP
htTctviJa,
fupplico, votaprecesq; fiippl1'
citer fundo.lito.VndeKna-viau, Litani*'
ideft,preces,non Leunis,vt paflim barb*'
ri fcribunt. Sic litatum, pro eo quod alOs
ertfolutum, deditum Deo, quafi luitatu 1
ait Feftus . Suqtetgo Litx precatrices &■
reconciliatrices amicitiatum,quas Ate «|l ^
fuitjvndeeandem femper comitaiuur.^-1' V^Jf
tas autem Deas claudas interpretantlIt J>l"^
Mythologi de ijs,qui precantur.quodg11' pi1
nua fleöanc •. quas rugis obfitas efle Poer* '
voluut j ad defignandam imbecillitateJf '
Has aiunt effe ftrabis lumimbus.quod^
'iucre vijeanturin quibiifdarri.red p°'^-
md neccffitatead fiipplicationes deflet ,^
Phornutus claudas eifê tiadit,quod tiloS
Sc
vixaccedantad eos fnpplicandos, ^ ^
ante afFecerint iniuiia : rugofas vet° .ro
ftrabis oculis,quód grauiter & ore ?** j
hilari intueantur quos ofFenderu"'' ^
quibus veniam deprecantur. Iouis P
filias.quod venerabiles fint. Rxc iue* . -a
que id transferrurad illatam cu'P'a'natur
riam jcuiusdirrlcuher memo»ato ^
exanimo:iniuriarum enim & cootum '.^^
rum memóriatatdiffimè feuefcit > v
tardijfimè fenefcit. eoriuidem, earminum
fcnfüm fic reddidit:
Ham Lii/ts etia, genuit Snturnius ingens ,
Rugofas,pedibm claudis, aclumine l&fas.
Qu& Ates a tergo yeniunt
, medeantur vt
Mi .
Ipja Atepedibmq; -vales,& robore pr&flds,
ïroinde gradu celeri longè prtuertitur
,
omnes
Occuput
, & terras prior aduenit illaper
omnes
Mortales Udens : verum h& pofl tergafe-
quuntur,
Sartura quidquid commouerit Ma ma-
lorum .
At verb natas loue qtti reuerctur & audit.
Se fimul ac adiere,huic commoda plurima
grats,
Conciliant ,huiusq-7 viciffim vota receptat.
Reijcit atfi quis pr&fraBh&pernegat Mis
,
Tune ttdito lotte patre, precantur, vt Meet
Au
Huie adJït,pasnasq-fuodet deniq; damno.
Id fignificat, offenfas quidem &iniurias
veloces, fèmperqjin promptu efTe, recon-
ciliationes vero & malorum compenfatio
nes admodum tardasatq; raraseuenire.
111, AETHERUS fedibus ] è ccelefti fede •
Ouidius if.Metaniorph.
JEthereas fedes, cognataq-}Jidera tanget.
Deiecit] detiubauitrin cerram prscipi-
tauit.
Att-h           Aten] fi'nu ni. noxa.calamitas, nocu-
mentunt, Trapart: a.ó.ip.cu, la;do , noceo.
Eft autem Ate velociifima > quas propter
motum celeiero.infottuniorum aleam ma
»mè fubitam & improuifom fignificat.
Vexat mala noxa virosj Homerus,
Qh&TtTsa aivdpu7r>ss.L&dens homines.~Qz
nomine noxa & noxis., laxc placet addere
c commentario Alciati ad tit. De verb fi-
V»x*. gnific.Noxam dixereantiqui,ait, id quod
nocet.-quapiopter culpa.poena, detrimen-
tum.noxa eftjvnde& liÈ.33. T.Liuius.no
•xx exoluere.ideft, a poena capita lis f rau-
disliberare.accepic.Seruus quoqjqui con-
tra legcm Aquiliam alicuidamnum dedit,
noxa eft. At noxia folummodo de malefi-
j* . cio ipfo dicitur,uec tam generali fignifica
tioneaccipitur.ficuti noxa-Cicero lib.3 -de
Legibus; Noxia; pcena par cfto , yt in fuo
vitio quifq; pledtatur,vis capite , auaritia
multta , honoris cupiditas igaorujiüa, M-
Mauilitts .-
non nifi roorte deleatut •
ftolts
-ocr page 641-
Jbmblemata-j.
1*3
KT
f'roles huis.] Rede ptoles Iouis ,quia
Iulij Agricolx,foceri fui:Naturainfïrmi-
tatishumanx, inqiiit, tardiora fuut reme-
dia,quammala:& vt corpora lente auge-
rcunt.cftó extingumitur.-fic ingenia ftudia
que faciliusoppreffcris, quam reuocaue-
ris. Sic Seneca Epiftola 91. Eügit aliquid
noui cafus > per quod velut oblitis vires
aelif Ta*
citi.
Dei propnum iuuare mortales, ait Pli
'iisinitio hiftotixmundiific nulla realia
' *§is ad Dei natu ram accedimus , quam
a'llcemhominibusdando , vtTulIuis Li-
lna • Sic Strabo, éuipytriv eV/ ös&V
•■i—n*.jcu, tsemjacere est ueos tmitan . n
°ntra Afabulus apud Horat. 1. Sermon. fuas ingerat • Quicquidlongaferiesmul-
'""omen habuic «to tb riiv avw (Zóakhv,
T'od damnum,noxamq; ferret.
s*rtur&\ compofiturx, reparaunx, fa-
n»turx.
Sedqniafegnipedes] ^a\<ti . Iuueoal.
*"~~*Xritoq; trahunt epirhedia collo
Seg^ipedes.
i«/c«] -TTAfctfihciTZiT' ö$S&hfJLa.ftra-
*°^'lts.Qmi
dicJiitiirlttfcJA tèfcitiófi,
Q'xirniis Emblea». 72..
t-ajfayy jiniQa^ puja*. ritgofa.. fenes , vt
"u'bus ciufijs inimicus .
t ^»» nifi poU] Innuit dfïènfam effe cita,
c°nciiiationem effe tardam , propterea
!'l0d iiuurfas diu folent homiuesmeminif
1'Uixra illnd Cicctohis'Cui dolet.memi..
nil:cui placet, übliuifcitur .
3 E N * R. A L I s eathefis,oixffxaEm
tis Iaboribus,multa Dei indulgentia fluxit»
id viuisdies fpargitac diffipat. Eflec ali-
quodimbecillitatis noftrxfolatium rerum
que noftrarum , fi tanto tempore repara-
renturcunda.quanto finiuutur. Nunciii-
cremcnta lente exeuut: feftinaturiii dam-
num: nihil publicè , nihil priuatim ftabile
eft, tumultuantibuscauflïsmala.vnde mi
nimè expectabantur» erumpunt.Huc per-
tiuet Scytharum legati fententia ex Cnr-
tiolib.7.Q.uid tuHgnorasarbores magiias
diu ere fee re, vnahoraextirpari? Ponticus
Heraclides difputationede allegorijs Ho-
mericis,eodem peuè modointelligit: quo
locoeos arguitimpcritix, qui Homerum
vituperent, qui Liras Iouis filias impiè de-
formi & mucilocörpote finx'erit.His Poe
taimaginem expreffit eorum» qui fuppli-
cesfunt. Qui eni'm peccarunt,ex confcieu
Potici He-
raclidu
alleaoria
de Ate
ö*
Litu.
tv
ï
*lu
Li                                 - — - - ----------------/g----------------------       
einacijad quascumq; humaaas calamita-    tia: verbere tardiores ede folent: eofq; ve-
s & incommoJa poreft accommodaii :    renturaggredi.quos lxferunr,& a quibus
r rcemia autem eft medicis familiaris-Ea    veniam impetrai'e: poftulantjpudorisenirn.
'ifetre placet cum aureailla Nazarij fen    ftii funtipfi continuo memores.Nec vcro
^iit!a>ex panegynC0) quem Cxfari Con-
a!)tinodixit: Facilior, inquit, & multö
v °c'H!iorl<jdvndiquam
commodadi fem
aciem.Primo itaq; fupplicum aninuisiiul
lum Dra; fe IïBtiini ruborem admittit, vt
qui pallidi fint,demiffo vultu, mifencor-
diamclicere conantur-Eaergocaufl'afuit.
cur Litxitafuerintab Homero depictx.
Contra valida eft& pernix Ate, cuius ni-
mirum acris & vehemens ftulütia homi-
num non modo ceruicibus , fed & aiiimis
P
C
via.-vulncrare iategnim,quam fau
r -mederirdifflpare rapta,quam diuul-
jj 0lnponere. Hoc autem Homerico fig-
- rcj1? iïguificatur, quam celeiimomento
^fe't'lf ijci Uerf* nos impetant, quamque feta
\(K gils
;G»ilo
dicina adhibeatur. Quod vul-
rum, vt & Italorum.acconimo-
',<(r'>arQEm'a e^erc> Clim diclitat , Malit
rtjnj^ '?Hdines in cquis accedere , id eft, ei-
h0c ^ 110s aggredi :fedfedibm recedere ,
impendeat. Nam toto impetu & fine ali-
qi.ia ratiouefertut ad omiie flagitium . Is
ergo Poeca pei'mde fe geffit, vt qui piilov
ïtetn 'ltardè,Tenfim,& lentogradu abire. eflèt humanorum affeifruum , quos affe
ne A '"ud:// mctl-Jtene alibbrs , eva[fe-
us Deorum uominibus al!egorics7s effin
\
r. *" 'nee
Huc traducetur 11011 omiiino
gere folet. Lege Luciaii. in Imaginibiis, 8c
*rty
•r
ni»lè
' *lll°d habet Cornelt Tacitus in vita
Tragopodagra.
Ex
Ha t
1
-ocr page 642-
Andreae Alciati
5*4
Ex arduis perpetuum nomen.
EMBLEMA C X X X I I.
CREDIDER ATplatani ramisfuapignorapajfer
Et bene
, ni fauo vifa dracone forent.
Glutijt hic pullos omnes
, miferam^ parentem
SAxem, & tali dignus obire tieccj .
Hac , nifi mentitHr Catcbas , monimenta laboris
Sunt longi, cuïm fama perennii e At.
COMMENTARir.
eundem reperies in vita Horoeff»<JM j ™ltt'
rarchinomine a quibufdam èücumfertuf'
&apudCiceronem i.de Diüüiac Cum i«
Aulide Baotixportu.Grscoriim ad Tr«'
iaro euertendam nauiganrium clailis ad'
uerfo vento detineretur,CaUhasaugui; P*
ritillimuscum cxteris Gtxcis profeet0*
Agamemnonem docüit.qoa tatione Dian (f
iratam placaret, & ex ferpeutis vel draw ,»■
1
                                          nis
i.
tlxtn-
IN ramofa platano nidus conCpicitui
palTeiuni , auicularum genus falacilfi-
murn , quorum pullieiefti adracone feu
ferpeute deuorantur . Platanus arbor late
fpargit ramos, folia lata habet, alias fteii-
lis, cuius uon eft aüaraaiorcornmendatio,
quam folem xftate arcere, hyemeadrnit-
tere.
i o c vs eft ex Homero, Iltad./ï.quê
'II.
-ocr page 643-
EmblemataJ;
fós
W
Homeriim fatis fcliciter ïmulattis eft O-
indius Transformationum lib. iz. vbi ftc
f'^ïat) decimo tandem anno llium captiim canit ;
,n prsdixic • Nam pro pafleribus annos, Hicpatriode morelou't cüfa-trap arajfent,
pTo angiie tempus inteilexït, vt explicat V't vetus accenfis incunduit ignibusara ,
■^ 'crins Hteroglyph. lib. 10. Homeri car- Serpere coeruleumDanai videre draconem
nj""^
^■
S
^
Q^
In platanum , ceeptis qutftabat proximx*
facris.
Hidus trat volmrum bis qniettior arbert
fumma :
Qutufimul &> mat rem circumfna, damii/C
volantem
Cerripuitferpens, auidaq, recondidit aluo 2
Obslupuere emnes, at veri prouidus augur
TheftorideïïVincemus,ait:gaudeteVel<ifgi,
Troia tadetifed exit nofiri mora hnga la.
horis.
Atq% nsuem mlucres in beüi digerït annosi
2lle,vt erat vindei
\amplexus inarbortw*
mts ,
Tit lapis, &feruat ferpentis imagine faxiï*
Poirö Alciatus id earminis videturimita-
CHS è G r.ïco incerti cu'iufdam Poet$,apnl
Üos circum latices gelidos fumatibus arts quem tarnen lïon eft eadem cOt>clufiö:clirrt
^
"durigeris Diuttm plaeates numina tau.'is
$nb platanovmbrifera,fons vnde emanett
aquai.
Vjdimtte immani ifiecïe, iertumqi, draconè.
^erribilem , loais vt pulfu penetrabat ab
artct,
§(««platani in ramo feliorii tegminefeptos
^orripuilpnUcs,qiios cum cenfumcrei ocïo,
^otiafuper tremulo genitrix clangore vo-
dehirundine verba faciai,cumsiiidum fcr
pens deiecifTet & extiubaffet jin eoq; tan-
dem igni ardenti combuftus eflêï.
CRED1DERAT plaTani ] commiferal
platano.nidificauerat. Platanus dicitur h
•xhitTot, lams.
qtvod Iatè 'fpargat ramos ■
De platauo ëc RnelliuV.Nomnieapud nos
carct , -rariorin Gallia: omnibus inuifum
arboris fpcciem demirautibtis, & nomen
1ÏT.
■ËltitanM
vnde di'
tiïur
.
eius & naturam ignoraiitibifs;a1ióqrun pe-
regrina eft , & vmbrs dmi'taxatgratia ex>
**Hnc,vbi iam teneros volucres matremq-3 pcrita-Vide PHn.fib.Jllvcap. i.A poetis vo»
^
. peremk,.
•<**' ïuci ediderat,%eni'torSatumiuiidem
catur Genialis, quia füb ea conuimaecte-
brantur-Öaid ió.Metamorph.
•^odidit, & duro firmattk tegmine/axi.
®°s auïem timidiflaïes,mirabile monfirü
'dtnius in medijs Diuum verfarier arts .
'J*% Calchm hit eftfidenti voce Uquutus:
^ii'dnam torpentes fubito ohflupaifiis A-
^ chiui
?
^obishacportent'a ï>eu dedi't ipfe creator ,
"rda&fera nimis ,fed fama m laude
2_ perenni.
**» quot attts letro maclattti deftte vi-
y detis ,
°* nos ad Troia beüi exatlabimus annis;
~vt* decimo cadet, & poena fatiabit A-
'dtthtc Qalcbai, qmiam maturavi-
Aetit,
Suapignora\ foos ptiHos. PiguOra&pc
pro filijscapiuutiir, quoniam filij viden-
tur taliquam pignora eïlè inter virum &
vxöfera.tum vinculi.ilealióquidiuortium
fiat:tum charitacis ; vt diximus Emblem.
jo.Oiiid.
Dulcia filliciu gejlabanï pignora matres ,
Pfffer] mater. De pailêre vide Plinium
lib-1 o.cap.3 6.Partèrem temporis annui his
toglyphicum eife tradunt Asgyptij. Pie-
tius Hb.10 Hietoglyph.circa iinem .
Etbe:?e] tuto c<uidem,ni(ï eos f^uus dra
«o obic.u'aflèc.
Saxsus] vbipnl}oscummatred'^ln^;f
fcc,ii] faxum rigéseft ttaiisforrnatüSirftOis
ƒ113 ctudelitatc condigua.Fatalis ferpés eft,
Nn 3           eecaótt
Pignem
pro filijt.
Svrpemfa
-ocr page 644-
Andreae Alciati
]66
ïiccnon perpetu» belü Troiani memoria: & gloria per eniiis reftiltaiit.Hmc M-Tul
liiis 3. Tufcul. Etenim niilla poteft elie
diutiunagloiia.quam labor ftrenuus & ia
defefllis primum non anteceflèrit. Q"18
enim magna coronari contendat Olyrop12'
dulcisfine puinere palms? Vulgo ui"»"*
id,T« KAAd TdS-ó<rx.'jAa..Difficilia qu*tu\
chra.Vtxchih
Xenophon <two//.t«l*- *• "f,
flelKitpTtBJctf tvriutKciat tav %a.Kii>l %
fet,rei miraculo confteruatos.-nimirü por- dya,dS^ i'pyw i^uumffOtu toi**i* ;
tendebat iJIe ferpens nouum & inexpe&a-
tum principem,eiindemqj xtate florétem
Iunium Brutum, de lignea columna, hoc
eft,ftupore,quem diu fimulauerat, ne op-
primeretur a tyranno, proditurum .
Htcnifimentitur] Siveia dicit augur.
ïx nouem cura matre pafleribus aiebat
bellum decennale (ignificari. Nam ex paf-
feribus annos, angue veró tempus , quod
cmnia deuoratjintelligebat.Serpensaucem
ipctJiv ot a.ya.^01 èivS^pis • Kiya S~t W ^"
i
'pwMw; kei» u.iv bAV, /u«aa f iyyw tM*
7>~{ P etpiTilf iS'paTA Seoi npov&f91"**
aBa.ya.7oi /s.a.Kpoff£ xsiï opSiK oipoS i*'
dvTiSV
faxeus fadusarguebat perpecuam huius H&i t«»;m<Vt« vparov ■ t'irnv <fi' « **?'
IK>!TCU ,
rei memoriam
€/thhoi . Calchas] Calchas augimim prajftantji"- pV/JVn <fi' omTet nikn ^amtvttsp tv<t~'
fimus.vt airHomerus, Theftoris Troiani jua/iTupw «fis >£ i-rl%a,p[AOf tv 7$^ '^i.
filius,vnde Theftorides didus. Apollinis
nionitu fecutuseft Grajcos, Achilli valdè
chatus. Poft expeditionem Troianam in ad pulchra& honeftafacinoraperuen'"
-
Colophonem Ionix vrbem peruenit. Cum tur,ficuti virorum optimorum h»l>et'
que eflet in luco Apollinis Clarij , cum gium.Ait enim Hefeodus :
Mopfo augiireprqftantiiHmoincertameu AmfleBi vitium cumulatim & Iur>>
diuinandi defcendit. Cuipiopofuit.quor            promptum eft :                         . . . .
£cus haberet caprificus quidam. Qjys Namque iter idfacileeiï.nec eo^tctn
cüm Mopfusdiuinaffet, & Calchasquoc             vllum.
filios haberet inventie porca,non rede ex At E>ij fudorem ■uirtutipr&pofuerunt> ^
pIicaiTet,pra; mcetorediem obijt.Vide h?c Adqttam longa via eft atcfo ard»H"& "
latitis apud Nicolaum Leonicum lib-3.de             r» multum
cutnin*
•varia hiitor.cap.ój.                                        Offertnr: tarnen eft vii ad alta cacu
Cuius famaperênis] Homerus 1. Iliad-.             ventum,                                        <ufl
ï«l/(x.ov a-^nthltsv ot/ Khios *'«. <*7/a- Titfacilis ,primo fuerat qu& t(tnl
htïlcu.                                                      virtui .                                   mrtiA
Tarda &• feta nimis, fed fama &laude Teltaturatttem I.picharmus)A<*ij5
fiiccur
__
perenni •
Sic enim Cicero htine verfum venit. Vi-
de adagium , Qua fero contmgttnt,fed ma~
nobis vendi laboribus. Memo na;
rit& illud Clemétis Akxadiini Strom
$>.ï<?i ris Kiyot 7civ ipi7c\vvemv £V y?
gnifica.
SlGNIFICATVR.,ex difficilibuï
IV.
tHullaglo
riant fine
labore pa
X<*ri
«
diuturnisqj laboribus tandem maximan.i
poif Sva.76>v ïa-!>7r7os , üv //
' is ax-?°v "''"
laudem memoriamq; perpetuam refiürc'.
Hoc enim ve! natura fïc comparatum eft ,
tS'piis tvS'oSiV ij.iM , Xk»7
«TpfJstf. quorum verborum
-c elt {enten-
Fama efl, ■virtutis domictl'-»m: 11 .
tiofum, i aeas finemoleftia & vitjedifcri -
mine perfïci non pofte. Non enim res ma -
gns.vt dicitur.fine magnis periculis fiunt i reCHm cattum. ~Eaverb >..^
*'fl,ctl? ^m
rem< i>i ^
ton*p -^
ex <ju,btis tapicnpiirabilcs tandem fruftm r ^mbcfiumq; hominum octttti. n
qttan
-ocr page 645-
y*y
Emblemata.
l^urn ai tam quifquam pertteniet, tam-
l^arn ad fortitudinis propugnaculum, nifi
g,         ^^umfudore ac labore animum aföcien.
\*?\* e faam induslriamprobarit . Qmdenim
i, 'c« 2^'a; Alexander.quid Epaminódas.quid
ti'4 e **« •lctn'ftocles fibi corcparaflcnt, nifi labo-
hJ" c°n n^l% & molefti* expeditionum anguftijs
^Unm virtntisiter fibi conficiédnm pro
P°uii(fent ? i y»p iurv^ia. ra. proy.airav, ÓA
** T^»lAo<n/vt) ko} dpiT* vpèi rd JW«
J&pw'vTw , ei't tïTo rtpo?i\d-c fum/Atttf •
*u"i Craffó Plutarchus. id e(h Non tam
i°nnn& profper euentus Romanorumpoten-
'«■m auxit,quam egregia virtus , acfum-
"*# in laboribus aFpensq; in rebus toleran
'^•aduerfis cafibus fuccumbere nefcia, \\.
'ü^etia mihi fticcurrit Pindari ex Olynip.
„• v-H.tvi'vvoi £'tkpiTcu ïVe Tretp' eLv£piL?iv
r, èv vctUsri toiheu; riy-fu ■ •aroA.Ao/ ƒg
t^(j.VttrTtu, Ktt\orHTt toi>ci<?9a. id cft :
"tuspericulorum expers neq; apudhomi-
esi neq; mari habetur inpretio:at multi
^tforant, fi quid honefti laboriosèpera-
Hrnefl. Quid laudis Cxfareflèt confe-
illt«s,fi faciiè illifuiflèc Bticannisinferrc
bcIIum ; Ant Annibal quantum fibi fania;
'önuifeflècfi durn Italiamadiret, peruias
^lpes cïtra püluerern & fudorem , acnon
JJJagna fuomm c«de fcciflctJReaè Nafo
**iftiurn 4.
-Arduaper pr&ceps gloria vadit iter,
^'Ptopertius 4.Elcgiarum :
Signum iterafcendo:fed dat mihi gloria
z/ires:
j .*?o» iuuai ex facili hela corona iugo.
Aes'.Ttfiy yap 'x.vj'ocïyu èpéri. Tirmam
«loriam habet virtus.Scribit Akliauus va-
riar.hiftor.libij.cap.jz.Socratcmaliqtia
do in colloquium cum Theodotamcretri-
totratU
cum Thetr
dota co Ho
cfrformoSffima vcnia'2>qujecum dicerct:
Egote.óSocrates.multisniiDdïsaiuecello- Tittimk
Nam cum neminetn ex meis a me polFis al»
alienare,ego cum libuiim elt.tuos omnes
a teauoco.Rcfpoadltis.-Q.uid hoc mirura
eft \ iïqrriaem tu ad decliuem cramiteia
ottiiies rapis;ego veto ad vittutem cogo.ad
quamaiduus & plerifqjinfolituseft accef
ftis. Afperamauceui & uifiuuem vututis
viaro nimia facie viciotiint confuetudo,
qua; fi in alteram partem traiisferacur, le-
uis iiHienietur iuflitia; femita. RevTè Plaio
dixic > vittucis ramos ftidoreac laboribus
prodiici:nam virtatcm illico aflequi , y'vt
fieri poceft . Quoraodo enim quam mini-
mis laboribus rem omnium maxima quis
quam aflequi quear ? Hue non infeitè
referoinyfticumillud biuiu,m,qnod diui-
ni oris reftimonium comprobat, & aftipu-
latur confenfus doctorum , & vuiuerfa
Allufi»
ad èiuiS
■Herctdit*
Chriftiana; profeflionisanciquitas. Ecdu-
plicemillam porram non minus;alteram,
qua; mortis regiam iutrantibus apetit,ca-
pacem Scamplam;alteram , qua; vitaj, &
TirtutiSjiiimis anguftam illam je humilé,
quo.gigantes illi terreftres, & grandia'fpi-
tauces Pelyphcmï non inferiuii pedem ;
quo necSardanapaluspenetiar, nee Epi-
curus chiïi turgidofagihati ventris fiiï
tympano: vbicrunvena talenfis(irxgnatis,
& recenticrapulafnmai!singluuies,& bul
lientis cholera; timjorj- & fpuma libidinis
circum pra;cordiaofferuefcens,& picatus
ftertentisignauia; lencor,adirum nufquara
iimeniunt,&in primo ftatim veftibulo nsa
guo cum dedecoreretunduntur.Sola vir-
tus per immenfos Iabores & anguftias.per
acutos 'vepres>nitKs,& faxapenctransfoe»
liciori tandem hofpitioexcipitu r.
hta
> quem iam adduximus, Madams O-
P-Tait :
, «,up AptTcuet irovos Fd.Tr*-
I É Ha.pva.rai, <xf$t
£f"* KivS'iva -KiKahvi*fJLtysY
. id eft:
j, Cci virtutes labor fumptusqi
X}Pe"*} implicnntur,vt
séd <*'$cultl,te pbteBum apquartj.
PtO£ius apU(i Plutarchum Bacckilj-
*$$**
Na
■^V'*^_
-ocr page 646-
fó$
Andreae Alciati
Ex litterarum ftudijs immortalitatem
acquiri.
EMBLEMA CXXXIII.
VT EPTFN.Z tukken (cuinspars vltïma cetum»
•^■^ AEquoreum facies indicat e ff e Deunt);
Serpent is medio Triton comprendttur orê>e->
,
JZgi caudam mfèrto mordicus ore tenet.
Fama viros animo infignes, praclara% ge sla
Projequitarr toto man dat ejr orbe legi.
C O 'M■ M E N T A R I I.
TR I T »M Neptaiii ex Amplifrrite- Ameid.vbi cfeapparatunauticoMeieo
Hune -vehit imm*n« Triton » & cxr'
Exterrensfreta,eui tatcrum tenus P'W*
nantt                               ■■ A fait
■Erom hominemprtfert,in prifli» aeJ
filius & tubicen,in orbe ferpenris eau
dam mordicus apprchendentis claudiuir,
concham fuam iuflans- H huk au rem Ca-
prema corporis pars Yfcrue ad vmbilicum
Tritênii '^ h°minis,at inferior viqjad caudam Del
fem<i, phjp.Tiitonem m depingic Yirgilius 10,
-ocr page 647-
Emblemata^.
S69
^
roglypkAigyptij mundfi (igniScarc vo- Serpensit
lentes,ferpenrem pingiint,fuam iplius eau re riU0lH
figuram Tiitonis expri- dam dcuoraiitem, difthxftum fquammis , (fjs w^
i--.-"«stiuinr, illieius capillosapiopa- perquas imindi afha figurant- Etgramf- *
'"fimiles eflèdixerunt, cum reliquii fiinumquidetn hoc janimal eft, quemad-
modum terra- Eft eciam lubiicum , & m
hocaquaelimile: ac fingulo quoque anno
pellera vni ciim fenio exuit ,;fecundum.
quam rationem,&inmundoannuum tem
pus mutationem facies ittuenefcit. Quèd
. ?P«s exiguis fquammis integeretur du
j^Iima; perfimili.Branchiashabet pau-
?'0fctioresauribus,naresq; hominis, cii
'Us tarnen oris eflèt paulo lacior; den-
tes
V pantheiarum dentibus perfimiles ,
^''fubglauci;manus & vngues,& digi-
iitniles font tefbe conchyliorum ; tum    catid , quscunq;diuinaprouidentiagene-
* lllnSfiib ventte & fub pec"tore,ficut vifnn   raiitut in mundo, ha:comnia in eodem di-
j^'ndelphinis.vt fcriptum eft a Softrato    minutioiiem pati. Vide adagium , Teïlinti
'3-animaI.Duos etiam pcdes priores e-   /e»fè.R.efemu hoc figmentutn ad memo-
^iitioshabHiiTedicitnr.ApoIlonius 4. Ar-    liam nunquam intermo ritu ram virorum
o^iaut.ipricaudam duplicem in Lune,for    doclorum. Tubacnim fanise &commeu-
z1
dationis notaeft,vt qua: omnibus exaudia-
»4f«
onant:                                                tur. Serpeusin fereuohitus annum deii-
^fteraf forma fuperit humerosqni ca gnat,feu aetermtatem.vc apud Ioannem de
Sacrobufto h, libello de ratione anniaimo-
P»tq;
*' tttera , &p*rtetfupremtu corpora om- tatum eft j
i*r nes'
enim cauda hincpendeèat\&
, Mine
^"nanis ceti, turn fpinis verherat alti
ergafreti, ha. Lun&JimiUs cumantur i»
s orbem..
*:^ali forma in Luiltantelitoribus Tibe-
'J Ptiiicipatus tempore fuifïè confpeclii ,
^ftactic pünbs lik 9. cap. f* De quaeius
Qrma plura Leonicus de var-hiftor.lib.i.
^P-S^.
Serpens annas egofum} Sol fic circinat in
quo ,
§luifluxit pridèftutus eft nunc tëporis ide.
Orbem etiam torum circuli figura demon Circulu»
ftiari ( vtomnes alias omittam) pulchiè orbem dn
Pliimisofteiiditlib.ï.Namr-hift.cap.i. notat.
NEPTVN1 tubicen] Sic conftruQ; Tri- l j L
j*9» Neptuni tubicen, ciüus vltimaptrs, ii
C&tCaiula-Jndicat ejjfe cetumXA eft, pifceni
magnum. Et facies , fupple indicat eflè
Deum. Is,inquam,Triton comprendituy
medio orbe ferpenth,qui
ferpens tenet eau
dam ore inferto mordicus.id
eft,tenet infer
* D petitum apparet ex
^.r«al.[.cap.8.& Oro Apolline
robïo Sa-
Macro-
' "ïc fuut verba :
Illud non omiferim
. tamcaudamori, per hypallagen. Eftau-
*JJ» "Tritonas cum buccinis faftigio Saturi.i tem TrKon Deus marinus»Neptuni Huns, Triton *
^'sfuperpo(itos,quoniamabeius com- buccinatof.&armiget.VndeStatiuslib-j. Veus mx
^emoratione ad noitram etatem hiftoria Thebaid.
riniu,
'ata & qHag vocalis eft:autè veto muta» Statcelerobfequioiuflaad iteptuniaTrito.
^°ofcur3,& jncognita:quod reftanturcaii Et de eodem lib-.i.Achill. Petlbnat autem
'4a|c
uoiHiai humi merfas&abfcotiditx. &ciicumtouat jequor tubacaiiora, ideft,
c'atus ipfc Annotatiouibus in Taci- perforataconchaiciensomnes& excirans,
a' ■ -
                                 ■ vt Virgiliuj i.cS£:;.Asneid.& Claudiamis
de ntiptijs Houonj & Mart. affirmant.
Eius concham lic delêribit Ouidius 1.Me
"!>i Uln fi^
«ft ftatuebant, non aliam ob catiflam ,
?l,am vt ab co ccepilTc hiftoriamjajtetuita tamorph
te]Ti>c.. mi-                   f               „ .                               
Cveruleum Tritonavocat,conchaifcfonanti Buccbia
InsfirareiubetyfluBwq; &fluminafigne Tritonu
Ja reuocare dalo:caua buccinafumitnr HU,
Tortilis in latüqui. turbine crefcit ab. imo;
Muccina,qu& medio concepit vbi aerap'óto,
Ijttora voce repltt fub vtroqtte iactnüa
Skoeba..
ÖBHC
ja V 'His debere Deos oftende tent, quo-
ta t ^15000 foilTent celebrati.Ego occul-
^am veram rcligionem ante Chriftum iu
tiif retorrcll,Spoft Chrifti aduentum cla-
„■ l™° fenaorum Apoftolotum prx'cot-
, «abomnibus Chrifto Dei filio credeuti-
u«lebratafuit.Oiusficaitljbnsde'H!s
-ocr page 648-
AndreaeAlciati.
f70
liexrarumq; ftudiofos qtiosquefi»*^ J/
tottim orbera terrarnm, nomineq; Pe f ./
tuo celebres ficri: & praeclarè eos, qw j^ f ^
rerum maximarum periKftigation', P
Philo'lbphiaï.autctiam ingenuis diicipM'»
dédicant,facilè,& magna quidem ma'el ej
te caueris hominibus anteire. Quin # f
eofdem fummotum virorum res forti
ptseclatèqï geftasimmorta!irate& mem
Hunc propter semulatienem cantusocci-
Mifenut Ufo Mifénitm Asnea: tubicinem , rcfett
■t Tritene Virgilhis fexto Ameidoshis planè verbis:
fubmet' sed cum forti cauct dum perfonat tquora
fa*.'
                 conchit-j
Vemens,& cantu vocat in tertamina Dï-
uos,
JEmulus exceptum Triton (fi credere di-
gnum ejl)
Inter'faxavirüfpumofaimmerferatvnda. ria fempiterna configtiari.Nam doctit
te- folum viiii & prajfentes ftudiofos diK='1
erudiunt atq; docent, fed boe idem etiam
poft mortem literatum monimentis al e-
quuntut. Tibullus idem figmficat nis
verbis .•
                                           ..
6J«èreferent Muf&,viuet,dü rofora tellus ,
Dum coelufielten, du vehetamnuaquas.
Ouid.j.Triftium :
Singula qttid referam\nil non mortal* "'
nemus,
PeUoris exeeptis ingenijq; honis .
En egecum patria caream,vobiff, domo<{>
Raptaq; fint, adimiquapotueremihi :
QuilibethancféLUo vitam mihifiniatenfc* J
Me tarnen extinüofama fuperftes erft. ^r (f
Quofpeftat Eudamida: illud, qui «ga- ^
tus.cur Lacejjemonij ad bellum pröfeclu- ^jy-
ri Mufis facrificarent , cum nullum cum «ff
Marte haberent commercium:Vt,inquit» y''
poft praiclarè fada , mtmoria apud p»;
fterosmaneat. Pertinent huc arg"» &
inimitabiles hymni Pindarici > in gratiam
eorum fcripti, qui viiftores rcdictant^c»
Olympijs, Nemeis, Pythijs, Jfthmijs >
item qua: ab epicis, & tragicis grau-ide*
fcripta charaiftere , ad res geftas pofte*
ris mandandas. Et quö maxünè perti«e»t
hiftoricornm monumenta , nifi vt egreglC
fada a mortalitate vindicent J Et pettine'
adexempluni , bouos Sc praïftaiites »'»»
honoribus arEci, nee modo dum '» v'urf
fuut, fed etiam fato funftos.vt virtuti ftv<
reddatur praemium.qua; fanè laudatacre* ^
feit: & id permultosaccendit adfimile1" yVJ
virtutem, & fada firailia-Virtusenim lo- ^f
la faïculisduratura compoiiit. Qüöd af Ji
arte & fottuna venit,fatain manu habeiit, ^f.
BUS pifceiii referequi parteinferioie pifcis
eft, fupeiiore Deus. Plutarchus de Iflde
commêtarioait? Ampliitritem minoresq;
üeos marinos,Tritonas dici • Eosdefcri-
' pfitvberrimè 4.Argonaiuic Apollonius.
E(Te autem autftiiflê aliquando Tritoues
qua pingunttirforma, confirmat Plimus
loco citato libri 9cap. ƒ. Paufanias fe Ro-
mx -vidifle Trüonem afRrmac in Arcadi-
cis.CJrcumfertiuetiam epiftolacuiufdam
Alexandri lurifconfulti Neapolitani, in
qua mira de Tritonibus leguntur: qtiaeda
fe vidiile ait,qua:dam teftifnonio Theodo-
liGaza: & Georgij Trapezuntij confir-
mat. Qui vero plara de hac re cupit,ad-
cat Siluam varia* lec"tionis,quam vemacu-
lalingnacompofuit multa etuditione vir
Petrus Mefliasivideatnr etiam Gelliuslib.
ao.cap-^.Macróbiusloco citato, Gyral-
dus Syiïtagm. j.funtenimprolixiora.qua
Tt huc attexerehabeam neceflè •
Serpentis medio] clauditur orbe ferpen-
tis,qui quafi mordeat ore caudani, qui re-
Tcrat animlum rotundum.
Vama viros animo infignes] clari & il-
lufties viri famanominis immortali donan
ciir>eoriim<j; gefta prjeclarè pertotum or
bem apud pofteros celebrantur . Sic initio
panegyrici Maximino& Conftantiuo AA.
dicii: E quidem fcio gaudentium ftudia
nuncita toto orbe florefcere, quactinq; fa-
ma vltra natu ram t qua fugitnr difcutfio
voIucris*mutuata>& plufquam mille vo-
cibus fonora percrebuit.vt omniiimnatio-
num graculatjonibus cófecretur.$ed quos
hic vocai viros animo infignts , illi etiam
Tritonu
qui fint
Viri ani-
mo infi-
gnes.
dicuntiireleganti verboGrxco, oi 7roKv<pn    tcnui filo fufpeiifum: virtutis catenaada
jtts/ a.v<^pis,ivAoyi(jLtii j «« hS'o^n, qui &    mantina eft.quam Parcarum forfex non »
tlyKttot Horuero- Q^as fanè laudatio peti-    cidit, quidquid innexum b«'C aut inuol«"
tur a virtutibus priniaiijs, fortitudine, &    tum, clurat memorijEConfecratum & P°/
iuftitia.-quali elogio donati hetoes.toto ot-    fteris. Oftende (Is hodie Roniana; magn!*
be.ornniqj pofteritatecelebrati.                  ficemi£adrniratidailla,qua:fama: dcdica*
Hac piiluraofteiiditur,do&iiïin»os,    uitambitiofa antiquitas, arcus. tropha?a i
IV.
columuas
-ocr page 649-
Emblema ta_>.
5**
B lmnis>portictïs,theatra,amphitheatra,
cj ^hias.nymphasa, palatia, thermas,
j( l^'PoiiKs.viaSjportas.coIoiTos.ftatuas,
«Kr ' CaP'tolium, Auguftorurn fepul-
jtl a'Pytamides.obelifcos.talia innumera;
»j:C'na 'ndigeas claro diefcrutandis vefti
d«i '" U)'llöluuiem defcendenint vetnftatis
Otb raiu's omnia . nee nifi nominefoloin
IHQC anipHus . Quacre virtutis &ingenij
cj .Sl,,nenta,fa(ftailluftrium Heroum pre,
Co a& infigma, res viriliter 3c animosè ,
tanter &: intrepido animo patratas,tan
Vii, ^ 'l? Pr'mo flor6 adhuc funt, vigent,
^o l,nt>uitacT:aaboblHiionisfalce: fortitu-
Iji^11"11^ magnanimitas pepererunt aster
^m pfnlem. Da fapiéiui^ anriftites,omniii
(9 !,oi,isadhucrcruiAur, velut recehsna-
e'*otum opera, vicenis tricenisq; Cseculis
Ij,,. Ut's. Nunquamexiccatur elychnium
„ '?s lampadis, qiiapi vimis accendit vi-
fendant. Nemo mini Uk famam nominer»
fed pluriuma?tatumconfenfu teftaturo de
decusmemo ftatnam erigat his talibus.aut
vcxillum fufpendat in templo honorisjve-
lut infamem furcarn in; triuio afpicias ,
vbidantiu execiationis & publici odij de-
teftanda monimenta • tyonindigetvirtus
aduentitioaliquo & externo fulcro perpe
tuanda;glori3e,propriamole fe fuftinet ac
probat (eris nepotibus, admiratioiie fui ia
omnium anirnis concitataatq; a;mulandi
ftudio. Paucis contingit hasc foelicitas ho-
dié , dum aduerfa via quilibet graditur ,
qua; non ducit ad lacrurn illud & augu-
ftum Euphymixdelubrum.Vis dica qua;
caufa fit!At vereor.ne veritasodiü pariat:
dies tarnen.Chryfasa reuocat,fpeciofa illa
meretrix cumperafua talentis grauida .
Sequuatiir pleriqjö qua prompti,ö qua
proni • Trahit auriifulgor, qui tarnen fi-
cutlignum fcintillans «odtu Soleni non
fert,ex;lc•euint quippiam fouet in fe putri
di humoris.quod maiori igne taAurn eua
nefcit.Et in metalloquid aliud'Retundt-
tur fplendor virtutis prxfentia,cuius ma-
gna & aeterna quxdam lux eft, Nunquam
vidilHiucuudum ilfad puerorft ludentiü
fpedaculüjcüm rafofmegroate aut feuo
impiuguant pauxillfi aqua; vafculoinfu-
fum,& ex eo modicum quid attradü cu!-
BO difflantes.in ingétes f?pegIobos,difFun
déte lelentorelubric5& vifcofa; tnateria;,
fine arte & labore tornantïVtcoloré men.
tiuntur volitantes illa: bulla;,& purpureü
cum viridiatqjaureornifcent?vtvitreum
quid & criftallo fimile refeiunt? C^leftes
orbiculos dicas, ni defint ftellx. Sed cre-
pant repente fub manu fingentis, fpiricn
nimium intendente.Atqui vbi rupturx fi-
guum ? vbi imago fic eleganter conflata?
"da veftigitim , oliënde locum , fragment»
collige-Fuerunr.-vnnm hoc renes.Confide-
ra iftosargyrophilos, nonnefimilesnugas
exercent? Ventofisoccupanriir,&invacue
fufpendunt fuas delicias , forma & colore
decepti.qua: fallaci Iudibriodtim traiftan-
tur.fuginnt. Sola virtus in AEternitatis
templo trophaia figit.
A mor di~
uitiarum
multos è
■virtute
amcat
fc.C' ?9rnma
;,pmgui:,iu
ccomuritum ere-
lil
tis
?Vs§Ip£i* qux&ipfa pene immorta-
a boni ftirpe.ftuiftus aut merces vïrtu-
v
A » a 'olidaenim racjice afcendittn perfe-
j . n\fobut , quöd fit par fuftinendisjeui
in llj'Js'nec meruat famem temporis, cu-
y . ^ens commimiiticujus venter deglntit
D lllerfa. Magnum folatiumeft homini,
, pPagandi nominis fecundum merita pre;
]■ ïl"pes, fifupcrftes;aliquid p.oft oflTa re-
«ll(lllat in terris,quod breuis f ma non pof
, capele. Beatum hun'c prominciem, cu-
i^ors ita cognita,vt viuere turn primu
fl,teinc'piat,ctim fepulchrali lapidepref-
t|fi,e* oculis in memoriam tranfijt hono
. co & fpiralll:i pra:conio. Quis ard
c|r etlla candelam tedam dixerit, „,
■j- ^llniï*ufam lucem rebus communicat ?
* fepulchrum Iaudati virijopertum &
R«ft ° lucet, marmornon capnnec ag>
[
'«Sc
'Ittdi,
terras,quirrexiriant honoris fcintil-
'ffundant fe. Ingloriusiacet, quem
y
fe "mabhoc virtutum comitatu flagitia
]lt''Uu,tUr)& vel obliuioexcipit,vel nobi-
fïc 'ö^orniniajexemplum & fcandalum
tll O qiiam mallent & ipfi tales in li-
t,0 J* filentioeflTe fua nomina .? Intcr vi-
ftta HUC' ^ '" rurD'^a no£te, ve'llt fpe-
lusdamac lemuresJvt'tcrreant& of-
T«mu-
-ocr page 650-
Andrea* Alciati
'&*>
Tumulus loannisGaleaci j Vicecomitis»
primi Ducis Mediolancnfis.
E MBLEMA C X X X IV.
T> R O tumulo pcne Ttaliam > fowe arma ducesd^
•*■ Et mare^ quod gtminos mugit adufcfue fintn*
Addehis Barbariem conmtetn irrutnpere fruflra
*
Et mercede emptds w fera betta tnatms.
Anguiger^ asi fummv fiftens 'm cttlmim , dicat s
guis paruü magnum me fuperimpofuit ?
C O M M E N T A R I I,
«!'
HV i v s Emblematss figura incxre-    niarickufa , qnam circumitant i &e??fi
ris editionibus > antequam Pignorij    quidem arhiara militiwn acies , a I»1" vlji
JndufhiameiTetexperta, vthpfi Hcrscii-    veró Mauri feu Turca; deiii&i.In in'atj,
lo ri/bm mouiflèr Sic auterrb v: vides,ill«    veró fnmmitare ltat vir habito f1'1'1^!
leftitnit in tumuli feu colliculi antica par    qui dextra galeam gerit.in ciirusc°n0,- jij,
tcappaiet Italia, (qftaflj alij cruri,a!ij    diolanenfium infïgueeminet, feipe«s l 0,
folio quercino fimilc» facitwt) dupüti    eet infantern eniftans. Hxcv«° P'ê.
-ocr page 651-
Emblemata.
m
nas, tk Batbarost9t»impetnItalia:ccrui-
cibus imminenres.- poftremö conftitnatur
ADguifeC] qui fymboltïm habeat fcriptu ,
TK ME MlKPOfs TO'N METAN
E'NTI'OETE; Quod autem adeó magni- Caufahtt
ficum Himulum ipfi Galeacio excitarit ^us tumfé
Alciatus.idoptimoiurefadum eft: nertio nt
enim Regum (fcribit louius) oniatiore
autfumptiioiïore exequiarum pompaela
tuseft. Ne pigearlegerequajde ipfohabet
Corius,Sed:-4- Sed hucapponam Getma-
ïiiciinTlienn'ftocIem epicedium.quod imi
tatuseft,& fermeintcgtiitn (vocabulisaü
quot dumtaxat immut3tis) miitiiatus eft
A Iciatus, vt videre eft -•
WTi té.ipv K180I0 Si(eaa«ƒa,, 5-sV«T'eV/ charx-'
TetvTd,                ^ -                      fcr Em-
S'ifo.TA, Cd,p@a,piK£{ tryy-PoKetvttvp- bUm&tk
iïopiaf ■
>yu Tvp&p x.fWTfiS'cL mpiyptfpt. vepiracèf
>§ j~tp!;nv- jiroii fla^re 6i^t?oK\iA-
$*«a« S1' <*■ iTctKctiui iiriKHancu , tpya.
hiyKtra,
7a,jj.£-ri fxi <r[At)tpt>ls tov [Ayctv ivTt'
Pro fepulchrö lapideo pone Grasciam, po-
ne ad h^c
Haftas barbarici fymbola naiifragii:
Ec tumuli [mjapicetirciimfcribe Periïcü
Martem ,
EtXerxem.-iu illis hiimo conde The*
miftoclem.
Colunma veró Salamis fupettmponatur j
gefta referens
Hxcmea: Quid veró paruis magnum
iniponitisj
Marmoreo in tumulo ftatuatur Gr&cia,
deinde
Hafi& bftrbetrici fymbol* naufmgij :
Verflens ó' Mauors apice dÜet deinde f»-
pttlchri,
Et Xerxes, &> humo conde Themisloclea.
Hic tnea gefta canens Salamisponenda co.
lumnx
:
Quid magnum paruis impofusjfe inuatl
Sic autem Latinê reddidit Frawcifcus Sau
clius :
Pro tumulo exiguo terrat appone Pelafgas,
Armaq; barbarics.fymbola militie.
Inq; bafi tumuli circumduc Perfeca- bella,
ItXerxèi hr-if^faperpone Themiftoclea.
ZtSalamis neftm virtutis buccinadieat:
Quisparuis magnum me fuperimpafiiitf
Cuui
f
mcrsffl fapitantiquitatemjolim
(j ■ :2CIÏ1 mos inoletierat in moucibus in-
<r1fil'     
r <
"""' Aü"Ia,.('cPulc^-Co«ftic»«udi ■ Nam &
^..&l"^'mislib.8.de ciuitace Dei.cap. 16.
pi epij au um, medicina repertorem,reni
/, * rubuiflè air, & tunHilum in monte
j> y^jiuxta littus Crocodilcum.Et Iofias
c, *''uperftiiionis vaniJlïmshoftis.fepul-
,cluajetantin montejdeturbaiiit.pio
*
:tan
■h •'•«■ciogiocsc inicriptione cog
" *3< Eodem fpecïat infamis il Ie fpiri
,
.
-
(, ^Plid D.Marcum,qui obnoxium habe
"ominem, die ac uofte in montibus ac
"Httientis verfantem:quem generishu-
tj Ul fofpitatot Chriftus valetudini men-
1°' P'iftina: reftituit, multipüci expuiio
v "oi'e.Marc.j.Indcq; natumaugu
j cPhinina:& Pyramides in tumulis col-
lu |aremilr»quemadmodum Seruiusad ii-
Virgilij annotauitlib. ir; AEneid.
—~~.ingens monte fub alto
' c ^ercen' terrwo ex aggere buïium .
I T A P H I V M
^''primi Ducis Mediolani.quem celebiat
ci ^aximè nomine.qnód fortiflimèTur-
t s?n ftaliam irrurripere couantibus refti-
c tlc>& Remp- fuam Jegum aufloruate
j°*pofuerit. Huius Hifioriam repeceex
l(abellicoEnnead.i).lib.p.Sed maxime Pau
la'"1 Iou"-*ni coufule de Dticibus Medio-
fcne"- Videcur autem Alciattis id confinxii'
tl .Grascorum quoiuudam Epigramma
■ ^imitationem.vt eft Germanici quod.
«4,
s&
t>. j. quo lliemiSocles rerum a Ce
atum commemoratione indicat,quo
geft
1(1 ° aGra:cis icpeliti velit: aüoqui nul-
fiiis • SlRa§num & Signum fepulchrö
p, ''"«tibuscrigi pofte. Quo fpeftat &
Soit j"'on's 'n Alexaiidrum,ciii pioma-
epjt /"c rm,rn non pofti Cc ribi dignnm
fiibii o -m' ^ ^'ar0P3m & Afiam, quas
Uiilc §*n">eius elTe fepulchrnm tradit.Si-
ta qö Y ^"°d in Kedoris tumulo fecit Poe
pata/] Plam:ui quo Hector non vult com-
^Httetfe^H'Cnr° a'Jt tumulo; quippè qui
finiütB p Gtxcix reftiterit,& ciiius am plif
ipfCjQ lePl'lchrnm fint Ilias , Homerus
fti0(|0 i*jla,& Achiui fugientes. Eodem
Petitain C "!oniisGaleacio tumulusad per-
'lu.jjj '10.m:n,scommeridationern exema
Vl,'Ueif ic,atus'fiefctibendam eilê Ito! iara
aw>Duces ipfos,regiones conrermi
-ocr page 652-
AndreK Alciati
m
9\\
T x f V* "Re
Cum his, qua; antea dicla funt ad tiimu- daico lib.i.cap.i «f.Extat & Bclloli _ ^
lum Galeacij.deqjinfciiptione ülamagni perpulcraepiftolaapud Crinitum,
fïca ,§Iuk petruis magnum me juperimpo- nefta difciplina lib.8.cap- H»
              .üc
fait} velirti annecli qua: mini nuncoccur- Mugit] Translatio a tauris-Sic qu ^
6 '
Geor.
____& crebru mugitibus amMs>
JlrentesqifonantripAtCollesqifup'n»''^
Addehts Barbariem]
adiunge ba rb,
conantes irruptionem facere, fed fru' „ t^l
Et mercede emptas]
milites merced4 ^ '/ ,;;. '
du<aos,auxiliares copias.Geilit aute»»1^ ''\f/
leacius perduodecim annos bellum Cayl'.lllr
Florentinis, qno tempore StephanuS ,0,'
uaria: Dnx e Germania conduöus 3 *
rentinisjin ïtaliarn contra Galeacium^,
gnoexercitu venit, nihilq; gerens ir.c ^
rabile,tandem in patriam reuerfus eft-'.
kunc Iacobiis Armeniaci Comes Mc ,,is
lano bellum infert, acceptoa Florei';.[S
libus.Sic igirur Horatius Epod.Oda.9.
» /ffriraun^ui Juprr Carthaginem
Virtusjepulchrum condidit.
Velleius Patereulusde Carthagine.-Eam
vrbem inuifam Romano nomim Pub.Sci-
pio ftindittis fuftulit, fecitcj; fua: virtutis
monurnentam. Sed interea d»im ha:c me-
ditor,nefcio quomodo mihipraïcasteris
placet Martia!isfanèargutum& lepidum
de Pompeio& filijscenotaphium :
Popeios iuuenes Afia,atq; Europajed ipfum
Terra tegit Libyes,fi tarnen vlla tegit.
Quid mirum toto fifyargitur orbe'iacere
Vno non poter at tanta ruina loco.
ïtmpeij
tenota-
fbium,
Dion Nicaeus in Adriano: Poftquam venit
in Grarciam.fpectauit myfteria; cumque    ftipendio.magnamq; manum ex v 1 terï'
pet Iudasam in AEgyptnm veuilTet,paren    Gallia traducit; qui profligatus iiitet1 i
tauit Pompeio,dequo hunc verfum/ertur    Sequutus eft bos,aliquot interieöisan"
dixiftè :                                                      Robertus Imperator , qui grandem ^ ,
"Ta vttoïs fipiSovrt wil cr7ra,vh ZTttero    niama Florentinis accipiens contra G*\ «
cium Mediolanenfuim Ducem.maï1'
exercituin ïtaliarn tranfijt; inde nuli" -jê
gefta meinoiabili, inglorhis reuerfus e'l'1,;,
Tandem Galeacius dum per fuos iü f
bellum in Florentinoscoutiniiat.niori''
AniioDoinini 1403.Vide Sabelücum*
liead. 8- & Iouium deDucibus-Mcdio'3^
Anguifer] Angtlifer, id eft, ille, qu'f
jnfignibusfert anguera;qui eft ipfe Dü
Alludit.n. adinfignia Ducatus Medio'^
nenfis.dequibuscopiosc diximiis Emb''
Paruu magnum.} Antitbeton-In Cf
co fichabetur : <ti y.i o-piKpoli tov (J.t7
eVT/-3-sTe;quafi diceret-.Qiiis me citra^,
ceptionem magnum rebus minimisSlu ,
revoluit?Apud Caietamin fepulcbio^1 ,
moreo.xneaq; v,rna,h?cinfcnpta repet'
tur Scipioui Africano :
                       >
Deuicto Annibale , capta. Canhttgine >
aucio
                                         ,y
Imperio, hos cineres marmore tectui*
O/fa viri magni tenui quam claufa fepul-
chro .
Porröhic obiter noto , Vicecomes nomen
effefatniliann Italia ( vulgo ViJ"conti) non
officij •
PRO mmulo] ad excitadam tumuli ma
gnificentiaro Galeacio •
Potte ïtaliarn] id e(t,appone,affinge,de-
fcribe tocam Italiam,cum fuis viribus.
Ponc arma.] Pro defciibe, aut difpone,
non placet Fornetio , vt quöd a meralin-
gua Romana defleftat; quanquam Cicero
initio y.Antonianc; di\erit:Paccm vult An
tomus.aHTU ponat.hicenim, prodepanat,
vüirpari liqnet.
Et mare,quod geminos] Mare fuperum
& infeuim intelligit. Nam Italia quanta-
quanta eft.inter duo maria procurrit,Tyr
rhenum feu Siculum & Adriaticum. Ita-
lia; autem (ïtum.am^nitatem.fertilitatem,
gloriam , tam Cofmographi quam Hifto-
Vicecomi
les fami-
lia.
III.
Italia in-
ter duo
mariafi-
rici plurimi lata.deffjriptione profeqtiun- CuinonEuropa,noohfUtitAfrica quo»'■'
(Refyice res hominum) quam bre^
napremit
?
Illud Horatij 3.Cariti.occui:rit:
------dejinr-j
Magna modis tenusireparuis
bonÜ
é
lofephum Hiftoriographum, de bello Iu- i'icTullius diecbjt, Cn. Pompcij glor'» ^
non
-ocr page 653-
Emblemata.
S7S
hlls !S'oms vnius, fed orbis vniuerfi fini-
gnu e terminandum. Et AlexanderMa-
lnba • emmsr' nou a'^ tibiam , fed
a() JttLv^e« concelcbrandam.. Et nefcio
dsp] '.mhuc aggregareiihid Epaminon-
tisf GSnirn,deqtioIuftintis:Vnus vir plu
dit ?'.tcIUa£n vniucrfa ciuuas. Nónablu-
qu pluftianum hoc in Catilina, iiiitiö,
fct.'L co aic videri fibi ditficile hiftoriam
rent, metitm atque fbrmidinem denegata:
fepuItura.Diodorus lib. i.Hiacetiam eft,
quod de fepulchris Sc monumentis, qua;
defun&orum domos Conftautius appellat
inl.4. C- de fepulch.viol. tam prouidè8£
religiosciniure multa fineprodita. Nam
& voluinas defuncTj:i monumentum fieri
fibi difponentis, faka confcientia, & citra
infamiam negügïncquit.l.militis, j.C.de
relig.& fumpt. fun. Vti nee ipfum momi-
mentumobügari.1 i.C.dict-t. neqjlcgari.
.1.momimenta-i.q-C.de legat. neqjpermu-
taiil.ii.§.i.de te!ig.& fumpt. fiinneqja-
lienari veldiftrahipqteft-1- 1. & 3. C-d.t.
quia fcilicet religionis intereft monumeiv
Sa
Sepulchr*
rit et mo-
numtnto
rum relt-
oio.
A f«tib:
rJ^quiadidafaiftis asquanda font.
H ,°c Emblema mihi reuocat in rne-
j\tJair> fpecies vndecim honorum, quiab
rn0. ote'è ftatunntur Rhetoricorum pri-
H,j,tle(1>pefactificia,inonumeiita vel car-
Cj ^'"clorattone fo!uta,praemia eerta,Iu-
V
itj, 'l.Pcrioïes in iedendo loei, fepulchra,    ta extrui&exoniari.l.i.§.interdi(fhim,de
Ua ?Ul«>publicxepulc.,&quibusvtiintur    mort.infer.Vndecum rnomimeuta memo
j„- a.r'.habitusadotantinm, Sccófpedus    riajferuandxgratia exiftant.l. i.§.6.fF.d-t.
t;5 .aci°iies,rnunera,qua:apud quafq; gen    fatisinhumanuai & durum fucrit,mcmo-
(j,,j,-Precio funt.De qiiibus figillatim ah-
Sut L .Cere mml h'c n=ce(Te habeo. De fe-
Wk s ^ monumentis agimus, qua: in-
oijft °ll0ies non paruos poni folerone iara
^o «uit. Confentaneam enim (vetitati &
tibi Cllanti^> imo indubitatitm eft fapien-
itt, ' quxdam cognata eftè nobisfëmina
"ïlü
                   cuius adeoaoDerpntes fti-
rias vendereniortuonim. Can.poftquam.
13-q.i- Quapropter (vtpropiüs ad rem)
nonimmeritö Galeacio tam magnificum
cóftruclum fuitmonumentum;talis enim
ille vir fait, qualem Plato in Repnb. cflè
debere pfxeipit; vt puta qui fibi & patri*
vtiliffimus, qui fingulis «tatibus femper
probatus & inimaculatus exiftit, is cuilos
Hrti 'Vt & fcPu«turJE profpiciamus ,&no-    & princeps ciuitatis conftitueiiduseft.Ho
ctjj ls cadauer noftrura male habeti- Nee    üores huic tribuendi & viuenti & mortuo,
(J4 * sdinittenda eft vecordinm quorun-    fepulciuoruni & aiioium monumetorum
(Jji knteiitia.aiiimamiioftram a corpore    maxima munera fortienci. Hxe Plato in
H,'t,rn interire exiftimantium .• fanè ha-    dialogo 3.de Repnb- Talis quoque hoüor
viXe P60!^!»!!! animi tam infipidi nunqua    qui Galeacio,olim contigit (nealios infini
Vetot,llllt Cllm ^uis ^11"""'^ Hu-nianum    toshuc congeram) Menandro Bactrorum MenXdrï
Ci4^'"Ser.ium,quod animajnoftra; vis eft,    regi,hominimitilfimo,in expeditioncqua „•
Vt c e «"«at immottale.optat illud etiam    dam vita fumSo , cui ctinda: regni ciuita- ***■ ' '
eiiit 'PHsjpfumquoq;&comes,&domi-    tes,cuncliq; popnliinferiasde more.com-
«itaij 'Uiïj quoad fieri po(T!t,eadem feli-    piuniq; confenfu foluerunt. "Sed de reli-
Ct»tit L,au,r-'^tc]ullam caaauer neq; qi.u]scumaiu cerc
atum efiet, quibus in
Htillc fllc^l>. tuumeltamplius ?atfuit: & primiscommenda
rentur.vix tandem inter
*>iod
us e^ mihiviuenri earum com- onines conuenit, vt
aeqnè partita; fingulis
«tati,
01 > quas pafltuum fit cadauer    diftribuerentur rata pr» parte , nempe vt
ttit^'^1 Ibidem quantanobis viuisfepul    illius viri monumentum apud omnespa-
tiilri^ lra pfle foleat, turn quotidiana re-    riter cum veneratione exifteret: teftis eft
doce| P^utia, turn etiam vitsen.agiftri    Plutarchus consmentario,quociuilem ho-
^e§«s !5 • r'c' • Nam & Aïgyptioriirn    rninem inftituit.Nunc bono principi fuc-
««m'
'tam inftam& honeftam nihil
' Uxiffelegimus,quair.fi fecusface-
cedat Optimus etuis.
Óptitnas
-ocr page 654-
Andreaj Alciati.
Qptimusciuis.
EMBLEMA CXXXV.
Wmk
|t0g^ I
JWlr
wÊèA
W^^v^WmÊ^ WS
^^^T^J
J5ÜU?2i\ fyMÊS&y*>^ÊÊ\
*g3gS|
111110
vÊÈf^mÊ^&rJ
w\j
^Mmkm ém\%
SS E
Wl RSj|i§! '||
JHÜL'
/p?ïl
III
wi
-HR
111^151^
ISsj^ffe"^
r\Fil/ /'#/?#patriam ihrafybultu v'mdicat armis>
•*"^ Dumq,fimultatesponere quemque iubct,
Concors orde omnis
> magni inftar muneris, ////
PaüadtA fertum frondis habere de dit.
Cinge comam-i Thrafybule, geras bunc folus bo»orer»i
In magna nemo efi &muln$ vrbe tibi.
COMMENTARII.
IN coronaciuiiimgratiilsiuium &!«-
titia gcftiéciunt medius ftacThrafybu
luscbJamydatiis.ciiiiiscaputcastericerta-
tim frondibusoliuc; honoris grariacingiït.
H A N c hiftoriam noniiiiucuiida pan
Jö alcius rcpetcnms ex libro j IuftiniHi-
ftorici>nam Xenophon latiiis feextendit,
^uam vt hie po;fitcommode coar&ati;
«juin nee orunia,qn; in hauc fentciitiam di
cit ïuftiniis,huc transfbrrceit an,B,u , „,
carptim potiora. Atbenienfesitaq» '°.
giffinia oblïdiouc preffi i Spartan's >P°
longamfamem & aiTiduam peftilci)"8
duce Couoiie.a Lyfaudro Laceüx^°"°n
rum duce »idipacem petjerunt,q<*«n
dem ünpetrarunt eacoiiditione.vt nJ
Arhenie fium a triginta viris ' a, . f ..i.
niis gtibernaretur.H» fibi uia mi]'» "■
-ocr page 655-
Emblema ti_>.
177
Umftattuint,&quafi pariiiis hicad con bradifïïpata, in v'niim tandem corpus re*
ler>dam ciuitatero exercicns eiTèt, feptin- digitur.Sed vtinter A thenienfes ciues pas
ge'Hos milices a vidtoribus accipiunt.De- eflet Aabilior.interpofita fide publica Thra
.deiiifeias vfbis reliquias ca;dibus & ra- fybulus legem fanxit.de abolendis praïte-
Pinis exhauriunt.-S: uiccelïii temporis ho- ritis iuiuriis.quam a,//.v"?iap nunciipauit.
s*/*r.
"ni tantacreiiit tyrannis& fauiitia.vtbo
qniqj ciuitatis principes & opulenti.be-
3' 'mmmati homincs ad fiigam in exiüfi
r'gerenrur; Tcplebaturq; Grascia Athe-
!enfium exulibus- Sed cum Lacedasmo-
0nirn edifto ciuitates recipere exules
Qjiocirca coronam ciuicam magno totius
ciuuatis applatifu meruit. Vide prouer»
bium, Ne malorum memineris- De Thra-
fybulo pmer Iuftinum & Xenophötem
agit AsmiüusProbus irieins vira.Valerius
Maximus ]ib.4.cap.iMeminitetiam Pau
Ptohiberentur, omnes fe Argos&Thebas faniasin Atticis,& Piurarchiisin vita Pe-'
lopidx. Hucfpedat adagium, Thrafybulê
Dionyfiumfimilem cjje dicitis .
MaruIItiS
in eam ferme fenrentiam fcripin Epigram
macertè veiiuftum ■■
Ciim fugeret ciuem etuis dcuiBusi'thoftêf
,vbi nó folüm tutum exilium
öCtuntj verum etiam fpcm ïecuperanda:
*HH f [r's receperunr.Eratinter exules Thra-
WihiSjvir ftremuis, & domi nobilis, qui
_ll<*endum aliquid propatria,& pro falu-
cornmuni etiam cum periculo rarus ,
diiiiatis exulibus catlellum Phylen Atri-
0tum gnium occupat. Nee deerat qua-
rltldam ciuitatum tam crudeles cafus mi-
ta«tiumfauor:fic & Kmenias Thebauo-
'fïi princeps etfi pnblicis non poterac,
Stlliatis tarnen auxiliis adiuuabat. Et Ly-
asSiracufamis orator,exul tuncquiiigen
j?s<»lilij*;s ftipendio fiio inftruftos in auxi-
j?^> p/atria; communis eloquentia; mifit.
'c'gikurafperum pra;lium:fedcum hinc
jl ° patria fummis viribus.inde pro aliena
v0t*iüiatione feciiriüs pugnaretur.ty rannj
'''c<1'Hur:viai in vrbem refugerunc,qua
j. "auftam cajdibus fuis etiam armis fpo-
,. ^Deinde cum omnes A thenienfes pro-
In f atrium fceleris confeiusipfeftti :
State -viri , Thrafybulus uit, viiJoriu i>t-
ftra efl:
Nee mihi,fed vobis -vieimm,&putriti
Dixit.permediofq^ruens enfesq; virofqste,
Parcendumpafftm ciuibus,ingeminat,
DVM iuftis patrixm] pro fa'ute pa-
tria;, qua nihil debet eflecharius ; & pro
qua monem oppetere fapiéns nondubita-
bit. af oicovoi Apt?o( &p.wi<rdtu Trept w<**-
T^aj-ait i!le:& qua pietas prior, quam it»
parriam & parentesJimó quajarmaiurtia
ra, quam qua; capiuntur ad vindicandam
patriam ?
Thrajybulus] quafi audax tonfiliurius;
vel potius homo audacisfiueaudentis con
fihi.-nam 3rpa.<ri/f,audax.8c fi>ihw,cöfilium
fignificat: nomen faclis conuenielis :nobis
GernianisfonatiC«e»f/z/,vtdi<ftum inPrse
III.
Thrafyèu
lus vnde
diftitf ■
e '°'iis fiifpedos haberent, demigrare eos
,vtbe iubenr,& in ruderibusmurorum,
j'V ^'ftnifuerunt.habitare.extraneismi-
^ ,u'imperium tuenies.Pofthsec Thrafy fatione Emblematum . Et certè appofitè
PniiUni c01'"'mpere, imperii focietatem iftud inditum nomen Thrafybulo,qui au-
,n '^ntesjconantunqued cum nón obti- denti confilio rem magnarn aggieiTuseft >
^ Ulent, auxüiaa Lacedarmoniis petitie- & feliciter.perduxit ad exitum . Atqui,
' • Q^iibus adkitisiteratoprafliantur.
-cllo Critias & Kippomachus tyran
Caïteris vidlis,
quod habct Publii mimus,/* rebus dubijt
plurimi eftuudacia.
Quo ferè fenfu Eue-
nus dixit, ad fapientiam permultum con-
ducere audentiam : fèorfum fi fit , noxam
adferre.-cr^oV <?c®ia.v [s.ivt^&v ro\y.a.y y.A
ha. irv/xpopoi/ tri
, %apis i'i ióha.$ipn , tij
Kaaórma, ipiptt.
Iuiurc audacia csrea li-
ciraadpi'obatur.l.CeIfus,2o§.videiidum.
ff.de hb-& poftum.l. fiquis m tantum 7.
C.vnde vi.Vi\de reftè Comiciis:
iï/7o*y.o;&va4 npivt,7t>KtM)(ii S~i f.tj.
jiudens ita efio fitp oeul vt andac':- .
Dumq;fimultates-pottere ) fuaaet aha»
leudas vetéies laibrias .MaparumAufset
O e atma
c^^
nic rCïerc'tus,ex quibus maior pars Athe
gua U,rncrat, fugeret, Thrafybulus ma-
p0cp0Cce«lamat:curfeviftotem fugiar,
jgjj- s,S|Oani vt Tindicem communis über
acje adl«Ueut; ciuium memiiieiint ulam
iecit Y°n'lo(ïiiin) elle,&-ca:tera qua; ad-
"rail(j noPhon in Thiafyhuli oratione.
<|üj 'In' *yranm" in exilium mittuntur,
'ladn, f £lltes e^'!i»ni»Athei)ienfes jn-
Ci(Jsl U ' 'e^ perinfidias comprehenfi tru-
"t.Atcjj ita ciuitas pcrmulta mem-
Attdacia
quanda
licita
-ocr page 656-
Andreae Alciati
57»
ferrum.te" s* //
armacepifleadexpellendos tyraiinos, nifi
efTè
hoc alterum fapkuter & prouidè iiidu-
clum & perfua-iumetTet. Allufum eft au-
tem ad ii/.vHTittv,id eft. malorum obliuio-
nem.
fic önim Athenienfes vocabaut illud
plebifcitum,quo rrmltaïfeditiones fuerïit
fublaca;. De quo vide prouerbium, Malo-
rum meminijfe.Sc
Valertum Max. lib 4.0 icagmis uau wnniu itow»' —
1.& lib.r.cap-S.qui putchrè narrat biito triumphantinm, quodMmertia Dea be
c ^
. f/
m /;(.
*-
e-
j
«uf»n*.
riam.Obitemoto, fimulracem dici odium
per<*i>77ppeS3-/e, quiaminimè (ïiitfimul ,
qui feodioprofequuntnr. Vel fï matiis a
fimulationcdeduci.quia Luimici occulti (i-
mulata loquunturadinuicem.-nam fecun-
dum VaUam.fimul tas eft odium latens
efle credebariu.Plurade olea; fymbolis na-
bes apud Picrium lib.53. HieroglyP"-
Gerat hunc folm honorem] qui caïtei
SimultM.
virtute anteftas , (blus eo honore dig
eid
repertuses. Seneca epift.4i.Inhomi"
Jaudandum eft,quod ipfuis eft. Familie"1
Concors ordo cmnis] omnes Athenien- formofam habet.Sc domum pulcrarr,>rrul
turn ferit.multum foenetatur;nihilbfnuW
in ipfoeft.fed circa ipfum . Lajida «1 eo,
fiumorduies,optimates cum ple>be vna-
«imes
Metgni inftttr muneris] fummi honoris quod nee eripi.nec dari poteft-Qu°d Pt0
Corona ei
me» .
prium hominis eft quseris!auimus & rat'.o
in anima perfeda.
                        ,         ,
In magnet vree] Athenienfi.Ol'm Atne
nae *?u diclXjper excellentiam;vt Alexan-
dria irihtt •
Nemo eft amttlus] omnes tibi optime vo
lunt.nullus non tibi debitum honorefn de
cernit. Hatc lausquidem taiita aft. yLnon jj,
poflltelTe maior in homine ciue: adi^o vt p ,\
vix fidem iniieniac. Virtutienim fenipet fL,
comeseftinuidia & xmulatio:Vnde refte #
ille.quisquis {aeü(;Optima,cil>u.s inuidtt-
Et fanè in Comitijs vrbis noftrjeolim (vet
bafunt Lautentij Pignorij PatauiniJ cum
ciuis quidam omnibus fufFragijs, £u0t"
loco ciuica eum corona donatunt.qua: da-
batur ei ciui, qui ciuem in bello ïeruaue-
iat:n"ebatq; exoliua- fronde, autquerna ,
iiuerdumiiice.Gellius üb-5.cap-6.& Pli-
niuslib.ié.cap^-
J'iiZtWMyérr/ww/'nwiij] oliuaï.que, Pal-
ladifacra.vtdiximus Emblcni- r^.ic ali-
bi.& teftaturPhniuslib.il. cap. i.fuite-
nimillaolea; iiuientrix, Ouidioé. Meta-
morph.aiTertore. AEmilius Probus.llueis
fuit Cornelius Nepos, in Thrafybulo:
Huic pro tantis rneritis,honoris corona a
populo dacaeft,FacT:aduabus virgulisolea
ginisiquam quöd amorciuium.&noii vis
expreiTerat, MulUmhabuitinuidiasn.ma-
gnaqj fuit gloria. Cingebantur autem co-
rona ex ojea feruatores ciuium , quod ea
paci dicata elTet, vc refert Hermogenes c.
ï.de oratoria. Et eam geftantibus indiciü
erat pacis. Hinc Virgilius8 ABneid.
T»cifer&q-} manu ramum pr&tendit oliun.
EtOuidius libi.de Ponto :
Adiuuat in bello pacat& ramus oliu&.
Sedenimnon a Gr.-ecorum fabulis, neque
abalienigenarum gentium commentis.fed
diuinitus.velabipfoferè noui mundi pri-
mordio ineflè oleac pacificationis vim no-
bis demonftratum eft.Diiuuio enim ceiTan
te,a Noecolumbaemiflra.qua: pr^peti vo-
lant regionis aliquantulum circumlata ,
paulo poft oliua» furculum habens in ar-
cam reuerfaeft: eoqjargumento laetatus
Noe,fenfït tempeftatem diluuü iam defa:-
niiiTejterramqi ipfam pacatam, & remit-
OUuttfn-
trn Paü/t
di ,
quot interfuerant.conrecutus fuifl'ct "o
Olea pnei
dtcatn
.
rem.quem petebat.illum Prxtor.q"1
ade-
rat, de facie nofcere cupiens gratnlatus
eft,quod omnes illum amarent: at I raïte-
aus dolere fe , quod neminem inimicum
haberet. Vteuiminquit Publius ,
Miferrima eft fortunct,qu&inimico airet.
t
:(»'
CïSïm videtur Emblema in cuiem
aliquem Mediolanenfem , ciutlis concot- pj,
dix.&c
Reipublicsftndiofum. Conlueu'1 Vj
.11. Alciatusfubantiquorum perfcnaviros f
fui ?ui.in fcenam inducere.qui bonos.qua
malos; qua nobiles. qua inglotios. Et hti-
ius rei in Emblematis fpatfim non oblcu-
raapparent veftigia: nimirum
____feruitm obaoxit ,
Quin qut volebat non audebat dtcere t
Jffeausproprios in frh^ trmnBuUt.
Calumnittmq;fiZi<* 'W1* 10Cti
Solumia
* Noe e-
miffa.
«ptc inuudatiouc iamdudum in emerfu Illud quoqj argumeiuo eft, quod de m»-
-ocr page 657-
Emblemata.
P9
k,
Hi
j^"i«. * * "ir&e loqnatur j Mediolanum autem
*> , aSl,i nomen obcinere velipli plebecula:
tUrn>qitae palfirn de Italia; vrbibus: Ro-
"'fantayenetiariccit, Milano grande ,
"■poli gcfstUe , 'Biorenx.n btlia , Bologna
°.'W^-&c.Ca;termn tune temporis & Bri
mi habitu. more vefanorum ia*, publicura,
euolat,faftoq; concurfu hominum fuade-
re populo coepit quod vecabatur,omniunx
que animos ita cepit, vt extemplö bellunt
ad'.ietfns Megarenfes decernerent.&infii-
ladeuicT:ishoftibus Athenicnfitim fieret.
Laertiuslib. !• de vita Philof. Pliuarchus
in Soloiie.
1 Oprimiciuis munuseflè docent.Rëp. officium
fuamnon modo legum metu vinciie, fed yont ^,
& omnes omnium animos pacis vinculo WK >
continere, omnemq; rixarum & veterum
coiuentionumoccaflonemadimere.Id exc
plo Th rafybn li palam fit, de quo iarm plc-
nè diximus. Bomim ciuem breuitet & di-
Iucidè ex oppoficis nobis depingit Cice-
ro , Otat.pro Seft. Hi& audaces.inquit,
&mali,& pernicioficmes putantur.qmin
citanr populi animos ad feditioncm ,aut
qui latgirioiiecaicantrBetesimperitoium;
aut quifottes & claros viros , & bene de
republica meritos in aliquam vocant inui-
diam • Quivero fceleratorum impems &
conatus reprefférunt, quiaiuhoritace, qui
fide , qui magnitudine aniniiconfilijs au-
dacium reftiterunt, ij boni ciues femper
habiti funt.ldem ad Atticum lib.?.Nihil
virobono,& quieto,& bonociuimagis co
uenit, quam abelle a ciiiiübus contiourt-
fijs . Sed cum bonum vimmatidionomi-
nari, ftatim me colligo &dijudicojdubia
enim eft vóx.a latiori fenfu reftringenda .
H.
A'rt" ^lUlm Thrafybulum habuete , Bene—
, turf, yidelicet Maximum , cuius extat
, *°tma Reipublica: Brixiana; confritaeii
.* Prxclatnm confiliuni, & de eodem non
.o^obilia Encomiacarmirie confcripta.Sed
fes
feS*. m>s
Ernblemate duo pociiïimü inculcacut.
• Tiaditur lex a,[j.vnsia.; ,q\\x confor-
"seftoraculo Euangeiico deimurijs re
^Os ^'ttendis & obliuionedelendis.Q_uod qua
rlir> códucat ad ciuilem focieratem, nemo
' l}x rnentis nefcis- Iniuria cnim femel re-
'la reuocari non debet, c-ii illi, 13.q.4.
1* Gelafio.Etquidillimulat iuiüriam.cal-
Jd,Timusefc,apud Hebrasum par^miafté
,touerb.c. 11. Sed hie callidülïmus, pru-
(.""iffimus.vtapud TullPartuionib Rc-
gt0 huc locum ex Aufonij pancgyrico,ad
em peiiè,vbidec;jmbuftis foeneratorura
°piinibus, vt nous & veteres rixandioc-
5'iones tollerentur,aufpicc Gratiano, bo-
„° principe.Exemplum aliud celebre Con
j.antiiiimagni, de combuftis libellis expo-
fy ^latotijsepifcoporum, qniad Nicenam
%?. ^""dum conuenerant. Nihil peccaiiero.fi
*' s"!n ^"raCybulo noftro contulero faclum
,? pnis: vt enim ïUe legem dpjuclcti con-
«'Jit.r^
Quis in tanta malorum colluuie bonus ?
Phcenicem appellem hominum, coi cinna-
ma fubfternam & aiomaticasmeflès.Quid
ais?virtutis hic homo typnseft, & fanCti-
An inue-
niatur vl
libi bo-
nus vir.
Cl, ;—»vmm , vri p
iiu°Sl^em faceredebereexemplo fuo pro-
^. ,1Cl'»it. Quselex appellata eft o-ho-ó,-^-
do Ct,"''a^
iTHHV ro i^0(, ah excutien-
i-^'2er,e
Vel vt Laertius exponit, cLtto
«i °af*;7«sr'3'a< T« @ttpn Tav JWf*'<yc,id eft,
hi Htlen&a &ns alieni intolerabilem far
moniajexeniplar.O vide.ne in fpeciem ta-
lis, non a folida bafi: lubtica funt iudicia.
& in peiora facilis lapfus aut flexus. Pot'eft
videri.fiad Lydium probes,fallit.-in fibtis
morbuslatetcircum praecordia , nee a (I-
gnis apparentibus euidensconieifbura. Sa-
nitas in vultu & habitu toto corporis > vi-
uiduscolorSc vetnans,graciain oculis ,in
labijs fuauiras.compofitaad niodeftias pre;
fcriptum vtraq; nihil ex ore, quod inqui-
net.nihil in facie,quod adlafciuiam prouo
eet, auteuagetur potiundiarïeiftii ; vefti*
non ad pompam, fed neceffitatem, placan-
do ventri vic~his,potus tortura: & artisex
pers, morum elegaus barbaries & ïuftica
ciuilitaSjinfrafaftum.fuprafordcs^d.coii-
ditionem vita: temperaia-Cur non bonum
hunc talem &(anum nominem?Non cer-
O o ■-■■■ te
^*ter
T.arini T/i.Uti.lax vinusbf vnraninr.
^
Latini Tabulas noucts vocarunt.
r*ni CfCa''Cul: Thrafybulus patriam a ty-
jU'j, e \iberauit5itaS0l0n infulam Sala-
iilte 'e^ituit fuis ciuibus-Nam curn deea
ad jn ^'"«ïienfes & Megarenfes ferè vfq;
ttiU| etllecionem armis dimicatumeflêt,
Atbe ^' c'aclibus acceptis capitale apud
dai^p'^'^scilètjft quis legemde vindican
ee'idol riec-SolicitHsSolon, nevel ta-
tjvel con-
fi
mul
°'lui lloceret. fnbitam fibi amentia
do ftrni* lU'us Pra::extu non dichirus mo.
rTOn>bua,fed & fatturus erat. Defor.
-ocr page 658-
f§0
AtidreaeAlciati.
tè malum,fèdan bonum fïmpücirer ? vix
aiRrmem . Detrahe laruam & iufpice, nx-
uos oflendes Sc maculas . Ad legem qiu-
dem ita pletiq; fe compomint , {nppreffis
vitijs Sc inabdiiofepofitis, vtea falua.orn-
i;es honeltatis numeros compIeuifTe ie, &
prxclarè AmtSos officio boiii viri.fibt pror
fus perfuadeant. Vana laus, & fiimilata,
imoformidine pcenae violeï. ter extorta bo
iiitas:abrogctur lex . impunitate coucelfa.
liberiirmis curfuseiitad omne faciiuis,&
fingulosjiicminc excepto.nec gratis".'""5'
conditionis.ordinis, ftatus, dignkatts vil»
priuilegio. Vtmcrs communis» itacaut
mortis ; trahit fecum hocouus quisquiS
nafcitur , &domefticum heflem circum-
fertdum fpirat.ó quam turbülentum lx-
pè & im placabilem, nifi altior vis domet,
& romphxa aliqua è cceleftiarmariorquS
certè omnibus neceflaria ad CrOncanroM»
hanc Hydram. Nemiiiem igitur feponis ,
inq llis , quem nobili hoc & prsclaro boni
è
fineriiborepeccabitur. Caufa eftintrinfè- viri tituloexornes? NeminemexarTccu'. ^
cus quidam &occuitu-s fomes.quem vel nihil defit ex omniparte • Sed vticitharoe- ^j
dum bonum,qui ftiauicer ludit, qtianuiis J
Affecim
pruui in-
emni ho'
petrectusnon fit: itaciuem bonum , cu'"= m
acta,vita& moresciuilibus ftatutisaccor- ^
dant, appellate confueuimus: itaboii'.ifl1
rnilitem,quiimpcrataducis exequitur;b0
num ceconomum , cui ratio conftar acce-
pti Scexpetift : bonum monachum , q«en.1
mitus fuperioris & regula continent inoi"
ficio. Talis omnis Refpublica & comrnu-
nitas habet,iuftos,honeltos, pacisaniantes»
non publicèinexemphim malos; toletan-
tur & probantur.quamdiu lex & magi"ra
tus.Moralis igitur quardam & politic3 vil
tus fit bonitas , qua: rigidi etiam cenforis
virgulam leuiufculiertoris afperfione "l"
flineat. Sed vbi altera iilaabfoluta & per-
fefta?nondlim reperio.-Matfcematica elt &
imaginaria,qua: in vacuo thtoiium (uum
fixit claufo mundo. Vbi homo, ibi vaüita*
& connptio.ludus & mifetia , prauitas SC
error,legepropagationis& communi io "
te.Porrödecmilibus prxeeptis & cffi'1!*
roulti fcripferiint , inter ca:teros con-"11-
Marfilium Ficinumlib- i. cap. 77- 'lb '*
cap.u.&lib.cJ.cap.fy.Magno etiam om-
fcicet: dormiunt fub cinere iacentis afFe-
ctus & placatiad tempus igniculi ifti, non
tnoriuntur, & qnxrunt exitum interdum
eruptioue,fi coerceanturarctiori cufiodia.
Quotusquifque eft, qui conceptam de Ce
prxclar.im opinionem virtutis, ad exitum
vfq; ftabiiem & incoucufTam conferuet ?
Conuerti& peruerti, communis praxis.
Non opus exempla ab antiquitate petere
conteftanda: fidei,fingulidies fuggerunt ,
labial'um.alium refurgeie, neeconfiftere
diu veftigio immobili . Sa:pè caftitatis flo-
rem illibatum perduxit verecundtis iuue-
nis ad metam etiam virilis aïtatis, infami
icorto turn primum venditum.Sxpecon-
tinuitmanus aliquis & linguam a fpolio
famas ac bonorum in multam a:ratem,{è-
ductus tandem erumpente illo affectu ,
quem tot annis iuie&o ca piftro frasnabat.
Abftemios vidimus a lade materno ad
praïtextam aut togam , in media crapula
fufrbcatos claufifTe diem.Qtiamdiu radix
in fundoj germen dat & fruticefcit, vel in
caulem &fo!ia certis menfibus luxuriat,
cohibence iam frigore. Similequiddam in
homine : plantarium quafi quoddam in
corde nutrit, vude vitiorum illa feges &
pullulatio.quam occafioeducit aut retun-
dit.Nemo non expertus, quilibet Lernam
habet fuam, Herculea manu ptirgandam :
labore opus fuccidendis tot capitibus par-
turicntismon'rri huiusj multi conantur,
Nihil ex pauci pet&ciuut.Nihil ex omni parte bea-
emni par
MMW-veius & verum dic"tum,pro DeJphico
nium tum ciuium.turn Iitteratorni1 dea"
derio expedaturTraftatus de bono ciue,
quem compo fuitllluftriffimus Nicolaus
Contarenus Venetus.Senatorij oidinis.D0
minus meusob prolixa merita omniobl" n?
iiantia fufpiciendus:quodopus non po"
eflè nifi omnibus numeris abfolu tiltiin^m.
iudicabütmecum omnes.quiilliu5. '■
uinam prudétiam.fïngularem aequltater"'
vitae innocentiam , morum fuaH1'at.^. '
multarura rerum experientiam>&'0jId:1
te bea-
hicqueri. Viiiuerülis Maxima eft.tangic litterarum fcientiam perfpecta habueri
turn •
Sta-
-ocr page 659-
Emblemata^»
y8i
Strenuorum immortale nomen:
EMBLEMA CXXXVI.
7F ACID AE tumulum Rhtettto in littorecernis>
■*** £>uem plerumque pedes vifitat alba/ïbttis.
obteqjtur femper viridi lapis hic amarantbo;
Quod nunquarn Herois fit moriturm honos.
Hic Graium murw* magni nex H e Hor is. Haud plm
Debet M&onida , quant fibi' Mtonides.
C OM M E N T A R II.
I x TA mare in littore faxo excifura
tis- P'c'tur fepiilchriim.ad quod The-
g n concha manna, dclphini dorfo im po
co,,?^"'^ ideraq; notoamaranthi flore
'^gu&ornat
tn x r A T lib. 3.Gra.'Corum Epigram-
"Vn^c-i >£) 7Ttrpw óizohus fflivbft *f* f*
iï's è, ktttpT&o TÓ
«F ttpio r- o <ryiS~h dn-
ih. ï*.
uiaf" farmcn 'n Lserta; tumulfi, quod Betièv Sur», ^,v)jiS? keiCiTO/ i% vi7av.
u- Vr ^ "oftrtimepigramma fpeclat, Ö'vvo/xa. ubk foens »h vtcv. i ytbdet-
'L«<iicnbere placuit.
                                      ƒ«>
O © 5 A/^/Sau-
r
«
-ocr page 660-
582,              Andreée Alciati
ApiCKiivm itm (x,nv s'^sMt) S-vva.7iu . fanias de incolis.ni feNor.Salaminis.qi»^
ïtn<>v
Saxacauat tèpm,ferro nee tèporaparcunt, d
o
Omniafed msllit tempora longa dies
lAert&fie bufta terit quoq^ littora propter
Aethere de fummo deflttm imber aquts.
lmtnortale fedjhea, nomen delere vetuflas
Herots,Mufa vindire,nuüapotes~i •
Cauat Stperram longü tempus.ncq; ferro
Parcit, fed vna omnia perdit confum-
ptione .
Sicetia Laertas tumulus, qui prope littus
Paululum abeftjfrigidis liquitur a p!u-
uijs.
Nomen quidéherois femper Horens.Non
enim carmina
- Obfcurare anium.ctiamu" vel it, poteft .
Longa dies faxumq; cauat,ferriïq\ retüdit,
Curfibws tternu omnia, z/biq; vorat.
Sic quoq; LaerU tumnlm,qui littore ab ipfo
Pauluhïabefl,tenm tunditur apluuia.
Nomen at herots manet immortale. Nee
&uum
T>elere (i.tveUet) curmina diapotefl
.
Apponam & illud argumeuri eiufdem :
Tv/A@os A'^iKhnot pii^hopof, «e -stot' A'-
"X&ioi
Aapt.no-d,v. Tpacov J*éiy,a.
«j èaropivcov.
AlytahSS~tvivivKtv ,ivet sovct-viijiSa,-
Kdasnt
Kv^cuvoiTo Trójfriifdxisd&STtS'of
d'icè rubeurem, liliocum caJteris partibus
iCdem
turn folijsminorem, inferiptum >J
quibus Hyacinthum.Iiceris.
           . ,
JEACIBM tumulum ] Achiilis lepu^
chrum. Dicitur autem Aclülles AEacide >
ab AEacoauo paterno,Telamonis & le
patie.
                                            ., .
KhoeUo in littore] R ha:te.um opPldu"
& promontoriurn Troiadis, Aiacis iep
chro a poetis ce!ebratnro,ficin & 5'g? -
fepulchro Achiilis. ld quod ex Cice&ne
pto Archia, Melalib. I. cap.18. Pl«"io«
Strabone liquer.Hiuc Alciati videttU' y-r> ^
[j.ovtKov
dua.p7np.it, deceptiis enim elt
quendoSoInium, qni etiam male mte
disPlinij verbis Achülemin Rrueta-O le-
pultum adèrit. Pigaorias tarnen nulju
hie peccatum fubeflèaflèrit.genuina l"" '
]e£tione perfuafus ; quam mihi noiid111
conrigit videre.
                            _ ,g
Pedes vifitatalba Thetu) quem intercl
iniiiiitTheiis.pedibusalba Des,**"*3"'* '
Eft autem Thetis Dea mans.Acwlhs ^
ter,qua:quia femper inaquis habitetj P
des albifllmos dicitur habere a Poeus.uai
dius in Epiftol.
J.t Thetidts quales vix reor ejjepedes
Mi
f
liJ
Aid*
mof*
The''1'
Hicpofitm Graijstttmulutptignacis Acbil- Accipitur etiam aliquando proiplo'
lts ,
                                                    quamuisdiuerfa ortographia Sc 1lian'
Dardaiiidt enim membrx fepulta ti- te: Tethysenim fcribmir, prima Io"^ia'
ment.
                                                qua in Thetis,pro Achiilis matre,t>r
Adiacetadlittusipelagiquomurmurena- bis. Sedmirum eft, hanc confti'1"- ,ica
tzt
                                                     aliquos, etiam Gr^culosfibi vi^"°s >'ie ]S
Laudetur Thetidts contumulatm humo. graculos) torfliTe, ciim nierus ut Gr*(-ra
Cieteriim Philoftratus in Icombus.ad tu- loquendimodus,& apud Homertim ^ ^
Tethfi
pro*>'
Amaran
thus ttt-
mnlis ap~
fofitus,
mulosexornandosfcribitaniaranthum v- tiffimus, qui %pe_fic au: &_qun
ha
Mzi.dpyjpóiri^a, SeVjr.id eft»/?»^ ' ^
benspedcsThetis.</e\,albapedes T»a- '
eft, pulchra.Sic Iunpapudetindem vo^_
tiuKivx.ah.ivti HPH.id eft, <*lhc" „re.es,
bens luno-
Dicitur autem * n
         ;. aqua
pcdes habere , propterea quod vat* H^
inlocis profundiseTt öbfcuriffima' ^.y_
tremis partibusclarior & pe"llC . u.;]|is
ds vcró fxpiüs vifitare nimul"ro /gjuó
ideo dicitur, quodmarini flucttis
eundem alluant.
                          hoc fe"
Obtegltttrfemperviridi] 'axU j;' j<jeo
pulclnaletegunramaraiithoj'^ • guia
furpatura ftiiife.orco a Theffalis initio.qui
Achiilis fepulchrum eiufmodi cotonis re-
dimirent.Idem confirni'at Antonius Thy-
leflus in libello, qnem de coronis compo-
fuit.vbi fic:The;Tali Achiilis fuimonumen
tnmamaranthocoronabant:vt oftendetét,
quemadmodiim flos ille numquam inte-
ritj fic eiusfamam perpetuö dutaturam .
Ad hoc refpexiltè videtu r Sanéiius , cum
in Heroicis epicaphijs deAchiile loque-
retut:
Heroum iacet hic flos immortalu Achiües.
yideCcel.Rhodigin.antiq.lecT:.lib.i7.cap.
ai.Ve! certè referemusEmblematishuins
piatetiam ad id quod i.Atcic-rerulitPau-
Theth
ptd'1'
i
tb»!
auteni amaranthus dicitur T"*;*'^a'.De't ab
nunquammarce(cit:rnde nomen
-ocr page 661-
Emblemata./.
m
* Ptiuatiua,& /ji&p<uvo[s.cu,mareefco,q\.\!iCi     Uomints JEacides.eaput infuperabile bello.
"<inquam marcefceas.PIiniiislib. zi. cap.     Quo referri poiïuntallegoricais a Iuuena
ll,quit:Amaranthonon dubiè viiiciraiir.    ledidain ementitos nobiles.quiiaclant ma
jpautem fpica purpiuea , vermsquam    guificos generis titülos :
fl°saliquis,& ipiëfineodore, niirumq; in    _____Miferum e/l aliens. incumbere famt,
e°'gauderedeccrpi,Scrums renafci.Proue    Ne coüapfa ruatfubdutlit te&a cclumnw.
*J11 Augufto menfe,du rat in autnmnum . Magninex HeSoru] qm Hecloré Tro-
^'ejcandrino palma, qui decerprns aü'ciua    ianorum fordflimum interfecic- EfFectuni
11 f: mirumque poftquam defecere cun<3:i    pro efficiënte, fci Appendicibus Virgiltanfe
Heclor ai/
Achilk-j
occifus ,
uores,madefactusaqua reuiuifcic,& hiber hoc legitur;
Defenfor patri&,iuueniï fortijfimtu Beilor,
£)#/ murus mifertt ciuibus alter erat.
Occubuit telo violent i -jiSus Acht Uu:
""
C,c-Amaraiithina corona D.Petroinepift.
5;caeft,quam interpres vertitimmarceici-         Occubuereftmulspesq; decusq; 1'hrygü.
b,'ern , TOMtuctpdvd-tvsv THiS'i^ni^isA-    Refert Hyginus, Achillem cüm bigis alli-
Ve*>Sc notauic olim A. Auguftinus . Qtio    garnm Heftoiem rapraretexclamaflètTro
^fpexillè videtur Clemens Alexaudrinus,    iam expiignaui. Reuocat mihi in memo-
*dag.cap. 8. Pulcra enim amaranthi co-    ïiam mors Hecloris id , quod fcnbit Ae-
to«a eieft repofita,qui iè rectè geflerir.A-    lianus i i.var. hiftor. Epamiuondarh acce-
?Jaranthus autem eft immortaïis Poetis.    pro mortifero vulnere in pugna Mantincn
t*"c pertinec quod narrat Phüoltratns in    ü.delatum in caftra iuffiffe acciri Dalphai»
**eroicis, Neoptolemo eoronasamaran      tuin, vt etimducem. fibi moribuudo fiiffi-
"'nas primos Theflalos ad funera ex lege
°f>ftituillè, vretiamfi venti nauemabdu-
ceret: quem cum in acie cecidiflë rétulif-
fent, riirlum Iolaidem vocari imperaflë >
quem etiam iuterfectuni cum dicerent,ni-
f\ 'fio .. "ct.minimè flaccidasacdefoi'mes adfer
*%          '^Veuetijs porro (vt eft illa gens florii    hil aüud liabiuiïè.quam vt fuaderet pacem
~"lre ftudiola,ob raritatem ex terr; & hor    cum holtibus efTe faciendam.nullo iam du
Ml}m penuria.puto) rnenfa:hyerne incon    es Thebanis fuperftite.In Eiuipidis Heen
'u'Jsamarantlioexoruantur,quéiii hunc    ba fic loquitur vmbra Polydori : ïth J^e
iiirh toto anno reieruarit, vr adhibito a-    rpola.9', E"x,Topóf t' o.7ró>ht7o 4'-Ct'' > WA'
M'ia: tepida;lénocinio)moxad Iibitum reui    Tpoa.9'' ït'ió. Ka.Tio-x-a.pn.Vbi Troia,&>He-
Cat in p
purpurarri
.                                      Hortsetnimw perijt., &patrij lares diruti
, o<!*od nuntptmt herots &c.~\ rav >ip éw fant. Hsc etfi com m n nite r i ta teneantti r >
"■^io; a.èa.va,ro{. Heroum gloria immor-
nempe Hedoré ab Achilleoccifumrfcianc
tarnen Heöoris ftudiofi .extare hbellum
Gra:cum Dionis, de Troia non capta. vbl
multo alirer referturhiftoria,quaab Ho
mero defcribitur.Achillem fciliccrab He
étoreoccifum.Quod & ipfe Homerus vi-
Euiipides Hercujefurenre;
1 ivveuav aptreu nsovav
Tois detvouo-tv ar/a.K/Jt.A.
fortium laborum ziirtutes
■M-ortuK etiam deern ■
Dions's li-
her , du
Troin n»
capta,
NS
tl^ 'f Graium mttrus~\ Princeps
Gr*co-
fmanie-
detur aliquibus in locis fubiudicalfe , fed
reclè. L:ge libelhurijcui fortallè plus habe
tp j *°ttiifimus,quo ftante Gixc*
te
bis fideiquam Homero- Et ( vt inge .uè
fatear quod fentio) (i caufa ('ub meo uihu-
nali decidenda foret,pv^conmm,quod Ho
merus Achilli tiibuit,m'uFto niehoie iure
_ Ulftï'me
a°f«lm
JinJ*
----ö—-------r------'........"" ' "
uto&r°bore.-vtapud Maronem,
il,a bclli Scipiadas, & Cic.in Pa-
Ccil.,rus'" OlyruipijsHectorem Troia:
^po/nillwm appéllat: o"? 'ë'x.rop' iaVtthi
tieft s etlJ.ty^v, dTpctëïi lüova,-
id eft .•qui
inexpu.gnabilem,immo
tiun colu>n»amAt Achille loquitur .
Ou^j^^jprajclaris nomiiubus honeftat
Heiftoriadmdicarein.vt qui illum virt' ti-
bns heroicis multis parafangis anteuierir.
Fuitenim Achilles mulieranus, iracf>dus,
iimii'tus,cN!delis,addo Scauaius. Nam.i^
primisiiuienrutis amiis puellari habitu in
ter fïlias Lycomedis la'.itaret, Deidun am
Achilles
virijs g-
normibus
obnoxius.
vitiauit. lmö obeteptam fibi Brifeidem
?r *U* Phrygutn, dectti & tutela tantas exercuit (Iroultates, vt nullis preci-
W
1 ttm
*'l*fg,
bus,necprecio adduci potuent.vt laboran
Oo 4
           tibus
-ocr page 662-
Andreae Alciati
f*4
Tript wfrpii&s inrelligeTe par elt : » ei/*J
i&t<&,inqiiit»/EiH<JV truvSvórKH jSptróif,^
£ÜW , K'lv é-dv&T/V , *X, ItTrÓKhVTCU ■ E*
Pindar Ifthm. f. non oblitsrari prolixt*1*
laboren* virorum.au:tÏToi nvjtphartau
</*'
Kpo([j.i%So( ti.ViPpav . Hoïc porrö epigr*"
phe reuocat in memoriam illud luftiiiia"'
prmcipis,§. filijde excufat. tut. iuftituf*
Hi,qui in acie pro republica ecciderint, i"
perpetuum perglotiam viuereintelligu»'
tur. Vlpian.ini. bello amifli, eod. tic.S#
Tullius j.Philipp.Horum mortiiotum vi'
tam in memoria viuotum ponam . Idcfli
i4.Philipp.O fottunata mors.qua; narur*
debita.patrias^ft pociflïmüm reddita. &i'«'
uisnobis data vitaeftjatniemoriabene re^
ditae yux fempitcrna,qua; (i non effet lofl"
gior.quam hxc vita.quis ellèt tamarheSS
qui maximis laboribus & peticuUs ad fuO»
mam laudem.gloriamq; contenderet? Ec
oratione pro Cornelio Balbo, conftitu't
difcrimen inter gratiofos.ambitiofos ciu«s
& fortcs, quod illi vim fruuntur fuis opc
ribus : Horumetiam mortuorum fiquif'
quam,inquit, luiiusimperij defenfor oio'
ri poteft.vincitauiftoritas immortalis.Nec
vcrö apud Rcmanos tantum, fed &a!ioS
prifcos populos h?c gratia reddita eft his»
qui pro Republica vitam fuam profudil'
fent. Exftatapud Thucydidem ea de«
iTrni.'pioi hóyof . Et non folüm ijs, qui
mortui funt, hunc honorem elTe tribueii'
dum.fed eorum quoq; proximosconfola"
dos,ait Cicero r4-PhiIipp- Et quidem p3'
rentibushancelTe cofolationcm optimarn»
quöd tanta pra;fidia reipublicasgenuetiif'
Deinde addit,atq; etiam cenfeo, P.C.qn^
pra:mia militibus commifimus, nos repf'
bl. recuperatatributuros ea viris, vi&otf'
busq; cumu!atè,cuin tempus venetit,peC
fotue,nda.Qn_iautcmexijs,quibus illa pr"
miirafunt.propattiaocciderunt.eorum Pa
rentibus,libetis,couiiigibus, fratribus £.('_
buendacenfeo.Sctibit Ariftoteles z.Poli^'
cor. Hippodamium apud Athenienfc al>'
quando lege cauiiTe, vtex publico aleref"
tur filij,quorum patres pro patria cecid"'
fent. Quod apud Thucydidem Peiid^
faciendum fuadet. Cicero i.Tufcul.re"'"
htex quodam vetere :
Dit, holtes, Sparte* nos te bic videre i*'
centes
,
Dumf*nanpatrU legibtü ebfeqttimur •
Defama: porrö &gIori* ftudio FulgoW»
BCfflO-
tibus Grascis Caccuvtecet, pritiatam vola-
ptatem<:ornmuni patria; pcriculo antcpo.
ticns. Et quis vnquam cantam crudelita-
tcm in hoftem exercitam legit.quaiitam il-
, leinmiiei'um HeAoremexhibuic ? qjaeïrt
tec circurn muros Ttoix cur-ru rap muit;
curpqjinftar fcendctitis belluasimmauira-
temexpleuiflèt, cadauer feris & volatili-
- 4^°biecit,n:c patd, nili numerata pecu-
nia, reftitucte voluit; ld quod vixfetarum
cft^EquidetiijVt canir Ouidius in Trift.
Corpora magnammo fatu est prosJrajfe
leoni
,
Tugnafu&finem cum iacet bo/lu babet.
jtc lupui,,& turpes injlant moriëiibus •vrfi,
, Et qu&cunqj minor nobilitatefera es?.
'Achilles
Hinc non immeritö multorum iucurrit
Tenedis odiaiecemm Tenedij adeo infenfum habuc
tdiojus. runt.quödTenedum deuaftarTet.vt fuppli
cip afHcere_tiir,qui reftituto temploAchil
1-^rn npminaflèt. Alexab Alexandro lib.i.
cap,i4. Tale prorfus nihil de Hectore le-
gitur,vt quiarma luftillima pro patria: de
fenfione fumere coactus fuerit. Sed in hac
re cuique efto liberum iudicarc ; nos redi-
mus in viam, » qua nos Achilles cum Hc-
ftore raptauerat.
Haudplm debet M&onïdx] Achilles non
plus Homero debet, a quo eius virtutes
celcbrata: carminibus , & fine quo nomen
Achillis ad pofteros non perueuifletjquam
Homerus Achilli. Cum enim fibi propo-
fuiflTet tam excellentem hypothefin lüados
in geftis Achillis carmine decantandis , id
eft, impetatoris fineexceptionc magni, ea
materia ficaruidèt , nomen eius ignotum
fuiffet pofteris.ciusq; do&rina filuiflêt.vis
que tam diuini ingeni j vna cum hominein
terijfTet. Puit ergo ingenium pal'materia; ,
quodait Iuuenalis. Et proinde Homerus
Achilli multum debet .
IV.
          Nyiiv's vn-quam heros tanto lau-
datus eft pra:como,quanto GraïCüs Achil-
les ab Homeroeft commendatus, telte rel
Alexandro Magno. faudatiffimo rcge. Ex
quo nunquam eft intcTmpritura illius fa-
Eamttnu. ma > ^nx defignatur purpureoamaranthi
quamin- flot(. ( qU£m Thetls i?fms fepulchro in Si-
tsrmort- g_0 promontotiofito uifpergitjajuiq; nul
iHra . lis hiberuis rigoribus viuidi colorishono^
rem depcrdit: (ie quoq; omnium herouni
fania perpetuo virefcensad pofteros & le-
ros ncpores tranfmittetur • Re&è Sopho
clcs ju Philoéteta mei s'v7e/3««?>qu.°djd«
3s
m
ó"'
pi'
-ocr page 663-
*%
Emblemata-/:
^arabile narratexeraplum lib. 8. Vix
. illclP0trem,inquitibi,Tthac astateno-
f\\'In <^ua vna cum virtutibus non pauci
, ll>m rkjverum etiam pene defpe&ui ha
f*1* j tetlu' fama, aliqiiem fuiflTe crederem , qui
ht>y'Hrn i ?Xtk(iderio morti fe obiecüfet,tii(i ego
*'"'*}• to^'^c^Htn legiflcm,Hieronymo Olgia-
,.'0;.^ d'^aine.cum torqueretur fcriptum ,
Sf' Vnus * cluatuor fucrat.qui Galeacium
°rciam Medtolanenfem ducem coufode
tUtlt.In eo enim libro fafllis eft,ad id faci-
Us feaddudum folo gloria; ac magni no-
mimsdefïderio.que incerifum (è dicebat ,
cum priicorum hominum res pratclarè ge
ftas puer adhuc in ludo litterario lege re t.
Adeo autem eo is fuit animo»' Yt notatius ,
quimorientiaftabat,fcripferit,cumextre«
mam pene animam Hieroiiymus ageret,
Lacinè hasc verba fubcanüfice etFudiflè ,
cum iamcultroiion admodum acuto pe-
ctus illi incideretur . cqmmemorato tara
acerba: mortis optato prasmio: Collige td
Hieronyme , ftabit vetus memoria fafti $
tnors acerba,fama perpetua. Ha:c ille.
Nobiles, 6c generofi.
EMBLEMA CXXXVIL
AF RE A Cecropias neiïebat fibuU veiïes,
^ Cm coniuncla tenax dente etcadaf uil'x
Calceus
,- Arcadico fuberat cui lunttla ritu,
GeÏÏatur patribus mallea Romulidis.
ïndigenas qtïbd fe ddfererent-, hxc figna tukrttnt
Amiqua iüiisires nobilitate vïri.
COM-
-ocr page 664-
f$é             Andreas Alciati
COMMENTARir.
i.
TibuU a-
f ui -vete-
resvftts.
illa fuit a Virgilio «uodo defcripta , 4U s
Augufufuiu*ècredmir,cum farpius reg1^.,
ipfius habitus defetibere illefoleat.H*c.
reex Pancirollo lib.i.Rerum memorab
Hum . idem de calceis: Nobiles & equ'tC
peronibus induebanturcoriaceis.ad genll_
vfqueadfurgentibus.iiideferroarmab'"'
tur. Calceisvtebantnrferèad demp!"1*!
fratrum.qui Cappucini dicnntur.nifi qii°
hicalceos refti ligant, illi verö laneo fu"1'
ciiloaftringebant,vtiiimultis ftatuis ni^r
moreis confpicitur. Senatotes Luna; irn3'
gincm c purpura Calceis a/ïliebant, qu°
mulleos appellabant. His praimiflis pii're
grauein virum,tiara& togainfignem, qu
inhumero dextro fibulam , veftem diS°
modo fubueftentem habeat,adiuncta cica'
dajimagine. Huic opponatut alius pa|W
tus , abfq; pileo(Veteres enim pileum n°'
vfutpa(Te,nili certis temporibus, & in ce('
tis perfonis, pratter alios teftatur Lipfi"
inSatutnalibus) pedibus calceo imioluti5'
cui figura Luna; afluta fit, vtdiximus. f"
noftrahac figura neecicada in vefte viri Ar
tici,iiec Lunula in calceo Romaniappar^'
quia vel pictoijvel caslator oniittenda dl)'
xerunt,quam obcaufam.ipfi videiintscef
tè a:quus rerum arbiter ofcitantiam & W
porem inteipretatur .
                           .
NOBILES £T GENEROSI] Quod ^
epigraphen Emblematis atrinet.ex erud'1!5
hominibus.ijsq; maxime, qui veterad'i|
genter obferuarunt,difcimus, inter Nob1'
les,& Generoiosintereflenonnihil- Arift0',
teles animalium hiftoria: i.ivyivisisi f'
i% è.yaMvyiv\ii
, yivvttïov JV ri[jl» ify'
ce.jj.tvov rtif at/TK (pvaiccs. Nobile id e/'
quod ex bono genere profelium eft: ge>ie>'f'
fum,quod afua natura non degeneratie
plumq; apponit inlupis, quosgenerof"5'
& leonibus , quos nobiles eflè dicit. ideP
pene z.De arte dicendi i quo loco ait p1*^
clatius efTe generolum quam nobilem "'*
ei 5 nobilis enim maiorum tantum virtoc
gloriaque nititur.generofus & virtute'?.
iorü,& fuacommendatur.-itaqj geiler0'0'
omfieseflènobiles.fed nócótra nobilesë
nerofosomnes. Quidam-n-nobiles de%,e _
ranta vi mi te maiorum , & humili ac
miflfo animo fiunt.atq; adignaniam foc°_
des delabuntur- Cicero in Brnto,Scïp'°
oiim ftirpem generofam vocat, quod ib
muit*
AD pi&uraro Emblematis illtiftran-
dam, quxdam paulo altius func re-
peceuda. Et in primis fciendum,vcteres fi-
bula togam fubuecTerefolitos, fupeiiuse-
nim annexa Hbula in .Imum fWicbat to-
gam, inftar veli vento inftati;iaferias Sr in
ex trema partegrandiorem habebatacum,
cum atreo aut aareo fiIo,quo erficiebatur,
vtillaabfq;vlladirrkultatequafiflu<ftuas
vagaretur,ipfiuspra:fertim acus cufpide
in canalicula,qua:in altera fibulx pa ree e-
rat,imprefla. Fada erat potiffiihum in eü
finem.vt togam fupradextrumhumeriim
connecteret, inquoduxilla? partes fubie-
dtamacuni in di<£racaaalicula ftriiigebant.
Nee enimaflïita pannoerat fibula,fedduas
togaj partes altringendo.non verö transfi-
gendo fubne&ebat. Quod ipfum etiam
Virgiliusintelligir.eum ita canit i.Ae-
rieid-
Aurea purpur eam fubneB.it fibüla veftem-
Non dicit,transJigit,Ccdfubnetlit,<]uia con
nectebat tantum & ftringebat; (ubneifteie
enim propriè eft.quod Itali dicunt aggrop-
pare.Sic
& Ouidius 8.Metamorph- dixit:
Rafilts huic fummam mordebatfibulave-
Stent.
quia nimirum veftem mordere videbatur-
Quapropter fupra fibulam nodus quidam
confpiciebatUT ex toga>qua cum venuftate
& elegantia dilatabatur. Eodem modo &
chlamydemconnodabant, veftem milita-
rem.Dimicaturi enim ad peftus eam fibu-
la aitriclam fiibrieclebant.vt fcribit Plutar
cluis in vita Coriolani. Quandoq; etiam
cingulum aut baltheum connodabant, in
primis vero ciim pharetram fagittis ple-
nam alligatent. C^uod Virgilius fignificat
in j-AEneid.vbi ita ait:
lat" quam circumpleBitur auro
Baltheui, & teretifubneHitfibula gima
.
Fibulam nobiles & diuites exauro confi-
ciebant, quod etiam hic innuit nöfter Al-
ciatus.Médiocres ex argentojitifimiex xve
aut ferro.Militesargentea vcebantur. Au-
lelianus tarnen primum ilIis auream con-
ceffit.tefle Vopitco. Solebantquoq; duces
militibus,quigenerofo& virili animo pu-
gnalTentjiiueralia prsniia& auream fibu-
lam donare,vt crebtó meminit Liuius.Im
peratoresacurri, &ïncerdum etiam fibula
ipfam gemmeam viurpabam, ciiiufmodi
f'tbult,
materia
varia.
J-ibulsi-j
lmpera-
tornm.
-ocr page 665-
c-87
Emblemata.
p'!" «cellentes viri fuerint. & Offic. i.
*etn'j-U-m ^P'rotaro» generofum & poten-
im *«t:vt in defenfione CeJiana.CIodia
taJ! camn>iilierem, &"°bilem, & no-
tidisaPpe]l3t" Idem J -dc °ffic-aic Phala'
tCm j^astercxterosnobilitatem crudelita
in **jx quibus apparetjiiobileaccipietiam
ba'aiIipanem: generofum non nifi in
ter aitl' Cornel.Fronto, nobilem appellat
t; Utn nobilitate, generofum veró cogna-
j ^Earn fignificationem Cicero in Para-
eQ*ls°bferiiat:Ipfius, inquit,libido lapfa
p n rnuliere ignora, dolorad pauciores
pe Clllec>quamil petulans fuiffèt iiialiqua
tat-eroi'"a.vitgine *c' nobih.Ea de re differ-
Qe,tJ.n°biliselt euoluenda Phauorini apud
"«m cap.i3.lib.13.Certeduohe.ctam
'etrl01 ynonyma cóiungi certó fcio, & in-
H.orlm etiam confundi.Apud MTulIiiï,
ry. cii Amerini pater, genere & nobilitate
Sa mi'nicipij princepsdicitur.Iuuenal.7.
Etn ^'f*P*eni> &"ol>ilts &generoftu .
$it
uKms "i Heroidum epiitolis:
Se/ n°^'^teti>Smerofa% nomina, ta-ngnnt.
Oer ,Vtvnoverboclaudarmis,hi nobiles ge
^.^iter appellantur, qui vel familia; 110-'
0e[ne> Ve' a^'° tandem modoinnotuenint.-
\, te 'et°^ vero fpeciatim,qui è nobili gene-
\e' °j"llra duxeruut.
''fis, jv^* *fag.o,Teyufilins, habetur, apud
at[a"'am,Strabonem,atqj alios id genus
Vet °res legi, populosquofdam é,v7ÓyBo-
lle aPpdlatos,qui non aüö referant origi-
ne,, vttl^ 'arn,cluemadmodum pleriq; faciür,
*>lj[■'**» ttitj.? ex 'pf° folo nati videri velint.quo-
'fijl'f' hos • nume">funt Athenienfes. Apud
i'he'S'1' en; "cat*an°fcilitatis infigne fiiic .-aureas
t'ks 'eft fica ""^set'nibiisiHnodabant.vt figni-
('t g'U' ^i"clioe"aseTe&l,ol3iles , ideft
yvn^i t*Co/vtarverbo } a,vróy^ov<tt , igi
co', i ,^lceroexpreifit Oratione pro Flac
la'ett ,.£erö* ridebat Antifthenes,vt refert
Huius tei eauflaro noniiulli adferiït.quod
Cicada: intet alia animalia indigenas pra:-
cipuè videantur,quodinea regione.inqua
nafcuntur.viuant.emoiiantur.reliquaferè
omnia migrent alió , neque fedem vllam
firmsm habeant. In quaq; autem ciuitate
& tnunicipio nobiliores eosagnofeimus,
quorum maiores pluribns aiitè annis in
fua patriaclaruerunt ,aitPierius lib- 16»
Qua de re Plato nonnihil in Menexeno ,
HerodotusinTerpfich.AElianuslib.4.Va.
riardiiftor.c-iz Scioego per contemptum.
dici eos rtTTtyav dvnyA^i, cicaduoper'
?w,glotiofi quidam ia<flatores,obfoletis ia
& nirpium vetuftis vtentes- Vide prouer-
bium,Cicaduplehi. Ferè oblitus eflem|huc
apponereillud Demofthenisaduerfus Ai-
fchiné 7ripi TrcLpcLTrpitrfifia.s, quo loco de
Athenienlibus, & Arcadibus verba facit,
[jlÓvoi ydp ttTTAVTav v'jUfT? acÜTÓySoviS
iïix! a.KHVoi.
Euripidis hsc refcitPlutar-
c hus commentatio de Exilio :
H' irpamt. y.iv Ma; d oiix. Ï7ra,K7os «A,-
A'vTÓySoViS S~' iQVfAiV. tU ƒ' a,KKM ITO-
Tliasêov ó{JLo!a>£ (PiapopttSéicrcu Bohaif,
ti'hhou Tr<tp' aXhuv èt7Ïv i^a,yóyif/.oi
.
Trimumnec inquilinwnos popttlu» /umus,
Sed indigena ; ciues at aliarum vrbium
Sunt comparandi tejjferarum iaftibus ,
6ht&alijs aU&mittunt eines identidem.
Romanos autem , qui nobilitate generis a-
hjs excellerent,aiunt,hiuulas in calceis ha
buifTeifortafle vt fignificarent Romani lm
perij conditionem, quod fenfim creuit,&
temporum lapfu decreuir, vtin Lunje he-
roicyclis fieri folet. Alij putabant fignum
eflè eins habitationis, qua; in Luna ellè di-
citur, & quöd poft mortem anitni rutfus
Lunam fub pedibus habebunt. Vel fuper»
bos hómines admonebant remm humana-
rum iiiftabilitatis.cuius rei Luna fltexem-
plo.qnaiabobfcuroin lumen , inde in ob-
fcurum redit. Philoftratusde Herode fo-
phifta narrat.eiim fratri de generis fui cia-
ritate multa iaftanti dixiiïc: Certè nobili-
tatem habes in talis.Quod fignificauic Iu-
uenaliSjCum de Fabioloquitur his verbis :
,____& nobïln & generoftu
Appofitam nigrx. Zunam fubtexit aluta.
Quin & Zonaras,audlor Grxcus.ait.patri
cios geftaflè in ^rbe calceos coriigiarum
inflexione, & forma: lttera: C, adomatos;
q^uod
Cicade
curnobi-
litatufi-
gnum
.
Lunulet-i
in calceis
Romano-
rü, et cur.
c
-
°ch|l- *• aiebatenim hoc iiliseflè cum
qtija].ISJi teftudinibus commune;qtiipp-
foliirolIt,c'e no" commigrafIènt,nec viiqua
'^eft ^"^'lènt.Hincergo TiTTiyopópoi,
film ij ^digeri <jjfti Athenienfes: ha:c e-
8c fer. -a''^genasSc ingenuos ab aduenis
tlir V;1Sc!lfti"Sllcbat. Huc refpexiflè vide
**°Pfoi,■" ni comptum quoqifibuU ritu
F'°^reti neclebat dente cicade,
.
-ocr page 666-
AndreasAleiatl
y88
suod& Plutsrch. retulit in Problemat. Rafiltshuie fummam morde fat p"1*
VI'
ïortead (igmfïcandum numerum centen»
Hem .
,cicadas
riumcuuisC, liceranotaeft ,quöd initio   propriè enimdentibusmordemiis,ci
patricij fenatores ccntuni fuérint ex Ro-   autem dentes habere quis di«r" f llC £j._
jmili inltitutione.Ifidor.lib.i9.c,34Brif-   fibulamordet.nifi metaphorice-Si no
fon.ïib.j.felect. interpret, cap. 17. Huius    tigi.vel cicada me mordeat.                  .
Romani moris etiam facit mentionem Cicadi J cur cicada: Atheuienubus
Bayfiusde re veftiaria:Calceus luuatus.in   buantur, pratter iam di£tam Hl*onef*ili'.
«juit,ii)iigneRomaiiorumnobiIium,vtvo-   ctirritexTzetzejoi.Hiftoria.ïo-C"1"2
luit Plutarchus, addita lunula circa talü .    vbi cicadas Athenienfïum tcfert ad eotu
Vide adagium,Cakeos mutare . Budajum   nimiam loquacitatem :           -f            »
in Pande&as.Alex. ab Alexandro lib.j*cap.   *&t on kóaqi nrTiyts, KeCTaJ">'^v r<"
iS.CeJ.Rhodigin.Iib.iocap z8.
                         irtiaiv,                             w
AVKEA&c^ Acheniéiïum vertesnefte   0; cLttikii ö^olasJ'i nóxiv Tav ft&yti"
banturaiuea fibula,cui annexa eratcicada
           yópay
dentata.Aureaenim fibulaiolis nobilibus,   KiKuvit BpAyyXÓyoi <f# jiroii etTTiVAt-
vt diximus,competebat. EtinRomanis
           riat. id eft;                               .
Jegionibus quoq; folis Tribunis aureas fi-   Quyd cicada fint loquaces, compertum ej
III.
Anrea fi-
bula quo
mm
.
bulas habere licebat.gregario verö autma           
nipulari baltheosaut phaleras argento de
coratas ferre permittebatiir
Sunt eodem modo Athenienfes
qui muM
funt &garruli inperorando :
Cecropiat] Athenienfes, fic di&i a Ce- ContraLaconespaucis vtuntur verbis •
cro
ope primo Atrica: regionis rege ,deqüo
lea,cui lunula fuberat ritu Arcadico,g'fi* U
Emblemate;.
~Bibula\ Fibula preteriam di&am figni tur apatribus Romulidis
ficationem, plura fignificat: naminaedifi- Arcadico ritu] ad morem Areadum ■
cijsfignificatid.quod vutgö clauem vo- Arcades pop-ili in medio Pelopomiefo ca
cancquatignainterfeconnectiHitur.Item eeoslunatns geftarefokbant,quod adilw
minus os tibia;; & vnctim inarcu maiore, uio Deucalionisprimi ipfi Lunam fe»"'Pe
qui neruum retinet,ltalis,//* noz.etta.Gtz xifTe nafcentem credidere,quodq; ptitare
viüuerrum genus morraliurn aquis obru-
tum perijflè, & a fe rurfus originem pro-
pagationis emanaflè. Refert pratter alioS
vctuftiores Pierius !ib. 44- De facris Ae-
tibuïs,
•varia fi-
gnificata
V'
mddd
tiunt. Vide Hieronyroum Fabriciiim ab A- gy.ptiorurh literis.ApolIon.Argonautic-4-
quapendente in fua Chirurgia. Fibula de- cLpy.a.S'is, ai xgji irpécrSl rtb-Hraint vftrt-
iiiq; oiiminijciebatut pudendis Comcedo-
           tu.                                             ,
rum & Citharcedorum ad lepriinenduni Straboin 8- Geograph- ^okh <^e Tjt^0'
rara. ïd-vn Svau A'py.itS'iKa Tft'f E *j
AtiKaf. Sic primo Faftorum Ouidius;
Ortaprior Luna [defe fi creditur ipfi)
A magno tellus Arcade nomen habet.
Idem Nafo huc videtnr refpexifl'e i-Fa'
ftorum :
Ante louemgenitü terrashabuffi ferut
Arcades,& Luna gens prior iUafutt.
Itaq; cüm fe Luna vellent antiqu'orcs "l'
c\
(adeó fui generis antiquitatem iact«'
bant) dtöi funt a Thucydide initio hift0"
nXyTtporikiivoi.xd eft , ante lunam editi >
fineantelunares. Vnde eft illtid Seuec*
Tragicidifterium.in Hippolyto :
SidmpoH veteres Arcades editum ,
Currus non poteritjlectere i-andidos •
t ras*
coitum Veneretim,ne fcilicet Veneri ope,-
ram dantes raucedinem contraherent. Vu-
Tihnldre. ieScJPibulare, &eius contrarium Re/ï^»
lare . Quam etiam in rem extat Martiaiis
JEpigrammalib.14.
1>ic mihi fimpliciter , Comozdti & Citha-
rcedts
Tibulaquidpr&ftatï .cariusvtfutuant,
Mulieresenim in rem negaram pionx.ma
gnoprecio coitum ab hiftrionibus coiidu-
cebant. De ratione fibulaiidi vide Celiurn
lib.7.cap.4-& if.
Tenax dente] cicada,qua; dcntetenebat
■veftem.Piorfus mihiperfuadeo,Alciaturn
refpexülc ad illud Ouidi j, quod fupra ci-
tauimus:
-ocr page 667-
58?
Emblemata.).
j '^sthas rationes aüasadfert Plutarchus tiiitatem properabanr.omni carerent mor
11 Pl'obIem. Addufta etiam lumen capienc taütatisindicio: vti etiam in Mofe Ifraeli-
j-x 'Jsjquas apud Tzerzem legimos in Caf- tici populi duce conftat.
a"drani.IdeoiiatosdiciAtcadasaiue Lu- Muilen} Grapaldusdef srtlbus aiduim
am>quia nuttireiuutante Luna: coitum, in diftione Mullus, lib.i.cap ó-Nomenei
^Twendoglandesinigne. Vel x/3o«'aww Feneftellai colore muileomm calceamen
Mullei
•unie di-
ai.
gtottttpit ~ro mfoo-iKHV- quod eft afficere
'*"■»«. Apudalios veró proftultis habé-
,-llr' quiaputent fe Luna priores eflfe. Sed
n' 'e habet ratio; Aiinum,menfés,a:quii)o-
torum datum exitnmaiut.rurnebus con-
tra lib.9. cap. 2 4. mulleos i colore pifcis
mullidi&osiudicat. Feftus amullaudo.id
cft.fuendojdeducit nomen. Fuer unt au tem
mullei calcei regum Albanorum primo ,
deinde patriciorum . Vndepatricij calcet
nominantur in ea infcriptione : AEDEM .
HONORI. ET. VIRTVTI. FEC1T.
VESTE. TRIVMPHALI. CALCEIS,
PATRICIIS.vt Sc patricia Luna apud
Papjniurn
ft
la>& his fïroilia orania,qua;funtartis A-
tQlogic? rex Arcadum,(iue Atlas fuerit,
c Pceims, a Luna fupputans adimienir,
P°ltea Thales.Vide adagiii, Becccfelentn,
Coel.Rhodigin.lib.20.cap.i8.citaro .
itnula] paiua Luna, ad morem hemi-
^           l'*tribiu Romulidu] patrici js Romanis,    ,____Patricia claufitveïligia Luna.
'e, v'te* ^llos primiim Romnlus inftituit numero    Martialispellem lunatam vocat,lib i.Epi
e.,/ lf' ^um.Hoc loco quauipoteft, an veteres    gram.
'*'». Cafc«is vterentur ? Refert Dio,Senatores    Umata nufquampellis.&nufquamtoga.
?'!rn difcalceatosfuifle,praterquamfipu-    Quod fcilicet Lutiajfigura his calceis erac
'fcècotiuenifTent. Multó magis igitur&    a(iiita:vel fibniaeburnea cornicnlans, 'm-.
.'') abfq; calceis inceflèrunt. Confirmat    ftar Lun^rquajomnia copiofuistractat A-
rt>quod ipfeSaluator nofter Chrifhis ma-    lexander ab Alexadro lib. f. dier.genial.o
lniam vit^fu^partemdifcalccatusdege-    18 Italisetiamnum crepida: dicuntur Mn
"• Indeq;eft,quod ingreflbSimonisk-   /i.voceantiquitatem redoIente-Sicutetiam
jF°G ïdes Magdalena pedes lacrymisla-    Venetimulierum foccos, voce diminuta
I'c > & capillis iïccauit .■ fiquidem Simon    dicunt focculos.Zoct<?//'• Qiiamuisibidem
Jan» lotionem omiferar.qua; tarnen admi    geftentur altifTimi, grallis incedere dicas.
,'fati folebat hofpitibus, qai quoniam    Hacde relulius Casfar Scaliger perface-
bk]uecalceis ingrediebantur, lotione ea    tum patris fuidiclum refert lib. 1. Poeti-
^'am maxime indigebant.Sed contra ftac    ces.cap.13. Eiufmodi nempe vxorum di-
ll<^otitasTertullia;ii, qui togae termen-    midio tantum inle&is fruimaritoSjaltero
[|,m proprium calceos fuiflè coiuendit,    dimidio cum foccis depoftto. Vnde etiam
Cq-Me Pallio.his verbis:Calceos nihil di-    cuiufdam querela, qui fe vxorem femili-
^.■Ptoprium toga: termentum , irnmurr-    gneamduxilTe dicebat.Quasideo& Iuue-
Prolniam Pec*lim tutelara . Quoinloco   nalisirridere videtur, Satyra 14-
pi ï°''w«-'2ïo)quod omnibus paflïm exem-           ____breuiorqv videtur
^% t!*>n s°brepferat,legendum eüetermen    Virginepygm&a,ntdlis adittnB»cothurnts.
Muit,
Zoccoli,
Vxor fe-
mili-
gnea-i,
\ ( .**>
rtiam enim puella: ftatuiam exprimir,.
*k0* cti vei 0t' ^^ calceis ij vtebanturvel puris, dumeani cothurnis adiuncT:am , & non è
^'llcolis, De vtroq; idem Tertullia- contra, ait • Sicut Cicero defuo genero;
Quis meumgenerum alligauitgladio? vt
eruditillimus vir Gafpar Schoppius ex»
icat,lib.4. veri/tmil.cap.10.
Per
Pm
Indi
ge-
fiiKjiJ ,tn 'eroeum, qui ex purocorio
'eame011'3^^115013^0!110^ pofteriuscal-
>et0 "n§enus Perones vocabant . Quod
qne A"""ftus difcakeatusinceflèntjidem
ltle'ni-
            ^lis prxeeperit, ne calcea-
tatt,r'. 'Pec"'hiisinducerent, itainterpre-
M anil,, 1antius'vt ipforuin pedes, qui
"«"ciandam fciiciiTuiia; vitar perps-
Indigeniti] Indigena.quailinde genirus»
nee aliunde natus . Gra:cè auró-vpav, &
iy^l0(cu' opponituraduena . Sic eria
cicadas dicuntur dvTÓy^sva , nam ibi fo-
lummodocantanr, vbi nafcuntut, nee lo-
cum routant.
H&cfigna] fymbola.
Anti f ia imfim] <jui antiquitarem fui
generis
1
-ocr page 668-
Andreae Alciati
WO
________^M                                                  Tin f*
^
generisvellentoftentare.                            rogataneius paterfit ex Arcadia^" ^ ^
Qjf o R s v M haec attineaht, non pla- falia.facis enim < (Te putat,quöd equ" ^_
IV.
--..ie
i ad communem locum rem ui uw guiv^u»».,
abeat.ltacunica" .
emm- «è connawiifi ad communem locum tem mum generoiiim
curfum valereinteJ b^
..______i-.;___j. „^n;,,,,. „nam fihi multi tri- naticusegregieac
titam no krimusde nob
iilitatê . buun't,vanisq
uibufdam fchematis & ima tur,nihil opuseft fcirean ortumduxeri ■
g.nibus maiorum tumidi: quorum arro-    Cana.ve ^J™™**^ fit- ld«»
fantiam intolerabilem quibui max.mè ver    fe fans.quod ^"^f^ia0^c ?<>■
LinceiTeredebeam,pla\iènÓhabeo.Qu«s    dcgal is.deq; d'B11**™*^, 1x4^
Km fuftintat aliquem tollere c riftas, fibi-    tod de "«^gggjud iuB>«a
duearropare quidpiam,quod tarnen pro»    bus qui v.rtutum ftlid!oIf'"^.g.onem
25è nónloffideatï Atquigeni» fuum qui    col.t,q«i humaiutatis .ura.q£tJflobilis,
faüd "K , attollit a'ni^os ob maiorum    obferuat, ,s ^«^m & auos nemo v»
nob.litatemU alicnum laudat.&. falfis no-    tametfi parentcs ude" & «c°ritus, m*-
rnibibus fibi tribuit, qnod ad fe mïnimè    quarn fbrrafle noucrit. De£?"h( ,»in
pëtèat Quiproculdub.omilunonvi-    gnus ,npr,nus& catus ph.lofoph
Liturabfimries fugitiuis ijs,quipw me-    ol.m,vta.t Satyr.cus , ^ ,»»»»"
amen inu,« i -. ,. ciiniiis.ou     parentum virtute nihil habent pi* f.
Sed retineamusaueniioriem cuniij>,Mu'    r .„_„,« nitlioieb
SL». »».»o „«Ata. *  ^gwMjj—j;--J dof,,»;
na exquiiitiiiniia y'. scarIt)i
Non eritautem aliemim, abnuiu ^ita
nis argumento.de iure imagnum q ' j
ƒ
V'
tut a Uionc V.111J1UHUK.»
optimum & a:quiffimum inftitutum, qui
eos in fetuorum numero non habebant,
g. . . qui per vim & iniuriam belli fernifaftief-
ejui vere fent:Curignobilesecs efle vulgariopinio
*            ne iudicamus,quorum fi virtutes xftimen
tur.fi moderatio animi.fi prudentia, ü fa-
da , coloiibus & pign.cnt
g citas,alios quos vulgus admiratur, >nh -    Ctt■, co™ , « |»—muS p3rte ■»
!itis,vt ita dicam.fpatijs anceuertunifMa    corp u« refcr en.u,«*£» ^ **T£l
enum fuitfc plenum «quuatis eorum,    qua celebnore polita,^ j ]ibat habe«
IürPSximc nominaui,'judicium atque    elufi . Licuit autem non om*           l3
co°f luim.qui folos eos nobileseflè cenfc-    imag.neS,fed.,S tantum .g          weWo
cuuuiuu», i _         _______c.d,„t.„.     oiftratiiseeiriueiit:eaeq;»a'cl. », »r ns
êf
Ai
da"m mutis , Ït7& in höminibus idem no-    beneficio vcftro imf»^Seant conc.o-
me™ Jcrdurauir. Nam in canibus, eqms,    fecuti funt, eam prirnam a ^ fl)o
ga sPetiamgall.nac,is id facileeft aduer-    «»'W"«Hnt?. I««" ta Ve,r^
fcre: quia equum fi quts ammofum & ad    rum laud s coma', ai •          ^^ labo-
catfum idoneum fado pcriculo noru.non    ad.one poftiema. Ob                    rein
-ocr page 669-
Emblemata.
ypi
cn? 3C folicitudinem fruéhis il los datos,
ntiquiorem inSenatu {enten tia; dicenda;
. ClJtti,togam praïtextamjfellam curulë,
,s '«ïagiuum adraenioriarn pofteritatem
*ll,e prodendam . Quod ideó dicitura Ci-
.w°Oe,qnia tunca:dilis crat,& quarfura
^ perfunAus, nerape ius hoc imaginum
n 'ara nobilitatis & generis,quam virtu
„'"figiie fuit,quanquam & gencris etiam
f Qn? emm familis imagines & generi
'° confequebaiiriirjooii dubium eft qiiin
j "obilicatern afferrent,at nefcio quid ma-
's & excellentius fait , pofte vci inwgini-
!s • In oratione veró Syllana {ïc:Ipfe, fi
nt veftroindicio liberatus.quajhabet or-
anienra,qua: folatia reliqua: vica?> quibus
*rari 8j perfruipofllt? Domus erit.credo,
ihfr'lata : aperienrurmaioium imagines,
P'eornatum ac veftitum recuperabit.Om
la>Uidices,hxc amifla funt.omnia generis,
0tninis, honoris infignia atque ornamen-
»? > vnijjs iudicii calamitate occiderunt.
~0cdicit Cicero, quia Pub. Sylla conui-
^sambitns cum Pub. Aiuonio iusima-
S'furri perdidit, non vtcenferidefineret in
'öobiles, fed vt ei us mor tui imago cum
aiorum fuorum imaginibus non portare
Jr> nee horuin jaiagiuibusfunuseius or-
batfeineo atrio cotiiediflè, inquoillius
imperiofi Torquati feueritate confpicua
imago pofita erat: prudentiffimoq; viro
fuccurrebat effigies maionim cum titulis
fuis , idcirco in prima sedium parte poni
folere,vt eorum virtutespofteri nonfolü
legerent.fed etiam imitarentur. M-Tul-
lius Pifonem vellicat, quöd obrepferit ad
honores errorehominum, commendatio-
ne fumofarum imaginum . Fumofasima- Humsfs.
gines appellat bene antiquasjquibus oppo imagines
nuntur fubita: imagines apud Plin. lib. 8. qu*.
epift.pro receuti & nupernacanobilitate .
aut certè nondiu duratura . Et hxc qui-
dem hafteaus de imaginibus , quarnm v-
fum fuiflè turn primum antiquatum pu-
to, cum Imperatores in Chrifti familiam
trafierunr,reli£tis fuperiorum temporuni
deliramentis, obmetum nempe fuperfti-
tiod cultus & idololatrias, qua; non mi-
nus facilè iufinuaripotuit ea imaginum ap
prebatione, quam olim Deomm & fimu-
lacroruminduc"taperfuafio> Namadora- iMagmi-
tionis cultnm ftatuis Sc imaginibus Impe- "m ^u^t
ratorum & Principum fuiflè exhibitum , iforu 1U*
ex Pliiüolib. io Epiftol. 97-non obfcurè '** hmor
colligitur. Sic enim ad Traianum fcribic: habitus .
Propofituselt libellus fine authore,multo
rum nomina continens.qui negarent fe eflè
Chriftianos.aut fuifte: cüm ptxeutite me
Deos appellarenc, & imagini tuae, quam
propterhoc iuffèram cum (ïmuJachris nu
minum erTerri,thure ac yino fupplicarent;
prxterea maledicerent Chrifto: quorum
nihil cogi poftedicuritur ,qni fuut reuera
Chriftiani • Et mox.-Omnes & imaginem
tuam.Deorumq; fimulacra venerati funt.
Leginms quoqjcapitale fuiffe, circa Au-
gufti finiulachra feruum cecidiiTe , vefti-
menta mutaflè, nummo vel aunulo effigic
impreft'ani latrina; aut lupanari intuliftè.
Vnde & Senator quidam.vteft apud Senc
cam lib. 5. de Benefic. maieftatis poftula-
tus , ob id veniam petijt a Tiberio, quod
matellam contingere putauerat prius,qua
ammlum.quiexpreflam Tiberij imaginem
pra:fe ferebat.digitodetrauftet.Nunc ve-
rö adeuitandü idolomania; periculüjoco
imaginum nobiles &f. generofi vti c?perüt
ftemmatis gentilitiis.de quibus paflim di-
ximus. Deiure imaginum multa collegic
Rofinuslib.i.c.i^.rerumantiq.
atctu r . Ad id oftendendum multó aper-
ll* .adducoin medium Plinii & Polybii
Ui oritatein certè locupletem . Plinius e
in'11 ''b.} j.cap.i. Apud maioresimagmes
e atriis eram,quaï fpectarentur, no figoa
etnormn artificum, neeaera, aut mar-
(1 . ra'Eipreffi cera vultusfiugulis difpo-
c a!uurarm3riis,vteflent imagines, qua:
^ ?u3renmr göitilitia funera:femperque
lui"11^0 'I'quoitotus'aderatfamiliseius,
^ijj*n?ü'am-fucrat populus.Polybius ve
Pert' "5,^cr'b'I;>Rornanosfe(tis diebus, a-
cx j15armariis imagines exornafle: cumq;
flltle ttlefticis morraiis eftèt aliquis, easin
ttltn c CxtuiifTè ,addito reliquo coi'poris
ïpD °* vt magnitudinequam fimillima:
'O
ili
rr'* re reur
lus autem itlud imaginum
"o» (ie
Hesc'ranfibatad pofterps, vtiis vtiom-
tiit a, ;?°golï poflènt.- id enim vfurpaba-
«rai1t Us ^witaxat, qui fimile ius adepti
§enti]itTetHabantur autem dotm', & in
ter«m U1.ere effêrebantur.ad exemplu
Max; me^je* geftarum .Occturit Valerii
vbUeiu lm Pr^larüni,lib.5. cap. 8.
Manho Torquato Iuiifoagit.-Vide
Duodc-
-ocr page 670-
fpz             Andreae Alciati
Duodecim certamina Herculis.
EMBLEMA C X X X V 11 I.
ROBORlS inuiiïifuperat facundia lauder.
Difta Sophiftarum-, lacjueos^ refoluit inanes»
Non fhror, autrabies virtute potentior vlla e(i.
Continuüm oh curfum fapienti opulentia cedit
.
Spernit auaritiam, nee rapto-, aut f oenoregaudet'•
Vïncit feemineos Jpoliatg, infignibus aïiu-s .
Expurgat /ordes
, ejr cultum mentibm addit •
lllicitos odit coitus
, abigitj^ nocentes.
Barbaries feritascfc dat impia demque pcenam •
Vritus virtus collctlos difsipat hoïies
.
Inuehit in patriam externis bona plurimfi ab oris -
Docia per ora virum volat
, & non interït vnqttAW •
COM-
-ocr page 671-
Emblernata->>               5^3
C O M M E N T A R I I.
rebus prseclarè geftismeritumeffè . Qu£
fingula latius in prbgreflii profequenmr,
fi priusaliqiiïd de laboribiis Heiculis di-
xerimus. In Colledlaneis Epigrammatum
Grajcorura hoc habetiir hexaftichon By-
zantij Philippi:
üihlfo Tov viyiAi Sïlp' db-AeTap, uhttriL JDuodf
<P' ufpM, /
                     _          cim labc
Vgi TaZpoy , Ketirpw eT a.yfiTJva.^0. reS Her-
£awp iKwosa.;, waAKy dio[x)'iP(0{hKbv,
y^'j<ridt.(jLnK<t KKÓ.?a.s, ynpvóm 'iha.-
,/Boy-
/
             ^
tLuyHetvtJ^cuiv, xty.it V <pvyiv i tx.TO.vor
'ópvif •
xipCtpov jtya.yóy.w\ , óvios »Kvy.7r6V
ïy*>.
Peremi Nemea: feram terribilem. peremi
& Hydram,
Et caimim.apri citcumculll maxillam.
Cingulum detraxi,pullos equinos Diome-
dis fuftuli .
Aurea mala poftquam fregi,Geryonem
cepi :
Augiam noni [i- repurgauij cerua non ef-
fugit; intetfeci anes [StymphalidasJ
Cetbcrum extraxi,ipfe Olympü habeo.
Extinxi Netnecs monflrum, Lernamq; pe-
remi
,
ït taurutii, cecidit dilctceratm af er.
Bfdtheon arripui jüiomedts equosq; cecidi,
Geryonemftraui,pomaq; fulua tuli.
Augianoui,capta eSicerua,atq-3 -volucres,
Cerberus abduliut, l&tm in ajiraferor.
Ve! (i magis placet ifta verfio:
Dextra feram Neme& pettjt ?nea", perdidit
hydram,
Et taurum,maltts inde cecidit apri ■
Balthetu eft captm,süt aurea ?nala relxta,
Geryontsq; boties,iQ> Diomedu eqUi .
Augiasme nonfugit,non cerua, volucres ,
Cerberus eduBia^nutic Jed Olympus hit.
Heiculis labores iTonnuHos na breliiter Smyrn&i
H
Ejicvles daua fua armatusa-
, — ftat.exiiuiis konis tectus.canera rui-
: circa quem duodecim ipfins labores
Clll1-que exprimuntur: nimirum pugna
lls;Atnazoiiibus; in Augia: ftabulo; ciï
, lIrO;equi$jGeryone;pro malis Hefpeii-
.'"11icum cerbero: Sc tandem fuprcrooló
°c*ptimitiu ipfius rogus, in quem fc
°«ieceratcomburcndum .
,. H e Rc v't e s Ioiiis ex Alcmena fi-
'"s>obfoi'titudinem& gloriam creditus
inter Deos eflerelatus . Puifiè aineni
tCsHercules fcribit Diodorus. Aliifex
Jltümant,vt teftatiu Cicero 3.de Natura
, eor. Primus, qiji certaiiit cum ApoIIinc
e nipode. Alter Nilo nattis A Egyptius,
S,l,ctri aiunt Phrygias literasconfcripfirfe.
£rt'useftex Idasisindigenis, cui inferias
t ^fiint.Quartus Iouis elt & Afterix,La.
'jKioronSjqucni Tyrii maxime coluntj
^"usCatthaginem filiam feruiit . Quin-
tl,s.»iIndia,qui Bchisdicitur-SextusThe
*I.
. ._ Alcmena & Ioue tertio gemtus,
Pialioxom gefta afïignant. Herodotus
^tibit Herculem ymirq elTeex duodecim
.!' Atgyptiorum , Gr^cosqsab AEgy-
f"is hoc nomen mutuatos filio Amphi-
j!y°nis iudidiflè.Varro quadraginta tres
e(cales nominat: vertintamen omnes,
jl111 robore pi?ftiterunt, hoc nomineab
g 'rcule Alcmene. filio appellatos fuifle
ortRlatjHunc enim potilïimum celebrat
c Vatia certamina.virtutemq; bellicam :
'lls duodecim labores pr?cipuos (longè
^1*? Piures perfeqiiitur Diodorus rerum
„^"^ariim lib. +•) compleclnntur alii,
hor Sequitur Alciatus, quantü ad la-
qH U<n "iimeium pertinet, qtüd per vnfif
gori A-Uc 'aboremYitintelligendum alle-
tja c"Scnarrans: cum nempe vi eloqueii-
tty^O fiipe l,.ft°squosqiic& viiibus pra;ditos
'' ïatxs{^"'^ophiftas retiidillè Logica: {'acul
t(>»t■ 5°c'°:virtute furoiem coercuilTe:
titjaln«ïslaboribus opes comparalTc: aua-
^•ern1 Pcrnatt!m «"f : libidincm miitie-
Ce rePrcflifle:cultnm animis adieciflê :
Plici* tcsabegiiTe:de batbato homine fup-
»n v , ' fu™pfifle:fiia viüus yirtnte hoftes
Opes jHjJ cocuntcs difieciflè:multas fecum
■**a*am exceris in patriam reportaflc,-
"^ Hominis nunquam intctmotütn ram
coiifcripfit Qtiintus Smyrnaïus:
TTpara. ftiv , èv Ntytri fipiapov »ctTsVê» de laèori
wipvt xiovTtt,                                   bus Her-
tevTipor , ivxipvn TroKv&C-^tvov ciskiriv culis.
ïiS'piiv -
TOTphov cLuT'tTri To1(ipvy.dLv9tov 'ix-To.*
Vi HttTTfOV .
•fëvaóxipov £' 'thd.$ov f.tTel toxit' tiyptu~
8% TSTrtf TOK •
P p            iriyïïHr
-ocr page 672-
'Andreië Alciati
f94
Portatusqipolus polum dedeHtnt. jj*
Non pofllim tranfuolarc Martiahs ctföV /;,F
de Herciilis laboribiis.lib.?. Epigram-art- y
tepennltimo:'
Si cupu Alcids, cognofcerefaBapn°ris 5.
T>ifce:Libyn dbmuit, 'aureapotna tulit ,
Feltat&Scythico di/cinxit Amazona ncAo,
Addidit Arcadia terga leonis' Apro •
Aeripedêfiluis ceruii, Stymphdli&M <óridü
Abjlulit,a Stygia cUm cane venit aqufr
Mapv.
ÜKTOVa-' tipttijiVlJoi KÓy.lfi £a>?»p& tpa.fi-
VoV .
ifi£ofji.ev dvytits wokKnV KÓnpov ij-WA-
Snptv,
eyfooy
•', s'x Kpnnt ft TTvpi-ryooy »K<tn
TAVfOV ■                -
'tivdTov'iK&p9X>nt AioyMfios wy&yiyÏTT-
yVpvivis i'ix.etiiV Co'ai iiyttyiy t£ ipv Foecudam vetuit reparari mortibus hydr*t
Hefyeriat Tiifco lauit in amnè boues •
Labores Herciilis deca tat etiam Hom"1'5
lib.i i.OdyiT.etQXalaber late lib.é-de re
liaisab Homero. Cicer.i.Tiifc.Diodorus
Siculuslib.^c.j.SilliiisIralicusiib^Mjtf
tialisIib.f.Epigr.«tf.Oüid.9.Me.rarnorpi;
Pérottuslatiflïmè. Lilins Gregbr-libeiUt
de Herculecompofuit. Teftatur San#'uS
de fuo Pylade, Ioaime Mallara Hifpa!en'
fi|, eum tam ingeuiosè in duódecitn cantu
A
cF
labores Herciilis digeffirtè, idque Hifpa»*
lingua, vt nihil ibi deeflè credas, qiiod 3<
emditionem & leporem fpeeftet-Vide q1'0"
hydram .
Mox TLrymimth&ü vu tertia perculit aprü.
Aeripedu quarto tulit aurea cornua cerui
Stymphalida* pepulit volucres dtferimine queNatalem Comitem Mytholog- l'b-7*
quinto.
Threiciam fexto fyoliauit Amax^na hal-
théa
. .
SeptimainAugiéïftabulit impenfa laboru.
OBaua expulfo numeratur adorea tauro .
In Diomed&u viBoria nona quadrigu .
cap-i'& alios plurimos.
V
ROBOhlS inuiBi] quodnoiipoue vin,
ci videbatiir.Allegoriaeft huiiis,
         .         ]
Prima Cleon&i tolerata &rumna Uon's J
Prirriiifn Herciilis certamen fuitciim'e0' 'y,
ne Nemïo inter Cleonas & Phliii»^1"^ ',/;,
Geryone exünBo decimam dat lberU f al- Erat Icoiiis iïlius pcllis nulloferro pe»^tr3 ?}'>
biliSjficllt Iuiio inftitiierar, qu* odio >«' /' j'
placabili Herculem pcrfequebatiir.Inbtic^
Hercules miiltas fagittas fruftra coniec't. e,
neq; omniiiolxdtj quareexhaiifta Pr
tra cum claiia feram infeciituseft, q"^
in fpetuncam biforemaiifugirtêt, alten
baium occliifitjdciiide brachijs circa coi-
lum conieaiseö Vfq; aftriaam temiit.cio-
nec furTocauitjquam fupra humeros lum
ptam Mycenasafportauit, eiusqiW Pel'e
mrt-yn                                    
mam
Vndecimum mala Hefperidum dislraBa
triumphuni'.
Cerberut extremi fuprema efl meta laboris.
At Q^JSmyrimisdecimumtertiiirn addi-
dit hborem hoc pafio :'
Te TpiVKgufiKcuoy ,To7oy \vypcv ieyiv
èkShov ,
fosyovu^i mvTÜKovTO. gvvtAtgstTo %ipe*s.
TertiM hinc decimm labor ejt durijfimus ,
vnas
Quinquaginta fimul fluprauit nocle puel-
lat.
A.ppllinaris Carm. 9. etiam plures tangit,
licet vfitatè diiodecim mimerentiir; fic e-
rjim ille t
Non bic Hercults excolam labores,
, .Cui fus,cerua,leo,gigiu,Amaz.on >
HoïpeSytartru-ffEryx^ues, Xycils,fur,
2$effus,Libs>iitga->poma,"jirgo,ferpens
,
tVr,-?, 'Thracas equi,boues lber& ,
Jl!i.ci.itorptHius, canu frqórmij ,
iniuilnerabilem detraclam m r
profcuto geftauit.Fiieruntautem tres111
nesab Hcrciileinterfecri.Heliconms»^
bius,Nemea;ns.Qtio inrelligi datur.tac» _
diam corporis viribuselTe praiftaiitiorem- i
Nonenim viribns.aut velocitate:
itate corporum res niagna: geru nt,ar'
IIio,ratione,prudentia,eloqiienti3-^;
co
vero aliquid magni momenti vi tes oDi ■
podlint aut fufcipere.mfi confilii iirij & 'j *
genij dexteritasantecefleiit. S« iuquia
ter'leonis Neir.eaji cxdiütt re' prcte'1"1
I jern°ruB
J
-ocr page 673-
Emblemata.
m
tiiemotiae prodidit Chryfermuslib. i.rc- phiftas olira diótos fuiflè Philofophos & Sophip,
j>m ^clop.Oiuief, Innonem fupphcium de lapientiae profeflbres.deinde vero llheto-
s-ptCnle.fumere voléntem, Luuamin au- res,poftiemaabijtnomen ininuidiam , vt
k
1 acciuiirejcarminibusmagicis vfam,
eftk-C'^ara ^Puïria implciiir, ex quanatiis
. nic leo . Hunc I ris in gremio ftringens
"^ntemOpheltam deportauic, a quo
etri die Apa:famptuspaftorfiiitdilania-
, ',vt ait Demodecus in rebus Heracleas.
t, aïagoras iabulatus eft,in Luna fuiflè la-
^ Quandam regionem.è qua hic leo Ne-
j Ckus decideritjquid mirum , cur» idem
ti .lern etiam non minus ftultè maflam fer-
n'8'iitiappellarct .\eft enim non ignobilis
ta
          gradus, vel fï nefcias quid dicas,
la^'1 vc"ec*c ïcdus ptopofitis hanc vel il
j , Partem ftabilire . Huncergo leonem
,etinis Hercules interfecit, vt ait Pifan-
ifc'ft, . e^ 'ram co">tmiEac repreilit.qua:
„ '°ttiiim viroium auimis maxime re-
elat .
^'daSopbijlamm] Sic ille :
"*'*» lernnam ferro & face contudit
5 bydram.
^."^us Herculislaboreft,quo hydram
am %teni capitum ( Zenodorus no-
c ^1* Herachdes Ppnticus qtiinquaginta
1, P'ta »'li firtire tradiderunt) in Lerna pa-
y.«omnia vaftantem , pugna perdifficili
. c,t,&ferro facibusq; oppreflït. Quoar-
Swtiir ,virum. fapientem & facundum ,
^'"'PlicesSophiftarumargutias.&elen-
vVl Ver'ta»sfpecie adumbratos, ingenii
Sophiftas dicerentur,qui fictam quandam
fapientix fpeciem iaclitarent. Vide Ce,lium
Rhodigin.lib-19.cap. 17.
Laqueos] Paralogifmos & captiones.va-
nas iilas quidem > &ad oftentationem feu
fallaeiarh comparatas.Laquei,pto quacun
Laquei.
que re,quahomo capiaut irretiripoteft,
frequentiffimè furnuntur.
Non furor.aue rabies] Expon't hoc :\\:
Mox \Erymiïth&um zik tertia perculit apriï.
.
Tertio certamine aprum terribilem in Ery
mancbo monce Arcadia: omnia vaftantem
J. Aper
Mryman ■
th&M .
cepic,& ad Euryftheum viuum perduxit.
Q\iodinnuit,vimuem furori & rabieinó
cedere.iinö longè ancecellere. Impetus e-
nim & furor per aprum indicatur, vtdo-
cetPierius Hieroglyph.p.
Virtuie] avfycla.,eft enim propria viri'
■virtus.
totentior] valentior.firmior.
Continuüm eb curfum] Sic Poeta.-
JEripcdis quartb ttilit aurea cornua cerut
Quartoceruam eripedem,& celerrimam,
aurea cornua geftaatem ccpit,qnam in Me.
nalotnonte Labirantennnemo mortalium
cuifu comprehendere potuit. Hare cum
neq; occidere,vt Diana: facram, neq; vul-
nerare vellec Hercules.animm totum cur-
rendoeftinfecutusjfed üla tandem feflain
montem Artemifium confugit,&ad Lado
<&.
4. Cerua
turipet
.
^ofUS tecini^ere- Hydra; vno capite refe- nem amnem iamiam tranatura capta eft
'tti e?.tem'a''a repullulabant: quod not«.t & Mycenas fuper humero depottata.Sunt
c«rn i0^0'^* captionena.,, Sienim agas tarnen quidicant.ineptèfldumapoetis eer
Toini^Ph'fta, viio. arguroento reprehen-;; tias aurea cornua habeie, cum oninino cor
t?j u'caalia tibiopponet.teqj (nidiligen:
adi0CailCt'?iad abiurdum , vel oJuv&tov
tü,^et..Certameu hocadalios vfus conuér
fept '',vt ad diluuium.advitia. Qua de
d^%0"€tbiiin) tft,Lerna m&lorum. Sc,Hy
thyd»/fc"Sï,Socrates apud Platonem in Eu
ticjj."10 fatetur fe iimltö imbecilliorem
Utjf^'^^ui pugnare fimul non potuitad
Vnatn i"ydram fophifticam, cuipropter
arnpi, aP'entiam pro vno fermoms capite
,lefbiu^° "/Mlt3 repullulabant. Vide pro-
nibus careant. Sed : contra hos difputat
Ceel- Rhodigin.lib. 7. cap. 15. Hoc quid-
qnid eft ad fapientem referendum eft, cui
Se. ditiffimi cedunt & opulentiflimi:cerua
enim cornibus aureis donata diuitiarum
fymbolum eft. Notum illud Ariftotc-
lis in Politicis , facile efle ditari Philo-
lbphis, fi velint. Hinc cum Dionyfius
Ariftippo talentum petenti diceret: Non-
nedocebasfapientem non egere 1 Da, in-
quit,& refpondebo. Dcdit rex.acmoxre-
Jlllegeri»
eius,
^kt-ln^>,hercules aduerfus duos. Adha:c Ipoiifum exegit. Turn Ariftippus :Nonne
?«<a
1 KT-eiiolue. Chiliadum autor verum dixi, fapientem non egere ? Vide
'Urrijjj y.dlam inuidia: referre fymbo- a.dag\um,Sapiens non eget.
^il mini>ta.|r 4ecePtus teftimonio,cüm ni Spernit auaritiam] Illud eft :
^'ttjn »S f '.nteudat Horatins.Vide ada Stjmphalidtupepulit volucres difcrimine
qiitnto >
T p %          Qniiita
-ocr page 674-
$p6            AndreaeAIciati
f. Aues Qj»nta pugiia fuit.auïïim Stymphalidum vitio nos paflïm facr* «lehortarittit a >
Snmpha
humaniscarnibus vefcentiumexpiilfio.ib- Pfal.i3.& 14. Lnc.6. Benefacite , 8i ta
idti .
nitu cuiufdatn ahenei iiiftrumenti,quod a tiuim date, nihil inde fperantes(& erit m
Vulcanofadum Pallas eö adeunti Hercu
li conccüifle ferunt. Qjjodeft luctum ina-
ne,& auaritiam refpuere, raptumqueom
ces veftra miilta                                    ,
Vincitfoemineos] Illius eft declara,?/"
ThreisUmfexto tyolimit AmaK?»* *
___________________________________
nem putare iiefas Stymphaïidcs enim vo-           theo.                                       c de-
Stymph*
iides %.d.
ltictes auaritiam referunt, propterincur-
Sexto certamine mulieres Amazonas
___________________.                            Zflü
uos vngues, quemadmodum & Harpyia:   bellauit.earumqj reginam HiPPolyQ7,0d *lÜf
apud Virgilium.Sedqua:potefteiTevoIu-    pit.cui cingulum militareabftul't • ^55. ƒ#
crum cum anaricia coilatio? Volucrcs per   eft aftutiam muliebrenv & dolos, tal _ ^
aerem volitantes, in quo tarnen vidum    que coercere > & vafïiciei matetiam p
com parare non pofliint, cupidi & auari ho    tus eripere, meretricias artes omnes ^
roinis cogitationem (ali js atq; alijs opibus    ftando.inqj ordinem cogendo,& »p° >
femper inhiantem.qui tarnen nee parrisbo   ornamentis, quibiis homines capw ^
nis vtatur,fed tenuillimo vidu geniiï de-    Veleftdetrahere ornamcnta)qna:"on ^
fraudet,& in quoconfiftat non habet) fatis    retrici.fed honeft? mattote debentu r.
oftendunt:quiqiioi)iam vel natura depra-   enim hic Amazonmulier bellicola , ro ^
nata.vel vfu longoinduratus eft,ad refipi-   tricem referens,qua: vel rortillimum p
fceiitiam aliquando pertrahi poteft qui-    fit deuincere. Allufnmauterri videtu ^
bufdani acerrima: orationis crepitaculis,    id.quod dicmicscontm/olnere- noc >^
quibus aut arceatur.aut a propo(ito,mala    uirginare-Noua enim nupta olim "ol
queconfuetudine dimoiieatur.Alij maliït    nea & innodata citigebatur» qiiam P
hoc intelligi de fcoïtillis quibusdam & im    no
JLIC IUOIUU5 IUIUIU41 •                            'H,Atl'
ZxpurgM/ordes] Eft illius •«fTC J
•w,W inAuoUdabulii impcn[*l*bor"\ ft
puris mulierculis,quariim illecebras & in
lidias detegimusxneo lapientiascrepitacu-
lo, quod tanquam tuba in aures peneti'et,
Se
Laborefeptimo Augis ftabulum vnoaic
vt Bafiliusloquitur: vix emm alhfugan-
turratione communes il la; peftesadolelcc
tium.Sed reuera fueriHit aues,qua;Styni-phalides vocarentur,in locis Arabisdefer
expurgauit;. (^tiod arguit vitioriim err
ru'mq'; •innatorum.vel etiam qui ^cCC. '
runt afluerudiue quadam 1-onga, ab *»
.... n • ____l.,irriall»
3oflit
Hifloria
i,tymphn
lidum
.
tis.nihilomagis quim leones aut pardi mi tamq; fordens.quod eloquentianon p
_. teshomiiiibusjdquidem vel ferro, vel xre excoli. Et quia fapientia prima "°'£'
teifta corpora roftris percutientes, integu- ca rui (Te,debet ad curandos animosante
menta facillimè pe^'fri^lgebant'.• quare po- dere diligens prsparatio- Sunt qui Ato
è
ftea iiuientus fuitfliii percuteicnftro iniiiolibto
tenaciflïma matefanias in Arcad. Fgyprijs perlïmil
nutoriaiu rei«Tv'"" natie &
lui iuLLii3)*ii<x. ^iviiAw fc«- tnini rtiiiiid» jOllS rUlile nilUSiC*         nafS
tanquam vifco.aut aliqua habuiile atrnentum,& tot greg« 'Tt.*™„i
:riacaperentur,vt ait Pau maximaagn hmóobdii^taocio1'» ^ . ^
taiaceretjnani quidam tradideru"'' ,
bulari confueuille tna milliaboum, qii°_
fuerat pMtgaH*»
validiore, corpore multö maiore. Memo-
ria;prodidit Timagetas,Stymphalidas il-
las.quse repulla? fueruut ab Herciile, alas
Sc roftra Sc vngues habuifle ferreos , quas
Itabuliim nunquam
Herculesigitur vel aliqua parte_a8" Vefl
ïliaquauis me
locadiuertit^omn^',^.
fluuium inéa
modo ?i£iipQ7nipv$ , ferreisalis fcilicct, copiam dcIeiiir.Deiiidecum reg10          .-
modo ffifnpMvyjtf, hoc eft, vnguibus fer   litatem redijflst , ftabuU Aug!a; ?"r°jt >
ieis,modö a-iS'iipopïyyja,roftris ferreis no    didus eft. Augias i!]i niereed^"^l ^_
minauit. Vide Ccelmm Rhodigiu lib. 1 6.   quia videretur nullum pn
cap. n. ,   ftiiHiiffè il lis ftabulis pur
Nurapto aittfaenore] Atqui tatum ab- fulfi pleriquenonanimi.fed corporl
eft vt fapiens rapto gaudeat,vt etiam ab bus&laboribus prarmia Pr0P0"UnaniIj1i
omni turpi lucro abhorrear. Fceneratores Cultum -meiitibmaddit] cultus
«mai lüopum fang" :m hauriunt, a quo eft Philófophu ,
                              '
-ocr page 675-
EmblematL>;;
f97
,'.«««/«tdlleeittu] natura vel lege pro
gtos.Fabula uVhabet:
«auo taurumignem naribus efflantem
'«clan '
cum nupfiflèt, Ioufiu dotem dediflè mul-
tas pomos , qua;aurea roalaproduceren:,
quarapud Hefperidas nymphas a dracorie
peruigilicuftcdiebantur. Eoigitnr inter-
empto Hercules-auréa mala decerpfit,& ad
Euryftheum detnlit.Q_uod eft referédum
ad ilIam,quadocT:i & lapientes homines a-
bundant.infignem rerum copiam, quaeos
fua fortuna vitasq; conditie beat. Alij ma-
luerunt , illum admonitum a Prometheo
fuiffe.vt Atlanremad ea pro Ie mitteret>ae
ipfe tam diu coelum , dum rediret Atlas,
fuftineret. Fabulam ficexplicantj dicunt
Atlantem magifttatum gerentem in quan-
dam rerum maximarum aliquando inci-
diifedirfieulcatem , qui cum FWculis fa-
pientirfimi hominis confilio rem prxdarè .
ttanfegi(Fet,tres oues Herculi largitus eft,
quod munus,vtea ferebant cempora, non
parumerat houorificum . Cum verö //«-
A«,& oues fint,&mala fruftusapud Gise
cos,locus datus eft fabulx. Qiuda dixcrüt
mala a nymphis Herculi fuiflèdonata, cü
draconem cuftodem cecidilTet: quia Dra-
co paftor fuit vi'olentns planè homo , Sc
immitis adueri'us omnes-Huius oues ma-
la difta funt aurea, ctim efleiit oues aurei
coloris .
DoÜa per ora virum\ Poftremum hos
explicatur:
Cerberus extremi fuprema. eft tncta la-
- borts.
Duodecimo & poftremo,Cerberum trici-
pitem ab inferis tradum adauras deduxir,
quod forticudinem per omnia omnium o-
ra voIitantem,& immorralem nominisglo
riamapud pofteros femper viiftnram per-
fpicuè ïïgnificat.NanijVteft apud Diodo-
rum,magnos muItosque,dum vixit.labo-
res & pericula fponte adijr Hercules , vc
pro fuis erga omnes gentes fcenefitijs im-
mortalitatedonaretur- Cic.i-Tufc Abijc
ad Deos Hercules .• numquam abijirèt,iii!i
cum inter homines eiTet,«*3m fibi viam mil
niuiftec.Facilè tranfilio Piodari iocum,v4>
potè longiorem.de H-ercu!e,i.Ncmeot{ï.
Ha:c (mea quidem fententia) eft apothcofis
Herculisjè rogo Oet^o viaelieccin.c^lum,
vt illi fabtilantur-Minucius Fel-Hercuks
vt hominem exuat,Oet?is igiiibus conerc-
Riatur.luüns Firmicus: Cremar & confi-
crat Herculem niltisOctas.Seneca in Her
cnie Oetxo. Et hanc videntut fuifl'exmu-
lati Rpmaui in Auguftis fuis coufecraudis.
Pp 3
            De
v
Alhge
lusq
tUciileutiam animi cohibere.
E ft au tem
'Ufusanimal Venereum.quod matrem &
*
"if
*».
dit
ores inire foletjhiiicaddidk ,illicitos o-
coitus.Tm rus item & laftaurus in Hie-
p^olyphicis fuutobfcaena verba,dequibus
^«uisHieroglypJi^.Cosl.Rhodigin.Iib.
'•cap.ii,            -
, -d&igitqi nocentes] Hinc nomen habuit
?*-E|/jca«*. nam & plerifq; di<3us eft na-
lls ad homines iuuandos.
"trbaries.feritiuq^ Exponithoc :
TDiotnedtus zifioria nonet qttadrigtf.
t'boi nonus eft, quo Diomedcm Regem
"tacia: crudeliffiiruim »qui fanguine &
atn'bus humanis equos alere confueue-
at>perdomuit,&eiusexemp)oipfum fuis
.^U'sdedit pabulum:pleruuq; eirim bar-
,ar'quas pcenasalijs intulerunc, ip(i tan-,
pfa perfermu. Qu_od fignificar, Hercu-
?ro eloqucntis & fapientia: viribus-barba-,
ttem & ïérocitatem ab omnibus , quas in- ,
«oluerit.regionibiis fupmouiflè. Equus an
,etti pcculiari epïthetoferus dicitiu,& fe-
^«•Horacius i.Sermon.Sat. ƒ.
2 ——~Equi /o
W°ferifitnilem die o .
syrgilius 4.AEiieid.
atfonipcs et fr&na ferox Sjiumantia nxrn
dit.
J.h,
O*
I i.Cerbt
rui trien-
Pf
n'usvirtui\ Illiuseft folYitio:
Ger
rPne extincl» decimam dat lb er in pal-
g^o labore Ge ryonem tricorporem &
^ CIP'tern bello expugnauit.Id eft , colle-
gZ . & vnaiümem hoftium multitudiné
fit XirtlU:e cornprelTTt, indeq; vi&oreua-
<o' Geryone fatis didum Emblemate
fr,\ Vnus enim dicebatur, cum tres eflfenc
Yftjf.foinpatriam] Hnic refpondet:
ec'tnutn maU Hefperidum detraBa
••o
Afcthcc-
fis Herc,-*
lu
^
Vod:
tn,tmphHm.
pr: ecirn° aurea mala Hefperidum,occifo
in qS peniig'!idi3cone, fuftulit, & fecum
fc] ra;cfm Portauit. Argumentum boni
tüm f r^",cllli patriam externarum re-
Il,slo6«pktat.Famaeft,Iunoné ,
-ocr page 676-
Andreas Alciati
frf
Örrnd
in. gin rnv HtpAvvtAvJk&PW • yjfi,
ATptTTO)} óvo/AA$f/.iVe{ A?5kOS '^/fê^ gl
Stircu , SiakaMpavtos *vt* t»v ^'Jf
v«nr«A'0. SpvHt Sirdf 'MJS
t^iSA^Rio-vxo-i *tf*fe> »/**"'?***
j«JWe lt ü rüv Tokuyavv x.óvpoW'*',
KvMpAhOV vSpAV,*TlS i7a.ViX.MTT» > ^
Kivttpytra* Ukaïavw a<r7TipM^fH* .
Ma<nii,uiquit,luaoiiseu, v,cii>cruui crici- fi ƒ/:£ <7rvp*tTVS ftUÜifirtèi ^^\[a
pitem ab iuferisextraherejhoc cft, abftrufa èmUyt /vute o 7pix£<pAh»t ^X*"'. tt.
& in reram interiore recelïh latentia pro- Htpfiipos êx.Ó7a; av t»v 7pt[M?My ®'~<>M
Cerheru
txinfe
ris trabe
re, quid.
<pia.V ÜTTCUVITTiTCU • TS f/.iV y&P ^*J 1
yiK0V,70 Si tpu&WoV, 70 Si li'SvJWf oV0"
glTtU . T*VT« JV OJJ-TE/J «?' iV»¥ èX-TTif '
K.Ó70,,rpix» K*7a.7)jv Knpa,K»v_^P!^'
ro4. nipt
ƒ» T -Te «X.A»r «a-we/» «wo!' *^"
^ae «V tr\JV7Óy.w ïiMkaTcu.Qwi™™ lfd
tentïa verboruro hsc eft:Minime ptttan**
eiï.Herculem corporit ■viribu.s olim tmV*
préiHnre potuijfcat cum prudens tffet>&'
lefti fapientia plewts, ceuprofundu eal'gi'
ne demerfam Philofophiam illufirautf.q»
fententitt etiam principum Stoieorum e* •
Dealijs itei^cerUminibm Herculu, f
abHomero non memorantur, quid attint
ad ingenij ojtentationem multn prster rem
verba facere
? Aprum enim cepit,hotf" »
•verfantem inter homines intemperanttc^'
& leonem domuit,nempe impstum temer
ruentem quo minimi decet. Eadem ratK>n
cum brutam iracundiam compefiuw1'
ferrein Iucem,& tanquam fpeftanda pto- 'ponere . Nounulli hoc traduci malant ad
anaritiam thefautos in tenebrfs occlufos
afTeruantem, nee in Iucem erui pefmitten-
tem.Ea tarnen, (I a viro gloria;cupido co-
erceatur,&exanimi receflu.in quo locum
oecuparat,expeIIatur, opesque ülae confe-
lantur ad vfus hominum,magnum certe
momentum afferunt ad obtinendum no-
men : licet enim vera gloria fita non fit in
opibns & fucultatibus, ad gloriam tarnen
obtinendam magnum adiumetum adferiït.
Videtur autem hic nofter verflculohoe
poftremo allufiflêad nomen Hpax-Kiis,
quod a xkéofKjüpei • At Upa. ponitur pro
acre, nedum Iunone , vt tradit Macrobius
Saturnal. Hemiftichium eft Enrtjj veteris
poetje.relatiim a Cicerone i.Tufcul.
: ___.Volito doSia per ora virum ;
V E R. Hercuiem a.AZ%ix.aKoy , qui vir   
IV.
magnanimus , prudens & eloquensfuiflè    que fr&najjet, txurum cornupetam dict™
perhibetur, intelligendaeft coniuniftacum    e/laiirinxip ■ Expttlit etiam &propulf*-
iapientia& virtutefaciindia. Ac perduo-    uit evita mctum.quodper Ceraw>'*m cer'
decim,quos exatlaflè dicitur labores,x*T'    uam oflenditnr. Et quoddam etiam eer'
dhk>iyopia.vea funt intelligenda.qua; Em-    tarnen, quodnominarenon lonuenit, idet*M
bjema explicauit.Heraclidis Pontici difpu    Jubijt^epurg/tta^uapriu^tenebatur.a^^
tatioad Homeriallegoriasmirèadhacno    foeditate. Cohibuit&volucres, nempejP*
fha facit expücationé.Verba eins auiftoris    inanem &ventofam , qua hominum vtt*
hzcCnnt: npa-Khia vo/xi&ov xx. *7roo-u/j,a.    vtplurimum laciatur . Adh&cplurimum
niM$£vvayLiasa1v&x^lv7&7oo-«7<>vlo-yy   fimiexpulit,& multis capitibui hydra»*
ffajt rots S'i -)tfóvoi{,aKk' avip ïfAippav y&i o-o    fuperauit, qua. abfcijfn rena/ei non ^f1!"'
qiat ipaviov fAv?»f,an?7rtpH ka7u. Ca.9eia.t    bat.Hancficutieiïfpei*v>id es7,imperftt . ^
lityKvoi., iirif'tS'vKVia.vi<pó>7i?i 7W ipiKo-    aliquam,igniexcidit, hoc eft, admont
ffopiav, x.A7Avip o'y.oMyS'e-^ ysïsoÏkwv oi    ne. lam vero Cerberus triceps tn}ltcrem *e,~
£o>u[x.ÓTAToi . irtpi /*èv our tZv êihkav    traStu, non male triplitem philof0phanlt*
«Ü^eae, oWoo-oijiif nap' O'ftiïpa y.vn/u.»f    rationem innuit.Smtenim Fhilofiphup**
v?tpx?t , t/ cTh jApAHt/npov iKf^iix.vvHV    tes,ea qua rationa eB,\Logica:quinatur »
mho7i-)(y°vv7At i on KAvtpov [Aiy ukt rnv    Vhyfiologia: qu& morum , Ethica non"^ ^
iirnroké,Qo-AV AvSpcoTToi; amKao-Iav •       tur: & e* quidem tanquam ex vn* ce '
kiov7A Si T»v axpira? oppa>?AV i<p' A    ceprognau,triplici etiam modo *ux a'' '
,ui! Set <popav kat' avto Si ^VfAHs ahoyi-    put difiribuuntur . Et h&clqu'1**™ e •'
ifciTriStjo-Aïtièf vgpiïtjvTAvpovivopirèn    laberib-pu diftafufficiant- ^a TLc-
Heracli-
dis locus.
-ocr page 677-
Emblemata }
S99
^clides, emn qiio infigrii loco velim v«a
In'n-- " ^Uaï ^ifputat LaeiaBtins diuin.
i ..ltlt- i.cap.9. Castéra eilim percenfere ni-
attüiet,ui(i maximèad rem faciat.Qiio
fuperarjt.'qua: tarnen omnisGrsciaqiuiw
plurimummendax.ad armorum gloriam-
coimerteremaluit. Pranermiferam Apu-
leij èTrifiuStev, quod impn'mis ad rem fa-
cit , ex 4-Floridorum : Quod Herculem
Poeta: olim memcrauc monflra illa imma-
niahormnutn acferariim virtutefubcgif-
fe,Qrberaqj terra: p'urgaflèjfimiliter aduer
fum iracundiam & inuidiam.atq; auaritia
ac übidinem , castefaque anirai monftra ac
flagitia Philofophus ifte Hercufesiuit *
Eas peftes omnes mentibusexcgitjfamïtias Hercules.
purgauit.malitiam perdomuit.feminudus -uitia, d9-
& ipfa ,• & claua infignis, etiam Thebis o- «<$»<.
riundus ,,vnde Herculem fuiflfe memoria
extat. Hüc refpexit Poeta quidem Italus,
fanè feftiuus, dum in hominem enormi-
bus vitijs obnoxiiï inuehitur tali carmine:
Se'l del mojfo a piëta de' darnti noflri,
Mandaffe ifpterra 'vno Hercele noueüo:
Te dom&r non potrebbe,o crudo efeüo,
§luasu venuto dagli Stigij chioffri
Che s'egli d'iègih morte h tanti moflri ,
Vin/e a diuifa pugnit hor queflo
, hor
quello ,
JE tu di tutti infieme. avnfol duello
,
Lefembiax.e,e'l poter gli heturefti moflri,
Qrudo cor, man rapace,e bocca ria
>
Parertifanno, a, chi'lguardo vigira ,
liero Drago,empio Cacco,infame J3.nr-
fift-i.
£ /ei cinghicl d'orgoglio, e leond'ira ,
JE di tofco Hidra. Hor chi ti conterial
llgran moflro de' moilri intefimira.
Videram pridem locum PlutarchiinPro-
blem-quo rationem reddit.curolim Her-
culi atque Mufis communis ara facla fit j
quia uimirum Hercules Etiandrum lite-
ras docuit, vt a Iuba memoria: traditum
eft.Hoiieftumeuim& liberaleducebant.fi
amiciac propinqui literarum & fapientia:
cognitioneperpolirentur, Alij nihil aliud
Herculem effe quaro Solem ctedideruut, # uj
qui propter imagines Zodiaci duodecim ,
labores abfoluifle dicitiir.Atq; vt fumma-
tim colligam.illa qua: tradita funt de Her-
cule non folum ad Solis natu ram, fed etia
ad hiimanx vitx inftitutionem tradita sür.
quippe ciim alioquui fruftra laudes Hcr-
culis commemorarencur , cumilla mou-
ftra.qna; dicuntur ab ittofüifle domita.ne-
queitaefTepotueriutjneqi ü fuiiTent, no-
bis obeflènt, vt canit Lucretius lib. J. his
veiiibus ;
Pp 4 §}uid
>!ii
Ci"*" a atSurnentodumanimuselaborat,rnini
£%n0 ^r"nobilisdifputatio Dionis Chry&fto
**• ti*' ^U' Herculis *dtef feu labores vel x-
■Biias ita celebrat, vt eum ex adtierfo
Hetis opponatj& Principem fortifïimum
'l' iuftiffimum faciat. Peruigil Sctenuis
1 at>inquitille,vcleones, neq; enimcarui-
Usonuftus,vtathleta:,potuiffet Afiam Eu
°parnq; peragrare . Acute videbar.acutè
^'"iebat: neqjhyemisauta:ftiisvim cura-
rat,vt i pra;clarisacl:ionibiis reuocaretur.
Qrdida pelleindutus,interdtimfamecör-
s opem ferebatjimprobos verö
1 c ae medio tollebat.au tin ordiiiem coge-
?'• Diomedem enim Thracium delicijs
j. t">entem,& hofpitcsamcientem iniuria,
C] S> fubditos miferè feruire cogentem,
'aiia percuflfum de medio fuftulit.Geryo-
"} ooues permultos> & multa pecuaria
fQ'udentem,vt opulenna Principes omnes,
lei"11 Occidente effent, facilè fuperaret,
ƒ» taineneiindem nimia fuperbia elatum,
/^ c«ra fratribus interfecit, eorumq; ar-
^eina corripuit.ldemcum Eufirim offer»
etet certaminibns totos diesoccupacum»
Jjtos diesconuiuia agitantera , fibi vnicè
P'aceinem^uö egregius luaatoreffet,pro
auit. Amazonum regina: zonam foluit,
^?*'N_um fuerat a(pernata:quocongreiTu
t e"dit,fe illiusforma minimèfuiflfe fupe
\ utn» vel mulieris gratia potuifle vnqua
tebus(;xcelleatibus , quas primüm ani-
tu° CotlcePefat,auocari. Ne autem videre-
0 * a*duis tantum rebus & gloria dignis
£ Catn impendiffe, fimum lacentem in
ftef'* ^abulis, a multis annis colleclum
"on^ !-''n'um rePurgauIt • Putabat enim
cett?'inus e^e ubi aduerftis gloriam de-
krat 'm> 1uam belluas & h^mines fee-
te _ j^'^-c pene Dio Orationè 8.de yirtii
Sa'ti n 'a^tfres Herculis retulit ad pur--
°tar"em a'limi & vitioBlffl expulfïpnem .
e^,n 10ne F- Sed obner admoneo, plerofqj
^tui Pöftfttljre' vt Liicianus (quemadmodum
e 'ïni,' cemus Emblemate 181.J Hercu-
*Ü». luad lm fl,i!1*e GaIllim> <lui tum fplcni
tia _ f*m Pru.deiitia,tum admiiabilieloqué
ingi .a.ma*imè valebat.prjeclarafacinora
4t,t .'• ott,t"d'"e fit exant]atus,& ingenij
Vrv* :"n*'n»s quafguedifficultates
-ocr page 678-
Andreae Akiati.1
éöö
Vnguibus Arcadia volucres Stimpbdl* e>"
lentes i
                                      ji^
Attreaq; Hefperidü feruans fulgéM m\
Afyer, acerbxtuens ,immani corpo*e ic '
pens,                                     ■ .eb-
Arborts amplexmftirptm} quid dt»*T>
effet
Ocemipropter litus,pelagiqifonom> ,
§}ttpneq\ nofler aait quisqnar», nee »4t9
rus and et?
§}uid Neme&ut mlm nobis urne magntts
hiatm
Jlle leonu obeJJetï& horrens ArcadiutfivA
Deniq; quidCreta taurui, Lerntaq; pefiis
Hydra, -venenatu poffel vallata colubrts
?
Qmdve tripeiiom tergemini vu Geryonail
JE? Diomedis equi ipirantes naribus ignem,
Tbracen,Rifto!iia4q; plag&s, atque l/mar»
. propter ,
Tantoperhojficerent noèie?vncuq; timend*
In nothos,
E M B L E M A C X XX I X
TT ER CVLEO S Jpurij femper celebreth honores:
■*-"*■ Nam *veïïri princeps ordinis Me f uit.
üec f ritu ejfe Deus pot uit, quam fitgeret infatis
Lac, fibi quodfraudU nefcia luno dab at
.
C O M M E N T A R I I.
N nubibiis Inno fopita decumbit, cu- culem admouct.fpe&ante Aio arimg
iusmajnmisIupitetipfeinfiwej»Het aquilanimitup».                            YS
I
-ocr page 679-
Emblemata^
601
it.
A te i A T r s libro 4. Paretgan.cap. grafecibunt, fed aut vna littcra, vt T. L.
'• Utetuthoc Emblema fumptum elk ex M.Titus, Lucuis,Maicus;aut dua'bus, vt
Cn. Ve- Ciieus,Verrius:aut tribus,vtSex-
,ntlqUo illo adagio,-4i Cynofarges. cuius
xP«Oationem vide ibi in Adagio . Verba
Porro Alciatiin illo loco de adoptione lo-
**itt ?Ueinisiunt:ApudGra2cos fcriptumlegi,
4'4 ?* tt?ö.natoHercule, quod fpuriuseflèt,
Ser-Sextus,Seruius-Eft igiturSpurius in-
ter ea prima nomina, qua: duabus litteris
notantur, SSc P.quibusetiam orbos pareu
tibus ïcribiintjCum fine patreefiè dicunt ,
per Sjine; per P,patrem (ignificantes.Hoc
*«.
'f&°, ;°fmienti coniugi fua:'Iunoni eumclam igiturerroremfecit,quodfine pacre& ipu
fuPpofuiflfe,&exucT:odemammisabea la rius ijfdem litteris annotantur. Hare Plu
ft ■
taichus.Huius ctiarn fit mentio in adagio,
Ne patrn quidem nomen dicere pojfit. Ca>
tenim quos vulgo Bajlardos \ocanius,in- Baflardi.
terdum fpurij dici pofliint, interdumnou
poflunt:vtht,quos principes agnofcere fo-
lent.quosq; adoptare. Spurios veró & no-
.e>>nfantem,ceu natalibus reftitutum.di'
j^itatisiuraacquifiuiiTe. Cuius rei Sc Hi-
|?"us meminit, & Arati interpres, & qui
-^Ueitanea rei ruftica; Couftaiitino Cae-
44 - ■ V' «nfcripfit.Hincq; fa&iim eft,vt nothi
A», J'1»» ** CyriofargeSjVbi templum eft Herculis,
Mali.
J' pe.rcerentur,q«oi)iamis Deus illis proeft.
thosMulos nücnpariapud Iralos,non tam
fxculi noftri mos eft, quam remotiorise-
tiamstatiSjObadtilterinum, quiiiullino»
innocuitconcepturo.Cyrus tarnen, quam-
uislegitimomatrimoniogeneratus , M11-
li;s eft dicT:us,propterea quod generofiorc
niatrenatus eflèt," Aftyagis quippe Regis
filia , cüm pater Medorum imperio fubie-
<ftus eflet.
Necprius ejfe Deus] nobilitari non po-
tuit,& quafi natalibus reftitui. De Hercu-
lis apotheofi Cicero 3. Offic. Plinius Ub.
35 cap.i i.& Ouidius 9. Metamorph.
Quam fugeret infant] quam ei hairedi-
taria quzdam portio bonoium obtinge-
ret. Hiftoriam pra:cer Alciatum fupra ci-
tatum & Tzetzem narrat Higinus in pce-
tico Afttonomico , de circulo lacteo lo-
quens,nempe Iunonem infeiam dedifle
viiius rei &in Emblematismentionem fe-
'\0111s. HaiSenus Alciatus. Hxc hiftoria
.^repetiturin Ifacij Tzetzis commenta-
?°. ad Lycophronis Caffandram . Vnde
^iicacceptum referc Emblematis chara-
cte«m Minos.
Spvr.ii] Sparij & nothi,tncerto pa-
te nati, non debentadeo vereri, quod ita
'?c'fint, Herculemenim habentfuiotdi-
?. ^'s.atitefignamim & quafi principem. No-
«idicuncnt illegitiroi, qui incei'topatre
*4ti fiint» vel qui nati font illegitimo con-
**t'bitii,l. vulgo qua:(iti,fF.de ftatu homin.
5° l-Diiii, ff-de captiu.Spurij diftinguun-
l,ta vulgo conceptis:funtenirnij,quorii
£at(2r eft iijcertiiSjd.l. vulgo, vt qui nafeun
jjj*. ex vulgari meretrice.Sed & qui patré
s.
>cum.quem habere liceat.veluti qui na lac Hercul. infant.: fed poftquam refc.e-
"funtex conciibiua,-v*^oconcepti.it im
pr°Ptiè tarnen & translate dicuntur, d.l-
^ul8Ö quajfiti, & 1. Adoptiuus, ff de ritu
"^Pt. De nothis & fpurijs vide ipfum Al-
,tlltn,qiii prater locum citatum lib 4 c
ï-8clib. 10. cap.S.Parergon, putat didos
^tios (teftimonio Iuftiniani) quafi vul-
c?nceptos,w*/s*To ewpófnv. Quod
"0n fatis probatur.fiquidem reperio aliam
'Pud Pliuarchum deriuationem , qui in
r;0manis quxftionibns fic ait: Quid eft ,
V10^ eos.qriorum patres ignorantur,fpii
°s Vocant? non euim quod G r«ci opinan-
coi! & "" ca"fisotatores dicunt, quod ex
°lnmieqUa(jamj & feminis communions
rit pelliciseflèfiüum .reieciflè eum a fe ,.
Herculëq; quinimia auiditate lactisröul Hercules
titudinem orecomprehenderat.non potuif infant.
fe illud ore continere,ficq; ex eiusore pro
füfuni lacleum circulum in ccelo fignaf-
fe.Tanta: molis erat laflea h*c diuinitas.
Aüj dicunt, vbi Pallas ad Iunonem acce-
dens perfuafiflet, vt mammam prxberet
infanti.ctim puer fupra xratem violentius
fugeret , Iunonem indoiuifle, ac puerum
proieciffe.
E o R v M, qui nati funtexiniufrocon- IV".
cubitu,miferavideri conditio pojeftjquan Nether»
quam enim ex nobilibus orti parentibus , co-iaitm
«1
&4U
;/«
nobiles tarnen dici non polTuut, neq; in ius C '•'■'■■">
hareditatis ac famtliae fuccedunt, nifi fol-
ga«omina.vt Sextius, Decimus, Caius. uantur legibus, & a principibus ag.iofcau
**«« Krp pórna nomina Xaüni «oninta- tut,quafiq; adopteatu 1 (quod vulgo d<-
éw»us
-ocr page 680-
Andreae Alciati
6oz
qiiifortimdine & atiimï dextentate legi
timis quibnfqueliberis antecclluetunt,qu
que fnfeepcrunt^audenti magnoquearo-
mo,& certè perfecerunt, qua: legituni 'P«
liberi numquam exequi, nedum att.mge
potuere.Talis;Hercules fuit, ipuqi0Tn™;*
Iouis filij,Poetarum fabulis decantati • £°
de numero fuere Themiftocles, Aeneas,
Thefeus.Romulus, Iugurtha, fed &«P*e
Alexander Magnus.totius ferme Orientis
domitor: quibusadijciam Conftantinum
Maguum,Theodoricum Gothum.GuIi""
mum Normannutn, &aliosquampluJcS»
qui nifi haireditate aliqua paterna freti «-
léncvix aut numquam peryngere p°cuil-
fent ad tantos rerum fiicceflus.-vt »pif£*ef
cules.qui ue fieri quidem Deus poMtu"^»
id eft.immortalem famam non fibi eam co-
paraflfet.qua omnium voce prxdicatur.oi-
fï raammas Iunonis infcia: fuxiflet, vt pa*
tanint Thebani, teftis eft Coslius Rhodi-
gin.lib. xi. cap. 11. Et certè mirum eft.
quam plerunq; animo(I& audaces fint n«
ipurij:cuius rei caufam ego reor, quod vt
plurimum iiifummo Veneris feruore.n-
dicam fu rore, plantentur.Hinc nobis Ger-
manis feftiuuu de ijs eft prouerbiiï: Fwff
auffdie bancXgemacbt vvirdt, lift fl£*
nicht gem darunderfioJfett.Ua'Ai
enim »"
cilè fubi jciuntur-Vndc tritum ili.d:
Ipfa. quidem natura nothts dedit h*c trl*
iura,
Vtfintpompofi,mendaces,luxuriofi-
In fpurium & incerto patrenatum Fl£fen
tiaj hoc didterium quafi dtviyi^ttTa^f
vulgo iactatutïE^/ï' e vfcitodall* c»I*&**
de.
Ex -vndici once.Uem: Esdi cent»****
mi. Z£è TTATfiOf ovofjLct HTrètv %}**■
'** e' "
1'tttmnomen dicere nonpoteft-Sed^Matru^
■vt capra dicititr.T»! /junnpof
«f *'?;Ka,^H
Tcu.ld
quod ab Horoeromanaflè vid«tnr#
apud quem Odyff.i.TelemachusrogatuSr
niim Vlyilïseflètrïlius, refpondet in hunc
fenfum :
                                                ,
Effe quidê iliitu mater me air,**f'£°f*?c
Nefcio:nemofuüpatrS vnqua nouertttpfe*
Ha;c enim in re foliiis matns confeflione
ftandum.Caueant igitur copiugat*.qua:ie
ali js commifcent,& (acra iutó matrimomj
violant, ne & ipfam prolem vna eum ma*
ritoiurefuohxreditario defrauderi1- V*
hanc rem placet fubiungerehiftoriajn 'fPlr
dam,fed matcria; non ineptam- Circa litu*
Occani^uod Bntaonwis ab ^""ij-^
cimus aduouete) time enim fuccedere in
familiaal poflTunt/ed tiaturalem illam ma-
culam delere minimè vnqiiam poiTunt.
Q^iadecaufa Solon ftatuit fpurios nihil
debere parentibus.a quibiis infamias labem
accepiflcnt.Sed Sc Athenienfes locum quen
dam habebanr, in quo fpurij feorfum ab
ingeiiuis exerceri eflèut {oliti; eum Cyno-
fargem appellabant: nam conraminari no-
bilitateni putabant fpuriorum confuetu-
dine . Themiftocles tarnen, aftiito ingenio
vir, adolefcétes ingemios & nobiles fenftm
primus ad Cynofargesblanduiisallexit,vt
colleretur ea fpuriorum & legitimorum
difFerentia.Peciiiiias autem>qux notho ex
bonispaternis Ciibuebantur, Ariftophanes
vo^ho. ^piii^Ara,, id eft, notbim pecunias
nuncupac. Erantverö drachmajadfum-
mum mille, vt tneminic contra Ariftocra-
tem Demofthenes-Ccel. Rhodigiu.lib. 10.
cap.i-Antiq. Ieft. & lib. 14.. cap.tf.Reiftè
qnidem Sc ptonidè conftitimrm a fapien-
tibus fuitjVt parétes vaga vfi. Venere,quafi
in filijs punirentur,& effre_nes homines fan
üi connubij quafi cancellis vi legum con-
tinerentur. Sic turpifllmis clericorum fi-
]ijs,exfoedo concubitu prognatis,dedecus
meritó impingicur , & a facris Cauonibus
cap.propoftüfti,dift.Si.& a lacroConcilio
Tiidentino,fe(l"ij.cap.ij;.ab omniecdefia
fticooffkio & beneficio , quod flagitiofus
parens polïïdebat,arcentur- Ethocideo.vt
difcrimen feruaretur inter legitimos & il-
legitimos pari'.is.Hi& honorum & bono-
rum patetnortim hxredes iure fiunt, eoqj
admoneri debenc paternas virtutis.-at illegi-
timis nihil fxpenumero ptxrer viueretri-
fte telinquitur, adeó vt conqueri poflïnt,
quodadeó infeliciter nati maleqite acce-
pti fine . Sunt tarnen permultiex ijs , qui
omni alia opedeftituti,omnia fuain (éipfis
pouunt,fuamqs indiiftriam excitant • Re-
fert Alciatus nofter lib. de fuigulari certa-
mine.capit. i9.ArnuIfum,qui primus &an
te Ochonem ex Gallia in Germaniam Im-
perij titulum tranftulit ,ex Caroli Magni
pronepotibusfpurium fnifl'e. Fuetunt&
in Cypro Reges.fuerunc vbiqueetiam ap-
probatiffimi duces,non abfimilibus orti na
talibus:vc veriflimiimiït illud Plaroniso-
raculum.feiuosa Regibus,Reges a teruis
oriri-Neq; cnim cuiquamdubmm eflè po
teft , qui vel pauliim aflueuerit in monii-
tneutis yetetwrn,perrauUo5 fuiffc fpurios,
ft*
Tqr.
-ocr page 681-
Emblemata.
6o$
famofum quendam diuiremqj hominem,
&
'*,:
ante non multos annos fema eft fuif-
, "Hilictculam inopem,fed forma appeti-
"'iScinfigni lafciuia;ha;cduodecim par-
°sfiliostotidemexviris genitos habebat
reaiTumpto in manibuscibo : Benehabet,
inquit,bonus eft pater. Hxc quidem aper-
te criiïien fafla eft, fecus alia m ulier pudi-
Alt» eiuf
dcm fa-
rins.
.
niiis ascatuminterftitijs inter fcdiftan- citia;parumprobata;,qua;cumaftringere-
^s'*l)ftante au rem mortis hora, vocaripro mr coiifcientix ftimulis marito prolem a-
dulcetiuam manifeftandi, excogitauit egre
gium commentum (vt eft fexus ille ad
confingendos dolos prsecipuè appofitus)
Compulic enim precibus maritum.vtper-
fonatis, qui mm fortè per plateasdifcurre
bant.ipfe quoq; perfonam iudutus fe adde
ret(bcium;atqueexeoludo cumamiclus
theatrali fchemate domnm rediret.mulier
infantem nothum complexa,his verbis al-
loquitur.Quis hic tibi vir videtunfiliole?
cacodemon profedó eft.laruatus,autmen
te captus.Abi hinc vir inepte,uon tuns eft
hic filius , alium patrem habet;. Quibus
verbis fatisfaétum marito arbitrabatut.Sed
iocorum plufquam faüs.
h rl viri,m'l,bet:Nqn eft,inquir,ampiuis
tlr tempus> nullus homm puerorum ad
^ 'Peftat, praiteimaioremfolum, primo
i "*i anno noftri connubij cafta fui. Sede-
at tune fortè pueri omnes humi circa
£lei«,moregentis, aliquid manducantes.
j. "penteigiturviro, atq; illisrei nouitace
^'peiifis.illa fingulorum patresordine no
»'!lac •' quod aüdiens omnium minimus,
^ ' tnenriiserati,panemdextera& rapam,
»Ham habebat ra manu altera , in terram
{!?.,' > ac defidèfiotremens , & ambabus
„ ?°ibus adorantis in morem in altum ere-
ö S: Da mihi,inquit,ö mea matercula, ali-
Ve 'k*1 k°num Patrem • Cumq; Ula in fine
^°pmm paruuli patrem nominaflèt > &
Imparilitas.
EMBLEMA C X X X X.
-ocr page 682-
6o$            Andreae Alciati
XT T fublime volans tenuem featt aera falcO>
* Vt pafcnntar humt graculets, anfer, anas'
Sic fummum ftandit fuper dthera Pindatm ingcns
Sic fat bumi tantum ferpere Bacchylides
.
COMMENTARII.
«era tarnen fufpicor.id Alciatum tra|ute-
re voIuiiTe in quofdmm legurn Dottorc
fibi nullomodo confetendos,i qulbus."j
nienvel impetcretur, vel fugill«etux; ' j,
colligereeft exeiusaliqiiotfcriptJS' _ 1
VT fuhlime-volant] volatu fum»«™
aera peiens.Ponitur autem adiediuuni neu
ttum pro aduerbio.more Graecorum •
Secataera] Sic Virgilius i.Georg-
Quacttnifr illa leuem fugiensfecat Athtt*
pennti.
                                      . ■ f
Talco] Falco auis tapax& prsdatorifl»
exaccipitrum genere ; ita ditfa (vt^e.
innuic) quod vngues niore fakis f>apa
introrfuro flexos.Varij autem geneiis iun
falcones^t-Britannicus.GyroFalcus.Mo11
tanus,Peregrinus,Gibbofus.Verumwl<:o-
nes omnes (vt
hodieaPrincipumaueupi-
busobferuaf.im eft) foeminx fu»t; maies
verojiint, quos vulgus hodie vccat Mo-
fcardinos •
                                           .
Tafiuntur humt] humi giadirtntiir.P1"
dtf.7cnmv&vsp<.ov7cU'
                          ■ .
GrawlwstanfeYianat] Déhis a«ibiwv
de Plinium lib. io.                      c\' 'n-
Sicfummumfcandit]eteüattti™ixl "
genium Pindari.
                      '                J
lindarmingens] Pindarus Thebanus»
nouem Lyricorum poetarum princeps; J
ti(nmusfertur& verborum & ïententiam
copia , vc ait Qi^iiitiliaiuis : grauitate ar-
duus.conftrudionc ac ordine irnmeinusaC
prolixus. Quem etiam nonirnitabilenicU*
citHoracius. Eius educationem vde''
Imaginibns Philoftrati, tit. Vindari*-**
cjuoluec fumpfitPolitianus:
Aeriosproculin tractut &nHb*l*J'iKi-j.
tindarus it Dircauiolor,cui ne8*re t>UM
Os tenerum libafits apes.dumffl" lemre;
Mêbra quietepuer, motte tyirantiajomnu. *
Is cum Thebis aliquando in poecarurn ve- rJ
nia'etcommiffionem, per auditortifnfinl" r J
FA i c o pingitur jn. fublime remigio
alarumfretus euolans, fubqnoluimi
pafcuntiu alia auhim genera,velut gracu
lus (quem in hac pictura delidero) anas ,
& anfer- Epigraphen aiiquae editiones ha-
bent,lmparitas.q\\od idem eft-
I DappaietèPinclaro tradum-Sicenira
Chara-
Ser JLm-
blematK.
de fc ipfe in Bacchylidcm.Olymp. u
___ ffoQQf 0 7T0\-
h& HtPas <pvq. ■
[/.0,5ÓV7tS S'i , haXpOI
^a.yyhaostoc KapcutQf cot
u,Kpeci'Tct ya.pvtTW
S'iai 7rpoi öpviya. -ïcW . id eft;
Sapiens multarum retum .
Gnarm eft natura •
At difcentes, procaces
- lnepta garrulitate ■vt corui
ImperfeBe garriunt
Aduerftn diuinum louu alitern,
Ad quem Jocum fcholiaftes: dixo7eivt7cu
JY wpas tov BaK^vhifiiv, yiyovi ydp
Ü.V7Ü dv70.yavi?tU. Inuebitur in B*cchy-
lidenfattia ipfi aduerfirius.
Alius eft etiam
iocusiii Nemeis,od^3.in fine.
-------1'SV ƒ' 0,1179 f t&KVi (V irVT&VOlS ,
£a,<poiviv '(f.ypav wo&iv ■
Kpttyt7cuS'i x.o\t>iai 7<tiruv<£ n{jL0V7cu.i.
EH aquila velox in volatilibut,
Qu& corripitflatim de longinquo veftigans
Cruentam préidam pedibta .
Clamofi verègraculi humilia pafcmtur ,
Quibiis verbis intelligimus Piodarum fe
cum aquila conferre,alios vero,v: Bacchy
lidem,& alic^ Bacchylidi fimiles,minc cCi
coruo.minccumgraailis. Sic Scholiattes,-
ƒOKH cf'5 TstUT* THFflC f/f Bo.K^VAiSltV ,
nv ydp AV7ÓIS xsu tpwcttris irpot óamkx( .
<Ba.pcL@aAAH<P' ictvTof y.iv di7a, KoAoia
JV Ba.K%vK!S'>iv . Cjeterum mihi videtu r
allufifle Alc.iatusad vetus Adagium,Aqui
la in
«»£*£««.Cuiusexplkationerw -ftudio
fus vbi euolueritjiionnihil fibiadhuuis lo-
tiam a Corinna qtiinqnies vi<ft«s fe^u' *
Hic eflille Pindanis, quem ita-
Aquilct
ih nubi'
bus.         
ei aiHiciaationem taciiitatis comparabit. polio iertur,vt HU oblatorum p"»--------
Vide etiarri proüèrbiurn,H»»»»/«r/:e«.Re« lam impaiciictur \ quin & »lacerdote ad
CCenajn
-ocr page 683-
Emblemata9.
60$
**BK»m cum Deo in Cxcïïftii js fubinde vtv
stettjt.Verum & carminis Pindarici ama
°fcm fuiftè Pana, Phuarchi monumeiitis
V«tum eft.Eius mortem refert Val. Ma-
^islib.j.cap.ii.demorteiion vulgari:
'•ti in giemio dilefti pueri in gymnafi»
°ttuiis iimentus eft. De eo vide pluraa»
Pllcl Maciob.$.Saturnal.Horatiiim iib.4.
'tm.od^.Plinium Iib.7.cap.2.?.& Alcia
ln> noftuim lib.10 Parergcap.8.
-. ttttmi tantum ferpere] tenui ftylo vti.
'c Hotatius in Arte .•
erht humt tutm nimium,timiditiq\ pre-
£t».Epiftol.
» —_.nee fermones ego mallem
^fhntes per humum .
' film Pindaro hiyoi yctucuimêis- Ser.
*•*•* iacentes.
Bacchylides■] Lyricus Poeta.Cousgene
e» milis Medonisnothi Bacchylidasathlc-
*>vt aic SuidW. Tresfuiflè Aelianus tra-
U:nunc pnrnum,aliiun Athenienfem,ter
Un-i Arcadem.Porrö miriim videri poteft
,"t nic Bacchylidem adeó extenuet > qui
'ttuseft Siren,obcarminis fnaiiitatern.-fic
lnm iuepigrammate i-ivSo\oyia,s,
e
-----iKiU Ka.hi Mpijv
Xjjod imitattis eft PoHtian.Niuricia :
*ec -vulgare canit dulcu ab lulide Siren
^hylides .
'°Ptere3 La&antius in Phceiiice (Ti tarnen
Ui!r'US Poemat'on.) Uilcas voces , pro fua-
j 'imis&delicatiffimis accepit > vocabu-
^ ^lulide, Bacchylidis melici patria ,
Ac fi1*»'!^"^'"6 tlocet Alciatus.ali-
;t *nifemper obferuaiifacilè in ingenijs
OsTayoVW •w&p&'mpax.
(Ata cT' i-^ATTitvicttS./41/.t Tpe'4ö
(j.iKiTA____ idelh
gunt quidem alit
Via alijs excellentiores.
Sed vn» non omnes nes alit
JExercitutio.
Aufoniusad Paulimim :
Sivitulum tauro , -vel equum committut-
net gr o :
Si confers fulicttt cycnts,& aedonaparri :
Caflaneu corylos aques, vibttrna cttprejfis .
Poteft huc noninconcinnè referri.quodin ,.
Oratore Cicero ait: Si quem aut natura „„,.„„■-'
r
          ...         „ . . '         ■ r ^ j ncspotsui
lua.autillaprsftantis ingenij visfortede- :L.i. ,.
ficiet.aiit minus inftruftüs erit magnarum '
§•/*.. 1.                                                      net ff B
artnuii ditciplinis, teneat tarnen cum cu t-
fum,quem poterit.Prima enim fequentem
Konéftum eft in fecundis tertijsqueconfï-
ftere , Nam in Poetis nonHomero foülo-
cuseft (vtdeGiascis loquar) aut Archüo-
cho.autSophocli.aut Pindaro, fedhorum
vel fecundis.vel ctiam infra fecundos. Nee
veró Ariftotelem iuPhilofophia deterruic
a fcribendo amplitudo Platonis.-r.ec ipfe
Ariftotelesadmitabili quadam fcientiaSc
copia c^terorum ftudia reftrinxit • Porra
quammagnafit ingeniorum diifimilitu-
do.nos quotidianus docet vfus, & ipfe M.
Cicero de claris oratoribuSjitemcjj Fabius
Quintilian Sed ea nonnunquam compara Cónrpatit
tio naufeam in multorum nares concitat: tig inter-
& funt qui ne quidem Iouem pro tiuali fe ^ura fla/®
rant, & feomnium optimoshaberi velint; ft*
Nam & Palxmonijgloriofo Giammatico,
Varro togatorum peritiiTimusdifpücuit:
& Maro ipfe Bauitim & Naïuium auerfa-
tuseft.ficuti Pacuuium Perfiiis, quos fuo-
seuo placuilTecredibifeeft.cum alij melicv
res non eflTent. Sic (verba funt Minois) qui
vixere temporibusauoiii noftroriimiloan.
nes Meunus,Quadtigarius,Maro.tus,San~
gelaiius.pro bonis habiti,cum uondiim po
lita poefis GalÜca foret: fed fi conferütnr
cum fequentis a;ni noftri poetis egregijs,
Roiifardo.Bellaio.Belkqueo.Bartaffio.id
perinde erit atqj anferibus olores adasqti^-
re. Narrtquis ea vecordiaeft.quiMaroiii
Enniumcomparet,vel Honicrum Cbaeri»
lo, vt aetate fupeiiore quidam Buda:o Ba-
dium conferre nondubitarunt?In mater'A
quaijiiquam dirtïmili comparationiseica*
duit Cmulliis, fiiaa» amafiam non aq><*
laudaii
C*
ï*
"«Ü* aqi-|Ua*'Catera-Snncemin' V* vttalco ve'
'• tL v°latu prs(tent,id eft.qui ingenij vi
ta Us c*tens anteceHant.-fuiit & qui dum-
^. at"Umigradiuntur,\t aucsilla: dame-
er ï'^uibus vnaeft cura vulgatiora tatuu
deb'r"*3"-0^ certe referendum eft ad
qv ' l0ra quïqueingenia & minus viuida,
8j ten,l,« cogunt filiquas: quiqueplura
Vt)j a8,sardna velint, qnam poffirit; cd,
Htill Periti picrores,iiihil fciantpre.terqua
ptj ' are cnJ>re(I"um, vt loquitur Flaccus.
ïUs Eas '«net inter Lyricos Poetas Pinda-
t{ !• accnylides inferiora tantum confeda
|yJ^UUr- Huic conuenjt illud ex O-
1
-ocr page 684-
Anrireae Alciati
6o6
laudariqiieftiis :                                    co fido haberi vellet.' _ :
Tecurn Lesbia, nojlra confetatur ?              DHpereamtfi ttt Pyladipuftare ntltteu
Ofaclum infipiens & inficetum
?
                   Dtgntu es,autporccspa/cere tirithtt
EcMattialisinqucmdam, quifc proami-   Sedhaic fatisadaliaproperanti.
In defcifcentes.
EMBLEMA C X L I'.
QV O D fitte egregtos turpi maculatieris or/iu,
■ In noxamfa iuum verteris officium;
FeciBi quod capra
»fut mulclralia UUU
Cum ferit, & proptias cake profundit opes."
C O MM E N T A R I I.
h
ptinr,aut qui virtutes3diuuc5tis vitijs eo«
taminant atq;obicurant:c]uiue reclèinft»
tuta non rede finiunc. Veluti.capra Scy
lia, qu ód fera fit, muldram qua«.!b"c
diftento impleuerat,eandem pede Jlluo^dt'
ftringit, totumq; laccolle<ftpmeflu»d,tJ
ficquc beneficiupJ quod dederat, ipfamcf
-'^                     percht»
GApra pedibus pofterioiibus mul-
dlrale lac\e plenum impetit,eoq; fut-
uerfo lac efFunditjhuic aftat ancilla capri-
Jiuilga, geihim fubiraicentiscxprimens.
£ x antiquo deiumptum eft adagio,
«/§ 2x.i/p/*.id eüiCapraScyria. Conuenit
ineos, quibeneticiurn rnaleficio coi'mrn-
II.
Typut
Emble*
matts.
-ocr page 685-
Emblemata"
£07
tas tempore eominemifïlmus, ad extremit
iam fehëx' in Hiïpania Conful,fedisindul
Ij, habet
•Epigïaphe ifta cognadonern aliqua
cum Emblemate 8j
Bp^-n fine tilrP.'] fc^0 exiru.id eft.poft fit vcluptatibus . Idem euenic Hortenfio,
dcf' .m °pus cum aliqua laude ftatim & Lucullo, & apud Graecos fapientiffimo
| . c,Ucr's j Iabem tibi afperferis inimemor legislatori SoIoni.Antiocho magno,Xerxi
°n\tï\ antea&orum; indecorè , infolen- Scalijsmultis: &, vt etiam ex hiftoria fa
r>"ipetbè, impndenrer te gefleris.            era cólligere cft,SauIi,Salomoni & Samfo.
gregios orfas] optimum piiacipium . ni>quiin peiusprogreffi fiuit.Sed id in mi-
Uius lib. i. Yt orfis tanti operis fucceffiis iioribus quoq; contigtflè legimus . Euthy- ^uthvd,
li°lPeros datent. Cicero a. Diuinat. ex damas Rhetorcum aliquando oboratoria w<fó
clarus atque vtilis eiTet Reipublica?, poftea
ad tyrannideminclinabar. Illomortuoe-
insamicus Hybreas.-Euthydame, ait,ma-
lum es ciuiratis perneceflarium ; nam nee
fine tc,nec teenm viuereponTumus. Archi-
«fc-
. uro admiferis ; commodum conuerteris
damas Petiandro, qni cüm effet arte nie-
P er i ader.
.
dendicelebris,&in primis laudatus,carmi-
nafcriberetinfelicia: Q_uid, inquit.tibi ac-
cidit Periander.vt pro eleganti medicoma
.
         lus poeta vocari concupifcas? Notans ho-
*eciftij[uod' capra] itldem atque capra, minum mores, qui tes honeftasaggrefll ,
S ïvbiè diftento vberejnul&rale com- degenerant ad iordidiora.cüm confultum
vt-'r t,Ca'c's '^u difpergit, quod erat iam fit,vnumquemque in ea fe arte exercere.in
Sr
'e X
tefparatum.                          . (
Mttiaralia] Muldtrale.vasinquo mul-
&etlU:quod& Mulclra, & Mulflrum di-
"«f-HoratiusEpod.iS.
"■'"iuffk zieniunt ad mulBra capella .
*-0,«niei.lfb.7.cap.-«. Sed mulclra cüm ell
^pleta lac?te, non fine tepore aliquo debet
clte.Virgilius3.Geoig.
"——.tmplebttnt mulBmli» vacc& .
Calce]
extrema & polteriote parte pe-
J>s-Ouidius3.Fa(r.
^ua valet plurinmm.Hiic referri poflunt
adagia.-^am Batctua- 8c>Mandrabuli more
resfuccedit.$c,Primum JEgina optimos pue
ros alit. ltem,Primum Mms infilijs lauda
ttu
eff.Notum qnoqj eft omnibus Neronx
quinquennium. Sc, tth^ovdiftctTi
tfu/^TTs-
<p\jp[j.évov. Lutumfanguine maceratum.de
quo Rhodigin.lib. i1 .cap. i a. Domitianus
quoq; (vr refert lib. 6. Fulgofus) primis
iniperij iuitijs non modo abhorrere vide
batur,vthumanusfpargeretnrfanguis,ve.
rum etiam ea loca tanquam moleftadeui-
Damitia*
ni mutiü-
tio •
\
i            r-*w -_-------j-- ■ j-
. ""V M quifpiam ferme totoaetatiscur-
j CuloPtudenter probeque fefegeiTerit, &
cl^r61?3 ^ic^1116 > vc' etiam poft prs
tabat.in quibus cajfis ad vefcendum anima
libuseorum cruor manaretueli&asqjha:-
IVIlliilui iv^uuraum' n*uA \. wuuu 11» i's.iii-
tit ^'Criroinisaliquid aut vitij admit roum conuerfus, leuiffimis de rebus nobi-
jnecglotiafjebitumfibipraimiumexpe liffimosquofqjvirosoccidit, bonaq; eoriï
Cer?'6}- C'1 vtcaPra >quaïmul(ftram möca—ptiblicauit,mortuorum bona inuafit.qui
r ^dirpergitjtotumq; lac emiiTum, iam- vel vno tefte probarenturdixiflè, vellebo
M«eui mularai,- paratum eiFundit. Eiuf-
t-. ' "'"t.qui è ielici principio.id eit,pue
a «a bene & liberaliter inftituta.defleaunt
t:^01:CScort"pti(rimos,vitamq;deplota
^"niam.vt Nero.Tiberius.&fimiles Ro-
'tlfi m RciP".bl- Peft«. qu' è pra:clarisini-
om .emPcr 'npeióraproce(Terunt,&vitam
/"'"urn infeliciffimè clauferunt.His annu
norum fuorum hanedem Principem eflè.
Prorfiis igitur a bonitare atq; abftinentia,
quam primis ir.iijs oftenderar,adingétena
immanitatem atq; rapacitarem fetranftu-
lit , ie generofa primordia fcedo exitu ob-
fcurauit.Alia etiam exempla fubminiftrar
Val.Maximus cap.De mutatione monini
&foitunx.
\
H-p*
tan Potcft Metellus Pius.qui cartero
Vi
AEmiv;a;ïiÓ!
-ocr page 686-
Andreae Alciati
6o8
AEmulatio impar.
EMBLEMA CXLII.
ALT IV OLAM milttut comitatttr degentr barpm
"*^ Et pr&d& partem fipe cadentis habet.
Mullum profequitur, qui Jpretas fargüs ab Ulo
Prdteritasg, auidtts deuorat ore dapes.
Sic mecum Oenocrates agit: at deferta ftudentum
Vtitur hoc lippo curia tanquam oculo.
COMME
HA R P A, auis rapax,pixdarn cruen-
tuam vnguibus leiiens in almm euo
lat.cui miliuisïubuolat, deciJuaspra:da;
reliquiasexcepturus. Subtiis in aquis eai-
«at fargus, qiu auido ore pHciculos emer-
gentes deuorat.
Fits-dim ferè eft argumenti cnm
fupeii <re dePindarcTed fimilitiiduiesfiint
N T A R I I.
J<
quidc legum inrerpretem audicoreS qilO1
t.d
dam male affettos allicientem » qu' l"4*,, ./'
tum poterat.operam dabar.vteiusgloriaP f
obfcuraret,vei etiam cfiidi»pr haberetfl '
quem tarnen vt imitatoren» igoarawg''
tiius pungat,perbella vtitur fimilitudi»*' j
ac tum non fibi teinpcrata contiic'Js,nCjj (jtr ,
pe incncn cófi<3onomine itva^f*71^^ tiit
dicas.viiiipotensaiic meiipotoi:* ta j5:j
II.
tmble-
mn fcri-
put,-, 'm
u
iupj qiiempiam eflfe fibi fyndxomnm,eua» Jippum ocnjjs appellat, quot»a<*I,,d,c
ijnpenuajn
-ocr page 687-
Emblemata*
609
*peritiam.refertur.Qciemadinodutn..in-
AUlt>mihuisdegenercomitatur harpam al
e volantem, vt ijs vcfcaturcibornm reli-
*MiSj qua; ex eius roftrofniltulatim eon-
'^unt; vtque fargus rnarinus pifciculus
'illum pifcem confequitur,vc qua; praj-
l'erit.arripercqueatreodem modomecü
a't Oenocrates ille, ludimagifterbibax >
^''reüftos a me quofdam auditores ex-
'o'>":: 9110 "dem vtuntur tamquam lippo
Cli!o,id eft.nullius iudicii doftore,& im-
ïetito legum interprete, cui fit Iurisciui-
. sabftriifa(cientiapeintusincognita.Etim
i,c]; hominem maledicentia: notat, vino-
^tisjftultajcuiufdam imitationis & im-
fjtia:. Hunc fuiflè Alexandiinum nomi-
I 'Hlris interptetem Alciacoinfeftum,non
,l>' coniesfhira faiï'us Minoi eft Germanus
fe^ebertus, Regiis tnbutis Aurelia pra:-
.'-cusjcutus viri (inquit idem Minos) cer-
„^"fti&amiciuon poteft non elfemihi
jf?c«ffima iucundiffimaq; recordatio.qué
. ° a peimtiltis eruditis homimbus offi-
f se & honorificè cultum . & cuiti qiio
^ Pc de lireris krmones vltrö citroq; ha-
. ' 'Uperioiibus antèa<fcisannis,cüm inri
'ilt operam darem apud Aurelianenfes .
•^tTlvoLAM harpam] H arpa auis vo
ac j *m,&Tra TxdpTet^-iv^ diripiendo di
Ot*u ^"a P'ln'us- Be|ll»ni gerit cum tii-
A^-Ariiïoteles 9-de hiftor. anim-cap.i.
0 c'» inquit, funr piphex,harpa,& mil-
,s-Vocataiuem«tó«oZ«/»,qniaaucsvn-
Itni VnSucs habentesornnes ferè funtalti-
^.'ï.teile PImiolib.io.cap.i9- Vel fi ma-
{k af'eöor>cè intelligete de doctore pra;-
tw,,8c fublimis ineeuii,quem ceteri non
"gotaflèqni.
lof r'UUl^ Mi'lu,sail's rapaci(ïïma& gu-
tja[' '.f^a.dequa Pliniuslib.io.c. 10 Mar-
ais 9-
'propefumma rapax milum inattra
T\ voUt .
C 1» '1
^<ïiKl ° ^lx'mus e"am aliquid fnpra
eit, ™-l9- Miliium veiö degenerem di-
det U1° Antalciato Oenocrati accommo
l*.Uii !a!- extr3ordinem doftori.feu potius
Muill!iert' & imperito leguleio .
'tfeft ?* Pr°feqttitur] Ordo eft -.Sargus,
'd ea'^'. s '^e ignauns,profeqtiitur tnulliï,
Girg/ Um pifcem marinum,qtti, (uppie
hitt^'" m deuorat ore dates fyretas
*h*'tas1<*l>iao.
fuppleiïiullo. Mullus
öCtll»srnaiiia pifas & fluuiatilis, cjui
quöd geminabarba tnfignitur.barbatulus,
barbo.vel batbatus dicitur : licet Sanclius
neget,& aliiim magni ptecii pifcem efle di
cat-Huius mentio eft apud Plin.Iib 9.cap.
I7-&3J.C 11. QuomododifFeraiit inter
fe mullus fluuiatilis & tnarinus» noteuc
ctirioii. Martialis:
Nolo mihi rhombum poniu, mullnmvi bi~
librem
.
Surgiii-} Sargus pifcis, de quo iam ante Sargutr
Emblemate 7J. in man uafceus A «gyptia-
co, vteft apud Feftum: qui, tefte Pl.nio,
eum, quem Lucatium nominant, comita-
tur-.& illocoenumfodiente.hic excitatum
pabulum deuorat. Vnde hominem ex aliis
laboribus fibiftuftum & gloriam vfurpai»
tem,& alienam,vt dicitur, me (Tem dc.iie-
tenteni,qm veiint figiiifica.i.fargü & 11 ui
Kim pinguDtjfequittii' enim fargi reliqtihs
mullus , atque vbi illeexcit?toluto abierit
(ïodere enim poteft mullus^) delVeiidn Sc
pafcitur, imbecillioresq; neeodcni ad.<a-
tent,arcet Ariftoteleslib 8. de nat auunal.
cap.i.& Pierius Hieroglyphjo.
Dupes] Dapes non tantum opiparosap» "Capes.
paratus, auc religiofos, ficuu p'eruiiq; fi-
gnificare.fed & vitabiies & iiifandoscibus,
audloi'e Virgiüo, pofllimusdicere , in Ae-
neid.j.Cyclopem defcribens :
Nafimul explettu dapièets^inoq; fepultUS-,
Et in Bucolic.
Quat iüi Philomela dapes , qua donit pa-
rarit.
Oenocrates] finofus quidam doftor: of-" O tvox.(t&
vo; vmum,9c KpcLTiaiiVinco
.quafi quod vi ?Ht>
no vincetetur.
Deferta Budentum curia] 1'pavix.at, a
me tehftadecuria ftudentiuni. Curia pro
decuria, quam claflem Parifini dicuuf , id
eft, auditorium . Ergodefetta (ludencum
curia ent decuria illa.quaceflerat ante Al-
ciatus.Porto decuri?nomine,(i vacat.euol Curia-
necaput i6- lib.i.Genial.dierum Alexau-
dri Neapolitaniniouenim mihi vacat om-
nes mimitias perfequi.
Lippo oculo.] Ipfemet Alciatus prouer- Oculolip
biale hoc dicendi genus interpretaturiPa- p0 K
rerg^n lib. 6. cap. n.Vti tamquam lippo
oculo, inquit, prouerbialiter dicimui' de
re, qua carere non poiTumus, cvim tarnen
damnofa nobis fit.Eleganter Plautus adjfet
uos improbos traxir.quos.quamuis dorni-
num decipiant, tarnen retinetdominus, 5c
Tt v)oteft,eorum opera vtiru r.ciim vt velit
Qj! «on
hl
V
«*
**.
-ocr page 688-
Andreae Alciati
6io
!ion
sioipoffit. EiuscamieneftinPerfa:
Ëgo neq; lubit'ter Jeruio, neq^jum hero ex
[entenÜA :
Sed quxji lippo oculo me mens herus vti-
tur, manum
Haud abflinere quit tarnen , quin imperet
mihi ,
Qk'm me futs negotijs pr&ficiat
.
Sed Sc apud eundem ia Bacchidibus fïc fe-
ncx loq iritiir:
lippo iliic oculo feruus e ft fimillimus :
Si non efi
, nolvs ejfe, neq; defideres.
Si e ft, xbftinere, quin utüngtu ynen quecu.
Smit aucem hxc carmina non folum ab in-
terpretibus male intelle&a, fed etiam vitio
exemplarium corrupta.Haec Alciatus.Vi-
de prouerb-Ii/'/'O oculo fimilvs. Sc,Vbiqtiis
dolet, ibidem
Ö* manum hnbet.
Etsi Emblema hoc fcriptum fit in
ttiuialem quendam leguleium,Alciati fyn
dromon,tarnen commode referri poteft in
omnes , quiineadem arteverfantur, pro-
pterea quod inter hos artificij fimilitudo
magis ajmulaiionemcondlier quam benc-
nolentiam • Quotum tnutuam inter fe in-
uidiam Hefiodusin Operibus & dicbus
luis, cópluribus metaphorisindicat.haud
tarnen damnans id genus artificum concer
tationemamö probans & laudans: propo-
fuerat enim duplex acmulationis genus,
quotum altetum fit vtile, pulchrtimque
roottalibiis ; alterum foedum acpernicio-
fum.Hoc homines ad rixas ac bella conci-
tari.propteropum honorumq; certamina:
illo veto tanquam exemplis propofitis ad
induftiiam Sc honeftas attesexpergefieri.
Et quia amulatioiis virtus cognofchur ,
conftat nullum ferè i'uiflè virum feu bello,
fiuc toga clamm,qui non fuos xmulos ex
pertus (it.Plato vit fummüs,& Xc^P'V,
hatid expertes fuiiTe cteduntur taii> a"
ctusjid ind:cio cft.quod neuter aJteti«s ®
minic vnquam,cum multa vteiq; fct!P.
rit,ambo clari,& inter fe alioquiti notij^
cratic?q;fapieii:iï ambo alumni • Hab
Virgiluis Eauium& Meiiium , Ho&et0
Zoilii, Cicero Hottenfium & Didy"1""
Aiexandrinum,M.Varro Rhcmniin1'. ,
lemonem Grammaticum , Catulliis^1'•
nium : qui omnes multö faciliussrn0'
rum nomen,qua propofitutn adepti fc'n
C^uidïquodcontraipfos Deosaufa '" %
gere asmulatio perhibeatur . Hxc c°\t
Marfia; pellem detraxit,Arachnen è f'jL
fufpendit,Sirenes in monftra mutant',. ,
quoq; Mifene.non eflès vndis fubmet I
nifitua temeritas Tritonem ad cer^01
cantus prouocaflct. Atqjvtinam res"1 .
smulaüunis terminosconfifteret, i^P^j
aperta odia &- bella erumpit: nam vt ie .
Ciceto in Ladio.peftis uulla maiot U> al*
citijs ede poteft , quam in quibufdanil1.
noris Sc gloria: certamen , ex quo iniff,1
tisfspe maximajiiiteramiciffimos e*cl
runt. Notefur nofhorum quoq> tciy(a
rum vehemétiain fyndromis quibii^3, ^
quam clandeftino laborent odio, 1.l'a (
mutuis connitiorum aftultibus col^d3i
cornua- Ecquod propofitum prar"1111^
Vana;& inanisgloriolaj ftrepitus,& ?c'oi
Ïarisapplaufus-Pro his continuatos a"'^
& fajcula fudoribus & vigilijsfracla,tf s
mittitlucubrantium folertia : pro hlS
& a:tas paribus pene fpacijs decurrunt' tt
fcentesenim confecramusdifcipliniS'1.^
tarnen imperfe&as abrumpit mors, '),l,^j.
htiius glorj«,& terminus a:mnlationiS-
de adagium, Figulus figuh inuidel'•
IV.
Mmulti-
tio du-
plex.
jMbotfi
-ocr page 689-
Emblemata^;
dn
Albutij ad D.Alciatum}fuadentis,vt de
tumultibas Italicis fe fubducat, &
in Gallia profiteatur.
EMBLEMA CXLIIL
QV AE dedit hos frutlits arbor> ccelo aduena noïlro%
Venit ab Eoo Per/t dis axe prtus.
Translat» facto? eff welior* qu<& noxia quondam
In f atria* hic nobis dulcia poma gerit .
Fert foiium Ungua, fert poma. fimillima cordi ;
Alciate j hiric vitam degere difce tuam.
Tu proeul a patria in pretio es maiore fnturus
;
Muit km corde japis, nee m'tnks ore vales.
COMMENTARÏI.
Ac T * N l * 'n patina aufertmala Per. tem veróhotum pomorum fcracemipfc
«aa pioxijuaatboK de«erpta. Aiix>* Alciatus iuepigtammare depingit, vcqu*
Qjj x habeat
-ocr page 690-
Andreae Alciati
6lZ
tus fnbterfugio,tutamq'ue ftudüs rneis K-
dem perquiro , diutiiTinrè efie peregr ,
turn, Principumq; iiiilionibus huc at<JJ
lucagitatum,certam fedem tenerenonp
tuiflè.Idem clariüs O ratione Ticmi ih»^
ta fic.-Qiiaplurimi veftrum optime £
vtbelli calamitatibus eiecTriiSjKliflaPJ.
trans Alpes profecftusfum:ibi profeli
muneriaddidus,aiiquot annos fumnia
gratiamoram traxi.- quod an illorum ^
manitati tnbuam,an qualibufcumque'
ftris ftudiisjiion
(atis fcio. Tria certe rn
gwficahac indifciplina tribus irieele
rimis gymnafiis mihi contigerunt.qu* ,
fcio (quod citra arrogantiam dic£tiiin. .,
an cuiquam alü:primüm vt Auenio"1' ^
numqiiam ad eamdicm cathedram alc "
difiem.ftipendium fexcentorum etc: £[
& xtate longè impar.ienioribus tarne
quarer.-alterum in Bitiirigibus, <V}ot. .
liberalitatemagiftratusChriftianimw1'1^
fo Regeadiiuiante.fecundoquam e° T^
ram anno duplicatum mihi eft honora -
& mille ducentiqiiepixftiti: tertio* e ^
quod tam a longinquis partibus i» Pa
ab exceliêntiffimo Duce noftro accer i '
Scnatoria d'gnitate ornatus, hancacce ^
riem ne quidem cogitans, tantum a .,je.
petierim,fum confecutus . Hactenus ^
Simile eft quod Érafmtis in quadari" 2 .^
ciatum epiftola fcribit:Pietatiserat,Ifl1 ^
quod patria: tua: potiffimum bonllIP u
uem pr^ftare volueris:fed Deos volu
ditionem tuam velutin edito lucere p
libus.Nam virtutis fplendor ae^°9lL
habeat folia lingua: /ïmilia.poma vero cor
dis formam quodammodo referenda .
Hoc epigramma non eft Alciati, fed
Aurelij Albutii Itirifconfculti, Grxci &
Latini fermonis periti,Poetas infighis, &
quidem Mediolanenfis, non AurelianenfiSj
vt perpetam ab aliis traditura eft . Bona-
iientura Caftillionauis: 'In'vico Cliuii me-
moiiolï funt Albutiorum, qui mihi funt
accepiifllmi, quod ex iis tam antiquiffi-
misnatalibusortifunt Aurelius Poetaegre
gius,ab Alciato etiam celebratus,& Io.Ia-
cobus&cEiufdem Aurelii vidimus Clui-
ftianarum Inftitutionuni libros tres , car-
mineeleganti perfcriptos,quos Carolus
V.diplomate,& A.Alciatiis epigrammate
conimendarunt.Audiuimus etiarn fcripfif
fe HymnorumÜbrum vnum . decem vir-
ginum vitas,& librum Iobi, aliaq; Albutii
quoqueeiufdem menainit Alciatns lib. i.
Prxtermiil"orum;Legi apologiam quadam
eiusnornine aduerfus Petrum Stellam, &
Longouallium.legum Doftores.Hic itaq;
monet.vt Alciatiis a tiimultibus & fa&io-
nibus Itaücis fefe fubmoueat,& florentiiïï-
mamGalliam petat,in quafutimis fitcö-
mendatior . Sumit argumenti materiam a
pomiPerfici tralatione,quod in Perfide vi-
rulentum fuit,in Italia verö con(itum>lo-
ci mutatione toxicurn habere defiit. Eo-
dem modo fi patriam relinqiiat, in extera
legione admirabilem futurum Alciatnm
fperatjfiquidem nonminus lirgua, ideft,
eloqiientia.quam corde, hoc eft, doctrina
& prudentia polleat; quod etiam faclum .
In Galliaenim Alciatiis per aiiquot annos
h5 fine magnagloria profeflfus eft . Quod
aperte (vt carniinis noftri enarrationem
habeamusmagis perfpicuam) Alciatusip
femetexplicuit orationequadam Ferrari?
habita.hisomnino verbis:Scio,inquit,ple-
rifq; fufpectameiTepofletam frequentem
mutationemmeam , qui nunc Auenioni,
mine Biturigibus,niHicTicini,nuiic Bono
nia; profeiTus firn : necdeeruntqui incon»
ftantia: hoc tribuant, tamquam nnfqnam
poffim confiftere, & quod in carmine Ho-
xatiano eft,
Kom&Tiburamem.ventofusTibure Roma.
Etenim.nonbenecompofita: mentisargu-
mentum eft, cum qüis luie atq; illuc va-
gus difcurrit.necquiefcere poteft.Caueriï
mihi excufatioeft inproniptii.notirfimii-
cue omnibus eft,me,dum bellicos tumul-
TI.
Aureliui
Jllbutim
IC.
C0'
)>
ftoin fiiacuiq; patria ferè_OD^.unorj,oC
tingit. Nee verö pmermittejidurOj.^
Perfici fymbolum a Paulo I.oU'oe,^m gf
in eo Dialogo.qnieft de notisar^cLATA
amorisjcum infcriptionejTRA^1 ;aroa"
PROFICIT ARBOS.ipfiqueAK
fcribi.
                                  .         tocïï
QVMdedithosfruaus] Hic P"-Ceat,
Perdcovidetur confundi : quod a' vcne-
alii viderint. Qui verö pomum |>0jc£epti
natum in Perfis gigni putaueru" > .^ dc
fortè funt nominis vici"'tate' n omnino
Perfea diligeutiores tradunt, qii*
aliaeft myxis rufeeft ewiba»J*[ " ,e.
na eafuntforbis'ufitajm AEC" „%Co-
thalis,in A.gvpto i"al"b^m^onfi,ndc
lumella poëtica hcenw v"&droBiu-
re videatur , qux taroc» ex Nican"
n,auu,& ex his fortè Ak>at«s' t0
tri1'
Zoem ex
Alciati
quadam
eratia-
fit .
4
in
f/
-ocr page 691-
Emblemata ;
<^I3
C*/o ttduenttnojlro] noftro ïbloimplan
"ta.eiim primüm in Perfide nata eflèc.
Venitab Zoo] Ctim Perfa; aliquando in
Romanos bellum gcrerent,nuiltis in locis
yaliaïPcrficaimplantarunc, qua;in Perfi-
de venenum praefentancum ferun: • Hac
tandem arbore hoftesextiniftum iri fpera-
b.ant:fèdiu Italia mutato folo naturam e-
Jiam mutauit.quain opiuione eft Columel
«»vbi refert;
"~~-~.pomis eum barbara Perfis
Wiferat,utfama eft.patrits armata uenentt:
""' nunc expofiti paruo difcrimine leiJi ,
*"nbrcfios pr&bent fuccos oblita nocendi.
■^'•j hunc fruéhim ab AEthiopibns in A Ë-
Syptuni raalo animo miftum.naturam fo-
" benignirate commutafTe tradunc. Calli
^acbus retficum in Aïgypto primum fa
tam a Perfcoaffirmat-Nicander veró My
^lusprimö fatam contendit.Plinius adue-
ctam quidem hancatborem è Perfide fa-
tstur.fcd noxiam apud Peifaseire.St trans-
«Cu mi.tef_er<',id verö pernegat Eius verba
_tiiu iib i j.cap. 13.I11 rocum quidem Per
«ca Peregriiia.etiam Afia: GrXcia?queefTe
c* nomine ipfo apparet.atq; ex Per fide ad
"êfta.Et paulo infeiius: Faliuro eft veue-
"acacum cruciatu in Perfis gigni,& pcena
rUm canfa , a regibus trauslata 111 AEgy-
Ptum,& terra mirigata- Sed Plir.ioadne'r-
laiitur GalemiSjDiofcorides.Paulus AEgi
"eta>Plutarchus,& alij.
Translatu faBa eft melior.] Quafdam
tbores mutare nacurarn pro regiomim va
:'eia^e> teftis eft Plurarch eo hbro, quem
"'Cripfït.Defacie.quasapparetinorbe Lu
J^'Pbnlib 17 cap 10. vbi agirdearbori
/^«asauulfione nafcunturjomnia ea 110
,ri 'i moris eft in fua locan.fed prius nu
1 dari,atq; in fèmniarijsadolefcere.ite
™<JJ migrare • Qm tranfitusmirum in
r. l,tn rnitigacetiam filueitres.-fiuearbo-
'n luoqj vt hominum natura, tiouicatis-
tc P^tcöri"ationisauida eft:(iue depeenden
( _lrus telinquunt , inanüiefcunrque in
ta r- u,cei1 fêrè dum radiciauelütur pla
l,ci>mileillud Plinij hirtori* mundi lib.
jkj P" 96- In Cruftuminionatumfcemim
li,>e Xll,m,eïtraralubree(re.Ex quointel
t^ aiC,l'fr'ain '°I' mutadone fieri raelio-
^' 'a det"t orajquod rei rufticasperitiau
t0iySobfer.uatic,Palla4ius,rolumella,Ca-
tia' ar[0,all)-Ex horum cenfu habetur e-
0 atbor Perfica: vnde pomuro Perficiirn
noram fuiiTe cius, qui in alio coclo melior pcfnHm
fiatjtradit Picrius Iib-f4. de facris ABgy- ï'erficwn
pt. litteris.
                                             quid jj.
Qu& noxiz quondam] toxiciim ferebat. g»ificct,
Extat epigramma Grajcum iib. 1. Antho-
log.eïs' «Te^et.incertoautore.iii quendam
Theognofti filium,qni comeftispomis Per
ficisinterijt. Idfichabet:
ix. poviav^JIepiTciv tpóvtov pwreV hyayt
Tllptrtvt
Tla/S'i ®ioyvckv Bttvón <&póp&~
viv
. id eft :
Ex mortiferti I'erfis mortiferam plantam
duxit Perfects ,
Vilio Theognofti mortis eaufam •
Hucquoq; refpicere arbitror (qnidquid
alij dicant] illud a Phüodemo , vel vtalij
volunt, epigrammatario Platone diflum
nobili difticho :
y.nhov iya, (Sakah (Ai <pi\av 01 rif, ceAx'
ScLvdiwim. Kaya y^u pv {x.a,pou(ó(At&a,'»
Cuius fententiam pro iure fuo fic reddidit
Pierius:
Pom'um ego , ouiq\ tibi me dut,te deperil,
audin'
Vlauia,marcefcam nempe ego,tuq; etia:
Dulciapomagerit] Martiahs 13. Nui
Perfica.
Vilia maternit fueramus pr&coqua ramis ,
Nuncin adoptiuu Perjica cara fumw .
Tertfoliitm lingus.] Phirafch.commen
tano Oe lfide&Ofinde, Perficam arbo-
rem Ifidi confecratam fuifte fcribit, qnöd
lingux folium babeat/frudum cordi fi-
milem . Eins ha;c verba funt: t£>v J" év P'utar-
èuyüirra ipvrav iAÓ.Ki?a.
tjT éta KctSit- c^ locus
pZa-Qcu xiyxff) rnv <rsip<rta.V ,oti Kitp- de arbore
cT/ct jweVo Kttp-rof d-JTïjf, yXwTTYi ƒ6 To Perfica.
PvXhov i'oiKiv • ii'iv ydp af avdpaTret
tyjiV TTtavKt CH07tp0V \oyv, «j [J,d\l?ct
rS'Trtpi Qt£v,iS"è (/.eiQiva. povrijv '(ye* fff^t
ï'vi'a^l^.ovittv-
cT/o Ta ;j.iv eis -tiypnsnpiov
.ivTaïMit KctTióvTi
1sa.piyyva1j.eu , tortel
ippovêiv, tveyii\y.a. xiyt-iv ■ Deftirpibm JE-
gyptijs maxime confecratam De& aiunt Per
feam.qti-d eiUsfrudus cordts, foliü lingiu
fyeciem referat. Nam eorum,qua in homi-
nem caderepojfunt, nihil diuiniw eft om-
tione.pr&cipue verbde Dijs.neq; iMa res a-
lia maius adfelicitatem affèrl momltum.
Jtaq; hicpr&cipitür ei, quifit orr>culum &•
diturw,vt fancTèpieq-, fentiat, & módefti
loqmtur,
Refert idipfum Politiaiiüs Mi-
Qj 3         fcel-
O-
-ocr page 692-
Andrcae Alciati.
6i4
fchola.fub aufpicio Grxcornm fap10""^'.
Pf /t>/-ii1ic f 11 n^rmriknc ft mainrtnllS *
PI-................•...............' . r u.
gentis, quido&rinas liberales primus ^
tetix fub padamercedefic plaufibiliK' ,,
cuit.vtfuiidamenta principis Acaderni? •
piimüm molitus dicatur.Taceo de Mcl
tojhomiiieextero.quiiuris fapientia; ni^
rem primus apud Biturigas celebrauit-*1.,
au tem fa:pe, vt patria prxdara ingenia"
capiat, fed ad loca magis illuftria propel'
lat. Sed plerunq; liuor & inuidia cioe'
fiioseijcit > qua:deteftabili & iniufto ma»0
cos maxime profequitur & infeftat , qi|0S
ad virtutem reftiore tramite prodeumeS
cernit. Vude rede deea 5illius Italic11*
lib. 13.
                               "                 L
O dimm exitiü mortalibus, o nihil vn<{**
Crefcere,nec magnat pntiens exurgere /*""
des
Inuidia
.
Hanc vtdeclinarent multiex patria fpo""
te exceflerunt, & in aliena terra vixeiu»1:
vtfecit IphicratesiiiTliracia.CoiioninCf
pro,Timothe,usin Lefbo,Chabriasin A*"
gypto.CharesiuSigijo. Vfqueadsoautef1
dira & abominabiliseftiüa !ues,vt in fu°s
tantum notos atqjvi'ciiïosfxuiatjnecjj hö"
manigeneris Seruatori benigiii(lim&peper
cerit.qui innocentiiliir.usfola innidia-rfi0
te ignominiofa interi '}t,vt copiosè BafiliuS
in eleganti fua oratione Grxcade Iniad'3'
diflèrit.De eadem prater Virgiliüm in £"
pigram-de Liuore,Ouidium i.Metaro01"
ph-fexcentosalios, pulchrè fcribit Plutaf"
chus in lib.de difFerentia inter odium #
uidiam.Nuncaliquandiucum Regibus*
Principibus nobis res crit,
fcellan.cap. «j.fed hancarbocrati facram facit.
^/cwfi]MallemIegere,^/^s«e,nomine
geiuiino faniili* Alciatorum . Vide Em-
bleni.3.
Tuproculapatria.] Virgilianaimitatio
è lo.Ecloga :
Tu procul ap/ttria (neefit mihi endere)
tantum
Alpincu, ah,dura niues
. -
Apud Euripidém Herculefurente."
èshhov 7/ <Ppaur*s> /ActpTVf' dv h&(ïois
ijthpttv
.
No» efi vbi
Strenui quid agens teftem habeaspatriam.
Verba funt Amphitryonis ad Lycum,qui-
feus docet magnortim Hercuhsoperum te
fles cffe gentes exteras.
D o c 1 T v R hoc fyrobolo, neminem
prophetam in fua pattia propria acceptü,
fuisq; gracum aut exiftimationi eflè,fed
omnino neglec"tum,fpretum,& vicinorinn
innidia, pefte ilia tetrica, qua: alterius re-
bus maciefci' opimis, prorfus depreflum:
id quod atteltauir omnium maximus &
veraciflïmus auiftor 1 Redemptor nofter,
Matthan 13.L11C54.& loannis 4.C.Quod
contigit multis olim fapientibus,qui tamé
longinquis peregrinationibus notiores fa-
öi,fefe toti orbi commeiidarunt: vt hr» de
quibus B.Hieronymus prologoad Biblia.
Suppetunt ea de re exempla longè multa
apud Diogenem Laertium.Phiioftratum ,
EunapiumSardiaiuim- Occuriitex vete-
ribus vnus Anacharfis Scytha , qui apud
fuosiiullo inhonore, Athenis admirationi
fint. Roma: non nifi ferö adnr.odum exce-
pta& admilTa Rhetorica: & Philofophia;
f:
tif
IV.
Nullus
propheta
acceptus
in pa-
tri» .
PrincePs
-ocr page 693-
Emblemata^.
6if
Princeps fubditorum incolumitatem
procurans.
EMBLEMA CX Lil II.
T1T A N11 quoties conturbant xquorafratres,
. Turn miferos nau tas ancbora iafia iuuat:
Hanc pius erga homines Delphin cempletiitur , intis
Tutius vt pofsit f gier illa vadis .
Slgarn decet h&c mentor es ge ft ar e infignia Reges,
Anchora quod nautis, fe populo ejfe fuo.
COMMENTARII.
ptione nominis:in al te raeiïèt anchora, cu*
ius medium delphinobuolutus complefte
retiir. Hoc mimifma fe vidiflè teftatur
<A N c H o R A vttinque hamata & e-
I>h r*^aP'ngatur , cuius medium del -
„ ''''Ptfciscclerrimus.compleifiatur, eiq;
J>
J'S          2?c'rc"tt"oIutusadlia2teat.
tJJ^**i Cni-1 TVS- Vcrpaiiaii«s olim mandatiit'ex te- ld autem fymboii nihil aüud fibi
liff'** y f'""wfmavciiius airera in parte ipfius affirmat, cjuarn illud Aiigufti Ctefai
"pafiam facies cflèt expicfla.cnm inkii
len
veile
isdi-
len-
Qj 4              *è.
L
-ocr page 694-
Andrea? Alciati
6i6
Vilde etiam eofdem Aftrad fratres appel-
lat Ouidius 14. Metamorf h>
Aeraq;& tumidilfubitts cöturfib'u*étqUOt
AJlr&i turbant, Ó* eunt in prtdia fratres-
Turn miferos nautas] Epitheton conue-
niens.vt illudeft Lucani lib.8,
:        : niiferntq-fallrntia naUtOf
Sidera non fequimur .
Anthora iacla] Nautjeanxij ad ancho-
rara conr'ugiunt.S'olent quidam dubitare»
iciibendumne lic anchora, cum afpirano-
ncanancora.Quo. pa&o fcribas,meo iudi-
cio,parui refert; il enim autoricatem Val-
Probifequaris,(liie afpiratione fcribes, iW
enim dicit.tria tantum nomiua Latiiw p°»t
c afpirationem ha,bete,Lurcho,Fitlcher,Or-
chm.
Cm videtur adftipulari Grxcurft
ciyKvpa.. quodiineafpiratione profercur-
Vfus tarnen fecusfuadet.
              /
Fins erga homines Delphin] ipiKdXtf^
srof.id e(t, amicm hominum . De pietate
delphini in homines piura diximllS ^m"
blem.yo. quibus adiungo , delphinum °°
amorem in hominem eilècapitalemcroco-
dilihoftem.quononeftaliud infelliusatil-
malhominibus. Infuper in delphin" ma-
gnaeitchari'-as erga filios, quos etiam a-
dultos diu comitaiiir.Autor eft Ariftote-
les lib 5-de hiftor.anim. Sic rexanimop»-
temo efle debet in fuos.alioqui nó eitre*^
fed tyranrius.vtin Politicis docetidc11
riftoteles.
                                          .,
TutituvtpoJfit].vi flrmius &fecurius
figi poiü t vadis pelagi. Nam anchora per
metaphoram pro refugio & fecuritate po-
nitur.Vide prouerbinm, Anchora domt*
Anchora quodnautti] \ncbora lym"^.
ft.quia anchora tarditatem.delphin celeri-
tatem aptèrepra;fentct.He,c ibimultis ver
bis tradbntur.nec male, vt videtur-Sed no
fter Alciatns, quiabillo autore inaliqni-
bus Iocis dülèiitire (oIet,aIiter illiusnumif
matis figuram interpretatur. Nam per del
phinem cum anchora , quxaduerfus pro- ,
ceüas & tenipcftatesfabricataeft > regem
ipfum,& reguim rmimis vultintelligi. ad
quem pertinetcalamitati Sc perturbationi
ïubuenue.fediciones Sc procellascompone
re,& arrumnasfubditorum depellere.paci
que incumbete:idq; ex delphini natura di
fcere.qui (vtait Plinius lib. i8.) futuram
tempeltatem prsfagire folet. Quocirca vt
piKdtdpQ&otSi nauem ventis agitatam of-
fendeiitjtutiüs vt rjgariir,auchoram qua(i
humauo quodam iültin&u dirigit:u"c Prra
ceps quiiq; fuoruni maxime ftudiofus ef-
fe debet,potirfimiim veró fxuience tempe
ftate& impetu belli, vel etiam infortunio
quodam alioimpendente, ne Reipub- fta-
tuspoflitaliquomodoperturbari.autetia
comminui- In fubueniendis etiam miferis
debet Rex imitari delphini celeritatem ,
qua;maxima eft,& pene incredibilis,vt re-
fert Plinius lib.9.cap. 8. & Ariftoteles,Sc
Oppianus. Canerum delphinum anchora:
illigatum proinfigni & ftemmate publico
prater Vefpafïanum olim geflerunt alij
Principes & Impetaroreslaiidatiflimi, vt
Auguftus Cajfarj Seleucus,& Nicanor.
Noitroquoq; faeculo Aldus Manutius ,
nobilisapud Venetos typographus>qua de
re eft elegautifltma napsKCturif in proucr
bio, Teffina lente . Gallicietiam imperij
Thalailiarchus.quem Admiralium vocat,
hoc iniïgne hodie etiamnum circumfert ,
vtnuper laudatus ille Philippus Chabo-
tius.InfcutoVlyffisdelphinumdepiifturn
fuiflefcribitPlutarchusad finem difputa-
tionis,qua quaui^vtra animalium plusra-
tionis habeant.an terreftria.au aquatilia .
TITANII quoties] Hoc primum mo-
iKo,Titanij hic trifyllabuni ellé, nam duo
ij.eoeuntinvnurri per fy.na;refïn.Dicuntur
autem Titanij fratres venti,a Titane auo:
fuitenim Aurora Titanis filia, quasmifta
fratri Aftrseo peperit illi ventos, gigautes
robuftiflïmos , autore Hefiodo in Theo-
gon.& Apollodoro lib. i,Bibliothec. Hinc
Brixianiis Pylades lib-1. Theogon.ficait;
Aurora Afft&opeperit Titaniafratri ,
ABrta tyvêtosfltii freta longtt premüt.
tialphi-
nut allï-
gxtns an
chor&.
Delphi-
hivipa-
Tt*t»
4
i
Anchora
Thalaf-
jiarchi
Gullid.
aI
nira oom principis.quo uu*" 'ÏK"""? CJ]0
cij admoneatur. Vide prouerbium, ^ '
ramfacramfoluere .
Fuit autem a°^
prarirdij & falutis typus, Pierius 'ib' *>'
Hierogl.Ad gloriam & fclicitatem retu-
lit Pindarus 6. Iithmioruni ■ $l W^.
inquit, hominum fumptii & labof*-^ a_
liinas virtutes exequitur • ^eu* ' ^.js
mabilem gloriam prxftac • & *' >~/j,j
«AiSsu !ïó.XhtT ayzvpav SteTif*'? ! \t.
elt : Felicitatts iaat anchora»1 'imin 5
nore <*«<S*j.Quid fi huc reu°cemlis '^ ]oi.
Plutarchi monitum è vitaSoloms:ql. ^.^
co dicitjS'enatu velut anchota firnJfeCl]ba }
tatem.Memini Sc Euiipidem in wancho'
Polydorumgentis famili3eqiieil',f /_r
III,
Titanij
frutres i
ram nomina re, es (mvos
at
tp
-ocr page 695-
Emblemata-j.
6\j
J*W.qui lam folus genens fuperejl anche-
Koftri,
Ariftidesoratione Panathenaica
?tlföaidicicGra;cosomnes vbi v>f°s fuiflè
P°ïtu quodam duabusnixos anchoris,
^la« gemino fultos prajfidio . Refer huc
^R-asclara prasfenti Eroblemate
J'tinctu t yv ay.» J'rinceps fubditomm in-
'wnitatem procurans ■ quxfimlts mihi
'oetut feiitentix Marcellini Amruiani,
i1112-9.Iib grauiter pronunciauit.Impeiïü
,'farn eflèfalutis ahena: . Principes enirh
^ent habere perfpectum, fe fibï minimè
comagnifïceiVtius: Eona confeientia prin-
cipatum fibidelatum acceptat,qui itöntfi
animo fëruarïdi illud a.ccépir, & quem ip-
fms Reip. vtilitas & vex ad ülud arceffit,
non fua. Idem ibidem: Quod precatuseSj
vt illaipfaordinatio comniotnm bene ac
felicitereueniret nobis,Reipub.nonue tibi'
tale eft.vt nos hunc ordinem votoiumcó-
mittcredebeaiTius: Deosdenqueobfccra-
re.vtomma qus facis, quasq; facies pro-
fperècedant tibi, Reipub nobis: vel fi bre-
uiusfit optadum,vt vni tibninquö& Ref-
pub.&nos finuis. Cicero 8.Philipp.O dij
immortales.quam magnum eft perfonam
in Repub.tueri principis, qua; nonanimis
fol^m debet, fed etiam oculis feruireci-
uium } Illud Ifocrateum perplacet ad Ifocratts
Nicoclem . regem Cypriorum : tij/B//.j- loens. .
yoi yi
cT«y i% ivo. rm <7roKK.an , aK-
K& 'zaoKKav 'óvta 'Tvpa.vvov,ftii r
>h «wthx
yvttiMwïytiV ToTf&KKoif, y.nS'i ent-
S'oüa. Tav 'Trpa.yij.ó.rav, [j.nS't -ris iwppo-
voiïvra.; Tav a,v^paTTcov,TAi; vS'ovciïfelvA
KpivHV, AKK.' iTTl Tav 'TTpoifym Tav %f«'
aiy.av o.uto7s <Poki{/.u(jhv . Oportet exifli-
mes te non zm.um ex multu,Jed multorum
principem exifientem, non tuam ipfim ha-
bere mentent turn
a/j/^fïdeftjaliorum iu»
feruireaffeflibusdeberej neq^honejia eon
ftlia.,ne(fr reSefentientes hotnines volupta-
tibtió &Bimare,fed ■vtilibut ctBionibtu pro-
£#re;Coronidis locoaddiicoEpaminonda; EpaminÖ
Regiscxemplum, qui cüm Thebani diem d& exarn.
feftum agerent, omnibusq; libidinibus & plum ,
compotationibus indulgerent, faftus eft
cuidam è familiaribus oDuius > fqualidus
& cogitabnndus-Admirante illo, rogante-
que quid tandem eflèt rei, quod folus ad
eumaffedus modum obambularet? Vt vo
bis.inquit.omnibus ebrijs ac focordibus ef
fe liceat. Ihnuens tum maxime vigiladum
e(Te principi,quando populus maxime in-
dulgetgenio.Nunc a principe ad fenatura
appellamus.
%
jatoscflè,fed ad public
ert>-Qnadrat huc optii
5* è jT5
am omnium quie-
è illud Xenophó
>
H
r - 3 •ct7roy.VH[/.ov. vbi facit Socratem di-
1 PUtantem cum Dionyfiodoro:Q.uam ob
'l,flam, inquic, Homerus appellat Aga-
"^rnnonem Troift&'va. Ka.av, nifi quod vt
Jraftor fiiaruni oiiium curaro habere de-
e^»1«o habeant, qua: funt ad victum ne-
^ffaria, ficetiam Principem curareeft ne-
»e ,* 1U3e populo expediant. Non enjm
a,tltt|i>n laudattir Agamemnon vt KpttTi-
a*^At"T»f > fed maxime vt (Zaethtvs
>a3-oV,qui non fe modo bene regeret,fed
tjam fuis felicitatis caufa eflèt.tó ya.p Ëct-
'^et/f atpefreu,, v^ivo. ietvTK KO.Ka{ VXl-
tehïiTcU, &KK.' tVAK&l ol iKÓy.tvoiS'ta.Ti-
v> iö Trp&TViai • Rex non eligitur zit fut
Cu-Y*m habeat.fed vtper ipfum , qui eum
^'gerunuin felicitate viuant.Hak fimi-
eeftilludex Spartiano , fajpenumero in
c°ncione & fenatu dixifle Caefarem Adria-
nt,ni,ita (e Remp.gefturum.vt fciret po-
f uli tem effe.non propriam. Ec Capitolin.
■^ntonino Pio:Htiius priirmm hoc fertur,
2u°d ci\m ab vxore arguèretur.quafi fuis
Mtum teliifturus.dixitjStulta, poftquam
,d imperium tranfiuimus,Sc illud , quod
, 'huirtius antè,perdidimus. Elogium Sc.
• °cvendicüTraianiexPliniolib. 5-epift.
°'.Sunt qnidem cötta fub vnius arbitrio,
|jUl Pro vtilitate commiini folus omnium
CllIas,laboresc]uefufcepit.Idempanegyn-
In
-ocr page 696-
Andreae Alciati
6iB
In Senatum boni Principis •
EMBLEMA C X L V-
DIALOCISMVS.
"C'F F lGï'ES manibus trunca ante alt aria diuum
■•~ Hic refident, quarum lumine capta prior.
Signa poteftatis fummut ,fantli% Sena/us
Thebanüfuerant ifia reperta virü .
Cur refident
? J>>uia mente graues decet efie quietA
luridicos , animo nee variaré leui,
Cur fine funt manibus
? Capiant ne xenia, neef
Pollicitis flecli muneribmve finant.
Cactu at e ff Princeps; qtibd folis auribus* abfqne
AffeiJu, eonffansiufa Senam agit.
GOW
-ocr page 697-
Emblemata."
C O M M E N T A R I I
19
GOSJIIUIIIOHVH CetllS tO-
gatus aflidet vtrinq; regiin folio Io-
?ato.-quorum manus ambs abfcilTie funt,
lpie veró rex captus oculis efringendus
'«•Sed. nofter pi&or iuflfus effingeie prin-
Jipem cascum.videturcadatori anfam pra;
btti(Iè,vt videutem expiimerec,& confilia-
"os cjecps.
I D agalma iudicum Thebanorum è
Lamine captaprhr] primaeffigieSjqU?
Priticipisctt, oculis caret.
SignapoteBatufumm£\ fymbola confef
fus optimi Principis, & integerrimi Se-
natus.
Thebantsfuerant] iiuientura fiiit viro-
nim prudentilTimonimex ciuitate Theba
mm 111 Grzcia .
Currefidenti] Conftatex vetetibus iu-
dices ledere folitos,cum quid ftatuendum
%
«ji>
J^rijs audotibus peti pofle fcio . Certè
,'utarchus attigitlibto de Ifide & Oli-
ede; quod idem Sermone 44. Stobanis re-
Jülit ex eodem Plutarcho.* his verbis.-
**** 'h&fi* > "' ^ T* dpxeS'Dta.fx y.Cna-0,
7o't ofAfAcLfftv, &>( aj'eopov afzet T»v <Pix.m
\"iv»v -(ju do/év7iVKroy I<ra.v. id cR.:Thebn
ln>agines confyiciuntur ludicnm manibus
'^entef.atfummi Indien imago conniuet
9"tlu : eo qttbd iuflitia nee munerïbus ca-
.% t'tHec kominum vultu fleèli debeat- Alc'a-
ellet.vt clarèiiuibusexprefTum eft, c.fin.
de reiudic.lib.6-L qui pro tnbnnali.iF.eod.
tit.Itaetiam Itiftiniaiius NouellaS.Deiu-
Indices
cur /e-
demi.
dicibus:Sedebunt autem,ait,bi pedanei iu
dices continue, & mine in regiabafilica,in
quibus& tune domunculis iudicant. &c.
Idem in Nouelia.vtab illuftrib.& quifu-
per eam dignit Secundum quod, ait.datu
eft eis iu per hoc ptiuileguim,ne cogantur
aut federccüni iudicibus cuni iudicant,
aut ftare turfus tanquam litigaines. Mat-
tianus lib. 7.rF-Qiiodinet.caii(.Confeftitn
au tem pro tribunalite fedentem adijt.Sic
in 1.i.-tF- Ad fenat. Tertyll. federedicitur
Prxtor.-Confeftim autem fic eiitaccipien-
dumivbiprimüm potuit, ideft , Prartotis
copiam habuit huic rei fedentis. Et in \.y.
ffde iiiinteg.teftit. Confeftimautem pro
tiibonali te ledente adijt. Bonifaciusiuc-
fin.De fentent & reiudic. in 6, Scnteinia,
air, quam lcriptam edi, a iudice litigatori-
bus non recitati.vel quam ab ipfo ftando >
non fedendo proferricontingit.uullius pe-
nitusèft momenti.GelliusIib.7. DeScipio
ne.-Ec quodam die.ait.ius in caftris fedens
dicebat.Plin.lib--;.cpift. Sedebantiudices,
centumviri venerant.obferuabant adiioca-
ti fi eutium longum,&c. Cicero pro Rabi
rio.- Accufaui de pecunijs ïepetundis , in-
dex fedi.Idem ibidem:Modó vosijdemin
A.Gabinium iudicesfediftis. Apuleius A-
polog. 1. C^uod fimodö iudices decaufa
jltafedeieiitCFabticiusj&c.Ptoper.lib.j.
Minos fedet arbiter Orci .
Idem libro 4.
pnfita iudex fedet Macus vrna,.
Sedetit autem vel idco iudkes.quia eosgra
ues.quietos.&conltantesede oportct, nee Sedere
facilècommoueri, vthabeturapud huis- t11'^ ha-
%
«IS
thc:-r- «...-_.             1___ ■ i-u T....:.
'Wsipfe Oiatione quadam in laudé huis
Cl»ilis haee ait:Chryfippus Iuftitiaïimagi-
'•crriitaexprerlït, vt puellari virginis for-
19-a» afpeftu vehementi, luminibus oculo-
tüm acerrimisconfpicerctur, quöd vidc-
"Cctiudicem incorrupto efleiudicio, fan-
Pum,feuetiim, contra improbos inexoia-
"-lem.viac maieftate jequitatis.veritatisq;
,crtificum efle oporteat.Ciuapropter me
■?otiaeeftttaditum,H)agi(tratuum ftatuas
'.Thebanis ita folete formari > vt fine ma-
'"busejfgut.-Principum veroclaufisocu-
lls-i]imirum eam iuftitia; natu ram eiTeofté
?c«tes,vt incorrupta fit, nee pretio preci-
^sve.autaliensevllivoluptaticedat.Nó
..Ctebot in vfum raperemeum, quasretu-
'J audtor induitrius.multseque ledionis,
Alt;ïandcr ab Alexand.lib.j.Thebani, iu-
^■•■tjvtincorruptam iuftitiam figuarent,
*c yatiari gratia, Iudicum imagines fine
*natiibUS)principjs verö fine oculis in foro
Pfopofuere, vt fignis oftenderent, Indices
e .&ibus capi non oportcre; caulfaq; de-
.l-Ua damnatos vndecimuiris panis affi-
t!e»dos tradebant. Huius rei quoq; men-
v. "' in adagiojSc-w^K* aquila qu&rit.
«tic Rnguiafufius explicemus.
£FFIGIES manibui trmet] fimulacra
^'■■bas ttuncatis .                                    confultos in l.obfecuandum. tf.de ofhc.pre, *«**»ƒ
. *nte altarU di'uum] facris in ?dibus, fid.Hinc Plautusin Moftellaria :               ïUr!S
" '-"mplis Deorum                                            iJimiophafapio fedens .
Suffra-
-ocr page 698-
Andreae Alcïati
6zo
fonam nee munera,qnia munera exc?cai^
oculos fapientuni, & mutant verba uifto'
rum. Xenia & dona (inquit Ecclefiaiticïw
exca:cant oculosiudicum, & quafimutU.
in orcauertitcorreptionés eorum • Qü°
etiam iure ciuili>legibus,& grauiflunis hj£
die prohibetur pcenis.vt in l.plebifcitoi "'
deofficio prajiïd-vbi vetatur.nepraffesö1*
mis donunivè capere.nifi efculentum>p0'
culentumq; quod intra dies proximos p1*
digaturEt grauius Autlieut. fcriptum c\
exemplar,§.quav>ropter,iiifin.coll. i.IC'
is etiam. qui rede quidem iudicat.pf^
mium verö remuneiationis vel folum e*'
peclat.fratidem in Deum perpetrat;vtel'
gantiflimè in c.qui rec"tè,& cap.nonlicf1'
il.q.j.l.venales. C quandoprouoc. n$
eft necef Apud Gratianum fic:Citó vul"
ratiu-auioiuftitia,nullamq; reusculpal?
pertimefcit, quam redimere nummise^T
itimat.Pauper dum nihil habet,quod oftj
rat iniiidicio.non folüm contemiiitur,^
etiam adueifus veritatéopprimitnr,iq.3'
Vel prece , vel pretio male ■verum exa?»1'
nat omnts
Corruptm iudev.
                                   .
aitille.RefertP]inius8.Epift. Iulium Bf'
fum accufatum repetundarum , quod 1?
Eithynia qusdam munera ab amicis pf'
uinciaübus accepiffet. Lex enim dona?
munera a magiftratibus accipi, imo vc*0.
&quiiemi vetat.nifi viftus quotidi^'1
cauila-Hoc tarnen addamusjicet: Non1''
totum xenijs abftinere debet procoiifo'j
(ait VIpian.in 16.ff.de oiEc.ptoconf.) $,
modum adijcere: vt neq; morosèin tot*1
abftineatjiieq; auarè modum xeniorum<*
cedat ; qua de re verba hxc fuiit Seüeri*'
Antoiiini:Q_uantümad xenia pertinet.a11'
diquid ientimus. Vetus ptouerbium eij'
«Te TcivTa^Tz •xivrirt'b , i'rs Ttfpa irrf"
T<yi«,Nam valdè inhumanum efta nern'1*
accipere.fed paffim viliilimnmeft , ü ff
omniaauarifIirnurn,&c.Qua ratione Pli"'
epiftol. j.ad Seueriainim.ait, in caufis ag«'
dis & exercendis iudici js non rnodó pa£l*?
ne., dono. munere, verum etiam xenijs'
femper abftinuiffe;vbi teiïè fubijcit.op0*
tere qua; fuut inhonefta, parumque deC'
ra,nonquafiiliicita,fed quafipudenda *!'
tare. SicSpanian tradit Pefceunium ï"*1'
grum faladaiudicibus è publico dari vö'
luiflTe.ne cm effent oneri: adi cciflèq > *u**ï'
cem nee dare debeie,u« accipcre. Vide/i
qu?
SiifTraganturquoq; facraeliterae.vt-Exodi
i 8. Sedit Moyfes vt uidicaret populum ,
qui ei aüiftcbat a mane v(q; ad vefperani.
Cui dixi: Ietro:Cur folus fedes,& omnis
populuspra;fto!atur? &c.Et ex verbis Da
uid diceinis:Exonuiibiis au tem filijs meis
elegit DominusSalomonem, vt federet in
throno regni,&c.i.Paralip.i8.Qjiin.&i>o
uoInftrumento.diceineChtifto Apoftolis
fuis : In regeneratione ciim federit Filius
hominis in fede maieftatis fuaïjfedebitis &
vos iudicantes duodecim tribus Ilrael.De
re enim rnagni momenti confulttirosopor
tetelieamn.o fedato & bene compofito,
talis autem magis eife poteft . cum etiam
corpuseft qirietum.Cicero ad finem proa
mij Dialogi De claris Orat. Sedquo >in-
quit,faciliusfermoexplicetur, ledentes,(i
videtur.agamus. Cnm idem placuifleril-
lis.uim in propatulo confedimns.Harc il-
.le-Pcriona: Dialogoruro federe vel dicun-
tur.vel inteliiguiitur.-Dicunturquidem in
libiisOratoris, inquaïft. Acad. in lib- De
ïiatDeorum, in 1'hxdroPlatonico: Iutel-
liguntur libnsDe finibusquatuor.in Lx-
lio.in Catone,& multis Platonis Dialogis.
Certè M-Tullius videturfemperarobula
te.cüiu Peripatetictim agit.vt 5 De.fini.b.
i.üediuiiiat.i. De legib alias vt Acade-
rt)iciim,vi)Itfedere,quofigmficet aliquid
flabilius diifeii.
Quia meute grauesj Ariftoteles in lib.
4.de moiib.defcnbensmagnaninuim.inter
alia,ha:c addit: IncefTtis etiam magiii viri
taidusiït neceilè eft,vox grauis, con^ans,
& firma oratio . Nee enimautfeftinat is,
qui paucis rebus ftudetjaut vehemens eft,
cui nihil magnum eife videatur. Huc illa
Calliftrati verba aptanda, quxhabenrur 1.
19.ff.de orBc.Pri'fïd Sed & in cognofcen-
do ait , neque excandefcere adtieiiiiseos ,
quosmalos putat.ueq; in precibuscalan.i-
toforum lai ryniai'i oportet. ld enim non
eft conftantis & redi iudicis, cuius animj
motum vultusdetegit.Hzcille.
Curfinefunt manibu6Ï\ ne videlicetius
dicentes vel ienatores munera accipiant.fe
vè donis aut promiffis quoquo modo cor-
rumpi patiantur Etenim inter leges,quas
Domuius in Exodo praffcribit iudicibus ,
hxc etiam refertur: Neeaccipiesmunera,
qua; etiam excaecant prudentes, & fubuer-
tunt verba iuftorum.Et in Deuteionomio
iterum ficiudices moiiec:Non»ccipiesfer
é
w
Affeftu*
(eiMi in
iudici-
Munera.
non dênt
accipi a
iudici-
bus
.
-ocr page 699-
Emblemata^"
6zi
V
^a:hac fuper re Emblem. 31. di&a funt.
Capiant ne xenia] Xenia propiiè funt
•^Uiiera hofpitalitatis , nam ^ivo; , bofyes
lt>fiueperegrinus. Sediam vfu venit,vc
P'o quocuiiqj miniere accipiatur •
Cacus at eHPrinceps] Oculus in Hiero-
"'yph.prograt!a,feu,vt ita dicam, fauore
vuirpatur, vc cradicIib.33. Pierius. Non
" quöd fiifpicionibus aut coniedturis ali-
I.H'd vfpiam tribuatipfe index, neclitigan
''Urn verbis ha:reat,fed probationibus ma-
h'feftis veritatem inuefliget.Quod elegan-
tlcompiexnseftmonofticho Poeta nefcio
luis v:
^ede lite pronuncies ,nifi vtramq;partem
prins audieru.
^ecretum iddicitur propriè quod caufa
jj°gnita pronunciacur a iudice : nee enim
"^cretum dici poteft, nifi vtraque andita
Parte.Tertullianus Apologetico:Refpon-
dend^altercandiq; pore!tas patet, quando
"Kc liceat inauditos & indefenfos omninó
damnari. Huic conuenit I. 1. O de con-
cern. reis:& vetei'um eoiifueriido,qui reos
"ö nifi auditos condemnabant,quonia qui
'Uditi non effent,pro indemnatis habeban-
lHr, ex Lycnrgi legjbus; vt tradi: Valer.
Max.capDe fapienrer didtis & faitis.Tri-
*Ji«n illud è Solonis elegijs :
Magiflratum gerens audi & 'wilet &in-
iufia .
■^Hlliusad QJratrem epift. 1. Conftantia
*ft adhibenda & giauitas,qua; refiftatnon
*°lum grariaj.veriim etiam fufpicioni.Vl-
piantis lC.ijfdem infiftens veftigijs,l.gene
laliter 24.ff.de fideicommiff. Iibertar- Ne
a]'quam» ait,ambitionis vel gratiaefnfpi-
c'onem Prstor habeat. Plinius Secundus
^•Epift.i.Piimüm reügioni fua: iudexde
"et patientiam , qua: magna pars iultitise
cft • Siiccurrit laudata illa Hieronymi ad-
^onitio,- Alienum te a perlonis omnium
tedde iudicio,ac propter iuftitiam in iudi-
c'o pauperem non defendas.nec propter
Sfatiam diuiti indecenter affiftasjautfinö
Potesfacerejcognitionem refpue caufarü.
•Wemini me legere Athenienfes iudicia de
c?dibus habkuros,ad Areopagum , Mar-
e's vicum,irenodtufolitos : ijsq; quicau-
«sdicerent, affedibus abftinendiim fuiffe
tEftat«r Ifocrates Areopagitico. Nolebant
enim iudices miferabilium petfonarum in
tuitu,vocisq; lenocinio, quod magnas ad
fle«Jtendurn,pemubandumq; vireshabet,
commoueri-Longè alia Romanorum con
fuetudo fiiicqui quocunque modo indices
ad iracundiam vel mifericordiam flecte-
bant:quod Cicero facere folec in peroratio
jiibus. Celebreert exemplum Seigij Gal-
bs.qui reus a Libone tribunopleb-accufa-
ttis , quód prauorcontra fidem Lufitanos
quofdam intetfeciffet,cum nihil haberet,
quo fepuigarer, paruos faos liberos flens
commendareccepit :quo fadtoitaiudices
permouit, vt nihil in eum grauius ftatue-
rint. Hanc rationem producendi reornm
liberos Fabius lib.6.cap.i.memorat, vt &
Valer-Max.8cap. i.eamq; ter vfurpatam
memini a M. Tullio, nempe pro Flacco ,
proSylla, proSeftio- Idem in Planciana
ilc:Non opibuscontendo,non audtoritate»
nongratia,fed precibus, fed lacrymis, fed
miftricordia,mecumqi vos fimul miferti-
mus & optimus obteltatm patens: & pro
vnofilioduo patres deprecamur.Pro Fon-
teio : Tenditad vos virgo Veftalismanus
fupplices eafdem» quas pro vobis Di js im-
mortalibus tendere conftieiiit: caueteiie
periculofum fuperbumq; fit.eiiis vos cb-
iêcrationem repudiare,cuius preces fi Dij
afpernarentur, hsc faluaeflè non poffent.
Q_uibusex locis intelligimus , quam gra-
ues' il Ie motuum faces admouear, vt iudi-
cum animos ad lenitatem & milericordia
impellat.
Epigramma fe ipfum fatis clarè
explicat,& nos iam nuilta deeius intentio
ne diximusjfed reftantadhuc qua:damcir
ca officium iudicum & fenatorurn admo-
nenda Et in primis legibusdiuinis & hu-
manis indices a muneribus capiundis ab-
ftinere debentjeftenim oblatio miinerum
tinea regiminis.vt inquit Cafllodorus.Id-
circo hic truncis manibus pinguntur.-quod
non prïtermifit Pierius lib.3 j.Hierogly-
ph. Adhasc omnes feden^quod anirous eo
rum debeatefleoptimè compoGtus»nec
hincatqjhinc flefti^quodeft Ieuitatis: fe-
dendoetenim&quiefcendofit anima pru-
dens.ait Philofophus-Euftathius ad Iliad.
£. notat ftatuas Mineritx olim omnes fe-
dentis fpecie fieri folitas . Interdum enim
federe.idem eft quod confiüum capere, vt
apud Plautum is, qui nimio plus fapere fe
fedentem aflèrit. Vülgatumqne eft illud t
Rüiaa-
RorKttno-
rü HuAiü
in iudici
bmfle-
Bendu.
IV.
CUY ft-
deantite*
dices
Sedere ,
pro ciïfid-
(are.
-ocr page 700-
Andre^Alciatï
$±z
Romaans fedendo vincit.id eft.confultau- poflït Iupiter.iliud in primis Prsfta","
d6.P1er-lib.43. Lubens huc referrem qua: erat,vt in fyuodis.in iudicijs,in lenano »
de uiftitise imagiue olim a Carneade ex- m quibus de Repub-conful tatur.tunü o-
preila Gelliusadnorauitlib. 14. cap. 4- &A beteat momenti affeftus priuati: ""m
ciuialibereft in omnium manibus , facilè , funt, qui frequenter & ciuitates & re0
^^^^^^^^^^ apud Aegypti              ____
faiudices, qtii facerdoteserant: quorum
Priucepsnatt* maximus iil omnes ftatuen-
diius habebar.quem omnium optimum
atquesquiflïrnura effe oportebat.Iscirca
coilum imaginera è faphiro gemma coufe
ftamgeftabac. qua: Veritatis nomine rran»
cupabatur.Atqui.ait ille.Iudex veritatem
non taminlapide fculptam aut expreffarn
circumferre,quamin animo menteque in
Index na fitam & infixam haberc debet. Qtiod au-
fitacce- temPrasfes ocuüs captus fit, figntficattir
por perfo illum auribus tantum,abfq; oinni affeótu
namm. feu perfonarum refpe&u velacceptione,
notac Cicero 3 .ÓfËcioram, dicens;N«l«c i é
contra Rcmpubl.neq; contra iufiuradun» /
ac fidem amici caufTa vir bonus faciet, uc
fi iudex quidemerit de ipfo amico- Pontt
enim perfonam amici cüm induit iud'OS'
Namiiomniafacienda fint,qua: amic» ve-
lint, non amicitia: tales, fed cóniurationes
putauda: funt • Quocirca non ocul's vta-
tur.fed auribus,ne cito moueatur:& «unJ
ipfi dicenda eft fentcutia.meminerit fe Dett
habere teftem , ideft, mentem fuam. ^l111
nihil ipfe dedit liomidi diutnius . Se& nes
pauperi quidem iniudicio mifeticots ut
iudex:vt Exodi 13.& ene amiifo.vbi pul
c
pcragere debere, finegtatia iudicate, fine    ehrè Auguftin. 13. q. 4. Aisquum autet*
odio,amore,vel proprio commodo caufa:
    omnibus omnino fit iudicium, nitarn*-
mericacognofcere& difceruete,iuxta tex.
    gimm iudketac piruum.cap.nouic.de iu-
in c fumraopere 1 i.q-3. Nam vr piè mo-
    dic.Hocquo exaétius fiat.iureiuraiwo ad-
net Ifidorus lib.4. de fummo bono: ludi-
    ftringendos eTe indices omnes minores iao
ces
refp
lantfaspi           .                                      .                            _
iniquos.Hxc ille. Vnde Alphonfus Arrago    cus fecerint.teinbilius iudicium ent-'
num rex fertur dixi(fe,fi fibi contigiflet na    namq; infpedtore adhibito.caufas proiere
Alphonfi
Aiïlum.
dirimendas.vt in l.rem non nouam-Valin
igitut.in fin.C.deiudic.Aduertaiit 'gitur»
rooneo.caueant & erubefcant nortri laicu-
Iiperuerfiquifuutiudices,a grrfcis oluB»
& planè ethnicishominibusincorrupta3*
nimi integritate (iiperari , vt quibu* hu_
iufcemodi perpetrare religio erat.Il'"
tem Chrifbauis longè maiuseffe piatulUi
iniógeheuna: fupplicium imrnjIier'~ P£.r"
fci temporibus,quibus Romana Refpub
florebat , feconftru&urum fuiflTe contra
curiam templum Ioui Pofitorio, in quo ,
priusquam venirent in feuatum Patrescon
ïcripti, odium,amorem , ac priuatosaffe-
tïlus omnes deponerent. Allulit ad prifco-
inm morem, qui Iotiem multiscognomi-
nibus infigniebanr, nunc Statorem, nunc
Gamelion.nunc Genethlion.nunc Phüioii;
nuncXeuioiiappellaiites. At fi tam mulca pendaiu.iuribus & teftimonijs ia «dduöifc
è'ocè-
-ocr page 701-
Emblemata^;
6%
3
Confiliarij Pnncipum_5.
EMBLEMA C XL VI.
HEROV M genitos, & magnum f er tur Achittem
In Babulis Chiron erudijjfe fuis
.
Semiferum dotforem, & femivïrum Centaur urn,
Afsideat quisquis Regibus, ejfe decet.
JEfi fera * dum •violat focios
, dam proterit hoftes:
Ejifa homo, dum fimulat fe populo ejfe pium .
COMMENTARII.
CHiroN Centaunis fuperiore fui amica Pliillyrain infiila Philly reide coi
Parte homo.equus inferiore,fepofitis rec.Rhea vior eins fuperuemtcuius pra;
fentiam veiiuis fe in equnm comiertic:
eiinde natuseft Chiron,ab vmbilico fupe-
riores partes corporis habens hominis, in-
ferioresequi.vt teftatur Apolloniiis lib.i.
La<ftantius tarnen ex Pelopasaeuro conce-
ptum efle dicit; Suidas Chitonem vna cu
relifliiis Centamis Ixionis filium efle cc».
fet.
a,r.cu & pha retra, ferula armatiis pueros
'liquos docetPictor nofter Cétauroaliud
J^O'jftriim addidit, nempe equo vngulas
oifadas.
c.h uon exSaturno&PhillyraO-
11.
"n
'
5etö
filia natusfertur. Nam -vt autor eft
»usin i, Gcorg.dnm Sacurnus cw»
-ocr page 702-
Andreas Alciati
ézq,
ld quod etiam ab ipfo Alciato expljMt"™
eitlib.y.Parergoii.cap.iS-h150111"1"0^.
bis:In Gra;cis auaoribusannoiaui.a en-
roneCcntauroAchillem.alioscjue Regum
filiosetuditos fuiflè fingi.quöd fokai.t ao
dores & conlultores Pnncipum natu
quidem ferieiïè, & prompium ad alP"1Jlj
ra ingenium habere.-humanitatem vero
fpeciem tantum pra: ie ferre. De chiro1*
potrö plura habet Statius in Achll'e l~
Orpheusin Argonaur. Vide etiam Mytr*
log.Nat. Comitis lib. 4-cap. !*• & llb' "'
cap. 4.
                                               m
HEROVM genitos] Liberos Heroum~
Nam prxtet Achdiem etiam Ask-ulaf1
& lafonem erudijt Chiron •
Magnum fertur Achillem ] Magni co-
gnomen paucis quibufdam, Sc ijs UU'1 _
btisnibutumeft.vtAkxandro.Pompe"0'
&alijs. PluurchusinPompeio. Virg»-4*
te log.
Atq; it mm ad Troiam magnus mitUl»
Achilles ■
Ouidius ij.Metamorph.
                 . .
Si mihi cum magno non fit communt*
chitle .                                  ,
Achilles diciti.r quafi fine cibo,ab et piuia-
tiua particula,& ■^ihos>cibus,r.utnme,tu,
Jucchs.
quoniam primo Achillem yu
Chiron vrforum,leoimm,aliaruuiq} 'e "
rum medullis,polka ei nihil ciborum por*
ngebat,iiifi ipfe Achilles veuaretiU "bl J
ras.quibus vefceretur.Videm Imagm
Vhüd&nü,AchiUts cibus. Suntqu»tlUta"
thio tradente, dici Achillem opuientur»
quod bello v!ais trüticiam immitteret'
Alij quöd Uienks moer ore co,lft'e,rl '
Hac de cauia (cribendum fuerat Achil« •
fimplici h&duabus primis fyllabis bre^^
bus , vteft apud Homeriim in Pr,mr
fti lliadosSed idem'HoniernS-paulo^nr^
rusmetri caufa duplicauit H» vn, e s.
nuit vlus , vt Achill s Grxcè A XM^oJ
fcriberetur.Nou dt'fuiJt qmab*A.0^
cü doler. &chw,Joluo.. a foluentó^'
!■•■■■                   .,Liifm roiitenciai,
doloreinHi-upatumAchdlem^
M edicus emiii fult,a Chirone ui<-"
edoclus .                          . , ,. Tnferuit
In fittulu] in fua q«afi khola-1«''
fio,I;ento,quödCh,-nfennxna«t?sha
ntiferarum enim e.ft «n ftabul's «.
bitare-Virg. s.Aineid. „.„..„ifzfr
Uur ad «ntiquam Jllu*mJl*Wa «"ir,
ramm,
                             CoB&-
let.Hic cumadoleuiilètin liluasabijt.pri-
nuisq; vires hcrbarum obferuauit, vt au-
élor ert Plinius Iib-7.cap. 56.A quo etiam
nomen accepit herba centaurea, qua: &
Chironion,de qua videatut Plinius !ib.
ij.cap-tf.RiielüusHb.j. cap.6.&7- Mal-
thioIus,& alij Prster cognitionem herba-
rum , rerumquecceleftium fertur Chiron
mitificè fuiflè cithaiï pulfandx peritus:
qua etiam ratione uonnullos morbos feda-
uit, vt ait Staphylus lib.j. rerum Thella-
lic.& Boetius in Mu/ica.Apud hunc cum
aliquando Hercules dmerterer.illeq; Het
culis fagittas veueno hydra; Lernxx ülitas
tra£taret,iïmulquemtraretur» quöd tam
breuibus fagictis tam magna Centauroifi
corpoianterirent, vna illarum in pedem
eiuscecidit:qui dolore vulneris dia difcru
ciatus.cum natusefTetex immortali pa-
tre.mori non poterat. Q_nare Deos preca-
tuseft.vt fïbimortali efk licetet, vt tefta-
tur Acufuaus,& Cratinus,quihuius argu-
mentiactum compofuit.Id veró cum Io-
uis commiferationeobtinui(kt,inter fidei'a
ftii* relatus,&in illud fignum Zodiaci con
Hcrfus.quod tinne etiam a fagitta illano-
menretinet,atq}itaformatur, vt videatur
fagittam è vulnere extraftam oftentare .
Mxc magna ex parte ex Hygino. Ouidius
in J. Faftor- idem profequitur, fed latiiïs
& elegantius . Vndemirari poflïs Zenodo-
tum,& Chiliadum autorem in Prouerbio,
Chironium -uulnus.quï fcripferunr. Chiro-
jiem cum csteiis Centauris, quibufcum
Hercules pradiatiiseit.inteiijfTe. Hicitaq;
Chiron non modo Centauros caneros,fed
homines quoq; uifticiafuperaiiu.quod te-
ftatur Euripidis Iphigenia in Aulide his
verbis ;
iya ƒ' èv M'J'poe iv7t$tsó.Ti* Tpeteeif
yeipcjVOf,iUtt.d-ov TtfTpi-mt-a.Trhii* zytiV
Egoviro a pio educatüsfum puer
Chirone, mores fimplices tantum imbibi .
Ille enim praïter AELCulupium , &aIios
Heroum filios.etiam Achillem inftruxifle
fertur. quem pratter citha'rajpulfanda? ar-
tem,& vl'um herbarum.peritiam venandi
& iaculandi,& artis medicx,leges jequita-
tis& prudentixdocuit, vt tradit Staphy-
lus lococitato.Vt enim ait Homerus,fecit
eumoratorem verboium, factorum verö
rerum :idelt,
___. J'tJiei,PKt[/.tvcuTa.J'i Trdvra.
jivdav 76 ptlTlif' tpiVCU , WpUKTiipO. ti
ipycoy.
4
i/i
9'
Chiron
inter fide
ra reist -
tus
.
j
mi'
Achilles
a Chiro
ne erudi-
tus .
-ocr page 703-
Emblemata."
6z$
?;0iifidera, anfortè refpexeritAlciatusad fuiflèequinam.&abeqnino ventrepro,col
1(1 ^ii^iüj (J.AEneid. qui Centauris, inter lo ventrem & formam hominisconfurge-
J3*ios & Chiron , ftabuia videtur affignare re, totamq; confpici fuperiorem pattem ,
ira vtequitantis hominis forma in facrem
iiituentibits videretur- Quidam putanint
pofteriores tantum pedesfuiflcequinos, at
prioreshumanos, vtait Paufaniasin Elia-
cis prioribus • At Lucretius lib. y. tieque
hac,neque illa forma eflê potuiflè Ceu-
taaros omninó contendit , non folüm
quod dua: forma; tam diuerfa; fimul eflc
non poftint.cüm altera vigereincipiat, du
altera fenefcit ac fit inualidajverüm etiam
quod omnia è certis feminibus oriri ne-
ceftè fit, atque il) omnibus vnani naturam
excellere, cum dua; forma: diueifispares-
que viribus finiul eflè nequeaut. Qirarc
ita canit:
Sed neq; Centauri fuerüt, nee tefore in vil»
IJJe queat duf Hei natura^ corpore bino
Hx alienigenu membrn compASctpoteHfU,
Hinc iUmc par vts ,vt non fit pars, ejfepo-
tu fit.
ld licet hinc quamuK hebeti cognofcere
cordent.
Trincipio circum tribm aBuimpiger annts
Floret equuf,puer haudquaquam.quinjxpe
etiam tune
Vbera mamarü infomnnlaBantin qp&rit,
ïcfl %>bi equum -valida zires atetefenecla,
Mëbratfo dificiuntfugienti Ictnguida tita;
Tutn demutn pueru &uo ftorer,te,iuuentcto
Occipit, & mclli veftit lanugine nalat:
Neforte ex hemine , & veterino femine e-
quorum
Confieri credo* Centaurcspcjfe,neq; ejje .
Finguntur autem Centauri a Poetis I-
xionis & Nubis filij ; vnde etiam Nu-
bigeiiKdicli , quafi nnbegeniti, eo quod
caftellum habitai'int nomine Nephe.'ci); &
vtf e'ah nubem fignificat. Dicuntui-vero
Centauri, Ktvrttvpot, J'id To KiVT&PTx
TO.vpx,\d
eft, asiimulandu taurit. Sic etsa
i7i^oKévTAv(oi,equorutnJli)niilatores Lu-
ciaiio nominantiir,id eft,equites, nee mo-
do qui vchunturequis.fed qui funt affue-
ti pra-drs .• quaies funt & aulicipetmulti,
& alij quidam regulijvt & vicani illi prs-
'Pud inferos.dum ait .-
^ntcturi in foribus Habulant,ScyU^q-3 bi-
\              forma. f
i, khtf . Chiron] yeipav , Latinè fonat deterior.
'.
/ode eft iocus Diogenis apud Laertium .
"arn confpiciens Diogenes formofum ado
^'centem ad conti i ui urn euntetn:Chiron,
"^uitjredibisjid eft.peior.At ille cura re-
liet dixit Diogeni : Renerfus fum , fed
"°'i Chiron.Cui ille;Non Chiron, kd Eu-
)'<:ion.Eracautem Eurycionalius Centau
lls> qui late incedens interpretatur. Hjec
j* A lciato.loco fupra citatcqui reprehen-
p Chiliadum aucT:orem,& interpretem
^aertij)quod hunc iocum male verteiint,
i,llt in corruptum exemplar inciderint.
% .">■
*-ft &apud eundem Laertium fimilisio-
%t 1' ctis eiufdem Diogenis, cüm enim duos
i^'itaurcs inter fepugnantes in tabulapef-
llrnè pictos confpexirtët,interrogatiit:vter
e°rUrn %&pav eflet. VHus eft de nomine
1l,*rere,cüm fenfu.vter deterior efTetjin-
^iljgeret.Qiiod etiam non rectè explica-
ij'Chiliadum auöor . Alij ob peritiam
- "iru rgiar,& ob lenitatem manuum in tra
c3ndis vuineribus.Chironem nominatum
°bun.Eit enim maximum ferè aigumen
n,rn penci^ Chmugi dignofcenda^fi ma-
Uls habeat leuiflimas in traftandis vul-
gus .
K.^ftiiferum docïorem] qui prjeceptis in-
..tl'at(a:uis & inhumanis.interdum tamë
£.IclUam prefefcrenshiiinanitatem • Allu-
..tï1 autem videtur ad illum verfum O-
Nij .
]Y*lbouemq; virumjemivirumq; bouetn-
j0eitl Ouidius i.Metamorph. deChirone
<, Wns:
> 'Jer interen diuina Jlirpts aluwno
*f^ er at .
Centauri
vnde di-
üi.
Ui %
ve l^'ferum Centaumm.] De Centauris
fti A- Ca ni'''' «umiinè reperenda fimt,quae
pC josc traditPa!a:phauis eo, quenifcn-
taV i ° ^e nol) ctedeiidofabulis,Iddü-
e l e Plinio,!ib.7.cj6. Pugoaie,inquit,
Q 'lUo , Theflalorum inuentum eft, qui
qj, >*???' appellati funt.Hinc natafabuja,
te j0<j.°'krnies d!cantur,<f/f!UHV ab Ifocra
ri'or l"0" Parte refercntesequtim, ftipe-
iltc.e.hominem. Quidam igitur putarunt
tlotem pa item yfq3 ad coltom foima
fèfti, qui apud GaHos hoiiotifico nomine
Gentileshoniiiiesappellamur.-ij funt>quos
Obireos, vel potiiis Obxratos (neftio ob
quam caufani) vibana petulatia ï-omiiiat.
Aliunde ducit etyrnon Centauri Tzetzes
7.Chiliad-Hiftoria 99- rimitum a Ktvrèv
Rr K,
s.'.V
-ocr page 704-
Andreae Alciati
6%6
tationem omnem legibiu vel fraude infti*
tui atq; perfici:has quidem hominom e1*
fe.hac verö belIuarum.Sed quia interdoB1
]eges non fatisefle firma: ac ftabües videa»
tur,inclinandumanimuntad dolosillepf?
cipit:Ptincipem enim decete.vt huroana^
&bïüuinam naturam pis fe ferar.quod a
veteribiis figmento quodam expreflH?1
notat in Achillis cducatioue., quem è Cb1'
rone Centauroinftitiuum traduut,vt lig"
ficarent Principem quemcunquehac na'.1 .•
ra duplici prjedicumeflfe debere.E bell"' J0"^
autem duas inprimis ptoponendas , Lc°." ii$&'
nem nempè & Vulpemrillum quidem'1'
ribus.hanc aftu & vafritie permultum Tf
lere: illum, vtiucautuseft.non rarö (c
retia temere coniicere.-hanc, quia non 'a'
tisvirium habeat.fallaciis vti. Quibiisfr'
gumentis, parum quidem Philofophid5'
nedicamimpiis, Piincipem eum , qui rf_
magnas & periculofas aggrediatur, eas4'
tutö ad exitum peidiicere velit.fraiide'11"
ftru&iflïmum elfedebeie . docet non t_a"*
wohtTiHOfdviJp, quam tLStos. HadeiT-
pertinet Ciceronis illud ex primo lib.C"
fic. Duobus modis fit iniuria , aut vi, al!
fraude:fraus quafi vulpsciila:, vis leo"1
videcunfed fraus odiodigna niaioie.C'111
ptobro daretur Lyfandro.quod pleraq11
aftutia.dolo fimul & fraudegereret, ',0
palam virtuteconficeiet,hac parte Hercl,r
lis genere indignusjridens dixit:Vbi qH°
vellet non affequerecur leonis exuuiu'1''
ibi vulpinum applicandum efiè • Sentie".
quod honeftis racionibus non pollet efl*'.'
idfraude dolisq; perficiendum ■ Sedr^
c~Us talibus leoiiinis vulpeculis.progre*1*"
mm ad al ia.
ctupst.fed nihil ad hoc noftrum argumen
turn.De Centautis plu ra Petottus,Nata!is
ComesMytholog.lib.7.cap. 4-& nosnou-
nihil Emblemate 116.
J.fl fera dum violat] re vera Chiron ,
Principum confiliarius , ferinam naturam
induit.cum focijslèexitiofum prjeftat.
Homo damfimulat] verfutus, vafer, vc
ille.quidefcribitur Emblemate ;.
F e R. i N A in Chirone natura varijs
modis exponitiu a Mythologis:fed hic no
tantur maxime Principum Regumq; con
filiarij > quiferinam quidem & plufquam
belluinam naturam referüt, cum fuo ptin
cipi prauaconfilia fuggerunt, vt popula-
res fuos pecunijs emungant.vïl fuos com-
modo,Reipub. procurentincommodum .
Speciem humanitatis habent, cumiuftitias
Sc pietatis imagine populum fibi deuin-
ciunt. E t fanè qui pubüci boni & xquita-
tis prastextu occulte populi fubftantiam
deuorant, quauis fera funt immaniores.
Huc collimare videtur Macchiaiiellius ,
au<Sor Italus , de quo quid ego cum alijs
multisin totum fentiam, nihil habeo dice-
re . nifl quöd exiftimera eum in ciuilibus
negoti js alioqui perfpicacem,& magui eer
tè ingenij virum,(éd in quo tarnen parum
aut nihil planè fidei fit 8c verx religionis,
vt eius fcripta quasdam teftantur.Ille ita-
que ferè fic dillêrit capit.18.cius Iibri,quê
de Principe linguafua edidit.Primum qui
dem Priucipi fidem hofti & alijs,cum qui
bus rem haber.feruandam eflTe dicit,fed ea
tarnen lege,ne fibi noceac-Si quidenim no-
sa; importatum iriob fidem datam Priu-
ceps metuat, ei fuadet ad fraudem & aftus
eflèreïurrendum.Docet peifpicuè concer
IV.
Verin»
Chirontt
natura
quid .
Ma echt»
ueüius I-
falm.
Opuleu-
-ocr page 705-
Emblemata"
Opülemia tyranni, paupertas
fubieöoruaij*
EMBLEMA CX L VIL
V M ANI quodjplen eB corpmk-> in pop ui i re
Hoc Ca f ar fifcum dixerat ejfe fuum.
H
Spiene auclo, relïqui tabefwnt corporü artm
Fifco auelo, arguitur^aica pauperies.
COMMENTARII.
4, ^- c I T a:ger nndtis kfto innixiis , cui eft.quatitum auxeritgloriam Traiani.- c li-
ft ^bdomen circa hypochondria in ma- iusprocuratores cum calumniis prouin-
cju-,rn tumorcm elatum effingitur, reli-
t,0aSrnertibris cabidis & emaciaris:licetbic
^0 errP'nSlli"fculnsappareat>fortè a pi-
^5'olobcnè habitus
cias agirarenr,adeö vt vuns ex iis diceretur
lociipletum quemqiieita coniieiiire, Qua;
habes? vnde habes? Hsec vbi didicerat ad-
debat tertium.Pone quod habes. lila cou-
iugeni corripuitjatq; increpans,quod glo-
ria; Cax erTetincurioitis, talem poftea red-
%
'«,
Viafe
" 'n Coiiftantii feu Iuliani vita ira re-
didit.vtexactionesimprobasdcteitans, fi-
"»:PompciaPIotiiia, incredibilediiSü fcum liencm vocaret.quod eocrefcente re
R r i           liqin
-ocr page 706-
Andreae Alciati
6zB
mim tribiuis conftabat & veftigahbus •
SplaieauBo] intumeice.ite.fafto turn.'
liqui artus tabefcaiit. Idem iiuienies lib.8.
Apophthegm.in Traiano; &apud Alciatü
lib.8.Parerg.cap.<J. Huhis autem rei ratio
nem reddit Ariftorelesin Problemat.quöd
fplen mulcamad (è trahat macenam.qua:
cedere debébat in alimenrum . Conftate
nim.ait ifle.horniriei parui fpleuis pingues
effiei. Idem quoq; fentire viletut 3. de
part. anim.Licn, iuquic, vapore\ vacantes
diuertit & attrahitex ventricu!o>& conco
quere eo3 poteft, vt qni fanguineus fit:
quod fi plus excrementi adfuent, parum-
que infït lieni caloris, corpus immodico
langueCcit alimenro,& humoris confluuio
fit, vtlienofusquh euadat, &obdurefcat
venter. Hoc autem morbo afFecti fplenici
feu lienofi dicuntui', quales vt plurimum
futit Caunii in terra Caria propè Rhodü*
Vnde illud Stratonici citharcedi fcomma
apud Strabonem, quiillosintuitus colore
adraodum viridi.dixit,hoc illud eflè.quod
poeta Homerus cecinillèt:
Tale quidem genus eft hominum)qua,le'eB
foliomm.
Cumqjillum incufarent, quöd vrbem vt
morbidam carperet.-Ego.inquit.eam mor
bidam dicereaurtm.vbi mortui ambulant?
HVM.ANI quod Splen] quod fplen eft in
corpore, hoc fifcus in re populi. Splen au-
tem vifens eft in finiftra animalis parre ,
fuccosad fe attrahens craflbs & meïancho
licos iuhepategeniros. Latini lienem vo-
eant.de quo Galenus /ib.4. de vfu part. c.
15.& palfim Anatomici.
Cdfar] Traianiis .
Fifcum] Fifcus,receptaculum nummo-
rumeft.proprieq; principis, ].i.§.hoc in-
terdifhim.rF-ne quid in locopubl- Resfi-
fcales.ait VIphn.quafi piopriae &priuat-
principis funt:.} fifcis,ideft, fportuüs, vt
apud Afconium i.Verrioa, qux nummo-
rum receptaculafunt ad rmioris fumina?
pecunias capiendas Hinc confifcare defle-
xum verbum, pro deferre ad fifcum prin-
cipis.Et apud Sueton.in AugiTlto,coiififca-
rabona,qua: fifco funt adiudicata . Aera-
rium veró publicum eft, populique Ro-
rmani, quod Plinius Uinior teftaturin pa»
negyi'ico.Noneadem.inquir,feiieritatefï
!Cur ïiene
aticio ce-
tera mê-
bm defi-
tiant.
dioreex imbibito fucco rndancholico •
TflbefcuntcoYporisartus] cseteracorpo-
y
rismemoratabida fiuiu. Artus proprie
funt partescorpori's iutei' iunciurasconiie
xa:,fic di^.quod inter fearcleimir: vudc
minoresartus per diminutiuiiem articu-
los vocamus,quales funt digitoturn.Hinq
deartuo verbum , quod eft pet artus diul-
do . Quidam a G rajco apScoV dedudruffl
volui.r: Sc dütinguuntur artus & rnébra ,
quod artus dicimus oifacum neruis SC v
nis;membra autem propriè vocamus ca
nem artus tegeutem . Interim fepe "x
duo inter fe confunduntur • Anatomie-»
artus funt membraex corporis trimcoe
planrata, vt funt maiius & pedes » Gratci
vocautur Jt&A* .
Arguitur cittica pauperies] argument
eft populi,reiq; public* exefa: Sc comrni'
nutas paupertas.
                                 f
SiMiLiTVDiNE ofteiulicopuien
tiam tyrannicauflam eflèfubditotum inO'
pia:* Vt enirn in corpore humano fi fple"
fitauafor& tumidior , tabem &maciem
c«eteris partibusinducit : ficmagno eert
regni & Reipubl.malo Princeps auarusn»
fcitur.cui nimirum cenfus publki, Sc
cligaliaphisa-quoplacean*. Quo fit, v
miferrima plebecula cogatur ad cgeitat
& extremam pauperiem.cüm tyraiimisi^
fiiorum poftêffionem violenter irtuit, eo
rumq; peculium depeculatur. Certatim
doaisüludTiberij celebratumeft : Bo'1
paftorisellè tondere pecus, nondegHibe;
re Quo damnabat tyrannos illos fnpoP
pui,
qui fuisabradunt quicqiiidpoflunt»
& ficimportunius in fifcum fuum conue
tunt.vta mifera plebecuianoii pellem m
do,fed &carnes ipfasdetraftas ve!uit-E^
dem fentenriam , fed aliis verbis expreilanj
ab AlexandroMacedone, literisproditarn
habemus.Huic enim cüm difplicereni: e»»
cliones, eorumq; pontlimum.qu' a tulr
ditis ampliores vcdligalium reditus.quarn
perfortunashomimim licerer, extorqu
bant, apud 'uosdiftitabat, wpov W
7SJI ix. pKh iKTiy-vcr-ra. t* K*x*v* '
Olitorem odi qui mdiatutherbws cotteUif'
atq; ab ima ftirpe arbores excidit. Artaxet-
xes Longimamis diflitabat.Addere quan»
aufencmagisefte regium.Ptolen.a:us La
21 films, Ditareauam duerncfle, couu
&                              i                               Bieiv**
Stratoni-
ei/coma
f/
f
III.
Splen .
/
fifcus
Ttjci &
ararij di
ferenüci
fcum, qua s.rariiim cohibes . Vnde patet
differentia inter fifcum & atrariumj fiqui
demad fifcum fpeclare videntur extraer
«inarii redims.hinc coufifcatioiies recentio
ribus. nuncupatxAEtanum vero Roma-
-ocr page 707-
Emblemata.
ózp
^OtuisPi-incipi.MahimilhiJ Vefpafïani, reipublica:fubditoseife iócupletes: & itn
«?Cr'tonnseft ödor ex tequalibet. Con-   pertuni fifciisq;jabiindabit,rl fubditos ',\
.
c
as 'mpefatör Romamis dicè'eatopes pu-   bu'erit fortiinatö's. Lucem quoq; dat'!,u
'cas melius a priuaris pluribus haberi,   arguixientp i^rannica: rapacitatis loens
J^arn iritra vnum Principis clauftrum re   quidam obuiiis ex Ammiano Matceiiino,
Ctl'ari.Neca]ienumeftab eo.qnod ad Ni   vbiauaram fxuitiam Valentiniani exagi- Vuïenti-
°clem fcripfïc Ifocrates: mftét^V èWjJH-   tat:Atiiditas plus habendi.inquit, fine ho- niani ut*
TMt, <t$i 7<yj y.ethS; BctTthivHV , ia.» rif   nefti prauiq; ditFercntia,& iiidagandi que,- uaritia
tyy.bz; oWr iifiïopcoTtpuf ^ a-sjp/wera-   ftus varios per alienx vitx naufragia,cxun nimia .
fJysynoy.ivKS JV» T»y snv .imfiiKetav .   dauit in hoc principe, flagrantius adole-
JZt'-'nentum hoc tibtfit imperij reclèhom   fccns.quam quidam, prxtendentes Impe-
JV'-e admixiilïrari-rjbi-viiiLeris eos,quibnt    ratorem Aurelianum, purgare tentabant.
***es> t;i.i ililigentia curaque locuplctiores   id afrtrfnando, quod vr ille poft Gallienü ,
®" ditierei;fd§os . Sedad illuftrandum id   & lamentabiles Reipub.cafus exinanito a->
J8'iraec)t(im,cóFerre placecaliaquaïdam.    rario,torrencis ritu ferebatur indiuires:iw
heodorious fcribensad Marcelhiai Ad-   hic quoque poft prociniftus Parthici cla-
0catum Sici,apud Caffiodor.Variar.lib.    des magw'tudiiie iadigens impenfarntn vc
'Epift- zi. Nonqtiotiesfuperes , air, fed   miiiti fupplementafuppeterent, Scimpen-
^"ernadmodum vincas inquirimus : non   dium.crudeütati cupidita
^l,sras deipoteftatenoftra, feddeiurevi-   cögerendi mifccbaitdiflim
tem opes mixiias
ansfeirequod
*'°ri.i';quaiido laudabilius a parce fiici per   fuut aüqiia qua; fieri non oporreatjetianifi
1'tl,r> ciim iufticiauonhabc'tur . Nam (I   licetïThemiftocliv illi«sdiffimilis , qui cu Themiflo
°Wimis vincat,oppre(fioiii$itiuidiacft:x-   poft pugnam.agminaq; dejeta Perfarum , du tmi-
"Wtas vero creditur.fi fupplicem fupera
ïicenterobani'oiilansarmilias aureas vidif- 'mus mo-
j?coiitii)gatt. Et lib,4.Epift.37-Crementa
5'ca!iuni tribtitorum iuftiflimo fnnt pen-
andaiudicio:quia feriiientiumimminutio
fctlinmi proiedhs, & iorqu«m:Tpl'c, in- deraUes ~
quichxc (ad comitem queildam propè a-
ftantem) tu qui Themiftccles non es: non
"huiurillationis acceftto , quantumque quodlibet probans induce magnanimo In
j3l's üla proficit.tantum fe ha;c a fitmita- cnim.Huius excmpla continentiac in Ro-
^'«bducit.Sed a nobis, qui fifci vtilirate manis exiibèrantducibu<;:qiiibnSomiilis,
akili volumnsdiuturnitateconfiftere.ex- quoniam non funt perfèdra: virtutis indi-
*llldenda eftdifpendiofa ièniper enormi- cia (necenim aliena non rapere laudiseft)
^s'"ea«gmento fuo tnmens fummadefi- vnum ex miiltis coiiftans innorcèmix vul-
Iatiincipiatque magis deelfe, quia imma- gi veteris fpecimen ponam.Cüm profert-
'tcr vifa eft accreuiilè Re.ïè itaque, idem ptorum Jpcupletes domos dirip eudas Ro 'B.omani
ra"iod.Ii'b.i.Fitintei'dum cauflamala fi- niana: plebi Marius dcdiftèt & Ciuna.vul- continue
c,.'vt bonus Priifcepstfle videatur . Rarö gi rudes ani'mi & hurnana foliti refpeifta- runt ma-
vn'mfvt eiufdeni C'aiTiodon verbis vtat) re.alienis labo'ribus peperceruntivt nu! us nusabo
Vttn
-nquefubadmirarione.peifectum eft, egens reperirernr aut ii)Smus,qtii de ciui- nts Pro'
r
p atnna perferiec . Ex Aiciati libParer-
jj ' 8-c.6 «otandahxc Plinianaax Panegy-
Q a<i Traiauum.-Qija: prxcipua tua glo
liluelu fructuni contreclare pateretur fi- firiptorü
bi (onceftum . Hadenus Ammian. Apud ciuilts
CaiTiodorum epiftoïaeft Theodorici Go- l>etti tem
thoriun regisad Senatiim vtb. Roni. qua P9re
Venantnim laudat howöie donauim Có-
mituiï.moxque praefeAum praetorio,qui
fic priiicipis filcocoiifnltnc.vt iiiliilpriua-
tis videre tur offecifl'e.Séfimusaliöas ïlla—
tiones, inquir, vos addita'tributa tiefcitis.
lta vtrumque magnx fuit adniiraticnis'»
quod rifciis crefceret, & priuata vsilit»-?
»- ^p
- i£epe vincicur hicus .- cuuis
mala
.'numqnam efr.nilï Aibbono Princi-
'enè lunfconfulms in 1-nö puto, ft de
in du
on
pedijs
; boni In Au-
bij "'c':Nö putocii de!inqu
^Ct rU?^on'bus contra fii'cfii^j'^^èiijiisanilorcs vix fi
(l,e'eaiöt,vtneqi principe
Vt iiid. ün. quoq; luffrag' Exped:c nulla damna pcrfïiret,
Kx 3
-ocr page 708-
Andreae Alciati
6$o
Quod non capit Chriftusjrapit fifcus.
EMBLEMA CXLVI1L
YjXPRIMIT humentes,quas tammadefeceratante\
•*-*' Spongiolas cupidt Principis ar Ha manrn.
Prouehit adfummumfures, quos deinde coercet,
Vertat vt in fifcum qua maVeparta fuum
.
COMMENTARII.
AS T A r Rex humidam fpongiam ex inm rapaciflïmum quemque ad ampl'öf-t
primenssciüexoppofitoconfpicitur officia exinduftria folituspromouere,f)11,.
Fupplkij locus & catnificiiia.vbi fures ra-
locupletiores mox condemuaret: <]u .j,
quidem vulgo pro fpongijs dicebaturv j
quod quafi & ficcos niadefacerer, &e*"e»
meret humentes Casteriim neminem/a
pacitatis fuaemeritas luimt pcenas.
Svmptvm eft Emblema ex Sueto-
nio Tranquilloin Flauio Vefpafiano , de
quo icafcribicille:Soluseft)in quomeritö
c'ulpetur pecunia; cupiditas.inquit: non e-
nim coiuentus omilla fub Galba vectigalia
reuocafle,noua & grauiaaddidifle.-negotia
ii.
VeSpafitt
Kt afin s
& auxri
epigrapheii huiiis tetraftic
ex cap.Maiores 1 s.q.7. jggg pfi ,,
im reperio : Maiores noi«' > .^ _
copijs omnibus abundabanr,quiad^[». '^
j
tiones quoq; vel pruiatopudendas propa- Deodabant, & Cxfari cenfus redaet>a' .
lana exercuit- Credirurctiam procurato- modo autem quia dilceilitdeuotio V
fltt
acce
-ocr page 709-
Emblemata^.
H
*Cc*(Iit itidiftio fifci. Nolumus pattiti
l,rtr Deo decimas, modo au tem tollicur
^iro.Hoc tollit fifcus , quod nou capit
^ntiftus.
. HVMEXTES Spongiolas) h umidas f pon
o'as. Eft au tem fpcngiaquiddam in natu-
ta tertitim ordinem hjbens, vt nequeani-
ï'}'» ne1i plantadici poffit, quod Gtajci
yxopi/TosMd eft, plantam viuentem appel-
lant . Dicitut ƒ/* Ta cLwoVTrcLii ra. vypa.,
Hllod hauriat humida . Nafcitut fpongia
!" petris,aliturconchis& pifce, & iimo :
'UCellecliumijsinefreapparet.quia vbiauul
'01'em fenfere, cöntra<5ta; multö difEcilius
^oftrahuntur-Aiuilfa; relinqiiuntin petris
VcKiti cruoris veftigium,atq; ex hoc quafi
J^olliores penicillt recrefcunt. Meminit
wiius rei Ariftoteles i.de hiftot' anim. c.
l>ybi dicit.fenfum habere fpongias: cuius
te' fignum eft, quoniam difficulter euel-
'l'ntur,nifi arte& latenter fiat;nam fe con
'fahunt.Videetiatn Plinium lib-9-cap.4f.
p lib.jlcap.i i. Vfum (uum fpongia ip-
~j)defe narratapud Iacob Pontanum.fic:
* ethyos vndijoni, rr.eAijs ego nafcor in vn-
dts,
Meq; cauernofam fifiulet crebra forat.
"óinmta graui leun impleo vifcera fucco,
Què te uomo exforptü poüice prejjapriut.
*'e>iiculiq-) loco menf&s extergeo mollts,
Et rapio/ordes, vlcèraq; exfrnio .
Qupidi ¥rincipu\ auanPiincipis.
•Ar Ba, manu*] Alludit ad ilind Oui-
'"aiium :
fe Aa nefcit longcu regibus ejfe manus >
^ethhimtLong&regut» manus. Fortè
0,i male arclamanus, fumitur pro aua-
J? 8c rapaci.aut tenaci.vtpote qnas non pof
lte*tendi&liberaliseflè.Martialis:
ed nilpatrono porrigit, h&c ehiragra efi.
Prouehit adfuntmum fures] id eft,depe
'latores. Purum euim nomen generale
*»hic pro peculatoribusfumitur, Pecula
ls crirnen uotum eft in in re .
Roereet] punit.fupplicijsafficit:
^ertat vt in fifcum qu& male parta]
^,c pettinec illnd Hefiodi in Georg.
' e mala, lucrapares, mala lucra aqualia
j, _ damnu .
^ 'llud Plauti in Poenulo: Malipartrim ,
Germani: Vbel gevvtmnen , vbel z,errun-
nen .
Fifcusautem ( vt fuperiote Emble-,
mate diximusj eft pecunia publica, lëu te-
gis crumena.
Principes auarieos publicis &
maximis fun&ionibus praïficiunt.quos in
geniofos& flrenuos e(Te uorunt: vndenil
mi rum , fï fifcus (vt loquuntur IuriCon-
ftilti) feinper prxfumatur diues. Hi fi ali-
quatido ad rem plus aequo attenti publica
in priuatum transfundaut (quales potiffi-
ninin folent ellè.qui fifci rationes tra&atj
ita vt populiim & tegiones fibi comaiiflas
expilent, fxpenumetö damnantu r capitis,
nialeque parta bona fifcoaddicuntur,fun«
que tanquam fpongia;, quE pro arbitrio
nunc humectaneur.aut arefiunt Exempla
quam plunma fuut in nionumemisanti-
quitatum. fed & in AnnalibusSc hifrori js
ïlngiilarum tcgionum, qua; non confultü
eft huc adducerc, vel quod obuia fine, vel
quodea fcnbeiidi libertasquofdam ofFen
deret. Illud non pofium filentio inuolue-
re , eflè quam plurimos palatinos in aulis
Principum , quiiioumodo foli dominati
volunt,& omniiioptimas penes Prmcipem
partes obtinere contenduurjfed etiam mul
torum debitam merecdem & beneficium
impedire,fibiq;in bonorum peri'iciem per
fas & nefasomniaacquireie; ac propemo-
dum iflam Paiicipém , eiti'-q; Rempub.
fpoliare, exhaunre &expilare (ummope-
re ftudent. "Nee ex re & digutate (ua eftc
putantaliquosin cuna illa degcie.qui opi
bus autecellaiit . Has tandem hirudmes
mitèrorum fanguine plenas.vc piinceps e-
mlingat & dcglubat asquiim eft.tjuo male
parta.quas Chriftus non capit, male difpe-
reant,atq; itam.4is ter mala tueniant. Sed
hostales femper placuiflfe magnatibus ex
veterum monimeutis,& ex quotidianaex-
petientia deprehendo . Aiiftides procura-
tor fifci Atbenisfui(lefcribitui;quod mu-
nus cum fanaiffiinègeffiiret,tamen a The
miftocledelatuseft.ac repetuiidarum dam
natus. Sed optunatum t»uore non folum
illi multaremiffa.eft, verüm etiam eidem
muneri eft reddittis : quod per fimulatio-
nem ita adminiftrauit.vtomifTa priftinafe
ueritate, lenem fe facilemq; praeberet i js ,
qui publico ma'o gaudeut ditef ere . Ho-
rum opera facluro eft , vt populus tettio
munus fummis fauotibus eidem defsrret
Ariftidi.Tiim ille:Ob integrè geftnm mu-
K t 4 nus
IV.
Comme»
turn prin
cipum
,j-
ttaroYÜ-
V
W
Arifliiïs
inteert
tas dxm~
nxttt.
hpp
di^VitmEt Ciceronis illud in i.Phi-
" Male paita male dilabuntur. Nos
-ocr page 710-
Andrea? Alciati
6$z
etiam qiisftoriis prartoriiscfi 'ofnatn
decrero fenatus ornari libenter paflus « •
Adha:c tantum rapere & acquirere perm
fic.vt illi quasrenti defjfci exiguitate, q»1'
dam non abfurdè dixcrit rabtiiidatiirura
flfcum, fi a dtiobus libertis in conlortium
recipereturHos riinius fatetur& Cralio
fuiflè ditiores. Hem-, illaj fpongia: expf»;
mendaverant. At nuuc Piincipis exper'a"
murclerteiuiam-
«uisdamnaftis, mine quooiam prajter x-
q.ium mulraeoncefli ciuitatisexpilatori-
biiSjüonore diguum iudicatis. Hoc igitur
lioiioic delato.plus mihi dedecorisarFerri
puro, quam damnato ac multatoirroga-
flis. Ncrar virille quibusartibus fieri pof-
ïïtgratiofusapud popnlirmjiiifimaluirtec
iuriusefiè quam plaufibilis. De Claudio
Cajfarefertur.eum ficadamaflè Narcifsu
abepiftoüs, & Pallaiuem a ratiombus, vt
eos non (ólüm ampliflimis pramiijs, verii
C.10.U
diks
Cs,-
Principis dementia.
EMS L E M A C X L I X.
"VÏESPARFM quodnulla vnquam rex Jpicula figtt >.
Qubdfy alijs duplo corpore maior erit}
Argttet imperium clemens moderatat^ regna,
Saniïdfa iudiabm er e dit a iura honü.
COM-
-ocr page 711-
Emblemata T
^33
C O M M E N T A R I I.
Cl H.c A ahieum , in quoapes melü-
ficant, ipfacauicuis fiequentes voli-
'nt , inccr qnas vnacajtens duplo niaior
"feriiatur, qua; regem in earum republi-
H Carepra;fencat.
Vssparvm vocabulum proapnm
'°fnine hic fumi x.ctTiffcf»>?tx.a( doili qui
am hominesconiiciunt. Alü non minus
^l'diti citra figuram id fccibi arguunt.
Uj         I tus Apollolib. i.Hieioglyph.ait. Popu-
^htn "itii regi obfequeinem fignificare volëtes,
'•'!t%t ?P£s pingunt.-folüm eriim il las ex animalis
bUs regem habent, quem reliqua apiü nuil
"'UdocoofequitiUjaciüi paret, quemad-
^odiim regi homines. Catera fuut lacesa
'l Gra:co,nec legi pofliuit. Apum ha:c iu-
*ütaeft,vt quem (equantur.Principem ha
e3nc aliis proceriorem , & qualï honore
Potiorem, qui quanquam imperium in a-
'as habeat, aculeo tarnen caret. Q^iod his
teftatur verbis Bafilius homilia 8.in Hexae
'pSromgV/ uévTpov tuJ2o.ti/\h /JAAtajav,
**A" £ ypltTcu T«T6) wpöf a,\j.V)ia,v- vóy.ci
'vtf^Hfiv Uroi rut QuJtai a.ypa,<poi, a.p-
^feivaj Trpo; Tiixapictv
xsV liïv f/.iyisa>v
'JVi*.?eiav i7r1@cLivovTd.iAd eft:Regi apum
aculeU4 efi,fed eo ad vlcifcendum non "jti-
r . Sunt h& natura, leges non fcriptu,-vt
fhifque maxima ejlpotentinpr&ditus
, ïta
2*dum adpuniendum effe opórtere
. H2C
r^fil-Eadem ferè retulit DvAmhrof. He-
5emer.lib.f.cap. 2.0 Aelian. hiftoria: ani-
^"•i.&j.Dio Chryfoftom. Orat.de re-
5 4- Sed audiamus Principem Stoicorii
c°ecam. Sic «nim lib- De dementia,cap.
5,Maiorem poteftatem non oportetefle
j^*'arn',fi ad natura; Iegem componitur .
e atUra enimcommentaeft regem , quod
, '.avJsaiii.Tia«tibtislicet eognofcere,& ex
eo s> quarum regi ampIJIlimum cubile
jj ' 1T>edioque ac tutiffimoloco . Et ibid.
n,?terea infi^nis rcp,i forma eft , diffi-
">1 ie/               ° ■          °                 ■ i-
. '"que extens, turn magmtuaine, tum
*ii°re ' ^oc tame" maxime diftingui-
- r • Iracundiffimx , ac pro corporis ca-
v J Pl>gnaci(Iima: :funt apes, &.aculeos in
*ft "ete rel'nclm,nt: R-ex 'P^e fi"e aculeo
• Noluit illiim natura nee fxuum eflê,
lejC v'tjonem magnoconitamram petere,
]jQUm<1> detiaxit1& iram eins inermem re
g^',uE"mp!uaa hoc magnis Regibus in
* Sc«. Eft cuim ilü mos exerceie Ie in
paruis.&ingentium rerum doe u-men ta mi
nmia agere. Pudeat ab exiguis animalibus
non trahere mores , ctim tanto hominum
moderatioianimuse(Tedebeat,qiianto ve-
hementius nocet • Vtinarn quidem eadem
hominilexefTec.&iracum ttlo fuo frange
retnr , nee fijpius liceiet noceie quam [e-
mel.nec alienis vtribusexercere odia.Hxx
ille.ldem ferme habet Plato Dialogo de re
gno: taiem eniin ciuitatibus regem optat,
qualis interapum examina rex nafcitnr,vc
&corpoie , &animi dotibiu fit infignior
& prajftantior-Videphirade apibusapud
Virgilinm 4-Georg- Plinium Nat. hiftor.
lib. n.cap ié.& 17.
VZSPARVM] vel apum potius.Dc api- t , ■*■*
bus autemloqui hic Alciatum notiusett, v,rlr 2 .
■.                       '             • ■ i-                                        Velt & p-g.
quam vt argumentis ïndmeat . tum quia <ri c
velpaeimmiinax nint& carimiora;, tnm , r ^
r                                  , ,                       buUut o
prsecipne quia regem non nabent.vtautor
eft idem 1'linius lib. eod. cap. ii.Vfus eft
igiuir Aufor Catachrefi tropo , de quo
Q_uinülianus lib-8.ctip.vlt.Solent, inquit,
Poera:abiifniè etiam in his rebus, quibiis
nomina fua funt , vicinis posiiis vti, quod
rarum in profaeft . Nihilominus cum me
refero ad cap-15.lib.5. A eliani deanim.id
ptopiiè,& fine Catachrefi dictum video :
ïiifi hoc nómiiie Veffiarum, alhidcre tacitè
velit hic nofter ad Vefpafiai.os', Haiiium
& Tiuim,landaulfimos principes, de qni«
btfs Snetonitis&TacitHS.
NuUa vnquam rex fpicula] quia aculeo
caret:vel fi habet.eonon vtuur-PImiuslib.
1 i.cap. 17 loqueiis deapibus:Non cóftat,
inquit, inrerautores, rex nullumnè folus
habeat aculeum.maieftate fatum arniatus:
an dederiteum quidem natura, kd eius v-
fum illi tantum nefauerit. lllud conftat»
im peratorem acu leo non vti.
Duplo corpore maior) Tefbtnr hoc idé
Plinius libiocitato.cap. ló.vbiait, regem
apum duploquam cafterxefle roaiorem.
Arguet^ oftendetjfïgnificabit.
Imperium clemens] regis aut principis
clementiam .
Credita iura] commiftam iurifdiöionc.
ludicif/us bonis] arqius magiftratibiis.
Ait lurifc.Parum eft in ciuitateiuraeflè ,
nifi fint qui ea poflint reddere, l.z.§. poft
oiiginem.rF.deorigiur. At quidem bonus Sjmittt
princeps fimiles fui in ridicos & magiftra fimili
-ocr page 712-
Andreae Alciati.
6-34
Compertumeft Caefarem Iulinm Deor"
numero afcriptum.quodcleroensac pla'3
bilis ineosfueric, aquibusiniuriam bell>s
ciuihbusacceperat. Eadem virtus AugU'
ftum cpiifecratiit: Pii cognomen dedic,V
Iiosq; permnltos. immortalitate donauii'
Pyrrhi Epirotx laudatur animi rooderl"
tio.qui iuuenes , a quibus inter pocula if'
rifuserat, & conutctjs impetitus jillxfoj
abire fiuit.tum vnusexijs refpondi(ïet,i<»
vini eau (Ta contigille. Celebratiir eo pli's
Augu^us Ca:far cuius gratiacüm Sena'
tus ijs adem ptu rus elfet ius teftandi , qi'J
cum contumeli^s: & probris affeciiTentjiiO
eft pallus id decerni.vt eft apud Suetoiutl'
Eam ipfam paiiëntiain inirio iroperij firt'
xiflèTiberium , teftis eft ConieliusTacj/
tus. Nam libellosfamotos & dicla in f«
mordacia diilimulauit, eorumque au&O"
res ad cognitionem vocari nol uit. Vfurpï'
bateniin ïllud fa;penumeiö:In libera cnii*
tate liberasetiam linguascflè debere : & 6
quandohxeapertafeneftra eflèt , iuillas3'
liasin.ienatu fort lites, & accufandiocca-
fiones.Magas i'oeta quidam inludis . publ'
cis Philen onem perftrinxerat. Is cum ve-
niflct in Philemonis poteftaiem,ftatim mi*
niftro cuidam Pnilemoii prscepit aperta
voce , vt maledicocaput gladioamputa*
ret: (edclam , vt nudo enfeceruicesartin»
geiet, moxque vtetim ïllxium abire fine*
ret.eique daret nuces , talos, pilam,&ali*
qujedaniludicra. Qnibusille Piinceps a*
pertè indicabat, feaculeum quidemhabc
re,fed eo vti minimè velle:deq; potentie
re maledicere,magisefle puerorum quariJ
virorum.Eam regiam virtutem vt a<ftioui'
busalijs permnltiscertè heroicis , fic re'
fcriptoegregiè probarunt Theodofius,Af
cadius,& Honoiius,cuius retcriptiad K-"
üuuitt ha:c eft formula : Si opprobrium eJ{
leuitate proceirerit,negligendfi:fi ex fof°"
re & infania, condolendiim : fi ab iniuria <
remitteiidum-l vn C fiquis Imp.maleJ'
Qiiod poftremum verbum etfi Aecurliu*
ibi,& Aymo Crauetta ConfiliJ.rium- 71;
tusampiexatiir,vtfimilefimiligaudet:a-
lioqui noncaretculpa, quihominum im-
proborum opera vtitur, ait Iiinfconful-
tus Exemplum in AlexaiidroSeuero apud
lanipriciuniiin Cocccio Nerua.apud Au
rel.Viftorcmjidem inTiaiano, & ia Theo
dofio:5agax,multumq; diligensadcogno
fcenda maiottim gelta: è qnibus non defi-
uebatexfecrari qnoniin fa&a fuperba.cru
<ddia,libertati infefta lgerat.vt C ma,Ma
riü,Sullamcj; acq; vnmeribs dominaiitiü,
&c. BeneClaud.i.delaudibus Stiliconis:
. non te gurges corruptior &ni
Traxitad exemplum : quod iam firmetue-
rat omnt->
Crimen&in lege rapiendi verterat vfunn
& poftea :
____non obruta virtus
Taupertate latetdeiïes ex omnibus orts
Eftebu,& ntinqua meriti cunabula qu&ru-,
"Et qualu,non vnde fatus,fub tefle benigno
Viuitur,egregios inuitant pr&mia mores .
Magnificè Piimus panegyrico:PermagnCi,
qued teabonini concagione vitioruiii re-
primis.ac reuocas.-fed rnagiiificéciiis.quód
ruos.Q.uantóenim raagis atdiuimeftalios
prjeftjie.quam fe,tantó laudabiüusquod
cum ipfe fis optimus, omnes circa te fimi-
Jes tui effecifti. Tu amicos ex opiimis le-
gis,& hercule xqiuim efteflfe eoscharilii-
mosbono priiicipi, quiinuifimalo fuerüt.
0 ifl'
Kif
6'
. IV.
Clemen-
P R t N c i p i 'optimo hoc fymbolum
piopofitum eft,vt inter alias virtutes,qui-
tia vern. \,as 0pUS [labet ad Cux Reipublicas admi-
trincipis niftrationem, nihil animi moderatioiie ha»
virtus. beatantiquius. Ecenim eins audtoritas &
agendi facultas,etiamfi maior fit quam in
aliiSjHiinimè tarnen fauiire debet, lisq; qui
buspra;eft,terrificum fe prxbere.Nam in-
ter virtutes alias,qua; Ptincipem maxime
deceant.cIementiaeftM.Antohius.quiPhi
lofbphi cognomen non ab re eft confecu-
tus,nilul quicqiiam e(Tedicebat,quod Im-
peratorem Romauum rnagis decerer, qua
clementiam:eamq; obcaufiam neq; in re-
belles iiios fauiitum voluit . Rcdèapud
Claudianum Theodofius Honorio filio fa & al\j,ita accipiunr.vt iniuriofus eiulm0"1 J'Jt'
lnbre hoc confiliumingerit:
Supius in primtf.na. cüuincetmur in omni
Munerejolct Deos £quat clemètia nobts.
Ouid.i.dePonto.eleg j.
Sedpiger &dpomasprinceps, adpumia ve-
lox :
Quiq; dolet,tjUoties cogitur ejje ferox ,
obtredaror adipfummetlmperatoiem re
mittendus finncabördinario iud'ce loclr
vel pro verbis du rins ille pleftatur.vclob
panam forfan molliorem occafio alijs pr*
beatur imperatoriam maieftatera contem-
neudi:fe.d potius vt ipiê,quila:fus fojt ^m
perator,de hoc ctiam ftatuat.Magis c*™ea
Cl*
J
-ocr page 713-
Emblemata_>.
■^y
'l, vtj<1U01^ Cuiacius & Menochiiis, duo thorpofthae cuiufquam necis.nec cófcins,
'* thcoria? & praxis lumiua , reiftè piita- quamuis interdum vlcifcendi caufa non de
^'«(Verbiï illud remittendum.teüads in- eflet.fedperiturum fe potius.quam perdi-
Jcrpretemur,atq; condonandum,vel nul- timim adiurans.&c.A
lain rationem illius maledicentixhabenda celliimsad finem u.]iuluu. «.*r» ...
j"e-Cuiacuisin paratit.Ceod.Menochiiis rans Imreratorem Conftantiiim.aici
Mar
mpa
ö**rbitrar. quaeftion. iudic. cent. 4. cafu
'?7.num.9. £t qnidem banc verbihuius
nitatcr» facilè fuperafle Caligula:. Domi-
tiani, Commodi, & id vnum egifl'e maxi-
"tittendi genuinam fignificationem ede   mè.vtquamquam faniiffinnis eftèt, iuftiis
tl's docet in l,omnedelic~him.§,per vi-
   tarnen vellet & clemens asftimari; quique
^«i-rTde rettiilit.Etinpromptu funt cü
   ex minimis caiifismalorum congeriesexci
'"peratorum, tum tlegum & Principum
   tabat,di(Timilis Marci illius, principis vere
*ernplailluftria. In prim'is verö celebre
   cundi.quicum ad Imperiale culme« mSy
e"'Hud Dauidis, impuniiatem Semei ho-
    ria Caffiüs furrexiflèr.epiftolafum fafcem
'"ifceleratiflimo promittétis i.Samuel.
   abeoad confcios milTiun perlatore capto
.9 Sic Autigonus Rex <ifia;audiens ami-
   fibi oblatum.illicó fignatumexuri praxe-
'"'biis conuicia in fe iaftari.quieum abef-
    pit,agens adhuc in lllyrico,neinfidiatcri-
,e Putabant, patefacto virga tentorio.- Fle-
    bus cognitis iuuitus.habere qnofdam pöf-
1Cls 1 iirqüit, nifi longius remoti pofthac
   fet infenfos; vtq; rectè quidam fentientes
alè nobis dicetis . Antifthenes Philofo-
   arbitrantur, virtutiseratpotuis indiciiim
Phüs apud Laettium ainRegium e(Te,ma
   magna:,Imperiö eundem comitantium iï-
^«dire.cumbene feceris.qiiod tarnen di-
   necrnoteceffiire,quani viudicafle tam in-
tuin etiam Alexandro Magno quidam tri
   clementenvtTullius quoq; docet,crude-
pl/!,nt: quemadmodum & patrem illius
   litatisincrepans Cajfarem in quadam ad
hilippnm eodem fere fenfu dixiflèferüt,
   Nepotem epii)ola:Neque enim quicquam
''ncipumedè béne & male audire. Nee
    aliud eft fcelicitas.inquit, nifi honeftarum
bhteranda, fed potiusaureisliteris confi-
   rerum profpetitas. vél vc aüo mododefi-
§ll»nda videtur Tici apud Xiphilinum fen-
   nianuFcelicitas eft fortuna,adiiitiixcoi)fi-
eHtia : Nemo, inquit, me iniuria afficere ,
   liornm bouorumjquibus qui noj vritur ,
a,lt "nfequi cónuimelia poteft , propterea
   foeüx millo paclo e!l~e poteft. Ergo in per-
Hllod nihil ago, quod reprehendi merea-
   ditisimpiisq; confiliis, quibus Caifarvftis
'u-'ca veröi quasfalsó de medicuntur,
   erat.imlla pouiit eiTefaliciras: freliciórqv
Pr°rfns negligo. Nam vt Séneca dicebat,
   meo iudicio Camiüus exulans.qtiam tem
a§nanimi eft proprium , placidum clïè
   poribus iifdem Manlius, etiamfi id quod
j.Ca1quilliimq; &iniurias atq; ofFenfiones
   cupierat regnare poruiüet. Id Ephefius-
'lOï,
e%.
*M
5*
IS
Telicitiu
quid ■
&lT)per defpicere . Occurrunt porró infi-   quoq; Heraclkus. adferens monet,& ab hl<
""'sexempla clementiasapud Suetonium,   ertibus &ignaiiis, euentus variante fortu-
1'ï quialongèplurafunt, harcduntaxat   na,fuperatosaliqnoties viios fxiitlè pr^flaii
SVJ*
jj.. ."pafiano.Qffenfariiimmicitiarumq;    tes.Illud vero eniinereiiuer prxcipuas lau
^h'^H ft cI^^niemor,cxecutorvc' Vitelli j.ho-   des,cum pote'"'as in gradu /velut fub iu-
*' n;?/ am fplendidifllmè maritauit, dota-   gum miflTa iiocendi,fa»uiendiq; cupiditace.
3ueetiam &inftruxit &c. Non temere   &.irafcendi,inarceviftorisanimi troph^ii
^11* '"fons punitus r»peritur, nifiabfente   erexitglonofum . Haftenus ftmmianus.
p "'Jgriaro, aut certèinuito atque dece-    Addam etiam ex-eiufdem jo-libio.viEupc
(°'"elu.idium Prifcum, quamuis rélega-   rationem fanè acerrimam Valetuiuiani lm
°h• P*lnrlo,d[ciiide & interficiiuiTum.ma'--   pér4toiisrNonnniiquam etiam dementia? Valenti-
fis *• ^"itfet^tequoquomodó, mif-:   fpëciem prac■£c tutit.ciimeiTet in acevbita- nianitm
^jp»}" PCrcuiTöies reilocarent;& fersaflet,    tem lutura calore'propen(ïor,oblitus pro cuhnti#«.
tc \latn pcnjiTe falsö nunciacum eilèt.Ca:   fedo quod regéti imperium ortiiia niniia',
tat '•1Ct'5 cx&e ciiiufquam vmquam la:    velut prairuptijfcopur^fuutdeuitada.Nec
^,s>iuftis fupplicijsillacrimamt etiam    einni vfqnam repentur miri coerftione
t^ 1?ernuif. Idem in Tito fic:PontificatCi    contentus.fed aliquotiesquaïftionesmulti-
tïs&tnilm'^e0^ePr0'"'"''^us;!CC'Peie'vt Pu    plieariiuflifTe cruenras, poft uiteriogatio,-
tiiaretrnauus:fidempra;ftitit,necau-   nes tiuieftasnonnullis ad vfquediicriminai
vite?
-ocr page 714-
AndreaeAlciatï
P
u*
ykas vsxatis. Et iuerateflfufïorad nocen-   pud Imperatorë Tibcrmmaccufati.qUoo
tiP
dtini," vt uullum aliqiiando dam na to rum   cditis Annalibus.laudatoque M Bruto» O
capitis edperec motte fubfcriptioniselo-    Caffiiim vltimum Romanorum dixifiet'
gio leui.cüm id e tiara principes iiitetduiTi    Marci Ciceronis libro.inquitille, quo Ca
2>
ronem ccelo tequauit, quid aliud diiftatot
Ce/ar quam refcriptaomtiaiie,velut apu<j
iudices.refpondit? Anconijepi
ItolcEjBruti
conciones.faHaquidem in Auguftum pro*
bra.fed multacum acerbitatehabentiCat
mina Bibaculi & Catulli refeita coutumc
lijsCa^arumleguutur.fedipfe D. IuliuS'
ipfe D-Auguftus 8c tulereifta, & relique-
rq.haudfacilè dixerim moderatjone magis>
aufapientiainamq; fpretaexolefcuntifi if'
fcare.agnita videutur.Nos mnlta ex Sene*
ca tranfiliendaducimus,tot enim pene fe"
tenti-e& decreta leguntur apudeundem >
quot verba.-fatis habemushiinc comaient*
ruim claudereeraculoimperiali: Nihil t»
peculiare eneimperatotia"maieftati,qua>1'
humanitatem, per quam folam Dei ferua'
tut imitatio.Necarbitroraliam luiflèmc11
tem Seueri,qui nummo quodam fuo firn11
fecerint fxuiffimi. Atqui potuitexempla
mulca conttieri maiorum, &imitari pere-
grina atq; interna hunianitatis & pietatis ,
quasfapientes conlanguineas virtutes e(Te
defïniunt:è quibus hxc poni fuflïciet. Ar-
taxerxes Periarum ille rex fapientüiïmus,
quem Macrochii'amembri vnius longitu-
docommemorauic, üippliciorum varieta-,
tes,quas natio. fem per cruda exercuit,leM
tategeminacaftigans,tiaiasad y.icem capi-
tnm quibufdairuioxiis amputabat:& 11e Ce
caretauresmore regio prodeliótis, ex gale
ris filapeudeutiaprxcidebat: qua* tempe-
lantia motum ita tolerabilem eurn fecit &
verecundum.vtadnitentibuscunftis mul-
tos & mirabiles aAus impletet Gra*cis fcri
ptoubus celebratos. Pra*neftino Prstore,
qiu bello quodam Samniticoproperare iuf
fus.ad pra-fidium venerat fcgnius, ad cri-
10tl
'Artftxer-
xis ani.
mus mg,-
•4S .
men diluendum exhibito , Papytius Cur- lachrum mul ie ris leoniexporre&o infide"
tis.alteramanu haftam terr? afHxam tene"
tis,altara fulmeii abijciemis oftentauit, !*«
clementiam infinuaret: Nam & eius id in*
fcriptiodedarat, INDVLGENTlA
AVG. IN. C AR. Igitur, vtdiaun*
forea tempeftate di^ator,fecurcm per li-
cloiem expedirijhomineq; abie&a fe pur-
gandi fïducia ftupefa&o.vifurn propèftu
ticem iiiflït abfcidi:hocqtteioci genere ca-
ïtigatum eum abfoluit, non ideocontem-
ptns , fed ad refiftendum par Alexandro eft.peculiaris imperiali maieftati eft hum*
magno,ficaIcalTet Italiam,sftimatus.Hec mus,per quam folam Dei fematur imica'
forfitan Valentiiiianusignoraus,minimeq; tiol.ImperialiSjij.C.de niipt.Authent.v-
reputansaffliéii folatia ftatus femperefie iiidic.fia. quoq; fuffrag-Bene & Sapientef
lenitudinem principum , poenas per ignes Xenophon,quo loco ait:«p^sfT-ty-é>-i*9*/
augebatSc gladios: quod vltimum in ad- i fisttpipfiv ndt/ripav üya^rcïv . Memin1^
J,enituda
frtncipiè
nffliéli
status fo~
latatm.
nerfis rebus remedium pietas reperit maio rmis alioqui patris patria* nomen trifawtj' L
ftt>
rum, vt Ifocratis memorat pulcluicudo :
cuius vox elt perpetua doceiuis.ignofci de
beieinterdum armis fuperato reilori.qiia
iuftum * quid fit ignoranti.Vnde mo nm
exiftimo Tnllium pra;clarè prononciali'e,
cum defenderet Oppium : Etenim mul-
turn pofTead falntcm akerius, honori mul
tiypatum potuiilead exitium.probro ne-
mini fmt.Et ha*cille hadtenus, tantó qui-
dem libentius ineofcrmonecertè pra:cla-
10 exfpaüattif, quam ïgrè commemora-
retmultorum principum Roniaiiotum ni
miam fjeuitiamad fua vfq; remporairnpu
bonisprincipibus.vfurpatum etiam anib''
tiosè ab imprejbi>;memiiiit Corn. Tacit'*'
Annal. Id magnificè declarat Seneca i^c
dementia: Hoc quod parenti , principi»'"
ciendum eft,quem appellamus pattem pJ'
uia: Certè & fi coguomina data fint, m3'
gnos,& fe!ices,& Auguftos dicimus.-& af'
bitiolac maieftati quicquid potuirnHs tif'
lorum congeflimus.-Patrem patriaiapp''
lamus , vt fcirec datam fibi poteftatem f*
tfiam.qux'eft temperatiffima, liberis co'**
fulens.fuaq; poft illos reponens.Hxc »!'*'
Eteodem eiogioa Perfis douatom Cy'1"1
nè graifantem. Quia verö dexronuitijs &    legimus.Iuftinian.Nouell- 7. Ïtw apX!?'
p:obtisi:i prjncipes non nihil diximnsiii    7i; ray virtiKÓuv a>; *v 7ra.7(pt{ w*"''
prima noftra-ommentationcplacet attexe     Quidplura? & T.Liuius ait.lmperatofj5
it- uonnullaex Taciio , qua*ad id faciant,     eilèdebere parentum loc©. Mattialis***"
ficeiiim ille.oratioiie Cremutij Cordi a- blaudiens Domkiauo ;
TH
-ocr page 715-
Emblemata^.
<*37
- Tttvmüputrh tlhens ejfe pater ■          muner.lib.ro.1 ditos.ij.Cdcfufcept.pra!
"'rade dementia habes apud Baptift-    pof.& arcar.eod.üb.in I his qnidem. ƒ• C.
."igoClib.^.quibusadde.quxelegaiiter    quimilitarpoff.vel non.lib.ii.nobis euim
je hac materia, & copiosè fcripta reliquit    nunc ciuaseft Saluipublica,.
tl'casde Pennati) lplacet.8.C.deexcufac
Salus publica.
EMBLEMA CL.
PH OE B 1G E N A erefiü Epdaurim infidet ark-,
Mitis, & immani conditur angue Deus
.
Accurrunl dgri, vemat^ falutif'er orant.
Annuit, atj., ratos efficit ïlle preces .
C O M M E N T A R I r.
"Pem eM
1^ ata ere&us (lat finuofus ferpens.co-
fai^, _ . .                             _ _ __ t_____
tur Iupiter iratiisob imientam artem.qtia'
hominesin viram reuotari podenc, reper-
totem artis ful'mine peicu<Tit - Poft mot-
tem Deus eft habitus,& fub ferpentis ima-
ginediuinis honoribus affèftus. Tali cul-
tus effigie Romam graui geftijeutèa \sé<jf
ranteta
* tam quo p]uteS)u genua ptocumbunt,
' adocantium geftum fupplices referunt.
j^.^e s c v L A i> i v s infiguis Medicus,
r l)a: urecihnc Wir.nrvlvnim iU pni.üS di
^Utn in vjcam leuocanit. v>uatefec-
-ocr page 716-
Andreae Alciati
c?}8
Antienfis templi hofpitio vfus, vrbi ft1"'"
ftrajaduehendum reftituit :atq; in r'PaV:
Tyberis egreilïs legatis, in-infularn >ƒ
templum dicatum efcjtransnauic,adu£c4
que fuo tempeftatcm , cui remedio <\Ü$J
tuseratjdifpulit . Nartauitetiam ha*
rantem dicitur libcralTe, ad quam tandem
dedmfrus eft a fano fibi facro , quod erat
quinquemillibus ab Epidauro pafluum.
Val. Mn
ximi hi
Horici di
JEfcula-
pio .
Hiftoriam hanc fusè narrat Valerius Ma-
ximus lib. i.cap.8.de Miracul.quamappo
nam.vt fiindefumptum Emblema conten
Jas,penes tefitoptio- Sed vt cxteroruin,
Liuius.Decad. i.lib-1. fed intercidit: vi*.
Flon epitomen.lib.n- Sed omnium l»1'
mè& elegantiflimè Ouidius. lib. vit- ^c\
tamoi'ph. qua re fi rarfiis iuftes inde fa1"
ptum Emblema,facilèconcedam. LoC11^
Ouidij habes ex illo verfu :
Pandite nunc Mufa pr&fentia numiniï v
turn. &c.
Vide pra:terea Plutarchum inProblcr"1'
tis, vbi quaerit caufam, cur A ïfculapij *'
des extra vrbcro pofita fit . Pliniuslib-*?'
cap.4-Atqui anguis (inquitj AEfculapi"'
Epidauro Rornam adueótus eft , vulgo*!'
pafcitur &indomibus.Meminitetiam^'
AuguftinusIib.j.deCiuit.DeijCap. 17'.^
Laciautius varijs locis. Exquo noturn i'"
lud Sereni :
g)»« colit Mgeas,qui Pergama.quique fyl'
daumm.
Qui quondam pUcida teftusfubpeïïe il?
conti
Tarpeieu arces, atq; incliia templapetift'
Depellens tetros pr&fentï numine mor bol'
QÏiod aurera feruntjAEfcuIapium fiiba"
guis fpecie natiem fpontè ingreffum K?.'
mam veniiTe , fcribunt Gra:ci tale aliq11'
fibi eciam obtigiflè, cum idem ipfe De"s
draconiserrigiea Nicagora Echetimi iï°'
read Sicyoniosmulorü bigisinneifciiself'
1'HOZBIGENA] E Phcebogenitus. Vlf
gilius 7-AEiieid.
                                   «
Vulmine phxbigenam Stygiat detruftt *
•undas.
Vbi Sernius legh PcenigenamtinatteW^
geuittim-Fuitautem AEfculapius Ap"'''_
nis k Coronidis nympbae filius,tefte
meroin Hymnis AJij dicunr, non è «y111*
pha Coronide natura,led exouocorn'^"
lx.quiacoronis vtrumq; fignificar,& "X.
pham ita vocatam,& coniiculam, vta" «
rit Luciauusin Dialogo defalfo vafe '
quo resita commemoratur. Femir1ue
dam ex antiquis facerdotibus ferpeIlt .
perexigtuim inouum vacuum cor'llCl
inclufi!re,ceraq; ftudiosè oblitum in ' .
loco quodam occultailè .-mox ara ^x u,n
cla popuhim in coiicionem ad eum >oC
aduocanè, ciim niinciaret omnk"5 Pa
ait, quoq; Dcorum propenfum huic vrbi
mimen exequamur> triennio continuo ve-
xata peftilentia ciuitas noftra , cüm finem
tanti& tamdiucurnimalineq; diuiiia mi-
fericordia , neque luimaiio auxilio imponi
videretjCiira facerdotutn,infpe£tis Sibylli-
tiis libris,animaduenit,i)óaliter piiftinam
ïecuperarifalubritatem poflè,quam fi ab
Epidauro Affculapiuseflèt accerfitus-Ita
que eó legatis rniiïis, vnicam facalis reme-
dij opemauthoritate fua (quasiam in ter-
riseratampliffima) impetraturam fe cre-
dit.Neq; eam opinio decepit.Pari namque
iludio pcticum ac promiflum eft pra;fi-
dium.-è veftigioq; Epidaurij Romanoriï
legatos iri templum Asfculapij (quodab
eorum vrbe quinq; millibus pafTuum di-
ftar) perductos, vtquidquid indefalubre
patria: laturosfeexiftimaiTeut, pro fuo iu-
ie fumerent, benignifllmè inuitauerunt:
quorum tam promptam indulgentiam nu
men ipfius Deifubfecutum, verba morra-
lium ccelefti obfequio comprobauit.Siqui
dem in anguis, quem Epidauri; rarö, fed
nunquam fine magno iplorum bono vi-
fum, in modum AEfculapij venerati fue-
runt, per vrbis celeberrimas partcs mici-
busoculis & leni trailu labi ccepit.tridtio-
que inter religiofam omnium admiratio-
nem confpeChis.haud dubiam pra; Ie appe
titx clanoiis fedis alacritatem ferens, ad
triremem Romanam perrexir,patientibus
queinufitatofpe<£tacuIo nautis>eö confcen
dir.vui QXJguIiiii Jegati tabernacuiurr e-
rat,ii)q;multiplicem orbem pet fummatn
quietcm eft conuoUitus.Turn legati peiin-
de atq; exoptata: reicompotes.expletagra
tiarum aóHone.cultuqjanguis a peiitis ex
ceptodxti indefuluetunr.-acprofperam e-
menfi nauigationem , poitquam Antium
appuierunt, anguis,qni vbiquein nauigio
remanferat , prolapdis in veftibulo a:dis
Asfculapi) royrtofrequétibus ramisdiffu
(x fuperemincntem e*celfa: altitudinis pal
mam circumdedit, perq; tres dies pofitis
qilibus vefci folcbat, non fine magno metu
legato rum, ue in triremem reuerti nolletj
w
ff
-ocr page 717-
Emblemata.*.'               639
.^Deum eflèoftttifntum. Poftconcionem cruce tandem omiiesnoxns & criminaex-
.. cognitis quibufdam vocibus vfus Apol-._tlctn & Aifculapitim inuocauit, vc dex-
t. In cruce itaqj faluifica noftra con- In. erttee
falusjhauc afylum quoddam eflé Ca- Chriili
tholicorum profeffio & confenfus docet, folm
quo «gri> quó afflifti om nes conluginntf
& hoc manifeftant praxeiis cuiufdam &
et_& felix illi ciüitati accederet. Deinde
£1IaIaaquamhauriens in prófundum de-
ï'ïfaouum illud vnacepit, quod prsefen
-b"s multis fregit-, pulhur.qj recenteiu    eminentis poceiuia? aigumenta, quibuse-
'fpentisinuenieiiSjCtiniftoshominesinad-    doctinoftrarum actioflum eacordiri folo
^•tationem rei induxit.Poftea veró ferpen    mus ab hoc figno principia,& ardua qiia>
^ infignis magnitudinis paucis diebus    quehuius aufpicio aggredi.-hoc tempora
-kpfisiuloco fubobfetiro oftendens arti-    partimur& latentes horasquafï frumlla
?c'osèfemotienteni,il!um itacreuiffe aie-    & portiuiiculas mortalitatis noftra: • Ab
^3ciac Deum eflè Aïfciilapium Apollinis    hoc capite comiiuiorum, quietis, laboris,
^'Him . Inde verö ferpentes ineius tutela    fcriptionis.leclionis, orandi, meditandi in-
ftcditi funt,& eins geftamen putatus fuit    rerualla & vices: nihil palato obfoniorum
aciilnS ferpente inuolutus.                       fapit, nifi ligni huiusafperfum puluifcu-
t-pidaurius infidet] Ab vrbe notiffima    lo,nifr hocconditum Sc atteniperatum a-
^lopcnnefi in finu Saronico,ex quainfer    romate.Crucenafcentis diei primafaluta-
PctisimagineRomarncredmiraddiic~tus.    mus crepuicula.-eadem placidofoporicor
yopertius .■                                               pora compofitiui vigiles curas abruropi-
*'6e«« extinBü Crejfis 'Epidaurmsherbts    mus.Iu viam fieuocet neceffitas,crux no-
Reflituit patrijs Androgeonafocu.
~»idius if.Metamorph.
yfyuore placatopatriot Epidauriia aras
*p Epidauro veró fic Strabo lib. 8. Epi-
Jaurus.priusEpitaurus.fitaeft vrbsinip-
'o Saronici finus feceflïi intimo.ftadiorum
^iindecimcircuitum habens.&c.Haecau-
bifcumjomnia fnb cruce,in cruce,per cru-
cem,qua:ii)itiaiidis interiienit rcbus,dedi-
candis,confecrandis,vouendis. Magnaeft Cereffio-
Romani Pontificis autoriras , & pene diui- nu fa*
na; magnaincairemonijsac ritibus facris cru.,
pertraftandis concreditaeidem ;\ Deo fun
Aio, quanulla fuperior in mundo, nulia
par.Scd isdiid"tu& fignacujoboc myftico
71** non parüm infignis eft ciuitas,pre/er peragit iufta confeciaiionis fingulajcu ce
'"ri ex Asfculapij claritate nobilitata.qué ram agni cejeftis effigie infignitam facra
Va"a morboruni genera curafle fomnia- benedictioiie Iuftrec, feu grana precatoriis
tllnt homines. Eracverö templuni xgro- circulisinferranda , velofcillaalia & ima-
a,Kium mnltitudiiievfquequaq; refemï, gunculas fnfiliex «re, aut aliometallono
Peüdentibusq; tabellis in quibus fanati Ian biliore conflatas, vel loricas ettam & cly-
§l,ores erant infcripti.&c.Hxc Strabo f co- peos.romphafasaut Pedicosenfes, paluda-
mentaac trabeas,fceptra,diademaia, my-
Mitts& immoni] lenis & placidus^qua
" lani fnb fpecie ferpentis.
di"
trasjcorollasjaureosflofculosjfertajramu-
fculos .cimelia alia maioris precij foleiini
benedictioiie confecrata , regibus n;ittat&
'»qui loco citato 15. Metamorph.
reginis donaria, virtutectucisfacit, perfi-
guram crucis, qua venientesad ofciilum
fufcipit,abeuntesfelixfauftumq; precatus
dimtttit.Confideremusgradus iingulos in
Chriftiana noftra militantis Ecclefia; H;e-
rarchia, Flaroinum.Archiflamiiuim, Pro-
toflaminum : eamus per ordinesomnesac
ftatus in fortem Domini feleilos; fpecle-
miis minifterii auo fungütur rationem &
par.'es.ritusacmodos , quibus rem diuü;a
n
Vej_
A Crucs
orrmiia in
cboaUir,
>
'or nofter Chrifttis,verusanimarum
Vj ,tatllm AEfculapius,& falutishtimana:
aep,cluimb ferpentis figura in deferto
do ? ^8'slatore appenfns.omi.esomuiii
facientes aixanailla (ba conceptis verbis o-
perantur.Nihil prorfus (ineadorando hoe
crucis characlere peifici mar,ifeftum eft.
' tbos Si YulnerafaiiitatireftituU , & it» Nafcitur ujfaus.fynibolurn piimum CM
ftiawat
-ocr page 718-
Andreae Alciati
<%
ïcem. Luctandumcum morte,ininigi-    iJcionmijsTqui ait.per ^.-..... » „c ,
tur ad prailium pugnatiuus benedi&o    p!o eredum, Scinbafi ftantem . ngmnc
chrifrnate.Procreanda:fobolisinter virum    quoddam bonoiurn praEfagii'i11. Qu'
& foeminam ftabilienda focietas, in cruce    moueatur,aut accedat,morbum & P.e ..c
perconceptam & vfitatam formiilam li     portendit: turn enim maxime hom"11
gandi folennitas. In hoc fïgno facrifican-    eo Deo eft opus.His anrem.qui Sgrot *
tium habitus,vafa, fuppellex omnis &or-    falucem pr?dicit-Non diflèntit MacroD
natus profanis vfibusexirnitur: templorü    lib. i.c.io.cuius fïc fehabent verba :*%
fundamenta fternuncur & altarium, cam»    eft,quód fimulachris A e fculapjj & Sal
panoajri imponuntur nomina,pvxides con    tis draco fubiu:jgitur,quöd hiad Sojisi
, SoJis
ïecrantur & theca;, &cinerum facrorum
atq; offinm precioS loculi, commer.datur
terra; cadauei'a,cceleftibus choris fupeifti-
tesdefunclcrum vrobiaj, viuentium falus
Deo, & forttinarum quidquid poilident.
Quoties duétain quattior pattes manu.te-
tragonum hoc fchema minifter infcribit
piacularibus vndis, quibus contraó>amab
origine labcm occulto regei.eratjonismy-
fculapius vis falubris de fnbftantia .
fubuenicns animis corporibusquerno ^
lium. Salusaütem natura; lunariserk^
eft.quoanimantium corpora iuuantiu ^
lutiferofirmata temperainento- ^0?l°c0
fïmulacris eorum iunguntur figiirascu ^
num.qoia prseftant.vt humanacorpo1
Jut infirmitatis pelk depoiita,adpriftinl__
fterio ehiimus ? quibus occnpato recentis reuirefcant vigorem,vt reuirefcunt dra
corpufculi dorninio, Stygius alaftor facra: nes per annos|iingu!os pelk feneftiitis e
afperfionis & fignati fontis iaipatienseiici- ta.Hajc & alia pluraMacrobius.Phori) "
tur?Chiiftianimilitis tefieram ablutusin- tusinlib.de nat. Deor. eadem ferè qu
cz-
fansaccipit ; immortalium bonorum ha;-
ies decernitur ? Tremendum eflefacrifi-
Macrobius fcribitjcap.de A e fcnlap'° gs
teium noniromeritó fahitis notam ieff.
n!
cium illud fubmiiTa animi reuerentia fate- fibi videtur vindicafl'ca quo iiimiruir) J?'"
inur, quoad prefcriptum quendam verbo-
Pr- A-
tur,tefle Plinio lib. i9.nat.hiftor.cap'4' ^_
pud Laclantium legis, icTrui viperino pr
lens admodum efle remedium viperarn Y
Apuo
mm,& facra; adionis canonem obligatus,
patientis Chrifti memoriam fa:pius refri-
cat,& ccekfti Patri repra:fentat in ara facet
dos,in eo ctucis figtira quotieseffingitur? fam exuftam & incinerë redaftam
Hic fons honoris & cultus: hinc religio Ceberem cbièruas,vipera: dente ^enl ,.]3
cruci fua & authoritas,, cuiafBxus generis flum quempiam , nulla deinceps f*"
humani feruator, cüni infamis ellet prius formidare. Traduntalü.qui vipere1"
conditum femel hauferii
iullius in^
Qiud
praxminentem fuprema; venerationis gra»
dum in natura fupia naturam meiuit. Ab
illa fuiiefta arbore hoc germen ; ibi fo:ma
qua-dam ac modulus, hice<5typon& ima-
ginis ïïmilitudo : in oculis habemus & in
precio fignum.cpus ipfum,quod in proto-
typojcommun) omnium bono, compktïï
Salus pu pia & grata ïecokntesmemoiïa.Vita enim
b!ica~è iiofua ex illa &r riui falutis vberrimi, nee
cruce . falusaliunde.nec fpe's in aliud, nee requies
aut pax ftib aiio liiiebocdJecmetusiaiit pe-
iicultim !ub hoc fine alijs,nee tranfïtusde
niq; adimn ortaüailla nifi per hoc.chara-
üerenim eftac nota kcuritatis, viatoium
fioiititus infciipta. Niïc ad Aifculapium
noftruin reuertanuir , qutm prseter aüos
pentis iiftiim pertimefcere debere- ^iS
veró illud , quod a Diofcoiide \lad^„m
eftjhomines, qui viperis conditis in.c' l0.
vti coiifiieiierint,!o!!gioia vita; 'Pa"a p|0.
ducere,& ad 1'umm/m feneftutem wC0^"at
mes peruenire? Kigonus Cit&>s1?. t0ü
Indorum genus.quicentenis ql,a.^nn|jan-
annis viuant, quia viperiniscarnibu g
tui: adhxc neq; capiti, necji veftg"Sjnque
iioxiacorpori iiieflèanimalcula- b cfJt
eau fam videtur TertuJlianusafterre» ,pft
tanta fitceruo viuacitas,qu"PP^u n(.no
attatis fua; aibiter ferpente paltus aI.
augefcitin iuuentutem-Ex vipera nl0r-
nibus fingulare remediü gra"10' viqne
bis excogitatum eft , qucd in «u ^ ^^
luiirnos, PJuwrchiis Wedicorum pra-'fi- diem a maxime icra peniiciowq
-ocr page 719-
Emblemata l
#4*
Q*T ïfo^«cThcriaeiim vocamns. Qua;
*!l,idetncommemorarelibiut, vt uonirrt-
et'tó tot mimifmata cufaexiftimemus,
u         J^ferpentem habent cum infcriptionc ,
u^iti p^j ^ veluti eft ille nummus in fpiram
Jï*o» ^l'eftum ferpcntem habens.euius infcri-
>/ir. ipo.SALVS ANTONINI AVG. In
• oo° ciuft,cm l,amn,° ferpeiis eft tradtu fi-
yftofo tortiliq; obrepens virgas, quam fi-
«"."ni ibidem adie&um dextera humiap-
Pl'cat. Atqj inalio Dea ipfa lania vitgam
poriigentiaflufg{tangais,euminfcriptio-
ne, SALVS PVBLICA- InnummoAn-
tiochi Soteris,SALVS Dea Romanis ha-
btta pingebatur forma.r*ulieris,habirii re-
gio fedentis pateram tenemis, iuxta quam
eratara, &ad atam inuolutus anguisca-
put attollens. Sed nc finguia commemo-
rem,qurquidem funtinnumera,Commo
di,Crifpina;,&aIiorum,peranguesdeniq;
omnes Salutem intellexerunt. Pjeriq; no- -Anguifi
ftra a:tate viri etuditi coniiciiuu, ab Alcia- -Ambrê-
tohic tacitam eflTe fa&am allufionem ad fi*»u*
AmbrofiaiHimillumanguem,qiii Medio- Medio-
lani vifïtur in marmorea columna ereftus '*"' •
ipfa edeD.Ambrofii.Sed fatiS,vtauguror>
anguibus inuohui ha:fimus,agead liberta-
temafpiremns.
fc
rit)dextera poculuni anguiporrigit,in-
te"ptio cft.SA
LVS AVG. COS. III.
"alüsipfe fellafede.ns pateram porngit
"§«1 fuo de loculo exeiuiti.caputq; pate-
j*admouenti, iiifcriptione adiefta , SA-
£Vs AVG- Itrinimrao verè M. Aurelii
JeiietiAlex. fedenti fimulacio pateramq;
Refpublica liberata.
EMBLEMA C L I.
Ss CAESAR IS
-ocr page 720-
Andreae Alciati.
6^z
r^AES ARIS exitio , ceu libertate recept*>
^-^ Hxc ducibus Br ut is cufa moneta f uit.
Enficuli in pnmis, que is pi leus infuper aftat
>
Jluakw mijfa mant* feruitia accipiurtt.
C O M M E N T A R I I.
licet veteres vulgari hoc capitis tegm
quod biretum feu pileum vocarniis > ^
r'int vfi'Ego fic iudico, eos hoc uo»* '
fed vel nudocapite fuirtè, vel caPutV m,
velafle.Siquidem nulli in veteribus K ^_
norum ftatuis, imlh in £iieis quoqjlU ^
mis pilei vifuutur .• nulla etiaro P»el "y
pudHomerum qnidem mentio. Sic
capitis confuetudo a prirca»G rxc<3,'C'n:a%i
pitisoperiraenta vfitata non fuereidU
deturTurnebo lib.8.Adnerf-cap. *T?£.
Euftathius Homeri interpres dif«te ''
bit.Sed miflïs Greds ad Romanos con^
tamur . Suetonius de Iulio Ce/areP1. jg.
dit ,eum cahütii deformitatem ïn'q1 fe
mè tulirte.ideoqjdefïcientem capiIHim
uoearea verticeartueuiflê i & exomiw
IN nuraifmateexprelTusdepingicur pi-
leolusincerduos pugiones fitus . Hanc
picturam inaliis editiombus vitiofam, re
llituit Pignorius.monitus fortè a Saclio,
qui fub hoc Embleraate ficait.-Numifma
ego domi habeojfed pileum obtongum ha-
bet inrer dtios pugiones ere&os: Qua re hic
emendanda eft picftura-Haïc ille.Suffraga-
turetiam rei veritas;nam Dionlib.47.(011
bit.nummum percurtum fuirtêcum Bru-
tümagine, & pugionibiis pileoq; Extate-
tiam ap«d F. Vrfinum eiufdem figura , in
gente Iunia;& apud A- Auguftiimm Dia-
log. i.vti Pignoriusedeiidam curauir. An-
tiquam veró pi lei forrnam Luciamisiu
Dipfadeaitfiiirtèdiniidium corticisalicu-
i.
Brutt nü
Tormapl
lei.
'Mjs oui. Nam apud Garamantas ex Itru-    uocare a vertice anueuiuc , w. y- jbuS,
thiorum ouis fingulis in arquas partes dif-    deeïetis fibi a Senatu popiiloqj hoi< ^
feflis.bini fiunt pilei.Taiuaibi efteiusoui    iionalmmaut recepifle, aut viiirp _
magnitudo.eoq; capitis tegumentoilli po    bentius, quam ms laurea: coroa*Jiü(n-
pu!i fibi plurimüm applaudunt; fi verum    «10 geftand?,idq; adcaluitmmc j^..^
leus.quoameaa vmoramracicuuaui mai-    ptioröc naeiior aa caiaipu"» ""interK,n
ginatus: hic abfq; margine fuerit, quales    dum quam corona-Sed hacin re uJ
dormitorii & nautici pilei.                         pora & hommes diftinguendurr1 • 1 .^
O c c 1 s o in Pompeii curia, vbi fena-    ius & vfus capitis legend i- 1 Arurna-
tus habebatur.Iulio Csefare a Bruto.Caf-    Lipfius annumerat facra,lados, i{jcia
fio,& carteris coniuratis.ii ceu libertate pp    lia.peregrmationem.ac nilllt,am" „0dam
puloreftituta .fabricari numifma volue-    velato capite peraftafiufle.pruco J^ &
runt.in quo fculptierït duo pugiones ad-    & obuioritu.omnibus notume"'p|amineS
iec%piieo.Pugio c?dem patratam omnino    Flameu Diahs.qui inter teliq"0 vijetur
fignificaba-'.-pileus veró ÜbertatemRefe^t    maxima; dignationis erat, nome ^ t
Polniaims Mifcellan. cap. 70. Si quis (in-    fortitus.quod capite velatoelie^• aftipU.
quir) numifma Bruti reperiat ipfius cda-    filo lan? prxcin&um haberet. aoS ,
tum imagine,pre.terea pileo & duobus pu-    latur textus in Can. Cleros. $• t Ca.
giunculis.nediutiusinexplicandaratione    ii.dtft. Sacerdotesgentilmm ( ^ uoe-
caufaq; laboret.legat Hiftotiarum Dioiits    nonj in capite habebant P»e"^' ]a^ aU'
lib 47.Nam ex h.s.inquit, Brutus fignifi-    ratbreuis virga defuper hat>e ^ af}U
cabat ab fe & Calfio patriam liberatam .    qmd: quod cum ProPter.ae"",igarC c?pC"
Sed enim pileum geftari ab his folitum »    portent , filo tantum capita j a geftatio"6
quilibertatem ludH.vuIgatius manifeftitis    runt.Flaminesigitur dióti v• Pfi]oiIlo,
que eft, quam vt fit autoritatibus confir-    pileorum.quafi'pileam111"- jaS flarn-
maudum.Hxc Poür.anus. Hic fefe ofert,    quaG filamines : ve ab. ïnwi '^aiütao
ancepsquseftio.quam in gratiam ftudiof»   mas appellabaut:vel a «aml geftamiu'*
rum paulo fufius traaareplacet: Anfci.    velaminisgeucre. Mudau"= & $
II.
Nftmif-
m» M,
Sruti *
efH'
y
jtn vete-
rei pilets
vfifue-
iint <■
-ocr page 721-
Emblemata^;
(54?
?e»us etiamapexdicebamr. Planè feftis
dleonsSaccrdotes filo depolïto pileum im
pro facerdotii eminen:ia,vt difet
cdicic textusin d. Can. Cleros. u, dift.
**ut vt Varro fcriptum reliquic,album ge
,e°ancgaleruni.In ludis quoqj Satumali-
.^Prasfertim.hoceft, liberrima: vitardie-
, lls»pileus admittebatur.fignum fcilicet li-
'ttatis.Quofenfu Martialis vocat Roma
P'katam ;
l'ermittu,puto,pileata Roma.
uer ventilare videbantur. Hos enim liber-
tatem éonfequutos fuiflè.&exlocisiam al
legatis patec, & ipfemet etiam Diouyfius
Halicarnaflèus tcftatur.feRomxcomphi-
res de iftis imporcunis & iiicempeftiuis li-
beralitatibus querimonias audifc.Obcie-
bram hanc fccleratorum quoq; feruorum.
per pilei impofitionem » couceflam manu-
miffionem, fadhini opinor , vt qui infigni-
terimprobas vendereturferutis.ab ïmpo-
fitopileopileatus diceretur.Eoipfoenim,
quod impofitopileo veuum irer.non tantü
improbuseflfe & neqnara fefuusifteinmie
batur,fed & veiiditor dominus tcftatum fa
ciebat iiihil fe Ca per eopöliiceri velle^uod
pofteaad praeftandum cogi pollet: atq; ita
omiii feviiiculo exfoluebat , quo alioqui
ad redhibitionem trahi poterat.De quo vi-
deatur Gellius lib-7.No«ft- Atcic cap- 4.-
Coelius Sabiuus,& aüj . A communi por-
ró more capitis aperte gerendi excipiun-
tur etiam asgri, quibus capitis firmandi
gratiapileo vti licuit. Sic eüim Ouidius
fuum amantem de tnoiLo & pallorc fiiigen
do inltrués.pileolum ei inter figna tribuit:
Arguat & macies animum;nec turpepu*
turn
Pileolutn nitidts impofuiffe comu
.
Idem &lenibus licuiffe.Nicephorus Gfe-
goras oftendit lib. 10. vbi niorem eum
cüm Romano Imperio Byzantium etiam
translatum docens , de capitis tegminc
ait, moris apud fuperiores fuifle.vtac-
tare proueftiores aulici pileis tuibina-
tis vterentur ferico textis: iuniores au-
tem omnesprorfusnudis effent capitibus.
Demqueconuiuas quoq; pileolos vfurpaf
fejCjt Atbena;o,quamquam flucliians non-
nihil probat Lipfius libto de Amphithea-
tro cap. 19. Extra memoraras ergo lias per-
fonas, oronesimdo& apertoerantcapite .
Isfeccontrariutn cuincic Plutaichi aufto-
ritas.qui fcribit,quod turn Draco rigidif-
fimas ïuas leges reciüretiqmbusetiaciim
quis vel olera tantum funtpuiffet, capite
piecli vohierat,populus Uatus petafis& tu
nicis in ipfumroniccljsatifugetit. Sed po-
pulo adtierfusSolempetaforum vfum fuif
lè ,\ltro concedimus. Idem Plutarchtis
fcriptum reliquit, Syllam neminiaduen-
tantiadfurrexiiTe.neq; etiam caput denu-
dafl'e, nifi cum Pompeius veniffet. Adtle
quod & Varro aflèrit, more niaioium in-
flitiuuTO fuiflèjYtvenienteniagifhatu qui-
Ss 2 libet
*«*
Serüï ne-
quantyda
•vendebd
tur)pilea
ti.
J.H.
«d & peregrinatio itbi capitis tegmen ven
'lcabat, quod erat petafus (de quo iri Pra>
4t'one Emblematum nonnihil dixinuis)
vmbiam faciendam marginatus e-
a^>&aduerfus pluuias,a:(tus,ac ventosin
P'imis idoneus. Plautuscectè peregrèeun
Jpus auc venientibus petafum vbiq; apcat.
lceiiim iturieiitemdefcribic militem : O-
^f e& chlamyde,&macbara,&petafo.Et
Mgri pi-
leati .
^'Ce.ro, tabellarios peufatos venire ait, &
^."riterexpeftaread portam. Deniq; & in
«Uia quoq; pileotum vfum fuiflc , fua-
et Vegctiiis:Vfqj ad praefentem, inquic,
$v-
Utetn confuetudo permanfit , vt onines
tfï*** I^J'tesP'le'S>qiios Pannonicos vocant, ex
'V Pellib
us vterentur. HincpiIeaDiofcuris,
^•aftori & Polluci attributa legimus, quo
"abitu fuiffe Lacones voluut, hienim pa-
j1'0 inftitiuo ptlgnabaiit pileati.vt anin.um'
I^arbaros & tyrannos indoniitum figm-
l'tionelibertatisóftendetent. Atque hxc
.etemporibus, quxa commtini more ex-.
'Pidiximus. Sed infuper excipiunturetia
,erti homines:& ex his primum libeiti.no-
Senet .
\-tim enim feiui n auumiciebantur rafo
Kpu t . _________
*(',' »« ^pitepileumaccipiebanr;vteo quafi fym
t.,. €IT|peftafeni teiuinttis viderentut er-
ft j • e!vt nauftagk) liberati foleut.Denau
ö's ita Iimenafis :
■-----%audent ibi vertice rafo
r\ *rtulajccuririem are periiula naut& .
Co ° ttlam ttlicxic Peuonius inSatyri-
i.' ^( niaimmidlis ille apud Plautum in
/'««;         e^° ^'c hcdie rafo catite caltim capiam
c0n»milS ec'arn P'le' impofitior.e libertos
«hai Cl,ii" l-direais, 10. C.de teftamenti
Ui "l^-Vbi haud dubiè intelliguntur fer-
•Vt'KaL P'leati fuiuis defutidi dlicebaiit(vel
tio.^urinl.vn.^.fed&qui.J.C.deLa-
tscj. *rt-toll.quidoHiiiu fuiuis pileatian-
ebant,vei in ip(o lettulo fïantescada-
Conuiut.
ObiecHo-
niiprop:*
lei -vfu.
dijfolu-
tio .
-ocr page 722-
Andrèae Alciati
644
etiam ciues Romani fierctit. Altera, q«a
Latini fiebant.ex lege Iulia Norbana. Vo-
ftrema,qua in ordinem dedititiorum ex K
ge AEliaSentiaadfcribebantur. Tres has
manumittendi fpecies tangit Boetius *•
comment; Topicor. Apud Tacitumdu»»
tantum iuftitutas reperias.Quas verö Boe
tius enumerat.dint cenfus.vindifta, 'e'
rnentum. Dequibuslurifconfulti paflim'
Acronad Horat.i.Sat. 7- & Alexander ab
Alexandtolib. 4 cap.ioFiebatautem ma-
numilTioin templo Ferouia:, qua; liberto-
rum Dea,vtnotat Seruius:quam & Vatro
libertatnm Deam dicit.quafi Fidoniam-I"
eodem templo Tarracinx fedile lapideur»
fuit.in quohic verfus incifus erat:5w""
ritiferuifedeantfurgant liberi.qaoi 5&~
liger è fchedis vet.Seruij notauit.Eratita-
qUe pilleus libettatis infigne. Perfuis Sa-
tyra f-
H«c mera libertws-.hoc nobupiEeadon^nt.
Hinc& illa 1 ocutio apud Suetoniuro,
necamlib-6.epift.47Liuiumlib.4- deC'5-
Adpileumvocarc. VideGelluim lib-7,c^
4. Macrob 1. Satutnal Bayfiuni de re v
ftiaria lib.io.Schottum ad cape?. Al,re '
Viótori? & alios.Hiftoriadeniq; deniot-e
ClulijCaïfaris notiffimaeft. Videine*
tonium .
CMSARIS exitio] Iulij Cxünsmot^
Ceu libertate recepta] tanquam cxcu
tyranni iugo, fublatodominio .
DucibiM Brutu] vtroq; Bruto . Mar.
& Decimo.CafnojTrebonio.aiijsqj conlu*
ratorum capitibus in Cxfarem .
Ctéfa moneta] cufusnummus- Mone ^
ficdicitur, quod (ïgniimpreitio116 ve
ftoris vel precij nosmoneat-
              i-a.
Enjiculi in primu] vna ex parte g'8
li,altera pileUs manumiflbrum.H'''c L
perperam haclenus fui'de hic expfel l
nummum.nam tam Plantiniana.q113"1 .
uillianaeditio vnicnm pugioiietn ",3 (]nJ
quod tarnen aucloris niéri, & hiftonir.
monumentisaduetlatur, vt vifum c '[(.
MiJJamanuferuitia.} Serui ^/"^tio-
fi.liberi faai.aut libertate donat'-5"" .
r                    ~r c*telos '"
rum nomen pro ieruiS' praetei *•*. /
Catilinaria vfurpat S-alluftius.& S-1C/r,^a-
pè.Vtin 4-Oril. Hic adeuertendafbn^
menta Reipub. Gallos accerfeuit, 1^ ?
concitauit, Catilinam eiiocauit -
Verr.Et tarnen coeptnm efliL'V- "
weti aliqtiot locis (étuitium 1«1P1C ^ ^
libet caput apcriret. Confentiuiit paflïm
audroritates PIinij,Salluftij, Senecaf,Nice-
xx,Si. aliorum.qui viris dignitatepr?ditis,
& hoiiore dignis, (I quocafu occurrcrent,
obuios caput aperire confueuifle prodide-
runt.Sed hoc deijsintelligendum eft, qui
operto C3pite aliqua ex caufa incederent,
vt milites cafllde.facerdotes flamine.ferui
pileo,& omnes plunio tempore galero,aut
fubSole petafo& vmbella,vcdocet Alcia-
tusnofter üb- 8.Parerg-cap.io- Aut verö
teótio illa capitis,& apertio.non tam de pi-
leo, qtiam de tog* lacinia erit accipienda.
Laciniam enim iftam in caput faepe reijcie-
bant,contra ventnm,aiit a;ftum;eamq; de
trahebant in honorati alicuius occurfu»
quod exPlutarcho fatisdocuit Lipfïusde
Amphitheatro eap.io. Ilhid planè fingu-
Iare eft , quöd Hippocracis imago pileata
ab antiquis celebreturj vt inde admoneren-
turhomines, eam partem maxime cufto-
diendam.inqua taquam in domicilio prin
ceps animns refideret.totaque intelligendi
viscollocatacflèt. Alij ex Gracisiolam
uobilitatem hominis inde intelligi volunt,
vtpote qui cognationem ab A polline,& ab
Hercule traheretuiam ciim ab Asfculapio
otiundum lenatus Athenienfïs teftatiis eft
publicisetiam monumentis. ld vero (ï ad
iibertatem referamus, cui potius liberato-
ris nomenaccommodaredebeamus.quam
illi.quitotmortaüum corpora tot morbis
obnoxia liberauit,& bons re'lituit valeiu-
Jini? Sedad manumiffionem feruorum te
trahor,monitns a Reuetendo& humanif-
ilmoviro D-Petro Paulo Venturino Vero
nenfijfingulari meo fautore,de quo verè af
firmare aufim id , quod olim de FabioPi-
öore Ciceromempe & iutis, & antiquira-
tis,& literarum bene peritus eft-Atq; vti-
nam loei diftantia illius viri pra;fenriam-
mihi non inuidiflèt, certè hoc opus plnri-
bus.ijsq; raris flofculis, quibusfeeciidum
illud ingeniiim abundat, otnatius habere-
mus- Isigitur lïgtia adepta; Iibertatis eflè
aic caluitium>pileum,&.in nonntilliscali-
ga.roga.corona, qua? odiolaurea; Casfaris
triumphalis defijt. Verum adhuc Roma;
nios,cmn aliqui ob facinns capite plcdten-
di libertate donanttir, toga; & corona?.
Quöd autem non omnibus toga & corona
obtigerit,indc eft,quod tres manumitten-
di rationes erant. Prima,qua maiorera &
iufUm Iibertatem confequebantur , itavt
Hippocra
ta imago
cur pilea
ia.
è
4
J
Petrus
Paulits
Ventttri-
»04.
Signet li~
bertattt
«dept& .
"Ratio ma
numittê-
di tri-
pi: x .
-ocr page 723-
EmblemataL».
*4r
.Per. Brtiti nummum liberatam pa-
"Urn figuificari oftendit prsefens Emble-
^'ipüeum'enim fuiflè libertatis fignum ,
j*fupradidis,vt opinorjiquidö conftat,
|*d fuppetiif t pranerea exempla phirima
j}c pilei vfu & geftatione. Aiuelius vidor
'ctibitjinortHo Neronefic cunctas prouin
^'asjomneraq; Roniam exulta(Te,vt plebs
'odiua pileis manumiflioniim , tanquam
*?uoexemptadorriinio triumpharet. Eadé
'°rtè caufa Grxci illi, qui noftrorum pa-
Jfum temporjbus tyrannidem Turcicam
•igientes in ltaliam fe receperunt ,inger
'Hiam fuam libertatem & ptifcam nobilita
tem pilei fui geftatione profefli funt. Quid
c"im memorem pilei celebrem lauream
^mdiu in ictiolis non temere vfurpatam?
e° fiquidem indicatur.fcholafticos a difci-
P.linarferaitute ad Doclroratus vel Magifte
f1) libertatem rranfire.Quid! quodetiam
'öpkirimis locis vfusobtmuit.vt baptiza
tls veftis alba euro pileolo iiiducatur, tan-
1l'am ex diabolica; poteftatis ergaftuloe-
teptis,&libertate Chriftian? dónatis.Huc
S.lioq; faciiint nummi vetetes quam plu-
*Im>>iu quibus eft pileus curn inferiptione
wertatts. Vt in mimmo Tiberij Clandii
*-«faris videre eft iïgillum , qiiod dextra
P'leiim tenet, laiuam quam late poteftdi-
lcapedinatam exporrigit, cum inferiptio-
n?> LIBERTAS AVGVSTA.In Auto-.
n,ui item nummo pileus a manu dextra
^"det.lxua haftam tenet, cuiusiufcriptio
f11' UBERTAS COS. Illi. InSer-Gal-
* 'ittmmo flmiilacrunitft cum iaculo Sc
P,,co, infenptio veró , LI BERTAS PV-
*-.lCA H«c prifcoium funt lïgnaliber-
a'ls-"at nobis.qui fub PraUotioChrifti ve-
'"ofaluraii facramento deuiiifti milita-
"lls i & in nouas leges gratis (ublcripii-
lls>alitid noftrje libertatis fignum propo
j'llt> quod fuptemus Chriftianaj milttia:
. Petatonnalto Caluarie. vertke trium-
* af>s erexit; quo mediante nos in liberta-
aip1 ac poflèflionem cejeftis regni fumuS
j.Ctt|i vniueifus Chriftianorumcetus fi-
fui w chantatis vinculo conglutinatus:
t . ^"od^ftriid^nationesidoloriim cul-
Crj,es>fimulacra impietatis excifa,ritus fa-
potc§l/libuerfi , propagata pom^ria prg-
temCUtls ^ei' Etquoniam huc me trahit
■ pus Dominic? paftioni facrum , quo
ftr?COnirnciltor'Paulö altiuslibertatisïio-
Priniordia repetani . Sanè ex omnibus
b«nerIciis,quibHshiimanlimgei)us]ocup!e
tauit pr?potens illud & (ternum ceji Nu-
meiijvmun velut in faftigio poiitum fuper
cgtera eminet.Redemptionis . Necefle fuit
redirni.quiacaptiuum & fubferuitutisiu
go ; & precioinfinito , quiadeliclum tale.
OrFenfusfuit Deus,res increata & termi-
nis carens.qui placaripotuit.nifiab eo.qui
e.qualis natur?, in afliimpto tarnen habitti
viliori, in quem ?rumt)5,torméta,&mors
caderet? Hic igitur veluthonorarius qui-
dam arbiter ac mediator intes retim & of-
fenfum.ad pacis conditiones, du ras quidc
illas & iniquas, italibens volensq; defcen
dit.vt luendi a:tis , quo tenebatur obftri-
iTtus totusmundiis.fummain fetranslata>
chirograpkum infiniti debiti, non alionifi
fanguinis preciojad necem vfq; exhaufttis,
atq; inter ipfascarnificum manus & oppro
briaexpirans,deleuerit. lam rrihi vagieri-
tem in pra;fepi audire videor tenerum pu-
fionemjftipatum agreftibusiumentis& fcf
licitamatre.ftipula teelum & vili carice ,
lugubriploratii emendicatem fpiraculum
tepidi halitus ad rigorem tempeiaudutn.
lam ftabuli magalia fiibeunt,atq; lmmilis
tugurioli collapfa vetuftate rud^ra,fub
quibusfons & largitor bonoruni omnium»
re]i£to maieftstis folio,fupremp rerum pe
nuria preflus, ftixit rorantes papillas inta-
iix Virgims.Iam furias meditor.Sc crtien
tum fanguinarij reg s de trucidandis ma-
Iculis binuilis diploma iCiiius velut fren-
deatis apti declinans rabiem mater,ad exo-
ticas & barbarasgenteSjdeftituta omnium
folatio, pendentem a collo delicatam illa
fuam farciiiulamjCiim prius tefleram ho-
minis peccatoiis,fedto prsputio , in carne
fuftinuiffèt, trifti fanè ac lamentabili fpe-
öactilo profiiga depottauit. Hi gradus
fuciunt ad Crticem : ha:c piima adfune-
ftar» luftam prasludia . Ad hanc vt para-
tior defcenderetj tenerioris setatis periodo
decurfa,vitam ïeliqiiam fic inftituitjVt vi-
gilijs confumptus totus & inedia^duni fa-
cram illam &cceleftem falutaris Euange-
lij fementem in cordibus hominum mira-
cnlorum Sc ditiini eloquij viribiis paula-
tim fufcitarer, duriffimaqUKqiindefeiliis
pugil exantlaueritjdonec ad ip!os carceres
ventum, vndeinmediam arenam inftante
duellofefeefFuudenSjacerrimo praïlio c!a-
uacrucis armatus, mortem ipfamacdje-
monem morieiis proftrauit. Tetribilif hic
S s }
          iclus
»«»
"'«.
*t
'Hi
Jr<c
■»ts,
Modui rt
demptio-
nti humn
nï gene-
ra.
^,
ViBoy'm
Chrifii in
ertue .
-ocr page 724-
Andreas Alciati
6<\6
ichis etat.ftupendusce.to, terrar.elementis    dauera,& in confpeftum mortahum p ^
Omnibus, iplieciam natura; ptocreattici    faftis fepulchris denuo productaAiii -#
ierum:cuiiis fragoteftupefaftus Sol, fub-    ipfas inferoium fedes peuetrau-it & c(?!V1(j
traxit lepentc lurem mundoj&amabilem    fionis fempiterne. clauftrainauditum ,^m
iUam (nam ar fpeciofam faciem aureis ra-    collifi fragoris tonicru, cüm eodenitr
diorum vugtscomantem & fulgida, qnafi.    ü conto.in quomaftatus videbatutin1
prxta'ium iiiituro piotenderetorbi, pro-    tus vi&or pet vmbrariim obfcura ^
digiofaatque hoiribili obtexit nigredine.    cauernas.ftipatuscccleftium turK*arl ,
Tam fubitum planets: principis caligantis    tellitiogradiens, portas Innam» £°n
deliquiumadeo tiirbauit aetem, vrpi'spo    git fetro rigentes &adarnan:e,impet ...
fterara legetn velut miratus, teporemillü    que fubuetti^aciura effie.nata: tytaiin
tum.inhumenteni fubfngidac noctis vm- dite homines,figitetropha:um> etig
ireau-
bram medio die conuerterit. Diffuhantis guftum roonimeiitiim patta: '^cttati-'i,
hunii conctifla; crepidines fubfèderu
plana.diuulfa; fuut tupes, difie&amontm
altiffunorum cacumina, confternatidefun
Aotiim manes.fpiraculovitatieparata ca-
dite niimmum ctucis figno imprei'1'
|iii fit in preciojin oculis, iu labris» ""j?r"
e; fedinfctiptio.LlBERTAS CHK-1-
q
d
SÏIANA.
In vitam humanam.
EMBLEMA CLII.
pirs
-ocr page 725-
Emblemata r             £47
T)I V S folito httmana nunc defle incommoda vita
•*• Heraclite: fcatet fluribus Ma ntalls.
Tu rurfus
, fi quando alias, extolle cachinnum
Democrite : Ma magis ludicra faCta fuit.
lnterea hac cemens meditor
, qua denique tecum
Fine fleam* aut tecum quomod)> Jpkne iocer.
COMMENTARII.
PHuosophi duo fïbi oppofiti
depinguntur,quorum alter proieclo
1'bro effliSim gemere & plotare videturj
alter inerFufum rifum folutus reprxfen-
tatur.
Hbraciitvs quoties domo e-
Stederetur, ineptias humanas flecu folebat
cxcipercquöd omnia iüt mifera & deplo-
randa vidercntur: contra Democrittis ea-
dem de caufla ridebat effufius , quöd hu-
.Wianas actiones Iudicras & ftultas confpi-
cetec:qui fi hodie reuiuifcaiK,ampliorem
quidem & vberiorem vel luctus vel rifus
ftuceriam offendent,quam vnquam antea,
eüm omnia in dies deteriora fiant. Quan-
do enim vberior vitiotum copia ? quando
ttiaiorauaricia; patuit finus?Caeterum Em
hierna fumptum eft ex incerti Poeta: G ra:-
c» Epigramraate, quod habetur lib. i.An-
•ttodieft.
^ov 0iov > »pcix,heiTi , tsohO 'wKÏov nwia
i> • "y..                             ' '
A«ixpyê. viïvó/Slos êV iMnvórepot.
ToV gloy ctpTl yiKd. hlfAOKpiTt T9 Tfhiw
n izpiv
Nu")! o Cio{ TtAvtav eVi ytho/aTtpoe .
*"J Vftiett ƒ e yyjntiiis opcöv , to jj.iia.iji
[s.epi[j.va
n®f auA <rol KKaütra ,*7ra{ d/j.* sai
v, ythiicra.
'''tam,Heraclite, multó plusquam cum
viueres
- .Öeflej nunc enim vita eft miferabilior •
"'tam nunc ride, Democrite , plus quam
antea;
Nunc enim vita eft omnium maiore ri-
» fu digna .
1 vos autem & ego concern platus,inrerea
, nc°g««>
Hliomodo fïmn! tecum lugeam, cjno-
ja Wodovna tecum rideam .
*efte, Heraclite, magis qwm fleuem
Vita hom'tnum pr&fens e/l lacrymofk.
IftAglt.
Et modb.Democrite.ad rifum teitnpenfim
effen
Omnia.funt rif» nuc quoq; digna magts.
Vos dum cotemplor, certifum nefcim iitrü
Nunc ridere mihi.feti modo fiere licet.
Dehis duobus Philofophis loquiturquo-
que Iuuenalis Satyra to.
lamne igitur laudas, quod de fapientibm
alter
Ridebat,quoties a limine mouerett vnum,
trotuleratq; pedew.fiebat cotrariui alter?
Sedfacilti cuiuts rigidi cenfura cachinni,
Mirandnm eft vnde ille ocuIk fuffecerit
humor .
Perpetuo rifupulmonem agitare folebat
Hemocrïtuf.
Sc qua; fequuntur . Meminit 8c Horatiits
Democriti in Epiftolis .•
Si foret in" term rideret Democritus. '
Vide adagium,Rent -viri lacrymabiles.
PLVSfolito] Magis quam vnquam fo- III,
litUseSjö Heraclite, luge luimaoa vitam.
Heraclite ] Heraclitns Philofophus E- Ueracli'
phefius.vt tractie Suidas.Hic nullum inue tus.
iiiturhabuiflê pra:ceptorem,tanrum natu-
ra &diligentia Tolus profecit.- quidam ra-
men audillè Xenocratem & Hippafuro Py
thagoriciim volunt. Floruit temporibus
vltimi Darii, circa <<).01ympiad. Libios
compofuit deinduftria adeoobicuros , vt
\ix a quoquam etiam doctiflïmo & plu-
rinutm infudanti iiuelligi potuetint,ideo»
que tenebricofus cogaominatus fuit Hinc
etiam Socrates ait,fcnpta Heracliti De! o
natatore indigere . Hunc aiunt,cum ei f:
hydropicus, Medicis fpretfö feuo 'bubu o
obütuBi Soü (iccandiim Ce expofuiftè, d jz
miemereqne a cambus dilaceratum ede«
Huius vitam plene habes apud Laertram
lib.5.in principio. Meminit etiam eins Cf-
cero J. Tufc. Hnic itaq; omnes humanas
S 4 aftiones
s
m
-ocr page 726-
Andreas Alciati
Óó^
Qua denty, tecii m fine] Finis taffl f*"
minini quam mafculini genetis poetis a
oratoribus noninufitatum .
Spiene iocer] Abunde rideatn . Lien u"e
fplenfedes eft rifus. Vnde illud diftich0"
Cerfapit, &pulmo locjuiturfel commotie*
ir as
,
Splen ridere facit , cogit etmare iecttf'
Perfuis Sat.i.
                                                j
Sum petttlanti fjilene, cachinne . . m\1 *
Sed lienem rifus caufam eflè non pet (t,y& ^fit1
per accidens intelligendum eft , quatenu' r^'f
fcilicec fanguis huius beneficio clarior.H1' ^(/f'>
cidior,&calidior fit,& hominem in neg0
tijs peragendis ftrenuum,audeiitem , tn*"
gnanimum & gaudentem teddit , in par"'
è bus fpiritalibus inouet tirillatio em , pet
quam ridendi motusinliirgit, animiaffe"
flus arguens. Veteres iifus caufam in he*
pate quxfïere : (èd hanc opinionem a nuil"
tis Phyficis & Medicisindubium vocataff»
deprel.endo.Cardatuis rifus caufam ex ip*
fius anima: domicilio deduceuidam efle ptl*
tauquam fentcntiam etiam Inliiis ScahgcC
Exercjtat.317. fec"t. d.approbare videtul*
Qua: fanè intelle&a , contra noftram nof
pugnant. Vide qua: huc faciuntapud Rb°
aftiones videbantur fumma rriiferia, qua-
propterdomoegrediensfemper flebat.Sed
dehocfletu nihil meminic Laenius.
Scatet plunbui Ma maltt] hoc noftro
tempore longè pkuibus miferijs redüdat
vita humaua.Scatere , eft ica plenum ede,
vtexiliat quod continecur.
Extolle cachinnum] EfFusè ride.deridenafo fufpende adiinco. Huiiis vocisorigo
eft a verbo Hcty^dt^Hv, quod Suida: eft ddpicos yiha.v>ejfitsè ridere, & inftar rudentis afini clangorem quendamore didtidto
ede re . Vnde Kity)fA9^i{ eft sx.yryrct yihaf effufm rifus.qui Ariftóphani eft Af^Kcr^of-Eteft vocabulum ficliitn peronomtope.iam,imitando fonum, qui in profulb
rifu edicur. Vis autem talis rifus appofirnotatnr verbotollerefeii extoliere,quo etia
Cicero vfuseft in lib.de Eato. Horarius in
Epiftolaad Pifon.
Romani tollent eqtiites peditesq-, cachinnüPerluisSat. i.
Ingeminant tremulot nafo crifyante ca
chinnos. ■
Hinc eft cachmnatio.Se! vcibum cachinnofèu cetchinnor.
Democrite] Demoeritus ex Abdera oliundus.tefte Diogene, Pythagora: imitator,non autem auditor.Is cum duos habeiet fratresmaioresnatu,abeisdifcedensh
Scatea .
Cachiti-
nm.
Toïïere ctt
thinnü.
Demecri
tut.
d
v
4,1"e,
qui haberetur maximo ludortim appata- .wjil
tu totius GrxciaecelebrJtate. Nam vt ilÜc * p'
alij corporibus cxercitatis gloriam &n°" ^
bilitatem coronx peterent.alij ernendiaijf
vendendi quasftti & lucro ducerenturi &'
reditatem fiiam accepit.quam in pecunia
ledactam breui tempore peregrinando ab-
fnmpfit.Nam primo ad AEgypti facerdo
tescontendit,abillts Geomecriam aeceptu
rus.Inde rubro mariemenfoad Chald^os,
& vt quidam volunt, ad Gymnofophiftas fet autem quoddam genus eorum,idq; vel
ïl-i Turlt-.»^ nor...*»*.."!»     DAAron.A at-ïl/.nlC     
maximeingennum,qui nee plaufum, i'e.c
lucrum qua:terent,féd videndi caufa ve"1"
rentjftudiosèq; perfpicerent", quid agere"
tur,& quomodo.Ita & nosqua(iinmerCa"
tus quandam celebritaterti in hanc viw«^
fumus profecli, alij gloria: feruiu«t, »'!'
pecunia:,rari verö quidam funt,qui c?tert
omnibus pro nihilo habitis rerum nati'r
inlndiam penetrauit. Poftremo Athenas
ledijtadSocratem, vbi fegloriatut omni-
bus ignotum fuiilè. Hic itaqj in omni Phi-
lofophia; genere magna cum laude verfa-
tus.tandem feipfum obcjecauit, vtprom-
ptius& fubtiliüs natura; fecreta timare-
tnr.Refert Ciceio j-.Tufcul. qua:ft. Cen-
-ïum ant eo plus vixit annos,tefte Laertio>
apudquem vide eins vitam lib.j».Democri
tiquoq; facit meutionem Plinius yarijslo-
<is,A.Gelliuslib.io.cap.i7.& Cicero lib.
4.Acad.que.ft.Hicomnes actiis hominum
folebat ridere,quiaomnia ei videbantur ri-
dicula. Inde Gelafinum coguommatum
fuillèob rifiis petulantiam notant pleriq;
veteres.Huius tarnen rifns nullaeft men-
tioapud Laertium. IuuenalisSat.io.
& aftiones humanas ftudiosè intuerent
eft,
qui appellantur fapientia: ftudiofi, hot
Philofophi.Et vt ibiliberaliffimumeit &
iftare.nihil fibiacquirentem:fic in vita 1° "
gè omnibus ftudijs rerum contemp'8
&cognitioprxftat.Heraclitusitaq; & g
mocritu» in hoc vita: humana: merca"1 e
peuitus contemplantes.vterq; p*° f"° "- jg
nio benignani inuenit mareriam» I"e ^u
Democri
tas Gela-
Ridebat mrofftecnm &gaudi& vulgi, rifüs.UIc fletus. Quare hic dub'um re
-ocr page 727-
Emblemata.
<%>
•Juitur, vtru feqtii fit fatius.cum fit vtrü-
Suc nee planè tutum, nee omninö proba-
l,m.Senecainlib. De tranquillitate vitx,
f-Cap.i j.opinionem Democriti meliorem
l"flre.& ad imitandum accommodatioré ,
S'iam Heracliti fletum.ait. In qua fenten-
'a fiiitetiam Satyra io.lunenalis.Sedpr?
\lcl> . ataudite P.hilofophum eundem lib-i-De
\c tr jj?>fic difputatem:Heraclhns,quoties pro
'k^ * 'o ?'erat,& tantum circafe male viuentiiim,
""o male pereuntium viderat, flebatrmife
teDattir omnium,qui fibi lamfelicesqi oc
lltrebant:niitianimo,fed nimis imbeccil-
°?& ipfe inter deplorandos erat. Demo-
tuUra contra aiunt niimquam fine rifu in
P^blico fuiflè.adeö nihil illi ferium videba
uieorum,qua;ferio gerebautur. Vbiifti
plc 'r* loens eft f Auc ridenda omnia,aut
Ji^da funt. Non irafcetur fapiens peccan-
'pus. Qua re? quia feit neminem nafci fa-
P'^icem.fedfiericfcit paucüTïmos omni a>
'o fapientes enadeie.quia conditionem hu
Riana; vitas perfpeclam habet. Nemo au-
crn fanus natura; irafcitur. Q.uidemni,fi
fc'irari velit non infilueilribus dumis po-
^apeudere > qiiid fi miretur fpineta feu-
^sque non vtili aliqua fruge compleri ?
vJemo irafcitur, vbi vitium natura defen-
ö;t-^Placidus itaqs fapiens & aquus erro-
"oiis^hon hoftis, fed correptor peccantiü,
h°c'quotidie procedit animo: Multimihi
^curriint vino dediti , multi libidinofï,
J^ulti ingrati,multi auari.multi furijsam
"'otiis agitati. Omnia ifta tam propitius
j'P'ciet.quam xgrosfuosmedicus . Ha:c
eneca. Sedbona pace tanti viri dixerim
5u°d fentio:multó benigniorem deprehen
?eS° flendiquam ridendi materiam, tü
^ttiptcsindies in deterius declinantes,tü
; •niferiam & fragilitatem htimanam.Mo
ft?.,u peiuslapfosauiftores non pauciper-
"'lïerunt. Virgil.i.üb. Georgic
j > i, fic omniafatis
v, r^Hs ruere,& retrofublapfa referri,&CC.
20tati«s fic :
j^fnofa qnid non imminuit dies ?
^ ^parentum peior auts, tulit
S ne%tiores , mox daturos
Silf'a''"1 vitiofitrem
His j * Catilina:Sic imperium a bo-
*t, ,non ?iuè bonos deriiiatur-Onidius;
^ nAutn eii ttate. cit0pefc Ubitur &tat ,
H °na **>» fequitnr, quam bon* pitn*
f Hit.
Iuuenalis Satfr. r.
Kil habet vlterius quod Koftrts ntoribwt
addat
Pofteritcn-.eadem cttpientfacientq^nepotss.
Res hodie minor eiï,herè quamfuit, atcjtie
eadem eraf .
Vndeautem ha:c rerum omnium depra-*
uatio proficifcatur diximus Emblem. 73.
lam fi humanam mifeiiam ab 0110 ad mala
(quod aiunt) confideres,hem quanram fe- Human*
getemdolorum,angorum, &laborumof- miJcrt&
fendes; Ageanatomiam quaiidamexercea- contem'
mus, & iufpiciamusnos totos interioribns Plat'S>'
oculis.O fceditatem, fi corpus feorfim &
maflam illam ex humo intuearis.Quas vis
coegit puiulentum & lubricum opus ?
Horretvifus. Refpicereiuuat ad initia, &
contemplari formationismodum,quome,
quo te,quo cjeteros effinxit Natiira • Ca- Tormatia
uum materni vteri acinterior rece(fus,mo bominti .
dulus fuit; tam lepidi videlicet acdelicati
plafmatis : ibi de prudente carnemafculi
primüm excifus , & in fecretius matricis
receptaculum,inter aluum & veficam fitii
(öpulchrum habitaculum fcilicet) inci-
dens vifcofus quidam ac lentus humor,iu
fito calorecoagulari coepit,& paulatim co
ftringi.ficut laöis flos folei in cafei forma,
cuilineamentainfciipfi; virtus innata ,&
figuram fuisquibufdam velutorganis.vbi
vitx fpiracula mearent,diftincT:ain,qu? per
feflamembrorum proportione maturita-
tis metam contingens,animam haufit capa v
cem cceliè ccelo, diuina: Mentis iïgnatam
effigie-Separetur ha:c, vides extera? Profè-
minarunr parentesdamnattim priusquam
ederétjConceptum in peccato,uutiitum ex
ipfo : hic enim modus nafcendi generalis
omnibuSjContagio de ftirpein ramos fluit;
vitium eft in fercine, vnde vitiofum quid-
quid ex eo. Conciliatrixamoris libido eft,
filia Iibidinis amor, carnalis, inquani ,ex
quo nos humana profapia& ftirps vniue r-
fa- Pijeclara origofcilicet, & qujeiurefu-
perbiïigniculos inferat mentibus; irritant
profecliö exordia Iikc geniturx tam illu-
ftria tumentem fpiritum,& alas inflant 1c-
uitatis aura;fic,fïc.Progrediamur porro,
crepabitbulla fortaffis ,& fubmittet illa
fuapennarum fpecula , deformitatem pe-
dum fi refpiciat pnrpuratus hic pauo.Ho
mo,inquam . Maflam hancquam c^teltis
            -
illehalmisammat,ml piseter locu a Iiin-
dodiftinguic cadaueie.-hoc tumba,i'ila veij
tic
-ocr page 728-
Andrei Alciati
6$o
treclauditur: venter fepulchrw eftcrefcen tiam vas hoc corporis.dum agitatur & i
rat certèrSpiritus enim inambulans h"c
cit in membris, quod ventus folie co°ce'
ptus in organisaut fyringemufica ; »nf.
rat& vim fuppetitelidendofono.ficu'
quelx vitalis alter, voci,qn?articulis^a
ditur,aperiendo fenfui.Sileat hsc vis,tr''-
cuserit in quo eft; quod dormientish3'7
tnsdefigiiat'. Cüm reflands fortuna: f?
cella ingruit, concutimur, nee firmO'
mus pede : cum morsfagittamcolliO'at/
& metatorem pramictit morbnm M.r
munfrangit incidens iactilum tandemj*1.
foluit & conteri t male compadam &bf^ ■ i.
cam.-fluitad radifi urëdsfati,ficüt cer*a &'
Solem.Mira infïrmitas,& copiofa ^cty^
rum inateria. H«c ex carne,in carne, 1D?
eft concreta quadam Iibidinis fpuma,& 'T
tillantis lafciuia: fliior intcrftcrctis& vl1^
nam conglobatus. Habes>uunc ride fip°*
tes.Coiifirmat hac meam fêuteutian lo'
nes Baptifta Marinus,Italicorum Poeta*U
noftri reiTiporis facilèprinceps.qui quO"'
loco canir,homines prius ad fletiim qi'*0]
ad luccmoculos aperire.Scd quid veta1''
legantiifimuni carmencoronidis loco iA j
ducere.in qtio breuibus verbis.id quod D° jj/fij',
ds corpufculi, hoc anima;- Apetiatur cry-
pUi vbi defundus cubat,tanget horror fpe
datem & naufearaperiatur itidem vterus
famiiljcqua; parturiens obijr, vixaliudj
fimilis afpedus (experto crede)& fordiü
lacuna-Sed perrupit infans naciuitatis iam
clauftra,& ceJofruitur>quid tum ? Vina
rniferianrnago,& fafciculus dolorum, te-
ïmi obuolurus cnticula , ïnillius mali non
capax, expofïtiis fortuna: & faro, qua; ip-
fum ficut pannos fiios fullo in mortario
Infans.
laboris continuo fubigunt & exercent
Crefcit interea tamen &afl"nrgir, qua fo-
licitudine,proh Deum ? Quod vitriarius
ampullis fuis.hoc fedula mater partui prse
ftat officium. Qijam ille molHter tradat,
nee fine metu fradionis deponit, leuat, in-
uoIuit,hiimerosfubiicit,portat?quam tre
pida manii,quam lento paflli,& ad regu-
lam velut dimenfo.'Sic ifta farciimlam fua
habet delicatè,tenerè,damni prouidaamn-
quam fecurapericnli j tagic,palpat,fcabir,
fricat,lauat,tergit,ftringitfafcijs,refoIuit,
papilüsadmouet, compleditur vlnis, le-
dulo reponitj& ha;c omnia laneis,vt iic di
cam.digitis.Nec mirum, de lutoeoim ver
fat vaiculum» ficut teftam quasinclibano
coquitur fragilem-PIaftanam fubiranimo
figinentumexargilla autgypfoj quidibi
hominis.dic fodes.praeterfpiritum defide-
ras'Arcisfubfidio motari contingat ima-
ginem Pauli.Paulum dicesjita viuo respon
«Jet in omnibus propordo, figura , co!or>
qua; in fictili-Iu fiimma.homo eft, fi vox
adfit. Ruat c bafi fua fubmocus paulifper
gypfeusiftehomo. quidnifi puluerem n-
deas.ac comminutasaliquot particulas &
fruftilla,velut rndera fubiierfa: ftmdur;?
Tale prorfus noftrum plafma.labilc &■ lu-
bricum.fi mens feparetur,& virtus motrix
qua: regitrvuo verbo, liueus homo, feclu-
fofpiraculojimö vero necfeclufo, talee-
4'
fufiüs diximus, ille perftrinxit ?
Apre thuomo infeliee allhor, che nafet
In quefta vita di miferie piena
,
ïria. ch'al Sol, gli occhiidfianto; t "^'
to apena-t
Va prigionier fra Ie tenaci fafce •
Tanciullopoi
, the nonpiii latte il pafet '■
Sotto rigida sferza i giornimena
:
Indi in eta piuferwa, epiuferen* %
Tra fortuna, (§> amor more e rinaft1'
Quante pofciafoftien trijio, e meniict)
Vaüthê, e morti,$nfin che curuo e
/<*jr .
Appoggia adebil legno ilfianct anf'cf
Chiude alfin lefue fpoglie angufto f*jff .
Ratto cofi, chefiSpirando io dico ,
Dala cnna ala tomba e vn breue pW'
Home fi-
Hili fta-
tuA com*
parfitM
.
AÊr«
-ocr page 729-
Emblemata^.
■^re quandoque falutem redimendam-
EMBLEMA C L I I I.
IJ T pedihm fegnU, tftmida & propendulm aluoy
■ Hac tarnen inpdias ejfugit arte fiber .
Mordicm ipfe fibi me die at a -viriha vellit,
Atque abicit, fefe gnarta ob illa peti
Rttim ab exemplo difce non pareer e rebm,
. Et, vttam vt redtmas, boftibm ara darcj*
COMMENTARII.
j-*. b.R.vm •venator aecelerans canibiis niodofquamofajhitris ]onga,rotunda, Ki-
6b' j10''?"5 perfequiuu, led iile genitalia fpidaJrufa,& ad caftatieam accedens.vt &
'\
tot um corpus.
'
«aitor,
usampiitir
efingitur- Fiber,qui
&
anima! eft amphibiuni, ex albo
jj
«Uie
inac
in dorfo nigricans.quod partim cuiiisiüe eft fenfus. Caftorex qnadrupe- Qag^t
in terra vic"titat,& ex vtro- dum eft penere, vt pkirimtim in aquis si- ,ffi,
tii*                    f               _: IvlSt*sm.
ii_. ............. I., -_~ ~w% tT-» wv*^*_         I1*>tlC /-1MMC r\l1 H ja lt »4 <\ <tI 11" M 11 f twa/Ji/.imPMflC *
do u° P'^nlum vetiatur,!utrarum mo- uens, cuius pudenda diennt medicanientis
"JU*11" n S ?alde fimilc eft.cauda excepta, eiTe vtilia . Hic vbi videt fe ab hominibus
caftori glabracft & lata, & pifcium indagari (houit enjjn quapropter indage.
ÏUï)
-ocr page 730-
Andreae Alciati
■6$i
tui) fecansipfitis fibi virilia , proi jeit ad- pes.tardo ingreiïu.
uerfus infequentes,& fic falutem confequi Tumida & propendulut &luó\ vent,reï!
tur • Fabiilaoftendit, ptudeiues homines habens peiidulum, fit tiimenti Si petiduro
pro falute adipifcenda debere nullam fua- veiitre •
Cf
0
xuni fortuiiarum habere ï'ationem . Hoic
fêntentix videtur adftipulari Plinius lib-8.
cap.3o.Eafdcm,inquit, partes fibi Pontici
amputanc fibri periculo vrgente, ob hoc fe
-Eiber] caftor. Sanè caftor & fiber ide""
eft animal (etfi non defunt qui ia "ega'iuS
didus quoq; canis Ponticus.quod S eru
& Rittershuf. annotatuut-in OppW"un* j
pecignari. Caftoreum id vocant medici.
Solirmscap.i3.iremcap- 38. deelephanti-
bus hoc idem fcribit.Sic Aslianus hiftorie,
animal.lib. 6.cap>3 3. ai ca caftore caufam,
Inde caftorea,hoceft,tefticuli
vel
caftor»
Virgil.i" Georg. Diciturverö ft- .
quod fe caftret (qnod tarnen nugatorhu»
eflfe liquet) vel quafi ya.<nïp , q«oa pj.
'JtEliftnus
de cafto-
ro.
ab infequcntibus venatoribus, cur tam cu-
pidèpetatur,iionignorari:idcircomordi- ventremahoquinnihil™k*f? 'erois fii
cus ipre premens vfq; incumbnaa eliden- tur fiber, quafi fimber , d£n' Je!rat. dit
dosteftes.quoufq; abfciderit, & ficeos ab- fluminiimons& önqiiam firnbnj>,^&fi_ ^
Veteresextremumdixerefibrum» 'n          .
brx in animalibus & arborum radici
HincluxPlautinoillodetur.-
Sic mefubes cotidie, quafifiber fcf1".*"'fy.
Nam qui in fimbrijsfluminum degit.
lice deleftatur.Hxc &alia decaftore*^
ditè difputat Ioan. Ludouicus del»
Toletanus. Vide etiam Pierium u°- y
Hieroglyph.
                                    . JU»
Mordicus ipfefibi] <?ƒ*£, morficatim.» ^
mordendo: quod tarnen falfum iam o
mus . Cxtenim fibrum elTe animal a ^
horrendi morfus,vt arbores iuxta fl» c
perinde ac ferro ca;dat: & horoi"'4,? „
r
          , r                        r »cfoluere»
comprehenta,non ptius morlii r n. t.,r
quam fradla concrepuerint ofla>te
               ,
PIiniuscitatolib.8.cap.3o.in fine-        ^ ^
Medicata -virilia] medicinis apta-        ^|(
Martialislib.p.Epigram. me^icataJ?.°ata
la,dixit. ColumellaÜb. i.cap.6-m^-buS
vina.Virgil.6.AEneid. rnedicatisffu&
offam.Et Iuuenalis de caftore ^af-1*^ § J
"dek medicxtutn intettigit tng
,.£j Cm
Has autem partes genitales ca^°"Sit^,e.e& V>
vocant caftorea, medicamentum ceie ^^
multi vfus.inquit Gaknus,adeo vt A ,£
genes de caftorei vfn totum conV'I1P fer-
librum . Excalefacit autem manife' ' UJ
pentum venenis mcdettir.menfes * pv£lti.
valide ciet.lethargicis, veteniofts « ^^_
gineopprefils prodeft , nenior"m ,^hJ>
busmedetur.vttrerooiis.paraly'1 > .0
di;c6fert & ijs,qui afFeflo funt ftoma^
alijsq; morbis.
               . |in0Uicve-
Atq; abicit] abijcit.gcnitalia i"Ki
iecerir, ramquam homo iumma prudentia
in lattones incurrens.quaecumqneportat,
ad fe redimendum exponit.Quod fi poftea
quam execlus & ex periculo ïéruatus fue-
rit,ab hiféctantibus iterum vrgeatur,hic fe
fc alleuans.acq; quamobrem uifequi vlte»
lius pergere non debeaut, cauflam often-
dens.ad reuertendum, quod iam ea parte,
quamexpetunt,careat, veiiatores inducit.
Sxpèeriam nunc tefticulis pra:ditus,cüm
a venatorum confpeftu fe longiilimocur-
fu remouerit.eam partem defideratam ita
aftutè cornprimit & occultat,vtnon habe-
re vifus iiifectatores fallat • Hkc ille ferè.
Sed & Apuleius lepidiffimè in lib.i. Afin.
aur. apudquem Socrates quidam loquens
de Meroe anu faga: Amatorem,ait, fuum,
quod in aliam temeraftetjvnico verbo mu
taui, in feram caftoremrquod ea beftia ca-
ptiuitacis metuens, feabinfequentibus re-
prxcifione genitalium liberat,vt ïllx quoqj
fimile,qtiod Venerena habnitin aliam,pro-
ueniret.Sed longè alia eft rententia Diofco-
ridis.qui de caftore totum id pernegat lib.
i.cap.2f!.Vanum,inquit, eft, quod tndi-
ttir, teftes ab ipfiseuelli , & a fefe abijci,
ciim venatu vrgentur •• fiquidem tangi ne-
queuntjita vtin fue fubftri&i.Plinius rur-
fus in hanc fententiam videtur pedibus ire,
cum ait lib 31. cap. j~ Speóiabiüs natura:
poteutiain hisquoq; quibus &in terris &
in aqua vichis eft,ficut & libris,quos cafto
res vocant,&caftorea teftes eorum.Ampu
tari hos ab ipfis,cum capiaiitur,negatSex-
tius diligentiftimus medicina;. Qjtinimó
patuos eflè fubftriftosq; & adhauentes fpi
na;,nec adimi fine vitaanimalispofle.
ïT'pedibnt fegnu] quanquam fit tardi-
Locus A-
puleij ■
An fiber
fibi teftes
exficin-
dat co/i-
trenersü •
iiacouous .                            , f„nr y\
Sefegnarutob i!!apct>yf*^]lesi
nij loco proximè citato.-taiaewi j ^.
i.
r
-ocr page 731-
Emblemata?
6n
bi Pontici amputant fibri periculo vrgen-
le>ob hoc fe peti gnari. Sed fcieadnm eft >
omnibus ammalibus natura duce oftëfum,
't & ccmmoda fna noiinc,& nocentia con
*r»riaq; fciantdeclinare.
Hon pareere rebtts] non eflfe parcendum
«>rtunis&faculratibus, vt vitx confulas.
Vitam vtredimtts] Vtquiapud Saluia*
Reftoru confemt opem, decidtre iaSu
Coepit cum ventis,imitatus eastora, qui fe
Eunmhitm ipfefacit,cupiens euadere dano
Tefticulorum , adeo medicatum intelligk
inguen^
& pluraquxibi fequuntur.Cui poteftcde
arfiiie Ouidtami illud prime de Remedio:
Vt corpmredimas,ferrumpatiens &ignes,
Arida nec fiticns ora lauabis aqua
t                          .i                    • • . .             —:             
ouerunt.auri & argenti cupiditate non vi- vt valens animo , quicquam tohmre ne-
^i.fparfis.quoddicitur.redemenintcrimi
lanommis.
Hoftiitn tra dare] niimmos abijcere.pe
cuniam hoftibus numerare. AEra,pro pe-
cunijs;materia pro materiato.
Q_v o D 'de caftore teftes fibiamputan-
te > & venatoribus proiiciente fabulautur,
ld nimirum defiguat, 'óri Tav è/iïpónrmv o!
9fóvi[/.ot iith tik vctvraveamipitts iS'é-
gctbn ?
Atpretiüpars h&c corpore mnius habet.
Referam huc hiltoriam nobilem Conftan-
tini Manaffis ex Annalib.quöd ad hiinc lo
cum fjciat: Michaelus quidem Imperator
audita tyranni fero:ia>impetu,defe£tione,
fuamet fponte throno imperiali ceffit.hoc
tpfofa&odiuinis Chriftiiuflis fatisfaciés,
& erga perfecucorem non aliter fefegerës,
Ex Con~
Bantino
Manajfe
bifioria—t
de Mi~
chaelo
bnperttt»
>
V* Kóyov Tav^jnjy.a7m 7toiwrju.\\oz eftj   atque caftor fiue fiber facere confueuit. Le
Virosprudentesfu&falutisgratia nondebe
    gimusenim iu prifcis illis momimentis eo
*e vllam pecuniarum rationem babere.id
    rum,qiii de animalibus fcripfere.fibrum a-
cft:nonxgrèferendam eflè pecunia; iaclu-
   nimal eiTe.quod in vtroqj viuatelemento,
larn. Potiifimwm vcrp vrgeute necelfitate
    & teftes habeat arcendis quibufdam mor-
ton magni eft ducendum.uummorum di-
   bis fanè grauibus cöducibiles. Quod cum
ipendiumfaccre , fi modo vitx hoc paiflo
    pleriq; venatorcs norint .animal canibtis
pollitconfuli • Id Ariftippus fuo exemplo
   longè velociifimis infeclantur. Huius pu-
demonftrauit. qui cum in eadem naui fefe
   gnx cauftam cum ipfe fiber cdam cogin-
ctim piratis verfari cognouiflTet, fuas om-
    tam habeat,perhibenc eum morfu refectos
«es pecuniasde induftriainmareproiecit,
    teftes abiicere , atqueitacurrentera faluti
'mprudenterfeidfeciffefimulans: prxui-
   fuxconfulere .• quofa£to venatpres feram
deratenim feab iis.quibufcum nauigabat>
    perfequi definanc.Sic nimirum Michaelus
fpoliatum ,&inaquas propter pecuniam
    quoq; vo'ens Imperium refignauit Leoni
Praicipitem datum iri.Vt itaqjabefTeteffe
   belluinis moribus &indole ferins pr^dito,
"^iiSjcauflam fuftulicldem CratesTheba-
    quioriuiiduserat er Armenia, &c. Com-
^lsctimthefaurum fponteperderetrHinc
    modèobtulit fefemihi aliisimplicato, &
3bite,ait,malx diuiti^.Tatius enim eft a me
   ad aliacogitanti,locus ex Ammiano Mar-
^os demergi.quam ego a vobis ipfe.Simi-
    cellino, i7.1ib- quolocofaftuoftis Rex Sa-
'e quid apud Plutarch. traditur de Philo-
    por Conftantio Imperatori fuadebat.vt re
*eno, qui cum opulentillimam hxredita-
   gni parte vltro cederet:Poftremo, inquit,
*em nadtuseflet, & peftiferasaduenarum
   fimorem gerete fuadenti voluerisrectc,
y^iciasobferuarTe^Pc^oi, inquit,»»e*7-
   contemne partemexiguam fempetlucti-
lllJ>onan<mperdent, fed ego illapotius. pèL
   ficam & cruentam , vt cxtera regas ftcu-
^"^ Stx{ i//.è tclvtcl t' dyaSa, sxaTo-
    rus : ac prudenter reputans rnedelarurn
^f*> OA^.' iyercVJT* ■ Non (ecus quam
    quoque artifices vterenonnuniquam & fe
^atullusillc.de quo Satyra i^-Iuuenalis,
   care,& partes corporumamputare, vtre-
^utmaximoiii difcrinjineterapeftatis, par
   liquis vttliceat integris:hocquebeftias fa~
tera tiiarum rerum.qnibus nauis oneraba-
    (flitare,qu5 curn aduertant cur maximope
l}r>proiecit in pelagBS,quo uauisfaifla lc-
    rècapiantur, iü«d prbpria fponteamit-
"0t; commodius portumappelleret.
          tunt , vt vineredêinde poflïntimpauidè .
•Accidit ö> nollro fimilvs fortuna Catutto,
    Hxc Ammian.quomanifeftè allufum con
*■*'-plenusfluHu medius foretalueus,<&ia.
    ftatadcafrorem.Hucconferadagium,Vax
SP
Ex Am-
miano
Mareelii
r.o.
Arb
rnumpuppts latus euertmtibus -vndis    redimenda. Et huic fimile repcriesadagia
Jiomericumapud Par?«niographum-,Ow
niéjti
oru tncerta, mtlUm prudentia cani
-ocr page 732-
AndreaeAlciati
6^
cuidam W'é,
nibus anteuettenda viu turti, Optimè e-    bus affli&i decumbant, ne petito
tiam hucquadrat ilkid iitris, Animaeft    medico dignum & dcbitum honorarium
pixferenda rebus aliiscorporalibus, adcó    dare cogantur , faiiitatem & virampecu-
abfurdum quibiifcmique eau (fis vel vafis    niis poltponuut: Et hi iufto Dei iudicio 1«
animas homunim poftponi, I. (ancimus C.    pe in agy rtas, mulomedicos, circumfora-
defacrof.EccleHc prajcipuis.ii q-i-c-fö-    neos.&immanes tortores iiicidunt.quit>uS
nullo auro fatisfaccre po (fuut, ab illis ta-
rnen excarniricaiitur,exonraiitur)& "On 'a*
nantur; fic deniqj habent fuas latwa laftu-
cas. Atnobisniuic cum laruis lu&aob*
lataeft.
lutï.de maior. &obedient. Et turpe ani-
mam lucro vendere , & proptcr vitam vi-
uendi caufl'asperdere,qui itamilitant qua
diu fpirant.vt renuiieiare vit£Bmalint,qiia
carereexuiiiisNotencid auari illi Eticlio-
nes.quifialïquando morbis vèl vnlneri-
Cum laruis non lu&andum.
EMBLEMA CLIIII.
JQ ACIDAE moriens percujfu cufpidis Hettort
Jgui toties hoHes v her at ante fuor,
Comprimere haud potuii vocem, infultanttbus iSu'i
Bum cunu & pedibus nettere vincla parant
Dïftrahite vt libitum eïi : fic cafsi luce leonis
Conuellunt barbam veltimidi leper es
,
COM-
-ocr page 733-
Emblemata^*             6f$
COMMENTARIl.
LE o mortuus humi proftratus.f fupi-
Qiis hic iacet.circa quem magna petu-
{■"'tia lafciuit Ieporum turba,barbam & iu
Ij ba$ cius vellens .
} o fumptum eflfeliquet exHomerice.
Jl'ados ^. Gra:ci Hedorem ab Achilleia
m circumftautes impetebant, &
CTTI t§ etVTOt
VZKpx Tapet Ki'ovTos tfv&pl^fftketyaoï.
Quod lic fonat :
JPofi mortè,Danai, noftriï configite corpus j
Et lepores audent c&co infultare leoni .
Paroemiographns fic vertit :
Nuc telis petitote meum po/l fata cadauer;
Audet vel lepus exanimi in/altare leoni .
Sic verö Thomas Morus :
Proijcitote meumyDanai,pofl fata cadauer,
Nó metuunt lepores defunrti mibra leonis.
Verba fuut Hedoris a Grxcis bigis rapti,
quibus timiditatem & [xr/.p^v^ia.v abin
genuis bellatoribus omninö alienam per-
ftringit. Alhifum eft autem ad prouerbia ,
lugulare mortuos-Sc, Mortuo leoniSclepo-
resinfullant.ScCum laruis luHari.Sc,Mor
tuosrurfus occidere. $c,Mortuis non conui-
ciandum .
JE ACIDAE mariens &c.] Hettor iam I ï T.
morti proximiiSjiiftu Achillis deiedtus.A- Aeaci.
chilles filius fuit Pelei & Thecidis, Peleus des .
Asaciex AEginarvnde Achilles dicitur Pe
l<;us ie AEacides, vt & alibi moniiimns.
Quitoties bojles] Ouidiana eft imitatie»
ex i-de Arre r
§hti totiesfociosjoties perterrult hofies .
Comprimere haudpotuit] nó potiiiteius
voxab Ülis non cxaudiriinfe infilientibus.
Dum curm & pedibus] dum aptant fu-
nes pedibus curnii Hedoris alligandis. He
étot enim ab Achilleinteremptus.bigis al-
ligatus eft, & ei rca Troia:encenia raptus «
Viigil.i- AEiieid
Ter circum lliacos raptiueratVLeüora mtu
tos.
Idem ï.AEiieid-
RaptatHs bigis,vt quondam,aterq; cruent»
Puluere,perq; pedes traieBus lora tumêtes.
NarraC idem Cretenfis de bello Troian.
Sed tam^ivAchilIem , bigis alligatum He-
étorem non viuutfi traxiflTe, fedmortuum
eius corpus nihil iam fencicns,elegaiiterdif
fetit arguendo & etiain execrando Cicero
fci
^ortiioinfiiltabaut, nee e rat quifqnam,
^'iextincto vulmis nó infligerec.Sic cnim
homerus :
"^— £m.»i iPè'7£pl<Ppa.uovóie? d^ctiav,
J' KSU^»>ITet.vTo <pvï]v k) eiS'o! dynrov
tKTopor oóP.....
Apct oi rif ctvovTitfiyi <sr«-
**t H rit-
cLkkov^,
" "xiiroi , f) fj.a.Ktt ƒ» tt*K'd,x,arrtp9s «/*-
$ pa.'ia.&TSax
*J?a>/>> «ara vit*tivi7rp»tn trvpi KHAÏp*
fef «/let, T/V HTTlTKt, Y&téTlJTttTHi TTltpA-
?&? .
------>aliiautem accuirerunc filii Achï-
-    _ Uorum
>Ö.i. & mirati fuut ftaturam & foimatn
-      fpectabilem
"eftoris:ueq; ciquifquam fine vulnete a-
ftirit.
",cveröaliquis dicebat afpiciens propin-
~ quum alium:
u E>iijquamraultó ptofeftó mollior coii
j^ trecratur
**eftor, quam quand'oin naues fauiiebat
.. ignevrente.
,c qiüfpiam dicebat, & vulnera infligebat
aftans•
treliqui Graij accurrunt cingHntfycn*
auer >
W eximiam ijeciem formamq; flu-
tntts:
ee tamen afiitit sxanimi fine vulnere
j, ^t'fquam.
ju n,\'.ati%ui*ficio fundebant talia verba*,
"l'torah quanto iacet hic nunc inclitus
"\Ji>n Danais quando eft, iacttlatus puppi-
V Si i. ■*'£*«■ »
•>> e» C He*s> tel's ii vulnere vulnera figit.
tk''stv fn*t,:tllln^e»ium Emblematis diftichoii
K tu PU,ln eft ex *■lib Epigram. Graïco-
flc?,'ncer«autotis,tit.wav^p««i'-quo(l
lib.i. Tufcul. quxft- Eft autem hoc loco
Curr&pym
c#>r«,dathiicafus,pro c«fr«j.qnod prifcis
noninuficacum , vt in illo Virgilii I. Ae-
neid.no:at Scrums:
XlecJit equos , curruq;volans dat lora fe-
cundo.
Et ibidem :
Tttrcemetu Cytkerett.
Ditfm-
-ocr page 734-
Andreae Alciati
6fó
dam appellate proditofCM.Neronem ertt-
delem,Gracchos feditiofos.Cxfarem ȣ
tH-lrahite vt libitum eJF\ Difcerpite me
pro übiui. Liuius:Itaiatu corpus paffim
diftratieudum dabis.
Siccajjiluceleoiüs] lumine priuati.Lux
pto lumine , & liimci) pro vita vfurpatur
a Cicerone, Virgilio.Lucretio.&quam plu
riitiis alijs. Si qncin prxftantem dignitate
& opïbfis hominem aduerfa foituna prx«
cipitem dederit,tn hunc pa/ïïm omues infi-
liunt; quem nimirum non iam tune mor
dere pofte putant. Quo pertinct iaftatum
vulgo,Arbore deieiïa quiuis colligitlignn.
id eft: ippvo; Trta-éa-tiftteïf dviip £'J\ivi7i •
German. Ligt der baumfo bricht iedermttn
holz. demon, auch die ihn vorpflan&ten .
Conuellunt barbam] Allufum adillud,
Barbam veHerequoiirtiCionisCigmim eft.
PerfiusSatyra i.
Si Cynico barbam petulasNonariaveüat,
EcHoramis i.Serm.Sat.j.
____barbttm tibi veüunt
Lajciui pueri .
Mariialisirem lib. 10. Epigram. 90. falsè
iocaturde Ligella :
Quxrefi pudor eft , ligella, noli
Barbam vellerc mortuo leoni.
M o N e M v R > ne quid maledicentiae
in vita funétos efFundamus,aut peculanter
ijs obloquamiir.Quemadmodum enim in
bellis maxime ridiculnm «ft , & inauditx
cuiufdam feritatis argumentiim, fi quis
proftratos atq; iam interemptos fenat,aut
quoquo modoafEciat: lic intern perantias
eft,& certè dementia; maxima;, mortiios
iniurijs probrisqj lacerare:vt funtqui vel
libriseduis.vel priuatis aut publicis collo
quijs.prifcorum, autetiamclarorum viro
rum dogmata reuelltint,& nigrodente la-
cerant, contra quos viuos ne hifcere quidc
auderent. Laertiiis Chilonem ait vetuiflè.
de mortuis male loqui.-quód igiiauum vi-
deretur eos inceflere lingua,qui refponde-
renoii pollènt; ac tiirpeeflet cum vmbris
& bruis Imftari. nam id eft fepultum quo-
dammodö refodere,& ("vt Ariftophanis ver
bo vtar) 7aV TtSviiKÓT&f èumomtfmï. id
c&Mortuos occidere.Q^x res quam indi-
gna fit bcno atq;cordato viro.leuiseftcon
ie&ura • Qiiamquam in iusideó non fint
vocandi quifcedifllmae vita; turpiflimum
exitum hiftoricavcritate aliquando folent
defcribete : memoiantur enim plerunque
rumifniodi exempla,vt a vitiis peccattuos
abfterreant. Alioquili nefaseflèt nobis In-
re propter ambitionem , & exteros
itert»
fuis depingcrecoloribus.rhiloftratus A ^
lianum f'citè coercuit.quiaccufationern ^
iufdamtyranni.iediam mortui fc»P ■ i(l
Inftitutumiftud tuum laudaremeq11' '
ait Üle, fi vïuüaccu(a(ks:viue*temna*t
que tyrnnnum ïnceffere
, viri ejfe ducOj
mortuo infultare cuiufuis. to ptfjit
70V 7Vp*VV0V STTIKÓtTHv dvffOf ^"^ '
(jiify) ■ 7o S'i i^a,iA0acyHy KH^ivc*» "" .
tbV. Refert I'lutarchus de Agefibo, q"^
cnra Lyfandri literas & orationéde "°u
dis rebus.deqj mntado reiptlblic?flatu,^
ra exercitu legere vellet, & JLyrandrup} ^
ftinclum efle audiret, iioluitdefa»"1 lta^
probitatem aperire militibus : indecoru
eft'e putasjfimultatem exercere ciim^fP.n
to. Sic Munatius Plancus cüm audiflet
fe orationes quafdam faclas ab Afinid ^
lioHe,quas tarnen nollet ante mott£in^1ari
edere, cum mortuis non nifi laruas JU
refpondit.Contra Leptinem Derno»neL <
ait, Nemini mortuo maledicendurn e" '
Refert Zonaras Annal. 3. cum Endo<
Heradij Imperacorisftinusefferretuf» _
piphaniam filiam , quód fpuiflet in ci .^
uer,viuam rogoimpofita & exuftan1 *. -m
fe.Laudatur Lycurgus , qui cadal,^ra .
fcium midari vetuerirjreclè profe ■ „,&
pèqui humanitatismemorellêt'
           ict
tur contra,yiralioqui magnus, ^'cX?l]oC0
Macedonius, qui cadaueribus P°n"? \^a\
vfusdicitur-EtVetriscrudelitasa M- ^
Iioinceflnur 7. Verrina, qn°d nauar ^
innocentes non modo vitapriuafle*»
eorum cadauera fepelienda non pi' Y
rentibusreddidi(Tet,quam ab eis ce
mercedem acce^.iflet.R.eaè Homerus
v-^iain x.7AiAivoiffivin' &>°(AS^ * *
7Ó.o,<xQm.                             -„rultitrf
Nonfantfum ettviriswterfeiïisW"* ï%,
Quód forfïcan Virgilius imita"»s e
AEiieid.
                                        , . ,«/jJ>. R
Nuüum cü-viltu cerumen & *the,rOC%\0 &V
In eos.qui fa:uiuntiiihurnanacaaau » ^ jj,»fi
Arbore
deieÜa-t
quiuis
colligitli
gntt •
Bxrbam
viüertjt
IV.
Non ma-
lediccn-
dum mor
tuis .
euseit Platonis longè pulcl)Mr,;nUv'x9. boVi
ReP„b. A'ntiutofovh */•*" *%*?,£ .»*
%p»jJ.A70V,ViK.p0V ffVh2-V>WyVVea 'fayTO
<rï>{A<i ?7t9viwrot<i*o'!rTitptV*i T \lt£.
pofor fpfr rit kp*
^W W»«*t^
-ocr page 735-
Emblemata >              ^57
*U»5/, «J roïj KÜotiÓïi fa &MI$y9l %et-
.^«inritT* [ZóXhonot ix, d-TTÓuwcu ;
e *l/.inpov, t<pn. ittiéay eipa rat vtKpo
.u.^<*f > Hs« f&s rav faatpinav S'taK.a-
??*"*« • Nonne videtur illiberale & animi
ff*nefordidi,miiliebris acpufüli,cadauer
Mi&re , Ö> martui corpus hoftem put ure ,
/"* bo/lis ipfeabierit eo relifto,quo pugna
**i§luidputM eos,qtii itafe gerunt,differ-
6 * canibus in iaSos lapidei fiuientibus,
e° ?««' ieceritpr&termiffo \ Nihil dijferunt
wfecTo . Jtaq; ab eiufmodipr&dationibus
^Jlinendum eSi,obfitnt enim viciorU- Cui
ta ^"odammodo congruic quod iuformula
W, 1lladam Comitiiia; priuatorum non minus
'', **• j.^utè, quam piè inculcat Caffiodorus
°«.Variarum:Defun£torum facra quie-
eift xquabiha aura tuae confciencia: com-
mifetunt, ne quis veftha ftiarmoribus fe-
pulchra nHdaret,ne quis columnarum de-
cotem irteligiofe temcritate prasfumeret,
ne quis cineres alienos , aut longinquitatc
temporis,aut voraci flamma confumptoSt
fcelerata perfcrutatione detegeret,ne cor.
pus,quod femel reliquerat moleftias mun-
danas.huraaiias itenim pateretur infidias.
Nam et.1 cadauera fiuta non fentiunt, ab
omni pietate alienus e.Te dignofciciir.qui
aliquid mortuisabrogafle monftratur.Pot
fem huc refene plura de laceftitis mor*
tuis,vel lepulchris fuis occlufis , vel etiam
in publicis fupplicij locis exiftentibus , de
quibus niirum quantum blaterac rude vul
gus ,& habetnoiinulla libellus locoferio-
rum; fed ne videar vera cum fabulofis con»
fundere, nihil vltra addam .
De Morte & Amor^ .
EMBLEMA CLT.
Tt         ÏRRAB/fT
-ocr page 736-
/
Andreae Alciati
6f8
EU RABAT focio Mors ittnfta Cupidine: fieum
Mors pharetras, paruus te la gerebat Amor •
Diner ter e /im'ul', fimulvna & notie cubarttnt
:
C&ctts Amor, Mors hoc tempore cacafuit.
Alter e mm alteritu mate prouida Jpicula fumpfit
Mors au rata, te net ojfea te la puer .
Debuit inde fenex qui nunc Acherontiem ejfe»
Ecce amat, & capiti florea ferta par at.
At ego mutato qtiia Amor me pereulit arcu
»
Deficio 3 inifciunt & mihi fata manum .
Parce puer, Morsfigna tenens vitïricia parce'
Fac ego amem, fubeat fac Acheronta fenex.
COMMENTARIT.
Bel
MO R % & Amorè fublimi telaper Necverö pigebit afctibere Ioaeh'K" -
erroremmutata hinc inde vibranc : Jaij Epigrammain hanc ïêntentiam.q1
Amor iuuenem lethali fagicia ferit& pro- in eius cumulis & poematiis Latin«s
fternitjMors decrepitumfenem Cupidinis gitur:
                                             .».
telo vulneratj&libidine accendit.                Mutariït armainter/e Mors atq\ tyP' *
Gvicciaröi Nvs übello quo- Hic fakem geïiat, gefiat at '^",face.,i'.
darn Italico, quo res quafdam memoratu A^cithncanimum,corpusfidc*npcit^ •
l/
I.
II.
Ia: Guic-
tiardino
detect/i—i
Emble-
mata ve*
rijftma o-
rigo.
Sic mzritur iuuenis ,fic tnoribundus
mat
                                       '///*•
Vtfecathicittgulosjculosexc&cat&'. '
lila -vl amare docet,fic iubet ifte.m ^
Ttifce hinc,humana qua. fint ludibr1* *' '
Morsthalamum Slernit ,s7ernit A'
tumulum.
                                  t.
Tu quoq, difce tuas, Natura, inuertere ir
ges
;
Sipereunt iuttenes,depereunt%Jen* 'Co
Sed &intcr epigrammata Emanuetisa ^
fta Lufitani.qu* circumteriintur cat"
ralo.è Grjeco talelegttnr epitapbi""' *. j
Mors & Amorquondam teflum ■veneni
■vnum
»
dignas.easq; veteres & nouas, ram etiam
alictibi fcftiuas & ioculares.exicripfït. hoc
Carmenab Alciatofuiflè fcriptum teftatur,
quo tempore in Italia vehemens peftiten-
tia ita grafTata eft.vt permulti iuuenes ex-
tremum vita: diem c]auferint,& fenes ferè
illxfl atqj incolumes permanferint. Qiiod
facilè mihi ptobari poteft.Sed tarnen Era-
biematis huius materiam video fumptam
cife ex antiqua Grajconim fabnla, quam
Gatlicis fcriptisfnandatiit Ioannes Marius
BeIga,Il!uftratiomim Gallixfcriptor fua
anate nobilis. Figmento enim lepido fanè
ac feftiuo tradit, curplerique fenes amori
placido fuccumbant, quibus potiüs dr fa-
7
Joan. Ma
rins BtU
Mifiaq; in holpitio telafuerejimui-
Sm nondumclaradi/cejfum luce p*
%'tela puer Morsq. 'fg"^
wenes occidit Amor fauen^ f
to imminente cogitandum erat.-contra iu-
uenes immatura morre decedant,quorum
potiüs fuerat hilarem vitam ducere, & a-
cnorem confedari, habita praefertim ata-
sis ratione. HocexpreMituoninconcinnc
aliqiiis.lèd irwit/tot.
Wertè locttm horrorisplenü,varifq; timoris,
Et Mors , &pennaprtpete venit Amor'.
$)um trepidant ftnimis , ignita Cupidinis
nrtntt-t
Mors capit,& Mortis frigida tel* puer .
Mine enata lues nofiros irrepfitin annos
:
Hinc amat ipfefentx, hinc perit mnh
C
H
retrct-3,                                  . et
Hinc Morsipfa/uos c°P* *mZn}tiba
Sic Didacus perijt Stephanus fiore»»
annis
,
■Ereptus Mufisjegibus, *cpf"f*'
art'
Tagus
■LUiw EiriA mcenia ttlf* ^4'*^
*
3*
-ocr page 737-
Emblemata^!
ó^
"'tiuutnm ob matritfmus pietate ge-
mentem,
\ j         Hen het*, lethali cttSpide fixit Amor .
'•' ÜRRABAT focio Mors iüiïa Cupidine]
P'o Cupidiiii.Enallage,cafus procafu-Va
8'baotur igitur iïmul Mors & Amor.fbr-
^ tempore illo,quo Amorfugitium a ma
te qu£rebacur,conuemuncemm hic figna
^onalU imientori a Vencrepraifcripta.
^x nos fupra Emblcmate i 14-« Politia-
!jrctulimus 5 at non aufi fumus Italicum
i"oma fubne<ftere>necrambe recodtanati-
ea'tt ledlori pareremus.Huc igiturdiffer
j? placuit.vt nouoappetitu ad nouum mif
afiiaccedas,quem MufaHetrufca Reue-
^diffimi Abbatis Nicolai de Oddis fua-
k'flimis coitdimentis paratum miniftrat.
t«ere hoc interim , donec tibi breuimre-
\t &* cpulajex vberrima hoc penu apponaii
i\, !?r,s»c ergo loquicur Romana Venus:
E dolce in vifta pur fchtrzanio ried e-
Katte ricciuta » vagx-t
Jjtnga zzzzera in tefieuJ,
Che dolcemente i riguardanti app/tg* ,
Nel volta ti manifejix-t
Souerchio ardire. e quelltj
Picciolefue man belle-t
Wiedono a dritto fegno
Sin d" Acheronte e di Plutonnel regntl
Ha nudo il corpo , e velte^
D' alti penfieri ardenti
Ia mête. Hau' ali al ter go igili e prcfte,
JE qua/i augel tra venti ,
Hora infeno , hora ingonnn.*
Di giouin vago, o donna
Vola , e s interna ; efiedtj
Ne' cori altrui qudfiinfuapropriafeiu
Picciolijfinto ha vn arco ,
Con l' tirco la faettct-t,
JE attendefcaltro hor quefla, her fueüs
al varco ,
Vola ella leggiadretttt-j
In Ciel non men ch' in terrtt-i,
E i Dei (non ch' altro) atterrA-i*
Da gli homeri gli pendtj
Ricca faretra , oue 'l bel oro fplendej,
Ha l* faretra , l' adrtj
Saette, con quai pungtj
Souente amaramente e me ft* muire '.
E tutt' amaro, ed vnge^i
D' vn foco dolce ilfiele^i.
A fe flejfo e crudel*u,
E confua picciol factj
' Il Sole, il Sole iflejjo abbruggia e sfact,
In ftretti nedi allaccit-i
(iS* auuien lo troui a forttj)
Di lui l' ali non men che munt e brac*
Nè Ie fallaci e accortcj             [einui,
Sue voci attendi; e s' ei
JPianger s' infinge, e i bei
Capelli fquarcia, o panne >
Tuggi, deh fuggi (oime) fon frodi e in'
ganni .
Togli
j deh ,gli occhi al rifo ;
E s' ei ti porge i baci ,
Fuggi,o riuolgi altroue,ahi cauto,il vifim
S' ei ti paria e tu tact >
Falfo e ' l bacio e Ie labbieUj,
Han fol veneno e rabbiiCj.
ïre^zn i fooi doni poco ,
Ch' altro non fon ch' inganni, altro che
foco-.
Spret{a pur quanto porgtj,
Che placide ei s' infinge
, e f er riforgtj,
T t j. Poflènc
V-
Si
*ft a/fi g«Wi w» giorno
^ercaua il figlio Amortj
Genere, efi Ie vocifue d'intorno
Riportauano l'orcj:
Chi il fugitiuo mio
+ rajlrade, il picciol Di»
^idde
? Dicalo, eprendz-i
In premio vn don , ch'il cor iamor gl'
Si
accenda—t.
'* di Venere il bteio
*l premio al nuntio, efisLj
Premio maggior ch'vn pur o e nudo ba-
cio
■*■ quel eh' in mia batict-t
**irallo : via, pik caro
ftattrai tu il premio e raro
»
^°fpite epeliegrino
* 9/31pregione daraimiil mio bambino.
fc»^* «ïi/Ze e piüfegni:
* di color non bianco
^* il foco anzj. fimile, ha gli ecchi
^Pregni
I& fcintltte '• "l ' aneo
'^eriche in voce lealeJ)
jffrio e disleale-j;
"j, f ha in. core , altr' in bocca ,
£\ * tra accefo dardi auenta efioccx .
*e' parlar corteftj,
e l' opre fcarfo; e al vero
'<»■» nemico : ha mille e mille tefej
e'< agli amanti il fiero,
-giand' ei lufinga altrui
£* minor f ede in lui;
"""«. e 'n giocundofiediji
-ocr page 738-
Andrea? Alciati
éóo
i.Argonaut. fcriptii reÜquitApollo'»'1'*;
Meminit & HerodotusdeHeraclea-M^
Acherufiam accola; vocant . q"° " .
Cerberum ab Herculc ducTrum efte, io'1^
euomuiflè bilem.exqua venenum > <j!.l^s
aconitumappellatur.omim eft- Iu , -t
lib. ii. ex Trogi hiftoria meutionem w ^
Acheroiuis.qui eft in Epiro.Si a^3epi.
pud Brutios.apud quem Alexander tF^
rotarum Rex trucidatus eft.Dodon?1 ^
ciili refponfodeceptusjiubente vt^a° v.
fiam atq; Acheiontem caueret.Cjj. ^
traq; cum in Epiro eflènt, nefcips
bem & fluuium cognomineseiTeuilt »
vt vitaret facorum minas Iraliarn pet'' '
Tarentinis contra Brutiosfuppetia'tci: ^
Qui tandem cüm a finitimis auxuia co^
traxi(Tent,Alexandrumiuxta ^ata'eirltm.
dofiae vrbem amnemq; Acherufï«m ^ a_
cidarunt. Cuius rei mentio qiioqj <j .
pud Strabonem lib.6& Liuium l»b-8,jjm
aperte ad fluniinisecymon refpex'r' s
ait:Feffusmetu ac labore niiles,i»"eP A_
nomen abominanduni fluminis: la\ , j_
cheros vocaris , inquit. QüJe P°rr° „r
ftorice & fabulosè de Acheronte f""1 tjm
habes paflïmapud fcriptores , Pr* iju
Farrhalïüni in
Claud. Apollodorum 1'^
io. nipt rav biav .Natalem Comi'
Mytholog.lib. 3-c.i.
                      ( r t
E R R. o B. Mottis & Amoris catiW^.
runt hoc loco , iuueni quidemex,t,J.' •.
vero iibidinis.Ethoc haud rato eont"Yed
vt aliorum erroresalijs fintnociuj-
huiufcemodi pre/errim fenum ga""'3>n^
nifi errores dici poflTunt, quod Eccleli
i.cap.oftendif.Rifum.inq-uit.reputaoJ■ •
rorem;& gaudiodixi.quid fruftra "et'^t
ris?Pioinde luxuriam.cumomni ?*Ljig
pem.tum fenefluti foedillimam «W3*
ro lib.i.OfEc.&Ouidius:
Turpe fenex miles, turpe finitu amor •
Scdquia de Amoris potentia turn ln"'1^
nibus.tum in fenibus abundè dixin»'
perioribusquibufdam Emb!erna"S.l»F«
uacaneum cenfeohic plura aggei«e"
Poflêntluec videri VApipyia , fedoceafio
Amoris errabundi, rum maxime vemiftas
poematis facilè me excnfabunt.
Mors hoe tempore e&cafuii] Mors asqu è
ac Amot cajca fingitun vnde pererrorem
meliora rapere relietis deteriorib.is di-
citur.
Male prouidet Spieuia] Catachrefis,qua
tribuiturrci inanimata: quod folianimate,
competit.Taltseftetiamilla U.Aineid.
Ibant obfcuri folafub notie per vmbras .
Morsaurata.] Ab effedis & confequen-
tibnsMorti oflèa tela tribuuntunCupidi-
ni vcrö aiuara>quöddelecT:ent,videantiu-
que mente captis in aliquoeflè pretio .
M
det\i
({fea tel*
mortis .
Senex A
cheronti-
cus.
Senex Acheronticus.] Hunc loquendi
rnodum videturex Plauto.mucuatus.apud
quem fenex Acheronticus capularem &
morti proximum fignificat. Vide adagiü,
Alterumpedem in cymba CharStis habere.
Aft ego mutato] Adolefeentiseft profo-
popceia de Amore conquerentis ,quodab
«omortifero relofitaffèiftus . Etfaneferè
fit, vt immodicus amor in iuuenibus nior-
tem arceflat: quod potiüs imprudentia» &
infanianuuenili, quam Cupidinis fagitcis
afcribendum eft-
JLcheren, Subentfac Acheronta] moriatnr.Ache-
ron>Acherons,n"ue Acheruns fluuiusinfe-
rovum,qui primus animas accedentesex-
cipitrfic di&us,qua(i finegaudio, a parti-
culapriuaciua«,& %ciïpoi>, quod Ittieiam
fotiat. Sunt qui malintdici a.7rirx cLytoe
jyu ps's>,qua(ïdoloris trifticisque flnuius.
Significatioirem etiam Acherontis explicat
Plutarchusconfolatioiie ad Apollonium,
& Iibrode primo frigido.Prancr luioc aut
Acheron
tes plu-
res .
infèroru fluuium plures alios Acheron-
tcs appellari prodicum eft ab auftoribus,
ciuorum vmis ad Heneïeam Ponti eft ,
itaappellatus, vc refert AndroTellns iv
•jtpiTrxa,^
Acherome Mariandynorum
Rege.per quorum regionem.vc tradit Eu
phorion,praeterfluit . Is poftea Soonau-
jes a namis quibiifdam Megarenfibus vo
catus eft , qaoiiiam ingentem illic rnaris
lempeftacem incohimes euaferunt, vt in
Iu&*-
-ocr page 739-
641
Emblemata.
'•■<•
In formofam fatopraereptam*
E M B L E M A CL VI.
f^ V J? puerum Mors au fa dolls es carpere Amorem,
^-^ Teta tua vt iaceret, dunt propria e ff e put at ?
COM.MENTARII.
MO R s Amori altumdormientifiir- dumaliqtiandoepigrammpfi'tfewt ingra-
turn nnbtlisciuufdarr sdoieicentis.quima
g^o luo dolore amicani»leéhflimam pri-
Iiia:que ncli iitatis uipeiKiiIam, prsciiatii-
ramorte lïbi treptam lugebatjcuitis caimi
i«" bxc fuicpats anatian .•
Ah \ irgo infelix,fuid te Ldith/a trucidat
Tameit?,formofc dign&pu-Ua airef
Inuidit thalarno tumuius, quo t$e primas
Coniugijudasipje tarnbnt An,or
Sic penctrabiliui telumfmtiftud Atntm'.
Mors uberat,morte cufpide feeit Amor .
SictnalejHadus Amor , Mertuqui Spicuia
dirui
Tt J Arri-
rii '
-
tan> jipfi veto fua vicilfini reluqtiit, fal-
tefo ciim clepfydra
'Ivsdeh eft arpumenti cum fu-
^fjoti.quo deflet ctiiufdam forrrofx vir»
«•'"simoiatutiim obitum- Increpat itaqj
^°rtcm tanquam huuisfuneftiffimimali
^flam.nimmim qua? Aroori dortnicanti
'■a detraxeric:quoeffectum eft , vt poft-
^°diim lerhiferis problandis Isetisq; vte-
jetln-.Ita fctè fitjvt piiellaemibiles tumu-
^econctantur,qna; potius thalamo erant
aadiccnda;.Refpexithiic Claudius Minos,
-ocr page 740-
Andreae Alciati
66%
tempori»,periit:h5cipuumfl«,B *£* g ifyrf*i
dicm.cum mottediuidinius.M0»1* ci. nH„^
ventttrxtrts nuncios recenfet ^,"?°'ju. ««».
fum.infirmitatem.feneétutern • Catus
bia,infirmJiasgrauia.fenttftuscertadenu^
'ciat.C^rus-denunciatmorteml»K,l'el'"'            „i
firmitasapparentcm. fcneftuspr*K,nt^ jr,f0P
Sedfabulam locusiftcpofcit.Qoi?1c*
morrepacifccbatur,ne{eimprouilon>*^
primeret, fed mitteretpriusrjuift»one '
quiqiie indicarct ipfam appropinqu* *
Mors hoc ipfi recipitjcum nonprotlu F^
fi parcete poflït, non tarnen incautut8.
ruturam vmquam . Hi* poll'ci"00
bus fecujus, idem elatus , animo lec»^
vitam cgit: curnq; minimè ffletueretye|
ce mors ipfum ablatutn adeft • At rn
tergiuerfatur, reftitat.queriturgraui' »
fe prxtét datam fidem fraude circti"»"^
turn abripi. Mortis accufat yal"tate'Ja'ell.
minem enim adfuiflê , qui tpfius ad" .
tum prxnunciarit. Sed MorscontraiP
timos ad ipfum nuncios ablegatos dem
ftrat . Quid enim J ait. Noniie an"»
abhinc fex fcbri.ac poftbiennium ta
?■ ,
gtaucdinc ac diftülationibus labotal i
Nonne Sc intcrea fa:pè cum tulTica?1"^.
daloribus es confiiaatus > nonne K"
g
per anhelafti } quibusomnibus» »c 3 .j.
tantis mortis prxnuntijs , no') '°"'» c.
lamabeiXecomnioiieri debuifti- Q."»1
                  j
tiam paulo ante tneum hunc atl"e" ^ gtptt
germantim fratrem ad te mi/i» stiete„ tuf1'
fum illum fopotem.in quoali1l,ant,Mta
pro mortuo iacuifti. Ita Mors pt°
fide fua, & alrero falfi contii<3o, la»«"
tantem ipfum & muliebriter etulan
abripnit . Difcant hinc omnes , qi"Dl^
propria falus curx eft, quid facere «o
porteat ; atq; è quam &'"ranu,,J!*^
prudenter , fi mature farcinas coHig«
mus hinc abituri, & pulchtum «xlft.'^
remus, ante mortem confummare vit
Sc deinde piè expeclare aliquam Kt(!?fa0
partero . Ecquem enim i)oftrurr»e'" ^
di mottis apparitores non mu,tot't:mu-
terpellarunt, & ad migrandom c*
larunt { Scilicet
                               e^.
MiUe modu Uthi miferos mors nn*I»-
tigat
.
                          . . uj
inquit Statiiu. Qnin »g»nr"?r.ra'",m,
fum noftrum dirigimus, &ffl'f""rrem
immineutem, & extetminan"»1f
atteudintBs, ne/imaUDlii c0IfO^r],
jlmpuit,qu*ndi> l'-thiftr emnutrut.
'Sed uil nos quefïibtfaiuuant, moüesq; fn-
furri
,
Virgo iaces, thulamisnptiorvndtuit.
Qu*m mifetèant* diem t*rc*rum fitmi-
ne rapt*
Conderuin tumulo,digti* pueüa thora:
111.
         AVsA dola es carptre] deciperc , falie-
te Foecmimeft n°gmentisludere,rel»usin-
corporeiscorpora tribuere,& quicquid na
tnrale vel fortuitum eft, ad artcm confi-
Jiumve referre .
Dumpropriaejfeputat] Allufioad erro-
tem fcmtitationem armorum.quam Em-
blcmate prxcedente fusè czplicauit.
IV.
          O B i y R G A T (vt di&um eft) Mor-
tem,quod Amoreni cïcuid & piicrum fc-
fc]lerit>tradensilliarcuro Se. fagittas mor-
tiferas.quibus dum puerosSc virgunculas
peren tit.mortak vuliuisinfligar.Id au tem
fit immodica amoris vehemcntia ■ Quod
Ttteïlaru quidem fxpenumeró contingit, vel cum
mors pr* puellxamorecaptx defperantcsexpirant,
prop er/i. mortemq; fpontaneam aliquando mal ut,
qiiam ab aliqua fpe incerta ac dubia lafta-
ti diutius:autcum corporis aliqua xgritn
dine , vel cauiTaaliaminimè cognita , quo
tempore deconitigij negptijs agendum e-
xatiantè mori difcunt.quam viucre incepe
lint.Sic eiiim amorillecxcus reuera & ira
patiens, imö vero exfpcs , corripere tela
mortis dicittir.cum iuuenculxillx tenerx
& delicate aut fc falli feutiunt, aut nihil
fpei fore intelligunt ineo.qnem arden ti ani
mo concupiucrunt.Sic plerumq; malafor
tuna piofperam illam failit & fuperat.Ta
cnim varia;funt cius vices, vt cum maxi-
me lxta fpcremus,triftiflïmaeuenianrjfn-
bitoq; ex flore emis.Nam fata reguiitho-
mines.Et venuftè canit Ouidius 4.dePót.
tudit in humanu Aluin* potenti* re '-hs ,
Et certam prtfens vix habet hora fi-
dem .
Ttt quoquef*c time»s, &> qut tibi Ut* vu
dentur ,
Dum loquerisyfieri trifti* pojfe putit^.
In hanc (éntentiam ira philofbphatus eft
lucilius,tefteSeneca:Non repentein mor-
,. temincidimus.fcd minutatim precedimus.
' Quotidiemorimur , quotidieenim demi-
mort
mttr
tur aliqua pars vitx ;& tune quoq; cum
crefcimus vita decrefcit. Infantiam amifi-
jïuis,deinde pucritiam , deinde adolefcen-
siainjvfcjiadlii-ftejuup tjuidfjuidttanlïjc
-ocr page 741-
Emblemata^/.
"urj aniAS ü&urim faciamns ? Huc tur, .M#M êptima Uflt , itttnim* r«»
st'»ra fpeftit ill ud, quod prouerbio fcr- linqttit.
In mortem prapoperam.
E M B LEMA CLVII.
Qf 7 tener as forma affexit, torfi/£ pueffas
Pukhrior & tota nobilis vrbe puery
Oceidit ante diemt nuüt mage fiendus, Arefti±
Sluam tibi, cm cafio tur.clm amore f uit.
JErgp iUi iumulum
, tatiti monument a doler is
Aftruü-, & querulü tocihtu aftra ferü'
Me fint abis dik ft e
? ntque wflws ibimua '%>nd ?
Net mecum in Budijs otta grata ter es %
Sed te terra teget 3 fedfan Gcrgonü era,
Delfhïnesfa tui figna deltnda dabunt,
T t 4          C OM•
-ocr page 742-
Andreae Alciati
C OM MENT A R Mi
TVmvlvs fplcndidèextructuscon
fpicituiiCuiinfculptum eft caput Me
AuCximer duosdelphines Delphinotum
formam paflim iirftwcrteóbas derrcripiV
rnus . Go'-guoufn foi-rriatn'defcribit Apol-
lodorus lib.r- nempequod fquamofirum.
aiiguuimfpinsobfita capita habetein den
tes tantos.quauti funciiigeutiumaprorü»
tnanus aereastalasq; aureas •
Dhfist.-anrcicutufdam pracmatur5
obicü.eumq; commendata vultusdignita
te, nobilitategeneris, & amoiiscü Areftio.
adoleicenteasqualitat:.- huncq; Arefttum
prascïteristantiitfortutiij luchis debere
perfequiait:quippèquicumco& ftudijs,
& vitasneceflitudine fuerit maxime con-
iunctus.iccircó taiuiluftus.vtbeneuoleii-
tia: memoriam fuperftitem profert hoc cc
notaphio;epitaphio,fub qua Delphinum
& Gargonaïimaginesemiiieaiic. Delphiu
quidem QiKxvSpaiToi, Sc hominum ama-
fiushicnatamarnicitia* prxfert. Gorgo-
neumMedufa: caput pro mortis fignoa-
pnd quofdamvfurpatiui proqueftupore
& admitatione i,vai<rb»<rt9 inducente, vt
apudPieriumlibi<?Hieroglyph.diIigen
terexplieatur. PhiloftratusdePerfcoiT»
ffifia, r»( yopySf, t%uv èbróSirov, pit
i'rtvyavrts dvra httol,
\i9ai yimvrat .
Sepofito Gorgonts terriettlamento,ne homi-
net lapidefcerent ipfi occurrentet.
Heliodo
rushiftoriae Aethiopicas 4. » ƒ" ajmp tw
y°py*f Bittfn/Atvti liitpcthijv, iiTirav *-
voTTwiipm,ifri 7j w*ftéytt dviK.pit.yiv
lütt ttutem nonfecui quam facie carilpeéfi*
tSorgonUjftut ulio terrificomonftr»
, altwn
wcifertttaeft.
HocdeFlamintoMalegii-
ciaRcgienfl intelligi funtquiarhitrentur,
cuiusmonurnciitum.&acreaeffigies vifiv*
tur Patauij inccemeterio Ecclefiae D.An-
toiiii-
QV1 tenerMfam*X<im ob formae digni
tatem i puellis crareiHiftim adamatus.
Tot» nobitu vrbe\ riobitiilirnus eiu s v r-
bis,vel (qtiod magis placet) notus leuco-
gi)itus,qua(ï nófcibilis.Plautus Plèud.
____»«»»ijsmihi
tïec hcm,necfermo ctnuenit.ijs nunauam
noènlufui.
Oecidtt ante ditmJtaotK praematura
«aptttseft.
1Stoiïimitg}ften&us.\ Horatiamimiftuc
iraiitaturè i.Carminiim:
Maltisille quidem flebiluteeiditt
Nulliflebilior quant tibi, Virgilt:
Are&t]
AlliidUurad cognomeii Ludo-
. uici Areofti.poetK fummi.quem fainaeit^
Plarmnium Malegucit»m peiamafc > "
ptunvfpecie iiigeiiij.& morum elegant'"1
morum, Areftiiuautem redlè, fiierunt c-
nimqui crederetit, Atioftos ab Anjt»l
maiure:& matei L.ArioftifuicDaiia^*a*
legucia ReiieufTs .                           . ■*
■Ergo UU etc] tumuliim «citas arfi'ca-
fimoadolefcenci.in fignum mcerons.
<glnerulii-uocibm aftraferu] impenlU-
fimè cuisobuum defles- Virg.J- Ai^-cw*
____Ferit Atbera clumot.
Sedteterm teget\ fepuUuSibumo«ott*
ditus es.
                                          .
Sedfdti\ mortis huius & prajmatu " o-
bitus .
                                               -
Gorgonu ofx\ capucGorgoms- i"etu
autem Gorgones tres forores,pnell«Pu "
cherrimae» filis Phoici, nempe Euryaie ,
Sthenio^Medufa.quaj Dorcadas inhuasin
Oceano AEthiopico fitas habitafle dicun-
tur.contra Hefpendos hortos.Ha: ab agi-
litate nomenhabentjj/s^ic enim agile ve
terribilefignificat. Scribit Diodotusice-
minas fuiflè in Aphrica bellicofas, adner-
fusquas Perfeusbdtum gefferit ,&eant
reginam Medufam interfecerit- Has toro-
res vnum oculum & vnurn dentem na-
buerunt communem ,quo vterentiu vt^
domo exirent,quem domi in vaftulo q»
dam reponebant.SerenustamendKit pu«
las fuiflè »nius& rarar pttlcbrimdinis ,
quas cum adolefcentes vidi-flent, «"P" ,
torpebaiir.-viide figmenti fumpt» cft •* .
flo.quódftquiseas vidiflTet, «tteieturin
Iapidem..Vide Ouidinm 4- MetaT™
Mautuanum,& Hefiodum m Theog°
nia'. Scriptum reliquit Alexander wy
diuseo libro,quem fcripfit de.h»™cn° "
Nomades animal quoddam m Ltirja. w
gone.11 folitosappellare, agreftibus Mi
bus perrimilejquod tamen nonnnl/i v«u
lo marino potiiis eflè önKte P«"r"" ' r-t
ius animalis eam vim <M»f g geJfa ^
ritus, vt omoiaanimalia, qus "" , 1
tot, i""*'mcret:£0«^q«c habe«
fronte ad oculos demiiTam.quam vb> ton
cutiens & caput vix "»«l«m ob Sr^a-
K
ent*
Gorgonte
forma-i.
IT.
Oecafio
Emèle-
matn.
Caput
Meduft
yuid.
k
'm
TUvti-
rtiu-t Ma-
hgHfim
III.
c4
-ocr page 743-
Emblemata-ji
&$
^af^exiiTet.eos perimebat.qui vifi fuiC
l'°t:ciim alij iuquiunt,non è fpiritu, fed
*[pe£hi oculorumque radijs id acciderc .
*eftaturlib.j- Athenxus.multos Marij
""lites, cüm aducrfus Iugurtham milita
^tjhocanimal.filueftremouera eflc pu-
J?ntcs,infccutos fuiflè.ac ftatimconcidif-
** mortuos,quoniam infeqnentium ftrepi
'•irnid animal timens.cotrum, quatocu-
Jps tegir.concufliflèt.Has Gorgones, fiuc
*$«ui)»fuerint, fiue hor renda monftra ,
Poetsend iuferos ad vlcifcendos fcekratos
P°fteadetruferunt. Videomninó dehis
^atalem ComicMytholog.!ib.7.cap.ii.
* -Vxo\Ktbi\\m,yopySv fihiiz&iv.
^Delphinesfyttti. ]
Pro amoiis nota hic
^Mphüiem poni,adrnonui fupra. Dico
a^hsec,a veteribus quibufdam Delphinc
pupidini iunctum , pro amoris firmitate
'tpoyKvipiKw eiprimi folitura. Quod fi-
^uis perdelphinem celerem obitum figni
ficari hoc loco contendat.nequaquam, re>
Pugnabo : n-.n delphinem eflè cekriiatis
tymbolumjiupra Embl.144. ir.onuimus.
No N eft alienum ab humanitate.in te»
"eraeadhuc anaEis,eximiaqj pukhritudi-
Oe ac virtutibus ornatis hominihus pra>
properam defiere mortem •. eorum etjam
pta:cipuè,qui non finemagna Reipub.iar
Qura ftatim in ipfinsiuiientutis flore.tm-
Ptofca quafi natura:lcge,mjfèrè nobis pr»
'ipintuur.Quare hoc loco vides efflidtim
«gnadoloris ac mceftitia: carmint kpido
^primi ab arnico , qui otbus re charifïï-
•^»neque modum,ncque ftnem ludtus fa-
5'at- Ciim hoc fortafTenon male confeio
illud ex quadam epiftola Paulte & Eufto
*hij j qua; Ieeitur inter-Hieronymianas .-
*Aenfuramcharïtasnonhabet»& impatien.
J"a iiefcit modum, & dcfidenum non fu-
«inet. Hxc (anftae virgincs„ Exem plutn
*onrnalè,vtopinor, quadrat Artcmifia:,
^»as Maiifolaeum excitauit ,argumêtum
h^o;roris perpetu»,ièd fignum tarnen glo
üofe iaftantiae, dequoGelliusin ïioétib.
^tticis.Propiiiieft.quodCotn Tacitu&i
"k Germamci vxore>mariti vcnenctexttn-
*y.srte Pifonis , pratproperum funns la*
*^encante,ac vindiöanï perféquente; Ve-
*Cta iftharcaliaq; pluraEcquid eniro, vt
«ec^teristaceam.lu&um memoremS.Pa
*tls Hieionymi in funere Nepotiani.inip
*°flore «etatis extin&i ? & quid lamenta
^ïuardün motte Geiardi f.atris, cuiws,
vt difpenlatoris opera vicatia vtebaturi
Nullus tamefi horum fletu vel lacrymis
mortem fleftere potuit, hsc enimomnia
aequatabfq;aliquo refpeóhi.iuuenes, Cc-
nes,deformes & fpeciofos rapit,vt venu-
ftè cecinit Ouidius in confolatione ad Li-
uiam de morte Drufi :
~£ortttna*rbitrijs temput difyenfett vhicfo
lila, rapit iuuenesjuftulitillafenes.
^uaq^ruitfuribundu ruit,Utumqueper
orbem
Ttdminat, et ctcuctcatriuphatequis .
Moiinuir omnes communi & necellario Mortvs
decreto>tatdiusaut citius:qiiifanxitkgé cerfttnf
ficutinfinituseft, neccircumfcriptns tem
pore aut loco, ira noluit determinari auc
terminati certis interuallis : indictaeft Sc
promulgata femel ftridloiraperio.a fupre
ma tribunalijvninerfis qui fubfunt, irre-
uocabilifententia,natis,nafcitnris,primis,
jnfimts,feeminat,viro,hemij»,bruto, feni,
iuucni,probo,reprobo.Suusc~im}; triens in
luinc cenfiim conferendns. Tributum eft
magni Di£tatoriSja qnonullum priuüe-
gium aut immanitas eximit, nulla dies
prxfcripta folutiouis, (Inguk momenta
Fnnti comparendum » quando citamur >
prscifamo-a & in punflo.Dina feruitus
eft,UKjuisire<ftè,cogitafontcm, & in te ri-
nutiis labittiï adhuc quisquis es^bibimus,
ex eadem cifterna veneuumomnes,ex qiip-
debiturrfhpc mortis. Ccwittahe tu iam.
frontem vtut visjaut expltcaitedimi debet»
& expungt hodie,cras»in articulo, adnu-
tiirr» citantis, hare drachma: curerrius vt
parara fit cttm exigïtur. In hoc vnico ftu-
dto dies vitae: contcramus,nec tam in ocu-.
li&obuerfetur memoria; breuitas»quara
felix & optatus exitus i qiu teftis.er.it non.
folum terminus amittanfaiftt Quare ma
gnum fignum, cotiftantiasSc fbrtitudinis
centëoin homine Ghrittiaflo„mottem con
tetnnexe; fed maiu s,, cauere ne kn prouifa
ftetnat 8e filu«n lcuidat.In audacem Sf fu
riofiim illud etiank kiuproitidum & pru-
denten* hoc tantum cadit»A Matte & fan-
gtiine generofitas qtrxdamderiuatur.qiie,
formidinem expelüt in praïfenti. periea-
lo;iDeoveto&mehori rueDtcd'antaxatn.
netmparatos opprimat, dnm in ftorefu-
mus & incremencis sui, aut in civrdv de-
uioj-quiauertit a meta . Ciebrè) fubeat 'm
meutem , natiuitatis exotdianontard.- fi-
nero- effe nafceiuium,&: m ftadioy hoc eos B
q,ui
&
S&
-ocr page 744-
Andreae Alciati
aborfrë
«jui cettant,pratcipitari,non eurrere. ln-
termetam- & carcetcs interdum vixpaf
lus diuidit,& pedeeodem raiigitur vtraq;
cxtremitas,qiia:inducit, quxeducit. Age
veró,exteiidamusamplioribtisfpacijs,3e
Jargiamur non aninim , fed (xculutn vi-
tienti,quid tum?monttiro tamcnaliquan
Condiiio do hoc cuoluto- Damnatus ad furcam ne
■vit* hit- fcioquid folatu capiat.cui Cufpcndium in
m/nu. paueulosaliquotdies dilterttu.fatisgrart
defupplicij genus vel folaformido.lnfa»
mis carafta vinciü aliqué
tener.au tobfcu
rus alius carcerivenit lictor & fententiara
Ptztotis nunciaticapite luesiinquit, ad-
monitus mature fuppura noxas vit<-e, &
eompouete ad mortem.Talis condttio no
ftraomnium profe<5tö;edixitfuiieIhim U-
ftid Sc capitalc decretum orbis iudex , in
crgaftulacoiüeitifumus & vincula velut
quidam huiiis corporis,vndc ratione alia
nulla ui(j via mortis exrrahimur.que. com
munis porta eft Egrediamur fponte.quan
doToluir-qai ius habet.quoniam non alia
liberatio è catenis iltis. Mortales fumtlSS
hxceat vox (altem & admoneat fortis, 5c
exem pta ab omni aruo & genre- Da homi-
nem a primoJiemjnc-,- qui huicediclo fe
fiibduxcrwy nemo e-xcipitatit pronocat j
nafciapei/ireeftcarceresad htincfcopum,
dumcarrjmus,moriniur. Quicreditori
ex pacto obligatur,fo)icitus elt de fotisfa-
eiendo,& ad ïituram properat expungen-
ii nommis;& nos.qui in rationariocodice
generalis tribun hu ius rencmurdeuiiitti,
Ctira nuIla tangar fchitionis ? Ofcirantis
aiiimi vitiumeft,&'ftïixas atq; fupiuxfe-
curitatis . Liberiiïs tranfhur in vitia, vbi
rocmoria iftorum languet au t prorfus ex
cutitumecenti veró illa & flocida.reuoca
milt ab illicuis,cohib'enteformidine,qua:
tranimigrandum hinc tacitè fuggetit.r i
itabilem ac petmanentem toctim «(Te in
hocfxculo. Itaenimuero rariocinari con-
Omntum uemt,in rebus omnibus aici/Htudo cerni-
rerum vi tnr & duratio tioira , Jabunrur& cadunr,
gtiut & florent; regni vniuscladesaltc
ipir.ttri- rjus ftilcrum eft , natio euer/a flirpem a-
tui, liani fufcitat, &cx reliquijs notiageiise-
jnergit , Ciiculatis eft hatc ac perpetoa
quaidameonuerfio» neqfie praxis
eonditomagis ttita,quani deitniJ Sc pet -
re» Areae fpectanturinter denfilfim0.sve''
pres, qmbusingeiites eliin vrbes inntx*J
veftigiaapparent& rudera vaftilSni*,n*
lis.meatusSr cuniculifiibterranei deriu3
disfoiitibustoftendunturmonimetitajqu?
folam vmbraiT- adhuc rcferunt, vt «Jf
queat;hicquondanicafteJIumfuitaut K
tioRomani militisjhajc Alemannorom \
des & tentoria > hsec deuaftata ab Hunn'
arx velciuitasjharc a Vandalisatit Long*
bardisihic ripas Rheni.hic Dan"bijPol>"
tibus immt Gaefarj in hoc loco Tib«rU f
latium , rn hoc Drufi pnereritis (xcnhsi
hic Varilegioiiesextincla;, hic Iulij Ap0"
ftatae.hic Allobroijhic Helnctios & 5ue«
misexiiticaftris.Sic attowtiper Gcrrna*
ïiiam naiiamtis interdum & roiramur
xum irtum temporum ac rerum,ita tarot
plcrifq; noftrtim oculosperfttingit tei'c
nae vatiitatis fulgor,vt abicAo m»"15 ^*
tn,votamittamus tJtra conditio'iK hutij*
nar limites,& quaJlnunquammoriintii»
Sc impunè viuamus.Non pins inouent
ruiiijcdeftniöorum opartim, a»it offiuro
cryptx & fepulchra, autcadauerum aggc
res.quam perditum latronem cadaueta»*
terius iufami fufpenfutn patibulo,vcl f
ieftum contojvidet,nec reputatad Cef'
tinere rigidxiuititix publiciim ilhid ipe'
ctacu!um:idem nobis accidic, qui in ^6"
dia morientium ftrage nihij minus qu3n>
de mortecogitamus- Non Cic quidam lp?"
clati fanctitatisvir, qui iam ienio grau'5
ad infequentis dies comumum inuitatu';
Si quid,air,nunc ex me vtjti* pr?fto Cuf'
qnid veró crasagendum fit, vos qiiib**
vacat confiderate, egoenim a multisan-
nis rraftinum nonhabui.O ter felicem W"
lem . Quid enimmilêrumfotmidarepO"
teft,qm craftini curis relêclis. hunc die"1*
vt extremum pracordinat, vt extreniii"*
afpitit?Hunc certè fiimmacnm ^*'e^?"
tione vitiere nece(Ièeft,impletis virse °*"
cijs,& Tarctnulis titè «ompoiitis adhuc in
ter homines cuiiclaiitem,& nihil >am ?r*
ter Dei reiiocanris imperium expcctaC
tem Sed hic Terminnm figaro n* *
in
rite
Xerffiin«3
-ocr page 745-
Eniblemata;
667
Terminus.'
EMBLEMA C L V 111:
QVADRATVM infoditur firmifsima teferafaxum,
Stat cirrata fuper peiïore imago tenut,
Bt fefe müi profitetur ceder e
: talU
Terminus esl, hommes qui fcopus vnus agit.
Eli immota dies >prajïxa% tempora fatis,
De% ferunt primis vltima iudicium*
COMMENTARII.
I^f quadrato lapide feu bafi fuperemi-    Teftino ad noftres,&> regem tmnfeo Tontt,'
nct mmca effigies hominis pe&öre te-    Et CrcefMm.quemvox inftifacundaSolontt
..^'Vtiltu iiuiewli.capillis vtrinq; pendu    Refpictreadlog*.iujfttfyaciavltimavit&,
j^Probaremr meo iudkio, (5 iurdaeflct    Et Ouidais j.Metamorph.
"""iptie.NvLLi cïdo, id cnim tettius
enus rcquirere videtur-
I s,mptïm cft hcc Emblema ex il-
V?ol>Jliffijna Solonis Athcnicnfis Philofo
™J voedde qua luuenalis 5at.i o. fic lo-
.fcilicet •vltima femper
ExpeBttr.da dies homini efl , diciq-, beatut
Ante oiitu mme fufren>a^fur,eradehet.
St
d iam ci'm Sardtio luftoriam So'oms Htft&m
paulo fufius narnmus.idqjHercdoti ver Sttf»»« ex
bii»qui ita inqmt in Clio: iolonvit Athe 'd—odo.
akaCii *? .
-ocr page 746-
Andres Alciiti
6óS
nino matrem hofumad templum fern^o
■ •busiundis, hiq;boueser»griseisad'10*
"ram pfïfto non eifenr, tune iuuenesCK
clufi tempor* iugum fabeuntes plauftf'
pertraxerunt, quo mater vehebatur» *
quiiique ac quadragiotaftadia trahe"te
ad templum perueuerunt. Quibus cü&
ha:c feciflènt, &ab omnicarcu cotifpc'
fuiilènt.optimus obtigit vitxexitus. Pe
qua: Deus indicauit, fatiüs ellê ho^)^^lel,,
moii qt.am viuefe.Nam cüm cireurn"a
tes Argiui laudibus toilerencv/n qui^c,°
confüuim liliorum» fcemiiiat vèrö éoru
matrem.quodtalibu? filiis prasditae&<^'
mater gaudioperfuia cüm ïiberorurn '**
ftu, turn faiiia.ante (ïmulac turn ftaiis Pr
cata eft L>eam , vt Cleobi & Bitoni fi»'1?
luisdaret ld,quod optimum ertèthorni01
contiujKre. p0(t hanc piecationem vbi»?"
cri.icaiuiitepulatiqjlinit , qmekentes;"
Ulo lielubto non funt amplius excita"'
fed hoc vhasexitu perfund).Q_iiorum«|*
hgies, tauquain vuorurn qiuoptimiext1"
nllênc, Aigiifadasapud DeJphos coU°'
cariHit.Etiiis quidem Solon feuindasbe3'
titudinis partes tnbuebac. Cicefusautein
cóturbarusait.-Holpes Athcnien(is,ade0"
ne tibipro nullocontemmtur noitrai^'T
citasjvtnepriuatisquidein viris nos atq"1
paraiidosducas? Cuj ille : Indiuturn0'
Cr?(e,tempore rnultavideutur, <\ux"c'
movelitvidere,& toleranturmulta,q"*
nolitquifpiam tolerare. Proponamu5.6*
nim hominivitae téimjnun. ad ftptuag'11!
ta annos,qui aimiconftant vigmti feX'""
libus qtiingentis quinquagnua <iif busih^
rum djerum omnium nullus prorftis <]'!'
lem alius remarTer:.Itajgitur,Cio:''i>fa'*
nutoUis eft horro.Verü n tumihi vide11
&diuitns vaJdepoiiere, & permul^orot,,
honunum eiTc rex; fed deqt.ome interf^
gafti.eum nondum teappeilo,priufq,ia'
bene vita funclum teaucliero. Neq;^11
beacioreft,qui magnis opibuspr*difl!^
eft,eo,qui diurntim vidum habeti nifi e'^
dem omnibus bonis pra;dito fortuna co^"
celltritbene vita fungi.Prius tamé q«*
ad obitum peruenerit, nequaquam be^^
eft appellanduSjfed fottuiiatiis.Ciiiae ojj!]
niaconlequi qtiamdiu fis homo .ïmp^l
bileeft:Omnis reioportetinfpicere exitU'
quo fit cuafura, quoniam roultos IXuS *
quibus fortuna fuppcditauerat, radici'1'
euertit. Ha;c5oion. Ethadenusde h«'»
qua:
nienfis cüm leges iubéntibus Athenienfi-
bus ruliflet, decem annos catifacontetn-
plandi nauigando peregrinatus eft i vt rie-
quain legum, quas condiderat^ abrogarc
Cogecetur.Nfarn Kot Atheiïieiites ipfi'facé
re nequibant, maximoiureiuraudoadadi
ad easdecem per annos feruandas.quas ip
fis Solon coudidi(let. Hatumitaqj legü ,
ac contemplandigratia Solon peugrè pro
fedus in A sgyptum ad Amafira fc coütn
lic.Sc Sardisad Crcefum.Eö cüm perne-
nit.hofpitaliter in regiam a Crcefo exce-
ptus eft,tertieq, antquarto quam vcne-
Croefithe ratdie,iuliu Croefi rtiiniftri circunidiixe-
Jauri. milt hominem circa thefanros,oniniaque
qua: illic ïnerantmagna atq; beataoucii-
tarunt. Contemplatum eiira cunda, & vt
fibi oppotcitnum fueratintuitum.ralibus
percundatus eft Cre.fus:Hofpes Athenié
iis,quia muitusad nos rumor de rcema
natiitob cüaiti fapientiam,tuamq;difcur-
fatioiiemiqui philofophando permulra vi
dendigratia es peregunarus.ideomihicti
pido incefftt fcifckandi te,ecquem vidifti
omnium beatilTïmum ? Sperans videlicet
fe inter homines beatiffimum eflè, ira lei
fcitabacur.Solon nihil admodum verinis,
fed vt res erat refpondens: Ego vero, iu-
Tellw
ieatijfi-
mite iudi
catiu.
quit.Rex, vidi beatiffimum TellumAthe
nieufem . Quod didum admiratus Cre,-
fus inllat interrogare:Qua de re Tellum
iudicaseffebeatillirr.tim ? Quod.inquit,
TelloinRepub- bene inftituta filij eraiit
honefti Sc boni ,eonimq; fingulis liberi,
hiq; om nes fuperftitcs : &cüm hoc vita;
quantum in nobis (hum eft,bene traduxif
fetjobitusfplcndidilTimusobtigit. Siqui-
dem prXlio>quod Athenicnfesciim finiti-
R)is geilere apud Eleufinamiluc cüm au-
xilio veniflèt, hoftemq; in fugam ver;if-
fet.pulcherrimam oppetijtroottem: que
Athenienfes quo loco occubuerat, in co
locopublicè humaueruiit, magnifices|i!C
honorarunt. Mul ca de Telloacbeata vita
refererjte Solone, excitatus Crcefus ii'ter-
rogar,Quemnam fecundumab iilo^idif-
fecipuranshaud dubiè fecundas fe partes
eflfe laturum . Cleobin,inquit ille, & Ei-
tonem .-quippe his & genus Argiuum
erat-& vidum fuppeditabat. Adha;c cor-
poris robur tantum , vt Sr incetramini-
bus ambo pari ter vidores extiterint,& de
iis h;ec memorantur. Cüm diesfeftus lu-
uonis apud Arguioseflct>oporteretq; om
KA
Cleobts et
Sito bca-
ti.dequi-
bus Virg.
j. Georg.
:<""
-ocr page 747-
Emblemata^.
66$
V** pereineiifad prajfcns Emblema . Sed
{JUoniam ctebrö Ibllicitatus fum a qui-
"ufdam (verba fuut F$ancifci Sandij) ne
■"hismeis fcholtjsconciias & truiicas vet
«bulas.velhiftorias narrarem,rJecieui ex
e°dem Hevodotofmonente etiamSocra-
tcin Gorgia , nefabulas truiicasdimitta-
Wus.fed caput imponanius.ueabfq; capi-
tetruncxoberrentj fubiiingercquas Cr?
*o enenerint, poft acceptum a Soloiie re-
fponfum. Crcefus igitur o'raculo Apolli-
nis perperamintelledo, in Cyrum expe-
4 ditionem parauit; vbi a Perfis captus ad
f*i(, Cl*. Cyrum perdudus fuit. Eum Cyrus vin-
ftum compedibus fuper ingentem ligiio-
rum ftruem imposit.circaq; eum bis fe-
ptem Lydoi'ü fiIios,flue habens in animo
primitias has'alicuj orFerre Deo,fiue volés
Votiï perfoliterc,(uiecupidus fciédinum-
quis dasmonum liberaret Crcefum.quem
rehgiofiim ede audierat.quo minus pyra»
Unpofitus viiuis concj;emaretur. Crcefo
autem fuper pyram ftanti.etfi in tanta ca
lamitate pofito, tarnen venifle in mentem
Solonis , qnod abeofibi nutu Deifuiffet
didum, Ex viueiuibusbeatum eflè uemi-
Hem.Quod didum vbi fubijt Crcefo, fe-
runt euro ex vehemeiiti defedione animi
Vidum.ingemifcentem ter Solonem nomi
na(Tc:&: Cyrum.ciun audiflèt, iulBiTein-
terpretes eum percundari, quemnarn iii-
Uocaret; illosq; accedentes fiiiffepercun-
datos, &hunc iuterrogatum (ilentium e-
giflè. Deinde eum loqui cogeretur dixi-f-
fcilllum nominaui,qui vcomues alloqtic
taraen prafici.exclamandoimiocaflc Apo!
luiem.vt ipfi adeflet.il quodabeo donutn
illigratum fniHecoblatum,ipfumqj pr*-
fenti malo liberaret. Ita eum lacrymis
Crcefo Deuminuocante,nymbos repentè
(eum ferenum ac tranquillum eflerj cou-
fractosefTe, imbresqueerupifle, ac vchc-
mentiffirria aqua pkufTe, & rogum extin-
xiffe.Ita Cyrum cognito Deorum culto-
remefTeacboiiHm virum Crcefum, eum
in amicitiam recepiflè, magnaq; in obfer-
uainiahabuiffe.Hxc ex Herodoto, mut-
tisbreuicatisgratiaomiflïs-NuncdeTer-
Termi-
mino aliquid dicendum.Olim agti lapide
quadrato terminabantur, quiterè homi- nm1Uf,i'
nis formam reprasfentabat, & ab Ethnicis
pro Deocolabatur.quemq; Terminum a
determinandoappellabant. Fingunt Poe-
ta;,huncnemini Deorum locum concede-
re.neipfi quidem Iouitctibuiturenim il-
liid.NVLLI CEDO. Apud eofdem la- Termi-
pideus Terminus in Capitolio diuinis ho nu,i ^ï*
noribuseftcelebratusjautoresqjfunt, fa- talg,
xum illud fuiffe, quod Saturnus deuora-
re non potuerir propter magnitudinem,
eum Iouem fe deglutire crederet. Sic ilia
vetufta fuperftido toca fabuliscommini-
fcendis implicabatur.De Termino Tibul
lus mentionem facit lib-i.eleg j-
Nam veneror ,feuftipeihabetdeferttttin
agru ,
Sewvettu in triuio florida ferta lapu
.
Et clegantifiïmè Otiidius i.Faftoi'.
Termine,fiuc lapt* ,fiue es defojjkt in agre
Stipes,abantiqtw tuquoq-ynumèhabes*
Te duo diuerftt d'omini de f arte coronant
»
Binaq;Jert(i tibi,binaq; libnferunt.
Et poftquam modtim.quo Termino facra
fierentjenamflét.fubiungit :
Tupopulos.vrbesq; &regna ingentiafinu^
Omnit eritfine te litigiojus ager,
Nulla tibi etmbitio eli
, nullo cerrumpem
auro ,
Legitima/eruai credita iumfide-;
Et diiobus diftichisinterpoiïtis:
Quid noua cumfiirent Capitolia ? nempi
Deo rum
Cuntia loui cejftt turba locumq; dedit.
Termimu (vt veteres memorant) innen-
tut in ide
~Reftitit,ér> magnocumloue têtdktmet,
Uune qmq; fe fupra,ne quid nififidera ccr
nat,
ïjiigüttm tenipli tcttn forurnen êaêe/rt
»
Ni.
letur , potids quam ingentem peciuiiam
praeoptaiem- Eum nonplanè loquentern
'urfiisinterrogant, quidnam eflfet quod
dixiffet. Efflagitantibusatq; infeftantibus
interrogationesinquit.quemadrnodum So
*onad eum vent(Tet,&c.Hxc Crcefo refe-
tente, iam pyra incenfa ardere inceperac
Cyrusauditis per interpretem quajCrce
"isretulerat, pcenituifl'e dicitur , cüm Te
^Uoq; hominem effe cognofceret qui aliii
hominem,qui fe inferioropibus non fuif-
«t» viuum rogo tradetet. Prauerea veri-
tttm obid pcenam.ac réputantem nihil ef-
«in rebus humaiiisftabile, iufliflèignem
Celerrimè extingui.Verüm eos.qui ignem
'onabaimir extinguere, non eualuifle. Ibi
Crcefum cognita per Lydos Cyri puntten
'la>cum cerneret vnumquemq; extinguc
d°deuoluendoqj igni iuc urn beneem, nihil
?<*.
^t
''«.
-ocr page 748-
Andreae Alciati
éjo
£ft immotadiet] eertus eft a Deoeon
ftitutus mortis terminus-Hanc fcntenna
ficextulitScnecain Hercule furcntc :
Certo veniunt ordine Pare*»
Nulli iujjo ceffare lizet,
Nulli fcriptum proferre dief»
Sic Lucreciuslib-}.
                           * .
Certo. quidèfinuviu mortalibu? */'*''
EtSilliusItalicuslib.j.belliPumc»: .
Etpace,&> bello cuniïtsftat termnta dut.
Termine, poft MudUuittu tièi libera non
Gjuapofitttifuem in ftatione,tnane.
Nee tffvicino quidquam concede roganti
,
Ne vide are hominem pr&pofuifie Deo .
Et feu vomeribiti, feu. tit pulfabere ra firn,
Clamato-.Tumesi hic ager,illetuitt .
DeTermino pltira D. fVuguftinus lib. 4.
dcciuit.Dei,cap.i3.Gyrald-Svntag-i-
QVADRATVMinfoditur] Hic ftatui-
ii n.
Quadra-
tumfaxu
eur Ter~
mino con
ueniens,
tur iaxumquadratum. Aptè conuenit Vide.fi plura de hac recupis , adag»"" '
Terminoquadrattirn faxtim, vbirefidit, Finem vite.ïpecJa.
vtpoteftabili,necmooendoloco:nam figu Deq-Jermt primu] Seneca Epiit-v»
ramquadratanihabeiitiacorporajinqua- dies de omnibus fert fententiam. «11 •
libetpartem proiedta ceciderint,quadraca Hift.nat.7.c.40.Ita eftprofecfto, alius
bafiinnitiintur, acrectè Temper mfiftunt. alio iudicat dies, & tarnen ftipremus a
Tirmiftmateffera] Aliudic ad pertina- omnibus. Quidenim huc aggeram iliu
ciam Termini,qni neeipiïloui voluit con Pindan Olymp-
cedere,cnm noua Capitolia fierent.vt pi?
           A'/jipat '*r i^j\oyot
ter iam citatos autor eft Liuius Decad. 1.           MtipTvptf eotpórcLToi.
lib.;.in calce. Quidaiiteni fit teflèradi-           Diespo/ieriores
ftuoi eft in Prxfatione Emblem. pag-3-             Teflesfapientijftmi.
Statcitrata.] Cirrati fuut.qtiicapillos Sic Ouidius in Epift.
habeiit cirratos, cincinnos calamiftratos .
           Exittnacla probat. _
Cirrus, ad contorquendos capillos com- Speftathuc D. Hieronymi locusad Fu
Cirratta,
paratum inftrumenrum, qua/i in circum
tortus.Martialis lib.9.Epigram-3o.
Nee matutini cirrata catema magiftri .
Perfïus Satyra prima :
Ten' cirratorum centum di&atafuiffe
riam matronam.vbi de feruanda viduita-
te:Falfus rumor citö opprimitur, & vita
pofterior iudicat de priore. Idem ad Ru-
fticum: Non eft facile de prouecla anate
fufpicandum : quin & vita pixteritade-
fendu& honorat vocabulum dignitatis»
ïtfefe nuttiprofitetstr cedere] Sententia   Hxc Hieronymus bene accordatè. Al
legitur hacformula , NVLLI CEDO .    qui numquam erraturpericulofuis» qu»
JEnigma. Extatfuper hac re bellum ajnigma Var-   ciim fiiiiftrèdealijs fufpicamur, & qu«
de Ter. lonis apud Geliium lib.ii. cap. 6. quod   nobis dtibiafunt,infiniftram partem tra-
mino . foluit Politianus in Mifcel.cap.jtf.Eft au   ducimus.Quod cüm facimus,nonmemi
tem huiufmodi in tribus Senarijs ••
Semel minume,ctn bu mintw fit.nifat feio,
An vtrumq; horum , vt quondam audiui
dieier ,
loui ipfi regi noluit concedere,
nimus noshoraines êflè.vel quod ille
No: temere in nofmet legemfancimut int-
quam.
Quid ? qtios piitamus eilè defperatosac
perditos.fient aliquado meliores; & quoï
Jf *
ff
Dubitatergo hic fcirpi auclor, fèrael mi-   cenlemus frugi.continentes, inculpatos >
mis, an bis minus ftieritj an vtrumq; ho-   mticato propofltoficntimprobifllmi.Vno
rum:ex vtroq; aurem.hoceft.ex femel &   verbo, nonfemperde prinn's ferunt vlti-
bis refultat ter. Q.uarenon fimel minus,   maiudicium , quia poteft quis toto vita:
non bis minus.fed Ter minus fuit.qui Io-   ftadio profligatus cxtitiilê.qui fti premum
ui ipfi Regi noluit concedere.                   diem beate, pièq; clatidat.Occurritquoa
Talu Terminttiett ] AppJicat antiquo-   Pünius Secundus refert, de quodam toto
rum figmentuM ad terminum vitas no-   vita; genere diilbluto.qui tarnen motibun
ftrx , rtatutumenim efthominibiisfemel   dus optimum teftameiitum fecerat; vndc
morijvnde inquit verficulus,2V#eff ^>-   colligit>non fempereiTeprouerbium ve-
minui , fcilicet vita: hominum , qui vntu   ridicum.quod vulgo iaAatum olim , T<"
fcopu4 agit homines: id eft, ad qiiern fco-   ftamentum effe Ipeculum moTHmAïb.8. C-
pumomnesaguntur homines.                   pift. 18.
ft                                                                          Hxc
-ocr page 749-
Emblemata^
d/l
H ie Termini piclura nihil vlli con-
^dentis,mottem fignificar.qua; ineuita-
biJem habet in res quafcunque ueceïlira-
jcm : adquam ciim pernemmus,tum fo-
'e0t hominum.quifupetftites funt.libere.
'c nobis efle opiniones atq; iudicia.Quod
*uim vltiuia quasqj & poftremó fa&a > i-
^o veróinterdum cogicata tam lynceis
°cnlis infpici foleant,tamq; fecurè ac fé-
'letè accipiantur, noftra: partes funt, ne
"oftrapteculpa in conficiendo vita: huius
"Gftrs curfu aliquid agamus , aut etiam
"loliamur.ex quofiniftriquidpiam deno
"'s homines iudicare poflïnt. Qiiod faci-
'e confequemur, fi Terminum, id eft,ex-
'rcmum vit* diem perpetudjaut qtiidem
**pe ob oculos ponamus , qui Terminus
cUm minimè cedat principibus etiam vi-
l*s, de quibus mortuis ram intrepidè fa-
•^a pronunciat.qnid dc nobis infima con-
dicione hominibus exiftimandum ? Et hiic
•fionalitatis terminum AEternitas exci-
Pt.id eft.tractus c.ui infïnitus,cui foli Ter
•ftinus cogitur cedere • Veni Plato cü tuis
ca'ciilts & abaco, cóponemyriadesquot-
^uot potes, multiplica per totmilliones >
tepete magnum ülum annum tuum innu
•^eris reuo!utionibus,non exhauriesfum
^>am,no produces,nulla cogitatione men
*lrabilem . Vt in circulo extremitas non
^atiir autglobojfic in fpacioilloduratio-
"'s, vbi vltima prima funt.finisq; annorü
'tiuos inchoatjvt monas in numeris.-pun-
^a funt principij centuriaj tranfactx , &
luidquid effluxit inftans fuit, nec parti-
tllla,fed atomus veliitin immenfo hoc ne
*ll-Trahit me hic Terminus in hanc con
lcmplationis abyflum,& quo Jongius pro
^tedior,minustango portii;ingyro vol-
?or temporum inelucT-abili vortice; inter
*'?*tia confifto femper , ingentia licet fpa-
, 'a emenfns: medium viaj cum capitc , &
inutilis alias & curiofa.fi ad alium fincm.
Cur enim nonad melioremillum.vtpra?
paret mentcm ad frnendum enm percuni
gaudiorum affluentia ? Tajis natnq;,eft a,;w-
conditio anima; noftra:,Ytcapax fitdimen , • *
fionisluiiusad filumdiuinitatisextcnfa:,
niagno incomparabilis excelientix argu-
mento.'cum Autore enim hoc commune
habet,iu quoapex confiftit fuprema: feli-
citatis, viuere vitam immorralem in flo-
re & vigore3nec fenefcere vnquam.Ö acer
bum prinilegium his, qui in deteriorem
fortem tranfcripti tortoris Jibidini fubia-
cent,qui aïternietiam feminis eft & corru
ptionis expers . Nullacogitatio grauius
pungit & lacinat animum quam h;c>qu£
perennantis a:iii fpacia& coxquatam pce
narumferiem difcurfu metatur. Aeuta
fpinaeft.proh Deu.meminiflejneruosom * .
nes tremor atqs oflTa percellit.nec ftringit
tameu aut cohibetlafcinientes& indomi
tosappetitus.Qiiö ruimus ftolidum ho-
minum &miferabile vnlgus? Voraginem Mortatm
videmus & pijteuminferuiirremeabilem, c&citat.
quiabforbetnec reuomit.diï viuir Deus:
incurrimus tamen.Nihilcommunius pec
cato,nihil certius damnatione, quae finita
fiefTetautcum menfura& modoaliquo,
excufanda quadamtenus vidcretur csci-
tas ifta & ftupor mortaliumjmagnum c-
nimfolatium liberatioois fpes,& corriger»
di nonperdendicarcer . Nunc cum tor-
rneiitornm meta AEternitas fit, fpontc fc
implicare,fiuorem an rabiem Jicam l neu
trum.-eleda pernicies eft & voluntariain-
felicitas.Laxo & hiauti li&a lefe apetiunc
inferorum illxfauces; inclamatur quoti-
die noftris auribus periculum etTe»caueu-
dumnepesaberretjfigendum cautè. No»
veró quid i quafi temulentus aliquisaue
phanatico fpiritu agitatus.ambiguo & va
cillanti paflii vcftigijs errantiiim infifti-
mus , & fequimur prxeuntesad foueam,
vfqj Stygij leonis, exqua calcaneum in-
trantibus obuerfum nondum appatuit;
vt prudentior fueritvulpecula llla m'6«
buüsdecantata.qus pedis erroreadmoni-
tamature refilijt,quam nos rationis luce
prxdicum & futurorum prajfagum ge-
nus.Sed quö labor» Ktcrnitas me fcrè ex-
tra terminum fècum abripuit:redeo»Q_ui
dam fufpicantur his verbis Erafmi(vtl*
quuntur) immodeftiam mojeftè cargs
(cjuod conieciauevun an pr»baj:e dsebea»,
V
*>
«•
t^ciirn calce neiftitur, retundor
; enim a
''ictrioxadexordia.dum fuppnto.nec pri
^Utti terminum verè afllgnare poffuns,
^iaclaudensalter excurrit fine termino.
j~lt!us in arenis colligendis ab Erythrxo
J5tore,quamab ifto laboremcexpediam.
Hiod euenire fokt Oceanum ingreflis ,
1 9«anto fortius rmpellunt & fugiunt
i ??9Sitanto profuudius iutrent; idem mi
1 in aeternitatis hoc icrutinio; ó faiubri,
Pietati & fanclo rimoii conciliando,quo
*l1i tcndcre debec omnjs h«c fpeculatio.
-ocr page 750-
Andreae Alciati.
6yz
nondum fcio) quod in aunulari digito
Tetminum depidhim habiieritcum iiitcri
ptione, N-VLii ceDo: quafi fignifï-
caret hoc fymbolo in literatum cognitio
ne leneminicedere.Eam ob rem eum ple
rique fugiHariuit.inteiq; caiteros Carua-
iahis Francifcanus quadam Apologia in
Erafmum,cuiushic veïbamaloadlcribe-
re, quam aliqiiid de meo fmgere . Ma!è
nabet Erafmum.inquic ille,quöd Eccle-
fïa:docT:ores& Euangeliftaj ad numernm
q.uatctnarium fint reda£H,quód videatfè
non poflfe inter il los computari, neq; cre-
dit feülisefle inferiorem, qui nulli cedir.-
hoc enim elogio fua fcripta claudit Eraf-
mus,Cedo nulli. Et,vt neniinifas fit igno-
rare hanc Erafmi prajeipuam infaniam ,
apponit Dei Termini effigiem cera figna-
ram.qui Deus necipfi quidem Iouicedc-
bat. Nonnehxc Erafmi infolentia omnes
eins infoleotias fuperat? Non cedis Eraf-
me Bnd?o? nou cedis Capnioni.CIiroueo,
Pico,aiu Angelo.'Cedojinquk,nulli.Non
cedis Auguftino.Ambrofio aut Hierouy-
mo'Cedo nulli.Non Hilario, Cypriano ,
Laftantio,aut Origeni?Nulli.O felixfx
culum,cui talis homo datuseft ? Hafte-
nus Cariiaialus :cui vt affeftibus plus qua
parerat indulgenti, nimiaqjanimi impo-
centia debacchanti, animosè fatisfecit E-
rafmus, his planè verbis : Vtdoceat roe
difcruciari, quödnonannumerarer qua-
ttior Ecclefixdocl:oribus,profertfymbo-
lum annulimeijinquoeft figura Termi-
ni:adieci, Coneedonulli Terminut. Et eft
lambicus dimetertfi inuertas,Trochaicus
eft totidem pedibus, Terminus coneedo
nulli
. At in fufili Termino habec, npa
iiKot y.a,KpS
/S/u.-item Lat'mè, Mort vlti-
m* linea
rer»/», indicans mortem nulli ce
dere.meq; ipfum admoneo,inftare fupre-
mum vits diem , quemadmodum Pm-
dentius;
InSiu terminus, & dient                 ~
Vicinttmfenie iam Deusappw** '^
Idque fcriptoquoque vulgato deelarau^
Hicitaq; Terminus dicit omnibus' f "
eedo nulli, non Erafmus. Ac me ferocitc^
appellat Pantalabus.' Quid ais E.raInje ^
non concedis Clitoueo,nonHilario > " g
Cypriano.non Budep.non Nebriiie»'1'"
Thora?,non Auguftino? Si vis vtlï>«>"_.
mine refpondeam.nemininon concecl ■
poftulas vt Termini.id eft,mortisnom»^
refpoudeam.dicam , Non coneedo 'c0".
bus,nonelephantis; non cedoMonarc
& fummis Pontificibus; non ceffi Prop»c'
tis & Apoftolis; deniqj necipfi FranciK«
cefïï.Eatnunc, &iac1ct Termini me1 j""
perbiam. Hadenus Erafmus.Porro »«-
lius Ce.far Scaliger oratione quadam »
Erafmum eum acute transfiiit, vthorn -
nem , qui Ciceronis himinibus volue
obftruere, quo fua vnius fcripta legeren
tur.Certè video Ciceronianos omnes.q11
paulo ante noftram xtarem non pattl
fua laude Tullianam eloqueuriam «mii-
lati funt, nóalia caufa vnum Cicerone»»
in lingu* Latinx Capitolium induceren
natoseiTe, quam vt Erafmianum Terj? "
num indeeijcerent . Deniqi apudaU"°"
Erxfmi
Termi-
ifus.
Caruaia*
lui in E-
rafmum.
lu0t
Scflfy
f
m
Tere
res colligere eft , Terminum fublim1
difci
& gloria; fymbolum eflè,atq; etiani
Erafmi
retyonfio
ad Carua
ialum.
plinarum cognitionem interduro Pr0V/.
bolo referre. Etenim qui ftrenuè decurto
fpatioin literisprofecerit,& ad tranq»""
lumiam vitx portum applicuerit > vnoC"
cumqj prudentiflïmuserreclus, neq; le^
cundis intnmefcicinfolenter, neq; adu«r^
fis perrurbatur, atqi in vtramque f?*?'"
nam ita Ce comparar, vt xquum &",d /•
mitiim ad omnes cafus animtir» ?tX
ferat, Pieiius lib- 3.8. &4?>
eyulenti
-ocr page 751-
Emblemata.              $7
Opulenti haereditas.
EMBLEMA C L I X.
PAT RO C LV Mfa l/is rapiunt hinc Troes in atmïi,,
Hinc focij, atqtte omnü turba Pelafgavetat.
Öbtinet ïxumas Hettor
> Graci% cadauer.
Hm fabella agitur cum vir opimw obit.
Maxima nxa oritur->tandem fed tranfigith&res)
Et coruü aliqmd, ruulturijsjtJlmt.
C O M M E N T A R I I,
cum Achille apud Chironem educatus,
cum eodem arctiflima amicitiaconiiictus
vixit. Poftea etiam cum Achille adexpc-
ditionem Troianam profeclus eft, vbi ar-
mis Achillis indutus .cum He&ore pu-
gnans ab eodem confoiïus occubuit. Hu-
ius interitum quia mtiltis defcribit Ho-
merus IHados i7.hucinferrenon videba-
tnr opera: precium ; fummam totius rei
prafensEmbJcnia cominet. Origo vcro
V u         Jllius
f^A daver, proieclu acoruis & vul
j"- tribus difcerpiuu : hinc momuis
i4 feiitoriadcfertiir.illiuc pra:da a militi-
«11« -J ■ ■                      r
5 aa cimtarem aiportatur.
s Mencetii &Sthena-
A T R O C L V
^es films fim.qui occifo per ludiim aftra
|a|otiim Cleonymo,feu , vt alijs placet,
; Eane Arnphidamamis fiiio.folum vertes
''* Phthiam vea^vbi a Peieo propter gc-
Cris propincjuifftern fufccpmseft,& vna
-ocr page 752-
Andres Alciati
67$
ptatores vulgata translatione vulturesap
psllari obferuamus , quod fenibus otWJ
autalijs fibi confauguineis,ccu cadaue1'"
bus iiihient.Hinc illud Martialis .-
Cuius vulturu boe erit cadauer?
Et Seneca in Epiftolis: At il haeredita"»
cautTaid facit, vultur eft, cadauer expe*
ctat. Indicauitidem & Catullusillovei*
ficulo :
Sufcitat a cano vulturium capite.
Et Diiurchus apud Plautum in TrucU"
lento;
____vide vt iam quafi vulturij tridM
Priuspr&diuinanttfuo dtc efurifient.
Mum. inhiant oês, Me eft anitnus oïbuS\
Cicero pro Sextio:Exierur>t malis omi"1"
btisatq; execrationibus duovulturij P3.*
ltidati. Inrelligitautem Pifonem & Gab'"
nium,quos inimicos fibi maxime infenl°s
dicit.Apuleio togati vultatij,cau(fidici»
patioiiiforenfes funt, quod ijs, vt CoU}'
mellagrauifllmèdixir, conceiïum fi/ '"
medio forolacrocinium ;quibusmoris elt
pra;iiaricati,reos prodere, vendeteadu0'
cationes,& fanguinaria rapacitate homin?5
excarnificare . Etin hac fignificatione h,c
vulturesaccipi palam eft- Vide adagiu^»
Si vultur es, cadauer expebta.
Patrocli fub falfis armis ab F»e'
illius petitaapparetexconuiuio Luciani,
cuius hasc funt verba: Iamque tollebant
Ariftaïnetus atque Eucritus exhis , qua;
fibifueraiit propoiua,fuam vtcrq; parté.
Tam ego qua:mihi,& Chasreas item que,
fibi erant propofita,eundem ad modum
Ion & Cleodemus.Porrö Diphilus etiam,
Zenonis digiefti parceni tollere parabat,
afEimans vni fibiea fuifle propofitajatq;
hac de eau fa cum miniftris dimicabat, ac
•vicillim inier fefetrahebant, mauibus v-
tiinq; inauem iniectis, non aluer quam
Patroclicadauer hinc atq; illinc attrahe-
reconantes.
VALSISin armii\ indutum armis non
fuis,fed Achillis. Alludit autem ad illud
Ouidijin Epift.Penelop.
Siue Menoetiadè falfis cecidifje fub artms.
'Kapiunthinc Troes] auferunt Ttoiani
Vt interfectum hoftem.
Hinc foei) &c.] Gre_ciimpediuut rapta
ïiPatroclum.
Obtinet exHuias HeBo*\ de inteifecto
hofte Patroclo- ETuuie.dictinturfpoliaho
ftibus detracta.ab exueudo quidem dicT:?,
vtinquit Feftus. Virgilms i.AEneid.
■ qui re die exuuias indut us Achillei .
Nee foliim hominum tegmina aut velles
dicuntur» fed etiam animalium quorum-
libetjvt exuiiix bubula;,Ieonis,fetpentis ,
procorioautpelle.
Gr&ciq; cadauer] vt dotietur honore fc
pultura;. Gr&ci, Grajcadidtio eft. Lyco-
phton in Ca(Taiidia,r/) &ix.av &pi?o;;id eft,
Gr&comm optimus . vbi Tzetzes : Gra:ci
prius vocabantur Hellados habitatores r
pofteaab Hellene Hellines fuiu vocati.
Vir opimus] locuples •
Tranfigit hsres] coriuenit, concordaf ,
Vt qiii nolit alex iudiciorum fidele.Cice-
ro Attico.-Me abfente omnia cum illis tra
figimaio.Caeteram hxres dicitur ab ha;-
rendo,hoc eft,arctè infidendo:nam qui I15
res eft,hseret,id eft,proximus eft ei, cuius
eft hïres. Licet nonnulli hauedem dictum
velint, quod herus fiat, hoc eft , dominus
bo)iorum,qua;adeum perueniunt. Vnde
parum refert:cum vel finediphthogofcri
bas,ha:res,vel heres.
Et coruts aliquid] relinquit aliquid ha;
redipetis,vefpilonibus, fandapilatijs.rabu
lis fori. Vide adagium , Coruum delufit
hiantem .
VHltuübusfyfinit] Teftamcrorum ca-
thigt
~S.mble*
mztu .
p'i
III.
XsuiHtt .
cloreinterfecT^mythologicè hiftoiiafl>narrat, quam pluribus Homerus pr?
fe; M
r. Vt enim hoc mortuo Hector ip'e
Gr act.
quuiir
eins exuuias fibi retinuit, Gr^civero cof*
pusiuteremptum, vt fepultura; benend'0
donaretur,magna pecunia redemerunt:"
diues poftquam fupremum vita: diéd3^
fitjconcertationem , rixamq, iiater i~'.
des de polTeffione relinquit.-vnde vultc,ir^
ilH,togat2q;curia;hofpites,imó vero
ipfi rabula; forenfes partem praïda; au<j
pantnr.Cadauer ipfum lnimo a facei'd
tibus pro pietatis ratione mandatum»'
péfarum aliquid funeris gratia facit-
que Patroclus diuitum eft typusjq»1 J!
fisarmisnon pioprijsbelligerant: 'de ^
opibus & diuitijs, qux externa non p
priabona funt , intumefcunt: fa"^n'jj
tandem & profternitur, quod eiBJ*1
prxfidijs homofuam metiri/el'clt?vt|a
minimè debeat. Facit huc quódde >y
refett Martialis:
                          ftes'
NS vernaspauit viuens,non SyHa c[ie \
Nonftuduit proli ^tftcomH' ""*
homo,
                                   jf
Utres vn
de di Sits.
Vult arts
5«;.
-ocr page 753-
Emblemata-».
67$
4t pojlquam ejfojfo profudit peftore vita,
Mille fatos peperit,mille animas aluit.
ijc Demofthenes cnm animaduertiflêra-
llarum quendam efferrilfte, inquit.cüm
j,Ilam non vitalem vixeritjalijs vitam re-
*'<juit. /Z!o{ G rzcis & vitam & victum fi-
S'iificat.Extatapiid Valerium Maximum
'°-7.cap.<>.hiftoria de QXxciücqui L.
.7nciilli ptomptiffimo fludiomaximaque
'%ralitate & lioneftum dignitatisgradü,
^.ampliffinuim patrimonium confecu-
.Jfecürn pra; fe feniper tuli(Tet,vnum il-
Y'Iti fibi fore hanedem, moriensetiam an
."losei fuos tradidiiretjPomponium At-
,'cUm teftamento adoprauit.omniumque
~°Honim teliquit hauedem : fed fallacis
* 'nfidiofi cadauer Populus Romanus
CeHucibus refti circumdatum per viam
'ra«it.Itaq; nefarius homo filium quidc
** he_iedem habuitquem voluit,funus au
tern & exequias quales meruit.Certè ne-
c'o quo fato fiat, vt locupletum hauedi-
:?teshodieferè nunquam abfquerixis &
Jjtibiis tranfigantur : videas coniunctif-
'iitios fratres immorta'es ob idconcipere
•Hirnicitias ; olimmoderatius inter fére-
8na maxima diuidebantur,quam nunce-
*lgua partiuntur patrimoniaTantam ob-
l"iet vim in pectorahumanaatui facrafa
^«•Referarn h"c memorabileni, fed ni-
^'s tragicam liiftoriam.qua: a Bernardi-
n°Scardeonio lib 3 .clafi 3 .in rlefciiptio-
JieVrbis Patauij recenfetur , de geminis
*ratribus Limineisj ex fatriilia antiquiffi-
^aorinndis.Legimus.inquit, exl.acgen-
'e fuifltè aliquando duos fiatres , qui per
?^atem ruri noctu poft ce,nam,ciim am-
P° fub dio in atrio domus deduierfis re-
-lls diuerfa inierfe loquentes ftarenr, fu-
picientes & contemplanres innumeras
e"as,quas tune fortè fereuocctlo fuige-
,e v'debant: per iocum alterum velut ti-
e')do dixifI'e,Precan fe tot fibi boues e/Te,
^,oc ftellas fulgere tonfpiceret Alterum
lo* "idem per iocum relpoudifle; Vri-
nam mihipratum efTetinftarceJilatum:
& ad fratrem conuerfum dixiflè.'Vbi tuas
pafceres boues ? Atillum, In tuo prato,
dixifïe.Rurfuro alterum,Si nollem ? Tc
etiam innito.alrerum refpondiflè. Tune
me inuito?inquit.Teetiam itmito, ille re-
fpondit-Etita altercando rifu in iram, &
moxira in rixam , & in ferium furorern
conuerfa , dum neuter alteri cedeie vult,
exertis vtrinqj gladijs , quibus fortè am-
bo erant infeliciter accindi , fe inuicem
transfixerunt- Et hinc vuus.illinc alter
humi deciderjtes, exanimeswi fuofangui-
11e volutantur.dontc a domefbcis.qui eos
alt'etcantes audietant, delati intra domii
fatah hora properante fuut Cxtinfti. Re-
ftè icaq5ast Plutarchus; Noftro tempore
fratres &cognanmfï reg'oiiibus,fluiïijs ,
murisq; communis boria diftinguant,Ion
goq; a fe inuicem remoti fint fpacio , al-
cercandi finem nullum faciunt. Quisigi-
tur auernodignam prxeonio noncenfeat
AEÜorfi concord<ain?Etenim fedecim t- &liomm
mus gemis AeIij vnam exiguam domum cëcordia.
pofTidebant, vniusq; ptasdij fru&ibus fe
fiiftentabant, vnaqueifta indomomultis
cnm liberis & vxoribus habitabant, inter'
quas AEmilij etiam , qui duos confula-
tusgeilit.bisq; trinmphauit, filiafuit:ne-
que eam paupertatis viri pudebat, quin
virtutem poriiis, qua paupertacem fere,-
bat, miraretur. Elegansquoq; fraterna:
concoidiajexeroplum adducitur a Iufti-
iio]ib-i quum inter Arfhemenem & Xer ^rtLeme
xemfilios Darij contentio de fucceffione ■ .,
in regno PerfarumrnoftuopatieeiTet, & Xerxis .
minor maiori natu p>a:!arus fuiflet: adeo
enim fratetna contentio fuit,vtnec vidor
infultauerit, nee viflus indoluerit, ipfoq;
litis tempore inuicem tnuneratriferint,&
iucunda etiam inter fe, non folum ciedu-
lacontiiuiahabuerint; iudicmm quoque
ipfitiii fine arbitris, fine conuitio fuerit.
Sea mme noftro fasculoquid J hidtminala
tu Crillo
.
!
C«<
Amicitia
Vut
-ocr page 754-
Andreae Alciati
'6j'6
Amicitia etiam poft mortem durans
EMBLEMA CLX.
A RENT E M fenio, nudam quoque frondibm vlmurft
** Complex a eft viridi vit is opaca coma:
Agnofcitifc vices natura, ér grata parenti
Officij reddit mutua iura fuo.
Exemplofl monct
, taks nos qu&rere amicos,
Slws neque disiungat f ceder e fumma dies.
COMMENTARII.
VLmvm antiquam &andam vitis
viciiia ra/nis fuis,pampiiiis &botris
finfmn rcpendo veftit.VImus arbor & vi
tis ïiociotes fuflt.quam vt longiorc defcti
ptioneegeant .
Id èGraeco Antipatii Epigrammatc
tranftulit/cuiuscarfneneft eiufhiodi lib.
I. Antliolog hs dvT<t-7ró£o9tv •
AWW P-t Trh&T&Vlïoy iftpwvQsfA KA-
fëÓTpv&s, n rdwTttt sx AirnW1** «.
tf'tmV {-■.ivTOl iTTHTct 7I$tWei?$'1> 7
«V/f d/xei^a,e-9M yji vix,vv <><» ê /*
hoc eft :
Aridam me p!ataniJ0rrepe"S tcB'* a:
Yicis,externa a«t circöuirelcens e
QSr
ii.
Typus
ïmble-
matis .
-ocr page 755-
Emblemata r
6yj
\gie priüs ttitit virentibus alens raitm
Racemos , hac ipfa eram non minus
f rondo fa .
*alem quidem certè pofthac conftituat
(fibij quifq;amicam ,
Q^as rependere morcuö iiorit Coltt
*teficcam plutanum irrepens circuniai
alumna
Vitts.vtextern*floruit aulfa coma j
^u/indo men ratnu teneras circundabat
vuas,
Tücfrondofa Ma non minus arbtr tra,,.
**lem quifq;fibi & propriam conquirat
amicam,
Cui neq; morte virifttperiturafidei.
Sic vero vercebarSan<ftms :
We platanum ficcam fol'us & palmite ob-
umbrat
VitK,& extern* eoniegor ipfa coma i
*"« meos ramos ereuit complexa virëtesi
lllius at ramos vfq\ putabo meos .
**a»c fociani vit» qu&rat fibi quifqyvi-
cifltm ,
Q*,&fiet infato redder e dofta vlees *
Iji'hunc ferè modü CKiidiiis lib i Tri(ï>
di ego pampineu ornatiï. vitibus vlmü,
è^»< fuerat fauo fulmin e taBa Iouts i
Sedquiaepigramma Grxcum Ancipatri
«e amicaloquirtiivquam nos vxorem pof
juniiis iiitelligeie, lubeiis hicadiiingi ve-
"m Menaildii fententiamj qiia 'tbi matri-
Hionii incommoda enumeraiiit.ccmmoda
etjam (ubiungit.fed iis maxime verbis:
A Tu^oZvti tTv{ji.Tr&plpiHviv, ti.7ro&ctVQV-
l/*4s> <meiil?n\tv oïx.(iat.
y"'V reb i4 etia cornet in aduerjis manett
'H, lHiüiq; fato funertt curam gerit ■
-dRENTEM/enio] (énettutearefcentó
'«nftate aridan».
\ f f******QiMZifMMxi] eiütam foiijs.
^, V» . vlmunt] Vlmtis arbor eft vitibus plu-
,rnUmgaiideiis,denia, dura, procera.de
*j** Pii.ilus lib-^6-Virfif-lib «ï-AEneid.
* Vttdio ramos annofaq; brachia pandit
vtmuiamat vites,vitu mn dtferit vlmü;
Separtr d domina cttr ego ftpe me*, ?
Stcquoq;Pcr.rotims Arbiter.'
Varaula fecurt tegitur tnihi culminefi.
dei ,
Vuaque plens inert foecunda pendet ah
vlmo.
Calphurii.
tnterpampineMponetur vitJbtts vlmoï.
Pontanus i
Tecum intcr falicet >fub «rniCta vitibut
vlmo •
Complexa eft viridi] Vt ndtiusarrida
viti eft,(5c vitis vlroo non eft irg ata.qua
frequeiuültmè luxuriatitibus fi'oiid:bjs
& pampiüis f^cundis aittfeit.Veftiu & am>
plcclmir.Vltiiisautein adiungi vites fuif
feinoiore pöfitinTijVt etiani hodie in tta-
lia, notiüs ett quam vt confirmaiC neeef-
fehabeam Horatiti*:
Etvitem viduas ducit ad arboret,
Idemt ■ .
^_^_ad»lta vit'Umpropaginé-i
Alt as maritat populcs .
Claudiamist.de raptu Proferp.
hir pampinux induitvlmos .
Öuid.j.de Ponto,Ele».8.
Jtion hic pampineu amicitur vitibus vl-
musi
ilulla ptemur.t ramos pondera pom»
fuoi .
Idem lib.io Metsmorph.
Pampines. vites, e^>amiH* vitibus vlmi .
Pontanus :
_<__FlexMifub vlmts
Pendula textilibut neilunt vmbratul»
vites i
Hxc vlmi & vi't'samicitia pöetis occafio'
nem dedit, v£ fa?pr eius inanioribus meii'
tionem facianf Ouidiiisepift. Oeiiones;
Nonjic appofitts vi.ïcitur vitibus vlmut,
Vtiuafint collo brachia vin Êamto .
Martialis de tiuj tijs Pudentis & Clan-
dii',iio.4.
Nee melius tenertt imguntur vitibus
vlmi .
CattiUüsinnuptijs Tiihje&Manlii:
te>!ta quin velut ajf:tat
Vitts tmrlicrt arbo; es >
Implicabitur in tuur»
Complexum &c
Porro «duerte, au huc tradnr'pofiïnte-
iiifdem Catulli verfus hi quodam Epi-
thalamio;
vu 3 y*
Vites vU
mts ad-'
iunëi
.
Vlmi &
vitu ton-
iugatio
amerufi.
militu-
do.
1de
US lihitrn t»ifd»r
'lis opaczjngens ,
m'« Bucolic.
becgeniere aerea cetfabit turtur ab vlmo.
€t alibi;
s
^'putata tibi frondofa vita in vlmo eft,
*lStatiuslib.6.Thebaid.
t\ -:•—»«« in lofyita vitibus vlmut.
Vuu»usi,Amor,eleg.itf.
-ocr page 756-
Andreas Alciati
6j%
Hit quoq; amicitU non leuis vfutint-
Cicero pro Seftio: Ademit Albino (boen
nomen mors filia:, fed charitatem iHuiS
neceftitudinis & beneuolentia: non ade-
mit. Virgüius inobitum Mexenatis:
Ir decet,& certè viua tihi femper anuctiS,
Nee tibi qui moritur, definit effe tuus .
Ipfe'ego quicquidero , cineres inlerqtieja-
uillas ,
                                         .
Tune quoque non potere non memorcj'
Je tui.
Veras enim amicus dimidiumeftantm*
noItra:,vti Virgilium vocat Horatins, di-
midium anima: fua;. Quod fic expli«c
Anguftinus: Bene quidam dixit de amico
fuo.Dimidium animae fua:. Nam ego fen-
fi,animam raeam & auimam amici mei v-
nam fuiiTe anima in duobus corponbus,
propter vim fcilicet amoris • Et ideo ïllo
mortuo.horrori mihi erat vita, quia nole^
bam viuere diutius j fed ideo fortèroort
rnetiiebanijnetotusillemoreretur.
Non viuit quuquisftdo priuatur amtc°:
Dimidiumfiquidemperdidit illefi" ',
Sic vciè dicitur, Awma eftnonvbiani-
mat.fed vbi amat. Non enim piauentio*
eft fpirit-.is noftcr vbianimat.quam vbi aj
mat.-nifï fortèmagis putetureiTe vbiv"1"
dus ex neceflïtate tenetur, quam 1"°
fponte & alacri fertur voluntate. Sed »»•
cera ha:c amicitia: fidcs ptaicipuè i» ^11*
aduerfis cogno^citur, tefte Valerio.^axl"
mo:eumqj pra:clarum amicom dicit Pla*
tus Epidico» qui in re dubia reiunat t YDl
reopuseft.Simile eft ilhid Enüü:4mic"s
certus inre ineerta cernitur:Vt
enim "a
tis ferenitas gratior in tempeftate adu«-
nitjfic amico affliéro amicus. Ver"111 eX"
ulceratohoc noftro fa:culononfoW"1 nl"
hil horum in amicitia ita illuftre & W3?
gnificum videtur; imó quod nobis Ghf *
itianis fummèdeplorandum, odia, oJWji
dia,fimultatesJ& inimiciti? perpetu*sl' '
amicitia: au tem prorfus vtilitatibi'S * c
modispropriis circumfcripta; i3cent, a -
eo vt nihil dubitem enm Socrate excla-
mare:p/Ao/,if/w fi^of. innuens verarn *•
micitiam ferme interiiiTe inter moft3,e. '
Vulgares , temporanei, & allares amici
pliuiniifunt:at qui alter idem ^ ,anuC'a
vtfeipfum diligens.eiqj pratfto fiun vt»
que fortuna,ta!is,inqii5>am'cus <*iu ^ '
ritur,rato inuenitur.difficlllter feruatiu.
Exq«uamus,fi lubet,& p«cuirafl,us to
Vtviduz in nudo vituqutnufcitur arue,
Numquam fe extoUit,numquam mitem e-
ducat ■vuam.,
Hanc riulli agricola , nullï accoluere iu-
uenci :
M ft'forti eadem eft vlmo coniunfta ma-
rito ,
Hulti Ulam agricol&,multi accoluereiu*
uenei .
Coma] folijs.pampinis: nam per meta-
phoram coma de aiboribus,fruticibus,
arundinibus.,atq; etiam herbis frequenter
dicitur. Hinc Catullus dixit.Siluam co-
matam.
Agnofcitq; vices natura. ] qua; nimi-?
rum mutantur in horas,vt e puero iuue-
nis , è iuuene vir , è viro fenex citiffimè
fiat, immutabili natura: communis lege.
Gr at a par ent i\ vlmo, a qua tanquam
patente lufteutata eft , & incrementum
fumpfit.
Exemploq-, monet, &c] Sententia Em-
blematis,cui aftipulatiir jllud HebrasiPa
rxmiaftse Ptouerb-cap. 17. Omni tempo-
re diligit,quiamicus eft.Nee eum pro ve
rö amore cenfemus, qui mortalis huius
vita? terminis concluditur , (ïquidem ad
mentem fapientum amoris vim asftima-
mus.Inquitenim D. Hieronymus:Amici
tia 1 qux definere potnit, nuuquam vera
fuit.Cui confentit Euripides Troadibus,
Clim ait:
xK eV' épwnt,Sfifix, *'« Qik£.
Non eB amator, qui non femper amat,
Deniq; hoc etiam vulgo dici folitum. A-
micitias immortaJes efle debere •
Vin hac vlmum vigore fuo iam
deftitutam comprehendente ac fnftinente
(a qua nimirum ipfa prius,cum tenera ef
fet,& quafi pubefcens.incrementi occafio
Hem matciïamq; fumpferat^fignific. uir
amicos nobis elïèdeligendos,qui nee tem
porü diutumitate>nec locorum diftantia,
led ne quidê poft moné amare defiftant.
Illttdq; eft quod Phocion dixit, vt refert
5toba;ns,^tiT«V <Ph x#l eiVfPpa. r^i titivtt
^OlKOVS TOVS KATtt 7t)V OfRlLKhtLyrWTX
(Êiou 7ra.pa.ué\>oVTa,{ ■ Comparandos ejfe
liberos &maritum & amicos, qui admo r
temvfq; conftantes fint,
Refpicit Emble-
matis argumentum hoc Ouidianum i.de
Remedio :
Semperhabe Pyladem aliquem mi curst
Orefiemn
Vere *-
masfem-
f er amat.
f»'
IV.
Amici ,
qui deli-
gendi
,
tam
-ocr page 757-
EmblemafUo
taita profanar» hiftoriam,o£o tantum pa-
iia vetorum amicorum deprehendemus:
Pyladem & Oreftem, Nifum & Euïfa-
lum.Patroclum & Achillem,Thefeum&:
Pitithoum, Caftorem & Pollucem , Ty-
«etirrt &Polynicen, Scipionem & La;liu,
Damonem,& Pythiam. Lucianus recitac
aliaSdecem pariaamicorum,quinq5 nimi-
fum Gra;ca,& quinq; Scythica.Hiftoria:
'bidem requirantur leftu digniflime.His
nihil dubitoannumerareequitem quenda
Garfije Regis Nauarrenfis, de quo ita Ful
gofuslib. 4. Cü in Hifpaniainterfe bello
decertarent Fei'dinadus Legionéfis & Gar
fias Nauarrenfis reges, Garfias quod fu-
perbusaudaxqueniminm fa;iiè regni lui
proceres habebat, inmagno eornni odio
vetfabatur : idqjcum animadnerteret ve-
rnis militum eius.qui puerumGarfiam
aluerat,arbitratus fi prslium coramittere
ï'UjGarfiam aiuisdefertum iri.vtquiex
fide eum diligeret.redetetfta, quam intel-
lexerat.Garfi* fuafit vt praelioabftineret.
Vetüm Garfiasimmodici fpiritus amico-
tum &■ inimicorum contemptor, decerta-
ïe praslioeum hofte déc reuk. Quam rem
aufpicatusis, qut, vtdi&um eft , contra
fuafetatjin haje verba prompit: Q^iantii
aduerterCpoiTum,tibi ftattitum eflè video
■vtomninomoriaris ; cui rei pofteaquam
aliud afferreopis nequeo,id faltem enitar,
11e te vel mortuum>vel vi&um videa . Ita-
quegaleara atq; thoracemexutus.ac iolo
gladiohaftaqjarmatus inhoftium aciem
■ngen'tï animo irnipit. Vbi ipfe haud rnul-
to poft catfus , & Garfias a Tuis ,vtipfe
Kionneratjdefertus fuit.Videplura de ve-
ra amicitia apud Val-Maxim. lib. 4. Plu-
tarch.de multorum amicitia, Ciceronem
Paflim,&alios. Nee ma! è quadrabit hoc
Emblema in amorem coniugalem,vitis e-
°im hicfignat vxorem Philaniram.mariti
ftudiofam , qualem defcripfit Flaccus 1.
Carm.Ode t.VImum veró cum vite ma-
r'tatam amoribus conneniie fupra anrtui-
n,us. Alioquiapud Dauidem legiuni va-
tem Pfal.i 17. vxor viti fcecunda; compa-
i'atiu:V»or tua fient vitis abundans.Hu-
tos amoris eft quidam apud Propertium
charafteriüs-i-h^S verbis.*
Terra prita falfo partu deludet arantes,
£t citius ma'gnosSolagitabitequos .-
Qua pojfimpoftr.os alio transferrc calores:
Huim ero viiïus, mortuus buius ero.
Ouidius 3.de Ponto ad coniugem :
Cumqj ego deficid,neepojfim ducere eurrit,
Fac tufutfineof debilefola iugum.
Ai medicu fyefio venufugientibus&ger,
Vltimapars vit&diïmihireHat, ad.es.
Vitgüiana Dido^. AEiieid.de fiiöloquens
Sichxo:
lüe meos,primtti qui mefibi iuitkit,amo~
res
AbfftilitjipfebabeatfecHmferuetqifepul-
cro .
Eleganter quoq; Lyricus Venufiuus:
lelices ter &> amptius
Queu irrupta manet copula , nee malt*
Auulfus querimenijs
Supremx citiusfiluet amor die.
Huc non incommodè reFerri poteft hifto Amor foc
ria defcemina Smyrnea, ficut a Sabellico min'a
referturlib. 9. decad. j.dereb. Venetis. Stnyrnes
Cum enim Smyrna.oHm Ionia; nobiliffi- in coniu-
jnavrbs.a Venetis captaeflet, fetuntCin- gem de-
qu.it) fbeminam florenti ajtate.ciim ad na mortuü.
ues captiua abduceretur «mariti fepul-
chrojiirquod fbrtè incidetat, procubuif-
fe,acflebili lamentatione illud comple-
xam dulcidimum mariti nomen fac-pius
vocaflè • Eiijinquit, coniux dileitiffime»
extremus pattixcafus efficit, vtme.qua
nullus amor,milla vis vnquam quó mi-
nus ttia fuerim, lemperq; futura eilèm ,
- vertere potuitjcrudeliffimi hoftïs manus
in perpetuam captinitatemabducat.Sepa-
ror infelix a tuo confpeftu , necdulcera
patriam,nec moniimeritum hoc dulciffi-
mumamplius vifura. Hasegofupremas
lacrymas tuismifceo cineribus, lus infc-
riis tuosmanes fupremüro ciebo.5ed quid
itaïmoriar potius, quam fuauiffimo hoc
complexu diuellar. Atqjita fepulchro
ha:rens,c*m neqj mims.neq; alia vi faci-
lè diuelli portee, a temerariomilitegla-
dio traiefta, hac re fola felix, quo voluit
loco, relic"ta«ft. SeddeamoreconiugaÜ
alibi .
v
V*
ft*
V;
'«PO,
^
Vu 4         Mntuuin
-ocr page 758-
Andrcae Alciati.
óta
Mutuum auxilium.?.
EMBLEMA C L X I.
T OR IPEDh' M[uhtatumhumerisferthm'tnttAp***
~* Et focy h&c oculis munera reinbuit
.
£Z»o caret alteruter* concors fic prtiïat vterquc :
Mutuat bic ocuksy mtttual tlte pede*»
H T A R I r.
*jAfu£'n(xiTiKéitTrgit ivos pwViV "tl*9'
vvKhtJris
*AA»Ao/c tomttttOfl1**
CAï_ g.apofitnn
urr iiKMlTrarcvidejiir..
M:virA. fibirepigrammat*Grarcait»
hanc feiuemü :,eaq; l'b.. i. Aiitholögiae 3
tit «k*i'«7»/rBf. Scdv.nu.in au-c altcrnm
amilifte lufftciar,& piiratiny.quidcm Phi-
lippi feil' Ifidóri :■
iv<pkè(. iKmidm J^yAcV vc^a.? ntpTtt-
&[Afra,9W»*.KQT$i<}is«,v7spa,vi<!£iAtvos.
vor
deus claudum humtm gefiaf.fr» muni'
re ttinto
llte oculos claudi mutu» iona refert^
lmperfem ambocoeuntfid corpustn-vnu^
Qupdfc,dee!t,fociopraHat vterq-.P'•
Cafcusertansclaudiim pede fuftu'K»
Oculisafier.ismiminm acopiens :
Ambcquidcm i»peifcöiad vnuisnatn-
TT.,
Toni; Em:
iltmatu:.
-ocr page 759-
68 r
Emblemata.
Vna vero vtiifqiie fufHciebat natura : in
vnoquoq; enim
DefecKünuicem ad totii mutuataeft .
Mutili & errones ambo: alter lumine ca/.
fus,
Alter at ingreffi* mutua dona dabant.
C&cus enim claudum tergogcflabat-.ocellts
Alterius fummis ièat iterpedibus .
Natura vna vtriq; fatis, pariüsq\facul-
tas,
Qup caret inq; vices alter &• alteragit.
Suilt Sc aüaduoad idem fpeitancia.qcis a
doftiscertatim comierfa huc non adi jcio-
fed iliud tantum breuius ex Politianoa-
fctibam,quód nonnihil leporis habeat.*
TüvpKÖi a.7rxi t' ifrn) iKKnKaiii Qipór Epigram
tfOVJii
                                            ma Poli-
To$\q< ó<PnyéÏ7o, vanopopmo <T' ctTtvf., tiani.
Vt tradant operasfibi mutuo loripes, atq$
C&cutjiterfacit hic,fert»r at ille pedes.
CsciiSrpedibusqi- mancuserant fibiinui-
cem nnatftraiites:
Catcusper viamdedticebatur [a clau-
do] dorió ferebatur pedibusmaciis.
Portauit ctcusvir claudü in terga leuatü:
Acceptis oculis pr&buit ille pedes.
In hunc fenfunvlufit quoq; Fauftus Sa- TaufliSa
basus hoc epigrammate.
                           bui.
Mutuum auxilium-
Mendicü c&cus claudum ceruice ferebat
>
Et ducebatur lumine ab alterius.
Ambo impcrfeóti corpus iüguntur in vnut
ReBe eat vt claudus,acus vt ir.fyicint.
Monuitautem Pierius Valerianus h?c nó
temere,& poeticèconfiöaihabetenim ille
tctraftichon hoc lemmate.
In celebres mendicos .
§hiArens edaci corpori vagns cibum
Claudum ferebat cacus, illifxnerans
¥edes,ab illo fosneratus lumine.
.
Quid non egeslas dura mortal es deect!
Donecigitur duo au t, plures aniinocon-
cordes erunt, lieer diuerfis corporum x-
gritiïdinibuslabotent, facile tameii; mu-
tuö feiuuabunt , &altetalcerius ('upple-
bit defectinn . Meminixnede Biicanno Hilïorik
quodam legere,.qui fuit tibijscótraüis;, deB.ita.-
ita. vtfilocum mutareveliet, fell'a-vehen- no c^«'-"
dusefletifuit hifuper re'tenui.-is duxit v- "" •
xorem caïcam. , &faifhcaufamdixit: Sic
melJas,aiebac,ji]tert!Qycoi)ftabitamicitia,
ferenus nos inuicem< paiescalamitare.neu
tri futurum elVquodeïprobret alteri His;
itaq; tranqiuilus Scinuocens eraf cotmi-
dfcus
wmaptati fiint,
Dcfe&um imiicein retribiientes [.i.ac-
commodautes, feu ptojbentes operas
nuuuas-J
C*cus vt errabat claudum pede fuliulit i
il!<u
Altsriustyoeulos
mutu.il, dsria capit.
*^iperfeili ambo f efe inner e vicijfim,
>,,.
         Alterius prompt aft c fretus alterope efi.
<!,;'' Sic vjcem vertit Aufonius Gallus :
W*Ü t'fidês c&co graditurpede claudus vtroq\
Qup caret alteruter fumit ab alterutro.
C&c/ts namque pedes claudo greffumque:
minislrat,
At claudus aso luminapro pedtbus ,
ld>.m.»lirer :
Ambulat inftdens c&co pede captus vtroqï
Atq; alternajubit munia debilitat.
tïar» c&cus claudo pede commodat, Uit
\.
             victjftm
k S Mutua dat c&co lumina pro pedtbus.
'« Sic verö Thomas Morus :
Claudipedem geflat c&cus vicinus oeellis ,
Conducitq-y oculos artedotatq; pedes.
^&cus fert claudum, atq; opera canducit
eadem
,
Ifliusille oculos,iliius illepedes.
4j, *xtat & aliud eiufdem ommnoargumen
hSu l'^uctore Antiphilo:^
*iJ\ *&?«> [ièv vrtipoi^ iKr\iM\iii *KK' ópiv,.
\S °4"t
\ êj JV , fcivtK • dAKX £' AhMt V5TX-
ptcht .
''ypAoV yip ■^oKÓlo KtL76>y.aJ"iiv Cdpae
£/>««,       f (             ^       f
, KTfOkiriv öbvHois o(Jt,f*ctfftv ebtpofictTeiy
*/*'« <PijJLfnipois üpKH t>v<ris • iv y*p
fihhf!rè{, AhkYiKoii «f 'ótov «pévtfnv.
4tnbo mendici e&cus,claudus^fuere^\
Alter at alterius fuliuht a,te malum .
^tollens humeris claudum qui luce ca-
rebat,
Claudi oculis dubiamtentat inirevia.
^niüxere fimul quodfors vtriq\ negarat:
A Xtjtura ambobusftcfatis vna fait.
"^bo. quidc nuitili & ertones, fed alter
quidem oculis,
Alter veröiugrertu. alteriusaucem at*
t« fubminiftratio [eratj.i.alteraltc-
' ■ n feruiebat.
^«cus-cnim claudi fuperhumerale onus
tollens
^l* alknis oculisjfummis pedibus ibat.
-ocr page 760-
Andreae Alciati
6$z
ret. adiutorem fibi fociumq; miincfis *•
paminondam cooptauit. Sic Niciascujv
adlaborestolerandos imbecillo adm°<£
corpore& inexpcrtoeflèt, Lamachum »"
bi & robuftum &indiiftruimfociurn3c"
cepit. Exiftimo quidem hic alIufioneP* ^i'J'
eflfe quandam ad (n/i/efi/AJ-^oV.quahorn1" jv#'
nes quibufdam veteribus appellati fu?' '/)t«/';
cwJWr/xs/.quippe quos natura ita ern" * jft
xeritac formarit.vt gregales eflênt, &bi- ""'
nj agerent. Ex que & Platoni dicuntu'
fatt Tro\ntKdL,\A eft, unimalia ciuilia, # j/,
ad focietatem nata:quandoquidcm eoge" W.$
nio fint.vtfola viuere nequeant.Itaqj pr$ j°{ jf
elatè ille,qui humanumingcniumapictf' lPeJi1'
lx
comparauit:vtenimillaperiredicitur> fff
fi fola viuat.ita natura hominis ea eft, V
fine opera mutua & focietate vitam trad"
cercnullo modo peftlt.-vtquemanus ma*
mim lauat.ita homo hominem mutua q«a
dam necellitudine atque ope iuuat. 1°
fumma ,
Integrutn ex raedijs vnuthfit_ rite duoluh
Si quando Bic oculos mutuat,illepedes-
Quiis enim artifex tam per fe fapiat,tantaS
quehabere facultates pLitatur,vt non in'
digeat aliorum'artificuro auxilio rntmio?
ld autem cvimi natura prouidaomniunj
matreprofefttiin fit, vtfingiili quibuW
rebus ad vita: piqfidium & ornamentuni
indigeanr,quo easab alijsmntuó capiat»
vtipfi memiiierint aliquod fuum omci"
e(Te mutuo & vicitlim rependenduiii:c6j
tè nullus noftrumeft, quin vel cxci vel
loripedisagatpartcs, vcqua fiteundum'
minimè videat, aut qua progredisndu*1'
vlterius,planè non habeat. Q^id, ca^c'
confilij capies, quó te in viam huius vit*5
anxixacmoleft^ conijcies? quid.inqua'11'
homo quantumuis diues ac locuples coO"
filij capies,vt tepoilis taHdemexpedire6*
inopia; aiigufti js, qua; non finunt te vl"1*
progredi.nifi ducatum tibipre.ftetaJiqul,
oculatus?At,claude,& pedibuscaflè>cl'J
teproripies?imö veroerudite licetac■*" .
farum altimne,an te locomouebis,!'''1 P .
mümfirmis cuiufdam opnlenti be"e1l'
           *
nummati humerisfuftenteris ? Sed^l" ^ n t
tusquifq;eft,cuinonperfpiciium ^'^..'j *«/»C
longè lateque pateat oJfici j huius ^111'^ (>'' tf
vfus ? Nullumomnino rerum ge.nS/-J nd^
quod autauulfum a caïterisper fe'P'u ^.
conftare, aut vim fuam atq; seternitate
confctuare po (fit. Sioiciqu* in terris g
enu)it"£
(ftus.fcelixfce'nnditas, proereatis exifto
coniugio duodecim fratribus robuftis.nul
loq; na;ao deformacis .
LORlPEDEM] Pcdiini vfu carentem .
Loripes compofiuim eft a loto & pede.
Dicunmr loripedes.qui pedes habcntin-
tottosin modum cotrigi«:aut verius,qui
blandos & carneos habét pedes fine olu«
bus,qualesfunt populiin Aphrica.quidi
cuntur Himantopodes, id eft , lotipedes,
quibusferpendoingredi natura eft . Pli-
■ins lib.j.cap.8.
Fertluminecaptus] cxcus, vfuoculo-
rtim priuatus.
Munera. tetribuli] beneficia ïependit,
qua: acaxoaccipit.
Quo caretalteruter,&c] Huc vecfum
alibi fic legi:
Ofoedus coneors:fic pnjlatvterq; vicijftm.
Mutttat] pro Miimauu: Mutuo,tts,cec
tcapud probatos audVores vix inuenies ;
Latiiüdicunt,A:fe*«o^itr«.quod facilè di-
ligens leétor deprehendet. Sed danda eft
Alciato venia , qni totiesoccurrebat Bar-
tolis & Baldis. Quöd fi teris aures hoc
«on ferant, poteris verficulum vnicaex-
punfta litteracorrigere:
Bic oculos mutat, mutat & Me pedes.
Hic oculos] fcilicet tardipes,clandus.
llie pedes] nem pe ca:cus.
Emblemate hoc intelligidatur,
ad fuftentandam fubleuandamque huma-
na: vitx inopiam,homine hominem indige
re:vtenim nonomnis fert oninia tellus ,
fic quiuisxion abiuidatquibuslibet, vnde
peruulgatis habemus parcemias,r»j« ho-
mo,nullm homo : Manus manumfricat :
Mtilta.
ma.nutrtddunton.iM leuius:No al>/
queThe/eo:Sc a\iimulta
eiufdem generis.
Re&c itaq; Menander:
civiip ydp ebtfpck, >yu iróhti vcüfiiixóhtv.
yup x&pu. viirjti,
ks" S^mtvkoc Te <Ta-
KJVhOV.
Vir enim uirum,et ciuitosfaluat ciuitatè.
Manus manum lauat, & digitus digttic .
Geryonem ideo fingfu multis oculis,muI
tis mambus & pedibus pr$ditum,quod in
negorijs obetindis multorum opera vti
eonfueueritjquod in principe.vel alio quo
piam,cui Reipub.fummacredita fitjplu-
ritntrm comrnendabüe habetur:Nó enim
omnia porTurmiSumncs. Idciico Pelopi-
deslaiidatur, qui legationeminitimis, cu
Ie ad dkettdum paium tdoneum iiuellige
in.
ïjonpe-
des
.
Mutuo.
IV.
Vnus vit,
nullus
Geryonti
tnytholo-
ticui.
-ocr page 761-
Emblemata.               6B$
8'Utntur, aiuut ai vfum hominum creata    ro illa fapientia , vt fapienter ab Oratorc
efe:hominesautem hominnm eau (Ta geni    di&iim.diuinarum atqueTaimiaiiatiim re
*°Sj vt ipfi aliis alü prodeflè poflènr.- qua    rum fcientia eft , in qua continetur Deo-
•prenecefle eftnaturam ducem optimam    rum & hominnm focietas quajdam &có-
*eclui,& vtilitates omnes in aiedium con-    munitas uiteripfos.Quod cum itsfit,me
*etre officiorum commutatione, dando ,    minerimusad extrenuai, quod antèdt-
acciptendo,commutando,cpnducei)do, &    ituro eft.vnum hominem pro nemine ha-
ÏSeceris eiiifdem generis.ttim anibus.tum    bendunKvnumj inquam, nihil ferè, dtios.
°pera , tum facultatibus hominum inter    fimul iunftos- permulta facere & confe-
nomines focietatem deuinciendo. lam ve-    qm poflè .
^^^■^——— in i ■■ .„UMI.., m ■« i ii i!■ ■■■ —^———mi——— i —in ————»——w—wa
Auxilium nunquam deficiens.
EMBLEMA CIXII.
T3 I N A pericla vnis effugi fedulm armis ,
■ Cum premer er % foh-» cum premer er fafalo «
JfHolumem ex acte dypeus me pr&Bitiv.idem
Nauïfragttm apprenfus tittora adwque tulit.
COM-
-ocr page 762-
Andreae Alciati
684
N T A R I I.
COMME
IVx T A tentoria in. ripafita Hiimen
pra;terlabitur,in quo vkarmis milica-
ïiDiis indutus, & fcuco Aio incumbens
natat.
Hoc èGr*co Iiilij Leonida; Epi-
dem Ciceronem pro Aae»1^"^™!
moribus,& nunqnam muratis leg»"
lKÏCumpremererq;folo] eiim iiaócMfe»
terreftripraslio. . „;s pc
II.
Myrtilus
e^uis.
^
grammate expreflit Alciatus.iu quoMyr        Cum pretnererq-, fait] cum 111 aq^ ^^
tili militis profopopda eft, fcutum futim    riclitarer.iisq; pene obrtierer.5alu ^^
celeuantis,Ispoftconfli(.T:umterreftrena    redicitur, vel a fapore falisJ: ve\f au0j
nem ingrefliis naufragium paflfus eft.cü-    Gxx'.oa-Ahivu, quodfignificat n
quefrange etur nauisdypeum apprehen    fliiito. Tabie*
dens ineoturnisïuper illoenataoit. Epi         Clypeus we^r^V;'/] Clypeus<vt ^^
gramma venu (rum eft & figurisabüdans.    mis ait.ciim virili genere P, frt~rêV.
Gra*cum fichabet.'                                    tum figiiificat, fïc diftnm «T» T* ,u.tt-
tiv in KivfCvat ipuya» JVs fivpriMt    7hv ,uVe iyri t* xaAu-wthC Tl *?'„,.&
Uha ,                                              quod deperefeu celarefignincac.CiyF ^
Tov ubdptftuirets, tsV ƒ' eV;r»£««ê-    ver0 in neurrogenere imaginem in
.
rij
Tmble-
matis
f ons.
vu*.
cxlatam denorat,diauu>iwn)*»^
^ês'HS' éV'è'JW vecyf rpÓTtvtdfvifct ideft.fculpere. 5ed tarnen T. Ll"'" ^'.
i'to-yav
                                            peafa?peproicutispofuirjvt 6-ab         .
vaSHsüiKpi/xtviiv vJ'a.Tt latü rtoKJ/xa.
Clypeisantè Romam
c"^Jc\v
Effngi geminum elypeo difcrimen in. vnq
Myrtilus, & pugnans fortiter atq^na*
tans.
Arripuidypeutn defrejfa fiaminepupp't
ïlubtibus oppreffutn, belligerisfy viris.
Viiis pericnla duo effugi [ego] Myrtilus
armis ;
Vnum quidero fbrtifllmè dimicando t
alterum verö natando .
Argefks [ventus] quando fubiitnauis ca-
iinam,clypeum habui
Seruattis deftinatum aquis & pugna;.
Vnis damna duo -vitaui Myrtilus armis;
Vnum acie certans , alterumin amne
natans.
Vtprimiim vento pul/a rate is adfu;t,vt^
Me clypeus pugna, eft auxiliatus aqua.
Huc refer & aha eiufdem argumenti Epi
grammata lib.i.tir.w? vctudyiov • Talcni
quoq; pingit Claudianus in panegyricis
Horatiü Coclitem,cuius hjec iunt verba:
Traiecitclypeo Tibrim, quotexeratvrbê,
Tarquino mirante, Codes, medijsque ju-
perbus
ttrfennam respexit aquis .
BlNapericla] duo peiicula t uempein
qiiam f ' ___________
peisfecerè- Afinius contra c
uta Pr0
'ypeurnpr"
imaginemafculiiiè dixic. Plinius lib-a-
bij fermonis:Vtrüq;ait, indiftinfogene-
redici/ed litera difFerre;vc pugnatoriiir»
per i.dicarrns clipeum.quod deperec
larefitjimaginem verèperv, a cluei)" 1
Sed ha:c arbitior Plinium non ex 'tia,i-C
ex Grammaticorum opinione r*10'1. *
Nam l1b.35.Nat.hift. cap.j.aitiScutise-
nim.qualibus apud Troiam pugnattl g
eft.continebaiitiirimagities, vnde &"0, -
liabiiereclypeoriim.non (vt peruerla ^ r
xruticorum lubtilitas voluit) a cluendo •
A elypeo ficclypeaie,verbum , ap«d I *j
cuiuum in Hetmiona.idemque efl ,cll,ci_
apud Litliuni. pr.hidamentocin.um b'
chiumintortoin hofttsimpettim ticel '
&abeoruni tclibtis fcipfum piot«gcl:e'
Scvtvm bellicum olim tantasain-
plitudinis erat, vt totum boB&inïfR teg
ret, & a telis omniex parte defendere^-
Adhaïc contiexa eius parte,corpus I"
tante flumen traiiaripodèt . Sctit«m
luifquam in quouis periculodeneiens'
/
dj
, Homtius
Codes.
ei f
etiam in iis auxilium prfBfta^^"*^ gc
aainó
III.
terris& in marl.                                       
Vr.is arms) vno eodemq; fcuto.Vmis    naturali.typuseft amici verinunq« ^yi
in phirali uingitur uominibus ilngulari    fuppetias rerentis,veletiarriin "^oaiic-
lïumero careiitibus.vt.Vna: litera», Vna ar    dctitur a fua facultate Penf.?mL0verbisï
ma,ViiK a-des.Cic pro lege Mauil- Abv-    na efle.Non mnltisidamp!incaiftatui tft
nis hoftium copiis geri. Licet apud euu-    vnum huius reieiernplu111 S'iq^N-
Vr.us tn
plurali.
-ocr page 763-
Emblemata^;
68 y
t> ÏÖANNES ANDREA CïOLE,
Dodloc Excellentiffime, amice integerri-
0}e, qui me non folüm. Patauii (vbï ami-
Citianoftra primum coaluit) duminca-
ftrisPalladiismilitaramus, ope & opera
lüuifti; fed etiam Venetiis dumfxuiifi-
ftiis diutumorum morborum procellis
Concu(ïus,& virium,& faciiltarum lacht-
tamfecilTem,imuquam deftitifti folati af-
flichim,erigere iacenté , ditigereauium ,
eaqj omnia reapfe ptxftare , qua; ab alio
quoquam vis aufim fperare. Tc remige
tandem a?grè enaui-Tu nihilominusamo
tis tui radios inmealiquantulum diftun-
«Jhim largiffimè dirrundis,dum mihi am-
pliffimbrum virorum gratiam concilias,
conciUatam foues, literarum reciprocoal
loquiorecreas, deniq: inftructiflima ma
fuppelledtile libraria harte meum com-
mentandiconatum promoues. Quid ego
Yici(Iim?quod poffum;redamare,&fince-
nim ambrem cadidè aneftari: quod hoc-
Ce publicp teftimonio ago,idqj per iftum
laborem,quem hicfufcepi (audaciüsfot-
tè quam felicius) perennc elTe cxopr'o.
Hoc etiam poteft commodiflimè transfer
tiad literarum ftudia nufquam non op-
portuna,nufquam noniucunda.qtiibusni
mirum non modo ab aduerfariorum te-
lis.&hominum inmiijs tiiti fumus,& ta-
tjuam oppofito clypeomunimur.fed &eo
nimminifterio vfuque è medijs vita: hu-
Jus fluctibus ad tranquillurn oei j portum
recipimur.Sicenim Myrtiliclypeum Al-
riatusipfemetoratione quadam Ticini ha
bita intellexit .Tradunt,inquit,Zenonem
Philofophum» cüm naufragium feciffec,
dixiffe.fe nunquam felicius nauigaflê,qua
cüm rebus amiffis vacare Philolbphiij de-
inde ccepiflTct.Idem & vfurpare ego pof-
fum,quicüm in patria otioquoudamjii-.
miaqs tranquillitate ferè marceCcerem ,
atrocitatebellorumdemum excitatuspe-
tegrinaii ccepi,& ad hanc difeiplinam con
^ugi, qua; mihi planèfuic, quód Proiier-
bio Gtxco dkinuMyrtili clypew-Viüth
'ngentisanimi miles, fcuto pugiiare foü-
tUs» qui cümadmaiifimam expeditionê
nauigafTet.fubmerfa fortè nauieidem cly
peoinuixiis in tutum portum delatuseft.
De quo hanc iu fenfum Leonides Poeta
fcripfit: .
Binaperula vnu effagi Myrtilus armu,
Cumpremererf,folo.,ciipremererq->f!tlo.
lncolumê ex etcie clypett-itnepr&siitit, idê
Nauifragum apprenfut littm adufque
tutit.
Sic mihi h^c egregia profertïo omni in té-
pore , omtiiin fortuua auxilio fuit; quod
ceu fetiecluti veftra: viaticum, vt& vos
comparetis, hortor fuadeoque- Ha?c AI-
ciatus.Apparet itaq; viris cordatis & ma-
gnanimis fortuuam ipfam, etiam in rebus
quantumcuuq; afflidtis atq; aduerfis, faci
lè modtim auxiliumque miniftrare. vt eft
hoc Tibulli,quod vulgo dici folet: Vortes
fortttna adiuuat.
Iuxta illud nimirum,
poeta; :
Audaces fortuna imiat,timidosqi repeüit.
Tefte etiam Seneca in Medea :
Fortiinafortes metuit, ignauospremit •
Verurn cüm mifera hxc noftra & calami
tora vita niilitia fit fuper terram: & ficut
rneicenaiij dies noftri,docente lob 7, labo
remus ficut boni nuütes Chiifti, vt Apo-
ftolusfeduló adhortatur.afiumpto fcuto
illo fal\itis,quod ipCè nobis ceu digito de-
monfti-at: vt pofTimus reftftete feius vtor
verbis) aduerfus infidias diaboh,& aduer-
fus principesmundi,re<florcs tenebrarum
hamm-Accipite,iiiqnitadEphef.6.arma-
turam Dei,vt polfitis refiftere in die malo,
& in omnibus perfectiftareifumentes feu
turn fidei , in quo polfitis omnia tela 11e-
quilTimi ignea extinguere.&c Huiufmo-
difanè elypeotam in terra, quam in ma-
ri,hoceft,diu novluqj reftè nos ab imm;-
nentibtismalis tuebimur- & diuerfa heet
periculaimperterrito animo illajfiefF.igie
raus ; vt & faivtè atteftatur Pfalir.ogsa-
phus: Scuto, 3it, circumdabit te veritase-
ius, non timebis a timore noclurno: afa-
gitta volante in die. Cadent a latere tiio
mille,^ decem millia a dextris tuis,ad t«
autere nonapptopinquabit. Pfahn.jo.At
nUncGratiis litabimus.
Cordut's
•viris fe-
uetfors.
{
Vita ns-
ftret mili
tin.
*^S*?b^^^
Cratwe
-ocr page 764-
Andreae Alciati
6U
Gratie.
EMBLEMA C L I I I.
'T R E S Charites Veneri eufiïiuntt dom'wam^fequunWi
■*• Hincq, voluptates, at que alimenta yarant .
L&tiüam Euphrofyne, Jpectofum Aglaia nitorem,
Suadela eïl Pithtts, blandus & ore lef os .
Cur nud<x. ? Mentis quoniam candore^ venuBas
Conjlat, dr eximia JimplicitAte placet»
An quia ml referunt ingrati, at que arcula inanis
E si Cbaritam ? qui dat munera, nu dm eget.
Addita cur nuper pedibus talaria ? Bis dat,
Slgi ei tb dat', minimi gr at ia tarda preti eH>
Impliatis vlnis cur vertitur altera
? Gratus
Fcenerat: huk remanent vna aheunte dua.
luppiter ijs genitor, cceli de femine dtuas
Omnibus acceptas edidii Eurynomo^ •               ^^0
-ocr page 765-
Emblemata^.              6S7
COMMENTARII.
GR AT I AE.quas Grasci Charites vo
cant,pinguiitiir nuda:,facie virginïï,
"Hari viiltu,manibuscóplexis feipfas afpi
le"tes,pedibusalatis: harum vna a uobis
*lletfa pingitur, reliqux dua: facie ad nos
coniierfa.Gratiarum fimulacra vecetibus
'P'ifaerecicra indumenra , inqiiit Paufa-
'as; at pofteri nefcio curaudas pingere
c fulpere adorti funt.antiquotum ratio-
** mutata.
Co NSTirvirvRhic Chatitum
Pfofopographia , qualem ferme &pi£to-
.es & ftatiiarii veteres expreflerunt.Tres
'Uu?què nudï.virgineSjiiuienes.hilares,
^ qua; inuicem fibi adhajreant . Nudas
^iderr^quia beneficia non oportet eflè fu
Cafa, in quibiis fimplicitas & puritas ani-
^?1 maxime requiritur. Virgines autem
p'uiieöes, quöd mifquam fenefcerede-
5at aut intermoriaccepti beneficii recor-
atio. sjbj connexa: & adhaerentes, quia
^cait Sophocles)» y&pis X*P'V &?H >
atia gratiamparit, quodq; debeat eflè
n'Petuum, & qnafi continuüm beneuo-
^tiajfoedus . Adha:c inpedibus habenc
?.latatalatia,quódcardamgratiameflèuo
'ceat, Poftremö vnam auerfam duse alia:
V^fpiduacj quöd proaccepto beneficio
llplicem , & qnafi cum fcenore gratiam
ePeiideredebeamus . Has ex Eurynome
°lletn fafcepiflè ferunCivcafFeclum eiuf-
£&} non tam humanum quam diuinum
?'kincelligas . Huiiis piciurx Paufanias
n Aeliacis diuerfis locis meminir.'& Sene-
a pluribus agit libro De benefici js, cap.
•'orröhuc non grauabor adfcribere in
/Jaricurh eiconem Epigramma nonille-
S. l,m,qiiod etiammim extaieRomaVe
Is *ft Lilius Gytaldus Syncag. 8. afcri-
f 'l4> Alciatus ipfemetcap.vndecimo li-
^'PnmiPaiergon:
tnuda Charites ,niueo de marmore-At
Ma*
p "i* Columna fuvs Adibus intus habet.
tribn* est facies , qualem decet ejje
fororum:
*r *ribm efi At as , par quoque forma
Gr tHh,M
* Tkalia tarnen gemhiA conuerfafo ■
rori ,
tHf)^ltCitt alternu brachia nexa modu.
PP'ter eïï gemtoxjpeferit de femme Coeli
Eunomia,& Veneru turbo, minisira
f uit.
Inde alitur nudusplacidafub mat re Cu-
pido ,
Inde voluptatesjnde alimenta Dei •
Qma veto potiflima huiiis Emblematis
pars.fi rede conferas,ex epigrammate ad
duclo lucem accipit,pauca in tranfcutfii
in ampliilima alioqui materia attingc-
ITlllS .
Tres Charites] Charites dictitur o-tto UI*
tws1 %a.p£.f,a Utitia,yt Phormitusait:fed Charites^
&notifIïmo Gra:corum adagio,Teut %i£- vnde di-
pltri tXThS'HV,Gratijs facrificarej.] iiibeu- Ü&'
tnr.qui triftes & folliciti funt.Denumero rh„„;*
v'.              _, .               ...           ^''arites
veto & noinine Gratiarum varia: unit au
torum featentix.Orpheus in hymnis tres "
recenfet,Aglaiam,ThaIiam,Euphrofyi]a,
Iouis & Eunomia: filias.fic :
Aeürs [Aoi è x&piTit iJ.ty&Kavv(j.oi £•
ykcLÓTi [j.01
Qvy*Tipt( Qivóts >§ Évvo[Al)it @a,$U'
KÓK<iïX ,
iyhcumi , ®A\Het , >§ ECppoevvn vro-
%a.p//.affvv>is ytvé7etpcu.
Huc agite Charites celebres , veneranda
propago
De loue prognatA Eunomiaq; parentibut
olim,
AgUia,Euphrofyneq\ Thaliaq; spUndida,
clarA
lAticis. matres •
Plutatchus item tres facit in Iib.de difpii
tatione Philofophi cum Principe.- Sapie-
bat,inqiiit,qiii Gratijs nomeu indidit,A-
glaije,Euphtofyna:,ac Thalia;: fiquidem
hilarem eflè & gaudere in conferendis be-
neficijs,id & maiuseft & purius.Has etia
tresinuocat Pyndarus Ode Oïymp. vit.
ffÓTVIA h'ykMA , <plK\WllJ.Óh<m7 iVtppa-
tr(iva,,Qcl^if- T* ipct,g-ijxo\Ti,&iav upA-
vi?x
TsUtTêf, ld eit:0 venerabilu Agiaia,
amabiliterq; demulcens Euphrofyne, ami
cea; obleBans Thalia,optimi DeumfiliA .
Quidam verö.vt ait Phoiliiuus in lib.dc
Nat. Deor. duas tantum Gratias pofue-
riint , iiuiucntesaliquos benefacieidi ini-
tium facere oportere.aUosaiitem gratiam
referte.Homerus lib 14.Iliad.vnam Gra
tiarum Pafitheam vocar.qiiam IunoSom Pafithe*.
no Deo inrnaciimoiuumcollocat. Huius
etiattt
k!c
t\
\
SN
%
%
n's
CA
X
v^
<5>
-ocr page 766-
Andreaj Alciati
688
Veneri afftjlmt,] Teftis eft In AeliaCs
pofterioribus Paulanias,& Cceliuslib-^'
cap.18.vt figmficareturjqu^'voluntasfc1
etiam meminit Statiuslib.i.Theb.
No hoc L'afithea blandarum prima fororiï.
Aufomus Gallus Lefbiam fuam ternaiio
GtaüaruiD numero adiungit, hoc epi-
grammace :
Tresfaerant Charites, fed dum mea Lef-
bia vixit
§htatuor:vtperijt tres numerantur itS.
Sic & ego aliquando ex tempore mugina-
bariii formofam & aigutam pfaltiiam,
dum nobis fuauiflimè cithara canerec.
Dum fyeQo attento formofum lutnine
■vultum
,
Tiïc dico : E ccelo Cyptia lapfa Dea efi.
Meliiflua cithara du iügis carmina voce,
Obfiupet wgutum turba nouena melos.
1'urp ureo dulces dum fundis ab ore lo-
quelas
,
"Slexanimas Charites tune reor effe m-
des.
Rachehquid dicam'.Vorma Venmaltera;
cantu
Pierisat decima es
j quarta fed ore
Charis .
ïieris abdc chelyn, nitidos Venus exue
cultus
,
Nam Charis islet viris nuda placere
poteft.
Communior tamé fuir fententia,tres fuif
fe Charites, vt in eo verfu teftatur Me-
leager .-
Ipio-aau y.èv ya.pi?is,7pti{ S'i yhvnwnê.p
Sivot apcu .
Sunt triplices Charites,tres HorA,cafi£ &
vtrteq;
Tot autem ideo efleprodiderunt, quia &
benefici elfeinalios debemus, & aliornm
beneficia fufcipere, & ijs, qui in nos iue-
runt liberales,retribuere. Dareautem.ac-
cipere, & referre , tresadus funt inrer fe
diftiu&i . Alij ideo dicunt tres eiTe Gra-
tias.quiaacceptum beneficium cum f?uo
ie reddi debet. Quapropter folebant ita
Gratias pingcre.vt vna earum auerfam fa
ciem teneret,quafi a nobis profeet»; dus
veró nosafpicerént,vt duplex nobis bene
ficium rependi debere eftenderent . Tra-
dunt etiam Gratias in Acidalio fonte,qui
eftOrchcmeni Bceotie; vrbe ("vbi Eteocles
Andrei & Euippes films templo sedifica-
to primus G rati js rem dininam fecillè di
, cuin) lauarijquoniam pnraeCTq beneficia
oportet; & nihil lordtdiim, nullain fpem
rcttibiüiüiushabcre.
iet fine pugna , citraq; coutentionem «•'
lam,& qui dat,& qui accipit,tranfigere['
T>ominamq;fequuntur\ Hinc VenetlS
pedi(Tequ3: & arTêcla? vocautur.
Mincq; voluptates] fuppeditant voU'"
ptatum omnium materiam.
4
{""V
Alimenta p#rant] Iunuit'(vt egoqU1'
demarbitror) mythologiam Gratiarufli»
qua agrorum fertilitatem,fmgumq; abtl
dautiam, qua; pacisbeneficio late proue'
niunt, per Gratias figmficari quidam v<J'
ma in Ra
chelem
nobilem
pfaltrid .
lunt.Vide Natal.Comit.lib.4.cap.i;.My
pp
tholog.
L&titiam Euphrofyne.] Notatio eft n°" '
minum . Euphrofyne Ixtitiam fonat, *el
qua: hilaritaté facit;Trapi ts ivtppa,iv&f'
Utureddere.LxtiUitemm
inbeneficijs ^
qmdat,& qui accipit.De hac Bapt-Pi»s:
Qeflibus Tiuphrofyne blandus amor ocul^'
Aglaia. J Splendorem , dignitatem & '
honeltatem fonat. hinca.ykctl^oy.ct.1 *cA"
■yKciï'Qö honoro,orno
. Eltenim honelt'1'?
dare quam accipeie: nam beneficium 'lu
accipit, Übertatem vendit. ait P. Syri nl1"
j'
f
mu s.
&.
Suadela esl Pithus] Thaliam intelJig'1'
qua: floricütatem & Iscum cónuiuiun1
nat.-^cip* 7o GaAAfi^jquod e.ft,virefcel'e'
pullulare.
Hïc au tem S'uada fiue Suai'e'
la , D^a perfuaiioiiis &, eloquentie,, *
a Grsecis <3rH5a)nomiiiatiu . Cicero 'n
Bruto: Vt homiiiisdecuseitingeniumj"?
ingenii ipfius Uimen eft eloquentia, qua vl
rum excellentem prsclarè tum ilii h""
mines florem populi efle dixerunnSua''*
que medulla^ftS'ti), quam vocant Gtï£'
cijcuius effeifror eft orator,hanc Suada*
appellauit Ennius. Eius autem CetlicS11
medullam fuille vult, vt Cjiiam Dean' in
Periclislabris fcripfit Eupolis feflitaU*'
huius hic medullam noftrum Oratoi'eR'
fuiftêdixerit. Hsec ille. TH^aiverö (*
Suidas) eft ^H^oci/.cuifacrum ni'1.1 ?.
liud quam oracioiquam etiam Gra:c1"]'
yjtyayov appellabant,quód ammun1 \
cat quö velu. Eo fenfu eloquentia fle* _
nimadicitur Ennio. Hancfolam m"1
libus reginam eflè apud Euripidem HeC
ba dixu : eique AHlchylus (Ai^iy^f1,
tTict.otS'x.;
tribuit. Huius etiam caufa ->
«ratesapud Quintilianurn fl-«9isV ^"r11 "
yiV
Charites
tres
.
/
Cur\
r
€rattjs
quis fa-
era pri-
mus fece-
rit-
-ocr page 767-
Emblemata-j
éop
W.id e&jerfmdendl opificem, Rhetori-
Cennominauic.
Cttr nud&f] De habitu Chatitum non
*»dem eft omnium feiiteiitia,aliienim nu-
daSiïlU veftibus lucidis & flucntibus indu
la$fui(Ie voluei'uut.Panfaniasin Bfoticis
^racias antiquitiis tam a fculptoribiis ,
9üam a pi&oribus» & a poetis curit vefti-
bus incrodiiiftas fuifle teftatur.-quarum at
'■Hees Pythagoras Patius, Bupahls, & A-
gnificencius eft beneficia cónférre, quam
afHcibeneficioi^Hincn. illud Plutarchi:
itiftiptit, Ta eJ Tdryjiv , ti iZ'noiM &
pivov haKKiov
atAA.«t ^ju ti'S'/ov e?vcu tpnri,
yjtpS.f
>ap tS'iv »Tw yóvi^óv eV/Ci e$f yj."
pif
AAAaa'spaf nvo reut yjt,pt<rt t<£ avó-
[/.tna. SéiMVof, ciykcum> > i$ ïuppoevvrni
»
Hgi QéhmtV . T9 yccp dLyttkhó[JLiVOV •£ T»
yaupov iv Tu [J'tJ'avri t»V yciptv, vrhèioV
sr< Ygi HttvctpaTzpov • d io 7o -TTttvyjiv et/
eüryjjvovTeu irokhoiiw- deiydp dyékktv
feu,Ta tO iwoiéïv
. Hoc t&'.'EpicurtKtut,
ntm modopulchriits effe beneficio afjicere,
qukm affici.fed & iucunditis . Nam
nuU.it
resperindeparitgnudium,vt beneficentia.
Sapiebnt autem qui indidit Gratis nomi-
na,AglaU,Euphrofyn&, &TbalU,fiquidê
txultatio & lititia in dante maior eft &
purior.ltaq; multi pudore f&pïfuffundun-
tur,cum beneficiumaccipiunt:femper au-
tem gaudent,cum beneficiumpnftant.'Hó
mihi temperare pofTiim, quin addam Ci-
ceronis illud è i.Offic. Aut opera fit bent
gnè itidigentibus,aut pecunia, &c.quam-
quam in vtroqne ineft gratificandi libera
lis vol untas.tanien airera ex arca,altera ex
vittute depromicunlargitioq; qux fit ex
re familiari, fontein ipfum benignicacis
exhaurit.
Addita cumuper] Innuic auftor mtn- Alciatus
quam depidfas haAcnus fiuflè Charites pe Gratijs tn
dibus alatis, fed fe primiun hoc inuenif- laria ad-
fe,vttalaribusillasdecoratasdiceret,vi lo didit.
curn haberet prouetbium,£» dat,qui ciii
dat.Vide
ibi .
Bis dat qui ciiö dat.] Prouerbiale eft ex %;s dat
PublijMimis:
                                        ~Mj fjf
Sis eft gratum.quod oput eft vltrbfi effent*. ,iat.
Item que:
Beneficium inopi bis dat,qui datccleriter.
Vulgatum eftetiam inhanc fententiam
Luciani diftichon .•
üMelfcu yapnif ykvx.tpmipeu . tjv JV Cpa*
■7rtLo-a.ya.pii xtvt^p.tifikiyorto yé.pi<>
Celeres gratia dulciores : fi autem tarda-
uerit,
Omnugratia vana,nec dicetur gratie
Vel.vt Aufonius reddidit.-
Gratia qua tarda eft , ingrata eft : gratin
namq;
Cum fieri properat gratia gratamsigis*
Ideptaliter ;
Si benequid facïas,facias ciiö ; naciiofn
Sum
                 X x Gratum
X.
E
llcs extitere;& Socrates Sophrönifci il-
'»s iudutas in veftibulo arcis Athenienfiiï
J-ollocauit. Cu.migituraiitiquitus vefti-
°Usoperirentur,velquu turpeeflèt afpe-
^u mulieres nudas fine veftibus confpicij
M quiabrumaü frigora formidarent, inci
'etiintin recenciores taquam in latrones,
* quibus fpoliatas funt. Qiiid igitur mi-
JUrn,fi hoc noftto tempore om nes giatix
*rigeant,& nuda: algeatit ?
Mentis quoniam candore] Duas afFert
Ca«fas,curnuda;pingantur Gratia:. Pii-
"^jquia adacquirendum amotem & gra
''atti.tieceflè eft , vt cor ipfum candidum
'tanfpareatjpurum &abfq; vllo fi&ionis
Velo;inbenerkiis itaqj vltrocitroq; collo
'sndis nihil oportet ellè duplex aut te&ü,
''dclaraomnia & (ïmplicia.
Atq-3 arcula inanis eïï Charitum-] Se-
c«nda caufa prouerbium tangit.S/^i'/JV
te\t).id eft : Simonidts cant'dena: Nam
***c de Simone retulit Stobauis : 2/M«-
'°>1{ ■Tra.pttnetKxvTofi Ttyos tyKapiov
^JÜo-cu , jyu yapiv tym klyonot ,^a.p-
\vpioV £i ^} fifcrro}^ fvo «W rrtsr
VC Ktfiarit, THf fjctv ^.p'nav , tiiV <F
^fyvpis . Kgï 7rpof ra.{ ~x?*p*4 , t»v [dv
** yjtpirav KivnvivpicTKa otav ivoi^ai,
''y JV yjniffi/^nv /jt-óvny. Simonides,rogan
e quodttm vt/ibi confcriberet encomium,
"" gratiamfe relatnrum dicente , argen-
""» autem non dunte: Duas,inquit, arcas
'feeo/vnam Gratinru?n,nlteram argenti:
®*c«% necejfitiu exigit, Gratiarum quidê
"karnap eriens,inanem ipfum reperio,alte
*>nyerofolam mihi commodam . Quo
'8°ificare volebat, fe gratis donare nolle
atr»ina. Sic quoq; queritiirTheoc ritus
, Chatitibus , qui G tatias fuas ideo nu-
t'sait,quód a principibus, ad quos mit-
jntl'r,uidotat? remittantur.Sed hoc vide
' PoflTet illiberale:nam libera & vltronea
.Tj'clTe gratia,nó coafta.autilliberalis.
S
^
«■
-ocr page 768-
Andreas Alciati
f fi
«ratiatarda facit, quiffimus posta illas Aïgl« & ° ■
[s
6 po
Gratie ent ,ingï
- • ■         lias e(Te cenfuit. Confuie Nat- Lom
Mythologiam loco fupra citato-
S at is, vtopiiior.explicatamdedi
mus Charicum mythologiam; nempe L?
Minimi gratiatardapreti es7] In lian«
fententiam circumfertur verficulusGrse-
cns:
A' '/J.p/s- d @pa.£ÓTms, d%&pis iet "X?pss.
Tardum beneficium ingratum eB .
tiam tres e(7e Gratias , neminem pcm
a
ad
o_
____________
SG
fui amorero alücientcsj quas midas
portec.uroplices.citrafimiilationem^
lia propriè fpacium quantum vtraq; er-    nas abomni fuco; ad f^^itemi
te/duur mnL. Ditfa vlna, vr placet Ser-    ptas & celeres.ad remeed£0ng
„io *Wtw AHW, * ****** De vlna    amore mutuo acbemgnaj beiah£
vide dilioTOter P»r«ga ™ftrl Akiati llb"    mn£k*s>e* b°T WB,ffl *ra-
S 5ud«»in pnonb.annota,    nècce.efti ac ^f^SSSS»
aLusfxnemt] Hoc eft , qai primus    tas & acceptas.Quod fi qu | «^ ti$
gratiam mifir, perinde fecit, ac fi fcenori    ra: ad locupletandam hu.usï mb e
lediftWnam pro vnagratiaduasaccipiet.    commentationem .ra^^el£finL-
Uemanentlnaabeuntedu^ Siquidem    Senecam de beoefiens paffim, ft P
referenda "ratia nulluro officium magis    mis c.5 .hbn pnor.s. Cum hoc con 6
S u.m.Qu6d fi quidam accepens   nob lem ^^±C^^%% Z
■Vlna.
ar referê-
da.
fertiles.qui rnulto plus reddunt quam ac    oere non ,»»i.o*.«H»« TT^'^JEbaa
cepcrinrTcic. i. Officior-GrauilTimè dj-    fin, obuia fefe offetunt è bom au ^
ftum a Valerio Max. dandi & accipiendi    bus.qusdan, lublegemu• Ex-Wre
benend commcicium (fine quo vix homi   nuin, d uj.cnmis ten er. na ad *. 7J t
num vita conftat) perdit & collie, rn.it    l;fel «fi.jt.de P?"^*"^ M gand.
quisbene menro prem iaUem reftrre   ^SSSSSSSSS^^
gratiam negligit.                                    ' ,           .
° lupptteriisgenitor] Charites dicunt lo   deb. In M.mo vetere           --^petlt.
WStf5SS;] Off- ^erit Cha   cho (fi qu/é ^^Jj^.^
titum mater,varia eft optnio. Nam h^c    folebat,» rgratos aud.tor« fle|e^
ferme nomina circumftruntur.Euryno-   MT« ^* »£"> f^J. ^ ^,/,-^,.
me,Eurydomene)Eurymeduft,Autonoe,   id eft!J*«W*»W lT^A ■
luno Ena.ithe,AoUia. Eurynomen difta    ö.«f«^«*/«ywABenc Mart alis.
luno.tuantne n ia a
7 _atl.imonii Dedecuseft femperfumercntlq, dare .
ait Seneca, quia late patentis pacuuium
                   ■■■'•, ;c^;„„, vnluntariurn
fit beneficia diuidere . Alii Eurynomen   Eatemuralioqu. h™fc™\™£„a*C-
quafi latipafcuam, a fpatiofispafcu.sm-    ^ag.s eje qu^«"^'SSipi
^erpretanrur,^^ »^,<S «>-feoe eft:    fa.ff.de bon.l.bert b ?rac'a ^n°uod s .
Jundanter retribuo.X*c\nu Eurydome-   tur F«"f» eft Wj CÏd5b«c be-
«^««•«/.^//^i-^*»^^*-    n«aep,ft.83.Sap,e"«Je^* f*^
Eurymedufevelo rf^ « rf^^«rfJW,    ^ fic.um, bene S»^""™J^fS
Charites
cur louis
filia.
Mater
C'-aritiï
qua,
'Euryao-
mcj.
f/
jMrydo-
ment->.
Euryme-
duje .
qnoo "«* Ggmficats quoniam qui libeia-   
T"""-i-"o.....-----. ■ .
les& mutiificidmt, cxtensimperare con
(ueuerunr. Hefiodus inTheogonia :
Tpti{if oi iupvvc[j.n ydpntts ti^t KttK-
XmtLpms •
Huius meminit etiam Homerus Iliad.
i8.VidePhornutum denat.Deornm>cap.
fDedlaiida.noii facultas . ied laci"
tamcH
f
fapiens fuonioie mouetaculeos: 1;lus^"
terisdedit.qui fine fpe recipiendidedit.
Nam hec bencficii inter duos lex elt,ajte
enim obliuifci debet dati, alter accep"
minquamrnempe vtqui deditbenefaciu ,
taceatrmemoret.quiaccepit. Eft emm o-
£
y
: Marte ,
Charitü
purtntes
;fii« Vener.Sc Libero, alii ex Eicbofc diofi^ genus hom.num offic».exp oW_
Neftegenitasdicnw. Antimachus-anti, tium, &c. Quonommegrau.terlucce
-ocr page 769-
épt
Emblemata *
mur.Dignuseft decipi.qiu detetntinerau
docogicauit. lam q>uod hilares &nudx
bic Gratix repi'a:fentantur,meia liberali-
tas,nulloq; iiue cogentc profefta défigna
mr.Qui enim dat inuitus,nihil dat.Ei'ga
Fabius Vemicofus dicebat, beneficium
ab homilie duroafpcrè datum, panem la-
pidofum eflèjquem efutienti accipcte ne-
ceflTarium eflet, etfiacerbtim. At iKspèv
J\>T«'pet é bti; ctyttTra., Hilarem datorem
diligii Dcws.JLt.
nu Ha funtmaiora benefi-
cia.quam qu? funtin accipiemisïerecu»
dia'. Nunc relegatis hinc Gratijsinuidix
& detraftioni occiurimus.
Martialis Pofthumocuida, qui quod
«onarat, impenfiüs celebrabat. Lacerat
animum,& prernit frequésbencficionim
tommemoiatio:quod etiam non fecit qui
«lam libemis apud Simonem patronum 3
«n Andtia Terentii.vbi fic :
Si tibi qttidfeciyitutfacio quod placet,
gratum fuijfe animaduertifti
> hetbe»
gratiam:
&ed hocmolefiumeft,namifth&c comme-'
moratio,
Qu/tfiexprobratio efl immemoris beneficif.
t^oudifcedo aledione Senecas: Beneficia
Aando,ait>imitamur Deum, non fcenera-
In detraÖores.
EMBLEMA CLXI V.
A
pD ENT flagriferi matuU > BupUi^ magisiri
Bilem in me ürnfftti petloris cuomertj.
ggidfactam ? reddamne vices ? Sed nonn* cicadam
AU vna obiïrepcram compmjfe ferar
?
-ocr page 770-
Andreae Alciati.
6gz
Sluid prodefi mufcas operofis peilere flabris ?
Negligere eft fatius, per der e quod nequeas •
N T A R I I.
tn enim ingenio hififntfiagritribt'
Vbi quidam Icgunt Ilagricibd, quafi fla-
grorum menfa:,hoceir, in quorum tergU
ita flagra vbertim ingerunrur.vt ce,na du-
bia in menfam cibi.-Vel quod flagris quo-
COMME
BI N as appingunturmanus,quatiim
altera flabello mufcas importunè ad-
uolantesabigii:alteraverocicadam,notif-
fimfi infecti genus,alaapprehenfam tenet.
V i R A M fcribendi huius Epigram-
i.
11.
matis oceafionem defumptam video è li- dammodo ïiutriaiittir.Idcm talem in Per-
bro.cuilurifpentorumNomenclaturano Ta vocat Subiculumflagri. quod auiduc
men.audtore incerto- Isergo cüm fcripta flagris fubijciatur
MatuU] Matula & Matella vas eft, in
quod vrinaexcipitur.Iuuenali crulla>0'»*
tpiov Grxeis , Fefto & Varroni mateJlio .
Nonnumquam metaphpric<us vfurpatuf
pro homine fcetido,impuroj vilt, infulfo»
meticulofo,ignauo>vano: vt apudPlauttt
in Perfa :
Numquam ego te tam matulM ejfe credidi-
Hincetiam dicitur, Aliquempro matul*
habere.id
eft,defpiceie,proninilohabere>
Sc quafi contemptiai permeare . Plautus
Moftellar.
lam hercle ego vos pro macula habebo,nh
fi tnihi matulam datis.
Germani dicunt: Vur etnen fueslumpe»
halten .
Stupidiq; magiftri] cotnmuni fenfu ca*
rentes magiftelli.
Bilem euomere. ] Virus acetbitatis i»
me euomere, libellis famofis meprofcin-
dere,blaterare-Allegoriaabhis , quicon-
coquere neqtieunt certos quofdam ciboJ
pri ftomachi debiiitate j quod prouerb.
citatur ex Aiiftoxeno Mtifico apud Plu*
tarch.Sympof-7.cap.8.Tercnt.Adelph.
lbo,ac requiram fratrem, vt in eum htl
euomam .
QuidfaciamXreddamntvicesf] Addt»
bito.an par pari referam . Sic addubitar*
Ciceronem memiui 13.ad Articum. iiuO1
fibi coiitenuienda contumelia fit a forori*
Attici filioillata, & ditTïmulanter conco-
quenda;vel an fit euomenda femel &ape'
tèbilisomnisacerbitas. Verba eius lia;C
iuntiNunc meituia, mi Atticc»confilio»
irfaipov f'iK&s TfÜp^of •j-^.ioV'id eft.vtrui"
apettè hominem afperner Sc refpuam > "
(fMKiaüs émiraut. vt enim Piudaro, fic
iT/p,j=t uoi vóo?, d.Tci'y.vciv Hirtiv . omnin?
monb'us nieisilhidaptius:fed hoc fortaf-
fe temporibus • Tu au tsm quod ipfc "bl
-
                                                fua-
Zafiieiiümcrauit,ha2cqua;fequuntur fub
iicit:Sanè mulcum profuitZafij pruden-
tia !unsatq;eximiado£crina,a Francifco
Fiorido fugillata: in quem nomine ipfius
Zafi jjBudici,Alciati, & casterorum titu-
\o,In Vrancifcum 0/;'</«»>,accepimus apo
logeticum, quod fic habet:
Audent flugriferi matuU, flupiditj, ma-
giftri
Eilem in nos olidi peetorit ettomere.
Jkeddemutne vicem opprobrijs? fed nonnt
cicadam
Alavna obftrepera, corripere iftuderit*
Quid prodeft mufciu operofis peilere flagris
?
Negligere eft fatius, qtnequeas regere .
Et quidem.vt facilè conijci poteft.vna cii
riondo illoialioqui do&o.kóiTiine,ied eet
tè parum verecnndo.vcXus fcripta teftan
tur,malè feriati pardotriba; & tnepti ma-
giftelli Alciatononnihildetraxeranr, adeó
folet intabefcereiiiuidia, fucceifiis homi-
num videiidojvtcun. Nafoiie loquar.Vt
enim vix fine fumo ignis emicat: fic excel
lens qiixdam gloria comitem imiidiam
vt plurimüm habet. Qui vir certè ma-
gmis.ciim xgrè ferret fe ab huiufmodi li-
tetatoribus & magilteilis impottunè tra-
duci.fcripfit hoc Emblema,dictaute indi-
goationis afFec~hi,quo reddit rationem cur
pluribus non refpondeat: qtiippè cnm e-
xiftimet cnm ijsconcertare fibi planè in-
decorum efle,quandoquidem minorem a
jnaiori prouocari nee iuflum nee ingenuö
fit. Q\io in loco noranda eft veiborum
energia vehemens ,& Satyrica: compara-
tiones.fuccinLta* quidem,fcd acres admo-
dum,& quajplurimum neruorfi habeant.
FLAGRJFERI] Fiagriones, reaftigix-
Per cótumeliatn flagriferos appellat eiuf-
modi fciolosSc impudétes obtre&atores.
Eüdem fenfa Piaijtiis ia PfsydolQ cjixit;
^
Glort* co
mes inui
dia .
III.
-Vhurife-
-ocr page 771-
I
Emblemata->«             £pj
^sferis.id'em mihi perfuaftim piuato. l'r%a.vó& S'AKtHV, \apiv ts' oi eupC &•)-
Cicadam Ala, corripüijfe]
Refpexit ad
            Sp-JTr?
SS
Yt(>i\ctbiïi,Cicadam ala corripuifli.cMlod
1,1 eosdicitur, qui quempiam mimmè ex
'ui fuo prouocacEftauteni liocanimal-
^ligenusmirajcuiufdam & prodigiofa:
|arrulitatis, maxime Sole efferuefcente.
J,'inius lib.ii.cap.iS. negatijsvocem e(-
'ejfed ftridorem contraclujeumq; fonum
Clïiittit noualis, quemadinodtun mrifcx»
^pes^ulicesjiiamijs fttidor fitnul cum.vo
«tu definitjat cicads fi preflc.ris alas,ve»
"•ernentius enant perftrepit: 5ed in pectp-
'e ait fubefie duos fpecus,actricuqj mem-
^tanaijmobilia^cedente fpiriw,per hos è
j'fceribusfonum edi ;;£tgoquemadmo-
~l'm (icicadam natura garrulam alapre-
^ndas.clariiis pbftrepet:ita fi liomini ma
*cdico prajbeasoccafionem fimultatis.non
J^°dö non taccbit>fed & importuniiis ob
'trepct.eifu tiet,& omtiem bilem euomet,
^artisq; iljinqc atris. PrpindePlatouem
''tint-admonuüre , iie quis hominem poe-
lam fibi facererinirnicüm. £t Horatius,
**ftiui irritabilevatum, dixit. Decicadis
^•deporiö Valetian.lib x6. Hieroglyph.
^ Ccel.Rhodig lib-;i7-cap (>.
'êluidpodeft tmtfcafj&c] quid iuuat
!*'->iofQ@£i/.Doclum viiu.m dedec. t cum
''npentis & inertibus G rammaticuJis con
'crtare . AlUiditautem ad Prpuerb.iW«-
y"f depellere.cü'i Sc illud cortuenit-^«»r
'* non captat mufcas/M n fcam au tem im
fQt'tin)itatis& impudeutiashicioglyphi-
'CUm eilc icnbitOnisrVpoliiolib.i. Hie-
*Dgfyph& Pierius \ n\ -jib-ié. eam enim
Vt fepius depelia^,& a te fubniouere con
^idas, tanta tamtn ünpude.ntia prafdita
clt.vcideiitidem redite, & infeftare te mi?-
i!mè vereatur,iiullam comtnpdotum tio
lm rationem habeat, fine loquatis, iiu€
, 0rniias,viue bibas.fïue cibum capias;.fiuc
je§*sifiuefcribasjfemper parataailat , vt
."faciem niam infiliawufefta.irrjpoituna,
nc°mmoda,nulli rei nifi faftidio de fécon
,.uat)do idonea. Vnde inter Dcorum pra:-
i. homerus perrinacem miilcximpro-
^tem ptopofuicvbiferpx hoftisinful-
hofti.neq; quietem dat vllam , donec
Quod fie vertic FrancifcusSandtius:
tt mufca audacis vim Mi mpracorditt
mifn,
Qua quamuis depelU hominis fitfzpe re-
pul f a-j,'..
Ajfdit,exoptas humani fanguinis hauflut.
Sed cur muicaJtam inipudeuterfaepeab
a&a; reuolent, alia folet aifignari caula >
prxterquam qua; ab Homero ttadita eft;
quod videlicèc fint obliuiofa;,nec fatis me
mineriut quanto ex periculo paulo ante
fefubduxeiiiit. Aftiptilan videtu.r Plucar
chus Sympofiac- Duo, inquit, font am-
mantuim omnium > quajiioltro vtuntur
hoipicio . nuifca Sc hitundo , qua: nulia
queunrarte cicutarl Mufca ne molefti
quidquam patiatur.pteheniarihpnetjhi-
ruudo iuaptenatura hominem odit. &cr
Phiion ludaeus in vita Mo/is loqueus de
Cynomyia:Gui veram,iuquit,appeliatio-
nem impoftieruut periti nominuni, vjr e-
rant fapieiuiilïmi.comporua è duobus irii
pudentirtimisanimantibus .nnifca & ca-
ne;altera vinceute om nes voiucres cemeri
tate , alteipomnes terreftres quadrupe»
d. s. Accurruntetïim inrrepidè , & fiquis
arceatjiioa ceduiit peruieaci3,done> ia tien
..torcarnibus.& fanguiue. Atcyncimyia
particeps amlorurn audacia:, mordax &
infidiofum eft animal; nam è Jpng.iaq.ub
cum ftridore in teli morem;magtioq; im-
petu aduolatjinfixaqj cuti njEfgc pertina-
citer. Meritö. igitur viro fon.i eft odiofa
.miifca,& iapientiatq; ptouido temeriras.
Quapropter Hercules mulcas de iuofa-
cenoabegiflèdicitul'jfvlyiodefrj quem vo
Cabant eartim Deun* irupiecacus : quem
Ewlzebub de.n«ünem iuifle iciibit D.Hie
ronymus.
Cpero/isfiabris] Flabra propriè dicun-
tui de Yi ventoiiim-Eius tam en vocabuli
diminutiuuns FlabeUum, accipitui' pro
iiiftriiniétcquo fit vcntilauoperjeftatem
ad colpus refiigeiancUim; vei etiam nu-
kas augendas • Martiali dicitui Muica-
tilUl\,Gra:cis /L*woo"0|3)j.7ert;n.EuniKho:
Cftpe htcfiabellum, & ventulum huicfic
facito .
Cur mu-
fafipws
abacrii re
deant
.
thilon.
lud'itis
de cyrie-
myia
.
M'jioies
Heus mu
fcarum
Beëlze-
bub
Vlabellü.
fim
nus inflixerjt f &audacia; confidentif-
Negligere eftfatius,&C.] yvdfxt! . NoH
eft quod laborem im.pendas,vel te excru
ciesineovel periequeudo vel fugiendo,
quod vitarenullo R.odo poflis.
Xx 3 Fit
* "Umus executus fuerit. Sic antem
eiitn legitur:
°' (ivjtff Sapeof ivi sriSiiTtriv èvwtv,
6 ^ujpyo^ivtj (j,a,hA-ïïip ypcèf ó.vi'po-
/*6 VOio
-ocr page 772-
Andreae Alciati
^4
ximè.qnödmoteretur a b.eftiola tam con
temptaiiftus^iiltoqiichoiieliorem mot
tem luiflè.fi id fibi obtigiflef exmorfule»
nis vel pardalis . Itaquéacerbius c'aulani
mortis,quam morté ipfam ferebat. Huc
refero nou inuitus feftam Gynicorum •
qui importunitate & impUdentia muicas
perbellè exprimunt. Nam quod moleft'
effent contra ciuiles mores oinnia deridet»
do, plurimorum teftimonio clarum eft :
qudd verö & impudentes, »el vnius D10-
genis improbum facinusindicat,qui vel't»
medio foroj, fpe&ante populo 1 hominerrt
(vtipfeiadabat) plantarenonernbifeirt'
Sed hxc omnium fcripttsmandata funt •
. Malim ex eo Emblematisargumento eli-
cete id,quodkgitutapud Plinium iun'o
rem.Rectaingeniadebilicari verecundia»
peruerfa coiifirmari audacia:etenim vfu-
uenirefolet , vtquó-quis imperitior eft t
fiteè ia<ftantior& fui confidentior. Hoc
Grjeco etiam axiomate confirmatiirïa/^*
■37a jAiv Sóftror, KiyuryAs <f okw <pe*
/=«• Imperitïa qUidemaudaciam, eruditit
verorerum examen timiditatem ajfert •
Exernpliim habemus fatis notum in Zot'
lo Amphipolitauo, Polyctatisauditore»
quiobgeuuinam rïialedicendi Iibertaterfl
canis Rhetoricus nominatus eft: Is'enin»
ctimnonfolüniin Homeium, Platoncm»
aliosq; praïdaros &magnos virosftykin1
ftringeret, fed vbiq; litibus &peruicio(is
etiam conteutionibus operam daiet, rO"
gante quodam erudito viro,quate omni-
bus malèloqueietur: Quoniam, inquit >
malèfacerecüm vfeJim,non poflum. Ex'
primitatitem omnium maledicentium 3£
detradorum perfonam Zoihis , qui dun»
non inuetiiunt, qua ratione faclolasdanl»
deiitibus caiiinis & lingua amatulenta iij
bonos inuehuntur. Nunc a mufcis a*
cancs,
Fit uonraro>vtinuidislinguis,&e-
xitiali maledicentias veneno armati, pro-
bos acintegrje vita: viros,nonobiiqua,fed
reóh viaiac ratiötie ad honores & dignita-
tes tendentes euettere > & omnibus bonis
exuere tentene: quod forfan etiam amalè
f'eriatis noftro Alciatocontigit. Vndelegi
tim3 eau fa mottis aduerfariis fuis breui-
bus.fed aculeatis verbis refpondet-Etenim
contumelia & obcrectario fepe animis tra
quilliiïiniis patientiam extorfit, ait Sene-
ca. Q.uate ferendum eum pntamus, qui
pudorem fuum purgat.Sic Comicus pto-
logb Audria;:
Si mihipergat quod volet,dicere,quod non
volet,audiet,
Beneficijsfe certajfittaudiet bene.
Defenant maledicere , metledi&it ne no-
fcantfuet.
Hieronymusid imitatus.ad Rufinum: Si
dixeris qua: vis,peiusaudies.Quodmemi
ïiimus vfurpariim Plauto .• Contumeliatn
fi dices.audies. Et qttid tandem?difficile
eft iuftum dolorem temperare, l.fi adulte
ri 38.§.imperatores fF.de adult. Qniii&
veterem ferendo iniutiam iniiitasnouam,
vtapud Gellium lib 6-ex Mimo quodam
vetere .
Qu&libet extinftos inittria fufcitttt ignes.
ait Ouidtus j.Artis.Ingenuusariirrtusdif-
ficulter admodumcontumeliam patitur,
lieet Ieuius fiat patientia quod corrigi nó
poteft.Veiüm ftraugulatiiiclufus dolor,
& prelTum enecat, nee fatis habet virium,
vt par efle iniurix ferendx po(St. Homi-
nescertè Iiberaliter inftttuti cotumeliam
irapotentiusferunt, quxfitillata a con-
tempto quodam & inerti conuiciatore :
cum quocongredi vel turpe fit,vel indi-
gnum putetur.vt apud Atlian.in 14.Va-
riar. hiftorAriftides Locrenfis motfns a
rouftcla Tarts(ia>dixit,fe dolere Yt qui ma
IV.
tauidi
nunyua
defunt vs
ris cordet
eis.
&
Jf
9
Turf e esl
cum iner
ti congre
di.
Inanis
-ocr page 773-
Emblemata:
9f
Inanis impetus.
£.M.B L EM A GLXV.
LVNAREMnotitiyvtjpeculam, cAnisinfticitorbem,
SecL videns, alïum credit inejfe canem,
Et lat f At: fedfruftra agitur vox irrita ventüt
Et veragit curfus furda Diaaa fuos
.
CO MMENTARII.
rnen lib.i.Natur.Hiftor.cap.4o.Orygen,
inquit,appellat AEgyptus feram , quam
inexorru (Caniculae fideris fcilicer) con-
tra ftare.&contueri tradit,ac velut ado-
rare cum fternuerit. Idem lib.8cap.5j.
orygen inter femifera animalia niimerat :
Suut &oryges,fo]i a quibufdam didi con
trario pilo veftin,& ad caput verfo.Eius
quoq; facir mentióné Col tune].lib.p.c.i.
LVNAREM orbam] Liinani,quam ca
nisin'piceret vt fpeculuiruvelquxfii vide
banu vt fpecnlnm . H«c inlpe&io reuo-
X x 4'
            «t
IN c?lono&urno aftris micante Luna
plcno orbe radios fuos dcmittit, fub
1.u* canis magno impetu & lacratu allilic
l,s forma exprimitur.
V N D B petitum fït hoc Emblema,
^•ifatis confrar. nihil tarnen habet diffi-
^'ltatis. Videadagium, Inanisconatus.
'y*genus quoddatn canis.eft a.pud Ae-
oVptiosrls, tefteiÖro Apolline, Lnname-
*°iïentem allatrat, clamoreq; magno il-
laitl profequirur: vnde pro impurirate a-
Ptid ipfos ^jgyptios ponitur. PÜnius ta-
tt.
v
III.
-ocr page 774-
6^6            Andreas Alciati
Tafacne vernis verba pyofmdam.
TrIl,'c7nii*en,q>ioSoleiT>,& Lunam com- Catullus:                           j;ftaomni*
lral»carmen,q                                           Uemnunc retrahiste,actua di^aom
parat.Lunamqj ion pracrcitj quuu "■ r"              . „ ,
c
tiatnrafpicere.non item Sol.SicauteiUe:
Compara O del Sol uaga fuor-*-->,
tio Solis Ben puoi dirti alfuo par degna e pofsète.
& Lunx. S' egh Ie chiome indora
,
Tule coma inargente^>.
S' egli al giorno da luce
>
Tu la notte fereni .
S' egli de l'anno e.jluc*-j,
Tul mefr anco mantieni.
E s' egli ba 1' hore ancelle-i,
Tu hai ferue Ie ftelle. <
Ma in cihV\auanz.i e pajfi
Ch'egli abbarbaglia,eiu mirar ti lajfi.
Putoaurem hicaliufnm eflfcad.id ,"qij ad |
in Pharmaceiuria Theocritus,vbi ait.ca-
nem terreri Hedate fübterranea.Comper
turn eft au tem ca nes etiam ferocioresfpe*
clris nodurnisterreri.
Canu.~\ Canerri accipi pro conuiciato-
Vent es irrita ferrè adnebulas aeriasj
Idem Argonauticis :
                      ,. '
. irrita veniofd. lïnqüenspromipi P/om '
Et ibid. Ariadna de perfidia Thefet conque
rensiaitfe fperarfe
____,optatos hyrnen&os ,
'<§mcunBaaerij difcerpunt irritaventi .
'Tibullu'! Iil> j.eieg+.ad fitiem: _
tiic Deus in melius cmdelia fownt» v
'tot,
Et iubeat trepides irrita ferre Notos ■
Sur Aa Diana]
Epitheii^sT*?0/''*' .-
.'confidera.nurnalliifum fit ad proiierbni,
SUrdo oppedere- Dianam verö pro Luna,
Poetis poni.reseft fatis frequens •
C A R. v i t ajmulos quofdam ltnl\*j
torés.ieu.vt dixerim veiiits.obtrectato
&maledicos, qt,i«üm dodrina: vbeiem
quandam gloriam in magnoahqno Sc e
Canis pi
in Hiero-
glyphicis.
re, inuido,impudenti & maledicoobtrc
ftatore notum eft; vtetiam pro aduiatore    celfo yito confpK.ant.co u c.^um p
& fcurra. Apad Homerurh.ab AcK.IIe A-   -fopdantfc.?«, quam .mica, t " j» e
gamemnon incelTitur,vt kvvos ö'^ctr'    SM vuteo notnm.^AX*^^ ^
\aMm caninisfit ocutis. Ea enim canis    feft ^V ^f'T^ ^UiusZam
nalnraeft, vt eum nihil pudeat.Itaq; Iu-    H^^reprehenderelongt^^ j.
liusPollux , OculBin is haberecauumm    imit*n;vt vero veru.s«"'hiXenoph
dkitur.ait.quin.mio plus impudens eft.    ^*g^*9*"««Jj^2
Plautus Menzch. Hecubam ait ex eoap-    P*//.r«rt 5 ^«" S^> «| f fl ^j^,
pellatam canem, quèd in qupfcumq; in-    xi«» s W. ^%[*&*f fÈ V Z",j ±
rJ
taeretur, conuiciatrix & maledica eflet.    «
Itaqj &M. TulliusOrationeprdRofcio
Atnenno,aliosOratores clamareait, non
etiam nocere:aüos latrare>qui etiam mor
dere poffint. Cur verö canis Diogenes eft
nuncupatus.nifiquod mordaxtflet &ma
ledicus? HincCynicotum fluxit appella-
tio,& vox Homerica KwairiK- ApndTe-
reLit.Eiinucho.canisos durum, &impu-
dentiam figniScat. Catullus in quandaro:
ruhnrem
Va.(jLttpTlha)f T/ TTOlWOVTeti, P? *3*w/**
W Kf'nS irifiTV^tv'. Nonfacdeejl,*1'
vt rèperi ri aliqued opus pofit, in quo n""^
a quoquamreprehendatur . ER ent»* ar~
duum ita quicquam perficere , vt non a >
cubipecces.Quhdfi etiam-[me "j'l"', ff
f e quidquam peragat sliquis, diffiale e
non pati
, aut inuenire taliqff i»'qu"r
iudicem
. Sumpta eft ójj-olao-is a cant "
Lunamlatrante.fuamque ipfins vmbrarn
temere confpicante, fed qui eo plus *g^
"Diogenes
cur di-
clus ca-
nis.
Terreocanisexprtmamus ortj.             
Vefpafianus Imperator (apud Suetoniu)
aru i.uuaiii •— . -
reri,neq:inceptum curfum fifterev»c
Eodem prorfus modo exereendi funt im
portuni üli fycophanw.yt & alien?famS
captatores , quos non modo,ammumide-
fpondere, fed in rabiem agi deprehendes,
ciim ab ijs,cfniliG funt^abentur contem
ptui5& eosrefponfo aliquo minime dign
tur.Ciim enim hoc vnum m prirn" exp
rant.vtemOnodi aeuleis afficfaps , dand»
Demetrium Cynicum obuium fibi,ac ne
que alTurgere,neq; fahitare fedignatem,
oblatrantem etiam nefcio quid, fatis ha-
buit Canem appellalTe.
Seq; videns] ftiam vm&ram .
Etlatrat] temere latratuni editjnec nü
nitabundcisaliquid proficit.
uigitur vox irrita xY»ft>]Sicdixic Lu-
cretiüslib.4,
                         . • '
f j'
w
-ocr page 775-
Emblemata.
697
tibi eft opera, nefubitus iraHmpetusani-
fnurn a-fua fede & ftatu dimoueacfed dif
fiwülaiidttm, fingendaque vultus hilari-
las,qua pr§ teferas.quamminimi auc nat
Ittts planèmomenti ea fint, qaxfalsó Sc
temere in teiaculantur . Sic enim fiet.vt
"u hac tèlerantia, calumniarum artifices
de!inanc,maledidta & nofcant fna:vel im-
potenti qiiodam dolore perculfi rumpan-
'ur.quöd obeife tibinonpotuerint. Inhu-
•öanum verbum eft, & qujdem pro iufto
*eceptum,Vltio:& a contumelianon dif-
fert.iufiQrdiiié.Qjai dolorem regetit, can-
to fnexcafatitis peccat. M.Catonem in
balneo quidam percuflitimprudensfquis
e»imilliJpÉBS iaceret iniuriam.'J Poftéa:
fatisfaciéti Cato:N5memini,inquir,per-
cuflum me • Melius pucauic non agnofce-
re.quaniwindicare . Nihil,inquis,illi poft
tantam petulantiam malifactumeft.'Irnö
Ruiltiinvboni: coepit Carónemnoffè.Ma-
gni animi eft iniurias defpicere. VI tionis
contumeiiofiflamum genus eft.non eflè vi-
fum digniïm,ex quo peteretur vhio-Miil
tileues iifiurias alritis fibi demifere, dum
Tüidicant.IJIemagnns & nobilis eft , qui
Wiore magnje fere. latratusminucorum ca
'Mm fecurusobaudic. Aiidiamus randcm
confulcqrém optimum in primisiuxtaq; .
lepidiffimifm Comicum Phi|errionern: >!
o Kot^op&v ya.f>~<£v o KotJ^opx^ifof
At») 7rpo&7roi)iTcu, toiS'opHïy è hot^opw.
Q^jod ica Latiiiè fönat:
lncundittt nihil e3,neq; eMmcocinnim
■Eft,qita.mpoJfe conuicinntemferre: ■
Nam qui conuiciatur, eo, inquem conui~
cium iacitur,
*>>Jftmulante tacenteifc ejficit ■ut fibi ipfe.
conuïtietur.
Cenfet nullamauribusiucundiorem mu-
ficam.quam tacerealterum.altero comii
c,ante. Cürn enim patienti animo,fed Sc
f°tti peiftore quis maledi&a perferreac
Pati poteft, efficitillequidem diflïmulan
do.vcmaledicus fibimatedicat, id ? ft, fit 5-
"^orburn prodat.fed fibi potius quamal-
^rinoceat.Cüm pórrö impunè obtre&at
quisVnalio prasfente.qui contradkat.di-
£itur Grxco adagio, i7ipoy.ó\ioi £ix.n>be
teromolia cmjfa.
In eo vincit faspe.qui pa
tipofHt.Ita Seneca.- Vin' boni eft fcire pa-
ti,non facereiniuriam. Idé B.Hieronym*,
ad EuftóchiumrApud Chriftianos, vt qui
dam air,non qui patitur,fed qui facit coii
tumeliarmmifer eft.Ibidem: Irafci homi-
nis eft,fre,numiracundia: imponere Chri-
ftiani. CoiUemnienim Ieuiuseft , quam
ftultitia percuti, aic Mimus vetusv Nem-
pèmaleiidtum inrerpretandofacisacrius,
& fi bene fubduxeris.falfum maledjcTrum,
maleuolum mendacium eft.Ex multisfe
ftiiium fanè oecurrit veteris cuiufdam
Stoici cauillum,apud Senecarn,epift. 91.
Eleganter Demecrius nofter fokt dicere ,
eodem loco fibi e/Te voces imperitorum ,
quoveiitre redditos crepicus > nihil enim
referre.an furiura.andeorfum fonenf.Ho
ratij iftud congniit i.Epiftolar.
Mordear opprobrijsfalfis, mutène colores ?
Halfwhonor iuuat->& mendax infamin
terret ,
Quem, nifi mendofum & mendacem ?
Et Cicero 1. in Anconium : Me ijs dic"tis
iieicit laïdatanlauder.Sed Hieronymi ifta
mihiplacent, vt omnia, inea , qu«eftad
Rufticum:Sicut fagitca.fi mittitur contra
duram matenam, ijoniiumquam 'm mitté
tem reuerttturiK vulne/atemittentemiita
detraiSorcLiitv tiiftem faciem vidït audië
ds, imó nóliaudieOTis» fed obtu-rantis au-
ies fuas ne audiat,illicó conticefcit,pallet
vulcus.hebeiit labrajfaliuaficcatur.Nem-
'^)èquod Ouidius :
Confcim mens reiïi f&ma. mendctcia ridet.
Nee fanè difplacet locus Seneca; de ira, c.
33.Irahabet aliquam voluptatem, & dul
ce eft dolorem reddere? minirnè- Non e-
nim vt in bcnefici js Eoiieftnmeft merita
. meritisrepenfare.ita Wiiuriasiniurijs. Illic
vinci turpeeft: bJc inhuroanum viucere -
flseiHe. Metniptrit'eigö virbonus, fibi
non effe iniu tias iiiitiriis compeófandas,
nêquerabie cohibenda petuiantiamrquia,
quo'd lurifc. Innócentia reus purgatur,
non relatibiie criminis,!-16,qui, j.ff.de pil
bl.iudicQ^iid tandem?
Dum ftliquttp&cegttt vocet;
Sed peilsgacelegantem Plutarchi difpuca
tionerh,QiJomodö quis vtilitatem capiat
ab inimidsj&fortalièamplius, quod de-
fideretjiithil erit .
Demetri)
diftum.
m$m&>t*m?§3®>
Aliquid
-ocr page 776-
ÓpS            Andreae Alciati
Aliquid mali propter vicinum malum ^
EMBLEMA.CL XV I.
X>A?TABA1 torrens ollas, quarum vna met allo,
■^ Altera er at figuli terrea faCta manu.
Hanc igitur rogat t/la, velit Jibi proxima ferri,
lunlia vt pracipites vtraque Jijlat aquas.
Cui lutea : Hand nobit tua funt commercia cura
,
Ne mihi proximitas hac mala muit a f er at.
Nam feu te nobis, feu nos tïbï conferat vnda,
lp fa ego tefragilü fijpite fola ter ar .
C O M M E N T A R I I.
- /"™\Llae du?a flunune rapidoabre-    Uuncegoverumiüud verbum effeexpefi»r
\*J
ptae ferumur , quarum altera terrea
            vetut :
& tiglina oj era compa&a prascedir;iubfe-    Aliquid mali ejfepropter vicinum malü.
Titxlut. <luitutalteraahenea.TitulusEmblematis A p o i o g v s deduabiisollis Aifo- J.I'
liimptuseftexPlautiMercatore,akenim    po afcribitur.qui videturex Ecclefiaftici
ibiLyfimachus:                                        cap.ij.expreiliis.cürnaitSapiens.-Poiidus
ftper
-ocr page 777-
Emblemata.?.
ópp
luper fe toilet, qul honeftiori communi-
Cat. Etditioritenefocius fueris- Qmd
comrounicabitcacabusadollam? quatido
wiro. fe colliferint.cóf ringetur.;Diues in-
luftè egit & fremet: pauper autem laefus
Mcebic. Fabellam lic redditam a Faerno
mie adfcribam.quód videatur admodum
lepida.-
Dunt tmhebat amnts olias.xneam
Vnam, altertim autem ficiilem .
Sed ahenaproprio pr&grauataponderet
Sibiqiporropr&cauens%
Sttadere coepit anteeunttficlili
_,
Coniungivti vcliet fibi,
Qub rapidum aquarumfuflinerent impetiï
lunHu vtrinq; viribus.
CuifiBilu:Tuamihi,ait,vicinit(U
Non admodum placet,foror .
Nam fitte te mihi ■vnda,fiue me tibi
"■■'•. Prope adnatantem illiferit,
Vifofyitem te durapr&Habit cutu,
Iragilem meamfic conteret.
~Sic>PotentJorumfemperefl vicinitM
Vitandu tenuioribus .
X.APTABAT torrens ollas] torrente in
rapidodux olla; natabanc.alrera è metal-
«> i & altera terrea. Torrens dicicur flu-
uius.qui nol1 Je fonte,neqj de viuaaqua,
ted a phuiijs.vcl demontibus in valles de
fcendit,a>{Uteautem (ïccatur, aquis verö
"yemalibus inundatur&currit.
Quar um vna metallo.] Duplex homi-
nurn fors & condirio, diuitum nernpè &
pailpcrum , totidem eiprefla fymbolis.
QjLo ferè pertinetillud Anfonii:
tercula gêmatU cüponeret horridavafis,
Etmifceretopes, pauperiem%fimul,
Altera erat figuli &c] id eft,erat ficli-
"S.Tg/j/ppjio'/f.CKteium hac fictadefcri-
Ptione rapidus torreus reprasfentathurua-
l)K vitje conditionem torrentisinftar flu-
*arn, &celerimométoeuancfcentem.Et-
Cmm«iore fluentis aqtias Iabunturtem-
P°fa,vtcecinit Ouidius • Olla aeneadiui-
tes opum congerie onuftos & graues: ter-
Ka veró pauperes lïgnificat, eosquidem
*acilè in his vitx huius turbulentis flufti
kus enatantes ,'& pericula grauiora erhi-
g'entes.
Hane igitur] terream.luteam.
Rogat illa] nempc è metallo fafta .
/«»&<. vtpr&ciphes] vt coniunétsefaci-
*>Us impetum aquarnm fiftant •
Sunt comtnercitt cun] tua confuetudo
&vfus-Mctaph®raa mercibus. Eft enirn Commer
propriè commercium übera commeandi c-lHm
contrahendiq; facultas.ab ifs, qui merces
vltro citroq;conuehunt, appellata •
Insignis eft apologus.quoadm» IV.
nemur cum potentioribus auc improbis Cum qui
non efleineundam focietatem.-quia fi quid bus nöfie
infortunij damnivè acciderir.in infirmio- ineunda
rem femper reclinari folet. Duo ergo hic ficietas.
fe nobisofferunt Iuris proiicrbia.que, huc
pertinent . Primum eft,Potentioribus pa- Potentie'
resejje nonpoJJumusA.iAtzWtn-ïndic.tavi rumfa-
tand.caufa fatfïaj.nara magiftratus.de ar- miliari-
bitr.Extathac de repraeftantiilima elegia tasvittm
Ouidü lib.3.Trift. eleg.4.cuius hare ali- dz-i^
quot funt carmina;
Vfibw cdoclo fi quidquam credit amiea ,
V'iue tibi ,&longè nomina magna fuge.
Viue tibi>quatumtfo potes pr&luftria vitas
S&uum pr&luftrifulmen (tb arce venit.
Kam qudqtiafoli pojfunt prodejfepotentes,
No profitnt,potius plurimü obejfe folent*
Reliqua videibi.Idem quoq; alibi:
Viue fine inuidia,mollesq; ingloriut annos
Exige ^amicitisu & tibi iungefares .
Crede mihi,bene qui lt>.tuit,benc <vixit, &>
intret-t
Vortunam debet quifq; manerefitam.
Apud Plautum pauper Euclio recufat af
finiracem cum diuite Megad&ro contrahe
re,his verbis :
Venit hoc in mentem n>ihi,Me*adore , tg
ejfe- hominem diuitem,
laBiofum
, me item ejfe hominem paupt»
rum pauperrimum .
Nuncfifiliam locajfim meam tibi,in men
tem venit,
Te bouem ejje,ó> me ejfe afeltam
: vbi te-
cum eoniunclmfiem ,
Vbi onui nequeam f ene pariterjaceam
e-
ga afinui in luto,
me bos magn haud reSpicia* , natm
quafi num.quamfiem,
Et te vtar iniquiare ,
ö* me mem ordo ir-
rideat .
Neutrubi habeaftabile
Habulumi.fiquid-
diuonij fuat:
Afmi me mordicus[cindant, boues incur-
fent cornibm.
Hoc magnum eBjericulum, ab afinis ad
boues traufeendere .
Alterura Iuris prouerbium efijnterefino Vlcïnib*,.
ftrabQxn)nhaberevicinumA.c\aodCxpe, ni fum-
§.6n,fF.de coiitrah.ern.pt. Pindarus Neni. ma eömm
ödh dttus.
il]
$%
hs
««Tk
e>2j
?*«4
-ocr page 778-
Andreac Alciati
7oo
miflaeft ele&io praedij vel domicilij: ne£
enim parum intereft noftra quibufcum h°
minibus.autapud quos viuamtis. Vtde
csteris filea,adquid illud ia&atum Gr«-
cis.Tcc tppa.yx.ov ipiKavttryt, yeirof*<f' *•
Vrancum pro amico habet atnö vicini*&
Nempequia Gixci Romaniqj fufpe&arfl
haberent Francorum veterum potentiarfi/
cum vix pares efle putareut. Hoc natura»
vel hominum potiiis deprauatismoribuS
comparatum , vt-millxfint rricxacerbio*
reSjiiulia odiaimplacabi'iora, quamcp*
inter vicinos-,ac coutribules agrrantur:vw
quia vicinus potentior inferiorem ftilrfu*
fe haberevelit,quiiinulias non ftrophaï
comminifcitur.quibus quiettim vicinufi»
deglutiat.Non fuut nobis repetenda? Ró*
manorum & Grajcorum hiftoria:,ciiri»
quidem vel domeftica:, ac noftra: gentis
fupperant, ex quibusaccipimusquam fee
dèacnequiter de vicinis ^a quibtis mhij
metuendum erat.tiiumphatum eft . Se»
Emblematis huius cliarafter videtur fpe-
cialius trahi ad eos , qui fecdus exhorrent
potentioium principum ; quo animo ij
fuiflèt rex Portugallia; Sebaftianus ( q»1
infauftam & impiam cum Mahumetano
focietatem ad fuum, fuorumqueexitium
non l.ongè ante contraxitjfelicius vixiflèr-
Memoratu dignus.fed iufauftus, & exem
plariscafus.vt ita dixerim,Comitis5.Pai»
li.principismilitia; Gallicana; ftib Lodoi'
coxi. Is Comes resnouasmolitus aduef
fus principem fuum.colludebatcum rege
Anglo,& duce Buigundo.neq; triftefuu
fatum pra;fentifcebat. Tandem enim fee'
dereinito inter viros principes, &• fopitis
difcordiis , Comes ille, vt Surreuus alre»'»
fuaï proditionis pcenas dedit. Facile nnhi
eflêt recolete qua:dam noftriiEui funeft»
exempla, fed vereor ne ea narratio bileiw
quibufdam rooueat, quifuoruminfortu»
uia, quafi plagas vix dnm bene lanatas te-
fricarinonpatiuiitur.Videin ChiliadibuS
adagium, Aliquid malipropter -vicinuti*
malum.
vbimultaprajclara demalo v'C1"
110 ex Hefiodo&alijsréperies.
rij1.3. docet vtilitatem maximam adferre
vicimirriyfi fit idem &amicus : contra, fi
fit intmicus & malus.dammim ia&uram-
que. Cuiodbe.lèexpisfllt Hefipdus :
wiijj.0. x.a,x,is yHTcov',ó'osovj'_a\ya&ls yjy'
omttf..
h£'
ctV Qis.axaKoiT , ei pthyHTav kclkoT
tw-
Detrimeiitum [elt] malus vicinus, quan-
tum bonus eft magnum commodfi:
Neque bos perieric, uifi vicinus malus
adfit.
Noxa.malus vicinus, vt esl bonus vtilis s
ima
Nunquamècspereat, vicinusni improbus
adfit.
Demofthenes aduerfus Callielem depra;-
dio,nihii moleHiut ejfe c\\cit,qudm incide
re invicinum auarum érimprobum.7Q
■^jthi'wanèfor-i^iv
, » yciroyas wovilis Kg*
'7rhisttéKTis tugètv.
Magnates enim locu-
pletiores vicinis pauperculis nunquam cef
feiint, quippè qui cos nondefinantexfu-
gere.dumadnihilum redegerinc ; natura
cardami refeteutes, qiu herbarum in pro-
pinquonafcentium humorem attrahit.vn
deillasarere pofteafitneceffe. Quoetiam
illud Virgiliaimmfpectat :
Itlcmtuti va mifera nimium vicinet Cre-
mons,.
quodeplorat Mantuanorum infelicitaté,
quibus obfuit ibla Cremonenfium vicini-
tas,ait Serums» ïtidem euenit Chalcedo-
nijs& Byzantinis,itemq, Aetolis& Acar
nanibus.qui finitimi mutuisarmis & dif-
fenfionibus fefe cotifecerunt.Itaque apud
noftros vulgo citctimfertur , Eioptimè
cedere , quibonum vicimirn habeat. Cato
fenior (quod etiam alibi adduximusj eos»
qui prasdiaempturi eflent.admonebat, vt
prajcgteris adueuerent ne mahim habe-
rent vicinum.Celebratur & Themiftodis
apophthegma . Cum quis enim pra:dium
venalehaberet.iuiiit prajconem adijcere,
til jyu a.ya.§is \yei ynTovas . quafi Ion-
gè vendibilius eflètviciui commendatio-
ne.Bona iiaq; vicinitas óptandaquidem ,
non fpetatida fernper,nifi ei f©rte,cui per-
Carda-,
mus no-
xius vici
nis her-
bis.
tw
pit'
M>$ ftte&?!t «fcS&
ïnetim
-ocr page 779-
Emblemata.
701
In eum, qui truculëtia fuomm perierit
EMBLEMA CLVII,
pN E LP H1N EM inuitum me in littora comtulit <eftut %
^ Exemplum-> infido quant a pericla mart.
Ram fi nee pr oprijs Neptunm parcit alumnü,
Quis tut os homines nauihw ejfe putet
?
COMMENTARII.
I.
6U01/V T/50J- TV.fA.ficV (A lïiipoV ivSifiiit)
Ij EiPHiHVM pifcem mare per-
^"■^fidiim in littore ficco deftitnit, que
,s tempeftatis antea eiecerat.
Hoc tetraftichon video petitum ex
. P'gram.tit.ftV i-^vtt, nempe incerti
*l\iufdam hexafticho.quod tale eft :
^^<piva.^év»{ KOivcv optt[A<& Tt^fJ?^
to-ixl kèv y<utif,iteij> 7QWSS • (e; y*p
wa.p&'xovTtp
GFieifiStW Wint<peiGa.To evrtpvp'ms,
ld fic reddere conatus eft Minos :
riuiflus & afpera tempeftas ad terram tra
xerunt
Delphinem, externs fpeclaculum for-
tUflK •
Sed in terra mifericordixlocus [repertus
eft:] «aju videmes
Statim
«JVro
s >
-ocr page 780-
Andreac Alciati
yoz
Statimadtumulaift mecoronaruntpii ^/*w,cxpiingendum^e*_c«n«Xt«Ulu^
intelligendum,ftato tempore.Nam e»o.
ri delphinos ftatim taaaterra^falUiHi ei-
[vin.]
Nuiic veroquod [me] gcnuit mare» per
didit. Qua: tandem ponto
Fides'qui neq; propriis parcit alünis.
Delphinempelagi rapidm me ad littora
fluBus
Ludibrium cunBuJorte volente, tttlif.
Pr&fedium at f ia terra dedit: me namque
■viderites
Ornarunttumulo eonueniente viri.
Me mare quodgenuitfec fuflulit.Ergo age
ponto
Quantafides'natosperdit &ipfefuos .
Verfio Sa
Sic verö vertebat Sanftius:
Bij.
         Delphinum me fiuuius atrox in littora a-
degit;
Hosfitiéus fortis fee documenta dabo.
Terra tarnen mifèro tribuit pietatis bono-
rem,
Nafertis decorant noftrafepulchra pij.
Hun c mare quod genuit, me per didit: hei
neque parcit
lpfefuis,ponto qu&fet habendafides
?
Coelius Rhodigiii-iib S.autiq. lect cap.6.
lic inqnit:Ion Gra:ca:facundia:auc~ror,vt
videtur, haud fpernendus omniiio, ficut
deprehendet, quicunq; attente legertt
iftolam w. Iibri 9. Ptmti Secundi, vt»
fe
agitdTp'uero & delphino, qiu fubindc »
arenam erumpebatjtaftusq; aSoltsealo-
re iterum fe in mare recipiebatjems autem
hsec fuut verba : Incredibile (cam venu®
ramen qiiam priora) delphinum geltato-
rem colluforemq; puerortim in terrarn
quoq; extra hi fo)itum,arenisq; fifccatuO}»
vbimcaluifTer.inmare reuolui. Memi»'x
huius rei Pïnciaiius in Plinium,& alihm°
ipie Rhodiginus loco citato.Neqj Platar
chus (vtad Ccelium reuerrarj id vultU-
gnificare .delphinum illico ta<fta terra e-
mori.fed perdereceleritarem & violetiaHj
il lam , poftquam in alienum elementum
exceiïerit.
DE&PH1NEM inuitum me] me reltt-
clantem.nihil tale cogitantem,innoxiuni-
lu littora compulit.} Id vno verbo de-
s7ituere,diciuir,
vt admonet perfpicadflj-
ID1 vir ingenij Fornerius: quin etiam ad-
ducit hoc Virgiliamim :
Et freta deBittient nudes in littorepifies.
Mflm\
AEftusdicittir maris crefceiitis
& decrefcentis commotio.Gaüice, Le re-
gorgement de la merje flot de lamer.ria
eins maris. Hmc Sftuarium,loens viCli-
fim e.ftu maris vel nudus.vcl aquisftagna-
tibusofFertus . Et Aï'tuaria; infular. «
quibus Vcnetia: primüm in potentiuima
& populoïï/Tuiiam , qua; hodie cernitur «
Rcmpublicam coiuerunr • De reciproco
mansaftu vide Plininm lib. 1 esp-97'
Coel.Rhodig.lib.z6.cap. 17.Sc i2-
Exemplum infido. ] quod poteft exerrl'-
f
ff
0!
Delphini
in terra
vu.
ex Plutarcho accepimus , eiufmodt ada-
gium poluic,&thpïvo( iv 'fêpacp 01&. Del
phini in terra vis.
ld in eos promprum
;/'
videtur,q(ii quod nefcuinc iudicant, & in
quo minus valent, toto conatu petunt ,
necfeintra pelliculam cótinent.fupracre
pidam aliquid ambitioliiis affeclantes .
Delphinoium celeritas vtiq; memorabi-
Iis eft, adeo vt ocyor voiucti, acrior telo
cred.itur,& vtAriftotelesiiiquit.-ctTacTaic
i'oKn aveu C*xav -rcLyvsov,^ TavivvuiPpav,
[/.iyóhcov isis. hoceft -.Omnium videtur pl° efle, quantis infidum mare periculis >
antmalium velocijfwius,non aquatilium quantoq; Jifcnmine fauiiat: vel vt««AAI/«
modoJed & terreftrium,Juperfiliut etiam yoptaa^ , quot rixis & /imnltatibilS labo-
ret Refpublica.Locus eft htiic accommo-
datusin 7.Controuerr. Senecs declamat.
l.O ma.ria iuftioraindicijs.ait.ó mi:iöies
procella» patie, Sic.b.fidum tnare.a.ny-
yvq; SaheLao-cL-
in Gixco epigrammate,
ideft.cum quo nulla fponiïoautfides po-
teft intercedere.Q£ad rat luicejtgans Lu
creti] Iocu5)lib.i.
malos nauigiorum maiorum . Cajterum
tan) fttipendajagilicatisanimal, terra: ta-
rnen contaftum nonpatitiir,quininuecl:u
in arenam emoritur coufeftim. Hacrenus
ille:quierroris anfam è Plinii veibis (nifi
fallor) ariipiiit, qu;e verba mulcos etiam
An Del- alios <ieceperunt. Locus Plinii taliseft,
4
Sedquafi naufragijs magntf multuq\C -
ortu ,                                     ^
Difieclare foLt magnum mare transtra,
in tenam inci
ftatim tellure
ccyus fiftula cjau
t
rint.mo- dubio corrupte kgkur:uam illud verbö,            carinas,
riatur ,
Awn-
-ocr page 781-
Emblemata^.
703
^■ntnmtu,prora,tnalos,t.onfiuq-, ncttanteu,
**' terrarü omneu orasflmtantia, aplufira
1 videantur,& indiciü morlalibui edat,
lnfidi mans infidittf,viresq; dolumq;
'vitare velint,neve vtto tëpore credant,
"übdola cum ridet placiti peliacia ponti .
Nam fi nee froprijs ] .Coüatio maioris
'«minus- Sienim mare non feruateos,
*>«osinlncem edidit& nutriuit: id eft, (i
Ptinceps vel populus fuos cuiesnon tue-
*4r»' jsq; non ignofcit, fed miferè de me-
''otollit.quid'.reh'quis fiet?
Quis tutos homines\ nam valde pericu-
'°fum fe flndtibns marinis committere ?
"Juarn parum tutum eft mthniuiaboj.Sz.-
*)lie Reipub- venris & fluiftibus credere ?
"biter moneo,allufum hic videriad pro-
ü ad altiorem fenfum tiahere placet, con-
fidera carnisnoftra; petulantiaro & ii-gra.
titudinem,qua: iiobifcum nata.ednda.aJi
ta paribus incremcntis,eadem cura,contu
bernalis,menfa:atTècia, omnium confiüo-
rum particeps; audet tarnen fpirituni te-
merario conterere pede, ac tnentis impe-
rium infringere- Nee fola perfeilhid at-
tentat, fed & focduspercurïït cum arnico
fiibfidiario dxnione, vt perdat.-hic fubfter
pit viuos carbones & primas fufcitat, vt
incalefcatilla& vehemétiüs piuriat.Igne
concepto, ïiullum genus nequitixtianfit
intaclum, impetu fertur &p!eno curfu ,
recalcitrat,nec patitur infeflbrem aut im-
perium magiftri.vt efFrajnisequusaut ra-
bidusleo,confpeda fcemina-Hauet flam-
mainmedullis, vric, furit vt erylïpelas
Carni-s >?n
iïrtfagi-
nat&frn-
^rbiumjAf ««>»««' mores.quo vtitnr Plau
tlis Ciftellaria .
Totvm hoc d^WyopiKas accipe .
^elphin enim marinis fluöibus eiedus,
c°nfultorem quendam virumque Princi-
D&moms
aftutia'.
aut carbunculi morbus in membris. Pal-
pat Sathan interim,& poppyfmatis regit,
nee capiftio.fed iuba ducir,velut hinnulïï
mango folet.quö vult, pinguioris fagina;
fartofcilicet.Ha'C ars vnacicurandiindo-
mitum monftrum,paftu trahitur Si man
fuefcit.Nouit natiiram duftor,& popinis
admouet primo ac luiconurn conuenncu
lis , vnde ventrem referat interfarragines
& cacabos vtrympanum inflatum. Pri-
ma curacrapul? fludium & voluntatisin
feflatio.qua: radix eft malorumjtroplieö
figit.qui hic triumphatjviflusin prarcipi
tio ftatadinteritum , & in ipfacrepidine
Tartariiamiam cafiirus. Non fimpliciter
malus eft,cui ftigma hoc malicise impref-
fumjaperit femitam ad cetera,qui hoc v-
no laborat,pater,ficut,ai;x.rii) faftigiomon
tis,ventis omnibus vitiorum. Corpus in-
nutritumdeiicijs & tradarum molliter ,
Venusformofailla Sc faxulis omnibus de
cantata mater luimig infidet cum fuoCn
pidine-Cafeus quo pinguior,eó putredini Similtj.
aptioreft & vermiculaticni:itacaronoftra
in fagina vermibns fcatet vitiorum • qui
rodunt & perforant.Equi.cadauer vefpas,
vtaiunt,producit & ciabroiies;fïmusbi'u
chos,fcarabaros,& caniha-ides, quodque
femeiifuit.cibus f?t;pa(cuutur eo, ex quo
nati. Simde contingir in nobis, abdomen
turgidum obfonijs & diftentum.termites
concipit libidiuis, qui in copia pullulant,
& roftella mox vertunt in matrem , pun-
guntj mordicus inuadunt , confumunt.
Contabefcit.dicojin fua malitiac,-iro,& ad
intetitUBJ propcrat, dornefticosenim ho-
iles
Pem,vel etiam noraaliqua probiratis iiifl-
§iem,a populari turbabeneficij locoiniu
^s.ludibria.mortemq; ipfam referentem
arguit:qiialesfui(lè legimusSocrarem.A-
^ftidem, Phocionem, Demofthenem, M.
*ullium,&alios qiiamphirimos,qui poft
Ptaclarè faila immmerasq; difficultates,
*? periculanomine patiixexantlata,hono
*'s& prxmiorum vice iniuftum exilium
^famque mortem pevferrecoafti funt •
j?elphin eft <piha.vQf>w7ros, (de quo etiam
"Pi'a duftiimj vt qni luis bene cÓfultum
^el't:Pelagusipfum,inqiiopifces a pifci-
llsafficiantur & abfumantur.orbis huius
??|«ftias multiplices & damna innumera
''iarefert.nimmim in quo nemofibi de
quam ab homine nocumentum im
Pei'dere videat.HieronymusadDemetria
j'm»de feruanda virginirate.-Qua: de rae-
-l° ttiari fumantem viderat patriam , &
tagili cymbasfalntem fuam,fuorumque
0frirnifcrat, crudeliora inuenit Africa: li-
1&.
0ta> Videreliqua. Qui locus nosadmo-
'" dj '* n.Permultos iam olim fuiflê viros daros,
'%.* Jill°tts fua virtus obfuit. Mcmorarem
'' f?jtm0u0rum & Ephefijs pulfum, Ari-
,lclcmab Athenienfibus.imo Themifto-
eit>> Periclem male hab.itum, nifi nos e-
e*P'a Romanorum commouetent.Co-
^'ani.Camillijimo Portij Catonis toties
'lio
feti,M.Antonij oratorisexulantis, &
r«Jtt,de quibus apud hiftoiicos. Qupd
-ocr page 782-
Andrese Alciati
704
f"
ièil-
Jtcsalirinvifcenbus.&lumbricosiftosla
{ciiiixac hirudines,qui fuguntquod incft
languinis , dcuiec fibram ipfam cordis, vr.
ïauca folctarboris, fuccidantclanculum
& demoliantiir • Inteftinum malum , eö
propiüs pericuIo& minus curabilejfentic
te P«ti, qui argiimentnm hoc egregie
luftrat .
Ite rates curtm , & lethi quoque textn
caufas,
Ma per humanas mors venit a8a ma-
nut
infe£rus,fedcuram negligit &manustne-    Terra parü fuerataerru adieeimui undai:
dici;iiefcitfanari,quialatetvitium>vel 116        lortun&miferas auximus arte t/tas.
vult, qtiia confenuit & tranfijt in natura.    Anchora te teneat, quem non tenuerept'
A Egrè aflurgunt, quific ücent; concla-            nates'i
matü pene de fa! u te , nifi altior vis aliqua        Qutd meritum dicas, cuifua terta f*0
fubleuet.Sic caro nutritores fuos remune           rum eftï
rat.Ex hoc deniq j Emblemate conftat.vc    Ventorum eflquodcunq; patas, baud vM
Marupe- rcr
riculx^ tio
quanta. ,jo
Pr
Ah
ReBicubeaHe
O fPnOuNa
eanna
Confenuif.faüit portus
ipfefidem
Audiamus etiam Scnecam lib. 14- epift'
9 i.Hominis.inquit, non fapientis inuenra
funt nauigia.quibusamnes.quibnsvè n»a
ria tranfimus.aptatisadexcipiendurn fen
torum impetum yelis, & additis a terg"
guberiiaculis.qua; luie atq; ilitic curfurn
nauigij torqneant.- & exemplum a piici*
bus trachim eft, qui cauda reguntur, &
leui eins in vtrumqjmomento velocita-
tem fuatn fledunt. De nauigationis pof'
rö incommodis plurahic diccre nihil attl
jietjfatiüsefteoSjqui equoligneofvt Pla»
ti verbis vtar) per cceruleas vias vehütur»
Etpropètam lethum,quampropicernit eiperiti fcilicet,quam perieujofum fit (3
aquam.                                            lutem fluctibus committere, & vocarc iO
Qupdficoncuffas Triton exafperet vndas , fefe fataceflamia, ac h" ad rnorrem terrt
Quam tibi tune toto eli nullus in on partim late pateat: fiquidem , vt ArattJ*
dicebat,modicum lignum mortem proh''
beat. Nonigituriniuriain nauigantesin*
nehitur SocrateSj miferoseos appellans >
quibusneqj da;mon,neq;Deorum al'q'1'5
vnquaindiuitiarum dignam tribueritgr»
tiain. Q^uandoquidem hi Jeuibus fret'
ventis , longas nauigationes magno curp
periculo fernper adeant.homines perditl»
propter quas aut lucrentur.aut pereant'
Vudereftèiudicauit AntiphaneSjpraift'"
rein terra pauperemeflTe, quam diuiteO1
nauigare < Deniqj qui primus nauium "'
fus,& qux prima earum forma a prifci*
probatafuerit,qua^item earum nomina»
& quis gubernandi adminicula primüs
inuenerit, idexpofitum habesapud R0*
bertum Valturinni üb. u-de xcmili"*
ri,cap.j.
color.
Tune generofa vocts facundafideraLunt,
Etfcelix dicas,quem fua terra tenet .
Anacharfis ctim rogaifet quendam.quan-
taeifet fpilluudo tabularum nauticarum?
Isq; refpódiflèt,quatuor digitonim.Tan
tillum, inquit .abfunt a morte qui naui-
gant. Id ipfum eipreflit Iuuenalis Sa-
tyra it.
Inunc & ventts animam cSmitte, dolato
Confifu* ligno, digitu a morte remotus
Quatuor,aut feptem , ft fit latijfima uda •
Idem Anachariïs cuidam roganti, vtrum
arbitraretur plures eflè mortuos quam
■viuosïNauiganteSjinquit > vtro innume-
io ponis ? Dubitans, an hi effent iuter vi-
Hoshabendi.qui vitam vndarumac vento
ium arbitrio commififlènt ■ Occurrit in-
fignisPropertij loens üb.j.ejeg.y.demor
In «on»
-ocr page 783-
Emblematas
yof
In dona hoftiunu.
iy^pclv aJ'tupet, fapa.
EMBLEMA CLXVIIL
TïELLORVM cepijfè ferunt monument* vicijftm
*~* Scutiferum AUcen, Hetfora% lliacum.
$ althéa. Priamides
, rigidum Telamohius enfem,
InBrumentA fua cepit vterque èecis .
Sn/is enim Aiacem confecit: at Heftord funftam
Traxere AEmonijs cingula nexa rotü
Sic titulo obfequtj, qm mittunt hottibus boHes
Munera, vepiuri prafaa fata ferunt *
coMmentarii.
1
AS T A T Aiax ctim fcuto fuo, & »b dio illi moriturus iiicnmbitiiiline Heclot j lo
Heftoregladinmdoik? accipit, He cuxrui balthcoalligatus diftrahitiir. n spigra-
*tQt vcro ab illo bahheum •Qnx dona StmPtvs eft hic titulus, {yQpti* fhe vndt
ta*\i
fuemntexitio, hiue cnim Aiax gla- ««fty* ƒ«;«,». Jophoclis Aiac* flagelli- rumpu<
Y j          ft» J r
-ocr page 784-
Andreas Alciati
706
Aiax ex bello pignns dederunt anu-
citix.
                                    .^.
Heftorenimcingulum eiim accep«ü«l'
enfemq; viciflimdediflet »
           .
Hanc quidem gratiam donum expe
funt in motte.
Gladius interfecit Aiacem infania eorr
ptum;& rurfum cingulum
Traxit Piiamiden bigis raptatiirn •
Sic ab hoftibus mortem vltró aftere"»»
mittmmu dona ,
                       m
[Q^iaijnib gracia: prxtextu fatale»1
mo.tem contincant.
                 . '
Exitialehterfe Heciosj; et/cutifir AiHXt
Ex bello dederantpignus amicit'.s,-
Cingulo enim accepto hicjnndem\; '*"
[e vicijftm ,
In morte expertigratia cpt/tntajoret
Nctmfe Aiaxgladio injemus tr*>eC,t '
Raptatm bigu deniq-, Pr'afn'^eS'ai,us
Sic qua. dondfuis mittuntur ab bostiv
vltro ,
Sub titulo donifunt eafigna necis •
Subijciam & breuius Épigramma, eiuW
omninè argumenti.
                  '            «
tKTap ciittvTi %ipos U7ra.a>iv > tx-^p1
güïiip'. i[A.pottpav »X&P" ^ ^^fu'u
Aiaci datur enfis ab HeSore , balthet
Aiactj
                                    . .
Heiïoriyjtriq;fuum donut» erat exit"-
Heftor Aiaci enfem obtulit: Hedoriau-
tem Aiax
                             . ..
Cingulum.ambobas donum[fUItJ vn
mors.
                                     , ,■
HeStorvt Aiaci dedit enfem , Wity <*'*
Aiax
Zonam , vtriq;necemmmusvttum>
dedit.                                       ,
BELLORVM monumenta] ia mW*
/WM^ap/A/ws-.vteftin Gra:co Epig«m-
mate. Eratautem gladius & baltheus , v-
trumq; miütibus conuenieus donum •
Scutifemm Aiacem'] Tranftnht Uin»
ex Graco <pipd.<t<zri{ Siias, vt ipepAirrit
töWhfcutifera Pallas
,a V<*tis dicitur.
Et ab Ouidio in principio 1'b- »3- MetV
morph Aiax vocaturclypei feptempli"»
dominus .                                      j.iris
Surgit ad hoc cljpei dominus feftempl"»
Aiax ■                             '           _
quia cl ypeum habuit, feptem boiim «^
L tcftum.De A iacis «omine & ftuw *■
'                                         xirnu*
fero.qui aitfe,poftqitam abHeftore ini-
miciilïmo accepiflfet enfem munejis )o-
co.nihil prater damnum atrociflimuma
Grxcis habuiffe . Itaq; poftquanVmultis
eft conquefcus.fïc poftremó infcrt:
A'kk' i?' i\ti&iU >i Bpirrov TrccpoijAtci,
T^-Xppw a.S'apa. S'apet, x.' i%, ivnrtfAtt.
§}uin verum id efl mortalium prouerbiu ,
Non ejje dona,dona qua venianttibi
Ab bofïe.-verum inauSpicata ac noxia, .
Ex hoc loco Schoüaftes elkic , ab amicis
dona q uaslibet, vel etiam pretij minimi.,
boniellèconfnlenda; ab hoftibus veró &
inimicisne prerit>fi:iïma quideni expeten
da,vtpotè pernic ofa & noxia <fa>f«enim
«cTöpct.liiut Hci&'óS'vpHyxA. sti;,in f el ie ia do
na,vty.>fry)p dL^nrcop
. De quibus late &
pra:clarèagitur in proiietbio , Hojlium
tnunera non munera
. Narratio eft apud
HeSoris Homerun) Iliad ». Hedor & Aiax inito
et Aiacis inter fefcedere, vltro citroque miffisdo-
fmdus. nis,de amicitra fumaijda ftatuere , atque
Heftor Aia:igladium,Aiax Heftoricin-
guluni militare mi(ït,(ed vtriquefuum
mimus fuit exitio ■ Vuftus enim Aiaxab
Vlyfle (u> contentione armornm Ac.hil-
lis) & cognitis ijs,qua; per infaniam dixe-
rat & fecerat, eodé gladió (èipfum inter-
emit.Heclor veró per.occaffonem cinguli
iuxta Hij murosab Achille occifus,& ter
citcum mcenia rraétuseft.Ex quoperfpi
cuumapparet veriffimsm eflè,quodait
Euripides :
KAK* (J.iV hi'poi S'ap' OVtlflV XX. ïyH ■
Nullum innamen adfersmt dona improbi.
Emble-
Tqtnm Emblema ex G raeco traftum eilê
matis Iiquet.lib.3- Amholog.tit. eis-npatif* Eft
chara- au tem Leontij.
Her.
         wix-pw b&amAs« iK7ap \iptv, «ƒ e <ptptt-
(TTTti
S,t*it iX, TTfihilAX fll/llf/iTOpoV piKlHi.
tXiTUp yip ty?Ï!pit h&lièv,^'iyos tjAUAht
S'Sx.itf ■
TVV
</V "Xf-piV $~üfW ■KHptLTO.V iv'Sct,-
yiTtt^ ■
'(«isnp
tlKKV7Z Tpitty.lJ^IIV J'ipotO. aVpófjLiVOV.
tiras i£ iyQpw <i'-iroKTcrtt- Tti[j.Tmo
tv yipnoi irpotpicrtt (Ailpüir 'i-yyua,
[j.apx
.
Acerbam inter fe Heftor gratiamatque
icutifer
Kt'
PT
-ocr page 785-
Emblemata-».
707
ïimus plura Embl. i8.& 48.
Hecloraq^lliacunt] Troiaiionim for*
''ffimum.
Balthea] Balthea, in accufandi eafu ,
^laS a recto Baltheus, niillo modo pla-
Cet,vtneq; tolerariinpatriaRomanapo-
teft. IJ in Alciatonoftro peccatum, léti
etratum potius, Grammatici noftrxxta-
l's dodtiifimi obfertiarunt.-lïcuti &ab Vr
fiiio Velio, etudito fanè viro , idem pene
admilïum notant verfti quodam de labo-
tibus Herculisex Authologia Gre.corum
tatinis mimeris expreflb.fic:
Saltheonarripuit,Thracisq; armentace-
cidi.
Sedquid?in re tam vera manusdare cogi
^Uu.veruttiq; fateri, quod Fabius aitini-
'ioiib.io.Inftitut. orat. dodosetiam vi-
*os labi aliquando , ciim & Ciceroni dor-
'fiitare interdum Demofthenes , Horatio
cc»a Homerus ipfe videatur; fummi enim
*unt,homines tarnen-Hxcquidem Clau-
"ius Minos: fed quid opus Alciatum no-
ftrum coram Grammaticonrm tribunali
'arn audafter reum agere ? An non vide-
bat doaiffimus Minos & Baltheus & Bal
'heum dici.teftePropertio lib. 4-cleg. 11.
Vr&bebant c&fi balthea lenta boues .
QjltS dubitet igitur, Alciatum hic plura-
«m pro (ingulari <rvvix.£oyjx.a; pofuiiTè'
Vtietiam paulo poft, cingula dicit.
frictmides] Patronymicum>pro He&o
te,Priami fïlio,vtapud Homerum f?pe Ie
S'aius.PorphyriuS tarnen philofophus te-
"'aionijs Ibici,Alexandri, Euphorionis,
& Lycophronis probat, Heftorem fuiflê
'linm Apolliais- Hic ex ïcholiafieHo-
^eri.iUad.j.
. Telamonins-] h TeIamone,ad differen-
''am Aiacis Oilei.
infirumep.tafu&,Ö>c.~\ Vterq; accepit
JJ1* necis prxtagium, vtriqne fuit exicio
%!lim donum. G txcè, d;/.<poTépav » y&pts
*♦«■ Sdvenos. Hecloiis enim cadauer bal-'
tneo circa Patrocli tiimülnm Achillis iuf
r» traclum eft. Aiax gladio (ibi ab Hefto-
tedonato feipfum confodit .
. -femonijsrotti.] ld ei>,ThefTalis, Grx-
Cls-Aemonia fuie Hxmonia.Theflaliaefr,
*<ide Achillesorigineni düxitjfic didtaab
Aetnor.e fiÜo Deucalionis.Aemonia inter-
*llfnetiam pro Grxcia, crvvtx.£o)(iKas,
s'c titulo obfequij érc\ obtentu,pr?tex
tujfacie animi beneuoli. H uic fenteiuix
onionat verficulus quidam, cuiasaiitor
am non occurrit:
on funt dona, fats qu& mittunt boilibttt
hofles .
Venturipr&fcia fata ferunt] portendüt
mortis euentum .
Priscorvm fuperititio fibi per- IV.
fuafic.obferuanda vel maxime mime ra, a T>onn bo-
qiiibus,quoanimojnitterentur,propterea Sïium no
quod,quxdarenturab ijs.qui nobismalè xiit •
cuperent, exitio plerunq; fuiflèconftaret.
Vtfuit pyxisiila faltax per Pandoram i
Ioue Prqmetheo tranfanfraQjiemadmo-
dum fuit & veftis.qua Medea uouam nu-
ptam Iafonisdonauit. Rurfus veftisilla,
quam Deiauira mifitHerculi.Prsfens ita-
que Emblema per dona rmitna Aiacis Sc
Hedloris (ïgnifïcat, viti mali dona efle in-
utilia permciofaque-Qiiod Laocoó apud
Virgilium confirmat, cüm a Troianis e-
quumdolo reliclum uequaquam in vrbc
ïiscipieudum cenfet,his quidem verbis:
., O miferi,qu& tanta infania, eines >
Creditti aueSios bosïes? aut vüa putattt
Dona carere'dolu Dananm?&c,
Et deinde:
Quicquid ideft-.timeo Danaos,&don<t fe-
rentes .
Et alibi de Capjr Mc-
AtCapys, & quorü melior fentêtia menti,
Autpelago Danaum injidias, fuSpcttafy
denst-j,
Pwipitaretubèt, faèiectuq; vrerejlamts.
-HuiC'CQriuenitmoLioftichoi) Grxcum:
..KetKsv.yi S~Zpov luov er/ i^n'ta..
Malnm donum fimile eiï detrirrtento
i
Saepe nihil inteieftjinquit Seneca, inter a-
micoiummunera,& hoftium vota^Quic-
quid illi optant accidere, in id horum in-
tem peftma indulgentiaimpellit atqueiu-
ftiuic. Bene Horatius:
'Ml moror officium quod megrauat.
Et Plautus in muite :
In mala -vxore
, atq$ inimico ,Jï quidfu-
metttfumptm efl:
lrtbonohoïpiteatq; amico qmfttti efl quod
fumitur .
4%
Quadrabit& ineos.qui per artes magicas
dxniomun vtunmr obfequijs . Nam ea
demum exeunt in petniciem vteutium.
Iri pr&Ri-
ciatores
o
et mugos.
Siquidem fpiritus ij Ie tenebricofus & im-
poftor> quem fcimus efle ab origine rerü
mendacem & homicidam,non poteftodin
funm atrociflïmum erga genus humauum
Yy x (liect
-ocr page 786-
7o 8
Andrcas Alciati
s?
'U
(iicetfêfimuletefiêinterdiim fupplicem,
p!acatum,maufuetum,nonnunqua etiam
aiigelum lucis) prorfuscelare , quin vn-
gucsdiosfigati&aüquomodonocendofe
fe prodat. Docent enim nos facra: litera»,
quod naiio diabolica exciderit veritate &
gratia,(itc]jimmobilisad bonum . Vnde
jjodinus colligit indubitatum axioma,
Numquam Sathanambenefacere. niu* vt
grauiusex eo redundet malum; adeo na-
tura: Dei,inquit,aduetfatur,qui nullum
malum permittit fieri.niu' vt maius confè
quatur bonum. Documentoeflc poflunt
horreuda exempla& interims magorum.
Nam vtvnam & alteram hiftoriam mo-
do refetam,mira fuut qux in hiftoria Bo-
hemica Dubrauij Epifcopi Olmucenfis
legimus,itaenim fctibic de V Vcnccslao,
Alio Caroli IIII.Quum filiam Ducis Ëa
uaric, Sopfeiam vxorcm duxiflèt,nouns fo
eer, vbigenerum ludicris fpectaculis Sc
inagicis prf ftigijs deleclari coguouit,pIau
ftrum plenum pr?ftigiatorum fecum Pr3
gam aduexir.Ibi dum artificum prxiran-
tifftmus ludibria artisad permulcendos
oculosexpücat.adeft inter fpe&atorcsZy
to VVenceslaimagus.ore vfqueadaures
delufcente.accedensq; propius, artificem
illum Palatinicum omni apparatu fubitö
deuorat,folos duiitaxat calceos, quia lu-
toobliti videbantur, expuens, feceflfumqj
inde petcns.ventrem infólitaefcagrauem,
in folium aqua plenum exoncrat, praefti-
giatoremq;adhuc madidum fpeftatori-
bus reftituit paifim deridenduro, adeo vt
tarten quoq;ciusfocij a ludodefifterent.
Et paulo poft,vbi alias nu! tas ludificatio
nes & prarftigias eius recenfuit,ita coiiclu
dit:Cxterum Zyto impoftor,ad extremu
a cacodasmone fuperftes cnm corpore &
enima de medio hominum Aiblatus /uit •
Apuduos quoq; GerrnanoS adhuc notu
■tft, intet piajftigiatoies & magos.qui pa-
trum noftrorum me.moria iimatuerunt»
celebrenomeiï.propter mirificas impo»11
ras & fafemationes diabolicas , adept'"11
fuiflTe Ioannem Fauftum Kundlingciifèfn»
qui Cracouia;magiam didicerat, adeo v
ex plebe noftratium propemodum nu"u
reperiaturiqui nou aliquod documentuf*
eius artis commemorarc poffit, illiqi ei'
den» ludibria.qua» modo de mago Bobe*
modixirous,afcribai)tur,vt libello Gef"1
nico idiomate vulgato patet.Qucmadfl1.0"
dum autem horum pratftigiatorum vlfa
fimilis fuit, ita vterq; horrendo modo ">
viuiseiTcdefijt.Fauftusenim.vtferturi*
a VVierolib^.cap-4.recenfctur, in Pa
Ducatus VVirtébergiciinuentus fuic 'u*
ta Ieclum mormiis,itiuerfa facie,*dom0
prarcedenti nocle media qualTata- Sic ff.
rijunfaufius Faufhis.Alter vetö.vtdi*'
mus,viuus a fuomagifho raptuseft • *
Ioannes Francifcus Picus Mirandulanuf»
ficuca VViero introducitur , memorie
tradidic.magumquendam, vt ipfeafo-
cijsems adhuc viuis audierit, a dxmope
viuum ablatum nufquim comparuiffc»
dum curioiö cuidam , &malè fano pt'in'
cipi Troia: oppugnationem repraifênrai*
quafi in feena pollicitus cffer, Achilleml'
& Heclorem inttoducere pradiantes . £?e
Zotoaftro quoq; quiMefraimi Cliarni n'
lius, & primus feit, qui anisrnagicajo''
fciplinam tradidit, fcribunt, quódallf'5
mul turn & frequenter intentus , ci»p'ej!s
apud hoinincs Deushaberi, velut fcin»''
las quafdam ex ftellis produccre,& h""!'
nibus oftenrare cceperit.quö rudes in""'
raculi ftnporcm traherétur;defïderans<j'
hanc de fc augere opinionem , faspiusw'
molicusjfic,vfq; adeo.doncc ab ipfo de"1
ne,quem importuniüs frequentabat, f"'"
cenfusigne cremaretur. H^c funtho"
generis humanidona; hxcprzmia &l
iropise, & fcelcrats curiofitatis •
Xiftoritt
de Zyto
mago Bi-
hemo .
&
f
>i
A»'*
-ocr page 787-
Emblemata 2
70?
A minimis quoque timendum.
EMBLEMA CLXIX.
T)E LL A gerit fcarabata, & hoflemprouocat vltrb,
"*^ Robore ejr ïnferior, confilio fuperat.
JVam plumis aquiU dam fe neque cognitus abdity
HoBilem vt mdum fumma per aïira petat.
OUdfy confodiens, prohibet Jpem crefcere pro lis:
Hocfy modo illatum dedecus vltu* abit.
C O M MENTA R I I.
AQjr iiAE alliurn regina; hic fek
auda&eroppOnit fcarabanis, infedi
% *** volatile, multipes»cornibuslongis
. gratis prsdittim, qua: dentata biful-
, ' 0rcipibiis in cacumine.quurn libet.ad
tei"). m' coel,nt- Sed iiemini igrotuspo-
L. e'Te fcaraba;ns , vtqui paffim fitob-
c '5' niïï alicnbiiniJla oiniiino fuucftcr-
SvMPTvMeft Emblema ex Or» 11.
Apoüinelib.i.Hieroglyph.Atit potiuser Tons Etn
apologoAifopi.qui peritus apparec ex bhmatK.
perpetua cotrooerfia.qua; natura: vi qua
dam intercedit inter Aquilam auiuni prin
cipeni, & fearabanim vilifTmuminfefti
genus.Ille.n.vcillaramfibiabaquilaimu-
riam viiidicet, cü fe viribus haudquaqua
parera elTeiiom.cciifngit ad dolos: clam
Y y j            eiiim.
-ocr page 788-
Andreae Alciati
710 ______
enim fein plumis Aquilae recondit, vt eo
tandem modo ad nidum aquilinum per-
oeniat,eaq; poftmodum ablente oua eius
omnia confodiat.Cuius fabulas apud Aii-
itophan.meritio eft.fic enim:
8v 7ol<riv cutraTra Kayois t%MpiS>t,
S.VI70V eïvrcts[mSw, eo irttTtp, ntirtp,
'o7ras x.dx.offf/.ov £aov
«fX^ey «? Stout,
2X9*1' Kttr'iyjbpttv èuvri ntihcu vort.
Z' ir,K\)KivS'<OV, KÓnTlTllAeopls'lJ.tVOf.
hoc eft .•
Infabulu ideft repertum JEfopicis,
Adijjfe Diuos unicum ex volucribm.
Haud credibilë ais fabula.pater,pater,
Adijjfe Diuos animal obfecenum atq\
olens .
ïtruenit olim ^inquatn >ob ftmultatem
aSperam,
Qu& UU f uit cu aquila,eua voluens illiust
X,t expeunspomm ab hofte muiuns.
Vide omniiio adagium Siarabtus aquila.
quarit. vbi vires fuas pulcherrimè exten-
dit antor,& hunc apologum longa naira-
tione ampüHcac.
BELLA gerit fcarab*tti\ cum Koftea-
Aquilamin editilfimis & inacceiïi' 1°«-
i)idificare,teftise(iPlinius,& alij nónull'-
Spem crefeere protu-] Spem erefcend*
prolis.Infinitum progerundiuo, locutjo
GrjEca •
Dedeeui.] Iniuriam & damnum.
Hoc quidem admonemur, hoftem»
&i
quamuis infima; fottune,non effe contem
nendum,nec quemquam vel omnium ml
&
ïiimum & contemptillirmim effeprouo-
candum.fiquidë.vt inMimisPubliusaiw
Inimicü quauis humilêdoibi eflmetuere •
Etenim,vt ait Pindarus Ifthm.4.
g'sv <F a/póxHo. ivy&i
yju (j.a.pva,[Aivuv,
trpiv tÏKo; ttx.pov ÏkioScu .
tavS'i y&p S~tS~ai TÏKof ,
X3U Kpiojov' hS~po>v -jgipivav
itT<pctKM,Téx.va, KetTety.aip^CUCi .
.>•
Til tarnen incertitudo fortuna vel bom f
numftrenuèpugnantium , donec adfim*'
mum finemperueniant:his enim qualeW
cumq; vultfinem datfortuna:& melior*
interdum deterioribus hominibus premt»*
tur ac fupplantantur.Cznh
Magnus Alc
xander,quamquam poretiti(iimus,dexte'
ritatem i'tolemxi (ufpe£tam habuic, Af'
rij turbulentiam , & Fythoiiis nouan)"'
rerlim ftudium teformidnbat.auöor he'
liauus fub finem i4.Vat.hift. Huc etiai0
reodit,quod vulgus paffim vfurpa': Ca*
uendumab ijs,quibus nihil eft,quod pet'
dant.Ab ijsenim citiüs umuiam & darf|'
num acceperis.quam ab atijs,quibus all'
III.
Scara-
bs.us qun
Ie ani
mal , &
qua eius
species
jint.
quila.Scatabaïus eft animal ex infima in(c
do rum gente, afpectu t"trum , odore te-
trius,ionitu tetertimumjalis ernftacea va
ginaobte&is.quiu magis totus ipfe (cara-
bxus nihil eft nifi emftum'. Nafciturex
animantiiim fteicoribus.in ijfdem viuit,
verfatut.oblectatur.deliciatui. Sed non
efteadem omnium fpecies. Etenim (hut,
ff
quibus nigro quodam virote luxeat crii-
fta . Pleriq; teiro nigrore hottent:vt qtü
locum ptouerbiofecerune, Scarab&o ni-
quid eftinloculJs.Timentenini vt plu'1'
irmm ahquem piouocarc.ne quid vel ft*
tase vel fortunisdettahatur. Homuncu'1
veid iIIi fortis infima;, fed dol's & frauJe
iiiftrudiftimi, imptobi non miniis quil^
fcatabasi, neq; minus putidi, iieq; abif*'
Scurah&o
nigrior.
grior. ltal-N?ro com vn calabrone. Sunt
nonnulli granJiotes, pradongis.acbiful-
v/i
cisarmaticornibus, cacumine fotcipibus
dentato,ea cum vifnm eft ad motfum con
trahunt ftringuntq; Sunt item nuili, &
ijdem prxgrandes.qui terram aridam fo-
diunt, atqi ilüc nidos ponunt. Suut qui
mecuendo bombo, fotmidabiliqi ftrepitu
minus,percinacisuigeiii j malitiaqiiadarr»
cum nemini fene prodelTe queant , ma'
gnistarnen vitis fsepenumerofacellunti16
gotiuiTi.Nam tetritant nigtore (qua: v"3
invprobi animi nota) obftrepunt ftridq'6
prouolent, vt imprudentem non medio-
critcrteriite.it. Sunt & alia formaruni
difctimina.de quibus Pliuius l.b. ii.cap-8 Ve-iim id commune ommbus.c fterco
re ortus.è uercore vidrus.iu ftercore vita
delicii'mq;                                       .,',,
Uoftilem vt nidum) nidum aqui.ce üb
aduerfe •                                   i,
Summa per ajlra.] Per aera iumnuim
(qui nemini non molefttis eftj f?rote |n0
commaculant obuios quofqj circuni»°'
litant,ha:teut,infidiantur,vt non paulo 'a
tius fit cum pr^ftantibusaliquardo vit'5
fimultatem fukipeie, quam hos lacefle'e
turpiftimos fcarabasos.quos pudeatetiaj1-
vicilTe (queeenim victoria; tam pudeiid*
moleftxquefpes! quod pr*minm ? q"1
finis!j quosque nee excutere poffis, cuö»
maxi-
-ocr page 789-
Emblematal
7tx
^iximè velis.neque confliitari cum illis
^ieas.uifi difcedas contaminatioc.Peculia
nteraiitetn hic notandiim.quam fa:pemi
0'm.a qnasq; maximum nocumentum ho
"ibus inferant:ita v-t teftiilimè veceridi-
ij'tar adagio .• %%h j«m » ftvlctarKnva.,
'fss*/ i£ [Avp/jitiKt "^iKoi.Et mufcafylenem
»abet,Ó> formica bilem.
Vudeapud Plu-
^rchüilhid Brafidxfortilfimi ducis La-
^Gdxmoniorum memotatur, quem cüm
ficus legeurcm forex momordiflèt: O bo-
öe lupiter.inquit, ini.lliun eft tam minu-
lum animal.quod fui defendendi, auc pc-
riculum vitandi.cum fir opus.occafiones
non pctquirat.Huc eciam refpexif P.Mi-
^usiii fuis fententijs,vbidicic:Ett'«#» ca-
tilltuvnut hnbet vmbramfuam).
Nihil
e«im tam mina turn, quod n«n poflitali-
^uid.Hiuc legimus in fragmentis Varro
(ïisjCiiiuJ etiam Plinias Hb.8.c.i9. men-
tiouem facit;a cuniculis fuffoflum etfeiti
Hifpania oppidum.a talpis in TherTalia.it
ranis ciuitatem in Gallia pulfam, a locu-
ftis in Afnca, ex Gyaro Cycladum infuia
iucolas a minibus fiigatos,in Italia An»y-
clas a ferpétibusdeleias.SicSapores Rex
Perfarum ab obrldioue Nifibis vtbis, qua
nonnulti Amiochiam Mygdonia: vocant>
crabtoiium & culicum multitndine re-
pu ifuseft • Quod inopinatum aiixiliura
precibus Iacobi Epifcopi attributum eft •
Voluit aiitein Deus non fulmine.fed per
cxiguasbeftiolas fuam potentiam & piJe-
fentiamiii Ecclefla declarare; ficiit in Ae-
gypto mufcas & ranas, aliaqj infecTa.non
v^fos aut leones Pharaoni & feritis eius
olim immifitjVt rebus vilifllmis tyranni-
ca fuperbia doraarctur *
x.
'O*
Obnoxia infirmitas.
EMBLEMA CLXX.
pisei»
Yy A
-ocr page 790-
Andreae Alciati
712*
X) 1 SC IC V LOS aurata rapit medio /tquore
Ni fugiant pauida , fomma mar is % petant
AH ïbi funt mergis fulicisfy voraabm efca .
Ebe^intuta manens vndique debiUtas.
C OM M E N T A R II.
I. Q 4 R » Aï pifciculi ab infequenteau-
C/ raca In vailomati deuorantur.quibus
etiam defupermergus & fulica.aiies pifci
uora;,vtrinq; adiiola^ues imminent,pne-
dam caputurx • Fulicam velim nigram
depiiigijVt ineditione Rouiliaiiahabeuu.
I l_          L i c e r de foute Sc origine nullus
TLmble- commentatorum mentionem faciat,tamé
mam ty- T11''' ®°'1 ve''c Emblema fatis extitulo fu
tuf,         perqjconftat-At meo iudiciodefumptum
videtur ex adagio vulgo vfitato,Pi/cesma
gniparuulos comedunt Nobis Ge'rmanïs,
Die grojfj fifch frejfen die Kleinen.M..Vit-
loapud Nonium r
Natura humanu ornnia funt paria.
Qui pote plus vrget,pi/ces vtfrpe minutos
Magnu' comeft , vt aues. enecat acci*
piter .
De pifcium mutualaniena loquitur.idq;
totquet in intolerabilcm po'etitiorum iu-
fokntiam in tenuis fortune, homines,quos
boiris omnibus exuerefo!eiit,mifereq; fpo
ïiare,ac deglnbere- De iis. eleganter,vt om
niajPolybiuslib.iy. Hiftor-Nec facitwtt ,
iiiquit.hoe moretyrannico, fed modicum
aliquem c!edeconspre.textum praeniirfrjtj
& confeftim impudeuter ac ferociter fic
agunt, vt atrocitasipforum vitsepifciuni
conformari poïïït:de quibus.ferttu'.quod
ciim eiuldem generis (int , niliilo tarnen
minus minoium perdiciomaiorum fit ci-
bus & vita .. Sed huius Emblematis argu-
men.tu.ni quodammodo cd Martialis hoc
d'ifticho conueuit :
De.nte. timetur aper,defe»d.unt: cornua eer
tmm :
Imbellesdams;quid nifi pr&dafumus*
lïfc.        HSCICVLOS fardtu] Sarda.quse & Sar
Sw«k->>. dina.pifcisexigüus qx pelamidum gene-
icde quo Pliniuslib 5 i.cap.vlt. & lib.j..
«ap.ijvAriftoteles lib-8.de hiftor.animal-
cap.j.Si »3.,Giaici vocant T/^/W.EtLt,
£unc>quaj Hifpan!Sardintu-Vocant autpa
l.um ab ijs ditferunt Venetis Smde!Te,vel
YtcgoaiaiUottSAriellcmi . .Simt enk»-hl.
aJis.m:uko,rRiiKttes;pifciculi;.qjii,i jiïcogias
*
ibidem vendiuitur .                              . . ji'
Aurata] Auma,qlia:& Orata, GrXCiS AW
woifj-;, ItalisO)-«!i^,Venctis'>/»/.'»;11
>
fcis etl matin'us.optimi fapons.ab au" c
, i- *                                          c - > .:„,iHil»
lote duftus, q.iem aiunt omniumciniid.11"
fimum, ui maris reflexu fub lictora'iuffl
arborum radicibus fefeocculca'e folit'i'J1'
ibiq; fioiidium agicatione excetritum »"
cilè capi.quadarn velut deduione . Mar*
tial. i|.
Non omnis pretium laudemq; aurat* mt'
rettt' ,
SeicuifoltiS-erit cencba Lucrinitcibus*
.Naturam huius pifcis videapud Arift°teJ
,lem lib8.deltiftov.aiiimal.cap.IJ- 1,|ln111
lib'9.cap.r6.&iib.5t.c.j.&ii.lAactoO'
Saturn.3..cap.iv-Ab hoc pifcealiqui R°'
manorum cognomenacceperunt, vtiet"
..gius Otata,quia primus viuariaeerum in
ftituit .
                                               .         A,
Mergis] Mergus.auisaraergendodi- Mef
i5la:.cibum eoim'maqniscaptaiis fe ail>d»c
imitiergit:de qua Plin.lib. 11 -cap-) 7- "ll"
ius auis natura eft.vt fspe mergens3l,r*
figna colÜgar, & pra;uideiis tempeftatetn
futuram, propere medio reuolet ex *qu
re, &ad littoium tutacum clamotecou-
tcndat,vr teftacur Virgilius i.Geoig.Pro
uetb\\im,Mergorum injiar. de inexplcbiU
inghuüe. Eu Meigmprius vitabitaqu-as-
de re incredibili. dixit Ouid-1. de Poflto >
ele(,>7"«-                                                        *t
Nam-prius incipient tunes vitare^olubAy
Antrafer&,pecudes gramma,mergus *-
Tulicis] Fulica.fiuefnlix.auismarinar. ^,1
vel ftagiienus, paulo fupracolumb*.n'a*
gnitudinem.de qua lib.18.c3j. I'1"'1115.'
Nomen fumpfit'a colore furnp»"* elj».
gro . Clangore rnatutino>& ctim iudltin
Iitrore,ter3peftateinpra:fagii:-Clcel'0 :' e
Daiiuat.ex quodam poera :
Canafulixitide mfugiens ïgurgitep*1'
Nunciathombiles cUmms infttrepr -
cellas .                                  . r          «f
V x nullo ad loco diciores,
awplioci.
-ocr page 791-
Emblemata-».
7*3
ampliori fortuiia, tutum ia prarfidium fe
rccipimit:itamifeïi> & aliqua parfeiafir-
mi,pr%cipite&ui iufortunium ruunt,quo-
cumquefugiant.equeScylIa, quod dici-
tur.iii Charybdim decidiinc;vt litigatori-
busaccidit ijs,qurniillis opibus, nullisq;
amicis fauitoribus adiuti, a uidicead iudi
cem temere fruftraq; prouocanMion mi-
norem ab vno quam abalio grati'am ini-
turi-Sic enim dum cadere eau (Ta timent,
indifpendium nocenthis &grauius vtpju
timum veniunt,taniet(Iuiredifceptent,&
ex asquo bonoque,non do!o vel fraude ali
qua , defua in iiitegrum reftitutione agi-
tent. Enimueró.quodait Comicus,pau-
per dum nihil habet,quodofFerat in iudi-
ciojiionfólüm non contemnitur,fed ecia
aduerfus vcritatem oppriniuur Confïde-
'Sjquarfo te.noftra tempora.Vbi vnquam
tot fucrunt vlio in Éecuto'tribunalia , &
minor iuftitia ? Vbivnquam tot fenato-
resacmagiftratus , & minor Reipublics:
'lira ? Quandoplures fuetunt leges, &
caufa» deterius terminata: ï Vbi tot iudi-
c«,ac totaduocatorum.notariorumq; &
liarpyiarum forenfïum turma:,& minus
acceptac3ufapauperis, pupilliac viduae,
Corumq; iura minus defenfa ? Denique
quando vnquam Ütes adeó damnaf;& im
tiortalesfuere ? Litesenim quasdam fuut
°ienftruas, qusdam anima: ,qua:dam bi-
ma,trima,quadrimadie vix bene conlu'tu
'a: funt. Quidam non tantum luftra-
les,fedetiam iaeculares funt.ad quasaufpi
candas Neftore adolefcente, ad finiendas
Poirö fénefcenre opus eft, nifi haJtedibus
Mandatums fis. Vnde iuftiffima exorta:
*°ri vituperatio. AnacharfisScytha fo-
fÜIn deftinatum e(Te locum, aitr, ad fal-
'?"dum inuicem , atquead da'ndasauari-
^manus, Hutatebus dicic, foiumefift
ecs-egav "^ófdv.lmpiorüregtonê. Sed quid
dico dejiudicijs& tribunali ,cüm nee in
abiectilvimisangulis, &officinis acceptus
fit is, q ui niaiuim asrataru non habuerit ?
Eccejtibi hiftoriam.Pauper quidam lnEre^Panter
fus tonftrinam , ob an.orem Dei tonden 0i Jmorê
orauit, quia nihil fibi efifet pecuniarnm , j^- r/fm
quooperam tonforisconduceret. Tonfor r^
anepta hebetinouacula, tantainclemen»
tia miferum radit, vt ad fingufes tra&us
lacrymarexoculis vbertim manarint. In-
terea canis in culinaacerbè vetberatus ma
gno eiulatu inorficinampiofijijt. Quo
confpefto,paupet ceu parem fortisiniqui
tatem in animali mifertus,exclamanit: O
canis, quid tibi aduerfi acciditJnum & tu
obamorem Dei rafuses? Nihiloclemen-
titis exceptus fuitaliquaiido pauperculus jMu, ay
quidam in aula fui Pra:toris, etenim cum aulUu
famtihs noti'aduertentibus vfq; in concla mape trgl
ue Prstoris fuam caufam diclurus irre- BntU4 .
pfiffètdlatini a quodam.calce impafto de
iariua eijcitur : vbi ali j obuius faftus, ab
eodemdegradibus decurbatur. Iacentem
excipitianitor, qui eum non modo incle-
nienrer domo eijcit.fed & Iongiüs verbe-
ribus prpfequitu r. Hic mifer diememor
prouerbij,aulicn-m efTeiniurias 'accipere ,
& infuper giatias ageie.cónerfus ad asdes
inquit: Quam bene in hac domo fuut di-
fpofita fïngula,?bi officia fibidatatini fuc
cedunt. Vides itaq; paupeiem vbiq; ede
contemptui,& vbi oratas efFugeiit, mcr-
gis &fulicis obijci.Ad Emblemailluftrau
dum,,meo quidem iudicio, buc reuocan-
da erit hiftoria Hippeiidis Oraèbris, cu»
i«s exilium miferum Phuarch.in vita de-
cem Rhetorum defcribit • Sed 'tympana:
concrepantrobmutefco „infirmitatis pr®~
pnarcorifciiis.
•'-^ö
H
V*'
-•
i
"Ve!
-ocr page 792-
* ■
Andreae Alciati
7i4
Vel poft mortem formidolofi..
EMBLEMA CLXXI.
AET E R A mutefcent, corhm^filebit ouillum,
Si confeëta foyï tympana pelle fonent.
Harte memhrana ouium fic ex hor re feit, vt hojlem
Exanimü qnamuis non ferat exanimem
,
Sic cute detracla Zifcas, in tympana. verfus.
Boemospotuit v'mcere Pontifices.
COMMENTARII.
ÜV o tympanifbe cü fnisaftant tym dita latere concedédum eft,quae ingenio"
panis j quotum VBU<, magnum pul- & follertes homines nondum fatis vide£
fat.alter veto minus, fel rui altera manu tur exciiffiflè. Qtiap topte r Alexander A'
I.
fiftulain iungit.niotv ( allko.
II.
           A N I e q v A M pre/ens Emblema ex
plicemus,qiia;d3m fuut i nobis praïlibau-
da.vt Epigrammatis ipfa*oo'r«t3-/y aper-
tior fitjeft enim fimilitudo petelegans .
Multt re Mulraquideminmaieftatenacuraerccon-
phiodiüeus In Prxfat.Problem. qusft^T
nes ait quafdam efle penitus ine^Jiw''
les.foli Deo cognitas, qui fcilicc* earu"j
exiftentiaeaudor fit.Hï a Medicis °cCÜ^
roprietates appellantur:d* quibus f
;iofit in fcholis Medicorum & Pb»»"
l
ti>'
m
fopbo-
-ocr page 793-
.Emblemata.
7»r
fophorum, fèftiui quidam & iocofi homi-
nes vulgari fcommate, Ponten» afmorum
appellanc.Prauè aüt nonnulli harum folu
tionesquafda proponiincque. necratione,
nee probabilitace nituntur • Earum enim
«ognitio execdit humani iogeni j captum .
Q^iis.n.haftenus vnqua abfq; haïfitatione
"vctas & folidas rationesafferre potuit.cur
palea fuccino trahatur?Cur a. folis cory-
lotu furciilisbifidis,& nou itéab alijsfru
licibusvena:auriargetiq;feraccs detegau
ttyr.'Cur fanguis ex interfe&i cadauercvel
ttiebris inde abfcülis, prsfeuteliomicida,
'tiadiu poft petpetratacgdem fluat'qua
Uishoc fatis verifimiliter poft Ariftotelc ,
Galeotus.nec non Hietonymus Maggius,
Cc Marfilius Ficinus prasftarc conati fint,
quod etiam Bodinus notauit. Quis.obfe-
cro .explicare poterit, quare tam fubitö
turbines & proceüjeorianrur ventorum ,
cümfeipfum defperabiindus aliquis infe-
lici refti fufpenderit J Quis porrö rede
Perfcrutatus eft (licet Ioat». Baptifta Por-
la« & Iulius Scaliger eruditè de hac re di-
'PutÉt) quate maguesab vno latere intcr-
dum ferrum attrahar,abalteio repellat 5
*ei'Cira fi allio illinatur.aut fimotegatur,
viresfuasatuahendi vel repellédi tamdiu
*mittat,donec vhioabluaturJ fefeq;inlin
guHsaut verfus meiidiem. aut verfus fe-
ptenttionem obuettac 5 Q^uare qui pri-
i»tim magnetis virtutem trahétis ferrum
u°uerit & viderit, uon poteft nonillicó
'Dadrairationem rapi.quod ipfe D- Augii-
ftjuiis fibi vfuvenifïè fatetur, lib.it.de Ci
"itate Dei,cap.4.& ;. Neq; fatiseft.fi ali-
lui harum reruni arcanam quandam vim
'atn vulgo tritam nobis obtrudant. Q_uo-
^odoenimdefinientoccultamillam vim,
*jc qua nihil pratter nomen pofluntoften-
"ete?Appüncrepo(rumusexemp!a incon
wrdia vel difcordia multorum animaüü,
^1 etiam animantium, in quibus fentieu-
dl facultas nö eft:quib«s tarnen (quia Ion
&llrn eftèt) prstermiilis.attiogam tatum,
^llsadb.uuclocum proprièattinët, qu?-
*jUeauótores non posnitendt fetiptis man
atluit. Odium luporum & oirium tam
at«raie eft.vt fi lupina pelle tympanum
°'ificiatur, oucs fonum exhortelcant, ac
1 lupus propegregem confifteret. Sunt
^'am quiafifeuerent, harmoniam nullam
0(iuam coituramexouis lupique tenfis
~ ""««centum vifceiibus. Adijriuut pra-
terea.fi lupina pellis in ouili pendeat.oues
pauore contetritas omnino paftum ncgli-
gete: vtq; leonina infieit aliorum anima-
lium pelles, ficouinam a lupina exedi 8c
confumi dicunt.Sic aquilx plumaï cokim
biiiis commiftx easdeuorare & commi-
nuerecreduntur. Pliiüus lib io. fcribit,
gallinam magnopere horrefcete accipi-
trem.vt etiam fi vocemaudierit tantifper
dum incubat, oua vitientur. Quod fanè
fit vittute quadam interna Sc nemini co-
gnita.Quarequirei tam abfttufas&inuo
luta; rationem conetur reddere, nihil eer-
tè adfertjfed vc Sifyphus verfans faxum,
fudabit nitendo,neq; tarnen proficiethi-
lum . Air itaq; Alciatas:Tympa»uni ex
Iupino corio confectum fi pulfetur.aliud.
exouillo corio adiacens exhorrefcit , vt
propemodum nullum fonitumedat, ta-
metfi ouis membraua lupum mortuutn
non fentiat: Eodem modo Zifcas in tym-
panum verfus,quibus in vitafuerat inbcl
loformidolofus,poftmortem etiam eifdé
teirori fuir.Sed quidad hijcJaut vndeifte
terror ipfiiUrnaterrorisfublaracauufa? ld
quidem in apiniane pafitumnemonon
videt •
CJETERA mutejeent ] Si tympanum III»
fiat ex pelle lupina,& propc adfitaliud è
pelleouilla.conticefcet hze.
Coriumq-, filebit.] Corinm pro pelle a-
bufiuè.quód pelli corium adiaceat.
Membraua.] Superior pellis.£a & char
taPergamena dicitur,quodeius prinium
vins Pergami.Eumene regnante.coeperit.
Etenim cum Ptolematus Philadelpbus in- De origi-
fignem bibliothecam.in qua ingens libro- ne charta
rum numerus,ad miHia ferme voluminü Pergame
feptiugentahaberetur, inftitueret, vt ait »*.
Paulus Orofius lib.é.cap.is.Eumenes ve
ro (quem AEÜanus & Hieronymus Atta
lvim vocaut, communiomnibus Pergami
regibus nomine.ficut AEgyptij teges om
nes Ptolemasi fuerunt indigetatij! a;nuila-
tione du<Sus,a]iam, qua eum fuperare co
nabatur,inltauraret:euenit,vtPtolema;us
id refcifcens prohiberet.ne papyrus ex tet
ritorio fuo exportaretur.atq; vt hoc mo-
do facultas prxeiiaefièt Eutneni, charta-
inde coufeöa libros confcribendi.Vetüm
Eumencs 'id intelligens , Pergami alium
conficiendse chartx modum inuenit • Ex-
coriatis enim animalibus , è membranis
felle proximis chartatn fcriptioni aptam
fecir
'*.
-ocr page 794-
Andre^ Alciati
7l&
volucribus ac feris obie<aari,ei pellc ^'
panum fieri.eoque duce bella geri,inrfe4'
arrepturos fugaru hoftes.quum primutfl
eius tympamionitum audirent. Hisadie-
cit Alberttis Cïantzius, feciflo«rnicoS
quod illeiuflerat,& reperiflequod prorn*
ferat. Hoc vnum praxlarè aiuntabeofo*
aum.quöd.feclam Adamitarum deletie'
rit.Notum eft.eum partibus Hiiflïtanim
p rorfus fauiflej Praga; loca facra tempU*
quedeleuiiTe.in Catholicos, potiflimuB1,
(acerdotes,crude!em & implacabilem ao-
mum gelIiiTe.idq; Catholicis.quod AlTu1
iiida*is,fuiiTe.Ir)fignis bellator, quaquafl1
c^cus.Ii'iter laudatiffimos Principes, reiq»
bel liet; gloria illuftres haberi poterat»
nifiqtijedam flagitialaudemobfeuraflenf'
Retulit AeneasSyluius 5. Comment. DS
reb.geftis Alphófi,& poft eum Cochlaeo*
libto -.hiftoria;Huiïïtariim .
Vt nonnulli ob virrutum fplendorev
vel etiam morum facilitatem , poftmor-
tem fui memoriam acceptam pofteris &
amabikm relinquunt .• fic aiij morum ft*
rocitate, & infigni quadam crudelitate ,
quamquam prideni extincti fint,fui vnica
memcria terrorem animis inctitiunt •' vt
apud Turcas loannis Hunniadisducisfof
tiüïrni fuperftitem famam permulttirn
formidabiiem extitifte, hiftoriarum m°"
numenfis proditiim ; huius enim nomen
vfq; adeo terrificum fuiflè dicitur.vt nu*
trices ad fittendum puerorum vagicurf
Hunniadem adeflè fimnlarent.Sanè exeH*
plum Zifc? Boemi i«emorabilé eft ac ft11"
pendum,qui etiam poft mortem fuos ho*
ftes infolito planè modo terrefacere & f'1"
gare potuerit. FortafTe ad hiuic locum "°
inconcinnè referte aufim clamorem.Ha'
ronis.apud Normanos in vfu pridem ha_
bitum.interdidi genus.ex eo du<Sü,q«0'"
Haro dux Normanoium,tam teriifictim
fuis nomen eilè voluit, vt eius nominis3C'
clamatione ab omni vi & incepto ce(Taie"
tur.Sed nunc temporis ea nonabit imp""
nè acclamatio, fi temere fiat. Stned'J'
Cotitiouerf y.Cum Polyxeneeflèt abn"'
<fta,vt ad Achillis tumuiumimmolarerur
Hecuba dixit:
____cinis ipfefepulti
In genus hoc fugnat.
Poterat hoccótentusefiè Scaunis aiicto"»
adiecit tarnen,
tumuln quot); fenfimus hosietn.
2 2 J
               Idem
fear,qu-e Membrana.a taiftu membrorü
auimalium , vel quod coriuro aut pellem
Lacini membrauam dicunr.fuit nuncupa-
ta:vti& Pergamena, ab vrbePergamchi
qna primum fuie-repertaitelte Varrone.S'
Pliiiio lib.ij.cap:i t. Iofephus tarnen lib.
it- Antiquit. ludaic'-authoreft, Eleaza-
rtim principemSacerdotum Bibliainiub-
tilidlinis mcmbranis coufcripta cum le-
ptuaginra duobus interpretibusadPtole-
inïuin Philadelphum mifiilè. Quod fi ita
eft» dieamus oportet, membranam etiam
ante Eiimetiem repertam fuifle quidem ,
lid £umene:n magnam illins copiam pra;
patari-curaflTe , & per Allam &Gra;ciam
diunlgafle : ideoqueeius authofem jfiiifle
laudatuin.'Hxc ferc exPaneirollo, de re-
bus memorab.Henricus Salmuth.elegan
tiffimus Pancirolli fcholiaftes.membrana:
origiiiem quoquefacit temporibus Ptole-
maïi & Eunienis priorem. Nam & Diph-
theram funt qui interpretenturpellem ca
prs.qu? Iouem laetarinin qua creditum
cftaiuiquifiisillum omnia fciibere , qua;
fierent. Vndequas nee in Hiftoricorum
libris extarentjiiec in homimim memoria
feruarentur, ea velut ex Iouis Diphthera
petita dicebantur.Nec defiuit.qui fub pel
Ie vellerisauieijquod ArgonautseexCol-
chide aduexerunt, iiicelliganr Diphthe-
ram,hoc eft, librtim exmembranis vete-
rum more confec"hiro,&arcana eius artis,
quam Chymiam vocant,pandentem,quo
fcilicet au ri conficietidi fcientia contineba
tur: meritoq; eam membranam appella-
tam fuiife au ream, propte lemolumétum.
quod exeaacquirebatui'.Vide etiam He-
rodotum inTerpfichore>vbi lonas pelli-
bus vfosob charta: iuopiani, fcribit.
Exanimn qu<tmuis',&c] Liceceuisexa
nimaca non fehtiat exanimatumlirmm .
Sic cute detraclaZifccM. ] Zifca,vel Zi-
fcas .duxbellicofi/Iïnuis, in Teutones&
Boemos dio fatisacri Marre confliftatus
eft-Itaq; Sigifmundus Imperator,cüm vi
deret 'Zifca: cuncla ex animi fentétia pro-
fperè fuccedere,& iamillum elfe vnutn,
exquores Boemia: peiiderent, clam fibi
eum conciliare tentauit. Illeopimiscon-
ditionibus ab Imperatoreoblatis annuens
duiTi feitineriaccinxiflerS pefte tacTusex-
pirauit. FeruntiHum.ciim -egrotaret.ro-
gatum quo loco mortuus ve'.let fepeliri,
iiulïflè cadaueri fuo pellemadimi, carnes
Membrtt
na
.
Diphthe-
ra quid
fit.
^'
Zifea vel
ZlfcM
Boemta .
-ocr page 795-
Emblemata.
717
Hééft in declamationib lib-4- f-Etapud
ïragicum Senecatn Tioade, conqueritur
Hecuba,quödpoftuletur ad mortem tu-
ÖUilo Achillis itnrriolanda.-
•Adhttc Achilles viuit inpccntu Vhrygnm ;
Adhttc rebellttt.
t)c Achille mortuo loquitur, fed qui ta-
rnen adhucfpirare videatur vltionem-Ad
tummodum Cicero in Miloniaua queri-
tür deciuia incenfaClodij bnfto , quam
culpam omnem confert in Clodium.qna-
fi poft mottem furentem Sc bacchantem,
Jrteum in viuis eflêt:Excitatc, excitatc ,
«nquid eum fi poceftis ab inferis : frange-
tis impetum viui, cuius vix fuftuietis fu-
riasinfepnlti'Et illudex eadeinoratione;
Quid vultn extimiuftis ? quonammodo
vosille viiius afreccrat,quimortuusina-
«icogitationepcrcuflu? Nosetiam nunc
Vel poft fxculum nou vnam rabiem Go-
chicam & Vandalicamexhorrefcimus, &
««wAeS-f/ctfabominamur.qni fuo fu ne-
tto tranfitu Galliasdeuaftarunt, Hifpa-
tiias fibidiu paterecoegerunt|3i ItMicum
•pfum folum im pudetitillimè polTederüt,
omniaq; incendijs accineribus fcdiflïmis
eonipleueruntiimö tetertimam barbaric
ïnuexerunt, adeo Vt ipfa barbarorum vo-
cabula nobis terroremincutianr. Sed pla-
cet veteracum recentihus.vtfefeofFcrunc,
aggtegare, & qua; in primis faciant ad ar-
gumenti huius nöiniucundam ^nhaxriv-
SuctoniusTranquillus-.Tiberij morte (in
luit) itaIaetatuseftpopulus,»tad primii
||uoeium difcurrentes pars Tibenü in Ti-
berimclaniitaret: part terra marre deof-
S«e manes orarent, ne mortuo fedem vl-
«m nifi inter impios darent,&c. Cum fc-
latufconiulrum aétum elTct.vt pijnadam
^torum in decimum femper diem differ-
^'"rifimèaccidit.vt quorundam fuppli
£Ji dies is eflêt, quo nunciatum de Tibe-
tl° etat.Hos implorantes hominum fidc,
1°u abfentc adhuc Caio, nemo exftabat,
^1' adiri interpellariqj poflèt, euftodes
jje quid aducrfiiseonftitutum facetent,
.t,ngulauerunt,abieceruntque in Gemo-
^as.Creuitigiturinuidiajquafi etia poft
J*,°ttem tyranni faeuitia permanente.Seri
" Plutatchus problematis, cum bellum
«es iutcr Samios & Ptiennenfes, inicio
"atrinis quibufdam fe mediocribus arFe-
"™e>Poftiufto commiflb praelio Samios a
* l'WWQfïbus occifos .• feptimo poft ana»
eongreflTos cum Milefiis.primos quofque
fimul vno certamineamififlë. Ergo poft
hancacceptam cruëram cladem Prienncn
fes fijmina; per tenebras , qua: circa quer-
cum eraut, obteftariacdeierarecatpidè,
quód liberos,pa rentes, maritos , charüli-
ma pignora eo loco amififlènt. Ha&enus
Plutarch.Noshic de Lamiarum terricula
mentis facilè füeri patimur , de quibus
quod fit Diodori Siculi iudicium.videlib.
cius xo.Q^io refero.quajdcErjjpufiscre
didit antiquitas, de qinhus Philoftratas
lib- 4 de Apollonij vita, &e!egantiffimè
Phtlippus Camerarius O per. fuccif. cap.
7o.Sttabo lib.i.putat eflè fabulam,& A-
puleius vetularum terriramentadicir, fi
cut quod de Manduco prifci Remani,
quod nomen terrificum obieiftabant ad in
cutiendum metum.vt queruli & eiulantes
pueri eo fpe&to cohiberentur.Nunc quo
que in Lombardia opinio credulum nui-
liercularum genus adeo occupauit.vtetiï
ad viros quofdam pertingat: vagari nimi-
rum fpeftrum no&iunum> in varias for-
mas fe tranfmutans.euilatus edens, & fe
in aquas praicipitans, quod fua Jingua l'
Orco
vocant. Qiiidquid fit, conftat certè
olim ethnicis eordatioribus.praeceptisque
philofophicis folidioribus imbutis,firmi-
ter perfuaftim fuiflTc , virisbonis & forti-
bus huiufmodi fpeftra & fimuiacra no-
clurna non facilè apparuiflè: fed pueris,
mulierculis.vecordibusatq; aegrotis, qui
propter animi imbecillitatem aflidua for-
rnidineexagitantur, ijenim putant vide-
re per haÜucinationis ipeciem phantafma
ta 1 ad qua; rapiiintur inani & phantaftico
attradu.qua; reuera non videm, quzque
etiam nufquam funt.Sed ad tem.M.Tul-
liusinLslio: Deimperioin Itaüadecer-
tatum eft cum Pyrrho & Anmbale:ab al-
tero propter probitatem cius non nimis
alienos animoshabcmus:alterum propter
crudelitatem femper hajc ciuitasoderic.
Qupdammodo huc facit, quod Tullius
idem quetitur de ftatua Verds ereéta in-
curia.qua; a ciuibus fine gcmitii alpici nó
poflet.Vide aSion.i. & 4.in Verrem-Ad
laudationem principis vidoris pertinet
hoc Lucani hb ?•
^„frineepifacit omne timendum
ViBor,et ianuUanon crediturejfecmiw*.
Et Polybius lib.4.principummanfuetu-
dtnem tantum poflèiufubditos^vtnó pr?
fentes
Lam'u.
Empuft.,
Mttndueê
Ramam-
rum.
L'Orc»
Lembar-
dorum.
-ocr page 796-
Andreae Alciati
7i8
firn nomen exi'ecratur : necmmusq"3,"*
Romani pofteri.quos naufeacapiebat,uc-
ubi audirentvfurpati nomenHeliogabal»
aut Baffiani etiam mortuerurn > quime-
moriam fui fcediffimam reliquiflènt po"
fteris.Contra Vopiicus in Probo: Tetédit
iter per Thracias,atque omnes Getulicos
populos.fama rerum territos, &antiqitf
nominis potentia prelTbs. Ha;c obiter>#
fortafle ad naufeam vfqj
fentes modo, fed etiammaximo difpara-
tosfpatio quofdam fuiamoris & beneuo-
lenciacigniculoshomiuum peiftoribusim-
mittere.atq; relinquere foleat. Q__Cur-
Nomenip tiusüb-j.Nomen AlexandriSf fama (ma
fuminter xim umin bello vtiq; momentum) infu-
dum for- gam comiertit.M.item Cicero 3.Verrina:
tniiabi- Cum tui nommis terror in autibus , ani-
U.            misq; armatomm verfaretur-Hocad vi-
tuperationem Verris,cuius odiofum paf*
Iufta vindida.
EMBLEMA CL XX II.
Wmtkl
11119
fftivjgv ?^^^5a?g
8^=—^^ ^j^^^
0'^ji' "' iüO ~ ■ *~*~~ \
^*«^=J
""Tt^ÉII^éIL^^, i
MHflllï
_/i^^^^-33)s, [
"-? ^^Hfe^=SSS;1
fcfi
PIP-
JÊÊ
|L^||§fiB
^iKfifesllÉd
W( 0
wjii^wwi
Aft? 4* ^Ji
^'■flBr Muü''
^^K,jp ))
^s^^teljgs^i^ gyS ^igj
mÊÊÈm
i,t *'^- tbA<
"TV^-M refidet Cyclops finuofi in faucibm au tri,
*-^ Hac fecum teneras concimt inter ones
:
Pa feite <vos herbas ■> ficys ego pafcar Achiuü,
Poftremttmfy Vün vifcera noftra ferent.
Audijt hxc Ithacus, Cyclopafc lumine cajfum
Reddidit. E» pcenas vt fuus auclor habet
COM-
-ocr page 797-
Emblemata^.
7*9
C OMMEN TARI I.
SE D e T inter fua pecora in vafto an-
tro Polyphemus, immatiis gigas.vnü
oeulum infrontehabens, claua armatus,
cui Vlyflesexinfidijs ttabe acuminatao-
culumtfFodit.
Viïs.sb s, Troia iam excifa, cüm
dom urn repeteret.vi ventorum inSicilia
puKus.ad Polyphemi fedes appulit. Hic
Gigas fait vnoculus, ingentismagnitudi-
nis.feiitareimplacabiü, quihofpitesfole-
ret enecare, eorumqiie carnibus procibo
vefci.VIylIèsitacj; reli&is focijscum na-
ui in portu.ipfe duodecim comicatus an-
ttum Polyphemi fubit. Qui vbi venit è
paftu,faxura quod duo & vigintiquadri-
iugi currusattollere nequirent, appofuit
oftio. Aduenas deinde interrogat,qui fint,
Vndej&quö. Quibusciim tefpoiidiflèt
Vlyfles, Cyclops duos è focijsarripuit,
foloq; tanquam catulos iIlifit,deuorauit-
que,abijtq; dormitum,quem Vlyfles per
'nfidias interfecijflet,fi ianiia potuiflet ape-
riri alijs quam Cyclopis viribus . Manè
antequam pafhimiret Cyclops.duosfimi
'itet confumpfit,abijtq;occhifa ianua.
Tom Vlyfles excxcandi Cyclopis cepit
confi]ium.R.enerfus Polyphemus , noclu
de more duos ccenat. Cui Vlyfles quafi
fubblandiens poculum vini (vtrem enim
vini Maronij generofï fecum è naui attu-
lerat) porrexit.petijtq; ab eo aliqnod ho-
fpitaledonum.IlleexnauOopoculoaliud
pofcit,itemq; tertiuro.rogaukq; Vlyfsé,
Suï vocaretur . Ille dixit,fibi nomen efle
Vtin . lercundtanti deinde Vlyffi quod-
"am munnsfibi daturuseflêt, refpondit
Cyclops : vTtv iya'jCfjt.a.Tov efoy.tti. id
^K-.Vtin egopoSiremum deuorabo.Sed vini
jjaturx nefcius al to fomno eft opprefliis ,
*}>> penitus immemor. Ibi tum Vlyfles &
'Ociioleagiuum truncum praniftum ma-
Sla vi Cyclopisoculo , qiiem vnicum in
tronte habebaünferueruiic, vnde acrirer
''lelsfus ,efFoflo oculo confternatuse(t:
51l,i vulnerisacerbitate vocemt^pit attol-
'*re,vt alios Cyclopas infolito rugitu ex-
*uatec. Hi foris ad odium ftantes qua:re-
rai)t.quis eum percu^flifleticüm ille fub-
^de repeteret, vtkmtis, (qua: vox Nul-
'u"i»vel Neminem fonat) rilënmr, euniq;
«unfiuentem reliquerunt.Sic enim lo-
"^itiuapud Eiuipidem:
Chorus refpondet:
Deinde illud :
ManèCycIops oftio antri femiaperto per-
tentabat exeuntes oues. Sed Vlyfles itadi-
fpjsfuerat negotinro > vt tres arietes vehe-
rent vnum hominem fubtus.ipfe verö in-
gen tem arietem fubrjt.extremusq; omniii
exiir, & ita mortt cft fubduclus . Totum
hoc fufuis apud Homer.Odyflea j.Onid.
i4.Metam.VirgiI.3.Aeneid-Compara fe-
ïtiuum Luciani dialogum WK^te-Tros %&}
TrojeïS'iiivo; .
Cicer. ƒ, Tufc. Fufiflïmè
quoqj hanc hiftoriam narrat Ifacius Tze-
tzesin Lycophionem ,quam ne huc tra-^
ducam,me prolixitas reuocat.
DVMrefidet Cyclops] Cyclopes Hefio-
dusinTheogoniaideo vocatos ait, quöd
vnum tantum oeulum citculaiem in fron
tehaberentjcó-o txkvkKx k&) r!>'4- Inter
hos Polyphemus viribus corporis,forma;
que magnitudinelofigè praïftabat. Hunc
etiam Polyphemum Galatheam nympha
amantem feftiuè defetibit Ouid. lib. 13.
Metamorpli. De Cyciopibus Adc Virgi-
lium j.AEneid.Philoftratum injlcombus,
üt-Cyclops . Alciatum lib- 9-cap. n.^a-
rerg.Natal.Comit-lib.s-Mytholog. Tria
veró Cyclopnm genera agnofcunc Gr^ci,
vnum eorum,qui Mycenas minibus com
munierunrralrerum eorum, qui cum Po-
lyphemomemorai)tur;tertios iiitelligiuit
Deos.CceI.Rhod:gialib.i4..cap.i8.
Sinuofiin faucibuf antri] fpelunce tor
tuofx Sic Virgilhis dixit 6-Acneid.
VesTibulum ante ipfum primisq-, in fan-
cibw Orci.
Et hicnoftei in Emblemate primo:
, finunjl efaiicièttf angiiif.
jichiuK.] Achini)a^*7o;,Gr?ci:& no-
nunquam pro quolibcc populo ciuili,
Horatius :
Quicquid delirant Reges, phüuntm A'
chiui .
Catull in Argonaur.
Namfimul ac fejfis dederit fors copiam
Achiuis .
Tcftnmume^ Vtin,&c] Oü'rtva. fe pe-
ftremö voraumim bel^è pia:dixerat ,&
«71VCL,
III.
Cyclopes
vnde di'
Ui ,
Tria Cy-
clfipum
genera.
rXIJr
Achtm,
■i TlSiVttS
-ocr page 798-
Andreae Alciati
7ZO
bene fucceduntfaaaimproba,fed vtqU1*
fementem feceiit, ita &metet; &cueruc5
malo malè.vt inprouerbijs eft. Vera »*
itaq; Hefiodifententia, cjuum aitinope*
re.cui titulus eft ipy&tinulfAt.
           ,
BI A'JTO KAK* TiV%fi AVtip , *\K<j> ***
tixiycn •
Jpfum/e Udit, al turn'qui Uderequtrit • M
J
Et.quod prouerbiofe'rtur,x*Jt»(SïM>^ $£}.*,
/SüMua-AVTi KAKir» • Malum confiliun
»> ^l'ji
canfultori pejftmum. Et.Ruinam fibi »* jfriH'L,
b:icat,alijsquifabricat. De hae rchabe- 00
mus innumera exempla,qua: non tantuJn
olim,fed noftro tempore accidcrunt.No- ,j
tabile eft illud de Baiazete I. capto a Te* *C'
miio Scytha.qni vulgo Tamerlanes di«" 1(1'
tur.Is euim ab hociinerrogatus,fiin «us
poteftatem veiiiiTet,quid iacluxus fuiuèc»
lerocitcr refpondttr£quidem te,fi f°ï.nl"
na propitiamearri in poteftatem venifles*
ferrea conclnfum cauea mecum hinc inde
circumducerem . Quo Terair audito»
mox è ferro caueam parari iu/Iit,8f«" ean*
carceris loco Baiazetem inclu/it, doneC
contumeliarum fmpatiens caput adillan1
illideret, & indigiiabundusanirnam«fiV
tetjfi-tulatiüs in Annalibus Tuicicis re-
fettur . Propioia tangaro . Sctibit Rob'
Gaguinus lib.9 cap.8.Hift.Fraiic.deq»'* J
biildam capris a Carolo VI. Galloruro m^>
Rcgeiuarcequadam Selandix , hoc mo« 'a
do: Captiuis aliqiiotquummortcm Ca- V
lolus remitteret, inoiinialuerimt:quorU
vnus.tametfi fanguinisgradualios conti"
geret,eos tamcfupplicioafficere.fi faluii5
euaderet,ié obtulit.Itaq; inimanis carn1'
fexconcaptiuosconfangiiineosq; necauif'
Deteftatusautem Rex hominis impi«ta*
        u
tem,pari eum pcena pledti iubet. Corn- A
Tacitus fi.^nnal. vbidemultis ob amid- ^(ff
tiam initamcum Seiano peiiditantibus »
iufteqj damnatis: quó lastius accepturn >
fua exempla in confultores recidirte : ^"
neca Epift oj. Ideoq; cüm multis fi^111
mali (loquitur de Alexandiö.Cn. ?ota'
peio, C. Mario)peftiferam illi vim > <laa
plerisq; nó'cuciaut.ipfi qüoquefciit'unI'
Claudian.
                                          ^.
§luam bene dityoftium tetru > Vt »>%"
iniqui
Confilij fruButprimis auftoribHt in>*"'
Choii verba (bot apud £\iripjde»n «e *7
cö intcrfe&oab Hercülc:
-^.è.Vli'ïïQlra.f'' tKTivat          „,.
TtA*
Ztiva j id eft, ntminem^ vorauit: imè ab
eo,quiquaiiquameiTetB7/s-, aliquiserac,-
exocularus eft. Tarnen fupplicium differ
redjutiüs.graufftimum habitum: & fta-
tim puniri fcelus.benefïcii loco eft , vt in
xuftoria Machabiorum lib.i-cap.6. Non
parui, inquam.bencficii loco habitum, vt
«juis prior interfieeretunexemplum eft a-
pud Com.Tacitttm l.hiftor. vbi Othouis
fa&a crudeHa percenfet.-Titus Vinius.in-
quit.ad hoc tantum maiori fratri prejatus
eft, vt prior occideretur.Idcmetiamhodie
obferuatur in fupplicüs a reisfumendis,
nam qui leuiori digni cenfentur p?na, fem
per ad fupplicium primiducuntur. Vide
adagium, Cyclopu donut».
Aiidijt b&c ltb*cui\ Vlyflès.qui rex e-
rat Ithaca: ïnfulx, vt alibi dictum .
Lumine enjfum. ] Ca:cum . Virgil. t.
Aencid.
NunrfaJJum Inmine lugent •
Idem:
Nullum cu uiBu eert umi & Athere cajjfu.
& Lucretius :
ÏSunc potu eft cerni quod cajjum lumine
fertur .
Aufouius Pareiitalib.
Saucitis cxtinfto corpore cxjfas eras .
Sicenim poeta: ititcrdum vfurpaut lumi-
ne caflum,& iuce carentem.promortuo;
vt & lumina Iucemq; relinquerc. Vir-
gil.in4-
Quo magu inceptum peragttt, Iucemq; re-
linquttt.
Catullus:
Hobu cumjemel occidit breuts lux .
Lucretius:
iMntinafic et'tam Solt* bonm Ancu re-
liquit.
Xnpoenttt vtfuutauóior habef^yvó>(/.ti,
Necvcró
l'v eiï iuftior vlla
Quhm necuartifices arteperirtjua.
Iraudem in fuum auftorem retorqueri
digmim oft.I.penult.C.de legat. Ouidius:
Difcat in attcioremptxna redire fuum.
Alludit autem adalia,qae, mox cóufultö
adferemus .
MoNiMvi hic j ne quis fïbi per-
fuadear iceleftus , quantumuis immaiiis ,
poreus,& temerarms, fenoii tandem pcè-
nas dacurum ei.qiiemaliqüandolaeiït ,&
lic prsemia fiiis faftis rligus,etiam priter
exjeétauoncm acwpmittm • baud cnim
SuppliciÜ
differre ,
Sraut.
Ca/Jus lu
mine.
iMcem re
linquert
.
IV.
Male. ma,
ie
ener.it.
-ocr page 799-
Emblemata,
JZÏ
*«A/** , ftfov? yt Tm ftfpa.y.&vuv
*alionem perfoluensfufline, dans f «nam
e°p*lrata/celera.Scd
properanti mihioc- ]
«irrüillud Vi&oris Aurelij in Vitellio :
Wuius tempore Vefpa(ianus,ait,in Orien-
^principacum arripuit.a cuiusmilitibus
Wttamine fub rauris vrbis fiipcratus , è
|>aIatio>quo Ce abdideratj Vicellhis.vinctis
* tergo manibus prodiictus citcumduci-
fOr ad fpettaculum vulgi: ac ne homo
"ïipudenSjin extremis faltem, malornm',
^iia; geflêrat, mborc faciem demitteret,
fiibie&o in mentum gladio. feminudiis, .
tttHlris cceno,fimo,& caiteris turpioribus
dictu purgamentis vultum ems inceflen-
'ibus per fcalas Gemonias trahitur , vbi
Sabimim Vefpafiani fratrem necari perau-
fcrat.mimerofis iclibus confoffiis intcfi jt.
iixc Viftor. Maner itaq; veriflïmum id»
^iiodolim prolatum ftiitaboracuio:
°'« t' isnp if^n,Tolov 7ih.o;tivT9V ina.vn,
Qu/ilia, quufifncit,talttfintt manet ipsiê.
; ^ix
au tem piiEo exemplum adduci pot
kjquod huic mediiationi magis coueniat,
"juam Maioris Amirari magni Gu/ielmi
Sicilïa: regis. Is enim-dum libidineimpe-
tandi , licetexhumili genere efiètortiis ,
Varia coiifiliaiiuerficiendi Regis traflat,
tandem a Macthseo Bonello nobiliffimo
"uieiic , Sc fuo genero defignato interfe-
«us e(K Qnam hiftoriam pra; exteris me-
6lotabi!em late & eleganter defcribtt Hu
S°FalcandideSicilia:calaniitat]ib.6 cap.
5-ad quem ftudiofum le&orem remrrto .
^ipfum confirmatAElins Lampridius,
v°i deinfidijs Antonini Heliogabali con-
tr3 Alexandrum Ca»(arem,qui pogeaSe-
l,eriis fiiitappellatus,ita fciibit: Sed nihil
"Runt improbi contra iunocentes : nam
Julia vi quis adduci potuitj vt tantum
*a«nus irnpleret, citm ni ipfiim magis
e°mierfa fint cda,q'aj parabat aliis.ab hik
que Ut inréff*ec"tus,quibusalios appetebat.,
Veriimctirrï ha:c meditatio magnam co-
gnationemcum Emblemate fequentiha-
beat.ea.qusehic dseffe videntnr, ex illo
Itndiofus le&or petete poterit. Sed huiiis
Emblematisarguméttimfpecialius tneos n ^iaK"
torqueri poterit S'niJ.o/Sópiif tyrannos, & "Sf. 'P*
Reipubl. peftes infeiriflïmas, qui dmina Wa^=
tandem ira vitali lumitic priuantur.vel ad
exitium morte granius , aut in ram tam Sc
maximam capitis dimimitioné prxeipites
tuuntjCÜ intcteaquibus potiffimü terrori
fuerant.rideantur & conuicijs profcindati
tur.Meminitjfed aliorfum, Brod?us Mi-
fcellan.i.c.y.hoc tandc obitér.Seruius ad
5■ AEiieid- alto torfit fabuladeexoculato
Cyclope.Cyclops, inqiiit.vir fuic fapien- o dopt
tiffimus,& ob hoc oculü in capite habuif- wiidser-
fe dicitur.id eft.iuxta cerebrum.quia pru Ul0
dentia pltis videbat. Verüftt Vlyiïès eum
prudentiafuperauit.&obhoc fingitureü
exexcaflè. Cyclops exc&catws, adagium eft - ,
r-.ir
          j                             ° j        Cyclops
icuiihmiim depoteutia tBagna,qua?ducis J f_
prudcntia,quam eflè anima; oculum, ho-
neltiffinia quadam metaphoia Platordixit,
exuta , & (vt fic loquar ) exoculata fit.
Prouerbijorigoabhiftorica demanauitfi-
de : etenim polteaquam veneno intcrijt
Magmis Alexander , ficut Plutarchi do-
«fli/Iïmi teftanturmonumenta, dixit De-
mades orator , fine is Leofthenes fuerit,
copias illius bellaridi attibus & ftrenuita-
telongè prxcipuas Cyclopi exescatovi-
dericonfimiles.quoniam robore peritiaqi
prasceJlerent, fed duce, qui eledriilïmum
exercitum rite duétaret.forentexorbata;.
Non percurram Grscorum fcholiaftum
aliegoricaplacita, fed Heraclidis Pontici
durntaxat explicationem ad Homericam
Odyfièam: qui ait, Cyclopem nominari
arfedum ratione prinantem.'
N
2 z          Iufts
-ocr page 800-
Andrcae Alciati.
72,2,
Iufta vltio.
EMBLEMA CLXXIIL
T)APT ASAT volacres captumpede corum in AM as
■*^ Scorpion, aadaci pramia parta guU .
A(i Uk infufo fenfim per membra veneno»
Raptorem in Stygias compulit vltor aquas,
O rif» res digna: alijs qttïfata parabat
,
Ipfe perit, ptoprijs fitccubuit^ dolis .
COMMENTARIL
men ipfam petimm eft ex Gratfo A rthif, m
lib.i.Graecorum Epigram.tit. èt^imv- ffJ
iv
T9T6 TrcifJLvaivovTi ne\etvrep'S <üiifl ^
va(j.av,
                                          /
GKOpTIOV ÏKycUWiVtfl 9op>VTtt KCpd,^
cv //.ap4«? apvcrtv ' oS1' dt£etv70f 8*
è J2pa.£-jf , ivKÏvTpu m£<*-> *w4'
gó.u,
CO R v v S in rarao arboris fedens
roftio fcorpium tensr.qui ftii&is ar-
tnis fuis, nempe cauda aculeata , hoftcm
fmim fexit,& veneno infufo perimit.
SiMiu eft apud Aefopum de Cor
110 eibum quaeritante) & ferpentem in a-
pticodormieiitem corripiente, a quole-
(hiferucn fpiciilum ümiens , iuftam infe
■vlüonem animajculi yililTijnifenficCar»
i.
1 1.
Corttut
ferfentï.
-ocr page 801-
Emblemata r
7*3
•è $»w £t/V «yLipnv.
u\
—J&tigiamq; paludem ,
Dij cuiut iurare limentió' faüere mimen.
De ca videcap.i.lib. 3. Mytholog. Nat.
Comitis. TibuIIus Jib. t-eleg. 1 o.
Cerberut,& StygU nauita pupptt aqut.
Proprijs fuccubuitq', dolu] qui infidias
alteri ftruxerat,ipfedolo perijt.Apud pa-
rsmiograpluira Hebiauim Prouerb. z6.
Qiiifodit foueam> ihcidit in eam : & qui
lapidcm ribrat.ad eum reuertetur- Cice-
ro i.TufcuJ.ex Poetaqoodam:QuiaIte-
ri exitium parat. eum fcire opottet, fibi
paratam peftem, vtparticipet patem •
C e» R. v v s quidem malus eft.at fcor- iy.
pius nocentiot» qui eum arcuata & vene-
natacaudainterimit : idem quod accidit
ijs,qui te flagitio parta, fuodemüm ma-
gno malo difcunt.malè parta male difpe-
rite.Etferèfit,vt,quod vulgo dici folet,
captoresipiï capiantur, raptoresq; aba-
lijs etiam viciflim coneptidecidant & il- Qaptores
iaqucentur : vt cum gladiator incidit in rit>e ^n
««e 'itviyyt
s* Kftc» rKnytav ivTos ïS'iKTtixipov.
vtorpitii è terra prorep/erat,idqJvidente
Coruo, qui caslo viHitat in liquide ;
Gortipuit -vi/um ,fugitq;fed hic vt hu-
mum ales
Contigerat
, telo mox ferit atq; neettt.
Sccetièi , qttod in hun e autt inftdiofa pa-
rabat
,
lndejiii acciuit ipf* neeem mi/era.
Aliq nando confpicuo in xthere nig rior Ce
vibrans,
Scorpiü è tetra vidit exilientc coruus.
Qijerncorrepturus irruit: at ille [fcor-
pius] eius qui irruiiTetad fohim .•'
Non tardusmultum aculeaca pedcm
percuffit fagitta,
*t vita cum priuauic. Eccc quantum
[quifq;] feceritin alium ,
Ex illo mifer ipfeaccepit necem.
*tg*ndam confyicuo fe corunt in ithere
■vibrans,
Scorpion intuitm qui volitabat hum»
Quem dunt corrtptum ttnuit, percujftt in-
ermem
Raptorts corui cuSpis acuta pedem
.
4tq; neci dedit hunc. quemquam qui
facit, ecce,
Hlitantundem debitafatalmt-
HAPTABAT volucres &>c.
] CorUUS
"Hm prardam inaerequa:rirat,&fcorpio-
"em pede arreptum tenet, vtillum deuo-
^ïct.Virgil-j.AEiieid.
*—~.iuuenu volucrets diuerberat aurat.
t Scorpion] Scorpio.vel Scorpius dicitur
**« T? ffKopTttfiT Tav iov. ab Sbargendo
**enum:\c\
T«p« to 9x.a.ia>{ tp<néi». id
^>*ferpendofiniftre.De quo agit Plinius
'k-U-cap.if.Cclfus lib.j.cap.x7.A fcor
P'^tic fuut adagia,Scorpius fut omni la-
*'*e-
&, Scorpion pro perca.
_ ^r&niia parta guU. ] Vide adagium >
°?Ust* ferpentem.quod torquetur in ho-
j"'nern ob edacitatem periclitantem : ve-
Utl Diogenes Cynicus comefo polypo
riidopenjt.
*nf*fo fenfirn] iniecto#acuIeo venefico.
Rtptorem in Stygiai] ccruum ad mot-
£Cm adegit. Styx palus cft apud infetos,
O.7T0 T* pTiyHv.cdio'habere. Vel
4d7* ^-P*'" trifiitia. Vitgil.ó.AE-
homicidaro,fur in !atronem,luforin alea
torem,fallarius in veneficum, foenerator
inauAionarium aut transfugam,callidus
in verfipcllem.impoltorin plaiium j vno
verbo, malus in peiorem . Qu^o fpe&anc
adagia, Comix fcorpium.Sc, Suo ipfiksla-
queo eaptU4.&t,Coruttt ferpentem. écGapnt
gladium.81c.Sic f»peftefteOuidio %.
Remedio)
ïarua necat mor/u Ipaciofum vipera tan-
ram :
A cane non magnof&pe tenetur aper .
Refpexithuc Salluft.in fragment, hiftor.
Praua incepta confultoribus fuut noxa:.
Luctetiuslib.f.
Circumretitenim vu,atq; iniuria qu&q;
Atq;vnde exorta eft.ad eumplerumqut
reuertit.
Ouid-i.de arte:
Jallite fallentes ; ex magnaparteprofanü
Sunt genuii in laqueos quos pofuere ca-
capiutur.
%,
Confentiunt ipfe facra; liteia:,Sapien.i 1.
Per qus quis peccat, per hsec & torque-
tur.Scd ad hiftorias conuertamur.Hero- Tilu He-
diadis fih'a cum D Ioannis caput peti jrtet rtdiadit
ab Herode.faltationis prsmium, vt legi- mors .
turMarci é.ea ipfa penapunitafuituiata
cum ei aliquando eflèt traijcieudus fiu-
uins.qui tempore brtimali glacie conftri-
cluscongelatusqjerat, mox rupta glacie
capite tenus dcmcrfa eft, & infêrioribus
Zz i corpoiis
-ocr page 802-
Andreas Alciati
7H
iutëe.Haud abniientibus illis' bi^e. *P°"
tomedicamentoiuarnet ipfe frau»c ^
nesinterierimtjideoqueexteroploreliq^
comprehenfas,ex qnibiis 170. darrn .-.
funt-Hucrefcrripoteit (vt tandemitiii^; j
Perilltis, anifcx tauri Piialaridis.de>■
Ouidius ;
                                          -^
Zt VhaUw tauró wolenti membt* W
corporis partibus faltare coepit in vndis,
ita vt captu a trunco non ferro > fed cru-
ftisglaciei refevhim fit. Nicephorus lib.
1 -cap.iQ.Cxfar Baronius Tom.x. Annal.
Ecclef. Neftorms blafphemias impuden-»
tilfimasin Chnftum euorruiic, ideoeius
lingua ftatini vt mortuux eft a vermibns
fuit confumpta. Panda nis per lmguam
traieftus eft [elo.quiaiiifiiirandiim viola-
uit. Apnd Sophoclem Laij tetra libido in
femuie. Oedipo horribiiiter punita eft; il-
Ie enini amagna. mat re terrasabforptus
eft.quo.d matrem vitiauerat. Metius.S.uf-
fetiusdiltradlus füicin duas. partes,xquia
collufit cum duabus partibus, Albanis 8t_
Roma.ni.s^T. Liuiuslib. 1. Clytemneftra,
abOrerte,quodipiamaritnrniuuraocci-
üeHorij •
J>andarii
Oedipi,
Sujfetij.
Tormitjnfeiix imbuit autor opEodem modo contigit cuidamPaterculo, quia:i;eurn equuleurn
Arnutio *fJ
lKS>
cruciandos hom .nes excogitarat. Me
randum quoq;
cftiliud.fvradreceiit'O
deueniamus ) quodlib. 10.cap.19. Hntordauit. Per cos dies
M. CCGC. LXX
r.rrancui-li^risf11^ '3
)i„quit)am»ofal«.s^/
É.V 11 I. machina ** f**$è
Clytem-
ditjoatrenvOreftis.interemptaeft. Fuere Bens,quambornbardam dicunt, \u ,. %
qui fèmet eqdein.illopugione.quo Ca;fa
tem violaiierantjintercmeriiiir.Suetoniiis.
iaCaefare. Quod de. Casfare mctnqriai
traditum eft.riQC etiarn.de Gordiano Cor.
dus euenilTe fcribit.Nam qmnes.quieun;-
queillum gladioappeti.uerüt.qui nouem
fuillcdicu.ntur,po.fteainteremptisPhilip-
picis fua.ma.uu K ius.sq> g!adns,& iifdem x
quibus illum percuïferant,. interijfle di-
cuntur • Iur-Capitoliu,.in Gordianis tri-,
busfubfïnem.. Euitautem is Gordianus,
vttimus ex Impetatoribus Gordianis, &.
fraude Philippi praefè<ti Prajto.rïi, Arabis
humili genere ori.undi,interfe<ftus. Eiuf-,
deniargu.rn.enti habemus prftereainlTgner
exemplumapudihiiumlib.8.. de venefi-
cis R omanis, cuius quöque Valer. Max..
memiuit üb.vcap. 16. qua; cum. venena
praeparaflènt- qiii,bus.mu.ltifimilibus mot
bis. excjnguerentu rxüeque: eompertam ef-
fet, vnde.ïfta. venirenr; tafidem ancilla rei
yeritatein detexit^muliebri.fcilicet fraude
ciuitatem premi, matronasqueea venena
coquere. Negan.ti.bus.auteni hoc matro?
nis,& eamedicamenta felubriaeflè«.onten
4entibus» ex bibere jftas ric6o£tioiies font
conflata.&indePari/ïumveaa.trifteHi'^i'f
fpeaaculuro prxbuit.Ad DAntoi»j P^*
tam extramuros, cum inftrti&a 8c c°
pofita prorfos a periris. eius operis c"e '
dum pila ferrea pondere quingeiitar»
Ubtarum in cauum machina: deuoluit^»
ignem excutit, quod pila ipfa repente *
pulfa,machina:in primisauftorernj''10.
que quatuordecim ibi aftantes vitos > «^
dilfipauit, vt*. per aerem membra p*r°"g"
öa aegrè inneniri & colligi p'otuer»»1-.^^
gius quoqj euolans pila.aucupem au
infidias ponentem oppreflit. Aljj PlXca.
rea (ex viólentia fpiiitus & fulpnuris •
tore grauem valetudinem incurrer'nflal
Ipannes Maiiguius.quimachiiiam «o" ,
uerat.fruitatim per agrum *ecePta?,%rl{
S.Medericnm feptiltuseft. H*c'llc,:>,i.
id ipfum Emblema video latifllme po«^
giad technarumjfraudumqi m3c ".„t,
rits i^ui tandem fuam Nemefin k°" t #
&; vtfementemfecerint,ita & ^ r>\xl'.
Multahuc comportari poflunt ex
tarcho de his, qui tardè a n«m,nc E
niuntui.
bilefatii.
Roman &
wnefica..
Parcpi
-ocr page 803-
Emblemata.
Parem delinquentis 6c füaforis cul
pam effo l
EMBLEMA CL XXIV.
T)RAECONEM lituo perflantem clafsica viftrix
"*•. Captiuitm'in tetro carcere turba tenet.
Queis.ille excufat, quod nee fit ïhenuus ar mis*
VlliM aut fiuo Uferit enfe latus
Huïc illi ï Qüjn ipfe magis timidifsime peccas ,
Qui clangore alias &ris in arma cies .
C O M M E N T A R I I.
l
gladiurn diftrinxiflet, qni mor audiuit": $tm ' cur
Aid
7«T5 ya.piA.ZhkW TtSrv>j£yi,fci av /*» f*. exiHf*
y.ó,yyv iyeipei*, Sed ideb njctgK tibi mo-
riendum eft, qui cum fugnandifis expers,
alios omnes adfugnam concittu.
Etenirn
(quod_aiunt Iuiecon/iihi) Quiagunc, & Agente}
\
ï
          1lU «t-conjen-
MI i i T E s duo tubicinem , tuba
velooiuaca &decentihabitu inftru
&«ni,detiiieut,quem videntiudeexercitii
'bftracturn cautifïimè diicere.
E x AefopiapologoAtubicineiii bel-
lo capto.qui fe infontem pt^dicabat.quod
c«- nullum occidiffet.fed neq; in quemquam
-ocr page 804-
Andreae Alciati
fR- tebatur. Sedaliisquoque<!eéa«fisc's'"
7*6
qui aflenfum jptaebent, pari fuciedifuHti&latisipfefacitjqu
t lentes pa
ri pcena
tuniütur.
1 I I.
Pracones*
ficumcanebmu. Lïuius lib.i- P"0^ "
ce claflico fignü profcclioiiis dedit.
autemfuericclafficura , haud dielu Pf*?~
cliueeft. Seruiusad iJla verba Virg"")
7-Asavd-Clafic»iamqifonat.c\i^cüm
facie •
VRJEQONEU ] tubieinem . Prarcones
dicuimir a ptaxinendo , quafi praicanes,
quod ante cananr, «annuncient quia ia-
eiendum fic. Suntenim prxcoiies propriè & tubam flexijem, & fomim 'P1""jA^n.
ij, qui iuiïu m
denunciant, q
quiaudientiam
tagurratus puDiicc auquia wi» iuiiiihuiiujuiuwi »■■- r ibarn
ui auclionem faciebant, & lib.f.de i i.verf.A e neid.clalficurn « g_
i intheitrisindiccbanc. Et efl"e dicit, & quod ea vtcreimir cIa"
quicum,claflicum appellatum .
.Ra-
q
que fi'cbain pranniflo tuba: fono.hinc pras confentireSuetonius in Iuho cap } *• ^_
co protubicinevfurpacur: nam & duces ptaab vnotnba.piofiluitad flunieiij,
milirariS mandata fua per tubicines de- geuti fpiritu claflicum exorfus perre
nunciant.
                                                       ad alteram ripam . Varro hb.4-« « o
Lituo] Lituus (vt Feftus ait) appella- Latma, claflicum cotnu fuifle "S"]" di.
tns efr.quod litis fic ceiris.Eftenim genus videttir-Ifidonis quoqj lib.iS.clatiic
Ijtuui
fuid fit
buccina; incurua:, q
tur Licicen.Emiius:
Inde loei lituus fonitus ejfundit acutos.
Charifius lib.i- Licuumgenus tubasmi-
norisfiiiflêdixit. Acronadodam 1.H0-
ratijiLituusincnruusfiiit. fonumq; ha-
buit acutiïjVt tubagrauem: Lituusequi-
tum fuit, peditnm ruba. Interim tuba &
lituus non ratöconfunduntur. Ouidius
3.Faftof.
lam lituut pugn&figna daturus erttt.
Lucanus de bello ciuiïi./,* littfi ftrepunt.
Ammian.Marcell.Ji.lib.Cumqjarmaex ......-------.....___________,
latere omni concuterencur,& tela'lituos- modulationisgenus ceciniflè; quo mii'tes
monebantiu, vtinordine ftarest, armaq;
expedirenc. Et hocaliquis forfa"cja"1"
cum pofsit interpretari, quod quidef»
proximè ad comnmnem opinionern a "
cedit.
Viftrix turbo] VictriceS copiat •
Queuille excufat] apud quos vi^<»rcï
que Bellona Inctuofbs inflaret. Eft etiam
Jitmis,baciilus ille, quo ad augurandum
prifci vfifuerunt.
JPerflantem clafltca] Claflicum canen-
tem > excitantem beliarores ad pugnani .
Clajficum eanere,e(t fignumdare,quomi-
lites pugnare incipiaiit : cui opponitur,
           
Clagtu
mntrt.
Canerereeeptui.y'ugW, adfiiiem %■ Ceor- excufatfefe prxcoillecaptus.
gic.
                                                                      Quod nee fit firenuus armu] ifohlpt
XoV.ff «tTijj-oV.quod nee fic belïator , nee
quemquam manu interfecerit.
Quin ipfe magtt peccas] eö grauiottu
culpa, quialiosadbeUiim concitas. Fru'
ihalegis auxilium imploiar.qtii in'eSeT
committit.l.auxilium^S.infiiie»^^/111*
norib.
Clangore &ru jtubxfonitu. ^W'
mia in dic~rioi]e,<ew,pro,tuba:. V'tg
6. AEneid.
                                             ,
Mre ciere viros,Martëq;accendere e»»* •
Emblema ineos torqueturpotir
fimum.qui oratione&confilio Principes
JUecdum etiamaudierantinflari attjfica.
HafC communis eft opinio, fed quidalij
fentiaiit videamus.Claflicum nullius fait
otdinis militum, fed foüus Imperatonsj
atqueeodnntaxat praïfente claflicum ca-
nebatur.fuitq; infigneimperii, vt Mode-
ftimis,& Vegetius lib.i cap. iz tradide-
rnnt. Hinca Properrio lib,^-elcg.i.no-
minatni Piastorii'.rn .
Uil tibifitxaueo pr&taritt clajfica cotnu,
'Flctre_).
Liiiins^ lib. 17. Qafficocanebatut, cum
concio aduocabatur ab Impcratore ; vel
firnf
czt.-emo fupplicio in aüquem animaduer ad fufcipieadabella inflammant,ci
m ipfi
nani
-ocr page 805-
Emblemata-j.
727
Pugnam detre&ent, nee vlli feCe periculo
Patrie. aut Principis nomine committant:
quibus quidem certè nullus probabitis
cflè poteftconfilii tam nefarii pra;textus,
cüm ipfi reucra fint nocemiores,maius4;
detrimentnmeminus lingua canerisadfe-
rant,quatn qni cominus gladijs decertat.
Siquidem homo perniciofus fufcitat li-
tes,& peruerfus feparat principes , vt ha-
betur apud Hebrauim paroemiaften.Pro-
tterb. itf.NulIa enim fortè itreperet Mar-
l's violentia.nifi antecedereteiiifdem cö-
mittendi perfuafio-Vel de iis iutelligitur,
°,ui cruore quidem inanus non tingunt»
at nihilomiims parricidii faciendi confi-
'ium ruggerunc. Occurrit ilhid Demo-
% jj fthenis de patrecuiufdam facerdotis,qiié
^b^ Brauroniam appellat. Is, cüm alterum
Juifpiam occideret, impellebat & horta-
oatur ad id facinus.Palam erat hominem
*?ortuum ne digito quidem ab co ta<ftiï,
«daboccifbreduntaxatj ita vulgoiudi-
cabaturiuoii renericsedis.Sed Areopagita-
rUm aliud iudieiumfuir, qui cenfuerunc
*^m,qiii fuadendoiiuiiflet,eodem obftri-
«lun fcelere. Nam conftat hommes au-
«aciores fieriadhottatione.nec folüm ma-
•>»> led etiam voce & proclaraatione opÉ
& atixilium fèrri.Itaq; ille damnatus, &
,nexiliiim pulfuseft. Ariftoc.i.Rher.ar-
jjurtiëcum citat,quo vfus eft orator Leo-
"aitus aduerfus Calliftratii.-dicebat enim
Cllrn,qui coniïlium dedi(lèt,magis in cul-
j!a elTe,quam qni fceluscpmmifiiïèt.-quia
J5eu,s admiiftim noneflèt.nifi eiusauftor
jpconfultoraliquisextitiflèt. Ciceronis
Jfemplmn vnum proferam exorationein
''oiiem.-Quidinterfuit inter Catilinam,
j^ini.cui tu fenatusau&oritatem.falu-
^ ciuiratis.totam Remp.prouincia: pr?
^l0vendidifti ? Qux enim L.Catilinam
^"antem conful prohibui, ea Pub- Clo-
1'?"» facientem confules adiuuerunt.Vo-
ferit, quod fiocciditTèt. Neqjenim gra-
utus quicquam aduerfus eum , qui fua
manu interfecerit . coiiftituerepotuit le-
gum lator,qiian3 aduerfus eum,qui cau-
fam prajftitiflèt. Ergo& fimilitudine pee-
na;etiam crimenpar exigere debetis.H^c
ille • Canerüm eum hoc noftro Emble-
mate magis conuenir quod Leodamas, de
quo proximè,dicebat,eum in maiore cul-
paeflè.quifacinuscommiierit qiiam qui
confilium dederit.confilium enim nullius
e'tmomenti, nifi fit qui illud tequatur.
Et interituscaufam , non interitum fpe-
dtari oportcie,dixit in Miloniana difertus;
orator.VIpianus etiam, vteftwl.ir- de
iiriuriis : Non folüm is iniuriarum tetie-
tur.qui fecit iniuriam,hoceft,quipercuf-
fit.vciüm illeqiioqicontinetiir.quidolo ^tu-t fa
fecit, vel qui curauit vt cui mala pugno clt et aHt
percuteretur. Eodem recidit 1 1 f. ad 1. fnadet
Cornel.de ficariis, vbi idem Vlpianusait, iniuri%
NihilintereflTe,occidat quis, an caufam tenemr'
mortis prxbeat. Adhancquoq; (ènten-
tiammulta alia itiris pronunciata perti-
nenr.In l.Mela, iT.ad 1. Aquil. Ferens au-
xilium facit delifti participé. Imó, quod
in vetere mimo: Bis peccar, quipeccanti
auxiliumaccommodat • Et qui occafio»
nem damni dat,damuum dedifiè videtur,
J.qui occidit,§.pen,eod.tit.ad 1.Aquil- Et
qui peraliumfacit, per fe ipfum facere
videtur,!.ita tarnen, Deadm. tut.C qui
peralium,deregul.in 6. Sed vuius tamen
facSum alios in pericuhim trahere non
debet, I.illicitus,§. ficut, de off. pr*fid.
Multaqiioq; Dodloresin c. 1. deofficio
deleg.& in cnoturriji.q.i&l.fi quisfer
110, C.defurt. Imóconfcntieiues grauius
delinquere &puniri,qiiam ipfosagentes,
habetur planè in c.qui aliorum, i4.q.j.
&in c.qui confentit, r i.q. 3. Quioidem
euagelica etiam legecdicitur.-Non folüm
(inquit Apoftolusad Roman. 1.) qui ma-
la faciunt digni funt morte, fed etiam qui
confentiunt facieutibus. Offert felè locus
elegans Hierouymi epiftola ad Celatiam:
Malitiam.odiirni.atq; ümidiafti (que vel
maxima, vel fola funt noc^ndi ktnim) 3.
fe propellat anima Chri(tiana:neque ma-
nu tantum aut lingua, fed corde quoque
cuftodiat innocentiam: nee opere modo *
fed voto etiam nocereformidet. Quan-
tum enim ad peccati rationem attiuet.ncto
cuit & qui nocere difpofuit.Sed ne videar
Z z 4 fal-
ftis
lHefenatum interfkere, vos fuftuli-
kges incendere, vos abrogaftis: ^nte-
bj ePatriam,vosadiutiiftis. Quideft vo-
to Our,oe^um fine armis.'incendere illa
t- lllratorum manus voluit, vrbem: vos
to_ sdornum, propter quem vrbs incenfa
Acne illi quidem, fi habuiilèni
«lio -' *?m''cm cenfulem , de vrbis inecn-
dec| 0S>'cauent.Huc facit M. Quintilian.
Jla^aiI,ationc zyo. Sarisoftenditipfa poe-
1U"» turn tenen', qui idem commi-
-ocr page 806-
Andreae Alckti
7'zS
monendo
Laudat,& hortatu comprobat aBttfu0'
Lselü demCim Ciceroniaiii fenilis eft ten*
teiuia: Impiobis posna ftatuenda eft : lieC
minor verö iis, qui fecuti ertuualten"11»
quamiis , qui ipfi fueriiit iropietatisdiv-
ces. At nunc CAVE CANEM.
fakem in alicnas mefFesIongiusinimitte-
re , vna auc altera noftrorum auxoritate
totam tera concludara . Audi ergoPlau-
tinam mufam:§£«/ monet,qudfi adiuuat.
Lucauum .•
Varinm gunt in^Umttt ,i^U(tt.
Ouidium j.Ttift.eleg.iy.
Qui monet vt facids,qued' iam facis, Me
nat,adiU:
uut.
Alius peccat, aliuspleditur.
• EMBLEMA CX XXV.
ARRIPlTvt lapidem óttuïm, morfufa fatig^ *
*^ Nee per en fort mutua damna facit.
&k plerique finunt veros elabier hojies t
Et quQs ntilU gramt noxiat dente f stunt-
COMi
-ocr page 807-
:a
72^
'Emblernati
C O M M E N T A
R I ï
/
fjVi dam lapidibus canem petiit,
V^ Sc citatocurfu aufugit, at canis ncn
,ufequitur proiieieutem , fed in lapidem
protóuni mojrd'i.ciis fasuit .
F o,N s Embkrrutis e fiacvuiiö-habe-
r,(icuti a Marceil&Noniockatur: Na
Canis quando eft pèreufla Iapide,non tam
'Uumappetit.qui fe icit, quam illumip-
fiim lapidem, quq ea ipfa icta eft , petit .
Compatatio eademeftapudPlatonem de
K-èpub.j. (vt cnaturab Ariftotele.Iib. j.
R.hetor.ad.Theode<ft,cap.4.j quo loco in
cos agit.qui fajuiimt in humanacadauera;
nóltl fl^ldpoptv S'fAV ris 'ilcdt rmoi&v-
?tts T%r Hwav ,cd -roti kiSrots o7{ a.v 8mi
o&crt ■^jtkiTTttivuff-t 7Ï (Zcthhórrof ix.d'W'
liy.wtu . Noisdifferre dicit cos acani
nö verbis:Reprehendüurhic A'ciatus i ri-
ep tje Latinitatis a quodam, qui fe fuo iu-
dicio ptododto venditat,quod; Aanmum
/*cer.e,noi1.dicarrnis- 5ed impentusiiHga-
tor non.legeiat hunc 'M. Tullij locum y-
aft.in Verrem: Quid (i docebo, indices,
eos.quiquadraginta milliamodmm iucii
faciunt,damnun> fafturos fuiiTe.fi tuaini-
quitasfic , vtex cohorte Recuperatores
iioniii.tercederent? Sed Mintiis amarulen-
tianon unti:eftjvt a veia Sanclij fenteutia
difcedamus: etenim Ciccrüms au&oritas
allata,pa(iiuè,non acüuè iiuelligenda eft,
fiquidem Ciceroni foceredamnum,t&. pe-
riclitau, dammim & incommodum ex ie
aUquaaccip'ete>iait,uram faceie. Patetex
eodem Ckérone de claiisOrat.Damnum
biis,qi.ii ïamiiintiuia&oslapidesjeum ve- enirn illius immatuiointeiitu rcs Roma
nx>Latina;q; literaefecerunc. Et Plautus
Captiu.ai't ;
Esl etïam , vl/iprofeftl damnum pr&ftat
facerequam lucrum'
Verosbcftes ]' Ipfiffimos aduerfatios,a
qiiibus ot ta eft iniuiia •
Noxioc. ] Noxia de maleficic dicitur-
Noxam dixere antiqiii quod iiocet; & eft
detrimeiitu:m,,eulpa,poena.: Lege.ipfum-
met Alciatum Convmentario in tit.De ver
bor.& ret.figoifie. 1. zjy.quem locum &
noS fupta6itauimusad Emblema 131.cu-
ius titulus, Retnedia in arduo, mal» in-
prono efft-i-..
Vente petunt. ] Inïurijs vel conuicijs
profcindunt: quod vntiin. inii-iftitia; uon,
paruum facintis, quia iuiquum eft aliqué
alieiioodiopra5grauaii,ait Imperator lu-
ftinianus in 1. Si quis fuo, §. legis autetn,
C.deinoffic. teftam. Et Calliftratusl.J-6.
ff.de panis.-Crimen.vel posuapatema uut
lam maculam filio infligete poteft, nam
vnufqtiifque ex fuoadniifTo forti fubijci-
tur, hec alienicriminisfucceffor coufti»
tuitur •
P L e R 1 Qjr e funt.qui cum nó pof-
fint ijs noxam inferre, a quibus fcljefos
putant.vt acceptam iniutiam vlcifcantur,
vel pueros, vel famulos, vel etiam,fi fieti
poffit.fuorum aduerfariorum amicosad-
oriuntur.impotenti quidem èc iniquo co-
natu- Qui mos perinde eft ac pueruloiö»
qui fubita iracundia perculfi,virgasadu>
iiint^quibus plexi fuut. Einfmodi fuut'A
cjui.
*S*>qiti iecei'it,pra:tet'mittunt. Plinius lib
*9.cap. ƒ. Minus hoc finquit) miretur,,
qui cogitet lapidem a caiie morfum vfq;
lt> ptquerbium difcordix veniiTe.Sed hoc
ad aliud.fpectat. Vide adagium, Cantifi.-
Kiens in lapidem.Sc, Vrfm cum adfit,ve-
ftigi&^u&ru. êi,Cti>n laruts 1'uSari.
Qua
veio-de-cVifa lapidem mifliim canesmor
dere fole5t,tres caufas reddit Piutarclius
iö libello De caufis natur.Prima cft,qiiod
«a'ns , cum ratione vti nequeat (id enim
foli homini datnm eft) id quod ante ocui
los minaciter verfatur.immicum putat»
deq; eo fumere vltionem parat.Secunda*
cum lapis per terram curfuat, feram pu-
tateffe canis, quam prius capereconatur,
«deinde fpe fiuftratus hominem rurfiispe
tic. Tertia,cumid,quod ab homilie rrul-
fum eft, & hominem ipfum aequalirer o-
dio habeat.id quod proximiuseft prius in-
feclatur .
_ ARR1F1T vt lapidem cautlus] vtca-
"iscorripit lapidem proieclum &emifsu.
Morfuq;fdtigaf\ mordet.
Mutua dimnit facit] neq; par,pari re-
fcrt.fcilicetiHataminiuriam.F^cecB'rf/»»»:.
nt*tn, in hoc fignificatu non eft Latinis v-
fitatum ( verba reddo i'anftij) fed,dare
damnum.Nam faceie damnam.eft iaiftu-
ïam facere. Ego lic lepouendum exiftimo
verficulum :
Necfercujjori mmua damnaparat.
^*c qnidem Sandius 5 fed contra luuic
%.
Noxia ^
Ui
Si.
Inspoten*
tilm ha-
mtnum
affièbta
»
-ocr page 808-
AndreaeAlciati
73°
ratjquafi interfeciflêt quem ntJexIiibebat-
roganti tempus aliquod ad eonquiiédui"1»
non dedit. Damnatusextra valium dedn*
cttiseft.&iamcermcem porrigebat, cii"?
fubitö ille Commilitoapparuit, qui oef1*
fns videbatur. Tunccenturio fuppü'1^
prspofitus, condere gladium fpiculatorC
iubetjdamnatum ad Piibnem reducitir"<*"
diturtis Pjfoniinnocentiam.Tiam milit f°r
tuna reddiderat. Ingenticonciirfu dedu*
cuntur, complexi alter alterum cum ml'
enocaftrorurttgaudiocommilitones.Coii
lceiidittribunal furens Pilo,ac iubet duc'
vtrunque , & eum militem t qui nonorc»"
dir.&eum, qui non peiicrat. Quid hoC
indignius ? Q_uia vnusinnocensapparue-
ratjduoperibant.Pifoadiccit & rertitim«
Namillum centurionem, quidamnaturn
reduxit,duciiubet;conftituri fuiuineodc
loco perituri tresob vnms innocetitiam •
Quod fiad viudiclam publicam id ptoten
dere liceat, audiamus Arcadij& Honorii
refcriptum,exl.ii.C.depcenis:S3ncimu'
ibietfe poenam,vbi & noxiaeft . Propin«
quos.notos, familiares procivl a caluwnia
(ubiiiouemus, qtios reos fceleris focieta*
nonficit. Necenim focietas vel amicitia
nefariüm crimon admittunt. pêccataigi-
tur ftios teneant anflores : nee vlreriiis
progrediattir mettis.quarn repenatur de-
lictum . Adiicere placet illud Seneca: de
ira lib-1.cap.14. Nihil eft iniquius,quam
aliquem paterni odii hauedem fieri.Cice-
road M-Brutum:Eft acerbum,parentum
fcelera filiorum pcenislui.Lacftantius non
minus grauirerlib.ó.cap. ig. Quj referre
iniuriam niritur, eum ipCum, a quola-fu"
eft.geftit imitari:ita qui malumimitatur*
quicaiifes adiiiuantes,vel per feomninö
ad agendum ineptas proefficientibtisim-
petitè vfurpat.vt Medea:niitrix>dum cul
pam confertet in ctabes abiegnas è lic.
more Pelioauedras.quibus Argonauis fa-
<fia eflèt, in qua Medea cum Iafone aufu-
giiïèt. Sed vtad nottros mores fermonem
conuertam.omnibusmccmteflbeft, quoc
quanraq; infortunia in dies nobisimpen-
tfeant,& interdura grauiter vrgeant.-quo-
rura cauflam inconiültó reijcimus 'va eos
fortafl'e , qui nullo modo funtin cauffa ,
cum potiüs errores & lapfus noftrosagno
fcere, & pia finceraq; [Airttvoia. tot con-
traöas vitiorum fordeselueredeberemus,
nee vtcanesinlapidem faïuientes, incufa-
re iuftiflimam fnpremi & incorrupti iu-
dicis Dei anirriaduerfionem.Id (i placet ad
iranniuftitiam conuertere, vnaetiam Se-
necam audiemusitadifpiitateni i.De ira:
lam verö fiafFe&us ira: damnaq; velis in-
tueri, imlla peftis Immano generi pluris
ftetit. Etdeindc:Id nou eft ira.^edquafi
ira.-ficut puerorum,qni fi ceciderunMer-
ram verberari volunt, & fjepè nefciunt
qnidem cuihafcatiir,fed tantum irafcun
tur fine eau (Ta , & fine iniuria, non tarnen
fine ajiqua iniuria; fpecie , nee fine aliqiia
pcengcupiditate.Deluduntur itaque imi-
tationeplagarum, &fimuiatisdeprecan-
tium lacrymis placantur. &falfa vltione
falfiisdolor tollitur. Idem Scneca eodem
lib.c.iff. iramoftendititaimpotentemef-
fe.vt f?pè infefta patrono. ream damnet:
&fi veritas oculis apparearjitiquit, tarnen
errorem tuettir > & in male cceptishone-
ftior illi videtur pertinacia quam p^niten-
Infignes
Senec& lo
ei.
a tia • a^«M«» v»*t«|-.»-- --------------—TJT-
-
FijonKin jam } quicumiratiisduci eum iufliuer, bonus efl'e nullo paclo poteft,
tHtiitia . (jui ex comp,eatu fine commilitone redie-
Infani
-ocr page 809-
Emblemata^.
73 r
Infani gladius.
EMBLEMA CLXXVL
SET 1 GE Rl rnedw Babat■ gr e gis enfifer Aiax,
C<edefuum credens c&dere Tantaüdas.
HoUia fic tamquam fm■ fmcedwea peenas
Pro Laertiade, pro cauea^ dabat.
Ne feit obefie fats furor hojlïbm: er rat ab iclu-,
Confilïffa impos in f na damnA ruit
.
MMENTARII.
c o
infiluir.exiftimans fcfe GrajtfoWm copias
cxdere. Tumduosquofda maximos fues
è trabe fiifpenfos flagris cecidit, arbitrans
Kosefle Agamemnouetn atqueVlyflem:
Quorum alteri vtiudici.alteri vt victori
potiflïmumeratiratus. His igitur (liibus
ita fufpenfis plurimocurr» rrfu infiittauit,
Ij Vt Pta: dolore in infaniam verfusfit. addensconuicia , quxeunque fuggerebat
1'd»ftrift0g(a(ijo ingtegem porcorü fplendidabilis. roftquajnautemrefipuif-
h.
Wtc
'V
-ocr page 810-
Andreae Alciati
3^
i
fet partim pudore, partim metii (ïbi mor- luebant pto Grascis iudicibiis & Vly»e '
tem confciuit. Hsecferè exprouerbio, Siiccedaneaautem hofhaolim dicebat«r'
Aiacts ufas . Efthac~ de re pülcherrima quat fecnndo loco fiebat. Si enim Pr.,ïn!_
Sophociis Trage: tia,qua5iiifciibittii'«;*r hoftijs litatum non fuifje putaflent (tffl
0
(iO.?tyafopO{.
Nem.3-Hotatius i.Serm.Sat.3.
____Cur Aiax heros ab Achille fe-
cundus
Putrefcit,toties feruatu clarut Atridut
Gaudeüh vtpopulmPriamitFriamiutfo in-
humato ,
fici|> alias hoftia: poft primas educls c$°e'
bantur duaj.quasprioribiisiam c?(is |ue
di piacuü eau (Ta fubdebantur. Gell.l'b\*'
C.6. fuccidaneas, non fuccedaneas eflë
cendum ait.ob vocabuli compofitioneU1*
Pro Laertiade] pro Vlyflfe.Laeitis filjf*
Pro catteaq,} Cauea, polyfemum *'*"
Per quem. tot iuuents pafrio caruere fe- Hic ludieiim coiifeflum iutellige- Eft za"
pitlcbro
Mille ouium infanus'morti deditjnclytum
Vlyfiem,
Xt Menelaum vna mecumfe occidere cla-
mans .
Et paulo poft :
JnJ*».u< qttid etictm Aiax
fecii, ca ftrauit ferro pecnslabftin uit vim
Vxore&gnato, mala mitltaprecatus A-
tridu.
NonilleatttTeucrttm, aut ipfum violauit
Vlyjjem.
Et deinceps :
Aiax nnmeritos du oecidit, defipit,agnös.~
Hiftoriam de Aiace pereex Ouidio,lib-13.
Metamorph. ad quam allufit Plautusin
Captiuis, ciim quendam iufanum vellet
vocare.dicens:
Armenta. abfitnt;Aittcem ,hunc cum vi-
des,ipfum vides •
SETIüERlgregts]m
medium gregem
porcorum infiliir.i'ophocles.Horauus lo
tem Metonymia, pro iudice AgamemB°'
ne . Cauea alias propriè fignificat loCH
fub terra vacuüm & obfcurum;& qn'a'
huiufmodi locisel^ec6fueueruntferaru(,,
cubilia.caueametiam pro ferarum recepf*
culo vfufpamus. Item pro iepto illo > i0
quoauiculas tenemus. Significat pr?teif
cauea aream in medio theatri, c qua- P°'
pulus lndos fpeclaiê folebat.Plautris A"1"
phitr.
Conquifitores fingula in fubfeUin
Jiant per totamcaueam ,
Virgilius j.AE.neid-
                             
Hic totum caucsL confejjum ingentu,ef. ,
Prima patrum magna Salius clamof™
implet_.                                        ,
VbiSeruius:Per caue3m plebem fignifica '
nam cauea conféfluselt populi. Cicero .
Lxiio: Quiclamores tota cauea nupet t
hofpitis &amici mei Pacuuij fiieru"1 ll
uafabula&c.
                                     
Nefcit obejfe fuK]yvó>[/.n. Iracundi's .
a>
jL
III.
cocitato>&. alii,arietés,non lues diciuver    roente captusnon ijs,quc»sodiopiofe111
b'erailè Ai'acem.                                         tur,fed fibi nocet.-noivnquam, eos, I11
Enjifer Aiax] bellator-Supra Emblern.    maxime vellet afficit iniuria , led fcip'11
168. vocat fcutiferüm Aizcem, hic enfife-    le_du,& interdum■■enècat.Fnrioli iuiHa v_
• fwra,abeffeóhi mortis vltrouex,qu3s cou-
ieciua eit.
Céidefuum.] Torcorum ifltctiwcionc.
, • Tantalidas.} Grxcos , qui a Tantalo
Urxci Ta. Xantalidse difti fuut:'èoruin enim pleriq';
taltd*.. ^Tantalo Iouisex Plota Nympha filio tra
xeriint origiuerh . Iupirer Taiitaium ge-
iHÜt:Tantalus filium l'eiopem habuit:Pe-
lops pater Atréi: Atreu.s AgamemLiouis .
Itaq; Iupiter fuit Agamemnonis abaiuis..
ld epitheton vfurpat opportune O uiduis
oratione Aiacis, qua heros ille Vlyllis or-
tum genus a Tatalo, tamquam probruni
obijcit.
Hoftiafic taquamfmfuccedanea, &c.]
Sues erant tamquam vic}jma:>qua: pasnas
luntas. l.furioli, tT.de re ïiiiïïc. euro
de
illeabfentishabeator loco, l.furiofus
ft fortè quem unpeti^rit ati
iaas enim W'
reg. nu
ciderit, ab
jplb punitur futiofus.l.DiuuSjff-de0
pi?(id.l.infans,adl.CorneI-de fïcar'l-P ^
infin.adl.Pomp.de pairicid. Qila.
P-rinci.pl maledixerit, pjoaiae lïpij}-Kg,
tur.Et id quidem nonamnino pi'»-*w A-^
nequis fortafle putet nos abutiot'^' uj
d.entutenim.parum fana; mentisM?"^ ...
.turn turiofis , aut meute capus» » ut.
riut.fummo iiireagendum putent- c ^
fat enim meinis deliqnium , vt.q"0 Tl.
dormicante.vel puero fepteoni» v« H e
quenni,in quem cum dolus non cader p
-ocr page 811-
Emblemata^»
73?
•è yiJeatur.nec p^naetiam cadere debet.
Vuror] Furor , nientis ca:citasdefi.nitur
a M.TuUio 4.Tufcul.ea efl/xctfitt. Grx-
tis. In paradoxo comra Clodium, exagi-
tatur is aniroi morbus, q.uo docet prones.
ftn'tos fuiere.id eït , casco nientis impetu
•o ömni fcelere verfauiquaïpertiubatiofa;
pèa nirtiia ita profuiicitiu.Cornelius Cel
fus de ie:Tiedtca Jib. j.cap. i8.interinfa-
'ü« genera illud lougèmaximum ponit,&
longiffimiini, quod vitam ipfam non im-
pednt, idq; robufti corporis efle confue-
fcat.Huius fpecies duanuam quidam ima
ginibus,non mentefalluntur »qu§lem iri-
fanientem Aiacem vel Oreftem fabulxfe-
*unt.-quidam ai:imodefipiunt,&c-Dema-
niae & infania: generibus praster Mcdicos
*ide Phïdonem PlatoMS,&si'3ro//i'*.Xe-
nophontis .
Zrrett ab iBu} icendopeccar, error idu
committitur, non aduettit quem feriat.
Confilijqueimpos ] qnideftituitur fano
«onfilio .
Infuadamnaruit] fibi ipfi malum ar-
ceUit.féfeq; impetit. Seneca Heicule fu-
rente;
-           in fe femper armatttó furor.
Ibidem :
..quodque habtt fropriumfuror
In f e ïffeféMit
.
Hoc Emblemate arguitur temera-
t!us furétum homiiuim impetus, quinon
aduerfaiijs,fed fibi maxime nocenr,quod
,r* prascipitiomiiiacommitrantjomiiern-
Hl)e viam ranoni prxcludant:vndeÜt,vt,,
<!uod ait Horatius,.
Vis confilij expers tnole ru&tfua*
Jsenimfurentis animj affèftus fichomt-
{^'sanimuni è fiia fedc-diroauet &extuT«
"atjVt non fecus atqueCirce altera homi-
nem in belluam fèrociffimam transfor-
^etrquo fit,qui takm hofpitem excipiat»
^naliter faciat.ac qui fefe vna cum ipfis
*dibns ineéndio perdat:eoqj détefioreft,
^'od ita tumului.caligine, fumoqscun-
*a »Hus erróre nientis compleat,' vt nee
*cfiicre integrum fit, neceosaudirequi
*6Uint opitulari. ld quidem ob oculos
P°(uit Homerus Iliad 0. & OdyfT.a. fnb
P'tfona Achillis, cuiusiram facit impla-
**Mem:8c Aiacis.de quohic fermo.Inter
J^orales Philofophos,qui aftedionesani.
*?* defcripferunt, funt Seneca & Plutar-
HUs,qUj vtriqj Yideuuir de induftria ie-
V
creaiTè & relaxaflc animum in defcribenda
&ad Tiuumefibrmanda ira.vt exeiusge-
nuinis lineamentis hanc tam porrentofam
belluam omnesdeteftentur. Hancigituc
Dobisreprjefentanttanquam atteiam Me* Jr£ e9'"
ga:ram,furiofillïma», truculentiflimam * ^us '
audacidimam,, crudeliffimam, & fuinmè
omnibus terribiJero>iadices in fe & fcatii-
rigines feditionum omnium,tmbariim ac
tunuiltuumcontiiientem »lirium, bello-
rum^omicidioriimjexcidiortimjeuerfio-
num,ac omnium maloriinvabyfTurn.tem-
peftatem,dihtuium,ignem,iïiachinam,to-
nitru ac peitem,inundantem, fubmeigen-
tem.vrentem ,diruen<em» fulminantem,
inficientem,occidenteni,ac omnia euerten
tem:homines,quosinuafit,adomiie fcele-
ris genus prascipitcs agentem,èquainnii-
meramala, ftupendaquetumincoipore,
tum in fpiritn contiahuntur. Exemplis
agamus.NeruaImperator valetudinatius „
ac veiitriculi tantadebiiitatelabprans , vt ^11"1*
crebroartiimptum cibumeuometet.cum m?era~
femel in quendam nomine Regulum ex- or '
eandefceret.tantum pecloris dolorem fu-
ftiiiuitjVt confeftim febie exitiali deplora-
taqjcorreptus fit.Idem Vafentiniano Im-
peratoricontigit, quiciim."adueifusSar- Valevti-
inatas nonnumqnam propter Ulyr a?va- nianus
ftationemiii prxtorio fa:mis infremeret, Irnpera-
& viiitierfas gentiexeidium rigidusmina- tor.
retur, ïanguineirrumpente animam ex-
hatauit .Similequid de VVenceslao Boe-
mixrege refert Cromeruslib.i8. quiira VVencas-
"
inpociilatorem. fuum percitus,cum inter l*us Boe~
ficereeumproprijs inauiBiis velfer, para- mi& ^e..v
lyfiafFeöusconcidit,& paucïs poft diebus
vita exceffit. Qiiod vtiq; fnmmè miian-
dnm eft.ab vnafciücet biliofacommotio-
iie,ciiius naturaferuentifiima eft.paraly- -
fim pofiè gencrari , cuius efücieutem ac
rnaterialem caiifam adfiigidam pituitam
Medicorum vulgus reuocat,qn? quidem
caufi* natura? bilis e ft' prorfus contra tia.
Pluia huiufmodi exempla liabes-apud Cq
liumRhodigin.lib.i^.inprii)c|pioinOf-
n"ciiiaTextorislib.i.cap.'fo.Aur]iamiisip-
fum Senecam lib.i. De ira.cap.jö. Viden- lorris Ste
dumillud,qiiam multisira per'fcnocue-»eM.
rit.Alij nimio fcruore rupere venas & (an
guinem;fupra vires elatus clamor egefiit,
& luminum fuffudit aciem: in oculos ve-
hementicis humor egeftus, & inmorbos
xgü lecidexe : nu Ha celerior ad iiii^ni,im
via
'S ,!*
-ocr page 812-
Andreae Alciati
734
bundiilliAiaces, ralia fitf^emperamffljj
vcrfanda,& ocuiisperpetuó intuenda pi
ponerent.vt a tam infelici exinH&ettectis
crudelifllmat perturbationis fibi rnetiie-
rentatq; cauerent. Ad illuftrationem ai-
gumenti huitis commode referes, qua-r»
impatientia & vindifta:appetitione do«e
Laaantius difputat libro 6. Diuin. vaW-
tut.c.i8.
via eft.Multiifaqs eontinuauerunt iraifu
xotem: nee quamexpulerat mentem.vn-
quam reecpetunt. Aiacem in mortem cgir
futor.infurorem ira.Mortem liberis,egc-
ftatem (ibi)roinam domui imprecatur,&c.
Hsec Seneca. ,Qu_are recTrè monuit Me-
nandet :
Vlcifiere hofies.fed »bfq-t ttto damno -
Si faperent ftomacholï homines, & furi-
Pax«
EMBLEMA CLXXVIÏ.
TVRRIGERÏ S humerisjentüquoquebarrusebtirm,
gmfuperareferox Mar tia bello filety
Suppofuit nunc collo. ïago, Slimultifyfubaftus,
Cafareos currttt adpia templa vehit.
V elfera cognofcit concordes'wndiqucgentes
,
Froietfisfe armti munia pacis obit.
COM
-ocr page 813-
Emblemata^.
73'7
COMMEN TA Ril.
ELs p H A.s animalium terreftrium
maximum,& afpecht hotteadum, a
•^agiftro fuo(quem Ariftoteles clephan-
tiften, Plutarchus elephantarchen appel-
'at) fubfr?no dncitiir , vetbcribiisq; im-
petitur.- nihilomintis cutrum iile triism-
phalc trahit,fcutum,& cetera arma pro-
lefta pcdibus > conculcans.
EiïPHANTORvM in bcllis y-
fum olimfuifle cckberriraum,fupraEm-
blemate ii4.diximus, & alias notius eft,
qtiam vt confitmare opus habeam .• vnde
apud pletofque pro belli fymbolo pod tos
reperio.vt hic ctiam pro pace, diuerfa ta-
rnen ratione & fine.-EIephantus etiim, qui
cquisiiiacie terrorem incutiebac , qui fui
horrendo fpcclaculo milites ipfos contur-
babat,quiq; ebutneodente pugnatum ho-
ttiinum equos cortipiebat,pace parta.col-
lurn iugo fuppofuit,& Caefatis cutrum
triumphalem ad templum vehit> quafi a-
gnofcens initam inter populos concordia,
»deoq; ad pacis munia obeunda fefe fubi j-
eiens. Caeterüm non praetermifero Gra>
cum hexaftichon p/A/Vw-tf.quod habetur
lib.i.Antholog.tit. eis TÓh.t(st.ov, & hic Al-
ciatus Latio reddit, fed •7rtpKpfo.Tiy.as
ix. tri vrupyaSeic ö <fa,Kctyyoy.é,yjts i-
Kt fitpiV >
èio-yjTor opfAttivH nvpiifvs i\i<p&; ,
*AA.« tpófia fttAets' /Sz&vv eLuytva, erpif
QyaHatMs >
wnvya. fipptiKXH Kcti ffetpot ipttvia .
$yva
<T üpnvnt f^9»p yjlpiv.opy&va. p/4*?
tipiot y évvoy.i»{ a.vT&ró,yft 7ra,7ip&.
id eft:
^Jon tam turriuis phalangibus pugnans
incettamine
Indomitusirruit candentes habeiis den
tes elephas:
Scd metu contrahens humilem cetuicem
ad lota fubiugia
Cutrum ttahic Catfatis diuini.
*^°uic autem pacis eciam fera gratiam',
iuftrumentis deieftis
L Martisi^quitatis viciflïm vehit patrem.
"»*«'#?» tmritut, nee'mm certando pha-
langtj
tndomitut dentes irrttit hic elephas.
c°Ktra8a at ceruice metu, currumq, tm-
hendo
c*fareum, fu&dit mitiA collo, iugo.
Ergo bonumpactsnouhfera.nattiq- rtieB»
Marte,£qui & tutti nunc vehit tüa pa.
tnm.
TVRRIGERIS humeru] Exprcflit epi-
theton <srvpyeo9ets , turribttt onerattu. id
e&.-zvpyopopOi-.Legz Plinium lib.8.cap.7,
Liuium lib.7.decad.4.
Dentti quoque barrtts eburni] cburneis
denribus . SupraEmblemateii4.cuiuse-
pigraphe,ln iüaudata laudantes.mota eft
quxftiojVtrum dentes, quibus ab vtraque
oxis parte atroatus eft elephas,redius den
tes, an cornua dici deberent. Ceitè ft lo-
cum Plinij diligentcr perpeiidair.us libto
8.cap-évbi dicit.ElephantoSjquum Pyr-
rhus Rex primttm in Italiam duxiflèt, &
in Lucanis vi(i eiïènt,boues Lucas appella
tos-apparet pro cornutis, ficut boues, eos
efle habitos • Inueniqtioqj apud Pierium
lib.i'Hieroglyph.quöd nulli animalium
maioraneq; fpeciolïora cornua quam ele
phanto tiibuat.Probat autem exPaufania»
quiomnino elephantum coinutunifacit,
tum aliqnotum animalium exemplo,qui-
bus autin fupercilio , aut in naribus cor-
nua nafcantuf.- tum quód per aliquot an-
norum periodos coti.upTa4ccïdaiit,& no-
ua fuppullulent.igneq; molliaimit, quod
in dentjbushaudquaquain fitj & quod in
craniooriantut. Sed ha:c terum natura-
raluim iiidag.itovibusexcutienda telinqui-
mus.Vide Cocl.Rhodigin.lib. 13 cap. t8.
Plinium lib. 8.cap. 10.
Bttrrtts] Cur slephasdicatur bartus, a*
bundè fupra diximus, emblem.citato.
Qui Jüperareferox] cuius vis maxima
in bellis. Explicatius in Grxco otp&K&y-
yoy.a.~/eti i<al £r,ptv tL?yi.Tï(
opy.et.ii/ft-
phalangibus pugn Ss, iniomitu* impttuosè
irruit adpugnam cum phalangibus in
*-
c ie flans .
C&fareas currus] cuttuffi imperialem
in ttiuinpho vehit, fabiugatus, & vetbetc
conduiflotis fui adaftu?. Quando ptimu
fuetint iunfti elephanti.docec Pliuiuslib.
citato.cap.i.
Vel fera cognofcit, Ó>c] bellua quam-
quam vafta & ternrica,fe paci accommo-
dat,vtoÜm belli vfibus fe dedidetat. De
particuU.w/, qtia:dam Alciatus noiier ad
l.pfi.devetb.figiiific §.pra:dia. Ponitnic-
nim hoc loco pro euaixijcjuod Cicerom' d
■III.
Zlephan.
ti an cor-
nua
, vel
dentes
kabeant'
%,
SI
fa
V;
tieul*^
-ocr page 814-
Andreae Alciati
73*
mtel eum Romarh Pontifici Maxij«o da-
tium ire , naui quam infeenderet iam in-
ftrufta parataque ad profec"tionem,nullo
vnqiiam paclo per aliquot dies ficri P°*
tuilTejVt Han'no vel duci fe ad riauim>vel
fi que modo addudtus fuifiêt, eam velUt
itifcendere,vfq; adeó auerfabundus pro-
fe&ionem huiufmodi reformidabat. Cu10
que Rex fuperea re folicitus admodum
eltet, magnisque pollicitationibiis vnurn-
quemqueimiicaret, qui dedneendiafpor-
'tandiq; Hannonis negocium fufcepifset»
neqjquifquam nomé profïrereturlüum; ,
infuUirratum demüm eft regijsauribus,
eiïis bellus magiftri dolo h?c fieii> quip-
pe qui puella: cuitildam amore perdituS
jegre ferret,fe in tam longinquas regiones
ablegari> proindeq; Hannoni perfuatliTet,
iiefe abduci paterttur:abuehendum quip
peeum in locaftenlia, inamosna Sc barba-
ra,vbiludibrio Coiirumelijsq; omnibus»
taquam hoftica: terra: animal afficeretur»
iieq; vi<-tui,neq; ornatuieius vel necefla-
ria,velcommoda fuiFei5tura:loogum ad-
ha:c iter & iucommodum,& vaftum ma-
ris aiquor araiidtim,vt fatais eflèt,iii qu3
tuiicerat terra quam primum conuuct-
dari , quam per tot viartim dirrïcultates
ad xrumnofiffimam deniq; vitam perue-
nire.Rex hac re cognita magiftrum Han-
nonis ad fequam piimumacceriui iubet»
feq; dolos eius compende Jicit:agetet ïta-
que vt intra tiiduum Hano in nauim im-
ponereturJ^qj ui propere fieret,mtermi-
natuseft aitutum fe hominem 'xtieino
fupplieioaffeóhirum vtalijsrtemploe*'
fet.quimandatis tegijsfucum facere*0"
elTent. Hac Reg;' alperitate territt,se'e'
phantimagifter.curn nu Ham inenn^atic»
miliareeft.-Vel pro ham .VtexplicatBu-
dajuslocumTerentij Andr.
Vel hoc quu non eredat , quï norit te abs ie
ejfe ortuml
.Hoc quidquid eft fymboli intelügi
lieer de ferociilimis quibufque,&fortiill-
misbeüiducibus.qui truculentos ipfi mo-
res , & ferociam bellicam redempta pace
deponunt.-eoq; fit, vtfefe pofteaconuer-
tant ad ea, qua:ad religionem , vel publi-
camciuitatis admüiiftrationem pertinéc:
qua: quondam incerarma vel (ilebant, vel
confopita peneqsöpprefla mifeto fitu ia-
cebant. Calfiodorus Variar.forniüI.:Iib.}.
epift. I. populorum Ferocia corda longa
pacemollefcuiit. Ha:c quidem ita euaria-
ri velim > tufi malis Epigrammatis huius
literam referriad lulij Cxfaris trium-
phum , de quo Suetonius agit. Ait enim
eum afcédifïè Capitoliiim ad lumina qua-
dragiuta elephantis dextra atque finiftra
lychnuchosgeltantibus , icjqueüa fignum
pacis bello parta:. Elephantiseriam Potn-
peium Magnum triiïphaflè teftatur Plin.
lib.8. quod priüs Iudia viifta a Libero pa-
tre faiftii memoratur.Seneca De vitas bre-
uitatecap.14. ait, Metellum viefbis in Sici-
lia Pcenis trülrophantem, vnum omnium
Romanorumante currum centum &vi-
ginti captiuos elephantos deduxiiTe . Et
Capitolinus deGordiano iuniore: Qua-
driga: elephantorum Gordiano decreta:
funcvtpötè qui Perfas viciflèt, triumpho
Perficotriumpharet. Cxterum quouiam
de bellua illa, qua: quam proximè ad hu-
ïrianam rationem accedit.adeo vtnon pu-
teni eam abvlloalio auimali bruto hacin
partefuperari,rnentio incidit,quod nimi-
rum pacem geiitium cognofcac ; omülïs
■IV.
Duccsfe-
roces m&
[usjacti
.
lutf Cu-
farti triit
fhus
.
Seneci lo
CHS .
vetertim teftimonijs,quaïdeelephacoriim 11e faiutem intueretur.difcipuram bellu*
docilitate.fidelitatejdiligentia, ciementia
& fl licet dicere j de illoi'um reÜgione &
pietate.alijsqj afïêftibus propemodum hu
tnanisettant, vnum afferam cxeciplum j
quod omnem hiftoriae fidem fuperat, de
Haimoneelephantoab Emanuele Lufita-
nia; Rege Leoni X- donomiflo.de quoita
Pieritis/Minimè hoc loco Jiflimulandü ,
quod fuper eiufdem Hannonis ingenio
Michael Siluius Regis fui ad fummum
Pontificem Orator,fumm*,vt nofti, vir
integritatis, fideiq; fan&iffima:, atq; alij
narrauere, remquemultorum teftimönio
compiobauere-Gum deftiuafletRex Éma
aggreditur, do et fe maleuolorum quo-
rundam fraude fubbrnarum^qut & feli"-
tativcmifq;imiiderÈtJ& Regi optim"ma
lè obtemperantes effent; longè autem 'e*
cus rem habére, quam illi mcntit'e"enc'
Siqiiidem non ad immania & erféra loca
profedlurieflènt.fed ad vrbem otbister-
rarum dorninaro,amoeno loco fitam , vbJ
rerumdeliciarumq; omnium , quotquot
velatiidiffiroi cuiusquectipiditate c^P?"
poflintjcopia fertilirtïma redundaict: ibi
efle Principem j cui tottis pene t"ra™.1°
orbis alTurgeret,apud quem is m dehcijS
liabenduseflêt, & tanquaml»fc'nliePul"
lucundct
de tlan-
none ele-
pbanta
hifloria.
1                lus
-ocr page 815-
Emblemata^.
7?7
lus lauticiarum blanditiarumq; affliien-
tia niuricadus-.proinde bono animo eiTet,
feciimq; primo qnoque tempore laitus &
alacer nauem infcenderet, aftuturos naui-
gationi Deos, & ciirfum omnem incredi-
bilifèlicirace profecuturos . Ita Hannouc
tbeodem magiftroin aliam (eiuétiam de-
duétiim.vbifignadatafuntj vltrd nauem
coiifcendiflè, neque vlla vnquam imperia
totoitinere detrecTraflè. Haftenus Pieriiis.
, Sanè Mauri affirnian-.cor cjuple.x E'epha
Eo effe.alrero .quidem irafci,akeroad lenï-
tatemiiiducijatq; hocilludctt, qiiod ho-
rum vtrumqjmuuus fupra modtim exe-
B^iitijr. Nemo itaqj'miretnr.iiitam phi-
■ denti animali fenfum pacis ineflfe, (jiquidc
pace nulla tcs.meIi9.r,vtilior,Sc iucuudiojr
cflc j>oteft:iixeaiamacon(craat> prxltat-
qne incolumia ac falua.auget,& bonis muf
tiplicibus complet. Hzc verè illaefhquar
opes.diuitias.vitam deniq; ipfam & parat»
& nutrit atq; cducat. Et quid muitis o-
pus?MulIum eft bonum in teriis pacis bo-
110 prï(lantius>neq; optabilius. Paxcnir»
(vt Auguftimis ait) eft feremtas mentis ,
tranquillitas animi.firnpücicas cordis.vin-
culum amoris.coiifortium charitatis. He,c
eftjquxfimultates tollis.beila compefcit,
.iras comprimit.fuperbds calcat, humiics
amacdifcórdes.fedac.itiimicos concordatj
cunftis eft placida, nefcit extolli.nefcit iu-
flaii:hanc qniaccepetic.teneat; qui pcrdi-
deric,repetat;qui aaiifetit, fumnio ftudia
exquirat.
" •                                                                                                     1
Ex bello pax.
E M B L E M A CLXXVÏII.
Aaa £9
-ocr page 816-
738
Andreae Alciati
TC' N galea, intrefidus quant miles gefierat > & qu*
•*~^ Sxpius hoHili Jparfa cruore f uit
:
JParta pace apibpts tem is concefsit in'vfum
Alueoli, at que fauos, grata% me/Ia gerit.
Arma procul iaceant
: f ds fit tune /uwer e helium
Mgando aliter pacis non potes arte /rui.
C O M M E N T A R I I.
PIN G i T v R. galea feuxreacaiïïscri-
ftata,circa quam apesiunysllificiu oc
eupata:alia: auolatu, ali*adudlant.
V N D i fumptum fit Emblema non
anxiè difquirendum eft.videturemm com
mime argumentum,& fottè ipflus Alcia-
ti eft inuentio.Eiufdem materiaidiuerfa &
coutraria pofluntelTe inftrumenta,vt cum
ex galea,enfe, vel a:gide militari conflan-
rur fakes au tligones agricoljsidoiieijqui-
bus eciam pacis tempus iutelligitur.-quod
y-ttia. 7rpotra>'To-7riiiitt-vde falcecxenfe M.ar
tialis exprimic in Apophoretis :
Paxme certa ducts placidos curuauit in
•vfus
:
Agricol&nuncfum,militis antèfui .
Ac Virgil.bellum ligmficans>ait Georg.i.
Et curuarigidü falces curuatur in enfem.
Ouid item Faftor.i.
t lus er at in gladio> quatn curuo laudn ct~
ratro .
Idemq; alio loco ;
Beüadiu tenuere viros: erat aptior enjïs
Vorhere: eedebat taurus arator equo
.
Sarcula ceffabant >verfiq; inpila ligonet t
FaUaq; de railri pandcre cajfis erat.
Etdeindepacéalloquitur bis fequétibus;
Fax adei,ó> toto mituin orbemancj*
Hum defuut hefiesydejttquaq^caujja tritt-
phi
.-
Turn ducibus bello gloria maïor erit.
Sola gerat miletrfuibm arma coerceat ar-
ratj,
Cantetttrq;feranilnifipompatuba .
Claudiamis'dc bello Getico line refpextt,
figna parrx pacis memorans:
Nóiam deleëbm miferi, necfalceperagrot
Depofita,ittcutum vibrans ignobile meffor:
Non tentat clypeumprweclufumere rafirts.
Occurrit & illud Bacchylidis Lyrici poe
ta;.exStoba:o& Plutarcho :
TIx-thM SvctTo7fi eipnva. (tiyaKce,
TTkXTOV .
taxmignf, hominibm affert dinitlM,
Et deinde fequitur :                               „,
EV JV TiS'ctfiofirotirtv Toprtt^iv «J^*'
apotyvetv
/Vo/ véKovTeu ,i'yytATt heyyuTóL,
Sipta.7 óLy.p*KS* ivpèk$~ip.vti.Tau • y*^
OÓKiTt trttwiyyM Kixnros.iH ffvhit^
(J.iKÏippav llTTVOi
AVo fëkipttpav stytaV > of JsAto Ktctp 'u
At in reiiinclit ferro elypets nigrorum M*"
neorum
Telafmt, ha$~ltuq\ cuSpidatas ,
~Et enfes an cipites arugo confumif.AYeaf"!*
Non amplius tubarum clangor^eq^fubr^
pitur mellitus fomnus
Apalpebru, noïirumqui eorfouet.
Simile & conueniens problemalegimus'a
vetcri inftrumento libro Iudic. cap if*
ab eximio & intrepido Samlohe Phil'"
ftl-.eis propofitum.iquodipfi R>|uerenon
potuilfent , nifi ab iniqua mullere reu*"
latumeisfuiflec: De comedeuce, inquic
Sc
voraceexiuic cib«s,8c de fortiatq; iff"
mani egrefla eft dukcdo. Is enim rapacif-
fimum pradatorem, frendétem leonem »"
bifortè occurrentem opprelferat , & "'"
fcerpferat;paulo veró poft in eiuscadaii*"
ris oreapum eramen.dulces fauos,melIff"
quecibos iepet;it , & comedit iucundiij*"
mos.Condigna ïkuè tanti laboris pratri"3,
Huc etiam referam Èïaïx vatis tllud; Co»"
tundenr,inquit,gladios fuos in ligonesallC
vomeres, & lanceas haftasq; fuasin falceS'
neq, vltraautbellnmaddifcent, aut pi35"
lio afluefcent- Sie Cafflodorns in quadafp ■
ad Valerianum prasfccTrum praetorioep1"
ftolalib.ii.Variar.Arripiant ferrum , in"
quit.fed vnde agros excolant.- fumantt1'"
fpides.boum ftimulos» non furoris- 03
ideo adduximus.vt non modo Etnblem3"
tis imypttpwfed Sc duo prior? diftich^ »
pet (e alioqui clara,explicemus apertH's'
His eui'moftendic temporis quandam c°
«erfionem & viciilltiidineroi cüm ex be -
lo
i.
ii.
Signa re'
dempti
paeu.
iiï
Hacchyli
Au Lyrici
•venujlus
heus
,
-ocr page 817-
Emblemata.
7?i>
|ö pacenn arguit fnb gaIea:fyinbolo, qua;   Et Vegetius lib. }. cap. t. Qui defiderat
•"•Ui tempore fajpiüs hoftium fanguinc tin   pacem, praeparet bellurn : qui viftoriam
«a , nuncdemum pace.in apumalueariü   cupit, railites imbuat diligenter. Adhsc
*oïnmutaretur.Eqdem ferme modo Ma-   fcripfit Ariftoteks , to ri 'TroKi/xt rtKot
lUis Molfa de roftris naualibus.cuiiis car-   cïpiivnv hVox • Pacem ejjefinem beUi.Qice-
öien proptec affinitatem afcfibere non pi-   ro g.Philipp-Nec ego pacem nolo.fed pa*
get:
ferrea roBra olim prejfts erepta carinvs,
Qtt& Nili fraftas teBificantur opes:
cis nominebellum imioluttim reformido.
Qiure fl pacefrui volumuf, bellurn ge-
renduni eft.-fi bellurn omittenuis, pace
ePL
^Di' Ecce apibus pareu pandas prapandimus numcjuam fruemur. Caffiodor.lib.3. Va-
aulai:
Congefia redolêt (qttts putetl) Ara thy-
mo :
Ctfarts b&c ingens lam tfl ,q»o vindice ,
pacis
lucundos fruBtts arma inimica feranl.
1NTREPWVS quam miles] animima-
*'mi miles. Vnde dicarur miles , vifum
*uic ImcarFerre.eö quod Laurentius Val-
la non faüs intellexit Vlpiani verba , 1- 1
riar.epift. 1. Tune vtiUfoIum eft ad arma
concurrerejcurnlocumapudadnerfarium
iuftitia non poteft inuenire .
RtCTi hoc agalmate notatur, ea
qua2 ob nefandos bellicos impetus crude-
lia , perniciofa.acerba & Iucriferafunt ,in
paceomninoblanda , vtilia,fuauia & I?ca
fïeri. Pax itaq; omnibus viribus fèdulö
amplectenda , &-perpetuö, fi fieri poteft ,
retinenda • Quanta enim emolumenta ,
IV.
«IS
ff.de mil.teft.Miles,inquit appellatur vel   quis bonorum acenuis & copia: cornu ex
a rnalitia,id eft.durttia, quam pro Repu-   fuauifTima pace mortalibus refultent, in
"lica fuftinet:aut a multitiidine;aiua ma   fequ-éti dicetur,& pafïïm ex Philofophis,
lo,quod arceie müites folent Aut a G tx-    Hiftoricis,& Poetis,colligitur. Huc pix-
co vetbo %jKtoi,mille.vnde •^iKiatjs tra-   clarus fefe locus offert er Panegyrico.qui
ftum eft.-nam ita Grasci ray/xa, & mille   Conftantino Augufto Cbnftaiuij filio di- jjocutï
«ominum immerum appellant,quafimil-   <fius eft,& Claudio Minoi rranfmiffiisin- panevyri
lefimnm quemq; dicas: vnde quoquedti-   certonomine.Huncenim locumquiapii co cö/lav
tem yjKictp^v appellant.Aeüus militem   to gratum fore ftudiofis return antiqua- $gj v
a mollitia per antiphrafin didhim putat,    rum,totum afcribam . Sic itaque: QVud
eo quod nihil molle, fed potius afpetum   egeras Imperator ? in quae nos fata proie-
quid gerat.                                               ceias? nifi tediuina vimis tua vindicafTet.
Partapate] redempta.Lucan. hb.iö.      Qux ha:c eft impatientia.'aut quö tibi ma
____Paxparta duci.
                         nusj'noftras , fi verfa vicepugnas ipfe pro
Tennis Alueoli] ceflït in vfumaluearij.   nobis?Ha3cego nondiceremjmperator >
■Aiqifauos grataque mellagerit] Sic ex   neq; ab alijs dicta memorarem.niil bene-
face vbertas.quod fequenti einblemate di-    ficio tuje lenitatis tutior elTet noftrain ver-
<fttïr:vt colligasomnium fruftuum pro-   bis^qua tua in armis audacia. Nouaenim
^etitum ex pace, contra ex bello vaftita-    quadam varietatenatnrje^onfufoqjvirtu
'em otnnèm & calamitatem . Qnó perti-   turn temperamcnto,idem es in prelijs fe-
lletetymologia Grammaticorum, qui to-   rociffimus,& parta fecuritate mitifTimus.
^•5^3v,qua(ï ct7ra tk to.( <aÓKHf,iï tkV iroK   Cüm enim dato obfcffis tempore pceniten
^'«f tJ.H?v i) ihhvtiv . quod ciuitates,mul-   di, Aquileiam quoq; de legatis eorum ac
'*,*}} hominescancutiat,per!lat,labefaBet.    fupplicibus recepilTès, cuncliq; fe tibi de-
■Armaprocul iaccant] coiuineamusnos   didi(l'ent,quod obfidendo feruaueras.igno
a° arm is, face dan t arma •                           uifti omnibus, & vitam quam defperaue-
~Pat fit tune fumere beU.um.&c.'] Poftre-   rant, reddidifti,& quidem iuffifti arma de
^'irn hocdiftichon ex Ariftotele defum-    ponere , vtmulto tucius vicloris pietatc
Pc"m videtur, qui lib.10. Moral. ad Ni-    tegerenmr. Vt tarnen pertinaciae fus me-
£Qrnachcap 7. fic ait : Negotia enim fu-    rita fentirent.cotrip! eos vinciriqjiuffifti >
c'pimus,vtinociofiinus,&beIlagerirniis   non ad fuppliciurnjèd vitam.neconfeien-
°"Sam caufam,vtin pace viuamus-Cice-    tia: timore diffugerenr, grauirerq; delin»
*° *• Offic. Quare fufcipienda quidem    querent,con(btua!iq; iterum non mereren
bsUa funr, vt in pace fine iniuria viuatur     tnr.fi feruati non fniifent. Sed vnde tanto
-A a a 1 homi-
r>.
-ocr page 818-
AndrcaeAlciati
74°
religiofius confultandum.aat maturiuJ*-
liquid ftatueiidum quam de bello : euius
alea vt anceps & dubia, & in qno bis pec*
catenonlicet,ficdamnofa;maxhnè,&om-
ni parte periculofa:quandoquidem & <ju
vicit, & qui vidus eft: , fuodamno de aio
gradu decidit : ille quidem magno förte
lui 1'uorumqj difpendio vidoriam eft met
catus:hic,quód fpes irrita ceciderit,qua'tt
segiè ferat, quantocjjdelorecontabefcat»
omnibus coniedandum relinquo. Ptincl-
pesitaq; magnates,aut etiam magiftratus*
nunquam nifi tamquam ineuitabilinecel»
fitate prefll, aleam belli mouere vel mini-
mum debentjfed opjnibus primum tenta-
tis remedijs.fic fe gerant , vt de fuo «ure
quicquamdecedat potius, quam fuaau-
dotitatetalealiquid committatur. N<>-
tumeftillud Afiicaui Scipionis.turpeel-
fe in re militati dicere,Non putara.quod
inemendabiliserror fit.qui violentiaMar-
tis comroittitur. Facilliraum eft enim ar-
ma fumere, at eadem fumptadeponere >
non a;què facile; Nee ?erö vtinficias iue-
rim beiii piincipium penes Principes efle»
fic exitus fanè a. diuina prouidentia pen-
dere cerró dixerim . Qij^od (i quifquevt
decet.per fe coiiijceret,qnam interfit leiij
de casda bellum monercagnoiceret q»3
periculofus fit Principum ludus, qiübus
tam paruieft momenti clades & ftrages
populimultitudiue iiinutnerabilis,ruiua,
vaftitafque : fed & indigna locorum per-
mul tortim vaftitasjfolitudo.conflagratio-
Herodotus in Clio ait: kW<V Sto> dyomoS
iïiv
, o' TTÓtey.ov 7rpo eïpnvilf aipïtTcu •
tv '[/.tu yap
T.Ï oi Tzcufti 7bV 'JttTtp'^J
Só.7nvtTiv
. tv J'i 75o] 7rcnéf${ tbY ^m'
cTslf.id eft: 'Nullusc.deo inconfiAeratus eft>
qui bellum pro pace eligat;in hac enim U'
beri pnrentes fepeliunt : in Ulo nutem pA'
rentes liberos.
Valeant iraque, qnibus tain
placet belli fortuna , cuius etiam ve/ pro-
fperège°i euentus ipfum pcenitere Prin-
cipem decet.fi modo vel minimum fapiaf>
aut nifi ab humanitare prorfusabhorreat.
Addam etiam & illud.iuillum regntim /
horoinum numero tot vincula,qiiat conti-
neremilitares,& paulo ante armatas ma-
rais porfent?Stuperemilites,qui producen
dos fufceperant,& cuftodia; curam abnue
re, & ptorfus nefcite quid facerent, Ipfi
ctiam.quitibi in confilioerant, ipfe etiam
Pra:fe£tus ha:rere,cum tu diuinomonitus
inftinctu, de gladijs eorum gemina nvani-
bus aptariclauitraiufliiti.vt feruatent de-
ditos gladi j fui i quos non defenderant re*
puguantes.O pulchertimum, & qui om-
nium oculis fubijcidebuift'et.triuinphum
viitutis & dementi? tuse?Cuius enim po-
teutia: fuit hoftibus arma diripere , eius
humanitatis deditos ad impunitatem fuis
armis alligare.atq; etiam vincete . Vt eos
ferri illius.quod contra te gelTerant, quo-
tidiepceniteret,gladius ille.quem in tedi-
ftrinxer3t hoftis infeftus , ipfe dominifui
manas tennit,& paratus ad cxdem.cuftos
fa&us eft ad falutem.Magnus Poeta,dum
bellonim toto orbe furgentium difcur-
fum appaiatumq; defcribit,
Et curutt, itiquit, rigidum falces conflem-
tur in enfem .
Trifte nimium tempusid,curninftrumen
ta ctiltui pecudum prasparara , in caedem
horrinuni vcrterentur- Atnunc tigidiilli
mortiferiq; muctones in falutaria vincla
cuiuantur , &exarmatum hominem non
interimunt.fed coercent, deditosq; holtes
gladij fui colliflobtufiq; tutaiitur.qui ni-
hil il lis piodeflTe integriacutiq; potueriït.
Omnium ergo armorum nu'nifteria ad di-
nerfos effedus arbittio tuo feruiunt, Im-
perator.tibi vincuntgladij.tibi letuant,te
pugnante feriunt.te ignofcente cuftodiüt.
Vt Deusiliemundi Creator & Domiiius
eodem fulrnine fuonunc triftes, mine las-
lo.s nuncios mitüt : ita eadem fub numine
tuo tela iiümicos,aut fupplices tuos; per-
Zoem bic
cum Fm
liemate-)
noftro mi
re confen
tims.
Qutmtn
debeat
effe cau-
tie'in bel
lis fufci-
pendu'.
nicieaut confèruationeditcerrsunr. Idem
porróEtïiblema bellum difl'uadet,nee ar-
ma omnitio fiinieiidaefiê vult, nifialia ra-
tionein paceac quiete viuerenópoflinuis.
Rede Cicero dixit temere in acie verfari,
& manu cutn hofte confligere , immane
quiddajn , & belluarum (imile : Ced citrn
tempusneceiïitasq; poftulat,decertadtim
manu erTe,& mettem feruituti turpitudi-
niqs anteponédam. Certè bellurn non tam
facilè fufcipiendum , quam putant qui-
bssjiiiexpertispotiffimüm .dulce'iiec de
ülla leajiamagis delibeundum eftjiieque
nee vllam Remp. diu manereincolumern
potui(Tê,qua;armacfebto mouerit. Ue'
minerint quibusdtilce bellum efi,quotieS
in extremum difcrimen venerint Atheine
fes,quondam feliciujmi & potentifsimi»
tot tantisqi bellis atttiti t & poftw°dun»
deleti, quorum nempè ciftjtaS a Perfis in-
é,
/
ceudia
-j
-ocr page 819-
Emblematas
74
cendio perdita, a Laccnibusaffedtafsepif-
fimc.ac moenibus iptïsexuta, a Philippo
Alexandri patre fatigat-a.abaltero Philip-
poaffli&a.aRege Ponti Mithridate ca>
dibus&cruoreinfecta, aSylla piopemo-
dum concufla & diruta. Quid Laceda:-
inonij'quaniquamdiu fatis Homilie vifi
funcidem tarnen, quod alias florentiilima:
tnonarchi*, & oligarchie, funt experti;
quarum quidero exitium non abexternis,
fed cettè inteftinis potifllmüm odijs atq;
difsidijseft profe&um . Nihil ilia inclyta
Roma clatius aut admirabilius,vt qua»
Imperium terris, animos £quauit olympo.
cuius tarnen quanto ali js gloria Sc prascel
leusdignitaseminentiorfuit, tantö mina
cafusq; grauior & periculofior . Sivero
tanti impeti j labefaétati canilam inueftige
musjbellonim aleasacceptum e(Te refeten
dum citra negotium jeftimabimus. Eae-
nira Romana ciuitas primura a Porfena
obfefla.a Pytrho territa, ab Annibale idë-
tidem cócufla.aTatiocapta.a Brennoex-
pughata,& a Gallis incenfa.-denique viri-
bus ipfa fuis miferè proftrata, & penitus
frafta, quid reliqui habuit.quod pofteris
Gothis auc Vandajis labefaftandum aut
concutiendiim daret?Credibileeft raiitiun
imperium tam citö non fuifle lapfurum,
fi primores ipfi.quique Reipubl- clauurn
tenebant ijstemporibusrinlis, quasparta
erant, confettiandis potius elaboiaflent,
quam alieiias ranto irnpetu & ardore ani-
tni prouincias inuafiflent, vel inexteros ,
aut «iam feip'os ferrnm ftrinxiflènt. Sed
nos pueii coiitpmaces &difcoli fine ver-
beribus n5 fapimus, in pacebelliï,inbd'o
pac mqusiimus, rfq; vi qucn> . i l "'o
afriifti pactm vel nofcereuicipirrtus, vel
amarejeamq; vt perditam fleinns.ficmox
leddi'am pari !>;uic;;:ecoiireinr r:us,do-
nec nos iterum atqj itenirHamiffaperdo-
cear. bona noftra non fpeinere, mala noftra
non cupere.deniq; non ineptire, non fure-
j:e.Saspiffimè idem nobisaudiendurn, nee
audiiTefateit,fa:piilïmè videndum & ex-
perieiidumjdicam aperte: vt difcamus a-
liquid>faepiflïmè vapulandum eft. Quare
ijs,quibellafufcipiunt, nifi feram pceni-
tentiam incurrere velint.femper finispro-
pofitus eflè debet,quem fbla prudentia &
rerum experientiaoftendeie poteft. D.
Bellifiiitf
Auguftinus Epil>.i.ad Bonifacinc. Noli
exiftimare.c-13.q.i-Pacem habeie volun- V"* eJ'e
tatiseft : bellum autem debet eflè necefli- debeat
tatis,vtliberet Deus a neceflltate, &con-
feruet in pace.Non enimpax qiiauitur vc
bellumexerceatur . led bellum geriturvt
paxacquiratiir.Efto ergobellandopacifi-
cus.vteos.quosexpugnas.ad pacis vnita-
tem vincendo perducas. Idem can. Apud
veros.eod. c.&c q. Apud veros Dei culto-
res.inquit.etia ipfabeüa pacata funt: qua:
non cupiditate aut crudelitate , fed pacis
ftudio gemntiir, vtmaÜcoerceantur, Sc
boni fubleuëtur-Ariftoteles Politic. 7.C9.
ait,necelTeeflêarmadomi iieceflarto pofita
inarmameutarioijs, qui Reipub.pre/uur,
turaproptereos.quidetrectanmperiumi
tum propterexteros,qui uiiuiiam conan-
turinferre. Reperio&apud Cornel.Ta-
citumjlstiorem fuiiTeTiberitim Impera-
torem, quiapacem fapientia firmauiiTer,
quam fi bellum per acies confecilTet, Ad-
dam hoc poftremöjdignum certè memo-
riaexemplum.Yitruuiiis cap.7-lib.z- ait,
veteres Hetrnfcos quo ciuibus fnisper-
fuaderentjarmauuenifle, vtik aduerfus
hoftes,ron at! ciuilem difcordiam vteren-
tur,qui a:dem Martis ad carrpiirrij & ex-
tra vrbem,non,vt a!iorun:DeorumJntra
mcenia confeciarunt. Sed nunc vberrimi
pacis fuicliis nos alliciunt.
K,
n f> no
Ex pacc
A aa 3
L.
-ocr page 820-
Andreae Alciati
74%
Ex pacc vbertas.
EMBLEMA CLXXIX.
f^RANDlBFSex Jpicü ternes contexe coroltas*
^^ Qua* tircum alterno palmite vitis eat.
ff is comptét Alcyones tranquilh m marmeris vndd.
Nidificant, pultos inuolucresfa fouent.
L<etus erit Cerert, laccho quoque fertilis Annus*
AEquorei ft rex alitis injiar erit.
COMMENTARIL
de fpecie iiidulationis & paitn ciiifHem V
ges.Piinius, qui omniatx Atiftoteled6"
fump(it,lib.ioc. jt.ficait: ipfaauis paU"
IN editofcopulo, marinisfhicT:ibtis vn-
diq; cin<5to,pullo5 fuos excludit,alcyö,
in nidofpicis & vitium palmitibiis con-
texto . Sed ad pi&uram iiluftrandam al-
cyonem & tiidurneiusex Ariftoteie , Pli-
nio,& PKitaichodefcribemus Ariftoteles
lib9.de nat animal. cap. 14. fic deicribit
Alcyoiiem: Alcyon non muhèmaior eft
paffe re, colore 8.' ccéruleo& viridi,tnm e-
;H5pi leuker purpmeo;iJc reliqua, lbideg)
lo amplior paiTêre, colore cyaneo ex
didi»
te niaiore, tantum purpureis & can
pennis.collogracili & procero* .^
ïröhuiusauis quodattinet, va' (Ui
adnjixtis
Nidum ve
JiUyt»
riant fementiajjquidam enim ex fpinisacu jj
leatis,alij ex fpicis fegetum,& vitium P*'
piniseujm efle coiifeftum voluut,vt tut
-ocr page 821-
Emblemata^.
743
froftef Alciatiis . Plinins eum flc depingit
«>co citato: Nidi earum admirationem
«abent.pila* fïgura, paiilüm eminenti ore
perquarn angufto,grandiurri fpongiarum
,fimilitudine:ferio intercidi non queiint,
Franguntur idtü vaüdo , vt fpuma arida
liarisNec Yndeconfingantur.innenitur:
putantex fpinisaculeatis,pifcibuseuim vi-
uiinc. Plutarchus deamore parentum in
filios,mirè defcribit alcyonisnidumjatq;
^deoipfius verba apponam: Alcyoné fac >
^uasfo,coteniplere,qua: cum fe grauidam
feutit, pifcicnlimarini (quem Grxcibel-
lonarn vocant) fpinasin nidi ftructuram
tóngerit, quas cantoartifïcio interfecon-
Beftit, vt neq; ferro, neque faxis pertundi
*]ucat.Nidi forma rndiq; rotunda, inftar
pifcatorias nafla: in Iongum exasdificatur:
At veto ipfum nidi os omnem admiratio-
nem fuperatjitaadcorporis magnitndiiié
•èruata proportione.vtmilJum animaUi-
eet alcyone minus (it,ingrediqueat.Idem
Plutarchus .in lib.de induftria animal.hoc
Prolixiusexequitur.
Garminis huius fontem lubens
" ïepeto è Bafïlij Magni Hexaemero, qua-
• %• quam fciam, idem apud alios certè vete-
n, res legi.- fed mihi admodum placet viri
huius ianftiflimi doftrina & cloquentia .
S'c enim il te Oratione 8. in Hexacm.
iKit'Jcbv isi 2ra.ka.77MV opvtov. a.vTti <zü&p'
t*-U7)sf voojtvnv -rif ötyidkis -ai<fVKiv ,
'•»" dl/rijf 7d\ ad. T»iV ■^.ó.tJ.fj.i; Kd.7dBtlJ.i-
*•■■ K} voosivn y.d.70. fJ.iTov ttb 701 •x^iy.Si
Va'<
ore Trokkols ygl (Zidj.ii; dVipt-ots »i &e&-
"■*Wjt tJ yn <&poo-d,pa.ojt7cu dkk' i[J.as
ffV-i^avTcu [j.iv <7Td,V7is a.vi[J.oi' Wxiyd.
Y1
«V Kvy.d. S5*AsW0"»f > 'o7dv dkKvdv
l'T^d.^H rdf i'WTs.nu.ipd.; . iv tovavtoj;
^*? V-ivOJlS ÏKhiTri^U 70V; Vl077Xf ' tTTH
É tot 7poaïis a.'JToif ypHd,, a-hha.; sVt«
F*S Ttw 7av vto77cov av^yo-iv, o fj.iyd,-
Ao^n>poe tjtif ra t/.ix.po7d.7r,} taa -Trapé-
<t673 j a<ri K&t va.vTix.oi TravTt* Kxao-t
*T° i K5" a.kx.voviS'd.s 7di ri/j.épAS ix.tk-
*f ^poTayopiJüs-f ■ 70.V70, a-oi eïi mpo-
pnritv 7Ï a.i7M wxpa
-9-a« 70. vrpof aa-
"P'o.v
, S'ia. Ti7< 'prspi 7d. akoya 7>ï 8tv
""'POVoitt; Vi!'0U.o5i7lt7CU . 77 VH, «V yi-
V°l70Tvv Td.l.a.S'^aV iViKiV
«•«, Cf K&-
s,tt fïKÓvd. yiyovos 7« $i« ' oTrzyi wlf
"PVlSo; i)Tta [jiDipS.; , h' fj.iya.kn Y$l IjSofil-
f% Ka.TéytTO' Qa.ka.3sa, iv piivq "Xppia-
verböritm hsèc eft fententia: Alcyen auts
cR,qu& mare atcolit: qu&ciimfit in mmts
pttore farere folita,deponit oua in arena,
Ö>mediahyeme nidum eomfonit,quo ma-
xime tempore ventorum impetu mare tem»
peliaofum efl. Sedtum ventife remittunf,
comfefcitur ipfitm mare, cum alcyofeptetri
diebta inciibat:[excludit enim puües toti-
dem
. 6W cum cibum appetunt,feptem a~
liosdiesadpullorum incrementum mintt-
tijpmo animali liberalis Deus elargitur
«
Omnes itaq; quife mari committunt,id ob-
feruant,eosqtte diet Alcyonios nominants
§}u& tibi conceffa ac traditafunt * diuina
prouidentia,cuitu étiam vu elucefcit in ijs
animalibu6,qu& ratioMA expertia funt, "vt
te commonefacerent ad eapetenda ab eo
,
qu&tibi adfalutetn conferrent. Quidnam
etiam^utfo, vel quod fidem excedat alio-
qui,non efl tuaparatum caujfatqui ad Bei
factzM imaginemfis; cumpropter eam tam
minutam aucm vaflum illud ac terrificum
mare fedetur , & hyeme media Dei iujfu
coerccatttriHxQ
ille.Qjja; pleraqj viden-
tur ex Ariftotele lib.y de nat.animal.cap-
8 petita-Sic enim ille ibi.-Genus anium ex
parte plurima vere ac ineunte asftate coit
& parir, excepta alcyond qiia; circa bru-
mam parere folita eft. Qjiamobrem quo-
ties bruma ferena exiftit, dies Alcyonia;
appeilantur.-feptem ante bnimam , & (e-
ptern abi'uma, vt Simonidesquoquefuo
carmine tradidir : vt cum per hibeinum
menfem piudetiter conftituit Iupiter dies
quatuoidecim, fugamqs ventoium tem-
pus illud vocant mortales , facram mitti-
cem variegata: alcyonis.Tranquiilum ve-
iö tantifper efficitur,fi iraeuenerit.vtbrti
ma Auftrina Vergilijs Aqnilonijsfiat; fe-
ptem ptimis diebus rnduui conficerefer-
tur,teliqiiisfeptem parere atq; educare .
Dies Alcyonios fieri circa bnimam nou
femper in noftris locis contiugit: at in Si-
culo mari pene femper id eueuit. Parital-
cyon circiter quinq; oua . Videetiam , fi
placet,caput fequcns.Plinium lib.io.cap.
3 i.Plutarchum libro, quo difpmat, vtra
animalia prudeiuiora, terreftrianè an aqua
tilia Meminitetiam huius AEfopusin fa-
bulisjLuciantis in dialogo.cui titulusaA-
Kvav, Aïlianus lib-i;, c. 19. Hiftor. ani-
male Caufam verè huius nidulationishi-
bernje quarrit Albertus , eam eflè fufpica-
tus , quod ea auicula adeö rara fit texta-
A a a 4
           ia,ys
Alcyóvls
fottsrtia '■
AriFiote-
les de al-
cyoncJ-
Cur al-
cyon hye-
me pa-
ria; ,
''
y-^mnv clyHv i-ïïna.ypHo-a,- Quorum
-ocr page 822-
Andreae Alciati
744
ra,vt£eftate propter nimiam corporisati-   tinum verbum deprauatum putetjquaw»0
ditatem progenerare nequeat.hyerne vecó    dicit in Pcenulo :
obturatis ptae ftigoteporis, humidioieq;    lam berdemperiffi, nifiiÜam mihit^
effe£cocorpore,fiacad conceptum idonea.           tranquittam facu,
GRANDIBVS ex Spiets , &c. ] confice    Quammare eïï olim.cum ibi alcedo pttuot
coronam è fpicis,quos circuiHdet patnpi-            educitfuos .
uusalterno palmite.adfimilitudiiiem ui-   Abalcyotiededuciruretiam to cIkkvovpV-
di alcyonum,id erit fymbolum vbertatis    quodeft rrs<:rina fpuma , qua nidum cOH"
in.
Wjr
ex pace .
Hu compu] ornataJ,venuft?,fuanes,gra
tx. Vel ad nidum, vel ad tranqnillitatem
refer.PIutarchus alicubidixit, bonam va-
letudinem idem elTe voluptacibus, quod
gerunt hakyones,ait Diofcorides in ĥ c
ijif.Theophraft.lib. i. cap S.Tipi èuiiofl
ipvTav.Vide
Plinium lib 31.cap. 8.
Tranquilli in marmorts] id eft.in mat-
moreovel (axeo icopulo.quö aqua marl*
coeli tranqnillitatem alcyonibus.quomam na allnit:ve[ marmor potitis pro mari pel-
eisconcedit vt tuto & feciuè incubent. lucente Sc aequaliter ft rato accipi uu . i'c
Alcyones] Varièfcriptu reperituc hoc Virgil-i-Georgic.
nomen:alijenim fcribunt-iA.K.tWjfpiriui Vt quimdo infidü remt! imfellere martnot
tenui:alii <*A.K.i/'«v)fpiritu craflb.Gramma Conueniat .
                                             $' S
tici Halcyones deducunt ab «A'i£ w'«ii, Intelligitautem hic Akiatus dies illos fe- (f
quod inmari pariant.id eft,T«f«To èy#A< renos & tranquiüos.quibus alcedo fcetifi-
x.i/w.Sed contra ftatau&oritas Euftathij, cat.vnde ilIi a re ipfa nomen inuenere iK'
qui ait verbum alcyonasnon recipere fla- x.voviS'ttdhKuovIrti*e'.Ariftoteli lib.5"-
tilem in primasetiam canone fubieclo.quo hiftor.animal.cap.8.dicuntur a.lèvS'mv**
niam <*,ante A, fifequatur K,Éatilem nö nfj,ipau • Varro lib.6-de ling.Lat. Alcedo
admittat. Parum itaq; referti Hakyon, Grsecè dkK'jav.Kxc hyeme quöd pull os
vel Alcyon fcribas-Fabnla de Alcyone fic dicitur tranquillo mari facere.eos dies Al
narratur a Seruioin illud Virg. i.Georg. cyoniosappellant.Vnde Pacuuius :
Non tefidum ad /ohm pennatin littore Halcyonttritulittas peruelgans furor •
pandmt                                            Ouidius ii.Metamorph.
Alcyon,
an Hal-
cyon fcri
bendam.
Tabula
de alcyo-
nibm
.
TiileB&Thetidi halcyones.                          Perq> diesplacidosbiberno tempore fopteM
Ceyx,inquic,n"lms Luciferi, habuit vxo- Incubatalcyone pendentibus &quorenidü •
j4
rem Hakyonem ; a quacum proliibitiis
iifet ad confulendum Apollinem deftani
regni, naufragio perijt. Cnius corpus cu
ad vxorem delatum fuiflètjillafepr^cipi-
tauit in pelagns. Poftea miferatione The-
DeAlcyonidum vero numero mira iiiter
Graecos eft difceptatio: quinq; modo e°s $ "'
ftatuenti Symonidi calculü adiicit A rift°* yHl'
teles.Samio vero Demagorafunt feptem»
nouemautemPhilochoro.aiiis deniqjetia
tidis & Luciferi conuerfi funt amboina- quatuordecim.vt feptem intelliganturan-
uesmarinas , qux Halcyones vocantur . te exclufum foetum.totidemq; poft. NeC
Hancquoq; fabulam multis verbisenar- mefallit.eflTeinte'r clafficos.qui tradant °"
iat Ouidius lib-n-Metamorph. Verum ftauo Calendas Martias eflè Alcyoni°s
Alcyones fiüas fuifte Alcyoneigigintis, dies,qnibusin Atlatico quidem mari Ai*0 4
PaufaniasproditjSc eft ab Apoifolico in manotetur tranquillitas. Ccel-Rhodig* 1$t.,
Ioniarepttitum; Phthoniam, Athen.Me- lib.14.cap. 11. Hucquodammodo ret"er" M1"'
thonenjAlcippaiTijPanenen.Drimo, Afte- tur , quod quidam alcyouem pro iuftitu
Al cyon ü
nomina •
rien , qua; a patris obitu ex Pallenes pro-
montorioinmare fe praecipites dederint.
Se& ab Amphitrite in auitiam gentem
funt cooptatae. Ha:c auis Latinis dicitur
Alcedo;folent enim aliquando Romani
Grxca nomina corrumpere, quemadmo-
forenfishieroglyphico ponunt.Q^ia raUO
ne a Plauto in pro'ogo Cafina» dicitur;
____Alcedoniafunt circum forum- ,
Idemmaptifïlmèincelligitur deinter'1'.1
fisfori procellisck turbinibus.-qiioal'1'
Horatius, cum dicit, fe merfariciuil|j'uS ,y
Alcedo,
dum Nilus Latinèdicitur Melo;Atlas Te vndis.Ita dies Alcyonia; dicuntunq11''"1* lm■'§
Jamon; Ganymedes Catamitus: fic eriam fora coiiticefcfït. IuliusScaliger fepe(ln? \i%f,
Alcyon Lannis eft Alcedo, vt auctorefl quein orehabuidê dicitur talediftü.'F3^ $$
M-Yarrolib.deling.Lat^. nequisPlau- meum eft mate hibernum , mqao non«'
alcyon •
-ocr page 823-
Emblemata.
74?
alcyó.VidcaJagiuni,^/c^io«^y««^<»/'«^
.?«#« inuolucres] ïiondutn poientesad
Volatum,impuberes.Gelliuslib.2..cap.i9.
Pulli etiam-tunc inuolucres erant, Póli-
tian.in Ruftico:
aujruhaf an intm
Fipiat inuolucer puüus.
L&tus erit Cereri,Baccho quoqi] Prouen
tusSc vberras annona: etit maxima. Per
luetonymiam verö dixit Cererem pro fru
gibusiBacchum pro vino,ficut Terétius;
Sine Cerere & Baceho frigec Venns.Ceres
autemdifta eft , quafi Geres, a gerendo,
quod terra ferat omnia. Porró annona po-
nitur inter res eas, quae ciuitati maxime
«eceflarias func: cui diligenter effe proui-
dendum Principibus & Magiftratibus fa-
pientesmonent.ne vicluus annuus ciuitati
defit.Nori func populates Roma; tumul-
Uis ob annona: caritatem;itaq; fruractum
fspeadiiehebaturex Africa,Sardinia,Sici-
lia:quas tres prouincias, ttia Rom.popu-
lifrumentana fubfidia Ciceroappeïlat iu
ea,quseft pro lege Manilia . Idem quarta
Verrina,5iciltam nominat cellam penaria
Reip.nutricem Romanaiplebis.Et pra:fe-
öus antionae creabatur , qui frumencum
vndiqj coemendum curaret, Sc in vrbem
aduedtumiuftoptetio venireiuberet •
Aequoreifi RexulitKinfiarerit.] Si fefe
habeat in fuos Ptinceps quilibet ac Alcedo
Tiarinain pullos Eftenim Principis virtiis
maxima no modo no(Te,fed & tutari fuos.
Natvralem banc hiftoriam ac-
Commodat Alciatus ingeniosè ad pacis o-
ptima: prouentum.quiin optimi Principis
regïmine cófiftere videtiir,Significatenim
Optimi Principis officium in id incumbere
penitus debetcvt populum in fuis regioni-
bus & prouincijs necelfario prouentu in-
ftrud>isfoueat Sctutetur .habitaprimiim
ratione tempeftatum.earumquecalamira-
'Um.qua: folentin dies accidere: finatque
■"einos temittere,& tandem procellas ebul
jientes hoftium conquiefcere , vt fecurius
111 pace poftea viuatui:idq;alcyonummo
re.qua; [a medio mari nidum conficiunt
admirabili quadam foiertia : quibus tam
bemgnafotseftjVt (Vacim cumoua ponat,
orRnes veutiac proceila; mitefcaut! quos
d'eseciam nauta: accurate obferiiant.Hex
Heet petfpicua; fint omnibus , illuïtrandaj-
*amen haras pulcherrima: fenrentice cauf.
fa.repetam grauem fanè & cordatam Dio
nis Chryfoftomidifputationernde regno, Dionig
qua Regum officium & conditionem po- Chryfaltt
nit oboculos. 5ic ergoprimum:Principé »»» ƒ""*-
continuis laboribus & vigilijs ituëtum ef- clctrus lo
fedecet.Nam innaui Heet ve&oribus abf- CHS
quecuraplerumquedefidere,& neafpice-
re quidemmarinos fluclus, inio veröne.
quefcireiquodaiunt,vbinam terratü fint.
Sic enim permul ti hoc modo Pontum fe-
curi traijciuDtjtalis luduiit,caniint, con-
niuantur totosdies, & tempeftateipfa vn-
dique imminente inuoluti expecTiatit euen-
ïUm--alij oppredi altiffimo lomnonon an-
te furgunt.quamad portam appulerunr.
At gubernatori neceflèeft mare ipfum con
tinuö obferuare,aerein coelumque intue-
ri,ad terrani afpicere:neque ignoraie qua:
in fundo funt, nifi velit allideread icopu-
los,qui in aquis lateant. Neque veró il Ie
vnusnodu dormit,alijsaltèftertentibus:
interdiu autem Ci breuem fomnum aliqua
do fuffuretur,tarnen dubius harret,neque
prajfenti animo id facit, vt fxpè fuos ad»
horteturaut contrahenda vela, aut clauïi
fiftendum.aut quidpiam tentandumaluid»
vtetiani inter dormiendum nihilo fegnius
officium faciat, ciimalijsimpuuc foninü
capere liceat.Eadem ratio eft expeditionu.»
militum quifq; fuidumtaxa: curam fu-
ftuiet. Atducis mumislongè maiuseft at-
quedifficiüus, nempè vtomnes& finguH
benearmati fint.habeantq; veftium fatis ;
nee modo vt il lis ciborum faqis fit, fed Si
vtequidiligentetinltrufti fint. (^nod fi
feciis videat,quam par fit,maiore triftitia
ille afficitur.quam fi quibus ipfemetindi-
?eret:quippè qui fupriim fahuem nö mi-
iioiisatftimet qtiamfuamipfius. Et qui-
dem reliqua pulchra reuera funt: lege, fi
placet.Caeteiüm féttilitatem & n'.illecom Ex: pacet
modaex pace profiliieamftoiesomnes, v- qUAntx,
nopreteftaiHur.Ouidius i.Faftor.
            cbmodtk,
Sub iuga bos veniat ,f»b terrttifemm a- proue-
mteu:
                                              nïemt u
Fax Cererem nutrit,pacu alünn Ceres .
Etpluribuscanit Tibulluslib. i.eleg io..
____Pax candida. vrimum.
Duxit araturosfub iuga curua boues..
Fax aliiit vites,&fuccos cmdidtf vu&,
Fundcret it gnato teRapatemameriï-
Face bidens , •vomerq; vïgent:. at trislm-.
diiri ,
Militlf in tenebris occubatarmafum
BaptliW
*•/«.
*v.
-ocr page 824-
Andres Alciati
74°*
immeiltó Alcyonum nido cbiiferre poP-
fimvbifuo dementia folertis Principe "jf
pcudeiitisSenatusdies verè Alcyoniiagu
tur. Verte aciem oculorum quocunq; u*
bet, vndiqj obuia funt figna meram pace
& tranquillitatcm (pirantia-Non hic chla
mys aut fagum cingit milites, fed purpu-
rea toga coudecoratpatres:non cincinria-
tos capillos premit ciiftatagalea.fed vene
. randam canitiem tegit libertatis index pi-
leoIus:non raucus tubarum dangorhor-
lendum reboat clafficum, (èd auresmul-
eet fuauis tibiarum fymphonia t nonqua-
tiuntcampum equorum vngula; quadru-
pedante fouitu.fed fedato nauigiorum du-
ftu vndas fulcat remigium:nonacutushin
iiitus bellicum terrorem incurit equiti ■
fed feflbs remiges reficit afla vox celeuf-
matis.Ecquid hoc aüud quam tranquilla
libertas, & libera tranqiiiliitas? vnde re-
nim omnium copia & abundatia profluit.
QiiiS igitiu-jöiuclira Rrfpublica Venera,
fine lingua: torpore , fine mentis ftupore
dignis te celebi;rencomiis t qua; par tuis
laudibus hiueniri pollit eloqu entia.' ciiius
totusorbis -vmeratur mtiieftatem ; Buptt
miracula ;{uï~j>icit excellentiam . Vene-
ratur maiejiatem,
fiquidem tu , ceu no-
iium aliquod Pantheon .oinnia intecon-
tines nnmina, qua; credula finxit antiqui-
tas,& vana perfuafit opinio . In tuo enim
Patauio fedem ftabilem flxit dofta Pallas;
viitticem BeÜonam tua coüt Vincentia :
gaudet Delphicis Apollinis oraculis vera
vna Veronaioificinam fuani Vulcanus ar-
tifexaperujt Biixia;:dona &bona fua Flo-
ra colliguSalodij: foecunda Pomonafrti-
ftusfuos explicat circa litus Eenaci: ro-
burinui£ti Herculis defendit Ciemam :
Triptokmus vo-nere fulcat la-'ta & lata
iugeia Bergomi.-regina Deum Inno diui-
tias fiias oftenrat Taruifij .• Pan cum Pau-
nis vagatur per caedua nemora Iftrise: Ce-
rerem veneraturfrugifera Dalmatia: la;ti*
ci?datorem Bacchum habet Creta infula:
te vaftum mare fuum agnofcic Neptunu:
te inftruftiffimum nauale Martem praidi*
cat : thefauro druite riutonem poflides ;
Veneiis aemula es pulcliricudinerccrtascU
LunafrxcuudirateiAtlanti non cedis forti-
tudii]e:Mercuriusin te fuum habet gym-
nafïurprasquitati Rhadamanti a;quipo!l«c
tua iudiciaiSaturnus es fetiili confilio.-In-
piter ipfc infnprerno Senatu. Stupet verf
tnirS'
Baptifta Mantuan.de pace .•
Taxplenii virtutti opus, pax süma labórft,
Pax belli extBipretiüeJl,pretiumq;pericli.
Nee minus eleganter Grjecornm mufa
pacis commoda cO'.nrncndat. Enripides
poeta tragiciis,SiipDlicibus,vbi multa pa»
cis commoda percéfentura pra;coiie,The
feum mbnente ne bellum moueat in The-
banos.
S TjsaTct p.ïv /xxreutri irportpiKiïsLTn ,
vroKijJXS McueoufAeoSa, , i§ tov yÏqsovO,
<7róhiv .
Quanto bellop otior pax moYtalibus'i
Quiprimlim quidem Mufisgratijfima ,
Cruciatibus verb inimica,deleciaturfelice
fobole :
Diuitijs etiam xbundat.Hac tarnen nos re-
linquentes improbi
Bella[ufcipimus & minm fortem
Subigimusziiri virum,^»ciuitasciuitatê .
Citantur & ifti Menandro fenarij :
"E'ipwn yiapyov k$v TriTpoiit 7pépet net
ha>;,
Iléih'.[j.o$£i Ko.v Trivia Ketnai ifv ■
Alit colonum pax vel in faxn bene
:
At bellu m in ipfi noxium campi quoqtte .
Sed audiamusetiam Atiftophanem Roma
na lingua canentem .•
Oftulte,ftulte,h&e omnia paci infant,
Vt ruri aliquisinpr&dio habitet,
Immunis aforenfibusnegotys,
Vroprittm pojfidens iugum boum .
Balantes & audiat ones ,
Caprlq; vocem ad mulciram emulgenda .
Obfoniftautem vtatur conchis & turdis
j
Neqi expeciet in firo venalespifcicults
Triduanos,magniprecij,tontreclatos
ïifcium venditoris iniquijfima manu.
Adijcerem hnc elegantillïmum pacisen-
romium excap. yj.Stoban, nifi putarem
fatiseflè ea de re ftudiofos admonuiflTe .
Hïc dum alriiismecum perpendo , non
iitcommodè fubit pulcherfima Yrbs Ve-
Venetia- netiarum.qliajquiapaciscfl: ftudiofa,licet
rum enco jn medijs vndis fira, agrorum & hdrrorü
mium. pene expers , omnium tarnen reruro aiiiio-
na vbeirimè ab-undat;ibi enim femper ple-
na fuirtgranaria.plena; cella;,pknuro vbi*
que forum rebus omnibus, quas vel cupi-
dusoptarc aufiijadco vt taiic rrbem non
pfj,
-ocr page 825-
Emblemata.
7^7
^rar«//j,/Iqm*dejn ciuiras es,cuius tiaues
itintarces mobiles j cuiits triremes fuut
°Ppida voIatilia;apparatusbellicus,ialutis
conferuatio;patentes vndx , campi vi<Sto-
n« & caftrorum arexjvadofa; lacuiia;,mq
*iia fortiffima & muriinexpugnabifes; ca-
oalesreflui.turresmuniriilimanarenemol
l6s,firmi(fimapropugiiacula:iii te pacific?
logae func otnamenta militariajfuperba pa
latia ligneis innixa bafibus, ftint de folido
Oiarmoreoperofae mo'esjfora fterilia diui
tebeïtur corttacopiantn te fplendid3[a;di-
ficia delineara func in dS'vvairief,, & fun-
datain inconftantia : tuipopuli in quiete
fuiuformidulofijin pacebellicofijciuesin
pogis geftant clypeos, haftas in epomide;
'uuenes in flore astatis decerpnnt maturos
ftuiftus fenilis prudentia;; fenes in canitie
Continent viuidum vigoremi& indebilium
^ébrorum in.fitraicace validum robur in-
telle&us.-b tuoSenatu multirudo fiifFra-
giorainobtinet vnionem fentenriamm-S#-
fyècit deniq\ excellenUam,o\\\an<ko<\\\i&tn\
tu>ó Venera vrbs,afy-Ium es tranquillum
libertatis.fele&a legio iiobilitatk.ineihau
ftaauri &argentifodina, expeditum ras-
chinarum bellicarum promptuariiim. ce-
lebris officina Marris, peritamagiftrami-
liciaj.nutrix ftrenuotura ducum.recepra-
culum fortiffimorum milicu-m , genitrix
pulchetrimarum viétoiiarum.giadius &
feu turn Chrifti fidelium.umispomis tu-
cius ItaliaJ.auguftum templum pacis,po-
teas teginamatis.ornatum pulchritudinis
theatrum.feitiua pompa artitim , rarun*
natura; miraculum,Solnitidusillu{trium
vrbiunijglotiofa fuperbia fubditon/m po-
pulorum.lucidus otbis ocellus, dileftum
Europa; corculum, capaciffimum diuer-
foriiim omnium gentium , ampliffimutn
forum mundi.idea moderatiimperij, ve-
ruracoeli Ijmulacrum.- deniq; tota es mi-
raculum,imó compendium & breue com
plementum miraculorum,qüa; vafto am-
bitu otbis totius claudit machina . Plura
addidiflem,nifi garrula hinuido & ftridu*
Ia ckadafequétis Emblematis,fermoiiem.
abrupiiïènt.
«
e*c,
Doótos dodis obloqui nefas effo-.
E M B L E M A. C L X X X..
-ocr page 826-
Andrea: Alciati
748
Q!
1D rapü heu Progne vocalem ptua cicadam >
Pignonbuiifc tuis fercula dira paras ?
Stridula ftridentem, vernam verna > hojpita Udis-
Hojpitam
> & aligeram penniger ales auem ?
Ergo abice bancpradam t nam muficapeclora, fwnmnm eff>
Alterum ab aUeriits de nt e per ir e > nefas.
N T A R I I.
Samius iliefenexOrae»» depafcifolethi'
r»»<fa,inquit, venaturjifacrtu Mat MuJl{
canoras cicadat
. ecipx.opa.ytif ydpift ^ "
yjhi^av.Kj fj.dh.i<:a, 7oü;Tiniy&s ƒ»/»»«»
7cwVidereliquaibi>&adagium,H»J,«»^'"
neirifub eodem teclo ne habeas.
<^Wd rapK heu Progne] liirundo , °e
qua di&umtft Emblematezo.cx Ouidio
6.Metamorph-
Vocalem fma cicadam] canoram:vnd<-
vulgatum prouerbium; Cicada vocaliot-
Sed de cicada diximus fupra Emblemat-
437. & 164. & dicemus paulo ii;fra Etn*
COMME
SV B tefto ruinefi & vetuftatelabentis
sdificij nidusconfpicitur hirundinis,
qusarteptam cicadam roftro fereris ver-
fus nidum fuum volat.
Et hoc a^iiKov ex i.Grascotum Epi-
grammaton tic è; opmtftnxh. Sicenim
habet Grjecus:
diQi mpct, y.thiSpevmAdKoc, hdkov dp-
TiTTiyct t'TTTa.voliS'aiTa, $ipns 7iKt-
fflV
10V kdhOV,d ktLhóiosa. • TOV ï'J7TTipav ,dL
<7rtipói^ct •
Tov %hoV, d. ^HVcf dptVQV i'lApivd.
m ii
blemac i3f.
*X''tv-x?* p'4H*s * ydp ^ïy-it sit>
oAhvaS' 0ij.vo7róhn{ vfnVowÓKoif ?óy.d.er/v-
O Attica decenti forma, cantii nutrita,
[ent] vocalis vocalem diripiens
Cicadam,pennatisinprxdafers pullis?
Gatrulam gairula , & volucrem plumis
prxdita :
Hofpkanrbofpita,vernam verna ?
Non cita 'conflidteris>non enim fas,i>eque
iuftuia [e ft]
Perdete caporoscatioroore. [id eft, vt
animaliacanoradeglutiant, & abfu-
tnant ea, qu x funt ore vocali 8c ca-
tioro]
Curagedü inpr&dam fers pullis on cicada
Attica,firma decês,carminefueta leui?
Garrulagarrulam adh&c , volucrem plu-
mata canoram,
Vernam vernx etiam , tui^ auu bolpes
auem ?
Qutn agefifteprecor, nefo enim f as iusve
canóros
Tam dirts animu ora canoravorent.
Epigramrhafacile eft,& pulcherrimisan-
tithetis refertum . Sed illud permultum
iJluftrabitquxft.7.Syrr)pof.8. PlutatcKi,
Pignoribus] pullis tuis .
Stridula ftridentem] garnila garrulam'
InGrxcoexdem fuut TroKvirTÓxr&t'■ nai*
TÏvha.\ov dKAKÓia-a-tt.ieddit ftndulafti'
denten\.cicadas enim ftridere, noncanei*
fupta Emblemat. 1S4. ex Plinio probain'
mus.C^terum veifus ifteantea incipiebat-
Acftridulaftridulam. idq; pukhnoie »"
gura ; quiaveró non patiebatur carmii"'
Itx.ideo leftio fuit imlnutata:i?rJrf«'>e"i1,,
piimam producit •
Vernam verna] dpivov ieptvd. tu q"*
veris tetnpotecanis, volucrem etiam 'et'
namcottipis. Hirundineshyemisexii'c
refert Plinius lib.i 8.cap.3 i-pariter &c"-a
dassftiuas e(lè,& ftigoris tempore eua'ie"
fcere,idemlib. ri.c.ié.Vtra:q; etiam fli
aduentu asftatem prasfagiimt. Hinc 0uI"
dius i.Faftor.
                                _ M f
TaUimur.an veruprmuncia Ueiiitbi>'fd0j
Hoipita l&du Hofyita] Tov fêWVA|«"
va.' domeftica dometticam. vtraquee"10'
nonabhorret ab homiiium hofpici js;alt?r
/,
X
9
t#
prope lares patrios nidificat> altera ve
hortulisnoftrisexauditur. Hofpes '.
dicitiu & qui tecipit, & qui recip»1"
qu? eft de nota feu fyrnbolo Pythagorko, fpiüo: vndeduplex poteftefle°ra ^.
qiio hirundinejn hofpitepi recipi yetabat pofitioue.Tuhirujido,qua:aduena ^
-ocr page 827-
Emblemata.
7A9
^<sillaru,qne_ teexcepitjnam cicadaauTe^
^«v.id eft, indigena eft , vt diximus Em-
Dlem.137.Vel til aduenatedisaduenam »
quafi etiam cicada; poft ajftatem. commi-
§ieiit,aliatemporenoii comparentesNe-
fcio an huc adijcere aufim elegatiilïmum
Martialiscarmen de hirundine ab aliis dila
«iata.eè quod apud nos manferit hyemis
tempore.
tlibcrnn peter ent (olito cum more recefjui
Atthides,innidts vna remanjit aUK.
beprehendere neftu ad tempora, verna re-
uerfi ,.
Et profugum volucres diripuerefuA ., .
Serö dedit poenas^difcerpi noxia mater
. Deèuerat,fed tune cum lacerauit Itym..
Aligeram peiiniger ales] tav ïvsrripev
<t 'smpo'ej'O'e&.pennatapeimatam.
Abice har,cpr&dam\ Syncope, pro Ab-
lice.capram cicadam-
Nam muficapefiora] Gi'fcnsdixitb/u-
Vüttóaovf,ii efUcanentes.ftridorem emittë
tes cicadas. Mufica autem peclora dixit,.
inteipres.quia pleriqj docent,omne&au8S
canoras dici. Mufarü volucres; Cicadas ve
töobca-ntü Apollini facrasede volfitiiix
ta Ariftophanis ScholiaftésmpsXo/ TeV
7iyef [jLovtWtoi 0VTZ.S a.ya.x,HV7eu70"cLttÓK
/i&v/.Et Troianosoratores cicadis. compa
ta\iit Honier.Iljad.j,.Hoc loco. mufica pe
&or3,proliteratis hominibusiisq; quisüc
'iberalibusartibus politi .vfurpari liquet.
Q.mniiio veteres quidquid eruditum &
fiiaueeflet.muGcnm appellabant,ipfisque
Mufis aflignabant.Coiinrmat id Bud?us:
Mti(ïcxappeIlationc,inquit,prifcihuma-
toitatem ]iterarumfigniiïcarunr,inquaiu.-
ëenuos homines docebant ocium conrere-
^.anirrmmq; recreare. Eo fenfu hac voce
toon rarö vtitur Aufonius;& Symmachns
cpift.4.Nos (inquit ad Promotü) miiik?
*acundi§ inopiam confitemiir»
Summum eft nefas] iniquum eft , eoS:
tooftili odiodiflidere , inter quos fummai
debet efle concqrdia.j/V^w hic eft,qua in
touit abfurdum e(Te,&ferrnèimpium,eiuf
Jkft) ordinis viros fefe mutnö conficere i
.Urn enim vel maxime periculofaeiTe fe~
Jtorit tempora, quibus lupusliipinam eft.
*' qnamquam , vt loquittu Iuftinus. lib..
*5 alfiduum inter patés difcotdi? malum
to^tanien id locum habere non debet inter
?oftos & ftudiofcis Mufarum cnltores,.
**&« quos vna & coiïftaiis anunonun coa
fenfio & concordia neceflarii eft .
I N c R. e p A T hirundinem.quc; cica-
damad paftumcotriperet. Quo orationis
inuotucrodo<3os mutnö fele protiocan-
tesarguir.-hisenim rixis& conteniiombus
ferè fit, vt nulhim aliud perniciofius ma-
lum fuboriri poiTit. Si quo. conuicio doft»
abignatis& rerum infcijsimpetantur,n5
debet habetinouum autinlolens ,cüm vt
plurimum audaxeiTe foleatignotatia.qna
nullum aliud malum aut intraclabilius
aut difficilius.Atcümdoitus doc/tum , &
Chriftianum Chriftianiisiniurijs, contu-
melijs.clamofis difputationibus.vel etiam
famofis libellis impetit, quod bonis literis
& Reipublicxmajum atrociusautexitia-
liuseiTe poteft?qua:crades,imö quodnau-
fragium prxfentius,ciiniiumedijs ilucTli-
busiratomari concettatio nafcitut inter
nauis ducl:ores,aut etiam gubetnatoresip-
fos,a quibuseorum,qui funt in eadem na-
uijvel vita^vel mors pendeat ? Nullunv
certè mifetius accidere detiinientum (b-
cietati humaua: poteft.qiiam cnm eruditi
eruditos (a quibus certè pendere debet po
pularis multitudo,vt eorum duflafefein
officio continent) nigro dente coimellunt:
quo fit inteidum , vtdiutius alteccaudo
veritatem eppriinant.Num veróabfurdü
&odiofii.m ruaximè omnibus videti de-
bet.eos, quos par eft inter feomninö con-
tienire, mijtuisq; ofticijs animos inuicem
fibi deuincire.niniitum quod ijfdem faciis.
initiatos ad vulitatë communem liberales,
difciplinas excol ere ex officio decet, quas:
tanquam communi quodam vinculo , 8c
quad cogna.tipne intet Ce contineti nemo^
nefcit:noune,inquam , prorfus ridiculum
eft.eos (efemutuis iniurijs profcindere, in
vitam moresq; debacchaii-,& fa]fis criroi-
nationibus aemulös «netare.qui alios coer
cendiius ljabent ,, quoties aliqua vel Icui
occafione rixantur & decertantï Qu? fanè
contumelix eö nocentiores funt, quo in
plures d'etiuantur- .• ex ijs enim. non mini-
mum fama:de-trahitur,eorum potiffimfi,
qui,v{ loquitur.HoratiüSjhoc fucco lol-
liginis,& a-ruginemera tingtititur ? Non
iiHiitus qurdem fateboria concertationi\-
bus eiufmodi quxdam certè „.nee ob feu ra:
ingeniorum videri fpecimina.id tarnen ge-
neris eiufdem femper ïudicauhiontam la,
boriöfayquam periculofae: plenum opus;
aleajxincjiiofatjcuijmeiö., vbi, quis com-
roenda?
IV.
Rixa Ó>
content!
»
nes aftu-
diofis
alieriA.
Nimiutt?
al ter e an
do veri-
tas amit-
titur.
Nullus &
maledi
Shs.pimM
tapijt.
-ocr page 828-
7£o            Andreae Alciati
mendationetn nominis aucupatur, nefcio propter attis eiufdem cofflmttnitatei* P
quofatofamajiaciuram facit. Cèrtè, vt acres fimultates & iurgia nonnunquan
hocadtjeiam.nemiiicm viiquamfuifleere implacabiliaexardefctuit,vel occaftonelpe
do,qui maledidis & conuitijs in alium ia- rata; gloria:, aut Iticti captati, cum nema
dis honerboremfamam mercari vnquam artifex fe libenterpoltponi patiatut. au
potuerit.Qua: porrö cascitas, in hifce de- contemni. Sed tarnen dignumcft, vtqtn
ceitationibusadiudicemconfugereomuiü fimilem cumalijs vitam fufcipiunt, fimi*
lem cum alijs fet'ant difciplinam> c-reco-
lentes.de ftar.mouachor. Imö qui tjldcm
facrisinitiati funt.artium melioriim con-
cordi paceligentur.vtmeminerint Muias
dici Grasco verbo.^ssUf.quau' ójxoixifttf,
ideft,(imiles,inter quas fumma fit cocor
dia,quamquam inter tonos difpares.Vndc
bene Themiftius oratione quadam > <lllP
loco ait Mufas inter fenumquara rixan»
fed optimè illis cum Apolline conuenire:
ita etiam poetas minimè a poetis debere
diflidere . Grxcè ita: >§ ai MoJacu ïma,
trvyycepivovetv a.Khnheus *$ t£> fiTsoKhf^
vi , xgi oxiS'l^ia, avrav AyctvAKf» ^P0*
7*s2Lkk&( , 'óti ij.» fxón aotpitt
gV<\/**" s
a,ÖTi) //.évn ttpotÏv^ovtcu o! T8/»t«< . 'e_J
riffimè ille, iiquidem omnium honeftaril
difciplinarum iuter fe magna fiinilitudcj
Detefïa-tiolitigioriibodiernomm.
tè rei literaria: fruclus.aut ornanienti ac-    & concordiaelt,qua: omnesad humamta-
cellit.fed de pietate & boms moribusnon    t's fefe cttlcum comparencSolemne efr.,tl
minimum decelfit, dum non eft qui velit    Kipn^iüi Kipat/M kot£h, ^ t«*W «*"
ingenio cedere. Sitaliqtia inter ftudiofos    Tav ,figulus figulo inmdet, & fair/jabro
vtait Hefiod'.is,fcd inhnmanamclhSi nul
lo ferendum pacto, fi G rammaticum in-
ceiracGrammaticus.fï Rhetorem Rhetor»
ft Logicum Logicusiquiacenlënius itiane
cflTearciumineliorum vfunijiiificum lttte
rarum (ticco mores inftituaiitiir, vita.que
ratio coiiformetur.qui niits eft eruditiou'S
omnisacdodrina:. Eloquentia male fitie
contentiojfed abfit a rnalediclis, a contu-
iiïelijs,a rixis:& vt fuut expertes inuiden-
tia; Miifarum foies , quemadmodum ex
veteribus pleriq; dixcriint,fic ïve admittac
quidem iurgia , velanimorum diftradio-
nem aliquam inducant.Scitè Chryfippus:
Qtu ftadiuni currit, inquit, coiitendet'e Sc
enitidebet quam maxime poilït , vt vin-
catjateunii Cum quocertet, aut fupplan-
tare, aut manu depellere.iiulla ratione de-
bet.fic tota animi contentione licet ex lite-
ris indefedbcurfu fplendorem , & nomi
moribusdifcitur , ait Plinius Scciiu"
faut
Aeuo fuperiore maioies noftri vlrl
patientetaudiuere rixas.qua; in Itaha per J
aliquanrum temporis orra: fuut inter Ro* VJ,
- "-—-^ i/tl'/
nis celebritatem aucupari,fed fücijaut ri-    bertellumAlaioragiuni, NizoIium,SigO' <v J
ualiscurfum dolo quodarnmalo remora-    nium.qtiarum contet onum veftigialibrlS cd
ri,aut eins mores impetere.vel etiam do-    editis poftaiiftorum mortcm fuperui'1^- »<
tlrinam (nifi prorfus mala fit) mordaci   
quoqj
rixisac cauilliscontcndenint erodit' vlrl
Antonius Goueauus, & Ioachimi's Peno-
niusinPetrum Ramum:quos proxime
fecuti Adriauus Turnebus, Iacobus Car-
pentarius.Leodegarius Quenius, diutius
de re litteratiacontendertint, fcJ quanto
cum frudtu.Tiderinr quiea de re iudicare
fobriè pofl'unt. Vide adagium . Cantn*
accto confpergere,quo vel defiftat.vel ha
beaturcontemptilijUoii mode homiiiiseft
dilToluii & inuidi, fed & animi pufilli &
inaulia plauc i!liberalis<Inter p3res ramen inuidia
inter pa- fcpe folet innafci.quod pra:tcrc^teros no
rei .          tat g'loflbgraphus Accurftiis, auftor non
pcenitendus, ad 1. (iexceptioue, 14. §.eo
qui.rF.quodmet.caufa. hi dicuntur Lucia
no Iib.de caliimnia, i(MJi^yii, iutcr cjuos viclitans.cynocephnlitm o£p<*gn'tt'
-ocr page 829-
Emblematic.
7fl
Eloquentia fortitudine prarflantion
EMBLEMA CLXXXÏ.
AR C V M laua tenei,rigidamfcrt dextera claüam%
Contegit ejr Nemees corpora nuda leo.
Hercttlis hxc igitur facies
? Non conuenit Mud
Sluod vetus-, ejr fenio tempora cana gerit»
Slmd quod lingua illi leuibm traieÏÏa catenk
>
j$ueis fifia facilek allictt aure viros ?
Anne quod Alciden lingua, non robore Galli
PraBantem pop u lis iura dediffe feruni ?
Cedunt ar ma tog<et & quamuü durtfs'ma corda
Eloquio pollens ad fua vota trahit *
C O M M E' N T A'.R I I.
:
H
E;r C v l e s pingëdus eft cano ca-    turh* diiciintur.eamq ; qua(! trahere vi-
pillitio,pelle konina iüdutus, fini-    denrtir, ilciu fcitè fingula defctiberous es
^
.ranaanuarcuin,at dextera nodofam fua     Luciano • Sed hanc figu ram hsc <:a:lator
aUam gerens; cuius lingua traie&a eft    per fommam iiifeüiam depiauaim, ainé
ültis catenulis, quatad aures c©piofs    fiflam Herauli.Iinguaro aridieJüfeascate
-ocr page 830-
AndreaeAlciati
7fz
na tnieitam exprimens,per turpiflimum   PhOEnicia vcniflèc in Grseiafivqnara ad ff
vnpov -xpórzpov.                                        probandain citant
AtiftotclemiiiMagieo,
Haec a.vJ'pia.VToypct.pict Herciilis    qui ait Philoibphiam a Celtarum Scffl'
exprefifa eO. Luciani quadam praïfarioue,    notheis daxifle initium, & Galiiam fm«
qua oftédit Celus.'id eir,GaIlos,oiim Her    magiitrarn Örarciae. lóaniies quoque An-
culem oyniov nominafle.,eumq; eloquen-    nius in Berofum (uifi me nomen Beron tal
üx fapientijeq; Deum exiftim'aflè . Apud    litj de regibus Babylonia; , tradie G^c°
quositaeffingebatur , vc lenex.caliuis Sc    a pallis literashabuiu*e:apudquos quam
ïiigofiis, mcuito capite & glabro, ctiiuf-    domeftica fueriteloqnentia, pluribus cofl
modifeniotes nautas marinos videmus :    tendit Budams i. De aflè, & n,axlt5
11.
Tyfus'
Emble-
mo.tis ex
Lucittni
lier c ui e •
adhe_cleomnoteigoreuidimis,dexteracla,   Commentarijs in Paude&as adl._i-D (F
m1'
nam tenens.atcum finiftra, pharetram ex    feru.corrupt.§.Q^uodait prastor-Logui»» ^i i
humerp pendulamlubeiisjcófertiflimam    efl'et percenfere, quam doiftis & eloqueir pt
qnaudam homintim mulcitudinem tra-    tifömis hominibus iam olim Galliamul'
h
mf
oc eiecrro cenuuii-    u>vj, i^i,uMS4kiuiiu4iuIuuv tuuw «— -
litate perforata in-    quöd nuiliï mimenmaiorequondarelig'
üi.fed vltrö léquen    ne cultü apud Gallos, quam Pitho foer»c'
tem.imö e'tiam hilaresomnes,nec vllo mo   qua; Suada fine Suadela elt R omanis, il)*
vua nou temere diifta Eiinio flexaniwa,^
eft^^^wj-or-Colligimusetiam ex vet»
ftioribuslirerarum moimmentis, P*"c?
Gal los doótrinaï & facuudia: gloria fuifle
iilfignes.eos iuqiiam, qui florueie tempo-
ribus prioi'lim Gallis principtim, SamO"
thiSjMagi.Saronis.Bardi.Lógonis.Celtit»
Herculis.Galacis.Albonii, Lugdi,BelgiK
do re(titantes,vt lmic aflèntiri videas.du-
ceutem fe Deum laudibus efferentes . ld
§}*id nihil aliud indicabat,quarn Herculem elo
Hercules quentia Si fortitudine prajftamem.dillïpa
ille GM tos olim Gallos & eflferatos, ad iuttitiam,
cu* ,         & mitiorem vi'tafn viua; viribuseloquen-
tia* reduxiife : cnius fafti tam infïgnis hi-
Itoriammendax Graxia figmentiseft per-
fecuta, &adarmorumftupeiidafaciiiota   ijeu'm memoianturintereos, qin legibu»
polka conuertit.atq; ad iunm Herculem    & moribus popnlum Gallicum excolufi'
Iouiscx Alcmena filiurn retulit.quod Her    "HK-Et id quidem de Gallomm veteruS»
culi Gallo,diuina>cuiufdam natura: viro,    «ultu &dilciplina eo eft ignotmt qu? »
prop ter lagacitatem.prudeutiam fïngula-    paucioribus uaditum fuif, quia vel MS»
lem.&admita-bilem cloqueiitiam peculia'   aut parum admodum pofleris rtliqueiO
»e fuicPutaiit nonnulliex plulologis, au-    maioies illi Galli; aut quia fuam doclrj-
ctores haudquaquam afpernandi', Gallos    n*m "0Q icriptis, fed per manus conWl'
veteresfuiflèp*A.ê\/iWi'*f,hoceft, vt Mi-    l° fradi voKieruut. Sed nunc audiami'
nosiuterpreratur , Gricaenon modo lin-    ipfum Lucianum fua loquentem lu,ft"a'
gus.fed & dodiins peritos:idque primii    ToV i'ip&KMtt, o! KiKroi oy/s-fov iitopdQt',
ex C.CasfarcconfirmantjprHjatim piibli»    ?»''!' 7i,[ eTri^copia.ro 6 t Hèoi t« M* "
ceque Gtxcis literis vfos olim Qallos: &    vu^aokotov ypó.sv?t- yipavtfij dvr<» ^
incaftris Hcluetiorum tabulas repertas   'ét va sV^atsistoA/sV Ar.piSas.o^ *o1'^
Gra:ciselementisconferiptas. Mafliliéfes   P»W-t^rTpi^av,pv3-o(to Sépy-**-^°'A
quidem loquutos G raïcè,Strabo Geogra-    MKO.v[xivoi it to y.zhdvTo.Toi': ohi «^
pluis piiminominis teftatur.quo tempore    «/ Sa,ka.vrxpyoi yipovni • «AA«»é r°f
iucorrtiptaelTet minimè'que confufa Pho-    vos avj^eió^acrih 0-x.iuw vè $?**£■**?'
cenfiuni colonia.Nec verö pr?termittunt^   ^ ?*■? T>ivJt®9ipa.y ivtJTVcuvtiv vete*
Druidas ïllos veteres religionis Gallic^an    Tif,t$ ts pÓ7ra.hov tyn iv v* S~i%i*f-i^
tiftites,quos ijfdem fuifledifciplinisimbu    vov yapvvcv Trttpnpvyrcu , rjt* T0 WZ0*
tos atque fophosGra;cia;,memorat. Imo    ivviTay.ivov «*dpiïipa. •wpoS'tty.V'Jft .^r
etiam conieiluris quibufdam nó inanibus    cAaif npKKKüs iu- xjutoi vo Tra.pa.S'0-, ,
alfeuerant , dïfciplinam Semfiotheoram,   retvot i^i-Tra i'puv tï!( hkovo; . ó yty
Druidarum.BardonimjSaronidarunijve-   yipw tipanhtit ïkhvos dvSpvixcov ^f-l*''
tufti(lïmorinn in Gallia doiïtrina; omnis   waAü vi r7rhïidos'ékKH,ïx.7civ .eiuM *ir't
liberalis profefforum,multis ante f?culis   Tets fifey.evut- J'ury.a.S'' eï(riv oi,fffftt
apud Gallos floruiflê, quam Cadmuis è   Kitttcu , ypvm lyti «asKTf* tipyet^utf^
i>p[A0lf
G.xlli ve-
teres Ju-
pienlis.
Gr&c& pe
riti.
K
-ocr page 831-
Emblemata-j.
7S3
l%Hf XsH ïvtoyoi , Tctynt, ngl to.s 4"-
yè.sTtTpüa'H.ovTtt • mipatwa, yovv 7oi
I'tm K3" vy.»f tpa.71 tivcu. Hoc cft: Her-
culem Galli Ogtnion lingua propria
»c-
tninarJ; eius autem Dei fimuletcrum men
ilrofum & abfurdum reprtfentunt . A-
pud eosfenex eli
. inculta glabraquc ca-
nitie , obrugata cute
, &nigroaimodum
colore, vt marinós nautns ejje co'mpertum
ha.bemtn-.ntq; eiufmodi cumfit, tnmê Her
cults cultum gerit. Amiüm enim efl tergo-
re leonitydextra ctauam tenet, pharetram
humertt aptatam,finiJiraprotenfum arcum
pr&tendït,denique cmni ex parte Hercules
eiï.Veriim quod in imagine admirandum
maxime mihi vifum eft;fenex Me Hercu-
les cbfifertijfimam quandam homif?ümul
tïtudinem trahit, omnes auribut i.iniias •
Vincula funt tenuesqutdam catenttl&an-
roeleHrove fabrefaêta, Spimlis collaribtu
pulcherrimiifimiles^At hi certe tam exili-
btuvinculu ducli,ne defugaquidem. cogi-
tant,tametfifacile pojftnt.-nec omnino refi-
ïlant,aut pedibtu in diuerfum renituntur
jquafi refupinantes,fed hilo-res litiq; fuum
duBorcmlatldar.t, tyonte feslinantes om-
nes, "vt Budioprmeniendi laxa etiam vin-
cula relinquant,perinde ac trifles
futuri.fi
eiufmodi vinculu eximantur §^uod autem
abfurdijfimummibi vïfumesl, nonpigebit
referre . Cum enim pittori reliquumiam
nihil ejjet, vnde catenarü extremitates in-
necïeret,dextera nempeclauaferenda occu
pata,finifira verh arcu ienendo, fummarn-
Dei linguam
I perterebratam ejje voluit ,
ex eaq\ religatis catenis eos trahifccif.ipfe
nimirum ad eos qui ducebantur,fe conuer
tendo arridebat. H&c ego quidem cum diu
canfiftendo ejjem contempL--.tm,admimbun
dui,bdfitans & in Aignans,Gallus quisjiia,
qui turn forti' aderat, haud quidë ignarus
rerum nofirarum^-vt qui linguam Giteam
exatTe doclus ejfct,philofophus, vt opinor ,
ex qs,quiin GallicafuntregionesJigotibi,
hospestinqwt, piBura huitts explicabo ra-
tionem.-viderisenim nonnïhilhacin recon
turbari. Nos itaque Gallifermonem & ora
tionem non,vt vos Gr&ci,dicimus ejje Aier-
curiumfed Herculi eam. tribuimus, qsibd
hit Mcrcurio lor/gi robuslior faerit -. <3)u\d
autem fenex fingatur,non esl quedmirere.
Solet enim eloquentia infeneSute demum
fuum omnem vigoremf oflendere, fimodo
ver a funt qu& ioeti veflri dixcrur.tilunio-
rum mentes inflabiles ó> volucres ejje,fene
B b b         iïutem
•tyWtf tOiKVtCU Tolf KtLKhfcoït • £j oy.Mt
Ênhiu>s<ri,S'\iv<ii/.ivoia.v , évfjutpai > &Tt
9hcOS «WT/THVKfflV . » TOK TOfl'/I' AfTlpft-
JW/ , vtpif Ta tvttvriov 7»t a.ya>yr\s s£u-
*tt<«£oit6? i dxxd. tpcuSpoi 'iwtvTtu- ,
ytyn&ÓTifs xgjtTov aytVTtt-itrcuinivTtr,
è'mryó[Atvot<i.ira.vTts i
•$ tw" p5«V«e i5i -
Khvtov £to~fjt.èv iTrfx&Kmvrt;, iunérst
A)fieoS>iPo/j.ivois ,
« Au.ib'croi'Taj. o S£
Trirrav a,7o7ra>70,7op hpcu /j.o'i è'Sofyp ,
*K CKVtiffa K5« TSTO HTTHP . & yup i^J>>P °
{aypdtpot , ó'S-ev è^a-^H vaut crnpcus Tol;
Tav Sttryav dpydt >Jt7t
tÜV St^iai p.èv
tiSii
't o pa-ktLKov > Tvs Xtuds Si to ró^ov
{Wirwï • Tpvirna&s 70O 9s« tnr yhêtTTCLV
S.Kpa.v ,{}• inmnt tXKo/AtPaf xvTis ivoiit-
o-e',1^ èïïiïpd.'Vna.iyi eis rit 3.yójjLivxi' y-H
Stap . TcLVt' iyd y.lP STri ttóKv h<?Ükhp
ipSv
KSK $a.V[s.a.£ap, «j diropaV > »§ *>«-
va^Twf. HiXtoi Si t/V Kttpeeas ix, a/wcu
Sivtos
T« tifptiTtpa., astSn^tv, ctupiBw
tXXciSa, tpaviw dtpms, ipihóo-otpof,
oTy.au,
Ta.
eT/p£«5jö'/rt', s'j-a sro/.sVi;, » £ses> w*
«•ai riïs ypctptif Te a.iPtypta,. rroipv yap
Tttp&TTlfAtVQ 'tOlKltt 9pOS dv7l]p ■ TOV
Ac'J,oy HjU'Ai o/ X.tX.701 , &y_ OIT-Uip .V'
f*«f o» tKMyif , éppnv iió/JLtSdt. ei-
vcu
, d\xd iipaKk» eivTov (indgofcep ,
oTÏTrttptfTrdtïv
T? è'p|6t? layyp'oTipof*7os.
ti Si yipap briiroiytdt
, juii Sra.vy.do'vif'.
fAovit yip
o AÓyof iv yripa. qiKh e'vteAh
i?riSeiKVVO*$cu Ti'C Hityinf-} êiyt ctMi^ïl
V[JLavoi KoitnauxéyuffiVt oTt ai y.iv raii
mKorépMV' tppivtinipiSovioj' to Siyn-
f«j 6VH T/ hi^cu Tav vtev cro2cÓTipoy.x7a
yiroi l§ VlïopOS V[MV O.7roplei éK 7>'V
>AsJTTHf To (tijA/ , >au o/ èbyopiWcj ro)V
Tf «avttlf jVtf. T»C Kupio\<xsa,V eiZtAsriv,
Sf'di'Sij' t;v* A«p;«t j/iw xttXtncu , tïyt
^uvAfj.ax
, t« «I'S» . ©rg f< twc &J-ï»y
fyStStfjiiviit Tgs"&v&pa>iïi!f v'poi 7>)ii
yXcoTTdbV o' yipeov «Tos llpAX.Kns , o As-
>3s- êAJcw , p-jfSt TVTs SiAvy.n.ntis' eiSaf
1'iv rav arav
k} yhó>T7ws crvyyiVHAV .
Gallus
Hercules
Philofo-
phusjin-
gus. Gr&-
c& gna-
rus.
Hercules
apud Gal
los,orati»
nis ntt-
men.
■fal.exe-
rere.
Seneclus
eloquen-
tior:ui<:-
tute .
U ;
ii>.
vj3pifHsa.ii79v-.fi TAv7» fiiPWTrH*
7au\'\[Aiy.vatj.su yóijV ', ion, ^ y.op.ivav
Z'y°Jyja.y.eeiav,
7r«p't *'/*'r (A&QtoV. 7o7f
y&P, Ax.\o'it i'y AKpiv
yKalia. ito-tiv
!f,' 7tTpV7ni(xév» . TO cT' cAOI/, Zgj.dv7CV
VySsyov ■npa.Y.xia. Xaya 70. ttclvvo, \]yi
y.i^sa.
ifypya.7a.7Qcu. , o-opov ywóy.ivov ,
"9 »e<9o7 To\ TThctïa, Bia.?a,o-§cu . %#i 7*.
^ SiXrt £-J7«, ot Koyoi eieiv , officu „
-ocr page 832-
Andreas Alciati
7*4
u'mBtf.porrb viticul&fmt ea'tenutt tentttt
auro eleBroque confeft*,pulcherrimis ifiis
monilibus ad/imiles. Atqui cum vinculit
•vfq; adco fragilibus ducantur,tamê nihil
defugiëdo cogittnt,cum alioqui commode
poffe*t\neq\ prorfus obnituntur,autpedibus
aduerfus trahentem obtendunt.feferefupi-
nantes ,verum alacres ac lati fequuntur
>
dueïtem admirantes, vltrofefiinantesom
nes.&laxatisfuniculis etiam anteuertere
fludentes,perinde quafi grauite' laturi , fi
foluerentur vinculis. Nee illud quidem
pigebit referrequbd mihi videbatur omniH
abfurdijftmum I.tenim cum non inueniret
piitor, vnde eatenularum fummfts anfits
neSeret ,videlicetdcxtera iam ciauamM
ua arcum ttnentcfummam Dei linguam
perterebrauit.atq; ex hacreligatis catentt^
lis cos trahifecit.-ipfe nimirum ad eos,qui
ducebantur,vultt*m & oculos conttertebat
arrJdens, Htc ego cum diutihsafftBens ef-
femcontemplatus,admirans,héifitans,indi
gnds,Gallusquisj!iam,quiproptMsaftaèaf>
noftratiumliterarum nöindoBus
("id quod
declarauit, quüm Grajcanicam linguam
abfolmè fonaret) philofophus,opinor,exeo
generephilofophorum, quod apud eos ejje
fertur: Ego tibi,hoï}es,inquit,piBurs. iftiuS
migma explicabo;nam videre vehemèter
ad eam attonitus & BupefacJus. Qratio-
nemnos Galli nequaquam arbitramur ef
fe Mercurium,quemadmodüvos Grkct>ve*
rum Herculi Ulam tribuimus , proptere*
quod hic Mercurio loge robuftior extherit-
Nam quod fenex fingitur , nihil esl quod
mirere:fiquidem vnafacundia confueuit
in feneBute demum abfolutum vig'rem
oftendere,modo vemm veftri dicantpoeti:
Obduci iuuenum denfa caliginepecrus;
ContrafengBam poffe quiddam dicere
Rudi iuuenta melius ac prularws
.
Hinc videlicet apud vos & Neftoris lingt**
melle proftuit,Ö> Troianorum conciontto-
res liroejfam edunt, videlicet quandaW
^*
cem;nam liria ,fifatis commemin'>?orei
appellantur.Vroinde quid ab auribus^vin
Bos ad linguam trahit fenex hic Hercules,
qui non aliud,quam ipfe esl fermo, net i*
quidem debes admirari
> qui quidem »or*
ignOres, lingua, cum auribus effe rogfat,°~
nem
. Neq; verb ad contumeliam il"us ""
ludpertinet, qud ea fertufa eft'- nam
*J?*"
inini,inquit,& iambicosquofddm verfic#
los i comoedus apud vos difeere :
ïtutemautem rfoiïiw f eire dicere, quam
time;: tiu ipfapojftt. Hint certiex Nelloris
lingua fluere mei
* vobtt dicitur,et Troia-
xorum Oratores fieridam quandam vo*
eem emittunt,id eft,lirioejfam:nam liria,
ijtiatum commemini,vocantur flores. tro-
inde qu' d auribus homines ad lingua-vin
Bos trahit fenex ille Hercules ,id eft fermo,
non esl quod mireru, ciimfcias lingua. au-
riumq; ejje cognationem. Neq; verbad con
tumelia illius hoc dicitur: memini enim ,
ait,iambos quofdam comicos e veflris didi
J's'cm in es
■viriêtiau
ribiis
.
llerculis
tloquen-
cif]e:Loquacibus extrema inparte omnibus
lingua eft pertufa.Caterum opinamur Her
culem oratiane omniaperfeeifjevirum qui
dem fapientem,quiperjuadendo facundia
quamplurima fubegerit: fiquidem tela ip-
Jius acutos,certos,celeres,&animasfaucia
tes fermones interpretamur.-hine enim pen
nata -verba vos etiam diclieatis.
Et liasc
Luciamis. Idem paulo alijs verbis ïeddi-
Aha ver tum reperi apud SaiicTium, imó pluribus
Ji°'
            cjuam hic Grscus contextushabet j qua:
omnia huc adijcerevifum (quaiiquam nó
«lubico tardiofum fore) ne quis labore fuo
fniftratum conqueii pottit.Herculem Gal
li lingua gentis vernacula Ogmiü vocant:
porrbDeum ipfumnoua quadam atqyinu-
fitatafigura depingunt- Decrepitus eft apud
ïüos,vecaluasler,reliquucapiliisfiqui reli-
quifunt, plan} canis, cuta, rugofa , & in
aterrimum exufta colorem.cuiufmodi funt
nauta isli fenes •
Charontem potiüs aut
Iapecum quempiam ex ijs,qui apud infe-
ros verfantur, diceres.Iu fummaquiduis
potiüs quim Herculem efle coniiceresex
imagine. Atq; tali fyecic cum fit, tarnen
Herculis oinatum gerit-}vt qui tum leonis
exuuium indutus fit, tum clauam dextra
teneat, tum pharetram humeris aptatam
portetjtum arcum tenfum Uua '.ratendaty
I deniq; modis omnibus Hercules eft. HfC
equidemarbitrabar in Grajcanicorü Deo-
xumcontiimeliam perperam faccreGal-
los.quum eum eiufmodi fingerenteffigie,
rjuo nimirum illum ralibus pifluris vlci-
icerëtur,qiiod olim in regionem ipforum
priedam agens id temporis,cum Geryonis
arnientavefrigaiis.oceidentaliuni geiirium
plefasq; regione's peruaftaret.Atnondum
etiam dixi td,quod erat in imagine maxi
ïtiènouum & mirandum-.fiquidem Hercu
les ille fenex ingentem admodum hominic
multimdinem trahit ^mniitts ab aure re-
7
-ocr page 833-
Emblemata.
7ff
Siqttldeittviris loquacibiis
Extrema lingua perfontta eft omnibus,
^uin de eódem infumma htthe hnbemus
°pinionem >vt quidquid egit.id óraeio/iefa
cutïdiaq- confecijfeputemuï,vtpóte virum
f*phntem,cic per/uadendopliraq
; Jibi/ub-
egij}e: ia telet illiusnimirnm rationesfunt
(,cuta,,mi0les,cit£,atq; anirnam ft*ucittn~
Wj vnde'pennigera dicia vos quoq; nomi~
***«*. HasciUe '. Refert quoq; Coel.Rho-
digïu.hb.ö.antiq leflr.cap. 7. & fulïus Bu-
d-ajus in Pandectas priores.
XRCVMUuettenet &c.] Idem omnino
cultus,eademq; ftgura ac Herculis illius,
<]uem poeta; Grarci (eonis exuilio, claua,
öcaliisarmisinftnidum faciunt.
_ Contcgit &Nemees leo] corpus autem
H'dritum eft leonis Nemesi pelle. In infu
Ia Nemee;a Ieóncm occidit Hercules,cuius
pellem aiunt vice thoracisinduiflq vt di-
ftum cftEmbl.ijS.Eoautemiiidiimeato
*urn faiflè vfum,& talcm fingi, vt hsmi-
"esantiqui cultusadmonerentur , ait Fe-
ftiis lib.14.Sed hasc parerga.
Cerpor/t nuda] Idco Herculé fïnxerunt
nudiim,ad Tirtutem eitisdemonftrandam;
etcnim Virtus a vcteribus Temper nuda
deping;tllr:ea enjm no„ dcfiderat diuitias
& opes,fedimm«tta!e nomen,glotiam &
honorem , idquéapparet ex antiquifllmo
*nonumento,iti quo taliseftiiifcriptio:P«V
*"s nttdo bominecéntenta eft.
No»con»enit Mud] non;bellè videtur
<3uadrare. Hiiiusabfiirdi lkii-ropi)^a.rot
faufam repete ex Luciano .
Qxtid vetus] quöd fïtnimiurr) amiofuS
Öercules.
Tempora canagerit] tapiit canum.EfFe
^3 fenii . '.
t)*}d quod lingua &c] cur illi lingua
eft<:atenis tenuibus perforata.quibus audi
tores fuos retentat auribuscaptos?
Alciden] Herculeni,ab a.Kx.ns> id eft ,
'">lore,vt di&urrj alibi.
lingua,nonrobore] viribus cloquentie,
"on corporis', robore.
, lurt dedijfe] leges pofuiflfebarbaras na
tlones ad ciuilioremcültum reuocad'e.
Cedant arms tog&érc.] yvay.» &e'£*i-
>>la/f Tnt'srtoiiatsoypa.piets,mvn\m quöd
^«cules hic nofter (& Orator quifque
'•fignis) non quidem viribns corporis.fed
^ö§ucntia; laude auditores ttahat quö
.*elrc> Ineoenim funiarmatis togati pras-
frantiores.qtfod perfuidèndo viucat:adeö
vceloquens fledat vel maxime refradra-
rïos.Id Cicero locisquampluiimis confir
mat.Nam St Orpheumamut citliara: dul
cifortó modultf feras & fai3 moiiidè.'
quod eft referendum ad vt.n etoquenrie,,
quam Euripides teginam,& Enmus flexa
ni.Tiamappellauit. Lege Valer.Max.8.c.
9.& 10 Eft autem hoc hemiftichium Cice
ronianum,quo fe Oraror ipfe S~ny.ort%iu
pacis fémper fiiiiïe (hidiofuni declarabat,
de quo orat.in Pifotiem, K 1 in AntoiiiS.
Verfiis hic ,
Cedat armit tog&, conced&t lanred lingüa.. Verfus Ci
a permultis obtre&atoribus reprehenfus ceronis i
eft.quo nomine Cicero laborauitiiiuidia . muit is re
Sed apologia hajcfiiic Oratoris ex oratio- prebêfus.
ne contra Pifotiem : Non vlla tibi, inquit locus ex
Pifo,nocUÏtinuidia,fed verfus tui. Nimis 0rntione
magna pceiïa , te Confulcconftittuaeft , 4Pi/o-
fitiemalo Poerij.fiue libero.Scripfiftienim nem.
yttC\is,Cedant etrma toga.
Q^uid' turn?h?c
res tibi flueïus illos excitauir.Athoc nuf-
quam opinor fcriptü fuiflè inilloelogio»
quod, teConfule, in fepulchro Reipubl.
incifnmeftjVelitis.iiibeatis. vt, quod M.
Cicero verfum fecerit, fed quod vindica-
tit.Verumtamen quoniam te non Ariftar-
chum, fed Phalarim Grammaticum habc
mus, qui non notamapponas admalum
verfum,fed Poetam armis profequare:fci
recnpio,quid tandem in ifto verfu repre-
hzndaS.Cedant nrma toga.. Tuasdicis.in-
qnit.toga: fummum imperatorem effe cef
iurum.Q,uid nnnc te,afine,literas docea-
mus?nonopus eft verbis/éd fuftibus.No
diii hanc tpgamiqua fum amiCrusinec ar
ma.fcutum, &gladiura vnius impérato-
ris; fed.quod pacis eft infigne & otij itoga.-
contra autem arma,tnmultus,atq> belli.'
more Poetarum locutus.hoc intelligi vo-
lui, bellumatqjtumultumpaci atqueotio
concedlinim . Quxre ex familiari tuo ,
Grarcoillo Poeta: probabirgenus ipfum,
& agnofcet,neq; te nihil fapere mirabitur.
Atiii illo altercinquit, haeres , Concedat
lauren lingua..
Imö mehcrculè habeotibi
gratiam.Hasrerem enim, nifi tu meexpe-
difl'es. Namcitm tu timidus actremens
tuis ipfe furacilTimis manibus detraftam
è cruentis fafcibus lauream ad porta Ef-
quiliiiani abiecifti,indicafti,nou modóam
plilTïmae.fed etiar» minimï laudilauream
coiKcffiffe.Atqj ifta rationevhoc tarnen ftv*
Bbb »        tclligi
'ii.
(i*u
-ocr page 834-
Andreae Alciati
7Sé
tem id fyret, diiippeOdaiiius Auguftu5
annorur/i fedecim,& Caius Ce/ar in vnde;
wgeikno, Neroautem vix pubefcens tog*
virilem fumpfitjCjuo maturior imper'0
videretur. Atq; banc quidem magna cuf»
folennitate fumebant, inuitatis adeum»'"
&um cocilio ciuitatis,amicis & cognatis-'
ac quilibet vnum atn duos largiebaturdC"
narios , quod tanquam regiuni quoddal11
munushabebatur,vt Piinins Nepos nart*'
in quadam epiftolaad Traianum fcript3'
Et Seneca:Tenes vtiq}memoria,quanru^I,
fenfensgaudiijcum praitexta pofitafurO"
pfïfti virilem 'togam;& in forum deduclU?
es • Duccbanttir enim in fonim,indeq; <1
Capitolium a patte & proximis. Atque U'
Tyrones,quemadmodum &dies,quode'
dunSHofiebatjTyrociuium dicebatur.Tuï
nebus lib. n.Aduerfar.cap.(J-Erat& tog3
Pura, quama forenfibus ty.ronibus fiiini»
& albentem amiftum Papinio npminari
deprehendinius:
Necfaltem tenem oftrwn iuuenile lacertti
~E,xuit,n,lbentïq\ humerosinduxit amicltt.
Didta toga pura.quod nullo purpur? pi*
textu diftinctaeifet. Poltremtj erat& toga.
Pi&afururrtorum magiflratuuni . Vfque
adeoverö toga Romanoruxn fuitpropria
(quemadmodum Giïcorum pallium)'-¥*
quiiuieciuitatis Roroana; donarentur.tO;-
gati ene inciperent-: per togam £quidem.
ciuis Romanusindicabatur-Portafraiuau-
tem commiiniter togam ccenilearn.aut al-
terius coloriSj.numquam veró atram vel
pullam,niil in funeribnsulbam'verö t*»"1
in primis, cüm.ad fpe£bacula accederei1)1'
C|uocolore& Senatores vtebantuijvndc»
ordocaudidatus dicitur : & ij.qu.'mag1"
ftratum petebanr.vnde candidati diftj- »^,c
togx vfus reliquusadhucvidetur in V«-
nera nobilitate,eo excepto. quod purpiira
apud eos in vfu non fit,fed ex nigro pani.}°
vtplurimüm:purpura enim nonnifima.'
giftratibtis ibiconceditiir>hifq;iiifigniori-
bus.Nuprialibus quoq; & cum primi ho-
nores , quos P locuratoiios vocant»alicui
defcruntur.tunc confanguineisi& cognatis.
& aninibus licet peraliquot dies vti pur-
pura, in taecicias gratulatiom'squefignirl-
catum.
E x diclis facilecoiligere eft.quis fïnis»
& qujehuius Emblematis fit intentio,a^-
eo vt pluribusid amplificare videatur fu»-
peifluiKJiihilomiiHis nolim tranfiJii'e qui-
dam
telligi,fcelerate,vis,Pompeium inimicirm
inihiifto verfu elfe factum : vt ,fï verfus
rnihi nocuerit,abeo,quem is verfus ofFen-,
derit.videatur ïnihi pernicies efle que.fita.
Omirto , nihil iftum verfum pertinuifle
ad illumrnon fuitTèmeum:,quem,quatujïj
potuiflem , multisfxpè orationibus fcri-
ptisq; deeorafiTem, hunc vno violare ver-
in . Sic Cicero • Huc refpexit Lucanus,
dnnvait:
x
             Armorumq, dccus prAtedt forenfibus atfis:
Sic etid.magno iam nunc Cicerone vigête,
Laureafacundis cejjerunt armatogatis .
Togafi-
Togam veió R omanis fignum fuillè pa-
onum pa cis, notlUi eiï, qtiam vt probationeegeat:
cis .
          quoniam in pace tantum vfus toga: erat,
nam in bello depolïta toga chlamydem
fumebai>t,aut laenam.autfagum • Vfum
etiam toga; antiquiflimum efle conftat.cü
ipfemet etiam Romulus ea vfus fuer.it, vt
fcribit Plutarchus. Eins tarnen vaiia; fue-
pi*'
ff
Tntsx-
runtfpecies. Nam Prajtexta toga pnerilis
etat: vnd; puéiilem aïtatem paiïimvideas
pt£textatam nominari. Vnde & prastexta
torum nomen apud Gellium lib. i. cié..
&Macrpb.üb. i.Satiirn.cap.8So]ebatau-
tem prastexta etiam purpura circumdari,
ita tarnen vt plebeia purpura a patriciaef-
fet diftinfta: eratenimilla fufca & qbfole-
ta.non murice & rocco>fed herbarum fuc
cisinfe&a. At verö purpura illis pijetexe-
batur>quorum patres magiftratus ciuiles
& infignesgeflerant honores , vt eftapud-
Alex.ab Alexand.Jib.5. Genial.dier.c 18.
Ideo verö purpurei coloris prastextam
fuiflè Macrcbitis docet lib.x. Saturn.cap.
«.vtexpurpure. rubore.ingenuitatispndo
re regerentur,& adnionereiKurpueri, ve-
recundiam in omnibus diftis faftisq; ada-
matidain, Quod fi nuptiarum folennirati-
bus,de quibus apud Catullum,,adhibtren
tut ad aliqua petnJantius dicenda.prastex
tam in id tempus deponebant,vt fcilicet
prajtextaeiincminimè violato.Éefcennina
locutione, hcc eft-, lafciuo fermone atque
licentiofo vti ip.fis liceret. Pierius lib.40.
Hietoglyph- Depofita pueiili prastexta ,
induebatur toga Virilis., quae totum cor-
pus tegebat> 8c in dexrero humero fibula
conneclebatutaurea autargentea, prout
facultates ctiiusqjferebant.Hauc puberes
iam erFeifti vt plurimüm accipiebanr:niil-
hunenim certum tempus eius fumendx-
tpi couftuuturn,durtunojdb poft tuikexta.
f
T4<
0'
tol'
yïrilis
lf
-ocr page 835-
Emblemata.
7J7
iam.qua* ad rem facere iudicaui; & pri-
»
           Rió id quod Setuiusaonotat 6.Atneid.ad
Sse, iikd:
'■ lartareum iüemantt ctiftodemin-vincla
petiuit.
C^uolocoait, Herculema pnidétiotibus
mente magisquam corpore fotrem habi»
turn. adeo vt duodecim eins Iaboies ad a-
liquod excellens virtutnmopus refetendi
cflc videantui'.Huc pettiuet quod de Por
phytioeloquenti homins dixit Eunapiiis
Sardianus libro De vita fapientun», quo
loco (limit catenam Mercurij.pro facun-
di & diferti hominis lingua, his planè ver-
bis: o nsoptpvpit; uï7rtp ipy.cbiK.» Ttt rnpn
^i-pasdvQpawsz'XiVivved.f'ia.'TrQix.iKvis
irtufrtiiis <
ui.no, it ro ïvyvuïov ^ KttQ*-
pov iPnyyihhtv. I'orphyrius,vt enten*
■ qu&dam Sdercurialu ad homines tratta,
Produxitomnia elare pureq, vttri* do&ri-
»« areana.Votto hanc video armotum &
litterarum fienti reipub.adminiftrande. ra-
tionem eflècrebrd vfurpatam apud auóto
tesbonos.Tull.ide Offic. Non minorem
^tilitatetri adferunc.qui reipubl.praefunt,
quam qui bellagerunr.itaq; eorum con-
filiofajpeautfufcepta, aiit decteta bella
funt. Quareexpetenda magis eft decernen
di ratio.quam decertandi fortitudo. Te-
mere enim in acie verfati, & manu ctim
hofte confligere, immane quiddam eft, &
belluinum. Idem dearufpicum refponfis
■Vocat arma iudicionim atque Iegum . Et
In,          quidem nihil xquè valer ad mumendam
yts ;*'o ci«itatem,& tuendum principumdomina
f- %, tiim . Necabs relaudati imperatcres.qui
tam Iurifconfultis quam fatellitibus fti-
pendia prasbuerunt, vt Hadrianus Ca;far,
qui Iulto Celfo.Saluio Iuliano, Prifco,»t-
queNeratiophuimum vl'us eft- Antoni-
nusPius>qui Valentem.Martiaiium, Mar
cellum, Iabolenumcoluit: ScAutoninus
Philofopluis>qui Scxnolx confüetndinem
Ptajcipuè amauit.Itemque AlexanderSe-
tlerus.qui frequenter apud fe habuit Sabi-
'^irtijPaulhimatque Vlpianum, vt refèrt
ï-arnpndius:ideofummiisfuit imperator,
quèd Vlpianicondlio rempub.adminifha
ret.Pertinethuciilud Horatij in Arte:
           
Siluejtres hominéi facer interpresq; Deoru J&tttm
C&dibméf-vicltt, foedo determit.Orphcia : t°ult vtr
TüiÜM ob hoc lenire tigrestrabidoique leo- e^0iuen$-
nes.
DiBwi &Amphio Thebans. conditorvrbts
Saxa mouere fono tejludinis,&prece blada
Dmereqtto vellet.Fuit h&c [apientia quorl
dam .
Idem lib.i.Carm.ode i o.
Mercurï facunde nepos Atlantis ,
Qttiferos cultus hóminttm recentum
Voceformaïii catm,& decors.
Morepalelin.
In appendicibus Virgilianis .•
Threiciws quondam vates fide creditur
canora
MouiJJe fenftn acriumferarum,
Atq; amnes tenuijj'e vagos ,
JLtfurdx cantti concitajfe fctxei ,
Süauifonosquètnodos teftudints arboresfe-
cuu
Vmbramferunturpr&buiffe vttti :
Sedplacidu hominum diBufer/t cordu mi-
tignuit ,
HoBatfcvitam voce temperauit .
lufiitiam docuit,coetuquoque congregauit
•vno
Moresq; agreiles expolMt Orphe-us
.
Ouidius 13.Metamorph.vbi nuiltaintro
ducit, quaïVlyflfes in commendationem
eloqiientiSrcontrafortem Aiacem affèrt,
tandem concludit:
Motet manusprocerum, &quid facundia,
pojftt
Tttntpatuit, forttsque viri tulit 'arma di-
ferms .
Veiinus :
Nil tam difficile es},quod non perfuadeat,
& non
Efjiciatdofti lingua diferta fenis .
Anctpiti eloquium logépenetrantipu enfe,
Hoc rabie motamfidat,&arm* moutt.
Concludit hijcomniaillud Salomouis.Vbi
eft fapientia.ibieft fortitudo. Vide X.en«-
phont-lib.t.defa<ftis& diitis Socratis.
Qi!!ÖP (£¥3b <rS¥?i s$M>
(£üf^) <IS*£ s&*2? miï
Facundia
Bbb j
-ocr page 836-
Andreae Alciati
Facundia difficilis.
EMBLEMA CLXXXII.
tlT 1D0TV M AE££ mediata in pocuU Circes
' Mercurium hoc Itbaco fama dedjffe f uit
.
Moly vocant •■ id vix radice euellitur atra ,
Turpureus fedflos , laffiü & inBar babet.
Eloquïj candor facundiA^ allïcït omnes :
Sedmulti res eTt tanta Uboris- opus.
COMMENTARII.
I. "XT L y s s i fedenti Mercitrius defuper
V volans talaribus & caduceo fuo iu-
j&toty' ftruftus.herbam Moly porrigit.Moly vc-
ró herbam ficdefcribit Plinius lib. 2.5. c*
4.Na;ci eam hodie circa PhenéUm , Sc in'
Cyllene Arcadia:,trac!uiU, fpecieilla Ho-
merica, radice rotunda, nigraq; magnitu-
de. ccpa!j,folio fcy llajj cffodi autem difrV-
cutteivGraci autores florem eius liueuff1
pinxere, cum Homerus candidum fcfl~
pferic.
H o M e R v s OdyiTfc- moly herbal*
a Mercurio Vlyflï dacam aic, ranquaiw
amulecuro prsEfenriffimum aduerfus o_rn*
nia veneficia . Herbam hauc fic defciïb»£
Homerus;
-ocr page 837-
Emblemata^,
7S9
^ i£» UiVJiiK&V tfM, y«,\ecK7i F hjcs» quod ttadit Apuleius lib.de viribns herba
w hovtiviïot, ^
                                    rum, cap. 48. Homeri^Scholiaftes loco ci-
MaKv </VHtVKdLhiWt.Sioi',%d,Ki<aovJ'è tato: //.aKv /SoTAVüf f<W «sr*^sÈ -ri f/.a>-
Topv'osHV,^
                                    Kvtiv'iiTiv d<pt*.vi£iVTci<pa.piji.a.K<L.\<i<ift.:
A vd'puci yi Qvmolfi ,Qïoi $■{ Ti itthtltt Moly herba. genus eft diÜum ab eo , quod
medicament» valeat hebetare. Plinius lib.
Sic vertit Chiliadum auctor .•
Atra quidem radix fuberat, fed laBeolus
flos,
Moly vacantfuper'% , mortalibmardua rei
eft
Euulfiffe viru:ccele0es omnia poffttnt.
Radix quidem nigraerat.la&ifimilis flos;
Moly autem ipfiim vocant Dij, difficüe
verö [eft] efFodere
ij.cap.4.citatQ,ficdeMoly loquitutvLau
datiffinia herbariim eft Homero,& inueii
tionem eins Merencio afllgnat, eontraque
fumma veneficia demonftrat, Et paulo
poft.cum forma illius defctipfifletvlnueni
è peritisherbatummedicis,qui&in Italia
nafci illarn diceret, afFerriq; è Catnpania
mihialiquoc diebus effoflam inter Jifficul
tates faxeas.radicis triginta pcdes longa?.
Viris mortalibiisidijauté omnia pofTunt.   acnefic quiderr. folidï,fedabrupta;._Ha:c
tlosfimilu la&i,&nigra radice,fedipfam   Plinius.Vide Diofcorid.lib.}.& Ouidiimr
Moly vocant fuperi ,quam vix bom'mum    i4.Metamorph.
genus vnquam                                      Radice euellitur atra] ea herba eft nigrg
Ejfoderet velconando; fed Dij omnia pof-    radicis.difficilisq; inuentu,&euuliu .
funt.                                                    Eloquij candor ö>c.],pulcherrima res e- El0quu
Vide adagia,öJ«ièK«c« nucleum effevult,   loqiienria > qua: "omnes in fui artiorem & iXHS .
frangat nucem.icÜeq; mel,neq; apes .       admitationem aUicir, & quafi confttictos
ANT1DOTVM] Remedium, ex «cT/t§   trahit. VndeÜlud Ouidij inlaudemelo-
JVJ^u/. datut enim contra venenum .       quij:
JE&£ Circes] De Citce fatis dictum eft   Non formofus erat, fed erat facundm V-
Erablem^w. Vocatur autem CirceAnsa           lyfjes ,
ab Asaja infula t'hafidi fluuio propinqua,       Et tarnen tquoreas torfitamore Beas.
W Colchica regioue.'quam tarnen iiifulam       Sedmulti res eft tanta laboris opta] li-
toonnuüi eflè in freto 5iculo Crediderunt,   eet eloquentia res fit pulchenima , tarnen
tl.
>t Melalib.i. Hcvmolausin c4.lib5.Pli
Oij ait:AEavrbseft Colchica,vndeCircen
multo labore indiget. Vnde M.Antonuis,
cui vel primas eloquentiaepatrum fnoiü *
Aïasafncognomitiat.ApollomusRhodius   tribnebat aïtas, difertos dicebat fe vidiffe
l't>,4,Argonaut. AE£cam infulam in Italia   multos, eloquentem omninoneminem .
apud Tyrrhenorum agrum efle fcribit. Hoc Homericum de nsoly figmentu
Virgilius }, AEiieid.                                  non raióintelligitiu de viruite.o'mniqiie
lnfemicft lacwt Maq; infula Circes .     eruditione.ad quam primus aditus ardinis
Seniius putat Asajam diilam Circen a   eft ac fudoris plenus,fed fuauiflimus om-
vocibus eoru.m, quos in bruta animalia   ïiium frudtus..7-«y-if^a.^iTra.rdk.a.Aa,
conuertebat.                                             difficiliaqu/tpulchra. vt habet vetusada-
Medicatainpecula] venenata.SicSilius   gium. Hic autemeloquétiam piimo qui-
^'b 7.tela medicata veneno,dixit.                 demabftrufam & difSci!cm,deinde multo
Mercurium hoc Itbaco] Vlyfli. Plutar-   labore & diligentia partan^iucundiffiiT.oS
cVius in libeljo de vica Homen: Prudens,   adferre fiuftus,homiiiéfq; fui candore al-
'l)quit,vir;ideft)Vlynres,noi) poteit huiuf-   licere intelligitur-Certè nihil eftiiiterom
"lodi incaiitamentis irretni, eó qnöda   nes difciplinas, quod plus laborisfibi expe
^lercurio.id eft.rationeacceperit pharrfia   tat,qüam fitoradifaciijtas;-id quod Cice-
IV.
Moly lier
ba quid
defignet.
T>:0cul-
ten elo-
quentia,
cUm. Videtur autem hoc effiiftum ex difti-
*Ko Lanremij Lippij :
Accipias Moly (magno fi credis Homero)
Nee l&dent animum Thtffala pbiltm
tuum
.
roipfe i.deOrat.fufilïiraè. & elcquentif-
fimè docet.Quis non inremiretiir.i; quit,
ex omm aïtatum memoria,vttempouim,
fic &ciuitatum, tam exiguumoratotum
numerum inueniri \ Sed ninürum rnaius
Moly vocant ] Pleriq; defle&unt wetpst eft hoc quiddam.quam horeiines op'nan-
7* [AaKvHv 7cts vóexs, afefyndis morbis . tur&c.Vul t autem M Tullius eioquen.
/Bbb 4        tiam J»
-ocr page 838-
Andreae Alciati.
76o
dicendi peritum. Cicero eloqueutiam nil
aliud eflèdicitjnifi copiosè loquentem fa-
pientiam.Ex quibusmanifeftè apparet,ad
oratoris & eloquentia:elTentiam,& bonita
tem,& fapientiam exigi ; nee tarnen fuffi-
cere>nifi&petitiaadfit&copia-Ita vt pri-
ma; illae dua; virum bonura fapieutemq;
duntaxat, hae autem fola:necbonum,nec
fapientem , nee eloquentem quidem effi-
ciantjfedloquatem : omnes veró coniun-
drae perficiant oratorem.eiusq; artificium,
quod profeftó rariusatq; akiuseft.quam
pntent.qui in multiloquio & volubilitate
verborum fitum fperanc. Quisquis ergo
oratoris nomen,& eloquentia: veram lau-
dem qujerit, virtuti & fapiencia: primürn
ftudeatnecefTeeft, quarum quidem radi-
ces fuut amatXjfed fru&us dulces ■
tiam omnium difficillimam videri, quia
confter rerum pulchetrimarum fcieutia ,
comfofitione apta verborum , motuum
cognitione, iocorum & facetiarum erudi-
tioüe.fubtiütate refpondendi & laceflèndi,
■vrbamtate,hjftoria,prudentia iuris, a&io-
ne,memoiia • Eandemdifrkultatemelo-
quentiae ipfemet oftendit alijs locis>fed ui
ea maxime pro Cjelio: An vos aliam cauf-
fam efïevllam putatis, cur in tantis prae-
mijseloquentias tam paucifint femperq;
fuerint.qui in hoc labore verfentur?Omit
tenda: fuut omnes voluptates: relinquen-
da ftudiaderec~tationis,ludus, iocus, con-
uiuium.fermoetiam pene omnium fami-
liaiium deferendus.quas res in hoc genere
homines a labore ftudioq; dicendi deter-
ret. Cato oratorem definit virum bonura
a m
Jif
Antiquiffima quaeque commentitia.
EMBLEMA CLXXXUI.
MZ£E*
-ocr page 839-
Emblemata.
yét
X) ALLEN AE E fenex, cui forma e si hiftrica, Vroteu^
£%} modo membra virifers, modo membra ferï;
Die age , qua (pecies ratio te vertit in omnes ,
Nullafit vt vario certa figura tibi ?
Signa vetuJlatU, primatti & prafero fiecliy
De quo quisque fuo fomniat arbitrio*
C O M M E N T A R I I.
iufmodi tranfnuitationis prarbuitinam re-
gibus A Egyptiis mos erai leoms,tauii,vel
draconis priorein partem ferre in capite ,
principatus infignia: quandoque veró ar-
borem>aliquandoignem.nonnunquam re-
dolentia fupra caput vnguenta, &aquas:
fesc enim fpeeïabant ad ornatum.tüm (Ut
poremac fuperftitionem quandam infpi-
cientibus inïjciebant. Alij funt,qui hanc
transformationem cotiertant acj variatum
difciplinarum peritiam. Iiuetpres Arati
Proteum tpv<rix.£; aerem effe dicit, ideoq;
apud Homerum , in ignem atque aquam
conuetti. At Platomci expouentes ïliud
Orphei deV toïeo^parict k/xAhVkoi ttcv-
KKmS'Ai é%pv7et-\o\\un Proteum eam
effe mentem,a qua formas defluant. CU-
ues
enim ponti > generationem rerum effe
volunt .^"Certè Ponticus Heraclides fub
Protei fabula informem rerum mate-
riam a Poetis <rvy.@o^au»; Cgmficari ait:
cuius verba huc leferam vel obitcr • e?'
&' » qxohWTrpoaGmoi «<• ATrctfTtt er. /Sts-
XVTOJL Ttptaliw UlTAixcptpaetS TTOlWTiKci
Ks" Sipdeiot (av9oi foKSriv , ei y.v t/V
èpetvia tyjyy 7ti.s óhvi/.7rit; opypv TsAe
T04 hpofetVTilffHi- nh £i"7rpo{/.tj$opo. tuv
ohcov 'J fiTATcu yiviciv, dp' »( 7o tt£v
p/«
(joStV, ('i< o vvv B^i7roy.iv, 'm» kclto.-
<;n[J-<t. • 'TCiLXtuu yd.p i]<rctv worè y^óvoi
»
XO.S' Bf ATVTCüTOv H ÜvÓKlfiVCV i/f, K/ê-
Ki.x.piy.éit6tt■ yjtpctx.Tyipa'iv eï; -riKc-iov
ÜKHira. tAopplïs.
bt£ yap y» ry itn ohwtt
isid. x.éi'Tpovè<7Ti7n)yH (ósficiïov, Sn èpet-
vif "Trtpl
7«V üii'iovQopd.v 'tfyvy.ivot i%v-
Y.h.èiT.0 • TrdvTA i1' tfv a.vnhiO{ »pi/j.!ct. yjti
KATHiptiaa t?iy», ks) r/rhéov iSiv »v üx-t-
x,p'J/j.y.iV;}f{il.}tf èifj.opZiOf cif-yia,, irpiv n
A*il[j.iKpy<if dvrdvruvitj x.o<?;/.<>£'<.nat
c'p^»
aamipiov ikwa#-i?& Tfo @ito 7V7rov, 7ov
naa-yof ATtéi'ixKi rto KsefjLQi . 2>it?e.vyvu
to piv ip
A9.it y\<t,iyépi£t £ïtm »Tt«-
f ei' %%\dnni' TiT7AgA fi ïciyèta. Teo»
PR o T e v M quacunq; forma pinxc-
ris ,non erraueris,ielinquitur enim
cuiusuisarbitriopingendi & fingendi, fi-
cutipfitranfmutandi.Nofterhic non ma-
le efEctuseft, vt qui in matinis fltidlibiis
tridentearmatus de homine,equa, draco-
ne,& pifce patcicipet. Hunc fi in curru a
phocisvefto locaueris, Virgilium habes
autorem Iib.4-Georg.
£Hin Carpatbio Neptuni gurgite vates
Cxrulews Proteus,magnum qui pifcibu: &-
quot
EiiunBo hipedum curru metiturequorum.
1'roiiïs Deus mannus.Neptuni
filius (vt fcribit Ifacius Tzetzesin Lyco-
phronem) genere AEgyptius.ex Thracia
Phlegram veniens.que. Pallenes ciuitaseft,
Toronem AEgyptiain duxït vx'orem , ex
qualiberos fufcepit Tmylum &Telego-
«mm,quiobci-ndelJtatem,quain hofpites
vtebantur , ab Hercule funrobtruncati.
^toteus cognita ce.de filionim neqj lacry-
ftias emiilt, quia nefarij effent homines 5
•leq; rifït,quod effent filii,vt kripfit Theo
pompuslib. 8. rerum Grjec. Credituseft
paftor phocarum>& vaticini) peritiffimus»
fcd niii coactusnulladans refponfa,vtdo>
eet Homerus Odyff-4-& ex ipfo Virgil-4-
Georg.Herodotus in Euterpe longam con
texit de Proteo,& Paride, & Helena hifto-
tiam,quam breuitatis caufaomifi. Philo-
ftratus in vita Apollonij inmultis fuffra-
gatur Herodoto. Diodorus Siculus lib.2.
'riultoaliter quam Herodotus fentit.Cfi
■Atgyptus regecareret (ait ille) exdignio-
t'bus quidam in regem aflumptus eft»
9liem AEgyptij Cetea, Graxi Proteum
*PPelIant,qui Italici belli tempore extitit.
•Hunc artium peritum fuiffe traduur.ck in
^arias formas fe verterefolitum , vr nutic
^'\itnal,quadoq;arbor,aut igois.aut quid,
?''ud videretur. Confueuido autem regi-
bus Aïgyptijs tradita,Gr|cis (jau%p {w-
fahuls,
Protei oc-
cafio
.
Protettt
aer.
<
Matcrict
prima.fc-
cundum
Hero.clt-
dem Pc*,
tiaumu
-ocr page 840-
Andreae Alciati
76i
oXav pi fa >$ yïWA ,iV td^fii TMC /JVrtV
/U3p®li>.êK0///^eT3 . TXTCOV S'i 'TTpOjJUlSaf
KipvayAvoxy o Sik [AtiJ'ti/.iS.s vvne cT/oi-
Hpio~iw; iript Ttjv d[x.optpev uXtiv. vpaTtaf
<Ts dvydnip êfroSicL J'iKeuat tifist ind-
foVy&vofjievn Sé*. S'io.tSto(j.icLToivpiv
&v Qvtis o Trpariv; ,
«y iroKhdt iy.tpi-
Qto p/.optpds C'jo-TtiSTrpovóta.sfta.wh&T
TÓfJLiVOf •
mot fièf irptoTttd. Xiav yivn' wyivttos,
WJlèLp lISHTtt J^pAKSOV , lij 1sdp^<tXl{,Mè
[Asycts trui ■
yhlTo
i1' vypov vS~ap , ^ £iv£ptov v-^t'
■sirnKov .
Aid i^iv xv T* htavros i(j.7Tvpw fyt, tov
a.iSsipa,
JV.o7. £pttKw ƒ' érh n' ytï ■ to
ydp chroyftcov dvrë; >§ ynytvis , iS'iv
«aas «At/c tovt? nifteuvet. tPévfpov ye
jtiiv a,wd.v dvgctvo'/tevov ,
^ t«V ixo yiit
cpunv i^iTttpjiitv dei Aa,//.0ó.vov, <rv[j.@o
K1H.0H u?nv eipa.
. to (j.iv ydp ufap eït
d.T<p&te?ip&V aV TpStlVt^ATO ƒ f|A<B37V ï X.
•rï <p&vipi7Zpov 'xa.pisncriv eiyrcov, yiviTo
£*' üypov v<Pop- $es ivXoyov niv (j.£v
a/topaavïlxnv 'wpcoiia. Ka.huoSaji,'iv\v S~'
è,S*a\07rX&?W&r&V iH.a.^0, Tpóvoictv
, ei-
•PoQictv, i^dij.tpóivS'è'vsiv £ia.Kpiïèv,èts
ld FWiyti Kj <5rpo?cLX.TiKdTa!v oacov cryj
erSïïviu ' wtScLvai <Pz xgi THV vnïov , iv
rf toZta i'tiirKa.Jiv , tpdpov óvópiao-tv •
iVff/wVsp iri tyipcrcu, to ytvviiffeu, xjTiiv
yiiv d/pdpafov , o' )f.a.KKiy.a.yo; H7ri tÜv
ttyoyov, d.pdpco7»i ohv yvvii. <pvo-tx.5>c iv
Tot dwAVTav irctrépa. y^vpov covóy.&o-i <pd
. pov , in Ttityovipt-X Trpoo-tiyopi&f, o fj.dxt-
^cti^XiTo.a-tiiMiviK.
Pontici Heracli-
dislocum exinterpretatione Gefneri ap-
ponam.ne ftudioTos noftra paraphtafi re-
lTioremur>N'arratur multiformis ,in quaf-
tumque res voluijfet, 1'rotei mutatio : qu&
êtmiia Poëtica & monjlrofa fabuUi■ ideti'
tur,nifi qun diuina Homeri myjferiit,velu
ti facra,mente ccelejii traciet. Etenim hac
fabuluprimigeniam zmiuerfi originern cö-
Jiituit,qutt omnes mundipartes tonfirma,-
tüjlltm qunm nunc videmus,Speciem effe
eemnt. Erat enim olim mundus informis
&> coenojm , nondumdi/cretis rerum notis
integritatemfaét.forma. adeptus.Nam neq;
dum tellus centrumfuumpro fundamento
rerum omnium fiabilierat,neque cce'i per-
petuus motus certafede voluebettur;fed om
niafine Solis vfuimmota, triJUfc filentio
deprejfa languebant-.aliud extabat nihil,
quam informu dijfufm materu fegnitieS >
antequamprincipium illud, a quoprodu-
Ba
ó> consjitutafuntomniafalubremvi'
t&modumdepromès,mundummundo red-
deretjcoelumq^aterra, &pelagusaconti'
nente diftingueret-.quo temporeprimum eU
menta quaiuor,exquibwsfeu raditt acge
nerisprincipio nihil nongigniiur,órdinem
fuum <&formampropriam acceperSt-H&C
igitur cum diuina prouidentia difyofittt
fint,numen illud,quodinformemprius in-
difcretamq; materia m certis formis obfi-
gnauit, ab tiomero Protei filia Eidothe/t
nominaturyidfy merito,vt qua, hJovs iko,-
fou SicLv, hoc efl, idea feu formn cuiufuu
inspeciionem exhibuerit. ^uocirot Pro-
teus,quivnaprius natura fuerat, in mul-
tas deinde species a prouidentia formatus
diuiditur .
Principio eslvifus tfeciemfubijffe leonis,
Mox aper, inde draco fieri, f era pardalu
inde^i.
In latices etiamfe vertit, & arbore forma
Mutauitprifcam ramis ac frondibm alta.
Ver leonem,animal igneum,atherem indi-
cat.
~Draco.teV.uf efl,vtpote indigena & e
terra natus. Arbor autcm- quautscum aU'
geatur, & a terra femper m fublime nati-
t(o motu feraturjfymbolum aeris efl Aquü
■verhit clarim anigmatis vim demon s7ra
retfuo nominemanifeslo vocat, inqtiiens:
In latices etiamfe vertit.
Proinde conuenit informem materiam Fro
teum appeüari.Eidotheam verb prouiden-
tiam,quAfmgulisform,ameffigiemq;fuam
addidit, & vniuerfam molem ab vtrifque
difcretam in eontinuas fibi &perficientes-
mundumpartes diuifam effe.Vrobabil'ter
•verb & infulamjn qua h&cfactafunt,lJhH
turn appellauit. 'Nam <pi'po-a/,generarefi-
gnificat:& Caïïimachuf fierilem terram ,
dtpé.ponov dixit, dtpdparo; oiov yvv»- id
es7,ceu muiier fierilis. Itaque naturaliter
locumparentem rerum omnium, nuncupn
uit Vharum , per vocis etymologiam afoe-
cunditate ducld,quid fibt velletinfinuans.
Hasc Helaclides Ponticus. Cleiticns A)e;
xandrinusPsedagog. 3.0-1. retuütProteu
adcupiditarern animiluimaniin variasle-
fe .mutancem fotmas , plus quam olim
Proteus , inqirit , marhius d*mon . Sec-
Iuüanus EpiftoJa quadam ad larobü-
chum de ftpiente quodam,qui fiiam er|i"
ditionein tegeret , intelJigi pialuit :
irp»-
fit*1
(ff
pfnO
f't'i
Al"'
Pi
Al'**
tbaos.
-ocr page 841-
Emblemata.
7*3
Xf&Titt(/.tv <T» tav aiyJTrtiov /ptttrï Trol- vatem arbitrabantiu, quia multa ex fide-
Vates.
Magm.
rum obferuatione, &ea prasreritarum re-
rum rnemoriae prardiceret. Alii credide-
runt pet artes itiagicas Proteum in prjdi.
das formas Te mutafle . Ioannes Tzetzes
(alius ab co, quemiani citauimus) diui-
natorem per peliies fuiiïè dicir,autïteto-
rem eximium,aut naturalero philofophö,
KiKcug ptoppcuf ittvTov i^&hhé.TTm >             
tojrvip (TêtT/oTst j«» ké,h Tolt fto/tivns^,
«f jjy esp of , èKpfactf • e>» ^4 ««'S/) »«
wto? <ropóV Ttpanivs , i$ ofoj wokhd, T&>v
evTcov^y/vais-x.tiV , oji Ö'pi.npos x'iytt
, TH*
f*êV »y H/h ipv'creof «ütoV STrcuvèi , T»Tf
yvó>(juis JV xx. aya./y.cu. J>iqti /a» <piKa.ii-
$hilofo?
phus.
Saltaror .
"pu7ns Tivot>ahh'd.7ra.Tia>vos tpyov tTroi»   qui pollet de fetis,arboribus,aquis,& igoe
KpüvTcay êctuTcV;, ivo. pi) %ffwpof dv-    difputarc. Lucianus in dialogo de faltatic-
&PÓTOK j^.id eft . Munt Proteum illum    ncfaltatorê" eximium ait fuiflè.ad cfEngeu
■fegyptiumfe in varia* formas commutaf-    dum in primis docilem,vt ntinc humeita
fe,quafiquiyereretur ne per imprudëtiam   liquidamque expriraeretaqua: vim,mme
komimbus reojuirentibusfapientemfe ejfe    ignis celeritatem mottis vehementia, nunc
nemonslranet.Si autem iierum eft eumfuif  leonis feiicatem,aut etiam pardalis impe-
fe fapientem ,&vtqui multa animo per.    turn furo rem ye, poftremö etiam virgulti
ceperit (vt pr&ter c&teros Homerus tesJa-    flexum,& quidquid omnino collibüiflet.
tUr) fiienÜA quidem nomine laudarimibi    Idem in dialogo qui Nauigium inferibi-
poteji^b ingeniumverb minimè.NÓ enim    tur,nauigandi peritum hominem videtut
""iri boni,écliberaliter inflituti,fedimpo-   exiftimaflè.ValeriusProbus Proteum ty-
ftoris improbipartes agejbkt, cum itafefin    rannum facit,quem propter iniïgnem cru
geret occultando , ne hominibus prod'ffe    delitatem Bufirim nomiiiatum ait. Sed ia
fojfet* Bafilius Magniis oratione -srpis    fatis;imo veto plus fatis. Certè vt id po-
•!s*f,ad incotiftantiae fugam coiuicrtit.    itremöjquaianriqua funt, & extra homi-
QtVKTtov cuv, inquit , 7U trappovovvii    mim memoriam autcertè coniectutam
7a> TT^is S~6^a.v £iïv %gu Tci joli TtoKKÓii   pofïta,que, inquam 7ra.Aa,id,ncm male Pro
fotuvvTct TTipiTMTrciv , n»i fjL» èpQov    tetim Palleimim referuüt,de quo varü va
Kóyov \\yifjiovA ttoihp&cu tb /S/k . are    ria r& ircthdua, ngj 'joix.ika. referunt, Sed
KO.V nriï.7iv dv^panroii AVTiXtyfiv, Ka.v^   liafce tam varias & prodigiofas opiniones
«JV£é5V-j vjl Kiv^uycvHV üwtp tb Kctha    receniere.nibil hicaiiud mihi videretur,
JVh , uni'iV cupHpScu TM óp&èissyvaf-    quam Proteum quendam nouum affinge-
l*é'v«Hr ■x-ttpa.'x.ivéïv . tov yip /xii oSrat    re.feu forriniare.Si qui Proteum deniq; ad
é'^ovT* t; tov AiyvTTTin o-opifou <piw   •xp&nt vknv reuocant, fentiunt cum He>
[J-iv AmhtiisHV , ó>f <?vtcv iyivno , y^u    raclide:lï qui adprobabilem hiftoriam.ciï
Snpiov, oVore /SbAo/ts , ki« viip,iij iïfup,    Diodorolibro i. Qii_o pertinet adagium,
TrdvTA a-^ti^itra.. Quotum verbo-   Pellen&a tunica. &,Proteo mutabilior.Vi.
*ttm hkettiCeuCus-.Cauêdumigiturfapien.   de Nar.Comit. lib.8. Mytholog.cap.8.
*ibomini,neadopinioneytviuat,& ad ea 1'ALLP.NMZ ] Probus Proteum facit
^Uapopuloplacen^fedreHamrationem ,    AEgyptiii,quamuis Virgilius Pallenajuni
Nauta.
'T p anus»
Buferis
.
Hm
III.
fits. ducem.referdt. Si ergo/e omnibus op-
ponere,Ji male audire,fipericlitari oporttte
yitpro honeslo , nee vlla vnquamratione
abducatur averafententia • §juod ni ita
fecerit, quid ni dicemus eum ftmilem ejje-
JophifisMi JEgyptio,qui modo in arboremy
toodo in feram, aliquando in ignem &
*-
l'urnquempiam habitumfefe transforma'
è«'? Alii ad alia referunt.vt Ifacius Com-
tt'cntariisin Lycophronem- Plato iu Eu-
'hydemo Proteum ait Asgyptium fuilTe                     
dicat,cum inquit: ^^^^^^^^^^^^^^^^
Hic nunc j£-mathi& portut* patriaq; reuifit
Pallenen.
Ad eamenim renet fits fertmvciïm ipfius
filit, Tmyfus & Telegonus , ab Hercnle
fuerunt occifï ob fcelera. Legendum veto
hic Pallense* cüiti/»>in prima,noii cum e.
Nam PalkLieiuThtaciaeftiuxtaMacedo Paltene-
niam , folitam pacentis (inquit Mela) vt
quinqj vrbium fedes fit, atq; ager . Vide
Plimum lib-4.cap.9. Pellanaveio feu Pel- PeUeae»
oifia.
lophiftam.qui pratftigiisincautos falleret. lene vrbs eft Arcadix, de qua Pltmushb.
Aliidixeruut fniflè virum dicendiperitö, 4. cap. 6. & Pto^mgiis tab- ro- Euio.
^«ifacilepolTetinquosuisanimorummo pa;. Ahter interpres Apolloim hb. 1.
ttt&homiaesuupellete. Pleriqueeundera Peilene, mquir.pei e» ciuitasAcliai? (con,
'
                                                                                         tentit
^
o^
-ocr page 842-
Andreae Alciati
764
retur.vteius fami fuccurreret.vejidita fta"
tint ad pacrem redibat. De hac Ouidius
8.Metamorph-
K«»c equa,nunc aks, modo bos* modo eer-
uut abibtit.
Res veró fic habet • Fuit Metra mcreerix
liberali forma,ad qiiam ciim commearenc
adolefcentes, corporiscopiam nouaflèque
bantur,nifi eqnos,boues,aliaq; munerade
ferrent; gemmarum enim vfus tune tem-
poris nondum fuerac repertus.HincThef
fait periocum dicebant, Metram Erifich-
thonis verti ki eaomnia,qu; illiab amato-
ribtisdonabantür-Vndefluxitprouerbiu,
Mutabilior Metra ErifichthontsSn e o, qtH
fecum non conftat. Vertumnus quoq; in
omnigenas fpecies fefe variabat, vnde &
nomenapud Latinos reperit.Hiiicadagiïv
VertumnoinconHantior. De hochabctur
integraelegia apud Propertium lib.4-eleg-
z.Sc meminit Oiiidins i4.Metamorph-&
i.Faftor-ait :
Ille fud facie transformat, & alter at arte',
Mox domitws vinclu in ftta membra r'm
dit.
PericlymemisNelei filius ac frater Nefto
risjtefte Homero Odyff 11. Huic a Ne-
ptunoauoconceffum omnia fieri > fine in
vrfum,fiue fof mtcam, fine apem fe vertc-
ré,vt Apollonius teftatur ; item & Hefio-
dus, cuius verlus (ie redditos Latiuè te-
peri:
tinlurvet inter.fit namq^ volucrU 5
Turn fit rurfus apts,rurfus (mirabilevifi*)
formica apparet,fit rurfu-s frigida ferpens.
Huittshiftoriam defcribitO«idiuslib. is-
Mecamorph.vbi hileguntur verfus:
MiraPericlymenimors efi,cui pojfefignros
Sumere quas vellet, rurfutq-, reponere fum-
ptas
Neptunus dederat .
Achelous dimicanscum HercuIe"proDc"
ianira , ci\m fe videree mülto inferiorein
viribus,in ferpentem primo,deinde intau
rum, poftremo in fliuiiiim fefe transfor-
mauit.vndeapud Ouidiü 5. Metamorph'
fic loquitnr :
Inferior virtute, mens diuertorad artes >
Elaborq; viro longumformatusin ang»*'
Habuit deniq; etum Empufa hanc ipfa^
facultatem conuertendi fc in quaicunque
libiiiflèt, de qua ita fcripfit ArirtophaneS
in Ranis .•
^ y.ik opiïy» 70), é'itt Sripiov f-iy"-^
ToloV
fenrit Scrabolib.8.)aliae(t Atcadi?,&per
*, ictibittu, Pallene. Noshic de Pallene
Thraciae loquiraur, qu? antiquo nomine
Phlcgra dkebaturjnon de PeileneAchai£,
quant perpetam Protei parriatn facit Chi-
liadü auctor,in pronetb.Pellenaa tunica.
Senex]
Allufioad Emblematis epigra-
phen,& ad nominis Pallen?! etymon.Nam
<ïïd,\a.tov,antiquum fignificat.
Cui forma etthiflrica] Varia & multi-
plex,qualishiftrionum.qui pro rei, quam
fingunt , varietate varium cultiim aflli-
mune ■ Eft enim hic Htflriea,pofk(Tiu\ita
ab hifirio,non zbhiftrix,vt imperiti putat
& interpretantur.Nam fenfuseft:0 Pro-
ten.qui folcsagcrehiftrionem.dum modo
in hominem,modo in feram.modö inali-
quidaliud transformatis. Sic Plautuslo-
quitur in Poenulo:
Audire iubetvos imperator hiftricu$.
Etenim Proteus fiebat modo
___«/>er\modo auis, modo faxum,& cum
volet,arbor.
inquit Horatius Satyra 3. lib.i.Quin &
Virgil^.Georg.
TumvarU illudêt 5pecies,atq\ oraferarS:
Tèiet enim fubiio fus horridus,atraq; tigris,
Squamofusq; draco,etfulua ceruice letna,
Aut acremflamm&fonitum dabit,atq; ito,
vinclii
Excidet,aut in aquas tenues dilapfus abi-
bit,
Huc referillud Luciani de faltatione, &
multaqii^cecinit Homeins de Proteolib.
4'OdylT. qua: omnia traftiilic Virgiliiis in
4-Georg. Vide etiam Ouidium 1. Faftor.
Hic vifum fuit addere.quinam piaster Pro
teum fuerint, quibus fein varias figuras
mutandi permiflafueric poteftas. Et hi e-
quidem funCquos meminimc kgere.The
tis,Metra, Vertumnus.Periclymeiius, A-
cheloiis.Empufa: de quibus fingulis pan-
ca dicemus.DeThetideagit Ouidiuslib.
ii.Meramorph.
Sed modo w -uolucrK, volucrem tarnen ille
tencbat-y
NtincgrauK arbor eras, h&rebat in arbore
l'eleut j
Tertiaforma fuit maculofa. tigridu .
-Mem fine Triopeis Etifichthonis ThefTa
li filiafuit, quajciim pater totum patri-
monium obaiTiduam famem diuiiiitus im
miffam deglutifTee, fefe tamdiu in varias
formas verttbat, quamdiu apatre vende-
Vrotetis
mutabi-
lis
.
piric»
In varias
formas
mutabi-
les.
lot*'
Thetis.
m
Metra.
-ocr page 843-
Emblemata.
76 S
Tolcy ri j JWaV • vrttvTÓfttTnv yovv yi-
yViTcU .
ToVe [jt-iv ff^i,vyy< flipivs, ion FaS
yvvn
èpcuoriin ftstvpi i?t'>
pep* tar' axnnv i«»
«■hh'^x- êV *J -ivvthsiv > ihK' «ƒ» xtW>
Atquï^ptofeBo Jnaxirnam video ferat» • ,
Qualem
? Nouam, qua in cuntta mutatttr
ïlatim :
^Hncmula,nunc bosjitq; rtirfitm,f<xmina.
Valde venuffa.Vbi efilAd enm me cofero,
Sed rurfus illabaud muiier,at ia fit canu.
Sicetiam Epicharmiisin nupcijsHebes :
I/^ctbci* i'tvS'pav, @&(,tyj£vet, yiyviTcu,
&i$o;
7ê, fjLiTtct, v&iyvvn^apciï&Tif,
7TO.V1}' Q7r0J<rO, MÏ,I§ 'ÓlXFCt, ffVftpipH.
impufa plant a,bos fit,atq; vipera i
Zapkifo mufca,pulchra &>illafcemina ,
Qaidquid ctipit,vel deniq; UU conferat.
Empufas etiam Euagrius meminiclib. 6>
cap.n.hiftor.Ecclef.dum fcribit Mauri*
cij Imperatorismatrem narrare foliram,
fojpe latkam, quam Grxci Empufam vo
cant,infantem de loco in Iocum moviifle,
tanquam illum voraturam,rhinimè ramë
ei noce.ie potuifle-Et fcnbit Lilius GyraJ
diisSyntag. n.quödaudiueritex ijs.qui'
bus noftro hoc tempore Empufas vel phao
tafinatamujiebna apparuerintjfeq; legifr
fe qui piuarent, illud Regis DauidisdaSr
moni»m meridisn.um huiufcemoclJ terri-
tulamentum fïgnificare, In Siiida: hiftoiijs
legimus.Empufam feu Onocolen effe fper
ft'rnm diabolicum, ab Hecareimmiflurn,
calanvuofis apparens: inde diflnm , quod
vjio pe,de incedat3alteuim veio habeata^
neum ant afininiim.Piuabatiir,inqiiit,etia;
i» meridie appareiccum defundis inferie.
ferrentur . San? Ruffi adhuc da:monem
naeridianum metuunt.Ille enim,q,mim ia
Natura; refecaiuurfruges , habirn vidua;
liigencis ruri obamfculat, operarijsq; vni'
velpluribus, nifi protinus vifo fpectro in,
te*.ram proniconcidaut.brachia frangir &
Cttira. Ernpufasautem aveterifetis La-
^ias & Marmolycias quoqucnu.nctipatas
cffe fcnbit Philoftratus in vita Apollonij.
*ide pluta.de Empufisapud Cejium Rho
^'gin.iib: ii.cap.itf. & lib. is>-c.f.Philip.
*-ameiarhunOper.fuccif.cap.7o.Alex.ab
Alexan^geniai.dierum lib.i.cap-9 -Sed he_c:
«aftenus.
groten] nqminisetymonvideturconfcn
teueiun ü«acljdis Ponticifenteatix > qui
Proteum materiam primam vohiitfignifi-
cari.qux cüm cemi tangiq; non pollït, in
iiinumeras tamenformas trantit.-dicitur e-
pim PioteiiSjquaii ri w-puTov cv,primum
exifïens.
, Signa vetuftatK &c] ego prae me feio
fymbolum veteris hiftoria»/qua; fit extra
omnemhominum memoria , de qua quis-
que fuum adfert fomnium ,
C o NV e nriT ProteiwoAt/^ocpe fa jy.
bulam in fcriptores quofdam rhapfodos^ ScriptO'
& rerum antiquiiTimarum, quxqueextra res rhap-
omnium memoriam pofit§funt,nariatio- r0di taxX
nem è varijs &fa;pe pngnantibus rnter (è fW m
petitam concinnantes ; qui cum fibi non
conueniaut, & pro arbicrio fomnient de
rebus a fe remotin'imis,& ingenij humani
captum excedentibus,pro germananatura
liq; rerum veritate tenebras quafdam fa-
bularUBJ olïJiindant,& portentofam hifto-
rias formam è varijs petitam,leu, vtdixe-
lis vetids,indigeftam quandamniiftarnqs
nullaque pene ilbi parte cohaïientem far-
raginem nobis obtrudiint, vt reuera Pro-
teum quendam ineiufmodi (criptionibus
effingere veile videantur. Referam Arno-
bij verba ex libro i.contra Gentes , quat
Arnohf
loctts
.
mirèhuc quad'ram.-Jalfitatis,ait,argtiitis;
res noftras; Ssiïps veftras arg'iimus falii-
tatis. Sêd.anriqiiioraJnquuiSjiioltra funt,
ac per, hoc fidei &.. veritatis pleniffima : ■
quafi vero erroium non antrquitas plenif
fima mater, fit,& nóipfa pepererit reseaSj
qua: turpiilinias Dijs notas ignominiofis
eöcinnaiierunt in fabuiis- Ante miilia enim
annorum decem non pottiernnt fajfa Sc
atidiri,, &credi?aut non fimiliimiim veti
eftjlidem vicinis & finitimis,quam fpatio-
rum inefle longinquitate diftantibusf Te-
ftibus enim hsc, il la opinioiubus alTerun-;
tur:& proclinitismultó eft,minus e/Te in
receiitibus fidionis,quani in antiqua ob-
fcu ritate fubmotis,&c, Gentes enim plerae:
que. & nationes ignaia: vetuftatis.dt veia::
perpetujeque feriei temporum, fabulolas;
quafdam originescor.finxernnt,- vtThefla;
li,, qiu exIapidiBus. oruim ltium repete-
bant : ArcadöS'Luna'feantiquioiesexifti-
mabati:Athemenfes a.v.Tc^oya.s cffe fe cïi,
bft endeten tvglbiiabaiitur fuum genuslo-
nica gëtejqiixoriginem habuit a Iapheth'
Neei fiÜo , vetuftius , ideoquecelebrius .
Qilam.fallax vetö& dubiaolim fuerit'n CïtiUt^
rertimorigjnibusiudagadisgeiitiliras, vel" fklfa
Plu-- fdiax
V
-ocr page 844-
Andreae Alciati
Imienias qui ambitiotie & fupeibta.id eX"
primit leojnam flarnma etiam irat typ"10
habct. Fluuij liquentis nominemielt'Er
eos,quorum fententia anim? poft m°rte,n
corpoream tribuit nihil, fed vitahaci»**
xa & inconftanti, qua fingulis moment"
in décliue.hoc eft,ad euidentiflimum in:e"
ritnm dücimur,totum hominem metin,0 lift'
mr. Verum quo plures ingetunt fe nob's u^t.\
obices.eó inftadum aciius,& toto(vtGr£ ..rf '
tidicunt) pedeeatenus enitèndum obn1'
xius.donec fua: fefigur? reddat ambagi°"
fus Proteus, vt veritas demnm illticefcat;
quam magno & excellent! ingenio viri «ij
xè perueftigarc adorti quidemfunt, fc"
conatus omnium ceiTiflêin irritum res ip*
fa: docentjeederentq; etiarruium, nifi Sal"
uator prjepotens Chriftusex factis aïtéf"
ui Patnsfontibus tantiarcani promp'!"£c
oracula. Intel leeïtis quidem hurnau' lub'
tilis eft &acuta, multiplexitem,&Mfil'
faoperatio.volnbilis,incitatnsatq;igneuS
vigor, qui iuinquamftértitauttórpec «-•
tiijcupidine veritatis exploranda:, & cau-
fis rerum atqueconfeciuiouibusexpedito ^p
ac celerimotudifquirendis:vacilIat tarne '^Jp
Plutarchus'aüclör e ft libr.deplacitis plii-
>!ofopho[iim ; fed melins Sc ptuiiis Eufe-
bius Pamphil. libris de euangelica ptxpa-
r;uione,Theödoretus,de curandis Giarcis
affecrionibus, Iuftirt.Martyr, Athenago-
ras.Taciamis.Firmicus Maternus, de er-
roribus Genci]iumi& alij nonnulli.Quo-
tus enim quifq; qui non videar.Herodo*
turn & Diodoruru Siculum (vt dealijs
caceam) initio fuorum librorum caligino
fa quaidam fabulamenta nobis &ofFucias
cbiicere ? T.Liuius,multo verecundior ,
cum Romana; vrbis, adeoque Romulii
Remiquerecenfetincunabula, alioqui fa-
tericogitur vetetum fcriptorum cSmen-
ta, quiitiagnas aucloribus fuas ciuitatcs
commendarent:fed hanc veniani tarnen pu
tat antiquitati dandam , & communiter
recepta; opinioni. Nullaeft hiftoria paga-
iiica, qua; non aliquid in fe fgcis habeac:
5c nulla pcnècerta rerum antiquatum pri
Jnordia,nin"qu? in libris diuinis leguntur:
imomulta uosfugiunt propterignoratio
nem linguas primigcnix , velquiamuUa
temponim longa icrie fint obruta. Nee
miruni, ctim & in iis , qua; noftra £tate,
vel nonnunquam nobis videntibusaccepta
funt.pleriqj fcriptores vel recitatores ob-
liquè contorqueant,& ipfi fibimcia fom-
Troteus n>a fingant. Sunt qui puterit Protenm ede
■veritatis veritatem ipfam , qua; quia latet, ac alta
fymèolii, premitur rerum caligine.ideo traditum a
mythicisjfenem Protenm in antro obdor-
mifcere. Porro ipfe hic iii varias tranfït
effigies , & vt poeta omnium maximus
fcienter eanit,
Omni* transformatfefe in miracttlareriï,
Jgnemq-y horribiUmq^fcram,fluuiumq\ li-
quentem •
Siquiftem dum ratiotie ducitur ingenium
ad veritatis indaginem,varia:tune oriun-
tur rerum forma:, qua; veritatis fpeciem
oftentanres,aniniis noftrisfallaciartim nn
bilaobieclant. Multa enim ptitamus vera
• ac boi)a,qua: non fuut; itaq; Piotei confir-
roatio imaginum falfarum lationcm con-
linct,quibusdeludirour.Sunt enim qui in
voluptate fummnm bonum ftatuantshahc
perfuem exprimi eoncipimns: Aliusex-
pleuifle iram-,crudelitatis jcóceptaculum,
iiicer optanda maxime opinatur : tune in
tigtidem demutatio recognofcitur.Draco
autem tomm nobis erroresinnuit,qui ter
rena pulchtitudinefelicitatenrmetiütur.
etiam vt reliqua hominis,a fatali Ulo i#«, *■-„,^
& communi vüliiere.Teiuii & obtulaluce t ff
naturas rerum intuetur;& quod caligan", »^H
tiblUoculis faspe eontingit, vt trunciim
arboris Fetri nomine indigeKntant alte-
rins: hoe idem intellecluihumano, vtab-
erretiudicio & hallucineturturpit«> l~
briofo autca-'co fimilis,in medijs tenebn*
palpitans.Hxret paffim & labitur,necex-
tricat fe implicitus opimonü inuolticris>
quactorqueht Sc tutbinant velutingyru»
vt nefciat figere aciem, & ftarefoÜdo (vf
ficdicam) pede- Sicut nauis agitatnrflu-
ftuum verbere.imiic in hoc, nunc inill«°
ïatus,nec momentocon(iftit:ftc «lentis ü*
la vis.quxin fcrutinio rerum fe contni«n*
ter fatigat,& quafi procclliserrorum nl,c
sllucfunditur ■ Conglomerant fe conce-
ptus,& rationum teüs miuuè conficiunt,
petidentefic dubia vidtoria : interim ven-
tas ipfa procul a confpeftn i" """" natur?
abdita delitekit,& lidetargntiasingemo-
rum,& bellasillasconcertationes,quibuS
        ^
doaorum pulpita ptritrepuncGolliniaB' ^,
omiies &iaculantur,longiuspropiiis>1<:d ^'yW
ad Jirnbnm fcopi appingunt , nee feriunt je ^
cl.nium;ltringuntoram & radunt kuiter» e* 7
nemocot autcentrum circnli.Qiii in pa- U ■'
la:ftrar»
-ocr page 845-
Emblemata.              7 67
'sfttam harte defcendjuit athleta:,pangüt fulgorctn fuü peropereolttm hocclatius
ateas quafdam primo mctandis eaftris, & exeiit, quam per oppaiifum velum iam-
pas.Hiuc contiiuiarós'aiinos & f?cu!a,fu-
doribus Sc vigilijs frséta traniraircit liw
Ruuiitiortibus valliiut,quas fi tormentum
aliquod grandius ab aduerfario immiflum
£°ncu(Terit,ruit ftruftura, & inanguftijs
«uu qui propugnantl Notetur rixantium
vehementia,quam acri facpe conflidu con
gtediaimfr,& mutuis affuhibus collidant
J-ornua: vocalequoddam & incruentum
bellum dicas-Negantjaffirmant, partiun-
tur,colligunt,dir?undunt,congIobat, cur-
Uant.ftringunt.torquent vt volunt, dum
v«ifimilealiquid,& tanquam nuclcum è
Cortice eliciant. Audies ibi fremitus.cla-
lftores,complofionesrnaniuim,caaillatio-
iies & fcornraatajVc ad tribunal intcrdum
Prouocaic neceiTe.aut alium honorarium
cubrantium folertia.minquam penienitur
ad roetam.tncitato lieer & volnciipafliu
nee de palma gJoriari quernquam auditïi
hacl:enus,cuni ea lub/ït difficultas.quara
ncdum conattijfed ne fpequidem aut vo-
to vlli fas vincere ; femperab ignorantia?
craffiori fuligiiie afperfum aliquid hasret,
qupd retundat aciem metcis aucfiftat.
Quod febricitantibusaccidit^t fubfideu-
te paroxyfmo cotocorpore langueanc, &
vix.argrum trahant fpiriium ,• hocanim*
poft acceptum primum vulnus,in firma-
tur adhuc labefaftis viribtis & decuiTo vi-
gore,nec aflurgit ad priftinum robuntota
in marcorejuihil quod fplendorem illum
nacalium & primogeniam maieftacem re-
'%
ui, ty atbitrum, qui litem compouat. Totius
"* <*mtroueriïa: huius radix duplex:hebetu-
„, "1 oointeIleftus,& rerumobfeutttasjquamw    -------
%.
^«u. uisha;cfurculusiuabillocorrupto,fub-    ferac,reliquum. Qjud crgofflirum,ocii..
**• 'taflaenim ibi liice,hic tenebra.Screnum
    lum cius interiorem.intellcdtum inquam,
&purum illud.quod fubftantijsincorpo-
    fic caligare, & perftringirerum intüituï
teis originisdignitatepioximum, obtur-
    l*fuseft& lippir, collyrio indiget è ere-
kat h*c corporearaaffa, qua veftitur, nee
    fti illomyrothecio-___________
Infignia Poetarum^.
EMBLEMA CLXXXIW
-ocr page 846-
Andreae Alciati
j6%
f^E NTILÈS elypeos funtqui in louisalite geflfflh
^~* Sunt quibus *ut ferpens ■> aitt leo > figna ferunt.
J>ira fed hxc vatum fuglttnt anintalia eer as,
Doftafa fuslmeat ïtemmata pnlcher Olor .
Mc Phtebü\ facer, & noflra regionis alumnus:
Re x olim ■, veter es ferudt adhuc titulos .
C O M M E N T A R I I.
IN elypeoramis arboris alligatodepi- taritercanorMvterq;tumpotiffmum
ftuse't olor,aiiiscadida,anferc maior: VicinaferammorsfeneBamcumpremtt >
quibus fi placet alioscygnos inproxinia Sed quitenent arcana natur&,negnnt
palude natantes aduuigerctiiieftarbitrij
C Y G N v s, Poecarum ftemma,Phce-
bo facer,candidus,prö Rege habitus , re-
pre/entat conditioneni Poetarum.qui fuos
labores omnfis ad litterarum Praïfidé Phe,
burn,ideft,difciplinarum Iiberalium prin
cipatutn referunt.-quorum puia& candi-
da debet eflè Mufa,aliena ab 'ömni fuco &
Audirï olorem, ni fonent Fauonif •
Uil ergo. mirttm, barbaro hoc Cif&culo
Canorus olim obmutuit vatttmthorus;
Cumtotprocaces vndiq; obftrepantNoth
Bore&qi trifles inuidorum & pinguium >
Huilt fauentumprouocent Fauonif .
Quodfi bonis clementer ingenijs tu*
■BenignitxtK blandus afyiret fauor>
Ita vt faüitjota flatim Britannii*
Vates-videbis'exoriri candidos
I I.
1/ifignia
poetarit
elor.
fpiircitie; qui norj minus ordinatisbeneq;
cultis verfibtis in anitnoshoniiüum impe-
rium obtineant, atque reges ipfis arrnatis    Adebcanorósdtq; vocdles, vti
copijs. Atq»s hiiic puto folui allegoikè
  ,ln altafundant aflra cygnsum melos,
poflè nodum illum,quem Sanïlius curio-
    QuoJ ipfa & éttaspofierorum exaudiat.
fis propoi)it,nempequid fibi velit Virgi-
    Huic acciioitepiftola elegantiflïma Poliria
lius lib i.& ii. AEiieid. & Homeruilib.
    ni exIib^.CygnOjitiquit, poeta finiilis:v"
I y.Iliad.circa finem, cum fiugunt aquÜis
    terq; candidus.vterqjcanorus.vterq; ^u*
morera eflècygnosinfectari,atque vngiii-
    uiosamans,vterq; Phabo grams.Sed ne-
ii>'
Cur aqui
la cygnos
infeclen-
tur.
gattir canere cygnus, nifi cum ZephyruS
fpitat.Quidigitur mirunijfi tacen tadm
tiuis poeta, cum tu tamdui 11011 fpnes
meusZephyrusPPlurain progteffii •
GZNTJLES elypeos] Sliut, qui 111 dy-
peisgétilitiisaquilam gerant:vtperii"3
AntoninusPius,Iufliniana;afamilia,Hcr-
culiani Iuniores, qui (ubmagiftrorn'l'tu
Prifeiitiali militabatiHeiculianilc|nPres'
ideftjlllyrica: legio;& Iouiniani, alia le-
gio:ex qiiibus h?c fiib Maximiano.illa fub
Diocletianomeruinaliiq; multi. Videtur
autem hic Minoi eflè Hypallage,pro»-<*"_
tem louis in elypeis eefiant.SzA mi'111Tla"
gis arridet Pignoriifententia,qHia'r;(^el1"
tiles elypeos in louis alitegeftatc>,e'^cll,,
bus rapere:cü Ariltoteles lib. 9. debiftor.
animal-ciidicebat/cygnum in certami
na prouocatum aquilis foleie negotitim
ficeflèicquas faspius vincit. Sed ha:c quia
parum ad rem fpec"tant,noninuitusalijs
difquiienda relinquo. Caneiüm hoc to-
tumin annulum fignatörium excogitauit
Alciatus.vtex vetbo[cems] atiimaduerte-
re pofliurms. Serpens autcm fnirinfigne
Vicecornitum,LeoSfbrtianim,qiu Medio
Jani rerum potiti funt. De teliquoEmbl«
mafacileeft&elegans ; addemiis nihilo-
miiuis aliquotpaflim teftinionia.vtoinnia
fint explanatiora . Chiliadum auftot in
Tragediis Etiripidisafecóueifisicacaiüt:
Scitipoetas doEtws appellat Maro
V
Varetmio
graphus
• nTragoe
dias £«-
ritudis •
Cygnos,Guilielmepr&fulum eximiüdecus. lam coropjecti & ambire aüs expanfis cly'
Res mira diHu: vt cunBa confenfu nouo
Vati atq; olori congruant diuinittts.
Niueiü 1 tiiqycundor: alter laUets
ïlumis.amico candet alterpeclore^i.
Miifis vterq;grattis>ac Vhxbofacer
,
£t limpidu v terq;gaudet ttmnibus.
peorum oias.vt videmus fciitadqnius Au
ftriacae,& aliarnm è prima nobiljtate .
In louis alite] aquüa- Cur dutel»ac^u,
la dicatuï louis al«,a!ibi diclum .
Sunt quibusautferpens-] De quo fym-
bolo fatis primo diximusEmblemate-
Aut
-ocr page 847-
Eniblemafta ï
Aut leo.] In Antoniiii nurómo facies
leonis horridè iubataconfpicitur,in me-
rem hiftricisconcitaca?.Traiamisverófor
tirudinem ita voluit exprimi, vt claua leb
nino capiciinfidexet:quoetia fpe&at ima-
go fortitudiiiis in.CPublicü mirhmo:Leó
enim cernitur fuffócatus,:c!auaa pedibus
ftrata, pbaretra cum fagittis antepofita .
Nota eft hiftoria Lyfïmacbi.qui coniecïus
ab Alexandroin clauftrum ferocientisleo
nis.belluam quamqnam maxime terrifi.
cam ftragulauit.-qua: res admirationifuit
ipfi Alexandro, deditq; ahfam pi&oribus
id in clypeis & tabulis exprimendi.Pre.ter-
mittoalia multa, qua; paiïim Iegunrura-
pud auclores-Vide omninö Pienum Val.
lib. i-Hieroglyph.
; Dira fed b&c vattim fugiant■'. ] Signa
h^c aawa.fymbola.nota: rerum,hierogIy
phica debenthominum moribus , quibus
tribiiuntur.autetiam rebus,quarum cau-
fa pinguntur, vel fiuguntur, conuenire-
Quaseuim tnitiafunt & quiera,non debet
terrificis & rruculentis ipeciebus repra:-
fentari. Etquidem reftè colligit Aslian.
lib.ii.&'H.hhtor.variaMuillum neq; pi-
c/torem aut ftatuariumaulum fuiflè Mu-
fas Iouis filias efFormaie falfis & alienis
imaginiblis : neque opificem fuifïe reper-
tum haétenusadeè rationis expertem>qui
eas armatasexpiefTerit.Nempe veteres illi
fcitè volueriint oftendere vitam earn.qua:
ftudijs liberalibus impenditur , facilem,
pacatam, &alienam abomni Martis ftre-
pitu effedebere. Sic poecis.quorum om-
nis vita eft in ocio literano,reftè tribuitur
olor pro fymbolo.
Ceras] Imagines cera expreflas. Iuiie-
«al.Satyra 8.
Tota lieet veteres exornent vfidifc cera
Atria .
Ouidius :
Per lege diifofitas generofa f er atria eer as .
Vide Suetoimim in Galbacap.i. Plinium
lib.3 f • c. i.'Porro de veterum jtaaginiblts
«ereis hxc addereplacer.quanquain memi
ni fupra EmbJemate I37-& itatim in prin
tipio Opeiis plura ea de re fuiiïèannota-
ta-Vfus imagimim nobilitatisiniigne ftiit:
quo honore donabantnr olim qui aliquo
gcftomagiftratii.tiiam virturem Reipubl.
probaflèiicrqüod qnidem iusjioii ita tran-
fibat ad pofteiw.vreoipfi poflènt vti:nec
*3l'i familie; füf imaginem inferueratfaliud
efHctebatjquam vt in fno funere,& fuoriï
gentilium fna imago efFerretur; quemad-
modumbodie apud nosconfqetudo inua-
Jiiitiiifignïa.niilitaria pra:ferédi,pherecro-
que & fèpujchris affigendi.fed eorum im-
primis.qui autuobiliratedonati.aut fpjeu
dore genéris , aut munere aliquo infignes
exticerutu.Eiufmodi au tem vererum ima-
gines cera,aivta5re,feu e'tiam ligoo.faxovè
efFörmabantur.Prudentiusiit Symmachu
lib.i.adeum inorem allufï.t :
Quamuu illufires rneritu,ér> fanguinc clari
Pr&mia virtutü titulu
gj' bonoribtu auüi
Ardua rettulerint,faflorumque uree pot/t;
Annalespropriofignarint nomine charta*,
Atque inter veter-es cera numerentur &
Are .
Appianus lib.ibell.ciuil.vbi agitde fune
re Iulij Casfaris, ait a Marco Antonio
quafi lympbato veftem a peeftore flbfcif-
fam, eaq;accincT:um manuum dexteritate
leftum fub tentorio pofuifle • £t deinde;
Sic furente tuibajcum ad mamis ieaccin*
geret,. qnendam ex caftris ledo imaginem
eius extulifle cera fabricatam. Hic mos de
cereis imaginibus in pompa funebri latis,
pridem exoleuit apud eos,qui uomé Chri
iliaiia; religioni dederunr, ob aüquam non
ferendam fuperftitionis & eidolomaniaro-
pinionem ; inque eiuslpcum ordinis orna-
rnentareftituta.
Pukher oler] Allufio ad nominis,etv-
mon.qtiod quidam deducunt T«f« Toe o-
Aai' >$&pa7ov,quaü totus pulcher. All j ve-
ió oioribus fortèinuifi, ab..oleto deduclü
volunt.'citantq; vocein Gra:cani xókvov ,
quam Euftathius didlam vrijt cLtto tk kv-
KüV-a coeno agitando,
quoddum olor ali-
mentam inueftigat & peffcrutaturionuiia
nnfeeat. Cur autem olores dicauturab
Horatio purptuei,confule Cniqiiitim,5c
Petruni Gualterium Chabotium in i-Od-
lib.4'Horatij :
Hic Pkoebo facer] Cygnum Apollinidi
catiun efièdeclarat Callimachus in hym-
110 Deli.his verbis :
j; p.iVi<pn,K()MOlS,i öêK /J.éh7ro',7l( d.Otê'Ot
unóviov TretKTahoy ix,vx,hco?&no Xiwóv-
i^S'ofAO.x.it vtpï fiïhov. Id eft :
Sic ait i!ia,Dei tunctjgni dulcefonantes
Meonium Paiïoliï linv[uunt,terq-} quaterq^
Circurndant Dclum.
Et paulo poft;
C e 6           tvütv
«'o.
vr. e^s
Olor vfi-
de diilu'S.
Cygnus
facer
Phetb'» ■
-ocr page 848-
Andreae Alciati
77o
£r$tv o <attls7tfeiti cPg \vpy mffacno
VTif»ï O0ffa,KlX.VKVCt gV oMviaJIV ««-
ffd,V .
Turn ptter in cithara tot digerit ordine
chordas,
§}uptfuerant matris partu modulamina
olorum .
Euftarhiusin lliad.a.ficdecygno:Kai x.u-
X.vodS'i Ta a.7ró\Kmi>i {Jióvov
JW to aS~i
Hcy yj/1 [AAvTtKov chpiiparcu,
«M«*j J\*
7oMvKov-Hoc cft:Cygntunonfolum auis
Apoüini confecrata,quiafit canora &fu.
turi pr&jaga ,fed etiam quia candida &
Ma.
idem teftatur etiam Plato : «AA.'
«T£ o\y.cU Ti OfïïÓKXWOS OVTit , (J.O.VTI-
Ko'm Hffi, jyu wpo«J\mrTst iv 'ó.S'ov èuya.
da., c&ov&l )y« TifUSVTeU ÏKeivnV THV »-
y-ipctv tPtittptpófTci)}, il tv ra ï^poo-^tv
%fóva. Quia Pbccbofacrifunt,vtarbitror,
diuinationepr&diti prxfagiunt alterius vi
t&bona.adeofy cantant alacriu4,gefHunt-
queeadie ,quam juptrioritempore
. Succi-
nit quoq; Cicero lib.i.Tufcul-quxft Cy
gnijiiiqiiif, non (Ine caufa Apollini dicati
funt, (ed quod ab eodiuinacioneni habere
videantur. quia prouidemesquid in mot-
te boni ïÏT.cum dulciifimocantu & voUi-
ptatemoriantur. Phcebus,ideft, Apollo,
filiuseft louis & Latonae , creditns Deus
fapientix,Mufatum praïfe<ftus,auc~tor cat
minum & Muficx,vaticinij pra;fes:pitigi-
turcnm cithara , quam a Mercutio fer-
turaccepi(Te;a poetis veneratur, quorum
pr?cipuumeft numenDiciruraiuem Ph?
bus,poïl3of,ideR,puriM, lucidus: vel quafl
tpafètoi, a p<5$-& @iöf, lux vit&. quia pro
Soleponiturinccelo, in terra Liber parer
appellaturapuditiferos verö Apollo. Vil-
de etiam triplicem eiadfcribnnr potefta-
tem, eiusq; fïmulacro tria appingebant 5
lyram,quxnobis cosleftis harmonixinia-
gincm monftratjclypejim, qui terrenuni
mimen oftendit; & fagitras, quibus Deus
infernus iudicatiir &noxius. Perpetuam
quoq; ei tribuebant iuuentmem. Eidem
A pollini non folüm cygni,iéd & boni poe
tx confecrati funt, qoiob fimilituciinem
cantusöi nuraiiiis reiftè cygniscomparan
tur> vtmali poetx obftreperisanferibus .
Certè poete^Kow ef j>/-3ef dicütn r Theo
crïro . Et poetx etiam Larini cygnospro
poetis non rato folent accipeve,vtii) Eclo
gis Vixgilius:
Cantantes fublimeferettt~*dfidera eygni •
Qua ratione Pindarum, Diteanim cygnii
appellat Horatius,quo fenfu liifcmiarrt
Maütnm,èt.nS"ovct /JLovcrav, Palarnedé Eu-
ripidesdixic.Sedhaec obiter.Noii vcrebor
Odanij Cleóphili.quiad Ouidianam ve-
nam proximè acceiut.lepidoseade re veï
fusapponerejè Hb-dePoetatumccetii .-
Interen niueos liquidüprope flumen oloret
Audio cceleftes edcre vocefonos .
Hancvolttcrem Pbmbo fertur facrttjje vt'
tuften,
§£ucd referat cantm Delphice magns
mos.
Ctmdida famn viget nullo violabiltt smo%
Nee mors huic nigrat inijcit atra- ma-
nu* .
Tu'famM v<ttes candorem rere votucrum ,
Atque ideo vates concintt inter Mts.
Nee (ölum Phcebofacereftc ygnus.fed e-
tiam Veneri, fiugitut enim Veneris cut-
rusa cygnisttahi. Vnde Statius lib- 5-
5Üii.
Ft molles agitat Ventis aurea cygnos.
Et Ouidius lib.io.Metamorph.
Illaquidem monuit, iun&isque per aem
cygnis
Carpit iter.
Et paulo poft.-
Vett* leui curru,meditu Cytherea per aft-
ras
Cypron olorinis nondum peruenerat alis.
Rexolim, veteres &c.] Cygntis Ligu-
rum Rex.in Gallia tranfalpina , Mufica;
claras:quicumdecefliflet, abApollinein
fui nominis auem mutatus creditnr.ait
Paufaniasiu Atticis.Aliamcauilam i.Me-
tamorph-Ouidius adfert.nempeCygnum
Stheneli filium1Regem Ligutü, iuxtaPa-
dum Italix flumen in olotcm verfum.ob
dolorem ex morte Phaethontisamiciffimi
conceptum.Sic enim il Ie ibi:
Affuit huic monflro proles Stheneleitt Cy*
é
Ve«"
Thcehus
Apollo.
ri*'
Vncte fic
diilits.
Qui tibi materno quamuu afanguine iun
Mentetarnen,Pljaethon,propior fuit. llfo
reliBo
(Nam LigHrumpopulos, & magnas rext-
rat vrbes)
lmperio,riptu -vtrideSyZmnemq; qucrelts
~Eridanum implerat, filuamque foraribt**
auBam ;
Qkm vox est tenuata virt, canm\ capillo*
Diffi-
To-et& bo-
ni eygnis
(öpurati.
-ocr page 849-
Emblemata
77r
^tjfimuïmtflu>nt,coUumq; hpeBore logé.
Porrigitm,dighosqyligatiüBura rubètes.
Vennalatusvelat ,tenet es fine acumine
relirum .
Frf noua Cygnus auts, nee /e coeloq; louiq;
Credit,vt iniufle mijfi memor ignis ab Ulo:
Stagna petit,patulesq;lacus;ignemq; per-
offts,
§^tu colat,elegit cotraria fluminaflamis.
Sed audiamus etiam Maronem Asneid.
io.hsc eadem caneutem, fumpta occafio-
tie a Cupaiionc Cygni filio , qui pennas
olorinasingaleageftabat.ad infignepater-
ftum demonftrandum. Sic vero tl 1c .-
Kou ego te Ligurum duBorfortiJfime bello
Tranfierim Cygne>&paucis comitate Cu-
pauo :           
Cuius olorina jurgunt de veriice feimd,
Crimen amorveflrum,formiq; infignepa-
tern/L •
Httmq;ferunt luBu Cygnum Phaethontis
amati ,
fopuleas interfro»des,vmbramq;firoyufn
X>um canit,^ moeslum mufa Jolatur a-
,~7 morem ,
Qtnentent motti plumn duxijfe feneBam,
linquêtem terras,^fidera voce fiquentë.
Eft &aiter Cygnus Neptuni filius.omiu
ex harte intuilnerabilis.ciim quo Achilks
belli Troiani tempore congreflTus, qiuim
fruftraeum iaculisimpetijiTet.tandem re
intelkfta,eum humiproftrauit, genibus-
tjiiecolloinnixus animam eripuitjeumqi
eadauei fpoliarevellet, arma yacua inue-
nitjCygnumq; inauem fui nominis vidit
mutatum. Vide Ouidiiim n. Metamor-
ph.PlnradecygnohabesapiidLucianum
dialcgo.qiii infcribitiu Cygnus; & apud
ï^at.Comitemlib.7.cap-y.MythoIog.
Coniiri infignia poetarum cum
slijs ftemmatis & fymbolisgeutiliti js.ceu
*w'i»«Ti8WiJ «tvr/^sswSunt enim
T-iiaquilam circuniferant,funt, qui vul-
'Urerrjjalij draconern, Scaliaeiufdem ge-
"erisjquibus atiimorum diritas, immani-
'aSjiapacitas aperte declaratur. At Poetis
olor eft candidus, Phcebo facer, qiiique
Regi qtiondam nomen dedir,animi piui-
'atem reprsféntat , qualisin Poetafacio
debet efle, qui fuosomnes labores ad Phe.
b«m literarum Praefidem, &. vt lóqmin-
tl)r Gra'ci, fj.n<rctyt7tiv referte debet, vt
Catitus dulcedine pofteritatem fibideuin-
CIat»nec rninus in admirationem rapiat, ac
cygni paulo ante ttiortem cantio, de qu»
illudMartialis lib.i J.Epigr.
Dulcia defecla tnodulatur carmhia lingiid
Cantator cygnus funervs ipfe ftür
Nee minus hoc Socratis ex Placonis Pha: £****
done:»f ïoiKi, 7avx.vx.vav <PoKa ipavt.0- PMtontt
noot v/xtv hvou rw fji.a.vTiK^v. o'l iTrc-i- ae cygnv
$~dx dio-&o\ncu,
ÓT/cPff dunt óiïïoda,véïv mte moy
aS~oV7is,ii) iv TaTTfó^iv-^óvaróii
cTh tem tav?
'nhuïd. ^ [té,ht?cL tjtfvriv yeynSÓTSf.,
a- **->•
T/ fj.ihXvft •zaa.pa. rov Qwv ctTriévcu, oi
<atpi eieri ^ipa,7rovTis.l\oc
eft: Vtapparet,
ad diuinandu videor vobis effe cygnts dete-'
rionilli quidem quandofe breui morituros
agnofcunt,tü magts admodum,& quidêm
dulciusmodulantur quaantea confueue-
rint, &> quodad Deu,cuim erant famuli,
tun cfmt migraturi congmtulantur.
V nde
orturri prouerbium G re.cum kvmhov atr-
(J.O.. Cygnea cantio . Q_nod Cicero J. de
Orat.vfurpauit: Ilia tam cygnea fuitdi-
Cygnt»
cantio.
uini hominis vox & orati©. Diuus Hiero-
nymiisiu quodam.cloquentiam fenileift
laudas, commemoratisaliquot fcriptori-
bus:Hi omnes,inquit,üefcioquid cygneü
vicina xnottc cecinerunt.AEliatHislib. 14.
cap. 13. de nat. animal. fic ait: Cygnus a
natura prxcIarilTimum domim eft coufc-;,
cutus, tanta cnim eins animi eft tranquil-
litas inextremo vita: fpiritu, vt fibi tan-
quam nxnia canat. Idem lib. 1.var-nar-
ïat.authoreftjaudifleqtiandoq; fecancn-
tcm cygnum èvpavórcnov xgi aJ'tx.aTA-
Ttv,
vocecantuqj prxcipuè praftantem .
k?!
Nee defunt Philofophi.qui rei huius cau-
Cur
èy
fam etiam addereconantur,affirmantque nm an_
id accidere propter fpintus per collum Sfe mmi
procerum &anguftumerumpetelaboratj canf,t,
tes.Sunt quiaflerant pi'a; latticia turn cy-
gnum cantate, ciim profpiciat quantus
bonorum cumulus fit in morte ; vel cer-
tè, quatammoleftiarum molem fit reli-
clurus.AIij contra diciinthuiufmodicaii
tus eflè doloris argumentutn > quem ex
morteaduentante concipiat. In qua opi«
nione fuilTe videtur Lucretius , dum ait
lib. 4.
Valübus & cygni nece torti ex Heliconts
Ci<m liquida tollunt lugubri voce quereta.
Sed ha;c cygnorum morte inftante cantio
tam omnium licteriseft celebtata, quam
vixvlli vel cóperta.velcredita.NamXH- Qtti r,e-
cianusnegatjiè vel vidiiTècygnos,ciim in gent cy-
Padoflunjinenauigaret.Asliaims i- iroi- gnum xn
'<°e;
-ocr page 850-
Andrcs Alciati.
771
ném ab Ariftonepatreei'cornrneidatuiB
in inftitutionem.vifoque ftatim pucrodi-
xiflTe Socratem ferunr, eam efleaiiiculaiïi*
cuius imago no&e proxima fibi perlorn-
num fuerat obuerfara '•■ Sanè Plato ipic
AEgyptïasdoclringnutiquam imr«èrn°">
cïim fèlicem illam ciuifatem conderet.u-
lic ferme aitOrphenm Calliopê* fil>«J%
cüm a'm 11 Üe'ribus Fcedè ai(ceiptlits eicet-
fiflet è vita,homiie.quod eia<",dciu!<3° >
irïcygnum émigra'rre mutata fpecie»_vt
qui infignismuficiis firérat, ivlufïcam iti-
dem perfeneranrius exerceretiïnde fortd
eft,quod Horatius in fine rrCatm- verf*
tur in olorem , cum fic canit :
Non •vfitatpjiëc tenuiferar \'
Penna èiforntKper liquidum^theï*
(
V(ttes;fieq;inierm'morh'bor
ióngiut: inuiiiè^müior
Vries relinquam,
Et paulo poft ode ead.
Iamiam reft4unt crurib.u-s ittye?&
JPeües &zl'oum'tnutor 'iwnlifew
' ''sti'peme; nafciihttfr/fofctó
1'er digitos humeroSf-yfit1^*'
Platoni ea fuper Orpheo fcribenti a^(cnJ
titur AEiieas Philofpplnis , c[ui' quoten!
vbi ex Chaldarotum , AEgyptiornm 5i
G r^cöïum opinione defunclorum animas
euocari pofte docet, Orphéa cyg"' 'Pe"
cie euocandum ait, Homerum luCciwx .
Qiun &: Pierius bac aue animicandorerri)
& Apollinem fidicinem defiguari fciibit,
lib.i3.Hieroglypb. Hoc idem quoq> Poe
rx commune cum cygnis habét,quodglo
riïftudio trahantur,fauorisq; & laudatio
«is fint anidiufciili,
Necpetitur facrts nifitantüfamapoetis.
Cygni quoq; tune fuaunis canunt , «lip
Fauoiiiuseos ad cantum vifus fiien'tinm-
taie. Artemidorus (vtpcftremö idadnq-
tem_) lib-i-De fomnijs, Cygnö virüm" a^c
muficiim fignificari, atqjadeö M«ficaln
ipfanirbcciilta is detegit, coloris ratione ,
&c. Commode ergo muficoipiam nnn«
Muiïcam fubinnginuis.
KtK-fcopSc Iib.i.cap.jl.riancmodulatio
tioiem commenticiara & fïftam ait effe,
& rta ferè iudicata a Socrate in Phtedone:
qiuuis alner a vetuflilTïmis quibusq; poe
ris fa:pe celebrata. Ariftoteles lib. i. 'Hilt.
a'nimaJ de cygnis ait: Canoriquidé funtj
fed maxime fub vitas firiem . Non equi-
dem tarnen vllum caiientem audhii, neq;
fortafiê quicquam aliiis.Iraqj vulgoiftud
perfuafum eft, ficutiliöc, quod dicitur
ipfetum maxime quid'erri vocalis & ca-
riorus eife,qiuim poftremo vire; aclui pro
ximuseft JdernarKrmat Plinius iib. io.c.
iy Olorum morte narratur flebilis can-'
tus.falsö.vt arbitror, aliquotexperimen-
tis. Sed hanc controuerfiam decidere non
eft noftriiïiftjturi. I]iudpotiuS'adnotan-'
dum, Aïgyptioscum feiierh huvficüm &•
poetam fignificaienwygtiiim'pinxifrer na'
vt, cygni fenio cónfedti aiguriofibtis b\>
gutturis'exilitatem organisèfFeftis , fua-
uiorem fimül & vocaliorem emittuntVo-
cem ; ita etiam boni poeta;, quo perazta-
tem magis profecerunt , fcribere itidem
folënt elegantius. Sic öédipus Colbneus-
opns omnium fuoriim operum cultiffi-
mum fcripfï't' ea state, qua proptet feiiifi
defipere videba'tilr.Et Ifocrares'fvt'& ora
roreshncadmittamtis) Panatbenaicam o-
iationemomnium,quas antea fcfipfiflet,
luculenfiffimam poft o«5toge(ïmurn aïta-
tis annum elucnbrauitSic Pontamis Via
niam &Meteorica,"Synceras Aflius ple-
raq; pbemata,Aurelms Atigurellu's Chry
fopceiarn,'& alij pleriq; noftra artate bene
Jiterati virieó frtauiiis cygneum boe me-
Josmodiilatifunr.quö magis vifi ftmtcon
{enefcere . An'vero Platoném difïïmulare
poterimus.quem'annum circiter oftoge-
ïïmum a.gemem fcribendo vita functum
aiilnt ? Vt fabulofum minimè v.deatur,
quod Socratem perhibent exiftiniaflê,no-
uéilumfe cygni puüuminrer genua tene
re.qui phimis repentè furnptis euolaueric
in fublime, anheraq; omnem fuaiiiffimo
clangoiecompleuerit; poftridieq; Plato-
fe morte
tanere.
Of:
hé'
Cygnm
mufici &
poeti fe-
nuhiero-
glyphicü.
Po//
d*iï
Socratts
de Plate-
ne /om-
nium .
Muficam
-ocr page 851-
Emblemata^.
77%
Muficam Dijs curae cffo^.
EMBLEMA C LX XXV.
OC REN SI S pfuit tibi Delphice Phoebe cicddam
Eundmus ham
, palm* Jigna decora fu&.
Certabat pleiïro Spartyn commifius in hoïi'em^
Et percuffafonum pollice fila dabant. \
Trita fides rauco ceepit citm Br i der e bombo
»
Legitimum harmonias & <vitiare melos .
Turn citharx argutans fuauü fefe intulit ales >
jQua frafiam impleret voce cicada fidemx
£é attèa
» fon* *d legem defc en dit ab alt is
Salttbus', vt nobisgarrula ferret opent.
Ergo tu& zit' firmus Het honos, o fancle, cicade
'icen aveus ipja jedet.
Pro et
40M»
€ c e af
-ocr page 852-
774           AndreasAlciati
C O M M E N TARIL
IMago huius Emblematiscernitur
'm veteri gemmafaidaincïfa , apud D.
Laurentium Pignoiium.qnam R oma: na
étum fccurnalijs plerisq; veneranda; an-
'tiquitatis cimelijs,a(Teritjptoitide hancita
hicappingicurauit,fecus quam habent c;.
teraseduiones.Verum quiade Muficain-
ciditmentio , vt aliquid de inftriimentis
muficisdicamus,pii5tura ha:c requirerë vi
detur.Inftruineiita icaq; mufica (unt tiifi
generum.vt in Protheoria in Pfalmos fcri
bic Chryfoftomus .• Vel iptpvir ontvet.,
Athenaio.fiiiee^.Trvei/ret, qua; flatucom-
plentur:Vel iVTciTd., Cnie.s-yyjipS'a., qua;
neruisiiuendiuunr .• Vel denique Hpvsit,
qua: pulfantur. Piimi ordinisfunt tuba,
tibia,fiftuIa,clarficum,buccina,cornu , li-
tuus.Secundoordini debentur ly ra.citha-
ra.teftudo.pfalterium, naulium, fambu-
ca,pandufa,peclis,batbiton. Ad tertnim
lefetuntur tyrapanum, fiftrum, & cym-
balum . Noftram citharam (de qua mine
agimus) ex fecüdaclafleiiifttumentornm
cfTe vtnaneft dubiun.,ita quodnam illud
fit in tanta varietate maxime controuer-
fum*. Nos de (ïngulis illis aliqnid dice-
mus,quo libetiün quifq; deeo poffit fer-
reiudicium.Lyrseit.iqj &cithars non par
uum eft difcrimen,quarauis Gramrnatici
ferè confundatjinter quoseft Euftathius,
qul (ie icribit^sAys- cithara difta eft , eo
quod teftudinis tefta iugoaddita, fidibus-
que tenfa,lyram.deformauirEt rurfus :
Chelyn, hoceft>-lyram, è teftudinis tefta
faclam fcnbit.Cui fentenria: videri poteft
fiibfcribere Horatïus,qui Mercuriü cur-
«ae lyra; parentem nominat Jib. i.Odarü,
at lib. j.teftudt'nem illiattribuit Diuerfas
facit Plato- Qnid, quo Diodoms lyram
trichordonfuin^inffmulat, ad citharam
iiiieteftudmem fepterri neruisinftruiftam
Horatius ? qnomodo aópf/.iyya, «Vrct-
y\toa-ïoVA& eft.fepteiiosedere fonos Pinda
rus ait. Difertisquoq; verbis Lucanus in
earmine ad Pifonem {quod non fine ma-
iiifc fta iniuria pofleflfïi hi hatfrenus at O ui-'
dia auc1:orifuoïefti tuit Hadr.luriiiis) e-,
ctocet illud difcrimen: nam chelyn fine
teftadinemdigitisaqt peftine puliabaiic,.
lyram pellebant.Verfuseiusfunt:
Siue chelyn digitu,&el/iimoverèerrpul-
Etmox;
Nee pudeat pepulife lyram . ,
Seneca etiam chelyn pleftro verberaruU-
Clem és nrKmrpu KpwSauM eft» pl^0
pulfari dicit.Cithara Platonrdiciuu^** U
Tiy%,S\udxvipiMy£>
Homero^eAw > a
^s-Awwr.id eft.teftudinis tsfta ; CJC"on'
teftudo.a forma; Virgilius periphraftice' ^
citharam cnuum tefiudinem dixit.Eiue- II
bins lib- io. tpóp/xtyya a cithara aliquan-
tulum difcrèparè indicat, non tarnen ex-
plicat. Nebrin'enfis:Hifpamcè VihueUm
exponit. AÜj citharam putant Harparft
effe noftram,Hieronymi fortè verbis per
fuafi.qui citharam deltoti figuradekri-
bit,cumchordis vigintiquatuorrad quam
accedit inftrumentum illud, quod vulgo
Virginale, &*Clauecymbalu npminatirr.
Inftrumè
ta mufi-
cn tripli-
Gallis Efyneta. Pfaltetiummuficum eft
inftrumentum ab Hebraïis Nebel.aut (vt
ff
Chryfoftomus annotat in librum Pfalmo
rum) i'ctvhd,. ^a.Ky.ok'mnov,f--JfMqui-
dam dixkiil illis verfibus .-'
ra, Sho, to|*'^ fiiKHTHVcLt
o ActjS/cT ^ct^piOKivwra ^vpie..
Defcribit autem Chryfoftomus in Pro-
theor. ad.Pfalmos ita; rfalteriu;!m inftru-
mentótum viiiim eft,qua; fidJbuiStendun-
tnr, federeftum (earti enim'èpSfj* f-i^p-
J/*f,quamPKvtarcht^.Terpaiic!yoiniien
tori tiibtïït, fignificatiöTiem effe cenfet
lunius^u? reftis,non iaceiHibiisain obH-
quis fidibuseditur) cuius fbnusaltrinfe-
cus è fuperiore parte redditu-r.Habet au-
tem decem vetticilla , qua: in iugoipfius
vertumur.toticlemqjchordas fonodifpa-
res: (Line slecachordi pfalterij fit mentio
in Pfalmis)dextraautem pledrum trafla
bat,la:ua alttinfecuschordisobe'irans per
interualla,' digitosq; frequenter tranfpo-
nens.vel grauem.vel acutum,miftnmque
fonumexcitabat.Hacleimsille.D.Hiero-
nymus Pfaltetium in modum A liter*
compofitum ait. D.Augtiftinusfcnbit»
Pfalteriumhabtiifle fuperiore in parte lo-
ïiórurri lignum,quafi tympanuni.cuiner-
ïiorum feries tnewmbar, vt meiiorem ("-
'mint reddacquod lignum in cithara mie- .,
rius fit. Hinc 'fere ftatuere Heet Pfal ten* 0fi'
effe Harpam,rametfi pluribus ha:cinftru
öafit chordis. Aüj,inftrumentumilludi,
quod.
Ifra.
Chelyt.
-ocr page 853-
Emblemata^.
77 f
quojeodem fer'è vocisfonoPfalterifi aut te,Deum iufrt(Te,ne ftrep'erent. Itaq; ex
Pfalteriïium vocatur, e(Te exiftimaruiit. eo csptum filentium permanere.Haec So-
Porrö YO,0\iov,&ne vd@\Av>yt Clemens, liiitis. De hac taciturnitatecicadarum vi-
&exeo Eufebius fcribunt.vel vctuK&,vt de etiam Pliniumlib.1r.c17. & Paufan.
apud Phitarchum éft , Hefychius ambi- lib.r.de reb-Eliacis. Augetalitem mira-
ge1 & citharam & pfalteriümexpohit. culum Rheginenfinmcicadarum , etiain
Hurfiis organi genus mufici afpeto fono. fabulosè celebrata vocalitas vicinarum .
^uod.Cappadocuminuentum elfe volue- Naraidem Strabo Timsum citat aucto-
hin't.vt Sidonioram Sopatrus; Nauiium rem, quondamin Pythiorum cértaniine
dixitOuidiusillo verfu :
                           Eunomum Locrenfem . & Rhegiuenfera
%>ifce eiia.duplieigeniali/t verterepalmet Ariftonem in canendi certamen venifTe ,
' 'Nauli»,coueniunt dnlcibmilla modn. Ariftonem Apolliiiem inuöcaflè Delphi- °ns *"*
Sambuca triqtietrum inftrumentum,im- cum,vt fibi canenti foretauxiüo, qnöd a ^'fW*fff
Paribus Iongitudinè fidibtis,'o-*_m/3uV„u Delphisolim Rheginenfes effent ptofe&i. exStrabo
Ath'ena;o,Nebri(fen'(i Hifpanicè vocatur Eunomüs refpondit.Rhegiiienfibus necec ne-"
tandum quidem omnino de mufica.apud
quoscicada vocalifTimumanimal voceca-
reret-Vtrisq; cerrantibus ciim in Eunomi
cithara viia iiiter canendiim chorda frau-
geretur,cicada fuperuolans aftick, & vo-
cem alioqui defuturam fuo caiitu fupple
uit. Atqjita vidlor declaratuS.ftatuam ei-
tharcedi pofuit, cum cicada cithara: infi •
dente.Sedcurnonaudirnus-ipfum Strabo
nem fua:<imgualoquentem,?Sic enim i 1 Ie:
,(<«.
***
a^dv«
%
'ilS
tum : cuius iniienti gloriam Terpandro i S'eix.vvTo S1' dvS'ptd; iv Tals■■Kox.pois tvvi-
tribuit Pindarus,vt Anacreonti Neanthes [Xov Ta KiS&pufov ; rirrtyettTriTtiv »/-
& Antipater. Martiamis Felix mulcifor- Sdpav Ka.diifjt.ivov ïywv . <pna-i JV t/-
me barbiton dixit.ob variètatem,non for- iJ.cuoi TruSiou nxaji dyavi^ofxévo/f tktov
itia;quideru, fed fortè fonorum . Strabo Tg rgi dpfcava, pnyïvov tpicreh vripi tb
lib. 10. fambucarn cum barbito eandem xAwpa . tov piiv ^ndpitava. S~ho-^cjc t<3V
CflTeait. HalicatnafTeus $dp0iTct KipKHVdixit.probarbitaplectris radijsq; percur-
tere.Quale nunc hoc,quod hic depic/him
«ernitur.fit ex hisenumeratis inftrumen-
l's,qui«q; augürari poteft:raihi fanè vide
?UrpfaIterium.
Strabo lib «.GeographiaJ refert,
R-heginum agrura a Locreiifi dirimi flu-
wio.cui nomen Akx- Cicadas autem.qua;
'n Locrenfi veifantur ripa, fonantius Itri
av[j.7rpa.lTCHv npov> y&p
tlvcu 7X
5-gs rii^poyóvüf dvTO'J , >§T)}v
a.'ïï-oix.ia.v év9iv<f*e ifaA&cu . tciu
ƒ' évvoi
fj.ov <pijo~&vTo; dp%i)v fj.nS'f. y.ttHy<u ix.(i-
yoif dvrsif ?cii' wipi tpavvv dyavto-pi-djav,
'ïïO.p' oh xgl 01 TtTTiyi? éïiv ajpovoi, rd
ivtpdoyyfa&TO. Tav fyuy
, oy.a; iuS'oKl-
pitiv, (jLYiJ'iï riTTov rov dphava.
jyu tv th-
WlS'l TW VIKHV 'iy*lV. VlMO-eu [J.iv T31 ToV
ivvo/J.ov vj/J dv&yStivcu t»v Ki-^no-AV
tl.
dere,ctim in Rhegino fintmuta;. Huius
«i hanceflecaufam conieftat,quod Rhe
ginorurri regio cum fit vmbrofa atqj opa
Sa,cicadarura pelliculas humore torpefa-
ciat.Eafdem inagro Locrenfi, quöd fita-
pficus.Solis arèfaiflas xftu.ftridoré aftrus
euiiuere.Soünusc. 8.de Itaiia.abam red-
"'tcaufam fabulofarh: Cicada:,ait, apud
Rheginosmutaj.nec vfquam ahbi-Quod
file;inum miraculo eft;nee immerito.cü
vicina:,qua:funt Löcrenfium.vltra c'aste-
rasfonitent.Cauias Granius tradit: cum
HKÓva. iv Ti! TTctTpi^l, sVfi KCLTd TOV dya>
vet /j.icr.iTav •^ofi'av fa.yinrnsA'Tri'pdt TeT
t/^ ix,7rhnpc-)(reii TsV edoyyov • id eft:
Ojtenditurapud Locros Eunomi citharucdï statua
Hatua
, qu& infidentem cithc.r& cicadam Zunomi.
babet . Scribit autem Tim&m ,aliquando
in Pythiorum certamine 'Mum vna cum
Arijlone Rhegino veniffe in contentiónem,
v ter prtmium fortiretur
. i Ariftoneritfufii
precïbasDelphorum ciues rcgajfe ,vtfibi
a.dejjent-.mttiores enim fuosiffi Beo Apol-
lini confecratoSy&aVelphu Tthegiümif-
fa*'**
'<.
«•bmtvrmurarent illic Hercule quieftcn- ' famsoloniamnoy-at.JEunomum autemM
C c c 4          xijje
-ocr page 854-
Andreae Alciati
yj6
xiffeiUis , ntimqtturn demufica abeorum
primordio certaminafnifle, cum quidem
apud cos cicads. iunffiorum animalium
caritHfuttuijftm& omnino fonum non bube
rent. NihilominmAriflonem Spe viïïoriA
adlaudemajjeqttendam lirenuttm: Euno-
mum turnen viïtorcm declaratum>ftatua,
quatn diximus.inpatria coüocajje . Cum
enini inter certandumchorda vnafraBa
defecijfet, cicada fuperuolans adfuit
, qu&
fiupplementum vocls faceret
. Haftenus
Strabo. Certè hoc Epigramma Latiodo-
iiatusn,& aliquotverfibusabAlciato co-
prcitum,legere cft in feftionequarta G ra;
Typtts coriim Epigram, titulo hs xiSa.paS'ds ,
Emb'le - quod huc afc ribani.
fbxtK, t,hoy.ov, a"irohhov, crv ft£y oiorSA [j,i,
wcos ttot' iviKaV
ffTTApTiY o hoKpèf iyw <wiv$o[4,itot<; <T'
èpta.
Ajóhov iv KiMpA vóy.ov züpttov iv S'sy.t-
CTi'JJ-lf,
a£~q. y.01 X?p^*v tshMTpov. Amx.pt-
y-no-sv ■
itgi (j.01 pióyyavirol^ov
oVcw'xaxctipos
dLTtyiH,
HsAxoAspvByov totptx.es ■ixi'y.ti'H)-
Hgü ris Air AuToyJjTai KiSApa,i. iirl -Ttn-
%yv <i,vct.ïds
TiTTlg, iTTMpiV TaTptKSS ApfiOVht-
vitpet ydp i£tThat,K»r • i'i' ï0<Popt.c/.Td,s
JV fj.ttoi[ia,v
^opi'ets, ko\v -xovra yïlpvve'xiyjiAiMBct,-
•STpos y£p iiAdLV /AZKtT&V
0'jJ.t7AjJ.^pnis
ïsptaiv tiS'os
. .rlivo ra ToijAtvtxiii <p§ty[/,tt, [/.ïTiip'
y.ófcuo'
ijLSI'sko. p&s'yyoiTa, tTvV A~\vyat; réxct
VZvpcüs,
ia y.tTetliA'AKty.ivai 0U[/.[A.i?i7rtTTt
Spóa
.
TtVlKct, 0"J[Apci>VW jA&V iya %AptV, OS cTs
TVSCO^HS
^óhxios, a.y£itp£s t^b' vwtp Hl&A-
pctS ■
luuomum.p ApoIlo,tu quidé neftime,
quando vincebani
Patria Locrenfis ego,interroga,ntibus
autemdieam .
• Asoliura incichara modum refonabaro:
at in medio
Cantu ,mihi chordaaj plectrum fufpéu
dit [i fregit.]
.,JU rnihi fonum Ycnun [i-paratiun] «juai?
do occafio poftulabat»
Ad auces numerorü non verè rcdiebat-
Atq; [tune] quajJam vltrö cichar^ ad cu-
bitiim [fiue iiigura] exurgens
Cicada cornpicbatvetam hatmonianj-
Neruos euitn pulfabatnj quando feptima:
curam haberem
Chotdxjhuiiis voce vtebamur •.
Ad tneum enim cantummeridiaiu ë mori
tibus cantattit
Illum paftoriciü (bnüaccommodauit:
Etcjuidemcüm fonarets vak cCim inaui-
matis neruis
Mutato (Inuil congtuebat fono.
Huius rei cautTa coagruani habeo gra-
tiam: fic autem formata [i. erprefla
cicada];
AEicnoftrafedet fupercidiara.
Euvomets bic ego,fcu-quo vlei tempore, A-
polh,
L»crenfis:refem ijt.qui mea nojfe uohnt*
Malie vt modtilo refonabnm , i» petline
tenta->
Conticuit medio curmirn fraBafides.
Me lyra deslituit cünonforet ergoneceffe ,
Et mihl legiti mos non dedit ill.i fonos ^
Attamen ad citbarA cubltuyi mihi fyontt
cicade
Adfuit,vt veram redder et bzrmoniam.
Chorda fatigabat me feptima, quando re-
pente
Voxmeafupplebat quomodocunquefo-
num
.
Sed mihi catatrlx venit de motibus iltts,
Obtulit atq; fuum meridinna fonum :
Egregït reddens modulos-fleïïebat eofdem,
Exanimes neruos quodfy referret, erat.
Ergo habeo grates merite; hlncq; exprejfa
cicddü-i
■ Speliatttr conftans arefuper eitbartf *
          . $
Sacïius (ie vertit.rantiï vcintelligipoflët.' jW
Eunomm vt 1'arthin Locrenfis carrnine $■
vlei . ■'
Delphice fets
: dicam rfs,qui meafaiïi*
rogant .
AeolicocitbarareJonabampecTme cantUt
Concentu in mediodejïlit vnafides,
Inde per attentas non ibatdulcitir aures >
Legitimusq-, mihi non- erat iU<' fonus
Tum cytharfi cubitofedit fis forte cicada >
Vt dnlcem cantnm conderet harmonla-
Traffa namq;fide rhjthmum mcditab.0
eundem
S'^plere,^ riettf tquiparare viectn
-ocr page 855-
Emblesiatit
777
Ecee tnibi venit emtvr de. montibm alt is
MBluus,dulces concinuftq; modos
.
ExtinBcs qui voce leuifua carmina ner-
' utt
ikptabat ,reparans qiti perier e tonós , .
Propterea grates fpluo t'tbi Delphice ;»*-
firnf,
                                     "
MnetM hic cantor defidet in clthara ,
Extat&c afiud epigrainma eiufdem feiè
arguracnülib.ó.AtithoIog.tit.iaTawS'»-
f^^w.autore^aulo Sileiitiario, quod ca-
k.eft.-
ToV •^ttXK.HV TlTTtydi. KMKapÜ hO&pos i-
Vl£<TX7H
Jjf yèp dyav (pópy.iyyis ' c£>' tiviio; ï?&-
70 7TO,pSv( .
k^a' 'ów ƒ.» Trhn&ipy \oxp-h l'^fe
fipayyov Tijpnyvict hvp&s èL7rix.ói/.7teifi
yopf'a,-
irpïv
JV {J.iho; trud^HV ïxntoS'os dppn-
f hls', /r
             r
éfipov iKrtp'j'CcoV X,l9dpd,s VTipiQlTcr
Ti TTli; , ■
rji Tov ö.TTOi^oy.ii'a ipfyóyyoY Oirv.hSii
IjJtk.
V&V
JV -nipos \&Ki.yiu3t3.\) iv aAvifiv
O.ypÓTlV Ü'xf> <
wpot vópj.oy dpitTtp&i
7/>e'4s hvpoKTU-
?tf o~Z ixó.Ko.p XvTüi Tia rintyt yt-
pcupn,
ya.Kx.iov ifpvfd,; wJVi/ vTtpKiBdpctf.
.
Qjupd ferè ad verbum fit fonat.verfuau-
teoi hic expreflit ipfe Alciatus :
&ream cicadd lycorei Locrenfis pifcitat
Eunomos ,monimentitm certi*rninn co-
ronttrum cupïdi
[id eft > victoriae af-
fueti]
Erat atttem certamen cithart'.Ó'contra-
rins ttetit Parthys.
, Sedcum plciïro pxtfata refonaret Lo-
crenfis chelys ,
Chorda lyr&ftridens raucum fóna edïdit.
Hic claudicabnt melos harmonia prins
integros pedes habentis.
[td eft, per-
"belicatum admurmurans cithar& infedit
cicadst,
"Et abfentufidts fonum fubiuit.
"fmifo in faltiËusrefontibat ritftica echo,
Secundum legem 'pulfus tyri.noftft mn,-
tabai ,
Te, beate Istóxafiite,-tiix cicada, ortiat,
Mreum cottacans cantorefuper cithara..
C^terum de Eunomo Antigoiujs.Strabo,
&Clemens Alexandrimis inirioftarim o-
rationiJ, qua Gentes hortaturad pietarë-
Repete etiam prouerbia , Acanthia cica-
da.Sc,Chord£ vice. 8c, Adfrattam canis.
ScCicada voialior.Vide
iiifuper Pierium
Üb.iiJ. Hierogl-
                               s------
LOCRENsiS Zimomus ] Loeris regio
proxima Phocidi.cuius populi Lpcn,fuie
Locrcnfesdicimtur .
Delphicefboebe.] A Delphis Phocidis
ciuitate Phcebus Delphicus diifliis eft, in
qua nimirum oraculiim fuit totooibe ce-
leberriraum.
Palm&fignti] vidoriai.fua; teftera. Pal-
mam (ïgtHim e(Te vidoria; diximus alibi,
& notiuseft quam vt hoc loco repetarur.
Phuarchuscauiam reddit: In certamini-
bus,ait,palmamiiginin]e(Te placuit vifto
ria:,qaoniaiTi iiigenij eiiifmodi Ijgnü eft,
Vt vrgéribusoppiimentibusq; non cedat.
CertabfttpleSlro] Iiftrumento.quo fi-
Jesple^ftunairjtioceftjperc.utiuntur-.Mar
cialisi
Exoment docilemgarrula pleêlra lyram .
. Spartyn commljfmin hoflem\
Inaduer-
farium Spartanum.id eft, Ariftonem.S^i'
tja, GrKCiis accufatiuus. Gra:cum epi-
gramma,vrhabent vulgati codices, fecu-
nis Alciatus, in enorem potuitimpinge-
re. Quöd eo dico.quia \ox,o-<&dp7<v vide
ri fufpeclanon temere poteft. Certè San-
<5riusex feciido hic ad duifto epigram ma-
te emendatyParthyn. Sic legendurrj putac
NicoUus GulotiiuSjliterarum Gr^catura
profelTorRegitis.-
'Tro.TpiS' B KoKpos iya, &c..
pro eo quod dicerem.us,)t«7« t>)V TTATpi-
J^o. óhoKpo;.
ftcenim redla eritcarmnus
feiuentu,. Eiuiomus enirn Loctenfis erau
non Spartanus: iii'fi fottè putet aliquis
o-sipTLV, fiue 7ra.p$<jy efle cognojneu vel
agoomen quoddam.atq; citbarocdum il-
lum fuiflè binomineiiijquod nefcioande^
beam probate. ,
Tritafides] freqtienti taclu attrita , &
tanden ruptachorda.
Coepitcum ffridere] diflonare- Sttideo
feu ftrido propnèeft fuuium, ciim fouü
ecTunt : interim taaien frequenter ad alU
tiansfertur.Horat.lib i. .Serm-.Sat ï.
SÏridereJecrctaV'ditifrjbs niirsfiif^rros.
£tmw\
n r.
Loeris .
Vhacbuf
E)dphi~
Palm-Ls
fignnni
viclorid
»
Strmiïet,
-ocr page 856-
Andreae Alciati
77$
ribas.in quibus potilfimüm frequentw eft
cicadaruni.
                                            Mr.
Ergo tui cicadt] tibi facrae- Cicadas ob .JU*
cantum Apollini facrasefle docetAriftf Li'
phanesin Nebulis.vbi fcholiaft- <"' féTTJ'J
ya: [axvIkoi ovris avakhv-tcu
t« AV»X*
Kavi:\A&x\:Cicad&.propter müficam Apol'
lini tonfiiraniUr.T
'radunt nonntilli auC*
omnercanoras Mufarum voluctesappel'.
lari.Sed taec iam dicïa fuerüt Embl.i80'
Ofanffe] Phebe.
. Vt firmusftethonos] Netanti miracul'
memoria tempo ris vetuftate deleretur,ci*
tharam Apollini cum cicadaa:nea iufideo
te confecraitit Eunomus; citharam'ehiB*
Apollini ideoappingi,quod Mufice. & caf
minum auftor fit, paulo antediximuS-
Val.Flaccusliby.fic:
Mitfdrurn cborm & cithafs fulfafor A'
pello .
Ad firiem hnius Emblematis Grseci par-
ticulam poftrema ita corrigit Gulonius:
qux le&io, vt facilior ptobatu r.
Procith'ara] Ordo huius vltimi diftl-
chi cü:.Ergo ojknffe Apollo, vthonos t»*
cisad&iietfirmu4,\<i
eft,fit perpetuusi ip*
fa,icilicetckida,/edet hic Meus fidicen,\i
eftjex a;ie fulus fidicen.hoc eft, tanquarh
fidicen:/r0,ci>^«r«,id eftjfuper citharam •
Nam voluit expiirr.ere Grzca vvip Kt'
Sdp&f. id.ci\,fapcr citharam.
Vel expoiie
/WjideftSante.qiiod vfitatius eftapud La*
tinos.Cicero i.Philip.Haftapofita proa;-
de Iouis ftatcris. Idem pro Miloiie: IJIa
prxfidia, qua: pro tempus omnibus cer-
nitis .
                                                        jf
H v 1 v s narrationise^Hj/iKryvconti-
neteV/j/joaf «jiiiniirum Muficatn DijscU-
Y&
^ê:quod etiam fignificat Homtrus I-
üad.i.cum induxit Deos cithara; vrentes
poft coiitentionem de AchiHe. Certè non
modo paganotü fcripta teftantunfed ma-
xime librifacri continent, quanta fiicrif
legediuina Mufica; commendatio, vtl- ,
Reg.ï6. &apud Regium Pfaltcm varijs Mf \
in locis.ConfuleD.Aiiguft.de Ciuit. "Dei ^,/
17icap.14.Nam pr^terquam quöd tpfius up1
origo coeleftiseft, Temper liabitafuit ais
confummatiffima, vt qujecorporishab''
tudines.animiq; afFeftus.ac mores homi-
num componit , ideoque tam tnrpeoIiiP
fuit Muficam nefcire quam litcras.Inter-
ponebatur enim non modo facris, fed &
- omnibus
Somio] foiie. Bombus fonus propriè .
quem edunt apés. Transfertnr etiam ad
alios diueribs fonos,vt tubxapud Lucre-
tiumlib.4-
Cum tuba deprvjfo grauiter fub murmure
mugit,
TLt reboatraticum retrocitt barbara bobü.
E ft aiuem. facTum peronomatoposiam ex
folio go/t /Sc^.Hiuc deducicur etiam Bó-
barda, quafi bombizatio vel bombus ar-
denSjVt Robertus Valturiiu putauit, lib.
io.de re muit.
Argutans] fuauiter canens. Cicadas ftri
dere,& quafi cantus vocem fonoram ede-
re,pra:feitim Solea:ftuante,nemonon no-
uir. Dehis Virgijius in Cnüce :
Argutu & cunïïa fremutar dor e cicctdu-
Suautsfefe intulit ales\ Tribuunt anci-
qui poeta; cicadis canendi fuauitatem,ne-
ició ob qua caufam : nam noftris locis &
tempotibus ftrepenim & inamabilem e-
dunt fonum. Homerus TroianosOrato-
res cicadis cóparat 3.Iliad.Etapud Theo
critum in i.Eidy'l. paftor, qui T.hyrfin
commendare vult a carminis fuauitate,
meliuseum canerequam cicadas,ruftica
& paftoralifimplicitate disit. Quod fi
coniedturxlocus, illud tx fabulaantiqua
ortum trahcre autumo : nam Philoftra-
tus in Apollonij Tyanei vita , & Piaro in
Phacdroja Mufiscantum habuiflecicadas
ictibunt.diceniefic Socrate: Fertur olim
cicadas homines fiiifTeante Mufas ; natis
deindeM'iifis,canniq; monftrato,illonim
nonnullos voluptate 'cantus vfq; adeo de-
linitosfuifTerVt canentes cibum potiinrq;
iiegligerentjimprudénterque peiirentiex
quibus deinceps cicadarum genus fit na-
tum, cui Miifa; lioc mumis dederuntj vt
alimonia nou indigeat,fed abfquecibo po-
tuq; quamdiu vixerit cantet, pollea veró
ad Mufas proficifcatur, quam quishomi-
num Mufam hiccolat ïciiunciaturumril-
la-sq; gtaras redditmortalibus,prout hu-
ius vel ilJius fuerint (tudiomancipati: Si-
cutamantes Eraro, falratores Terpficho-
xx, philofophos Vrania:, & fic deinceps .
Meminit CoelRhodigin.lib. 17. cap. 6.Sc
Pierius lib.ió.Hieroglyph.
g>«<ej; allefla] iljicioCcilicet Muficae.
Soni ad legem defcendit] aptauit fèfe
ad initmmenci nuifici concentum .
Ab altis Saltibui] 3. filuofis locis venit
opem laturamihi Eujionio>reliftis nemo-
Sombits
ïóbarda.
Cicadis
cur tribu
ta canen
di fuaui-
tto
.
Cicada-
rutnfa-
bnlsi—i.
-ocr page 857-
Emblemata.».
779
ri certum fit.De Miificse porto vtilitate,
excellciitia & laudibus plura habentura-
pud Athena:umiib.iz.cap.4.& lib.14.0
ii. Macrobium lib. 2,. ia fomnium Scip.
Cicerone». i.TufcuI.que^.Caffiodonira
Variar.i.epifti 40- Scripfic etiam Plutar-
chuselegantemcommeotarium de Mufi-
ca.-cuius vires quoque aeting.it pofterioie
de fortuna & viitute Akxandri,& de co-
hibenda iracundia • Exneotericisconfule
Chaflanasum in catalogo glotia; mundi
part-io- confid. ;i. Phüip- Camerarium
Oper.fuccif. cap. iS.Balthafar, Caftilio-
niumin fuo Aulico.lib.i.Lilium Gyral-
dum dehiftpoet.dialog. i.Guidonem Pa-
cirollum Rerummemoralid.lib.i.& om-
ninö Rodeticu a-Gaftro in fuo- Medieo-
poliüico lib.4.cap.i4.r;.& 16. Hifce ad-
de, qua: de Mufïca , & in quö eius cum re
imlitari fit commercium.Robert. Valtu-
rins tradidiclib.i.dereniilit. c. 4.Si quis
plura volet.ad illuftrationem hiiius Em-
blematis coadux,erit fortafle legere Plutar
chi traftatum de Aairnat procreatione.ad.
finem. Sed vide aivm-mic conciüaie pof»
fis Strabonis illud exlib. 10. ttij/itv y&?
èipilTcu %gi rïïzo , ris eLvSpeó-mf f^d^iTA
[/.ifAHO-Scu ris Qix;
, orav tvtpyiTÜói-iv
èL[4Hvov
<T' ojhiyoi tis,oto,v éuS'cuuovaiTi.
■joiilov i'iroyeupHV,,tilTiiopraLHV>ièj
T9
: Giikoffopeiv, y^ ,uuffix,>js:a,7rTe<rdcu. Rcïïè
quidem diBum eJl,mortales turn maxime
Veos imitari,qu/mdó 'benefiet funf.reiïius
•verb quis dixerit,cunt ieati fuerint. §juod
ipfum eft getudere,fefios dies agere^phi-
l-ofophari, &Muficam attingere
.. Sed ni-
misfortaflc verbosè haftenus .- finio , vbi
ÖtïHiibilsfolennibus.omnibusq; Iastïs vel
triitionbus rebus. Nam vt in veueratiqne
diiiina p'fa-lmj &; hyirmi.ira in nuptijs hy?
ftieoasi, &,iu te.busmosftis.threni fiue lar
nventatiönescanebantur,ynde etiam a fan
C-tis l'at'ribus iuEcclefiaDei hodjepiè iu-
ftltmtumsimo obferuari prgceptum eft,c..
perlectis, z-y-. diftinft.vtdiuinqe Jaudes in
celebraadis facjris cantu & pfalmis.fuaui-
biisq; inftrumeatis petagereatujt , ïietnpe
Üixta Dauidisexhortacionem.qui vult re-
gni & exultationis ftiae nps eflè participes:
Suroite,inquit,pfalmiïrn, & datetympa-
Hum.pfaiccrium iucundumicum cithara.
Sed ad quid ? Vtlaudetis Dominum ia
tympano & choro,in chordis & organo .•
iatidate euitttn,cynibalis bene fonatibus.
Idem pfalmifta cum minifteria dorrms
Domini aifïpiiarer.cantorès inftitnit. i .Pa-
ralip.c.6. cantu fiquidem fidelium.deuo-
tio excitatur.cüm huiufmodi confonatiae
auditum dernulceant,& pfalleatiumJDeo
animos corpere non fuiant.Extrauag.Do»
fta fauiftorum, de vita & hóneft. cleric.
laudes enim diuinae prscipuus Mufica:
finïs e(fedebet,cuialreraniiectitur,animö
demukere,& humanas foHicitudiues fi-
jnere , qiiibus fubiade depofitisexpedU
tiusanimusad duiina transfértur. Siquir-
dem Muljca pene infuiitaeft, nee vllo iiir
genio exnauriri poteft, quippeea cejeftia
lemperantur, muodana fiuchümana re»
guntur,ammuseIeiiaTur,& a curis eximi
Uir.exterminantiif follicitiidines, & par-
ticipatione Iseticije& quietis exultatione
^uadam in Deuni meutes humaiiajad An-
gelorumiocietates traijciuntur. Senfibus
Voliiptatemconciliat.nature. harmouiam,
& intellectui beatitudinem quandam elat»
gitur. Sanèlabojurn quoddam folatium
& lenimentuir, Muficam elft, ecquis eft ,
qui ii.jficias ire polfn'Nam &ipfiagiico
larudcsic calIofi.aeftiuoSoklaboresalio
t]uiintolerabiksfilueftri mufa & cantu
attenuant:& ruftica anus.que/antelucanis
hoiis nere aut Ianam ducere numquam
^(iK.cantando omniafacit leuiora. Ipfa
etiam Mufica poft imbres & turbuleiitif-
fimas tempeftates fludhiantibus nautis
Portus /peregriiiawtibus & feffis meta ac
^quies.viudlis & carcereconclufis pro li-
bettate eft . Svd Sc ipfts etiam infantibus
Mufices vfurn a naturainfitum videas.cü
-tonim vagitum adnutricis canium.feda;
prius breuiffimë tetigerodbcuméta,qua»
nobispraïfens fuppeditat Emblema. Et
Acemus
documen-:
primum quidem, apud vetetes Muficam
tri magna lailde habitam fuiffe, & eius v- f[B'?,
^-           • .1                     -1             act ex hoc
m m magnis qmbusq; conueiitibus.con
uiuijs,facrifici js profecutum . Deinde il-
mate e-
mmtw.
los, quamquam vcra Dei cognitione de-
ftwutos,putalTe tarnen quardam effe numi
na,quorum opem in rebus aduerfis fe fpe-
rabant impetraturos:vrq; hominum mul
ta; variajq; conditiones eflenr, fi'c peculia-
res-eflè Deos.crcdidiflTe . Pra:terea ijs.qut
temerariaquadam pioteruiacoijtenderét.
& luis xqualibus dcbitarniomnem laudc
e.tiperpconarentux.fxpenumefo-male ce-
dere.-ijs vero,qui modeftède 'fe (entirent,,
Deuiwvltfó iteqtvcutetoccuxreie,-adeo.
-ocr page 858-
Andreaë Alciati
yto
cicadam garriilo fldicini opefn infpeiatf
tuli(Te,& ftduciamiuuiflc . Deniqnc pro
irhpetratabpeDeögrateshabitas.vtinca-
fu fanè difficili.CIaudiuSMinos id oppot
tiiiiè ffeclit üvdifcordcs ac funeftas pr<>-
cerurri' GaHix rixas,fpecie rcligionis exci-
rasas;nam poft occifiouera Principis.rión
cicada» è föionató.fed vnanimis nobilintt»
c?tus harmoniam fuppleuit impeditam &
iiKe*tittbatam>fidemq; concordem dedir.
quafaluti Galliaruin & iiutanti imperio
fuccurreretur.Vndeidem exclamat;
____[Deus nobit l)ACatiafecit:
Namfc eritu nobisfemper Dtus,
■ ■ .
vt prxter omnium fpem de fonioribtis
vidorcseuadant. A A'axc prodigia qua>
dam &quafï areanorum fuorum i'ecef-
tiis, Dfeurri in'rebus pene orrininö dcfpe-
ratis ofteinlere, vndememoriafernpiterna
tranfmeet ad pofteros.Multo etiam plu-
ra funt recouditioris ('enfus in hoc Emble
fnace.fi fingula diligeatiüs apperidi liceat:-
iiempeaJiiiüIatioiiein rertini honeftarum
i;ieendere vires ingenij ad gloriam aucu-
pandam. Inter parespoiro asmulationem
iiiflammari,cu:nnemofit,qüi ingeuio ve-
liccederej&nonnunquam inter eos, qui
patria fuut difpares, véhementius excitari
■ftudium. Infupergarrulam & ftridulam
A
— --■■.*■■ i ■........ ■ .....,,^i,—I......M—«r , in.fiiii^-,.11.. ii. «!■■'■ ■■         ■■■-■ >>.■ il». ■■■■!' I
Littera occidit fpiritus viuificat*
.-E.M B- L'E M A CLXXXVI.
.\f IP EB EO S Cadmtts dentes vt credidiiaruüt
Senit & Aomo femina dira foto:
lerrigenum clypeata zo hors exofta virorum e ft,
Hojlüi wter fe qut cecidere manu.
J
-ocr page 859-
Etï&Iemata*
781
EuAfere-, quibus monitu Trttomdos armis
Abiettis data fax» dextracfe iuntta fuit. -
Primus Agenorides element a, notas£ magislris"
Tradidit, ijs fu4uem iunxit & harmoniam .
Quorum difcipulos contraria flurima vexant,
Non niji PdlUdifquiZ&irimuntur oftj>.
C O M ME N T A R I I.
\y I R Habitu militari confpicuüs, è
V femic.iidlio fuo dentesdracönis,iux
t*'(eiot?*rlit&: proftrati feminat in agtufn
'tatimi/ui'penfo aratro.Sed vide mihi hic
& luie propoi-nönëm dentiiim & draco-
lis.corniia dicas porius.
•jT 1 tv' £ 'v i Embleniatis fumptiis eft
^^"Patfloiiepiftólaad Corinthios.cap.
"?$!$£' i~aoir.o/H ■ id eft : titera, occidit,
¥'rip<s atitsm viuificat
. Cuius fenten-
|faK$rie ftfht expafitjones.Suntcnjfti qui
|]ceram interpretentur veterênv legem ,
JpTritW-tc'ro 'Vioiiam. D. Auguftinus'lio
"JjUmXcnjifit de fpiritu & litera-Nos ve-
mus, & tötum epi-'
gtitrlfnVpingaitqaod aiiinf) Minetua
eïponemus . Litcïain-pro ipTaTcriptura
3ccipi0i fp'iritum pro fenfu in fcriptiua
compreheiifo.Pinguius adhuc dicam. Li-
JSjgm voc'o'illos, qui nullam fcientiam
"Ë^uftarunt'. nulüs fe optimis difciplinis
'jjidwWïuht excolendos,fed Grammaticis
n*Wj-s armatide conlruftionè verbi vel
aduerbi j horrendas mouent tragoedias,&
Clrcaliteram ipfatn digladiantur. Spiri-
*Jirn veró rntelligo illos.qui non tantum
[luid verba ipfafonat, quantum quid ha-
beantmy(terij,menrisacieconfiderat,qui
!^rèdo6li fuut & fapientes. 5ed quia po-
**ea plura hac de re dicenda funcnunc
^admi fabnlam enarremus • Is Agenoris
*ocenicnm regis filius, a patre miffus in
t€tfiotas terras Europam fororem qiiafi-
'Hus.iitffiisq; Pheniciam nó redire prins
vnafecum reduceret.Apolli-
'iisoractilumdicituradijdè, vt quid fibi
'letageiidum.certo noflet;eumq; refpon
lltU habuiffe, vt indomitx bouis duftum
^u'utits.tbi tandem fifteret, fedem^; fi-
**e_retjquo locoilta procumberet • Itaque
^scirlqparuicTliebas E-ceotiascondidir,
^artaoniam Mams ex Veiiete fiiiam du-
xit vxorem.Draconem Caftalij fontiscti-
ftodem Marti facrum inteifecit,cuius den
tibus (fuafu Palladis) humo.vt fata qux-
dam madatis,arniatorum militnm legio-
nes p tod ie re, qua: fe mutuo confecerunt.-
demptis quinq; réliquis;qui Palladis con
filio foedus & pacem inierunts quibus ita
tandem conciüatis, & quafl aliquocerto
foïdere fociatis,auxilium Cadmotulerüt
in Thcbisinftaurandis. Ex quo faftum,
vt poftaliquantum temporis in numero-
fum populu'mexcreuerint,to' tmqj Gra;
ciam fao genere & prjeclari geftis com-
plerinr. 5ed de fabula plus fati's■'. Hifto-
riam fufius 3. Transformationum Oui-
dius eft profecutusrité Parcemiographus*
in adagio,Eaecticd auris- & in dottilTir»»'.
libePo de refta Latini Grajriq; fetmonis
proimnciatione.Sic igiturÜle ibi:Narrat
Cadmum literas a PlVcenicibus primum
inuexifTe, eam rem fabula notatam , qti^
fingit illum ferpentis extiixSi dentes in
terram ferbinalfe, ex hac leméntefubito
duas galeis & haftis armatas acies exor-
tasjquaé fe mutuis vulneribus cótecerint.
Atqui demiror, quid'hsc fabula faciatad
literas- Vr- Dicam,nifi nioleftum eft. L.
Imó percupio,iï gtaue non eft.Vr.Infpe-
xifliae vnquam os ferpentis?!,.Nee cupio
quidem.Vr.Mortui irjquarn.L- Ne mor-
tui quidem.Vr.Si infpicias , nnmeresque
fupernos& infenios dentes.tot reperies ,
quot literas primüm attulit Cadmus. L.
V
Cedmi
Q£ot.Vr.S'edeci»i,ni fallor- Otiofx- furie ^^/^
autem ficijt nata: funt ordine pofitaj,difli- 'J^ [
pantur.feminantur, atqjita demum plu^
res numerojvarieq; digefla: viuiint,agut,
pugnanr. Id fi noncredis, confidera qua
ftrage fe viciffim conficinnt hodie.quili-
teras profiteimir.Er fermonem a ferendo
diftum aiunt GrammaticorinTi filij.Ha-
bes Cadmea; ferpentis aliegoriam : uunc
excutiam fcrnpulitmjqv.ijvn conieclcv-
rit'.
-ocr page 860-
Andrea: Alciati
784
hjuxiecit humimonitu Tritontfos***
Cur vero Pallas dicatur Tritonis.vel Ti'
tonia, dictum eft Emblem.i.
Primus Agenorides &c] AgenorideS '
id eftjCadmus Agenoris filius, qui è Ph*
niciain Grxciam literas attuliflêfertitt'
LegePlinium lib.y.cap.jff.Solinum faP' , ^
13. Canenimde literarum inucntorit>l,s 01 ,t,
fatis controUerfum eft a fcriptorib»?' j»«""j('
Gommuniter creditum eft a Phoenicibl,s fgt i
primümhas fuiflê inuentas, vt Anto"'"*
Thylefius refert lib.decolorib.cap.lj-'*"
que nö obfcurè innuere videtur LucanuS
lib.j.vbi itacanit:
Phmmces primi,fam&ficreditur,mfi , .
Manfuram rudibus vocemftgnare jigur,t'
Ob id etiam Zeno in epigrammate ..• ^
©fA 'iró.rptt tpoiifiiLo-crtfrh o y&ófos^
KcLP/jiof                                        .''. >'v
Ktivof óp' * yptf7T7civ ihhèf t%H ?$&
hii'a..
Nouitpatria PhieniJJa qu&nam inuidi^'
vbi & Cadmus'
Jlle , ex quo /criptam Gruia.habetf*'
ginarn.
Pliniusquoq; lib.J.c. I1.& I^jjtipj1^
nicibusquinq; hsceximia videtur,^?"
ptaferre,nempe literas,(ïderum cogn'n?
nem,nauigandiinduftriam, militiaeditc''
plinam,& frequentem vrbium extru#'°
nem.Scribit tarnen Alexander ab Ale*311'
drolib.i.Genial. dier. cap.30. Pbceiiü*?
animalium figurasliterarum loco l*?1' W\f
dibtisinfculpiïnrèipereafdë& AK^yP"05 tttl"
mentis fusfenfus eifinxiftê primum , « f/,.
antiquiftlma monumenta mandafl'eiïte'
ris.Qnoetiam allufifle videtur LucanuS
üb.citato.illis verfibus :
Nondum fiumineas Memphis contexere
biblos
Nóuerat, &faxis tatum volucresq;fev*i'
Sculptaqueferuabant magicas anim^ia
• linguas,
Alij AiTyrios,nonnulli Iones.alij al'°sea-
rumaucWesfaciunt. Cornelius Tacituï
lib.ii.Annal.meminic Cadmi vthtcra"»
inuentoris apud Gra:cos. Allufit etiarn
Plutarchus ad fabulam Cadmi, quadict'
tur ferpeirtis dentes proftminaflê > ,u"l
difputationis, Cur oracula dare Pytnia
defierk .Sed fartaftè condu *««« ftnd,oto*
enoluere eiufdem Sympoiïac,9' 14*"•'•
& <».quo ioeoquerit,€ur A,literarum.{J
'
*
                         «na
rit te.Touomtn ae fpirittiïHn notulasima
ginaiias eite lauccas & galeas exercitus- L.
Xedtè diiiinas.Vr. Iraö parteselemento-
ium furfum eminentes calmm return fpe
ciem prxbent.Et (i diligentiuscontemple
tcvidebis il lic non folum lancearios ac Ie-
nisamiaturaïmiiices, verumetiam cata-
phra&os, cjypeis, enfibus, ac balliftis in-
ftru&os. Verum harnm rerum imagines
jïieliusexhibent Hebrasarumelementa,a
quibus profedasfuilTeliteras noflrascü
ipfis figuris, nonabfurdè quibufdam vi-
detur. Haótenus Parcemiographus. Non
hic mihi tacendus eft Aufonij elcgaatiflS,-
mi poet? nodus de Cadmi filiabus,qui fic
canit:
Aut^dfit interpres tuus,
Mnigmatum qui cognitor
Tuit meorttm, cum Hbi
Cadmi nigellas filitts
Melonis album paginam ,
Notasq; furuA fepU
,
Cnidiosq; nodos prodidit.
Cadmi filiasliteras vocat; Melonis pagi-
nam papyrum Niloticam,(nam Nilus di-
ctus fuit Melo veteribus Latinis Grasca;
lingua; nondum afluetis,vt fupra monui-
mus) nocas fepixatramentum , Cnidios
nodos calamum:qua:iingula latiüs expli-
cat Politianus Mifcell.cap.39.
V1PEREOS dentes &c] ex quo tem-
pore Cadmus dentes infeuit.vel humo tan
quam Temen mandauit. Vipereos autem
dentes dicit.pro CeipciMiïis,o'VViK<£'o)(tx.a}
fpeciei pro genere. Totam verohanc nar-
rationem eleganter retulit Ouidius lib.3.
Metamorph.vrdiiftum .
Credidit aruis] madauitfolo. Propriè,
aruumenim diciturid quod aratum.nec
dum eft fatum, debuit autem prius arare
terram.quam dentes diifeminare.
Aoniofolo] in GrScia.Aonia difta Gr?
cia ab Aone Neptuni filio.rege Bceotia:.
Semina dira] perniciofa. Vel quia pro-
germinaturaexercitum in Ce fa:uientem:
tel quod ij dentes focios Cadmi aquatum
profeiftos laceraflent.Ouidius vocat mor-
talia femina.
Terrigenum clypeata cohors öv.]inde
bellatorum armis iiiftruclorum cohors
prodijt>qu< fe mutuis vulneribus confece
runt.Sic Ouidius;
rrefritq: feget clypeatavirarum ,
_ Menitu Tritonidos] fijafu Palladis. O*
uid.
■éltlfowj
enigma
III.
Aruum •
Aon ia
-ocr page 861-
Emblemata-».
783
taa fit aceepta. Vide PoIitianMifcel.cap.
39«&do<fti(lïmum opufculum Octhoms
Heurnij de batbaricx Philofophias anti
«juitate, lib.i.
Elementa-notMq;] literas•
' lisfuauem iunxit ö> harmonium] fe-
tl£ vt confonantescum vocalibus ingenio
«>& fuauiconcencu interfeiungerentur,
^ quafi fociarentu c>ad enunciandas quaf-
<*am mentis notiones.Vel.vt difcipline. li-
berales habercnt inter fe commune quod-
«am vinculum, vt quafi mutuum auxi-
'|um fibi praeftarent.-eftenim omnium ar
''Um ptxclara quidam harmonia,quam-
*lüam fingula; prasceptis diftinguantur.
riem dodtrinam ferrnone vt phuimtim
& fcriptis quacunquclingtia commuui-
cari. Sermonem quidem a ferendisver-
bis efTe duftum Grammatici nos admo- -SermouA
nentjqui fermo, qua parte literiscontine- de dict-
tur, fedecim piiouun chara&erum notis tur %
conftabat, tot enim Draconis eflêdentes
aiTeuerant, qui natu ras arcana inueftiga-
runt: &ij quidem charadtejesiion modo
parum intet feconfentiuiat, fed & feipfos
mutuö quafi tollunt:ideft,coalefceré,auc
fignificare qiiiequam nó pofllint.nifi quin
qtre.vocales adfuerint,quarum ope ac be-
neficio.redeuntin gratiam,id eft,articula-
tam orationem faciunt. Armatorumha- .
ftas & gladios poflumus transferre ad ac- Hit->™.> &
centuum vel fpirituum fedes fiue notas, £'"?"}
qua; non nifi Palladis, id eft, intelligentia: ?"'* •
beneficie bene inter fe componi & conci-
liariqueunt.Vel hasarmatorum copia: ex
ijs dentibus orta;,ltudioforum quorunda
facliones oftenduut,quiÜuore quodam,& lnutdia.
semulatione grauioré moti, fibi muiuam literato*
inferunt internecionem , dtim fcriptis vl- rum.
tro citroqueeditis, vel etiam verborum
cöcertationibus, id eü,Koyof^a.^ia/{ rixan
tur,fnorum avvJ*pa[Aav,8i. eorum,qui ver
fantur ineodé circo,laboribus detrahunr,
eorumóue doflrinam importunius velli-
cant. Vidit plus quam fatiseft eius reie-
xempla noftra ?tas,qua: vt politiorem coii
cinnioremq; non modo artium.fed totius
philologije tradendz viam ac rationem
fummo Dei bencficio reftitutam habuit ;
fic certè plura , & quidem nocentioraeo
monftra parturijt,adeo vt vero verius di-
(Jtum Cit,Vbimel..ibifel:SL, Vbi vier, ibi
tuber
fuccrefcere.Porró numerus perexi-
guusa Mineruafapientias Pra:fideingra-
tiam redire iufiiis,& qui tandem in infini
turn ntHnerum excreucrit, ftudioforum
conditionêm notat.qui cum fe mtituöiu-
uant.vberrimum doftrin? prouentum re-
ferunt:fed quam pauci fint.quianimicaii
dore Sc ingenuèid faciant.non eft meuni
hoc loco dicere. Hanc fabulam ir.geniosè
& iepidètraducit Amilusiu typographos Sarthote
Lugdunenfes.refertq; dentes ferpentisad ,nms ^"
fedecim literas, qnxtotprimum fuetunt »*'"*•
Cadmi tempore : ex quibusconfonas fèfe
interficere ait, quód nihil viriumhabeant
fi fingula; fpedétu r,quuique vocaies,qu^
per fe vocem faciunt, quxque alijs font
vim communicant,referte quinqi iru'ütess
qui
Alluflt autem procu] dubio hie Alciatus
3(* Karmoniam Cadmi coniugem,Mattis
?* Venere filiam, de qua Hefiodus in
' Theogou.
"■PHovinv fl' ih Kttfy.of uTrtp^vfjLos Sér'
a,x.on»v •
Harmonium Cttdmus iunxit fibi faedere
lecii ,
Quorum di/cipulos]
Intelligerevidetur
Pbilolbphorum principes.ex quorum di-
fputationibus haufta eft omnis liberalis
doftrina.
< Centrariaplurima vexant] altercatur
'ötcr fc.diflenttttus opinionum confliclu ,
'c<];contrarijs fententijsoppugnant.
NonnifivMaAisi&c.] quarum cou-
'cntionum nullus finis,nifi Palladis inter-
*!eiMtt.ideft,fapientia: opc,qua;ifthe.c dif-
"diaomniafacilè tollitSc coraponit.
Epimythion eft elegantiflimfi,
t]Uo literatorum a:mulationem . qua; fae-
Peniimero rixarum plena efle folet, per-
?llltas vna fecum aduehere difficultates,
^coiitentionum tricasarguit.Idquianon
■^l'ius varium quam ingeniofum fit.Cad-
, ,' f*bu]am per paites explicemus. Sati
te,ues labore Cadmi, literx funt per to-
att> Grxciam primïim fparfa;, quasiile
"geniofiis & indiiftrius admodum arti-
ex Gtajcis ipfis primus tradidit. Qu°d
J^'iuio veldefermone literarum moim
etl'is comprebenfo, vel de contentioni-
jju "ominum literatorum eft accipien-
m.Tjraconem prjmum wttpjtrS cTs/3-
. ^«««id c&,acutijfime videre, nomina-
i ni.allas admonuimus : quo fapientiarn
jj. '"gimus, & difciplinarum circulum
era*um coiitentum monumentis. Ne-
e»iraca qui nefciat, liberalem om-
»v.
-ocr page 862-
Andreae Alciati
7H
tarnen allegoricè) tradit Cadmum èPh#
nicia venientem dentes elephaüttim haboM;
fe ,|quibus)humoDiandatis, fuppetias il''
aduerfus fratrem tulerunt-Sed Androtio?
hiftoricus fcribit,Cadmum;cum quibu'"
dam palantibus venifTe Thebas-Exifttfl1^
tamen idem Ifacius,di:aconerri ülum pfC"
donemfuiflfe,velpra:fedHBiquendam>i".'
fïdiatumque facra facientt Gadmó, & al'"
quotexfuisfocijs fuirulifleideinde Cad^
mum inftru&is militiimordiiubuseund*
draconem,& draconis fociosiiicerfeciife'
quosdentes nominat, eó quod mordac'5
éiTent.-exj jsautem multos fiidit, aüos »'
biaffinitateiunxit • Porra fi hoc totu'*
advim & ^irtutem Spiritus Dei tradu'
xetis> nihil , meo iudicio , abetraueris >',
enim fxpiflimè vnico interióre afflatu '(
efficit.quod nulla humana argutia.in1''
literata difputatio, nulla; Philofophott1"*
rationes efficercTnquam poflunc; ^oü'
menta enim argtunentis refellnniuf *
refutantnr , Spiritui autem dminonem0
refiftere valet . ilefemu in hiftoria Trl"
partita , aliquot Epifcopos cum quodam
infignicererudito contuliiTe, hocagenteSi
vtilli Baptiimum perfuaderent. Cümq'
in longum produceretur difputatio , vcC
philofophicis, nee argutis v]lis rationibu*
quidquam proScetetur aduerfus hom1'
nem ijfdem armis inftruöum,quidam e>
Epifcopis, vir pius, fed pavum eruditus^
alfurgensbreui fermone flexit homine»11'
Q^idjinquit, credihie Dominum le^*?
pro nobis faftum homioem & crucia^v.
xlim? CiimrefpondiiIètjfecredete.Cm1^
igitur, inquit,tenmus tempuslupervaca.
neiscauillationibns? qnin potiüs imi's a.
bafilicaraj&illicaccipis ind'gnia princlP1,
&redemptoristui ? Aflenlus eft.itum a,
Baptifmum,& difputatio veria in profp*
fionem . Poftea rogatus, quomodo tf®.
facilè ceiïïilèt vui impento.qui a ram 'r'u
tis eruditis non poterat fledi ? Do'ieC'
inquitjaudiebam rationes humanas.h-111.
nis rationibus repugnabam.'Yertim "'"^j
atque audiui fpir'tum loquentem , <je
fpiritui. Hanc deniq; deCadm° fabn'a v
alió traduxit Dio Chryfoft'Orat.iJ1 ^}
confule.fi vacac, nos enim ad fapituteS
ftinanuis •
. qui miuuö ia pacem confpiraiuut:poftre
nio typographum elementorum typos,
quafi Cadmum ferpentis dentes dilTemi-
nare,quibus barbari ad vitxcultum & hu
manitatem pctueniaiu . Carmen Anuli
hoc e ft .-
Cuiiaculum,iaculoq; a-nimuspr&flantior
omni,
Atque leoninum-vu erat exuuium :
Cadmus Agenorides pr&ftans facundia,<&
armts ,
i Vt iaculum f enetrans ,vtleo magna-
nimus ,
Vexit in Europa Uterus Phxnicibus er tas,.
In quibus humans. circulus eftSophia:
Quarum quinq; (alijs fe collidentibus vl-
trh)
Tlena vocales integritate manent •
Ac terreflribus hos animu infeuit,et artes;
Ciuiles homines fecit Ó> ex rudibus .
ViBus ob hoc vigilts dentes Sparfijfe dra-
conis ,
Exqifatis natos dentibus efie viros :
Qui fe occiderunt per mutua vulnera,
tantum
Pofi reliquos c&fos,quinq
; fuperfiitibus.
£x quibusefi hominumpoH multiplicata
propago,
Quiprimi Thebas incoluere nouas.
üuius adarchetypum , literas qui sfargit
in vrbe ,
§hi£ nomen,vires,fiemma leonis habet,
Quiq; libris homines fapientesperficit: art-
non
Jure paripojft dicere chalcographus?
Semino ferpentis dentes in peüe leonis ,
Hoc efi Lugduni,qui Leo Gallicus efi .
Quaraquam fatis mul ca de feniinatis a
Cadmo dentibus adduxeriin,vt nihil fit,
quod rtudiofos lemoraci polfe videatur,.
qnia tamen iam ab ïiiftituca hac commeu-
tatione mihi propofuerim, nullam illu-
ftrandi Alciati materiam pianermittere,
adijciohic quodapud Ifacium legitur.Hi
huncfetè fcnfum : Cadmus ciim draco-
ncm Mattis interfecüfec, aquarn ad filia
Mytholo- * porcaiites.euulfos illiusdentes fcmina-
gia defe uit,ei quibus procteati fuut annati viii:
rninatis & a quibus aiuncThebanos fuum genus
k Cadmo duxilfe;qua; tamen fabulofa efle conftat .
dHibus . Pala;phatus Stoicus (frigide quidera, fed
il
f/
w
Dicla
-ocr page 863-
?H
Emblemata
Di&a fep tem Sapientunu.
E M B L E M A CLXXXVII.
HA E C habeas, feptem fapientum effingere ditta >
At que ea piélurts qui cele br ar e veils.
Optimus in rebus modus esl
, Cleobu/us vt inquit:
Hoc trutina examen, fitte libelU docet.
Nofcere fe Cbilon Spartanus quemque iubebat
:
Hoc Jpeculum in manibus, vitrag fumpta dabunt-
Sltipd P er i ander ait ,frana adde, Corimhius
, ira :
Pulegium admotum naribus effciet.
fittacus
, at ne quid, dixit, nimü: hac eadem aiunt t
Contraclo qui vith ore liquefaciunt .
Rejpexijfe Solen finem iubet: vlümus agris
Terminus baud magno cefierit ipfe loui.
Hen quam vera Bias , e-B copia magna malorttm i
Mufimoni infideat effce Sar dm eques.
&e pras efio, ihales dixit
: Jtc illita vifco
In laqueos fociam parra, merops^ trahit.
D d d           COM-
-ocr page 864-
786          Andreae Aleiati
COMMENTARII.
TrnrttKot, iUv a.y*V , St hv yivoiU
yiTV\iiv»i.                               r. .
7ify.it <T opa? CtÓToio,<rÓMr Wl,f tV
7«Y irt,ioVtt( KAKivt U , gld.f',d.7n<?Mt
èyyvuv ipióynv H, 9a\»t ythwriof »vi *•
Nomina,dicla , vrees feptem canimusfa-
pientum .
Optima, menfum ett t Chobulus Lmdius
iriquit.
                                       .
Te cognofce ipfum ,Lacedtmonis incol*
Cbilon .
Quify Corinthïus eil, tram rege, ait Fe-
riander ,
Fittacusat, ne quid nimis, effatur Mit)''
lenis.
Atticus hinc Solon,uit£,iKquttrei}iceJine.
Flena malorum cunUct, Bias canit vrbe
Priewu.                                    .
NonSpondere.ThalesMilefiUS vtilecëfet.
Aufoniiisidemepigrammafic vertit, fea
vno tranfpoffto in oi'dine verfu :
Septenispatrïamfapientum,nomina,voces
VerCibus expediam.fua quemqtte monofti-
cha dicent.
Chilo,cuipatriaeft Laced&mon, Nofce te-
ipfum .                            f
Periander.Trepidam moderare Corinthïus
tram .
Et Mitylen&is, Nimium nil,Fittacus erts •
Menfuram. optimum
, ait Cleobulus Lin-
dius,.in re .
ExpeBare Solon fine docet,ortus Athenis ■
plures effe Bias prttuos , que clara, Friene •
Mileti fugiJJeTbalcs vddimonia alünus .
Apud eundem Aufonium fapientum apo-
phthegmata phuahabentur.qu* pa"'"1
infra arteremus,partim hde repete.vbi e-
tiamfudtimeorundem fapientum videre
eft..Nunc fingula percurramus. ^
           jr',
OpTlMVSin. rebus modus eft] *?'#>* ^/
[tfrpev iv nrSLvtv . Optima menfura^el, .^i
optimus modusix omnibus . phocyMcs: F
■X&7W ytTpov aptrov . Omnium modus;
optimus-
Pindarusetiam inPythushanC
feinentiamexprefiu:;y5r) <N k&^ icvtoV
mh irinot. èpdLv yiipov-
Idem habetec.
Hefiodus i-i'pyav.
                   _ , ^.
(jtiTpct pvKii'irfitTd-M:xcupot «Te*"' **■'
atv aptsos.'
Menfuram ferua,modus in re eft optimus
emni..                               CUo'
I. C E P T E M fapientum decanta'ta apo-
Ophthegmata totidem figuris exprime
re licet,nempe Cleobuli mediocritatem ,
ftatcra : Chilonis cognitionem fuiipfius ,
fpecaIo:Periandri moderationem ira?,pu-
legio : Pittaci probibitionem luxus, gith
femine minuto : Solonis conrulerationem.
fiiiis vitje.termino: Biantiscopiam malo-
rum, Sardo eqiiite mufimoni infidente
(quod eft rmili gemis ex Cer{ïca,no-n ma-
lus capra, verüm iniqux mentis beftia)
Tbaletisdehottationem a fponlïone.me-
rope illaqueata, qiix cajteras aues in retia
alleftet.
Tan TA olim fiiit feptem Grxcia?
Septem
GrAcitfa.
pientes,.
fapientum aniftoritas , vt quicqnid dice-
rent.haberetur pro oractilo. Quod enim
fapientiam omnerr>,quam profitebantur >
aiftianibushone(Hs,laudeque dignis exer,-
cerent.omnia fuas fapientix capita paucis
•verbis funtcomplexi, non longo difputa-
tionum circuitu,quammalebant rectè a-
gendoperficeie. Eorum ergoqua; vulgo
circnrnferuntur fymbola Sc apophtheg-
inatacertatimab omnibus doiftisexcepca,
fic funt tranfmi(Tapofteris,vt nulla lex fan
elior , nulla vita» regula probatior videa-
tur- D.Auguftinusdeciuit. Dei 8.& i 8.
eos ait claniifle poft poetasTheologos,&
■vita; genere Iandabilia quidam homini-
buspracftiti(Iè,nullumq; momimentum,
quod adliterasattinet.pofteris reliquide,
ïiifi quod Solon quafdam leges Athenieli-
fibus dederic. Thales verö Phyficus fiio-
Jtitm dogmatum libros reliquerit, Ho-
nim apophthegmata permulti dode co-
piofeq; fermombus iliuftrarimt.In Gr?-
corum Epigrammatam collectaneis oifto-
ftichon extatde feprem hortim fenrentijs
iniignioribus,& decuiufq; nomine & pa-
tria,quodbic proptetcoflcinnitatem afcri1
berenoiigrauabor. Adde quod easdem
ipfx fint, quas Alciatus illuftrat fymbo-
Üs,. vt Emblematis natura: & decoro 'm-
feruiat.
£mhl'e- IWT* votpav ipiatKttr' t'vo;: <bókiv, *vo-
matispw , y-tt ^Qwnv ■
totypus.. yirpov yiv ,KAtó0n\o{ o hivS'iot n-jiv ,.
ctpiïov ■
%!hav ƒ■' iv Koihn K&Ki£*iyovi, yviïSl:
Qi £i KÓpivSov tVOUi, 'xóhX Kp&liW 7fl.
-ocr page 865-
Emblemata^.
787
Cleobulus] Cleobulus fine Ckobolus
ïuagora: filius, ex vtbe Liiido Rhodi in-
'ulas, robore & pulchritudine corporis
tximius, è Lindoin AEgyptum philofo-
phandi gtatia profe<fhis«fertur. Extat
Dreuis eius epiftolaad Solonem.apud Laet
tium . Filiam habuit Cleobnliiiam , vir-
ginemdodtam . Deceflïtannosnatus 70.
Diogen.Laertius & [Suidas.
Hoc trtttinA examen] Ad defïgnandum
e-U£cJöoA./jc&?,modumeu'è optimum in re-
busomnibus, trutina vel lanxadhibetur ,
ea enim qua:q; ponderantur . Perfius Sa-
tyra 1.
^^.examenve improbuminilla.
Cafiiges trutina..
Eftautem examen trutina; ftylus inlancs'
fine ftatera,qui eo exit, quó pondus ver-
git .- alias dicitur bilancis lingua feu lin-
gula.aliis a:quamentü ,aliis libramentum,
aliis arquilibrium & trutina •
Nofcere fe] Sententia eft Chilonis,j/fa>-
•97 aiAvrov.. Nofce teipfum ■ Hanc tri-
buit AEiopoPlutarchusad finem Sym-
Pofii feptem fapientum . Ouidius ad Py-
thagoram au&orem refert. Platonicus
Soerates ab Apolline profe&a arbitratur.
Diogenes Thaleti tribuit. Apud eundem
Antifthenes Phemonos afcribit,ca:rerum
Chilonem vfurpaflTe . Sunt qui ex Ho-
JKeto, tanquam Oceano, fumptam exifti-
Jtient. Meminithuius Cicero lib-3.ad Q^
ïratrem • Vide Plinir.m lib-7.cap.31. &
adagium, Nofce teipjum.
Chilen.] Lacedxmonius fuit Ephorlis,
qui magiftratus a tribmiatii plebis Roma
"ónon multumdiffeiebat. fuit pauci-
'oquus.in fermone concifus, quodeifuit
patrium. Hinc enim Lacoiiifmus- Elo-
8'oproditumeft , feptem alioruna fuifle
'apieiuilfimum • Eiusfunus,cum vidlo-
re Olynipia; filio.gaudio expiraiïet, tota
Gt«cia profecutaeft .
Hoc ïpeculum in memibus] Apoph-
'negma Nofce teipfum.pei fpeculum ofte
"ittir. iedquid fpeculum cum fui co-
gmtione ? Inuenta fuut fpecula , inquit
^eneca i.quseftionum naturalium, c. 17.
vt homo fe ïpfe nofceiet. Multa ex hoc
coniecuta:primo>fai notitia, deinde & ad
^]Ha;dam confilium : formofus, vt vitaret
nifamianvdeformis.vt fciret redimédum
5"c virtutibusquicqnid corporideeflèt .-
lllUeilisiVtflorextatisadmoiieretui-,illud
tempus efle difcetic[i,& fbrtia audendi.'fe-
nex , vtindecora c&uis deponeret, & de
mortealiquid cogitafcet. At hoc rerum
natura facultatem n<jbis dedit nofmeti-
pfos videndi. Ha:cille.
Quod Periander ait] Periander Corin-
thiorum tyrannus.Cypfelo patri in regno
fucceflït , reguauit annos quadraginta.
Crudeliten&inmagna fufpicioneagebat,
ftipatusfemper militibus, ociofos&ofci-
tantes in fpro vfq; formidans. Quapro-
p ter afllduè erat in bellis, prsefertim naua
Jibus. Dicitur & Ifthmum voluiflè per-
fodere:& vxoremadeö dilexifiï, vtetiam
cunijmortiia concubuerit. Vnde ob in-
ceftus,& immodicam iracundiam.quodq;
ciuitatem auro (poiiaiit, plerique negant
hunc fuifle vnum è feptem fapientibus ,
fed alteriim'quendam nomine Periadrum,
Ambraciae natum .
Vulegium admotum naribus] Periader
Corinthius in ore liabebat.Tiïs- êpyns a.7ri-
y&?§oj..abjlir.endttm abira.
Quod fr^no
ori admoto intelligidaturapud quofdam
fcriptores. Sed hic pulegiutn adhibetur,
quod per inferiores partes bilem purgat,
& admottim naribus medetur ]ipothyv'
rnia;. VidePliii iocap.14. & lib. %6-c.
?•& ea, qujedepulegio diximus Emble-
mate 1 6.
1'ittacus] Hiradio patre Thrace natus,
vir amans libertatis, iuftiffimus & fortif-
fimus.                    N
Ne quid nimis] Pittaci Mitylena:i di-
«fhim egregiiimeft,//.H<Tsi'«j'«i'. Ne quid
nimis.&LyyvcéSt naupov Nofce tempus.e^iio
riimalteiomcdiocritatem.altero tempus
eflecognofcendum.id eft,temporis haben
dam eflê rationem admonebat. Hoc di-
<ftum,JVe^W»«»»«.DiogenesPythagor5
afcribitjAnftoteles 3 Rhetor.Bianti.Sunt
qui Thaleti, funt qui Soloniid tiibuant.
Plato quodam loco ex Enripide citat.
Vide ptouerbium, Ne quidnimis.
§lui gith ore liquefaciunt] Symbolum
mediocritatis eft gith, femen nigerrimum
optimumq; odonsexcitatiflimi.quo mini
Bo fumpto in cibis, dat faporis giatiam ,
laigius autemvenenum exhibet. Gith,
& ïiigella , &• papauer ïiiguim plerifque
Latinis idem funt.Grxcis Melanthion&
melanfpermQU , a nigro feminis colore».
Vide Plimum lib.i?.cap.8.S: lib.io.cap.
i7.Diefcoiid.lib.3.Columel.lib. 7-Ofli-
D d d 1
            cina:
Perian-
der-
X
Iram fr&
nu.
Fittacus.
''»».
Ne quid
nimis.
Gith
-ocr page 866-
Andreae Alciati
788
Ionia; natus, cuiusintegritasiuiudicandiï
caufTis in prouerbiumabijt, vtdicatut»
S'iH.éZio-Sau fiictvTOi ris wpim'taf Kp&f'
irov. In iudieando pr&fiemtior SiantePrte-
nenfi .
Cüm patriam captam fugeret,M-
hilque vt reliqui expo rtaret.roganti eau-
fani,illudcelebratumapud Cicer.in Para-
dox- refpotidit:Omriiameamecum porto.
Diogenes Laertius Iib. i-Val.Maxim-1'b-
7. & Gellius Iib- y.cap.n-
                    e
Eff copia magna. malorum] ttKhOVK 01
)ta.Kot • Pluresmali.quo
taxabat Biasvi-
tiornm inter homines omiii parte fcaten-
tium multitudinem: quod figuratur per
Sardum hominem mufïmoni infidentem.
Mufimoni infideat] M ufimones, afinl,
muli.aut equi breues, vt inquit Nonius.
Vnde Lucillius :
ïretium emit qui vendit equü mttfimonè*
Nafcitur id atümal in Hifpania, fcd ma-
xime Corfica infula,non longè a Sardinia
diftante; non abiïmileeft pecori, caprino
villojinfirmiflimocapite: quamobrem a-
uerfum a Sole pafci c"gendum. yidcPU*
nium lib.8.cap-49.
Sa-rduseques] Sardi deprauati & nera-
ïij.funthabiti. Confule prouerbium.Stff-
di venales • Q£anqtiam Sanftio non p'3"
cetinillo prouerbio docliffinius alioq1."
vir. Nam Sardos Saiiclius non intcll'g1'
illos.qui habitant Satdis vrbem Afi*>lcd
qui in indila Sardinia (quam Xa.p*a aP"
pellatStephamis) qu?peftilenseft)Pr0Pte
rea quod editidimoshabeataSeptéfrione
montes.qui Boreajflatus prohibeat. Inde
eft quod Cicero monet (^. F rat rem , yc
memincrit fe etiam cüm reiflè valeat, in
Sardiniaefle. Idem Cicero in7.Epift°''
voIumine,ad Galintn fcribens deT'S""
lioSardo: ld ego, inquir.in lucrisp0110»
non ferre hominem peftüentiorem patria
fua. Etineadem epiftola .- HabesSardos
venalesaliumalio neqiiiorem- Comparat
etiam MartialisSardiniam Tyburi, peft'-
lentem faluberiimo loco fic :
Nullofuta locopojjïs excl.udere;cur» mors
Venerit, inmcdiaTybure Sardi»ffe"-
Peftilentem veró Sardiniam intelligunt
proptet Salpngam,formica; gewis venena
tum,& Sardoniam herbam.qna; fiedulw
admifceatur> neruos vefcentibus contra-
hit,& diducit ora rictu ,fic vt mor'entes
ridere videaiitur.vnde RifuiSarde*ius.eü.
in prouerbio, Pxïterea eft in «a vis taxi,
vucLe
eins finquit Ruellius lib-3- cap.51.^ Ni-
gellani Romanam appellant, nira noftra
Poyuretam.quaii piperacem dicuimquod
odorata pipens modo referat acrimonia ,
aut quia pipens vice in miiltis vrantur .
Ibidem plura,vbi contendit gith noneflê,
quam nigellam (Hifpani Negnillam , &
Axenus) cogiiominant: in qua opinione
etiam eft Anton.Nebriflènfis infuis Quin
quagenis. Nam nigella eft in zizaniotum
genere,gith vero inter fruges numeratur.
Vnde Aufonius in monofyllabis :
JEsl inter fruges mor Ju piper nquiparans
gith.
Cüm igitnrgithpiperisfaporem reddat,
non poteft ita facilè in ore contineri.pr^-
cipuèjiquefactum , nam corrugare facit
os & nares . Vnde Platitus in Rudeiue ;
Os calet tibi num githfrigidefaBtts ?
Solan*
          Solo».] In Salamine infula natus, qua;
iuris erat Athenienfuim.parentibus nobi-
liffimis ortus , leges Dtaconis fanguine ,
nonatramento fcriptasmitigauit,alijs pro
mulgatiscertèmitioiibus, totoorbe ce-
lebracis . Florebat tune in Repub- Pifi-
ftratus,Solonis aemulus: illius igitur elo-
quétiaplus potuit apud popultim.quam
lmius fapiencia- Ceffit(pontè Solon ty-
ranrium iugiens, primümin AEgyptum»
deinde in Cypmm,poftremö ad Crejfura,
inde in Ciliciam profeöus eft- Decellit
in Cyproanuoium 80. mandauitoHa Sa-
laminem transferri , ibique per regionem
proijci ac diffipari , ne Achenas inferren-
turj quoniam difcedens iureiurando ci-
ues adegit, non antiquatuios leges fuas
donec rediret. Vide Plutarchum & Dio-
genem,& qua; Emblemate iy8. de Sokme
diólaCunt .
4
m
5/
Respic&
finem.
Refyexijfefinem] T{hi{ópau [j.<tx,pS dn.
"Finem brernt mi fyectandum■
Nulhitn
ante mortem bearuio dicendum , fed ex-
pedtandum vicxfineni dicebat, quod O-
uid.3.Transformat.retiilic his verbis:
____fcilicet vltimafemper
ExpeBanda dieshomini, dicique bentw
Ante obitu nemo ,fupremxq ifu-aera debet.
Vide adagium, Finem vit& Spefia .
Vltimus agm terminus] Didhim Solo-
ïiiseffigie termini defignatur,dequofatis
fnultadiximtis Emblemate i/8, quo ni-
mirum padlo folus in Capitolio Ioui 110-
luerit concedere locum .
Mias.
            Meu quam vtra Bim\ Bias Prienis vibe
s7
-ocr page 867-
Emblemata^/
789
'ndetiiel infkitur-CaeKRhodigin lib-ii.
cap-i<s.& Hb.10.cap.i9.in fine, inaerem
n°ïium id referre opottere contendit.
Cuiaperte fuffragatur Sillius ItaUcus .-
^erpentum tellmpura,ac viduata venene,
Sed triliucoelo,&> multavitiata palude.
Ex di<fris,meo iudicio,re<$è uitïrpretabe-
*e Horatiumiu 3,'Satyralibri 1. curnin-
«}uit :
_;___SardtahabebatlüeTigeüiia hoe.
"ifi intelligas in nomine , Sardas, rifum
fiibefle: nee friiftra nomen addidiiïe pa-
ttia: poctam . Nam & Glofliilari) ciuilis
ftpientix celebrant nefcio qua; brocardi-
ca.vt hoc-Bonus prxfumitur , qui eft bo-
|)ï natioMs:maIus,qui malse. Etillud ,
S&pefiletfimiliifiliusejfepatri ,
ad l.quod ü nölir, 3 i'.fi qui mancipia, ff.
^èasdil.ediift.Et Horatius puellam com-
^endans a genere, ait \
Cr ede non illam tibi deficeleHn
ïleèe delelf ar», neq;fic fideler»,
Sic lucro aduerfiam potuijje nafii
Marre pudenda .
S'cigmu (vt ad rem) Sard'is eqnes.id
cft.malus & improbus vir.infideat mufï-
"ïorri.pelïimo iumtiito,eritdepidta copia
tnagna malorum .
Ne pr&s e/fa] iyyda, mapei. <T «Ti). Spon-
de,noxa enimpmfto elf .
Qui enim fe va-
"em. ftatuitjlibi (eriututem,a!teri liberta-
teff» parat . Clemens Alexandrinus 6.
Strotnat. Sponfïonem efTenoxa; filiam di-
5'tfex Thalete] fpOnfionis vero muldra:
y. eft' iyyitt ara.; Svyiiup > iyyvas JV
C*/</« . V ide adagium >Sponde,noxapr&-
*io eft .
fhalesdixii] Tliales nobiliflïma ortus
'atrtilia Mileti , Geometria; & Aftio'o°ia;
Peritifilmus. Abillo Ionica fluxic diki-
Ph'ia.ficuta Pythagora Italica . Exceffit
Jp'ympiade j8duni gymnicum certan en
Peftarer,a:ftu ac fitilapiusrfam fenex .
Parra , meropsq; trahit'] Symbolum a-
Popluhegmatis Thaletiseft parra,vel me-
*°ps , Parra quidefn auiseft inaufpicata,
decl«aHotatiuslib. 3.Caim.
In>piosparr& recinai/tts omen
Wajcalio nomine diciturgaleiita & alau-
?'' Oriente Syriononapparet.donec oc-
£*>at. Pliniuslib.ii.cap.57. &lib.iS.c
s-Merops.qui &apiafter,ciuod apes co-
medat. Vnde& Cietenfibiis dicitiu^-
lijjophdgo, quafi apium gurges;& Ncapo-
litanis Lupo delle api. Plinius lib.io-cap.
33. Hautaq; auesreligata; vifcoaut reti-
bns foleuc garritu ca;tera$fiii geueiis a-
uesallicere.-qtiaeciimfauerecupiant.illi-
gantur& ipfae, & capiuntur abaucupe.
Tales funretiam debitores.qui vt fefe ex-
plicent irtetitos, alios quos poflunt fide-
iufTores aucupantut.
IV-
Q_v 1 A hoc Emblema feptem fapien-
tum diclis dicatum eft, nihil ab inftituto
exorbitare videor, ü plurima aliaeorura
apophthegmata, quarpaffim leguntur .
huc quafi infafciculum congeram.yt vno
intuitu tot oraculoium ("cur enim non
appellem oracula fo'cencias plenas pru-
dentie & indubitatse veritatis?) copiam
lhrdiofus ledtor babere queat. Ordiue
igitur iam pofito incedemus, a CleobuÜ
lèutentijs exorfi . Cleobulws Lindius, Clcoblili
Vütuti proprium eft omnem odiflê ne- Undij
quiti^m ■ Intende animum in res hone- jentêtit-
ftas. Hominum pleriq; imperitiaiT*,ver-
borumq; vanitatem feftantur. Noli ellè
TuCpicioius. Multos libentius audias,
quain ipfe nmlta loquaris. Multat'um
artium ftudiofuseiT'emahs.quam per om
nem vitam rudis Sc expers literariim vi-
uere. Pietatem cole. Nihil eft precatio-
11e dignins. Parentes reuereri ^quum eft.
Non iure, led patientia fortè a parétibus
iniuriam vinces. Deleftus arbitenexa:-
quo& bonoiudicabisjomiiemqj ex animo
dderis iniuftitiam . Ad Remp.vbiaccef-
fetis.qua: optima & confultiffima puta-
bis, inmediumcoufnles. Q_ua;tibinolis
fieri,alteri ne feceris. Non aliter ïufce-
pta i te amicorum negocia cura; erunt,
quam fi tua res agatiir . Ne per animi
irnpotentiam violentiamque quid facias»
Contraftas inimicitias mature depone.
A£tate,eruditione, vel opibus te inferio-
rem uecontempferis . Noliiniuftè appe-
fere qua; funt aliotum. In ea demurn
Rcpub-bene viiiitur.vbi ciuesi;-famie po-
titis, quam legum & fnpplicioium metti
officium fuum faciunt . Siue quis ex fuo
arbitrio, vel ceiris legibus Rempub. gu-
bernat, modo nemini fuorum familiariii
temere ctedat, gloriam non pcenitendam
paraturiisvidetur. Vetborumleuitatem
auerfabitur, qui circumfpeftus & fapiens
cenled vult. Mendax criminatio feu ca»
lumnia totam labefaftar Rempub; Gaue
Ddd 3            fis 1 .
s\
prt
'«.
'Pt.
-ocr page 868-
7po           AndreaeAlciati
fis in aliiim proteruè maledicus. De tat. Ne te mortalium rerum poeniteat >
quibusvis bene loquaris & ftntias. Noli Noli ctipiditate tua quod fieri nópoteft>
vulgo contemptis infnltare,ne te illi vicif perfequi. Coram cano capite confurgd
firn odioprofequantur. Corpus &ani- & honora perfonam fenis. Lcgibus ob-
mum moderatis ftudijs oble&abis. Nul- tempera . Sapientia in rebus Jobeundis v-
lnm periculum honeftis in rebus detre- tare. Animi habituni,indolem. moresq;
ftabis- Qiii Reipub-aduerfatur,eiufdem aliorura e^plora. Ne quem defpicitp -
quoqj & hoftemcredito. Fortunx vicif- Intertogatus, quomodoperitidifferreiit
fitudines aequo perferre animo noris-Ne abimperitis ? Bona.inquitfpe. Difficile
profperis fortuna; fucceffibus efferaris, eftarcanum filentio prernere.otium rebus
vel afperis cafibus ftactus, animum abij- houeftis impendete , & illatam iniuriam
cias. Caecos ad voluptatem animiimpe- asquo animo tolerate • Fratri publicis
tnscoerce. Debonis bene mercre. A- honoribus apud Lacedasmonios fu.nftp»
tnicum tibibeneficio adiungere opottet, fed iniquius ferenti.cur & ipfe quoque fe
vt teimpenfiiisamet .• inimicum verö fic iiiter Ephoros, publica: dignitaris & ma-
ttadabis, vt turn tibi aliquandoamicum giftratusgenus, conferibinou pateretur :
fperes; cautio tarnen hic adhibenda eric, Ego,inquit,iniurijs afEci poflurmtu veró
vt illorumcalumniam.horum verö in(i- non. Iuftè tibi quod parafti, iuftè porti -
dias vitemus. Beneficij accepti rnernor deas. Conciliare his,quiiniurijs afficiun-
efto . Optimè inea viuitur familia , in t«r • Calumniasodcris. Catiebisnequii
quapluresdomimim colunt quam me- infolentec auc tiupe faSias. Se fuosque
tuunt. Vt nemoauro onuftanaui vedus obfetuet quis potius onam alienos . Ia-
mergi malit, ita in magnifica & fplendida terrogatus aliquawdö.quid eiïèt difficüU-
doino nemo libens mauferit, vbi anxiè ni- mum i refpondit, feipfum nortèj finguli
rniiim, fummoq; cum difcrimine necelTe enim plerunq; ptoprioamoredecepti.fibi
lït viuere. Domus cuaecuiam geres. Pro- plus aequo tribuun t. Cos arguit quale
fec"huusaliquö,expendeprimüm quida- fitaurum, purumne anadulterinum , &
cturus decedas:domum verö reuerfus.a- au rum viciflïm qualisfit cuiusqjaiiimus.
cloriim rurfusdiftorumqj i te rationem Nccui malè.miniteris .mulierum enint
exige. Vxorem genete &opibus parem eft. Homini ingenuo infultare praeter
delige,nefi potentiorem duxeiis,proafE- decorum eft. Nelingua praecurrat meti-
«ibus dominos tibifottiaris. Ne blandi- tem- Lingua: tuae fbiq; fed potiffimiim
cijs,neueiurgio vxorem apud familiales incoiuiiuio moderaberis'. Ne iuter po-
excipiasjeö qtiödillud ftolidicatis,hoc ve- culamultïUoquarts,fieri alioqutnequeat
rö amentiae fpecimen pra* fe ferat. Sum- quin pecces . Cane in vicinos dicas quae
ma beneuolëcialiberoscomplexus erudi. vis , ne & tu viciflim quod nolis audias.
ïilias domi habeie, & inftituere parentes Hominem vita funttum neinfeéteris.qnin
a;quum eft.vt eafdem adultas xtare virgi- potius omnibus ereptum vita: calamitati-
nes,& prudentesaliquadoraacresfamilias bus.felicem beatumq; prxdica. Rerum
haberequeant. Jnfamulum ebiium non alienarum ftudiofos auerfare . De fuis
animaduerces, ne & tu quoqueebrius & infortunijs cuidam grauiter perturbato:
parum fanè mentis habearis. Aufonius Mitius.inquit.tuafeies.fi tibiillaeiïecurri
\\xc etiam attribuic Cleobnlo:
                   reliqnis morca'ibus communia perpende-
> Quantoplus licent,tam Itbeett minus . ris . Libentius amicum infeücem i quam
. forturm, inuidin eft immeritus mifer , felicem inuifes. Ad amicum conuiuan-
Telix criminibus nulluserit diu .
           rem rarius,ad affli&um verö frequentiüs
Ignofctualijsmulta,nihil tibi.             accedes- Cuminfdice Iu&antem fortu-
Parcit qttisq-, bo>iis,perderevult malot. na ne irriferis,ea enim omnibus a?qualites
Mdiorum meritisgloria non datttr. impendet. Animi bilisq;efFernefcentiam
Turpis fipe daturfata minoribus.
         coerce . Efto modettus & temperaus,
CbilonlAced&monius . Ne rerum futu- Damnü turpi lucio prafferas; illud enim
rarumprA'diótionesoderis Interrogatus, breuem dolorem > hoc verö perpetuum
quibus rebus eflèc occupatus lupiter ? cruciatum adfert^ Tempori parce. De-
i'upcrbosjinqui^hu.Tiiliatj&humilesexal festusab omnibus,boniconfule. Neodio
-ocr page 869-
Emblemata.»
fp,t
*iio alios libenter ofFendas. Moriimco-
•"itate placeas multitudini. Si vir fortis
€flTevoles,dabis operam.vt miti placidoq;
«siiigenio.quo te vicini colant potiiis qua
"^tuant. GreiTum ne habeas pra; alijs
cbncitatiorem & ccleriorem. Ne inter lo-
^Kndumgeftictiletisdigitis, vecordiutn
c"im eft . Optitnè regno ptaeeft, qui dat
?peram,He vulgo terroti fit. Ea dcmtim
**abetiu fclix Refpub. in qua magiftratus
.Potiiis auditieges, quam quid facuodi &
l')genio(i Rhetorespoftulent. Familiaetue.
'ümma vitxintegritate prseris . Ab Au-
fbiiio ha:cquoq> Chiloiii afcribuntur .•
*$olo minor me timeat,deSpïciatq; mMor-
Pitte tnemor mortis , vti/is memor&fa-
lutts-•
^rijtia cttnBn exuberant aut animo, nut
■ amico ■
** henefiquidfacias,non.meminij]efett efl.
•^iL* beneficia aecipias,perpetw> memèto.
),, ^ttttfenefttto homini,qu&pariltf iuuêU .
ti 'fyfi         iuuent* efl grauior,qu&fimilK feneBa.
%'htl>tj er'<*nderCorinthim. Meditareqnidvis ,
i'jW. *Xerce te in omnibus. Bona fpe vtaris.
k^\. 'e'atem cole. Cogita temortalem . Ar-
Jaiium cela . Cnm ies & loens poftulat,
'oquare. Tacenda neelimines. Sapien-
'ürn familiaritate vtitor • Loquete vera .
Aiidi qua: te deceant.Filios erndi.Sic te in
*itageres,ne quid te tuisq; progeiiitori-
°üs indignü admittas. Seniorem reiierere.
^' quid te perperam feciiTc feaierisjid qua
Ptimiim mntabis. Interrogatus, quid in
fe minima maximum c/Te cenferet ? In
pnianojiiiqiiitjcotpore fapientian». Vo-
uptates fliixs ftagilesque funt, virtus de-
^^mclara anernaq; habetur. Rogatus,
MUideflet libertas' Bona>inquit,confcien-
a» Qued rationi confentaneum eft fa-
"'?• Iuftitiam feiftare . Nefacias ptidie,
Uiustepoftridie pceniteat • Opportuni-
*tem eïpe(Jta. Contumeliam ieti fero-
''nioderis. Ne prior iniuriam inferas .
°re'epiopatria. Teropori ne nifnium
lbuas, Ilhc largiaris.vbialiquid vtijita-
Sc*pccles. Noli ad gratiam loqui- O-
ii t\",rn'cotun'1 libenter vraris . Amicis e-
s obleftamento _ AmjCo paupcri tam x-
Jj'us etis , qUam diujti. Sic odeiis tan-
i'am amatunjs (A. GelÜuslib.i. Noft.
^"c.cap.3. id Chiloni afcribere videtur)
affiOS■* ^U' ^e tc ^11601"'» ^unt' honore
' Beneficium repende Tepip era te
a maledicentia . Ne fis animo tam abie-
fto,vt quacunq; re angaris. Ne quid a-
uarè opum ftudio faciassoportet eiüm a>
què vttu , qui lucratus esaliquid , alios
quoque aliquid lucrari. Quxftus ex ie
tuipires pedlrna, natura: crimen, & the-
faiuusodiofuseft . Mortuurn ne irriferis.
Caltirnniam oderis. Sic viuas, vt laudc-
risific moreie,vt te beatiim omnes prxdi-
cent. Satius eft hominem auarum mori,
quam in egeftatc viuere . Ne tibi dolores
cumules . Tui tu.orumq; curam habe .
Contentiones oderis . Bonos honore affi-
ce . Qua; honefta funtlaudabis . Caue
gloria eftèraris. Bona te fpes habeat, fed
mortalem te elTe crede,& rebus tuis com-
parces tanquam imniortalis. Omnibus
placeto. Omnium moribus te accom-
modato-Concordia fone. Comem te& af-
fabilem praebe. Quiete & modeftè viuere
in priniis laudabile habetnr.intemperater
vero & temeratiè,periculofumeft . Sup-
plicem tibi in gratiam recipe. Principem,
reuerere . Qtiod vel padlus , vel pollici»
tus es femel, feruato. Quem certó cogno-
neris improbum.in familiaritatem nonad-
mittes. Contine in officioocnlos. Infa-
miam fuge . In rebus profperis efto mo-
deftus, in aduerfis compofitus . Si quid
prxterfeuteiitiani accideritj celato.neinU
micum tuum exbilares ■ Legibus anti-
quisjobfonijs veto recentibus vtare. Non
tantifmanimadtiertendum eft in eos, qui
peccantjfed &illi,qui nocereiam parant >
coercendi fuut. Da libera & innocua
confilia. Maioribus cede. Magiftratui
obttmpera. Tyrannide melior eft populi
principatus. Bene fefe habet refpub. in
quacajteris paribus virtnslaudatiffima,
improbitas verö maxime deteftabilis cen-
fetur. Qui regnum fibi ftabile& firnuim
efle volet.huic neceflè eft beneuolentia fibi
potius,quam vi& armispopulum adiun-
gere. Iuterrogatus , cur imperium non
deponeret ? Quoniam.inquit, voluntaria
imperij abdicatio ,ei qui neceflitate coa-
dusimperat,periculum creare folet. Ex
benenatis & verè generofis libeios fufci-
pito. Aiifoniushacc Periahdro tribuit.-
Humquam difcrepat vtileadecoro •
J?lw efl foüicitia magu beatm .
Mortim optare malum, timcrepeiw .
Texit it libeat, quod eft necejfe .
Hultu tcrribilu, caueto multot.
T> d d /}          Si feri
-ocr page 870-
Andreae Alciati
79*
Venia vltione eft potior . Verecundiam
fedare . Conitigatss ne fub imperio viuas
vxoris. Vicini fi telxfeiiut,funcrto. Dif-
firnula . Ciim Croefus ïlli maguam vin»
pecunia: datet:Non accipiam,inquit;uarB
quod mihi frater abfque liberis deceiTer.it»
duplo plus opü,quam vuquam optarim»
poifideo . Patipcrtatem nemini exprobra*
bis.diuinam vltionem reueritus; necfi o*
pibus abundes.te mjfeuim ede (iruules.ne
vulgo odiofus fias. Si quid dcliquent e-
brius.duplici.mulita puniatur , vt exeo.
csteri inliberalicoimluio fibi ab ebiieutC
temperent- Inter amicos uon eris arbi-;
ter. Magiftratus virum arguit. Necef-,
fkati ne Dij qui.dem refiftunt. Interro-
gatus a CrCE(b,imperiorü omnium quod
effet maximum ?iefpondit,ligni pidturati;
leges imtiiens. Ea demum vrbs opthne
fe habet.in qua malis infamibusqj viris ad
Rertipub. accedere non licet • Summa
cum lauds in Repub. princepsedr,quife-
dulo operam dabit,vt fibi potiüs .quam fe
omnes ciues metuant. optima illic eft dv-
fciplina familiae, qua; nullis rebus fuper-
fluis egep*rebusq;neceflarijs nonindiget-
Aufonius de Pittaci fententijs:
Loqui ignorabit, qui tacere nefcict.
Bonoprobari mzlo,quam multvs malU'
Demensfuperbu inuidetfelicibus.
Demens dolorem ridet infelicium .
Vareto legi, auuquK legem fanxerti . .
ïlures amicos refecunda compara.
Pitucos amicos rebus aduerjis proba .
Solon Atbenienfis.
Virtutem in pretio
habe . Difce quod iuftum eft. Deum ho-
nora. In rebusage:idis voluntatem diui-
nam tanquam oraculum confule- Reue-
rere parenres.quos qui non alueiit, rebus*
que omnibus neceflarijs iuuerit, fortunis
cuerfis peromnem viiuninglorius viuet-
Ne itis tuum aduerfus parentes imperio-
fius vrgeas . Interrogatus,cur inparrici'
das lara legenonanirnaduertiflêt ? Quia>
inquit, nunquam credideram tam atro*
crimen in Rempub. polTe cadere. Nc
confuefcasiurare AEqnalitascontentio-
nesdirimit. Studijs rebusq; honeftis il»'
cumbito. Veritatem tueatis. Ne vn-
quam mentiaris, fed quod; 'res eft dicito '
Plus ad fidem faciendam morum prol'i'
tas quam iuiliuandum valet.Sanam men-
tem in rebus agendis ducem fequere.
Qjiod nofti,ne temere effiitias- Verba tuS
tantifper
Si forttmn iuuat, catteto toUi.
Si'fortun/t tonat, caueto mergi.
Tittaci ïittacm Mitylenwu.
DifKcile eft piëta-
Mi e- temcolere. Nihil vfpiam firmum eft,ac
K&ifen- ftabile perrnanet. Bene aliquid & folidè
teiiti*. nofTe diffici eed . Phonaico dicenti, vi-
rum alibi quajieiidum elfe frugi Scbonü:
Etlijinqr.lt, dlligenter quxfmeris, vix il-
lum nmenies . Ante omnia Deum fum-
tna religione cole. Pietatemexerce. Pa-
rentes reuerere. Eifdem qnotiis officij
genere,omniq; obfequio non pudeat inlèr
uire. Cum, parentibusnoncontendes, e-
riarnfi id fnmmo te iure facere pofte cqn-
fidas. Cuiti hortaretur filium , vt patris
arbitriolitem dirimeret, his verbis vfus
efhSi caufam fuftinebis iniudicio deterio
rem>damnaberis:fin pro te contra patrem
valebit fententia,vel obhocipfum dignus
eris qui condemneris . Prudentis viri eft,
multö anteqiiara ingruant pericula ptx-
uiderejfortis au.tem,qua; nunc adfunt ma
ia,ïnfraclopraifentique animo perferre .
Interroganti, quid fïbiobfcurum videre-
tur ? O^uod futurum eft, inquit. Cum
prïclan quid inftituis,nemini prardicito ,
ne (iquid obftaculi interciderit, quö mi-
nus perficias,rideare. Rebus quibufdam
aliquandofruftratus: Dimidium, inquit,
plus toto. Multa & multos Iibenterau-
dias. Optima quarq; & difcas & doceas.
In fermone veritatem & (idem , in rebus
autemobeundisexperientiam, dexterita-
tem.beneuoleiuiam , & fedulitatem adhi-
beas. Rogatusaliquandq.quid in vita ef-
fet optimum ? Quod eft,inquit,bonicon-
fulere. Srabil.is eft terra,inftabilis verö Sc
infida res mare._ Ne quid illaudatum &
improbum aut ipfe defigi^s, aut in alijs
probes. Nequibusvis temere credideris.
Vifloriftm oportet fine csede & faiiguine
parare. Quod pignoris locoapud te de-
pofitumeft.bona fidereftitue. Si fponfor
fias, haud longèaberit.infortu»ium . Ne
fis feftinus ad loquendum . Interroga-
tus quid eiïèt iucundiffimum & gratio-
fiffimum 3 Tcmpusjinquit. Inamicum,
«equeetiam in inimicum fueiis viiquam
rnaledicus. Miferaquaedam res eft & tri-
ftis inertia,perniciofaiiicontinentia, into-
Jerabilis autem literarum pnicitia. Igna-
tiiam fuge. In vincula coniedum A lc?Ci,
tjuod rebellem filium a fe occifum fate-
letur.liberum abire permifit, his verbis:
-ocr page 871-
Emblema ta_>.
791
& mitis. In ea demüm familia verè viui-
tur,vbi opes nulla part? imuttitia,& abfq;
metu aiTeruatas, in vfus neceflarios fine
querelaerogautur. Sententias Solonis e-
narrat Aufonius ita:
Dico tancbeatam vitam , quum peraiia
fata funt.
Par pari iugator coniux:quidquid impar
.dijfidet.
Na erunthonoresvnquafortuitimuneris .
Clam coarguat prepinquum , quem palam
laudaitem .
JPulchrim mulih parari ,qua creari nobilê.
Certafe decreta fors eft, quid cauerepro-
derit ?
Siuefmt incerta cunBa, quid timer e con-
uenit i
Siai Prienem
. De Deo femper , vt ipfa ^l0'K
meretur diuinitas , loquare . Qddq uid prie»et
in vita laudabiie feceris, id omne Deo ac- "W"*"
ceptumferas. Ancequam incipias.confu- gmat«"
Ie. Multaaudies,pauca loqueris. Cum
aliquandocum his nauigaret, qmobvitaj
uequitiam Dijshomimbusq; intiifi erant,
naiii iam ferè tempeftatibusobruta,üeo» '
turn quifque maximis clamoribus opern
implorabat,q,uibus ille: Silete,, inquit, ne
Dij vos hic. nauigare petfentifcaut . In-;
terrogatus ab hoinine impio.quid efièt.pis
tas! fiklic: Scifcicatus deinde filentij cau-
i*am:Quiame,inqtiit,deeo,quod ad te ni-
hil attinet, interiogas. Filio fuo in Ae-
gyptum ptofeduro , &interrogauti, qua
in ie pocilfiimim pofl'ct patii gratificari ?
refpondii.-Sicommeatum tibi ad leueLtu-
tem cpmparaueris: virttitein innuens.
Commeatum ad feneifhitis fubfidium in
iuuentiue tibicompara.fapienciam videli-
cet & eruduionem;nulla fiquidem poifef-
fio hac vna certior eft & ftabilioi'. Efto
circumfpedlus & prudens . Restuasom-
nes fottiteifelicicerqae obeas,dum adhuc
a:tasinfloteeft,qux vbi iam deflorueiic,
prudenter fapienteiq; te geras. Illi, qui
ui nauibus & mari deguntjiieq; iuiet mor
tiios.neqj inter viuos cenicneur. Taquam
iu ipeculo tuas ipfms aiftiones coiuempla
re, vt qua: honefta; funr indies abs te ot-
neututmagis, turpes veto virtutis ftudio
contegantur. In obeuudis rebus memo-
riam,ad temporis oppomuiitatem capraiir
dam follicitudinemadiiibe; mores iiiuiii-
genui, labormoderatus,rsiecus religioiusj
opibus amicos para > in dicendo cioqaen.
tantifpcr (ilcncio premes,donec commoda
loquendi femet offeret occafio. Incerta
cettis fac iudicijs affequare . Qua? tibi
compercrts,neftatim prodas. Interroga-
tus aPeriandro, cum inter pocula fottè
patica loqueretur, nam ob ftultitiam , an
Veto qiiöd nihil haberet, quod diceiet.fic
obmutefceret ? Atqui, inqiiit, nemo vn-
quam fatuus inter pocula filere potuit-
Amicos religiosè colas,illisq; adiumento
&ornamento fueiis. Ne ftatim quofuis
in intimam familiaritatem admittas;&
quosadmififti femel, ne temere abijcias .
Deteftare voluptates,illa; enim calamita-
tespariunt. Magnariim opum faculcas
faturitatem.iaturitasdemum ferociam pa
rit. Ne te immodicè efferas, Neminiin-
Uideto. Mortuis nequis male preectur.
öifce prius.quam imperes,alrerius impe-
x\o patere: nemo enim bene imperat, nifi
qui impeiio obfequi didicerit. Populoati-
ftorerisnon vt fuauiffima,fed vt optima
cligat. Index pro tribunali reononfede-
bis, nifi condemnauim perpetnö tibüni-
ttucum habere.voles- Neq; ad imperium,
neqjadconfilium iuuenis admodum ad-
tnictatur.tametfioptimo ille ingenio videa
tur . Inteirogatus, quo tandem paóto in
repub.a maleficijs potiffinuim temperari
poiTecrederet ? Si i!lt,inquit,quibus mil-
faillata eft ïniuria, imuftis perinde o£fen-
dantur.quamilli.quilajfi funt. Interro-
gatus.inquademumciuitareiummacum
tranquillicale quis degere poflèt ? Iji ea,
'nqiuc, vbi qui IxCi non funt, non minus
quam illi.qui gtauiter lsefi funt, iniquos
deferunt & vlcifcuntur . Interrogatus,
q«am potiffimurn rempub.optimèconfti-
'utamcenferet ? Eam, inquit, vbiciues
ffiagifttatui libenter. magiftiatus autem
kgibusconftanter obtemperat. Ea demo
'efpub. floret,in qiiaboni honore,mali ve-
to fupplicijsarHci'jntur. Eft quidem Ty-
tannis praiclara regio, fed exitum non ha-
bet • Gloriofus erit quifq; fiue Rex, fine
5yi'annus , qui vnius in repub. poteftatem
lll popuia rem potentiam conuerterit.Qiu
apiid tyrannosau&oritate valent, fimiles
luntcalculis ftipputarorijs, quorü vnus-
quifq-, prolibidine fupputantisaut plus
valet.aut minus : ita tyiaüniquem móda
fiimmis honoribus cimiulat,eundem pau
lo poft coLitemptum, notatumq; infamia
diraitcunc. Domeftcis tuispiaciduseris
-ocr page 872-
Andreae Alciati
7<?4
tijm, tacendo moriim vrbanitatem obiér-
liesiiu ferenda fententiaa:quitatem,inau-
dendo, peruer/ïsque fuihnendis fortitudi-
iicm,po<lremö ui reipub.munijsobeïidis
auftontatem,in gloria animi prxftantiam
obtineas . Interrogattis, quid in vita fine
metu eiTst ? Bona , inquit, confcientia .
Morum honeftatem (èftaie. Potiormor-
ralium pats impüeft. Ama tanquam o-
ftirus (vide A.Gelfium lib.Lcap.3J Mo-
ribns neq; nimium faeilis eris, nimiumq;
difficilis. Facilè imponiturboiiis. Cum
gratiaimpetres,non viextorqueas. Quod
faóturuses femel,lente incipias,fed vbiin-
cepetis.conftanter exequare. Optatius eft
ïnimicis quam amicis ius dicere : nam ex
amicis akerum tibihoftem.exinimicis ve-
röalteruro tibi amicum feceris. Virum
iridignum non commendabis . Expetere
ca, qua: confequi queas , & aiterius nolle
infania frui.grauem animocruciatnm pa-
ric. Corporis robur natura; eft benefi-
cium , maguarumopum affluentiam for-
tuna pa ffi m vel indigniftimo cuique do-
nat;ca:nerum rempub- pofleconfilio pru-
dcntiaq; uiuare,ab omni bouo fapienriaq;
proficiicitur. Ne fis ad loquendum pra;-
ceps j virum enim parum fatia? mentisar-
guit. Interjrogatus, quid hominibus in
ptimis fuaüe eiïèt ? Spes,inquit. Et qua
re potiifimum gauderent ? refpondit, lii-
cro. Et quid eflèt difficile? Forti,ait,in-
fra<ftoq;laiiimofortuna: inconftantiam to-
Icrare. Is demum verè infelix eft , qtii-
cumq5 fine animiperturbationeaduerfam
fortunam ferre non poreft . Dinitem vir
pauper non iiicuiabu,nifirortèexeoemo-
ïumentum fibi paratum iperet. Ne quid
perftoliditatem Sc intemperantiam admit
tas . Sic in vita tegeras,tanquam longo,
aut fanè non ita lougo tempore vicflmus.
Ad rnottem condemnaturus aliquem.plo
labatjinterroganti caufam:Neceflè eft.iiv
«juit.naturjemutuum affecftum , Sclegi-
buscongruam fententiam dare. Rëxille
inpriniis clarus videtur futurus, qui re-
gni Tui Jegibusaiite oniiies obtemperat.
Optima iftic eft famiüa; difciplina , in qua
dominus ptopter fe ipfum taliseftdomi ,
qualis propter decorum eft alibi. Biantis
ex Aufonio fententia;:
Qiunamfummaboni} Mens qu&fibicon-
fcia reiii.
Ternicies hominiqit& maxima
? Solttt ho
mo alter.
Quti diues! Qui nil eupiat
QtUi paupeY?
Auaru*.
Qmdos matrens, pulchmitna i VitapH*
dicxs.
Qua cafta eft
? De qua, mentiri f ama tje-
retur.
Quodprudentu cpm! Quum poJftt,notte
»tf-
cercj.
Quidflultipropriitm
? Non pop, & vttte
nocertj.               f
Thales Uilefim. Deus eft rerüm omnium
anullocreatarum principium. Rogatus,
quid eflèt Deus ? Iuitio,inquit,& fineca-
rens. Interrogarus.num vt homines,per-
inde quoq; Deum lateat, qui in vita fine
flagitiofi ? Imo,inquit,neea quidem.quae
in animo cogitant,ignorat. Rogatus.quid
eflèt difficile ? Seipfum,inquit,noflc. Et
quid facilè ? Alium reprehendere. Resin
primisarduaeft,pra;noiTefuttira. Roga*
tus, quantum abeflet a veritate vanitas ?
Quantum,inquit,ab auribtis abfuntocu-
li. Eadem a fili js(enexexpe<fta,qua3 iptè
aliquando tuis parcntïbus piaefliteris. In-
terrogattis qtiem verè felicem crederet ?
Qui corpus habetfanum,inqiiit,animum
verö virtutibus & liberalibusartibus re-
dtè imbutum . Nihil fapientitis tempore,
quod inuenerit omnia . Nihil eft neceflï-
tate potentius, donatenim vniuerfa. Lo-
co nihil eft capacius.quod omnia in fe eon
cludar. Nihil humana meute velocius»
quxminimo temporis fpacio remotiffima
quseq; percurrit. Nihil eft pulchrius or-
be terrarum , fabrica fiquidem Dei eft.
Cura liberos tuosinftitni . Difciplinam
domefticam, liberales artes , & in Deum,
parentes,patriam, atq;adeoomnes homi-
nes pietatem cole . Probitatem morum fe-
clare. Vita; tuxciiram habe. Neminr
quidquatn facilè promiferis. Interroga-
tus.quonam modo quis leuius fortunam
aduerfam ferat ? Si, inquit, hoftes fuos
grauiüs affliclos ob oculos poii3t. ln-
terrogatus, quomodo optimè faniftifii-
naeqjqueamus viuere ? Si,ait,qua: inalijs
reprehendimus.ipfi non perpetremiis. A-
miciquo ingenio fint.explora- Non alj-
terde abfentibusquam prarfentibus ami-
cis feiitiendum & loquendum eft . Ho-
minem infelicem ne defpexeris.ne te q"°q»
Nemefis corripiat & affligat. Tripüc' 110-
rnine FöxtunaJgratias,inquit,ago:pnm5,
quod
k
-ocr page 873-
Emblemata.
79$
<gluum falfo laudatjunc & amice noces .
Nilnimitimfatts efl.Ne
fit Sr hocnimiiï.
Ne reliquuiD fpacium pagina: huius vaca-
ret.apponere placuit didta quxdam vete-
rum , qua: prima facie externum quid ü-
gnificare videntuijfed tarnen arcanum feu
rum fub cortice lateutem continent- Hxc
quia pleraqj Pythagoras attribuuntur, üi-
periusfub initio übri infymbolis Pycha-
gora; fuerunc explicata ; partim alibi ha-
bentur- Sunt autem ha:c:Salem apponito.
Panis non frangendus • Afabisabltineto .
Pifces ne edito . Melanurum ne guftes. D>&*ve
Cor non edendum • Ab animahbus abfti- teru
f6*1-
nendum. Animalia ytt^óvv^a.ne nu- J'<r>1_my-
trias. Elixumne aflfes • Cibumnemfca- filcii'on-
phium niittas. Non comedendum ex cm- t!!fe>ttii,
ru • Qiiae menfa decidetint, ne colligas •
Molochen ferito» non tarnen edito . Dex~
teram ne cui temere inijcias . Dextruro.
pedem priüs induito i finifttum priüs ac-
tollito . Annulum atftum ne geftato .
Coronam ne decerpas . Ne ad lucernan»
fpeculum fpe&ato • Gladium acutum a-
uerte. Ignem gladio ne fodias. Vnguiiim,
criniumqj praefegmina lotio ne afpergito.
Cubitu furgens leclum componito,& ftra
gulum fonuoluito . Meridie npn dot>
mieudum . Non oleo fella abftergenda.
Via publica ne incedito . Cura ad termi-
nam veneris, ne leuertitor - In via publi-
ca ligna ne fecato. Ligna eupreffina tic
colligas . Iugum ne traiifilias . In choe-
nicenon fedendiim . Oous fimul tollito,
nefimul deponito. Domefticas hitiindi-
nes ne habeto. Nonftangendi dcates.
Ollaj veftigia in cinereconfundito. Ad»
uerfus Solem ne mingito, neq; loquitor,
Carminibusadlyram vtendum . Mitem
arborem nee violato, necexdito. Locum,
vbifanguis humanus fufus eft ,lapidibus;
obruito- Non prop ter opes ducenda v-
xor. IniuSu imperatorisftationem nede.
ferko,.
tnc hominem, non brmumjdeinde,
quod virum, non foeminam j poftremo ,
^itod Grajciim.oon barbarum nafci volue
tic. Vicinos amore profequere. Abftine
anequitia. Qax iuftè in alio reprehen-
dis, ea cauebis ipfc committcre, Oppor-
tunitatem iu omni re fpedabis . In iebus
honeftisconftatiSjtuique fimilis continen*
termaneas. Non pinges fucoadfciticio
faciem,velum in moribus, vita?q; inftitu-
to honeftus eris &e!egans. OfRciosè alijs
obfequare. Ama concordiam . Infolen-
tia ne te ciiiibus odiofum facias . Rebus
«leceflarijs vtere- Rogatus, quamam re-
rum omnium maxime communis videre-
ttir ? Spes,inqu^jhe.c enim fola.cum aliud
•lihil reliquieftjfolatioaffli&iseiTè poteft.
Fclicem principem iurepub.fuiflecredas,
quiingrauefcentedemum astate, natura:
fatisq; concederit. Interrogatus,quid vi-
fu eflèt homitiibus in vita rariflïmnm ? Se-
nex,inquit, tyrannus. Principem honore
afticito . Gloriam necontemnas. Benefe
nabet Refpub. in qua ciues nee opum iri«
^ia faturitate infolêfcunt.nec egeftate pre
TiUntur. Non petfimè in ea vuiitur do-
R'Ojinqua patrifamiliasa labore abfq; vl-
'o rei familiaris derrimenroplufculumfe-
riari datur. Ciim mater illum ad ducen-
dam vxorem interpellaret: Certè,mater,
'uquit.nondiim tempuseft. Seriore poft
*tateabeadem rurfusad ducendam vxo-
remadmonitus:Imö>inquit,ne mme qui-
derti vxore mihi opus eft . Interrogatus,
c«r non genuiilet liberos ? Qma, inquir,
c°tnm de(iderio& amore non teneor. Vi-
t«tn garrulum & futüemdomo tuaeij-
Cc- Aufonius fententias Thaletis fic te-
c«nfet:
fUrpequidaufuruuttJïne te ff e time,
\itet, perit,mortts gloria non moritur
■^üpifaBurm ertt, dicerejufluleru.
^"xett.fi metuM,vincerequodneqaea4.
otyitn veri obixrgiK,fic initnice mum
.
Submo-
-ocr page 874-
Andreae Alciati
796
Submouendam ignorantiam
EMBLEMA CLXXXVIII.
QVOD monftrum id"k Sphinx efi. Cur candida virgints ora,
Et volucrum pennen, crura leonis habet ?
Hanc faciem ajfumpjït rerum ignorantia: tanti
Scilicet efi triplex caufia & origo malt.
Sant quos ingenium leue ,fknt quos blanda voluptas
»
Sunt &,quos faciunt corda^fuperba, rudes.
Atquibm e si notum
, quid Delphica littera pofsit,
Pr&cipitis monftrï guttura dira fecant.
Namfa vir ipfe bipesefc tripesq, & quadrupes idem eB,
frima% prudent is laar ea , nojfe virum.
GOMMEN TARII.
rpH
Obril
I Nx monftrum fingitur mulie-
caput & maniis puell*)corpuscams,vof&-
ï.
acie ac pec/tore, pedibus & cauda homim's,caudam draconis, leonis vngues,
Tormit->
Sthintu. kouis, pennisautem volucris. Clearchus alas auis illam habuiflè fciipfi*' Aftalnei
eam
A
-ocr page 875-
Emblemata.
797
eam (Jefcribit apud Nicephorum Pbilo-
ftorgiostSphinx.inquitjdeiimiaru genere
eft.pe<fcoread coJlum vfq; glabro.reliquo
corpare hir(uto,vberamuliebria habet.fa-
cies plufculum rotundaeft & acuminata,
a Jnuliebri fpecie non abhorrens, vox hu-
Jöana fed ftridula.nec articularajbeftia in-
domita, maligna, aftuta. Nofha hie fatis
eleganter expiefia eft.Plura de eius forma
paulo poft .
Qjr i A hic Sphinx adhibetiir pro ty-
poignorationis.id certè primo videtiireflè
ttaöum ex tabula Ccbetis Thebani, cuius
ipfiffima verba huc traduco admaioré fi-
op.'lftf H i£tiy»(rtf èoiKvltt totw atpiyyit
<*JViy/Ad.TI , e iltCHVn W/S0V@cLkMT0 TOIS
Q-v&pónroif . H '[Atv iv axno ctuvfy Tif,4a&>-
QcTo •
ftJV /j.» o-vvin , dWiKhvta utotvs
<?<?tyyó{ • aa-a.ÓTa(
«Pè ks/j iiri TAs ii~»-
yHffia>f7d.VTM(.
»J ydp dippoaüv» Tolt dv-
fyómoif epiyf;
ér/e- cuv'nmcu cTe xsu
Ta.it, ri dy&Sov, 7/ KctKov, t/ kt' aytt-
^°V, i'jt KcLH.iv è?iv iv Ta Gia • tclvt'
Hv^idv [x»7ti
(Tw/« , dischMTcu uV «(/-
7>,f ix. tiaa,7ra.£ , «W«p o Ctto Tiito-ipty-
ytf Ka.ra,&pcod-ti{ d-ïré9v>J<?>iev , dhKdxp
M'xpoviv cka 7u 0I&) K,a.Ta,pQn'pt7cu,)ia,
■jaéwep' ai ipri Tijj.apidb '7ro,pa.i'ii'ifji.tvoi •
ctv
cTê T/f y\ia, a.vé.'MAktv » (Atv üppotrvvil
«.VsAAuT», AutÏs S"i ed£t7eu, ié, [A&Kei-
Pi'f Xsu iv^eupj.av yiyvïTcu iv -JK.V7Ï Tm
tëiip.Id e{\:H*c expofitio eft eiuimigmatK,
quod a Sphinge proponebatur bominibui.
enim Mud inteüexerat,falutemqui-
dem confequebatur;quiven minime,in e-
xitium incidebat. ~£o modo fe habet ea
e*plicatio ■ Sphinx enim efi'hominibm in-
J'pientia . Ha c autem proponit quid bonü,
1uid malum-3quid neg; bonum,quid neque
^tlumfit in z/ita
. Qu&fi quu minut in-
^''exerit,ab ea intenmitur;neq; idfemel,
J'c"t u,qui depafttu a Sphinge moriebatur,
Jedpey cmnem Titam paulatim a-bfume-
tur,vt quiperpetuiis fupplicijs addiUifuvt:
co»tra verbjiquit ngnoutrit
, occiftt tüdem
tnfifientia,fdutem ipfe confiquitur,& ben
■*" &felixptr totum •viti curriculum e-
*dit .Hascille. Vt autem minus proiie-
J-''s aliquantifpercóTulamtis.pauló altiüs
Huis Embleniatis argumentiim repete-
°i«s,ex fententia Diodori Sicnli, Soplio-
=us,StraboDis,& aliorum.Rex Thebariim
ThUi? La^daci fili"S > Iocaftam Creontis
A«sbani filiam Airnpfii; iu vxorem:quajn
cum ingrauidailêt.conuiinitdepfojeora-
culiim • Cui fic refponfum fuit:
lnclite Labdacidm felicin pignora pcfcts .             
Accipiesnafum, fednati occübere dextrx
Te tua. fata volunt.lucêq; relinquere vit*.
Sic Pelopps dtns aflevfit Jupiter vltn,'
§jtteu te deuouitynatum qucd adem-tmillh
Accepto LaitisoraculojVoleiisoWlaie pe»
ticulo, puerum recens natum paftori de»
ditinterficiendum . Ille mifericordiamo-
tus non interfecit illum , fed perforatis ei
pedibus vimine ex arbore fufpendir,& in
Cytheronereliquit. Sed Meliboeus paftot
regiusprocul vagitusaudiens,pueri;mac-
cepit.eurnqjad regemiuum Polybum de-
tulit.-qui cum liberis careret,profiliocu-
rauit educadum,& a tnmore peduni Oe- Oediptts
dipodem. nominauit, dar o tv ii^êiv Tuf vnde fu.
vraftif. Ctim adoleuiftétiam corpore ro- dtcJuii
buftus & animo forti,fuigenerisignarus,
Apollinis oraculnm de patre coiifuluic.
Cui oraculnm in hanc fententiam refpon-
dit.-F«^e tanpla hdc,inuifapfcles, quipa-
tru tui tua occifi manu thalamosafcides:
vtero rurfus matru moleflus,frtttres tibi ex
ea generabu , Oedipnsoraculo territus,
ne Polybum aliquocafu occideret,Coriu.
thum rcpetere noluitjviamqueingreiÏÏiSj
quaTbebas profjcifceretur.obuium paren
tem Laium habuit.a qiiOjquod fupeibus
iuuenis nóceflliTet.fceptrofuit percuiTns,
mox Gedipus arrepto ftipite & Laium &
aurigam interfecit. Regio Tbebana tune
temporisinfèftara erat cladibus &latroci-
nijs Sphir.gis-Móftriim id erarex Ecbk!-
na & Typhone parentib.usortum,ore vir
giiieo.mnliebri pectore, pedibus & cauda
leoninisjauis pennis prajditum . Q_iiod ab
irata Iunone Thebanis immilTunï.cum a'-
nigmataa Mufis didiciflèr.tn Phyccomou
te confcditjcaptis & in pra?cipitium addti
ftis aenigma proponens.cosque qui id jk-
fcirent diflbliiere, de faxis prxeipites da-
bar.Hoc verö tale fuiflè traditurxnigma.'
IV/ cT/Vkv int yrff, xgiTeTpcivov ,» //./«, Mnigm»
tpavi >                                        a s SphingiÈ.
%gi Tpi-TTcv . aKKaos» i'i ipvyv yAvov icè
Ïtt\ ycuav
ifutTsi. KivéfTOJ, a.va.T diSipci, xgiï
/t«T«
WÓVTOV .
«AA' oizo.Tav TAii?oits'ivi'Jtiyc{j.tvay -xi-
o-t fêcuyii,
i'vQa. TÓyjif yJintriv uettupótttnf rniha,
Qjiod
i';
«ft.
-ocr page 876-
Andrea* Alciati.
7?8
xitjliberosq; exeagentut.. SedortaThe*
bis lethali pefte , refponfum acceperunt
Thebani, non ceilaturam peftem , donec
Laijocciibrpiiniretur.incefttiofumqj Io"
caftaeconiugium purgaretiir* Dnm qua>
ritur Laij interfec"tor,ecce paftor.cjui Oe-
dipodem fetuaiierat, nunciat Polybiira
obijflèdienijveniat Oedipus, & regnum
patrisaccipiat. Seddum fermones vltro
citróq; fparguntut, intellexit Oedipus fe
patrem interfeciffe, matriq; feconiunxif;
Quod fic vertit Parccmfographus:
~Eftbipes in terris,& quadrupes, haud ea-
dem vox ,
"Et tripes-jmmutat Speciem hoc ex omnibus
vnum ,
Qu&cunqi in terris rcptat,aut &thera circiï,
I'erq;mare:asl vbi iampédibus compluri-
bus auÜum
Accelerctt grejjum , vietis turn maxima
membris
Scgnities ac torpor adejl.minimuq; vigoris.
Sic veró Natalis Comes .•
£ƒ? bipes ö» quadrupes in terris ,/olaq; vox
huic ,
Atq; tripes
: mutatvocem folum , omnia
campis
later qu&ferpunt,qu& ccelo érfluclihus er-
rans .
AH vbi contêdit pedibus iam pluribus, iüi
Defictunt vires, ó> lentis robora neruis.
Hoc idem a:nigma Aufonius beüè com-
plexus eftin Gripho ternarij iiumeri, his
verbis:
IJle etiam thalamos per trina inigmata
qunrens:
Qui bipes,& quadrupes foret,& tripes,om-
nia folus.
Terruit Aufoniam volucris,leo,virgo, tri-
formis
Sphinx>volucrispennis,pedibusfera,fron-
tepueüa .
Porto Thebanis oraeulo reminciatum fue
ral , tum Sphingis incommodo ac detri'
jnento fore liberos,ci\m enigma foltnfsét.
Iorerea vniiierfos.quid illud eflectogabat;
qnod cüm minirtiè rcperitent, abreptum
ab omnibus vnum occidebat, eaq; de cau-
fa pleriq; fubindepetibant. Ac poftremö
ad eundem modum AEmöue Creontis fi-
]io perempto, Creonhuiufmodi aniigma
folutufo & regimm,& Laij vxotem fe tra
dicurum,pra:co)ïis voce renunciari iubet.
Hac itaque fania excitatus Oedipus, ad
montem Sphintium profedus, xnigma
foliiitjdeque hum aria: vit? partibus imei-
pretatuseft . Homoenim quadrupesin-
fans,propter corporis imbecillitatem:a:ta-
te ineunte,bipes:fenexautem tripes,qnöd
fe . Tum fibi oculos eruens perpetuis
fe
damnauit tenebris. Iocafta fegladio pef"
emit. Ipfcducentefilia Atitigone Athe-
nasabijt, vbi Thefeum exorauit, necine-
res fuosaut fepulchrum Thebanis indica
ret. Hanchiftoriam vel potiüsfabulam
prolixius afcribere volui,cum fciam , il-
lam varijs modis a fcriptotibus ttaditam
reperiri. Hefiodus inTheogoiiia Sphin-
gem narratex Chimejagenicam-Et tcfta-
turCo=l.Rhodigin.lib.i4.cap.8-Meminit
Sphingis Statiiislib.i.Thebaid.hisverbis-'
____Contra importuna crepido
OedipodioniA domus alitis. Hief era quon-
dam
Pallentes ereBa geniu,fuffufaq; tabo
Lumtna, cöcrctis infandofanguineplufflis
Relliquias amplexa virHtn,fcme/aq; nudis
Peiïoribus ftetit offapremès-}vifuq;tremêt't
Cotluftrai campos, f quis concurrere dióïis
Holpes inexplicitis,aut comminus ire via'
tor
Audeat,<& dirs. comercia iungerelingu* '
Nee mora:quin acuès exertosprotinusvn-
g<*" >
liuentesque manus, fraèlosque in vulnere
d ent es
Tenibili applaufu, circum
hoSpitafurge-
ret ora .
Et latuere doli, donec de rupe cruenta
Heufimili deprenfa viro,cej]antibus alis^
Tri/lis inexpletamfcopultsaffligeret al*"'
DeSpl.ingeagic Pliniusüb. 8. cap-i*"&
lib.io.cap.72.&lib.5é-cap. li.exq"'^1^
locis petendam efTe veiam Sphingis delen
ptionem pleriq; cenfent. Memi"'11 ctiam
ApoIIodorus lib. 3.deorig. De°r. SoliuuS
ƒ
tl/
y
fepius vtendum baculo fit ea astate, qua:   cap 40.PoIybift.fcribir.'Inter fimias haben
aliquid vietum habet& caducum . Solu-    tur & Sphinges, villofa: comis, manirn's
toeigo problemateSphinx doloris impa-    prominulis ac profundis, dociJesad fenta
tieuria fe ex edito monte pr«cipitem de-    tis obüuionem • Huic fufFragari videtur
dic:Oedipus veto Thebas intrauit, vbi fi-    AlbertusMagnus 11.de animal-Conrmac
lius Polybicieditus Iocaftam mattem du-    DiodorusSiculus lib.4-Sf hi»gcs» '«qint»
& apud
Oedipo-
dis ince-
ffus ,
-ocr page 877-
Emblemata.
799
^ apud Ttoglodytas AEthiopesque na-
'cuntiir, forma haud eidiilimili, qua pin-
§untur,fed paulo pingniores. Naturam
«abent manfuetam,& pluribus exercitijs
difciplioisq; deditam. EtafRrmat Pierius
Valer.lib.6. Hierog/yph. fe harum vnam
Verona: vidifl'e, mammisillis & glabri"; &
candidis a peöorepropendentibus, quam
circumducebat circulatorquidam Gallus
e* ignotis antea .infuus adueétam. Erat,
l|iquit,toto pe&ore glabello.facie & auri-
bus humanis propioribus , dorfo hifpido
fupramodun», fufco & oblongo admodü
pilo,eoo;denfïflirno. Re&or Lïuum bra~
chium,qiiocatenam,cuieratallig^ta,rcge
bat, ferrea manicaobarmatum nabebat,
dextra baculum gerebat, quern infaciem
animalisidentidem prsetendens, bipcdem
'èeum ambulare, & loco etiam faltare in-
£erdum,& obgannire faciebat, multamqs
mne a fpectatoribus ftipcm aucupabatur.
■H?c& plura Pierius.Sed miror,quödne-
S«e Lulitani,neqj Hifpani,aIijvè,quinon
*oliim in remotiores & ante incognitas Ia
"'a: & Libyspartes atq; infulaspenetra-
öerunt; fed ctiam propemodum immenrï
Oceani angulos omnes fuis nauigationi-
bus pcrfcruratifunt.de Sphiugibus iftis
nuliam(quod ego quidem fciam) men-
l'onem £iciant:fi enim totje infulanièeun-
'»ra quorundam opinianem.abeiufmodi
f^onftrisoccuparenturjVixeorum exacta
indagationem effugere potuiiTent. ,
SPHINX ett.] Sphinx nomen fortitaeft
^efFeftii.duciturenim a vevbo ffiplyyeiv,
vytait MofcopulusJ quodeftconftringe-
'e.vel vincire.-eö quod omnes problemate
Propofitoligaret.
Candida virgmts ora&c] Defcriptio
^onftri (ecundum fabulam poeticam.que,
ll''faciem puellaremjcorpus plumisauiü
°bficumj& pedes leoninos tribuit.
. Hanc faciem ajfumpfit rerum ignoran-
t'*}
Sphinx crfi phira apudMythoIogos
"gnificet.vt paulo poft dicemus:hic tamé
Pl'o typo Scfymbolo ignorantia: capitur,
v\mpra ex Cebete Thebano diximus . i;
f'ff"-Ppocrvvn Toït a.vQpa7r<3if trtpiyP iïïv.
y
eft : £fi enim Sphinx hominibm infi-
tientia
.
Triplex.c/u*/*] ignorantia: triplex eff
««la efHciens:lcuitasanimi, voluptas, &
lupetbia.
&unt <iuos ingenium kue] funt, quila-
borantanimi 'euitate & inconftantia; qua:
prima caufaeftignorantia3,cum auecom-
parata,qua3 visperomniadifcedita ftabi-
li firmoq; fcientix fundamento.
Sunt quos blada ■velaptdi] fuut, qui vo-
luptatisillecebrisdelinitia ftudijsabftra-
huntur. Altera canfa eft libido feu volu-
ptas,puellariforma depida.qu? cüm ani-
rflam occupat, nunquam poteft obca:cata
mens cognitionis & fcientia: bono perfrui.
Cordafuperb#rudes] aliqui funt tumi-
di,inflati,fuperbi,p/A&VTo/,qui potuiiTent
ad fcientiam perueniie,nifi putaflent fe ia
perueniilè,ait Seneca.Et h?ceft tertia igno
rantia:caufa,nempearrogantia fupsrbiaqs
leoninis pedibus adumbrata . <\ax$iKa.v-
Ttav
in ie habet peiniciodftimam , & re-
rum melierum contemprum.quam necef-
fario fequiturcrafla & exttiofaimperitia,.
& foi ignoramia.
Quid Delphic» literapoffit] Delphicam Delpbica
Hteram yocat illud nunquam fatis latida- Utera.
turn oraculum^nS-ï/ ««.uToV.Nam Pla-
toin Chaimide,& Plutarchus varijs locis
tradunt afcriptum fuifleproforibustem-
pli Apollinis Delphici,literisaureis,rN^
ei SEATTON.ideft.NoscE r e-
i p s v m, in quooninis fapientix neruos
efte fitos permulti auiftores tradiderunt.*
quod Alcibiadi apud Platonem Dialogo
de Natura hominis, omniü difficillimum
videtur,eiufqiie difficultatis ratioiiem ex-
plicat Anton. Ziroara lib- ProblematSn.
Hanc fententiam diuino beneficio in ter-
ram ad homines delapfarn pleriq; exifti-
marütjVt Iuuen.Sat.ii.ThaletisefTe vult
Laertius lib.i. Chilonis vero Plinius lib»
7.cap.jiEadem fententiaperbellè decla-
ratur a Xenophonte 4.Commentfub per
fona Socratis. PI itoin Phücebo: rti;wé~
(TYit 7Tov)tpia,(
e'r; riy&vTiovTr&Sos tyov r
» tó xiyójAivov vwo Tavii' S'ttyolf ypctp-
[j.ÓTav. Tc yvai/cu o-iu,UT0V hiytK, a
2<»-
x,pa.7ls ■ Phiiemon Coraicus:
To TNiiei SATTO'N, è pttTmi
iU 'loS' 071
To plJ/jLO, TXTO S'Ó^CtV ÏV ASAf O/f è'yji.
COGNOSCE TElPSVM, iure verba h&c o-
ptitno'
Celebritatem adepta Delpbis. maximam
.
Tq yVaSt (TAVTOV t, TT&VTOjyZ 'fl yj»h
<riy.ov -,
Cognofce teipfum, irtonitum vbiqscommo-
dnm. •
Apollo
-ocr page 878-
8oo           Andreae Alciatï
Romaftto, veniatlaurea multtUeèii
In fecundo verö :
Qm dalttr ex Dacit laurea tot» tua eft
Aiilomus Eidyilio 9 .
H&cproftigati venit modo laurea belli •
          ijt
Noffevirum.] Oraculum illud , yva&t jfffij
ffia.uTov,eiasqi
vires vt copiosè,fic&eru- 0 L
ditè tradat M.TulIius De legibus icir- y^f
ca finem;Philofophia,inquit,nos curn ex- ^'
teras res omnes,tum quod eft difficillimiït
docuit,vt nofmetipfos nofccrermis.Cuitis
prjeceptitanta vis.tanta fententia eft,vrca
uon horaini cuipiam , fed Delphico Deo
tiibueretur.Nam qui feipfeuorit,prirnu
fe alicjiyd habere fèntiet djuinum , inge-
niumq; in fe fuum , ficut firmuacrum ali-
quod dedicatum putabit, tantoqjmunere
Deorum femper dignum aliquid & faciet
& fentiet:& cüm feipfe perfpexerit > totfi»
quetentarit, intelliget quemadmodum a
natura fubornatus in vitam venerir.quan-
tacjue inftrumenta habeatadobtinendam,
adipifcendamqtiefapientiam:quemadmo- v
dum principio rerum omnium, quafiad-
nmbratas intelligentias animo ac mente
conceperit, quibus illuftratus ,fapientia
duce.bonum virtim,& obeamipfam cauf
fam cernat (ébeatum fore-Nam cümani-
mus cognitis perceptisqj virtiitibus,a cor-
poris obfequio indulgentiaq; difce..erit,
voluptatemq; ficut labem aliquam dede-
coris oppreflèrit, omnemqj mortisdolo-
risquetimotem effugcritj focietatemque
carniseieccrit>tuni omnibmfenaturacon
iunftum dtixerit, cultumque Deorum &
puram religionem fufceperit,&exacuerit
illam vt oculorum , fic ingenij aciem ad
bonaeligenda,& reijcienda cotitraria.-que,
virtusex proiiidendoeftappellata priiden
tia : quideo dici aut cogitari potent bea-
tins ? Idemqj cum c?him, terras,maria,
rerumq; oiT.niuin natu ram perfpexerit >
eaque vnde geneiata,quö xecurrant,qiian
do,quomcdo obitura,quid in hismorele
& caducumj quid diuinum aeternumque
fit.viderit.ipfumq; ea moderantem & jc-
gentem pene piehenden't, fequenon vnis
circundatum mcenibuspopularem alicii-
ius deflniti loei, fed ciuern totius mundi >
qtiaü vrbis vniusagüouerit,in hac illema-
            »
gnificentia rerum, atqi in hoc confpe&U »
& cognitione natiire.Diiimmortales.ciim
ie nofcet (quod ApolJoprarcepitPythius)
quam contemnet,quam defpiciet, quam
pro
A polio ipfeapud Ouidium t.Artisde fuo
teroplo:
£/? ibi diuerfumfama eelebrataper crbem
Isttera, cognojci qu&fibi quemq; iubet.
Autbuius eidylho 4.
^Hunquzm dijpcile e.B fe nofcere, yvaSi
<TictV"SV ,
•■ ' §l»ampropere legimus, tam citonegli-
gimus.
Lege Placonemin Amatoribus,Stoban fer
iTionem Têfi'TH yvaSi<rid,VTov- Macrob.
I.Saturn.cap.5 Adagiiim,N(3/ce te ipfttm.
Cicerotiem locis rnox citandis & adducen-
«iis.multosq; aliot.quiauream hancccele
itemqj gnomen fcriptiscommendarunt,&
quantum habeatin mortalium rebus mo-
meuti,explicuerunr.
Pr&cipitis monSiri.] Ignorantis,qua: eft
MoHrum reuera QnplwaAx-iy.ov,^ S'vcririK&stw Ktt.-
pr&ceps
. A5j/jVtloquiturSophocleSTêpi' a.y.cL§iiLi.
Tera robufta
, & non adeundum malum ■
Prajcipitts monftri,id eft,deiecli>deturba-
ti,ruentis . Vel rnonftrum pijeceps,idem
eft atque periculofum, eè quod in pra:ci-
pitijs faxorum vel möruim periculama-
joraeiTe putencur •
Gutturadirafecant] tollunt è medio .
Q,ui enim fe ipfum nouit, derraifta omni
libidine,fo:daque voluptate,auulfis incon»
ftanti$ plumis fügacibus,& omniarrogan
tia.inrelliget qnid fit homo;ideft,prob]e-
maSphingis explicabic, fuam ipfius natu-
ram intuebünr , primo quidem quadru-
pedum pene fimilem conditioni, deinde
liominis finr.itateconftantem , & poftre-
moimbecillam , propter concreti partes
iiifirmasjita vt monftrtim arrogantie cur-
pifllmum feipfum conficiat, & hominem
lui cöporem relinquat; qua vicftoria nulla
alia eftexcellentior,nulla vtilior, aut illu-
llrior .
Natnq; ziiripfe bipefque, &c] Tres hic
r>otantura:tatis hurnanx parres,infantia ,
virilis a:tas,& fenedhis. Alij aliter diftri-
buuut, vt fufius diximus in Prjefaiione
Emblematum pag.j.
Frimaq;prudenüsJ Primus fapientia:
gradusa veteribus celebratiffimtis , S B-
ipsvii Nosse; vltimus N o s s e
D e v m, vtrectè pièq; mouueruut qui-
dam Philofophi Chriftiani.
Laurea.] Vic"toria,g!öria. Martialis 7.
lib.4.
.___inuidethofti
-ocr page 879-
801
Emblemata i
pro nihilo putabit ea, qua; vulgo diciitur
ampliilïma ? Arq; baecomnia quafi fepi-
meiitoaliquo vallabit dilTèrendi ratione ,
Teri & falfi iudicandi fcientia,& ar^s qua-
dam intelligendi.quid quamqj rem fequa-
tur,& quid fit ciuqiie contrariüm . Idem
Cicero i.TufciiJ. Eft ilJiid vel maximü.
ait, animo ipfo animum videre: nimi-
rïim hanc habet vim prxceptum Apolli-
nis,quo moner,vt fe quifq; nofcat.-non e-
nim,credo, id pra:cipir,vt membta uoftra,
aut ftaturam,figuramve no(camus:neque
nos corpora fumns>neque ego tibi hascdi-
cens.corporituo dico. Ciim igitur, No-
fce te,dicit,hoc dicit.Nofceanimuni tuü-
Nam corpus quidem quafi vaseft.aiitali-
quod animi receptaculum: ab animo tuo
quicquid agitur.id agitur-a te. Hunc igi-
tur noifcnifi diuinum eiTet,non eflet hoc
acrioriscuiufdam animi prxceptum , fic
vt tributum Deofit.hoc eft feipfum pofle
cognofcere. Hacfrenus Cicero. Idem prs-
terca;teros explicat Pltitarch. libello De
difcrifnine adulatoris & amici : quo loco
ait,Deum fequi,& feipfum riofle , falutis
efle fummam . Et Clemens Alexandr.fta-
tim initio J.lib. cui Pa;dagögonomen in»
didit.pulcherrimam & rrjaximam difcipli
narum omnium ait ede , feipfum node .•
quia qui feipfum norit,Deum cognofcit,
&c.vide reliqua. Nemo infipientium (in-
quit Dio Chryfoft. 4. Orat.de regno) fè-
'P'iirn jioiit- Nequeenim id A polio pra:-
c«pifletin primis.nifi cniq; difhcillimum
v'fnni ellèt. Nonne putas inter morbos
ni'l!ü magis perniciofum infïpientia! eü-
^lie,qiii fit infipiens.fibi ipfi nocennffimü ?
aiitctiam plurimorum canflam malorum
*lijs elle ? Et Macrobius in fomniuni Sci-
P'onis comment. 1 .tradit.cuidan) Delphi
Cum oraculum confuienti, quonam itine-
*e ad felicitacem peruenire poiïèt, refpon-
'urri arf hunc modum /Si teipfurn cogno-
Jjens . Vt igitur f.ümma igi orantia eft
'eipuim ignorarejita prima prudcntis lau
fea.vt Audlor iniuiit.nofle virum.id efiSfe
'Puiirijatque etiam csteios . Hxc ergo
'inx ignorantia: omnes pra'cipnatpra:-
cipitet ignorantia . Huic interprêrationi
Samftius palmam dat, & femagnificè hic
efFert.
Devenimvs tandem ad rnytho-
Iogicam rractationem Sphinx triformis,
vrpote qua: puellari forma fit.plumis re-
cta vt auis,& leoninis pedibits,ignorariam
arguit,inediti(firuo huius virarmonte, &
quafi theatro locatam, infinitam hominu
multitudinem fua feiirare opprimentem,
nonaliadecaufta.uifï quód felenon agno-
fcant,id eft,fe horrsinesefle ignorenr. Tri-
plex autem monftiiform3 referturad tres
primanas eau (Tas efHcientes ignorantia;.
Nam virginea facies voluptatem repra;-
fcntatjfoedaroqi Iibidinem,quxhominem
ita exca;cat &afGcit, vt eum ab htimani-
tatedegeneiem in belluinani ferme natu-
ram commutet, quo fit vt ab omni vera
difciplina reöaq; inftitmione penitüsab-
horreat. Pluma: vo!ucres,quibus totum
corpus occiipatur>i& quafi obfidetur,le-
uitatem & inconftautiam animi fatisaper
tè declarant, qua; quidem cum rationis
principaium.vel natui? vel confuetudiiiis
vitio prartipuit & occupauit, quid in ho-
tnine reliqui|eft,quod firmum aurconftas
ellèvel videri po/fit?C?teriim pedes,qua-
les fiint leonis, indicant fuperbiam arro-
gantiamq; qua;ciim falfam deiebusopi-
nionem habeat,feq; fcire pritet, qtiod ne-
fcit,nonmirum eft C\ turpirerimpingat,&
longiffimèabfita perfecla reriym cognitio
ue. Prima itaq; igiioraiicniscaullaeft in-
genij letiitasjvel temeritas, qua; quid ma-
xime fe deceat.non videt. Altera eft cor-
poris voluptas,primo quidë afpeftu blan-
diens.fed afperrima.riiftigque, poftquam
guftaueris:Dequaficante,£mblemate8}.
__ meretriciw ar dor
~EgregijS iuuenesfeuocat ajiudijs.
Tertia cauila omimim f einiciofidima, &
ad riocendum imprimisefficax, eft animi
elatio & arroganria : de quibtis fingulis ,
quia iam in fiiperoribns pa/ïïm djiflum
eft.nolo eflèlongior. Paufaniasin Pceöti-
cis ad hiftoriam hxc refert.inquiens.- Inde
fi pioce(reris,mötem videbif,a qno Sphin
gem aiunt defiÜjfle , qua: ad perdendum
captiiK'Squijilioiies propenebatobfeuras.
Dicuntiifinnulli , n.uialieam potentiaiu-
11 rr.clam latrccinij csufa cbenafle, & ad^
mare circa Anthedciiem appulifiè. Hoc
aiuei» mojite occupato .- rapinis fuiilè
Eee
            inteii-
IV.
Sphingti
myholo-
Virgin is
facies iri
Sphixge -.
Pluma
S^bingti"
Leonim
fedes
,
Ingenty
leuitm ,
Volu'ftas
corpons •
Suptr.
bia.
Hijloria
Sphincis.
ter fi
""pientes.qui leipfos norunaicam . Sphinx interrogat mor
Ciaiiüs
rtales,quid
iithomoverè & piopnc Cumqjhuic ta
«ifficili qua:fti0„j pauci refpondere pof-
ij'itiidcft.cum paucidlmisdarum fit,nof
e 'eie.nihil m.riim eft,fi tam multos pr*
-ocr page 880-
802
Andreae Alciati
intentam,donec Oedipus eam confecerit,
obtutatn exercicus multitudiue > qaera
.
         Cotinthoeduxerat.Stiabolib.9.& Phano-
T ev ^emus f' rem o» Attic. Dicitiir item Laij
La^ film nothafuiffe filia, & edoda a Lab per be-
natha, neuolentiam.quod Gadmodatum erat o-
«culiimDelphicum. Priufquam autetn
reges fiereut, feite aliud nihil' oportebat
quam oracuhim- Q_uoties itaque de regno
quislitéSphingiintendetat (nam & Laio
ex pellicibus liberos fuiue'procreatosaittt,
8c oraculum Delphicum ad Epicafteii fo-
liimmodoj& Epicaft? filios fpc&abat) hac
Sphingem aiunt aduerfiis ftatres vfamef-
fe fraude, vx Laij de ftirpe fieffent procrea
ti, qnod datum fuerat-Cadmo oraculum
proferrent.Qui refpondere non potetar,
eos motte mulctabat, vt quiimmeritó &
degenere,& deimperiodifceptarent. Qe-
dipus>erö in fomnis oracuhim edoctus,
Sphingem acMflk.Palaephatus quoq; qui
a Lilio Gyraldoallegausr , hiltoriamde
Sphinge fic exponit : Cadmus vxorem
Sphinga habens Amazanida Thebas pro-
fectuseft , vbi interfecto Dracone regno
potituselhducxa vxote Harmania; Draco
aiis foto re. ld Sphinx iniquo animo tulit t
quarefeductis fionmillis ckiibtis & cane,
quam a velacitatepedum Gt§oX<uahiKVV
•yocanr, SphiciumfeuSphinciiim (vtroqj
enim modolegimus) occupauit^incnrfto
iiibusqiieacin(idijs,qua; a Thebaiiisindi-
geuofermonea:i)igmatadicuntur>Cadmu
ipfum,& qui ülum fequebantur, mfefta-
uit. Tandempropolito prjemio abOedi-
pode fuperatam fuiffe. Sabel lksispriuct-
pio Etiuead 7.1ib- i.credit Sphingem per-
niciofumqrtendam hominem fuiffe , qui
calliditate mukos peruenerit.Natalis Co-
mes Mytholog.lib.9.cap. 18.per Sphingis
Sphinx- febulam id fignificatum fuiue ab aiuiqtits
typHsfor- fapientibuscredit, fuam cuique fortuiiam
ttm&. sequo animo ede ferendam:quam tarnen fi
quis xgerrimè ferat.omninó ferreneceffè
fit. Nam quid fignificant alxtan non fot-
tunasisconitanriam? Auteur vïigues ia
ptfdam flex?illitribiuintur?nomiè quod
vndecunqjlibueritomnia poteft auferre}
Cur humana cft facies } quia huroanum
eft fubijci calamitatibus Sc viciffmidini-
b«s fortuna;. Leonina pars forti animo ef-
fc ferenda adüerfa fignificat > qua: vel vi
prnflinö funtferenda:li quis enim miferias
piudenter fuftuiete ueqjaijpsrit, aut uifi &
fapientet iutet aducrfa cuftodierit, iï f e at»
ipfaSphinge crudeliflimètorquetur & U-
niacur,Atq; vt fummatimdicam,uosmo
netepf r hancfabulamfapientes voluerfu»
aut prudentia Sc Mineiux conlilio fotta-
ns iniquitatem effe fuperadam.- aut (i mi-
nus illudfecetinms , nos abilla fuperari
opattere . Nam quidagitut in fuperiore
^nigmate Sphingis ?an non de humana im-
becillitate, cum nihil nafcaturhoraine de-
bilius autcalamitofius . Sauè Rom« ali-
quot Sphingesmarmotea;,qtiasex AEgy-
pto allatï dicuntnr > in Capitolio & alibi
hodieadhucconfpiciutur.AEgyptij enim *P
ideo Sphiuges ante tentpla pofuerfit.quod ^ J
myftica dogmata,pre,cepta & inftitutiones i'W,
facras, per snigmatum nodos a profana tf ƒ('
multitudiueinuiolata,cuftodita,& inarca tJi,
nis tantum tractari voluerunt. Ideopu- ' J;
tant Octanium Auguftum ob taciturni- r J'
tatem Sphinge loco figilli aliquandiu v- '"
fum fuiflè; qua; etiam adhuc ante oftium
pontiEuxini.quoin Bofphotum Tefe exo-
uerat, in altera Symplegadum infula, in
columna veteri ex al bo marmore confpi-
citur,cumhacinfcriptiQiieiDIVO CAE-
SARIAVGVSTO L. CLANNIMVS
L. F. CLA. PONTO. Geut Leuencla-
uius tanquam «£utoVth; notauit. Synefius
. tarnen aliam affert rationem. Merciuij,
inquit.numinisduplicemfpeciemefHngüx
AEgyptij,iuuenem ftatuentes ptopter fe-
nem. Quod hoc fibi vultjeum, quialijs
cum laude pr«fututus fit,ede Si mente Sc
lobore pra;ditum opor tere . Eamque ob
caufam ab ijfdem Sc Sphingis efKgies in
veftibulis lucorum coufecratur, notailla
quadam diuinx duarum virtutum copu-
laj.fignifïcante robore beftiam , prudentia
hominem. Nam robut expersductus pru
denti§,attonitumfei Xur.res omnesmifcés
ac turbans 5 & mens deftituta mannum
minifterio,adactiones eftinutilis. Vide
adagium , Man» ignettms, mente pr&fent •
lKm,Spbingu migmata dijfaluit
. PietiU ,ui
Val.lib Ö.Hieroglyph. Sed Sc Amafis As- Sf j
gyptirex Sphingem ex vnico faxoelabo- / ■,.
xauit,cuiuslo!igitudoerat pedum 145.al- m
titudo a vemre ad fummum apicem >"
capiteói-capitisambittispedes ioi-col'1"
gebat. Amafin regem in eoconditum vo-
luut. Plinius libro } 5.Natur.hiftor. e.i *•
Caitetum f quod nolira pra;termiffum/
Clemens Alexajid-J. Stiomat. Sphingen»
jetijlw
-ocr page 881-
Emblemata^;            805
Eêtalit acl ingenij fe>llertiam,Sc roburcor-    ient,verüm corpöre reliquo leoniiio rapa*
porisiobhumanam faciem & leoninum    citatem & imperium, quod in miferos a-
corpus.Artigit Aslian. dehiftoriaanimal.    mantesexercent.indicarentjdeqnibas ver
lib.i.cap.7.RetuIirad iuftitia Diö Chry-    ficnlus veteris cuiufdam dicipoteft :
foftom-Orar.jo. fubfinem, & torquetad fVap KiMDs^ywcuKo; »/<st>)£.
fophiftarum genus.Non omittendum po- Far eü lem& éff^minA rapacitaf.
h         itremö eft, olim quofdam meretrices ex    Vide Pierium Üb.i.& adagium, Mcgari'
t'teri- Megara Sphinges appellatasfuiffe, quod    c& Sphinget. Nos cum vulpe formam
>fót>i~ huma»0 capite manfuecudincm pre. fe fer-    contcmp latum imus.
Mentem, non formam, plus pollere.
EMBLEMA CLXXXIX.
iNGRESSA vulpes in Choragipergulam,
"* Fabre expolitum inuenit humanum caput?
Sic eleganter fabricAtum-i *vt (piritus
Solum deefiet, caterü viuifceret.
ld HU cum fumpfijfet in mantts, ait".
0 quale caput eÏÏ .* fed serebrum non halet.
Eec 4           COM-
-ocr page 882-
8o4            Andreae Alciati
COMMENTARII.
0'
Vabrl expofitum] id eft, affabrè , ingc-
niosè.artirïcioquodam fingulari, S'eui'A-
ASiwy.Plautus itiSticho, Aci.4. Sc.i.
Vt Apologum fecit,qua.m-fabre
Idem in Posnulo, Aft.5.Sc.1.
Bafilice exornatas tncedit,& fabre ad f al
laciam .
In Menaïchmis veró fic :
Hoc lefidum efi,hoc facktm efifabre .
' Sed ia ab vfu receilu,& eius loco vtimur»
Ajfabre..' >
Vt ïfiritm Joltu dee/Jst] ita ad viuum e-
rat ex pre (Turn , vtei lolus fenfus & vox
deefTe videretur •
O quale caput eft] Vulpes, id eft, eau-
rus, & veteracor fpeftatoartiflcio homi-
nis,itaproiiiïciauic:«r Kcthi) MtpctK», <£kk'
t'y&itpctKav èx, i'^eu-id eihOpulcbrum ca-
put ,fed cerebrum non habet
. G raecè le-
pidius .
Tor q^v e tv r w/joV avfptie pi-
ycLKoirpiisH;[Aiv ra trapctri
, x.a.1% cTê
4u^w a.hoyi?i:s. Vel in quofdam formo-
fulos Sc elegantiore cultu adolefcentes,
castéra veró prorfus obtufos, nulüusque
frugis,quicertè 11ih.il aliud circumferüt,
qiram quod prouerbio dici folet,*'» ebm-
nea ziel aurea vagina gladiumpiumbum,
& S&ïrpov crlhvpov dpyvpitf Trfoo.!; 'i^ov.
Vnde coiiqueftus eft nefcioquis Grseco-
ïtttnhh quidem verbis :
tHOKKoilTl SvVTaA il fJ.iV O'diK ivyiVHf,
0 vi;
ƒ' it ci-JTïï S'vj-yiytjs $vpi<TKi7CU..
xi eft :
Multtf mortalium afyeBut libera In,
Mens autem infe ignobilu deprehenditttr
.
Rede admomiit Thales.laboiandum non
eflèin facie exornaiida,fed potius in aclio-
nibiis & ftudijs hone.lis pulchrmidiiiem
eirequfreiidam.Lubensapponeremexem
phim Nireiex Homero Iliad.y.qui KciA-
A/ro; dviip U7T0 "iKiov j?A.3-ei»,eorum qui ad
llitwi venerunt formo/ijfimut:
fed, vt il!e
{abi]ci:,dKATTetS'vos tnv,imbelliserat> Sc
incasterïf inutilrs; cuius femel dumtaxat
Homerus memiuit in naliium catalogo,vJ
perfpicuèoftenderet.eam eorporjs forma
ad resexcelleiites.&qus laude digna; sïit»
minimè ido;ieam.Sola enim pulchr'tu
ie nitorcotporis non fuffici t,nec prodefb
nifi etiamanimi bona acccdaut.ita vt deco
ra; corporis difpofitioiii mores non aduer
fenttix,,
A Ssidei inpetgulavulpecula,&
f0
perfonas humanas hinc inde ^édeii-
tes contemplatur,& manibiiscontre&at.
Vetfus funtSenarij lambici.
Svmptvm eft ex fabulis A e fopiciï,
fcd praecipuè ex fabulis Gabria;,de vulpc
& capicis humanifimulacro , quod cum
orFeiid.-rei,artem quidem & vultiisefficli
laudauitelegantiam, fed nihiliedcduxit,
quia cerebro tareret. Apologum ita fcitè
teddmim huc apponajn :
Mimi ingrsJJ* domtim vulpes>dumftngula
rerttm
Vifindi sludio,fcen& insirumeta reuoluit
,
Tormofi laruamfimulacrum repperit ons .•
Inque manufumensyanimoque & lumine
luflrans ;
O quam infigne caput,s^eciequam}dixit
,
honefla,
Sed rationa inops,caf[oq; informe cerebro
.
Sordet honos forma, nifi cui fapientiaiun-
ttaefl*
Breuius Pjjjedrus Iib. i.fab.8;
Perfonam tragicam forti vulpes viderat :
O quant'a fpecies , inquit
, earebrum non
habet.
Hoc illis diclum eft,quibü4 bonorè &"loriai
Fortuaa tribuit,fenfum cömunem abftulit.
INGRESSAvulpes] id eft, aftutus qui-
dam & feftiuus homojid enim dwnyopi-
jciïjaccipe.
Zn Choragipergulam] in ftatuarij offi-
cinam.Choragusad verbum eftdux cho-
ri,& fuppeditator inftrumenriliidicri , &
expenfarum.inquit Btid£us.Vnde& Cho-
ragium,locus vndeomnia promunturad
ludos neceflaria- Et huc fortè refpexit Pi.
gnorius, dum figuram hanc noffrsm cii-
lauit exprimi>nempe vtilpem inrer Iaruas
& perfonas fedentem »fecus quarn habenc
a!ia:edniones,guaïvulpemniter/ratuas&
imagines locant .Plaimis in Petfa .-
Sed -sroSsc ornamèta} Abscbomgofitmito.
Cafaubonus in Suetonij Auguftutn, cap.
70 inquit: Choragos vocant hodieeos,qur
pecunia fua chorum couducunt & 1:1-
Itruuntiacprimitus^op^^oVdicebaturis,
quï erat verè ilyifiav tk^'/jï cums erac
officium.videreneimpcritia chori aut la-
fciuia verus Mufica coifrumperettjr, hd
puraac fincei'a feruaretur. Quid aüc fit
Jpergula, Cuisexplicacü Emblcaiate 111.
II.
Apolagm
JEfopi.
*Ptr
0>
III.
03oret-
Kt
-ocr page 883-
EfcMèmidL,:             80;
fcntiir.fed omiiino etïam animï candor & edere ahimosJecilFet.NGe qüod amplms
forma eluceat. Prxftat enim, Iongeque eft,facit: quofdamenim cot'poribtis im.
fatiuseftdeforrnem fcedumque afpeciu , peditos , fcd 'nihilominus perrampeiitcs
fcdfapientia& ingenij doribuspra:dimm obltaiuia.&c.Succtirric Galeni feu Meno
efi*e,<iuamelegatern,venuftum,&:.habitii doei iioiiimiemijtus vrpot ityy'cC; loens,
torporis excelleiitem.menreautem, con- vbide Nirco.de quo paulo ante. Quid e-
illio.&virtutumornameiitis deEce<:;,nec nim gratia forHfe,nifi adfic cultus ani- in coptm
,
          quidquam tanta^membrorurn pulchritu mus? Video fajpe &.rideo ftultam multo- l0s,etfcr
ttr*tis a'"'s cxpeótarionedignumprseftare. Eft ruin in cu ra piilcbtitudinis vanitaté-Hem ma ftu-
('Keu, itaq; opera; precuim, iuxtaSocratisprse- qimt fufcipiunt labores ? quot dele<5rabi- diofos .
%i%
clarum monitum .quemque virtutis& libus abftinent? quot (ibi inferunt fuppli-
' honefti ftudiofum riïv èctvrS poppiïv iv cia, vtformofiores non quidem fint , fed
KttTÓTTpV ^eAO'df/.iVov, eii/.ivK.AKo(H>) appareanr, vnius forma: fhidio & valecu-
r>W ij'4/ v, a.<rx,ii<?au roietüinv hvcu t§ riiv dinis& voluptatis immemotes ? Quan-
•j.uynv , atottov ijyti:ra.ptv!»r iv kaKw turn veró tempus inrer comendum abfu-
o-ay.ctTt 4'J'Xi"' «*r%f*v \oÏk&v . h ƒ' Ai- mrtürTquót honefta.qiiot vtilia.quot intc
"Xf'it a.u7a<pa.lvoi7o im tx atayL&rot ï- tm neceirarianegligttnrur? Seè nefcis , ö
J'su.v aVcUjTosraS'i pi.AKh.ov êi-i/liKmsiiKXA Veneris pulle,quid niali alas; habes holte
tiïflvyiit-id t&: faam ipfefts formam in tuum domi, & quod peiuseft, blandum
fyeculo debere consficere,vtfiforma bona ac deleclabilem : habes raprorem quieti»
ftbi videatur,exerceat eam vna cum ani- & temporis,perpetuumque tortoremsba-
mo,&faciat qtt& forma digna,funf.vtpu~ bes materiam laboris , vberrimam difcri-
tet admodum abfardumejfe inpulchro cor miniim caufam , fomenta libidinum , nee
pore animutn deformem continere.Qubdfi minorem quajiendi odij quam amoris a-
deformisfit inijs,qu& corporisfant, eo ma- ditum . £fto:f?es forfan amabilis «inliet-
gis cttrandumfeèi nitendumq; vtpttlchri culis, fed odiofus viiis , aut certè fufpe-
£a         tudinem animi confequatur . Cicero in #us. Quid igitur, formofule.'de forma
*£* Oratione, qusenon extat, in Clodium & gloriaris.qua; ad breuiffinuim tempus e-
Cj^"* Curioiiem: Credo poftquam tibi fpeculii ritïCadet flaua caefaries,reüqui capillial-
inp'ontj allatum eft.longè te a pulcrisabcflê fenfi- befecne, tenerarum genarum purpuram
lty'%- fti.Iocatur Tullius in Clodij formam,& paüor foedabit/erenamfrontem fquallen
**• ad cognomen familie Pulchrorufn alhi- tesarabunr ruga:,la;tas oculorum acies &
dit.Eos proditum elt fuiflèprudentes.fo- lncida fidera moefta tegernubeSjlanie den
brios,continentes,modeftos,reiqs publicas tium ebur accandidum'fcaber fitus obdi» .
fuo tempore perftudiofos.a quibi?s longè cetatqueatteret, redtaceruixatqueagiles
abetat Clodius.Sedquiade forma corpo- hiimeticuruefcentjgiitturplanunicrifpa
ris mentio incidit, huc conferre placet di- bitur,aridasmanus 8c recuruos pedes ia-
oom Itiliaiii Imperarorisjquod vtmemo fpicaberis tuos non fuiflè . Quid imilta?^
rabilelaudatur a Marcellinölib.if .hifto- veniet dies quote in fpeculo no agnofcas.
«armiv.-Turpeeirefapienticum habeat a- Veris igitur & permanfuris boms dele-
i'mum>captare laudes ex corpore . Egre- ftari conuenit>non fallisac labentibus.Eft
g'è Seueca epift.ffö.Errare mihi videtiir. enim & fua animo pukhiitudo multó
Suidixit:
                                                  fuauior certiorqj cjuam corporis, & ipfa
Grttior efipulchro -vernis e corpore -virttu. quoq; fnis legibus.decore, ordine.ac apta
^on enim vllo honeftamento eget ipfa, at fuarum partiiim difpofitione fubfiilens :
f'"' magnum eft decus, & corpus fuut» illam optare(, illioperam iropendetedi-
«onfecrat.Claranum neftrum ccepiintue- guum erit, quam nee dies longa deterec,
ri:formofus mihi videtiir » & tam rediis necmorbus extinguet.nec ipfa roots.Cx- StdesatSt
'orpore quam eft animo- Poteftex cafa tertim Cvtadcaputnoitrum reueitamur) mi tere-
^irmagnusexire.poreftexdeformihiimi- Philofophi permulti anima: fedem in ce- brnm,
'lcli corpufculo formofusanimus ac ma- rebro, tam quam in arce fümma pofuere:
gntis. Q_nofdam itaqj videtur mihi in hoc vnde vecordes & infipidi vulgo dicunnir
"atiua tales generare, vt approbec virtu- cerebrovacui.Inueral. Satyr.14.
lei» otnniloco nafci.Si pöfTetperfenudos €umfacitupeiorafi>7ex,vacuumq;cerebre
Eee i lam
-ocr page 884-
Andreaj Alciati
8o<?
lampridem caput hqe "ventoja cuturbim y.ivy tj* ftoppJt Snpiav £t~&$t(tw • Vide
qu&ratt
                                            ipt:qneth'mm,Caput vacuüm cerebro.&um
Qh.o fpeftat illud Cleanthis: *5rê<Tê'yT«# nosarieteminducimus •
Piues indo&iTs.
E MB L E MA C LXXXX.
TTR AN Al' aquasrefidcm■pretiofoinvettere Pbryxm
■*■ Et flauam impauidmper mare fcandit ouem.
Ecquid id eft IVir fenfu hebeti, fed diuite ga\a ■>
Coniugüy aut ferui quem re git arbitrium
.
C OM ME N TA Ril.
aiueo veile re Verba ipfa Galeiii qm'a fu-
praEmblernate 73.pofuiimis,b:ic non re-
petuniis,eo Iedqreni amandantesPhryxj
autem fabula (ie,habet.. Athamas AeoIi
filius.Thebanonim R ex, ex.Nep hele yxo
re, vel vt Pindarus in Hyrnm's prodidit»
ex Demotics , vel vt Hippiae placuit, ex
Goigopide. ,'vel vtakPherecydes'Syrus.»
'ex.
IVv
lereï
en is inequicas arieti aure^vet
ec"ti3magna fpe & hilari vultu va-
fhim mare traijcit.
II.          F on tem Emblematis ex Galeno
Vftde pe- iumo,iu fuaforia ad artes oratione,quam
titS ~Em in principio fuorunvOperu.m pofuit, Ibi
bttma . ei>'m Diogsnisapophthegma citat,quidi-
cebat ..indoftiim diuitem eïïe arietem ui
-ocr page 885-
i! s&k&temh&A              r&&?
Fab ulam. de.Phryxo.deque Helle copiofü
narrac IfaeïusTzetzes in Lytophioiienii
& paffim auiftores. Vide Nat-al. Comitem
.Mytbolag.lib^cap.piOmdia.-Faftor. in •
.fiue,,Eomantrrri .Mi'Vrania', cum Jo'quitur
de Arieiet & >H,y.giuum de A.riete.,: Idem
.ii3rrat,p;itkherr;mis carminibus Hifpanis
löanuas Mallaaa Hifpaleufis in.fuo Her-
cule.cantu 4. Piiryxiipnoqjimeininit An-
nal.é. TaQitus; Parclri ferunt fc^Theflfalis Taciti
ortos.qua tempéftate. Iatbn poft aueclam [ocus de
Medeam, genitosq,; ex ea liberpsiiianem X'br.yxo .
-mox regiam:AEefaj.> vacuosque Coldios
reperuat.Mukaq; de ïiomine eius,& ora-
culum Phryxicelebrant . Necquifqiiam
artete facrincauerit, credito veiiifle Pbry-
xum:fiue idaiiimaljfeu nauisinfiguefuit.
Sic ille. Etenim aliquisrbitratifiiiu naué
fui!lè,quaï pidiim in pro ra arietem habe-
ret^qua Phiyxus & Helle per marevefti
func: verumcurh Helle è prora in mare
(defpiceret.ia.'maredécid'fre-ac perijffe, \c
fcripSt Hellaniciis.Palïphatus.affirmat,
Arietem vöc-aCBmanttrito/rern, cuius ope-
ra Stcoafilio fait liberati- Ali j aliter incer-
.pietautur, ,vt videre etlapud Nat. Cofiii-
tem,& nos etiam aliquid afFeremus .
PRECIOSO in vettere] De vellere au- I I I.
reo Ouidius 7. Metamorph. Iuftinus in
Trogum lib. 41.
Etftauam mem] ideft,auream,Obfer- Varia.
uandum eft, quatn varijs tominibus> au- nomina
re urn vellus poetasuominauerint.Euripi- -velleris
. deSj'&iiyxpvs'oirS'épa.f'Q
rpheus.& Apol- aurei.
lonius S'iptLt.,'& y.acLt >pu7fi5!?.rü)darus,
yji-jiTov VetKos KpiS.S'épua.iiptï; @cL&vf/.cth.
Kov. X.Z&; alyhaiv ypvo-ia Sv7axa. Sc
S~ity.a, h&[j.r7rpov ■
Poeta quida apud Ci-
ceronem, Auratum arietem Golchorum .
iCatulIus,auratam pellem. Ennius.inaura-
tam pellem arietis. Ouidius, Phryxeam
ouem.Phryxca veilera, Ouem fuluovelle-
ie confpicuam, Veilera nitrdo villo radian
tia,Aries auleo villo fpectabilis. Val.FJac
cus.Pecons Nephelei vellera, Phryxeam
pecudem,.pellem rutilain,pellem fïdeieis
villis comantcm,vellera radiantia. Steno
fier Alciatushic.Pretiofa velleva, &:flaua
ouem vocat .
                                    i.
lmpauidm per mare fcandit] non. ho.r-
ret marinos fluftus & turbines, quanqua
horrificos .
Virfenfu bebeti] imperitus, ftoüdus ,
qualiseftouis, aiiïmalii)fipiens&ftultü.
Eee 4 vc
er Themiftó-dtios fufoepitlibëros.Pnry-
xum fcilicet & Hellen . Diraifla autem,
quajcunq; ex his fuerit.priore vxoré,!ege
«epudii , jftue vr- Apollonij fchaliaftes
vulr, tfefittt&ï; alteram; cuinomeiiltiio,
'tUiit Cadmi filiam, qu» iniuftarum no-
taescarö mbr« priuignos odro profequens
Aïolicisfcemjmsperfuafit.fvcetiam tefta
tur Nonnus in i.DionyfiacSn) vtifrugii
ferrrfna, prnifquam terra: mandarentur,
infcijs viris torrerent. Q_uare-ciim terra
reddcremr hifoecunda.fameq; toca ea op-
prirneretu,jfegk>,legatisque ad Apollinis
oraculum decretis, vt durifllmi annieius
tèaïpöws caiifara inquirerét,eps Ino cor-
trtpit rrnineribus, monukq; vt cü reuerfl
fi&riiit, Apo!iinis-rfofniHb 'Phryxum &
'Hellen in viótimas flagitarenc . Horum
Jïiêudaeijs fiderahabens Athamas.vtrum-
queareyvt ranquam viiJr-ima mactarétur,
•impofuk. Sed Nepheleïwater eoS rapiiit,
& au ream. öuenv a Mercurio captam il lis
dedit.quapeffaera aiie&i fueruiit. Cum
verö ad id freti perneniflent,- quod eflrin-
ter Sigasum & Gherfoiiêfiim, Helfe maKs
Vaftitate perterrita in mare d'ecidrf; quod
^%-t« abeapoftea diftum foit Hellefpoiitus',
^ JS vel Athamancidis>vtait AEfchyhisin Per
fy/; feis.Apollodorus ini. Bibliothec. Lucia-
**,ƒ**• nus in dialogis mortiTorurn. Aftipiilatur
Ouidius his verbisinepiftoïaleandn, v-
bietiamfabiilamatringit'.-
             - .
Hluttibusirrimodiw Atbumantidos&quo-
ra canent ,
V'txd^manetportu tutatarinafao .
Hoc maré>cumprimitm ds virgine nomi-
na m er/a
Qtt&tenetyeff.nxSiumjtalefuiJfeputo.
E/? fttta amijja locu-s bic infamïs al Helle,
Vtq\ mibïparcat, crimme nomê habet.
Ir/uiJeo Phr\'Xo,auemfiet'frota trifliatitm
■ Aarea laiügero iielierevsxit eiiis..
Phryxus amiiffr forore iiicoliiroisiirOol-
chidem -perueiiir, ibiq; Ioui Pluyxio co-
guomiine.anetsem imittolajutipallemqsil-
'luis in lucö Mattis in'eius ho'Hörem Gl-
fpeiiditjqgiam pofieaa dracone fèrnari fo-
ücain fabiilati fu-ut. Valer.Flaccus in Ar-
goiiant.Maniliiis.l>ibr0 4.Arti'oii.!
—__.tesiti-tikiianigèripfe ,
■Gaw vitrhimfindès-attfato vettereFontit,
Ovb.itumq;fiM phryxum per fata forore^
tbafidos ad ripas&Cölcbida regnnre-
ttexit
.
-ocr page 886-
Andrea: Alciati
8o8
OfucceJJori diues, egene iibi .
Xenopho:itislocus4. Commeut.fatisefle
poteft ad id Emblema illtiftratidum: nero
pe on ètv&paTTOï fuKot JY dyvoictv,,KM
rahisioi.
quae SocratisdiiputatiQeft cum
Euthydemo.Eaenim miftra cênfenda eft
ièruitus, qu« non a fortuna. fed ab anim»
imperitia nafcitur, qua; in fumma etiam
copia non poteft non efTe alijs niaucipata.
Nondedecet aliquando rebus fcrijsiacos
immifcere non intubanos.Sic ludunt qui-
dam in faniulorum conditionibus:
Miles habet feruummonftthm, tleimqtit
fodalem
:
Plerumq; &fociiïHultus vïerq; tenef .
Nempe qui feruitmiliti, vete non firniv-
latè obfequitnr:at clerici '&-mopac.hi.fe-
pe pro feruis dominós ferunt.& ad eorurn
mores fefenimis aliquando fupinè accotn
modant.Ferunt ergopudendam tTKA.fx.pst
T/«c,digni feriiiremagis, cüm nulla tu r-
pior feruitus qiiam voluntaiia.i Nee de-
funt de muüebri imperio vulgo trita di-
öeria, velutij. '.
/Huncfatuum fatgor, .quem. calceus vrget
&> vxor .
Etilhid:
Pxinina quem fuperat,nMnquam viuit fine
poena ,
Libertate caret dura conïiriclut hnben.ï •
Cum Diogenis apophthegmate.dcquo
ante.confentitjllud G«ij Cïefans, quod a
Conn Tacitemeinoratur lib. ij. Annal.
lulium Silanum auream pecndem appel*
labat GCxfarob fegnitiemjVel vecordia
potius-Anes fimplicilfima & ftolidiflima
eft pecus,bono tarnen corporis habttn, &
conferto lanajmollis tegumento; aunim
diuitias.puer aut feruitutem.auc iuuenile
atatcm fignificat'. C^uare Phryxus aurei
velletisariete Pontü tranfueclüs.ain vxor
eft,aut fermis>aut pufiovirum aut domi-
num.dinitem qnidem , fed ftolidutn.fuo
arbitrio quociiq; velit transferaiis- Certe
ouis in Hieroglyphicis turn felicitatem i
-tum ftulticiamarguit. Felicitatem qtiidé
ex oue portend) olim Hernifcadifc'plina
docuit.Virgilius felicitatem atueifxculi
fub Augufto reuiuifcentis attingens :
Ipfe fed. in pralis aries iam fuauerubenti
i Muricciam troceo mutabit.vtllera, fucco.
Sedfelicia illa portendi ex euentis- com-
probatumjtunc praxipiiè cü agmis natus
fillèc veUeie in fxontepurpureo in villa
Auto-
vcdicemlis. Vndejllud Tpo0a.rl>i fiiov
£>ïf. & nrpofidrav iij$o:. Pierius lib. 10.
Hieioglyph- .
G-t{j* .
         Oiuite gaz:i] opulentus.locuples. Ga-
zi.di&ió eft Perfïca,(ignificans: opMjfup-
pelle<Silêtni& generaliteriquidquid poflï-
demus, vc ait Seruiusin i-Asneid. Póp.
MeIa:Gaza,inqait,Perfasa;rariiim vocat.
CurtiüsliS.j. circa fijiem : Pecuniam re-
giarn (gazarnPerfajvocantJcurn precio-
fïfTimis rerum\fferriiiibec.
Ser»i\j,
mint.
impf1'
tintH'
Vxor fub
fit non
imperet.
Coniugi autférui quem regit arbitritt- ]
Isaptè diciturè G1xcisyvveux.0Kpd.7i-
(J.ivoi , 6} <P)!*.c/x,pitTx//.svof,
Philajmon
Comicusre<5U(timè fcripfir.vxoris probe,
partes eflTe, vt fe nou fuperiorem marito
putet.feddictoaudientcmiadiungitciiim,
magnum efTemalum fi muiier viro do-
minetur.eumq; fuperet.-Itaille :
A'y&Qii< yweuKÓf eV/v, u N/fcos-oaTH,
Mf) K-pHTTov' eivatTa,v£pif>a.hb! VTriJKoov
Tvvii
cfê vikSVS.vS'pa. k&kov i?iv piy*.
ideft:
Proba vxor,o WcoS7rata,marito fm
üon debet ejje fupérior ,fed obfcquens .
Nam graue malum vxor eft fuperans vi~
rum ff.um .
Huc fpeclant verfus ifti Eutipidisin An-
dromache:
oikio. J^'sV if voiVTce, irpaiivHyvvn
XKtïlV tlTimVTTOr' tf'/tcf-raAêTO .
Hand vnafalua manfit vnqua familia ,
Partes priores' vxor in qua gejjferit
.
Memoracur& hoc recétiorum cuinfdam
■ diciiimin eandemfententiam,iocofam al-
legpriani habens:No placet mihi domus,
in quagallinacantat, gallustacet • Galli
dicuut: Teut fe porte mal ,ou la femme
■ parle pltuhautque Ie mart .
IV.          A R. I e T e aurei vellerishicnótantiir
'Aries i» poriffimiim locupletes ilIi, qui cum fint
aureovü hebeti & obrufc prorfiis ingenio>dicuntiit
ïerej. rrahnntiirquepro vxoriim arbitrio.vteo-
rum negotia è famulorum duftu regula-
que pendeant: nee fècusac infantes anni-
culi è nutricisamplexujilli quid Ipquan-
turjquidq; ftatuant,noii habenr, quod il-
Jos animus & rationis copia deficiat. In
quos hoc Pallada: torqueri folet :
'ilhxrov [tiv TrhxiQvvTos&y&v, 4UX>,V
jrtvmof 7
£}? Tais Khvpwé[Mi; vKwn , <roï JV
crzviii- •                       
DiMtias locupleftshubts, (tninmm fede*
siK
h»"tf
-ocr page 887-
80?
Emblemata^.
Antonii)! cuiufdam plebcj j viri, co die.ac-
qiic hora,qua Geta, Antoninus inde nun-
cupatus,Mediolani natuseft. Veriim is,
in cuius sedibus agnus editusfuerat,cürn
imperium Antoninoex hoc porcendi au-
diuirfet ab arufpice,de fe didhim iiitans,
ne facum propalaretur.agimm ftatim oc-
ciditj quod omen fuit Getam, qui & An-
toninus vocabatur,ab Antonino fratre ne-
candum erTe.vtfubfecutii eftiquod apud
AEiium Spartianum , Sc alios habetur •
Ejedein ones Diadurr.eno imperium por-
tendere, cum in agris patris oues ptirpu-
ofteutattinis.diat :
Mittemet Siculu errat in montibus agn*.
Similiter cum Hercules ex Aphricana^i-
dtoria nihüprxter oues abegiflêt, aurea
mala fecum afportaflèfabulosè diftuseft.-
lüihov enim & ouë & pomum fignificat.
Attrez,
mal*
.
Sed vellus aureum alü malunt intelligi
magnam auri vim,qua: apud Colchos ef-
Aureui»
■vellus.
fet.a ptincipibus quibufdam viriscongé
ftam.At vero Colchica regio prcpter vici
nitatem Caucafi montis,auro abundabat,
vel tefte Strabone,qui fcribit muhos fan
tes ex Caucafo manare,fcaturientesarena
aurea, tam tenui.vt oculotum aciem effu,
giat.eamq; colligiab incoÜs.pellibusqui
bufdam lanofisinaquam inieflis . Hinc
enim fufpicari pofTurmis locum eflè fabu
lx datum:pellcsei)im,fubfidentein ijsate
na , fpecicm au rei velleris prat féfeiunt.
Locum Strabonis ex io.lib.lmc trasfene
non pigeat . wapa tktcis S'i ï^iyncu
ypvcov Karra.(piftiy tbV yHf/.ó.ppnt, iira-
^iyi7^<u^' dvTovTiïr @a.p£a,pxifa.Ticus
KcLTATSTpiuy.il'ejf, acu fji.clh/'.aTa.lfS'a)-
pajscLa'oó /j,t/xv$tvo-&cu %$} To^pvsi-
fj.d\Kov S't'pctt. Meniinit Corn.Tacit.6.
Annalium.Seddum aüos plerofq; audo-
res voluo, pccurrjt id quod de auieo vel-
^
rea5 duodecim natas: effent, qnarum vna
tantum varia fuit. Qux>d vero ad ftulti-
tiamattinetjiiotumeft vulgo, ouium co-
gnomeutoiuiïpientes appellari.Et Accius
in Somni js pofujc ouilem foetum in Tar-
quininm Superbum concitatum , tanto
impetu irruentem,vt regem folo profter-
nerer.quod Brutum indicabat, qué Rex
illehebetem,,&quafi pecudem exiftima-
bacFabius etiaui Maximus , cüm prima
astate communi honiimimiudjpio putaie
.mr hcbenqr.Ouicula; coguomine appella
tuseit .. Videadagium , Ouium mores,.&
Aiiilo.telem 1Ó.9 de uat.auimal, Socrates
e.tiam diuices ind'odtps vocabat aurearnan
cipiaj& equosaigeiwo circumte&os. Sed
'redeamus ad au reu m noftrum vellus .
lereplurinii ïeferuntjex Suida potifllmu,
explicantquc de arte,quam ^ijfifJitf Gr«
ei appellant.Etenim inueniunturaudtores
ïioii.pauci.cjui aurei velleris pellem inter
Chymia,
per "jcüm
aiirtum
notatu .
Nonobfcunimeft.vetereseadixiiTeaurea,
s
*H .
q>ix magnum fuppeditar.ent.emolumen-
fc'^ro tum & re^UBm > *"U€ a2ri bonitate , (iue
*
         pecoreaut laiiflcio . Huic Mattjalis.de
Bcti fluuio :
Betu oliuife-a crinem, redimite corona..,
Aurea q.td nitidis velhm tingu aquu .
Q_uücircafidum eft, vt pecudes ipfasau-
■ reas pel les iabuifleferantur : qualis fuit
, -Argis Atre , quam fibi Thyeften fubdft-
xiiTeconqusritur . Sic in ColchideAEeta
Ilex, ad cuius arietis pellem Iafon profe-
ftuseft & ibcij Argonauta;, regij fangiii-
nis & aninli.qui regionem gregibus & opi
bus nobilar/inuaferunt.fi Varroni ciedi-
tnns lib.ide re ruft. c. 1. quem laudat &
feqviiturForcaiulus lib.i.de Imp.& Plii-
Jof.Galla quibus etia ftare videtur Co:].
Rhodign ïib. 15. cap. 1. Oues fanè tanto
pretentur Fuiflè libtumquédam veterum
more in pelleconfciipciim .inquoauti
conficiendi fcientia tiadereturrcuiufmodi
libros cum Diocletiaims fummadiligen-
tiaperquifiuifletapudAegyptios (quilui-
iusperitiffimi cenfebantur) omnes flam-
xna coiifumpiïflTe fertur , ne diuitijsita
comparatis Aegyptij R omanis inferiebeï
ium audercutratque ex eo tempore artean
haucpublico CxCaris ediifto femperhabi-
tam fiulTe flagitiofam . Sed quiade Chy.
rniafiue AUhymia incidit mentio, a:qims
ledlornona;gtèferret; fideeiuscertitudi-
ue &'difticultateea,qua; partim.ex preba-
tiffimorum audiorum ledlione., partim e-
tiam viroiuxn dodtomm conuerfatioiie'&:
colloquio liaufi, hic loei vel hiftoticè fal
.tem paulo pioJixius exponam .interim
haud inuitè permitteus, vt fuoquifquea-
bundet fcnfu,& de liis pro arbitrio ftattiat.
In priniis in con.feflb eft, artcm traufmu- Afefaf.
midinieutUa i«aurupj.& a rgen tv. m elTe mi&'vem
V«tU-        ÜM .
W*
<?
Jn hojirrehabuerunt vcteres > vt ex iis fo-
.lurninjdoopes fieri exiftimarint;& pecu
Ulam :tq; peculium omne a pecudibus &
gregim nuraero olim cenfuerint. Ea de
sau.4 M^rotiJatius Corvdon diujtias.fija.s
-ocr page 888-
•8io
Andrea Alciati
de hoc potiflimum lis eft) & faelumeflc
ea arte.quam norunt veriartificeS , pron-
teimufbphiftxfrande-mifttiplici. loan-
nes Andrea:,celebris IurisPontificij inter-
pres, (cnbit, Anialdum de Villa-nöüa-'in
> Curia Romana,praftentibus multïs Gar-
' dinalibns xs in virgulas auricom'rriutal-
Cé, móx difcedentem permififte , vt ömiu
; ptobatioiii fubijceretur. RefertPancitol-
Ius^Rer-memorab.lib.r.tibde Alchyrrfia-
Cornelius Agrippa'lib. 1 de occnltaPhi-
'lof.c; 'i4.-arfirmat,fpirituauri, aiu'póhus
eiufdem forma & pat se pariore,imperfe-
cVmetall'a & -tfr*é\Tttirri viuum margen-
-'rum Vern pofte, fêqj id vidifte & nouïffe.
;Iearf.'FranciLcus Picus lib.3-cap-i.de Au-
TOjplurimasaccumtilatèxperientias.quas
breuitatiscaufaomitto. Multatetiam lc-
giinturaptid Hieron.Rubeum lib. de dc-
ftülat.fei5t.4.'cap. 1. & 2. Libauium lib-•!.
Alchym.traft.i.cap. ip-Gebrum.Herme-
tem, Comitem Benihardiim, & alios, in
primisaptid Robertnm; Vallenfern ,cjrii
exproféffofcripfitde arris huiuscerti'tü-
;d-me&antiq'tritace.Ferneliüsquoqj lib.i-
deabdit.retm-ri caufcap.18.de verita,tè-'&
ratiouc artis;a!t'teftatur; Receiitiftirria'c-
xempla (ï Héfideras , pete ex:£vvaldide
Hoghelatide' hiftoiijs Colonia: exciifis^
Anno 1604. Q_n_id ? quód ego ipfe \\\(c&
oculis vidijhifce manibus contreiSaui maf
fa,m atni.ïq'tiodam mihi iatisnoto,& ra-
miliari cönfedam, & iu Archrducali Aca-
demia Frlburgi Brifgoia; publicardifpii-
tationi/qua; fieri id pofte negabati illatam
& oftehfam . A'deo etiam rlara 'veritatis
huius lux eft -, vtex ipfis adnerfa'rijs ali-
quieam iion diffiteantur. Narrat Carda-
nuslib- 6. deSubtilit. cotarri Plincipe &
Scliatu vrbis Venetx aigcnturn' viuum in
aurum fuifte cqiüierftim a pharmacopo-
laTaruifïno . Etcnr tot pra:ftantes viri
diiierfai-um gentium.tot Umtji pra;clara
de hac art« edidiftenc vö!unvi«a.;aiiinnu-
gis fua: fama; & gloria; pra^fidiumapud
pofteros quarrebant!Suiu AEgyptij, ftint
Arabes,funt Clialda:i,Ger,mani, Hifpani»
Angli.quos quis enumeret?Multos Her-
molaus Barbarus.vir dignitategeneris Sc
gradus,& omni doóhinarum genere orna
tus.nominadm protulit.ego plures prbfe-
ram.fed tantiim iufignioresjdeleflu enim,
feruabo. Itaq; ^i///èfT/«£tfcripfit Oftha-
ries.Hermes, Chanes, R'ofinus AlexandrK
nus
vetuftilTïmairi,quam omries vendicantcui
dam Hèrmeti AEgyptio , feu Merciirio
Trifmegifto. Is enim fuit,qui poft dihi-
uitira omnium artium & difciplinarum
tam hberaüum quam mechsnicarufn pri-
mus fuit iuuentor & editorrqiii Mofi co§-
taneus creditur. Mofe autem natiuttas
cadit in aiinum M. 2373- qui eftante na-
tum Saluatorem noftnfm 1 /98.Aigotnw
tarum expeditiocircireramium M.1740.
ante natum Chriftum 1131. vt fupputat
Abrahamus Bucholz • in Indice Chroni-
co. Diocletianus veió Imperator floruit
circite.r aimum 184'poft Chriftum natu.
Vltraergo'milleoftingtiitosannos vig'uif
fehancattemin AÉgyptóante Dibcletia-
nam librörum chyrriicörüm deuaftario-
nem.de qua Suidas, reftè poteft cojligi.
Ab Hermete Chymia quaii per manus
traditaeft & propagata » non ad Grxcos ,
11011 Laeinos, fed Arabes . Quid multis'
Satantiqua eft,fï fat vera . Verum de hii-
iusartis veritate difputanti non poflhnc
firniiora argumenta efle.quam quajafeii
fu feti experientia , & ratione ducuntur:
indeeiiim aliaomnia robur capiunt, qux
in vcr'amq; paftcm difceptanttir, non tain
in hoc,quam omnialionegocio.Qui verï-
tati feoppofuerunt, vt Agricola, Carda-
nus,Scaligèr,Carreiius,Fenottas,Eraftus>
Anbertus,Seidelius,& nuperrimè More-
finus Scotus (prxtereundas enjm cenfeo
quotlibetarias infinitorum fcholafticorii,
& huius fxcis quïeftiones) citm autncga-
redebuifleht experientiam & fenfurrcaur,
vrait Libauius in S'yrraxi rhetatl. Thef-
40. & 43. rriodum, quem pófuere artifi-
ces; in genere per rationes Logicas, hoc
eft.exmera phantafiadefumptas,aggreffi
funtoftendere , non pofte fieri arttficiale
metallum . Q_uantó.reftmsilli,cüiTi om-
nes fint Peripatetici, audiftent fuum ma-
giftrum & principèm Ariftotelem pra>
clarènionentem,inijs,qua: fenfilia' fuut,
non rationerri, fed fenfum, iudicem omni
exceptione majorern, éfte coiftulendiim ï
Quietiam, quando difputat contra eds ,
qui omniadicebant moueri,8.Phyf c.'iï.
neglefto fenfu ratiouerri qustere , imbe-
cillitacem menu's merjiocenfet: &abfur-
dum, prxtec rem imaginationi feu ratio-
nicredere.3-Phyf. c37.Senfu.enim & ex-
perientia rnultiplici,& teftimonioiudubi-
tato conftat, & factum eÜè aurum (iiam
Üermes
Trifmegi
Hm.
Alchy-
mi& veri
tas.
J/
•JZxpcrien
tia often-
ditur,
■aurum
fierifcffe.
-ocr page 889-
Emblemata.
8iï
flus ad fororem TheofebiaHi, Olympiado
tüsAlexandrinns,Agathoda:roon,Demo-
critus, Orus, Chryforichius, Pebichius,
Comerius, Apuleius,Petafius,PeIagius,
Africanus,Theophilus, Syuefius.Stepha-
tiüs ad Heraclium Csfarem.Heliodorus
ad Theodofium , Geberus, CaUidesRa-
chaidibus,Veradianus,Rhodianus, Cani-
«ies, Merlinus,LuHius , Arnoldus V.illa-
nouauus, Augiiftinus Panthes Venetus>
fceminï tres,Cleopatra.VugoTaphütia,
Maria Iudaa. Qu_ibus.fi amiumerarem
lecenciores.Deum immortalem,quanrus
cflèt teftium numerus? Laurentius Ven-
tiiralib.rode Artechymica, gloriatur fe
\i?o. volumina in nobilem Bibliothecam
Comitis Palarini iimiliflè,, Sc praner illa
<]uinquagin.taadb.ucaiiah.abere. Iuiudi-
cijsjvbidecenLUjCapite.farnaagitu^duo-
btis aut tribus teftibustam legediuina,
^uam ciuilicredendumefb &ita diffici-
}es fumuseiga viros tot do&iflïmos &
integerrimos, quorum fcripta proftant,
CL _ ptopter paucoram ratiiiiiculas, quibus
«>_f*'t* loties refponfum eft? Vniuersè quidem a
ƒ(__. de. Gebro,VeiKura,Pctro Bono Ferrarienfi.
%, s Nominatim verö Què'rcctahuseruditi'f-
'i'o/*'»- ^ra^ ïefpódet Auberto;EraftoMufettus>
f,(S Seucrinus,RubciiS,Pcuotns;&'Gafto Cla
l^kncn ueus fubpraïfes Niuernenfis , in libello ,
«Jui inicribirur , Apologia Chryfopejs Sc
Argyi'opreia:. Omnibus Eibaüuisiii Syr-
ïaxi fua metallica altera, Alexandio qui-
dem Carrerio PatauinoTjiefi \6. Eraflo.
Thefi 9_J. Fenotto Thefi 98. Scaiigero
ThefiiocS. Auberto cum Fenotto Thefi
i07.Moguntinis Baccalaureis Thefi 116.
Cardano Thefi 119S0I11S reftat Thomas
Morefinus Scocus, qui nuper aufus eft
rcfiimete caufam Auberti<ontra Quer-
««anum.-fed qui & hiiccompefcat.fcrfan
'c4j,% "' mundo erit. Haec qtioadcertitudinem.
J*«ii* ^ifficultas veroanishuius eft maxima ;
*'e» e^en'm lapis Philofophorum.nsn cei'do-
" 'Him aut rufticorum. Pra:clarè Rogerius
*accho:In quibus Deus magnam virtuté
Pofuit,inijfdem etiarn magnam difficul-
jatem coUbcauit.DifncuItates iftas fisgn-
«ti libro expofuit Theobaldus Hoghelan
«e.quem ante citaui.Sunt autem ha: turn
j
           '"difcendo.tum jnexercendo.In difcédo
'* fy'en tv* 'l ^'/cente ' a'i£e a docentibus libris .
e.
         Difcens aDeo hocdonum petendo impe
ttetoportet,& vtp'offir,ïpfe iefe prxbeat
timentem Dei, a peccatis abhorreat, hu«
milisfit,prudens,döóhis, Latini fermonis
peritus, Philofophus , natura: principia
fciensjlaboriofus & induftrius, conftans,
non iracundus,patiens,liber,vaciuis a cu-
risjfecteti tenax,abftinens a Sophiitis,hou
prodigus.non auarus,caütusin declinan-
disdiaboli illufionibus, fufficienter locu-
ples.librorum copiam habens.ftudiofus,
raciatexperimentutTijfanus.hoceft.corpc)
ris.animi & fortuna: bonis inftrucftus,
quos rariifimos ait effè PanciroIIus. At/» librn
rnaiordifficultaseft qu? feq ui tin, prop ter docenti-
libros, ex quibus petenda ars , intelleflu bu>..
difficües: vel enim arsinijs ditperfa eft ,
vel inuoluta snigmatis,airegoriis,&ÏImi-
jitudinibiis.tum ab elementatisJiomine j
animalibus, eorumq; partibus vegetabiü-
bus.figuris , metailisj turn ab elementis ,
diffimilitudiiübus,a:quiuocationibus,con
tradiftionibus, ïioniinibusinufitatis, cha-
racleribus , literaruoi tranfpofitionibus ,
pranis tranfetiptionibus. ftyli varietate ,
impofiibililuis.Teruodeniqueeft difHcul ■fe'*»*
tas, qu.T oritur in exercitatione, tum ex cttatio*
partemateria;,quóe vt fundamentum ope- »e
risaiTumenda;tum exparteregiminis.qui
businftnimeiitis traclanda. Vbiq; incre-
dibilis obfeuritas & perplexitas.Ha;c,ha:c
illa.nouautem (vt putatur) artis incerri-
tudocaufaeft,quod adeo multi,& tatum
non omnes, qui huic arti indulgentni-
mium, non folüm oleum & operarn , fed
&c diuitias, imö valetudinem & famam
perdantjVtmeritö dicere ponjmus,Chry
fopeciam efie caftam metetricem,qu5 mul
tosinuitatj &• feiè neminem admittit.Ha;'
; difficultates funtacqnifitionis Sc incom-
. moda.-atlongè difficilioreft adepta: fortè
poftelTio, nunquam certè tuta profeffio.
Prxftö enim ab all is funt infidia;,& mille
pericula : fiquidem difficile cuftoditut
quod placet multis, quid ,quod omni-
bus? Cum igitur toties,& tam anxic a t.ï
multisingensillud boiium, quodatsifta^
pollicetur,fuetitindagatuin, at rariffimè
aquam pauciffimis inuentum , adeo vt
nou defint, qui Chymiftas fubijciendös
efle exiftiment aceibx illi Agenoiis Sido Jgnnwh'
niornm Regis legi, qua'em filio Cadmo hx:'-
prasferipferaf, ne nifi imienta (orore vn-
quam rediretjitaqj aut irmetiiendam, auc:
pereundumeiTe : Hinc faiftimi e(l , vt non
pau ei hanc artem procaci lingus petnlau;
tja
-ocr page 890-
'Andreae Alciati
IZ
effufo, tandem neceflariis «tiam Aufle d*C*
ftitutos.-nóniillos deniq; amiflis primum
animi luminibus, in hoc exercitib corpo-
reosinfuper ocu! os amïfifle. Magna qui-
dem promictunt Alchymifta:, fed ea fib«
prasftare debebaw,qii£e prornittiint aliis,
primi\mq; fuam peilere inopiam • Eft e-
him ^ferè mendicum genus hominum ;
cumq; fe pauperes'fateantur, ditare alioï
vólunt.qiiafi aliena illis quam propria
moleftior fit pau pertas. Aduerftis has fu-
ligmofas Chymicorum fallacias extant
Natalis Comitis verfusnonineruditi,lib.
i. Mytholog.cap. 6. fedoptimèapuddi-
öum Hoghelande in principio fuilibri,
quem vide:nosplus?quoprolixifuimus,
aureusenimiftearies nos vltra Colchidé
noninuitos tranfuexit'j nam vbi rem pof-
fiderenon datur,etiam verba profundere
parui eft.
tia profciderint.ïul.Cajfar Scaliget affir-
mare non dubitaiiit,Exercitat.13.1e Chy-
tniftas odio odifle plusquam Vatiniano :
Suntenim,inqnit,noifhia;adaiicupiacrti-
mcnaium, a quibus aurum , quod poftea
alijs pollicentur,fibi captentprius. Alius
Alchymiam fophifticam quandam impö-
fturam nominabat: aliusdaunonis pisfti-
giasjPetrarcha mentiendi & fallendi arte;
ex quanulli alij fucceffiis fperandi fint,
pmei fumum,cinerem,fudorem, fufpi-
ria.verbajdolos,ignominiarB; quibus ino-
pem nunquam ad diuitias euectum , at
itiultosa diuitijsad inopiam redactosfas
pe vidimus. Notaturoqjeft.aliquos ca:te-
loquin priidentes , hac infanialaborarej
qiiofdam opulentiflïmos hac vanitatecon
fumptos, dumqueopulentioresfieri ftu-
<!enr,&fcedoqua:ftuiinhiant, bene parra
prodigerCjcenfuqjomiii din fuperuacuis
CónlYH-i
Chymi-
eos
.
In fidem vxoriam-j.
EMBLEMA CXCI.
1CCM
-ocr page 891-
Emblemata^.
813
T^ CC E puella, W0 q ha dextra ittngttuv: ccccj
"^ /^ y?afe*, ?// catuhis lujitat ante pedes .
Hac fidei eB Jpecies'. V ener is quam fi educat ardor>
Malorum in Una non male wmus erit .
Poma etenim V ener is funt. Sic Scheneida vide
H ippoments , petyt fic Calatea virunt.
COMMENTARII.
T)V e tu blandaviro alEdet.eiqiic
A d^xcera iiingitur.ante cuiuspedesca-
•>icula iufitat;pomus autem,quam a laj-
*a requin- Emblema.hic delideratur;
A D ftdetn vxoriam quatuor hic fpe-
ftand.< propomincur. dextrarum coniun-
ft'o.Icllïo , canis fymbolum, pomi infitio
feu donarium . Dextra pro nota fidei.vti
iam fupra mouuimus Emblemate 35.
viroaffidet.quodadcoiiftantiamin
artiore referrur; fedes enim notam habec
ftabilitatts.Canis animal hero fidnm, fidei
aliam rationem habet.Malus arbor Vene-
ri facra.vt patet ex poetarum fcriptis. E-
gregium eft Emblema, nul 1 urn verbum
otiofum habens.fed omnia fenfu tincla>
~EC.CEpuella] vxor marito dextram
•ungens. Nam puella:appellanturetiam
eas>quaematrimonioiun£ta;, vel vrerum
feriint, vel etiam pepererunt.. Horar. 1.
Car. ïi.
laborante* vtero puella.
Sic Penelppeapiid Ouid. fepuellamvo-
cat, cum Vlylli iam olim Telemachum
Peperiflet. Paft. 1.
SuliftTiiiluas ceffare pueüas.
'deftj a marirorum complexibus abftine-
*e.Sic & Scasuola IC. puellam vocat,qux
etatvidua,&poftalterinupta-GelliusIib.
1i.c-i.puellam bis vocatpuerperarn.
viro\ Vir plu ra fignificat: nam refpe-
'-'U fexus maremfignificat.Plin-lib.io-c.
*i-virosauidiores Veneris hyeme, fasmi-
nas*aate,Hefiodus prodidit. Refpeftu
*tatis fignificat eum,qui iuucntutem ex-
ceflit. Dicitur praïterea vir,homofortis
eicelleini& pra;fenti animo. Curt.Exur-
^'^aliquando.fi viri eftis.atque arma ca-
Pe!ute . Sumitur deinde vir,pro marito,
yt* hoc loco.Sc apud O uid-1 Metamor.
**W(»ef exitio vir coniugujlla mariti.
f'apudPlaiitum conqueritur de mariti
"nportunirateAlcmena:
dedtcoris avirv argutam meo ,
Ponitur& procapite &prxfefto, Virg.
Vir gregu ipfe caper.
Intetdum accipitur vir pro membro viri -
]i,vt videre eft apud Plautum in Afin.
linmi feru;. qui funt caftrabo vires .
& apud Catull.
              'j
Itaq; vt reliffa fenfitfibi mèbrafineviro.
Dextra iungitur] Dextera fidei eft fym
bolum,vt diftura alibi.Cicero i.Phüipp.
dexteram fidei teftem vocat.
Vt fedet] flabilitatis riota ,*ne leuiratis
appareat iiidicium, fedent enim quieti $c
graues. Vidp Emblem. 14;.
Catulus] canis, catellus. Quamuis ca- Catttlm.
tulus pro omui animalium fcetu fuma«
tur.exceptis auibus , hoc tarnen loco pro
canc itimitur,qiii etiam fidei notam pra>
fefertrnam quam fidum hoc fuo hero a-
nimal ur,vfqj adeoetiam.vtei fxpeauxi-
lium prïftitiire , a latrontbus defendiflè r
atqjadueriusciufdem inimicos pugnaffè,
inter alios illuftres viros.quorum ha:c te- s
ftimoniis confirmantur,plui:imaexempl3
tecenfet Plinius lib-8.c.4o.citat etiam noa
niillaPlutarchus in libello de Induftria
animal.Hinc fibi proprium habet epithe-
ton,fidelis. Horat.lib.i.car.
Ceuvifa ejicatultt ceruafidelibut,
Hinc eft quod Socrates percanem iuratr
cum obfeqnium & fidem putat pfaiftan-
damiis.qni rcnim habenas in ciuitatibus
tenent. Et in C. Mamilii numo, quiali-
quandoS'C.prxfeduseftlimitibusmetan
dis.eft canis allatraiis, qui notatfidem ef-
feprxftandamei,qHieiufmodiopera;pr^e
ficitur • Pieriusii) Cane.lib.^.Nonomit-
tendum quodMichael Vofmerusdefide-
litate, & (i iiceret dicete pietate , canum
refert. Mirum, iuquit, quod de canibus De vmi
venaticistradunt annales, Cjui dunicape- g^Umts
retur herus (is fuit Florentius V.Hollan faSariiat
dia; & Selandia: Comes , qui inter venau-
dum plus viginti vulneribus confofliis
fuit) teftes ipii aderant, capium comita-
bantur
't.
,lu.
-ocr page 892-
Andrejc Alciati
814
niilli viro nuberet; ideocjiptociscaffl_*"|'
bientibus huiufmodi legem propofi»1'*
fecum curfu pedumcertarent,& qui^
citrrendo fuperailet, eins fe coningonW
tutam > vi'fti veto mortc plefterentur/
Cumq; multospoft terga rcliqniflct (fO1*
ra enim pedum agilitate prxftabat) &'lS'
ce affeciiTet, tandem HippomcnesadoU'
Icens nobilis,ex Neptuni progenie i ciiB1
eam impenfoamore piofeqtieretur , n'e
mortem certaminis periculoabhorrere1'
Venerem implorauit.vt fibi auxilioeflèt >
qua;ftatim eitria anrea poma donauir,eS
ille inter currendum fenfim ante virg1'
uem per vices proiecit. lila veröauti cu'
piditateallecta (vtmulieriim genus auS'
ritfimum cftj dum ea auida colligeret/
rctardata metam tardiusattigit:&ficart*
vifta fuit.vt lepidiffimè Ouid.in fine lib'
10. Metamorph. Fabulam eandem breiii*
ter habet Theocritus in Amaryllide.-
I Vtto/^'w o'xa«Ti; w "?ré,pbtvoyiifoM
^ ydL^CU ,         ^               ^         ^             K
ftaA' iv %ir-<rh !Aw i'póy.ov êivvtv M
us 'ifiv» asijAÓvn ><i{i(l2ü,$Cv ahMT
tpara,.
Virginu Hippomenes thalamos vbi forti
petiuit,
Mttla tenens manibtes currebttf.vthu A'
talanta
Vidit.vtiperift], magne correpta vt atttt'
ré e ft.
Petijtjic Galaten virum]
Galatea Nym
pha marina a Polyphemo adamata , de
qua Ouid. ij.Metamorph.SedpotiushoC
intelligendum de ea.quam Virgilius 3 .E"
cloga celebrat:
Malo me Galatea petit lafciua puella J
Etfugit ad falices,&fe cupitantevideri-
Etante ipfom Theocritus Eidyll.j . 6. SC
11.  & qtiod Theocritus eft nnkotioh&Vi
id Virgilio eft Malo petere,idcR,ad Ve"e
rem folicitare. Hinedicitur,poma> nnceS
legere,verecundèab hortisad rem volu-
ptatis translata voce.Vide Lipfium 11b-1'
Antiq.lect. Videitem Prouerbium,^'*^
f er ir e.
Hortatvr hoe Emblema f;m'-
nas.quaead viri nuptiasfc contulere,vtin
fidelitate erga maritos catellorum nat«-
ram fuperent.eiusque fohim irioribusj11*
feiiiiant.cui feasterno vinculo colligaruf'
Neq; vnqnam a domo & maiitis fuisocU
los
banturin ateem Mudarn,aue&um inde,
atq; iu fuga a proditoribiis feu coniurstis
nu'cidatum moefti cuftodiebant. Demurn
amicis corpus vngentibus,vt Akmariam
deferrent, in eandeni naueiri canes cófceu
debant, ab omni cibo& potu mordicusa-
Jicni.Funiis in t'emplum datum proiii ve-
f:erabantur,ibiq> aflftduodefiderio fuido-
jr>ini,dcnec viabftraherentnr,Kgrè vitam
fuftinebant.Simileexemplum C'orfici ca-
iris venatici erga doroinum funm > recen-
fet CasfarScahger Exercit. zoi. inCard.
vbi addit : Huic equidem cani Maufolcü
cum dogio libentius condiderim , quam
Sultane Solymano.Altera qnoq; hiltoria,
quam de cane Gallico ibidem refert, non
róinusnotabilis quam eleganseft. De ca-
num porró fidelitate & fagacirate vide
omniiioOper.fuccifiu. Camera riicap, 24.
Pierium Jococitatojhabet etiamhac de re
eleganriflinuim epigramma Iacobus Mi
cyllus,quod ita incipit:
later quadrupedes cants fidelti ,
Jut er quadrupedes canu voluptat
,
In ter quadrupedes cants patronum
Cognofcit,"jeneratur & tuetur.&c-
tidei eïi fyecies]
fidclitatis expreflfa i-
iriago.
Venerts quamfi educat ardor] quam fï-
dem fi mutua coniugis vtriufquecopula
confirmet-A rdor fumitur fa;pe pro amo-
re vehementi & defiderioj ficut & ipfum
verbum Ardeo. Virg. 1. Eclog. •>
"Bormofum pa/lor Corydon ar debat Alcxin,
Huiufmodi ardore eorreptum adolefcen-
tem feftiuè exprimit Plautus in Merca-
iore:
Sutnne ego homo mifer,qui nufquam bene
quco quiefcere ?
Si domi/um.foru efl animucfinforu Jum,
animm domi efl.
Ita mihi inpeiïore atq; in corde facit amot
incendium 5
Ni oculos lacryms. dcfefidant, iamardeat
credo caput,
luUua]
parte finiftra noiï inconcimiè
malus fru.ifrifera ftatuetur.
P-oma. etenim Venerts funt] Malaamo-
ris funt figna,quia Venen facra. Vide a-
dagiiun , Muite ferirc. & Philoftratiim in
1 co i)i!uis,tit.A mores.
kcheneida vicit HippomeneS] Atalan-
ta Schenei regis fi.'iajpulcherrima puella,
cm Deor-tim rcfponfuBi datum fuit .- u
Ardor^
f
<3<f'
■J
/f'
Malum
Veneri
Jacritm .
Hippome
r, es vicit
At ttlan-
firn .
-ocr page 893-
Emblemata»
8if
-os { nedicam pecks) dimoueant; quibus    fpe&um tyramü attraéta efFeuieq; precï
*J°U tantum noc"tes,fed etiam dies debent.    bus.neq; precio a viclote eius pnlchdta
Nonenim folüm ctiminc eas, fèd omni    dinecapto expugnaripotuit.vtipfn.sim-
^timinisfufpicionevacareoporteie.Cffar    puris ci.piditaribusaflèntiieuir. Veiitm
jpiftator le&è exiltimauit. Dicerem pro-    ciim isanimaduerteret.eius animumca-
«cfto plerasqueomnes ita probas.mode-    ftum delinimentis expugnari no» polTe ,
j'3s,8f infidc vxoriapre.clarasefiè,vt nul-    ratus cft violentiaefficere poilè id, quod
'a ptorfus eis monitione aut exemplis o-    fpontecaptiua facere recufaifet.Duin igi-
Pus fit.mll illud Ecckfïaft.nuncoecurre-    turvieam attrefiare conarur,illa captaca
.^tjdicencis: Virum de mille vnum repe-    occafionc , defeneftra fefepra:cjpitem de-
"•tnulicrem vero ex omnibus non inueni.    dit.malens vel fic fortiter vitam cum iam
Vjjapropter legumlatores etiam debo-    mortuomarito.quam turpiter pudicitia
°JS mulieiïbus noneffe faciendam legem    cumimpio tyranno perdere • Sublat3au-
e*iflimatunt , quia pauca: funt: de malis    tem de terra,vt erat deturpata fangiiine.
autem omnino fanciendam >quaï multz    & femimortua,in leclo reponitur^&dilU
*Unt. Notatnrinl.exhis rf.deleg.Sed ra-    gentercuratur.At poft non multos dies,
*a quaidam fidei coniugalis exempla huc    vbi tandemcormali.it.rurtum adduöaai
'Uuitrandi Emblematis gratia adduceie    tyrannutn, cum conftanter infaperiorc
non pigebit.Notum in primiseft Lucre-    continentie, propofito perduraret,nec ali-
tlaeexemplum, quaelicet animusinuioTa*    ter Acciolinus potiri ea fe pofle<peraret,
tl's ex violento concubitu Sex. Tarquinij   ligata per feruos , vt nullatenus refïftete
V-,
"laiififTec, amplins fuperftes efTe noluit,
*ed in confpeftu mariti fic^micornm fe
gladiotransfixit, cuius monumaitumin
•Epifcopatu Viterbienfr tale confpicitur :
Callatinus Tarqninitu dulcijftms. coniugi,
& incomfarakili LutretÏA,fudiciti& deco-
*• > mulierum gloria. Vixit ernn. XXII.
Men f. in. Vies Vil. ïroh dolor , qua fuit
'iriffima
. Mallenia q«oq» illtiftris fce-
mjna Romana xternam memoriam fua:
CQftantia; & pudicitia pofteritati reliqtik.
*4 enim , vt refert Suetonius , quum ad
•Tiberium , libidinofiffimnm fenemeflèt
Perduc"ra,neq; adduci potuiflèt.ytcupidi-
lïtibus ipfius cbfcosnis obfetiueretur, 'm
poiïet.abimprobo, nefarioj&crudeli ty-
ranno "pudica feminaftupiatur-Qiiacon
tumelia& labe fqtiamuis ron ignoraiet,
corpi.s.rtifi conlei.fiiaccedente,vio!ari vel
coirumpi non poflè) illata , ita comrr.ota
eft.vt noluerit diutius (nperuiuere.Qiia-
re aliquaindiu diffimulato dolore, irape-
trauit ab amicis,ad leuandum mortuima-
riti defiderium, & ad fedandum aliquan-
tifper animi mretorem , vt mottuum ac
iam foetentem mariturn cenieret\ Aperto
itaq; fepulchro vbiiacebat,eamagnocum
eiulatii fupra mariti cadauer (efe repente
proiecit,& repagulo,quo lapis fepulriira:
fuftiiiebatur,reuulfo>fracta fub lapide eet
7^
"jnctueiusdelatoribusfuit obie&a.quam    uice, vna cum marito, quafiin Vitionem
ctim nee rea interpellaredefineret.ecquid    pudicitia: fortiter & intrepidè roortua»&
pceniteret; ipfa pio tuenda pudicitia fua    vt optabat, eodem tumulo fepulta eft vi-
"crelieloiudicio domum fe abripuit, fer-    rago.Hxc Blanca in hodiernura diem roi-
t0cli tranfegit.obfcoenitatem oris hirfuto    liiicèab Italicis hiftoricis & poetis ceie-
t(1" olido feiïiclarè exprobrans. Vnde    bratur , qua;aii fua ficfclitate eiga mari-
uditea vulgo coaftus fuit, Hircum ve-    turn , Arrias Cecinna: Pxti vxori, de qua
Ui urn capris naturam ligurire. Sitnile   extatmemorabilis epifola Plinij ad Ne-
^liquid, idque infigne recenfet Eernard.    potem lib.j.epift.ié-poftponenda fit.ab'o
cardeonius in antiquit.Patauin. lib. 3
rum efto indicium.Diuerfum fanè & Ion
gè alittd fuit liECiilum.& minus caftus a-
nirous muliercularum'lufubtije tempore
Galeacij Sfortis- haenim fcribit louitts.
in Elcg.lib. 3. Ea ttim erat ex muite otio
luxuiiantis faculi conditio>iuipfis precci-
puè nobilioribus matronis,, vt totu-m j>u-
lai.r^. de Blanca Rubea inuifta: virtutis
01 tat'ftljr.iexemplifoemina. Hxc euim
?"ra BafTanum municipium Patauiuum
aoAeciolino circa annum falutis izf.%.
ptoduione occupatum elTer,eiusq; mari-
{jis.dum hoftibus irruentibus fortiter re
ctet, occubuijtet, & ipfa viriliter ptt- dicitiatdecusabhumaiiitateaula; alieuum
* ocapta,armisqj exuta.vi antecon- protfus & fubagrefte putatctur-.idcoquü
ftjuceps,
-ocr page 894-
Andreas Alciati.
Bié
tem pugnam, quotidianum damniimjff'
litudinisimpedimentum, viri naufragi1
adulterij vas, perniciofum prxlium.,ani"
mal peffimiim,pondus grauiffimumjafpi"
dem infanat>ilem,lmmanum mancipium'
Huc etiam refpexit Chryfoftomtis inM^1
thxum cap.19. Quid eft,inquit, rnulie'
aliud, uifiamicitix inimica,ineffugabil's
pcena.necelTanum malum, naturalis ren"
tatio,dcrïderabiIis calamitas, domefticuO*
pericuIüm>delecT:abiledecrimentum?C*'
cerum vt hxdefcriptiones locum habef6
poffunt adueifus malas& impudicasrnu-
lieres.qux in facris literis quoque exofc
funt.vt patet ex prouerbijs Salomonis, C>
ii.&aübi.ita pia , bona & induftriamU-
lier longè aliter palfim defcribitur- Dicit
enim idem Salomon:Imieniens vxorem »
inueniet bonum,& hauriet voluptatem £
Domino.ltem:Mulierproba,bona eft pot
tio,& datur tanquam pot tio eorum , qui
timent Dominum.Ef.qui parat vxorem»
is conftitnit principium fortiuwrum >ati'
xiliatricem fecundum Ce, Sc cohimnatn
requietis. Reöè itaq; & piè dicitur,Tri3
fpeciofa videri in confpedlu Dei & honii-
num:Concordiam inter fratres.'amicitiati1
inter vicinos:virum Scmulieré in focieta-
te & fide mutua perfeuerantes. SufFraga-
tur hnic fenteutixnutrix illa apud Eu""
pidem dicens.*
V7Ttpy.iyi?)i ytyvi7cu aartiplee.
otclv yvv» Tpcf a.vS'pct pu S'i^tu.th •
Quam maxima. exiSiit Jaltu
6)uum vxor cum vjro non dijfidet.
Multó autem rectius & ekgantiiis Ho»
merns .•
------è (jiiv yap rxyi KpH<nrov >§ apetoV,
r) cd' Ó/XOippOVéoVTi VOWp.lLGlV oï-Mv'i'XütM
axvp Mi yvviiyiiïoAh' AKytct Svcr/xtveioft)
ya.fiJ.ardL S; èi^eviTi)?!. iel eft:
Nihil enim hoc pot 'rut & melitil
Geruim cum concordes animn domum h<*'
bitant
Vir&vxor; multi dolores inimicu»
Gaudia autem trmicis ■
Hos & aliornm audorutn verfiis &diifl3
refert Tiraquellus 111 |.lege connubiali;^.
addit:Fe)icem ergo Macrinum illum fi>"
fe arbitrOr,fiqnis felix vnquain fuit,q"etn
cum vxore jy.annis vütiflc , {ïneiurgio»
fine ofFenfa.lcribit Pliiiius.Reperitiueri»
Romx.ficut in Appianiamiquitatibusle-
gimtis, talis inferiptio: §j\CauimSeuerfd
Rhtili*
princeps ad licentiam libidinis proclina-
tus,& iuuenta: vigore venuftateq; otis fu-
pta omnes fpeftatu digniffimusj procaci-
bus fcerninarum ociilis & defideri js cupi-
dilfimè defetuitet. Eratenim vulgatum
nitcr fceminas , nnllam ex prirfcipiscon-
cubitu fieri impudkam,earurnqHe mari-
tos.quiineptishirci videri poffênt.ita ex-
eellereaurciscornibus , vt dignitate cun-
iftos anteirent. &c Metnotabile prauerea
eft.quod Val.Maximus,& alij de Minyia-
rum vxoribus tradunr.Currienim manti
eorum propteraffèftatum regiiiim Spar-
txcuftodia; public^ inclufi capitali ferua-
jeimufupplicio.quod vetere Lacedxmo-
nioruminftitutonocTrurno' tempore paflu
ri eflcntjea; ex ilhiftri fanguine natx, ve-
lut allocututx perituros maïitos, impe-
trato acoftodibus aditu, carceremintra-
runt, comnvutataquevéfte per fimulatio-
nc doloris velatiscapitibuseosabire paffa;
funt.Dignx profeclö quibus Minyixnu-
berenc. Pene fïmilis exrat hiftoria, qux
pallim ex Naucleio allegatur.Ciim enim
Conradus III.Imperator Guelfiim Baua
rix Ducem,poftqua fxpiusaucipiti Mar-
te pugnatum elfet, in oppidum V Veins-
butgiim, cuiamcena vineta nomen dede-
runt.compuliflet, nee vlliscdndicionibus
a propofitafufceptaque oppidi euerfione
deduceretur ; ad extremurn viclus nobi-
lium fcerninarum precibus permifir, vt
inuiolatx abirent,ea lege,vt nihil ex oppi-
do.niiï quod humeris poflent,exportater.
Turn ilI?,confidentia maiore dicaman pie
tate ? Ducemipfum,maritos,hberosipa-
rentes ab humeris fufpenfos geftarec^pe*
runt.Exquo Imperatortanram volupta-
tem cepitjVt efFufis prx gaudio lacrymis,
non modo ferkatem & iracutidiam exa-
nimo penitus depofuerir,verum etiam op-
pido pepercerit, & amicitiam cum holle
omnium acerrimocontiaxerit Quarenó
eft audiendus Simonidesille,vel qivifpiarn
alius.cüm fiia definitionefanè ftoiida- In-
rerrogatus enim quid elfet vxotS Vki.re-
fpondit, naufngium > domns tempeftas,
quietisimpedimentum , vitxeaptiuitas,
pcena quoridiam, pugna fumptuofa, be-
ftia coiitubernalis, c3nis ornata , malum
neceffarium. Vel vtalius Philofophusin-
tenogacus de muliere,rerpondit:Eam ef-
fehominis conftifionem, infatiabilerh be-
ftiam,cominuam fo]ickudinem,indefineii
Minyiet'
rum vxo-
rès
.
Muire ret
nppidi
Weins-
burai ,
Quid fit
i-xor Si
monidi.
-ocr page 895-
817
Emblemata.
toittlUprimitiutr eoniugifui dulcijfimt,,
tum qita vixit^anhu io.Jtne bilt.
Vi fum
ftiitcoromdis loco adiungere aliud p!anè
diuerfum epitaphium.quod Rorn» legi-
ttir,exquoapparet, quam paxiciglonari
pptiierint, fe fine bile & litcin couiiigio
vixifTe.Eft auté h^c infcriptio (atis lepida:
Reus-viatoryniraculuHic vir etvxornon
litigitnt-.^uifimwsnon dico. Atipfn dica:
Hic Bebritts ebrius mt Bebri/tm ebriam
neminat.Non dico nmplita. Hen vxor, e-
tinmmortunlitigns
? Huc referri poreft
pa&um PitheciiqLiodjVt inSuidjehiftori.
eis refertur, in prolierbium abijr, & ra 1c
fait: Continentcr cum vxore iurgans co-
ram amicis pcpigit,fe neq; verberare. ne-
que vapulare;neqj mordcre,ncq; rnorde-
ri;neq; mulicrem capillis trahere , «eque
abea tefticiiüs uahi veile. Q^iamcjaartt
aliquando etiam viri ipfï funtin ailpa.dü
aut pecunia: cupiditate.autambkioiK ca-
pti, prascipitantiir in miptias, uefcientes ,
nobilitatis & amplaïdoris duopeflimama
la fociaeiïe.vxoris fuperbiam,& riri fef-
uisutem.de qua re alibi.
Reuerentiam in matrimonio requiri'.
EMBLEMA C XÊtL I I.
(~^ V M furit in Venerem ypefagi/è in littorefiftit
^V^ Vipera., & ab Bomacho dira venena. vomit:
Murtnamfy ciens ingentia fibïla tollitt
Ai finml ttmplexta appetit UU viri*
F ff           Maxima,
-ocr page 896-
Andreae Alciati
8x8
MdximA debetur thalamo reuerent'u : comux
Alternum debet coniugi & obfequium
.
C O M M E N TA R I I.
cömplexusjilla autem obtemperat & eott
cum venenato.Q_uid hxc mea ratio vult?
quid portendit? Siueafpereftcuiufpiam
coniux,(iue feris motibus, perferat illum
vxor necciTeeft,ncc vllam prorfus ob eau
fam focietatem vincnlumqj dilïbluere pa-
tiatu r • Feritne, verberat,eftq; percuiTór ?
At vfr tarnen tuus. TemulentusfAt tibt
eft natura coniunftus.Durusne'morofus
& ïmplacidus? At membrum iam tuum
eft,& rnembrorura pra:ft3ntiiIimum.Avi-
diat & ipfe vir accommodatam , feq; de-
centen admonitionem . Vipera virus ob
nuptiarum venerationem euomit:tu duri-
tiem animijtu ferocitatem , tu crudelita-
tcm ob vnionis reuerentiam non depo-
nis? Grasca (iquis malit, propter viri tan-
tiautoritatcm huc placet adijcere: e^;/-
yd/JLOV ATTttVTA 7»S ücth&ojictf (Jl.Vpai-
vttf , K&t <rupiyy.a tw Tctpovtrictv <m-
10)VAua , iKK&hêiTcu êüjriiv 4k rar
iSu-
8Zv trpos yctpiKW <TV(/.Thax,i)v n <Pi vixa.
KHfi ^ ivSrau 7$
h@il.ed. r! fi£hi7ai y.ot
o Ao>o? ; 071 Ka.v7pcf^J( >1 koai «.yptot
70 >)5of ó a-uvoixoi , dvAyx,» pepttv Tih
Bjxocjjya,
, vfft ix. //t»cTs//./«f 7rpo<pó.7iat
Ka.7a.$é-Xi<T%<iu riiv 'ivcotrtv
<T/«a-jrw .
•!rh.rtK7ü('i «AA.* a.vnp- iró.poivos'yó.hb! uva*
pttvof x,a.70i7riv tpvvtv ■
Tpst^uV üt» ^w*
erapeeos; etXAa/zeAos- %£» crov, y^h^zkw*
7o TifJUvTttrov. èiKiira
ƒ& 1«" e civnp 7»(
'ïïpatmK&trns Ö.U7S ■ffctpcuvéffws.» tyjS'vtb
TOV IBV i^iflH ttliPoVfAtVH 701/ yé.fJL0V ' OM
7o 7»i ^.v^fit amvh ^ tbróvhpaisov ix,
7>if iyjfvil; v<na£üy[J.cil y&i i7tpa>{ \iptV
yj»!?l(jt.tVH, &TI f/.ot^Het7t{ iel 7ti{ $V
Glas ij TMj- iyjiPvns xgi fAvpaivm itsn-nha-
%n i &iS*tt.yhn7ioe&v ovv o! 7o7t
«AAo-
7pioi{ <i'7riBi}tevov7e{ ya.iJ.oit t <xo7a,7r»
Hfiv ip7ri7.u TTóbpA'Tx&neKyt ■
ld Minos
ita venu : Vipera , ixfeBiJfimutn animal
torum,<fu& ferpunt
, eumma*'na murw*
eongrcditur.fibilo^fe adejfe fipiifi'ca,ns>ex
profundo eam ad concubïtum euoc*t: hoc
autem morem gerit; &> cum venenatm, be-
liia copulatur. Quprfum huc fpeclat ora-
titiVt inttÜigamu,},[i dum &>few mori-
bui
I.
YiperéL
confidera
tio.
Mus.
Vip e x A in litore ore apcrto virus
euomic.ad quam adnatatex propin-
qna aqtia murasna . Eft autem vipera ue-
quifTimum (erpentis genus , longitudine
cubitali,& fa^pepro'ixiore, colore fubfla-
uo,pluribus confperfa maculis rotundis .
Mas Gra>cis dicitur ïyji, capur habet an-
guftum & acutum, colium craffius & re-
liquum corpus tenuiusquam fe,mina.Pau
lat Lm illi cauda gracilefcil,a!iarum (èrpen
rum ritu,non aceruatim vt fcemina:, qua:
èyvi£a, dicitur- Squamas habet ad extre-
ir.u-cn cauda; afperiores, quasira percitus
fubrigit.nonaliterquan^Bbaceis iratis
p'sttmc ioter pugnandtinB Jpt.Illi etiam
dentes canini funt duo, fcemina: pluixs •
Eidem adhuc eft meatus in cauda , ventri
propinquior,contra quam in f?mina,cui
ille ad extrema cauda: propius accedit;
inceflus quoq; marialacrior. Vipera: fos-
jnina: fubrufe funt, elata ceruice , oculis
fubrubennbus & hicentibns, inuerecundi
Sc feri intuitus. Caput habenrlariufculü,
caudam breuem & excarnem, & fquamis
durioribus afperam.nec paulatim gracile-
fcentem,{èd firoul & vniuetfïm:meatum-
quefuiimhabentad caudam propiusac-
cedenrem,ventrem prominiiluj^^incef-
mrmn.. fumrard iorem. Mura*uaven
Cqujea lambendis petris hoc1
peUatnr) formafiguraq; corpoTi
nisJicetmagmuidiiKimparspifciculuTeft
lubricns.loiigo teretiq; corpore, minutis
anguillis aflimilis.feptem foramimbus la:-
wa parte dftindta Au itaq; tam vipeta qua
pui raena hic ptobè ilntexpreflx , reliqui
iudicent.; '
f>6
tf
Ba si l i v s Magmis iti Hexaeme-
ro Oratione 7.11a ferme ex anguis & mu-
ra*ua> co.igTefTi), qualesconiiigum mores
efl*e debea'it,oftendit:Vos o viri.coniugcs
veftrasdiligite.etn* locis longinquis femo-
ti in coniugij focierstem coouemftis, na-
tura» Wnculum, legibus ac benediiftione
©bTri&uos.vnio acingum diftatium efto.
Vipera genus ftrpentum omnium exitio-
/5fliro' m,aiiira:iias marina» nuptiasex pe-
rk,& fifailo fuo fignifkat prasfentia,eam-
«jus, 4 jurjjts vaitoifluitajc ad iiuptiaks
Ufo»* Sm
-ocr page 897-
Emblemata.
8 tp
4<fc/f vir,e»m efe t)xeriferendum,nec co»
iugiumvUa ex caujja dirimeudum. Obiur
gator eft? at vir-.vinolentm } at natura le-
ge coniunBtu : durm & morofutï at iam
tnembrum tuum eft,#tq\ omniumpr&ftan
tijftmum. Audiat.etiam vir monitionem,
qu*ad ipfum pertinet
. Vipera virtu cuo-
mit>reuerentia eoniugij
: tu animi inde-
inent iam &inhumaratatem,coniugalem
topulam reueritmjion depones? Analiam
*tittm nobu "utilttxtem adfert viper* exè-
plitm
, quod adulterium quoddam iH na-
tura vipera atq; mur&na concubittuX Di-
fcant igiturij ,qui in aliena coniugiain-
uadunt>cuiufmodi beslUfintfimiles. Hxc
ferè Bafilius.Orus Apollofic ait:Homi-
nem cura alienigeuis coeuntem (ïgniricate
volentes.myrxnaro pifcetn pingunt.Hxc
enim è mati egrefla viperisadmifcetur.ac
ftatim ad mare recuirit.Confirmanc hanc
opinionem gwuiflïmi aucTores,Oppianus
lib. i.Halieutic.Athenanis 1'b 7. AEÜamis
lib.r.deanimal.cap.jo& lib.9 cap.vlc Sc
lib.n.cap.$-& Z3 -Plinius lib.9 .cap.ij.
Cocl.Rhodiginlib6.cap.13.& 16.& Ni-
cander in Theriacis, vbimulta hac de ie
ipfius (xholiafles.
CVMfurit in Venerem] cum tapitur
ardore coitus,dum coituin appetit, sftu-
«juelibidinisagitur •
Seinlitorejifttt] ad litiis progreditur.
Quod tarnen quibufdam anibiguuni fit.
Vide .Cccl.Rliodtgiii.lib-6. cap. 16.
Vipera.~\ A vr pariendodicïa.vel vtalij
rnalunt , quod viunm pariat : vt Grxcis
Echidna, wapi T? ft» i"X&V Ü «tWf 7W
yovijv Sfym da.va.7xRcfertenim Hero-
dotus in Tbaüa , quod in concubitu rnas
'11 os feminscaput inferit:at illa poft tem
peractam illud prxcidit, mox paritura
dilrump'tiu: nee nifi cffraftislateribuse-
lumpunt nati.quos parituraeft.Nam non
°ua,vt plerique ferpentes.fed catulosfer-
*ii vigintipaieredicitur. Eigo non nifi
Parenuim ce;de foetus in lucem plodeunt-
ïeituitantem ita cauiflenatiiram,:ne tam
*°*ij animalis fpecies fupra modumau-
gefceret. Aitenim Solinus vipcram infa-
iiabiH efièmorfu,ciufq; venenurn,vt vult
Albertiis , apprimè caiidum eft,idcoque
^agisrioxium.LegePlin.lib.io.c.öi.Ari-
"°'e]cm r-de hiftor. animal. vbihabetur
*'Per5 oua quidem procreaie pilciü ouis
*imilia,fedintrafe tantum, tamumq; vi»
uos catulos parit membranis inuolutos.
Euenitautem aliquando , vt pofteriores
quxrentes exitum, & impatientes rooia*
diutnmioris, erodant vterum & latera
matris.ficq; matricidxprodeunt. Rare
tarnen idcontingiti vt nunquam accidillc
cettum eft,marem in coitu caputinos f5.
minse iiiferere,eamq; illud voluptatisdul
cedine vehementius commotam triuica-
re. Vide CceLRhodig lococitato.
Ab Homacho dira zenena ■vomit] hoe
eft , omnem iram & indigoatiouem de-
ponit.
Mur&namfycient.] De rotirania Plinius Mur&na
lib-9.quo nomiiie lampetram intelligi pii- j& lampe
dem exiftimauerat Minos, fecutus quo- tra non
rundam opinionem ; a qua eum factie [ur.t idë,
reuocauic ipfius arhicus loan- Ftarer vir
exacli iudicij; fiquidem lampetra , mu-
r?na fiuuiatilrs ■appellatur > led propter
fimilitudinem» quam habet cum Plinia-
namurajna , non quod eadem fpecie di-
cidebeat .-nemoenim vnquam indubiura
reuocauic, quinmaseflèt jn lanipetrarum
genere 5 & cum fe_minis non dirficilius 5r
rarji\s capi. Is verè captus, nunquam vt-
fuseft dentes habere extra os, quod vult
Atiftoteles.Itaqjid intelligendü de mina?
nis carniuoris , pr*fercini cum Plinius c.
23.1ib.eiufdem 9.tradat inniuixnis docu
mentum fjeuitia: Vedium Pollionem Ro-
manum inuenifle, qui viuaiijs muratna-
rum damnatamancipiaimiT.eigeret, ac fi
ad id teiramm fera; non fiifficerët- Q^od
lampetra; non poteft accommodari.Neq;
etiam idem nomen vtriq; conuenit, nam
Murzna dicitur etiam Myrajuaiöc Smy-
ra?i)a,Latii]is F!uta,Hi(paMS.Mcmz#,Bel
gis Pn'cK«»,quibus hi exiccatis &accéfis
facisaut taeda: atdentis vice vtuntur, vc
fcribit Lemnius deoccult.natur.miracul.
lib.4.cap.ii.Sedlampetra,etiam mufte-
la.&myrxnafluuiatilis vocatur, vtpro-
bataudorCörnucopia;; HifpanisLaprea.
Verba Pliniana functxcexlib. 31 capz.
LiciniusMacer.murarnas tantum f^minéi
fexusefle tradit, &concioetc è ferpenti- Mur&r-m
bus,eb ld fibilod pilcatotibus tauquam fibilo alli
ferpentibuseuocari&capi (quod in iam- ei tt capi.
petris nou contiiigir.J Quam ipfe fenren-
tiam refutaratantèlib.jhis verbis: Wti-
rxna qiiociinque tempose parit,cïim ca>
teri pilcesftato tempore pariant. Inficco
littotcclapfas vulgus coitu (erpeniium
Fff x
          ijppleri
Ho *
^
Nu,
-ocr page 898-
Andreae Alciati
820
naturxanimaüa ratiohe carentia, pii*e*f
honiines in hoc efle deteriores. Trebell- ^c'1
Pollio in triginta tyrannis.vbi de Zenobia-'
Huiuseacaftitas fuiilêdicitur, vtne *l"
rum quidem palla fit, nifi tentandis co»'
ceptibus . Sic enim Minos mauutt leg'»
non vt in Tulgatis: nifi tentatis concept'o*
mbus.ClaudiamisIib 4. delaudibusStil'"
conis, qui aliemis ab omni illkito corn"
plexu folaconiuge vfusfit.-
Hinc fuit vt primos- in coniuge difceret'"
gnes,
Ordiriq; virumr.on luxur tante iuuenttt*
Sed cum lege thori,cnfio cum f ceder e veSet-
Apud Clemetitem Alexadrinnm vxordï"
citur (Zomos rus oluzpicts-focia & adiH*
trix opersi domeftic&^
fortis vtriufq; p*r
ticeps.Etquid tam humanum,ait Vlptaii'
quacQ fortuitis cafibus mu!ieris,ftiaiitti *
         A
aut contra viri v-xorem eilè participem ï Qt& *•
Hoc etiam apud vetetes Germanos vfita- ^
turn fait, qui vxores tanquam laborunl ,jf
periculorumq; fociasduxerunt. Ejniina
autem viciilïwt, vt Comelij Taciti verbis
vtar , vtiura accipit matitu-m, quomodo
vnuiii corpus,vnamq; vitam,ne vllacogi-
tatio vltra.nc longinr cupiditas, ne tan-
quam maritum , {êd-tanquam matrimo-
niumament. Hoc etiamTheogana wxol
Agathoclis apud Iuftinurrt lib. ij-confi-
derauit. Cüm enim a:giè a marito diuel"
leretu r.nnbendo fe non profpera:, inqui't»
tau'.um,fed omnis fottuna: iiiifle focieta-
tem. Hinc eft illud xuigmadecouiugio'
Suntdua qtu&dHo funt.,&funtduo qua duB
non funt r
Qua duo fi non fuut,funt duo nulla duo*
Video kiem quxftionem venire po(lè,an
expediat vxotem cxdere? Quam quidel» ^
qiKjftionejn foluit Chryfoftomus Hom il- jjjk
17 in i. Corinth. 11. vbimuka prxclai'ê
difi'eutde vxorum carnificibus. Mea fi^ .
eft fententia.probxmatronxnon opasef-
femaiore ftifte.qnam roartti fubafpCö
verbo,aut centradioac perturbato vulttf»
fific uecefle fit. Vbi ifta nihil proficiunt>
fed ad verbera deueniendum eft > vi do^
muijnec vnquam vir piudens.rnefuafore»
huc defcendetit-Danda tamennó funtfr*
ïuiiapotenti naturx.&c vt Céforius Cato
dicere folebat, indomiro animali; nam Tt
femel patés eilè cceperinc noftra indulge»
tia,exemplo fiiperioreserunt. Quod ii **
xor fxpius mouica, obiurgata , conuicW
impleri purat.Ariftotctes Myrum maretn
appellat.qui generatrdifcritsiëeiTe, quod
Mnrxna V3ria&infiima fit, Mytus vni-
color & robuftus, dentefcjuc extra os ha-
beat.
Sibilatollit] Sibilns i» fingulari ma-
fcuünfi eft,in plurali pleruroq; ncuttiim,
& eftoris fonus,qui comprcffis détibus ,
êclabrisparum didu£lis fieri folet.
Maxima, debetur thalamo reuerentia]
Imicatus eft illnd Iuuenalis c Satyra 14.
Maxima debeturpueroreuerentia-, fi quid
Turf e farm .
Coniunx] Nomen coniunx a Prifciano
fciibitur cnniunx,i coniungo:Phocas ex-
pungit n,ante x,& fcribit Coniux, a ver-
boConiugo. Sic etiam Feftus Coniiiges
vocat.quafi eiiifdem iugi.a [te £vyoi. Sc ta
de vito,quam de vxote dicitur-Vxor ve-
to
eft nomen dignitatis.inquiebat alio fen
fu i.Verus Aug- Et hinc vxores dominx
dicebantur, honoriflca in fpeciero appella
tione. Epictetus Encbiridij cap.6i.Imif-
confultiaticubi. Virgilius hié.
tiidominam ditti thalamo deducert a-
dortï .
Ahcnü debet. Ó>c]
Idipfurn eft quod
ait D. PauiusrVxori vit debitum reddat.,
& vxür viro. Muiier fut corporis pote£l3-
tem non habet.fcd viniteroq; «it fat cor-
poris potertatem non habet.led vxor • Di-
fputant auctores canonurn,de reddendo a
cöiugibus miitiio debitOjtit.de diuortijs,
lib.4. üccretal. Martialis egregiè ac.cor-
date :
Scirefuosfines matrona &foemina debet,
Ne vagus athalttmis coiugu erretamor.
Atillud fertmè nimis, vt optnot :
Vxor.vadi'forat, i-el morebus ztere naflrtt.
Óv.
A M o K coniugitm itamutnnsac pa-
rus etle debet, vt quanquamquidpiam fit
iualteto qnafi viraJencum , & alter not>
ninil in animo rixarum alat , propter ta^
men facfam coniugij copularo abattero
debet euomi, & penitus eijci , prudentis
ferpentisexemplo,qui cumrnurxna con-
greflurus priiis venemirneuomit, ea vero
fibilo euocanti parer,& ad eum .noxadna
tat.Sic & coniiigatos oportet cum amoris
«onnnbialis reuerentia mutua coiuienire
Sc coire , ornrn priusafreftu malocx ani-
jniseiedto, & fim.nl cum veftimentis depo
iito Si «mm idoMcrueutioftuiAu alicjuo
%'thilus.
Coimix,
& coiux.
ÏV.
JLmor co-
iugala
quala ef-
Jie debet.
-ocr page 899-
Emblemata^
821
"njj>etïta,<Juriorem adhuc (è exhibeat,
^iiam fle&i vt poflit modo iutegfe habeat
P'udicitia.ferattir, nee m'mpendiiséft ar-
'usnimium tendendo. Vujtenjm Deus
"c tuam patientiam éxerceïi ad incremen'
'a virtutum: tum etiam reputcseam con-
'Ottem tanqnam föttem tibïobueniflc, in
Suaforte vtfine querela acquiefcas, fas
*usq; eft. Quidam pro non exiguo illud
°eneficio habent.dulceillud fel non gufta-
re>qu0dij,quiglutierunt, teftetitur, ita
j. | efle miftum & temperatiira.vt vni mellis
ii Y,toHt 8ntt* fcjlis fint fexcerttasinfuii. Augu-
it^^H, ^us Imperator Iulias filiam & neptcm
Vterc telegatat,pp(ïetiam Agrippam.priusad-
°ptatam., poft 06 flagicia & ferox inge-
'i'Um abdicatam.-ad omnem ha rum men-
t'onem folebat exclamare vetfu Home-
tico:
*j& 'ó<piKoy£y&yi.ós (A.hav,a.yovó{ 7'
QvtinaicdebsvixiJJemiOrbHsqiperijjfem*
Nee alitet illos appellabat; quam tres vo-
iiicas, fèntria cdreinomata fua; fuorum
et>'m morteih leuius ferebat quam dede-
cOra.Q_uin& teftamento cauit.ne fi quid
accidiffet Iuliae fili« & nepti, fepulchro
fiio inferretuur. Vt'nunc nihil dicam de
Ciceronjs ad Atticum quer-eiis frequen-
tifllmis; Narrat PontanusIib-J-dciërm.
c,i7- cCim quidam aliquaiido ad amicam
^iuetti(ï"e€j& illius vxorem diutiüs voci-
*«antcm rixantemqi cum aïicillis'pa'nim
Kquè ferret.coniierfus alterad hofpitem:
^•cqua,inquit,ami'ce, impatientiaeft tua?
duos & triginta annos huius clamores
diesac noftes xquillimè ipfe perfero, tu
verö ne dieculas quidem fextantem ferre
>am potes? Quo difto & hofpitem lenijt>
& vxorem ab ira reuocauit, ad rifumque
conueïtit. Sic quidam ('-vt leferr AEneas
Siluiuslib. 5. degeft. Alphonfi)cüm ex
Casfariscormtatu domum reuerfusiniti-
Uete in amicura incidiflèt, qiii vxorem
fuam viuere & bene valere cüceret.-Si viuit /
vxor,iiiquit,ego dnè obij.innuensmöio-
fam vxetem njaritimotcem elft Hdqs e- . .
(.nim.ornnes manti induere Sociaten- pof-
fiint; neque ducends v.xoris is finiseft
viro, vtpatienciaraflue! ;■• tolerandisouc
\cIamonbusr Nihilon.inus d.cjfta (cu el,
tenenda & ferenda eft. Tu (1 poiifilium
audis, principijs obftabis, & caftarn nio-
rigeramque ab impudica & pernicaci di-
fcernere difces. Praeit Iacobus Bilius An-
tholog. j.lib-i.
Quaproba dignofcipojjct,qud foeminane~
quam,                          *                  Vifcrimê
TemporibusprifcK cum nota nullaforet: inter bo-
ld tulit indigne Dominus: Nttpt perfida nam &
casla,
                                            malam
Caftaq; iudicio perfida plebtt erat. mulierê .
Errorem bunc igitur tollens,'bw orapudore
lüeuiti^uibus eft chara pudicitia .
At quibus eHBudio Venerts/celeratavo-
luptus
)
"Eecitt vt hts toto defit in ore pudor .
Emblematis autem charafter "videbatur
trahendus ad illicitam commiittoné,quia
murania & vipera fint fpecierum diuerfa-
rum, quamquam vtraq; è ferpentum nu-
mero, Scd nos id torquere poiïumusad D'fpar
nuptias.quaecontrahunturcumexteris; feiïa i»
vel ijs,qui funt cultus,fe<fra:que difparis, m-ttrimo
qtlod tarnen non permittitur nifi fub eer- n'° confi-
tis conditionibus:fcilicet Chriftiano homi derandtt.
ni minïmè cönceditiir Iuda;am ducere,
nifiabiurataprimum fuperftitione Iudai-
C3.& ïnniatam facris Chriftianorum.lota-
que facro Baptifmi fonte. Id enim eft e-
uomere virus impietatis.Certè ad contra-
hendum legitimum coniugiurn non parui
rapméti eft religioms difparitas.quodpr*
tercaïter-os videtut expreffiflèTertulliau.
ad vxorem Ub-r.Vide Pierium lib-19. in
Murxna.Dématrimoni) etiam cultu con
fuleD.Paulum i.Corïnth, 7. & La&ars-
Humé'diuin.inftitut.ij.
Fff 3         Info:-
-ocr page 900-
Andrcae Alciati
Szi
Ia focunditatem fibi ip(ï damnofara-
E M B L E M A CXCIII.
T V'DlBRIFMptterüIdpMesidcïentiliusthocm€-
*~? Jn triuio pofuit ruflica cura nucem :■■
G£u* lacerü ramis
, perftrittofc ar duo, hbro,
Certaüm fündis f er latm omne petor .
guifd fterïli pofot contïngere turftus? Ehett
Infelix, fruEïm, in mta. damna fero .,
C O MME NT ART I.
eflc. Akiati Emblema traftum apparet «
Gra:co Ancipatri.aut.vt alii volutj Platp'
nis.vel Stratonis,i-Autholog- Grajc.tjf'
ei; S>iv£}cL- ex quo etiam pulclierrinva O'
uidiiElegiade Niice videturfuropta. S^
enïm habet G rascus :
                       f ,
(ivoj'lnv x-Asunv (Ai vttfif)(0[A{vois tf'
NV x aibor notior cft , q.uain vt die-
ft riptione egeat; hanc.pueri vndiq;
lapidibus & fuftibusinvpëciuit,fmtfus vt;
indcdecutiant.
P R o s o p o p o e i A eft-mïcis arbo.
ris.dc pueris & viacoribus conqueteiuis,.
qnöd vudiq; lapidibus obruatiir, propter
vbetem fuanim nuciim proiientum:vude
fi.oiiig.ic noïx&difpédiofibifertUitaiem
i
-ocr page 901-
Emblemata.
$z$
v&rtAt & obtpi ixovdz ti, rgi ét/9*A.t«M
epoft&tAvxs ,
^iKha.(Tfjt.tu , Ttuwvut %ip[/,a.<ft 0ctK-
fivfpiftv évKtipTOis ii'b irxiov . nyap
êytaye
«fWcTai/^fji' é<&' e/*wV ü@ptv tKttpirt-
pópovv
«
Prater Alciaü verfionem, he. mihi qiion-
darn non pejiicenda: occurrebanc-
Qüid me qttifq; fetit, cur in me deSi'mat
iBum!
' Hei mihi, quèd ftterim tam prope
»«»-
Ba via?
$unt mihi ramiomnes.funt Ó'viridantia
fraBa
Germinajam erebris obrutamijfilibus.
sluid mihi profuerit, quid firn foecund*
parensj;
Me miferamtfruBut in-me» dantt tuli.
Via: iurcdam nucem me prxtereuiitibus
feuerunt
Puerisliidibriuro.lapidum iactilatricis
petitia: [qua nempe peticur fcopus,
id enini fonat ivw^jtt ]
Oaiues au tem ramos & virentes furculos
Fraclafum,crebrts /apidibusdü petor-
Plautarum frugiferarum nihilo melioreft
conditiu: nam ego quidem
Mifera,in mei noxam fructum retuli.
Üux egoiunBa vu, lapidum iaBu vna
iimentA
Ludibrium.a populo pr&tereuntepetor .
harnas fraBa omnes pajfim , frondes^vi-
rentes >
litBibus ajftduis mijfilibusq; teror.
Ron efifors meliorplatarum frugiferarü:
Zr go mei in noxam frufium ego plan-
tituli.
,
Sancthwmonet,non rectè legi in penulti-
j^o < erfu Graico, ivx,a.p-7rots, id eft, bene
f'uftificfintibus ,
fed legendum é.x.a.pvois,
vel fimile aliquid.vt ioaeiMerilibus-Tet-
turaurem propriiim e(Te huicaiborinu-
J-'s. vt quo magis & frequentius verberi-
ous c$duCur,eo plures melioresq; frtiftns
Procreet- Hinc funtllli veificuli ;
<^ux,afinus,muiierifimilifunt lege ligati.
"&ctria nil reBefaciüt fi ver bent cefsent.
LVD1ER1VM pueris]
me rufticus qui-
dam, infeuit in hoctriuio,vt fcilicec vndi-
^'epoflfentconciurere; ludibrium viato-
"bus Sc pueris lapides hinc indepróiiciéti
bus.Hic verfus alicubi legitiu hoc mcdo:
ludi&riü pueru lapides iacïmtibus in me.
Ruliica cura]
rufticus laboriofus, vt
Horatius x-Carm.dixit:
luuenumq; prodtspublica curtt .
Qu&lacerisramis] excuffis, dcic<5tisq;
frondibus.
Ardua] fVltilHma-,ingens.
PerfiriBoq; libro] cortice etiam peren f-
fof«ptus& irnpetito,rupto,fciflb. Libru
cnim vfurpathic in primaria fignifi..atio-
ne,nempe pro parte corticis hnerna,qua:
arboriadhaïret.Vide Caflïodor.lib.ii. e-
pift.j 8. Variarum. Alibi hoc carmen ha-
bet, PerfriBoq-y libro.
iundtf] iaculisjballiftis.inftrutnentisad
lapides eiaculandos.Fundainftrumentum
ex fune fai3:um,quo rjinduntur, hoc eft ,
iadantur lapides.Hinc Ftu:ditores,milites
qui funda dimicant.
Petor] Iapidacionibus vndiq; conflcior,
dilapidor.Sic Ouidius T
A popule faxH pr&tereunte petor -
Trans ïertvr in parences,qui
liberoshabentvfq; adeo perditos & pro-
fligatos , vc damntim atrocilfimum & in
famiam ijsarceilant, a quibus funtmol-
liter educati, £ft quidem liberornm gene-
ratio naturalislxcicia , veriim permciofa
& pcenitenda , quoties pareiuum ruina;»
infamiar.aut mortis caufa funt.Qnemad-
modum nucis frudus in caufa eft, vtar-
bor,de qua produftuseft,faxis fudibusqj
petatur,ramiqjeius difFringantnr • Tales
fuiu,quos vita; improbitate, vel ctimine
aliquo in/ïgnescenfura corripit,antcoer-
cet rnagiftratuSjiiqn fine parentum dolo-
re incredibili. Hinc tam frequentesmnl-
tonim parentum de fufceptis libetis que-
ftus, aquibusnonimnquam conijciuntur
in extremas airumnas & vita» difcriminaj
vndeillos non immericö pcenitet, fe libe-
rostam nefarios & improbos fufcepifle .
Talis inde vox eft fub perfona matris a-
pud Ouidium.de Nuce:
Nunc vterui vitio e%,qu& vult fermofa vi-
deri
>
Rara/fcin hoc&uo efflqus. velit efleparês.
Certe ego fi numquam peperificm
, tutior
ejfem :
IBa Clyt&mneBrct, digna querela f uit
.
Itemque.-
JruBtto obcsl ,peperijje nocet.nocet ejfefe-
: raam \
QH*efu't multis,h*c mihiprtda malt.
Fff 4 Huc
lieer .
Vmd4>
IV.
Mollim
educati
liberi da.
num pa-
rent 1 bus
arcefsüt.
o**
«.
Loeus è
Nuce Out
diana
.
-ocr page 902-
Andreae ALciati
82,4
blema.qua: è coHedan. Stobsei commode
huc transfetri po(runt>Seim-74-Pt*terea
hocfrequenti(hmè vfuvenire videmus,
vtqui plus emoltimentireipub.afFerunt»
& vberrimosirucïirc in publicum produ-
cunt, ij ab omnibus Iaceflautur»ludibrio
fint vulgo, pérfecutionesincredibües, ie
mille mala patiantur. Viciffim verö de-
perditi ac Dullius fiugi homines (ïi mo-
do hom-inis nomine digni) fuaignauia»
tgnorantia, (nedicam malitia) & fordida
Iterilitatc.nonfolumfecuri viüunt,fede-
tiam ad fumtnum honoris & opurn culrnc
facilèprouehuntur.
Heroum Huc ttkioyxawthiutatferoumfilijno-
filij no- x&.
Eteiiim veteribus illtidobferuatum,
x&
fuit, prajftantmm virorum fïliosmultum
fa'
aprogenitorum moribusabfuifle. Manet
Schodie paffim vnIgatusiocus:UA?yi»^ie»-
tijfimispatribus ftultifftmos propagari li~
beros.Dccfoiat
hoc atgumentum Aeüus
Spartiaims in Senero Cxfaicnaultisexcm
pïis probans, ita ferè vfu veiiilïê , vc viri
feu virtiue,fcu literis, feu fbrtunaeindut-
gentia in(ignes,antnullos oninino liberos
habuerint,aut tales reliqnerint, vt magis
ex vfu rerum humanamm fuirtèt ,ülos
abfq; libetis difcedere.Illuftraui hoc Em
Amor filioïum-j.
EMBLEMA C.XCIV.
\NT E diem vernam horeati can4 palmnhe?
**• Frigore nidificM,prteoqua & om fouet :
Mellifts @> puilt <vt iaceant yfibi vdlicat ttlas,.
gueif MÓA faèerm dejTeiJ tfja ge la.
&miï
j
-ocr page 903-
JEmbtemaaj:
8zf.
Xe
quïd Coïchi fudet > vel te Progne improba? mortem
Cum volucris fropru polis amore fubifi
C OM MEN TAR I i.
IN nido fuperarbore,foIijs exhiberno
ftigore viduata.conftriKfto/edetpalum
bes,ceu piillpsfotu a frigoredefcndës.Pa-
liimbcs cqlumba eft filueftris.cuius natu-
tam defcribitPliniusl1b.10.cap.3y.
M A G N v M & fingularem amorem
erga prolem oftendunt palumbes, qua:
hyemis vehementiffimo ftigore, brumali
nimirum tempore,quodcirciter n.diem
menfis Decemb.coutingcre folet,die bre-
uiffimo,niue,glacie,& imbribushorrido,
Sole tune in Capricorno exiftente> contra
Volucrum ferme omnium naturam nidi-
ficantes,oua fuamagna cura Scfoücitudi-
nefouent: vtquepulli mollius & calidius
iaceant, ipfa matet fibimet plumas euellic
& nido imponit, uuda interim quafi &
moritura.fiigora extrema fufferens. Pro-
pofito itaqj hartim auicularum exemplo,
>n quibus natura duce fummtis amor ,
curaquedeprehenditur erga fuos Fjtns ,
arguitur matrum quarundam inimaniü
barbara & plufquatn ferina crudelitas,
quae fuis vitarn adimanc, edo&a; ab aue
palumbe, quo affèdu in eosefledebeant.
Cauerum ex Alphei Gra?eo translatum
eft Alciati hoc hexaitichon> lib. 1- An-
tholog-
ö'pvil , '■
ttKva; iyvtiitLs apiQiyitieTipvy&i,*
MeVpa [Atv ovpóvtov npvci uKurw •« ycXp
tfJLUVOV
AtSépos oö petviaiï wninrethof vtiptcov.
TlpÓKVn, Kj //.»£&& KetT cüfof a.lS't ffSnti
MwTê'psj, ipvi&uv epya. <f7JWx.of*6--
vcu ..
?t"*rfa niue, hiberno ticur ales tempore ,
"julfis
I plumtt,puilt s molle cubi Ie par at.
Eonec ab aerio tabefcat frigore; nifors
Permantat vitlrix frigoris aerij.
■A?»è -vïïo affeiïa, Progne & Medea dolore
MatreslnempeauiüfunteafaBa Heet-
"'bernis niuibus coufperfa.cicur auis ,
Pulliscubitorias citcufundit plumas ,
Donec ipfam aerium ftigus perementifi-
quidem permanfit
Aeris rcliiöatrix cceleftium imbriup*.
Progne &Medea,cumpudorepudMt vos,
Matres.auium affectus addifcentes.
Sic vertit Alphoiifus Nunius Mityleiien-
fis, egregia indole iuuenis,:
Gattina hibernis niuibus cooperta,cubili
CópaBo ex plumispignom chara feuet.
Donec eamfiuüfrigus male perdidit ,.atq;
JEtheries manfit nudaparens niuilus .
Sit pudor , o Medea ferox, atque improba
Progne:
             
ir matreszolucrum difcite nunc opera.
Verfio
Alphonfi
Nun ij ■
CS.
4e Hï.
Venit etiam esdem carmina Femandus
SancUus Francifcifrater, fed .velut para-
Ternadi
Sanftij
.
phrafticè fic:
Canus Deccmber,brumaq;f&uiens
Montes & agros texuerat niue ,
Gallina pullos mitis ales
Trigore nonpoterattueri,
Nee fata charis filiolis valet
Auferre: verum nidificatfuis
Plumis ,&alittponit,&quam
ïerdiderant rep ar at falutem.
AB ipfa -uitam periHdit & tulit
Mortem libenter Progne aliter tarnen
Colchisq;focdare tiraq; audax
Paffa manus proprio cruore
»
Eiufdem aüter :.
            ;
Bruma fremebat atróx,pennen gaüina n-
liquit f
Trigus vt a, natispeü.eret,atq; obijt.
Hinc Medeaferox , hinc Progne difcite i
namq; b&c
Sis vitam pullis pnbuit,ac morituf\
"«»«
!,
ANTE diem vernam] ante vernum té-
III.
puSjipfo hyemis fauiientis fsigote.Pal um
bes poft folftitium patere Plinüis dbcet
lib.io.Natur hiftor.cap. 3 y.
Canapalumbes] cuius plum?canitiem pai££et,
referunt. Albertus Palurnbes fic'diöos
vnde t
putat , quod parcant Iftmbis , Nam qui
frequentiori vfu eos incibum fumptitare
coiifueueriut, in Venerem hebetiores red-
duntur. Quarenoti infeuë illuddehis
auibus dixit Martialis 1j.Epigram.ff4-
Inguina torquati tardant, heletantqi pa-
lumbe s
;
Non edat hans volttcrem qui cupit ejfe
falax .
Borealifrigore]
fsBieritC-Aquirone.quï.
fïigjdit
-ocr page 904-
Andreae Alciati
8z6
animum cadete potuit tam infandum fcfi*
lusjtantumque flagitium, vt vitam ïnuo-
eentibus adimant, non dicam jgnotis auc
exteris,fed iis quiquafi fui corporisment
bra fint.imó reuera expieiTifrima.nonrni»
ta autadumbrata.vt fic dixerim, fimUla"
era'ld fortè fit.vt fama;confulatur.K«c
ob hanc labem culpamque teterrimam a-
pudeos.quibufcum viuunt.tuborem con*
trahaut. Sed tarnen
Summum credo nefat anima*» friffff*
budori,                                   g
Et prof ter vitam viuendi per den cauj)*i •
Etenrm quarhasc vitaefle potelr, qu* afti-
duó fibi roaiè confcia noéte dieq^e 'iul
portee in peiftore ceftem ? Tantum verc*
abeft vtimmanicas ea in belluis deprehen-
datur, qua: etiam pueros a matribus au'
reliclos,aut eieclos.vberibus interdurrt a-
luerint, & pro viribusimmuties a damno
fecerintrcuius reiteftes habemushiftorias
turn Graxorum.tum Romanorum. Htc
auteni cxemplum propoiiic palumbis,
qua: fa:iiiente frigore nidifïcas,& parfum
emittens.fibi plumas haud grauattitauel-
lere.vt paruuli mollius incubent.-quo nc,
vtipfa fajpè mater gelu concabefcao Sul
picius Seuerusait.-legediuinaqui partum
non deformatum mulieri excuflèrit.extre
no fupplicio puniendum. Qujd 'gitur
muiier, qujeauder, partum elidere, qua:
fua ipfius vifcera ( horrendum diftu.fa-
cltique iropium) euifcerat ? Succurrit ad
hanc rem grauillïmum Tertullianiteft'-
monium : Ctim nobis homicidium femel
intetdiclum fit, etiam conceptum vteroj
dum adhuc fanguis m hominem deliba-
tur.diflbluere non licet.Homicidii feftina
tioeft.prohiberi nafci.-uec refert nata quis
aiiimam eripiat.an nafcentium difturbet.
Homo eft & qui eft futurus : & frudluS
homiuis iam in femine eft . Qua ratione
nulier quidam Milefiaquodmedicamen
tis partum abegiiTet.damnataeft capitis:
quanqnam enimeum , qui nondtim elTet
horao.exp.iIiiTct, fuftnlerat tarnen fp=m
parentis, memoriam nominis, fubfidium
generis,ha;redemfamilia;,dei1gnatiimque
ciuem Reipub- vt Cicero in Cluentiana.
Ouidiusalicubi deteftatur facinus idem
matrtim, qua;in fuos foetus ita crudeles
funt.vc velabortiuos.vel etiam recensedi-
tos vira priuent. 5ic enim ait -•
Q«< prima inftituit teneros auellere fX'
tus
,
                              Militia-
frigidiflimuseft.
Mmcoqua &ouafouef\ quatfatiusfo-
ret in tempus vernum poni, lapfo rigore
hyemis. Praecoquus idem quod prascox.
quod ante folitum tempus raaturefcit.
Marti ah
Vilt* maternis fueramKS pr&coqua ramis-
&c
$ibi veO.icata.liu] euellit fibi plumas,
Yt pulüs moUius nidifïcet •
Queis nud.t deficit] quibus plumisip-
fadeltitutamoritur •
Zcquid Colchi pudefi] Num te pudet
trtco-
qfiMS.
hiedea
Medea > qua: liberos fuftuliftü axsrpoan"
ad Medeam & Pfognen.quarum illa libe
ios,quosex Iafonefufceperat, interfecit,
vt annotauimus Emblemate j4.Meminic
huius Virgil.Eclog.8. Ouidius.de reme-
dio Amor-lib.i.& de Ttiftib. lib. i.& f.
Metamotph.7.F|acc-lib-<57.&8.
TrogntJ. Trogne improba] Progne Icym filium
exTereo fufceptum trucidauit, Sc patri
comedendumappofuit, vt pluribusenar-
rauimus Emblematc 70. Habctur apud
Sidon.St Statiutn pluribusinlocis : pul-
cherrimè verö apud Ouidium- 6. Meta-
morph. De vtraque veto Iuuenalis Sa-
tyr. 6.
Credamus tragicis quidquid de Colchide
torua
Dicitur, &> Trogne.
f«4
Sulfi-
Se»1'
cut'
rv.
Matrum
quarun-
dam in
foetus im
pktas
Hoc (vt dióhim ) fufceptum eft in
quafdam ferreas & abhorrentes ab omni
hunianicate matres, qua; foetus enecaut,
autetiam incuria petire (inunt: quas cer-
tè tauti Hagitij veleömagis puderede-
cet, cüm qua; rationis expertia funt, id
red
Hf
fit
numquam admittant, ccrtumqj fit ex ijs
aliqua,&,vt veriüsdixerim,pra;ter admo
dum pauca,ferè omnia,tanta curaparoii-
]os educare & tutari,vt fe non foueanc ac-
cu ratius. Nemoeft profedo quinefciat,
tantamnoneife belluatum feticatem , ac
qüorundam hominum , qui fua pignora
relinquere non verentur> autetiam per-
dêre non exhorrent, qua; communis om-
nium paientis inftinclus & piefas feruare
iubet.ijfdemq; curare, quaïad vitam fu-
ftenrandam neceiTaria funt. (Quibus ita-
que verbis.aut quibus,qua:fo,diris deuo-
uebiniuseiufmodi flagitium, non dicarn
parëtum.fed carnificum impiirtimorum,
qui natura; ius,vel etiam honefti repagu-
iiini prajcipuum diflblueruM, quibus in
-ocr page 905-
Emblemata.,.
82.7
"««.
flamma fuftinet, quam vt fuos foetus ie
fuperftite fibi abripi patiatur. Cattenir»
quantafit, eaque natu ra lis in liberosro/j-
yn parerttum,. cfoclè Xenophon difpiitat,
i. Commentar- in colJoquio Soeratis tum
filio Lamprocleo.Euripidis citatur illud:
K'lTCtlTlV c£v9pavT^fO-tV <J ^.V\n., TiKVt.
CunBis hominibus Uberi funt anima ,
Philoftratus üci&ioKrtv « ■\-\f)^nt(>f-vtt.
Animalibus Uberi funt anima mjlar-G
ra
matici porrö vetetes filium , quafi a/A/ac ViUusvn
vocant> quia nullus amor paternum vin- dedtftus.
crt.iti 1-cum fa riofus,7. C de curat. furio-
ii & l.ifti quidem, 8. fF. qued roet. cauff.
Ex quo illud Poetasin i.Asneid-
Omnis in Afcanio cari Bat cura parentis.
Et Cicero ad Atticum: Filiola wa te dele
(Sari gaudeo.- probo enim, vt qui maxi-
me, Tiiv ïopytïv tpwiKHv Trpos ra. tir-va. •
Etcelebratalapientibus il aiKo?cpyi&,de
quaegregiePlutaich. Ekgans apud euu-
aem poetam locus 4. AEoeid. quo Anna
foior Didoni fuadetnuptias iteraie vpos
7Üv ira.iiïoTroii&v ,
his omnino verbis :
Solaneperbetuamoerens carpere iuuenta ?
Nee dulceWfktos,Veneris,nepr&mia norist
Apud Gratianum,i.q;i.Pudoreft foemi-
nis nuptiarum pi'smia non: habete.Q_ua-
re & in fklitio argiimentOjlepido tarnen,
i.AEiieid-Iuno pollicetur AeoIo fe datu
ram pro prsmio nympham formofarn ,
f(£Cundam,certo connubio fociandam }
Öttarum qua forma pulcherrima Deio-
peiam
Connubio iungam s7abili,propriamqi di-
cabo :
Omnesvttecum meritisprotalibusannos
Exigat, &pulcrafaüat teprole parètem.
5ed hocgeuetalius. In Pandeótis in-ris ci-
uilis animadlietrimus id edè vetü , quod
naturaomnium parens fingulis noftrum
animis.infeuit, proarfedu paientcsinagis ^*'w W'
torqueriin perfonaliberonim,1.8.Q_uod p^nafilij:
metuscaufa. Vndeleges ftattnuttjinqiia:- f!>rque>-
ftionibus habendis pritis filiumJquam paw tur
ttem , fedeo prxfeiite velfciente toituraj:
ftibijciendum:fic enim durius filij quam
fuiipdus pcenaarFeflunijfacilius ad veri-
tatis confeffioném corwpelli. Ad\dnobile
eft Aiiluoesexempkim, qusa Ptolemxo
Fratreinfidi js & fraude decepta.cum efiet Arfinoev
confpicata immiiTos percuftbres in filjos mira- im
impubereSjComplexa eosad.fefugientès, liberos*
eaparte,qua vulnerafilijsinteiidebantur./^Vaf,
dm
Miihiaftttrat dignaperirefua.
Si mos antiquis plaeuijfet matribus idem,
Gens bominumvitio deperiturafuit.
%uid plenamfraudas vitam crefcentibus
VUÏS ,
.fomaqj crudeli vellis acprba manu*
Spente fiuent matura fua :fiue crefcere
nata :.
Elf pretium parm non lette vit* mort.
V'eflra quid effbditis fubieHis vifcera talis,
Et nondum natis dira venen* datis?
Colchida disferfam pueromm fanguine
culpam,.
'
At q^ fua c&fum matre queruntttr Itym.
Niette quis Tere'us,quisvos irritét lafon,
~Bigere follicita corporet velira manu?
Héte neque in Armenijs tigresfecere late-
iris
,
Ferdere nee fcetus aufa le&nafuos.
Huc facit q-uod eleganter Laftant.lib. 6.
cap.10.in cruentiffimos infantum occifo-
lesait: Ne ilhid quidemcöncedi aliquis
ptitet., vt recenres natos liceat oblidere,
qua; vel maxima eft imp ietas . Ad vitara
enim Deus infpira; animas.uon ad morte.
Verüm bomines,ne quod fit facinus, quo
manus fuas non polIuant,judibus adhuc,
St fimplicibus aunis abnegant lucem,non-
afcdafam.Exfpe&et veto aliquis vtalie-
no fangtvini parcant.quMion parcut fuo?
Sedhi fifie vlla cöntrouerfia fcelerati &
üiiufti a,qui il 1 i quos falfa pietas cogit ex-
pouere? non poffintinnocentes exiftima-
ii, qui vifcera fua in prasdam canibus ob-
ijcmnt:& quantum inip-fi'seft,,crudelius
Wcantjquam fi ftrangulaflcut. Quis du-
bitet quin fitimpius,qui alienas milericor-
diae locum non tribuit, qui etiam fi con-
tingat ei quod voluit, vt alatur , addixit:
tertè fanguinem fuum vel adferuitutem,.
vel ad lupanar. Hxc ille. Cicero z.de O ra
'ore: Fcra; pareus fuos diligunt, Si nos in
liberos noftros vtidebemus iudnlgentia.
Item j.Tufcul- Beftia: pro fuo partu ita.
propugnant, vtvulneraexcipiant, nullos
'mpetus,nullos cafus tefórmident. Is ve-
hementiflïmus in filios amor,potiffimüm>
'uPelecano, auc Aigyptia , celebratur ,.
•Jiiae fe neci» pótilïs dedere foleat ,'quam
pariuili capiantut- Ea igitur viatores fal-
lit,eofque tranfuerfos fedücit: femora e-
tiam vellicat;,vt exen (Ta fanguine filij pa-
fcantur aliquandiu.Imö inardentem igne
feconijcit, fcque toneri citiüs in rapida
\
0
Hl
% 1
"CHs
**»?
*4o
c*
4*
-ocr page 906-
Andrëae Alciati
82,8
non taquidem inituia.qü? non poteft e(T«
fine animo nocëdi.quam patentiiinciuia
in fi|iü vindicauerunt.Poflet idem Emble
ma multis exeroplis iufigrtis parentum a-
morisilluftiari, qua: quia peti poiTunt ei
Val.Maximo lib.5-Sabel.hb.3- Atliano,
& alijs t nolo longiori fermoiie ledorern
detinere , fed pium Asneam filijs exem*
plum ftatuere prétatis in parences paro <
diu corpus futiffl eafdendutnoppofuit >
multisqiieita vuincribusaccepciSieorum
faluci confulerc non potuit, fed vna euro
ijs eft miferrimè eonfotla.Legimusinex-
peditione Cyn minoris apud Xenophon-
tem lib.4.a pueroquodam.Dracontiono-
mine , pet imprudeiiMam puerum inter-
emptü fuilTeKjuamobreincxiliiim pulfus
quaaiqua puer & imp*udens,Sed indices
Pietas filiorum in parentes
EMBLEM AC X CV.
TyER medios hoBels f atria cttm ferret ab igne
•*■ ABneas humeris duke parentü onta:
Par rite, dïcebat: vobis fene adorea rapt o
Nullaerit-, ereptc1'fed patre fumma mihi *
C O M M E N T A R I I.
PI vs Aineasarmatuspatrem Anchi-
feii fenïoconfeftum, humeris fuisex-
ceptum baiulat,& per mediam Hammam
incenfe Troia; eréptum defert.
Ae N e A s poti/iimum cotnmmdatur
obfummam in patiem Anchifen pietatë,
Ilio
lH1'
ft«
-ocr page 907-
Emblemata^,
^
'"oeiiim etpügnatoSc iamiam con8agra
tc»Ule ciitidris alijs facilè negleftis, Doos
Pc>Utes abduxit,& pattem humeris' è me-
dl,aflaminafuftu;it. Q^iod hoftes Grsei
Cllttl vidiflTent.motipietate tam infigni.ei,
^■'od fibi dari pqftulabat, corïceflère , Sc
■béiiridi quö vcIJet,facultatem non iriter-
c'Uferc, fareiKesilli quidem hoftilitacis
'etnitti iura, & manfuetudinera eflc adbi-
°c"dam,aduerfus eos poci(Iïmum,quiita
'etecüiidè fe frf Deos & parences gerant.
«•«fett AeIuii.j.^ó/x/a- <V«|t.Virg.i.Ai-
ncid.Ouidiiis 13 Metam.Hoe autem ex-
>            u''c è Grxcoauftorisintiominati, quod
tfct'* '-1'D>1-Epigram.&f pihovopyitle . ■
H- .'■ 8" *"jJ(JsM/iÖ»?} fop&TOV (J.i<roV »7/1 T«4*
''t, •ffi :*-jp jjpa;-.                                         '
„. <*■:■)iia.{.,ï7isv Treurt 0dpo{ WATtpa..
MK&yt
ƒ' dpynon , ui} -^-ciJiTa , uiKpw
■ i; &p»
Kif£of o' ywp&hilf > ia eTê ftpoVTI,
[j.t'y&. .
% conatus eft aliquando reddere Clau-
3'us Minos: I
** incendio^Iii'aco, telorum per medium
eripuic lveios
' AEheas.piurn filio pondus,patrem ;
Acclamabataiitem Atgiuis: Ne tangite :
exigiuimad Martera
Lucrum fenex; at [mihi ] ferenti ma-
gnum.
'Snftulit Mneoi- Graium per tela,per ignes
lnualidi fanBum quando parêtisonus:
Farcite ciMxif.nihil hoc e Harte lucetli,
-At mihi fublato gloria Jumma patre.
■^arullus lib.j.eoderaomniuoargiimëro.
^Umferret medios pro les Cyther&a perho-
ttes
^rnpofici collo languida. membrit patris
:
^arcite,ait,V>anai,leuis eftferiegloria ra-
pto;
•At non. erepto glorifl patre lettis ,
;~urn quo Epigraramate noninuitus cort-
*«tre velim lepidum A&ij Sinceri, Itali
*oeta: reueta politi & elegantis carmen ,
luod ingemmam icriplïc è'SinueiTx rui-
^15Crutam:qtia ingeramafculptus Aeneas
>  .         ^ncbifen patrem & Afcanium hameris
f'^Cd "ftollensconfpiciebatur.Id eft ciufroodi.-
^" s4n Iitcmiki qu&rofeos iujfitfordere hyac'm-
*l"tó "          ihos >
' P-tnitet articulvs-unicagemma men 1
Qfiut in exiguo dticlor Hat Troicut oibe ,
Anchifesq; fenex , Afc<wiw%ifucr ',
Qhk credatïveteres iHtey neglefta mina*..
Ztvili latuitfemifepültafolo.
Th tarnen obrueras.nec te Sinuefla pudeèat
Hoc decüithcu, term occuluijjc t'uu?
Scilicet Aeneani, natumquepatremq;■ ge*
renten* , '■
' IgnibiM ereptosobruerefq; Deos?
Parcere debuertu, cui iatn pittflamma pe*
percit ,
Nee te tam turpi dedecorare nota.
JE/ dubitem Belgmq, feros,rigidojque Bri.
tannos
Hac comité ignotos é-penetrare[must
Hac ett Uiacos pietas tyettanda per ignes,
Cum ■verit» eft profwgot hdere fltmtna,
■ Deos\
Huc facit pulcherrimns Senec* loctis 3.
de BeueficijSjvbiait: Hoc agite, optimi ?uleht*
imienes,propo/ïta eft inter parente's ac li- Senect
betos honeftacontentio . Suniitcmodó a- 'ocUt
nimum quakm decet,& defkere nolire.vt
vincatis optantes. Nee defunt ta pulchr»
certamini duces.qui ad fimilia voscohpr-
tentur.ac per veftigia fua ire ad vicloriam
fxpè iam partam ex parentibus iubeant.
Vicit Aeneas patrem ipfê, cuius infantia
leue tutumque geftamen. grauem lenio ,
per media hoftium agmina, & percadétis
circa fe vrbis ruinas fcrens, cüm comp'e-
xus facraac penates Deos religiofus fenex
non fimplici vadentein farcina premerer,
tulttillum per ignes: &quid non pietas
poteft ? Hsec Seneca.
PER medios hoftes] Per medios Grae-
corummilitum copias.
                             Ui»
Patr'u] Hij fiue Troa:.
Verretab igne] ab incédio. Prouctbiura
fapit.quo vfus eft Ariftidesiiv Apella; ge-
nethliaco: ix, y.sn, <pa.ffiv,'»vpa{ t'qv ètv-
i'pa. róQiv-E medio,quod dicitur,incëdi*
feruare
wwwjproeo quod.eft.è maxiino
periculo überace.
DuUepurentis onus.] Sicsferè Ouid 2..
Faftor.
Deq; viri collo dulce pependitmus ..
de Lucretioloquirur. CatuUus ad Maii-
lium :
lngratum tremuli tolle parentis onies .
Adorca
.] Gloria.viiftoriabellica. Ho- j^snx
rat.4-Carm.Ode4.
                                 auii.'
Qui primus alm % rifit adorea ,
Plimuscap.j liu-i 8.Gloriarn ipfanra ht
ris honorcadoream appeS^aUGquia g!a-
ïiofurn.eu.ra putabatu veteie& > r-iri'fai -ci%
Cnsia
-ocr page 908-
Andreae Alciati
*»l£
«opiaabunJaretjVt tradit ïeft. Pom peins,
Arnmian.Marcell.io. Labo rum fa&orum
que vehens adoreasceUas.Sidonius Apol-
linar. Epift-7. PofTet triumphalibus ado-
reisfamiliae tuasdefatigariSApuleius All-
ni aurei j. lam & ipfe pofliim mihi pri-
mam iftam yirtutisadoreamnumerare.&
7. Vt,-qxiod aiunt. domi forisque fonibiis
factis adorea plenè glotiater. Mamerti-
mis Panegyrico:Cüm honorem meum a-
doreismilitaribusciimularet.- Claudiaii»
delaudib.Stiliconisin fine :
H&c omnes -veterum nuocauit adorealat*
rus.
Marcelliouslibi.if. HiiVCatilioa claras
gloriarurn adoreas fempiternis maculis
oburnbrauit •
Haptcereptoi] Obfenia difcrimen Ggni
ficationis inter fimplex & compofitü; vt
illudeft in fuperioribus,Emblemate9o.
Viris rapimur ,pi[cibus eripimur .
IV.
          Scriptok.es plenq; graiies. vt
Tietatts ottenderentlongè pulcherriroum pietatis
txêpium in parentes fïmulacrum, AEiieam infigni
Mneas. pigtate virum , & qui è medio patria: in-
cendio fenio confedtum patiem htimcris
fuftulerit.reprjfentari volueriint.Etenirn
vna pietas eft , qua; hominem maxime
commendat, vel qua; iuratiffimos hoftes
ad maufuetudinem lenitatemqne cogat,
manusqtie continere iubeat. Q_uare hoc
loco monenuir,quanta ob(èruanria,qnan
toqj amore debeamus profequ i pa rentes ,
a quihus fecundum Deum vfuram vit*
communisaccepimus.Seinténim parentes
viust quidam ver&aue imagines cSmunis
omnium parentn Bei,a,ya.Ky.aTct
t«w-
7W TtATplf Aio(, tefte Proclo: dixttque
Hierocles tvj4 yovsec? hvcu 701/Y $~ivri-
po'jf
kJ ivriyeixs rivtt; .Chst/Y, 5toba;us re-
tulit 1er.77.neqj vllus eft, qui Deum re-
étè colere& obferuare poteft, qui in pa-
rentes fuerit impius : dioi ptytsot io7f
epoveriv 01 yoVHf . Parentes fsint infiar
Deorttm eerte maximorum apudpruden-
te*
. Platonis non male quadrabit oracii-
lum hoc locojfic enim 11. Leg.Cuius pa-
ter materve,iut borum parentesfenio con-
fetti, quafi thefaums aliquis.domi iacent,
isputet nnmquam aliudfibi talefimttla-
crv.m "vel magis efficax domi affuturum
,
tocus fi reftsfut dec et,ab eo colatur , ld eft;tto,-
ïlttortiS) TtipOVJ 07U: HffJ. yilTllp • H 7HTC0V WctTS-
woTê *yd,\fj.a. twrZv tomov ***" f tt>'
el au put iv olitia, %ym yAKMV *vifa
ttrttrScu, iiv ft) Kctia. rpcyrf 71 %t
duro §ipa.wi\in e
Ktx.7iiy.tvos- " .
fanè vel idre natura; fiüj parentibus P; '
tatem debent , vt pofthabitis,^01."^'
tebiisq; caducis omnibus , ülis in ?}lJ? A
etiam cum difcrimine vita; libeutil"
fubueuiant, eos nutriant & veneKllDe.
obferuantiilimè.Numeratur & itlter. m
calogi pra:cepta vnicum , cui pr«mll|^ ■
anneflitiu,Ionga:uaniniit:um,in tet»»S:
ta, Exqdi 10. Exeroplum infigne ïK.li (.
pister noftrum AE.neam habemus iul'
nem Pinéfem.cui Plutoni cognomen«r
Hic tanto animi corpotisvc toborearlt'
tusfu.it.vt ('tefte Yal-Maxim-lib-f-) cU
obfeflW vrbis fua; clauttrïs prxftder^'■'.
Romanus Imperator pattem eius caP,-
uumin confpeelu ipfiusconftitutum: >"
ftriclis militum gladiis circumdediftet»
occifunim feminitans, nifi irrupt'o'ii »u
iter pra;bui(Tet, folus è manibus eor«l°
lené rapuerit,:duplici pietatemeruioradu^
quod & patiis feruator, nee patria; iu'
proditor. Qiiid Cimon Athenienfis?q.B^
&ipfepietatecenfendus? Qui vtMi^'.|j
dem patrem publicè darhiiatum yhic0*\
eximcret.vltró fe cai'ceriobtulit,morfe
(vtcredere xquuni eft) libens oppe'1'".'
rusamodö patrem LpericulofcriwA*1 £
luftrantur hasc memorabili hiftoria^11
f/'
prior' um
- al' V
a Fazello recenfetur, lib- 3-cap. 1.
Decad. Dutarumjinquit , AatriiHi ftp'^
f
,!!>■>
tura &pietateCatanacelebrataeft. q".
\- t
Catanenfes quidem Anapium & Arr>P (jli,
iiomiim; Syracufani veró, qui de c0'""0.
patria coutendunt, Emanthiurn & ^-g,
nem vocant. Hi AEtna quondam l^1^1.
cendiis graflante,parentes fenio c°n'& ad ftii'abigne fluente liberanone*
iro-
ut.Pa'
potentes , vt eorum vita; confulereii .
trem vnus.matrem alrer immeris fu j-
res ab incendii loco qnam celerrirne a P
taruut'. Ciimq; paientum preffi F°" " j
tardius (vt par erat) iter confkeren ' £
vicinis & infequentibus ignibus vin
opprimi-.qui tarnen cum abinceptoP 'f
pereob periculi inetum uondcfiftere
atdentinm ignem fluenta.cum ad coS " e.
uenilTet (miruro vifu) iuxta il!°r"J? '£g
des in dnas pattes fnnt difieftafSC «P ° _
parentibus adolefceines > uuilo eIS '
dt piëta _ pis » ymietiiv otKia. kui/tsu naynhiot,
-ocr page 909-
Emblemata-j.
S3I
*t« ntqj incoraraodo praterierunt. Sed
poll eos, vt res mira dilucidiiis apparetet,
*"rfasflarnma?invnum corpus coierunc.
>£* virtute ac miraculo commendatis
"dolefcentibus poft obitum eorum Cata-
l,«nfes monumentum regia magnificentia
^cxerunt.regium pgrpetuum nomen in-
diceutes; Piorum namquccampum eum
aPpclIarunt, ac ftatos folennesq; honores
Petpetuoillis impendendos dedicaruntj
3«os quolibet anno anare etiam fua Pau-
lan'asmagnapompaperToIiitosfuiiredo-
Cet- Hinc videmus Dcum verum Ethni-
os quuq; fingulari miraculo crudiifle,
^iiod Hberi po'thabito proprio pericnlo,
jM.ïani parentum tiabetc, omniqjratione
•lis opiculari tenerentur.Magna funt hasc
v|tilis pietatis opera,fed nefcioan his ora-
jl'bus valentius & atiimofius Claudi? Ve-
«alis yirginis faóhim >q uaj eum patrem
J^jnrn triiimphantem e curru violenta
Jr'b. plebis manudetrahi animaduertif-
*et> mira'celeritate vtrifq; fe interppnen-
^0» amplï/limam poteftatem initnicitijs
a*ceufam depulit. Igiuu altenim crium-
Phum pater in Capitolium , alterum filia
'1 ïdem Vefta: tulitsnec difcerni potuir,-
vtriplus laudis tribiieretur, cui vi&oria,
'iciii pietas comes adeiat .Sed ad viros
•fcclwamus. Oppium a triumuiris pro-,
^tiptum (dum ad fuppliciurn quarere-
'"•y filmshumerisexculitJ& incolumem
Pjt'iexic ia Siciliam- Refert Tacitus lib. 3.
*?'ftot.Sub Virellij nerarijhominisprin-
c,Patii mieum didtu accidit,& non poftre
l*1* pietatis exemplum . lulius Manfuc-
jUs ex Hi fpania rapaci legioni additus, j
^pubetem filium dumi liqucrat. Ismox
d«ltiisinterSeptimaiiosaGalbacoBfcrï
P lïs>oblatumforte patrem vulnereftra-
tUft» 1 dum femianiniem fcrutatur , agni-
s'agnofcenfque, & exfanguem ample-
Us > Voce flebili precabatur piaios patris-
an«, nevè fe vt particidam aduerfaren-
J^Publicum idfacinus:&'vnummilitc,
lotam ciuiliü arraorum par term firn ui
attollere corpus>aperirehumii, fuprem»
érga parenté officio fungi.-Aduertere pro-
ximi>deinde plures, hincper omnéaciem
miraculurn, & queftus, & f^uilfimibelli
execratio.Sic Tacitus.Sedaudiamusduii- Flatonit
num Platonera verbis efficacifllmis pater- ƒ«'** «*«-»
nam venerationem incuIeamcm.Ergo(in- f «ren tü
quit in libris de legibus) faseft, parenti- cultu.
bus prima & maxima debitajomninman-
tiquiflirna debitorumperfoluere. Putare
enim quisque debet, omina qua; poffidet,
eorum efle quigcnuerunt & educarunt:
ita vt illis hasc omnia pro viribus miniftr»
redebeat;primum quidemexternabona,
deinde etiam corporis, poftrem© quas ad
animum pertinent. Verbis quin etiam pet
totam vitam pa rentes maxime :venerari
decet: Ieuium enim volatiliumq; verbo-
rumgrauiiEma imminet p^na.Nam om-
nibus praïpofita eft Nemefis.iudicij ange-
lusmuiufcemodi infpector omniii. Opor-
tet itaq>iratis,animumq; explentibus ce-
derc,feu verbis feu rebus id faciat.Quod
fi ita exaclius feruarimus,digha a Dijs ca;
terisque natura noftra fuperioribus pra>
mia refeiemus, pi urinaum bona eum fpc
vinentes . Hajc Philofophi placitaqui al-
tius cerüüsq; imbiberitj in eam, opinor ,
feiucntiam pedibus ibit.ni Galatam altius
hauferir, lemnipetiam fcelëreumbutus»
nulla eloquij facultate, nulla pr?ftantis
ingenij folerdaexprimi poflè/quanj lauda
bik, quam omni excipiendum plaufu fe-
flisqj vocibtis.fi quem inaudias parétibus
obfequeutiilimum filium;&-iii eo Vnocoa
tumacem.ne beneficiis vincatur. Quod ef-
fe certamen omnium fpeciofiffimum cjuis.
ambigat? inquo feflis, etiamfiad triariox
jes redeatjfubinde cajnen reftitueudaflta»
cies.fucciamadumq; Felices qui vicerint,
fèjices qui vincentur. Pof ro defiliornra,
iii pa rentespie ra te vide Valeri» Maxim.
lib.s.cap.4.Ariftotelem in lib. deMundch
ad Alexandrum, in ipfo fine, & Herodo»
tum in i.Hift.de Bithone: iSföbisadjn»!»
lieres reuertendumeft«, '•
X
7 1 ' -,
•ti
Mulieas
-ocr page 910-
'Andreae Alciati
$}Z
Mulieris famam, non formam, vulgat#
efle oportero.
E M B L E MA C XCVL
D I A L O G I SM V S.
ALMA Vetivs, qu£nam bxc facies ? quid denotat *'■
TeBudo, niólli quam pede Diua f remis f
Mefic effnxit PMdias
, fexum^ uferri
' Fcemineum noilra ittfsit ab effigic^,:
SQodifa manere domi, & tacitas decet effe pueüas
,
Suppofuit pedtbus talia figna mets.
COMMENTARII.                  A
VEnvS nuda , c«m rub Cup'irü'ne 'TctbaÉiiripi.dis ,yj teftatur ipfe Al^'V^ £0', ,
foütis atmis in.TrucTo.iuxta ic<5lum iri libro de verbJignific. Scd & illa "^r ^M1
genialem aftat, pede vno tcftiidiaem pre- ; Phna.tch.us iucoitfiiem demaYieio^ .]
Bicns.
                     '                                 tutibtis fcripfiiji^llo; fic enim ib''- v.
TiiTivs htiius Emblemaus fuiït te^rSi yvy'caiiïSv ', » 7»v AvTnvtu y..
/1*7
ii.
-ocr page 911-
Emblemata.**
S35
(fv.       Vaiat óbfiruendo dentlutrifeptó altera.
tfasri' ' '*'*/'*'*'ƒ''*'"'<* ^5V "■*/)l   Kecvagadifcurfetconiux.neHfutilisefto,
&&£'"**°y~*'ytë®*xvcpcuviTcu- ka-       Iffamq; cumopurri Utendarüaddecet.
ZZ ??a *?!***& ?*voi*a. t7]t èyitSïii    Idem Iniiius Err.blemate 14. pili»it Ve- ■^"lu^
em
WVaiKafëtipMM J>£y,inTajiAH<?óv eïvou    nerém ntfdam , ferto nmreo rcdimiram "V^'
^«**&£w^.v.||f«y 4V Ko^hipos^jAiv    intereumibus tofis^afto, hoc ert, balxhéo £ml>lt'
^a??t*s <pcuviTe^,x.iAivaf ft» re3£o{,    vario& pu^hetximoinfrapecluVarnbien ml1"
«A/.*T«V, i>o'£«e iivcu vnKKoityvêpiiJLQV   te,de*tra tenen tem ttia niala auréa, jxua
^tyuycukóf. ld cd: Longè aliter ego de   eoiumbam.pedib
us tefiiidiociri calcatenr
Wherum virtute fentioquam Thucydi-   lymbotfcè nuditare fimpiicitatem & aper
"!>h enim eaminprimislaudandam ejfe    tünvpeclus vxoris demöitrai-.perco;,,^-
?*''W» vult., de qutt.tninimus nut in   bas pnritatera & biaHditias,per au'rea ma
°i>am atitin. malampartemrumor . Et*    la (de quibusnos paulo afité ErribJem.
'toPlettyfa qptimi vt c&puiyita &famd,    ïsi- jcafti atnoris ilficiü'm , per c^ftutft
JfP'mtiufqemin* domi effeêidufam^neq',    coniünétionem deuiinaioiiemq; animorff,
^pt&licum exiredebere . Atmihihacïfr   pet teftudinem & iilentii!rrïj& anxiam rei
t^'teconeïnnior -Lidetur Oorglas,quimu-    ftmitiarrsouftm. E regione opponit Mf-
^'f non formam-.fedfamamvultmultis   netiiam viigiuisfpecie , oculisa'cribus Sc
Wvotam.HxePhitatchus.Dcipfoveib   glaucis,hattanïiiextra,dypetim Ixua.te-
*Riblematc paufaujasin Eliacis pofterici-   nentem.cuius vmboGorgonisanguiccm^
"klis fic fciipfit: Area templo facratafub   caput haira attingat; ha enim fer'è a Pau-
*Juotnon Jonge abe-it. Quajibrcoliriir >    faniain Atticis, & a Cormnodepingitur.
^«■leftem.Venerem vocant.Eiu's ex auro   Epigraphe taiiseft .• Virginempuduiti*\
* «oorc fignumeft , Pbjdiaropus: alteró   mtttronam domus fatagere . Epigramma
Pedeteittidiuempiemit, Areaipfamacep   vero:
riaeft circnmfcpta.ititra maceriam ciepi-
00, fuperqua Venerisfquam Popujarem
nominant) fignum ex a:recaproiufider,ex
eadem fabricato materia.Scop? o dus. q\1?
vej teftudinis, vel'capri ratio fit , ■quibus
najc.perfcrutari cur«; eft.quaueudum re-
l'nquu,Ha;eP.aufanias,qüinobis indicare
Cernummpiifonti pr&bxt dmco collA Mi.
nerud j
Domiporta at exterif Venut ieftudinë'*
V'irgo /ui fatagit decor is bene prouida: at
. vxor .                    il                •'
Trugi filet, nee Urnen excedit domus .t
Proditurn enim eft 3 PIutarcholib.de Iff-
«oiujt.quate telhidinemcalcaret Venus-. dcPhidJam^larilTimi nominis ftatuauvi
Hnare Piutarcluim adeamus,ex quo-to- finxiffePalladis iïmiilacriim,pedibusdra
fftrri Emblema l'iuiiptum videtur. Is igt- conem prementis;&altetü Venerisapitd
tur in prajceptisconnubialibusie'fert.Phi EI?osjpedecalcantis tclhidinéiiv:argumen
awm Elienfibiis Veherem ita finxifïè , vt to in illa cuftodia; fuijqua: virginê deceat
*ö-tudinemcalcaret,-tacitèiignificans,vxo
"bus domi manendiim elle, filcitdumq;
^■tfett Stobarns fermou.72.H0c etiam a-
s»lma Phidiae, eod.em pene modo lepido
•«ÖfelfiiSBje expte(Tu Hadrianiis lunitis,
■^fiilimiirrjj galliae Belgica;decus:piugit
ei1»mrc<a:o corporis ftatu mulieiemjder-
(vt uos pluribus Embfcmate ii. dixi-
nuis) in hac filcntij curaïq; reidomeftic?,
qua; matronamdeceat. Meminit etiam
eiufilem Picrius lib.i8.Hieroglyph. ■
ALMA Venus] Virgilius i.Aeiicid.
Alma Venus ïhrytgjj..genuit Simoentis ad
'■vndam.
III.
ta claiuum fafcem pra; fe teiientemjaaia   Venusamorum;Iuxuria5,& libidinis'ïau- Venus.
y}-oppofita, qua fpecie Angeronia Dea,    trixatqj magiftra.eas enim piima & adiu-
UeiKij prajful obfignato otc figurabatux   ueiiit & edocnit. Idcirco in Deorum uu',
P«d pnfeos. Qipbusindicatrernaspra:.   meriim relata, & mater geminoriün'Cu-
_P»as vxons dotes.nimirtim leu'denudo,   pidiimm dicitur.De qua ficMantuanus-
«*te operam , deinde mant. indufluia   Mater, adulterij Venus efl.üutriq- r&er-
H
',ngllxcOTUillglinam- Eftautcni numero
lo^cnm ïnfcripnone.F^on* virtutcs .
*efiudopremiturpede , clauem dextra re*
ttntat,
trix:                      -
§utn & luxuri& nutrix,& mater atnoriï,
Nee vihiro ferme mimen veteruro Deo-
rum maioribus facris& cxrcmoiüis , fte-
G g g        quen-
-ocr page 912-
834
Andres Alciati
quenuoubiisqs locis honoratum legitur.
Colebaiur& a Cois,vbi Apelleseius effi-
giem vfqjadeofeliciterinceptam.fedmo-
iiens imperfeóram reliquir.yt deinderepe-
xiri nemo potuerir, qui Ca premam in anü
tam egregio operiauderetimponere.Cic
lib.3,Offic,
Öumam.h*cfacies}] erEgiesftatua-
leïltido .. Teïiudo] a tegeudo.vel qnod telta tefta
fit,aic Varro.Aiiimal mutum,tardè ince-
dens , Duiiqiiam domoftiaegreditur, Ted
Ulaybiqj fecum eircumfert, vthabctapoi
logus At Copieus decochlea-Hiiic,$epioi-
*ov,i&e&,domiportam
appellat Hefiodus,
». 'ïpyav.Cicero i.de diuinatione ez.Pacii.-
uio cirathocajnigmaricum:.
JEnigtna Sanguine caffa, domiporta, terrigena tra?
de teslst-
          ditur,,'
Aine,. QuftdrttpeSjtardigradajagre/liSybttmilis,,
alpera
,
Qapite kreui itemictj anguina , aifeclu
truci i,
%uifcertit.a,inmima> cum animalifon».
Et alius quifpiam, alludeus ad uoftrum
Emblema ::
         XardigradaJjerbigradayAomiport_#,<S>fan*
guine caffa,
t/tb pedibjis Vtneris, Cout qttampixit. Ar
pellei..
Yide.etiam. Petrnm; Crinitum lib. u-C,
7. EJegantilfimti.m. ver© de Teftudinc x-
nigma. aliquandplegi Italico idiomate ,.
«]uodb«cnpngraiiabor.appoHeje, vtva?-
liecas deleflet..
                    '.' \
b/on mAgro di goli,.ed:h}il'gauaxxo.
Copro lateffd ,.eMon bï> alcun capella..
Saglio in aria talhor ,,ne fonaugello ..
Sono innofent,e,edi.poeti ammax.x.0.
Yope' campi,e sl.o fempre alm.iopalctz.z,o,,
Ch'k dipinto.
difuorfenx.it penello.
Non attgndo,ne\a guerra, nèaduello,.
Xcotm'un cjtuttlier m'armo e incorax.z.9^.
Genero.con fofguardpifiglimjei.
tafco l'herbette , e pecora non fono ..
Non fin ferpen*e*,e rihj latefïa, e i piet..
Kittami taccjo,epoimort# rifono..
Anxj nel tempode gli /tntïcbi Dei,.
S"vn Mujïcocantaua, io
fjtcea-.il fuonv..
Meco. hoj quant'ho di bnano.
Mtalhpripot cbe moro., ilmiocafino*
Qiuenta.vizfiafio,in. cm non. fta mak
vino
'■■•
Minst'* Sèd!qtiiaada«iiginaxadHiertifnus,:vno St
ijircjro adbuc. sejugmate.uos KÖudinisjat-
ditasdecinebit.                             . .
Tardagradulento, fpeciefoprtdita, dorfi i
DoSfaquidemJludioyfedf&uopriditafato:
Viua nihil dixi^H&fic modb mortua ratp.
Alternm.de pluribusde feioqueuribns^
Non teltts capimur ,nmqu*m 'extra teem.
vagamur
,,'. : ,: ' '
§}$» etiMgratu quogerimurgerimtts «
Nee. v..ax:,net fine voce fumutydum Vftfn
mus,edunt
Mortua concordes corpora noflr* fonot-
Mfflli quamptdg] delicatulo.. Allu»0
tacitaadintilieris upmen.quod amolliciê
dudliim volmit.'Ego potiüs a malitia, e-
tiam, repugnïte toto Gramma ticulpruM-
foiatii..
EffinxitrPbidi^] Pbidïas pidïor;&«*-
tuarius in/igiiis.prxfettim ex ebote; a Pls-
ni.o nomiiiatur artifexnunquam fios la«
datus.Hic prascer PalJadis & Veneris fta-
tiias,qiias.diximus, etiam effinxit louem
Piympicum tatuo artificio, vt omnes«
imitari poflè defperarent ..Dea!ijsopet"'-
(bus prasftajitiifimis, r.epete,q u xi habet^U*
«ius lib.j4.cap.8.&.lib.3«.cap.$: InhoC
vetaverfu (vtobiterj^ nomen P-hidiaS5tor
tèeftdiiryllabu, propter prioremJonga..
SexumjireferriFoePtineum. ] Venns.
pro vxore,amica,& matre famil'as aüco-
bi repe.ritur. Virgil. 3 .Eclog-
. £*rta.me&Ventri/mtmuner*.
Maerob.etiam!Satut-1. progenerandi w-
c«ltateaccipit,,vtapud Pompeium Feftii»
Cyptis vel-Cypria Veinis, qui3 pariei)t«<-
bus przftkati quöd Gra;cè xvtrt?**"*■
iit,vr alibi diétum .
                          .
Qupdq; manere domi ] agere quï tunt
matxis&m.ilias.Columellainitiohb.i!.-<tc-
rc.ruftica.-
Tacitas] taciturnas»                     '
D v o, prascipuè.fiuit,.qtiibusnocJ<^
co commédat honeftam. matren»tamtl<as
A]ciatus,filenriiim fcilicet & farrnlias pro-
cuxatio.. Vtenim;nulhtm vimiOïCJ»"*
fceminam dedccorat.quam loquacitas; j»
ha: probto (blentaiBci, qua: hac illaccl"
ciufuant. Dcvtroquealiqtiid d'"1^"1";
Quantum ergoattinet ad mulieris hlc ."
tium,Epichaxmusaiebat.<ermonisparci-
tatem in muÜere piobitajis eflcafg""1611"
tum;Njcoftiatus.caft'tatis pignu^
criuis.ornamenrum pulcheinmum- » «
queSophoclis prouerbiale. «elebratu
&
af
J'
,f
■ rtl*r
dect*
-ocr page 913-
Emblemata.
»jf
riem pc ex cofta Adaerquare fï colligantur'
cofta? in facco &collidantiir,foiiu edniic,
quod non facit terra:ita mulieres fttntlo-
quaciores viri^, <jui de terra fa<ai ftirit in
Aiama.Veitiam adalteram pattem,ad rei
domefticar nirmrüm adminifttattonem ,
de qua miika apud PIutarchumlib.de
prxceptis quibus coniuges inftituunttir .
Iiite-ea tarnen alia adferam , &in primis
id Columellx è pro?mio *i de re rufti-
, Sttentium additfueminis decus..
a^T* ïer°'vteft apud Euri-pidem.qua:
co rr°5tacerenonfl'l,ntfr&dede-
fuf Ar8Unt-S'IcnciatoVXOri$ene-
180 O ■ haljeo'necï; ««neo(aitdec!ani.
,,,,j-^1,u'liaimsMece£riocniatröni!erri
pudoretn,: & fi duda fueritad magiftra-
^"Hhoc ins maxime fafturam arbitror,
8 »u dataiffima;, magnum fcemina; orn*
Muiier ti
natura,
cuye do-
mesiict,
d^t»,
«cntiinjc/rephciiK.fiientmm.quoeaft^
propofiiimiiSjdefiderareut.neceügiia cir
liL. 1 PrU(lerïtia fnauiffimè coudianrur, ra fo: is acq ui rerentur , qua: domi cufto
***
"la
?«<
fiu
cuh. ra"m ^*"1'"3 ficundiifinia eft.cui
urn verba eriint ad viros facienda.rubo-
h u"u')tlarur,rurbecurai)iiiius, & verba
r a "'Ppefant; qua: non fluxo & pertufo
/• c°tde,vciutn'paresömnia, &aliena&
l,aerTutiat>nihiIq; penfi habeat, qutd lo-
diri opoiterec, iiue a natura comparata
eft mulierisad domefticarn diligentiam ,
viri autem ad exercitationem forenfèm &
extraneam . Itaq; viro calores& frigora
perpeuenda.- tum-ctiam Jtireta&labores
pacis ac belh.id eft, rufticationis& miii-
f«
u
«.
^"atur.Hj-c quidem difBcillima , fed & tarium ftipendiorum diftribuit. Mulieti
f.u'cherrima«ic virtus fcemina?, coercerc deinceps.quöd omnibus his rebuseam fc-
'guani, quod noueritoperofum effice- cetat inhabiïem>domeftica negotia ciuan-
' l 'cb.abueritinpoteftate, nequibiifvis datradidir. Erquomam huric fextim cu-
jpturbationibus fe permittat. Eqtiidem ftoHix & düigentix aflïgr.auerat, idcircè
"guam turn demumoptimim ede irma
timtdiorero reddid:t quini virilem.Narti
metus plurimuni confert ad diligeiitiarn
cuftodiendi.Plurarchusii] przceptis con-
nubialibus ait,mulieres a Luna oporterc
diuerfaseflè.qua; quo a i'ole fpetftatur re-
rnotior.eó apparer efTeclarior:eadem cö
juram cum Gell.o ,b., .cap 1 s. wedide.
t'm. quandovmcuhs qu.bufdam in imo
reflore gubernatur.V.de adagi„m,A*«//e
Pudkt
mulierït
officium 4
tem «rnntfilentium. Obferu
atum quon-
dam fuit, mulierempropriamcaufam
ro dixille, ideoq; pcrterntum fenattim Sole nullum habere videtur lumen.Nam
mififTe Deosconfultum , quidnamca res vxormodcfta & fapiensprajfente tauturr»
ciuitatiportenderer:iraexofa fuitfce.Tiin^ viro a cseteris confpici,eodem abfente.do-
eloquentia,nedicarogarrulitas. Noltra- milé debet continere. Quod reftèinHe.
tes quöq; fcemina; totam fupelleflilem , raclidis admonuit Euripides :
j* viiiuerfam armaturam in linguahabét; yvvcuKi ydp (Tiynrt 1$ ro caippomv
hac vice fciiti vtuiuur yh.atacfMTnS'tc. Kahhtrov y tï<ra eT' nev)>ovnimv ^óy.av.
hanc vt gladium thingunt, vnde faspius Docuerunt etiamillijd permulti, qui de
Jpfis vagina,hoce(t,os percutitur. Nam               
*bi ungi,3 res geritur,nefeptem craidem
*Jti viiifo-minaepares funt.De hac veibo
••tate fceminanim fcrihit liiuenaüsSat.d.
^iialaiorantipaentfuccurrere Luk* ,
■*<* pariter pelues,tot tintinnabula dïctu
*<*lf«ri. r
*cnos Germani .*
^conomia & officio matrisfamilias feripfe
rüt.Sed illud Propertij fubindeoccurrit:
Felix Admeü cor.iux, & leèlus Vlyjfis >
£e qu£cumq; -nirifoemma Urnen amtt.
Sic Maro i.Georg.
Cafia pudicitiamferuat domus .
In lege vetere Romuli, viii cor.fbrsinn-
lier,iacroruflique fociü.Oiónyl. Haücar
naffin z yjv&Kct ydptittiv Kctiè. vó/xüi
hpiüfjrvn^Sxpct tivS'fi
K01vrj0via.va.7rdv-
Tov èvti yj)!/j.ATavTi m/l hpèHp :
domina
rerum roarin, diuina;& hurr.ana; domus
focia.in l.i.fF.rer. amot I. ide rit.nupt.
1.4.Cdecrimexpil.h?rtdit.Vndemater-
familias dicT;a veteribus oix.oi'ie-moivtL*
Clejoemi Alexad rino»TiT< iiKovpia-f srvy.-
Ggg t         &lOT))f,
Vxor vi-
rifocia.
^"1/ VVtiber, drey Gocnt, drey Troefch
darbey ,
Machè ein larmarcKt mit irera gefchrey.
Quod fic Latitiè fonat: v
*«»< tres,& anus totidijres infuper aucA,
fcjjunt immenfum voce replere forum.
sz&
quid niirum ? Smit enim femina: pri-
aa fua creatiooe ex oAibus cornpofita;,
-ocr page 914-
Amdreae Aiclati
8 5*
et»
fiioTHt.adiutrixopmmlyiidlbrpeJlk&V.a-i Sermorirlepidf,tum Mitem'iteeflttcom
letius Maximus eft teftis^uofdairi _fuas             modo:
vxores repitdiaffe , cptod cum alijsfuif- Vomumfirmuit,lan*mfétit- Vixi.abet' „(ftt&
fent coüocutje . Putabain eniro non faris
dignum matrisfatniüas nomine j fiiupu-
blico veifaretur. Quamobrem Con-
ftantiims., 1. Memo. C-de^offdiner. iud,
vetuit.ne maccifamiliasin puWicumpro-
traheietur , nernpe ob verecundiam :;fe-
xns,I. i. §. u C. de bis qui veii.xtat.
imp-Sed & mulieres virorum cettibus im-
mifceri non conuenit, ait Bonifaciiis, imff
MuliersSjDeiudicijSjin «.Succuxritexé-
plum nobile & graue imprimis Suipicij
Galli,qut vxorem dimifit,quodeam aper
tp capice foris verfatani cogiiouerac. Lex
euim.inquiccibi meos cancum praïfinit p-
culos .quibus formarrituamrapprpbes-
His decoris iiiftrumenca comparaJiisefto
fpeciofa, horum ce certiori credenocici*.
Vlcenor tut confpeftus fupetuacuaitrita
tione accerfitus , in fttfpicione & crimiue
liibhxreatnecefTe eft.Val-Max.lib.&cap.
Dejfeueritace. Ariftoteles iu Oeconomicis.
ne veftiuni elegantiam nitoremque , nee
auri pretium auc magnitudinem tantum
liabcie momenti ad tnulieris commenda-
tionem aic , qiianciim modeftia valeat &
probati mores. Hinc illud Propettijnia-
tto:ias veteres laudantis :■
Non Mis ftudiiï •v'dg'i cenquirere amates:
. lllis ampla fatis forma, pudieitia ..
Porró didicimus ex vetetum hiftorijs
mulieres olim, teftudineas imagiiiesgeira-
re folitas.qiias Veneti coiifecratent. Apud
AEgyptios taiita fint pudiciriajmiiliebiis
cuta, vt pacrio inftituto cakeprum vfus
erfetinterdidusmuyetibus , ne tam f?pe
palam confpicerentut.fed tauquam tcitu-
dinesin Au cochlea manere cogeretstur .
Ex quo.inte]ligimus,non pofttemam fuif
feniatronatum laudem, fi domo non pifi
neceiTario execderent, opera<j; muliebria
tractarent.Legiepitaphium quoddam ve-
tus pudicx aiiufdam matronx Romans,;
quodita lèhabet ;
HoSfes quad dico,paulum eft, asia,ac pel-
legtj.
Hete eft fepulehrum haud pulchrumpul-,
cbr/ii foemins.
Nomen parentes nomitiarunt'Claudiam,
Sonom mareitom coriedilexit fouo
.
Gnatos-douos creauit,horunc alterum
Inkten & linquit i'aliumful/ ferr^iccat^
Qua: poftiema verba mihi tn memoriam ■ ^,
ïeiiocantveterutnitiorein.quonotiam-riu-' f
ptam in pelle larata iubebant coitftdere :
qno geftiupojlioeriividebantuc maiito, fe
addiicftasad prasftatidanrlanifïcijoperaree
Sed & hodie mplerifque locis Iralia: po-
ftererdie quam,i»»iilicr eft ingreffa mari-ti
domum,iüi è genialuhoro pródeuritima
tiè propinquiobuiam veniiH)t,eique'ofFe-
runt fuüjm. columjataamtacumjforficé,
omneque vas domciticum,Yt euiq; projtl !
ptumeft; quó admoncatur officij malie-
ris,feqne non ad delicias,fedadea ctirat»-
da, q ii x dom i necefla tia ftine Sc accommo
da.vocari ftatim*atclilaga-t'. Au fon. Paren»
talib.in AEmilia Aornia matre :
                        gfi
Morigera -vxorisvirtus cui cötigit omnifS pi^J,
Iamapudiciti& ,lanificAq;manus ,
- ti# tut'
Suipicij
fiueütas.
jr
Cpniugij qjfides.&c.                             . '■ .
Item in Veria Liceria :
Huimfi prqbitas,/i'forma &>fama,fidesqi
Morigen vxorii,lanificiq$manus.
Naumacbiusitadeoificiomatrisfaniilias:
A.W/74 i'èjl IttJt *-jP«p/ 7.&)yi£vv&7cUt
, TiofhtrSeu t
erol
cTs Tas otKapiKn [/.&Ki7a , ya.ya.pwl-t
,<?>VKXi&osH ■
. ■ ■
^«'<fê puvi%ipitiv& ,-Ta-fjL» $£p.is-i?t yv-
Relinque iüi (hoceft, v\to)externa, qU*
confieere negotietpoteiï:, .
Tua cma fitrcifamiliaris,& euBodia i
Nee ipfutn peremtare de rebus., quets nefxi
eft muit er es 71 off e-. :••..■
Egrcgiè ille quidem & vertdicè : fed nori
illibentet adiiingerem elogia.longè pra:*
clafa bonaemattisfamilias ap«d parcern^
grapiïum Hebrxum-.njfieflfet inoHWHUfi»
manibi;s;& qua? de Afpafïa retulit-AEli»
mis libris hi^oria; varisevThucydides fic
probarn rnulierem dtfcribit.de cuius latf"
de vel vituperio minimus (Ie fermo..EacC*
dsemonij non ferebant vxoresab aJi jslaU"
dari,quod Qporreret illas folis maritis el"
fe notas. Simonides vxorë laudjt, qnx fr"
milis eft apieul*, cafta,fruga!is,intenra O'
peri.non vagabundajfonens fobolern. SlC
Lacxna qtixdam captiua cum interrog*"
retu t.quid bonx rei fciret?PrqbéirfRqu'r'
regeredomum. Et:ba;cnon vulg4ri?ajS
c& iacaulieie. Verum «juia coiii;raiiu.iO:
oppo-
Locus A-
riflouUs.
AegyptU
mulieres.
Judir.lt
matrons.
epita-
phium .
V. Briff.
formuU
fol. 7$6-
&~Emhl.
ii.Ittaij,
&• Ti ra
-ocr page 915-
837
Emblemata^.
befcatmulier Chtiftiana,il natu ram cogac.
in decorem.fed carnis curam facit in con-
tupifcentijs . Idem quoqj D.Auguflinus
admonuit.vbi dicit : Quanta amentiaeft
effigiem mutare natura;, piftuiam quae-
rereïTolerabiliora propemodum inadul-
teriü crimina fuut: ibienim pudiciria, hic
natura adulteratur-Et D.Ambrofius:De-
les,inquit,picluram Dei muiier, fi vultu
tuum materialicandore obleuifti Eodem
modo &olimEthnici fucatas ilks mulier-
culas deriferunt, vtex Plauti Mofteilatia
apparet.vbi fic :
Muiier reBe olet, vbi nihil olet.
Nam ift& veteres , qu&fevnguentis vnBi.
tant,tnterpoles,
VetuU, edentuU, qu& vitia corporis fuco
occulunt ,
Vbife fudor cum vüguentis confociauit t
iüico
Itidem olent,quafi quom vnamultaiurx
confundit coquos.
Hincapparec liquidó, licetotim quoque
fucus muliebris vfïcatus fuerir, tarnen mm
quarn cartiiflè reprehenfione. Opcarem
il lis fucatis idolis,& perfonatis mnliercu-
]is, vt (a:pe in conuiuium Phryna-um in- Qjnuiuiïï
troducerentur.quod fuiteiufmodi.Phry- vi,rmMr
ne (cuius etiam fupra nneminimus) fec-
mina formofiffima, vel vt quidam volue-
runtjfcortum nobile olimapudGrarcos,
in conuiuioquodam, cui coinplures ade-
rant nobiles fcemina;, cum inxta morem
ioci conuiualis,qnod vnusquisq; faceret,
idem omnesfacerecogerenturj ptior ma-
num bisaquximmerfam admouitfrón-
ti.Quoniam autcm reliqu^erant facie fu-
co infeda,aqua perlituram fucornm de-
fluens , rugarum fpfecie vulttis omnium
deformabat , cum ipfa interirn Phryne ,
qua: uaturali foimapollebat, fprci >(Tor
etiam appareret diluta facie . At mine
ipfum pudicitia; exemplat Penciopen
adeo.
^          6Ppofitnm jontrario magis elucet, appo-
Hef<*»»U nam cuiufdam tetraftichon in quaiidam .
.",**« ^"""ina , qut loquitur multum, pajfim%
**°i4it
,
         •vagatur,
Saltat & in cunBts defidiofa loett;
ignotos nimu «mbitiofa falu-
tat
,
quid agat,qutras:appetitilla mares.
Ciimenim muiier fitmobilis,iticonftans,
Vaga>garrula,vana,bilinguis,reite Mantua
öo in Buccol-plurimüm defiderat euaga-
«•Q^iiod Ci huc illuc difcurrere prohibea-
tur.feneftram cettè,vt dileftam amicam,
freqiicntat Sc ample&itur diligentiflimè.
Hincillnd:
Sedibui octultu meretrix vult nullala.
tercj.
Etillud,quodnobisGermanisinterdicT:e-
riafamiljaria :
S'roh imfchuech ,fyindel imfacK, Huer
im hauf,
GucKen immerdar heraut.
tatinè ficJ
Nee fufumfaccus ,nec ftramen cttlceui,
vllct-j
iüec fcortum potis eft occuluijfe domus.
Omittoiam perpetuum ornatum , faciei
& veftium compofiiionem, rerumq; for-
tuuanim appetitionem: quasomnia diffici
Xn f km mihi & diibiam pariunt ptobitatis o-
',Jte * Pulionem • **'nc ,1on queo'"atl's mitari
>tt 6 quod plera:q;fcemii!a:,qua:pra: extetis
ornatiores videri volunt , facie fucata fu-
Perbirefoleant, ita vtnaturalemformam,
fi qua prsertant.de induftriainficiant.Au-
diamusdehis D. Hieronymum epift. 8.
Illae oculos Chriftianos fcandalizanc po-
titis, qua; pnrpuii(To& quibufdam fucis
^aoculosquedepingunt; quarum facies
nimiocandoredefoimcs.AEgyptiacaido-
lamentiuntunquasnec numerus annorü
Poteftdicere.quod vetulasfnn.quaicapil-
(isalienis verticem ftruunt,& prateiitam
'Uuentutem in rugisanilibuspoliimt.Eiti
Ggg j         In Pu-
-ocr page 916-
838
Andrcae Alciati.
In Pudoris ftatuam-j»
EMBLEMA C X C V I I.
T)ENE LOPE de (ponfa fequï cupiebat Vlyfemy
■"■ Ni fee w Icarim mallet habere pater .
Me Ithacam, hic offert Spanen: mattet anxU virgó ;
Uwc pater> inde viri mutuus vrget antor
Ergo fedens velat vultus, obnubit ocellos:
Isla verecmtdi figna pudoris erant.
Slueis fibï pralatum Icarius cognouit Vlyfem^
Hocfe Pudori aram fchemate conftitmt.
COMMENTARII.
AVGVSTA HADRIANI AVG.ab al-
tera-parteDea fedet velo faaejn cooper-
ta, digitodexterxindicead ïugiihim ad-
motojcuiusinferiptio» PVDICiTIA. 1«
aliotjuodamHerennia: figilluro mul'ebre
fedensciuftconto in laeuans vlnarn ïaceö-
te,
SE D e T honefta matrona in medio
duorum virorum,hincfenis Icarij,in
de ituienis Vlylfis,& ad Viylfem comier-
la velo faciem tegere patat. Statuam pu-
doris nobis mimmi vctiifti reprajfentant.
Ia nuwmo,«uiusiftfctipuoj SAKJNA
J.
Statutt
Pudoris
ex nttm-
-ocr page 917-
83P
Emblemata;
'e > dextera velum ante faciero obdiicit!
"«nis infcriptio, PVDIC1TIA AVG.
Heoquoq; euius Iktvxab vnapartesüt,
f*JARClA OTACIL. SEVERA AVG.
"? altera figilhim eft , quod vel urn in fa-
'em praitendit, cum fimili infciiptione >
XVDICITIA AVG. Inalreroeüifdem
Vtacilla3 cum eadem infciiptione & fpe-
|'e>quae yelüm eodcm modo pra:tendit,
'Kuaradium tenet.fed nomen itafcriptnm
««. MARTIA ©TACIL. SEVLR.
AVG. cum inaltero Marcia per c.literam
,bcatur5qnodquidemo(teiidit,eoquoq»
empore eandem fuiflepronuiiciationem
I» '|tCta5 "^"S mme eft,cum poft i,vocalis
h„
            erafobfequirur. Sed haec obiter.
il * •6% . * D fumptum eft ex Patifania; 3-qui
**'«. ~ac°aica iufcribitur, vbi agit de Pudoris
«niulacro ,quod Icarij patris Penelopes
doniirn fuifle ferCitjeius autem verba h?c
iur>t:Abeft a Spartaftadia circiter trigin-
|3 Pudoris {ïmulacrum,Icarii dontirn e/Te
'enint,& hanc celebrant dedicatioivs eau
-^•Cum Icariiis Vlyflï Penelo.pé filiam
'H'pturn dedifler, Vlyffis animum tenta-
ft\tj nuraquid Lacedamoiie domicilium
ftaoere vellet-. Qua: fpes vbi hominem fe-
telht, filiam orare cfpit, ue fe defereret,
atqi vt fecum permaneret. Q\jin& Ithat
cam iam proficifcentem incurrn profe-
c.utus,multiseam fojicitabat precibus.V-
Jyffes tandem vjrïus liomimsitnpottuni-
la.te,pue'Ha;oprionem dedit, vel yt fe fe-
qijeretu r, £id mallet; vel cum patie La-
ceda:monem rediret-Ibiillarn ,aiunt,nihil
faiic refpondiflê.fed faciero tantum velaf-
wlcarium, cum fibi propènoflTe videre-
^»5quid illa animi haberet.vt euro Vlyfle
abiretjpermifiire.Signum veró pudoris ea
W via; partededicafie.quö Tenelope cum
ïaciem velaret.peruencrat.Hcc il Ie . Hu-
J'is rei meminit Gyraldus Syntagm.i.hi-
"°t.Deonim,PicriusVal. lib. 40.Hicro-
ê'ypb- Eiiifdem ctiani ftaiuasmentio eft
apud Lucianum in Imaginibiis. Videtnr
**l'c referendum quadam ex parte,qnod
~uidiana Penelopead Vlyflèm fetibere
"igitur.his verbis':
•^e pater learius viduo dif ceder e IcBo
Go git,& imniifas increpat -vfq; moras.
ilCYepet v/que Heet, tuajim, Uiadicaro-
portet : ,
fenelope coniux femper Vlyffis er o .
Me tarnen pietate mea, precibusej^pudkis
Trangituy, &<v!reJ}êfftpérat~itfe faas.
PENELOpz] Penelope Ieaii) filia & IIï.
Vlyflïs vxor:fic dicla crediturab aiiibus, lJemlopf
qua; penelopes dicuntur, cum priusAr- vnde f:c
neavocarettir.qtiafiabieda & repudiata. Ai&ec*
Etenim in mare abieclam ab Icaric Peri^
beeaq; parentibus, fcrunt educatam a pe-
nelopibus.
Nifecus learius] Ced eatn , vt fecum
maneret,pater retentabat. learius pater icaritts.
Penelop«>princepsSpartefuit,Viyflèsve-
rolthacoe Rex. Ifteverfus alibi incipit,
Ni fecum learius. quod.mihi magis ar-
ridet.
Ithacam.] Vlylfis pattiam,infulam in
mari Iomo; vndeipfe Ithacus & Ithacen- ««**«»'
ilscognominatur a Poetis.
Spartelt.] ld cfhLaced^roonerBjexqua
fuit learius,pater Penelopes.
Manet anxia] ancipiticura.cogitatioiie
folicitaiquem maxime fequeretur •
Virgo] PeneIope3quod vocabulum nó Virgo fift>
ita itriitèaccipitur,vtfomniant plerique. tnulicrtj
Lege Val lam lib. 6. &apud Iurifconful- quauis.
tosjviigo pro foemina viri potente accipi-
tur>vtl.Mulieris,rF'de verbor.fign. Apud
Virgil. Eclog- 6. Pafiphae virgo appella-
tur,qua:iam trium liberoruro materfuir.
Sic & Euripides in lo,>&ci,p$iyov,fxo cor-
riipta dixir.Et Terentius in Adelph.mu-
lieiem poft partum virginein vecat. Vir-
ginerh enim a viridiore tetate ita diilan»
autumat Seruiiis.
Velat -vultui ] velum obdiicit faciei.
Pia;clarèSepiimius Horens, quinonfo-
lüm velum virginum & mul/erum, arma Velüvir-
turam pudoris appellat, veiecundia; val- ginum,
lunijfexus fceminei murum, quinee fuos pudoris
emittatocu/os,necadmittataIienos; verü ar/natu*
etiam modiim pr?fcribit, ad quem veli ra,&e.
huiiis forma produci debeat. Sic en m il-
]e:Quantum refoluti crinesocenpare pof
funt.rantaeft velaminis regio,vt ceruices
quoqj ambianturicV qu? fequuvtur- Ad-
ducitdeinde exemplum foemina rum Ara
bi»,quenon caput,fcd faciem quoque ita
totam tegunt, vt vno-oculo Iiberaws con-
tent? fintdimidiam frui lucem,quam to-
tam faciem proftituere:mauultenim fee-
mina videre quam yideri- Pierius lib.4o.
Hieroglyplv. Vide etiam qu? difta fnnt
Embl.ii.de virginibus Pataumis &Vene
tis velatis.
Obmbitocellos.] Hoc (Impliciter refer
G g g 4 ri
-ocr page 918-
AndreaeAlciati
84<
hoc.reddendumdebituffl non negatiirIte
quöd in pnmisnupcijs aniuilusa ipoiuo
datur fpouf?)fit nimirum vel prop1" V}"
tutx
fignum dileaionis , vel propter ia
magis vc eodem pignore eorum c°t'da '.l
*3                               I CJ                        ,        J -+l+n 1(1«
gantur; vnde & quarco aunulusaigiw
feritur, quöd in eo vena quasdam, vtfer-
tur.fanguinis ad cor vfq; peruemar. H*c
Ifidorus.Dicimus igicur uuptiasa nuben
do.hoc.eft.yelando diftas.vel proptertia-
raeum iam difttim : vel quod in nuptijs
primas tenere partes verecundia debeat,
quacuftodemaccomitem virtutiim om-
nium Cicero vocat in Partition. _
<g)ueKfibi pr&latxm] nouit Icarius V-
lyflèm maritum fibi praïlatum efle.
Hoc/chemate.][\acdguti> c c1lt1
vel habitu.hac imagine.^w/**»'31'*?* Ttf
g^wJV^H^<MiSchema, habitii.colorern,
figuram Rhetoricam,& alia permülta li~
guificat.Vide Turnebum.
Agnovervnt vel ipfï pagan*
ri poflTe videtur ad vereciindiam pudica;
mulieris.que refta viros nonafpiciat, fed
cüm loqui neceffe habet.demittat: qualis
apud Poetam Dido KitTa.ro Tr/JsVoiMib.
i.AEneid-
Tü breuiterDido vultü demijjaprofxtur .
Sc
i113.de Andromache:
]i)eiecitvultum,&dem'jjii voce locuta cfi.
Vode diótum olim.pudorcm in oculis ef-
fe.ait Ariftot.i.De arte djcendi.Vide ada-
gium, Vudorïn oculis.Sed coniicio noftru
hiuic non temere verbo obnubit, vfurn
fuifle, vtalluderet ad veterem niiptiarum
ritnm : diéte_enim ftUiptie; funta iniptu ,
hoceft.opertioneiiHibereeft velo tegere ;
muiter enim mipta,id eft,obuoluta,& te-
clavelamiue dncebatur in viridomum.
Sic Neptunus.ait Varrojdictus eft.quöd
terras & mareobnubat, vt cejtinuiubes .
ld probanc apud Feftum Pomp. Cejius
& Curtius.quödnubentiscaput flammeo
obuoluereturJd Ititei coloriserat,ne vir
NuptU
•vnde di.
$t»
ginis pudorproderetiuiaiufiquidanim- fuperftitionisaHèc"tatores,quam fancta « 0 ,tf
neceiïariaeiTetmatrirnonij reftè inuituti
copnla, qua vxoradmoneretur maritum
etiam parentibus ipfis e(Te prae.ferendum,
& contra . Debet enim mulrei: magnarn
parentibusgratiam Sc piecatem.fed rnari-
aduerterettir in facie ruboris,is colorè ve
lo , non ègenisemicarevideretur. Hinc
Claiidiamislib.i. derapcu Proferp.
^—.Vulübus addunt
lietmmeafolhitum pr&uslatura pudorè.
Color fia
mei.
f?!.
Et Martiauus Capella lib-9.de nuptiis Phi turn tenetur pras caueris féqui & obferua
lo'ogie. :
                                                   re:quod & facta; litcrae pra^cipiun^l^<]u,*
Ilammea virgineum, que, obnuberefitetn Hem homo relinqtiat patrerrf& rha^tremf
Sc vxoriadhasreateftnecefle.iirrtqjduoin
carne vha.Er D.Panlo ad Eprief.5;&Pe*
tri 5.difcimus,quod mulieres fubditas ei-
fe virisoracula facraprxcipiant • Qu/>d
ctiam fubnotant CaTiones.cfatis.c.mutie*
rem.j:3.q;.y;6"<eft ordo.de pceuit- difti»"'
f.in l.alia.ï;.§,elegater.ff.folur.marrini.
Quanquam tarnen dicatur vxor focia di-
uina: Sc. humana: domiis,l.adiierfus,4-c*
decrim.expil.hxredtt^HiK pertinet illu*
Q^tintiliani Declamar.zjo. Virgo ad pa-
tTemjiiupta ad'matitttm pertinet.Cui tot
tè non eft diflimile quod fctibit Eufta-
thius interpres Hbmeri :tytiv yvva.ix>a'
pudoretii______________________
Regina demepronubtt.
De colore verö teftacur Lucantts lib-i.
Non timidumnuptu Uuitertectum- pudorè
Ijitea demijfc s velarunt flammeH. vultus.
Eft ergo hic pulchra ethopeja rioneft^ f5-
jnin?, ve! quali habitii elfe illam deceat,
pr?cipiente D.Apoftolo.Q^iemad loctim
non videtur alientim traducere flammei
nuptialis ritum.de qno lïldorus üb-deof-
fic.referente GratianojCa-p. fcemin^.j.q.
ƒ. F?miiif,ait,diim maritatiturjvelai'i Co-
lent,vt(e meminerint lempermaritis fub-
diras,achümi!es:itern quödnubétes poft
Ritmnw
ftialti' a-
pud'ctnti:
qms...
benedi(Jtïonem vitta; inutcem ,qua(i vno. Kiyvrai o civiip ,ïytr^nu «Te ri yyvu r"
eu/ifpi ■ Sed etiam ad rem facere videtur »
quod Vlpian.l.i.§.fiquisfiliam,ffdelib.
exhib. Si quis, ait,filiam fuam, qua: mth|
nuptaeft'.velit abdticere; vel exhiben hb'
defideret, anaduerfus interdifttim excc-
ptio danda.fi fortèpater concordans ma-
trimonium,& fortè libéris fubnixum ve"
litdirtoluere; cerco iüre vtimui, ne bene
con-
vinculocopuIanrur:vid'élicetid eö fit, ne
compagem coniugalis vittutisdifrüpant:
at verö quöd:eadem vittacandido.purpti
reoq; colórepermifjetiir , hoc ideö eft ,
quöd candór fit ad'inuridiciemvifae.pur-
pura ad fanguinis adhibetur pofteritaté ,
vt hoc ffgnacontihetuiaj&: lexcontineiidi
ahïvctifqjjadiccmpus admoiiea,ciu:&.poft;
-ocr page 919-
Emblemata^.
841
concordatitia matrimonia iure poteftatis
P«riK ciubentur:quod tarnen doerit ad-
hloeiidum>vt patri perfuadeatur.ne patria
Poteltatcm exetceat- Hacpoteftatem viri
Ptobecognouit Lac?na illafe.mina,dequa
'Utarchus in apoplnhegm. Lacon.He.ee-
m ciarn a quodam miflb nuncio folicita-
^'Ut num affentireturjVt fui faceret co-
P1amJrefpondit.Cüm e(Tem puella.paren-
'•obediredidici, idquefeci.-mulierautem
«ita.viro.ltaq; fï me inuitatad honefta,
^forneo pdmam rem aperiat.Habent &
blac honefta; matrona: documentfi.quan-
ta Pudicitiain pubiicum prodiredebeant,
Cllrtl Tiitca» ipfi hunc morem obleruent,
^Pud.quosnefasefi vxoresinpublicoaper
a «cieconfpicijvel 'cum viroaliquo col-
tycitfj' (5u'-Videmusergo,qiiod non fine ratiö-
'"fctu- ^.fycurgiinftitutum de veftitu &exer-
*%> " Clt'is puellartim cum adolefcentibus.tan
Al» /*" Sll*ro fomes libidinis a multis reprehen-
^•nifit.iiuerquoseft Euripides, ficutex
^gantiiUmiseiiisverfibusconftat.qiiific
^•omanoidromate fonant:
,.Jsleq;fivelit qu&piam
Qnsla ejfe,queat Sparttmetpuellm .
Qu& cum imtenibai relinquentes domos ,
Nudufemoribm,
$■ tttnicu dijfolutis ,
Gttrfiispafoftrcuiji non tolembiUsmihi
Communes habent. £f turnen, (tdmirablle
videtur,
3* non caflas mulUres educatii?
Obeandem caufam etiam Platoab Eufe-
b'o ScalijsEcdefiafticis fcriptoribusre.
Ptehenditur.quód fecutus conftitutiones
^•ycurgi.in libris fuis de Repub- & Iegi-
^«Siiufleritmulieies non folum huienes,
«detiam anus.in gymnafijscum viris mi-
das ln&ari.adolefcentulas midas cum nu-
*,s iuueiübus tripudiate in folénitatibus,
equis&curfii certare. Nihiliam dicö ds
multorum loep rum confuetudine.vbifub
prattextu pudocis reguntur quidem vul-
tus, cum interim papilla: & peftus femi-
nuda virorum afpeftui pateant. Certè
quod ad muliebré pudtcitiam attinet, viri iaan£
docliflïmi fententiam eflè fcribit Hierony- cu imd*
mus,pudicitiam in primis e(Te retinédam, pudiciiU
quoniam eaamiflTa omnis ruat virtus, & eommen-
in ea decoris muliebris enitefcat principa datio .
tus H?cpauperem commcndabilem facit,
diuitem extollit.deformem redimit.exor-
nat pulchrani. Viros quidem confulatus
illuftrat; effertin anernum nomen elo-
quent^ claritassmilitaris gloria,& ex de-
uiiftis gentibus acceptus triurriphus pa-
rem quodammodo Deo facit. Multapor-
rö fuut.quaiingeniorum fertilitati nobili-
tatem adoptent infignem; at propriarriu-
lieris virtuspudicitia cenletur. Hic Lu-
cretiam Bruto aïquauit, nefcioan etiara
prxtulcrit.quoniam Brutusnon poflè fee
uitutem pati afoemina commouitusedi-
dicit.Hxc aïquauit Corneliam Gracchoj
he,c parem alteri Bruto Portiam fecit: no-
tior eft marito fuo Tanaquü.Veiüm quia
infuperioribus, praifertim Emb(ern. ».
plura decaftitatc 'Sc'pudicitia diximus ,•
hic longiori fermoiie fuperfedeiidiim arbi-
tramnr.Hoc vmim pudica: mulieri com-
mendatum eilè volumiiSjcjnodait quida;
Nil fcemina toruum habeatin oculis, nil
procax in verbis,nil inactu inuerecundiij
non fit geftibus fraclior. non ingrelTus fo-
lutior,non vox petiilantior, vt ipfa corpo-
ris fpecies fimulactum (it mentis &fign-
ra probitatis.Sed audio puellam e,um iiii-
quo patre expoftulaiitem; eo litem coni'
pofiturn.
Nuptai
-ocr page 920-
Andrëae Alciati
842,
Nupta contagiofo.
EMBLEMA CXCVIII.
T^\/7 me Hora pij s> Me^enti. Cur dge Jtc mcj
■*^ Compellas c Emptus qtibdtibi dote gener,
Callica quem fcabies , dira é" mentagra perurit:
Hoc e si quidnam aliud, die mihï feue pater 5
Corpora, corporibm quam tangere mortua vitiü,
Bfferatfc Etrufci facJa nouare ducis ?
COMMENTARII.
IN excelfo & regali folio fedetRex, effedicit.quod fait olim folemneac farni'
fceptro regio,mandata datums; in ca- liarc /tio,a.v9pu<&c) Mezentio TyrrhenC'
lus confpcAu nudus homo mortuo cada- rum Regi.Deonim & homimim couteU1
ueriiungitur& alügarur aminiltris. ptori.-qui crudelitatcomni &inauditaiè'
rocitate folebat viua corpora mortuis co»
ügare, vt foetore & intolerabili tabe ie'1"
1,
IJ.           
ïiielU,
fimanimam exlialatent.Dehoc Virgüii'5
8Alneid,
cjiiereU mano.quieamlocauerat virocuidam tur-
de patre piterinquinatoac'mifetc fjtenti, jnenta-
ir.lwma- gra,morboGallico,& aliafimili lue con-
no,
           fumpto- Quod facimis illi firoillimwra
#
Cf».
Quiii memorem infan&as ctdes, qttid f»' ^ 'fW
Sta tyranni
                                      ^v$'
Ifer*?
A
-ocr page 921-
Emblemata^:
843
&fera\Dij eapiti ipfiw,generiq; refefumt.
Mortua quin etiam iugebat corpora viutt,
^omponensq^ manibwq; mams, atq; ori~
_ hu* ora.
lian.declamat.if 7.Sectmis fis pater.-pcti-
ti furniis, empti fumus.
Gallica quem fecetbies] Morbus eft no-
uus ante anniim 1493 .in Europa non vi-
Gallica
fcabtis.
^rmentigenus,,i&fanietaboq; fluentes       fus.qui nee leprae.nec elephantian", nee li-
^i»pUxu in mifero,longa fee morte nc    chenibuSjnec podagra:, necmentagrajee-
}
fait, , f11 neliorapijs] Verba funt puellat
_*'ponfate. ad pat rem,quem figuratè vo-
dat, fi res in cettamen vetitac. Hanc Iuem
ex Indis profeifrara traduntauétores.cun»
qua in illa Hifpanienfi India , prxfertim
catMezentium.Cuirefpondetparer:Cur    ininfula S.Dominici, infantesnafetwtur,
?necompellas hoc infolito nomine. Eft    ibiquccll tam familiaris, quamapud nos
autemhascformulaopiandiperapoilope-    papulx.fcabies.&morbilli.
•"ï-Siïmptum id ex 5 .Georg- Virgil.         lüic namq;ferunt uterna labe per omnet-
jmeliora pijs,errorem%hbfïibu* ittum.    ld morbi regnare vrbes,pajftmq;vagari
^r?cific efferunt,e£a> H.tt)éov, Malumfo-    Perpetub coeli vitio, atq-, ignofcere paucti .
vt Syphilideslib.i.cecinit Hieron.Fraca-
ftonus.Neqj eins contagium magnopere
quis ibireformidat. Alij aliunde orcam
hanc luem exiftim3nt. Sed certoconftat
in has regiones nonm 11 Ito abhinc tempo-
re inue«Sam,ignorafiquidem fuitaiiteglo
riofam, fed parumfelicemexpeditionem
Neapolitanam fub Carolo 8. Gallorum
Kege. Eiusautem propagatiofic fehabet.
Rediens ex profectione India: Chriftopho Morbi
rus Columbus, quam conquirendi noui Gullid
orbis caufa fufceperat , prseter mulieres origo .
Indicas.etiam m-ilites Neapoüm deduxir,
vbi tum rex Catholicus Fernandus erat,
aduerfus Gailia; Regem Carelum.eogno
mento Maguo capi:e;be!Jigerans. Mihtes-
illinon tam auro onufti quam morbo ,
quemexftnpri confuetudine cum Indis
mulieribus habita contraxerant > qua; ijs
fimul & pudenda & pudendum morbum
communicarnnt,partem meicis ijs tribus
S'cero Antoniana 8.Dij meliora: idenim
'puim agimus, ne quis pofthac einfmodi
Suicquam poflïtpolliceri. Ouid. Epift.
Heienes: ^ *
D? melitu:fimilK nonfuitille tui .
Wem i/.Metamorph.'
.____proculiï proeul omnia,dixit,
?alia Dij pettnnt.
E' epiftola^ Laodameia: Protefilao :
tyiprecor,» nobttomen remouetefinifirü,
Amomm a- Eleg.io.idem :
Ho&ibuseueniat "vitttfeuerameis,
Hoftibmeueniat vacuo dormire cubili
.
Et j.eiufdem opeiis:
Zueniat noilru hoflibutiüepudor.
T'bullus j.
■öjf meliora ferdt,nec fint infomnia vera.
■Liuiuslib. ?. Oratione Pofthumij (qai
^onful fub iugiim miffiis ad Gaudinas
furcas.diffuadebat fcedus a fe i<ftum cum
*amiiitibus) Qtiid tandem?ft fpopondif- runt.qui inltalicis expeditionibusftipen-
'emus vrbem hanc relióhuum populum dia faciebant. Tum Hifpani roilitescalli-
«.ornanum, fiincenfurum, (\ fub regibus
futurum > Dij meliora. Qua; loquendi
Jprmula pleua eft affe&us & energia;, vt
«cilèapparet ex ijs, quosmodo citaui ,
'ocis.
foezenti] dure pater.Mezentio fimilis.
Cur age feu me compellasf] funt verba
Patrisjiion puellx- Cutmehoe nomine
Mezentijappellas?
Emptus quodtibi dotegetier] Emptus
Ifnet.vtapud Virgil. i-Georg.
**<iHefibi genemm Thetys emat emnibw
dirtimi, & non tam armis quam arte ho-
ftemorFendei'egnari,noiftu egredie^atat,
propria reliuquentes pr^dia,& puteos ve-
neno inficiebaut. Neq; fatishpe iiiiserat ,
fed & Italos piftores adiierfi exercitus pre
cio coruimpebant, vt gypfum pani ad-
rnifcereiu . 'Oenique cum vim contagiofï
malinuper effent experti,&ob annonxca-
ritatem necelfum elfet inutüem & imbe!-
lem gëtem ab vree excludsre;clam etiam.
icorta,& qnidem formoiïlljma.caï'erum
eadem lue inquinata expulerunt. Gal'i
mulierum pulchritudinedmfti, lubentit
fimèeasexceperuiitjficq; euenit, vt lu-
xuriatibus cum e's infienibusiuuenibii»',
SiorbusifteaoniTiodo rotujii illum exer-
CJ.'li.ïB
vndü.
tfyecie In ^U0 ailufum ac^ matrimonij fpeciem ,
'f*»«
qua: veteribus cüemptio dicebatur : de
*Wa Ci«ero in TopicSt Setuius, Quinti-
-ocr page 922-
Andreae Alciati
844
li,vnde precioiam hanc mercem.taquani
parta vicloiia; prxmium in regiones fua*
detulerunt, ptimum cum eo couflictat'
coeperint.Germaniex Hifpanorum co0>
tubernio hanc fca,biem ad fe manaife yide0
tes.Hifpanicaro appellaiunc Alij Setp1'
ginem Indicam.Sc quidem proprijllim^'
eum inde prima fit huius mali origo. SU1
quibus hic morbnsPaturfa dicatur , n°'
minefortartis Indis proprio &genuino:
quod a quibufdam morbus magnus #
viokntus,ab aliis turpis paifio interpret*'
tur, quod generaliter omnes detiupa''
foleat. Quidam Pudendagtam vocant»
quöd pudéda plerunqj primum inficiat-
Idioma Hifpanicum Buuas vocat.Frac»"
ftorms Syphilida nominat,quiaexamoi{
& coniunftioiie Veneris inter homilie"1
vcplurimü fuboriatur: atqi itaSyphil»5»
quafi concoi'dixatqueamicitias VenereA
pattus fit,ex Fallopiiinterpretatione.I°'
Almenar Hilpanus de morbo Gallicoj f'
i.morbum hunc Satumium vocat, qu'*
a Saturno.proptereiusingteffum in arfc'
tem,aliis cceiidifpofuioiubuscoadmuaii'
tibus , otiginem traxit. Cui fententia: #
GafpatTorrallafubfcribit in Traft. &
Pudendagra.Dc quo etiam confule loaii'
Langium lib. i.epiit.4i.& lib.i.ep. i4-E*
hoc morbo ligw Guaiaci vfus primun'
nobisiniiotuit. Nam magnis doloiibu'
morbi Gallici,quem ab Inda muliere na'
ftus erat.Hifpanus quidam[torqiiebat»t:
eius famulus Indus in prouincia ea mf
dicinam faciens, aquam Guaiaci ei prop1'
nauit,qux non folum magnis illis cruc'f
tibus eum liberauit, led & prif+inx fa"1'
tati reftituit. Quod exemplum alu quocjj
Hifpani,eodem morboinfecti.ciirn fecU'
tielfent.fimiliter ftieruntcutati.Eaq; cil'
ra Hifpalimox euulgataeftabiis,qui e*
India reditrunt , hinc per totam Hifpa*
niam,& inde per orbem vni.uerfum,qu««^
haec fcabiesoccuparat. Sicq; Deo vrfu»'
eft, vt vnde nianauu morbus, iudeetia^
remedium eius arFerretur: fiquidém ho^
curando nüilum medicamentum Guaia'
co reperiaturprajftantius aut certius- iN
fi,vtdccet,reaèinftiaiatur,atqueproce-
datcuratio.&fuotemporeaquaiftapro-
pinetur,cernffimum eft, ei motbo/anita*
tem perfedam comparari,nec re^idiuarP
eum pati, quieolaborabat, dxtumodo W
idem cfnum non fe prouoluat denuo.
Qu_od
citum infecerit,fe<! etiam per orbem vni-
uerfum fuerit deriuatus. ld quod prxter
Nicolaum Monardis etiam Gabriel Fal-
lopuis tradidir.lib.de motbo Gallico.cap.
ï.quijvcalij paffim,labem hancconfifte-
reputant incontagioiie vniusad aliüm.A
qua tarnen fententu difcedit Fracaftorius
lib z.de rnorbis contagiof c 11. Tarnetfi
eniro maxima mortalium parsè cótagic-
ne morbum huncconttaxit j obferuatum
tarnen eft (inquic ) ïnnumeros alios (iue
vlla contagione pet fe infedioiiem eam pet
pertbsfuiile.Impoflibilepisteiea ftiillet,
tam paruo tempore contagionem , qua;
per fefegnis eft,necconcipitur facilè,tan
turn tertarum peragraflê.ab vna clalfead
Hifpanos primum delacam ; quandoqui-
demconftat.auteodem tempore,autferè
eodem,& in Hifpania,& in Gallia,& Ita-
lia,& Germania, & tota ferè Scythia vi
fam fuiflè.Adde,quod prasdixifTe Ulam A-
firorjomosceitisanteaiinis, nonpatuum
indiciumeft,aliud fubeflèilli principium
quam firnplicitercötagioiiem-Nee etiam
minim videri debet, nouosatq; infolitos
morbos cettis temporibusapparere , non
quidem delatos ab vna regioneadalia,fed
fuis caufisexottos . Quodexemplis qui-
bufdam demonftratidé Fracaftorius. Hic
morbus nondum fuum vnicum nomen
fortituseft. Itali a Gallis exiftimantes ve-
nilTecontagium,morbum Gallicum nun-
cuparunt. Quos obid multo fale perfri-
cat Rciiodajusinfua Pharmacopxia.- Itali
(inquit) in Gallos turgidi &irati, fuum
morbum in vindictam Gallicum vocant;
atq; ridiculam eorum libri pras feferunt
vlt;onem,cum maritosignorantix,& vxo
resmeretricij iiotenr.- illos , quöd Vene-
rex luis originem nefcierint: has, quod a
Gallisiniri cupieriut. Fotfau huuisiniu-
rias in parentesillat^ memot Brafauolus,
libellum quendam de fuo morbo , quem
Gallicum vocat,confcripfit,inquo eiuictë
i34.ditferentiasa(Tignauit. Certè fieo lo-
ei ineptire non vifus eft bonus vit, credo
tot eiusaffines aut vicinas, primo Itaüci
morbi aduentu a militibus Gallis cora-
preflTastatq; vt harum nuptiarum fignum
aliquod in auernam memoriam relmque-
ret.eiufmodihiefoglyphicapoftetitati re-
liquit.H^c Renodanis lib.z- Antidot.fecT:.
4.cap.io. Galli contra morbum Italicum
& Neapolitanum vocaninc,qiiod Neapo
Morli
Gallici
caufa .
lil*'
ij!
4'
VenereA
luis va-
ria no'
mina \
-ocr page 923-
Erriblemata_j
Hf
va,ccium audire vg- interdum etiam diututnx finem maneats
umns, non debet vriq; Medicina: ftudio- iilorum verè celerius animnm debilitado
enecet. Eiufmodi cöiugium tam impar vt
etuditè.ita &feftiuè depiuxit Paremiogra
phus in Dialogo, cuituulus eft «>*//« Var tem io
ya.iJ.oi : ex quo placet huc ttansferte quz _,-*^
ad tem faciant.Sic aurera ptiraum nobilé f us |
puellam defcribit. Ga. Qjuid ego tibi de- ,' ,g
pingam puellam nou incognitam, quam- Liils tit*
quam plurimutn gratia; addidit ornatus / 'co'n*
natiuo decori? Mi Pettoni.dixilTes Deam :m}um *
quampiam eilc:nihil illam nö decebat.In- ■ *ft t
tetimnobis proditbeatusillcfpófus, trim *
co nafo,a!tcram ttahës tibiam, Czi minus
feliciter quam Suizerifolent.manibus fca-
bris,habitugraui,.oculis languidis, capite
obuinfto: fanies & è naribus & ex auribus
fluebat. Alüdigitos habentanulatos, ille
ctiam in femore geftat anulos • P B. Quid
parentibus accidit vc raiem filiam tali pot-
tentocommittcrét?G A.Ne{'cip>nifiqüod
hodie pletifque videtur adempta mens«
Pk. EqrUrTe prxdi ïes eft. G A. Eft affa-
tim,leia:re alieno. P e. Si puella yeneijo
fuftn!ï(Jer;am.bos auos & auias.quod gra-
uius fupplicium de illa fatni ppterat ï Si
minxiiTetin patrios ciuer.es , fatis pcena-
b* Ubonim & diligeistic, pemtercquam
n.raorbo iftotam frequenti.S? pere,què
^etofiffirao cognofcendo adhibuerint •
mm & cltra iaaai„j5 dieerc.fe ait, quod
vjaliicij ]uis cllratione vltraotfodecitn
^"lia coroiiatoriim fiietit lucratus, Iib-
c lueVenerea,c.ii.in fiue.ne habeat,quo
*autopcre glorietur Medicus ïllccui Ma-
l!ls Cornutus Legatus Cjefaris.in Aqui
*»<a>meutagte. morbo foedo cor'reptus,
."- CC. fecuraudfielocauiE.tatuserat
«irnedic^ queftus.vel vitidignitas>vteft
*^Pliqiun,lib.x<fc.i.
"i™ & mentagra] Morbuscft a men
0 ^uyptmvjd e(l,expifcari feu veii3ri,
quod -mentum veiutur, fic dictus-Nam a
jaentopet faciem, collum > peftus & ma-
Hls> fcedo&infolito quodam fnrfurcdi-
|atatvjt.piuiilis cap j.iib.ió.Grauiffimu,
ll»quit, ex hislichenasappellauere Gtxco
"ominet Lacinè, quoniam a mento fetè o-
"ebatur, ioculari ptimum lafcitiia (vt eft
P.rooax natura mulrorum, inalienis roife-
''ijs) mox ie vfinpato vocabulo , menta-
gram, occupant/m iri mnltis totos vbique
Vulcus.oculis'tantura Jmraunibus.defcen
deiitem verè ra colla pe&usque ac manu's
fado cutis furfure.Hac qupq; rationedi-
c'tur Chiragra,Podagta,Pudeiidagra.&c
_ Corpora corporibnt] Imitatio Virgilij ex
°'A.ineid.vbideM ezentio:
Mortna qui n etiam iügebat corpora vitat,
Co/nponens mambwq->m*nui ,atque ori-
bm ora.
.W^a^Etrufii &c]
reuocare facinoi'a
p«zentij truculeiuiflïmi dncis Etcuri*.
lc« potius Hetruri? cum afpirationeiqua:
p regio [taiia, mari Tyrrheno adiacens .
ilc ^icT:a,qaod eins fines olim tendebStur
yM> ad ripam Tybetis;& quafi tripspi*,
Per fyncopci» 'tTpufia.. nam inpas eft
*'*«■,& 'ópQffinii vocatut-Romaenini au-
ium datura fuerat rali monftro vel ofcu-
lum dare cpacla. Mihi fanè factum hoc
crudelius elfe videtur, quam ,fi illam nu-
dam obieciflfenc vtfis , aut leouibus ,auc
crocodilisNarnauc fer? peperciiTent tam
infigni forma:,aut fubita mors finiflTet cru
ciatam • Mihi planè videturhoc faAatri
Mezeritip diguuau yuïmortua, vt inquit
Marp,
^—iungehat corpora vittu ,
Component manibttsqi manut, atqxe tri-
bus orct-j^
C^uamquam nee Mezentitis.ni fallor.tam
immanis erat, vt tam arnabilem puellam
cadaueri iungeret. Nee vlluna cadau.cc
eft.cui non iimgi malisquam tam piittdc»
cadaueri. Siquidem hoc ipfum.qtipd.fpi-
rat,merum venermrn eft; quod loquitur ,
eft peftis: quod contingit, mors eft . Hïc
ille. Vide prouerbium,Male coniugati.
Ad bttWS Emblematis fententiam pirto
fpeftare ülud Senecje ex 4. de Benefrc. c.
17.Male confulit ille fiüas.qui illam con-
tumeüofo& txpe repudiato collocauit •
SanfHifima conuigii copula non eft reme-
ïè quibuscumqiie permittenda , fed fanis
tantum corppte, animoqne valentibus.
.. QuiiJ
>«>
ea vuam tantum Tybeiis tipam teuebat.
.Mh2.|N(ii noniniuria vocabun-
'ffcrudelesilli patres, qui fiias fiüasegre
S'a forma,intcgras,& bona valetudine.ma-
Senten f«-.
Clti'
ttImanio.(a quodifïbliii poftea nefas) co-
Pulare nö horrenc homimbus lepra & po-
°agra confecl:is,& fepius Neapolitana fca-
j»e corruptis, iis quidem viuis cadaueu-
Us > qiii mortuis eo quoq; peiores ,,q>eo-
*Uta foecoï & «laciatiis ai vjts vfq,ue, &
-ocr page 924-
Andreae Alciati
2^6
cxemplum fibi fumant,v«ia aiaritorulP'
& ^iciflim mariti vxoruro tolerandi.to
tam hiftotiam . licet longiufculam, nn"
tranferibam . Clara Ceruerua Bcrnaio
Valdaure. coniux,cum \irgotenerrima>
forraofiflkna Btugas effètad fpeiilum d£
du&a.iam plus40. annosuatum» ft***
nuptiarumnodte ernta eius faftijs»1'1'
lutavidtt, deprehenditqjmaritum fib_ *
grum & valetudinarium 0buen.fle._N1»
tamé illitmob id auerfata.tion cSPlc.eU :,
odifle, cüm prajfertim riondum P0^et, „
deri amare.Incidit nó multo poft Val°
rain graüirfimüm mx>rbum, da cuius •
lute& vitaMedicionuiesdefpetabarit'1^
iacummatretantacura& afliduitateci.^
caleöum aegri verfabatur, vt fex to(
hebdomadibus ambienec feexi;erint,ij«»
Ytmutareut fupparos; nee vlla nocle i»
pra vnam aut alteram horam qnieueriD '
idq; indutai.multis uoftibus traduflis >'
fomnibus.Erat radix morbi Indici»<]«e?
Gallicum vocant,(a:ui & contagiofi.D1*'
fuadebant Medici, ne fic enmcontredW
ret.ne tam propè accedercf.idern ton'u'.
bant neceflarii. Turn aequales femm* >w
religionem adducebant, non elTe tam »°
xiacura diuexandum (itaenimloqneban
tur) hominem iam fatis debinim , & *°*.
gna mortis parte m corpus recepta,prolP
ciendum efle anima?» de corpore nihil «^
gitandum aliiid , quam vbi condetetii
humo. Quibus vocibus adeo ill» abiterri
ta non eft, vt curarit qtlidtmq»* a" af'
mum fpeclabant, fed ipfa aüwx/otbitto-
nibus.quz remedium afFcrrent.ipfa p»|"
fubinde mutandis (nam fbltita eratniaio-
reminmodumaluus, & alijs locisP^
tetrujn dimanabat) efl'et intentililma,li>>''
fum deorfum toro dieturfitaret , anim .
corpufculum fuloens.laboiibusimpar,»
tanta visaffc-ans fnbuenire^Ita aifcurne»
maximum Valdauraeuafir»iuratibusM«
dicis.èmanibus O rei violenriaconiugis£
reptnmellè. Aüus facetiüs quam Chr*
ftianius,Decreoiflè, dixit, E»eurn_Vaidaü
ram occidere, vxoiem verö obninaile
manibnsfe illum non dimi.ïuram' C?p
ei,fliicntc quodam ardentifllmo ex capit»
hun ore. arrodi interior narmm caiunco-
la.Medici puluitulum dederrit,q«c ™°'
inde refpergeret vlcus.tenui per fiihilam
aut calamum Ham. Quumq; n«ltas in-
Ueniretiir, qui non eum laborem tecuia-
Kt,
Quid enim iure eanonuln prohibita lepro
fouim coniugia > nifi quód inhumauum
vifum iït, contagione iiifecli corporis ae
cariofi , fanum acviuidutn corpus rurpï
lueinfeftare? Sedauaritia; tetralabesom-
niasura natura: & humanitatis violat, nee
minus infanè committit, quam qui olim
viuos homines ad aram Sacurni.vel Diane,
Taurica: maöaierit: velqui niifetos reos
ad Jatumiasdeikerent. Melius & decen-
tius.vtajmdPlinium Sectindum lib.i. e-
pift.i4.formofüs ac decorus fponfus elo-
catut puellaringenua:. Eft illi,aic,facies
liberalis, & iugemia totius corporis pul-
cricudoA' quidem fenatorias decor; qua:
ego numqtiam purem négligenda. Debec
cnim hoc cattitati puellariim quall prae-
mium dar i. Et hxcille de Minntio Aciüa-
no.Occurtebatillud Ouidianum \
Quam mallintqitaUs veniunt ad aratra
iuuenci.
Etquid tamdominaturin coniugijs, qua
couiènfucac concorsaniraus ? Nee enim
tam concubicus & corporum miftio nu-
ptias facit, quam confenfusanimoriim&
volunratnm,vt reftè Iureconfulti. Mud
adijci placet ex Plutarcho.diclum Demo
criti,qui generum nacluserit commodü,
iuuemflè riluim; qui vetoincommodum ,
perdidifle & filiam-Non male aggero Pli-
nianum id tx lib- ï.epift. 18.de vxoreDo-
initi) TuDi.'Muiier.inquit, natalibuscla-
ra,moribus proba, xtate decliuis, diu vi-
dua,mater olim,parum decorè fecuta ma-
rrimonium videbatur diuitis fenis.itapcr
diti morbojVt ciTè ta:dio poflet vxori.qua
iuuenis, fauusqueduxiflet: quippeomni-
bus membrisexhauftus,& f radius, tantas
opes foiisoculis obibat : ac ne in ledlulo
quidem ab alijs mouebatur . Quinetiam
fcedum,miferandumqtK diclu, dentesla-
uandos,fricandosq, prasbebat. Auditnm
eft frequenter ab ipfo.cüm queteretur de
contumelijsdebilitatis Ihx.fe digiros fcr-
uorum fuortim quotidieliiigere. Viuebat
tarnen,& viuere volebat, luftenianre ma-
xime vxore,qua: culpam inchoatimatri-
monij in gloriam perfeueranda verterat.
iinuk quid natrat Ludouicus Viues lib*
l.Chriftiansefcemina: , de prajftanriifima
quadam fe.mina Burgenfi in Belgio , qua;
lieer ma litum valerudiuariuro nadla elTer,
roira tanden conftantia & incredibih pat;en
tiacuudern fuftinuit;aique vt vxores inde
Demoeri
ti dïHu'
Jf'sloria
fetmina
BtlgicA,
maritum
vaktudï-
-ocr page 925-
Emblemata
~\
?k* omn'^os rem auerfandam exhorren- duas ex eoprsfe fulcepit, cunSantea feit
J^us.folaconiuxhocpraiftiric. Scatenti- genuillet,: vigimi annis nnpta, ïiuiiquam
1&per genas ac mencum papulis rriorbi, cótagiofiflïmo mariti morbo,nee vïlaom
nino fcabieinfe£la,non modo ipfa^fednec
vllüsliberoium, cotporibus omnium fa-
ni(fimis& «nundi/fimis. Ex quoliqui- yu umm.
dum ficquanta fit virtns.quanta fanftitas emittt,
carum.quas vero ac toto peiftore maritos >w ^
Cvt congrnumeft) amat.queroadmodum *
iUis Deus prajfcntem quoq; gratiam re-
ferat.Obüt tandem fenex aegrotus.fed non
obijt.feiabiit. verius» & exij t iugem cru-
ciaturmtanto tameni dolpreClar?, vtqui
illamnocrot,,fatereutur,nunquam adole-
fcentem maritiim , integre* corpore, for-
mofiiro.diuitem, tantum, reliquiflè cha-
riffimas vxori defiderium , meTorem, lu-
Ctum. Mulri gratul'atione citius putabant
ette opus , quam coufolatione -, quos illa
propemodum execrabatur, optans vt ma-
ritus, qualisqualiserat.fi fieri poflèt,fibi,
redderetiUjCtiam cumliberorum omnw.
quos|q\itnq; habebatjactura» Cumq; ef-
fetintegra aetate.namquam ftataiifcnube-
re* quod fe alterumi Bernardüm Valdau-
ram inuenturam-negaret-.. Wxc Sc: pluras
Viues. Eantnuncddicatui.till? mulier-
culae,qua; ob mariti velpedüm folum fq-
torem,vel impuriorem aliquem fcreatiim.»
vel fonticulum.amoremconiugalemih a-
dulterinum comiertuuti & coniüges fuos.
infamiliam Corneliam(fic fal'sciocantut.
Italijobcornuumdccusjaflèruntjdumfe-
fe aliis permolendas fübiiciunt. At min&
viridariumintremus..
3«um nullus rafor commode poflèteius
^bamradereinêc vellet, vxor forfieulis.
cWuoqUOCj.jje dexterrjmèarcondcbar.
gj^kpfi's deinde in alium morbum lon-
| Vtnum.feptem rere annorwm»,ipfa in-
'■gabili diljgencia & eibum. ei parauit,
«m pedifltquas haberet duas, & filiam
ëtaiidefceatem:ipfa eadem turn fedaille-
qu Vp.ra,t.ura & crura' putidiffima vndi-
*j e unie difflucntiaj contrettauit quoti-
faf ,tlu!,n^as fcmalagmata impofuit ,ac
con'1S llillxitvt mnfcum eam dicere*
Q '.^ftaronon.rem fe_toris intolerabilis.
j>Ü111 & anheli.turn,q,uem nemo nÓ etiam
- «ecem paflTiis auerfabatur„ipfa.fuauiÊ
^«m iurat fuiflc. Etquidem feriö fiic-
c'ifuit,eiim fijteredicentibusiaiebatenirrv
,bjvideri ceu fragrantiarrrmaturorum &■
t"'einm malorum. Atq; hoc totomorbi;
^nipo rCj cnm tffmt quotidie magni facie;
. 'umptus, ineadomo, adquammiiltis.
"» annis nullaex re quaïftusaliquis re-
«rat.nec annuos haberet prouentus;ipfa
«Unnuhsjipfa torquibusaureis, ipfamo-
fiiiibus, ipfa yeftibus, ipfa abacum fuum
»alis argenteislibentiffimè fpoliabat, ne
*lüid marito deeiïèt.contema quauis men-
«•Jinodo marko fuppeteret,quod tam af-
^ctomaliscorporiconduceret. Sic ille
uam traxitvxoris cura.cadauerofocor-
F0re,feu fepulchro verius, decem annis a
«tirno iilo jnorbo. Quo tempore ipfa,
DE ARBORIBYS.
■^methpdo ,quam haftenusin fihgulis Emblematis fumusfc*
euci;,. paululumdefliefterecogimur^re fic exigente. Namcum»
;c}ua*danT epigrammataex hjsdiuerfoshabeantfihes,&at^u-
menta,ideodïuerfamrequirunt:tra£t:aDonetiv.. Nihilominus:
quoad:fieripoceric ad.tritam iam viam apgropinquabimus,. itas
Vtnumerusl. in margineapgofitus.dfefeciptiunem & Iiilforiai
atbóris• 11- origioeiuEmbJeraatis,:qu«ytplürimümexpro-
prietatearborisdefuraiturv 'III; Epigram mat is ■■,. fiue vnum;
fic,fiue plnra3expliGationem.. IV,.doariaam morum, fiue
adivnum,,fiue?ddiuerfum: finemrefgiciat,; gomÏBG&t»
Ct!-pre^;--
-ocr page 926-
rAn&t$£ AJciati
Güpreffus •
EMBLEMA C X C IX
<»I»j
I
ND IC AT e/figksmet*, nèmen^CuprCfit,
Traclandos parili conditione fuos.
A L I V D.
ETNEST A efi arbor,procerum monumentaCuprefu*.>
J$g,dle apium plebis, corner e fronde folet.
A L I V< D.
p V L C H R A coma etf, pulchro digett&fe ordÏM fröndè*
■*■ Sedfruèlus nu Hos hac coma pulchra gerit
.
C O M M E N T A R I I.
PR o c ï R A «rbor Cupre(Tttsefl:).cau-    dinemcfKngiinr.Sedqm'a triaf«rCUPX«*
dicelongofurredö, faftigio acumina    fum hic fignificaiitur '»*q»alitasbber°'
to,ramis compluribus in otbem cingittir,    rum.funuSj & iiiutilis; pnlchritiido ••'uc
quinonin ampluiidinem difFunduntur,    eatotidem fjroboiis hic appi&is «.««Kan-
fcd feciuidjnra caudicem afluiguut, cacu-    tnrjftatera,pyia>&perfoi]a -            . ,_
me» tamcp uouattingentc$,coui fimilitu-" V r ex naturis animantinm > reunnqi
aJianim
I.
-ocr page 927-
Emblemata.
849
iliarum fpe&ataproprietate, fumiturali-
yuod fymbolumadaliquid defigtiadum,
Jtaexplaiuis&arboribiis>• vt CupreflTus
h'cad triaaccommodatur- Primo ad 5qua
"tatem inter fuos fignifïeandam, quod-ea
'tbor & in foliis Sc frucftibus videatur aü-
<|Uam ajqualitatemobferuare. Vnde Gaf-
fius Dionyf.Jib. 11. c. ƒ. Ciipre'ffi duplex
nomeiihabent:& Charites,hoc eft.Gratic.
'Ppeliantur ad dele&ationem ; Cupredi
TfrOifiueCvt Grarci rectius appellant)
^yparifji.quöd ferè parilesgeftent &pro
«"canttum ramos.tiim ftudtns. Ambro-
«us Serm.4. in Pfal. 118.de Cupreflb ver
"afacicns.- ( quid enim me pudeac aiiifto-
tern tam pium & dodtum hnc aduoca-
K?) Genus hoc arboris,ait, numquam a-
TOittit viriditatem fuam hyeme.Inxta ver
& xftatem comam pafcit, nee diucrfoco-
•otemutatur.Solam hancarborem ventus
G>o numquam honore defpoliat:fo]a nu»
^uam vetere exuitar amictu , aut notio
"°re veftitur- Sic Apoftolica quoque gra-
'»a nefcic defeftü, fed vetuftate fut floret.
CuprelTus etiam fymbolum mortis
ptajfcrt, quia, vtinquit Feftus Pompeius
lib.3. Cupreffi mortüorum domibus po-
nebatur ideo , quia huius generis arbor
exciia non renafcmirjficut ex mortuo ni-
hil iam eft fperaiidurn. Quam ob caufam
»n tinela Djtis patris eiTe putabatur. Ha:c
ïeftus.
Denique cupreflTus fignificat res di-
«U cpiidem magniflcas ac prjeclaras , fed
'nutiles: quod p.rofliixit a natura huius
arboris, quam natu morofam eflë, fructu
iuperuacuam , baccis toruam , foliis ama-
ram.odore violëtam,ac 11e vmbra quidem
gtatioiam.fciibitPlinius jib.ié. cap.33.
. 1NDICAT e$gies meu] Meta , ftrues
^acutum tetfdens, G raxisKavo;. VirgiJ.
J-Asneuj. '
Hic -eiridem JEneasfrödenti ex ilice met»
Confiituit.
Idem alibi, Aerias que reus , & coniferas
cyparifTos appellat. Citat & iftud ex Eunio
Nonius :
c^p>tibtunutantesfinos,reBosqicupre[foi,
Eft etiam tneta terminus cuiiiscunq; rei.
Et mcraphoricè tetminuni accipimus pro
cettoaliquo regimine&finc.
Nomenq; cupreft] Multi CypariflTum
vocatam aiunr J'tdrS x.vw*§<pif>m w*.
fint Khaïit T£ ^ xetfcraV, afruftunm
^qualitate,pariterq, ramörum,quos produ- & ""'
«>.Stquidém CuprelTiis ab radicead fum »**"**'
mitatem redto ftipite confurgit,fuaq;bra-
chia omnia pari ajquaürare in coni figura
ad faftigiurrt protendit.Cupreflum autem
l Cypari(fopueronomenhabuifle^o qui-
dem Telephi filio.ab Apolline adamato,&
in arborem fui uomims commurato,fabu-
latutOuidius in io-Mctamorph. At Di-
dymtis refert, CyparifTos Eteoclis fuifle
filias.quxcum ttipudioad Dearur» $mii
lationem fubfilireiit, extra choream con-
uo]utz> in piofundum pnteum concidc-
runt.Quatum cafum Tellus miferata.in-
de arbores pucllis finiiles ad obleétamen-
tuni & memoriam rei protulit. Vilde Cy-
paridi etiam Chsrites appellantur, vt di-
öum eft.
FVNESTA eft arbor] Secundi epigram- 1.
matis fenfuseft: CupreflTus dim tum &
magnatum nionumenta & fepulchra exor
nat.quemadmodum & apium plebis mo-
numeuta fronde fua comic & exornat.
Vnde Lucanusiii 3.Jixit:
Z/ non plebeios luüus tefiat» cuprejjus .
Eft autem cupreflTus arbor fuiieftaobeau- cupretlus
famiam dictam , quia fcilicet Diti facta > ur arbor
ideoq; pro figno funebri ad domos pofl- fmeft<t.
ta. Vel vt Varro ait.pyrascupreflocircü-
dati folitas fuifle,ne proptergrauem vft'ri
ttx odorem populi ci'rcumdantis corona
offendatur . Ad quem morem refpiciens
Virgil.s.AEneid.ait:
lngentem Jiruxere pyra,cui frondibm atrtt
lntexunt latera&feralei ante cuprejfui
Conjiituunt
.
Stacius ]ib 6-
Triliibus interea ramss,teneraqi cuprejfa
Damnatut fiamm*. tor ut, & puerile phe-
retrum
Texitur .
Ideo etiam HoratiusOdc j.Epod.cupref
fos appellat funebres. Ouidius 3. Trift.
eleg.13.
Tttnens ora mihiferali cinHa cuprejjH
Conuenit.
ClaudiatM.de raptu Profetp.
QuercHsamica lont, tumulos ttftura ut-
prejfus.
Virgilins 3-AEneid.
------ïïant manibus art.
CoemleK mceff&vittK,atraq; cuprejf).
Quod idem teftatur Ouidius 10. Meta*
morph,
Hhh Inge-
■SS
-ocr page 928-
Andreae Alciati
8p
etttoferro diuidant fratres domum. Sanè
ij & fimiles fratres adeö pertinaciter x-
qualitatem feflati funt, vt velficusnoti
paterétur ïniuifas.ex vetere verbo,«-u*f
pipigiv.ficits diuidere.Es qao Marcialis
iocns in quinto :
                           , .
Calliodorm habet eenfam (qitis nefcit1.) *'
queltrem ,
Sexte.fed &fratrem CaUiodoras habet.
Quadragintafecat, qui dicit
»0V#* f*5"
ptQy ':
Vno credit equopojfe federe duost
Hoc ipfo admoneri poteft Magiftl'atu' «'
Priuceps, vtin Repub. Scprouincijs "bi
fubiedis x.qualitatem feriieiuatq; tuean-
tur. Memineritetiamoptimusquilq; Pa"
fcrfamiliasfuorum übetorum xquam ha-
bere procurationem , ciim fint omnesas-
q«èlegitirni:qiiod ramen in plerifq» Gal-
lix prouincijs ime patrio non obferuan
palam eft . Deniq; quod hic fctibic Alcia-
tus de «qualitate,quaepatribus iuliberoS
obferuanda fit, illuftrari non minimum
poteft his Ambrofiji cirati verbis mHe-
xaem,lib.5.c,i8.Quisdocuit,nifi homo »
filiosabdicati ? qnis reperif tam imniitia
patrumiura ? quis inter natura:"*1"'1*
confortia fratres impares fecit.' Vnius d'-
nitijs fijij diuerfa forte eduntur: Alius
totins patetna; fortis adeptione inüdatur»
alius .opulent*, hauediratis patrixde^J°"
ratexhauftamatqueinopem portio"e
Nunquid natura diuifit mei;itafil'or"m-_
Ex pari omnibus.tribuic, quodad naIcen-
diatq; viuendi poffint haberenjbftat'am-
Irta, vos docét non difcernerepatrimonio,
quostitulo germatntatis xq"a'JlsE"m
quibus dediftis coromunirerefle quod n -
tifunt.nondebeturhis, vt id comm"n -
terhabeant.quod a natura fobftitu" m»
inuidere.&cAriftoteles Politi<-<«' ,,b'.r ['
i, fcribk, vbique fere propter insqnaina-
tem orki aifpicionesjdem cap. leq-n1" \
ta in idem confert argumentum . iuPP,
tune multa ex IuriscQnfulcis,fed »os
properarnus •                              f mbo.
Secundum epigramma mortis ;
lum percuprediim fignificatum pw->e
fert:hL emm procerum «-«B*»™^
ficutiapium Plebeiorfr ftp«l^»sp ^.
, ... T- _.. v i___-.„JuK-m aiiertere ci<E
IftgehKpi; tlios^tderuq; datentibtts,inquit.
Apitimin 'üualsopium]
Videmus enim.aliquan-
fe L- doiu hagaatum ac nobilium fepuJchra-
chru. »
         fcpbllin&uris fpargicupreffiftoa-
clf s.- *: ïiïc -.men ritus apud omnes no-
ftrates i >n aequè cdebratur. Pkbei.dum
parent ■..-..•.,fauua, hyfopo, mentha, buxo,
& üoanuaióiiam apio vti foleiit, non. alia
v
                ïaeione crediderim.quim ad olentcm me-
phitim auertendam>& tecrarocaricmmor
ticinx.Videadagium,.^/» opus eft.Et A-
lexandrum.abAle«ndtolib.i.cap.7.qui
cc(i veradicitdeapio, Iocum tarnen Cicc-
ronis nimis putidè interpretatutjcum Ci-
cero de Appio Pulchro intelligat,
Gomt«
          Comerefronde.] Omare. Hinccomptü
clicimusornatum.Hic y.ttct<popiKa!(. Pro-
priè Plautus : Dum poliuntur, dum co-
«ïuutur.annus eft. Claudian. inlaude Sc-
leux:
Non iUö nitidos vnquam, liettante capiiïos;.
CemertJ .
ttêf'
3-.
fhocionis
in Leofthe
nem di3e.
rinm..
PVLCHRA coma efi\ Hue refer didH
Phociouis in Leofthenem Oratoremmul-
tis &m«gniricisprorHi(fis Athenienfesad
bellunv concitantem.'eius eniiri orationem
cupre^'senrefi.rni!é'aiebat,quxcürn pul-
f ij!
ehrxfint &procerx, nul lum tarnen fru-
flum referant. Diciturautem, in eos,qui
citm merabiisfint elegantibus&appn-
jriè comptis , niillius ramen, frugis funt ,,
neque iiiisalicui commodo efTepoifüRC .
Refcthuc Adag-Cyparijfifruffus,.
1V,
          Fort e fufficere pouiifTenr.qux de.
i. his tribus Emblematis diclafunt , tarnen
JEquali- jnethodi rario paulo latiiis difFündi defi>
tasinh»,- derat Suadenir ergoprimö hoc epigram-
reditate matelo'ofjLtpJa., id eft- xqua in libe.os hx-
.fernada,. r<ditarix fiiccellio/iis dtuifio, de qua B.
Ambtofius lib.de [ofephoPatriarcha.cap,
a.iungatlibeios, inqiiit.xqualis graiia ::
lucrum pietasnefcit pecunia;,inquo pie-
tarisdifpendinm eft. Q^idinanius^pro-
pterfiind'iim aut domum oriantur inter,
fratres iurgia>quando, proprer tunicam
inter landri Iacobfijios exarfit inuidia ?;
$harid'est Hxc ille.Pioditum, memorix Chariclem
&>Antjo- & Antiochivm.fratres Ponticos , citm par
skffs., ternainter febona dmiderent , poculum
argenteum confcidifTe, veftemq; niediam
diüécuinre,,vr.neiuer alteroditiojrjopulen-
tior.q; redirer. Vnde ilJa Tragica detefta-
tioapud Plutarc. in Pyrrho. *■ Bytvru ert-
bul'
turaqj fit, Suilt autem qui ram°s ei
nos
i
-ocr page 929-
Emblemata.».
Sfi
Mnosantedefun&orum sedes poni folitos
'elint.ne quisper imprudétiam ingcclfii-
tuspollueretur.Infunctibus autera adtii-
bebatur, quód femel excifa nunquam re-
natcatut:velvc humannm corpus ab ani-
1,13 & animo iam reli&um diutiiis fcrua-
rctur,atq- incorruptum remaneret. Varro
PHtat hunc morem induótum.ne cadaue-
'Urn odor naresofFenderet,intereadum v-
«rentiu.Vide Cupreflum Picri j.id eft üb.
,i,Qu.'U& pueris. puellisq; mortc raptis
exhibentiirflores, & coroliaria, fortèad
•tacprjcipitismarcoreminnuédiim.Cur
Tero Ciipreffus funeraria ? an ob pariles
Iarnos,(vndeilli Grscti nomen) an quod
•nors squo pulfat pede pauperum raber-
^s.regumqj tnrres 2 Hxc enim dominos .
J,e",|s.& fceptra ligonibus a:quat. Quih
wie in otnnes habet Ari.thmeticapropor-
l'one , vt qua: nullam ferat trpotrwaoKn-
"iittv,
üijfimilesfimili conditione ligant.
^Hod argutus notat Liicianus dialogis
ttortuorum. 111 ud pridémmihiobuium
CratMartialis.lib.é-
Sed mihï perpetua nunquam moritum
CupreJJo.
ld quicquid eft opells dam concinnare
pergo,non veiebor, fretus bona ftudiofo-
xum venia , traducere carmina duo.qua:
fcripfitin maiore otio Cl. Minos. Prirnü
\y
         «lliid ad viri Principisepicediiim .•
St"1' QZflm tibi curafalus patrit f uit, optitne
Ferpetuat ergo inferitti tibi mttgm facr#~
tnus
:
Signaque eonlpieuè.falma, cttpreffut,e-
runt.
Alterum veto yvsifaiv habet noninuenu-
ftam,rneo quidem hidicio :
Principio exili magnü capis incrementfi.
Semine vti minimoprocertu crefcereplan-
ttu,
tt patulas alte luxuriare eotntu;
Vtpene vmbriferam videtts ajfurgerefilua;
Magna parens rerum fcilicet edit opus t
JE fententiola multos emergere fenfus
Nouerts; egrtgium cernis & iSlud opus.
Reperioetiampinum&myrcumpromor Pinus $•
tisfymbolisaccipi folitas a veteribtjs.Pi Myrtus ,
nus , quia femel excifa nunquam reuiui- pro mortis
fcit.autetiam repullulafcic.Myrtusetiam fymbolis
funefta,cuius folijs Thebani vtebantur ad
tumulum Iolaiherois maximi.vt icribiic
fcholiafta:Gra:ci.
Tertium epigramma in eos torquetur, * -
qui quamquam pulchrum nefcio quid ^orn">fi»
pra; fe ferant, nullos tarnen ex ïè frucTus fe* «'»«""-
edncunt.Detorquerietiam poreft in viros ^" *
bene formaros jautmulieres pulchrèco-
matas.ca-tcriim iiiilliusfrugis. De his ta-
libus nos Germani dicimusj Scheen ijl tbr
Kragjontt-wiefee mag.
Feftiiiè quoü;
Itali.- Bella'n -vifta,Dentro trifla, Velle-
pidius:
Zll' e fatta come la caftagna ,
Belladifuori, & dètro ha la magagna.
tvfo&t niKÓ.0»
, h-ToSt » ÏKivn. Intus
Hecuèa.fofu Helena.
Naziauzen. aduer-
fi'sjnnlieres fucatas : iv iKiOAvriva kh.
Mo tc pt.ohvgS'ivov
f/pss-.id eft : In 'ebur-
nea -vagina.plumheusgladius.
Vide Em-
blema 189.
'J'rinceps,]
Hoc tttct, Sïrenuitas claraqï geïla\ca-
nant.
ttsmpe tibi conflanti animo dum vitx
tnaneret
,
Fropo/itum fuerat vincercfiut meri.
"o„
H h h i.         Quercus
-ocr page 930-
8ya
Andreae Alciati
Quercus.
EMBLEMA CC.
RATA Isui efi quercus,qui ms feruat^fouetfa
Seruami ciuem quema corona datur.
Aliud.
LANDE aluit veteres, fola nuncfroficit -vmbra;
Sic quoquejic arbor officia fa louü.
COMMENTARII.
o;
e R e T s arbor nota.glandifera,
n magnam altitudinem aflfurgit }
xnoappitigmitiir.
D v o bic fuper cueren proponuntti*
Emblemata.Quercus enim pnmo falutis
eft fymboluro, quia qui Romanum eme
in bello feruabat.coronam quernarn acci-
piebat,qux Ciuica vocabatiir-Cauias red-
die Pknarchus in problemat'*-5!»™ tc'4l~
eet vbiqj in expcditionibusfacile fit quer
cum inuenire. Velquod loui & 1«"°»''
I.
*§)uercui frequenter ingentium ramorum arma-
defcri- mentis belliffimè patet. Folia laeuia funt,
ftio, duriufcula.lata.oblonga.nmbitn fnn.ofa ,
fupema parte viridiora.GIandes oblong?,
iingula: fuis inhaiient calycibus,foris afpe
riufculis,& rnembraneocortice conregun
tur.Etquiaoümobciuemferiiatiira quer
ciua corona cbbarur, hic duo rami ad fe q uos Vrbi praffidere pu tabant,corona co i
aauicem mfkxi,cum inferiptjone i
Hum. feciaca eft. Vel mos ab Atwd.bus eft ac-
ceptus
-ocr page 931-
Emblemata-).
»5-3
'eptns, quibus eft cum hac atborequse-
<Jamcognatio:Vt enim ptimi homines ex
terra Arcades; fic quercus prima ex om-
nibus plantis nata.Ha:cPlutarchus.Vide
Plinitim lib.i6.cap. J.&4. Vide eriam a-
oagiiim; Multorumfeslorum Iouis glades
totnedit
.
Secüdo quercus fymbolutn éritïllius,
^A» multa geilit prxclara facinora , fed
>»rïi nomine tantiim & fama durat, quaüs
oefcribitiir a Lucano Cn. Pompeius in 1,
— —flat magni nominis ymbra.
I GRATA loui eft quercus]
Quercus Io-
1i lacra,qui Deus habebaun Opt.Max.in
^a enina reddebatoracula in Dodona filua.
VlrgiU.Georg.
—.__^.nemorumque loui qua. maxima
frondet
\[culus1 afj; habitat Grai/s oraculdquer-
cus . '
            .
Claudiainis z.de raptu Proferp.
Quercus amica loui.
V|de adagium, Annofam arborem tranf-
t'iritare.
Seruanti ciuem] Lucanusinl.
Seritatf ciuisrefeyentempr&mia quercum.
Frebaremm è fionde querna cmica coro-
na.quam cmis ciui.a quo ferua-us eflècin
pr*lio,ranc|uam vit* teirem , fclutisque
percepta?moiïimentum dabac. Ficbat etia
ex ilice:quod genus (uperiori non adwo-
«iimdiiïLr.ileeft.Gellmscap.é.Jib.j.
Querna corona] De corpnis, quibus o-
'Jffl militesdonabantur.vide Gellium Jib.
&cap.iam citaus.PaiicirolJ. lib. 1. rerum
'Kernorabilium •
GLANDE aluit z/eteres ] Vereribus
querna: glandes vidum piasbuerunr.nunc
veroarboripfi fola vmbraprodeftrfic re-
turn omnium fiia filflt tempora.Omdius
4-Ka lor.
Xoftmodoglans uata eït: bene erat turn
glandereperta ,
Vuraque magnifici quercus habebat
-
        cpes.
Nam glandibus Tefcebantur prifci ante
firumemi vftim .
D i c T v M efheorona ciuica, qua:ex
querna fionde conftabat , ciuem donari
confuetudinem olim obtinüifiè; cuius rei
caufamiam ex Plutarchoattülimus. Sed
c°nfïrmat hoc idem CorneliusTacit.u.
Annal.M. Oflorius (inquit) feruaticiuis
decus meuiit. Et in if.Siilngulismani-
pularibus praecipua feruati ciöis corona
Imperatoria manu tribueretur . quod il-
lud,&quantum decus.vbi pareoturo nu-
merus adipifceretur, qui attiiliflentfalii-/
rem,& quiaccepiflèr.USed quiafortèno- Coronecï-
ta omnibus non fuut, qua: & quaiita tri- uien di-
bui folita effent ijs, quiciuicam rreruif- gnitas ■
fent.adijcereplacet. Ea primum corona
vtebantnr in ipeftaculis: indueuti affurgi
ctiam a Senatu moris erat,&Senatui pro-
ximus erataffignatus Iocus . Ipft nuine-
rum vacatio, patriqiie & auo paternoda-
batur.qnod filium Reipub.faltnarem ge-
nuiflenr.At ue temere daretur, leges lata:
iuntarcliores.nempe vtciuis,quiferuatus
edètjferuatum feefle fateretur:teftesenim
adhiberi nihil proderat; neque fi aliquem
alium, quam Rornanum ciuem lertiaflet,
quamuis Regem. Ciceionem ciuica dona-
antn Gellins cenfuit^quod eius operaef-
fet atrocilllma Catiüna: coniuratio dete-
fta.vindicataq; atq; ita non vnusciuis.fed
vniucrfa Romana ciuitas feruata, merito-
que.vtaitille ,
ikoma patrem patrii Cicerone liberadixit.
Isigitur honos quia in maximise(Tèr,eum
afFeiftarunf. principes Romani, non probi
mcJojfed &fcelerari,adeoq; fuis numif-
niatisexprimicurarunt. Vt enim de ijs Nummi
raceam > quibus merito is tributus honos cum core
fnitjinCCaliguJaenumo ciuica cum g!an na tiui-
dibus fpedatur, cum liteiishis S..P. Q_. ca.
R. PP. O B c 1 v e s suïaios.
Nitnuis verö Galb? Imperaiorisciuicam
habet cum inferiptionè. 5. P. Q^R- O b
C. S. Eadéin ViteJlij Germanici,iu euius
medio ha: htera:,S. P. Q^R. O b C 1 v.
5 er. Innumoaureo.&alijsquibufdam,
ciuicam etiam Neroniex SC. dedicatara
fuilfe obferua^ur- f odemqj S.C-Antoni-
nonummus datuseftcum porca fceta, &
natis fub ibere,qiiibusimnïinet quercus,
qüod aniroal id dubio procuj glande vt
plurimüm pafcatiir.vndeantiquiomninó
cibi admoneamur.'Clatidianus deJaudib.
Stiliconis 3.
Mos erat in vetciï caftru,ittêfora quercu
Velaret, valïdu fufoqui viribui holle
Cafurum potuit mot ti fubducere ciuem:
At ti bi qua j. oterit moriturti ciuica reddi
Mcenibm, aut qua, te penfabunt faila co-
rona i
Querna etiam corona coronabantur viclo
H h h 5
           res
i.
'*« r.
>*,
'V.
-ocr page 932-
8j4
Andrea: Alciati
SednouakCHHtsri wrfvrefo
cib us .
Vidialiquando!K>nimprobum>acnequ>
dem inftcetum hominem, qui h°c ^<$e-
ret ad yeteres monafteriorum bibliothe-
cas,qua;fuperioribus faeculis habebantirr
in pretio,qno tempore nondtim rypogra-
phi fuam iiobis artem commendaflent:
nuncenim membianar veteres, & codices
manufctipti exolefcunt, & ferë fela fe o-
ftentationevenditant antiquitatis. Malin*
ad corruptas traduci difciplinas , in criü-
bus patrum auio,omiilo puriore bonarum
artium fucco, foli diobolarcs m Icholis
terebamr.Holcotus.Bricotus/Anrelmusy
BuridanitSjFlotetus.Perchetus.Alexader
de villa Dei,aliiqueid genus tenebriones,
qiiiquau* glandibus vil , veras difciplma*
ac purioresfruges eicerpere non potue-
runt, reuocati fuorum temporurrtbarba-
ric.Sed hasc (ottatte Tróptpyet.Et placet aJ
fïnern adijcr Minois qlialecumq; de qtief
cu & oliua caimé.fi quis tamchoc quoq»
E quis captus amore leget. ld lic habet:
Quercusamica lom ,poüt»r konatallitt
oliua
r
IlliusfruUus, huïus $> vmbra pincet.
Glans mua,t,vmbra placet,prodeft &fijfde
ti^num
j
Wrondibus ifla viret,fic quoquefragrat
edor
.
Vtraq; deleiïaf no/lrts accommoda rebus ,
Vtraq;fecura fymbola pacis ha bet.
Adijct idem Minos & alterurn grauioris
argumenti.iTÓn tarnenofteritationisgratia,
fed mild committit candidis le6toribtis :
eo autem diicrimen inter Ecclefïam &
domtnatum temporatinm complejuseft:
Non bene contteniunt quercus, oletq\ nee
vna
Infcrobeptantantur,ftue (erüttr humo.
Sifacias,vnam necat altera cöfcia cattf& l
Natura id verumfciliceteffe docet.
Ccelica mifceri numqud terrefiribus aqug
Nouerts line ajfum,qui facit ifta,facit*
Agen Ca-
pitolinus.
res inagone Capitolino, quem lof. Scali-
ger lib.r. Aafon lecHon.cap. i o.ait inftita
tum fuiflTc a Domitian'o, vt die duodeci-
mo eins & Sergij Cornelij Dolabellascoa
fulatu,cüm pocta?,tntn hiftriones , fcent-
cij&omne gemis artificum in eohidoriïm
Olympïcorüm exemplocertarent. Vnde
illam coronam Inu.enalis vocat Capito-
]inarh .•
An Capitolinam sferaretPollio quercuml
Martialis Tarpeiam.eodem fenfu r
Ocui Tarpeiaslicuit contingere quercm.
Aufomus Olympiam vocat,quod,vtdixi,
ludorum Olympicoruraexernploagoiii-
fteeflet inftiruttis.
Secmiduni Emblema torqueri poteft
vel ad hominem \ vel ad rem , qua: olim
TnagiiofiiV honore fueric , fed mine nihil a-
liiid fït.quam magni nominis vmbra. Idc
ctiam conuerti poteft ad veterem illam le-
gem populo Iudaico 3 Mofe propofiram ,
qnaeterni Patris Filius &Seruator noftor
Chrtstvs expedtabaturtcukis qiti-
dem fpei fïdem certilÏÏir.am ctim nobis
Chriftianis dederit, poflumus atq; prifct
illi fubinde repetete, Sfris ifws, reperta
tandem, vel potiits cuiqwe noftrum gratis
conceiïa fruge omniiroptima diuiniffinia
que.cTiiam ab Euangelïo decerpimus. In
eam fêntentiam hifitaiiquando Epigram-
mate Cfaurfius Minos r
Ghnde patres aluit quercm, f'agmqueve-
tuttos:
Sêdmodb non cibui■ efl, profièit vmbra
tarnen

Qlandibus antïqnps tantum fuit vfave-
tuiias :
ümgibu'sinuètu vtintur-.cttquidid eliï
Tmdidit in facro qmcumqite voluminer
Mo fes,
Clans erat, d> veterum pabula prïfei*
patrum.
At largitor opumfruges inuenit
I e s v s»
Et miffa palettplurima grana dedit.
Vmbra licetncba lexjïtvetus atq;
iV«-
: fheu.'
f
Zex hidai
Salix
-ocr page 933-
Emblemataj.            tff
Salix.
E M B L E M A C C I.
QV O D frtfgijperdam falicem vocitarit Homerus,
Clitoris homines moribus adfimiUt .
C O MM E N T A R I I.
V "A l ix atborcaudicemedioctiterctaf
V f°>in akitudiiiert) non nynoremrafliir-
&t»quam alias maiores arbores, R non ini-
ïio&cito a. fatione pra»cifa illi fiimma
Pats fueric Folia habet oblonga,minora &
a»guftiora quamPerfïci, fuperioreparte
v'rentia ac glabia.auerfa vero molliora &
jj 'lbidiora.
,H o M e KV s OdyfT*. falicem <?Aê-
viKa.pwov appellat: vt etiam Theophra-
j .,         j u? 3'deplantis,cap.i-Salicem,inqiuc,ce-
H * /e. r,tcr ftuftnm (ancequam in plenum
tiP^it Cra^etur > p«rcoqnaturqj) dimittereaflè-
«erancldem lib.i.cap^.de caufis, üto-
?JK&pirov yivot vocat, quod femcn ocyf-
fimè amittat, ancequam omnino mauui-
tatem fentiatjVtenarrat Plinius Jib. 16. c.
46.Aflèrit Ca/ïïus pionyiïiisJifa.ir. cap.
ij.tritum & in potii acceptum faJicis frli
            ;
clum , homines fteriles efficete , Eccitat
Homeri verficulum,qui talis eft :
fiecKpcth' diyHpoï Ygi hi<u èht<riKAp-
nrci.                                            j
Populus e^ [alices planU fwctum peri-
mentes.
RetulitidemexHomero StobxusSerm. SalixHe-
loo.exPorphyrio,quicum Plinio fentii , rtlitatem
falicis fui&iim cum vino propinatum j inductt.
Hhh 4 fterili-
-ocr page 934-
AndrcaeAIciati
%fé
doabtitanturmulieresnonnulIsÊ , &mö*
~'tuocoeant, quas tribades feu confticati1"
ces vocaiii. Vude hxc pars etiam eonteii**
, ptu.^ virotum dicitur. Columbo vocatt(r
dukedoambris.&osftrum Vcneris; qul*
in parte hac fedes eft deleAationis in col*"
gre{rt!,licet Aquapeudensvfum clitorid1'
elfe putetjvc coüum vteri in coitu fufte'1
retltaq; qaiimmoderatiüs niuliebria C°'J
tteiflant.d'cuiitur JtAHTo^/^^Hcnempei'0
tam ahtö-'tK&p7rat,vi falices qtiaxo jTTi^'
(Aa. S'i^^HpsLvrn,
qui Veueielicentiii'
abutuntur.ptoiiideque ad'goncrandutu l"'
epti riant. Qj^em ego cum Minoe getrna*
uu>n puro hiuiis diiliclii CeiiCiim-
B R. e r e quidem eft epigtarnma, fe&
rnulto fucco refertitm.Piiinö enim lyf'
bolum eflèpotefl; hydropotatum Scnb&e"
miorum, inquosilludquadrat, Aqu.^
bibem nihil boniparias.
Etenim a poet"
nihil p5ajclarum,aut pofteritate dignatf1»
, aut veuuftum proficifci poteft • fi aquara
bibetint.hoc eft, fi pauperes' fueiint & te"
i nui viótu.Ergo f.
Y'mdkibant.homines,anim<intift, c&tet11'
fontes y
.
Abfit ab humano pBorepotm aqu& <■
Vide qux hac de redida fueriint fupta
Ernblem.z3. Deinde non rnalè ineos iot'
taiTê tórferis, qui laborant gpnorthcea)'ö
eft,irnpnro ièmiuiseffluuio,quos adeo'^"
minifluosaitD. Bernhardus , & CanoP''
fta:.Sed propter obfccenurrv"verburti *tfi
ToptaJ^HVtvaaXita
in eos eomiertere,qui 1J'
centivis Venere ai>utuntnrKquos jdeoP1*'
titöfrirgiperdas, & 'feminipetdas appeH8'
Vietis,Pc«eft,*:in eos flecli.qui ftudijs '^
, uibus deleftannir,& nihil vnquarn prov'
turis 5 yt qui ad sierarn voluptatena t&%
runt oxnnia •• aut qui nefandis artibus a"
fterilitatem venena pi'opinant, non con"'"
ges.fed'fornicarij.vc ait D.'Auguft'inus*'
pud Gratianüm inCaliquandQj Ji-1^
Sauirius; quem Minos iaftabundum
impudentem plagiaiiurn,fuppreflbtart)e'
noroincvocat (fïcego iudico,obinteftin
odium,quo fe Galli'& Hifpani profequ"1
tut) eó quod commentatiorum horu1*!
bonam partern ante aliquot annos M°T-
öer'Sr impuriè /fic loquitnr Minos) 'ibj
vindi'cant:is,ii]qnam,KAHTO,o/^ai/ verb1*
ad Veneiemmaiculam retulit, Paicern10"
graphi aucloritare duftus:fed in eo raitiC»
dubiuscft ipfe Parcemiographus,neque »<*
jerfpi-
fterilitatcm inferre, genitale femeti extrn-
guere.ac libidinis impetutii marcoreaffice
re.Pierius Hieroglyph. r i.idem omuino/
& alia quxdaoi de faltce uotauit: vt Aslia-
nusde biftoranimal.4cap.1z. Canerum
quod de falice lïic aotaiiic Porphyrius a-
ptid Scobanim Serm. 98. de quo Sc Mar-
cellus Virgilius in Diof'coridem lib 1. c-
in. Icemq; Hieronym. in Efaiamc. 16.
ad tcrreutetn falicum ducenc eos.vt faii-
cet nullus in eis fniifhis remaneat. Hanc
enim (èraiiits eariunarborlim e:fe natu-
ram,vc quiillud in poe ulo. bauferi.t,'libe-
riscareat.Vnde Scfancti.qui propter pec-
c^ta in confufiqiieriuindi huiusefteccepe-
runc, falicibus Babyloniorum fluminum
fufpciidtint organa fiia.Pfalrti. j 6.
êl^ODfruguperdam] frugisperdam ,
pro rrugiperdam ; ica exigeute. metri ra-
tione
iu.
Salixvn-.
de diBn
,
SalicemjSaUx a faliendodicitur , vel
quod fata,velcafu terra; impa£tafa]iat&;
^^^^^ furgat .
Clitorijs. hamijtes moribus ] Q_ui vilio
non vtuucur.Plin.enim si.c.zClitorium.
Laats CU lacum Arcadia; aquam talt viruueimbu*
ttrius ah- tam habeie dicir.vt qui ex ea hiberint,vi-
fiemios, ntirn afpernentur. Quid.i j.Metamorph.
facit. Clitorio quicumqyfitim de fmte leuauit»
Vinafu-gitigaudetftmerts aèflemius üdu.
De hoc Clitorio foute vide Vimnuutn
UbZ,- cag. 5. &c Philandrum adeundem ,
Itaque bomiiies clitorijs motibus-appeU
lamnsabftejnios.Meminiquidem *Aht«->
nKWiapi. pi^CHV>^u po:»usxXHTo/)/^,obfceimm
&tv quid. verbum, idem* éfle ztia. tSiv yvvsu.Kcovcü'
S'oia. 'ifïïXtt'pi'CitrSsu„ »; TÓU70IV K4.$té-
crTisr9cu,
muliebriacoiitredrare.Na üAh-
7opis,vt
tradiuuab Hefycbio^ft roruyu-'
VdUKtioy aüS'sioy >') v-rofipy.tf
(mendosè.
inrvS'opUyit legitur in vulgatis Hefych'ij
eierriplaribus; yju'vó'^.pïï, jjjtiixvpTos,-^
KKnropis
^caruncula qiiardam mufculofa
in 'media parte Tav cüS~aia>v ywctcKnay .
JiAmtt,-, Huius.partisi.nucrio.ucm (tbiariogut Fat-
f (f,
          Jopitis.Columbus fibi tribuit, cum tarnen
eins mentionem fecerintAuicénna, Albu-
ca(ïs,Rufrii5,Pollux,& alij'-Hanc 'alij nyrn.
pham yocant.alij teiuigiuern, alij virgani
vel penem muhebrem ; turn quia peni (I-
mijis elt litUjlubftautia^compolitioiie^piT.
ritïiïi replétione& è'teftianes turn quiaiii
• quibiifda excrefcit in magiiitudiué penis,,
adeo vt penis. virjUs. loco ciitorideajiquau.
&
(Ui'
-ocr page 935-
Emblemata.
S7
perfpicu? aflerie, vt qui dumtaxat fuum
comcaaneum afferat, Pace tarnen tua, do-
tte: Mmos.dicam, non adeo a fcopo aber-
«Hclententiam , quam tamcalidèimpu-
gnas.-fieinmh? pullari?feles,&quibus of-
«c'OU rnanus (o fcelus) non iure dicendi
quos alios hoc tiomine indigetern. Probac
idipfum turpifómum vulgari petiilauria
iaiftatum prouetbiumjcaüco idiomatifa-
miliare, quod fandhis pndor & cafta: au-.
res hic efFerti prohibent. Ergo ad abje-
tcm abeo.
Abiés v
EMBLE MA CC II.
JV P T Afretk Abies in montihus editur alt is:
Eli & in aduerfis maxima commoditas..
COMME N T A R I ü
AB i e s excelfaadmodnm & pro-
ceraeft arbor, piimm altitudine fu-
Pcrat.caüdex eius recliis, inferiusenodis,
ctefcendainaltitudincm progteditur,iia-
titrali contra&ura peixquata ad cacumen
vlq; circa quod ra r.os promir, ex eadem
faudicis parte fimul quaternos, ex aducr-
foitafïtos.vt decu/Tururniteritiir , èqua--
tuorcaudicislateribuseriimpeiites,tali ad
faftigium vfq; ordine obfeniato : ab his
verö ramis &aliicxeunt,ffdbiiii tantum-
modö laterales, fibiimttuö oppofiti, qui
fubinde deorfum mutanr.rehquisfiufuiTt
magis redinatis. FoIia.ramulasaceorura.
propa.-
'leti,
era
-ocr page 936-
?ae Alciati
öibuscertatura proceffit»                    ... V'
A B 1 e T 1 s fchema poceft «eeom-
modari iis , qui quanqiiam in loco fati*
commodo vetfentur, rarae ad ampliorer»
quxreumfaciendum,& vt maiorem meï- ,.
cedem confequanrur,fefe periculisobiice- yjftl'lr
re nou reformidant. Interim tarnen in -té* jttfL.
bus aduerfis fxpe clarefcit virtus . Na» t0
vtOuidiuscanit 4.Trift.j.
Arduaper pr&ceps gloria vadit iter.
"Rectoraquu noJJet,felixfiTroiafuifiet
?
Publica virtuti per mala faUavia es7>
Ars tuaTyphiiacet ,fi non fit in Aquori
fluclm :
Si valeant bomines , ars tH* Phgbi
iacet.
G{u&latet,inquebonts ceffat non cognit*
rebus
,
Apparet ziirtus,itrguiturq; ma lis .
Idem 5.Trift-
Scilicèt aduerfis probitas exercita rebus
Trifti materiam tempore laudishabet
Si nihil aduerfipatiens vidijjet Vlyjfes ,
Penelopefelix'fedfinelaudeforet.
Nota eft Plutirchi ftudiofa difpntatio»
quomodoquisab inimicis Ttilitatécapiat.
Sic eft: innatura homiimm reis aduerfas
docent, pröfperx fsepiusefFerunt. 'ra.b»'
fxetTd , ixct^tl(A.ce,7ct,-
& nocumenta fiunt
documeuta. In aduerfis robur roentis fefe
aperitj virruti contratia ppponas necefft
eft.qux laceflantautprouocenr, fi explo-
randa; langiiet non tetitata, & torpet fitu- ^jy
Inpacefitgenerofamés, & rerix fucceflu ffy,
profperrimo.rideatfortuna , necaffibilet tl*'ji'
interdum afpériore flatu.quis foftituduiis \$
hic mihi laudemcommendet?Nó conftat
virtus eduflxmolis, fi noiidum percufla
vento.refiflat proceüis necefle eftac fran-
gat turbinem.fi ftabiliscreditur ac patiens
«tii.GumflinSlius illidtiiit catiti refiliunt,
neccedit faxum: ficin hominem conftan-
tem quando iricidiint motitsifti turbatio-
num ac verberant.obnitimr ac rctundit
fradlosanimofocouatu ac virili • Nee ve-
röalioclypeo,opusnifi patientia?. qu?fo-
la trophjum figit in c?lefti iüo Capitolio.-
hoc fulcrum e/I"e debet ac ba/is i" omni
huius vitx lu<Sa,fpes coronxfciücet; qua
fubtia^a , fieri non poteft quin fuccum-
bamus.Potes huc traducere.qu^ prii\sdi-
cla funrde Perfico arboiejtiansJatu facla
meliore,Emblem.i43-
■8 f8             Ancto
propagines nu!!o ordine digefta dreunt-
dant,ob!ooga,ceretia, & kuiter mucrona-
ta,anguftiora albidioraq; quam pi&a:.
j j
            Abies imperitè dicitur Hifpanis ,
lahaya. Nam propriè qua:dam fpecies
pini eft , qua; Hifpanis Abetodicitur.- ex
hac olim fabricabantu r nanes. Vnde etiam
Symbolit piuus pro naxii vfiirpatur.SymboIum igi-
dbietis. nu prsfert abies commoditatisin rebus
aduerfis, duéta fimilitudine a maris tem-
peftate, & ab ipfa naui.in qua feruamur .
Quare non male in hac noftra pidhira na-
ues.triremes, & racesappiiigmmir. Pinus
ciiim ex altis montibus in ima flumina ,
melioris vfus gratia.deturbatur : leuis e-
nim vifcofaq; eft,materiaq; nauigijs fa-
bricandisaptiffima. Locum igitur plerif-
que mutare expedit,& ab cminentiore fta-
tii ad humiliorem deilohiiTtilitatis eau fa.
III.
         APTAfretts Abies] nauigiis . Claudia-
nus i de raptu Proferp.
Aptnfretu abies, belluaccömoda cornus.
Virgil.i-Georg.
j e+ifi.m arduapalma
Kafcitur, & cafui abies vifura marines
.
Idem 8.AEncid.
Labitur vnbïtt vadis abies .
id eft,oauisabiegna.5tatiusquoq; tf.The-
baid-Abierem audacem vocat,qtiod ex ea
fïant naues,quibus quidaudacius?5icau-
tem ait :
Hinc audax abies ,'& odora in vulnere
pinus.
In montibuseditur altu]
Sic Maro 7.
Eclog.
Jraxinus infiluts pulcherrima,pinus in
hortis,
Populus influuijs,abiesin montibus altis.
Et l'Iinius Jib té.cap. 10. In rnontibuse-
ditiflimis iiafcicur abies , ceu maria fti-
geret.
Xxabiete Eft & in aduerfis.] Locis concrariis :
naucs düenimabiecerïrnauisinaqiiis fhi&uans,
fiunt, videtnr locum habere fibicontrarium.Sic
Plinius: Abies nauigiis expetirajfitus in ex-
cel fomoncium,ceu maria fugeric.tlecfor-
ma alia.-mateties veró praeciptia crabibus,
&pliU'imis.vita;opei'ibus.Non piget Am-
brofii ea de re huc fentenciam è 3. Hcxie-
merou cap. 1 i.Adiicere: Abies>inquit,non
contenta cerrenis radicibusatqjaerio ver-
tice,etiam caftis maritimos tuto fubitura
xemigiomecfolum ventis, fed etiam Au-
Picea
-ocr page 937-
Emblemata.
Piceaj.
EMBLEMA CCIH.
%fp
T Pkea emittat nuttos quod Birpe Bolones3
lllim eB index
, qui fine prole pet'it.
C O M M
------... ~ N T A R I I.,
Tj c t A arborcft procera, multis ra- lis. lam & ^iruoKet/j.iffiu vii in a!ia vjla Pttjstfr
Kt
i_                lüm quidem cir
eaudKis med.um, qui reflexi terram ver-
til s mi tantes non rare dependent. Folia
«igBftafint,n« qualiapim.fed brel)iora
iaüoraq; abieos fimihora, quibus tarnen
•"gnora.latiora.roollwra.tenerioraq-que
«lam nonorbiciilariter.vt abierisjteneri»
v»gulaseonueftiunt,fed è duobus tar»
«ummodo fibi oppofitis lateribus, fte-
quentiaadmodumdenfeq; exeunt, veluti
taio.cmus folia fatis amulanwr. Conus
«uw oblongus eft 4 & abieguo ferè fimi-
arbore >quam infola piceaieperiunttir, />*••
tefte Bcllcnio: (ïcvc non temere pityo-
campae, ac picearü ernsa; vocentnr (quas
hoc loco appictas vides) tamerfi plerique
inrerpretes pinornm erucas nominent.A-
finus qnid bic fibi velh.nó faris perfpicio,
nififorfan fterilitatem mnliindicet.
ScHOLiAsrES Homeri Iliad. r„ f f.
aic: ygi yetp n viwn KoTréïaa. kx, axhm
gKctrov •
^su To S'éw.pw/ dvrnt eV/ irt-
Kpóv t n Tria-crec.
. Hoc eft ; Fkea fuccifa Pieeafite
non remittitBolonem:&la.crymaeiuiefl ciji na»
amarant**, tftpix, Quapropreradmira- /»ccre~
tione feit«
-ocr page 938-
Andreae Alciati.
86ö
Ktunt.rei omnis Venerea; cogitarionÉrtn'
munes toto diefote. Quatn fuauerripro*
feftö Scnimisdilutam opinionem viderit*
etiam ipfi ccenobita:. Ac putoid cmusiO
rootem véniflè, vt arbor ea index eflet or*
bitatis, cui nomen dedere, qui vitam reH"
giofam ptofiteimir. At.abfit inuidia difto,
id referte quodammodo vitam quornri"
dam monachorum credidetim,qii>>vt p<
cea:,neque fruflum ferunt,neq; ftolones,
fed fola vmbra (quid enim ijslongè mul-
tis,pta:ter vrabram?,) proficiunt. Imo rt-
des,& nimis vncis naribusindulges.aitaU-
quis.Certè,nam & ridendo dicere veriirn
nil vetat, & imerdtim arreptoinifcemus
feria ludo. Atea non fuit Alciati mens.ne-
qucconfilium, vt bonos illos fpdales falc-
ifto afpergeret.Credo non id voluit.-qua-
uis eundem non puto fuiflè dyéhctfoY •
Quare id potius trahimus ad orbitatis
fynibo]um,vt picea eos defignet, qui fine
prole.fine pofteritatisfpe decedunt: quoS
vtfelices pronunciem , obftat vulgo c°n*
cepta opinio.Certè alacriorés &£xpeditio
res mori debenr,nihil poft tergiim rcltn-
quentes,quod eos vellicec- iljeingens do-
lor ceflat, excommiferationeoriens defe-
rendajprolisjimrriatura; prasfértim,& pa-
ternoprasiidio indigentis.perqiie setatern
inopiamq; confilij iniiiiijs& cafibusmul
tis expofita;. Quod fi in illis ( vt vulgo
diciturj feniari ac perpetiiari fiium no-
men optabant.ipfi quoq; vulgariter falle-
bantur:fiquidem filiorum oblcutitascre-
berrima.nec illuftrare ipfa vtiquenecfér-
uare poteft paternum nomen . At perrara
filiorum claritas vt ipfos filios femper cla»
■tös facit, fic parentes iuterdum vicinitats
obtegit obfcuratq; quafi Sol minora fide-
ra; quodnufquam euidentius , qnam in
Iulij Cajfatis patrecognofcit'u,qucm pe-
ne ignotum filij fplendor fecit.Etad furn
mam ; quisquis in filio fui nominis fpetti
ieponit,rem pertenucm labilemq; in vaffl
ficiililocatacruinofb, quodqj eft incon-
fultius,non fuo.remmaiorisapud vulgus,
quawi apuddotftos precij, neutris tarnen
contemuendarn, fed ciim honeftius, tum
cettius locandam iu fnis incoituptibili-
bus vafisac folidis iu virtutepropiia, in"
tebusgcftisjinlitetis. ,
tione non caret.Heioclotiirn fcribere, vna
folamq; arborum pinum recifara non fuc-
ctefcereamplius.veruminteritefanditus,
vel (vc ipfe ait) iretyoKt8pa(.nstti inde pa-
icemia, vc exteri dicantiu pinus modo,
qua;prerfusintercidant:cümmanifefturri
fiat, piceam & cuprefium idipfum pati,
fed & pleraq; alia , nifi fortècognaticnem
aliquamintethafcearboresintellexit.pro-
ptereaque vno pinus nomine accipiendas
conftituit-Quod ad piceam attiiiet, fcien-
dum, Euftathio tradente, id Homericum
é^TTiVKèi.iade profliixiflè, ac pro morti-
fero interptetaii.etiamfi adamaritudinem
referuiit alij. Vide [adagium , 1'inus
morem .
gTOLONEs] <5tolo , virgultum eft ex
arborum radicibusaut truncopreduftü.
Q^iid fit ftolö declarat his verbis Vatro
lib.i.dereruft.cap.iNam Stolonislexil-
la,quaï vetat plus quingenra iugerahabe-
leciuem Romanum, & qui propter dili-
gcntiam culture Stoloimm cönfitmauit
cognomen, quod nullus in eins fundo re-
periri poterat ftolo. quödeffodiebat cir-
cum atbores è radicibus,qna; nafcerentur
è folo, quos ftolones appellabant. Plinius
lib.17.cap. r-
luim efl index] fymbolum. .
P 1 c e A itaque,qua; nullos emittit è
fua llirpe ftolones, hominem arguit. qui
fine )iberisdecedit:aut refereturineos.qui
nullum fuirconumectum relinquunt.fed
eoruin vica ac mors iuxia ajftimatur.vtait
Salluftius . Nifi nofter hic maliealludere
ad donfuetudiiiem iamolim receptam in
raedijs quorundam monachotü clauftris,
in quibus videre eft proceras quafdam
piceas coliiferas , qua; funt pini fpecies ,
perpetua viriditate confpieuas, qu* nee
ftuctuSjiiec ftoloneseducant.fedfola vm-
bra fe commenJant. Ego (dicit Minos)
cum aliquandorogaremcanflam.curpo-
tius hanc plantam monachi in lococlau-
ftrorum confpicuo, qiiam alias quafdam
frugifeiasconfererent, docuitme vir mi-
nimè malus, fed qui tarnen ïieque nare,
nequelitteras nolTet, id liabere arcaniali-
quid : nempecum ad preces antelucanas
cucullati fodaks fummo manè accincfri
prodiientjfi arborem eam primo confpe-
in.
Stol* .
IV.
Pi ces.
fymbolu
Oir ple-
runq; pi-
ces, in
monasle-
rijt
.
^•p&$?b?£$y>($ifto
Cotonea
-ocr page 939-
8óï
Emblemata.
Cotone,a->.
EMBLEMA CCly.
p O M A nouis tribui debere CydonÏA nupth
■*■ Bicitur antiquus conJUtuiJfe Solon.
Grata ori & Bomacho citmfim-,itt & balitus iüh
Sit fuauis
, blandus manet & ere Ie f os .
COMME NT ARII.
^
Grifpetnr;temupubefcitlanugiiie,coIote
auri lu tei, odore fragranti ■ Appinguntur
hic etiam, hinc Amor, pomaCydoniage-
ftansiilline HymenaHis,nuptiarïï prxfcs-
Plvtarchvs in y&iAtKoïs w«» ï *«
MAiv5 Cotonea haüd magna eft
arbor,fed hiimilis>frequenter etiam
inftar frtuicis nafcitur, cottice veftitiira-
fperiufculo.fquamas quafdam quandoqj
dimitter.té:ramos explicataliarum aibo-
rum mode, circa quos foliafubrotunda >
veluti vulgaris poroi.fupema parte viren-
tia & glabra.prona verö rnolUa & albican
tia.Florescx purpiueo eandidi fuut; fru-
pa.yyiKy.&mv ka fcribit: O' trchav i%(-Aêue ti)v vu[x$tiv 7o> vvy.ipito eniyKctTtt-
ie*
cur a net-
msnupm
KKivzfdcu jujTao? «t/JWts KATATpA-^ •J"1?™
yia-cLV, euPtTTcyevos as lOlKSV, oti S'h f«' rèmr
T»v atto ?iy.a.ias xg} pavijs %tipiv évap-
<-iu5.,aequo ioiumnic ïei^icpuiiiu ii«n-
lis, nifi incifiiris quibufdaij» q.uandocjue V-vïW Sïoa mpmnv ^ t; ƒ«ac. Solon Me»
' kas
-ocr page 940-
Andreae Alciati
%6-L
affeftu candido confocieiitu r. H*c qut
dem omnta veteribus &*ny»pt*t* aC"
pta. Canerüm neminem puto fngere.va
ïia olimfuifle vfitatafplemnianuptiatii*
quaïcomparata videnturad rnorurn .run
tutionem :fed nimis longum foret■ »"&" _
recenfere, prascipua tarnen pauloiuliu
narrabimus.freti lecloris patientia.1 nn£
itaq; tres dies legitimos confjdeio • 1
mus a Grxcis dicebatur w/j««t/A/*,ica
ger pater Defponfalia reddidic.in eo enim
deïpondebatur vi rgo j veteribus enim
pulari& fpondere vxoresfutiiras «ion»
erat.Hinc afpondendo fponfi fponteque
nomen.vt & fpoufalia, qua aufptcato ne-
bant .• optimè a turtiue & corntce, » Pa
integrèapparuiiret. In argumenturn aii-
tem & pignus conrtaaorum (ponlalnirn,
a fponfo fponfa: dabanturarrhaijVt exi.u
quis officium,jS.ff.de rit.nHpt.& l-3-^-
de Sponfal.colligitnr: cuiufmodi eratan-
nulus.quem Tertullianus proptèrea pto-
nubum vocatjib.deaiftu ftmin-Aiirum,
iiiquit.nulla iiorat,p:ra:ter vno digito.quc
fponfus oppigooraflet pronubo annillo. t.
quamuisaimuhim ütum Tertulliaimsau-
reum fuineiunuit.eundem tarnen ferreu ,
& quidem fine gemirurff onfa: mitti alta-
re lua confueuiflè Phniusüb. Si- caP: r*
aucloreft.Gemmaaberat, vtreidefcribe-
ret firnplicitatem.materiaad conftantwm
fpeaabat,formaaiinuli ad perpetuarn vl"
ftionem. Poft aufpicia ifta, facra fiebant
Dijs Deabusq; pluribus.(ed
Xunoni ante omnes, cui vincla iugalta ctt'
r&.
vtcanitVirgil.4.AEneid.Infacrisaiitem
iftisfaciendis hoftia: exemptun1 «1 circa
aram proijci folitum, camera: partes a -,
lerirquod expetfationem faceretfutur*
intercoiHUgestranqiiillitatis. Feleinm ira
ciuidia: & bilis putatur fedes • Secutida
dies dicebatur clvdvKi*, Latine nonine-
ptè Dectibationem dixeris.Eodielponius
in domtim foceri deducebatur a para'>ym
pho,fifutu.<:a vxor virgoeflet;fin ,vMlu"'
deducebatur muiier adfponfurn ""J-rJ
phagogofeu promneftria , q"am L
pronubam nominatie Inli«»iedo/nusf'
gnis & aq ua poncba tu r,vtrum q; iponi«s
& fponfa manu tangebat, ipfaque,nup«e
iufdem aqiix afperfïone luftrabatur,. ui-
•us rei varia: funt rationes . Nernge quod
prifciputarentaquarnreru^n^elc.
bat sfonfam cum ifonfo concubttur&,prius
edere mulum cotoneum.-inriuens eare,pri-
mam>c[U&ore& voceinitur,gratiam con-
tinnam debere ejfe&> fuauem.
Idem fe-
rèinProblemacéj'- tradit. De Cotoneis
PJiu.i/.c.ii-& i7.deeotnm fapore &o-
dore eiufdem lib.c.18. Hw enim cot te-
ficiunt, & fuauem halitum oriinfpirant •
Vnde non imnieritö olim neogamis pto
munere de mote oblata admonebant, vt
couiux erga coniugem mundo eorde. pu-
risafFectibus.oreodorato, pudicaq. ver-
ba>& hoiieftos mores fpiranti foret •
POMA Cydsqia] Mala Cydonia,a Cy-
doue vrbeCretaïjquxetiam Cotonea.Stru
thea,& lanatadicuntur a lanugine , qua
veftumtiir.Hifpanis Meiïbrillo, Germa-
nis, Kuetten. De his vide Piinium lib-11.
cap.i7.
Nouts nuptts] noy&y.oit.
Con/lituiJfé-Solon]
Plutatchus in piin-
cïpio pra:ceptotum coniiubiaIium,& 6j.
Problem.
Manet & ore lepos] Lepos & lepor ve«
nuftas Sc voluptatis qujedam amoenitas,
qua; potiilïmum verbis fit. Vnde ttiruni
JUud :
Infiluu lepores, in verbu qutre lepores .
B e N s & fapienterilli videntur fen-
iiflre,qiübonis aulpicijs vtendum monue-
runt:alioqui quxmalo fiotccepta princi-
pio, vix eft vt bono peragaiitur exitu, vt
apud Gratianum in c.principatiis.i.q.i.„
Et pliirimum intereft.ait Val.Maximus,
quibiis aufpicüs inchoetur negotium , &
quo fine claudatu r. Quare honeftus amor
coniugalis fuam debet inprimis habere
Suadelani) iucundos ac concinnosfermo-
nesjaifabilem conuicTium, & vitare quic-
quid confuetudinem animorum ac voluri
tatum poflït offendere. Hincolim Solon
lege fanxit.nouis coiiiugibus cotonea dati,
quod ea cor reficiant.fuauemque halitum
oriinfpirent,vtadmonerentur,cóiugibus
primo illo congrefTii omnia corde puro >
ore,Iinguaq;odorata & pudica eflè tranfi..
genda.Benequidein Plutarchiis «V ytty.t-
Kol; ■!ra.pa,yyiKfiia.<rt
feribit.veteres Mer-
curhim vna cum Venere colüine,quoin-
nuerent,maritalemconiun<Sionemjtiaii-
mè indigere fermonis & orationis vfu ac
minilterio • Non nifi grauis ofFenfa,quae
ftatim iiutfocommittiturjiiec bene vnqua
coalefcuntanimi, nifi finceris illici is, &
in.
Mala Cy
dtnia.
/
f'
Lepos.
•f
/
IV.
Bon is
auspicij's
fes in-
choada .
w
V il
a/J
tl?
Mercu-
rius cum
Ven ere
cur cul-
tus.
-ocr page 941-
Emblemata.
8^3
««ntumeflè, ignem veró formamj vtita Xaecilia texuit, vt fcribitPliniusIib-8. c
eriim formas ex aqua pet admixtionem 4&.Atq; id ex felici tcxtricis.optima: ma-
gnis product veteres re<3è exütimarint,8c trisfamilias coniugio in vfum venifTe du-
«inde ignis atq; aque facramentonuptia
*um ftsdcraaufpicatifTimè fanciri. Sunt
j!u<ex aqua? & ignts taciione coniugij có-
°da fignificari putent, qua: ex vxoria
•pniuetudine & vnanimi concordia perci
pHuitur, cum nihil ferè fit iu rerum natu-
^'gnüucundius.nihilvtiliusaqnafraceo
*«norum elementorum ueccflicate.quan-
«oquidem fi,,- his vita ha:c fuftineri ne-
queat. Quanquam tatru illoetiam parti-
pationem & communionem bonorum &
ortunarum omnium inter coniuges ad-
«mbratam ftu/Tcnon improbabiliterquis
«'xent.vc fcilicct aliarum rerum omntÖ,
«•0 lecusatqueipfius aqua: & ignis vfus
«wamunis ipfis eflè debear. De hoc ritu l
birandum noneft.ciim & nomen huiusin
ricibas nuptialibus boni ominis canfa vfur
patum fui/Te conftet: fiquidem hxc folen-
niain nuptijs verba fponfa proferebat:
Vbi tu Caius, ego Caia. Cingebatiuiufu-
per fponfa cingulo.quod ex lana ouis erat
contextum (vt ficut illa in glomis fnbla-
ra.coniunctainter feeft.fic vir fuusiecum
vindus cinctusqs eflecvt Feftus interpre-
tatur) &eonexumnodo,qui Herculanus
vocabaturrproptereaquod herosille fne-
cundilïïrausab antiquis creditus ïir.quip-
pe cui feptuaginta liberi fuperftiecs fuif-
fent.quique feptem diebus quinquagint*
Theftia: filias è virginibus mulieres fecif-
fec.Exornatahoc modo virgo, ferreum a-
Cingeba.
tur cingu
lo lunet.
Id nexit
nodo Het
ciilano.
giierr.&aquam tangendi quidam hoc fe- fponfo accipiebar annulum,& triumillo
AJJes tres
ex-pende-
bat.
«uo lufit epigrammate.•                              ramauTum,quorura vnum in manu,ahe-
-Wrebzm. nom cur nupta olim tangtre
V-ftinmaftl                                                     
----------" £-»-•*■«,- IV.1UH1U UI *.■**.»#£-». . »W 1VJ,VU«IJ
primum fponfo dabar,quaft eum fibi üto
-Ardentè>et liquidam iuffafuiffet (tqu&ï
precio coertvptum eflet habuurajauerum.
qH
:.. C___r\::- -r •»         i-             i -^ ______ o-
ren*1 rtrtïlisem fentor mihi. ScéUitl*. in.foco Dijs. Laribiu deponebat, quem &
igni luculento& corollis fua manu (alia
nalicebat) pkxis.vc ait P]autus,aiigebatj:
tertiumin vix;ino compitofodiebat. Inde
cóuiuiuni & nuptialis ccenaapparabaxur j
mox Hymena:us dicebatuxcum choreis,
quamquam ThalaJïïonem quoque in nu-
ptiis Romanos non fecus: atque G.'rxcos
u.,m^,«.„m .'..-i»„„,.„ .—„r.^..:m.____
l™!;ddld't'att°!lens tri/Ie fupercilium..
«w* b»nwi mixtucïloromnU gignit,.
"^f te,rm' &tontus, v»flta& ttber
Camtv.
Hyme-
nsus .
TbaUf-
r*
habet.
■^n^nwilosignes nom nuptaq;,
_,. ',"»■*»■                                          '     
lqri%utVt *H^uio ^oc fert'^e con,uPum^     Hymenatum inelamare confueuifle cpn»
*' &vtpuruscenfetur,puraq-}lymphit,,    ftat. Arque eum morem inde^inolenifife
vcpurum ingreditur foemmapum tho-     Liuius putat, quód in- Sabinarum. raptiv
Xuni^T'                                                       virgo vna longè ante alias (pecie & pul-
velntxvfus aqua nobts commmtt&>    chritudine infignis, a'globo<cuiufdaTha-
Sic^*1*' •                                                ^^ll raPtafueritmultisqjfcifcitantibus„
$*ilice*mU>a ^71" fcem,nit vïrq-, tenent..    cuh)3m eam fërrent dediicendam-, ne quis
nitit eft qtto .
m hoc mehM>commu-   
^^^^^^^^^^^^^^^^^— üattim»
                                                <-»... i_         r r-i ■ ,-r - . ___
IJ ~. 'j' T". ' ' -                          Qua de caufa Thalaffiouis vocem nu-
Si ttneTLT, lUrK3Uod- docuerefiphi., prialem ftflam,» ad polleros quoq; inde
Cogimur vxores curretinere malm>
Sed ca:tcra.vidcamus1&;quidfem de i pon-
*-c.ultu. prins. Huius comam- haftadi-
««minabantjquam Feftus ccübarem vo-
c«.qu?incorporegladiatorisftetiflretab-
!e«i>occifiq}.vt quemadmodum illacon-
|"nfta fiicrit cum corporegladiatoris.fic
'Pfacurn virofu.. PofthaK virginis facies-
onaffe,celraturPlurarchusin Romulo.
Finita illa cjnaj&vbiiam fans eflTe: &can
tuum &: faItariomim>ptonuba fponf^ ma*
nu apprehenfa ad genialem leitum eaiTS;
ducebat. Alii pueits patrimis & niarrjmiss
id atttibumit, Pompam hanc antecedebat.
puer.prxjextatus facifer, facerrr cx:fpina>
pra:ferens,q«e,ii:Plaiiocredimus,tiupHa>
rnm. facibus ftn't aufpicatiftïma.Eiciferos
coHMtabantur alii duo ,q«i coliim cum
Sptsnfa Sk
pronufctp
ad', genim
lem- thof
rumdimv
Bétfur
,
pr*euM3»~
SS.
de n«o FmM,rrö -r               S         r' fpnMMbantur alii duo-,qui coliim cun
Sa banmr Ta 7' ^°ga n0lX*mTX Ia"^&f^in>ferrentcum ftaminc,.tanv
wuebaniur. recta, quakm grrmuraCata, <{,uam Pperis.in quo futura eflèMufpicia*
Eïanc
-ocr page 942-
AndreasAlciatï
8&J.
narnqj die fponfi affines couumium mft«»
rabant.eodemque vxor in domum maf'
          ff
ducebatur.Qiiain re obieruatum fuif»" Wjfi
nuptapaternadomoegrediens pedes tol" ftW
leret, nelirr.en attingeret; religionicn& /j«"
habebatu r, fi in tranigrediendo muiier 1''
men contigiflet. Huius rei varix tradii'*'
tur rationes a Plutarcho, Varrone, IfidO
ro,aliis.Mihi Scaiigeripropior verovidc*
tur, «%d rem quoq; accommodatior, "'
fcilicetmagicis pharmacis l«di poflètjqt1*
fub limine ad deftruendam coniiigum ^ .sjfl'
concordiam, vel vimgenitalcm defodi v> ft'f u:
lenta veneficis. Ditiores etiam currun"" ^
ptiali ad mariti domïi ve&as fuifle video •
Etin co quidem tres tantum veiflarifo"
litos Paufanias tradir.fpófam fcilicet,qu*
federetinmedio,tum fpófum & paranyi"
         .
phum. Ac in more fuic Grecis.vtnupti*" ^ufi^
lisilliuscurrus fïuerheda: axisprofor*' m^'
buscombureretur.argumentoconftanti* '
atq; moderatioois , nc coniiinftionisal"'
nx,nevenoniconiugii fluctuantemanirr»1
occuparetcOgitatio. neve hac illac euaga" ^
di.quod vitium maxime familiare eft ?<*." }!$■$
miniSjCaperetimpetus . Conftitiitasitai0 ffif.,,
mariti domo nouf nupt; non tantum mu" cP
nera acognatis & propmquis mitteban-
tur.qua: ob id mipualia muiiera dicuntuf
Iureconfultisinl. i.§. prasterea. ff. de tU'
tel.& ration.diftrah.l.tutor. ij. ff.dead- ,\tf
minift.tut. fed & cJaues ei mox dabantiU ".,
amarito, vel vtirttelligeret ,quod iusic *
maritifamiliaeflèthabitura: vel ad fignifi'
candam partus facilitatem » vt Feftus eX*
plicatin did.Clauium. Sanè traditionem
clauium cuftodiam rcrum defignare, ex*
peditum eft l.cum pater.77. §. pater plu' , fii
ribus. ii. ff delegat. 1. Quemadmodurn 0* ^
autemclauibus craditis, ipfa quoquerc ^\,
rum domefticammcura vxori tradita fi' <f
gnificabatur:ita & ijs ademptis, adernpt*
quoq; illi üitelligebaturearundemadffii*
niftratio . Id quod indiuortio fieri Colt'
bat. Hinc Cicero 4-Philipp.IHe fuas res
fibihabereiiiffit.clauesademit, forasq; c*
xegit • Inter csteros quoq; nuptiales tl"
tusapnd QjCurtium lib.8-leg°-Rex>'n'
quit» medio cnpiditatisardore iuffitad-
ferri patriomore panem : hoc erat apud ^,
Macedonas fain5liffinuim pignusaoiiciti?» ^/
quem diuifumgladiovterq;libabat.Cre- ^,
doeos,qi)i gemis mores erudierunt,par- ""
(O&paiabiliviitu oftenderc voluiffc in
tantis
Erant & aüi.qui mundum mhliebrem fe-
rebant,& aüa.quas pratter dotern dicuntur
lurifconfultoiii l.donatio.j i. §. i- ff de
donat!on.& patapherna in l.fi ego,9-§.cas-
tertim,rF.de iure dot-Ad hunc igitiir mo-
diun fponfa dedu&a , a fponlo detegeba-
tur.a quo etiam eius dete&ioniscaulado-
tuaccipiebat, de quibus apud Cuiacium
in Feudis- Mox proniiba, accepta vnaex
tucernx
fetuigil
facibus.lucernamceniiigalem peniigilem
pernoóteroqj futuram accendebat.-& cum
dictofacesextinguere mos erat. Eas verö
11e (ub leftó conderent, neuè fetuatas ad
ïogum ftruendum deferrenr,pro lege au-
fpicatirtima habebatur.Solebat etiam turn
Zon* fol promibacunétabundae puellaizotiam fine
ucèatur. cbguium illud laneum duobtis digitis
foluere,atq; Diana:, ob id Cinxia: cogno-
minatx , dicare: quanquam cingulumid
a fponfoin ipfoleclo folutiim fuifle Fe-
ftus fcribit,& Aniobius confirmat lib. }.
adiierf. Gene. citaturq; a Nonio hic Var-
ronis verfus .- Nouus maritus is (bhtebat
cingulum • Vbiornnesdifcefliflent,fpon-
Cuftodes
foribus
additi
.
füs claula ianua difponebat cuftodes fo-
ris, quotum opera muliercularum impor
tuna vel piecas, vel fimulatio a foribus ar-
eeretur, fi qua cómoueretur virginiscla-
rnore,cümintus vim pa tere tur . Quem-
Nuces
admodum etiam in hunc finem uuces a
nouismaritisiaci &pueris fparg» confue-
uiffe putant, quodiadte illse tripudium
faciant, & earum ftrepitu virginis gemi-
tus inillaviobruipofiefueritcreditü. A-
lii hunc morem ideo obferuatiï tradunt,
quod imces putamiiic, cute, tefta , corio
iiiedullam tegant, vti pari munimento a
coniugibus protegantur fjtns.Plinius lib.
ij.eap. ii.Alü,quosScaliger&Pancirol-
lus fequunrur,eaidgraria faftum opinan-
tur,vt fe puerihbus omnibus ludis renun
ciate>& iuuenilia cunctaludicra rclinque
re maritus co iiidicio tefta retu r. Inter hos
Verfus
tefcenni-
!ti..
ftrepitus verlus mollicie ac lafciuiadif-
flueutes impuni licentia occinebantur, s-
tiam a pueris prxtextatis, depofita tarnen
in id tempus prastexta , vt fuperius mo.
nui-Atq; hi verfus Fcfcennini vocabatur ,
fiue quöd ex vrbe Fefcennina allatiefsét,
line quod fafcinum arcere putabantur.Et
ha:c de fecundo nuptiarum die . Supereft
vt de tenio & vltimo qiioqjaliquiddica-
raus. EumGraeci dicebant ivóxiKia., La-
Rtpoti/t. tini inoiiis & iteratis epnlis Repotia. Eo
-ocr page 943-
Emblemata.*."
tantisopibusqnantulo'cótentiefledebeat.    Brifoniumde Ritu nnptiarum lib. fin-
Plura de nuptiatu folemnitatibus videri    gulari.quorum ex feriptis fettiiifllmis, Sc
P°teriït apud Antonium Guibettum Co-    vel ipfis Alcinoi hortis floridiotibusjame,-
«anumin Traft.déMatrjmon.Iul.Caefa-    niora haec plcraqj delibata funE.
Kra icaligerum lib. i.Poeiices» cap.ioi.
Hedera*
E M B L E  M A C C W
\\AVI>3VAgVAM drefcensHedevA esi arbufiuU, Cift
£>u* puero Bacchum dona deditfe fermt:
hnabunda, procax, auratis fultta corjmbis,
Bxteriut viridü, cetera pallor habet.
Hmc aptts vates cingunt fua tempora fertü t
Pallefcunt Hudijs , laus dïuturna vtret.
COMMENTARIL
quibus i__„.„„___,„,..,..___
ditquam plurijrios,qiiibns Yelnti bra-
Iii
           chijs
-ocr page 944-
Andreae Alciati
866
Baechus amat bederm, & luftttr tgid»
gaudet.
Retulitautem in Atticis Paufanias kuxoI
ftovueiov
Bacchum appellatum, quöd in
ea Attica; regionis parte.id eft,Acharnis»
primüm hedera vifa fit: quo loco ttatuaJ
etiam funt hederex . SedSc Homerus in
hymnis Ktoyox.oy.iiv JWtWtf.id eü.hede-
ricomamvocat
.
Errabwida] Virgil-4.Eclog.
At tibiprimapuer nullo munttfcula cultt*
chijs late ferpens in multam peruagatur
parteni.radiculasetiamab ipfisaffiduèdi-
inittetis,quibus fe arboribu s.ipfisq; parie
tibusauneclenspertinaciter hajret. Folia
lajuia fuiu.fpleiidentia , fuperiore praefer-
tim parte; initioquidem haudquaquam ,
fëd vbi coniènuei'unt,angulofa;flores mu-
fcofi.in baccis varietas eft, & quaedam e-
tiam in colore florum . Euis genera tria
facit PIinius,nigram,candidarn> & tertia,
qua; vocatur helix; Nigra&candida non
ex folijs.fed ex ligno dignolcuntur.
Hedera perpetno virer.tetiaxeft,
eiq; partimolefta, cuihaeret: corymbos
auKOs producit, extra viridis, in casceris
palIefcens.Poetarum conditionem. repra:-
fentat, qui hajrent fttidi js.fibiqne inter-
dum nocent, quöd ferè corporeis exerci-
tationibtis caream.-famam tarnen norninis
ïuinquam morituram , quafi mercedem
auream expeótant.Solanturenim fefpe,&
ftudiorumoleftias atq; difficultatesfem-
piterna» laiidis opiuione leuant.
HAVDgVAgVAMare/eens ] inper-
petuo virore manens.
Hedert eft arbufcula] Hedera difta eft
quod haereat,autore Fefto,quodq; fequa
tur quidquid ptoximum eft,quarauis no
fcribatur per diphthongum - Alij ab eda
deducunt.quod parietes edatatq; conlu-
mat. G txcè Hta-o-or.
Cijfo] Ciftus adolcfcens fuit.Liberi pa-
tris hiftrio & falcator.qiii cum Deo pras-
fènte tripudiaret & thyafos eirercerer, in
quendam terra; hiatumcafu lapfus inte-
rijt.Tellusautemcümgratificari Baccho.
veHet.ftorem produxitadolefcenti cogno
xainemj&iiHienisgermina in plantajger-
mine conferuauit. Quod vbi ex terra pro-
greftum eft,vitem amplectitur.eo modo,
quoadolefcens Bacchum in tripucrijsam-
pleAiSc eircumpjicare confueuerat^Hxc
ferèexCaftio Dionyfiode agricult- lib.
H.cap. i }o,.
Ludit adhuc, cafusq\ memor vagm arbore
Ciffus,
Mille manu* qu&rit nelier-e, mille-pedes..
Hinc Pindarus in O-lympijs , Bacchum,
to?<TOQÓ(QV,iêLzR.,,hedereum, vel hedera-
ceum.aut hederigeram appellat, quod ei
hedera dicata fit... Legitiu quidem primo
Epigrammaton .•
a-lxro //.tv S~t3Vvsros êy&hhiTcu, «,iyi£t
Errates hederaspafftrn cübacchare tellus
pi1'
l'rocax.\ Donatus ad Hecyttm Teréc
Procax pecacem fignificat; procari enim
nihil aliud eft quam impudenter & impor
tune petere,ait Nonius. Hincprocacitas»
feu procacia.vt in l.fi ttaditio,C.de aiftio-
emp.Ideoautem Plutarchus amorem he-
dera; confejjticTHi/oV &iv o ïpcos , af&tp o
kitto; , Ó.UTOV éursfcinK ctva.J*!)?ax wpo-
<pó,nas. Ea eft amoru vn,vt non fecut at-
que hedera , valeatfe applicare , arreptd
Hedera
foetarü ,
omnioccafi.one.Vide adagium,Hedera/*-
fciuior *
III.
Hedera
•v»de di-
Exteriw viridu. ] Intelligit hederam \ft'
nigram.qua: florem oroceum habet,pulla
fclia.Ideftjhedera; nigtae folia parte alte-
ra virefcunt,altera •pallefcunt- Ne quid aa
haec requiras.cöfulePliiiium lib. i6.c34*
Hinc aptu vates] Horatius i. Carmi*
f/t'
num
Ciffus hi-
Sr ia Bete
<hi
.
Me doftttrum hedet&pr&mi(k fr»n*it*m 'jfj
JDjft mi/cent fuperu
Idem in Epiftolis:
Prima feres liedere vtdrictsprAfnia-
Virgilius in Eclogis i
Paftores hedera crefcentem ornate Poet* •
Quod ridetin Satyrarum veftibulo Per-
fms:ait enim,,
Helionidatq; pallidamfyPirenen
lïïts relinquo, quorum imagines laml>U»t
Hedera fequaces .
SicOuidiiis i.Trift.eleg-6.
Si quu habet noftm fimiles in imag'ne
■vultui ,
Heme mevs hederas,. Bacchicaferta, co-
mts :
Isla decent Utosfeliciafertapoetas ;
Temporibwsnon eft atta corona mm .
Idem J-de Ponto,eleg-4-
Tutamè è facris heder* cultoribm vnum
Numine debuerat fuftinuiffe tuo.
Idemqiie },. Artis, vbiquetiturpoetasefle
fine hono re '•■
-ocr page 945-
Emblemata-j.
867
tt"»f heden fine konore iacent.
ffllefimtfiudjjs] sicmi errabunda te-
na*que hedera fenfim al rum confccndit,
«teniis virefcens.in c?tctis pallida,& au-
*eos cotymbos ex fe producit: ita Poeta;
u«s laboribus humo pedetentim fefeeffe-
vt habctille.Sed & iftuc aduertendurh,
—ingeniutn cuifit, cm mens diuinior,
atq; os
Magnafonamrum, des nominu bumsbo-
noretn.
Et:------Zgoquidftudiüfmediuiteven*
u"t:& quamquam afliduo ftudio pallidt    üec rudequidpojfitvideo ingeniumtalte-
"itjiama tarnen ex fcriptis & ingeuio con
           ««* fic
^'Mtafetnper virent :quippè qui aureos    Alterapofcitopemres,&coniuratamice.
tiiditionis & doArinx f ructus parturiar.    Quibus planè congruit, quod poeta; non
Hedera Emblema & fymbolum    fieri, kd nafci qiüdemdicantur: quod (1
Poetarum eft\propcer caufas.quas hic AI-    tarnen ad naturam ars & erercitatio ac-
^atiisenumerat:quohim prima eft.quia    ce(ïeiic,tum nefcioquid pixclarum,imo
ernpet viret. Sccunda, quiarminus Bac-    diuinum foleat prouenircquade re videa
4V-
cni.Deinde,quia fit errabunda & procax,
& fulua.id eu\ptilchra & viridis.vr fama
P°etaium;& pallida, vt poeta; pra:nimio
"tidio pallere fblent. Vndc non immeri-
to olim pottis corona; hederacea: confeie-
°antur,ita ramen vt hedera vna cum lau-
rocoronasiftas perficerer.Virg;8. Eclog.
atq: banc fine temporacircum
btter ■viel.rices hedera. tibi ferpere lauros
.
Illde etiam difcimus ex poetis Grarcis, &
tur Cicero in Orarione pro Archia poeta.
Inque hanc fententiam Pindarus hynino-
rum fuauirarem & elcgantiam per mei Mei cum
candidolacle corartiiiium intelligi voluit laBetnix
in Nemers; vbi lac. quod a natura eft.ge- turn .
nium & venam wdicat.mel verö artem &
diligenriam, queniam hoc non abfq; ma-
gnoapom labore conficiatur. Vnde ipfe-
met de fe reftatiir Horatius, quod
. apu matins. more modcq;
«oroindem fcholiaftis.nempc vales appel- fcribundis verfibns laborem & diligéciam
foleatadbibere . Etcontra reprehenden-
dum eflê ait carmen illtid,
.. , quednon
Multa dies, & tnulta litura coercuit, &
'*9v»P*y*{,id e(r,launuores,vel lati
ro vekentes^tulaurumedentes.Qiiö re-
ipcxit luuenalis quadam Satyra, quo lo-
co dixit,
                            J l
p . ■-----Iwrumfy momordit .
^«isantcm hederas, decretasefle, cum
cr^'j' & *h}s tluibtlfclani dodioribus
ren*,det,m ' "vnacumlauxopermifce-
viro"1' 1;°n taIn vtFei'Fetuus vtiinfque
^qi:i.diuturna eorum fcripra repraj-
ntaret.incauiTafuit.quam vt cftendne-
«r eos.q,,, digi» hederis ena/illuir, lan-
«rnque „,„„ jftntj& art£ & . Jo £X_
'iuiiie. Siquidem per laim,m imellige-
Wüt iufita», quand8ni irg£niJ V|ln 3f ^
"* *ScniiditaKin,Af ollinis radijs vberem
Perfi Rum decies non caftigetuit ad vnguè.
Idq; plufibus exequitiu Piemislib.5 i.in
Hedera.Baccho veio licdersm efïtfaciam Baccbo
diximus.Siquidem Probns Grammaricus Jfcra he'
dera,
aitjin Cyrherone facra Liberipatrisarca-
na tertio quoque annocelebiari lolita. Li-
ber autem cfi Wulis & Apolline eflè per-
hibebatur^ idciicoqs exhedciïeiusfron-
dePoetas coronari.Pori o dicataefi ei he-
dera>quod vr eafempervijer, ficillelcm-
periuuenisjvt diximus alibi. Quaquam
plerique rcfeiant ad ealèrtafeu corollas,
qnas poft expeditionem Indicam citcum
tulifle Bacchus dicitur, PJinio tefte lib.
i(!.cap.4.vndc &Dionyfiacahedera diéla
cft,&£acchica.Guid.lailor.^.
Sacche racemiferos hedera rtdimite ca-
pillos .
Idcn, alibi corymbifei'um cum rcrr.iiiat.
Difcumbentes etiam,qui fe /erte niiinerc
BacchiiiHiitarentpluiciiliim.hederaceaie
ornabant coicüa.qua: ihfita frigiditate vi-
rii potentiam retunderet^ minusque inde
sfficeremurbibemes, ebiictatis violentia
I i i x rel>ii>
«q; loeiipletenirpethedeiamw* induftnam pemigfrrKtoreHuius qmdern reiindicinii eft, q
artcm
parram •
èd he-
"*.
dera (uapte natura Ut tam imtecilla vt
«
IO>vel flantar.aiit /axis ha?rere
mftver
^^ mu
"ax conatii (efc attolletet, vt tandern t.an"
Jatim irrepcDS \ Ctnx euadar. Ift antém
?pera;pretii!ni , vrioque farre fcijicet &
Ulgen!oJ) ü qnis velit ali'js aiuecellere ;
1l'andoquidem
^------mediocribu/ ejfe pcetts
Wen homnes , non Zij, «on coKceffert co-
lumtiét.
-ocr page 946-
AndreaeAlciati
858
deaceo potu pro vino vtuntut» & è rnaj
aut palmulis quïdam fibi vmacouhciuc-
itaqmhycmedeiïderatec coiouam vitea.
quód tune temporis vitcmiuidam vidit»
& foliis carentem.ob fimilicudmetn qua»
dam.hedetam eftamplexus. VidcadagiU.
Hedera poft AnthiBeria.
Locta reftinéta hedera; vi frigorifica.T>lutarchus
Plutar~ tarnen Sympofiacj. ie&ione % Hcdcram
chi .
         dicic a Baccho fumptam, non vtauxiliii
eflfet aduerfus ebrietatero , aut vt vino ad-
uerfam,quippe qui Methytnnc,um,a me-
thy,quod vinumtbnat, fefeappellari vo-
luit:fcd vt vinofi vino vero dellitiiti,hor-
Ilex.
EMBLEMA
C C V I.
"V\yRIT 1E nimia quodfèfe rumperet ikx
SymboU ciuilU feditionis habet.
COMME NTARIf.
horrenr^mbitn quidem nonn.hil.fedtnï
nus quam robons Gnuofa.inftar folioro^
fuberis, fed ma.ora & latiqra, qu* «P*
rius virentiora,infenus inalbicant • O ia
talycifpinoloinhatret.fimilisquem*;5"
hac arborc ciucs fcdiüofi hic fuBlam fi
IL ï x adiu(tatatbotism3gnrtndintm
non tatö ercrefcit.fubinde pyromagni
tudinebaud iuferior.ramis aliarun» glan-
difcranim more diffunditur-Folia hjimi-
lis ac tenellijadhucper margines fpinofa
& aculcacojadultt vet® neijuaquam fpinis
ïhx.
-ocr page 947-
Emblemata^;
BS?
gnismaniisconfeiunt.
ii,
nixi & magnas tes fuicipiunt agendas, &
fulceptas fibi liiccelTuras fperanc. Parum
enim pr^fidij.inqujt Commanis.pofnuin
eftinproraifcuamuiiitiidiijcmficoiinnea
turaliqua necellicaie Sciinpen" : tametfl
incida:,quadopöpulituror & re; etititms
impetus valdeiitpertimefcédus.Nulhim Stditiè
enim proftindum mare (vt veiiflïnrê fi-.ri- popularii
pfit Cuttius) nullum vafttim frettitn & 2**^* •
procelloium tantos ciet fluftus , quantos
rnulticudoBïOtus habet.vtiquefi boaa &
breui dtirattitalibertate luxuriat. Quod
fi prsetetea fuperftitioaliquamentes (èdi-
tiofajrBultitudinisoccupat^uzftefte Li-
uio) aut ferme htimiliter.aut füpetbè do-
tniiiatur; libettatem, qua; media eft , nee
fpeinere modicè,nec habere fcitttuiic de-
müm ea belltiamultoium capitum.misi
to atrocitis furit,neq; modum tenere po-
teft,exitumq; vllum ïeperit.vbiautfaue-
ie femel.atit iaeuire inftituit,hocque prat-
textu fibi quidvis licere putac. Et nou
fecus
nuum carceribus/efe effhdere qua*
drigt,
Abduni fein fyacia&fruftra retinacultt
tendens
"Sertur equu auriga, nee audit curmsha-
benut .
Caneriï vthac de remultae infignes hifto
ria^tam veteres, quam recenres recenfeii
fo«,
£m
Mvtvatvs eft hin'us diflichi ar-
'^rnatis, 8«tnentumex Ariftotele,Rhetoric. lib.3.
ffrtcles,lic\im \\U,BoeotiositicibuseJJefi-
miles dixit,v!enim ilicesfefe vicijftmfra.
Zunt:itn Boeotios inter feprdittri.
Gi'a:cè
«a:Kj hj- Bo/ot«V, 'crt 'ó/j.otot ro7s wpivots'
Toi/j-g ytip wpivaui t/V at/rai' Kx.Ta.ni-
Vrer&tu,^ ris Boiorii >zvpo; a.\kiiKnt
lJ-a-y°lj.ins. Nuturam autem hiiiiisarbo-
ns repeCeex piinio, lib.ie.cap 8.
RVMPERET] pro rumpat. Enallage
tempoiis pio tempore.
liex] G ra>cè vrpivéf , Hifpan. Meflo, o
^"/wia.PoctainEclogis, argiitam ilicem
ait>lioceft,ftridiiIam. Hiticadieditia Ili-
ceas,IHgr,eus,& Uignus.
Ciuiitt fedittonü] Seditio cÓponittir a
/«.ldeft.feorCun, Scitio, quod abEode-
nuatum eft.Ciceroó.deRepub. declarat
«■dicionisproprietatem a diflènfioneciuiii
«iftaiii ede, quod lèorfum eant alij in a-
'U'm-Eft enim propnè, cüm populo di-
'cordanttiturad niatms. Talcrudefcribit
^'rgil i.AEneid.
c veltui magno in populo cumfipe ceor-
ta. eji
Sedithfiuitq; nnimK ignoUU vulgm t
lttmT>f*ces &faXa. volant, f mor arm*
miniftmt.
Diciturautcni feditioinexercitu.in claf
H
ttio
> ncampoj & vbicunque eft multitudo    pofiunt,(ïcticviiapra:ce;teris memorabilia
lomtnnm .                                               ab Eufebio ex Dionyfij epiftola ad Fabiit
min JDlT10V durasq; ceruicis ho-    Antiqchenum,lib.6.cap.4o.EccIeL'hiftor.
aut" ' cl"0SC'tIusfrangas quamfleclas    narratiujaltera quoq; a Sozomeno lib.j-.
cuonrraS-' UO ma8n°nialoefïiciutjt    cap.S.tertiaaSocrate lib.3.cap.i.Ita pra;
(ePnot*
ïiifi n llex,CHlus tanta duuticseft , vtnon   
quts memona aignaeit, qu
OforiusinHiftor.Afric. & lndic. lib. 4.
memoria: tradidit,de feditione Olyfippo-
nenfijAnni ijoé-Videibi.Id veto deilice
teuocat in mentem qtiodPliniusobferuat
lib.HiftotiK terum i6.cap. 16. mices pi-
nus.quxfein ipfa arborepraiiiimia , aut
potius pnpropera maturitate diuifere,
Zamias appellari,& nifidettahantur, cae-
teraslxdere-Hoc ipfi Galli viderunt.fen- OaUica
ferunt.expredèrunt nonitapridem , ma- ftdittc .
ximofuomalo, ciim plebs itupens quafi
medio intertegnofureretjiiihil prxter pa-
trix exititiin aifeclaret, bonis quibtifqi &
pacis ftudiofis autinortem , aut exfilium
minatetnr, velextremaqua-q; difcrimina
etiam mortediirioiaintentarec. Qni fu
tetum hominura impetus numquam fifti
lii 3
        aut
f magna dimctihate profcindl
te ,?lam Pet k fatifcac& diffindatur.Pro
Di,k 1 '"?,qi"bl,S feditio & turbau's Re»
P'bhcïftatuscordieft.cünunquampof-
li' cum alajs conuemre, fepeimmero a
rel.qu0cu.UaC1Scorporeq„afiagnlJnefa.
d.flentiunt a f„a aaionpAcillia,* corti-
Pu.ncur.fuomfflqueflaguiort.mpcenas
«unt.ReailI.me ,gltut Claudianusmo.
«let^uiorem eik-rataemultitudinis , licet
'nterdum tertibilem.attatneu rtoodia du-
rare,hifce verticulis:
Sed caret euentH nimius furor , improhet
numquam
Spts l&tatz 4in.
Quare temerr illi ficiunt^ui populo
in.
-ocr page 948-
Andreae Alciati
870
imo fuperfunt adhuc qni reftinétis mo-
tuum incendijs,animum tarnen armatum
retineant; & nefcioquid muflaiit adhuc .
etimaperteeloqui noiVaudeant-Horatius
4.Carm.4.ilicem pro notafortis animi v-
furpauitjdumait;
Duru vt ilex tonfa bipennibut
Nigrt-feraci frondts in Algido,
Per d nmna,fer c&des,ab iffo
Ducit o f es animumqiferre

Scd. de his fatis* ad alia feftinemus »
'aut eohiberipoflêvidebatiir.nififaftioip-
fa difci(fa,ac in fe diuifa primüm fomenta
acfemiua difcordianim retardaflTet-Nam
hoc nouum portend genus & exemplum
infolensedidere turbiileuti.vtde ijspeius
rneriti fint, quifuae couiurationi nomen.
dederant.quamalijjqui contra palam fte-
tiflent. Ita rabie peiciti fibiipfis vim at-
tuleruntjfefeq; confoderiuit,& in exitiiim
fpontaneum coniecerunt. At verö quam.
innumerabiles ex. ijs, qui de vita potius ,
quam de fentencia decedere mal.uerint »
/
1U*
fort"
Malus Medica *
EMBLEMA CCYIL
A VREAfunt V ener U f oma- hac .•■ iucundw amaror
*™> Indkati. eJÏ Gr&cis Jic■ yhvKV7riK§o$ amor-
C O M M E N T A R I L                 '
ARbor haec no admodum magn*. tree virent,& fpinulas aliqiias.iion tarnen l°.t
cfcrajni eius Icntl fcobfojiwfia» frequeiues adnatas habenï.Fqluimowon-
I..-
M* li, Mt:
dicA-
t
-ocr page 949-
Emblemata I
87I
gum,Iatum,lame,odoratiim,laurinefimi
le:flotes fubpurpurei.ftaminibus in medio
tcnuibu«& captllaceis. Fruöus oblongns
eft> cucumcre vulgo diclo non raro ma-
«ot.quandoq; minor,& iimonia inala non
muluim magnitudine excedens: cortex
huic diluti au rei coloris, tuberculis rioii-
niillis exafperatus,odore grato prjeftans j
fubeft caro craflajalbida.dura, aromatku
quid refipiens.fed exiguum,& neq; acris,
nequeacida, fed ferè qualicatis gufrabilis
expers : interiormedulla non nuilta qui-
dem,fucco acido plena turger, in qua fe-
men condirur liordei grano maius & craf-
fius,corticedui'o > interiore fubftantia al-
bida & amara.Hxc aibor peipetuó viret,
& omnibus temporibus pomifera eft,alifs
tadentibiis.ahjs maturefcentibus,alijs ve-
to fubnafcentibus. Appingitur bic Venus
nuda.vtpotecuiponia iacraiunr;& exal-
tera parte Ainor mellilegus.de quoalibi <
S c R i bit TJato , teile Maifilio ïi-
cino in SyrDpofium.amorem iem amaram
eflVjnec certè iniuiia,quisi moritur quis-
quisamac. Hunc& Orpheus yhvHvTrt-
Kpov,id t&.dulceamarum
r.cminat: qiiip-
pecum arror mers voliintaiia fit. Vt
mors en,amaia res eft;vt vo!nr.tari3,dul-
ci srmoritur au te in qiiisquis anat. Ha?C
Ficinus. Memininus rjiiius aigumenti
fnpra in ducbus lecis, i.firpe Iwblcm.
ii4.in fcuto /<rroris,& Imbkmate i it.
Confer •vtr.inq; In l'imste v'ero 113.
attuümus Ancjcn, nielliteg.ua) Thcccri-
tij latinè ut'dinn qi <■&■ i'amtn lin-
gua Hetrufc» Eit'ti'iciil r vu V- Nico»
Jaus Oddcqtcn ferrpei honoïis & rtiic-
ïentia» debua* canla roaiii.o •
Tèuraua il ladro Amortj
Vn gierno da Ie cellcj
X Ai queft'epi e qutiltj
Il mele ; quando apefdegntttu ilputife *
I. da Ie dita iljangue ircjje e mtiKJe .
Volando ratto ei cotfe_>
A la pia tnadre, dtbbt ttendo ipiedi,
Piangindo laferita,
.E di chï il p uu/e e t> orfe
Dolendofi, Ie ditet->
MoBraua:Ahime>dicetidc,ithi tnadre t
Piagha quar.ta, e eit'dfaczj
ïicciolo animxlino ,
Ficciolo fi, tra audace .
Ed tliaput rider.dv.E tu lumlino
Set, dijfe, a l'ape mal vgual, e fat
Piagheprofonde, e nótlfanttbil mai.
AVREA Junt Veneris poma]
Pomurri
Veneri facrum efle.alibi diximus; vndee-
tiatn aureo malo ob id a Paiide donaca
fuit.Malum Medicum fine Aflyrüim Gr?
cis pj.iih.ov (j.iS'iKèv » x-lrpiov, diciturj La-
tinietiam Citn'um & Citromalu vocant.-
Imó Galenus amplius malum Medicum
vocari negat, fed Citritim dici^atque eos
quiMedicum dicnnt,hocagereait,vt qu?
loqiuinturiiemo intelligat. AEmilianus
apud Atberïiim , Iubam Matiritania; re-
gem referc de Citrio meminüTe, qui ma-
lum hoc apud eos Malum Hefpericum
dicat nominari. A Media autem primiim
in Italiarn venUTe nou modo Plinius aper-
te (ci'ibit,fed & Virgiliusde MaloMedicd
(quidquid iontra ganniant Commentat»
res^ fcribensficait z.Georgic.
Mcdiafert Irijles fuccos, tardumq; faporë
Telicis mali,quo nonpr&feKtitnvllum ,
ïocula/i quandof&u&infecerenotterce,
Mifcuerütq; herlai,& no innoxia verba,
Auxiliun? venitific membrisagitatra ve-
tierta.
ïpfa ivge%s arbos>facièq;f'Willinia lauro:
Itfi non alium late icMaret cdorem,
Zaurttf erat,foha hatidvüts labentiaven"
tis :
tlcs appritoa tenax, animas & clentia
Medi
Orafouern ilïo , ^fenibtu medicaturan-
beïis •
-behacarbore videTIieophraitum üb.44
C3JM.& Pluiium lib. i i.cap.3 .SedPlinius
& Thiofhiaitus emej dan foiTuntex A-
tktnao, lib.j. naai d;niiiiutj fuut in hac
parte .
lucundte atearor. ] Paronomafiaele-
gaiiSjCjuajn lcpidè vfurpauit aliquis è re-
ccrtibus ita:
$ïon atr.cr itntiquefuerat ,/ed ainarcr ab
&uo
T>icendu:,cï: mfufetnp er amarus atnor.
yh.wlviKfc;etnor.] qualldiias , dul-
ce-;maitis . i:c Mulatis:
>7«T» »9 yhvKvfttKpzvif'^etTc kivïtcvi-
p&Tav.
lftn & dulcim «maritto ttcecperat acu-
leutn 1 mc;vm .
& apud ^(fbailkitmï'srrJcai::
efasyhin.v'prjxfnepieLytLvcv 'cfazicv.
Atnor dulctfi.inara auis incxpugtiabiUs .
I it 4
          £adira
h
*#«*,
III.
Malunt
Medutl.
Vnde fit
diftum.
ii
'■s TL
Amor
yAvKVirt
KfCf.
-ocr page 950-
Andrece Alciati
%JZ
riualium pc£tora,& fuauJqnodarnactiIe»
non patulas modo aures, led &ipfosani-
mospenetrat,b.2erer& feric.
Amphion fcopulos,T>elphin*s traxit Ano,
E denfis Orpheut horrida bruta itfgu.
nonfcopulo$,non Delphinas, nonhorndet,
bruta,
Hos trahit ex verbti CmliapulchraftttS'
Cm non blanda, trahat doku nos Coeli*
verba
?
Solus idafpectus vel fine voce poteft •
Quid de geftu iam dicam ?quo vel ipfuflJ
Rofciü prouocareaufit.Siiiafciturjfr0"5 ^i^
caperata è fulgurantibus luminibus tela a0t
trifulca louis vibrat.Si üdewotus vultus ^$
depulfa nubeingratam&am?nam fe te" fai.
perat proteruiam.Si difciurit.videasfere-
na feueritate , &feuera ferenitatepermi-
ftatn frontem : audias prxgnantes fenten-
tias.grandifona verba, qua? fauces conci-
piunt,lingiu & candentes dentes moderan
tur.rofea labella ore teretiedunt, M fin-
gulari nacurz roiraculo coralialoqui , SC
margaritas fiibriderecredas; quibus om-
nibus delicatiila & albicans mamisgra-
tiam addit.&^quafi ludibunda applaudit.
Sic irata Iunonem.ridens Vei!erem,& v-
biq; Mineruam repizfentat.Ha;cnóideo
fcribo tanqnam formaeencomiaftes (refer
uataenimeft alteri.qui integroiibello edi
to eam bieui celebrabit, ha;c piouincia)
fed tanquam rara; virtutis in viragine ad-
mirator : vtqj eandem ad maiora timitem
& incitem,quo ipfius Genius Sc ingenui ?
imó & florida Ktasaperta viaeaniduclt.
Deinde ad noftrum yhvx.VKix.pov, vt nx-
telügas,
Vfü*\.rtt. KOTAIA .           (
AVrtCTs^ T*AA« TIS S'VVIUT «C, VM»
£voïv ,
Oivóv
Tg mivm, eï{ ipaird r' èpivrt?'*»' •
A'n<pÓTipa. pi.wvti yèp a.tsi v-<:V
^Ae/**
{/.Arm,
YgiTav KÓyav &v' a?t lès dpvxfAtVXS
rf
MaA/r* TdUTet Ka.7a.ipety.etf TtoKKotS
iroiti .                                         ,
Necmalè quadrat in amorern yhvx-vnt-
xpofillud, quod Martiaüsin cuiuidam
(fnKoutrattthidiV lufit :
Difjlcilis ',facilis,iucundus,acerbus es tde:.
NecpoJJkm tecumviuere,necfinete.
Plurahabesdehocargumentofupracita.
tisErobleovui-iij-^ 'H-
Buxus
Eadem ratione^At/wSt//*/* dicitur vo-
hiptas. Hucfacit prouerbium,D«^eö*
amamm.DeaTDOte etiam, qui yhvKVTTi-
Kpif
appellatur, Plurarchus $. Sympof.
prob!em.7-HunrveröfaporemduIceania
rumexpÜcat Galenuslib.j.deilmpl.me-
dic.facnIt.cap.i6-Si parem, inquit.abfiu-
thij potionem melli exquifitè cömiftam
linguas imponas, yKvx.vizix.pov (quemad-
rnodum Poets cognominat amoré) quod
ex ambobus miltum fuerit,videbitur.
M e D i c A malus,qua: & Ckitis, &
apud noftrosobaliquam cum auto fimi-
litudinem nomen reperit, noninconciiinè
anioris poteft elTe nota. E ft enira coloris
au rei , dulcisquidem & aufteri noimihil
fapotishabet.fedamari corticis:ita turpis
vokiptas primo blandiens afpeftu , tota
videtur aurea.fed vbi giiftu dulce dedit ,
amarum ad fatietatem vfq; aggerit,quod
yhvx.v7rix.px nomenindicat. Hancautem
yhvxvntixpotnjeuiuLyde expreffit Ha-
ratitislib i-Ode i j.
Vror,feu,tibi candidos.
Ttirparunt humeros immodica mero-
W.ix&: firn puerfurens
Imprejfit memorem dëte labris notam.
Nonsfimefatis audias,
Speres perpetuum, dulcia barbare
L&dentem ofcula, qua. VenuA
Ghtjnta parte fut neiïaris imbnit^.
Idein Ode i9.fequeini:
Vrit me Glycera nitor
Splendentis Fario marmore purius r
Vrit grata proteruitm
,
Et vultusnim'mm lubricus afpci.
In me tota ruens Venus-
Cyprum de f er uit_____
Plaimis Caffina.Afti.Scena 4-
üeq; falfum , aeq;fuaue. ejje. potefl quïc-
quam,vbi amor non admifcetur .
Hsc dum comme» tor,offèrt fe mihi ran-
qnam exetnplum quidam de roeo cóntu-
bernio (nomen coiifulto fuppriniere iuf-
litjmenfe. afTecIa,fynchronos &a:qiia':is a'-
uo.natus meenm &ediicatiis,alitus pari-
bus incrementis.eadenicura, arcanoium
meorumparticeps, qiiem Amocifteyhv-
K\J7riKpo(
tangit & arigit, vrget & vrit .
Caula caputqjhuius eft Coslia 'famofïffi-
ma & formofiffima ,addo & doitifllnia
Coraica, cuius decens corporis habitus,
fermoeloquens.acutusdifcurfus face ar-
demiffinifi acceudir phuium & velut cot-
yM Kliert
xpo; qua-
lisfapor .
TV.
Citrus ,
Amorvs
fymboïii,
Ca.Ha, Co
snicacele
-ocr page 951-
Emblemata.
873
Buxus.
EMBLEMA CCVIII.
RPETVO viridis, crifyofc cacumwe Btixttsl
Vnde e& dijparibw filïula fatta modü.
Delicijs apta e ft teneris-,^ amanübm arborx
Pallor ineB Mi, pallet dr omaü amans.
COMMENTARII.
b:
x v s parua; arboris fimilitndine
pyxides &jnr, huceademappingi placuie
D.Pignorio.
E vx v s in folijs psrennr efcvirore, II.
in ligno autem exangui pallore.quo tanic .Ex bux»
harmonica; tibia; excauantur,ad amatoria tièi^St
carmina fuauirer peifonanda;& aliaosu}-
taludicra pueris apta , & pueliis amatis
gratiffima. Sic& aroarores viuaciamoii*
caIore,itiiienili vigore virein.biliofis affe-
ftibus fiifFufi paliefcuiH r voce autcm Sc
fc«npuefuntb]ando& fiiauüoqueine D&
kas.
atlutgic.caudice fubhide humani cru
ns,raró femons cra(Tmidine:ramo('a eft,
&ad topjatia opera accommodatiflïma .•
Mia verö habetferè rnyrtimagnitiidine,
duriora tamen &craffiora,rotuudis ioti-
giora,la:uia & refplendenria.Materies li-
gnidiuilTitaa&denfillïmaquidemjfedad
quarnis opera rradabilis,colore luteo pal
lefcensjcariemac terediiiem uon feutir.Et
^uiaexiioc ligno multiibratiles tibias&
-ocr page 952-
Andreae Alciati
874
Delicijs apta elitenerh] Amoribusbla
dis,& aüquando turptbus volnptatibiis •
Ouidius feetiam tencrorum luforem »-
morum vocat.
Ballor ineft iüi] Marrialis iz.lib.Ji.**
P'gf-                                      . ,
Et nonrecentipaüidus magisbuxo.
Hincapud eundem buxeidentês.&apu*
CoIumel.lib.7.cap.86.buxea forma.& a"
pudPlinium,!ib.ii.cap.7. buxeus color-
In Priapeijs:           
Vuis aridior puella pajfts,
Buxopa!Hdiortnouaq; eer* .
Ouid.z.Metamorph.
rui'priH-'mut intimafrigut
Offa receperunt ibuxofyfimiïlimus Of*
l'allor obit.
Ec4- Metamorph.
,        arafc buxo
Ballidioragerens exhorruit.
Apuleius i.deAiïnoaur. Eumque auide
elïtantem afpiciens , aliquanto iuferiore
xnacie atqj pallore buxeo, deficientem vi-
deo. Idem lib.8.At ille modicum commo-
ratus,refertfefe,buxantique pallore trepi-
dus.mira fuper conferuo luo renuntiat •
Ballet ér omnis amans] Cur amantes
palleant, rationem reddit Marfiüus rici-
nus Commenr.inPlatouis conuiuium.O-
uidiiis inamatorijs:
Balleat omnis amuns ; color bic ejiaptttl
amanti.
Catullus de amaflo quodam i
11 , inaurata paüidor slatua •
Horat.j.Carm.io.
Nee tinclus -viola paüor amantium .
B v x v s quorundam amatium vitam
& conditionem refert. Vt enim eft fronde
femper viridi & pallida.'ex cuius etiam li-
gno fiftula: optima: conficiuntur:itainter
no quodam vigore & veinantis anatisaf-
fedu viuuntquieumq; fe amoiidediint,
pallorem tarnen contrahunt.huicafFetfui
peculiarem,quód fingulis pene mornentis
reformident, ne fpe concepta cadant, vel
turpem quam fibi fingunt, lepulfam pa-
tiantuf . Atquidcm nihilominushilarem
pra: fe vultum fenint, vtblaiidiim & fe*
ftiuum fernioi)em,femperqjaliquid can*
tuum , aut legunt taciti, aut meditantur
ftudio, vel etiam fcribunt aut recitant ad
pellendosex animomoerores, autexpri-
hac arboreconfulePlinium l
16. Na-
tur hiftor.cap.nJ.
BERPETVO viri dis] Ouidius lOi Me.
tamorph.
1'trpetuoq; virens buxui, tenuesq; myricA'
Crifpo que cacumine] Huic prozimiim
err illud CJaudiani i de raptli Profcrp.
^_Hinc- dettfo criipata cacumine buxus.
Flinius lo piimis verö materies honorara
buxo eft,rarö crifpicanti,nec nifi radice.
Buxus] Dicitur Buxus , fosm. & Bu-
xum.,neut. Virgtlius i. Georgic.
____aut torno rafile buxum .
Vbi vTeruius au,Buxum,pioligno,Buxus,
proarbcredici :vquamuis Ennij exemplo
etiam arborem potuerit dicere neutro ge-
nere; fic enim ille in 7.A niial.
____longiq; cHpreJfei
Stant reBeisfotijs, t&.wnaro corpore buxiï-
Bene dixua.nartim,nam etiam rnel,quod
confkitiir.vbi ba;c arbos frequenseft, in-
fuaue,atq; amanim elt,vt in Cotficacra-
dicPiimus, & in Cytena Theophrafhis ,
hic hb.jcap.i j.ille veió ]ib. 16- cap. 16.
Caper quoqiie diftir:guit,vt Buxus arbor
intelligatitr.Buxutn verö materies. Inte-
rira Ilse confundi fajpè animaduertas.Di-
cicurautem Buxus a G rajco wU£o.r , ixa.-
pd TÓ
1r17rvx.vci.9Qtu nytst wsrvKVaa-d-cu,
JW TÓ 7TVKV0V Ta J*!m • Hinc deriuatur
wt;if. PyxiSiVaütxlam è buxo teres,ex-
cauatiï,& in fiimma parte operculo clau-
l"um:& generaliter pro fimili vafe ex qua-
uismatcriaconfeéro.Italicè, BoJp>lo,BojJo-
letto.Germm-Buckslin.HiCpan.Buxetta.
Ihsfaribus fiftulafaBa modis] Virgil.
i.Ecloga :
Eft mihi difyaribus feptetn cöpaBa cicutts
Tiftula.___
Ouid.8.Metamorph.
f'-i~ ruftica quondam
Biftula difyaribus paulatim furgit auenu.
Et z.Mctamorph.
^^.dispar feptenisjiftula cannis .
Idem loco aliode tibiabuxea :
Longttqj tnultifori deleciat tibia buxi.
Item 6.Paftor.
Brima tertbritto per raraforamina buxo ,
Vt daïet effect tibia longa fonos .
Phiygum tibias è buxofuiife mernini.vti-
III.
Buxus,&>
Bnxum
;
Pyxis,
V
de etiam buxus fjepe prö tibia buxea po-
nirurapudPoetas.owsJcfa^/tt&s-. Afro-
Buxus
pro tibia.
rum veró fiftüla; è loto fuetuut, apud menda ea qua; ipficoticipiunt. Claudiani
Iuliiim Pollucem.
                                    illud non eft alienum a pallore amatum,
qui
-ocr page 953-
Emblemata.*.
87 S
quide nuptijs Honorii &Mar.Gmw; D.AmlimfiiK «l . • tt ..-.
«t»«»*»«/L n -c.-Ki 1•xi .
          L i"nraDro[iiis Iib. j. in Heraeniero cap. io«« D-
*%*,» ^«7f/^Nafo4.Metamorph. i3;h«cde B0,o • Buxuselementomin Ambro-
fHt lic I^q' T ' r £US aidorf^^ ?fum manus P™iï" infotmat. Vnde ait
cpitr, J°^^*r' al.quando allufi tah ScripturajSciibe inbuxo.fimnl vtadmo-
°w»« amans pallet, pallet liudiofus &
omnis
:
Si fiudiofus amett,nonne cadauererit l
neac Kipfamateria.qoa: femper viret,nec
vnquam fohjs «uitur fins, ne vnqua fpei
tue. diflimulatione nuderis.fed femper tibi.
per fidemgerminec fpes.falutis.
Amygdalus.
EMBLEMA CGIX.
'VRjroperans folijspAmittk Amygdale floret f
Odi pupillos: pracock ingenij *.
C O M M E N T A R I I.
A M* e »a L v s Perfic* fimilitudi- crenata.qualia Pttfic»flotcs fimiles.Fru-
ll netn referc, arbor tarnen eft proce- ftusquoqj Perficnm aanulatur fifluram
nor.caudiee craffior ,, & vita dnmunior. ab vna parte inftar rimS habcos,» exterio.
*°lMc«M.oblongartcwn«iatajn8rgimbii5 ie euremcllwraneofaqueqwafr fonagine
obdtiüa.
-ocr page 954-
Andreae Alciati
Bjté
oS i*c"ta.ïnteriör iinx longior quam Per- ius prioris roeminic Apuleius 1.Orat.pt
b. o.üon ita afpera , fed lxuis, in qua nu- fe.fed aliö torquet. Vide etiam prouer'
ck is , hoc eft , iinygdalum continetur, bu,Ergini cani $t,Tefïina lente, ai "ne'
Periici nuclèo longius. fapore dake.quati CVRp'operans. ] Properaie aljud elt
doqueamaturn • Appi&us eft hic ïnfans quam fertinare.au Nonius:quienim vnii
pr<E ocis! !ge jij.cui ulerumque ifflminec quodq; mature tranfigic, is ptopetatvqu
vel time mors praeraatura , vel illioe pue- multa fimul incipit.neque pcrficit.is rerti
%
re
P
nacSicornnino Caco,oratione De fins vir
rutibus.&apud Gell-legimnsjib. ié.cap-
i4.Veri\m vtiorumque verbornm ratio
fubhac fignificantia proxima eft veritatl,
vt Properaie, fit fx'pe animi ftudiose a
res aliquas concendeiiris.Feftinare corpo-
re necellitatibus oblequendi .
Amygdale] Dicitur Amygdalus & A-
m ygdala.dearbore.-cuius fiütfus &™ta*
NuxGr* a.Nux.Thafia.AmygdalumK
Amygdala . In hancarborem fabuiantur
poetaemutatam fuiiTèjPhylHda, Lycurg»
regis Thracum filiani,ob amorem in Ue"
mophoontem •
Odipupillos] paruos pueros : Ptipuse-
rilts & idelira fenectus.                                                                           
II-           Fl o b. e t piimaomniü amygdalus
Amygda menie lanuano , Marnus veró pomum
lasfymbo nutuiat. Plinius lib.i6.capp. ij.& i6.
ium pr&- Q_iiod torquetur iu illudingeuiorum ve-
cocKinge luc praecox g-nus, quod non temere vn-
nif .          quam peruenitad frtigem,ait Fabius lib.
i.capj Hoc Accius tragicus de feiudica-
uit,apul Gellium lib.ij- c.i. Nam cum
Pacuuiiis grauiiam astate & dintiiiocor-
ponsmorbo affe&us, Tarentumex vrbe
Ilomaconce.Turer, Accius tuiichaud paa-
uo iunior.proficifcens iu Afiam , cum iu
oppidum veniiïèt.diuertit ad Pacuuium ,
ë
a4
lus
comuerq;inuitatus,pliifciilisq; ab eodie-
nim fc'Pupa dïcebarur olim pro puero Sc
bus retentus.tragcediain (uam.cui Atreus
4'
puella______________________
c V*
uium dixiflèauu.fonora quidemefle qua:
fcrip{iirec,& grandia; fed videri ea tarnen
fïbi duriorapaulüm & acerbiora. Ita eft,
inquic Accius,vtdicisjneq;id fanème p?-
nitet : meliora cnim fore fpero qua; dein-
cepsfcribam-Nam quod in pomiseft, iei—
dem,inquitie(Te aiuntin ingenijs.-quasdu-
ra & acerbanafcuntur.poft fiuntmitia &
Pr&cocts ingenifiytxcax , <]110' .
folitum tempus mamritatem<8«jp»CIt'^''
Dehuiiis vócabuliinfiexione Gellms liö-
io.cap.n-
Emblema cum Alciato ad mgema
prxmatura fleclimiis.qu? magna poll'ce"
tur prim?uo aetacis floie,fed poftmodum
languefcuntautdebilicautur • Sunt enim
5
Accij de
/e iudi-
cimn .
^
iucunda . Sed quxgignunturftatim vieta qui rtatim primoque omnia difcant, wc"
& mollia,atque in principio funt viuida , moriterq; teneanr,qui tarnen quanto x a-
iioiimatura mox fïunt.fed putria. Relin- te fiunt proaediores.tanto minus compl
quendu igitur vifiun eft in ingenio.quod cluntur.ita vtad folidam eruditionern vi
diesatqj gtasmitificet. Hinc Cicero a-de aliquandoperueniant. Spem eam laaau
Oratoie:Non poteft ineoeltefruclus diu patres nimisindulgentes,aut ftultiniag-
turnus, quod nimis celeriter eft maturi- ftri, qui adolefcentulos fibi concrect|to
tatem aflècutus. Nee minus fapienter fub fouent fpe illa plerumq; fallaciae KOl]<* »
perfona cuiufdam QJpurtius : Nullum qua imbtiti tenelli animi labo res abijc'1^'
eflèeundem & diucurnum , & prascocemfructum.Occafione huius fymboli Minos
aliquando eiFudit eiufiem pene argumen
ti carmen,ad'hutic modum :                     
confscutoslcum vix per fomnium dod^
uasfolidseguftum perceperint . Atqu1
Czrmen
Minois .
tempe
plantarum.ilc & ingeniorum fua
Glttucafalix'properaftfed mnltltm tstrdat ftiuitas exfpecliatur,quibus fi visante
pus iuiicitu'r.nunqiiam maturefru •
____
ob rem vuloö pene apud omiies cl
eos.quibus fitiugenui tam Tlx ": • au.
lila, perit citim,fed va let ifia dia .
lngmiumpr&cox fefiinat pr&pete curfu ,
Sic tamèadfrugttn'rvix beneperueniet.
Tardior at multo vnquW nifi tèpore vsnit
Natara^at multo fit magis illz tenax .
Huc fpe&ant adagia,0^2 puemlosprdcoci
fnpientia.Sc)Ante barbam docesfenes.cn-
tutuni.aut infanos fore.aut non
ros ld q'uidem obièiuatü maxirnj
in Hermogeuetradunt.cui vixdu pnD
feenti tam adm.rabilem i"g«»J K "^
risc vimfuilIèdicuntjVt
annosnatusodto-
sur
deemi
-ocr page 955-
Emblemata_>.               877
decimartctn Rhctoiicam confcripferit ,
<jua: ab omnibus tdmodum commenda-
tut: quemetiam declamamem aliquando
Mufonius Philofophus grauiffimusaiidi-
M «on rcfugit, quemadmodum necM.
Irripeiator. At cum anmim quartum &
*ice(iraum attigi(Tef,méte lapfus dicitur,
^'r»io Dmlmimq; pene reriim oblitus nnlla cui-
n'i ^' denti caufa.Dehoc Hemiogeneilludia&a
Iktt, ' 'Utn olim, «V TTtUTi yipcoy, Kffiiv yipauffi
ttclis.
Quoelogio fwnt qui laudatum ado»
Icfcentis ingcnium putent; funtetiatn qui
non probatum omuiiiö fufpicentut:& qui
dettijVteftapud Menandrum ,
O' Trctp' nhiKtitv vov; [Xïa-os i£zpyó£tTeu-
ht ti-
          Odiofa pr&cox femper ejlprudentia.
rk$i ï°atioes Dubrauius, Ludouici huius no-
*«t* m'nis II. Hungatia: Bohemiasque Regis
ht*Pra resgeftas, Scquomod© infloreauatis fuas
ern- (agcbat enim vigefimum primuro aetatis
annum) digiuis cercè longioti vita,infelix
iuuenis (qui nefcio imptudentiorc an in-
aufpicatïore coufilio.cum exigua militurrt
■ tumulcuariorum , & magna ex parte ru-
fticorum iuermium manu, contra exerci-
tatiflimas copias Solimani ftare non dubi-
tarit) prope Mouaciura in ciuulo, Anno
1 fifi.i?. Sexttl. mitetè extiniftus fit, de-
feribensait.ttia peculiariainillo fuiffead-
notata.cunóh nimis prascocia: Quod cito
adoleuerit.-ante tempus barbam emiferit,
& vix annum decimumoftauum ingref-
fus canos ottenderit. Quibus infuper pra;
cox eius natiuitas addi potcil; nulla enim
cutc vel peüe tecftus in lucem editus eft ,
quam tarnen poltea Medicis arte watutam
adiuuantibus eft coufeeutusMemini alias
adagij, Cnnem fcftinantem c&cos parere
catulos
Et in return natura pra:cocem ni-
misquecelerem cncutbitam fe inaltum
cacumenbreui admodum fpacio tempo-
ris efferre, & de fe quid magni promitre-
re.fed leui momento deflcere. Et qualia
centèas auimalia »>/.epó0tet, qua: tam pro-
4/f
          pere occiduot quam naftuntur! Alceftidi
Urj. & obieólum a poeta vano legimus,quod non
•<ió'"' uifi verfus.tres immenfo labore conderet,
*• atiaótatordtcebat.centürBencinquit Al-
/^ ceftis.nam tuim triduüm tantümodó.mei
■verö in omiiexuum furficient. teftis Va-
, .
            Ier-Maximus lib.j.e. 7. Prasclaraeft Ly-
fla: Oratoris vox.cu diceret, fe nollecon
fcriberequarfcftinatioprïcipitafferjBiSit.
Quod tortiï apparef in eos, qui nimium In eos.
prxcipitaiiteftyioedunt, féupotiiVseno- qui pr*~
munt, quaiiiondumbe'lè concoxerutu . ciptta-ter
Non minus lepidè Synefius, ciim diceret aliquid
eos.qui fibi in ftylo ïnduigerent , casca Sc edunt.
fubueiitanea parere: nee enim incubando
fouereorationéincos-, quibus necef&eft
voinere.-fierinamqj ftylum euanidum &
i^'nnKov, qui non congrua temporis mo-
ra Jittioiiem elimat: nam quod in fcetu
immaturofoletaccidere,abortit;eoq; fie-
ri folet.vt abortus huinlmodi nihil pariat
quod fit vitaie.incegrum.diuturnurn.Phi-
loftratiis tradit in SophÜlis, cüm M. At>
toninus famaexcitus Ariftidis Smyma»,
audirc ipfum dilferentem velkt, dixiflè :
Hodie proponito,& era*nudïto; neq^ enim
fumtu e numero vomentium ,fed cxaft*
cura elaborantium-ii. e(ï:Tii{/.ipoi> Trpófètt
hi,xgia.vpitiv dix,poa,oü yttp i^ixiv Tciviff-
(AZincdi >a,KKa. t£v dLKpifioóvruv ■
Ho- Homeriu
merum a quodam depi&um fuilTe vo- vomem „
mentem fupra diximus .-quod de argu-
mentorum & materiaefuppeditationepo-
tiüs , quam de fundendorum carminum
celeritateiinerpretor, qui fciam prarcipi-
tantiam illam veteiibus minquam fuiflè in
laude . Sic enim M. Antonius librum de
ebrietate a fe fcriptum euomiiilfe, alicubi
legitur,probri loco. Et cum Agatharchus
magnos fibi fpiritus fumeret de pingendi
celeritate.Zenxisid inteüigés:Diu,»nquit, Zeuxis,
ego pingo.quia pingo aeternitati.Etfi enim
multis placet extemporalisqu?dam feti^
ptitandi ratio , & in conficiehdis libris ce-
lerrtas, velut prompti atque in numerato
pofitiingeuij argumeutum : mihi tarnen
fecus videtur, probatnrq; impenfiusdili-
gentiaaccurata,longiore tempore iudicij
confirmatoreexpreÜa . Illic veibavekui
primoribus 'm Sabris nata , aut fi: perficia-
rioingeuijaïquore natantia eduntur : bic
lc(frionis .nultifaria; opes tanquam è fan-
cliore quodam aeraiio reconditï piomuii
tur,& habito deleftu rerum verbonirnq;
poiidetaexaminantur felicius &exhi-ben-
tur.Dixit veterum viKis,nihil fibi videri
iuamabilius,quam fit itultiiiadiligésjhoc
ea.-jtpispyÏA , qua; contra natura: \egci
captonondum vere,aatumnum cpaitat.
Sic enim nondum bene deübatis tei G ram ïneos,qni
maticx primordijs ftatim propetant ad fuct ffu-
Logicas fubtilicates manibus illotis , aut 'diaprt-
fcholasiurisnullo pudoreirriimpunt.vel eipitant.
alias
-ocr page 956-
Andreas Alciati
878
tos: ita de noftris Iongè multis pridem ia-
clatumaccepimus, primo anno Baccalau
reos dici.fecundo Licentiatos, tertio Do-
ctores, quarto nihili cenferi,& in «»?'*
rerum ignoratione verfari. Contra nihil
defperandnm putamus de i js,qui pt>mo
          .
tardiores,certeque rudiores,& in quibus 0C
visingenij viuida nonftatim erumpit.vt j^c
enim in arboribus.omnisq; generisftirp'- ;,
bus.qua: citiflimè adotefcunt, atque ante «
legitimum tempus.confuetumq; morem
maturitaté a(requuntur,citó intercidunt,
ac confeftim languefcunt:ita quoqj in hu-
manis ingeniis & corporibiis.fi q»S natu-
ra;'doces & munéra fpeciofiusmatunus-
que fe proferunt, minus diuturnaeiie 10-
lenr.ac feftinantius düabi.Non enim lub*
eft folida vis,nee penitus firmis nituntur
radicibus . Sic inranres.qui cirius dentirc
iricipiunt.celerrimè dentes excutiunt. Si*
militer qui citiiis ingrediuntur acpcd'*
bus iiifiitunt.imialidismiijusq; firmis cru
         y
ribus efle folent. Itaq, roelius eft omnia petf y;
cundtatius procedere.tardaq; incrementa t»■ „,
fufcipererfiquidem ciim natura fuas vires/&/»'
ac faculratescumulatiüs quam pat' eft»'n
membra profundat, efficitur vt a;tatis ac-
ceflii defir.quod illisimpertiat. Qu° "t»
vt ill«e partes deterius fua munia ac fun-
ctionesexequatur,vt quas niillis viribus»
aut alimeuti affluitio fulciri contingat.If
omni eriam ftirpium genere celerius oce«- «*
dit feftinata maturitas. Quocirca m'nl,s»
probari folet inadolefcentibus praec°x &
praematurum ingenium, turn pleraq; na-
tu tx mum'a,aut corporis animiquedotes,
qua; praster vulgatam confuetudinem.auc
quam ea fert a:tas, fe prasftantius profe-
runt. Hac de re Petrus Paulus Vergeri"s
Senior.in Commentario de ingenuis mori-
bus.ad Vbertinum Camrienfem,h?cria-
bet:Nec verö fufcipiendumeft.qno^001."
nibus pene vulgo eft vfurpatum > vtexi-
ftimemus eos , qui iuuenes fupra astatem
ratione fiipiant, maiores fa<ftos defipere a-
liquando folere, Cqiianquam & hoc qul"
bufdam non abhorreat a phyiïca ratione;
quibus curn iropuberibus fenfus vigeanr,
crefcenti poftmodum a:tate rnarcefcunt •
Quo in genere eft fenex quidam abado-
Iefteuiexoüfutatiis; obfeurum eft autem
aliasgrauesdifciplinasimparatiadgrcdiun
tut.Beneolimac fapienter conftitutum a
rcaioribus, qiii fcholas bonis moribus ac
legibusinformarunt,vtannorum aliquot
exa&is fpatijs.ftudiorum curricula exige
rentur: collegia priuata per cerras decu-
iias (claflès appellant vulgó_) tribueren-
tur:fuperiorescollegiorum ordines.Theo
logorum nempè.Iurifprudentuni.Medi-
corum,fuis legibus contine rentur- Quor-
furoenim ad gradus fcholafticos promo-
tiones nonniliftatis temporibus cuiquam
afFeifrandas ? Et quid>vtdealijs taceam,
cenfente principe Iuftiniano quinquenniiï
praeftitutum ftudiofis Ium*YéTquid pri-
mo anno, Iuftinianasi noui nuiicu pa tijdein
Decretales , Pandectarij feu Praetorij, &
Edictalesjpofhnodtim Papiniaiiifta;, Ly-
tae,Prolyt?)nifiquödcenfueritftudia non
niiï mature ineunda Srperficienda ? Per
LyU. Lytasautem intelligunturij, qui legum
nodos quodammodoiani polfint foluerej
fiue quod a fcholis iam folubiles ferè fint,
&liberè filentium aufiiu rumpere,quod
difcipulos duin di'fcerent,feruare oporte-
bat, poteftatequippe ex inferiore locodi-
ProlyU, fpUtandi ipfis concefla . Per Prolytas ve-
rö.qni Lytis praeftent,& legum snigma-
ta foluant perfe&ius, Sc dignimagis fint,
qui fcholafticorum munere mittantur.
Petr.Gregöriusde Iurisarte ,cap. 34. n.
ij. Illos hodie Baccalaureos vocant ,hos
Licentiatos : qnemadmodinn & Antecef-
fores Iuftiniano fueruht,qui[nobis Docto-
res funt- Sic enim ad hotiórum gradus e-
uedti iam olim,qui eiaclo legitimo ftudio
fruftum difciphii^principis expreffiflèut,
non,vt hodie fierifolemne.per faltiim, vc
ita dixerim,datisque pecunijs.non virtu-
tc, fedambitu occupantiir ticulimagnifi-
ci, quibus impensè multi nunc temporis
intumefcunt, fed imprimis qui non efle ,
fed videri voluut. Plinius Secundus (uo
xuononab refuccenfebat nouitijsaduo-
catis,obfcuris & iueptjs,qui nimis irreue-
renter ac temere ad centiinuiiraliaiudicia
irreperenf.fed iftud cacoethes pridem no-
ftrorum hominum animos occupauit, vt
ftudiorum herbas amputare malint.qiiam
fegetemexfpeclare.Et ficferè fir,vt quod
Menedemus Eretrienfïs de ijs diiftitabat,
qui ftudiorum caiilfi Athenas concede-
rent , primoanno Phüofophos, fécundo
Rhetoras, tertio rerum omnium imperi-
f urn-
tur,
-ocr page 957-
Emblemata.
879
2óï$U,t,lnfene?Ute(ieTnS' <*U1jC,n    eum1Pr°ti'"«comiBffllS:Tu érgo.inquit,
voc ?Mt,a tam ^T' & "?• qU,dTe,?    ?raïC ar,^"' ad°l<*«ntia (apienSextitift.!
SS1"1' n ««foleftensaudiret. Il e    fu.sq; .Hum (vtaiüt) armis confodït.Sed
»«o mnati acummis nihil oblitus.atq; m    ha:c hadtenus.
Morus.
EMBLEMA CCX.
' ER10 Rat Morus nunquam nififrigore Uffi
Germinatx & fapïensnomina Jalfa gerit
*
COMMENTARir.
S
R v s ptocera eftarbor,nec mi-
co?i
bens-Radixin multas fpatgitur propagir
nes.Affingitur bic quidam véftimentis in-
uoliitus.quem fequitur asftasonufta fpi-
cis & cornucopia: , ad defignandumtem-
pus floris mori.qui non nifi frigore lapfo „
& calore ingiuenteerumpit..
Non 'lifrhyenieprsteritamaiusger- * F-
minat, extra hyberm rigoris & gelu peri- Moriu-
culum:fic& vir prudens nullbinnegotio fymboW-
pi'ïpofterèfeftinat ante tempus.ncc quid- viri pru,
quam de?! tb
"'«.,.
_ mis ramofa : caudexeiiis non rato
£raflfus,cortex fcaber,radicis vero luteus.-
'olia lata & acuminata.duriufcula, & fe-
5l>ndiim margines ferrata. Pro floribus
juli funt virentes.laiwginofi.Fructns ob-
'oiigiis , ex granis coaccriiatus, moro in
j£bo nafcenti fimilis.fed craflïor.longior,
^omnino maior.initio virens,matnritatc
0'g,«cans,fucco taraen,quo reduudat, ru,-
-ocr page 958-
Andreae Alciati
8o
vtri folum.fed pueri.puell*, euiiuchiqae
& muliereseo morbo Jaborarent.
Sapiès nomina f alfa gerit.] Pl»"us Iib.
ió.eap. if.citato.
                         .
Morv! arbor prudentie, gerttlym-
boUim.ait Pienus lib- %t. Hieroglyph-
quöd, neaeris iniuria laedatur, tempeln-
uam & commodam occafionem P1;*"0'*"
ri videatur.Nam vbi primüm leniores Sc
mitioresaliquantum aura; fpirauere.eru-
pnnt germina, & flores exfinuant mag"»
interdum ftrage ob temporis inconftan-
tiam.Ne antcm prnina lajdi poffit, quero
hoftem fibi perniciofum agnofci t.non an-
te germinat quam Frigus penitus lapfurn
fuerit.atq; ad amceniifiniaadulti veris te-
pora peruentnm omnino fit • Ita vir pni"
deus grauiora negotia, & confilia omnia
confultö prorogJt:neq;ante tempus iele
cfFerr,fed maturam occafionem citra no-
xam & periculum expedïat. Praua enim
& temere fufcepta confilia d«r' * "ltaU"
fti exitus plerumqi è veftigio confeqtin"-
tur.Ideoq; tcmetitasdefiniti folet.eflede-
feftum confilii& praecipitationem quat^
dam.quximprudentixcognataeft. « P
qnam ea fieri dicuutur , qiia;;ratione n
geruntur, vel propterimpetum volimta-
tis.vel paffionis.vel ex eontcptu.Qjuo te-
fpexit pulchetrima admonitio Menandf •
^bAmV avetvTof -rpa.ypcc.70f npo**h
/Sctn .
gx\ns yip xNi> ich dtripcLM&f'V'
•>
Confelittm in omnipr&eat negotio .
Confilio alUtd haud effe tutisup0*1"',
RectèetiamHoratiuslib.j.Carm.Ud'4»
Vis confilij expers mole ruit fit* '•
Vim temperatam Dij quoq;prouehunt
In maim: ijdem odete utres
Omne nefas animo mouentes • ,
trxy:,» tcc^.ii ofi/THT/ wftvrvr          ^
0-K.tvdtiTXC &hhltiv&hi<?- > W? ^^^i'„A
non viribus, aut velocit*te,Mt cel'ifi
corpomm geruntur: fed confiUo,jen
& aulioritate.
Rediflïmè igit«' .^
henditureornm infeitia, audac' ^^
lentia, qui res arduas pt*coC' t&x^nnt,
rio aufu fufcipere & ?^c"e ,/habiw
eq; prms pruW» ^^dus
perpendunt, qtial.s enentn ' «P^baliï a-
fit. Qnamobrem pmdens eft An» ^ fi
pud Liuiumoratio,vbwtadici • v»_.^
<qnam peticlitatur.fed tuto rcagit.Qua-
re hxc arbor G rxco nomine y.apos dicla
vidctur i.vTtfp&ïi&èi;, f^apos enim Gras-
cèjftultuseft Latinè:at coutra fapiens vi-
detur. qua; üorem & fru&um ab hyemis
iniuria pratferuat. De hac arbore'Pliuius
lib-ié cap ij.Nouiflïma.inquit, vrbaua-
cara germinat, nifi exa&o frigore , ob id
di&afapientifllma arborumjfed cum cce-
pic.in tantum vniuerfagerminatioerum-
pit, vt vna nofte peragat etiam cum ftte-
pitu.Haec Plinius. Vide adagium, Matu-
rier
wiw.Politianus in Ruftico :
Mox vbi tam fapiens ccepit frondefcere
morus,
Antiquidem fapiens,nunc ambitiofa,nec
vllum
Qu&pariatpomum.fed fericapenfa mini-
flrat.
Xobyces.
Etenim folijshuius arboris nutriunturac
ftiftinenmr vetmes illi, qui fericum neut
ac praïbent; exetucatum hi funt genere,
ferico confeclo in papiliones vertuntur,
velut alia; omnes eruca;. Papiliones illi
corporegraues, exiguas pro rationecor-
potis habentalas.proindc nonauolant,fed
generationiintenticitó pereuntj masqui-
dem in coitu,fcemina vbi oua exclufirir.
A
9
f
i4
ti1
tiï'
III.
f fiAU-
p CS .
Mo rus vn
de dicia .
SERIOR at Morus] Morus,quafi f fta-
pof quibufdamdicicur,quöd nigra fit: a-
lij a mota, id eft,tarditatederiuant,quöd
atbotum poft reina floreat.Noiwulli kat'
«vT/'^pst^/i'jMoruni quafi papov appella-
tam exiftimant, id eft, ftultam , cum pra:
caueris prudemüfimaelTe videatur. Hu-
Mora cur
rubra
fint.
ius arboris frmfrus Mora vocantur > qua;
cum priusalbaellent, cruorc Pyrami &
Thifbes rubra facla funt,vt canitOuidius
lib-4.Metamorph.circainitium :
Arborei foetus aSpergine c&duin atram
Vertuntur faciem, madefaSaq;fanguine
radix
JPurpureo tingit pendentia mora colore.
Et paulo poft :
Nam colorin porno esl, vbi permaturuit >
alter.
Pontanus :
Atq; in fangttineam morus pos! ver/a fi-
gurant
.
Mori (ie- ^'t1c^ <*e Morismirum eft.quod Hegefan
files• dérapud Athenasum aflitmat, fuis rcm-
poribus intra viginti aimorum fpacium
motos fru&um non tulidc.atque tantam
podagra; peftem omnes inuafillè.vt non
-ocr page 959-
Emblemata.
88 t
wfeeundis febus bonam quoq; meuten»
dateiit Diijiion ea folum.quajeiieniflenc,
led etiam ea,qua:euenire poflent, reputa-
«nuis. ü. Ambrofius, cüm olim aptid
^heflTalonicam ('editio eflèt eiorta ," &
iheodofius Imperator irainceiifiiSiexim-
ptouifo plebemadliidos congrtgaram a
roilitibus obtruncari inXTi/Ièc , perliiafit
imperatori, vt in omnipcenacapitali fu-
menda fpacium trigunadierum interpo-
nerctur a lara fententiaab Iropetatore.ne
's impetu & futore il la faceret, quotum
etfi poftea eum pceniteret, ea tarnen non
poflentamplms cmendari /& hac ratione
iocus mifericordiaj vel pcenitentia: non
Psruet.Sicut legimusin Sozomeni hiftor.
*cclefiaft.lib.7.cap.i4.Quod fi idem ad
res confcicntijB traduceie vis, deprehen-
desindem non aliud praïfentius peccati
r.eiTiedium efle.quam moram & delibera-
"onem. Dies prauè traduftos a fatocol-
S'>& poni in eipéfktabulis.indubitatum
^t-non periitquod petditiim negligenter,
aut turpiter admifsiï eredimus, quod lu-
xnabfumptum aut defidia, quodinrer a-
mores fxculi & curaslubrico lapfu eua-
Bttitfin aduerfaria venit &codicillos, vn-
de ratio vit* fupputanda fingulisaliquau
doinfallibilicalcnlo. Deusipfe notarius
eft . & chalybi incidit adamantino ftylo
quidquidomiflum aut comnuflum. Ma-
gua itaq; caiuione opus & ptudeutia , nc
fignuHi aliqiiod noftri aut ca»latura appa-
reat in ferreó illo codice.ne contrafto de*
bito fidem & animani oppignoremus ri-
gido creditori.quiadfanguinem vfq; vel
adem minimum repetet,ftri<?o & feuero
iudicio- Cauere poflumus eodem przeun
te Sc adiiiuante,ftiidio& voluntate , qua;
ab altiori il la flamma fic incalefcit inter-
dum , vtpofthabita vita vitet q-oas offefin
dunt & difpücen^adhibitis iemediis,qua;
praHiertaiu.autmorenturj&fiftantimpe-
tfijfumptadeliberatione, & auditoprius
confiliomentis.
Laurus.
EMBLEMA CCXL
Kïk         PRAESCIA
-ocr page 960-
88a
Andreae Alciati
"O JR AE S CIA venturi Lauria fert fignd fdlfttiï:
-*• Subdila fukillo fornnia vera fkcit'.
Aliud.
T\ E BET FR Carolo fuferatü laurea Pctnist
*-^ Viiïrices ornent talia ferta comas.
COMMENTARIL
Fenfigna/a-lutu] Laurum Ghitisfym V*\
boliim eiTe ait.quoniam domum a fuln>J- **?.^jfï
nefecucam prxftarecreditur. Vude legi; ƒ*
mus Tiberium Cadarem Iauream corona
folitum geftare, praïcipuèeum tonabat,
vt referf Suetoiiius in eius vita .
         ,             ,
Laurm] Pleriq; laurum Grxcè <f<t^ latilL
diftam putant, a ƒ«, intenfiua particula, (Uf *J,
& Qavia, quodeft cano St-voco: quod in ^1
ignefonitum&crepirum edat:vt Latini a ^,
ia,
particula, quam etiam diciint habere
vim intendendi , & vro y vt fignificatione
conucniat.non voce. Vócaturautcm nxe
arfeor Daphne.a pueMa fic vocata.ab Apot
line adamata,& in hanc arborem verla> vt
canitOuidius 1. Metamorph. Hanc Da-
phnen a Spartanis diuinis cultam taille
honoribus, fed mutato nomine Pafiphaeti
nuncupatam , a qua certiffima ederentur
oracul3,fcri.bit in Agide Plutarchus •
Subditapuluilb &c] fuppofïta ceriii-
cali.Promittunt id Antiphon & Phil°cho- m(
rus,qui de fomniorum interprctatl?"S ***
fcripferunt,quibtts Artemon& Serapion
Afcalonites adlbpulantur, & Fulge"«us
Placiadesjfi qtiis laurifrondes fob puHUl"
locapiti fobieiftas habuerit.is veta lomina
nodu eft vifurus.Fides fit penes auaores.
Vide Macrobium Saturn.6-cap-4-
ZAVRT.A) Corona ex laiuo fatfa.qK*
Jntriumphisadhibebatur.QXurtiiisl'O'
4..Dextera prsreieiis lauxeam , hau<*dl"
biu-m victorixaufpicium .
            . - , pafh
Paints.] Poeni fuere Carthagmienles . ^
quo nomine Thunos intelligit, vel Tn«-
nenfes,qui eam regionem incolunt,»'<3
olim Carthagofoit.vt fcriptoiesqii'd^
tradunt,quorum in numero eft PaCC '
rius : ckii camen erroris com»"i»clt.11 raD
lijs quibufdam ftudiofis antiquitatum •
LAvrvs non raio mediocris arbo-
risaltitudinemaiTequitur.ramisplu-
ribus luxuriat.cortice virentibus. Foliaei
obloiiga,latajdara,perpetuo viroie deco-
ra,fuaueolentia,fapore nonnihil ataarican
tia- Flores herbaceicoloris fecundum ra-
mulo&ac foliaexeunt.Baces ilue fru&us
rotutidis.longiores.corticc integunturni-
gricante.Subiunftx figurx ad victoriam ,
& diuinandi cxremoaias fpec~tant,vt ianw
iam dicemus .
Aphthq-Nivs Rhetor Laurum
vaticinii fymbolum efle prodidit: idcirco
veteres (i&niKov pvToy-vaticmam arbo-
w», Laurum dixere,& Apollinidiuinatio
nis Deo faeram putarunt.Si enkn ftrepitti
quodam in igne crepuillet, feficitatem
portendebat ■ Vid< adagium , Clamofior
iauroard-enU.Huc
pcrtinet ex Lucilioil-
hid a Macrobioeitariim Hbro fexto.Sa-
turn.cap-4.
Nee ra vtta- magts qnam Phecbi Dctyhica
laurus
Terribili fanipu ftammn crepitante ere-
matur.
S i o
v N D. v M epig-ramma indicat,
Carelo V.vidtoEiam Thunis referéte lau-
icarn coronam deberi, quanj triumphao-
tes antiquitus geflabant. Plinius ij.cap»
■vlt.idemq;,miras lauri virtuteslib. 2.3.c.
S.Vrbem eam al> Imperators Carolo ex-
pngnatam anno lf*S- ereptam Barbarof-
ixjfiioque regi tandem reftitutam, a pa-
tribivsnonitadudumaccepimiis, qua de
viitoria libri editicircumfermmir.-
PRJESCZA venturi] Sic potiüs legen-
d;ucn videtur.nam aliaexemplaria habét,
Fr*fciawnl&r&,Sic etiam apud Claudiau-
a.de raptu Profèrp.
^^.^.venturipr^fcia, laurm
Vlariuat:
De hui lis aiuemepithcti ratione vide Par-
rh^fium in Claudiau. & Coelium Rhodi-
g;iii:i.ib.;...Vat.leiJt..6a^.z-,.
Zauri pi-
Hum •
II,
ta-urtu
vaticintf
natu
..
Item. ~vi-
ï.
.sPtolemsoeftwroTar^-
tTunicenfeoppidumP.too- J
ortè TunetS, velvtalD f« *» f
Eaenim vrbboni T!;v/5:,v
Quia vero fo
WWiBj, digna moiiimenüs.litcraiu» en»
tiU*
-ocr page 961-
Emblemata.
883
tas eft, addo qua? feqauiniir in ftudiofo-
mm gratiam . Tnnetum itaqiie Scipionis
setate tumuliis erat editior, vnde ille fpe-
öauit Carthagiiienfes ad claflèm Roma-
"orum exurendam accinc~ros.Poft excifam
Csrthaginem,eam incolueunpulu" a Ro-
roanis, pauiaqiiccarere coacti: quam eb
caufam amplifkata illa fuit,adeö vt noua
Carthago diceretur. A puleiustam noroi-
nat Auguftam amplifïïmam &honotifi-
centiflïmam.In ea fuere viri Iiieratiflïmt,
& gymnafium eclebre, in quo profiretur
fe contendifle D. Auguftinus.Aberat olim
a Carthagine duodecim ferme paiTuum
millibusilocus turn arte, turn natura fua-
pte tutus, & qui a Carthagine confpici &
pra:bere confbeftum tum ad vrbem, tum
ad circumfufum mare vrbi poflêt. Doza
Cpift-Ji.ln Africa oppreiÊs Tunetibus
grauuer premitur Goletra , quam olim
fuiflè voluut Carthaginis portum .
Victricesornenttaliafigna coma*.] Ho-
tatiusinitio i.Carm.de Pollione Aiïnio:
Cm Laurus &ternos honores
Dabnaticopeperittriumpho
.
De corona Laurea triumphis aptata O-
tiid.i-Metamorpli- vbi de puella fugiente
Apollinem in Laurum trasformata.Quid
ea de re iëntiant Mythölogi, viderinr alij .
Lavrvs plnra denotat, vt ex his
duobus Epigrammatis patct.In primis A-
Pollini Deo vaticiiro facram tffe , futuro-
tifmque habere prxfenfionem quandam ,
vulgöcieditumertifiquidem ni) crepitcn-
tius vritur, frcutfupia diximus, &c$t Lu-
cretio quoq; proditum ncuimus: fed eo
Prior etiamnum Thcocrituscanit. Hinc
euentus rerum ex crepantis modo vetejes
aucupabantur, quod nee Porphyikim la-
tuit.-nam (I crepuifTetabundèacibnatius,
haud dubiè,portendifelicirateni rebantur.
Qjrod fignificat illo verficulo nobiüs elc-
giograpluisTibulius,lib.i.eIeg.<;.
laurus ubi bonafigna dedit, gaudete to-
loni.
E diuerfo fi tacita deflagraflêt, inaufpica-
'illinuim habebatur,quod etiam approbat
Propertiuslib t.
Ettacet exünfto laurus aduiïnfcco.
Vnde etiam in malefïcijs amatorijs fncen-
di coiifueuir.tanquani amantmm querimo
lias rcprïfentansVirgilius in Bucol.
"aphnu me malus vrtt,ego hanc in Daph-
tiide laurum .
Scribit Hefiodica; Theogonia; interpres ,
laurum bipyèiv crpoV tkV zv&vs'atvpis*
id eft, ejficacu effe auxilij in numinum af-
flatu
,(Propterea in Caflandra Sophocles ,
S'a.pvnv $«.ydv ïfóvn 7rphTo eóy.a. Eo»
dem modo Lycophron, S~a.pvn0iiym poi~
/2ct£w £*■ h-etijiSv BTtt.
Hinc aperitur
Tibulli locus de Sibylla :
Ver* canoficvfqifacwinnoxi* laurttt
Ve/car, & «.ternumfit mibi virginitM
Ex hoc & luuenalisdixit:
,.          laurumq%momordit.
Cettè iPttpvnpdyxt dici vates fcimus . Et poff£
Euftarhius Apollinis corollam fuiiTc lau- /a*vH^t
ream fciibit, quam fecum tuleiit Chryies y0t ^t^
in Graicoium exetcitum vetuens. Lyco-
phronis interpres in A'lexandra,dicion nia
putat fabulosè.nifl quod vaücitiantcsfutu
ra pra;cinebai)t lauro coronati,vt qtise km
per vireatVorare autem inde di(5ti,qiiouia
fètè diuinationuni capturis alerentur.Qui
bus veró cogerentur numiiia vel recederc
ve!accedere,illisniaximè verfibus comme
nemur.quiappoiitiaPoiphyrioita ferme
Latinè {imam:
Soluiteferta,pedes liquidis & ï^mgite lym
pbis ,                                   ^
Eq; manuramü,lxuros auferte virenteis „
Linea fitq-, einriis delera, omnisque chura,-
üer.
Ariftophanis interpres:Lauro>inquir,facer
dotes^:oronabatur,& diuinaculiw yvvfic
{xa.
7iyjn(,quiaeflet id artis indiciur»
ac velut ii)"figne.Laurum etiam poetisda-
rt fuprs aiTeruimus: Vbi id me obiter vnü
moiiet.quod Poeta; fibi hederam fribiuUj Laurut
arborem infrugiferam, foloq; virore per- poetis da
pettiö celebrem.De hoc tamé facilè tran- ta .
filio aliorum conietSanea: & uondifplicet
cuiufdam nonillepidum ea de recartiien ,
quodexcepit aliquando ex ere dicentis
Minos :
Quid Luuri fynehonore-virmrtQuia dix
poefts
T>eS$>icitur lautu-.principilusq; viris .
Nempe poeta bonus non laurum pofcit,at
aurum;
Nee modojifapiat, effe poeta velit.
Deinde laurus cft ïymboium falutis & in- LltUrus
cokimitatis, id quod ex Proclo difcimus, raiutis
qui air, vetcres laurum tutelaiconfecraf-^ . /-
ie,Sc ia facnficijs, & in lecis vbicunq; vel-''
fata, vel affixa fuerit, incolumitatem pra:-
bere- carn h*c vna arborum fulmiiienou
K K K i
           icitur
. t.
o*
-ocr page 962-
8§4
Andreae Alciati
fo:hienim,cuicumq;operi tinetdiuinte»
ti funt & occhipaci, refoluto iniomnurr»
corpote. retrac\aut,fecnruq; vcrCantatq». .^
agitaiit.C^uodciiiq; pto vka; fu£ ftatti e- cl*"^,
uenitcvciiuftocatminecommófttat Clan $it* ft
diauus,dum ait:
                                      liW'!
Omnia qut.fenfn voluuittur vota diurno, fati1
Tempore noBurno reddit amica quies.
Venator defejja thoro du membra repomt
Mens tarnen adfilueu, & fualujira re-
dit
.
ludicibtu lites.iaurig& fomnia cttrrtu >
Vanaq; nottarnw meta cauetur eqtttt»
Gaudet amans farto 5 permutat nauit*
merces
j.
Et vigil el»pfaf qu&rit auarta opes.
Slandaq; largitur fruflrafitientibm&grt*
Irriguus gelido pocula fonte fopnr .
Me quoq; Mttjarum
sl.udi.am Jub noBefir
lenti
Artibm innumensjollicitare filet.
Et fanè vix aliaeanimoobuerfantut cogt»
tationes aut (imulacta , vbi corpus optL-
mè conftirutum eft, qiiam diurna: aftio-
nesac quotidianamunia.Quod u" aliquan
do,fomnus nee petpcttius fuerit, nee pla-
cidus.fed inasqualts & intettuptus, quem
iüfomnta a memotatis diuetta comitan-
ttit.ac minus confueta: vifionesoccurrfit: „^''j
velctaflis.vtaitPliuatchus, humotibus ^fL
abundare corpus,vel fpiritus iiitus turba- ^ J
tos e(Te declarat ..Sic tenuilenti & febnci- -f
tantes abfurdis infoinniis inquietati loj^^f
leut, adeo v^pletiq&ehottenda fpedttate
¥ider^magincntur,leniures,ftriges>har-,
pyias , &quod melancbolicis pcculiare»-
cadauetolas facies,vultusq;tett!Cos &tn
(les.Qjiibus veiö bilis fla.ua redundat,fa-
ces, ca:des,incend'ia,pugnas,iixas , iutgia
menteconcipiunt. Vt fanguinei trip»dia>
cantilenas.iocos, riftis,ac qua:qu.ei'a'ciua'
piwitofi largam aqua; copiam • QiLsr*
Medici non prorfus operam ludunt, il
fubinde ab xgrotis fcifcitentur.qn.a ratio-
neris nox ttanfaóta fit , quibtis infomnus
mens fuerit exagitata.-illa (iquidem "^1"
bosaffeftusq; corporis indicanr.atquch'1'
morum redundantiam comr>ioiiftfant>
cettiusquam lauri ramtisfiibP"'111"31,1! r
Eft deniq; laurus viftotia: & tiiumpni „». (/
fignum.quodlecundiiHiiudicatepigram- L*j i
ma;vndc Plinius hb.15.. Laurus Romanis pi'/
pwcipuKlaeticix viaoiiarumqS »"ncla '■ v' /
adduurluetis,& rmluum lancew, pilisqj Cf
Nam r'
icitut. Ctedebatiuitem laurusefficax ad-
uerfus venena;inde iaftatum,vt qui (e tn-
tum a periculis & infidijs approbare vel-
let,dicetet.- fctpvivnv popa /3ctx,THpixv. id
tftiLtmreumgejio baculum. vc apud Sui-
dam legitut • Qain & AEfciüapij caput
]aurea redimitum non aliadecauüdicfu.
nifi qiïiaea arbor pliuimorum fit teme-
diornm.Piaïftant & hordeo condito inco-
Jumitatemlaurifolia) (ificca gtumis im-
mifceantur.aut fupernè ftetnantur,diuq;
a vitio conferuantjVt Demagerontis pig-
cepto admonemiu üi ijs, qua; a Conftau-
tino felecta funt. Imo Romani, vtapud
cundem CjefareroJauriimbotii Genij pla
tam funt appellate foliti: perfuafumque
habtiere,!ocum vbi lautus eflet,neq; a fa-
cto vl)oniorbo,neq; a dajmone infeftari.
Et fa'ntavis ominis gtatia , folia ipfins »
populo Calendis Iatuiacij magiftratibus
nouis orFerebantut,vna cum caticis. Pot-
tata intet atmatos hoftes.erat indicium
pacis & quietiSjVt oliua.Hine a. Pünio di-
citut pacifera.Sratius.*
Pacifera lauro crinem, vitttsq; decorum.
Somma
Quód.verö latirus capiti fuppofïta dica.-
mi& obfer tur fomnia vera facete,fupetftitiofa vani-
ttanda , tatenoivcatet . Nam cum olim hac fu>
$** non. petftitione excascati fomnia obfetuaret
ijsque fidere atqj adfenfum prsbete fo-
liti fusiint homines , Deus tet Max. qui
nerainern torqtieri voluit anxijs ac falla-
cibas rebus . qua:, anima; tranquilliratem
peritirbant,vetuit,nequis in his.obferuaiv
dis ellëtcuriofus, ac temerarias intetpre»
tationes cófingetet.vt nobis facras ioqtiun.
tnt litetx. Caneuim fomnia iUaobferua-
re iicitwti eft, qtia; in naturaiium renim
rationeconiiftun;,fic raincn.vt non fixèac
ftabilitet ïllis infiftamus , cum pletumqj
coniec"tura:optatiim euentum non confe-
quanturImaginatione&fiquidem,& quat
pet quietem fimulacramcti obijciuntur,
ex fpiritiium vaporamq; concurfuatque-
agitatione excitantur>qtii fi crafli fint den
fiqueac copiofiraut nulla fomnia animo
obueifantutyaut confuse & obtcurè ea
mens difcetnit ac diiudicat. Qj.iod in te
mulentisfit,aut quos atftus fommis ex
Jaffitudineopptimit. Secus fit iniis, qui
moderato viifïu quieti fe tradiderunt ,ea
parte animi.in q-ua ratio & confilium con-
iïftic,alacri& eiec~ra,corpore veró nee in-
©pia defec~to>iK« {atietat.eafiiue.nte oppref-
-ocr page 963-
Emblemata T
>
Nam nöcum eft, Imperatores Romanos
lohtoseffe.re benegefta, Iiteras laiuore-
i»n<3as mittere, vicloriarumq; & lxticix
nuncios.qux Laureata; dicebaiitur , quod
"i Epiftolis ad Atticiim & alibi habetiir .
«me Ouidius.-
^
         Non ego vittrices Uure redimire tabellai,
,'"»%.        Nec Venemmedtaponerein &demorer.
f*ntes Coilftat & illud,Imperatores triumphan
r° co AS caP'5«°K>Mm ex lauro Delphica fiue
%Htifterihmuiogefta(re,pofteaciiraLiui?Drii
fillae fub Augufti nuprias in Veientano
iuo fcdeiiti,aquilaexaltogaIIinam confpi
eujcadoris.raimim lauri baccisonuftum
loftto tenentem in gremium demififfit
Jilajfam , & conferuari auem & fobojem
aculpicesiuffiflènr, ramnmq;eum feri&
r>te cuftodiri: inde tatita pullorum fobo-
j« genita eft, vtTranquillusad fua vfq;
tempora villam eimAdGnüiniu, vocita-
tam atteftetur. Ex ramo veró tam felici-
terfiliia prouenit,vt ex ea triumphans
poftea Cafarjaiuum in manu teneret, &
«oronam Li capite gereret:atqueinde Im-
peratores cun.3i moxommis caufa laureas
öecerperent. traditnsque raos cft , ramos
quos term i (Tent confeftim eodem loco fe-
rendi.Au.3or eft Plinins iibro citato , cao
3o.Suetonius in Galba , Dio l.b. 48. alii.'
Adeo verólaurus triumphatium propria
fuine videtiir.vt obfematum fit, in hu-
, . nifmodi lanreto fub cuiufq; obitum ar-
-*4jprem abipfoinfitam elangtiiflê- Exquo
**Xiü rt,am prodi8'J callfam '"telügas.quod Ju-
**''>>, ).C;Efans ta:dcm prasmonftrauit, cum
l^Ctf fndle Idus Martias auis regaliolns cum
"j, J* lanreo ramulo Pompeiana: curia;LeCe infe-
reus , avarij generis volucribüsexproxi-
mo nemorc peifeqtientibus ibidem difcer
pta cft. Nouiflinio veró Neronis anno, in
**k> T° Ca:farunl progeuics defecit, filua illa
**>■ T ';IeiCn,t,ana radicltus exa"iit, & quidquid
t * ibi galhnarum crat, iuterijc. Adhibcba-
Ph« cur au.ert, laurus m triumphis „onquia
u*i„ perpetuo v.reret, „ec qllia pacifera ^
(pwfcrcnda enunei vtrjq; 0lea) fcdquia
fpe«3atiflïma in monteParnaflb, tdeoetia
grata Apollini efle crederetur, afluciisea
donamittereiam & re°ibus RoaianiSjte-
fteL.Bruto- Fortaflèeciam inargumen-
tum, qnoniam ibi iibertarem publicamis
meruitfet.lauriferam telliirem illam ofcu-
latus ex refponfo; & quia manu fatarum
receptarumq; in domo, fola non tangituf
fulmine. Ob liascaufas Plinius credit I10-
uorem ei habitum in triumphis potius,
qiiam quia fuffimentum fit c^dis hoftiuni
Sfpurgatio, vtMaflurius& Feftus tradï-
denint.Addo egoquoq; aliam caufam ex
di&iselicitam.népeob vi<3oriam a trium
phantibns teportatam: nam launim ali- Laurttè
quando vicloriam prajmonftraflè fidem viBorU
facitea, quadndomo Alexandri Seueriia pr&fagiit,
infantuli nata iuxta Perficum arborem >
intra vnum a 111111 m ipfam Perficum incre-
mentomirabili fnperauit .• vndearufpices
futurum pr£dixerunr,vtpuer is olim Per
fas euincetetjquodeuentu poftea compró
batum eft:Sub eoenim primo Perfa; fer-
ui apud Romanos fuere. Quare apud
Virgilium cxeadcfumptum dodrina le-
gasde viclore:
viridiq; ctduelat tempora lauro •
Sed pleraque,qua;de lauro diximus, bre-
uitercompleaitur Ouidius lib.l. Meta- QUmHS
morph. in transformatione Daphnes .• ^e imro,
Cui DeutyAtquoniam coniux mea non fo-
tes effcj,
Arbor em certedixil^emfemper habeb&t
Te coma.
, te cithars., tenoftr&lmrephct-
retr& ;
Tu ducibtts l&tis adem, cum Utet triuphu
Vox canet , & longas -vifent Capitolia
potnpas .
toftibus augufti* eadcm>fidijfima custos
Anteforesj!abu,nxediSqituebere quercR.
Vtq; meum intonfi caput cft iuuenile ca-
pillis,
Tuquoq;perpetuosfemper gere frondis ho-
nores .
Nunc ad Populum nofter declinet fermo,
coronidem iiideoperiimpofiturus .
K K lc 3 Pópiilus
-ocr page 964-
ftfó
Andreae Alciati
Populus alba.
EMBLEMA CCXIL
TT E RCV LEO S er'mes bicolor quód Populus ornet,
■*• ** Temporis alt er nat noxfa dies^ vices.
C O M M E N T A R I I.
5'
P?'
Kt
P o p v L v M albam Herculi facra»
Plinius tradit c-1.Üb. i J.-& Üb. i6".cap- *3 •
Hxc quód fit folio feniper tr^nuilo» fu'
pernècandicanti.Scinferioriparteviriai »
temporis motum continuüm in dietn c'a'
rum , & obfctuani noftem diftribtiturr»
repradentat.Sicautem Pluiius:Popultts3'
lia alba.alia.nigra.alia qua; Libyca appel!3
tur.minirna folio.ac nigerrima» funguq"
enafcentibus laudariffima. Alba folio bi-
color.fupeniècandicans , inferion pafte
viridi. Hauc albam populurn Herculnn-
digeni facram.idem Pliniusfcnbit,& Vu-
gil.Ecioga 7.
Populus jJUiddgratifma, -vitis Uccbo.
Adhxc Liluis Gy raldus Syntagm. 17.hiK-
Deortim
PO P v i v s alba arboreft auctu per-
quam facilis, citö in altitudinem af-
furgic, fuperitis ramofa. caiidicis cortex
lasuiseuVamuiorum verö ctiam albicas.
Foliadint ]ara,profiindins incifaac angii-
lofa. vitigineis ferè fimilia>fed multó mi-
norajfuperioreparte la:uia,glabra>& viren
tia.auerfa verö albida ac lanuginofa : iuli
oblongi.pappofi , iuitia purpurafcentes .-
radices in diuerfa tendunt, fummo terrx
cefpiti fubfunt, nee altiüs demitcuntut»
atque idcirco validiore vento has arbores
fnbuerti non raroaccidit. Apponitur huc
figura Solis & Lunas, quibus AEgyptii
temporis perpauitacem figoificabaut, te-
ik Qro.
i,
fvpuli
alb& ton-
ftderatio.
-ocr page 965-
Corollaria_j.
887
E>eorum;hos Virgilianaau&oritate repte
neiidit,qui tradunteosfolalauro corona-
ri folitos.qui ad aram maximam Hei'culi
«era facerent.Sic enim Virgü.in 8.
~-~—Herculea bicolor cum populus vmbfa
"elauitq; comas, folijsq; innexapependit.
Et paulo poft:
Po           fopulejs adfunt euinBi tempora ramis .
*tkH> r!°c 1l1^cn> vidit diligentiffimè Pierius
jl *"■» "°' J*« Hieroglyph. qni populo arborc
hJiHs fCmPus fig»ificari ait, quod lic bicolori-
,n>l>i)la, bus folijs, quippè qua: diem ac noftem
tefetrevideaiuur.Q^iinetiah?chabec po-
pulus commune cum tempore,quodeius
ïoha poft folftitium circumaguntur /nee
vlloaigumeiitoceitius intelligitur fidus
contciftum. Suntquidem plera:que arbo-
tes>qtia: duoriim colorum folia habeantj
vc fuut olea:,falices,cicri:in illis tarnen co-
'°t pene idem,licetab vnaparcedilucior,
altera denfior atque Coloratior habeatur.
In populo veto,alba pra:fertim,candot v-
'naex pattepenè niueus ac cetuffatus , ex
alteta portacei foliiinftar viiidiflimus.E-
—__ Vifcum legióni dedi i
T-udtoq; tos proflernebam -vtfoliafarfarfc
Apuleius:Folia funtfarfati & nuga: mei
ra;. Quod Lipfius prouerbii vice vfurpa-
tum annotat Epift.quaeft.hb.i-De popu-
lo.eiusq; dirTereticiis vide Theopbraft.lib.
3.hiftor.plant.c.i.& lib.y.de caufcap,8.
Diofcorid.l.i.c 114.
Temporis altemat &c ] Apud Hora-
tium i.Carm. Teucer, cum Salamina pa-
tremq; fugeret,
Temporapopulea fertur vinxijjfe corona.
vices temporum ac fortuiiae defignans .
Quod idem Horatius ad Canidiam £po-
&o 17. citra figuram arguit his verbis:
Vrgetdiemnox ,& dies noRem.
Populeam coionam etiam ad figmim for- Corona.
ticudinis ttaxie OuidiusepiftolaDeianira; popuha
Herculi:
                                                fignüfor-
Aufus es hhfutosmitra redimirecapiüosi t'ttudinti.
Aptior Herculea populus alba cormt .
Albae populi frondibus Heiculem IV«
coronari,ad fignificandum temporis con-
tinuüm curfum» perpetuumq; motum »
iam diximus.Ne veró aliquidaiuiqui fi-
namus intaólum.Athenagoras, Athenien-
fis Philofophus.Apologia pro Chtiftianis,
co /oei vbideprum gentiüiim raonftrofi-
tatemarguit, exemplaquasdam confert,
fed ptimum Herculis.gigantum altetum,
Sc tertium Proferpina: Herculem Deum
inuolutum dracone ei Orpheo dicit:eum
dem cum Orpheo Kos-^oyoviAv referens,
ita defcribit, vt alrerum caput habere a Hercules
natura leonis dicat,& intei aliaduo.quo- triceps
rum vnum eft draconis, alterum leonis, „uid.
medium capucDei fit ,hunc Herculem
tempus fuifft nominatum , & oiius prx-
grandeait pofuill'e: qua: phyficis rationi-
blis vttinqueconftanc, vc folenc reliquas
Graïcorum fabula:.Probus Grammaciciis
commencariis in Virgilium teftatur,phy-
ficos Herculem tempus inteipretari.id-
eoque illi populum aiborem «AAiij/op/-
»5? affignarijquod bicolor fic: qua: hac
ratione parces temporis indicet, diei fcili-
cet ac ooiftis. Eciêcpentem feu dtaconem
conuohitum tempoiis habere fyi-p.toliï >
in (ëmecipiurn reuoluti• notius eft quam
vt ceaimoniis egeac.Ttia igitur Herculis j
capna.tria fuiitinterualla temporis, pra>
cetitum.prxfens^futurum.Atpr^teritum
qmdem rede per leonis «put exprimu
cnm eins poflefljonem fcripcis ac memo-
K K K 4
          ria
narranc.cum ad inferos deftendic.eamque
pattem.qu* foris eflet confpkua.fuliginc
I p«lip0-
""oio.             
Ha          it""cna«5o!'[c„taumJqUra:colldeb3U)t
mterius.fudoreablutam candidiorem e„a-
Me:iDdecurnfnrculoseos in Acheroncis
xipafeuiffct, femmmm idlatè propagacü.
. Secus habet Paufauiasjqui alfeiic ab Her
■VCUlepopulum albam ex Thefprotfdfi re-
g^oneiuita Acherontem fluuium genitaal
art G raecos tui (ft translatam, atq; hinc fa-
bulïlocum datum . Aeheroi, enim The-
iprotidis fluuius Leucen,qua; alba eft po-
pulus.paffim fett, petinde ac Alpheuso-
leattrtim.Afoptis Bceotis iruicos, Maman
«rmyticas.Perilcam Niliis . SedomneS
nalceopnuones (ïgillacim recentere vt non
Ilt Cftanimiis , fic non video qua üz necelTe
W;         HE^LEOS crines) Populus cüm te-
fro , ' Por,sfl' fymbolnm, vc diximus , meritö
Po,'ent- Hercules populum geftaccoronam, nam
& Hercules ipfe tempuseft.Eteijiim Ma-
crobius i.Saturn. cap. ao. Here'uft tem-
pus efle ex profeflo tradic,& Ohtidis ima
ginem tricipitcm defcribit, quem & Her-
culem,& Solem nominat.
Eicolor] Grxcè JVpyssf ayeipot
, Populus) populus (ie appellatavidetur
*""ƒ« c fr01KImm "lultitudine.A nonnuljis Far-
f*s. fatus noroinatur.vc a Plauto in Pccnulo.
-ocr page 966-
Andreae Alciati
888
ditos.vbi maxime tucelaopiisac preiidiO'
Fakójceffitioti fuo.uec poteft'aliter.man
cipium peccati, fpoliatadominatuac pri-
uilegijs maximisiex pacto nunc vicaria&
fubdelegata poceftate fungitur eertis con-
ditionibus.vt fcilicet fub imperiofubmit-
tatfafecs fuas,cum iufTa,& quoties, red-
dito depofito permamis mortis,qua: iufte
repetit ex mandato & lege, quam genera-
lis ïlle creditor Deusdicïat.In tabulis iftis
fati (ingulorum nomina, fubferipfimus
publica: cautioni,qua: vniuerfos ligat, Sc
in vniuerfo quidquid uafcitur.Annum&
rninutiffiniaseius fectiones cenfideremuSj
infamiam fuam habent ac fenium , cum
medijs iiiteruallis: principia vernam i"
fucco & vigore,exticmalanguent & mo-
ruiimu.Itahominisconditioe(t,a florei"
fcenumjnecefle enim , vt fpicam qua: ma
turuit,vitam nieti. Fngida: bruroa: inia-
rias fa:pe hyeme fentimus,pra:fertim tios,
qui ccelo afpenori fubiacemus Germani >
lug'ibri aliquando fpectaculo , quod Sc
polteros tangit damni communione .• fit
interims in filuanorum& hortéfiiuTiam-
pla illa & uufnerofa profapia , clade vix
xeparanda nifi multorum annorum inter-
uentu.natutaipfa ftupente »qua:decuria
meufium hibernorum periodo.protrudea
dis gemmis humorem.v ti folet.iuftillacu-
ra.canalesreperit claufosin arido ligno >
& medullam,vehicu!uni anima:, defereii'
do alimento nufquam fatis difpofitaw^
Ergo non poteft tegere cortex, quauis ri"
gidus Sc afper,contra vim, ftirpem inclu"
laiv; Sc nos rluida hac cuticula> qua ope*
rimur,putre figmentum, fatorum incnr*
fus&arma vitabimusJlniierfamarborerO
ftantem videri hominem placet Phyficis»
quod enim radix ibi, truncus & frondes»
hic caputeft & corpus reliqiuim cum bra
chijs & pedibus.Typusigiturnoftr?coi>"
ditionis (it aibor& fpeculum, in quo fra*
giüs ftruitura: momentaneam hanc & f'1"
gacem rnolem contemplemur,qua:fortu*
nas flatibus aduerfis, vt Auftris illa Sc A-
quilonibus.perpetuo obnoxia.- commune
vciifq; nafci,adolefcere,fenefcere, perirC»
imö prsmori pluries& pr«uertere fe-
nium,pra:cifo termino.ficut tencllusftii'
tex fa:pius afflatu turbinis in lacte decu-
titiir.Pergradus lente crefcimus, fcalarf
hanc vitasafceiidendo, fed prscipitium Sc
cafus in prjnclo> deturbamur in reditu»
nou
lia firrnillimam no'minesteiteac.fucurum
perdraconiscaput • Vcenim futurapro-
ipicimusiitanullumammal eii,quodacu
tius videat: nam & dracoa videndo dici-
tur, nempèi'épx.ar^tu , vcalibidi&um.
Prxfens porió tempus per Dei caput ex-
primitur, quiaDeus, qui tempori fubie-
crusnoneft, neq; prseteritum , neque fu-
turum feiitit, fed in prsfenti fempereft.
Quod au tem hic Hercules prasgrandeo-
nus pofuerit, vnde ccelum Sc terra origi-
nem duxerit.hoc fignifkat, huncmundiï,
& qua: in eo fant omnia tempori effe fub»
iefta : initium fcilicet cepillè, & proinde
habitura finem: Deum veró eins condito-
rem folumeiTeimuiorcalem.Eit ergo pu-
Publicta blicusmorbus mortalitas;iiihilomimis vi-
morbuA deas mulros (vtfalutari aliquomonko,
mortali-
qua Ie palEiM-Uiieci, coucludam) qui fibi
immortalitatem audeant fponderc in hac
vica, id quod eorum vitaperdita & foluti
mores abuudè docent. Hi in media fuga
ftare voluut, & ruendo quiefcere: interim
ferunturimpetiijiiec fentiunt motum, fi-
cuc qui nodtii nauigant > in ipfo curfu ia-
cent.irercuiitacdormiuntjrapientefluclu
&remo:(3milisa tempore prcueclio,labi-
tur atqjaufert fecum quidquid fub Lu-
m,perenni fuga , nee in inora vel mome»
tum. Mirari fajpius foieohominum ifto-
rutn infaniam , quiexargilla cum iluc Sc
lutocaducum plafma,fortunas feiifhisac
mortis fuftinerepoilèilla:fo vafculo, fto-
lidam nefcio quam perfua/ïonem iam du-
dumimbibcruut. Coeant in ingeiiremglo-
bum militum aliquot rohortes , claufse
hoftilibus alis, tormentorumouims gene-
ris horribili ntibe circumtonante, quis fe-
curitatem ibi fperec l Nos.ni acieftamus
omnes aperto carnpo , circumfepti vallo
mortis^nec ad egreil'urn patente porta:h£C
lento palfu circuit & lmiat arcum,au t fiui
dam rotat,communimeta & periculojfcu
tum futim autlorica neminem defendit
(auditefcutati& loricari thrafones) pe.1-
Üs eft & caro, exigua: firmitudiiiis ad refï-
fteudum.hoiti praïfertim fic cxercitato &
aflueto viclotia: • Quinimo nottrisarmis
vincimur,qua: fanè miferanda calamuas:
partesenim qua: componuiit > deftruuut
deniq; Sc foluunt iterum, itiuante natura
aut conniuetue , quam acerbius idcirco
uommlfi velut periurij ream maledictis
jij)semut,clamaiitfedefeitosabeaac pro
ditos
-ocr page 967-
Emblemata.
§8p
non defcciiclimns: q ut s enim in lubrico hoc
ftabilem pedem rigatt.Quafi per glaciem
gteflusnoftii, autcniore liatancem femi-
tam* vacillant Sc labuntur, ir» gyrum ra-
p'ente vertigine.qua mortalitas infeftac
nos omnes.moibusinciirabilis . In finerh
Ptincipiurn omne teudtt, &quidquid in-
ceP't, aliquando definet:a ptimisad vlti-
tna profpecftns.atq; hxcad illa-fe vertunt
telationc quadam.angufto fanèorbe.qué
tempus defcribit,intermedio. Qui femel
in curfu eft, ad ftationem properat, & in
>pfo veftibulo fcopum in oculis fert. Ne-
nio intrarec , fi defperaret exitum : fpes
quictis.propofita meta,laborem mitigat.
Finis miferiarum mots eft,non folum vi-
tae; nafcimur vt moriamur : fixus rebus
omnibus fuus terminus;confiftendum fe-
mei in meta vel portu, quia in fliidftiacio-
ne & motu vita ooft ra.donec appellat, Sc
ineo tandem fine defiuat.quo infantia nos
ferta primo die,& ftuieuta,& fequensom
nis a:tas,quam incidu deniq; auc aferum-
pit fatum Nihilquofuit loco ftabicrruiic omnh/m
atia.altafurguut.SoHs lucentes radios fat remmvi-
use noiftis difpelhint tenebia;. Neccum clMt,ido .
hominibus folum, fed locis , fed regioni-
bus.fed Mundi partibus in hocintetrtgno
tumultuario ludit brachium mortis , &
fortuns proteruia. At tu,mihorno,cogi«
ta a manu diuina eflequidquidobtingit,
nee cafu ferri , fed ele&ione & confiüo a
prima caufa.cui creata haïc vuiuerfafub-
iaccnc.Solacura fit & ftudium, vt parati
tangamur>& in ftatione quisque fua . O
fiat, fiat.
E.PILOGVS
Ioannis Thuilij Maruxmontani.
A Vdi Ven'tas, &: tu San&a Romana Fides: Catholicus fum,
& Catholico fenfu, quidquid hic vel vnquatn dixi, fcri*
pil» & publicaui; di&um, fcriptum , &: publicatum volo . Ec
te, Bcnignc Le&or, fi vel apex ofFendérit, autcandidèinter-
Pretare ad affeAum hunc candidum Sc mentem: autexpunge
^ oblitera, Veritatis amans, & orthodoxe Fidei. De reliquo of-
ficium tuü efle memineris.ficubi lapfa eft adolefcentia noftra,hu
ïïiano errori homine te prabere. Equidé,vt ab initio monuimus,
Scrippmia h<zc fubito rtimis indigeUa labore,
Confufumque Chaos, glomeratamqtte agmine turham.
Nee fcripta femel calamo torquere, & de verbis, imo rebus fin-
guhs m mdicium ire aut voluimus, atit ob otij penuriam,& Typo
graphorum importunitatem potuimus. Quapropter ea, qua: ad
huius opens cófummationem prstermiflkVifafunr,venia dignc-
ris: qua: placuerunt,multa profequaris gratia,rogo. Ha:c poft rem
non absre monendus mihi fuifti,mi Le?tor,ob Aculeonum,& in
alicnis rebus hoc^uoCurionum vbertacem, quiinfeitie. fnjeho-
ftonoqmduis radere audent. Adhotumauc?fioncmauettentia
tacra mecum tacias
INVIDIAE ET PALLORL
-ocr page 968-
Federici Morelli
8?ö
COROL L AR I A
ET MONIT A
Federici Morelli Profeflbris Regijj
Ad Andrea; Alciati Emblemata.
"T^VM hoc Emblematum Opus fubpralo ferueret, & ianti0
!T-^ coronidem expeólaret, peruenit admanus noftras Editio t>0'
ui f sim a Parifienfis {fat is quidem fcabra & literis fugientibtü)
wwCOROLLARIIS ET MONITIS Federici Mo-
relli ; qua-, ne quid defider artpofsit , huc adcalcem reliquoru^
Commentariorum adijcere oper<e precium iudicauimta . Ajferirftirt
itaque ipjifsima Morelli verba: typi defetJus ejr (phalmata pAy^
firn iuuamus, qua licet
, aut faltem obiter monemus : nonnunqtt»,
Latinam interpretationem Gr<zcü fuhiungimm: ér ne deplagior^
agamur-,fngula ex noïïro penu
, fignü hifce [ ] includimus-
Denique vt hac commode cum nojiris Commentarqs coninngipof'
fint, in margine numeros folitos apponimus
, qui indicentyfubq^
noslrarum Clafsium ijihac militare debeant. Hifce Letlor frut'
re, & Vales.
il'
AD PRAEFATIONEM.
Dumpueros iuglans] Kapvivri^ovrif •
Et Pbilo fcribit in x.op/j.ovoiiei.. M. Iii-
x.a.pvzvTie/s.'ïs fcitè defcripfit; [Qujs?
nou enimmihi fatisfacic illud M.] quo-
modoOnidius in Nuce :
Quattuor e nueibus non amplius alen to-
ta eft,
Cumfibi fuppo/itis additur vna tribus .
TeJJeritfau.it] Huc referie poflïm Pro-
uerb- opKoif oLvfpa?, aspttyaKon Si wcu-
J\*£ i£dL7rd.TnThv. Viros iureiurando,
pueros vero taltsfeu teJfertcfaUendos .
Locusex Xenophontiscomiuiioaddii-
ftus.fic Gra:cè fonat] Blvotpw <pn?i Tav
a.ya.Scov dvSpav i'yfif Ti %$u ta{ tv o'ivu
y&t7rcuS*icc ipovtif , rjl SiATpijSds d^to-
jj.vny.óvunoV} èpSas Atytw
,
AD EMBLEMA IL
TecU] Cuius vitam Inculeiuer Sc fe*'
eleganter Grjecè fcripfit Bafiims Seleucl?
Epifcoptis .
AD EMBLEMA II L
Eodem fpeclat ifhid augiiiti.m Aug1!'
ftini moniium.in Pfalm. loi.Iam berievt _
ue.Crus
(ïnquir) bene viuttm . lndulZert
tiam tibi heuspromifit: cruBinum ^ .
tibinemoprcmiCit
. Si malei/ixijlii "et>
viueiatn hodie-
A D E M B L E M A I V. -.
Confilium,mens atq^Dei &c-~\ Qu,d
cjaufule. Epigrammatis Hexameter hc a
nimi eau fa repoueretur :
                    ,.
Cuius forma, animiqxe decus det gali
diuit,                                                j
numquict ftomachum moueret Hon>cr°*
Irnö concineretpulcriusHomericis vcr'
fibas
ui.
Zttdus
nucum.
iV-
4
pp
t'° Ai-
ti»1'
IV.
-ocr page 969-
Corollaria.
%9
fibus.lliad.io. erpreiTis, quibus fola for-
ma: prajftantia Ganymedem ad ?thera lo-
uemq;euehendi caufa peihibetur:
dern Imp.qua;edita:funt vtraq; lingua a
*eder. MorelloProfeff. Reg.in Tomoi.
Uper. Liban. [De Jege Theodofij fer-
KÓMêor fmaa o/i.                                        AD EMBLEMA XVIII
W agnofat Ph.lo Iudzus in J. Fragment. Hoc veró prouerbium fóo'm. yji H
Tript wpsvoite.!, deprouidetitia. Quod    <7rtaa • Afronte & £ ter S ^ Homcro
«n Graxa editioiicGerm.& in Latina ver-    fumptum eft.apud quem Menelaus Iliad
jione noftra mipcr Lutetixedita fubiecliï    j.Troianos alloquensait .•
libro fingulari eiufdem Philouis de fepte-    O/r Syépav ixsriricriv , a./j.a. vpétriru xgi
II-
nario numero,& feftis Iud-diebushis vei
bis:ND» ^y^; adeovnquam dveritateab-
errandum ,vt fclicem quempiam fcelera-
torum ejfe putcs , tametfi Croefum opibus
fuperet
, & Lynceaoculorum perfpicuita-
te,itemq; viribus Milonem Crotoniatum
emteeat, licet deniq;formofior fit Gany-
Sluèfuperi rapuerejouiquopoculaferret,
®b forma decus egregium ■
AD EMBLEMA X.
Etiam laudacus Ge. Pyfides in eodem
carm. Cofmu rgiat.verfu 6 57-
«'t/s- x.tt$' iifjLAi er*px,tx.tjf KÓ.$oi kCptu/.
Sifumataliquts carneam hanc noftram
lyram.Scc.
AD EMBLEMA X I. in fine .
Et Libünius in Declamat. Morofi, qui
Loquutuleiam duxerat. [ De Harpocia-
teibi agir,& filentio] Et Gregor.Naziaz.
in Carm.fif aiairïw .
AD EMBLEMA XII.
Ex Aurelio Viftore.in Caligula : Tres
'fbroresftias ftupro maculauit. Incedebat
habitu Deoruni luoriim.-Iouem ob ince-
ftumjin choro Bacchanali Liberum feaf-
ferebat.-dequo nefcioan Cjiieri Üceat, nifi
fortè quia iuuat de principibus noflê om-
nia , vt improbi faltem fama? metu talia
declinenc Huc fpeftat Ouidianum illud:
Curaliquid vidiïcur noxia luminafeci ?
Cur imprudenti cognita culpn mihi e/l?
lnfiius Acinon vidit fine -veile Dianam
>
l'ridafms ctnibus non minus i'de f uit.
Prctyicit antepedes vetulus , -videt atqtte
futura .
AD EMBLEMA XX.
Volïtant spicula mijja manu] Apud
Homerum èvcrei -mipav ii èvóti/ia,.
III.
IV.
Eruditè Fabius Qu^iiitilianus lib.n.
cap. 6. Agendiiuitium fine dubio fecun-
dum virescuiufq; fumendum eft: neqnc
annos definiam,ciuT! Demofthenem pue-
rum admodiur aftiones pugillares habuil
femanifeftum eft. Modus mihi videtur Modus v-
quidam tenendus,vt neq; prffiproperè di- bique te-
ftinguatur immatura frons , & quidquid nendus.
eft illud acerbum proferatut Kam & in-
de contemptusoperis itmafcitiir, & fun
damenta iaciuntur impiidentia » & quod
eft vbiq; perniciofum , pra;uenit viies fi-
ducia. Nee rurfns difrêrendum eft tyro-
cinium infeneftutem : nam quotidie me
tus crefcitjinaiusq; fit fem per quod aufu-
ri firous; & dum deliberamiis quando in-
cipiendum fit.incipere iam feuim eft. Qua
refriidum ftudiorum -vindem & adhuc
dulcem promi, dum & venia,& Ipeseft ,
& paratus fauor,& audere non dedecerl&
fi quid defit operi.fupplet xtas: & fi qua
diöafunt iuueniJiter.proindoleaccipiiut
tur.Hxc Fabius,longo vfu do<ftus,de co-
naru ftudiofoium. Atteiohuc confilium
in rebusarduis non ita maturandum, fcd
*Y,
occupandum , ex Capito! ino in Maximo
& BalbinorOrationeConfuliSjair.qui pri-
Maturan
dum .
mus fenteotiam iogatns,poft norté Gor
diani, vbi maximus rimor omnium aiïi
ia?
IV.
r» »?, \e0fed ™f"^ AlUot GrKC-Sph«-    mos occupafler.vt qui Maximini fcetera ,
d^maouk *           ^°* ^ Uuigare    & tlucnle™ horrerenttScio, f. C.hac
A n cm pi -o-** .                         rebus nouisinelTe oportereconftantiam .
Venur * wLx "MAX7 V             vc r^Snda (int confil.a , non quarrenda :
nuemT P S          - ***" ^m U'    verbis ^1"11 "™ pl»rimis abftinendum
nuem.l •*«&*. >*F»p Aitt.p irimH    acq. fentent.js.vbi res perurge.n.
ne ad ïiiW/Öphift*,01^!;' de fedhio **fi**tm Gnoffida ] V ^flltv. i I n m
«eadTheodof.& i.Euchanft1Ca ad eun-    innupnjs Thetjdis & Pdei.& Nonn.A».
.                     V-UaicLK&Vt
I II.
-ocr page 970-
Federici Morelli
Spz
O' póivi? TpoiïhBiv A'^éKKaVts,^ ytyiM ? ^t',
ptvofTs Kahhiw diS,Kd.K^hoif x^P"{
t7ri?a,TOJt tpuio-Scu • \gi v^x wpitiVi
1 fy
y»i a.vs%HTi fA.a.Ki<;a,-ü) 7rs.p' axnov >&£
ütthv 'kvcu innüS'e-i tov ip&vav. tov y^
?*
@ix-^póvov 7ra.pa,Trhmiov iw'i'x-xv tfil
ii'eis , S( HS.T70V oi$~iy é.va.iptsy.iVov 90,~
vwo,-
«AA' o'ÏS'i IJ.ÓV0V TavpuajJ-hteVfj^'
KpiGtanpav. y.óvos S'i kat' ivfri tipoi&V
i'ffi T»i Kttpa.A»f, S'lO.ffé^H TilV $K«SM'
Hoc eft,ex verfione noftra: Palma ab A~
pollineproee0t, &apulcherrimo Deopr0'
feHa,pulcherrimis quoq; in löcu nafci col*
fueuit:ectdem in altum [e erigit, Ó" hutn*
fe extollit quam maxime : atq; adipfum >
vt ita dicam^cwlumpergere contendit.Vt'
goris etiam kc vit&tempui eiufmodi ha-
bet:adeo vt nemofit, qui citoperemptatlt
palmam nouerit , Duntaxat quifque fO"
lam e s7irpibus,qu£ oriuntur e terra , lotl'
gioris &ui ejfe agnofcit-Porrb cum folapal'
mapergat reila in capite,furculum confer-
uctt, Sec. Hxc a meprimüm Grajcè SC
Latinèedita clam te ede nolnbquae filii"
bet confeies cum ijs , qua; de hac arbore
fcribuntur a Theopkrafto lib- i- hiftor..
plant.cap.zj.& a Philone ludtjo 1-de Vl-
taMofis .                                                           (
AD EMBLEMA XLIV-                jJ1'
Vt fyeres nil nifitquod liceat] Inde illud
B.Pauii 2.ad Titum:tppovHV dïTo <ra<pp<>'
' VHV [Saperefobrie] Martialis :
Cr ede mihifapere efi,non nimiü & fapere-, .
AD EMBLEMA XLV. _ , J
Kalendarum tx.ppcto-iy,Ccu defcriptionc
elegantiflimam habes Atticolérmone feri
ptamolim a Libanio Sophifta Antioch.K
pridem Latinam a uobis ftdam.pag. 178'
editionts noftra; bilinguis . In ea folemni-
tatem earum percelebiem , & miinerurr»
genera graphicè & feftitiè exoreffa repe-
ries .
AD EMBLEMA XLVII-
De Porphynone Georgiiis Pifid. 'n
Carm.Kos-(j.npyia.{, a verf.9s8. ad noJ'
etiam i^iyéyx, vt [AO.yAa.^a.t ttjircprftf
bia,v
odiflè memoratfol.^7. & 3 8. edic.
vkTia.%my\.i,7.
Baiilius Maguiis Imiectina, K*.7ii //.e-
SuovTav.
pag-487.Toïn. 1 • ediC. Morell-
[Haxiuugenda funtin fine Emblematis]
AD EMBLEMA xXVIII.
lufiior Neptunus] iolon lapiens in Epi-
gram.
avi^av yt &a.ha,9<ra, Tapio-o-noA.- >)V
i~irit (kirnv
Ma K,tv» irivrav é?i S'iKa.toTo.T».
Qceanus f&ttit turbantibus aquora ventis:
Atplacido ventu Aquius iquore nil •
E'v ttavti S'h &c.quos verfus ftc ver-
tit Morellus]
Fat tempore efi omni quod Siquü efi vincere:
Vntts vir &quus longe iniquis plurimis
Pr&tfat, Deo Diceq-} eum iuuantibus .
Adifis Libauij Encomium Juftitias, pag.
ji.editionis & verfionis noftra;. In eo ma-
xime mfignis eft tuec feinemiofa perico.
pCjque, tocum Emblema,nedum eius clau
fulam illuftrare quear. tm nfj.i^iav ovoi
rov xjT&v 0iov S'iKcuov 7ra.pi<ry£V7o,(^a>v-
Ti; TijJ.OI S'OKXITI l§ (UêTetr«mf iv£cu-
(jLOVtTtpov S'iouTaoScu ■ Ex Heroibus, in-
quit,/ê# femidets quicunq; vitam itifiitu
confentaneam inliituerunt, & dum vi-
uunt,& cum ex hac vita ad aliam com-
migrauere,felicius degiffe mihi videntur.
Videfisetiam notas noftras adillud fcri-
ptum Libanii .
AD EMBLEMA XXIX.
Tatri&pefits ncerbafux] TranquilI.Ne-
ione:Doniitii patris voxintergratulatio-
nesamicQrum , negantis quidqiiam ex fe
de Agtippina nifi deteftabile, Sc nialo pu-
blico nafcipotuifle.Ouidius.'
O mihi perpetuum natapuella malum .
5enecai.de dementia >cap. 18. Q^ianto
non nafcimelius £uit,quam numerari in-
ter publico malo natos .
AD EMBLEMA XXXII.
T'hinea raptant Harpyia] Hefiodium
eft :
/\èt d.ya.S'i) a,p7ra,% S~t x.a,x.n , da.va.Tota
AD EMBLEMA XXXV.
Subiungit hifce verbis: H?c veuis fcriptor
de Belgts,fortafTe verè pro fuo tempore:]
fed nunc uoftro auio excufandi.ni fallor ,
qui nimis imperiofos ac truculentos Hi-
fpanos ferrenon potueruuc.
AD EMBLEMA XXXVI.
Palma] Libani' ï Encomio Palm? &Pomi.
IV.
III.
IV.
lufiitia
tandem
sbtinet
.
III.
III.
III.
pag. 196.
a. verf. 7.
& verfionisnoftra;.Icemq; Euftath. in }.
>><'
Odyfl'. luculeiiter .
Abdita in arcanu natura eft caufa] ^]
Dicitiirin iis, quxcLvcuTtohóytiTO. GixCt
^ocantjdequibusfusèagit B.Augtiftiniis
lib.11.de Ciuit.Dei.cap 4. & j. Iftis,in-
quit,& finiilibus Deimirisopcribus infir
ma
II I.
-ocr page 971-
Coroll
$93
aria
mamoftaüum ratiocinatio vincitur
AD EMBLEMA XLVIII.
Aiacismmulum] Aiax , Graicè aias
aietus ivo Tx aitS , abaquila praipece a-
"te.qiiïapparuicpoftqiiam Hercules pre
Catlls loucrti eiïëc, vc Telamonem hofpi-
tern fuam orburn liberis augeret:. Pinda-
roperhibenteinIfthm.Odé. Stroph.i.&
3- fcuiusetiam nas fupra Emblem. z&.
•nentionem feciratis] K« viv owt\os<?A-
KvrosKïkmt' iritv(ievivpu&i&KUv-
^«■Virgilunus etiani verlusiii Eclo» j
B'cquiMsin tems in/critü nomin% Re-
gum
- Rxfcnnturflores .
■aait,ywAitiTtm,kt,fnaat vocalesAi*
«s, AtAVrot exprcflas atcana vi quadam
"aiiirajfuifle in Oebalio flore, qui cruore
A'acis refperfus ècandido purpureus fa-
«iis eft.Ouidius 13.Mecarr.orph.
Zttera communis medijs pueroq; viroq;.
tnfcript» tsifolijs, h&c nominis, Ma que,
rel& .
AD EMBLEMA LI.
IdemargurnenciifabuLe Ariftophanis,
Clinis i7r,y>Ap» elt.Spfjftgj-, hoc eft Ve'
^.quonomuietraducimtBï rabll^ &
cauudici ra.rg.ia & comiicia iaftantes, &
makdi&is cerrantes. Ad quos percinec ij-
lud Homeri Iludio.
owttÓiov k' httwüa Ittos, Toloy k' eVct-
KtffCUS-
Si quis traducas, ita traduceris ab Mis.
*»lud item Pindaii Olymp. 1. Epod-i.
**e'p^«« tekoo-fê %a[a'iva KAUAyópvs-
"ocita verti:
Nouafemper mdedicos damna manent.
AD EMBLEMA LIL
NonmisPanopolit.Iib. f. DioiiyfiacSn,
Actaonem poft obitiim ita patrem.vc ca-
niotis (uis parceiet,inducit.
AAhx TTATtp ^-„UATIIV TrÓpeuot y£MV .
A?paJVay H                     *■ *
TlivSros fow PiKÓTSKyov.fitJf ufvrStt
tpol'ilAf
ÏÏcwJ^aVf cÓKTtipoy A/Ai^piAs. » M8T6-
pns yctp
©»,»«»£ AiKovrts i-mirK*yfèn<rctv eW
Q^ios ita Romanis modulis expre/Tmuis:
i^rre meispoÜHS ctforièutterror adegit
lnui.tos.hac deceptosfaciea; ferin* .
Qm$ catulus cemovnquamparcali
AD EMBLEMA LIV.
DeMedea: fenitia Libaniijs in Etho-
pceia 1. Quïd dixerit Medea liberos fuos
occifura, pag.138. editionis noitra;.
Colchidos] vide Apollomum iis Arg0.
naut.
                                               °
AD EMBLEMA LV.
'Ratio quem nulla gul/cmat] Gratiusin
Carm. Cynegeticoluiuc inconfultum ya.
cat,cuias
____Vitafmterrof in omnï.
ftatimqj fubhingit:
Poft aliapropiore ■via,meliusq\profecli
Tefocitm Ratio rebus fumpfcregerendis ,
Homerus tuuenumiiidoiem hoc veifti
pulcrè expreflït :
ÓrthOTipCOV AS'J'pW AH tppéviS mpïSoVTff* .
Hocitareddidit Lucreciuslib 1.
'tas improuida lüdifimtur .
AufoniusEidyü. 15.
, iuup.num temerariapubcs.
AD EMBLEMA LVI.
Ijipfas ab axe mifer] Ho ratius:
Terret ambuflus l-haethon au ara p
Spes.
AD EMBLEMA LXI.
Legefis Epigiamniata facetiiiima m
Ki 7tTiS(, 'ib. i • A n tholog. G ra;cor. Epigjta.
AD EMBLEMA LXII.
Velpere qu&tantum volitat &c.) Nvx.
Ttpis generaleuomeii eft TrtTHV^ vvKTtpt
f?-Hefyc hio e tiam eW77/S/5,-expoi!kur,
o tv vuitTt as Hjj.ipA S'idyay toiauta <Ti
TA SuplA t^ TA 7TAHO 7my TTimM . Qlii
per noclem degit ttper diem, cuiujrr.odi
fer&J"unt &
volucres.pt'erétq; Idem Nvrt-
t!S'asexplicnit yévos ti Tav tcu kot^t-
KAS VQ<?HS ix.S'iaKOVTay. Genus quoddar/t
peRilentes morbos infequuntur.Videüs
aiv
hi fint Libitinarii , qui vernaculè Conti
nuncupantur.Pfalm. 101. cÓsvuktihÓpa^
tv otKQ'ziS'a [Sicut nytlicorax in domici-
lio]
B.Aiiguftinus ineius Pfalmi euarra-
tione.-Nyctkorax , iiiquit, eft auisamans
noiftem • Paiiecinajdicunnir, quas vulgo
dicimus ruinas, vbi paiietes ftant fiue te-
cT:o, finehabicamibusj ibi.habitat Nyfti-
.Ui
"'**
ir.
nr
in.-
'V.
JuUeKUVt
in do les.
■>k.
nr.
11.
11 r.
Nt/.K.7K-
NycTicCf
rax..
*-xtremum pater hunc qua/o impertirefa. corax.
u°rem;                                                          .,.
*^».4«-to„„„„* „„, «^ ™» »£„„„
dicuatur,qtii fontw,jj^s fataj,& ,,, mQ_
«Wis-.
LI
-ocr page 972-
FedeficiMorclli
8p4
l>1'
AD EMBLEMA LXXVl' .,.
T-t rationa» »nimiperdtrt, 1mïu",
ribus,& in Cccals,qwpapa diiüti Gr?cis
im ridictilum ,
Cicero i.deOrat. Quid tam ridictilum »
quamSannioeft^uimcalnuiinirandis ^l^me«^^Siillr
1                      • •                      •'----- yivei, fibiiioncauenti atnereV • j;*e-
cebris , iarnq; irretitoappofitc V"sali
* . „               _ i___ « e-, t PTT
P " AD EMBLEMA LXVII.              «tci quod apud Sopnociem in ilefl»
Ethopoiam geminam de Niobe ; quid    Oreft.s cafu «»«>«««         /(
dicere potueritLüIis libens, habes apud r „—-«ï^^ IlS ****'
»JÊ^ & ^edl£ion,s*  °"6%^mTleSa ITxvii.
Gloirar.vet.Philoxem,Amoletum»P^
II.
Amuleto exponit <pvha.K74pJ0V,q"^
tarnen feu prxfidium . Ibidem **'7r
mMy.it-, deteftatio& expiatio. exp '«
tur: quod huic Emblemau uou cft abio
«mm.
                                       _,,
AD EMBLEMA LXXVIH-
Quam quadriradnnn] Alciatuslegw^
pud Pindarum Pyth. 4' itroph. 9.v*'K£
Kom 'ivyya, TtTpa,MO,{/.M ■
& motaciua
quadriradiam vertit.quod «erticilla qu
tuor.quafi Kvhjy.as habeat, duas videlice
aks, [caput & caudam] & fic rad.js qua-
tuoc iota:amgicon.mcdè pofliuvel qu
dieiros pedis quatuor habet.duos antroi
fum.doos rettorfum.exAriftotele loco
laudato,& lib.4-depait. animal.cap. »*•
Germana tarnen ledio fcholiaft« G rae^»
& plerifq; eruditis videtur : mpetM*'
y.ov'
OyA.indandieafu.pro iv TiTp*M<r
jMvidAvTU £tv%a.<ra,
xexAiji.Torquilla^
in quatuor radios habente indifoW
Migatam
roM.Synefius Cyren-ui \\\>-«l'
pi ivvwiav
.
AD EMBLEMA LxXlX.
Gregorij Nazianzeni carmen Satyri*
cum , Ka.Ta.rav KtU&aiTritpy-w6"'' ^u5
Latiiiis elegis operofïs pn'ciem expre.11-
mus & edidimus.ad huius Emblematssu-
vriSwa & Hhoatv fpeftat i nempe ad-
uerl'us fucantes fe mniieiculas, & mmi
muiido immundas.
AD EMBLEMA LXXX. ^ t
Fontem Emblematis«^?^sAKw«"^ .
hv detegens perlpicax ComneiHator.°P
iuè couiecit ex Artemidori hmpoKpiJ.'^0
lib^.cap.H-fuiffe tradumifed Heliodo-
run. proArtemidoro, v-tT* yny-^iM
dudpmu.ee fetipferat. Vide editionis 00-
&txJ>tyKÓTT* pag.i<f. Adifisetiam Ac
metis F.Seirim övapoup- cap.i04-p3g-7*'
& 72-eiufdem editionis .
Turpe qutdem diBu] Pnmt verlus ne
miflichium huic Homciico pareft : %
Mtryjov
AD EMBLEMA LXIX.
p/Aaur/*] Hic ipihcLVToe, quem tranf-
uerfum agit G*i:«j amerfui. Flacco per-
niittente ,
ƒ"■« rtualifeq; &fua Jolus arnabit.
Ariftoteles 1 i.Moral.ad Nicomach. eV/-
Tiua?t roi< icLVTJ; y.d\i<;a. dya,7rao-f>^
■tot tV OA7yC.Z <piK0.U7ÜS0.7TOKctAdat- Tall-
dem explofa^/Acti/T/* vitiola .optimum
ülmsvi ra; genus e(fe probac ,qua virtute
prasditus meliorem fui paf tem amat, qua
iapic & intelliait,vc (ïbi& alüs piolit, riv
aya-jov èu piXavTov hvm , ygi
ya.fi a.u-
10S óvrmrau TAKAAa, Trpdrrav , xgü
tkV
«AAtsr vpthiim.
AD EMBLEMA LXX.
Trogne mihi garmltt fomnos Bumpii'j
Hirundinem peruigilem feu vigilacem vo-
cat Aufonius in Phaleuciis Ephemciidis 7
lam/lrepit nidis vigilttx hirundo .
Yt Hefiod-A&x.e/><£<* aopavti dicitur ter-
nix gcirmla.
AD EMBLEMA LXXIV.
il ZetvSoy Y.d.7Q<®Tpu ■xhix.&fjl.ov fc'^tt-
ffKHf KÓy.ns • ]
Tliuos coma nexus reuincis mottiter.
Hui e Laidis tumulo non inconcinnè iniè-
rereutur qua; apud Libanium dicitmere-
trixcum refipuiiTet,iiiEthr)pccia,7-/fe«.5- S.v
i-ïïï'Ji KÓyvs vrópvn <Ta$pov»)Tct,7&,^ag 1
70.
editionis & vciliouis noftrajhoc exordio :
èppiTa [Mi yivot Tav 'ïïpoa.yayuv. Valeat
mihigmui lenonum.ln
medio legendiitn,
vcyov iv ra Aifidva Siifa.Legem in Liba-
no conftttuam-
de Libano monte , in quo
delubrum & figmi-m fuit Veneris.In clau-
fula piofitetur fe euerfnram 7av i'ripav,
vel potius iTcupSv'ïïiH.povipya.5-iip10v.Me-
retricum ucerbum officinam.
AD EMBLEMA LXXV.
Coiiftat hic alludiad Platonicum lioc:
(ItTai'ii /eAêetp %a.Kav.Volupttu efca malo-
rww.de qviofupra.
III.
U1'
III.
Hirundo
■vigilax *
III.
pag.551.
b.in fine.
,f
4r
Tichibru
Veneris
.
«» monte
Libario.
II.
,>'■
-ocr page 973-
Corollaria.
Bpf
Aifffliv pèv fttpfo re [/.{vut*
Sententia ab Ariftotele fic explicatiu lib.
4 Ethic.Nicomach.ax.«ra* ofe esVjTa/av-
ia. \tyen§ <apót7H>i§ ov7a> £!!". Gjualjs
5««2j e/? , r«/»/» loquitur & facit, haque
viiiït.
AD EMBLEMA LXXXL.
Non fe , non alios vtilitate iuuett] Hc-
fiodios verfns de ingeniorum differentia
fcitè apud Liuiiim M. Minuciusitfcon-
eionis ad militesexordio,Decad. j .lib. i.
Saspc egoaudiui.milites.eiim piimumcf-
fcvirum (Hefiod Trayap/rat^quiipfecon
fulatquidin rem fit.-fecnndnm eum, qiii
bene monenti obediat (Mhis «T' «u «<*■*
tutvof of ïu ttxiv7i ■TriSmcu) Qni nee
'pfeeonfulerejnecalij parere fcit,eum ex-
'remi ingenij eflê. o J? etiï d%pmos «vw/> .
AD EMBLEMA LXXXII.
Hefiodus i.ipyuy-
Qii7iiïpyw'óyu£:of,a.ir,yHn
/sy omfot*
^a» efa* eftprobrum, fed fegnti inertiapro
brum eft.
Bafiliiis Magmis in Hom.tr^aXw-.asiiv 9sk,
(j-iiTHp TTovtipiut. Qtiumfme Deoparens
Wiprobitatis el}.
AD EMBLEMA LXXXIII.
Reraora] Reniöram Grjeci non tatüm
ê^evnij^A vocam,fed & v.etux.puTiiv,vt no-
iter Georgius Pifides Cofmurgia: verfi».
983. & fes]-, vbi de rnedela fceleti ipfius ,
verf-994. Porro Echeneis nuilcis paralan.
gis diltatab Echino ,. dequo idem P.iides
ïexfuiij}.
AD EMBLEMA LXXXIV.
Heioica vecus pargmia ad hoc Emble-
ma Eeferripoteft :
"■«Av^ictöii^aa-i/i')) h<£. KiVla7zpov i£iV .
BoBrinavari.a muit» ürteq-} incmius eft
nil .
Ariftoteles Politic. i.at.ohniMV. imptobac
gladio Delphico fimilero>cuius duplex v-
lus erar.-n-ju'^pSf-.
AD EMBLEMA LXXXV.
ceinerexerccbatjftilmine vindicatum .
sisjt quafi „on hnbm\ Huc prouerbiü 111.
lum),AUud&.4,i7m
AD EMBLEMA LXXXVIL
Herodotiisin Thalia lib-3.fcribit, Da- II.
tmm Regem Democedi Crotoniata:'Me- Vemoc*-
dico.a quo tali fen aftragali luxati crucia- des Uedi
>n
tu liberatus fuerar, largiens eft duo com-
pediim^aiwearum paria^, %pv<?éay ntJ'éav
cus Da-
tij*
eTt/a gsvyict.Tum iocosè Democedes mn-
nificum Principem interroganit: èioi £1-
<!TM<T10V 70 KAKOV h7tlTA$tS Vt/AH, OTl UIV
yyiiO. èïroiixri . Nunquid /e duplici mulo
temuneran dum oonflituijfet ,quod ope futa
fofpes euafiffét.
Aufoniusin ludo Septem
Sapient. Solonem ita loquentem de Cyro>
fingit:
Crirfum in atnicu hdbet,.
YinBumq; pedicis aureu fecum iubet
*
Reliquum quod ejjet vit&, totum degeret .
AD EMBLEMA LXXXVIU.
tv.
Proluitaluumïbii] Habes apud Geor-
gium Pifidam in Cofmurgia sJt^prfavv I-
bidis venuftiffimam,&KAfa'//«,purgatc»
rij medici ab hacaueindicati.quando^i/'-
ÏÏK
Ibis cly~
fteris- in»'
ueniïrix...
XeV èth^f iy-^AhSca. 7oiftsre<>,.
Salfumprofundens vifceri fuccum> intimo,,
Sic aridafluxisonera truditforaf.Sic.
pag.4o-& 41-edition.noftra;.
AD EMBLEMA XCIV.
Ex inuidia&difeoidia ha: queiimonie;
inter opifices ouoTi^yaf . Vnde Hcfio.
dium iftud .•
                                            Tigulïisi
ti) KipaiAiUt Kcpccy.Ci K07ÏH, Xffx 7t%7Wl figulum
7iK7.aV'                                                      odit.
Etfigulus figula , & faire faber inuidet
omnis.
Aliequi Nullafuitres pama vnquam&~
quanimu ,.addo nee vnanimis.
vt Aufo-
ïiius M.air in Herediolo, Ariftoteles in Po-
litic.& S.Ethic.ad Nicomach.
AD EMBLEMA XGV.
Hoc fymbolCï eft hnmani genexis i&U
ir,-
7.oheQpt>$o'pu,. Siquidem.
Audax amni» perpeti
Genshumana ruitper vetitum nefas,.
vtcanit Flaccusex iftis Homeii !.Odyf£
~2,<pneiv èsr&,aSduKn]vi.\nitp yópov e.hy&
Bafilius Magnns Homil. !■ in Hexaem.
pag.zi.edit.noftr»; & Gregoriiis Nyfle-
nusiti4>Catitiinitio .
AD EMBLEMA XCVIII-
IS-ntmam hocdicerererum eft] Lucrc- gjjjj
tiufc
*****
De Tantalo einsq;.faxo Homerus, in
viXAJia. Odyfle.-UiPindarusOIymp Od.i.
Epod.x.x«.T«W7ê'4a' [s-iyavoA(iov kk e'cfa
vór$n . K$pa: ƒ' thiv o/To.v vjrépovrhov
Ta.» oi ira/TÜp v7npx.pt[A.d.x£ , K&pr&pcv.
«WT6>.Kjljm. Idem in Pyth. Od.j. de Ae-
fculapiotKêp^ »j a-e?/» «fê'JVrau.Tertulr
lian. adnerfus Gentes cap. 14. Eft ille de
Lyricis ("Piiidarumdico) qui AEfcuIapiu
camcauaiitjs merito,qiia.niedkinarn no-
&■
-ocr page 974-
Federici Morelli
8pe?
C.V.Ifac.CafaubonoaJl'b.i.SuetCni)^
lib.ii.animadueif.inAthenx.cap.lv
AD EMBLEMA CIH-
Verfus Bacchidis exStobxofiC T«tK
Morellus]
                                     .
Hoc egofcio.imbellis licet fim fotmma,,
Vt quanto magis quis res Deum cognojctr
Defiderat,tanto minus eas nouerit.
AD EMBLEMA CV-
Emblemaeode, <|uó hoc Trimetriim
Grascum refertur:
M/o-S (wp/r»> , sV« ix. duro» <ro?oe .
Odi SopbiJlam,quifibi ipfe non Japit ■ j
quianequidquam fapjt. Paulus^ad R^o-
man.Ti.[s.au7ripppovHVja,pci £n ppoiw ■
quod pulchrè Martialis ita expreifit:
Crede mihifaperc eft,non nimium fapere.
AD EMBLEMA CVl-
         \
Diralues] Morellus mauult To dtmi
icferre ad rj fmov. quod graue & tor
midabileeft. dwo t? S'W •
                   *
Anobis temperet anne manus'i] Mul*
apud Muficium Epigrammatographurn
i.Aiitholog.miiiitanti Veneri,nifi ip'ï IH'^
men fuum venerarentut , fe aduerli'.s ea^
s/>fi>T£t,Cupidinem fuum armattuam, re-
fpondent :
                                     ,
H'lAÏv i irircneu tkto 7o-v*tfctptov •
Non volitat nobis iüe Cupido ptter.
AD EMBLEMA CVII.
Aiterafed manuump res gerit] FiOS^»
quem dextra tenet nudus Amor,non ter-
ram folum defignare.fed & coeluro ipll,ro
videtnr:fiquidem a Columella lib.io.w'
reflria fideraflores fcitè vocgiitur- ^*'],11
Mo; a Grxcis dicitur flos ,d-xo tb a.v ^
£r(HV,quodfurfum tendat;vt
tendit in at'
dua virtus,& ignis coelum Pet"»'"c°clL
Gregorio Nazianzeno conferuntur d ^
trt TVUp, lii dplTIl .                                         
Quod veró Commentator hic in EP''
grainmatis fiiiclaufula alTeiit,pifcem ^
rumeffc.nec vllaarte cicurari poife, ö '
matur a Bafilio MagnoHomil-7-i",,^*
xaem.pag.88 é.edit.npitr^his verbis:/"* '^
KtK.pao-t[Mvn iPiorpazso; w Qa»t «»'* '.
to *JY rt$a.ff<rivi<ricu rav VüKTf
KctTa.Mxi7°u, ifè oKcos OKoptvn yup"*
évSpantwif iwiGoKm-
In quem locun»
videlïs Noiasnoftras.quae j.TomoBaiU'
continencur,pag.8y-exPlutarcho,Pli»'"'
Athena30,Maitiale,&alijsauclonbus,o
manfuefaciis & cicuratis pifcibus.
AD
Natura tius aureo hoc Hexametro {uKpoKÓtruts
humtnn vim najuramq; comprehendit:
duplex . Altera.parshominet terra, fumus , altera
tceli .
Aniim
. Hanc Ariftoteles Ta Smv appellat, alÜTo
x./)«TToi',Oiiidiiis meliorem partem.in E-
pilogo Mctamorph..
l'arte tarnen meliore mei fuper aha pe-
rennis
AJlraferar
. Ulam vero ,
Corpus.
                    1"" nil nifi corporis huius
lus babet ,
.Plato nSfAa. au crnuA, vt fepulchrum ani-
mi:Phocylides,2'S/*& ydp ènyctitis e%o-
(AtV^TrÓ-VTii êfd'JTW KvÓlJ.lVOl %ÓvtSt?-
[xiv dilp <P' cLv&TVÏvv.ct S'éJ'ZKTCU-
Itluen.
, morsfola fatetur
Quantitlafintbominum eorpufcula .
Baülius Imperator in TpiTpi7rTix.iï ad
Leoiiem filium,cTffli//«t ^iS^*,taiiqiiam glc
bameflfe vult.Georg. l'ifidesx,o<riJ.xpyix.s
verf.65 8.twi» kaQ' npcti &ctpH,iKnv xvp&v:
Carneam noftram lyram,
corpus huma-
num nuncupat.
AD EMBLEMA XCIX.
A
tf'
111'
III.
Fortuna
& Arsfe
rè circa
idê (unt.
Vtfph&r& Fortuna, cubofic infidct Her-
mes]
Ariftoteles 6. Ethic. ad Nicomach.
fcribit, Fottunam Sc Artem circa eadem
quodammodo vetfati, idq; firmat aucto-
ritate Agathouis ComicirTjooVsi' Ttvdvrz-
9
m
m
pitZdurittV/Yn ti/^h i£ «Tiyy»-x.ct.Sce,-
•7rip xcu A'ya,Sov tpno-i
.
Tê'^fl) TÜyVIV tttpfy, <§ TvyW TiyVW .
Vortuna amauit Ars, & Artem Fors quoq-}
AD EMBLEMA CII.
11,
           Propoiiitur hic Nerop/V nuxi^ ex il.
Scyphus Iliad.Hotnerijdecuius artificio quofdam
Neslorh. vetctum Criticorum libros integros edi-
diïïi conftat Apud Athen^i Dipuofophift.
lib.li. traclaniur quaeftiones aliquot fu-
per Homericis verdbus in huius Neftoris
poculi defcriptione.-cuiiifmodi iftud eft de
clauis aureis.quibus canit poeta fuiflè hüc
fcyphum argenteum TTtTrccpf/Jvav-Oinod
fic explicatur & legitur ex emendattone
eruditorü virorü : oï fJLbv i\' hiyveivïfyi-
SiV
JW i p-rei pZ?9cu TïV ypucris wAür tb
apyvpcó ix.TraiJ.a.71 x.a.Tci Tpówov tov rijf
i[jL7rcuriK>>(7éxy>i{.
Fabrilis vtiqjartis ver
büeft iuveuHY, quod declaiat clauis bul-
lisq; adaftis&infixis fceptrumaut vasali
quod ornare. Porrö opusita elaboratum
èfj.Trcurov indigetabant. De tuiulrnodio-
peribus vidc£s qua: eruditè notata furit a
)•
-ocr page 975-
\
Corolkria:
••AD EMBLEMA' CVIlI.
Euripidisci Stobïo verfus fic reddi-
du MorellusJ
g«A *«» «/»« w» een/et ingentem Deur»,
Ni»»inibu4(ttq;attguSiioremci.tens>
Ineptut est* magnïvel ignarus.boni
««£■«• ejje maximum Deum mortalibut.
AD EMBLEMA CXI.
Vtqst&alijsfeeii>patiatitr} Ha:c , qux
fr«I.
bant Heroïne. amatriceS^uaifibi ignofce»
tes pieaebant Denm. Hanc imagiiiem fpe
cie * argument» roiratus poeta Cohfula-
r^hoclep.do lemmate Eclogam s.elcgaB
cnaus Eulylhj ^aa-^^fatemr, femt-
na"l-i TrTrtMnftl,M= ad raepciam
ftudmm crausferre vo!et,audiac beatiffi-
4,Ech1C; JiJSSÖ^ SSSi*"*" ""^ ***
reis Ta imiwror&as legem talioois ede
«TAatf //xoocjllhadamanthi lus hoc He
fiödio verfu expreflum :
RiKi isrei^os T* *' 6/>e£e, A/km.j/73«*
ytvoho .
Si quod qtn4q->dltjs fech,patiatnr,erit ius.
In claufula oracnli Pythij ad Lacedsmp^
nios apud Paufaniam in MelTeniacis :
•ïïip VTVp^SVl
■d-rtibweft qmbus faggrcjfta, capietnr ah
ijfdem.
AD EMBLEMA CXIV.
«K. 0 ïpus tk,£tX.H &C-]                               I j;
No» homines Amor vrit.fed la]'ciuavirum pag.iT^,
Pr&texunt dulci hoc nominenequitiani.
AD EMBLEMA CXVH.
Senariüvecus Gra:corum prouerbiale a
Plutarcho laudaciir.quodiiuegrè ica le°eii
dura :
                                               °
Tttftciytpav atmj.Tê &< Ttlfyeiroai.
'Vucit'fenexfibi &prepinquuvconiugem.
•Al
__________________________________
Androni
eu,i feriex
ft«in4,Pyth.habec]|a„dat r^ficfol Zödl^ZT^T^^'T^'
cuminenndemfeniiim,                           qua°d A.nuam' Akxii Impeiacons (quera pueuam
OU *\ *«> !fc,.Tol„ Te'Aar Ani, ;. coCtl^fi1^ ^?™ ^ 18 *"**
«e{|/«.                                                          "' amc°unubio fibt ïunxiflec.nilul
3
tf££SS «S2f ^ S feT
, ' aJ!0l»av Ipnjcram ftoliditatem rede
tem] fobtihi.'yxorem•adolefeentulam rO»
team , & iibndnm annos VHdecim. nacani
per.ncfasampiecTi.ar^et^rtA/^ffl/isvaf a*
wêws,)/rM> o'^pax/fta-ii'A-c.pas:. i}8.edi
tioms Bafil. i
                     T«, .°
AD EMBLEMA CXIX.
Dio Chryfoftomus Orac.de Lege.pag. IV.
Vtt.§>uid~eè auod /,„»,;„..* j-
              é^.editionis nofttas, fciibit KnpvKetov cflè Caductui
JU* e/f, quod hom.nesprtduant »- 7, ro> «'^^. Mircurij cZducéumfi- Umm£
NVT. SuauiiTimum n*ta «*„ J n &n?mJ'&u e/Je:qUx Kli'pvKct fecialem ^r<*-
U.
t
■F
iv.
AD EMBLEMA CXIII.
Quod Venus Anacreoncica,& Theoeritea
non fine felle mellito Cupidini exprobrac,
in ipfammec Cacuilus retorquec hoc acu-
leaco veriicu'o:
Spinofas Erycinaferens inpeBore curat.
Vis hanc obcaufant oculos pifturapafce-
reinanifConuerce eos.fi lubet.ad nebulara
piótaminpariete,& fucatam tabula.quam
w#""ifalumu& iucoluiTieni feiuat.Tav-
TaV 9dpa.nof 1$ iró.o-ns a.a7ri£o{ cLvriï cTsj '
a^rAav Ta KHpuKf-iw- qudünUrica& quo-
UKclypeofortiui 'armatun genm yprttcenh
?r*£»»j.Gadiiceiim videlicet. Qjio magis
mirunveft.quod narrac Paufaniasin Bcco-
iie'is,Hcicuiem,cai«s fignum fubDiofta- Hercules
bar (nt>ri ^rocui a fano A'yopaix A/eV, ^»- P'W.aA*-
uu foren fis) ftvoKshis^h , cogiicnunatum *»S
fuifle,^quaii narium amputatorem ; quod
T
fecialibus ab Orchonieniis delegaiis pro
dure AufonmUbiCuptdi ^era™ZLffiJl ■T,,b"S 'b ®?**™™f ^elegacis p
v.upiainemcruciarhge tributo narMignorniniosèamputaOct.
Lil AD
-ocr page 976-
8$,
Federici Morelli
AD EMBLEMA CXXI-
it'iv mviasScc]
Nullum penuri» eSi onttt moleSlius.
AD EMBLEMA CXXII.
Mefemel »lipe4em] Occafio G ra:ca di-
clioeft.vt docoinuis & fcripfitniis alibi. *•
jta/BsV-arriculoadimiclo uomini.Sc muta
none literascanina: in fibilum. moreRo-
mano.
AD EMBLEMA. CXXV.
litiuis lib. 35. O^iio diutius trahebatur
belluni.variabant fecüds:aduerfe_q; resuó
forrunam nagisquam auimos hominuni.-
Paukis Aanvilius Cof.apudeundem Liuiiï
lib- 5 r-ha:c Gr^co fermone Perfeo captiuo
dixt;Vtcunq; lisc , fiue euorehumatio .
feu cafu/eu necefTuate inciderunt, bouum
aiiimum habejm ui toni m regum,popule-
rum cafibus cognita P R-dementia, non
modo fpem tibi, fed propè certam fiducia
falutis praïbet, Latinè deinde fuis: Exem-
expendit dé hoe daftnone humano genet,
infcnfoj vt Snidas Aten indigitatT*»'i/«-
Goh.*v,7ov *CT/XH>6wy.quam odiolam n
«oiiem.Satan etiairi Hebraicè pi*le K. '
Hoc firmat Befiario lib. J. in «,0?,D"i
Platonis.vbi fcribit [vt Sc uos adduximu»!
Homerum fiuebeneiïcio qiiodam natu**'
fiue Mofïs prophete fcriptis.carrni'ie x"^
expofuiflelapfurtiLnciferiiquemilleA^
appellat. Eandemq; Nexam Afcraeu ^.*
tcs in Theogonia.contubernalem efle c
Dyfnomia:,peruerfa: iuris leg»"10!' £C"!,
mtiomAu<7vo[Aiiiv ti'TVVTi a-urnS*** *
KM*.»?/.
II-
III
Oceafio
vnde di-
gi».
lapj
IV.
1*
AD EMBLEMA CXXXHI
Tul IV
Totomandat& orbe Ugi] Laureas i»'
liusïibertus M. Ciceroms.üa fcitè cla'ud»
carmenin fontes calidos villa! Acadern»*'
apudPlimum libiji.Nar.hiftcap-i- .
Kimirum loctu ipfefui Ciceronühonort
Hoc dedit,hac fontes cumpttefecttop^^
Tortuna
volubili-
t»s.
plu'm infigne cetniiis. inquit. rniitatioiiis Vt, qttonid totum legiturfine fine per or*>
rerum humanarum ; vobis hoc przcipuè
dicojiuuenes; ideoin fecnndis rebus nihil
inquemquam fuperbè ac violenter coiifu-
leredecet, necpraefenti crederefortlinx»
cüm quid vefperferat.inccrtum fir.ls de-
müm vir eft, cuius animura nee profpera
flatu fuo efTert.necaduerfa refringit .
AD EMBLEMA CXXVII.
, Libanius in Ba.crtKiKS.Cea Pancgyj'.^1
ftanti& 'Conftantio Imperatonbus dit .
pag^Jeditieflis noitre. G ixcohw*-0? f.
tv 7oli
yvjj.vtx.ots tLyatrt as vts v~' >„
gcLSipytral 11 t>k éuTüo r£vti<Pe'-r*'n^~
KKHtLfJims c 7Ï
fcaj* <rv?c47">s ""'^js
rvsd.Tr' dvTxtpiAOTifs.ia.s- vttn'ert0eria.
Mufiel» tibifi occurtAt] De hoc au
fpi- nibui Cinquit)gymnicttaliqutd *c*f°u(m
III.
#w<JW
^^
CiQ.qnoAGiXciiviiflovavtt&KovyocZr, rum celebritate ad !ud'maglftr°SforPar
TheophraftusinCharaaere JW/*///.a- »:t:itafermouui»ufaadiuua»s^r ^.^
r/'*f.itaftrjbit:T>ii'#<fflVg*)' >nd,pa.J'f>aift» tieeps hone™,quiindeprofiaptu - ^_
ydt.Ki), fi»-ir.pÓTtpav tzopt'Mvoi ètos
ƒ/«■ in Orat.de Antochien.Profefloribii1 , ^
£iAiii ris,» A/das- rpHC u'«> Ttis o<T2 tain hanc fententiarneminciar.vt 4'
i'iAhó.gyf • Si fuperfiitïofm viam, mufiel» gua nuper
ingredientt,tr»nfcurrerit,non ante progre-
4ittur,quam Mus prior tranfierit^autipfe-
tres laptdet trans viammiferit.
&e.Plau-
ius in Sticho.Ariflophanesin Concionan-
abus,ya.Kvs tranfeurfum dirémilfecomi-
tia docet. Artcmidor.}.èmfoXf. E- Augu-
ftin.libii.chaocl.Chrirt.
AD EMBLEMA CXXVIII.
Locaflamm tant^nubrs (inquit Liuius
lib-fij a mar» ventoinApuliam lepentc
illatx fuut, vtexaminibus fuis agros late
operirent.
AD EMBLEMA CXXXl.
AvTf, «t», «T«r,a vocabuio Hebraico
Hat»,(^nod etrare.nocere.ofrenderc detio-
tac. budxus in Annotitiouibus ad kgem
-., ff. dc legib. Hometi & Hcliodj yerfus
a meïdita •            v1y.
EMBLEMA CXXXV.
ib. 1. delnuent. .QH,,ta*"0
entia.vt non °PFuS"iiI^rc0is nli-
erum propugnare pofU •> «
is & publicis ratIon,1>uS.V" r .
micirfimus ciius f°'cvl_„ j:„
rxns Üb.de Cherub.pag-^'c„ _
iani Turnebi :jx-^os T^ riv
yw ttÓaih'öjptx-tf* TO^
wpo ytvt<rws*
(wêTf'^T.'Mfl'.
o-Bios vohirnf ^'^i'euX
nc mundum t»nu*mm"tii,
enit.Sapienti^muJorrof' ^
»°^lTrfxXVll< .
MBLEMA CXXXVi ^
fiura ^^ohoyiM Bo«m^
tl.
ZjfCHÏl»
II.
<>
.«fe:
-ocr page 977-
Corollaria.
%9?
Panathenaici (iipsinKMt inclufit.vbi pro Gerens »,„„•,* +•> s ■
werofi.
IV.
lolu^n^A,....:..^!. T./j*":
ftrac .PhiioludaUis ltb.inicripto.Vita ciui-
1 ^ D epho-& de Iud.ce & «ie confti-
uetido P.mc,pe,itemq. tJe vka Möfi
•"""''P^^hicinfigni^^^èio:
CUS eitrdebOlU princ DIS rn.,            Ti
v,Hovw4«W WJé vip* Ë^,kuU-
kvov. Regis munus e(l,quodoportet, imH.
rare-.quod non opMet,vet*re;vtproculdu-
bio Rexfit lex wimata, lex atetem iuRus
Rex.Sic.
Videfis Libanij iuftitia: elogjuro
cditionisnoftra;,pag.9i.
                        *
AD EMBLEMA CXLVII.
[Scutèntiam il lam Aléxandro Macedo-
nitribntam, Morelkis potiüs Aleiandri
SeuerieflèiudicatJ
AD EMBLEMA CXLIX.
Libanius in Oratione.cjuam habuitpro
Autiocheuis, pofteuerfasPrincipum ima-
giiies Theodofium i.Imperatoiem om nes
Atticorum oratorilm lecythos & myro-
thecia in dementia Piincipum celebranda
confumpfi::cam Gra;cè& Latinè pridcm
edidirnusJ& Chriftianiffimoaeq; clemen.
ÏH g'HcDrico Magno,felic.s a=ter
SS IUera^,m fihigratiffirnu1acce.
ros.q.1, Platomcum ilUiddogma,^^.
g'a regiaq; manluetudinis & magnnudi-
iiisanimicopula comprobaiiir
AD EMBLEMA CLII.
ExtoUe cachinKum] Öiéhim eir.cachin
Tf7' « **^«»ft«i Grarco fiftum
eiie, Atticisemm K*y)(£fi„ , e*c1mto»n
defignar.
                  "• '          j A
AD EMBLEMA CLtï'?."r!
Gefnerus Apologura hüc AEfopicum ,
vt rabuloltim cominenrum exploditj ta-
methaGrxcis&'Romanis antiquis fai-
ptonbuscelebratum & permilgaturo.
Medicata virilia] Guilielmus Ronde-
letms.ntraclatu de -Amphibijs arcanum
natura; *iè oiay Kttropnav aperit.
J«*r» vtredim*] Oracuhim Euange-
cht'^'Jeipjosca{iraueruntpróprerreg}7u\
Mattl», ,p.Adi Thcophylaönoi . ,
lo Iudauisxj/»/ et^ecwsvdocet, Iudajos
nobilitatis vers aliosfines opus è^cupénst
praifcriptos t* ntthoyeuSip uabuiflê,- vta-
Pud Satyrographum .•
Robilitas, ver& est atq; -unica virtus .
Regttmit
nuf,
J1-
AD EMBLEMA CXXXVIII.
Apud AriftidAdrianciifin exordio O-
rat.r.de Hercule: SX p/ATare H'pé.x.KH(,
vraKufivirrit«.G ratius vetus poeca Roma
^is mCarm.Cyiiegcticoidem grauiflïmis
Heroicisceciiiit:
Etpndéxter er»t, geminisq^fecMribus in-
gent
Vfi Deus, cultorq
; feri Tirynthius orbis j
"V™ >»are,quem teüwt, quempr&ceps ia-
nua Ditu
^nin tentantè,qua laus erat obuia,pajfi.
H'ncdecui&famt primus patrauit bo-
norem ;
— AD EMBLEMA CXX'XIX.
Menander Cqmicus aureo'hoe verficu-
»o,quafi lapide Lydio Herculeovè.certum
legmmi & fpur,, ê'Asj^indicmm patc-
Na'^of jovapis- ».ƒ' v JVk««w>(,,;V/Sf.
gj«^; tmprobus.tyttrsus-.probusUegitimus
eil •
Phijo Iudauislib.de Clierub.fpun'os alle-
goricè exponit, mis ye^ jyti xA*j,/s$-
*'yi3-[A*t. ittggitimos , vagos & obliquos
fogitntus.Ezï\.\bi\dt:rei ü'sra.px.Ta.a.'t re-
*«a/ ipvrtu]AQ</xt« tsAwi; lyu yvno-ix kt»
(*■<*■* ct.Vacuhxtes eftperfefias virtutes,fo-
litts perfecli ac legitimipoflejfiones.
AD EMBLEMA CXLIV.
'***/•» o,Anchor't 1»^nautu] Vtinam regibus
">«»« _ « Pt'ncipibns omnibus maneret alta men
« repoftum Agamemnonium illud regale
gJir»"M*,Vd "W'/^nou finejnumi-
neab Homero ica celebraturu ;
IV.
IV.
iir.
Cachiür
nut,
II.
h
Hmeppenuciempopulipeto, mak falutê
AD EMBLEMA CXLV.
i ir.
Ca/foren?
i.
Ger«f «, efi frmceps] h, uat ita ca:cutj.
"• Multainterim Reges (iuquit Seneca
m>.4.de Benefic cap.j/.j in bello prxfer-
«in,opertisocuiisdoi!,uit.
QuodfoluMribusl Tritum id è prouer
«>'ajt Trimetro :
                        .
Lli * AD
-ocr page 978-
FederictMorelli
poö
vrStfcuwtvHunii Sec. qu* M. Anto-
nius Flaminius elegatiflimis dimetns lam
biciselim expreffit. Alia ld genus Grego--
riits Nazianzeiius in Poemar.& Antholo-
gia-Graeco-tum: epigi;ammatnm fuppeai-
tanti prauer Statium in Siluis, & Martia»
lero.
AD EMBLEMA CLlX- .
Maxima rixa oritur] Maxima vtiqne
cogriatio patés iuter has voces,heredis,tpi
fos,&crix*. UeoTaheres
fuwdiphthon-
go inantiquismomimentis& iirrypW**
icribi conftar ; idq; aberuditis probatiir»
ouiTa ercliim , & actionem familie ercJ"
fcundasaVo tb ip
/^i/deducipofTeagiiö.
fcnnt.quiaex diuiiïone rixa vt plurimum
oritur- Catuüus in coma Be'renices n>e-
raoi'ac . Duhia nottuma veftigi» rtxtr
VUKTlOIVtiftplfof-
AD EMBLEMA CLX.
Antigonc Sophoclea fanfli h«'«s in mor
tuosofficij aniorisq; heroiciexemplum 1»
figne prsbet.de vetita Polynicis fratris le-
pulturaanxia.-
__—KHVovPiyi» '          '.
&ó4a-K0.kivyiii TBT» itoii** Sa,mv<-
$/A» [AiT dlJTX H.HO-0(X.eU, QlX6 ^tê7''*•
lp f urn fratrem eg»
Sepeliamtpuhra mihimors deinde ertt-
MartialisadMcliorem lib. S.Epigra. J?"
At fi quis darenominirelifts',
Vottmanes tumulumq;perfeUerat
>
Qutrit quidnifipareius dolerei
AD EMBLEMA CLXlH-
AEneas apud Homerum lJiad.io-»or"
tatur Achillem.vt fibi temperet ïJ ca'V"!.s
iaclandis»quod obtreclatio inuliebicVi"
tium:
                                    «, ^,.
•Sap-zin JV yx$?r iti faoTov, wKtti
S1' ïvt (xXtSoi ,
                       " * "
[ftevTolefiTiav- «Te mhvsvipa!****'*)
O'tfToih x.' ètTrtto-Sa, êVsr, retov x. f**'
A'AA* Tin tpiS'a.i^vtiKiAywve.vo.yM^
VOlKAS •
[Ad verbum fic fbnant:                     ' , -
VolubilK enim ling»a est hominam,mMtt
queinfant fermones                - , ^
Omnigeni-.-verborum autem multafrej-J»-
hinc atq; inde.          \              ,zjCt-
§>uale dixeris verbum, tale ettatn *UMei-.
ÏTd quid rixii a opprobrijs nri*»*«jW
AD EMBLEMA CLLV-
Teiiccr apiid Sophoclem in Aiaec Lo-
rario.follicitus de Aiacis frattis cadauere,
vtillicóconderetur, aitxjueritans: {uiTtf
&i Ktviïs 'S.x.iïy.vov htcuvnt£t&i<t.iVQv<tyctf>-
W4WM. Ne quis vag& catitlum le&n'i. rapiat
boflis debilem.Et
caufam fubijcir.To7f &*-
vt.anu fyiKK&fxthrn kh/xsvok ttgtyyt-
A^p-. Omnes folent letho datos traducere .
At Virgiliauus Polydorus fepulms,AE-
neam>rumuium fuum incautè mouétem»
:fic increpat,AEneid.j.
•§}uid'miferum Mnea Ineiras i iamparce
fepulto ,
ïarcepiatfcehrare manus .
Eiufmpdiquerelaeft iu Epigr. 5. Seneca:
pliilofophi relegati .-
farce relegati s:hoc es7,iam parcefepultis.
Et4-
Occife iugulum quisquisfcrutaris amici,
Tu miferum needü me fatiseffe putasl
Etj.
Crede mibi vires aliquas natura fepulchrit
Attribuit
.•■ tumuloi vindicat vmbrit
fuos
.
AD EMBLEMA CLV.
Tpasiynv h; Ta dl/Ta
t) 5TT1T tpaf TTpas 7ro7[j.w a.y.et.8tT0 Tiu-
Paf'
Sï's /<Tec, as i[A<hn 7rokiot paV. S'o.S'n ft»:
iwKÓTtpos £"' op 't pa i^i'wtaiv.S'piTra.m-
AD EMBLEMA CLVI.
Alciaci diftichon Graicè redditiim .
T/Vt' óAoh K»p tA»? ncuP nTTipawtueeu
i'paTct
i
ü'f; »•# /S/ah (Z&hkttv alóy.ivóv y' ÏJ\*.
AD EMBLEMA CLVII.
Non defiintauguftioia epicedia in elo-
quijs facris, wtweèapa* oVt«* i£ yaipa-y
i^ovtos
ba.va.Ta. vt canit Solon in daufu-
la iB^oydfav/Sltt. In primis Dauidis va-
tis& Regis SiopiteFctT&m AbeiTalomum
fi|ium,impia atma fequédointeremptum,
i.Samnel. 18 xto>stiTrtvtv tbx.Kcl'imdu-
Tov vii fjx A'Sia-aUKay.% vti (*»-
t/V S'm
Toy
9o.vo.tOv yx ÓvtIo-u iy'è A''@ztr<T&Aa>/J.
dvTÏ ffis vit px.
Eiiifdem lugubres vellus,
fuper Saule Rege & lonatha fiüpjqui in a-
cie occubueiant,leguncur i- Samuel. 1. ?
Codice Iafar:2T>/As)fl'S)' ï<rpa.iiK vwèp tZv
jiiïyiMQjffv i-ïïi
T«y'4') <k TfO,vy.a.Tiiy
IV.
Mortui
fepeludi.
it
di
Sepuhi
non lacef
findi,
#€#•
F:.
jf
II.
c4
Dauidis
epicediü
fuper Ab
föhn.'
-ocr page 979-
Corollaria.
p.Qt
éontenieYè mu'tuo eóntrA,vt mulieres-]
CMiibtis coiiciiuun hac Turni apud Vir-
gilium AE'iïeid. 11.
Jjtrga quidem femper tili, Drance , copitt
fundi
.
             - -.
'fpdnn-n replend.t efl curitt verbis,
Ighto t&to tibi magna volant.
Mox :
Au tibi Mauors
Ventefa in lingaaf
AD EMBLEMA CLXV.
Canit] Hecnba,canis rocitata . ïunius
Cent-7.Proucrb.83.
Et ptragit curfus\ BAuguftinusiuenar
tttione prima; parcis Pfal.Tii70.ad verf.3.
In locum muaitnm efio mihi- Quid muni-
tuis (inquit) dim ad illtim locum coufu-
geris?dic mihi quos aduerfarios formida-
bis.'Nefcio quisdicinu de montis vertice
clamailècum Imperator tranfiret: Non
de re loquor.Refpexifle illedicitur & di-
xifTe:Nec ego de re. Concernpfei'at Impe-
ratoren} cum mfignibus armis,exercicu ,
poteftace.vndc? De loco munifo . Si fecu-
rus ille in alta terra , qnoniodo tu non in
co,aquofac"him eft ccelum & rerraï Hic
aicribere'libec Er>igiammatis noftri inhym
hos Grarcosf/ï Qiotskov , daufulani &?-
rirpapov
claiiiula; epigrammatis-aiciati .•
Inuidiz* hum-ini generts difrumpitur ho-
fttf.
SoIhs & hareticus rumpitur inuidia.
Rumpatur fed vterq; licet,Regina polorum
Satanicttm long} deipicit inuidiam .
AD EMBLEMA CLXVII.
Mare ob violentiam ventorum flucruü
decumanorum quafï aduifaniam adactö ,
Masnadifuriofieconiparauir a BafïlioMa
gno orar.-i.in Hexaem.Etab Euagora in
epirt. ad Aiuipatrum •.'wa.htvS'piiij.H ircit
1"$** Tèpttipw {J.cttvó/ji.evot>
fjt.iyd.hnv cLtth
yjfffetv lljyifo-a
T»tC ïpoS'ov. Icemque 3.
Georgfo Pifide verf. 375. Cofmurgia::
Quod au tem omnia tuta timenda fiat pra OmnieU
denctbus,Lyricus Latinus monec.-
               tuta t-
Quod iuifqivitetnunquntt) hominifatis ntenin.
Cauturn eil in horas.                               ,
B.Ioa. Cluyfoftomtis in ïüarav ivfpi*?-
TO^qvrae incipit,fiV'f< >&} TH^êpoc luculeu
ter diflerit, art ^ptivipos7recvTct,^ <pi$0i.
tametil
.____titnor ipfe malorum
SApe fuperuacues cogit habere me tut,
Ouidms.
AD EMBLEMA CLXXIII.
Hexaftichon Alciati Grxcè expreflum •
OV'S-oTê ^»kCk\oi^, irx.r?(vTQf -^hkie-tv
tèwbf{U?9£rl fJ-oi /\tt.%ct.v .avTtip &ir-
KOpt.' h'ycLïii ,
Nnocipf a.piiJ.01 vTa,7ov O'urtv a.yav.
Iliua'a.70 TO.VT 1'èa.Mmos
. Ö'^/xarss;
0,1-^,0. S' a,[J.ip?i )
YLvkKcot' iki tPlKHV h/lV «,Tetu^A/\hli.
AD EMBLEMA CLXXV.
Tetraftichon Alciati Grajcè redditum .
il'sKtLcLV ffx.vh.cti; y.dip4ct( iïiy.VHdtfnhou
tsTtvctS''du hafim Tayi /ScthóvTi tipn
ds -Tthwoi /J.O.-4- oivinriihxs ei/T-.iptZ^M
tan,
Ksj ih «/e//< ir' «'t» o^xo-i ?pi/2ov.
AD EMBLEMA GLXXVII.
Suppofuit nttnc colU iugo] Sic apud Tir
III,
biilliim lib.i.eleg. 10.
_____l'nx cnndiduprimum
Duxit nrnturos fub iuget curua boucs.
Quod fic olim Grsecè exprcffinius :
______Hfiv» dydurii
ilyiV ipuffópivov £ivyópiov famsi/.
IV.
H
h
r"tif.
PliilenionComicus pacê vocac t«V i^A
IV.
ippóS'nov xgu pthdvQpaTrw ■3-ecV. Suauijfi-
mam& mortalibus charam Deam.Eiusqi
munera venuftiflimis hifce Senarijs cora- tacis tnh
pleairur:
                                                      nettLj.
Ta/jitis, topTAS, ffvyyiVHSi'yrettS'ns, pihus,
Tlh«Tov,'Jyiei<tli,or.'av,fflTov,iiS'oi'0,
A'uTti £i£ao-i- tuZto, ite-YT ^.v
racAPTS
TiBvvtKi KoivX wcts e Tal' (fó)\TW Ck; ■
.Qj.ia.'i)("dem numerisua rcddidimus :
Cognationes, nuptiatifeBis dies ,
Natos,amicos,fanitatem, opes,cibum,
VinUm,x'oluptates, dedit benignapjtx*
Adifi-s Pacem Ariftophanicam , aureurrt
Drama,hilaritacisduke ferninarium .
AD EMBLEMA CLXXV1II.
Ohnv ê'ctUT«> oja. f^aifdf Aypia. t»
n
iripiKfutTtLo-a..
Vt Mxnas infma &fureris toto impettt
Circumfln:im ctllidit folo &c.
AD EMBLEMA CLXIX.
Deorum cattus oraculum apud Home-
nim Ody'l'S hnc pertinet:
«V dpi-ra. KetKti tpy&' X-tyjivtt lot @pa.£vs
[Non recTefuccedimt m&la, opera,: ajfequi-
tur t/i;dits celerem.]
ie
vinftoGradiuo a Mulcibro loripede .
iv.
TIK7hJ*1 dïcttolcri lijahu p.tyzhA
II.
LH 3' ^»-
-ocr page 980-
FedericiMorelU
£01
iï{ r*^sp«f (Jtoppjv fMIm'itLV m f"
ta'               '
«* iir ómparTHe'c <ppi&' ï.ntbio( bak #
* AD EMBLEMA CLXXXVI-
Vniuerfam Cadaü pi,n^oh.oyia.v Non-
nus Panopolitanusin Dionyfiacis Lucatéa*
ter admodum Heroico carmineptolècu-
tus eft:ac de dtaconis quidera dentibus &-
tislib.4.
VojSÓKaV iSTüpt TTO^VfiyaV oylAOV ii'd'i'
ra>v,Si.c
DeHarmoniatcoiiiugiolib.ij. Delitera-
rum inuenttt lib 40.Lub Sb.
KatT/^o? ivy&wavbu &iS,<L3M.it<*j. opyi*
tpaviif •
Cadmus facra d»cet doBs. mysleria. lifc'
gut.
&c.
AD EMBLEMA CLXXXVIII.
Ti TNAGI &c] Hoc itamctricè rer-
crXÏTay.] qiiod fic f.MorellusobitercmS
danit, & vertit:
tUra te 3vavti7s won/t' Hpw'tt fitydv
Magnas op et. mortalibus fax parturit ...
AD EMBLEMA CLXXIX.
Peteruditus loachimus Camerariiis in
auctario feu appendicead Philemoné,<s>g-
fi iSiórmof ^oac.aliquoc Senari js lambi-
cis,Graccis & Latinis elegantiflimis, cun-
öaqna: afacris& profanisautoribus v-
traqjlingua fuper Alcyonc fctipta com-
pererat,roirificècompreheiidit.Id carmcn
fiyKartTM non fine fractu pcrcivrres, fi
libet& vacat.Exordium ciufmodieft:
H'<T' fi.'Kx.'j<isi 'ópvts [Aiv éïly&wapdKtov •
ïontum accolit cm nomen efi auis Al.cyon.
Et poft nidi 'ix.ippitaiv, quod fottc tmciipat
vioTrii.yoittv vivetv^»yiipiiv!ir,<]iüanaiüs
inltar concauum ficMoxiubiungitelogiü
amorisconiugalisinhac alite,verfaaureo;
*<AavcT'posduin t$ pihó^opyoc^dn,
"Kifn tet&Tntrwescts aw&vtt yvvw iriea
«
Mes maritiperquam amant esl foemin» »
Irrupta iungit toniugi qxiam copula ..
'ia<p 71 -xsKtiJLV &c-] Ha;c a fe emen»
data& diftiniftafic vertit Morellus ;
I. §>uanto mtlior efipax dutllo, hine e*l-
lige :                                 *
1, tax alma Mufis efi amica maxime v
y. Aduerfa luilui -.iuuant banc liberi
4, Vrobi,placetq; copia huic. At bis mali
ƒ. Spretis,mouemus kella,&imbtlUmvi*
rum
4. Nvs fubiugamus ,vrbs & vrbem non
f ar cm .
AD EMBLEMA CLXXX-
Aareiim iftud diftichum Epigranarna-
tographi Graecinürum m rnodum con-'
gruit ,■& ceniurat amice cum hexaftichi
Alciatiè foute Graeco haiifticlauiula :
iV^Ai* htynv iiu !t«ra« xttKov oite^pa,
J*it,vpyoy,
Hciy auritixav a%m av hiysy.iy •
Qmneslaudare eslpHlchrum,at traducne
acerbum;,
Vt fit vit:a horumdignaprobro &fcutica,
AD EMBLEMA CLXXXIII.
fHexadichi.Alcia.ti paraphrafis Gi#ca.
%ibiA.MtteUf: yi'pov. IïpwTtu is.tftfKucxohU'
{AOpjpJt:.
Q.V^M&ta *V«?/>»V viï*,vvv tetpipw ihiyt-,
•mm.' h
«•7 J fr-
Jfr
II.
ïïiditi
élcyanu,
&
h
tit F;d. Morellus :
Cogmfce teipfüm.fcito non inaniter
Oraculo celeire faftum Delpbico-
©eorgiusFifidcs noftcr in carmiaela»''
dato-D.eapificio Mundi.ratioiierri lubmo-
uendat ignorantiae hoc Emblemate propo-
fitam , & a fui rerumqjconditarum noti-
m, ad Sioymsiav reftè perueniendi rnul-
tis yerfibus Jocct 5 quorum pulcheirima
claufiilacoronisqj ha:ceft:
OuTfd nKet-Trov ïxKfTtip (^etyvatrlcK,
lo Tvêtöi <rct\iTov,H{ fidyvwriv hé@oit
"ïico; ioArt® ffuKhct}*.n<7ei >ij/AtiSof » ^
niüiy ^rctpii^n (/.nteïav nrpo fèus.;
Vuntaxat home, tanc^uam ex mera ignt-
ranÜK-i
Se nofcat ipfiimjnmtit & ^ecltt bona,
Neftr&q; natura immorans mortaliut»

Secum loquatur sogit«tq\ talia,
ProduÜus ■vndcqui ante vitam niltrat\
His confentiiint,qua: MercuriusTrifms-
giftus fcnbit cap. j-Poem.EtPerfius in Sar
tyr.j,
■ .1 Canfascognofeite rerum'.
Quid [umus y & quidnam viiluri S'S^i'
mur.ordo
Quis datus,etHt meHqtta moUisfiexut, &>■
vndt-j.
Gregorius Nyflènus in Sacramento Ba,-
ptifmi.Piudentius in Romaimm roüitertt
i,Machab.& 7KJc*T*Matth.7-
èM EMBLEMA CXCL.
,f
IV.
|ag.74«.
#.
Ctrnm»-
lh
det.rab.tii:
-ocr page 981-
Corollaria;
*n. ftm/t ttenlm Ventr'ufuni] Theocritiis                 AD EMBLEMA C.
adftipulatiuIdyll.ii.Yerf.i.                        YeUt vultus. obnubit ecellos] Videfis I lh
H'ptTix?' *ti p9fms,ilMfi.oi(t*fim.   Notas Morelli ad Epithalaroium Viola*.
Khoii .                                             
•fic euimlegendum, non %i%'mi{- vtivsi-
^avemendauit V. C- Daniel Heiufiiis, in
omnibus prifcorum autoiutn fcriptis Sgu
fifKKttsras.
Cyclops (inquit) Galateam
fuam non                                               |_________
Ardeèatpmis.rofeis apifftcoronis .             
_____, ducit
Jjtmim demifiatn , ö» dulci prebitaU rH-
bentem .                     
&adSilu.i.l.|.
-----.mixta pitdari
Gratia. ybVa.yat.Ky.ie, éifit.
eresfubditaseflè vïris oractila Cu»
IV*
**'»»•« Siquidemquümpensèamabant.velimpea era pra;cipiunt,exi.& j.Genef. & Efthet
r,t' sèdonabancspitt' » fapèisdcui x*t«/*5 i.cap.inAffiieriediao.ItemqjPauii. &c^
Asc^rgpaw^paroeniiacèdicebatur.qitoA
          AD EMBLEMA CXCVin.
ha:c manufcula ad amicjs Tulgó midi- lungere mortu* vinis] Qusod Heclor
tarent •
                                                     Hometicus Alexandrofratriproptcr He-
[Hic quoq; me in Ttramq; antem dormi- ien?dpvccy» iniprecatnr.Iliact.i.
tanccTypcgraphiisaliqmd omifit, quod AÏd' ïpi&iT aytvós r' iy.%w , S.yny.ó( r'
ê.7rahésQcu, ^^^^^^^^^^^^
Ovtinam natas nttmquam
innuptutji.pt*
rijjes.
hoe Meientius Alciati contagiofo fuo fc-
miuiroobieftare iurepoterat; vel in fe ip-
fam illa retorqnere
appofitum volebam ; nempeEpigramma           
Platoniscx Laernj lib.j.
T& y.nfc? fióh^o si , su f ti y.iv ï-gta.
Male égote ferio;txpe,fimediligis,illud •
Et'aiiud quoque Philodcmi, feu, vtidem
taerttus vuIt.Placonis ad Xanthippeii.fic: O vtinam numquam nat*, auf innuptu
periffem;
Integrt mihi quid cumptttrefemivir».
Lubet etiam TrcipaS'ici^HV ex Marcialis Se-
natijs :
Coniunx integrn,fonticus maritus;
Nenmirum male canuenire-vobis.
AD EMBLEMA CXCIX.
Alciatidifttcha Grxcè exprefla ;
i.
K«wt e^xfin* rj/jt vvoyct Knpnss» xt/***
fissav ,
               *.' ....
A(^a.s9eu SftTifUSaiïi Ktt>T' CCW4.V ï-
s-«c.
1.
K&\xt($fip& tsiha, tvraicTéi t'&?} p*.
ftipivot.
tfVS •
AD EMBLEMA CC. >'M
Difticha AlciatiGr$cè reddita Kg.ra.iTfi.
i.
ApuV A/sV ëfl <pih>h ciyzvx fu7»(.$*V«'-
'tt»V i ' ,         , f- ,
AWjO* <Tê 9»Qvf ijVtK fpvos-C Si f*'
VOS-
t.
Si yvyhi ffttkciyoif ttpifiv to71' yw ff Kt
èipiKK»
Ae vi^piov iSf Zwis xK dióvnTov ttpv.
Prudétiuscx oracviloMofaicoGenediS.
LH 4 M»s}i-
MilKoy iyci- 0i\hti y.t QiKai> si Ti; ikh'
5ttv9i7Tv->LX.'a,ynlK!fl <r0y.&psuvóy.iBa,.
Q_uod fic vertit Bcminus .•
Malum ego:meiaculatur.amatqui te,an-
nue qu&fo
Xanthippe, tibi mox & mihifyrmapt-
rit
•]
AD EMBLEMA CXCV.
Claudiani extat elegiacum carmen e!e-
gantiflimum de pijs fratribus Siculis, qui
fortunisopibusquefuis reüdis, parentes
fuosabincédio Airna:oIiberarunt:exquo
hosinfignes verfusfelcgimus :
O bene Hatxr*. memoresrfocitmëta fupern*.
luftitU,iuutnum nutnina.vota fenum
:
Qui fyretit opibus medios proptrafiis in i-
gnes,
UilprtterfanHam fellere eaniciem .
Kaud equidem immeriiö tanta virtnte re-
prejjas
Enceladi f/Mtces obriguijjc reor
.
Jpfe redundantem fr&naun Mulciber JEt-
nam ,
ttderet exempli ne monumentatü.
Prajtermifllsalijs claufulam tantum a?/o
//fM^ofeuToi-addam.eiufmodi:
Dk pxitu.itpietenflamma cejjanteprobari,
ïmpta eft ingenti cladspertnnedecus ,
iv.
ft
'«*
hr
'»tt$.
-ocr page 982-
Federici Mof elli
5?°4
Akiati hk'fubneftere non cunclabor:
Ó'77i7rphofG/\a,fispS[ ÓA17S Ka/ra.Y.oitW
Tcu'tcryy,
"S,uy.0oka. p' i[AtpvkU h)tÓ7Y)7otiyK- 1»'
Obferuandum apud Ef^iam cap. 44,T'
14.vbi veifione vnlgari feu ttterouyrni*"
na legitat,Tulitiltcem & quercum,8cc.fc\
ptnaginta interptetes Gijecos habere, fJ*.
a.ha.@z dypm^xKAVovi^ <f~puv .
Hoc aniOff
caufa. Sed anirni caufa addatur ha:c par""'
dia Virgiliana :
§}ui{emetfr5.git>vult efse jubilicibus{t**< V'
Romanos non mams quam Bosotos m* uP■,
lus abftulitcrrot 'ueAé/J.n ipa.phlv*ti<7n$* i(fitil
y.in oH.pvo'lv70{ ,
expenos ièió vt robut ",
coufiüj expers rookruatfua- Vcinam Chr' ■"
fticolis uationibus Qftiwui&v QihttvSpaffO'
7ti7;)v
(vt nietito Synefius Religioné Cbxj
ftianam vocatj piorjtentibusi<lem iurcob*
ijci 11011 polïetj uec vnquam ilicis vim 11*"
tutaroq; ipds imitari libuiflèt.
AD EMBLEMA CCVII.
Alciati dirtichivm Grscum factum .
yjvoiA'tppci'ifys TctsPê lAVhAfTriKpiivyt-ö
X.U7HT* ;
2il/^«/i'« Aavaol; cis ykvKUTrupoi t'
pas .
AD EMBLEMA CCVJII.
Alciati teEiaftichum Grxcèreddirum.
yhapttK tUiStlktth y Qttkha Trvfcs;[nafi.*
y 8k<j>
&<wip dvicroiftVp' OWkostyiVTO TpÓTOlO
Tct.iy[j.a.jTi n$u(AttKetKoiPiiiêpctrctïsirpct'
tpópQVipVC? .                                      ,
yj^apisipAfnevras, ■xvgoszvuykoep*' jV'-
icd quid ad Emblema ï BuxtisperpC' mfi^jj
uió vernat.crifpo cacuminc, & è cuius 1'* ^jfiKj,
gno bona; fiftula; toruantur, quod amaiio' ,,^
rum vitam fymbolicais repra:ieutatj vitOt P
fpei fymboIum;& quid non fperantmift"
ri amances i Sed id quidquid eftamorurn»
omnead fiftulas, resq; nugatorias impefl'
ditur,piita verfus amatoiios & cantileoas»
quibus ociofotum & laiigucntium occup'
tut animus. Quin pallcfcuht amantes, ii^
ter fpem roetumq; dubij.
AD EMBLEMA CCIX.
Metaphrafis Graeca Alciati diftichi.
m.7T7' civSti tpvhhw ?rpo0a.Ks?a, Ap.CyS'iï'
Ki SihktiS ,
Mio-a TrpaS» CS.; óf; <rps rpiyjor ao^ii"
AD EMBLEMA CCX.
Vis noftram Alciati .diftichi Gre.cam ve£'
flonemjw pihihhnvi pauiö liberiorcm?
HoSjfritium. hofDótnini eJi,ilexvbifrondea
' Mambre                             -
^rmem'ahfenis protexit culmen .
«ypSij èjJIK k'Cpity. o Sic; Tpè; T* <Ppvï 7?
Mety.0p*. At Genef.35. quercus vocatur
»' Cdka.vo;,i fructu; vbi agitiir.de fepultti-
ra Debarxmuticis Rebeccaz.zTsipii%4,Tti
■Tipov Geudijh
i/Va rriv/fittkavov. Sc vocauit
lacob.qüércum ulam 0dha.vov 7Tiv%;<
AD EMBLEMA CC1I.
Metaphrafis dtftiehj Alciati in Abietem .
twsikao; ^'ikoirn p'jércueiv ipéviv ctupats.
A'p7i&zToi(
JV 7Óttois, ttKhsw ove-ia.p
h;
Tnyo; dko>ihó.TH ■ïïih' èvvpurtv v-^rxi-
7\)ho(-                                    »,'.... 't
b>i\'tj.iy' a.7t' MiTtSiTcov gV/ 7oTrm ó'jss-
: 7\0S. .
AD EMBLEMA CCIII. ,
AIcuü n^hiyuoy libuit hocdifticho Gre,
co, Iambico tcpendete : .
<mivyj) ■iïttpa.tpvé.S'' K7iy' ix.$tk\hu *z!07i ,
toi Kt
<f' a.vS'parrivycvv7;i%y.ivois.
III.
         Stoloues] Ariftoteles i-demcmbus ad
Slolenes . NHcomaeh. v.bi adoiicnc idcas Platonicas
exagit.ue,.fenbk.To ir.pi* 71 7r<ipoL$vi£i
toiKi ngu<?vy,@il2iïx,s7l 7* oVTas: Quod
cum aliquo confertur fimile ede floloni
propaginivè,eiq; rei, qua; fubftantiae acci-
dit.-vbiatboristnjiicofiibftantiam,ftoloHi-
busaecidseii.ti.a comparat.
AD EMBLEMA CC IV.
Alciati tetraftichi metap-hrafis Grajca.
TpóyeiV yii\ro[Aiv&( Klip [J.rika, Kv^avta
V.}JfXfO>S ,           -,
Ttü-cifSrcu hkytrtcu 5rto~y.o5h»t ó'S.ó-
Kav.
SX's só/xtt7t <?Q(A*ya T'ipiiip; app'tfaQy.a
yivorto i
viïisov x,Hveuf,KHfi£tff9A Tt 0$.
AD EMBLEMA CCV.
De Ciflp pueto.qui Dionyfio in delicijs
}'            fuitjdeq; eius transfbrmatione in Kiavtriy
*"*/«<*• hedefcj&iNonnus poeta Iib, 1 i.Piouyfiac.
itacaWj^
VLiaaot AipffoTTÓriise'pÓHf vlo; i; <pv7°v tp-
Ttac •
tftu y.i<T7o{'iKit,tgjL iv'ipvtvi. Sic lego.non
'Irocerm-Cijfuisgratui puer, exilitarbor
Jlexilw hinc erit in plantis beders.ftifps .
AD EMBLEMA CCVI.
jNp.ftr.api Metaftuaüo, Giscam difticho
-ocr page 983-
Corollaria.
9° S
U popt* fiptftov MtnlvwttuT e- Docetautem Theophraftus i.deCharacL S^erfi-
, pC0J!"'~ „
            v ,. .-;„          koruiDjcap.,^ i'HaiS'euuoyUsMvnü- tio de hm
pmJWMiWW«« «ps.JW/w *n*. a?.^pv,; * Zs> ^„.(„perftitio. »/i/j*
De moto arbore fauam p<y6«y Graeci fum ambulate foü, lauri ore prehenfo. Mo
vocint.vt ftuaam eins (ufn, prima co.r- netetiam Clemens. Alexandiinus. in *fa-
repta,& a Latinis produdta.rationeprofo-
dia; accentusve, morefuo) Ioannes PaflTe-
ratius/jLO,ii,«,pi7)i{,Co\kga quódam meus,
nulli flebilior quam mihi, Siluam Heroi-
cam cum Statiaiiis certautem fctipfit, qua
petdiiidiuino (atacatmine viuetmorus,
ïrnöcanefcet feclisinnumcrabüibus.
AD EMBLEMA CCXI.
t/«»t.**9*/.€«V tfca.KEscw 8io7rpe-
ttcos.v fct<pv»fhiXs,v. pucuta adhibe»
Deo Jec«r*,uo»l»urifoli».poetx
certè hll
rum mprdentes imitautijir Caflandram
?<Ltpnw*yov Lycophronis. Ideo tamc pre-
clariusaclum eft cum Dioue.eiu.sq; coüe-
gis Seiiatoribus.quód Commodo g'efticu-
Iantein theatro.Japi'f/ffQvAK<t J^n^ety^y.
Alciati diftielïö primum Gnecè verfum . Sic enim ipfos ab Imperatoris fxuicia fer*
MtivTif iyn è.y«fti\ ra7iïpia, <rvy.@oha, uauit Apollo.Xiphilimisiiiexcr.CoKi
AD EMBLEMA CCXII.
Alciati diftichi Mecaphrafis Graica .
O'tt/ Kauw A'Attwcft; mCh.ii i'?ip& ƒ*'.
AVAaa-s-H %piv»t &{ ydmit >$n(4cLp&-
yov.
KptLTiy' VTOfpa^-ftf' «7piHli Shttiï 0-
VAV.
Extat Libanij Ethopceia lepidiffima pi-
«otisfruftrJtenrantis Apollinem pingere
**S adpvnf £yA./w.pag.4j.noftrjedition.
Tibi Chrifte 7aTtp «kef/xsueOpt.Max.gloria in xuum .
F I N I S.
INDEX
-ocr page 984-
poó
INDEX
RERVM ET VERBORVM,
Emblematum3Hifloriarum, Apophthcgmatum5Sencentiarurn>
Prouerbiorum,Fabularum,Mythologiarurn, Hieroglyp"1"
corum, Aenigmatum»Nummoram, Deorum>Homi-
num,AnirnaliurnjArbomm,&c. mensorabilium»
per cotum Opus fpat'forum locupletifïimus
êc accuratiffimus.
Medicus.614. b. w»«r«* Gr&coru- 5 8 jf •«•
ri»erf« tfrfw/w. 584.3. vitijs enorm»»'
ob?2oxius.5$}.b. vndeftc diftus-61*'
b.
w trpcUrit HeHoris occifi corpus.'
AchiUis arm* ad Aio-ets tumulum dtlata.
16}. a.b. fepulchrum coronis ex amarif
tho redtmitttm.
                          }
Achiüis Statij locus, de a-more puerot»»
, /■                                               ?t9.b.
A'KpiJ^optiyoi^populi Mthiopu • S J ' "
A' Kpcx.stp7ro;qïiid.
                    . 3 "i*
Acropolu Atbenarum.&i» e» mi"a P '
Acl&oncur in ceruum mutatus.%5^-°' t
fuis canibus patrem orat.           * '-," '
AÏÏMnisfabula.isi b. & 1 !*■■*■ ff" "
logia.                   ifi.a.b. &*S4-*^
AB&onesiienatores.                         .
AciU matris Ottauij Augulii fomntum .
I r.b.                                            ...
Affü Sinceri lepidum pro oculis remeduf-
5 ij.a. Tragici poerde/e ïfi iud""t'
xi].&S76a.                      .j-XHtmt.
Adagium <&Symbolum interft*'£""'
lx.b.
Adagia.\iAe,Prouerbi{t->.
                ,;
AdamiiarumfecJaaZifc* Tiohemo delet*-
7i6.b.                                       éoi-st'
Ai Cynofarges. tdag.              __ ',
Adderequhm auferre magisregi"-6t
Adfinem vbiperueueris, ne ietrouertare^.
Ad ftadam csnis. adag-             . 7J7'h'
Adhortatioadpruparationè mortts.66t-°'
lofepb id lud*os,ne manusfibi tnferw
.JI7'a,b- • v                    U9.b-
Adtttts vtrtutts qualts .                 
A.
ATaAethkamcns.adagium. 67 .b.
Abderologus.
                     ibidem.
Abdomêqmdproprïe,quidf,guratè. 3^8.3.
Abies.                                        857.
Abiesfretisappa.%58.a. fymbolum commo
ditatis inrebmaduerfis.
              ibid.
Abietis defiriptio.                        857. a.
Abftemius.                      9S-b-Ó' ij"i-b.
Abftemij per Jdlicem defignati. 8 ƒ 6. b.
Abftemios reddit aqua,lacu$ Clitorij. ibi-
dem,
a.
Absh'njntia.                      176-
Abfiinentia-.i9iz. *b efupifcium. lv. *
tnuneribus capiundn. 176.3. triplicem
habet gradum.
                          191.3.
Abfeinentid officia,                         i^i.a.
Abluere mttnut olim quid.             l77-a<
Ablutio manutim innocentis. hieroglyphi-
cum.
                                       ibid.
Abufm Imguét.66.b. veftium fericarum.
3)-i.a.b.
Accola &lncoltt.                          105.a.
Acceptorperfonarumnonfitikdex. tfti. a.
Acanthiacicada. a-dag.                  777\b.
A carcetibus ad metam. a-dag.          li.b.
Achelous in varia* forma* mutabilis.
7Ó4.b.
Achcloi cornu.                              509.b.
Acheronfluuiut Epiri. 660. b. Heracles,.
ibid.
a. infernale, ibid. vnde dittta .
ibid.
Acbilles a-Chironeeruditus.6'z4.a.b. Ma-
eidesdicJus.
581. b. formofijfimus Gr&-
eorum ab Hemero introdticitur.
446. b.
jlaua coma ornatus. yo3 .b. lyra modu-
lufwibundum animum fedaiat
. é4.a.
-ocr page 985-
Rerum & V erborum > 9oj
Admiffarijjiemines immoderau libidinis.
53ia.
Adnuces redire.*^».                          i.b.
■AdoUfcenüs defcriptio. zS] >b. tefyonfum
argutum feni cuidaHi datum . 878.b.
^■dolefcentei■ prodigi Act&oni comparati .
1 ƒ4 b. quibus lupbusindulgeant. 2.b.
•Adolefcentia ad vitia pronA->.
          98.b.
Adolefcentiari,quid.                       498.3.
•d-donibeXecus hgê talionu experttts.^é^.b.
Adonidu fabula-j.
                            342a.
Adorare,pro[Vari.$Q.a- pre Ori admouere .
49-b. quid Nonio- ibid. quid prcprie .
ibid. facram purpuram.                So.a,
Adorato circuraacliis. a-dag.             $h&.
Adoraturifedeanc-Wtfg. '                 ibid.
Adorea, quid.                                   829.b.
Admfls q> ida nymphx, louis nutrices .
jo^b.
Adraftia Kcmefis.adag.
                   idi.b.
■Adrafiia qu&.                                    I|8,.3.
Adriani apophthegma, de bone Principe.
fi7-a. nummus.          173.b.Ó" 2.2,8.a.
■dduerfarijiS.Cructs.                          202, .a.
Aduerftres fïatim accedunt,tarde rece-
*»«'•                                            563-a.
A » v e b_ « vs naturam peccantes. 353.
Aduerfus Solem ne loqaitor.*rf*£. \i)h.
Adueiflis Solem ne meijto. adag. ibid.
Adulatio comesmagntfortun&. *9j.a. in
aulis Prtncipumplerumq; dominatur.
Iy6.b. malumperpetuum regum. 195".
a. Ö'ijy.b. taxata.                   ryS-b.
Adulator vtGham&leon .               ij6.a.
Adulatores Canfiantij.                     19e b.
Adulatorum mores.                      ajy.a-b.
Adulteri caïtrati.                            138a.
JEgyptus eur tot Dios ejfinxenS. 410- a-
JZgypti bieroglyphicum.ibis auis. 3 81 .a.
JEgyptit muüeres eur difcaiceau. 8 3 6a.
JEgyptijcurfalem omnem auerfabantttr >
313.3. curSfhingesprxforibustemplo"
rum ftatuerint.%oz- b. Deum ccerule*
vefieindutumfingunt.^o^.A. primim-
uentoresfymbolorum.xU.a. quidfer h»
nem defignabat.Z6.b. quid per oculum
infceptroregio.no. b. quid per ferpe»'
tem .                                 io.b. ö» ii.a.
JEgyptiorum litertjearumq;inuentïo.yZz,
b. *»<w /» eligendii\ regibus, xlvi.b. yé-
tteralex deftlentio .                      7J-b,
Mliani locus de casïore. 6/i.a. defargo,
pijetj.                                          ~H4.a*
JEliorum concordia.                        675.4»
./tó/o Harpyict, imdediBa .             l8l.a»
AElurus fymbolum falaciffimn, focmins,.
349-b.
AEmilianus Scipio inuidiaprejfus.) ic.a>
AEmonia,Tbcjfalia esl •                  707.a»
Abwylat i o impar.                  608.
AEmulatio duplex.,. vtilu & perniciofx-j*
6 lo.a. inter disfiares patria aliquand»-
vehementior. 7S0.3. rei honefts. ingenif
vires intendit •                                ibid,
AEneaspietamexemplar.Zyo-z. pulcher-
rimus a Virgilio induciim.         44Ó.b.,
AEnea.pietas .                                   8i9.a.
AEnigma de anno. ^zz. b. deconiugio■-
810.b. defiliabus. Cadmi,Aufoni]',jZz
a. degalloinpinnu templi.Sy.a. del»~
canica 13,4-3. determino.Gjo.a. Sam~
/onii.jiS.b. Sphingu.                  797'.b.
AEnigmatadegaüo.By.a.b' detejiudint.
834.a.
•Adulterorumpcenaapudvtriasgètes.ibid^ AEnigmatum lex..                           lxiii.a.,
Adulttrarum duarum hifiorU dmfaceu. AEqualitmin hxredmuferuanda.SSo'.&
infuosper cuprefjum defignata. 84.9.8»
AEquum esl eumeapaü,qu&in alios.fecii*
^64-a.
AEb. e quandoqf falutem ïediniendaian
651.
AErarium quid1.
                               éiS.a».
AEruJcatoretqui-             lü.a. C^joJ-b--
Aerius-ypro alt o. I73>a.3.i6.a.0^539;a.
AEfchylus poets non nift inter pocula tra*
geediasferibebat-.                           193., a«.
AEfculapius quu. 6 3 8. b. *</ Sycionios mf*-
lorum bigisAnusclHSi-ibid'. eur Deushte
birtes,6$j.a.b. curfulmineiiïus.895.a..
.eur lauro redimitui,%%\.-i. Mtdieorufrii
£r&(es, 640. b fub forma fcrpentisculr-
$SiS.
^oj.a.b. .
Adulterium quantum crime». 2.38a.
Wï-
<^_/i<: diclum*,
Adulterij proaemium ofcuhtm.
Adulteraüo mofohi .
Aduocatus Uediolani Alciattis,
A&teides dicïus Ac hi lies.
JE&a eur ditta Oirce .
•fedis Spet Roma ■                    H_________
276.a.-
I'i7.a.
350.b..
xxvi..
«jj.b.
75 9-a.
128.3..
•fegoHsThefeum mortuum credensinmare
ftpr*cipitat.                                 500,b.
A-gtdtj Beysij fymbolum.                 Ixü.b.
ffrfUup,                        é4J.b>
Aïgroto dura anima efl, fks eft, «^s.
ai?.b»                                                  ö
-ocr page 986-
90&                   Index
Maia,vna Gratiarumvnde dtclaMS-b
Jmenformicarumjeu cohors puluump
cilih cusloditur quam vna fcemm^j-
n8.a. militare Macedonum Phalan^
dicebatur.                                     -'"ti
agnomina,qutpueri maioribus impsng»
408. b. varia rabularum forenjiutn ■
a«nus vettere purpureo natus, qttidporteit'
aderit.                              JOf*
agon Capholinusa, Domitiatio tnftttuw
8j-4.a-                                           .. /
agrerum fertilitas per Gratias figntpc^'
688-b.                                                   a>
dgricoU cur diili cuculi.                  '^'u
agncultum vtilitas & voluptas . 113 • °'
Agrigentini eclorem coeruleum gefiart prt"
hibuerunt ■                                    5°4"
A"rippaficHcius-                                  7°' '
Aiaxfcutifer.7o6.b. fead arma compo-
nent Deos inuocat.
/47-a' Aeflc At'
Bus.
                    16S.3-2.40 a-&8?3 f
Aiatis cumVlyffe contentio. i<?3.b. •*#?.'
nia.7ii-z. mors. 731.8. tumulw vbt<
140.3-
tut,                                               «37-b-
AEfculapij hisloria teX Talerio Maximo .
638.a. mytbolegia. 640. b. templum .
c>3<j.a.
AEfiaüsfignum cifta sj/icis referta.4.io.b.
cuculus .                                          ibid.
AESÏUs, & Aefiuarium quid .         70 2 .'o.
AEjluttru infuU Venetorumexorditi-ibid.
AEtas Ciceronis
.
                              169.a.
AEtates bominum anni temporibus com-
paratA.                                         411.a.
AEtatum varia diuifiones •                   5 • a-
AEternitatU confederatie                671.a.
AEternitati cedit terminus.              ibid.
AEthtr .                                             84. b.
A e thiops non albefcic adag,          174.3-
AEchiopem dcalbare.W^.                 ibid.
AEthiopes cur nigri. 17 3. b. vnde diili.
174-a.
AEthon,Solis equus,cur fic ditlus. z6$.b.
A fabis abftinendiim. adag-
                   l.b.
ajfabilitas ijicolai de Oddis .           xvi.b.
ajfeflui oculorum fimilis liuor. Ji8.a.
ajfecius amoris a. Plauto exprejfi. 44j.b.
coloribus exprimuntnr. joo. a. debent
731.*
6oS-3'
Aiacis tiCas-adag,
cedere iuflitis.. \6$.b. furiofi. 731.b.
impotentum hominum.-j'2,9.b. moderan
di.z6z-b. omnespraterpudorem inamo
te concurrnnt.^^.b. praui in omni bo-
mine. $8o.a- fedatiftnt in iudicibus.
6zo.a.
Afri,mirn. cattiditatis gens.
                }8.b.
Afröte& a tergo.a^g.ios.a. &%9ib.
A gallo candido abftineas.^^^. liiib.
Agamemnon.z^o.b. quis,& vnde diclus.
169.a.
Agamemnonisclypeus.z6s>.a- infignisleo,
lvi.'a. Ö>iö8. regiafententla. 8<?j>.a.
Agamemnoni quid vitio datum. i66.b.
Agaficlis apophthegma,de regimineprinci-
pum.                                               64.b.
Agathtclis Peripatetici iactantia retu/a.
310.a-
Agendi initium fecundum vires cuiusq;
[umendum .                                   119 a-
Agentes & confentientespariptenapuniun
tur.                                               71e a.
Ageflaus noluit fimultatem exercere cum
Lyfandro mortuo.                         65 6.b.
Agefilaiapophthegma,de ciuitatibus Spar-
tanis.64 b. de concordia-zi^.b. turnn-
Itis.                                               i84.b.
Agidisapophthegma,de^fditoribus,z6cb.
agilit.is delpbini.                              701.8.
Al^Kvpiit.adag.
aliingenij vigorcm&ttcumenjfgntflc*»*'
alaudaauis.i;t-a. ö»439-b' galerita&
caffita etdem.
43?.b- ingraminentdf
Alauda; in nido latet gtatnea.adag- tbl*
alaud&..milites galeati.               _ ^c'*
albus eolor qualis. $ol. b. quidf'£nlficet'
yoi-a. gaudium fo'l.a. integrhatem-
z^i.a-fignumautumni.
            -f0
album ty> purpureum quid.
alba indumenta in conuiuijs.fOi.a
tu ditiino.
inctt*
joi-b#
ibid-
alborisfignification es.
Al bvt 1 1 ad Alciatum.fuadentis
de tiimultibus Italicis fe fubducat,*^
Gallia ptofiteatur.
                          j/'l
Albutü Mediolanenfis Emblema ad AU-*
*««i . .                                                         * .».
^/c^aj & Arifiophanes vino madidijcrto ^
bcmtpoemata.                                 „V '
,              1 ;                                    i86.a>
alaa cauaa leonis.
Alcatraz, auis Mexicana qualis. 4e 5 • a •
alcefera.zi.a. vndedicla-              *£/•'
alcisdefcriptio ex Ctfare. 13.3b- «^"'
Kio,Solino,&Paufania. i4-a;. M"»«'
ffi«^, ,*iW. *»2»/*, remedium rttie
pji*'
-ocr page 987-
Remm 5c Verbomm.
pop
f1*- ,                              ^4•b.
Alccdonia funt apud lonnw.adag. 74Ta-
■Ajceftidi tarditas obiecia.
                 877 a.
*yhymia. Vide, Chymia.
a^jmiciviuaptElura.
                    H7-b-
•ahiatusadBituriges cuocatus.xxvi.aiias
Alzatus dicïus . 24. b. a/i«rf Bituriges
Jus ciuile docet.
19. b. belltcis tumulti-
bus agitatus. xxxii. Bononis.decet.xxyi.
carfnine a maleuolo quoda fuggiüatus.
xxxiv. cur aliquado acommunibus opi
'Üïonibuf defciuerit.xxvili. Doctorluris
creatur.xxv. erroris etrgutus defèditur.
107a. Terrarii docet.xxvii. Cratijsta
* <#f«'o ««or^W 1 éf.b. poeta, adolc
ilictsrde diaus snc^iJ.%71 b.74//. a'.
■aictmenes auceps                                  Q
^onanBalcyonfiribendum.1AAl cur
hyemepariat.7Ar,,
b ■ <*.,,
          i-
nis Alcedo.ibid-a. vnde dia* ibiA
aUyoms forma.
741. a. b. «;rf«, „,^.-, '
. 74*;b. 745-a. é-.90Va. folertix i»
nidificando.
                               745 a b
*lcyonumfabula.74!\.z. nomina,. ii,)/
alcyonij dies qtti.
                              744'bl
A\Kvoviov,ftuma marina-
. i
...             -Jf.............-•■■--                        'bid.
■"lat Manutyfymbolum.lxïb. &6ie.a.
'nA'j-
1
         /• , "'•' "■•,—,-.-■ .*/(:."■ Ale lupomm catulos.orfap.            Zf4.b.
*®4ïel*nenjis.\xvi. Medtolani aduoca ale& ludo vit» hominis comparata. c f 8.b
»«wa^.xxvi. notatus.i79.B. prof te. aleuadtTheflali.
                            rol a h
robahM&tur.xxix. qutdam fcrtpta AlexanderMagnusambttiofus.z67 a. m
iW hcöx.htnfriXft.xxxu. qutbusjli- daueribusponus loco vfJ,656. L cnm
Boxane concumbens cur panem gladie
dtuiferit.Uv.a. curlouisAmmontsdica
turfiUus.ii.b. curoriHcphiftionis itn,-
nulum apprefferit.
68. b. infatiabüis .
2-67.3. inuidus.jio.a. irapercitusCly
^rnamicuminterfecit.
i8g.a. tiÜMHt
ZroTJTde d'fUS l **• ^omachum
auof f °h btb*«t«tem. ,z7.
b.
quosformidxret.
                         ' ,
710.D.
mulisincitabptur ad mutandam docet»
dirationem
xxxi. SenatorFracifci Sfor-
*i*.
xïvi. Ticini docet. ibid. Ticinum
reuocatus. xxvii- Ticinum tertio redii
.
ibid- -vnde fic diBus .
                   Z4.a.
JLlciMi ad Bituriges carmen.xxxiv, ami-
ci.Xxxiü. candorÓ"induftria.xxx. do-
cendimunus.
xxxi. Emblema indetra-
y,v,- ~~.~ r-t—.— — ----... r           
tribus-69i.et xxxiii- Emblemata philc alexanderthertus ab ■vxoret.Ut^1
lugis omnibusprobata.xW. excufatiode fus.                    ■ »"-^xore\elotypa occt
frequenti locorum mutauone. éiz.a.b. Alexandri Magniambitio z66 b X^'
'J......J                      *o-----o
tia.xxxy.et 507- lapfus^i^.b. laus in
tlienapatria-
61 z.a. leclio qtrnlis xxx-
linguarumptrïtia^eloquentia^dodlrina,
&• folertia .
xxvii. locus de infignibus
Me Aiolanen f bus.
10 a. «/e methodoftu-
diórum.
ioy a.b. «ie principum eleSlio-
»«.209.a. maleuolietdtnuli.xxxiïi. me
morUlapfus.
58i.b. methodusdocendi.
xxix. merbus,mors & fcpultura.xxxiv.
mors quando incidit,
1 j 4. a. 0r^0 CAr.
" temporanea.xxvi. paradoxaquando e-
„dita.xxviu. patria.
xxv. pr&ceptorla-
nus Varrhafius.ibid. flipendium.
xxvi.
fymbolaqui ixxvct J07.b. w/«.xxv.
Alciatorum fchema.                          a4.a.
Alciatu gentis tnfignia.                        z}
a. *pophthegmataMinuidis.\ T^z.]'n
rigtdos veBigalium exaclores . 6xS b
w-147-a. celeritas&feflivatio i;.a
b- tontinentia.ivv.b. laus, ex Seneca.
V.a.b. materOlympias. 13>b. num-
mus
io.a. ertusprpclarus.i^a. ptrui-
cacitas.i'j.x fymbolumferpens.
lvii.a.
Alexandro emblema acceptum. 10. a. hi-
rundogarriens periculumpr?fagit.^ 1
;.
a. responfumapirata datum, loy.b.
alexandria thqKis diBa per excellenüam
48j-b. ^. 57 8.b.
"lexandrinuslurifonfulms klciau infen
.ƒ?£- .j                    xx.xiü,ö.<;o5».a.
AM%HV,quid.                                             ' a
ibiA, .                            »11                  j
aicieiadesctir naturamChamdeötïsha- Alexius Cn»,*,.*,./. ï'i-
WM-M\$MM$i¥l« ^              ^fihopurpurea^calc^
Munt
-ocr page 988-
Index
5?iO
tfi irridentur.                           ,!*£?'■'
ttmatorutn mores .                          ^°^'a
amazones ab Hercule deuifl&f9<>-b' *ur
Cbimétratompafata.                    ^'l'
amax.onum allegoria-i.                  ƒ ? 6 ■ °'
ambages.                                      l3iiT
ambidextri homines ■                     }ikv"
Ambigatus Rex Celtarum .              *9**'
ambitio AlexandriMagni.z66 .b.$* ^J'
a. CMarijzSS.b- Cn.Pompeu.^6-^'
& 167.3. lul'qC&fartt.             v^'
ambitionu mala.tSd.b.          & p6J.**'
ambitiofi & auari lupo cemario c'óü&tt •
i*j.b.
D. Ambrosij confilium Theodofwdatum'
88i.a. locui de aqualitate h&redïtatis•
8;o.b. degallicantu.87,8. delocttH*1'
SSib'                           '■'          7*
amens.                                           »7'*'
amicaqUA.                                     78.P*
Am iciiu etiam poft morteni d"'
rans.                                           <7^'
amicitia in aduerfis cernitur. 67 8.b. q"*
definerepótuit,numquai>erafuit ibidA\
amicus & amator differunt.yZ.b. ornft*
tempore diïigit. 678-3. fimulaws egf\
declinatur.itf.b. verusdimidium A**'
ma.                                         678-b'
amici veri tfpus.                          68 4- ^'
amicifucatï non admittendi. \ii. b- Jxit'
nts qui Heliogabaio . 197. b. pluresof
prejjerunt quam inimici.^8.3. qui dl'
ligendi .                                   67%-3'
amicorum duo genera.*,%% -b. o^« tantuH>
paria leguntur.                         679-?'
AMiNiMi! qiioq; timendum 70^'
amiratus regu gicilUa MattbM BoneÜ"
occifus.                                     711-*
amtsquid.                                       li'a'
Ammiani locus de elephantu. 53 4. b. ^'
Nemefi.                                 igo-Z-P'
ammon cur diÜus lupiter.                13.•*'
hy.VKid.ileK.                               j-77-b'
^moraJfeSiuspotentiffimus.^i.a. aligtr>
Ó'quare.^.ji a. <ü»J/fr«r.47Z.a. anim*
otiof&affeüus.48i-a- animiarbitriof*'
' toitur,n5deponitur. 478.b. apibuscor^
paratur.tfi.z. artium m*g*ft**>*at9'r
carnalis.ex Senecd.476.z- caftus &P&
diius.sy.b. coniugalu.679.xb. toni*
galis qualisejje debeat.8io.». cur al*'
t»s.479.b. curc£CUS.j^8o.a. curHpn*'
ri iuncitis. 57. b- cur ignis diBus.^}»
b. *«r »»<<«;.476.b. curJ>è"*t,{t-'W'
b.eur
Alietis campfts Lydf,a ea/u Bellerofhontis
fic diclus.
                                   8a-b.
Aii Q^y i » mali propte: viciiium mi-
lum.
                                       698.
Aüquidmali propter viciniini malum .
-. ".dag.
                         iSi-a-Ó^oo.b.
Aliud agere ,qui dicantur,              /oj.Ij-
Al ivs peccat, aliusple<a»tur. 7«-8.
Meitator.
                                    146b.
Allegoria armorum Amtris.479.3. Casio
■ ruó*
P0Uucu.11.7-b. de principum con-
ditione.ls7-b. ex Pontico Heraclidede
Ate& litK, 563. b. Scruij de Prtme-
theo .                                        418.a.
Megori&poet'tci. ratio .                     17.b.
allegorie labarum Hercults, -         j5>3-a-
Aller leut freiuid,iedermaus Geen- adag.
Germ. __                            ioi.a.
&K.Ko7rftó<ra.hKQi,tpti.                 iSr.b.
kKKoTfittpéyot adag.                   3'97»b-
altaren. -.                                    13J.b.
Alter 'anus- adag.                        109.b.
Altenim pedemin cymba Gharonris habe
re. adagium.
                         66o.a.
alphabetumaklicum.                    379-3'
Alpbonfi apophtbegmadeiudicibut. 611.a.
infigne, liber apertm.                   lix.a»
Ama lanquam olurus, ode ris tatiquam a-
matimis. adag.'                         f>8.b-
amabiles poll mortem .                 716.b.
amalthea vnde dicla.                    jil.b-
amaltbes. caprs.cornuquid.jlo.b. Jll-a.
b- fabula .                              J09- b.
In Amando ddeBus ej> confilium- 3 3 ƒ -b.
arnans a Plauto expreffus. 8i4-a. quivere
(tmatyfemperamat .                   678.a-
amantes nuïlum périculum refugiunt.477.
a. pallent.                                874V
amantium conditioper buxum repr&fenta-
ta 874-b- fymbolum buxut . 904.b.
amantibus cur tributus colorfiauus. JOJ-
b- "vbiq; tuta via .                   477.S"
amara Cypru efurientibus.              343-a-
amarantbm aqua tepida byeme reparatur
Venet'qs. ƒ83 .a. cur titmuluapponifoli-
tus.f 81.3. cur viridti dicatHr . ƒ81. b-
qualuflos. '                            583.a.
Amttrcstliquando verbüpetulant'u.i 13.b.
amafu iujju Galeazius Mantua Duxfe in
flumcn pr&cipitat .                    44J.a-
amafius nullus deformis.                308. b.
Amafis regu fatum.zop.b. fphinx.8oi.b.
amator vt aries ftolidum animal
. 3 3 2.b.
amatorcs meretricum.j)j.3. fenesdPla»
-ocr page 989-
Rerum6c Verborum. ^n
k. cur pharetratus.ibid.Z-\ diuinus quo
ModoyKvMviy-fo;.
485.3. diuinus to-
tu'ignufbid, diuinus Venereum dijfi-
pat.
453 b. diuinus vilde petendus.
48$.a. djuifus iqfiwiior. 346.». diui-
ti.irum multes a virtuteauecxt.
J7i.b.
duplex quid fignificet. 460. b. efl pul-
chritudinis dejiderium.
446^. & For-
tuh'a in eodem delubro culti
.130.3. &
règnumnon patiuntur focium .
400. b.
<£j» -vinolentia tegin'on pojfum.^jd. b.
Ö> 871b. & voluntas othnes dsjpcult*
tes fuperant.
ji8.b. Euryaji & Lucre-
tiA.npud Siluium.ir^.i. exotionafci-
Jgf.^Si.b. ex otio ortus laborem creat.
ibid.fy.
b, extorqueri non potejl , elabi
potesi.
479.3. /a«7è irreptt in otiofos.
j?J\P' fmmin* Smyrnta in coniugem
dem'ortuum.
679. b- fulmine fortier.
j 4Ji.b. fugitiuus ïnltalicam linguam
traduclus a Nicolao deOddiy. 6^9.
a.
fugitiuus Palitiani. 47;. a. yXvHviri-
*f<*-46-8 ,b.Ó* 87i.3.b. >«/«>•* comparn
r."r.S66
,b. Honori iunBus Verecüdiam
™^.j8.a. ^c»j.48o.b. ignu,im)i-
gneforttor.4U.3.
ö-4jj..b. intonftüs.
47»a. «e gemma fculptus. 442,. a. ,„
maritumyxorn DomitijTulli. 84<f.a.
»»/«rf3«/We^>w.4;j..t,. labortucun-
Mi.
48"l:a. laqueos vndiq^ tendit.iif.
a. Isonumdomïtor.ui.a. Lvitelltj in
iiiertinam.4^.b. M.Antonij in Cleo-
pteram.ibtd.a. mellefr felle efffoecun-
dtjftmus.
481.3. mellilegus depitïus 4.
pHdMoffiumCorradinum.wi.a. mei
l'legus Nicolai de Oddis, exTheocrito.
md. militin tfi.
481'. b. mirusCUrs,
47i-a.b. quomodo inhiberi &(opiripof-
J' -|47- a. rw leuis.ibid.b- finearcu &
'447-b.©>448.3. fenilis,errordici-
tur.66o.b. fenilisturpis. 496. b. /«»«•.
b W«A««m,.45,7.b# J^ retój /8rfw.
• "'»'■• 489.b triplex apud.Apuleium,
46o.b. ^/«,* ^lohntudinemtn,
plicem.
446..b. ^r/>« -vtpelUtur 4« 3
. b. TUfXosKj-IVipKo-TrQli;. ^So^ w/fl'
citer etccedit.tarde difcedit, ' g
A M o R, filiotum.                              „ '"■
«wow <tjfè5w <£ ?tof» expreft. 44J J'
antidotum. 49i.a. antiquitas. 477' [,'
'armorum allegoria.+7%a. coelesliseffi-
Ö£.4éo.a.l\ coniugcilis virtus. 847. b.
, definitio exTbeophrafio. 478.9. de/cri-
l ptio ex Marulloi. 474. b. defcripiio ex
thotnuto, 47 ƒ. b. defcrtptio ex Proper-
tio.ibid. defcriptioues varia.+Xi.a.- di
utnifymbolum S.Crux.. 48i.b. ift&m
»(%483.b. error &> inconslantia. 478.
a. é? M»»f»> error. tf; 8. b. ^c«e/f,' ^^/
. ma.4j$,a, illecebrt. 489.3. impatien-
tia qmfeocctderint.<m.b. initium.vi
fus.,y)ora. infignin.^^b. mei & fel,
468.3. natura. 478. b. petulautiaper
f-himtra denoUta^Lb! piHura. 473.
b- f«f«»A. ^.„v.44,j. frtfligium pr*
n>S'ononpeUitur,347. a.ftatua&de-
■   iZ'ru'^74- b- *-47f-a.b. fymbolum
. otrus.
g7l-a> /ymèolftmgUnt punico,
tnnigro clypeo.tfi.b. turpisamuletum
e]pcax. 49L3. ^v#444-3> visinette-
ros ÖHJ4JLJ. vulneraexoculis. 490.
a.. vutneraqualia . .            471.3.b.
*tn?Mf*x»ttri6u-t».442.a.&AisJb.'-qui
, fnter dotlos operam dederunf. 4f;.b
*m*r*m-(tccêdmtverba &. canws.^j b'
*more captusftudiofus^^.h, non cxpi'un
■   tHrM"f*.W.b.. a turpi c*nendum%
■   3JJ.aft\
Amph\arai infigne draco.                  \vj"J
amphisb&mx, oreparere tradituf . i4Y
«■mplexaripedefltem Philofopbiam, quid'
JS-a-
«OT«/ew 3«i434*.a.ó. J4A,, ^ „^,
. 7*m-}A<>.b.-.->c<nifm(>btreclatores ea6 b
/«fr»w iCfipffrurinre^ }
4g>3# b> ^;
Utctum.
                                             ,
AMvaervM Venctis.               't£
amuletorum dtfferentU.                  3 4,.,
Amult tn Italiadjerpextibnt deleu.
71I»bJ>
Amyg-
846>b. multorum malorum caufa.^i.
to. nutuuspalmt arboris.z0o.a.b. -Ne.
Pore & Upetofenior.
477#b. nudus,ri-
*ens,nullis nrmis inJèruBus.
447.^ Ö-
tnncith*un„j:~
^4-. b'. 7ro.y£a.[*.é.-
prmcipïs tunodi*
riw^r. 4*i.a. PbiUppiinThej,alam
muUenm.v
» -a. pluspouffquJL vis.
4; Kb. />«*fox« Honorem <$. Verttatem
.tȟtg-ans. 57-
b. pullorum in palumbe .
•ij-a. Pythagor*. ingallös albos. Ijv.a.
Quantum vim habeat animosfleBeitdi.
449-a. quarationevincat'Mate Nefto.
**"*■ A77.b. quomodo ab amorcfupere-
""HSj .b. l»omodogcntretur,tl'jfifa
-ocr page 990-
Index
piZ
quaUkieröglyphicum ïnofltntU. ,Ü>
quid hieroglyphiceftgnificabat.ibid. r
rumvariarum hieroglyphicum'-ibia. •
ftbi caudam mordens,quid.ibtd- j*n»
fus.ii.b. tortilis Ducum Uediolanen^
fiuminfigne.                                     : ■.?',','
anguisprafdgium..'"                         l}'
angties curfeneclute dbieclaquótannisW'
iuuenefcant.                                   •/,'"/
anguifer Bax qui.                            f&>
anguipedes gigantes.                           ?','
angulia coeli porta.                   ' rxv' '
animalia commoda ö«incommoda\jüan
runt.6}j.3. cor magnumbabentia,.»'
midiora.iji.b. düo,quanonpojjunttl'
curari.kj^.b. npzpcjltd. \ Syj-»'
Animalia quadrupedia, quorum ment"
fit in Emblematis Alciati. Mee 2,3. h'
per.j4i. Ariës.3'ij. 'Aïclla-J>4;- A»'
nus.47,&'373, Canis.i;i-& ^95. V3'
per. 409:- Capra.'iSs-5 3 f- & 6o6; C*'
"tulus.718. &813. Elephantus. jj};*
734- Eqims. I?3. 16i.Ss.Mi. ?»?""
iffj. Hinrmtus . 2<>4- Hircus . J*1'
" Lèxna.77. 3iS. & 542. Leo. 86-l6j'
-i'i6'8.r8;.44i.6j4.7|i.7«8. 8Ï796'f
pus.<r54. Luca bos.j33. Lup»s-^8^
& 714. Lupus cèruariUs. is>4- M"s'
i8i,&4ol. Musalbiis.3 4s- M«s^a,
mAUcusJïbid. Muiïmon.7.8^- MuBg
la.54;. Pellis leonis. 170. Pelles.34»'
Pe'llesraurinx. 103. Siicula. 18. .S.W«
133-336.&75I. Taiuus.190. Veriie*'
i'8. vulpes.8o3. Zibellus. :,.■**,'
animalia,qua p'r o fignis adhibita a Rar/ta"
'»**.lvi,b.' prODijs habita.           4l°'
dnimalium inïmicïtiapoft mortem. 2\>'
a.b. qu'orundamfolertia.l5i.b. trta.i,
nera,aerïd,aquatilia,tcrrena
, 41?.*.'
anima de coclocli. 39.b. esl nonvbiant'
mat,fedvbiamat.
<f78.b. hotninis ate
»*.67i.b. omnibus rebus corporahb»
praferenid. 6
j 4.3. [edundofitprudens ■
èn.b. ficcafepientijfima.
          JJ^a-
Anima tres 'partes.                              * ' \
animus db externisminimèpsndet.lOö.a-
adfuperna eleuandus . }y..b.é* +0'3,b'
aliquandorelaxandus.7. a.b. w»/W»'
' cuiüfdam ïufebijintorment>s.t<y.a. #
manus inconfians & lubruut . }*ĥ ^
moderatus Artaxerxis.636.8. w<^^
/Jfe Them'isïoclis. 6 2 9. b. pertinax Cafo
nhimpróbams.
yi6.b. f/**>•»£*.ïtfi-'r*
animiarriOr'Düsgratus.xi.b. conteplat'
qua.
AmygdaivsÏ                              8?f-
■Amygdalus fymbolum pucocis ingenij .
876- a.
amygdali defcriptio .                    87f.a.b.
Anacbarfis apud fuos nullus, Aihenis ad-
mirationifuit.
                             614.a.
Anacbarfidis apophtbegma defore^o;.b.
Ö> 713a. de inuidict. 3i?.a- de naui~
gantibus
704.3.- dormientis decubitus.
7<S.b. 94.b.d'I<n.b."
Anacreontis Ode , de Amore mellilego .
470.b.' [
A vcuedti 71a,, &fenfuum vacuitas. 2.9 j.a.
anagrammatifmus artificium ad ojlenta-
. tionsm ,-                                      lxiii.a.
anagrammatifmi ratio qua.              ibid.
anakgia prudentis turn moro, 880b.
Anapij ó> Amphinomi .fratrum pietas in
parentes.
                                      83t>.b.
anaivnde dtcla,                               z+6. b.
anathema Veneristyeculum .         3 3 i.b.
Anaxagoras Stlemferri igniti majpim-ere
didit.
                                            S9$-a-
Ancbifis ex lumulo ferpens exiuit. ii.a.
anchora quid . 616. b. delpbin» iuncla .
<5ié.a. pro refugio &fecuritatcj, ibid.
. Thalafliarcbt Galltct . ^^^
Anchora dotxinsjtdag,
anchora orthographia.
Anchoranifacram £o\\xzK.adag,
Anchoris duabus (a]ta%,adagi
ibid.3.
6l-é.b.
ibid.
ibid.
«17.3.
xlix.b.
Andocidt Bythagorei fymbolum:
Andrea Cratandri ds Cbonrado Peutinge-
roteBimonium.
1. a. VVecbelij'fymbo-
lum Pegafus
. .
                          lxu.a.
Andronicus Imperator cornibus ttruorum
pajfim affixis adulterasnetabat.
178.b.
fenexpuellam in vxorem duxit, S$j.V.
ANEXOT >§ öjwiy* .                          190.
Anellod £cde,qualis. '               ni.a.
Angerona.Jilentq Dea •         68,bt&6^.0,
Angeronia & Volupia Dea apud Roma-
nos
,
                        '                     468. b.
angeronia fimülnchrum.                    ibitf;
angli diuinatoris vanapradiclio. 43 ó.a,
anguilla. 111.3. lubrica.                  ibid
Anguillain üngmcmtii.tidag.' ■ ~ ibid.
angullaferpentes.flHtfiattles.l-.' r ■ ■ 97.b,
anguillurum muitituHv'vij.lbl.i: natu-
ra .
                                 ' . 3Sj;b.
Aiigmllascaptare.W<#g. " :' ~ 385.9,
angutllas captare qui dicantur.f8j.3i &>
3 84.3, in'aqua turbidapifcari. 3 K3,a.•
anguts Ambrojianus Mediolatti.'(,^\,b.
-ocr page 991-
Rerurn & Verbofurn 1 pi 3
'ïnWti. font, tcttli. wo.b. fortis rio
**iilèx.%7o.b- pMtes dun..^i^.b. PHn-
tdsDeogrktïffima.}0.h. /edes anince
Tebro,an in corde.A.li.b-&
4I3-3- timi
diejlmortem/ibi ajferre.
ƒ i4'.a.b. v0^
ptas magnum vittutis pr&tnium.lö f -b.
mimum animo videre,maximt*>». 8oi.a.
Animi gerterofi, qui amori[ucctibuerunt.
44*5.3.
Anna Mommoraneij Jymbolum i tnfis nu-
dus .
                                             lviii.b.
Anno Dux Carthaginenfium in exilium
pulfus, quod leone pro iumentovjusfue-
rit.
                                                i7o.b.
fnnonaUomana                              74J-a.
Aiino^aiii arboré tranfpl3tare.<ï</^.S/}.3.
innuluz in primisnuptijs cur detur. 840.
b- pronubus ferreus .861b. pronubus
tyonf&pro arrha olim dabatur .ibid; /er
uitutisfymboliï.x\\x.a. vnde diBus.ib.
annuli dextrus implicltas exbibètes.xn.a.
*nnul^rum origo vnde.                    419.a.
*nnus\it3us ,                                     96.i-
*nni hiereglyphicum, ferpens in fe remin-
tUs.$6$.b. qttatuortempora, eorumque
W«»er/».+ii.b. fymbolum Sol.-xl\üi.b-
Anonymi cuiufdam epigramma in meretri
cï Veneta.nob. in Pbaetbontêzój.a.
Antagoniftafortitnatorum inuidia Arillo
telt
                                             3i9.a.
Ante barbam doces Cenes.adag. 875.3.
Ante myfteriadifcedere. adag. 49.a.
Antequam incipias conCaUo.adag. 116.3.
ANTEP02.*'d ett.Amot virtutis. 45-7.
ANTEP02,Amor vututis alium Cupidi
nem fiiperans.
                                4si.
AvTspsjf quis , & vnde ntttus. 4/8. b. ó>
460 a.
Anteuorta &> Vosluorta, "Romanis culta nt*
mina.
                                           io9.a.
Anthufa- nomen arcanü Vrbis Tkoma 6/-a.
AvTió.VHpet,vel a.vS'fU^irago .         79.a.
Antichrifitis credttur futurus Nero d qui-
èufdam.
                                       191.b.
Anüdota duo contraSirenu cantü. 491.1?.
Antigenidis apophthegma,aduer/us obtre-
ciatores
.
                                       xxvii'.
Antigonus Liberum pat rem imitatur bede
ra redimitui •
                                 I6.b.
Antigoniregis apophthegmatn.de adulatio
ne aulicorum. 1 97 a. defilij temeritate.
i66.i. deholie aggrediendo.j}6.a. de
regibus. 64.b. de taciturnitate. 71. h,
flementiain maledicos.6}^:a. reffron-
J"m de mouendis cafiris .              71. b.
Anttmachus Lyricus cur ffecas diüus.
iï»*iwfow frChariclesfratres^thiredi-
tatcm diuiferint
.
                           g J0< a<
Antiochi Soteris nummus. 170. b. é> 641.'
b.slratagema in.Galatas. V-3-a-b.
Antipatn cmdehtas m matrem Tbeffalo-
nicen.                                            ,ir u.
KvTtmhcLpyeiv.ttdag.                      173.3,
jintiphanes viuere & bibereineadem fta,
tera coüocat.                        . iji.b,
AS riQvissi ma qua:que coramen
titia .                                                760,
Antiftbenes AtheniêfêsÓMTÓ^9avAf ridct.
'587.3.
Antijlbenis aptpbthegma,defratrum ton-
cordia .                                         iij.z.
Antonini Auguftinummus.ttf. a. 769.3.
&$5 }.b. nummi quatuor. 641.3. 1'ij
npophthegma,de bono principe. 617.3.
Antonius.
V ide, M. Antonius.
Antmius Rota Bdtauinus excellens lyrifia,
■fii.b. Ker«x d, Lucilla zelotypa occijus^
2-44.3.
Antonij Querengi epigramma.in Jtnnuliï.
*H.a. Thylesij epigramma de Vrome-
theifurto .                                    418.3.
Anuliepigrammn,deNarciffo. J06. b. j»
mdociles .                                    17 4. b.
mus cüfaltat,morti delicias facit. 497.b.
anus ctl>t*fdam apopbthegma in Tbaletem
*flra contemplantem .                  45 1. b.
A°n>f vnde dtc-ia Grtcïa .              781.3.
Apelles vulgus fut artis adhibuhiudicem.
U6.b.
Apellis pcrgula .
                                  mfc
aper HrymanthMSi UrtiUs laborVLerculïs.
SPS-b.
aper fulmen in dentibus habet.
ƒ41. b,
tmpetus &furoris hieroglyphicü. 5? j.b.
apri Erymanibxi allegoria '.
               Md,
*pis& cupidinis cvllatio.+ji.a. inudui-
teros fiuitia .                                469.3.
apescitiuspunguntpollutos libidine.ib'id.
nee feri,nec manfuetigenerisfunt. 471.
b. JoU exbrutis regem habire dicütur,
633.3.
Mfum natura.65 j, j. nxm Mtulium ^
apex genus gefiami nis ülaminis. 'é^'l
AVPjé ir» cur,& vndediBa Venus.itS.b.
Mm m        Api-
-ocr page 992-
^*4
iudkibus fn.a. AnacharfidiSjdV/^j'
40 ƒ .b. ö> 71 j.a. de inuidia. 3I9.a. '•f
nauigantibus . 704. a- Anicul? cuiu*"
dam»inXhaletem afiracontempliteW'
43 i.b Antigenidw, contrapetulati^
ohre^atorum.
xxviii. Antigoni, M*'.
dulatione.
197a defilij temeritdt^-1'
%6b-i. dehoBe aggr£diendq,ji,6.Z. "e
Regibus. 6
4.b. de taciturnitate • 7> °'
Aiuiftbenis,^c fratrum concordia. 1'/'
a. A ntoniai Pij.de bono Principe. 617,a'
ApolJoüij, de Regibus, 95.8 Archid^"
ra\, de modsratione viclorts . i7i-b- »l
1 temeritatefilij.
171.b. Archita: TareD'
t\ai>deira-xZi.i. Argzi,de vxoribust'
lienis.i}Zb.
Ariftippi, deartibus ai'
difcendis.
417-a- Ariftonymi ,dedittf'
tijs.
if4.b. de pbilautia. 309. a. Af*'
flophatiis.rfe Socrate. xxx. AriftoteH5'
de pulchritudine.^e.z. Augufti,^ *'
dificio Bifonts.
48e .b. Biantis, de art*''
bus.
417. a. de bonis animi. 2.oit.b. *f
"vit& innocentia . 1
8r.a. Carncadis»»'
filijs Regum . 196.b* Catoni$> de adK'
latoribus.\cp.b. de
tttciturnitate.ilS'
b. deverecundiapueroriï.f04-a. CW°'
menis, de oratoregarrulo. 3 ij.b. Co*1'
ilantis Imperatoris, de fifco Principe'
619.3. ~Dematati,defilentia.69.b. ™
mctin,demaledicentia.t>97. b.
Dein0'
cthtyde connubio.S^6.a. de ira cohibe^
da.x%%.b.
Demofthenis,infunusau#'
ri.67j
a- Diogenis.de adulatorib^'
a;8-a. de Arifiippo &>AriJ!otele . 37?'
a.b- demeretrice Olympionice ■ 3 3 2-''*
de mutatione morum. 174. s. de fe»e'
Bute inopi .
3 61. b. de jbrte human*'
Jf9.b. de Spe. izy.a. deverecundia'*
fuero.jo^.a. inABrologos.tfn.b.

Muficos.6i.b.&> 6i.a. Epaminoiid*»*'
bono Principe. 617. b. Fab'i Vetriico"?
rfe beneficioaSpere dato.6$l.b. HeraC'.
ti,*» concordiafuadenda. 94.3. Ifi"°
Cynici,/'»Neronem lyra canentem. t>\'
b. Laca;na:cuiufdam foeminaS)de efl»'
^«/» pudore. 841.8. -Lacarna; altcriu5'
de cura domeflica.8$6.b. Laconiirn»'*
ignauos. 361.b. LyCimachi,degul^
401. b. Menedetni, de Siudiofis ^f'
nienfibus.i}4.b.
Panaïtii, de vxore d '
cenda.^6.a. VtnanAiudeRegibi*'-6^
b. Vtnt\\s,deButijs. 869.a. deconW
nentia. 192..
a. Platciiis.deignauis-j 6*«
S, de Regibus.03,3. Pythagotx.dej»,
— ~
         " J          bttf.
JLpicius gufgcs , & eius tnort, j $i,b. fcri-
pfit libros de £ulofitaiL>,                ibid.
A pifcibus ab'Cüaetó.adag.                lv.b,
Kvtsia. cu veter^bm tantopert laudata.
j>3.r-..u-e>>i8.a.
Apiumfeputchm adhi'.'itum .         8f0.a.
Apio -. -neVcad-tg. .                       ibid.
A7rKa.vS>S:j)ml/AH.m Aun& Mommorancij.
' lix.'a-
Apodemius ójfentator Confiarnij tj.3W>»
apodidf"!-i <da.Indutpuerihs.        2,78-b.
ApollinmK carme» . d« Vhbortbus Hercults.
ƒ94 a.
■rffoüi» D.lphicus, teffentL. SjUi . xlvi-a.
& Biicchnf cur iunili. 419- b. fidicen
per cygnum defignatus.
771. b. medici-
' n&yfumprimustradidii.^iy.a. Pythius
cur cognomen Ka^iAt habuerit.
xlvi. b.
fJi «#*#*.
                                 419.3.
'Apollinu oraculum de Oedipode.j^y.b' «■
ijionftim Branchidu datum. 411.b-
Apollini facr*. cicade..                     778.b.
Apoüonim Rboditts ingratus in prueptorè
381.b.
Apoïïonij apopbtbegma,de regibus . 9J.a.
Apologi. de afinipeüe. f $<).b. de afino fa-
craferente.47.a- de au cup e & vipera*
43 8-a. debubone . 308. b. de caslore*
6ji.b. de coruo & ferpente .7zx-a. de
duabuAollit.
699.3. de /eo»e e£> apro.
/41. a. de leone Ó'vrfo. ibid. demure
eb gulam capto.
401.a de natiuitate
' plicu Cupidints. 4<ro.b. de pinu & cu-
curbita.
$39.3. detubicine in bello ca-
po. 7%;.
a. de -vitulo inteiiina vomert-
te
j ;4.a-b. de vulpe &capite humano*
804-a.
Apophoreta,quid.                           13 3 -b*
Apophthegmata & patria/eptem Sapien-
tum.yis.b. Riantis Prienei.
793 -b. Ö*
794a b. Chilonti Laceddmonij. 790- a.
b-Ö* 791.3. Cleobuli Lyndij. 789.b. é»
79°.a. Periandri Corinth'u'.791.8 b- ?*'*
taci Mitylenti.791-a.b. Solonis Salami
"ij
79i.b.6»7p3-a.b. ThalettiMilesij ,
794-b.&795-
a-
dpophthegmatavariorum. Ad'riani Ca:fa-
iis.de £<>»<> Principe. 617.3. Agaficlis ,
deregimine Principum. 6^.b. Agéfilai >
de ciuitatibm Spartanu.ibid, de concor-
dia.xi\.b. Agidis.deproditoribus. 160.
b. Alexandrt Magni, de feslinatione.
2.4.a. de inuidn.ii9.z. in exaSores ri-
gidos vi-8iga!ium.6i$..b,
Alphonfi, <*«
-ocr page 993-
Remm & Verbonim; $ix
»-.._-/•-.«______!. -II         -A-V                                                                                                                                             '
irietAti.9f.b* de v/u Veneris. l.b. C^_
Cïcilü Metelli Macedonicij^e tacitur-
nitate.ji.b.
Rhodiicuuifdaro,<k#e.
*3©.a. Scipionii Africani , de confilqs
*»ilitaribus. iji.a*
Sileni, de vin hu-
tnnna conditione.).a»
Socratis.rfe adole
fcente
jj.a. de occultandeigne aut fce~
kre.)-fS.a.b. $oloais,de amicitia.xlix.
a. SophoclistdcvfuVeneris.497.9.Spai
tani cuiaCdsuxi,de vxore pufiBa. 39 j\ b.
Themiftoclis,<& bono vicinc.yoo.a. de
inuidis.}
19.3. Tiberii Cx(atis,di taci-
tu'rnitate.j^.b. intyrannos£i(w$ófvu
6z8.b. Traiani Cajfaris, defifco.6i-?.b.
Zenonis Cittici.^e adqlefiente gArrulo].
7o.b. dehilaritatein conuiuio. 140.D.
dephilofophUfiudio. xxxti. dequodam,
fnguentis ddibuto .
                    3 yr. b.
■ApvttropheTfjuilijad S.Crucem. ioi;b.
■A.To£ê'&)37? Herciilis..                     T?7-b.
A^ox/)(j^a75i/, ^«<<<. 3 4t.a.ö' 3 4£.a.
^ppellationes pulchritudinis variorum va
«« i
                                               44T-b.
•"puleius afin urn fefingit Cererem circum
ferentem.^cf.b. de Gymnofopbiïits qnid
' dicat;iQ6.a. q-idfentiat de meretrici-
bus.                                              A-ub.
Aquaquid.76z.b. curpro arumnis vehe-
menüoribus accipiatur.
zzj.b. Clitorij
■ lacus abslemios facit.               ' 8f<>,a.
&qu& potus commodïtates •                I4<5.b.
Aqiiam bibens, nihil boni-yatias,adag.
i3 4-l>.
Kqu&vitre&qu*.                              -383 b
<Aquilet auiumrcgina,& löuis nies.30. a.
tturea^erfarum infigne.Wn.b, curcy-
&nosinfe8etur.76i.a. fortitudinis nota,
183.b. Gavymedem rapiensquid.^.b.
imperijfymbolum.Wu wedititfimis'lo-
ttfytdumponit.j io.b. infigneRomano
r»m.iS9;a. j„ slemmatisquibus vfeta-
ta.7ss.i3, panëOBauio Ctfan eripuit,
& reddidit.iS9.bV Prometbci vnde na
ta.
41S. b. proslemmaielmperatoris .
xU.b.Pyrrbus dicius
, flte 3. qmbus
/acra ams.ibid. Tarquiniopiieum è ca
pite abtfulh.ibid.b, volucrisSaturnia.
184.^. vnde di8a .
               • i±.b%
Aquila in niibibus,<?^,                  <S04.a,
Aquila non captatmufeas. adag. 6y$.3.
dquiU&fiarabti dïtfidiam. 710.3. hie-
- roglyphicum cur D, ioannt 'ïumgelift*
«ttrtbHtum,)i.b, omin*v«ri*iify.\}.
pr&ilantia .                                  '•""**,
Aquila quis primus pro infigni vfus fit.
lvi.b.
aqttiU dm in eulmine domus fedentes nu-
to Alexandro \
                               18s>; b„
Aquileia ab Atyla uiennio ob/effa.Sfua.
aquiliho nafóhomines,regij.
              18$.3,
ara Bowl s~j>ei .                                      Mj>.a.
Arabttm adnUtio-.,                          i<7.a»
Arachms arrogant! a.                      3oo.'b.
-Arborquid.76z.b.'funeffacupre/fus.849.
• b.Ó"8;i.a. inuerfahomo.          888.bl
Arboredeieda quiuiscolligic ligna.«rf^.
6$6.a.
•Arbores &l!ruBüs
, quorum fit mentio m
• Alciati 'Emblematis. Abies 2 57., A-
m7gdahis.87j. Buxus. 873. Caprifi-
cus.32.^. Cucurbita. f38. Cupreffus.
■848. Cydonia.Séi. Ficits acerba.Jif.
Glabs]. 8ji. Glans Puriica. 474. Hc-
dera. $6], llex. 868. Iuglans.i. Laii
rus. 88i. lotus. 484. Malus. 813»
MalusMedica.870. Morus 878. Nur.
8ij,. Olea.-ijj. 'Palma. 1.98, & 773»
'Vcïücai 611. Picea . 270. &8J9. Pi-
nus. j3 8. Platanus. 564. Poma. 370^
&813. Populnsalba. 886. Quci'cus.
110. & gJz. KoCa.ss. Rubns.373-
5alb:8jf. Vitis.X76. 676. & 741. VI-
rnus.
                                                676.
Arbores' Djjsfaer*. 13 S.b. qu&dam tranf-
plantationefiunt meliores .
           613.8.
Arboribns ■ comparatur vita humanet^j.
. 888.K
arbüftum;              ^                        400 .b.
Aibuftum vnum nonalitduoserithacos.
'adag.
                                            ibid.3-
Arcades curfia.Ka.vopi.yoi.48i.a. curvpo
criKnvot dicli.$%%.b.ö>
f 89. a. iMnaan
tiquiorésfe éxi/limabant,7és.b. primi
ÏMnam obferuarunt.
                    ƒ88.b-
Arcana domus Impcratoris non detegen-
da.76.
a. quanta diligentia celanda.
15-a.
Arcbelai reïficSfum tonfori garrulo datum.
3ié.b.
Archidami apophthegmaje temeritatefi-
lij.
2 72.b. de viftoria moderate feren-
da .
                                               171. b.
Arcbidamia Cererisfacerdos Arifiomenem
liberat.
                                         186.3.
Archilochuspoèta maledicus. i48.a.
archilochi epitapbium. 149.a. malediceii
tia,z^S.a, tumulus.
                      M8»
Mmm * Ar.
-ocr page 994-
flé
ex
Ariftippi apophthegma, deartibus addU
fcendis.417.a- cttntio.
              65}£'.
Ariiiij tumulus .                             tl
ArïSiocrates proditor.                      as'
Ariflocratis proditoris poen a. ■ l9S-a'
AriBomenes Meffenius. 1,84. b. * ^f.ie"
- ribus capitur. x8é. a. eapttts 'l«bt'r
ope Archidamiét. ibidem • eorde hit-
futo pr&ditus.
188. n. fecundo capi-
tur , & ope vulpis elabitur.
18 £■ °'
tertio capitur, &d virgine liberafftf.
i87.a.
                                        '.„
AriBemenis eor hirfutum . 188. a. W»
., ria , ex Paufan ia . 184.' b. & Mi-
mors.
188. a. parentes.iSs.il- iumu'
lus.                            ï**l'
Arifionis & Emomi certamen tnupcum.
TJS-b.&
776.a-b.
                 ...
Arifionymi apophthegma,de di<*'t<js- 1 /+'
b. dephilautia.
                       i°9-a'
Arijiophdnes hominem fapiêtem opttmur»
muftcum dicit.
                           6— •
Arifiophcmis apophthegma, de Socratcj-
xxx.
fabula.degaLlo.
             , ?
Ariftoteles cur »y.iovos , fiue ^tus ?^
elus.t91.a- explicettur. 305. a. W
gratus in pr&ceptorem.
191- a< neêat'
grues lapiUumtenerc in^olntu.
ioj-=>-
(S/AstüTofJio.a- plagiaat- xxX'
Ariftotelis apophthegma, depuhrttuëine >
44«.a. diuifioAtatum, 5.a- lapfus me-
moritum.b» keus, defolertia ahyo'
num.
             ^                         <■*' ^
Arifi,oxeni SptfctKivcu.                i* ' '
Arma AchillisposJ mortem Aiacis *d t»
mulum eius eieBa,
iéj.b. AchtUtsW
quibusiudicibus. Vlyfii adiudicata.V>y
b.&
164. a. armis irritantur. 65. "•
talladis. 123.b. ponerequid. 331.^
Armorumfymbola.           ■ •            h
Armellinus fymbolum cafih * tis. } 4S • '
Armeniffagittam Tigrim vocmt',& cHr'
u8.a.                                       w
Amaldus de Vitta noua aurur» verum ^
. miconfecit.
                             °l°'
Arnobij loens , </e antiquorum H!"cn
tis . 765.
b. infuturorum contettoris-
ArVuiiu's Paterculusfuo H"»l« mm'
7i4-b-                                      gifb*
^fr/» P«<« vxor .                               ij,
Ani&Poetivxorismors ,              ■ '■| ''■
>r^-^ %onf**.frnfi olim 2«* **'*■'•
864. b.                                    ^ •
Aïcliilochi patria. adag.              \ I48.b.
Archilochumcalcarc.aa'ag.             ibid.
Archilochum tetexe.adag.               ibid.
Archilpchia diüa.adag.                   ibid.
Archippe fcortum d SophocU ndamatum,
496-a.
Archiu Tarenfini apophthegma , de tra .
•288.a.
Arduin annulum ne geftsto. adagium-
xüx a.
ArculaGratiarumtnanis'.
          6$$.z.
Arden.                                         367.3.
Ardearum tria genera ,                   ibid.
Ardeola fleüarts.                             ibid.
Arddioquis-i 67. a.b. fuis coloribusdepi-
dus.                                        ibid.b-
ardelionum *rrogatia,y6%.b, mores.ibid.
sludia.                                       ibid.
ar dor,pro amore vehementi.         814-a.
Areopagitarum iudicandi mos. 6n. a.
Argei apophthegma, de vxotibus alienis.
138.b.
Argi mythologia.
                         12,7. b.
Argo nauis vbi fabrefaSta .            346.b.
Argonautica expeditio quid mythologie}.
809. a-
Argumentum pr&fationis Èmblematum.
i.a.
Argutia Ouidij, 74. a. puellarum in colo*
rum fignificationibus >               foó.b.
Ariadne d Baccho rapta.i^o.a. in i>ifula
NaxodThefeo relicta .                 ibid.
aries amatoremfigttifi.cat.}.}i.b. in au-
reo vettere quis . 808. a. Phryxstm ve~
hens quid allegorice. ibidem, b. fiolidi
fymbolu'm.^zz.b. vir gregts . ibfd.s.
Aiies iuitricacioüis meiccdem perfoluit".
ads.g.,                , , . ..                  190.3 .
Arietis et wei velleris mythologia. 3o7.b.
Arion fc in. mare pr&üpttaturus. coronam
capit.                                         SS-*-
Arionis d dehhino feruati hiiloricLj .
Ariolii ab Arifiijs manare credmtur.
664. b.
hriftarchi quï.
                              lyo.b,
Arifi,es. locus,dé ritu lud&orum in"■abtutn
dis tnanibus •                            177.3.
Ariftides cur Athenis pulfut .118. b. iu~
flus appellatu.s-1.69.b. Locrenfis morfum
musleU ngrèferebat.                 CyA.i.
'ArWidisintegntasdamnata. ' 631. b.
Anfiippuspecimiasfuat, ia mare preqcit',
V
-ocr page 995-
Rerum & Verb
0?
orum;
ïtotigere.brtipYiurtt siï marium. iSJ.a.
*rrog*ntei .                                  JlO-a.
<**rogsint'wufunt ij ,quinuptr diuitesfa-
&i
,
                                          I40.3.
irroganti*Ar n chnes.^ 00.h. ardelionUm.
3--68.b. gigantum. 37. b- indoclorum.
5
1 -a. Marfyt. 3 00. b. Menecratis Medi
*'-3U.b. Uhemnij FaUmonis■■. 310'. a.
1hamyrii.-iOQ.i- Theffali Medici.311.
b. ■vitioriA cornet.
                    17I.b.
A R s natiiram adiuiians.                414.
Ars ö> fortunaferefunt eire» idem. 85» tf.
a. magyrica.fS.a- pro fraude.7 Ar.z.fua
. tuiq^pro viatico eff.            "■ 417.3.
■At-tem quifequantur.               ■ 4t7.b.
^r*e fa3a,deyjtiibus in Emblematis Alcin
tipajftm incidit mentio
. Adorea'. 818.
Alea.j57. Alueoliis. 4S9, & 738. A-
RHitecuni.344. Anchora. «15. Ancido
« «aai. 7-j 8, Arcus. 438. 4J7. 451. éj8.
. & 7ji, Balcheus. 70JV Braétea auri
- velargenti. xiii.Cadnceus.j07. Gal-
ceiis.5 8;, Catnpana. 8*. Catena. 7J1.
Cera;.,z,i». 432. & 768. Charcula pi-
cTta. 1. Ch.rnix. 353. & 360. Chor-
da:.. 6o- Circulus- 344. Cithara . 60.
& 773- Claua. 270. & 751. Claui-
culi . 413. Clypeus. i«8. 473. & 683,
ClyftenjSö. Compedes, 377. Corol-
I2. 742. Corona ex gramine.i J2. Co-
rona ex oiiua, $7<\ Corona exquer-
cn.Sj-i. Coronaj.457. Crater. 41. Sc
41J. Cubitus.ij7. Cubus.414. Cur
rus. 167. 164.& 7.34, Doliolum.ii8.
Ebur.734. Eniis. 3 11. 511. 642.703',
& 72. J. Fax. 3f7. 41«. 447- & 477.
Iibula.f8j. Fides.773. Fila.393. Fi-
fcus. 617. & 630. Fiftula.873. Fla-
brum . 631. Fraenunv. ïfy. Funda .
Sn. Funis.393. Gaiea.738. Habe-
iis.iói. & 441. Iugum. 734. La-
byrinthus . 71. & 406. Lembns. *o.
Libra. 7gj. Lituus.7if. Lupata.193.
MaUuiuiim. 176. Membrana. 714.
Modms.3;7. Moneta Bnui.^i. Mul
orale. 606. Mulka. /8y; MuiaisA-
rabs.348. Naiiis. 224. Nomifma. 1.
Nouacula . 51}. OUa . 698. Palla.
128. Pamu. ï- Pedica.438. Peni.
. cuius.128. 1'eplum. 41. PeiguJa.
Slh Sc 80;. Peiaftis. 1. Pharetra.
475- & 6/8. Pileus. £42. Pilulx.siii.
Plectrum.773. Puluillum . 882. Ra-
«s.363. Renl.iéid. Re:ja.i4é,&3J3.
. ^«ptrnm . £07. Scutica. 442- Sar»
£2* *-*• Scyphus. 41J- Sella. 4i-
s«ta; ft. 8c6sS. Sertum oliuz. y>fr.
iignunrrmlital(..7I Swdoo:"^ Si-
«ra. ij9. Speculum . gat. & 78J.
5>h*w.4J4.,Stola. \S9. StragUla.
f^W Tarma. 473. Talaria. 5I3.&
4T7- 4<i. 473- 474. 6J8. & 6(fI.
Terebella. 405. Terminus. 78T Tcf
fera.i.&éé7. Trophasnm. Sij Tu~.
mnlus.495-.y7i. j8i. &,56j. Tympa-
«3-IJ9. &7I4, Vifcum. 438. &78J-
Vitriim.78y. Vicra. 473. Vrceus.'i7'S^
Arte metallum fieri pojfe qui negarint.
8io.a.
Artes ex'cerebro louisproumire,quidfitJ
i;.a. liberales quam illiberales fequi
I*tius.
                                     417.a>
^W/e* nullus Mo/as f al/is imaginibut
exprejfit.7&9.z. omnisfuo dcleftaturo.
/;ro- ,                         3o8.b.
Arjinoermira in liberespieias. '  827.b.
Artaxnxis moderatus animus .    63 <f ,a;
Artèmidori locus.de Nemefi.          16o.b!'
Artemifia MaufoUum excitauit.    ééj.a.
Arthemenis & Xerxis defuccefionecöcors
contentio .                                *-, r u
■**">*** •                           ISb
Anndofnfaiu». 1 =               43s'b'
-*««»j«#rf.i7-4- b.ö.782. a. »»«>«/«
^3 ,                                      34^-a.
iWW Aihenamm Acrepolis .            7 S. b.-
■AjiiJushieroglypbicumfapientU , fortilu-
dinis daboris &>.frugalitatis. 47. b. z'«-
uentam ferens. ;i.a. mederi putamr
t3»safcorpione.4j b. pHtatimu vitiü.
Afinus portans myfteria. «rf^. 49.3^
Afinus-ftramitia mauulc quim aururn.
«fint- encomiüper CorneUA AgrippS. . 47.b,
*/,w '«^/««jrV ontttlo cempararitur kUari,
374-a.
afmorum quorundam velocitas,
         .% U
"finKcommiffafacerdoti*.              „.'ii
öflerttatio Arabum*                          ?£'*
affentationu tnalum,                     XS7'3'
"jjenfatorum mores .                      ^h
Affidna ft.Ua raxum eról)at. ^f^
4*>- o.
AfidHitasinftudijs* .                   134.b.
■AM^Jfere, verbum.                       3éi.b.
M m m 3 o^,v»
-ocr page 996-
9i8
Index
0Üra cogere malos ej]etf*lf$mum. 4j S.a.
fiH.orum vu quant a .                   ibid.b.
nflrologi iudiciarij .                       43 J.a.
(tpologorum reprehenfit.^oh. vanitat.
434'b                           , ,
(tjlutia d*monu.jo} -b. Zyfandrt.j3 s.a.0*
6i<?.b Sirenum49t.a* Solonu,propa--
tria libemnda.S79-3.b- Vlyjfts. 719.A.
jtft)dam<tohiftrioQih<Lv7os.
          joo.b.
Art'A/ot*. Jf«* l.attucam vocent mulieres.
J4l-b--
Atalanta *b Hippomene curfu vitta-i...
8l4b-                                       ...
Ate calamitatem t& nocumentumfignifi-
fai.SJb- a Homerica S^lA- louisnun
cia.j6o.b. vni'e.dièa..;6i. a-&8s8.a.
At&. de cielo deturbats..fabula - ƒ 6o- b. Ö».
ƒ (Ti a- fabula in qms. torqueripojftt..
tter.an'tgro differt.^oo.b.. vtjttmq\promA
lo capitur.,
                               xlviii."..
Atergate DeaSyrorum...                   lv-b.
Athanaf'"->a pitgavv.fnggiUat.iM.. ljl.a.
Athanasij At luliani.cidepritfagiumjbid^
0thei& Épicurei .                           }9.b.,
Athent «Vu diclAfer excelientiam-, 48/.b.
Ö> f78-b eu> dofftt dicatttr-jeb- vnde
Tiominatt.
JiJ-b, vrbs loquaciflima.
7o.a-
Athenarum ï.'fignia *\%, l'aus. 5 6..b- Ö*.
. ^y.*. fymbolumnoölua ..
            Ii2,»b.
j^theriüi locus-.de poculoNesïoru.. 4x4 a.
Jitheïiienfes sb~TÓ$°Vte. f87.3. WTlTtl:
yoQÓpoi dici .ibid. loquaces.jXg.b. pul
lati de bello decreuerunt
,f04.a. vnde:
4ifti Cecropidt.) 6.
3 & 113.b. vola-
tum notlui pro fymbolo, viclorii,. habe-
hant..
                                       H^.a.
Atbenienfiumantiqua origo. 76$.b. bella.
exitiafst.-y^o.
b. infegnecicada.. \%j.z.
&no8ua.lvii.h- inftitmum contra otio.
fos.^
61 .b. iudiciadectdibus.6U>a, />«,
»<»*'» eos,quifeipfo%occid.erent. Jl6.a.
Arhenienfium inconhjUa temeritas. «dag.
iij.b-
A7iy.d,ythéï,abiLtmciMtur»verbumAriJt'o,
te lts .
                                        19Kb.
4tfaiZa/<»è </«'«>«>• Telamon. 744-2«
Atreus.                                        i6y.a\.
Aitalus ■                                       %96-a»
Attali dicebantm omnes Regcs Pergami,
71 Sb.
Atyla Aquileiam obftdet. 5 jz-a. flageüum
Etei
\ftnaminabat, ibid, in campKCa.*
talmnieti vmtttur. j/i.b. vitlailt*'
Ham inuadit.                     - fjr.a.
uf/y/* exercitus numerofijfmus. >'ffli
»»0« quali4,& quando incidit. % y i .a-
firagtt.                                     y/i-b'
Ayaritia.                               jtfj»..
Auaritïa metropolis omnium vitiorum-
371-a-Ó' 3 88.a. negotiatorts cutufdar»
C£jf.}74.a. quale monftrum.ïjè.b. f*
dix omnium tnalcrü. 373.3. fummuift
malum.$%Z.a. V*lètiniani.6i9,b- Vit'
., fyafiani,                                630-3.6»
auariti&cemites.}Z8.a. currus.571.b. «/«-
tefiatio-ibid. &volucrumcolliitio.j96*
a.. i^e«.37i.b, mala.}Z8.b. perniciet
quanta..                                    ibid.»
auarus hydropice comparatur. fft.b. mat
fupiorum minister.ibid. Tantalo in K'
qui4 ftmilts..                           370.a.b»
<?»««' homintspiettu.i7%.b. preces &dettt
tio.176.z- viua idea.                37J''>'
«««r; /»/J»o obfinijs onullo comparati. 374»
■ a.. 0>ambitioji.                         ttf-b-
tmarorum conditio. 37i..b.ö> 37y.a. •?r'*
cipum commentum.                   6}i.b'
auaris. cur tributus cotor fiauus. 503.3-
aucepS: ■                                        440.a«
auiïor &Autordijfermt.               iG4b*
auHorif Thefauri lingua Latina le.pfus.
f.a,
aucupium eum anatibusdomeflicis.lA^"8'-
audücia quomodo licita^
               ƒ77-b»
audentesfupra vires.                     3,72-b-
Audi.ChdydonemWajv               4n.a»
Augeriani:epigrammata dg^Lmore.^i.fr
&475.Z:
Au git. fiabuli hisloria.. j9<J.b, purgatioi'
feptimus Herculis labor.
                ibid.
augurmm ex cornice.                     io8.a.
auguria ^reuerunt,Httnnibal,Miforlianul
Hebmus, & P.Claudius.
             54«.a-
Augufli. C&faris apophthegma , d* tdifici*
Vifonis,
486. b.. dementia. <^3 4'b. rf'
F^ro amico confejfio, 197.3. diüum,fe^
flina lente-ii7..b. fymbolum,papiliotl
cancro,item Sphinx . '
               ivii-a.
Auguslinus, Nipbui fhilofophus,*tnator ft
nex.
,
                                    4f«J.a*
Auicenm & Medicorum diuifio etatü. 3 a.
Aues,quarum meminit Alciatus in Embl*
. matit fuis. Alx- 4J7-473. 474-*b7- &
Jio, Alaiici*. iyz. & 43 8. A'lcyones..
74*. Anas.x4é.&604, Anfer.é04. A-
£cs, 4«6,& 4^,& 738' AqiMla. ié*
183;»
-ocr page 997-
Rcram&Vcrboriim;
'1*3. 4Ï5. 709. & 76?.. Ardeola, \66.
■Biibo. 49jr. Ckada.f8f. 691. 748. &
773. C1conia.171.C0ccyx.17tf. Colü
b?.i8j.&4*}. Cotuix.iii.to7.ii8.&
3 ij. Coruj.315.673.&7ü. Cuculus.
i7J.357.et4io. Epops.jn. Etithacus.
399. Falco.3é6.& 604. Ficedula.399.
&41P. FrigiÜa.410. Fulica.7ii. Gal
lus. %6. Graculus. «04. Grucs. ioi.
• 389. & 438. Harpa.(fo8. Hirundo.
40e, 410. & 748. Ibis. 380. Latus.
3«5. Lociifts.^S. Mergus.711. Me
rops.78;. Mihuis.jH.&éo8. Mota-
c1lIa.354.Mufca.691. Nidus.709. No
ctua.iii.1yi.&49f> OIor.768. Ono
cro:alus.|8?. Ocis.z9i. Oua.709. Pa
jun)bes.814. Tarra. 78;. PatTer. 5*4.
J-eiuia:. 7S5. Porphyrio . 137. Stara-
Dams.709. Sturmis^o*. T1110.403.&
405. TurJus.438. Vefp?.i48.&é3i.
Vefpcrdiio.400. Vulcur. /4i. &673,
<?«« canorx Mn forum volucres dicuntur.
7-tr9'3" 'T*'t'T/,/5"?a'e-4J.a' Stympha
l'des.quintus laèor Herculis.
föó.a.
Auesqusns,^^.
                             '. b
<n*l*-}?2.a. ignicomparata.          i79'*3'
cuUfctta defcriptio ex Lucianö,. 3 78>b'
&i79-a.
loU^-                                        81 b.
mma"*fi*ripoffeprobat ipfa experien-
8lO h
Aururn habetTolofanun,.«%. Hi\\>.
Aujonq *ntgrr.»,defili«bus Cadmi. 7Vi.a.
°"f"yv}z.epigr:mma^ili9
tnbmumderofa&Venere. Ah,
rum floret rufitci „^j^ J
rtdetferuus.                                  Ju
autyicia fuperjlitiof* GermmicJpfebts'.'
/46.a.
aufpicijs bonis in choanda ret. "861.4
kvTÓ-x^ovaqui appellati.;87.a. foli <Sr&'.
cifunt.                                         ,8s9-a_
Aut regem,aut fatuum nafciopotteie a-
daS-
.
                                          i67.b.
autumnifignum cornucopUvuis &pomis
plenum.
4.10. h; ,ficedula .
              ibid,
auxilium legis fruslraimplorat.quï in le-
gem committit.ji.é.b- mutuum claudi
&c*ci.
                  <J8o.a.b. Ö'óSi.a.b.
Avxuiïm numqiianideficiens^sSj;
B.
TiJbelquidHebrüf.                      44 a
XJ Babyion JEgyptUgu» tdificata.tbtd.
meretnxp*rpuratavocetur.ibid. b.
meretruts typas. 4i.b. MefipotamU k
1"°Ad,ficata.n,3. -vndeficdtéïa. ibid,
tiabylonia mores corrupti. 44. b. muri in-
ter orbis miyacula numerati.ibid.a. no
mine vries du*, infigniu, vna Mgypti:,
aulica vita fylendida miferia.
*ulicorum auret compedes.
3 77.8
tio,
•A.Gellijlccus, depalma
*urata,/iue Orata pi/cis
378.K
toridi.
378.a.
199.a.
7.1 i.b.
^reafibulaquibuscompetebat. <U.a.'& iJT"* Ue^6tltmi&-
JSS.b. mediocritas
                    TI» jf J**W<>m*mulieres impudics.
- tbid.
.          44^.
Aurea: compedes. 4<fag. 377^.378,3.
aureadicebantur qua lucrofa.Soy.a. na-
la Hesperidum, quid.                  8o?.b.
«ttreum poculüBabylonis quid. 4l.b-. vel-
lus quid hijl«ricè.
                         809. b.
Aureliani Imperatoris omen exferpentCJ.
ll.b.
AureliusAlbittiuUCMediolanèfis.Siuz.
AurelijSeueri nummus
.
                   «541.b.
nurigavndidiBus.                           j.6z,b.
aurigd comparatur menshumana. ibid.a.
Auris Bataii3.^<*£-
                         6o7.b.
mttres cur dus., os vnum a natura datum .
70.b, in linguam defiuerequid fit.ibid.
Aurora Eos.Sj.b. ex Afir&ofratre peperit
ventos, 6i 6,3. JPegafum dono accepita
Bxcchus cur Bromius diBus.. 137. a. Cur
&K{fa;,Si.J>iKépa( appellatus..
141 b.
cur cornutus. 1^.3. curDithyrambus
diaus.i^.3. curfurens & in/anus di-
citurabHomero.itf.
b. cur iuuenis..
14®.a- curluyyimdiHus.^^.b. cur
liber.i^e.a. curMufis iunclus.
ijj.b
cur nudtfi. 143. a. cur nymphis tempè-
randus.ni.b. cur pater diüus.
131 3
wrpluresbabueritnitmces, 144 b 'é>
Minerua avVVltoi.i3
o.b. & Vallas cur
eadem ara locarentur.
13 3. a. & j>a!llu
T/TSiM3rh- h**""voluitCCaligu-
"
         . ™ieri voluit Heliogabalus.
7. a. tgneusjeu ignigena,&> cur. 143.
*■ ty***1diclus.ioj.b. -nlSpiMTnvKos.
Mmm 4 4i,b,
-ocr page 998-
Jlauim&MeniusVïrsil$tmuli. tfto.i.
Bearequid.
                                       jio.a.
bcattis nemo anteobitum.667 b* ©*788,a,.
BeccefeIenus..W<*£.
                          /8y.a.
Beceh.vex naturalis deprebenfa inptteris.
VS.a.
Becchus vnde diBus.
                           tol»-
Becchicoumthcenmtiiïprebrofum.ibid.b.
BeeRjbub d&mon, Deus mufcaril.
69 3.b.
Belgs'péruicax &fup»rbum hominum gi-
nus.                                              196.3*
Belifarijjufliniani Ducis, exitus . )iö.b.
beUaria->.
                                         i&b*
Bellerophsn Chimyxm vieit. l^.a. tqu»
alato vellus, quid. ibid.b. natura Nf-
ptunifilius,famaGlauci.8z.a. quidji'
gnificet.Z^.3. vndediSus.             %ua<r
Bellerophontisfabula. 81.a. mythologi» »
txïlutanho. ibid.b. & 8-j.a. temen-
tas.                                                 8J»d-
Bellcrophoncis Iitetas.«^;              ^tdj
Bellonaquq.                                      ïf.b*
Selloue/as &Sigo%efut Ambigati exforo-
re nepotes .                                      Wf?
Belhuefus Uediolanhm %dificauit. ibid.
bellu% interdü mitiores hominibus.
tëf.a»
bellü Bruti c£> Ca/sij. j 13 .a- ciuile. 11l
*■>•
€^ ƒ44.1- Galeacij centra Florentinifs .
}74. b. is/er Samiss &> trienenfes. 717.
a. quibus vtilcj,                         J84.D»
bellietymon.W4.b. finis quiseffedebeat *
74». b-
bello ciuili nihil exitiofius.             j44<a,
bella Athtnienfium exitiofa. 74o.b. C*""*
fiianorum quaroperuerfa. ƒ43 ■ b- ******
qua cautione fufcipienda. 739-a. ''«f*
JlinaLzcedqrufnierum.j4i.a. Roman*
mm.                                  Md'
bellorumfuafores.                           7iè-o.
bellicisin rebus celeritas^                 %lf'
Benediêïus Maximus,Brixianvs Thrajybt*
lus.
                                               S79-V
benefacere eü Dees imitari .           563-a*
benefacïa male locata,pro malefatfis ar-
bitranda.
                                     rei.b»
Beneficium qui accipit.libertcttem vettd***
<S8&.b. 5««' »«ƒ«'/ reddert, iniuftep^'t'
690.b. tardum ingratum efl.ib'd-a. v»
luntarium efl.
                            ibid.b,
Beneficij interduos l'ex.690.b. malecom~
penfati exempla .
                        7°3' 'r
Beneficia non funt exprobranda . *?o.b.
beneficia dandoimitnmuf Deum, n*ni'*Ê'
4i. b. templum loulconftituit. i j; a.
■vu de diilus .                                131. b.
Sacehi csgnominav»rf».i$j.a. cutrüsa
tigrihus traBus. i;o. b. & Apollinis
comparatio.419.a- iuuenta-i40.b. ma
terScmele. 15 I.b. mythologia. 139-b.
natiuitas i4j.b. nutricesnympbtii44.
b. j1>?>ulacranuda.i4pz& 47<S-b- fo
dalitium.i^é-b. flatua.                 138.
Bacchocur cornua attributa. 141 a. curef
figiespuerilis.i^ j.a.b. curferula &>pa
pauer tribuuntur-pèa; quarefacra.be-
dera.S6j.b- curtympanüdatur. I4i.b.
Bacchum comutum quifinxer'mt • ibid.
Baccbyiides poeta lyricus.
<foJ-a. propter
fuauitatem carminis diHtus Siren. ibid.
quatuorinconuiuijs requitit. 134. a.
Bacchylidestresfuerunt.
                  60 ƒ -a.
Bainz-etesaTamerlaiie captus Ó> cauea m
; tlufus-jio.b. malum, quodalttrimt-
: ditabatur,ipfe expertus\.
                 ibid.
Baltheus & Baitbeum ,                    707.8.
Balatro fcurra.                                 ijo.a.'
Balatrones.                                       ffS.b»
Baptislu. Cynthij epigramma de Venert &
Sohncj.                                        4 j's-b*
Baptizati pileolis alicubi teguntur.e^f-a.
barathrutn,in quod Laced&manij noeentes
pr&cipitabant. .                        186. b.
barbawveUere,iÜufionisfignum» &$6a.
barbariesexlureab Alciato depulfa.xxx.
xxxv-xxxVm.Gothica&Wandalica e-
tiamnum formidabilis,              7i7.a-
Barbatio ,garrulus nebulo.                103.b.
Barbiton jnftrumentum muftcum . 77J.3.
barrire,elephantorum efl.
                  5l6.a.
barritus quis clamor.ibid. vex tlephanti.
ibid,
barrus pro elephanto.
                       ƒ3 5.b.
Bartholom&fts Anulus.                    78$.b.
Ba.?itet}$,vndefic diSus.                 2o8-.b.
Bafilica Ii.Virginis Mediolani. 1 i.b. qua
do, &a quoddificata.                    ïi.a.
bafilica nux.                                        Ji-a.
Ba/ilij• Magni locus,de echentidt.^è^.z, de
pietate inparentes.
                       171,b.
BJ$M ut Neronê afiagitijs auocarit. 3 47. b,
Bafiardi quifint.
                               (Jol.b.
Bxttus P.ex Cyrenenfmm.                 38i.b.
Eacti SilphioD. stdag.                          ibid.
Battiades cur diilus Caüimachus" poeta.
ibid-                      I
BaUcis&Fhiltmtn concjrditi toniugalis
exemplar.
tlj.b.
neramw.
69i.a.
hem
A
-ocr page 999-
Rerum&.V
__________I p2f
pium.                                      ' ibid.h~
bonipaflaris eflt»nderepeeUS,non dtglub'e-
re->.                                               6iS.b.
bono, externa. xiv.b. tWe <&&?. Ji7-a°
Boni viri lacrymabiles. a^£, 141 .jb- Ö>
,É47-b.
BoKH a diuitibus nihil timendum.
77?.
Bon is aufpict^stncipieiidotn . J4J.
Bononia fludiorum omnium ahrix .
xx vi.
BononU docuit Alciatus.
                  ibid.
Borbonij Cardinalis infigne,gladiusflam-
meus.                                             lix.a.
Boreas ventus Septentrionalis. 181.b.
bos animal ad Inborem natum\ j 1 i.a.
boues Z.UC& .
                                      5 3 4'fa»
BÓTpuf. .         "■'"■-.                  i37-a'
braSlea vnde fic diHn. t                   xiv.fe.
bracied & Lamins, differentia.           ibid.
BraJid&Ducis a forice morfi diBum.
7ïi-a.
Britttnnus claudus vxorem c&cam ducit',
681 b. :
Bromius cm dilïus Baccbus.
          13 7.a.
Br on t es, vnu: ex Vuieani famulis . ibi-
dem .
Brutus&CaffMS. ■
                           fli.a.
Brutimors. f 12-b. Ö» ƒ 13.3. nummus .
642.. a. opinio de. fortuna virtutemfu-
peyante,perniciofum delirium. Jlj.a.
bubo prius adolefcensJiBus AfcaUpJfm-,
4S7-3.
buccina Tritonis qustlis.
                  ffi^b.
Burgundionum rex ab Atyl/t captus.
Sil. b. Jiemma, tria repagula rubea .
Ivii.b.
huflum .
                                             189.a.
buftuarij qui fint.                            joi.a.
B v x v s.                                            873.
buxus amantium fymbolum . 904. b. &
Buxumdicitur.Sj^.i. pre tibi*. ibid.
vnde diéla.                                      ibid.
buxidefcriptio.t7}.a- palier.         87».b..
*'»« fentiendum de Dijs.                '3oo.a.
beneuolentiaciuinm.firmum.iBtptrijpr&fi*
dium.                                            -<S4.lv
üernardini Trebxtij teftimemum,de Chon.
rado Feutingcro Auguflano. , i.b.
""■tf/i Babylónici locut, We gigantibus .
38.a.
Betainfipidi<9r.<»<»'<*£-
                       37T. a.
üifUquts.                                          788,3.
Eiantis Prienei apophtbegmaM mimi bo
««.i04.b. (fo artibus.417.3. de vit* in
tegritate.1%1.3. apophthcgmata.7<)i.b.
& 7S4.a.b.
èibacitas Alexdndri.
                       147.3.
Bibequinq; aut rres.antne qiiatcr. *<teg.
14«. a.
bibliain membranis fcripta.ad Philadel-
phum mijpt-j.                               716.a.
bibliotheca a Nicol&o de Oddis inftrulia .
xvita. Ptolem&i Philadelphi. 715.^
MliothecA veter es per quercum defignau,
8j4-b.
blits quid,& quotuplex .
                  %%6.b.
bilisgla/leA qualitas , '                   x87.a.
bilemin aliquem euomere,quid. 691.b.
birrus color qualis:.
                           C04.b.
Bisdac,qui<itodar.«rf^.               <?8o.b.
bispeecat,quipeccantiauxilium commo'.
4at- _                                           7i7.b.
lispuerifenes .             . .               • 4?7.a.
Eimrix metropolis Êiturigum; I9.b«
Bituriges populi Aquitania.
               ibid.
Biturigum infigne vermx.                  i8.b>
biuiumHeYculis,                 xv.a.d* ƒ67.b.
Bizati, 2«« dicantur lttdis-             J07.b.
bUfustCognomen Semproni«rum^ 407.a.
Blanc* Rubea fortifiipta é> caflijfima ma
trona.ii$. a. ab Acciolino tyrannovi
tlupratn. 81 ƒ. b. i/iavj ad maritum in f»
pulchrum dcfcendit.                      ibid.
boare quid^vndediÜum^            404.8.
*«*»{.                                             lóf.a.
Basotica au ris. «•/«/#£.                       781.b.
ite^' c»r rtttto babiti,                   Joi.a.
bombard/t vnde diBa.                     77 8.a
Bombard* fu* loannesMangueus miferï
, tm**                             7M-b.
bombus quid.                                   778.a.
bembyces,vermes fericum nentes. 880» a.
Bonaxentur* Citfiillii>n*i testimonium de
Albutio,                                       éïi.a.
bonus pr&fumitur , 5«* e# f"»* natie-nis j
malus,qui maU.                          789.3.
r^eHUtHsfimhUcrum, i^t-xh. urn-
17" A«.w &K» 7i&hejmv7l Kttzfc„..
^«ttg-                               ?1„.b.
Cachtnnus. 899.b. v»^ rfi(gw> ,. a.
C»dere->.                                            ioX b
Cadmidraco. xr.b. ftbul» ftHkiflêrisJ.
781.a.b. mythologie, ibid-b.. vxorHar
®«?*4
                                         7§3.a,
-ocr page 1000-
Index
piz
Galigul^nummuu
talix attreus Babylonit^wA >
callerej.
Callias afcortis deplttmat"* •
Callidus.
Callimachus cur Battiades diitus
taduceatores legatl qui.                 $09.3.
Caduceus Mercurij quid. jop.a. Ó> 897,b.
Jignum concordii. 510. b. eloquentii.
ibid. pacis.ibid. recTus^uid.jo9.b. vn
' defumpferitoriginem.
               -joS.a,
caducei defcriptio, jo7.a. fymbola. Jio.
a.  b.
ctiduceo impliciti ferpentes,            fe9.a.
etada barathrum Laeed&moniorü. 18 6.b.
C/uilij Meteüi Macedenici apopbtbegma,
detaciturnitate.7 i..b. faüacia in tefia
mento condendo.
         .              675-a.
c&eitas animi maxima in pbilautis. 3 08*
b.   mortalium .                       671 >b.
CpeitatepercuffusTirefias eb vifamMiner
uam. .                                 ijz.a-
t&cum quid.                                  480. a.
c&cus claudum geslans.6%o.z.b.& 681.a.
\b. cht debeat ejjepr&fes fenatus. 611.a.
cur fingatur Amer<-                   480.3,
C^</« /eo»/'* Nem^i primus laborHerculis.
594-b.
Ciremoni$precantium. jo.a. faer%S.Cru
cis,                                       63 9.b.
Cejar ambitiofus . z66.b. imifatus Ale-
xandrum.ly.a. leonifuribundo compa
ratus. 18 6. b. occijus in fenatu,-16 8. b.
y^c Splendore patrem fere obfeurauit.
,8éo.b. • .
Cqfaris ambitie, 166. b. Borgi%pr%fum-
ptio.                                       136.a.b.
1S.a.yyjt<r[/.os quid.                        648.a.
C.Caligula nouus Bacchus haberi voluit.
iö.b.
C.Cornelius obprtyofteram libidinem mor
te multatus .                            $t$'9s
C.Marij tejjeramilitaris har Deus. xlvi.a»
Calais & Zetes,ad quidrelata nomina^,
■ iZi.h.'vndediibi.
                     181. a.
cnlamitas nulla fludqs perniciofior quam
philautia-,                                307.b.
talamitatum cxtenita feries.        5JJ.a.
Calceus lu/tatusinfigne Romanorum nobi
Hum.                                       588.a.
talcei Romanorum duorum generu . j 89.
a. quales:                                j8(f.b.
Calceosmutare.d^jr.                   y S8.a.
Calceis dn vfiveteres. '•                589.3.
Calchas augur quis .                      j 64.3.
Calchantis cum Mop/o certamen diuinan
di.ibid. •vaticinium.                 jéy.a.
taligo human% mentis qu antafine opecae
lefli.j£.33 intelleftusbumani & are
&afu,                               • 766,b,
41. t»
HO-S'
317-!"
4if.b<
in mufca aluam abfurde pofmt, i 86.0
poeta elegtacus.
                        ' a#
Callipedes. V«£.                            roV
Callus & C*ttum                             Ji
Ka\ov a x.a.xZv quidam dedumnt.A4fi-''
calor infitus interdum moeren extmg»
J>
tur.
caiuitiÜAgre ferebatluliusCtfrr. 64* •
campana mentem adDeum excmt;°T'
fymbolum interioris vigilantu.ibtdeft
pr*dicationis.85.b.é> ?o.b. ^w^y^'
campanarum ortge.                              t<
eancer fymbolum inconslantii. ■' i'»9\
cancrihippidiiliveloces.
j?7-b. JWPJ^
nesfluuiatiles •
Cancrorum & parafitorum comp
597-b. graphica defcriptio.          '-:
Candia quo olim nomtneappellata. 7J.£
candidus & Gandor quid.
              ^°\j.
candid^ veftes gaudij Jignum.            '*' \
candidati qui dicli Romantt.         503"'
candor animi per cygnum defïgnatur.77 '
• b. &indusïriaAlciati.xxx. qutd A>
dato.
.
                                   491*'
Casina viaitascynocephalum oppugnas'
adag.
                                       7S°-°'
Caninum ocuium habere quis dicatw'
69 6. a.
                                             j>
ca nis cur appellat a Hecuba .696.1. cur »
Bus Diogenes. ibid. cur lapidem mij**
mordeat.
715.3. fidelitatis nota-i iS-3'
mrculis,pmpurttinuentor.i%.b. orbt*
LUn% consficiens,quid.
6jiJ.b. Ofirt»
infigne.h^.b. percujfa lapide ,non{er
cufforem ,fed lapidem petit.
719.8. f.^
inuido. 69 6.9. pro rapaci. }o<\.b. q"'
inhieroglyphicis. 696.3, rhetoricus*
ÜusZoilus.
                              69f°'
Canis feftinanscajcos parit catulos.«rf<*£<
877-a. '-.'....          ,             0.,;
Canis fxniens in lapidem. adag. 7.'t
canes regij qui Diogeni. I97.b. tyetlrii'^
élurnis terrentur.                       6'\>,
'Canes dominos [equi,mos antiqwts. S9' '
canus color qualis.
                        'T? .
canthams Bacchodicatus.            A^A' '
canticum a malieribus Arifiement ca
mnh
\
-ocr page 1001-
Rerum 6c Verborum.
9*3
**»».                                        i
**»tilenaSirenttm.                     49
Cantus coccygis. adag.                 1
tahtus Sirenum ,adulatons,          4
Vapanei infigne Hydra-i,                 
CaperpaBorem corriualem dormient&»*>.                                        1
Capete tnavs.ttdag.                       
Capere,pre decipere.                         
capilli monalitatisfymbolum',       
Capiuaccius ex curationemerbi Gall
gnum qutBum fecit.                  8
Capta gla<üiim.*<kg.                   
GipraUbidinu fymbolum. xlvii.b. tó
»»/«•3 34-b. /«/■/ catulum latian
b. meretricemfignificat.}^.b. &
rl^'c ■ 3                           
^apra_Scyrtt./nte£.                        é
wprificm.                                    j
c«ptare,quid,                            . j
£ Ap 1 1 y v $ obgulam.             
c«ptiuiquidam in SeUndftt a conc- fuppïieio afefti.                     
C*ptoresf&pe ipficapiuntur.
CfpuUru fenex quu.
                       
C*/>«* M/culapü cur Uuro redimitum
a. equ,,afin,,auteants infomnu ■v.«*»**!&«*. 194.I,, ,qui inumt
Jundamentu Carthagims . ibid.
mum Ueduft, quid. dé+.a. Gorg
tlypeo Minerut. 113 ,b. leoninum
glyphicum cuftodU & vigilantU
& 8y.b. pars corporadiitinijftma.
tybtricumaitejfe Plato.                 
Capiit vacuüm WKbro.adag. 8C'Wdamusnoxiui vicinu herbts.Curdani &Scaligeri opinio.de iauü
648. b.                                         
C«rrf«i «/ft-^j. cibut propriut afmom
97-b.
Carwe,,. Vide Epigrammen.
Carmen,proincantatione.
               
Carmina aurea Pytbagor* . 103.3. c
nn.de vaticinio Calchantu.       
Carnead» apophthegma tdefil«s /
19 6.o.                                             
Carnifexiuxta triumphames in curm
C*ronoftr*quil(>lo.b. ckfen verJ"fimilK, 703. b. cordu qualu.       
Z ntJhéf*iin*'* fntttM&pet^roln J>»xZ»rgmdi()nHm ,} (m
tem perijt'i67-b. Magnut vp faclta lm
perator.2.09.3.. §heintui cur quercui cö~
paratus.
in,a, endntus fam ex fe lau-
datus.
                                        iSjj.b.
Caroli Lotbareni Cardinalufymbolum,bc.
dera pyramidi inh&rens
. lix a. Magni
fobrietas.
147.a. Nonijymbolttm, dun co
lumnn complicatu
Iviii.b. Qnintimors,
quando incidit.
184.8. fymbolum , dun
Hercults columns*.
lviii.a.eJ» 2-3 3 -a"
Carpasijliniellychnium .                  78.b.
Carperefacilius quam imitari . é96.b-
Carthxgintshisloria.                      ijH.b.
Caruaialia in Era/mum.                67i.a.
Cajftodorilocusydefifco. tfip.a. de mortuis
non vexandu.
6f7.a.b. de piettHeergo,
parentes.
17j.a. defilentio.
            7/-a-
CaiTiotictis nodus.*^.                 508.a.
Cafts],u.&Cafts,idtf,                   m-a*
CaJJus lumin^j.                             710.a.
Caflitus mirginum Patauinarum . iig.a.
Cajiitattf contemptus. \%j. b. extmplain
7'io.b. Ethnicti. iz6.a- laus. 11 s>a.b. fymbo-
713 .b. lum armeliinus.
                        349.b.
C^/?«r animal vndeficdiBum- 6fi-b- &
fiber idem eii.ibid. qttale animaL
6jt.
a.   tefiiculosfibiabfcindit.         6 ƒ ia.
C/t/ïsy & PoUux.i\%.\>. Diofcuridifti.12.6'
CaBoris & Poüucis caufa phyfica . %%6,i.
mythologia.                               \ihtil.
CaBoris feu fibri filertia■',           ' éj;i.b.
CaBoremfibi genitalia exfcindere,qutd/tm
negant,alïj afprmant.               6$ i,a.
CaJlorea.8s9,b. /unt'.fbri tefthuU, 6;i.b.
Cafiorei utres.
                                   ifcd.
Ca/lruccij diStum vejlibus infcripmm. j.a.
C/«/»i errorem in natura fzcit.j$.b. infir.
mittts,feneBus,tres mortis nuncij.éèt.b.
Procopij Cilicis mijerrimus. ztf6.a.
Catalogus breuis bellorum Romanorum.
741-a-.
KetTct'TrcTta.piluU .
                        xjv.b.
K.et,9g.peuxHpes.. .                           i)8.a^
Catharind Mediee* fymbolum iris. Iviii.b.
Catholicushomofilius pei. ■
         17.a.b..
Cato Grammaticus LaiinaSiren .495. b.
Porcius invarqs ftudys excelluit.^óS^
Catonis Vtii;j2fu'apophwegmj; de adulato.
'ribuy , iSrj. b. de taciturnitate. ui- b.
deverecundia inpuero.fo+a. tnodeftia.
ƒ l.a. pertinax unimus improbatus^iè^
b.   taciturnitas.6p.b.Ó''1I5-b- telera».
■***•
                                           <?S7.a»
Catal-
-ocr page 1002-
Index
p*4
tatulluspartemnmm^tarum proqcit in Centaurorum forma'.                 liy.S.b'
pelagus
Catuü'i opinio de metamorphofi Prognes. &
fhilomeU.
                                3 r3 b.
Catulusquid.                                813 b.
Cauda alcaain quibusanimalibus.zZ6. b.
Uonum animi index- z8j.b. leonü cttr
alcaadiBa.
                               i8d.a*
Cauda tenes smgailhm.adagium. i zia.
Caudam cur moueat Ito iratus . i8<r.a.
Cauea,vocabttlum polyfemum. 73i-b.
cauendum ab ys, quibus nihil efi quodper
dunt
.
                                       7io.b.
C A v s N D y M a meretricibus. 336.
Caunij populivtplurimumlienofi. 6z8.a»
caupones éfinflitores primi Ljdi . 467.b'
eau/afrequentis mutationis locorum Al-
ciati.
xxvii. materialis Emblematum.
4.b. morbi Gallici. 844.8. multorum
malorumamor.
47*.b. oïculth-137-b.
•phyfica Cafioris & Pollucis'. 116a. tri-
plex ignorantie.
               799.a.Stoi.b.
iaufi,,curign'is én aqua a fyonfis tangeban
tur.S6}.3. du&>curnud&Charites.6%<)-
a. qua iuaenes a laudatopropofito au»-
cant.}6^.b. rerummuluhominibusin
eognita.714.b- varia,cur lunulasin cal
ceis geftarent Remani .
              j87.b.
ettufidici é"rabula foren/es vultury togati
Apuleio • \
674 b.
eautio quanta ejje debeat in bellis fufcipien
dis.
                                          740.a.
Cecropia vndefic diBa Attica.
         3 6.b.
Cecropida Athennnfes diBi.ibid- a. 113b.
& ƒ88.3.
Cecrops biformis.j 4.b. cur £ipvii(nomina
tns.ibid.& j£.a.b> ferinam commiflio
nem in Attica abBulit, & viris legiti-
mas vxores iunxit-$6-b primus bouem
immolauit-ibid. primus idolorum cul-
tum indnxit. 3 4, t>. quo tempore vixit.
3 é.b. Rex Athenienfium .         ibid&.
Cecropis mythologict.        3 4 b-Ó> 3'S-a.b.
Cela.no Harpyia, v?ide diBa .          iSi-b.
CeUnum,id csl,nigrum .                  ibid.
CeUritas lulij Cttfaris-if. a. nimia,& tar
dit as nimia vitanda.                 118.B.
celeritatis' &• ddifeniia lans ,          1 ƒ b-
ccnetapl-'S^ömpeij &fi£i'ofam eius.jy^-z.
S*B fum qui perdityfenfum amittit. 5 ƒ J ■ a-
cent/iureaherba, -vnde dicla.         6i4.a.
Centauri qui^ 6z$.a. vnde diBi .'ibid b.
vnde diBi ^ipvHf.ibid.a. vnde diBi Nu
l/igena.                                 fbid-b.
Centauroi,&huiufmodimsnftranegatU;
cretius.                                   ibid.b-
cepphi & lari diferentia .               39°. b.
Ceram auribus obdis. adag.          49 J••/
lerberus triceps, duodecimus labor HercU'
lis-ïyj. b. ■vbinS.bilèiiomuerit.66o-]>
cerberi tricipitis allegoria ■
             SSf'V'
cerberum ex inferis traher e, quid , J?8.a'
Cerebrum neinandito. adag.             I-S"
cerebrum fedet anima ,                 805. b«
Ceres & Neptunus cur ijfdem aris cülti •
\z$.b- vndtdiBfi.
                   74J,a*
ctrtamen diuinandi Calchantis & Mopfi-
j66.a. Eunomi &> Ariïionis qu&docu-
'menta fuppeditct.
779.K Mufarum &
Sirenum . $91 .b- Othonis VicecómitiS
cum Sarraceno.
10. a. •vinariuniquoruïk
dam Germanorum
.
                   ijo-a.
certius quodarte , quam quod natura per'
ficitur.
                                     417. b.
cerua&ripes,qUartus labor Herculis- f$f*
b. aureis cornibus diuitiarum fymba-
lum.
                                       ' ibid-
Cerun&ripedis allegoria ,                f9J'b*
Ceruinus vir. adag.                       iy*-b.
ceruus cur tamdiu viuat.éqQ-b, flultitiA
fymbolum .
                               lji.b«
KilpvKMii.virga Mercurij .             509-3.
Ki?o(,pudoris tingulum.                X37-b«
Ciuere,verbum obfeethum.             l6j&-
Chabrias e patria in Mgyptum migrtuiit •
«J4-b.
ChArephon.179. a-b. cur appetiatus vespef
tilió, ■velnoBu.t. ibid.*, farafitus lar*
comparatut.
                              390.a.
Ch&rephontesduofuerunt.             2,80.a.
Cham magus e$> veneficus.             109.3.
Chamdeon diutijftme farnem tolerat.1^6'
b. non folo vefcitur aere.ibid. -vnde fit
diBus ■
                                        ibid.
chamdeontis defcriptio -15 ƒ. a ,b. nMma>
lyé.a.
Chamxleonte mutabilior.^rf^. ibid»
chaos primum .
                             76i.a>
Chares è patria in Sigtum migrauit.
<fi4.b. r
Chariclis ér Antiochi fratrum diuifiopa»
trimonij-.                                  8jo.3.
Charites.^Vide, GrattA.
charta l-ergamen&origo-
                >jl$-h»
chartarum piBarum lufus .             4-3'
Charybdim fiigieiis incidi inScyllam *-
dag.                                         3oi.b>.
Cbt-
-ocr page 1003-
Rerum &. V
PIS
Chymiaefl caiïa meretrix ,multos inui-
tuns , neminem admittent
. S11. b. per
vellus aureum defignata
.
           809. b.
Chymi&defenfores contra aliorum ratiun-
culat.
811. a. difficilis pofttfio , num.
quam tutaprofeffio
. ibid. b. difteultas
quanta.tbid.z.b. veritas.Sio.3. vetu.
ft*'.'            ,                              8o9.b.
chymics, artis fcriptores .                  810 b.
Chymici , feu Cbryfopxi viua pigura .
Cibum in matellam ne imntictas.adag, \i,
a.3C4 .a.ö>36i.a.
Cicada ApoUini facra ob cantum . 749.3.
Ö*778.b. fignum nobilitatis apud A.~
thenienfes.
                                587.a.b.
Cicadam ala corripuifti. adag. 6pj, a.
Cicada vocalior. adagium. 748, b. &
.777-b;
cicada clvTo^povi; cur dicantur . j8<>.b.
humicanent,quid. J^i-a- hyemeeua-
nefcunt.
748. b- Locrenfes fanorn., ö*
cur . 77ƒ. a. Rheginenfes cur mut* .
ibid.
cicadarumcantusqualis.
69j,a. fabula.
,77>.a.
Cicadis cur tributa sanendifuauitas.ibid.
Cictdïsplew.adag.
                          s%7.b.
Cicero eloquentiéL pareus. Ié9.b. emert-
datus.ibid. iuuenibus voluptates quaf-
damadmitth.
45»8.a. <piha,uTo;.)'10.3.
tejlitit Antonio. 168.b. Romani eloquij
(tuHor.i6^.b. fcripta quidam fua cor-
rexit ,
                                          -xxxiii.
Ciceronis AtOi-169.a. ades. ibid. carmi-
na,devaticinioCalchantis.$65.iL. dijfi
mulatioposl bellum tompeianum lau-
data^ié.b. fuga 169%. infelix con-
tentio cum Antonio.
517.3. inueitio in
Vatinium.
ƒ01. b. iocus mordax in f.
Clodiiï.Sof.a. lapjus memoriéL,de pat f e
Ganymedis .
19.a. loens,de mi/era -oi-
- rornm clarorum j'orte.
141. a.b. deoc-
cupationejludiorum.
493. a. de regen~
dis affeïïionibus.
163, a. .de republica .
61. a. de virttftibus . 460.a. ex tpiflo-
lis ad Atticuin.
91. a. ex oratione pro
Archia poeta.
1. b. pifravria.'. 310. a.
respon/urn , de amore &pbilofophi«.->.
456. a. fententia anigmatica expllca-
ta. i^o.i. ver/ui a. muit is rep rehenfus .
7JJ.b.
Ciconiapietatis, <& gratltudinis in pflten-
-tes hieroglypbicatm, 173- st.& i?4-
Is,
veris
cheltquid.                                       397-b
Chelys muficum inltrumentum. 774. a<
Ckilon quis . 787. a. gaudio expirauit.
ibid.
Cbilonit Lacedtmonij apophthegmattuj
790.a.b.ó>                                    79i.a.
Chicani,rabuU vnde diBi.             404.a.
Chim&ra cur triformis. 8 3 ,b- gens bellico-
fa.S4.3i. ira.S^.b. monsLycUigneme-
ruclans.S}.b. monflrum. 8t.a.ö>8j.a.
b. muiier. 84- a. vitiomm varietas .
ibid.
ChimAri.mytholoptt.%1Ah. ptclura. 81.
a. b-
Chimarus pirata a. Bellerophonti occifus.
Sj.a.
Chinenfes pellibus vtuntur.             106 a-
Chinenfium fucus in mofch» vendendo .
3 yo>b. w»'o coüigendi mofchi . ibid.
Chiron quis. éij.b. Achïllem,Mfcula-
pium ,&> lafonem erudijt. 614.b. Her-
culis fagitta vulnere immedicabili fa
fauciauit. ibidem, a. «»fer fidera rela*
tus . 614 a- iuftitia omnes Centauros
faperauit. ibidem, primus vires herbn-
rum obferuauit. ibidem, fono cithari ,
tnorbos fedabnt. ibidem . -vnde dicius .
6i;.a-
Chiron redibis. Diogenis iocus. ézy.a-
Chironis defcriptio. 614.3. ferina natura
quid.                                            626.3.
Chircniucn vuliuis. adkg.                614.3.
Chirurgi pent ia vnde digno[cenda->.
6ij.a.
Chcenix quid . xlviii.b. 3 J4-b. é* 3éd.b.
Chcenici ne iniïdeas • adagium, xlviii. ö«
361. a.
Chonradus Peutinger Auguïlanus quis,
1. a. b.
Ghonradus.quid Germanis.                  7.a.
choragus & Choragium quid. 804. a.
Chordae vice. adag.                          777.b.'
Xpn?a\oyot ,qui.                              i;8.a.
Chrifiiani lmperatores dum inter fe ri-
xantur , auclum etl imperium Turci-
cum.                                             J43'b.
Chriftianorum lmperatorumprudentia in
hereticos.                                   ïii.a.b.
Chrislus Serutttor cur dijcalceatus. 589.8.
vsrus Pan.                                   411. b.
GhriftophorïMadrucij Cardinalis infigne,
Pheenixfe comburens , lix. a. ïlantini
' Jymbolum Circinus .                     lrii-b-
ïtf>v'«H7rêV«. ada^                         377-b'
-ocr page 1004-
Index
gz6
veris & &!iatis fignum.            411. a.b.
Ciconis, effigiesin fceptrvs. 173.b. in auem
conuerfifabula.ibid. piëta* inparentes.
ibid, a.
Cimbrorum & Teutonum arma• 1 vi.b.
Cimon Athenienfts inuidiapreffui. Jio.a.
patrem'e carcere liberat .            8jo.b.
Cingulum laneum nodo Herculano ïponfa,
cir cumligatum .                        863 .fa.
cinis,propoenitentiainfacris.]\i.a. vipers.,
remedium iêlrn viperini.            tf 4°. b>
cinericeus color qualts.                   joj.a.
Circequ&.i)Z.a. curdiBaM&a.j^.a. il-
luftm cur diBa.} 3 8.b. meretrix.l 37.a.
b. Solnfilia.^S.3. venefica. ibid.
Cines & Vlyjfts mythologia.
            3 3 7-a-
Circsnfium ludorum colores.          joé-b.
Circulm totum orbem denotat. 565).b.
C*Y»i populi cur turn long&ui. 64.0. b.
CirrMt&Cirratut,quid.
                é7o.a.
Cijjus hiflrio Bacchi.         .            S66.a.
Ciflifabula .                                    ibid.
cijla florum vensfignum. 4io->b'. $*£«* re-
fertct,fignum &ftatu.                     ibid.
citbara quid. 6i.a. muficum inïirumen-
turn.                                         774-b'
Citham inuentor Mercurius . '         éi.a.
titharas in legationibm adhibebant Geta.
ibid.
titrtu amoruf/mbolum
.
                871.a.
CfMtt £<?«*« 9»tf .                            898.b.
Ciun boni officium quod .                579'b.
iiuiltfprudentiaapud Romanps . 1 io.b.
duiten in Afried a locufits pulfa. 711. b.
incolarum virtmt• optimi\munitur. 64-
b. inGaüia aranispulfa.jii.b. fena-
iu velut anchorafirmatur.         6 lé.b.
Clatnor Mineruzvix dum nat& quid fit.
ïf-b.
Oamofiorlauioarjente.a^g. S8i.a.
Clara Ceruenta in maritum amor mirabi-
lu.                                            846-b-
elajfes huitts Editionts quid finguit centi-
neant                                             ix.
Clajficum quid fit.                        Jiè.b.
clajficum canere, quid. ibid-ah. quando
canebatur.                                ibidz.
Claun,Kercultsarmapropria.         i7f.b.
Claiiamextorquere Hetcali.adag. ibid.
ClattdiA Vejlalupietas
.
                  83 l.a.
Claudiani de gigaxtibmteslimonium. 38.
b. verfusleuiter mutatus.            19.b.
Claudim auguria irridebat.            5 46. g.
tlauecymbalum,inslrumentum muficum.
774.b»         _          ___.          . _ ...
clauis ad portat» teelt,qUt> , *J.6«
Claues adimere,quid. 864. t>. tWdabatuf
nou&nupts..                                 '£'*'
Claiuim clauo pellere./ï/fog.          463.°'
Cleanthisindufiria.                       S tl~'
Clemens animut Vefyafiani , & Titifify ',
Clement is Alexandrinilocus, defymboM'
xlvi.b.
dementia lulij C&farts. 6)4. b. principetff
maximedecet.iy5.b. quorundam lm*,
peratorum . 6} 4.b- vera virtus Princt'
pti.                                           ibid.a-;
Cleobti & Sito beati a Solone iudicati.
668.a.
Cleóbulusquu.
                               787.9«
Cleobuli Lyndij'apophthegmata. 78?. b«
79o.a.
Cleomenes Spartanus vino in infaniam vet
fus.                                           149-3'
Cleemenis apophthegma.de ofatore garrulO'
3 ij.b. verbagrauiffima contra defyerit
tionem-                                     51 }•"'
Cleon cur Larus vocatus .               3 91-3,
Cliens.                                         133-fr'
clientis cuiufdamfimplicittu.         I78.b.
KKnrofU,quid fit-                         Sf6-»'
Cliteridis varia nomina.             ibid.a- b*
KhHTopiQiVquid.                         8/6.a«
Clitorius lacw abflemios reddit. ibid.
Clitorij mores,qui.
                       ibidem'
Clodius Albinusinfigniscomejfator.^9 t.b*
Clodoueus Rex GallU primus tribus Hfy1
profymbolovfus esl.                     Jix.b-
Clunes fedeS libidinis.                   33i-a*
C/«/«i C. Mary nepos, eb fiuprum CAIUS '
* im'b*
                                                .
clypeare,quid Pacuuio.                  «J84.lv
Clypeum,& Clypeusquid .                ibidj
Clypeus Agamênonis.z69.a. Myrtiliquid.
xxxii.d-tfS/.a. quid ,&vndediaus .
' 48i-b.                                              J
C/yy?ec ja/W. 3 81.a. ^»«/e diBus. tbta.
Clysieris vfum ibis auis hoipinibus ofien~
dit.                               ibid.&895-°-
ClytemneBra ab Orefie o c ei fa. 75 4j?"
Cn. Viauius cornicum oculos confixijfe di~
blus. 17. b. Fompeius digitum combuf'
fit.ne confiliaV.K.reuelaret.         Üo.a.
Coaveslis,qualis.                          351'!'"
CoccineAvèfies\ideft,purpurei. $03.b.
Kó-^hos, cornu tortile,Panos*nuentum .
^°-a'                         ;         Oei*
-ocr page 1005-
Rerum 6c Verbomm. $iy
Ccelia celebris Comica .              ■ 871.3.
Ccelit Comict in aiïiont dexterittu & tlo-
qumtia.
                                        872. b.
coslum terra mifcere,qui dicantur. 3,91. b.
€celus,vel Coelius quidPoe tis.             17.3.
coemptio matrixnonij Species .          843.3.
teenobitarum quorundam defidia . 3 j 8.b.
cceruleus color qualis.                       504.8.
cognitio herbarum animalibusqttibufdam
infita.
                                           153 .b.
tognomen Magni,paucis tributum. 624.b.
tognomina Baccbi.i^y. a. louis. éii.z.
colloquium Socratis cum Theodotametetri-
_ ce
.
                                                 567.b.
colobotes.                                           407a.
Color quid Platoni, /oo-a. albus qualis .
joi.b. albus &rubeus.2./7.a. birreti'
.kus quts,
50f. a- birrus qualis. 504. b.
blauus quaUs. 5:03.3. burrhus qualis.
ibid-b- canus qualis.
joi.a. cinericeus
3a2V.y05.a- coccineus quis.;o$. b. «e-
ruleusqualis. lo}.a.& ƒ 04.8. flammei,
quo -"elabantur nouétnupti.
840.3. j?<*-
«»ƒ qualis. y03.3. fuluusqualis. foj .b.
fufcus qualis.) 00. a. giluus qualis. ƒ0^.
b.e^ yoja. glaucus qualis. 504.3. Ae-
/;««qualis.joy.a. ianthinusquis.ibid.
b. impluuiitusquisibid.a- leucoph&us
quis.^04.
b. melinus quis. ibid.& 505.
a. natiuus quis. 504. b. nigerqualis.
500. a- niger in ïï-thiopibus. ibtd. ni-
ger laboru index.
482.a. ofirinus qualis.
*03.b. pujlus qualis.joo.b. purpureus
quis.
503. b. <purpureus fymbolum vere-
cundii,.
ƒ04.3. rauus quis.sof.b. ruber
qualis.
jo3.b. rufusqualis. ibid. ruf-
feusquis.jO$.a. faginatus quis.ibidem,
toge. Roman* quis.
7 ƒ é.b. Venetus qua-
Column* lfidis.                                   4 8. b.
Columnas tiimpere. «^J1.              4o7.a-
comaflauairacundUargummtum.$oi.h.
comedones coelum terra mi/cent
. 35>i.b.
Comitis S.Pauli infauflus cafus. 7O0-b.
comités auaritie.
                               388.3,
Comitia diremit musleU tranfcurfus .
858.3.
commendatio Ma/k*. 77 8.b. pulchritudi-
nis                            ,                  44^. b.
commentatorum Plauti lapfus .           ^a.
commentumPrincipum auarorum. 6$\b.
Commercium.
                                   699.b.
commoditas boni vicinifumma. 69$. b. &
incommoditas vicinorum. 18 i.a- orbit*
tis.                                                68o.b.
commoditatis fymbolum abies . 8y8.a,
commoda pacisquanta . 737. a. b. 74ƒ. b.
746.a.d» 901a. $«'.                  2.25.b.
Commodus Imperator Her cules,& louis fi-
lius nominari voluit.                     17.3.
Communis Me reu rins.. «*&»£. 471. b. ö*
4*7-b.
Cewa.
                                                8p.a.
Companacico,g,»2W 7/*//;.               3 7 ƒ.8.
comparatio Apollinis & Bacchi.^ly.a. cy
gni &poet&.j6$. a.b. interdum odiofa.
6o$.b. reipublic&cum lyra.6wa. reipu
blies, cum naui ven tis agitau . 22ƒ. a.
Solis&Lunt.                               696.a.
compedesaures.aulicorum. 377-a. fuas e-
tiam aureat amarcftultum. i27.b,
compendium viu Chrifli Seruatoris.64.5, .b.
compefco,Germanis quibufdam, Pafcligen.
jo.b.
compos>& lmpos,vnde.
                    4<>4. b=
tomptuli et forma fiudioft reprehenfi.Zcj.b*
conciOytriafignificat.
                        i64.b.
l
Ah', ........»'2»». juj.o. ww-
•                                                                            <» "ï ft k               ftrt U                                                   *                     J
«f?.          ^OM                    Z29.b.         ?o.K
cöloresludorum Circenfium. 5o6.b. />«^a-    conciperepreces,quid
niet qüales .                                     ibid.         
teloxitmJignificationes.joo.a. varia nomi
toloribus ajfeiïus animi exprimuntur.
5oo.a.
Colubrum in finu fouere. «^r. ipo.a.
Columba a Noe emiffa cur furculum olius.
aitulerit. 578.a. fymbolum trepidatio-
nis.                                               l88.b.
€olumb& hieroglyphicum. ibidem, natura.
189.a.
Ceitmbinafimplicitas^n pouzybium ab~
C°NC.ORDIA.                                  1I0>
toncordt* Mliorum. 67;.b. ciuium.prin-
ctpibus cm*, ejje debet. 209. a. «a» «ja.
landa.liv.a. per lyram dejignata.6i.b.
Pebisprincipinecefiaria. 408.b. 409.3.
c7Ïdi*a'       r tf4.a.6.-4.L
rCw°r DIA ll»r"P«=rabiiis. 113.
Concorde fraternaexemplum in Bumene
<& Jttafo.Hf.a. fymbolumcaduceus .
JlO.b. Wi«, 2.08. a> •rfw,r<,.2,11.3.
*m ©• commoda .                      40?.a.b
^onco&diae fymbcjum. 207.
Ca»-
-ocr page 1006-
ïnde%
9Z
CovcordiamvtfuaferitReraclitus, 94a.
Concordiafiilciunturopes.etianiexiguje.
adag.
                                       108.b.
Concubine. Romanti ttdmijft. 4?tf.b.
Conditio ttmantium per buxum repr&fenta
ta.üjn.b. auetrorum qualis.
371.b. &
37$.a aulicorum.i7$.a. humannvi-
t&. 66 6.
a. tniferaadoiefcentumpaupe-
rum.atfelicts ingenij.jil.b. mifera in-
uidorum
. 319. a. b. nothorum qualis.
tfoi.b.
confeftio en cauffi.                         4 3 5 • b.
confejfio imperitU fumma prudentia eff.
43'.a-
eonfifcare,quid.                             6*8, 3,
congerics lapidum virorum fortium turnt
lis appofita .
                                53.3.
congrejjw mur&nét, &> vipert.          818. b.
congrucre.verbum .                        ioj.a.
eomeóïura Lipsij,de Minotauro.figno mili-
itri Roman orü.7 i.b.
Pignorif.de Spat-
ie
in finum. 453 .a. Thuilij, de Glauco
Polybide.
1J J.b. de imaginis cuiufdam
epigmphe.
f.a. deporphyrionum rarita-
te.tjH.b- deSpaete
in finum. 46$-b.
coniugatio vitis ö» v/w* .fimilitudo amo-
ris.
                                          677 b.
coniugia Germanorum.                 % 10. b.
ceniunx&Coniux*                      ibid.3,.
toniuges fuos è carcereliberantvxores Mi-
nytarum.&i6.z. humeris efferunt vxo-
res oppidi VVeinsburgi.
                ibid.
coniugum difcordium lepidum epitaphiS,
817.a.
eonnubij fymbolum malum cotoneum .
xivii.b-
Conon expatria in Cyprum difcejfit.6l^b.
confcientiamillete/tcs.i6i.a. Jimilisfccne
ratorum facculo. 107.2. fimilis libello
rationano.
                                  ibid.
confcientidmaU tormenta .           430.3.
cenfiderare,&> Dtfiderare.per i, non pery,
Jcribendum
,
                             117.3.
confideratio aternitatis. 671.3. viper&.ma
ris &fcemin&
.
                          8t8 • a.
G on s i L 1 A R 1 1 Principum. 62.3.
Confilium D, Ambrosij Theodofio datum .
8Si.a. non maturandum m rebus ar-
dtiis.
891 b. nullius momenti, nififit,
qui iUud fequatur.
717. b. res facra,
7J.b.
eonfilij &fortitudinisvis.                8j.a,
CoNsiuo & virtute Chim«eram fti-
peraii •
                                         81.
Confilidaliquando rdpienia fotius qudff
qu&renda.
5:16. b. é» 89i-b. cumvtr''
bus coniungenda.ns)b. principum ét'
cultanda.74.b- quampaucijft»»is coff>'
mittenda.ibid, ziiribusdeftituta.iiS-*'
conflantia mira Sl^fa fy Maximi ■
201 >
conffantu mira exempla in muliereulti'
7p.b.
Conjlantis Imperatoris apophthegma.de ?'
fco Principis .                           6z9z'
Conffantiu» credulus.                    iqo->'
Conftantij Imperatoris adulatorei. 196-"'
cunüatio.                                 ïl6't'
confuetudogruum in-volatu , 104.''*
confulere Princifibus res difficilis. 191)'"',
Confultor res faera.
                        74'.
Contemplatio , dicitur vehiculum amt»*'
3o.b. bumant miferi* . 1 649-"'
Contendere cum potitioribus,periculpfu0 •
i8i.b. i/erbis,mulierum eff, 9oO'b'
contentiodearmis Ackillis.i6).b. infi'
lixM.TullijcttmAntonio •         f i7'a*
contentiones virorum doBorum , 7j0.fr'
eontiguum.
                                   18o-3'
eonttnentia Alexandri Maeedonis.ty1--0'
coniugalis.i9%.b. Drtifi,             ibi»'
continenti&geftus.                           ibid'
ContotqHccpigerfuniculuiri-W^.394.^
contradiclto duorum Emblematum confl'
liatur.                                      13 S^'
controuerfia Aiacis & Vlyjfis,de armis A'
chillis ■ 16j. b. perpetua inter aquil/tf*
O'fcarabtum.                           709.fr'
Contumeliaf&pe animis tranqutllifjimis t*
tientiam extorquet.                    69$-3'
ciuitia inprofjjores nofirorum temporurt'
407. b.
conuitiorum contemptorTiberius . éjé-b»
Conuitiari prodiue eff publice docentes •
407.a-
conuiu&pileati.
                            643'fr1'
Conuiuium Vhryn&um .                  837-fr'
Cepia ciborum libidinem irritat, 341.fr'
Copia: corim. adag.
                      j09.b'
Corduplexelephanto-737.9. Ö* cerebrUf*
non edenda,-vt pr&cipit pythagoras. !• *
b. hirfutum in Ariffomene inuentum «
i88.b. fupra cfaticulam impofitum.fr
rorisnota.                                      1>*»
Cor magnum habent timida animalia'
iji-b.
Cor needito. adag. xlix.b Ö>3i8.a»
Corbita quidfitLengobardis . 178.b«
Cerdhm quid,
                                   ƒ jf l.b»
Corin-.
-ocr page 1007-
Rcrum&Verbofüm:       919
^netspocuhsvtebanturveteres. i4z.a.    Coruusimpoflorishhy^hhUirum i±tU
^ehus Agrippa ex Qiritu auri verum   Coruus &U*£Z£? 7i\ at
yumfacerenouip. 8io.b.    Coruum deIu<khia„S adaf 7/7'!'a
CornelyAgrippavxnitat.4*.*. GMiinfo    Coru,qui.iie.b. CicwnitF'"a V ?
Untiapunit*.s°b.Tacitiiocu,,de>»a       xermt. Uw™W*«*»>"*-
ƒ«, eorumq;remedi/s. y<j.b.    Co Te NBA. l6
86"
Cotone* mal* eur edertntur 4 »««*> nu-
ptis.
                            ^            iiid.bo
Cotys Rex vitre/t éfpulchri elaborata -vx-
fa eur fregerit.
                         i88,b;
Cotys turpitudinisprapoffera De*. f 3o.a,
Crafius auaritiapcenas luit.          3 7J.b.
Crater.+i.a. Neftoris.414.8. & 4ij.b. •£;*
de diSus ,
                                  4J-b.
Crater liciiim.W/»^.                        *^i^.
Kpirup, qua/i KtpttTtip , h x,tpa; diHum .
141.3.
Crateres,Mtnafauces.                    45 .b.
Crater Thebanus thefaurum demergit \
<Tf3.a.
CrathispaSlor ab hirco Zjlotypo ocei/us
i78,a,
Cratinus fingit Ocnumfunem ttrquentem
«pudinferos.
                            394-a.
Oeatura omnis efi homo.              415 .b«
credendum cui non.                      26 z- b.
Credere omni fyiritui fcriptura prohibet .
99'
a. omnibus ó> nulli, vitium efi v-
trumqi
                                    /00. ts
Credulitas aut mature admittenda -, aut
fiatim repellenda. j8.a. nimia, multa
malainuexit, 99. a. nimia Valentis
loo.b.                               ^^^^^™
Crepida vnde Italis MuH ^'3< .
'ornicari ,quid.                            H4.b.
Cornix eur a Pallade r eicel*, ibidem, tur
Spei adiuntla.
iji.a. Domitiani mor-
tempr&dixit. il/ui- Hefiodo fignum bye
mis.
4ir.a. hieroglyphicum concordu.
»08. a. inaufyicat* auis. 316. b. in
Paliadis manu.
                        114. b.
CornicisdicJum,ex Suitonio.ifi.a. vox >
cras.eras.
                                  tbid.
Cornices fymbolum concordia. io8.a.
Gornicttm & vlularum dijfidium. 114.b.
Ö'Uj.a. fidtjftma/ocietas. 107. a. #«-
**>v*.                                            »£»«/.ö' b.
vorniciim etnroseonfigereW«£. io8.a.
Cornicibns viuacior.adag.               ibid.
Cornu Amalthea quid. fio.b.& ƒ1 i.a- b.
copiapomis & vhïs plenum,fignum au-
tumni.^io.b. pro are».
            448.a.
Cornu* an dentet habeant elephanti.jj;.
b. audaciam fignificant. 141. b. eur
Itaccho attribut*.
142.a. eur Pani at-
tribut*.
51?.b. fetmere.quid. I4i.b.
Corollarium quid.                        4J9 a.
Corellaria & niooita Federici MsreHi.
890.
Corona Capitolin*qua.Sf4.3. ciuicaqu*
Ui, sj$,3. ciuica ex quercu.
1^3.3. Ö>
85 J. a. ciuica quibus donabatur . 853«
a. f* hedera eur impofittt difcumbenti-
ius.
867. b. graminea dataFabio Ma-
xtmtK
ïƒ3.3. gramineafalutisfignum,
iéirf. Gnejfia incoclo, Ariadne- i4o.a.
populea fignum fortitudinii. 8 87>b. f ro
magiftratu.
                               liiï.b.
Cer/ma ciuica dignitas . 8 ; 3. b. graminea
dignitas.
                               ' I;i.b.
Coroiiam ne carpito. adag.             liii.b.
Corona quatuor ai tot idem iiirtutes rela-
ta.460.i- fiatuis Veorum appendeban-
tur.
ƒ4. b. Ö> J ƒ a- -varia apud veteres ,
iji.b.
Coronidismythologia*                    114.3.
Corpusbominu nido vpupa comparatum\
4otb. vitiofum pl'entnqjvitiof* natura
*m*g».                                *44,b.
crepido,quid.
crex auis.
erimen ftelUonams.
crimina triarupti foederis .             
Sié.a.b.
3 8o.a,
143-a.
63.3.
Critias & Alcibiades leui caufa ab offici*
auocati.
                                   3 6j.b.
Crctfus a Cyro captus,                    é6y.a»
Croéfi thefaurt..                            éé8.a»
Crudelitas Antipatri in fnatrem The.Jfa-
lonicen.
191. b- Mezentij. 843. a. .N>-
fo««V . i«9, b» Tullia in mortuumpa-
trem.
r ^ s. b. F«/{f' .JV^» » « . 81.9. b»
S. Crux amorïs diutni fymbolum . 481. b.
palmanaturam hnbet. va\.b. fignum
libertatis GhrHtian&d^.a. [ianum Ja-
lutiferum.
                             * lv.i.'.b.
Crucisaduer/nrij. io%. ». vis .101. b._&
at», a,
>I a n Cubi-
-ocr page 1008-
ï>3°
infculpttts.^i..*. Uqusos •vndiquet&
dit.
tij. a. leonum domitor . 441#''
meüilegUs. 471. a. quomodo ab Af'"
re fuperetur.^6$.b. feleonibusfamil>?
rem fatetur.
441. b. j£»« arcu&teli''
447-b.e^ 448-a'                                 jp
Otpidinis armorum aüegoria. 479. a. C^
Amorisdifferentia. 458.D. &Morttis
ror.6f$.b. fax- 448. a. infignia. 47''
ttfc»» cuteros Deos.                   ^1'^.
Cup'idini cur fax attributa . 448.3. 4J*'"'
Cupidinet duo , i°p tetidem VenerM'
460.J..
Cupidorum mos •                           i>9°'*
Cyprbssvs.                       , 84s'
Cupreffus arbor funefta. 849. b. &Sp- 3'
Diti facra, 489. 3- funeribusadhibH"'
ibidem, b. ö» 8) o.b. mortis (ymbol^*
849*3. res pulcras ,fed inutilcsfignv'
cat.ibid.z. triafignificat.            ibi**
Cuprejft defcriptio.i^.i. fi ondes in fep"11'
cbris magnatum.&w.a. nomen &n*"
. turn. '                             ibid.&^
Curttfepultunnebisquafi congenita. Jv'
a- veterumpro pupillis.s8.b. vnd**
0a*                      ip;.b,ö'31*'*
Curculio,quid.                             59°"''
Ctrrij Dentati fefiinatio.                 '^'^
Curiofa hominum ingenia cirea -van'' _
Cubitui menfuri ge»»*, i y y.a. reglus m*
tor communi tribm digitit.        ibid.b.
CubwirfuiA.                                     J.b.
Cï.ccv,occinitPirmaritts impudicarum v--
xoiuni                                    177.b.
Cuculus. < «/#g» .                           17Ó..1.
Cvcuhts Qr> cucMus quïd. 176. b;Ó» 177»
,•, sEpfcijs imperafc crsditttr .1177. a.
£Wi» hidaam.:.. 0^.1 ponat.Z76.b. dt
f-ies agricolm fignificat.ibid. a. proa-
■duUero.ibid. proinepto ^infv-lfo.rjZ.
b. fignum iflatts. 4io.b. fignum verts..
177.8.
Cuculi natura & mos..
                    176.1..
CVCVLI.                                                ^X'
Cuculi quifint,&vnde. %76.b.& *77.b.
Cucupha aiw gratitudinu hieroglyphicum^
Cucupb* auis piBurai& inparentts piittu*
ibid.
Cucurbitapr&cox. 877, a. 5«4/»'j planta*
Ji9-b. quid aUggorice. ibid.. quis dictu
tur.
                                          178.0.,
Cutnrbittfimiles thrafonestumidi 539.b.
Cucurbitare,•verbum iuridicum . 2.78. b,.
Cndere verfus,iZmblemata,&c-          4»b..
Cut des videto.                                 6<b.
C»jai 1 £«»<», cuium^, interrogatiuum .
330.b.
Culi/ia quibusfit modulus vit*. 3 91. b.
Culpa in infantes rcieHa.                730.2.
Cultus religiofijfimus.imitari.. ji.b.
Cutnti fratres .                               }ï.a.,
Cu»H;ifcifloi'. «rf/ïf.                     J75.a.
Cum laruis lutfan. adagium. *ƒ ƒ. b.é"
719-2.
Cvm laruis nonluftandiira.          <>J4*
Glim fis naiiasjccde . /?</#£.,          171.b.
Cunftatio. uö.b. Ó* deliberatie peccati.
remedium*
                             119.ab..
Cupiditas mimi humani per troteum fi-
gnificata.
761. b. habendi PyrrbiEpi-
rot&.
                                   i9).b*
Cupiditatis habendi idea ,.             371.b..
Cupido aliger, quare. 451. a- & 479- b.
apibus comparatus * 471, a. truci affi-
xu*.
S97. a. f«r c&cusi 48o.a- cur nu-
dus .
47 e. b. cur pharetratus. 479.8.
curpuer. 477.3. curVênerifemper iun-
gatur.
467. b. Ö> Tortuna in eodem de-
lubro ctilti
.130.3. &> Muf* avvv&u •■
ibid. fugitiuus- 47Ï.H.&- 659- a. ful-
mentmens in Clypeo Alcibiadis
. 4 ƒ o.,
b, fulminefortier.4;o^b. in «emwa
/'7,
tes.
Currus Auarit'u.37i.b. Bttcchiatigrr ..
traBus.ïyo.b. Luxurit.}M.3. Ve«['.
a cygnis traSus .                       7I0'
Currus triumphalis forma.            1 < "'
Currum Magna Dea vehebani leoniS'
i70-b. ,                                        ê
Cuifu latnpada ttado.adag,           4*'V
Cufpis aurea & plumbea Amoris , 4^*'>
Cuflodi'a caflitatis difficilis-117.K f'*^,
pis Jirmijftma ipfius innocentia . ^S' ^
principis optima ,amor.6*,.b. print1!
optima>ciuium beneuolentia.          1%.
CutlodUfymbolum leo.                   » 'tt
C v s T o o 1 e N D A s viigines. J^.
Cuticulam an habeat foetus in vttrte ,
Hens*                                                  »*' ,
                ,f .                                         11.'*
Kva.[A07pei'£,quts.                                ^,
Cyathus.146.3. BacchL              x47,a'|,
Cy^e/* /?#£m x/«/«if Heliogabalus. tf'-f
Cyclops.affeiïus rationepriuas.72.i.b- "t
fapiens Seruio *                            ' ^
Cyclops exca:catus.«<i«£.              7lI'a.
Cyclopisdonum.»^. . . 7i°a'.b«
Cyc£opesis[tii,}7,b, vndediHi. • » '7,?J
-ocr page 1009-
Rerum & V^rbonim. 93 1
fy
Cy
Cy
Krf
y>u
ty
Ttaphpe nb ApMint amitU, & in laurum
conuerfa.
                                      88i.b*
A*QVH,vnde dia» .                            ibid.
totfimiyvput*& vans dim. I67.3.&
883. b»
^^^^^^^^^^^^^__ ®*rdanij epigrnmm» i„ spem, t z 8. b.
glyphicunt.771 b. curanUmertem e*- Date,accipere,referre,tres aHiu tunt di/lm
nat. 77i-b. DirausdiBus Pindarus
770 b. tauonio sfirantefuauitis canit.
77i.b. inftgnepoetarum.y^S.A. tnufi.
ti & poets, Jenis hieroglyphictim.ibid. 3.
iieptunïfilius in auemmutttus.771.a.
ïhceiofacé'r.769. b. 770. a. Rtx Ligtt*
turn in ducm mMatus.770.b- & 77i.a.
Vcn'eri facer-                             '■ 770.b.
tygni té>poet& comparatio. 768. a.b. regis
htfiorin.                                       770.b.
^ Cygnuni ante mortetn cantre ,quinam ne-
l :jent.                            -771^.0*771.3.
$*>(*.«. Ó> Cymatilis cclor.               JcH.b.
Cymadpcea nympha fitridi doêiiJftmtX-> .
Jio.a.
.Cynici 'mufcisfwiiles .'
                  '^9.4-b.
Cynomyia quid.                               6$} .b.
Cynthia Propertij amica.                  4^.b.
Cypartjfifabula. 84«;. b. fruBus . 8 jo-a.
Cypriani locus , de animo coercendo
161, b.
Cypris & Cypria, vnde di&a Venus .
Cyprus infulaaVètitrefic dicla, non via
fetfa .                                           J 4i-a.
CyrenenfetUtnbiinuentores. - . èi.a,
Cyrus aquilino najopr&ditus. 189.Ü. Cra>-
Jii/n amicum ex inimico facit, &cur.
669.b. tur diftasejl Mulus i- <jói.b.
Cjr'ri infigne gallus aureus.isii.b. pceniten
tia de iudiciolato.                       669.3.
Cytherea vnde AiBa Venus .             4j6.b.
•'■•';. D.
AttMUrbaj qaidGrtcis.* -           3l8.b-
688.a.
B^r« manus,quid.                            xlix.a»
Dan;* Phrygius fcriptor beUi Troiani .
4* ƒ. a.
Itari* Malegucia UtiouiciAriofti mater»
664b.
Dar'tj de Alexandró querela.             %.$.*»
Dauid Semei impunitatêprotniitit.6^ j.a.
Dauidx epicediüm fuper Abjolon jilium .
'900. a. .
DauJia, Daulis, ö» Daulias, curdiSa /«-
fcima\
                                        ji4.a.b.
Dan 1 ia cotmx.adag.                        ibidb~
De& gentilium.quarum in tZmblemaits Al
'ciati incidit mentio.
Aglaia. 68«'. A-
te.,jéo- Ceres. 103. & 741. ;Charites.
[ 685. Diana . 695. Euphtofyne. jfiStf.
■ : Eu ryiiome. ibid. For cuna. 164 414.
Sc/ii. Haritjonia. 781» Ifis.47. Iü-
no.600. Latoua. 418. Lita:.j6o. M«*
netua:. i8.&ïiz. Mors. 6/8 & éér.
Mufaj. 488. Naüdes. 473. Natura-
409- Nemefis. 1^7. ïz8. 13 f- &4«i.
Nympha:3xi. Occafio. ƒ13- PaUas.
9. Ui. 119.13 J. 4J3' & 781. -'Parca.
319. Pitho . 686. RhainiHifia ,s az8.
Spes . ii8. & 13 ƒ■ Thetis. ;8i. Ve-
nus. 319. 340. 409. 4H- 4T7- 4<5?*
685.813.831.& 870. Veritas.;6. Vir
tus.
                                          i 139-
I>eartUo,quid .                                 6i 8, b.
Debifot■ fruRrator,Chamdeon. ijS.a.
Vebitores lucifug* & veipcrtilienes ,.
• 183a.
Decipulamiiremcepit. ada.gi 403.3.
"DecifioingeniofaAlciati.                  xx-il
Dad-lHsauiTx h'Z , Z n ^09"0, D^"^« munenbmU/emandum.é.b,
V*italusqut..Jl.b. quo tempore cUrüerit. ■ e'f-7'i
Deer et um quid proprie. .                 6n.a.
totmon meridianus apudRuJfos
7^>a.
ïï&monis aflutia ,                            70? .ib.
tiamnum facerequid fignificet . 715. aib.
'gratte,temporis iatlura, 7. b. pr&feren-
'dum tttrpilucrt.
                        :5 36;a.
Hanubius & Ifter idem-ftint .iii.a. fiu.
_ "•«» Germanitt,
Dapes.
De curiu dehpius.adag.                lól.b.
Defenfores jtrtts Chymics, contra aliorum
ratiunculas.                                  Sji.a.
Defimtio ameris , ex Theophrafto • 478. a.
■tcmeritatis...                              8^o.b.
Defiere mortem amaiorum humanum .
■■ 6<rj\a.
Éc9.b. • Befrdudaregeniuin,quid . . 374-b«
-ocr page 1010-
9l%
I>e»svnutGtrzonlSuscommunis. 6<4&<,
dunte petere .
                                    l1^'
Dentes a Cadmo fati quid mythologie'
783ja. elephanti quosfittant ,corn**
funt.
                                              ;}ƒ•*
'Deferiptioabietis.%J7,a. amoris,ex MP.
ruilo.^-y 4.b. amoris.ex Phtrnufo,
47^'
b. »morise,x Ptopertu.ibid. amygdM1'
87j-a.b. e,uiumSfjmphalidum.^(>'i'.
auU,cxLuciano.ïyZ.b'Ó' }79.a. bu&'
87j.a. cham&leontts.ifs.a- Charii^
ex adiuri3is.6$7.a.cuprejfi.&4$.a. cut'
rus
triumphalis.i68.a- delphini • }$i'
a.b. beder£.%65.a.b. Hunnorum. ioi'
b. i/i«V.8tf8.a.b. inuidiq.}tj,a. W
lis.i^Éta. lauri.ZZi.a. locufit,exCl>'
diane.
548.3. locuslarum,ex Piffdt'
J4?.b. ö» jjp. a. lyncis, 194. &. mw*.
(etonee.%6ï^a- malt Media.
870. a.W
wor*. 87S»a» /w«r-e»«.8i8. a- Occafti'
nis.ji^.z.
b. Panos,varii>rum. 41I'*
parafitt.$96.b,}»j.a. picet-%S$.a. tl'
puli /tl 1-4
886.a. porphyrionisauis.til'
a.   quercus.$si'2> f*licis.%%$.a. Jc&
M.3«)8.3. Sitenum,exClaudiane.\V
b.   Spbingis.jy-;. a.b. sleüionis.i.ttz-i'
fuperbu-
3 00. b. trophai, «* Virgilio "
luuenale.jij-b. vipcr*.
              818,a'
Defcriptiones amoris varitk             481'*"
defiderare per i,non per yferibendÜA^1
defidere ptgriti &fignum.
                   3 5 8-»'
Defiderium fam& Hieronymi Olgiati-
$8j.a-b.            ,(u ,
Defiderij Lignamineï tmamnifymbpl^'
jo8.a.
DisiDiA.                                    jr
defidia quorundam icenabitarum taxatf'
J J8.b. S/V«».                              49^>r
De s i a i am abijciendarn .          3^"'
deijerantis opinio.                             ^^'u,
defperatio docuit-7rob.vQa.yia.V- $7 '
l>eipondert unimum.                      15 7^
Deteslatio auantU . yyi. b. ebrietan]'
ijo.a. forihodierni.yii-a. libidin* '
318 a. litigiorum int er eruditcs.7 ƒ o-*
mulierum fucatarum. 837. a.b. /*^
BetraBor quidam Alciati.            xxijt>
Ueucaliongruum beneficio adiluuio J(
uatus.                                          I0'h.
De»f f«r habitus Mfculapius.&M-'A-
efl ,prodeJJe heminibus
..410. b- "'
»»'« w'rfrf. 160. b. /^«t» "^«f «'^f
tflthmira modo fuccurrit. ?£<?. »• *
Dehortatio iltXHriijf'                     J40.1».
Jielia Tibulli umie*.                      4J5»b«
Delige quem diligiu .                       xlix-a,
Helirium veterum de virtHte fortuntfub-
iecii.
                                             $\S-»-
Delphicalitera,quid .                      7>9.b.
lieiphicus quare eognominatut Pheebus.
-777.b.
Dilphin,feue Sclphinus anchor& alligatus
Al'di Manuti)'fymbolum
.117.3- item
Veifttfiani
. lvii. b- alligatus anchors,
quid Aleiato. 6
16* kpuero vocatutpo,
rct.
3 87b. crocodili hollis. 6.16,b. cur
fignum muficum.jSy.b. emarieielius
quid.yoj -a- futuram tempeslatemprt-
!-. fagirefalet ■ 616.3. hominum amafius.
448.a. inftgneVlyJfis. Ui.a. iuntfusCtt
pidini,amoris hieroglyphicum .
66 ƒ. a.
fihAv9pa>7rs(. 616.a. tpt)JMparyros»ami~
citi&nota
664.b. putrttm adludum fe-
rens & referent.
3 87.a. remors. iunBus
tauli Ill.Pontificis fymbolum
. iif a.
&iX<pïvoi tv yipaq tüa..adag. 701. a.
Delphini agilitas. yoi.z. deferiptio. j 8/.
3.b.»/?/«?■£.616 b. pietas in filios^ibid.
Delphini in terra vis. adag.             702.a.
itlphinum anchorA alligatttm qui profym
bolo habuerunt
.
                           616 • a„
Delphines anftatim moriantur,vbi terram
.5 attigerint.yoi.a.b. Simones vocari gau
dent-                                             38 5.b.
ielubrum Venerisin monte Libano.894.2.
DemadesNemefen fuamexpertus . 161.b.
erator Athenienfes ab inconfulto furore
in tdaetdonas retraxit.
                 > J>?.a.
Dtmaratus mercator»Pythagor* p/trens »
i04-a.
Demarati apophthegma,defilentio- 69-b.
Demetrius Cynicus a Veifafiano Canis ap-
pellatHS.6y6-
a. «4 i/xor*
\elotypa aces
fus
.
                                               i44.a.
Demetrij afophthegma de maledicenti»-
,6S7-b.
Democedes Medicus Darif Regis , 89 J.b.
"Democritus quis. 648.3. £«>■ Getafius di-
&us.ibid;-ewfeipfum tbcuamt. ibid,
Hemocriti apophthegma,de connubio. 846.
a. deira cohibenda.zSS-b. rifui.6^7.3.
D e Morte & Amore.                        6/7.
Demofthenes foli eloquentia eperam dedit.
368. a. adaerfos habuit demngogos.
IiJ.a.
J^emofibenis apophthegmajnfunus auari.
475<a. loens,defuafore triminis.jij.n-
«p
-ocr page 1011-
Rèraïn & Verbomm: pa-a
_ *«» 'rëfiïgïum. ?oY; a. viridex iniuftï-
*'*•. i66.b. x/f<6 humana msderatvr,
8J.a.                                            '..<*•.<
-0" «rcananon cflopusfirutari . 431; b,
ooulnm nerrio fallit.                     I78.a.
e» frtcïpue color -albus decorus. jo t. b.
^eiim fequere.W^.                         ;4\3.
*° fnonftrmte prinïitittm , nullus\oïkcit
* •                                           ƒ47 b
*>*« v** ,M ^^ je^ j.w. IO;
exter* concordu fignum. ibid. fideifa-
c"a. 59-
a. & ttz-a. fideifymlolum,
jtts jidei,cur.
**e*tr*p»rti potior cordis vis incumth'
''■'bid.
Üextrttungltpro contirdU., 'i£jfo
tfcttasiungemk
»«.tn.b. iungere.fil
Znum'corifoedaationis
.
                  j£j$
WeéhcifftobitHm ferperaes'. y,0.b!
*«*» A*im ioiuitHelii>gabAlus.i7,z,
f^Ltna.freq^nstoctts".
          696,b'.
850.T        & *'*«W^,<
^fedinunles^l.hyinf;j^
**»» C«/fcw jf«ffifo infcriptum f ,
^'crAfepteniSapientum.          7«f
b &* p"e«" • 7^3-b. * 794. a.
^Mionts Laced*monii. 7<)ó. a.b.&
?9
i.a. C/«s&»/; zw^. 789.b. éi 7so.
t'JiTnfri Corthii- 79'. a.b. «j»£
Jy??».o.»7»3.a.b. Th*leti*W~
Atfmnte^Mr tthrjtefe&EJ/eml'
.-i. b. MMr (MlliMi a> AmoremJ,%
£>• »»jf«r Emblema &*»igma. \XI}, h'
tnte, lab,-*, UhU, & Ubms. «7.t. ; '
"„,'/l'6,^"-"/"-y8<i.b.6T87.a.
""« properare & ftffin8.         
* Venerem'vulgdrem- &CKkftetn .
45> a. b. /a«' $. «/>f'R 5 oo. b.'jtaM-
fer«. #. egftitfft y £>I- g,. i^g Ci, ^<^,
Df:!e Sfi f**»* vel mores mume ;
Xl*.z tujtum dolorentemperare^
a. juftmerevieem duorunt . x z g I
Difficiüa qtia; pulchra.a^. iJ9. a./«/
difficilidtnaSapienüviJa .■ lg j,
Difficultds AlchymU. 8ii. a. b. c«/?„l
diendipitellm. iaj.a. ehquentin.7^9^
b.& 76o.a. rer«w indagandarum vn-
de-                                                767.3.
difficHltates omhes fupermt amo'r &vo-
,,™i' '                            ;i8.b.
dtgtuhs herbz.                               j**^
*«W«*» W"»*■«.8;3 .b. «,wa* „^
tninex,.
                                        . ,
^£»w e/? decipi.qui de remmer*»do cogï-
DV gennlium quorum faBa efitnentio iii
Emblemaüs AlcUti-,
AEfctiIapius .
63 7- Amor. S6. 442,. 447. 4;o. 46T.
469. 473-& 66u Apolio. 418. Eac
chus n?. ,,,. 4l8 JéJ>& t# Bo.
.mis Eue.icns. ll8. Bercas. 47j. Cu-
pido. .y« 118.457.& ^g. Ent»s.U8.
'*au»ius..3ii. & rAj,; Fulmen. 4/0.
Glaucus. iji. Harpociates 66: Ho-
«or. ƒ6. lupitei'. x6. yffo. 68«. 78'y.
& sJi; lupucr Aiiimo'n . 9. Mars .
i|i. Merciuiiis. fi. 414, & 7|8.
weptiinus, I.61.J68. &701. Pan.409.
■■WiGebus.7tf8.&77s. PudoT.858. Sa-
c»rnus.ifl. Satyri.ju. Sol.-itf^i Ter
_ mums.667. Triton.                       8
'Jt0ra'formuUoftandi- 843.a. ^«i
ttlfdtmmru & tempus Mti. 9.b.
^pfdem delubris culti .                  ,,„.
»».;«»»• «^„^„.               ,f;.
»Ml**n»*mni*p«jieiHnt*r ! ' 2? b
üimia-tum animA amum vgm^
          > '
- ci',q»ti>enecoepit babet.             \'JK
ment           b- ™$"/^<t» **■
D'Ogeni,■'apophthegm* , de adulaUnbus'.
Nnn 3 i;8.é.
-ocr page 1012-
Iridex
9}4            I___
ij8.a. deAriftippo & AriHoteU.377.
a.b. de meretrice Olympioniee- 3 31- b.
de morum mutati0ne.z74.lL. defeneBu
teinopi.}6i.b. de forte bumana. f 19.b.
detye. tif. a. deverecundia inpueru .
ƒ04.3. iriaftrologos.^n.b. inmuficos.
6i.b. & é%.
a. impüdentia. 6<)*b- io-
cm,ds Chirone.
                         éij.a.
Diornedes.--17- b. legemtdlionu expertm.
4<>y,a, Tbyaxviaas.^7.3. Vmerem
percujjl;.
                                   ii7.b.
Dfofttedts equi, nonus Hercuhs labor.$<)7.
a. &y'yjfisefjigies iu;üt.iqtiid. H6.a,
rfMufiw» Stttitftmptrtm, p*uperum?t»
Viuinotoris Angli van* frtdiSi». 4if»
tüUaitm quiaffeaarim. «•)£$£,
Biuifio Atatum varia
.3.3. *>*r' _ a>
Cbariclis & Antiocbi.           . • '
Bi»<V*> «ü"» m.p«core..%o9>* vtrtump^
diuitiarum amormultos a virtute auoca .
57i.b. fymbolum , «r»« *«w* "^
^s-                                       f ^nVa.
«fc><:«7*« ;«i/i« couiciarijrocliue. 4°7^
Dollar luris creatus Alciatus ,
Dioncmater Venens.f9..a*b. fitfe pro ipfit
Vcmreponitur a Poetti .
             ibid.'a.
Dionus Chryfoli<>n;i Itber, de Troianon ca-
fta.s&j
b. lociMjdelaboribus Hercultf.
5\9.a. ^e reg«ffz o$«0.74SV b« defer~
■uu.
                                          *T3«b.
T)ionyfius-*cx,nepos &gulofut.        }9i.a.
Dtophnntt locus,depalm& natura.zoo.a.k.
Diofcoridtt defibro opinio
.
              tfji.a.
Diofcuri louts filij. 116. b. pileati.S^.a.
Diofcurorum fabula exOuidio.
1 itf. b.
Dioxippuscara Diogenereprehêfus-A^t-b'
Aiphthera quid fit.
                        71^.3.
Dipfiulena nomen apudOuidium.. 440. a.
ferpens.
                                    43 ^.b.
dipfadu morfusfigna i                   440.3.
« Dipfade percujftfiti emorittntur. 439.b,
Dirum quid. 34f. b. d*44J. b. f8<& <ft-
#«»».
                                      896.0.
iifciplintt corrupt aper quercum defignata.
S54.b. domeSlica Monafterij S. Benedi-
BiNouelü Patauij. xvi-
3. i>»# vnicuU
que excolenda.
         . iój.b.Ó' 368.a.
Difcerdia Dea.                            xoS.b.
J>ifcrimeninter bonam & malam mulie-
rem
.
                                        8zi b.
diSplafiafmtts.                               l8o.b.
diifutationcs fchoURic* quittes . 766.b.
ÏÏiJfidium aquiU &fcaraluii.7o^b. ouiu
Ó» luporum,7ij.a. vlularum & corni-
cum.
                          H4.b.Ö*ii;.a.
dijfimulatio Ciceronis poft helium Pompei»
num lauda ta.
                          y 1 tf. b.
Ditare quam diuitem ejfe conuenientius
Principi.
                                   SiS.b.
Di«f j imperitus eleganter ab Alciato ex-
preffu**}
i6.a. iniquus esl,aut iniqui b*
res.
                                          sfS-a.
Di vb» indoftii».                        80S.
Diuius imprebi. 180. b. ttër* 3«** Jfef.
xiv.a.
noUita'
Doftares cur pileo ornètur.6 \5■*■ , ftt.-„
repukenfi.i07.b. ficri hieroglJt»\
Stf.a»
4oy.
45T.b-
a. bi
ce galli nomine inteU.igur.tur-
D o c T o R. v M agnomina •.
Dodi,quiamorioperam dederunt ■
VoBorum dijfidia & certamen . 7 J ° ^
DocT os doftis obloqu» nefas elie . 74/^
doczrina non ettfine magiftro .
        1 )•'
documenta,qmnobit certamen Eunomv^
AüÜonis fuppeditat •
Dodonasum xs. adag.
                   104'b'
dogmeui.                                   -        u,
dolio Danaidum tquiparati gulop-i ?*• f
Doloris&Voluptatisfabula.
         .let
dolorem «ui regerit,tantum excufauus P
,**                                                      <S?7a'
'                                             o b«
dolofi dolo capti.                           ^l^h,
dolus aliusbonus,alius malus. »43• ^
Doi v s in foos.                              t.
>•'"•                        <if.b'
domimum Occafionis.              ,-r ■ n
domini ecclefiajlici&tiporarijdifcnmer»
8j4-b. ,                                          3#
Dominus/m voluntatis homo . 43 7' '
Domtttanus ex bono tn pejjtmum mm»
607.°'
üomitius iAberium occidit,mndpo^Te
«*#»«*■ Vy.                                         1I7>
domus lnuidtéi.                                   h,
Dona hoïlium noxia .              .. 7°7- '
Donavvefchii.gen^r^ »«***» •. •*/';*
!>«/« /1«^/« duomalafocia, vxortsfup»
bia, é> viriferuitus.                   l';'
Uraco x Cadmo occifus quid mytbol,gtc(>
783.a. infigne Amphi*r*>-}'<l-i- J*?!7
J>mclShgtlator petafis & tmicii'^
JiZonem cm pumeret fimuUcxumP.k
-ocr page 1013-
Rerum & Verborüm.
9iS
&*cone's cufloiu pnfetH.lH,b. &lhL lZ\ful^rtfr «tf *\ . «*?£
U ettr Palladi c onfecrantur. ibid.z.
^"contius puer ob occifum per impruden-
_*'?'* ptterumrtlegatus.
              8i8.a.
mid* Gallic* religionts antislites. 7 f 1. a.
£>■»ƒ' centinenti*.
                       I9i.b.
~*y*des,nymphifilu<irum .           $ 13 .b«
•Oyo/>« Enryttfilm in lotttm transforma-
AMs'
                                          486. b.
**">**«* Mediolanenfisinfigni*.           9.
vucuconfiliitm occuimm # rf,A«. 74.b.
«'«ƒ«£« ,»^M mtnfHefaai . 756.a.
«Hctbmflrenuts vnde conügit glorta belli-
ca.                                           c<
Öukeamarum. «rf^. 4<r7. b. <£ 871'.a!
u v L c 1 A quatidoq; amara fiert 4.66.
'tem.                                           ,,
^MiLp&TxpLï.va; qua .                  8q8 a.
*»*<* valetadmcm conduceniia, vtclm
ratio,& vinumtemper at efumptü.\\9.
a. trnicomm genera , fanguints & con-
i*««W»»«.43,.b. ?» /„.«ja, #««,//„.
edomartp„ffu„t, lingHt&geniMlieu,.
1 ?i.b. /«j«(,r« 6«OTa«„ „„,„„■ ^ ,_
ƒ*»», venum &oUum. ï}l.b, £u„/ra
pajtoris ecchfiaslici.vigUantia &.Cus7e
't0*. P4*nt»r dvinivftt madera
to,Jtorida nttu&vires corporu
. 141.3.
frculi malajibido & lttxtts.}z8,a. fer\
uari debmtin occaftonearripienda.ma-
^uobiis panter euntibus. adag. zi7.a.
«°s mfequeos lepoies, neiiuum capic!
aaa&.
                                           r ,
Ecebölw Coniiantinopolitanus inctnfim-
ttifidei.                r                   i8 b
Vchenevmulmm diflat»b Zchinoln'X-
1»»l*t*fcH.uS*. vnde dm*,
ijs.,.
Zchidna mater Chimtn. 84.a. qUid aÜe-
gorice.                                        ....
£cA» P«»i/ amica.                      .,„ "
EXePflN*^»^*,. . •         7°*f'
Zditionu buim nourfiim* Xmblematum
Alciati occafio .                           viii.
Eftaue ignauU & defidU. 517. a.b. inui
di*-i\%.h. irt.7ii.h. timerts. sji.b.
r1 vin>- H;-a. ^»»« moderate & itn-
moderatefumpti .                      . ,
Zfk"' &Eggi»^g.b. cicenUinfcetirü.
' ^««^»». MDJCW7. Lombardtam ln.
jubrum tnfefiantts. j/o. w«a Aara,-„w
««ar*.                                     J 7 f b
Egensvndediclus .                        yiii'a!
EgnatiusMetelltu vxorem occidit.quodvi
numbtbtpt.                           \l7_h:
**ƒ 3 ViU quid Gr nets .                       I! 0'b*
ófoSéct/ili* Protei.                     yéi.b.
Etdyllion Theocriti, de Amore mellUego "
47o.a. idem d Nicolao de Oddtsltaticè
redditnm.%7x.it xxix.ab eodem con-
HerfHm.
                     Hl-b-Ö>;43-a.
■cm i omerifcher SachfenKerles,aa/> Ger-
v manu-                                     ijo.b.
t]' I1" «mei fiia prodegeric.alienacredi
y. noiiloporterc.
                              Zjj.
M w/nh i$£s ,in-jpi adagm            ' 2! 8.b.
EUtïoresImperijJeptem .                209.a.
£/«&-* w/er jpltiadestur vix appareat.
^«ü** Eranchini^de bettts fui temporis.
.
ï44>a.
                                  .
elemeniaquatuer teiidem Deorum nomi-
nibtut.nteU.eaa.                          i?
Elephamisies^ Elephantarchs, eïephan-
tt magifler.
                               r
jacer y j , .a ^^ ^^ m
7j6.a.b.
M n n 4 EU-
O
^° o e c 1 M certamina Herculis .
f""*'*™ Uiorei Hercul» .'
*<*rum e!ï,a£kcta relinquere
wvKoKti ra. x.a.A«.. adag.
59J.b.
i7;.a.
i;o.a.
E.
F] Brietas Babylonica meretrix. i<0 a
*-. Cir«.i48.a. frequensScythis. 11 b'
prtcipue Germ.tnos peffitnUat. 1 £, 9'
VmtMiUdoM,, ,5o.a. .w^.^t
b. tnfanthtftort». ibtd.t. malt. J0'
*^#«'«. ItfJ» {uggiUatic apuen, f»
Mriifinm exen/*».                   Vt T',
-ocr page 1014-
nê
EP*phus<i»*r«tio*eVh«hJ^           bi
Ephydriadesnimp^fonn^                -b.
EpldlurnnauidUfuper^ 9 ^
"aermamci in ™e»»P'1^ CQ0*»s l
Epicbarumulieri»mmtnt,SC
Epïcbarmus Stculus.Pp^l"
9*.b.                                            i^i.b-
Epiaems,& "us,lltcer,m,' verbis cotnprf
EpiStetiPhilofopht» duobus ver
          .^
EphicnJuiviufutun contemptons. 3^
Epicurigulofitus ;q xfruUpius-éi?- iJ
Epidauruiseur diBus JBjcuiap'
». .^
ferpens ~                                        (>]9-3'
Epidaurus vrbs .                               2,-3 o-b-
Epimetheipyxis. „rtuPaUadhwc»p*
iirmtenvfabuUAort» F£" Bac(hi: >
telou.s.ii-z- pvtiKoV.tetr^
E^k^ncadauerp^ntisjP^
fei.vuia exusla •                             po.a.
Epifcopi munera& officia. ^ ^ ^^ bf
EpikytWmK-adag.         .'+ • '^„rentif
Epitapbium. Archilochi- ^J' di/cor
ValU.ibid.b. l?P'd!imTuretrÏA-
diumM7.z. ^bes.y^ l>
dim cuiufd.m mztron* W»*»* * ' ..
Epitheta v.axia mdurum » W° J^
■ c~la.,
                                  ,            , 4.7.3-
EpplogusOperUaoanmslh.uil-.
deN»reiJ!o^o6.b. At WrfJ.. zn*.b.
. dunenfdus.7%^ >»
»*"'#J V«-
. b. BellMi, *»««<"» Ö"-'!?' FauftiS«-
b Darda,i,^?;r^i^.44g.
.a. Gcorgii Aufelmr, del**?»          ifi
ns.461.*. Georgl-SabuuA^rculJS
ei*»w Chtiilianorum-SA i '*
             
Elepbanto cor duplex efl .                 737-a
Elephanti an cornua,vel dentcs habeant
73J.b. Luc&bouescurdicïi. J34.b.
Elephantorum impetm in Galaten,&vilio
ria. ƒ55. a. b-& f 34.a. vfuim.bellis.,
J34-b. Ó'7?y-a.
Ehpjoanüs qui triumpharint. u 73 é.a.
Elingtiif .
                                           7S>.b.
Ellychnium ex lino Carpaftonon. abfumi.
tttr igniLj:
                                   •■ 78-b..
ehglum Epaminond& . 57J-a- Hermoge.
nis Khetoris .
                                877-a'.
Elogia Romana irrbis\                    48j.b.
Eio Q.Y e N x 1 A fortittidiue prasftatv
tior .
                                               7JI-
Eloquentia Herculis. 754.3. i» fcemina
quadam Komana exofa.%^
j.a. male fi-
ne moribus difcitur •
                    7^o.b.
tloquitU difficultas.-j$?*b.&76o.a. /#«.
7 ^9.b' parens Cicero,\Oy.b. pr&fes Mer
curius.
54.3. fignum caduceus . jlo a.
fiudiofi Galli. 7Jt.b. W.. . 755-a-
Elpidins.
                                   nj.a.
emancipare. 193.a.
Emanuelis a Cofia epigramma, de Morte.
Ó> Atnore . 6; 8b-
Emblema quid fit.\ziv-s.b-et 4.a. quomo-
doproprie, quomodo figur ate accipiatur*
Ixiy.a» vnde di3um . •
                   4.a.
Emblemata & inigmata in ter f e dijfemt..
lxiii.a. tripkieia,-vermiculata,/egmen-.
tata,teJfeUata.
4.b.
EmbUmatum finis quis.. ibid.
Empufa quid.-}
6 j.a. i# varias forma* mu
tabilis'.
754.b Ó'76j'.a-
Enalus adolefcem a delphinis feruatus .
3 87-b.
encauftumquid.
                              43 3 -b.
encaiiSi confeiïio.                             ibid.
encaufticapiclurn.                          43 4,a*
"Ëncamium V enetiaium, ■            746-.a.b.
Eniti.                                                .I4.b-
Ennius,de hariolis • :                       43J-a.
Ë vóS~tov~ o-j [/.fiohov,quid.                  89 8.a
Enormitaspeccati Sodomitici.         3 y 6.b
£<w yl«»-ö)-<ï ..                                       87-b
£o«i 5a/u equu$,vndefic diBus, 1 lóf.b
Eparnïnondas bom Principis exemplü. 617
b. cur ferpentem pro hieroglypbicofer-
ret.11. morti proximus
.
             y 8 3 • b.
Epaminonda apophtbegma , de bono Prin-
cipe.ny.b, lans,
J7J.3.. td(itnrnit(ts t
jÉ5,b.
-ocr page 1015-
Rerum & .yerborum. ^37
nes-i9^.b. inCbaritesRom&.68j.a. in
co>ifideHtemqt(end/im,pihct.vTov.}ii a.
tnvmumhnriolü,4ry<;
b. loanrus Mui
wx.,depietate cicomarü.iyyb. Ioan-
"'SSecüdi,^ Amore.^yi.a. Marii Mol
>jZidepace.7y).a. Maitialis,.«!« hirmi-
«J«e,7^.a> Maruüi^e Spe. 115a. de
^"r^fybulo.y;-;.b. Mmois,c& Amore .
.448^8. deauiicts.^yi.b. dcpwcocita-
.*e.$7"6,a. inpuelliim formofam.^6%, b.
'a pueUamj>.ra.matwè mortttam.66 i.b-
1 KZ?Q\ii\;yfie]<(>rtitna. 4,16.8. Pallada:,«»
-4/?.'"p/o^os,^.4o.b. Philippi.^e delphine
pbilomeUveitore $j~a,
Pieri.j,i»F»v»-
m**ianum jcurram. 440. a- Sannaza-
f{',>«« JEne&pietate. 819.3. b. Smyr-
l^i,de labonbus Herculis.yi.b. Tiio
11111 Mori, j?f «wVo2.9;.b. ïhuiiiij^e
Coelia celebi-i Comicei. 871.b. deprUlore
amfnt;im.a,-).z. m Kachelemnobilem
pfittriam .'
                                 688. a.
ty'gramtnatei duo lepida Thoma. Mori, in
anrologuni vxoïis impudic* marttum .
441. a.b.
£?»« quidam G.trfil Regis. Nmarenfisa-
mir.U<:
a- vndcditla .                               ibid.
trucs, qualnas.                               34i-b.
<""ft*re,verbum obfcm«m.              36,3.
EMu1»i-                                    3j8.a.
%«W« f«w Gmtdsfacra heit. 6 S 8. a.
t T i AM ferociifimewdoman.          I6?/
bc raufcafpleiK_m habetj& j, j ' W,
Èjy^>» ^i/.. f 44. b. ö. zj/i,, ^0fii 7j^;
170.3. /«»»'.
£»£«/* poetzepigt.amma.de Baqcho^y
a-b. Jenarij,de amore .                 '479
f «^/0 P/««^, miferrimus fenex ana^s
nub.
EucratitéLdeliribureticï.               . 953
t.yJ'gHttriir, qtiid .                         -,i;,'
öratós óo'^«^ wq-Jmmlacrum. 1] i!a',
Euwntdes quinta Ln'na nats..
         38b
*«•*»* ö; ^j^f ««„»,» w«yï,«w'.
7Ï5*P &■7%&,$,$. gaiti®.         77s t, -
wocatus adBitnrtges Alciatus. . xxvl'
Enphrojyne -jna Gratiamm vnde d>cla '
688. b.
%^Wffi ab.Óuente'tyiraks . fr,.n.
vndediaus.
                               "ibid.1'.
E!iryUomeae,vndedicla .                  690.a.
Eurymeduje^nd^.dicU.               . %U,
^yxome.Granam 'waterende diga.U.
U&kim deGanymedc. 30. a. &#*&&.
«"O1 £riftogiit>jttj,
                      - ",,;.
■E^fjr rfe mirkbili tanos hifipria testimo-
nium.
41 ï.a.b. 'opinio, cur Cecrops dV
?i/i;V dictusftt.
                                36.b.
Eufcbij cuiufdam conftans animus intor-
„ ^entls                                           Só-a:
•"«%' ;                                     440.«.
Eutelidiu fui amore captus .             joé.b.
Euthjdtmtu ab oratoria ad tyranrnd'em
inclinauit .
                                    , 1
£«^o/»«w Ugem.quamferri cmaueraupaf
jus.
                                                     c ^
Exaclores rigidi.HarpyU.                 l&l\'
ExamenjHi. 106.b. trmin* auid. 7S7 ,*
vit& humane..
                               , '"
p' v _ 1 . ■                                                    lOo.b.
txamuis perpetuum nomen.         ,<•_,
Ex bello pai.                                     ' ■'
^f^i'^uinumabAtylavtJl]-n
Exclamatio injuxuriam                 "V?'
excttrjmtn ardeUones.u'Sb ;! /• 3/4'b'
.iKfcontlttmem,            J. ■" cl*
079,3.
Cquus animalfeïox &f,iperbü. Üi,b' froe
^"'-.homtntsferous.fedobfeciHètishie.
roglyphicum. ibid. wïtinirés tngreffit
cifitms,i»f»Hfiüm habttnr omen.
;45
b. ne/cit «dnlari.i96.a. posmtentiadu.
tiusob mcefU'.m ca matre,(eipjumpunit.
.3'J4-b. poei.:rUm,innum 134.0, popu-
ioferocienti comparatus .
             194.b.'
*ï"i,ca}ut inuetWim in Carthaginïs funda
™'«ns-
                                  " i?4.b.;
•tquiiin \x&bti Seunum.adag. J4j.b.
equi »rje«w? circumteai,Socratifuntdiui-
tes mdom.Zo)
.a- Diome.dïs, nonus U-
t>or Herculis.
5.97.3. Sotó, 0. wr«w „„.
mina.
            ' «                                   ,
rnedis aUegoria .                         ' . '
nsceffana.                                     e
Erguucam.^..                           £|j£
tnthacus auis.                                    '
» ^ ■ ' ,.,.                                    400 a-
e/;af K, AvTipatfibi contrarij . 4<5l ■[,
wror mementöibiltsuiolentia Martis co'm-
mijjus. 740. b. peruulofifimus quis
6 70. b.
*rrores,eorum,qniliteras addifiunt. iot .a
*rHeMu'*'&>-vn(le diaa.y.z.a. Venerem
ffiSSS!S-!É& b? w»Ji &hrèa.ibid,
-ocr page 1016-
Inde%
93 8
seoh.&sét.i. SeS^ophntii; Si. a.
eMPr* Amalthu.soo.b- cjcadTZï
778.a. Cifi.S66.3. Cyparijft.U9-b. *'
JEfculapij natiuitate. 6i%.b.&
«3»; »•
de Aiacisndmine- 165.3. de AUimi'
bus.7^.3. de afmoiuutntamprmte»
f l.a. deBacchi ortu. 1+3- b- % #f;
»^.x7j.b. decoronidePalladtfacra,
wdeorta. 1 H-b. de Mercurio Argt op
cifore.Sï.b. de Morte& Amore, ex at-
tierfis. 65%.z. de pa&o cuiufdam cum
Morie.66i.b: deftellione.r^yb- "evt
luptate&dólorè.^s.a. Diofcurorum
.
ex Ouidio, tie. b. Pauni & Hec^Ul
481.3. galli in auem tnutzti . 87-b. y
S8.a. Gahymedis ex HomerO,Virgtlio,
Ö»Statio.z9.a.b. Ganymedis varieacct
pta.
i8.b. gigatum.jj.b* Glauc'-1!*'
b. tó>«.'4S3.a. lusinvaccammutn-
M.48.3. iy»j«*. 544-b. Ze« »)"»^*'
' 486.b. Mercurij évofix. J3-b. -Mf/r*
Erifichthonisfiltét.76^.a. Mineidum
veïbertilionesmutatarü- a8o.a.b. i1"^ "
«yi. 306. a. iVw^M. i?7- b. & ^*-z'
Pandora.130.zb. Vhaethontis. i64.b'
•'Ó>i(fj.a. Phalangis & Arachnes. 74-
a. P^»e?'.i8o.a. ^rjc^.8otf.b.6>807-
a. '**'«.338.b. Promethei.$i7-a- ScJ
U.zoi.b.
0-338. b. Tantali. }7°-^°-
Terei.
                                       l\z'h'
pabuUProtei occafio.                  761.0.
JabuUintegrsnaYrand&funt.        66K'r'
Tacere damnitm.&dare damnum,quidp"
gnificet.                           7i9'a
Tacere, & rèddere Harpocratem > ïut*'
ë8.a.
paties ea decehtior,cui nmusineft.**™*
leonisab Ex.echtelevifa.90.3. vtrgmea
in Sphinge,quid mythologie* • 801.b-
Pacinus quos inquinat\&quat • 7 *ƒ;/
PaBio Prafina, joj. a. Ke»eM. **'fe
Vacultatespulegij .
                           ï<%
F A c v N t> 1 A difficilis .                " J •
Pacundia i nfenetiute ferficitur. 7;4-£
Pacundu vires .
                            7"*
Fxcém bibat, qui vinum bibit. adugW
pjco 'qüalis ams.604.0. degentr q»*l,t'
E*lcone'somnesf<xmin*funf.6o*.b. *^
generis •                                     , (
Pallacia§X;&cilij ■                        ,ƒ,'/
Exctifrtio Alciati. <f}.a. Alciati , defre-
quenti locorum mutatione .
xxvii. &
6 r i • 3 .b. cuiufdam, qui patrem verbe-
raéft-ïis.a. ebrioforum.isi.a. iudi~
cK corrupti.x-j'è.b- Thuilij .
            xi.
E x damnoalteriiis, alterius vtil.tas.54I.
Exemplum concordit fraterna. Zumenis .
itj-.a. conftanu&mir&inmuliercula.
79.b- ingratitudints cuiufdam militis
Philippi°z9ob. pietatts Mneas.
830. a.
Exempla arrept*. occafionts.^ i7.a.b. £«»ƒ
ƒ «)' wWè compenfati. 703. a. caslitatis
inEthnicis.
ué.a. »WWi ?»' defciue-
runta virture.%o7-3-b. imperatomm,
qui probomm hominum operam fibi iun
xerunt
.634.3. vitiftatim in melius
mutantium.
                             4<H.a.
Exempla vitioforumpoffunt licitepoft mor
tem memorari .
                        <>J6.a.
Exequia Menandri Regis Baclrorü- 575-b-
Exercitus AtyUnumerofus.5s1.b1. Xerxis
numerojijjimui.
                        -^ u
Exire ipotestate; qui dicantur. z6z-b.
Exitij nulla ratio- adag.                   '^'
E x literarum ftndiis immottalitatem ac-
quiri.
                                         56%'
Ex pacevbettas.                           74*«
Expcdithabete plara cognomina. adag.
54-a-
expeditio Argonautarum quando fufcepta.
810.3. lafonis& Argonautarum quid
mythologice.%09.3. Pygm&orum contra
HercuUm,
                                171-3-
Expertentia oftendit,aurum artefieripojfe.
■Sio.b. •
Exuuia,quid.                               *74.3.
F.
FAba cur veteribus immunda habita.
li. a.
Pabafomnia faciunt turbulent».
        Lb.
Tabius Maximus conuitysmilitaribus im
petitus.11 y.a. cur CüBator diBus. 1 ƒ3.
a. cur Marcello adiunilus ■ nZ.b. cur
Ouicula diBus ,                         809.a.
Pabij Max'mi mira conflantia . iol-a.
Pabio Maximo data coronagraminect~>.
ij3.a.
Pabij Verrucofi apóphthegma, de beneficia
alperedato.                              6yi.b.
PabulaABèonis.151.b-Ó' 151.3» Adoni
dis 341a. Ari/lophanis,de gallö Perfis
imperante.%%.&, At&e cxlo deturbata.
-ocr page 1017-
Rerum&Vcrbonim.
-«af. -                                           sH-3.
turntperennis nota,tuba.               56^-b.
Eamam ex malediftis captare non oportet.
749.b.
fanttlia iüuflru Oddorum .
            x vi. a. b.
Eamiliarttas nimia contemptum parit.
loi.a. potentiorum vitanda. (fjsj.b.
Jamuli cuiufdam cum her o fuo facetum
paÜutn .                                       188 b.
**rf.irusdiftapopulusalbn .            887.a.
£*»ƒ".                                             iz;.b.
eaturn Amafidis Regis Mgyptiorum. 10P.
b. rnemorabde homicidarum C&faris ,
. .Ö»G»?-<fó«»/.7i4.a, Oedipodis. 797.b.
ewntts quis. ;jo.b. &Pan Inuus idem .
311.b vnde dielus .
                ibid.a.b.
Eauni & Hecates fabula.tfi.a. «yróo/»
*'*■                                                                                                 <«<*.
£*«»* monflr* JEthiopictt.              Jij>.a,
EauflHS Vernntius Epifcopus Chanadienfis.
7. a.
*<*«/?*, w^j Germani , infelix exitlts .
7o8.b.
                              '
^u^iSaUiepigramma,deArione.xZ(,a
mAmorem.
                                 448* a"
Efiujlm&nummus .           x70.b.& 108^!
faxcurtributa Cupidini. 448.a.6>4j8.b.
facem accenfam tegere,quid.         3 5 8.a'.
redend Morelli Corollaria ad Emblema-
QAlctati. S9o.&/e^.fymbolum,fons.
fefiinatio Alexandri.ij.a.b. Curij Denta
ti.
1 19.a. j« /e £e#/'ca magni momenti.
if.a.
feflittA hor'e;qua.                                   4.3.
fiber anfibi tejles exfcindat,controuerfum.
ójz.a. vndefic diBus.                  ibid.
Tèibula uuren quibus competebat.j$6.a,&
;88.a. ImperMomm exgemmis.sSS.a.
VibuU in veftibtts vfus apud veteres ibid.
materin q»e> ■ ibtd. varia figni^cata l
588. a.
ficedulaauts.apo. fignum autumni. 410.
b. vndediün.                            41 i.b.
FiciA Religio.                               40.
fi&a cito ad{u»mudeuntnatur*m. 174.3.
fide,fedcui,vide.
                              101.b.
fidere nemini inhumnnum,fidere omnibus
flultum .                                        j>i.a>
fidelitnsThuilij in hoc Opere colligendo &•
colligando.                                          ix.
fidelitatis incAne hi/lorig. 8ij. t>. 814. a.
not*.,c«nu.                                   815.b.
fidesquid.iy.Z' eau fis adiunttis defiripta.
ibid. non habenda ei, quifidem viola-
W/.iéo,b. nulla eftregnifocijs. 400 b.
quitlis in coniugio, in tiberis, inferuis
requiratur.^$.b. vxoria.           813. a>
Fibj 1 fymbolum .                         $6-
fideifi/mbolumdextra-i9.a.& 11 ia. an-
cipitis ö> fallacis homines. iti. b. &
i83.b-
Fidei quomodofiacrafiebunt. ƒ8. a.
dextera.
Eides,^ Eidicula, genus cithard.
fdicularum tormentum quale .
         
. facto,
ni.a.
*3.a.
79.9.
fel iracundUfedes.
felices qui.
S'Ucitm quid. 6$ ƒ. b.
noxia.                 ^^
femur & Vemen .
Eennipopuli, & eorum mfer/HJbyca.
                     
gii.b.
3i.a.
«mnuinuidi* ob-
xxxiv.
iji.b,
104. a.
3J.a.
Eidijfimulacrum Roma in Capitolio. 57-3,
b, ftatua.                                          $(,.
Fiducia pecuniasamift. ad/tg.          $i-b.
figere arma,quid.                                 j .b.
figmentapoeticatribus modis explicari pof
funt.                                               Z7.a.
FiguJusfiguIoiniiidet. adttg. éio.b.
filis. Herodiadis mors.                      Jti.b-
filis. Erechthei TrapdivoidiB&. 12.6.3. lo-
uis & Eurynomes Gratis,.
             6iy.a.
filius louis haberi voluit Cemmodus 17 3
Eerdmttndus Santiius Erancifci frater
»47-b.                                 J *
ferocitatufign*.                                b
Eeronta, libertorumDea.               6.'u*
TerrarU docet Alciatus .                 ^ti'
ferrum ole» emottitttr.                      578 b.
ftrtilïtas agrorum per Gratias firniücata'.
«88.b.                                         '
fertilitatis fymbolum papauer. xlvü. b.
JeruU &. papmter cm Baccho data, gis'
Wg»»i*..PtrJ*s,qui,
                   854.3'.
.*tftiMIeute.«kj.1Itfia,b. Jtf+a.j**. b,
«»J..b.Ö»87«.b.
vnde diilus.
fihclncorumab ecclefiafiico officie alen
[o* ;a- m°h"^rumqlnomina .
i98.a. parentes verhrantes. i7;,a.
Etliorum amor.                             81 b
Eines belli quis cJ]e debeat.^. b. Em^bk-
nutum. 4.b. nofierab origin* pendet.
-ocr page 1018-
40                 Indel
bcrbes,iocus.79.b. vttgabmd& vixp*
b&.                                                83 7'3'
f&minarumprïfcarumpudicitia. zl%•"'
fueminis nullum arcanumcommittenduP*'
7;'3'                                                (k
foenufnin Crujiuminió ibi noxium,forisJ*
lubre,.                                            61} *
fcetüs in iitero• qualïs.' 64$'.'b. recent edf
tiis currubeat], ■                       ïi'&'
Folio ficulno anguillam. adag. 1 iï.a.b-.
folialauri magiliratibus Cal.Ianuarijob"
latd 884.a. ole&Jolfiitiali die inuertuft
W.i3 6.a. populi cur bicoloria ■ 887- 2'
populi poft folftitiü circumaguntur.ib1^
fomes ingenij virtutisqs vinum. 15J 3'
forseps.                                             J?7;?5
forfex •                                                 ibid-
fori hodierni dcteftatio ■                    713-a'
forma. Alcyonis auis.y^z.a. b. Centaur»'
>#7«.6ija.b'■ currustriuphalis. i<s8.3-
Gorgonum.664.a- Hermarum.^.b- "K
#Wcds.764.3. lnuidin . 317.a. nihil >fi
'folaforma.S04.-b.. pilei antiquï. 6 4t-31
porpbyrionis auis . 137. a. puerilis c'#f
Baccbo tribura.iyj-a.b. res breui perc
tura.%o^-b. ScylU-^oz-a. /eneüute de
fiorefcit .331.3. Socrati cft módici terrf
poris tyrannis. 14.4.b. Sphingis.jyé.*'
b.0*797. a.'b. Stymphalidum auiuffl*
jótj.a. Tritonis, j68-a-b-& $(•9'*'
formatio hominti.                          _ 649-^*
formidotofi poft mortem,                  j\b-b>
88?. .1. opens p'aradoxorum Alciati e-
mïttendi -
                                    xxviii.
Finera vitiE (.^zdizaing.                  788.a.
JFirm i s s i ma conuelli non pofle.
fifcHS quid. tfiS.a. cur lien d>8usjfii-/. b.
. rapit, cjtted non capit Chriftus . 6$1. a.
regis eritmena.ibid-b. femper fr&fumi-
tur diues.                                       ibid.
fifci &JErarij dijfercntia.              648 a.
fiftula Afrorum ex loto.                    874.3.
jlabe!lum,quid .                               693.b.
flagrum,quid.                                    ;o.a.
fiagriferi qui.                                691.a.b.
~Elagritriba,Vlagriciba, Vlagrie, cognomi-
naferuorum.                                 ?o. a-
"Blumenlouisalbatus. foï.b. vnded'tüus.
641.b-
Vlaminesqualiter facmfaciebant. ili.a.
"Elaminius Macedones fuis legibus viuere
. permifit. 111. a. Malegucius Rhegien-
fis.                                             664.
Tlaminij Confulis temeritas exitiofa Rei-
pub.                                              167.b-
fiammair&typus .•                           766-b.
flammei nuptialu eolor quts.840.3. ritus.
8^5.a.
flammeotfonfavelabatur.
                 ibid,
Tlauia familia vndefic difta. 503.b.
flaitiu color qunlu.501%, quorum, ibid.
fletus Heracliti.
                                647.a.
Florentinum inttiiutum in otiofos. 3 61a.
fórnerij di(lichon,de Spe,
Jlos,terres7reJïdu4.                            8 9 6 ■ b
l}0.<
flores Dei miraculXt&vit&breuitatemdo    fortisnon eH ,qui feipfum necat. Ji5-a'
cent.                                             113.a.    fortitudinisfignum,corönapopulea.%%1-V'
fxdus Heüoru én Aiacis.             706.a-b-    fortu,na.arteminuenit,non(trsfortunnm
4i6.b, cum blanditur,captamm ve»tf'
^^o.b. cum f>roi]/era,maxime timen*?'
eft.i9i.3. cur rots., orbi,feufphs.r& tnrT
llat-z6;.b &
416.a< errorem inbo*»*'
nepa.rit.ll-b. & Amor auvva.n. ti°'
a. & ars ferefunt circa idem . 89^-a'
f artes adiuuat.68;-b. mi f era eft,qi*A c*
tet inimico.
578.0. miferaquorupdafi*
principum ambitioforum. 16 6.
b. prop'
liciopumaccejfu,
ƒ08.b. pro incertore'
rum euentu.ibidem, proifera non c*rc
periculo .
5 41.a. quem nimium foi*et '
Jlnltü facit-
J40.a. virtuti comes. 5°°'
a. -vitrea est ,cum ijlcndetfraingitur '
I9l.a. vndedicja.
                     4^^'
Fortvna virtiitemfuperans. 51*'
Têortunt. imago,cx-Galene.41 ƒ .a.b.' fte^
tia.)
1 j.b.ö0 ; 14-a.b. fignificatio-S°°'
(fO.
fisdera tribus modis inittt.                63 ,a.
f osmin diners animal. 3514 b- qu& cas~la
ccnfendx.iiS.b. qua fdcttndd..
835.8.
foemina falacijfim&fymbolum alurus fee-
mina.
3 49- b. >Smyrn&& amor in mari-
tum demortuum
*
                         679.b.
fcémtnam inuenijje diciiur Frometbeus .
426.b.
foeminniüuftres,quarum meminitAlcin-
tus infuis Emblematis,
Atchippe.495.
Atalanta • 813. Circe.758, Galatea .
813. Helëna. 114. Helianira- 453.
Lais.3i9- Lejjna. 77. Medea. iJ9'&
8zf. Niobe.197. Penelope.838. Pro-
gne. 312,748. & 81 j. Semele. 13 9. 5c
418. S.Tecla.
                                   18
f(xmi,2& cur garruU, ioctn.S) }.a- cur im'
-ocr page 1019-
Reram&Verborum. ^i
*• fimulacrum. $i6. a. typtufphinx
'oi.a.b. variettu. 540.3.. volubilitas.
85>8. ».
r*«»« muUum iributrttnt veteres paga»
f f'                                   fij.h.
JWHnatts maxime decet medefiia. £59.a.
ïraitcbini elegia, de bellis fui temporis,
J44.a.
*r*neifcus de Oddis Continuus Neapoii.
xvi.b. Vloridus Alciato infenfut. xrxiii,
floridus decius,fed parum verecundus.
*9i.i. Sanclitu abslemius.
13 4.b.
fmncifci trimi. Regis Gallu , fymbolum
SetUmandra.Ww. 3, SfortU infigne.ca
nts.
lix. a. Turnen ij Cardinalisinfigne,
Manna, ccelejie.
                          J%;/
traneum pro amice habe , non vicinum '.
700. b.
fraternitat is defcrïptio.                  114.3
Fr mes Cumti tres.Atelles, M&on, Dit, '
Si. a.
Tratrnm duorum Patauinemm funest»
f "'T' j                                  675-3'
I*»Hdesprodtt*rum,                     i47 ,
fr^dulentiqui.                            £"
fi'Vd^fegnitiemparit,                 , t.
jgnum" *ringUU "*'-***" ^'
fringultire,quid.                          £^
*W,*T?"B WFfkrtm fymbolum '.
*»'«<?«*. Ji6.b. ./*» arborhquales.
48j.a. m*liMtdit*.%7u^ palmtda-
*yUdumtur.iw.b. quimmtHridican
*™Z»litas.*d leges nuttin, compofita til'.
S°-a. genitrix ■uivtuwm.Si.b. qua-
ƒ"*«* **»«!*,» deprehenfets .            'f f'
fulmen aligerum. 4,,..,. ^„^J
furiofi affètïus.7}i,\). nullnvolmtut. tb.
furorquid.                                  735,a.
Fvr OR & tabies.                        168.
furoris é* impetus hieroglyphhum.fiper .
595. b. fymbolum cor fupro, craticte
fóm •
                                             ].ae
fufcuscolor qualis.soo.z. figKHm hyemisl
jotf.b.
futurorum conieftores.                   430 b.
G.
GAbinlus & tifi vultarij pttluduti.
H4- b.
Getbri* apologns,de afinofacrttferente. t^-j.
a. de vitulo inteilina vomeute .ƒ54. tv
epinio,de mttttmorphofi irognes Qp P^**
lomeh.
                                    3 13. [-.
Gabriel Simeen de Ducibus Mediolxnenfi-
"**.'■.                                                                                    10.b.
Gabrielis Vaerni Cr'emonenfis apologus ,
de afino facr af er ent e
.
                47- a-
Gal au ab Antiocho viiïi- 5 3 4.a. quifin t.
ibidem.b.
Galatarum hifloria.                   ;3 J.a.b.
Calatea nympha.                         g 14.I-.
Galb&nummus.                           8;3.b.
Gaha Palladis .                           112 .b,
Galea\ius Manttlt Dttx iujju amafi* fe «i
r-ummprutpitat.wj.i. sfortia ob te-
. m er art es au jus csfus .
                i6<S-a.
GaleaXjj keütim cttmllorcntinit. 574. b,
Tcthtiv ï'^s.adag.                        J4J-2.
Calenus vult,malum Hedicum votari Ci
trium.                                     %-ji.b.
Galerita,Cajf,ta,&< Alauda.tdem. 43 s.b.
■ Gallia difcors pacificata cpctu nobilium .
78?.b. magiflraGrtcii.          7Ji,b.
Qallicana gentes dur*,,&femper Impera.
toribus graues..                          196.3.
Gallicafcabies nouum merbigcnus. 843.
■ b;M>«,
                               g6?.b
IjtMirtmum.                                ^?^^
Gallicus morbus.VlitMorbus Gallicüs'.
Galhenipotna rMculairnpoïiori inflicla.
46f.a.                                      J
G<i//w* incubansauditeaccipitre.oua vi-
tiat.                                                             1
G «17 ft? nDne-"ingendus.m^rSar,i
"*lg*lUnis dedjtum.it.». 'dnimals,
l' coniunllum. ibid.b. muisPtrfic»di-
us . 88.a. aureus,Cyri infigne.UW, b
ct*r tn manu Atollinis ptctus. S 6. b «v
Grxcis
ï»/*« >»*/* „^ deteclumprinciplsar
fulttus celor qunlis.
fitlui celoris nota.
fumof&iinagints qut.
fwda,quid.
fundamentum vtnutum pittas
7J-a.
Soj.b.
ibid.
S9i.b.
8lJ.b.
i7J.b.
i'j^a.
t
$**»* & raptores rorod'iu üti$$m
-ocr page 1020-
Index
^m_______
in. turribus t emplorum ffalualur. ts.a.
&
89 a. cttr mane cantet. 88.a.b. cur
genitale virim*n»:tt%ihitm , quidfig»»-
ficet.
                                             '9l-b*
M.ercuriefactr.%7.3. hieroglyphicum de genitaliafibiprtmorditeqWM tb muit»
im, & vigilantU.
86. a. cum matre commiffum.
               354»
^enium defraudare, quid.               374"'
gentes qut pifces nonedebant .            "•**'
gentiles &Gtntes curdifti Mthnic.i. 45,a*
gentilium Veerum multitudo .
         410•*
gentilim falfa &>fallax in rerum origini*
bus inuejligandti
.
                       76ƒ•"'
Georgij Anfelmi cmmen.de latrymvs At»'
. »-«.463.3. Sabini epigramm* yderix*
JVoo!< cdfut a Romann.ibid-b. Pythagó-
r«. li v. a. vigilantis. cerperu fymbolum.
8«.a.
j^»2j£nigmata.87.a.b. cantmnotHurni v-
tilitM.ibid.a. in auem mutati fabul»,
ex Luciano.%7.b.&%%
a. exArifiopha-
ne.S8.a- inpinnu templimigma.Sy.a.
natura.ZG-b* nomine doctores facri in-
telliguntur
.
                                   ibii.a.
inter principes Chriftianos
ƒ43 •
GMm Hercules Philofophus Gr&c&lingu& Geradtrefyonfum, depudiciti* SpauW
r«#» ;
gnaru* - 7/3-b- quidam nobilu amore •■"«•                     • •-•■                 * *8,a'
perijt.                                             44J -a
?
G<«&' cur albi.17^. a. eloquentu flud752.b. g«»j inquieta, &auidafacdiprincipu. iy j.a. olimmafcuU Vridediti.$$6.a- veteresqui.10.b.res ?iAÏAKnvif,id eft,Gr&c& lingus, &pientis. periti.                             ,75
ganeo quu .                                       40
raffujr^su n&S'iiit 7* Atos■■..'
GnnymeiesfilituTroti, non Laomedoxy.a. humanaanima.x%.b. Latincitur Catamitus. 744. a. quidmyft3 L.b, vride diBuf.                        i
<ianymedi4 etymort'/ï&.b. fabuta vari-cepta.ibid. locmiinde raptm:}Q>-3thologia.iZ.b-. nomen vndi\ 3
garrire.                                   • ' i
garruli &loquaceTrepnhenfi.^lS-b.quam conueniunt cum viru-forda114.3.
Garrvuias.                . •
garruliteu Antonio aCicerone obie&a
4«.a.b.                                                       h>
Germanafides .                                 *12 .'
Germani ab exteru.quaratiom vtUtcatf
vii. k Taciu taxati ob vinolentt*tn>
147.b. longe abfuntaVenere mafcuU>
3 f6-a. •vndeüimiiomin.aiimpontbant'
'7.3.
3i.b. Germanorum coniugia.Zio.b. princtpu*!
,'deTurciivicloru. .                  *lob'(
Germanos cerebmm in dorfogesltvr* *ttun.. /
vil»
exten .
                                       n 1
Germanici epicedium in Ther»i"<>clern ■*
S7i b.
Germanus Audeberttu Gallus Venettasca'
mine defcripfit.                             9'%
Ge-ryon. cuiusflius, ii 4- 'b- '«»" tricepstf
'tricorpor.ibid.a.&tiS^- tricorpor.d^
timui labor Hercults. j 97-a. w^*'- **'
Gjeryonts allegoria. 197-3- mythologie 11 >•
..b.ii4.a.d.«8*.a. «*»*»«*• *>■«»«»'*
b. auium vtcompefcenda'. 514.8. fee-
minnfamiliarts :
                   ■ '■'■■ 79-b.
gaYrulitaiufymbolum hirttndo. 314.5.
T.u.SipOTrh»%,parafitKS Eufiathit•■-■' 3s8.a-
TariiActpyos quvs.                             404.^.
gaudiumpopuli Romani exmorteTiberi/ •
7i7-a.
gazaquid.
                                         8oS,a.
gemmarum in annulit origb .           A"-9'•'*•
TiVi&quid.                                       r'4°'b-
genera iria animnlium,**™»,*^*^!»»,
terrena.^\}.a. tria ardearumauium .
367.3-
■generatiopropria htminum eft,noDeornm.
14.3.
gmerofi & nobiles qui-, $%6.b.& j87-a.
TivmiKK, /Moicti
                               481.b,
114.3.                                                 ; J
Geryohem/uperauit Hercules.          f 9 7~ *
geftamtn Mfculapij baculusferpente *»«*
f«ff«* ww *«»« non minorem ttm »«*«
quam oratio .                          ,,?. !'t.
Git* in legationibui cithaw adh'bebant
62.a.                                                 i?.'3»
Gwantis frstercuhu. adag.             „,_'»,
^4«>« angmpedes &fifntt£^id
. gdenotenUl.3.h. I^ta^na nat ^
b.nrrigen.Md.a.yndenamdtd^
^gantum mogantia & "*fj£**&
,$itslfivt>*- J».k -vafftt** &P Jm.
-ocr page 1021-
Rerum 6c Verborum. ?& t
;t,:j .
gradus statumvary.^.3. itacundi*. iSj.
». quidam adolefcètui» apud Athenien,
fes.
                                            <>8.b.
Grxcafides.a^jr.                         i4o.b.
Gr&cia cur dida Aonitt.                781.3.
Gwcj. «74.a. a Gaüu literas habuiffepu-
tantur.T)-i..h. male audiebant circa fi-
dem.
i4o.b. femel tantum olim inter-
diu epulabantitr.
9 j.b. foli aLvTÓySoi'lf.
89?.a- fymbola inuentapoliuerüt. xlv.
a. Tantalid'Avnde diSti.
            7}i-a.
G K. A M E N.                                  ïjl.
gramen curinexpugpabile dicatur. 15:4.3.
cur Marti facrum, 1 j 3.b. cur Saturno.
ibid.
quidfignificet.il 1.8. triplicisge-
neris.
1 ƒ6. a. tuteU^r&fedij, fafalmis
fymbolum.
,
                       ■ I5"z.a.
araminis cum Marte fimilitudo. 154. a.
f *>?«* e£> fy^j-.                           1 f 6- a.
Gramine nidificat alauda. . 1531b.
graminea corontt,q:i<z ó> obfidionalis.ib.a,
Gran tumor & puoca Iana. adagium Ita-
lorum,
                                   zi.b.
grata Deo pmrilu fimplicitas .         3 o.b,
gratiagratiam parit. 6i 7.3. //'£«■ ^ «^e ^*
^ff.689.3. oculorum, 4<)i4a. finonac~
cipiturgratis,non e ff gratia.ó.yo.b. tar
daingrata.6$9.b. vtreferenda.
69ö.a.
G R at 1 Am referendam .             171.
Gratiam vnath dus. cur relpiciant. 687.3.
GlAII AS.                                 686.
Gratu cur louisfilis.. 6 90,3. cur iuntl& Vt-
neri.6SS.b- curnudt.6%7. a.ö> 689. a«
f «r tres. (, 8 g. a» Ö> Mercurius evvvitot.
130.3. & Suada cur in eadem arapo-
fiti.
119. b. ///« 7»«/f Ö* Eurynomes
687.3. VenerispediJfequn.óiS.b. wtde
fintudt,                               ,-^V.a.
&luu4,feumtliHUscol»r.               f04.b.
gith,quid. jij.b. mediocritatiifymbolü.
ibid. faporempiperuhabel.         78S.a.
g'adiatorumprima inffituiio.vnde. joi.a.
gladius mulitrum, lingua.
            8 3 5. a.
glans, pars prior membri virilu.48 1 .b. />r»
«bfccenaparte.ibid. punten in nigrocly
peo,amorisfymbolum.                  ibid.
glandes querns. ctbus veterum1 . 8jj.3.
glandibus vefcebantur olim -veteres. 3 a-
GlaucopuPalUs, 114. a. quarefic dicla.
G.aucus abequabus difcerptus. 1 y ƒ."- du
Hus.iUrdiftus Polybides.ibid. immorta
litatem, quomodo fit confecutus .
1/4 b.
fifcator.
                                     ibid.
GUiicus comefa hetba habitat in mare.*-
^^dagium.
                                   i^j.b.
OiaucifabuU.                              iJ4-b.
Gl*ucitresdiucrfifuerttnt. iJ4.b. 1 ƒ5.3.
TAitu* ?xT«tTo. /i^g.                    113a.
$/«£0 ««• infideat Vortuna.            4!é.a.
g/ocj* £eZkV* X7;<i» ducibus slrenuis conti-
g't- 567.3. nulla fint labore paratur.
SS6.
a. Pompeij. f74.b. fuperbi c ito fit
egnommta.
ƒ41. b. virtutis merces
T7I. a.
gloritcomesinuidia*                     $01.3.
Thu(T0-!>ya,t?6}p,quis.                      404.b.
TtoKvviHpaf Amor.^Ti.Z'b. 'qunlufapor,
r. 87*'a-
Gnathtn» meretrix loquacitattm •atnato-
rts argutè notat.
                        31 j.b.
ÏPV/4.0V .                                                  15:9.3.
GnojfiafeuGnofis,Ari&dne.           140 a.
GnaJusvrbsOrctt.                           73.b.
?*advrfy4VT«r<                           799-b.
Gorgitu Orator cur ab oratmic munere re-
r ^*'• .                                  *tfo.b.'
lopyov BKiTTHV.adug.                    66J.Z.
Gorgoneum Medufin caput.             *ó 4.3
<*!&»« w«/?r*f«4.tf<f4.b. fcelerumvl
tncesapud inferos . 66S.a.tres.
«4.b;
vnde dicti.
                                   1-,
G°rg»»<*mform«.66*.i>mythohgU.ibid.
b. nomina.
                  ,              ^.
Ga^%s //«'«* Ariïioments.           \ g- a -0*
Go/A/w ó.f Vandalictt-barbaries et'ia'm-
numfortnidabilK.                    717a
graduipnmus Ufapi^Um, nojjefeipfum.
800. a. *«ƒ/«: w>/«« aisliuenti*.
..-.•is*.a.
6%l.b.
Gratiamm arcula inanis . 68s.a. ^e£fi
/*»« « adiunBis. 687. a . mater L* .
650.a. »«/wi»4!.687.b. parentesqui,
Gratijsfacrificare, quiiubeantur. <r87. b
AT m Atidal"> Mte lauari., quid.
-*^'a' 1ut ™*™><im-induUKfinxtrint.
G.***«»* lmpemtoris prudentia. r.b
V«*itui?omnium vntutum mater. 191 -a-'
nenfis tefltmoniumJe l0CnJs ,«,w,b.
^«»«i».zéo.a. d^»«,vtd.ferat.ibtd.
grexfmutyrocapris.
                   334b
«>•«ƒ c«w /^/7/<, -^ hieroglyphicum lru\
-ocr page 1022-
Index
P44
Harpocrates diBus Sigalii>n,&quare.f$>
b. Serapidipre-pofttus.ibidem.i. ftlentf
Deus.                                         6**1
Harpocratis[igillumin annulis. 68 b. ƒ*
mulacrum.                              ibid.i'
Harpocrati facra arbor Perficx. «i4,a'
Harpocratemfacere &redderi quid.68.*',
Harpyi*curplumispr*dit*.ï$i.z. eurt/i*
gines.ibid. cur volucres.ibid. curtrei'
ibid. quiddenotent.iSi.a-b. quot,&
vnde dicla. ibidem .3. rigidi exaBoret •
ibid-b.
Harpyiarum mythologia. 181.a. nomin*'
ibid. piUur*.                179.3 Ó* ïSij»*
hafta Vaüadis .                               H3.fr'
haf}* & gladij virorum ex dentibus dr*'
conis ertorum,quid mythelogice.7Z3.bf
Hebr&i cur cïrculumflauum veflibus affü'
turn geflent in quibufdam locis.jo}, *'
quibus pifcibus abslinerent:            1 v. fr»
Hecatenon curat latratus canum. xix»v'
■Hecates ö» Faunifabula.              48*• jj'
MeBor ab Achille occifus. 583. b. Achil'
lem occidit.fecundum Dionem. ibiderft'
ApoUinis filius k muit is creditur. 707.*
filius Briami. ibid. Troit column» di'
Hui.                                             j8j.3>
Hefiorisé> Aiacisftedus. 7oi.ab, turn»'
lus ycuiufdam poet/t.                   7S3,a'
Hecuba cur canisappellat*           *9<• *'
Hedha.                                  8*f'
hedera attrimfcimillai emittere dicit»r'
483.8. cur Baccho facra . %6y.b. c»f
jymbolum toetarum.ibid.3. nigra.Sé^'
b, poetis dicata.ibid. poetarum condt'
tionem refert. ibid. 3. quid veteribtts-
867.8. vndedifta.                       %66.i'
hedemdefcriptio .                          863.a.b'
hederA comparatur amor,                865.b>
hederam curfibi tribuantpoet*. t$}.b'
Hedera lafciiiior. adag.                   866.b»
hederis digni,                                    $67-3'
Heduipopuli Gallu,qui & AugHsloduntf
fes.                                                 10.*»
Heduorum infigne fucula . 18. b. vari*
nomina.                                         iO.*e
Hee\lK\echel,quidGermanit. 178.fr
Hegeftppi heus, in confeifcentes fibi ipp
moriim.                                     517.a-b,
Htliodora,nomenpuella.                 4 ƒ 4- b«
Heliogabalus deteïiand* libidinis home ,
314. b. Diana,Bac-cbus , & Cyieieh»'
beri voluit .                                    >7.a<
Beliogabali & Baffiani nomm ediofut»
Ho-
grues cur lapiEum vtldntts apprehendant.
103. b.
Grues lapidem deglutientes.<*rf<*g- 104a.
grunm beneficie a diluuio liberatus Deucit
lion.io)b. mvolatu coufuetudo &>ftt
gacitas.io^-b. -volatus, quamliteram
exprimat.
                      loj.bd» 10-f.a.
Guaiacumqumdo in Europavfurpari coe.-
ptum.
                                           844.1>
GvtA.                                             )%9-
gulaM. Apicij. 391. b. in ftruitutem per-
trahit.
                                       40i.b.
gul* hypothefis,$<)i.b. mulo.          39l-b.
eulofi celebres.391. b. dolio Danaidum &-
* quiparati.)9z.b. inSpontaneamlabun
tur feruitutem.
                             402.b.
guloforum imago.         390.3. & 593-a.b.
Gymnofophiiiarum mos in adelejcentibus
exercendis.
                                   ios.a.
TvrouKOKf&Tiipevotquis,                ïo8.a.
H.
HAbenas ignaiils non cra&ec. adag.
habitus irati.iSj.a.b. triumphantis- 168.
habitum Sacchi induil Caligula>Ó> M.
Antonlus.
                                   17a.
htrtt vndediclut.            <574-a.Ö* 900. b.
h*reditatem captare, quid lurisconfultis.
J43'b»
halcyon}anAlcyenfcribendum . 744-a-
Halias,genus nauis.
                          6%,a.
halieutica lyre forma ,                        *£«<.
halieuticum opus.                              *&rf.
Hamadriades.nympb* arbomtrt. 313 .b.
Hannibal amore meretrtcio viilus.^\^.b.
auguria contempfit.                     ƒ46.8.
Banno Cartbaginenfes pofl multas machi-
nationes, tandem deprehenfus &> occifus.
121.b.
Hannenis eliphanti iucunda hifiorietj.
736.a.b.
Hans in allen gzffm,quis Germanu.) 67.b.
Harm,odii cantilena.W/Jg.
                  78.b.
tiarmodij & Ariftogitonishiftoria.77-b Ó>
78.3. mots.                                    78.3.
Harmonia 6y.b. Cadmi vxor. 783.8. ##
Marti* ö" Venem adulterio nata. 64.3.
■wzdfe </ic7«.                                   8 3.b.
Hare Normanorum .                        716.b.
fc*»y<#i ««« t-or/w. 60?. a. infïmmentum
muficitm.                                      774-i>.
hnrpax.& Harpagart;                   1 8ia,
-ocr page 1023-
■aaoMiMMa
Rer um 6c Verboram 1 94 f
Rornttnis,                                     7i8.b.
Hellefyontusvndedicïus.                  807.0*
heluones dolïum Dmaidum. 392, b. qui
propriè.
                                           94>a.
kelus,pro Holus,                                  ibid,
httninaquid ,                                  147. a-
Henricus Glareanut diligent antiquitatis
fcrmator
. Si.a- P//. Anglorum Rex*
43J-a.
Henrici Pantaleonistejlimonium.de Chon
rado Peuttngero-
i.a- §)uarti GallURe
gis laus.
]viii. b. Secundi GMU fymbo-
lum,Lunn crefctns. tbid-a. S/txti [ymbo
, lum,duo fceptra colligata enfeinterme-
. diojbid.b. Ter/ij fymbolum , tres coro-
»4 •
                                                  .Md..
ijrts Sta.adag.                               ,.£.4.3.5
*)pa.Khn;,vnde duUum,                    JjjS.a-
Heraclidis Pentici locut.de laboribus Her
culis.
                                         ƒ98.a.b;
Üeraclitus a canibus laceratus. 647. b.
quis. ibidem, -vt concordiam fuaferit.
94-a.
Weraplitiapophtbegma in cmcordiafuam
dcnda.ibid. fietits.
                      647.a;
herba digitalis. ijs. b. moly ab Homero
defcripta.
                                     7J9.a.
berba S. lottnnis dilï* vfus fuperïiitiofus.
Ij6-b-
herham dare,fiue perrigerequid. if 2.a.b.
Hercules amori Ompbales fuccubuit,^^.
b. apuè. Gallos orationis namen. 7Sh
o. apudSpartanos re'igiose cultus. 189,
b. cur Alcides cognominatus
. 171. b.
cur nudusfingsnitr,7S j-.a. & Mufe cur
ijfdèaris culti.u9b.&
J9^-b- Euan-
drum literasdocuit.fp9-h. €allus.7$i.
a. Gallus pijilefophus lingui Gr&c&gna
rtts'7Shb- Geryonis armenta abduxit .
114. a- Geryonem vicit. ibid, b. infant
iunonis fugens mummcu.
éoi.b. luxur
riojus.
3x4. a. maximus beluo. ji»o.b,
..■fitfyüAés-wuof xai [xiyctAv «\.vycf, 272,
. b- mufctuafuofacelloabtgit . dJJ.b. nomïnari voluitComodus, ij,a. notbus,
«01. b, ?>/««*• 7/3- b.©> 754. 3, ^re
So/e.jjjy.b. ^ro Tempore. 887. a.b- fV
t-'5^oAKr»V.?97-b- triceps quid.%%7. bzir Gallus eloquent.$')9.z.&> 7Ji.a, 'M
t;a domap_s .
                                 C99-b
Herculesaducrfus duos.«<&»£. JPJ.a■HercujeiIabores.W«5.                      j^a
tierculisapothcofis. ;j7'.b. ïiuiim- iv.. a'**«■ipurpur* iniientor, ;8. b, <&orfe
«W labores . j-93 b. & feqq- eloquèté
ii*.754.
a. Uborum allegorie.. S9h
a. /««f. 859. a> tria capita quid*
887. b.
Herculis Stro%z* epigramm* , de Amort
meüilego
471.a. inheluonem, $?%*&
Henuliindigenufucrapopulus.
886.b. 0-
r«/<> « G<iW« tri fa**, non Mer curie.
7^4-a-b.
Herculern przgrancte onus p"fuiffeyquidt
888.a. Pygmti adoriuntur. 171.3.
Hercules multifuerunt. ;95 • a. frcj r>/,;.
doro,alijsjex,Varroni quadragintatres.
ibid.
Herennu nummus.
                          83 2. b,
Herilut tres mümas habuijje fingttur .
114.3.               .               : .
Herma Gneis eftfirmamentum, 41S. b.
herm*s7aiu&qu&dam^
          jz.b.ö» 53.a.
hermarumforwA.                               5}.b~*
bermatbentquid,                            tbid.z.
ip//.aïov,quid*                                    ibid,
ipy.cuovadag,                                    f3-b.
Hermes: cur diclm Mercurius • 416. b.
Trifirtegifius. Alchjmiu inueutor .
Sio.a.
Hermogenvs Rhetoru elogium. 877.2. />r<e-
f«x- ingenium .
                            S76.br
Hexniofi incamptim.W^g.             i7<f.a.
Herodotm explicaties.                       8 5q a.
Heroes & Semidei , quorum fitmentio in
Aiciati Emblematis .
AchiUes . 1 <Jz,
581. <Jij.& 6^4. Asueas. 818. Aga-
• iHiccnnon.ióS. Aiar. 162. 259. 70;. &
731. Alexander Maguus.,9.. &23. A-
liftomenes, 183. £el]erophon. 81.
Cadnuis. 780. Caftor & Pollux. 124.
Cecrops» 33. Chitoo . 613. Diome-
des,2i6. Ganynvedes, i<s. Heiflor.
J81.6J4. 673. & 7oj, Hercules. 270.
& 7ji. Iauus, io8. Iafon»344. Ne-
ftor. ijy. 42J.&473» Patroclus.^73»
Phaethon. 254. Prometheu5.426- Tan
talus. 37G. VJy/Iès, i<?J.2i<5-4S8.7l|-
731.7/8.838. &S84. Zetes &CaIai*.
179.
beroum fam* mmquam intermoritur ,
5^4-a.
Heioum fiiij noxx.adag.
               824.2'.
Hertmani Schedel de locuflts hifiorist-i-
\VJ-b-
llefiodus Afcrsus.x^o.b &477\b. anHo-
mero antiqiüor.
                              83. b.
Hcficdoccrnixftgnitmhyemis, 42i.a.
O o o Heïgs
l
-ocr page 1024-
Index
H6
. perantu inflalilis, taurus gen» ligf*"/'
I»o.b. & 191.K temperantis& frrtttt
tamus hitegrtfanitatis.
191.3. temp''
ris annui,paffer.
Jöj.b. terrorisM'
2,69.a. timiditatis,columba. 188.b. *
locitatis,telum.ii7. a- & u8.a. *»|f,
l anti t,,gallus .
                                f°' '
Hieroglyphicorum vfus apud JEgyftio''•
é.a.
HeSperidum pomorum allegoti». ƒ97. b,
ibid*
697-a.
ibid.
845".a.
ïjé.b.
hiftoria-
Befychitts leuiter correftcu •
Hcteromolia caaCa.adaginm.
irtpopióhio; S'lKÜ . adag.
Hetruria vnde dilfa .
hiare.
Hiero cmine aquiU regnum adept w eft
HimL *>*#**»« noüua «■ **/&» «»/'- »»«"»>"» F******* amoribus dedW'
#*,                                               ii3-a
Meroglyphicum Mgypti, ibis auts. 381. a;
amorts.delphin Cupidini iuncttn..éSf.a..
amoris,gratitudïnis,&pietatts in paren
tes,ciconia.l7}.a.ó' 17+■
b. ann't, fef
pens in fe reuolulm:^69.b. candowÓ>
Apollinvs, cygnus.771^0. concordU,cor
nices.xoi.a. concordit, lyra.Si.b. cu^
fiodUdetninum caput 86.b.Ó'
89.K »*'
Hieronymi locusM obtreBatione.s 9-b- "
giati fam&defiderium.
             $8j-a.P'
«ir *V»/> ,«ƒ«y ac«p. *</«£.             * .'
Himantopodespópnli.                      ^8l"a!
hinnulus ,vel Hinnuleus.                  l9^','
597'
&*/>/"'• 5«»»* cancrorum .
Hippotentaurus aülinio vifus* A%9- °*
.In
Theflalia natus ^
48?
gnttatu.anguis^i i.b. doftrinA ludaics*
   
Hippocentauri qui
, , . 1. „„:"•»/><»
m»di*.js*.i* felicitaw,& etiamflul    Uippocentaurorum fabttl* vnat mpn^
fumpferit.                                       >"J
hippocomos ,quid.                                        ji'<
Hippocrdtes firipta fua comxit. xxx ^
Hippocratis imago curpileata- 6,'/,((
Hippolyta Amasumum regina>fextus l<*'.
Herculis.                                     f9 '
Hippomenes Atalantam curfu vic».'
814- b.^                                        . J,
lirnofAiyviMares.                             1'\
Hipponusdiftus ttntea Bellerophon. »*•
Ö*83.a.                                             -ƒ.
Hircusaliquando inter T>eos nHm".ü>
313; a. hieroglyphicum liéidtnts ..,
■ dem. hieroglyphicum marittvxor'i
duitera . z77. b. fymbolum UbiW
313. a.                                            ,(f
hirci qui fint,& quarefic dicli. 177'"'
178-a.                                             ti.).
hirquitaüire ,quid v                           i J).
titU,outt.%oS.b. fortitudinü &ditttur       
..;..... -......... ... . A..lf u J;nU A   
nitatts , quercus^ixi.a- fortitudinü&>
robomdeoAji.a. fortitudinü, laborts ,
frugalitatv>afinu!.^7 .b. fruiatalibidi
nu.virilia manu cohibita.
i<>2..b. gf*-
litudims,cucupha.iji. a. hominisfero-
tis,fed obfequentis, equus fr&natus.
194.
b. hominis vitijs dediti,vpupa- 5 I 4. b.
imbeciüis & temerarij. velpertilia. 184.
a. impediment! & tarditatis , remora.
117.a.ö. 5 64. b. imperatoris & princi-
pis,ferpens.
lo.b. impetus&furoris.a.
per.
5 9 5. b. impsrtunitatis & impudici
-tii., mufca,
6j> 3 .a. impoHorts coruus .
316. b. impudmtis,conuiciatoris,inu%-
4i,&c-canis.696*
a. impuritatis.oryx.
6j>$-
a- innocentis>ablutio- manuttm .
I77.a. libidinis.hircus.jzi.a- mactt-
larum abïlerforum, ignis & aqua thtt-
ribulo &phiala contenta.
177-a- *»*-
'riculum pnfogit.i 1 f. a. gtrrula.lf,
a. garruliwis fignum. ibidem. J?
meexulat.
74«. b. infomnis^foip'
lum.
lii. b. nidificans ad ftatuam ^
dei. iï9.
a.b /g»«» «-^f* *ï°£il'.
Hinutdinem C»b eodem teflo n<|febjj
. MiMiitm.
              ^.b.^S■*&/*„
Hiffm* &fcutapü,e* Valer. Maxi
/M, ciconia. 173. a. ^oeta &mufictfe-
nis,cygnus,7ji.a- prtdicationis,tintin-
nabulum.&y.b. prodig&vxoris, Qcnus,
39f. b. prudentU, grus cum lapillode-
ptila.ioib, pudoris &verecundia, ve~
Jlispurpurea.^i.
a. rapacitatis,miluut.
}i f a. regisprudentis, ferpenscaudttm
mordicus tenens.
u-a. rtgni.fceptrum.
ioS.i. feruitutis,annultts.x\ii..a. fyei,
iux.117.ii. ÏÏHpidiJapis./299.a, tem-
-ocr page 1025-
Rcrum êc Verborum. f*p
6) %. a. Maait * delphino feruati. 3 8 6.
b. Ariftomenis, ex Paufania.
184. b.
Ö" ƒ'??• armorum Achillis . 1 63. b.
auium Stymphalidum. 596.3. Sritan-
Kt claudi ctcam ductntis vxerem
.
■ .681. b. Cadmi. 781. a; b. Cygni re-
gis .170.
b. ebrietatis infan&.i^Z. a.
■equitis Garfi&rtgis amici. 679-3. fa~
tninA Belgic*
| marirum ■valetudina-
rium magna co»fiantiafu(ïinentis.Sn6.
b. Ganymedis . 19- b. & 50.
a. Har-
modij & Arislogitonis
, ex Thucydide.
77. b. iucunda , de Httnnone elephan-
to
. 73 fa, b.' Upida^de fludiofó quo-
:dam ignaüo.'
4? 5. b,•• locuBarum in
Longobardia anfio M.D. XLII graf-
fantium-]^.
a- locuffxrum, ex Hert
'mano Schedel, ibidïm.b- malorum He
sjeridum . 597-
b. Mede£-i-ï9- b. ^
260. «■ Michaelis lmperatoris ifonte
folio cedent is. 6
ƒ 3. b. »z/>^ , «fe 'duobus
fratribus Pataitinis. 67
j. a. mirt, de
Pane .-+\i-
a. Narcijft .306. a.-Nio-
bes.
198.3. nttlla paganica fine face
fabuUrum. y(,6.
a. Pclyphemi - 719'.
«■ prodigiofa , de Ssttyris. 32.1.'a. b-
Promethei. 418. a Selonis , ex Héro-
doto . 66y.b-
e^668.a. Sphingis.S01.
b. d^ 801- a- tlabuli Augis. expurgas
ti . 596.
b. Thrafybuli t gwi tyrannide
patriam liberauit.
576- b. ©• f77. a.
Thryfi tyranni afuis occifi,roy.b. va-
ticinij Calchantis
, exHomero. 564- b.
£yi7 *»#ji Bohemi.
                      708.a.
hiïloris, aliquot'defidelitatecanum. 813*
b. O'S 14. a. aliquot panici terroris.
S}o
a. du&lepid&de duabus «dulteris.
603.a.b.
hifloriarumfcriptores rhapfodi. 7 é 5 • b.
bisJrica forma, qu*.                         7é4.a.
Htdierna iuuencularum inflitutio .
118. b.
Hodius & Hegemonius cur diiïus Mercu-
Sha.
t ippoii i7rHTiK)i*vSsv. adag.
         j4.a.
Homerus cur Muonius, fiue M&onides d'i-
Bus. 3 i.a. Hefiodo f ere co&taneus .83.
b. Melefigenes diilus . 3 1. a. pifiium
tbfiinenttam vtdeturafferere. ]v.b. /«£
■^f* fttbula cafum Luciferi defcribit.
f6j. a. iiomens depiUus quidfibi velit,
3l.a.Ó- 877.b.
HomeriUus. 31.3.b. /or»*, ie ^e #■ £,.
'«•;6i.b.©'j6i.a. ig Heiïore interfe-
«»w»o dffeaunibus ebtemferans qttalis .
)6l-*> "rbor inuerfa.
888 = b. c«£».
Itcus.fihus Gei eB. l?. a. b. Mrrf/w.
r«r puluis ,vmê>m, cinis, irl. b. Drf
.1«.««». 41J. b. est omnis creamm , &
b..^a/i fiatu* comp^atur.^oz. U-
fciuus mus malus dicitur.
j49 , na
tur* vniuerfi compendium '
b
non tdeo infelicior, quhj fortun&'*[
grts fub,ecius
. i7. b. perturbationibus
varys obnoxius. \.
a. qua re maxime
ab animalibm brutisdifferat.
}? a. ^.
413 b. ratione & oratione abrutis di-
fiinguimr.b(,\-a. fapieiisioptimusmu.
ftcus, 61.
a. voluntatis.fut dominut.
437-a.
Homo homiiii lupus, adagium.84 a.ö>
388. b>
Hominis defcriptio , 413. b- ferocis ,fei
obfequentishieroglyphicum, equw.frt,-
• natus. i94.b. partesduA.^i^.b. propriü
bonumreligio.^^.a. fuperbin/iuaidex.
joi.a. vitijs dediti hieroglyphicum,vp»
?a;
                                                JI4.b;
Hominem mori quam viuere fatiw e/?,
668.b. qua rationefinxerit Prometheus.
429-b-
Homines ambidpvtt; ... u
            i-
n*Jo,reg».i%9,^ auribuswnBi. 7J4.
a. r«e veteribus appellate <rvvfvw
' Hot
. 6 81. b. ex fermene -vt -vafa figli-
naexfoiiocognofcmtur.
69. a. folijs
■  ftnules. ii2,.b. impuri&fordidi. 381.
a. b. quidam improbi tenuis fortun&^
7'o;b. qui omnibus feclu coüudunt^
184. b. ferui eb imperitiam. 808. b.
/0/2 nonpoffunt -viuere. 681. b. m'$>i-
■tbami qui.z7i.b. viatores.
           ^.b.
Hommum diuerfa iudicia & volunta-
tes. 500.
a. natura'triplex.\\i..b. pro-
teruitas invitijs notandts.
         407.a-b»
hominibus mulu rerum tauf& ignou.
714- b.
Homines ad migrandtim femper opor-
■   tet èffe paratos .                             lijj. a.
oy.apotpiof,quid-
                                 üj_ b.
i^owor Deusveieribus.sS.a. purpureain-
d^:                                             57.b.
honor ahenus non affcclandus. ;o. b. a-
«« artes. ^10. 3. habittu ijs,quipropa-
trtst mortui
. j84.b. '5««/« impenden-
dusparentibtu
. i^j.b. quantus babi-
-ocr page 1026-
Index
P48
ü'
49
tusimaginibus Augnfloruru.^i.b. tri lamduxit.
butus libertin&in tormentis fid&. 79.b. lacobi Bilij epigratnma ,de voluptat» v
dolore. 468. 3. Puteani fymbolum f
maritana puteoproxima,
            I*l!''
laitantia Agathoclis retufa. . 3I0V
laólura temporis graue damnum, 7" '
laintfebmis fonat iiinum.
              1°?'
lamblicho quid fit Proteus .             7*3' '
Jam dudum, vix de hngotemptre AïcW1
485* a.
                                             .>
lanus cur biceps feu biformis . 108 0- v
109.3. cur Patulcius& Clufius vtf*
tus.
109.b. geminus aNuma Rege"
catus.ibid. idem qui Noe.ibid.
a- .1^1
drifrons. 109 b- RexItaliAquittgrt"
turam docuit.
ió8.a.;!fc>/.'
         ibi&c"
lanus Parrhafiuspr&ceptor Alciati. tf'
lani bicipitium duplicemprihcipis vit,
tem defignat.
108. b. etymon. io9' '
. mythologia.
108.a-b. io^.a.b.ö" 11°' F'
templum.
                                       10? •"'
lani Lafcaris difiichum ad louianum?0^
tanum.-j.z. epigramma, de Niceo ft*
honores habiti claris viris.575.a- plerun-
jtue mutant mores .                       487.3.
honorum fyecies vndecimflatuit AriBote-
les.                                               S75-Z-
hora.prodie.                          4-a-& 361.b.
hor&feftiut,.                                         4. a.
Horatius Codes.                                 <SS4.a.
Horatius explicatus.                       108.b.
Höratif opinio, de metamorhofi Pregnes &>
PhilomeU:                                    JiJ-b.
Hortenfius & T>idymus Ciceronisathhü,
c 10. b.
Horti fubtutelaVeneris.                  448.b.
hosfes Athenis ob garrulitatem vinBus &
tortus. 7 f. b. qu i rtcipit, & qui recipi-
tur.                                               748.b.
HoSfitq (ymbolum dextera quibus.
il z-b.
hoflis nullus paruus esi.
               yio.b.
hos!es viéii quomodoftbiugum mitteban-
tur.
                                                171.3.
Hoftium jnunera na munei&.adag,706.a.
hofïiafuccèdaneaqua ...
                73s-b.
Hugo Capetus.                                   109.a.
humana fapiemia cm ■ Bultitia dicatur.
39. a.
Humane, vitA lapfus in tribus confiflit.
103. a. ..'
Humi (etf eve.adag. , .
                  604. a.
humi ferpere, quid .                          éoj.a.
humum pedibus quatere,quidn_ '. 471.a.
Hungaria vndefic diila.
               • 5 j 1 ■ b-
Hunni populi qui . ,..                     .105.3.
Hunnorum dsferiptio. .                  104, b.
Hunniades duxTur.cis terribilis . 716 .b.
Hydra Lern&a infigne Capanei. lvi.a. je-
cundusHerculis labor ■
                $$f.a.
Hydra capita fuutfophiflicA captpones.ibid.
allegoria •
                                       ibid-.
Hydram fecas. adag.                        595.Z-
hydropico comparatur auarus.         37I*b.
hyems zmde diila . .                      411 .a.
hyemis fignum frigilla. 410. b. menfaa-
pud ignemparata .
                         ibid.
hyperbol e inTurcatn .                       m.b.
Hyperides q'uo as~ïit Phrynem in iudicio de-
fenderit.
                                       446.3.
h'fpothtfisgul*.                                 }S>z.b.
latrthinus color .                               5°S
b<
Iapeco.antiquior.a^iS!^.                    477'.
Iafim Pagaf&us cur diiius. 34«'.b. quisM
. vnde diiius .
                                    ibi*'
lafonis Mayni lurifconfultifymbolur» '
508.3.                                                   .
Ibis auisab JEgyptijs cur culta jgo.b. V
roglyphicum JEgypt.i. 3 8i.a. vftan cij'
'sierts hominibus oslendit. 381. 3.-v
%9 5-b.
lbidisforma.
;.8o.a.b. natura. 3S',S'
ibides cumferpentibuspugnant. 3 8o.b. d*
rum generum. ibid. a. peculiares JB0'
pto.                                               3813*
learius cur apaflo'ribus occifas. 149.b. p&'
ter PenelopéL.                                 S'.,-e'
learus mari Icario nomen dedit 43 3-j?'
lcari fabula.4.; 3 .a. lapfus quid Chryfoj'
mo j& Luciano .437. ,b. mythologia '
43 3-b.
Idamons-
                                         4-55' '
Idea cupiditatis habendi ■ 371- b. *n^'\
«eA.317.b- 'luxuris-ii-h 0-. fuperbihO'
minis . 301-a- viuit auari homints.
37S>i>.
Idolarum cultumprimus induxit Cecrop-'.
• 34- b.
lecur a Ven ere regitur , vt credunt Ma-
thematici
, 479. b. fides libidin"-. ■
ibidem,
IsnA-
I.
Acchus vnde diclusBacchus . iji.b.
Ittcobns Guhicius otlogenarifts iuuencu
i
-ocr page 1027-
RemmêcVerboruS:
949
I S M A V 1 .
lgnauis. &defidueffcclus.            Jf7 a#b*. lm*r*--ris boni &pij.gi4. b.&principes
Ignauiamfeuere culpat Svlon .         ,6,.h ^'VMeh°»e/l°pr<eferunt. - 3 6.3. qui o-
h»",q»id.iS7-*- &aqu*-ur asponCtsta iil /""f^rumvfefuntinadmi-
ImperatorU virtutes.
^^              636.D.
691.a. fymbtlum natura. xlixa.b'
'£»* comparata aula .
                      , ' :"
lguemgladio tie fodito. Wajr.         xlixY
Ignominiavitiontmpremium . *-,x' '
imperiti extolluntur ,<x fc
VtKa.U7ot.
307. b.
Imperium efl cura falutis aliena g„ *}
r«r«r«» „*,» 0* ^, princilum
Chriftianomm.
                            <-'t»m
T43-b.
I
&0T»ntUfHbmcuend*r,th.nXb}±*
èolumspinx. 797.a. triplex caJfZ li»P«u,& furons hieroglyphicum %„
799.Z-& Soi.b.
                                     " . ^9? °'
impietas matmm quarundam in protrios
lu
ilexnota animi fortis.SjQ.b, feditioforum.
869.3.
ilicis defcriptio.
                            868.a.b.
lllecebr&advoluptatem tres.          489.b.
lllex ö> lllix ■                                    4 j .a,
lllicere .                                              iïid.
I ï. L 1 c 1 r y M non fperandum. 13 f.
illuüris .
                                             4. b.
Imago ebrietatis.n%.b ?ortun&,ex Gale*
n». 41 5-a. b. ƒ «/o/f. 393.3. b. g«/o/"o-
.jfc'     ,               ~8zé.a.
impluuiatus color.                            ,0. .
importunitas garrulorum odiofa. •1 ;'.a'.
importunitatis & impudentUhieroglyphi-
cummufca.                                 
I M P O S S I B I L E .                                 3.73.
impofloris hieroglyphicum coruus . 3 16. b!
' mpotentum bom inum affeclus. 719 b
improbitas mufc*.6<jha. quomndam it-
nUtsf»rtun&hominum.               710 U
r»m.„o,. JppoïJÏZ %CÈ ? « V.» « H T « A .                    7'j£
«44-a. le»»isintemplor»mv*lui,. 90.' *"***"'* «*"mnemturpitudinemdux.
b. ïïm Liuij in prttorio Patau
mocur ■
^H                 
. ''0-2 45-a. wiws
^itarishieroglyphicHm
IN aniihi-i nor-:-----
             ^
bolumslel
.
304.b.
digitum tri admoueat,varU opinienes                         
69J.3.
*8. b.                                                          I N adulari nefcientcm .
Imagines fumoft, qut. /91. b. Mufarttm    I n adularores .
p>ennu-t&Rom&.<\9i.b. Romanorumqua    in&qualitasingeniorum .
les. fso.b. fubitAquA. 591. b. veterum    In amatoresmeretricum.
quales.                                            lx.a.    Inanis conariis.^^.
imaginum ius apud Romanos f 90.b. f/«/    Inani s inipetus.
fipudveteres.~69.z-b. vfus cur,&q"a    T:_'
Imaginibus Auguftorum quantits honor
exhibitus. ibid. veterumfubiïituta ar-
. mag-entilitia.                                Ix.b.
imagines &> dicï* veslibus affuendi mos ,
4. b.
Imbecillis &temerarij hieroglyphicum ve.
Sfertilio ■                                      184.3.
imitari,es7 cultus religiofijftmus. 32.b.
Impariiitas.
                       603.
impedimenti ér t.irditatis hieroglyphicum
remora.                        117.». & 364-b.
tmperatoris arcana nofunt detegenda.j6.
A. edicium.ncqutiitt Italianouellaret,
149. b. &militis munera. 219. b. ó>
frincipis hieroglyphicum Jerfens, ie,b.
IS3-
-SS'-
fioy.a»
333-
695.».
695.
53 i.a«
n geftato.<?flf^
468.a.
431.
3 75.
lior conditioab
38;.
377.
da.         13 4b.
2 37.b.
discum nu.tr1.
354. b.
ltalis. 43 -t-s.-
xfuUamunbus
- 71 i-b,
I N coloies ,                                       49?.
Ooi» • in»
-ocr page 1028-
Pfo
lniuria duobus modisfit, mt'fraude, *ut
vi.ÓKf.b. femelremtJJ* reuocari no»
debet-                               j]ï'
toiuriamfortun*. quam&gre fer**»™- '•
qui facit,& quifmdetjeneW. 71^9'
In, Iuuemam ..                                 1%
I N mcmentaneam felicitatem.
IN mottemprsproperam .
              6>'
lnnocentes qai opprejjimnt.           I81, '
1/mocentiaDcogratiffima.}o.b. veraq»*-
InnocenüA bieroglyphicttm , ablutio *»*-
I N nothos.
I N. oblitiionem patriae..          - 4°4'
In Occafionem.                           J1^'
In oleribus piper.y*^<*£«.                 94-
lnops..                                          uv>
In parafitos.                                 *? '
I N Pudotis ftatuam..                     *ï"'
I N .quatiior anni tempora.             ^10'
IN receptatores ficariomm •           15I*
Insani gladius.                      2f-
Infania Aiacts. 731.. a. mira ThraJyMt».
3 i<V b'                                      . -,
lnjanUduéiJbecies, 733.3. pxnatneum
lap/a, vndemanauit:.                   ll"a'-
I N Scnatiim boni PrincipiS'            tfïy
Infignia AgamemnontSszéS.. Andrea Al-
ciath-xixv.zi.&sö?. antiqua Regut»;
CaUU.hx.b. boni SenaW.6,18.. Cuptdt
nu.. 473 • Ducatits. Mediolanenfis-^ &
lo.a. gentn Alciau.i}. Poetarü.767.
Fudiciti*.il6, quarundam ciuitatum..
Iviib., Rcgum.óis. lanaducutnbeU.-
corum.lvi.a. -varia qmddenotcnt.771-
a.. -vrbis Athenarum.i 1 %■ wb<i MefU'
lanii.                                               _"•
Insjgnia Ducatiis Mediolanenlis..9--
Ihsig'hi a Poetarum..               7 J.'
I N fimulacrtim Spei ..                        , *'
fwHmJpuerejgnum bumiUtaW-M.^
Infipientes, dicuntur oues .
           , *' ..
Infolentiapotentiorum homtnum tn hotnt-
nes tenuKjortun*..                    '■ g0>
I N fordidos..                                 3 "
InsJeBiofui quantum propt..            'j,\
In ftatuam Amoris.                          g#
In ftatuam Bacchi-.                    T,x b
Infiitutioiuusncularum Tiodtem», i«-^'
prima gladiator»»» vnde.           \ï, a
lnïittutum Athenienfium ™**j^'l
Ilorentinum in otiofos . »**«.•■ 'i'^ *•
1Kcommeda naulgationls.         ~ 7<H.b,
In conjlantt* &> error amoris . 478.8. hu-
m^ni an:n.i .
                            365.3.
lneonfiantiifjniholum cancer, 3 99-a.
IncanSiauteJ leuijjimacauf* ak inïiituto
auocaniur.                              364.';..
Incus nuAiiiiajHon metiyicftiepmisjW^..
in ".,
lndagaüo veri dfficilis K               766 .b.
In Deo lsiandurn .                         26.
In dcprei.ci.lnm..                         lzo..
I N dtfci.fc.tuies .,                            606.
I- N, d e t ra do res.,                            691..
fydex animi ,lingua.C6.&., ftultiti&.,loqtia,
citas.                                         6y.pl..
I N dies meliora.                            2.32..
lndigentt. qui dicantur. .              jSg.b.
I N dinitespublicomalo,                382..
Indoles.iuuenum.,                        893.b.
I N donahoftium.                          7°T.,
Indulgeregenio.quid.                    374-b..
IndufiriaCleanthis .                    SU-b,
In eo* , qui ob profyerosjueceffus. intume-
fcunt..
                                     53 9-b.
In eos,quifupra,viresquidquamaudét..
170.
Iners,.                                         361.3..
I N eum,qni lïbidammim apparat. 189.
I N enm , qui truculeiuia fuorum perie-
rit.                                            701.
I:n fjcilè a virrute defcifcentes . 363.
Infant in lucem editus qualis.
        6/o a.
Inferi*,qutd.                               joo.b.
I N êdetn vioriam •                       812.
In fcecunditatem fïbi-ipfï damnofam.
812.
In formofam fatoprxieptam,. <f<fi..
In fraudu'eijtos,,
                          141.
In garrulum & gnlöfum .             403.
higenij leuitas ignorantie caufa.Soib.pt*
eocisfymbolumamygdalus.Zy6.91- i>i-
rentis fymbalum. laurus. & hedera ,
ïlvii. b..
Ingenia hominum curio/a circa "vanita-
tes.;jf.a. pncocia raro matttrefcunt.
87 6.b.'
Ing en iofa gula efl .
                       3 9 2. b.
Ingluuies quid.391.3. onocrotali.ibidem.
fupplicium eft .                            97. b.
Ingrati.                                       290 b.
Ingratitudofiimmum vitium .         ibid.
Ingratitudinis exemplum in milite quoda
Philippi.                                     ibid,
In iJlaudata laudames ,                  /32.
-ocr page 1029-
Rer um 5c Verborum.
n1
de v'trginüexercitijs reprehenfum. 841.9,
teriandri Corinthij,in ignauos, 3 61. b.
veteru/tt.de rumoribus non Spar gendis .
- 7f.b.
310.3.
lnuidia nullum vït'mm Aamnojms.ï 19.a.
prejfus Alciatuï.                             xxix.
Inuidinüquamdefuntvirucordatts. 6y4-
; rcé»* « Miano geslts impense detrahe-
bant apud Conflantium.              jzo.a.
Inuidorum maledicentia. 318, b. mifer»
conditio . 311). a,b. /aöo>- ^j. macies.
3I8.b.
InSirumenta mufica triplici*.
I N ftudiofum captumamore
I N fubitum terrorem .
tnfuU Satyria.
Integritat1 AriSlidtt damnata.
774. a.
4/3.
Hg.
Jii.b.
«M.b.
IntelleltailegKvn.C.fe quu Imperat.ma-
ledix .                                          6} 4. b.
Intellectm humani caligo .              756.b.
I N terricrarios.                                   164,
Intemperantes, quifibi mottem pr&propc-
ram accerfunt.                            4oz.b.
Xnttreïi bonumhibere vicinum.\%t.h. &
, 699-b-
lnterittu & vidjfttudo remt» omnium.
«S6.a.b.
Inter Orci cancroszi.\\xttti-adag.iil.b.
Interpres Mercurius.
                          54-b-
lntriuioefje,quid.                            Sf-Z-
In umin ipfuis limimiiifpiie. adagium.
463. b,
•InueHio Ciceronis in Vatinium. foXb.
Inuentio purpura,, y 8.b. quinque rerum tri
buta Syriph<xnicibus\                  781.0.
Inuentor cithar* Mercurius . 6i. a. para'
fitict.qnis.}9~i.z. purpur* Herculis ca-
nu. 58. b. putationis uitium afinus .
Ijr.b. vini primus Noe .              ibid.
inuentoreslitera'um qui.7$z.b. fymbolo-
lorum primi JEgyptij & Chald&i. xlv.a.
inueslis .
                                           174.a.
In via ne feceslifcna.adag.                 liv.b.
I N victoriara doJopartam .                139,
I N V id'I A .                                     Jl6.
Inuldin. a«t.igovijlafortunatorum,Artjlo-
teli. iig. a. comesglori&.épi.a. comes
virtut.s 5 78.b. £«#2 w/wa compardta.
3i8.s, curfuemina. 317. b. ö» conten-
tto literatorum. 785b- iater paresfitpè
nafcitur. 7fo a. multosepatna eiectt .
pidinis»
64^.
. 745,3.
interpres »
Morte &
6j8.b.
veri ami-
6 8>'.at
lam du-
r&curfor ,
'Euujïhs„
Galea^jus
aleaz.im
Mediola-
tem formi
a machi-
a.
fij8.a.
luflinum
aluberien
139.b.
ors. 708.
ntici opi-
& I'htlo-
lenjis epi-
m.
J73 ,b»
cra fercn-
non del-
rij fymbo-
ecundi e-
4yi.a.
attribit~
SSi.a.
798.3.
u, curfe-
de crajii-
nu de C.hi
exitiofuf-.
fabula.
anus in~
tiA.b. quiii in fe boni h-ibeat. H9.b.
lobates'lyeU Rex,prcef focer-.
■ferm ammt.Socrati.ibid.a. fmilis vipe locaSia Oedipod*mater & vxor
rts.}i7.b,& 3 1 8. a. vbi ndfcdtttr', nu,- loens,cur fcemin* imberbes 7$.
triatur, moriatnr 378.b, vtcus k vero ----- -••
eaiilretBum , Anacharfidi- 31^.3, w/de
dtcla;                                            318.3.
Inuidiadefcriptio-jiy.a. domus-ibid. ef-
feBus.318.b. forma.317.3. •«/««. «^,
b. raorsj. ii("^. natura. 3 lo.b. »«//#
voluptws.nullum commodum . jiy.a.
InuiUUjempsr obiecta gloria ttmplijfma .
ferpnt.' y 17. a. b. veftem a muliere 'ta-
Ooo 4 #*»*
i'
-ocr page 1030-
Index
9$P
nes mttsrisiratus dieebmtur. m-°- f'
- brij. l
                                     . 9SM
iudicum affeBus debent ejfefedttti. 6 zo-
Thebanerum pitlura , eiusque cMjs^'
: 6l?.a.                                                    ..
iudicium Accij de [e ipfo. S76. a- dearm
Achillis anGmcorum velTroianor»
fuerit.iS^.a. in rationepunit- J5?' '
oculorumpr&pollet iudicio auriü. 93'!?'
Pacuuij de Accio.%76 a. Zopiri thip»'
gnomi de Socrate .                        ^^'m
ludicia & teSiimoni* prtftantiJfimorHP
viro'rum,deiac nouijftma editione £"[
blematum Alciati.          ,xviï. &/'$"
iuglans vndeficdicia.               z.b-Ó'}''
Iifgulare moituos.adag.                 65 $• '
iugum quid .171.8. pro legum fymkol»'
J84.a.
Julianus elephttntos affuefacere conatfi'
170.   b. maledittorum contemptor •
171.  b.                                               ,\ '
luliani Imperatoris di&um, dépulchrtt»'
dine corporis.                                SoJ- '
luliano obfuerunt apntatores. 31C3'
lulius Baflamis repetundarum accu/at*^
eb tnunera ab amicis prouincialibus f1
cépta.éxo.b.
C?fai caluiüüagre tulfi-
641. b. vidor ab amore viclus. 444.
Sfaliger Hmfmum mordet. &7i.b. *
lanus , aurea. pecus , cur dictus. 808. '
lulu Carfaris ccleritas . iy. a. clemente'
634.b. teJferaVenus.xWi.z- triüphH1'
736.3.
Scaligeti diclum , de fuofttts-
744. b.
iunBs. cur Charites•
                        (•'?•
lunij TLmblemata duo > de virtutibus vX?
rijs.                                             853, il'
luno matrimonü profes.                 ^%ilit
lupiterAgamemnonisabauus.7]%-a. **
monius.
ij.a. aVrometheo decept^'
417. a. Piftius , StnBus , Saous ■ 5 7- '
quidmyfticefignificet. 31.b- quotemf
relorapuit.
48.b. Saturnius.i84-b. *
Ram dbijdt,                                117. b.
istutaleiaqu-ila.^o.a.b. glans,nux. i.b.
var a cognomina.                        6*.i..a.
louifacra quenus.                            8 53 .3,
ij.ii.i-ni bantam carmen,deduabuspalmis
arboribus.                                    loo.b.
lpbicratts.79. b. ca; patria in Tbraciam
dijcejfit.                                         6i4.b.
I R A .                                                  l8j.
ira Chim&ra eft.%$.b-, c,obibenda. 187.8.
b. fumo comparata. 188. a. furorbre-
uis.
187.8. initium infanitt, .ibid. a. b.
vitium detcftandum.
                    8j.b.
Ira omnium tatdiflimè Ceaikit.adagium.
561a.
ira effecius .                                      73 3 .,b.
iracundm gradus.                           287.8.
»»vi/i habitus .                                187.8.b.
Irritare crabroncs.^^j;.                  ï49-b.
irritus .                                             503.8.
Zr»*.                                                  471.3-
Jfis.^S.a. cur cornuahabeat.ibid. eadem
cum Cerere-tbidem. &Tiphon carnlei.
504a. legifera.
                             48.8.
Jfidis columna: 48. b- inuenta & inflitu-
ta.
                                            ibid.a.b*
Ifidort Cynici apophthegma.in Neronem ly
ra canentem .
                                 61,b.
Jfocratis lecus,de bello initiHo. 536. b. de
bonoprincipe
.
                             6i7>b.
ttroy.tpia,.                         '                850.a-
lfter O" Danubtus idem .                   2,2,1.a.
Jtalia inter duo mariapta.              574.a.
Itahtvituli diBi.                                ïo.a-
Ithaca tnjula,vlyjfis.patria.            83 y.b.
JtbacusVlyfJes. '                              \bq-b.
ludtt cür manus abluerent-ljj.i, parati
Jibi lp/is mastu inferre.
               Ji7-a>
ludwum querela de Herode. 3 S?.b. ritus
in manibus abluendis.
                177-a.
ludas proditor.                                  147.b.
Jfldex d muneribus manus abftinere de-
bet ■ 176.
b. a trttore quomodo diffe-
rat.ijj.b. nonfu acceptorperfonarum,
6I1.a. nullis affeciibus debet commo-
ueri
17S. a. qualis eJJ'e debeat.6zz. b.
qttaratione xenin accipiat.éio.b. qui-
dam corruptus. 17%.b. fententictm di-
Burus,fedeat.
                                  Jv.a.
iudicistumulus.176. virtutes. 178.3-
iudtces apud JEgyptios quales 6n.a. ;«ü
cantcs curfcdeant.6 \y-b.&> 6u.b. iu-
reiurando aftringendi.
611. b. mune-
dejic diélus.                                   S
obi'
lurifconfulti mortem sjontaneam p*1
bent.
5'
<?.3'
iurifconfultorum fententia,de re aufyic11'
da .                                               ƒ 47-^
inristeriti veter es attem fuam vulgare »
luerunt.                                     ' lr .
ius imaginum apud Romanos- ^0"'
ius dicere.quid. 177- b. «/? magiftratuU'"'
ibid.                                                          , -j,
■ jlct»
ranon debentaccipere,6zo.a. olimom- iuris sludiapriftino nitorireslituit
tUI'
-ocr page 1031-
Rerum êt Verboru m, £53
tut
i v s r A vindifta.
I v $ TA vltio.
. lulii Lipsif locus, de inuidia,
. iuili qui
XXVUï.
718,
72-1.
3io.b.
*-<fc&na.focrnina apophthegtna.de cura do-
meRica, Z}6.
b- de pudore coniuga-
r j '                                                   8 + I"a-
LiceA&mowium marmar.                l^S.b.
Lacedttnonij ad lyrtfinum exercitum in-
'ftruebant.
                                       ()A_ a.
Zacedéimoniorum belU inteftiaa, yAl.a.
lacerta anorepariat.
                         ,ja
lacinia togt caput operwbant ■vete.res'. '
644. b.
Lacones breuiloqui.588.b. curin Mll.m
erts vterentur vcftibus .                r , u
r                             tl                                       )Q}.0-
Lnconum apophthegma m ignauos.-> <,- I,
Ucrym* amnris incendium excitant
465.3.
lacrymo& Lacrymsr.
                      ,Hg%
Lattantij locus, in occifores fuorum infan-
luftini locus,deScylla.$0).a. opinio,deCe
crope biformi.                                 }6-b.
luftijiianus , contra Valium defenjus ,
f«i.b.
luftitia in voluntatepunit. I yg.b. Neme-
fis.i$$.a. premitur.nö opprimitur. i(,6.
a, tandemobtinet.                      891.3.
iuftitiA duo munia . xlviii. b. ^. üemefis
piHura veterum. ibid.a. imago aChry
fippo expreJJa.Si 9 -a. munera.$ ij.z. no
mine,quid l'lato intelligat .          ibid.
iufïitium foren/e .                            744.B.
luuenalis locus de auaritia.jZZ.b. verfus
emendatiis.                                   2-97-a-
iuuenilis impetns regendus.            %g, .[,,
iuuenis&luucntus vnde dicatur. 3 .a. h&-
reditatifenis inhians tegula occiditur
y;8.a.b.
iuuenes quibuslufibus indulgeant. i.b.
hmetita Bacchi.
                              140 b.
Ixionis amici qui Heliogabalo . 197. b.
ivyyttit cur dicïus Bacchus.
           34j-b'
Ijnxqiiid.m.b. ad-veneficia adhibetur.
ibid. amerem conciliat&onpellit.}^;.
2-7.3.
341.b.
a. b.e^
lccluca hebetes reddit in Venerem
laüiicA folia , vis , & vfus
.341
34x.b. ,
lacus Clitorius ab/kmios facit. 8 fó.a.
Ldius & Scipio amici celebrati. 119.3..
Laertesp.'.ter Vlyjjis .
                        zi7-b.
Ltflrigones.                                       37.b.
l&ticia quipropriifit .                        Jl.b.
liticiafignum veftis candida.         501.b.
l&ticiam &> dolorem dat -uinum. I4y.a.
Luis qut. 3 3 o.a. cur Epbymajbid.b. me-
rctyixformofijJinnT. ibid.3. occifnamu
UcribnsTheffalts .                        330.3,
Lmidis facetum diclum de S~peculo . 3 3 j.b.
monurnentum,              .               3;0.a.
Lams Oedipo.dem filium interficiendum
exbonit.jyn.b- [upplicium ignis in erna
a- qualis auis.
iyngis defcriptio.
3 4,6.
Iyngeai habet. adag.
Iynge tiaho[.adag.
Iynges. adag.
J44-a.
344-b.
3 4J-b.
344-b.
34J-b-
fabula.
Jcnlatores fiatuit.
Laij libido in Oedipode punita.
Lamis,,terriculamenta .
lamina, & braBe&differentia.
lampetra diuerfa a mmmd,.
laniciuni.
lanugo.                                             .-,.-.»-
Lapis hieroglyphicum liupidi. 19}. b. in
dexteraquid. ƒ li.b. pro ftupida.-i-99-b.
fymbolum pfiupertatis •               jio.b.
Lapidem proieiïum cur mordeai canis .
719-3.
lapides infuU Cycladicn integri natant%
fracii merguntur.                         ilf-a-
lapides ó>Jlipitesin viacblatos olim tan-
quamnurnina colebant.                 J4-,J-
LAbia,orum-& LabU,arum,vetens in-
differentes diccbant
.
                    67.b.
labor e$> conslantia omnia vincunt .519-
b. obfentu;)! feneHutis.
                 3-<f i-b-
laboris index color niger.                 48i-a.
labores duodecim Herculis,eorumq; allego
yin- •                                  si'5-b-Ó'feqq-
labores creat amor,ex otio ortus. 481.
a. b.
laborantibus fuccurrendum, non otiofis .
liii. a.
labravnde di9a .
                              67.b.
Laby;inxh\.\S.adag.                          406.b.
Labyrinthus eiusq; periphrafes. . 72.b.
labynnthi qtMtmt celebrati,JEgyptiHs,Cre Utill«™.......... ■"''""'"'                 Ï4-0.
neus . ltaluus.,umnius , ibidem 2 tJ T*"* W^endantin Vola.
73-a.
               .                                 . u            ' °l-°- tene>'* grues volantes nee at
4nfioteUs,                                ..I0;iai
lap jus
-ocr page 1032-
Index
Pf4
lauride/criptU. tit.i. rmümmunufert
bant triumphantes.                      88j,a»
lAus Athenarum. }6.b-&57-*- c*ft*tf.
tvs. nj.ab. tloquentis,.j^9.b. tiennct
IV.Gallitregu.Wm.b. Herculis: %<)9>i*
Homerij jt.a.b. loanms Fratm. 14-b»
Mediolani. 19.3. Uufic&.-j7%.b- Nico-
lai de Oddis . xv. b. LHndari- 604. P»
Hauti . 49S. b. poefeos. 17. b.Pytbago^
r*.xlvii.b. fobnetatu.yj.z.b. Solon.is.a
Croefo.669.i- Venetittrum.7$6.a.ü' vt
ni,verfu Italico.                         ■I34»''»
laudu autdipoeU.                            772.b»
Laz.urion,qualucoler ,                    'foj.a.
Le&na meretricis■ fymbolum .            3 3 l-°'
Learia fcortum Harmodij & AriftogitonM'
78. a.
Le&n& meretricis hijloria quo tempore /tcCi-
dit-yS.b. intormentu conffantia.ibidj,
a,  ftatUA elinguw .                             7g'
leclio Alciati qualis.
XXX»
leclus carnis voluptates fignificat. lv.3.
legumlatores primi Dijs legum inuêtionem
ajfcripfirunt .                                jio.b.
lembus nauicula.                              62.2»
lembi inuentores Cyrenenfes.             ibid.
lenitudo 1'rincipis tfatus afftiBi folatium,
ójd.a.
lentigo .                                             144'a'
Leo animalfolare. 88. b. cauda catulos^
■ flagellansquid. 28/.b. cur ante templi
fores erigatur . 90. a. cur gallum tt-
meat.%%.b. cur in ira caudatn moueat.
i8é.a. fceminam cum pardo coeuntem
occidit. 238. a. herbagallumquoq;tt-
met- 8 8.b. herba quomodo per gallum
extirpetur 89. a, infigne Agametnne-
nu.W\,a.&z&9.-4. infigne tomptij. 1 y'u
b.   in ftemmatis, ,y6$- a. Neme au s ab
Herculeoccifus.yss-a. Heme&us inuul-
nerabtlts.
194.b- Neme&us vnde ortus.
$95.a. oculis apertis dormit.
09.b. per
ipcacijfimivifus eft.ibid. roboris hierO
glyphicum.
170 b. &"i7i.a. fymbolum
cuJtodU.ió-a fymbolum ir*,terroris ,
dominatus.xhu.b- terrorisfymbolum.
269.3. -vndedictus. 89-b-& 8>i-.4t
Leo chordula \w£tus.adag.            }77-b»
Leo&Dracofratres,filijAmifodari LycU
regis.                                              *•+•*•
Leonis Byaantü fcöma in gibbofum. 159.b,
leoniscaputterroremfignificat. 169.3, ^1*
dacuralc&a diBaiU^. cauda index
animi. i8j. b, facies nbitochiele vt* ,
■LapjitsAlciati.4i4,b.é> jïi-b. totnmen-
tcttorum Plauti,& auclom Thefauri lm
gu& Latin&.$.a. bominum triplex.103.
a. Icari,quidChryfojlomo & Luciano .
Vï7.b. "
                                             >
La p s vs vbiJquid feciïaiuofficij quid
omifliiraeftl
                                   102.
laqueus amorem fignificat.             3 3 4.b-
laquei,quid.                                     J95.b-
largitisnumprimus auBor ignotus. I78.b»
Latimim verbum.Wag.
                  SiS-3-
Lars Deus,tejjera C.Marij .              xlvi.a.
Zarns.390.3- <*«» vorax,y9ob.& 391.a.
f«r Mercuriofacer-^go.b. vnde dicim.
ibid.
la'rushi.1115- adag.
                        390.a.b.
Lams in ya\ndïbus.adag.             ibid.b .
Laruspa'rturir. adag.                         ibid.
lari & Cepphi differentie. 390. b. •varia,
nomina .
                                         ibid.
hupvyylQiv quid .           404.8-& 407.8.
Usciïu.                                  3 48.
lufciuia cuiufdam puelU Auguft& Tauri-
norum .
                                        324.^
'Lafthenesproditor apud Olyntbios. 147. b.
latex,quiuuhumor .
                          43-a.
Latinalingua qitaudopurior.          *n.a.
Latini aliquando nomina Grua corrum-
punt.
                                             744. a.
latrones qui.zjz.b. desjoly's cenantesfe-
ipfos accidunt-
3 88. a. magni a laqueo
immunes.)%4,.b. olim pro jtipatoribtts
.
zyi-b- vnde dicli .
                        ibid.
laudandiim in homineid , quodproprium
ipfius eft.                                  578.b.
iAwentij Va/U epitaphium.            149.b.
Lamentu Medicei Jymbolum tres pluma
tricolores
.
                                       lix.a.
Launos regio Attics. metallifera . 1 j 3 ,a.
L A V R. V S.                                              8Sl.
Laurus aduerfui venena efficax credita.
884.a- Apollini facra- 8S2. a.ö> 88j. £
(tttritu[cintiüare dicitur .
483. a. cur
Dapbne diéia.
882,b. cur in triumpbts
adbibita.%8$. ^ bedera fymbolum in
genijvirentts
xlvii.b, fulmine non tan
gitur.S8i.b.&
883.b. maleficijs ama-
torijsadbibita.iZ^.z. (/.avtikov tpv7ov*
882.a. planta boni genij habitaRoma-
»2*;884.«. poetudata. 8S3.b. puluillo
fuppofita fomnia vera facere dicitur.
S8a.b. faluta fymbolum- 883.b- fignü
victorie & triumphi,
884. b. vaticinij
nota.
                     1                        881,a,
-ocr page 1033-
RerumêcVerbortim.
Pff
fet.^o.a. imago in valuis templorum , lieert;»,. ■                         a
^ -.............-i.......         7,9'k
8 . xus duof&culi noflri mala^^
l.'h '"""wis Neronis.
35« a- por..
fTeJflÜin*-
314. b. plelU cuïuf.
nuueripoffit; ' +• K luomodo'M-
libidinis deteil'atio. : l8 a > 3 4? .a'b'
ohthiruv» , • 1''' ' lr?nat&hiero-
b., hteroglypbicum hircus ,,, ! S "
475. b.
                                 y «e»?-.
Midmem ^Mf ciborumcopi* '.'' ,
rt«,                                              fj>4b.
leonesin *morifuriüt.4.4}.b. Magnt Dei,
currum vehentes.\-]o, b. tres ab Heren
leinterfecli, /5)4. b- virifortes & gra-
tie; . '
                                         44J-b.
ttones ad currum iunxit primus M. Anto-
niüs.                                           I6 8.D-
leocraspictornobilijfimtn.                 30 a.
Zeonid&cum Xerxepugna.              JJl-b.
Leoslbents promijfa cuprejjo ftmilia. 850.3-
lepos,venuitas »,/ verbis.
                  861 3.
Leniamalorum .adag.                    Ï9S-3'
LeJbiaCatulliamica.                      4/J-b.
Lette ofia,Siren,vnde et cur[ie ditia-a,^ 1 .b.
leuiiasingentj caufa ignorantie. 801 -b.
iex Agenoris fiito data.Sn.b. ti/^vn^iuc
legt Euttngelic&conformis.$T9.a. i.y,-
VnSittS qualis. S77-b. cur primum la-
/«.383. b. inmentepunit. ï/i». b. lu-
daica, ximbra Zuangelij .854. a- lulitt
repetundarum.ifè.b. feuera Mgyptie-
. rum^deftlentïo.y^.b. o-Ho-dySHO,dSo-
lene lataqun.
$79.a. Solonis, departe
ttlterutra fequenda in, bellii ciuilibus.
a84.a- talionis.897.a. Theodosij.dedi-
lationepoenarum.^S.3. vinculum ciui
tatis .                                           38j.b.
legis virtus..                                       ibid.
legt vt Deo parendum •                      liii. b.
leges minis 'mixt* pneepta,             3 8 3. b.
legum inuentio ad Deos cur relata, 3 io.b.
fymbolum,iugum.                       3 84.8.
legibus antiquis,objonijs vero recentibus v-
tere.                                             79I.b.
liberales artes iüiberalibuspr&ferend*.
417- a.
libellio quis.
                                     4J4.b-
libello rationario fimilis cofcientia.ïoy.a*
Ltber cur dicius Bacchus.
14o.a India de-
uiela elephantis triumphauit. ■756.2,
libsr,pro parte corticis interna..
Sz^.b.
libri Archilochi re eiii.,
                   I50.b.
libtri molliter educati parentibus damnü
arcejjunt. 813. b.Nparentibus in necefli-
tatefuccurreredebent. 175. b. pignora,
cur dicantur.11 i,.2. flultifiimi ex paren
tibusfapientijftmis nafcuntur. 814.3.
libertttsres in&jtimnbilu'.
                xlii.a.
Hbertatis adepufegna.. 644.8. Cbrislians,
ftgnum s. Crux.6^5.a.. f'gnum pileus .
ibid,
tifoni, nouipihum geftabmU £43.3..,
punguntur.
469.!
3J.a.b.
39,S.b.
Li by ca f era .
licentia nimia parafiti
Hen. V\de,Splev. ^^^■■^^^^^^H
LigiaSiren,vnde & curfie dicla. 451. b.
lignipedes qui.
                                 joj.a.
lignumfortem animumfignificat. liv. b.
Guaiacum,eiusq; in Europam inueclio.
844.b.
liltjs tribus quis primus Rex Gallu pr»
fymbolo vfus.                                lix.b..
limniadesnymph&ftagnorum. 313 b.
iingua. animi index. 66 a. ejfr&nata fiul-
tit'tttargumentum.67-b- frétnanda.ibi'
dem.3. Gallica qualis veteribus & mo
dernis. 10.b.& n.a.b. naturapleêirü .
é(5,b. Ne/lory d vermibus confampta ..
714.3. mulierum gladius. , 83f.af
lingut, abufus.66.b. vfus.
              ibid.z.
Lippo oculo fimilis. adag.              610.3.
lippooculo vti,quid-                        609.b.
lippi curplerumq; garruli,              3 16.b.
lipsij conieclura de Minotauro,ftgno milita,
ri Romanorum.                             72...b.,
liria,flöres..                                     7y4.be
ibid.
Ltucu UudA &lHfcx^h curJou:s
^"•5«3-a. qu*,&vndedièU, r6z.b.
^rum mythologie
                     ' \btd,
yt*nu,precesdicuntur.                    ntd
l^raDelphicaquU.                      „£
lillen occidi^fpiritus viuificac. 7-8o;
^fgypuorum^ammq^inmnüo.nt
Sg Cldmi fi1'^ &**. laurtau. qm.."
Kterarumïnuentoresqui.              „o, u
ÏLZTT* iKUidia &«**»*■. 78i'.C
Meshodteméiimmortales.               713 a
hUgiomm inter eruditos detefiatio.7]0'.a'
(Mus quidfa.-j^
a> e^itum e(i t mbl
pedif.
-ocr page 1034-
Index
9S6
ftini,We5^//-!i!. 303,a, Iuuenalis,^ au/l
ritia. 3 88.b. La&aiitii,w occifores/uorü
infantum . 817. a. Litiii , </« Thejja'lis^
. 194 a. Laci3m,deCupidineleonibusf<*
miliari.441.b- ^e Hercule Gallo? VJ.1-
b.Ö> 7f J.a.tji Mactobii,«k 7/»»».l09-a*
Maximi Tytii,rf«/»«"''«■?71- a. Mimi.
tii Felicis.ii^scTO^r»^» rerumïndaga-
toribüs.4)0. b. Ö'431-a- Ouidii,dfe/>0-
tentiaAmoris.irSi.b- in matres conful
'tl abortientes. 817.a. Parcemiographi»
de impari coniugio.%\$.b. Pau(aiiia:,d#
armis Achillis . 165. b. Pfiornuti , de ■
Mufis palma eoronatïs. 199.3. PiciMi-
ta'lttulajjj» /Lflrologos.jr} $.3- Pindarf,
de Iyttge.Sc/4.b. Phtoins,de êygno ante
mortem canente.77\.b. de fihlvTict.
308.3. de pieiatefilioruminparentes .
830. a.b. de Repubïica, 61 .3. b- deft-
uientibus inmortuos-6S6.b. de Spe. 13 i-
b. Plautijde occulttndis confilijs.7^.b'
Plinii , deCaflore&Polluce. üSa. de
iureimaginumapud Romanos . 591- a.
Piimi Secundi,de bono Principe. 6i7-a>
b. PlutarchWe arborc Perfica- 6'i- b.
deCirce.$}9. a. b.' de le&na meretrice. •
77.3. de ira.7ia. 3. de negotiatoreaust
ro. 3 74-a. de focijs Vlyjfts in belluas mu
tatis.117.3. Polybiijrfciureimaginuf»
apud Romanos, j 91 .a- Procopii,^ f*/*
ditatchnbendi.v)S.b- Propertii,^ê »*
uigijs.70^.b. Silluüii.de Scylla.fo}-^'
Seaecx,deapibus. 633. a.b- deCnflore
& Polluce.iz6-3. de credulitaté. }oo»
b. de examtne fuiipfius.\o6-3. de tra.
753• b. depietate in parentes■ Sig.b.
de vita humana.64.9.3. Sertiii»^ Hef-
eule.7^7.3. Statii , deSphinge.79%. b'
Synéiïi, «b m^, j««' pneipitanter aliquid
edunt.%77.b. Valetii ïhcci, deterrere
Panico. yji. a. Xeiiephontis de bono
Principe.                                      61 j-a.
locus manuhtijfionïs.                       644b-
locufiaquale infeclum .                   ;;o.br
/öf»/?4»» Africa, $49. a. »'» «g™Brixi*'
no,& perltaliam. ƒ49. b- in Apuli<n-J'
898.a. in Gallia.s49. b. in PolonUre-
gno.ibid.3. inter animalia mundanH-
merantur in Leuitico.                   1Sla'
locuftarum defcriptio ex Claudiano. s*fi'
». ex Pifede-s 49-b.& Sï°'3. bifterif,
per hombardiam anno
/antium.s4.9.3. incommoda. S1°-b'
Jocttflas Sehucis auis deuorat, f f i -b»
pedititm .                                       716.3.
hitiij imago Patauïj cur digitum ori appref
Jumhabeat
. 6S.b. locus, de Thejjalts.
i?4.a.
Itaor %eculort*m affcüionifimilts . 318.a.
hmiOtvndefit nominata lyra. fiiïa.b'.
Locrenfibm vinunt bib:JJe,nifipr&fcribentc
Medico,capitale .
                         13 7.b.
Locru regio .                                    777. b.
Locus Achillis Sta tij, de amore puerorum.
37l.a. AEÜanij^e caftore.6$i.a. ^e/rtr
£0 />i/ie. 334. a. Alciati , deinfignibus
Mediolanenlium ■
tc.a. ^e Principum
eleXone.
lo^.a, expr&leBione quadam.
lof.a.b. Ambrofijjrfe ^qualitate h&re-
ditatts.
8/o.b. degalli cantu.%7.3. de
locuftvs
5 f 3.b. Amniuiii,(/e elepbantis.
f34.b. de Nsmefi. ; So.s.b, Ariftt:x,de
ritu lud&orum in abluendis manibus ,
177.3- Artwbij, defigmentis a-'tiquo-
rttm-
7^J.b. in futuroram conieBores .
430.b. Artemidori.deNemefi- i6o. b.
Baüliude echeneide.164.3. depietatein
f'aretes.
17i.b. CaiViotioó.defifco,619.
a. demortuisnon vexandis. 6J7. a. b.
depictate ergaparentes.17 s .3. defilen-
W7(,a. CiceiQMS,demiferaclarorum
virorum forte.
141.a.b. de regendis ajfe
■Bibus.ief.a. derepublica.6i-3. deïiu
diorum occupatione.
493.a. de virtuti-
bus*4.6.3. ex Epiffolis ad Atticum. 9t-
3, ex Orationepro Archiapoetz . I- b.
Clementis Alcxandrini, de fymbolis .
xlvi.b. Corne'ii Tacui, demalis, eorü-
que remedij:.
ƒ63,b. Cy^priani ,de ani-
mi impetu coercendo
üi.b. Demofthe
ait,de fuafore criminti.717.-1. Diodoti
5iculi,^« Theffalts in iibertntem reftitu
tis.
i94.b- Dioms-Chryfüftomi,^ labo
ribus Herculis.
ƒ99.a. de regum officia.
74j.b. deferuis.zfi.b. Dioplianis . de
palms.natura.XQO a.b. exiure Pontifi-
cio.rfe reditibus fifci.6}o.b- ex Paucgy •
rico Conftantiiii,'de pace.7j9.b- Gcl-
lii,depalma. 199.3» Gregorii, deluxu-
ria.
314. a. Hegefippi, in confeifcentes
fibi ipfis mortem.'s 17.a.b.
Heraclidis,
■de laboribus Herculis./98.a.b. Hiero-
ny mi ,de obtreBatione.99-b. Homeri,
de Ate &Litis. f ól.b.Ó' ƒ 62..3- de He-
Soreinierfec7o.es ƒ.3. Interpretis Demo
fthcws,deTheJfalis. 194.3. lCocr3th,de
■bello iniuHo.
;36 b. de bono Principe.
<>i7.b. lüRÏLipüi,deinuidia,}zo.b- Iu
-ocr page 1035-
RerumScVerborum. 9t7
locuSis an vefceretur S.lomnesBaptifta
JJI.3.
lolium oculos obfcurat •                   i£t.b.
loüo yi&iuat.idag.                          ibid.
Longx regum mums.adag.             63 i.a.
Longouallius Alciato infeftus. ■■■- xxxiii.
loquacioresquibus rationudefettm.iis.s.
loquacitas a mtretrice notata. ibid.
b. «'»-
dextttdtitU •                                 69.a.
Loquendi magillri hamines , taeendi Dij .
ibid.b.
L'Orcodn Lombardia quid.
           7\7-b>
loripedes qui. .                                   681.a.
Lotophagi, volttptwbus dediti. 487.b.
Lotus arbor&>plata-48S-a- quttlu.4&4-b-
Loti frulimquales.
48;. a. nymph&fabu-
U.x                                           ■• 486.b.
Lotnm giiftaiiiC'^£.                     48;. 3.
Lucam dixere veteresprograndi. SiS-s.-
Lucn boues cur dicli elephanti.
           ibid.
iMctini qui .                .....          ibid-
Lucanica 4 Lucants popultt inuentcL~>.
i)f a.
iucerna Epicieti tribut drachmarum mil-
libus empta. ijii. b. peruigil a pronuba
accendebatur.                              864,3.
Jjiciani locus,de Cupidine leenibus farni-
. liari. 4^z.b. narratio, de iuuene aite.
rius hs.reditatiinhia.nte. 5 ƒ 8.a.b. ver-
ba,de Hercule Galto. yjz.b.&feqq.
Lucifer eccclo deturbatus .
               j6i.a.
Luciferilapfus.                                89S.0.
Lftciferum dsturbatum Homerus Aten vo-
cat .                                               561.a.
Lucilius Capito ob vim pratoriam vfurpa-
tamrelegatus.                                jo.b»
Lucij SyW&tejjer.i Apolio Delphicus- xlvi.a.
Viteüij in libeninam effxminatus amer.
.
444'b,
LucretU tumulus in LpifcopatU Viterbiëfi.
Si/.a.
Lucretius negat CentaurosejfepoJfe.Cz).b.
lücrum ■ malnm femper damnum fert.
lucriparum erebus minimis.         400.b.
litcro tw.pi damnum pr&ferendum. ƒ 3 5.a.
lucia cum tauro tgniuomo ,ociauus HercU'
lis hbor. S97' a. tanos & Amoris .
luclus MmtU .                                  140-b.
Luculli apophthegmn de die inaufyicata,
U6- a-          " -
lucus.ii4.b. vndediclus .                 Md.
[udefe,verbum a. Lydis deduclum. 4^.b,
Ludouicus Arioflusfummuspoeta.664. b,
Sextus Francorum Rex mutato habitit
J'D tHrh& /*P' immifcuit.
197. a. Sforüa.
Jr'TT' "nfternatus.         Ux.b.
Ludouic, duodecimi öallü regis Jymbolü ,
2m*tric°"*-S77-*,?fcr»*teLn-
ludus principum PericuUfHS .          ~]0 J|
ludo alu v^hominis coiparatlir ^
luesquid,& vndedicla. A, h v
m,»-!-,jr f.. r^ •443>o. Venerea,.
morbus lucrofiffimus .
8+y. a. Venerea
morbusnouus.
                             enereet
luisVeneretcauf*. 844.^. eri g4|-»-
varia nomina.
                         . s.
lumen pro sfe.                                      4,a"
lumine cajjus . ,\-.                          12-7a.
Lunaquinta iniuMcat» vétenbus^tX'
Jymbolum menfis .
.
                J <\ <
Lunampnmi obferuarunt Arcades. r8 'b
"is*™' inR0mM*r™ **U*l cal'.
lup»mcretrix^y..b. cur .             ifj'
lup,tafr&;ia.         .                          ^53'^'
l"P'napeLlisouinr.mco7ifumit' 7It b'
lupus cerutmus cmfic diffus /1 1? Va*
?"S P,lum mutat-non anim-am; a/J.
'?o.a.
                                        ..         6
lupiceruarij natura
l"torum&0»lumd^iti.am
             ^J.n-
Hcmacurdicla ^'ulm          j b ^
nuncia.                              J-^,;
H^,Lufctofus,et Ufcitiojus qui., S'/a b'
tZ^^OT-4-a- "™ S90.a. /,ƒ
hieroglyphtcü sbei.
z^7. a.
l^^*e^qHere,eftmori.
710 a,
311.
itZ^^TiIaturqukm^::;.
> 4-a. trtumphans                         -ij
luxHriacurrfjt ,            ■ ,                   ,blli-
-ocr page 1036-
Index
9j8
M&uius SoratSmUi.                   *ï0£'
magilier artium Amot, _ ■ 44?»>'
magiftro opus el~i in omni difciflin*-^-®'
magilhatus omnes olim iudites dieeba»'
Li.                       ■ j?;-J/
magifiratus,qui ambibant,eur cattdtdath
joi.a.
magnanimi viri defcriptio . : ' g%° f*
Metgni cognomen paucis tribi®***\.6i^-o-
magna regna.magnu latrMtAf^,^ltt'Au
guslinus.                                       109'*'
magnem mir.xcu.la . -              •' ?*fV'
magus a demone abreptus, ■-'' 1°.'
magi Bohemihiïïoria■■■:•■ v>
              ibid.fr
Magyricaars.                                     <)%.*'
Mahometes Qthomanus iratusduesiufte-
nesoccidit.
                                   i88.a.
maieftm ex Honoris et Beuenntït coniup*
nata.                                              **'u'
Male coniugati. adag.                   84/,».
Male patta,malè dilabu-ntur-, fW
maletraBatusquidam ab auliCK.
7'J-
■viuitur interfufyeBa.                  jjt-o.
maledicendum non es~i mortuis • G^t7*
MaledicentiA.
                   *48-
maledicentia inuidi.3 i8.b. non curaM
6 3 S . 3.
maledicentianota vefpi .
                 I4?'t>.
maledici.                           i^gb-&^S°^;
Maleuoli & umuli Alciati.            xi*»l.
MalïgnitdtunottL in plerifq; anivtalibus.
Malitia tnulierum.                           ifio.a-"
Mal-lonia Romana matrona caftitatë mof-
ie defendit.
                                 ' 81 ƒ.3.
Malluuium .
                                   .I??'3'
Malum bonumq; ex vicints proficifcitur*
181.b.
Malum confilium confultoii pefllmnm •
adag.
                                            710.b-
mulo male eueni't ■                          iêm.Q.
malum alijsqui ftruit,fibi arcejftt. ibid.r*
MiSeaccepto ftultus fapit.adag.16}. a-&
130.b.
Mala ebrietatu . tjo.b. equu accedunt,
pedibusrecedunt.ytfj.a. nomina.a.8^-
a. publica. jJ3-a- veniunt etiar» no»
■vocata.                                       /fj>.a.b.
Malorutn memimttc.adag.              ƒ78.a-
Mala multa inuexit nimi* credulitat.
?9-a.
Malum Venerifacrum.814.3. Coteneum,
fymbolum connubij.
xlvii.b. Medtcum,
Galenus Citrium vocttt.
87i>b. Mtdt-
sum
luxtu papulator epum 1                    J i.8.b-
Lyaus cur diBut BaccbtU ,              icf .b»
lychnusin'AcropoliAthenienfi. ■• 78.b.
Lycia regio minorts AfiA.                    84.3.
LycUrgm a.Baccho hoFtill odioprofecutus.
1 4S. a. cadauera hoHium. nudari ff»
tuit. 656. b. cur vites excidi iujferit.
i48.a. Rifuiftatuam erexit. 4i?.b. vi
tes fecuit.                                , HV.a.
Lycurgi infiitutum de exercitijs virginum
reprehenfum •                               841. a.
Lydio rnote. adag.             3            467.b.
Lydus caivpanatur.#<fo£t                  ibid.
Lydus inmeridie.Wag.                     ibid.
Lydusoftium claufit.adag.               ibid.
Lydipopuli mollicie infignes.          4(>7.b.
Lydorum cnucx.adag, ,                ibid.
lyncis defcriptio. ,                        *94.a>
Av-THrfua/i Avcrif • •:,                        l.a.
lyra,clypettf>& fagitts. Phxhi quidfignifi-
.cent.y.jo.a,. cum Venere,Gr*tijs.& A-
niore habetfimilitudinem.6^..a. hiero-
glyphicum concordin. 61b. inHrumen-
, .mmmu[tcum.~i7\.z. ■vit&human&.fym
bolum ■                             64.a.0*891.a.
lyr&inuentio. 6i.b- inuentoresprimi Gr&-
ci, Italipcrfeclores.                         ibid.
lyrifli excellentes.                              ibid.
lyfandri afius.                  ;}6.a.Ót 6i6,b.
Lyfimacbus leonem ferocientem slrangula
uit.                                               769a.
Lyfimacbiviiïi dictum,de gula. 401.b.
ijyfipptti fiatuarim .                            5 1ƒ ■ b.
L)U qui duantur lurisconfultis. 878.8.
'M.
Meotaptot qui dicantur .               5 x.a.
Macchi.iutllitn. qnalet-           3 ?.b.
Macchiaueüius Italus qualis .         616.a,
macies Ch&rephontu mprouerbiiim abijt.
179.b. &pallor inuidi-i i8.b l'hilets.
mira.                                            iSo.a,
Macrobij loctts,de lano.                    109.3.
macularum abBerfxrum hieroglypbicum
ignu &aqua in tburibulo & phiala con
tent/t. •                                           177-3.
M&anderfiuuius Pbrygi*. 40S. b. piclurA
genus. .                                          ibid.
M&ccnatis fymbolum>rana.             lvii. b.
M&na libertus Pompeijab infimo ad/urn- .
mum gradum afcendit.               540.9,
M&nadesfacetdeus Bacchi, vndefic dicia.
H;.b,
-ocr page 1037-
Rerum & Verborum. 9 ^9
cum,vnde fic diftum .                    ibid.
Mala Ojdonia vndefic difta .         %Ci.a.
Mal'sferitc.^/»^.                          8l4.a b.
Ma l vs Medica.                             870.
mali Media defcriptie.                Ï7o.a-b-
Ma.mi.lij nummus.                            813.U
Marefexlli Santandreifymbolum ,nodus
Gordius
.
                                        lix.a.
Margnriu Nauarr*s fymbolum, heliotro-
tium
                                          lviii.a.
M»rmipoet?ltali carmen, de miferia hu-
Mamma Imperator* querela de adulato Maricimi mores. «da*
tfjo.b.
ribus.                             ^M i97.a.
Mancipare.&Mancipium.             123.a.
tnancipatio quid,& qutmodofiebat, ibid.
&b.
mancipia aurta,diuitesfuntSocrati.%ag.a.
Mandiabuli in morem ies fiicccdk-«<fo£.
>3,4.b.0* 607. b.
Manduco apud Romanos nomen terrificü.
717. b.
manipulus fmni olimfignum militate Ro-
mawt.
                                           lvi.b-
Mantuani infelices propter vicinitatem
Cremonenfium .
                           70o.a.
manumijftonu loctts .                       644.b.
manumittendt triplex ratio . ibid.a .b.
mantts dextera cordis pottjfim» minifim.
ut. 2.
Manus manum Iricat.adag,
            68i.a.
Manus,pro multitudme. ij j.a. 171, b. Ó*
486.b. />ro operibus arttficum . 6. b.
Manum habcre fab pallio . <*rf«g. 3 5 s.b'.
manum inijcere,quid.
         -           xlix.a.
Manuigiiartus,mctepra;fei)S.o!^.Soi.b.
manus aciiontsorgana.tfo.a. iudica,quo
■vnguento vngèd*.
178.b. oculata.91.b.
manuum ablutio hieroglyphicum innocen
*'"*•
                                              *17.a.
manus abluere ,quid olim.ibid. puras qui
habeant.iyS-a. tendere, Gallis eftfignü
petendApacu.-Lii.b. item dedtttonu.
ibid.
marcor
.
                                           jo^fc,
Marcus Antonius Baechi habitum vfurpa
uit
17.a. primus leones adcurrum iun-
xjf.ióS.b. tyrannus,&>peftispatrU-ibi-,
dem. teciorius fiupri cum fuero accufa
tusfeipfttm occidit.
3 ƒ j.a. Sitticus Ba.
ro a VVolcX.enfiain,antiquitatisfiudio-
J
                                                       iz.a.
Mar ei Antpnif amor in Cleopatram. 444..
a. nummus.
                                 tio.b
maretnfidum. 701. b. »'«/?«», homimbus'.
l*4. b. Hmadi comparatum. 901. a.
^'tiusfjominibui.^n.a. protumultu.
"i.b.
*»arupericulaqnnnta .
                   7o4 a
703 .a-
'.. ".i .                   ***
tnaritus &uxor 'ao^uytt(/.ti. 1 i?,b. vigin
tivxorum.                                   3i4.b.
mttriii vxtrts adultertt, hieroglyphicum hit
cus.                                              Z77-b,
muriti cum vxoribusgrauidis non coea/tt,
I9j.b.
maritorum de vxoribus quereU . Si 1.3.
Marius opifex ferrnrita .
                  ƒ 41. b.
Marij ambitio. zC6. b. Mol/g tpigramma
depace.
                                       73 9-a.
Mario quid aquiU nidus cum futtisinnen
tusportenderit,
                             189.b.
marmot.                                           19 8. b.
Marrani.                                          i84.b.
Mariexgramineortus.                    iTJ.b.
Marti emfacrum gramen.ibid.& 1 H-a*
Murfys. arrogantia,
                           300.b.
Marti* mutrons, luEius.np-b Otacillt Se
utra. nummus
.
                            83 S.b.
Martialu carmen,de laboribus Herculis . -
594.b. epigramma,de hirundine. 749.
a. opinio , de metamorphofi Vrognes &
PhilomeU.
                                   3iJ.b.
Martiani. Capell&verfus emendatus.i^.b.
l>.Martinus Ithacium accufatorem Prifcil
liani increpat
.
                              11 i.b.
Marulli epigrama,de spe.ziy.t. de Thra-
ftbulo.
                                          j 77.01,
matir Charitum qua- 690.a. Chim&rs. ,
~Ecbidna,%At.a. Ludouici ArioJli,Dari.i
Malegucia.66q,b- Sirenum
^«^.488.3.-
Matris vtcapta.adag..
                      ijj.b.
matrum quarundam inproprios foetus im-
p iet as.
..
                                          SiS-a.
materiafibuU apudveteres qu&^ f 8 6.'«. pri
ma per l'roteum ftgnificata ■
7 6 1. b,.
Matree Alexandrini dictum de inuidi'L^>,
318.b.
matrimonij Species coemptio .
           843-3.
matron&pudica epitaphium ■            83 6 o,
matron&RomanéL vinumnon atfmgebant.
137. b.
Matula,Matelta, &Matelli»,qtiid.69s.ft;
M A T V E. A N D V M.                            IJ ö.
maturare .                                       I 16 b.
maturitas quid ibid.a., MltPMn% ibid.b*
Matuciormoro./?^,
                      88o.a,
Mfir
-ocr page 1038-
Mii^ogahêir quid:                        tl4;l'i
M»hov,&pomum,&OUtmfignificat. Sof'
Melonupagina,papyrus.                   78V3'
Melufms. fabula amlts.
membra cttera cur deficiant auBo lien<~>'
618. a.
membrana,& eius orige. 71 j • b.$- 7!&*'
Menandri regisBaBrorum éxequis.$75-®'
Menscratis Medici arrogantia . 3 1 i-_"*'
Menedemi Eretrienfis apophtbegma^defi^"
■ diofis .                            xn-b.&i-]^-3'
Mcnelausflaua esfarieprsditus. 505-"'
Menelai cordata oratio.                     69-
Mmvis quid,ér> vnde.                       z-87'-a'
mens cafta virida rium diuinitatis. 11 f ■a'
bumanaaurigs. comparata. z6z.a. "'*'
mttna ignis. 3^7. a.b. quibus voluptd*
tibus delecietur .                             j i.S'
Men TEM.iionformain plus pollere.803-
mentepura Deo facrificandum. . lv.3>
menfii apud ignem parata,byemisfignut».
4i0yb,
menf&amayantho per hyemem ornantM
Venetijs.                                        ƒ 8 J.a'
menfisfymbclum Luna.                 xlvü-'b-
mentagraqudlis morbus. '         S4J- a#
merces vtrtutisgloria .                    y7i.a-
Merciuia!e.#A*g.                            ' 5'3''7'
Mercumisb'iftous.^^^. •               »'^»*
Mercurius cithart inuentof.61. a.& 63 ■ v"
curcubo infideat■ 416. a, b. cur d*1**.
Venere eadem ara cultus' . 119.'b-ö"
86i. a. r«»" Hermes diBus. 4I6'- ^'
cttr Hodius & Hegemonius diüUs-S1/,a'
' curtricepseffingeretur. ibid.b. evoS*>oi
cUrpeclore tenus folum efficlus.^i.a. &
Gratis o-vvv«,oi.l$o.a, geminusqu
gnificet.2,18.b. petafatus.f.b. prtfes e'0
quentia. ƒ 4a. qualiter ejficlus . 41?- °"
viatorum Deus.^.b- -vndediclus.^^'
Mercurius fupertienit.adag.             ibid,
Mercurij caduceus.$oa. a. ivoi'iafabulU' •
53.b. imago ,ex Galeno.qif. b.& 41^*
b- officia.                            - - ' ^3-a-b'
Mercurio cur gallus facer. 87.3. c»»" '**"
rus.^ 90. b. curolim lacie&nort vin>
jacrificabatur.i^.b. facer nodus H^r'
culanus.                                       j-oS-3-
Mexcutiódtxire.adag.                     53^*
MercUrifplmresfunt,fed poets, vnum fHcW'
H- f                                    ,.
meretrix cur dicaturfcortum. 3 2.7.1- *'/
fert aproflibulo. 49^. b, 3«« dicen<*a'.
ibid*
Matuta.                                            j.i 3. a.
Ma&foUnm argumentum perpetui mocro-
rti.66$ a. fignum gloriofsiaciantis.ib.
Maximi Tyrij
locusd.eaust.ris.
         371.a.
Maximiiianus Dux Mediolanenfis. 10 a-
Maximini luniorts exferpente pr&fiagium.
11 b.
mcittui varijpro excremtntu in homine ,
96. b.
Medea cur ColchudiBa. ifs.b. curPha-
fiaca. 3 46; b. libcros fuos tnterfectt.
8z<S.a. lues vocata a Scneca. 4+3.b.,
Medescrudelitas.&2.6.a. hifloria. ZJ9. b.
c? 2.;o-a. patriavera Corinthus.i^ $.b,
MijJYc «.VA^ctAKÓiAivos,- diclum Alexan-
dri.                                                 13-a.
mcdicamentum ex flellione, quod faciem
lentigine deturpat.                      143.a.
medicinafuperslitiofa aduerfas iftus fcor-
pionum.                                          47-b.
medicina, vfum primus tradidit Apollo,
■ 419.a-
Medicus citi, lutl,rjr> iucundi curet.xiv. a^
Medici exfomnijs bumorum redundatiam
psjfiintcolligere- . .                       8S4. b.
medtocritas aurea.                           118.b.
mediocntatu [ymbolum gith.         787. b.
Mediolanenfenumifma.                     io.a.
Mediolanenfis-Ducatm infignia. ibid,
Mediolanvm.
                            18.
Mediolanum Alciatipatria, lo.b. aqui-
bus, &,quandosdificatum. i9.a.-.Ma-
gnu.mdicitur.i2.. b.&.$79.a.. vnde.no-
minatum. .                        \%.\>.& 19.a;
Mediolani vrbisinfignia. iS. laus, l</. a.
é'ji.a. omen loco/am. ■.               2,2,b.
Msdius adulator Alexandri .           z ƒ o,a.
medium tetiuere beati , -            . 117.3.
Medufs caput,quid .                        664.8-
Megabiz,us k ZeuxidepiBore reprehenfius .
69. b.
Megdrenfium siratagema m Aritipatrum.
5) 4- 3.
Mtgaiirx fphinges.Wrfg.
                803.b.
Mcgarics, ifhinges cur dicis mcretrices .
33 s'.b-Ó* 803- a.
mel cum lacie mixtum,quid.$(,-j.b. ó>fel
amoris .                                         46 8.a.
Melantbij poets. o^oQÓ.yx -votum. 3i>o a-
MelanUrus ex genere pifcium. xlvii fa.
melanuri qui neminentur.
            xlviii.a,;
Melefigenes cur diSus Homerus.         3I.a-
Mellites oratio ad Clitophontem_ maritum. j
371. a.
-ocr page 1039-
Reram&Verborum. 96'1
concidunt.                                   665.3.'
Milefu virgtnes turpitudinem morte decli
narunt
.
                     .                       ,
miljnaeH-vitanoflra.                    <fgrX
militie, speciesefi amor .                    .Slb
mümus feu Miluus auisrapax.Soh. «'-
fiMsfignum certifimuw.41I.b. ctir di
e*t"''K7'rm-lild- P"Pr*done&graf.-
latore,m facris
f? e 3 r»H~ ■ ■ ,
.•„„/„Af,
              ;5J a' raMcttatis hte-
roglypbuum.                                    .,.,
miluij foren/es qui.
Mineides in veSpertiliones mutan igo'a'
Mmeidum fabula.
                        ntA 'f'
Minerua cur armata. ij.b.é> n4.a '*'CÜY
Tritogenia dicJa.té
.a. & 113.b. i>ia**
eenbroprofilijt. i4.b. &Baccbus <róv.
va.01.1
3o.b. olimapud Mediolanenfis
culta.
ii. b. w^.u4,b. vndeficdi-
H
*
M
M
m
m
M
M
M
M
f
'
M
.......fV------'-5-"- ^---------■-----w.-.j.j
a.b, Protei inleonem,draconem, arbo
rem,xquam,quid.-]6i.b. ridicula mere-
tricu vetuU.^.s.. sirenum ex Ouidio.
488.b.
Mitellus Macedonicus Jecreiorum tenax.
7i.b.
MeTe^ü^a^tv primus inuenit Pytbaa-o.
Meteoraquomodo generentur.           j>6-b.
ïAetbanenfium facrum cum gallo albo pro
frugibus .                                       liv.a.
metbodus.js.a.& 307.3. docendi Alcia-
t'.xxxr. in hac :%oit:lfima editione Em.
blematum obferuat'. .             viii.&Mx.
MetK prima louis vxor,ab eo deuorata.i-j.
b.& ió.a-
Mstius Suffetius ancipitwfidei homo. 183.
b. induaspartes difiraclus.yxq. 3.. pro
ditor apud Romanos .                   2.47.b.
Metra in formas varirn mutabilis . 764.8.
Metra Erificbtbonis fabula. ibid. mytbolo
£'*•                                        ibid.h.
metropolis omniü vitiorü auaritia. 388. a.
Meydland,üermanis Med olanum. ii.b!
Me{entms legemtalioms expertus. 464!^
Me\entq crudelitas .
                         84j.-"
Me\entij qu'i vocaripcij-nt.               84'j.a.
Micbael Imperator ab ajjentatoribus per-
ri««i.l95.a.é'i53-b. Phaetbor,ticom-
Midas-vnde diclus .                         zjo.b.
miles vnde dilius .                          73.1 a'
mïlitis i& hnperatoris munera. z 1 g'b'
mlites Marij feqnentes Gorgomm, mortui
Minerua damor in natiuitate,auid i'/t
thenienfi.                                        78.b.
iSnerui. cur draco appejitus. 1 z 3 • a. cur fa
eranoétua. 11 i.b. Vide plura in ZJ^/-
/is(i. Palladis .
minifier marfupiorum auarus. 37I.B*
minifiri triumpbantium cur coronis olea-
ginis vterentur .                            578.b.
Mineis carmen,de aulicis.$j%.\}. epigram-
ma , de amore.
44S. b. depmeocitate .
87é.a. informofampuellam.+éi.b. in-
puellam premature mortuam . 66i.b.
modeHia.                                    . ijo.b.
Minotaurus.-ji.z. exPaJiphae natus.jh.3.
Mïnotzuri ejjigies cur infignis militaribus.
71.a- parentes .                           7j.a-b.
Mmuiij pelicithj;us,de remm fupernarum
indagatoribus.              430. b.& 431.3.
M.nyiarum zxores maritos e cartere libe-
rant •                                             8i<?.a.
miradeduabuspalmis-ioo.b. defabisA.b-
miracula Dei fioresdocent.
               113.8.
Mifenus a Tritonefubmerfus.           J70.8»
miferiafolacaret inuidia.                xxxiv.
miferia humana contemplatie.         649,!?.
mifericordia &Nemefis quomodo differat.
160.3. qualis pajfio .
                       ibid,
Mifonianus Hebr&us auguria centempfi't.
J46. a.
modeHia Catonis Vticenfis, j 1.3. decet ■vel
maxime fortunates.j 59,a. & mores pro
bati in mulitre commendandi. Sstf.a.
modius bieroglypbicum ludauA doclrins,.
3ƒ8.a. qutdittfacris.
                     ibid,
p p p Modus
-ocr page 1040-
Index
9éz
CaroliQuinti. 184.3. Chtronu.i6i-£
cur atradicatur.
joo.b. éf Amorf1
mutant,
<r; 8. b. &fepultur* Aid0 ^
xxxiw filUHcrodiadu. 713.b. G*'
e5r.j74.bA ineuitabilis. 671.1. M••»
JJ.jiz.b.Ó1 yi3.a.. mariti, vxor /»"
y#.8z 1. b. meliora rapit, deterior*
linquit.
éóo.a. ntmini parcit. }$*'
JPertuyxoris M. Bruti.j i}.b. Pu>
rumprttpropera.
                            &^%'t*
Mors optima rapit.deteriora relinquit'
Mortis et Amorisfabula.exdiuerfis.6i°'.
b. necejfitas.66$.b. nuncijqui. 661- .
fymbola, cuprejfus.\\s'u.b.&
849.3* *
7?«* ö« myrtus.S}i.b. telafraÜa.'1-1'"'
b'. tela offecc-,.
                              (>6° ,
Modus-in re optimut. 7%6.h. redemptionts
genera humctm
.<>4j.b. vbiq; tenendus.
7U.b.
moschi hieroglyphicum mursLna^ S i?.a.
tHoerorvoiuM-atucames. 467. b.& 468.3.
moerore inte\dum extinguitur calorinter-
nm,
                                              l.a.
Molionides qui                            114.a.b..
MoUonidv.mnomïnaJLuryfm &CieatU*
114. b.
molitoris cuiufd,am dicïum ad artiüquen-
dstm Magiflrum .                      4i7.b..
Moly herba aMercurio inuenta.7yy.b. fa-
cundi& fymbolum. ibid. qualis.j^S. a-
quiddefignef. 7 f 9. b» ftfdte dicatur.ib. a.
Wtf/y /w£<e x/z>«.
                             7 J9.b.
Monetavnde: ditfa.                          644.0.
monstrum quidfit.i ƒ.a.Ó*73 -b- ex hemt- mortem deflere amatorum, humanu. <>a>
ne & capra natum.^.b. homiceps &
a. gwijfói intulerint amortt impatH
LibyaaDione■ defcri- tia.^^.b. fibiinferretimidief "",m
jT4.a.b. sfontaneam luruconfulti Pr
hibent.
                                          *l6'L
mortalitas morbus publicus .            S 8 S' '
mortalitatts fymbolum>capilli.           ',c
Mortuo leoni & lepoies infultaat. <*^'
Mortuifepeliendi,                            9° b'
Momüs non conuiciandum. adag.6}1*J
Mottuos nitfus occidere.4^^. *** '
mora cur rubeant..                        8 80 '
M o R. v s .                                         »
morus fymbolumviri prudentis .t 79>',b» *
dedicla^.
                                     880-3'
/wort defcriptio-.                            ^9' \
moros-fteriles fuifjefuo tempore fcribit #
re fan der..
                                  880-
Mos Mgyptiorüin regibus eligendis.xW-"
barbarus Thracum in conuiutjs.
149- J
Germanorumdextrasiungendi. il1
'
<iymnofophi(larü in adolefcentibus eX '
minandis.io6.a. imaginesveslibus11)
fuendi.^-b. iudicandi AthenieufMfi'r
.
Areopago.6xi.z- iungendidextras-l^
b. propinandi vnde duiïus.tf.b. f'^11
tij indicendiper literam S-69-3- fifen ^
mittendi-vnde.ii
3.b- Venetarumvf'S
num in publicum prodeuntium-
I1É '
moresadulatorum.iij.a.
b, adulaterU*'
aluuenaledelineati- iS!•
b' adulM
ruma Terentio defcripti-x^b.
"""f
tium.9o$a. ardetionum.jeS.b. Babi'
lonts corrupti-w.b. cupïdorum. %9Ó-3J
Fennorum^xTacito.
204.3. Httnn°rtt'
204.b. & zo f-a. indies in peius laburf
tur.
f turn. $ ;.a., pruceps cur diclaspbinx
800. a- quale auaritia..              376.b.
Monfira an dentur, qualia Poettfingunt.
4S9.1. hominum fycophMu.
84.fr. »ow
repeririajferit Lucretiut.
              15-b*
Monflra,quorum ment'10 m Emblemata ,
Aties aiirei velleris, 806. Bosfemiuir.
71. Cenraurus-éij. Chiraa:ra.8i. Cy
clops.718. Geryon. 213. Gigates.33.
Gorgon. 663. Harpyia:. i79- MatiuJ
©cnlaca.91. Minotaurus. 71- Polyphe
raus,7i8. Proteus.ysr. rygma:i.i7o.
Scylla.30i.et 3 36. Sirenes.488.Sphini..
79«. Suslaniger. 18. Virangiuceps.
3 f-
TAonumentum' Laidu .
                  jjo.a.
Mop f in augur.                                   ƒ 6 6. a .
Mora &deliberatio peccati remediü.119*
b.i2o.a.b.é> 88i.a.b. modici temporis
non nocet ,fecundü lureconfultos.Ji.6.b.
Morbus Gallicus.V
ide,-Lues Venerea.
morbus latèsinfanabilu.
io7-a. maximus
q>tKa.VTicL. 308.3. publicusmortalitas.
888.a.
Morbos fino citharx fedabat Chirori'
614. a.                                           >
morimur ciib,quiamortibus viuimur. 191*
b. morimurquotidie,                 fiéi.a.
Mapof,LatineJtultus-                      880.3.
mor Jus Ciceronu in P. Clodium.Sof.a. fi-
bri horrendus.6ji.br in nimiumfozmi-
narum cultum .                       jj-i.a.b.
Mors Alciati. \ 84.8. Arislomenis. 188. 3.
ArrUvxartslJoeti.fi$.b. AtyU,}}i.a.
-ocr page 1041-
Reram&Vcrborum. 962
Wn 649- a. inuidia.jiy. b. iuueniles
quales.léj.b. parafiti.
598b. fueriti*
noJlrifa.culi.ifOZ. a.b. rabularum. 404.
b. Scytharum.ex lufiino .
         104-a.b.
mores,vel animum mutaredifpZcile.1.74. a-
Moj'cbus quidfit. 350. a, corruptus vtre-
flauretur .
                                     3 ƒ i.a.
Mofcbiadulteratto. 3Job. cottigendi ra~
tio "Chinenfium , &in regno Peru. ibid.
fin ceri probatio.
                              ibid.
Mo/is natiuitas quando ineidit. 810. a.
motacilla Baccho ftcra. j 45. a. lafoni a
Venere tradita.} 44.3 qut auis.^f.b.
veneficijs vtilis.
                          ibid.a.
Muciani maturitai.                         ï 1 tf.b,
mulcere,quid.                     94-b.d> 387.b.
Mulciber quare diffus Vulcanus . 94. b.
MulBva,MulBrale>& MulBrum f 607.3.
*»uliebre,ne moriare,meri.             H7.b.
Muiier a natura cur£ domeflic*. dicata.
83ƒ.b. Babylonicafuperbefiiamj.dens.
4i.a. fucisapum comparat&.iy^.b, il.
licium .
48^. b. infraBi animi in tor-
mentis.
So. a. fó<w « marito mijfis im-
pr&gnatamfe mentiens.n.b. maritum
parenübus pr&ferre debet.
840. b. Mile-
fiacapitis damnat a oh foctum medica-
mentoabaBum.lxè.b. prodiga.39r%3i
vnde diBa.
                             " g24'k'
M r L 1 s R 1 s famam,nó formam.vul-
gatani eflè oportere.
                       s^ x _
Mulierispodex.Wrt^. 394-b.ö> 35;.b!
mulieris pudicz officium .                 8 3 5! b!
■mulierem decetfilentium . 8.5 4. b. ole're ',
JVUilierein ornat fiisiitium. adag. 83;.a.
Mulieres Mgyptit cur difcalceaU . $jg,
a. Arifiomenem capiunt, 186, a. <:«>•
i&r'r* c«/r«OT fïudiojk. 3 ji.b. Wr /„.
««Mi» dTvtifa, vocent . 34i.b <-*,-
edonbus delecientur, ïn.a. ^»,-^
cai- «ag/s j» Vcnerem prttriant.isz. b
•«f/W« VVtinsburgi maritos bumerist ~
Muit* manus reddunt onus [tums.rtdagl
<58z.a.
Multa audire,pauca loqui,adolefcentis efi,
70. b.
Multa belli 'maau.adag.                  5,3 !•&
Multa iutcr calicem fuprejnaq; labra. a-
dag.                                               y/y-b.
Multa intct os & oiTam-adag.           ibid.
Multonimfeftorum Iouisglandes come-
iit.adag.                                      8/3.a.
multis terribilisttamto multos . 791.b*
multitudo anguillarum vbi. 111. a. Deo-
rumMgypitowm-4io.a. popularis hni
tateretinenda .                             ips.a.
Mulus cur diBus Arifioteles. 191.3. cur di
-BusCyrus*                                    fior.b.
Muli,f«« dicanturltalis,& vnde. ibid.
;tnundus qiiid.i^^.b. &
j9J.a. muliebris
quid lurisconfultis .                     }95-3.
Mffndus non capit duos Soles.          400.b-
MunttsImperatoris & militis. np.b- pro-
b*vxoris,814.b. Regis.               85?.b.
muneraexc&cantprudentes. 6io-a.b. non
debent accipi aiudicibus. ibidem, nu-
ptialia dabanturfponfï.$64.b, pacis.
sol. b.
Müuenim corruptelaW^j''           J09.a»
murtna &> Lampetra dijferunt fyecie. 819.
b. hieroglyphicummoechi.         ibid.a*
mm*»* defcriptio. 818. a. &>viper& con-
greffus.                                         ibid.b.
Mur&nt fibilo [aüiciuntur & capiuntur*
Muri Jiabylonis forma & ftruBura. 44.
a.b.
Muri Jiabylonis interorbis miraculanume
rati.                                              ibid.a.
Mttsalbiis.adag.                              349-'ï"
mus,cognomentumamatorium.ibid.a. mtt
lustdicttur homo lafciuus .ibid. Sarma-
ticusZibdlus dicimr.                  jjo.a.
Muspicep.i güïïius.adag.               403.b.
______e.........„ ummtmej' Muresabpfr coitu conci$iur;t.ï\9-b- Jala-
ferunt. 816. a. Roman* quobabituin cijfimi ,                     ^               ibid.a.b-
luBuvfi.                                      joi.a.
Mulierum Babylor.icarum enormis impu-
dentitf.-44.b- Chriflianarum vems or-
natus.
3 f x.b, fucutarumdetejlatio.%3 7.
a.b. malitia.
                               160.3.
Mullei calcei regum Albanorum^ /8j). b.
vnde dicïi.
                                      ibid.
Mullus pi/cis , qui etiam Barbatulus .
6o9.a.
■mulfumvndediUum .
                       ?4.b
*j*m dictmuMuafi opaio-M. 7;0.b.
MhJa cur palma coronaU. i99.3. & Cupi.
■do in eodem delubro culti
. 13 o.' a &
Hercules cur in eadem ara culti. 1 %9
b. no^capiunturamore.
452.b. vnde
pc diBa .
                                         si*
Mufarum imaginespznnau R,w«.49i.V.
Sirenesexplumantitm m;thologia.^v.
D-&49i.a. volttcresdicunturomnesa-
canortt-,
                                   749>a,
Pp p x Mufit
-ocr page 1042-
Index
$><?4
cis.iifi.ai Cecropis.34.b.'CbitHt^'K'
b. Circes & Vlyffis.
337.8. Coro»'" ,
Ii4.a- dentium a Cadmofatorum 7 '
a-0*784. a. b. dracenis a Cadm'
cifi-
783. a. F<*«»i Ö* Hecates. 48i'
Gunymtdis.iS.b.. Geryonis varia.l \
b.ufi. Ö»68i-a. Gigantum . }1-- '
Gorgonum .
664. b. Harpyiaruttt- 5 1.
a. /««*'. 108.a.b. io?.a.b. ó» m° ^' ^
c<m'.43 3.b. Zitarum . 5<>i. b- * jLj
Erifichthonis. 764^. Mufarum &"*...
explumantium.
491. b. ö,49i^' ^,
^«.I98.a.b.ö' 3oo.a.b.P«//«(i/*'*''^'i.<i
t*.ni.b.et 114. a. 1'Madis ex c^6 £.
louisortAiys.b- Pandorx.i^q.b' ^.
nosex Vbornuto.
410 b.& 4ii.b. "|-
ƒ.84. b. Phaethontis.x6s.z- P^ t.
770.a. phyfica de ortu Bacchi- '^ J»,
Pleiadum. 41/. a. Polyphemi . 71
Mtifis citr ante bella facrificabant Sparta-
ni.                                                T70.b.
Muftu amorenon capi quid.^yib.&wy.
a. armatas nullus artifex exprcjfit, &
quare.                                           769-9.
Muf ca cm ftpïus abaUa redeat ■ 69 3. b-
quidallegonce.                            ibid.a.
Mufca fpleuem habet, & formica büem.
adag.                                             7H-a.
mufcs, improbitas.                            693,8.
mufcisfimiles Cynici .. -               <>94.b.
Mu-fcasdepellere. adag.                   693.a-
mufcusamofcho.diue.rfus.               3 5<>.a.
Mufica laborts lenimen.779. a- prifcis in
honorc.ibid.b. vinoincitatur. 13 3. b.
muficA laus & commendatio. 778. b. vi-
res.                                                779-9.
Mvsicah DijsciuaeefTe.           773.
muficam nefcire ,olimturpe .          778.b.
muficum appel latur quidquid eruditum &
fuaue .                                         7\9-9.
mufici & poeufenïs hieroglyphicum cy-
gnus.                                             771-a-
mufica inslrumenta triplicia.         774-a.
Mufimonquale animal.                  788.b.
muslelaanimal inautyicatum.i \$ .9. an
orepariat .                                      14-a.
muslela occyrfus ominofus. 546.b. tranf-
curfus comitia diremit,                898.a.
Muftelam habes.<*<^s£.                     S4S-9-
muHelam occurrere,quid aüegorici.547.2.
muftelftrum tria genera.
                  546'.!).
tnutabiles in varias formas qui fuerunt.
764.9.
Mutabilior Metra Eiifichchonis.
ibid.b.
:'"!-
Pcswetó«j.4i7.b. ScylU.303.8.
x8>
ga.8ol.b. Zetis & Calais.
N.
NAbuchodonoforRex 'Babylonh-^ 'j,.
Natades.nymph&fluuiorum. i^' jj.
.*>
Nann
tas ceniuncia.
Nape&,nymph&fiorum .                   '"-iin-
Narce flos. 306.a. ftuporem fonat. 'm
Narcifjus Claudij libertus a concïoniï'
ü,
bitus.54o-b. vndediclus.           ^°u'J'
Narciffifabula.^o6.a. hifioria. ' Jjj
Narcijfi & Pallantis ab epittolis
C'^^.
Cafaris % rapacitas0> diuitii- *'g
»«/af aquilinus fignum regiurn , 1 *' .^
mutui auxil'u' exempla .
M v T v v M aiuiliam .
Myodes,Deus mufcarum.
Myrtilus quis ,
Myitili c]ypeus.«dUg.
Myrtili. clypeus quid.
68i.a.b.
6S0.
(?93-b.
684.8.
685.3.
xzxii.
Natiuitas Bacchi. 143.b. Af<?/« 3»^'
eidit.Sio.9. Palladis .
Katiuitatis JEfculapij fabula . 6) S- °'
natiuus color qualis .                       i o9'
N AT V R A .                                               gj,
Natura amoris 478.b- anguillarufft-'i ^,
b. <ï» fenefcens deficiat. 3i8.b. "v,^«
myrtus arbor funesla. 851.b. fudendimu
liebrufignificatum habet.4Zz.3- Vgne-
rifacra.                                       ï-itf-b.
myfter'wm quid'x4^.9. aliquod in numertt
633. a. chamdeontis. 2.56. a. "'
■XC"'
impari.
myfleriavnde ditia •
myïïeriorunrduo genera.
Mythologia Acl&onis.z^i, a.
b. d>
JEfculapij. 640b. Argi.izy.h,
aurei velleru. 807. b. Bacchi-
Beller ophontis , ex Plutarcho .
li.b.
.49- a.
ibid.
'154.0.
arietis
139. b.
Si.b.Ö*
^.i89..a. cornicum. 107.a. b. ^.^,
/j . i75. a. ca/x-^. 849. b. ^^, «..
<Si6. b. ferina Chironu , quid . °l 'k
galli.
86. b- hominum triplex. +"'(,
humana duplex,anima & corpu^ ^.
b.
a. ibidts. 3
(81. a. inuidiA, 310.
^j ceruarij . i^f- a- W« ^"rJ
nwatm ,i37-a. omnibus doBrin^
'"'
.. 83-3. C(tdmi.7%i,b, Cafioris <$> Polltt
perUt'.
-ocr page 1043-
"^■■^—
Rerum 6c Vérborum: 96?
s
b. J*rè clarusfme tmulo.610 b. rr«/(S^
?«>■ z/£« xitium natura'defendit. É49. a.
fuccejjus fonuns, intumefcere debet.
tjï.b. refisïertpoteli fbiritui
De/.784.
b. fanus natura itxfcitur .649. «. ƒ»<*
forte contentus.
                            3 £>f. b.
Nemo canratfobtius.arf^.              149.8,
nêmini detrahendum.yoz.t. UC(t vitam
fibiertpere.
                                   JlJ-b,
Nêmini fidas,ni(ï cum quepritïsmodium
ialisabiumpferis-<*«f<r»-.
                  9i.a,
Neoptolemi vmdiAa.W^.             46/.b.
Ne patris quidem nomen dicerc poffir. «-
NH^E Kjfsjixvue-' a.7r!?HV'a($p& Tttvrec.
Tav eezvav-                                       Pr,
Neptunus & Ceres curfimul in exiem ar»
culti. 119. b- vnd-e diéius . 164. b. &
840.a.
Neptuni buccinator& armiger Trito. 5 69.
b. filius baberi voluit Sextus Pompeius.
I7.a.
Ne quaji'e molIia,ne tibi du ra coutingant.
adag.
                                            468.3.
Nequemel, neqneapes. itdMg. 4«8. a. &
7j9-a-
Ne quid mmisad/tir.         ll8.a-& "S7.b.
Nero ab Ifidoro Cynico merite correptus .
ei.
b- a quibufdum creditur futurus
Antichriftus
. z y 1. b. matremfuam in-
terfecit.
i.p I .b. Neme/in fuam expertus.
161
.b. qnos ditauerat, egentiffimifaffi
fuut.
                                             j;é.b.
Neronis crudelitas.t6$.b. immanis libi-
do-i
56.a. nummusaureus.8f3.b- par-
ricidium immune. 1.9
1 .b- qutnquenniü
laudabile .
                                   3 6j.b>
Nerouisquinquennium.W^. 607.b.
Üeronem aflagitijs vt auocarit Bajfus ,
347- b.
Nerua Imperator ex ira infebrem deplor*-
tamincidit .
                                73 3-b.
Nerui Keipuilict.                              5»i b.
Ne (acriheato dnthtma.adag. iiv.b.
Neflor cur fylius fenex dtctus. 140.h elt-
quens .
6?.a non tot annosvtxtt,quot
vulgo credttur.
                             J40b.
Ne/loris crater.+i\.A.& 4M-b. lingua-i.
754. a.b. fcyphus . %6). a. rre; ttate*.
141.a.
Ntfloremqua rationettette vinext Jimor.
477-b-
Xteflorij hurttici lingua a vermibus ttbfum
pta.                      .                        714.3.
p p p j Nif«'
iöo.a.b ö> 891 b. paucis cötenta yj.a.
plemnq;malignos notut.i^^.b. porci.
2 3 3.a. fequendx.fS,b, tyongU.öji.a'.
t-mri.\<-)iA. vbtq^fuperflua cxccrnit 9Ó.
*,b. ve£j>ert:li'enis carmine explicxta.
281. a-
natura (ymbolum ïgnhs'-.
               ilix.a.b.
natura pmile tft,facere fctlut& probartj,
Naucrates Mgjptius inuentor lufm tul».
rHm                                                j.b.
nauesexabietefiunt.8j8.a. roflratt qua .
IJ? 3.
naufragium Zenonu .                       é8 J.a.
'nauigattontsincommoda.           '..704.b.
nxuïgij origo.                                      ibid.
nauliumjnftrUmentUm muficum . 77j.a.
naufea q'uidi&vndedicla.
               JH-a.
Naxo infula Bzccho facrata■■'.           140. a.
Neapslu vt?de diïla fartbenope . 49l.b.
Ncbula linea. , & Ventm textilis , auid .
Jji.b.
Heceffitasmortis. 66$.b. plus qukmpietas
xUfl-
-
                                       80 b.
IN E c qti*ftioni<]uidemceden(hiHi 7é
Nee fibi, nee alijs vtilis. adag. 358 b
N e c verbo,iKcfaaoquemquam Ixden-
duro .
Ne cniuis derteram imeceris.«d*£.xlii.3.
& 95.a.
Kedafiuuius.
                                    iS7.a
Nedeguftauecis ex ijs, quibuseft óigia
cauda-.«rf«».                                xlvii.b.
Xtegotiatoris cuiujda. Clij auaritia. 374.8.
Ne libes Dijscx vicibus non ampiuatis .
..,*daS-                                              liv.b.
Ne malorummemineris.a^. 577 b
**"» fa 158-b. ^r«i?M didta.ibidem.i
«PelitUne defcripta, iji, b.&
ij9. a.
™v*lata.in.z, filia OceantetNoitts.
'58.a. i^va.in.1 ;•>■>. inimatinanone
£*»*»**. '"dtdj Angelus Hatom p
i<?o.b. non,«km efl cum ,nuM^.
firtcordta opponatur.|So.a. jW««,Wf»
frtrtt,iix.a. fiue Uamnupafcelerum
vtndtx.ist.,. virtus.i6o.3. ^deap-
»»»go: l;g,b. ;i<9«r« cofieèa. 1 S7'
a. b.
                                                    J'"
nmoMHobitum beamsdtcendus. S6i b.
'*«JTe bonus,ftdfeemdum legem. ƒ80.
-ocr page 1044-
Index
9&6
N'icet coüoquq tempus.                   H4-a
Ritias Lamachmm fibi focium xdimgit*
Ó82. b.
Nico meretrixcurcapra di&a,        jJf.a»
Ni.colaus ContarenutSenator Venettts,,Tra.
Bcttum .Debmo ciuejcr.ipjït.
580 b*
Ricolam de Oddte Abbas BibliothecAmfui.
Monafierij infifuxit.xyia., feminarium
i.nttituit.xy.b.. Tbeoeritumidiomate
i~
talico. vertit..
                           J4>>b>.
Ricolai Cheneüifymbolum.,           lxii.a..
iticclaide Odduaffabilttitf.ny\b, amici..
ibid.
Anvor, fiigitiuus,«, Mofcho.. 6^9.
a.  Ainojsmellijegus, ex Tbeocrito.871..
a.. difcurfUs de floribm.zi}.a.b. difcur
fus,deluxu et libidinehuiusfteuli.^zi.
a.b. iUufi.rufamilia.xvi.a.b. laus.xv.
b.  pietas.x\\,a. virtutes alU., ibid..
JSidtts Alcyonu qualit.
741. b. ?4J. a«.
d"9oi.a.
nigella aneadem. turn gith..
            788.8.
niger celor qnalts..                         joo.a.
nigromfymboluma,                       ibid.b.
nihil exitiofim belle ciuili.. ƒ44.3.. ex om'
ni partebeatum . j8o. a. fragiliutfextt
fcemineóïli6.k. interefi intermortuum.
&otiefum ,. 3 J9.b.' inteUxabilittsinfi*-
pientifortunato.%4o„a. pritet■ viresfu.
fcipiendum.. 17 i,a. b. quod reprehendi.
ntnpoffit.bsih. tam/trduum^uod in-
genij dexterttas non ajfequatur . 8f.
a.. tamdurum, quod' frangi nonpojftt: »
I7i.b..
Nihii teliqui..
                          S4S-
Nilta,*nttquK Lxtintf Melo dicitur. 744..
a.Ö>78i.a,
nimium altercando veritM. amittitur ..
749. b..
Niobcfaxea.
197. a. fiupidum fignificat
i?8.b.
HiobesepitaphiumA9%.z.b> fabula- 197*
b.Ö* 198.a. filij ,& eorum nomina.19%..
a- mythologie. ibid.ji.b.& 300.a.b..
Niobes malaW^.
                        zS7.b-
Niphalist facrain honorem lunonts.. 9J-b.
Rireus fermojiffrmtts,fed imbellis .. 804. b..
neblltt..
                                        6'é4,a.
Nostu 4-& gencioff.                 ;8y..
nobiles qui,& qui generofi-5%6-b. & 5 87.
3.. Veneti togtti.y36.b.. veri %un ƒ90..
a. b.
nobiliw ementita.
                        f jo. a..
nocere etiam poffunt minima » 711. a.
2?e#* £«//«* «ƒ«*<? Romank,.
          8 6 -b.
fwminfigne.hü.b. cur Mineru* facra*
& fymbolum Athenarum
.11l- b- '*
palladidicata reiecl» comice-tH.^
Hitroni in ha/la confedit.
113. a. ?«•»«"'
- r»iiAthenwifmmfiulpta.iii-3^lIl'
a_ «'» tumulo.^b.3.. muresMcertfs-.
huiufmodi venttur.
113. b. prud'"t(
fymbolum.
115. a. fymbolum. .M»en*t
rum..                                       IIi'a.
Noftua volauit.0^.                   1IJ/^
?jcÖ»a cum cornicefimuïttu. 114-b- "vtl
tut.yiftorUfignüAthenienfibus. 115; '
NoauaeLaiuiaticae.a^.
                ,b',
Noftuas Athenas.^^.                  '*'.
nocuit,& qui nocere difyofait.. 7i7V
nocumentxfiunt'. documevt*.. 8 ƒ 8.
»«/<«< ÜercuUnus Mercurio/acer. 5oS:„
Hoe dicht*lanus.. 109,..
a. primtuvinit»
ui."'
Hentor..                                           H
nolafeu tintinnabtilum .                 a9' '
»0/»«» cuprefftM»-*- Dei non umtrepl'
nuncinndum.
liii.a. Swymedu vn<*(
ji.b. Q<r»i>394.t>. foluminterdumv^
middbile. ..
                                 ^",.
nomint Mereurij quid intelligatur.. 54-
»smin*Alcyonum
. 744.3. nureixeüti
-varii.%07i3.. Ch*ritum.A%7k. a"
rtdis
i/ar/*..8 jé. a.b„ colerum.-va.rxtV"
joé.a.. duovrbisRam<t..69-a. G,i*
turn illuIirior*..i
8. b. Gorgonum. <«*
b, HarpyiarumaSii- lariauis-v"'
J90.b.. luitVenereet-Tjarit.ZAtf*- *<Ë
iadum..
4tf-a- pro debtteribus- i-S*-
Stunum^                                      rg
mminnvnde Germ*ni;olimimp<>'ierer ^
tifuerunf.                                  J\
Nonabfq; Thefeo.*rf*^                é8t" 5
Non eft Dithyrambe, fr bibat aqaa^
/(<£»£-.                                       * '■ +' ^
nonaudiendi obtrecTttores . 99A. »">».
poffumusemnes. 63i.a. &'»'1 tn af,tfi
citiam recipiendut..iooJs.. 'ilstmp*^
dum.                                          &'u.
N o N: tibi, fed religionï»                  ^
Non. vulgandaconfilia-
»erw<ï Regum:                             °*' ft
800 a^ ^^^^^^^^^^^^^
Nofcc tempttS-/»<//»^                   ^
fi8-J'
,
noffefeipfum quum vim habeat^ 800.
nota,pro probro..
                            * h,
«o/* tnalignitatis.                        *^lV»,
notis infignet cmendi,
-ocr page 1045-
Rerum&Verborum. $67
notbiqul. 601. a- nobileir& virtute inji-
gnet.éói-b. qui,&qui legitimi.
899.3.
mtborum conditio qualis ,
               601 ,b.
nouacttVaOceafiónis.                        fl6»a.
»»«* doBores reprehenfi.                   J07.b»
*«*» £$» NoAri* j»«W. ï 6 i»a. b.Ö* 7 *■?• •>•
»0**.
                                                13 o.b-
Üubigem eur <di8i Ventauri. 61;. bJ
nuditfu corpirislxfciuiam irritai, 47 6.b»
»«<ƒ« r«r Verttas.
                               jpa.
nudtcur Cbarites.                           687.8.
«udusïurfingaturAmor.               476.k
nullus} malediBisfamam captat.-j^.b.
paruus hoslis
.
                              7 io.b.
Nnnvs indigavittus •               xiii.
üumd Pompilim templuwlani inflituit.
ÏÏumenquid ,&vnde di&um. ii.b.
de Numine benefentiendum.           3<x>.a>,
numerus dierum Alcyonidum.y^.b. ter-
narius in libaminibus adhtbitus.
I».b.
numeriimpurit myBerium.               <£/</.
numifma &Somt/nra<undi,&> curftc di-
ef
nm .
                                               -é-.b.
»umifmetaquorundam Princtpum.Wüa.
tïHmmut jidriani.xji-h. &• n8.a. Ale-
xandri Magni.
10.«. Antiechi.i-Jo, b.
Ö* 6+1.b. Antonini. 647.3. 76?. a. ö«
855.b. Athenienfium. ilj.a^b. C.Ca-
ligul*.S;^b, C.Mamili/.Si),b. C.Pu
blicijyèy-a. turn imagine lantbifron
tis. lo^.b. Faufiintu 170. b. & 108. a.
Ga/^*.8/j.b, HerenniA$)$.b. MartU
OtacilUSeueri.
83?.a. 9#.AntonijTriü
niri.
jio,b. M. Aurelij Seueri. 641-b.
M Sruti.641.3- Mediolanenfium.io.a
Heronisaureus.
853.b. Sabina AuguHi.
Adriani.
838. b- Seruy Galbü. 645. a-
Seueri. 131. b. &6^6.b. Tiberu Clau-
dif.6^;.a, Titi.iji.s. Traiani.
769.8.
Vesfafiani. 61 ƒ. 3. i>e/»j Romanus. 48 e.
3; VitellijGermanici.
                 8j3.b.
Nummi caduceo infignïti.s08.a. Commo-
di,Crispin&,& ttliorum,
64i.ts c«J» ctf-
renaeiuïca,%yy.b. cumneitua. iii.a.
Ö*H3 a. quatuor Antonini: 641.«.
nuncy mortis tres,cafus, infirmitas „fene-
üus .
                                            66i. b.
Natie tinjm feirum in ignê cR.adagium,
i4. a.
nundinisfimilis vit/t hutna na,. 648.b.
Nnnquam è nucibusrecedt xe.adag.%.b.
N v H Qj A ü procraftinan dum. 15.
*» V p r A coatagiofo.
                         S41,
nupta cur limen m/triti non ta»*eret.S64'
nufyuam eff.qui vbia, Tn
nmrices Sacchi .
ftutrire lupostquid.
3 68. a.
144.bt
190. a.
nux arbor quo tna«is t&ditui. - , ~'V"
fruclus.
            * e*d'tUr>'°pluresfert
nux bafilica.ha. iuglm,                8^f-
nücefcurinnuptijs-fiurfn'             
NuciBns indulgete^4.                 i h'
nyünóYax & yjKTiph. °                g 0, l'
Xymph*cur dUatur mtricesSMh,9L4
b- qu&.&quamvarU.             3133b
•N»^p«,- lenKit.quisdicaiur.             3'-a'
O,
aduetfus
O
B ï> v R A N D v M
tia.
vrget»
198.
cbieaiones untr* harte vltimam Embte-
tntttumedttionem diluuntur.
            t.
Oblatio tnunerum tint* rtgiminis esl
6il b.
194.
711.
"«SoxiAinStmitas/
°t>Jc<*numvndeduclum
obfeura, obfeuris defcrip'ta.
obfequia d/tmonum magïs nóxia.
ebfidionalistorona ex gramine.
Ob/onium,& Obfonariiquid.
tbfonium feneftuiis labór.
Obsletrix reüius iudicat quam
obBfuer'e ïuminibtu,quid,
obtreéiatio vitlutn mtiliebre V
ebtreBa'teres non audiendi. 99. b
fimilts.
ObtrudeVc palpum.Wrfg1.
Occa,& Occurequid.                       
3 3r.a.
84. b.
707. b.
ï;j-a.
37f.a.
361. b.
mater.
ï8o.b.
'jqo.b.
■velpis
149. b.
i?;.a.
fi6. b.
OccafiofabuUPïótei.76i.b. htousnouif-
fims. editionis Zmblematurr,
<.vii, operis
Paradoxorutn Alciati emittêdi,
ïxvtii-
Occa/ioi]!Uid.51;,b,S 17.3 & f i:8.b. arri-
pienda,$x%.3. cm■ calua, aiérgo,cotn*-
ta hffonte.ibid Srtcis puér eft , Lati-
ffis fcemina,
jiy. h non negligend*.
f17. b. non negligcHtiain rebellica.
ji8.a. prMeps.$t(,3„k. -vfidederiuatu
•vex, ji6tb■& 898.a. vdaticu. yi;.b,
ï> p p 4 Of e *~
-ocr page 1046-
Index
p6S
tccafionis arrepu exempla. f27. a-b, <*«•    O^a*» Thraci*.               .ehL0Cl)m t'n
Jcriptio. J14. a. b. tomiiüHm « $**&■    OedipmColonem tragcedia .SophocLcm^
nouacuta. yié. a. opportuntttu • ibi-. iudicio liberat,                        „U fibi
^it****** IS'                 L
Vculos emiuiM-mM^*S£
Oèd,p,dumctfiu<.79Z-*'?'ta&'f"t<4
797. b.                                         ^.j,.
Oenocratesvnde-.dtcM. ■ ■,.              . t,
OÏm vndedicatur.i}}-b.ti7:b' w *
dsm.b. J}*tHzS*lmantic*-M.b. vis,    O
52.7.a.-
Occult* proprietates rerum quarundam,
7ij.a.                                                           
êccupntio Thuilij,defuo in hac editionefiudio .                                                     x,
eccurfusmuftel*. inauSpicatus. J4é-b.
Oceanus curpater d'uius.110. b. Ö* in.a.
a.b.
Omcere luminibus..*«<*g.
^^^ 181.8.
boni Principtfi
•z/wtfV appellatus.                          zio.b.
Ocinmm ferere.#rf#£.                     250.8.
(.fx.vai.auis,                                    }66. b.
d'y.vasi£ièv>lpa;,quid.                       594-b-
Ocnus quis. ibid. a funiculum torquens
hieraglyphicum vxorisprodign . 3 9 ƒ. b.
vndefic diclus-                             394-b»
O c N 1 effigies .                                 593.
Ocni funiculum torquet. <*<£*£. 394.3.
Ccni nomen,
                                    ibid.b-
Octauij Augufli de.Komt iternitate di-
ftum. 48<J.b> Cleophili cnrmen, de cy-
gno .                                             770.b>
*#<> tantum paria fidorum amicorum le~
guntur.                                         679.3-
cculata die vendcre,quid.                  92..b.
eculatt manut,quid.                          ibid.
eculusdiuinmanemine fallitur • isi. a.
impudicui impudici cordu index .490.
b. in fceptro, quid hieroglyphice fignifi'
. eet.
                             xlvii. a.ö>no-b.
eculo lippo-vti.quid.                        609.b.
«culiCupidini'pro Sfecula tributi . 490. b-
officium boni ciutt.tfy-b.
^L7;V»T,t:',';,, «-"^
larum
olea & Oliua.idem.
13 1
b. al\in>p»Aici>\
confita non crefcit. 13 *• a-p" A " ,*•
. ft».iji.b. fymbolumpacu.xlW-o-^
furcttlum attulit columb* <*
fa.
^^^—                    S7»-*
ole.r coronabantur equitesjriumphante '
&> ouantts .                                              b<
ÖAê'3-pt; vfcls hóyo(.adag. .              1f:)„.
#/«»«> & Oliuum dicitur.li t.b- «
rarinequitaliohumore.l}6:. b
neru&
donum.ibtdem. ferrum
?78 b. proadulationcm facr
J*'".;
ijl.**
f
foresantmi.ibtd. irritamentauittorum. >/o.u./"»~- - , '.
- J                                             -<
...........-_,,„............„,.,, i'-^t"
deoinunaireges.&quare.               >g#
Ma mea, quidaUegortce-6-99' a- S r
illices .                                      490 b
tculorum gratia. 49 i.a. iudiciumprs.pol-
., let iudicio aurium .                        93-b-
Oculis magis habeuja fides quara auri-
büs. adag.                                       ibid.
pculqs cornicum confixijje , f»r «ft(9w Cw.
Tilauius,                                      ■ 17 -b.
Qcypete H»rpyia,vnde diBa..          181 .a.
Ü^« Anacreontu, de Amore mellilego .
470-b.
Oddorum familia ex Vngaria oriundx-i.
xvi. b.
Odi puerulos prxeoei fapientia. adag.
876. a.
*dium ouium & lutorum.
                71 J-a.
«dor & color rofs. a flellaVenere profiafci
creditur.                                       478 b.
fdoribit-s cur deleftentur mnlieres, 351, a.
carbonibus {uccenp*.qui
Suidallftf":.
deinfacm.tbfd. mre*,?'»"*^
,t'
i;3
ce,
Olla: amicitia. 4^.
©Ite veSgioai incinere confundc. «*
lü. a.                               .„ .
de&
vn
Qlor,infegniapoetarum ■ 76-8, a'
olus.                      .                   „,,r
Oiyrnpias Alex*ndnM*g*n npf»
filio arcanagenerationisapen •
omen Thuili] de MedmUno.
omina varia ex aquila,.
769>
é8^b'
amnia aS.Cruce t» *"" 1            skoan-
-ocr page 1047-
Rerum & Verboru tn. 969
chomtttr.t^.b. bonaaDeo. 119.a. ttt
ta timend* f rudintibus.              901.a.
Omnibus ameuertetida vit» cura. adag.
6j4.a.
P M N i A raea mecuni porto. 103.
smnia reuelat tempus.
                      i*6.a-
Onocrotalus.^0.3. afinus crepitans. 391.
a. rabulasforenfes refert.           404. b.
onocrotali ingluuies .                        39 La.
rf'vo{ £ytw [jt,\j7»picL.adctg,                 49.a.
Cï'vos.lap1* molartt.                        ibid.b.
epes luxurioforum caprificuftmiies.31;.b.
Origo annulerum. 419. a. campanarum .
90. t>. charta Pergamen&.~] l J.b. et fox s
Vanubq.i^.^ morbiGaüici.
843. b.
"""'gij. 7o+.h. peplu^.z, fiemmatu.
Ivi.a. f"perbU.ioI^ Venetiarü.^2.-i.
ornamentum maXimHm amuitU,verecun
                                                        f8 a-
•"»«'«* »i*wjw^rW(WiOB; „<a. ,«„1
'" "•*•»»** i»«fr«»«. gy bf j«,,
/>«r;*r*.+i.a>. tw«, «,*/,-
          Êfertff»
namm.                                             J~ ,
Orpheus a muUeribusdifcerptus, inlygn'u
Jlultitiam patiuntur
Ophiongigas.
0"<pu,vnde deriuetur •
ephttes,
epici mures qui luuenali-
Opimius,auarus apud Horatium.
J40.a.
37.b.
113 .b.
s.99.a.
349.a.
374.b.
muiatus ejl.77l. fa. «•>«»«««.„.^^
i&pw*; . r7i
O pZpoyo»,quid apud Hefiodum. ; I4.a
ortographia vocis Anchom.
             616b'
opinio Cardani & Scaligeri.de caufa rifus.
648.b. communis, de armis Achillis .
Ifi4.a. eorum,qui ajira cogereajjerunt',
refutatur- 436. a. Pignorij , de dracone
talladts
. 113. a. quantum f spe .pojfit .
Sii.b.
tpiniones varia , cur Cecrops ftpunfftt di-
elus.
36. a.b. cur Titus Liuius digitum
ori
admouc.it in Patauinopratorio ■ 68.
b. de metamorphofi Prognes &• Philome
/«•313-a.b. de Tantalipoena.}ji.z. de
•veteri linguaGallica
. io.b.ó'ii.a.
Oppidum in Hiifania a cuniculisfuffojfum.
711. b. in Thejjaliaatalptierutum.il>.
Oppius afilioferuatus.
                       831.a.
optica vanitat.                                  ƒ 5 7. b.
OfiiMïS cinis.                           si6.
opttma.cibus inuidid.                      J7S.b.
OniENiu tyranai paupertas fub-
ieclorum .
                                       617.
O i' v L e N T 1 haueditas .              673.
"pus halieutuum.                               61.a.
oratio cibus animiAi-3. extemporanea Al
emti.xxw.- Maronita) um.ex Liuio
, de
»JJenta.toribus.i9S.
a. Mellites ad Clito
pbontem waritum.
37i.a. Menelai cor-
dafa.69.A- Tiberij adM.Hortalü. 3 61.
a- Vlyjfis vehemens.
                      69.b.
eratioms non modi ,fed etiam geslus viri
boni magnavu.y^.b. vu .
          I65.b.
orbitatis commoditas. 8eo. b. fymbelum
picea.
                                               tbid.
OrcusquintaLttnanatus.                 3 8.b.
ordo gruum literatus.                       103.3.
Oreades .nympht montium.              313 .b.
ipyêqwdi&vnde.             iS7.a.^> ijy.a.
ortus PalUdis .                                    j '
0«; ^a//« HÜiacus libros de Hierotlythi
asfcripfit.                                   *jr6^
oryx cants genus.69j.a.b. hieroglyphicum
tmpuntatis .                                 69%,a.
oscurynicuhomim, auresvero Jut. 70'b'.
vJlcc loquv i»rf.'^.                             j8i.b
"ƒ««•                                                ijl'a!
Ofcipopuli de turpi libidine notati. 3 3;.a.
ofculum prommium adulterij.
          i l7 .a.
M^Wtofl».             48.a.
or*. «^ cwrfo.                        40i-i'-
fe» —Ü^W* S^racenoce\'ta.
°Udll*qmhU i9l-a-b- 0-^3-a. S;
otiofi venatores taxati.                    ZJ'^'
ottum cum dsgnita.te ijeëandum viropm
denti.jié.b. &ignauiafures tempora
8.a. /"^^^««.xlviii.b. /ui»; OTi/„„
dum&quomoAo. 7.a.b. ^ra, fofofc.
»»1.481. b. ^a« Deoparens imprcbita-
<<*■                                                       89T.a,
er»f O" Otisaues dinerU. i93-a, «»ü,
191- b.                                                 ^
Q«M*i« cantt.Ganymedem al ipfiloue ra.
ptum.z9.b. inlbin inutcius'. 381. b.
Owrfjy «2^.74.3« /ww ,depote,:üa #-
wïom. 45z.b. lo.cus,in matreiamfuVti
aberticnus.-ii-].*. otmio de metamo-.
PM* Prognes &
j htiomeU. 3 1 3 .a.b. /en
tentia.de armis Achillis . 164.3. *e^j.
menium, degigantibus/           3.8.a.b,
0^«
-ocr page 1048-
Index
970
ouu animalfiultum. 807. b. hieroglyphi-
cum t& felicitatK,tum ftultiti* .
808.b.
Ques purpura natt imperium aliquando
portenderunt.&oy
,a. vocantm ftolidi.
n.
b.
®uiummores.<»<£*£.                     805.a.
f alm* amor tnutum. ibid. et b. nWtr* **'
miranda. i^.b.ioo.a.b.C^ 8?i.b.
Palmam ietK.adag.                       l?l'j'
palm» cur coronatt Muft.                     C
paltnula , pars extrema remi. i 8 3 • ^
palpones qui.                                I^^-j'
palpttm obtrudere,quid.                '"; ibid.
P.
palumbcs Je explumat, ■vtfxtum fotteaf«
Si6.b. linde di&ui.                  '8iJ-b«
Actum facetum famuli cuiujda cum palumbtspietas inpullos.
palumbes comefti Venerem retardant
ibid.b.
tan heiliger, Jji.a. cowfra Titantu mih-
tauit.$$Q.z. Dtfüs.+i}.». duxBacchi,
&>tiu4 inuentum,;i9.b. famulttsDt»
nysij agricolas nouem vijunecat.+u
■».
homo. 413. a b. magnus inter^t,quidjt'
gnificet.
411, a-b. totumfonat.41!.3'
vniuerjum deftgnat.
                  41 o. b.
Pancsdejcriptiovariorum.^il.a. bifiori*
mirabilu.+n.a. mytbologi* exPhcrn»
tt .
                             4io.b.Ó,4ii-b*
Vani cur tributa ctrnua .              J J-9'b-
Panathen*a,quttfejla .                    78.3.
Vanttij Kpophthtgm* , de vxort ductnd»,
45 6. a.
PSdarusperlmgHam telo traiellut.lHA-
pzndiculari,& Pandiculatio.          49.a»
pando, ns, are,quid.                         ibid.
tandtru. 417.8. a Cbaritibus toronata
Pandcrefabula . 130. a.b. mytkologta-J'
ibid.b- pyxis.
                             ibid.
'f*ndura,inslrumentHm muftcum- 775-a'
fandus.
                              tf.b.& 49-*'
ranici taCus.adag.                         ft1-*'
panici iumultus «c ierrores.           5 3 °-a*
X fuo hero •                               2.88
Pacuuij e armen, de fortuna 416'.a. jW<-
*«'«/» «ie Acciopoeta .
                 87 6.a»
ptdagogi mijeri.                           jzi.a.
psderajtia notatut Sophocles.'          4?7- a.
tagani quidquid admirarenturïDeum dï-
cebant.
                                    419.3.
faganorumjludiaqun.                    3J.a.
PagafawisTheffali*.                  J46.b.
Palamedesinuentorlujtts tejjerarum. }-b.
lujcinia Mufarum diHus.yjo.b. vnde
literam T,inuenit.
                     103 .a.
Palatini qui,& vnde dicli.            3 78.a.
•7ra.\iv7ptcuttues.                       !4<J.a.b.
paüit .                                          119.b.
Pallxdu. epigramma,in AJlrologos. 440-6.
/J#iW cur armata. 1/,b. ii4-a. e^ 113. b
* «r c»/» Marte dijfideat. 17.«. f»r è fo-
utscerebronata.i^.b. cur prefes belli
dicatur-,
ï 5. b. «•«»• Trifonia diéla. 16-».
b. gw «>*>{#,) 3 £.]>• Dea belli.if b, &
Sacchm cur eadem ara locarentur.13
3.
a. glaucepu, ii4.a.Ö* ƒ 04.3. pfudentia
ipfa,fecundum Democritum.ié.b- vira
go.79.3. virgo/llq.b. virgirtitattsnU-
tnen.i i).a. vnde dicla.
              'ts.a.
Palladuarma . 113. b. armata mytholo
gia. ix'j.b.ó> ii4.a. ex cerebro leun pant* Oftauio *b aquila treptus > & reddi
M(,                                         I8?.b.
Panem ne frangito.^^.                 liv-a-
panoplia Paüadis .                         ■ ï 1J •&•
panthera auida *xcrtmtniorurn bumano-
rut» .                                        '3'8i.b.
papauet &>ferula iur Êaccho tributa. $6\
a. fymbolum ferïilitatis.           xlvii.b.
7J/»rA Re» Armtniorum a Valente in ion-
uiuio opprejjus.                          ioo.a»
paradox* Alciati quando lucem edita*
ixviiiv
parafttusqHKt&vndediclus. 397'*'
pa*afttidefcrfp*i0>)96.a.&}97.a- &>
cri comparaiio. 3 s 7. b. mores. 3 9 8. b.
*«>w*/f licentia. ibidem, pernicts pedts*
3?7<b,
nau mythologia. 1 j. a. b. natiuitatfe-
cundum Hejïodum.is-b, orttts. ibid.
a.
fimulacrum.8}}.b. flatua.
          üj,.
Palladi turfacra noBua, reieéla cornice»
114.a.b. facra oliua.
                J78.a.
Pallene vrbsThracis,.                  753.b.
pallium Gr*cispeculiare.j$e,b> Palladu.
113. b.
pallor buxi . 874. b. &> macies 'muidi .
3i8.b.
palmet arbor, 19S. a. aduerfus pondut re*
furgii,
199. a. cur'Jn arcttm confurgit.
jp9.b. fignumvicltri*,j77.b. finecom
pare nonferifruüum.
ioo.a. fymbtlum
wclricu Ecclejiét.
ioi. b. v(rumq;fexü
snaritali topttla iungit.
              a,oo,a»
-ocr page 1049-
p»t*fiti.}i7
bent.
parafiticainu
Parca. qua.                                 
Parcotum offic
Par e m dcl
efle.                                           
parentel■ AriS
libertatemoffavenalemha. patri. _ ," " , „          '
toV.a. >*i «P'phthegmata feptem Sapien-
Patroclusquis.si, , l         j ;» V:8*
ibid.'           f" ""»"&"■ ***** .
Patuhius & Clufius cuy , . ,
qui.6$o.3. crttdeles , Mezentij dicipof-
funt.843-.a. injiar Deorum* 830a.
pwentibus damnum arceffunt mollius cdu
cati liberi. 81 j. b. quantum debeamus.
I74.b.
parium marmor.
                         i?8.b.
parma quid..                           $-b.Ó> 6.3.
Parcemiograpbus alulio Scaligero morfus.
fiyi.b. notatus.xlviii.a.lv.a.113.}),163.
a.jo3.b.;yj.a. 6i4.a. <fiy. a. Ö"764.a.
Vefyajïani nummumfe, vidiffe ttliatur..
«i;.b.
Parotmiograpbi locus,de impari coniugio ..
845'.b. resfonfio ad Caruaialutn.6yt.a.
Termi»us,&fymbol(tm.                ibid.
pwtaauis.                                   789.3..
ptrricidtnm Neronis,                    ipi.b.
partes anni,earumq; munera.\%\.b. tres
Rhetorica per Chimaram demoniir.it* .
84-b.
PArthenope Siren,vnde ö* curficdièïx.».
4»i; b.
•xttpSivos iindedifta.
                    1 ïy.a.
partus & foetus vipera qualis.          819.a.
parfum qui excufferit,fuppliciotxtremo af-
ficiendus.                                 Slfi.b.
JP, a r v a m culiiiam duobus ganeonibus
notifufficere.                              359.
Pafco ,acliuum & neutrum.            190.3,
Pafithea vna Giatiarum Homero* (>%j.h..
tafier temporis annui hieroglyphicum ,.
565-.b.
.Prtjflfio Chrifti Seruatoris. mciditan.no dect-
mooêïauoTiberif..                       41.1.b.,
paHorisEcclefiaftici dut munera. js>o.a.
Patauinarumzirginumcaftitas. Izif.a.
Patauium qua anno vailatum ab Atyla ,
pater ex pxnafil'umagïs torquetur. 8i7.b.
Patres, Senatores Romans diéïi. 1 ƒ 3. a.
patere legem,quamipfètuleris. 46/.b.
patientia & Abftinentia du» vir'tutes, vti-
/«'.ipl.a. hominetna communihpmi-
numfaceexcipit. 191*
a. Leanamere-
tricis in tormentis
, 78. a, Socratis ,
PaturfitJuetV-eitere*.
pauciloqui fapientes.
844.b.
n ĥ a.
Paulinm. Ppifropus xoUnus "£ »•
Paulus MmiUus centumfexaainttl /,°- b;
^onum leges.ntaBasiell^t:^:
?««¥«■•**»,,„„. D,,- intUmmt„ . ,
7iJ.b. vndediclu:                      J '
pauperis & egentis difirtntia .         iA.v'
ir/""' Pare,,ti qUidem an>wü*rf^:
duin.
é.a.b. 'mutmfaimtis.inummi
SM- b.
Jio.b.
paupertatis, fymbotum lapis.
PirJutiiEK fummis.
obertè.ne prouebantur.
Paufanias mfolentia tumidus .
ingenijs
ƒ 10.
b.
Vaufanit-loeusjtearmit Achillit- léj.b.
Pa x..
                                            754,
^«tf/V commodaquantas;} j.3.hJ&' 9©ï.a»
munera.901 b. redempt*jigna..yjS.3.
fjmbolum,caduceus.fiQ,\), oU&J.h\\,
b.i3z.ad!lf78.a. /^-*.              7ftf.a..
jl>£AV, inftrurnen turn muftcum. 77 ƒ.a»
pecunia anima &> fanguis hominibus . \
pecunia uothïa qua..                      601.3„
pecunys non parcendum pro fanitattj*
pecus aurea,cur a Cifareappellatm ïulius
Silanus *                                   808 b-
pedere,verbum obfcxnum*                3jb»
pedcs leonini in Sphinge quidmytkologich
801.b..                   .
pedice.                                        43 9. b*
pedïffequéivirtutiïdïuitU*              xiv.b.
Pegafmequusalatus. 8i.b» Aurora dona»
datus aïpue. ibid. famaimmortalitas
Kï,
-ocr page 1050-
Inde%
iefie di Perieles Sopboclem npnUniU &&&£
272*
mi ibid. vnde natus.% t.b.
asfeBu.                                 , I92"j1
Periclisapophthegma,de B«it%S.S69,*-
continentia .                              , vV,
PwV/«' concionati noBua ad'uolauit-11 ?• *
Periclymenus in varia* forma* mntabt
7«4'b.                                            - j ■'
perieulamarisquanta.Joi.3. nullaae
ctant amantes.                     . , ^ 'UY'g
perillusfuo inuento interijt.jt^b. t
inclufuspenasdedit crudelitatisAbS-3'
peritia Chirurgi vnde dignofetnda- 6if-
equiiandi qua ratione PrinapivM>!
196. a.                                             .ff-
per malum veile perditur bonum pojl^-
84b
ibid.
703.8.
^^^^^^^^^^^^^^ 817 a.
i-'c/Zi? t/cif Macedonië, Alexandri patria .
Pclhgnavrbs AchaÏA .                      763 b.
Pelleoaïa tunica.«W«^.                        *ürf.
pellex qu&,&vnde diita. 144.3. C^ 457-a.
ƒ>«///* «»r» vsllerisquid.71 S, a- leonina,
Herculis thorax-171 a- lupina in oui-
li futyenfa, oues apaflu areere dicitur.
7.i.5.b.
/d/ei cuniculorum in Èatauia.iog.a. mu
rin* .                            10 ƒ-b. ©■ io6.a.
pellium v.fus qiiand» Komt, introductus.
3 jo.a.
pellutüum.
                                       177-b'
•7rnKov di/xctri nipTipvpfji.évov. adagiü.
Pelopides cur "Epaminendam fibi focium
adiungit,
                                     é8t.a.
pdta .                                    ;-b.&6.*'
i-ïij.uAtd,,belUria.                         ijy.b-
1f
j 18.». ^^^^^^^^^^^
yegum 3
pernieies auaritis. quant-/ï.3S8.a. .,-.
delatoribus facilem aditum pribere.
170.3»
48. b-
589.8.
téé.a.
ittm.
.b. ƒ«-
93 .a. vnde dicia ■
pernicitas quorundam afmorum-
perones quales calcei •
perpénna ob ttmeritatem cifrs •
Per pnblicatn viani 11e ambules,/
li.b.
Perfiin confilijs occulendisfidi- 7)'
uerè anirhaduertuutin ïngratoi-^91^'
fub Alexandro Seueroferui f*%* R°m*~
nis.                               fslb:
Perfarum infigne aquila aurea, Sol, O" *•
gnis.Wilb. mos in arcanis Regis ceUn
gdis.                                          rff.%
Perfea arbor alia a Perfico. 61 i.b. 'n
thiopia lethalis /inMgypto falubrii,
ibid.
                                                     >.
Perfeusprimus Perficum in MpPt0 frf '"
t»rfeuijje.
                                    *{JJ
Perfei infigne; Medufit caput.
Perjica arborfacrxlfidi.                        «»
Perficum pomum in Perfide virulent'*"»
creditur.ibidi. nota eius ,qui in aj'en
coslo fit melior .
                            ' ,' \
Perficifymbolum Alciato affcribitur a U'
■ uio.
pertinaces.                                        I*ri>r'o
Pefcennius :Nigèr Veneris ignarus, mfi f
liberispro.creandis.
pefium,vnd<Lj.
                                  7/vJ
pefiis patru. 170.8. vocabuli v/us w'.'-fl
mon.                                                     L
petafüsauid,& vnde diilus ■ $.b- ™*rP'
839.b,
IZ9-3-
89a.
joo.a.
Penelope ■vnde /ie diBa.
peniculus, vel Penicillus .
penfum.
Pentheus tontemptor Tiittum
penus,[ecundt,terti&,& quartadeclinatio-
nis.                                               4oi.a.
nïf Tretpé&rivi'ri «T' eps^&iT/ /*o/«JVov ««
ereAsV^K.                                       10».
peplum,fiue Peplus ,quid. 41. b. curruum
periflroma, inSlratum equorutn , velum
Panathenaicx nauisfignificat. 4J.a.
peplus Artsfotelis quidam commentarius.
ibid. frutex.                                   ibid.
pepli origo .                                          43-a.
PeplodigtUlS.rfrfag.                             i^irf.
perdicesfupervolitantium marium afflatu
conciper: dicuntur .                       88.b.
peregrinatio confert ad amorem declinan-
dum.^yi.a. Dcmocriti.               648.8.
peregrinationis frequentis Alciati caufa .
xxvii.
i40.b.
516.b.
bonus medicusjed
Pcrgraecari. adag.
pergula,quid
.
Perianderquis.7%7 b.
malus poeta-6o7.b. cum vxore mqrtua
concubuit.
                                    787.b.
Periandri Corinthij apophthegma. de regi-
bus.Cq.b. apophthegmata.jyi.a.b. mm
nitutum in ignauos,
                    3 61. b
na tus . ^^^^^^^
p'etafi& pilei differentia.
Pèirarch* heus,de AUne Vieecomtt^
10. a.
tt-
-ocr page 1051-
Remm & Verbomm.
tetronitu Arbiter correclus. .... ,ïetriii Bontu ~Ecrrarienfis,exceüens ly
TriSU 't'hilr0jr°t'h'am pedeflrem amphxari 'a quid
6z.b.
Petrus Paulus VenturinmVermeofis,alter
Habius I'iBor.                            . 644.^
ïetri Aretini epitaphium^. 149. b. yinet.
Campanimifer interitui,             378.b.
petulttntia atnornpey CMm&ram denotu-
ta.                                                ' 83.b.
ïbaetbontutpitaphium . 2.6;. b. fabnltt .
- i64.b.Ó» 165.3. mythologia. i6j.a. /ó
reres in arbores muttu .              zSj.3.
Phdgo comejfutor slrenuus.               j^i.b.
phalanx agmeu militare.j^.b. agmen vn
de nomen tr.ixit. ibid. animal, e$> de
eo fabula.j4.3. internodium digitorü.
ibid.
phaniafia quid-
307.3. morbws.
          ibid.
phantaftA & phantaftnatis differentiaal.
ibid.
thaoLefbitu * Venen inter laciucascon-
ditm .                                           3 4i.a.
phari,quid .                                        68.a.
Phdrifii, & E/Jni.                               ^g,
tbarmacopceius Taruifinus argentum vi'
uutnin aurii conuertit Venetijt . SlO.b.
philofopbic&cï veSpertiliones.zZs.a. '<pf.
f-auTo/. 3 io. a. qUaiia jcïate»tHr.:M 1.
*>■; Veterest ?atriius           tL            fa%
phdofopborun, Cum poeiis cotnpamtio;. z?.
b. WtmmfimuUtjo          .. 4f b
pjhosopyi*.                                   817 a'b'
^doxenus&Gnaths.gHU         j;i^
é'jfa.      5 ? ' *"*«**»£«.
pbiltranoxia funt.
347.3.
180.a.
ibid.
ï6J-b.
7^i. a.
VhineusRex Odryfi^nm ArcadU
Vhtnei fabula.
Vhlegon Sslis equus,vndediclits,
phocammpaftsr Proteus.
           '
Vhotionts diBerium in Uofihenem oratl'.
rem.                                             
Ucebut Apollo.77o.a. in cceloSol,in.n'rm
lAber , apud inferos dpotlo. ibid. vnde
atttus. ibidem, vnde diilus Delphictis
777.b.
Vhoebi mythologin .
                          770 a'
Vboebofacer cygnus. 769. b. ér 77o.a. tri".
plex potiftas ajjeribitur.
                770 3
Vbonmnhms.deMufispalma coronat'is'
19 9-a.
phrenes,quid .
                               ■ Ait
Phnros Harpecmtu patrin
ïharfalia qui...
Phafts fluuius Colcharum.
Hhnfinsct ditt.-i Medea.
Pbidios slatu.nms &>piétor
$IAATTIA.                   ^^^_
6S.a.
5i4-a.
346-b.
ibïd.
?34-b.
30j.
p
ibid
Vbrynefgminapulcherrima.4.4.6.3. obpu
cbritiidinem in iudicio abfolutn . ibid.
vt fucum mulierum detexerit. S37.b.
Vbryxi fnbula.
                  Soé.b.^ 807.8.
Vhyilu in amygdalum mutata. 876.b»
pica Baccbo facra>& cur.
                144.3»
PlCBA.                                             859.
piceaarber.zj 1.3. curplcrunq;in mona-
sier'us feratur.
8éo...a. quintacedrispe~
cies.iyi.3. fymbolumillius,quifmepra
leperit,
8éo. a. Juccifa non fuccrefcit.
pieea defcriptio .                                ibid.3.
pickres olim rerum varinrum periti jo-a,
piHura Chimnrn Sia-b. ojcxusiica qua-
lis.434.a. efi mutapoefis.jo-b. mim-
bilis in Yatiutino pruorio. 4x1. a. Ne-
mefeoscorrtüa, 1; 7.a.b Spti . ii8,3.
Vicus cur in auem mutatus 33 ?,b. Sdtur-
ni films.                                       33S.C.
Vici fabula.                                        ibid.
Vici Mircindiilani loens , in Aslrclogas.
43 J- a.
VieriusValerinnus fybingemfeVeront- w-
dijfe tefifimr .
                                799-a.
•tvAcfrwr/* quid.307.3. morbus maxitnta,
308.3. fuperbi bominis .             301.b.
qiX&vTi&v qUA vitia feqttantur . 3 oü . b,
<pih«.u7ai. ad.ig.
                                307.a.
fiihuvTet imperiti.                           307.b.
Vhilemonti in Magitm poetam dementia.
634.b.
Vhiletai ad miraculum macilentUi.zSo.i.
Fbilippides Comicus renuitfcire arcanum
Lyfimachi .                                 74. b.
Vhilippus Macedo ex infohnti moderatds.
5 40.a. interfratres index elettus,pr&da
toremegit.                                    544, a.
Vhilippi Macedonu amer in quandam
fiKoMhAKta.tritium folenne. 197.b.
Vhilomtla lingun carct.
                   3i4.b.
Vhilon ïud&m de cynomyia ,           693.b.
Vhilonis de. Mofe telïimonium.         163.b.
Vbilofiphia Epicieti duobw verèu■ compre-
kenfa.xyi.k. /Etbnicorumvma .518.
b, & Pee/ij (rurmoi,                  130.».
-ocr page 1052-
Index /:
974
Piuusinmorein./ufa^ ___          %&«>>•
Pipinus quomodo RexïrMCöfUmcreatut'
iop.a.                                             ,
pirau cuiufdam refponfum ad\Alexandrtc<
ibid.b.
fifcari angüillai,quid.                   3 8 4-3»
piftis quid allegorie): ,                   48?''''.
pi/cès animalia ignobilijfima.lv.b. *n pol
fint ei cur art.                            &96.b'
Pijces & ferpentum genus, quorum tnemt'
nitAlciatus in Emblematis. Anguilla•
UO.&381. Anguis.p.33.Ï07-& 6}T
Aurata.711. Gancrijjö'. Cetiis. ƒ 6"&
Chamasieon.i5/. Concha.<fo. Delph'
nuS58y.éi;.6tf-3.& 701- Dipfas.43?'
Draco.33.iii.& ƒ64. Écheneis. n^
Lacerta. 141. Limax. 363. MulhiS"
608. Mura:na.8i7. Oftrea-401- Pa"
lices.170. Rcmora.363. Sarda;. 71*'
Sargus.33 3.& 5o8. 5corpio.7i2- Sef'
pens. jTS8. &768. Stellio.i4i. Tcft»"
do.831. Vipera. 406.466.Si 8i7'
Pifces magni paruulos comedunt'. adafr
711.a.
Pififtratui Soloniséimulus .               788.3'
Pi/o & Gabinim vulturijpaludati-^74-"'
Pifonis iniusTttia .
                         730.*'
Pithecipaclum cumvxore.            817.b-
■ZTHSaquA.                                       688,b/
Pithoyid efl,Suadela,aGallismagna rel'*'
gione culta
.-
                         7ji.b'
Pittacus quvs . 787. b. Amafidi lingua>!>
mittit.
                                       94-k*
Pittaci Mitylen&i apophthegmata. T9%'
a. b.
pityocampa, piceafum eruci..            8 jj.P'
■placuityèft -verbum luris .                    79-a'
plagiariui Arifïoteles -                     x%f'
,planta boni genij habita laurus. 884. *>
Plant&iquarumpajfim in Emblematis A>"
tiatiincidit mentio, Amaranthus. j8I'
Apmm.848. Afundo.4'38. Bèta. 37?'
Carex.ibid. Ernca. 3H.&340. Far'
ra.^S. FcamvciJbid. Gith.78j. G*3
mea. 151.& 133. LaÖuca. 340. M»"
lium.548. Moly.758. Pulegium.?1'
&78J. Rapum.'37J. Spartujn . 39?'
Spica»74i. Spongia^                    ^3°'
platanusarbor qualis. j64.a. vnde dic~tn<
j6;.t.
Platoanimum turn auriga, torpus cutn t'
quis comparat.zóz-b. animumhart»'
niam vocat.ói-a- animum in duasf**
tes diuidit-
518. a. de nmere licentie
£ierij Valeriani epigrumma In Tramaria'
numfcurram.
440. a. resfonfio adGr£-
cum quoddam epigramma.
14^-b.
P ie T A s' filiorum in parentes . 818.
Pietas JEnetAn patrem. 819.3. Anapïj&
Amphïnomifratrum in parentes.
8; o. b.
Arfifioes inliberos, 817.b. auari homi-
nts qualu*
3 7J.b. ciconi*. inparentes.
173.a. Cimonti Athenienfis in patrem.
830.1% ClaudUVeftaltsinpatrem.Z} 1.
a. Delphiniinfilios.6\6.b. fratrumSi-
culorutn in parentjs.
903 -a. mirafilij er
ga patrem lulium Manjuetum
. 8 41. a.
. mortuos fepeliendi. 900. b. hticolai de
Oddts .
ïvi, a. pelecani inptillos fuos.
817.3. PlutontsiHuenu Pinenfis inpa-
ïw».8jö.b. virtutum fundamentum.
175.b. vnde ditla .
                    173 b.
pietatujnparenteshieroglyphicumcicania.
17 5 •2-Ó'17 4.b.
fignora carijfima liberi. 174.8.e^ 565.b.
Pignorij centeBura de Ulo- In finum fpue-
re.463.a. opinio, de dracone Palladts .
113.3. folertia&fides.5j0.b- tefiimo-
nium de locuflu a'nni M.D.XlJ.1. ibid.
pignti&&otij(ignum,de{idere.        358.3.
tilatui index iniquiJfimtM manus\abluens.
177,a"
pileati4gri.641.b- conuiu&.ibid. Diofcu
ri.ibid.a. fenes .                       643.b.
f Heus baptizutorum- 64 ƒ. a. VoSorum .
ibid. Grs.corum.ibiA. in ludts Saturna
libm-vfitatu;.ibidem, inmilitia. 643»
a. in nummis. 64j,.a. inpercgrinatione.
643.a. fignum libertaiis-           éJJ.a»
pileiforma antifa.6 41-a. impofitio.643.
a. vfusïnfacris.                      '64i*b.
pileumgerebant liberti noui.          643 .a.
/>r7w #» ^veieres v/i .                           <>4i-.a.
f Huls. medicinales Kctrcfaoria.xiv.b. cur
attro obducantur. ibid. a- t«r inuenta.
ibid.
pilularum differen tia.                      xi V.b.
Pindarusab Apoüineadamatus- 604,b. ry
£»«* DircAus diclui. 770.b. imitationt
inacceJfut,6o4.b. in gremie dileiJipue-
ri morïitus. 605.a. lyricorumprinceps.
604. b. quinquies a Corinna viftus .
ibid.
Pixdarilaus.604.b- locus,deiynge.%94b,
finguedo enormis Dionysij regis . 3 91. a.
pinna,quid .                              Jif.b.
,pinusér myrtut mortis fymbola.%si.b.pro
■n-am. 8j8.a» ^««/h «rfor, J38.b,
-ocr page 1053-
Rerum&Verborum. 07 c-
fr'Pf't-VJ.b. & Xenophon &muli.(,io.
o. ex omnifabulaaliquid boni elicit.
1J. a. plóntas animalia etjferit. io 1 a
3«*/«» magiftratum optet.9i.z. qua-
tenus vjwt»lwd0Um.a. Joli Philo-
fiphtfwcubu.i.
                            JS8.a>
viatonts apophthegma deignauis. }sz. a.
de regibus. 9i. a. AS«»», i» Ks»e«w
tnafcuUm.isi.b. heus, de cygno ante
mortem canente.77ub.
locus.de philatt
t'*-}og.
a. locus. depietatefihorum in
t»rente,.S}0.a.b. locus, de Republic* .
6
I .a. b. locus.de/Mientibus in mortucs
6;<\b. locus,defpe.z36.h. modeslia'
Jio-b. modus casligandi femum. z%{
a. feit* de parmtum cultu. 83 1. b tu'
mulus .
                                         184 a"
VUuti Uus.A»i.b. locus.de occnltandis
couplijs.
                                         _ ■
pUbis concordi» Principi neceffaria. 108*
b.0" 209,3.
Pleiades qu&.
                                     .
Phiadum mythologia.ibid. nomint.ib'id.
Minius negat Perficum effenoxiam in Per-
tlinij locus, de Ganymede. i9.a l0CH\ "1
gemims,CasJore& Volll^l £'?£'
cus.de ture imaginum apud Romanos
591
.3, fententta.de Satyris. j zi a
■PhnijSecundilocus.de bonoprincipe.6i7'.
3« D«
/?«»?« Sphingis quid mythologie. So I .b.
Pium*aquiUcolumbinasdeuorant.7iS'b'
plumts curpndiu HarpyU
.
            181 a'
plttsamore,quam vi efficitur. 43-3.1,. c«i
?M rff A*, 3«i /W #g recipiendi dedit.
<>90.b.
/W *b amicis qukm ab inimkis optri-
TóT.tT'8-3-gMh *«*»*'**•<«**.
tlutarc'hus tria iuuenibus habenda praci-
* ij? a.o. detra.750.a A> r»*
na meretrice ~7 i J„ n^-a. ae Le&
iTb           f ' e Cecr'P^'formi.
M*to illacrymnbilis.                              ,
ll7e7;™T,scIdamvïn°nA
foculum awmm mmtricis Bah£°f-
ticuliscorneisvflvetem<
               f^K
podagrafilia. Sacchi & Venms. 13 4. a.
posnaadulterorum.zjS. a. furum.171.3.
infanUin eum Upfa. vnde mmauit.
73 3.a. receptatomm. iy4-a. ridicul/t
Gatlieni in impoHorem.$6S.3. *»■ Soda
mitas confïituta. };$.a, fiellionatus
naUa a legibus conflituta,
         2 43. a.
posnaparipuniunturagentes & confentien
tes.
                                               716.3.
pmnas auarituluit M-Craffus.$7$,bm gar
rulitatis dedit Tantalus.
              3 7 i.a.
Poeni qui. 88i.b. -vnde orti.             iJ3-a.
Poe fis eadem & Philofophia. 2 8. a. e/Z /0-
g1»?»^ piclura. jo.b. />e»è W» migma- (
tis plenst.
                                        27.3.
poefeoslaus.                                       27.b»
Poeta vnde dicius.                               30. b.
poets. & Cygni comparatio. 76%.a.b. /«»"*
hieroglyphicum cygnus.
               772-a-
poeti bonicygnis comparati , tnali anferi-
bus.
77o.a. curfibi hederam tribuant-
883.b. f «f Venerem ore rofeo loquidi-
c#»/.44&.b. erstp^Hpa>'o;.8(f7.a.^883.
b. laudisauidi.77z.b' //.iKravopvi&ls.
770.a- nomine.rePhilofophi.zS.a. non-
irritandi.69i .3. Philofophis haud pofte
riores.
27. b. <pe«» adfinem figmentis
■vtantur. z7.
b. turpes injidias pudori
Siruunt
494.b. turpiloqui notantur.ibi
dem. -vulgo fe facilius accommodant
,
gaas»» philofophi.
                           28.a.
poetaruminfignia.olor. 7<>7.e5'77i.a.
^oem dicata hedera.S66-b, laurus.&S}„b.
poeticafigmentx triplicia.                  27.3.
Polemon ad bonam frugem fi recepit audi-
toXenocrattj.
                              4<ï4.a.
rróhifJ-ovyunde deduclum..                73 9.3,
polluti nefanda libidine citius ab apibus
punguntur.
                                  4tfj>.b.
Pollux & Caftor ..                            zz6.a-
Polybij locus, de iure imaginum apud Ro-
manos.
                                         ƒ 91.3.
Polydus Ceramifilius augur .           15 _f. a.
polygami .                                    3"M-b.
polyphagiam docuit desperatïo          57.b-
Polyphemus ab V'lyjje exoculatus. 719.3,
polyphemi hiftoria. ibidem, mythologicd.
Wolyyi.adag.                                    yjT-Z.
ïompeia Platina qua ratione glorïamTra
iani auxit.                                   ëi7~pu
Pompeius inuidos.& detrablor.esexpertusr
3 20.a.
Pompe'üamiitio. 16S. b.& 267.3. artntt-
-ocr page 1054-
ius'Avi.b. tmattyhium.tfic-i. gloria.
^■/^.b.'infigncleoenfem ienens. Ivi.bv
tompèium quomodo viiupetarint obtreSa
toi-cs'. A                                  ' 3-°'->
p&mlthri Peifiéüm'qtiid ïn.bierogly^bicis.
;6i3.b.                                              .:
poma tiei$eridk'm>vndecimus Herculïs la
hor.                                               f)'}l-'i-
poma legere-,quid.%\\.b. Perfica Mtkiopes
mulo animo in Mgyptum mlferum ï
éij.a.
f onrusPerfica quomodo inltttliam yenerit.
ibid.
Pcntici Heraclidis alhgoria,deAte &Li-
iss.                                                v6j.b.
Popilius Linas CiceronisipterfeHor.i'ip.s:
PopiHjingmtitudo in Ciceronemfukm pa-
tr&rmm.                       ' •■             lyih.
poples.                                             ' i?i.b.
popularis confenfus fiabilimentumregum.
208.b. rebellio vndefape .            194.8.
popiü'ari aura vefci, quid .               i^S.z.
populus aui bumiliter/eruit',/iüt fuperbe téo
mihatur ■ $69. b. lenitate retïnendus.
196-a.
P o'i' v L v s alfaa .
                             886-
pepnlusjilba Herculi indigentfactd ■ 88S.
b. temporis fymbolum .               887-3.
populus arborquare tta dicia •             ibid.
populi albe. defcriptio.%%6.3. folia cm bi-
coloria.%%7.s. folia po/l felSïittum cir-
cumagmnur.             ■-'■■                    ibid..
Por c-aries quid btlediolancnfibusportende-
rit.                                                  xi-b.
poreus chphanto inuifits.              ' y 5 <f-a.
porti natura /                                    133-a.
Porphyrio auis muliebris pudiciti& dbfèr-
uatrix.                                          137-a.
porphyrionis forma. ibid. mira natura->.
ibid.
porphyrionum raritas vnde •
             1} 8.b»
porrigcre ér dare dextram,quid. ïlix.a.
porrigere proprium eji foeminarumenige-
re virorum
.
                                  ;)fa.
pörta cosli angufla.
                             xv.a.
porti templi lani ter clauft. 109,b-
l'ortia vxoris M. Bruti mors. j 13. b.
po/ca quid. 93 .b.
pofles Romani jolijs hoRium ornabant.
lvi.a,
PoTENTiA Amoris
.
                  447.
potent ia et vis amoris qttanta. 449.3. Pran
corum veterumfuffrecla ikomc.nis et Gr&t
cis .                                               7O0.b.
potehtiorümmala non ïnquiftnda . 74-v-
poténtiorïbtis par es èffe ho poJJumus\ë99-'3'
P o T e N T 1 s s i M v s atfectiis amor,
"&>                                                 :, -
pr&cepta tria , qu&ftüd'ièfoc.uilibet obüer-
'fu/idebent. .                              ioj.b-
Prtcidérefyem■'.                                 130,3.
■ prkconès qui;&-vhde:ditti.               ji6.a.
pr&coofiius ■■                                        82.6.a-
pi&cox quid .                                     876-b-
pr&dicatiónisfymbolum' campanafeu tin'
tinnabulum .                                 89- b.
pndit&io tiana AngU diuin'atoris. 43 5',a»
pmiminentia dociorum virorum. j'70,b>
Prxfacib Emblei-natttm Alciati.
             1.
Pr&fatioïoKhnis Tbuilij in banc Emble-
matiim editipnem ..                         'vii.
ptèfatiohisln 'Emblemata argumentum •
2,-a.
pr&fs3f&miniftriprincïfuïn.
          jo.b-
premiumvitiorumignominia.         57l-3< [
pf&p-es quid.                                      419a.
prgfagium Athanasij de etdeïuliani.ri1-
a. viclorUlaurus.                        885-b-
Prijfentem mulge.quid fugienlcm infcque ;
ris? adag.                                   ' z$6.a-
pr&fes matrimonij luno. 86i.b. Medicoru
JEfculapius.6\o.h. Senatus cur c&cUs
'effe debsat.'                                  611-a>
prs/idièus qua munera capert liceat •
éio.b.
pr&fidïiim firmum imperij,beneuoUntia ei' ,
ttium.                                            64, b.
prxfidtj &falutls■ fymböUi ,anchora. 616 ,b'
prafligiatoribus & magïs obfequia damo»
num noxia .                                 707.^'
prtftigiumamoris pmfligio non pellitur r\
347-a.
Pr&texta toga qualis apud Romanos.
7J6-3- . , ,
pritexti. patficid ér plebeu differentie'
ibid.
Prator &iudex non idem
.
                I77-'''
prktoris & ius dicentis differentie.ibider»'
officium . .                                      ibii'
Pr Mus Argorum rex.                          81-**
prandia captare,quid.                      543 •'''
prafmus color veris fymbolum • J°6'
Vraxiteles fiatuarius .
                      14O'3'
precesépdeuotio auari •                    $ibfi'
precesc'onciptre.                                   S0,i'
Piémenda occafio.W<*g.                  6i6-^
ptimas tenere non poffunt omnes ■ éo;."'
PtirriiVm Aïgina optimos püeios al«C»
-ocr page 1055-
Rerum & Verbomm.
977
«dag.            ^M                    É07.b- i>„rfj
;£;<{                                                       s D ,* m*n**tn«rtem d/arts. 88: 3
f»»cefs,4qUMlttattmtMutiir.iio.b. bo- Vrodimum fraudes                          Ü4£b*
»Hi,pater patru.6i6.b. equorumdomi ïnfejfor apud iAl. , ., •.'*»'•»•
fnnmcomt»r/**r..i96\. qutmodo ,xri.
             *"">">*<»/" Alctatus .
tuttu fit abJq;fateüitio.            • 6 4. b,
*R 1 Ne e p s lubduoruni iiicolumita-
tem procurans.                               6l,
Pri n;c i pis dementia.             ^ji'
triac.pubonioficHm. 74,. a. fw^<.»i
d^um^eSenenfibtü. ig4.a. ^^
.#''«ff^SB-s W?. V««r«»* debet pro-
^Pommb^/uédttx.no.b. veravir-
t^.clementïa.                             g a
trtnetpes *é. «JJentaioribusperditi. 1?V.
a. ambttiofi cum thaethonte cotnpara-
,^.167. b, .;W«- &ftederum-violatores.
. ,J36.b. autti&excirdes.           x66.b.
ïnncipum auarorum commentum. 631!
b- bonorum exempU . 6ig. b, é- éij.'
a. Chriftianorum rixu aubïum efi Tut
cuum impenum.
543. b. ^^ w.
■W»«*. 74. b. confiharif. 6x6.3. efi
(""ofirum mtfirafortuna. i.a. .««.
rundam rapina,                          3 g b
ïrinciptbui date cOnfilia , res ambigu* >-
«*■ ij;, b. equitandiperitiaquateuus
^cejjanu.                                      I96.a>
pnncipium omne a Deo fumendum . j ;.b,
pnnctpta optima qmdprsMeut. j4«s.b.
f</« *«/« vfum frumenti glandibmvefc'e
tantur.                        u^S^,
^««s locufta Lucam bouem pauec.<jrf«?.
JJJ.a.                                ,                 *
8 ftr*11 s?,Ilus itetum cecinetit- «*•* •
Ofo^atoy ^sf. adagium .             808 a
TlpoywipH qui.                                      ,
*»/;« p» >, ^ lurucofultos iM'l'
trtmathm vini cerUmsnc vtèlor c'oron''
tntruii.                                           "nam
Vtomatulahabere.quid.                  ttl'b
Tifo[An^0s (X.ITO, ra. wpayinn*. ad'J
419. a.                                                 *'
trometheus Cauca/o alligatH'.^o.t. fa.
minam ,fceleilum genus, mueniffepu.
tatur.^y. b. qua rattone fuent a Cau.
c»fohber*tm..w.a. quaratione ho.
mmem tffinxerit 419.. b. Ahetoricam
communtcauit mortalièus.^iy.b. -vn.
de ditatur.
Ptomcchcus po/l rcs confeftas. adagium.
ïromeihei ad Cauca/um alligati aueri-
**«-c-4*8. b. fabula. 417.,, W
torment*mal* conicteti'          ....
^°t°"vlocu*,denau,gijs.              704.b.
*«>/«,«* »«//* «„^,wp*tri«.6i4.»>
propmandi mos v„de duBus .           43.b.
propmarequtd proprie . tftf. ,„ 4/«^
j*nitatem,mosprauus.
                  43.I),
Froprietates & cognatio Venem & vini '.
I37.a. occult* qu*.
                     714 b
propter.pro Propè.                             ' ".,'
Upo^motcur dim Arcades. rS8. b. ó»
5»9.a.
Tlpoa-eo xj mAcft»:. adagium . 109. a. ö»
891. b.
ïnsjert Column* /ymbolum.rami duo com
>«'**• f
                                       l,i.a.
ïroteruitas homtnum in viti/s notandis.
407-
b.
P**<*m ?Wft • 761 • a. «er, tynptfW ^iM.
*».»-éHfcw.b. £«/?r« tyrannm .Valerto
rroê>o,76}.b. cupidttasanimi huma.
n',Clementi Alexandrino .76i.b.
A-
*"""5r » ^«*»i. 765.b. teo »»«>»-
"ans,BafiUo.ibidem.a. informu tnate-
n*>lieracltdi.-](,z.b. invariasfamas
Q^g q
         tnuta*-
fbilomeU. ^^^^^^
probofct6,fiue Premufc^qutd
procare,quid
,
precacitas,
2rocax,& Precacitas.
Procopij utlicx mtfenimw cafu,.
i
313-b.
sjy.b.
ijs.b.
B66b.
6 6. a.
btaeriet locut, de cupUttate haieudt
j-?;.b.
JhrocHl s}uere,fignum eminentU. 4é3.b
ProcuiHivnanoüe decem captium vtrui-
ntsjiuprautt.                                , *
*rodjrefidem,                                 *£*
-ocr page 1056-
PjS                   Index
gna- Cj6.%. Arbuftum viiuni non aM
duos erithacos.4oo.a. Arehilochia e-
dióta.148. b- Archilochum calcare.
ibid. Archilochum ieiw-ibid. Ar*
chilochi pattia.i48.b. Aries nutricS'
tionismercedem perfoluit. 190.3. At'
(fbum 'amiulum ne geftato.xlix. a. A'
finus portansmyfteria. 49- a- AfinU*
ftraminamanultquamaurum. 375. a.;,
Affiduaftillafaxumeauar. 4iJ-b. A'
thenienfium inconfulta temerrtas. n3'
b. Audi Cliclidonem . 411. a. Aue$
quseris.Z93.b. Auree, compedes.377'
b. & 378. a. Auris Bataua.' 607. b-
AiltumhabctToIofanum.545'.b. Aiif^
regerrij»ut fatuum tiafciopóïtere.iS7'
b. Battt Silphtoii.38i.b, Beccefele-
nus- j 89.a. Bellerophontis literas.8i-
b. ' Bèta iiilipidior. 37 J-a. Bibequi"
que auttres,autnequater.i4<f.a. Bi^
datquicitddat. 689. b. Boeotica aU'
ris. 781. b. Boni yiri lacrymabileï-
Mi.b. & 647-b. Ketict) Cvht) ia fa'
hi\i<r&V7i x.AH.hihj'2-o.b^
Calceosmu'
tare. ;88.a. Callipedes. 367.3. Ca'
nina viólitans cynocephalum oppugnaS'
750. b. Canis feftinans c*cos pari'
catulos. 877. a. C^nis fxuiens in U*
pidem.72.9.a- Cantu's eoccygis. i77j
a. Caperecrines.jiS. -a. " Capragla'
ditun.7i3. b. Capta Scyrra. eert'
a.     Caput vacuüm cetebio . 806. &•
Cauda tenes anguiflam. ixi.a. Ca*|
fioticus nodus. f08. a. Ceram.aurt"
bus obdis. 4Sy-b. Certiinus vir- if1''
b.     Chamxleonte mutabil.o' • *.f^; 3'
Charybdim fiigieiisincsoi in Scyll4W3
301. b. Chcenici ne iiifideas. xlviii^
b.Sc 561. a. Chironiurri vulnus-jJi4-
a.     Chordx vice. 777. b. ypiea* f-'
«Teu.377. b. Ciburn <n rnawlJam flC
immittas. li. a. 354. a. & 36 i.a. Ci-
eadam ala corriptiifti. Cpf. a- Ciea«
da voCaliorv748. b. & 777- b- C'ca'
dis pleni. ƒ87.0. Clamofior Jauio ar-
deute . 881. a. Clauaui extorquerfl
Hercult.i7i.b. CJauum clauo peile-
re. 463.b- Colubiinn in fin" (onsre .
290a. Columnas mnipcre. 407-3.
Communis Mercurius. 17 l- b.&417'
b.     Concordia fulciuntui opes etiarr*
eiigua;. 108. b. Coutorquet piger tU"
ïiiculum. }$i4.a. Copiscornii.;o9.o-
Cor oc cdito. xlix, b. & ^ 18. a. Cor»
trmtnbilis. 7^4-a. magus.quibufdam .
7«3.b materia prima Heraclidi. 761,
b. naut.i,Luci(tno.j6ï.b. orator,alijs.
ibid.3. pa/lor phocarum.
76'i.a. Philo-
fophus>Tz.etz.i-76].b.quidfignificetphy
fice.
7<ïi.b. faltator,lMciano.j6i-b. [a
pientis. occultatar ,lamblicho. ibidem^
a. fopbifia, Platoni.ibid. ■vates,plerifq^
ibidem, b. verptatisfymbolum. 766.3.
vir artium ptritus, Uiodoro Sicttlo
.
7<Jt,a.
ürotei etymon .                              76; J>.
Pioteomutabilior. «dag.               7*J"-°.
Prouerbia , qu& in toto opere vndique ob-
uiafunt.
Abderica mens.67.b. Acan*
thiacicada . 777. b. A carceribus ad
metam.li. b. Ad Cynofarges. 601. a.
Ad finem vbi pemeneris ,ne retrouer-
taie. li. a. Ad fra&am canis. 777. b.
Ad nuces redire. 1. b. Adoratocir»
cunia&us. lv. a. Adoratiui fedeant,
ibid. Adraftia Neniefis» i6t. b. Ad-
uerfusSolem neloquitorl».b. Adner
fus Salem ne ineifto. ibid. AEgrotcr
dü anima eft.fpeselt.ii.9.b- AEthiops
non albefcit. i74.a- Aïihiopeni deal-
bare../£<^. A fabis abftiueto, l.b, A
f'ronre & a teego. 109. a, & 8y t.b, A
gallo candido abltineas. liii.b, Aia'cis
rifus.731,3, AiZXaupia,.606.3. A-
laudx innido Iatet graaien, 1 J3-b. Al
cedonia funt apnd forum.74/. a. Ale
Jupouim catnlos. 1541b. Aliquid ma-
li prop ter vicinum malum. t8i.a.6c
700. b. AJler leut fietind , iedermans.
GecK 101 a. d^^sTpattpdyoi. J97. b.
Alterlaims. 109. b. Alterum pederrt
in cymba Charonris habere. 660.3. A-
matanquam ofurus, odetis tanquam
aroaturus. 98. b. Aiichora domus .
6i6.b, Anchoram facram foluere. ibi
>'t;-; Aiichorisduabtts fuitiis. 617.3,
Anguilla in ftrigmento. 111. a. An-
guiïlas captare. 383. a. Anima ficca,
japientilinna. 158. a. Anuofamarbo-
rem tranfplantare. 8y 3 - a. Ante bar-
bam doces feiies. 876.8. Ame myfte-
riadifcedere.49.a. Antequam incipias
confulto. 116.a. dvrt7rtKa,fyHV. 173.
a. Apioopuseft. 850. a, A pifcibus
abftiueto.lv.b. Aquarn bibens nihil bo
ni paries. T34. b. Aquila innubibus.
6o4.a- Aquila 110 captatmufcas.tf^j.
a. Aibore dcjcfta quiins colügu Ii-
-ocr page 1057-
Rcriini & Vcfborum- Pff
nix fcorpium. ji (.b, Cüiniaiin ocu
los configere. loS.a. Cornicibus viua
ziot.ibidem.- Corönam riecarpitoliii.
a. Cotuiis ferpeiitem.713.a.b. Cot
uum delufit hiantem . 674, a. Cracet
iitium.43.b- Gucul11s.176.fa. Cu-
iniiiifeftor.J7ra. Cum laruis luèta-
ti.6/y.b.&7i?-a- Cum fis nanus, ce-
de.272.b- Ctirfu lampada trado.427.
», Cydeps «xcajcatus. 711. b. Cy-
clopis donurn • 710. a.^ Cygnea can-
rio. 771. b. f.vKVHOv £WY<# • ibidem.
Cypariififrutfus.Sfo.*. Daulia cor-
nix . 314. a. b- Decipula murem te-
pit.403.a.; De turnt dclapfus.ifo.b.
Delphini in terra vis. 702,. a, AtKfi-
vot ip fê'pyfü
(S/«. 702. a. Deum fe-
quere. 5-4. a. Difficilia qua; pnlchra .
i;o.a, ;6S. b. &7J-9. b. Dadonaeum
a»s,8y,b- fpvot tt-èctsVms- irdU &vvp l-v-
Kivnt-6f6>z-
Dulce & amanim.467.
b.&87i.a. Duobiis pariter euntibus. >
117.3. Dhos infequees lepores neu-
trum capit. i9f. b. $~(i?%oK*. rd ka,-
A<t. 1 jo.a. lyti yju >i p/.vïx. whiivst. ,
*vt^i xffl
ij.upfj.HKt yjtos.71 i.a. Epi-
fcyrhixare. 1 46. a. & 42.4.0. Eqnum
habei Seiamtm . /47. b. Ergini cahi.
876. b- Et mufca fplenem habet, &
formica bilem.711.a- JEaciri. j nul la ra-
tio. i6t. b. Expedit habereplura co-
gnomina.f4.a. Fajcem bibat, qui vi-
num bibit.4e8.a- Feftina lentè.ntf-a.
k.3<?4-a. r«9.b.6if.b-& 876.b. Fidu
cia penimasamifi.^i.b. FigulusfJgu
loimiidet. sio.b. Finem vitajfpecta .
<?7o-b.& 788.3. Folio ficulno anguil-
ia.iir.ab. Tcttóv t^e-is.545.a. Gi-
gantis fraterculus. 3 8.a. Glaucus co-
niefa herba habitat in mari. irj. b.
fAtti)?iTro.ro. 11}.a. Topyoy/SAZTmv.
*«T. a. Grscafides. 240. b. Grues
lapidemdegiutientes.104 a. Habenas
ignarus non traftet.i «7. b. Harrac-
rfücantilena.78.b. Hedera poftAnthi
fteria.868.b. Hedera lafcinior. H66.b.
tïf dvnp,
ïJYiV dviip. 2 1 8.b. ?** ©saT.
54-a. Herculei laboics. ƒ 95.3. Her
culesaduerfiis Juos.ibid. o'py.aiov.53.
i>.
Herniofi iivcampurn. 176.8- ■ Kc-
roumfiliinoxa: 824.3. Hereromolia
*anfa.697.a. inpoij.óhsci'J'iK.»'. ibid.
Huüdinem lub eodem tecló nehabeas.
"'•fe-jij.a.&748.b. i iprffiKWï-
h>iKv$iv. 54.3. Homol-.omïnilu;)'.!!.
84.a. Höftiuiri muaeranon rtiiinefa .
70(5.a. Humi lerperC. 604. 3. Hy-
dram fecas. 595.a. Iapetoairtiquior.
477.b. I'gnem gladione fódtto-xlix.
a. Inanis conatus. (J9J.3, Inaiiisim-
petus. jji.a. Tnamnilo Dei figuram
non geftato . liii. a, In apes irruifti.
4^8.a. Incidit in Scyllam , qui vult
virare Charybdim. joj.b. lncusma-
xima nonrrietuit ftrepitus. 111.3, In
oleribiu piper- 94' 3' Inter Orci can-
crös adhartere . i2i-b. In tuumip.
fius linum infpue.4<£3.b. In via 11e fe.
ces ligiia.Iiv.b- Ira omnium tardiflï-
rnè fenefcit. 561. a- Irricare crabro.
ne?. 149. b. Iugulare mortuos . 65 ;.
b. Iyngem haber.3 4J.b. Iyngetra-
hor.344.b- Iynges. 34J.H. Labyrin
thus.4o6-b. Lai'imim verbum. 5-35.
a.     Larus hians. 390 a.b. Larus in
paludibus./Wew-b. Larus parturit.
ibid. Leo chnrdula viniftus. 377. b.
Lerna malorum.^9y.a. Lippo oculo
fimilis.Êio.a. I.olio viclitaut. 182.b.
Longa: regum mamis. 6^I.a. Loturn .
guftaiiit.4Sf.3. Lupus püum miU3t,
non animum . zj>b. a. Ltifcinia: deeft
cantio.314.3. Liiturn fangiiinemace- '
ratum. 607. b. Lydio more . 457. b.
Lyduscauponatur./^/rf. Lydusinmc
ridie.^*W. Lydiis oftium clanilt.407.
b.     Lydorum czricx.ibid. Malècon
iugati.84 f.b. Malum confilium con-
fiiltori peflimum- 720.b. Malo acce-
pto ftulrus fapic. 163.3.8: 130.b. Ma
lorum meminilTe. f78. a. Malis feti-
rr.814. a. b. Mandrabuli in morem
res fuccedit.i34.b.& 607. b. Mamis
manu fricat.682.3. Manu habere fub
pallio. 3 ƒ8. b. Manu ignauus , m'etn-
te pra;fei)S • 801. b- Maritimi mores.
703.a. Marris vr capra 277.b. Me-
garic-c fpbinges. 803. b. Mfcfcnria-
' 'Ie. 53.b- Mercurius bifnim.ibidem,
Mercurius fuperueiiit. ƒ4. a. Mer-
cuno dextro.53.b- Mergorum in-
ftar.712. b. Mors optima rapit de-
terrima relinquit. 6^3. b. Mortno
leoni & lepores infultant. cjy. b.
Morfuis non conuiciandum. ibidem.
Mortuos rtirfus occidere./i<</. ■ Mu-
Jieris podex.j94.b. & 3Sf.b. Miihe-
rern ornat filentiiim . 835. a, Mul-
Qji q 1 tae
-ocr page 1058-
pSo                 Index
ca.763.0. ffHhofttï/jLiïïi <rV[x«iW
'fxivov. 607. b. Peplo dignus. 43; a'
Pergra;cari.i4o.b. Perpublica via*0
ne anibules. 1 i. b.. piKctum • 307. at
Pinus inrnorem. 8éo.a. Pifcesmag"1
paruulos comednnt. 711. a. Pra:fe°'
tem mu lge,q uid fugientem infequet's.
196.3.. Premenda occafio.yié.a.. . P1*
mum AEginaoptimospuerosalir.tfö?'
h. Primü Marsinfiliislaiidatus. ibi-
dem.
Priuslocufta Lucamhouem p*"
iiet.;3 ; j. Priusquam galjus iterUl*
ctcincrit.88,a. 9rpo/SetTav ^ot.SoS^
Prometlieus poft res confeclas.. 41?.1'
irpo[/.n$iv{ (
jt.na.Ta. ^pti.y^a.Tet.^'
a.. irpócra >§ i-7ri<?0, 109. a.&i 8S1-"'
Proteomutabilior. 763.b. PfecaSjaö'
ros..407. a. Piidor in ocuJis. 840.3'
PuLchre. fallit vulpem „ 146. b. Pf
gmxo breuior. 171. b. Vjgtaxot1^
acrochinia coloflb adaptare . ibidef»'
Polypi. 857. a. Qua: cecide>rfnc ."fr
colügito. liii. b.. Q^ia: 4cïo conti"'
gunt» fed magnifica . $66.. a. Qü
vncis funt vnguibus non ntitrieudJ'
lii. a. Qui è nuce micleuni effe vtt>3
fraiigat nucem . 759. a. Qj}° tra'1''
greiTus? 103. a. & 104.. b. Quot f*"
pita,tot fenfus.joé.a. Reddidit W-'.
pocratem. 6 8. b. RelinqueremK^'
i.h. Rhamnufia Nemefis . %}(• ""
Rifus Sardoniiis.788. b. Salem »P'
ponito .liv. a. Salem Sc ruenfam n
prxterito. ibidem.. Sapiens non egcf'
S95-b. Sardi veualcs. 7«8.> s'
taginumpernicies. j-p8. a. Scarabai"!
aquilam qua:iit.6i9. a.& 7 io.a. Sc°
pion pro perca. 713-a. Scorpius '"^
omni lapide. ibidem. Sedens cor"1!1
ba.i46.b. Sellam oleo ne abfterfej*
liii .a. Senem vel nojènteni vinum '7
tare compeliir. 140, b» Sera in fu°
parfimonia . 8. b. Seniatori terti'^
li. b.. Simonidis cantilena. 68<).a. **
fj.oviS-16 y.ihtr. ibidem..
Si rultur eS*
cadauer.expe<Sa..674.b. Spes alu'1'
xules . 119. a. Spes feruat afflift°s'
ibidem . ewtvfs (Zpctftax - Il7- '
Sphingis ajnigmata diflbluit. 8oi- '
Sponde.noxa prasftoeft- 7S9-*- Sx \t,
ram ne tranfilias- xlviii.. a. Stragi^
femper circucnuoliita habeto. ü"- .j
Sub tunica & fint:. 358. b. SupC^
ixnpaijnumeto, inferis pari.-facrific* ^
éunv
tx rnanus reddunt onus lenius . 38i.
a. Multa belliinania. J)i. a. Mul-
ta'incer caücetn faprcraaquelabra^j-J9.
b- Multa inter os & ofFara . ibidem .
Multorum feftorum Iouisglandes co-
medit. 85-3. > Munerum corrupte-
la. f09.3. Mus. albus.349.a.b. Mus,
picem guftans. 403. b. Mufcas depel-
lere. 6^3. a Muftelam habes. $4j.
a.. Mutabilior Metra Erifichthonis.
764. b.. - Myrtili clypeus , 68;. a.
Nee fibi, ncc alijs vtilis. 3 j8. b. Ne
cuiuis dexteram iiiicceris^xlii. a- & 93..
a.. Ne deguftarisex ijs,quibuseft ni-
gracauda- xlviub.. NelibesDijs ex
■vitibusnon amputatis.liv.b- Ne ma-
lorum memineris. f77.b. Neoptole-
ini viudifta. 46/. b- Nerno cantat fo-
brius.. 145).a. Nemjiii fidas, niii cum
quo prius modium falis abfumpferis.
91, a. Ne patris quidem nomen dice-
re poflït. 601. b. Ne quauc mollia.,
ne tibi duracontiogant . 468. a. Ne-
que meljiieq; apes.ibid.8c7S9-a- Ne
quid nimis. n8,a.& 787. b. Nero-
nis quinqucnniuni., «07. b. Ne facri-
ficaco ïinefarina, liv.b. Neftorea fe-
nefta. 140. b. Niobes mala . 197- b..
Noftua volauit. ii'j..a. b.. Noitua;
Lauriodca;. ibidem . Noctuas Athe-
ms.ibid. a- Noa abfq; Theico. 68 i.a».
Non eft Dithyrambus, fibibacaquam ..
134-b. Nofce teipfum. ƒ14. b. 787.
a. & 800. a.. Nofce tempus. Jz8.b..
Nucibus induïgerei.b. Nune tuum
fertum ireigneeft . 14. a- Niinquam
a nucibus recedere. 1. b. Obtrudete
palpinn.ip/.a. Ociroum ferere.i/o.
a. Ocni funiculum torquet. 394-a.
Qculis magis. habenda fides quam au»
ribus.93. b. Odi puerulos prajeoei
fapientia.87éa. OrHcere luminibtis .
18 1. a.. ihi^pts. ii'Si Kayos . 161. b.
Oleum Scoperam perdere.13z.a- O-
leusn ferre inaiirieulam Jiii-b.. Olte;
amicitia.zfj.a. QUa: veftigium in ci-
nereconfunde.lii.a. Omnibus anteuer
tenda vita?cura-6j4. a. ovotayw y.v-
snptct.
'49. a. Ofcèloqui. 381. b. Os.
infra:ne. zéi-b. Quiummores.8o9.a.,
Palmam ferre. 199. a- Pancm. ne fran-
gito.liv.a. Panicuscafus 53i.a- Pau
peri ne pa rentes quidem amici., 511.a.
Pax redimcnaa.sjj.b.. PellensatunJ-
-ocr page 1059-
Remm & Verboruffi* pBt
«tam. lub» Surdo oppedere. 6s>6-b, Pruinuvndedifla.                        \-aof.fe.
Surgens è le<3o veftigium corporis Pfalterium , inHrumentum muficum.
confniiditö- lv. a. Sultine & abftüie.
Ï9i.a. Siitim cuiq11epukh.rum.307.
a. Suo iplïus laqueo eaptus. 7*3. b.
ra. yap yjthiTrdL
ko-Aól . v>9- b.
Talana induere . 5i<5. a. Tantali Ia
pis . 571- a. Tantali pee-na» ibidem,
Tantali taleiita. »'£«>. Temeraria ma-
la. 465.b- Temporispuudum. yz/.
b> Tennis fytes» 4oo.a. Terra; filius»
38, a. & 587- a. tmV panipos at *§.
177. b- Thymbta viftitans . 94. «•
Thrafyburo Dionyfïum iïmilem eiïê
dicitis . «77- b» to' ev Ka.yi.vois wi~
Wipt .
94. a. Tollenti onus auxilia-
tc> depotienti nequaquara . lii.a. i»
«Tp/w Tiiv i'yKt\y>i>. nr. a. TpiK&pa,-
Ko( i'pptïf. j;.k.
Triceps Mercurius
774-b.
Pfammtticbusprimus menfis vinum adhi
buit.                                              I47.a.-
Pfecas aut tos.adag.                        407.a.
Pftcas quid.                                        ibid.
Pfeudoebriftiani .                              4f • b •
Pfeudofophi,                                        jlid.
PJittacus loquacior fa ft vinum bibit.
*3 3-a.
Ptolom&us Eucrgetes cur pCfKav diclus .
3 90.a- Philadelpbusa Tbeocrito lauda
S7l-b.
fut.
Ptolom&i didi omnes reges &gypti.
71 f. b.
Publicij nummus .                            769.3.
publica non turbanda.                      liv.b.
Publicus merbusmertalitas ,          888.a-
P. M&uius feuerus pudieitis. vindex .
117
a.
844.b.
13«.
Tuo tegladio iiiguio . J41.
b. Turdus ip(e fibi maJum cacat.
439. b» Turdo furdior.43j.b. Tu.   
turn, lil en ci j premium . 69- b. & 71.     
Vbi mei, ibi Fel'.78j.b. Vbi quis pudtcitia prifcarum matronarum- 138.b.
propria virtus mulicrum. 841.b. Spart»
norum .                                      238.a.b.
pudicitis. infignia .                              136.
pudicitiam ofcule delibari, creditum vete-
'doletVbivitietl1r.4
ribus ,
764. b. Vd'pe-rtil-io. i8j.a. Vinum
carec clauo. iyi-b. Vinum fenem e-
tiam nolentem faltare facit. ibidem .
pudor eft fceminis nuptiartimpramia non
habere ,                                         817.b.
Vlulas Athenas. 113. b. Vna domus Pudor iuoculis. adag,                      840.3.
non abt duoscanes. 400. a. Vna hi- pudonsbieroglypbicumveftispurp-urea-41.
lundo non facit ver- 411. a. Vngui-
a. Jlatua ex nummis.
838 b.
nm criniumquepreiegmina viina non pndori infedias param poets, turpsloqui
i■inlsf
P R
494-b.
puella patnmonij aliena depaflrix kaKa-
fJMet, [AÓ.V71S diiïa.51) I.a. quadiCHtur.
813.3.
putlU.ft.pe tumulo conduntur,quttbalamo
enmtaddicendt..                           <ffil.a.
puellas cutfodiendi difficalta*.         1 i-j.a.
prudentis cum m$roanalogia. 880.b- eB,
puer zino iciu lapidis trigmtn tfecit viduas.
frttemanoJJe.ffuurtsZero prowderxl puert\mbuslufibusdeleaenmr. z.b...vir-
PHVHINTU,
prudtntes curis macerantur. 430. a
ciloqui .
P&'VDENris vinoabftinent.
gtu ndurunt, quib'us plexi funt 719.\f,
108. puintie noRrif&Luh mores.
           408.a.b.
Pulchrè fallic vulperrj.tf^g.          146.b.
pulcbritudo res diuina.^ii.b. triplex tri-
p6
lil"-
ibid.
prudentta. ciuUts apud Romanos, no.jb. pulcbrttudtnis commendatio. ibid.
■vari#
in C&foribus Chriftittnis
I Ha- lariorum appellationes .
44T.b.
PrudentiAburoglyphUumgruscumUpil. pulegtum & eius vires. 9}.b. vüiehafï*
udtuau,.                       l0}tbt (0Htrium.                       Uil
Q^q q 3       puls.
-ocr page 1060-
goz                ■___
pulegiifacultates.                             787.K
pulU veBes cur infuneribm adhibeantur,
joo.b,                                         .'
pul lus color qualu.ibid. moerom Jtgnum *
ibid. a.
pupus & Pupa.pro< puero•& puilla-^iyói'-b-
pura vesits,qua ,                                yoi.a.
punmanus .                                      v. v*
puipurahonoru fignum. jS.a* ir.jignevm-
j>eratoriu',r..iüid:b. orn:-.fM regtaK 4*-
a. pro magiflram.                       i-':~ -°'
purpuraine.eritio .                                !6'0'
purpitrem color i-r.y.d (igrific'et . 5°* a*
/>«>.                                           4+-b.
pulure.                                              3U.C-
Pygmasolirettior.«rf«f-                    ^1.'0'
pygm&iqui,&-vndc diBi •                 ibid.
Pygmarorum. acrothiiiia. coloflfo actaptarc.
ding.                                               ibid-
Pygmaomm contra Hsrculem expeditio..
171.3..
Pyliusfenex Nejtor..                          r$o.b».
pyramidesin tumults collocati.. J73-a-
Pyrots equm Sotu vnde diÜm ..         1 * ƒ. b.
Pyrrhui ab Antigono• lu/ori imperito com-
paratur.i$f.b. Aqutla dictit» ■ 189.3..
Pyrrhi Anglebermü epitapbium.f13.a- E-
pirotA dementia .. 634.b. habendicupi-
ditas.                                            z9T.b.
Pytbagoricum filentium •                   7° b.
rythagorm. 104.a. g#i/« albosfuosfratres
germanosfalutabat. liv. a. primm ut-
'llu.-ifVymctv inuenit,10^^- quem -vcr-
fum fut» auditoribus commendauit.
103-3. Sawittf. jér.a. fobrius. 5 5-b-
Pythagon apophtbegma.de fobrietate.ibid.
devfd Veneml.b. aurea carmina.10}.
a. latu.xWn.b. fymbolafrooracults ha,
bita ..                                             5 61-3-
Pyxu Pandor&falUx.707-b. quale vafcu
lum.                                              874-a.
CL
OVA Dij vocant.eundiim. J*y
S^uadrans.
                               I4*.a.
tjundratumfaxum cur termina conueniês.
670. a.
Qua: cccideronr.necolligito. Wag. liii.b.
Qu&hominifuo ex animalibus admifcue-
rit Prometheus .                          42,9.b.
Ou? feró contingiuifcfecl aiagmüca.adag.
$66. a.
Q^ae Aijpra nos.nihjl adnos. 41 ^
Qua; vncis funtvnguibusHon «utrienia»
adag.
                                               W«*
Qualitas quercusarborts. tji.a. virtutu-
4éo.b.
Qyantum atironomi.metittntw , tantu0
. aftrologi mentiuntmr, 43 7.b.. debeatnU*
parentkbut.
174. b. propt inSfeftio fut •
i07.a.                                    ^^^^^^
b.
,314'
QuartillA Petroniaria libido.*
£htatere terrampedtbm,quid ... 47l,a'
qiijiiuor abennt irreuacabili tranfitu. 1%»'
a. ad-.ptnitiorlem maii paraia. ij?, b'
<aw/i temporuiï; fymboltt,. 410., a.b. W<'
menta tatidem Deorum nominibw inte>
le.ciz.17.ii,,. in conuiuijs requirit Bacchi
- Odes:, li.'o                                 . i;.4'J'
Qve K..C y Si.                                   8JJ'
^Mercus.hier.ogiyphicumfortitudlnu &fi*
mitatts.ï.iz.a. inter felices arboresprt'
majbid. Iouifacra. izi, b. C> 8j3. *'
. fiduttsfymbolum .                        851.b'
quercus defcriptio.                            ihid.3'
Querela Augufti,defiliabus & vxore.üil'
a.   IudAorum,de Herode. 3 85.b. iW<!«»"
»M lmperatorii.de adulatorum turba •
19j.a. Martialis, de cerdone dit/ito,
ƒ '•
b.  pnelU.deinhwnanopatre.8^z.a. SI
ueri Cornelij fuper. mort e Ciceronis.
169*
a.b. Theocriti, de Grattjsfuis indotat^
remijfis.
                                         639-*'
querelamaritorumde-vxoribus.S2.1a. *
r'iA defortung.-uari.tnte *
             joï-3'
Q^v 1 alta coi)renip]aritui>cadeie. 43^'
Qui a patria /ua. male traffaci juerint •
703. a . dat in uims, nihil dat. 691 • ""
Deo chariiftmus.,idem et beatijfimus.
3 **
a- fugit molam.ftigit farinam. }6l- a'
monet,quafiadiuiiat.
                  718.3'
Qi^i è nuceinicleum e/Ts vult,fiangatnö
czm..adag*
                                    7S9J'
qui dicantura Deo rapt. 31. b. non pojfi11
ingrediper angufld cotliportam.xv.a-V'
Quidam male al aulicis traSiatus,facef('
7i;.b.
quidcogitandum ziuenti. é7i-a. exfl0*
busdifcendum.iii.b- per leonem J&P
ptij deftgnabant.%<).b. per PrometheUV
Caucafo aüigatum intelligatur.
43°'*
Quinque tyeBanda infymbehs inuenie^
dis
.
                                                Is**
quïnquennium Neronis laudabite. J<f'
ftudiofis luris pr&lïitutum.
           878.a'
quinta Luna nafci inaufpicatum habet» '
38.b.
-ocr page 1061-
Rerum & Verborüm; ?8z
SJ*
§*
Si»
Q.
,Slg
Qu
i
QQ
Qu
Kel'g'o faifa ?<>4I> a. frija meretrui
comp*rxt<t.
42,,a, fepukbrorum & mo-
numentorum..S7U
b> fmefapientU ƒ«.
t.trHitioefl.^^. fiUhomineiabelluis
dtfferentes faeitfad. ver«,cum virgi.
ne tonfertur.
                                       *
Relinquete nuces.*^.                      a*b'
remedium aduerfus />»«.#,,,.           • '■ '■
*««*.»ij,eert.^i.b. lepidumpro oeu.
dehberatio.             H9.a b. e<h 881 a k
»*»«*„ exferpente varia.               6 £ £
R e M £ o i A inarduo^mala in ptono tf-
R-*£«/* 5« M.                           '404.3.         i', 7 a ";,J'é" a' txrdltatiilymbolum ,
RabuUforenfes.3oS.a. & maledki repnhmS^AB^t.                            }6hb'
eonuitijs certant. 833. a. ƒ«„ w/,„w Zmf.TxdffT'? '               ^°-h'
£»/ i^u-M yfuaderepnncipi quodepor
iu
'M
Je/.         in                             . • ,
^Sjrend^facHhatemomittere,dementia
est,                                                                                    ■■ ■ .
rem turpem turpiaverba decent. '-'35"b
«*,*dHerf*ftMim accedunt , tarde rece-
<*ttn't,
7?                                                             563.3.
sxerum emnium vicijfitudo & interitus«
é66.a.b.ö.88?.b. quarundam occulte.
- 'proprtetates .                                 7!£-a.
mtyonjum ar gut urn adolefccntis ad quen.
damfenem.
S78.b. cordatum Simoni-
dis,de Deo,^ 1 3. Era/mi ad Caruaia-
l"*n.
                                             ^„.
R*sp VBLicA liberata-.              641.
reipubhea naui comparata ■         ny.a.b.
retpubUc* cum lyra compa ratio . 61 a.
reuerentta debetur tbaUmo'.              Jv!a.
R * v e R e Kt ia M in matrimouio re-
*Wl*
                                               817
rex apum caret aculeo . è;h3. Jufius qui
fopuheonfenfuregit.
2o9.a. olim vpu-
Pa~^1                                                     u
regis arcana quifciuntjebentimitartar'.
w«r«*.7ja. m*ms.S»%b. oitimt ty.
m*0.\>. PrudentisMerocrhpLcum er
pmscaudam mordicus tenens
         ra a
reges JZ,yptlj metil denegaU(t?uïtur* ever
m t&i7*SM iudtcrum olcomuncfi,
i3é.b,
Q3 q 4 Re-
Radix defyeratiotiis tgnauia .         f 1 * h!
Ramurn Umi ferehnm manu triumpbanl
■o                                                             S8j.a
Rana Muenatis fymbolum,           \ vjj 5"
Rapacttaus bieroglypbtcum milum.nüs'
X*pt x lieo qui dicantur.
                  \x^_
3 8**b S°4* b' iunundam principum.
rZT-J r4-K &fapi»&difcrimen . ibid.
*"?to& fraude viuentes.               /,,£
*»nodoeend, apud Mgyptios triplex,^,'.
o smagmum apud veteres. lx.a. kgis
™*'*-464.a. manummendi triplex,
»yes.& ,„ rigno ^ ib/" ^
"t.ndttgnorantU..                       \Q,
Rauavox quali;                              901-0"
Rebellio vnde on.uur                            4'*'
Recept*^ Jcai.„rum & ganJ^
Reciprocare..
Rcddii.cHarpocratem.^^ ^fj'
Redsmptionit humant modus.
         6 ', '
^«••«i ^^J mdire cur» ie,£ fj^f
>S.a. nomen Komanü tnuifum
.4.i h
*>■ m*ina,magna l„wini» , ' l0, a'
-ocr page 1062-
Index
9 »4
ne auiJicahMtur. J47-». $°tfs *'f'f£
potles ornabant.
                           7
Romanorum betlorum hem catalogi-
741.3. nobiles in calceu cur tunulM
habebant.
587. b. frudentia in v.itos
populos.no.b.&
11 r.a. Jludium mjte-
Bendis iudicibus.
                              'u'
Romulu: fobrius.                         »•'*'j\
Rondeletim triremem a remora altquanti»
inhibitam /e vidijje teSiatur.
J <^4-a:
rofa cur rubeat & pungat- 448. b. Vener*
dicata.
                                    . »'*•
rofi color & odor a Bell* Venere proftctus
creditur. ibid. cumCupidine cellatto .
448.3.
Rofciufin cunisaferpentecircumphtaW-
11b.                   t                                     , ,
rofeus color tjlatpsindicium.
a                                                    lil'*'
roftrum.                                              -" l
ruber color qualis .                           ^°*'
rubeut color pudoremjignat •            157-*
ruborisnota.                                    *°-%iJ.
ruftticolor qualis .                         jt'l- '
mmortmpopuli -Jta/e auerteril Alcibia-
des.                                              3+7-bv
Ruft damonem meridianum  metuunt.
7<<j-a.
Rutili&tumulusRom/i.                    8l7-
'Regum Angliiinfignix. Jix. b. Galhrum
antiqux ïnfignia .
                          ibid.
Rhamtiiifia Ntraefis, adag.           t$ S .b.
Rhamnufenfiü' Nemefisfcelerum tiindex.
iyS.a. "vndeficdiS'a. z}i b.& ïjt-a.
Rheaquid mythologicè .                    17a.
Rhea cum Marte concubitus.             14.3.
Rhcginenfcs cicada cur muts,.         11 $.3-
Rbemnim PaUmon M- Varronts tmulut.
6
io.b.
Rhemftij Pal&monn arrogantia . J lo.a-
Rhod'q cuiufdam apophthegma 1 de fptj.
130.a.
üJoxtaum oppidum &promontoriumTro-
iada;
                                           j8i.b-
riftu Cbami qualu . 471, b. Democriti .
647. a. Sarei qualu . 471,b. liultorum
qualis.ibid. triplex.
                    471'3.
Rifus Saiioaius.adag.                    788.b.
rifm caufa qua rationefitSplen » 648.b-
Rifuijlatuam erexitLycurgus. 419.b,
ritui Macedonum in nuptijt ■ 864. b- nu-
ptiale: apud veteres.Zqo.z.üéz.
b.86j.
a.b- & 864. a.b. fumenda tog&virilu.
756.b. triumphi.i67.b.Ó' 168.3. vete
rum ,quibui nouas nuptas fui ojficij com-
monebant.
                                   %i6.b.
Riuealtut olim maxima inter inftilas a-
ftuarias.
                                       jj-z-a-
rixt, Qr> contentiones hfiudiofis aliena ejje
debent.
74>>.b. nullz acerbiores quam
inter vicinos.
<
                        7oo.b.
~RobertmVVidim Vrofeffor Parifienfis.Gla-
reani auditor *
                             I94.b.
Roberti Stephanifymbolum.             lxii.a-
Roma caput orbis terrarum.^6.3. com-
munis patria. ibidem, mater omnium
dignitatum. ibidem, non nififuis ar-
mil vincipotuit
z 11, b. per lepufculum
capta.^fi.b. terra Martia.ti i.b. tm-
de diSa.
6?.a. Vrbs éüerna. 485-. b. &
486. a. Vrbs diBa per exceüentiam.
48;.b.
RomtVrbis duo nomina.                   69,3.
Rominaannona .                            74J-a.
Roman&vrbuelogia.                       48j.b.
Roman* mulieres quo habitu in luBu vfe,
joia.
Romantts nummm vetus. 48 6, a. /edendo
vincit
.
                                         6 zz.a.
Romani Germanu fuos mores permiferunt.
11 l.a. manus continebantabonispre-
fcriptorum tempore belli ciuilis. özp.b.
[ emnesaiïionespfelici omine &nomi*
S. littera cur tricliniorum foribus fupef'
ponifolita .
                                    6^"f'
Sabins, AuguftA HadriminummusM*"0"
Sabini facram ypió^A ■ pr*figHr*rHnt'
facculo'foentratorum fimilis cenfcienti» ■
Saler7dotis veHis in facris curpurpure* -
4Z.b.                                                            v
facerdotis Mgyptij q'dem & reg.s. 147- ^
honore afficiendi.So.b. Roman, cur ca-
ne& capra abflinerent.
facrum carmen precationis ■           ƒ47- .'
Sacraanfierent pife.b^.h-b. Gratqspri-
mus fccit Zteocles.
6 88. a. mpbaha^
honorem lunenis.9^
b. nuptiahaq"
ritufiebant.Sii.b. quomodoWJ1^
folita.                                           j-rr lu'
Satramorus Vicecomes receptator atjjei»^
torum hominum .                            *lr
Sagina carnis noSin quos fruttus pariai.
703 .b.
fatinatus color vnde.
                      *°f'
' * ----- .....-------                 f*gtt'
-ocr page 1063-
Rerum&Verborum. P1fV
fagiltarms, fignum Zodiaci.eSChiron . * „
6l4.a.                                                         Sa.porisreg
t' ad Conftantium Imperator■em-
fagmen£agmin*,feu vereen*. lj6.3-b.
S#/«rf Itbtdinê incitat. 313.8. «»fó <»//'«
f »£« appofitus apud antiquos.liv.b. di-
uinis rebus maxime conueniens.ibid.
pre amicitiaMv.a- proacrimonia,iüÜi-
tiajapientia.
                           'bid. a.b.
Salem apponito- adag.                       liv.a.
Salem & menfam uon pi^tetitQ.nd»gium.
Md.
f die cur abfiintrtnt JEgypty.            3M.a.
Salamandra Francifa i-regis Sallis quid
fïgnificauerit.
                              1 vui. a.
falax afale dicitur,                         3 2,3. a.
S A L 1 x.                                           8$f.
falix cur dicta frugiljïerda. 85 ƒ, a. b. Je-
men amittit. ibidem.3. vndefic difta
.
8;6.a.
falicis defcriptio .                             8yj.a.
Sallnslius emendatus.                     ii6.a.
Salluftij locus,deScyll<t.                  303.3.
SahmoKis fentcntta , de meretricibus ,
falpugaformic*genus .                   788.b.
falfuginofa viciniaqu*.                  lSl.b.
falum,marz->.                           «84.(3.
Salvs pubiica.                               637.
falusinSS.Cruce Chrifli.6i^.b- public» a
SS. Crue o-                                     640. a.
falutis fymbolum laurus.SS^.b- quercus.
Syr.b. ferpe;:s .                            639.a.
fambuca,infirumentum muficum. 77j-.a.
Samjonis anigmtt.
                           73 8.b-
Stimus infula, l'ythagor&patria. 104.3*
SanHius abjlemixs.i}^..b. temere aMinoe
reprehenfus.                                 Sjé.b.
fannaqmd.                                     no.a.
Sanna\arij epigramma, de pietate lEnes. .
819.a.b. inCtfarem Borgiam. 23e.b.
fanmones qui.
                    no.a.ö-894.3.
fapiensan amaturusfit. 4/6. 3. ditefcere
poteil fivelit,                               5io.a.
Sapiens non eget-adag.                    J9f.b.
Sapientes curfiltn'es , nutfaltempaucilo-
quosfinxerit Homerus.6<). a. Gr&ci&fe.
ptem,eorumq;tipophthegrnata.7%6.a.&.
&feqq. pmcilo^ui. 115.3. temper atif-
S A p i e N r 1 A humana ftultitia eft a-
pud Deum.
                                       33.
Super y\vx,V7rix.f>o{,qitalis .             871.3.
Stpor Rexa crabronibus& ciflicibuspuU
>'.
                                              7U.b.
yrfuafio .
Sapphoamans excufabilis
/arda.e**
,t»,j;„ 'M. "
«J5b.
4j;.b.
71 ia-
788.b.
ibid,
ibid.
farda,&> Sardinapifds.
Sardiniapeiïilens regio ,&> qutwe
Sardi venales. adag.
Sardmia herba.                                 
/argus amatores incautos fïgnificat.) 5 ƒ.3.
qualis pi/cis ,                                  ibid-
fargi amor in capras .334. a. natura~i.
6o9.b.
^.dpofquid.
                                   xlviii.b.
Sartaginum pernicies adag.            398.a.
Satis ipfe facit , qui per alium facit. .
746.a.
Sawrnusfilios deuomns ,quid mythologice.
Saturno curfacrum gr amen .           1 y 3 • b.
SityricninfuU.                                 3ii.b.
Satyrus a D.Antonio vifus.i, iz.a. (^489.
b. Alexandriam perduttus .         ibid,
Satyri animalia per/iicijfima . ibid- Bac~
chofacri.ibid. libidmo/i.ji).b. vnde
dilli .                                               ibid.
deSatyris hiiïoriaprodigiofa* 311.a.b»
faxeus quidfignificet.
                       y<S5.a.
faxum quadratum cur termino coueniens.
670.3.
fcabies Gallica,nouus morbus.
fc&ua q.'tis Grxcis.
Jcatpert-j.
Scarabariisaquilam quasric
fcarab&us quale animal.
Scarabso nigrior. adag.
fcarabétorum fyecies qu&.
fcatere.quid.
fceleratusfemper infelix .
fceptrum hieroglyphicumregni.
845 b.
153.3.
m.a.
6i?. a.
710.a.
ibid.
ibid.
648a.
89i.a.
108 a.
Schema omne fymbolo conliat, non -vice
■verf», lx. a. quid, & vnde diBum.
840.D.
'S,^on't<3-^.o(,ltalice,h corda.             75.a.
Scilurus Scytha quomodo filijs füis concor.
diam fuaferit,                J'4-b.Ó' 11 f.a-
Scipiona Africani apephthegmn, de conft-
lijs in bello. 171.a. cordata vox.iyè.a.
erga Poenos prudentia. 11 o.b. tumulus
apud Caietam .                             ƒ 74. b.
fcita Platonis, de^parentum cultu. 83 vb.
fcomma Leonis By'\antij ingibbofum.
15-9.
h. quid,& vndedicJum .             39,8.a.
Scorpius lubomni hpide,«<fo|. ibid.
Scor.
-ocr page 1064-
Index
9%6
Sellam oleo ne abRetCexis.adaf. Ü"-*
Semele Bacchimater.
                       '43
femenfalicis in pomfumptumfierilitaUi^
inducere creditur .
                       Z^y<°'
femina vinutum a natura nobis inditd-*'
*'9 a"                                                 ra
feminariutnap. Nicolao de Oddiiinj"'
monajierioinsïitutum.                  xv-k
femidei.                                            i88.b'
femper in melius tendendum.          13 4-a*
S e M p e R prafto e(Te infortimia . f ƒ7"
Sempronius fophus cur vxorem repudiarft'
116 b.
fenator francifci Sfortii Alciatus . xXvj'
fenatores Romani cur patres confcripti at"
Bi.                                                ij}.»-
fenatusbeni infignia ,                         6 ï S-
Senecplocus,de apibus.6} }.a.b. deCaft*"
re & Polluce. 11S. a. de credulitatt'•
ioo.b. de examine fuiipfius. 10 6.a, »'-
ira. 7 3 3. b. de piet at e in parentes. 819. b-
de.vita humana. 649. a. fententia,»'
Deo Amore.                                  476.8»
Seneifta Neflorea.^^^.                   140. b.
feneBus eloqueutior iuuentute.         'jS'b-0'
feneButis incommoda .                         8.3'
feneButeforma deflorefcit •               3 3 1.3»
Senenfes.in bello lialico neutrales . 184."'
fenefcentes in aula .                         3 79-a*
fenex Acherunticus quis .               660 a.
Senex puellam anians.                  49 ƒ•
Seaem vel iiolcntcm vinum falcare coni'
peUh.adag.                                   i4o.b«
fenes amatoresa lJlautoirrifi.^9S.b. cap1*
laresnonnunquam etiam amant.^j%.^\
tur a Venere alieni.^Z.b. cur incU.rU*
incedant, iocus. \yj., a garruli. joQ'
pileati.64}.b. plerunq-3auari. 374. b.
plerumq; \eL0typi.19ya. procul a vol1*'
p'tatibus corporeis effe debentjbid. qM*
bus lufibus deleBentur .                   i.b*
fenum amor errtr dicitur* 66a. b. vebe'
wens.                                           497'b'
Sententia Ciceronis znigmatica explicata*
i3o.a. Iuruconfultorum de re aufpicait
da, J47ij. Nofce teipfutn j quantatft
vim hnbeat.%00. 'b. lJlinij,de Satyrt* -
yzi.a. Senecide Deo Amore.\~j6.a. $*
cratis,deforma .                           8oJ,a"
fententi& Biantis Prienei.jyf.b.Ó' 794-*
b. Chilonps Jjicedamonij. 790. a. b- Ö*
791.a. Cleobuli Lindij. j&>/.b.é>790'
a. Periandri Corinthij.■/9 1. a.b. Piüf
ei Mitylen*i.7$i-.a.b. Solonis SalanH"
Scorpius&Seorpio vndediStta. 713.3.
Jcortum cmdicatur meretrix.}Z7.z. quid
proprie.                                            ibid,
fcribsre tacitu nota, quid fit.               6.a.
fcripta Heracliti Delio natatore indigent,
1547. b. qu&dam fua correxit Alciatut,
xxxii.
fcriptores a rtu Chymict. 81 o. b. de amore,
485.b. tnttledici. 149, b. e$> xso.z.b.
qui infeneButepnclara opera, ediderüt,
771.3. rhapfodi Proteum nouumquoti-
die effingunt.                               7^5,b.
Jcurra Pbilippi Macedonts.               157.3..
fcurn defcriptio. 398. a. varianomina-j.
ibid,
fcutica quid,& vnde diBa.
            44} .3.
fcuticam aSjiicere, remedium gloriajulorö.
ibid.b.
fcutum AiacK.
163, a.b. Paüadu. 113. b.,
Vlyffis.                                   6i6.a.
Scylla m monftrum marinum mutata. 3 01.
b. meretrix.$o).a- meretrici&tur^itu-
dintiJymbolum
.339. b. inde diéicL->.
304.b.
ScylUfabula.^oz.b.et^iS.b. forma.301.
a mythologia.
                             303.8.
Scylu dus.,& quA,                            304.3.
Scïphts Neftoris .                      413.
fcyphmNeftoru.896. a. vasHerculi dica-
tt»m.^i.^.b. vnde diBus .
              ibid.
Scytbarum mores,ex lujlino. i04.a.b,
"2,x,v£etv quid.
                                   286.a.
Sebaflianmportugallia ReX cum lurcafoe
dus imprudenterinit._
                 7<ao.t>.
Sebasliani GrypbijJymbolum. lxi.b. Niuel
lij fymbolum cicon-.a ■,
                   lxii.a.
feBa quid, &vnde diBa.io^.b. Adami-
tarum aZifta Bohemo deleta.yi
6.b. di
Spar in mairimonio confiderada.%zï.b.
fedendo animusfit melior.
                  Jv.a.
Sedens cohiroba. adag,                    146.0.
federe ,nota efi sJabilitatte.Sij.a- pro con
fultare .
éil.b. quid babett m'yHery.
6ï$.b.&
éio.a. quid in bieroglyphicu,
4l.a.
fedes animt certbrum.8oj,b. libidinuie-
cur .
                                             479.b.
feditioGallica. 869.b. perniciofa. 504. b.
populitrts qualts ,%6y.b. vnde diBcL->.
ibid.i.
feditioforum nota ilex .
                    86 9.a.
Jegnu .                                                   j.b.
Seianus Nemefin fuampajjus eft, 16 i-.b.
Sehucts auis locuflas deitorat, y 5 3. !j.
-ocr page 1065-
Rerum & Vèrborum. 5787
nfj.jïz.b. & 791- a.b. ThaletisMile-
sij.                              79+.b.&795-?.
fepUan orepariant.                           14.3.
jeptem vrbes Grtci&pro Rontero certurunt.
jiVa.
Septentriones qua.                           4^-J-b.
fepuUhrnolim in montibus.           j 73.a.
Jfepultinon lace/fendi.                      900.a.
Serainfundo parfimonia. adag. 8.b.
a> &«rtfi cftte induti epulabantur ir, sv
turnalibui.
;40. b. manumijft albati'.
foi.a. nequam dum vendebantur , *;.
leatt.
                                            , ',
ƒ«* qutd,o>vnde dicl*                    J, b
Swn Imperator» omen ex ferpenu. il', b.
nummus                il iW<«.-b.
Sexustompews HeptHnifinSs haïèn-vo-
luit.
17-a.
Serapidi prapeftus Harpocrates aut Ange- fexus foemineus ad dolos copofitus . 60 3. b.
rona .                                             68.a. fibulusquid.                                     Sio.a-
Sergius Galbit reus paruos liberos iniudi- SiconiusCatulli amulus.                 éio.b.
ciuyt adduxit.6x i.b Orata cur hoc co- $iculi,gens querula &> controuerfa.404,3.
gnomine appellcttus .                   711.b. fidus.117.1. terresire flos .              896.b.
Series.catenatacalamitatum . JjJ.a. Sigalion,dic}usHarpocrates,& cur, 68.b.
fermoaferendo diclus.j&i.b.&>7g}.b- fos Sigeum promótorium vr.de diiïum. 3 1 j.b.
tensputridumentis efiindicium-i^o.z. (igiUum Harpocratis inannulis. 68.b
ferpens Alexandri Magnifymbolum. |vU
a. caudam mordicus tenens quidftmi
P"tii». ïpidaurius.ïbid. extumulo
Anchtjnexiens. xi.z. hieroglypbUum
■•-'-:/' ' -
Sigffmundus Imperator adula'tionu impa'.
ttens.
                                                  r,
fignum konons purpura j8.a. miïimn%
r»a»orum.7i.ib. muficum cur Delphi
pnncipK&.mperatom.io.b. infereuo SlghA Förtium                           3 7c
lutusbtcroglypkicumanni.^o.b. quid figna ferocitati'^é'c b Hl + . jlJ'
fgyPtisfign'ficabat hieroglyphj.
10
          oAZTut^ïv ll6erta*adeP'*'
b.ö>n.a UL..„-/i._iti!:* ■"?*"" 1U-          -T**? miLitana Romanuolim maxi-
puUfoeni.ln. b. wor/w dtpfadis.^o.a.
redempt* pacis .                            "8 a
Silentapophthegmaae viuhuman* c'on-
cMionaj.
                                            ,
SlLENTIVM.                                      öj*.
Jilentium homini etiam imperitopruden-
t^optnionemconciliat.6T.z. inmulie-
reprobitatisargumentum.
834.b. '»»«-
/*ere/» decet.ibid. Vythagoücum.-jo.b
/*^
firpJ
firjerp
J7.a.
844'b.
319-a.
H-a.
li.'b.
3/?.a.
644.0.
JimiUsfimili gaudet.                      633 b*
Simonidis cantileiu. W«e.               68s," '
Simonidis cordatum reiionfum.de Deo'
43 i-a-
Simonidi quid fit vxor
                       81 tf a
jerra animt iniiidia Socrati
l'rt*™rDjjsfit$enfr.
■Seniateriteitius.^a»-.
^^svacaocojolonatus.
w...                           
f
rw*fc.*i. » «4 ^ ^Vr ^ vofmtur ^htn.         Iju-j.
Struif aetMut ■HHlHS'xllx-i- ,-rtht D^grata.                               F ,
^^«//^„^^                    I80.3 fimulpropoflquam.                      ^
f«t ••        1 ° ■ .          r-r»". 'JUlil iuu.cn.
S'mlt!&rex.                                      J7 K
Sincerus                                          "V
137-b.
Si»-
tocus,deBercHle.fsj.a. opinio, de me
tamorphofi 1'rognes ö* PhilomeU .313
a. tellimonium,de PaneDeo.         411
««r««f auïfïcium rufiici false irrid
e«f
#«*«r*ii*W,wlM i^ ,W«„^r.60i,
-ocr page 1066-
Index
88
b. quorundam unimalium < 113'°°
Solo in Milaiio fi mangia.'^ro»*»^' il,a*
SolÓquis.7%%,*. Athenienfis. 667*3. >##*
uiamfeuerèculpat .                      361.D»
Solonis SaUmin'd apophthegma, de *m*tl7
üa.x\xx-3.. ttpophfhegmata. 79i; k V*
793.3. b, «ff** pro patria liberandtt.
57j.a.b. A(/ïff«* rfe Cm/o,ex Herodoto.
667.b Ö*S68.a. /«»* * Cf*)è* 669.3'
lex deneutris indifieMii ïimli. J-H'
a. lex o-HiiybHA 179. a- /apiins jM-
Hum.                                            516.Z.
/oWitium quando contingit.            1)6.3.
Soljmanus Viennam AujlrU ob/edit anno
MDXXIX.                                    110.b-
findon>quid ,                                     503.a.
Jmuofus .                                             li.b.
finus.                                                léo.a.
fircn difidia .                                     49 5. a.
Sikenes.                                      487.
firenes qua.. 488. a. a Mufis explumaii ,
quidfignificent.49't-b.Ó'49Z.a. aues
fabuloj&-4$9.b- difcendi Studium Cice
roni.
494. b. in mare feprs.cipitarunt.
49z.b. meretrices formof&.49$ .b. quid
fignificent,-varia, fententin. . ibid. fco*ta
fuerunt.
489.3. turpes veluptates. 494.
a- vndeficdi&i.
                          4891b.
Sircnum ajlutia.491. a- cantilena.ibid.3.
b. cantus ctdulatoresftint' 495-b. 4e-
/criptioex Claudiano.488.b. metamór /oifmium Socraiis de Vlatone. 771>a,
,b.
phoftsexOuidio.tbid. nomina. 4Si.a.
Sirenas/mgulu Sfh&riï infidereputat l'lato.
493 -b.
fiftrum quid.145.1. vnde diffum. ibid.
Si vultiir es,cadauerexped:a.<ï^*^. <>74.b.
Smicrines amafiusSophoclu .
          4Ji6.a.
SmindyridesSybarita luxu diffluês. 391.3.
/ómniaqunobferUanda , qu&non. 884.8«
■variaprohumorum redundantief. ibid.
b. vana pro varia hominum conditio-
ne.ibid. vigilantium Spes.         1311b»
Somnus Mortis frater. 66z.b. tranquillus
poSI/uirecognitionem.                  106.3.
fonipes .                                             I9f-a-
Smym&i carmen , de laboribui Herculu. /ophift&qui dicantur.
59 S-°'
309. b«
fophiflarum nomen .
J93-b-
/obrietasanimirohtr.91b. CaroliMagni. Sophodesquis.\-)6-&. amator/enex. ibid*
1+7.3.
fobrietatts laus.                               95.a-b.
S o B R 1 v s cfto , & memineris non te-
mere credw.&c.
                              91.
ex insperato gaudio obijt.ibid. noua Si'
ren nommatus .
493. b. puderaiiia no-
tatus.
497. a. fenex defipere creditus
«ff .
                                                49é.a.
focietas cum quibusnonfit ineunda. 699. Sophoclis apophtbegma , de "vfu VeneriSj.
b. vixvlla tam/ancla,qu»non habeat 497.a.
/uumludam.                                 6).b. /ordes,pro auaritia .                         I77«b»
focius .                                                éi.b. fordidt qui dïcantnr.                        178.3.
Joctum qui fallit-.non eftbonusvir. ibid. Sorores fkaethontis in arbores mxtat& •
focijmternegotiatores.
61.b. popuWRoma lój.a.
rnibid. Viyjjis d Circein belluas trans fors fauetviriscordatis.                  éïy.b.
formati. 337. a. Vlyjfis quid allegorice Sparta cur non cinffamaenibus. 64.K
Jigwficent.
                                    j3 9.a. Spartani cuiufdam apophthegma, de vxo-
Socrates cur Soph flas cxecratus. f io. a. />er repufilla .                                    3?J.b.
canem iurabat.                           813. b. Spartani cur Mufis ante bella facrificabat*
Socratis apophthegma.de adolefcente 9).z. f7o-b.
apophthegma deoccultando igneveljce Spartanoritm pudicitia .               i3 8.a.b>
/«re. 3j8. a b. cum Theoaotameretrice spartum .                                          194-b.
Species ebrietatis. 14/. b. vndecim honorü
' ftatuit Ariftoteles .                        S75-a'
SpeBarefidera,quid.                         119.a.
ij>< Ö/-/Ï noctuma qmbus potijftmum afpa-
reant.                                           7i7-b-
fpeculum anathema Veneris.j 3 1 -b- Fe»*
W dicabatur d meretricibus emeritis.
ibid.
Solis equi,eerumq; nomina .            16 y. b. Sfeculi ztilhas.                                i%7-*'
/clertia Alcyortis.y^.i.b. Casloris. 6;i. Spescur» Nemejï. i3«\a. cHrviridi veilt
indu-
-ocr page 1067-
Rerum & Verborum. ?S?
indnta.ii.9-b. Bea.iii.a. etiamin fiabuliAugU allegorid. $9Ó.b. purgatio,
moiibundis. 130.3. in aduerfts ample-
xauda.
117. b. quietiiJaboremmiti-
gat.H9.a~ vigilantium femnia.%)i.b-
Spes proxrma.                            114-
Spes fetuac afflitfos.W,*?.               H9.a.
3peicemmoda.xi-9.b. effelia. iji.b. £«e-
roglypbicum,lux.zi7.a. pi8uraj.%%.a..
Qèi f»r cornix adiuncla.                131 ,a.
SpesaUunexulesW<ï£.                 119.3.
'2,'7rivi'il2pa,£,iios-adag,                117.D.
Sphmx■Amafisregufepulchrum.Zoz.b. a<
feptimus Herculis labor.               ibid.
StaphyliusSirrhenifilius rationemvini di-
luendi docuit.                        i4j-b.
Jlarcquid.                                   108.b.
Stateram ne traivfilias.W^. xlviii-a.
Ratio diuitum femper tuta^non item pau-
ferum„                                     7iJ-a-
Statq locus, de Sphinge, 79 8. b. opinio de
metamorphofi Prognes &fhilomeU.
3i3.b.
Statthagen,^«c* vocent Germani . 3 3 i.a.
nimalexfimiarumgenere.,79%.b.. Au- Jlatua Angeronu. 41?8.b.. fiacchi.i$x. Bt
niXuentus. 131,3. HunomiLocrenfis .
77j.b» Ttdeï. $6. &17- a..b, Tortuna .
ji6.a. lfidis.46. LetnA.76.. falladis.
1 ii .& 8 3 3 .b. talladis et Bacchi. 119»
ïudoris.ex nummis.%18. a.b^ 839,3'
Ts. Ksupx, S&lmanticA. szj.h. Vene-
ris.
8 3 3.. a. b„ Veneris apud Sicyonios.
449. b.
guRi fegillum. %Qi.b. efi ipfd ignoran-
tie.
801. a. hieroglyphicummerttricis .
3ji.b. ignowntU fymbolum.y^.a. in
fignePolyniees.AvLa. Lttijfilia notba .
801.a. meretrictsfymbolum,^ 3 z.b. The
banoruminfigne-Wa.
b. typutfortunt,.
801. a-b. vndediRa ..
               799.3.
Sphingis xaigcaatadiübliiu.adag. 8oi.b.
Sphingis &nigma.797.b. defcriptie.ibid.a.. flatuéujiUili comparatushomo., tfjo.a,
b. /«r7w<*.7.y<f.a.b.c£,797.a.bi hifloria
8oi.b.ö" 8oi- a. mythologia . 801,b.
Sphingem Veron&fe vidiffeteRatttr Pieritts,-
799.3.
sphinges cur in liminibut templorum pofi-
t*.
                             xlvii.a.ö*8oi.b.
Spiculum.                                   118.a.b.
Spiritus 0> liter* quid .                781.3.
Spiritui Deinemo refifiit. 784.b. nonom-
niéredendum. \
            9*>.*.&99.0,.
tylen quarntione fitrifuscaufa.é^i.b. re-
ceptaculum humoris melancholici .
tfi&.a..
tylcnis officium .                           6iS.b.
fplene auBo cur cttera membra deficiant.
<>i8.a.
Splêdor virtutis inpatria ob/curior. <f ii.b.
Spande,noxa prajfto cRiadag. 789.3.
SpongiavndediBa..
                       631.3.
Sp'ongi* natura.ibid.vfus .               ibid.
Spongijs fenfum tribuit Arifioteles. 6jua..
Sponfaajfes tres quomodo expendebat.%6}.
b. haflacelibari comebatur.ibid.a. quo
ritu ad genialem thorum ducebatur
.
ibid.b,.
ijonfalia veteribus a uspïcatofiebat. i 6 s. b.fpohfio nexüfilia.                          7%g.z.
fuere infinum,quid..                   4éJ.a]
"rijqui.eoi.a. plerunq; animofi.6oi.b.
■vndeficdiüi..
                        iSoi.a.b.
fquallere,& Squallor.                    317.b.
%wrtapiccioli,w5f vtctnt Itali. jVï-a.
Status MinerMA olim fedentes fiebant..
tfa*.&s
ftatusmi/erGermanuobhtrefes. 4;.b.(£»
46.3.b.
fiella, quid'fignificet.                    117.3.
ftellto impudentufymbolum . 143. a. pel-
lem exutam deuorett ex inuidia. ibid-
flellionis defcriptio.x^i.a.. fabula, &me-
tamorphofis.                             143 -b.
slellionem vocat Venus iratafuumCupi.
dinem.                                     143 .a.
e StclUonemalummedicamentum. ibid.
ftellionatus quid fit lureconfultis . 143 ,a.
Bemm»quid, &vnde dictum.        1 %.b.
ftemmata regum AnglU .                lix.b.
Slemmatum vfus vnde . Iv.b. ö> 1 vi-a.b-
StephanusHiïpanm infignis lyrifla,,. ^i.i>>
StephaniTaJJeti jymbolum ar.bor. virefcens.
IriiJb..
Siernere..
                                        84. a.
flimuli, quibus incitabatur Alciatus ad
mutandam docendi rationem
. xxxï..
Siipator,aJiipediitns..
                  iji.b»
fiipendium Alciati.                        xxvi»
Siipendittpruceptoribus, in Zure ajfivnara
rij-, b.
s7ola,quid■'..                                   £oi, a.
fiolo,quid.                                    86o.av
Slolones quid AriRoteli .                904.3».
ft'ragula & StraguU. loj.b. ^«ii; yo;.^-
Stragiila femper circumuoiuta habcco.
adaj^..
                                         liii-So.
-ocr page 1068-
Index
990
Stratagema Antïocbi in Galatas. ƒ3 ;.a.
b. Megarenfium contra, Antipatrum -.■
j'34.3. Panos.
                              Jiy*b.
Stratocln ó> Dromoclidis altren mejfis .
i7S.b.
Sr ra toni ei citharcedi reSponfetm ad Ptblh
m&um
regem.6i.z- ficomma inCaunios
populos.
                                         6i 8. a-
firenn. vilde diBa .                             13 J.-b.
firenmum mos -vnde.                          ibid.
S TH e N v o R. r M unmoitale nomen.
;8i.
firidere.quid.
                                   777-b.
fiudiofi cuiufdam ignaui hifioria. 4.5 6. b.
fiudiofifitpe deterrentur labomm difficulta
fo.
                                                lor.b.
Hudiofis lum quinquennium pr&fiitutum.
878.3.
fiudium prinèipitm quale olim.lvi.b. Ro-
manoruminfleBcndis iudicibus.óii.b.
fiudia nufiquam nonopportuna, 6S j.a.
fiudijs varijs ficcuparian conjultum.}67.b.
sludiafuamulti pr&cipitant.         877.b.
slullitia femper incipit viuere.         ij4.b.
fiultijfimum fuas compedes etiam aureas
'omare.                                          H7.b,
fiultum Acpericulofum cuiuisfidere,mife-
rum neminifidere •                        9 9.a.
fiultus (i tacuerit, fapiens habebitur.
67. 3.
ftulti hominis fymbolum vitts non putata.
liv.b.
slupidi hieroglyphicttmjapu .
         199.av
Stympbalides aues propt er incuruesvngues
auaritiam refcrunl
■■'.
                    ƒ.96.a.
Stympbalidutn auium forma, i-bid. hifio-
ria -
                                                 ibid,
Styx fiuuius inferorumsonde diiia.
j j-g.b.
& 713 .a-
Suadafeu Suadela qu£,6$$. b. 'C^ Gratii
cur ijjdemaru cultd.119.bi religiose d
Gallis culta.                                 7fi.b.
fuafotcs bellorum .                            716.b.
fuauitas canendi cur tributa cicadis.
778- a-
fub:tA imagises qua .                       J91 .b;
Subiugare .                                        171-a.
fub iugum mittere,quid .                    ibidt
fublimitatis fymbolum terminus -.   6jx. b.
Svbmovendam ignoranciam. 796.
fubfannare.                                       11 oa>
inb tunica & Cunx.adag^                  3 j8.b.
fuccedane* hoftia 3«* .                   731 b<
jucuta .                                                ïo.a.
Suggillati» elriatatis a pueYtfaett.nt-*'
Sulpitij feueritas in- vxorem,            83 6.3.'
fumsre comua,quid.                         141.b>
fummum bo%um vbi •                         $9,a'
S V p E RB r X *                                   19^
fuperbia caufa ignorantie .               Sol-b'
fuperbit defcriptio.ioo.b. detefiatio. ibid-
origo .                                            joi.b-
fuperbi hominis viua idea.               ibid.i-
fuperbiendum non efi ob profyerosfuccej-
fus.                                       _         S19-b;
Superisimpari numero, inferis pari facri-
ficandum. adag.                               ]i.b-
fuperSlitio, de her ba S, loannis diBa. 156.
b. de lauri folijs .                        90J. b-
fupplicium es7 ingluuies .                   97. b-
fupplicium differre gtaue habetUr . 710-3.
ignisflatuitin Sodomitas Laius. 3 j j-.b»
Stl rdo owzi.zrt.adag.                     69 6.b.
Snrgen? è Jeclo veftigiiim corporis eonfiin
djto. adag.                                       lv.a>
Suftine & abft'ute.adag. '                 191.3.
Snum ciiiqiie pulchriiinadagium.}07 a<
Ö>lo;-b.
fuo ipfitVs lnqueo captui.
                '713.b.
T&%& y.lpi^HV ,quid .                       8|ob<
Sycophanufiunt monflra hominum. 84.b.
Symbolum quid.xh-b. quidfignificet.ibi'
dem.&t\\].3. Alciati.
j07.b- -4»^ö-
«</<e Pythagerei. xlir. b. Caroli §htitt"
ti.i}}.3. Dei.-x)
vii.a. Defiderif Ligna-
minei Patauint. joZ.3. fidei, dextera-
3-9.3. Probeniorum 3-08.3. lafinuMay
ni.
5-08.3. inuolutum fit, breue,graut,
adagiofimile-lx-b. viu hitman*,lyria >
64. a.
Sy&ibola Alciati.ixxv. cHrinuenta. xlvi»
b. debent ejje apta rebus . 765. a. D#-
f«?» bellicorum . Ivi. a. Pytbagor&prt
eracults habita.
3ér. 3, quatuor anni
temporum.
410. a.b. triplicüfuntgene-
w.Iixb, typograpborum.lxi. b.ö-lxii.
a.b. venrumvaria.
                     ifj-b.
Symbolorum arxqutdam- Ixi. a. farrago,
lvii. a. b. Ó" feqq. inuentores qui . xlv*
a. êrigo.ibidem. fcriptores &> cuttores-
Xlvii. a. j^r/'^ genera . lix. b. vtilitas,
lvii. a.
Symbola inuentapoliuermt Grtei. xlv.a.
iïvfigishof itpcy ■xfiïpt.a..
                   75-b.
'ZvvS'iiisixiKOl , c»r veteribus appellati be-
min es .
                                          68i b<
SynesijUcHi}deijS, qui aliquid fucipitan-
ter tdunt •
                                     877.b*
-ocr page 1069-
Rcriïiii de Verborum.
$Ql
^,vntt/>i,Dij eifdem delubris culti. r-jo.s.
Syntagma dcfymbolu.
             xl v.&feqq.
Syphilu ,lues Venerea.                     844. b.
Syriphcenicibusquinq; rerum inuentio ét-
tribut*.
                                        78».(>.
T.
T. littera finalts produSa. 44} • a. lit-
tera Hebraica falutts fymbolum .
Ivii. b.
Taciti locwi,de Vennu.
tegen face
\ntj quid.
'rn acceriy.
Telamon undedidui.                       lój.b.
Telemachui pner 4 Delphinis (eruattM.
Tellus 4 Solene beatijfimus iudicatus,
668. a-
«/«#? quid- n 8.a. hieroglyphicum veloci
'*■**** ■                                         H7.a-ö> 118 a.
tel* Amoris aureafunt.660.3. Mortis fra
Ba Spet attribuuntur. zi°.b. Mortis of-
feafunt ■
                                       660.3.
Temcraria raala. adag.                   4«j.fa.
temerarij & imbecillts hieroglyphicum ve-
i04.a.
é.a.
nj-.b.
480.a-
ium.
tacitti nottsferibere, quid.
laciturnitas Catontt Vticenfis
t&nia,quid ,
ra. ydp x&Kevu ra. kxKo,.
sjbertilio.
^^^^^^^^^_
184.3.
ïtfl.
T-laminij
iö7.b.
880. b.
132-b.
TlMUIIil.
temerittu Bellerophontis.it.. b.
Reipub. exitiofa.
temeritntis definïtio.                           
temetum cur diÜHtn vinum .           
T#laria,calceamenta Mercurij alata^>.
Talana induere . adag.                     ibid.
talarifr cm in pedibui habeant Charites .
687.3. Gratqsprimnt dddidit Alciatu*.
tempertmti* inflabilis hieroglyphicum tan
rus gewt ligatus . •- 190.b-O5 191.b.
temper anus & fortis hieroglyphicum tau-
rusfanitdtisintegri.                    I9i.a.
templum Mfculapij. 059.a. Ammonispatt
perrimum, <> t<£i. 13 .a. £o»i ïuentus.
Z3i.b. ƒ#»». 109.b. Veneri vulgari n
Solone ndifictitum ..                      459.b.
tempus luctus veterum. jtf.a. Nicei collo-
quif. 114.a. omniet, reuelat.         166.3.
temporis annui hieroglyphicum poffer. l6y.
b. iactura gratie damnum.j.b. fymbo
lumpopulus alba.                         %%7.3.
Temporis pundlum • adag.             fif. b.
tempora noflra facile adarmaprofiliunt.
741.3. quadomaximepericulofa.jw.a.
tempor urn vices 4 fapientia diuina.
4ii.b.
temponbus anni êtates hominum compara
l^iid^vndfMcjiGr^T. IV,:
dhT HUmU^™l™-17\.z.,nde
£antali lapis.^».
37i.a.
ibidem.
ibid.
«77-a.
Ii7' a. Ö*
Sri'!."^«Müritea*.
504.b,            3^^^^^^™
ibid.3.
4oo.a.
10i>.6.'
a. .Re*
4T4.b.
3i2.b.
lH'b.
667.
ï^rquinitu Supcrbu* famm*. * *                 
Tennis fpes.#<fag'.
T ^>-^w. ^*"* ^*-«r*J» <f"l™{*porU»mUni
^urusanimal ferox>aptum pugn/tt
Thracia .          - u.dii iiiiM
Tereifabul'a, ,
tergeminus
»
1 E R M I N v s .                   7
3 U
i?r.;
tatiri ignmomi allegoria. ƒ 97- a. natura
191.9. fymbolum quidfignificet. 190.8.
tcchna ■
                                              74.a.
ï.r*c^ v.pmli Aifcipula manyr. zi.b,
/«r* 67, .           xrajmrn dtgitoannu
6sóV r fr-67ï.a, Saturni faxii.
-ocr page 1070-
Index
pp%
Theoclut vaut ArifimtnU focius,eiut^
interitus...
,j7.b.
TheocritusaNicolaodeOddh in linguai*
Italicamconuerfus.                  ƒ41-P*
Theecriti Eidyllion , de Amore meüilt'i*'
470. b. locusjde spe-                   Zi^.
Theodoretus quos vocet %tty.cu£»M:( tS* e"
Tiyeghf,                                     i$; '
Theodofitts hgreticos fuo arbitrio rtliquit'
Ul.b.
Theodosij ducu cunttatio. 116. b. U* '
j>8. a.                                                   ,
fheedotusiuflamNemefinpaffus . 1 é 1 •"'
Tber/itcs Homericus loquax.
            69'*\
thefaurusmaximus lingu* p1rct.70.b- vt.
ttintegrt.                                 181**
thcfauri Crcefe.                             6'óS.i'
TheflKliacurMmonia diSa. 7Ó7. a- re!>t'>
GUtu.                                    *9t-%
TheJJaU cuiufdam mulierufiexaminagt'
tia.                                          491>
Theffali medici arrogantia .           3 11-"'
Tbejfali ortum fuum ex lapidibus repe(l'
bantjS^.b. primi equos cenfcenderttw'
489. a.                                             .
Ibetts cur dicatur alba pedes. ƒ 81. b. &
marxjbid. ik variasforma* mutabW',
764-a.
Thomt Mort eftgrammata duo , in aP'
logum vxorï^impttdict mariium. 4"+*
a.b. tetraliichon de cuptdo.        l^'a,
Tbracum barbarus mts in conuiuijs. l^'ti,
Thra[ones cucurbitA fimiles.^i^.b. n°
,
Thrafybulus interexules AthenienflPtin'
577-a. %ndefic diBus.
             ^^lt
Tbrajybuli htftoriaquipatriam ty™nn'
liberamt.
                  sy6.b.& 17?£;
Thrafybulo Dionyfium fimilcm cfl«& ^
Terram pedibtu quatere,quid.        471 .a.
terribilespoft mor tem.                  716.b.
Terrorts, ir&,dominatus/ymbolum leo.
xlvii.b. Ö" i.S$.a.
tenor ei &> ttimultiu Panici .          J30.a.
TsrtKÜip.nuo leuiter correffm.         589.a.
rTis [j.mipes us a'ig. adag.            i?7.b»
Tejjera quid. 3. a. beüica. xlvi-a. C. lulij
Cxfaru,Venu4 genitrix. ibid. C.Marij
,
£<*»• Deus.ïbid<L.Syll*,Apollo Delpbicm,
ibid.
Tefferarum &talerum lufuf diuerfi. J.b.
teiiamentum ïpcculum efl morum , non
femper iierum Plint».
                é70.b.
leHamentorum<dptatores vultures difti .
«74-a.b.
Tefrimonium AndreA Cratandri, de Cbon-
radoPeutingero.%.
a. BernardmiTreb*
tij,de Chonrado Peutingero. ibid.b- Bo-
nauentura Caftillionai,de Albutio-6ix.
a Bufebij, de mirabili hiBoria Panos.
4li.a.b, GregortjTuronmfis,delocuftu.
549.b. Henrici pantalèonis, de Chon-
rado Peutingero.
i.a. Laurentij Pigno-
rij,deloculits anni MDXLII.
;fo.b,
Philonti ludii,de Mofe-z6}.b. Semij,de
Pane.
                                       4ii.b-
tcftu oculatus vntu plurts quam auriti de-
cent,
                                           9}-*.
iefludo animnl. 83 4.a. muficum inflrumen
tum.jjif.b' quomodoinuenta
. (fj.b.
teftudinu étnigmata .                      834.3.
Tethys,pro mari,prima longa.         58i.b.
Tetraliichon mc.lcdïcum cuiufdam anony
mi in Alciatum .
                        'io.it.
Teuiönum vxorespro pudorefe ipfas óccide
runt.
                                        H7.b.
Thalajjio vnde RomantsinoleueritX6}.b.
Tbales quu. 78?. a- ab anicula iitrifus.
43 1 .b & 440.b. omnia tx aquti genera
ri exiflimauit.
                          "iio.b.
Tbaletu Mtlesij apophthegmata. 794.h. Ó>
79<>.a,
Tbttliavna Gratiarum,vnde di£ta.6%%.b.
Tbamyrtsarrogantia.                     joo.a.
Theban* virginu capticonliantia. 116.Z.
Thebani quo modo iudices effigiabant.
619.
a.
Thebanorum tnfigne Sphinx.           IvÜ.b.
Themijioclts dtfferentiam inter nothos &
legitimos abflulit.
                     60i.a.
Themiftoclw apophtbegma,dc inuidu. 319.
a. de vicin» i/one.joo,». moderatusani
mui.
                                    6i9-b,
cis- adag
Tbrajylaus in/anus .
Qfti'ti.Kivcu Ariftoxeni
Jb-
341
.b-
Tbryji tyranni hiftoria,ex Mliano- * \,
Tbutlij appftrophe ad S.Crucem ■ io1' ^
ïonïeBuraide'èpigraphe cuiufdaift
'ginu Patauij.^.a, conieciura, de lu,
coPolybide. ï
ƒƒ.!>. conieciurade ' p
Spucrciii fihum,463.b. t'»»"""'*',*
'forphyrionum raritate.
ij8-b. *?''_^
ma,depallore aman'ium.%1'T-3' eP |-i^
ma,in Cceliam celebrem Comic*'"^^
b. epigramma in Rachelet» n"fftefl^'
pfaltriam.6SS.a- epilógus, & i* e*$.
ï»>.889. excufatio.xi. fidefW" ^
-ocr page 1071-
Rerum&Verbomm.
99
Thun*' GccuPat'e *e pr*f't>ti Oper
thjwrn ^i.                                         
X.
l.b.
S4-a.
i87-a.
telerantia Catmis.                           
TolJenri onosauxiJ,aEe, depoaenti M *
iv.b &anl"ill*facra. etiamfiebant.
erins Cafar conuitia non curabat 6% s
•J'ronamlauream geftabat cum tö-
f^pM de Uchumiun.TL.
^■^'^«•^
tatul l"Tm MUlm K°mwus U'
lun, ir' 7 E*5 0mHo adM- H"rta.
■ "»M'».a. Siudium lingiu Romana.
t:h'
Zb'*fi"ntex bux».                         s,, ,
g** étütJÊMmm .                \7t;b-
'**» enr fagtttam voccnt Arm^f.'
££*"**" fymbolum columba, 188 b
g* Z>n»M« adulatorem ligonepercuf.
%**'" effeclus,                                2-r4'b'
CS^"24 ^agorica.           l.b.
h*ct:TUlUm Wcationu hüroglypH.
^^„«..^ "*«■ 68,b.
zji.a.
                    "J-63 5-3. nummus.
.""■">"iem. fignufn pads h**
-?«^.
                S('«™ ''«fa;. W,M
^5««•»«!<,«/,,..7,tfb .... ;>«.!».
tiuam. adar.                                     
li-a.
648.3.
316a.
ibid,
2-So.b.
7?.a.
tollere cachinnum .
tonfores curplerumq; garruli
tonftrinafedes otiojorum •
Teranius patris proditor. I ^^
tormentum fidicularum quid.         
Torquatus Taxus poetarum Italorum pria
cefs.                                              xvi.b.
torrens,699.3. quid allegorie},          ibid;
toruli & Tori quid.                               $ •a*
Ta Spia rik iyx.ihnv.adag.           iu.a«
Trattatus de bono Ciue, a Nieolao Cont*.
renofcriptus,                                ^So.b.
Tfa.yi(^HV,quid.                               jtj.a.
trahit fua quemque voluptas. 481. b. Ó>
Traiani Éd/aris apophtbegma , ^e /Tc" .
tfz7.b. nummus.
                        yS9.a.
trames.                                               55-^t\
tres uates Neiloris. 141. a. dies legitimi
nuptiarum apud veteres
. $6i. b. ille-
cebra ad voluptatem .
489.b. modi fee*
dera ineundi.éj.a. parus animx.ïi.b.
partes Rbetoric*. per Chim&ram denota-
**-
                                                  ;8j.b.
Tria ad valetudinem necej]aria, 419. b.
tnenita Sotratis. 11 ƒ, b. pr&cepta cuili.
bet fiudiofo attendenda. 1
oy. b. quorum
tnoderamen excejjtjfe, eft ad infernum ae
(eJffle-
134a. ruptifoederis criminet-H
6}.
a. Salomonidifficilia vifa. 2^3. b.
Speciofa inconSpecluVei. 8i6.b. X'ïV/'/ï,
qu&Veo & Natura repugnant. 497.a.
triaprtslantur ab anima. 16.b. fignifictit
Concio.
                                          I<J4.b.
Trï'/Ji facrofanHa è Sabinis prtfigurat(L->.
S7.b-
triceps Hercules,quid .                      SS?, b.
Triccps Mcrcunus.a^j;.                  y3.t>.
7pioS*ov,proincertitudine confilij. JJ.a*
triplex timor>apud Apuleium.^io.b. eau-
fa ignorant ia.
799. a. & 801. b- genus
liidorum.j
ƒ8.b. lapfus hum anus. 103.
a. ratio docendi apudMgyptios. xlvi.b»
ttiïfithami homines.nani.              z7i-b.
TpiTMtficeoticl caputfigxtficat.         1 tf.b.
Triton Deus n arixm,Neptnni buccinator.
S 69. b. in JLufitania JubT. bert o -vifus.
Kn            S^9- a.
-ocr page 1072-
Index
99A
jég. a. Rom* k pmfania vifus .
i 57°-a.
Tritsntsbuccint qualu, ƒ 69. b. formsLi:
S68.i.b.& f59.3..
Triiones cm intemplomm ittnuupondtur.
jifii.a, quifint..                        J7ü.a..
Trito-iiü , vclT'itogeniacurd'iBst Pallos .
i6.a.b.^> 1x3.b.
t'tuium,
                                        54-a.
triumphantti hstbitm..                   168.a.
triumphantes coronabantur lauYo . 88;.a..
triumphuiIuiij Cs.fa.rts .,
                 7} d.a.
triumpki & viclorU.fignum laurus. 884.
b. >*>#*,.                        it-j.b.&.ióü.a.
Tpl^HVAticlcteiVtfyertilionumvox.zSo.b.
Troiani nimia credulitateproditi
. ï> 9. ai
troph&um quid,& vnde diclum. 53 5. b.
Troph&i defcriptio,ex Virgilio <&> Iuuenale.
ibid.
;>
turpis amor fenilis,
Turpitndinis pr&pofter& De* Cotys
49(l
?3'
>
Tutum fileiitii vixmiam.adagium.6?'
& 71 a.                                            ?>
Tydeus strenuusbellator.,              -^j,,
tympanum cm Baccho adiunBum. l^M
in Art* 11. nanfj.nlf ihïA.
injlmmew; (,,
ibid-3'
lndorum quale.ibid
xuria
Tyndarus, [/.ih&ttwKat.                , l*1'
typographorum.nonnMorumfymbow-
b.& lxii.a.b..                            „/''
#/>«* «WïV; w«U 84-b. diuitum ej'' J»
c/«f i» trmisfalfis .. 674. b. ^gil^,
mi.                                          J f,
Tyrannus eft , qui inuitis domino
Tyranni <P>ipó0opoi tandemexittur»' (>
»■«»?..                                                   7 ^/'
Tyrtk&us ludim/tgifier ad Spartanos <* «,
thenienfibus mijjus ..                  J .(^
Tx.etz.is opinio,de metamorphofiProfM
PbilomeU.313,b- »piniones,eurO ^
biftrmis diclusfit,
trtphtd prima ex olea confiituta,
Trospater Ganymedts.
truculentia V alentiniani
.,
/rao qualu auts,
tuba fam& perennis nota •
ibid.
19. a.
«3J.b.
40 4. a.-
5<>9.b.
Tubicen in. bello captus, vt fe excufarit
yi^.a.b..
TullU crudelitos in mtrtuum patrem
^
2yi.b.
Tumultibm bellicu agitatus; Alciatus.
xxxij.
"Tumulus , quid f4. b., Agefilai. 184. b..
Aiactt.\(,i^ Aiacis vbi. i4o.a. Arcbi-
lochi^ 148;.. Ariflomenis. 183. #«« .4-
fclepij inmonteLibyn. 57.3,3., HeBoris ,
ex'quedam.peeta. 573, a. iudicis incor-
rupti.176. Laidti, 319. 1'latonis. 184.
a. KutiliA,.%ija,, Scipionis.Africania-.
padCaietam.                           374>b.
T Y M v L v s, Ioarmis Galeazij Vicecomi
tis.                                              J71-
T v M v L v s nieretricis.                31?.
Tunetum.qu&ciuitaa.                    88i.b.
Tuote gladioiugiiloWag.            f4i-b..
turba Martia,pro,Romams .,           11 i.b.
tmdus auis.439 .a. pifcit.             i.bid.k.
Tiirdusipfe.fibi malumcacat .adagium ..
Üfe'rfi.
Turdo(nxiior. adag.                    43 9. b.
furmaquid,& vnde diBa_.            jjo-b.
Turnus legetn talienis expertus, 46 4, b. pul
cher .                                        446.b..
Turnt infignia h Virgilio, defcripta-j.
lyi. a.
£#>$« tSl.-c.Htn. inerti cmgrtdi,. *?4..a..
<<
-'.«>•
V Adam,pro mart.
Vafer,quis
..
/
V alentinianusira percitus animat»
/«««.                                   7'/
Valentiniani nimia auaritia. 6i9-"' .,b'
culentia .,
                                 ''^b'
Valentisnimia credulitas .             J jïf
Valerius "Blaccusa vitaperdit'aad* Jf
frugem redijt.$64.,a, Soranus c'-1' ^
/«* •                                        o4/*
Valerij llacci. lotus., de terrore F1*
551-a..                                         >
vanitas aSirologorum .'                *■'J'
Varictas qmdam vitte, ttm Chimi1
84.
"V
y<?rro leuiter, correBus .,
Varronis.opinio , de metamor
■^^.f4
&Philomel&.
«
vafapulchrè elaborata eurfregerit j>
Vaticinium Calchantis , </e excièl
*'«., Jé;.3. Tirefu.de Narciffo.. K
Vaticinij nota> laurus •
                   m"
Vbi mei, ibi fel? *<&*£..               /«K1'
Ybiquisdolet .ibidem &:maniim".^'
Vbi vber.ibi tiiber.<»^..              7gI^t''
Vedy.Ftllimisfitfifi* >■■                ^
-ocr page 1073-
Remm & Verborum. pp ?
Vit poft mortem formidolofi . 714.
Vel.pro ttiamy&nam .
                    73J-b.
vellus aureur» quidhifltriee . 809.b.
teueru aurei varia nomina.
            807.b.
toelocitas Ates qttjd ftgnificet.           $61.3.
Velocitatu fymbolum , telum . 117. a. &
iiS.a.
Velum -virginum , pudorit armaturct^.
«39.b.
fenatores Afttones. if4.a. otiofi.ibidem.
"• qnomed» d canibus difcerpantur .
M4a.
vendere oeulata dicquid.
                  9Z.b.
venefics. Romans fua fraude perierunt.
7l4,a.
veneficorum immanitof ■
                 318.3.
venenum nullum pr&fentius erronea opi-
nione.                                             44.a.
dicatum . 8I4, a. w_y& ^cata . 448. b.
ipeculum dicare, ejlmeretricum emeri.
tarum.3
31.1,, vulgarijlatuit templum
n *                                           4J9-b
Veneremcotleslemqui coluerunf. ibidem.
retardant palumbes comesli 8if b
'St'** "**"**« P'rfalicemfigni
Veneres dm,é> totidem Cupidines. **£*'
Verhyememfequitur.0<%.
                   .
vensfignum ciftaflorum.^o.b. Jculus'
177-a. hirundo.
                                  ,*
■""^ "'«f*- 7o.a. inflammant ad *°mn'
rem .
>                                                    491 a
-vwJe**, $«« &fagmina>cur facraj
iüé.a.b.                                     ^           '
-verbena vfus & virtus .                      ^^
™bof,v*idi,é.vnkfaimttt :
riuntur.                                             f,
67.b.
V
-------j„„,„ .                                   juj.a,       
7eZTVirginUm m0SinfMcltm;^ ^recundia maximum amicitu ornVmen
Venetiflorumnudiofi.^.i. nobilestoga- verecundi* fymbolum , color pmpurlus'
v                                                       7J5.b.
r*%eti& pacis Budiofs..                    74(>.b.
"enetiarum Uut ab admirandis . 747 ' a'
ab excellentia. ibid. dmaieltat» 74é'
b- '""^-                                       Jjz.a!
"***«■ pmguis nmgignit fenfum tenuem
9S-h.
■oentus textilis, & NebuU linea, quid.
3;i.b.
                                           x
Veuto viuere. «£g;                        ljé.b.
•»«**i« „7«, 47i.a. curAdoni-
"tm lacïut*. foltjs occultauerit.
341
*« > V"/1»"''»»&*■ 7.b. «r»/»I
hnco lnfidens quid . )i{i ft, .f. ,
d'*>teji«dinem preme„, s,
             1
gnificatur. J * h J' f "Wlofi.
ns&cceleslis .                  34'b- ^»^*-
r,w"'' **'«*•* *«»^*w rfï t^a-b.
fimuUcrum .8», , h "/7            1J"-a-
^róW.449 h^:?- b' .ftW'pud Si-
4J9.b.
                W^"^«»^«» fo
verendus.                                            49.a.
VergiliA qus,.                                    4ij.a.
Veritas ab aulis principumcxulat. 19G.
b. amittitur nimium altercando . 749.
b. Cbymia. .810. a- r»r »W*. 59. a.
2Jm quomodopingebatur.ibidem, for-
tijjima.^j}. a. materFidei. ;j.b. r.u-
da.ibid. premitur,nonopprimitUK 166.
a. taeendo difcitur , loquendo pr&dica-
'tur..                                                 70. a.
veritalis fymbolum' J'roieus. yéé.a. vis-,
I66.a-
vermes epumqui Anaxilao .
           I97.b.
Verres recebtatorflagitioforum. iJ3.b.
vertigoin facrisperageudis .
                lv.a.
Vertumnus in varias formas mutabilis.
7<54.b.
Vettivnino inconftantior.#<fo£. /'^»X
veritex-.
                                                lo.a.
verfiptlles .jw/'.iii.b. vtSpertiliones dicun.
tur.                                               i8j.b.
Verfus Ciceronis a multis reprehenfus .
75$-. b. Martiani Capella, ■enrtndutus'
i4.b.
verfus Alciati a Biturigibus ad Italos di-
fcedentis. i<). b. Macartnicidefraude
meretricia.                                   33 ƒ-b.
verfuti qui.                                      iSi.b.
vefci aura, quid .                              2 $ 6.
-vespipro apibus ab Alciatc pofiU KitTA^p»
siKat. 63). b. 5«*» &quareficdicï£.
Rn i
          149,
-ocr page 1074-
99&                  Index
b. vit* bttmang cütfum fignificat*,
liv. b.
Viatores cut lapides ad Batueu Merctt*
rij cumularent. Jj.b. homines inhttc
vita.                                               f4.b«
Vicecomites.familia.                       5 74-3'
Vices temporum a, diuina fapientieu.
411.b.
vicini bonifumma commoditas. 699.b»
Vicinüm bonum habere quanti refert.
1 8i.b.
vicijfititdo & tnteritus rerum omnium •
é66.a.b.£?>88i>.b. temporum. 421.b»
ViBores in agene Capitolino querctt co'
ronati .tjAf. 3, Nemefen inuocabant*
s-3*. 2.
ViBoria Chrisli in Gruce. 645.b. princl'
pum Germanorum de Turcis . zjo. b.
VicloriA nota laurus . 88i. a. Jipiurtf
f alma . 777. b. comes arrogufttia-»«
171.b.
vicloriam AlexandroSeueroportenditlfO^
rus.                                              88/.b.
victus ratio temper ata quid c on f er at.
341.b.
videndum,quem commendes.
         99-"'
videre^verbum ejli[/.(ptLTikov .          1 J.a-
Vicnna vrbs Au/Iris a Solymano obfejja-J'
210.b.
Vigilantia duplex, animi &corporis.
S6.3.
Vigilantia & cuftodia . 8)<
vigilantis corporis fymbolum tgallus. %6.
a.    interioris fymbolum campana. ibi'
dem. hieroglyphicum caputleoninuffl.
86.b.
Vil gefchrey vnd vvcnig vvoll.proucrb-
German-
                                         zi.b.
Villius Annalts a filie proditus. 290.0'
vindex fcelerum Slemefis .
              1 ƒ S.^'
VindiBa nemo< magisgaudetquam foemt'
' na .
                                                z 44-a'
Vinum actiit ingcnium . 153- a. aq^
temperandum .
144. b. balbutiem <"'
ducit. 745. b. cur in Deorum c&re'
monijs adhibitum .
147. b. cur oli^
mulieribus prohibhum .
133. b. H
137. b. equus poetarum . 13 4.b- &
adolefcenüa duplex incendium vol'
ptatis.
138. a. facit difertos. 133- *
f omes ingenij & virtutis .ibidem . *
gni vim squalem habet.
143-a. '*
fanirefacit. 1 40.b. lacVeneris.X)
b.   Istisiam & dolcrem dat. 145-
Mare-
tfs, 149. b. fymholum obtre&atorum.
ibid.
Vefpafianus Demetrium Cynicum appel.
Lauit canon .
                                696.3.
Veiiafianiaftus &>auaritia. é^o.a.b. &
Titifilij clemens animus.
éjf.a. num-
mus.615.3. fymbolum delphin ancho»
rsalligatus.
                                 lvii.b.
Vespertilio.           179.0* 2.81.
Vefpenilio.W<?£.                             485.a.
Vespertilio hieroglyphicum imbecillis ö»
temerarij. 184. a. vnde nomen ducat.
x8i.a.
veipertilionis natura carmine explicata .
ibid. varia acceptiones.
181. a. b. Ó>
282.3.
Veliales virginesalbata,                 501.b.
vesiigia perfequi .                             159.3.
veftigijs infefiertj.                              ibid.
veflis a Deianira Herculi miffa, noxia .
707. b. a M$dea nous, nupts lafonis
mifja f Max. ibidem, candidafignum
Isticis .
;oi. b. Cea qualis. 352. b.
coccinea qus. ƒ05. b. purpurea pudo-
ris nota.
41.a. purpureapurttatis Jymb&
/«/».ƒ 8.b. Sacerdotis mfacris cur pur-
purea .
                                             41 ,b.
vesles pulls, cur in funeribut adhibits.
ƒ 00.b. quando albsMitando pulls in lu
Bu adhibits .
                                jot.b.
veflium jericarum abiifus .           3 ƒ i.a.b.
vefiibus albis cur -v/s fcemins Romans in
luclu.501.3. rubris cur in bello vteren-
tur Lacones .
                                 joj.b.
Veteres an calceis vfi. 5;89. a. an pileis
vfi.
642, a- cornets poculis vteban-
tur
. 141.3. Galli qui dicantur . 20.
b. Galli fapientis Grscp periti . 752,
a- multi vino abslinuerunt. 147. b.
quid per cfini fymbolum mtellcxerint.
47. b. quid per laurum intelligebant,
867. a. quid per lyram intellexerint.
di.b.
Vetei'um cura pro pupïllis . 58. b. deli-
rium de fortuna virtuti dominante .
ƒ15.3. di&afenfkm myBicum conti-
nentia.j'jf.h. induflria.
         2ƒ4.a.b.
VetroniusTurinusfumo necatus ob fumü
venditum .
                                   465.8.
vetuslm Alchjmif.                          809 b.
Via laBea vnde orta. tfoi. b. quam
Deus oflendit
, tenenda . ƒ5. b.. tuta
vbique amantiblts, 477-
a. virtutis
lian el} ftdeo aïfera,-.t putattn . s\%.
-ocr page 1075-
Remm&Verbonim.
997
^2n'mm "h\Vlyfc P'lyphemopropi*
b -<m-7i9. a. meerori medetur .133.
pïet°f"'TUm vmitllte nentem op-
turn
f
           ïHatenus * Platone lauda-
,, 'V!jl fibus tlim interdidium .
/e«, 7," l3*-°- ft»»» 'ttam no.
*b**<trcfa            tnue**'°»'m ttihuit
J.«No prudentiam ageri             'f/f'
*>«>l»torespart!tum                          ?°y.b.
*'pe™ vnde dicla '                       I?4b-
itid.a. . Sb- vsc*b"l"rnpoly(emür
yi *.**!-. i-t
4!«' *nt,°cfuis- /»*• Archilochu».
14«. Arefhus. 66j> Arion.ïgc. A-
tyla.;48 BaCch7j««.»6o4. Bias.
7»/. C^far.^,. CajehaS< 6 CaJ.
hmachus.jSo. carolus V. »0. &
881 Cccrops.33. Chairephon. t79..
Chilo. 78;. Chonradus Peutinger.
I. Cicero. 167. Ciflu«.8«f. ClaÖ-
dms Canmuicula . 4oé„ Cieobulus.
/ "ƒ• Uauus . 4oé. Curcius . 4üf.
Cygnus.758. D*daIus.7I. Demo-
cruus. fi47. D,o„yfius,gurgcs g
£Ipid.ns. zzS. & zz9.l Whar-
mus.^i. Epidretus. ic^o. Eunomus.
77i- irabuis Maximus . ije.j Gra;-
■«.67*. Hannibal.iji. Harmodius.
77- Herachcus.9 1. & 6A7. Hefio.
dus. Z2.8. &+7J. Hippomeues.tó.
5cytha ,03. I««w, 838. toroï.f
45*. Ipbcratcs. 77. Lyd.us pucr .
167 M7figPn'' ri3- M-^Homus.
«H.sSfotna.9.&eo. Mezeutius. 84l
--.éo8. OuldiusNafo!338o.epl
576. TramnusCWar. 617. 1^,
fcas'. XetXes-^8' Z«,aI!S.xi6. Z-
virago .                                                 /I4-
VvgiliusexpUeatits .                        \?'*'
■yvginüv, nupti]i pr.firenda .          ^4 b'
rem 1 **"**".* vMa" & ^ol,to.
»»>&/,.cc,4èf.-i*. vnded^.
QS v. o-
3J» <U.« WnAeciJdVs iXt
V, • "8/. a. cur Haibvi/t >o,
biles elrr„~.i         wpyti . 181.3. a».
t-2/>» ^ r n , ' 8' Jacerdctioftea*
Jac'eprodeiint r-i-6 f, „,^/?^/         ',
4KUMI         sr'Il6-b. -veflales afMV.0
_                     «Iix.b.
viricuiufdam pij ditfum. 666.b. pruti'en.
tufymbolum morus.
                    879.6.
Virum bonumnm Aecet rebus proSjperu mo-
res muture.
                                   4 87-6.
Kw< animo injignes qui dic.tptur . f70.
a- ^#»< facties ad mifericoriiarn. z 41.
b. boni lacrymabiles .ibidem, excel-
lente! ntillo ia honore qttamdiu vixe-
runt, habiti-
1(58'. b. frugi plerumque
afpiili.
814. b. gmues in teslimcvijs
anBerttm adducendis fspe memoria
lab'tntnr. 19.
as illuslres pro Dijs ha-
biti.
4J8. b. & 4t/>- 3. muliebres .
551 a.
                                   "
Yittiiillufhes , quorum Ahiatus pajfm
in fuu Emblemata metnixit .
A-
#*on.iji. Adonis. 340. Aibius.
-ocr page 1076-
Index
99%
ta a folydo vttte. 1 y;. a. £«»*»* *'"
ludocomwrata. $f%.b- huma%,°'
ribus coÜata.m.b. humanaflucltb»
marinis comparata
. ui. b. hum»»
militiaeB.
68y.b. humananundtW
fimilis.64S.b. humetnaperegniiatio f'
j4.b. innocent metu caret. i8*» ^
F«>« hurnana breuittttem fleres repr&fe»'
tant.2.%i.z. conditie.666-a. examen*
lo6.b. lapfus in tribus.
103.a. W»*''
r^fei- Dc«y.8f.a. fjmbolum lyra. ó4-a'
Ö> 891. a.                                             
vitamfibi eripere nemini licet'. Sl ƒ '**
vitandanimiacelerittts,etnimia tardita'
H 8b.                                           .
Titelliusfcertifaliuam cummelle mtj^
bat.                                 444J;
r*>e% Germanicinummus.tsyb. *»'
fceleribus.condigna.                  7*|'
vifM é* i1/»' ceniugatio amorisfimil»
do. é77.b. ö- «79-a. nonputata hof
nis Bulti fymbolum.                   llV'.
f/Je* vlmisadiunft*L.                   ^^'hil
vitium eft omniacredere, vitium eftntr> ^
credére. 100. a. folenne iptKiKOhAHi^
ï97-b.                                             (,.
<w'h'« corporis nemini exprobranda, 4°7'
naturalia vixfacile telluntur. z7*'.\s
Vi~idu color qualu- 5*3,3. fyerantium eft.
Vittii* manu cobibita hieroglyphicum fn.
natulibtdinu.
                           191,b.
virilutoga Romanerum .              7f£.a.
viror sj>ei nota.                             503 -a.
Viyfut ad Aiacis tumulumflens. 140.3. 4-
f/70r« C0r«<y<s/«.847.b. defultrix.^ 14.
b, difficulterparatur.566.b- graminu.
ï)fi = a. «?z aduerfts clarefcit. 858.K »»
medio confiBit. 96- b. magnum fui de-
cu-s.
80; • a. mult'ts obfuit. 703. a- »0»
tentatalanguet. 8 ƒ 8b. »«&t diula-
tet.i66.b. propria fceminarum pudici-
tia.Z + t.b. quidfegnificet.iol.z. S Cru
cfes. 483. b. foln s.ternitati confeerat..
J70. b. ^er^ Ö> fffcef. ƒ 14. b.. witó
fortior,
                               ilj.b.
virtutts aditmqualu.flj.b. Amorpeten-
tier Cupidine .
461. b. merces gloria..
jyi.a. qualitM.^60^0. triplexgradtts-
i?i.a. f« ,
                               jif-a.
virtuti cemes inuidia .                   J78.h«
Vinivii fortuna cornes .          ƒ07.
idrtutemlugere quid.t^r.a. in folts verbis
conftfiere quidam putamnt.
ƒ 14-b. i>*-
f/<ï imitantur .
                           4J.b-
X'irtute duce , comité fortuna.         5 11 • b.
omnia-ingratts mfunt. „?*. M. , .
quamvirtutes obferuantur. 407.3. ^,
mnximepemicio/k. 41. a. qu&fequ»? ^
q>lhd.vTi(tv.
309. b. m'<* X>foÖ* n* t*
repugnantia.+y-j.■*, virtutesimitan111
4J.b..
mirtutesdu&in Principe.no b- eximuNt
colai deOddis.xyuz. imperatoris,.
15.
b. intelleiïiui.&'priclicii^6o.3. iudi-
cu.iyt.z. moralesin aclione confiftüt.
459. a. regi* qu&babeantur. 169.b-
Vis Amoris ^
                                 450.
F» i«»wtf..444.a. Amoruin reliquos Deos*
451.3. aftrorum quanta- 43 6.b. t0»yJ-
/9 et fortitudims .%$ .z. elequentU.7^.
a.   &potentiaforturn..513.I). Ö1 f 14- a^
b.  /^<?«f*.34i. a. b.ö" 34i.b. magntt
eB ntn modo orationtt,fed Ó? geftm viri
boni.qq.b. orationu.
iéj. b. S.Cructs.
ïoi.b.ó'xoi.a. vini.iiy.z- virtutis.
;tj.a.
virescaftorei.lt;z. b. inrebmgeren du li~
brandi..i.6.b. Muftcs..                779-a»
herbarumprimm obferuauit Cbiron .
<>M.a. ingenij intendlt bonefta rei &mu
iatio.                                             780.8-
vifcera,pro diuitqs.                       5JJ.a-
vifcum &> Vijcm .                        4}9.b.
Fï/i/i amoris initium .                   4SO.a,
Pï/# Alciati.xx\.& feqq. aulicorum/er-
uitus,s£lendida &amabilis. 3 77-b. Ó»
fatum Oedipodii.797,b. Slauco reBitu
»ifior««»premium ïgnomiria■
S7l
>
vitys/lomacbi medetur pui.gium
Vituli diBi Itali.
viuacitas cornicum .
9l
Sol'
viuere&btbere in eademftatera cello
Antipbanes.                              1*a«?
vlcus. a veto. contruclum eft inuidia A"^
charfidi.                                   'Ij>
•ulmus amica viti •                  . e77' ^
vlnaquid&vnde dicia .              69 p
Vlpiani interpretis DemoBhenis Uc<*!> )L
TheJJalis.                                  l
vltima nonfemper ferunt de primis
cium .                                      6
vltio a contumelia non differt nifiord1
697.Z.                                                            \)>
vlulanon eBeadem cum noBua. ïvAyf'
picas venatur.                             ^,
VluU & dracones fftlladi fncra»^
H4.a.                                      vi^
-ocr page 1077-
Rcram & Vcrboram.
PP?
riuUrum & wnicum dijftdium. i14.b,
Vlulas Athenas.a^.                     u, [,
r(#' ?««.*! 7 b. confdUfmcaüidüe'.
*ƒ*• 98.a. c«« _^,*« ^ am„ ^^7.
*" "ntendit. 1 6 3 .b. Cyclopem excica-
Utt-7i9.3. cy Diomedes iunBi ,quid .
*x7-a.b. ltbacus 486.b. moly herbam
«Uercuno acceptt.j^.b. neminifefa
cilè credidit- j>8.a. oleo inuneJus. i>6.
b. q»idaUegoricc.^v. a. fapientisty'.
/*f-49t.a: Strenesdelufit.          ^fb.
VfyJItsttlHt.ytf.a. infigne Delpbin. Wt.a.
oratio vebemens . 69. b. ƒ<■««« üe/.
f*«*w e***// ApfAiw. ól6.a. >c» *
Ctrce w éelluas mutati .              jj?,a
a domi,s "O" alit diios caats.adJium'.
400. a.
                                           *
Vn^huUildonon facit ver. W^. 4„.a.
Vnguiam criniamque pra;fegtni&a vrina
nonmlpetgcL.da.a^,,. °           ,lj
*"Ö"H'b' Alcis'rtmemtt^H'ilepfU '.
Vwcafcutica impellitomnes. «rf,««w.
443 .a.                                          £
Vniuerfum hoc defignat Pan .         , ln ,
WWW.664.1». »*/*»*.             6 84.a.
* nus hoB,o,nulkis homo.*rf«£. 681.3
* "us virimlius vir 4^. >lS.[>.& 68i.a!
w2D'h,WllOS Pl»«mui., poffe. de.
I°3;a.ö»10+.a.                        '
votuptasr„„,. ■ w ,                       lai.a.
nZ*****»-****^*. efcamalo-
v°l«P«üs comes moeror 3 J *^0" 8 »4-3-
4^.b •""■^^•468.a. trtmicebrt.
^"t-t^UsdedutdotobL ■           494'a-
404a.                              **** ?u*lts,
■*°<es mperifnm nihl[ diff          ,
Vrceus.         SSHHB
Vrere,verbum .                              ïoj.a.b.
Vrfaduplex,maior & minor ■ 4i5'3-b.
Vrfascumadlit.veftigiaqiisris.^giaw.
71P a.
*/w elephanïorum in bello, f 34.b. Ö* 7J ƒ.
a. fibularum in veslibns apud veteres .
/86. a. hieioglyphicorum apud J&gy-
ptios.é.a. im/tgtnamapiidveteres.-jbf.
a.b. imxginum cur, & quand» desijl.
ƒ91.b. lingM. 66.a. pelliüm apudRo-
' manos.
3 jo. a. ƒ>«/«" infacris . 64*. b.
ijongix.6} 1.3. iw moderatusduopn~
Hat.                                              141.3.
iY/ tanquam lippoeculo,quid.         gio.a.
r^7e ƒ</>« beneflo pnferunt principes ■
ƒ36.3.
vtilitsH agricultura. %i$, b. aquétpotus ,
146.b. s^eculi.yZy.a. vini . 153.8.
V(is,Sris.
                                         7ip.b.
Wenceslaus Rex Bohemia, exira inpara~
lyftn incidit.                                73 3. b.
Wer fchmiertder fahrt. <?o?^. German.
178.b.
Vulcanus quared'Mpu Mulciber. 94.b.
•vulnera amoris ex oculis. 450.3. qualïa, ,
Ö'vnde.                                    471.a.b.
vulpes Arislotnenem liberat.         i8é.b-
vultur cdoratupollet 543. b. Prometbei,
tormenta maU conjcientie.         43 0.3.
vultitresfimt tefiamentorum captatores .
674. 3. b. togeiti fantra buU forenfcs .
vulturijpaludati & togati qui. 674.b.
Kïtfr Cadmi Harmonta. 783.3- eïl-unijs
cia.Z}).b. Germitnici-,maritijunusper
fequens,66$.s. lecltjfima a marito z.el»
typo occifa.^x-a. moYofa mariti mors.
811 .b. nomen dignitatujion -voliiptii-
ta.i
i7.b. qus. fimul nupta &iiidHuftt.
498. b. quïdnam fit Simonidi . 816. a-
femilignea qu&duatur. ƒS^.b. fimilu
fit apiruU.iSyi.b. fabfit
, »0» imperet.
808.a. "üiiintiduorü maritorum. 3 24. b.
Vxorvs Domitij Tulli in maritum amor ■
846.3. probA munus. 814. b. prodig&
657.b.         3J)f. b.
*ƒ>«/> *-hitrog£ypbicum hominis vitjjs dedi- vxorem pertuttre nn expediat.
!/?,'* " °ltmrex- 'bid, qualis auis.. vxores Teutonum probudnv* 1
ibidem
.
torquens.
8xo.b.
*P*>curdicJa caud „ ■
vxores Teutonum pro pudore fe ipfeuecci-
derunt.
ü7.b. Turcarum velats. inpn-
blicttmprodeHnt.
                          841.a.
lS5.b.
4X<r.a.
R<r 4
5<tf.
-ocr page 1078-
Index
IOOO
iegarrulo.yo.b. de hilaritate in ctmut-
uio. 14e.b. <£e quodam-vnguentis deli'
buto. j ƒi.b- naufragium. 6%ƒ.3»
Zete;, & Calais ad quid relat» nomina
181.b. vnde diflus.                  i8z.ar
Z£*ij,0> Calais mythologie ,            ibid.
Qv{, eur diBus lupiter •                  30.b.
Zeuxis reïjionfum Agatharcho datum .
% 77. b.
Zibellus, mus Sarmat icus .
             j ƒ o.*
Zifca.feu ZJfcas Bohemus. 716. a. f *«'#»*
ƒ>»ƒ? mortem koslibus formidolofas .
ibid.b.
Zifc& in catholicos odium'et tyrannis.ibid-
Zobellin&pelles
,
                            ?,o s.a •
ZoccolijCr^i'd* Venetarum muliemm ,vff
defic diSi .                               j89.b.
Zoilus Homeri amulus . 610. b. ȣ male-
dicentiam canis Rhetoricus vocatus
694b.
Zoilimaledicentia
,
                        i^/^r
Zonaaquo fyonfafoluebatur. 8<f4.a»
Zonctmfoluere,quid.
                     jjé.b.
Zopiri phyftogvomi iudicium de Socrate
464.8.
Zorottfler <* da-monetrematus. 7o8.b. /»■/
»2«; magus ■                               ibid-.
Zungedrefcher,}»* Germanis. 404.8-
Zyto magus Bohemus a cacod&monefub-
latus. 708.3. alium magum deuorat«
ibidem »
X.
Sctvèo^óAoi qUÏ
Xanthmfluiiiiis Lyci&,item Ui]. 84.a.
Xensa.iy,.b. qua.fint', óii.a. quartttio-
ne a iudics pojfmt accipi.            éio.b.
Xenocrate atidito Voïemon fe ad bonam
frugem recepit.                         464.a.
Xenophon &■ tlato drnuli.             6 io.b.
Xenophontis locut>de bonoprincipe.617.3.
de Ganymede.                            z8.b.
Xerxes a Themifiocle vitlus.        /Ji.b.
Xerxis Ö» Aithemenis de fuccejfione con-
cors contentio,675.b. exercitusnumero
fijpmus,                     zzi-b-Ó* ï$i.h-
ZAtnbeletum,feu reUius Camelotum,
quid.
                                    ƒ04.a.
Zelotypus .244. a. maritus vxorem leBijfi-
nrnm oceidit
.
                            47*.a.
Zelotypi plerumquefenes* 497. a. &*/i Ó»
Hiipani. \y%. a. mulieres& pr*fertim
grauida
«
                                     üirf»
Zelotypia &fn!£ieio dentes amoris. ibid-
Zenalisquis.                                118. a.
Zencbit caftitcu.                          8io.b^
Zeno fenex inter poeuta tacitumm . tfj.b.
Ztnmis Cittici apopbthegma^de adolefce®
F I N ï S.
-ocr page 1079-
iooi
MEMORIE. tETERNVM
SCIANT. OMNES
ANDRBAM ALCIATVM
ALTERVM. IN. DÏCVNDO. TVLLIVM
IN. LEGIBVS. INTERPRETANDIS.SCAEVOLAM
PRORSA. VORSAQJDRATIONE. EXSVMIVM
JN.ETHICIS.EMBLEMATIBVS. NEMWI. SECVNDVM
ABIISSE.NON.OBIISSE
VIVIT
FAMA. SVPER. AETHERA. NOTVS
HVNCCE
LJEGVM. TYRONES. IN. DOCTOREM. ELIGITE
IVRISPRVDENTES. SECTATORES. TT. NVMEN. DILIGITË
PII.SPECTATORES.ENCOMIOLVM.LEGITE
LEGIRVPIONES. PROCVL. HINC
VITILITIGATORES.PROCVL. ESTE
LVCRIPETAE. RABVLAE
ASPICITE. SVSPICITE. INSPICITE
C^_ V O D
VALERIANVS4 CASTILLION^VS. COMPATRITIVS
IN. BENEV'OLENTliE. PIGNVS
H E R O I. BENEMERENTI
EX, VOTO
-ocr page 1080-
Ï0D2,
E7{7{ATzA & mend<e,qitas Mt incttria fudtt,
e^ȕ bumana param camt Natura.
* murgintm denotat •
[Pagina xxiv.verf. 19 <^5«* e* <*/>«M-expunge,«. [xxxv. verf.ip. liet.lege.(ier. [x£irf-
vctt.yznah.optimi cniuiq-, leg. optimtisquuq; [p, liü. a. verf. ij.impendant. l.impen-
deant. [lviii.b.v.ij.Francifci.1. Francici. [lix-a. v.6. Borbouiiis.l. Borbonius. [lxiv.
bv.16. ■vuiJfenuxA.vaijJeaux. [Ixviii, v.3?.difficilia. \.dijficile. fj.b. v. 41. fic.l.fit.
[44 a.y.ii.gratilTimas.l.grauillimus, [48.a.v-3i. Kitidem.l. Ifidem- [83. b.v.7.eo-
dem j.eofdem. [105.b.v. 1 i.aliasqus.I.alasqiie. [n;,.a,v,i, 7vivix,mtaA.thvix.aU'
TA. [xi4.a.v.i 1. ti£ivv2.(.l.elSa.v2f. [\bid.b.v.i^.lucroq; X.lucoq; [1 ij. a. v.i4.jV-
roixSt.l.hro^t. [né.b.v. ij-o'sS^/c.I.TO^fii/. [13 j.b. v.penulr.pwTêV.I.pt/TeV.' [13e.
b.v.i.2Vge«e-l.ZV£<'<«e. [ibid.v.zy.nobuA.nobif. [i^i.b.v.n&.conua. I. cornua. [ibid»
* quidA.qtti. [143.a. * Baccheu. [.Bxc/hits. [ibid. b. v. 19. Nymphus.J. Nymphis.
[i;4.b.v.i9.Ncroi.l.Nerew. [t jf.a. v.17. fuperuenifiè &-l,fuperueni(Ièc. [ibid. b.v.
3 6.vfns.l.v(bs. [iytf.a.v. 10. dn^daA- êjH^aa. [Kfy.b.v.j. Tlemonis. J. Telamoriis.
£i7ó.3.vió.leoiiibus.l.leiloiiibiis. [171. b.v.34.Archidanura.J. Archidanium. [ibid-
v.43.quam.l.qLuirtv. [t78.b.v„ lo.accidete.l.accipere. [i8o.z.v.49.pulfabat- 1. fulftt-
bant. [i87.b.v.34.MelTenaim.l.Me{reniam. [i8^.a.v.4oe(Tent.l. ertèt. [191.a-v.37.
iam.l.tam. [ibid.b.v-iy-dTn'xnA.cLvéyv. [i96.a. * Scipione cordata-vnaA.ScipiinU
tordxta vox. [2,1 i.b- v.3 3. voleutos 1. volentes. [114. b. v.4. iyvüpi<rt. I, iyvapiiri .
[119.a. v.x.S'pa.TipUA-.S'pit^npU. [130. a. v. 30. na.TovTd.A- nó/TJovTd, [ibid. b. v.8.
■yypi7<ri.\.y«pi!T<ri. [ibid.v.4fdoli.l.dolij. [231a. v.pennlt.Titijl.Tui, [ij/.b.v.i.
ï'at/^i.thV J'A-t^niQft THV £' [147.b. v.if. labefa&abant. 1 labetfa&anr. [ibid.v-
ji.Siiffecus.l.SiirFecius. [if6.\).v.$em.\\'t-JEthera.\.JEthere*. [if8. b. v. 6.priuos. ].
frimos. [r6o.a.v.ji»folet,I..iolent. [262.a.v. 18. pjunv- Lpa/juiv. [163. a. * Ixu*. 1.
Leem. {i6$.b.v.vlt.'z-poTpiK.Tix.a.U'&po7pzsrTtKO- [273.a.v. ro fvoptpwA.iPvopepov*
[174.a y.31 i-ynsX.'iyn [t-tj.z.v.iv.kokkvZh. \.mwJ£h. [3S3.a.v.24.6cuertituiy
l.coimettitLir. [i9o.a. v. \g.a.\<ttyyJaz,H.\.iva,y)f.é.^H [296.3- v. 7.proijcire, l.proïjcit.
[lo^b.v. vit./j.a.TciiÓAoyi l pctTaiótoyot. [317.a.v.3 i.Ex.l.Et. [319. b-v-n.i'J'a.-
VApOV.X- O^VVcLpÖV [53i,b>V.fO.»«TO-TTgOI'. l.KATê&Tprp. [534.3.V.19- HfftTfU. I- X.*/
TW. [ss'f.a.v^ó.vmbr.ï.l.v'Tibram. [371.b. v. 48. oprer. 1. optes. [572.bv.pentilc.
JsA.ld. [;74.a.v.i8.x.a.T£jASA3;T5i'.!. Kd.TótKsKorx-gy\ [376.'a. v. 10. adati. 1. aduri.
\jtj0.b.v.<i.'7rpox,ó.?i>pifA.7rpiyti.?opi;. [398.3. * dtjcriptèoA. defcriptio. [414. b.v.pe-
XlBlt.TaV.l.Tfff. [421.b. * vrcesA.vices. [$19 a.v.3 j.TpB//.u3-euV.I.T/jo^»3-£uV. [ibid.
b.v.24. amorum. I. auimoriim. [ibid v.4J. fcrmandd.l.'fbrnianda- [4JS,a. v.ié.ta-
&um.l.a(tum. [444.av.9.de-in.-j ; !.de-niq; {ibid-v-13. ioferri. linferie. [4fi. a.T»
ii.nunciipanrj.rmnciipat. [452.3. *AugeviainA.Augeria-ni. [4f7.b-v.peoult.TO-
^vvA.TcPov. >[tf%.b-v.i7.ipuf.\.tpa>f. [46i.b.v.4.dee(ret.].defler. [470a. v, 17. 'è-ftr
J.57T/. [479.a.v.2f.humorisl.humeris. [491.8. v. 1. Fatidis I.FociJis. [492- b. v.iS.
granemA.graue- [495.b.v.8.e(to.l.eft. [^97-3. *fsnex.\,fenes. [ibid. b. v.'13.fr. 1. &•
[498 b. v.4. moHici.l-moliti. [foo.b.v.2.ofcurum.'I.oblciuum. [ibid v.}6. damnUS'
\.dctmm.
[f 10. a.v. 3.dicèdi.l dicendi. \\b\&.b-v.\s-~fiqKhA.quifis. [f37.b.v.2é.fl**
gitiolus l.flagitiolius. [5 49.b.intet vejf. 3.7. & 48. intetponè hiinc : Ts kthvov 'óttKoV
tii&ï&y.maiV <pi&i.
,[ibid.v-.48.B/A«.l.-BeAo*. [^jo.a.interverf, 8.& ji.intetpone:^*-
ittcr*
-ocr page 1081-
1003
b'*,'*«*«» trmtmm ttd vrgendum metum. [;;i.b.v.ig. petentes. 1. potente». [ƒ67.
]\,'37,°fferuefcens. )• efferuefcens. [5 84.b.v.ji.tóFex.l./!!(>i^. [éoi. b.v.47. Hsec.
&/ac' ,[5n.b.v.vlt.Alciacus. I.Albtuius. [611.b.v.33. Deos.l. Deus. [6i6.b.v. 47.
^"""eto.l.èLyKupttv. [6i7.a.v.j.ybi. I.fibi. [öio.b. v.9. capere.J.caperet. [tf4i.a. *
\(,T"ls'u'^num-mus' [«47-a. v- i.i.oQi;.\.tQ)S. [éji.b. v.48.tiemoris.[. tiemoti.
4 ^■a-v-i5.jOT8pT»VwetvTaC.l-üVê/! THS- ictvTav- [&JS' a V.4L fundebftnt. X.funie-
l * L6JC.b.v. 46.*rïer»-l.*/,èfr*?. [ibid.v. antepen. &'.!■ tJ. [<;$8.v.9./fr.l..4/?. [4^9«
j' '*7, colabatur.l.colebatur. [«74-3. *Ez.uui£.\.Exuut*. [691.b. v. t9.permeare.
•Petnieiete, [ibiA.v.xi.macuU.l.matul*.' [69j.\.^.Viaaa.\.Dia»a, [6^6.b.*Car-
" ''i.Carperc. [foo.a.v.to.vovtlxJ.izoMpx. ^a^.a.y.i^.foecundaA.foecunds.
[707.
y^^-trripuit.l.arripui. [7io.b.v. \<).7iWl.\.liyvrt.. [715. b.v. iy. Kvit^awof.
t^K-Ka^o{.
[711.0.* fipo&pKt.LtPntxogopiis. [7i?-a.v.l.^/ir.I.jueV. [7zs.a. v.40.
«««*.!, catulus. \ji9- a. v. ^.perfïat. \.pcrdnt. [74?. a. v- 15. vidhius. I. viclns.
^'^■a.v. 16.5W.I.5»*". [771.a-v.19- harte. 1-paite. [771. a.v. <>. quicquam.1. quis-
rJUat?- [774a.v.j9.q»ol quöd. [ibid.v^oad.Kat. [778. b.v. 4j.cithara:.l.citha-
." ul9- h.* qtu<lxm.\.qn&nam. [7S1/3.V. lo.^cooTToiH.l.^aoTrotéi. [789.8.v.48. re-
inant's\.recinentis.
[798-b- * Spinge. I. Sphingc. [804. b. v. 18. piumkum. \. plum-
^*^- [8o;.a. * LocwA.locus. [Sio.b.v. penult.eiemplo-l. extcmplo. [8iy. b.v. 8.
theries.\,JEtberets. [8i7.b.v.j-.tum.l cnm. [8jo.b.v.n.ign«n..l.ignium. [ibid.v.
i^'Perneniffet.I. perueniflenr. [831. a. * Oppij pietas.\.Oppijfilypieten. [843 „a. v.3.
'"iponensq-, l.Componens. ^(J.a.v.ji.Biugenfi.I. Brugenfi. [8j7.b.v.penült. mu-
*">t. l.nutant.. [88i.a.v.t7.icfetente.l.refetenti. [886.b,|vaj. indigeni. 1. indigetiK„
Literas inuerfas, (cabras, fugientes, palantes;fpatia,accentus,&:
,nterpundiones vel violenter immiflas, vel negWnter omiflas,
& huiufmodi operarum fphalmata, quiuis,etiam non ivóepSahtiog
vel oJvVWfts,videre & iudicare facilè poteric.
-ocr page 1082-
Pataiiij ex Typographia Laurentij
Pafquati. M. D. C X XI.
Superiorum Permifru.'